Book Title: Shant Sudharas
Author(s): Motichand Girdharlal Kapadia
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/011601/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI matIcaMdakApaDiyA rathamALA:graMthAMka-6 mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI viracita zrI zAMti sudhArasa " [vistRta vivecana tathA graMtha ane graMthakAranA savistara paricaya sAthe] vivecaka sva. motIcaMda giradharalAla kApaDiyA (bI e. elaela.bI, molimiTara, moTerI pablika) mahAvIra jaina vidhAlaya ' II vaka malaya yama kalpa ka prakAzaka zrI ma hA vIra jaina vidyA la ca oNgasTa krAMti mArga, muMbaI-36 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : jANe 92 nuM mU} maMtranA zrImanA 1 nU i zrI mahAvIra jaina vidhAlaya AmTa rhata bhA muMbaI-36 thI ni pra ane 199 zrIjI AvRtti . prI bhAsane 99, eDa AvavuMna bune Ana sane 19 2 nA cethI Ana eka kapa '' * * 6. rati su 25. mudraka pAlAla zrI. sAnI durIna prinTarI. 131, kIDIpAnI pALa, pura, amadAvAda 380 001 5. bI 9 nA kara, - ane ! 12* zabda ? kiMmata : para rUpiyA dAra * * * Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * * ke , , , zrI motIcada giradharalAla kApaDiyA (janma bhAvanagara, tA. 7-12-1879 0 avasAna muMbai, tA 23-6-1951) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothI AvRtti prasaMge (prakAzakIya nivedana) parama pUjya mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAje racela "zrI zAMtasudhArasa" graMtha jema eka sumadhura kAvyakRti che, tema e 16 bhAvanAone mahimA varNavatuM mahAgIta paNa che. A kAvyagrathamA anitya vagere bAra bhAvanAonuM ane maitrI vagere cAra bhAvanAonuM geyAtmaka varNana karavAmA AvyuM che, ane te khUba manohara, hRdayasparzI ane AtmabhAvane jAgrata kare evuM che ane zabdo ane bhAvonI madhuratA te jANe enA aNu aNumAM relAtI hoya ema ja lAge che ane jyAre koI sagItarasika vyakti madhura kaThe enuM gAna kare che tyAre te jANe e zrotAnA citta upara kAmaNa ja karI jAya che A kAvyakRti upara zAstrAbhyAsI, aneka graMthonA sarjaka ane zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA bhUtapUrva mAnada maMtrI zrI motIcadabhAI giradharalAla kApaDiyAe, potAnA jelavAsa daramyAna, khUba vistRta vivecana lakhyuM hatuM, ane te pahelI vAra cAreka dAyakA pahelA, be bhAgamA, bhAvanagaranI zrI jaina dharma pracAraka sabhA tathI, mULa saMskRta kRti sAthe prakAzita karavAmA Avyu hatu (pahele bhAga sane 1936mA ane baji bhAga sane 1938mA pragaTa thayo hato ) zrI motIca dabhAIne A vivecanane lIdhe zrIsAthe A mane keTalA sArA pramANamAM lAbha lIdhe che e vAta atyAra sudhImAM A graMthanI traNa AvRttio prasiddha thavA chatA ghaNA varSothI e aprApya che, e bInA upathI paNa jANI zakAya che - A graMthanI be AvRttio bhAvanagaranI jaina dharma prasAraka sabhAe pite ja pragaTa karI hatI enI trIjI avRtti parama pUjya AcArya mahArAja zrI vijayabhAgalaprabhasUrIzvara mahArAjanA upadezathI ane parama pUjya munirAja zrI kSamAsAgarajI mahArAjanI preraNAthI, sane 1964nI sAlamA, rAjasthAna-zivaga janA zrI vardha. mAna jaina tattvajJAna pracAraka vidyAlaya taraphathI, prakAzita thaI hatI upara sUcavavAmAM AvyuM che tema, A graMtha ghaNA varSothI aprApya hato ane enI mAgaNI avAra navAra thatI ja rahetI hatI tethI vidyAlaye A graMthanI cothI AvRtti zrI motIca da kApaDiyA graMthamALAnA kathA 6 tarIke pragaTa karavAnuM nakkI karyuM hatuM A nirNaya mujaba A graMthane prakAzita karatA amane Anada thAya che. A grathanI A cothI AvRtti taiyAra karatI vakhate emA A pramANe be mukhya pheraphAra karavAmA AvyA che (1) atyAra agAu pragaTa thayelI A graMthanI traNa AvRttionA, nAnI sAIjhanA pustakarUpe, be bhAga karavAmAM AvyA hatA te A vakhate zrI Ana davana-vINI vagere strI matIca dabhAI dvArA vicita grathanI jama, moTI sAIjhanA eka ja graMtha tarIke chapAvavAmAM AvyA che ane (2) graMtha ane prakArano savistara pAccaya Apatu zrI matIcadabhAIna, grathanA upaghAtarUpa lakhANa bIjA bhAgane ane ApavAmAM AvyuM hatuM ke, A AvRttimAM grathanI zarUAtamAM mUkavAmAM AvyuM cheuparAMta, anukramaNikAnA lakhANamA paNa pheraphAra karavAmAM Avyo che Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya munirAja zrI kSamAsAgarajI mahArAjanA upadezathI mubaIne beThatIzA rilijiyasa enDa cerITebala TrasTe cAro nakala kharIdavAnuM nakkI karIne tenI kimatanA rU6000) agAuthI ApyA che upa gata, teozrInI preraNAthI A graMthanA prakAzana mATe vidyAlayane nIce mujaba sahAya maLI che - 1000-00 zrI jaina vetAba mUrtipUjaka seva, ziva, muMbaI 251-00 zrA miyANI zAtinAtha jaina maMdira, DegarI, muMbaI 250-00 thI agAsI jaina derAsara enDa ceriTebala TrasTa, agAmI A mATe ame pUjya munirAja zrI kSamA mAgarajI mahArAjano tathA sahAya ApanAra agyAone ata karaNathI AbhAra mAnIe chIe zrI mecidabhAInA vistRta vivecanavALo eka dharmagraMtha "prazamarati" prakAzita tha hajI bAkI che A graMtha paNa, emanA vivecanayukta anya dharmagranI jema, ghaNo upayogI ane AvakArapAtra banI rahe evo che A graMtha bane teTalo vahelo pragaTa karavAnI amArI umeda che A graMthamALAnA saMpAdana ane prakAzanakArya sAthe prAra bhayI bhAIzrI ratilAla dIpacada desAI gADha rIte saMkaLAyela che temaNe zrI zAMtasudhArasa'nuM prakAzanakArya bahu premapUrvaka svIkArI bahu sArI rIte paripUrNa karela che, je badala ame teozrInA khUba AbhArI chIe A pustakanuM svaccha ane suvaDa mudraNa amadAvAdanI harIza prinTIe karI ApyuM che enA prapha rIDiganI javAbadArI adhyApaka zrI nItInabhAI ratilAla desAIe saMbhALI che ane Anu bAIDiMga sAbhAre enDa bradharse karI ApyuM che. A badhA pratye ame kRtajJatA darzAvAe chIe jayaMtIlAla ratanacaMda zAha ogasTa kAti mArga, muMbaI-36 bAlacaMda gAhAlAla dozI mahAvIra kevaLajJAna kalyANaka parva, tilAla cImanalAla kekArI vi.sa 2032, tA 8-5-1976 mAnada maMtrIo zrI mahAvIra jaina vidyAlaya Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A mukha thiI vinayavijaya upAdhyAya vikramanI sattaramI sadInI chellI paccIzImAM janmyA ane aDhAramI sadImAM pitAnI sAhitya-pramAdI janatAne ApI evI prasAdIo paikInI A zrI zAMtasudhArasa gratha eka vibhUti che emAM zAharasa geya35 le chala bhareluM che ane pratyeka bhAvanA sAthe gujarAtamAM suprasiddha dezInA rAgamAM sAdI paNa mArmika saMskRta bhASAmAM suMdara Dhabe gAI zakAya tevu eka eka aSTaka Apyu che A prathama vibhAgamAM nava bhAvanAo Ave che anitya, azaraNa, saMsAra, ekava, anyatva, azuci, Azrava, savara ane nirjarA prathamanI pAca bhAvanA AtmAne uddezIne che, chaThThI zarIrane uddezIne che ane sAtamI, AThamI ane navamI bhAvanAmA tatvacarcA khAsa karIne tattvadaSTie karI che A graMtha ati madhura bhASAmAM ane suMdara rIte lekhaka-mahAtmAe taiyAra karyo che , mArA jelanivAsa daramyAna mane A AkarSaka gratha para vivecana lakhavAnI abhilASA thaI mane maLelI zAtinuM A graMtha paNa eka pariNAma che. atre prathama bhAga rajU karyo che. bIja vibhAgamAM bAkInI traNa anuprekSA-bhAvanA (dharmasUtatA, lekapaddhati ane bedhidurlabhatA) Avaze ane tyAra pachI maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyastha bhAvanAo Avaze A grathanA kartA zrI vinayavijaya upAdhyAyanuM caritra ane vistRta upodaghAta bIjA vibhAgamAM Avaze banI zakaze to zatarasane rasa gaNavA sabaMdhInI sAhityaviSayaka sarcA paNa bIjA bhAgamAM karavAnI taka hAtha dharavAmA Avaze zrA adhyAtmakalpadrumamA e carcA mUkavAnI hatI te rahI gaI che, te vicArano amala A pustakanA bIjA bhAgamAM karavAnI IcchA che bIjo bhAga paNa lagabhaga A prathama vibhAga jevaDo ja thaze ema lAge che sarvane gAvAnI athavA abhyAsa karavAnI sagavaDa thavA mATe upayogI lAgaze to mAtra mULa grathane bIjA bhAgamAM pRtha ApavAnI paNa IcchA che ane samAna bhAvanAo (yaza soma ane sakaLacadrajI upAdhyAyanI) vacce mUkI che te paikI bAkInI rajU karavAmAM Avaze keTalAka graMtho pacAvI hRdayamAM utAravA yogya che, AtmAne uddezIne enI pragati ane sAdhyasAmINanI najare ja cAyelA hoya che ane zAtinA preraka ane sAdhyane najIka lAvanAra hoya che te pikIne A prathA haiI ene navalakathAnI peThe vAcI javAno nathI, ene to jeTalI vAra bane teTalI vAra vAcI hadayamAM utAravA gya che keTalIka vAto vyavahAru najare na bese to vicAravA yogya che, paNa te A prathama batAvela raste ja siddhi che, e vicArapUrvaka ja A graMtha pacAvavAne che AvA pAca gratho me jaina sAhityamAMthI dhAra rAkhyA che, te paikI zrA adhyAtmakalpadruma" pachI A bIje graMtha che je hetuthI graMthakartAe A graMtha racyo che te muddo dhyAnamAM rAkhI te para vistArathI vivecana karyuM che jyA apUrva bhAva jaNAya tyA balihArI mULa lekhakanI che, jyAM kilaSTatA jaNAya tyAM mArI javAbadArI che abhyAsaka daSTie A vicAraNA karI che e dhyAnamAM rAkhI emAM praveza karavA vijJapti karu chu bIjA bhAgamAM haju paNa viziSTa bhAva jaNAze eTalI khAtarI ApI A graMtha aneka vAra vAcavA ane vAcyA karatA paNa vadhAre vicAravA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane vicAthI paNa vadhAre jIvavA atima prArthanA karuM chuM ane AmAM rasa paDe to bIjA bhAgane paNa teTalA ja rasathI vadhAvavA vinati karu chu A graMthanI geyatAmAM kevI majA che, enI racanAmA keTalI nUtanatA che, enA bhASAprayogamAM zI bhavyatA che, enA rasamAM kevI jamAvaTa che, e sujJa vAcake vaya sagrahanI, anubhavavI ane e vicAraNane bIjA bhAgamAM prakaTa thanAra upadravAta sAthe sarakhAvavI khUba majA Ave ane UMDA samAro jAge evI viziSTatA atra bharelI che A to sAhityanI dRSTie vAta thaI, paNa vyavahAranI aneka mUjhavaNano tadana judI bhAta paDe tevI rIte nikAla karavAnA AmA keyaDA AyA che, te nodhavA jevA che A graMtha para vicAra karatA anubhUta abhilASAo jAge tema che ane apUrva vidyAsa thAya tema che, emAM jarA paNa atirAti nathI mAtra dainika chApAnI najare enA para najara pheravI janArane A vAcana ko lAbha kare tema nathI emA lekhaka ke vivecakanI relI taraka vicAra karavA karatA atargata maDANa para dhyAna ApavAnI vAta che ane tene mATe egya vAtAvaraNa, ekAgratA ane bane teTalI ekAta joIe mAdhyadaSTi jAgRta karavAnI emA preraNA che ane jAgRta thayelI hoya to tene vavAre cetanavatI banAvavAnA temAM viziSTa prayoga che A dRSTie A graMtha pacAvavAno che. sAhityamAM enuM aneruM sthAna che. A sarva hakIkata bIjA bhAganI uddAtamA Apa vistAthI jeno ekAtamA besI cetanAma sAthe vikAsa karavAnI vRtti thAya, atara AtmAna da nI cIja che teno khyAla karavA abhilASA cAya, anAhata AtanAda sAbhaLavAnI AkAMkSA thAya ane pravartamAna duniyAne DIvAra bhUlI jaI anubhUta unnata dazA anubhavavA lAlasA thAya tyAre A prathA hAthamA le, ene mANo, ene apanAvo ene apanAvatA ataranA pradezo khulI jaze ane pachI apUrva gAna adathI uTho evA vakhatanA anirvacanIya sukhanI zakyatA atra che ema mane lAgyuM che ane enI prApti koI koIne paNa A graMtha dvArA thaI jAya to teTale ane mArA jelanivAmAM vadhAre phUlane thAya e IcchAthI A apa prayAsane jAheranI sevAmAM raju karu chu prinsesa sTrITa, manahara bilDiMga, muMbaI tA 14 mArca 1936, motIcaMda giradharalAla kApaDiyA sa 1992nA phAguna vada aSTamI nodha-zrI motIcadabhAIe A graMthanA pahelA bhAganA "Amukha" tarIke uparanuM lakhANa lakhyuM hatuM, eTale emAM bIjo bhAga pragaTa karavAno nirdeza tema ja ene jovAnI bhalAmaNa emaNe karI hatI paNa have bane bhAga eka ja graMtharUpe pragaTa thAya che, eTale zrI motIcadabhAIe A graMthane anulakSIne lakhelI badhI ja sAmagrI eka ja sthAne sulabha thaI zakaze - prakAzaka Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha, graMthakAra, temanA samayanA paricayarUpa upeAtanI anukramaNikA [ sUcanA : graMthamAM A upaUddhAtanA pRSThakramAka alaga ApyA che, pAnAne mathALe madhyamAM kauMsa karIne ApyA che. eTale navesara ApelA 'zAtasudhArasa' graMthanA pRSThakramAka atre dhyAnamA na levA ] 1 graMthanI yAjanA 2. prathama vibhAga bAra bhAvanA 3 bhAvanAnI AvazyakatA 4 vamAnayuga ane bhAvanA 5 bAra bhAvanAnA vibhAge cAra parAbhAvanA dvitIya vibhAga cha pagabhAvanAmAM AtmAnusadhAna 8 graMthanuM mUlyAkana 1. 'zAMtamudhAsa' gra'tha (pR. 3 thI 22) 9 graMthanI bhASA 10. vicAranI spaSTatA 11 viSayanirUpaNanI saphaLatA 1 mAtApitA ane jJAti 2 guru 3 anamamaya 4 gurupara parA a saMskRta kRtio 1 sukhAdhikA TIkA 2 leAkaprakAza 36 haimalaprakriyA 4 nayakaCiOkA 5 I dudUta huM zAtasudhArasa 3 4 } 8 9 10 10 11 chu tenI upara svapana TIkA 2. zrI vinayavijaya upAdhyAya (pR. 23 thI 41) 23 24 27 29 12 grathanI geyatA 13 *? 4 gItagAvida (paDita jayadeva) 54 pa 59 60 14 graMthapaddhati 15 thacanAkALa ane prazasti 16 5 zrI gaMbhIravijayakRta TIkA 3. graMthakartAnI kRtio (pR. 41 thI 75) 5 jIvanacaryA 6 sujazavelIbhAsa 7 lekhakamahAtmAtA jIvanapravAha 7 putri zat-jalpa-sagraha 8 a-namaskAra stAtra - jinasahasranAma staMtra vaiM. gujarAtI kRtio 10 sUrya pUracaityaparipATI 11 Analekha 12 vijayadevasUrilekha 13 upamitibhavaprapaMcanu stavana 21212222 12 14 15 16 17 20 21 22 31 307 38 62 __? 63 64 ma }} Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 14 paTTAvalI-sajajhAya gujarAtI prakIrNa kRtio 15 pAca samavAya (kAraNu) stavana 21 AbelanI sajajhAya 1 covIzIstavana 22 zrI Adijina-vinati 17 vIDI-stavana 23 paDAvazyaka (pratikramaNa) stavana 18 puNyaprakAza athavA ArAdhanAnuM stavana 69 ra4 tyavadana 19 vinayavilAsa 25 upadhAna stavana 2. "bhagavatIsUtra'nA sajajhAya 26 zrI zrIpALarAjAne rAsa 4. 2 thakartAne samaya (pR. 76 thI 89) 1 rAjakIya 8 vijayaprabhasUri 2 sAsArika 9 mULapATanuM prAbalaya 3 gujarAta 10 vijayaAna dari 4 sattaramI sadIne jaina ItihAsa 11 rAjamAgara 5 matabhedano ItihAsa 12 sAhitya 6 tapagacchanA traNa vibhAga 13 adhyAtma 7 vijayadevasUrinA vakhatamAM kiyAuddhAra 14 DiyAga Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecanasaha "zAMtasudhArasa' graMthanI a nu ke maNi kA [mRcanA : AnA pRSThadamAka upodaghAta pUro thaye pAnAne mathALe jamaNe-DAbe che navesarathI ApyA che te dhyAnamAM levA ] 4ra. 220 pravezaka 1-10 prastAvanA (mULa graMthanI) 12-3ra -mULa (sArtha) 12 -paricaya anityabhAvanA 33-63 -mULa (sArtha) -paricaya 38 - yAkaparicaya -sakaLacakRta "anityabhAvanA' 63 2, azaraNabhAvanA 6464 -mULa (sArtha) 64 --paricaya da9 -geyASTakapazciya sakaLacaMdrajIta "azaraNabhAvanA" 94 3, sasArabhAvanA 95-128 -mULa (sArtha) -paricaya 101 -geyASTakaparicaya 110 -sakaLacadajIkRta "saMsArabhAvanA" 128 4, ekatvabhAvanA 129-156 -mULa (sAthe) 129 -paricaya 134 -geyASTaparicaya 144 (--u sakaLacaMdajIkRta "ekatvabhAvanA" A anukramaNikAne ane ApI che) anyatvabhAvanA 157-185 -mULa (sArtha) 157 --paricaya 162 --geyASTaka paricaya 170 --akaLacaMdajIkRta "anyatvabhAvanA' 185 6. azucibhAvanA 186-210 -mULa (sAthe) 186 -paricaya 192 - geyASTakaparicaya 198 -sakaLacaMdrajIkRta "azucibhAvanA' 210 7, AvabhAvanA 211-234 --pUrvapazciya 211 --mULa (sArtha) 215 -paricaya -gevAkapazciya 225 saMkaLacaMdrajIta "AthavabhAvanA" 234 8, savabhAvanA 235-26ra -pUrvaparicaya 235 -mULa (sArtha) 241 -paricaya 246 -gayASTamparicaya 251 -jayamamunita savabhAvanA" ra6ra. 9. nirjarAbhAvanA 263-187 -pUrvaparicaya 263 -mULa (sArtha) 268 --paricaya ra72 -gayAkaparicaya 278 -jayamamunikRta sajhAya 287 95 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 401-430 401 818 426 421-461 431 43 V * 10, dhama bhAvanA 288-322 -mULa (sArtha) 288 -paricaya ra94 -oyA-paricaya 307 -saMkaLacadata dharmadurlabhabhuvana' 3rara 11. le pabhAvanA 33-345 -mULa (sArtha) 323 -pazciya --geyASTaparicaya 33 -akaLacakRta leka bhAvanA 345 12. vidurlabhabhAvanA 386-273 -mULa (sArtha) 346 -paricaya upara. -gevAkapazciya -jamamunivRta dhidurlabha bhAvanA phakara 13, maitrIbhAvanA 374-8oo -ii (bhArtha) -paricaya 378 -geyASTaparicaya 388 -upasa hAra 25 14, pramedabhAvanA --La (mArtha) --paricaya -geyASTaparicaya upamahAra 15, karuNAbhAvanA -mULa (sArtha) -paricaya -geyASTakapazciya --pisa hAra 16, mAyazcabhAvanA -maLa (sArtha) -pazciya --geyASTaparicaya -upamahAra prazasti -mULa (sArtha) -paricaya 54 462-24 462. 77 489 45-502 495 498 sudhAre : pR. 6pa thI 88 vacce pRSThadamAka sAthe tyA "anityabhAvanA-ema mathALuM bAMdhyuM che tyA "azaraNabhAvanA-ema sudhArA karI levo Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. sakaLacaMdrajIkRta "ekatvabhAvanA A graMthanA vivecaka mahAnubhAve bAra bhAvanAnA vivecananI sAthe je te bhAvanA sabadhI sajajhAya ApI che, paNa, koNa jANe kema, ekatabhAvanAnA vivecana sAthe enI sajhAya mUkavI rahI gaI che tethI A bhAvanAnI sajajhAya ahI ApavAmAM ApI che. -prakAzaka e tU hI Apaku tu hI dhyAojI, dhyAnamAhi ekelA; jihAM tihAM tU jAyA ekelA, jAvegA bhI ekelA. e--1 hari hari pramukha sura nara jAyA, te bhI jage ekalA, te sa sAra vividha para khelI, gayA te bhI ekalA. eva-2 ko bhI lINA sAtha na teNe, Rddhi gaI navi sAthe, nija nija karaNI laI gayA te, dhana viNa ThAlI hAthe. eva-3 bahu parivAre ma rA lokA, mudhA malyo saba sAthe, Rddhi mudhA haze saba cito, gagana taNI jima bAtho. e -4 zAti sudhArasa saramA jhIle, viSaya viSa paca nivAre; ekapaNu zubha bhAve ci tI, Apa Apaku tAre e - hisAdika pApe e cho, pAme bahuvidha rege, jala viNa jima mAcho ekelo, pAme du kha paraloga. eTa-6 ekapaNuM bhAvi namirAjA, mUkI mithilA rAje, mUkI nara nArI savi sagati, praName tasa surarAjo. e -7 # pAThAtara praName "sakala munirAje Page #14 -------------------------------------------------------------------------- Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakartA zrI vinayavijayajI upAdhyAyanu caritra tathA temanI kRtinI noMdha ane temanA samayanA itihAsanuM avalAna Page #16 -------------------------------------------------------------------------- Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zAMtasudhArasa" graMtha A graMthane barAbara samajavA mATe enA lekhakano barAbara paricaya karAvavo, emanI anya kRtione jhoka samajI levuM ane te yugane barAbara oLakha te jarUrI che. teTalA mATe nIcenI paddhati svIkAravAmAM AvI che . 1lA vibhAgamAM-A graMthano paricaya karAva, - (AmA za thanI yojanA, geyatA, evA graMthano paricaya ane A kRtine samaya vagere hakIkata Avaze.) rajA vibhAgamAM-graMthakartAnuM saMkSipta caritra. (anyAnya sAdhano dvArA atihAsika daSTie saMgrahita karyuM che.) 3jA vibhAgamAM-graMthakartAnI sarva kRtione saMgraha (upalabdha sAdhanathI sa graha karI graMthakartAnI anekaTezIya vidvattAne paricaya karAva vAno AmA prayatna che.) kathA vibhAgamAM-graMthakartAno samaya. (A samaya para ItihAsanI najare ghaNu lakhI zakAya tema che. mAtra sAmAnya digadarzana alTa karAvyuM che) zAMtasudhArasa graMtha graMthanI yojanA A graMthanI yAjanA bahu saraLa rIte karavAmAM AvI che enA be vibhAga paDI zake che. enA prathama vibhAgamAM bAra bhAvanAo ApI che ane dharmanuM anusaMdhAna karAvanAra bhAvanA kahevAmA AvI che dharmadhyAnanI hetubhUta e bhAvanAo bhAvavAthI AtmA Adarza pradezamAM viharI zake, vicaravA gya vAtAvaraNa jamAvI zake e sthiti bhAvanAomAthI jAme che. anata guNothI yukta cetana-AtmAnI e guNavattA atyAre dabAI gayela che, enuM zuddha kAMcanava atyAre cImaLAI gayu che, enA - zuddha, jJAna-prakAza para atyAre AvaraNo - AcchAdane caDhI gayA che, ene enA asala svarUpe prakaTa karavA mATe tadyogya vAtAvaraNa taiyAra karavuM ghaTe ane tema karavAne ati su dara prasa ga vicAravAtAvaraNa jamAvavAmAM prApta thAya che mAnasavidyA (Psychology) Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] no eka niyama che ke koI paNa pariNAma nipajAvavuM hoya te prathama te mATe tene anukULa vAtAvaraNa nipajAvavu ghaTe. dAkhalA tarIke ApaNe bahAragAma javuM hoya te prathama javuM che evI vAta zarU thAya, pachI te manamAM jAme, pachI nirNaya thAya, pachI tene gya sAmagrInI teyArI thAya, pachI sAdhane meLavAya ane tene pariNAme bahAragAma javAya. te ja pramANe AtmAnuM mULa svarUpa prApta karavAno Azaya hoya to tadyogya vAtAvaraNa jamAvavA mATe prathama bhUmikA taiyAra karavI joIe e bhUmikA taiyAra karavAmAM prabaLa sAdhana "dharmadhyAna" che. dharmadhyAnanuM svarUpa khUba vicAravA yogya che. te anyatra AlekhAI gayuM che (jena dRSTie yoga, pR 144). evA dharmadhyAnamAM praveza karavAnA hetu tarIke bAra bhAvanAnI yojanA zrI vitarAgadeve batAvI che. e bAra bhAvanAo nIce pramANe che : prathama vibhAga : bAra bhAvanA anitya-sAsArika padArtho, saba dho ane sagapaNo kAyama rahenAra nathI, Atmika vastuthI para sarva padagalika vastuo te svarUpe anitya che ane zarIra tathA sagapaNa nAzavaMta hAI A jIvanavyavahAra vicAraNA mAge che. azaraNuM-A jIvanamAM anyanA AdhAra para Teko devA jevuM nathI jyA AdhAra ApanAranuM ja sthAyIpaNu nathI tyA e Teke ke ane keTalo Ape ? AtmazraddhA ane enI siddhimAM vizvAsa rAkhI AgaLa dhapavAmAM ja a te niraMtarane ArAma che. saMsAra-AkhA saMsAranI racanA jovA jevI che duniyAnA paDadA para AvI, eka rUpa laI pATha bhajavI, pAchA paDadA pAchaLa cAlyA javu, vaLI navuM rUpa levu vagere karmanA prakAre, manovikAranA AvirbhAva, svArtho, rAgadveSanI pariNatio vicAravA yogya che ane vicArI enA marmamA UtaravAnI AvazyakatA che. - ekatva-A jIva ekalo Avyo che, ekalo javAne che, enA neha-sa ba dha sarva vastuta. khoTA che, alpa samaya rahenArA che, paNa A te ene cheDo AvavAno che cetananuM ekatva sthAyI che ane ene sAkSAtkAra thatAM emAthI khUba AtmavizvAsa prApta thAya tema che. anyatva-patAnA Atmatattva sivAyanI sarva padagalika vastuo AtmAthI para che. sva ane parane barAbara samajavA cogya che sva ane parane yathAvat khyAla thatAM AkhA bhavacakranI gUMcavaNene nikAla thAya che. paramAM rAcavu e alpatA cheAkhare para e para che. azuci--je zarIrane pitAnuM mAnyuM che te apavitra padArthothI bhareluM che emAM mAsa, lehI, carabI, hADakA vagere bharelA che enuM rUpa joIne lalacAvAnuM nathI, emAM rAcavA jevuM kAI nathI, enI cAmaDIne uthalAvI A daranu bahAra kADhayu hoya to te para jhUkavuM paNa game tema nathI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] Azrava-karma ane AtmAne sa ba dha kevI rIte thAya che, tenA hetu kyA kyA che, e karma AvavAnA mArgo kayA kayA che, e AvIne kevI paristhiti nipajAve che ane AtmAne zuddha dazAmAMthI kyA ghasaDI jAya che - e A karmano A vibhAga vicAravA yogya che. sa vara-e karmone AvatAM aTakAvavAnA rastA che e rastAone oLakhavAnI jarUra che. ene oLakhI e dvArA AvatA karmo ja dha thAya to ja karma saravara khAlI thavAno saMbhava thAya - nijarA-navA karmo AvatA hoya te saMvarathI aTake, paNa agAuthI je karmo lAgelAM hoya tene dUra karavAnA upAya bAhya-abhyatara tapa che e tapathI sa yama Ave che, sa yamathI karmone nAza thAya che ane paraparAe sarvathA mukti thAya che. dharmabhAvanA-dharma e zuM cIja che, ene AtmA sAthe kevo sabadha che, enA vyavahAra svarUpa kevA che, dAna, zIla, tapa, bhAvane Atara Azaya zo che eno vicAra karI e vicAradvArA dharmane apanAvo ane jIvanane dharmamaya banAvavu lokasvabhAva-A duniyAnI vyavasthA vicArI, enA aneka sthAne samajI tyA A prANa Ave jAya che, eka khADAmAMthI bIjAmAM paDe che ane e rIte enu cakabhramaNa cAlyA kare che. emAM anitya sukha-dukha thAya cheemAM sarva kALanI zAtinuM sthAna paNa che bodhidurlabhasagyam jJAna, samyagra darzana ane samyapha cAritrane samajavA baha muzkela che, samajyA pachI enI prApti muzkela che ane jyAsudhI enI prApti na thAya tyAM sudhI sa sAracakranA pherA anivArya che badhiratnanI prApti karavA cogya che. dharmadhyAnamAM praveza karavA mATe A bAra bhAvanAo hetu che emAMnI eka eka bhAvanAne enA yathAtatha svarUpe dIrgha kALa sudhI nira tara bhAvavAmAM Ave ane te sivAya sarva kArya choDI devAmAM Ave to AkhA bhavacakranA pherA hamezane mATe dUra thAya tema che ane tevI rIte A bAramAMnI mAtra eka ja bhAvanA bhAvIne aneka prANuo pitAnuM jIvanadhyeya prApta karI zakyA che. TU kAmA, zuddha gharmadhyAnanI sAthe AtmAne anusadhAna karAvanAra e bAra bhAvanAo che AvA prakAranA avAra ane bAhya sa yogI vicAre sa pUrNa zAti thI karavAmAM Ave tyAre A jIvananu kharu sthAna zuM che ane kyA che te samajAya tema che enuM kharu mApaka catra mUkavAmAM na Ave to te A jIvana eka upara uparanI ramata jevuM banI rahe che ane sAdhya (hetu) vagaranuM jIvana jIvI maraNa Ave tyAre cAlyA javAnuM thAya che. evA jIvanamAM koI majA nathI, moja nathI, vikAsa nathI, dhyeyaprApti nathI ane sAdA zabdomAM kahIe to evu jIvana mAtra eka pherA samAna che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAnI AvazyakatA A bhAvanAnI AvazyakatA keTalI che ane khAsa karIne A yugamAM enI keTalI jarUriyAta che te para saMkSipta vivecana grathanI zarUAtamAM "pravezakamAM ApyuM che. vAta e che ke atyAre ApaNuM jIvana eTaluM te sa kIrNa thaI gayu che ke emAM ApaNe kyA chIe ane ghasaDAtA kyA jaIe chIe ene vicAra karavAno samaya paNa meLavatA nathI ane vicAra karavAnI sAmagrI ekaThI paNa karatA nathI dharmadhyAnamAM kAraNabhUta, AtmAnu enI pitAnI sAthe enI mULa sthitimAM anusadhAna karAvanAra A bAra bhAvanAo che. e A zAtarasanA graMthane mukhya viSaya che bhAvanAo ApaNuM AkhA jIvananA prakaraNanuM pRthakkaraNa kare che, ApaNe potAne paravastu sAthe sa ba dha ke che ane zA kAraNe thayela che ane keTalo vakhata cAle te che te spaSTa bhAna karAve che ane te dayeyaprApti kevI rIte thAya tenA mArgo batAve che. ApaNe chevaTe kyA javAnuM che, zuM meLavavAnuM che ane ApaNA prayatnonu atima dayeya zuM che e vAtanI cokhavaTa na hoya to nakAmA phAMphA mAryA karIe ane jema sukAna vagaranuM vahANa dariyAmAM athaDAyA-pachaDAyA kare te pramANe ahI thI tahI ane tahI thI ahI ema ATA mAryA karIe. A sthitine cheDo lAvavAnu bhAvanAo kare che, ene barAbara hadaya para lIdhI hoya te te ApaNe A sa sArapatha hetune anulakSIne saphaLa banAve che ane eka vAra sAdhya samajAya, e prApta karavAnI buddhi thAya ane e prApta karavA tarapha nirNaya thAya eTale pachI saMsAramAM rahevuM paDe to paNa ApaNuM pratyeka kAryamAM sarakhAI, hetumattA ane niyamAnusAritA AvI jAya che. jIvana eka vAra paddhatisaranuM ane sAdhyasanmukha thaI gayu to pachI enA DhagadhaDA vagaranA tophAne, kAye ke kAryavihInatAno cheDo AvI jAya che A najare bhAvanAne ApaNuM jIvanamAM anupama sthAna che pitAnuM zuM che e samajavuM, emAM nityAnityatvanu bhAna AvavuM, svane svIkArano nirNaya kare, parane para tarIke jANavA - eTale AkhA jIvananA praznone nirNaya A bhAvanAmAM AvI jAya che. "svaparano nirNaya kare ane pariNaninI nirmaLatA karavI eTalA vAkyamAM jana darzananA AkhA nItivibhAgano samAveza thaI jAya che. e vAta to vividha AkAramAM atra tema ja anyatra aneka vAra karI che. vAta ati mahatvanI che ane aneka vAra punarAvartana karIne paNa mana para ThasAvavA gya che. sAcArika sarva pravRttio hetu ke artha vagaranI che, anitya che, a5 kALa cAlanArI che ema to pratyeka vicArakane ghaNI vAra lAgyA vagara rahetuM nathI ane deDADI, dhamAla ke prayAsa karavA chatA tyAre prANI pAcho paDe che athavA potAnI pAse duniyAnI najare dhana, mAla-mitathI maLela sthAna ke sattA gumAvI bese che tyAre ene e sarva pravRttinI pAchaLa rahela alpanA ane capaLatAne sAkSAtkAra thAya che paNa vaLI pAcho ene ana ta Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] kALane adhyAsa ene saMsAra tarapha ghasaDI jAya che ane vaLI kAMIka prApti enI TUMkI najare thaI jAya eTale lAgelA dhAne visarI jaI pAche e ghareDamAM paDI jAya cheeka sagA, nehI, mitra, patnI ke putranuM maraNa thAya tyAre ene aneka jAtanA vicAra Ave che, e nehasaba dhanI alpatA para, emA rAcavAnI adhatA para ane enI asthiratA para cheDe vicAra kare che, kAIka utAvaLA paNa AchApA ardhadagdha nirNo paNa karI nAkhe che, paNa thoDA divasamAM enuM pRthakkaraNa karyA vinAnuM du kha visAre paDe che. duniyAnI ghareDamAM caDhI jaI pAche e hatuM tevo ne te thaI jAya che ane A rIte prApta karela takane e gumAvI bese che AvI ja take e pote mAMdA paDe tyAre paNa keTalIka vAra ene prApta thAya che ene jarA akaLAmaNa thAya che eTale e jIvananI asthiratA samajavA mADe che, vadhAre AkarA prasagomA e parabhavamAM zuM thaze enI kalpanA karavA lAge che ane vasiyatanAmuM karIne ke dharmAda karIne kaI paNa rIte ahI maLela ke meLavela miksa ke eno nAno-moTo bhAga AgaLanA bhAvamAM paNa maLe e hisAbe enA uparanA tIvra mahine pariNAme e vairAgyanA oThA nIce kAI AchI-pAtaLA - cavADAbharelA nirNayo karavA - lAge che, paNa jyA vyAdhigrasta sthitimAM pheraphAra thaye, hAlacAla thavA mAMDI ane nabaLAI dUra thaI ke pAchA "e bhagavAna enA e evI enI dazA thaI jAya che. che. AvI ja paristhiti koI suMdara vyAkhyAna sAbhaLe, kaI mahAtmAnI vANInuM zravaNa kare, koI suMdara AtmajJAnanI carcAmAM bhAga le athavA kaI adhyAtma ke yoganA pustakanuM pite jarA zAMta vAtAvaraNamAM vAcana kare tyAre thAya che. te vakhate ene jairA virAga - uparauparano khAlI taravarATa thAya che, ene A jIvananA vilAse, prayAso ke dhamAla para jarA nirveda Ave che, paNa e vAcana ke zravaNanI asara chUTI gaI ke pAche e saMsAranI ghareDamAM paDI jAya che ane karela vicAro ke ghaDelA svapnone sthAne e hato teve ne te ane keTalIka vAra te vadhAre rasathI sa sAra tarapha cAlyo jAya cheA sarva gucavaNavALI paristhitio khUba vicAraNuM mAge che, AvA avyavasthita jIvanapalaTAo khUba pRthakkaraNa mAge che ane AkhA jIvananA sAdhyane nirNaya, sAdhya tarapha gamanano nirNaya ane ene cokkasa vaLagI rahevAno nirNaya khUba vicAraNA mAge che e kArya A bhAvanAo kare che ApaNe ghaNIvAra vAMcIe chIe ke amuka mANase khUba vicAraNuM karyA pachI sasArane tyAga karyo ane pAcho navIna veza cheDI sa sAra tarapha cAlyA gayA. ApaNe anubhavIe chIe ke amuka mANase vRddhavaya sudhI tyAgadharma svIkAryA pachI ghaDapaNamAM eNe amuka strInA hAvabhAvathI lalacAI sa sAra Adaryo, ApaNe joIe chIe ke zuddha jIvana gALanAra paisAnI lAlacamAM AbarU gumAvI beThA. strInI lAlacamAM viSayI thaI gayA, Anada meLavavAnI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] jijJAsAmAM prAmANikapaNAne lAta mArI, AbarU meLavavAnI lAlacamAM vitaMDAvAdamAM paDI gayA - vagere vagere. A sarvanuM mULa kAraNa eka ja che. eNe svane kadI barAbara oLakhela nathI. eNe parane parUpe jayA nathI ane tyAre tyAre eNe tyAga ke vairAgyanI vAta karI che tyAre ene mutra upara-upara vANIvilAsa ja karyo che. svane ane parane samajanAranI A dazA na hoya. e sajAvanAra lAvanAo che. ene sthira karanAra bhAvanAo che, enI jamAvaTa karanAra bhAvanAo che ane eTalA mATe punarAvartananA bhAge ekanI eka vAta sApekSa daSTie vicArapathamAM levA yogya che vartamAnayuga ane bhAvanAo- A yugamAM tenI jarUriyAta khAsa vadhAre che. atyAre ApaNA dezamAM be prakAranI vicitra ghaTanA alI rahI che. eka tarapha pAzcAtya Adarzo ane bhAvanAo ApaNuM upara khUba jorathI AkramaNa karI rahI che. ApaNA paraMparAgata saMskAra ane A bhAvanAomAM keTalIka jagyAe mULagata bheda che, keTalIka jagyAe sthAnagata bheda che ane bannenI samAjaracanA judA ja raNa para racAyelI heIne vigatemAM bheda che. A sarvenI vigatomAM ane UtarIe to viSayalaMbA pramANanI bahAra thaI jAya tema che. paNa muddAnI hakIkta e che ke tyA samAjanAnA Adarzo ane pAyAo ja judA hoya tyAM khUba dhyAna rAkhavAnI jarUra paDe che. ema na thAya to banne AdarzonuM saMgharSaNa thatAM kA te virUpa pariNAma prApta thAya athavA to vikRta svarUpa prApta thAya. A eka vAta thaI vartamAnayugane age hakIkta e che ke atyAre jIvanalaha bhAre Akaro thato jAya che eka tarapha aneka rAjakIya kAraNe dezamAM bekArI vadhatI jAya che Arthika kAraNe ghaNIkharI vyaktione bAre mAsa kAma karavAnI pharaja paDe che ane pariNAme Akhe vakhata vyApAra, nokarI ke dha dhAdhApAmA ADAavaLA phAMphA mAravAM paDe che. jene kAma maLatu nathI tene kAma meLavavAnI bhAre ciMtA thayA kare che ane kAma hoya te dhamAdhamamAthI Uce AvI zakato nathI jUnA vakhatamAM ApaNA bhAratavarSamAM varSanA bAre mAsa kAma karavuM paDatuM nahotuM; vepArI ATha mAsa kAma kare - tene mAsAmAM ati rahetI, jyAre kheDUtavargane comAsAziyALAmAM vadhAre kAma hoI tene cArathI cha mAsa nirAta rahetI AvA zAtinA vakhatamAM teo AtmArAmane vicAra karatA,ene zenI jarUra che te samajatA. sAbhaLatA athavA vicAratA. atyAre e sthitimAM bhAre paTo thaI gayo hoya ema dekhAya che badhe na hoya tene meLavavA mATe dezaparadeza rabaDATa kare paDe che ane hoya tene rAtre paNa kurasada maLatI nadhI ne rAtrinA paNa bajAramAM besI ke Telipheno dvArA vepAra ne vepAranA orDara ApavA paDe che. matalaba ? ene pazvime ene UMghamAM svapnAM paNa vepArane ja Ave che ane chetarAma sAthe vAta karavAnI phurasada ke taka maLatI nathI ane tethI kAM to bekArInA khappara Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] nIce athavA vyavasAyanA mazagUlapaNAmAM enuM vyaktitva dabAI, haNAi, kacarAI jAya che. ene kadI pite keNa che, A badhI dhamAla kone mATe ane keTalA mATe kare che, enuM , pariNAma zuM Avaze tene vicAra karavAnI ke temAM UMDA UtaravAnI taka ja maLatI nathI. asala te bapore rAsa sAbhaLavA dvArA, rAtrie derAsaranI bahAra dharmakathA dvArA, savAre vyAkhyAnazravaNajhArA, anyatra kathAzravaNa dvArA athavA bIjI aneka rIte e kAIka vakhata meLavI cetananI najIka jate, paNa have e sarva vAta dUra thatI jAya che AvA yugamAM AtaravicAraNa karAvI AtmAnI sAthe vAta karAve tevA prasaMge upasthita karavAnuM sAdhana bhAvanA. bhAvanAnuM bhAna karAve tevAM pustake ane tene lagatI vAta dvArA ja zakya jaNAya che tethI A pravartamAna yugamAM bhAvanAnI vicAraNAnI vizeSa AvazyakatA che ema lAgyuM che. ApaNo pUrvakALane Adarza samaSTigata hato, ema koma komanI najare, vyApArI mahAjananI najare ane kauTuMbika kaTa banI najare joto hato emA pitAnA vyaktitvanI najare vicAra ja nahoto atyAre vyaktigata zaktinA pheraphArane pariNAme, bApadAdAnA dha dhA karavA ja joIe te nirNayamAM mahAna parivartana thayela hovAne laIne ane vyaktitvadarzana nanA bodhapATha maLelA hAIne AkhI sa yuktakuTuMbabhAvanA khalAsa thatI jAya che, jJAtio bhAMgIne bhukkA thaI javAnI aNI para AvI gaI che ane ArAma, zAti ke vilAsanA vicArIe tadda navIna jhoka lIdhe che, te vakhate pite keNa che, zA mATe Avela che, zene mATe prayatna kare che vagere bAbato enI sanmukha spaSTapaNe na rahe te AdarzonA gUcavADAmAM e saskArI hoya te paNa gU cavAI jAya tema che, tethI svaparanuM vivecana karI vastuo ane sabaMdhenu yathAvat mUlya AkI ApanAra bhAvanAonuM A yugamAM ati mahattvanuM sthAna che. bAra bhAvanAnA vibhAga bAra bhAvanAone nIce pramANe vibhAgo paDe che (3) sa sArabhAvanA, (11) svarUpabhAvanA vizALa najare bAhya avalokana karAve che. (Objective) (1) anitya, (2) azaraNa, (4) ekava, (5) anyatva ane (6) azuci e pAca bhAvanAo aMtaragrAhI (Subjective) che. (12) badhidurlabha ane (10) dharmabhAvanA svarUpalakSI-sAdhanadharmalakSI (Instrumental) che jyAre (7) Azrava, (8) vara ane (9) nirjarA bhAvanAo AtmAnA karma sAthenA sa ba dha paratve hoI enI vartamAna sthitine samajAve che They show evolutionary stages of developments Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] A rIte na jAvanA naravI ane avAMtara9hI che. - bAra bArAne anuAM kahevAmAM AvI che. enI AtmalakSitA para graMthanI zAmAM praveza bI tyAM keTaluMka vivecana karavAmAM AvyuM che te para khAsa dhyAna kheMcavAmAM Ave che cAra parAbhAvanA : : DhinIya vibhAga AtmAne AtmavAsanmukha rAkhanAra - AmA sAthe anusaMdhAna karAvanAra e bAra uparAta nIcenI cAra lAvanAone ani vistRta AkAramAM para bhAvanAne nAme prasiddha kAma pAra che enuM sAmanya rUpa A pramANe che - maMtrI-- kA duniyAnA kaI je sAthe badhukAva vavo keI paNa jIva potAne viraha : dukAna nathI ema vicAravuM ne jIvananI asthiratA samajI ke pai prANI sAthe pitAne vara nathI. evu hadayamAM mAnavuM che anusaMdhAna bhAvanAnuM maMgaLAcaraNa che. pramodakei prANImAM guru je naMda manA. e gurUnI hRdayathI prazaMsA karavI. guvAna dhanya che. enuM jIvana teTalA pUratuM phaLa che ema mAnavuM. ane guNa khAtara mAna ApavuM ane tyAM hoya tyAthI guhanI zodha karI enA upara vArI javuM. kaNa-duniyAne kaI paNa dIna-dukhI-paTAne joI enA tarapha hRdayathI dayA Ave, mAnasika, zArIrika dukhe je aMtarathI dukha thAya. AvA dukhamaya saMsAramAM paNa prANI kema racanA haze eno khyAla thAya ane badanA upAyo karavA uparAMta jIvananA karuNabhAva taraka vicAhu dADe. mA --tyAM nAnA upAya na cAle. savA. zikhAmaNa ke bhalAmaNa na cAle tevA hadayadrAvaka pra . vana ane upave tevA jIvanabanA tarapha kAM te bedaSkArI (pa) ... zAMta vicAratA DhALa enuM cogya sthAna samajavAnI dhIraja. pApI pApa kare ne mATe kevane bhava. paNa rAtre te tarapha sahAnubhUtine paNa abhAva. parAbhAvanAmAM AtmAnusaMdhAna A cAra pAna pI. sAdhyalathI prANIne ThaMDA vicAramAM nAkhI de tevI che TA tyAre makAna EnanI dujha grI para caDI cAtaram avalokana kare che tyAre ene zuM khAya che te pAlArAma ba vicAravA jevuM che dhuma ene vicAra karatA sarva jevA ke mitrabhAva hoya to ja ene emAM majA Ave che. sarva prAIo enA zuddha 2 naM- aa che ane pitAnI zakti ane sago anusAra A vikAsa kAI ghA , pata mAM kaI para chava potAne virodhI ke dumana nathI. sarva Atmaja eka che AvA vicArane pariNAme enuM sarva jI tarapha mitrabhAvanuM lakSya Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] rahe che, ene manuSya to zuM, paNa kaI janAvara, jatu ke sthAvara paNa potAno virodhI lAgato nathI. A sarva jIvo taraphanA mitrabhAvane pariNAme khUba vizALa buddhi prApta thAya che, ane eka vAra vizALa buddhipUrvaka mitrabhAva ba dhAyo eTale svarUpalakSI AtmAnusa dhAna thatA vakhata lAgatuM nathI. eka vakhata sarva jIvo tarapha mitratA AvI eTale pachI cAre tarapha premabhAve jovAnuM sUjhe che. premabhAve jotAM emAM guNa ja dekhAya che guNane joIne prema thAya, umaLakA Ave, hRdayapUrvaka ene abhinadana apAI javAya tyAre guNapakSapAta sAhajika bane che ane guNane oLakhatA, enuM kharuM mUlyAkana karatA, enA saMbadhI carcA ke vicAraNA karatA prANI Akhare guNavAnuM thaI jAya che guNane vicAra karanAra, guNa tarapha prema batAvanAra pitAnI AsapAsa guNanuM vAtAvaraNa jamAve che ane e rIte AtmAnusadhAna atyaMta saraLa, suMdara ane saphaLa bane che. A sarva AtmapradezamAM pharavAnI kharekharI cAvIo che. ema karatA - AtmAvalokana karatA bAhya pradezamAM aneka prANIo vyAdhi, viyoga, mArAmArI ane nakAmA taDaphaDATamAM paDelA dekhAya che evA prANIonA duHkha dUra karavAnI tIvra IcchA thAya emAM kaNa- vizALa dayA che evI vRttithI prANI svathI bahAra jatA zIkhe che, sarva du kha dUra karavAnI bhAvanA pAchaLa ene AtmalakSI bhAva rahe che ane pratikArabhAvanAmAM sarva jIvonA AtmA tarapha vRtti dorAtA svAtmabhAva sAthe anusa dhAna thAya che. A rIte karuNAbhAvamAM paNa AtmAnusadhAna jarUra thAya che mAdhyacyavRtti to AtmAnusadhAna ja che. doSa tarapha jyAre zAtavRtti thAya, karmAdhInA pravRttinuM rahasya samajAya, AkhI duniyAne sudhAravA pite kanTrAkaTa lIdhe nathI evI samajaNa pUrvakanI bedarakArI-vRtti thAya tyAre AtmAnusadhAna pratyakSa dekhAI Ave che duniyAdArInA mANase te potAne na game tevI hakIkata bane eTale tenA tarapha ughADo virodha batAve che, jAhera TIkA kare che, vyakti tarapha abhAva dAkhave che ane pitAnuM cAle tyA sudhI tevA mANasano tiraskAra kare che paNa AtmAnusa dhAna karanAranI rIti te kAI ane khI ja hoya che. e enA mULamAM UtarI asala kAraNanuM kAraNa samaje che ane jarA paNa gUcavAyA vagara e deva tarapha upekSA athavA mAdhyazmabhAva rAkhe che e rIte A cAre parAbhAvanA AtmAnusa dhAnarUpa che athavA tenuM pariNAma che. graMthanuM mUlyAMkana A rathamAM e rIte AtmapradezamAM viharavAnu che kavitvadaSTie kalpanAzaktine jema Ape evAM varNane emAM nathI, ema kathAnuganI rasavitA nathI, emAM navalakathAnA vihAra Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] nathI, emA itihAsanA AMdelane nathI, emA laDAInAM rasabharyAM vargunA nathI ke emAM karuNA utpanna kare tevA hRdayadrAvaka prasa geA nathI. nathI emAM zRMgAra, nathI emA bhaya ke nathI emA hAsya. emA zAMta nAmanA dazamA rasanI pANA che, emAM AtmA sAthe vihAra che, emAM hRdayacakSune kheAlavAnA judA judA prasa gesa sAra-aTavImA bhulA paDelA, jyAM tyAM atha ke pariNAmane khyAla ke tenI tulanA karavAnI darakAra karyA vagara doDAdoDI karanAra kAM jAya che ane zenI pachavADe dADe che e batAvanAra A graMtha iM bAhya viSayane enA yathArtha svarUpe eLakhI enA ane cetanajIne! sabadha zA kAraNe thayA che tenA mULa tarapha lakSya khecI, ene emAMthI huM mezane mATe kevI rIte dUra rakhAvavA enu mArgadarzana karAvanAra ane vadhAre UMDA UtaranArane enI kharI cAvIe sapaDAvanAra A graMtha che. jIvananA aneka gUcavaNabharelA prasageAmAM A prANI aTavAI jai sauMsAramA dheAraNa ke hetu, Adarza ke sAdhyane jANyA vagara bhaTakA kare che. tene mArga para lAvanAra, sAmAne jovAne badale pAtA tarapha jovarAvanAra, dareka khAkhata ke banAvanA mULa tarapha lakSya karAvanAra ane A hetu vagaranA cakrabhramaNanA cheDA lAvavAnA mArgo batAvanAra athavA te tarapha dhyAna khecanAra A graMtha che enu mUlya keTalu AMkavu e te AkanAranI AvaData para che. AtmapradezamAM enI kimata mahe che ane enI vATikAmA praveza thai jAya te muktiphaLanI prasAdI apAve evA emA aneka sAdhane hAvAthI enI kimata alaukika heAvA sAthe duniyAthI para che, sAmAnya janatAthI na mApI ke ApI zakAya teTalI mATI che ane vicAramAmAM anupameya che. graMthanI bhASA~ zrIzAtasudhArasa grathanI bhASAmAM khUba mIThAza che, kAi kAi kSeAke te adbhuta zAtarasathI bharelA che. emAM AtmA sAthe bhAre yuktipUrvaka vAta karI che. kaoNmA hRdayane uddezIne saphLa vAta karavAnI bhAre dhATI jAya che. dareka bhAvanAnA viSayane emaNe bhUkha apanAvavA yatna karyA che emanA bhASA paranA kAbU lagabhaga dareka bhAvanAnA paricayamA khUba jaNAI Ave che ApaNe emano hRdaya gamitAnA ekabe dAkhalAe joie yAvadehamida gadairna gadita no vA jarAjarjara yAvattvakSakadambakaM svaviSayajJAnAvagAhakSamam / yAvaccAyurabhadgura nijahite tAvadbudhairyatyatA, kAsAre sphuTite jale pracalite pAli. kathaM vadhyate // - (mAdhidurlabhabhAvanA-12, paricaya kSe 6 pR 347) e bhASAmA khUba mIThAza, hRdayasparzitA ane saraLatA enu bhASAsauSThava lagabhaga bhartRharinA vairAgyazatakane maLatu Ave che. zAta sthAnamA zAta citta nIcenA sragdharA gAi jue-- Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13 ] dhanyAste vItarAgAH apakapathagatikSINakarmAparAgAtrailokye nnAgAH sahaja samuditajJAnajAgradvirAgAH / adhyAtmazuddhayA sakalazazikalAnirmaladhyAnadhArAmArAnmukteH prapannAH kRtasukRtazatopArjitArhantyalakSmIm // (prameAda, paricaya lai| 1, pR 401) Avo eka zlAka tIrthaM karanA mahattvane hRdayasanmukha khaDu karI de che. enI bhASAnA akSaramA camatkAra che, enI samasta racanAmAM geyatA ane zabdaracanAmA rasAtmakatA che enAM geyAASTakA te adbhuta che e te gAtA jaie ane zAtarasanuM pAna karatA jaIe evA bhASAsauSThavathI bharelA che jarA gAme svajanano bahudhA hitakAmaM, prItirasairabhirAmam / maraNadazAvazamupagatavantaM, rakSati ko'pi na santam // vinaya! vidhIvatAM re, zrIninadharmaH zaraNam / anusandhIyatA re, vitattvamaLam // 2 // (arasaraNabhAvanA, geyASTaka, pR 66) A aSTakanI bhASAmA khUba lahera che. emA rasanI jamAvaTa viSayane anusAre hAi khUba hRdaya gama che ane pratyeka zabdanI pasadagI khUba sudara che. tamane dareka zabda mATe lAgaze ke e zabda ja tyA badhabesatA Ave che ane khIjo samAna avALA zabda nakAmA che mAtrAmupativanta santu na vaivi kSatti emA santa zabda mUkavAmA bhAre majA karI che. enA artha 'maraNudazAne paheAcelA' evA karIe tyAre santane vartamAna kRdata levAya, paNa santa ne cAlu arthamA laIe te game teve meTe sa ta puruSa hAya, bhale khuda idra ke tIthaeN - kara hAya, paNa tene kei khacAvI zakatu nathI, Ave viziSTa bhASAprayoga lagabhaga dareka zabdanI sAthe khatAvI zakAya tevu che. kahevAnI khAkhata e che ke bhASAracanAmA, zabdAnI pasadagImA ane vicAradarzananI paddhatimAlekhakamahAtmA saphaLa zabdacAturyaM dAkhala karI zakayA che. A uparAta jyA 'turaga' zabda mUkayo che tyA te ja zabda zAle ane sAtha lAge tema che, tene badale samAna avALA azva' zabda na ja lAgI zake evI vigatA batAvI zakAya tema che. sujJa zabdamA gati (tur gamane) nA bhAva che, jyAre azva zabdamA at dhAtu Ave che te UDA UtaravAnA arthamAM Ave che. game tevA jorathI dADanAra gheADA, ratha, hAthI ke mANaseAnI hAranI hArathI vI TaLAyalA hA--A ene Azaya che tyA suraja zabda kharAkhara sA che. kahevAnI vAta e che ke lekhake zabdanI pasadagImA paNa bhAre jhINavaTa rAkhI che ane jyAM jeveA joie tevA zabda pasaMda karyo che Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] pite vaiyAkaraNa hatA, vyAkaraNanI prakriyA banAvanAra hatA eTale vyAkaraNane lagatI alanA enAmAM na Ave ema lakhavu e to mAtra sonAne opa ApavA jevuM che. enI bhASA mArmika, zuddha, spaSTa ane hadaya gama hovA chatA zilImAM jarA paNa AkSepa ke tucchatA keI sthAne AvavA dIdhA nathI ane gya hoya tyAM ala kAra lAvyA che eTale paNa atra nirdeza karavo yogya jaNAya che bhASAzuddhine age zrIzAtasudhArasa grathanI TIkAnA prakaTa karanAra (zrI jainadharma prasAraka sabhA) enI prastAvanAmAM lakhe che ke - A zAtasudhArasa graMthamAM anityAdika bAra ane mithyAdi cAra maLI 16 bhAvanAnA 16 prastAva che, te dareka judI judI DhALamAM banAvelA che. saMskRta bhASAmAM evI DhALaba dha racanA karavI ane temAM sadhi, vibhakti, pratyaya ke samAsAdikano paNa doSa AvavA na devo e temanA saMskRta bhASAnA pUrNa parijhAnane batAvI Ape che. paraMtu saMskRta bhASAmAM vyAkaraNa banAvanArano e bhASA upara evo prabaLa kAbU hoya temAM navAI jevu paNa zu che?" (pR. 7) ahI bhASA uparano lekhakazrIne kAbU bahu suMdara rIte rajU karyo che ane tenA kAraNamAM jaNAve che ke je navIna vyAkaraNa banAvanAra hoya te AvuM spaSTa bhASAkauzalya batAve, emanA prayAgamAM vibhakti, sa dhi ke samAsano depa na Ave e sarva ucita che. A TAraNamAMthI eka bIjI vAta paNa nIkaLe che, ane te e che ke lekhakazrIe ahI je cha do vAparyA che te gUrjara bhASAne ucita che A muddA para AgaLa vivecana thaze. vicAranI spaSTatA gra zartA pitAno A viSaya sArI rIte samajatA hatA emanA vicAramAM spaSTatA hatI, sAdhyasanmukhatA hatI ane pitAnA viSayane chaNavAnI temanAmA AvaData hatI kAvya ke caritra lakhanArane to vAcanArane ke zrotAne zagAra vagere rasamAM laI javAnuM hoI pitAnA viSayane jhaLakAvavAnuM kArya pramANamAM saheluM bane che, paNa anityatA batAvavAnI ke ekatva, anyatva batAvavAnI vAta karavI ja arucikara hoya che ane sAMbhaLavI te tethI paNa vadhAre arucikara ane bahudhA apriya hoya che. graMthakartAe pitAnA vicAro khUba nirmaLa karyA che ane pachI kalama hAthamAM laIne khUba dIpAvyA che temAM temanI vicAraspaSTatA che. ghaNI vAra lekhaka pote zuM kahevA mAge che tene tene pitAne ja zarUAtathI pRthakakaraNapUrvaka 1 kadara prastAvane saMskRta bhASAmAM ApI che temAM e ja hakIkata bahu sArA zabdomAM mUkavAmAM AvI che e ati mArmika lAgavAthI atre utArI levAmAM Ave che tyA jaNAve che ke kiM caitanchAntasudhArasagranthapratiSThitamaitryAdibhAvanAcatuSTayopetAnityAdibhAvanAdvAdazakAbhidhaprastAvapoDazaka gUrjarabhApocitavividhachandobhirapyupanivaddhamapi sandhivibhaktisamAsAdidopalezavajitamiti citrIyante cetAMsi cetanavatA sudhiyAM saskRtapayikatadapUrvavaiduSyA, yadvA kimAzcarya nUtanavyAkaraNavyAkartRNAM tAdRzAM gIrvANabhApAsarasIsarabhasakrIDane / (pR. 1) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] spaSTa khyAla hoto nathI ema thAya tyAre bhAre astavyastatA ane avyavasthitatA AkhA grathamA dekhAya che. evu A AkhA jha thamAM najare paDe tema nathI. viSayanirUpaNanI saphaLatA keTalAka lekhakemAM vicAro ghaNA hoya che, paNa tene batAvavAmAM kaLAno abhAva hoya che vicAranI spaSTatA jeDalI ja agatyanI bAbata vicAradarzananI che. game teTaluM jANyA chatA ene janatA samakSa raju karavAmA AvaData na hoya to kahevAnI vAta adabhuta hoya te paNa te mArI jAya che. temAM paNa jyAre anityatA, karuNA jevA nIrasa viSayane janatA samakSa rajU karavA hoya tyAre je viSayane rajU karavAmAM kaLA na hoya to vAta kathaLI jAya che. A lekhaka-mahAtmAnu viSayanirUpaNa suMdara che, emAM temanuM cAturya che ane enA pratyeka zlokamAM kaLA che. A vAta anubhavavAthI samajAya tema che. dAta. anityabhAvanAnA geyASTakamAM (zleka pa. pR 35) kahe che ke - , je . zaritA je ja mRNAnIkitA, je samaMdi ti ! tAn janAn vIkSya vana bhasmabhUya gatAn , nirvizaGkAH sma iti dhik pramAdam ! // jenI sAthe ramyA, jenI sAthe ApaNe pUjAyA, jenI sAthe vinedavArtAo karI tevA mANasane rAkhamAM ragadoLatA-rakSArUpa thaI jatA ApaNI najare joyA ane chatA ApaNane kAI thavAnuM nathI ema dhArI phikara vagaranA thaIne ApaNe hAlyA karIe chIe ! AvA ApaNA pramAda para phiTakAra ho !" A viSayanirUpaNano dAkhale che e vAcatA vicAraka vAcanAranI samakSa citro eka pachI eka khaDA thAya tevu emA gAbhArya chenAnapaNamA zerImA pite kUdatA, pitAnA lageTiyA dastadAra ane pote aradhA pharatA ane dhULamAM ragadoLAtA dekhAya e eka pachI eka eka prakAranI citramANe pachI umaralAyaka thatA ApaNane darekane amuka mANase moTA lAgyA hoya, ApaNA gAmanA mukhIo, ApaNu pitAnA mitro, dharmanA adhyakSe, samAjanA netAo, jenA zabdane ApaNe mAna ApIe ane je ApaNI najare "meTA mANasa lAge tevA paNa aneka gayA. je AkAzane bhAve evA ApaNane lAge, jeo samAjamAM, gharamAM ke vepAramAM thAbhalA jevA lAgyA hoya teonI bIjA prakAranI citramALA. jenI sAthe hAyA-mANyA, pharyA-haryA, nATyA-phaghA enI trIjI citraparaparA - evA anekane smazAne mUkI AvyA, emanI citAo hAthe khaDakI ane emanA zarIranI rAkha thatI joI A cothI citramALA ! Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] ane ATalu joyu chatAM jANe pitAne te kadI javAnuM ja nathI, ema dhArI bhAIzrI aDaga UbhA che, chAtI kADhIne phare che, na karavAnA kAme kare che ane game tevA goTALA karI gharanA ghara mAnI ahIM hANemANe che ' tu zu samaje che? tArA pramAdane phiTakAra che !! -AnuM nAma viSayanirUpaNanI saphaLa kaLA kahevAya. emA citradarzana che, AhavAna che, viSayanirUpaNa che ane te parathI levA yeAgya sAra-rahasya che. - graMthanI geyatA kaI paNa pigaLa samajanAra athavA ApaNI dezIo gAnAra hoya, enA kaMThamAM madhuratA hoya ane ene sagItanI najare jamAvaTa karatA AvaDatI hoya, tenI pAse A graMthane kaI paNa bhAga gavarAva, enA dezI rAgonI geyatA eka vAra sAbhaLI levI, pachI emAM bahu bhAre majA Ave tevI AkhI kRtimAM khUbI che emAM kharI khUbI e che ke eka vAra kaI bhAvanAne vAMcavAmAM Ave te prathama enA sagdharA ke zikhariNI Adi vRtto vAcavA ane chevaTe geyASTaka gAvuM. ene rAga eka vakhata besI jaze to enI kRtimAM evI khUbI che ke AkhuM gAna mukhapATha thaI jaze, eka vAra gavAyA pachI bIjI vAra gAvAnuM mana thaze ane evI rIte thelI vakhata punarAvartana thaze eTale upazama pramANe mukhe thaI jaze. pachI te jyAre jyAre avakAza maLaze tyAre tyAre enu parizIlana thaze ane e gAvAmAM ataranA umaLakA Avaze. jene sa skRtamAM dhvanikAvya" athavA "zabdAlakAra kahe che enI chAyA emAM bharapUra jaNAya che. jyAre sudara zabdacitra kAnamAM gujArava kare tyAre zabdAla kAra barAbara jAme che. arthAla kAra te artha AvaDe, temAM citta pavAya ane te magajamAM jAme tyAre majA Ape che. paNa zabdAlakAra te artha AvaDe ke na AvaDe te paNa zabdaracanAmAM ja majA Ape che. A jAtanI camatkRti seLe bhAvanAmAM barAbara che AnaMdanI vAta e che ke lekhakazrInI bhASA bhAvavAhinI ane ala kAramaya hovA uparAta zabdanI pasaMdagI ane geyatAnI bhavyatA teozrI evI sArI ane sAdI rIte lAvI zakyA che ke enA marmamA UtaryA vagara paNa e khUba Anada Ape ane kAnamAM gujArava karyA ja kare dAkhalA tarIke bAramI bhAvanAne paricayazloka chaThTho laIe. (pR. 347) enI bhASA vicArI chevaTe belIe lAje rite kahe pracaMhite triA vALa vatte. enI zabdaracanA ati AkarSaka che ane arthagAmI te citramaya che. pachI zu thatAM lucatAM vofdhatidurNamA gAIe tyAre zabda ane arthanA pravAhamAM paDI javAya tema che. ke suMdara rAgathI gAnAra ane khAsa karIne saMskRtanA abhyAsI, zuddha bhASAnA AgrahI pAse dezI rAgo ane sAthe idanA jJAnavALA pAse paricayazloko ekAda vakhata sAbhaLI levA gya che. pachI vadhAre bhalAmaNa karavAnI jarUra nahi paDe, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] sALe bhAvanA judI judI dezIomAM gAI zakAya che, keTalIkanA dezI rAge kartA kavie peAte lakhyA che, keTalAka mane beThA tevA jaNAvyA che, paNa ene bahu suMdara rIte gAi khatAvI zake tevA zrAvaka kha e jude jude sthaLe vidyamAna che ema mArA jANavAmA Avyu che zeAdhaka vRttie tapAsa karI AvA Atmasanmukha graMthanA lAbha levA sUcanA che. geyatAne age khIjI vAta e che ke dareka aSTaka gujarAtI pracalita dezIomAM gAI zakAya che te uparAMta asala rAga athavA rAgiNImAM paNa gAI zakAya che . prathama aSTaka--rAgiri dvitIya aSTaka--mAruNI tRtIya aSTaka--kedAreza caturtha aSTaka--parijayA paMcama aSTaka--zrI rAga SaSTha saptama aSTama aTaka--naTa rAga aSTaka--AzAvarI aSTaka--dhanAzrI aSTaka--sAraga 'navama dezama aSTaka vasaMta ekAdaza aSTaka--kAphI dvAdaza aSTaka----dhanAzrI yeAdaza aSTaka--dezAkha caturdaza aSTaka--TADI pa'cakraza aSTaka--rAmakulI SoDaza aSTaka prabhAtI A pramANe kavi lekhaka pote dezInA rAgeA khatAve che ane sAthe kAI kAI pratimA uparanA rAgeAnAM nAmeA paNa ApyAM che. e rAgAmA gAnAra gavaiyAne mane haju caiA thaye nathI, paNa huM ene! a eveA samaju chu ke e pratyeka rAgarAgiNImA je zabdameLa hAya te AmA che. matalaba, e rAgamA paNa e kharAkhara gAi zakAya tevu haze. bhASAsauSThava, zabdapasadagInI vizALatA ane bhASA para asAdhAraNa kAbU sAthe vyAkaraNamA ramaNatA heAvAthI zabdanI vizuddhi, pasadagImA vizALatA ane vibhakti, jAti, samAsa ane kRdaMta, kAraka AdinI pasadagImAM sukaratA hAi kAvyanI najare A zabdacitramA zabdAlaMkAra ane arthAla kAra kha ne AvI zakavA che ane e vastusthitine kAvyarasikAe lAla - levA caiAgya che gItagAvida (paDita jayadeva) - kakSAmA mUkI zakAya tevA graMthasa badhI keTalIka hAvA chatAM dezI rAgeAmAM gAi zakAya tevA jovAmAM AvyA nathI ane samasta saskRta saMskRta bhASAmAM A graMtha ajoDa che ema batAvavAnA prayAsa karatA pahelA enI hakIkata jaNAvavI ucita che. saskRtamAM khIje eka paNa graMtha jaina sAhityamAM mArA sAhityamA paDita jayadeva kavi viracita ra Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] nItamvindra nAmano kAvyagra tha levAmAM AvyuM che. e gItagoviMda kAvya para ku bharAje "rasikapriyA nAmanI ane mahAmahopAdhyAya zrI za kami "rasama jarI' nAmanI TIkAo lakhI che e grathane sane 18mA rA. rA. mageza rAmakRSNa telaMge nirNayasAgara presa mAraphata chapAvI bahAra pADyo che. gItagovidanA bAra saga che jyAre zAMtasudhArasanA soLa prastAva che gItagovidanA rAga hiMdI bhASAne anukULa che jyAre zAtasudhAsanA rAgo gujarAtI bhASAne anukULa che. gItagovidamAM kRSNa ane rAdhAno zagAra ati AkarSaka bhASAmAM cItaryo che enA Ara bhamAM ja e grathane vAsudevAnisithAramena kahI varNave che ane vinayavijaya upAdhyAyane nicalA vinimayamamano janma (2-1) mAM banAvavuM hatuM eTale ene meLa khAya tema nathI gItagovidano zaNagAra abhuta gaNAya che enA eka-bethI vadhAre dAkhalA AvA zAtara graMthamAM mUkavA te yogya lAgatuM nathI jene kA gArarasamAM moja Ave tene mATe gItagovida bahu ucca prakArane kAvyagraMtha che candanacarcitanIlakalevarapItavasanavanamAlI / kelicalanmaNikuNDalamaNDitagaNDayuga smitazAlI / hariharamugdhayadhUnikare, vilAsini vilasati kelipare // 2 // pInapayodharabhArabhareNa hariM parirabhya sarAgam / gopavadhUranugAyati kAcidudaJcitapaJcamarAgam // hariddara0 // 3 // (prathama sarga. pra. 4) enA sarganA nAme jotA paNa eno zugAra khUba UDe jaNAze. prathama prastAva nAmo ' che bIje jekAra che emAM gadhA pitAnI viraha vedanAnuM varNana sakhI pAse kare che trIjA kumadhura samA rAdhAne hRdayamAM rAkhIne vrajasuMdarIone kRSNa tyAga kare che tenuM varNana che cethA niyamapuranA nAmane sargamAM rAdhAnI sakhI kRSNa pAse rAdhAnI virahadazAnuM varNana kare che pAcamA vIjhApurA nAmanA samA kRSNa rAdhAne premapUrvaka yamunAnA ku jamAM AvavAno saMdezo kahevarAve che. chaThThA vRda nAmanA sargamAM latAgRhamAM rahelI anurakta rAdhA kRSNa pAse AvavA azakta banelI che tenI sthitinuM varNana kare che sAtamA nAnApAyA samA sa ta karela samaye kRSNa rAdhAne maLatA nathI eTale enI dazA kevI thAya che tenuM varNana che. AThamA vinTasTara sargamAM, navamA muramura sargamA, dazamA catutukuMkA samA, agiyAramA ramAnAmo sargamA, ane bAramA punarAmora samA rAdhA ane kRSNanA risAmaNA-manAmaNA cAle che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 19] A AkhA 2 thamAM zaMgArarasanI mukhyatA che ane vacce varNanamAM hAsya, karuNa vagere rasa jAme che. enuM zabdacitra anupama ane bhASA parano kAbU asAdhAraNa che. emAM zAtarasane prasaMga ja nathI e Akhe tha davanikAvyathI bharelo che enI zAtasudhArasa gratha sAthe sarakhAmaNe mAtra geyatAnI bAbatamAM ja thaI zake tema che. sa skRta sAhityamA gAI zakAya tevA A be ja gratho che rasika janone gItagoviMda graMtha khUba pasaMda paDe tevA che enI kAvyacamatkRti ati ucca prakAranI che. sa sArane samajanAra, ane tenA svarUpane jANe enAthI dUra bhAganArane zAtasudhArasa gratha khUba majA Ape te che. banenI sarakhAmaNI kaI paNa rIte karI zakAya tema nathI ekamAM je vAtanuM paSaNa che tenuM bIjAmAM mULa ukheDI nAkhavAmAM AvyuM che gItagovidamA agharasudhArasanuM pAna karavAmAM jIvanane dhanya mAnavAmAM Avaze (sa. 1ra-5), tyAre zAtasudhArasamA jIvanane DAbhanA agrabhAga para rahela pANInA TIpA jevu asthira batAvaze (10-1 aSTaka) ATaluM chatA bannenI geyatA ghaNo sudara che kavi jayadevane ane vinayavijaya upAdhyAyano prayatna kAvyanI najare saphaLa gaNAya eka rIte joIe to kavi jyadevano mArga saraLa hato. ene zRMgAra popavo hate, lokarucine anusaravu hatu ane padgalika vilAsanuM zabdacitra Apavu hatu emA kAI ochAza rahe to loke potAnI kalpanAthI puravaNI karavA taiyAra hatA. paNa upAdhyAyazrI vinayavijayano mArga vadhAre muzkela hato ane viSayakaSAyanI virUpatA, sa sAranI asAratA, jIvananI kSaNikatA ane tyAgadharmanI zreSThatA batAvI je sarva rAganI daSTie game che tene choDAvI devAnI vAta karavAnI hatI AvA cAlu najare na game tevA tyAganA viSayane teo potAnA pAhityane vege khUba jhaLakAvI zakyA che samasta saMskRta sAhityamA gAI zakAya tevA A be ja 2 the hovAthI tenuM sAmya atra rajU karavuM joIe, bAkI ekamAM zagArane poSa che ane bIjAmAM zaMgArane to che, tyA samAnatA to kyAthI Ave? tyAganI bAbata viSama che, karkaza che, prathama dRSTie anAdaraya lAge tevI che ane bahudhA zuSka hoya che tevI bAbata zrI vinayavijaye rasamaya karI batAvI e temanI viziSTatA che zAtasudhArasa grathamA koI paNa sthaLe emaNe karkazatA AvavA dIdhI nathI bhASAnI najare joIe athavA kAvyanI najare joIe to jayadevana gItagovida jarUra vadhAre ucca sthAna le tevu che jayadeva zabdonI pasaMdagImAM vadhAre saphaLatA meLavI zakyA che ema lAgyA vagara rahe tema nathI, chatA A zAtasudhArasa gratha sudara bhASAmAM - geya bhASAmA - kRtipaTuM sudara zabdaracanAmA racI zakAya che e ati viziSTa hakIkata che atyAre jema strIpAtra vagara nATaka ke zabdacitra lakhavuM azakya manAya che; tema ja zugAranI poSaNa vagara kAvya ke geyaracanA azakya ja manAya che. e azakya vAtane zakaya karanAra upAdhyAya zrI vinayavijaya jarUra abhinadanane pAtra che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] graMthapaddhati - AkhA zAMtasudhArasa grathanI gAthAo 234 nIce pramANe che zarUAtamAM 8 gAthA (zloko) prastAvanA ane upaghAta jevI che. chevaTe prazastinA 7 loke che. bAkI seLa bhAvanAmAM anukrame 3-3-5-5-5-5-5-5-7-7-7--8-7-7 ane 5 maLIne 91 zloka che A zloko khUba prauDha bhASAmAM che ane temAM ma dAkrAntA, zAlavikrIDita, sugdharA, mAlinI, zAlinI, zikhariNI vagere vRtto bahu AkarSaka rIte vaparAyA che. te uparAMta dareka bhAvanA para aSTaka lakhela che. tenA seLa bhAvanAnA 128 zloke thAya che. e geya aSTaka mULa rAgomA gAI zakAya che tema ja gujarAtI dezIomAM paNa gAI zakAya che te upara batAvyuM che. je e rIte upodaghAtanA 8, seLa bhAvanAnI payAlocananA 91, soLa aSTakanA 128 ane prazastinA 7 maLI AkhA thanA kula 234 zloko athavA gAthAo che dareka bhAvanAne laIne tene prathama paricaya karAvavo ane pachI geya aSTaka lakhavuM e paddhati graMthakartAe rAkhI che. dareka bhAvanA para parimita lakhavAne temane vicAra cokkasa jaNAya che, kAraNa ke A sebe bhAvanAe te evI che ke enA para jeTaluM lakhavuM hoya teTaluM lakhI zakAya. paNa grathakartA lokenI dhIraja, AyuSyanI maryAdA ane khAsa karIne manuSyasvabhAvanA abhyAsane pariNAme samajI gayA hatA ke lokone lAbI lAbI vAte gamatI nathI, eTale emaNe sutra jevI vAte TUMkAmAM paNa muddAma rIte rajU karI che enuM eka eka vAkya kaI kaI sthAne te evuM artha ane bhAvagarbhita che ke enA para pustaka lakhAya. graMthakartAne gratha vidvattA batAvavA mATe banAvavAne nahoto emane bodha emaNe "lekaprakAzamAM batAvyA hatA. emane A graMtha to AtmA sAthe vAta karavAno banAva hate. emAM manovikAra ke kapanAne jora ApavuM nahotuM, paNa ene maryAdAmAM lAvI enA para saMyama meLavavAnI cAvIo-vicAradhArAe batAvavAnI hatI e kAma graMthakartA kavie saphaLa rIte karyuM che. enA geyASTaka ghaDIbhara gAvA gya che. zAtino samaya hoya, cetanarAma jarA zaheramAM hAya, upAdhiothI sahaja viramavAnu thayu hoya teve vakhate ekAda bhAvanA upADavI ane aMtarakalpa kare, tyAre enI kharI moja Avaze e gAvAmAM majA Ape tevI jarUra che, panuM enAthI paNa vadhAre ja ekalA-ekAMtamAM cetanarAma sAthe ramaNa karAve evI enI vAtamAM che. emAM navalanI rasAtmakatA na hoya ke guptacara (DITekaTIva) kathAnI pariNAma-jijJAsAutpAdaka rAlI na hoya, emAM kavinAM nirakuLa uddayano na hoya ke nATakanA zagAra, vara ke Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hAsyarasa na hoya te temAM Azcarya pAmavAnuM nathI e AkhI kRti viziSTabhAve AtamarAmane uddezIne phatehamadIthI racavAmAM AvI cheA graMthapaddhati dhyAnamAM rAkhavAthI enI bhASAne pravAha kyA jAya che ane zA mATe jAya che teno A che paNa cekasa khyAla jarUra Avaze graMtharacanAkALa ane prazasti- A graMthanI racanA saMvat 1723 mA gAMdhAra nagaramAM karI ema 2 thakartA pite ja jaNAve che. (juo pR. 46.) ga dhapura nagara e ja busara najIkanuM gAMdhAra ja sa bhave che temanI anya kRtio paNa gujarAtamAM ja banI che te parathI grathikartAno vihAra bahudhA gujarAtamAM ja thayo hoya ema sabhave che. akabaranA samayanA je gAdhAramA sekaDo lakhapati jeno hatA ane jyA zrI hIravijayasUri vyAkhyAna vAMcatA tyAre sthAna meLavavAnI musIbata paDatI hatI tyAM atyAre eka paNa jananI vasatI rahI nathI ane mAtra eka derAsara ja bAkI rahyuM che e kALabaLanI ane jaina samAjanI vartamAna dazA batAve che. AvI dazAnA aitihAsika kAraNomAM A sthAne UtarIe to labANa thaI jAya, paNa janasamAjamAM kusapano je kIDA pesI gaye hato ane dIrghadraSTAono abhAva thaI gayo hato tenI dekhI zakAya tevI paristhiti A tharacanAnA kALamA ja tarI AvI hatI, te e yugane itihAsa, sAdhuvarNamA na icchavA gya spardhA ane vijaya-sAgaranA jhagaDA vAMcI vicArIe chIe tyAre bhAre kheda thAya tevuM che. satoSanI vAta e che ke evA sa kSubdha vAtAvaraNamAM "zAtasudhArasa jevA Atmika grathanA lekhako paNa hatA ane AvA graMtho racI zakayA hatA, potAnA jIvana ane viziSTa kavanothI zrotAnA kAnane pavitra karatA hatA ane janatAnI Atmika pravRttine vega ApavA dviArA AtmavikAsa sAdhatA hatA sa vat 1723 eTale I. sa1667 no samaya thayo. e vakhate zahenazAha aura ga jhebanI ANa hidustAnamAM pravartatI hatI e jhanUnI zahenazAhe dhama dhatAne pariNAme muga lAInA pAyAne hacamacAvI dIdhA hatA, paNa te yugamAM te samajAya tevuM nahotuM te vakhate te mugalAI enI pUrNa jAhojalAlImAM prasaratI hatI evA vikaTa samayamAM AvA zAtarasanA thanuM parizIlana karavuM ke vilAsanA kAvyo racavA (vinayavilAsa) e mana para ane lekhanazakti para asAdhAraNa kAbu batAve che e samaya paratve TUMka vigato AgaLa lakhI che te uparathI jaNAze ke AvA vAtAvaraNa ane khaTapaTanA samayamAM AvA graMthanI racanA thAya e ghaNu navAIbharela lAge, chatA e yugamAM mahAt jena lekhake thayA che, Ana daghanajI jevA yogI thayA che ane zrImadyazavijaya upa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] tapagacchamAM ja bAvana jeTalA mahAna lekhako, kavio ane carcA karanArAo thayA che, e batAve che ke je samaye jevI jarUriyAta hoya te vakhate tene yogya lekhake nIkaLI ja Ave che e yugamAM AvA viziSTa lekhako thaI gayA tenA kAraNo tapAsavAnuM prApta thAya che. ItihAsavido A praznane jarUra carcaze ema ApaNe IcchIe. A upodaghAtanI Akhare ApaNe paNa e rasAtmaka ItihAsa vibhAgamAM sahaja praveza karazu. - A graMthanI racanA thaI tyAre tapagaccha para zrI vijayaprabhasUrinI AjJA pravartatI hatI, eTale ke teo garachAdhipati hatA ema lekhakanA potAnA zabdothI jaNAya che (juo pR 496) temanA guru kIrtivijaya upAdhyAya hatA, eTale "vijayaprabhasUrino prabhAva A tharacanAnuM kAraNa hatuM ema tyA jaNAvyu che te graMthakartAnI namratA sUcave che. hakIkata ema jaNAya che ke vijayadevasUrie pitAnI pATe potAnI hayAtImAM vijayasihasUrinI sthApanA karI, paNa e vijayasi hasUri to vijayadevasUrinI hayAtImAM ja kALa karI gayA jethI vijayadevasUrie vijayaprabhasUrine 1711 mAM AcAryapadavI ApI ane pote 1713mAM kALa karI gayA. eTale A graMthanI racanA sa 1723mA thaI tyAre AcArya pade vijayaprabhasUri hatA A vakhata pahelA paMnyAsa satyavijaya kiyAuddhAra karI chUTA paDI gayA hatA eTale je pakSane kriyAuddhAra mAnya hato temaNe vijayaprabhasUrinI AjJA svIkArI nahotI Ane lagatI keTalIka hakIkata A upodaghAtanA chelA vibhAgamAM carcazu. paM. zrI gabhIravijayajIkRta TIkA- A zAtasudhArasa gratha para panyAsa zrI gaMbhIravijaya gaNie bhAvanagara zaheramAM saM. 1968 mA saskRta TIkA racI che ane te TIkAne zrI jaina dharma prasAraka sabhAe sa 16 mAM chapAvI bahAra pADI che TIkAne cheDe prazastimAM lekhakazrI lakhe che - zrIvuddhivijayavineyo muktivRddhivijayayutagaNadhuyau / munipazrIvRddhivijayazipyANunA budhagaMbhIravijayena // zAntasudhArasapAnazraddhAmugdhena duvdheya TIkA / vasurasAhikulacandramitavarSe (1968) nijaparopakRte ca bhaktyA // A TIkAmAM zabdArtha, bhAvArtha ApyA che ane keTalIka saraLatA arthane age karI ApI che. TIkAnuM pramANa lagabhaga 1600 grathAga gaNAya artha karavAmAM me A TIkAne upaga sarvatra karyo che A pramANe grathane aMge vicAraNuM karI have ApaNe graMthakartAne age maLI zakatI hakIkata para daSTipAta karI jaIe. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] : 2 : zrI vinayavijaya upAdhyAya zrI "zAMtasudhArasa jevA apratima graMthanI racanA karanAra upAdhyAya zrIvinayavijayajI ane temanA samayanA sa ba dhamAM keTalIka hakIkata rajU karavI prastuta che. koIpaNa pustaka je samayamAM lakhAyu hoya te samayanA ItihAsane jANavAthI pustaka samajavAmAM ghaNI saraLatA thAya che, kAraNa ke lekhaka game teTalo pratibhA ane prajJAsa panna hoya te paNa tenA samayanI ane tenI AjubAjunA vAtAvaraNanI tenA para asara thayA vagara rahetI nathI sarvamAnya satya rajU karavAnA hoya tenI bhASAmAM ane tenA draSTAtonI racanAmAM paNa samayanI asara jarUra thAya che tethI koI paNa pustaka vivecakadaSTie samajavAnI IcchA hoya teNe pustakanA lekhakano ane tenA samayano paricaya meLavo ghaTe. sAmAnya rIte ItihAsanI bAbatamAM hiMdamAM bahu alpa sAdhane maLe che e to ApaNI jUnI phariyAda che pramANamA janoe DoghaNo ItihAsa jALavI rAkhe che te Ana dadAyaka hakIkata gaNAya, chatA tyAM paNa kAI paNa lekhaka vyaktine silasilAbadhA - ItihAsa maLe evu to ekAda be apavAda bAda karatA bhAgye ja zakya che. AvA sagomAM upalabdha sAdhanothI jeTalI hakIkata maLI zake teTalI ekaThI karI temAthI etihAsika khyAla ApavA prayatna karavo eTalu ja kartavya zakya cheA prakti ane temanA samayane mATe ApaNane maLatA sAdhanono samuccaya karIe mAtApitA ane jJAti zrIvinayavijaya upAdhyAyanA janmanA saba dhamAM ghaNI ochI hakIkata prApta thAya che teono janma kaI sAlamAM thayo, kayA zaheramAM thayo, teonI kaI u mare dIkSA thaI vagere kAI hakIkata prApta thatI nathI teoe zrI lokaprakAza nAmano gratha lakhyo che je jaina tattvajJAna ane bhUgoLanA jJAnane age lagabhaga mahAkAza jevo graMtha che, enA para vizeSa vistAra graMthakartAnI kRtivicAraNAnA vibhAgamAM AgaLa karavAmAM Avaze e 2 thanA 36 prakAza (prakaraNa) pADavAmAM AvyA che. pratyeka prakAzane ane prathakartAe pote eka zloka mUkyo che tenI matalaba nIce pramANe che - jagatane Azcarya utpanna karanArI jeozrInI kIti che evA zrI kItivijaya upAdhyAyanA ziSya ane rAjazrI tathA tejapALanA putra zrI vinayavijaya upAdhyAye A Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] kAvyarUpa tharo che. nizcita karAyelA jagatanAM tattvone dekhADavAmAM dIpaka sarakhA A graMthamAM prakaTa thatA ane samUhAthI manohara A agiyA sarga sukhethI samApta thaze.' A keka parathI ema jaNAya che ke sAsarikAmAM vinayavijaya upAdhyAyanA pitAnuM nAma tejapALa hatuM ane mAtAnuM nAma "rAjazrI hatuM. A bane nAmo vaNikakuLa batAve che tejapALa nAma bahudhA jena vikemAM savizeSa pracalita che; kAraNa ke te nAmane saMbaMdha viradhavalanA maMtrIo vastupALa-tejapALa sAthe che. ATalA uparathI saMsArApaNAmAM teo varthika-vANiyA jJAtinA hatA ema anumAna thAya che. variMkamA jena dharma pALatI jJAtio ozavALa, zrImALa ane piravADa tathA te yugamAM rakhavALa, meTa. kaLa. nAgara jJAtio paddha hatI ema te guganA zilAlekho ane gra parathI jAya che ne pachI caritranAyaka kaI jJAtinA hatA te huvAnuM koI sAdhana maLatuM nathI gura- sadara Toca parathI jaNAya che ke zrIvinayavijaya upAdhyAyanA guru "zrIkativijaya vAcaka (upAdhyAya) hatA. lagabhaga dareka ThekANe potAnuM nAma lakhatI vakhate lekhakazrIe potAnA gurunuM nAma "zrIti evuM te jarUra lakhyuM che je ApaNe have pachI zu; tethI temanA guru zrI kAniviya upAya hatA ema cokkasa thAya che e dItivijaya upAdhyAyane mULa pATa sAthe saMbaMdha ke prakArano hato tenu Apa jarA saMzodhana karI. sadara lekaprakAza nI khare e grathanA lekhaka zrIvinayavijaye pitAnuM vaMzavRkSa ApyuM che te etihAsika jare khAsa upagI hoI tenuM avataraNa. atra rajU karIe - zrI vardhamAnavAmI (mahAvIrasvAmInI pATe zrI caMdrabhUti gAdharanA nAnA bhAI zrI yudhamA (1) gAdhara thayA tenI pATanA dIpakarUpa zrI jaMbuzamI (2) thayA. tenI pATe saMsAra samudramAM naukA samAna zrI svAmI (3) thayA temanA caratumane vikavara karavAmA 1 nI 11ma sanI che - ApI upara tenuM avataraNa karyuM che. vimAnavAvaratino navo Itaiimara. ! panna yI datra limigattanve pradIpame, urgo nimArthatArthanubhaga pUrNodhyanemAdA // lAka dAkhalA jevA lAyaka che 1 no prathama ane be re thayo? phikA n je sara karI ne para ' naMda - ki .rUra vAva 6-cLa che A adAvIema sarga pUro thayo" AvI rIte ane prakAranI nIce cothI paMktimAM jarUrI phAra karIne bloka pR karyo che ane dareka aMtima lakSmI prathamanI 2 pAo ekasarakhI ja che tyAre ethI pazvimAM upara -, te kesara kata che Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] sUryasamAna zrI "zayyabhavasUri (4) thayA te manakanA pitA hatA. temanI pATe airAvatedra jevA ane lekamAM prasiddha yazavALA zrI "yazobhadrasuri (5) thayA. tenI paTarUpa bhArane vahana karavAmA vRSabha samAna ane gaNadharanA zreSTha evA "zrI sabhUtivijayasUri ane zrI bhadrabAhusUri (6) lakSamIne dhAraNa karanArA thayA. te banenI pATe "zrI sthUlabhadrasUri (7) udaya pAmyA. tyArapachI "zrI mahAgiri ane "zrI suhasti (8) nAmanA guru (sUri) thayA. te bannenI pATe "zrIsusthita" ane "supratibaddha (9) nAmanA bane gaNapatie jagatamAM lakSmIne dhAraNa karanArA thayA. temanA paTTarapI bhUpaNane maNi samAna "zrI idradina" (10) nAmanA guru thayA. tenA paTTanA adhikArI "zrIdina" (11) nAmanA sUri thayA tenI pATe "zrI si hagiri' (12) nAmanA guru zobhatA hatA tenI pATe "zrI vajaguru svAmI (13) thayA. tenA paTTane "zrI vajusena guru (14) dhAraNa karatA hatA tene sthAne "zrI cadra' (15) guru thayA tenA paTTa upara "zrI samaMtabhadra (16) guru unnati karanArA thayA tenA paTTane "zrI devasUri (17) nAmanA guru bhajatA hatA tyArapachI "zrI pradyotanasUri' (18) thayA tene sthAne "zrI mAnadevasUri' (19) thayA. tenA paTTane dhAraNa karanAra "zrI mAnatu ga" (20) nAmanA guru thayA tyArapachI "zrI vIra (21) nAmanA sUri thayA tyArapachI "zrI jayadevasUri (22) thayA tyArapachI "zrI devAna dasUri (23) ane tyArapachI pRthvI para "zrI vikrama (24) nAmanA sUri thayA. tyArapachI "zrI narasiha (25) nAme prasiddha sUri thayA. tenA paTTanA svAmI "zrI samudra (26) nAmanA sUri thayA, tene sthAne "zrI mAnadevasUri (27) ane tyArapachI "zrI vibudhaprabha' (28) sUri thayA tenA paTTa upara "zrI jayAna dasUri' (29) sUrilakSmInu piSaNa karatA hatA. tenI pATe "zrI raviprabhasUri' (30) thayA, tenI pATanA svAmI "zrI yazedeva" (31) munirAja thayA. tyArapachI zrI pradyumna (32) nAmanA guru udaya pAmyA. tyArapachI "zrI mAnadevasUri (33) thayA. tyAra pachI "zrI vimalacara (34) guru thayA tyArapachI "zrI udyotane (35) nAmanA guru thayA. tyArapachI "zrI sarvadeva" (36) nAmanA munIdra thayA. tyArapachI "zrI devasUri (37) ane tyArapachI pharIthI "zrI sarvadeva" (38) nAmanA bIjA sUri thayA. tyArapachI A bhUtaLane viSe prasiddha, jANe ke nira tara udaya pAmelA navIna sUcaka hoya ema ghaNA guNavALA "zrI yazabhadra ane "zrI nemicakra (39) nAmanA sUrirAja thayA tyArapachI adabhuta evA "zrI municadra (40) nAmanA muni thayA tyArapachI tenA ziSyane viSe zreSTha evA "zrI ajitadeva" (41) ane tenA mukhya zikhya "zrI devasUri nAmanA vAdI pRthvImAM prasiddha thayA teomAnA zrI ajitadevagurune sthAne pRthvI para prasiddha "zrI vijayasihasUri (42) thayA tyArapachI tenA paTTane dhAraNa karanArA, cchanA bhArane vahana karavAmA dhura dhara evA be sUri thayA. temAM pahelA "zrI samaprabhasUri zatAtha (eka gAthAnA se artha karanArA) hatA ane bIjA zrI maNiratnasUri (43) sapuruSonA maNi samAna hatA tyArapachI zrI maNiratnasUrinA paTTa upara Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] mayimAna 'zrI jagaccaTTa (44) nAmanA meTA sira thayA. temanA zrI devedrasara (45) ane zrI vijayasUri e e mukhya ziyyA thayA tyArapachI zrI devasUrinA ziSya zrI dyiAnanairi ane zrI dharmaceSa... (46) guru thayA. zrI dharmASanI pachI tenA ziSya zrI gamaprari (87) thayA tene cAra dizAmA utpanna thayelA manuSyAnuM rakSatu karavA mATe yeAddhAnI jela vizuddha bedha pAmelA cAra ziSyeA thyA : zrI vimalaprabhasUri, paramAnandasRi putilakasUrIzvara ane zrI sAmatika (48) nAmanA guru thayA. e cAre zrImaprarinA paTvega hatA te senatizkarinA : ziSye hatA . zrI cadrazekharasUri. zrI jayAnaMda nAmanA sugija ane potAnA pakSI siMhAsana upara rAjAsamAna trIta ziSya zrI devasu dara (89) guru thayA tyArada zrI devasudara gurunA pAMca ziSye thayA zrI jJAnasAgara guru, dedIpyamAna guNavALA zrI phulama Danasuri. mahAmA zrI gutturanta guru. zrI semasudara guru (50) ane zrI sAdhuratna guru tyArabAda zrI deva!da sanIdharanI pATe zrI sAmasuda- guru hatA. tene pUcha pAca ziSyA hatA. temA peAtAnA paTTarUpI gamanAgaDumAM sUryamAna mukhya ziSya zrI munisudara" (51) nAmanA gadhara Aja zrI jaccasuri trIjA zrI bhuvanasudara nAmanA. dhA zrI jinasu MdarasRri ane nA zrI bikInisurI- thayA. tyArapachI zrI munisuMdarasUrinA paTTa upara sUryasamAna zrI ratnazekhara (5) nAmanA guru thayA. temanA paTTane dhAraNa karanAra ane rAjAne pattu pratya lakamI zabda vaDe yukta sAgara' eTale zrI lakSmIsAgara (53) sUri thayA tyArapachI tenA padyane dhArmDa karanAra ane sAdhuenA guru zrI sumati (58) nAnA prabhu prabhAne vahana karatA hatA tenA patrane meTA zunA udayavALA hema' zabda sahita 'mi" eTale 'zrI hemavimaLari (55) dvIpAvavA lAgyA tenI pATe ugra tapavALA verAgyaratamAM agresara ane bhavyezane upakAra kaLamA tatpara evA zrI AdivamaLa' (pada) nAmanA gaNudhara thayA. temaNe saMvat 1582me haiM kriyAudvAra karIne jinazAsananA zikhara upara nAkAnI jema Itine phelAvI hatI. padma eTale kamaLane ane khIta arthamAM pramA eTale jJAnA ikSmIne ullAsa karatA. nirmaLa mArgavALA ane pApI pakathI rahita evA e Ana divamaLa nAmanA guru nI jema manehara dIpanA hatA. zaradaRtunI jema snehara kAtinaLA temaNe pramAdarUpa vAdaLathI hakAyelA ane tene laine maMda kiraNuvALA aritrarUpI sUryane dedIpyamAna kyAM pune tyArapachI temanI pArTa tapamAM adhika bhAgyanA nidhi samAna, zrutanA sAgara samAna sArA vidhAnane vRddhi pamADanAra cadra je ujjavaLa yazavALA ane jainahamaghura dhara zrI vijayadAnasUri' (57) nAmanA guru kArtine dhAraNu karatA hatA. temanI pATe vijaya vaDe ullAsa pAmatA 'zrI nIvijaya' (58) nAmanA guru thayA. temane mahimA A kaliyugamA paNu devAe vistAryAM hatA, temanA vacanathI svenA svAmI akakhara khAdazAha hu zreSa pAmyA hatA tathA dayA ane dAnamAM uDDAra evA teoe AkhI pRthvIne ariDutanA dharmamaya karI hatI tyArapachI temanI pATe cIra evA zrI vijayasena' (59) sUrirAje * Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] tapagaccharUpI rAjyanI dhurAne dhAraNa karI. temane akabara bAdazAhanI samakSa meTo vAdIonA samUhe ApelI jayalakSamI varI hatI temanI pATe mukuTanA maNinI jema jenI kIrtirUpI kAMtino pratApa dedIpyamAna hato, jenI moTI tapalakamI vistAra pAmI hatI evA ane zuddha buddhivALA gautama gaNadharanI prakRtirUpa, ati dakSa ane ja gama kalpavRkSa jevA "zrI vijayadeva (60) nAmanA sUri thayA. te vijayadevasUrie potAnI pATe sthApana karelA sUri "zrI vijayasiMha (61) nAmanA suguru dIpakanI peThe potAnA teja vaDe jagatane dIpAvavA lAgyA teo pRthvI para bhavya- janonA samUhane pratibaMdha karIne potAnA guru vidyamAna hovA chatA devane pratibaMdha karavA mATe amArA premane tyAga karIne svargane prApta thayA. tyArapachI hamaNa zrI vijayadeva nAmanA tapagacchanA svAmIe potAnI pArTInA svAmI tarIke sthApana karelA, moTA guNasamUhane dhAraNa karanArA ane moTA bhAgyanA sthAnarUpa "zrI vijayaprabha (62) nAmanA gaNadhara vijaya pAme che" A lakhANa TAMcaNa ApaNuM cAritranAyaka zrI vinayavijaya upAdhyAyanuM pitAnuM lakhela che sadara prazasti lokaprakAza nAmanA graMthane cheDe sa vat 1708 nA vaizAkha zudi pAcamane ja jUnAgaDhamAM lakhI che ema lekhakazrI pote ja sadara prazastine cheDe lakhe che. eTale sa vat 1708mAM zrI tapagacchanA nAyaka zrI vijayasi hasUri hatA ema nizcita thAya che. vijayaprabhasUrine AcAryapada maLyuM nahotu te AgaLa jovAmAM Avaze. teo tapagacchanI bAsaThamI pATe thayA te upara jaNAvelA AkaDAo parathI jaNAya che. A sa ba dhamAM thoDI gerasamajatI jaNAya che. vijayasihasUrinuM svargagamana sa. 1709nA aSADa zudi 2 ne divase che, ema chatA A lokaprakAza graMtha sa 1708mA vaizAkha zudi pa ne roja pUro thayo che, temAM vijayaprabhasUrinuM nAma kevI rIte AvI zake te samajavuM muzkela che zrI vijayaprabhanu AcAryapada gAMdhAramA saM 1710mAM thayuM che. A bAbata vadhAre tapAsa karavA yogya che. zrI vinayavijaya upAdhyAyane bAkIno samaya vijayaprabhasUrinA samayamAM pUro thAya che tethI atyAre ApaNe je samayano vicAra karIe chIe te vijayaprabhasUrino samaya che te dhyAnamAM rAkhavuM A sabadhI vadhAre vigata chevaTanA vibhAgamAM ApI che jIvanasamaya- zrI vinayavijaya upAdhyAyane janma kaI sAlamAM thayo tene mATe kaI prakAranI mAhitI maLI zakatI nathI. temanA svargagamanano samaya barAbara maLI Ave che, te mATe ApaNe zrI zrIpALarAsanI prazasti joIe cokkasa tArIkha haju sudhI prApta thaI zakI nathI A prazastine ane thoDo ullekha karavAnI jarUra che sa vat , 1738mA "rAMdera" zahere (sUratanI bAjumA) zrI vinayavijaya upAdhyAye cAturmAsa karyuM hatuM. tyAM temaNe "zrIpALarAsanI zarUAta saMghanA AgrahathI karI rAsanA traNa khaDa pUrA karyA ane cothA khaDano thoDo bhAga Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ? * [8] racAM khAda tenuM svagamana thayu. tyArapachInuM rAsaracanAnu kAma zrImadyazeAvijaya upAdhyAye pUrNa karyuM e hakIkata sadara rAsanI nIcenI ' prazasti 'mAM upAdhyAya zrImadyaze!vijayajIe peAtAne hAthe lakhI che tethI te purAvA tarIke ghaNI mahattvanI vAta che. prazasti nIce pramANe :~~ vAyA che. 1 jasa tapagaccha naMdana surataru pragaTavA, hIravijaya'gururAyA che, akharazAhe jama upadeze, hemasUri zAna mudrAe, nacA hIrA je prabhu heAtA, zAsana sahi tAma paTe pUrvAcala uceA, dinakara tulya gaMgAjaLa nirmaLa jAnI rati, saghaLe jagamAhI zAha sabhAmAMhe vAda karIne, jinamata thiratA cApI cha, bahu Adara zAhe dIdheA, biruda savAI mApIcha zrI vijayasenasUri' nasa paTadhara. udayA mahu guNavaMtA che, Asa nAma sidiza che cAlu, je mahimAe mahatA cha zrI vijayaprabha' tasa paTavArI, sUra pratApe mAre che, eha rAsanI racanA kIdhI, suMdara tene rAjye 7. sUri hIragurunI kIratI kIrtivijaya uvajjhAyA jI; ziSya tAsa zrI vinayavijaya vara, vAcaka' suguNu sAhAyA 7. 7 vidyA vinaya viveka vicakSaNu, lakSaNa lakSita dehA jI, seAlAgI gItAratha sAtha, sAta samara saneDA che. saMvrata * sattara aDatrIza varSe, raDI 'rAdera'cAmAse cha, saghatA grahathI mAvo, rAsa adhikA ullAse cha. sAptAta gAthA viracI, paheAtA te suraleke jI, tenA guNu gAve che. gArI, milI milI thAke tAsa vizvAsabhAjana tasa pUraNa, prema pavitra zrI 'tavijya' viSuvayasevaka, mujasavijaya bhAga thAkatA pUraNu kIdhA, tAsa cata tene vaLI samatiSTi je nara, te je bhAve e bhattuze guA, tasa dhrura ceke cha 10 hAyA cha, uvajjhAyA'7. 11 sa kete che, taNe hitahete cha 12 magamALA jI, khapura tripura suMdara maDhi, maNimaya deDa sabaLa sasane padghi, raga alaga anukrame teDu mahAca padavI. vaheze jJAna * * paDahu amAri hema samAna kahAyA che, caDhAyA jI. pratApI 7, vyApI che. 2 3 4 p 8 9 jhAkajhamALajI. 13 sAnA jI, vizALajI. 14 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] A prazasti parathI jaNAya che ke sa vat 1730mA zrI vinayavijaya upAdhyAye rAMderamAM comAsu karyuM hatuM A rAsanI prazasti para vadhAre vivecana AgaLa jatAM thaze. ahI te parathI ApaNe samajI zakIe chIe ke teo sa vat 1738nA cAturmAsa daramyAna kALadharma pAmyA A rIte teonA svargagamanane samaya niNata thAya che. teozrIne janmasamaya nakkI thaI zake tevuM koI paNa sAdhana maLI zakyuM nathI have pachI temanI kRtio para vivecana Avaze te parathI mAlUma paDaze ke teoe zrI kalpasUtra paranI subAdhikA TIkA saMvat 1696nI sAlamAM jeTha zudi 2, guruvAre pUrI karI hatI sadara TIkAnI kRti jotAM te vakhate temanuM vaya 35 varSanuM ochAmAM ochuM hovuM sa bhave, to te rIte vicAratA teozrIne janma sa vat 1661 lagabhaga gaNAya temanI kRtio vagereno vicAra karatA huM temane samaya sa vat 1660 thI 1738 sudhI mUku chuM janmasamaya mAtra anumAnathI mUkayo che, temAM pAca-daza varSa vadhAre-ochA bane bAjue hoya. svargagamana- samaye te nakkI ja che tArIkha maLI zakatI nathI. A uparathI zrI vinayavijaya mahArAjano samaya ApaNe vikramanI sattaramI sadInA uttarArdha ane aDhAramI sadInA pUrvArdha gaNI zakIe agrejI sAla I sa 1604 thI 1982 Ave eTale AkhI IsvIsananI sattaramI sadIne ItihAsa teozrIne sparze che. gujapara parA- zrI vinayavijayajIe tapagacchamAM dIkSA lIdhI te vakhatanA arasAmAM temanI gurupara parA kevA prakAranI haze te vicAravuM prAsaMgika che. vikramanI sattaramI zatAbdimAM jainadharmane apanAvanAra aneka mahApuru thayA che teoe potAnI pratibhA ane sAhityazaktithI jema jJAnanA kSetramAM suMdara kArya karyuM che tema ja vizuddha cAritrathI ane majabUta svAtmAkuzathI jainazAsanane dIpAvyuM che. ApaNe zrI vinayavijaya upAdhyAyanI gurupara parA jarA joI jaIe. eTale AkhI sattaramI sadIne saheja khyAla Ave sattaramI sadI para zrI vijayahIrasUrinI chAyA jarUra paDI hoya ema jaina samAjano te kALane ItihAsa vAMcatA lAgyA vagara rahe tema nathI temano janma to soLamI sadImAM sava 1583mAM thayo ane temanI dIkSA sa vat 156mAM thaI paNa temane sarva vikAsa sattaramI sadImAM thaye nADulAImAM temane paDita pada 1607mAM ApavAmAM AvyuM ane bIje ja varSe saMvat 1608mAM upAdhyAyapada maLyuM zirohImAM AcAryapada 1610mAM ApyuM e hIravijayasUri tapagacchamAM 58mI pATe thayA te vAta upara TAyela lokaprakAza graMthanI prazastimAM joI gayA. zrI hIravijayasUri ugra prArabdhI ane kriyApAtra tathA vidvAna hatA zrI "hIrasaubhAgya kAvya tathA zrI vijaya prazasti kAvya vagere jetA teonI tapagacchamAM AmnAya acaLa hatI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [30] ema jaNAya che akabara pAdazAhane Ama traNathI gAMdhArathI vihAra karI teo phattepura sikarImAM pAdazAhane sa. 1639bhA maLyA ane tyAM temaNe bAdazAha samakSa jaina dharmanA svarUpanuM pratipAdana karyuM pAdazAhanI temanA tarapha pasadagI sArI thaI. temaNe pAdazAhano cAha paNa meLavyo ane pAdazAhe temane jagadgurunuM biruda sa. 1640mAM ApyuM. teozrInuM svargagamana saM. 165ramA "unA" (seraTha) gAme thayu A pratApI AcAryanI asara AkhI sadI para thaI che. temaNe sAdhuonA zista mATe khUba vicAra karyA jaNAya che ane "dharmasAgara' jevI prabaLa vyaktine paNa pote akuzamAM rAkhI zakayA che e temanuM Amateja batAve che temanA guru "vijayadAnasUri 1921mA svarge jatA temanA para tapagacchanI sarva javAbadArIo AvI. e javAbadArI teoe keTale bAhozIthI upADI lIdhI te zrI hIrasaubhAgyAdi grAthI joi zakAya che temanA ziSya "vijayasenasUrine AcAryapada sa vat 1628mAM ApyuM. zrI vijayasenasUrinu svargagamana sa vat 167ramA thayu e tapagacchanI 5bhI pATe thayA A bane AcAryono zAstrabodha eTalo sAro hato ke Aje paNa temanA lakhelA hIraprazna ane senaprazna khUba AdhArabhUta gaNAya che. emA ziSyo ke zrAvakoe je zikAo pUchI tenA te AcAryoe javAba ApyA che, paNa e prazno vicAratA te yugamAM kevA savAlo thatA hatA, lokonI tatparuci ane kriyAruci kevI hatI, loke kiyAmArga tarapha keTaluM valaNa dharAvatA hatA vagere aneka bAbato para ajavALuM paDe tema che. zrI vijayasenasUrinA ziSya "zAticakrane upAdhyAyapada saMvata 1940mAM prApta thayu "bhAnudrane upAdhyAyapada saMvat 1648mA prApta thayu ziSya siddhicadra "kAda barI" upara saraLa TIkA racI che. A yugamAM sAhityasevA ThIka thaI jAya che, paNa zrI vijayasenasUrinA svargagamana pachI tapagacchamAM adara-adaranI khaTapaTa khuba thaI "zrI vijayasenasUrinA ziSya ane te samayanA tapagacchanAyaka zrI "vijayadevasUrie te samayamAM udbhavelA sAgaragaracha zarUAtamA pakSa karyo. e vAta te samayanA bIja sAdhuone pasaMda na paDI, eTale zrI sAmavijaya, bhAnuca ane siddhicake maLI tapagacchanA AcAryapada para rAmavijayanI sthApanA karI ane temanu "vijayatilakasUri nAmAbhidhAna karyuM. paNa banyuM evuM ke vijayatilakasUri to AcAryapada para AvyA pachI turata ja kALa karI gayA. eTale temanA sthAna para tapagacchanI pATe "vijayaAna dasUrinI sthApanA sa 1676mAM karavAmAM AvI A rIte tapagacchamAM eka vakhate be AcArya thayA 'vijayadevasUri ane "vijaya AnaMdasUri Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [31] tyArapachI bane AcAryo vacce meLa 1981mAM thaye, paNa ate viSama sthiti thaI ane eka gacchanA be bhAgalA paDI gayA vijayadevasUrine anusaranArA devasUra'nA nAmathI oLakhAvA lAgyA ane vijaya Ana dasUrine anusaranArA "Ana dasUra athavA "aNusUrInA nAmathI oLakhAvA lAgyA. eka bApanA ane dIkarA hovA chatA matabheda rahyo ane mamatva thayo. e arasAmAM je paristhiti thaI kacavATa zarU thayA ane saghamAM bhinnatA thaI tenI asara atyAra sudhI cAle che. avicchina dhArA tUTI gaI ane saghamAM samAjahitanA savAlenI carcAne badale aMgata garcA. karela kAryanI TIkA ane DhaMgadhaDA vagaranI vicAronI kApAkApI zarU thaI tapagacchanI thayelI A dazAno tyArapachI aniSTa pheja thayo. samAje yuddhakSetranuM rUpa lIdhuM ane vADI-badhI vadhatI ja cAlI ne te haju paNa vadhatI ja jAya che te yugano ItihAsa samajavA mATe A AkhI paristhiti dhyAnamAM rAkhavA lAyaka che , e mahAprabhAvazALI AcArya zrI hIravijya pAse "zrI kItiviyanI dIkSA sa. 1931mAM amadAvAdamAM thaI te vakhate kula 18 jaNane dIkSA ApavAmA AvI zrI kItivijaya sAthenA dIkSitamAM eka dhanaviSNu nAma Ave che temaNe zrI munisudarasUrikRta zrI adhyAtmakalpadruma para TIkA racI che te upalabdha che. A kIrtivijya sAthe te ja divase somavijaye dIkSA lIdhI. te gemavijya ane kItivijaya saMsArIpaNe sagA bhAIo hatA ema zrI zAtasudhArasanI prazasti parathI jaNAya che. (juo pR. 45) A kIrtivijayanI pAse ApaNu grathanA kartA zrI vinayavijayanI dIkSA thaI kaI sAlamAM ane keTalI vaye dIkSA thaI tenI kazI vigata kaI paNa sthaLethI maLI zakI nathI zrIvijyadevamUri(ra0)nI pATe zrI vijayasihasUri AvyA teo 61mA paTTadhara thayA, paNa gurunI hayAtImA kALa karI gayA (sa 1710) temanI pATe 6ramA paTTadhara zrI vijayaprabhasUri AvyA temanA rAjyamAM A graMtha thayo te prazasti parathI jaNAya che. keTalAka vijayaprabhasUrine 41mI pATe paNa gaNe che. A samayane ItihAsa tathA samakAlInonI hakIkta AgaLa upara Avaze. atra te gurupara parA batAvavA pUrato ATalo ullekha karyo che jIvanacaryA- zrI vinayavijaya upAdhyAyanI jIvanacaryAnA sa ba dhamAM kAI paNa hakIkata upalabdha thatI nathI temanA keI zive temane rAsa paNa lakhyuM nathI, eTale emanA jIvana sa ba dhI hakIkta mAtra anumAna uparathI ane temanA lekho uparathI tAravavI paDe tema che. te sivAye kAI paNa hakIkata maLI zakI nathI emanA sa ba dhamAM lokavAto cAle che te vAtano saMkSipta nirdeza karI tenI zakyAzakyatA vicArI jaIe Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] eka lekakathA nIce pramANe che- zrI "vinayavijaya' ane 'yazavijayajeo AgaLa jatAM bane "upAdhyAya thayA hatA temanA sa ba dhamAM eka evI vArtA cAle che ke e bane kAzIe jaI gupta veze rahyA. sAdhu paNanA vastro dUra karyA ane temaNe "vinulAla" ane "jasulAlanAM nAma dhAraNa karI brAhmaNa paDita pAse rahI bAra varSa sudhI nyAyane abhyAsa karyo guru emanA abhyAsathI rAjI hatA, paNa eka nyAyano viziSTa gratha guru pitAnA kuLanA putro sivAya anya keIne batAvatA nahi jasulAlane A hakIktanI khabara paDI hatI. eka vakhata guru te graMthane abhyAsa pitAnA putrane karAvatA hatA amuka kaTi lagAvatA hatA tyAre jasulAle ene bIjI rIte barAbara lagAvI gurune enAM jJAna ane buddhinI tIvratA mATe mAna thayu. eNe jaNAvyuM ke sadara gratha teo mAtra eka vAra jasulAla ane vinulAla pAse vAMcI jaze jasulAlane Anada thayo e gratha 1200 gAthAne hato eNe vinulAlane kahyuM ke-guru bIje divase ApaNI pAse e graMtha vAMce tyAre tene prathamanA 700 zloka piote mahoDhe rAkhI leze ane chevaTanA 500 zloke vinulAle yAda rAkhavA. e pramANe thayu. gurue bIje divase sadara gra tha eka vAra bane ziSya pAse vAgye jasulAle 700 zleke yAda rAkho lakhI nAkhyA ane bAkInA 500 zloka vinulAle lakhI nAkhyA. gurune lakhelI prati batAvI tyAre gurumahArAjane pitAnA banne ziSyonI yAdazakti mATe sAna dAzcarya thayu gurue kahyuM "tame brAhmaNa na hoI zake " te vakhate vinulAla ane jasulAle pitAnI mULa hakIkata ane pite banne jana hevApaNanI vAta gurune jaNAvI dIdhI guru mahArAjane Anada thayo ziSyoe kahyuM ke kaI vAra aDacaNa Ave to gujarAtamA padhArajo ane tyA yazovijaya ane vinayavijayane pUchaze te gujarAtamAM koI ThekANe temano patto lAgyA vagara nahi rahe. gurue abhyAsa pUrNa thayelo jAhera karI bane ziSyone rajA ApI. ziSyo sAdhunA kapaDA paherI gujarAtamAM AvyA. A hakIkatamAM kavacit ema paNa sabhaLAya che ke gurue eka rAtri e graMtha vAMcavA Ape. eka rAtrimAM 700 zloka ane pa00 zloka anukrame jasulAla ane vinulAle yAda karI lIdhA A hakIkata keTale aMze banavAjoga che te para vicAra karIe. sadara hakIkatamAM jasulAla ane vinulAla bAra varSa kAzImAM rahyA ane temaNe tyAM brAhmaNa paDita pAse abhyAsa karyo ema jaNAvavAmAM Ave che e vAta banavAjoga lAgatI nathI tenA kAraNe nIce pramANe che : (1) zrI vinayavijaya upAdhyAye je kRtio karI che tenI tithio vicAratA teo bAra varSa kAzImAM rahI zakyA hoya te vAta banavAjoga nathI, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [33] (2) zrI vinayavijaya upAdhyAyanA pitAnA kahevA pramANe zrI lokaprakAza 2 tha savita 1707mAM pUro thaye e graMtha samagra jana zAstranA sAra jevo hoI ane temA lagabhaga bAraze uparAta zahAdata aneka zAstra nI hoI enI tayArImAM je samaya jAya te jotA saMvat 1700 thI 1707 sudhImAM to zrI vinayavijaya kAzI jaI zake tevuM jaNAtuM nathI. (3) "sujazavelIbhAsamAM jaNAvyA pramANe yazovijaya upAdhyAyanA guru nayavijaya amadA vAdamAM sa. 169 mA cAturmAsa rahyA tyA zeTha dhanajI sUrAnI vijJaptithI kAzI javAno nirNaya karyo. guru sAthe gayA kAzImAM traNa varSa rahyA ane cAra varSa Age rahyA. e hisAbe sa vat 1700 thI 1707 sudhI upAdhyAyajIne abhyAsakALa gaNAya. e rIte vicAratA kAzImAM bAra varSa abhyAsanI vAta asa gata bane che (4) emAM yazavijayanA guru zrI "nayavijayanA nAmane keIe vinayavijayanA nAma sAthe seLabheLa karI dIdhu jaNAya che nAmamAM eTaluM badhuM sAmya che ke ekavAra gaphalatI thaI to te cAlu thaI jAya te pUrato sabhava che vartamAna kissAmAM tema thayu hoya ema vadhAre lAge che. zrI yazovijaya upAdhyAyanI kRtio ane vinayavijayajInI kRtio jotAM bannenA abhyAsanA kSetro taddana judA jaNAya che. yazovijayamAM nyAya taravare che tyAre vinayavijayamAM AgamajJAnanI mAtrA vadhAre paDatI dekhAya che "lokaprakAzanA lakhanArane eka bAju rAkhIe ane nyAyakha DakhAdya jevA tArkika gra ne sAme rAkhIe tyAre abhyAsanI vividhatA taravarI AvyA vagara rahe tema nathI ekasarakhA rasavALAne sahAdhyAyI tarIkeno saMbadha bane ekasAthe abhyAsa karanAranA rasAsvAdamAM ATalo badhe pharaka na sabhave Akho ItihAsa vicAratAM zrI vinayavijaya ane yazovijaya abhyAsa karavA kAzI sAthe gayA hoya e vAta sabhavita lAgatI nathI ane sujasavelIbhAsa labdha thayA pachI to e sahAganI sabhavitatA lagabhaga na mAnavAnA nirNaya sudhI pahocI gaI jaNAya che. sujalIbhAsa vagere bAbate para AgaLa vivecana Avaze tyA paNa A vAta suspaSTa thaI jaze ( 2 ) eka bIjI datakathA zrIyuta mohanalAla dalIca da dezAI "nayakarNikA "nA udaghAta(pR. 40-1)mAM nIcenA zabdomAM rajU kare che , Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34] "eka samaye zrI vinayavijayajInuM comAsu kha bhAtamAM thayu. khaMbhAta baMdara A samayamAM vyApAranI bAbatamAM agrasthAna dharAvatuM hatuM. zrAvake piseTake bahu sukhI hatA ane tenI sAthe jinezvara pratye bhaktivALA ane guru pratye vinayavALA hatA A vakhate tyAM brAhmaNa paDitanu jora hatu zrI vinayavijayajI savAranA vyAkhyAna ApavAnuM zarU karatA tyAre brAhmaNa paMDita hamezA AvI zAstrArtha ane vAdavivAda calAvatA. AthI upAdhyAya vyAkhyAna karI zakatA nahi ane zrAvake kaI zravaNa karI zaktA nahi tethI nirAza thatAM. zrI vinayavijayajIne lAgyuM ke brAhmaNo nirarthaka ka TALo Ape che ane pitAnu upadezanuM kArya thaI zakatuM nathI, tethI temaNe zrImada yazovijayajIne Ano pratikAra karavA arthe lAvyA. zrImadda AvyA ane eka sarasa yukti zodhI kADhI teozrIe eka zleka e racyo ke temAM oSThasthAnI akSare pa, pha, ba, bha, ma lagabhaga cAlyA ja Ave A zloka upAzrayanA dvAra upara coTADyo ane tenI nIce e bhAvArthanI sUcanA karI ke je koI zAstrArtha ke vAdavivAda karavA Icchato hoya te ja uparano zloka pitAnA be hoThe eka bIjAne aDADyA vagara belI zake to ja upAzrayanA dvAranI a dara AvI zake ane zAstrArtha karI zake. hoTha eka-bIjA zloka bolatI vakhate aDakyA nathI tenI parIkSA e ja ke nIcenA hoThane sidara lagADI te zloka bolavo ane te belatA upalA hoThane siMdUra na lAga joIe savAra paDatA vyAkhyAna zarU thayu ane brAhmaNa paDite AvyA teoe kAra paranI sUcanA vAcatAM joyuM ke pote zarata pramANe zloka bolI zake tema nathI, tethI cAlyA gayA. A divase vyAkhyAna nirAbAdha cAlyu ane zrAvake Anada pAmyA tyArapachI zrI yazovijayajIne zarata pramANe zloka bolavAnuM kahetA teo potAne tema bolavAne abhyAsa hato tethI nIcenA haThane si dara copaDI upalA hoThane si dara na lAge tevI rIte kaDakaDATa bolI gayA. AthI brAhmaNa khinna thaI gayA ATalethI vAta aTakAvI zakAtI hovA chatAM paNa brAhmaNone zrImad yazavijayajIe yathAyogya zAstrArtha karavAnuM kahyuM brAhmaNoe hA pADI eTale rAjasabhAmA tatsa badhe niyamita tAmralekha thayo ane temAM zrI yazovijayajIe evI zarata nAMkhI ke te hAre te jaina sAdhuveSa tajI daI brAhmaNadharma svIkAre ane pote jIte to 500 brAhmaNo jana dharma agIkAra kare. zAstrArtha zarU thayo brAhmaNa paDitenA kahevAthI pUrvapakSa karavAnuM zrI yazovijayane zire Avyu temaNe pUrvapakSa zarU karyo saskRta vANImAM avicchinna pravAhe vAda calAvya, nyAyapUrvaka eka pachI eka dalIla cAlI eka divasa thayo, be divasa thayA traNa divasa thayA, paraMtu pUrvapakSa pUrNa thAya nahi ane TUMka samayamAM pUrNa thavAnI vakI paNa jaNAya nahi tethI brAhmaNe hatAza thayA jANyuM ke A kaI zAstrapAra gata samartha jJAnI che ane tene pahocI zakAya tema nathI, tethI teoe zrImane pitAne pUrva pakSa ba dha rAkhavAne vinavyuM, potAnI hAra kabUla karI ane zarata pramANe 500 brAhmaNe jaina thayA. (kahevAya che ke ukta tAmralekha khabhAtamAM kaI upAzraya, madira ke bhaMDAramAM haju mejUda che.) AvI rItanI datakathA che " Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [35] A da takathA azakya lAgatI nathI, tenA kAraNe nIce pramANe che - 1 zrImadda vinayavijaya ane yazovijayajIno mukhya vihAra gujarAtamAM hatuM. 2. te yugamAM zAstracarcA ghaNIvAra thatI 3 zarato upara jaNAvyA pramANe athavA tene maLatI thatI. 4 siMdUra lagADavA jevI bAbate janatAnA abhimAnane vadhAre pipatI ane tenuM mUlya paNuM akAtuM. 5. jaina ane brAhmaNa sa kRti vacce carcA karavAnA bahu prasaMge ItihAsamAM noMdhAyelA che. 6 tAlekhanI hastI hoya te pAka purAvo maLe tevI te bAbata che. - yazovijayajIne "nyAyavizArada" tathA "nyAyAcAryanA biruda maLyA hatA. teoe nyAyanA aneka graMtho lakhyA hatA ane tethI divase sudhI pUrvapakSa sa kRta bhASAmAM karavAnI temanAmAM zakti hatI. nyAyapura sara carcAmAM khaDama Dana thavuM ghaTe, divasa sudhI pUrvapakSa cAle tevI carcA ThIka na paDe. te jotA kAIka atizayokti jevuM paNa lAge. khare purA tAmralekhano gaNAya te je hoya ane maLI Ave to vAtanI spaSTatA thAya itihAsapremI purAtattvagAmI zeAdhakane kha bhAtanA bhaDAranA adhipatio sAtha Ape to A vAtanI cokhavaTa thavI zakya gaNAya. ekadare A hakIkta banavA joga che ema vadhAre lAge che zrImadyovijayajInI kRtio jotA, temane nyAya parano kAbU jotAM, teonI aneka kRtio nAza pAmI che te chatA je labhya che temAM teoe tarka para batAvela asAdhAraNa prabhutva vicAratA A vAtanI zakyatA ochI lAgatI nathI * eka datakathA evI cAle che ke A bhAtamAM "zrIyazovijaya upAdhyAya ane zrImada vinayavijaya" upAdhyAya cAturmAsa rahyA hatA. daramyAna je vidvAna guru pAse temaNe kAzImAM abhyAsa karyo hato ane jemane teozrIe jarUra paDe to gujarAta-kAThiyAvADamAM AvavA vijJapti karI hatI teo eka divasa vakhAnA mAryA nAma pUchatA pUchatA cAturmAsa daramyAna khaMbhAta baMdare AvI caDayA paDita upAzrayamAM AvI pahocyA tyAre zrI yazovijayajInu vyAkhyAna cAlatuM hatuM jevA guru sabhAmAM dAkhala thayA ke upAdhyAyajI vyAsapITha-vyAkhyAnanI pATathI utarI gayA ane nIce beThA Akhe sa gha vyAkhyAna sAbhaLavA hAjara hate. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [36] upAdhyAyanuM vyAkhyAna ane comAsAnA divase, eTale lokenI ThaThanuM to pUchavuM ja zu ? gurumahArAja nIce beThA eTale AkhA zrotAvargamAM eka jAtano taravarATa thaI gayo. zu che?" ema eka AgevAna zrotAe vinayapUrvaka pUchatA zrI vijaya upAdhyAye jaNAvyuM ke jenA pratApe hu Aje tamArI samakSa vyAkhyAna karavA zaktimAn thayo chuM, te mArA vidyAguru Aje pite svata. atre padhAryA che, temano vinaya karavA hu U cA AsanathI nIce Utaryo chu" zrI saghane A hakIkatanI khUba asara thaI. emaNe te vakhate gurudakSiNa nimitte kharaDe karyo ane te ja sabhAmAM 70000 (sittera hajAro rUpiyA gurune rokaDA ApyA. A sa ba dhamAM kahevAya che ke kAzIthI Avela vidyAguru jyotiSazAstramAM paNa pravINa hatA, teo eka ciThThI lakhI lAvelA te batAvI, temAM "70000 dravyanI prApti thaze" ema lakheluM hatu. A hakIkata vinayavijayanA caritramA eTalA mATe rajU karI che ke laukika kivada tI pramANe e pramANe AvanAra guru banenA guru thatA hatA hakIktanI spaSTatA vicAratAM e vinayavijayanA guru hoya te vAta besatI nathI chatA lokati evI hoI e vAta atra rajU karI che. vidyAguru ane upAdhyAyanA hoya ke ekanA hoya, paNa zrI khabhAtanA sAthe AvI suMdara rIte gurunI bUjha karI e vAta khUba gauravaprada gaNAya. asalanA yugamAM vidyA vecavAne rivAja nahote - je ke zrI yazovijayajInA vidyAgurune dararoja eka rUpiye ApavAmAM Avato hato evI vAta nodhAyelI che asalanA pracalita subhASita pramANe vidyA meLavavAnA traNa mArgo che (1) gurunI sevA karavAthI, (2) paisA ApavAthI ane (3) badalAmAM bIjI vidyA ApavAthI. A uparAMta vidyA meLavavAne cA mArga nathI. sAmAnya mANasa to kAzI jAya, tyA gurunI sevA kare, temanA gharanuM kAmakAja kare, rAtre gurunI pagaca pI kare ane keTalIka vAra savAre bhikSA levA paNa jAya abhyAsa pUro thAya tyAre guru dezamAM javAnI rajA Ape tyArapachI apADa zudi 15 ne ja dara varSe bane te rakama potAnI AvakamAMthI gurune gurudakSiNa tarIke meklI Ape, bhaNatI vakhata kaI jAtanI phI ApavAno rivAja nahote. A uparathI sadara pUnamane "gurupUrNimA kahevAmAM Ave che. atyAra sudhI prAcIna saMpradAyamAM A rivAja cAlu che ema tapAsa karatA mAlUma paDayu che A hakIkata kevA AkAramAM ane kene mATe banI haze te kahI zakAya nahi, paNa kha bhAtanA zrIsa ghe zrImadyazavijaya upAdhyAyajInA pati guruno ATalo vinaya karyo hoya te taddana banavAjoga che ane te yuganI sabhyatAnA niyamane barAbara anusaratu che Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [37] sujazavelIbhAsa A bhAsanI prAptithI zrI vinayavijaya upAdhyAyanA caritrane ane ghaNI cekhavaTa thaI jAya che ane cAlI AvatI vAtomA tayyAza keTalo che tene nirNaya karavAnuM prabaLa sAdhana maLe che. tethI A sthaLe ApaNe ene vicAra karI laIe A kRti upAdhyAya zrI kIrtivijayanA zikhya kAMtivijaye lakhI che tethI te ItihAsanI najare jINI cekasa pustikA gaNAya ane ApaNA caritranAyaka vinayavijayanA gurubhAInI racanA hoI tatkAlIna kRti che ane ItihAsanI najare khUba AdhArabhUta hakIkata pUrI pADe che. e "bhAsa" pramANe "jasava taane tenA bhAI paddhasiMhanI dIkSA sa 1888mAM aNahilapuramAM 5 Dita niyavijayajIne hAthe thaI zrI vijayadevasUrine hAthe vaDI dIkSA thaI. temanuM nAma "yazavijaya" rAkhavAmA Avyu. sa. 16mA rAjanagaramAM saMghanI samakSa temaNe ATha avadhAna karyA, zeTha dhanajI sUrAe gurune vijJati karI ke e jasavijaya khUba vidvAna- bI hemacaMdra thAya tevA vidyApAtra- jaNAya che, to temane kAzIe mokalI cha darzanano abhyAsa karAvyuM hoya to teo prasaMga Avye jaina darzanane "UjaLuM" karI zake evA lAge che. gurue kahyuM "e kAma dhanane AdhIna che. e vakhate dhanajI sUrAe be hajAra dInAra - cAdInA sikkA 5 Ditane ApavA mATe kharacavAnI kabUlAta ApI gurue ziSya sAthe kAzIne rasto lIdhe. kAzImA tArkikakulamADanI pAse ziSyane bhaNavA mUkyA. e guru sAtase ziSyane bhaNAvatA hatA. tene dararojano eka eka rUpiyA ApI traNa varasa tyAM abhyAsa karAvyo traNa varSanI Akhare jasavijaye eka sanyAsI sAthe vAda karyo emA enI jIta thaI nyAyavizAradanI padavI maLI. AvI rIte traNa varSa kAzImAM rahI, tArkika thaIne guru sAthe AgrA zaheramAM AvyA. tyA nyAyAcAryanI pAse cAra varSa rahI karkaza nyAyanA siddhAMtane abhyAsa karyo aneka zAstronuM avagAhana karyuM ATalI hakIkata parathI ema jaNAya che ke sa 1700 thI 1703 kAzImAM ane 1703 thI 1707 AgrAmAM zrI yazovijayajIne abhyAsa thayo emanI sAthe vinayavijaya abhyAsamAM hatA evuM A bhAsamAthI nIkaLatu nathI, paNa emanA potAnA guru "nayavijaya" hatA ema jaNAya che. tyArapachInA samayamAM nayavijaya ane vinayavijaya nAma vacce gUMcavADo thaI gayo lAge che matalaba ke kAzImAM vinayavijaya ane jayavijaye sAthe rahI bAra varSa saMskRta bhASA(nyAyazAstra)no abhyAsa karyo evI je datakathA che te barAbara nathI ema mAlUma paDe che khuda yazovijaya upAdhyAya paNa kAzImAM to mAtra traNa ja varSa rahyA jaNAya che e uparAta vinayavijya mahArAje graMtharacanAo karI tene samaya vicAratA paNa e vAta zakya hoya ema lAgatu nathI "lokaprakAza" graMthanI racanA vinayavijaye sa. 1708nA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] vaizAkha zukra pAcame pUrI karI che e grathanI zahAdatamA 1025 AdhArA anyAnya graMtheAmAthI mUkelA che eTale kALI sudhI eTalA khadhA graMthA sAthe lai javAmA Ave ane tyA abhyAsa sAthe caracanA paNa thAya e khanavAjoga nathI abhyAsakALamAM graMthacanA lagabhaga azakaya gaNAya ane kadAca asAdhAraNa buddhivaMbhavavALA evI azakaca vAtane zakaya manAvI zake, te paNa leAkaprakAza jevA graMthanI racanA te azakaya ja gaNAya. ene mATe zAti ane sthiravAsa joI e, najarasanmukha pustakabha DAra joie ane navIna abhyAsa karavAnI khAkhata na joIe e sarve vicAratA vinayavijaya mahArAjane kAzIne abhyAsa athavA te temane zevigTaya mahArAja sAthe rahI kAzImA abhyAsa banavAoga lAgatA nathI. zrI vinayavijaya vaiyAkaraNI ane AgamAbhyAsI hatA, yazeAvijaya mahArAja tArkika hatA tethI paNa e vAtane ahu meLa khAte nathI. A sujazavelIbhAsamAthI khIjI keTalIka hakIkata prApta thAya che tenI vicAraNA tatsamayanA katihAsanI vicAraNAmA thaze. atre te enA vinayavijayajI upAdhyAyanA caritra pUrA uparyeAga karI lIdhe lekhakamahAtmAnA jIvanapravAha-- zrI vinayavijaya upAdhyAyane jIvanaitihAsa kAi paNa maLI zakatA nathI athavA lagabhaga nahivat maLe che ema upara jaNAvyu che, chatA temaNe je kRtie karI che tenA samaya viratA te paccI temanA jIvanapravAha kevA prakAraneA haze te tAravI zakAya tema che kei paNu lekhakanI kRtie enA jIvananA paDaghA barAbara pADe che je samaye je viSaya tarapha amuka vyaktine prema hAya te taratu temanu valaNa pArakhI zakAya che, te dRSTie vicAratA hu upAdhyAyajInI nIce pramANe jIvanasaraNI kapu chu A mAtra anumAna che ane emA sudhArA-vadhArA karavAnI ke sUcanA karavAnI chUTa rahe che, tema ja vadhAre spaSTa jIvanaullekhanA sAdhaneA maLatA temA pheraphArane jarUra avakAza rahe che karnAmahAtmAe lekhaka tarIke zarUAta 'kalpasUtra'nI sumeAdhikA TIkA(sa. 1696)thI karI. lokapriya graMthanI TIkA lakhavI e zarUAtamA bahu upayAgI ane jarUrI che ethI lekhaka tarIke AkharU blUme che, e kRtinI praza sA thatA emaNe meTA 'lekaprakAza' graMtha mATe taiyArI karI ekaDA zAstra-2 AAmAMthI hakIkata tAravI dravya, kSetra kALa, bhAvanI sarva hakIkInA sagraha karyo. hunnarI blokanI maulika kRti banAvI ane temA ThekANe ThekANe mULa graMthA-sUtro AdinA utArA karyA. AvI rIte tee sagrahakAra mULa lekhaka thayA. paNa emane mULa viSaya te vyAkaraNunA ja jAya che. saM 1708mA leAkaprakAza graMtha pUrA karI emaNe vyAkaraNazuddhi ane saraLatA para dhyAna ApI sa, 1710mAM malaghuprakriyA' manAvI ahI graMthakAra " Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [39] tarIke teo pUrajosathI jhaLakyA. yuvAvasthAnu jora pUruM thayu pachI sa sAra para vairAgya Avyo. sa. 1723mA "zAtasudhArasa gratha banAve A rIte mahAna lekhaka tarIke temanuM jIvana cAlyu. TIkAkArathI zarUAta ane zAMta rasapAnamAM parinirvANa e emano jIvanavikAsa batAve che "puyaprakAzanuM stavana sa 172mAM banAvyuM e emanu dizAsUcana che bhagavatIsUtranI sekjhAya sa 1731mAM banAvI e vidvattAdarzaka vyAkhyAnanI lAInamAM janAra che jIvanane cheDe teo "zrIpALano rAsa" banAvavA taiyAra thayA e emanAmAM satata cAlu rahela rasAsvAdanavRtti batAve che e rAsamA (sa 1738) teo sarva rasa ANI zakyA che te batAve che ke vRddhAvasthAmAM paNa teo jIvanarasa mANI zakatA hatA - ApI zakatA hatA A prakAranuM teonuM sAdhujIvana hatuM ane A rItano temano vikAsa hato jIvanarasa teo ataparyata jALavI zakyA hatA e khAsa nodhavA lAyaka bInA che emanI sarva kRtio rAMdera, surata, gAMdhAra ane rAdhapuramAM thayelI noMdhAyelI che, e jotAM emano vihAra mukhyatve karIne gujarAtamAM haze ema jaNAya che ane lokaprakAza graMtha jUnAgaDhamAM pUro karyo eTale gujarAta-kAThiyAvADano samAveza thAya che emaNe jAheramAM vyAkhyAna vAcavAmAM khUba rasa lIdhe haze ema temaNe vyAkhyAnanI lakhelI sajhA parathI jaNAya che. zrI bhagavatIsUtranI sajjAya, pAca samavAyI kAraNanI sajhAya e dizA temane jhaka batAve che teozrI satyavijaya panyAsa sAthe kriyAuddhAramAM joDAI zakyA nahi tethI teo mULa pATane vaLagI rahyA haze ema jaNAya che teoe je zabdomAM kalpakiraNAvalI TIkAne aMge dhasAgara upAdhyAya para TIkA karI che te parathI jaNAya che ke teonuM valaNa eka athavA bIjI rIte te vakhatanA tapagacchanA jhagaDAmA jhukAvavAnu hatu atre e jhagaDAnI vigatamAM UtaravAnuM sthaLasa kecanA kAraNe bane tema nathI mAtra tenI AchI reSA chevaTanA bhAgamAM ApavAmAM Avaze TUMkamAM kahIe to zrI kalpasUtra para dharmasAgara upAdhyAye kalpakiraNAvalI nAmanI TIkA lakhI hatI, zrI vinayavijaya upAdhyAye "kalpasubAdhikA" TIkA lakhI, temAM ghaNI jagyAe dharmasAgaranA karelA artha para carcA karI che keTalIka vAra to dharmasAgaranA artha mATe data vityuM eTale e vicAravAyogya che' ema lakhyuM che ane koI koI sthaLe vadhAre paDatI TIkA jarA AkarA zabdomA paNa karI che tyArapachI dharmasAgaranA ziSyoe 'vinayabhuja gamayUrI' nAmanI pustikA racI, temAM vinayavijaya upAdhyAyanA karelA artho para TIkA karI che. A carcA gRhasthAInI maryAdAmAM rahI zakI hota to temA kAI vAdhA jevuM gaNI zakAta nahi. eka vastunA judA judA daSTibinduthI athavA vyAkaraNanA niyame judA judA artha karavA e to vidvattAnA vilAse che, paNa emAM a gata tattva Ave eTale ghaNIvAra sabhyatA cUkI javAya che. "vinayabhuja gamayUrI' e zabda ja e bhaya kara che ke emA pachI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40] vivekayukta ane baku sthAna rahetuM nathI. bhujaMga eTale sarpa, ene mArI nAkhanAra "macUrI" eTale tela (moranI mAdA-female peacock) jaina jevA ahi sapriya samAjamAM pustakanuM Avu nAma rAkhavAmAM Ave tyA e gata tatva keTaluM viparIta thaI jAya te samajI zakAya tevuM che. A takarAranI jaDa ghaNI UMDI gayelI jaNAya che ane e lekhaparaMparA sAthe bIja tihAsika prasago jetA manamAM kheda thAya tevI paristhitie e takarAra pahoMcI gayelI jAya che. eTalA uparathI ema lAge che ke te vakhatanA jJAnayugamAM jaina samAjamAM je mahAna kolAhala cAlyo hato tenAthI ApaNA lekhakamahAtmA taddana alipta rahI zakayA nahi hoya lekhaka tarIke "kalpabuthikA vAcatA teone saMskRta bhASA para kAbu ghaNe sudara dekhAya che lokaprakAza vAMcatAM teonuM AgamajJAna zuM vistRta dekhAya che teoe aneka gronI zahAdata je sahelAIthI TAkI che te jotAM temanI yAdazakti asAdhAraNa hevI joIe ema jAya che. vyAkaraNagraMtha akhIne teoe AkhI vyAkaraNanA abhyAsanI paddhatimAM ghaNI sahelAI karI ApI che ane te rIte teoe mauliktA banAvI che zAtamudhArasa, vinayavilAsa ane ArAdhanAnuM stavana banAvIne pitAnI AtmarasikatA kevI hatI e batAvyuM che. zAMtasudhAra graMthamAM vidattA batAvavAno jarA paNa prayAsa nathI e graMtha AtmAne udezIne bhAvanAmaya banAvavA mATe racAyela che ema e vAcatAM lAgyA vagara rahe tema nathI eTalA uparathI pitAnuM sAdhya teo sanmukha rAkhI zaktA hatA ema jaNAya che. vRdvavaye zrIpALane rAsa 9khavA besI jaya ane temAM zRMgAranA, vIrarastA, adabhutarasanA aneka prasage cItarI zake che temanuM vidhya banAve che zrIpALano rAsa e temanI adhurI rahelI chellI kaLAkRti che. e sarvaramaya rAka banAvavAnuM kAma je hAtha dhare te asAdhAraNa bubhivavAn hovA sAthe mAlavidyAnA prakhara abhyAsI hovA ja joIe ema lAgyA vagara rahe tema nathI. sakSepamAM kahIe to teoe spasUtranI TIkA racI graMthakartA tarIke sthAna meLavyuM, pinAnuM gAna bane teTaluM prakAza mAM reDyuM, tenI pAchaLa temaNe lagabhaga dazabAra varSa gALyA ane tyArapachI vyAkaraNu-prakriyA banAvI teo zAMtinA mArga para vaLyA. tyArabAda vyAkhyAne ApyA zAMtabhAvanI nAnI kaLAkRtio karI. paNa dharmacitavanamAM bAkInA tramaya gALI jIvana vyatIta karyuM saM. 1738mAM denA saMghe zrIpALane rAsa banAvavA vijJati karI tyAre A vidvAna lekhakane vaLI pAchAM mUkI dIdhela hathiyAro hAtha dharavAne maya sAMpaDyo ane temAM temaNe khUba rasathI jhukAvyuM ane cAlatI kRtie kALadharma pAmyA. mane emanA jIvanamAM pheraphAra thayA hoya tevuM dekhAya che. saM 1995mAM kalpasUtranI subodhikA TIkA racI te vakhate teo sAgarapakSanI viruddhanA hatA. je zabdomAM temaNe Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 41 ] kalpariNAvali (kalpasUtranI TIkA--racayitA dhasAgara upAdhyAya) TIkA para TIkA karI che temAM kvacit rASa dekhAya che tyArapachI sa 1997mAM 'Ana lekha' lakhIne temA vijayAna dasUrinI khUba praza sA karI. tyArapachI sa', 1705mA vijayadevasUri lekha lakhyA ane sa. 1716mAM jodhapurathI ittuta kAvya lakhIne vijayaprabhasUrine pAThavyu. e netAM tee aNusUramAMthI devasUramAM AvyA jaNAya che. vaLI teee keAi jagyA para satyavijaya panyAsanA kriyAuddhAranA teA ullekha paNa karyA nathI eTale e vAta emane ruci hAya athavA temA teo bhaLyA hoya ema lAgatu nathI AgaLa jatA lekhakanI kRtie jotA jaNAze ke tee sAgara ane vijaya vaccenA kalezamA avyavasthita rIte vartyA che. A jhagaDA temanI hayAtI pachI paNu cAlyA karyA hAya ema jaNAya che 1 eka dare vinayavijaya upAdhyAya sAhityapremI, AgamaabhyAsI, AtmAthe yathAzakti prayAsa karanAra ane ane teTalA AtmArAmamA ramaNa karanAra tema ja vilAsa karanAra hAya ema emanI kRtie parathI jaNAya che. emanA samayamA emane mATe kAi ullekha karanAra nIkaLyu nathI, eTale janasamAjamAM emanu sthAna khIjI hAramAM heAya ema lAge che ane pAte pAtAne mATe kAi lakhyu nathI te parathI teone aha tA-mamatA haze nahi evu sahaja anumAna thAya che. teenI kRtione vicAratA temanA jIvana para saheja dRSTipAta avAranavAra thaI zake tema che. tethI ApaNe have temanI maskRta tathA gujarAtI kRtio upara STipAta karIe 3 : graMthakartAnI kRtio zrI zAMtasudhArasa grathanA racayitA zrIvinayavijaya upAdhyAye aneka kRti sa mRta ane gujarAtI bhASAmA racI che keTalIka kRtie nAnI che ane keTalIka meATI che prathama saMskRta kRtine kRtinI sAlanI najare joi jaIe mane upalabdha thayelI sa kRtie itihAsa ane kaLAnI najare avaleAkana sAthe nIce ApI che, emA vizeSa zeAdhakheALa thatAM vadhArAne jarUra avakAza che. 6 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] a. sAniyA (1) patra panI bhumAdhi - paryuSaNamAM kalpasUtra ATha vyAkhyAne vaMcAya che, te kalpasUtra upara supikA TIkA zrI vinayavijaya upAdhyAye sa. 1696nA jeTha mAsamAM pUrI karI enI vistRta prazasti nIce pramANe che - AmIhIrajinendrapahapaDhavIralapadama. kAmaTa. naugbhyopahRtamabuddhamadhupa' shriihiirmRgeshvr| zAntronkarSamanogamanphuradurunchAyaH phalaprApakazvaJcanmUlaguNa. sadA'nisumanAH zrImAnmantpRjina. // 1 // yo jIvA'bhayabhAvaDiNDimamipAt cIyaM yoDiNDimaM, paNmAtAna prativarSamugramanirale bhRmaNDale'vIvana / bheje dhArmikatAmaghamarasiko mlecchAnimo'kacara , zrunyA badanAdanAvilamanimopadeza zubham napaTTonnatapUrvaparvataziraHsphUtikriyAharmaNi. sariH zrIvijayAdisenamugumavyeSTacintAmaNi. / zubhraryasya guNarivAnayanarAveSTita zomane, bhUgola kila yasya kInisudRzaH krIDAkRte kandukaH // 3 // yenAlambarapaTi pratibhaTAnirjinya vAgvaibhava , zauryAzcaryakRtA vRtA parivRtA lamyA jayadhIkanI / citra mitra / kimatra mitramahasamtenAsya vRddhA satI, kIni. panyapamAnazadinamanA yAnA digantAnitaH // 4 // vijayatilakari rimarigrazasyaH, samajani muninenA tasya paTTe'cchacetAH / harahasitahimAnIhaMsadArojjvalI nijagati varavati sphUrtiyur yamya kIniM. . || napaTTe jayati nitIzvaranatistutyAMtripadehaH sarduiritaTuHstrabRndavijayAnandaH amAbhRdvibhuH / yo gauragutamiguNairgaNivaraM zrIgautama sparddhate, labdhInAmudhirdadhIyinayazA' zAstrAndhipAraM gataH // 6 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || 7 || "zrI vIrabhagavAnanI paTTaparaparAmAM kalpadruma samAna zrI 'hIrasUrIzvara' thayA. te icchitane ApanAra hatA, sugaMdhathI emaNe paDitabhramarAne pAtA tarapha AkarSyA hatA, teozrI zAstranA utkarSoMthI sudara ane skurAyamANu vizALa kAMtivALA hatA, phaLane apAvanArA hatA, dedIpyamAna mULaguNavALA hatA ane sadA sudara manavALA hatA. 1 mAM 43 yaccAritramakhinnakinnaragaNairjegIyamAnaM jagaujAgrajjanmajarAvipattiharaNaM zrutvA jayantIpituH / cAJchApUrtimiyarti yugmamatha talleme sahasra spRhAvaiyagryaM guNarAgiNo'grimaguNagrAmAbhirAmAtmana. tr "emaNe cha mAsa sudhI sarva jIveAne abhayadAna ApavA rUpa DADI pITAvIne te bhAne AkhI pRthvI para pAtAnA yazanA DakA vagaDAvyeA hateA. emanA zubha mukhanA dharmopadeza sAbhaLIne adharmarasika svaine agresara evA akambara bAdazAha niLa buddhivALA thayA hatA 2. " . " temanI pATarUpI udayAcaLaparyaMtanA zikhara para skurAyamANu karaNavALA sUrya samAna ane bhavya jIvAne Icchita ApanAra ciMtAmaNiratna jevA zrI vijayasenasUri' thayA emanA zubhra guNAthI ja jANe svaccha meghathI vITAyeleA pRthvIne gALeA temanI kItizrIne ramavAne daDA heAya tema zeAbhatA hatA. 3. "akakhara bAdazAhanI sabhAmA peAtAnI vANInA vaibhava vaDe vAdIone jItIne pAtAnA zauyathI Azcarya pamADAyelI lakSmIthI piravarelI (sahita) evI jayalakSmIne te varyA hatA. mitra tejamaya temanI kIrtirUpa patnI 'vRddha' thatA pati taraphathI e kAraNe thanAra apamAnanI zakAvALI thaI ne ahIthI diganta sudhI cAlI gaI temAM Azcarya zu che? 4. "temanI pATe ghaNA sUriethI prazaMsA pAmelA, munienA netA ane svaccha manavALA 'vijayatilakasUri' thayA zivanu hAsya, kharam, haMsa ane hAranA jevI ujjavaLa temanI vistaratI kIti traNa jagatamA vartatI hatI. 5. 66 temanI pArTa rAjAe vaDe stuti karAyalA caraNakamaLavALA ane 6 khasamUhane nAza karanArA munizreSTha 'vijayAnadari' jayava tA varte che - jee ujjavaLa meATA guNNA vaDe NimA zreSTha zrI gautamasvAmI sAthe spardhA kare che, jee labdhinA samudra che, jenA yaza didha (dahI ) jevA ujjavaLa che ane jee zAstrasamudrane pAra pAmelA che 6. tr "kinnarasamUheAthI gAna karAtu ane janmajarAmaraNunA nAza karanAru te gurutu caritra sAMbhaLIne jagatanA jIvA yugaLiyAnI jema vAchAnI pUrNatAne pAme che, tethI karIne te jagatanA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44 ] jIvA zreSTha guNagaNe karIne sudara AtmAvALA guNurAgInI hajArA icchAnI paraMparAne pAbhe che. 7. zrIhIrasUriguro. pravarau vineyau jAtau zubhau suraguroriva puSpadantau / zrIsomasomavijayAbhidhavAcakendraH satkIrtikIrti vijayAbhidhavAcakazca saubhAgyaM yasya bhAgyaM kalayitumamala kaH kSamaH sakSamasya, no citra yaccaritra jagati janamana. kasya citrIyate sma | cakANA mUrkhamukhyAnapi vivudhamaNIn hastasiddhiryaTIyA, cintAratnena medaM zithilayati sadA yasya pAdaprasAdaH AbAlyAdapi yaH prasiddhamahimA vairaGgikagrAmaNIH, praSThaH zAbdikapaktiSu pratibhaTerjayyo na yastArkikaiH / siddhAntodadhimandaraH kavikalAkauzalya kIrtyadbhavaH, zazvatsarvaparopakArasika saMvegavArAnidhi: vicAraratnAkaranAmadheyapraznottarAdyadbhutazAstravedhAH / anekazAstrArNavazodhakazca yaH sarvadaivAbhavadapramattaH tasya sphuradurukIrtervAcakavarakIrtivijayapUjyasya / vinayavijayo vineyaH suvodhikA vyaracayatkalpe caturbhiH kalApakam | samazodhayaMstathainA paNDitasavignasahRdayavataMsAH / zrIvimalaha vAcakavaMze muktAmaNisamAnA: dhiSaNAnirjita dhiSaNAH sarvatra prasRtakIrtikapUrA | zrIbhAvavijayavAcakakoTIrA zAstravasunikapA. rasanidhirasazazivarSe, jyeSThe mAse samujjvale pakSe | gurupuSye yatno'yaM saphalo jajJe dvitIyAyAm zrIrAmavijayapaNDita ziSya zrIvijayavivudhamukhyAnAm / abhyarthanApi heturvijJeyo'syAH kRtau vivRte. 11 2 11 // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // / / 13 / / // 14 // yugmam // 15 // // 16 // deveAnA guru bRhaspatine jema e anucarA hatA tema zrI hIravijayasUrine e pradhAna sArA ziSyamAM thayA eka sAmavijaya upAdhyAya ane khIja kIti vijaya upAdhyAya. 8, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [45] e kSamAdhArI(kIrtivijaya vAcaka)nuM sadabhAgya samajavAne koNa samartha thAya ? ane emanuM adbhuta caritra jagatanA kyA janamanane Azcarya upajAvyA vagara rahI zake ? emanI hastasiddhi taddana mUkha mANasane paNa vidvAna ziromaNi banAve tevI che ane emanA pagalA ciMtAmaNiratna vaDe bhedane DhIlo karI nAkhe che 9. jeo (kIrtivijaya upAdhyAya) laghuvayathI ja suprasiddha mahimAvALA hatA, jeo vairAgIonA netA (AgevAna) hatA, zAbdika yAkaraNI)nI paktimAM jeo agresara hatA, tarkacarcAmAM jeo sAmA pakSathI kadI na jitAya tevA hatA, zAstrasiddhAtarUpa samudranu ma thana karavAmA maMdarAcaLa parvata jevA hatA, jeo kavionI kaLAkuzaLatAthI thatI kIrtinA utpattisthAna hatA, jeo haMmezA sarva prakAranA paropakAra karavAmAM rasika hatA ane jeo savega(vairAgya)nA samudra samAna hatA, 10. * "jeo "vicAraratnAkara nAmanA praznottaragratha vagere adabhuta zAstragraMthonA banAvanAra hatA, tema ja aneka zAstrarUpa samudranu sevana karanArA hatA ane hamezA apramatta (udyogI) hatA, 11. evA vizALa kIrtivALA mahAna upAdhyAya pUjyapAda zrI kIrtivijayanA ziSya vinayavijaye kalpasUtra para subAdhikA (TIkA) racI 1ra. (cAra lokone artha sAthe karavo) zrI vimaLa upAdhyAyanA vazamA muktAmaNi (motI) samAna, buddhinA viSayamAM bRhaspatinI buddhine jItanAra ane paDita, savi (sAdhuo) ane sahRdayamAM bhUSaNabhUta thayelA, zAstrarUpa suvarNanI kasoTI karanArA vAcakavara bhAvavijaye e( TIkA)ne zodhI (tapAsI dIdhI) 13-14 "sa vat 1996mA varSe, jeTha mAsanA zukalapakSanI bIjane divase, guruvAranA roja, puSya nakSatramAM A yatna saphaLa (pUrNa) thayo 15. "A vivRti (TIkA) racavAmAM zrI rAmavijaya pa DitanA ziSya zrI vibudhavijaya vagerenI cAlu mAgaNI paNa hetubhUta jANavI." 16. dara varSe paryuSaNamAM kalpasUtra vAcavAno niyama thayo tyArathI te para vividha TIkAo taiyAra thaI kalpasUtramAM mukhyatve karIne zrI mahAvIracaritra, sa kSiptamAM zrI pArzvanAtha ane neminAtha tathA AdIzvara caritra, tyArapachI sthavirenA caritra ane a te sAdhunI samAcAra- eTalI hakIkata Ave che. enA vyAkhyAne paryuSaNanA cothe, pAcama, chaThuM ane sAtame divase artha sAthe thAya che ane AThame divase mULasUtranuM vAcana thAya che e kalpasUtranI A subodhikA nAmanI TIkA racIne lekhakamahAtmAe kula 6580 zloka( thA)no graMtha banAvyo che. AmAM mAtra TIkA ja racI che ema nathI, mULa graMthamAM aneka prasa ge ghaNe nUtana umere 1 mAthe hAtha mUko athavA vAsakSepa karavo Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [46] TIkAkAre karyo che. supana pAThaka vakhate reSAzAstra, svakhanimittazAstra ane bhagavAnane kevIjJAna thayA pahelA temano vihAra tathA upasarga sahanazakti ane kevalya pachI gaNadharavAda A ume che mULatha (kalpasUtra) lagabhaga 1250 lokapramANa che, te para AvA prakAranA vadhArAthI TIkA bahu moTI thaI gaI che. enA upAdughAtamA "kalpa eTale zuM enI carcAmAM tathA mULa lekhakanI mAhitI ApavAmAM sAre bhAga karyo che vacce vacce kalpariNAvalI nAmanI TIkAnA racayitA zrI dharmasAgara upara keTaleka ThekANe TIkA karI che ane temaNe kahelA artho samIcIna nathI ke teo A kupasUtrane AzA barAbara samajyA nathI evI garbhita sUcanAo karI che. te yugamAM vijayapakSa ane sAgarapakSe vacce thayelA jhagaDA etihAsika che tenI ema pIThikA che. ekadare TIkAnI bhASA saraLa che, vAcavAmA mA Ave tevI che. lekhakano bhASA para kAbU ghaNe sudara hoya ema batAve tevA e gratha che. emaNe pote ja prastAvanA karatA jaNAvyuM che ke A kalpasUtra graMtha para aneka TIkAo thayelI che chatAM pote sAmAnya manu mATe A TIkA banAve che. sUrya hoya to paNa bhayarAmAM prakAza mATe nAnA dIvAnI jarUra paDe che e temane Adarza che. A TIke temaNe saM. 1696nA jeTha zudi bIja, gurUvAre pUrI karI eTale e temanI kRtiomAM pahelI hatI ema jaNAya che. prazasti parathI lekhakanA hRdayamAM zrI hIravijayasUri ane vijayasenasUri pratye keTaluM mAna haze tene khyAla Ave che. pitAnA guru zrI kIrtivijaya upAdhyAya tarapha paNa temanuM atyata mAna jaNAya che. lekhaka tarIke zrI kIrtivijaye "vicAraratnAkarsa gratha banAvyuM che tethI teono paNa zAbadha sAre haze ema mAlUma paDe che. zrI vinayavijaya upAdhyAya pitAnA graMthanI racanAmAM upayogitAnA tatva para khAsa dhyAna ApatA haze ema jaNAya che. emaNe banAvela puNyaprakAza (ArAdhanA)nuM stavana tathA dara varSe vacAnA paryuSaNanA vyAkhyAne ane dara varSe AyabilanI oLImAM nava nava divasa sudhI vaMcAto zrIpALane rAsa jotA temaNe janatAnI tAtkAlika jarUriyAta para, graMthapasaMdagI karatI vakhate, khAsa lakSya ApyuM haze ema lAgyA vagara rahe tema nathI mULa kalpasUtra para racela "supikA TIkAne teo "vRtti kahetA nathI, paNa vivRti kahe che. eTale vRttimA te mULane artha karavAnuM hoya, paNa vivRtimAM vizeSa AnuSaMgika hakIkata paNa jaNAvI zakAya evo Azaya jaNAya che 1 graMtha chapAyela che ne labhya che temAM zrI AcArAMgAdi samAthI amuka saMkhyAmAM judA judA adhikAro ca TIne dAkhala karelA chekhAsa vAcavA cogya che Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [47] te vakhatanA samAjamAM nimittanA sa ba dhamAM janatAnI mAnyatA kevI haze, rAjadarabAramAM paDite jAya tyAre kevA prakAranI taiyArI karatA haze, eka netA hovAnI jarUriyAta keTalI jaNAtI haze, garbhavatI strIone ane keTalI sa bhALa levAmAM AvatI haze vagere ghaNI bAbato para prakAza paDe che, te TIkA parathI tAravI kADhavA yogya che. e prasaMgo parathI zrI vIraparamAtmAnA samayanuM bhAna thAya tema che ema dhAravA jevuM nathI, evI aneka bAbata zrI vinayavijaya upAdhyAyanA samayanI samAjaracanA batAve che ema samajI levAnA aneka prasaMge TIkA parathI prApta thAya tema che. vyAkaraNanI carcA keTaleka sthaLe A TIkAmAM Ave che te TIkAnA kartAno vyAkaraNa para kAbU batAve che. tArkika keTIo carcAmAM avAranavAra Ave che te temanuM ane zrImadyazavijayanuM nyAya viSaya paranuM prabhutva puravAra kare che ane sAthe te banne vacce keTalo taphAvata hatuM te carcAnI vigata parathI jaNAI Ave che eka dare A subodhikA TIkA saraLa, bALa tathA vidvAna varga baMnene upayogI ane kalpasUtra samajavA mATe agatyanuM sAdhana pUruM pADe che. te kALamAM zrI hIravijaya AcAryanuM tathA vijayasenasUrinuM samAjamAM kevu mAna hatuM te vicAravA mATe prazasti khAtra ApI che. te yugamAM dharmanA prabhAvako bahu sArA thayA che ema lAgyA vagara rahe tema nathI A sa ba dhI tAtkAlika itihAsanI vicAraNAmAM keTalIka hakIkta jovAmAM Avaze A TIkA banAvatI vakhate (1996mAM) vinayavijaya upAdhyAya vijayatilakasUri ane temanI pATe vijayA dasUrinA pakSamAM hatA ema prazasti parathI jaNAya che. emaNe ema vijayadevasUrinuM nAma ApyuM nathI e khAsa sUcaka che tyArapachI e vAta pharI gaI e ApaNe joI gayA "Ana lekha" A TIkA racatA pahelAM lakhAyelo hato te ApaNe AgaLa jozu lokaprakAza- A graMthanI prazasti A vibhAganI zarUAtamA caritravicAraNAne aMge ApI che. tyA tenuM Akhu bhASAtara ApyuM che mULa vibhAganA jijJAsue te vAcI levu. (jena dharma prasAraka sabhA, kALaloka, pR 721-7) e prazastimAM zrI sudharmAsvAmIthI mADIne 2 tharacanAnA samaya sudhInA AcAryonI para parA ApelI che graMtharacanA sa 1708nA vaizAkha zudi pAcame pUrI thaI te vakhate tapagacchamAM AcAryapade vijayaprabhasUri hatA ema e prazastimAM lakhyuM che A bAbatamAM koI avyavasthA jaNAya che. 1708mA vijayasihasUri hayAta uMjhA. teo 1709mA kALadharma pAmyA e prasiddha vAta che. prazasti kAI moDI lakhAyelI hevI joIe ema mAru anumAna che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] sarvaviSyAne sa grahe . A graMthamA karavAmA AvyeA che ema e graMthanI A nIce ApelI makSipta anukramaNikA parathI vhevAmAM Avaze enA mukhya cAra vibhAga pADavAmAM AvyA che vyaleAka, kSetraleAka, kALaleAka ane bhAvalAka tenA sa 36 che. 37me sa anukramaNikAnA ja che te nIce pramANe-- (dravyaloka) prathama mamAM maMgaLAcaraNa, abhidheya, prayeAjana, ziSTaprasAdana. auhatyatyAga, dhanu noma, a guLayeAjana-rajju, padyeApama ne sAgarApamanu svarUpa, guNuAkAra, bhAgAkAra, saMkhyeya, asa dhyeya ne anaMtanA prakAza vagere kahyuM che. khIjA samA dravyaleAka, kSetraleAka kALalAka ne bhAvaleAkanu nAmamAtra AkhyAna ane dharmAstikAya adharmAstikAya, AkAzAstikAya ne siddhanu svarUpa batAveluM che. trIjA samA je 37 dvArA vaDe ma sArI jIveAnu svarUpa batAvavAnu che te 37 dvArane vistAra - tenu svarUpa khatAvelu che. ceAthA samA pRthvIkAyAdi pAca sUkSma sthAvaranu svarUpe kahyu che. tenI upara 37 dvAra utAryA che. pAcamA samA pRthvIkAyAdi pAca khAdara sthAvaranuM svarUpa 37 dvAra vaDe kahyu` che. A pramANe dareka jIvaprakAra mATe samajavu chaThThA sarvAMmA DhIdriyAdi tiya cAnu svarUpa kahyu che. sAtamA samA manuSyAnu svarUpa kahyu che, AThamA samA devAnuM svarUpa kahyu che, navamA samA nArakeAnu svarUpe kahyu che dazamA samA sarva jIvAnA bhavAnA sa vedha kahyo che, tema ja dezamA samA mATuM alpabahutva ane karma prakRtinu svarUpa kahyu che, agiyAramA samA pudgaLAstikAyanA svarUpanu varNana che. A rIte agiyAra sa`mA dravyaleAka pUrNa thAya che. kharamA samA sAmAnyathI kha Dukanu svarUpa, savartita leAkanu ratnaprabhA vagere pRthvInu nirUpaNu, zeSapaNe nirUpita kare che, ( kSetraleAka ) kSetranu nirUpaNu, dizAnuM nirUpaNa, leAkamA rajju ane svarUpa ane tenI mahattA ne AyAma upara dRSTAMta tathA vyatAnI nagarAdi samRddhinu parikIna - A sarve vi Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [49] teramA samA bhavanapatinuM svarUpa tathA tenA idronA nAma tathA tenA sAmAnika deva, amahilI vagerenI saMpadA vistArathI kahI che. caudamAM sargamAM sAta narakanuM nirUpaNa, tenA prastaTa, dareka prastaTe zarIrasthiti, legyA, Ayu ane vedanA vagerenI sapadA vistArathI kahI che. - paMdaramA sargamAM tiryakralokanuM svarUpa, asaMkhyAta dvIpasamudranuM varNana. ja bUDhIpanI jagatInu ne tenA dvAranuM tema ja tenA svAmInuM varNana che. A samA vijayadevanI ddhinuM bahu vistArathI varNana che seLamAM sagamA bharatakSetra, vaitADhaya parvata, tenI guphAo tathA kUTa, himava ta parvata, padauM, zrIdevI, ga ga vagere nadIo, lavaNasamudramAM nIkaLelI be parvatanI ATha dADhAo, tenI upara rahelA pa6 aMtazmIpe, temAM rahelA yugalikA, haimavatakSetra temAM rahela vRttatAya, mahAhimava ta parvata, tenA para rahela ha. te kahamAthI nIkaLatI be nadIo ane te parvata para rahela chUTe, harivarSa kSetra, niSadha parvata, zItA zItadA nadI ane pAMca pAMca dronuM varNana che. sattaramA sargamA devakurune uttarakuru kSetra, pUrvane pazcima mahAvideha, A pramANe sAmAnyathI cAra vibhAgavALA mahAvidehanuM varNana, temAM rahelI vijaya, vakSaskAra parvata, aMtara nadIo, vijayamAM rahela vaitADhaya, vijayanA cha khaDa ane mukhya nagarI, ga dhamAdana ne mAlyava tanu gajatenuM varNana, uttarakurukSetra vistArathI nirUpaNa, yamakAdri, pAca kahe, 100 kAcanagirie ja bUvRkSanuM tenA phra sahita varNana, tenA adhipatinuM varNana, saumanasa ne vidyutaprabha gajadatonu varNana, devakuru kSetranuM varNana, temAM rahelA citra ne vicitra parvata, kahe, kacanagirio, zAmalI vRkSa vagerenuM varNana che. aDhAramA sargamAM meruparvatanuM varNana, tenA cAra vana, temA AvelA kUTa, merunI traNa mekhaLA, upara AvelI cUlikA ane pAkavanamAM Avela tIrthakaranA janmAbhiSekanI zilAo ane sihAsanenuM varNana che ogaNIzamAM sagamAM nIlavaMta parvata, tenI upara kR, kaha, tenI adhiSThAyaka devI, drahamAMthI nIkaLatI zItA ne nArIkAMtA nadInuM nAmamAtra varNana, ramyapha kSetra, rukamI parvata, herayavata kSetra, zikharI parvata, eravata kSetra, tenA cha khaDa ane madhyanI nagarI vagerenuM varNana, kSetra ne parvatAdinu uttaradakSiNamAM sAmya tema ja sarva parvata, kUTa, vidyAdharanI zreNio, te paranA nagare, kula nadIo, prapAta kuDo, kaho, cakravatI, tenA ratno, arihato tathA ja bUdipavatI sUrya, caMdra, grahAdikanI eka dara sa khyA vagere sarva Apela che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [50] vIzamAM sargamAM maDalAdika pAMca dvAra vaDe sUrya--canI gatinI rIta vistArathI batAvI che ne tenI sAthe nakSatranA yuganu, dinavRddhine kSayAdikanu. pravAhanuM ne parvarAhunu, tithinI utpattinuM ane padara dvAra vaDe nakSatronuM nirUpaNa kareluM che. ekvIzamAM sargamA lavaNasamudranuM, tenI zikhAnu, pAtALakaLazAonuM, e samudramAM rahelA dvIpanu, susthitAdi devatu ane caka-sUryAdi tionuM varNana kareluM che. bAvIzamAM sargamAM judAM judA kSetrAdika kahevA vaDe dhAtakIkhaMDanuM ane kALadadhinuM pUrvavat, varNana batAvavAmAM AvyuM che. tevIzamA samA puSkarAI dvIpanuM ne mAnuAra parvatanuM varNana Apela che ane narakSetra(aDhIdIpa)mAM AvelA samasta kSetra ane parvatAdikane saMgraha karelo che. tema ja sarva zAzvata canI sakhyAnu vistAra sAthe nirUpaNa kareluM che. covIzamAM sanemA manuSyakSetranI bahAra AvelA sthira tio paikI sUrya-cakanI zreNinuM varNana karyuM che. tathA puSkaravara samudra, kSIravara hIpa, lIvara samudra vagerenuM varNana anukrame ApatA na dIzvara dIpanuM ane te dvIpamAM AvelA zAzvatA nu vistArathI varNana ane prAMte svaya bharamaNa samudra sudhInuM varNana ApeluM che pacazamA sargamAM cara ane sthira evA caMdrAdi tionI vyavasthitinuM savistara varNana che. vIzamAM sargamAM UrvalokanuM varNana zarU thAya che. temAM saudharma ne IzAna devalokanI hakIkata, tenA vimAnonI zreNio. puSpAvakIrNa vimAna, tenA nAma, temA AvelA prAsAdanI ane sabhAonI paripATI, na deva kevI rIte Upaje tenA abhiSekanI hakIkta, teNe karAtI siddhonI pUjA, tenAthI bhogavAtA bhega, devonA svarUpanuM varNana, devo kevI bhASA bole che tenuM tathA devIonA rUpanuM varNana, tenI sAthenA vilAsanu (kAmakrIDAnu) varNana, temane jevA prakArane AhAra che te ane teo AhAra ane zvA ravAsa keTale atare le che tenuM varNana, manuSyalekamAM nehanA AkarSaNathI tenuM Avavu, premanA vazIkaraNathI keTalI narakamRthvI sudhI tenu javu, mahaddhika devavarUpa temanA avadhijJAnanuM pramANa tathA lokapALa, agamahilI (IMdrANI), sAmAnika vagere dethI zelatA evA saudharmedra ane IzAne dranI zakti ane saMpattinuM varNana vagere ApeluM che - sattAvIzamAM sargamAM trIjI ne cothA devalokanuM varNana, pAcamA brahma devalokanuM varNana, tene ane mULathI nIkaLelA tamaskAyatu, kRSNarAjInuM ane tenA (kRSNarAjInA) e tare rahelA lokAtikanA vimAnonuM varNana, lAMtaka devalokanuM varNana, traNa prakAranA kiviSika devenu varNana, jamAlinuM caritra zukra sahArAdi devalokana yAvata, azruta devaloka sudhInuM varNana. rAma Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [51] sItAnu caritra veyaka ane anuttara vimAnonuM varNana, tyArapachI siddhazilAnuM ane lokone rahelA siddhonuM varNana ApeluM che. A pramANe 16 samA (1ra thI ra7 sudhImA) kSetraloka pUrNa karelo che. (kALaloka) 28mA sagamAM kALane dravya tarIke mAnavA sa ba dhI be matane AzrIne yuktinI spaSTatA, cha RtunuM varNana, kALagAca nikSepa, samaya, AvaLI, kSullaka bhavanuM varNana, ghaDI, muhUrta, divasa, pakSa, mAsa vagerenuM varNana, sUrya, Rtu, cakra, nakSatra ne abhivaddhita-ema pAca prakAranA mAsa, varSa ane tenI upapattinuM varNana, yugano Adi kyAre thAya che, dareka yugamAM AvatA mAsa, Rtu, ayano ne divasenuM pramANa, adhika mAsa, avama rAtrie ne viSuvatnI AvRtti, Rtu, ayana ane nakSatrAdi sAthe cadamAne yoga, tenA kAraNe, sUryanA karo, bIjA bavAdi karaNe, pothI vagerenuM parimANa, tenA vaDe tithi Adino nizcaya vagere batAvela che. 2mAM sagamA yugathI mAMDIne so-hajAra vagerenA phamathI zIrSa prahelikA sudhInA aMkonuM nirUpaNa, avasarpiNInA pahelA traNa ArAnuM varNana tema ja kalpavRkSa, yugalikAdinuM varNana ApeluM che. , 30mA sargamAM sAmAnya jinezvarenA janmathI mADIne nirvANa parvatanI sarva pari. sthitinuM vistArathI varNana ApeluM che. 31mA sargamAM cakravatInA digvijayanI hakIkta, tenI saMpattinuM varNana, nava nidhi ne cauda ratnonuM varNana tathA vAsudeva, baLadeva ne prativAsudevanuM sAmAnya varNana ApeluM che. 32mAM sargamAM bhAdi jinezvarAna pUrvabhavathI mAMDIne sa kSepathI caritra varNaveluM che. 33mA sargamAM A avasarpiNImAM thayelA cakravartI, vAsudeva, baLadeva vagere satyarunuM caritra varNavela che. 34mAM sargamAM A pAcamA ArAnA svarUpanuM nirUpaNa ane temAM thanArA uda tathA AcAryonuM varNana, temanA nAma ane e mahAtmAonI kula saMkhyA batAvI che. tyArapachI chaThThA ArAnA prAraMbhamAM thanArA dharmedAdirUpI sthiti, zatru jayagirinI vRddhi-hAni ane chaThThA ArAmA bilavAsI thanArA manuSyAdinuM varNana ApyuM che tema ja utsarpiNImAM utkRSTapaNe thanArI badhI sthiti, paryAyavRddhi vaDe vadhatI chaye ArAnI sthiti, AvatI utsarpiNImAM thanArA jina tathA cakrI vagerenuM varNana ApavAmA Avyu che Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para] 35mA sargamA cAra prakAranA pudagaLaparAvartananuM svarUpa, audArikathI mAMDIne kAmaNa sudhInI AThe vargaNAnuM svarUpa, karmanA paramANuomAM rahelA anubhAganA spardhvakenuM svarUpa, atIta, anAgata kALanu mAna ItyAdi parikIrtana vaDe diSTa (kALa) loka sa pUrNa karela che. (bhAvaloka) 36mA sargamA "bhAva"nuM svarUpa ApeluM che temAM cha bhAvonuM samyapha prakAre nirUpaNa karyuM che ane bhAvaka pUrNa karyo che. AvI rIte cAra vibhAgamAM A sarvasamuccaya graMtha (Encyclopaedia of Jainism) pUre karavAmAM AvyuM che enA zlokenI kula saMkhyA 15559 che, jyAre gadyavibhAga sAthenuM grathAga 20621 zlokanu che. graMthAga 3ra akSare eka zlokatu gaNAya che. lakhela pratimA prAte grathA ra06ra1 lakhela che. dravya, kSetra, kALa ane bhAva e cAra viSayo laIne A graMthamAM jaina dharmane dravyAnuga ane gaNitAnuyoga sakSepamAM samAvI devAmAM Avyo che. A graMthamAM caraNakaraNanuga zrAvakanA bAra vrata tathA 18000 zIlAMga vagere kahevAne prasage cace che. ane tIrthakarAdi caritro dvArA dharmakathAnuga paNa TUMkAmAM Apela che. tIrtha karo ane cakavatIo tathA vAsudevanA caritrano viSaya kALalokamAM carcavAmAM AvyA che. mArI gaNatarI pramANe dravyAnuyoga ane gaNitAnuganI te koI paNa vAta ghaNe bhAge A grathanI bahAra rahevA devAmAM AvatI nathI. keIne jaina dharmanA tattvavibhAgano sAmAnya khyAla ke abhyAsa kare che te tene A graMtha sArI rIte batAvI zakAya. jenA abhyAsa ane manana mATe bhalAmaNa karI zakAya tevo bhavya ane vizALa A graMtha che ane chatA temA saMkSiptatA ANavA mATe jeTalo bane teTalo prayAsa karavAmAM Avyo che. e grathanu nAma lokaprakAza rAkhavAmAM AvyuM che catte vyAbhi rimannitti jevA evI lokazabdanI vyAkhyA karavAmAM AvI che. jemAM dravyo dekhAya che - jovAmAM Ave che te loka" dravyanA be vibhAga. jIva ane ajIrva. ajIvanA pAca prakAra. dharmAstikAya, adharmastikAya, AkAzAstikAya, pudagaLAstikAya ane kALa. e cha dravyonu khUba vistArathI, paNa anya zAstronI apekSAe ati sakSipta svarUpa A graMthamAM AgamAdi dharmazAstronA dehanarUpe ApavAmAM AvyuM che. A graMthane enasAIkalopIDio-samuccayagatha kahevAnuM kAraNa e che ke grathartAe enA AlekhanamAM 1025 sAkSIo - anya mahAna Agama Adi grathanI-mUkI che keTalIka jagyAe AgamasUtrane mAtra nAmanirdeza che, jyAre ghaNIkharI jagyAe to lekhake pote mULapAThene Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 53 ] utArA paNa mAthe ja ApyA che. mULa Agama ne pacAgI maLI aDasaThamAMthI sAhatA temAM ApI che, jyAre catheA ane prakaraNeA, jenA AdhAra TAkavAmA AvyA che tenI sa khyA 103nI thAya che. A Akhu 1025 zahAdatAnu sthAna-lisTa zrI jaina dharma prasAraka sabhAe pragaTa karela kALalokaprakAza' nAmanA graMthanA prAraMbhanA 36 thI 47 pRSThamA khUba prayAsa karIne ApavAmA Avyu che. leAkAmA vAta pracalita hatI ke A graMthacanAmA zrI vinayavijaya upAdhyAye 700 grathanI sAkSIe ApI che tene sthAne kharAkhara hakIkata zI che teneA A utArAthI khyAla Ave tema che. vaLI tathAduM, taco, rUti vacanAt, sAdrAya, ti AmnAyaH, hyusta pUrvavRddhimi, purAtanA, truTitapatra, truTitAvAyA, vRtti jJanapravAva' AvA zabdothI sUcavelA AdhArA uparanI sa khyAmA jaNAvela nathI evA AdhAre| paNa puSkaLa che graMthakartAnu jJAna keTalu vizALa haze, yAdazakti keTalI tIvra haze ane vAcela vAtane zeAdhI kADhavAnI zakti keTalI majabUta haze teneA khyAla karavA jevu che. atyAranI jema te vakhate grathA mudrita thayelA naheAtA, graMthanI anukramaNakA te vakhate taiyAra karavAnA rivAja naheAtA, AcArAgamA vAMcela hatuM ema yAda karatA temAthI pATha na nIkaLe teA bhagavatIsUtramAthI e pATha kADhatA kalAkA thAya tevA te yuga hatA. tevA hajarA utArA sAthenA AdhArabhUta graMtha taddana zuSka viSaya paraneA taiyAra karavA ane temA skhalanA AvavA na devAnI cIvaTa rAkhavI e ati vizALa jJAna, yAdazakti paranA kAbU ane samuccayIkaraNuzakti( Synthetic power )ne namUnA pUrA pADe che. mahA uttarAdhyayanasUtranI meATI TIkA karanAra zrI bhAvavijaye e graMtha zeAdhI ApyA che. e bhAvavijayanuM AgamajJAna ati vizALa hatu, A rIte A graMtha para AgamananI chApa mAravAmA AvI che. A graMthamAM eka khAsa viziSTatA jevAmA Ave che. emAM aneka yatro ane citro mukavAmA AvyA che. e citro ane yatro paikI yatro te grathakartAe peAte ja taiyAra karelA che; paNa citro peAte AlekhyA haze ke anya kaLAkAra pAse taiyAra karAvyA haze tenI spaSTatA koi sthAnake thaI nathI. e game tema hAya paNa sattaramI sadInI AkharamA jaina citrakaLAnAM vaheNu kaI dizAe vahetA hatA e khatAvavA mATe e citrA ghaNI sAmagrI pUrI pADe che musalamAna samayanI uttarAvasthAnA aneka bhAmeA e citromAMthI kharAkhara mAlUma paDI Ave che. zrI jaina dharma prasAraka sabhAnA zAstrI jeThAlAla 'kALaleAka'nI prastAvanAne cheDe ( pR 12mAM) lakhe che ke "A AkhA leAkaprakAza graMthamA je je hakIkta graMthakAre svakRti tarIke lakhI che te sarva 'aneka zAstranusAra'ja lakhI che uparAta vadhAre Azcarya teA e thAya che ke temaNe ApelI aneka sUtro, vRtti, g ce ane prakaraNAnI sAkSIe uparathI temaNe keTalA zAstranA abhyAma karyo haze, keTalA zAstra temane kaThastha haze, keTalA zAo prasa ge Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 54 ] smRtimA sAnnidhyakArI haze, viSayeAnI prarUpaNAmA kayA kayAM zAstro, kayAM kayAM sthaLe, kevA kevA abhiprAyathI judA paDe che - matAtaravALA thAya che te khatAvela hAvAthI te sakha dhI vicAra karatA teo eka dhura dhara vidvAna tarIke mAlUma paDe che." brAhmaNu chatAM jaina zAsranA anubhavI paDitaneA A abhiprAya akSaraza khareA che. zrI leAkaprakAza graMtha banAvIne ApaNA kavirAje kharekhara kamAla karI che. emanA AgamajJAna, yAdazakti ane tarkavicAraNAnI parAkASThA emA jaNAya che. haMsalaghuprakriyA zrI vinayavijaya upAdhyAye A kRti sa vat 1710mA karI che ema sadara graMthanI prazasti parathI jaNAya che. sadara prazasti nIce pramANe che. sphUrjadra pArthanidhe haiM mavyAkaraNaratnakozasya / argalabhidravaneyaM kanIyasI kuJcikAdriyatAm // 1 // zrIhIra vijayasUreH paTTe zrIvijayasenasurIzAH / teSAM paTTe saMprati vijayante vijayadevasUrIMdrAH // 2 // zrIvijayasiMhasUrirjIyAjjayavati guro gate svagaM / zrIvijayaprabhasUriryuvarAjo rAjate'dhunA vijayI // 3 // khendumunIndumite'bde vikramato rAjadhanyapuranagare | zrIhIra vijayasUre prabhAvato gurugurorvipulAt // 4 // zrIkIrtivijayavAcaka ziSyopAdhyAyavinayavijayena / haimavyAkaraNasya prathiteyaM prakriyA jIyAt || * || hemacadrAcAryanI kRti, prakAzamAna rUpa ane anA samUharUpa haimavyAkaraNa te stanA bhaDAra che. e bhaDAranI agalA (AgaLiyA) tADatI (ughADatI) A racanA nAnakaDI sarakhI kuMcI che tene tame svIkAra kareA 1. " zrI hIravijayasUrine pATe zrI vijayasenasUrIzvara thayA. teezrInI pATa upara hAlamA zrI vijayadevasUri vijayavatA varte che. 2. " jayavatA guru svage jatA zrI vijayasihaMsUri jaya pAmeA atyAre zrI vijayaprabhasUri yuvarAja tarIke vijayI thaine zeAle che. 3. "vikramathI 1710 vaSaeN 'rAMdhaNupura' nagare zrI hIravijayasUrinA vistRta prabhAvathI zrI kIrtivijaya upAdhyAyanA ziSya upAdhyAya vinayavijaye haimavyAkaraNanI A prakriyA manAvI te jaya pAme, 4-5" Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R [ 55 ] A prazasti uparathI jaNAya che ke A graMtha sa. 1710mAM zrI 'rAdhaNupura ' nagaramAM racAyA. vizeSa hakIkata ema jaNAya che ke sa vat 1710mA jyAre A graMthanI racanA thaI tyAre AcArya vijayasi hasUri sgava gamana karI gayA hatA ane te vakhate yuvarAjapada upara zrI vijayaprabhasUrinI sthApanA thayelI hatI. enA Azaya ema jaNAya che ke te vakhate haju zrI vijayaprabhasUrinI AcAryapada para sthApanA thayelI naheAtI. anyagra the| tathA aitihAsika pramANeA jotAM vijayasi hasUrintu svagamana sa. 1709 - nAM aSADa zudi khIjane rAja jaNAya che . sa. 1710mA tapagacchanI je zAkhAmAM zrI vinayavijaya upAdhyAya thayA temAM vijayadevasUri gacchAdhipati hatA temaNe peAtAnA sthAna mATe vijayasi hasUrinI sthApanA karelI hatI. te sa. 1709mA kALadharma pAmI gayA. tyArakhAdya 1711mA vijayaprabhasUrine gaNuAjJA ApI hatI. itihAsa pramANe temanA A gaNAnujJAnA maheAtsava amadAvAdamAsa 1011mAM thayA hatA. A 'haimalaghuprakriyA' graMtha zrI vinavijaya upAdhyAye zrImad hemacadrAcArya racita siddhahemazabdAnuzAsana' nAmanA mahAvyAkaraNa anusAra banAvyA che ne!mA vyAkaraNanI kheATa pUrI pADavA zrI hemacaMdrAcArye mATu vyAkaraNa banAvyu, tenA ATha adhyAya banAvyA, te para cha hajAra zlAkanI laghuvRtti khanAvI tathA aDhAra hajAra zlokanI bRhavrutti banAvI. tenA upara esI hajAra zlokane nyAsa paNa temaNe ja khatAvyo. e mULa vyAkaraNanA AThamA adhyAyamAM prAkRta bhASAnuM vyAkaraNa paNu sAthe ja taiyAra karelu che e uparAMta dhAtupArAyaNa ane UNAdi gaNusUtronuM vivaraNa karI sapRrNa vyAkaraNane viSaya tadna navIna paddhati para zrI hemacadrAcArya mUkI dIdhA che vyAkaraNanI saraLatA te ethI thai, paNa nyAsa, kruDhikA TIkA vagerethI e vyAkaraNu ghaNu zrI vinayavijaya upAdhyAye A nAnI prakriyA' sAthe kArikAdvArA ja pratipAdita karyAM, sadhinA niyameA saraLa ane sugama khanAvyA, SaDli ga prakaraNamA zabdone akArAdi kramamA geAThavI dIdhA ane khAsa karIne taddhita ane dhAtumAthI thayelA nAmeAnI racanA eTalI saraLa ane sukara khanAvI dIdhI ke tene laIne AkhA vyAkaraNanA viSaya sukhamedhI ane alpa vistAravALeA thai gayA. krame krame nAnImATI vRtti, dhAtupArAyaNa, moTu thai gayu e gUMcavaNu dUra karavA mATe racI. emaNe prathama sa jJA-adhikAra mULasUtrA A vyAkaraNanI prathama AvRtti 'zrI jaina dharma prasAraka sabhA'e sa. 1949mAM karI tyArapachI enI mAgaNI thatA sa. 1974mA e ja sasthAe enI khIjI AvRtti mahAra pADI AkhA graMtha jotA zrI vinayavijaya upAdhyAyanA vyAkaraNanA viSaya paranA kAbU ghaNA sudara dekhAya che emaNe vyAkaraNa zIkhavavAnI navIna paNu saraLa rIti dAkhala karI ane e vyAkaraNano Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [56] upayoga atyAre paNa thAya che, tethI temanI e kRti paNa saphaLa gaNAya. jema zrIyuta rAmakRNu bhADArakare saMskRta vyAkaraNanI a grejImAM racanA karI aneka rIte e viSayane sahele karyo che tema ja zrI vinayavijaya upAdhyAye saMskRta bhASADhArA ja vyAkaraNane saraLa banAvyuM che. ATalA pUratI teozrInI viziSTatA ane mauliktA gaNAya. svapajJa TIkA : zrI jaina dharma prasAraka sabhAe bahAra pADelA "kALa ane bhAvaprakAza" (lokaprakAza) 2 thanI prastAvanA, pR 14mAM A vidvAna lekhakanI kRtionuM patraka ApavAmAM AvyuM che temAM uparanA vyAkaraNa upara graMthakartAe pote ja 35000 zlokanI TIkA racI che ema jaNAvyuM che temAM banAvavAnuM sthaLa rAdhaNapura lakhe che jana ghAvaliM (jana seve kaoNnpharansa)mAM bhASAsAhityavibhAgamAM jainavyAkaraNagra thonuM patraka dhita DArone agenu ApavAmAM AvyuM che temAM A svapajJa TakA sabaMdhI kAI ullekha nathI pR. 309mA vinayavijaya racita haimalaghuprakriyAno ullekha che. tenuM pUra 2500 lokanuM batAvyuM che tyA eno racanAkALa sa vat 1737 lakhyo che ane nIce noTamAM lakhe che ke "A savano aMka pATaNanI TIpa uparathI IhA noMdhyo che paNa khabhAtanI TepamAM sadaraha prakriyA sa 1701mA racAI che ema jaNAvyuM che " A bane sa vat beTA che enI spaSTatA to uparanA utArAthI thaI jAya che, kAraNa ke spaSTapaNe kRtine saMvata 1710 lekhake pote ja jaNAvI dIdhuM che - sara TIkAnI eka prata zrI bhAvanagara saMghanA jJAna DAramAM che. hAla tene chapAvavAne prabaMdha eka munirAja taraphathI thaI gayo che ane ghaNo bhAga chapAI javA Avyo che evA samAcAra sAMpaDyA che. vyAkarANane taddana saraLa banAvI devAnuM su dara kAma upAdhyAya lekhakazrIe karyuM, te paLI temane saskRta bhASA para keTalo pAko kAbU haze e bAbata dhyAna khecAyA vagara rahe tema nathI sadara graMthanI lagabhaga 35000 lokanI pajJa vRttinI zarUAtamAM lekhakathI lakhe che ke - ____ti zrIsiddhagajanayamiAdevaprabhRtipara zatalinipAlamAlimANisyamAlottejitanamanakhasahasrapAnAH pratyayamagnvInagyayAMdiTeyanAcatuSTayatAhalATA vyAkaraNakAvyAlakAracchadastakAMdhanekagAranimAMNAnasamalakoviTAmATA. zrIhemacandramaripATAH parapaggRihItapANinIyAdivyAkaraNAyayane tega vinayAdividhAne ca nayanayo mA ma khiyantIti tegA rupayA zrIsiddhagajaprArthanayA ya mAlatyAropaniSadabhUnamala kimayaracanApradhAna vividhavigepArthanidhAnaM zrIhemacandrAmidhAnaM mAyAkaraNaM vigcayAMcayAnammica ratnAkara svAtigaMbhIre'nuvRttyAdyAnukRlyena khabaravanAMcite syarato vyamnamapratA binyonya kecanAtpamatayo grAmya vA mANikyaparigrahe'rasAyante / tatanepAmanmingAharaNa pazopAramUnAM zahamAdhanAtmeNa katipaya?mamRtrasaghaTanAmikA haimalaghuprakriyAM 1i : . Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [57] vagere. A zarUAta uparathI jaNAya che ke A hemalaghuprakriyA graMtha taiyAra karavAno uddeza zrI siddhahemavyAkaraNamAM praveza karavAmAM sahAyaka thavAno jaNAya che. AkhI vRtti bahu saraLa saMskRta bhASAmAM racI che.) sadara hemalaghuprakiyA upara zrI vinayavijaya upAdhyAye sa. 1737mAM 34000 zlokapramANa TIkA racI, tene ratalAma nagaramAM vijayAdazamane divase pUrI karI (RSi-7, vahni-3, jaladhi-7, zazi-1 arthAta 1737me varSe) ema tenI prazasti parathI jaNAya che. e grathanI prazasti ghaNI suMdara che. temAM pote jaNAve che ke "ame navAM kAvyamAM pravINa chIe, pANini ane hemacaMdranA vijJAnamAM, vAstutavamAM, tarkazAstramAM niSNAta chIe, siddhAtamA dhanyabuddhi chIe, nATakanA jANakAra chIe, nItizAstramAM zakuna zAstramA, vaidakamAM kAbela chIe, ane navA navA chadomAM racanA karI zakIe chIe, nava rasa ane alakAranI gUMcavaNone mAhitagAra chIe, cha bhASAnA padyamAM dhanI racanA ane hastagata che ane adhyAtmavidyAmAM ame dhura dhara chIe. AvA amane lokamAM jItanAra koNa che?--AvA abhimAnamAM ame matta thayA hatA, evAmAM akasmAtu amArI najara zrI hemacaMdrAcArya vagere para paDI eTale temanA praba che jotA amAro sarva garva gaLI gayo. enA gabhIra ane vicAratA emanI sAhityalIlAnA dhyAnamAM ame garakAva thaI gayA." sadara prazasti parathI jaNAya che ke temaNe sUtrano krama ja pheravyo che, paNa sUtre to asala siddhahemanA ja rAkhyA che. A TIkAnI zlokasa khyA 34000 lakhI che temAM prakriyAnA pleke sAthe gayA che ke nahi te spaSTa nathI. A vyAkaraNanI TIkAnu hAlamAM u. kSamAvijayajI mAraphata mudraNa thAya che. emaNe enI be-traNa prato meLavI che zuddha karavA mATe banate prayAsa karyo che. pUrvArdha chapAI gayela che, AgaLa chapAya che. tenI prazasti badhI pratamAM sarakhI nathI chatA prayAsa karIne teo sAhebe ThIka karIne lakhI mokalI che te nIce pramANe che prazastiH navye kAvye'tibhavyAH prathitapRthudhiya pANinIye ca haime, vizAne vAstutattve'pyativizadRza. karkazAstarkazAsne / siddhAnte vuddhidhanyA guNigaNakagaNAgresarA nATakakSA, niSNAtA nItizAstre zakunanayavido vaidyake hRdyavidyAH svacchandaM chandasAmapyadhigataracanA yAvatI mAvanIyA., prAptAlakArasArA ruciranavarasagranthagranye samarthAH / // 1 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [58] paDbhApApadyavandhodhduramadhuragiro'dhyAtmavidyAdhurINAH, koke'pyastokalokaprakaTitayazasaste vaya kena jayyAH? // 2 // yAvadvidyAbhimAneriti hRdi vahudhA mattatAmAzrayAmastAvaddevAdakasmAt smRtipathamagaman hemasUrIzvarAdyAH / garva sarvo'pi kharva samajani yugapattatpraNItapravandhAt , dhyAyanto'thairgabhIrAnatha paricinumastattvasauhityalIlAm // 3 // trimircizepakam // zrIhemacandrAdisarIzvarANAM, pura. sphuredya, kavitAmadautra / nAyamya pakSau samudIkSya sAkSAt , sa makSikANAmiva pakSagarvaH // 4 // haimavyAkaraNArNava nijadhiyA nAvAvagAhyAbhito, maJjUpA samapUri bhUgghRiNibhiryAyaratnariha / jyotistattvavivartavArtikakRtaH zrIhemahasAyA, jIyAsuH sumanomanoramagiraste vAcakAdhIzvarA' haimavyAkaraNAmbhodhi, ye'vagAhya mahAdhiya. / abhijJAnamivAkAryuH, kriyAratnasamuccayam // 7 // yugmam // vaiyAkaraNavaryAste, zrIguNaratnasUrayaH / / anye'pi zAhikapraSThA vijepIran maharSayaH hemavyAkaraNArNavasya mahatastucchA meMdIyA matidroNI pAramavindatIyamasakRtkoDe'sya cikrIDayan / yaccAmU mudamuktimauktikazataiyaktIkRta kovidAn nansavaM suguruprasAdapavanaprAgalbhyamujjambhate zrIsUribhiryAni nirUpitAni satrANi tAnyeva zatAdhikAni / kramaH parivartita papa zabda-vyutpattaye mAdRzavAlizAnAm yA zrIhemagurormukhAmbudabhavA sA me kva vAkcAturItyAlocyaiva kRto vacobhiramalaistaireva zabdakrama / sarva prAktanameva navyamiha kiM nirdiSTamityAdibhi kyAmiha ye hasanti suhRdamtuSyantu te sajanA haM ho / kovidakuJjarA / kimu girAmarthapu saMzayyate , vIkSadhve kimu sAdhuzavdaghaTanApRcchAvilakSA viyat / // 9 // // 10 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [59] sUtrANAM vividhaprayogasajupAmanvepaNe kaH zramo, jAga]pa vizeSayodhakuzalo haimaprakAzo guru' / // 11 // santaH prasIdantu sadollasanto, guNAn parepAM kRtino vibhAvya / krIDAzizorityapi kautukAnme, prayatnamena svadRzA punantu // 12 // "citraM rAgadvepo dopAdupakAriNAviha kRtau meN| yadi mA santo rAgAd, dvepAdapare vilokayiSyanti // 13 // kSuNNaM yadava likhita , mayA pramAdAdicalacittena / ' tacchodhayantu sudhiyo, mayA praNAmAalirghaTitaH // 14 // / zrIvijayaprabhagaNapati-paTTAdhipavijayaratnasUrINAm / / nikAdi , varAtra zivatato ' vihijarjari4i(2737)mita tAmapure ra aa govaM saMpUif, vinavAsthAmati cera | 26 // - A prazastimAMthI prathamanA traNa zlokano bhAvArtha upara Ape che. " have saskRta bhASAnI nAnI kRtio tapAsI jaI e. nakaNikA " naya - daSTibi duonA viSaya para 23 gAthAnI nAnI pustikA zrI vinayavijaya upAdhyAye dIvabaMdaramA racI che. bahu saMkSiptamAM muddAma rIte "naya" eTale zuM ene Acho khyAla e graMthamAM ApavAmAM Avyo che. e pravezaka graMtha je che enI prazastimAM graMthakartA lakhe che - itthaM nayArthakavacaHkusumejinenduvIro'cita savinaya vinayAbhidhena / zrIdIvavandaravare vijayAdidevasUrIziturvijayasiMhagurAzca tuSTyai // * "A prakAre vinayavijaye vijayadevasUrIzvara, tathA vijayasi hagurunI tuSTi mATe dIva badaramA nayanA arthane jaNAvanArA vacanapu vaDe zrI jinacaMdra vardhamAnavAmInI pUjA karI. A graMthanI racanAne sa vat graMthakartAe Apyo nathI vijayasihasUrinuM svargagamana sa. 170mA thayu che. vijayadevasUrie pitAnI hayAtImA gacchabhAra vijayasi hasUrine soMpyo hate e sarva etihAsika bAbate vicAratA A graMtha bane sadara AcAryonI hayAtImAM taiyAra thayelo hoI ema anumAna thAya che ke e kRti sa 1701mAM lagabhaga banI haze. e kRti upara vistArathI TIkA panyAsa zrI ga bhIravijaya gaNie racI che e A Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 ] graMtha tathA TIkA janastAvasagraha(zrI yazovijaya graMthamALA)mAM prakaTa thayela che ane tene gujarAtI anuvAda zrIyuta mohanalAla dalIca da dezAI vale Isa 1910mA vistAththI noTa, upaghAta sAthe prakaTa karela cheA kRti nyAnA abhyAsanA Ara bha-praveza mATe upayogI che ane anuvAdakAre nayanA viSayanI muddAma chaNAvaTathI e nAnA ullekhane sArI rIte jhaLakAvya che. zrIyuta mohanalAla desAIno e prayatna saphaLa che, nayanA sAmAnya khyAla mATe upagI che ane prAthamika abhyAsIone mATe anivArya che. IdUta (kAvyamALA, nirNasAgara presa, caudamo gucchaka - tene Tuka sAra "vijJaptitriveNinA upaghAtamA (lekhaka zrI jinavijaya, pR. 6-18) Apela che sAvatsarika pratikramaNa karyA pachI eka sagha bIjA sa gha para kSamApanAnA patra lakhatA, zikhya pitAnA guru para lakhatA. ane keTalIka vAra evA patro 60 hAtha ane kaI vAra to se hAtha lAbA thatA. enI pahoLAI 10-12 Ica ane kAgaLo sAthe kAgaLa caTADI emAM madiranA dekhAvo vagerenA citra mUkatA ene AkAra janmapatrikA je te rAjA-bAdazAhanA mahela, nagara, bajAra, bhinnabhinna dharmonA devAlaya ane dharmasthAno, kUvA, taLAva, nadI, naTabAjIgaranA khela, gaNikAnA nRtya vagere aneka jAtanA donu A vijJaptipatromAM Alekhana thatu hatu. A citravibhAga sAthe varNanavibhAga paNa bahu suMdara kAvyamaya banAvavAmAM Avato hato. A lekha vinayavijaya upAdhyAye jodhapura(mAravADa)thI lakhyuM che. te vakhate AcArya zrI vinayaprabhasUri sUratamA cAturmAsa hatA bhAdaravA zudi 15nI rAtrIe cadrane jotA tene dUta banAvI tenI sAthe AcAryane vijJapti mokalI che Akho lekha saskRta madAkAtA chaMdamAM che kAvyanI bhASA ati AkarSaka ane varNane bhavya che 2-7 sudhInA kAvyomA jodhapuranu varNana che, pachI cakane dUta gaNI kuzaLaprazna tene pUche che ane jodhaputhI sUrata javAnu che ema jaNAvI tenA AkhA rastAnuM varNana kare che kAcanagiri, jhAlora zihI, AbunA bhavya zikhara varNavyA che. AbU paranA vimaLama trI ane vastupALanA derAnuM varNana ane acalagaDha zikhara para svarNamizrita mUrtionuM varNana karI tyAthI idune sarasvatInA kAThA para AvelA siddhapuramAM rokAvAnuM kahe che tyAthI sAbhramatInA kAMThA para ahamadAvAda javAnu kahe che. tyAnA lakSamIpationA AvAso tathA jinacetyo varNavI vaTapadra(vaDodarA)ne varNavyu che pachI bharUca, tApI nadImAM seMkaDe jahAje ane chevaTe sUratanuM varNana ati bhavya bhASAmAM karyuM che tyAnAM gopIpurAnA zrAvake pAzrayamAM jaI bhavya maMDapamAM vyAkhyAtAnA sihAsana pAse Idune javAnuM kahe che pachI gurunA guNenuM varNana karI e mahAna tapagacchAdhipatine namaje ane pachI tene mAro sa deze kaheje evI bhalAmaNa kare che chellA 10 kAvyamAM sa deze che. lekhaka avaguNathI bharelA che ane ga7pati vizALa hRdayanA che vagere vAto rajU kare che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ $2 ] A AkhA lekhanI pAchaLa lAbo ItihAsa che. lekhanI najare - kAvyanI najare joIe te e kharekhara sudara kAvya che. te vakhatano sUratathI jodhapurane mArga atyArano lagabhaga relveno ja mArga che khAsa karIne ati bhavya bhASAmAM zahera, madirA ane kudaratanuM varNana kavie karyuM che te khAsa vAcavA jevuM che emAM kula 131 zloka che. e A lekha vijayaprabhasUrine uddezIne lakhAyela che. vijayadevasUrinI hayAtImAM ja vijayasihasUrie kALa karyo (sa. 1710) e jANItI vAta che vijayaprabhasUri sa. 171ramA, gacchAdhipati thayA. temanI prakRti AkarI hatI ane bIjA keTalAka suyogya sAdhune choDIne temane AcAryapada ApavAmAM Avyu tethI gacchamAM temane virodha cAlato hato. vijayadevasUrie saM. 171ramAM kALa 'karyo tyAre vijayaprabhasUrinI sAmenA virodhamAM vinayavijya upAdhyAya sAmela thayA. tyArabAda keTalAMka varSo pachI vijayaprabhasUrine prabhAva vadhyo ane saghamAM temanuM vizeSa samAna thavA lAgyuM gacchamA virodha vadhI na paDe teTalA khAtara A vijJaptipatra vinayavijaya upAdhyAye lakhyo hato ema jaNAya che. enuM anumAne varSa sa 1718 lAge che. tyArathI emaNe zrI vijayaprabhasUrinI AjJAno svIkAra karyo namUnAnA thoDA 2leka jeI jaIe, jethI kAvyacamatkRtino khyAla Ave Ara bhoka - 'svastizrINAM bhavanamavanIkAntapaktipraNamyaM, ' prauDhaprItyA paramapurupaM pArzvanAthaM praNamya / zrIpUjyAnAM guruguNavatAmindudUtaprabhUto danta lekhaM likhati vinayo lekhalekhAnatAnAm // 1 // AbunAM vimaLa matrI ne vastupALanA madire varNavatA kahe che - ' rUpyasvacchopaladalamayo citraDhotkIrNacitrI, caJcaccandrodayacayacitau kalpitAnalpazilpo / jIyAstAM tau vimalanRpatervastupAlasya coccau, prAsAdo to sthiratarayazorUpadehAviva hau // 54 // amadAvAdanI piLa-pADAonuM varNana Anada Ape tevuM che - eko'sya dhruvamuhupate ! pATako'nyaH purANAM, vRndaistulyo janapadasamAnyeva zAstrApurANi / vezmaikaikaM pRthutaramurugrAmatulya tadasya, / / mAhAtmya ka. kathayitumala prAptavAgvaibhavo'pi // 74 // surata gopIpurA upAzraya, jyAM AcAryazrI te vakhate cAturmAsa rahelA hatA tenuM varNana vAcatA kavinI pratibhAne khyAla Ave che - Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dara j madhye gopIpuramiha mahAn zrAvakopAzrayo'sti, kailAsAdripratibhaTa iva prauDhalakSmInidhAnam / antarvartyArhatamataguruprauDhatejobhirudyajjyotirmadhyasthitamaghavatA tAviSeNopameyaH || 202 || AvA adbhuta kaLAkRtinA 131 zrleAkA e vakhatanI samAjasthiti, zilpakaLA, citra vagerene khyAla Ape tevA che ane zrIdhRjyanA prabhAva tapagaccha para keTaleA paDatA haze tene paNa e kRtithI kharAkhara khyAla Ave che. AkhI kRti aitihAsika, kaLA ane sthApatya tathA bhaugolika najare vicAravA yAgya che ane kAvyanI najare teA kharekhara mahAna che. asala kRtimA citravibhAga jarUra haze, te paNa jALavI rAkhaveA jarUrI che. mugalasamayanA uttara kALamAM A citraracanA kevI thatI hatI tene temA khyAla jarUra sApaDaze evuM anumAna sAhajika che. zAMtasudhArasa-- 1723mA A graMthanI viziSTatA para anyatra vivecana thayela che te jovu e graMtha sa gAdhAra nagaramA pUrA thayA che. emAM pRparicaya ane prazastinA maLIne 106 zloka che, jyAre sALa bhAvanAnA aSTakanA 128 zloka che. ema AkhA graMtha 234 zrlokane che. graMthAya(32 akSara=eka graMthAya)ne hisAbe tenA 357 zlAka thAya che ema pratiomA jaNAvyu che. sa . 1723mA zrI vijayaprabhasUri tapagacchanI pATe paTTadhara gacchAdhipati hatA. A graMtha para panyAsa zrI ga bhIravijaya gaNie saskRtamAM TIkA racI che. graMtha advitIya che, zAMtarasathI bharelA che ane AtmAne uddezIne je upadezAtmaka thADA sudara grathA ceAjAyelA che te paikInA A graMtha che. evA graMtheAmAM vidvattA khatAvavAne ke carco upasthita karavAne uddeza hAtA nathI cetanajI sAthe vAta karavA mATe ceAjAyela apUrva AMtara (Subjective) graMtha che. graMtha hAya chatA dezI rAgeAmAM gAi zakAya tevA A jaina sAhityamA eka ja advitIya graMtha che ane saskRta sAhityamA enI kakSAmA mUkI zakAya tevu gItagAvizva nAmanu pustaka che. enA para vistRta vivecana A upeAdghAtanI zarUAtamA karela hAvAthI atra te para punarAvartana karavAmAM Avatu nathI saMskRta bhASAmA Satrizat-japa-saMgraha--, sa uttarAdhyayananI jANItI meATI TIkA racanAra zrI bhAvavijaye (vijayadAnasurinA ziSye) 1669mA trizatjhalpa nAmane! graMtha saskRta padyamAM racyA, temAM te samayanI pracalita zAsananI sthiti khatAvI che. A graMthanu sakSipta rUpa sa skruta gadyamA vinayavijaya upAdhyAye khatAvyu. A graMtha aprasiddha che (jai. sA I, pR 649) Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [63] ahaMnnamaskAra stotra aprasiddhasaMskRta. je. sA. I, pR 249) (udepura bhaMDAramAM prata che.)) jinasahastranAma stotra chapAyela che labhya che (udepura bhaDAramAM lakhelI prata che.) A stotra sa vat 1981mAM zrI vijayadAnasUrie vIra samAja-amadAvAda mAraphata chapAvela che. ki mata eka Ane rAkhela che. 149 upajAtivRttanA sa kRta zloka che. e stotra sa. 1731mAM lekhakazrIe gadhAramA cAturmAsa rahelA tyAre banAvela che. bUkanA pRSTha 38 che. enA nAmano artha e karavAno che ke je stotramAM eka hajAra vAra jinezvarane namaskAra karela che evu stotra'. A tetranA dareka kAvyamAM 7 vAra namatte Ave che. evA 143 kAvya hovAthI tene sAte guNatA 1001 namaskAra thAya che. 144 thI 147 sudhInA cAra loke paikI eka mAgadhI gAthA gori namuno (siddhANa buDhANanI) che. e cAreno bhAvArtha e che ke je eka namaskAra paNa sa sArasamudrathI prANIne tAre che to pachI eka hajAra namaskArathI keTaluM lAbha thAya ? ethI te aneka janmAtomAM karelA pApa nAza pAme. ityAdi. chellA be kAvya prazastine lagatAM kAvya dararoja pATha karavA lAyaka che. kRti vidvattAbharelI che. . gujarAtI nAnI-moTI kRtio vinayavijaya upAdhyAye saMskRta bhASAmAM upara jaNAvelA che lakhelA mane labdha thayA che. te uparAMta teozrIne gujarAtI bhASA para paNa sAro kAbU hato temane lakhela zrIpALarAjAne rAsa adhUro rahI gayo ane te zrI yazavijaya upAdhyAye pUro karyo, te para upara vivecana thaI gayu gujarAtI bhASAnA kAvya para teonuM keTaluM prabhutva hatuM te tenA parathI vidita thAya che. te uparAMta teonI meTI-nAnI gujarAtI kRti ahI -tahIM thI prApta thAya che tene mAtra nAmanideza ane te para sahaja TIkA ane sAthe tenI prazasti athavA itihAsa para prakAza pADanAra ullekhanI UDatI nodha laIe. e kRti kyA prasiddha-mudrita thayela che te paNa banatA sudhI seMdhI levAmAM Avaze. sUrya pUratyaparipATI (prAcInatIrthamALAsaMgraha, bhAga 1. sa grAhaka vijayadharmasUri, pR. 189-194)- saM 168lmAM suratanA madiranI paripATI karI tenuM varNana karyuM che. A kRtimAM derAsarenA mULanAyakonI stuti nAmanirdeza sAthe karI che. keI koI jagAe "u baravADA" Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [64] vagere maholA ke lattAnA nAma ApyA che. rAnera(rAMdera)mAM neminAtha, zAmalAjI, AdinAtha, vaDasAli(valasADa)mA jIrAulA. ghaNadIvi(gaNadevI)mAM citAmaNi, navasArImAM zrIpAsa ane hAMseTamAM bhagavatI devane yAda karyA che. chevaTe - tapagaccha tapagaccha hIrapaToparu e, jesi ga jesi ga guru gacha taMbhake, rUpAI suta tasa paTaI e, vijaya e vijayadevasUviMdake. tapagaracha hIrapaTadharu e. yuTa. tapagaccha hIrasamAna gaNadhara, vijayasi hahasurI da e, tasa gacchabhUSaNa tilaka vAcaka kIrtivijaya sukhaka da e, tasa caraNasevaka vinaya bhagate dhuNya zrI jinarAja e, sasilA (16) sa vatavarSa vasu (8)nidhi (9) phaLyA vachita kAja e. kRti sAmAnya che atihAsika najare upayogI che. AmAM 14 kaDI che ane suratanA agiyAra derAsaranA nAma ApyA che temAM anukrame A pramANe mULanAyaka che -1 RSabhadeva, 2 zAtinAtha, 3 dharmanAtha,4 pArzvanAtha, pa sa bhavanAtha, 6 dharmanAtha 7 abhina dana, 8 pArzvanAtha, 9 kuMthunAtha, 10 ajitanAtha ane 11 citAmaNi pArzvanAtha AvA prakAranI tIrthamALA lakhavAno agAu khUba rivAja hato ema jaNAya che. prAcIna tIrthamALAsa grahamAM AvI paccIza mALAo prakaTa karavAmAM AvI che. bIjI nodha levA jevI aitihAsika hakIkata e che ke sa 168lmA vijayadevasUrinA rAjyamAM vijayasi harine tapagacchanA stabha tarIke svIkArI temanI AjJAmAM pote ane potAnA guru hatA ema A kRtimAM jaNAvyuM che Ana dalekha saskRta lekha che. A lekha prasiddha nathI teno sAra jenayuga pu. 5, pR. 165-damAM tenA vidvAna ta triI zrI mehanalAla dezAIe Ape che A "AnadalekhanI kRti sa. 167mAM banI che. emAM 251 zloka che, judA judA chado che ane temAM keTalAka citrakA che enA pAca adhikAra pADayA che pahelA adhikAramAM 51 zloka che ene tenuM nAma "prathamavayavavyAvarNanarUpa citta-camatkAra" rAkhyuM che bIjAmAM khabhAtanuM varNana che tyA te vakhate vijayAnaMdasUri birAjatA hatA te adhikAramAM khabhAtanAM vapravALA jinagRhanuM varNana (para thI 107 zleka sudhImA) che. trIjA adhikAramAM bArejA (dvArapura)- je Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [65] gAme lekha pAThavavAmAM Ave che tenuM varNana (108-151) che. e adhikAranuM nAma "udantavyAvarNanarUpa Apela che thAmA gacchAdhipati vijayA dasUrinuM varNana che (15ra-212) enuM nAma "guruvarNanarUpa" rAkhyuM che. pAcamAmAM lekha prazasA che. tenuM nAma "sujanadurjanavyAvarNanarUpa" rAkhyuM che (214 thI ra51) ItihAsa ane kAvyanI najare A lekha upayogI che, tethI tene atabhAga sadara niyuganA lekhane AdhAre tapAsIe A lekhamAM kAvyacamatkAra ghaNe jaNAya che. emAM vijayAdasUrinI khUba prazaMsA karavAmA AvI che eno chello zloka (251) A pramANe che - - pUjyAI bhaktabhaTTArakatatitaruNIcandrakAnbhavyalekhA rAdhyazrIzrIzasuzrInatavadavijayAnandasUrIzapUjyAn / dhyeyaprAdhAnyadhanyAMstapagaNanRpatIn vyaktavijJaptipatra nAmasmRtA phizuiikta na nIvat ra / A lekha sa 1697mAM lakhAyela che ItihAsanI najare enI agatya che. sa. 167mAM vinayavijaya upAdhyAya Ana nasUri zAkhAnI AjJA mAnatA hatA ema A lekha batAve che. AnA parathI ema sAra nIkaLe che ke sUratanI caityaparipATi sa. 168lmAM karI, tyArapachI tapagacchanI bIjI ANa dasUra zAkhAnI AjJA vinayavijaya upAdhyAye svIkArI hatIA samaya lagabhaga daza varSa cAlyo haze ema have pachInA lekha parathI anumAna thAya che vijayadevasUrilekha (etihAsika sakjhAyamALA. pR 78-80) Ana dalekha agAu varNavyA tenI sAthe A lekha itihAsanI najare sarakhAvavA yogya che. A lekha sa. 1705mAM lakhAyelo che. e lekha parathI vijayasenasUri lokabhASAmAM "gura jesa ga'nA nAmathI oLakhAtA haze ema jaNAya che. sAgara tarapha vijayadevasUrinu valaNa zarUAtamAM hatu ane tene laIne vijayatilakasUri ane vijaya AnaMdasUrinI gAdI judI paDI hatI A lekhamAM vijayadevasUrine "jinazAsanazaNagAra kahe che emA jaNAve che ke "INi kali tuma sama ko nahi, te te jaga sahu jANuI re, kaI naDIA bApaDA paNi, matiA nijamata tAI (22). AvI upamAo ApI che "ba bhAtamAM hIrasUrinA paTadhare tamane pATa ApI ane ahIM A ghuvaDa ghU ghU kare che te Apa rUpa sUrya UgatAM alopa thaI jaze" - AvI vijJapti Ana dalekha pachI 1705mA eTale 8 varSa pachI karI che te noMdhavA jevuM che. saMvata sattara pacattare re, e to dhanaterasi suvize re, kIrtivijaya vAcaka ziSya, likhio "vina" lekha re. 25 jaya jesiMga paTedharu. zrI vijayadevasUrirAye re. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [66] ItihAsanI najare A nA lekha upayogI lAge che. A lekha pachI zrI vinayavijaya upAdhyAya vijayadevasUrinI AjJA mA rahyA, eTale te vakhate vijayasi harinI AjJAmAM rahyA ane tyArabAda vijayaprabhasUrinI AjJAmAM rahyA upamitibhavaprapa canuM stavana (janakathA ratnakeSa bhAga trIjo, pR. 106-138 zrI siddharSigaNinA prasiddha graMtha "upamitibhavaprapa cAkathAne UDate khyAla ApavA A stavana sUrata badaramAM comAsu karyuM te daramyAna sa. 1716mAM racyuM che. e dharmanAthajInI vijJaptirUpa che zarUAtamAM prastAvanArUpe 9 duhA ApyA pachI copAImA stavana che. copAI 129 che, kula gAthA 138 che bhavacakranagaranA cAra pADA che, tyA karma pariNAma rAjA vidhAtA jevo che enA ATha bhAIo che. temAnA cAra vikarALa-ghAtI che. e AThe bAdhavanuM svarUpa batAvatA mehanIyana ane tenA AkhA parivAranuM svarUpa khUba vigatathI batAvyuM che. enA dIkarA gaga-kesarInA traNa rUpa (kAma, neha, dRSTirAga) ane teno parivAra tathA Depagaje bIje dIkaro ane teno parivAra batAvI meharAjAnA phejidAra madanagayane varNavyA che. pachI enA moTA lazkara-senApatione varNave che. tyArapachI sAttvikamAnasapuranA rAjA dharmanaredranA parivArane varNavyo che A mohanIya ane dharmarAyanAM kaTake laDayA kare che ATaluM A stavananuM vastu che chellI be copAImA lakhe che ke - sattaraze selottare, surata rahI comAsa, stavana ravyu me a5mati, Atama jJAna prakAza. 137 zrI vijayadevasUri paTe, zrI vijayaprabhasUri, zrI kIrtivijaya vAcakaNo, vinaya vinaya rasapUri. 138 A kRtinI racanAmAM khAsa kAvyacamatkRti dekhAtI nathI, paNa eka dare bhASAkRti hoI vAcavA jevI che kRtine cheDe paramAnada kevI rIte prApta thAya te batAvavA kahe che ke - dharmanAtha ArAdhatA, e savi sIjhe kAja, A taraga ripu chatiye, lahiye avicaLa rAja 134 dharmanAtha avadhAriye, 'sevakanI aradAsa, dayA karIne dIjiye. mukti mahodaya vAsa 135 eTalA pUratu e stavana zrI dharmanAthanI vijJapti rUpa che thartAe tenuM zIrSaka e rIte (dharmanAthajInI vinatirU5) bAdhela che te atre jaNAvavuM prAsa gika che. paTTAvalI-sakjhAya(jenayuga, 5 5, pR 156-161) A sajhAyanI kRtine saMvat Apyo nathI emA zrI vijayaprabhasUrinI garachapati tarIke sthApanA sudhInI hakIkta Ave che te parathI te saM 1712 pachI banAvavAmAM AvI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 1 to 1 haze ema sahaja anumAna thAyache emAM kula gAthA 7ra che. sarasvatInI stuti karIne emAM sudhAMsvAmIthI paTTa para pA varNavI che. prathama DhALamA sthUlasadre kAmadevanA nAda utA) tenu varNana 12 gAthAmAM bahu suMdara karyuM che. dareka AcAyanI viziSTatA ane temanI keTalIka kRtionAM nAmA sAthe ApyA che. pAtAnA guru kIrtivijayanA upAdhyAya(vAcaka)padavIpradAnanA maheAtsava sArA vaNuM byA che. hIravijayasUrie dharmanA mahimA keTale phelAvye tenu paNa sAru varNana karyuM. che. vijayasenasUri pachI vijayadevasUrine emaNe yugapradhAna ane gautamAvatAra tarIke varNavyA che (gAthA 65) emanA vihAra, pratiSThA vaNvI paTTasthApanA vijayasihasUrinI karI ema batAvyu che ( gA. 68) vijayadevanI hayAtImA vijayasiha svage gayA eTale peAtAnI pArTI vijayaprabhanI sthApanA gacchanAyaka tarIke karI. AmAM vijayatilakasUri ke vijayaANu dasUri saMkha dhI kAMI paNa hakIkata AvatI nathI e asUcaka che. chevaTe lakhe che ke - e vIra jinavara paTTIpaka meAhajIvaka gaNudharA, kalyANakAraka dukhaviAraka varaNubyA jagi jayakarA hIravijayasUri sIsa sudarakIrtivijaya uvajhAya e, tasa sIsa ima nisadIsa bhAve vinaya guru guNa gAya e. chara A kRti madhyama prakAranI che, paNa aitihAsika najhare upayeAgI che. 'iphta' kRti sAthe meLa meLavatA ane emA ANu dasUrinI kaI vAta nathI e sarva vicAratA enA savat huM 1718 lagabhaga dhAru chuM. pAMca samavAya (kAraNu) stavana(sajjanasanmitra, pR. 324329) DhALa 7. gAthA kula 58. enA kaLazamA lakhe che ke ima dharmanAyaka muktidAcaka, vIra jiSNuvara sa thulye!; saya 'sattara savata vitta leAcana, varSa harSI zrI vijayadeva sudi paTadhara, vijayaprabhu dharI ghaNA, suNI 6 e, zrI kIrtivijaya ziSya iNipare, vinaya kahe ANaMda e. 9 A stavanamAM kALamatavAdI, svabhAvavAdI, bhAvI samavAyavAdI, kamavAdI ane udyamavAdInAM matagaiA vistArathI atAvI pachI chaThThI DhALamA e sarva jinacaraNe Ave che, tyA chevaTane phe salA thAya che ke-- e pAce samudAya maLyA viNu, keAI kAja na sIjhe, a'guliyeAge karataNI padma, je sUjhe te rIjhe A rIte pAce samavAya kAraNanI jarUra khatAvI che. A granA savat 1732mA thaI che. savatmA 17ne a ka sadI mATe che, pachInA vahe eTale traNa ane leAcana eTale e. ahIM krama ulaTAvavAnI jarUra jaNAtI nathI kadAca eneA sa vat 1723 paNa hAya, teA je varSamAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [68] zAMtasudhArasa gratha banAvyuM te ja varSamAM A kRti thaI gaNAya pAca kAraNano muddA samajavA mATe stavana upayogI ane samajAya tevI bhASAmAM lakhAyeluM che emAM khAsa kAvyacamatkRti nathI. vIzI stavana (cavIzI-vazI-saMgraha, amadAvAda, pR 69-83) vIza tIrtha karanA stavane dareka stavana traNa, cAra athavA pAca gAthAnu che kula gAthA 130 che. temAM neminAthanA traNa ratavano 7, 7 ane 6 gAthAnA che mahAvIrasavAmInuM stavana suprasiddha che "siddhArathanA re nadana vinavuM." enI chellI gAthAmAM lakhe che ke - vAcaka zekhara kItivijaya guru, pAmI tAsa pasAya, dharmataNe rase jina covIzanA, vinayavijaya guNa gAya 5 kula stavane 26 che, kRti madhya prakAranI che. koI koI stavanamAM bhAva bahu UMcA prakAra che namUnA tarIke munisuvratasvAmInuM stavana joIe (pR. 79) : mana madhukara suNa vAtaDI, tajI avara savAda, jina guNa kusuma savAdathI, TaLe savi vikhavAda. mana1 viSaya dha tare mUkIe, e mAhi nathI ga che, nArI vijayA parihare, mama thAIza tu a dha mana. 2 seLa kapAya e keraDA, tethI raheje dUra, te kaMTaka che bApaDA, tuhe karaze cUra. mana3 visa patha tapa keraDo, AdarIe guNa jANa, je pariNAme rUaDe, tehanI ma karIza kANa mana4 munisuvrata pada pa kaje, je tu pUre vAsa, vinaya bhaNe te tAharI, pahoce saghaLI Asa mana. 5 A kRtino savata batAvyuM nathI aDhAramI zatAbdinI e kRti che. je rIte kRtione vikAsa thayo che te jotA sa. 1725 lagabhaga e kRti banAvI hoya ema anumAna thAya che vIzI-stavana (AvIzI-vazI-saMgraha, sagrAhaka savAIbhAI rAyacada, pR 6rapa-639)viharamAna tIrtha karanA vIza stavana. dareka stavananI pAca pAca gAthA che, mAtra cAra stavananI cha cha gAthA che. kaLaza sAthe AkhI vIzInI kula gAthAo 115 che kRtinA savane nirdeza nathI A kRtine cheDe kaLaza pragatirUpe lakhyo chestavanemA viharamAna tIrtha karanI sAmAnya bAbate (zarIra AyuSya vagere) batAvela che kaLazamA jaNAve che ke e tIrtha karAnA nAmakrama vagere zIladeva pIDitanA racelA "ekavIzaThANu" nAmanA graMthane AdhAre ApyA che. emAM ne bIjA 2 mAM keTalAka pheraphAra che tenI sAcI vAta tIrtha kara kahI zake ema jaNAvI chevaTe lakhe che - * bhAMga (lIlAgara) Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] zrI kIti vijaya uvajhAyana e, vinaya vade kara joDa, zrI jinanA guNa gAvatA e, lahIe ma gaLa keDa. 11 : - kRti madhyama prakAranI ane upara jaNAvela covIzInI kRtine maLatI che. artha sugama che praNayaprakAza athavA ArAdhanAnuM stavana(jainaprabodha, pR 89-100) sa vat 1729mA upAdhyAyazrI rAderamA cAturmAsa rahyA tyA teoe Aso zudi dazame somasUrie banAvelA "ArAdhanA sUtra" nAmanA payanAne AdhAre AkRti banAvI che. e payano kaI sAlamAM ane teno patto maLato nathI enI gAthA 70 che te avasUri sAthe chapAya che. sadara ArAdhanA-stavananI ATha DhALo che, pravezaka ane prazasti sAthe sadara AThe DhALanI maLIne e stavananI kula gAthA 87 thAya che enI prazasti(kaLaza)mAM kavi pite lakhe che - zrI vijayadevasurIMda paTadhara, tIrtha ja gama INi jage, tapagacchapati zrI vijayaprabhasUri, sUri teje jhagamage 2 zrI hIravijayasUri ziSya vAcaka, kIrtivijaya suragurusa, tasa ziSya vAcaka vinayavijaye, tho jina covIzamo. 3 saya sattara sa vata ugaNatrIze, rahI rAMdera caumAsa e, vijayAdazamI vijaya kAraNa, ki guNa abhyAsa e. 4 A kRtimA daza prakAre aMtya ArAdhanA batAvI che 1 aticAranI AlecanA (DhALa 1-2-3) 2. deza ke sarvazI vratagrahaNa (DhALa 4thI) 3 sarva jIvo sAthe khamatakhAmaNa (sadara) 4 aDhAra pApasthAna vosirAvavA (sadara) 5 cAra zaraNano agIkAra (DhALa pamI) 6 karela pAponI niMdA (sadara) 7. karela zubha karaNanI anumodanA (DhALa 6ThThI) 8. zubha bhAvanAnu anubhAvana (sadara) 9 aNasaNa-paccakhANa-cAre AhArane tyAga (DhALa 7mI) 10. namaskArama trasmaraNa (sadara). A gujarAtI kRti bahu suMdara che, hRdayaMgama che ane barAbara vAcatA A mAthI azrudhArA vahevarAve tevI chemAdAnA khATalA pAse hRdayanI bhAvanAthI ene gAtA sAbhaLI hoya te khUba asarakAraka chApa mana para paDe tevI tenI zabdaracanA che zuddha khapI jIva Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'haiM, ' [7] ataranI lAgaNIthI ene gAya ane zrotA dharmapriya hoya te zAtarasanI jamAvaTa ane vAtAvaSNunI vizuddhi thatI me ekathI vadhAre vakhata joI che mULa mAgadhI payatnA parathI khanelI A kRti saphaLa che, vAcIne vedavA lAyaka che ane mukhapATha karavA ceAgya che. asala e stavananA pATha karavAmA vahema hatA, kAraNa ke emA aMtya ArAdhanAnI vAta che, ane A prANIne maravAnI vAta ke enA vAtAvarNanI ga dha paNu gamatI nathI, paNa have e vAta rahI nathI vahelu ke meDu maravAnu te sarvane che ja eTale AvI saphaLa kRtine lAbha levAnu cUkavA jevu nathI. ' dhana dhana te dina mAharA' enI chaThThI DhALa vAcIe tyAM manamA umaLakA Ave tevu che ane sAtamI DhALamAM aNusaNanI vAta karatA dhanAzAlibhadra, meghakumAra Akhe sAme khaDA thAya che. namaskAra para vivecana karI chevaTe teA kavie kamAla karI che. A saphLa kRti bahalAvavA cAgya che, prasAravA yeAgya che ane jIvavA-maravA ceAgya che. < vinayavilAsa(yaze vijayAdikRti, pra kartA zeTha vIracada dIpacaMda sI AI I.,bhAga khInne) vinayavijaya upAdhyAye sADatrIza padeA anAvyA che. e vinayavilAsa 'nA nAmathI jANItA che yazovijayAkrikRti'mA zeTha vIracada dIpaca de 'jasavilAsa', 'jJAnavilAsa' sAthe ene chapAvela che (vibhAga raste, pRSTha 1810208) e padmAmA kAi kAi prasiddha che A sADatrIze pade upAdhyAya vinayavijayanI kRti che temA zaka nathI; kAraNa ke chavvIzamA ane aThThAvIzamA padmamA peAtAnA guru kIrtivijaya nu nAma temaNe lakhyu che. aThThAvIzamA padmamA teA te kharAkhara spaSTa rIte Apyu che zrI kIrtivijaya uvaJayakeza, lahe e puNya pasAya, sAsatA jina thuNI eNIpare, vinayavijaya uvaJaya. huM A padmAnI paddhati ekadare sArI che enA namUnA tarIke eka suprasiddha pada ( 193, pR 194 ) ahIM ApIe. enA rAga 'kAphI che krisake cele kisake pUta, AtamarAma akilA avadhUta, jiu tanale, ahA mere nAnIkA gharamutta, jiu Anale, dila Apa savAratha miliyA aneka, Aye ikelA navegA eka maTTI girakI jUThe gumAna, Aja ke kAla giregI nidAna tIsanA pAvaDalI khara jera, bApu kAhelu sAcA geAra Agi a giDhI nAvegI sAtha, nAtha rAge khAlI hAtha ji. p AzA jholI pattara lAbha, viSaya bhikSA bharI nAce! thAbha karamI kathA DArA dR, vinaya virAje sukha bharapUra ji. 7 ji0 6 mAnale. 1 ji0 2 ji. 3 ji0 4 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [71] padano sAmAnya jhoka AtmAne udezIne che. emAM AnaMdaghanajIno yoga ke cidAna dajInI hRdayasparzitA AvI zakyAM nathI. chatA e pado avagAhavA lAyaka che. A vilAsane Azaya AtmA sAthe ekAMtamAM vAtacIta karavA jevo ja lAge che. AtmAthI manuSya zAta samayamAM potAno cetanajIne uddezIne je vAte vanirUpe uccare enuM nAma "vilAsa" kahevAya. gIenA vilAse evA ja hoya che. e yuganA "jasavilAsa" ke "jJAnavilAsa paNa vAMcavA jevA che, jIvavA jevA che. gujarAtI sAhityamAM ene sthAna che. dareka pada sarerAza pAMcathI daza gAthAnuM che. A kRtine sa vat nodhAyela nathI, paNa anumAna 1730 AsapAsa lakhAyelI hoya ema jaNAya che. dareka pada jude jude vakhate "a taradhvani tarIke lakhAyela haze ema kRtinA viSayo parathI jaNAya che. "bhagavatIsUtranI sajhA (yazoAdi kRti, vibhAga 1, pR 163) sa vat 1731mA vi. upAdhyAya rAderamAM cAturmAsa rahyA tyAre saMghe temanI pAse "bhagavatIsUtra'nuM zravaNa karyuM. te vakhate A ekavIza gAthAnI sakjhAya banAvI che. bhagavatI sUtranI vizeSatA kevI che, e vAMce ane sAMbhaLe keNa, enA zravaNathI lAbha zo thAya e - batAvavA A svAdhyAya racela jaNAya che. kRti sAmAnya che. saMvata sattara ekatrIzame re. rahyA rAnera comAsa, sa the sUtra e sAMbhaLyuM re, ANI mana ullAsa. 19 kIrtivijaya uvajhAyano re, sevaka kare sajhAya, eNipaNe bhagavatIsUtrano re, vinayavijaya uvajhAya re. 20 A sAmAnya kRti jaNAya che gujarAtI prakIrNa kRtio savano nirdeza karyA vagaranI nIcenI nAnImoTI gujarAtI kRtio upalabdha thaI che. vadhAre tapAsa karatA bIjI kRtio paNa nIkaLI AvavA sabhava che. maLI AvelI kRtionuM sa kSipta vivecana ane nAmanidezamAtra nIce karelA che. - (1) AMbelanI saRAya (zeTha vIracada dIpacada, yazavijayAdikRtisa graha, prathama vibhAga, pR. 128) 11 gAthAnI sakjhAya Abela tapamA zu khape ane Abela tapano mahimAM zuM che te batAvanAra sAmAnya kati. savita Apela nathI. chevaTe lakhe che - Abila tapa utkRSTo kahyo, vighana vidAraNa kAraNa lahyo, vAcaka kIrtivijaya supasAya, bhAkhe vinayavijaya uvajhAya 11 (2) zrI Adijina-vinati (yaza kRti, pR93, vibhAga 2) gAthA 57 AdIzvara bhagavAnanI sAme UbhA rahI zrI siddhAcaLa upara bolavA lAyaka A prasiddha kRti Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [72] che emAM bhagavAnane vinavyA che, phosalAvyA che, manAvyA che, rAjI karyA che, oLayA che, Akhare enuM zu lIdhu che ane bhave bhave enI sevA yAcI che. pAmI suguru pasAya re, zatru jaya dhaNI, zrI risaphesara vinavu e. 1 je muja sarikhe dIna re, tehane tAratA, jaga vistaraze jasa ghaNo e. 10 AvI lAgyo pAya re, te kema cheDaze? mana manAvyA viNa have e 16 ADe mADI Aja re, beThe bAraNe mAvitra tame manAvazo e 33 vItarAga ariha ta re, samatAsAgaruM, mAharA tAharA zuM kare che ? 44 zrI kIrtivajaya uvanjhAya re, sevaka eNI pare, vinaya vinaya karI vinave e. pa7 A nAnakaDI prArthanAmAM zabdacamatkRti ane bhASAkauzalya sudara che ala kAre vanya che ane hRdayasparzI hAI AkarSaka che enI kRtine sa vat dhAyalo nathI sAhityarasike jarUra vAMcI javA yogya A nAnI prArthanA che ane prauDha hRdaya gama bhAvabharI bhASAmAM che. (3) vaDAvazyaka (pratikramaNa) stavana (sajanasanmitra, pR 21-218)dareka jaine dararoja cha Avazyaka pratikramaNarUpa savAre ne sAje karavAnA che 1 sAmAyika, 2 covIza tIrtha kara ArAdhanA, 3. guruva dana, 4 pratikramaNa, 5 kAussagga ane 6 paccakhANa -enA bhAva para cha TALatu stavana emAM pravezaka pAMca gAthA che pachI 5, 7, 7 6, 5 ane 7 gAthA cha DhALanI che. kula gAthA kare che. prazasti nIce pramANe che kRti sAmAnya che savat samaya batAvyo nathI. tapagacchanAyaka muktidAyaka zrI vijyadeva sUrIzvara, tasa paTTa dIpaka, meha pika, zrI vijayaprabhasUri gaNudhare 1 zrI kIrtivijya uvastrAya sevaka, vinayavijaya vAcaka kahe, vaDAvazyaka jeha ArAdhe, teha ziva saMpada lahe 2 (4) cityavaMdana - zrI sIma dhara vitarAga. prasiddha chetraNa gAthAnu che. (5) upadhAna stavana (upadhAnavidhi-kuvarajI ANaMdajI, pR. 31-33)-A stavanamAM be DhALa ane kaLazanI anukrame 10-11-3 gAthA maLI kula 24 gAthA che. kRtine saMvat Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [73] lakhyo nathI. vijayaprabhasUrinuM nAma che eTale sa. 1712 pachInI kRti che. chelI kaLazanI gAthAmAM lakhe che - tapagacchanAyaka sumatidAyaka, zrIvijayaprabha sUrIza e, punya pratApe adhika dina dina, jagata jAsa janIza e, zrIkI rativijaya uvajhAya sevaka, vinaya iNIpa vinave, devAdhidevA dharma havA, deje mujane bhavabhave. upadhAnano hetu ze te zarUAtamAM batAvI mALA paherAvavAnI bAbata para khUba vivecana karyuM che. kRti sAmAnya che. upadhAna vahenAramA suprasiddha che ane "bhAI have mALa paherAvo- nI DhALa ghaNAkharAe jarUra sAMbhaLI haze (mALAropaNanA varaghoDA ane mahotsavamAM) (6) zrI zrIpALarAjAno rAsa - zrI vinayavijaya upAdhyAyanI gujarAtI kRtimAM A rAsa agatyanuM sthAna dharAve che A siddhacakano mahimA batAvanAra rAsa janomAM anerU sthAna dharAve che. dareka citra mAsanI ane A mAsanI AbilanI oLImA zudi pUrNimA pahelAnA ATha divasa sAthe maLI kula nava divasa sudhI A rAsa sArI rIte gavAya, sabhaLAya che ane e rAsanI AkhI kRti khUba lokapriya banelI che. lekhakamahAtmAnI A adhUrI rahelI chellI gujarAtI kaLAkRti che. e rAsamA nUtanatA e che ke e rAsa be kartAe teyAra karyo che. upAdhyAya zrI vinayavijayajIe sa. 1738nA cAturmAsamAM rAdera gAmamA e rAsane racavAnI taiyArI karI. temaNe pahelo khaDa 11 DhALano banAvyo ane temAM kula 282 gAthAnI racanA karI, bIja khaDa 8 DhALano banAvyo ane temAM kula 276 gAthAnI racanA karI trIjA khaMDanI pAMcamI DhALanI racanA cAlatI hatI tenI 20mI gAthA banAvatAM tenA kartA zrI vinayavijaya upAdhyAyane dehanuM avasAna thayuM e ja DhALanI bAkInI 11 gAthA zrI vijaya upAdhyAye pUrI karI e DhALanI pachavADe. chellI gAthAmAM "vinaya" ane "sujaza" e bane nAmane ullekha thaye che. e trIjA khaDanI pAcamI DhALanI 20 gAthA sudhIno saravALo karatA e khaDanI gAthA 190 thAya che. ane zarUAtathI tyA sudhInI kRti gaNutA kula gAthA 748 thAya che enI prazastimAM chevaTe yazavijaya upAdhyAya jaNAve che ke "sArdha saptazata gAthA viracI. pahotA te suleke che eTale mane 750 gAthA racI A vAtane lagabhaga meLa maLI rahe che zrImadyazovijaya upAdhyAye trIjA khaDanI bAkInI 118 gAthA racI eTale trIjA khaMDanI kula 308 gAthA thaI. ane cothA khaMDanI kula 384 gAthA (DhALa 13) zrI yazovijaya upAdhyAye racI 10 1 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] AkhA rAsanI kula gAthA 1250 thAya te paikI 748 zrI vinayavijaya upAdhyAye racI ane 502 zrImadyazeAvijaya upAdhyAye racI e rAmamA DhALeA kula 40 Ave che te paikI 24nI racanA vinayavijaya upAdhyAye karI ane 16nI racanA zrImadyaze!vijaya upAdhyAye karI. racanAmA kavitvamA, vanamAM viSaya jU karavAnI paddhatimA, bhASAprayAgamA ane padalAlityanA banne kavie ekbIjAthI taddana judA paDI Aya che. zrI vinayavijayajI vana karavAmA zrotAne peAtAnA sAthe rAkhI zake che. emaNe mayaNAsudarI ane surasu darInA rajasabhAmA AlApa karAvyA che te athavA kamaLaprabhA pAse cantri rajU karAvyu che te kavitvane AAbhAve tevu che. temanI samudranI saphara krU kI, paNa asarakAraka che. emaNe dhavaLa zeThane Abehuba cItaryA che zrI yazeAvijayanI bhASA vadhAre tIkSNa AkarI ane koi koi vAra saMskRtamaya che emanu laDAInu varNana ati tAdRza che paNa emanI mA te! trIje bhava varathAnaka tapa karI" ema zarUAta karI navapadane je mahimA pAca pAca gAthAmA arthagarbhita gAyA che temAM che tattva ke cAgaSTie e temanI meATI phateha gaNAya ujjayinInI bahAra lazkaranA paDAva karI zrIpALa ne mayaNAne meLApa karAve che ane sasarA-4mAInA sahayAga karAve che te vakhate surasu darIne nAcatI aTakAvIne kavitvanuM prabhutva dAkhave che citranI pI chImA jarA paNa pAchA na paDanAra e tattvajJAnI kavi tarIke dIpe che, paNa e tattvajJAnanI mahattA kadI vIsarI zaktA nathI ekadare zrIpALarAsanI kRti ghaNI saphaLa gaNAya emA sarva prakAranA ramezane sthAna maLyuM che, paNa AkhA rasamA siddhacakranA mahimAnuM lakSyabindu cukAyela nathI. eka naveA graMtha banAvavA e judI vAta che ane adhUrA grathane pUrA karaveA ane asala lekhakanI laya jALavI rAkhavI e taddana judI vAta che mANabhaTTanA putra ze|bhanabhaTTe 'kAda kharI' pUrI karI e ghaNA vidvAna hateA, chatA paNu khANabhaTTanI kRti ane enI kRti judI te jarUra paDI Ave ja che. A rAsanI kRti e vidyAneAe karI che temA jarA paNu rasakSita thaI nathI ane tattvajJAna bhArAbhAra utArI ApavAmA zrI yazeAvijaya upAdhyAye bhAga thAkatA pUraNa kIdhA, tAsa vacana ketejI ema kahI jaNAvI dIdhu che ke adhUrA rahelA graMtha temaNe pR karyA che ane tema karavAmA temaNe vacana Apyu hatu te pUruM karyuM che anumAna thAya che ke racanAnA cAlate kAme zrI vinayavijaya upAdhyAya mAdA paDI gayA heze temane buddhi sArI rahI haze te vakhate zrImadyaze...vijayajI temane paDakhe besI nijhAmaNA kaztA haze zrI vinayavijaye kahyu haze ke mAreA rAsa te aradhe raste rahI gayA, te tame pUrA karo.'zrI yajJeAvijayaye temanI sAthe saketa karyA haze (vacana Apyu haze) ke khAkInA bhAga pAte pUrA karI Apaze saMvat 1708 sudhImA tA yazeAvijayanA jJAnazakti ane kavitvane rIte anubhava paNa thai gayA haze, eTale vinayavijayanA vizvAsabhAjana' ane temanA pUraNa samAjane sArI Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] premanA bhAjana zrI yazoviye A kRtino bAkIno bhAga dharmapremIonA hita khAtara ane Apela vacananA saMketa pramANe pUro karyo haze. A ATalI sAmAnya TIkA karI A graMthamAM (samA) kavi tarIke zrI vinayavijayanI viziSTatA jarA vicArI jaIe -- * zrIpALarAjAno rAsa lakhavA beThA eTale emaNe kharI rIte zrIpALanA caritrathI zarUAta karavI joIe, paNa tema na karatA emaNe mayaNAsuMdarIne bALapaNa, abhyAsa ane rAjasabhAmAM parIkSAthI zarUAta karI che e emanuM grathanI goThavaNa karavAmAM pAhitya batAve che. emaNe dhavaLazeThanA pAtrane khUba suMdara rIte cItaryuM che ane ene kharA AkAramAM batAvI kavitva batAvyuM che. samudranA kallolamAM, addabhuta rasa, ratanadvIpanA sahasaMsAnu parvatanA madiranA varNanamAM addabhuta rasa, dhavaLazeThanA maraNamAM raudra rasa, cAra patnIonA varNanamAM zaMgAra rasa, laDAImA vIrarasa ane patiyAnA sAtaze mANasonA varNanamAM hAsya ane karuNa rasa piLe che ratanaDhIpamAM AkhA lagna samAraMbha khUba sarasa rIte varNavyo che (khaDa 2, DhALa 8 mI). zrI vinayavijaya upAdhyAyano bhASAprayoga bahu hRdayaMgama, vyavahAru ane arthagarbhita chatA sAdA, saraLa ane preraka che. upAdhyAya zrImadyazavijayane bhASAprayoga vidvatA bharele, majabUta chatA samajavAmAM jarA prayAsa kare paDe te che. , kavine uddeza zrI siddhacakrane coga janatAne samajAvavAno hato te zrI vinayavijaye vyavahAranI najare batAvyuM che duniyA roga samajI na zake, tene te khUba sapatti sApaDe, pisA ane strI maLe, rAjyaRddhi maLe ane lIlA lahera thAya emAM ja paDe che. e kArya zrI vinayavijaye saphaLa rIte karyuM che jyAre zrI yazovijaye siddhacakanA veganu tattvajJAna khUba vigatathI samajAvyuM che emaNe cothA khaMDanI agiyAramI ane bAramI DhALamAM A cAganuM tattvajJAna samajAvyuM che te vicAratA khUba majA Ape tevuM che. sAmAnya vAcakane mATe zrI vinayavijayaracita vibhAga khUba hadaya gama thAya tevo che janatAnI sAmAnya kakSAthI upara AvelA vidyAnavargane to bane kavinI racanA khUba majA Ape tevI che. ' A rathanI racanA zrI vinayavijaye sa 1738nA comAsAmAM rAdera zaheramAM zarU karI ane te ja cAturmAsamAM teone dehavilaya thayo. bAkIno vibhAga upara jaNAvyuM tema zrImadyazavijaya upAdhyAye pUro karyo, paNa te tarata ja pUro karyo ke vacce kAI samaya javA dIdho teno nirNaya thaI zake tema nathI, kAraNa ke yazovijya upAdhyAye tene mATe kAI sUcana saMdara rAsanI prazastimAM karyuM nathI upAdhyAyanuM avasAna sa. 1783nA comAsAmAM DabhAI zaheramAM thayuM eTale vacce gALe mAtra pAca ja varSane rahya upAdhyAya zrI yazovijayanI vRddha umara jotA, Apela vacana athavA karela saMketane pAra pADavAnI temanI potAnI pharajanA spaSTa khyAlane temaNe karelo ullekha vicAratA temaNe turata ja A kArya pAra pADayu haze ema dhArI zakAya ane te rIte jotA A rAsanI bAkInI kRti sa 1739 lagabhagamA thaI haze ema anumAna salAmatIthI karI zakAya che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sil * [ s ] : 4 graMthakartAnA samaya rAjakIya graMthakartAne samaya ApaNe sa 196 pahelAM pAMceka varSathI gaNI zakIe, kAraNa ke teozrInI prathama sa kRta kRti sa. 1996nA jeTha mAsamA pUrI thaI, eTale isa 1640nA samaya thayA. ane prathama gujarAtI kRti sa 1689mA khanI eTale I. sa. 1633nA samaya thayA te vakhate hiMda para mugala zahenazAha zAhajahAnanA amala cAlatA hatA (I.sa. 1927 -1658) mugala zahenazAhananI sthApanA khAkhare I. sa. 1526mA karI ane humAyunA vakhatamA aneka prakAranI astavyastatA thayA pachI akbare e zahenazAhatane bhUkha majabUta karI enI vizALa rAjyanIti, vasulAtInI rItimA sudhArA, ToDaramallu jevA niSNAta para vizvAsa, hiMdumusalamAnane samAna kakSA para gaNavAnI rIti, jajhiyAverA kADhI nAkhavAnI dIrghadarzitA Adi aneka kAraNe paradezI meAgalonI sattA hiMdu para pagabhara thatI cAlI akhare vidhyAcaLanI uparane pradeza lagabhaga peAtAnA kAbU taLe lIdheA hateA ane pUrvamA paNa ThIka sattA jamAvI hatI. enA putra jahAgIre khApe meLavelu jALavI rAkhyu zahenazAha zAhajahAne aneka laDAie karI zahenazAhatane vizeSa majabUta karI ane pAte kaLAnA khAsa ceAkhIna heAvAthI tAjamahAla jevA aneka bhavya mahAlaye khadhAvyA Isa 1633(sa, 1689) mA zAhajahAna zahenazAhanA sUrya enI madhya reSA para tapatA hatA zAhajahAnAbAda-navA dillInI ceAjanA, meAtI masjida, dillInI jumAmasjida Aje paNa tenArane vicAramA nAkhI de che. e samayamA graMthakartAnA udaya thaye I.sa 16pasa 1712)mA zAhajahAnanA putro dAga, murAda, aura gajeba ane sunta vacce laDAI thaI, mahAna zahenazAha kennumA paDayo, enA traNa dIkarAe kameAte muA ane aura gajekha zahenazAhatanA mAlika banyA. eNe jajhiyAvero zarU karyAM, musalamAne malhALyA, hidu tarapha ghRNA khatAvI, peAtAnA agata mANase tarapha paNa vahemanI najare jovA mADayu ane dakSiNa jItavAne lobhe zahenazAhatane DhIlI karI nAkhI e Isa 1657- (sa . 1713)mA gAdIe AvyA te vakhate 'lokaprakAza' graMtha ane 'haeNmalaghuprakriyA' kRtie khanI cUkI hatI grathanA khAkInA samaya eTale aura gajenA gajyakALanA samaya samajaveA, I.sa 1658-1707mA eTale sa 1714-1763 daramyAna aura gajebe mugalAIne upara uparathI khUba apanAvI paNa adarakhAnethI ene DhIlI karI dIdhI. enI dharmAbhimAnanI bhAvanAe athavA dharma dha valaNe akamara khAdazAhanI jamAvelI bhakti, prema ane akatha para pANI pheravyA ane dakSiNamA sattA jamAvavAnA lAbhamA dillI pAyatakhta parane kASTra ghaNA DhIlA pADI dIdhA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ f07] aura gajebanA samayamA marAThA saradAra zivAjI jAgyA eNe navIna paddhatie laDAI karavAnI zarUAta karI eno pradeza Du garALa hoIne e anukULa vakhate bahAra paDe ane pAcho DuMgaramAM chupAI jAya. eNe aura gajebane khUba trAsa Apyo mugalAIne DhIlI pADavAmAM ane hiMdutvanuM rakSaNa karavAmA eNe majabUta phALo Apyo. eNe si hAdri ane ghATamAM khUba jamAvaTa karI ane pariNAme dakSiNa deza para vijaya meLavavAne badale aura gajebane varSo sudhI dakSiNamA ja samaya pasAra karavo paDyo zivAjIne rAjyakALa Isa 1664 thI 1690 che eTale saM 1720 thI 1736 thAya, je ApaNA grathanAyakano uttara samaya lagabhaga pUrepUre bane che. A Akho samaya avyavasthAthI bharapUra hato. rAjyamAM zAti na hoya, sUbA ane senApatio potAnI sattA jamAvavAnI gaDamathalamAM paDI gayA hoya ane cAre tarapha laDAInA paDaghA paDI rahyA hoya tyAre AtmatatvanuM citavana thAya ke "zAtasudhArasa jevA graMtho lakhAya ke tenA para parizIlana thAya e bhAre Azcarya upajAve tevI bAbata lAge che. adhyAtma ke coga zAtino viSaya che, e to zAta vAtAvaraNamAM ja sAdhAraNa rIte jAme jyAre doDAdoDa ane nAsabhAga hoya tyAre zAtinA vicAra sUjhe nahi AvA vAtAvaraNamAM gro lakhAyA che ane Atmasanmukha bhAvanAo thaI zakI che te graMthakartAnI adhyAtmarasikatA batAve che, eno Amatattva-zodhana mATe kharo AtaranAda sUcave che ane vAtAvaraNane tAbe na thaI javAnI ullAsavRtti batAve che khuda surata zahera upara zivAjI mahArAje I sa. 1664 (saM. 1720)mA lUMTa calAvI, AkhA zaheramAM nAsabhAga thaI rahI ane lokeAnA jAnamAlanI salAmatI moTA bhayamA AvI paDI, chatA ApaNe upara joyu che ke rAdera, surata ane tenI AsapAsa gujarAtamAM rahIne ja sarva kRtio thartAe karI che ane keTalIka kRtio to asAdhAraNa ekAgravRtti ane viziSTa abhyAsane pariNAme racAyelI che e sarva batAve che ke lekhakanA manamAM AtmArAma-ramaNatA hatI, vAtAvaraNane tAbe na thaI jatA tenI uparavaTa thavAnI tAkAta hatI ane zAtinA mArganI sAdhyaspaSTatA najarasanmukha rAkhavAnI viziSTa AvaData temanAmAM hatI sAMsArika janatA sAmAnya rIte adhikAramAM hatI lazkarI vage laDAInI vAtamAM paDelA hatA, bAkInA vargo avyavasthAnA sapATAmAM hatA, Akho vakhata cAre bAju laDAInA bhaNakArA vAgyA ja karatA hatA, lokemAM vAto jiMdagInI asthiratA, bhaya ane agavaDanI ja cAlyA karatI hatI, amuka viziSTa vargane bAda karIe to abhyAsa bahu sAmAnya hato, lekone moTe bhAge ajJAnamAM sabaDato hato ane cAre tarapha a dhakAra ane avyavasthAnuM sAmrAjya pravartatu hatu janatAne musalamAna varga taraphathI moTe bhaya hato ane dillI eTaluM dUra hatu ke tyAM sudhI rAva pahocADavAnI jogavAI lagabhaga nahivat hatI mAtra dezanu dhana dezamAM ja rahetu, eTale varasAdapaNuM sArA thAya te lekene bhUkhamarAne tAbe thavuM paDatuM nahi, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 78 ] paNa e sivAya jIvananI zAti mATe ke AtmasudhAraNAne mATe e samayamA ati alpa takeA maLatI hatI AvA samayamAM lekhakeA, kavio, sAhityakArA ke tArkikA janmatA te apavAdarUpe ja. leAkeAnu abhyAsanu dheAraNu eTalu teA echu hatu ke ziSTa, bhaNelA kahevAtA vargamAM paNa vadhAremA vadhAre lakhatA-vAcatA, ane hisAba karatA AvaDe te pAcamA pUchavA lAyaka gaNAtA, jyAre sAmAnya janatAnA meATA bhAgane te akSarajJAna paNa maLatuM nahi eTalu chatA leAkeA pAtapAtAnA vyavahAramAM kuzaLa hatA, nAtajAtanA rivAjane mAna ApatA ane sagapaNa, snehasa ma dha cIvaTathI jALavatA hatA deza-paradeza javA-AvavAnAM sAdhane ati alpa hAi peAtAnA pradezamA leAkeA hAlatA-mhAlatA ane dUra javAnI vAta tA ati sAhasika vepArI ke vahANavaTI ja karatA, paNa sAdhAraNa rIte te pAca-padara gAu dUra javu hAya teA bhAtA ane sathavArAnI sagavaDa karavI paDatI hatI. jJAtionu kha dhAraNa majabUta hatu ane prAtika vADAo paNa eTalA ja custa hatA leAkeA kathA-vArtA sAbhaLIne, vyAkhyAnenu zravaNu karIne jJAna meLavatA ane bAkI peAtAnA nAnAmeTA vyApAramA raLI khAtA hatA deza samRddha hatA, kudaratanI kRpA hatI, dharatIka 5 ke jvALAmukhInu nAma naheAtu ane dukALa javalle ja paDatA AveA samaya te vikramanI sattaramI sadInI AkharanA ane aDhAramInI zarUAtaneA hateA. have e samaye jana janatAnI khAsa paristhiti kevI hatI te jarA lakSyamAM laI laI e. gujarAta-- jaina janatAne vicAra karatA prathama rAjadvArI khAkhatane age gujarAtanI sthiti vicAravI prastuta thAya che rAjaputAnAmA auragajhebe kera vartAvI dIdhA hatA ane enA dharma dhapaNAne laine hiMdue taddana viruddha thaI gayA hatA e jANItI vAta che. akakhare je prAne prema meLaLyeA hateA e rAjanItinA pheraphArathI ane dha jhanUnI rAjakAraNathI aura gajekha gumAvI beThA e vAta jagajAhera che paNa e ja aura gajekha enA pitAnA vakhatamA gujarAtane sUkSmA nimAyA hatA te vakhate zeTha zAtidAse amadAvAdanA sarasapuramA sa. 1694mA badhAvela (maganalAla vakhataca de, amadAvAdanA itihAsa, pR. 142-3)khAvana jinAlayavALA bhavya derAsarane aura gajebe I sa 1644(sa 1700)mA teADI pADayu ane te ja derAnI masjida karI dIdhI AthI AkhA gujarAtamA hiMdu ane musalamAnanu moDhuM khaDa thayu (jata atihAsika rAsamALA, bhAga 1 leA, pR 80) itihAsakAra lakhe che ke te vakhate dharmane age julama ghaNe hatA e vAta samajIne zAtidAsa zeThe e derAsarathI peAtAnA makAna sudhI suraga khAvI rAkhI hatI sura gamA gADA utArI sadara derAnI cAmukhanI cAra pratimAe gADAmAM besArI jhaverIvADAmA lAvyA temAnI traNa mUrtio AdIzvaranA derAsaranA leAyarAmA besArI ane ceAthI mUrti jhaverIvADAnA nIzApeALamA jagavadbhubha pArzvanAthanA derAnA leAyarAmA besArI tathA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] mULanAyakanI mUrti nAnI zAmaLI citAmaNi pArzvanAthanI hatI te lAvIne jhaverIvADAmAM sUrajamalanA derAmAM padharAvI te mUrtio hAla paNa che pachI te musalamAnoe deru vaTALyuM, raMgamaMDapa vagerenA ghummaTanI mAhelI tarapha pharatI UcA paththaranI pUtaLIo vagere che tene chuMdI nAbI tathA cUnAthI lIpI dIdhI. te sivAya musalamAnoe ghaNI toDaphoDa karI chatA paNa e derAnA khaMDera parathI mAlUma paDI Ave che ke e derAnuM kAma bahu majabUta hatu hAla te deruM ujajaDa paDyuM che. ATalA uparathI gujarAtamA jAnamAlanA rakSaNanI keTalI citA haze eno khyAla Avaze. lokonA jIvane phaDake eTalo hato ke AvatI kAle zuM thaze tenI kalpanA thAya nahi. moTA zaheramAM AvI sthiti hoya tyAre nAnA zahero ane gAmaDAmA kevI jAtanI re jADo haze e kalpI levuM muzkela nathI gujarAtamAM sUbA dillIthI nimAIne AvatA hatA ane tenI lAyakAta upara gujarAtano vahIvaTa cAlato hato. gujarAtane te samayane itihAsa jotA kaI viziSTa tattva dekhAtu nathI sUbAne meLApa thAya athavA te mAna Ape te zahenazAhe pote mAna ApyuM hoya ema gaNavAmAM AvatuM hatuM. AvA prakAranI gujarAtanI te samayanI sthiti hatI jAnamAlanI ciMtA lokone khUba rahetI hatI jJAtiba dhano sAmAjika kAraNe majabUta hatA nAnI nAnI jJAtio ane prAMtika bhedo khUba hatA ane divasAna divasa vadhatA jatA hatA. thoDA gAmonA ghoLa banatA hatAM, ane rAjanagaranA mANaso svAbhAvika rIte pitAnI jAtane uttama-viziSTa mAnatA hatA. strIone abhyAsa mATe koI jAtanI vyavasthA nodhAyelI nathI teone ghara bahAra haravA-pharavAmAM ghaNo sa keca raheto hato ane bALalagno pracalita hatA lokomAM dharmabhAvanA sArI hatI. sattaramI sadIne jaina itihAsa, prabhAvazALI vijayaharasurIzvara, dhamasAgara upAdhyAyanI caryA- aDhAramI sadIne barAbara samajavA mATe zrI hIravijayasUrithI mAMDIne zarU thatA yuganI ati sa kSepamAM vicAraNA karavI jarUrI che pAlaNapuramA kurA ozavAla ane nAthIbAIne tyAM hIrAne janma sa 1583mAM thaye vijayadAnasUri(57mI pATa)nA upadezathI 13 varSanI vaye eNe sa , 1596mA mAbApanI paravAnagIthI pATaNa zaheramAM dIkSA lIdhI dakSiNamAM devagiri thaI dakSiNI paDita pAse khUba abhyAsa karyo, nyAya ane jotiSamA khAsa prAvIya prApta karyuM sa. 1998mAM nADalAImAM temane pavitapada prApta thayuM, sa 1608mAM upAdhyAyapada prApta thayuM ane sa. 1610mA zirohImAM temane AcAryapadavInuM pradAna thayu AcArya vijayadevasUrine svargavAsa sa 1921mAM thatA tapagacchanA vijayahIrasUri nAyaka thayA. A vakhate AkhA tapagacchamAM temanI AjJA vartatI hatI ane teo ekalA advitIya nAyaka Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[40] banyA hatA teozrIno vihAra mukhyatayA gujarAtamA, yAtrA nimitte kAThiyAvADamAM ane kvacit mevADamAM hato. sa 1618mAM AcArya vi hIrasUrijI gAdhAra(lAdeza)mAM comAsu hatA te vakhate akabara bAdazAhane dharmajijJAsA thaI eNe aneka vidvAnone ekaThA karI temanI pAsethI dharmanA rahasyo jANI te parathI sarvadharmasa mata ekamata calAvavAnI bhAvanA karI eTale "dIne IlAhI nAmanA sarva dharmanA rahasyabhUta eka dharmanI sthApanA sa 1635mAM karI paNa dIdhI hatI, emA ene rAjadvArI udeza paNa hato. sAthe sAthe enAmA dharmajijJAsA paNa sArI hatI. niSpApa dharmamArganI zodha karatA emanI pAse zrI hIravijayasUrinA nAmanI prApti thaI. zahenazAhanA Ama traNathI AcAryazrI dillI AvyA tyA zahenazAha ane bhUrIzvarano meLApa thaye. akabara pAdazAhane jaina dharmanA keTalAka muddA khUba pasaMda AvyA. AcArya vijayahIrasUrine emaNe sa 1640mA "jagazuru nI padavI ApI vijayaharasUrIzvarano A Akho prasaMga ati AkarSaka che ane vijayaprazasti kAvya, hIsaubhAgya kAvya RSabhadAsakRta "hIravijayasUrirAsa Adi aneka gAmA citarAyelo che ApaNe A prasaMge tenI vigatamAM UtaravAnu nathI jaina samAjanI sthiti samajavA pUratu A samayanu vihaMgAvalokana karI ApaNe aDhAramI zatAbdinI zarUAta sudhI pahocI jazuM, kAraNa ke A ItihAsane aDhAramI madInA itihAsa sAthe atalagane sa ba dha che vijayahIrasUrie akabara pAsethI aneka pharamAno meLavyA, janadharmanI kIrti vadhArI sa 1640thI akabaranA darabAra sAthe tapagacchane saMbai adharanA maraNa sudhI cAlu rahya AcArya vijayahIrasUei sa 19paramAM kALa karyo tyArapachI paNa bhAnudra upAdhyAya sa 1661mAM akabaranA maraNa sudhI lagabhaga dillImAM athavA pAdazAhanI najIkamAM rahyA ane A rIte ahiMsAnA sa deza rAjya dvArA pahocADavAnI taka AcAryazrIe hAtha dharI e ja samayamAM dharmasAgara upAdhyAya thayA emanI dIkSA sa 1596mA ane vijayahIranI sAthe upAdhyAyapada temane 1608mA vidAnasUrie ApyuM. temaNe tapagaccha ja sAco che ema jaNAvI "tattvaragiNuM", "pravacanaparIkSA Adi graMtho racyA ane "kumatikuMdAla" graMtha bahAra pADyo. carcA ghaNI vadhI paDI temanA eka grathane vijayahIrasUrie jaNazaraNa karAvyuM tethI temanI vAta dabAI to gaI, chatA tenI pAse saMgha samakSa sa. 1621 mA mAphI magAvI A vakhatathI matabhedane kIDA tapagacchamAM dAkhala thayA. A dharmasAgara upAdhyAya mahAtArkika ane asAdhAraNa vidvAna hatA, paNa AkramaNarItie AkSepa karanAra hoI aneka vAra athaDAmaNumAM AvI jatA hatA matabhedane ItihAsa vijayasenasUrine sa. 1920mA AcAryapada ApavAmAM Avyu teo vijayahIrasUrinI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] pATe AvyA. temanuM ? svargagamana sa. 1671mA thayu teo bhAre vidvAna hatA tethI temanA samaya sudhI tapagacchamAM zAMti cAlI vijayasenasUri sa dhat 1971mAM kALadharma pAmyA. tyArapachI tapagacchamAM matabheda vadhe. vijayasenasUrinI pATe vijayadevasUri AvyA. A vijayadevasUrie sAgaravALAno pakSa lIdhe. AthI tapagacchamAM bhAre khaTapaTa UbhI thaI bhAnucaMdra ane siddhicaDhe sAmavijaya sAthe maLI rAmavijayane AcArya pada ApyuM ane emanuM nAma "vijayatilakasUri pADavAmAM AvyuM. A vAtanI carcA to vijayasenasUrinA samayamAM zarU thaI gaI hatI, paNa tenA para temanA svargagamana pachI saM. 1973mAM amala thavA lAgyo sa. 1976mA vijayatilasUri kALadharma pAmyA. emanI pATe vijayaAna dasUrinI sthApanA karavAmAM AvI. te vakhate vijayadevasUri ane vijayaAna dasUri vacce meLa thayo to kharo, paNa ate tapagacchanA be vibhAga paDI gayA vijayadevasUrinA pakSe rahenAra devasUri athavA devasUra' kahevAyA ane vijaya AnaMdasUrinA pakSe , rahenArA "Ana dasUri athavA aNusUra" kahevANA eka bApanA be dIkarA hovA chatA ane kriyA ke vrata. niyama, samAcArI ke AjJAmAM jarA paNa mataphera na hovA chatA A rIte tapagacchamAM vibhAga thayA ane pariNAme eka chatre cAlatAM tapagacchamAM carcA, takarAra ane bhedanI zarUAta thaI tapagacchanA traNa vibhAga A uparAta tapagacchamAM eka bIjo agatyano banAvavijayadevasUrinA samayamAM the. A mahAtapasvI AcAryane jahAMgIra pAdazAhe "mahAtapA'nuM biruda ApyuM hatu. enA samayamAM amadAvAdamAM suprasiddha zAtidAsa zeTha thayA. temanA upara tapagacchanA rAjasAgarane upakAra hato amuka prakAranA jApa karIne zeThane anargala lakSamI prApta karAvI devAmA e kAraNabhUta thayA , hatA zeTha zAtidAsanI IcchA potAnA guru rAjasAgarane upAdhyAyapadavI apAvavAnI hatI emaNe vijayasenasUrine vijJapti karI, paNa sUrimahArAje javAbamAM jaNAvyuM ke "ema padavI ApIe te sthaLe sthaLa upAdhyAya thaI jAya, tethI tenuM mAhAtmya na rahe, mATe tamArI vina ti svIkArI zakAya tema nathI." zrAvaka jyAre amuka sAdhuno pakSa kare tyAre zAsananI je dazA thAya che te tyArapachI banI zeThe rAjasAgarane AcArya banAvavAnuM nakkI karyuM. khabhAtanA nagarazeTha potAne ghera AvyA hatA te takano lAbha laI tene rokI rAkhyA. khaMbhAtamAM vijayadevasUri birAjamAna hatA yukti-prayukti karI bhAtanA nagarazeThane dhamakAvI dabAvI vijayadevasUri pAsethI vAsakSepa ane sUrimatra maMgAvyo ane sa 1686nA jeTha mAsamA rAjasAgarane AcAryapadavI zeTha zAtidAe amadAvAdamAM apAvarAvI A rIte tapagacchamAM triI vibhAga paDyo ane sAgaranI para para te vakhatathI zarU thaI, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] A rIte tapagacchamAM sattaramI sadInI Akhare khaTapaTa vadhI paDI ane eka caka gacchanirvAha thato hato temAM bheda thatA cAlyA. vijayadevasUrinA vakhatamAM temanI ane vijayA dasUrIzvaranI vacce sa 1675 lagabhaga bheda thayo, pAcho temanI vacce 1681mA meLa paNa thayo, paraMtu jyArathI vijayadevasUrie sAgaravALAno pakSa ughADI rIte lIdhe tyArathI AnaMdasUri sAthe virodha vadhI paDyo ane A rIte tapagacchamAM matabheda, virodha, carcAo ane agata AkSepone yuga zarU thayo. AvI takarAranI vAta jahAMgIra pAdazAha sudhI paNa pahocI ane temaNe sa 1973mAM vijayadevasUri ja kharA paTTadhara che ema mata batAvyA tyAre virodhavALA bhabhUkI UThI zirehInA jaina dIvAne gacchabheda aTakAvavA prayatna karyA, paNa ate matabheda cAlu ja rahyo ane emAM zrAvakee pakSa laI zAsananA hitane badale agata mAnApamAna para vadhAre dhyAna ApI zAsananI chinnabhinna sthitinI zarUAta karI. akabara bAdazAhanA samayamAM ane tyArabAda jahAgIra ane zAhajahAnanA samayamAM jaina dharmanI pragati sArI thaI, sArA lekhake prApta thayA vijayahIrasuri ane vijayasenasUri bane khuba abhyAsI hoI emaNe sAhityasevA sArI karI ane emanA samayamAM dharmanI jAhojalAlI darzanavikAsane age paNa khUba thaI. temanA pachI vijayadevasUri AvyA, te vidvAna kharA, paNa vijayasenasUri jevA makkama jaNAtA nathI. emanA samayamAM zAsananI adara kSINatA AvavAnI zarUAta thaI, paNa dharmanuM bAhya svarUpa te dhAmadhumathI bharapUra ja cAlyuM ApaNe have aDhAramI zatAbdI para AvI jaIe vijayadevasUrinA vakhatamAM kiyAuddAra- aDhAramI sadInI zarUAtamAM upara jaNAvyuM tema tapagacchanA traNa vibhAgo paDI gayA hatA vijayadevasUri tapagacchanI 60mI pATe zrI vijayasenasUrinA paTTadhara thayA. temano janma sa 1643, panyAsapada 1655, sUripada 1656 pitAnI hayAtImAM temaNe vijayasihasUrine paTTadhara tarIke nImyA hatA A vijayasihasUrine janma sa. 1644- mA (meDatA) dIkSA sa. 1654mAM, vAcakapada sa 1673mAM ane sUripada sa 1682mAM thayu temanuM svargagamana sa 1709mA aSADa zudi rane roja amadAvAdamAM thayu. vijayadevasUrinuM svargagamana sa. 1713nA aSADa zudi 11ne roja unAmAM thayuM, eTale temanI hayAtImAM ja temanA paTTadhara vijayasihasUrinuM svargagamana thayuM chatAM vijayasihasUri tapagacchanI 61mI pATe gaNAya che, kAraNa ke emaNe gurunI hayAtImAM gacchAdhipati tarIke kAma karyuM hatu muni satyavijayajI vijayasihasUrinA ziSya thayA teo mahAtyAgI-verAgI athavA -. kriyAzIla heI emane pracalita sAdhumAgamA zithilatA lAgI emaNe pitAnA guru pAse Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] kriyAuddhAra karavAnI paravAnagI mAgI emanI icchA tyAgadharmAMne khAkhara khahalAvavAnI, vizeSa tapa karavAnI ane tapagacchamA keTalAka saDA ane khaTapaTa dAkhala thai gayA hatA te dUra karavAnI hatI ema jaNAya che. vijayasihasUrie emanI ceAgyatA jANI emane kriyAuddhAra karavAnI paravAnagI ApI. tee gurunI paravAnagIthI judA paDavA, apramattapaNe vihAra karavA lAgyA ane temaNe tapatyAgane mArga Adaryo. A satyavijaya panyAsa atya ta kriyAzIla ane svataMtra vicAranA, makkama ane udyogI hatA emaNe savijJapakSa kADho. pracalita pravAhanA sAdhuothI judA paDavA satane badale pILA vastro karyAM ane vihAra AdinA AkarA niyamA karyAM. d ' temanA janma mALavAnA lAlu gamamA sa 1674mA thayA hatA. 14 varSanI vaye temanI DhIkSA mAkhApanI paravAnagIthI temanA gAmamA thaI sa 1729mAM vijayaprasUrie temane panyAsapada seAjatamA Apyu ane 82 varSanI vaye sa. 1756mA temanA svargavAsa pATaNa mukAme carcA. temaNe kriyAuddhAra vijayasihasUrinA jIvanasamayamAM karyAM che ane temanI paTTapara parA vijayasi'hasUrithI gaNAya che, chatA 1729mA temane panyAsapada Apyu che te parathI jaNAya che ke temane mULapATa sAthe sabaMdha tA cAlu rahyA haze. nedhavA jevI vAta e che ke tee ATaleA lAkhA vakhata jIvyA ane kriyAuddhAra karavA jeTalI temaNe tAkAta khatAvI, chatA teone AcAryapada maLyu nahi, athavA teoe te lIdhuM niha. A temanI tyAgadazA sUcave che 2 vijayaprabhasUri-- vijayadevasUrinI hayAtImA vijayasihasUrinuM svargagamana sa 1709mAM thatA pAchI agavaDa UbhI thaI. te vakhate tapagacchamA e meTA bheda teA paDI gayelA ja hatA vijayadevasUri ane vijayaAnadasUrinA zAsana alaga alaga cAlatA hatA ane sAgaragacchanI paNa zarUAta thaI hatI e vakhate te uparAta satyavijaya mULa pATathI judA paDI gayA hatA tyA vijayadevasUrinI hayAtImA vijayasihasUrie kALa karyAM. emanI 11mI pATa gaNAya che. vijayaprabha kaccha maneAharapuranA hatA. janma sa. 1977mA, dIkSA 1686mA ane panyAsapada sa. 1701mA thayela temane sa 1710mA gAdhAramAM suripadya ApavAmA Avyu. A vijayaprabhasUrinA vakhatamAM tapagacchamA vadhAre ne vadhAre matabheda cAlatA gayA ane devasUra, aNusUra ane sAgarapakSa uparAMta savijJapakSanIkaLyeA ate mULapATamAma datA AvatI gaI, emAM rahenAra zrIpUjyA ' thaI gayA athavA kahevAyA ane enA taraph leAkeAnu mAna thADA vakhata rahyuM, paNa dhIme dhIme cAritramA paNa zithilatA AvatI gaI eTale sa vijJapakSanu jora vadhatu cAlyu . ' d Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + [4] mULapATanuM prAbalya-- eTalu chatA aDhAramI sadInI zarUAtamA te mULapATanu prAbalya ghaNu jaNAya che. vinayavijaya upAdhyAya jevA prakhara vidvAne 'idbhuta' kAvya lakhIne vijayaprabhasUrinI praza sA karI che e sarvA hakIkata jotA ane zrImadyazevijaya jevA mULapATanA pakSamA UbhA rahyA e vicAratA emanu jora ghaNu haze ema lAge che paNa satyavijaya panyAsa teA judA paDI ja gayA emanA tyAga ane kriyAta5rapaNAne laine 'sUri pAThaka rahe sanmukha UbhA ema zrI vIravijaya emane mATe lakhe che. eTale satyavijaya panyAsa pAse moTA vijayaprabha jevA AcArya ke yazevijaya upAdhyAya jevA pAThaka paNu khaDA rahetA hatA e vAta game tema hAya, paNa e yugamAM AkhA tapagacchamA matabheda, takarAra, carcA khUkha cAlyA jaNAya che ane mULa pATa sAme game teTalA virAdha dekhAvA chatA enu jora te yugamA khUba rahyu jaNAya che. vijayadevasUrinu svagamana sa 1712mA unA zaheramA thayu ane tyArabAda vijayaprabhasUrinI ANa pravartI tenA ziSyAmA 25 tA upAdhyAya hatA ane 305 patipada dharAvanAra hatA. eka rIte temane samaya khUba udyotanA gaNAya, paNa adarakhAnethI kusapa ane avyavasthita carcA ane DhagadhaDA vagaranI khaTapaTA temanA samayamA khUkha thaI hAya ema itihAsa vAcatA dekhAI Ave che. zrI vijayaprabhasUri ugra hatA, kacchI hatA ane amalane deAra calAvanArA hatA emanA samayamA yazeAvijaya upAdhyAyane be vakhata temanI lekhita kSamA mAgavI paDI che asAdhAraNa tArkika, tIvra buddhikhaLa khatAvanAra ane se kaDA varSoMnA matabhedone samanvaya karI zakanAra A asAdhAraNa pratibhAvAn ane buddhizALI vyakti e samayamA sUripada tA na meLavI zakI, paNa lekhita kSamA mAgavAnI sthitimA mUkANI tyAre saghamAkeTalI durvyavasthA ane khaTapaTA cAlI haze enI kalpanA thayA vagara rahe tema nathI vijayaprabhasUrinuM svargagamana 1749mA unAmA thayu satyavijaya panyAsa sa 1756mA kALadharma pAmyA. mULa pATa paNa tyAra pachI cAlI che. satyavijaya panyAse pILA vastra karyA ane mULapATe dheALA vastra cAlu rahyA. vijayaAnaMdari-- ' vijayadevasUrinA samayamA eka agatyanI ghaTanA banI hakIkata ema khanI hatI ke vijayahIrasUrinA samayamAM dhasAgara upAdhyAya thayA e ati vidvAna hatA emaNe aneka graMthA racyA. temanA vakhatamA abhyAsIe ghaNA hatA emaNe sa 1595mA dIkSA lIdhI devagiri( dakSiNa )mA nyAyane abhyAsa karyAM temaNe tapagaccha ja sAcA ane khIjA sa gacchA khATA che ema batAvanArA grathA khahAra ANyA athavA navA racyA kumatikuvAla, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [85] tattvara'giNI, pravacanaparIkSA vagere emaNe kharatA viruddha khUba lakhyu chevaTe emaNe sa. 1617mAM pATaNamAM kharatA sAthe vAdavivAda karyAM ane mahAna TIkAkAra abhayadevasUri kharatara naheAtA ema sthApanA karI temanI ugra bhASAthI samasta jaina zvetAbara samAjamA mATA khaLabhaLATa thayA temane sa`ghabahAra paNa karyA. zrI vijayadAnasUri majabUta hatA tethI teo ane pachI gacchapati zrI vijayahIrasUri pramaLa pratApI ane bahu makkama hatA eTale e banne teA dhasAgara para pAte peAtAnA vakhatamA kAbu rAkhI zakayA ane sa 1646 mAM 'khAra ela nI AjJA zrI hIrasUrie kADhI tyAre temA dharmasAgarane sahI karavI paDI paNa e vakhatathI tapagacchamA aMdara aMdara matabhedanI zarUAta thaI gaI vijayasenasUrinA samayamA eka cakave AcArya nuM rAjya rahyu, paNa tyAra pachI vijayadevasUrinA vakhatamA jhaghaDA vadhatA cAlyA. vijayasenasUrinA svargavAsa thatA temanA pada para amadAvAdamA sa. 1673mA vijayatilakasUrinI AcAryapade sthApanA karavAmAM AvI. tapagacchamA eka vijayadevasUri teA AcArya hatA ane A bIjA AcAyaeN thayA vijayatilakasUri sa. 1676mAM kALa karI gayA. temanI gAdI para 1676mA vijayaAta dasUri AvyA. sa A vijayaAna'dasUrie vijayadevasUri sAthe meLa karyAM, paNa vaLI sa 1981mA vAdhA paDathA, vijayadevasUrinu valaNa sAgarapakSa taraph hatu ane bhAnuca tathA siddhicaqa vagere prakhara vidvAne e vAtathI viruddha hatA eTale sAgara-vijayanA jhaghaDA eka athavA khIja AkAramA cAlatA ja rahyA vijayAna dasUrithI aNusUra athavA AnaMdasUra para parA cAlI. te sa gayA A pATa para paNa vidvAnA thayA che. : ApaNA cAritranAyaka vinayavijaya upAdhyAya paNu A zU cavaNunA cakarAvAmA paDI gayA hAya tema jaNAya che. emaNe AnadasUri upara vijJasipatra sa. 1997mA lakhyA che (upara jue pR. 64-65). tema chatA teo pAchA vijayasihasUri tarapha ane uttarAvasthAmAM vijayaprabhasUri tarapha vaLyA temanu iMdruta kAvya temane vijayaprabhasUri tarapha pakSapAta batAve che temaNe panyAsa satyavijaya tarapha kAI ruci batAvI nathI e sava uparathI temanu valaNa kAIka avyavasthita athavA tA thADA vakhata AnadasUri taraph rahyA pachI chevaTe vijayadevasUrinI para parA tarapha hAya tema jaNAya che. 3 ' 1711mA svage rAjasAgare sa 1686mA vijayadevasUrinA vAsakSepathI zeTha zAtidAse amadAvAdamA AcArya pada apAvyu. A rAjasAgarasUrinI paraparA tyAra khAda cAlyA karI che pAte sa 1715mA kALadharma pAmyA. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J 6] tyArapachI A sAgarasa pradAya cAlyA che. A uparAta savijaya panyAse kriyAuddhAra karI sa vijJapakSa zarU karyA tenI paTTapara parA judI cAlI chaeN A rIte tapagacchanI te vakhatanI sthiti hatI ema jaNAya che sAhitya sattaramI sadIthI sAhityaruci ane kRtinI khIlavaNI khUba thaI jaNAya che. lagabhaga dareka viSayanA lekhake te yugamA thayA che. vijayahIrasUri ane vijayasenasUri khane khUkha abhyAsI hatA te sArA vyAkhyAtA ane lekhaka jaNAya che. temanA bannenA samayamA khUba sArA lekhake thayA. tyArapachI vijayadevasUrinA samayamA AvIe chIe tyAre lekhakone vadhAraza thayA jaNAya che. ekalA tapagacchamA khAvana paDitA hatA ema leAkeAkti che. aDhAramI sadInI zarUAtamA lekhake sArI sakhyAmAM nIkaLyA ane tenA upara kaLaza zrI covijaya upAdhyAye caDAvyeA A yuganI sAhitya, kAvya, vyAkaraNa, itihAsa, rAsa Adi kRtinuM lisTa ahI ApavA besIe te lekha ghaNuA mATe thai jAya tene mATe zrI mAhanalAla dezAinA jaina sAhityanA sakSipta itihAsa' (vibhAga 7) jei javA bhalAmaNa karavAmA Ave che, sattaramI sadInA uttara bhAga ane aDhAramI sadIne pUrvAdha e jaina sAhityanA itihAsamAM khAsa agatyanA bhAga bhajave che. emA lagabhaga dareka viSaya para bahu ucca keTinA lekhaka thayA che. sarvathI zira sthAne teA zrImadyazeAvijaya kharAje che ApaNA caritranAyakanI kRtie paNa vividha ane ucca keATinI che. e uparAta te vakhate eka meghavijaya upAdhyAya thayA che. temanI kRtie bhAre majAnI che. emanu devAna dAbhyudaya' kAvya tathA 'saptasa dhAna' kAvya bhASA, alakAra ane kAvyanI najare ati viziSTa sthAna prApta kare che. ane te uparAta temaNe jyAtiSa tathA vyAkarNu para paNa bahu sudara grathA lakhyA che, pacatatra' jevu pacAkhyAna' lakhyA uparAta zrI vijayaprabhasUrinu jIvana khatAvanAra vijaya' mahAkAvya lakhyu che ane adhyAtmaviSayamAM 'mAtRkAprasAda' graMtha race che A yugamA gujarAtI kavie paNa ghaNA thayA che enI viziSTa kRtionu vana jaina gurjara kavio'nA bIjA bhAgamA zrI mAhanalAla 6 dezAie khUba vivecanapUrvaka karyuM che. enA graMthakartAnA nAmeA ane kRtiene vistAra jotA e jaina sAhityane jJAnakALa gaNAya. e yugamA bahu sArI gujarAtI kaLAkRti racAI che ane saskRta sAhityanu kheDANu paNa sAru thayu che sAhityanI najare aDhAramI sadIneA pUrvArdha jaina sAhityanA eka prazasya yuga tarIke sarva dizAemA pharakI rahe che ema lAgyA vagara rahe tema nathI A yuganA viziSTa jaina lekhaka tarIke te zrImadyaze...vijaya upAdhyAya ja raheze, kAraNa ke emanAmA ati tIkSNa carcA karatI nyAyakRtie karavAnI zakti hatI, tema ja jagajIvana Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [87] jagavAlo' jevAM bhAvavAhI ane sAdAM tathA arthagarbhita stavana lakhavAnI paNa AvaData hatI. "kha DakhAdya jevA nyAyanA graMtha lakhanAra "sametitaka para TIkA lakhe, "jJAnasAra je adhyAtma tha lakhe ane sIma dharasvAmIne vijJapti gujarAtImAM kare, sAthe "giruA re guNa tumataNa" jevA stavana jevI sAdI paNa pUrNa bhAvavAhI kRti banAvI zake evA sarvadezIya lekhaka te jana ke jenetaramAM bhAgye ja jovA-jANavA maLe che. paNa te uparAMta e yugamAM sAhityanA kheDANanI vividha dizAo jotA eka dare e yuga mATe sAhityanI najare mAna thayA vagara rahe tema nathI A yugamAM dharma sAhitya ane rAsasAhitya, stavane ane sajhAyo paNa khUba lakhAyAM che. ene vistAra sadara etihAsika kRtimAM joI levA je che. ApaNe te atra aDhAramI sadInuM vihaMgAvalokana karIe chIe eTale e sarvano nAmanideza ke kRtionI viziSTatA carcavAnuM banI zake nahi, paNa eka dare A samaya jaina sAhityanI najare khUba saphaLa gaNAya. aDhAramI sadI pachI sAhityane ane ane khAsa karIne saMskRta-prAkRta sAhityane age jana samAjamAM je madatA AvI gaI teno vicAra karIe chIe tyAre zrI hIravijayasUrithI zarU karIne zrImadyazovijaya upAdhyAyane samaya (eTale sattaramI sadI AkhI ane aDhAramIne moTo bhAga) sAhityanI najare jJAnano udayakALa gaNuM zakAya adhyAtma sattaramI sadInI AkharanA bhAgamAM ane kadAca aDhAramInI zarUAtamAM zrI AnaMdaghanajI thayA emanuM nAma "lAbhAna da hatu 'AnaMda' zabdamAM rahele camatkAra temaNe kharekhare jIvana jIvIne batAvyo e kharA yogI hatA. emane ane zrImadavijayaM upAdhyAyane meLApa thayo te etihAsika rasika banAva zrI yazovijayaviracita "aSTapadIthI jaLavAI rahyo che emaNe asAdhAraNa bhAvagarbhita lagabhaga 108 pada lakhyA ane covIza tIrtha karanI tutigarbhita covIzInAM bAvIza stavano racyAM e adabhuta yogI hatA, ba dhanamukta hatA, AtmAnA vikAsane oLakhanAra hatA ane nibaddha virAgI hatA emaNe vyavahAra-nizcaya samanvaya karIne aneka tattvadazI vAta karI nAkhI che. temanA avadhUta jIvananI chAyA taddayugIya jIvana ane sAhitya para paDI jaNAya che digabara sa pradAyamAM banArasIdAsa thayA, dakSiNamAM 'tukArAma thayA, sAthe zivAjInA guru rAmadAsa thayA, guru goviMdasiMha paNa e ja yugamAM thayA eTale ekadare aDhAramI sadInI zarUAta thAya te pahelAM AtmajJAnanI bhUmikA taiyAra thaI gaI hatI A viSaya para me "AnaMdaghanapadyAvali, prathama bhAganA upodaghAtamAM khUba vistAra karyo che (sadara grathano upodaghAta pR 111thI AgaLa), te parathI jaNAze ke e yugamAM Atmarasika mahAtmAo paNa sArI saMkhyAmAM janatA para potAnA dRSTAtathI asara karI rahyA hatA. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [88] A vicAraNA ane dAkhalAonI te yuganA sAhitya para asara thaI jaNAya che. satyavijaya panyAsa jevA mULa pATa choDI vijayasi hasUrinA samayamAM bahAra nIkaLI jai kiyAuddhAra kare ke AcAryapada levAnI AnAkAnI kare emAM UMDo ga kAraNabhUta jaNAya che. zrImAna AtmArAmajI mahArAje "jainatajvAdazamA pR. 6-8mAM jaNAvyu che ke "zrI satyavijaya gaNijI kriyAuddhAra karI zrI Ana daghanajI sAthe bahu varSa sudhI vanavAsamAM rahyA, tathA mahAtapasyA, yogAbhyAsa pramukha karyuM jyAre bahu ja vRddha thaI gayA ane pagamAM cAlavAnI zakti na rahI tyAre aNahIlapurapATaNamAM AvIne rahyA" ATalA uparathI gImArgane ane Ana daghanajInI keTalI asara te yuga para thaI hatI te jaNAya che. chatA A bAbatamAM digabaranA zuSka adhyAtmavAdanI je prarUpaNA banArasIdAse karI hatI ane jene mATe jIvananA uttara bhAgamAM temane pitAne ja kheda thaye hato te sthiti vetAbara samAjamA na thaI (je. sA ItihAsa, pR pa79) satyavijaya paMnyAsa anya ta adhyAtmI chatA ane vanavAsamAM Ana daghanajI sAthe rahela hovA chatA khUba kriyAtatpara hatA ema emanA jIvananI aneka vibhUtio jaLavAI rahI che te parathI jaNAya che e sarva vAtane samanvaya zrImadyazavijaya upAdhyAye 350 gAthAnA stavanamAM sIma dharasvAmInI vijJaptirUpe karyo che. e ekAta kriyAyoga ke ekAta jJAnayogamAM sAra nathI ema batAvI jJAna-kriyAne sahakAra karavA bhalAmaNa kare che (TALa 16 mI. gAthA 24) A viziSTatAnA svIkArathI jana tAbara samAja TakI rahyo jaNAya che A jJAna-kriyAne sahakAra batAvanAra te kALanA grAmA "jasavilAsa", jJAnavilAsa""vinayavilAsa' vagere kRtio che Atmika vicAra karavA, AtmAne uddezIne tattvacitavana karavuM, AtmAnA ucca uThayano karavA-e yoganuM lAkSaNika aga che padonI kRtine "vilAsa kahe e paribhASAmAM ja bhAre camatkAra che. sa sArarasike vilAsa gAramAM hoya adhyAtmarasika "aba hama amara bhaye na mare geranA gAnamA vilAsa kare e uparAta "adhyAtmasAra" ke "jJAnasAra" jevA gra che je yugamA bane tenI adhyAtmabhAvanA bahu ucca prakAranI hoya ema kahevAmAM jarA paNa sa koca thAya tema nathI ane khUbInI vAta e che ke eTaluM ye adhyAtma tarapha valaNa chatA e yugamAM kriyAnA aneka gre ze racAyA che, moTA ADa barathI pratiSThA vagere mahotsa thayA che matalaba A yuge jJAna ane kriyAne sahakAra sAdhavA anekavidha prayatna karyA hoya ema te yuganA sAhitya parathI jaNAya che kriyAga- aDhAramI sadInA pradhAna sUra kriyAyoga jaNAya che. emAM Ana daghanajI jevA gI zarUAtamAM thayA ane upara jaNAvyA tevA AtmavilAnI racanA paNa thaI chatA emAM Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] mukhyatA te kriyAyoganI ja rahI hoya tema jaNAya che satyavijaya panyAse kiyAuddhAra karyo temA paNa mukhyatA to kriyAzithilatAnI sAme temanA virodhanI hatI ane vijaya upAdhyAyajIe sIma dharasvAmIne vijJapti karI che temAM jarA UMDA UtarIne vicAratA ema lAgyA vagara rahe tema nathI ke e vakhate kriyAga para khUba bhAra mUkavAmAM Avato hato. emaNe 125 ane 350 gAthAnA stavanamAM khUba varALa kADhI che, emaNe jJAnanI madatA para arerATI karI che ane rahasya samajyA vagara mAtra kriyAnI mukhyatA karanAra, karAvanAra ane te mATe preraNA karanAra sAme khUba lakhyuM che. e vicAratA ane AkhI aDhAramI sadImAM cAvIzI, vIzI stavane, sajjA vagere kRtio banI che, pUjA tathA rAse banyA che te jatAM emAM pradhAna sUra kiyAgane jaNAya che ane jJAnanI jAgRti karAve tevA mahAprabaLa lekhake aDhAramI sadInI zarUAtamAM thayA chatA e sarva hakIkata dhIme dhIme ochI thatI cAlI enuM kAraNa e yugano pradhAna sUra darzana-udyotane hato ema vicAra karavA lAgyA vagara rahe tema nathI mAnavijaya, rAmavijaya, udayaratna, lAvaNyasamaya vagere aneka mahAna gurjara lekhaka thayA che temanI kRtio ane te yuganA rAse vAcatA A vAta savizeSapaNe bahAra Ave che A yugamAM gujarAtI sAhityanuM paNa khUba kheDANa thayu che. aDhAramI sadInI vilakSaNatA e che ke enI zarUAtamAM nyAya, Agama ane kyA che sa kRta-prAkRtamA khUba lakhAyA, aneka TIkAo ane maulika grathonI racanA thaI tene madhya kALamAM saMskRta abhyAsa ghaTato cAlyo ane gujarAtI racanAo vadhatI cAlI chevaTe ghaNAkharA grathanAM bALAvabedha athavA gujarAtI bhASAta thavA lAgyA. A rIte lakhAyuM ghaNuM, chatA A darakhAnethI uttarottara abhyAsa ghaTate cAlyo, ane te vAta jema AgaLa vadhatA jaIe chIe tema aDhAramI sadInI Akhara sudhImAM spaSTa rIte jaNAtI jAya che. AmAnI keTalIka hakIkata zrI AnaMdaghanapadyaratnAvalI'nA upadyAtamA me lakhI che tethI atra punarAvartananI jarUra nathI. mAtra AnadaghanajIne yuga huM sattaramInI AkharamAM mUku chu ane atyAre ApaNe aDhAramI sadInI zarUAtanA pUrvArdhano khAsa karIne vicAra karI rahyA chIe. ATalI vAta dhyAnamAM rahe to thoDA pheraphAra sAthe sadara udaghAtano ane ahIM kahela vAtano meLa khAI jaze -X - - 1? Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] vinayavilAsa pada agiyAramuM (gaga-bihAgaDo) sAI salunA kese pAurI, mana thira merA na hoya; dina sArA bAtame khoyA, rajanI gumAI seya. sAMI. 1 bera bera varajyA me dilaka, varajyA na rahe soya, mana era madamatavAlA ku jara, aTake na rahe doya, sAI- 2 china tAtA china zItala have, chinuka hase chinuM roya, hitu harakhe sukha saMpatti pekhI, chinuM jhUre saba khAya. sAITha 3 vRthA karata he kerI kurAta, bhAvi na miTe koya, yA kInI me yAhI karU gI, yohI nIra viloya. sAI 4 mana dhAgA piugunake motI, hAra banAvu oiya, vinaya kahe mere jiuke jIvana, neka najara mohe jeya sAI 5 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApAdhyAya zrI vinayavijayajI viracita zrI zAMtasudhArasa (a tathA vivecana sAthe ) LI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra ve za ka A jIvana e eka mahAna vikaTa prazna che ene uddeza zo ane enuM sAphalya kaI rIte sAdhI zakAya e bane bAbatano nikAla kara e ghaNe Akaro prazna che. jIvananI saphaLatA sAdhavA mATe prANI aneka prakAranA prayatna kare che, aneka jAtanI hImato kare che, aneka jAtanI doDAdoDI kare che ane aneka prakAranA pachADA mAre che, paNa ghaNIkharI vAra to te zene mATe e sarva kare che eno enA manamAM khyAla paNa hoto nathI. je mAnasavidyA dvArA enA mananu e pRthakkaraNa kare to ene mAluma paDe ke enI dekhAdaDI ane dhamapachADAmAM kAI hetu nathI ane koI sAdhya paNa nathI taddana mAnavAmAM na Ave evI vAta che, chatAM te taddana sAcI vAta che ke A prANInI sarva pravRttionI pAchaLa rahelA hetune tapAsIe to temA taddana a dhakAra athavA avyavasthA mAluma paDaze ApaNA A tarAtmAne pUchIe ke A sarva doDAdoDI zAne mATe? kone mATe? kyA bhava mATe? keTalA vakhata mATe ane pariNAme meLavavAnu zu? to javAbamAM evA goTo vaLaze ke na pUcho vAta ! ane chatA doDAdaDI to cAlyA ja kare che, reTanu caka pharyA ja kare che, athaDAathaDI thayA ja kare che ane chatA pAcho savAla e tarAtmAne pUchIe ke bhAI! A badhuM kyAM sudhI ? ane zA mATe ? te pAcho javAba zUnyamA ja Avaze. ane haju evI vicAraNA pUrI nahi thaI hoya tyAM to mana doDAdoDI karavA maDI jaze ene zAMtithI besavAnI - sthira rahevAnI Teva ja nathI ene emA kharI majA ja AvatI nathI, ethI e sAdhya ke hetuno vicAra karyA vagara pAchuM doDAdoDImA paDI jaze ane aneka prakAranAM nATakomAM bhAga leze koI vakhata vaLI jarA vicAramAM paDI jaze tyAre enI dazA caNA khAtA ghoDAnA mukhamAM kAkare AvatA jevI thAya tevI thaze e jarA cakaze ane pAcho vaLI caNa khAvA maDI jaze paNa A vAta mUrkha mANasanI kahI ke samaju-DAhyA-bhaNelA-pAcamA puchAya tevA mANasane paNa e vAta lAgu paDe? upara kahyuM ke enI deDAdoDImA hetu ke sAdhya nathI e vAta mUrkhAone lAgu paDe ke lagabhaga sarvane lAgu paDe ? Avo prazna thAya to tene javAba eka ja maLe tema che ane te e ke samA navANu athavA hajAre nava se navANuM mANaso pote zene mATe deDAdoDI kare che te jANatA nathI, vicAratA nathI, samajatA nathI, samajavA prayatna paNa karatA nathI ApaNA Atmagauravane A vicAra kharekhara nIco pADanAra lAge te che, paNa je prANIo AtmAne ja oLakhatA nathI, Atmagaurava zuM ane kona ? - te jANatA nathI ane gaurava kema jaLavAya ke potAnuM kema karAya ? - tene spaSTa khyAla vagaranA 1 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhAramAM che teone mATe A tadana sAcI vAta che ane e kakSAmAM saMkhyAbaMdha mAse Ave tema che, tethI teone udezIne A hakIkata hoI sarva manuSyone e lAgu paDI zake tema che ema kahevu emAM jarA paNa vAghe jaNAto nathI AtmAnI oLakhANa e bahu jarUrI paNa teTalI ja muzkela hakIkata che ane tene barAbara oLakhanAra tema ja oLakhIne ene ja apanAvanAra mATe atra vaktavya nathI ApaNI carcAmAM evA jIvanmukta dazA bhogavanAra, saMsAramAM rahI sAkSIbhAve kArya karanAra ane vivekapUrvaka sva-paranuM vivecana karI ne AdaranA ane parane tajanAra mATe sthAna nathI paNa e kakSAmAM bahu ochA jIva hovAthI ApaNe teno vicAra karavAno nathI A vicAraNAmAM kyA kyA vicAraNA karI che tyAM tyAM ApaNu jevI sAmAnya vyaktine udezIne che ema samajavuM ane sAthe eTalu lakSamAM rAkhavuM ke e kakSAmAM lagabhaga ghaNA kharA mAnavono samAveza thAya che. dareka prANa keIka vastunI icchA to jarUra rAkhe che. enI kriyAne sAdhya ke hetu hotA nathI, chatA ghaNAkharA prANIone pUchIe to e vAta kabUla nahi kare. e jarA UDI vicAraNAnI hakIkta hAI ene khyAla spaSTa rIte darekane Avavo muzkela jaNAya che ane svIkAra to lagabhaga azakya ja gaNAya tyAre ApaNe upara uparano khyAla laIe to mAluma paDaze ke pratyeka prANInI vAchA "su" meLavavAnI hoya che A sukhano khyAla ghaNIkharI vakhata taddana avyavasthita hoya che kaI khAvApIvAmAM sukha mAne che, koI kalara nekaTAI paheravAmAM sukha mAne che, keI phraoNka koTa ane paheTa paheravAmAM sukha mAne che, kaI vAyala ane rezamI vastramAM sukha mAne che, keI bhramaranI jema strIomAM ramaNa karavAmAM sukha mAne che, keAI rUmAlamAM senTa ke mAthAmAM attara lagADavAmAM sukha mAne che, keI nATakasinemA jovAmAM sukha mAne che, keI hAramoniyama, piyAno sAbhaLavAmA sukha mAne che, kaI dilarUbA-sattAra sAbhaLavAmAM majA le che, keI ustAda gAyakanA gAnamAM moja mANe che, keI suMdarInA nAcamAM ja mANe che, keAI sudarI sAthe nAcavAmA Anada mANe che vagere vagere sukhanA khyAle aneka prakAranA hoya che keI paNa sukha sthAyI rahetuM nathI. sukhanI muddata ghaNI TUMkI hoya che ane mAnela sukha paNa jyAre pUruM thAya tyAre pachavADe kacavATa mUkI jAya che dUdhapAkanA sabaDakA lenArane mAtra bethI cAra sekaDa sukha prApta thAya che, paNa pachI zuM ? ane sukhane mATe bIjI vAta e che ke tyAre e divase vahI jAya che ane tenAthI UlaTI sthiti Ave che eTale ke khUba khAnArane bhUkhamA dahADA kADhavA paDe che tyAre AgaLa bhegavela sukha tene kAI kAma AvatuM nathI, tenuM smaraNa UlaTu du kha Ape che ane sukha vakhata sarvadA to raheto ja nathI tyAre koI paNa padagalika sukha kalpIe, enI rithati vicArIe ane enI gerahAjarImAM thatI mananI dazA vicArIe to e mAnI lIdhelA sukhamAM paNa koI dama jevuM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravegaka rahetu nathI, koI IcchavA jevuM rahetuM nathI, kAI enI pAchaLa paDI maravA jevuM rahetuM nathI. - je sukha sthAyI na hoya, je sukhanI pachavADe du kha AvavAnI saMbhAvanA hoya ene sukha kema kahevAya che tyAre A te pAchI phasAmaNuM thaI. bIjI rIte joIe to zaktisa pannA mANu zaktine upayoga karI cheDI vastuo ke dhana meLave, e dhana ke vastunA sAdhanothI mojazokha mANe, mojazokhane pariNAme adha pAta thAya. A rIte te eka khADAmAthI bIjAmAM ane bIjAmAthI trIjAmAM paDavAnu ja thAya. emAM koI cheDe dekhAto nathI, pAra AvatuM nathI, kAThe mAlUma paDato nathI. tyAre have karavuM zu ? javuM kayA? Ama ne Ama cakkaramAM upara-nIce AvyA karIe ane thoDA vakhata manamAM sukhanA svamamAM vicarIe e te kAI vAjabI vAta che ? karavA jevI vAta che ? tyAre koI evu sukha zodhIe ke je hamezane mATe TakI rahe ane enI pachavADe upara kacavATa jevI sthiti varNavI che tevI kadI na thAya haMmezane mATe "sukha" maLe to eka khADAmAMthI bIjAmAM paDavAno bhaya maTI jAya ane pachI rithatisthApakatA evI jAmI jAya ke nira tarane mATe ApaNe AnadamAM, majA mANIe. AvI moTI gU cavaNamAM paDatA vicAra jarUra Ave tema che ke atyAranI je racanA che ane jemA prANI sAcu-khoTu sukha mAnI rahela che tenuM kAraNa zuM haze? ane A eka khADAmAMthI bIjamA paDavAnI sthitino aMta kyA ane kema Ave? e vicAra-savAlanI sAthe ja khyAla Ave che ke ghaNu kharu prANI sukha zuM che ane kyA che? tathA sAcuM sthAyI sukha kyA hoI zake? - tene khyAla ja karato nathI. sthaLa ke mAnasika sukha hamezane mATe banI rahe te mATe khAsa vicAraNA ja karato nathI ane nAnI nAnI sagavaDa maLe ke temAM rAcI jaI pitAne "sukhI mAnI le che. vaLI tene cheDe AvatA pAcho viSAdamAM paDI jAya che ane gucavaNamAM aTavAI jAya che ene mAthe maraNano bhaya to Ubhe ja hoya che ane dhananA sAdhanathI jamAvelI sRSTi pAchI choDI javI paDaze e khyAla te tenA magajamAM kAyama rahe che. keTalIka vakhata A cIja "mArI, A baMgale "mAre, A haiyA chokarA "mArA, A pharanIcara "mAru" evI evI kalpanA karI e sa sAramAM khUba rasa laI doDAdoDa kare che, paNa jarA mAthuM dukhavA Ave che ke 104 DigrI tAva Ave che tyAre pAcho vaLI e vicAramAM paDI jAya che enA manovikAre to eTalA jabarA hoya che ke enuM varNana karavuM muzkela che. abhimAna kare tyAre e bhikhArI hoya te paNa potAnI bhIkha mAgavAnI kuzaLatAnuM e varNana karaze, pAca-pacAsa mANasanA maDaLamA ene kAI hAdo haze te kulAI jaze, meLAvaDAmAM jaze te AgaLa khurazI maLatA e meTo thaI jaze pitAnI taddana nAnakaDI duniyAmAM e ke dra thavA prayatna karaze, eno dabha pAra vagarano haze, enI AtmavacanA ene khoTe dhamI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtamudhArasa manAvaze, ene lobha ene aneka pApamArgamAM phekI deze. ene koI ene rAta paLe banAvaze, enI mamatA ene mAlika banAvaze, eno bhaya ene rAka-bAyalo banAvaze, enI I ene para-utkarSa jetA udvigna banAvaze, enI viSayavALA ene dhULamAM ragadoLage, ene zoka ene mATI pika mukAvaze ane AvI rIte aneka aMtaravikAro ene parabhAvamAM ramaNa karAvaze. tyAre A sarva na thAya evI sthiti kyA ? AvA manovikAro ane AvI doDAdeDIne hamezane mATe che kema Ave? kyAre Ave? ene mATe ene koI vAra vicAra thAya che, paNa pAcho e rakhaDapaTTImAM paDI jAya che ane agAunI jevI doDAdoDI zarU karI de che. tyAre sthAyI sukha maLe che te IcchavAjoga che ane prAptavya tarIke tene mAluma te kaI keI vAra paDe che ene mATe eNe kharA "sukhane oLakhavu ghaTe ane te mATe eNe "sukha" karyuM kahevAya e oLakhavuM ja rahyuM. jyA sudhI kharA sukhane e na oLakhe tyAM sudhI enI mAnI lIdhelA sukha pAchaLa doDAdoDI to kAyama ja rahevAnI tyAre je kharu sukha maLI Ave ane te zodhavAno mArga maLe te pachI A sarva gucavaNane a ta AvI jAya e sukha sAcu sukha hovu joIe, e niratara rahe tevuM joIe ane e sukhanI pAchaLa koI paNa prakAranuM dukha DekiyA karatu hovuM na joIe. e "sAcA sukhanA saba dhamAM khUba vicAra karI sujJa puruSe nirNa karI gayA che ke je Atmavaza (potAne tAbe) hoya te sarva sukha che ane parane tAbe hoya che te sarva dukha che" sukha-du khanu A siddha lakSaNa che ApaNuM jevA vyavahAru mANasane paNa te amuka aMze te samajAya tevuM che. ApaNe duniyAdArImAM kahIe chIe ke "Apa samAna baLa nahi ane megha samAna jaLa nahi ApaNA potAnA hAthamAM hoya to te vAtane ApaNe ApaNI ja mAnIe athavA game tyAre ApaNI karI zakIe eTale "Atmavaza hoya te sarva sukha che e vAta te ThIka jaNAya che. ApaNA gharamAM anAja hoya to teno upayoga karI zakIe ane ghareNuM hoya to kALI rAtre hokAro Ape eTale ApaNe e vAta vagara-sa koce svIkArIe ApaNuM nAma para be kamA rakama hoya te ApaNe ceka lakhI game tyAre joItI rakama magAvI zakIe eTale ene ApaNe ApaNuM tAbAnI rakama mAnIe ane sujJa purUe Atmavaza vastumAM sukha kahyuM te vAta kabUla rAkhIe paNa rajAne divase nANAnI jarUra paDe to zu ? sarakAre "merITeriyama jAhera karyuM hAya ane ApaNe cAlu kharaca mATe nAnI rakama khAtAmAthI levI hoya te tenuM zuM ? ghareNuM gharanuM hoya, paNa sepha kasTaDImAM levA javA jeTalI salAmatI na hoya to tenuM zuM ? anAjanA kekAranI cAvI rayA pAse hoya ane te AvI zake tevI sthitimAM na hoya to zu ? tyAre to pAchA gucavAyA. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravezake ? . "pArakAne vaza" e sarva dukha e vAta to ekadama kema svIkArAya ? ApaNI te ghaNI kharI vAta pArakAne adhIna che rase ke strI rAI karI Ape tyAre jamIe, gharAka Ave. tyAre vepAra karIe, darajI kapaDA zIvI Ape tyAre paherIe, pANIne naLa myunisipAliTi ughADI Ape tyAre pANI meLavIe-vagere vagere. tyAre A to gUMcavaNa vadhatI jAya che ane vadhAre vicArIe to zarIra paNa para che-pArakuM che, cirasthAyI nathI, ApaNu rahevAnuM nathI, ApaNI sAthe AvavAnuM nathI, ApaNuM hukamamAM nathI, ApaNuM tAbAmAM nathI. tyAre zu samajavuM ? AtmA ane zarIra judA che, AtmA ane zarIrane sabaMdha thoDA vakhatano che. tyAre to zarIra para thayuM. e rIte to "AtmAne vaza hoya e ja cIjo sukha ApI zake ane ApaNe to badhI madAra pudagaLa athavA zarIra para bAMdhI che ane pudgaLa (matter) yA zarIra paNa "para" hoI ApaNane kharekharA sukhanuM kAraNa kadI thatuM nathI. kadAca te dekhAvamAM DuM sukha Apatu jaNAya che te te sukha TUMku hoya che, vinAzI hoya che ane pitAnI pachavADe kalAni athavA du kha mUkI janAra hoya che. A vAta khAsa samajavA gya che AtmAthI jeTalu para teTaluM pAraku ja che ane pArakAnI AzA rAkhavI e sadA nirAzA ja che kadAca meMgephenAthI ApaNe vadhAre sAbhaLI zakIe athavA cazamA ke dUrabInathI ApaNe vadhAre joI zakIe paNa maeNgephina visarAI gayuM hoya athavA cazamA phUTI gayA hoya to ApaNI zI dazA thAya? ane rase raseIna kare, rIsAI jAya athavA vagara rajAe gerahAjara rahe tyAre ApaNe kyAM javuM che eTale AtmAne vaza hoya teTaluM ja kharu sukha che ane pArakA upara-para upara AzA rAkhI besavuM e vistuta du kha che, kadAca jarA sukha jevuM lAge to paNa A te e du kha ja che, dukhamAM ja paryavasAna pAme cheA sAthe e vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke "Atmavaza kaI cI kahevAya ane "paravaza" kaI cIje kahevAya teno ApaNe barAbara khyAla karavo joIe, spaSTa vicAra karavo joIe ane cokkasa nirNaya karavo joIe - A nirNaya zA mATe karavo? kAraNa ke ApaNane sarvane "sukha meLavavuM game che paNa sukha kyA che ane kema maLe -te jANatA nathI, eTale pachI je te maLe temA sukha mAnI laIe chIe hamezane mATe sukha maLe e vicAra to ApaNane pratyekane jarUra game che, paNa ApaNe kharA sukhano kadI vicAra karatA nathI, tenA mArge AcaratA nathI, tenA sAdhano zodhatA nathI ane jarA jarA sukhamAM rAcI jaIe chIe Atmavaza sukha upara ja ApaNe madAra bAMdhIe ane sarva parabhAva cheDI daIe, paravaza vastu ke dhana upara koI jAtane AdhAra na rAkhIe to sukhanI je vyAkhyA suna puruSoe karI che tenI prApti tarapha ApaNuM prayANa thAya A taddana sAdI lAgatI vAta kartavyamA-kriyAmAM mUkavI sahelI nathI, tene kAraNa e che ke ApaNe sukhane khare khyAla kadI karatA nathI, te kyA ane kema maLe te * Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa vicAratA nathI, tenA sAdhanono abhyAsa karatA nathI, e sAdhano AcaratA nathI ane sAcA mAganI sanmukha paNa AvatA nathI. tyAre vAta e thaI ke ApaNe sAcA sukhane oLakhavuM joIe. e oLakhyA pachI e kyA ane kema maLe teno rasto zeAdha ghaTe e vicAraNA mATe ApaNe jene ApaNA mAnIe chIe, ApaNe je cIjone ApaNe mAnIe chIe, ApaNe je zarIrane pitAnuM mAnIe chIe, ApaNe je dhana-dhAnya-putra-putrAdine potAnA samajIe chIe, ApaNe je zeDo vakhata rahenArA gharane gharanuM ghara mAnIe chIe-e sarva vastuta. zuM che? eno ane ApaNo sa ba dha ke che? ane ApaNe je "sukha meLavavA mAgIe chIe tenI sAthe eno saMbadha kevA prakArano che? e sarva bAbatane vicAra karavo ghaTe, e dareka vastu ane sa ba dhane enA kharA AkAramAM pRthakkaraNa karIne oLakhavA ghaTe ane te mATe ApaNuM pratyeka saMbaMdha enA vAstavika AkAramAM kevA che tene mATe upara uparane khyAla karI aTakI na paDatA khUba UMDA UtaravuM ghaTe TUMkamAM kahIe to ApaNe vicAra karI vastuone oLakhavI ghaTe ane ApaNuM cAre bAju kevu nATaka cAlI rahyuM che te barAbara samajavu ghaTe ane te nATakamAM ApaNe kevA pATha bhajavI rahyA chIe tenI tulanA karavI ghaTe. A prakAranI vicAraNA athavA tulanAne "bhAvanA" kahevAmAM Ave che kharA sukhanI prAptine mArge caDhavA mATe A AtaravicAraNAne bahu agatyanuM sthAna maLe che. jyA sudhI ApaNe zu meLavavAnuM che te barAbara na jANue ane atyAre jemAM rAcImAcI rahyA chIe tenu anaucitya na samajIe tyA sudhI ApaNI pragati azakya che keI asAdhAraNa prasagomAM AtaraprakAza thaI jAya te apavAdagya banAvone bAda karatA bAkI ApaNA jevA sAmAnya prANIo mATe to A sAcI vicAraNA sivAya bIjo mArga nathI A vicAraNAmAM AtmA che, AtmA zAzvata che, enA para karmanA AvaraNo AvI gayAM che, prayatnathI te dUra karI zakAya tema che, AtmAnA A pagalika saba che (ka) dUra thAya tyAre te enA asala mULa zuddha svarUpe rajU thAya che ane A sthitimA kharA sukhane sAkSAtkAra thAya che - A sarve bAbato svIkArIne cAlavAnuM che e sarva bAbato anumAna pramANathI - dalIlathI siddha karI zakAya tevI che, paNa atra tenI hayAtI svIkArIne cAlavAnuM che. ApaNe atyArano viSaya to ApaNe koNa chIe ? kyA chIe ? zA mATe chIe ? ApaNu mULa svarUpa keTaluM vikRta thaI gayu che? - e sarvano vicAra karavAnuM che ane e vicAra barAbara thAya te pachI ApaNe AgaLa vadhavAnA mArgo ane sAdhane to barAbara zodhI zakIe tema chIe, tethI ApaNe prAthamika pharaja, ApaNA saba che ane ApaNuM pitAnAM nATake ane AsapAsanA nATakone oLakhavAnI che ane e kArya "bhAvanA kare che. bhAvanAnuM kSetra ApaNe sarva saba dhonuM pRthakkaraNa karavAnuM che ane te rIte e Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravezaka r bhUmikAnI zuddhi kare che. zuddha karelI bhUmikA upara pachI sudara citrAmaNa thAya che ane tenA upara jevI chApa pADavI heAya tevI paDI zake che bhUmikAnI zuddhi mATe 'bhAvanA' adbhuta sAdhana che ghaNAkharA tA kAI vicAra ja karatA nathI, thADA vicAra kare che te maryAdita kSetramAM vicAra karI aTakI paDe che eTale ApaNe ahI kathAthI AvyA ? zA mATe AvyA? ApaNA jIvanane uddeza ze? A sava dhamAla ane doDAdoDInu pavasAna kayA? - enA kadI spaSTa vicAra ja thatA nathI ane vicAraNA vagara teA pachI jevA pavana Ave tema ApaNe ghasaDAI e chIe. niha teA ApaNe sArA kapaDAmA rAcI jaIe ? pAka-pUrI ke rasarATalI maLe tyA khUba rasa laI sakhaDakA levA ma DI jaI e ? sabhAmAM e mANaseA UbhA thaI mAna Ape tyA levAI jaI e ? chApAmA nAma vAcIe eTale rAjI-rAjI thaI jaI e ApaNu vana jANe ApaNane kAI bhUta vaLagyu hAya tenA jevu lAgatu nathI ? paNa evA vicAra ja bhAgye AvatA hAya tyA A vAta zI ? kAnI pAse ane zA mATe ? A bhAvanAnu kSetra che e ApaNA dararAjanA sabadhane enA kharA AkAramAM batAve che ane ApaNane UDA vicAramA utArI de che. enu kSetra ApaNI nAnI sarakhI duniyA nathI, paNu Akhu vizva che. vizvane ane ApaNA peAtAneA (AtmAnA) sa kha dha zeA che? keTalA che ? ane keTalA vakhata mATene che te ane A cAre tarapha nATaka cAle che, ApaNe paNa jemAM UtarI paDathA chIe ene kharAkhara samajavu e bhAvanAnA viSaya che eka vAra ApaNe kAM chIe? kayA doDavA jaIe chIe? zA mATe doDavA jaIe chIe? ane ApaNane kANu ghasaDe che? e samajAyu eTale pachI teA savAla mAtra AcaraNamA mUkavAnA ja rahe che. 7 vastune yathAsvarUpe eLakhavI e prathama jarUrIAtanI khAkhata che vastune oLakhyA pachI enI sAthe sakhadha keTalA rAkhavA ? kathA sudhI rAkhaveA ? athavA rAkhavA ja nahi - tene nirNaya thaI zake che vastune yathAsvarUpe eLakhyA vagara tene aMge ni ya thaI zake nahi ane karavAmA Ave teA te TakI zake nahi vastune oLakhIe tyAre ApaNe atyAra sudhI kema nAcyA ? ane kANe nacAvyA ? e kharAkhara eLakhI-jANI-samajI zakIe, tyAre samajAya ke jene ApaNe ApaNA mAnyA, je vastune ApaNI mAnI, je sakha dheA khAtara laDavA, hasyA, paDI maryA athavA anekanI khuzAmata karI e sarva vastugate kevA che ane ApaNe sabadha karavA lAyaka che ke niha ane hAya teA tenI khAtara laDavu ke paDI maravu' paravaDe ke nahi? A jAtanI vicAraNAne 'viveka' kahevAmA Ave che viveka eTale sAcA ane kheATA, sthAyI ane asthAyI, ApaNA ane pAgyA, AnadadAyI ke viSAdakArI vaccenA taphAvatanuM kharAkhara bhAna AvA prakAranA jJAna mATe khUba U'DA UtaravAnI jarUra paDe che A U DA UtaravAnA - viveka prApta karavAnA kAryane 'AtmAvaleAkana'(Self-examination) kahevAmA Ave che. jyAre UDA UtarIe, peAtAnI jAta tarapha joIe, pArakAnI cikitsA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAMdhAma karavAnI rIta cheDI daIe. uparachalA khyAlane tilAMjali ApIe tyAre ApaNe na jAya ke na kApyA hoya tevA pariNAme tarapha doravAI jaIe chIe. pachI Apane ApaNI vastunuM, ApaNuM sthAnanu, ApaNI sthitinuM, ApaNI TUMkI samajanuM bhAna thAya che, pa e sarva paristhiti nipajavavA mATe ApaNe khULa adara UtaravuM ghaTe che. ene pazcime kaI dazA prApta thAya che te vicAravAnuM dhyAna vibhAgamAM Ave. Apane AvyA te viveka karatA zIkhIe, avalokana karatA zIkhIe. UMDA UtaratA zIkhI ane te dvArA je vicAre ve ane je nirNa thAya tene A grahI rAkhIe e thaze eTale AgaLa vadhavAnA mArga ApaNane maLI Avaze, sujhI jaze athavA te Apo zodhI zakIe evI sthitimAM mukAI jazu AvA prakAranu bhAvanAnuM kSetra che enA pariNAme AtmA kaI sthitimAM mukAya che te ApaNe AgaLa jethu ane chevaTe teno paNa vicAra karazu ane sAmAnya avalokana karI jazuM. zAtarasane rasa kahI zakAya ke nahi e khUba carcavA jevuM che, paNa enI carcAmAM sAhityanA eka agatyanA viSayanI ane vyAkhyAonI dhajJAnika najare carcA karavAnI hoI sarvane temAM rasa paDe ke nahi e jarA gucavaNavALI bAbata che ane grathanA pravezamAM binajarUrI che. A graMthanI chevaTe pariziSTamA e viSaya sAhityanI dRSTie calo jovAmA Avaze zrI zAtasudhArasa grathamA bAra bhAvanAno avalokananI daSTie ane AtmAne uddezIne vistAra karyo che e bhAvanAo kaI che ane tenuM UDu rahasya zuM che te pratyeka bhAvanAmAM kartAe batAvyuM chedareka bhAvanAne cheDe vistArathI avalokana ane vicAraNA karavAmAM Avaze e bhAvanAno viSaya avalokana karavAnuM che ane te paNa jevuM tevu upacATiyuM avalokana nahi, paNa kharekharu a dara UMDANamA UtarIne karavAnuM che. A bAra bhAvanAne viveka ane AtmAvalokana sAthe ke sabadha che ane e baMne vastu Atmapragati karavA IcchanAra mATe keTalI jarUrI che te ApaNe kaIka yu bAkI pratyeka prasa ge e vAta para dhyAna kheMcavAnI taka levAmAM Avaze A sarva bAbatamA muddo eka ja che ke vastune vastu tarIke oLakhI, svaparano khyAla karI svano svIkAra ane parano tyAga karavo e prakAranA Adarzane dhyAnamAM rAkhI, tene jema bane tema jaldIthI pahocI vaLavA prayatna kare aneka upadezane, zAstragna ne ane zravaNa-vAcanane sAra e che ke svaparanuM vivecana karavuM, pariNatinI nirmaLatA karavI, viSayakapAya upara bane teTale kAbU meLavo ane sarvathA kAbU meLavadhAne Adaza rAkhI te siddha karavA prayatna karo. A cAlu bAbatane age eka hakIkata kahI A viSaya pUre karIe bhAvanA be prakAranI che zubha ane azubha zubha bhAvanAnI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravezaka vAta A graMthamAM AvavAnI che tyAre prastuta hakIkata kahevAze. azubha bhAvanAone paNa oLakhavAnI jarUra che tenA pAca prakAra che - (1) kAMdapI bhAvanA strI-viSayabhoga mATe vicAraNA ane pravRttio, ke s, (2) kaTibapI bhAvanA kleza karAve tevI, khaTapaTa karAvanArI, rAjanIti, dhamAla -: phAnanI hakIkata (3) AbhigikI bhAvanA yuddha-laDAI karAve tevI khaTapaTa taiyArI, dhamAdhama ane 1, vAtAvaraNa. - '!" (4) danavI bhAvanA AsurI bhAvanA moha-mada-matsarAdi manovikAranA khyAlo. (5) sammohI bhAvanA - rAga-depane vadhAranArI, pipanArI, kuTuMba-dhanamA mamatva karAvanArI hakIkata A pAce prakAranI bhAvanAo tajavA yogya che e vAta paNa eTalI ja upayogI hAI khAsa dhyAnamAM rAkhavA yogya che zubha bhAvanAne samajatA A azubha bhAvanAo paNa samajavI paDaze. vastuviveka karatA te barAbara samajAI jaze. A graMthamAM kahela bAra bhAvanAne "anuprekSA" (bhAvanA) kahevAmAM Ave che e "anuprekSA zabdano artha ja AtmAvalokana thAya che no artha jevu ema thAya che ane tenI sAthe manuM ane pra upasarga maLI ene vadhAre majabUta ane cAre tarapha jenAra banAve che. e uparAMta eka bIjI hakIkta e che ke sarva bhAvanAo dhyAnanA vizALa yaugika viSayanI pUrvagAminI ane dhyAnamAM sthira rAkhanAra paNa chedhyAnano viSaya ghaNo vizALa che ane te yogagra mA khUba carcAyelo che. e dhyAnanA viSayane ApaNe ahIM cacI na zakIe, kAraNa ke te viSaya vistIrNa che ane ava aprastuta che e dhyAnanI hetubhUta cAra bhAvanAo yogI puruSoe batAvI che. e anukrame mitrI, pramoda, kArya ane mAdhyazya che bAra anuprekSA(bhAvanAo pachI A cAra bhAvanAo paNa batAvavAmAM Avaze ane rogapragatimAM temanA sthAnane paNa khyAla karavAmAM Avaze matalaba ApaNA vicAronI spaSTatA karavA, ApaNe kyA chIe te samajavA, ApaNA sabaMdho ane ApaNA bhAvonuM pRthakkaraNa karavA A anuprekSA ane dhyAnahetubhUta bhAvanAone ghaNuM agatyanuM sthAna che ane atyAranA ati pravRttimaya jIvanamAM te khAsa sthAna che ApaNe kaI jAtano U De vicAra karyA vagara doDyA ja karIe chIe ane zuM karIe chIe teno khyAla thAya che. pahelAM te pramodamAM paDI jaIe chIe ApaNane svapno paNa doDAdoDInA ja Ave che ane pAchA jAgIe chIe eTale vaLI doDAdoDImAM paDI jaIe chIe pathArImAMthI nIce paga mUkIe tyAM dararojanuM chApu paDayuM hoya, tyA AtmArAma ke zAMtino vicAra kyAthI Ave ? Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa A asahya sthiti kaI paNa rIte calAvavA yogya nathI. sAdhya vagaranuM jIvana nirthaka che, Adarza vagaranuM jIvana sukAna vagaranA vahANa jevuM che ane artha vagaranI doDAdoDI taddana hAMsI karAvanAra che. A rIte A graMthanA viSayane ane tenI upayuktatAno paricaya karAvyA pachI have ApaNe jhadhakartAnI sAthe cAlIe. pratyeka prakAzane cheDe e viSaya para anya vicAranA vicAre paNa grahaNa karazu ane sAthe sAthe bIjI aneka prAsaMgika vAta paNa karaze. zabdArtha jaNanAranI sagavaDa jaLavAya, mAtra mULa vAcanAranI paNa sagavaDa jaLavAya e paddhatie A vivecana-vicAraNA karavAmA Avaze pariziSTamAM makAbuddhizALI graMtharacayitAnuM caritra upalabhya thaze te batAvavA prayatna thaze. ATalo praveza karI have ApaNe prathama graMthakatA sAthe viharIe. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // OM paramAtmane nmH|| upAdhyAya zrIvinayavijayaviracita zrI zAMtasudhArasa Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIrandhe bhavAnane parigalatpaJcAzravAmbhodhare, prastAvanA zArdUlavikrIDita nAnAkarmalatAghitAnagaine mohAndhakAroddhure / bhrAntAnAmiha dehinAM sthirakRte kAruNya puNyAtmabhi stIryeNaiH prathitAssudhArasakiro ramyA giraH pAntu vaH // 1 // drutavilambita // 3 // sphurati cetasi bhAvanayA vinA, na viduSAmapi zAntasudhArasaH / na ca mukhaM kRzamapyamunA vinA, jagati mohavipAdavipAkule // 2 // yadi bhavabhramakhedaparAmukhaM, yadi ca cittamanantamukhonmukham / zRNuta tatsudhiyaH zubhabhAvanAmRtarasaM' mama zAntasudhArasam sumanaso manasi zrutapAvanA, nidadhatAM dvadhikA dazabhAvanAH / yadi rohati mohatirohitA'dbhutagatirviditA samatAlatA rathoddhatA ArttaraudrapariNAmapAvakapluSTa bhAvukavivekasauSThave / mAnase vipayalolupAtmanA kA prarohatitamAM samAkuraH 11 8 11 , 1. pAThAta : bhAvanAmRtarasaM vasatatilakA yasyAyaM zrutakRtAtizayaM vivekapIyUpavarparamaNIyaramaM zrayante / sadbhAvanAmuralatA na hi tasya dRre, lokottarapragamasaukhyaphalaprasUtiH // 6 // anuSTuv anityatvAgaraNate, bhavamekatvamanyatAm / azaucamAzravaM cAtman ! saMvaraM paribhAvaya karmaNo nirjarAM dharma-sUktatAM lokapaddhatim / bodhidurlabhatAmetAM, bhAvayanmucyase bhavAt 114 11 119 11 // 8 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanAne sAmAnya artha 1. je saMsArarUpa vana (jagala) bahAra nIkaLavAnA rastA vagaranuM che, je cAre taraphathI varasatA pAca prakAranA AzravarUpa vAdaLA-varasAdavALuM che, je aneka prakAranA karmorUpe latAo(DALo)thI khUba gahana baneluM che ane je moharUpI aMdhakArathI vyApta che te jaMgalamAM bhUlA paDelA prANIone sthira karavAne vAste karuNAbhAvathI pavitra thayela AtmAvALA tIrthAdhirAjee sudhArasathI bharapUra ane ati Anadane ApanAra vANIne vistAra karyo che - te vANuM tamAruM sa rakSaNa kare 2. bhAvanA vagara vidvAnonA manamAM paNa zAMtirUpa amRtano rasa (zAtasudhArasa) jAgane nathI-pragaTato nathI ane A meha tema ja sa sArarUpa jherathI bharelA saMsAramAM e (rasa) vagara lagAramAtra paNa sukha (jevu kAI) nathI 3. buddhimAne! vicArake ! A saMsAramAM rakhaDapaTTo karavAnA thAkathI tamAruM mana U cuM thaI gayu hoya ane jene kadI nAza na thAya evu (ana ta) ata-cheDA vagaranuM (sthAyI) sukha prApta karavA sanmukha tamAru mana thayuM hoya to sudara bhAvanAothI bharela mAre zAMtasudhArasa gratha (zAta amRtarasa) sAbhaLo 4. sudara cittama diranA mAlika ! vidvAno ! tamArA kAnone pavitra karanAra bAra bhAvanAone tamArAM manamAM dhAraNa karo, jene pariNAme sArI rIte jaNAyelI (suprasiddha) samatArUpI kalpavelaDI - jeno prasAra atyAre mahArAje DhAkI dIdhuM che ane vastuta jenI adbhuta zakti (gati) che te - tamArAmAM UgI Ave - mULa ghAlIne vadhatI jAya. 5. IdriyanA viSayomAM khUba laMpaTa thayela prANIonA mana jemAthI ArtA ane raudra pariNAmarUpa agnithI bhAvanArUpa vivekanuM cAturya baLI-jhaLI gayela hoya che tevA manamAM samatAne aMkura kyAMthI mULa ghAle ? kema UgI nIkaLe? 6. jJAna ane vijJAnane laIne ati nipuNa thayelo je prANIno Azaya vivekarUpa amRtanA varasAdathI ati suMdara thayela ramaNIyatAne Azraya kare che eTale ke je jJAnavAna 1 Azrava-kamane grahaNa karavAnA mArgo pAca che miyAta, avirati, pramAda, kapAya, ega e dvArA karma AtmA sAthe joDAya che athavA prANAtipAta, mupAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha e rUpa pAca Avo che 2 -aSTaviga, anisayoga, roganidAna ane AgAmI citA radra-vanAza, asatya caurya ane vastusa rakSaNa Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa prANInA AzayamAM viveka bhaLelo hoya che tevA prANIothI lokottara prazamasukhanAM phaLane janma ApanArI suMdara bhAvanArUpa kalpalatAnI velaDI dUra dUra rahetI nathI - tenI najIka AvatI jAya che. 7-8 Atman " nIcenI bhAvanAone bhAvavAthI tuM sasAramAthI mukta thaI zakIza te bhAvanAo A pramANe - (1) anityatA (padArthonA saga-sa ba dha save thoDA vakhata mATenA che.) (2) azaraNutA (gugaLano sa ba dha sakaTa haranAra, zaraNa ApanAra ke zAti karanAra nathI.) (3) bhava (saMsAra) (cAra gatirUpa sa sAranuM svarUpa vicAravu--bhavabhramaNa samajavuM.) (4) ekatva (A prANI ekalo Avyo che, ekalo javAno che-e vicAravuM.) (5) anyatva (zarIra Adi sarva AtmAthI para che pArakuM che evI vicAraNA.) (6) azauca (zarIra apavitra padArthothI bhareluM che tene sAco khyAla) (7) Azrava (karmabaMdhananA sthAne, tenI praNAlikA ane te sa ba dhI vicAraNA.) (8) saMvara (AvatA karmone rokI rAkhavAnA mArgonI vicAraNa) (9) kamanijara (bAdhelA karmone bhegavyA vagara khapAvavAnA mArgo) (10) dharmabhAvanA (paraspara avireAdhIpaNe dharmasvarUpanuM viziSTa ci tavana) (11) lokasvarUpa (A vizvanI mAgaNI, racanA ane sthAnano khyAla) (12)bAdhidulabhatA (dhamasAmagrI-samakitanI prApti thavI ghaNI muzkela che tenI vicAraNA) Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA ( prathamanA zlokAnA vistarA ) 1. eka mahAna jagala che gADha araNya che. bhaya kara vana che emA jhADIne pAra nathI. niratara lIleAtarI UgatI jAya che ane nAza pAmatI jAya che. e eTalu vizALa che ke eneA pAra AvatA nathI, enA cheDA dekhAtA nathI, emAthI mahAra nIkaLavAnA rastA jaDatA nathI. emA vRkSa, latA ane ADavAe evA ADAavaLA cAtarapha vITaLAI aMdara aMdara gUMcavAI gayA che ke e dareka jagyAe ghaNu gahana UMDu dekhAya che jyA jeIe tyA UMDANu, ADI ane aceAkkasa rIte vadhatI ane vadhatI lIleAtarI dekhAya che. mAthe sakhata vAdaLA caDhayA che, meghADaMbara gAjI rahyo che, prakAzane aTakAvI rahyo che ane vAdaLAmAthI avAranavAra varasAda varasI rahyo che. kAI kAI vAra chATA paDe che, keAI kAI vAra muzaLadhAra varasAda paDe che, kAI koI vAra jhaDInA varasAda paDe che, AkhA jagalamA bhaya kara adhakAra vyApI rahyo che, rastA paNa dekhAya nahi evu timira cAtarapha prasarI rahyu che ane adaranI doDAdoDamA kathA javu ane I bAjue cAlavu tenI kAI kaLa paDatI nathI. - AvA gADha jagalamA A prANI bhUleA paDyo che. tenA jevA aneka prANIe cAre tarapha rakhaDe che. e kayAM jAya che ? - enu emane bhAna nathI e zA mATe rakhaDe che ? - enA ene khyAla nathI. e adhakAramA ahIthI tyA ane tyAthI khIje ema rakhaDavA kare che, navA navA rUpe! dhAraNa karI nATako kare che ane sAcu sukha zu che ane kathA che teneA vicAra karyA vagara kvacit mAnyatAnA sukhamA ane mATe bhAge rakhaDapaTTInA trAsamA navA navA veza laI ATA mAryA kare che. ene dizAnu bhAna nathI, e kayA che te samajatA nathI ane ene nIkaLavAnA raratA sUjhatA nathI - jayate| nathI ane kvacit keAI viralane evA mA jaDe tene tee gAMDA ke khAvarA gaNI enI vAta tarapha dhyAna ApatA nathI. ', 6 AvA ja galamAM bhUlA paDelA ane keAI jAtanA dheAraNa vagara cAre tarapha doDAdoDa karanArA prANIone teonI dADAdADI maTADanAra kAI puNyAtmA mAdaka thAya che e enI anupama vANI vaDe rakhaDapaTTI aTakAvavAnA rastA khatAve che evA mahApuruSane prathama kaNNA Ave che emane manamA ema thAya che ke A bicArA mahAjagalamA kharekhara bhUlA paDelA' che ane hetu ke sAdhya vagara nakAmA rakhaDyA kare che AvA prANIo upara sAcI cA lAvI e karuNArasanA bhaDAra mahApuruSe amRta jevI vANI vaDe e rakhaDapaTTA aTake evA upAyA bahu premabhAve khatAve che ane tema karavAnA temanA uddeza bhaTakanArAnI bhaTakAmaNa aTake ane tenA acaLa sthAnamA sthira vAsa thAya e ja hAya che. 21 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zAMtasudhArasa bhavATavImAM bhUlA paDelAne kharekhara Ana da upajAve ane temane haMmezane mATe sarvotkRSTa sthAnake pahocADe tevI su dara paristhiti A thaI. AvI vANI je kAInI hoya te kharekhara te va gha che ane A daprada che. AvI vANIno prasAda ja e apratihata che ke enuM varNana karavuM muzkela che. sarva rakhaDapaTTo aTakAvanAra AvI vANI tamAruM rakSaNa kare! A sa sAra e kharekhara aTavI che. hidamAM gADha jaMgalo pUve ghaNA hatAM ne mAIla sudhI eTalA lAbA hatA ke eka vAra je musAphara emAM bhUlo paDe to eno patto lAge nahi e adara ne a dara rakhaDayA kare-bhamyA kare enI gADha jhADI ane A dara rahelA bhaya kara prANIone e aneka rIte zikAra bane ane herAna-herAna thaI jAya. atyAre bahu thoDA ja galo rahyA che, temAM paNa darekamAM rastA banAvyA che, chatA aTavInI gADhatA atyAre paNa mu jhave tevI hoya che jarmanI ane amerikAmAM ghaNA meTA ja galo hAla paNa mejuda che. A sasArane aTavI sAthe barAbara sarakhAvI zakAya tema che 2 thartAe cAra vizeSa mUkyA che te sArthaka che ane samajavA gya che ApaNe te sa kSepathI joI laIe. "niraMdha: A sa sAra-aTavImAthI bahAra nIkaLavAno mArga jaDe tema nathI e evI moTI vizALa aTavI che ke adara adara ATA mAryA ja kare, paNa emAMthI nIkaLavAno mArga ja jaDe nahi. "dha" eTale bahAra nIkaLavAno mArga parigalata pacAvA re vaLI e sa sAra-aTavIne pAca pAca prakAranA AzravarUpa vAdaLA nira tara varasyA kare che pAca Avo eTale AtmAnI sAthe kamane grahaNa karavAnu kArya karanAra prasa ge e karmane AvavAnA naLe che athavA paranALIA che jema kRvAmAthI kADhela jaLa nIka athavA paranALa ke naLa mAraphata khetaramAM Ave che tema AtmakSetramAM A Avo dvArA karmo Ave che e Azrava bahu AkarA ane samajI rAkhavA jevA che. enA mukhya pAca prakAra che ane upabheda 42 che. ene vistAra sAtamI bhAvanAmAM AgaLa upara thaze 42 bheda atra TUMkAmAM kahIe to (1) pAca mithyAtva eTale ajJAna (2) pAMca avirati eTale tyAgabhAvane abhAva (3) cAra kaSAya eTale krodha, mAna, mAyA, lobha (4) traNa "ga" eTale mana, vacana, kAyAnI pravRtti ane (5) 25 "kriyA' eTale zArIrika vagere pravRtti karatI vakhata thatA doSo A pAMca prakAranA Aza sa sAraaTavI mAthe nira tara laTakI rahelA che. e kharekhara vAdaLAnu kArya ja kare che vAdaLAnA kArya be che varasavu ane prakAzane aTakAvavo A Akho vakhata A be kArya barAbara bajAve che e AtmabhUmikA upara varasyA ja kare che ane varasIne bhavATavIne lIlIchama rAkhe che ane AtmAne karmavaDe bhAre banAve che. e enA bhAvane barAbara bhajave che ane AtmatinA prakAza upara e adhikAranI chAyA nAkhe che e enuM kArya kevI rIte kare che te ApaNe 1. AzravatatvamA pAca prakAranA miyAvane bale pAca Idi kahela che ane karmabaMdhanA hetumAM pAca mithyAtva lIdhela che Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 17 sAtamI bhAvanAmAM vistArathI zu. atre prastuta vAta eTalI che ke bhavATavI upara pAse Avo Akho vakhata varasyA ja kare che. pari upasarga mUkavAmAM bhAre khUbI karI che. pari eTale cAre tarapha athavA hamezA eTale e pAce AthavarUpa vAdaLA kaI kaI vAra vase che ema nathI, paNa sadA varasatA rahe che ane cAre taraphaAkhI bhavATavImA varasyA nAnAkarmalatAvitAnagahane-vaLI e bhavATavImAM AvIne varasAda varase che eTale to navA karmo Ave che tenI vAta thaI, paNa te pahelA te aTavI aneka prakAranAM karmarUpa latA thI khUba gADha-gahana thaI rahelI che, eTale ke emAM prANIonI sAthe aneka prakAranA karmo lAgI rahelA che. karmonA prakAra aneka che ane enA vipAka pAra vagaranA che enuM AkhuM nATaka citaryuM hoya to pustaka bharAI jAya -taDhiSayaka gre thothI e jANI levuM. atra vAta e che ke-A sa sAraaTavI khUba gIca-gADhI thaI gayelI che, kAraNa ke emAM karmanA jALAo khUba patharAI gayAM che ane cAre tarapha ADA-avaLA paDayA che. eka vaDanA jhADanI vaDavAIonI vAta bAju upara rAkhIe, paNa enI zAkhAo joIe ane evA aneka jhADo hoya ane e pratyekane zAkhA-prazAkhA hoya tyAre jagala kevu ghanaghora ane gADha thaI jAya teno khyAla jarUra Ave. A sa sAraaTavI aneka prakAranI karmarUpa latAothI khUba gADha banelI che. mahAtvakAre re ? vaLI ATalethI vAta pate tema nathI AkhI aTavImA bhaya kara adhakAra vyApI rahyo che. mahArAjAnuM kArya A dhAru phelAvavAnuM che. e rAga-dveSanI mAraphata kapAye, nokapAyo ane indriyone eTalo avakAza Ape che ke prANI enI nidrAmAM athavA nazAmAM paDI pote koNa che ane kyA che e paNa vIsarI jAya che ane enA vivecakSu nAza pAmI jAya che. "Apa vinA A dhArU thAya tevI enI dazA thAya che ane e adhikAramAM phaphA mAre che e zu kare che ane zuM bole che ane ze vicAra kare che enuM paNa ene kAI bhAna rahetuM nathI e dhArI ghora rAtrimAM acAnaka jAgI jatA daravAje zodhavA mATe je phAphA mAravA paDe che tevI enI dazA thAya che. moharAjAne karelo adhikAra evo pragADha hoya che ke e a dhakAramAM prakAzanI AzA rAkhavI e ghaNI muzkela bAbata che. eka bhaya kara jagala che emAM jhADI, latA, jhAkharA, DALIono pAra nathI, emAM cAre tarapha a dhakAra vyApelo che, emAM mAro vAdaLA caDhI AvelA che ane nira tara varasyA kare che. emAMthI bahAra nIkaLavAnA rastA dekhAtA nathI AvI ja sa sAraaTavI che emA nAnA prakAranA karmanI gIca jhADI che, emAM moharAjAe vaLI khUba a dhakAra phelAvyo che, enI upara AzravarUpa vAdaLa varasyA ja kare che ane emAthI bahAra nIkaLavAnA rastA dekhAtA nathI, jaDatA nathI, patto lAge tevI sthitimAM sAdhAraNa rIte nathI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa AvI sasAra aTavImAM A prANI - aneka prANIo rakhaDyA kare che. aMdhakAramAM phAMphA mAre che, AthavAno saMgraha kare che, enA jaLathI karmane vistAra vadhAre che ane bahAra javAne mArga zodhatA nathI, kadAca sApaDe to tene oLakhatA nathI ane niratara deDAdoDa karI rakhaDyA kare che. keI vAra upara jAya che, koI vAra nIce jAya che ane kaI vAra ADAavaLA rakhaDe che. e sa sAraaTavI kevI che tenuM svarUpa ApaNe AgaLa agyAramI bhAvanAmAM vadhAre zuM A vAta - anAdi kALathI AvI bhavATavImA rakhaDatA bhUlA paDelA ApaNe sarva chIe ApaNe cAre tarapha vagara arthanI doDAdoDa karI rahyA chIe ane cAre tarapha A vakhata nAcatA pharIe chIe. koI pUche ke kayAM cAlyA ? to kAI samajatA nathI, samajAya tevo javAba ApI zaktA nathI, paNa pAchI doDAdoDa cAlu rAkhIe chIe vAta eTalI hada sudhI bane che ke ghaNAkharA prANIo to rakhaDIe chIe e vAta paNa jANatA nathI, jANe te mAnatA nathI, sAcu sukha oLakhatA nathI, jarA sukha je bhAsa thAya, kAIka sagavaDa maLe ke tene sukha samajI temAM moja mANe che ane upara-nIce ADAavaLA cakkara cakkara pharyA ja kare che kaI karUNAthI bharelA mahApuruSe enI e rithati jue che teoe paNa aneka bhramaNapara parAmAthI pasAra thavA bAda khUba prayAsa karI potAnA AtmAne pavitra banAvelo hoya che. pote sAcu sukha kyAre ane kema maLe te barAbara samajI gayelA hoya che evA mahApuruSone "tIrtha kara kahevAmA Ave che jenI madada vaDe A samAra-samudra tarI zakAya tevAM dharmasAdhana, samudrane aMge tIrtha kahevAya ane evA tIrthanuM rathApana karanAra tIrthakara kahevAya che e mahAnuM zuddha sattvazALI mahAtmAo karuNArasathI bharelA hoya che. emanI karuNa kevA prakAranI hoya che te AgaLa padaramAM prakaraNamAM banAvavAmAM Avaze asAdhAraNa vIrya ane zaktine prabhAve teo vastuvarUpa jANI gayelA hoya che ane vastune oLakhyA pachI te karuNarasanI prasAdI tarIke pitAne prApta thayelI hakIkta prANIone bakharI bhAvadayAthI batAve che e tyAre vastu svarUpanuM prakAzana kare che tyAre zAtarasanI kharI jamAvaTa thAya che prANIo potAnA kudaratI vera paNa visarI jAya che ane AkhA vAtAvaraNamAM zAti jAme che e ati madhura vANI vaDe tyAre pitAne samajAyeluM svarUpa janasamAja AgaLa rajU kare che tyAre zAtino varasAda varasate hoya che ane anizAta paristhitinI vacce teo ati mIThA zabdomAM prema Upaje tevI rIte vastu svarUpa batAve che. emanI vastu svarUpa batAvavAnI paddhatine amRtarasanA prasAra sAthe sarakhAvI zakAya. jANe paramAtmAnA mukhamAMthI amRta jharatu hoya evI tadana zAMta vANI mAlakoza rAgamAM nIkaLe che ane enA pratyeka zabda ane vAkya zrotAne e zAtarasamAM jhaboLI de che. mahAtmA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 prastAvanA purunA sanikane prasAda jeNe anubhavyo hoya ene ja enI viziSTatA - uttamatA ane mahattA khyAlamAM Ave tema che. evA mahAtmA pAse jaIe tyAre ApaNAmAM game teTalo ukaLATa hoya te dUra thaI jAya che, kacavATa nAza pAmI jAya che ane citta anirvacanIya dazA anubhave chesAdhAraNa mahApuru, jene ApaNe bhegI tarIke oLakhIe chIe temanI pAse jatA paNa kAIka Avo anubhava thAya che to khuda tIrthAdhirAjanA sAnidhyamAM kevI dazA thatI haze ? kevI akhaDa zAti vyApatI haze? kevI ananya sthiti adara anubhavAtI haze? tenI vyAkhyA karavI azakya che. AvI amRtarasane varasAvanArI vANImAM asAdhAraNa baLa hoya che eka sAdhAraNa sAre vaktA paNa zrotA samAjane doravI zake che te pachI jyA zamarasanA ghUMTaDA bharAtA hoya, jyA zAtijaLanA kuvArA UDatA hoya, tyA zAta jaLanA jaLakaNo cAre tarapha UDI rahyA hoya ane jyA AkhA vAtAvaraNamAM zAti ane zamanI vibhUtio jAmI gaI hoya tyA zI sthiti thAya? e vANInu baLa kevu hoya ? pAtrIzaguNayukta e vANI hRdayanI ArapAra UtarI jAya ane manane halAvI nAkhI zAtimAM taraboLa kare emA jarA paNa Azcarya pAmavA jevuM nathI vaLI e vANI ati "ramya che, e sAbhaLatA manane ane kAnane Anada upajAve tevI che, manane vaza karI le tevI che ane A bA jIvanane jhaNajhaNuTa karAve tevI hoI khUba vineTa karAvanArI che. prANIne ramya bhAga sAbhaLavI game che, karkazatA hoya to majA AvatI nathI bhagavAna bole tyAre tuccha bhASAprayoga kadI karatA nathI. e devAnupriya", "bhavya" Adi sudara zabdone prayoga karI prANIne upadeza Ape che. emanI bhASA keTalI priyaramya hoya che te temane koI paNa bhASApraga vicAravAthI barAbara samajAya tevuM che vaLI dareka prANI pitAne samajAya tevI bhASAmAM bhagavAnane upadeza sAbhaLe eTale ene temAM rasa paDe che. paramAtmAnI vANuMnA pAvIza guNe A sthaLe vicAravA yogya che e kAraNe e bhASA khUba ramya, vinedakArI ane Anada ApanArI lAge che. AvI asAdhAraNa baLavALI vANuM pragaTa karavAnuM kAraNa eka ja hoya che upara varNana karyuM tevA bhaya kara vana-ja galamAM bhUlA paDelA-rakhaDapaTTe caDhelA prANIone sthira karavA, emane rakhaDapaTTo aTakAvavo ane emane A bhavaprapamAthI mukta karI nira taranI zAti maLe evI sthiti samajavavI. { AvI vANI tamAruM rakSaNa kare ! thartA kahevA mAge che ke asAdhAraNa vIryavatI evI bhagavAna zrI tIrtha karadevanI vANI tamAruM rakSaNa kare. bhAva e che ke-zrI tIrthAdhirAjanI evI suMdara sAta vANI bhavATavImA bhaTakavAthI dUra rahevAnuM tamane baLa Apo ! grathanA Ara bhamA (1) AzIrvAda, (2) namaskAra athavA (3) vastunirdeza e traNa athavA traNamAnI eka bAbata batAvavAne ziSTa sa pradAya che kAmariyavinino vApi tamurNam eTale rathanI zarUAtamAM kA te koI prakArano AzIrvAda apAya che athavA koI ISTadevane Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zAMtasudhAA namaskAra karavAmA Ave che athavA grathamA kayA viSaya che tenA prastAva karavAmA Ave che A prAcIna Arya paddhati sadhA pUrvakALanA graMtheAmA svIkArAyelI jovAmAM Ave che graMthakAra zrI vinayavijayajI upAdhyAye A traNe khAkhatAne samAveza A prathamanA zleAkamA karyAM jaNAya che 'tamAru rakSaNa kare' ema kahIne teezrIe hRdayapUrvaka AzIrvAda mahApuruSa tIrthAdhirAjane nAme ApyA che. A AzIrvAda thayA. tIrthAdhirAjane 'kAruNyapuNya AtmA' karuNAbhAvathI pavitra thayela AtmAvALA khatAvIne ane teozrIe karelA vANInA prasAra ramya che, Anada utpanna karanAra che, sAbhaLatA vinAda karAve tevA che ane kAna ane manane rasamA tarameLa kare tevA che e dvArA tIrthAdhirAjane emaNe hRdayapUrvaka namaskAra karyA che ane vastunirdeza temaNe 'sudhArasakira' zabdathI karyAM jaNAya che. A graMthamA zAtasudhA - zamaamRta bharyAM che. enu nAma zAtasudhArasa che ane e viSaya A graMthamA AvanAra che eneA atra digdarzana pUratA nirdeza karyA che. A prastAvanAmA e hakIkata-vastunirdeza haju vadhAre karavAnA che, atra te mAtra tene sucavela ja hAya tema jaNAya che. AvI sudara rIte dhanI zarUAta karavAmA AvI che bhavATavInI viSamatA kharAkhara lAgu paDatA cAra vizeSaNeAthI khatAvI temA bhUlA paDelAne ThekANe lAvanAranu adbhuta, TUMku, muddAsaranu vana karI emanI amRtasarakhI vANInI praLa sA karatA ane ene pAlanasvabhAva khatAvatA emaNe viSayanaMda za karI dIdhA che ane sAthe jaNAvI dIdhu che ke pAte je 'zAtasudhArasa' graMthanI racanA kare che te asAdhAraNa AtmabaLavALA ane karuNArasanA bha yAra zrI tIrAjanI amRta vANIne anusare che ane je vANIneA paramAtmAe vistAra karyo che e ja vANIne anusarI pAte pazu enA bhAvane khatAvaze. e sudhArasa-amRtarasa kevI bhUmikA upara jAme-jAge te have batAve che 2 A graMthanu nAma zAMtasudhArasa' zAtaJanu rasatva sAhityamA mahAprayAme siddha thayu. e rasa kAI sAdhAcchu matanI cIja nathI, e prApta karavA e kAI baccAnA khela nathI, e kArDa hAmajI-lAmajInA kAma nathI. e zAtarasa jAge kevI rIte? kAne name ? ane tyAre tame ? e vAta thacakartA pote ja kahe che. ene graMthanA viSaya pratipAdana karavA che eTale enI sAthenA sava sa kha va tene khatAvavA ja rahyo. ahu bhavya rIte e pAtAnI hakIkana rajU kare che. tenI pratipAdanarAlI paNa kharekhara vicAravA yAgya che A AkhA sasAra meAha ane viSAde utpanna karelA jherathI AkuLavyAkuLa thaI gayele che. kaoNva, mAna, mAyA, lAbha, hAsya, zAka, kAmabhAga vagere maneAvikArAne pariNAme prANInI nirNayazaktimAM je ulaTabhAva Ave che athavA tA niya-zakti mukti thaI jAya che te mAnya-ajJAnajanya che A mAha'nu sAmrAjya AkhA jagata para cAle che buddhi ane niya gatimAM bheda pADavA e mAhanuM kArya che 'hu ane mAru' e ene maMtra che ' viSAda ' paNa mejhane pariNAme ja Ave che. mAdA paDIe tyAre khUba viSAda thAya che ane jANe phAI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA divasa jagyA ja na hoIe tevuM lAge che sagAsnehInA dukhathI ke maraNathI paNa viSAda thAya che. A maharAjA rAga-depa utpanna kare che, te bane maLIne cAra kaSAya utpanna kare che ane ene laIne AkhA jIvanamAM jhera bharAI jAya che. khAru khATu thayeluM jIvana buddhino viparyAsa kare che ane viSAda-zoka jIvanane kaDavu banAve cheA meha ane viSAdanuM jhera AkhA jagatamAM bhareluM che. mAtra enI jarA upara jaI avalokna karIe to ja A jhera samajAya-oLakhAya tema che. AvA jherathI bharelA saMsAramAM zAMtasudhArasa prApta karavo ghaNo muzkela che. enAM svapna AvavA paNa muzkela che. are! TUMkamAM kahIe to ene jhabakAro thavo paNa azakya che. have mAtarasanI prApti vagara to A duniyAmAM koI kharo rasa paDe tevuM nathI bAkInA sarva rasa to kSaNika che, AvIne-jhabakIne UDI janAra che ane duniyAdArImAM kahevata che ke rasanA te caTakAM hoya, kAI kuMDAM na hoya, e kahevatane kharI karanArA che caTakA paNa upara uparanA ane AvIne besI janArA hoya che. zAtarasa ja khare, lAkhA vakhatano ane cirasthAyI asara mUkI janAro che. ' Avo zAtarasa a dara jAge kema? jAme kema? ane Take kema? duniyAnI najare DAhyA lAgatA mANasane barAbara joIe to teomAnA ghaNuMkharA eka athavA bIjA manovikArane vaza hoya che. keI salAha levA lAyaka lAgatA hoya chatA pitAnA dhana ke buddhinA madamAM paDelA hoya che, keI lebhane vaza hoya che, koI strInA pAzamAM paDelA hoya che, koI marI gayA-marI gayA" evuM mAnI niratara kakaLATa karatA hoya che kaI khoTA da bhI heya che, keI dhamAlIA hoya che, kaI krodhI hoya che, koI mazkarA hoya che, keI bIkaNa hoya che, keI vAta vAtamAM chakI janArA hoya che ane keI uparathI sabhya jaNAtA hoya paNa tenA jIvanane abhyAsa karatA ati su-tuccha-pAmara mAlUma paDe che AvA mANasomAM zAtarasa kema jAme? e game teTalu bhaNelA hoya, game tevA grejyueTa thayelA hoya, vizvavidyAlayanI aneka upAdhio dharAvatA hoya, nyAyAsana pAse akkalane cakkaramAM nAkhI de tevI dalIla karanArA hoya, mutsaddIgIrImAM sAmAne thApa khavarAvanAga hoya-paNa ate enAmAM zAtarasa jAmato nathI. jAmavAnI vAta zu karavI ? enAmA zAtarasa skurato paNa nathI, dekhAva paNa detA nathI, camakAre paNa karato nathI. vAstavika hakIkata e che ke - A zAtarasa vagara A jagatamAM nAmamAtra paNa sukha nathI ApaNe sarva sukhane IcchIe chIe ane sukha pAchaLa doDIe chIe ane ene meLavavAnA valakhA mArIe chIe, paNa kharu sukha oLakhatA nathI ane kSaNika sukha mAnI temA rAcI jaIe chIe bhartuhari kahe che tema vyAdhinA pratikArane ApaNe sukha mAnI laIe chIe. kadAca khAvAmAM dUdhapAka-pUrI ke rasareTalI maLe to temAM sukha zu ? ane hAramaniyama, dilarubA, nAca sAthe gAyana sAbhaLIe temAM sukha zu ? strI sAthe viSayAnada Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAMtadhArma bhAgavIe emA paNa sukha zu ? ane bhramaranI jema game tyA rakhaDIe evA cArInA dhadhAmAM paNa Ana ze ? A prANI kharA sukhane eLakhatA nathI ane samajyA vagara sukhanA AbhAsa pachavADe dAvA kare che, vAstavika sukha te Atmika AnadamA che. e cirasthAyI che ane pachavADe kacavATa vagaranu che. e sukha zAtarasa vagara nAmamAtra pazu maLatu nathI. Avu kharu sukha meLavavAnA upAya have vicArIe. sukha meLavavA mATe keAI gajamArga sApaDe te majA Ave e sukha bhAvanAthI sApaDe che ema jete atulya sukha maLyu che te anubhavathI kahe che. ApaNe kaI vastu prApta karavI hAya tA tenA mULA zeAdhavA paDe che tyAre A bhAvanA te zI cIja che ? te kharAkhara samajavu ghaTe. mALyatte tti mAvanA "sa sAra uparathI vairAgya utpanna karavA mATe manamA vAvAra jenu smaraNa karavAmA Ave ane te dvArA A sasArakha dhanathI AtmAne mukta karavAmAM Ave athavA AtmAne meAkSa sanmukha karavAmA Ave te bhAvanA samajaNa ane jJAna vagara kAI paNa kriyA enA vAstavika AkAramAM thaI zakatI nathI, ApaNe keNu chIe ? kayA chIe? ane zA mATe chIe ? ane A AkhA nATakane kho artha zuM che? e kharAkhara vicAravAnu kSetra bhAvanA che. ApaNe pravezakamA je prazno upasthita karyA che tene javAkha bhAvanA Ape che e bhAvanAne kharAkhara vicAravAnu kAraNa e che ke e dvArA ApaNe sAme jovAne badale ada2 dvetA zIkhIe chIe anyathA ApaNane kAI pIDA kare te ApaNe tenA upara cIDAie chIe. evI rIte dareka khAkhatamA upara uparanA khyAla karavAnI ja ApaNane Teva che. A Teva bhAvanAthI maTe che bhAvanA ApaNane adara zvetA zIkhave che. vastune badale vastunA kAraNa taraphe ApaNune laI jAya che. kUtarAne lAkaDI paDe eTale e lAkaDIne karaDavA dADe che, e tenu ajJAna che lAkaDI kayA gunhAne khadale paDI te zeAdhavAnu tene mana ja thatu nathI mAharAjAe paNa A jagatamA evu ajJAna phelAvyu che ke ApaNI dazA teNe lAkaDIne karaDavA deADanAra kRtarA jevI ja karI nAkhI che jyAre A graMthamA kahevAnI bhAvanA upara vAvAra smaraNa-citavana thaze ane vastu tema ja sabadhe kharAkhara eLakhavA prayatna thaze tyAre AnavRtti aTakaze zAtarasanI jamAvaTa kharAkhara karavA mATe A vairAgyane utpanna karanAra ane AtmAne meAkSa pamADanAra bhAvanAe bhAvavI ghaTe " bhAvanA vagara vidvAna mANasanA manamA paNa zAtarasa jAgatA nathI, UThatA nathI ane jAmatA nathI ane zAtarasa vagara jarA paNu sukha nathI, tethI jene duniyAdArInA zRgAra, hAsya, vIrarasa karatA paNu bahu AgaLa laI janAra zAMtarasanuM mahattva samajAyu heAya tene mATe bhAvanA khahu agatyanI cIja che e bhAvanAo vagara vidvAna paNa sasAramA rakhaDI paDe che, e vagara bhaNelA mANase paNa sa`sAramA ATA mAryA kare che ane enA zAtarasane mahimA enA magajamA ke vicArabhUmikAmA AvatA nathI. vAra Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA bhAvanA' A graMthane viSaya che, enI zakti keTalI che te atra batAvyuM. bhAvanA vagara zAtarasa jAme nahi ane zAtirasa vagara kharuM sukha maLe nahi. bhAvanAnI A jIvanamAM teTalA mATe keTalI jarUra che ? samaju bhaNelA-gaNelAne paNa ene mATe keTalI cIvaTa rAkhavI ghaTe e batAvavAnI sAthe graMthartAe praratAvanAmA "vastunideza karyo che. 3. vidvAna buddhizALIne udezIne e vAta taddana judA AkAramAM graMthakartA kahe che emaNe grathanA viSayanI viziSTatA batAvI che ane zAtarasa vidvAnomAM paNa jAme e emanI Atare chA che mArA vicakSaNa bhAIo ! buddhizALI mahAnubhAvo ! tame A sa sAramAM rakhaDyA kare che, ATA mAryA kare che ane hisAba vagaranA cakkare caDe che ghaDIkamAM tame aneka rUpe hAthI, ghoDA, gAya, baLada, bakarInA veza grahaNa kare che, vaLI kaI vAra magara ke mAchalA thAo che. koI vakhata kAgaDA-piopaTa thAo che, vaLI kaI vAra vanaspatimAM jAo che, kaI vAra jaLamA jAo che, koI vAra kIDI, mAkaDa, macchara thAo che, vaLI keI vAra manuSya thaI jAo cho tame AvI rIte corAzI lakSa nimA ATA mAryA karo che tame Ama cAre tarapha cakkara cakkara pharo che paNa tethI tamane phera Ave che - cakkara Ave che? ane tamane trAgra thAya che ? AvA cakkarathI tame kharekhara thAkyA che? tamane kAI kaTALo Avyo che? vaLI A saMsAramAM jarA vAra sukha maLe, pAcho viyoga thAya, herAna herAna thaI jAo, raDe, kakaLA, mu jhAo, chAtInA pATIA bhI sAI jAya evA trAse thAya ane vaLI jarA tamArI mAnelI sagavaDa maLe eTale ene tame sukha mAne che, paNa je sukha pachavADe dukha hoya ja nahI evu ana ta sukha tamAre prApta karavuM che ke atyAre je maLe temAM hAlavu che ane AgaLa je thAya te joyu jaze ema dhArI vAta paDatI mUkavI che? tamArA jevA samajunI A cakrabhramaNanI dazA hoya? deDIdaDIne pAchA paDe che ane vaLI pAchA tyAM ja ATA mAre cho! tamArA jevA vidvAna, pAca mANasamA pUchavA lAyaka mANasanI A dazA hoya? tamAre kharu sukha kharekhara meLavavuM che? cheDo kadI na Ave ane sukha, sukha ane sukha anubhava e dazA prApta karavI che ? che je tamane A rakhaDapaTTI para kharekhara kheda Avyo hoya ane tamArA manamAM sAcu sukha haMmezane mATe maLe evI icchA tIvra svarUpe thaI hoya to huM tamane tene raste batAvuM. tame kharekhara Atura he te mArI pAse teno rasto che graMthartA kahe che ke me A mArA zAMtasudhArasa grathamA zubha bhAvanAono rasa ThAsI-ThAsIne bharyo che e tame barAbara sAbhaLo. ema karaze eTale tamArI je kheda dUra karavAnI ane avinAzI sukha prApta karavAnI IcchA che e saphaLa thaze e bhAvanA kaI kaI che ane te bhAvavAnu pariNAma zuM Avaze te AgaLa A prastAvanAmAM ja 2 thartA kahevAnA che Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtarasudhArama ahIM "mAre A graMtha sAbhaLe" ema kahevAno hetu jijJAsA jAgRta karavAno che. meM A graMthamAM zAtasudhAno rasa ThAsIThAsIne bharyo che ane e jevo "me jANo ke anubhavyA te tamAre mATe ahI sa grahI rAkhe che. A vAkyamAM kaI jAtanuM abhimAna nathI. jevI bhAvanA siddhi gaNIne thaI hatI ke jJAna, darzana, cAritra-vimaLAlaka jana, taprItikara pANI ane paramAna khUba ApavuM, potAne bhaviSyamAM maLyA kare te mATe Apavu. Apela maLe che e nyAye viziSTa svArtha sAdhavA ApavuM, e ja dazAmA vatI zrI vinayavijaya upAdhyAya kahe che ke tame A mAro gratha sAbhaLo tame e barAbara sAbhaLazo te tamArA sthaLa satApa nAza pAmI jaze ane tamane ajarAmara mukha ana takALa mATe avyAbAdhapaNe niraMtarane mATe maLaze kharI rIte te AvA graMtha sAbhaLavA mAtrathI prANano uddhAra thaI jato nathI, paNa uddhAranI dizAe tene doravAno upAya to e ja che A prANI jo Avu Avu sAbhaLato thAya ane jarA a dara UMDo Utare to pachI eno mArga ane jaDI Ave A vAta mAtra mArga upara laI AvavA khAtara kahI che prANI mArga upara Ave to pachI ene aneka rastA ughADA che ane e ene zodhI laI zake tema che. bhAvanAonuM baLa evuM che ke eka vAra jAgI to pachI aMdara UMDA utArI de ane prANI viveka prApta karI le to pachI samaju mATe jarA paNa ciMtA rahe nahi mAtra e "ha baga dhArI dUra nAsato na phare teTalA pUratI A sAbhaLavAnI preraNA che ane A Azaya emA ramaNa karAvavAne che 4 gra tharnA haju paNa potAnI prArthanA AgaLa vadhAre che bahu sArA zabdomAM suMdara rIte preraNA kare che uparanA lokomAM prANIne buddhimAna ko buddhithI prANIne viveka Ave che, paNa te tene sadupayoga kare te. ahI e su dara buddhivALAnA mananA vicAre paNa suMdara hoya che, tene udezIne kahe che. prANIne sabodhana karatA tene "sudara cittavALAsuMdara cittama diranA mAlika " evA madhura zabda bolAve che A prANI atyAre to saMsAramAM rakhaDato phare che ane buddhino durupayoga kare che, chatA thartAno Azaya ene raste lAvavAne che, tethI e tuccha zabdomAM Ama traNa karatA nathI, e ene narakAdhikArI ke bhramita cittAvALA ke viSayavidhyAmAM ramanArA kIDA kahIne bolAvatA nathI, paNa ene madhura bhASAmAM kahe che ke tame sudara mama diranA mAlika cho, tame sArAsAra samajI zako eTalI buddhizaktinA svAmI cho, tame popakAra-sadAcAra-nItimAge tamArA vicAre doravI zake eTalI tamArI buddhi che ane evA vicAro tame karI zake tema cho tame evA nirmaLa mananA mAlika cho ane dhAre to buddhino sAro upayoga karI zake tevA cho tethI ja tamane Ama traNa karI, vijJapti karI. prArthanA karI A anubhavasiddha, sAcA sAdA ane tamArA pitAnA mArga para AvavA tamane prArthanA karavAmAM Ave che . prAcIna mahAna lekhake tuccha bhASAmAM AmatraNa karavAnI rIta pasaMda karatA nahotA vAcanAra ke sAMbhaLanAra prathama dRSTie viruddha paDI jAya ane grathamA AgaLa na vadhe to Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 prastAvanA lekhakano prayAsa niSphaLa jAya che sudara lekhake kadI lokasamAjane asAdhyanI koTimAM gaNatA nathI, pitAnI pAse sArI vAta hoya che te ghaNI mIThI bhASAmA muddI na cukAyA tevI rIte spaSTa AkAramAM rajU kare che. bhASAsauSThava kadI cUkatA nathI ane tene mATe khAsa cIvaTa rAkhe che bhavya vicAraka' sudara manomadiranA mAlike ! A graMthamAM kahevAnI bAra bhAvanAo tame tamArA manamAM dhAraNa kare jema dhanavAna mANasa potAnA gaLAmAM amUlya motInI mALA dhAraNa kare che tema A bhAvanArUpa mautikamALA tamArA manoma diramAM dhAraNa kare hRdaya upara dhAraNa karelI motInI mALA anya jenArane suMdara lAge che ane paheranAranI najaramAM Akho vakhata rahe che tevI ja A bhAvanAratnamAlikAnI sthiti che e manamAM dhAraNa karanArane anaMta sukha Ape che ane enA vAtAvaraNamAM rahenArane adabhuta zAMti Ape che eTalA mATe e bhAvanAvALA tamArA manoma diramAM dhAraNa kare e bhAvanAo kevI che? e "mRtapAvanA che emAthI ghaNuM bhAvo prApta thAya che (1) e sAbhaLavAthI kAnane pavitra kare tevI che ghaNI hakIkata evI hoya che ke e sAbhaLatA ka TALe Ave, du kha thAya ane evI vAta na sAbhaLI hota to sAru evI vRtti thAya che A bhAvanAo te evI che ke e sAbhaLatA atizaya Anada Ape che ahI eka vAta jarUra karavA jevI che. e sa ba dhI vizeSa vivecana te upodaghAtamA thaze, kAraNa ke enuM sthAna tyA che 2thakartAe A bAra bhAvanA tathA dharmadhyAnane anusadhAna karAvanAra bIjI mithyAdi cAra bhAvanAo bahu suMdara rIte batAvI che emaNe pratyeka bhAvanA para ATha athavA navA sudara zloko bhinnabhinna pracalita chadamAM lakhyA che ane tethI pATha karavAmAM sugama che enI bhASA hadayasparzI ane vicAra kare to a ta karaNamAM ArapAra Utare tevI che. vicAra na kare to paNa kAnane pavitra kare tevI tenI zabdaracanA che tyArapachI pratyeka bhAvanA para emaNe eka aSTakagIta mUkyuM che e je enA cAlu rAgamAM gavAya to kAnane kharekhara apUrva AhvAda Ape te tene rAga che e suMdara rIte gavAya che ane tAla suranI keLavaNI vinAnI paNa cAlu dezamA gAI zake tevI tenI racanA che A hakIkta para carcA to ghaNI karavAnI che, te tenA sthAna para thaze atra kahevAnI vAta e che ke e vidvAnonI carcA bAjue rAkhatAM paNa A bhAvanAo kAnane khUba majA Ape tevI che, Anada Ape tevI che, pavitra kare tevI che eka vakhata koI dezI rAgo jANanAra pAse tenA laya jANI laI, temAM gAvAmAM Ave to khUba majA Ape tevI che e gIta asala ustAdI rAgamAM paNa gavAya tevA che ane enA chado sAdA sarala ane cAlu hovA uparAMta enI racanA evI sarasa che ke eka be vakhata Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa cha denuM punarAvartana karI gayA pachI e kAna sAthe athaDAyA ja karaze, aMdara gAna utpanna karaze ane bhUlavA prayatna karavA chatA paNa samaraNamAM cUMTI jaze Anu nAma "zrutapavana" kahevAya. (2) emA bIje paNa bhAva che e zrata eTale sAbhaLI hoya te sAMbhaLanArane pavitra kare che. kAna ane kAnano dhaNI eka ja che, chatA kAnane pavitra karavA e judI vAta che, sAbhaLanArane pavitra kare e judI vAta che, te vicAra karavAthI samajI zakAze. (3) zrata eTale jJAna tIrthAdhirAje kaheluM ane gaNadharoe gu thelu Akhu anuganu zAstra jaina zAstramAM ene "zrutajJAna kahevAmA Ave che ne thatajJAnathI A bAre bhAvanA pavitra thayelI che. TUMkamAM kahIe to e koIe potAnI kalpanAthI UbhI karelI-jeDI kADhelI vAta nathI, paNa zratano viSaya thayelI che ane siddha vastuomAMthI siddhahastadvArA sAMbhaLIne nodhAI cUkelI che (4) athavA keInuM jJAna barAbara na hoya to tene barAbara karI ApanAra, tenAmAM viveka utpanna karanAra ane tenA uparaceTIA kRtajJAnane yathArtha zrata karI pavitra karanAra hAI e jAte parama pavitra che. jJAna ane ajJAnano phera ahIM spaSTa mAlUma paDe che. AvA aneka artha nIkaLI zake evo e zabda che. bhAva samajAya tevuM che AvI zratane pavitra karanArI bAra bhAvanAo manamAM dhAraNa karo ema lekhaka mahAtmA kahe che. uparanA (trIjA) zlokamAM bhAvanAne sAMbhaLavAnI sUcanA karI. A (cAthA) lokamAM manamAM dhAraNa karavAnI vAta karI vAta e che ke mAtra sAbhaLavAthI lAbha to thaze, paNa kharo lAbha te ene manamAM UDI utArI, ene jIravavAthI thAya tema che. bhAvanA jIravAya kema? enI kaLA paNa A graMtha vAcavAthI ane emAM UDA UtaravAthI sApaDaze AvI bhAvanAone manamAM dhAraNa karavAthI lAbha za? ane enuM pariNAma zuM ? e vAta have lekhakazrI pote ja kahe che A sa sAra-araNya jenu varNana prathama zlokamAM karavAmAM AvyuM temAM aneka jALAMjhAkharA vagere che, para tu emA kapalaDIo paNa che e zodhavI paDe tema che paNa zeAdhanArane jarUra maLe tema che ane samatA kalpavelaDI to evI che ke eka vakhata zodha karavAthI e maLI jAya to pachI tenI pAsethI samatA-zama-sa vega vagere aneka phaLa maLI zake tema che. kalpavRkSano evo svabhAva che ke e mAganArane mAgyA phaLa Ape samatAlatA pAsethI te cAritrarAjanA parivAranA aneka phaLa maLe tema che enA phaLanuM varNana upamiti-bhavaprapaMcA-sthAnA prastAvamA vistArathI karyuM che e samatA-kalpavelaDInA phaLa prApta karavA mATe e velaDIne ugADavI joIe ane ugADavA pahelA ene oLakhavI joIe. e samatAlatAmAM asAdhAraNa zakti che. e kahevAya che te ThaDI-zAMta, kAraNa ke samatAnA vAtAvaraNamAM zAti hoya che, paNa enI gati adbhuta che ene a grejI bhASAmAM Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAna 27 Driving power (ga-zakti) kahe che e vega, e baLa, e ya cho jene prApta thAya enI Atmika pragati ghaNI vadhI jAya che ane e karmane to cUre karI nAkhe che. e samatAnA pratApe prANI ariha ta-ahaM ta thAya che, e karmarUpa duzamanane nAza karanArakADhI nAkhanAra bane che ane e zAzvata sukha prApta karanAra thAya che. AvI adabhuta zakti samatAlatAmAM che ane te sArI rIte jANItI che. keI kharA cagInI sanmukha jatA eno khyAla Ave che, mahAtmA puruSomAM eno sAkSAtkAra dekhAya che ane traSimuniomAM ene prabhAva emanA vartana ane vacanothI jaNAI Ave che jyAre mAna-apamAna sarakhA gaNavAnI Teva paDe, jyAre paththara ane suvarNa upara samabhAva thAya, jyAre stuti ke nidA upara eka sarakhI vRtti Ave, jyAre sagavaDa-agavaDamA mananI eka sarakhI vRtti TakI rahe tyAre kharI samatA-zAMti prApta thAya che enuM AbehUba varNana cogIrAja Ana daghanajIe zAMtinAthanA stavanamAM karyuM che. enA pariNAme kevI manodazA thAya che te gazAstranA praNetA zrI hemacaMdrAcArya vItarAgatetramAM varNavyuM che. AvI adabhuta vIryavatI suprasiddha pariNAma jaNAvanArI samatAlatA A bhava-kAnanamAM prApya che, paNa atyAre ene vega moharAjAe dabAvI dIdho che-chupAvI dIdho che-dATI dIdho che. meha kapAya vagere aneka vikAne janma Ape che e vikArone pariNAme prANI rAgahepamAM paDI jAya che ane rAgadveSa e sAcI nirNayazaktinI ADe Ave che eTale vAta e thaI ke sAdhAraNa phaLa ApanAra ane suprasiddha mahimAvALI samatAlatA tamArA sa sAra -araNyamAM-bhavakAnanamA che, paNa te tamArAmAM mahinA jerathI UgatI nathI-jAmatI nathIvadhatI nathI. ane te kema vadhe? enA mULamAM rAga-dveSa evuM jhera reDe che ke enA mULa baLI jAya che athavA aradhA-paradhA bhaLI jAya che kaI latAnA mULa baLI jAya eTale eno pAyo ja nakAme thaI jAya che ane e vadhatI aTakI jAya che. jo tamAre A samatAlatAne ugADavI hoya, je tamAre enA phaLa cAkhavA hoya, je tamAre atyAranI sava gUMcavaNano ata hamezane mATe ANavo hoya to mahAnubhAvo! tame A kahevAze te bAra bhAvanA manamAM barAbara bhAva, ene tamArA vicArakSetramAM barArbara sthAna Ape ane ene vAra vAra jamAvo, vagara aTaka jamAvo, ene niratara abhyAsa kare ane ene manoma diramAM sthAna Ape vAtane sAra e che ke A bAra bhAvanAo tame nira tara bhAve A lokamA bAra bhAvanAnI vAta karI che e vAta vicAravA jevI che. A graMthanI asala ceAjanA bAra bhAvanA sa ba dhI ullekha karavAnI haze ane pachI cAra bhAvanA pachavADe lakhavAno vicAra thayo haze evuM anumAna thAya che-te sa ba dhI upodaghAta juo * 5, e samatAlatA prApta karavA jevI to kharI, paNa jyA gAmamAM pesavAnA ja vAMdhA hoya tyA e kema bane ! maharAjAe enI zI sthiti karI che te ApaNe joyuM. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAtasudhArasa have eno a kura-enuM bIjAropaNa thavomAM ghaNuM vAdhA che te batAve che. badhI vAtane sAra e che ke game tema karIne "samabhAva prApta karavo joIe A ja jha thanA lekhaka upAdhyAya zrI vinayavijayajI upAdhyAya puNyaprakAzanA stavanamAM kahe che ke - samatA viNa je anusare, prANI puNyanA kAma; chAra upara te lIpaNuM, jhAkhara citrAma; dhanadhana te dina mAha. emanA samakAlIna upAdhyAya zrIadyazavijayajI mahArAja phodhanI sakjhAyamAM *upazama sAra che pravacane, sujasa vacana e pramANe re, e sama athavA zama zuM che eno khulAso paNa samASTakamAM zrImadyazavijayajI Ape cheteo kahe che - vikalpaviSayottIrNa', svabhAvAlambanaH sadA / jJAnasya paripAko yaH, sa zamaH parikIrtitaH // "vikapanA viSayathI UtarI gayela ane svabhAvanA avalabanane grahaNa karanAra je jJAnane paripAka te zama kahevAya che ? matalaba, samabhAva vagara sarva kiyA vastuta nakAmI thAya che kacarA upara lI paNa jevI thAya che yuddha karelI na hoya tevI bhI ta upara citrAmaNa jevI thAya che, e sama che eTale emAM koI jAtanA viSe thatA nathI AtmA enA mULa svabhAvanuM avalabana kare che. bhaNayAgayAnu-sarva jJAnaprAptinu phaLa che ane AkhA jaina zAsanano sAra che. kaI paNa prakAranA vikArarahita ane ekasarakhA pariNAma thAya tene "sama" athavA "zama" kahevAmAM Ave che. have manane vicAra karIe to sAsAki prANIonA manamAM Arta ane raudra dhyAna cAlyA kare che bahu sakSepamAM kahIe to te banne dhyAna apadhyAna che ane te nIce pramANe vyakta thAya che. Atti dhyAnanA cAra prakAra - 1 game tevI vahAlI cIjono nAza thAya te pachI athavA pahelA tenuM citavana-ISTanAza 2. name tevI vastu ke mANasonA sAga-bhUtake bhAvInA citavana-citA-"aniSTasaMyoga ku vyAvi thaI gayo hoca tenI citA, davA, vyAdhi thavAnI kalpanA, maraNabhaya gapratikAra? 4. mAruM zuM thaze ? huM enA upara gujAre karIza? du kha Avaze to zuM thaze ? "nidAna karaNa-AgAmIciMtA. raudradhyAnanA cAra prakAra - 1 anya jIvane mArI nAkhavAnA, dukha devAnA, karthanA karavA-karAvavAnA vicAra-hisAnuba dhI. 2 jUThuM bolavuM, chetarapiMDI karavI, khoTo Aropa mUko vagere vicAra-mRpAnuba dhI. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 3. pArakA dhana ke cIjane upADavA, tenI rajA vagara cArI karavI, ghATa ghaDavA-cauryAnukha dhI. 4. lAlane tAbe thaI tRSNA vadhAravI, parigraha AzA-tRSNAnA vicArA karavA te-parigrahAnukha dhI, A Artta-raudra dhyAnanu svarUpa vistArathI jaina dRSTie yAga'mAM (pR 131mAM) Apyu che. AvA Artta-raudradhyAnanA pariNAme-vicAraghaTanAe-cAlatI heAya te kharekhara agni jevI che. e bhAvanAzIla (bhAvuka) viveka-sadasadvicAArUpa sudara maMdirane mULamAMthI khALI nAkhe che. jyAM Artta-raudradhyAna enA kAI paNa AkAramA manamAM vartatu heAya tyA bhAvanAzIla vivekarUpa saudaryanA nAza thaI jAya che. je manamAM Anta-raudra dhyAna enA eka paNa prakAramAM vartatu hAya che tyAM vivekanA nAza thAya che. prastAvanA A prANI viSayamAM leAlupa che. ene indriyAnA viSayAmAM khUba Anada Ave che, enA anata guNavALA AtmA eTale khadhA vibhAvadazAmA paDI gayA che ke ene srIsa ga ke suMdara bhAjana, navanava padArthoMdana ke sudara zravaNAdikamAM rAga thAya che, temA e masta thaI jAya che, temAM e ekarUpa thaI jAya che. AvA vibhAvadazAmAM lapaTI gayelA AtmAnA manane! vicAra karIe te! e Artta-raudra dhyAnamA paDI jaI enA maLatA agnimAM bhAna bhUlI jAya che, ene viveka nAza pAme che ane e emA eTaleA lubdha thaI jAya che ke enAmAM samatA AvatI nathI. are ! vAta tyAM sudhI thAya che ke enAmAM samabhAvanA aMkurA paNa phUTatA nathI. jyAM mULIAne aMkuro paNa na phUTe tyAM jhADa UgavAnI te vAta zI karavI ? ane nAnA cheDa UgavAnI paNa AzA kema rahe? koI paNa sAdo dAkhalA laI e manamAM kAI upara vaira thayu eTale pachI zA zA vicAra Ave ? kevA kArasthAne sUjhe ? kevI cAjanAe ghaDAya? keTalA geATA vaLe ? athavA mAna meLavavAnI AzA thaI pachI keTalA 4 bheA karavA paDe ? kevA dekhAvA karavA paDe? keTalA DhAMkapichADA karavA paDe? keTalA geATA vALavA paDe ? duniyAdArInA eka dAkhaleA laI e AtmAnA vibhAvaramaNanI eka sthiti pIe. pachI jue te emA gUcavaNu, goTALA, dabha, dhamAlanA pAra nahi rahe viSayamAM ramavAnI lAlupatA hAya ane mana vikArathI bharelu hAya, viveka khaLI gayeA hAya pachI emA samatA kayAMthI Ave ? kema Ave? kaye raste Ave ? dhyAnamA rAkhavAnu che ke A sarva vAta vidvAnAne paNa ekasarakhI rIte lAgu paDe che. e game teTalu bhaNela hAya, eNe dravyAnuyAga ke gaNitAnuyAganA graMthA vAcyA hoya, eNe jJAnavijJAnanA abhyAsa karyAM hAya, paNa je te viSayamA Asakta hAya ane enA manamA kAI paNu maneAvikAra hAya te enAmAM samabhAvane akura paNa UgatA nathI. A zamAkura ugADavA mATe prayatna karavA, enI dizA samajAvavI--e A graMthanA uddeza che. have e zamAMkura jagADavA-ugADavA mATe bhAvanAnI jarUra che e vAta teA upara khatAvI dIdhI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa che bhAvanAnA cAlu abhyAsathI "zama jAge, e vAta A prastAvanAmAM karavAnI che. e kyAre thAya te sakSepamAM have batAvI, chevaTe A graMthamAM kahevAnI bhAvanAne nAma-nideza karaze. ahI vAta e karI ke durbAna karanAra viSayAsaktanA manamAM atizaya prayatna hovA chatAM samabhAva mULIA paNa nAkhato nathI 6. uparanA blekama viSayavAsanAmAM paDI rahelAnI vAta karI. ethI UlaTI rIte je jJAnIne Azaya vivekarUpa amRtano varasAda varSAvanAre thaI jAya che te prANInA saba dhamAM lokottara sukharUpa phaLane ApanAra sadbhAvanArUpa kalpalatA dUra rahetI nathI. matalaba, evA prANIne lokottara sukha jarUra prApta thAya che. badhI vAtano AdhAra adaranA Azaya upara che. bAhya daSTie samAna kriyA karanArane phaLamAM ghaNo phera paDe che. be prANIo dUdhapAka-pUrI khAtA dekhAya che jenAranI najare e banne eka ja kriyA kare che chatA eka mahAmalina karma bAdhatA hoya che ane bIjo karmano nAza karato hoya che. eka AvI paDela vastu khAtA hoya che, paNa e zarIrane bhADu Apate hoya che ane bIjo adarathI rasa jamAvI, svAda karI, gRddha thaI, gImArIne khAto hoya che. eTalA mATe adarano Azaya zu vate che ? mana kyA che? e vAta para ghaNo AdhAra rahe che je prANano Azaya khAsa karIne jJAnamaya thayela hoya, ane jJAne karI adaranA sUkSma bhAva oLakhavA jeTalI jenAmAM caturAI AvI gaI hoya e prANI je vivekAmRtanA varasAdarUpa patino Azraya kare to pachI tenAthI asAdhAraNa lokottara prazamasukharUpa phaLane ApanAra saMbhAvanArUpa kalpalatA dUra rahetI nathI. matalaba, ene prazamasukha prApta thAya che. AmAM TUMkAmAM nIce pramANe vAta thaI 1 aMdarano Azaya jAma-sthira thavo joIe 2 e AzayamAM jJAnamaya nipuNatA bhaLatI joIe 3 evo nipuNa AtmA vivekane varavo joIe 4 evA vivekane varelA AtmAthI sadabhAvanA dUra jatI nathI - 5 pariNAme lokottara prazamasukha ene jarUra prApta thAya che. A bhAvArtha samajAI jAya tevo che A zlokano bhAva bIjI rIte paNa bese tema che sadabhAvanAsuralatA hoya che je prANIne Azaya vivekAmRtanA varasAdarUpa ramaNIya patino Azraya le che tene lokottara prazamasukhanI phaLaprApti dUra nathI, ene evAM phaLanI prApti turata thAya che A artha samIcIna jaNAya che. bhAvanAthI viveka lAvavAno je kama ApaNe samajyA chIe te pramANe A artha ThIka lAge che e pramANe artha karIe to nIceno bhAva bese 1. sabhAvanA haiya, 2 zuddha Azaya atizaya jJAnathI vadhelo hoya, 3 evo prANI vivekAmRtane Azraya kare to, 4 ene prathamasukhanI prApti dUra nathI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA vAtanA sAra e che ke--prazamasukha leAkeAttara che, pUrvaananubhUta che ane Atmika pragati vadhArI denAra che. e sukha prApta karavAneA ApaNA Azaya che e prApta karavA ceAgya che evA niya che. e nirNaya zrutajJAnanA abhyAsa upara racAyelA che jJAna ane vicAraNA upara racAyelA niNuyA kharAkhara TakI zake che evA sudara manamA viveka prApta thaI gayA che eTale sAcu-khATu zu che? tenA spaSTa khyAla AvI zake che. AvI sthitimA asAdhAraNa vI vAn leAkeAttara prazamasukha prApta thAya ane thayA pachI TakI rahe e taddana samajI zakAya tevI vAta che UgatA-AmatA nathI. jyAre bhAvanAzALI A rIte pAcamA ane chaThThA zleAkamA khanne prazamaLAnA DhagalA kayAthI thAya ? viSayalAlupI prANImA samabhAvanA akuza jJAnI vivekI prANImAM prazamarasa jAmI jAya che vAta karI dIdhI - zamanA akurA Uge nahi te 31 7-8, sadbhAvanAnu sthAna zu che ane te prApta karavAnu phaLa zu thAya te khatAvyu. have A graMthamA ApavAnI Ara bhAvanAneA nirdeza karI de che. ahIM bAra bhAvanAnAM nAma Apaze te vAta sUcaka che e carcA ApaNe upAddhAtamA karazu. A banne leAkeAmAM khAra bhAvanAnAM nAmeA ApyA che. A sasAranI rakhaDapaTTIthI tu chUTI ja te mATe nIcenI khAra bhAvanAo bhAva, AtmAnI sAthe lAgelA karmothI ane tethI thatAM kha dhaneAthI kaTALA utpanna thayA hAya te A sad vicAraNAe kara ati sakSepamA te nIce pramANe che - 1 tArA sabadha, tArA sacaiAgA, tArI cInne nitya tArI pAse rahevAnI nathI, tAru zarIra paNa huM mezanu tAru nathI--anitya' 2. tane vyAdhi thAya teA pIDAmA kAI bhAga paDAve tema nathI dukhamA koI TUMke ApI zake tema nathI, tAre tArA ja AdhAra che-'azaraNa' 3. AkhA sasAramA karAA je nATaka karAvI rahyA che ane AkhA A bhavaprapaca cAlI rahyo che tenI vivekapavate UbhA rahI vicAraNA karavI te-saMsAra' 4. A prANI-enA AtmA ekalA ja che, evu keAI nathI, e keAinA nathI, e enA peAtAnA mAlika che-ekatva pa. ApaNe| AtmA sarvAthI anya che--bhinna che, enu kAI sazu nathI, enu zarIra paNa enAthI anya che. A svaparabhAvavicAraNA-anyatva' 6. mAMsa, rudhira, meda, hADakA, leAhI ane cAmaDInu khanelu A zarIra apavitratAnI pATalI che, enA upara meAha karavA jevu nathI, eneA kharA upayAga karI levA jevu che-azauca 7 jIva mithyAtvathI, atratIpaNAthI, kaSAyAthI ane mana-vacana-kAyAnA ceAgathI karmo khAdhe che, bhAre thAya che ane sasAramA rakhaDe che-Azrava 8 kSamAdi daza yatidharmI, A pravacanamAtA, khAra bhAvanA, bAvIza pariSaheA vagere dvArA AvatA karmAne rAkI zakAya che e vicAraNA-savara' Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa 9. vRtti para akuza, anazanAdi bAhya tapasyA tathA vinaya, vaiyAvacca Adi AMtara tapasyAthI lAgelA karmonI mukti vagara bhegavye zakya che te vicAraNA-nijara? 10 AtmAnuM svarUpa, karmasvarUpa, bannene saMbadha, muktimArga, tenA upAya ane tenu upAdeyapaNuM dharmamAM batAvyuM che tenI puSTirUpa vicAraNA-dharmasUktatA 11 lokAkAzanuM svarUpa, lokanuM svarUpa temAM thatAM AtmAnA janma-maraNanI sthiti ane tenA rakhaDapATAne sthAnI vicAraNA-"loka paddhati sAcA mArganI oLakhANa, prApti ane sa rakSaNa muzkela che. paNa e ratnatrayInI prApti karavI e khAsa kartavya che enI vicAraNuM-"bodhidurlabha A bAra bhAvanA A graMthamAM kahevAnI che ApaNe kama nIce pramANe rAkhazu pratyeka bhAvanAne prakaraNa kahevAmAM Avaze eTale bAra bhAvanAnAM bAra prakaraNa ane mithyAdi cAra bhAvanAnA cAra prakaraNa ema seLa prakaraNa thaze. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa prathama paricaya che anityabhAvanA puSpitAnA vapuravapuridaM vidabhralIlAparicitamapyatibhaGgaraM narANAm / tadatibhidurayauvanAvinItaM bhavati kathaM viduSAM mahodayAya ||k 1 // . zArdUlavikrIDitam AyurvAyutarattaragataralaM lagnApadaH sampadaH, sarve'pIndriyagocarAzca caTulAH sandhyAbhrarAgAdivat / mitrastrIkhajanAdisagamamukhaM svamendrajAlopamaM, tatki vastu bhave bhavediha mudAmAlambanaM yatsatAm ||kh 2 // prAtatirihAvadAtarucayo ye cetanAcetanA, dRSTA vizvamanaHpramodavidhurA bhAvAH svataH sundarAH / tAMstatraiva dine vipAkavirasAdvA nazyataH pazyata zataH pretahataM jahAti na bhavapremAnuvandhaM mama ||g 3 // 1 vit meTale vihAn, Mp bhidura meTale 100 atibhidugyauvanAtIta Insolent by highly impulsive youth 2 caTula. yayaNa 3 vidhurA meTale vyA avadAtarucaya suvizuddha prAzavANA-yA vipAka paripAzA, atima sthiti, parvadazA preta yama, naraka pretaddata eTale jeno viveka nAza pAmI gayo che evuM jene yama haNe tenI evI ja dazA thAya che Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zAMtasudhAa 1. bhAI! A zarIra AkAzanI lIlAnA paricaya karAvanAra hAI kharI rIte zarIra ja nathI ane vaLI manuSyAnA samadhamA ene eka kSaNavAra paNa bharosA na karI zakAya tevu che vaLI e zarIra bhAre AkarA yauvanathI chakI gayelu che. Avu zarIra samaju vidvAna mANasanA maheAdayane mATe kaI rIte thaI zake ? - 3 ra. (prANInu) AyuSya pavananA UMcA-nIcA thatA meAjA jevu cacaLa che, sarva prakAranI sapattionI sAthe ApadAe vaLagI rahelI che, pAce IdricanA viSaya thaI zake tevA sarva padArtho savAra-sAjanI sauMdhyAnA 2gAnI peThe kSaNavAramAM Ave tyA te UDI janArA-cacA che, mitro, patnI ane sagA-saba dhIonA meLA svapnAnI sAthe athavA iMdrajALanI sAthe sarakhAvavA cAgya che A pramANe che tyAre A sasAramA kaI vastu sajjana prANIne--sata puruSane TekA ApanArI athavA DhekA levA lAyaka che ? 13 bhAI! A sasAramA atyaMta pavitra ruci utpanna karanAra sthAvara athavA jagama bhAve jAte sudara hAI ne savAranA paheAramA AkhI duniyAne manamAM AnaMda karAvanAra hAya che te ja bhAveA paripAkadazA pAmatA virasa thaI jaI ne te ja divase (divasane a te-sAje) nAza pAmatA-khalAsa thaI jatA dekhAya che, chatA pretathI haNAyelu A mAruM mana sa sAranA premanI gAMThane cheDatu nathI ! * pazciya karAvanAra eTale ene yAda kavanAra, enI rIte vartanA, enA jevu vA vALA aceAsa tevu A kITa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka anityabhAvanA ' . mUDha :mudyasi mughA mUDha mudyasi mudhA, vibhavamanucintya hRdi saparivAram / zazirasi nIramiva galadanilakampitaM, vinaya jAnIhi jiivitmsaarm|| muuddh0|| dhruvapadaM // pazya bharemidaM viSayasukhasohadaM, pazyatAmeva nazyati sahAsam / etadanuharati saMsArarUpaM rayAjjvalajjaladavAlikArucivilAsam . // mUDha0 // 1 // 'inta dRtayauvanaM pucchabhiva zauvanaM, kuTilamati tadapi laghudRSTanaSTam / / tena vata paravazA paravazA hatadhiyaH, kaTukamiha ki na kalayanti kaSTam ? / / mUDha0 // 2 // yadapi piNyAkatAmaGgamidamupagataM, bhuvanadurjayajarApItasAram / tadapi gatalajjamumati mano nAginA, vitathamatikRthitamanmathavikAram // mUDha0 // 3 // mukhamanuttaramurAvadhi yadatimeduraM, kAlatastadapi kalayati birAmam / kataraditarattadA vastu sAMsArikaM, sthirataraM bhavati cintaya nikAmam // mUDha0 // 4 // 'yaH samaM krIDitA ye ca bhRzamIDitA, yaiH samAkRSmahi prItivAdam / / tAn janAn vIkSya vata bhasmabhUyaM gatAn , nirvizaGkAH sma iti dhik pramAdam ||muuddh0||5|| asakRdunmiSya nimipanti sindhurmivaccetanAcetanAH sarvabhAvAH / indrajAlopamAH svajanajanasaGgamAstepu rajyanti mUDhasvabhAvAH / // muuddh0|| 6 // kavalaMyannavirataM jaDgamAjaGgama, jagadaho naiva tRpyati kRtAntaH / mukhagatAn khAdatastasya karatalagatairna kathamupalapyase'smAbhirantaH . // mUDha0 // 7 // 'nityamekaM cidAnandamayamAtmano, rUpamabhirUpya sukhamanubhaveyam / prazamarasanavamudhApAnavinayotsavo, bhavatu satataM satAbhiha bhave'yam // mUDha0 // 8 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTakane artha : anityabhAvanA A geya vibhAga tAra ho tAra prabhu muja sevaka bhaNI e layamAM barAbara gAI zakAya che. eno artha nIce pramANe che - dhruvapada-mUDha cetana ! tArA (strI, putra, sagA-saba dhI) parivArano ane tArI dezelata, zeThAI Adi vibhavane vAraMvAra vicAra karIne tu pheTa mu jhAyA kare che. are mUDha ! tuM kharekhara phekaTa phikara-citA kare che ! are vinaya' pavanathI DATa hAlatA darbha (ghAsa)nI aNI para rahelA pANInA TIpA jevA (asthira) tArA jIvatarane tu asAra jANa 1. tuM jo! Idriyajanya viSayasukhanI sAthe tAre je dastIsaba dha che te to kSaNavinAzI che ane jotajotAmAM hAthatALI daIne nAsI jAya te che, ane A saMsAranAM svarUpa che te to jhabakArA mAratI vIjaLInA camakArAno barobara khyAla Ape checamakArAnA vegane anusare che. are bhAI A jobana (yuvAno) che te to kharekhara kUtarAnI pUchaDI jevu (vAMkuM) che ane tevuM chatA vaLI jotajotAmAM khalAsa thaI jAya che evA banIAne je paravaza paDyA te kharekhara pArakAne AdhIna paDI jaI ma da buddhivALA thaI jAya che. (evA prANIo) kyAM kayA kaDavAM phaLa na pAme ? 3. ghaDapaNa (karA) je traNa bhuvanamAM na jItI zakAyavaza na karI zakAya tevuM che te zarIranuM sArasAra pI jAya che ane tethI A zarIra tadana rasa vinAnA kheLa jevu thaI jAya che, te paNa lAja-zarama vagaranuM prANInu mana aDavA ke sUghavA na game evA kAmadevanA cALAcasakAne-enA vikArene choDatuM nathI! anuttara vimAnamAM vasanAga deva sudhInu sukha saMskRiSTa gaNAya, te paNa samaya pUro thAya-kALa prApta thAya--Ayu pUrNa thAya tyAre pUrNa virAma pAme che, tethI bhAI ! tu khUba vicAra karIne je ke A saMsAramAM rahelI kaI vastu ethI vadhAre sthira che? athavA hoI zake ? jenI sAthe ApaNe ramyA-khelyA, jenI ApaNe sArI rIte pUjA-sevA karI, jenI sAthe ApaNe vinAda-vArtAo karI tevA tevA mANasone rAkhamAM ragadoLAtA ApaNe najare joyA ane chatAM ApaNane jANe kAMI thavAnuM nathI ema ghArI nizcitta thaIne (chAtI kADhIne) UbhA rahIe chIe ! AvA pramAdane-AvI moTI bhUlane dhikkAra che? (A duniyAmA) cetana ane acetana sarva bhAvo samudramAM AvatA mojAonI peThe eka vAra UThe che-jAme che ane pAchA turata ja zamI jAya che. (ahI) sagAsabaMdhI ane dhanane sa ba dha idajaLa jevo che. je prANIo taddana mUThabhUkha heca te ja emAM rAcAmAcI jAya che Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA 30 trasa ane sthAvara jIvAthI bharelA AkhA jagatane jamarAjA eka kSaNa paNa aTakavA vagara AkhA vakhata gaLI jatA jAya che (khAI jAya che-kALIe karI jAya che), paNu kadI dharAtA nathI e kALa peAtAnA mukhamA AvyA tene hAiyA karI jAya che tyAre tenI hatheLImA rahelA ApaNA a ta (cheDA) kema nahI Ave ? 7. 8.. AtmAnuM ciAna damaya rUpa joine tu ekalA nityasukhanA anubhava kara. A sa sAramA ahI prazamarasarUpa tAjA amRtarasanuM pAna karavArUpa utsava satapuruSAne vAra vAra hA. neTa: (dhruvapada) t eTale paDatu, paDu paDu thaI rahelu animpita pavane halAvelu pavana kuLane halAve che, e kuzanA cheDA para pANInu TIpu che tene paDatA vAra ki vinaya kartA pAtAne sAdhe che, mekSAbhilASI ne 'vinaya' kahevAya vinaya eTale vinivana,meAkSanI abhilASA vate te ' -'1' sauddata mitrabhAva, maitrI, deAstI vijAi nakharA Freak iddAsa hasIe eTalI vAramA, jotajotAmA, hAsya karatu meAhugananu nATaka cAt josathI sasAra nAhinA vALAnI dIkarI-vIjaLI kRSi eTale kAti * * 2 tathIvana eTale haNAyelu jeniyujju eTale rIvra, jaladI jgantinA be artha che prApta kare che athavA joI jANI zake che 3 vigyA lAcA, kheALa - talamAthI tela kADhavA pachInA kaga - dvArane khAvAnA khALa sAra sattva jaga kevI rIte sattva pI jAya che te lakhavAnI jarUra nathI vitara UlaTAne jhulaTu batAve, sulaTAne UlaTu batAve evu thita cUkavu paNa na game tevu, cIDa upannave tevu 4 anuttara pAca anuttara vimAnI devemA paNa chellA anuttara vimAnanA devA AyuSya hAya che ane kalpI na zakAya tevu UMcAmA UMcu sukha hAya che nAnAna damA magna rahevAnu hAja eTale cheDo, maraNa virAma eTale pUrNavirAma - alpa ke ardho nahi nim khUba, sArI rIte, atyaMta 5 detA pUjita, pujA sevA karela masmamUtra smazAnamA rAkhADI thayA 4 pratir TheLa, mazkarI, cALAcasakA nizrciyA naphrikA, citA vagaranA enu tetrIza sAga pamanu palaga para pADhavAnu ane 6 mat anekavAra, vAravAra 7 namAma jagama eTale trama jIve che, traNa, cAra, pAca indriyavALA ane aja gama eTale sthAvara jIvA - ekendriya pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ndvayam kALiyA karI jatA karataja hutheLI 8 nitya e sukhanu vizeSaNa che vijJAnamaya vizeSAtha jue vinaya laI Avavu, prArthanA utsavamA nayana jarUra hoya che haiM ahI, A graMthamA, A vicAraNAmA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricaya anityabhAvanA (6 ) a ApaNe lekhakamahAzayane Azaya vicArI jazu. A prANIne sarvathI vadhAre prema ane pareiya potAnA zarIra sAthe che. AtmAnA astitvane svIkAra karIne ja paNa TIe chIe. Dresa ane nAtA eka hAI zakatA nathI. A zarIra che ema jANanAra kaiI anya vastu che ane te AtmA che enA asala svarUpe AtmA jJAnavAna che, vidvAna ane navI = prANIne samaju vidvAna tarIke uddezIne lekhakamahAtmA kahe che ke bhAI! tArA zarIra upara a meADI rahyo che ane ene jarA agavaDa paDatA gADAseMTa thaI jAya che ane doDAdoDa karavA maDI paDe che ke khInnane doDAdoDa karAve che. te ne kharI rIte eza te tane lAgaze ke e zarIra ja tAruM nathI, te tu keAne mATe : sarva dekhADa karI rahyo meM jarA je' e zarIra te AkAzamAM caTI AvelA bhAnI jevI rakta karanAruM che. * ka vA Mne abhyAsa pryo che ? ene vA(pavana)tu daLa kahevAmA Ave che eka nanuM du sAmAM Ave ane pavana sakhta Ave te kA te te varasI paDe ane huM teDa Ina Ila cAlyuM jAya. enu kAI ThekANuM ja nahi enA para hiMsAkha gaNI karka karaze tevuM prATa gayA che. enu kAI ThekANuM ja nahi vAta-vAtamA vAchaLA Rtu ane srotamAM cAlyAM kSaya. lekeAktimAM paNa kahevAya che ke-- zrAvya DAbu te va tArA, srIcaritra te retA mALA tenI je prIkSA kare, sahadeva jezI pANI bhare. eTaluM te kAMnuM kAra TaMkAtu nahi. evA vAdaLAMnI lIlA batAvanAra ane ene dara vicAra ja rArIra che. e zarIranu kAI ThekANu nahiM, dhAraNa nahi enI kalA para nathI enA upara AdhAra rakhAya nahi. ghaTavA sArI rIta pANu karelu e zarIra koIpaNu vakhate vAdaLAnI peThe vIrAI 6 che. Rtu vijra khAsa thanAra che. enA te bharesA hoya ? enA upara mRtyu tha - te cIra eTalu badhu TaMkAA vagaranu' che ane sAthe e hulaguru paNa che, kema haze teno gha ja. e maTI paDe ane pachI tane eTle karI cUkI besI jAya! Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aniyaMbhAvanA 39 vaLI tu vicAra kara. e zarIra yauvananA jorathI uddhata thayela che. mAtelA sAMDha kemadajharatA gADA hAthIno bharoso zera juvAnI mANasane gaddhApacIzImA nAkhe che tyAre bhAna, viveka, vicAra, saujanya, lAjamaryAdA ke sabhyatA bhulAvI de che. juvAnInA jeramA-kAmadevanA sAnnidhyamAM prANI kevA kevA kAme - cALAo kare che te tAre navu jANavAnuM nathI keI paNa navala le, eTale tene jaNAI Avaze AvA zarIrane bharose kema rahevAya ? e vAdaLAnI lIlA darzAvanAra kSaNabhaMgura che ane cAle teTalo vakhata juvAnInA casakAmA nAtha vagaranA baLada jevu avyavasthita che. samaju mANasane e zarIra lAbhakartA kema nIvaDe ? pragati karanAra kema thaI zake ? ene AtmavikAsa karanAra kema banAvI zakAya ? e vAta zedhI kADhavI emA A jIvanayAtrAnuM sAphalya che. zarIra vastutaH zarIra ja nathI, tAru rahevAnuM nathI, che paNa nahi ane juvAnInI peThe avinIta che. emAthI sAra kema kaDhAya ? kADhavAno rasto zodhI kADhe teno avatAra dhanya che. bAkI evA vAdaLIA 2ga jevA avinItane Azare paDI sabaDakyA kare, ene 5 pALyA kare te game te hoya, paNa ene vidvAna ke samajunuM upanAma te na ja ghaTe * tane sarvathI vadhAre vahAlA zarIranI vAta "thaI. have tu jarA AgaLa cAla. 4 2) prANInuM jIvana pavananA asthira taraga jevu cacaLa che. kALane jhapATe kyAre Avaze ? keTale Takaze ane kyAre UDI jaze ? e kAI kahI zakAya nahi AyuSyanI dorI tuTatA vAra lAgatI nathI atyAre chIe, kAle savAre zuM thaze te kAI kahevAtu nathI ja kAne najIkanAtha ! mate vija vi?i eka ADI rAtamAM to kaIka cAlyA gayA hasatA-ramatAne bahArTa phela thaI jatAM joyA. sapattinI sAthe vipattio vaLagelI ja che. ApaNe to doDAdeDInA jamAnAmAM chIe, jenI meTara doDatI joI ene drAmane Ano maLatuM nathI evA joyA kaTivajene nokarI karatA joyA ane haSTapuSTa zarIravALAne kSayanI bImArImAM ragadoLAtA joyA dhananI, zarIranI ke kaI paNa prakAranI saMpatti sAthe vipatti lAgelI ja che dhanavAna zeThane inkamaTekasano. goTALe karatA jelanI bIka lAge che ane vizvAsaghAta corI karanArane jelano bhaya mAthe che. sthAvaraja gama sarva vibhUti upara bhaya rahela ja che. ene meLavatA upAdhi, jALavatA umAdhi ane ' jAya tyAre kakaLATa eTale sa pati sAthe vipattio prathamathI ja vaLagelI che pAce indriyanA viSa sa dhyAsamaye jevAtA AkAzanA ra ga jevA che AkAzamAM savAra -sAja judA judA ra ga thAya che, te thoDA vakhatamAM khalAsa thaI (UDI) jAya che khAdhu ane paTamAM gayuM eTale khalAsa '' joyuM ane cAlI gayuM eTale khalAsa | e sarva viSayo mUke vakhata rahI UDI janArA che ane gayA pachI hatA ja nahi evA thaI jAya che. svapna AvyuM che temAM sAcA maLyuM, zeThAI karI, Akha ughADI ane khela khalAsa! IdrajALathI nagara banyA, bAjI khecI levANuM eTale sarva khalAsa ! vIjaLInA camakAro gha, jhagajhagATa thayo ane pachI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArA aMdhAru ghera ! mRgatRSNAnA jhAMjhavA pAchaLa doDyA, sthAne jaIne joyu to vAtamAM koI mAla nahi! IdriyanA viSayenI A kharI sthiti che "cAra dahADAnu cAdaraDuM ane ghera aMdhArI rAta e lokoktivALI vAta che priya mitra, vahAlI strI, sagAsabaMdhIo vagere sAthe meLApa paNa vakhasakho che, Trake che, gheDA vakhatane che ane khasI janAra che. e paNa ijALanI kalpanAthI banAvelA nagara jevA che. tyAre A saMsAramAM AyuSya ghaNu caMcaLa che, saMpatti sAthe Apatti vaLagelI che, IdriyanA viSaye capaLa che ane vahAlAnu milanasukha svapnA jevuM che tyAre samaju mANase Ama Anada kyA mAnavo? Anada mATe ApaNe mahenata karI dhana meLavIe, paNa tyAM te Apattio sAthe ja Ave, chokarAM ke strI vAte ghara vasAvIe tyA te e ke ApaNe cAlyA jaIe ane chevaTe A jIvana paNa ThekANA vagaranuM ane game tyAre rakhaDAvI pADe evuMtyAre A sthitimAM Anada kyAthI meLavo ? Ana da levA kenI pAse javu? ane kayA zodha ? sukha kyA che? tenI zodhamAM ApaNe nIkaLyA chIe sukhI thavuM e ApaNI manokAmanA che, paNa jenAthI, jenI khAtara, jenA vaDe ane tyAthI sukha meLavavA mAgIe chIe tyA te dukhano pAra nathI, Ana danuM nAma nathI, sagavaDanuM kANuM nathI tyAre A sarva thoDA vakhata rahenArA padArtho ane saba dha upara Anada mATe AdhAra rakhAya? A saMsAramAM kaI vastu evI che ke jemAthI athavA je dvArA prANI Anada meLavavA mATe prayatna kare? zarIranI vAta karI, sAsarika padArtho ane saba nI vAta karI. have sthaLa bhAvanI vAta karI tenuM a5sthAyitva vicArIe. ( 3) savAre je kamaLa Anada Ape che te sAje biDAI jatA Anada ApatuM nathI yuvAna baLada doDate hoya tyAre je AnaMda Ape che te gharaDo thaI jAya tyAre pAjarApoLe mUkavA yogya thAya che sapattivAna-dhanavAnanA je putrone maLavAmAM ke tenI oLakhANamAM Anada ke mAna manAya tenI saMpatti jatAM tenA sAmu jevuM gamatuM nathI navI kharIdelI maTaranI spIDanI vAto karatA malakAnAra be-traNa varase emAM kacaDa kacaDa thatu sAMbhaLe che tyAre ene badalavAno vicAra kare che athavA skepa (kacarA)ne bhAve vecI nAkhe che yuvAnIne raga UtarI gayela strI sAmuM jovuM gamatuM nathI. A sarva dararojanA anubhavanA viSaya che. prabhAta ane te ja divasa ahI ala kArika bhASAmAM samajavAnA che. Aja-kAle, savAresAMje, eNa-para " evA arthamAM eno upayoga che te sugrAhya che. cetana padArthomAM strI, puruSa, azva vigere samajavAM acetana padArtho te meTaragADI, vastra, alaMkAra samajavAM. A cetana-acetana sthAvara-jaMgama padArtho eka vakhata atyaMta Ana da Ape tevA hoya, sudara manahara hoya, kAMtithI prakAzamAna hoya te ja padArtho jyAre pariNAme Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA virasa thaI jAya che, jyAre dUdha phATIne locA vaLe che tyAre ene nAza thate ApaNe najare joIe chIe Avu eka ja divasamAM bane che. koIpaNa carAcara prANI ke vastune laIe te Ama ja thAya che, chatA ApaNu mana saMsArane caTakyA ja kare, che e ene vaLagatuM ja jAya che, e ene cATatu ja jAya chekharekhara, cetana te kaI bhAre jabarU che ! enA upara preta (Devil)nI asara kharekharI jAmelI dekhAya che! e najare A khela jue che, chatAM enA upara kAMI asara thatI nathI ane jANe duniyAmAM bIjAne game tema thayuM paNa pitAno geTe te jarUra cAlyo ja jaze - AvI tuccha kheATI bhramaNAmAM paDI jANI joIne saMsAramAM aTavAyA kare che, tene vaLagatu jAya che ane temAMthI sAra maLI Avaze evA valakhAmAM lAlace e Ta gAI rahe che ene sa sAro prema choDavo gamato nathI, cheDavAnI enI vRtti nathI ane choDavAnA enA mArgo nathI e anitya vastune oLakhatuM nathI, enA gharanI cIjonI kimata jANatu nathI, e Akha ughADIne jotuM nathI ane sa sAra sAthe lAgIvaLagI rahI enA upara rasa jarA paNa ochuM karatu nathI enI sa sAranI Asaktine citAra Ape che to ema ja lAge ke ene ahIthI kadI javAnuM ja nathI ane e to jANe ahI gharabAra karIne besI gayela che. Avu mAru manaDu che. e manajIbhAInA te ghaNA vakhANa karavAnA che te AgaLa upara yathAsthAnake ekathI vadhAre vakhata thaze have je gIta zarU thAya che te ane pachInA sarva gIto ghaNI dezIomAM gAI zakAya chemukhya nideza pratyeka gItanI nIce noTamAM thaze ene asala rAga-rAgaNImAM paNa gAI zakAya che enI geyatA adbhuta che, rasamaya che ane na bese to jene AvaDe tenI pAsethI yAda karI levA lAyaka che. pratyeka gIta bahu sArI rIte cAlu dezamAM gAI zakAya che. enI sa khyA 14=16 nI che ane dareka aSTaka che . ! che Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA : : geyASTakaparicaya lekhaka mahAzaya A AtmAne enA sarva sa ma dhe!, enA Anada utsavA kevA ? keTalA vakhatanA che ? ane chevaTe kevA pariNAmavALA che - te batAvavA icche che. te e sarva vastuo ane khuda zarIra paNa anitya haiM ema batAvI ene UDA utArI de che. te e kArya khUba sarasa rIte geyASTakamA darzAve che te ApaNe eIe, dhruvapada--are bhAI! tuM tArA sagAsa kha dhIenI ci tA karyA kare che, tenu zuM thayu haze ? zu thaze ? tenA vicAra karI manamA mUJayA kare che jelamAM paDagho paDavo paNa karAe, bhAio, vaDIlo zu karatA haze enI ciMtA kare che' are tArI citAnI te vAta zI karavI ? jaga keAInu mAthu duHkhavA Ave tyA te doDAdoDa karI mUke che ane DaoNkaTarAne uparAuparI TelIphAnA karavA mAMDI jAya che. keAInA lagnanI, keAInA sagapaNanI, koInI neAkInI, koInA vyApAranI, keAInA kakAsanI, keAInI khaTapaTanI kAInI nidAnI, kAryanA bhaviSyanI tu ciMtA kare che ane manamA mUMjhAyA kare che. tArI duniyA ghaNI nAnI che. tenI praza sA-nidA mATe nira tara dhR cavAyA kare che. teonI ciMtA karI tu aTavAyA kare che ane jANe tArA vagara duniyA cAlavAnI nathI evA tu khyAla karyAM kare che, paNa e tArI mUjhavaNa taddana nakAmI - phekaTa che. zA mATe kheATI che ? - e ApaNe hamaNA ja jaeNzu evI ja rIte tArA vaibhavanI tu ciMtA karyA kare che ane tenI khAtara pAtaLo paDI jAya che. vaibhava jANe cAlyA jaze, lUMTAI jaze ke veDaphAI jaze evA tane bhaya rahyA kare che. jANe ke meTara ke havelI cAlI jaze athavA teA vepAramA meTI nukasAnI thaze evI tArA manamAM mUMjhavaNuM thayA kare che, vaibhavane mATe evu che ke rAjAne rAjyane vabhava mIThA lAge teTaleA vepArIne vepAranA lAge che, amaladArane amaladArIne lAge che, munImane munImagIrInA lAge che ane jarA paNa atizayeAkti vagara kahI zakAya tema che ke bhikhArIne tenA mAgavAnA ThIkarAneA lAge che. A vAta khArIka nirIkSaNathI bese tevI che, apane apane tAname, gaThThA khI mastAna' e kahevata sAva sAcI che. nizALanA mAstara, ophIsanA AkhA divasa ghasaDameLeA karanAra kArakuna, cAkI karanAra bhaiyA ke cArI karanAra aThe gakhAne sarva peAtAnA tAnamA masta rahe che ane nAnI zeraDImA paNu vebhava mAne che ane e ene vaibhava cAlyeA na Aya te mATe phikara-citA karyA ja kare che paisAnI mUjhavaNunI te vAta zI karavI ? ene meLavatAM pIDA, jALavatAM pIDA, vAparatAM pIDA, kheAtAM pIDA, jatAM pIDA ane sarvAM prakAre enA sa kha dhI pIDAne pAra Ave tema nathI, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA kAraNa ke dhananI sthiti A prANIe kadI vicArI nathI kadAca jarA paNa DahApaNa Ave che te te paNa ghaNu kharu vaibhava gayA pachI ja bhAI ! A parivAra ane dhana mATe tu phokaTa mUjhAya che. tAru vartana joIne tane mUDha kahevo paDe che mUDha eTale mUrkha, avicArI prANI. tArA jevo mahAna prANI thavA rogya AtmA - tene mUDha kahetA kheTa thAya che paNa te nIcenI hakIkata vicArIza tyAre tane lAgaze ke e upanAma tAre mATe sarvathA cagya che ane tethI te tAra upanAmanuM pratyeka gAthAne cheDe punarAvartana karavuM paDayuM che. tu sarvane "tAruM pitAnu " mAnIne - tene "mAru mAru" gaNIne chAtI phUTayA kare che paNa bIjAnI vAta bAjue mUka, tArA potAnA jIvatarane ja tapAsa. tAruM zarIra keTaluM tAruM che? kyA sudhI tAru che? jarA je. | | eka vana che, emAM vanarAjI phAlIphUlI rahI che, emAM darbha (DAbhaDo)nuM ghAsa Ugelu che, jhAkaLa paDI che, jhAkaLanA jaLanu eka TIpu e darbhanI cheDe vaLageluM che. prabhAtano pavana phUkAya che-have DAbhanA cheDA para rahelA pANInA TIpAne nIce paDatA vAra keTalI ? e kayAre paDaze e kahevuM te karatA e keTalo vakhata tyA Takaze e vicAravuM ja bAkI rahe che e TIpA jevuM A jIvatara che e TIpAnI jeTalI sthiti kAyama gaNavAnI dhRSTatA karAya teTalI A jIvananI sthiti kAyama gaNavAnI uddhatAI gaNAya paDu paDu thaI rahelu e TIpu game tyAre paDI jAya che te samajAya tevI vAta che, paNa e tyA amuka vakhata jarUra Takaze evI gaNatarI gaNIne hisAba thAya khare? evA dhoraNa upara koI racanA thAya ? ane evI racanA je kare te kevo gaNAya ? ene mATe A prANIne "mUDha kahevAnI chUTa lekhake lIdhI jaNAya che athavA e DAbhanA cheDA para paDu paDuM thaI raheluM jaLabi 6 asAra chesAra vagaranuM che, nirarthaka che, dama vagaranuM che, enI vAtamAM kAI mAla nathI evA TIpAnI kadAca zeDo vakhata TakI rahe to paNa, upayogitA zI ? AvazyakatA zI? emAM ene ke keIne lAbha za? e kayA prakAranA lAbhanI saMbhAvanA paNa karI zake ? AgaLa cAlatA vibhava ane parivAranI citAmAM rahelI mUDhatA vizeSa prakAre batAvavAnI che lekhakazrInA layamAM AgaLa vadhyA jaIe ane tema karatA pratyeka gAthAnI Akhare A dhravapada pharIpharI bolIe. A graMthamAM "vinaya' zabda ghaNIvAra Avaze vinaya eTale vinivartana, koI ADoavaLo gaye hoya tene ThekANe laI Avavo te "vikya kahevAya mokSanI abhilASA paNa vinaya kahevAya, AbarUvALuM viziSTa paddhatisaranu vartana vinaya kahevAya. A graMthanA lekhakazrI vinayavijayajI upAdhyAye pitAnI sAthe vAto karI che ane pitAne uddezIne vinaya nAmathI saMbaMdhe che. e sudara zabdane bahu sAre upega lekhakazrIe karyo che, ApaNe ApaNI - Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zAMtasudhArasa jAtane vinaya kahIne saMbodhI zakIe vinaya zabda jyAM jyA Ave tyAM tyAM A artha pratyeka sthAne samajI levo 1. te atyAre pAce IdriyanA viSayo sAthe dostI bAdhI che. tene sAru sAru khAvAnuM maLe tyAre tu sukha mAne che, tu su dara strI sAthe viSaya sevavavAmAM lahera mANe che, tuM bhramaranI peThe je te phUla upara besI tenuM madha cATavAmAM majA mANe che, tuM dUdhapAka-pUrI ke rasa-rATalI maLe tyAre sabaDakA letA amRta pIte hoya ema gaNe che, sudara rUpa jovAmAM tArI AkhonuM phaLa maLatuM hoya ema tane lAge che, operA cAlatA hoya ke vAjiMtranA sUra jAmyA hoya tyAre tArA kAna tRpti mAne che. AvI rIte te pAMce IdriyanAM sukhanI sAthe gADha sa ba dha mAnya che, jo ke e indriyanA viSayanI sevAmAM vAstavika rIte jarA paNa sukha jevuM che ja nahIM e tane batAvAya tema che. te vicAra karyo hota to tane samajAya tema paNa che, paNa e te dUdhapAka khAdhA pachI ke sparzasukha bhegAvyA pachI turata vicAra karyo hoya te ja samajAya. tAre mATe haju e vAta AgaLa upara hAtha dharIe. paNa jene te sukha mAnyuM che, je sukha sAthe te dastI bAMdhI che ane je sukha meLavavA tu hAya-varALa kADhe che, dhamAdhama kare che ane jokhama kheDe che tene jarA thaDA vakhata mATe sukha mAnI laIne cAlIe to paNa te sukha kevuM che? keTaluM che? te jarA vicAra karIne tu je. te mAnelu keIpaNa sukha je. jarA UMDA UtarIne-vicAra karIne barAbara tapAsajo. e sukha keTalA vakhata sudhI cAle tevuM che te ja prathama to vicAra emAM be vAta che. eka to e sukha ghaNuM ja cheDA vakhatanu che ane hAtha tALI daIe eTalI vAramAM nAza pAmI janAru che e bIjI vAta. dUdhapAka khAdho, sabaDake lIdho, jIbhane dUdhapAka aDyo, gaLe lA, peTamAM UtarI gayo-khela khalAsa! AmA majA zI? keTalA vakhatanI ? ane peTamAM to dUdhapAka hoya ke jelane jADo roTalo hoya e sarva sarakhu ja che enAthI paNa vadhAre strIvananI vAta che, paNa tene citAra ApaNe sabhyatA khAtara na cItarIe, paraMtu emAM sukha jevuM kAI nathI ane pachavADenI sthitino khyAla karIe to ati tuccha hINapatabharelI sthiti lAge tevI vAta che. are A te samajunI dazA hoya ? pAce IdriyanA viSayasukhe jenI sAthe te atyAre jIvajAna dostI bAdhI che ane jenI khAtara Akho sa sAra ra. che temAM mAla zuM che ? ghora a dhArI rAtrI che, vAdaLA caDhayA che, vIjaLInA camakArA thaI rahyA che e vIjaLInA camakArAne jeTalo vakhata lAge teTalo vakhata tAruM mAnelu sukha cAle che, lagabhaga kSaNika che, AvyuM ne labajhabaka thaI paryavasAna pAmI jAya che ane naTaDI nAce ne cALA casakA kare tema vIjaLInA vilAsanA barAbara anukaraNa jevu te che. temAM te tAre nivAsa heya? temA te tArI sthiti hoya ? temA te gharaDakA levAya? tu keNa? kayA AvI co? ane kevI cIjamAM mAthA mAre che? e zarIranI aMdaranI vastuo kaI che Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 anityabhAvanA ane kevI che ? teneA khyAla tane AgaLa chaThThI bhAvanAmA lekhakazrI kharAkhara Apaze, paNa tArA jevA samaju AvA tuccha indriyasukhanI sAthe maitrI kare tyAre te pachI tane mUDha' ja kahevA paDe. tu kharAkhara vicAra karIne e pAce indriyanA viSayAne ane AkhA sasAranA nATakane yathAsvarUpe oLakhaje ane pachI temA tane kAI sthAyI, kAI grahaNa karavA caiAgya, kAI sa'gharavA ceAgya jaNAya tA mArI sAthe vicAra karaje, khAkI atyAre AvA upara uparanA camakArAne joI tu sAIza nahi. vIjaLInA camakArA sAthe sarakhAmaNImA atyAranA pAuDara Adi kRtrima sAdhanAthI suAAbhita ( Butterfly or flapper) khanelI phezanebala' gaNAtI strIe AvI zake. kAmadevanI pUtaLIe sa sAranu satyAnAza kADhe che e hakIkata have teA pazcimane vicArakavarga paNa joI zake che, paNa uparacATIA kahevAtA sudhArAe AkhA cAritranA pradezane keTalA zauNu vizI karI nAkhyA che tenA itihAsa tA have pachI lakhAze . hiMda e mArge ja cAlavA lAgyu hatuM, paNa ene enA itihAsa judA lakhAya evI sAdAI zIkhavanAra hatA ane che ethI nasIbe e dhasArAthI kaDhAca khacI jaze ema lAge che A vIjaLInA camakArAnI lAlacamA bhUlecUke keAI bhUla na khAI jAya, e vAta punarAvartananA bhAge paNa vAravAra hasAvavA cAgya che. vIjaLInA vilAsa ane nAcanArInA vilAsa kharAkhara sarakhAvavA ceAgya che. mULa layamA haju AgaLa vadhIe. tyA e ja sUranI vAta heju karavAnI rahe che 2. AvI rIte jIvana anitya samajAvyuM, viSayasukhanI dAstI anitya khatAvI, AkhA sa sAranA prapacane vIjaLInA jhamakArA sAthe sarakhAvI kSaNasthAyI sthApita karyAM, paNu A bhAIsAhebane juvAnInA tAra che, ene e vAtamA haju te'hu khaga' jevu lAge che e atyAre jene gaddhApacIzI kahe che temA che ane vAkAcUkA cAle che, mAthe vAkI TopI mUke che ane juvAnInA aneka atyAcArA kare che. enA cALAnA vata karyA hAya teA hasavu Ave tevI vAta che e samAjamA kapaDA paherI DAhyoDamarA thaIne beThA hAya tyAranI vAta judI che, pazu enI juvAnInA raMga jyAre e gharamA athavA rAtre rakhaDIne khatAve tyAre enI vAta, enA mijAja, enA damAma era thaI jAya che, ane e strI sAthe ekAtamA heAya tyAre tA taddana ghelA thaI jAya che tyAre e juvAnI zI cIja iM e vicArIe, meAharAjA vasa ta'nA mitra tarIke yauvanane mele che. enA dekhAva mAhaka che paNu enI pachavADe Apattie bharelI che e juvAnInA jozamA prANIne viveka, maryAdA ke vicAra rahetA nathI, e peAtAnI jAtane amara mAnI mAjazeAkha ane teAphAna kare che, juvAnInA mahamA aneka duSkRtcA kare che, pApA seve che, saTTA khele che, dArU pIe che ane paztrImAM ramaNa kare che enA khAvApIvAmA ThekANu rahetu nathI, vakhata-vakhate game tyA mukhane svAdiSTa lAge tevuM khAya che ane jANe zarIranI e sthiti kAyama raheze ema mAnI te dvArA pAra Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 vagaranA atyAcAra kare che, paNa e juvAnI kharekhara kRtAnI enA sapATAmA AvanAra paNa vAkATeDA thaI ntaya che, paNu cAra o' e vAta kharekharI bane che e juvAnI tA jetazvetAmA cAlI ya iM ane pachI cazamA AvavA mADe, dAta hAlavA mATe Ala sapheda thavA mADe tyAre A jiMdagImA juvAnInA jussAmA karelA atyAcAronA phaLeA bhegavavAM paDe che pachI apacA thAya, dAvanI davA karavI paDe, chAtI dukhe, ghasArA thAya vagere. paNa A DahApaNu ghaNAkharAne bahu mApha Ave che juvAnIne 'dIvAnI' eTalA mATe ja kahevAmA Ave che, paNa e AvelI cAlI jaldI jAya che ane jarUra ntaya che. A zALAga pRchaDI jevI vAkI ja che. tekhanInA laTakA dahADA ( e juvAnIne vaza thaI prANI tadana paravaza khanI Aya che pAte kethyu che ?-enuM patra ene bhAna rahetu nathI. peAtAnu viziSTa tattva e bhALateA nathI ane enI muddhimAM paNa eTale pheraphAra thaI jAya che ke ene svapnA paNa khATA mArganA ja Ave che, enAM manerAjyamA cAre bAjue yuvatIe rAmaDA le che ane e sAruM sAruM khAvAnuM, sIsevananuM, rakhaDavAnu, nATaka-sinemA jevAnu ane dhamAla karI dareka iMdriyane tRpta karavAnuM ja ciMtavana kare che. AvI rIte e driyeAne vaLa karavAne badale pAtAnI kalpanAgaktinA durupayeAgathI iTTAne vaza banI jAya che ane badhA vakhata enI tRptinA valakhA mAryA kare che. anI najaranI tumAkhI, enI vacananI binajavAbadArI, enA vartananI aceAsatA ane 'paravaza' khanAve che ane jANe enAmA keAI jAtanu bhUta bharAyu hAya ema vicArazIlane jarUra lAge che. theADA divasa rahenArI dIvAnI juvAnIne vaLa thaI AvI rIte vicitra vartana karanAra kaDavAM phaLa kema na pAme ? parabhavanI vAta khAju upara rAkhIe te A bhavamAM paNa ene atyAcAranA phaLeA kema maLyA vagara rahe? ane juvAnInA zeAkha ghaDapaNamA kevA nAca nacAve che te kAI ApaNu aANyu nathI khAI na zakAya eTale manamA kacavATa thAya, khAya te apacA thAya ane pachI teA gAThIAne bhUkA karIne paNa khAve! paDe ane rAkhaDI pIne dvivasA kADhavA paDe' paravaza prANI zu zu na kare? ane kare eTale pachI phaLa tA jarUra pAme emA kAI navAI nathI ane rasapUrvaka sevelA IMdriyanA viSaye peAtAnu vera khAkhara le che. keTalAka tAtkAlika le che ane keTalAka lAe vakhate le che ATalA uparathI jaNAya che ke cAra divasanA cAdaraDA jevI juvAnI paNa dekhItI rIte anitya jotajotAmA AvIne nAza pAmI jAya tevI che ane jAya tyAre peAtAnI pAchaLa ghaNA kacavATa mUkI jAya tevI che. ene pariNAme game tevA AkarA dukhe| ahI ane AgaLa khamavA paDe tema che te cAkkasa samajAya tevI vAta che ' kadAca maddabhAgye kAI prANI juvAnImA paNa bhAjana ke strInA pAzamAM paDatA nathI ane svatva jALavI rAkhe che tenI paNa juvAnI ate jarUra jAya che. ahIM kahevAnI vAta e che ke juvAnI jevI sthiti jenA upara aneka strI-puruSanA madAra khadhAyalA hoya Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ } 1 anityabhAvanA 47 che te paNa anitya che, lAkhA vakhata TakanArI nathI ane jAya tyAre peAtAnI pachavADe vadhAre -eUA kacavATa jarUra mUkI jAya che. juvAnI kevA kacavATa mUkI jAya che te teA vRddhanA-jarAvasthAnA khArIka avale nathI kharAkhara khyAlamAM Ave tevu che. juvAnInA laTakAmaTakAvALI strIone khAla sapheda thavA mAMDe tyAre kevI dazAmAM jovAya che ane gupta vyAdhinI vAta bAjue rAkhatA temanAM mananA paritApa asahya thaI paDe che. yurApanI janatAmA evI prathA che ke jyAre jyAre je kAI zrI pAtAnA pAtizayanA kAraNe sarva kArbanu dhyAna kheMce che tyAre tyAre tene tenu pada ApavAmA Ave che gAmanI, prAMtanI, dezanI athavA te AkhA yurApanI eka 'rANI'nA e varSa - mahimA era heAya che. enI chIe, saraghasA ane dhamAle cAle che, paNa pachI pAceka varSamAM a dhArI rAta Ave che tyAre kAI tenI sAmu paNu zvetu nathI paD pAvaDanA lapeDA te khalAsa thAya che AvA khetatA cAlyA janArA ane mAnasika, zArIrika glAni pachavADe mUkI janArA 'okhana' upara AdhAra rAkhe tene upAdhyAyazrI 'mUDha' kahe che ane enI khAtara paDI maranArane bIjI vAra mudra kahe che. 3. A teA juvAnInI vAta thaI cAra dahADAnA caTakA zuM che te tame joyu, paNa kharI khUbInI vAta teA e che ke ghaDapaNamA zarIra tadna khalAsa thaI gayu. hAya, mAthA upara khALa sapheda thaI gayA heAya, kapALamAM karacalIo paDI gaI heAya ane krU kAmA kahIe te zarIra taddana hApijara jevu thaI rahyu hAya, maravAne vAke chavAtu hAya ane talamAthI tela kADhI levAmA Ave ane pachI DhArane khavarAvavA yAgya rasasa vagaranA kheALa jevu zarIra thaI gayu hAya tyAre paNa A prANI kAmadevanA vikArAne cheADatA nathI enu zarIra na cAle teA e strIe sAthe cALAceSTA karavAmA rasa le che, strIonI sAmu jevAmAM majA mANe che, kAmanI kathAe karavAmA Anada bhAgave che ane jANe kAmadevanA vikAzane kAI paNa prakAre mArga ApavAmAM ene jIvananu sAkara lAge che bhatR hira eka bahu suMdara rUpaka rajU kare che. dhRtarA kANA hAya, ene Akhe zarIre Asa thaI hoya zarIra paranA vALa UDI gayA hoya, pR chaThI paNa aradhIparadhI kapAI gaI hoya, kAne sAMbhaLI zakatA na hoya. dharagharanA TukaDA UThAvatA hoya ane sarvatra haDadhUta thato hoya-AdhA kUtarA paNa kUtarIne dekhI tenI pAchaLa doDe che ! kharekhara ! kAmadeva teA marelAne eka vadhAre pATu mAre che tame juvAnI kheAI beThelA gharaDAkhakhAnI vAtA sAMbhaLI hAya teA tamane kharekhara vicAramA nAkhI de jeNe juvAnImA rakhaDavAnA dha dhA karyAM heAya te ghaDapaNamAM zu kare e ziSTa bhASAmAM kahI zakAya tema nathI paNa e strInI vAteA ane vikAranI dazAnA kUtarA ja rahe che. zarIra na cAle tyAre mAM vadhAre uchALA mAre che. kAmadevanu jora tA evu che ke enI khAtara 70 varSanA DhAsAne paNa DAzI sAthe ekAMtamAM sUvAnI nA pADavAmA AvI che, Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa evA DosAonA kesa paNa keraTamAM AvyA kare che ghaDapaNanI asara zarIra upara thAya tyAre manano mArga keTalo vadhAre mokaLo bane che tenI upara to moTA nATako lakhAya tema che. eka prazna vicAravA jevo che. ApaNe juvAnIne gaddhApacIzITa upara kahI paNa jidagImAM ethI paNa vadhAre bhayane samaya cALIsathI pacAsa varSa lagabhagamAM Ave che. juvAna mANasa viraha sahaze, paradeza kheDaze ane agavaDo bamaze paNa AdheDa vace mANasane sarva cAlI jatu -hAthamAMthI sarI jatu lAge che ene A bhogavI lau ke pelu jogavI lauM ema thanaganATa thayA kare che ane tethI juvAnI UtaryA pachInI ane taddana ghaDapaNa AvI gayA vaccenI vaya vadhAre jokhamakAraka hoI khAsa sabhALavA lAyaka che evo mata hAlamAM vadhAre jora pakaDato jAya che ahI ApaNe vicAravAnI vAta e che ke viSaya to jarUra javAnA che, choDI devA paDavAnA che paNa kAmadeva A prANIne taddana kharakhara boraDI jevI sthitie pahocyA chatA paNa nacAve che, phlAve che ane tenI pAse cALA karAve che. anitya padArtha paranI A rucinu vadhAre varNana paNa karatA zarama Ave tema che vastu svarUpa samajavuM hoya teNe AvI mUrkhatAbharelI dazA paNa dhyAnamAM rAkhavA yogya che. 4. eka bIjI yukti rajU karI anityabhAva bahu suMdara rIte lekhakazrI rajU kare che. devatAone raLavA-kamAvAnI khaTapaTa nathI, amRtapAna karyA kare che nATako jue che, lIlotarIthI Akhone tRpti Ape che, amUlya ratnothI prakAza pAme che ekasarakhu sukha devAganAo sAthe bhegave che ane Akho vakhata krIDA, Anada ane raLavAnI phikara vagaranu sukhI jIvana gALe che. devone du ane khyAla paNa AvatA nathI tyA jIvanakalaha nAmane paNa nathI vaLI emanA AyuSya khUba moTA hoya che bhuvanapatinA deve paNa eka sAgaropama jIve che, bAra devalonA de tethI vadhAre sAgarepa anubhave che ane anuttaravimAnamAM sarvArthasiddhanA devenuM AyuSya 33 sAgaropamanuM hoya che eka sAgaropama zuM teno khyAla karyo hoya te karoDo, abajo, parva ane nikharva vae paNa ene pAra Ave tema nathI. Avu sukha de ATalA lAMbA vakhata sudhI cAlu rIte vagarasa kece ane vagara khalanAe bhegave che paNa emAM majAnI vAta e che ke A te tene cheDe Ave che karaDe varSa sukha bhogavyA pachI ane tyAthI bIje manuSya ke tirya camAM javuM paDe che, garbhamAM utpanna thavuM paDe che ane pachI to ekaDe ekathI navI bAjI maMDAya che have tArI sAsArika kaI cIja devatAnA ochAmAM ochA AyuSya samaya jeTalI paNa cAle tema che? are! evu devatAnu sukha paNa ate pUruM thaI jAya che tyAre tuM te zemA rAmA rahe che? tu jarA UMDe UtarIne vicAra kara. A eka nAnakaDI ophIsa ke dukAna maLI ke pAca-pacIsa vIghA jamIna maLI ke nAnu -moTu rAjya maLyuM temAM vanyu zuM? ane te paNa keTalA varSa pachI to mUkIne javuM paDe ane pachavADe laDAI kakAsa ke korTanA kissA Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enityabhAvanA thAya. tene khAtara tu paDI mare che, sukhe khAto nathI, U thato nathI, karIne ThAma besato nathI ane A vakhata upAdhi karyA kare che, paNa te kone mATe ane keTalA vakhata mATe? je tAruM sukha - mAneluM sukha nira tara rahe tevuM hoya, tAre ene kadI choDavuM paDe tema na hoya ane tu jyA tyA sAthe Ave tevuM hoya-ta to tu tenI khAtara game teTalu kara. bAkI yAda rAkhaje ke devatAo meTA AyuSyavALA hoya che chatAM tene paNa AyuSyanA cha mAsa bAkI rahe che tyAre vRthA janma vyatIta karyA sa ba dhI mAthA pachADI pastAvA karavA paDe che ane tene te enA kareDamA bhAganuM sukha nathI ane kareDamA bhAga jeTalo vakhata cAle tevuM paNa nathI-tyAre tuM te zenA upara mohyo che? A prazna khUba vicAravA jevo che vaLI tAre to AgaLa gIta gavAtA hoya, paDakhe birudAvaLI belAtI hoya be bAju cAmara vIMjhAtA hoya to te saMsAramAM mAthuM, paNa A to vAtamAM koI mAla nathI, mahAsImubate jame-udhAranA TAMTI meLavanAra tuM zena upara A sarva dhamAla karI rahyo che? kaI sthira vastu tane maLI che ane te keTalI cAlaze? jarA vicAra, khUba vicAra, U Do Utara. vAstavika rIte te tu mAne che te sukha ja nathI, paNa hoya ema mAnIe to paNa e keTaluM ane kyAM sudhInuM ? pa. have tArI AjubAju je, to tyAM paNa tane kSaNabha gurapa-anityabhAva dekhAI Avaze jarA vicAra, tArA maraNo tAjA kara ane khyAlamAM le. bALapaNamAM jenI sAthe te ramata belI, jenI sAthe tu gIlIda DA (moIdAMDIA) raye, jenI sAthe sAta TApalIA dA lIdhA, jenI sAthe lakhoTA ke chUTadaDInA chUTA ghA ra-temAnA ghaNAe smazAnamAM poDhayA te temane rAkha thatA joyA tArA vaDIle, jenI te pUjA karI, bhAvabhaktithI sevA karI athavA tArA guruo, jemaNe tane kaIka jJAna ApyuM ane te jemane bhAvathI pacAga praNAma karyA te paNa bhasma thaI gayA teo mAne keI koInI citA to teM tAre hAthe saLagAvI (tAva). vaLI tArA aneka mitro, dosto ane saMbaMdhIo jenI sAthe te carcA-vArtAo karI, vAtenA gappAM mAryA, alakamalakanI kathAo karI, jemanI sAthe takarAra ane vAdavivAda kya, jemanI sAthe bhASaNo karyA, jemanA bhASaNo sAbhaLyA, jemanI sAthe DibeTIga sosAyaTInA mebara (sabhya) thaI prItipUrvaka pakSavAda karyA-temAnA paNa ghaNAkharAne te tAre hAthe smazAne pahoMcADavA ane enI baLatI citAnA bhaDabhaDATa avAja te sAbhaLyA ane tene bALanI agninI javALAone rAtA-pILA raMganA bhaDakAo sAthe te AkAzamAM caDhatI ane tene vyAkuLa karatI anubhavI tAre jenA vagara na cAle evA tArA aneka sa ba dhIo gayA kaMIkanI ati su dara Adarza patnI gaI haze, kaIka patnI vidhavA banI jhUratI haze, ekane eka chokaro cAlyA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5o zAMtasudhArasa gaye haze, hRdaya khAlI karavAnA sthaLa jevA vizvAsu mitro gayA haze, raLIne roTalA khavarAvanAra dIkarA cAlyA gayA haze, iMdrANIne yAda karAve tevI putrIo gaI haze-kaIka kaIka gayA haze ane temane loDAnI rAhe upara jAte mUkI AvyA hazu pratyeka prANIne aneka vahAlAne viyoga thayo haze ane kaMIkanA saba dhamAM te divasa gaNatA mAsa gayA, ne varase AtarIAsuta bhUlI sAhibA, ne nAme visarIA' jevuM paNa banyu haze atyAre gayelAnA caherA paNa sabhAratA yAda AvatA nahi hoya ane kekanA nAma paNa bhulAI gayAM haze. A atyaMta vahAlA, dilojAna priya, pUjya ke pratApI gayA, temane smazAnamAM mUkI AvyA. temanI kAyA agnimAM jaLI ane tenI rAkheDI thatAM joI ane chatA tu haju chAtI kADhIne, mUchane moga lagAvIne, ALa para camAM caDhAvIne, kAnamAM attaranA pUbhaDA ghAlIne camacama avAja karatA bUTa paherIne. TopIne vAkI mUkIne, hAthamAM sIgAreTa laIne cAle che ane jANe kadI maravu ja nathI, jANe bIjA sarva gayA paNa tu to amarapaddo lakhAvI lAvyo che ema dhAre che ! tane zu kahIe ? tArI kayA zabdomAM vAta karIe ? tAre mATe che tela bAdhIe ? tuM te jANe thoDA-ghaNA vaibhavane tAro mAnI beThA che ane nAnakaDI tArI duniyAne ramADavAno IjAro sadAkALa mATe laIne beThe che ane tArAM A so-pacAsa varasa mATenA dharmazALA jevA gharane "gharanAM ghare mAnI beThA che ane manamAM mAne che ke bIjA bhale gayA, paNa ApaNe to gATa cAlyo jaze vIza varSano thAya tyAre cALIza sudhI jIvIza ema mAne che, paNa sAThano thAya tyAre sittara upara dhyAna rahe che ane mukhethI jidagInI asmitAnI vAta karato jAya che, paNa UMDANamAM khAtarI hoya che ke pite haju daza-vIza varSa to jarUra kADhI nAkhaze sittera-e zI varSanA paNa evI ja AzAmAM rahe che kaI paNa vyaktine kAryakrama leze to temAM paNa pAca-daza varSanI hayAtIne hisAba jarUra hoya che. tAva Ave ne upaDI jatA anyane jue, plega-kelerAnA kALA kera jue, kSayanA ghasAi jue. lakavAnA pakSa-AghAta dekhe, hArTa phela thatA dekhe, paNa e sarva bIjA mATe? ene adarathI khAtarI che ke ApaNane e vAta sAthe levAdevA nathI ApaNuM to jarUra Ama ne Ama cAlyu jaze. e bhAva vaya vadhavA sAthe vadhatuM jAya che ane ghaDapaNamAM to AkhuM zarIra gharaDu thAya che, paNa IvanA ghanA ja karthIkIrthati (jIvananI ane dhananI AzA to gharaDAne paNa gharaDI thatI nathI.) have AvI tArI vicitra mAnyatAne zu kIe ? AMkho ughADI rAkhI hAthe karI khADAmAM paDe evA paThitamukhane zuM upadeza ApIe ? teo mATe (graMthakartA kahe che ke, eka ja zabda che-teonA AvA pramAdane dhikkAra che! Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA samaju mANasa AthI vizeSa zuM kahe ? tiraskArano TUMko zabda mUkI daI lekhake kamAla karI che tejI mANasane TukAra hoya, pachI vadhAre AkarA zabdo to nakAmA che, binajarUrI che. kahevata che ke tejI (ghaDA)ne sukAro ane gadheDAne DaphaNA." cAre bAju anityapaNu joI rahyo che te upara pUrNa vicAra kara A vAta khUba vicAravA jevI che ane vicAratA jacI jAya tevI che. . da. A to mitro, vaDIlo ane snehIonI vAta karI, paNa sarva bhAvo evA ja prakAranA che te paNa tuM jarA joI le. eka prANI Aje rAjA thAya, hAI kerTane jaja thAya, vyAsapIThane dhrujAvanAra vaktA thAya, bajArane khaLabhaLAvanAra mATe vepArI thAya ke game te thAya, paNa pachI chevaTe zu ? che kaI pAca IdriyavALo thAya, koI cAravALe thAya ane e pramANe vadhatI-ochI IdriyavALA thAya. koI rUpavAna thAya, kaI kIrtizALI thAya, keI prabhAvazALI thAya, kaI sinemAnA "sTAra' thAya, koI nATakamAM sAta vAra "vansamora' karAvanAra thAya-A sarva cetanabhAva che hAlatAcAlatA trasa jIvo ane rithara rahetA eke kiye sArA athavA kharAba vicitra bhAvo pradarzita kare che e paNa sarva cetanabhA che. sudara rAjamahela, bhavya havelI, mUlyavAna pharanIcara, sonArUpAnA pAtra, AkarSaka kokarI (rakAbI, pyAlA, pleTa vagere), hIrAmetInA ghareNAnAne ala kAre, jharUkhA, mahela ke maDhI, chatrIpalaga ke hADagumara, chabIo ke citra, pUtaLAMo ke ramakaDAo-A sarva acetana bhAve che e sarva cetana ane acetana bhAva dariyAmAM majA Ave tema eka vakhata UchaLe che ane pAchA paDI jAya che, ema aneka vAra uchALA mAre che ane pAchA mahAsamudramA laya pAmI jAya che. jyAre caDhe che tyAre e sapATI upara dekhAya che ane vAsa vAsanI phalAgo bhare che, paNa A te thoDA vakhatamAM zamI jAya che ane zame tyAre enuM nAmanizAna paNa rahetu nathI, e moju UchaLyuM hatuM ema keIne yAda paNa AvatuM nathI aneka majA to evA hoya che ke e UchaLyA ane zamyAM enI vAta keI jetu ke jANatuM paNa nathI A duniyAmAM dhamAla karatA ane dekhAva karatA cetana ane acetana sarva bhAvonI A sthiti che paramANuonA skaMdhe aneka rUpa dhAraNa kare che prANu aneka janma le che e enA judA judAM rUpa che eka rUpa mUkI bIju le che, bIju mUkI trIju le che, ema aneka vAra upara Ave che ane pAchA laya pAmI jAya che strIo TeLe maLIne kUTe tyAre cAra bAIe ToLA vacce AvI cheDI vAra ghUme che ane pAchI TeLAmAM bhaLI jAya che, tema A prANI paNa tArAnI peThe jarA vakhata camakAre Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa HIT batAvI, cokamAM thoDe pATha bhajavI pAche asta thaI jAya cheghaNA to phUTatA na AvaDatu hoya te vacce AvyA vagara paNa visarALa thaI jAya che, e vacce Ave ke na Ave paNa e visarALa thaI gayA pachI duniyAne bIjI eTalI khaTapaTa hoya che ke enuM zu thayu ane kyA gayA ? tenI vAta paNa kaI yAda karatu nathI evI rIte bhAgelA Tebalane ke saDIne paDI jatA jhADane koI sa bhAratuM nathI ane bhAgela pharanIcara "bha gArIne bhAve vecAya che kaI paNa jIvatA prANI ke acetana padArthanI A sthiti che. have enA upara te moha zo karaze ane enI khAtara badhuM hArI kA javuM? ApaNA sagAsnehI ane dhanano sabaMdha che te to nATaka jevo che. keI camatkArathI rAjaRddhi ke nagaraudyAna batAve tene IdrajALa kahe che ApaNA nATaka ke sinemA paNa eja misAlanA che. sagAo sAtheno sa ba dha paMkhInA meLA je che judI judI dizAmAthI AvI rAtre eka jhADa para beThA, savAra paDI ke sau saune raste paDI jAya che dharmazALAmAM vaTemArguo ekaThA maLe ane vakhata thAya eTale cAlavA mADe-e A sarva khela che e khela cAle teTale vakhata to kheTa che e vAta bAjue rAkhIe chIe, paNa kAyama rahevAne nathI e vAta tamArA dhyAna para atra khAsa ThasAvavAnI jarUra che. AvA cetana, acetana padArtho para ke svajana-dhananA milana para je rAcImAcI jAya, je enI khAtara zu zu karI nAkhe, ene raDatA joI mUjhAI jAya, ene jatA joI peka mUkI raDavA bese, ene nAza thato joI nisAsA nAkhe e to kharekhara "mUDha gaNAya-bhUkha gaNAya. evA taddana asthira-thoDA vakhata rahenArAnA te vaLI bharosA heya? ane tenA upara mustakIma rahIne te keAI gaNatarI karAya ? gItanI zarUAtamAM "mUDha' zabda A prANI mATe vAparyo che teno atra khulAso thAya che. A prANa bIjA manuSya mATe athavA padArtho mATe pAtaLo thaI jAya che ke lAlacoLa thaI jAya che e enuM ajJAna che oLakhavA yogya vastune je na oLakhe tene mUDha kahevAmAM Ave che. A prANuM samajavA dhAre te samajI zake evI tenI sthiti che chatA paNa te samajavA mAgato ja nathI, ane tethI e pitAne mUDha svabhAva vyakta kare che samaju prANI AvA akkasa bhAvo ane saMgame para madAra bAdhato nathI 7. jIvananI asthiratA traNa prakAre batAvI (1) zarUAtamAM AyuSyane pavananA tara ga jevu capaLa kahyuM, (2) kuzanA cheDA para rahelA pANInA bidu sAthe jIvanane sarakhAvyuM ane (3) chaThThA geyapadyamAM mitro ane sabaMdhIne rAkha thatA joI temAthI akala levA kahyuM. have e vAta sIdhA zabdomAM chevaTanI kahI de che - maraNane jyAre puruSAkAra rUpa ApavAmAM Ave che tyAre tene "jama athavA "yama" kahevAmA Ave che saskRtamAM ene kRtAta" paNa kahe che eTale je aMtane kare te kRtAta Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA kahevAya. evA keI deva ke dAnava nathI ke je A prANIne maratI vakhate AvIne, e cIne, derIne kAI laI jato hoya, paNa ala kAranI bhASAmAM jANe koI tevuM ja banatu hoya evo khyAla ApavAmAM Ave che. maraNanA puruSAkAravarNananuM ahIM citra ApavAmAM Ave che te vicAre. - e jamadeva A vakhata prANIono koLIo ye ja jAya che. aja gAma prANImAM sthAvarano samAveza thAya che. pRthvI, apU, tejasa, vAyu ane vanaspati e sarva ajagama gaNAya che, je ke agni ane vAyu gatie karIne ja gama che. jagamamA zakha, jaLo vagere beIddhi, sAkaDa, jUja vagere teIdriyo, vIchI, bhamarI, tIDa vagere cauridrio tathA chevaTe pase kiyeno samAveza thAya che. padriya prANImAM cAra moTA vibhAga che. temAM prathama vibhAga tirya ne Ave che. emAM mAchalA, magaramaccha vagere jaLacara che, hAthI, ghoDA, gAya vagere sthaLacara che ane pipaTa, keyala, kabUtara vagere khecare che. e uparAMta temAM peTathI cAlanAra sarpo (ura parisarSa) ane hAthathI cAlanAra naLIA (bhujaparisa)no samAveza thAya che. A pace driya tiryo e thayA. bIje vibhAga manuSyane Ave che te mRtyu lokanA mAnavI ApaNA jevA che. manuSyabhavamAM ke anyatra zubha sAmagrI ekaThI karI sukhane anubhava kare te trIje devonA vibhAgamAM Ave che ane azubha karmaba dha karI huM khano anubhava kare te nArako kahevAya che. A bethI pAca indriyavALA sarva ja gama athavA trasajIvo kahevAya che. jamarAjA Akho vakhata ArAma lIdhA vagara e sarva ja gama ane aja gama prANIone kaLIe karyA ja kare che. eka samayanI paNa rAha joyA vagara sAre ye vakhata prANIone hAIA karato ja jAya che anAdi kALathI ene evI lata lAgI che ke e prANuone khAdhA ja kare che, paNa kadI e dharAto ja nathI, ene kadI sa teSa thato nathI ane kadI e peTa para hAtha pheravI hAza karatA nathI, ene svabhAva ja e che have e jamarAjA potAnA homa Ave e sarvane gaLapa karyA kare che e vAta te ApaNe dararAja joIe chIe mubaI jevA zaheramAM to eNe keTalA mANasane khAdhA tenA AkaDA paNa dararoja chapAIne bahAra paDe che. - have e to enA mahemA AvyA tene jarUra khAya che, paNa tu kyA che teno vicAra karyo ? enA mukhamAM Ave e to vAta karatA, belatA cAlatA badha thaI jAya che, paNa tAre vAre kayAre Avaze tenI tane khabara che ? tu vicAra karIza to tane jaNAze ke tuM paNa enI hathelImAM ja che kApa-bagalane ane hone Atare keTalo che te to tane kahevAnI jarUra nathI A cAra-cha icanA Atare tuM Ubhe che. jyAre enA momAM paDIza enI tane khabara nathI ane mahAmAM paDyo ke bhukkA nIkaLI javAnA che e vAtanI jarA zakA paNa nathI tAre a ta e kRtAMta (a ta lAvanAra) nahi lAve enI koI tane gera TI (khAtarI) maLI che? tAre ne ene kAI dostI-sa badha che? tAre enI sAthe kAI sagapaNa che? tArA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zAMtasudhAra upara ene kAI prema che ? A pramANe vastusthiti che, jagatamAM jANItI che, tArI pAse prakaTa khaDI thaIne UbhI che ane tane Ama traNa karIne vicAra mATe bolAve che. je tane kaI upAya sUkyo hoya athavA tane yamarAje khAtarI ApI hoya to amArI sarva vAta phekaTa che, paNa nahi te eka divasa A sarva cheDI cokkasa javAnuM che ane atyAre mAtra savAla enI hatheLImAthI mukhamAM paDavA pUrato ja bAkI rahe che. A ata na Ave te upAya ja ane yamarAjanA pAsamAMthI chUTavAnA dAra zodhI rAkha paNa te te Akhe judo rasto che. enA mArgo che, paNa te tAre zodhIne taiyAra karavAnA che. paraMtu atyAre jamarAjA Ave te tu javA taiyAra che? Ama jamarAjAnuM nAma Ave tyA ho zu kAma bagADI nAkhe che je sthiti cekasa thavAnI che tenA nAmathI paNa amAMgaLika thatu hoya evA ghelA zu kADhe che? tyAre jarUra javuM ja che ane e vAta jIvavA jeTalI ja ekkasa che tyAre pachI A phaphaDATa zA mATe karI rahyo che ? eka vAta samajIne svIkArI le ane te e che ke yamarAja keIne mUkatA nathI, keIne eNe choDavA nathI ane tu kadAca ema mAnI letA ho ke tArA saMbaMdhamA e apavAda karaze to tu bhAre gaphalatImAM rahe che meTA mAdhAtAne paNa eNe choDyA nathI ane AkhI pRthvIne dhaNadhaNAvanAra paNa enI AgaLa namI eno koLIo thaI gayA che keI amarapaTTo labAvIne AvyuM nathI ane tu khAlI garva kara nahi tAre paNa te e ja mArga che ema samajI, gaNI, vicArI tArA jIvananI aninyatA samajI le ane te vAta dhyAnamAM rAkhI tArI bAjI goThava 8. pitAnA vaibhava ane parivAranI citA nakAmI che, jIvatara kSaNabhaMgura che, viSayasukha cAlI janAra che, juvAnInA raMga thoDA vakhatanA che, ghaDapaNane cALA hasavA jevA che, devonA sukha paNa ate pUrA thavAnA che, sAthe ramanArA ane vinoda karanArA paNa cAlyA gayA che sarva bhAve dariyAnA meja jevAM che ane svajana-dhanane sa ba dha IdrajALa jevo che ane jamarAjA to gaLaka karato ja jAya che. gabharAI gayA, mUjhAyA, phasAI gayA ! have zuM karavuM ? kyA javu ? kemano Azraya zodhavo? lekhaka mahAzaya kahe che - bhAI ! tAruM potAnuM AtmasvarUpa je, tu UMDo Utara e saccidAnaMdamaya che A zabdamA traNa hakIkata che "sat ', "cita" ane "Ana da". jagat sarva mithyA che, sa ba dha sarva khoTA che paNa A paramAtmasvarUpa AtmA sat che e traNa kALa rahevAno che-hato, che ane raheze upara je anitya bhAva, saba che ane sago yA tenI barAbara sAme mukAyA evo nitya-sata AmA enA mULa svarUpamAM che. mAyA, IdrajALa ke svapnavat jagata sAme A khare "sat " che * e trikALa sat nitya che eTaluM ja nahi paNa "cita " che, jJAnamaya che, jJAnathI bharelo che, prakAza svarUpa che, ane bhUta, bhavat tathA bhAvI sarva bhAvane jANanAra che. enI jJAnazakti Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA pa atyAre ochI thaI gaI che--avAI gaI che paNa aMdara bharelI che ane te tyA kharAkhara che. A prakAzamaya rUpa adara che tene bahAra lAvavAnu che paNa te tyA che ane tenA asala svarUpamA ajJAnane-mUtAne sthAna nathI e khIjI vAta karI ane tyA niraMtara Anada' varte che. prathama sAsArika sarva bhAveAne dariyAnA uchALA sAthe sarakhAvyA evI vAta ahI nathI tyAM doDAdoDa nathI, dhamAla nathI. 6 kha nathI, sa pU sAcA niravadhi AnaMda che. mAja che, sukhanA gharaDakA che. A trIjI vAta karI. paramAtmasvarUpe AtmA 1. 'sat'2'cit' ane 3 Ana da'maya che. e enu sAcuM svarUpa che. A saccidAna da svarUpa tAru peAtAnu ja che, tArA gharanu che, ene prApta karavAmA--prakaTa karavAmA tAre koInI pAse yAcanA kavI paDe tema nathI, keAInI pAse vara mAgave| paDe tema nathI, phAinI pAse hAtha neDavA paDe tema nathI. A saccidAnanda svarUpanA kharAkhara khyAla karI tuM haMmezane mATe eka avyAbAdhaapratihata-nitya sukha prApta kara A nAnakaDA mAnI lIdhelA sukhamA mU`jhAI jaI eka khADAmAthI bIjAmA paDe haiM ane vAravAra mUMjhAya che e tArA jevA saccidAna dasvarUpavALAne ghaTe nahi--AAbhe nahi-dIpe nahi anitya vastuo, saba dhe! ane zarIza kADI tAru peAtAnu zAzvata sukha che ane tArA gharamA ja che, tArI pAse ja che teneA anubhava kara, e sukhamA pesI jA, ene! Anada bhAgava ane huM mezane mATe sarva upAdhinA tyAga karI ghUMTaDA bharI bharIne e sAcA sukhane bhAgavI le ene tu cAlu bhAgavyA kanze e vAtanI tane e mAge caDhatA ja khAtarI thaze. 'saccidAna da'zabda ja evA sudara che ke ene samajatA enAmA prANI AkaNu pAmI' jAya chaeN tu saccidAna damaya che, prakaTa thaI jA. sa ta puruSone tyA utsava hA, ahIM A sasAramAM ja hA~ema graMthakartA mahAtmA AzIrvAda Ape che sa ta kANu kahevAya ? je sAce mArge vana karI rahyA haiAya te sata-sajjana kahevAya khAlI vAte karanArA nahi, paNa vAtAne jhIlanArA vAta kare pramANe vanArA AmA daMbhane keDhAMgane sthAna na heAya 1 utsavamA pAna vagara cAle nahi, pINu te joI e ahI prazamarasa-zAtasudhArasanuM tAju pINu ( Drink) A utsavamA maLavAnu che e amRtarasanuM pAna karavA rUpa utsava sajjana puruSone hai| vinaya eTale AkaNu ( citavana ) A UdyA udgAramA grathakartAe peAtAnu nAma paNa jaNAvI dIdhu ane 'sudhArasa' graMthanA 'utsava kevA che tenu dana paNa karAvI dIdhu che prazamarasa-zAtarasa kevA che tenu varNana pravegakamA thaI gayu che X X sasAranI asAratA jaNAvavA sAru lekhakazrIe ghaNI agatyanI hakIkatA kahI dIdhI che. temaNe nAnA--meTA vaibhava khAtara phasAvAnI nA kaDI, parivAra. khAtara mUjhAI javA sAme * Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa zAMtamudhAraNa cetavaNI ApI, jIvanane asthira batAvyu, viSayasukha sAthenI dostI nirarthaka khatAvI, sasAra nATaka kSaNubhagurkhatAvyu, juvAnInA 21 alpakAlIna matAnyeA, ghaDapaNunA cALA varNavIne khatAvyA, sukhanI sImA khatAvI. sAthe ramanArA gayA ema batAvyu, sAsArika bhAveA iMdrajALa jevA asthira khatAvyA ane devane sadAnA bhUkhyA batAvyA. chevaTe nitya sukha anubhavavA bhalAmaNa karI, A pratyeka vAta navIna che, navIna najare jovA jevI che ane khUba vicAramA nAkhI de tevI che nIcenA traNa dAkhalAe vicArIe - judI judI jagyAe carI rAtrI rahevA mATe eka jhADa para 5 khIe sAje ekaThA thAya che tevI rIte kurUpa vRkSamA A janmamAM prANI ekaThA thAya che. sarva pakSIe savAra thatA raste paDI jAya che tema prANI AyuSya pUru thatA raste paDI jAya che. Ave! atrene meLApa che savAra kyAre paDaze eTaleA ja savAla che. A dRSTie sa`sAnA meLAne kadI vicAryA che ? savAre je gharamA ma gaLagIta gavAtA heAya ane nAstA cApANI UDatA hAya tyA khapeAre prANapAka mukAya che ane sukha ne Anane khale chAjIA gavAya che evA aneka dAkhalA anubhavyA che paNa tenI adaranA rahasyane vicAyu che ? jene savAre rAjyAbhiSeka thAya te ja divase sAja paDatA ciMtAmA paDatA ane e ja citAmAthI enA dhumADA nIkaLatA sAbhaLyA che ane chatA A jIvanane meha chUTatA nathI ane saMsAra sAthe vaLagavAnu mana thAya che emA kayA maneAbhAva varte che tenA kadI vicAra karyo che ? vicAra kare, samajo, khyAla karA-ApaNe zenA upara paDI marIe chIe? kaI jAtanI sthiratA samajIne AkhI ramata mADI beThA chIe ? e mADelI ramata kyAre kha dha karavI paDaze ? adha thaze tyAre ApaNane bhAna haze ke poDhI gayA hazu ? ane A sarva zu thAya che ? kema thAya che ? samajunA lakSaNa A hAya nahi, cAkkasa samajyA vagara e kAma kare nahi, dIrghakAlIna lAbha jANyA vagara e pravRtti kare nahi ane tArI te AkhI ramata khoTI che jene te gharanuM ghara dhAryuM che te tAru nathI jene te tArAM sakha dhI mAnyA che, te tArA nathI, jene te tAgaM sagAM mAnyA che te sthAyI rahevAnA natho ane jenI khAtara tu pApa seve che; prANa pAthare che; jItu thru karI nAkhuM ema dhAre che te tArA nathI tAru zarIra paNa tAru nathI tu ene game teTalu Se te paNa te tAru rahevAnu nathI ane tArI sAthe AvavAnu paNa nathI AkhI mAjI te vastusthiti samajyA vagara mADI che tu paisA ane svajana khAtara aneka agavaDA ane pApA seve che, paNu te tArI pAse rahevAnA che ? tArA rahevAnA che? Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA pa7 ema khAtarI maLI che? mahAvigraha pachI ghaNAnA eka bhavamAM traNa bhava thatA te jeyA, ka IkanA magaja khasI gayA ane kaIkanA zarIra ghasAI gayA-e te najare joyu ane chatA haju tu AMkho baMdha rAkhIne vRke ja jAya che te kenA upara ? ane zAne mATe? tane viSayomAM majA Ave che? tu tenuM svarUpa vicArI je. emAM majA jevuM kAI nathI e to vastuonA DhagalA ane mAyAnA pUtaLA che. emAM tArA jevo ane te sukhano icchika majA mANe te tArA gauravane zebhatI vAta nathI. tu e praznane sAdhAraNe duniyAdArI najarathI na je jarA UDe Utara. tArA jevA gauravazALI AtmAne A zobhatI vAta nathI. kyA hAtha nAkhe che? kyAM kAna mAMDe che ? kyA najara doDAve che ? emAM zuM sukha che? keTaluM che? kyA sudhI cAlaze? jo tane e sukha hameza mATe nahi te paNa ghaNo vakhata cAle tevuM lAgatuM hoya to te temAM majA karI le, paNa viSayanA sukha to eka miniTa paNa cAle tevA nathI khAdhuM eTale khalAsa thayu ' gaLA nIce UtaryuM eTale pachI te dUdhapAka hoya ke ghesa hoya-sarva sarakhu ja che ane tArA jevo samartha AtmA AvA kIcaDamAM paga nAkhe che e tane zobhatI vAta thAya che ? . je AvI avyavasthita sthitimAM cAlyo jaIza-AgaLa vadhIza to zarIra chUTaze tyA sudhI AzA to chuTavAnI ja nathI ane AyuSya pUru thaze tyA sudhI pApabuddhi javAnI nathI. tyAre zu tu Ama ne Ama calAvye ja jaIza? ane ate ghasaDAI javAnI ja tArI icchA che? kSaNika sukha khAtara tu keTalo bhoga Ape che tene vicAra kara. A manuSyabhava tane mahAmuzkelIo maLyo che tene asthira pagalika padArtho ane mananA mAnelA sa ba dhe khAtara gumAvI de egya na gaNAya. kaI sthAyI cIja maLe te khAtara-te mATe prayatna kare ghaTe. paNa atyAre tuM zuM karI rahyo che? tyA tArA jIvananu ja ThekANuM nathI tyA tu zenA upara ane kene mATe A sarva racanA karI rahyo che ? ane A sarvane mUkIne javAnuM che e vAta cekasa che game ke na game paNa maravuM te paDaze ja, tyAre pachI ATalA TUMkA samayamAM koI evuM karI le ke jethI A sarva rakhaDapaTTIne cheDo AvI jAya - AkhA jIvananI cAvI samajavAnI jarUra che, samajIne chUTI javAnI jarUra che, nahi te A cakacUha evo maDANo che ke emAthI nIkaLavAnA prayatna karatA emAM tu vadhAre vadhAre aTavAIza. khUba vicAra karI sAcA mArga pakaDI laIza to ja tane A cakkaramAthI bahAra nIkaLI javAne mArga sApaDaze tene mArga e ja che ke e cakkarane barAbara oLakhI javuM, emA upara uparanA neha, beTA premAli gane, moTe moTethI rudana e sarvane oLakhI javuM, vastuo sAtheno sa ba dha barAbara vicAro ane zarIra paNa kyA sudhI kAma Apaze tenI kimata karI levI zarIrane bane teTalo lAbha le, paNa enI khAtara muddAno bhega Apo nahi Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa A sa sa kha dhA, vastu ane zarIra anitya che, kSaNasthAyI che e bhAva o manamA jAmI jAya te AkhI gucavaNunA nikAla thaI jAya tema che. ene samajavAmAM muzkelI che tenA karatA paNa enI sAthe kAma letA e vAta satata lakSyamA rahevI vadhAre muzkela che, paNa e rIte jIvavAmA AtmAnaa che ane sAthe amaryAdita lahera che, e bhAvane atarathI vicArI jotA aneka mumukSuone mArga prApta thaI gayA che. cidAna damayaAtmasvarUpanI AkhI karAvanAra ane AtmAnA zAzvata sukhane enA sAcA AkAramA khatAvanAra A anitya bhAvanA vAra vAra vicAravA-bhAvavA jevI che pugaLa sAthenA sakhadha evA teA jakaDAI gayA che ke enAthI chUTavAnA prayatna karavAnu ene sUjhatu nathI ane sUjhe te amalamA Avatu nathI paNa te A sarva sa| sa kha dha chUTavAnA che, cheDavAnA che, khasI javAnA che, parAdhInapaNe thaI gayelA tyAganI kiMmata nathI, samajI viveka vAparIne karelA tyAganI ki mata che e tyAga prApta karavA, e jIvana jIvavA AtaravRttithI ni bhapaNe AtmasAkSIe prayAsa kare ene A vicAraNA amRtarasanA pAna (pINA) samAna che e pINAnA nazAmA cakacUra thavA AtmAthI mumukSu yatna kare evA upAdhyAya zrImadghinayavijayajInA upadeza hai a 58 anityabhAvanAnA viSaya 'jJAnAva mA suMdara rIte carcyA che. tenI be traNa prasAdI jarUra vicAravA yAgya che zubhaca dgAcA sa sAra-samudranA sarva sakhadhAne vipattinA ghara khatAvI pachI kahe che ke vastujAtamidaM mUDha ! pratikSaNavinazvaram / jAnannapi na jAnAsi graha ko'yamanauSadhaH // te te sAmAnya rIte jakharA cAkhakhA lagAve che ke-he mUDha prANI ! utpanna thayelI sarva vastu pratikSaNu nAza pAmyA ja kare che, A vAta jANe che chatA jANe jANatA ja nathI tane te upacAra na thaI zake evA (auSadha vinAnA) kayA graha (vyAdhi) lAgu paDayo che? A vAta taddana sAcI che ApaNe jANatA chatA paNa jANutA nathI. ApaNu jANyu kAmanu zu ? vinazvara jANavA chatA samadha, dhana ane vastune cATatA jaIe e jJAna zA kAmanu ? kharekhara ApaNA vyAdhi AkarA che, vaLagADa cIkaNA che ane enu esaDa najare paDatu nathI ene dAkhaleA ApatA teo kahe che ke vahni vizati zItArtha, jIvitArtha pivedviSam / vipayeSvapi ya : saukhyamanvepayati mugdhadhI // * * je mUDha buddhivALA prANI viSayamAthI sukha meLavavA icche che te ThaMDaka meLavavA mATe agnimA pese che ane jIvavA mATe jhera pIe che' agnimAthI ThaMDaka maLe kharI ? ane jhera pIne jIvAya kharuM ? chatA ApaNe mAhaghelA kharAkhara te pramANe ja AcarIe chIe. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMnatyabhAvane teozrI AkhA anityabhAvanAnA viSayane upasaMhAra karatAM mAlinIvRttamAM suMdara bhAva prakAzita kare che gagananagarakalpaM saDgama vallabhAnAm, jaladapaTalatulyaM yauvanaM vA dhana vaa| sujanasutazarIrAdIni vidyuccalAni, kSaNikamiti samastaM viddhi saMsAravRttam // "strIone sa ba dha AkAzanagara (kalpita) je che, yauvana ane dhana vAdaLAnA raMga jevA che, sagAM, chokarA ane zarIra vIjaLI jevA cacaLa che ane TUMkAmAM kahIe te A AkhI duniyAnI sarva cIjo ane bhAve kSaNika che" Avo tattvagaveSakano mata che ApaNe kharI najare joIe to ApaNane e ja AkAramAM sarva sa ba che ane vastuo dekhAya che vAta e che ke A prANIne Akha ADA kAna karavA che ane kAI jaNAI jAya to jANe pitano vAro Avaze tyAre goTe cAlyA jaze ema e manaDAne manAvI le che ane jyAre hAtha nIcA paDe che ane zarIra azakta bane che tyAre eno upAya raheto nathI. pachI e "vila" karIne AvatA bhava mATe nANAnA rekANa karavA ma DI jAya che, emAM paNa ene dhana para prabaLa moha che. enuM cAle ane AvatA bhavamA rUpIAnA cAra AnA rekaDA maLe tema hoya to chokarAne 2khaDAvIne evI ciThThI potAnI sAthe lete jAya, paNa tevo upAya na hovAthI nANAnuM rokANa AzAe kare che ane A AzA e ja eno nAza karanArI cIja che. chevaTe A sarva choDavAnuM ja che, game ke na game paNa ate sarva pArakuM che ane teTalA mATe vilathI ApelA dhananI khabara chApAmAM Ave che tyA mathALe lakhelu hoya che ke other people's money "pArakAnA pisA." A vAta na game tevI che, paNa kharI che. dalapatarAma gAI gayA che ke - mAkhIoe madha kIdhu, na khAdhuM na dAna dIdhuM; lUMTanAre lU TI lIdhu re ' o jIva jone. ? , A vAta khUba vicAravA jevI che eTalA mATe A prANIne kahe che ke jenI khAtara tu mUjhAya che - phikara-citA kare che te sarva phekaTa che vastu ke sa ba dha alpa kALanA che ane tArI mUjhavaNa asthAne che. A rIte sasAranA sarva sa ba che ane padArthonI anityatA vAra vAra vicAravI. emAM UMDA UtaravuM ane vastunA ane AtmAnA paryAya barAbara oLakhI tenI sAthe tene yogya kAma levuM jethI atyAre mUDhamA gaNatarI thayelI che te pharI jaI samajumA gaNAvAnI taka maLe ane sAcI samajaNa-vivekane yogya sthAna maLe. atyAranI deDADa, tAlAvelI, dhamAla ane lamaNAjhI ka sarva beTI che, thoDA vakhata mATenI che ane pariNAme meTI Apatti vadhAre tevI che, mATe khoTe mU jhA nahi, be phasA nahi ane kheTAnI khAtara rakhaDa nahi. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa sarvane anitya kahevAmAM eka vAta khyAlamAM rAkhavAnI che. AtmA pote nitya che te tenA guNanI daSTie, paNa enA paryAye sarva palaTAyA ja kare che. ApaNe je zarIra joIe chIe te tenA paryAya che tevI ja rIte sarva cIjonA paramANuo nitya che paNa enA aAkAra, enA 7 dhanA rUpo palaTAyA kare che ane te najare sarva vastuo anitya che ApaNe zarIra ane vastuo, bhAvo ane AviSkAro sAthe sabaMdha che, tenI vicAraNA karIe chIe ane temA ja mUjhAI jaIe chIe, e vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che paNa A vAta karatA gabharAI javAnuM nathI, anityatA jANe raDI paDavAnuM nathI, asthiratA vicArI gADA ghelA thaI javAnuM nathI kSaNabhaMguratA samajI ApaghAta karavAne nathI, paNa ene vicAra karI emAthI nityathAyIbhAva sApaDe evo mArga zodhavAno che. e mArga zodhakane maLe che bhAvanAnuM kArya te vastusvarUpe pragaTa karavAnuM che, e thayuM eTale ene pradeza pUro thAya che pragati mATe vastunuM barAbara oLakhANa karavuM e jarUrI che. graMthakartAe upadaghAtamAM jaNAvyuM che tema bhAvanA vagara zAMtasudhArasa jAmato nathI ane e rasa vagara jarA paNa sukha nathI A sarva hakIkta dhyAnamAM rAkhI khUba vicAra kare, sArI rIte UMDA Utare ane prayAsa karI sAcA sukhane sAdo mArga pakaDI le. cidAnaMdajI mahArAje ja ga-kAphI rAgamAM A vAta bahu asarakAraka rIte batAvI cheteo kahe che ke - juThI juThI jagatakI mAthA, jine jANuM bheda tIne pAyA jUThI tana dhana jevA mukha jetA, sahu jANa athi sukha tetA; nara jima bAdalakI chAyA, jUThI jUThI jagatanI mAyA. 1 jIne anitya bhAva citta AyA, lakha galita vRSabhakI kAyA; bUjhe karakaMDa rAyA, jUThI jUThI jagatakI mAyA. 2 Ima cidAnaMda manamAMhI, kachu karIe mamatA nAMhI; saddagurue bheda lakhAyA jUThI jUThI jagatanI mAyA, 3 artha spaSTa che emAM karakaDu rAjAnI vAta karI che te majAnI che e pratyekabuddha thayA jeo kaI vastu joIne bodha pAmI jAya che tene "pratyekabuddhI kahe che eka vRSabha-aLada juvAna hato tyAre AkhA zaheramAM pharato, hAlato ane kaIkane pADI dete AkhA zaheramAM eno trAsa hato thoDA varSa pachI e gharaDo thayo, durbaLa thayo, enA zarIra para mAkhIo baNabaNavA lAgI, e cAlatA lathaDavA lAgyA ane eno mada dUra nAsI gayo evA prabaLa godhAnI A dazA joI karakaMDu rAjAne zarIranI asthiratA, yuvAnInI choLa ane madanI bhrAmakatAnuM bhAna thayuM ane anitya padArtha parano rAga cAlyo jatA rAjapATa cheDI eNe atarAtmAne zodhavA mArga lIdhe A juvAnIne jevo caTako che evI ja asthiratA sAsArika sava padArtho, saba che ane bhAvonI che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanI , sanatkumAra cakavartIne zarIrasau darya para khUba moha hato, paNa jotajotAmAM e zarIra viSamaya thaI gayu. meTA cakavartIo paNa gayA ane kAkiNIratnathI RSabhakUTapara lakhelAM. nAme paNa ate bhUsAI gayA to pachI ApaNo te zA gajA 1 ane AvI taddana upekSaNIya vastu khAtara jIvatara bagADavu ane pitAno Akho vikAsakrama uthalAvI nAkhavo e mahAmuzkelImAM maLelA manuSyabhavane phekI devA jevuM che. sthaLavAdamAM masta thayelA A yugamAM anityatAnI vAto ghaNAne gamaze nahi e kharuM che, paNa vAta e che ke jene jANavuM ja nathI tene to sarva sarakhu ja che. bAkI samajyA vagara atyAre je mahAra ane moTI uthalapAthala thaI rahI che temAM sAdhAraNa vyavahArakuzaLa buddhine paNa sthAna nathI. jANavA chatA ghaNuM jANatA nathI ane jANanArA anusaratA nathI- tethI sAcI vAta badalAya nahi. eka tAjA siviliyanane pUchyuM ke-have zuM karaze ? nokarI pachI? amaladArI pachI? pyuTI kalekaTarI. pachI? AsisTanTa kalekaTarI pachI 2 kalekaTarI, pachI ? berI chokarA vagere. pachI 2 kamizanara pachI? ekajhIkyuTiva kAu silanA membara. pachI? have javAba ApatA tenuM taddata AvI rahyuM hatuM ? javAbamAM bolyA"pachI pachI zuM karo cho? pachI penzana lezu ? pachI ? ( have te taddana naravasa thaI gayA ) pachI zu ? pachI marazuM ! Ama bolatA bolAI te gayu, paNa pachI mATI mUjhAyo ene manamAM thayuM ke tyAre zu A sarvanI Akhare aMte maravAnu te kharu ja! ! A vAta tamane narama pADavA mATe karavAnI nathI, mUjhavavA mATe zodhI kADhelI nathI, navA yugane na game tevuM kahevA zodhI kADhI nathI vastusthiti A ja che ane pUrNadivya jJAna, anubhava ane vyavahAramAM kuzaLa mANasoe joI tevI ane tevA AkAramAM kahI che mUkI javAnI ane tyAga karavAnI vAta na game te banavAjoga che paNa te khAtara vastusatya gopavavuM azakya che A saMsAra sAthe, dhana sAthe, putrAdi sAthe kAma levAmAM uDI vicAraNA na karI hoya te Avo vicAra svAbhAvika che paNa te uparaTapakeno hoI kAryasAdhaka nathI ApaNe kaI pUrvakALanA sArA ke kharAba prANIne ke jUnA makAnone UbhelA jotA nathI te ja tene purAvo che. ApaNe jIvanakalaha mUrkhatAbharelo che, ApaNI sabaMghanI gaNatarI taddana khoTI che ane ApaNI AkhI ramata khoTA pAyA upara racAyelI che ke kya pachI je vicAro Ave temAM jeTalI vyavasthitatA hoya tethI vadhAre spaSTatA ApaNI jALabaddha sthitinI avasthAmAM nathI dArU pInArAnA mata kevA? ane tenI kimata keTalI ? be dArUDIA tALI daI gappA mAre ane ekabIjAnI TApasI pUre tevI ApaNI vAto che sarva anitya che e dekhAya tevI vAta che jevuM hoya te joI zake che ane na jevuM hoya te ghenamAM paDI rahI zake che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArarsa bhAvanAmAM punarAvartana thAya te gabharAvAnuM nathI. anityatAnI vArtA saMsArabhAvanAmAM paNa Ave, ekatva batAvatA sa sAra jevo ja paDe upadezanA 2 thamAM punarAvartana doSa nathI. atizaya upayogI che ane anivArya pragativALI paddhati che. vAta kahevAnI eka ja che ke lekhana cA lekhakanA guNadoSa jevAne badale vastusvarUpa vicAravu. nitya vastu je jaNAya tene ja nitya mAnavI ane anityanI khAtara upAdhimAM paDI pariNAma vagaranA rAga-ke karI pitAne vikAsamAga bagADI na nAkho lakSmI ca caLa, yauvana cacaLa, Adaze taddana radhULa, dAnata gaDapa karavAnI ane pachI chUTavAnI vAto karavI e cAle tema nathI. hetu ane pariNAma samajIne jIvana jIvanArane na ghaTe tevI rIte AkhI cakarAvAmA nAkhe tevI ramata mAMDIne beThe che ane pachI emAthI chUTavAnI AzA rAkhe che te kema banaze? jarA vicAra. prazamarasane oLakha, prazamarasanA pAnane pichAna, e pAnanI navInatA samaje ane anityano tyAga karI torAmAM Ava tArAne oLakha ane saccidAnaMdamaya - tArA asala mULa svarUpe tArAmAM vilaya pAmI ja jagatane cakarAve caDho to pachI "mUDha" jevA vizeSaNe sAbhaLavA paDaze tAru tArI pAse ja che, bAkInuM kSaNavinAzI che - a te mUkI javAnuM che ane an I te sAmasumananta vivAre eno pitAthI svata tyAga karavAmAM Avaze to te anata sukha Ape tema che, choDavA paDaze (parANe) tyAre bhAre kacavATa-akaLATa-beTa thaze, parasevAnI jharIo vaLI jaze, magaja para lohI caDhI jaze ane chatA eka thappaDa lAgatA muThThI chUTI jaze. nityAnityabhAva khUba vicArI prazamarasanA pAnamAM layalIna thA ane atyAranI arthahIna, AdarzavihIna, pariNAmazUnya sthaLa bhAvanAo (Ideals)ne bAjue karI tArA svatvane samaja, samajIne pichAna ane pichAnIne tanmaya barnI ja iti anityabhAvanA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA u. sakaLacaMdajIta anityabhAvanA (rAga sAmagrI) mU jha mAM mUjha mA mehamAM mU jha mA, zabda vara 35 sa gadha dekhI, athira te, athi tu, athira tanujIvita, samaja mana gagana haricApa pekhI mUjha mA 0 1 lachI sariyagatipare eka ghara nahi rahe, dekhatA jAya prabhu jIva letI, athira savi vastune kAja mUTa kare, jIvaDo pApanI koDI tI mUjha mA 0 2 upUnI vastu savi kAriNI navi rahe, jJAnanuM dhyAnamAM je vicArI, bhAva uttama rahyA adhama saba uryA, sahare kALa ni rAti cArI mUcha mA 0 3 dekha kali kRta sarva jagane bhakhe, sa harI bhUpa nara koTi koTi, athira sasArane zirapaNe je gaNe, jANa tasa mUDhanI buddhi khoTI mUjha mAM 0 4 rAca mama rAjanI RddhizuM parivaryo, ane saba Rddhi visarALa haze, Rddhi sAthe kavi vastu mUkI jate, divasa do tIna pazviAra roze mUjha mA 0 5 kusumapare yauvana jaLabi dujIvita, cacala narasukha devabhege, avadha mana sthalI kavi vidhAdharA, kaliyuge tehane paNa viyoga mUjha mA che 6 dhanya anikAsuta bhAvanA bhAva, kevaLa sunadImAhI lIdho, bhAvanA sulatA jeNe mana ropavI, teNe zivanArI parivAra 3 mUjha mAM 0 7 1. AkAzamAM rahela dhanuSya 2 saritA-nadInI gatinI jema 3 gagA nadI UtaratA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa bIjuM paricaya azaraNabhAvanA zArdUlavikrIDitam ye paTkhaNDamahInatarasA nirjitya vabhrAjire, ye ca svargabhujo bhujorjitamadA medurmudA medurAH / / te'pi krUrakRtAntavaktraradanairnirdalyamAnA haThAdatrANAH zaraNAya hA daza dizaH prekSanta dInAnanAH ||k 1 // // kha 2 // svAgatAvRttam tAvadeva madavibhramamAlI, tAvadeva guNagauravagAlI / yAvadakSamakRtAntakaTAkSa-nekSito vizaraNo narakITaH zikhariNI pratApaiApannaM galitamatha tejobhiruditairgataM dhairyo dyogaiH zlathitamatha puSTena vapuSA / pravRttaM tadravyagrahaNavipaye vAndhavajanairjane kInAgena prasabhamupanIte nijavazam ||g 3 // ka 1 paTavaTa- 43thI ahIna-sA nanDi, bhUma tarasa-4 mayA zarI2zati svargabhuja -devatAyA, vo bhujorjitamadA-hAyanA, mamI mANA meduga-premI medu -sahe. tA tA radana - hAtI paDe haThAt-nerathI prekSanta-dumme cha / kha 2 mada -mAthe nati, ga, "maNa, 35, maizvarya, vidhA, ta5 anesAsa - menu malibhAna mAlI-sayukta, vA gaurava-masti, mA gAlI-vANI narakITa-manuSya35 4 / / vizaraNo-zae pAnI, ghI karatA ga3 vyApana-vinara, mAsa 5 gayetu udita-vadhatA tA dhairya-cittanI sthiratA zlathita-matA 55 narama pohAya me kInAza-yabharA1-prasamam-leyI, mUga chedI patimA satisaptabhAnA prayoga cha / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA 6pa (1) pitAnA asAdhAraNa baLathI jeo cha khaDa pRthvIne nitIne hAlatA hatA-zobhatA hatA, jeo svarga(nA Anada)no upabhoga karanArA hatA, jeo potAnA hAthanA jerathI thayelA madane sArI rIte avakAza ApatA hatA, jeo Ana da-laharInA vilAsanI majAmAM-premanI choLomAM ramatA hatA, tevAone paNa jyAre mahAphUra jamarAjA pitAnA dAtathI daLI nAkhe che - sapta rIte ene kUTo karI mUke che tyAre teo koInA AzarA vagaranA ane rAkaDA mukhavALA thaIne zaraNane mATe daze dizAe cakaLavakaLa joyA kare che. (ghara)mAthe dhaNIdhorI vagarano A manuSyarUpa kIDA, keIne na sahana karanAra jamarAjanI vAkI AkhenI najara taLe jyAM sudhI AvatA nathI tyA sudhI ja te abhimAnanA bhramamAM cAle che ane tyAM sudhI ja te guNanA gauravamAM mahAlate dekhAya che (3) maraNa (jamadeva) jevo A prANIne pitAnA pAkA sapATAmAM le che ke te ja vakhate e prANIne prabhAva cAre taraphathI nAza pAmI jato jAya che, te sarva khalAsa thaI jAya che, enuM vadhatuM jatu teja sarvathA gaLI jAya che, enA cittanI ritharatA ane udyoge pasAra thaI jAya che, enu sArI rIte pidheluM zarIra zIrNa vizIrNa thaI jAya che ane tenA sagAvahAlAo enu dhana pitAnA gharabhegu karavAnI bAbatamAM pravRtta thaI jAya che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka ( azaraNabhAvanA ) svajanajano vahudhA hitakAmaM, prItirasairabhirAmam / maraNadazAvazamupagatavantaM, rakSati ko'pi na santam // vinaya ! vidhIyatAM re, zrIjinadharmaH zaraNam / anusandhIyatAM re, zucitaracaraNasmaraNam turagarathebhanarAvRtikalitaM dadhataM balamaskhalitam / harati yamo narapatimapi dInaM, mainika va laghumInam pravizati vajramaye yadi sadane, tRNamaya ghaTayati vadane / tadapi na muJcati hatasamavatI', nirdayapaurupanatI vidyAmantramahauSadhisevA, sRjatu vazIkRtadevAm / rasatu rasAyanamupacayakaraNaM, tadapi na muJcati maraNam vapupi ciraM niruNaddhi samIraM patati jaladhiparatIram / zirasi gireradhirohati tarasA, tadapi sa jIryati jarasA sRjatImasitazirorudda lalitaM manujaziraH sitapalitam / ko vidadhAnAM bhUvanamarasaM, prabhavati roddhuM jarasam udyata ugrarujA janakAyaH, kaH syAttatra sahAyaH / eko'nubhavati vidhuruparAgaM, vibhajati ko'pi na bhAgam zaraNamekamanusara catura, parihara mamatAsaGgam / vinaya ! racaya zivasaukhyanidhAnaM zAntanudhArasapAnam // 1 // ' // vi0 // 2 // - // vi0 // 3 // // vi0 // 4 // // vi0 // 5 // // vi0 // 6 // // vi0 // 7 // // vi0 // 8 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTakane artha :-azaraNabhAvanA 1. potAnA sagAsaMbadhI jane aneka prakAre hitanI vAMchA kare ane premanA rasamAM (tene) taraboLa karI nAkhe ane sukha ApanAra paNa thAya, jyAre maraNadazAne vaza prANI paDI jAya che tyAre keI paNa tenuM rakSaNa karatuM nathI, karI zatuM nathI eTalA mATe he mumukSu ! vinaya! tu jinadharmanuM zaraNa karI le ane mahApavitra caraNayugaLanA smaraNa sAthe tAru anusadhAna kara. * 2. moTA mahAroMjAdhirAja je cAre bAjue ghoDA, ratha, hAthI ane manuSyathI vIMTAyelA hoya ane jenI pAse na rokI zakAya tevuM lazkara hoya athavA jenu pitAnuM baLa sAme paDI na zakAya tevuM (dudharSa) hoya tevAne paNa jANe te taddana rAkaDe (namI paDelo kedI) hoya tema - jevI rIte kalakala nAmanuM pakSI athavA menika-moTuM mAdhu nAnA mAchalAne pakaDI le che tevI rIte jamarAjA upADI jAya che ! 3. (prANI) vAnA banAvelA gharamAM pesI jAya athavA te (pitAnA) mahAmAM taraNu dhAraNa kare, paNa dayA vagarane puruSAtanamAM nAcI rahelA ane tiraskAra karavA gya sarvane sarIkhaDA (ekasarakhA) gaNanAra (e yamadeva keIne) choDato nathI. 4. vidyA, mitra ke mahA auSadhiothI devatAone vaza karavAnI vAta banAve ke baLavRddhi kare tevA game tevA bhAre rasAyaNanuM sevana kare to paNa maraNa choDatu nathI. 5 lAkhA vakhata sudhI zarIramAM pavanane thobhAvI rAkhe ke dariyApAra keI kAThA para jaIne paDAva nAkhe ke doDAdoDa karIne parvatanA zikhara upara caDhI jAya-to paNa e ghaDapaNa (jarAthI jIrNa thaI jAya che. 6. je jarA (ghaDapaNa) kALA vALathI suMdara lAgatA manuSyanA mAthAne sapheta bAla (paLIA, vALuM banAvI de che te jarA zarIrane taddana rasakasa vagaranuM banAvI de che, tenA te kAryamAM (tene tema karatI) aTakAvavAne kaNa zaktivAna thAya ? 7. manuSyanuM zarIra jyAre jesathI AgaLa vadhatA AkarA vyAdhiovALu thAya che tyAre tene sahAya karanAra kezuM thAya che? juo ! ekalo ca dramAM grahaNanI pIDAne anubhave che te vakhate ke tenA dukhamAM bhAga paDAvatu nathI 8. cAra a gavALA dharmanuM zaraNa tu svIkArI le, mamatAnI sobata choDI de ane ziva (mokSa)sukhanA bhaDAratulya A zAtasudhArasanA pAnane he vinaya ! tu kara. (tenuM pAna karajo tu pI. ) eTalA mATe che mumukSu ! vinaya ! tuM jinadharmanu zaraNa karI le ane mahApavitracaraNanA maraNa sAthe tAru AmAnusa dhona kara, A geya aSTaka aneka suMdara rIte gavAya che. mohana mujaro lejo rAja, tumasevAmA rahe,' e laya A pavane anurUpa goThavAya tevo che dareka gAthAnI Akhare vinaya vALI bane pakti pharI pharI vAra bolavAnI che e Teka che Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa noTa1 vaSamA mAtApitA, putra-putrI, strI, bhAI-bahena vagere sagAono samAveza thAya che santa-sukha ApanAra, sukhada vara-paga athavA cAritra 2 prAkRti-vI TaLAIne rahevuM te trita-sahita tra-baLa athavA lakara ati Irresistible sainika Gull, dariyAkAThe UDatA dheALA pakSI jamIna najIka Ave tyAre e dhoLA pakSIo dariyA para dekhAya che eno khorAka mAchalA che rati-upADIne laI jAya che, choDAvIne khecI jAya che 3 -dhara eno artha peTI-paTAre paNa thAya padyati-le, grahaNa kare itaravata (sArA-narasA sarvane sarakhA gaNanAra, paNa enA kharAba arthamA eTale nAnA-moTAno bheda na rAkhanAra, game tene khAI javA e ja vRttivALe e duSTa samAnatA che nirNaya nartI-A yamanuM vizeSaNa che dayA vagaranA puruSArthamA nAca-gela-ramata karanAra vicA-vidyAdevIo soLa che, moTI zAtimA temanA nAme Ave che ma= maLe, jenA uccArathI devatA prAcIna kALamAM hAjara thatA hatA maeSadhi moTI moTI khAsa davAo, hiraNyagarbha vagere uga kare vItavA e sevAnuM vizeSaNa che devatAone vaza kare tevI (mevA) rasAyana pAre, pravAla, abhraka vagere rasaauSadhio gajala, sonu, metI mArelA e sarva rasAyaNa kahevAya che. Ayurveda jANanAra ene banAvavAnI ane khAvAnI vidhi jANe che sa raLa (baLane) vadhAro, sagraha karavo te pa niDhi cabhAve, roke, rodha kare ttati jAya pUra dUranA tarasI zIdhrapaNe, In haste. 6 saMvata banAvatI, karasanna vinopaNa che sita-dhoLA nahi - kALA karAraha vALa, bAla, mavALA sita sapheda varita paLiyAvALu mUghana zarIra mAsa ramakasa-puSTi vagaranuM 7 sata vadhatA jatA, vyApatA 3 bhaya kara vyAdhivALI vadhu ca pIDA (grasananI). 8 turA cAra aMgavALu, cAra prakAranuM e cAra ago para vivecana paricayamAM thaze te jovuM nidhana sukhano bhaDAra, sukhanI khANa ya banAva, kara Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricaya azaraNabhAvanA ( 1) A prANIne koInA upara AdhAra rAkhavo ucita nathI, ene vastuta koIne AdhAra che paNa nahI. ene A vizALa bhavasamudramAM pitAnA baLa upara ja khUjhavAnuM che. A prANa nAnI-moTI bAbatamAM pArakA sAme jue che ane ema karatA ene manamAM AzA rahe che ke kyAMkathI Teke maLaze A pArakI AzA hamezA nirAza karanArI che. enuM che te enI sAthe ja che-enI pAse ja che e atra batAvavAnuM che pArakAnI AzA taddana khoTI che, mRgatRSNa che, havAnA bAcakA che. e kevI rIte che? - te ApaNe prathama graMthakartAnI sAthe joIe A duniyAmAM aneka prakAranA prANIo che keI sukhI che, kaI dukhI che, koI sArA sagomA vadhatA ja jAya che, kaI game tevA kuzaLa heya paNa sagane tAbe thaI dareka bAbatamAM pAchA paDe che AvA aneka draDho gaNI zakAya. e sarvane eka divasa maravu te jarUra che. bIjI sarva vAto acakakasa che. dhana maLe yA na maLe, karA thAya ke na paNa thAya, mAna-AbarU-pratiSThA jAme ke na paNa jAme, paNa maravuM e to cokkasa vAta che keI maravAthI ba hoya evuM jANavAmAM nathI, nAma teno nAza jarUra thAya che. emAM kaI DaravAnuM nathI paNa e vastusthiti che enA para dhyAna ApIe. buddha bhagavAna pAse gharaDI zI ekanA eka chokarAne zabane laI AvI tene jIvate karavA mAgaNI karavA lAgI, tyAre buddhadeve ene evA manuSyanA gharamAthI pANIne leTo bhI lAvavA kahyuM ke jenA gharamAM koI maraNa thayu na hoya sagara cakavatInA sATha hajAra putranA maraNanI vAta I kahI tyAre jenA gharamAM kaI maraNa na thayu hoya tenA cUlAnI rAkha magAvI hatI, paNa evuM eka paNa ghara na nIkaLyuM-e zuM batAve che? tyAre maravuM jarUra che ema jANyA pachI ene ane prANI kevI rIte varte che ane e AvInuM UbhuM rahe che tyAre enI zI dazA thAya che ene jarA abhyAsa karIe je prANIo ahIM koI jAtano Anada na bhogavI zakatA hoya temane paNa maravuM gamatuM nathI vyAdhigrasta, dIna, dukhI, anAtha ke bhikhArI paNa game tema karIne jIvavA mAge che emane kyAM sukha khAtara jIvavu gamatu haze te eka Akare keyaDe che paNa tene maravuM gamatuM nathI e cokkasa vAta che AkhA zarIramAM mAtra hADakAM rahyA hoya, ke pANI Ape to pIe teTalI azakti hoca, khATalAmAMthI nIce paga paNa mukAtA na hoya ane zarIramAMthI durgadha chUTatI hoya paNa Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa maravuM gamatuM nathI, maravAnuM nAma paNa gamatuM nathI ane maravAnI IcchA paNa thatI nathI. AvA chellI pAyarIne dAkhalAone paNa hAlamAM eka bAjue rAkhIe paNa meTA cakavatI hoya, cha khaMDa pRthvInA dhaNI hoya, jenI cAle dharA dhrujatI hoya, jene DALe parvata Dolato hoya, jenA hakArAe gAtra gaLI jatA hoya, jenA baLa AgaLa moTA baDejAvanA mAna gaLI jatA hoya ane jenI jaya hAlatA-cAlatA piokArAtI hoya tevAonI najIka jyAre maraNa Ave che tyAre zI dazA thAya che tene kadI khyAla ke anubhava karyo che ? e vAta najare joyA vagara barAbara grAhyamAM Ave tevI nathI kha Da pRthvI sAdhanAra moTA cakravartIo paNa jyAre maravA paDe che tyAre TAMTiA (paga) ghase che, eyaya karI mUke che, davAdArU mATe meTA rAjavaidyone bolAve che ane game tema karIne jIvavA mATe prayatna kare che. moTA cakravatI maravA paDe tyAre kevI daMDAdeDa thatI haze te ka95vuM muzkela nathI sAdhAraNa zeDIo mAda paDe te maTI phIvALA DokaTare bolAvavAmAM Ave, chellI ghaDI sudhI okisajananI berala (sIlaba dha karelI loDhAnI peTIo) tenA mukhamAM naLI vATe ThalavAya, aneka prakAranA nADI-pravAho (Injections) apAya, hiraNyagarbha jevI ke mRtyuMjaya jevI davAo apAya, to meTA cakravatI mATe zuM zuM na thAya ! ! paNa e vakhate ene jarA paNa zuddhi ( Consciousness) hoya to tenA manamAM zuM cAlatu heze eno khyAla Ave. are ! e to mAthA pachADe, UMce-nIce thaI jAya, paga para paDyo paDyo cIsa pADe paNa te vakhate enuM baLa, teja ke sattA sarva vyartha che, kiMmata vagaranA che, nirarthaka che ema siddha karI batAve che pitAnA baLathI cha khaMDa pRthvI sAdhanAra ane moTA mahArAjAone paNa namAvanAra moTA zahenazAha-samrATenI A dazA thAya che ane thaI che ema ItihAse nodhyuM che tyAre zu vicAkhyu ? emAthI dhaDo ze le? enu aDIna-adhikatara viziSTa baLa kayA gayu ? enA vilAsa kyA cAlyA gayAM ? enA jaya piokAro kyA sukAI gayA? enuM moTuM lazkara kyA gayu ? enAM moTA dhanva tarIo kyA sUI gayA? ane e sarva hoya, enA hajurIAo, saciva, dAse, ramaNIo ane nere hAjara hoya to paNa e dInavadanenirAza cahere cAre bAjue Akho phADIne joI rahe che ane ane enI Akhe phATelI ja rahe che e Rddhi, ratna ke lazkara kAI enI najaramAM AvatuM nathI, koI ene eka kSaNa paNa vadhAre jIvADI zakatuM nathI ane te vakhate enA mukha para najara karI hoya to tyA nirAzA, dInatA ane valopAta sivAya anya koI dekhAtuM nathI. e vakhate ene keI sahAya karatu nathI. karI zakatuM nathI ane enI pIDAmAMthI jarA paNa alpatA karatuM nathI, pRthvI paNa ahI ja rahe che ane sAhyabI paNa nakAmI thaI paDe che evI ja rIte svargane vaibhava bhegavanArA moTA devo ke denA Idra paNa jyAre maraNa najIka Ave che tyAre taddana hatAza thaI rAkaDA-garIba-bicArA-ApaDA banI jAya che ane Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA evA to dIna banI jAya che ke enA moDhA sAme jovu paNa Akaru ane kaSTakara thaI paDe. che. e vakhate enI apsarAo ke vimAne, IdrANIo ke parivAra koI ene Teke ApI zakatuM nathI. A duniyAmAM potAnA hAthanA baLa para mustAka rahenArA ane svAyatta dhanathI mada karanArA to aneka joyA che thoDAghaNA paisA AvaData ke kunehathI meLavyA eTale jANe pitAnA je duniyAmAM koI nathI ema dhArI madamAM masta rahe che. e badhI duniyAne nirmAlya gaNe che. paNa evA madAdha mANaso maravA paDe che tyAre enI bhAre kharAba dazA thAya che e game tevA ceDA kADhe che ane duniyAmAM jIvavAno pitAne hakaka eka divasa ba dha thaze ema dhAratA na hovAthI e vakhate te ghelA thaI jAya che maraNa vakhate e jIvavA mATe phAphAM mAre che. paNa sarva nakAmu nIvaDe che. enA dhana-vaibhava ahI rahI jAya che, e paNa ene madada karatA nathI. ane je bhujAonA baLathI eNe sa caya karyo hoya che e sacaya paNa ahI ja rahI jAya che, e bhujAo paNa ene kAI madada karatI nathI. AkhI ji dagI lahera karanArA, ragabhaganA loTA bharanArA, bhramaranI jema bhaTakanArA, akarAtIA thaIne khAnArA, khAvAmAM ja jIvana-samajanArA ane kaI paNa prakAranI gAvAnI, sAbhaLavAnI, sU ghavAnI ke khAvAnI vAtamAM masta bananArAo paNa jyAre kALabhairava tenI najIka Ave che tyAre potAnA cenacALA cUkI jAya che ane taddana anAtha jevA thaI rAMkaDA banI jAya che ? A kharekharI vastusthiti che vastu ke sa ba dhanu kharuM svarUpa na jANanArane jarUra zeka thAya tevI A sthiti che ane jarA paNa atizayokti vagara ucca-nIca sthAnamAM AvI paDelA lagabhaga pratyeka prANInI thAya tevI A sthiti che maraNa vakhate prANInA mananI je dazA thAya che tene ApaNane anubhava na hoya, paNa kalpanA azakya nathI. e vakhate e hArelA jugArI jevo banI jAya che enu sarvasva sarI jatu e najare jue che e sarvanA bhAge paNa e jIvavA Icche che. paNa enA upara yamarAjane dudata hAtha ghaNA jorathI paDato hoya tema te joI zake che eTale e taddana nakhAI jAya che, haThI jAya che, pAcho paDI jAya che, ene bolavA-cAlavAmAM viveka raheto nathI ane ene mUjhavaNamAM kAI rasto sUjhato nathI A "rasto sUjhata nathI e azaraNatA che atyAra sudhI je jAtanI lahera ke je jAtanA hukamamA ji dagI gALI hoya tene atyAre oDakAra Ave che ane e pathArImAM paDyo paDyo tarehavAra pachADA mAre che enuM mukha ane enuM mana-e ane atyAre barAbara abhyAsa karavA lAyaka bane che. phara yamarAjanA dAta" mAtra ka95vAnA ja che. mRtyunA sapATAmAM Ave tenuM e rUpaka che, AvA moTA zeTha-zAhukAro, laherIlAlAo ane khuda zahenazAho ke I-konI maraNa Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zAMtasudhArasa samukhatA vakhate AvI dazA thAya che ene zaraNa kevuM? ene AdhAra kone ? ene Teke kene? A pramANe vastusthiti che (4 2) ame UcA ! amane keI aDe to ame athaDAIe ! ame brahmAnA mukhamAMthI nIkaLelA ! (jAtimada). ame kuLavAna ! ame pUratIA ! ame cosalAvALA ! ame agresara ! (kuLamada) ame jAte raLyA ! dhana meLavyu ! veLumA vahANa kheDaDyA! lakSmIne page bAdhI ! (lAbhamada) amArA mahela' amAruM pharanIcara ! amArI Rddhi! amArI phora ! amArI AbarU I (azvayaMmada) amAru baLa! amAru lazkara amArA hathiyAro ! amAro kAphalo | amArA eroplene ! (baLabhada) amAru teja ! amArA nAkane moTo ! amArI Akha ! amArA bAla ! amArA paheraveza ! (rUpamada) amAre abhyAsa ! amAre taka ! amArI dalIla 1 amAru grejyueTala! amArA pada ! (zratamada) amArA mAsamaNa ! amArA cauvihArA upavAsa ! amArA chaTha upara chaThanAM pAraNuM (tapamada) A prakAranA abhimAne-made bahu sAmAnya che vAcatA hasavu Ave tevA che paNa pratyeka manuSyamA bharelA che te bahu bArIkAIthI abhyAsa karavA jevA che bhikhArImAM paNa enI mAgavAnI kuzaLatA mATe mada cela che meTA mANase te siphatathI kare che, paNa pitAnI nAnI-moTI vAtane e moTu ke nAnuM rUpa Ape ane tenI vAtane bIjI jANa vakhANe ene mATe ene tAlAvelI lAgelI ja hoya che ane bIjAnI pAsethI e prazasA sAbhaLe tyAre jarUra rAjI thAya che ane pitAne prayAsa UgI nIkaLe ema UMDANamAM mAne che. eka sAdhAraNa ekAsaNuM karyuM haze to te paNa kahIM dekhADe tyAre ene majA Avaze ane ghaNI vAra to "ApaNe te koNa? sAdhAraNa chIe " ema dekhADavAnI bhItaramAM ene prazaMsA sAbhaLavAnI ruci hoya che. "are bhAI' a grejI bhaNelA to ghaNA joyA, paNa tame kharA ! tame bhaNayA paNa dharma sanmukha rahyA che" - AvI vAta sAMbhaLavAnI enI tRSNa ane sAbhaLatAM thata sateSa vicAratAM ene haMju adarathI mAnanI dazA ochI thaI che ema e mAnate hoya te te khAlI manamanAmaNA che, madana vibhrama che, paNa e kyA sudhI? ( 1 amuka zaheMmA vyAkhyAnazALAmAM amuka zeTha mATe rIjharva jagA rahe tene malu " kahe che tyA anyathI besAya nahi ane beThela hoya to gaMTha Ave tyAre UThavu paDe, ? Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 anityabhAvanA enAmAM koI guNa hoya ane tenuM koI gaurava kare eTale ke tene koI Adara kare agara tenI prazaMsA kare tyAre A prANI levAI jAya che. eNe kAI sAru dAna ApyuM, pachI tene mATe kaI mAnapatra Ape tyAre A bhAI potAne ghaDIbhara karNa jevo mAne che e keI moTA jalasAne pAra utAre ane pachI ene mAnapatra maLe eTale bhAIsAheba upara UchaLIne cAle che. piote kaI saMsthA sthApe ane ene ane pitAnI jAhera patromAM praza sA vAca eTale jANe pite bhavasamudra tarI gayA ema mAnI le che pite jelamAM dezasevAnimitte gayA pachI ene varaghoDo nIkaLe tyAre e mRtyulokamAthI deva thaI gayo mAne che. AvA aneka prasaMgo che. nAnA bhASaNanA moTA rUpako chApAmA Ave eTale bhAIzrI harakhAI jAya che ke te kaI paNa kaLA ke cAturya dekhe tyA bhakti ke Adara jarUra batAve che, paNa A bhAI tene hArda samajato nathI ane pitAnI ja moTAI thaI hoya, pitAnuM gaurava vadhyuM hoya ema mAnI UcA-nIco thaI jAya che ane jANe ke bAraNAmAM na samAya teTale. pahoLo thaI phare che. paNa A gaurava kyA sudhI? keTaluM ? keTalA vakhata mATenuM ? ane e gauravazIlatA kevI ? Akhare e game tevA meTe hAya, pitAnI jAtane e game teTalI moTI mAnate hoya-paNa e chevaTe narakITa che - manuSyarUpe nAnosarakho kIDo che, AkhI duniyAnI najare taddana nAnuM prANI che. enI pitAnI duniyA eTalI nAnI che ke e nAnI vAtamAM pote jANe kevo mATe hoya ema mAnI le che. dareka prANI kendra ghavA mathe che ane bahu nAnA vibhAgamAM kadAca sagone laIne tene sahajasAja bhAva puchAta paNa hoya, paraMtu Akhare te ghaNe nAno prANI che, bilakula hisAba vagarane tuccha prANI che ane jenI ane te kALanI apekSAe kAMI gaNanA paNa na thAya evo e taddana dhyAna na khecAya te laghu che. AvA madanA vibhramamAM paDelA ane sAdhAraNa guNanA gaurave pitAne moTA mAnanArA narakITanI e dazA kayA sudhI cAlaze? keTale vakhata cAlaze? yamarAjA e to Akare che, evo bhaya kara che ane evo to akSama che ke e koIne cheDatA nathI, jatA karatuM nathI, gaNatarI bahAra rahevA detA nathI. jevI e devanI - enA tarapha vAkI AMkha thaI, jevuM e deve enA upara kaTAkSa nAkhyuM ke e bhAI khalAsa! enA mado sarva pANImAM 1 enA mAnapatro sarva dAbaDAmAM ! ene enA chApAnA nAme to kayAranA khalAsa thaI gayA hoya ! e pAkI gaNatarIvALA jamarAja keIne cheDe che ? ane na choDe to te vakhate jAti, lAbha vagerenA mado ADA Avaze? ke mAnapatro rakSaNa Apaze ? javuM che e cAsa vAta che ane te vakhate AkhI jiMdagInA citrapaTa sinemAnI philamanI peThe darzana devAnA che te cokkasa che tyAre jyAre jama bApa eka vAkI najara pheMkaze tyAre tamAruM kuLavAnapaNu kyA jaze ane tamArA abhimAna kyA poSAze ? ane tamArA mAnapatro 10 ja ** che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zAMtasudhArasa zuM ADe hAtha deze tyAM sudhI yamarAja Avyo nathI athavA to eNe eka vAkI najara phekI nathI tyAM sudhI ja A abhimAna ane gaurava che. AMkho baMdha thaI eTale "Apa mue sArI DUbI gaI duniyA." samaje, vicAre, citavo e vakhate AdhAra kono? e vakhate zaraNa ketu ? e vakhate Teke kene? ane dhyAnamAM rAkhavuM ke ApaNu game tevuM sthAna ApaNe mAnatA hoIe, paNa yamarAjanI najaramAM to ApaNe eka nAnA kIDA chIe ane e vAkI najare jue te ghaDIe e ApaNane cALI cagadI pheMkI de evI sthitimAM che ane te vakhate ApaNe AdhAra ze e vicAravAnu ApaNu kAma che. (3) upara ane zlokomAM jamadeva AvavAnA vAjA vAge che tyAre prANInI zI dazA thAya che ane e vakhate tene kaI zaraNa ApatuM nathI, te hAphaLephAphaLo banI jAya che ane mananA ghoDA doDAve che e vAta karI. jyAre maraNa ene pitAnA sapATAmAM le che tyAre enI sarva rAjadhAnImA zu thAya che ane tenI vasAvelI duniyA kevI zIvizIrNa thaI jAya che ane tene kevo borakuTo nIkaLI jAya che te A lokamAM batAvI temAthI sAra e batAve che ke enI duniyAnI keI paNa sArI-mADI cIjanuM zaraNuM rahetuM nathI, tene te vakhate e kAI kAmamAM AvatI nathI ane enA taraphathI koI prakArano Teko maLato nathI e game tevo moTo pratApI hoya, ene prabhAva game teTalo paDato hoya enA paDakArAmAM anekanA gAtra gaLI jatAM hoya paNa maraNane e vaza pADyo eTale enu maraNa thayu ke e sarva khalAsa thaI jAya che meTA alekajhADara (sika dara), popI sIjhara ke zAhajahAna jevA zahenazAho maraNa pAme che eTale enA sarva pratApa nAza pAmI jAya che, enA nAme cAlake paDato hoya che te khalAsa thaI jAya che ane enA prabhAvathI pRthvI dhaNadhaNatI hoya che te sarva dha paDI jAya che AkhI bajArane nacAvanAranA hAtha nIcA paDe che eTale enA nAmano camatkAra pUro thaI jAya che be kalAka UMghI jAya to bajAramAM TakAonA pheraphAra thaI jAya che te ja bajAre tenA maraNane divase eka divasa badha rahe che, paNa pachI ghora aMdhArI rAta! prANInI saMpatti, enA dhana, dolata, khajAnA, enuM yauvana ane ene paDacho e sarvanuM teja gaLI jAya che eNe lAkha meLavyA hoya te nakAmA thaI jAya che ane enA juvAnInA jhabakArA ThaDA thaI jAya che maraNa pachI te johAni eTalI maTI thAya che ke cheDA varSa pachI enuM nAma yAda karatA paNa prayAsa karavo paDe che ane bIjo yuga Ave tyAM to e lagabhaga sarvathA bhulAI ja jAya che. moTA zaheranA yuvake ke gAmaDAnA chelabaTAu, tAlImabAja ke senDa jamIna bhegA thayA ke enI sAthe teja ke camatkAramAthI kAI rahetuM nathI ane e sarva gaLI jAya che. je prANImA kaI jAtanuM dharya hoya jeNe cittanI sthiratA prApta karI hoya ke evA guNa prApta karyA hoya te paNa maraNane vaza paDatA khalAsa thaI jaI jAya che. maraNa vakhate prANa Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 anityabhAvanA dhIraja gumAvI bese che ane maryA pachI te dhIraja hatI ke nahi e savAla paNa nakAmo thaI paDe che. eNe sArA ke kharAba udyogo AdaryA hoya to tenA pUratA to te sarva khalAsa thaI jAya che. moTA kArakhAnAM zarU karanAra, aneka milo calAvanAra ke keI viziSTa kArya AdarabAra sarva ahI mUkIne jAya che enI najare jotA udyogo sarva khalAsa thaI jAya che, je nAsI jAya che ane pachI cAlyA kare to paNa ene to e sarva khalAsa ja che. ene ghera e Ave ke enA kArakhAnAmAM Ave to ene "bhUta gaNIne mArI dhakelI kADhI mUke che, ene maracAnA dhUmADA Ape che ane koraDAthI phaTakAve che. - are! bIjI vastunI vAta zI karavI? paNa enuM pitAnuM zarIra, jene eNe paMpALyuM -paSya hoya che, jenI khAtara eNe ThaDI, tApa, agavaDe, upAdhio sahyAM hoya che, jene mATe aneka davA-upacAra karyA hoya che, jene havA khavarAvavA aneka sthAnake e laI gayela hoya che ane jene cAMpI-ca pAvIne, telanA mAlesa karAvIne, sAbu lagAvIne, hAI dhoIne sApha karela - pApela hoya che te zarIra paNa taddana sAmarthya vagaranuM thaI jAya che. enAmAM bhIma, seo ke ke harakayulisa jeTaluM baLa hoya to paNa e maraNane zaraNa thAya che tyAre enI sarva nADIo tUTI jAya che ane e zarIra koI paNa prakArano javAba ApatuM nathI. enA zarIramAthI vAyu eka pachI eka nIkaLI jAya che ane A te hRdaya baMdha thAya che eTale prANapoka mukAya che enI nADIo tUTe ane ene DacakA Ave tyAre enA majabUta zarIranI a dara zu zu thatuM haze te jonAra joI zake che, paNa enu 5 pALelu-puSTa kareluM zarIra paNa evA kharI kaTekaTInA samayamAM tenI bAjue Ubhu rahetu nathI, ene koI prakAranA Teke Apatu nathI ane enA sa ba dhamAM eNe karelI gaNatarImAnI eka paNa e sAcI pADatuM nathI. AvI rIte enA pitAnA zarIrane paNa ene Teko maLato nathI. eka ghaNI vicitra vAta che te e che ke-A prANInI AkhI pravRtti pisA meLavavA, vadhAravA ane rakSaNa karavAmA ghaNu kharu rekAyelI hoya che. ene paisAnI vAtamAM ghaNI majA Ave che e paisA paNa ene keI jAtanuM rakSaNa ApatA nathI, kALanA pAzamAthI ene bacAvatA nathI ane ene koI rIte jIvADatA nathI UlaTu, enA maraNa pachI enA paisA meLavavAnI enA bAdhavo khaTapaTa kare che, doDAdeDa kare che ane maranArane yAda karavAne badale eNe karelA vilanI TIkA karavA mAMDe che emA je eka chokarAne vadhAre ane bIjAne saheja ochu Apyu hoya to joI lo majA kerTamAM keTalA esTeTe Ave che, tyA maranArane vila karavAnI zuddhi nahotI, vila karavAnI zakti nahotI, enA upara anya saba dhIe dabANa karyuM hatu, enI mikta vaDIlopArjita hAI ene vila karavAnI sattA nahetI vagere jhagaDAo cAle che ane je dravyanI pAIe pAI aneka kaSTa karI, sAcA-khATA karIne meLavI hoya che te veDaphAI jAya che mRtaka upara gIdha paDe tema aneka mANase enA upara TApI beThA hoya che ane tene khedAnamedAna karavAmAM majA mAne che je dravya meLavavA ke jALavavA bhagIratha prayAsa karyo hoya Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArI ke bhayAnI jema cAkI karI hoya e pesA ene kaI paNa prakArane Teke ApatA nathI, yamadevane eka ghaDI rokI zakatA nathI ane bagaDatA parabhavane sudhArI zaktA nathI, asalanA vakhatamAM nirva za jAya tyAre sagAe mAlika thavA AvatA athavA rAjA sarva dhana lUMTI letA athavA japta karatA. te vakhate kaImaranAranA zubha vicAra bhAgye ja kastu ane atyAre kerTa ke darabAramAM paisAne je pheja thAya che tenI karmakathA jANItI cheevA pisA mATe artha ke pariNAma vagarane vIrya-vyaya koI samaju kare nahi, paNa e taddana judI bAbata che. ahIM prastuta vAta e che ke e paisA levA bhAIo, sagAo ke svajano doDAdoDa kare che, paNa e paisA A bhAIzrIne koI jAtanu zaraNa-AdhAra ke Teke ApatA nathI. A paricayamAM ghaNI jarUrI vAta thaI gaI che tethI gItanI vicAraNAmAM bahu laMbANa na karatA sakSepamAM patAvazuM. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNabhAvanA :: geyASTakaparicaya 1. mAtA putranA dararAja khakhkhara pUche che enu mAthu khe teA e esaDa karavA maDI jAya che. mAdA paDe tyAre hAphaLIphAphaLI thaI jAya che, rAtre nirAte UMghatI nathI putra upara ekAta prema-vAtsalya batAvanAra mAtA putranA hitane ja vicAra kare che pitA bALakI khAtara raLe che. bhAie bhAIne maLe tyAre hitanI salAha Ape che strInu hita teA pati sAthe ja joDAyelu heAya che. putrA pitA dhana kema vadhAre meLave tenA khyAla karI tenu' lAMbu AyuSya icche che. sagAone paNa kuLamA keAI sArI hAya teA kAmanA che e najare paNa enA hitanI AkAkSA rahe che. AvI rIte sarva svajaneA hitanI kAmanA kare che ane hitanA AdAlanA Ape che. duniyAne sArAmA sAza a karIne A vicAra graMthakartAe khatAnyeA che. sarvathA ema ja hoya che evu nathI ema ApaNe jANIe-joie chIe paNa evu hAya tyA paNa adaranI vAstavika zI sthiti che te batAvavA sArA atha lIdheA jaNAya che, ane e sarva svajane A bhAIsAheba para ekAMta prIti rAkhanArA hoya che. mAnA prema te acUka hoya che . chekarA kharAba hoya te paNa e te premanA jharA kahevAya che ane che|ru kAru thAya paNu mAvatara kamAvatara kahI thatA nathI' e sarvathA te nahi paNa bahudhA sAcI vAta che. pitA putra upara prIti rAkhe ja. eNe teA hAthe pAyela enA mananu ratna che strInI prIti hoya temA navAI nathI. A kuLavadhUnA sava sukhanA AdhAra tenA patinI prIti upara ja che ane enA saubhAgyane! rakSaka paNa e ja che mhena te! deza vAge teA ce khamA mArA bhAI ne" kahe che . enI prIti jarUra hAya. khAkI putrA, putrIe te enA sAmu ja jonArA eTale emanI prItineA savAla ze! hAya ? ane sagAe te jarUra sArAmA ja rAjI thAya, ene utkarSa dekhI prItisamA ekalA nhAya emA navAI nathI A sarva tA jIvananI UjaLI bAju varNavI che. AvI rIte AkhI sArI sRSTi jAmI hAya, cAre taraphathI hitanA AzIrvAdaeNA maLatA hAya, premanA evAraNA levAtA heAya, paradeza jAya te patra pAThavAtA heAya, jelamA hAya te inTaravyU levAtA hAya, pAca dahADA samAcAra na Ave teA tArathI sukhasamAcAra magAvavAnI utAvaLa thatI hAya-evA prANIne paNa jyAre maraNa Ave tyAre enu kAI rakSaNa karI zakatu nathI, ene kAinA TekA maLatA nathI ane keAI ene khadale pathArImA sUtA nathI eka vAta che eka sAcA upadezaka-sa ta sAdhune eka prANI maLyA gharaneA sukhI hatA gurunI vAta sAbhaLI saheja vairAgya thayA paNa meAha na chUTe. sa te kharA sneha kevA hoya che te khatAvavA tAkaDA racyA. mumukSu (prANI) gharamA eDhIne sUI gayA. asahya peTanI vedanAnA DhAMga karyAM gAmanA khAvA, bhUvA, vaidyo khAlAvyA upacAra cAlyA paNu DhAgInI pIDA vadhatI ja cAlI. vyAdhi heAya te maTe ne ? ate sata AvyA bhagaveA veza ane TIlATapakAne pAra Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa nhoto eNe tabIata tapAsavAno dekhAva karI kaSTasAdhya kesa che ema jAhera karyuM. AkhuM maDaLa kAIka nizcita thayuM sa te pANIno pyAlo lIdho. traNa vAra tenA zarIra para pheravyo ane kahyuM ke A pANImAM sarva vyAdhi UtarI ga che. je A pANI pIze te marI jaze ane bhAIzrI UThaze. atyAra sudhI mAtA, bhAI, pitA, putra sarva prANa ApavA taiyAra thavAnI vAto raDatA raDatA bolatA hatA te sarve cUpa thaI gayA strIe paNa vicAryuM ke huM jaIza to navI Avaze ! sa ta kahe-UTha, bhAI! joyu ? | A te taddana sAdI vAta che ke zaraNa ApI zake tema nathI ane ApavAnA paNa nathI. game te svajana Ave te khAlI prANapoka mUkanArA che, bAkI maraNa keIne vaza thatuM nathI ane e Ave tyAre tene koI aTakAvI zakatuM nathI e prANI game te saMta-sukha ApanAre hoya ke game te bhalo ke bhUDe, vahAlo ke davalo, raLAu ke uDAu, bhaNelo ke abhaNa hoya paNa koIpaNa svajana tene rakSaNa ApI zakatuM nathI ane maraNane thoDI vAra thobhAvI paNa zakatu nathI AmA nirarthaka TIkA karanArA sagAo, bApanA maravAnI rAha jotA besI rahelA uDAu putro, dhaNIne prema hArI gayelI, zokyanA zalyavALI bhAryA ke evA kesono savAla nathI, tyAM to koI ADe hAtha devAno khyAla paNa na kare, paNa duniyAnI najaramAM sArAmAM sArA premane pAtra thavA sarjAyela zeThA Adarza sukhIone paNa jyAre teo maraNadazAnI najIka jAya che tyAre temanA AvA ja hAla thAya che e ApaNI darAjanA anubhavano viSaya che eka paNa svajana maraNathI A prANInuM rakSaNa karI zakto nathI e siddha vAta che. sarva rIte sukhI gaNAtAnI A sthiti che, bAkInA mATe zuM hoya te samajI levu. (dhruvapada) tyAre AvI sthitimAM karavuM zu ? A te bhAre phasANa. A to bharosAnI bhese pADA jayA jevI vAta thaI ! ApaNA potAnA svajano-gharanA mANaso upara AdhAra na rAkhI zakIe tyAre javuM kyAre karavuM zu ? AnA upara eka kuvapada kahe che e pratyeka gAthA sAthe besavAnuM che tene bhAva nIce pramANe che - AkhA gItamA batAvAze ane upara zlokamAM batAvAI gayu tema kaI vastune, sabaMdhIno ke sagAne Teke A jIvane aNIne vakhate nathI, e vAta te samajANI, paNa emAthI kaI rasto kharo ke khAlI mUjhAI maravAnuM ja che ? A prazna svAbhAvika che Ave vakhate bIjuM te keNa madada kare che tyA sagAvahAlA to zu paNa zarIra paNa Tha DuM paDI jAya, nADIo paNa tUTI jAya tyAM bIje keNu pAse Ave ? tyAre dhama enA kharA AkAramA Teke Ape che jIvanamAM jeTalI ahisA vaNI dIdhI hoya, nyAyamAge pravaryA hoIe, sAcI salAha ApI hoya, game teTalA jokhame satya mArga Adaryo hoya, bhaya kara prasaMgomAM mana para kAbU rAkhyo hoya, parastrI tarapha najara paNa na karI hoya, vagara hakkanuM lIdhuM na hoya, dIna janone dAna dIdhA hoya, brahmacarya pALyuM hoya, Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA 78 da bhane dUra rAkhyo hoya, mAnanA prasage ADA hAtha dIdhA hoya, kapaTajALanA bhoga keIne na karyA hoya, khoTA ALa na dIdhA hoya, cADIcugalI na karI hoya ane prAmANika jIvana jIvI je kaItika ke Atarika pragati karI hoya e sarvano kharo AdhAra te vakhate thAya che. e vakhate e sAco Teke Ape che ane e enA kharA svarUpamAM te Apattine vakhate barAbara yAda paNa Ave che enuM zaraNa barAbara thAya che. kahevata che ke "sukhe sonI ne dukhe rAma rAma eTale ahIM pitAnA ISTadeva samajavA dharmamAM be vibhAga hoya che taravajJAna ane naitika vibhAga. naitika vibhAgamAM Atara ane bAhya vibhAga Ave che AtaramanorAjyamAM sarva manovikArono samAveza thAya che. enA para vijaya meLavavAnI cAvI A Ethics no vibhAga Ave che, bAhyamAM ene prApta karavAnI cAvIo -mArgo eTale kriyAo hoya che e sAdhanadharmonI upagitA puSkaLa che, paNa dharmano kharo upayogI vibhAga AtaradazA para keTalI asara thaI temA Ave che. e dharmane age parIkSA karIne svIkAra karavAnI jarUra che. AtararAjyamAM bahudhA matabheda paDato nathI zuddha jIvana jIvavAne, satya vacanoccAra karavAne, anya jIvanI hiMsA na karavAne upadeza lagabhaga sarva dharmo judA judA AkAramAM Ape che mehamamatva tajI AtmArAmane enA svarUpamAM oLakhavA prarUpaNa thatI AvI che e dharma A prANIe kaI kaI vAra jarUra svIkAryo paNa hoya che, te tene zaraNa Ape che, tene te TekArUpa thAya che ane tenA upara AdhAra rAkhavAmAM te chetarAtA nathI e dharmone darzanavibhAga cciArI je dharmamAM paraspara virAdha na AvatuM hoya, jemAM AgaLa-pAchaLa satya ekasarakhu cAlyu Avatu hoya tene svIkAra kare ane tenuM zaraNa levu. pR vinayavijaya upAdhyAya kahe che ke ame jina dharmane sArI rIte tAvI joyo che sonAnI parIkSA jema kapa, cheda ane tApathI thAya che tema ame tenI parIkSA karI che tenA vidhi ane niSedhanA mArgo khUba cakAsI joyA che ane enA tattvamArgamAM paNa khUba UMDA UtaryA chIe ane ame bArIkImAM UtarI enA naya ane pramANa satya samajyA chIe, amane emAM apekSAo samajANI che ane AkhA mArgamAM ame pUrvAparavirodha je nathI enA vidhimArgomAM game teTalA matabhede haze, paNa enA dArzanika vibhAgamAM eka ja mata che. ene karmane siddhAMta avicaLa che, enI nigedanI vyavasthA vicAraNIya che ane enuM syAdvAdasvarUpa amane khAsa AkarSaka lAgyuM che. tame e jaina dharmane Azraya karaze to te tamane jarUra "zaraNa Apaze ema ame khUba vicArathI kahIe chIe tame koI paNa dharmanu zaraNa kare te tamArI marajInI vAta che, paNa tame jana dharmanuM zaraNu karaze to temAM chetarAze nahi e ame amArA abhyAsa ane anubhavathI kahIe chIe, Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa kAmA, dharmanuM zaraNa levAne temano Adeza che. teo kahe che ke tuM dharmanuM zaraNa kara, temAM paNa parIkSA karIne jena dharmanuM zaraNuM kara uparAta eka vAta khAsa karavAnI che viziSTa pavitra caraNa-cAritra tenuM tu smaraNa kara tenA upara AdhAra rAkhe ane tene tArA jIvana sAthe vaNI de cAritrarAjanA maMdiramAM je kSamA, Arjava, mArdava, mukti (lobhatyAga), tapa, sa yama, satya, zauca, akicanatva ane brahmacaryarUpa dharmo che te athavA zrAvakanA bAra vrato che te tane zaraNa Apaze. enuM samaraNa paNa tane Teko Apaze ene nAmoccAra paNa tane akaLAmaNathI dUra rAkhaze ane enI sAthe AtmAnusadhAna tane advitIya Teke Apaze. cAritrane mahimA varNavavAnuM A sthAna nathI bAhya sarva kriyAonI asara vartana (cAritra) para keTalI thaI che te ja ate, levAnuM che adara bhInAza-kuNAza na AvI hoya to bAhya kriyA nakAmI to nathI, paNa tatkalApekSayA ane A AtmAne vadhAre dUra laI jatI nathI meruparvata jevaDo Dhagalo thAya teTalA oghA-muhapatti A jIve karyAnI vAta suprasiddha che te A dRSTie che mAtra tu cAritranuM smaraNa kara mAtra kicAnI apekSAo nahi, paNa jIvavAnI tIvra IcchAthI enuM samaraNa kara, enu smaraNamAtra tane Teke Apaze, tAre AdhAra banaze ane vizALa dariyAmAM tArI paDakhe UbhuM raheze e caraNa-cAritra sAthe anusadhAna karI le, enI sAthe tu ekameka thaI jA ane tene tArI sAthe ekatAra karI de e tane Teko che, kharo AdhAra che. "caraNano artha paga. mahApavitra puruSanA caraNayuganuM smaraNa kara-e artha paNa zakya che, paNa viSayanI ghaTanA sAthe cAritra artha vizeSa anurUpa jaNAya che paganuM smaraNa thatu nathI, paNa tenI pUjA thAya che A duvapada dareka gAthAne ane khAsa bolavA ane vicAravA jevu che nirAza thatA AtmAne e meTo Teke Ape tema che ane e TekAnI ene e vakhate khAsa jarUra che. 2. nAnA prANI ke manuSyanI to zI vAta karIe paNa meTo rAjA hoya, moTo rAjAone paNa rAja hoya, enI cAre bAjue ghoDA, ratha, hAthI ane lazkarIo hoya, enuM rakSaNa karavA enA khAsa rakSake (beDIgArDe) taiyAra hoya, enuM lazkara duniyAmAM ajeya gaNAtu hoya, enI senAe kadI hAra khAdhI na hoya, enI vyuharacanA ghaNI gUMcavaNavALI hoya, enuM pitAnuM baLa paNa atizaya prasiddhi pAmela hoya ane evI rIte e moTA killAothI, za-aothI ane laDAInI tathA bacavAnI sarva sAmagrIothI surakSita hoya, enuM ekalAnuM jera sekaDo senAnIone pUrA pADe tevuM batAvAyu hAya-evo moTo chatrapati hoya ene paNa e yamarAja eka kSaNavAramA UcakI le che, eka ghaDInA chaThThA bhAgamAM jamIna para ragadoLI nAkhe che ane ema karavAmAM ene jarA paNa zaMkA ke vicAra thato nathI dariyAne kAThA najIka eka gala athavA eka kalakala pakSI thAya che e taddana sapheta che. ene kherAka mAchalA hoya che. e jema mAchalAne potAnI cAcamA upADI le tema moTA rAjA, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA mahArAjA ke cakavatIne camarAja UMcakI le che. e vakhate rAjAnuM moTuM lazkara ke enA hAthI, ghoDA, ratha, pAyadaLa, palaTana, eraplena ke mazInagane kAMI kAmamAM AvatA nathI, keI enI ADo hAtha daI zakatA nathI ane lazkaranI vaccethI, vaka killAnI aMdarathI ane sAmagrIonI bhItaramAthI khecI ane upADIne camarAja eka kSaNamAM cAlyA jAya che. (mainika zabda moTA matyano vAcaka paNa che. moTA mo nAnA masyone nira taraM khAdhA kare che.) A vakhate e moTA mahArAjAne zaraNa kona ? Teka kono? AdhAra zene ? rANIo raDe, vaidyo hAtha khaMkhere, dAsIo chAjIA le, amAtyavarga hAya baLatarA kADhe, paNa e sarva nakAmuM nIvaDe che ane e badhAnI vaccethI upaDI jAya che. vAta e che ke - jAvuM che che, jAvuM che jarUrapha kAyA tArI kAma na Ave, jhAMkhAM thAze nUra, cakI sarakhA vahI gayA, AkaDAnAM tura, jAvuM che jI. vagere moTA mAdhAtA jevA rAjAo gayA, vikramAdityo gayA, siddharAja jevA gayA ane AkhI mugalAI paNa upaDI gaI. nepoliana seMTa helInAmAM gayA zAhajahAna kedamAM muo, aura gajheba dakSiNamA khalAsa thaI gayo ane RSabhakUTapara kAkiNI ratnathI nAma lakhanAra brahmadatta, subhUma jevA cakravatIe paNa gayA ! elekajhAnDarane pRthvI jItavAnI bAkImAM rahelI na jaDI tyAre samudrane sAdhavA gaye, subhrama bIje bharatakhaMDa sAdhavA gaye, paNa ate sarva gayA ! e dareke maratI vakhata pachADA mAryA che ane mAthA pachADyA che. tyAre tuM te keNa mAtra! vicAra ke e avasara Avaze tyAre tuM kone AdhAra laIza ? tArI chAtI upara hAtha mUkI nirAtane dhAsa laI zakIza? Ana dathI jaI zakIza ? haju paNa sAbhaLa e muddA upara ghaNu kahevAnuM che 3 evA rAjAo to ughADI rIte gayA athavA tene yamarAje upADI lIdhA, paNa prANI kadAca sakhta loDhAnA gharamAM pese, tijorImAM 8 kAI jAya, kapATa baMdha karIne besI jAya ke paTArAmAM pesI jAya athavA to dIna-zaraNAgatanI peThe potAnA mukhamAM tarakhalu laI yamarAjane vinaMtI kare ke- he deva! mane to cheDo ! mane bacAvo ! huM tamAre zaraNe chu!" (prAcIna samayamAM rAjAo laDatA paNa duzmana homa tarakhalu le eTale cheDI detA. atyAre paNa sapheda vAvaTo batAve eTale laDAI ba dha paDe che ane suleha thAya che ) paNa A yamadevane te dayAna chATo Avato nathI e to darekanA keLIo karavAmAM majA mAne che ene vAmaya gharamAMthI pakaDatA vAra lAgatI nathI ke enI pAse mukhamAM tarakhalu laI karelI prArthanA bara AvatI nathI jema paramAdhAmI devone nArakInA jIvone trAsa upajAvavAmAM majA Ave che ane teone raDatA-kakaLatA jue tyAre e nIranI jema rAjI thAya che tema nirdayatAnA puruSArthamA nAca karI rahela yamadeva koI paNa prANIne cheDato nathI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa vaLI enAmAM eka viziSTatA athavA nacitA e che ke bIjA prANIo sArA arthamAM sarvane sarakhA gaNe che ane sarvane sarakho lAbha Ape che tyAre A yamarAja jIva levAnI bAbatamAM sarvane sarakhA gaNe che ene mane koI moTo nathI, koI nAno nathI. e te nIcatAnI parAkASThAe jaI moTA ke nAnAne-sarvane zarIrathI chUTA pADI, ene sagAsabaMdhIne raDAvI khe cI jAya che enA AvA sarvane sarakhA gaNavAnA tuccha bhAva para tyAnata he ! dhikkAra paDe ! paNa ema kahevAthI kAI vaLe tema nathI - tene jarA paNa dayA Ave tema nathI. - jyAre rAjAno parivAra ke tenuM lazkara nakAmu thAya che, chupAI javAnA prayogo niSphaLa jAya che ane batAvelI lAcArIne karelI prArthane upayoga vagaranI bane che tyAre enI pAse zaraNa konu ? AmAthI bacavAnA koI upAya kAragata lAgatA nathI haju kAI bIja upAya hoya te tapAsIe A to sarva prakAre nirAzA maLe che cAle, AgaLa vadhe, kAI karatA kAI upAya zodhye maLe che ? 4 vidyAo siddha karavAthI AkAzamAM UDI zakAtuM, samudra tarI zakAte ane evA Azcaryo thatAM mAtra (rasa) siddha karavAthI sonu thaI zakatu, strI-puruSane vaza karI zakAtAM vagere mahA auSadhionA upayogathI AkarA vyAdhio sudharI zakatA AvA aneka dAkhalAo kathAnakamAM noMdhAyelA che. vidyA ane matranA prabhAvathI devatAo vaza thatA ane devatAo aneka kAma karI ApatA. A vAtanI satyAsatyatA tapAsavAnuM A sthAna nathI zatrujayayAtrA badha thaI tyAre AvA mAtra ke vidyAono upayoga kema nahi thayo hoya ? - e ghaNA prazna karatA hatA. ApaNe e viSayanI carcAmAM UtarIe to muddo vIsarI jaIe vAta e che ke maMtrathI, vidyAthI ke mahA auSadhanu Asevana karavAmA Ave ane devatAone vaza karI de tevuM te Asevana hoya to tethI paNa maraNa choDatu nathI game tevI siddha auSadhio moTA dhavaMtari pite lAvI Ape athavA matronA uparAuparI uccAra thayA kare. vidyAdevIono kadAca sAkSAtkAra thAya to paNa mata cheDatuM nathI, cheDe tema nathI jyAre DokaTara ke vaidyanA mukha para nirAzA dekhAya che athavA najIkanA saba dhIone vyAdhi gabhIra athavA "hopalesa" jaNAvavAmAM Ave che tyAre pachI bhUvAnA prayogo ghaNIvAra thAya che, DAkalA vAge che, zarIra para trAbAnA paisA badhAya che, najaraba dhI thAya che, khATalA pharatA khIlA ThokAya che lIbu mAthA parathI utArAya che, bAdhAo rakhAya che, AkhaDIo levAya che ane keka kaMka tophAno thAya che, paNa ate prANapoka mUkavAmAM e sarvane ata Ave che devatAne pitAne maraNa choDatuM nathI te teo ApaNA zAM daLadara phITAvavAnA hatA? e te mAtra DUbatI vakhate bAcakA bharavAnI vAta che maraNa keI devane vaza nathI, koI matrane vaza nathI, koI vidyAne tAbe nathI. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA zarIramAM vRddhi karavA mATe game tevA rasAyaNa khAvAmAM Ave, tAmrabhasma, gajavela, mAla pAre, senu, rUpu, vasaMtamAlatI, pacAmRta parapaTI, abarakha ke bIjI aneka rasAyaNI cIjono upayoga karavAmAM Ave, paNa maraNa choDatuM nathI moTA de, vaidyo, DokaTaro ke sarajana maraNane phaTADI zakatA nathI ane elikajhIra (Envir) (maraNajayanI davA) zodhavA pAchaLa hajAro varSa nIkaLI gayA che, paNa haju sudhI tevI davA maLI nathI ane atyAra sudhInA vijJAnano vikAsa vicAratA tevI davA zodhAvAnI zakyatA paNa jaNAtI nathI. zrI vinayavijayajInA vakhatamAM vidyA, matra, mahauSadhine mahimA mATe manAte haze atyAre sarajananA cappa ane DaoNkaTaranA Injakazanone mahimA manAya che, paNa game te rIte joIe, para tu maraNa choDatu nathI hRdaya calAvavA hAIDaramika Ijekazana ApIe ke hiraNyagarbhano ghasAro ApIe, paNa A te raDavAnuM che ane kharakhare karanAra belavAnA che ke - "bhAI ! truTI enI buTTI nathI". A sAdI kahevatamAM sekaDo varSono anubhava samAI jAya che. jyA AyuSadorI tUTI tyA davA, upacAra ke mAtra kAMI upayogI nathI ApaNI vAta e che ke A sarve koLAhaLa, dhamAla ane dhumADA pachI paNa kharakhare te Ubho ja rahe che e te jANe pachavADe rahenAranI vAta, paNa janArane zuM ? ene Teko kone ? davAmAM game teTalA moTA kharaca kya e sarva pANImAM ane chatA maraNa pAmanArane kevo Teko maLyo haze tevI saMzayagrasta sthiti ! ahA ! zI dazA ! maraNa vakhate to keIna Teke-keInu zaraNa maLe tema nathI, maLyuM jANyuM nathI ane nityamitra zarIra te taddana nakAmu ja jaNAyu che mAtra praNAma-mitrarUpa dharma ja Teke Ape tema che te te pratyeka gAthAne aMte yAda karIe chIe have jidagInA bIjA khyAlo tarapha vaLIe. 5, maraNubhaya pachI mANasane saheja Utarato (bIje naMbare) ghaDapaNane-jarAno bhaya lAge che. ene kaI gharaDo (old) kahe te paNa ene apamAna lAge che e juvAnI jALavavA ane pachI juvAna che ema dekhAvA aneka davA khAya che, kalapa lagADI dhoLA vALane kALA kare che, AkhamAM suramA, A jana Aje che ane keka cenacALA kare che vilAyatanI to vAta na pUcho ! tyA meDhA uparanA papha pAuDaranA thapeDA joyA hoya to cItarI caDhI jAya ! basamAM beThA beThA paNa venITI bega kADhI hoTha upara lAla raMga lagADe, mukha upara rejha pAuDara nAkhavA lAge ane nAnA arisAmAM mukha joI le A sarva juvAna dekhAvAnA phAphA che! keka trAbu ke mArela pAre khAya che, keka gajavela khAya che, ke ka akhADAmAM kasaratakustIo kare che ane ke ka magadaLa pherave che aneka prayoga karI juvAnI TakAvavA ane AdheDa 1 strIo hAthamAM rAkhe che tevI nAnI cAmaDAnI kothaLI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAtasudhArama vaye juvAna che ema batAvavA aneka cALA kare che. enuM moTuM varNana ApavAnI jarUra nathI. dararoja najare paDe evo e mAmalo che grathakAra kahe che ke e sarva phAMphA che, emAM kAMI vaLe tema nathI. tame game teTalA prayatna kare ane game te khAo paNa AvatI jarAne tame aTakAvI zake tema nathI. tenI sAme tamane Teko maLe tema nathI ane tamArA sarva prayatna nakAmAM che-niphaLa che-be badAmanA che. keTalAka mANase ema mAne che ke zarIramAM pavana rokyo hAya stana karyuM hoya, eka prakArano prANAyAma karyo hoya to tethI Avatu ghaDapaNa aTake che. upAdhyAyathI kahe che ke tamAre joIe teTale pavanane aTakAva kare paNa emAM koI vaLavAnuM nathI. prANAyAmano upaga kALajJAna ane zIra-ta durastI mATe game teTalo hoya, paNa e AvatI jarAne aTakAve tema nathI. are ! tamAre joIe to tame dariyApAra bIje tIra jaI ne beso ke koI meTA parvatanA zikhara upara caDhI jAo, paNa dariyAnI bhatInA juvALanI jema AvatA ghaDapaNane tame rokI zakaze nahi tame game tyAM nAsI jAo, tamArA gharabAra choDI pAtALamAM peso ke koI mahAna parvatanA zikharane cheDe jaIne vAsa kare, paNa ate ghaDapaNanI asara lA vagara rahe tema nathI ane e Avaze tyAre tame dhIme dhIme ghasAtA ja jazo. dAto du khavA mADe, pIDA thAya, paDI jAya ane cAvavAnI agavaDa paDe, kAnamAM baherApaNuM AvatuM jAya, AkhamA lega sAITa (jhAkha-betALA) Ave, bAla dhIme dhIme phIkA paDatA jAya ane te sapheda thaI jAya, zarIra zithila paDatu jAya, hAtha-paga hakama mAne nahi evA aneka AkramaNo dhIme dhIme paNa cokkasa thatA jAya che. pachI te - ubara te DuMgara thayA, pAdara thayA paradeza gaLI te gaMgA thaI aMge UjaLA keza." -e sarva bane che ane chevaTe hAthamAM lAkaDI levI paDe chevastuta traNa page cAlavuM paDe che. e vAtane aTakAvanAra koNa? e vAtane ADe AvanAra koNa? e hakIkta bane tyAre AdhAra kono? da e vAta vadhAre spaSTapaNe kahetA kavi varNave che ke - nAnA bALakanA bAla joyA hoya to te ekadama kALA lAge che, jarA AkhA mAthAne paLiyAvALa banAvI mUke che, ane zarIrane taddana rasa vagaranuM - dama vagaranuM banAvI de che temaja dhIme dhIme ene taddana nirbaLa, durbaLa ane abaLa banAvI de che A jarAne - ghaDapaNane aTakAvavAne kaNa zaktivAna thAya che ? ene AvatI aTakAvavAno koI rasto jaDayo che ? eka ghaNA prasiddha vaidyarAja kahetA hatA ke pramAda e ja maraNa che (kA hi mRtyu) je pramAda na karavAmAM Ave to mANasa kadI mare nahi ane gharaDo thAya nahi. teo pite Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityabhAvanA pa khUbasa bhALa laI ne rahetA hatA, paNa lagabhaga 5cAvana varSanI vaye lAkaDI laIne cAlatA hatA ane chappana varSanI ummare lAkaDI mUkIne A duniyAmAMthI cAlyA paN gayA A vAta eTalI sAdI, jANItI ane spaSTa che ke enA upara vivecananI paNa jarUra na heAya. muddo e che ke A pramANe ghaDapaNa vagara nAtag --mAgyu -melAnTu Ave tyAre AdhAra kene ? zu prANInA nasIkhamAM rAkha pIvAnI ja sarajI haze ane gAThInA bhUkA karIne khAvAnA geTA vALavAnu enu prArabdha ja haze| mama yaSTikA ' kahI ThaNuka Nuka karatA, Teko ApIne cAlatA, AMkhanAM teja vagara khIjAthI dArAtA A eka vakhatanA IzkI yuvakone jotAM kema virAga na Ave ? ane emanA ko-dhamAla-dama ane vAtA vicAratAM temanI dayA kema na Ave? tee 'yA ' zabda sAme jarUra vAMdhA leze, paNa teo pratyeka paLe yA mAgI rahyA che ane peAtAnA ghaDapaNane zApa ApI juvAnIne yAda karatA rahyA che, e temanA atarane pRvAmAM Ave te javAkha Ape tAtparya e che ke Ave vakhate AdhAra konA e vakhate kayA Teko maLe ? kaI khabatamAM jIvane zAti vaLe ? koI vRddhane pUchazeA tA jaNAze ke e sa vyavahAra karatA haze paNa ene koI sthAne nirAta vaLaze nahi e AgevAna haze te tenA krama nIkaLI jateA haze, e gharanA vaDIla haze tA eka rAta ene nirAte UMghavAnI maLatI nahi heAya echu khAvu ane ghaNI ci tA karavI e ghaDapaNanI nizAnI che, paNa je e dhanu zaraNa le te ene majA Ave AvaData ane prAthamika taiyArI pramANe e dharmasthAnakamAM jaI vAcana, manana, ciMtavana, upAsanA ke dhyAna karaze teA tene ghaDapaNamAM kAIka Teko maLaze. rAsa vAMcavA, dharmacarcA karavI, sAmAyika, pauSadha karavA vagere sAdI vAtA che, paNa emA ene 'zaraNu'jamAvelI sthiratA pramANe maLe che ane Teko e vakhate dharmane ja maLe che, e kharAkhara avaleAkana karavAthI mAlUma paDe tema che ' 7. ApaNe A khAkhata bIjI rIte vicArIe maraNu ane ghaDapaNane aneka AkAzmA ApaNe tapAsI gayA jyAre prANIne ugra-AkarA vyAdhi AvI paDe che ane vadhatA jAya che tyAre ene zaraNa konu ? ApaNe nyumenIAnA kesa joyA che zvAsa vadhye jAya ane anne phephasA javAba na ApatAM hAya, sanepAtaneA zAkora cAlatA hAya ane ezIkA ane echADa khecAtAM haiAya tyAre Teko konA ? bhagaMdaranI asAdhAraNa pIDA thaI hAya ke haDakavA UchaLyeA hAya, ke peTamA asahya dukhAvA upaDavo hAya ke chAtInA pATiyA bhIsAI jatA hAya agara zarIra khaLI javAnI pIDA sahetu heAya te vakhate Teko konA ? je vakhate 105 DIgrI tAva AvyA hAya, je vakhate Akhu zarIra gaDagumaDathI tavAI gayu hAya, je vakhate mukhamAMthI lALA pADatI hAya, je vakhate mAthAnA dukhAvA upaDayo hAya, je vakhate kensara jevA vyAdhithI gaLu aTakI paDyu hoya te vakhate AdhAra mATe cakaLavakaLa thatI AkhAne Teko kone ? Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zAMtasudhArasa e du khamA keI bhAga paDAvanuM nathI, koI eno aza paNa laI zakatuM nathI, koI emAthI dukha ochu karAvI zakatuM nathI-A siddha vAta che. AkAzamAM cadragrahaNa thAya che tyAre prAcIna mAnyatA pramANe rAhu cadrane maLavA lAge chee vakhate koI tArA, graha ke nakSatra cadranI madade AvatA nathI, mAtra eka ja pitAnI pIDA sahana kare che. tame zu ema kahe ke evA vyAdhi vakhate DokaTara ke vaidyanu zaraNa? A vAtamAM bhUla thAya che. DAkaTaro kahe che ke teo kudaratane sahAya kare che, paNa kudarata UlaTI cAle tyA teonA hAtha paNa heThA paDe che. e pIDAmAM koI bhAga paDAvatuM nathI ane koI evA AkarA kesanI javAbadArI paNa letu nathI kaTara moTA DokaTarane bolAvavA salAha Apaze ane vedyo ekaThI thaze to viSamajavaranA loko belI pAhitya batAvaze, paNa e vakhate zaraNa konu ? evA vyAdhigrastanA mananI sthiti jANI hoya, to te vakhate te pitAnI azaraNa sthiti barAbara anubhave che ane nahi te sarva loko eka arihatamAM dhyAna rAkhaje" ema kahe tyAre e potAnI azaraNuM - nadhaNiyAtI sthitine khyAla kare che. e vakhate zaraNa kona ? dharma sivAya koI enI bAjue UbhuM rahetuM nathI. bIja sarva havAtIo che. nimittavAsI prANI che tethI e prayAsa kare che, davAdArU kare che athavA anya kare teno lAbha le che, paNa te vakhate te sarva nirarthaka che ema te barAbara samaje che ane vAta cokkasa che ke karela karma bhegavavA ja paDe che. game teTalA yuga pasAra thaI jAya paNa bhegavavA ja paDe che ane te paNa karanAre ja bhegavavA paDe che emAM koI bhAga paDAvavA Avatu nathI mAtra e vakhate zAMti ApanAra hoya to te dharma ja che ane tenuM zaraNa lIdhA sivAya bIjo koI mAga nathI 8. AvI jarAvasthAmAM kAI Teko nathI, maraNa vakhate koIno AdhAra nathI ane bhaya kara vyAdhio pite ja sahevA paDe che tyAre zuM karavuM ? Ane mATe kavie traNa upAya A aSTakane ane te chellA padyamAM batAvyA che (1) prathama te cAra prakAjhA a gavALA dharmanuM zaraNu levA upadeza Apyo che je dharmanuM zaraNa levAnI vAta karI che te cAra prakArano che dAna, zIla, tapa ane bhAva. e cAra a gavALA dharmanuM zaraNa kara athavA cAra prakAranA zaraNe che tene anusara te cAra A pramANe che - ariha tazaraNaM, siddhazaraNa, sAhuzaraNaM, kevalipannato dhammo zaraNam / eTale tIrtha kara mahArAja, siddha, sAdhu ane kevaLIkathita dharmanuM zaraNuM karavA bhalAmaNa karI. prANI game te dharmane mAnato hoya, tene zaraNu anukULa goThavI zakAya che. dharmanuM zaraNa anivArya, te ja eka rasto che, e mArgamAM ja prakAza dekhAya che, bAkI sarvatra adhakAra, gucavaNa ane athaDAathaDI che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA (2) mamatA-mAratArApaNAnI vAta ja choDI de. jagatane adha karanAra moharAjAe utpanna karelI mamatAbuddhi prANIne khUba raDAve che ane zaraNa levA paNa mamatAne laIne ja deDavuM paDe che, bAkI ene maraNa, jarA ke vyAdhi koI cIja nathI mamatA rAgamAMthI utpanna thAya che ane pAchI e rAga ba dhAve che. e mamatA UDI gaI eTale pachI zaraNane savAla nahi rahe prANI mamatArahita thAya pachI tenAmAM koI judI ja himata Ave che ane zaraNanA prasa ganI sAthe e rame che e nirbaLatAnI sAme bAtha bhIDe che ane pUrNa jussAthI AgaLa vadhato jAya che ene mAru dhana, mArAM chokarAM, mArA asIla, mArA gharAka e dazA ja rahetI nathI eTale pachI e to niSkaTaka rAjyano mAlika thaI jAya che ane eno rasto sIdho, saraLa ane sapATa thaI jAya che. (3) tu A zAtasudhArasanuM pAna kara. e rasa evo te abhinava che ke enI joDI tane maLe tema nathI bIjA rase to caTakA jevA che. anubhavyA ane UDI gayA, paNa A rasa to akhaMDa nirAbAdha zivasukhano moTe bhaDAra che enI zAni bhego tema e vadhatI jAya, enuM pAna kare tema mana praphulla banatu jAya, ene sa ba dha kare tema Anada-Urmi UchaLe. zugAra, vIra ke hAsya jevA enA caTakA nathI e to eka vAra enuM pAna karyuM eTale pachI gAyA ja kare ke "aba hama amara bhaye na mare ge" emAM vIjaLInA jhabakAro ane pAchaLa ghora a dhArI rAta nathI, tyAM to maNi-ratnanI jhaLahaLatI ta che sadeva cetatI rahe tevI e ta che ane enI pachavADe AnaMda, AnaMda ane Anada che. enuM pAna karatAM dharAtA nathI, ene pItAM pItAM ka TALo Ave tema nathI e alaukika zAtarasanuM pAna tame race ane karo te meLavavAnA prayAsamA, pAna karavAmAM ane karyA pachInI sthitimAM sarvatra niravadhi Anada che. zrI vinayavijaya upAdhyAye A azaraNabhAvanA gAtA khUba lahera karI che. temaNe maraNane evu cItaryuM che ke prANI ene vicAra karatA UMDA vicAramAM paDI jAya emaNe moTA cakavatIne maraNa vakhate zu thatu haze tenAthI zarUAta karI, maraNa pachI zu thAya che te batAvI, chevaTe game te kare paNa maraNa choDatuM nathI ane maraNa vakhate koI Teke ApI zakatuM nathI e batAvI, Atmadharmane oLakhI, tene anusaravA vicAraNuM batAvI tyArapachI temaNe ghaDapaNa - jarAne AgaLa karI, prANIne tenI pAse taddana parAdhIna batAvyo ane chevaTe AkarA vyAdhione AgaLa karI te vakhate prANInI manodazAno-anAthatAno spaSTa khyAla Ave enA vivecanamAM prAsaMgika vAta ghaNI karI nAkhI che ApaNe prathama azaraNubhAvano vaijJAnika paddhatie vicAra karIe. AdhAra ane Adheya tatvane evo niyama che ke jene AdhAranI jarUra paDe te Te Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ce gAMtasudhArasa Ape tevI vastune TekeA tarata laI le che khALakAmAM A tattva sahajapaNe pratIta thAya che. ene kapaDA paheravAmA, kravA javAmAM ke keAI paNa kAma karavAmAM AdhAra vagara cAlatu nathI. AvI rIte strI-puruSane ghaNIvAra AdhAra-Adheya sabadha ane che paNu mANusa jyAre mUMjhAya che tyAre te ene TekAnI bahu jarUra paDe che. e vakhate ene TUMkA maLe, koI sAcA dilAsA Ape, koI enA dukhamA bhAga paDAve te te tenA sAceA mitra ke sakhA samajavA kahevata che ke Prosperity brings friends and Adversity tries them * sa patti mitrAne lAvI Ape che, Apatti tenI sATI kare che. A dRSTie ApaNe ApaNA sa kha dheA vicArIe te kharI aNIne vakhate teo tadna kasoTImAthI niSphaLa nIvaDe tema chaeN. ApaNe eka be dAkhalA laIe kahevAya che ke-nava na darAjAe sAnAnI nava DuMgarIe khanAvI hatI paNa e jyAre maravA paDyA tyAre e DuMgarIe ahIM ja rahI gaI ane koI prakAranA upaceAgamA AvI hi mATA rAjaonI smazAnayAtrA nIkaLe che tyAre enI AkhI riyAsata prathama cAle che enA hAthI, gheADesvAra, cAkIDhAra, khadudhavALAe, Arae, kAtalanA gheADA, myAnA, pAlakhI, Da kA-nizAna sarva dekhAya che ane chevaTe eka pAlakhImA enu zakha dekhAya che enA upara kInakhAbanA kapaDA paherAvelA hAya che ane hAtha ughADA hAya che. A zu khatAve che ? A sa riyAsata hAjara hatI chatA paNa rAjA-mahArAjAne koI TekA Apatu nathI. e sarva chatA e gayA ane kayA gayA ane koNa laI gayu ? -- tenI paNa khakhara nathI enA ughADA hAtha khatAve che ke e janmatI vakhata khadha hAthe AvyA hatA ane maratI vakhata khAlI hAthe-ughADe hAthe gayA, cAlyA gayA athavA koI temane ghasaDI gayu keAI zekIAnA maraNu vakhate taiyu hAya ! e lAkhA vAsaDA, vIzeka khapATIA ane cAra athavA eka nALIera ane upara DhAkela ekAda rezamI vastra, paNa enI sarva Rddhi sapatti ahI rahI Aya che ane ene citAmA suvADe che tyAre tA uparanuM DhAkaNunu vasra paNa kADhI le che enu zegmA, enu saTTAkhajAra, enA lAkhAnA saravALA, enA lAkhA saravayA, enA nekara-cAkarA ane enI meTA, TeliphAne ane sekreTarIe sa ahI rahI jAya che. enI kharI paNa ahI ja rahe che ane karA-TekarI hisAbe karavA ane vilanI zeAdhamA paDI jAya che. A sarva zu ? kevAM teAAna ane kevA hAlahavAla ? kAI Teko ? kAI AzA ? keI sAdhAraNa mANusanI vAta laI e teA tyA paNa e ja vAta dekhAze ene mATe koI ADA hAtha detu nathI ane ene keAInI para gaNatarI khAdhavAnA hakka nathI. eTale AvyA tema cAhyA Aya che, paNu meTA ke nAnAne sarvane javAnu te kharu ja ! e vAtamA mIna-meSa nathI, emA zA nathI, emA apavAda nathI. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 azaraNabhAvanA enA saba dhamA eka bahu sudara vicAra sadharAvRttamA jJAnANvakAre khatAnyeA che, te khAsa vicAravA caiAgya che pAtAle brahmaloke surapatibhavane sAgarAnte vanAnte, dikcakre zailagRhe dahanavanahimadhvAntavajrAsidurge / bhUgarbhe sanniviSTaM samadakarighaTAsaMkaTe vA valIyAn, kAlosya krUrakarmA kavalayati valAjjIvitaM dehabhAjAm // prANI pAtALamA pese, brAleAkamA jAya, indranA bhuvanamAM AzareA le, dariyAne pAra jaI ne bese, ja galane khIje iMDe vAsa kare, dizAonA cheDA para jaI aTake, meTA parvatanA zikhara para cAlyA jAya, agnimA pese, vanamA chupAI jAya, himamA DhaMkAI jAya, adhakAramA lapAI jAya, vajranA gharamAM pese talavAranA paherAmAM rahe killAmAM bharAI jAya. pRthvInA garbhamAM (khADA khAdIne) UtarI jAya, baLavAna hAthIonI ghaTAnI vacce gherAi ne bese paNa kara karma karavAvALA kALa prANInA koLIe eka jhapATAmA ane pUrA orathI karI jAya che." A gaNatarImAM khALa tema ja vRddha, dhanavAna tema ja garIba, khaLavAna tema ja bIkaNu, samartha tema ja rAMka, vaktA tema ja zrotA, pATa para besanAra ke sAme besanAra, dAna ApanAra ke dAna lenAra, kRNu ke uDAu - sanA eka sarakhI rIte samAveza thAya che. kALa tA sane sarakhA gaNe che. A vastusthiti che aneka AkAramAM batAvAya tema che, aneka sayeAgeAmAM judA judA nAmeA laI tenA para vivecana thAya tema che, paNa vAtane sAra e che ke -eka divasa evA Avaze' jyAre ApaNe javAnu che, maravAnu che, prayANu karavAnu che paNa tame maravAnI vAta sAbhaLI cAkathA kema ? tamane e zabda apazukanabharelA lAgyA eTale ? are 1 pazu kAI maravAnu nAma levAthI marI javAtu nathI! jarA hiMmata pakaDI A cAkkasa AvanAra maraNane vicAra kare. emA kAI gabharAI javAnu nathI ane vicAra karavAnI nA -pADavAthI pazu e tamane cheADavAnu nathI ( maravu e karmAdhIna vAta che. prANI A sasAramA Ave che tyAre tenuM AyuSya nirmANu thayelu hAya che. Ayu pUruM thAya te vakhate tenu kAma pUru thayu hAya ke na thayu` hAya paNa teNe javAnu ja che. ane karmanA siddhAta che ke zubha azubha karmo bhAgavye ja chUTakA chaeN, eTale maraNanI vAtathI DaravAmA DahApaNa nathI maravAne mATe traNa vAta karavA jevI che. maraNu ivu nahi, maraNuthI Daravu nahi ane maraNu mATe ha mezA taiyAra rahevu A AkhA alaga viSaya che . ApaNe maravA taiyAra chIe? chAtI para hAtha mUkI javAba ApavA e vAta bahu jarUrI hAvA chatAM atre khAsa mULa muddAnI nathI paNa vicAravA jevI teA jarUra che ja, 1 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa muddo e che ke ApaNe maravA taiyAra hoIe ke na hoIe, maraNathI DaratA hoIe ke na hoIe, paNa jyAre te Avaze tyAre ApaNe AdhAra kone levo ? DaoNkaTaro te hAtha kha khera, chokarAo ke strI raDavA bese, nokara-cAkare dukhI thAya ane mitro-snehIo sahAnubhUti batAve, paNa koImAM maraNa vakhate zaraNa ApavAnI tAkAta che? moTA rAjA, mahArAjA ke cakravatI gayA to pachI ApaNe to ze hisAba che ? "jAya che jagata cAlyuM re e jIva ! jene !? emA jyA "cha jenI chAyA thatI, rUDI jenI hatI rati; kyAM gayA karoDapati re, o jIva ne ! vAta kahe che tyA hada karI nAkhe che, paNa e sarva vAtanI vacce e vakhate AdhAra kono ? Teko kone ? ApaNe rAva khAvA, phariyAda nedhAvavA, Azraya meLavavA konI pAse javuM ? gharanA raDatAM hoya ane zarIranI nADIo tUTatI hoya tyA dhanya tarinA mAthA paNa akkalazUnya thaI jAya che ane moTI phivALA DokaTare dilagIrI darzAvI. TopI mAthe mUkI, phI khIsAmAM mUkI raste paDe che tyAre te vakhate Azaro keno? ekalA maraNanI vAta zA mATe karavI paDe che ? A jIvanamAM aneka prasaMgo Azraya meLavavAnA Ave che jemaNe garIbAImAM jIvana gALyuM hoya te oziyALApaNAmAM rahela tucchatAthI ane dhanavAnonA tiraskArathI ajANyA na ja hoya ane te AzA karIne Avela yAcaka mAthA para ke kapALe hAtha mUkIne jAya che te vagara samajAvyA samaje che ke te potAnA kimata para AdhAra rAkhe che ahIM zaraNa konu hoI zake teno sahaja khyAla Ave che. bIjA sarva nakAmA prayAsa che e vAtanI kAIka jhAkhI thAya che tyAM gharanA ghara (mAnelA) choDIne sadAne mATe javAnuM hoya, jyA khuda pALela pArSala zarIra paNa mUkI javAnuM hoya tyAM AdhAra kone ? e vakhate meTaro kAma AvatI nathI, balano upayogamAM AvatA nathI, dhamAla sAtha ApatI nathI, baDAIo raste dAkhavatI nathI, goTALA ADA AvatA nathI khaTapaTe hAtha detI nathI, prema mArga ApatA nathI, e vakhate zaraNa mAtra sAce dharma ja Ape che. AtmavRttie karela dharma enA game te AkAramAM hoya paNa tene AdhAra maLe chebAkI A duniyAnI koI paNa cIja, koI paNa prANuM ke koI paNa sa ba dhI e vakhate upayogamAM AvatA nathI, yamane aTakAvatA nathI, dilAsArUpa thatA nathI. bAkI matravidyA ke jApanI vAta zI karavI? khuda mahAvIra paramAtmAne InDa AyuSya thoDu vadhAravA vijJapti karI ane temA tene Azaya zAsananA hitano hato, paNa bhagavAne tene eka ja uttara Apyo ke "e kArya karavAne deveka, cakravatI ke tIrtha kara samartha nathI" chatAM kAMI bhagavAna maraNathI DaryA nahi emane te ane te subamAM javAnuM hatuM eTale emaNe "zaraNa"no savAla ja nahoto, paNa emAM azaraNapaNAno je muddo che te khAsa vicAravA yogya che nyAyAdhIza keIne kAsInI sajA pharamAve tyAre gunhegAranA mananI zI dazA thatI haze? e kaIka phAphA mAraze, vilAyata apIla karavA doDaze, paNa emAM kAI vaLe che? prANI paNa AvA bAcakA to aneka bhare che, paNa emAM sAra che? Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNabhAvanA 91 ekaThA thayelA sagAsa kha`dhIe navakAra Ape, zaraNA Ape, dilAsA Ape, paNa A jIvanI dazA zI vartAtI haiAya ? dilAse ApavA sahelA che teTalA levA sahelA nathI, paNu emAM zaraNa jevu te kAI che ja nahi te vakhate jIvana zAMta, prAmANika nirde bha, svaccha gALyu. hAya, satyane ahiMsAthI apanAvyu` hAya, manovikArA para kAbU meLavyeA hAya, vAstavika asthiratA samajANI hAya, AMtaravRttithI dharmImAnI ArAdhanA karI heAya ane TUMkAmAM ucca jIvananI avasthA anubhavI heAya te e vAta Teke Ape che karelA ane karavA dhArelA sAcA dharma te vakhate Teke Ape che, bAkI khIjI keAI vAtamA sAra nathI. evI ja rIte cAlI AvatI jarAne kANu aTakAvI zake ? kalapa lagADavAthI kAI ghaDapaNu aTake? ane ate kapALe karacalI ane gAlamA khADA teA paDayA vagara na ja rahe, evI rIte bhaya kara vyAdhinI vAta jANItI che e ane evA anekajIvanaprasa geAmA koI Teko ApI zake tema che ja nahi, karelA dharmAM ADA Ave, ajAvelI pharo mArga sujhArDa ane byabhAvanA rastA upara rAkhe kI kaDhI karelA dharma e ja AvI Apatti vakhate zaraNa Ape che. dha zabda sakucita arthamA athavA mAtra kriyAkADanA arthamA samajavAnA nathI. sAcA dharma oLakhavA joI e, zeAdhavA joI e ane bahAra ANavA joI e Atmadharma thavAne sarva dharmo sarajAyalA nathI heAtA, paNa jyA AtmA enA sAcA AkAramA sApaDe ane enI pragati jarUra dekhAya tyA teTale aze dharma che ane evA Atmadharma aNIne vakhate zaraNu Ape che. bAkI teA pakhInA meLeA che, savAra thatA sau pAtAtAne mAge javAnA che ane sAthe hAya tyA sudhI amuka dRSTie peAtAnA dRSTibinnuthI kAma karanArA che. e khare vakhate UbhA rahenArA hoya, tArA khATalAmA sUI tArI ApattimA bhAga paDAvanArA hAya teA te tu temanI khAtara tArA AtmA hArI jaje, paNu nahi te! tane jyA zaraNa maLe tema hAya tevA tArA peAtAnA Atmadhama mA sthira thaI jaje. dhUna aru dhAma sahu paDayo hi rahegA nara, dhAra ke dhAme tu tA khAlI hAtha jAvegA; dRAna aru punya nija karathI na karyAM karyu, hAya ke jamAi kAi dusarA hi khAvegA. kUMDa aru kaTa karI pApamadha kInA tAte, dhAra nakAdi du:kha terA prANI pAvege; punya vinA dusare na heAyegA sakhAI tama, hAtha mala mala mAkhI jima dhasatAvegA, cidAnadajIe eka e savaiyA khUkha sudara A muddA para gAyA che, te vicAra. ahI 'jamAI'vizALa arthamA samajavA. mAkhI madhamAkhI samajavI. sAkhIoe madha kIdhuM, na khAdhu na dAna dIdhu, lUMTanAre lUTI lIdhuM re ! A ! jIva jone. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa tyA je bhAva che te bhAva ahI samajavAno che. A to maraNa vakhatanI vAta karI paNa azaraNabhAva batAvatA te hada karI che. vicAra Ayake acAnaka kRtAta gago tohe, tihA to sabAI keI dusaro na hovege; dharama vinA to ora sakaLa kuTuMba milI. jAnake paretA keI supane na jevego. laTakasalAmake sakhAI vinA a ta same, neNamAhI nIra bharabhara ati vege; jAnake jagata e zAnI na magana hota; aMba khAvA cAhe te to bAula na bego. ahI "patA eTale "maraNa pAmelo jANIne ema samajavuM. laTakasalAmamitra dharma che kAraNa ke ene to kaI kaI vAra jIvanamAM A jIva maLyo haze nityamitra to deha-zarIrane ane parvamitramAM sagAvahAlAone te gaNyA che je juhAramitra nahi hoya to AkhamAthI bora bora jevaDA Asu te vakhate paDaze jJAnI AvA jagatamAM magna na thAya. A (kerI) khAvAnI icchAvALe kadI bAvaLa vAve nahi AmAM AkhA muddAno samAveza thaI jAya che A AkhI bhAvanA raDatA raDatA bhAvavAnI nathI "mAruM zuM thaze ? mAre koNa? ema mUjhAvAnu kAraNa nathI jene mArA mAnyA che tene oLakha, tArA sAcAne zodhI kADha ane jenAthI tane AdhAra maLe tene pakaDI le bAkI tu jene tArA mAnI beTho che temAM tAre dahADe vaLe ke te tane aDIbhaDIne vabate Teko Ape evA khoTA khyAlamAM rahIza nahi. vAstavika rIte vicArIe to AtmAne koInA zaraNanI jarUra nathI e ene pitAne svAdhIna svAmI che, paNa vyavahArathI A prANIne evI Teva paDI gaI che ke TekA mATe AdhAra rAkhyA ja kare. ene nokarI karavI hoya vyApAra karavo hoya ke koI kAma karavuM hoya to te TekA keTalAnA ane konA maLaze enI gaNatarI karaze AtmAne oLakhAya, enI zaktinuM bhAna thAya, e zakti dabAyelI hovA chatA potAnI ja che e vAta ene gocara thAya eTale ene pAzrayabhAva jato rahe che ane je te potAnI jAta para Teko rAkhatA zIkhI gayo athavA te mArge caDI gayo eTale enI sarva gUMcavaNa nIkaLI jAya che. e ekalo chatA siha che, e e chatA ma che, e ekalo chatA dhaNIdhorI che e vAta ApaNe cothI bhAvanAmAM khUba vistAththI bezu paNa eNe parAvala banavRtti grahaNa karI che te taddana khoTI che, pariNAma vagaranI che, samajyA vagaranI che. ene koI vastu ke prANa zaraNa ApI zake tevI sthitimAM che ja nahi, e vAta 5Ta karavAno ane te dvArA tenI AtmaprabhutAno sAkSAtkAra karAvavAne ane e vAta vAra vAra yAda karI bhAvanArUpe vAra vAra vicAramAM lAvavAno atra udeza che pite koNa che e samajavuM ane jarA paNa mUjhAvuM nahi, koI banAvathI ke koI Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNabhAvanA 93 bhaviSyamAM anavAnA banAvanI kalpanAthI deAravAI javuM nahi, tAru tArI-pAse che, paranI AzA sadA nirAzA che, ene kADhI nAkhavAnA abhyAsa karavAnI jarUra che ane tema karI Apa svabhAvamA' 'sadA magna'mAM rahevAnA upadeza che. kharu te potAnI jAtane, potAnA tejane, potAnA sAmarthyane ane potAnA hakkane samajavA-oLakhavA jevu che e thaze eTale A AzAnA pAseA tUTI jaze ane potAnA nirupadrava sthAne paheAcI javAze paNa ahI rahevAnu thAya tyAM sudhI paNa parAzraya tajavA, svAzraya karavA ane svane kharAkhara ALakhavA maraNathI, jarAthI ke khIjA koI khanAvathI DaravAnu nathI. enu nivAraNa karavu,,te teA hAthanI mAjI che. prANI ajara amara thaI zake che ane thavAnA rastA AvaDe teA sahelAI che ane mArga saraLa che, tene zeAdhA ane svanI zakti pichAne, ene prakaTa kareA ane enA upara AdhAra rAkhe. A viSaya pUrA karatA punarAvartananA bhAge paNa chevaTe yAda ApavAnu che ke A bhAvano bhAvatAM gabharAI javAtu nathI, bicArA-khApaDA thaI javAtu nathI, kAine AdhAra nathI evI ciMtAthI dubhAvAnu nathI, jenu zaraNu che te tArI pAse ja che. tu peAte ja che ane tene prakaTa karI khatAvanAra ane traNa lekane tathA traNa kALane pratyakSa karanAra mahA dibya prakAza tArAmA ja che tAru vartana ane jIvana saccAritrazIla thAya eTale A tArI azaraNu dazAnA IMDA AvI jaze. amara thavAnI bhAvanAvALAne je ramakaDA joIe te zeAdhI tenI sAthe ramaje, apUrva zAtarasanA varasAdanI jhaDImAM nhAje ane avaNya svAdavALA zAtasudhArasanuM pAna karaje. tane zaraNu jaDI Avaze ane pAmaratA dUra cAlI jaze. anaMta RddhinA dhaNIne pAmaratA heAya ? ane ! tu kANu ? tAre te evA yamarAja jevAthI, jarAthI, vyAdhithI ke khIjA keAI nAnA meTA vikArAthI DaravAnu... hAya ? paNa jo tu sasAra-vyavahAramAM paDI rahevA mAgatA hai| tA samajaje ke emAMnu kAI paNa tane Teke ApanAra nathI ane avasara Avaze eTale tane tANI khecIne pheMkI deze athavA upADI jaze yama jevA keAI deva nathI, mAtra AyuSakanu e rUpaka che e vAta dhyAnamA rAkhavI ane AtmabhAva asala svarUpe vicAravA, e mArge khUba Anada che. ana ta sukhasanmukhatA che ane sIdhe raste prayANa che '* * iti azaraNabhAvanA 2 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uM, sakaLacakrRta khIru azaraNabhAvanA (sAbhaLo muni sayamAgI e dezI gaga DAlaharo) aa niva zastra ke| niva rANa, mamtA kuNate prANI re, brahmatta mate nava rAkhyo, jasa haya gaya bahu rANI re nava 1 mArtApatAdika Tagamaga zvetA, yama le janane tANI re, magraMthakI surapati navi chUTe, navi chUTe IMdrANI OM navi 2 haya gaya paya ratha kreDe vIMTavA, rahe nita rANA gaya OM, bahu upAya te na kAje, kaztA azaraNAyaka vi0 3 maNubhItithI kadApi o, je peme pAyAle re, giridI vana asudhimA 3 jAve, te bhI harIe kALe re kA navi0 4 aSTApada jeNe baLe upADayo, seA mukhaTM mahariyo re, OM jaga dharma vinA navi tagyio, pApI ke navi tagyio ke navi. 5 azaraNu anAtha hapa vana, zAtinAtha jaga jANeA ?, pAvA jeNe zaraNe rAkhyo, muni tasa carita vakhANe! re ke nava06 menakumAra va gajarAre, sasale nAraNe rAkhyo re, vIra pAme jeNe bhava-bhaya kacage, tapamayama zu nAkhyo re ke navi cha matsya pare roge taDakaDatA, kaiANe navi sukha kariyo re, agraN anAtha bhAvanA bhagyio, anAthI muni nimariyo OM / navi0 8 1 pAtALamA 2 parvatanI guphAmAM 3 samudramAM 4 rAvaNu 5 vanu Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3juM paricaya che saMsArabhAvanA zikhariNIvRtta ito lobhaH kSobhaM janayati duranto dava ivollasaMllAbhAmbhobhiH kathamapi na zakyaH zamayitum / itastRSNAkSANA tudati mRgatRSNeva viphalA, kathaM svasthaiH stheyaM vividhabhayabhIme bhavavane // ka 1 // galatyekA cintA bhavati punaranyA tadadhikA, manovAkAyehAvikRtiratiropAttarajasaH / vipadAvarte jhaTiti patayAloH pratipadaM, na jantoH saMsAre bhavati kathamapyartiviratiH // kha 2 // sahitvA santApAnazucijananIkukSikuhare, tato janma prApya pracuratarakaSTakramahataH / mukhAbhAsairyAvatspRzati kathamapyativiratiM, jarA tAvatkArya kavalayati mRtyoH sahacarI // ga 3 // 6 1 ta eka bAjue, A bAjue phuratta jeno ata-cheDe na prApta thAya, dukhe prApta thAya tevo ullasat yatA to viphalA ni svasthai stheya (AbhAsa yogaprayoga che) nirAta gamAna 4 te rahI zakAya, svasthapaNe kema rahevAya ? kha 2. galati 10 14 che, 31 mA che IhA 1, alisApA, bhanA25 vikRti 1i72 / -32342 rati (pAya chadriyAnA) vipayobhA mAna ropa 45 Apta prAna resa, Earned rabas dhUma, bha35 452 / Avarta ya-riyAmA thAya cha tevA, Whirlpool patayAlo 5vAnI va parI cha rene pAnA (8 vimati cha pat dhAtu pazthA thayesa che) pratipada re pagale, una pagale bhartivirati 'ati' eTale batApa-tene cheDe, virati eTale aTakAyata, virAma ga 3 azuci apavitra, maNa, bhAsa, bhUtra kukSi peTa, 57mA kuhara gu, nAnu samAnu pracuratara bhUma krama , Series hata tenAthI izAyo, Smitten sukhAmAsa subhatA bhAva, manamA bhAnI sIdhelA sukha - dunyavI sukho AbhAsamAtra ja che vivecana vicAro saivirati uparane zleka bIjo, pAda cothu juo sArI sta, mitra (bahenapaNI zabda na vaTe, kAraNa ke mRtyu nara che) strImitra Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 upajAti vibhrAntacitto vata vambhramIti, pakSIya ruddhastanupaJjare'GgI / nuno niyatyAstanukarmatantusandAnitaH sannihitAntakautuH // 4 // anuSTup anantAnpudgalAvartAnanantAnantarUpabhRt / anantazo bhramatyeva jIvo'nAdibhavArNave // Ga 5 // zAMtasudhAsa 14 tribhrAnta mUjhAI gayelA, gUMcavAI gayelA vastranIti rakhaDe che. arzI zIzvArI, prANI nunna aMtanu nAnA nahi, bhAre meTA-AkagAnita badhAele sanniti bAjumA paDavA che yamadeva, macchu moDhu bilADI, mAruM prati antaka 45 ananta bahu moTI sakhyA, vigata mATe jue kagraMtha 4 thI purAva anata varSe e thAya che vizvAthI svarUpa 'upamiti bha pra' prathama prastAvanA pariziSTa na haiM, yA 247mA che kAmA vivecana jue anantAnanta anatane anate guNatA anatAnata thAya che. che. A vAta cokkasa che, emA apavAda nathI enA upara khAsa bhAra 4 E Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 1. moTo bhaya kara dAvAnaLa saLagyo hoya te, hada vagarano lobha eka bAjue sa tApa karI rahyo che ane enA upara vadhatA jatA lAbha (naphA) rU5 game teTaluM pANI paDe paNa tenAthI te kaI paNa rIte ThArI zakAya-bUjhavI zakAya tema nathI. bIjI bAjue I driyanI tRSNA niSphaLa jhAMjhavAnA pANInI peThe herAna-herAna karyA ja kare che. AvA aneka prakAranA trAsathI bhaya kara banelA sa sArarUpa vanamAM AkuLavyAkuLa thayA vagara kaI rIte rahevuM ? (emAM TharIne ThAma kaI rIte paDI zakAya ?) A prANIne mana, vacana ane zarIrane navA navA abhilA thAya che ane vikAro thAya che, ene viSayane prema thAya che ane ene dviSa thAya che, tenAthI e karmarajane khUba ekaThI kare che ane e prANI ApattinA UMDA khADAmAM pratyeka kSaNe khUba jorathI paDavAnA svabhAvavALA thayA che AvA prANIne eka citA jarA ochI thAya che tyA e pUrI thayelI citA karatA vaLI vadhAre moTI citA utpanna thaI jAya che e prANInI Apattine cheDe A saMsAramAM kaI paNa prakAre Avato nathI. 3. azuci-apavitra padArthothI bharelA mAtAnA peTarUpa guphAmAM aneka prakAranA sa tApa (prANI) sahana kare che, tyArapachI janma pAme che, tyArapachI moTA moTA aneka bhAre kaSTothI anukrame herAna-herAna thaI jAya che ane jyA upara uparanA dekhAtA sukhamAM e Apattine cheDe jema tema karIne te meLave che tyAM to maraNa (yamadeva)nI sahacarI (sta, mitra) jarA (ghaDapaNa) tenA zarIrano keLiyo karavA mAMDe che. A prANIne niyati (bhavitavyatA) khecyA kare che, mahAbhAre-AkarA karmanA tAMtaNAthI e jakaDAI gayelo che ane enI bAjumA yamarAjarUpa bilADe game tyAre hAjarAhajUra thaI zake tema che. A prANI pAjarAmAM paDelA pakSInI piThe zarIra-pi jaramAM jakaDAI jaI, hAphaLA-phAphaLa thaIne ravaDayA kare che A jIva ana ta ana ta rUpa dhAraNa karIne ane te muddagaLAva (kALa) sudhI A mahAmeTA anAdi bhavasamudramAM ana ta vakhata bramaNa karyA ja kare che 13 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka saMsArabhAvanA kalaya saMsAramatidAruNaM, janmamaraNAdibhayabhIta re / moharipuNeha sagalagrahaM, pratipadaM vipadamupa nIta re // kalaya0 // 1 // svajanatanayAdiparicayaguNairiha mudhA vadhyase mRDha re / pratipadaM navanavairanubhavaiH, paribhadairasakRdupagUDha re // kalaya0 // 2 // ghaTayasi vacana madamunnateH, kacidaho hInatAdIna re / pratibhavaM rUpamaparAparaM, vahami vata karmaNAdhIna re // kalaya0 // 3 // jAtu zaizavadazAparavazo, jAtu tAruNyamadamatta re / jAtu durjayajarAjarjaro, jAtu pitRpatikarAyatta re / kalaya0 // 4 // vrajati tanayo'pi nanu janakatAM, tanayatA vrajati punarepa re / bhAvayanvikRtimiti bhavagatestyajatamA nRbhavazubhazepa re // kalaya0 // 5 // yatra duHkhAtigadadavalabairanudinaM dahyase jIva re / hanta tatraiva rajyasi ciraM, mohamadirAmadakSIva re // kalaya0 // 6 // darzayana kimapi sukhavaibhavaM, saMharaMstadatha sahasaiva re / vipralambhayati zizumiva janaM, kAlavaTuko'yamatraiva re // kalaya0 // 7 // makalasaMsArabhayabhedakaM, jinavaco manasi nivadhAna re / vinaya pariNamaya niHzreyasaM, vihitagamarasamadhApAna re // kalaya0 // 8 // * A aSTaka gAvAmAM AnaMdavanajIne goLamAM stavanano laya "zAtijina eka muja vinati' cAlage e layamAM atarAtmA vidhi Anada anubhavane anya laya mumusu-jijJAsue zeAdhI levA. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 1. janma-maraNa vagere bhayathI hI gayelA prANI ! tu sasArane mahAbhaya kara samaja. moharUpa tArA bhaya kara zatrue tane barAbara gaLethI pakaDI laIne Dagale ne pagale ApattimAM dhakelI dIdho che. he mUDha ! sagAsabaMdhI ane chokarA-chokarInA saba dharUpa dorAo vaDe tu taddana nakAme ahI be dhAyA kare che. tu Dagale ne pagale navA navA anubhavothI ane aneka apa mAnethI gherAyelo ja rahe che. (evA he cetana ! tu jarA je, vicAra kara). 3. tu koI vakhata unnati (caDatI)nA abhimAnanI ghaTanA karI bese che, koI vakhata adhamatA (nI prAptinA pariNAma)thI taddana rAka banI jAya che ane karmane AdhIna thaIne dareka bhavamAM navA navA (judA judA) rUpa dhAraNa kare che. 4. (A bhavamAM paNa) bALakanI dazAmA ho tyAre taddana paravaza banelo hoya che, jyAre juvAnInA zeramAM ho tyAre abhimAnathI unmatta-madenmatta banI jAya che, jyAre ghaDapaNa Ave che tyAre dukhe karIne jitI zakAya tevI jarAthI jarjarita thaI jAya che ane Akhare yamadevanA hAthamAM paDI tene adhIna thaI jAya che. bhAI! je 1 dIkaro che te pitApaNu pAme che ane vaLI pAcho e ja putrapaNu paNa pAme che. saMsAranI AvI vicitra paristhiti vicArIne ene jarUra cheDI de. haju (tArA) manuSyabhavano zubha vibhAga bAkI che ! (eno lAbha laI le) 6. te kharekhara moharUpa madirA pIdhI che ane tenA kephamA tArI buddhi nAza pAmI gaI che tu je je jagyAe tuM dukha, ucATa ane vyAdhinA bhaDakAnI javALAmAthI dararoja - baLyA kare che tyAM ja pAcho tu lAbA vakhata sudhI 2jana pAmI jAya che. (A dArUDIAnu ja lakSaNa che.) kALarUpa baTuka (cAra-dhADapADu) ahI A ja thoDA ghaNA sukhane vaibhava batAvIne pAchu ekAeka sarva pAchu laI le che ane evI rIte e prANIne baccAnI mAphaka lalacAve che - chetare che. sasAranA sarva bhayane kApI nAkhanAra tIrtha kara mahArAjanu vacana tu dhAraNa kara, vicAra ane he vinaya ! zAharasanu amRtapAna karIne mokSamaya thaI jA - enI sAthe ektA karI de Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1do zAMtasudhArasa neTa- 1 42 je, avaloka re vaNu kharu adhamane bovavA A alarano prayoga thAya che ma7mItta sAdhana che. kAnauta paNa sadhana che baLAne pakaDIne, DokIethI pakaDIne (adv) vicALe baMdha35 doraDAo vaDe mudhA vyartha, nakAmo maLe apamAno vaDe A gAthAmAM mUDha ane 35 [Dha bane sAdhana che artha karavAmAM vAgyanA meLavavA gheDI chUTa lIdhI che 3 vari tu je che, vahe che hIna garIba, bicAro, bApaDa 4 nA keI vakhata rAva stanapAna kare te vakhatano bAlyakALa para catta hAthamAM paDelo, hastane pAmele 0) 5 te ja (pitA thayela pote) mAyana bhAvatA-vicAtA vikRtti vikA, goTALAo cakratama jarUra choDI de mavazumaro -jene manuSyabhavanuM zubha bAkI che tevo (g) (sabodhana che) 6 arti satApa, pIDA, ucATa ruvanna dAvAnaLanA taNakhA lava nadabuddhi-e bedhana che, paNa prathamAnA arthamAM vaparAyela che muvamava sukhane vaibhava athavA sukha ane vaibhava ta pAchu khecI le ve jAhera rastA para lUTanArA Highway robber athavA bhikhArI me bhedI nAkhanAra-kApI nAkhanAra nivathAne tu dhAraNa kara, vicAra varijana jamAvI de, tapa thA ni avara kalyANa, maya, ziva Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricaya sa sArabhAvanA (1) A sa sAra to eka moTuM nATaka che, emAM pAtrono pAra nathI, emAM A kone pAra nathI, emAM pravezono pAra nathI emAM abhinaya, nepathya, paDadA, sinerI, gAna, sa bhASaNa vagere sarva che, pracura che, jetA ke sAbhaLatAM pAra na Ave tevaDu moTu te nATaka che. emAM rAjA, rANI, nokara, cAkara, dAsa, dAsI, putra-putrI vagere sarva prakAranAM pAtro che, emAM vidUSako che, emA rAsaDA-garabA levAya che ane emAM Ana dabhavanA dekhAva jovAya che, emAM bhaya kara yAtanAnA dekhAva paNa dekhAya che, emA rAga, rAgaNI, paDadA, pATha Adi Ave che. e khAsa jovA-samajavA jevuM che. prathama ApaNe upAdhyAyazrInA zabdo upara lakSa rAkhI te vicArIe. ene lAkSaNika rIte sarva gasuMdara jaI sAbhaLI levuM hoya te to ene pUre nyAya ApanAra zrI siddhaSinA upamitibhavaprapa ca rathamAM javuM paDaze. ApaNe atra tene sahaja khyAla karI sa sArabhAvanAne hRdayamAM utArIe A grathanA pravezakanA prathama zlokamAM A sa sArakAnanane cAra vizeSaNa ApyA che tene cheDe maLatuM nathI, tenA upara AthavarUpa vAdaLA caDhelA ja rahe che, e karmothI gahana baneluM che ane emA mohano karelo bhaya kara adhikAra che AvA bhaya kara bhavakAnanamAM A prANane nirAte besavAnuM kema thAya? e kema thatuM nathI te prathama tapAsIe A saMsAramAM a tara gamA rahelA manovikAre prANune khUba rakhaDAve che, taphaDAve che ane goTe caDhAve che. enI a dara rahela kAma, krodha, mada, matsara vagere bhAve ene ThekANe paDavA detA nathI pratyeka Atara-vikAra bhAre nukasAna kare che ane cetanane astavyasta karI nAkhI enu pitAnu bhAna bhulAvI de che enI eTalI hada sudhInI beDoLa sthiti karI mUke che ke e pitAne paNa oLakhI zakato nathI, pitAnAne paNa oLakhI zakato nathI ane potAnu gharanu sthAna kayuM che ane kyAM che tene paNa enA daSTipatha ke smaraNapathamAM AvavA daI zakato nathI. e Akhu bhAna bhUlI paravaza banI jAya che ane pachI dArUnA ghenamAM nAce che e aneka manovikAre pikI ApaNe ekane tapAsIe lobha e evo to bhaya kara AMtara manovikAra che ke e sarva guNone nAza kare che enA pAzamAM prANI AvI paDe che tyAre prANIne viveka rahetuM nathI, mArA-tArAnuM bhAna rahetuM nathI, sabhyatAnA niyamano khyAla raheto nathI ane gRhasthAInI kalpanA paNa rahetI nathI eka moTu vana-ja gala kapIe. evA venamA, mATe dAvAnaLa phATI nIkaLyo hoya ane moTA moTA jhADa bhasmIbhUta thaIne taDAtaDa jamIna para paDatA hoya te vakhate pakSIo ane pazuo te vanamAM hoya tene ke kSobha thato haze tenI kalpanA karo koI cIsa pADe, Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zAtanukAsa koI raDe, koI hAphaLAphALA Amatema rakSaNa mATe doDe, kAI khaccAe mAtAnI pAkheAmAM sa tAya, kAI mAtA baccAne nedhArAM mUkI svakSaNArthe nAsI ^ya manuSya vanamA hoya te sarvamA meATI gaDamathala thaI jAya che ane Akhu dariyAmA teAphAna thAya te vakhate je sthiti thAya tevu kSubhita I jAya pazu, pakSI ane vAtAvaraNu meTA che lema jyAre prANI upara sAmrAjya meLave che tyAre te tenu Akhu vAtAvaraNuM Avu kSubhita karI mUke che ahIthI lau, A raste kamAu, A mAge ekaThu karu -evA vicA ene AvyA ja kare che ane e cAre tarapha hAtha nAkhyA kare che, manasukhA ghaDavA kare che ane ceAjanAe racyA kare che. emAM sathI meATI dukhanI vAta te e che ke ene Aje jeTalA meLavavAnI IcchA hAya teTalA kAI prayAse maLI jAya te jANe tenA upara te pAtAnA hakka hatA ema mAnI tyAthI AgaLa vadhavA e icche che. ApaNI peAtAnI jiMdagInI zarUAta tapAse tyA jeTalethI satASa dhAryA hatA eTalA maLye ApaNe esI gayA ? kadI nahi Ajanu sAdhyuM te AvatI kAlanu Ara khiTTu thAya che. garIba mANasa daza hajAra maLe te kRtakRtyatA mAne tema hAya, tene dazanI AsapAsa thavA Ave che tyA enu lakya lAkha para jAya che ane e rIte lAkhavALAne dazalAkha ane ema rAjya ke cakravartI paNAmA paNa sateApa thatA nathI adara enI vRtti vadhAre ne vadhAre uttejita rahe che ane e kadI nirAte besI zakatA nathI. eTalA mATe leAbhanI sarakhAmaNI 'AkAza' sAthe karI che. AkAzanA cheDA ja AvatA nathI tema leAbhane mArga maLyA te pachI enA paNa cheDA AvatA nathI kavirAja teTalA mATe ene 'dura ta'kahe che matalakha ke e hada-maryAdA vagaranA che, mAjhA-cheDA vagarane che ane aparimita heAI darareAja vadhatA ja jAya che evA lAbhanA sapATAmA eka vakhata prANI AvyeA eTale pachI e geATA gaNavA mATe che ane enA manerathA cakrAve caDhe che, e te pachI rAtanA khAra vAgyA gaNatA nathI, bhUkha-tarasa gaNatA nathI, deza-paradeza gaNatA nathI, rAta-divasa jotA nathI, sagAsakha dhInA sneha vicAratA nathI, pagAnI gati vicAratA nathI ane sarva prakAranA viveka mUkI daI cakramA paDI jAya che, meATA meATA ArabhA kare che, ta khelavAnu khele che, mAyA-kapaTa kare che, iphti vastu ke dhana meLavavA aneka khaTapaTA kare che AvA lAbha lAgyA hAya, AvA dura ta leAbha prANInA ataramA kSeAbha nipajAvI rahyo hAya, tene game teTaleA lAbha maLe te paNa te dharAtA nathI jagalamAM dAvAnaLa lAge tyA pAca--pacAsa pANInA ghaDA Dhalave tethI kAI dAvAnaLa elavAya ? evA leAbha eka vAra jAmyA eTale lAbhanA vadhArA sAthe e vadhate ja jAya che ane leAbha enA aneka AkAramA A sa sAramAM ghara karIne beThA che e te aDDo jamAvIne A sasAramA palADI mArIne beThI che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 103 AvA manovikAre a dara jAmyA hoya tevA saMsAramAM A prANIne zAti kyAthI vaLe ? e manamAM dhAre ke DuM meLavI pachI aTakazu, paNa tyAM to paraNe, pachI chokarA thAya, pachI tenA sagapaNa-lagna karavA paDe ane ema sa sAranuM caka vadhatuM jAya ane dhAraNa dhULa maLe lAbha thAya tema lobha vadhe che "nahIM cAho tahIM tyoho trAhI Dhoho varlDa" e jANInI vAta che lAbha thAya tema lobha vadhe be vAla senu levA AvanAra brAhmaNane vicAra karavA samaya maLyo to AkhA rAjyathI paNa satoSa na maLyo. Avo lobha je sasAravanamAM jAmyo hoya tyA sukhe kema rahevAya ? nirAte kema jIvI zakAya ? ane sukhanA svapnA paNa emAM kema Ave ? dava lAge tyAre tene tApa cAre tarapha lAge che tema lobha cAre bAjue saMtApa karyA ja kare che ane vadhato lAbha thAya, dhArelo lAbha thAya to paNa A prANIne saMtApa thato ja nathI. IdriyabhogenI "tRSNA to vaLI ethI paNa AghA choDe che. je galamAM pANInI tarasa lAge tyAre jema be mAIla cheTe pAchuM - jhAjhavAnA jaLa dekhAya che, paNa tyAM pahoMce tyA jaLa te eTaluM ja dara dekhAya che. vastuta jaLa che nahi tyA te jaLa dhAre che ane pIvA deDe che, paNa enI tRpA kadI chIpatI nathI ane e te haraNanI mAphaka phAphA mArI doDAdoDa karyA kare che ene manamAM strIbhAganI IcchA thaI, pachI te rakhaDe che, prArthanA kare che, kAvAdAvA kare che, paNa enI viSayasevananI IcchA pUrI thatI ja nathI ane kadAca koI vAra viSaya sevyo te paNa temAM tene tRpti thatI nathI e tRSNa evI vicitra che ke e doDAvyA ja kare, sahaja tRpta thAya to vadhe che ane tRpta na thAya to phAphA marAve che A saMsAramAM aprApta vastu prApta karavA mATe lobha eka bAjuthI taraphaDAvyA kare che ane bIjI bAju tRSNa jyA tyA DokIA karAvI AzAmA ne AzAmAM rakhaDapaTTo karAvyA ja kare cheAmAM nirAta kyAMthI thAya? lemano cheDo Avato nathI, lAbha thAya te te vadhe che lAbha na thAya te varAve che ane tRSNA te kadI dharAnI ja nathI e baMnene cheDe najare dekhAto nathI. eNe subhUma cakrIne cha khaDa maLyA te bIjA cha sAdhavA preraNA karI, eNe dhavaLazeThane bAkInAM (zrIpALane ApelA) aradhA vahANa gharabhegA karavA zrIpALanuM khUna karavA lalacAvyo. eNe mammaNazeTha pAse kALI rAtre nadImAthI lAkaDA khecAvyA, eNe dhannAnA bIjA bhAIone aneka vAra lamInI vahecaNI karavA preraNA karI, eNe rAvaNane sItAne upADI laI javAnI buddhi ApI, eNe mAdhavane musalamAnone madada karavA preryo, eNe aneka rajapUta rAjAo pAse pitAnI dIkarI musalamAna zahenazAhane apAvI, eNe siddharAja jayasi ne pitAnA sagA bhatrIjAne rAjya na ApavAnI buddhithI dezAtaramAM rakhaDAvavA ane parAzrayamAM joDavA dubuddhi ApI, eNe aneka rAjAone preraNA karI AryabhUmine pArake hAtha jatI karAvI, eNe aneka pradhAne amA-dIvAna ane kArabhArIo pAse mahA rAjakhaTapaTa karAvI, eNe bhAI-bhAImAM dveSa karAvyo, eNe pitA-putrane sabadhu Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zAMtasudhArasa choDAvyo, eNe kAI karavAmAM bAkI rAkhI nathI. A sarva lobhanA cALA che te ItihAsaprasiddha che ane ApaNe pratyeka ApaNu dararAjanA anubhavamAM joIe chIe. tRSNAe to hada karI che e to viveka-vinaya-sabhyatA ane bhAvane bhulAvI gRhasthAI paNa cheDAvI de che ane lAkhonI uthalapAthala karanArane rAtre rakhaDatA joyA hoya to cItarI caDhe tevA karake tenI pAse karAve che. A to eka manovikAranI vAta thaI AvA aneka manovikAre che ane te A saMsAramAM bharelA che. have evA sa sAramAM te hAza karIne besavAno vAro kyAthI Ave ? kaI rIte Ave? A sa sAravanamAM lobha-tRSNA uparAMta bIjA aneka bhA bharelA che. jyAM vicArIe tyA abhimAna, dekhAva, mAyA, dabha, matsara phodha, zoka vagere aneka Atara vikAre ApoApa jaNAI Ave che. AmAM kevI rIte sukha meLavavu ? ane kyA karIne besavuM? meTA dAvAnaLa saLage che ane tyA jaIe tyA sarva potapotAnI gAyA kare che ane nAnI vAtane moTI mAnavAmA magarUbI le che. AmAM nirAkuLatA kaI rIte Ave ane kyAthI Ave ? A vicAraNuM AkhA sa sArane mahAna prazna UbhuM kare che e saMsAranA gheDA citro tapAsIe (vara) sa sAranI nA evA prakAranI che ke eka citA pUrI thAya tyA tethI paNa vadhAre AkarI ci tA bAjue khaDI thaI jAya che. gharamAM barI mAdI paDI hoya aNuutAra tAva Avato hoya Akhu ghara sAravAramAM paDI gayuM hoya ane DaoNkaTa vIjhiTa ApatA hoya, ene jarA sAru thavA lAge tyA vyApAramAM moTI uthalapAthala thAya che enI agavaDa jema tema karI pUrI kare tyA tAra Ave che ke dezamAM bhAIne sapta chAtIno dukhAvo thaye che. kesa gabhIra che hAya nAkhato tyAM jAya tyAM ahI vepAranI karelI goThavaNe bhAgI paDe che vagere vagere darojanA anubhavanI vAto che vAta e che ke saMsAramAM vasanArA ane A bhavane sarvasva mAnanArA prANInA mana, vacana, kAcA - vicAra, vacana ane pravRtti, tenI navI navI abhilASAo, tenA vikAro, tene ... 1 Ana do ane tenA re evA te vicitra hoya che ke e prANImAM bhAre tamala yuddha UbhuM kare che enA mana, vacana, kAyAnA yogone paraspara milana ja maLe nahi; mana moTA moTA manoratha kare te zarIra mojamajA mAge, enI abhilASAo ene saMsAra tarapha khece tyAre enA vikAro ene koI prakAranI sarakhAImAM rahevA na de, ene Anada viSayamAM Ave ane ene raSa vagara dhoraNe ADA AvanAra sAme thAya AvI rIte traNe bhegonA visaMvAda, manorathanI akkasatA, vikAranI parAdhInatA, tinI kAmecchA ane roSanI nira kuzatA enI pAse na karavAnAM kAma karAvI ene kamarajathI bhAre banAvI de che | AvI rIte ane AvA kAraNee prANa pitAne hAthe vipattine khADe chede che ane tene vadhAre vadhAre UDe banAvate ja jAya che, e pitAnA sarva vyavahAranI racanA ja evI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 105 vicitra rIte kare che ke jANe ene vipattinA khADAmAM paDavAnu ceTaka lAgyuM che ema ja ene mATe dhArI zakAya Dagale ne pagale ApattimAM paDavA taiyAra thayelA A prANIne cittane uga kaI rIte maTe ? enI pIDAno che A janmamAM Ave tevuM eka paNa kAraNa nathI enI vicAraNA, enI uccAravuM ane enI kAryazailI evI ja rIte goThavAI che ke emAM e vadhAre ne vadhAre Apattione notarIne bolAve che ane e UMDA khADAmAM vadhAre ne vadhAre paDavAnI taiyArI ja karato hoya ema eno pratyeka yoga sAkSI pUrIne batAvI Ape che. enI citA kadI ghaTatI nathI, enI Adhi ke upAdhi ochI thatI nathI ane enA saMtApono cheDo dekhAto nathI prANInA zarIrano vicAra karIe enA strI putra putrIne vicAra karIe, enA vyApAra-dhaMdhAno vicAra karIe, enA sagAsabaMdhIne vicAra karIe, enA mitrono vicAra karIe enA tijorI bharavAnA manorathane vicAra karIe, enA sukhanA khyAlo vicArIe, enA mAnelA sukhanA sAdhano vicArIe, enI AgAmI citAo vicArIe ane drakAmAM enu Akhu vAtAvaraNa tapAsIe to eka paNa raste enI Apattino cheDo Ave tema nathI tyAre pachI zAti zI rIte maLe? prathama prazna to e che ke saMsArasa badhI vicAra ke yojanA karavAnI bAbatane te ati - paDA mAnata ja nathI e te jyAre pAchA paDe tyAre vaLI jarA acakAya che borane ThaLIo gaLe aTake tyAre jarA roke che paNa te pAche tyAno tyA cIne jyAre kasuvAvaDa thAya tyAre jarA pIDAne khyAla Ave che ane tela ne cALA khAya che, paNa pAchA dhara dI ne dhara dahADA ! AmAM citAmAthI mukti kema thAya ane Apattino cheDo kyAthI Ave ? A prANIno sukhano khyAla ja eTalo avyavasthita ane asthAne che ke enI e prakAranI sthitimAM enI Apattine cheDo Ave tema nathI ane ene mATe ene sAcI khevanA (cIvaTa) hoya ema paNa lAge tevuM nathI e to eka vAra pAse nAkhe eTale e sasAramAM ghasaDAvAno ane eka khADAmAthI bIjAmAM ane e rIte nAnA-moTA khADAomAM paDayA ja karavAne enI A sthiti anivArya che. - citA kevI ane keTalI thAya che tene sAco khyAla karavo hoya to kaI moTA vyApAravALA athavA meTA kuTuMbavALA ane bahArathI sukhI dekhAtA gRhasthane pUchavuM tyAthI barAbara javAba maLaze atyAra sudhI evA sukhI gaNAtA manuSyomAM kaI paNa sAco sukhI maLyo nathI keI vAra bAra AnAnI dADI karI sAje ghera pAchI vaLatA, gIto gAtA majara ke kAmadAra vargamA uparaTapakenuM sukha athavA sa teSa dekhAze, paNa jene tyA tame pUrA sukhI 14 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zAMtamudhArasa mAnI yui levA jAe che tene tame kharA sukhI mAnatA hai| te e vAta pharI tapAsI javA ceAgya che vAta pAchI tyA ja Ave che. A prANInA udvegane cheDo A sasAramA kAI paNa rIte AvatA nathI, AvI zake tevA sacAgeA dekhAtA nathI ane e khAmatamA bIjo keAI paNa nirNaya karavAnu khanI zake tema nathI. A AkhA vivecanamA sukha ane ati enA sAcA temaja UMDA arthamAM sama javAnA che (13) Atara vikArAmA lAbha, tRSNA ane mananu valaNa atAvanAra citAnI vAta karI A sarva AtararAjyanI vAta thaI aMdaranI pravRtti jotA kAI rIte ThekANu paDatu nathI have jarA sthULa dRSTie bAhya sukhanI vAteA karIe tyAM kAI sukha dekhAya che? jaga avaleAkana karIne joIe eka prANInu A bhavanu jIvana tapAsIe mAtAnA peTamAM nava mAsa lagabhaga darekane rahevu paDe che te sthaLanA khyAla kadI karyA che ? tyA taddana adhAtu che cAre tarapha leAhI, maLa, hADakA, carabI, mUtra, AMtaraDA puru vagere apavitra padArthAnI vacce nava mAsa dabAI capAI ATA mAravA paDe che. pachI janma thAya eTale te aneka prakAranI upAdhi zarU thAya che prathama Akha paNa na mATe, dAta na heA, parAdhInatAno pAra nahi pachI khALapaNu, te tyA paNa parAdhInatA ane vaDIleAnI sattAnI trADo pachI nizALamA mAstarone trAsa paraNavAnI citA, Arthika sarakhAI hAya te mAnasika ciMtA ane te sarakhAI na heAya teAya te upAdhinA pAra nahi pachI vyApAra-dhaMdhA ke nAkarI-kamAvAnI citA, paradezanA rakhaDapATA AvI AvI te pAra vagaranI vAta che AmA kadAca sAe ekAda TakAne sarakhAI maLI jAya, pesA, strI, putra, havelI ApAra saM anukULa thaI jAya ane je ke emAnI koI vastumA nAmamAtra paNa sAcu ke sthAyI sukha nathI ane upAdhinA pAra nathI, paNu sahaja sukha-vyavahAra-dRSTie, pracalita leAkamAnyatA pramANe evI sarakhAIvALAne sukhI gaNIe evA mAnelA sukhamA enA be-cAra varSa jAya tyA teA kAna dukhavA lAge che, Akhe cazmA Ave che ane dAtanI pIDAnI te vAta ja karavI nahi cALIza varSanI AsapAsa nALA Utare che eTale dAtanI je pIDA thAya che tenu varNana karavu muzkela che ane pachI te je sthiti thAya che te ApaNe azaraNabhAvanAnA be zlokeA(geyASTaka kSeAka 5-6)mA joI gayA chIe e sukhAbhAsane - upara uparanA sukhanA khyAlane - bhulAvI de che ane prANInA zarIrane sIdhu sapATa karI mUke che sukalakaDI jevA zarIra ene javAmadAra jidagI mahAupAdhimA pUrI karavI paDe che. mAthe pharate meATI ane khAvAmA kAI dama nahiM mhoMmAMthI lALa paDe, zarIra paraneA aMkuza jAya ane gharanA sarva avagaNanA kare A jarAvasthA e mAtanI mhenapaNI che-sakhI che, mitra che ghaNIvAra gharaDA mANasane jidagI eTalI kheAjArUpa Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 107 lAge che ke e maraNane vadhAre pasaMda kare che te vakhate parAdhInatA eTalI vadhI jAya che ke eka vakhatanA hukama karanArA ane jorathI cAlanArAne e bhAre AkarI thaI paDe che ( A pramANe mAtAnA peTamAM AvavAthI mAMDIne ghaDapaNe cheDo (maraNa) Ave tyAsudhI sukha jevuM kAI thatu nathI, bhogavavAnuM nathI ane jogavavA jevuM kaIvAra lAgI jAya che to te lAbo vakhata TakatuM nathI. tyAre A nATaka kyA prakAranu ? ane AmA sukhanA gharaDakA zA? A sarva prapa ca zeno ? kaI jAtanA sukhanI pachavADe ApaNe doDavA jaIe chIe ? ane te keTalo vakhata cAlaze ? A sukhanuM-mAnelA sukhanu-Akhu nATaka paNa jevA jevuM che, vicAravA jevuM che, barAbara khyAlamAM rAkhavA jevuM che. AkhA saMsAranATakamAM vAstavika sukha jevuM kAI lAge tema nathI. kadAca lAgI jAya to te AbhAsamAtra sukha che ane tenI pachavADe be mahAna rAkSasI UbhI che jarA ane pachI mRtyu A AkhA nATakane oLakhavuM, ene samajavuM ane samajIne tene te tarIke vAra vAra vicAravuM e ja e nATanI parIkSAnA pATho che ane te bhaNAI jAya, to pachI AgaLa rasto jarUra sUjhI jAya tema che. keLIo karI jAya che ema jarA (ghaDapaNa) mATe barAbara kahevAmAM AvyuM che. e zarIranI je sthiti karI mUke che tene mATe e taddana yogya zabda che. eka eka kaLIe e zarIrane heIA karatI jAya che. dhIme dhIme AvatI nabaLAI oLakhI Akhu nATaka vicAravuM nATaka samaje eTale rasto jaDaze AmAM koI vAra Apattino cheDo Ave tyA bhaya kara jarA sAme DoLA kADhIne UbhI rahe che. mahAmahenate paradeza kheDI, pisA meLavI mANasa gharabAra vasAve che ke paraNe che tyA AdaryA adhavaca rahe--ema thAya che A to AkhuM nATaka che mAtra AgaLa ke pATha bhajavavAno che enuM ajJAna che eTale AzAmAM ramato cAlyA kare che, bAkI vAtamAM kaI mAla nathI potAnI AkhI pAchaLanI ji dagI ane tenA manorathe yAda karIe to moTu nATaka dekhAya tema che, paNa te jovAnI ane tenuM rahasya ukelavAnI marajI hoya tene mATe e che (4) pAjarAmAM pipaTa paDyo che enuM pAjaru senAnuM hoya ke hIrAthI maDhela hoya paNa vizALa AkAzamAM chUTathI pharavAnA svabhAvavALA pipaTane to du khano pAra nathI ene te eka jhADethI bIje jhADe UDavAnuM ane enA mULa vilAsamA ramaNa karavAnuM hoya ke pAMjare purAI rahevAtu hoya ? bhavitavyatA tene eka bhava cAle tevI eka goLI Ape che ane e goLI laI e pAMjarAmAM paDe che e pAjarAnI pAse jamarAjarUpa bilADI besI rahe che. e enI pAse - paDakhe taiyAra che ane pAjare paDela pachI jANatA nathI ke e kayAre trApa mAraze ? ene e bilADInI jhaDapanI bIka sadAkALa rahe che. niyati-bhavitavyatA A prANIne kevI rIte Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zAtasudhArasa eka bhavasa vedya goLI Ape che ane pitAno pati pAse kevA nAco karAve che ene citAra zrI siddhapiMgaNIe bahu sArI rIte "upamitibhavaprapa ca grathamAM Apyo che. (juo vibhAga 1le, pR ra56) pAMjare paDelo A jIva sArI rIte saMsAramAM rakhaDe che ane enA cittanI vRtti eTalI bhamI jAya che ke e pote pAjare paDyo che e vAta paNa jANato nathI, ane jANe e pAjarAmAM paDavAnI sthiti enI svAbhAvika hoya ane pAjaru gharanu ghara hoya ema te mAnI le che tema ja koI kaI vAra te paDakhAmA jamarAja jAgatA beThA che e vAta paNa visarI jAya che jyAre mana bhramita thaI jAya tyAre pachI bIju zu thAya? UMdhI AMkhe jevAmAM Ave tyAre sAcI vAta dekhAya ja kyAMthI ? bhavitavyatA (niyati) ene kevI rIte bAMdhI rAkhe che teno khyAla karavA mATe hAthIne eka nAnakaDo tata (jaLata tu) pANImA pakaDe che tyAre enI kevI dazA thAya che te dAkhala yogya jaNAye che AvaDo moTo hAthI eka tAtaNe jevA tatuthI pANImAM kheMcAI jAya che ane hAthInuM svAbhAvika baLa (vIrya) taddana khalAsa thaI jAya che A saMsAranATakamAM paDelA ane bhAna bhUlelA prANInI A dazA thAya che te khAsa khyAlamAM rAkhI, tenI 5 jagata sthiti ane tenA niyatine adhInatva para khUba vicAra karavA yogya che A vicAraNuM e "sa sArabhAvanA che, e para vicAra thaze eTale AkhA saMsArane khyAla Avaze ane khyAla Avaze eTale enA kharA svarUpanI vicAraNA thaze e vicAraNamAM zarIrane "pAjaru' gaNavAnI bAbata khUba vicAravA yogya che, vAra vAra dhyAna karavA cogya che, nira tara lakSamAM rAkhavA yogya che (5) haju eka bIjI paNa agatyanI vAta vicAravA yogya che A zarIra pAjaruM che eTalu ja nahi paNa A prANIe AvA ana ta rUpo karyA che e pRthvImA gayo che, pANI thayo che, agnikAyamAM khUba rakhaDyo che, vAyu tarIke UDyo che, vanaspatimA TakAne traNa zera vecAya che ane upara maphata paNa apAyo che, e be-traNa-cAra IdriyavALo thayo che, jaLacara, sthaLacara khecaramAM khUba bhaTakI Avyo che, deva, nAraka thaI AvyA che ane manuSya paNa thayo che e dhanavAna ne nirdhana thayo che, rUpavAna ne kadrupa thayo che, AbarUdAra ane AbarU vago thaye che, sArA ne kharAba bAdhAvALo thayo che, sadabhAgI ne durbhAgI thayA che, rAja ane bhikhArI thayo che, dAtA ane cAcaka thayo che-eNe aneka prakAranA rUpa ana tavAra lIdhA che. e cAre tarapha rakhaDyo che, ane tavAra khaLyo che, sAtame pAtALa jaI AvyuM che ane upara-nIce, ADe-avaLe sarva sthaLe ATo mArI Avyo che. tyA navA navA rUpa lIdhA che ane e rIte A anAdi sa sAramA eNe ane te prakAranA vezo dhAraNa karyA che Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvane pagalaparAvata e pAribhASika zabda che e dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI sUma ane bAdare ema ATha prakAranu thAya che. enI vigata "upamiti bha. pra. bhApAtaranA prathama prastAvanI pachI pariziSTa na kha mA ApI che (juo pR 247). matalaba e che ke ana ta pudgalaparAvartana eNe karyA, aneka veza dhAraNa karyA, aneka gatimAM rakhaDyo ane aneka abhidhAna eNe svIkAryA A mahAnuM cakrabhramaNanI sthitino barAbara khyAla karI AkhA saMsArane samucaya najare vicAro ane temAM potAnA bramaNanI kalpanA karavI e sasArabhAvanA bhAvavAno eka prakAra che sa sAranuM anAditva samajAya, pitAno rakhaDapaTTo samajAya, pote dhAraNa karelAM rUpano khyAla Ave ane evA rUpe ana tavAra kyAM che e samajAya tyAre prANI pitAnuM A anAdi sa sArasamudramAM kevuM sthAna che ane pite kyA ghasaDAya che te barAbara samaje. AvA cakabhramaNane cheDo lAve evI je ene jijJAsA paNa thAya to tene A AkhA saMsArane enA aneka AkAramAM jeI javAno prabaLa prasaga khArA prApta thAya che ane te vicAraNuM Akha ughADI AgaLa-pAchaLa, U ce ane nIce jovAthI barAbara thaI zake tema che. haju A saMsAra kevo che ? ke vicitra che ? tyA A prANIe kevA kevA nAca karyA che ? kevA kevA veza lIdhA che ane e kevo ghasaDAtuM jAya che?--e AgaLa javAnuM che e joIne vicAramAM jarUra paDavA jevuM che, paNa mUjhAIne dabAI javA jevu ke ApaghAta karavA jevuM nathI evA dAruNa bhavAvamAthI ane A mahA rakhaDapaTTImAthI hamezane mATe chUTI javAnA mArgo che te avazya prApta thaI zake tema paNa che, para tu prathama to Akho sa sAra kevo che ane kevI ImArata para racAya che tene khUba vicAra kare. AkhI vicAraNA khUba majA Ape tevI, jevA-sAbhaLavA jevI, vicAratA pitAne khUba zaramAve tevI ane A upADI nAkhe tevI che. ApaNe have 2 thakartAnuM geyASTaka vicArIe eno rAga ja zAMta karI de tevuM che emAM emaNe mahAna yegI Ana daghanajInA ati vizALa zAMtinAthanA stavananA layanuM anukaraNa karyuM che gAtA A dara UtarI javAya tevo teno laya che. ane bhUmikA sudara che. e gAnano bhAva vicArIe Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA che geyASTaka paricaya 1 sa sAranu nATaka barAbara joI le pachI tane khAtarI thaze ke A sa sAra ati dAruNa (bhaya kara) che tu janmamaraNAdi bhayathI DarI gayo ema jarA lAge che, paNa sAra A bhaya kara che ema tuM samajyo nathI vAta ema che ke A prANIe sa sArane enA kharA AkAramA oLakhe ja nathI ane e haju cakkaga sthitimAM pharyA ja kare che enuM kAraNa zuM che te tapAsIe maharAja eno khara zatru che, e ene UMdhA pATA badhAvI AkhI khoTI gaNatarI enI pAse karAve che prANI samaje che ke mArI agavaDa vakhate mArA saMbadhIo haze te kAmamAM Avaze ane teTalA khAtara e aneka agavaDo ame che, enI khAtara e potAnA mAnya siddhAntone ane karelA nirNayane paNa bhoga Ape che ane gADA je banI tyA sukha nathI tyAthI sukha zodhe che. mULa hakIkta e che ke A mArA-tArAno vyavahAra e meharAe ja karAvyo che. e mahArAjAne tu tAre hitasvI samaje che ane te tene sAco rasto batAvanAra che ema tu jANe che, paNa kharI rIte te meharAya ja tAre kharo zatru che ane tane phasAvavA te taddana khoTA pATA ba dhAve che kadAca tu e maharAjAne oLakhato nahI hoya tethI tene TUMkAmAM eTaluM ja kahevAnuM ke "huM ane mAru ne mAtra bhaNAvanAra e mahArAjA che ane vadhAremAM vAta e che ke e tAre zatru che A vAtanI je tane khabara na hoya to samajI le. ene ane vAta muddAnI karavAnI che. eka to e ke e tArA zatru mehe tane barAbara gaLethI pakaDyo che, eNe tArI bocI pakaDI che ane tene barAbara potAnA sapATAmAM lIdhe che. te mallakustI joI hoya te tane mAlUma haze ke eka malla jyAre sAmA malatu gaLuM pakaDe che tyAre tene chUTavuM bhAre muzkela paDe che, tenAthI chUTavAmAM bhAre baLanI (puruSArthanI) apekSA rahe che ane bIjI vAta e che ke atyAre tu eka ApattimAthI bIjImAM ane bIjImAthI trIjImAM paDe che ane ema cAre targyu vipattithI gherAI jAya che. e sarvane karanAra e meha che tane vAravAra e ApattimAM ghasaDI jAya che ane atyAre tene je Apattio dekhAya che e sarva e moharAjAnI banAvelI che ane te tarapha laI janAra paNa e ja mahArAja che AkhA saMsAranI racanA sAmAnya rIte jovAmAM Ave to mahA adhikAra cAre tarapha vyApelo dekhAze ane jANe ApaNe mATe eka pachI eka jALo-phasAmaNIo (Trans) goThavAyelI hoya ema lAge che. eka gUMcavaNamAthI upara AvIe tyAM bIjI UbhI thAya che ane ema ne ema cAlyA ja kare che ane jIvanane a ta Ave che, paNa gUMcavaNane ata Avato nathI sasAranA cakAvAmAM paDelo keI paNa prANI sarva gUMcavaNene nikAla karIne jato ja nathI. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa'sArbhAvanA 111 sasAramA paDyA paDyA teA mAharAjAnu zatrupaNu ane Dagale pagale vipatti tarapha ghasaDAvAnu citrya samajAya tema nathI athavA samajavu muzkela che, kAraNa ke e tA aMdara rahIne gUDhapaNe kAma kare ane prANIne meATA vamaLamA nAkhI tenI buddhine paNa pheravI nAkhe che. AkhA sasArane kharAkhara khyAla karavAmAM Ave ane jarA tenA upara jaI niSpakSa dRSTie tene jovAmAM Ave te ja meAharAjA kharAkhara eLakhAya tema che. bAkI teA enA cALA anerA che, enA mArgo anerA che ane enAM sAdhanA agamya che. ene samajavA paNu muzkela che, svIkAravA vadhAre muzkela che ane tene barAbara samajIne potAno svataMtra mArga kADhavA sarvathI vadhAre muzkela che. sa sAramA te ghaNu jovAnu che, eno vicAra kaztA te mahinAe ane varSo thAya tema che, paNa ene oLakhavAmA sarvathI vadhAre agatyano bhAga mAharAjAno hAI tene oLakhavA, tenI jIva sAthenI khAsa zatrutA samajavI ane tenA kAryo ane pariNAme eLakhavA e sasArabhAvanAne age mukhya jarUrI khAkhata che. meAhane yathAsvarUpe oLakhyA eTale AkhA sasArane meLakhyA ema kahevAmA atizayeAkti lAgatI nathI. e mAhurAjAnu jyA zAsana vartatu hAya, e mAharAja tAreza pAkA duzmana hAya, e duzmananA rAjyamA tAre jIvavAnu ane maravAnu... hAya--tevA A sa sArane tu zu joI ne vaLagatA jAya che? e sasAra kevA che te tu o, vicAra, samaja. emAM mAharAjA kevA che te samaja, e mAharAjAnu tyA sAmrAjya che e dhyAnamA le, e rAjA tArA duzmana che te vAta svIkAra, e rAjAe tane gaLethI pakaDayo che e vAta dhyAnamA le ane tArI sa muzkelIe eNe utpanna karI che te vAta samajI le eNe zu zu saMsArabhAvanA eTale meharAjAnA vilAmeAnI eLakhANa ja che te mamajavAmA Avaze tu AgaLa cAla karyuM che te tu jote jaze. A bhAvanAne ate tArA 2. prathama te tu A sa`sAramA kevI rIte badhAI jAya che tenA vicAra kara eTale tu e mAharAjAnI goThavaNeAnA kAIka khyAla karI zakIza tAre potAne khAvA mATe joI e teTalI vastu athavA rahevA mATe joIe teTalI jagyA sAru tu A badhA prayAsa kare che ? tane ema lAge che ke tu bhUkhyA rahI jaIza ke tAre keAI jhADa nIce sUI rahevuM paDaze ? paNa tane tArI ciMtA nathI tArI AvaDatathI tu eka divasamA eka varSa cAle teTalu khAvAnu meLavI zake ane tAruM sUvAesavA joI e teTalI - varasAda, taDakA ane ThaMDIthI rakSaNa Ape teTalI - jagyA maLe tA tethI tane satASa che ? tAre tA tijorI bharavI che, sAta peDhI cAle teTalu dravya ekaThu karavu che, gharanA eka, gharathI tane sa tASa thavAnA nathI, tAre teA gAmagarAsa ekaThA karavA che, tAre AkhA gAmanuM pANI tArA ghara tarapha vALavu che ane lAkho thAya teA karADo karavA che ane karoDo Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u12 zAMtasudhArasa thAya te chappana upara bherI vagaDAvavI che !! ane e sarva kene mATe te tu kadI vicArato nathI vicAra kare to te badhu dIvA jevuM lAge tema che paNa jyA sahaja sAcI vAtanI jhAMkhI thaze eTale tarata tu tyAthI chaTakI jaIza, kAraNa ke tane U dhA pATA badhAvanAra akhaMDa digvijayI rAjA tArA hRdayamAM beThe che te tane kadI sAco mArga ke sAro vicAra AvavA de tema nathI ane AvI jAya to TakavA de tema nathI tyAre tuM tArA chokarAo mATe A saMsAramAM badhAya che? tane teno paricaya che ane tArA manamAM ema che ke mArI sapatti sarva emane ApIza, paNa tane khAtarI che ke teomA kamAvAnI zakti nathI ja je AvaData nahi hoya to tArI ApelI saMpattio teo pAse Takaze ? laDIne gumAvaze nahi? ke koI tene chetarIne laI jaze nahI? je zakti ane AvaDatavALA te haze to temane saMpatti ApavI binajarUrI cheA rIte tu chokarAo mATe saMsAramAM badhAya che te taddana nakAmu che, binajarUrI che, samajyA vagaranI vAta che evI ja rIte tArA bIjA sa ba dhIo mATe samajI le tu bIjA khAtara ba dhAIne herAna thatA ho te temAM tArI moTAmAM moTI bhUla che temanA paricayathI athavA paricayanAM pariNAmethI saba dhana ane tArI pharajone tAro khyAla ja khoTe che karmanuM svarUpa tu jarA samajyo hota to tane dIvA jevuM lAge tema che ke e sarva phAphA che. ene graMthakAre doraDA (guNa) kahyA che te barAbara che e maharAjAe svajana chokarAnA paricayarUpa doraDA phelAvyA che, pAtharI dIdhA che ane tenAthI ja tane bAdhI lIdho che te badhAI gayo che ema tu dhAre che e vAta sAcI che, tane e jALamAMthI chUTavuM sUjhatu nathI-gamatu nathI e sarva sAcu che, paNa e AkhuM ba dhana ane tene ane tArI mAnyatA taddana khoTI che ene pAye ja khoTo che ane tu nakAmo paDI mare che e ja misAle strI, bhAI, pinA Adi sarva ba dhanu samajavuM kharI vAta e che ke tAre kAMI cheDavuM nathI, tAre to darAjAnI peThe sonAnI DuM garIo karavI che, kapanIomA nANA rokavA che, mArageja para dhana ApavA che ane jame bAjune saravALo joI rAjI thavuM che evI vAtamAM koI sAdhya nathI, hetu nathI uddeza nathI, sAra nathI tane Dagale ne pagale keTalAya anubhavo thayA che tu jenI khAtara paDI mare che te tArA tarapha kevI rIte varte che tene vicAra kara tane parabhavamA to aneka anubhava thayA che paNa te uparAMta A bhavamAM te keTaluM lAgyuM keTaluM joyu, keTaluM jANyuM ane keTaluM jAte anubhavyuM. e tArA anubhavo pachI paNa e ne e ja rahIza? rahI zakIza? vaLI te atyAra sudhImAM na icchavAga tiraskAra-paribhava keTalA sahyA che te te vicAra gata kALamAM tu kevI kevI gatiomA jaI AvyA che te vicAra tyA tArA zA hAla thayA hatA tene khyAla kara te na kalpI zakyo che te A bhavamAM tAre mAthe keTalI apamAna-tiraskAra karAvanArI paristhitimAM AvI gaI te tu sa bhArI jA, Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 saMsArarbhAvanA (pratyeka prANI ahIM potAnA jIvanane yAda karI jAya te tene zaramAve tevA aneka prasa geA - dareka nAnA-meATA aneka - anyA haze ! ) AvA prasa geA tarapha dhyAna khe cavAnu khAsa kAraNa che. dareka prANI sasAramA ghaNe masta rahe che te mAne che ke enA jevA mAnaceAgya mANuma khIje kAI nathI athyA bahu ceADA che. A joza para te duniyAmA cAle che ane prANI potAnA pagabhavanA prasage! vAravAra bhulI jAya che. A samAharAjAnA cALA che. ApaNA A bhavane anubhava ja be kharAkhara joI javAya teA ApaNI ghaNI garamI ThaMDI paDI jAya tema chaeN, mAtra vicAradhArA prAmANika ane dIrghakAlIna joI e AvA anubhavAnA dhyAntA ahI nahi ApIe pratyeka prANInI prAmANika vicAraNA para te choDIe. A sarva mAharAjAnA nATaka iM e samajI sasArane enA khA AkAramA samaja 3. have janma tArI vicAradhArA AgaLa calAva Akhare tu karmane adhIna che ane ne nacAve tema tAre nAcavAnu cheM tu keAI kAI bhavamA unnatinA zikhara para paNa eThA hAIza, bhAre gauravathI khaDaeNAva khaDeAva thayA hAIza, tArI AgaLa birudAvaLI mAlANI haze ane tane khamA khamA thayu haze A eka vAta vaLI keAI bhavamA tu taddana hIna thayo hAIza kAI tane aDe temA paNa pApa manAtuM haze tu jAtica DALa thayo haIza, tu nArakInA paramAdhAmIthI kuTAyeA hAIza te zaraNu mATe rADo pADI haze. tuM zAkane bhAve vecAyA hAIza, tu jagalamA pukhtapaNe janmI kAI na jANe, na sa the tema marI gayA hoIza ane tane kAI e page ragadALyo haze, keAI e cAMpyA haze ane keAie sUdhIne pheMkI dIdhA haze aneka bhavAmA paribhavanA sthAneA ta apara pAra gaNAvI zakAya tema che A Akhe khela jovA jevA che, jeine vicAravA jevA che, vicArIne citavavA jevA che. bhAIsAheba IgnITAITa thaI ne cAlatA hAya, kapaDA para DAgha paDavA detA na hAya, mhA para mAkhI besavA detA na heAya ane sTIpha kaulara, nekaTAI ane bUTa-mAjAmA, khIsAmA rUmAla, mAlamA se 8 ane seTanI sugadhamA mhAlatA hoya tyAre e kaI kaI sthitimAthI pasAra thaI ahI Avela che tenA bhAgye ja khyAla kare che enA manuSya tarIkeA rUpe vicArI jaie teA paNa enA abhimAna utArI nAkhe evI vAteA che, ane A bhavamA paNu cAra cAra meTara pheravanAra ane daravAjA para sipAI khaDA rAkhanArane ghera ghera pharI bhIkha mAgatA, tiraskAra pAmatA, haDadhUta thatA najare joyA che pachI A nATaka zA ? ane A ThaNukeA zenA ? ane e keAnA upara ? aneka vikRta, tiraskRta, bhaya kara rUpa lenAra, tiya cAmA pATTu ane pANI khAnAra, pArakA malIdyA ugharAvanAra, viSTA upara besanAra, TukaDA roTaleA khAnAra, jAranA dANA caNunAra, cAkhakhAnA mAra sahanAra, DaphaNAnA ghA sahanAra-tu te kaI khAkhatanu gaurava kare che ? 15 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zAMtasudhArasa zenu abhimAna kare che? ane kAcamA mukhaDu nIrakhI zenA upara malakAya che? tu tA karmane AdhIna che, ka pariNAma-rAjAnA racelA meATA rAsaneA eka nATakIe che ane kALapariNati daivI sAthe besI e rAjA nATaka jue che tAre te uttarAttara veza bhajavavAnA ja che. bhavitavyatA devI gALI Ape te laI tAre eka pATha tenA hukama pramANe bhajavavAne che. te teA kaika pATha bhajavyA che, daravakhata navA navA rUpa lIdhA che AmA tu koI vakhata kadAca tArA manathI sAru unnatinu sthAna pAmyA teA temA paNa tArI huziyArI kAMI nathI. tane te pATha bhajavAvanArA te anya che, tene te eLakhyA nathI. paNa tAre eLakhavAnI jarUra che ane ene eLakhIza eTale tAru Akhu nATaka tArA dhyAnamA AvI jaze navA navA rUpanI geAThavaNa kevI rIte thAya che tenI AkhI ghaTanAnu darzana upamitikAre AkhAda cItaryu che. te tyAthI samajavA yeAgya che, paNa emA malakAvA jevu kAI nathI nATaka vicAratA AkhA sasAranuM darzana thAya che ane te vicAraNA atra kartavya che uttarAdhyayana sUtranA trIjA adhyayanamA (gAthA 3-4) kahyu che ke ---- yA devalopasu narayesu vi egayA, gayA Asura kArya ahAkammehi gacchaI / gayA khattiyo hoi, tao caMDAlavukkaso, to kIDago ya, tao kuMthupipIliyA || A jIva keAIvAra devalAkamA Upaje che, keAIvAra nArakImA Upaje che, kaI vakhata bhuvanapati AdimA asura thAya che enA karma pramANe e jAya che keAIvAra e kSatriya thAya che, keAIvAra ca DALa ane va Msa kara ( judI judI jAtinAM mAkhApavALA ) thAya chaeN, keAIvAra kIDA thAya che, keAIvAra pataga thAya che, keAIvAra kukSuo thAya che, keAIvAra kIDI thAya che" have kathA deva ane kanyA kuthue ? kayA bhuvanapati ane kayAM pata giyA ? A te mAha ze! ane cALA zA ? tevI ja rIte jJAnA vakAra kahe che ke-- svargI patati sAkrandaM, zvA svargamadhirohati / zrotriya sArameyaH syAtkRmirvA zvapaco'pi vA // svarganA deva ravaDatA ravaDatA nIce paDe che ane kUtarA marIne Uce svargamAM jAya che moTA zrotriya brAhmaNu (sparzAsparzamA khUba mAnanAra ane kUtarAne ke aspRzya jAtine aDI javAya teA nhAnAra) kUtarA thAya che, karamiyA thAya che athavA caDALa thAya che.? A sa khanavAdvega che, emA navAI jevu* kAI nathI sa sAranu nATaka cAle che ane tenA pAtrA karmarAjA nacAve tema nAce che ane te pharamAve tevA veza le che navA navAM rUpa levA te ne adhIna che, tenI sattAnA viSaya che ane temA tAre kAI UcA-nIcA thaI javAnu nathI. kharAkhara nATaka o ane vicAra, paNa Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasArabhAvanA 115 4. AvI rIte parabhavamA te aneka rUpe lIdhAM che te vAta khAjue rAkhIe, te A bhavamA paNa tArI keTalI dazAe thaI che te tu joI le. khALaka heA tyAre sarva khAkhatamA paravaza -khavarAve kAI, dhavarAve kAI, nyuvarAve kAI, kapaDA paherAve kAI ane pachI jarA cAlatA thA tyAre tu dhULamA ragadALAyA, te na aDavA yAgya viSTAe cUthI, tArA gAla para mesanA thapeDA vaLagyA, nAkamAM gUgA, AkhAmA cIpaDA, nasakeArAmA zeDA ane mhAMmAthI lALa cAlatI te anubhavI ane mAtAnu dUdha dhAvI-dhAvIne tu UcharyA. pachI tuM javAnIe thaze. eTale abhimAnathI 'matta' thayA. jANe dharaNI upara paga mUkayA vagara addhara ne addhara cAlatA hAya tevA, 2garAgamAM IstrIkha dha kapaDA paherIne cAle tyAre jANe pRthvInu rAjya tAru Aya evA te svAga dhAraNa karyA. pachI Avyu ghaDapaNu eTale lAkDI lIdhI hAthamAM. udharasa khAtA, zvAsa leteA, damathI zekAte, DagamagatI DokIe parAdhIna dazAmAM jIvate muvA jevA, AMkhamA pANI ane mukhamAthI lALa paDatI heAya tyAre pAchA parAdhIna thaI gharanA eka khUNAmA bese che. chevaTe tadna parAdhIna thaI jaI yamadevane tAke thAya che. sarvane cheDI cAye jAya che A te A bhavamA tArI dazA che. tu khAlyavayamAM paravazatAnA pATha bhajave che, pachI madamastaneA pATha bhajave che, pachI kharakhara eDInA pATha bhajave che ane chevaTe pAcho parAdhInatAneA pATha bhajave che. A hakIkata paNa tane vicAramA nAkhI de tevI-zaramAve tevI-mU ave tevI lAgatI nathI ? zenAupara tArA rAka che? A sarve mastI tu zA kAraNe kare che? tArA A bhavanA teA vicAra kara AvI rIte gayA bhavAnA itihAsa vicAravAmA Avaze ke A bhavamA thatI aneka dazAe vicAravAmA Avaze teA tArA manamAM koI vAra chatI vastunu abhimAna Avaze athavA tu unnatinA dabha karatA hAIza te vakhata tane jarUra vicAra thaze. ApaNe te A nATaka jovAnu che prANIe kevA kevA veza le che ane eka bhavamA paNa kevI kevI sthitie kevA kevA pATha bhajave che te vicArI sasArane sAcA svarUpamA samajavA jevA che ane samajIne te parathI dhaDA levAnA che. 5. A sa sAranI eka bIjI paNa vicitratA jovA jevI che. A sasAramA je pitA thayela hAya che te putra thAya che ane putra pitA thAya che AvI rIte zrI mhena thAya che, mAtA thAya che ane mAtA zrI thAya che judA judA bhavAmAM A pramANe khane che ana ta bhavAnI vicitratA dvivya jJAnathI joIne viziSTa jJAnI kahI gayA che ke A jagatanA sarva jIvA arasaparasa mAtApaNuM, pitApaNuM, bhAI paNe, mhenapaNuM, strIpaNuM, putrapaNe, putrIpaNe ane putranI strI tarIke thayA che ane te paNa aneka vakhata thayA che. e ja rIte ekakhIjAnA vahAlA ane duzmana paNa thayA che AkhA saMsAranI racanA jovAmA Ave te AmA kAI navAI jevu lAgatu nathI, erasenAe vezyAkRtya karI yugalane janma ApyA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zAMtasudhArA mAtAnA AgrahathI bannene peTImAM mUkI nadImAM choDI dIdhA. vegyAe banenA hAthamAM vITI paherAvI eka para nAma layu kuberadatta. bIjI para kuberadattA nadImAM ghasaDAtI peTI dara gaI bIje gAme be vANIAnA hAthamAM AvI eka dIkaro lIdhe, bIjAe dIkarI lIdhI bane moTA thayA ba-nenA mAbApe te banene ja paraNAvyA pati-patnI ramatA hatAM tyA ekanI a gRThI nIkaLI paDI. bannee sarakhAvI joI eka kArIganI banAvelI jANI vicAramAM paDyA. bApAne pUchyuM bhAI-bahena chIe ema samajAyu. kheda thaye kuberaratta ghara choDI cAlI nIkaLe. durbhAgye kuberasenA-mAtAne gAme ja Avyo mAtA te haju vezyA ja hatI. pisA kamAI kuberadatta vezyA tarIke tenI pAse gayo phasAya. tenAthI eka cheka tha. paraspara ekabIjAne oLakhatA nathI. kuberadattAe virAgya pAmI dIkSA lIdhI te ja gAme AvI kuberasenAne ghera UtarI. nAne cheka raDavA lAgyo tene teNe chAno rAkhatAM nIcenA sagapaNa batAvyA -(putranI sAthe sagapaNa) 1 tArI mAtA ne mArI mAtA eka che eTale tuM mArA "bhAI ' re mArA pati kuberadattane tu putra che tethI tu mAre "putra 3 mArA pati kuberadattane nAno bhAI eTale mArI "diyara 4 mArA bhAI kuberadattane putra eTale mAre "bhatrIjo" pa. kuberadatta mArI mAne pati-teno tu bhAI eTale mAre "koko 6 kuberasenA mArI zekya kuberasenAno dIkaro kuberadatta, teno tu putra eTale mAre ane kuberasenAne tu pota" (patra) (kuberadattanI sAthenA saMbaMdha) tene uddezIne bolI - ' 7 ApaNI banI mAtA eka ja che eTale tu mAre 'bhAI' 8 mArI mAtAno tu pati eTale tuM mAro "pitA" 9 A bALaka mATe kAke (na 5) tene tu bApa tethI tu mArA dAdA 10 ApaNe paraNyA hatA tethI teTalA vakhata mATe tu mAre "pati' 11 kuberasenA mArI zakya, tene tu putra mATe mAre paNa "putra" 12 A kare mArA diyara (na 3), tene tu bApa mATe mAro sasaro' (kuberasenA sAthe sa ba dha) tene udezIne bolI - 13 mane janma ApanAra tu, tethI tu mArI "mAtA" 14 kuberadatta mArA pitA (na 8), tenI tu mAtA mATe mArI dAdI" 15 kuberadatta mAro bhAI tenI tu patnI, eTale mArI "bhAbhI" 16. mArI zenA putra kuberadattanI tu patnI tethI mArI "putravadhU" 17 mArA pati kuberadattanI tuM mAtA tethI tu mArI "sAsu. 18 mArA pati kuberadattanI bIjI strI tethI tuM mArI zakya Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa'sAbhidhano 117 traNa dRSTie A aDhArasa badhA khUba vicAravA ceAgya che, ane A jIve AvA sama dhe! bhavaprapa camA te aneka vakhata karyA che ' sasAranI A vicitratA vicArIne haju tArA manuSyabhava khAkI che tyA sudhImA e sane tu tajI de tane AvI vicitratA joI A samAra para cItarI caDhatI nathI ? tuM kayA meAha karI rahyo che ? kAnA upara mAha pAmyA che? e kANu che? enA pUrva sakhadhA tArI sAthe zA che? e sarva jarA vicAra ane have khAkI rahelA AyuSyanA bhAgamA e sarva vicitratAe cheADI de athavA evI vicitratAo vadhe nahi evA mA zeAdha sasAranI aneka vicitratA te. atra (A bhAvanAmA) joI, pazu temAM A vicitratA tA zikhare caDhe evI che, eneA vicAra karatAM trAsa Ape tevI che ane magajane meM jhavI nAkhe tevI che, paNa sAcI hAI magajane ThekANe lAve tevI ane te dvArA tane mArga para laI Ave tevI paNa che punarAvartanane bhAge tane kahevAnI jarUra che ke sasAranI A mahA vicitratA khUba vicAraje ane vicArIne narabhavanA khAkInA bhAgane sArA upayAgamA leje ' ahI je vArtA lakhI che te jarA tavAI jevI lAge tevI che, paNa vicitra sasAracakramA manavAjoga che, ane anata sa sAramA sarva vicitra sakha dheA thAya che tenI divyajJAnavALA sAkSI Ape che. khUba vicAravA jevI A vAta enI vicAraNAmA sasAra para jaya che ane upekSAmA sasAranA tArA para jaya che e vAta tu khUba dhyAnamA rAkhaje na game tevu satya hAya paNa jyAre vicAraNA karavA beThA tyAre ene enA nagna AkAramAM rajU karavu ja rahyu, ane A teA na game tevI paNa bahu muddAnI vAta hAI khAsa vicAravA ceAgya che 6 mAharAjae A prANInI kevI dazA karI che te jovA jevu che eka mANasa dArU pIe ane pachI bevaDA kephamA laDathaTI khAya, gaTaranA paDe, peAtAnAne paNa na ALakhe ane taddana gADA thaI game tema varte tenA jevI A prANInI dazA meAharAjAe karI dIdhI che, ene tadna mUjhavI nAkhyuM che ane enI vicAraNAzakti, pRthakkaraNuzakti ane sAsa/iveka zakti para haDatALa lagAvI che A prANInu vartana joie eTale enA para mAhanI karelI kephanI asara keTalI thaI che ane tethI e 'kSI'-tana parAdhIna, buddhihIna, vicAraNAzUnya kevA thaI gayA che teneA khyAla Avaze A jIvanamA jovAmA Avaze teA upAdhine pAra nathI, dukhaneA ata nathI ane agavaDAne pAra nathI jIvanakalaha eTaleA AkarA che ke enI khAtara prANI kaIka pApe seve che ane AghAtA khame che, pArAvAra muzkelIomAthI pasAra thAya che e bhUkha sahe maLavA zrI praznacitA 1 A pramANe bIjA traNane paNa 18-18 sabaMdha thayA che, tethI kula chara maNimA savistara batAvyA che * Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zAMtasudhArama che, paradeza veThe che, to kare che sAcA-khATA kare che ane Akho vakhata jANe peTa bharavA ja janmyA hoya ema varte che ene sagAnA maraNanA du ba, ene mitro khAI besavAnA dukha ene zekIAonA hakArA, enA amaladAronA trAsa. bila ugharAvanArAonA durvacanonu zravaNa vagere dukhe to jANe dararojanA thaI paDyA che zarIranA trAse ochA nathI, ene ThaDA ke garama thatA vAra lAgatI nathI ane e aneka prakAre bojArUpa thayA kare che AvA to pAra vagaranA "du " A saMsAramAM sAmAnya rIte bharelA che ane te uparAta agata dukhone to hisAba nathI enI mAnasika "ati-ucATano saravALo karIe to to pAra na Ave tevuM che mananA satApa ane ucATethI A saMsAra bharelo che, eka divasa ucATa vagara jato nathI keTalAka sAcA, keTalAka kalpita ane keTalAka UbhA karelA ucATe A jIvane herAna karyA ja kare che ane te dareja jANe A prasa gemAthI nAsI chUTI, jagalamAM bhAgI javA Icche che. vyAdhionI upAdhio kahI-kathI jAya tema nathI mahArAgo yA ke anubhavyA hoya te ene sAco khyAla thAya, paNa moTA vyAdhinI zI vAta karavI? zarIramAM eka nAnuM sarakhu gUmaDu thayuM hoya te Akhu mananuM dhyAna tenA tarapha ja rahe che ane jANe Akhu zarIra e eka ja jagyAe AvI paDyuM hoya tema saNakA mAre che. dADhanI pIDA, bagalamAM bAbalAI ke nAkamAM eka nAnI sarakhI gUmaDI (mAlaNa) thaI hoya to cena paDavA detI nathI ane kSaya. atisAra, bhagadara, keTa ke evA mahAvyAdhi thayA hoya tyAre to upAdhino pAra rahetA nathI. Akho saMsAra tapAsIe te temA uparanA ane bIjA aneka (1) Tu kho, (2) ucATe ane (3) vyAdhio bharelA che. koI mAdo paDe tyAre ApaNe jevA-khabara pUchavA jaIe chIe ane ApaNe vAre Ave tyAre te khabara pUchI vidAya thAya che. AvI upAdhiothI bharelA sasAra sAthe ApaNe kAma levAnuM che. dararoja ApaNe du kha, ati ane vyAdhimAM sabaDIe chIe, enAthI baLI-jaLI rahIe chIe ane enAthI kaTALI herAna-herAna thaI jaIe chIe chatA AzcaryanI vAta e che ke e sa sArane ApaNe cATatA jaIe chIe ApaNane game teTalo kaDavo anubhava thAya, ApaNe ThekANe ThekANe pAchA paDIe, ApaNo kAI patto na lAge, ApaNI kAI gaNatarI na thAya, ApaNane aneka vyAdhio vaLagelA hoya ane nirAte karI UMghatA na haIe U ghamAthI saphALA UThI jatA hoIe, chatA paNa e saMsArane ApaNe vAgatA jaIe chIe. jyA pAra vagaranI upAdhi khamI tyAthI ja ApaNe sukha meLavavAnA phAphA mArIe chIe ane uparathI ekAda madhanuM TIpu paDI jaze evI AzAmAM paDu paDuM thaI rahelI DALane vaLagatA jaIe chIe A dazA dArUDiyAnI hoya ke koI Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 119 samaju prANInI hoya? jyA apamAna, ucATa ane saMtApa maLatA hoya tyAM samaju prANI "te jAya nahi dArUnA kephamAM viveka bhUlI e sa sAramAthI Anada meLavavAnA khoTA prayAsa che. emAM jarA paNa mAla nathI ane jyA sAcu cirasthAyI sukha nathI tyAthI te meLavavAnAM valakhA che. dArUDI vagara e dhaMdho kaI samaju to kare ja nahi. jIvane e madirA pAnAra moharAjA che enuM A saMsAra para sAmrAjya che. eno mAga viSama che, ati UMDANamAM che ane cittavRtti-aTavImAM Avelo che enA ejanTa eTalA badhA che ke eka yA bIjI rIte prANIne kephamA ja rAkhe che ane enI vivekabuddhine taddana nirjIva banAvI de che Avo A sa sAra che ! ane temAM tAre 2jana thayuM che, tAre temAMthI kasa kADho che, tAre temAthI upabhoga meLavavA che ! dhanya che tArI vivekabuddhine ! vicAraNAne ! ! parIkSaka-zaktine ! ! ! sa sAranA A citramAM jarA paNa vadhAre paDatI vAta nathI. potAne anubhava ja e mATe pUrato che mAtra lAbI najare pitAne jIvanakama vicArI javAmAM Ave to emAM sAra jevuM kAI nIkaLe tema nathI. vicAra, je, samaja, avalokana kara, UMDe Utara. 9 A bhavanu eka citra jarA vicArI le. karmapariNAma-rAjA kALapariNati-rANI sAthe besI bhavanATaka jue che e kALapariNati-rANIne atra baTukanuM rUpaka ApyuM che. baTuka eTale lUTAra athavA bhikhArI ApaNe "kALa"svarUpa vicArIe e yathAyogya kALe vastune ke prANIono ApaNane saMga karAve che vakhata pUro thAya tyAre te vastuno viyAga karAve che. vastu pote bagaDe, paDe, saDe ane ga dhAI jAya ke nakAmI thaI jAya te paNa kALa ja kare che, enAthI amuka vRkSane amuka kALe phaLa Ave che, vagere kALane teTalA mATe cha dravyamAM eka dravya gaNavAmAM Avela che e kALarUpa cora, dhADapADu A prANI sAthe kevI ramata rame che te juo te kaI vakhata jarA sukha dekhADe, chokarA na hoya tene chokarAM Ape, ghara na hoya tene ghara vasAvI Ape, nokarI na maLatI hoya tene ThekANe pADe ane prANI samaje ke huM sukhI tha evI ja rIte ghaNu thoDAne e vaibhava meLavI Ape, te mATe zeThi ke mAlika banI jAya, paNa pAcho thoDo vakhata thAya tyA e nIcenI iTa khecI le che ekano eka chokaro cAlyo jAya che, pachavADe vidhavAne mUkato jAya che, dhana paga karIne cAlyuM jAya che ane budhavAriyAmAM nAma nodhAvavAnA dahADA Ave che, sagavaDe sarva khecAI jAya che ane uparAuparI Aphato AvatI jAya chesAMsArika sarva sukho - kalpanAthI mAnI lIdhelA sukho ane vagara jarUrIAte ekaThA thayela vaibhavonI A sthiti thAya che, ane chelA mahAvigraha pachI te ApaNe A sarva vAta najare joI che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra0 zAMtasudhArasa kALa-coTe evI siphatathI kAma le che ke e jarA jarA upara uparanA sukho ApI A prANIne lalacAve che ane pachI dhakelI mUke che nAnA bALakane seva ne mamarA, gaLa lADavo ApI tenI kaDalI kADhI levAmAM Ave tevuM kALabaTukanuM A prANI sAthe vartana che A bhavamAM paNa A prANInI - ApaNI potAnI sAthe kALabaTuka AvI ceSTA kare che ane aneka prakAranA ceDA kADhe che te jANe taddana aNasamaju nAno bALaka hAya tema tenI sAthe vate che, pachI ahIMnA karmathI bharelA pioTalAo upaDAvIne jIvane e bIje laI jaze tyA to tenA kevA saMskAra karaze e to Akho jude ja viSaya che. vAta vicAravAnI e che ke kadAca jarA mAnyatAnA sukha ke vabhava maLI jAya to paNa te kyAre saharAI jaze ane tenI sAtheno saMbaMdha kyAre pUro thaze te ApaNe kadI prathamathI jANatA nathI, paNa kaIkanA sukha-vaibhava thoDA vakhatamAM levAI jatA ApaNe najare joyA che tethI kadAca tane vyavahArathI ghoDA sukha-samRddhi ke vaibhava maLyA hoya to paNa tenA upara keTale vizvAsa rAkhavo te , vicAraje AkhA saMsArano khyAla karIza to tane emAM kALabaTunI ramata ja dekhAze A ramata samajavI e sArabhAvanA che 8. A saMsAra che ! enA goTALAno pAra nathI, emA maharAjA athavA karmarAjA tathA kALabaTuktA vicitra prayogo thAya che, emAM prANane nirAte besavAnI taka paNa maLatI nathI. ane emA Adhi vyAdhi ane upAdhi bharelA che TUMkAmA sa sArane oLakhavA ghaNI vAto karI dIdhI e parathI tAre zuM kartavya prApta thAya che te paNa tuM joI le eTale A vicAraNA nakAmI taNAI na jAya - Ane ane be bAbata khAsa bhalAmaNa kavvA gya che eka to upara jaNAvyA tevA pAra vagaranA bhayone kApI nAkhe, eno sarvathA nAza kare, evA keI Azrayanu sthAna hoya to teno Azraya karo A prANIne mehurAjAe gADo banAvI dIdho che, kephI banAvI dIdho che, akkalagUnya banAvI dIdho che ene satApa. upAdhi rakhaDapaTTA, apamAna, navA navA rUpa ane vividha nATaka bhajavIne tyAM tyAM kuTAvAnuM che, paNa ene TharIne ThAma besavAno vAre Avato ja nathI jarA ThekANe paDe ke bAjumA bagaDe, nava sAdhe tyAM tera tuTe evI enI dazA che ane haMmezA enu ke laI jaze ane ene pote kayAre khoI besaze enI ene saMdeva citA rahe che, kIrtinAza ca, rAjya upadrava, akasmAta vagere aneka bhothI gherAyo paDyo che ane enI chAnI besI jAya evI enI, vicAra kare che, dazA che A sarva bhayane bhaya tarIke oLakhAvanAra koI hoya ane temAMthI prANIne upara AvavAno mArga batAvanAra je kaI AzrayasthAna hoya to tene mArga batAvavAnI thathakartAnI pharaja che. mAtra bhayanA nAme gaNAvavAthI keI dahADo vaLe tema nathI, Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauMsArarbhAvanA 121 graMthakartA kahe che ke - tIrthaM kara mahArAje e meAhane jityeA che, enA upara emaNe mAmrAjya meLavyuM che ane emaNe e rAjAne kharAkhara pArakhI laI ughADA pADayo che ane tenA tAkhAmAthI nIkaLI javAnA, tenA adhikAramAthI dUra khasI javAnA rastA khatAnyA che emanA dhyAnamA evu sthAna Apyu che ke jyA mAha, karma ke kALa koinu Adhipatya cAlatu nathI. vaLI tyAM javAnA mArga paNa temaNe joI, jANI, anubhavI, khatAvI rAkhyA che ane e mA levAthI upara jaNAvelA sa bhayeAnA bheda thaI jAya evI AzA che. e AzA te mAharAjAnI jALa jevI dabhI ke geTAvALI nathI, paNa kharAkhara anubhavathI siddha thayelI e vAta che e mArga emanI vANI ane emanI racanAmA che. emaNe mAharAjAne kharAkhara patto meLavyeA che ane ene pIcho lIdhA che emanA vacanane tuM kharAkhara tArA manamA dhAraNa kara mAharAjAnuM sthAna kayA Avyu che? tenI sasAra para zI asara che? tenA pajAmAthI nIkaLavAnA kyA rastA che? e sarva khAkhatanI AkhI zeAdha e jinapravacane karI che rAga-dveSane jitanAra 'jina' kahevAya che meAhanA be putra rAga, dveSa - temane jitanArahAvAthI 'vItarAga' kahevAya che, sa sAramA rahI puruSArtha karI meAkSa sAdhanAra heAvAthI 'arhat' kahevAya che, ane e meAharUpa meTA duzmanane ane khAsa karIne kammarUpa duzmanAne sAmAnya rIte haNanAra heAvAthI 'ariha'ta' kahevAya che enA vacanone tu manamAM dhAraNa kara, gADhava ane te para sArI rIte vicAra kara sasAranu Akhu svarUpa te tane khatAvI mAge caDhAvI Apaze. khIjI kAi jagyAethI tane sa sAranI kharAkhara eLakhANa thatI haiAya te te vacana svIkAravAno atra niSedha nathI lekhakazrI kahe che ke emaNe aneka prakAranI parIkSAmAthI jinavacanane tAvI-tapAsI-cakAsI jeyu che ane te spaSTa ane sasArane oLakhAvanAra hAI tArI A prakaraNamA kahelI sa gUcavaNeAno nikAla kare tevu che. game te rIte tene tu oLakha e muddo che. paNa uparauparanI vAteAthI vaLavAnu nathI. ene manamA dhAraNa karI te para khUba vicAra karavAno che. khIjI vAta e che ke zamAmRtanu pAna karIne tu meAkSa sAthe tanmayabhAva karI de. tane sa sAra aneka upAdhithI bharapUra, citAnu sthAna lAgyA che te tAre mAkSara meLavavA ja rahyo. sa'sArathI chUTavu enu nAma ja meAkSa che tane AkhI vicAraNA - bhAvanA vicAryA pachI emAMthI nAsI chUTavu jarUrI lAgatu hAya te zAtAsanu pAna karavA maDI jA, lATA bharI bharIne ene pI ane te rIte mukti sAthe tArI ekatA tu sthApaka vinaya ! tu kharA vinIta hA, tAre sAce mArge caDhavu ja hAya ane A sasArathI tu kharA kaTALI gayA che! te tAre A banne vAta karI khAsa agatyanI che ane A sasArabhAvanA bhAvavAnu e sAcu phaLa che, 1 1 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zAMtasudhArasa vinayane uddezIne kahelI A AkhI vArtA, A citrapaTa vinayavijaya upAdhyAye pitAnI jAtane uddezI lakhyuM che, potAne ja kahyuM che ane te dvArA potAnuM nAma paNa jaNAvI dIdhu che. sa sAra AkhAnuM svarUpa, enI pratyeka paristhitinuM svarUpa, enI adaranA AvirbhAva, manovikAra ane bhAve sakSepamA cItaravA bahu muzkela kArya che. saMsAranuM citra cItaravAmAM to graMtha bharAya te paNa vAto pUrI thAya tema nathI. thartAe teTalA mATe ghaNI muddAnI vAta karI, bIjI samajIne vicArI levA zrotAnI buddhi upara rAkhyuM hoya ema jaNAya che. sakSepamAM temaNe nIcAnA muddAo nidezyA che - (1) manovikAre baha kSobha kare che lAkSaNika daSTAMta tarIke lobha ane tRSNa. (2) citA vadhatI ja jAya che ane sa sAramAM pAta thAya che tyAre pIDAne cheDo Avato nathI , (3) prANI mAtAnI kUkhamA Ave tyArathI te vRddha thAya tyA sudhI kaSTa, kaSTa ane kaSTa ja pAme che. (4) A prANI pAjarAmA paDayo che ane bhramitanI peThe bhamyA kare che, enI sAme maraNa (5) eNe aneka rUpa lIdhA, ana ta AkAre lIdhA ane ati lAbA kALathI e bhamyA ja kare che. (6) maharAjAe ene barAbara gaLethI pakaDyo che ane vipatti tarapha ene ghasaDI jAya che (7) je svajana-satati khAtara e satApa kare che, te samajyA vagaranI vAta che, khoTI phasAmaNa che (8) koI vAra unnatine zikhare caDhe che te kaI vAra adhamAdhama thAya che karmathI navA navA rUpa le che (9) nAnapaNathI mADIne mRtyu pAmavA sudhI e dareka bAbatamAM paravaza che. enA hAthamAM kaI ramata nathI (10) sagapaNanI vicitratA mU jhave tevI che mA strI thAya che vagere vicArI javA jevI vAta che (11) saMsAra du kha, saMtApa ane rogathI bharelo che ane tyAthI sukha meLavavu che ! (12) kALa jerA sukha batAvI pAche sa harI le che. enA upara vizvAsa che ?" A mukhya muddAo che bAkI saMsAra-racanAne vizALa khyAla karavuM hoya te zrI upamitibhavaprapacAkathAmA zrIsiddharSigaNie saMsArI jIvanu je caritra ApyuM che te Akhu vicAravA yogya che emAM paNa cothA prastAvamAM vimarza ane prakarSa-mAmAbhANeja rasanAnA mULanI zodha karavA nIkaLyA che pachI bhavacakrapuramA jAya che ane tyAM je je dekhAvo jue che te sarva khAsa vicAravA yogya che. cittavRtti-aTavIne cheDe moharAjAno Akho maDapa citarI ane vipayAsa-sihAsana upara tene besADI je kamAla karI che te AkhA sAhityamAM Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 123 ala kArarUpa hovA sAthe lAkSaNika, marmaspazI ane vicAraNIya che. moharAjAno Akho parivAra vicAravA yogya che, enI zakti, kAryapaddhati ane kAma levAnI AvaData vicAravA yogya che enA rAga-dveSa-chokarA ane seLa nAnA bALako khUba suMdara rIte cItaryA che e ja prastAvamA vivekaparvata para cAritrarAjane Akho parivAra cItaryo che te paNa eTaluM ja AkarSaka che. A Akho sa sAra - jenI AsapAsa ApaNe tApaNI tApI besI rahyA chIe ane jemAM aneka vakhata pAchA paDIe chIe, apamAna khamIe chIe, mUjhAI e chIe, chaTakI javAnA sa ka karIe chIe ane ane je maLyuM hoya teTalAthI calAvI vadhAre meLavavAnI AzAmAM gUcavAIe chIe-tene vistArathI khyAla karavAnI jarUra che. jarA vicArIe. prathama A zarIramAM ApaNe gUcavAyA chIe. e zarIra keTalAM varSa cAlaze? e ApaNuM nathI, sadA sAthe rahevAnuM nathI, te to ApaNe aneka prasa ge jaI gayA pachI ApaNe strI ke patimA - cavAI e chIe. jeo saMsAramAM eTalA pUratA na paDyA hoya temane A vAta lAgu na paDe, paNa bIjA sarvane prathama paMktie pitA pachI strI badhA Ave che. enI khAtara sasAramAM paDI rahevu ucita che? emA nasargika prema che ke viSayAndhatA che ene kadI vicAra karyo che ? emAM paraspara sAco rAga che ke kIDAnA sthAne mAtra che e vicAryuM che? bahuM UMDA UtaryA vagara A vAtano khyAla nahi Ave pachI putra-putrIo Ave. teo zakti ke AvaData vagaranA che ema dhArI temane anyAya samaju mANasa to na ja kare ane enI khAtara ana ta bhramaNane svIkAra to sAdI buddhivALo paNa na ja kare A uparAta sagAMsabaMdhI ke mAtA-pitAnA mAnI lIdhelA nehane paNa samaju mANasa viveka daSTie vicAre. enI khAtara sasAramAM kaI paNa paDatu nathI ane paDavAnI bhramaNA lAge che te kalpita hoI taddana khoTI che mAtra mAnyatAmAM che te barAbara pRthakkaraNa karatA jarUra samajAya tema che je gharabAra ke paisAna cothA bhAga paNa parabhavamAM sAthe laI javAtuM hoya to kaI chokarAone vArase paNa na Ape A prANIne dhana uparano neha che e to bhAre Akare che ene dhananA vicAramAM majA Ave che, dhananI vAtamAM khUba rasa paDe che, dhana kamAvA mATe tyAre te ekarasa thaI jAya che tema ja dhana ane dhananI jhaMkhanAmAM e viveka paNa bhUlI jAya che. pitAnI jarUrIAta keTalI teno e kadI saravALe karato nathI ane enA kUTa khyAla pramANe ene satati mATe keTaluM ja rAkhavuM ghaTe e kadI vicArato nathI e to jamenA saravALA karavAmAM ane saravaiyA jovAmAM e U Do UtarI jAya che ane pachI tene ane eno evo pAta thAya che ke enI vAta karavI nahi. nyAya ke anyAya, nIti ke dharma, sane bAjue mUkI e to dhana pAchaLa doDe che ane hetu ke artha vagara sasArane vadhArI mUke che. - A A sa sAra che. emAM bAhya upAdhione pAra nathI. sarvanA mana jALavavA ane kamImAM khapavuM e eTalI muzkela vAta che ke emAM ghasaDaberAne pAra nathI ane Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zAMtadhArA chatAM vAstavika rIte koI AbhAra mAnatuM paNa nathI. ekano eka dIkarI bApa pahelAM cAlyo jAya, strI hadayano prema rAkhe nahi ane mitro konDa kare, sagAo meNAM dhadhA kare, parokSamAM nidA kare-A sarva dararoja dekhAya che. enA sukha mAva mAnyatAmAM che ane te paNa soe nevuM TakA to saMsAranI cakkI para daLavAnuM ja che prANI mahAApattimA kavana ghasaDe che ane maravAnI IcchA karatAM sa sArane vaLagatA jAya che. AmAM jIvana jevuM kazuM nathI, hetu jevuM kAI nathI, sAdhya ke sAdhana chATa paNa nathI AvI bAhA upAdhionI vAta to ApaNe ghaNI karI, paNa e daranI upAdhino hisAba karI le magaja ThekANe rahe tema nathI vicAra karatA kAThe hAtha lAge tema nathI ane jeNe ApaNe bharadariye rakhaDI paDyA hoIe evI gaMbhIra sthitimAM AvI paDIe chIe ApaNane adaranA manovikAre kevI rIte trAsa Ape che teno jarA vicAra karIe to eka eka vikAsanA nAnA AvirbhAvo ApaNane mU jhavavA mATe pUratA thAya tema che enA lAlaNika daSNAta tarIke ApaNe lobhane laIe lobhano cheDo nathI, e vadhatuM ja jAya che jema jema lAbha maLe tema tema vadhArenI AzA thAya che ane manora kadI saMpUrNa thatA ja nathI. uttarAdhyayanasUtramAM ene "AkAza sAthe sarakhAvela che. ene pAra ja-cheDo ja Avate nathI lobha aneka pApanuM mULa che. zAstrakAra kahe che ke lobhathI sarva guNono nAza thAya che. e ja rIte mAyA-daMbha paNa aMdara rahIne goTA vALe che manamAM kaMI ramata hoya, bolavuM bIju ane vartana vaLI taddha trIjA prakAranu phodha ane mAna te vyavahArathI paNa mahA ahita karanAra ane dekhItA durgaNe che. e uparAMta bIjA Atara vikAno pAra nathI matsara karI pArakAnuM ahita ciMtavavuM, hAsyamAM bIjAnI mazkarI karavI, IdriyanA vizvamAM Anada mAnava, mojazokhamAM sukha mANavu, jarA ochuM paDe tyA arati karavI, nAnI nAnI nAnI bAbatamAM ke koIne viyoga ke maraNe zekathI tapI javu, aneka jAtanI sAcA tema ja kalpita bhayothI gabharAvu Apane na game tevI cIja ke mANasane joI duga chA karavI, dharya na rAkhavuM, prAmANikatA para pANI pheravavu, phUTa vyavahAra kara, mananI vizALatano tyAga karavo, parastrI tarapha prema karavo, kucha de caDhI javu, jugaTA khelavA, beTA ALa ApavA, adekhAI-IrSyA karavI, kalaha karavo, nidA karavI vagere aneka manovikAre che ane tenAthI A sa sAra bharelo che emAthI jeNe * kyAre chaTakI javAya evu thayA kare che chatA chaTakI javAtu nathI e sAcI vAta che, kAraNa ke sasArane enA kharA AkAramAM A prANIe kadI oLakhyo nathI ane oLakhavAno vakhata Ave tyAre A prANI Akho baMdha karI de che e vastuta saMsArane barAbara oLakhato je nathI ane nakAme taNAIne herAna thayA kare che AkhA saMsArano khyAla karavo to muzkela che. A bhAvanAmAM enI rUparekhA sArI cItarI che ApaNe AkhA sa sAro vicAra karIe tyAre tene cheDe dekhAtuM nathI ane jANe Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 12 apaNI AsapAsa zuM bane che tene kAMI khulAso maLato nathI jyAM nava sAdhIe tyA tera tUTe che ane jANe ApaNe to A bhava sAMdhavAne ja dha dha mADo hoya ema ahI tahI meLa meLavavA deDIe chIe, ane chatA kaI jagyAe sarakhAI AvatI nathI. pisA hoya to chokarAM na hoya, chokarA hoya to strI cAlI jAya, zarIrano bharoso nahi, nIrogIpaNAnuM ThekANuM nahI. vyApAra karanArA sarva lAbha levA dhAre paNa chokarA-strInI sarakhAI hoya te vepArano patto nahi, duzmananI upAdhi, sagAonI IrSyA, paisA hoya to cAlI jevA bhaya, vyApAranI asthiratA ane AvA AvA pAra vagaranA upAdhisthAno saMsAramAM bharelA je che ane kaI rIte uparauparanI zAti paNa rahevA detA nathI ane te sarvenI upara maraNo bhaya te mAthe Ubhelo ja rahe che. sRSTi vasAvIe tyAM te bAjI saMkelAI jAya che ane vasAveluM saMdha atra pathu rahe che. Ama cAre taraphathI jANe gherAI gayA hoIe ane mUjhAI gayA hoIe ema ApaNe rakhaDIe chIe ane ApaNuM eka paNa rIte thApa lAgatI nathI. ane e sarvamAM navAInI vAta e che ke ApaNe e sarva hakIkata anubhavIe chIe chatAM sa sArane vaLagato jaIe chIe ane jANe keIe ApaNane pakaDI rAkhyA hoya tema mAnIe chIe. jyAre kALane sapATo Ave tyAre sarva choDIne cAlyA javAnuM che ema jANavA chatA ApaNe to amarapaTTA lakhavI AvyA hoIe evI rIte nirakuza vartana karIe chIe ane e sa sAranI upara javIne kharo vicAra kadI karatA nathI. ApaNe sArAmAM sAro dAkhalo laIe to tevA sukhI dekhAtA mANasane paNa upAdhine pAra hoto nathI e ughADI vAta che. khare sukhI te lAkhamAM eka bhAgye ja dekhAya che tyAre bAkInA prANIo zenI khAtara sasAramAM taravaratA haze e eka moTo prazna che, jeno nikAla thaI zake tema nathI. | sarva prakAre sukhI manuSyane dAkhalo maLavo muzkela che, chatAM dhana, gharabAra, moTara, putra, putrI, parivAra, dAsa, dAsI, strI vagerenI prAptine sukha mAnavAmAM Ave cheprathama te tevI sarva sAmagrIvALA mANase keTalA? temane maLIne pUchyuM hoya to tevA mANase pitAne upAdhithI bharapUra batAvaze ane chatA evA ekAda TakAvALAne bAda karIe to bAkInA 99 TakAne A saMsAramAM sabaDAvAnu te koI kAraNa nathI ane chatA dareka hAyavoya to karyAja kare che e ApaNe joIe chIe bhatRhari kahe che ke AgaLa gIta gavAtA hoya, paDakhe cAmara vIjhAtA hoya, mAthe chatra dharAtA hoya te to kadAca sa sAramAM paDyo rahe, nahi to himagirinA sAta jharaNAo vacce besI koI nirvikalpa samAdhi sAdha A prANIne to majyA rAma ke na maLI mAyA jevu thAya che. upara je eka dukAna sukhI lAgatA mANase jaNAvyA temanI upAdhine paNa pAra nathI, matra teonAM hadaya vAcI zakAtA hoya te ja temanA du ane khyAla Ave ane chatAM A AkhI ramata keTalA varSa mATe ? so e so varSa pUrA thAya to paNa te to cAlyA Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa 126 javAnu ja, ane ana takALathI cAlI AvatI A sRSTimA seA varSe zA hiMsAkhamA che ? ate ApaNA manathI teA Apa mue sArI sRkha gaI duniyA' e adhArAmA paNa geAthA khAvAnu ja che te ghAra adhArI rAtrI ja che sAcI vAta che. paNa Ane te AkhA sasArane khyAla kare. gheADAnI jidagI jue. enI parAdhInatA vicAza, ApaNe gheADA mAsa mATe jelamA AvyA tyA vicAramA paDI jaIe chIe, gheADAnI zI dazA ? enI parAdhInatA keTalI ? ene aneka tara gA thatA haze, paNa eke kAma e svAdhInatAthI nahi karI zake mana na heAya tyAre paNa joDAvu paDaze ane pharavAne zekha thAya tyAre khIlekha dhAvu paDaze evI satiya cAnI dazA che. ane iyaLa, DAMsa, mAkhI, mAkaDa evA evA pAra vagaranA jIvAnA jIvane kevAM che? e sarvamA tu jaI ne ahI kAI mahApuNyaceAge AvyeA che te nArakImA paramAdhAmInI vedanA sahI che, tyA kSetranA dukhe, garamI, ThaMDI ane agninI bhayakara yAtanA khamI che. atyAre tu e sarva vIsarI gayA che, kAraNa ke A sa sArane te kI khyAla karyAM nathI, vicAra karyA nathI ane khAlI mAthAkUTamA paDI tane prApta thayelI aneka sagavaDAne tu sadupayeAga karavAne khale ene veDI rahyA che. khUba vicAra karavAne A samaya che, AkhA sasArane spaSTa samajI levAnI A taka che. emA je svAdhInatA tane maLI che teTalI paNa anyatra aprApya che te vicArI tene kharAkhara eLakha ane ALakhIne tenA upara cAlyA javAnA mArga zeAdha A bhavamA meAkSa nahi jaI zakIza teA paNa tArA vikAsa(Evolution)ne sarasa eka te jarUra ApI zakIza sa sArane vicAra karatA tAre A vikAsamArga khUba dhyAnamA rAkhavAnA che kAI nahi te tene sArA jhoka ApavAthI paNa A phreza saphaLa thaze. pratyeka prANI karmAdhIna che, paNa jhoka ApavA pUratA puruSArtha pratyeka jarUra karI zake tema che ane te khAsa vyU che samarAdityanA bhavA te vicAryA haze bhuvanabhAnunuM Akhu ciratra mananapUrvaka vicArI jage anAthI munie peAtAne mAthe kAI nAtha nathI evu je AbehUba citra zreNikarAjAne khatAvI Apyu che te vicArI jaje ane chatA tane sasAra para rAga thatA heAya te bhale karaje, paNa vicAraje ke A ceArAzI lakSa ceAnimA aneka vAra pharI, aneka rUpA laI, aneka nATakA karI atyAre tu ahI AvyA che ane haju paNa evA ja cakrabhramaNanA tane zekha hAya teA tu te karI leje, kintu eTalu dhyAnamA rAkhaje ke dravya kSetra-kALa-bhAva ane bhavanA kAraNe A AkhA saMsAra dukhathI bharelA che ane je ke ene AkhA prapaca samajavA muzkela che, paNu azakaya nathI ane AvI taka anata kALe kAIka vAra ja hAthamA Ave che e taka gumAvI besavI hAya tA keAI ADe AvanAra nathI ane AThe Ave teA tenuM tu mAnanAra paNa nathIpu tu avasara gayA pachIne pastAvA nakAmA thaze ane tane kacavATa ghaNA thaze Ave avasara pharIne hAtha nahi Ave e dhyAna para leje ! Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 127 A saMsAramAM paribhramaNa karatA tAre mAthe thavAmAM bAkI rahI nathI vedanA, upAdhi, satApa, rakhaDapaTTI ane mRgatRSNA vagere aneka sthitiomAM tu jaI AvyuM che ane haju te ja gamatuM hoya to tArI munasaphInI vAta che, paNa tAre eka vAta yAda rAkhavAnI che ke tAre badale koI sUvAnuM nathI ane tene pharavAne uma ga hoya to sthAnono pAra nathI. ene mATe jIvani corAzI lAkha che e sarva bajAramAM - nATakanA takhtA para navA navA veza lete pharaje ane tyA mAna, mada, pratiSThA mUkI daI pherA mAryA karaje ke jethI e sarva sthAnake tuM jaI Avyo che teno anubhava tA thaze ahI thI nIkaLI javA dhArIza te paNa moharAjA ekadama tane choDe tema nathI tenA aneka kAmadAro ane parivAranA mANase che te eka athavA bIjA AkAre tane sasAramAthI khasavA deze nahi kho hoIza te kheMcIne tane saMsAramAM laI Avaze ane upara-uparanu sukha batAvI tane UMDA pAtALamAM phekI deze ceta, sAvadha thA, hoziyAra thA ane saMsArane barAbara oLakha A saMsAranuM citrapaTa tArI pAse sakAraNa rajU karyuM che bhAvanAnuM kArya zuM che te atra eka vAra pharI vakhata kahevAnI chUTa levAnI AvazyakatA che. mAte morArisamudranAtha puna pura rAma morAmimunite thayA jo mAvanA / bhAvanAnuM A kArya che sa sAra (bhAva) upara virAga utpanna karavA mATe vAra vAra manamAM jenuM smaraNa karavAmAM Ave ane te dvArA jenAthI AtmAne mokSa-sanmukha karavAmAM Ave te bhAvanA A bhAvanAnuM varNana khUba vicAravA jevuM che mokSa-sanmukha thavuM hoya te sasArane barAbara oLakhavA jevo che ane oLakhIne e vicAraNAne sanmukha rAkhI vAra vAra enuM smaraNa karavA jevuM che. emA punarAvartananA devanI citA rAkhavA jevuM nathI. e saMsAra dhAtu parathI Ave che ; (To spread) "pAtharavuM, vahevuM" e ene Azaya che e sasArane tame mokaLe mUko te telanuM TIpu pANImAM paDatA jema phelAI jaI aneka lIlA-pILA ku DALAM karI nAkhe evo sa sAra che ene mArga Apyo ke e to cAre tarapha patharAI jaI lAbA ne lAbo thavA mAgaze ApaNe sa sArane tapAsIe to ApaNe e ja anubhava thaze emA zakA jevuM nathI A bhAvanAmAM AkhA sa sArane, tenA janmamaraNane, tenI aMdaranI upAdhio-Apattio ane dukhano vizALa najare vicAra karavAnuM che, saba dhanI ghelachA ane svArthanA saba che samajavA gya che ane khAsa karIne A prANInI atyAra sudhInI rakhaDapaTTIno khUba khyAla karavA yogya che, ane enI AkhI cAvI tarIke moharAjAne enA parivAra sAthe khUba oLakhI levAno che bIjA karmo gauNa che, sarva pitAne bhAva bhajave che, paNa meharAjA kharekhara sarvane rAjA che ene oLakhI vAra vAra enA saba dhI citavana karatA vairAgyavirAga thayA vagara rahe tema nathI AtmAne mokSAbhimukha karavA mATe e mahArAjAne oLakhavAnI bahu jarUra che ane enA khAsa AkAramAM oLakhI lIdhe eTale sarva agavaDorakhaDapaTTIo ane dukha-pIDA tathA vyAdhiono nAza svata siddha che. iti saMsArabhAvanA 3 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. saphaLaca'dRSkRta trIjI sa'sArabhAvanA ( gaga-keza tathA vitie sumati dharI Aza) ma samAnA bhAva tuM, sama dhI jIva gabhA 3, te sarve te putra anubhavyA, hRdayamA teH tAH sa tanumA vaJI nImaryo, te liyA sarva adhikAra OM, nnati ne meni saba anubhavyA, anubhavyA sarva Anu sarva sayAga te anubhavyA, anubhavyA raMga ne gogA, anubhavyA sukha 6 kha kALa te, paNa liyeA navi njinayoga sarva jana nAtA anubhavyA, payiA sarva nANagAra re, pudgaLA te pagatiyA, navi namyA jina aNNA pApanA zruta paNa te pApanA jJAna paNa te savuM 1 0 veda paNa tIna te anubhavyA, te bhaNyA pataNA veda re, sa pAkhaMDa te anubhavyA, tihA na avega niveda ke saT bhaNyA, te karyo mehunA khAna, yiA, navi yiA pAtrame dAna re ma sa0 4 ma vaDayo dhva mithyAmati, pazu haNyA dharmane kAja re, kAja kIvA vi dharmanA, hakhiyA pApane kAja re sa 2 DugurunI vAnA DAkaNI, teNe myA jIva anata re, tijJAnavimukti-5 ca eLakhyo, teNe havA nava bhavataH ma p 5 7 ' Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 4 thu ! svAgatA eka eva bhagavAnayamAtmA' jJAnadarzanaMtaraGgasaraGgaH . sarvamanyadupaMkalpitametadvayAkulIkaraNameva mamatvam // ka 1 // ' . kilIkaraNameva lagA / prayodhatA / / . , abudhaiH parabhAvalAlasAlasadajJAnadazAvazAtmabhiH / / ., ., paravastupu hA svakIyatA vipayAvezavazAddhi kalpyate ||kh 2 // kRtinAM dayiteti cintanaM, paradAreSu yathA vipattaye / vividhArtibhayAvahaM tathA, parabhAveSu mamatvabhAvanam ||g 3 // adhunA parabhAvasaMvRti hara cetaH parito'vaguNThitam / kSaNamAtmavicAracandanadrumavAtomirasAH spRzantu mAm // 4 // anuSTupU ekatAM samatopetAmenAmAtman vibhAvaya / labhastra paramAnandasampadaM namirAjavat pha 1 saraga vilAsI upakalpita apanI Telu, bhAnenu, sAmu retu kha 2 Alasat basI patA kampyate mAri prayoga cha amudhe| 5 58pAya the merale sayudhA-sapI apa Dito kahyuM che ga 3 kRtin mamanu, vyo, mA2 dayitA bhI, palI AtiyanA, pI. Avaha pApA, sas AvanAra, netaranAra gha 4 saMvRti zUnya parita sAre ta kSaNa kSAvAra vAtomi pacananA ta ha 5 samatA samapA, sAdhatAthA hitAra upeta sAthe, sahita enAm se, renu ni ? yayu cha bhane maTamA thavAnu che te 'mestA' namirAja 64Ata , ganu nAma the. 17 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zAMtasudhArasa 1. A AtmA eka ja che, prabhu che, jJAna-darzananA tara gomA vilAsa karanAra che, e sivAya bIju che te sarva mamatvamAtra che, kalpanAthI UbhuM karavu che athavA AgaMtuka che ane ene nakAmu mUjhavanAru ja che. ' 4 ra. ahAhA ! parAbhavonI lAlasAmAM lasI paDavAne lIdhe thayelA ajJAnamUrkhatAnI dazAne vaza paDelA apaMDita prANIo IdriyanA viSayoe karelA Avezane tAbe thaIne para vastumAM pitApaNAnI kalpanA karI le che. ja 3. samaju mANasane mATe pArakI strInA saba dhamAM jaNe te pitAnI patnI che evo vicAra kare te paNa jema (aneka prakAranI) Apattio (vaharavAne) mATe thAya che tevI ja rIte parabhAvomA mArApaNAnI buddhi aneka prakAranI pIDA ane bhayane netaranAra che. 2 4. cAre taraphathI vI TaLAI rahelA che mana! parabhAvarUpa AvaraNane (paDadAne) dara cheDI de, tu chUTuM thA ! jethI AtmavicArarUpa caMdanavRkSanA pavananI UrmimALAono rasa kSaNavAra mane sparza kare rapa. Atmana ! samAnapaNAnI buddhi sAthe e ekatAne tu bhAva nakkI kara ane amirAjAnI peThe paramAnadapaNAnI saMpattine prApta kara. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka* / ekatvabhAvanA . vinaya cintaya vastutattvaM jagati nijamiha kasya kim / bhavati matiriti yasya hRdaye, duritamudayati tasya kim // vinaya0 1 / / eka utpadyate tanumAneka eva vipadyate / eka eva hi karma cinute, se ekakaH phalamaznute // vinaya 2 // yasya yAvAn paMraparigraho, vividhamamatAvIvadhaH / / jalaghivinihitapotayuktyA, patati tAvadasAvadhaH // vinaya0 3. // '. .. : svasvabhAvaM madyamudito, bhuvi vilupya viceSTate / ' dRzyatAM parabhAvaghaTanAt, patati viluThati jRmbhate // vinaya0 4 // pazya kAJcanamitarapudgalamilitamaJcati kAM dazAm / kevalasya tu tasya rUpaM viditameva bhavAdRzAm // vinaya0 5 // evamAtmani karmavazato, bhavati rUpamanekadhA / . . kamamalarahite tu bhagavati bhAsate kAJcanavidhA // vinaya0 6 // , / / jJAnadarzanacaraNaparyavaparivRtaH paramezvaraH' / ' eka evAnubhavasadane, sa ramatAmavinazvaraH // vinaya0 7 // rucirasamatAmRtarasaM kSaNamuditamAsvAdaya mudA / . ___ vinaya ! viSayAtItamukharasaratirudaJcatu te sadA // vinaya0 8 // * A padyano rAga bahu pracalita che "he suNa AtamA ! mata paDa mehapijara mAMhI mAyAjALa re' ema jaga phera karavAthI barAbara laya Ave che "rAma rAjA rAma pajA, rAma zeTha rAhukAra he" - e cAlu laya ene barAbara baMdha bese che Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTakanA artha ekatvabhAvanA 1. vinaya ! tu vastuonA vAstavika svarUpa kharAkhara ciMtavane A duniyAmA kAI ( paNa prANI)nI peAtAnI keAI cIja che? enuM pAMtAnu kAI che? ane AvI buddhi jenA hRdayamA thaI Ave tene keAI jAtanA du.khA ke pApA prakaTa thAya kharAM? A sa sArI-zarIradhArI prANI ekaleA ( ja) utpanna thAya che, e ekaleA ja maraNa pAme che; e ekalA ja karmane bAMdhe che-ekaThAM kare che (ane tevIja rIte) te ekalA ja ( enA-karmAMnA ) phAne pAme che 11; 77 - 6 3. judA judA prakAranI mamatAethI bhAre thayelA prANIne jeTale jeTalepara ( vastuonA ) parigraha hAya che teTaleA dariyAmA mUkelA vahANunI ghaTanA pramANe te nIceA "jAya che '' 2. 4. - 2. nIceA paDe che. ki che? ane dArUnA ghenanI laheramA paDelA' mANasa'peAtAnA kudaratI svabhAva cheDI daIne vIsarI jaine jamIna para ALeATIne vicitra ceSTA cALAe kare che te jue e parabhAvanI ghaTanAthI paDe che, leTe che ane agAsA khAca che. ( prANI pazu parabhAva - ghaTanAne plaine pAtane pAme che, rakhaDapATe caDhe che ane taddana zUnya..manane-vicAra vagaranA thaI jAya che.) je bIjA padArtho sAthe meLavaNI karavAmA Avela sAnAnI kevI dazA thAya. te jyAre taddana cAkhkhu hAya tyAre tenu rUpa 'kevu hAya che e te tamArA jevAnA jANavAmA che ja, eja pramANe AtmA jyAre karmane vaza paDe che tyAre tenAM aneka prakAranAM rUpA thAya che, paNa jyAre e mahAprabhu kama-maLa-rahita heAya che tyAre e zuddha ;kAcana - seAnA jevA prakAza kare che ! k 1 IFF "", **T ta 7. te paramezvara (paramAtmA) sadA zAzvata ane jJAna, darzana, cAritranA paryAyathI parivRta ( gherAyelA ) che ane te eka ja che. evA paramAtmA ( mArA ) anubhava-maMdiramA rame maneAhara samatA-sudhAnA rasa je tArAmA acAnaka jAgI UThayo che tene jarA kSaNekavAra (gheADA vakhata-ADI miniTa) atyata AnadapUrvaka cAkhI jo, ( jethI ) he vinaya 1 viSayathI ati AgaLa vadhI gayela (viSayAtIta) sukhanA rasamA tane saTTAne mATe AnaH-prema jAge! ane vadhA }* Smer Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatvabhAvanI 136 nATa 1 nijham potAnI, e ya ne lAge che Turita pApa, du kha 3rati UThe, thAya, prakaTe 2 tanumAna zarIradhArI apekSita vacana che (vivecana juo) da# eka ja khAya che, bhogave che 3 cAvAna jeTalo vIvA bhAravALo yukti ghaTanA, pramANe tAvaH teTale maDhI aSa. te nIce 4 maDhita dArUnI laheramA rAjI thayelo trizuLa chupAvIne, gumAvIne tati -lepa (1) dAphaDIo paDe che, (2) prANune adha pAta thAya che vihuti -leba (1) dADIo leTe che, (2) prANa bhavobhavamA ' loTo jAya che * kR ti -lepa (1) dArUDIo bagAsA khAya che, (2) prANI zUnya manano thaI jAya che 5 mitti bheLaseLa karelu. prathama mATI sAthe maLelu, pachI trAbu Adi dhAtu nAkheluM zat (ahI) virUpa , paNa levara enA cekhA rUpamAM varmamAhite A satisamIno prayoga che gva paryAya, prakAra avinazvara zAzvata 8 vara manohara, madhura samRta (rAgane harI le tevuM) amRtasudhA hita AvirbhAvane pAmela, jAgRta thayela lAm jarA vakhata ene sabadha "mA " sAthe che. mAthAya che eTale jarA cAkha, jarA cATI je muddA navIna prAptina) utsAhaAna dapUrvaka viSayAtIta viSayathI AgaLa vadhelu, viSayasukhathI vadhAre ene bhUlAvI de tevuM rati prIti 34tu vRddhi pAme, jAge, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricaya ekavabhAvanA ( 1.) bhAvanAnI vicAraNAne age eka hakIkta zarUAtamAM cAkhI karavI ucita jaNAya cheemAM punarAvartana jarUra AvavAnuM ja che. enuM kAraNa e che ke e pratyeka bhAvanAno viSaya paraspara bhinnabhinna che. anityabhAvanAnA vicAre saMsArabhAvanAmAM jarUra Ave, kAraNa ke anityabhAvanAmAM sAsArika sa ba dho ane vastunI ja anityatA batAvavAnI hoya che. e ja pramANe ekatva ane anyatvabhAvanA AtmAne ane eka ja jAtane paNa sahaja taphAvatavALA prasa ga vyakta karanAra che. A bhAvanAmAM AtmAnI ekatA bhAvavAnI che, kAraNa ke tenA sivAya sarva sa ba che ane vastuo anya che. te ja AtmAne padArthonuM anityapazu ciMtavavAnuM che. A rIte vicAra ane vipayAnuM punarAvartana anivArya che. banatA sudhI te dUra karavA prayatna thayo che, chatAM vairAgya, upadeza ane Ayurveda (davA-upacAra)mAM punarAvartana depa gaNAte nathI e khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che. ekavabhAvanAmAM kedastha vicAra e che ke A prANI AtmAnI najare eklo ja che, svataMtra che, ekalo Avyo che ane ekalo javAne che ane pitAnA kRtyone svata tra kartA, hartA ane bhakatA che. e bhAvanAne aMge prApta thatI vicAraNAmAM have UtarI jaIe setu tyAre khANamAM hoya che tyAre te mATI sAthe maLeluM hoya che, tAM te vakhate paNa enAmAM zuddha kAcanatva te jarUra raheluM che ane chatA e sthitimAM koI ene jue te e setu che ema mAnavAnI paNa nA pADe. AtmAnI paNa e ja dazA che. enI zuddha karelI-thayelI dazAmA e kacarA-mela vagarano che, te taddana zuddha che ane aneka viziSTa guNothI bharelo che. jema senAnu kacanatva khANamAM hoya tyAre mATIthI gherAI gayeluM hoya che tema chatAM te tenAmAM che, tevI ja rIte AtmA game teTalo kharaDAyelo hoya chatA te vakhate paNa tenA ataramA-tenAmAM zuddha AtmabhAva jarUra rahe che te khAsa lakSyamAM rAkhavAnI jarUra che AtmA zarIrathI bhinna che te to sAbita karavAnI jarUra rahetI nathI mRta dehamAM pAce Idri hoya chatA te taddana hAlyA cAlyA vagara paDI rahe che, ene je aMdarathI calAvanAra hato te nIkaLI gayo che "A mAru zarIra che" ema kahevAthI zarIra zeya thAya che ane ya karatA jJAtA jude hovo ja joIe jJAtA ane geya kadI eka hoI zakatA nathI. A AtmA saMsAramAM rahI sArA-kharAba karmo kare che, tenA sa sTAre pitAnI AsapAsa ekaThA karato jAya che. tene karma kahevAmA Ave che e karmathI AvRta hoya tyAre senA ane mATInA saMbadha je tene saba dha thaI jAya che. ahI yAda rAkhavAnI be hakIkta che enuM ane Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatvabhAvanA 135 mATI khudA heAvA chatA ane sAthe hAya tyAre virUpa AkAra seAnAne jarUra maLe che, e eka vAta thaI ane bIjI vAta e che ke te vakhate paNa sattAgate seAnAmA seAnApaNu jarUra che, e seAnApaNu prakaTa karavAnA sarvAM prayAsa che. AtmA mATe paNa tema ja che. e AtmasvarUpa prApta thAya eTale AtmAnI mithyA vAsanAe jAya che, rakhaDapaTTA jAya che, upAdhio jAya che ane e saccidAnada svarUpe zuddha kAcana jevA prakaTa thAya che. A ekatvabhAvanAmA ApaNe AtmAne A banne prakAranI paristhitimA jozu ane tenA sAcA AkAra kaceA che? tenuM sAcu sthAna kyA che? ane atyAre tenI kevI vikRta dazA thaI gaI che?--e vAta khatAvIne enI sAcI sthiti prApta karavA tarapha paNa ADakatarI rIte dhyAna" Apazu. * * AtmA kathI gherAI jAya che tyAre e bahu vicitra prakAranA AkArA dhAraNa kare che. sAtu khANamAthI nIkaLe tyAre joyuM hoya te e tadna mATI ja lAge, ene leAkabhASAmA ' tejamaturI 'kahe che. te vakhate teA kAI kharo parIkSaka hAya te ja tene sAnu jANe, khAkI anya te ene mATI ja kahe AtmAnI paNa e ja dazA vate che e sasAramA bhaTakatA hAya ane navA navA veza dhAraNa karatA heAya tyAre e anata guNAne dhaNI haze ema teA mAtra parIkSaka hAya te ja kahI zake che. khAkI sAmAnya rIte te tenI evI dazA thaI gaI haiAya che ke keTalAka tA enA guNAnI vAta te zuM, paNa enu' Atmatva ' paNa svIkAravA nA pADe che. halakI vastunA sa kha dha ja AveA heAya che e enA sasa mA AvanArane evA teA pheravI nAkhe che ke enA mULa svarUpane paNa bhulAvI de che ane enu vyaktitva lagabhaga khalAsa karI nAkhe che. pRthvI vageremAM joI lyeA paNa e sarvanI vacce AtmA atyAre AvI paDelA che enA asala svarUpe enAmA je guNA hAya che te ene mULa svabhAva che (sAnusA Tacanu hAya tyAre enAmAM suvarNatva, pILA 2ga, mRdutA, svacchatA, prakAzamayatA, ciTatA vagere hAya che) e jyAre paravastu sAthe maLelA hAya tyAre enA aneka vikArI prAdurbhAvA thAya che, tene ' vibhAve 'kahevAmA Ave che AtmAnA sahabhAvI dharmAM, enI sAthe hamezA rahenArA hAya che tene 'guNu' kahevAmA Ave che ane paravastunA sa kha dhathI enA vikAravALA AvirbhAvA thAya che, tene paryAya kahevAmAM Ave che. guNu krUratA nathI, paNa dakhAI-AvarAI-kacarAI jAya che, paraMtu enAmA prakaTa thavAnI bhAre sattA che. paryAya nira tara pharyA ja kare che ane prAdurbhAvane mATe paravastuobahAranI vastue upara AdhAra rAkhe che * guNu ane paryAyanI A hakIkta dhyAnamA raheze teA AkhA sasAranA gUMcavAI jatA koyaDA ekdama khullA thaI jaze. ana ta zaktivALA sihathI vadhAre sAmarthyavALA AtmA atyAre pAjarAmA paDI gayA che ane tethI tenI zakti sarva kuMThita thaI gaI che, paNa A dara zakti bharelI che ene enI zaktinu bhAna thavu joI e ane e zakti prakaTa karavAnA rastA 1 tejamaturI e eka jAtanI mATI che, tenu amuka prayAga vaDaeN suvarNa banI zake che, : Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zAMtamughArasa che, e ene jaNAvavuM joIe. vikRta dazAmA te te taddana parAdhIna thaI gayA che ane janmathI pAjare paDele hovAne kAraNe eNe AkAzanI svataMtra havA pAMjare paDelA paMkhInI peThe khAdhI nathI. A sarva batAvavA mATe ekatvabhAvanA che. e bhAvanA vicAtA e potAnuM mULa svarUpa oLakhI jAya to pachI ene prApta karavAnA mArgo e pote zodhI zake tema che. ApaNe A ekavabhAva vicArIe. vicAranAra e pote che, paNa enI dazA ghaNe aMze parAdhIna thayelI che. eNe dArU pIdho che athavA ene keAIe dArU pAye che AvI gUMcavaNavALI sthitimAM e mULa svarUpe koNa che ane AjubAju niMdaNa (nakAmA cheDavA) keTaluM vyApI gayu che ane enA para kacaro keTalo caDhI gayo che te sarvanuM kAIka pRthakakaraNa ane banatu paryAlacana karIe. mULa svarUpe joIe to pratyeka AtmAM ekasarakhA che e taddana svataMtra svAdhIna vyakti che. anubhava karavAthI, vicAra karavAthI, carcA karavAthI ane ene barAbara samajavAthI e tadana svata tra vyakti che ema jaNAI Ave tema che. pratyeka AtmAnuM vyaktitva khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM che enI mULa ke vikAravALI dazAmA tenuM vyaktitva kadI jatu rahetu nathI ane kSamA sarva karmathI vimukta thaI jAya tyA paNa e vyaktitva rahe che. tethI AtmA eka ja che ema bhAra mUkIne atra kahevAmAM AvyuM che ane te pratyeka AtmAne lAgu paDe che AkhA vizvane eka AtmA che e vAta nyAyanI kaI paNa keTithI badhabesatI nathI, para tu e bAbatamAM carcA karavA jatA viSayAtara thaI jAya tethI vatsvarUpa batAvI AgaLa vadhIe. , e AtmA pote ja bhagavAna che-prabhu che-mAlika che-sarvasattAdhikArI che ane taddana svAdhIna che enI vikRta dazAmA e potAnAM karmone karanAra ane tene jotA heIne te kula mAlika che ane enI mULa dazAmAM ana ta guNone adhikArI hAI AdarzanI najare prabhu che, mA zabdanA aneka artha che paNa TUMkAmAM kahIe to e sarvazaktimAna che. e AtmA jJAnadarzananA taragomAM vilAsa karanAra che. jJAna eTale vastuno vizeSa bodha darzana eTale sAmAnya baMdha A mANasa che ema bodha thAya-jaNAya te darzana kahevAya. te devadatta che, amuka nagarane rahenAra che vagere vizeSa bedha thAya te jJAna kahevAya che A jJAna ane darzana AtmAnA mULa guNe che, enA sahabhAvI dharmo che mAtra enI para AvaraNa AvI gayela hAI eno begha ocho thayela che. dIvA pharatu kapaDu rAkhIe to prakAza ocho thAya, paNa aMdara prakAza to che ja e rIte jJAna-dana a dara mULa svabhAve enAmAM bharelA che ane enA taragomAM vikAsa karavo eTale ke dekhavuM ane jANavu e eno khAsa guNa che, e enuM lakSaNa che ane sarvakALe sarvadA e enI sAthe rahenAra dharma heI e enA taragamAM sarvadA e cho-vadhato mhAlato ja hoya che. 1 nA A karatAM paNa avyakta bodha thAya che Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavabhAvanA 137 * Ave! AtmA che e ekaleA ja che. (vyaktitvavALeA che.) e peAtAnI jAtanA mAlika che ane e jJAnadarzananA tarageAmAM vihAra karanArA che. enI asala sthitimA e sa vastu, sarva bhAve! ane sarva hakIkatane dekhanAra ane jANunAra che. AtmA enA asala svarUpamA Ave che bhagavAna e pote che, e vAta khAsa vicAravA jevI che ene potAnI sAcI sthiti hajI prApta karavAnI che, paNa e enI potAnI sthiti heAI je jenu hAya athavA prayAsasiddha hoya te tevu ja kahevAya e apekSAe ene potAne ja bhagavAna kahevAmA AvyA che. e enu bhagavAnapaNu enA dhyAnamA rahe te khAtara te keAi bhagavAnane Adarza tarIke namatA hAya te tene A enA prayAsaprAptavya mULa guNa sAthe vizadha AvatA nathI vAta e che ke e pote ja bhagavAna che ane mahenana kare te pUjya (bhagavAna) thaI zake tema che. tyAre atyAre te e ragaDhALAya chaeN rakhaDe che. cakkaramAM paDI gayela che ane kayAne kayA UMDA UtarI gayA che e sarva zu ? ane ene khulAseA zeA ? enA javAkha ApatA sujJa vicArako kahe che ke nAna--dananA taragamAM vilAsa kagnAra AtmAne teA jJAna-darzananI ja vAtA hAya, tene badale atyAre zu thaI gayu che? ' ApaNe sa sArabhAvanAmA aneka prasage! joyA te pramANe A prANI aneka nATakA karyA ja kare che. je jelamA paricayanA A akSarA lakhAyA che tyA AkhA ilAkAnA bhayaMkara gunhegArAne rAkhavAmA Ave che. 25 varSa temaja 18 varSanI kedavALA, pAMca sAta vakhata jelamA AvelA aneka che ane jo ke amane temanAthI alaga rAkhavAmAM Avela che chatAM, temanI je vAteA sIdhI ke ADakatarI rIte prasageApAtta jANI te parathI manuSyA keTalA pApamAM UtarI jAya che teno khyAla AvyA khUna, chetarapiMDI, khaLAtkAra, vizvAsaghAta, cArI ane tevA bIjA aneka gunhA karAya che ane te karanArane paNa AtmA che ! } ' tene AtmA - te pratyekanA AtmA zuddha svarUpe upara vaNuM byA tevA che. tyAre A sa ramatA dekhAya che te zI? AvI kayAthI enA javAba eka ja che ane te ceAthI tathA pAcamI bhAvanAmAthI zeAdhI levAnA che. AtmA pAte tA ekaleA ja che, eka ja che, jJAna~ darzananA taragamAM ramanAra che, ane jAte pote prabhu che, mahAn chaeN, saccidAna dasvarUpa che taduparAta je sarva dekhAya che, je AkhI ramata ma DAyelI che ane jenA kha dhanathI kha dhAI AkhI ramata mADelI dekhAya che te khAlI mamatva che, khATI mamatA che, vinA kAraNa chAtI upara dhaLagADela paththara jevI e vAta che sacetata-acetana kula padArtho ane bhAvA AMtmA sivAyanA heAI te mamatAmAthI jAge che - e sanI pAchaLa mamatA beThelI che mamatva khAlI panAthI utpanna thAya e sarvane preranArI e ja rAkSasI che. e sa prANIne potAne vaza, pharI le che ane vaza pharIne 18 ane che, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zAMtasudhArasa na aTatAM AtmAne AkuLavyAkuLa karI mUke che, mhAvo banAvI de che, lagabhaga gADA je banAvI de che kalpanA keTaluM kAma kare che te jANavA jevuM che. ApaNA nehIone patra na Ave tyAM keTalI kalpanA UbhI karI daIe chIe ? kalpanAnA citrono anubhava jelamAM khUba thAya che, kAraNa ke B kalAsamAM eka mahine eka patra ahI maLe che. vAta e che ke ApaNe kalpanA karI Akho sasAra Ubho karIe chIe ane pachI temA gRcavAI-aTavAI jaIe chIe ane e ja mamatA AtmAne taddana nhAvaro banAvI mUke che e (AtmA) pachI zuM kare che ane zAne sAru kare che e sarva vIsarI jAya che ane nakAmA ATA mAre che, artha vagaranI khaTapaTa kare che, pariNAma vagaranI dara dezIo kare che ane ThekANA vagaranI janAo ghaDe che, duniyAmA vahevAra ke DahApaNavALe gaNAvA mATe kheTu DoLANa kare che ene mAharAjA sAthe e te saMbadha ba dhAI gayo che ke te potAnuM na hoya tene pitAnuM mAnI, anityamA nityapaNAnI buddhi karI pAsA khelyo jAya che. jIte to vadhata jAya che ane hAre te bevaDu khele che ane ema ne ema taNAto ja jAya che. jene vedAtIo "mAyAvAda" kahe che te mAnyatAthI UbhI karela sRSTi che e mAyA e ja mamatA che ema eka rIte kahI zakAya mamatA e karmajanya, vikRta, adha pAta karanArI AtmAnI vikAradazAmAM parabhAva sAthenA sa ba dhane laIne thayelI dazA che ane ene barAbara oLakhatA AtmAnI vibhAvadazA ane tyAnA tenA dazya barAbara dekhAya tema che. e AvI mamatAne laIne kalpanAo kare che ane nakAme AkuLavyAkuLa thaI bhaTakyA kare che, kadI TharIne ThAma besato nathI e enI mULa dazA nathI, paNa khAlI mamatA che ane karmasaMbadhathI thayelI vikAradazA che. parAdhIna thayela, vyAkuLa thaI gayelA AtmAne A kalpanAthI UbhI karelI paristhiti ba dhanamA pADe che, paNa e eno mULa svabhAva nathI e karmanA saba dhathI pitAne bhUlI gayela che ane khoTA nAme oLakhAya che te kema thAya che te juo. ( 2 ) AtmA kharekhara atyAre kalpanAnI jALamAM gUMcavAI gayA che, ene mahArAjAe evo te nazo karAvyuM che ke e rAgane vaza paDI pAce IdriyonA viSaye tarapha DhaLI jAya che, e potAnuM prabhutva vIsarI jAya che ane parabhAvamAM paDI jaI potAnI jAtane I bese che athavA gU cavI nAkhe che. AtmAthI vyatirikta sarva parabhAva che, chatAM A prANI zarIrane, gharane, putra-strI vagere sa ba dhIne, kAmadha dhAne pitAnA mAne che, IdriyanA bhego bhegavavA e potAne vilAsa mAne che, parigraha ekaThe karo e potAnI hakIkata mAne che, abhimAna karavAmAM svamAna samaje che, krodha karavAmAM gRhasthAI gaNe che, kapaTa--da bha karavAmAM cAturya mAne che, ThaThThAmazkarI karavAmAM Anada mAne che ane evI rIte e aneka prakAranA parabhAvamAM lalacAI jAya che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatvabhAvanI - 13 A parabhAvanI lAlasA-pRhA eTalI AkarI hoya che ke emAM prANI lapasI paDe che ane tene laIne potAnI vastu kaI che tenuM jJAna visArI mahA ajJAnadazAne pAmI na karavAnuM karI bese che, na bolavAnuM bole che ane na vicAravAnuM vicAre che. AvI sthitimAM ajJAnadazAmAM paDelo te jANakAra chatA abudha-mUkha banela parabhAvadazAmAM AthaDate AtmA viSayanA AvezamA pArakI vastumAM potApaNAno - te vastu Adi potAnI havAne - Aropa kare che ane pachI tenI sAthe evo otaprota thaI jAya che ke jethI te parasvatumaya ja hoya tevo dekhAya che. enA zarIra sAthene sa ba dha ane enAM sukhadu kha vakhate tenAM manamAM thatI sthiti, e parabhAvamA keTalA ramaNa kare che te batAvI Ape che. A sava bAbata paravastumAM pitApaNAnI kalpanAthI utpanna thAya che ane e mamatvabuddhithI utpanna karelI kalpanA sivAya bIju kAI nathI. AnI AkhI mAnyatA taddana khoTA pAyA para -paravazatAthI thayelI che ane tevI kalpanA tene hovAthI te kharekhara abudha ja che ene AtmabhAna nathI tethI te game teTaluM jANato hoya to paNa ajJaja che ( 3) duniyAdArI samajanAra samaju mANasa pArakI strIne ane te potAnI che evo vicAra kare te paNa vipatti mATe thAya che. parastrI sAtheno sabaMdha to aneka upAdhi lAve che, enA pati ke anya sagAo sAthe vaira thAya che ane rAjyadaMDa-sajA thAya che. paNa AvA prakArane vicAra karavo e paNa aneka prakAranI ApattionuM kAraNa bane che. parastrInA vicAramAM paDyo eTale ene mananI zAMti rahetI nathI, ene aneka kAvAdAvA karavA paDe che ane pachI mAnasika pApanI hada rahetI nathI. paradAdAla paTa mANasanuM mana sthira rahetuM nathI, enI eka paNa cojanA sAgopAMga hotI nathI ane pAra UtaravAnA mArgethI e bhraSTa thaI jAya cheeka Apatti aneka upAdhione prAdubhava kare che ane prANune enI bhUmikA parathI nIce utArI mUkI ene bhraSTa kare che gagA svargathI bhraSTa thaI pachI keTalI nIce UtarI enuM daSTAta jANItuM che (e sa ba dhamAM bhatRharine zloka jANIto che.) AvI rIte parabhAvamA mamatva karavu-paravastune potAnI mAnavI, parabhAvamA svAtmabuddhi karavI e aneka prakAranI pIDA ane bhayane prApta karI Ape che. jyAM potAnuM kAMI nathI, rahevAnuM nathI, sAthe AvavAnuM nathI, tene potAnA mAnI tenI khAtara mamatvabuddhie adha pAta thAya tyAre pachI tenA pariNAme jarUra cAkhavA paDe temA kAInavAI jevuM nathI. A Akho saMsAra mamatva upara ma DAryo che ane e mamatva paravastuomAM che eTale e saba dha aneka prakAranI pIDAnuM kAraNa thAya te tenuM anivArya pariNAma che ane jene mATe te pachI savAla je ze rahe? eka vastu prApta karavA prANI dariyApAra jAya che, mUkhanI khuzAmata kare che, sAcu -ATu kare che ane pachI pariNAme kevA kevA du kha sahe che te have navu jaNAvavAnuM rahetuM nathI. ane bhaya te parabhAvamA bharelo ja che eka vastu levA jatA ane Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zAMtasudhArasa pachI ene mATe yojanAo ghaDatA ane teno amala karatA prANI keTalA paravaza banI jAya che ane kevA jokhama kheDe che te dararAjanA anubhavane viSaya che AvI rIte mamatvabhAva vividha prakAranI pIDA ane dukha karanAra ane tene vahoranAra-lAvI ApanAra hoI parabhAvane barAbara oLakhavAnI jarUra che AtmAne enA mULa svarUpa enI sAthe koI levA devA nathI e to pArakAne vaza paDI potAnI jAtane bhUlI jaI nakAme phasAya che ane hAthe karIne upAdhi ane bhayane notara Ape che. parabhAvaramaNatAnI A sthiti che! ane A prANI atyAre te tene AMgaNe Ubho che ane temA e lubdha thaI gaye che ke e potAnI jAtane oLakhe che ke nahi e paNa vivAdagrasta savAla thaI paDela che. samaju hovA chatA AvI rIte parabhAvamAM ramaNa karavAnI Teva paDI gayelA ane e rIte mArgabhraSTa thayelA AtmAne have jarA premapUrvaka samajAve che, tenI pAse khoLo pAtharI tene mArga para AvavA vijJapti kare che. A vijJapti karanAra koNa ? ane tenI pAse kare che?--e zodhI kADhavAmAM Ave to AtmAno ekatvabhAva samajAya e kArya ApaNe vicArakanI buddhi-zakti para choDathuM (aa 4.) atyAre te cetana tane ghaNI sagavaDo maLI che manuSyabhava atyaMta muzkelIo maLe che te te jANItI vAta che, paNuM Atmasanmukha buddhi, sadvicArasAmagrI, zuddha-sAcA tatvanI oLakhANa vagere sagavaDa maLavI te to tethI paNa vadhAre muzkela che. naragI zarIra, rItasaranI dhanasa patti, vaDIlavarganI zirachatratA, putronI vipulatA, abhyAsanI sagavaDa, pRthakkaraNa karavAnI samucita AvaData vagere vagere aneka sagavaDe tane maLI che. khAsa karIne vastasvarUpane batAve tevA tatvajJAnamAM ca cupraveza karavAne sagavaDa paNa tane maLI che. te gurucaraNa sevyAM che ? tane vaDIlo AtmasAdhana karI levA satata upadeza ApI rahyA cheA sarva sagavaDo maLI che to tene barAbara lAbha le Ama hatAza thaIne beTA DeLANo zA mATe karI rahyo che? tArI vicAraNA anya mATe che ke tAre mATe che ? upara uparanI vAto che ke hRdayane sparzelI kartavyaparAyaNa mAnyatA che? Ano vicAra kara ane kAIka vyavahAru pariNAma batAva. je! tArI AsapAsa parabhAva ramaNatAno kALo paDado pharI vaLyo che, e paDadAe tane gherI lIdho che ane tu kharekhara tene vaza paDI gayo che A paDadAne cIrI nAkha. A parabhAvaramaNatAne phekI de, A parabhAvarUpa jhambAne dUra kara. atyAre tu jemAM rAcI rahyo che, jemAM ja mANe che, jenI khAtara mU jhAya che te sarva parabhAva che te sarvane atyAre jarA choDI de. kRpA karIne e bAhyabhAva, bahirAtmabhAvane dUra karI ane e tArA nathI, ene tArI sAthe cirakALa saMbadha nathI, enAthI tane keAI jAtano lAbha nathI ema barAbara mAna ane mAnyatA pramANe kAma kara atyAre karmapariNAma-rAjA tArA upara prasanna thaye che ane tene khUba anukULa sagomAM mUkyo che te takano pUrato lAbha le ane A parabhAvanA vilAsane choDI de. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavabhAvane 14. chevaTe thoDA vakhata mATe to parAvaramaNatAne dUra kara, jethI A manuSyabhavamA cadananA vRkSamAMthI nIkaLatA zItaLa pavananI laharIno rasa tane jarA spaze e cadanavRkSa te AmavicAra che AtmavicAramAM prANa paDe tyAre ene evI zAti thaI jAya che ke jevI zAti sukhaDanA vRkSone sparza karIne vahetA pavananI zItaLa laharInA sparza vakhate thAya che mamatva ke parabhAvanI ramaNatA garamI lAve che. tame phodha ke lobha karI juo, Akha lAla thaI jaze, chAtI thaDaka thaDaka thaze jyAre AtmavicAraNA thaze tyAre aMdara ane bahAra sAcI zAti jAmaze, upara jaNAvI tevI zAti thaze. himAlaya parvata para cadananA jhADa parathI pavananI je zItaLa lahera Ave che enuM varNana karavuM azakya che mAthu du:khe to ca dananA jarA lepathI zAti thAya che to pachI jyA cadananA moTA jhADone spazI pavananA tara go Ave teno sparza kevo sudara hoya tenI sAdhAraNa kalpanA karavI hoya to pArasInI agiyArI najIka sukhaDanI dukAna pAsethI jarA pasAra thaI javu. A bhavya zAti tane jarA sparzI jAya-eka kSaNavAra paNa tane maLI jAya eTaluM eka vAra hAla thavA de. eka kSaNavAranI A mAgaNI hetusaranI che eka vAra A AtmavicAranA rasano zokha Ane lAge to pachI ene kAI kahevAnI jarUra paDe tema nathI. jema dArUne zekhIna pIThuM jodhI kADhe che ane kIDI mIThAI zodhI kADhe che tema e cadananI suga dhImA rasa paDayA pachI jyAthI te maLaze tyAthI zeAdhI kADhaze, zodhavAnA mArgo meLavaze ane meLavIne game te agavaDe tyAM pahoMcaze AtmavicAraNAmAM AtmAnuM asa gIpaNu , jJAna-darzana-cAritramaya paNa,ekatva, avinAziva vagere Atmika sarva bAbatono samAveza thAya che ane AnuSagika bAbata tarIke anAma vastu-parabhAvonI vicAraNA thAya che - prathamanI upAdeyarUpe ane bIjInI heyarUpe thAya che. paNa eka vAra cetanane bhAvI jue, enAmAM UtarI jAo, enAmAM tanmaya thaI jAo, a dara UtarI jAo, enuM ja citavana kare che jANe ApaNe sarvathI asa ga-alipta hoI dUra athavA upara khaDA chIe ane A tamAse jaIe chIe evo anubhava kare, khUba majA Avaze, pUrve kadI nahi anubhavela zAti thaze ane A daravAtanI Urmio adara UchaLaze e rasa kSaNavAra anubhavAze, jarA spazIne cAlyo jaze to paNa jIvana dhanya thaI jaze ane pachI zuM karavuM te atre jaNAvavAnI jarUra nathI tamAre cetanarAma tene zodhI leze ane tene prayAsa haze to te tene maLI Avaze eka vAta dhyAnamAM rAkhaze ke Avo avasara pharI pharIne vAra vAra nahi maLe. atyAre maLelI anukULatAe bahu bhAre che ane megherA mUlyanI che, enu evu mUlya ApavAnI tamArI pAse tAkAta sarvadA hotI nathI, rahetI nathI, e khAsa dhyAnamAM rAkhaze. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zAMtasudhArasa (5) eTalA mATe he cetana ! tu sarva ALapaMpALa mUkI de, tArA nijasvabhAvamAM magna thaI jA ane tArI enA, jenuM varNana nIcenA aSTakamA karavAmAM Avaze tenI bhAvanA kara, tene vAravAra vicAra karI ane te vicAraNAmAM tanmaya thaI jA. e ektAne vicAra samatA sAthe kara. samatA vagaranI ekatA to tane mUjhavI nAkhaze, tane gabharAvI mUkaze, tane bApaDa-bicAro banAvI deze samatA eTale samabhAva, akha Da zAti, AtmasvarUpa sAthe ekarUpatulyatA vinayavijaya upAdhyAye ArAdhanAnA ratavanamAM kahyuM che ke - samatA viNa je anusare, prANI puNyanA kAma; chAra upara te lIpaNuM, jhAMkhara citrAma dhana dhana te dina mAhare, ' jamIna kacarAvALI hoya tene sApha karyA vagara, bhUmikAnI zuddhi karyA vagara gAra karavAmAM Ave athavA bAvA vaLagela kAbaracItarI bhIMtane sApha karyA vagara te para citrAmaNa karavAmAM Ave to te sarve nakAmuM thAya che, tema samatA vagara karela sarva karaNI ke vicAraNA nirarthaka thAya che mananI zAti, vAtAvaraNamAM zAti, ataranI vizuddhi e ekavabhAvanAnI vicAraNane age khAsa jarUrI che. evI rIte samatApUrvaka ekatvabhAvanA bhAva eTale tane paramAnadapadanI saMpatti jarUra maLaze. tu ceDA vakhatanI sapattinA keDa have choDI de ane A paramAnapadanA Anadane meLava e te utkRSTa AnaMda che, niravadhi Anada che, anicca Anada che, akSaya Anada che, amizra Anada che nIcenI vArtA vicAra. - aDhaLaka lakamIno svAmI, sekaDo gAmano rAjA nami Aje herAna thaI gayo che enA zarIramAM dohavA upaDyA che. AkhA zarIramAthI agArA UThe che. jANe mahAbhayakara agninI vacce beThe hoya tema Akhu zarIra baLu baLuM thaI rahyuM che ene pathArImA cena paDatu nathI. jamaNethI DAbe paDakhe ane DAbethI jamaNe paDakhe pachADA mAre che ane hAya-baLatarA kare che !! . te rAjAne pAse strIo che. rAjAnA ugra dAhavarane zAMta karavA tatpara che. sarva strIo sukhaDanA kaTakAo laI tene ghasavA lAgI gaI che pAcase strIonA saubhAgyane AdhAra A eka jIva para hato khUba prayatna karI jorathI sarva kAma karavA lAgI gaI ane jema bane tema jaldI bAvanAca dananA kacoLA bharI patinA zarIra para lagADavAnI ThavaNa karavA Atura banI paNa rAjAnI pIDA AkarI hatI, bAvanAdananA vilepanathI te zamI nahi tene dAha vaghate je cAlyo ane garamI vadhatI ja gaI - mAdA mANasane jarA avAja thAya te paNa ka TALo Ave che. pAcase strIo eka sAthe bAvanAcaMdana ghase tyAre tenA hAthanAM ka kaNo (baloyA, cUDIo ke bagaDIo) keTalo avAja kare? ane temAM vaLI mAravADane pradeza eTale cuDA meTA hoya, ene avAja rAjAne asahya Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavabhAvanA 143 thaI paDyo. dAhanI baLatarAmAM avAjanA dhamadhamATe vadhAro karyo dAhanI baphamamAM namirAjAe bUma mArI "A avAja baMdha karo mAru mAthu pharI jAya che. A sarva ghoghATa za?" strIo catura hatI temaNe vadhArAnA cUDA utArI mAtra eka saubhAgya-kaMkaNa rAkhyuM. pAchI pharI ca dana ghasavA lAgI gaI namirAjA be miniTamAM pAchA bolyA "avAja kema baMdha thaye?" vRddha vaidyarAje javAba Apyo "ApanI pAMcase strIo A5ne lepa karavA mATe bAvanAcadana ghasatI hatI teno e avAja hatuM." namirAjA-"tyAre zuM ghasatI ba dha paDI gaI?" vaidyarAja-"nA mahArAja ! te ghase che, paNa temaNe kakaNo sarva kADhI dUra mUkyA che mAtra eka saubhAgyasUcaka kaMkaNa ja dareke rAkhyuM che tethI avAja thato nathI " " . ( ' namirAjA-"aho ! tyAre anekano ja avAja che, ekamAM ja kharI zAMti che. mArA mAthA uparathI atyAre moTo bojo Utarato jaNAya che, te eka ka kaNane ja AbhArI che. tyAre majA to kharI "eka mA ja che. vadhAre thAya tyA to khaDakhaDATa jaNAya che, tyAre A ekamAM to AnaMda che. che Ama bolatA bolatA ene ekatAnuM bhAna thayu. thatAMnI sAthe e Ubhe thaye pote ekale che, ekalo AvyA che ane eklo javAno che je khaDakhaDATamAM pote paDyo che te anekane laIne ja che. A vicAramAM ene dAha cAlyo gayo e vicAranI a dara UtarI gaye. samajyA tevA ja rAjezrI UThayA ane UThIne muni pASTra dhAraNa karI ekatAne anubhava karavA lAgyA. rAjya , cheDathu, vaibhava choDyA, alakA choDyA, strIo cheDI ane ane sarva choDI ektAmAM lIna thaI ate paramAnadasa padane pAmyA e pratyekabuddha thayAa ne "rAjaSi kahevAyA. anityabhAvanAmAM karaka nu daSTAMta Avyu hatu tevA A bIjA pratyekabuddha thayA vicArakanI A dazA hoya. e rAjya bhagave, pAcase strIo sAthe vilAsa kare, paNa sAcI vAta samaje eTale cAlI nIkaLe. pachI dhanAnI jema kheLabhareluM zarIra hoya to paNa zu ? ane cilAtIputranI peThe hAthamAM manuSyanA mAthAnI parI hoya te ce zuM? e te tajavI tyAre eka eka zu tajavI? zAlibhadrane dhane kahe ke "cAla! Ama vAte ye kAMI dahADo vaLe?" A dazA vicArakanI hoya. hAthamAM mAthAnI khoparI hoya paNa "upazama, viveka, so vara" eTalA zabdo sAbhaLe tyAM sthiti badalAI jAya che ane khUnI mANasa e ja bhavamAM mekSa sAdhe che e dazA vicArakanI hoya teTalA mATe je eka vAra samatApUrvaka kharo ekatvabhAva samajAya to pachI dazA pharatA ane paramAnaMdapada prApta karatA vakhata lAgatuM nathI. tyAre e ekatvabhAvanA kema bhAvavI tenuM svarUpa have ghaNuM sAkSepamA vicArI jaIe upodaghAtamAM ghaNI vAta thaI gaI che tethI aSTakamAM saMkSepa karI bAkInI vicAraNA vAcakanI vicArazakti para cheDavI ThIka lAge che Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatvabhAvanA : : geyASTaparicaya 1. khUba zAMtithI pUrNa zAMta vAtAvaraNamA gAvA yogya A aTaka che. enI TaLaka bahu suMdara che. vinaya ! cetana ! tu vastusvarUpane barAbara vicAra kara. upara uparanA khyAla paDatA mUkI vastunI AtararacanAnA mULa sudhI pahocI jA tane mAluma paDaze ke e vicAraNAmAM te kadI nahi kapela bhavya satya paDelA che, jeno sparza paNa tane zAta karI deze ane tArI AsapAsa zAtinuM sAmrAjya jamAvI deze A duniyAmAM tAru pIvAnuM zuM che? A sIdhe savAla che. teno huM vicAra kara. je tu tArA zarIrane tAru mAnato he to te tAru nathI te ApaNe joI gayA. nathI tAruM ghara, nathI tAga vADIvajIphA, nathI tArI strI, nathI tArA chokarA, nathI tArA dhaMdho nathI tArA mitro, nathI tArA sagA. keAI tAru che? hoya te kahe aneka jIve che temAM tArA ke? aneka cIjo che temA tArI kaI ? ane koNa konu ? A savAlano javAba ApIza eTale jaNAze ke A te phekaTanA phasAI maryA! * ATalo vicAra Ave eTale pachI ene koI jAtanuM dukha thAya kharuM ? athavA enAthI koI pApAcaNuM bane kharuM ? du kha kone lAge che jyAM kiM nija-potAnuM zuM ?--e savAla thaye eTale du kha zenu, ketu ane kene lAge ? Avo savAla jenA manamAM hRdayasparzI thAya tene pApa karavAnI buddhi kadI paNa thAya kharI? evA prANIne rAjamahela ke jagala sarakhu ja lAge ene mana jela ke mahela sarakhA ja dekhAya. ene ghanika ke nirdhana avasthA sarakhI lAge. ene mAna-apamAna sarva pArthiva lAge. ene abhimAna bacAnA khela lAge. ene AvI bhAvaceSTA bALakanA karelA zULanA ghara jevI lAge. TUMkamA, ene du kha ke kheda lAge nahi ane kadAca du kha bAhya najare dekhAya to tene te mojamA bhogavI le. tene paNa e mANe, temAM paNa Anada pAme ene pArthiva koI cIja asara na kare e to "nija ki"no ja vicAra kare ane e vicAraNA kutinA udayane dUra karavA mATe pUratI che evo savAla jenA manamA UThe tenI vicAraNA kevI hoya te juo - che. ra. A prANI ekalo utpanna thAya che. te jyAre janme che tyAre taddana eklo ja hoya che. tene jenA para meha heya tevA tenA strI-putrAdi tenI sAthe janmatA nathI. }} : ane jyAre yamarAja ne upADI jAya che tyAre e eklo ja jAya che . koI enI sAthe maratu nathI ane enI citAmAM ene badale anya keI sUtu nathI nAnapaNamAM karelI eka sakjhAyamAthI nIcenu pada yAda rahyuM che temAM lakhyuM hatu ke - "halI lege sagI aMganA, zerIe lagI sagI mAya; sIma lage sAjana bhale, pache huM ekalo jAya.' jIva ! vAruM chuM mArA vAlamA, Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavabhAvanA 145 te vakhate hasa ekalA kema jatA haze tenI je kalpanA karelI te atyAre yAda Ave che. ' zerI sudhI mA vaLAvavA Ave, smazAna sudhI sagAe Ave paNa pachI ? are ! have te samajyA ke emA pachIne savAla ja nathI huM sa tA cArane UDI gayA che! zu bhavya kalpanA che paNa vAta e che ke huMsa ate eklA UDI jAya che ane javAnA vAra, tArIkha ke muhUrtane jotA nathI. eka khIjI sajjhAya eka re divasa evA Avaze' emA karelu kalpanAsparzI vana paNu khALanajare khaDu thAya che emAnI 'ekharI hAMDalI enA kaeNnI' e vAkaya haju paNa karuNArasa utpanna kare che, kAMIka viSayAMtara thAya che vAta e che ke A prANI ekalA jAya che ApaNe ekalAne smazAnamA peADhatA joI AvyA chIe. ' ekalA ' javAnu che e vAtamA jarA paNa zaka paDatA nathI, chatA adara khAtarI te che ne ? kadAca ApaNA mATe duniyAneA krama-siddha niyama pharI jaze ema teA nathI lAgatu ne ? A prANI ekseA karma kare che ane enA phaLa pote ja bhAgave che te potAnI khAtara karma karatA hoya ke game tenI khAtara karatA hAya, paNa sArA ke mAThA AcaraNanA phaLeA teNe ekalAe ja bhogavavAnA che. dhanamA bhAga paDAvavA ghaNA Avaze, ujANI jamavA sekaDA Avaze, varagheADAmA sAjanamAjananI zeAbhAmA vadhAro karavA ghaNA Avaze, paNa vararAjA te mAnatA hai| ke tArI ramatamA ( tu ekalA ja che ane gharasa sAra tA tAre ja calAvavAnA che bhAga paDAvanArA tArA pApanA ke puNyanA bhAgIdAra thavAnuM kabUla karaze te tu bhUla khAya che. e te jenA paga para keza paDe tene ja tenI pIDA bhogavavAnI che. temA khIjA kAI bhAga paDAvavAnA nathI, ene age tAre khUba vicAra karavAnI jarUra che. eka viziSTa lekhaka kahe che ke jema vanane dAvAnaLa lAge tyAre pakSIe UDI jAya che tema dhananI vahecaNI vakhate tArA AzrayamAM rahenAra tArA chatranI prA sA karanAra paNu, jyAre tAre javAba ApavA paDaze tyAre pakSIonI jema nAsI jaze ane pachI tu keAInI AzA rAkhatA nahi' yAda rAkhaje ke nAnA--meATA, sArA kharAba tArAM sa kRtyone javAkha tAre ja ApaveA paDaze, mAthu nIcu karIne ApavA paDaze ane game ke na game paNu kharAkhara ApavA paDaze, tema ja te tAre ekalAe ja ApavA paDaze. vaLI khIju paNa yAda rAkhaje ke kapariNAma-rAjAne maMdire seA maNu telanA dIvA khaLe che. tyA jarA paNa pola cAlI jAya ke geATA vaLAya tevuM nathI tyA tAre ekalAe hAjara thaI sarva karmonA madale levAnA che, bhogavavAnA che ane saravaiyA tyA nIkaLavAnA che tArA khAtAnI atyAre khatavaNI cAle che. gabharAIza nahi, paNu vAta kharAkhara dhyAnamAM rAkhaje. tyA tAru khAtu alaga che ane jame tathA udhAra sanA phaLa tAre ekalAne ja bhogavavAnA che emA eka khAjumAthI bIjI bAju khAdabAkI thatI nathI ( khAtAnA A AkhA hisAkha kasAmrAjyanI paddhatine ala kArika bhASAmA khatAve che te khUba vicAravA ceAnya che) e sarva kaLA tAre ekalAe ja bhogavavAnA che e vAta atra khAsa prastuta che. A vicAraNA vicAravAnI che, 19 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zAMtasudhArasa 3. A prANI aneka prakAranI mamatAone tAbe thaI ne jeTalo parigraha vadhAre che, jeTalo mAladAra banato jAya che teTalo te bhAre thato jAya che ane vahANa ke sTImamAM jeTalo bhAra bhare teTalI te pANImAM UDI UtaratI jAya che te pramANe parigrahanA bhArathI te jeTalo ladAya che teTalo te UMDe Utarato jAya cheAmAM yAda rAkhavAnuM e che ke enI potAnI sTImara ja teTalI UDI Utare che bIjAnA vahANane enI asara nathI. jemAM bhAra bharavAmAM Ave te sTImara ja bhAranA pramANamAM teTalI pANImAM Utare e taddana svAbhAvika che. , mamatAnI vividhatA have vicAravAnI bAkI rahe che te to ApaNe prathamathI jotA ja AvyA chIe A prANIne sa sAro evo meha lAge che ke e ceTakano kAMI cheDe dekhAto nathI dhananI putranI, strInI, mAbApanI mamatA to jANItI che. paNa e uparAMta enA bIjA uchALA paNa jovA jevA che ene duniyAmAM nAma kADhavAnI cIvaTa ochI nathI, nAmamA kAI mAla nathI ema e samaje to paNa ene eno moha ocho thato nathI ene mAru mAruM karIne AkhI duniyAnuM pANI potAnA darabAra tarapha vaLavu che ene kapaDAnI mamatA che khAvAnI mamatA che, moTaramA pharavAnI mamatA che chatrI palaMgamAM bhUvAnA keDa che. sasthAomAM joDAIne nAma kADhadhu che. game tema karIne tAnuM vyaktitva prakaTa karavuM che ane pachI enA AcakA Ave tyAre pika mUkIne raDavuM che tyA parabhavamA ramaNatA thaI ane tene ane AtmavicAraNA dara thaI gaI to pachI mamatva badhAya che ane enA cakkaramAM caDyo eTale e bhAre thate ja jAya che ane khAsa karIne lokapraza sAmAM AtmabhAva vIsaryo to enI sTImara jarUra bhAre thaI javAnI e nakkI vAta che vicAraparavazatA, aspaSTa vicAra, dhyeyanI aspaSTatA ane ktavyaniSThAne abhAva e jAhera sevAne age paNa parabhAvamAM ramaNatA karAve che ane sApekSa dRSTi dhyAnamAM na hoya te sTImarane jarUra bhAre banAve che jAhera sevA karanAre A vAta khUba dhyAnamAM rAkhavAnI che prAmANika kartabuddhi hoya ane lokaprazaMsA tarapha upekSA hoya athavA tenI spRhA na hoya to A nAnA jIvanamAM ghaNA kArya thaI zake che paNa AvaData ane AtmalakSa na hoya to sTImane khUba bhAre karI devo ane adhapAta meTa thaI javAno tyA paNa bhaya che e vAta dhyAnamAM rAkhavI 'khAsa lakSyamAM rAkhavAnuM ke "jisa ghara bahenata vadhAmaNA. usa ghara moTI poMka ' ' . . ! vahANanu dekhAta khUba vicAravAnuM che ane temAM khAra muddo e dhyAnamAM rAkhavAno che ke jenAM vahANamAM mAla bharAya te ja vahANa bhAre thAya che ane bhAranA pramANamAM te je mAtra nIcuM bese che mamatAnI vividhatA vicArI levI ane ApaNuM vahANa bhavamAM vadhAre DubADIe chIe ke tene kAI upara laI AvIe chIe tenI mApaNI, mApayaMtra (tharame mITara) prArA te khUba vicAra karIne karI levI che ?' '' 4. dArUDIne te jarUra joyA haze rAtre dasaAra vAge emAno keI bahAra karavA nIkaLaze te game tema lavAre karato jaze e potAne asala svabhAva taddana mUkI daIne evI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavabhAvanI 147 evI ceSTAo karaze ke te joI nahI hoya to hasavuM Ave e potAnI jAta uparano kAbU khoI besaze ane pachI game tema vartaze, enI jAta para ene kAbU nahi rahe e gaTaramAM paDaze, gothA khAze, bagAsA khAze ane evuM vartana karaze ke jANe e mANasa ja pharI gaye. tame ene dArUnA ghenamAM taddana jude ja jozo enuM kAraNa dArUnuM ghena che ane dArU ene pIvA cogya cIja na hAI peya padArthane ane ene mATe ene paravastu che. ' ''jJAna-darzana-cAritrano dhaNI paNa jyAre parabhAvamA paDI jAya che tyAre e potAnuM mULarUpa tajI daI atyaMta vicitra ceiSTAo kare che. dArU pInAro jema gAvA, nAcavA, hasavA maDI jAya che teme A prANI sa sAranA nATaka bhajavavAmAM paDI jAya che. e mAruM mAru karI nATako kare che ane dArUDIAnI peThe potAnI para kAbU khoI besI aneka prakAranI ceSTAo kare che pachI e parabhAvane vaza thaI aneka kaSTomAM paDe che, eka khADAmAMthI bIjAmAM ane eka bhavamAthI bIjamAM gabaDe che ane saMsAra para prema karI ISTaviyegAdi prasage taddana zUnya cittavALA thaI bagAsA khAya che. ' . * * parabhAvaramaNatAne laIne e potAno svabhAva vIsarI jAya che ane mohamamatvamAM paDI jaI' aneka na karavA yogya kAryo karI bese che ane bhAre goTALAmAM paDI jAya che. e dArUnI asara taLe ene je hoya te kaI mAne paNa nahi ke e jJAna-darzanAdi anata guNono paNa haze ane eno mULa svabhAvamAM e taddana nilepa, ekale pharanAra ane ana ta sukhane bhoktA haze dArUnI asara AvI che ! parabhAvaramaNatAno lhAvA AvA che! ! ! ! * dArUDIAnA pRtana sAthe saMsAramA adha pAta sarakhAvo. * * * * dArUDIAnA leTavA sAthe bhavobhavanI rakhaDapaTTI sarakhAvavI. dArUDIAnA bagAsAM sAthe du aprasage thatI hadayazUnyatA sarakhAvavI. cetana eklo che, chatA pArakAnI asara taLe enA kevA hAla thAya che te vicAryA 5. sonAmAM anya dhAtu meLavI hoya tyAre te kevuM lAge ane jyAre e taddana khu so Tacanu senuM hoya tyAre te kevuM lAge to tamArA jevA duniyAdArInA mANaso(Worldly man)ne jaNAvavAnI jarUra na ja hoya senuM cekhu hoya tyAre ene prakAza, ene raga, enu snigdhatva, eno dekhAva, ene bhAra (guru) kharekhara cittAkarSaka tamane lAgyuM ja haze pachI temAM jyAre anya dhAtunI bheLaseLa karavAmAM Ave tyAre teno jAya, rUpa jAya, ane temAM je vadhAre paDate bhegA thaI jAya te kaI tene sonuM mAnavAnI paNa ne pADe sonAmAM jeTalo bhaMga thAya teTaluM tenuM suvarNatva ochuM thAya che da. AtmA-cetananI jyAre karma sAthe meLavaNI thAya che tyAre enA paNa aneka rUpa thAya che, eno mULa svabhAva dabAI jAya che ane pachI to e aneka nATake kare che e cAre gatimAM bhaTakto phare che ane navA navA rUpa dhAraNa karI keI vAra uttama ane kaI Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 bAtamudhArarsa vAra je paNa na game te adhama pATha bhajave che. e bhikhArI thaI bhIkha mAge che, e rAjA thAya che, e hAthInA hoddA para bese che, e gadheDA para bese che, e hakama karanAra thAya che, e hukama uThAvanAra thAya che e vaktA thAya che, zrotA thAya che, lalo-lagaDo thAya che, AdhaLo-ahere thAya che. rogI thAya che, dIna thAya che, pratApI thAya che, lakarano saradAra thAya che, vepArI thAya che, dalAla thAya che ane TakAno traNa zera vecAya te paNa thAya che. sasArabhAvanAmAM joI gayA tevA aneka rUpa te le che, paNa e sarva enA bheLanAM rUpo che, enA zuddha kAcanatvamAM eba lagADanA rUpa che jeTalo bheLa enAmAM karmano bhaLe che teTalo te asala svarUpamAMthI dUra ne dUra khasato jAya che. e mUkhe dekhAya to temAM paNa bhega che ane dukhI dekhAya to temAM paNa bhega che. ene sasAramAM game te sthitimAM jovAmAM Ave te sarvamAM e cho-vadhato bhega jarUra che. paNa jyAre enuM zuddha kAcanamaya svarUpa hoya, jyAre e prApta kare, prakaTAve ane karmane bhega dUra kare tyAre e bhagavAna thAya che, saccidAnaMdasvarUpa thAya che, parabrahma thAya che, siddha thAya che, ajarAmara thAya che, zAzvata sukhano bhokA thAya che, anaMta jJAna-darzanamaya thAya che, ana ta guNamAM viharanAra thAya che, viziSTa guNapanna siddha-buddha-mukta thaI AtmadharmamAM ana ta kALa sudhI vilAsa karanArA thAya che ane paramAtmasvarUpane prApta kare che. ekale AvanAra ane ekale janAra AtmA karmanA sadhAnanA bhegathI ke thaI jAya che, e na hoya tyAre enI kevI sudara dazA hoya che ane e kevo svabhAvaguNamA lIna hoya che teno khyAla karI enuM ekatva khUba vicAravAnI jarUra che. e ekatvabhAvavALe AtmA parabhAvarUpa dArUnA kema ke kathere caDhI gayela che tene barAbara khyAla karavAno che. 7. A yuddha kAcanasvarUpa bhagavAna kevo che te jaga joI le anaMta jJAna-darzana-caraNanA paryAyathI vyApta che A duniyA, enI aMdaranA sarva padArtho, sarva bhAvone enA bhUta, bhavata ane bhAvI AkAramAM je batAvI Ape, tene baMdha karAvI Ape te "jJAna" sarva padArthono sAmAnya bAdha Ape te "darzana 'jJAnamA vizeSa bodha thAya che, darzanamAM sAmAnya bodha thAya che athavA thayelA bedhamAM daDha zraddhA thavI te darzana athavA samyakatva. AtmapradezanI sthiravRtti ane guNamAM ramaNatA e "cAritra" upAdhyAya zrImadyazovijayajI kahe che ke jJAtri sivAtAmata siva eTale sidamA-mukta che mA paNa sthiratApa cAritra hoya che. nija guNamAM sthira rahevuM, acaLa Atmapradeza rahevA e sarva anata cAritranA vibhAgamAM Ave che AmA AvA ana ta guNothI enA mULa svabhAvamAM vyApta che enAmAM A sarva guNe "ThAsI ThAsIne bharelA che ane e enA sahabhAvI dharmo che. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evabhAvanA 149 sahajAna davilAsI AtmA mahadayane prApta karI enA zuddha svarUpe paramAtmA thAya che ane tyA paNa enuM vyaktitva rahe che. guNanI najare siddhanA sarva jIvo eka sarakhA hovAthI temAM "abheda paNa zakya che paNa pratyeka AtmAnuM vyaktitva jatu nathI, keImAM te bhaLI jatu nathI, koI-maya te thaI jatuM nathI A rIte bhedabhedane samajavo bahu jarUrI che. Avo AtmA kharekhara paramezvara che, pUjya che, dhyeya che, viziSTa che ane vadana, namana, sevanane yogya che AtmA mULa svarUpe Avo che, bhagavAna che, paramezvara che, jyoti svarUpa che, ana ta jJAnano dhaNI che ane nira tara nizcaLa rahI, sarva rakhaDapaTTIothI rahita thaI eka sthAne vasanAra che. bahirAtmabhAva mUkI, avatarAtmabhAva prakaTa karI, enuM ekatva samajI A vicAraNA karavAmAM Ave te paramAtmabhAva prakaTa che, siddha che. prAptavya che ane pitAnI pAse ja che. cetanajI! tamArA anubhavama diramAM A eka AtmAne besADe. upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke A eka paramAtmA je jAte avinazvara-zAzvata che te tamArA anubhavamadiramAM vase. ApaNe jarA AgaLa jaIne ema kahIe ke tamAro potAno ja AtmA, tame pote ja A anata jJAna-darzana-cAritramaya paramezvara che tamArA ma deramAM bIjA bahAranA AtmAne laI Avavo paDe ke besADavo paDe tema paNa nathI, mAtra Adarza tarIke tamArI pAse paramezvara ane bhagavAnanI vAta karI che, bAkI tame pote ja te che ane te tamane besADatA AvaDe ane A darathI dazA palaTAya to tamane te mahAsihAsana para beThela dekhAze hAla turata tamArA anubhavamadiramAM e paramezvarane sthApana kare ane enA jevA banavA bhAvanA kare. anubhava-madira e kAMI jevI tevI vastu nathI. e jJAnasvabhAva-bhuvana che, aneka bhavanA vikAsane pariNAme prApta thayela AtmAnI zuddha dazA che ane e mahAma diramAM jene tene sthAna na ja hoya khUba vicAraNAne pariNAme anubhava thAya che ane e anubhave AkhA bhavanA karela Atara nididhyAsanatu amRtatattva che e anubhava prApta karavA rogIo mathyA che ane enI khAtara emaNe ja galo sevyA che e anubhavama diramAM mahArAjya sthAna para A acaLamUrti avinazvara paramezvarane sthApo pachI je Anada thaze te vacanathI akathya che jema 'sAkarane svAda kevo lAge tenuM varNana na karI zakAya, paNa khAvAthI samajAya te A anubhava che. enA madiramAM eka vakhata paramAtmAsvarUpane barAbara sthAna maLyuM ane emAM kaI jAtane bheLaseLa na rahyo to pachI raste sIdhe ane saraLa che AvA anaMta jJAnAdi-guNa-yukta paramezvarane tamArA anubhavama diramAM barAbara sthAna Apo, pachI enI sAthe vAta karo ane tenI sAthe tamArI ekatA bhAvo yAda rAkho ke e paramezvara eka ja che, eka svarUpe ja che ane tame pote eka rIte tenAthI judA nathI, te-maya 1 sAkara karatA dhRtane svAda na kahI zakAya e vadhAre ThIka lAge che Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zAna sudhAra thaI zako cho, mAtra eka ja zarate ke adara je kacaro pisI gayela che tene dUra karI nAkho ghaNA prayatna karavAnI ke jyA tyAM doDAdoDa karavAnI jarUra nathI anubhava jyAre nAthane jagADaze tyAre sarva AvI maLaze, mATe anubhavama dira vALI jhADIne sApha karo ane tyAM moTA sihAsana para paramezvarane goThavI dyo tyAthI tamane sarva maLaze, tamArA Icchita siddha thaze ane AkhA rakhaDapaTTAne cheDe AvI jaze. A to graMthakartA kahe che ke tame paramezvarane hRdayama diramAM sthAna Ape bAkI tene sthAna ApavAnuM tamArA hAthamAM che so TacanA sonAnA zokha hoya to to A eka ja rasto che ane bheLaseLa gamatI hoya, goTA vALavA hoya to tamArI marajInI vAta che. tame pote e ja sthAne besI zakaze te samajavA jevI vAta che 8. chevaTe eka vAta karavAnI che. bhAI vinayI cetana' atyAre amRtarasa tArAmAM jAgyuM che. sagavaza cetana che te atyAre je vAgyuM ke vicAryuM tethI athavA atyAre tu je sagomA zAtisthAnamAM AvI amuka aMze upAdhimukta thayA che tethI tArAmAM samatAne amRtarasa kAIka jAgI gayA che. e uparAMta aneka prANIo A manuSyabhavanI prasiddha sagavaDa meLavI samatAne jarUra oLakhI zake che e sarva zamarasanA caTakA che ene sa gharIne ugADavAmAM Ave to emAM khUba vadhAro thaI zake evo A narabhava che. vaLI e zamarasa bahu manahara che, prItine jamAvanAra che ane je enI asara taLe Ave tenA para AzIrvAda varasAvanAra che. ' bhAI cetana' jarA cetI ane e samatArasano svAda atyaMta premapUrvaka eka kSaNavAra jarUra karI le upara A ja bhAvanAnA upodaghAtanA cothA zlokamAM kahyuM che tema A rasa eka kSaNavAra paNa cAkhI je, enI lahejata jarA tapAsI le, ene ghUMTaDe pI jA are ghuTaDo pUro bharIne pIvAnuM na maLe to enA thoDA TIpAne paNa svAda laI le tane Agraha karIne kahevAmAM Ave che ke e rasane jarA AsvAdI le - tu eno khUbha premathI svAda leje, atara ganA hepathI ene jarA cAkhI leje ane pachI enI tArA para kevI asara thAya che te tu jeje. zAta vAtAvaraNa, zubha sago, snAvALI rAtri, DhaLaka sAthe gAna karela laya ane sadgurunuM sAnidhya e sarva havAne cokhkhI karI nAkhaze ane AkhuM vizva navA AkAramAM nUtana svAgamAM dekhAze pachI tane a dara pesavAnuM, AtaravicAraNA karavAnuM mana thaze mAtra sahAnubhUtithI premabhAve, AdarabhAve, ziSyabhAve, khapI jIvane zobhe tevI rIte A zamAmRta eka vAra cAkhavAmAM Ave to pachI tane enI laganI lAgaze ane tAru jIvatara saphaLa thaze Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavabhAvanA 151 tu eka vAra ene cAkha, pachI gartA tane AzIrvAda Ape che ke "tArAmAM sukharasano Anada vRddhi pAmo" tArAmA suparasano Ana da te che, paNa atyAre tane idrinA sukhamA layalInatA che, temAM rati-prIti che. tane have mAluma paDyuM che ke e rasa to alpasthAyI ane pariNAme du kha karanAra che. have tane je sukhamAM rata thavAno kartA AzIrvAda Ape che te mukhya viSayAtIta che, viSayathI dUra che, akalpanIya che, ananubhUta che ane mahI abhuta hoI apUrva che tu e rasano svAda kara ane e viSayAtIta suparasamAM tArI prIti divasanudivasa keme keme vadhatI jAo zamAmRta te bhAvanA che e zarUAtathI ApaNe jotA AvyA chIe. bhAvanA bhAvavI, UMDA UtarIne tanmaya thavuM ane tanmaya thaI tene jIravavAno nizcaya kare e zamAmRtane AsvAda che e cAkhatA AtaracakSuo UghaDI jaze ane eka vakhata A tagatmabhAvano sparza paNa thaye to gADu raste jarUra caDhI jaze cetananI - tArI pitAnI, pratyeka AtmAnI - ekatA teTalA mATe vicAra ane vicArIne tene jIravavA prayatna kara tenA chATA maLe to vadhAre meLavI ane te rasamAM taraboLa thaI jaI A satya--vicAraNAne vyavahAru rIte saphaLa kara evI rIte ekatvabhAvanI vicAraNA zrImadvinayavijayajI upAdhyAye prakhara zabdomAM gAI saMthArAporisImA dararoja rAtre sUtA pahelA ApaNe vicArIe chIe ke - ego'haM natthi se koi, nAhamannassa kassa i / eca aTINamanaso, appANamaNusAsai // ane egoM me sAsao apA, naanndsnnsNjuo| sivAre tArA mAvA, rAtre sagorjiar I vagere. ene akSarArtha karIe te-"huM ekale chu. mAru koI nathI. huM kaI bIjAne nathI-AvI rIte dInatArahita manavALo thaIne AtmAne anuzAsana kare (pachI vicAre ke...) mAro AtmA eka che, zAzvata che, jJAna-darzanathI sa yukta che bAkInA sarva bAhya bhAvo che ane te sagothI UbhA thayelA che." pachI e vicAre ke- saMyogamA jenuM mULa zodhI zakAya che evI aneka dukhonI hAronI hAra A prANIo prApta karI che, tethI e sarva sa gone huM sirAvI dau chuM- tene sarvathA parihAra karu chuM ? A dararoja vicAravAnI vAta che, rAtre sUtI vakhata citavavAne abhedya utkaTa zAtavAhitAne amRtarasa che. emAM AtmA pite pitAne anuzAsana kare che, potAnI jAtane upadeza Ape che, potAnI sAthe vAta kare che paNa e vAta karatA dabAI jato nathI, gabharAI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 152 gAMtasudhArasa jatA nathI, garIkha, khApaDA, khicAro banI jatA nathI e spaSTa zabdomA traNa vAta kare che (1) hu ekalA chuM, (2) mAru kAI nathI, ( 3 ) hu khIjA kAI nA nathI - A traNa vAta thaI. ghaNI TUMkI vAta che, paNa e vAta karatA ene manamA echu AvI jatuM nathI, e levAI jatA nathI, e raDavA besatA nathI. meATA ja galamA sihu ekaleA Aya, paNu enI phALa jakharI ane enI trADa paNa jakharI ja hoya che. ene kadI ema thatu nathI ke arere ! AvaDA moTA bhaya kara ja galamA mAru kANu ? A savAla ja siMhane na heAya. ema AtmA potAne anuzAsana kare tyAre enAmA-enA manamA-jarA paNu dInatA AvatI nathI e enA maneArAjyamA hAlyA ja kare che Avu anuzAsana karIne pachI vicAra kare che ke - mAro AtmA eka ja che enu vyaktitva svataMtra che. e jJAnadarzanathI yukta che khAkInA sarva bhAve| sacaiAgathI thayelA che ane A sayeAgA ja prANIne sasAramAM rakhaDAve chaeN. paNu te tenA mULa guNunA nathI, paraMtu AvI paDelA che, parabhAvamAM ramaNatA karIne eNe meLavelA che ane enA sarvathA tyAga karavA e enu kartavya che, sa thArAporisImA spaSTa karelI A vAta ekatvabhAvanAnI che ane tene jo adInapaNe, pUrNa utsAhathI, sAdhyane lakSIne vicAravAmA Ave te zamAmRtanu pAna jarUra thAya ane parabhAvaramaNatAnA grAsa chUTI jAya AmAM keAI jAtanI dvInatA na heAvI joIe e vAta pharI phrIne lakSamA lAvavA jevI che sayeAgane vaza paDI potAnA cetanabhAva vIsarI jaI prANI keTaleA parabhavamA ramaNu karI rahyo che te upara vizeSa vivecana karavu khinajarUrI che e para eka ghaNu sudara padma zrImaccidAnadajIe lakhyu che te atra nAdhI laI e viSaya para sahaja AleAcanA karIe teozrI gAya che... (rAgaja galA kAphI ) jagame na terA kAi, nara dekhahu nihace joI, Teka cuta mAta tAtA aru nArI, sahu svArathake hitakArI; binasvArtha zatru meAI, jagame na terA kAI. 1 tuM firatA mahA mada-mAtA, viSayana saga mUrkha gatA; nija aMgakI sudha budha khAi, jagame na terA kAI, 2 ghaTa jJAnakalA nava jAku, pur nija mAnata suna tAkuM; Akhara pachatAvA hAi, jagame na teNa keAI. 3 nava anupama narabhava hArA, nija zuddha svarUpa nihAre; atara mamatA mala dhAI, jagameM na terA keAI, 4 prabhu ciDhAna dakI vANI, dhAs tu nihuce jagaprANI; jima saphala hAtabhava dAI, jagamena terA kAi, p 1 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatvabhAvanA 153 artha spaSTa che emAM kedrasthabhAva jagameM na terA keAI ' e che. ane A anupama narabhava maLyo che tene tu evI rIte AkAra Apa ke aMte tAre pastAvuM na paDe, ane teTalA sAru sagapaNa-saba dhatu Atara rahasya vicAra ane pArakAMne potAnA mAnavAnI tArI Teva choDI de A samajavAno bhAva che jenA ataramA jJAnakaLA jAgI che te evA UMdhA rastAo karatA ja nathI ane e sAco mArga nathI ema ghAravAmAM vila ba karIza to ghaNo moDo moDo pastAvo thaze, paNa pachI A taka cAlI jaze. AvI rIte parabhAvaramaNatA dUra karI, Avo suMdara avasara maLyo che teno lAbha laI levAnI AvazyaktA atra batAvI che. e kema maLe? eno eka rAjamArga che, ApaNe tene sAdhavA prayatna karIe to te maLe tema che, enI cAvI upara batAvavAmAM AvI che tyAthI zedhavAnI cheA prANIne je je kAI upAdhio lAgI che te sarva Aga tuka che je e sarva sa jego upara jaya meLave ane AjubAjunA vAtAvaraNane bhUlI jAya, tene adhIna - temAM Asakta na thAya to ene rasta thAya tema che anata guNavALo AtmA kevo thaI gayo che te cidAna daie batAvyu che tuM madamAte thaIne phare che, cAlatI vakhata dharaNI para paga mUkatA nathI ane viSayane kIDA thaIne "mUrakhanuM sAdhana meLave che chatA haju tAre e ja viSayo cATavA che? emAM ja rasa levo che? ane AjubAjunA je saMga te ekaThA karyA che tenA upara vijaya meLavavAnI tArI tAkAta che? tu ene bhUlI zakIza? tu enAthI uparavaTa thaI zakIza? prathama benA javAba nakAramA ane chellA traNanA hakAramAM hoya te raste prApya, sIdho-sutara ane bhulA na khavarAve tevo che. - A AkhI bhAvanAnuM rahasya "a dara" jevAmAM che. ekatvabhAvanA adara jovA mATe che ekatvabhAvanA eTale Introspection - AtmanirIkSaNa, tAtvika daSTie Atara-vicAraNA anyatvabhAvanA have pachI Avaze, te bahAranI vicAraNA che te Circumspection kahevAya. ekatvabhAvanA Atara cakSune mATe che, anyatvabhAvanA bAhya cakSu mATe che prathamanI Subjective che, bIjI Objective che AtmanirIkSaNa kema thAya? te samajavAnI bahu jarUra che zAta sthAnamA, nIrava vAtAvaraNamA, zAta samaye jarA sArA vakhata laI cetananI sAthe vAta kara tu keNa? kyAthI Avyo? kemanI sAthe AvyuM? tAru koNa? kyA jaIza? A sarva dhamAla zenI mADI beThA che? konA sAru A sarva prapa rAjALamAM phasAya che? A sarva kyA sudhI cAlaze? ane e sarvane tu kyA sudhI calAvyA karIza ? tAre tArA vAtAvaraNamAM ja bhamavu che ke kaI navu vAtAvaraNa UbhuM karI cira tana zAti meLavavI che? tane jarA thAka paNa lAgato nathI? tu keTale ghasaDAI gaye tene te vicAra karI ane A sago te ja Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zAMtasudhAra UbhA karyA che tene vicAra kara. AvI AvI vicAraNA karI sagAne barAbara oLakhI laI tenA para vijaya meLavavA prayatna karavAnI A cAvI che. Atma-nirIkSaNa karo ane cetanane enA mULa svarUpamAM zedhI kADhI ene bahalAvo ane Adarza tarIke tamArA hRdayamadiramAM evA vizuddha AtmAne mULa siMhAsane sthApo ane pachI vicAro ke tame paNa e ja che, evA ja che, evA ghavAnI tamArAmAM zakti che mAtra tamAre parabhAvanA vilAsa cheDI devAnA che. ! vicAra kara. te jugArIne ramatA joyA che, khelatA joyA che. te tyAre dAva mADe che tyAre te khUba utsAhamAM hoya che. ene ema ja hoya che ke sarva ramata pote jitaze. pachI e khUba jussAthI dANA nAkhe che ane pisA pahoMce tyAM sudhI khele jAya che. pachI e hArI jAya te vakhate enu mahetuM joyuM hoya te kharekhara kheda thAya. enA hozakeza UDI jaze, enA bAre bUDI jaze, e adhamala jevo jaNAze. ghoDAnI zaratane divase mahAlakSamInA sTezanethI sAjanA kaI tamArA DabAmAM bese ane te kesamAM gumAvIne Avyo hoya (ane ghaNAkharA hArIne ja Ave che) te vakhate tenuM mukha joyu hoya te khyAla Ave AvI rIte Ave hoThe cheDa chADIne hArela jugArInI jema tAre javuM che ke hasate cahere? "aba hama calate hai ora sabakI pAsa kSamA ma gate hai" evA AnaMda vani sAthe khamatakhAmaNu karatA AnadathI javuM che? khUba majAnI vAta che. moTA moTA rAjya cheDIne janAra hArela jugArInI jema ja gayA che ane moTA bajArenI uthalapAthala karanAra ane khAlI hAthe ja gayA che. Atara dRSTie UMDA UtarIne khUba vicAra karIne bolaje. na bela to kAI nahi, paNa vicAra to jarUra karaje. aMte chAtI para hAtha mUkI, be hAtha joDI hRdayamAM aSTadaLa kamaLanI sthApanA karI brahmaraMdhramAMthI ane te AkAzamAM uDDayana thAya evI tArI vicAraNA, vAcA ane kriyA che? je hoya to tane AnaMda che ane nahi to A bhava mAtra phero thayo ema gaNaje, ane haju paNa je kAI samaya bAkI rahyo che temAM sudhAravAne avakAza che. A rasa to e che ke eka vAra eka kSaNa paNa cakhAI jAya te jamAvaTa karI de ane kAI nahi to vikAsakama (utkrAnita) te jarUra sudhArI de. bAkI tArI ekatAnA sa ba dhamA te vAravAre zuM kahevuM? zubhaca drAcArya "jJAnANuM mA ekatvabhAvanAne upasAra karatA kahe che ke - eka. svargI bhavati vibudhaH strImukhAmbhojabhRGgaH, pakaH zvabhraM pibati salila chidyamAnaH kRpANaiH / pakaH krodhAdyanalakalita karma yadhnAti vidvAn, paka' sarvAvaraNavigame jJAnarAjya bhunakti // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavabhAvanAM 155 "A AtmA ekalA ja svargamAM jAya che ane tyAM jaI devAganAnA mukhakamaLa upara bhramararUpa thaI bhAga bhogave che. e ekalA ja adheAleAka-narakamAM jAya che ane leAhI pIe che ane taravArAthI kapAya che e adarathI krodhathI saLagI UThIne ekalA ja ka khAdhe che. e jJAnI-paDita thaI yAre sarvA AvaraNanA nAza kare tyAre ekalA ja jJAnasAmrAjyanA upabhAga kare che" matalaba kahevAnI e che ke sArA phaLa paNa tene ekalAne ja bhAgavavAnA che ane mahAyAtanA paNa teNe ekalAe ja sahevAnI che. muddAnI vAta e che ke e sarva khAkhatamAM ekale che ane mekSe peNu e ekalA ja jAya che. tyAre have te zu dhAyu" che? te mirAjaSi jevA pratyekSuddhanI vAta sAMbhaLI, vAcI te joyu ke meATA alekajhAMDara jevA zahenazAhA paNa hAtha ghasatA cAlyA gayA te joyu ke meTA zAhasAdAgarA rUkhajAra, cAdIbajAra, zera-bajAra mUkI cAlyA gayA. ane te joyu ke aneka khaTapaTa karanAra paNu ate taddana nAgA pAyA ! tyAre tArA vicAra zeSa che? kAI vicAra kara. jo tArA vicAra mATe cidyAna dhrujI lakhI gayA che ke - bhUlyA phire phUlyA mAha madirAkI chAka mAMhi dhAryA nahi Atama adhyAtama vicAraka, 5 hita kahAyeA graMtha paDhI AyA nAhi sAcA bheda pAseA aru dhAyA Dhahake vikAraka ; prabhutAI dhAre nava prabhuk jJAna teA uccAre nava mAre mana jAra, khATe upadeza dhruve ati aticAra seve te teA nava pAve bhava udadhike pArakuM sabhAre mukha tu paDiMta kahevAyA, tu grathA paco, paNa tu sAcA bheda pAmyA nathI ane bhaNIgaNIne ate vikAro tarapha dADyo jAya che. A te kAI rIta che ? bhaNuvAgavAnu pratyeAjana zu ? ataramA Utara, AtmAnA vicAra kara ane tArI jAtane oLakha mana mAryAM vagara ane adaranI hakIkata samajyA vagara kAI cheDA Ave tema nathI khUkha Atma-vicAraNA kara, khane teTalA vicAra kara ane je praznonA nikAla na thaI zakatA haiAya te para khUba ciMtavana kara, vAra vAra vicAra kara tu khAsa dhyAnamA rAkhaje ke tAre ate eka divasa A sa cheDIne cAlyA javAnu che tenI tane prathamathI neTisa maLavAnI nathI, te vakhate tu zuddhimA hAIza ke nahi te pazu kahI zakAya nahi, te pachI A sava ghaDabhAja karIne ate zu karIza ? ane kadAca zuddhi haze te paNa tAre mAthA pachADavA paDaze, hAi' e vAtane tu siddha karIza 'Akhara pachatAvA eTalA mATe maLela sAmagrInA lAbha laI AtmAne oLakhI le enu ekatva samajI le ane ene khUba khahalAva, e eTale tu ane peAtAnI jAtane te kAI vAravAra bhalAmaNu Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zAMtasudhArasa karavAnI hoya? game tema karIne A bhadadhino to pAra pAma ja ghaTe Ave bharadariye jhelA khAtA rahevAmAM mA zI Ave ? eka vAra prayatna karIne cetanarAmane sAdhI le ane AgaLa dhape jA A manuSyadehamAM prayatna karIza to tane dIvAdAMDI sAMpaDaze, nahi sApaDe te tene mArga to maLaze ane atyAre jevuM moju Ave tevuM ghasaDAvAnu ane taphaDAvAnu te badha thaI jaze. eka vAra dIvAdAMDI darathI dekhAya to kAThe hAtha jarUra lAgaze tArI jAtane, tArA guNone oLakhI tu tyA tyA kacarAmAM hAtha nAkhavAnuM have mUkI de ane sAcA senAne pakAva tu TaMkazALamAM jaI sonAne dhAve che tevuM kAcanamaya Atmatatva A manuSyabhavamAM ja tane labhya che ane A vakhata pharI pharIne nahi maLe. tu vAra vAra yAda rAkhaje ke "se" "huM ekale chu " ane tenI sAthe e paNa yAda karI leje ke "nava me je "mAru keI nathI." ATaluM samajyo to tAre beDe pAra che, paNa samajyo kyAre kahevAIza te sAthe samajI leje pustakamAM ke vyAkhyAnapITha para ke mIThI vAtamAM e vAta karI paravAravAnuM nathI e to jIvana jIvavAnuM che, e misAle jIvanakama ghaDavAno che ane uparyukta dIvAdAMDInA dIvA dekhavA che. e dekhyA vagara tArA Aro nathI ane A na maLe to dariyAne dhakele caDhavAnu che samaju prANI pitAnI jAtane barAbara barAbara oLakhe ane oLakhIne cetanarAmane sArI rIte viksAve vikAsazIla AtmA eka vAra sAce raste caDyo eTale ene dizA sUjhI jAya che ane pachI dhIme dhIme ene kAThe paNa dekhAto jAya che te chevaTe yAda rAkhaje ke A sarva ramatano vararAjA tu che ane te tu ekalo che tAre tArA pitAnA vikAsanI sarva yejanA karavAnI che ane ane te sarvanA pariNAma tAre ekalAe ja bhogavavAnA che. A pramANe tArA cetanarAmane anuzAsana kara. uti ekatvabhAvanA Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa pAMcamuM anyabhAvanA upajAti: Q paraH praviSTaH kurute vinAzaM, lokoktirepA mRpeti manye / nirvizya karmAzubhirasya kiM kiM jJAnAtmano no samapAdi kaSTam // ka 1 // khidyase nanu kimanyakathArtaH cintayasyanupamAnkathamAtmannAtmano " svAgatA sarvadaiva mamatAparatantraH / guNamaNIna kadApi zArdUlavikrIDitam yasmai tvaM yatase vibhepi ca yato yatrAnigaM modase, yadyacchocasi yadyadicchasi hRdA yatprApya peprIyase / snigdho yeSu nijasvabhAvamamalaM nileTyi lAlapyase, tatsarvaM parakIyameva bhagavannAtmanna kiJcittava duSTAH kaTakadarthanAH kati na tAH soDhAstvayA saMsRtI, tiryaGnArakayoniSu pratihatacchinno vibhinno muhuH / sarvaM tatparakIyadurvilasitaM vismRtya teSveva hA, rajyanmuhyasi mUDha ! tAnupacarannAtmanna kiM lajjase anuSTup jJAnadarzanacAritraketanAM cetanAM vinA sarvamanyadvinizcitya yatasva yeosong // kha 2 // // ga 3 // ||gh 4 // 3 1154 11 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zAMtasudhArasa pAcyo, bahAranA rojavita janavAyakA, anubhavanAM sUkSma sUtro kahe prApta karyuM a 2 thI vArtA, sabadhI carcA hata= paravaza mana tArA potAnA kuLanaLIna guNarUpI maNioro 1 3. ca7 no upayoga suMdara che ja t zoNi jene jene mATe) roka kare che. prI premavALo thaI jAya che, rajana pAme che rina pAtaLo, premAdhIna kica kacaDI nAkhIne agrese game tevuM elaphela bole che 1 4 phuNa bhayakara du kha35 ane du khaphaLa ApanArI daryanA mahApIDA, bhaya kara yAtanA 8 sutI samAramA pratiddata mAra khAdhe vimino bhedAya tevuM temA-parakIya vilAmomA rathana Asakti karatA 3varan AcaratA na cina, triraMgI vAvaTo cahitA pitAnA hitanI prAptine mATe 1 1. pArakAne gharamAM dAkhala karyo hoya te te vinAzane kare che-evI je lokavAyakA che te mane lAge che ke beTI nathI A jJAnathI bharelA AtmAmA karmanA paramANuoe dAkhala thaIne ene kayA kayA kaSTo nathI ApyA? 2. he cetana! mamatAne AdhIna paDI jaIne bIjAonI vAto -bAbatanI upAdhi karI tu zA mATe nakAme kheda pAme che ane tArA potAnA anupama guNaratnone kadI vicAra paNa tu kema karato nathI ? 3. he cetana? jene mATe tu hAlA halAvI rahyo che (prayatna karI rahyo che), jenAthI tu bhaya pAmyA kare che athavA jenI khAtara tane bhaya lAge che, jyAM tu niratara Ana da pAme che, jenI pachavADe athavA jene mATe tu zoka kare che, je je tu hRdayapUrvaka IcchI rahyo che, jene prApta karIne tu khUba laheramAM AvI jAya che ane tArA mahAnirmaLa AtmasvabhAvane kacarI nAkhI je vastu upara premarAgathI raMgAI jaI tu gADAghelA ceDA kADhe che, e sarva pArakA che-anerA che ane te bhAgyavAna AtmA! emAnu eka paNa tAru nathI-kAI paNa tAru nathI-jarA paNa tAru nathI gha 4. cetanajI! A sa sAramAM mahAdu kha upajAve tevI kaI pIDAo-viDa banAo te sahana nathI karI? tu tiryaMca gatimAM ane nArakInI gatimA gayo tyAre te mAra khAdhA che, tu chedA che, tu bhedA che ane te paNa (eka vAra nahi paNa) vAra vAra, e sarva pArakI vastuono ja durvilAsa che e sarva bhUlI jaIne pAcho te ja paravastuo upara Asakti rAkhe che ane te ja karyA kare che! ahAhA ! mUkha! (AvI mUrkhAI karatA) tane keI jAtanI zarama paNa nathI AvatI? 6 5 jJAna-darzana-cAritranA trira gI cihnavALI cetanA vagaranI sarva vastuo para che-pArakI che-anya che, ema manamAM niradhAra karIne potAnA hitanI prApti mATe prayAsa kara. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka vinaya ! nibhAlaya nijabhavanaM ( 2 ) tanudhanamutasadanasvajanAdiSu kiM nijamiha kugateravanam 1 // vinaya0 // 1 // yena sahAzrayase'tivimohAdidamahamityavibhedam / || vinaya0 || 3 || // vinaya0 // 4 // tadapi zarIraM niyatamadhIraM tyajati bhavantaM dhRtakhedam // vinaya0 // 2 // janmani janmani vividhaparigrahamupacinuSe ca kuTumbam / teSu bhavantaM paramavagamane, nAnusarati kRzamapi sumbam tyaja mamatAparitApanidAnaM, paraparicayapariNAmam / bhaja niHsaGgatayA vizadIkRtamanu bhavasukharasamabhirAmam pathi pathi vividhapathaiH pathikaiH saha kurute kaH pratibandham ? nijanijakarmavagaiH svajanaiH saha kiM kuruSe mamatAvandham ? praNayavihIne dadhadamipvaGga, sahate bahusantApam / tvayi niHpraNaye pudgalanicaye, vahasi mudhA mamatAtApam tyaja saMyogaM niyataviyogaM, kuru nirmalamavadhAnam / // vinaya0 // 5 // // vinaya0 || 6 || na hi vidadhAnaH kathamapi tRpyasi, mRgatRSNAdhanarasapAnam || vinaya0 // 7 // bhaja jinapatimasahAyasahAya, zivagatisugamopAyam / piva gagamanaM parihRtavamanaM, zAntasudhArasamanapAyam // vinaya0 // 8 // rAga : mAravADI leke zatrujaya para khele che te bhalI megnIA re sArI sAraDhI'nA layamA mRga sAthe gAvAmA Ave te masta rAga cAle che 'vinaya nibhAlaya nija bhavana 'e pada dareka gAthAne ate e vakhata khelavAnu che khAkI sudara laya geAThavI levA pratamA zrIMgaga jaNAve che. dezI mATe tuja guNa pAra hi suaAA' ema jaNAvyu che 6 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTakano artha - anyatvabhAvanA 1 vinaya ! tArA pitAnA gharanI sArI rIte bhALa kADha-zodha kara (ane vicAra ke) A bhavamAM tAru zarIra, tAru dhana, tArA chokarA, tArA ghara ane tArA sa ba dhIo pikI durgatimA jatA tAru kaI e rakSaNa karyuM ? keNu tane rakSaNa Ape tevuM che te zodhI kADha 2. A (zarIra) to hu piote ja chu eTalo badho jenI sAthe abheda-ekatA mAnIne tuM jeno Azraya kare che te zarIra te cokkasa ca caLa che ane tane kheda upajAvIne choDI de che athavA jyAre tArAmAM zithilatA Ave che tyAre tane tajI de che. 3 tu dareka bhavamAM aneka prakAranI cIjo dhana Adina sa graha (parigraha) kare che, vadhAre che ane kuTuMba jamAve che, paNa jyAre tu parabhavamAM gamana kare che tyAre teo mAne eka talane teramo bhAga paNa tArI pachavADe Avato nathI. 4 mamatA ane cheSamAM jenuM mULa che e pArakI vastu sAthenA pazciyanA pariNAmane tu tajI de ane jAte asa ga thaIne atyanA nirmaLa thayela manohara anubhavasukhanA rasane bhaja - seva. 5 judA judA aneka pazemAM vacce vacce je je vaTemArguo maLe te darekanI sAthe pratibaMdha (dostI-saba dha) koNa kare? dareka sagAsabadhI potapotAnA karmane vaza che te darekanI sAthe tu mamatAnu ba dhana zA mATe kare che? 6 jeno ApaNI tarapha prema na hoya tene vaLagatA javAmAM Ave to tevo prema karanAra aneka satApa sahana kare che A pugaLano samUha (jenA upara tuM prema karI rahyo che te) tArA tarapha bilakula prema-AkarSaNa vagarano che ane te taddana nakAmo mamatAnI garamI dhAraNa karI rahyo che 7 jano ane viyAga jarUra thavAno che evA sagarsa ba dhane (prathamathI ja) tajI de ane tuM mela vagaranI ekAgratA kara. mRgatRSNanA jaLag -jhAjhavAnA nIranu tu game teTalu pAna karIza paNa tenAthI tene koI paNa prakAre tRpti thavAnI nathI, tuM tethI kadI dharAvAno nathI 8 jene keIno AdhAra ke Teke na hoya tene sahAya karanAra jinapati-tIrtha karadevane tu bhaja. mokSagati prApta karavAne e saheluM IlAja che ane tu zAMtasudhArasa (amRtapAna)ne pI, kAraNa ke e rasa vyAdhione zamAvanAra che, vamana (vaimiTa)ne dUra karanAra che ane vinAza vagarano che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAvanA 161 nATa:ra vinaya cetana nimA sArI rIte zodha, je, bhALI le mavana rakSaNa 2 mAbane mAne che, Azraya kare che animen abhedabhAve ektArUpe niyatinuM cokkasa (avyaya) vIra cacaLa, a5kALa rahenAra dhutaH zoka karAvIne, e manta nuM vizeSaNa che rU vani vani pratyeka janmamA-bhavamAM ravinave tuM ekaThuM kare che, vasAve che zam nAnAmAM nAne bhAga mukhyam rUnuM pUmaDu 4 nidAnama mULa hetu pariNAman enu chevaTa nikatA asagapaNApUrvaka amiJI[ manohArI, hadayane vaza kare tevuM 1 ca pa raste te, mArgamAM prativana aTakAyata, premasabaMdha, sahakAritva mamatAm mArA tarIkene saba 6 pratIti Love-making miHE bheTavu te, vaLagavu te, Embracing ni pratye prema vagaranAmA 7 niyata cokakasa, jarUra avadhAnam ekAgratA, concentration kathApi koIpaNa prakAre ghana khUba, pracura vidrAna karato 8 aravihAya garIba-nirAdhArano belI 16 vyAdhi vana vomiTa, UlaTI manavam apAya-pIDA vinAzathI rahita 21 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricaya evabhAvanA ( 1) AgalI cAthI bhAvanAmAM aMdara jovAnuM hatuM, AtmanirIkSaNa karavAnuM hatu; A bhAvanAmAM bahAra javAnuM che, avalokana karavAnuM che e sarvane AdhAra ane enuM lakSya to A dara ja javAmAM che, paNa judA judA dRSTibi du che banenu parama dhyeya AtmAnI pragati, tene vikAsa che ane te prApta karavA mATe ene bahArano saba gha tapAsavA yogya che. ahI jarA pIThikA karavAnI AvazyakatA jaNAya che jyA sudhI AtmasvarUpa jANavAmAM na Ave tyAM sudhI paramAtmatattvane sAce khyAla kadI te nathI, kAraNa ke AtmAnuM svarUpa na jANanAra AtmAmAM avasthiti karI zakato nathI tyA sudhI deha, dehI-AtmA ane pUrane samajavAmAM na Ave tyAM sudhI ene mUjhavaNano pAra rahetuM nathI ane avyavasthita sthitimAM ene vikAsa aTakI paDe che ATalA mATe AtmA koNa ane para zu tene niradhAra karavA mATe AtmAnA traNa prakAra pADavAmAM AvyA che te traNa prakAra te bahirAmA, aMtarA tmA ane paramAtmA A traNanI 25STa vyAkhyA "jJAnArNavamAM zubhacadrAcArye karI che (prakaraNa 32) te tapAsI jaIe. zarIra vageremAM bhrama thavAne pariNAme Atmabuddhi thAya ane maharAjAe utpanna karelI pramAdarUpa nidrAthI adara cetanA UdhI jAya te bahirAtmabhAva A dazAmAM zarIrane pitAnuM mAnavAmAM Ave che ane "vagere zabdamAM strI, ghara, chokarA, mAla. mikta sagA vagere jene pitAnA mAnavAmAM Ave che teno samAveza thAya che bahirAtmAnI A dazA hoya che upara je bAhyabhAva batAvyA tene kudAvI jaI mAtra AtmAmAM ja Atmatvane nizcaya karavo tene jJAnI puruSe aMtarAtmabhAva kahe che ahI AtmA sivAya sarvane anya samajavAnI vArtA che ane emAM bAhyabhAvane sarvathA niSedha thAya che. je karmanA lepa vagarano hoya, jene zarIrane saba dha na hoya, je jAte taddana zuddha hoya, je guNaniSpanna hoya, je sarvathA nivRtta hoya ane je vikalparahita hoya evA zuddha AtmAne paramAtmA kahevAmAM Ave che e dazA paramAtmabhAva che A anyatvabhAvanAmAM bahirAtmabhAva ke varte che?--te batAvavAmAM Avaze ane tenuM atima dhyeya atarAtmabhAvamAM UtarI paramAtmabhAva prakaTa karavAnuM raheze A AtmAnA traNa prakAra khUba dhyAna rAkhIne samajavA yogya che. e samajatA je moTI dhamAla A prANI Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatyabhAvanI 13 mAMDI beThe che teno te grAha jarUra chUTI jAya tema che. A bhavanAnI vicAraNAmAM prathama ApaNe grathakartA sAthe AgaLa vadhIe. bAhyabhAva-bahirAtmAbhAva zuM che tenuM svarUpa A bhAvanAmAM vicAravAnuM che. A prANI bahirAtmabhAvamAM eTalo badhe ekarasa jAmI gayo che ke emAM tene kAI navAI jevuM lAgatu nathI ane e khelo khele ja jAya che. ene to keka zodha karavI che, AkAzanA tArAonA hisAba karavA che, caMdra ane maMgaLanA gRhe pahocavuM che ane nAnA jIvanamAM keka keka karI nAkhavu che ene eka ghaDI zAtithI vicAra karavo nathI, ArAma levo nathI ane maLe to mANavo nathI. strI, dhana ane bIjI aneka dunyavI khaTapaTamAthI ene nirAte bahirAtmA keNu ane aMtarAtmA koNa?-ene vicAra karavAno samaya paNa maLato nathI. ene nathI khAvAnuM bhAna, nathI bolavAnuM bhAna, nathI vicAra karavAnI tAlIma ane moDI rAtre paNa enI khaTapaTa eTalI cAlatI hoya che ke e Ughe tyAre paNa aDadhI kalAka to enA cAlatAM yaMtrone ThaDA pADavAmAM jAya. A jAtanI dhamAla mADI beTho hoya tene bahira ane a ra AtmAnI vAto kema sUjhe? kyAre sUjhe? paNa A badhI ramata maDANI kema ? AtmA enA asala svarUpe to jJAnamaya che, jAte ja citanya che ane anata guNathI bharelo che. e atyAre dhana mATe rakhaDe, strInI pAse kAlAvAlA kare, khAvA mATe bhIkha mAge, vyAdhio mATe upacAra kare, aneka vakhata nisAsA mUke, vAra vAra pAchA paDe, enuM vyaktitva dabAIkacarAI jAya ane e jANe gADAnI hospiTalamAM paDI astavyasta lavAre karato jaNAya ane jyA tyA mAthA mAryA kare-evI enI bUrI dizA zA kAraNe thaI ? duniyAdArImAM kahevata che ke "ajANyA mANasane roTalo ApIe, paNa oTalo na ApIe" A vAta yogya che ke nahi? tenA guNadoSanI vicAraNA atra karavAnI nathI, paNa evI eka ki vadanti che te suprasiddha che. ' mANase nokara rAkhe che to tyA te paNa jANe che ke gharanA te gharanAM ane para te para. pArakI mAne dIkaro raLI na Ape ane eno jamaNe hAtha enA mo tarapha ja vaLe. TU kAmA vAta e che ke pArakA - ajANyAne gharamAM dAkhala karyo to te jarUra nukasAna kare che-vinAza kare che-satyAnAza kADhe che. ATalA mATe mANaso nokarane rAkhavAmA, raseyA-cAkarane rAkhavAmAM khUba sa bhALa rAkhe che. ane harAmI mANase keTaluM nukasAna kare che te vAta navI jANavAnI nathI otmAmAM evI rIte "para" (bahAranA) karmIo ghUsI gayA che. sArAmAM sAru dUdha hoya paNa temAM khaTAza ke phaTakaDI paDe to turata phATI jAya che tema AtmA jevI mahAsu dara caitanyaghanamUrti Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zAMtasudhArA ana ta jJAnaprakAzavAna hovA chatA enamAM karmaparamANuo ghasI gayA che ane e paramANu para che, bahAranA che, ene AtmA barAbara parapaNe oLakhAto nathI. e karma paramANuoe AtmamAM praveza karI enI kharAbI karI che, enI pAse aneka nAco karAvyA che, enI pAse navA navA nATako karAvyA che, ane jJAnaguNa DhAMkI dIdho che ene mahamadirA pAIne ghenamAM nAkhI dIdho che, ene saddaguNanA dhAmane badale kapAyanuM pUtaLuM banAvI dIdhela che, ene vyAdhine piDa banAvI dIdhuM che ane ene e cAre gatimA rakhaDAve che, ene lUlo, lagaDo, AMdhaLe, kheDa-khApaNavALo banAve che, enI pAse bhISaNa AkRti dharAve che, ene kRtika, svaravALo kare che. ene kALo ke lAla banAve che, ene vAmanajI -kUbaDo banAve che. ene nAge rakhaDAve che, ene bhUkhyo rakhAve che, ene tarasyA rAkhI mUjhavI de che, ene peTa khAtara veTha karAve che, ene cora, labADa, uThAvagIra, vizvAsaghAtI, khUnI banAve che, ene rAjA banAve che, amAtya banAve che, pramukha banAve che, enAM bhASaNa para tALIo paDAve che ane ene hAsyasthAna paNa karAve che, ene zokathI piAka mUko kare che, ene strInA zRMgAramAM bhAnabhUlo banAve che ane ene viSayano kIDe banAve che. duniyAmAM je kAMI virUpa, sAru ke sAdhAraNa dekhAya che te sarva A pArakA-aMdara ghUsI gayelA athavA ghUsavA dIdhelA karmapariNAma-mahArAjAne pratApa che. jJAnavAna AtmAnI A bahAranA ghasI gayelA mahArAjAe zI dazA karI che? kedI jevI kaDI dazAmAM ene mUkI dIdho che ajANyAne paricaya karavAnuM ane tene avakAza ApavAnuM A pariNAma che ATha karmo, tenI uttaraprakRti 158, tene svabhAva ane temanI puNya tathA pApa prakRtinuM svarUpa ahI vicAravu. e karmone camatkAra samajavo tene AtmA sAthe atyAre te e tAdAsyasaba dha thaI gayo che ke e ja jANe tene svabhAva hoya evuM lAge che AvA prakAranuM AvaraNa karanAra paNa e ja karmamahArAjA che. enuM svarUpa samajI ene barAbara oLakhavA jevA e rAjA che. ene samajI barAbara oLakhavAthI sasAranI sarva viDa banAonuM mULa kAraNa hAthamAM AvI jaze jJAnavAna AtmAnI A dazA hoya? paNa karmanu jora atyAre te tenA pitAnA jora karatA vadhI gayu che cAre bAjue juo, bahAra juo, caritre vAce, novela (kathAo) vAce, nATake juo, sinemA juo - jyA jaze tyA karma-mahArAjAnI jamAvaTa mAthe jaDelI jaNAze ane eNe AtmAne eTalo badho dabAvI dIdhelo jaNAze ke e che ke nahi? ane hoya te enI koI zakti haze ke nahi? te bAbatamAM paNa za kA paDI jAya evu upalaka najare . prathamata jarUra lAgaze. A ana ta kAnanA dhaNI AtmAnI eka kathA thaI. ( 2) cetana' karmarAjAnA mukhya senApati mahArAjAe mUkelI mamatAne parAdhIna thaIne tu pArakI paMcAta keTalI kare che teno vicAra kara. tu ema samaje che ke AkhA Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatvabhAvano 16 gAmanA kajIA tAre patAvavAnA che ane tuM tyAM dAkhala thaI jAya che. koInI vAto, koInI ciMtA, koInI niMdA, keI para gusse e sarve anyane mATe ja jANe te jALavI rAkhyA che. tane yuropamAM zu thayu te vicAra karavA ane tenI vAto karavA samaya maLe che, tAre rAjA karNanI vAto karavI che, sagAonA he jALavavA che, kaI daranu marI jAya to eka kalAka pachI laukike jaI khoTI rIte o o karavu che, tane lAgevaLage nahi tevAnI vAtamAM kalAke kADhavA che, tArA gharanAnI citAmAM aradhA thaI javuM che, tAre anya koInI nokarI gaI tenI vAto karavI che, tAre amaladAronA guNa-Sa para vagara AdhAre gappAM mAravA che, tAre vinA kAraNe Aje "phIcara keTalA AvyA tenI vAto karavI che, tAre phojadArI korTamAM ati tuccha manuSyanA ke khAsa karIne naTI jevI strIonA keso cAlatA hoya te sAbhaLavA ke vAMcavA che ane AvI AvI taddana nakAmI athavA tArI najare koIvAra kAmanI lAgatI vAta karavI che ane "nI sva yU, je sara sara rijevo veza kare che. mamatAnI parata tratA, sApekSa dRSTino abhAva, AdarzanI gerahAjarI, vyavasthita se kaLanAnI khAmI ane ati kepha (mohinI mastI)nI asara taLe tArA AvA hAlahavAla thayA che, tu vinA kAraNa paranI citA kare che, paranI vAto kare che, para sa ba dhI ghATa ghaDe che ane ghATa jAme nahi tyAre vimAsaNa kare che nidA, kuthalI, AtmazlAghA ane bhejanAdinI kathAmA tuM keTalo vakhata kADhe che ane strI sabadhI vAta nIkaLI to to joI lejo camatkAra ana te jJAnanA dhaNInI A dazA hoya ? ane tArA jevA anata guNanA sAgarane AvI nirmAlya bAbatomA hAtha ghAlavo ghaTe ? tu Akho divasa kevI kevI vAta, ci tAo ane upAdhio kare che tene vicAra kara, tenI tulanA kara, tene saravALo karI ane tuM keNu? anupama guNono dhaNI, jJAnadazarma-cAritramaya, saccidAnaMda svarUpa, zAzvata sukhane adhikArI - te AvI dazAe UtarI gayA ! tArAmAM anupama guNaratno che tenI ciMtA kara, tene oLakha ane tene prakaTa karavAno vicAra kara, te-maya thaI jA. tAre AvI kuthaLI ane pArakAnI kathA karavAnI te hoya? tAre tAru pitAnuM karavAnuM kyA ochu che ke pArakI citAthI herAna thAya che-dUbaLe thAya che? asala citAmaNi ratna ke jethI Iche tevA padArtho meLavI zakAtA, kAmaghaTa-ghaDe Icchita vastu Apato ane kalpavRkSanI nIce UbhA rahetA uparathI mAgelI vastuo paDatI, e sarvane TapI jAya tevA guNaratna tArAmAM bharelA che, tu te-maya che ane te prayatnasAdhya che tyAre AvAM guNaratnono vicAra karato nathI ane pArakI vAto zA mATe kare che? je manuSyo tArA nathI, je saba dhIo tArI sAthe AvavAnA nathI tenI ciMtA karavI cheDI daI, tArA pitAne ja vicAra karI ane tArA guNone oLakha pArakI vAtomA. tAru kAMI vaLavAnuM nathI ane keI ahI besI rahevAnA nathI thoDo vakhata tALIo, paDI te paNa zu ane na paDI to paNa zuM ? ane tALI pADanArA paNa javAnA che Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa ane tu paNa javAno che tyAre evI nakAmI lappana chappana mUkI de ane tArA guNaratnonI ciMtA kara. tAre je joIe che te tArI pAse che, tArAmAM che, tene zodhI kADhI prakaTa karavu eTalu ja bAkI che. khedanI vAta che ke gharanI vastunI kimata na karatAM tuM para vAtomAM deDakyo ja jAya che ane aMdara jato nathI, pitAnA guNone pichAnato nathI ane pichAnAI jAya che tenuM barAbara mUlya karato nathI nakAme kheda mamatAvaza thaIne je kare che te cheDI de ane anupama AtmaguNonI ciMtA kara.. anyanI ciMtA na kara tene vAdho nathI, paNa mAtra dizA pheravavAno upadeza che. atyAre tu paranI-bahAranI bahAranAMnI citA pitAnuM mAnIne kare che tene badale svanIaMdaranI-a daranA guNenI citA kara prazna e che ke enI citA tu kadApi kema karato nathI? tu atyAre zuM karI rahyo che te have je. A te eka citavananI vAta thaI, paNa tArA sarva prayatno-kAryo kaI dizAe vahe che, te zemAM joDAI gayA che ane kevo phasAI paDyo che te barAbara samaja. je jarA AgaLa vadha (3) te atyAre je meTI dhamAla AdarI che te konA mATe che? tAre pitAne te sADAtraNa hAtha jamIna sUvA joIe ane khAvA mATe cheDe khorAka joIe. pANInI te kudarate vipulatA pUrI pADela che. tyAre A sarva pacAta zenI? te meTA kArakhAnA, kArasthAno ke vepAre mADayA che te kone mATe ? enAthI bhaDA ke tijorIo bharIza te kenA? tuM corathI, pazuthI, duzamanathI DaryA kare che te zenI khAtara? jIvavA mATe ke tArA pitAnI citA mATe? agara chokarA-chokarI mATe? tAre Anada zemAM che ? gharanA maLe tyAre Ana da, khAvApIvAmAM Ana da, pisA raLa tyAre Anada? paNa e kaI vastuomAM je sarva pAraku, pArakAmAM ane parathI. tu zeka kare che-raDavA bese che te kene ? kaI sagA ke mitrane ? te paNa pArakA ja che. tArI icchA zu meLavavAnI rahe che? je haze te sarva tArAthI para, parane mATe, apara dvArA prApya, vaLI kaI vastu tane maLI jAya tyAre tu rAjI rAjI thaI jAya che te zuM che? tane nokarI maLe, dhana maLe, pramANapatra maLe, prazasA maLe eTale tu kUdavA mAMDe che, paNa e sarva para che, tArAthI alaga che, anekhA che, bAhya che. tAre potAne nirmaLa svabhAva che tenA upara paga mUkIne tu aneka vastuo upara. rAga dhAraNa kare che sAru pharanicara, sAro DroIgarUma, sArA vastra, sArA ala kAra, sAruM ghaDiyALa A sarva para che, tArAthI apara che-avara che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatvabhAvanA 167 bhAI ! A sarvamAM tAruM kAMI nathI. tuM jeTalA havAtI mAre che, tophAna kare che, dariyA DeLe che ane tArI nAnI duniyAne mAthe le che te sarva pArakuM che, pArakA mATe che, paDI rahevAnuM che, thoDA vakhata mATenuM che ane meLavatAM, jALavatA temaja sa yogano viyoga thatAM aneka upAdhi karAve e uparAta tArI sAthe ati alpa-sa ba dhavALuM che ane kamaparamANujanya tema ja jAte paugalika hoI tArA kAmanuM nathI. je Atmika che te paugalika na hoya ane je paugalika hoya te para che, tArAthI avara che ane tArI sAthe kadI meLa na khAya tevuM che. tArA jevo paravastu-parabhAva-pArakAnI cIjomAM-paravastumAM rakhaDe e te sArI vAta kahevAya? ane je paramANunI e cIjo banelI che te tArAM nathI, jenI khAtara tu dhamapachADA kare che te tArA nathI ane jyA tAru pagalika mane atyAre meha pAme che te paNa tAru nathI. AvI rIte tu paravastu-parakIya bhAvamAM phasAI gayo che. ane te upara yu che ke jyA pArake peThe tyAM satyAnAzanI pATI beThI, mahA ApattinA gaNeza maMDAyA, UtaratA divasanI dhAta zarU thaI (.) vaLI A saMsAramAM te kaI pIDAo sahana nathI karI? tuM kapAya che, daLAya che, verAyo che, cirAye che-tAre mAthe thavAmAM bAkI rahI nathI. nArakInA jInAM du khanu varNana vAcatA to kALA tUTI jAya tevuM che tyAMnI ThaMDI ane garamI evI hoya che ke ahI no saharAnA raNane tApa ke himAlayanI ThaDI kAI gaNatarImAM nahi manuSyapaNAmAM vyAdhio pAra vagaranA che ane tirya ne khamavo paDato mUgo mAra to akathya che. AvI rIte tu aneka vAra dAya, bhedAya ane haNAya tenuM kAraNa eka ja pArakAmA vilAsa, parama Anada bahu navAInI vAta te e che ke ATaluM tattvajJAna tArA jANavAmAM AvyA chatAM haju paNa tane emA ja Anada Ave che. suMdara vicAramAM magna hoya tyAM dore keIne paDavAne avAja sAMbhaLI camakI jAya che paNa e te chokaru nahI, keI bhikhArI mAgavA Avyo hato teno paga lapasyo jANI hAza karI bese che! mArAM-tArAMne kevo bhAva ! tane AnaMda khAvA-pIvAmAM Ave, tane majA nATaka-sinemA jovAmAM Ave, tene lahera nAcapATInA jalasAmAM Ave, tane vaibhava strIonI AkhomAM dekhAya, tane majA vepAranI vAtomAM Ave, tane ekAgratA kaubhAMDa racavAmA, kArasthAne karavAmAM, anyane chetaravAmAM thAya tyAre tane te zuM kahevuM? je kAraNe tuM kadarthanA sahete AvyuM che te jANyA chatA pAche temAM ja rasa pAme che tyAre te dhAryuM che zu ? tane jarA lAja paNa AvatI nathI ? tu pIDA thAca tyAre poka mUkIne raDavA bese che ane vaLI pAche tenA tarapha ja doDatuM jAya che tyAre Ane tArI akta kahevAya ke tArI hu ziyArI gaNAya ke mUrkhAI gaNAya ? Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zAMtasudhArasa tane je bhaya kara yAtanAo sahana karavI gamatI hoya to khuzIthI parabhAvamAM ramaNa kara, paNa lekhaka-mahAzaya tAru mana jANe che. teone khabara che ke tane kaSTa ke kadarzanA jarA paNa gamatA nathI tyAre je kAraNe e pIDA thAya che te jAyA chatA te ja kAraNe pharI pharIne sevI rahyo che tyAre tArI IcchA ane tArA kAryane keTalo virodha che teno tu vicAra kara, A parabhAvanI bALaramata kyA sudhI ramyA karIza? ane chatA tenA pariNAma dara karavAnI tIvra icchA cheDI zakto nathI tu yAda rAkhaje ke tAre dareka nAnA-moTA kAryanA hisAba ApavAnA che haju paNa vicAra ane tArI parabhAvaramaNatAthI zaramA tArA jevA mumukSune A parabhAvaramaNatA na zobhe. je, haju ATalu nAce che tyA tAru mana kayA deDI jAya che te tapAsI jeje ane jarA UMDA Utaraje Avu zaramabhareluM-pitAnI jAtane halakA pADe tevuM vartana keTalo vakhata calAvI laIza ? ajJAna ane mohadazAne pariNAme tArI zarama UDI gaI che, paNa e sarva parabhAvamA vilAsa che ane tArA jevA mahattvAkAMkSone zaramAvanAra che ( pa.) pArakAne gharamA pesADyo te vinAza kare che, A prANI pArakI citA kare che, enA sarva prayAsa IcchA ane Adarzo pazmIya che ane ene je aneka pIDA-upAdhi thAya che tenu mULa parakIya vilAsa che. A cAra muddA spaSTa thayA, have bahu muddAnI vAta chevaTe kahI de che. parabhAvamAM ramaNa. paramA vilAsa parano upabhoga ane paramAM vRddhi e to khUba thaI. paNa tu keNa ? tAru zu ? e vAta samajI le eTale e jyA na hoya te sarva pArakuM che eTaluM pRthakkaraNa thaI jAya AkhA zAstrane sAra kADhIne badhI vAtanuM rahasya bahu TUMkAmAM kahI de che ke - jJAna 1, darzana 2 ane cAritra 3 e trira gI cihnavALI cetana vagaranI sarva vastuo para che-anya che." jyAM A trira gI vAvaTa na hoya tyA cetanajI tuM nathI e traNa sivAyanI sarva cIjo anya che A vAta tu samajI le jJAnamAM paNa jene haribhadrasUri viSayapratibhAsajJAna athavA Atmaparitimat jJAna kahe che te nahi paNa jene teozrI tattvasaMvedana- jJAna kahe che e enuM prathama cihna che. jene zrI siddharSigaNie vimaLaloka aMjana karyu che. 1 hAribhadI aTakamAM AThamu aSTaka jJAnASTaka che temAM e traNe prakAranA jJAnanI samajaNa ApI che AtmaparigatimAna jJAna samakitadaSTine hoya che, paNa temAM heyopAdeya pratye pravRtti-nivRtti na hovAthI tene paNa svIkAra yogya gaNyuM nathI tattvamavedana-zAnamAM heyopAdeyanI samajaNa sAthe pravRtti-nivRtti 5 cAritra hoya che tethI te jJAna ja anatara ke para parayA mokSane ApanAra che tattvapariNatimata jJAna para parAthI mokSadAtA thAya tema che Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 danamAM zuddha mAnA sAcA khyAla ane te dheAraNe je mArga na pahAce tene cheDI devAnA deDha sa kalpa. 4 cAritramAM viziSTa vartana, sadguNAnu game te bhege Asevana ane bhavaceSTAnA tyAga. danane zrI siddhaSie tattvaprItikara jaLa nAma Apyu che ane cAritrane mahAkalyANa (kSIra) bheAjana'nu nAma Apyu che A traNa cIja jyAM hoya tyA cetana! tu che, e traNa-maya tu ja che. e sivAya sarva anya che, para che, tArAthI judu che, pAraku che, dUranu che pArakAe tArA gharamA pesIne tArA kevA hAlahavAla karyA che te te joyu pArakAne samaju mANasa gharavAsa karAve nahi. temAM paNa je cAra hAya, bharADI hAya, ghara phADanAra hAya, dagAkhAja hAya, gharadhaNIne UMghatA vecanAra hAya tene teA kadI vizvAsa thAya ja nahi ane tu jANe che ke pArakI Aza sadA nirAza.' gharanA mUlyavAna ratnA chADI pArakA roTalAne khacakA bharavA javu e te vAnavRtti kahevAya mahAmUlyavAna rAnA mAlikane e zeAle nahi, chAje nahi, ghaTe nahi anyavabhAvanA tyAre tAru zu che ane pAraku zu che te tArA samajavAmA Avyu. tu khAlI bharamAI jai keph karI mUjhAI gayA che, chatA mahAtimiramAM paNa tArI Akhe sAcI vAta dekhANI che, sAcI vAta samajANI che, tArAM peAtAnAMnI tane pichAna thaI che ane para te para che te samajANu che. have tAru hita thAya tene mATe prayatna kara je raste tane pragati lAge te mArga pakaDI le ane tArA peAtAnA hAya tene tArA karI le ane tArI AsapAsa atyAre je kare jAmyA che tene kharAkhara dUra karI nAkha ane tArI peAtAnI isiddhi jyA tane jaNAya tyA tu prayatna kara pasa dagIne tane avakAza che ane te mATenuM sAhitya tane sApaDayu che. UThe, jAgrata thA ane sAce mAge lAgI jA n Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatvabhAvanA : geyASTaparicaya 1. upaghAta karI dIdhuM. vigatavAra muddAo rajU karyA. have cetanajI! tuM tAruM ghara tapAsa. tArI pAse mAlapUcha keTalI che tenA saravaiyA kADha. tuM barAbara sAcA saravALA karaje ane bAdabAkI mUkavAmAM paNa jarA ye pAcho paDIza nahi ke saMkoca karIza nahi ghaNuM pArakI paMcAta karanArA mATe kahevAya che ke "pa cAtIAnAM chokarA bhUkhe mare." tuM evo DAhyo, doDha DAhyo thaIza nahi samaju mANasa potAnuM ghara sabhALI bese che ane e AkhI duniyA dIvAnI thAya to sarvanI sAthe sAmAnanI phekApheka kare che paNa enI ke kAphe kamAM dakSatA hoya che. bIjA gharamAthI mAla bahAra ke ke tyAre e bahArano sAmAna gharamAM ke ke che tArAmAM AvuM DahApaNa Avaze tyAre tu tAru ghara sAju karI zakIza, tethI tAru ghara zodha, enI sabhALa le enA khUNA-khAcarAomAthI paNa kacaro kADhI nAkha ane tArA pitAnA sAmAnanI yAdI kara gharano vImo utarAvavo hoya tyAre jeTalI vigata taiyAra kare che teTalI bArIkIthI tAru ghara joI jaje je ! prathama to tapAsa kara ke tAruM zarIra, tArA paisA, tArA chokarA, tArA ghara, tArAM sagA, tArI strI, tArA mitro ane tArA sa ba dhIo ke jenI khAtara tu aneka unmAda karI rahyo che temAthI keNa tAru che? enI kaseTI eka batAvIe jyAre tuM ahI thI ucALA bharIne moTA gAmatare jaIza, jyAre tu mahApa the paDI jaIza, jyAre tu mahAnidrAmAM paDIza, tyAre tu mahAyAtrAe nIkaLIza tyAre tane kugatimAM paDatAM emAnA keNuM rakSaNa Apaze? te vakhate tArA jame bAjue karelA saravALAnI rakamo ke tArI tijorImAM paDelA ghareNAMo ke tArA strI, putra, parivAramAMthI koI ADe hAtha Apaze ? are ! parabhavanI vAta jarA thoDo vakhata bAjue mUkIe to ahI paNa e neha svArtha sudhIno ja che e vAtamAM za kA rahe tema nathI. gharaDA mAbApa tarapha putra ke putravadhUo kaI najare jue che te upara ullekha karavAnI jarUra na hoya sAta-sAta dIkare DosAene akaLAI javu paDe che ane ene jamavAnA "vArA karavA paDe che e ajANI vAta nathI. A kadAca AkarI vAta hoya to nodhAyelA dAkhalAone paNa pAra nathI, para tu eka vAta to siddha che ke emAnA keI paNa parabhavamA sAthe AvanAra nathI ane durgatimA paDatA rakSaNa karanAra nathI ! teo khAtara te ujAgarA kya, citAo karI, AtmatyAga karyo, bhego ApyA ane tenI khAtara rajo, ene bhAga vahecavA sarva Avaze, paNa ate tArI mahAyAtrA nIkaLaze tyAre tArI sAthe kaI AvanAra che? tArI karaNa kevI che te to tuM jANe che ane tene pariNAme tArI gati kevI thavI joIe te tu kalpI zake tevI bAbata che te tyA tane keI bacAvI zakaze? kaI tane rakSaNa Apaze? A rIte tAru ghara tapAsa ane tArI Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatvabhAvanA 172 cIjono hisAba muddAma AkaDAsara mUka. strI, putra, bhAI, dIkarA vagereno sneha kevo che te saba pe dhAyalA dAkhalAo atima avalokanamAM nodhavAmAM Avaze tyAre tane vicAra thaI paDaze ke parabhavamAM to koI rakSaNa Ape tema nathI, paraMtu A bhavamAM paNa te mAnI lIdhelA nehImA mAtra vArtha sivAya bIju kAI nathI te vAta paNa have pachI thaze. atyAre lAMbI najare jotA tArAM karma tAre ja bhogavavAnA che ane koI tArI vatI ADuM sUnAra nathI te tuM yAda rAkhaje. - ra, tu koNa? tu devacaMda ! tArA hAtha, paga, mahIM emAnu keAI devaca da che? tyAre tu keNa ? je zarIra atyAre hAlacAle che, khAya-pIe che te thoDA vakhata mATe che ane te tuM nathI je amuka paramANuonA sa cayane devacaMda' nAma apAyuM hoya te je divase e ThaMDu paDI jaze te divase ene jema bane tema jaladI ThekANe pADavAnI-ene bALI mUkavAnI ke bhUdAha karavAnI tvarA thaze e tuM che ? atyAre tuM ene paMpALe che, cALe che, cAMpe che, mardana kare che, sAbuthI huvarAve che, mUlyavAna masAlA ane vasANuM khavarAvI puSTa kare che te tAru nathI, tArI sAthe AvavAnuM nathI, tArA nira tara vizvAsamAM rahevAnuM paNa nathI tyAre tuM e zarIrane tAru pitAnuM mAnIne A sarva zuM karI rahyo che ? ene jarA tAva Ave to DekaTarane Teliphona upara Teliphona karI mUke che ane jarA zaradI thAya to gaLe rUmAla lapeTe che ane jarA hAtha-paga du che tyAM-pachADA mAravA maMDI jAya che! A sarva hakIkata ucita thAya che ke kema ? te tuM vicAra sarvathI vadhAre najIka tAru zarIra che. ene te tu jarUra tAru pitAnuM mAne che. paNa ene pitAnuM mAnavAnI bhUla karIne tuM nakAme herAna thAya che. je ! jyAre tArAmA mAdagI Avaze, tArA sAdhAe tUTavA mAMDaze tyAre e tane cheDI jaze AvA zarIrano vizvAsa keTalo karavAnuM hoya? ene potAnuM mAnavAnI bhUla te bhAre jabarI khalanA gaNAya tArI AkhI mAnyatA keTalI beTI che te tane A uparathI jaNAze tAru zarIra ja tAru nathI, pachI AgaLa te keTalI vAta karavAnI hoya? pahele koLIe ja mAkhI Ave che tyA vAta jyA sudhI jaze te tu samajI jA. - Anu nAma parabhAvaramaNatA, parane pitAnA mAnavAnI bhUla ane ane pariNAme Ubhu karela kalpanAjALanu tephAna. anyatvabhAvanA kyAthI zarU thAya che te atre barAbara vicAravuM 3. have jarA AgaLa cAlo ghara vasAvyA, sudara pharanicara lIdhu, ThAma-vAsaNa vasAvyA, base-pAMcaso mANasane jamADavA jeTalA tapelAe lIdhA, kecapolisa karAvyA, pala go maDAvyA, maccharadAnIo caDhAvI, IlekaTrIka phITIjha karAvyAM, bAtharUmamAM TAIlsa jaDAvyA, kaIka kaIka sagavaDe karI kapaDA karAvyA, kapATa bharyA, nAnI nAnI sagavaDa goThavI, zeDo vakhata jhukavA mATe jharUkhA karyA, nAnI-meTI lAIbrerI karI, besavA mATe sagavaDe karI, khAvApIvA mATe sAmAna vasAvyo, sTorarUma alaga karyo, dANuM bharavAnA ThAma vasAvyA. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17thI zAMtasudhArasa uparAta vyApAra, paisA, vyApAranI cIjo, nANAnI kothaLIo, tijorI vagere aneka cIjo vasAvI, paNa e sarva mUkIne ane cAlyA javuM paDaze. je jahAMnI te tahAM rahI re, keI na AvI sAthe te je kyAM hatu te tyAM rahI gayu A sarva parabhAvanI ramaNatA, parane potAnA mAnavAnI bhUlonAM prAyazcitta, avizvAsya upara vizvAsa karavAnA dArUNa pariNAma keInA dIkarA thayA, keInA bhAI thayA, keInA pitA kahevAyA, koInA bhatrIjA thayA, koInA bhAyAta thayA, koInA jJAtijana thayA ane aMte e AkhA kuTubane cheDI cheDe cheDI re cAlyA ekalA, hAryo jema jugArI re evI vAta thaze. je pitAnAM nathI, jemAM sva jevuM kAI nathI, tene potAnA mAnyA, tene gharanA gaNyA enAM e sarva vipAka che. ene sAra e che ke evI rIte ekaTho karelo parigraha ke kuTuMba koI pachavADe AvatAM nathI e te jyAM hoya tyA paDyA ja rahe che. keI paNa prakAranuM anusaraNa enuM thatuM nathI e ApaNe ahI paNa joIe chIe. jeo meTI milkata mUkI jAya che tene paNa cAra ke eka ja nALIera ba dhAve che ane enuM AkhuM kuTuMba ahI ja rahI jAya che. tu evI ja rIte pachavADe aneka kuTuMbane raDAvIne ahIM Avyo che. A sarva jALa che, ramata che, vilAsa che AvI ati dhRNAspada ramatane tu eka pyAde thaI paDyo che ghara bhADe che, choDe che ane vacce UDI jA tyAre bAjImAMthI nIkaLI jAya che. A te tArI dazA hoya ? tuM kAnA jevI ramata ramI rahyo che ? ane kevo parabhAvamAM ramI rahyo che tene vicAra kara. AvI rIte zarIra paNa para che, dhanamAla-khajAnA paNa para che ane kuTuMbanA sarva mANase para che eTalI hada sudhI ApaNe AvyA emAM je ramatA te parabhAvaramaNatA kahevAya. e eka vAra sAcI samajyA eTale beDo pAra che ! 4. A upara kahelI vAta barAbara samajI jaIne tu pArakAnA paricayarUpa pariNAmane choDI de. pariNAma eTale pariNati athavA chevaTa atyAre tAru sarva lakSyabindu para upara che te vicAra kare che dhananA, tu vAta kare che nekarI ke vyApAranI, tu carcA kare che. rAjyanI, tu ghATa ghaDe che duniyAmAM yaza meLavanAnA, tu vAce che, vicAre che, bole che sarva parane mATe paramA tArA zarIrane paNa samAveza thaI jAya che te vAta A bhAvanAmAM khUba yAda rAkhaje tane moha-madArIe dArU pAIne e masta banAvI dIdho che tAru Akhu bakadhyAna paramAM che, para mATe che, para parave che AvI rIte para-paricayanI pariNatimA athavA para-paricayanA pariNAmomAM tu Akho vakhata ramyA kare che ane e para-paricayane mULa hetu mamatAmA tema ja paritApamAM che. tane para upara evI to mamatA lAgI che ke tu tArA kuTuMba, tArA vyApAra ane tArA gharabArane tArA mAnIne, eTalI nAnI tArI duniyAne AkhI duniyA gaNuM badhAyA kare che ane e jaLane ukelavA jatA nava jagyAethI jarA chUTe che tyAM tera Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyavabhAvano 173 jagyAe badhAya che. A Akho para paricaya mamatAmAthI Ubhe thAya che ane e aMdarano satApa che. jema tAva Ave tyAre mANasane zuddhi ochI thAya che tema mamatA -mAyAthI tane a dara tAva Avyo che ane e sa tApamA para-paricayanuM nidAna che. mamatA ane A tara-tApa e nidAna che. vedya davA kare tyAre prathama vyAdhinuM nidAna kare che. nidAna eTale vyAdhinA mULanI zeAdha pachI davA kare tene cikitsA kahe che mamatA ane paritApa e AtmAne vaLagelA vyAdhi che ane enuM nidAna thAya tyAre samajAya che ke enuM pariNAma paricayamAM ja Ave che. vyAdhinA ci (Symptoms)mA paricaya che enuM nidAna karatA ene mULa hetu jaDyo. e nidAna mamatA ane paritApa che. A paraparicayane tu choDI de tArI sarva upAdhio A paraMparicayathI thaI che ane tenuM mULa mamatA ane paritApa che ene tu choDI de. tAre tArApaNu prakaTa karavuM hoya to A kacarAne tyAga kara vyAdhinI davA karavI hoya to karI (Dict) to jarUra pALavI paDaze ane e karImA paraparicayano tyAga prathama sthAne Ave che ane eka bIjI vAta paNa e karImAM Ave che te paNa samajI le e karavAnuM kahe che tajavAnu zuM te upara kahyuM para tu vedya amuka cIjo na khAvAnuM kahe tenI sAthe amuka khAvu ema paNa kahe che te pramANe anubhavarasanA sukhane bhaja. anubhava eTale AtmasvarUpamaNutA jarA zAti meLavIne anubhavarasane AsvAda karI le. e ni sagatAthI nirmaLa thAya che ni sagatA eTale paravastunA sa sargathI rahita dazA jyAre parabhAvadazAthI rahita dazA e anubhavane nirmaLa kare che tyAre te bahu manahara thAya che, khUba hadaya gama thAya che. AvA anubhavasukhanA rasane seva, vyAdhi hUra karavA mATe paraMparicayanI pariNati choDavI ane ukta svarUpavALA anubhavarasa pIvo, A cikitsA batAvI. anubhava e mahAvastu che. anubhava eTale AtmasvarUpanuM pratyakSIkaraNa AtmasvarUpamAM ramaNatA thAya, AtmAno vicAra karAya, Atmajyoti jagAvAya, AtmAnuM asa khyapradezatva samajAya, enuM amaratva jaNAya, enuM nira jana-nirAkAratva grAhyamAM Ave e sarvanuM sakSita nAma anubhava che A anubhavane Ana daghanajIe khUba gAyo che, cidAna daie ene khUba bahalAvyA che, yogIo enI sAthe ramyA che ane ene prakaTa karavA mATe aneka ja gala sevyA che, ane ke AtApanAo lIdhI che, ane ke anazana karyA che ane ene ke evA divya pAna pIdhAM che e vastu samajAvI zakAya tevI nathI Ana daghanajI kahe che ke "Atama anubhavarasika ke, ajaba muLe virataMta" Avo anubhava cheeka vakhata A anubhava karavA vicAra thAya to taddana judA ja prakAranI sthiti thaI jAya che. huM jANe jaga bahAvare, tu jANe jaga aMdha. duniyA evA mANasane bAvara-gADe kahe che ane Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zAMtamubArasa e duniyAne AdhaLI jANe che jyA mArgo ja pharI jAya tyA pachI ekavAyatA kyA thAya? meLa kyAM maLe ? duniyA gADe kahe-bha gaDabhUta kahe tenA upara gInu lakSya ja hotu nathI. ene duniyAnI paravA hotI nathI. e duniyAne parabhAvamAM lekhe che, chatA ene karuNa khUba hoya che, te ApaNe AgaLa jo atra karuNAnI vAta aprastuta che. AtmaramaNatAnA anubhavanI parabhAvatyAga e bIjI bAju che. e anubhavarasa khUba majA che emAM rasa paDe tyArapachI duniyAdArI cAlI jAya che, enA ane danA viSayo, sthAna, pravAho sarva alaga thaI jAya che ane enI jamAvaTa taddana judA ja prakAranI banI jAya che. ni sagapaNAthI jyAre e anubhavajJAna nirmaLa thAya tyAre enI kharI moja Ave che ane tyAre e kharo abhirAma-manohara rasa thAya che. e rasane jene sAce prema lAge te prANI a dara ja ramaNa kare che. enA vilAsamAM vikAra hoto nathI, enA AnadamAM AtmasAkSAtkAra hoya che ane enA mahadayamAM pavitra zuddha zAta vAtAvaraNa hoya che kaI kharA ni sa ga mahAtmAne paricaya thAya che tyAre enA vAtAvaraNamAM rahela zAtine sAkSAtkAra thAya che. AvA anubhavarasane tu bhaja, ene pratyakSa kara, tArA AtmAmAM nimajajana kare, te-maya thaI jA, tene mATe vicAra kara sAcA anubhavajJAnamAM parabhAva tyAga sahaja che e kahevAnI bhAgye ja jarUra hoya. vyAdhitu nidAna ane cikitsA atra rajU karI have eka-be prAstAvika vAta kahI, chevaTe satyamArganuM prakAzana batAvI, A bhavya bhAvanAne vyavahAru AkAra batAvaze 5. relavemA beThA, be-cAra ajANyA mANase maLyA, vAto karI, sAthe khAdhu, paNa pachI e oLakhANa lAbo vakhata TakatI nathI. musApharInA anubhavavALAne A navu nathI. ghaNA rasathI vAto kare, paNa pitAnuM sTezana Ave eTale sau pitAne raste paDe che raste maLanAra darekanI sAthe kAI sahacAra thato nathI ane tenAmAM koI pratibadha paNa thato nathI 5 maLyA, vAto thaI ane mArga judA paDayA eTale sau potAne raste paDI jAya che evI rIte musApharakhAnA jevA gharamAM ApaNe sagAsabadhI ekaThA thayA jene teDu Ave te raste paDI jAya che ane ene karma ane jyAM laI jAya tyA e jAya che emA mamatA zI karavI? emA raDavuM kone? ane raDanArA paNa kyAM besI rahenAra che? atyAre je baMdhana mAnIne musApharo sAthe pratibaMdha karavAmAM Ave che ane tenA upara rAga ke AkarSaNa thAya che te mahajanya che, mamatAmaya che ane svArtha janya che gharaDA mANasa jAya tyAre tenAmAM svArtha ocho hovAthI koI raDatu nathI. tyAre AmA svArtha sivAya bIju kAI nathI. musApharakhAnA-dharmazALAmAthI be vaTemArgue sAthe ghaNuM gammata karI hoya paNa jyAre e pathe paDe tyAre koI raDavA besatu nathI, "Avaje, Avajo kare che. e misAle kuTuMbane Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatvabhAvanA 175 paricaya samaja. e sarva potapotAnA karmane vaza che ane emAM badhana karavA yogya tatva nathI e sarva parabhAva che, bAhya bhAva che, sarvathA tyAjya che. 6. eka bIjo dAkhalo vicAravA yogya che parasparano jyAM pUro prema hoya tyAM parasparane unmAda samajI zakAya tema che ekane jarA paNa Urmi na hoya ane bIjo prema pAchaLa prANa Apato hoya tyAre zI dazA thAya che te vicAro-kalpo premane jyAre javAba maLatuM nathI tyAre ektaraphI prema karanArane mAtra saMtApa ja thAya che. pata gIA peThe praNayanI javALAmAM bhasma thanAranA dAkhalA paNa thoDA nathI. A vAta para vivecananI ke citranI jarUra bhAgye ja hoya. - have tane ghara, ghareNA, mAla, vyApAranI cIjo, copaDA vagere para prema thAya che paNa te ektaraphI che, tArA pUrato ja che ane sAmenA javAba vagarano che. e lamI ke e paramANunA thappA te keInAM kaI divasa thae che ke te tArAM thAya? lakSmI to vezyA jevI che Aja tAre tyAM beThI hoya, kAle bIjAnu gharamAMDe A sarva bAbato duniyAmAM dararoja joIe chIe ane gharanA ghara e zu ? kanu ghara? ane kone gharanuM ghara? A sarva phAphA che ane e ja rIte zarIra paNa pugaLano samUha che ane tenA uparano prema paNa ekataraphI che enI sAthe mamatA karavI e nippaNI upara prema karavA barAbara che, taddana ekataraphI che ane khAlI satApa karanAra che. A bAbatamAM jarA paNa za kA hoya to A sarva bahAranI vastuo ane khuda zarIra vAra vAra keTalI tasdI Ape che ane e tamAma aneka vAra kevA vAkA thaI bese che teno khyAla karI le je praNaya vagaranA hoya, jeno sAmo javAba maLato na hoya tyA vaLagatA javuM e DahApaNavALA prANInu kArya na ja gaNAya ethI manane ukaLATa, nakAmI citA ane A darane kaleza ja thAya che ane pariNAme hAthamAM kAI Avatu nathI sarva paugalika vastu jemA tArA zarIrane paNa samAveza thAya che tenA uparano tAro sneha A prakArano che have tane cepagya lAge to te kara ane nakAme sa tApa vahorI le duniyAdArImA kahevAya che ke "jara jamIna ne je, e kajiyAnAM che? kajiye eTale satApa ane e jara (lakSmI), e jamIna (khetara, gharabAra) ane e jeru eTale strI ane sarva kuTuMba e sarva para che, tArAthI avara che ane mahAsa tApa karAvanAra che ane premane pratidhvani karanAra nathI e tu samajI leje A bane zloknA vyavahAru dAkhalAo khAsa vicAraNIya che ane parabhAvane barAbara samajAve tevA ane tane khAsa lAgu paDanArA che. 7. teTalA mATe kartA sarva vAtane TUMkAmA kahI de che ke bhAI! atyAre UbhA karelA sagAne tu tajI de te agAu joyu che ke sagarUpa mULathI ja A prANue du khanI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zAMtadhAsa paraparA prApta karI che. je sakha dheAnI khAtara tu sa hArI bese che ane jenI khAtara tuM tArA peAtAne vicAra paNa karatA nathI e sarva sAgAne tajI de. e sakha dheA para che, paranI sAthenA che ane vaLI tenA viyAga nizcita che je vastu sAthenA viceAga jarUra thavAne hAya tenI khAtara paDI maravu ghaTe nahi, zele nahi, vAstavika gaNAya nahi. sathArApArasimA kahyu che ke sagoLamUlya lIveLa, pattA Tu lavaramparA | trundAsa leAgaDha ya 5, sanmativiaLa vaicitte ! enI AgaLanI e gAthA ApaNe ektvabhAvanAmA vicArI hatI (jue pR 151) A praNIe sa yAgane kAraNe aneka du.khanI para parA prApta karI che teTalA mATe sa sa yeAga-sa kha dhane mana~vacana~ kAyAthI vAsirAvu chu tenI sAthenA sa kha dha atra pUre karu chu. ' A kharI Atara- AtmadazA che sa cAga zabda ja viyeAgane sUcave che. e kudaratI che, Ubho karela che ane je svAbhAvika na heAI Ubhu karelu hAya tene viyeAga koI kALe tA jarUra ane thAya tyAre mUjhave, mATe tAre hAthe svecchAthI ja tene tyAga karI de svayaM vipate / ene svaya -jAte tyAga karyA hAya tA khU AnadazAti Ape che, te cheADavAnA ja che, na game teA paNa Akhare chUTI javAnA che tyAre zA mATe enA tyAganA AnaMda mANatA nathI ? zamarasanI makta mANI le sa yeAga-sa kha dhane svayaM tyajavAnI A prathama vAta karI thAya ja. tyaktA hyete zamasukhamananta eka bIjI vAta cetana! tu ekAgratA kara atyAre aneka kAryo karavAne kAraNe tArI zaktio veDaphAya chaeN ane tu eka khAkhata upara zAtithI vicAra paNa ekadhArA karI zakatA nathI capaLa citta nyA tyA khaDe che ane vAta evI vicitra mane che ke tArAmA koI prakAranI zAti AvatI nathI pachI ahI thI raNu ke ahI thI laI lau ke Ane tyAM jauM ke paNe bhASaNa karu-evA evA vicArA thAya che, paNa eke khAkhatamA citta lAgatu nathI eke viSayanA guNu-dASa para kadI pUratA vicAra thatA nathI ane enA lAbhAlAbha kadI tapAsAtA nathI ekAgratAne abhAve prANI jyA tyA avyavasthitapaNe bhaTakayA kare che, paNa jyAre ekAgratA thAya tyAre manamA zAti ane sthiratA thAya che emA paNa e ekAgratA jyAre nirmaLa heAya tyAre era AnaMda Ave che jyAre leAkeSaNA jAya, jyAre kIrtinI cAhanA na hAya, jyAre pharajanA spaSTa khyAla hAya ane jyAre Atmapragati karavAnu spaSTa dhyeya heAya tyAre je ekAgratA thAya che te nirmaLa doSa vagaranI kahevAya che A ekAgratA dhyAnane viSaya che ane te bhAvanAne pariNAme prApta thAya che. paNa ahI tene prApta karavAnI bhalAmaNa karavAnA hetu e che ke jyA sudhI prANI cittanI sthiratA karI vastusvarUpa ane tene sakhadha vicAratA nathI tyA sudhI e anyatvabhAva kharAkhara jamAvI zakatA nathI athavA jANela vAta turata khasI jAya che. eTalA Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatvabhAvanA 177 mATe nirmaLa avadhAna karI, vastune oLakhavAnI ane teno AtmA sAtheno sa ba dha vicAravAnI khUba jarUra che ane tene pariNAme pragati cokkasa che A bane hakIkta na bane to yAda rAkhaje ke sakhta grISmakALamA tu phALa mArIne game teTaluM mRgatRSNAnuM pANI prApta karavA prayatna karIza to paNa tane kadI tRpti thavAnI nathI. jhAMjhavAmAM pANI che ja nahi, chatA doDAdoDI karI tu kaI jagyAethI jarA jaLa maLyuM che ema mAnIza te paNa tArI tarasa chIpaze nahi ane tArI doDAdoDI te jarUra UbhI ja raheze. tu Ama ne Ama kyA sudhI devA karIza ? tane haju doDAdoDIne thAka lAgyuM nathI ? e mRgatRSNa kevI che tenuM varNana karavuM paDe tema nathI. haraNIA enI zodhamAM herAna herAna thaI deTa mUkyA ja kare che tArI dhanAdi mATenI doDAdoDI evA ja prakAranI che dhana game teTaluM maLaze to paNa satoSa thaze nahi ane nahi maLe to viSAdane pAra raheze nahi, mATe ene preranAra sa yoga-sa ba dhane tajI de ane nirmaLa ekAgratA kara. A bhAvanAnuM A ati viziSTa pariNAma che khUba vicAra karIne ene vyavahAru AkAra Apaje ane parabhAvaramaNatA choDI devA yatna karaje. 8. chevaTe bhalAmaNa kare che ke jene koI jAtane Azaro na hoya tene Teko ApanAra, nirAzritanA Azrita, anAthanA belI zrI tIrtha karadevane Azare jA te zarUAtamAM ja joyuM che ke zarIra, dhana, putro, ghara ke svajanamAthI koI tane durgatimA paDatA rakSaNa ApI zake tema nathI AvI rIte cAre tarapha ghera ghanaghaTI chavAI hoya che tyAre paNa tane tIrtha kara mahArAja sahAya karanAra che eTalo eka ja tAre Azare che, kAraNa ke e tIrtha karadeva sAcA dharmanI prApti karI ApIne tene sadgatie javA yogya sarva rastA batAve che, ane tu vadhAre prayatna kare to tene sarva upAdhithI sarvathA mukti meLavI ApI tAre A cakabhramaNano cheDo lAvI Ape tema che evo e su dara Azraya che, kALA vAdaLAmAM rUperI dorI che ane tane akha Da zAtinuM sthAna che matalaba tu e tIrtha kara mahArAje batAvelA dharmane Azraya kara ane te dvArA tArI pragati sAdha ene hetu e che ke mokSagatie javAno e sahele upAya che, e anAyAse siddha che ane pariNAma cekakasa nipajAvanAra che tu zAMtasudhArasanuM khUba pAna kara enAthI tAru Akhu zarIra bharI de ane e-maya thaI jA. e amRtapAnamAM traNa guNo che - (1) e vyAdhine zamAvanAra che. amRta hoya che tyA vyAdhine sabhAva na ja hoya e sarva vyAdhine haranAra eka davA che. mArakUnAgara vana bhavarogathI pIDAyalA prANIne age e vaidyanuM kAma kare che. zAtarasa bhavyAdhine zamAvI de che agada kAra eTale vaidya - saMsArarUpa vyAdhinA vaidya- tIrthaMkara paramAtmA che. 2 3 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa 178 (2) vamana-vAMti (UlaTI)ne dUra karanAra cheA prANIne A tara-vikAsa thayA ja kare che paNa zAMtasudhAnuM pAna kare to evA vikAre dUra thaI jAya che, e svaparane oLakhe che ane evA vikAro zamI jAya che, | (3) vaLI e rasa vinAzarahita che apAya eTale pIDA ke vinAza e tyAM na hoya tyAM bhAre majA Ave che mAthe vinAzano bhaya laTakato hoya tyA sudhI kAma karavAmAM majA AvatI nathI zAtarasa ane vinAzane uttaradhruva ane dakSiNadhruva jevo sa ba dha che. A zAta amRtarasa je sarva vyAdhine zamAvanAra che, vAtine dUra karanAra che ane vinAzarahita che tene pI A gALAmAM zivagatino saraLa upAya batAvyA ane zAtavAhitAmAM snAna karavAnI bhalAmaNa karI A rIte pAcamI anyatvabhAvanA lekhakazrIe pUrI karI vinaya nAmanuM raTaNa ApaNe paNa pratyeka gAthAne a te aSTakamAM karyuM e rIte anyatvabhAvanAnI hakIkta rajU karI. anyatvabhAvanAmAM bahAra javAnuM che ane bahAra-pane sa ba dha AtmA sAthe kevo che tene barAbara khyAla karavAno che ja ga (Jung) nAmanA tattvajJAnIe manuSyajAtinA be vibhAga pADyA che ekane te Introvert kahe che, bIjAne te Extrovert kahe che. ekasAvaTa (bAhyadRSTi)nuM mAnasika ba dhAraNa bAA. vastu tarapha hoya che ane te tenu sarva dhyAna ane lAgaNI roke che. InTrovarTa (AtaradaSTi) piotAnI aMdara jue che, duniyAmAthI e lagabhaga dUra jAya che ane te duniyAne potAnI virodhI gaNe che. AnadanI vastuo karatA potAnA vicAra, kalpanA ane lAgaNIne vadhAre prAdhAnya Ape che tyAre bAdazI vastuo upara dhyAna Ape che. jyA jyA dharmanuM prAdhAnya hoya che tyAM badhA AtaradazI tattvajJAnIonI vipulatA hoya che jyA sthaLavAda-bhautikavAda (Materialism) para vadhAre bhAra hoya che tyA bAghadazI tattvajJAnInuM sAmrAjya hoya che. hidanA lagabhaga sarva tattvajJAnIo AtaradazInI kaTimA Ave, chatA cothI ane pAcamI bhAvanAne aMge jovAmAM AvyuM haze ke AtaradazI tattvajJAnIoe AtmanirIkSaNa cathI bhAvanAmAM karyuM che te pAcamImAM padArthane aMtara-AtmabhAva sAthe saMbaMdha kadI vIsarI gayA nathI mArA mate dAdaprarUpaka jana tattvajJAnIo AtaradazI ane bAdAspazI barAbara rahI - zake che. sAthe e paNa kahevuM joIe ke hAlanI bane bAju teo rajU karavAmAM saphaLa thayA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enyatvabhAvenI 179 che chatA teomAM vipulatA to AMtaradazivanI ja che ane AtmAnI hayAtI svIkAranAra A sivAya bIjo tattvavicAraNAne mArga laI zake e azakya che. mAruM maMtavya e che ke jenA tatvajJAnIo ekAta mAyAvAda ( Illusion)mAM mAnanAra na hovAthI teo vastu sAthe AtmAne saba dha barAbara jhaLakAvI zakyA che. teonI gaNanA to bahudhA InTrovarTa (AtaradazI)nI kakSAmAM ja Ave. (Ane age e. hasalInI propara sTaDIjha" [Proper Studies by Aldous Huxley) mAthI Varieties of Intelligence no niba dha jarUra jevA ane sarakhAvavA yogya che.) AjathI 24 dara varSa pahelAM Aso vadi amAvAsyAnI savAre mahAvIra bhagavAne potAnA mukhya ziSya IdrabhUti gautamane bAjunA gAmamAM devazarmA nAmane brAhmaNa rahe che tene upadeza ApavA mATe javA kahyuM. ajJAMkti ziSya turata tyAM gayA upadeza Apyo. rAtanA bAra vAgavAne samaya thayo haze tyAM AkAzamAM devatAone amuka dizA tarapha jatA joyA zuM che? ema prazna thaye tapAsa karatAM jaNAyu ke mahAvIra svAmI mokSe gayA ane bhAvaudyotane nAza thatA deve dravyaudyota karI rahyA che ane bhagavAnane deha apApApurImAM paDyo che tyA namana karavA jAya che gautamasvAmI vihvaLa thaI gayA ene vicAra thaye ke duniyAno krama che ke evA vakhate mANasA chokarAone pAse bolAve, bahAragAma hoya to teDAvI magAve ane bhagavAne to mane UlaTe dara karyo ! mArA upara zuM temano saneha ja nahi hoya? Avu te hoya? A pramANe khUba kheda karyo. pachI vicAryuM ke kharekhara e vItarAga hatA ! he kono? ane temane ne mAre zuM sabaMdha? bhagavAna to nispRha ja hoya. ene potAnA temaja pArakA na hoya. huM bhUlyA ema anyatvabhAvano vicAra karatAM khUba Atmanimajajana karI kevalya upajAvyuM, sa pUrNa jJAna thayuM ane lokAlokanA bhUta-bhaviSya-sAprata bhAve jJAnanajare joyA A anyatvabhAvanA raDI raDIne mAtA marudevAe A I mAro "RSabha" zuM karato haze? e kyA piDhate haze? ene aDacaNa paDe to keNa enuM nivAraNa karatu haze? AkhI rAta ja 5 nahi. bharata bAhubaLa paga cApavA bese tyAre paNa e ja jhakhanA - "mAre RSabha zuM karato haze ? tame enI saMbhALa ja letA nathI" e pramANe belatA AkhamAMnA Asu varSe gayA paNa sukAyAM nahi mAtAne prema taddana nirmaLa ane A mAtAmAM to jugaLIAnI bhadrikatA hatI, trIje ArAnI saraLatA hatI, asAdhAraNa vAtsalyanI parAkASThA hatI e te dararoja raDe, rAtre raDe ane hAlatAcAlatA paNa ni sAsA mUke, jethI Akha upara paDaLa vaLI gayA paNa enu raDavu aTakyu nahi. bharata mahArAja mAtAne game teTaluM AzvAsana Ape, bAhubaLI enA paga cApe paNa mAtAno neha te ene RSabhane ja jhakhe evI rIte 1000 varSa vyatIta thayA eka divasa prabhAte samAcAra AvyA ke "zrI RSabhadevane kevalajJAna prApta thayuM che ane nagara bahAra Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 680 zAMtasudhArasa dee samavasaraNa racela che. turata ja bIjA samAcAra AvyA ke "AyudhazALAmAM cakaratna utpanna thayuM che ane samAcAra lagabhaga eka sAthe AvyA. kSaNavAra bharata mahArAja vicAramAM paDayA-tAta caka dUra pUjya, ciMtA eha huIrI" pitAnI prathama upAsanA karu ke cakraratnanI? bIjI ja kSaNe niradhAra karyo ke tAtanI ja pUjA prathama ghaTe. cakra to A bhavanuM sAdhana che, ane te para che. tAta jagapUjya che, sa sArathI mukAvanAra devAdhideva che. marudevI mAtAne hAthI para besADyA, pote hAvatane sthAne beThA. dUrathI devadu dubhine avAja sAMbhaLyo "mAtA ! tamArA putranI Rddhi juo ! A devatAo puSpavRSTi kare che, traNa gaDhavALa sudara samavasaraNa che, azokavRkSa DolI rahyuM che, cAmara vI jAya che, bhAmaDaLa jhaLake che, vagere. mAtA te sAMbhaLIne DaghAI gayA. "arere ! hu te varSothI "Sabha, RSabha karatI hatI ane A to majAmA paDela che. A te konA chokarA ne konI mAtA?" harSanA AMsu AvyA paDaLa dUra thaI gayA. samavasaraNAdi joyu tethI manamAM anyatvabhAvanA jAgI te ragarage prasarI gaI atya ta haLukamI bhadrika jIva hato. hAthInA hoddA para kevalyajJAna thayu A anyatvabhAvanA ekatvabhAvanAne ane anyatvabhAvanAne khUba najIkano sabadha che ekamAM a dara jovAnuM che ane bIjAmAM adaranI apekSAe bAhAne toLavAnuM che A tulanA karavAne A kharekhara prasa ga che ane ene banato upayoga thAya to A bhAvanA bhAvavAnuM sArthakya che prathama sarvathI agatyanI bAbata A zarIra che. enI khAtara aneka agavaDe sahevAmAM Ave che, ene poSaNa ApavAmAM Ave che ane enuM jatana karavAmAM pUratuM dhyAna ApavAmAM Ave che, chatA e kaI paNa vakhata sakhe javAba Apatu nathI ene zaradI-garamI lAgatA vAra lAgatI nathI ane jyAre enI khUba sa bhALa levAmAM Ave che tyAre UlaTu vadhAre trAsa Apatu jAya che. ene khavarAvavAnI ci tA, ene khavarAvela bahAra kADhavAnI citA, ene sApha rAkhavAnI ciMtA ane ene sarakhAImA rAkhavAnI upAdhino pAra nahi." e sarvanI nitya nodha rAkhI hoya to enu lisTa bhAre jabaru thAya ane chatA e te parAyAnI jema ja varte che enAmAM zu bharyuM che e vAta to have pachI vicAravAnI che (chaThThI bhAvanAmA), paNa jevuM che tevu e para ja che ane parAyAnI jema ja te prANI sAthe varte che paratva-anyatva enAthI zarU thAya che. A pramANe chatA zarIrane parAyu mAnavAnI vAta samajavI bahu muzkela che ane muzkela che mATe khUba vicAravA gya che. enA sabaMdhamAM ghaNuM lakhAI gayu che. atyAre koI chApu hAthamAM leze temAM 75 TakA jAherakhabara davAnI haze svargamAthI kaI te vAce to manuSyalokamAM koI vyAdhine upAya zodhavo have ra nahi hoya tevI temAM jAherAto hoya che, Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enyavabhAvanA 181 ane chatA ApaNe zArIrika bAbatamAM sudharyA chIe ema to lAgatuM ja nathI A sarva zarIrano moha che, asthAne mUkelA vizvAsanuM pariNAma che ane parabhAvaramaNatAno pratidhvani che. zarIrane ane mUkI javuM paDe che e to sa deha vagaranI vAta che sagAono sneha e paNuM parabhAvamAM ramaNatA che emA kaze sadeha nathI, e sagAo parabhavamA sAthe AvatA nathI ke tyA kaI prakAranI sahAya karI zakatA nathI e vAta to ApaNe vigatathI joI gayA svArtha pUrato ja neha che enA aneka dejo nodhAyelAM che. tenuM saMkSipta avalokana karI joIe - surikAnatA, e strInA premanuM dRSTAMta pUruM pADe che. e paradezI rAjAnI mahArANI thAya. rAjA sAthe eNe khUba vilAsa karyo rANuM viSayAsakta hatI ane te pUrato tene rAjA para sneha hato. eka vakhata rAjAne kezIgaNadharano meLApa thayo. temanA upadezathI enI nAstiktA dUra thaI e dharma samajo duniyAnI asthiratA tenA dhyAnamAM AvI e rANI tarapha zithila presavALe thayo. rANIne e na gamyu enI IcchA tRpta na thatA e pigaLAnI jema parapuruSa sAthe sahacAra karavA lAgI rAjAne bhaya lAgyo ane ane te premInA lebAsamAM rAjAne viSa daI, gaLe nakha mArI rANIe enA prANa lIdhA A strIne prema 11 brahmadatta cakravatInI mAtA, vidhavAvasthAmAM parapuruSa(dIrgharAjA) paTa thaI prathamAvasthAmAM je putra garbhe AvyA tyAre pote cauda svapna joyA hatAM tevA cakravatI thanAra putrane mArI nAkhavA te ja mAtAe lAkhanuM ghara banAvyuM ane tyAM putrane sUvA mokalyo mAtAe pite ja e gharane Aga lagADI. e cakravata thanAra putra enA mitra pradhAnaputranI kuzaLatAthI bo, paNa svArthasa ghaTTana vakhate mAtA paNa keTalI hada sudhI jAya che te khAsa vicAravA jevuM che kanaketa rAjAne rAjyano eTalo badho lobha hato ke e potAnA putrone kANuM, lUlA, pAgaLA, AdhaLA ane bIjI khoDakhApaNavALA karI rAjyane ayogya karato hato niyama pramANe evA putrane rAjya maLatu nathI pitA keTalI hada sudhI svArtha vakhate putra sAthe paNa krUra thAya che te A dAkhalAmAM vicAravA jevuM che putranA nehamAM keNikanuM dRSTAta suprasiddha che e zreNika rAjAno putra thAya enuM nAma kRNika paNa kahevAya che eNe rAjyalobhe pitAne kedamAM pUryA, pAjarAmA nAkhyA ane rAjya pitAne tAbe karyuM eNe pAMjarAmAM paNa pitAne cAbakhA marAvyA te putra bAlaka hatA tyAre tene acUThe pADyo hate pitA paruthI kharaDAyalA e a gUThAne nehavaza thaIne pitAnA mukhamAM rAkhatA hatA te putre pitAnA snehane badale Apyo! ItihAsamA aura gajhebe enA pitA zAhajahAnane ane bhAI dArAne mAM nAkhyAnA dAkhalA sArI rIte Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tara zAMtasudhAka jANItA che svA e evI ja cIja che. sagA bhAI ene laDavAnA kese keraTamAM ghaNA jANItA che. snehanI svAparatA keTalI che te mATe ahu dAkhalAo ApavAnI jarUra paDe tema nathI ApaNA darareAjanA anubhavane te viSaya che. bhAI e laDe tyAre eka-bIjAnA gALAnA pANI harAma thAya che A sasAramA te sarva prakAranAM dRSTAntA maLI Ave che, paNa e samAthI eka vAta kharAkhara siddha thAya che ke A duniyAmAM kharA sneha jevI eka paNa cIja nathI jo kharA sneha hoya te snehInA vagara jIvI zakAya nahi, chatA jenA vagara eka divasa na jAya tenA vagara varSo vahI jAya che te ApaNe vAraMvAra anubhavIe chIe ane chatAM sneha pAchaLa ghasaDAI e chIe A sthiti vicArazIla dISTinI tAna hAya prema-sneha e evI cIkaTa vastu che ke eka vAra ene avakAza ApyA pachI emA viveka, sabhyatA ke maryAdAne sthAna rahetu nathI. pachI AkhA gAmamA rUpALAmA rUpALA chekarA zeAdhavA mekalavAmA Ave te gAmanA kanaiyA kuvA para najara TharatI nathI, paNa peAtAnA habasI jevA chekarA tarapha ja AkheTa Thare che. A sabhyatAnA namUnA che. sneha keTale pakSapAta karAve che te vicAravAnu A sthAna che. strI, putra ke anya sagA para sneha keTaleA vakhata Take che tenA khyAla gharaDA mANasane thAya che. enAmA svArtha na rahetA enu jIvana ghaNIvAra bahu Akaru-akAru thaI paDe che. enA dAkhalA paNa najare joyA che parabhavamA e snehImAnA keI jarA paNa kAmamA AvatA nathI e vAta teA kharAkhara spaSTa thaI gaI che. paravastuonA snehamA dhana uparanI gATha savathI AkarI che enA pAzamA judI judI kakSAe sarva AvI paDelA che enI cIkAza eTalI AkarI che ke e maratA sudhI chUTatI nathI maratI vakhata paNa emA vAsanA rahI jAya che. emA kAI dhyeya paNa hAtu nathI emAM maryAdA rahetI nathI emA sagapaNu-sneha-saba dha kAI jovAmA Avatu nathI sittera varSanI vayanA mANaseAne putra-putrI na heAya nA paNa dhananI pAchaLa gADA thatA ApaNe najare joyA che e zenI khAtara ajapA ane ujAgarA karatA haze tenI kalpanA karavI muzkela che, paNa chatA teo teA peAtAnI dhana pAchaLanI cAkI, sAcA--jUThA karavAnI paddhati ane aneka geTALA vRddha vaye paNa karyA ja kare che dhananA mAha ajakha che ane pRthakkaraNane mATe azakaya che, na samajAya teve che ane TheTha sudhI herAna karanAra che, samajyA chatA paNa e chUTatA ja nathI karavAnI kAI jarUra nathI e zarIra jeTalu jeTalu samIpa paNu nathI, para tu ene keTalAka anubhavIe 'agiyAramA prANu' kahe che prANIne pAca iMdriya, mana, dhana teA para vastu che e siddha najIka paNa nathI ane sagA vyavahAranA Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 vacana, kAyAnA ceAgeA, zvAseAzvAsa ne Ayu e daza prANa hoya che, paNu dhana e agiyAramA prANa banI jAya che ane ghaNIvAra teA enA grAha evA AkarA khane che ke e daza prANane mukAve che mahAvigraha pachI vyApAranI astavyasta sthiti thatA, keTalAe vyApArIne nukasAna thatA, zarIre tArAja thatA oyA che, ke kane gADA thaI jatA joyA che ane keTalAene ate ghasAine maraNa pAmatA joyA che dhananA apara pAra mahimA che. enA paranI Asakti prANIne keTalI hada sudhI laI jAya che te para vadhAre vivecananI bhAgye ja jarUra hAya parabhAvamAM ramaNu karavAnI Tevanu e anivArya pariNAma che anyavabhAvanA dhata sivAya anya vastuo paranA prema paNa oche-vadhatA khalA jarUra Ape che. ApaNA nicara para ApaNane keTaleA rAga hAya che ! nAtamA jamavA gayA hAie ane eka kaLazeA je badalAI jAya tyA keTalA ciDAI jaIe chIe ! ane eka sAru Albama banAvyu hoya teA keTalAne batAvIe chIe ! kAI ne pikcaranA zAkha, kAine ghaDiyALA para mAha, koIne kapaDA para Adara, kAine jeDA para Asakti, AvA aneka nAmeA lai zakAya, paNa te khinajarUrI che. pArthiva kAI paNa cIja para Asakti niraka che, kacavATa karAvanAra che ane te sarvane cheDavAnI che emAM zaka nathI. jelamAM eka thALI, be vATakA ane be dhAtara, be khaDI ane eka echADa (cAdara) tathA emse keTathI calAvI zakAya che ane ghera kapATa bharIne kapaDA hoya ane peTI bharIne ThAmavAsaNA hAya tA paNa ochA paDe che ApaNI jarUrIAta ApaNe vadhArIe chIe ane pachI nakAmA mUMjhavaNumA paDI adhArAmA gAthA khAI e chIe vicAravAnu e che ke A cIjemAthI kAI sthAyI nathI, keAI ApaNI nathI, ApaNI sAthe AvavAnI nathI, ene ADatA adarathI jIvAtmA amaLAI javAnA che ane ene ja rAjIkhuzIthI ADatA zAtinI dhArA cAle tema che, akhaDa vineAda thAya tema che ane pharaja majAvavAnA khyAlamA mastatA Ave tema che AvI rIte ApaNe Atmika vicAra kyoM prathama bhAvanAmA sa sAranI anityatA, padArthonI anityatA AtmAnI najare vicArI khIjI bhAvanAmA A prANIne AtmAne kAInuM zaraNu nathI e joyu, trIjI bhAvanAmAM sa sAranu Akhu citra rajU karyuM, ceAthI bhAvanAmA AtmA ekalA ja che, ekaleA AvyA che ane ekaleA janArA che e vicAryuM ane A chellI pAcamI bhAvanAmA AtmA sivAya sarva padArtho anya che ane anya hAI tenI khAtara paDI maravu e ajJAna che e batAvatA khAsa karIne peAtAnu zarIra paNa anya che e khAkhata para bhAra mUkyo " prathamanI pAca bhAvanAe AtmAne age che. have pachI AvanArI chaThThI bhAvanA zarIrane a ge che sAta, ATha, nava e traNa bhAvanA kA sa khaMdha judA judA dRSTibinduthI carcanAra che, dazamI bhAvanA dharmAMnI AvazyakatA samajAve che, agyAramI bhaugolika che ane khAramI samyaktvanI durlabhatA khatAvanAra che. enA vibhAgA nIce pramANe pADI zakAya Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 1 thI 5 bhAvanA Atmika AtmAne sabadha batAvanAra. 6ThThI bhAvanA zArIrika zarIranI adara zu che te khatAvanAra kArmika, kane! sa kha dhakhatAvanAra 7 thI 9 bhAvanA zAMtasudhArasa 10 thI 12 bhAvanA prakIrNaviSayaka, judA judA dharmAdi viSaya prakaTa karanAra. eTale have ahIthI ApaNI lAIna badalAya che te te sabhAvanAne AtmA sAthe sa kha dha che e vAta sAcI che, paNa A prathamanI pAca bhAvanAmAM AtmA ke drasthAne che eka AtmAne kharAkhara eLakhyA tA sarva eLakhI lIdhu e vAta dhyAnamA rAkhavAnI che AtmAne mATe A sarva ramata che, ene prakaTa karave! ane enA mULa svarUpamA laI Avave ene mATe A sarva upadeza che ane e sabadhamA kadAca kAI vicAra jevaDAyA hAya, kAI vAtanu punarAvartana thayu hoya te tene kSatavya gaNI AtmAne oLakhavA e ApaNu pradhAna kabdha che ana tazaktine dhaNI ana taguNune nAyaka, bhUtabhAvISTA ane ana ta sukhamA ramaNu karanAra e AtmA atyAre kaI sthitie UtarI gayeA che e vicAra karatA khedya thAya tema che enI upAdhio pAra vagaranI che ane enI gUcavA paNa mUave tevI che, chatA e sarvAMnI upara AvavAnu tenAmA vIrya che ane te prakaTa karavA A bhavamA je sAmagrIe maLI che te vipula che eneA lAbha na levAmA Ave te pAchu enu e ja cakrabhramaNa cAlu rahevAnu che emA jIvananI asthiratA Adi vicArI nAsIpAsa thaI lamaNe hAtha mUkIne raDavAnu nathI, paNa kamara kasIne laDavAnu che ane laDatA mArga maLI jAya tevu che vikAsakramamA marudevA jevA susAdhya chavA te gheADA ja Ave, paNa kaSTasAdhya jIveAe paNa gabharAvAnu kAI kAraNa nathI ApaNe! mekSa ApaNA hAthamA che ane te mATe sIdheA mA pakaDI levAne A avasara che. peAtAnu hoya te upara khUba bhAra mUkaveA, mAnasika ucca uDDayana karavA ane parane tyAga karavA eTalu thAya teA rastA hAtha lAgI jaze ane vadhAre pragati cAya te bahu sArI vAta che, paNa tema na ane te sAce raste avAya te paNa vikAsakramanA rastA para te jarUra AvI javAze. A bhAvanAe vicArI satyasvarUpa samajavAnu che, AdaravAnu che, gatimA mUkavAnuM che, e vicArI jarA paNa gabharAI javAnuM kAraNu nathI, e vAta vAravAra lakSya para levAnI che. ApaNA meAkSa ApaNe karI zakIe tema chIe ane te mATe ja A vicAraNA che. paramAtmA A zAMtasudhAnu pAna enA sAcA AkAramA karavAnI sarvane sajbuddhi ApeA. iti anyavabhAvanA, 5. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. sakaLacaMdrajIta anyatvabhAvanA (rAga-kedAra-gADI ) cetanA jAgI mahacAriNI, ALasa godaDu nAkhI nAMkhI re; hRdaya ghare jJAna dIvo kare, sumati ughADI AMkhI re. ceo eka zatA adhika aThAvanA, moha raNiyA gharamAhi re; hu sadA teNe vIMTayo rahuM, tuja ne ciMtA kesI nArI re. 20 jaI mujha te aLagA kare, te ramuM hu tujha sAthe re; tethI huM aLago rahuM, je he tuM mujha sAthe re. ceo mana vacana tanu ve idri, jIvathI jujuA hAya re; apara parivAra saba jIvathI, tu sadA cetanA joya re. 20 tanu vacana save kriyA, jIvathI juA joya re; je rame tu INa bhAvanA, to tujha kevaLa hAya re, sarva jaga chava gaNa jUjuA, kai kuNane navi hAya re; karmavaze nija nijataNe, karmathI navi taryo keya re. 20 deva guru jIva paNa jujuA, jujuA jagatanA jIva re; karmavaza sarva nija nijataNe, udyama kare nahI kalIvara re. sarva zubha vastu mahimA hare, kaliyuge duSTa bhUpALa re; tima dukAlApi janane hare, evaranI Aga mana vALa re. ce. cita kare Apa tu ApaNI mama kara pArakI Aza re; ApaNuM AcaryuM anubhavyuM, vicArI paravastu udAsa re, ceo ke kiNe jaga navi uddha, udvare ApaNe jIva re; dhanya je dharma Adara kare, te vase iMdra samIva re. ceo jUjuve jUjavA AtamA, deha dhana jana thakI bhAna re; te gaIka dukha navi upaje, jehane mane jina jJAna re. 20 1 yadi 2 napusaka, 3 te jAya te Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa chaThuM azucibhAvanA zArdUlavikrIDitam sacchidro madirAghaTaH parigalattallezasaMgAzuciH, zucyAmRdya mRdA bahiH sa bahumo dhauto'pi gaGgodakaiH / nAdhatte zucitAM yathA tanubhRtAM kAyo nikAyo mahAvIbhatsAsthipurIpamUtrarajasA nAya tathA zuddhacati mandAkrAntA snAya snAya punarapi punaH snAnti zuddhAbhiradbhivAraMvAra vata malatarnu candanairarcayante / mUDhAtmAno vayamapamalAH prItimityAzrayante, no zudhyante kathamavakaraH zakyate zoddhamevam ||kh 2 // zArdUlavikrIDitam karpUrAdimirarcito'pi lazuno no gAhte saurabhaM, nAjanmopakRto'pi hanta pizunaH saujanyamAlambate / deho'pyepa tathA jahAti na nRNAM svAbhAvikI visratAM, nAbhyakto'pi vibhUpito'pi bahudhA puSTo'pi vizvasyate ||g 3 // ka 1 sacchidro nAnA pANI parigalan gaNatA, tA talleza tenA savayI, 5 sagAzuci mayI apavitra zucyA pavitra, sArI mRdA AmRdya bhArI paDe mahana zata tanubhRtA bhArAsonA nikAya so purIpa viSTA rajas yudhira, sohI kha 2 snAya snAya hA nhAIna malatanu bhathI bhare zarIra apamalA bheda pagaranA, pavitra bhavakara 831 (tyA mAmA bhadhAnI dhy| mehI thAya che te 12yA) evam me prabhArI ga 3 phagidi 452 vagere, vagaire'mA mAsa, tUrI, mama2 mA sugadhI yAne lazuna sasa, ghara dudhI hAya the. me 4 bhUche gAhate vyAsa thAya na AjanmA upakRto Apana-bha-mAma mapa 680 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 ecibhAvanA ___ upendravajro / - 'yadIyasaMsargamavApya sayo, bhavecchucInAmazucitvamuccaiH / / amedhyayonervapupo'sya zaucasaMkalpamoho'yamaho mahIyAn // 4 // svAgatA ityavetya zucivAdamatathya pathyameva jagadekapavitram / zodhana sakaladopamalAnAM karmameva hRdaye nidadhIthAH // 5 // ye hAya to 50 nahi pizuna maNa, suthyo bhAsa vinatA dudhIpAra abhyato Besmeared, vipana resa (bhugadhI atta te poreyI) vibhUpita zaNagAnagayeso puSTa bhogesI, 5 mAina ra nAso vizvasyate vizvAsa gaya gha 4 kA ekadama khUba maneyone goni eTale utpanna thavAnuM sthAna, apavitra vastuonuM utpattisthAna. mahIyAn bhora ra 5 avetya sabhA ne atathya asatya, bhoTo zucivAda naTa me -dApA koreyI pavitra yayAya cha mevo para pathya khitA25 nidadhIyA tu pA20 42 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa 2 kANu paDele dArUnA ghaDA gaLatA hAya ane cAre tarapha DhaLatA miMdarAnA TIpAothI apavitra thayeA hAya tene bahAranA bhAgamA sArI majAnI mATIthI mardana karavAmA Ave ane gagAnA pANIthI aneka vAra dheAvAmA Ave paNa te (ghaDA) jema pavitrapaNuM dhAraNa karatA nathI te ja pramANe ati aLakhAmaNA hADa, maLa, mUtra ane leAhInA DhagalA jevu A manuSyanu zarIra pavitra thatu nathI 188 6 2 mUDha prANIe vAra vAra nhAI nhAI ne A maLathI bharelA zarIrane cekhkhA pANIthI paNa sApha kare che ane pachI enA upara cadana-sukhaDanAM vilepana kare che ane pachI peAte jANe mela vagaranA thaI gayA che ema manamA mAnI rAjI thAya che, paNa te kadI zuddha thatA nathI. ukaraDAne te kevI rIte zeAdhyeA jAya? ene kema zuddha karI zakAya ? 5 rU lasaNane kapUra, kharAsa Adi sugaMdhI padArthonI vAsa ApI hAya te paNa te suga dhI thatu nathI nAdAna halakA mANusa upara AkhA janma sudhI upakArA karyA hAya te paNa tenAmA sajjanatA AvatI nathI te ja pramANe manuSyeAnA deha paNa enI svAbhAvika dudhIne cheDatA nathI. e (deha)ne game teTalA tele cALavAmA Ave, enA para game teTalA ghareNA ghAlavAmA Ave ane ene game te prakAre puSTa karavAmAM Ave te paNa ene bharAseA karAya nahi. 64 je zarIranA saMbadha thavAthI pavitra vastue paNa turata ja mahA apavitra thaI jAya che ane je zarIra amedhyayeAni (apavitra vastunu utpattisthAna) che tenA sakha`dhamA zauca (pavitratA)nI kalpanA karavI e paNa meATA meAha che--mahAajJAna che| 4( A pramANe samajIne 'zucivA' ayathA che ane sakaLa doSone zeAdhanAra ane AkhA jagatamA mAtra pavitra 'dharma'prANIne hita karanAra che ema samajI e dharmane tArA hRdayamAM dhAraNa kara. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka* bhAvaya re vapuridamatimalinaM, vinaya vivodhayamAna sanalinam / pAcanamanucintaya vibhumeka, paramamahomayamuditavivekam dampatiretorudhira vivarte, kiM zubhamiha malakaramalagarte / bhRzamapi pihitaM sravati trirUpaM, ko bahu manute'vaskarakUpam // bhAvaya0 1 // 1 // dvAdaza nava randhrANi nikAmaM, galadazucIni na yAnti virAmam / yatra vapupi tatkalayasi pUtaM manye tava nUtanamAkRtam azitamupaskarasaMskRtamannaM, jagati jugupsA janayati hamnam / puMsavanaM dhainavamapi lIDhaM, bhavati vigarhitamati janamIDham kevalamalamaya pudgalanicaye, azucIkRtazucibhojanasicaye / pupi vicintaya paramiha sAraM, zivasAdhanasAmarthyamudAram yena virAjitamidamati puNya, taccintaya cetana naipuNyam / vizadAgamamadhigamya nipAnaM viracaya zAntasudhArapAnam , 31 // bhAvaya 0 // 2 // bhajati sacandraM zucitAmbUlaM kartu mukhamArutamanukulam / tiSThati surabhi kiyantaM kAlaM, mukhamasugandhi jugupsitalAlam // bhAvaya0 // 3 // asurabhigandhavaho 'ntaracArI, AvarituM zakyo na vikArI / vapurupajisi vAraMvAraM hasati vudhastava zaucAcAram // bhAvaya0 // 4 // // bhAvaya0 // 5 // // bhAvaya0 // 6 // // bhAvaya0 // 7 // // bhAvaya0 // 8 // 1 n * A aSTakane rAga bahu mu. che strIe gaphulI gAya che tyAre pATe beThA re sUrIzvara gaccharAyA ' e rAgane jarA DhaLaka ApavAthI Akhu aSTaka sArI rIte gavAyeM cAre padya eka sarakhA eTalavAnA che ane tenI Akhare bhAvaya ? vadhugnimatimalina' ne jhoka ApavAnA che 'upara jaga vadhAre bhAra mUkavAthI rAga AvI jaze pratamA 'AmavArI' gana jaNAve che tyA dezI kAgA re tanu suni suni jAve' jaNAvela che Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTakano artha 1. A zarIra ati melavALuM-malina che ema te cetana bhAva-vicAra tArA manamaya kamaLane ughADa ane samaja. tyAM je sarvavyApI eka prakAzavAna, vivekavAna, mahApavitra (ataryAmI-Atmatatva) che tene vicAra kara, tenuM dhyAna kara. 2. strI-puruSanA vIrya ane zukanA cakramA paDelA e maLa ane kacarAnA khADAmAM te sArA vAnA zuM hoya? ene vAra vAra khUba DhAkI devAmAM Ave to paNa temAthI atyaMta kharAba bIbhatsa padArtho jharyA ja kare che ! ko DAhyo mANasa kacarAthI bharelA kUvAne sAre gaNe? 3. mahemAthI (sAmAne anukULa pavana bahAra nIkaLe teTalA mATe e suMdara pAnAmAM sugaMdhI barAsa vagere nAkhIne khAya che, paNa mukhaDuM pite suga dhI-rahita che ane kaTALo Ape tevI lALathI bhareluM che. tenAmAM pelI kRtrima suga dhI keTalo kALa rahe ? 4. tArA zarIranI aMdara vyApI rahelo vikAravALe durga dhI pavana (ucchavAsa) DhAkI zakAya tevo nathI (anya padArthathI maDhI zakAya tevo nathI) ane tu to tArA zarIrane vAravAra sUlyA kare che-cATyA kare che. tArA zarIrane pavitra banAvavAnI A tArI rIti joIne DAhyA mANasa hase che, tArI e rIti tarapha mazkarI kare che. pa je zarIramAMthI bAra (strInAM) ane nava (puruSanAM) dvAre Akho vakhata apavitra vastu one bahAra kADhayA ja kare che ane jarA vakhata paNa virAma letA nathI te zarIrane tu pavitra mAne che ! kharekhara! A te tAre taddana navo ja buTTo che-abhinava tarka che ema mane lAge che. 6. aneka sudara cIjo vaDe saskAra pAmIne tayAra kareluM anna khAvAthI hana (viSTA) thaIne A duniyAmAM nakAmI glAni kare che, duga chA upajAve che ane gAyanuM suMdara dUdha mUtrarUpa thaIne ati ni dAne pAtra bane che. A zarIra mAtra maLathI bharelA Azuone Dhagalo che ane suMdara rasadAra bhajana ane sArA kapaDAne apavitra banAvanAra che, paNa e zarIramAM ati viziSTa sarvadu akSayarUpa ziva-mokSa prApta karavAnuM sAmarthya che ane te tene pradhAnabhAva che teno tu vicAra kara, tenI paryAlocanA kara AvA (zarIra)ne mahApuNyavAna tarIke birAjamAna karI zakAya tevI nipuNatA-kuzaLatAne te vicAra kara-tenuM tu citavana kara mahApavitra AgamarUpa jaLAzayane prApta karIne tu zAnta sudhArasanuM pAna kara, e evAthI pANI pI tArI tarasane tu chipAva Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanA 19 neTa 1 mAvA-vicAra, citava (AjJArtha) vi -uvADa, samaja manasTina-manamaya kamaLa, hadayakamaLa pavana pavitra vimumrvavyApI g-eka, Individuality jene che tevo eka bhaya-prakAzavAna, tejasvI sahitavika-jenAmA sAcA-khoTAnuM bhAna jAgRta thayuM che tevo * 2 rAti-strI-puruSa seta-vIrya vivarta-uddabhava ki guma emA sAru zuM hoya ? kamara-kacara - khADe viSNu-kharAba, bIbhatsa vadumanate-moTu, sAru mAne avara-kacaro -pANI vagarano kacaro nAkhavAno 3 sandra-karpara jevA sugaMdhI dravyo sAthe sunitAputra-pavitra pAnapadI muvata-monA zvAsa luSitajhAra jenI lALa tadana jugusA upajAve tevI che tevu (mukha) tiSThati-Take, rahe 4 javA -pavana (-e hamezA gadhane laI janAra che tethI) attara-a dara vikArI-sAgane virU5-kharAba karanAra, bagADanAra vidyA-cATe che, sughe che zavArAmU-zaucano AcAra, pavitra karavAnI gati keTalAka e AcArane dhama mAne che teno pAribhASika zabda che pa trAni-kANu, kAra (noTa juo) niyAma -vAravAra, aTakyA vagara -jharatA nUtana-navo, abhinavA ta -abhiprAya, buTTo 6 mati-khAdhelu, 3pa-sAmagrI (vI masAlA Adi) tasarakAra karelu, pakAveluM puna-viTA T savana -dUdha dhanava-gAyanuM rIDha-cATelu, khAdhelu mIDha-mUtra 7 -viSTA azuti -je pavitrane apavitra kare tevu siva-sudara kapaDA sAra-beTha 8 vinitam-goThavyuM, caDhAvyuM atiguNa mahApuNyazALI,Isita taig-huziyArI nipAna-jaLAzaya,ovAre Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanA : paricaya ( 1) zarIra ane AtmA judA che e vAtano vicAra khUba thaI gaye. e banneno bhinnabhAva have darzAvavAnI jarUra rahe tema nathI. chatAM karma-ja jIramA paDI A jIva-AtmA zarIramAM eTalo gu thAI gayo che ke AtmA ane zarIra jANe eka ja hoya ema mAnI e (AtmA) zarIrane khUba 5 pALe che, enI ALapaMpALa hada bahAra kare che ane e jarA dUbaLuM paDe to pite paNa dUbaLo paDI jAya che jelamAM dara pakhavADiye tela levAya che tyAM paNa e be-pAca ratala ocho thAya te aneka prakAranI phariyAda kare che ane vadhAre dUdha vagere meLavavA yatna kare che. e zarIra khAtara aneka davA khAya che ane ghaNIvAra to je vastune aDatA paNa pApa lAge ane jenA nAme bolatA UlaTI Ave evI turacha hiMsAprApya davAo khAya che. keTalAka bhasma-rasAyaNe khAya che ane zarIranI khAtarI che ke karI mUke che ene havA khavarAvavA bahAragAma laI jAya che ane enI bhakti karavAmAM kAMI maNa rAkhato nathI e DokaTara pAse jAya to aneka vAra chAnI tapAsAve che ane ghaNIvAra ghelAghelA prazno pUchI DokTarane paNa ka TALo Ape che zarIra mATe ene bhaya paNa adarakhAnethI baDu hoya che. e upara uparathI bedarakArI batAve che, paNa sAthe jANe che ke e kAcanI kAyA che, ene bhAgI jatA vAra lAgatI nathI. mAtra e eka ja vAta bhUlI jAya che ke "kAcanI kAyA re chevaTa chAranI. zarIra mATe AmAnI keTalIka vAto anitya, ekatva ane anyatva bhAvanAmAM AvI gaI che eTale hAla vadhAre vicAraNA chevaTanA upahAra para rAkhI e zarIra pote kevuM che te para vicAra karIe e zarIramAM zu bhareluM che ? e sArA padArthone paNa kevuM kharAba rUpAtara karI Ape che ane enI game teTalI zuzruSA karavAmAM Ave to paNa enI naisargika apavitratA jaI zakatI nadhI e muddA para khAsa dhyAna khecavAnu che A vicAraNA karatA zarIramAM kaI kaI vastuo che te vicArI javu emAM khAsa karIne mAsa, lehI, hADakA, meda, vIrya, cAmaDI Adi bharelA che ene nakha, bAla Uge che e vAta dhyAnamAM rAkhavI. ane emAM evI vastuo bharelI che ke je upara maDhelI cAmaDI kADhI nAkhI hoya athavA adaranI kothaLImAM bharelI cIjonuM bahAra pradarzana karyuM hoya to A prANI tenI sAme jue nahi, eTaluM ja nahi paNa e pratyeka cIja joI ene sUga caDhe, UlaTI Ave ane e mukhamAthI cUke AvI ghaNA upajAve tevI cIjo zarIramAM bharelI che A bhAvanA zarIrane enA kharA AkAramAM batAvanAra-rajU karanAra che. temAM na game tevI vAto paNa Avaze, paNa vastusthiti batAvavAnI hoya tyAM sa keca karyo pAlave nahi. zarIrane jyA sudhI sAcA AkAramAM samajavAmAM na Ave tyAM sudhI ene paMpALavAmAM prANI pAcho paDe tema nathI. tethI ene kharA svarUpe cItaravAnI khAsa AvazyaktA che. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanA 193 A bhAvanA bIjI sarva bhAvanAthI judI paDI jAya che. e dehAzrita che ane dehane cItaranAra che e vAta dhyAnamAM rAkhavI. AtmAne anityatA batAvatA ke ekatva agara anyatvabhAva batAvatA je vicAra thAya temAM adhikArI AtmA che ane A bhAvanAmA adhikArI deha che e vAta khAsa lakSyamAM rAkhavI. have ApaNe 2 thakartA sAthe cAlIe. eka mATIne ghaDo hoya, temAM dArU bharyo hoya, te ghaDAmAM nAnA-moTA kANA hoya ane emAMthI dArU AgaLa-pAchaLa jhumyA karato hoya AvA ghaDAnI kalpanA karo have e ghaDAne zuddha karavo hoya-sApha karavo hoya te kema thAya? ene bahAra mATI lagADavAmAM Ave paNa mATInA ghaDAmAM to nAnA-meTA chidro pAra vagaranA hoya che A ghaDe ja chidravALe (Porous) hoya che ene bahAra mATI lagADavAmAM Ave ane adarano bhAga zuddha jaLathI sApha karavAmAM Ave to paNa dArUno ghaDe sApha thAya khare ? evI ja rIte A zarIramAM ati bIbhatsa hADa, viSTA, mUtra ane lehI bharelA che. tene game teTalo prayatna karavAmAM Ave to paNa te zuddha thaI zake nahi. ene sApha karavA mATe bahArathI game teTalA padArtho lagADavAmAM Ave athavA a darathI sApha karavA reca levAmAM Ave to paNa e evA-evA padArthathI bharela che ke dArUnA ghaDAnI peThe ene sApha karavAnA-ene pavitra banAvavAnA sarva prayatna taddana nakAmA nIvaDe che. zarIranI aMdara keTalAka padArtho to evA bharelA che ke je bahAra nIkaLI zake tema paNa nathI. dArUnA ghaDAmA dArU to kadAca phekI daI zakAya, paNa hADakA ke lohI, carabI ke nase kAI dUra karI zakAya tema paNa nathI. AthI e zarIrane pavitra karavAnuM kArya vadhAre muzkela bane che dArUne ghaDo sApha thaI zakato nathI, pavitra banAvI zakAto nathI, to pachI A zarIranI aMdara to sra ghavI ke jevI na game tevI vastuo bharelI che tene kaI rIte zuci (pavitra) banAvI zakAya ? zarIramAM kaI kaI dhAtuo bharelI che teno pUro vicAra karavAthI ene pavitra banAvavAnA kAryanI azakyatA dhyAna para Avaze muMbaInI gaTara sApha kaI rIte thaI zake ? ane sApha karavA mATe tyAM to bIje kacare paDatuM jatuM hoya tyAM sApha thavAne savAla kyAthI Ave ? ane kacarAmAno amuka bhAga jyAre kADhI zakAya tevu na ja hoya tyAre te pachI sApha karavAne prazna bhAre agavaDamAM Ave che tAtparya e che ke - zArIrika dRSTie A zarIra zuddha thaI zake tevuM nathI. ( 2) upara pramANe hakIkta hovA chatA A prANa pitAnA zarIra sAthe kevA ceDA kADhe che te kharekhara jovA jevuM che. A prANI vAra vAra nhAya che, cekhA pANIthI vaLI pharI vAra nhAya che. divasamAM eka vAra athavA ekathI vadhAre vakhata snAna kare che ane snAna karavA pavitra pANI-mIThuM jaLa vApare che. khArU pANI ke gaMdu pANI e zarIrane sApha karavAmAM vAparato nathI ene zarIrane sApha karavA mATe khUba tajavIja rAkhavI paDe che. 25 , Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zAMtasudhArasa vaLI snAna kare tyAre navayugano hoya to sAbu vApare che, purANakALamAM khAro - bhutaDe vAparatA hatA. koI vakhata e mAthAnA bAla sApha karavA ka kaDI vApare che, zarIre pIThI coLI nhAya che, keI vakhata kesUDAnA jaLathI nhAya che AvI rIte nhAvAnA aneka prakAranA prayoga karIne zarIrane sApha karavA prayatna kare che, chatA e Akho vakhata tenA manamAM khAtarI hoya che ke A zarIra maLathI bhareluM che. maLa zabdamAM khAsa karIne viSTA ane upacArathI mUtra vagere aneka apavitra padArthono samAveza thAya che. zarIramAM pasIne (prada) eTalo thAya che ke unALAnA divasomAM nhAyA pachI be ghaDI pachI, nahAyA na nhAyA jevuM ja thaI rahe che vaLI zarIre snAna karIne pachI tenA upara cadana lagADavAmAM Ave che. agAu zarIra upara cadana lagADavAno rivAja haze ema jaNAya chehAla to nhAyA pachI bAla sApha karavA mAthAmAM tela nAkhavAno rivAja jANItuM che vaLI te pahelA TuvAlathI zarIrane khUba ghasavAmAM Ave che eTale uparano kacare nIkaLI jAya ane lAgela pANI sApha thaI jAya e emAM apekSA hoya che AvI rIte hAI dhoI, sApha thaI zarIra para dezAcAra pramANe athavA vyaktigata paddhati pramANe upacArako lagADavAmAM Ave che ane pachI A bhale-bhoLa prANI ema mAne che ke ApaNe mela dUra thaI gayA ane pachI ene zarIra tarapha prema thAya che. pachI e pitAnu mukhaDu kAcamAM jue che ane kAcamAM jotI vakhate je anya keI ene jetu nathI ema enI khAtarI hoya te te mukhaDA sAthe evA ceDA kADhe che ke jarUra hasavu Ave game te DAhyo mANasa kAcamAM jue ane kAI cALA na kare e banavuM muzkela che e jIbha bahAra kADhaze, bhavAM caDAvaze ane keka nakharA karaze A sarva khAlI bhrama che, cheTe unmAda che, mUDhatAnuM khAlI pradarzana che, mazkarI karavA yogya bALaceSTA che tyA AkhA mahelA kyAre nakhAya te jagyAne "ukaraDe" kahe che e ukaraDe abhyAsa karavA jevI cIja che emA TopalA bharIne kyare paDaye ja jAya che ane kacaro vidhavidha vastuono banelo hoya che koI e ukaraDAne sApha karavA mAge che tene dhovAthI te sApha thatuM nathI ene to hajAra sAbue dhuve te paNa te ukaraDo te ukaraDo ja rahevAnuM che. ene sApha karatA jAo to vadhAre caro ja nIkaLe ukaraDo chevAthI ke enA upara suga dhI dravya nAkhavAthI e kadI sApha thaI zakato nathI ukaraDAne pavitra karavAno rasto pANIthI sApha karavAnuM nathI ke enA upara suga dhI dravya nAkhavAno nathI e ja rIte zarIrane game teTalI vAra sApha karavAmAM Ave ke enA upara game teTalA sugaMdhI ka lagADavAmAM Ave, ene caMdanathI lepavAmAM Ave ke ene barAsa lagADavAmAM Ave, paNa kolasAne lagADela sAbunI jema e sarva niSphaLa prayAsa che. e prayAsamA kAryasiddhi azakya che. enAmAM adara ane bahAra eTalo maLa bhareluM che ke ene sApha karavAnI tajavIja ajJAnatAmUlaka che ane enA tarapha prIti karanArane "mUDhanI sajJA maLe che Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anucibhAvanA 195 (4 3.) 'lasaNa' nAmanu eka kada Ave che. tenAmAM eTalI durgaMdhI heAya che ke e khAdhA pachI kalAkA sudhI enI vAsa zvAsaDhArA paNa bahAra paDe che e khAnAra jAheramA- sabhyasamAjamA kalAkA sudhI bhaLI zaktA nathI. AvA lasaNane kapUra sAthe rAkhavAmA Ave ke ene kharAsamA rAkhavAmA Ave ke tenA para kastUrI lagADavAmA Ave paNa enI vAsa jatI nathI ane e kastUrI, kapUra, kharAsa ke evA bIjA kAI paNa suga dhI padArthanI vAsa letu nathI. sAdhAraNa vastu AvA tIvra sugadhI padArthAnI vAsa grahaNa kare che, paNa lasaNu tA kadI suga dhIthI vyApta thatu ja nathI. e khIjA aneka padAne bagADe kharu paNu pAtAnI tIvra dudha kaDhI cheADatuM nathI ane khIjA tIvra suga dhI dravyanI vAsa letu nathI. A eka vAta thaI 1 khaLa--luccA mANasa upara game teTale upakAra karavAmAM Ave paNa te sujanatAne dhAraNa karatA nathI ghaNA prANIe eTalA UtarI gayelA hAya che ke ene game teTalA lAbha karA, enI muzkelImA ene madada karA, ene khAvA-pIvAnI sagavaDa karI Ape ke ene dha dhe vaLagADI ApeA, paNa e peAtAnu pAta prakAzyA vagara rahetA nathI. jIvataranu dAna karyuM hAya, AkharU jatI khacAvI hAya ane paisAnI madada karI hAya chatAM e sa bhUlI jaI aNIne vakhate upakAra karanAra upara ja e naisargika khaLa puruSa AghAta (apakAra) ja kare che dhavaLazeThane rAjada DathI ugAranAra, dANacArInA gunhAmAthI khacAvanAra ane enA aTakelA vahANa tarAvI ApanAra zrIpALanA ate eNe jIva levA paNa prayatna karyA anyanI lAgavagathI amalanA sthAna prApta karanAra uparI-adhikArI upakAra karanArane kevA baddalA Ape che tenA dAkhalA ajANyA nathI je prANI svabhAvathI halakA hAya che tenA para AkhA janma upakAra karavAmA Ave te paNa te saujanya khatAvatA nathI. peAtAne madada karI bhaNAvanAra sa sthAne vIsarI janAra ane tenI aNughaTatI TIkA karanAranA aneka dAkhalA mAda che matalakha e che ke jema sajjana peAtAnA svabhAva cheDatA nathI tema durjana paNa peAtAne svabhAva cheADatA nathI. evI ja rIte A zarIra upara game teTalA upakAra karavAmA Ave te paNa te potAnI svAbhAvika durga dhatA cheDe tema nathI ene game teTalA sugadhI dravceAthI suga Sita karavAmA Ave, ene ghareNA ane jhaverAtathI zeAbhAvavAmA Ave ke ene na khAvA ceAgya padArtho khAIne athavA dhRtAdi padArthonA upayAga karIne puSTa karavAmA Ave te paNa enAmA svAbhAvika durga dhI eTalI badhI bharI che ke e sarva vilepano, ala kArI ane pauSTika padArthonI darakAra na karatA e teA dudhI ja rahe che, peAtAnI durgaMdha kadI tajatu nathI zarIranI puSTi mATe mANase kevA kevA padArtho khAya che ane keTalI jAtanA prayatno kare che! vasatamAlatI, abhraka, leAha AdinI vAta teA anya sthAne karI che, paNa na khAvA yogya davAo paNa zarIrapuSTi mATe aneka manuSyA le che te vakhate zarIranI Akhara sthiti Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zAMtasudhArA jarA paNa dhyAnamAM rahetI nathI e uparAMta ene zarIrapuSTi mATe nira tara citA rahyA kare che ane chatA zarIranI vakatA te e dararoja anubhave che. AvI jAtanuM zarIra che! emAM vAyuo paNa evA prakAranA bharelA che ke ene oDakAra Avaze to temAM paNa kharAba ga gha Avaze ane apAna vAyu nIkaLaze to temAM paNa durgadha Avaze ane parasevo paNa na dhavALo thaze. enI AkhamAthI cIpaDA (pIA ) nIkaLaze to te paNa dugadhI ja haze. nAkane zleSma paNa durgadhI ane enA maLa-mUtra sarva durga dhI nIkaLaze. AvI rIte svAbhAvika durga dha enAmAM eTalI badhI bharelI che ke enA para game teTalA saMskAra karavAmA Ave paNa te pitAnI durgadha cheDe tema nathI, kAraNa ke e durgadha svAbhAvika che ane jema lasaNa sugaMdhI thatuM nathI ke durjana kadI sajjana thato nathI tevI enI sthiti che. (4) je vastu cha Ane zera maLatI hoya ane mIThAI vecanAranI dukAna zobhAvatI hoya tene ghera lAvI khAdhA pachI tenI kimata zI thAya? enA zeranA kaI cha AnA te na ja Ape, paNa ene dUra phekAvAnA paNa dAma ApavA paDe. dareka myunisipAliTI halAlakhora kara le che te sArA padArthone kharAba karyAno badalo ja che ane te tenI kiMmata che - A zarIra evuM che ke enA saMbadhamAM game tevI pavitra vastu Ave te thoDA kalAkamAM apavitra banI jAya che batrIza zAka ane tetrIza bhejana maLe paNa te peTamAM gayA pachI zu bane che? dUdhapAka ke DhokaLA ke jene je game tevI cIja khAya tevI cAra-cha kalAka pachI zI dazA thAya che! e sarva vastuo adarzanIya, asparzanIya ane anicchanIya bane che. enuM kAraNa e che ke A zarIra amedhyani che yoni eTale utpattisthAna. amedhya eTale apavitra e zarIra apavitra vastuonuM utpattisthAna che ane enuM Akhu yatra evI ja rIte goThavAyeluM che ke e game tevI pavitra tema ja suMdara vastu hoya tene paNa apavitra banAvI de jema kApaDa banAvavAnA sAcAkAmamAthI kApaDa bane tema apavitra vastu utpanna karanAra sAcAkAmamAthI apavitra vastuo ja banIne nIkaLe. emAM tame dUdha bhare, ghI bharo, sAkarathI ene gaLyu karo, paNa e amedhyani che eTale e sarasa vastuo paNa ati apavitra thaI emAthI evI jAtanI thaIne bahAra paDaze ke enA sAmu jevuM paNa nahi game enA sparzamAtrathI sarasa vastu kevI virUpa thaI jAya che tenuM daSTAMta dUdha pUruM pADe che dadhane pIdhA pachI turata ja vamana thAya to te vakhate je dUdha bahAra nIkaLaze te pedA phoTAvALu ane sparzane nAlAyaka banI jaze dUdha jevA sudara padArthane eka kSaNavAra zarIrane saba dha thAya tyA e kevu banI jAya che te khAsa vicAravA jevuM che AvA zarIrane mATe "zocane sakalpa karavo e mUDhatA che ene nDavarAvavAthI ke enA para suga dhI dravyo lagADavAthI e pavitra thaI jAya che ema mAnavuM e to sariyAma ajJAna che ene game teTaluM nDavarAvo ane game teTalI vAra ene pakhALo paNa e to Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acibhAvanA 197 gaTara sApha thAya te te sApha thaI zake jyAM Akhu vAtAvaraNa ja apavitra hAya tyA pavitratAnA dAvA karavA e teA mahAmeAha sivAya khIntanu kArya na hAya ! zaucavAda keAI matavALAne mAnya paNa hAya che e anya sAdhyanI apekSA vagara khane teTalI vakhata nhAvAmA-snAna karavAmA ja puNya mAne che A ajJAna che. keAI viziSTa hetune avalakhIne snAna karavAnI khAkhata judI che, paNa mAtra nhAvAthI zaucadharma paLAya che e annatA che. AtarazaucanA AkhA prazna taddana judA ja prakAranA che. enA samAveza daza yatidharmamA che tene atra sthAna nathI. atra te khAhya sthULa zaucanA praznane! ApaNe vicAra karIe chIe e vAta dhyAnamA rAkhavI. keTalIka vAra indriyAnI tRpti sAthe ane vikArAnI zAti mATe AvA khyAleA thAya che te meAhu-ajJAnajanya hAI nirarthaka che ane aMte AtmAne adhapAta karAvanAra che. (4. 5.) upara jaNAvelI vAta samajIne eTalu manamA kharAkhara vicArI levu ke zaucavAda - sthULa zArIrika pAvitryane upadeza yathA nathI je zarIra sthULa najare kadI pavitra thaI zakatu nathI tene pavitra karavAnA upadezadvArA ene vagara sAdhyuM dhArmika svarUpa ApavAnI mAnyatA karAvavI e ajJAna che ane meAhajanya aviveka che. A jagatamA je keAI cIja pavitra hAya tA te dharma che, e Atmadharma che. AtmasanmukhatA e kartavya che, kAraNa ke e sarvamaLane zeAdhanAra che. A zarIramA ata ta rAga-dveSa jevA mahAmeAhe! pesI gayA che e AtmAne aneka prakAre kRSita karanArA che ane dharma ane zeAdhI zeAdhI-vINI vINI chUTA pADe che ane ene enA kharA AkAramAM spaSTa rIte batAvI Ape che aneka prakAranA dAAne zeAdhanAra-atarathI zauca karI ApanAra te dharma ja che. snAna karavAthI kAI ci (pavitra) thavAya tema nathI teTalA mATe jo tAre aMdarathI pavitra thavu hAya teA maLatu zeAdhana karanAra dharmAMne tArA manamA dhAraNa kara, tArA hRdayamA ene sthAna Apa. tArAmAM je maLe! adara ghUsI jaI tane herAna kare che tene zeAdhI te tane sApha karI Apaze game teTalI vAra snAna karIza ethI tA khAhya maLa paNa janAra nathI, paNa jo tAre tArA atarane maLa kADhaveA heAya teA dharmane hRdayamA kArI de, ene adara ceTADI de ane enA upara AdhAra rAkha. te tAru kamAlinya kApI nAkhaze ane tane maLa vagaranA karaze e jagatamA mahApavitra che ane aMdaranA DhApAne zeAdhanAra che. khAkI zaucavAda jevA bhulAve khavarAvanArA unmAdamA paDI nakAmA herAna thavAnu cheADI de ate e dharma tane TekA Apaze. enu svarUpa dazamI bhAvanAmA vicAravAnu che tethI atra dha paratve nAnAide zathI ja sa tA dharIe e ajakha vibhUti che --X-- Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanA : aSTaparicaya 1. bahu sakSepamAM geyanI bhAvanA karI jaI e e aSTaka bahu suMdara bhAvathI bhareluM che. A zarIrane ati malina tarIke citava ene malina gaNavAnAM kAraNo che temAMnA keTalAka nIce pramANe che (1) e maLamAthI utpanna thAya che (2) e cAre tarapha rahelA maLamAM Uchare che (3) enAmAM maLamUtra bharelA che. (4) enA sarva bhAge ati duga chA utpanna karAvanAra che. (5) e pavitra padArthone apavitra karanAra che. enA sa sargamAtrathI sudara padArtho pheMkavA gya thAya che. (7) enI kaI paNa prakAre zuddhi thavI zakya nathI. (8) emAthI aneka sthAnakethI apavitra padArtho vahyA kare che. enA uparanI cAmaDI utArI hoya te A darano bhAga bIbhatsa dekhAya che. -vagere kAraNe, jenuM vivecana A bhAvanAmAM thayuM che ane thaze te khyAlamAM rAkhI, ene malina-ati malina tarIke vicAra ane chatA tene kAI lAbha levo hoya te tAru manarUpa kamaLa ughADa ane tenI aMdara UDe UtarIne je. tu upara upara vicAra cheDI daIne a dara Utara. tane ghaNuM jANavAsamajavA jevuM tyAM maLaze - A tArA zarIrane preranAra, manakamaLane vikasAvanAra a dara eka mahApavitra vibhUti beDI che. e kevI che teno khyAla kara. e pavitra che, e vibhu che, e eka che, e mahAtejomaya che ane e jAgRtavika che e tu pote ja che, paNa tu evI gaDabaDamAM paDI gayela che ke tArA potAnA svarUpane tu bhUlI gayela che je te A prakAre che : tAru aMtarAtmasvarUpa prakAze tyAre tu mahApavitra che. tArAmAM paramAtmadazA prApta karavAnI sattA che. mAtra tArI potAnI zaktine upayoga karavAthI te prApya che te kharekhara zuddha-nirmaLa che, mahApavitra che ane tArAmAM ana ta jJAna bhareluM che ane te jJAnathI , sarva padArthane joI zake teTalI tArAmAM zakti che e daSTie tu sarvavyApI che ane tethI karIne tu vibhu che vibhu eTale sarvavyApI jJAnadaSTie tu kharekhara vibhu che jJAna sarva reya vastune jANI zake che ane tethI jJAnanI najare tu sarvatra che. te pote eka che tAru vyaktitva barAbara spaSTa che tArA asaMkhya pradeza che tene eka tarIke batAvanAra che jJAyaka tarIke tArA sarva asakhya pradezamAM tuM pharI vaLela (pariNata) che tAru vyaktitva sarvadA siddha che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanA 19 vaLI sarva vastunu tane aMtaradarzana thAya che-tAre mATe te zakya che tethI tu mahAtejomaya che. e kevaLadarzana mahAprakAzamaya che, tejasvI che, ujajavaLa che ane tane bhedajJAna zakya che. tArAmAM atyAre paNa tAru zu che ane para zuM che te vicAravAnI zakti che e viveka kyA jAge tyA khare rasto prApya hAtha lAgI jAya che. vartana pahelA viveka thAya tyAre vatanamA Anada Ave che. AthI tu jAgRtaviveka che AvA AvA aneka ratno tArAmAM bharelA che ane tuM tethI tanmaya' che tu tArA zarIrano vicAra kare che, paNa te to maLathI bhareluM che ane mahAprayatna paNa zuddha thaI zake tevuM nathI te teTalA mATe tAre pitAno ja vicAra kara ane te kevo che tenI ci tavanA kara je ate pitAnuM nathI, mahAdagAbAja che ane hoya tyAM sudhI je aneka nakAmI upAdhio UbhI kare che teno vicAra tu choDI de ane tAre vicAra kara, tAre pitAne vicAra karI tu zarIrano moha choDI zakato na hoya te tu nIcenI hakIkata vicAra ane teTaluM chatA paNa tane zarIra para meha thAya te tu jANu, paNa je tu jarA paNa vivekapUrvaka vicAra karIza te bIju pariNAma nahi Ave je tArA zarIra sa baMdhamAM nIce pramANe vicAre che te tapAsI je barAbara UDe Utaraje ane pachI nirNaya karaje. 2. prathama tu tapAsa karIne joIza to samajAze ke zarIranI utpatti ja evI rIte thAya che ke emAMthI tuM kAI sArI AzA rAkha e sarvathA phekaTa ja che puruSanuM vIrya ane strInuM rudhira e bane bhegA thAya tyA e zarIranI utpatti thAya che pachI e sthAnamAM- mAtAnA peTamAM zu bhareluM hoya che te tuM je. enA utpattisthAnanI bAjumAM mUtrAzaya, AtaraDA, mAsa, meda, viSTA, hADakA vagere bharelAM hoya che Avu enu utpattisthAna che ane tyA e lagabhaga nava mAsa paryata rahe che enI AsapAsa maLa hoya che ane e maLathI vI TAyela hoya che. vaLI e zarIra pote maLa ane kacarAno ja piDa che. zarIramAM maLano te pAra nathI emA mUtra, viSTA, lema, kapha, pitta, pasIno Adi bharelA che eTale e maLane te khADe che temaja kacarAno paNa khADe che, kAraNa ke e kharAba pudagaLAne samUha che. emA e sivAya bIju kAI paNa nathI evA utpattisthAnavALA ane evA maLa-kacarAthI bharelA zarIramAM te sArI vAta zI hoya ? temAthI tuM kaI vastunI apekSA rAkhe che, jenA jevA mULa tevI temAthI utpatti thAya che AkaDe vAvIne AMbAnI utpattinI AzA rAkhavI e kevaLa mUDhatA che. vIrya ane rudhiramAM vivata thAya, temAthI je zarIra Upaje emAM prema utpanna kare evI zI cIja hoya? ane kema hoI zake ? ene game teTalu DhAMkavAmAM Ave, enA upara game tevA lUgaDA ke ghareNAM paherAvavAmAM Ave paNa emAMthI ati bIbhatsa vastu vAra vAra jharyA kare che. kapALa upara dAmaNI bAdhI Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2oo zAMtasudhArasa hoya ke hAtha baMgaDIethI, vI TIothI, jhaverAtathI bharI dIdhA hoya ane gaLAmAM navasara motInI ke lIlamanI mALA paherI hoya ane upara mUlyavAna vastro paheryA hoya to paNa sUghavI ke jevI na game tevI vastuo te zarIramAMthI jhamyA ja kare che. have AvAne mATe te dAkhalo paNa zo Apavo ? tu je ! koI vA kacarAnA hoya che dezamAM ene khALakUvA kahe che. emAM maLa ane mUtra ekaThA thAya che. e kUvAne sAro koNa mAne ? jenI vAta karatA bhavA caDhI Ave ane najIka jatA nAka ADo rUmAla rAkhavo paDe tene sAre koNa gaNe enI vAta paNa koNa vicAre? ane enA sa ba dhamAM mAnapUrvaka vicAra to koNa ja kare ? A deha che ! jene mATe prANa keka keka karI nAkhe che te deha Avo che, tenA mULa AvA che ane tenA pariNAma AvA che mAtra e bAbata tarapha AkhamIMcAmaNa karIne e vAtane rALITALI nAkhavAmAM Ave to te kAI kahevA jevuM nathI, bAkI emA eka paNa bhalI vAta hoya ema jaNAtuM nathI 3. pitAnI pAse AvanArA padArthone zarIra kevA banAvI de che teno eka dAkhala juo pitAnuM mukha suMdara lAge ane A darano pavana sugaMdhI jaNAya teTalA mATe prANI pAna (tAbUla) khAya che pAnanA bIDAmAM te elacI, laviMga, barAsa vagere aneka sugaMdhI padArtho nAkhe che ane pachI te pAnane kAthA-cUnA sAthe khAya cheAvA mANasanI pAsethI nIkaLe te tenA mukhamAMthI sudhI nIkaLatI jaNAze, paNa savAla e che ke e sugaMdhI keTalo vakhata Takaze? pAna cavAI rahyuM ane eka-be picakArI mArI ke pAchu e bhagavAna enA e A sthiti zu batAve ? vAta e che ke mukha pite asugaMdhI che a dara tyAre pavana jAya che tyAre to te zuddha hoya che, pa! adarathI durgadha (Carbon) nIkaLe che. bahAra nIkaLato pavana e durgadha laIne nIkaLe che. are ! enI lALa paNa kevI hoya che. koI ene (lALane) aDI jAya ke e kaI vastune aDI jAya te te vastu abhaDAya chemanuSya banatA sudhI keInu beTeluM pANI pItA nathI, keI e cAkhela anna khAte nathI, kAraNa ke lALamAM aneka tinA pudagalo bharela hoya che ane te cepathI rogone paNa mokalI Ape che. e lALano AkAra ane raMga paNa sUga lAve tevA hoya che keIe moM aNAvyu hoya to tenI pAse UbhA rahevu paNa game nahi evI lALa divaso sudhI nIkaLe che. zarIranI A sthiti che ! eka mukhanI vAta karI tyA ATalI ghaNA Ave che te enA pratyeka vibhAganI vAta karavAmAM Ave che to zuM zuM thAya ? vAta e che ke tAMbUlavALA mukhanI sugaMdhI pUrI pAca-5dara miniTa paNa TakatI nathI ane ate asala sthiti AvI jaya che bahAranA upacArathI karela sAro dekhAva te keTalA Take? 4kharI vAta e che ke zarIramAM je pavana jAya che te tyAM evA padArthonA saMbaMdhamAM Ave che ke e asugaMdhI thaI jAya che, vikAravALe thaI jAya che ane suga dhI padArthone mukhamAM rAkhIne e dudhane chupAvavAno prayatna karavAmAM Ave te nirarthaka thAya che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanA AvA to aneka niSphaLa prayatna prANI vAra vAra kare che e zarIranI aMdaranI durga dhI chupAvavA mATe ke ka keka prayatna kare che. enA khorAkamA, enA snAnamA, enA pINAmAM, enA kapaDAmA, enA ghareNAmAM e prayatna vAra vAra dekhAya che, paNa chatA e eka paNa prayatnamAM lAbo vakhata saphaLa thatuM nathI ane saphaLa na thavA chatA e navA navA prayogo karyA ja kare che atyAre tame koI paNa citravALA chApAM vAMcazo to temAM saudaryazALI kema dekhAvuM tenA aneka prayoga jeze. tyA tame jAherakhabaranA thokaDA vAcaze eka bAla kema sApha rAkhavA ene mATe se kaDo vAto jozo. mukha para lagADavAnA papha pAuDara, krIma, oInTamenTa, zno ane tenA DAghA dUra karavAnI jAherAtonI hAranI hAra jeza a do kacaro dUra karavAnI paddhati ane rogo paNa ullekha karavAmAM Ave to pRSTha bharAya tema che. A sarva niSphaLa prayatna che, agyane vadhAre paDatI apAtI agatya che ane samajaNa vagaranI bALaceSTA che A navayuganI vAta prasa gopAtta thaI gaI, paNa je vakhate A mULa pustaka lakhAyu tyAre paNa zarIrane maLa dUra karavAnA niSphaLa prayatno aneka prakAranA thatA hatA yuge yuge paddhati phare che, paNa mudI to ekano eka ja rahe che. AvA zarIrane tu vAra vAra cAlyA kare che ane ene sU vyA kare che ! tArI AvI ceSTAo joIne samaju-vicAraka mANase manamAM hase che teone ema thAya che ke A mANasa Akho vakhata zarIrane ghasyA kare che ane pavitra ke suMdara banAvavA mathe che e te kAI DahApaNanI vAta gaNAya che ? aneka vAra nhAvAthI zaucadharma paLAya che e mAnyatAmAM vicAra ghaTe che je zarIra apavitra vastuthI ja bhareluM che tene bAhyazauca karavAno prayatna niSphaLa che viziSTa hetupUrvaka snAnAdinI vAtane atra sthAna nathI, paNa mAtra bAhya zuddhi( zauca)mAM ja paryavasAna samajanAra zarIrane dharma samaje, enI aMdaranI vastuone vicAre, e vastuonI apavitratA khyAlamAM le ane e vastu dUra karavA jatA zarIra jevuM kAI bAkI rahI zake tema nathI e vAta je eka vAra lakSyamAM le to A nakAmAM prayatnane bAjue mUkI potAnA prayatno bIje mAge lagADe. A mahAmUlya maLela jIvana gheru che, sAdhya sadhAvI zakanAra che, ene bahArathI pavitra rAkhavAnA prayAsamAM veDaphI nAkhavA jevu e nathI A bAbata spaSTa samajavA A sarva hakIkata vicAravA jevI che. 5. vaLI eka bAbata khAsa vicAravA yogya che puruSanA nava agomAthI Akho vakhata zuM nIkaLe che te vicArI juo - -be kAnamAMthI kacaro, keTalAkane paru nIkaLyA kare che. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zAMtasudhArama -e AkhAmAthI jeTalI vAra paTapaTAvIe teTalI vAra pANI, keAIvAra cIpaDA ane aneka maLa nIkaLyA kare che -e nAkanA dvAramAthI zleSma (roDA), gU gA vagere nIkaLyA kare che nAka chI ke tyAre khAsa sa bhALa levI paDe che -mukhamAthI lALa nIkaLe che upara tenu varNana thaI gayu che, durgaMdhI pavana ane UlaTI thAya tyAre kAcu anna ane pitta nIkaLe che. -puruSacahnamAthI pezAkha enu varNana karavAnI jarUra na heAya. -gudAmAthI viSTA, vana azakaya ane khinajarUrI che. AvI rIte puruSanA sadarahu nava dvArAmAthI apavitra padArtho bahAra nIkaLyA ja kare ane te kadI virAma pAmatA nathI emA alpavirAma ke avirAma Ave, paNa pUrNavirAma kadI Avatu nathI e sarvAMmAthI je padArza nIkaLe che te sa dudhI, kharAkha vaNu, rasa ane sparzIvALA ja hoya che, bhAre kaTALA Ave tevA hoya che ane dUra nAsI javu paDe evA hAya che strI-zarIramA uparyu kta nava DhArAmAthI eTalA ja khAkha padArtho nIkaLe che. e uparAMta strIone be stane ane ceti' e traNa ageAmAthI paNa apavitra padArtho nIkaLe che AvA nava ane khAra dvArA anukrame puruSa ane strInA vahetA hAya e zarIrane tu je pavitra mAnatA hAya, dhAratA hAya, patA haiAya te amAre te e tArI mAnyatA, dhAraNA ke kalpanA mATe mAtra eTalI ja TIkA karavI paDaze ke e tArA vicAra kharekhara naveA' che, abhinava che ane vicitra che kAIpaNa navA vicAra khatAve temA amAre vAMdhA nathI, paNa samaju mANase enI kaseATI kare teA ja grAhya thAya tema che. tuM kAI samajI mANasane pUcha ke je zarIramAthI AkhA vakhata nava athavA khAra dvAre malina padArtho nIkaLatA hAya tene teo kadI pavitra' gaNI zakaze ? amane lAge che ke A tArA navA vicAra bhUlabharelA che, mAhajanya che ane tane sAvanAra che je zaheranI gaTaramA kacarA cAlyA karatA hAya ane jemA navA kacaro paDavA karatA hoya tene pavitra kahevA jevI tArI A vicitratA che ka, maLa, mUtranA bhaMDArarUpa A zarIramAthI eka pazu sArI cIja nIkaLatI nathI tevA zarIrane tu pavitra kahe teA pachI tArA e nUtana vicArane vivekI prANI devAnAM priya' (mUrkha-mUDha)nA abhiprAya tarIke lekhe che, mATe tArA je vicAra jaNAva te samajI-vicArIne jaNAva AvA khATA chuTTA uMThAvIne tArI kimata karAva nahi 6. vaLI tu vicArIza teA jaNAze ke tu bheAjana karavA mATe taiyArI kare che. eka zAka banAvavu hAya te temA dhANA, jIru, mIThu, maracA, tela Adi aneka padArtho nAkhe 1 yA che dvAra judA judA hAya che tethI pharIte gaNela che Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanA 203 che mIThAI banAvavI hoya to moTI khaTapaTa karI mUke che. sAkaranI cAsaNI, padArthonI vipulatA ane taiyAra karavAnA tathA upara caDhAvavAnA aneka sAmAna lAve che. upara vaLI ghI tathA badAma, pistA, cAroLI vagere nAkhe che. aneka sAmagrIothI taiyAra karela ana khAdhA pachI peTamAM jAya che tyAM cAra kalAka bAda e sarvanuM zuM thAya che? enI viSTA thAya che, tene joI tu dhUke che, tene kADhavA prayatna kare che ane tenA tarapha sUga lAve che eka su dara thALamAM aneka suMdara raseInI cI, mIThAIo, zAkAdi hoya te peTamAM gayA pachI A dazA pAme che. te gAyanuM dUdha vAparyuM hoya ane tenA upara sAkarAdinA prayoga karyA hoya tenuM ane mUtra thAya che ane tene kSepa karatA paNa tAre viveka rAkhavo paDe che ane nahi te tAro daMDa thAya che. gAyanA mUtrano to upayoga paNa thAya che, paNa enA dUdhano te upa ga karyo te pachI tenuM je mUtra tArA zarIramAM thAya che te to ati nidanIya bane che. tArA mUtranI kimata gAyanA mUtra jeTalI paNa nathI e dhyAnamAM rAkhaje. A sarva dAkhalA uparathI tAga samajavAmAM AvyuM haze ke tAru zarIra to sArAmAM sArA padArthone kharAba karanAra che ane tArA zarIramAthI kacare ja bahAra nIkaLe che. AvI zarIranI bAhya sthiti che e sArAne bagADe che, su darane virUpa kare che, spRzyane aspRzya kare che, sa ba dhamA AvanArane vikArI banAve che ane e je zarIra kahevAya che tene tu pavitra mAne che tAre tArA vicArane pharI vAra tapAsI javAnI javAnI jarUra che ane ema karIne tArI vicAraNAmAM vivekane sthAna ApavAnI khAsa jarUra che. have tu vagara lagAme kyA sudhI cAlyA karIza tene khyAla kara 7. A zarIrane mATe nIcenI bAbate vicArI jo * (ka) e pudUgaLane samUha che. (kha) e maLathI bhareluM che. (ga) emAM mAtra kacaro che ane koI sArI vastu nathI. (gha) e sArA padArthone kharAba karanAra che. () e sudara kapaDAne durga dhI banAvanAra che AmAnI kaI paNa bAbatane mATe khulAsAnI khAsa jarUra have rahetI nathI zarIra puddagaLane Dhagalo che emAM kAI sa deha jevu nathI enI A daranI sarva vastuo sthaLa che emAM koI jAtanI za kAne sthAna nathI ane e sArI vastune bagADI mUke che te te ApaNe upara joI gayA chIe. tyAre zu e zarIrane phekI devuM ? ene upayoga kAMI kare ke ene phagoLI devuM ? e vicAravA jevI vAta che keTalAka ene mAjazekhanuM sAdhana mAne che, keTalAka enAthI Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zAMtamudhAraga khAvAno zokha pUro kare che, keTalAka ene suga dhI levAnuM sthAna mAne che, keTalAka enAthI sArA rUpe, strIo, citro jovAmAM sArthakya mAne che, keTalAka emAthI sArA gAna sAbhaLavAmA lAbha mAne che, kaI ene cu bana karavAnuM athavA te Aligana devAnuM sAdhana mAne che, keI ene puSTa karavAmAM jIvana dhanya mAne che-A sarva nakAmu che je pugaLane Dhagalo hoya, je maLathI bharela hoya ane sArA khorAka ke kapaDAne tuccha banAvanAra hoya, je aMte cheDI devAnuM hoya tene mATe AvA lADapADa zobhe nahi paNa tenAthI eka kAma thAya tema cheA sarva upAdhi cheDI hamezane mATe kalyANa karavuM hoya te tenI taiyArI karavAnuM sAmarthya tyA che ane te mahAudIra kArya che, parama zreSTha kArya che ane te je thAya to tArA A cArAzI lAkhanA pherA ane A tArI rakhaDapaTTI dUra thaI zake tevuM che tyAre A te bahu majAnI vAta thaI ene thoDuM thoDuM bhAtuM-pituM ApI tenI dvArA je zivasAdhana thaI zakatuM hoya to te kAma pAra pADavA prayatna karavA jevo che hamezanI A lamaNAjhI ka maTI jAya, nirataranuM sukha thaI jAya evo rasto je enAthI thAya che te karavAjoga che tyAre AvA zarIramAM aneka avaguNa che paNa zivasAdhananuM sAmarthya paNa tenAmAM che e vAta vicArI, tenI ci tavanA kara ane tArA sAcA uddhAranA mArge lAgI jA. 8. zarIra kevu che ? zenu banelu che ? temAM zu bharyuM che ane tene kyAM sudhI vizvAsa karI zakAya te to te jANyuM paNa have kAI evI haziyArI karI batAva ke jethI AvA zarIrano paNa tu pUrato lAbha laI zake ane e IcachanIya puNyazALI ane abhISTa bane. atyAre je zarIranuM varNana karyuM tevuM zarIra to koI meLavavA I che nahi A te ughADI vAta che paNa tAre to zarIra sAthe pAnA paDyA che, tyAre have kAI evu kara ke atyAre tane je kharAba lAge tevuM prApta thayuM che, temAMthI paNa tu lAbha meLavI tevA zarIrane paNa tu duga chanIyane badale zreSTha banAvI zake tArA hAthamAM rasto che. tArAmAM kharI ha ziyArI hoya to tu tevo rasto laI zake tema che e zarIranI a daranI apavitratA to tuM dUra karI zake tema nathI, paNa tArI pAse eka bIje kImiyo che te ajamAva A tArA zarIrane zivasAdhanamAM joDI de, kAraNa ke enA dvArA e lAbha tu laI zake teTavuM sAmarthya tArA dvArA tenAmAM che te upara joyu tu gaNatarIbAja samaju prANI che, tu vyApArI che to tAre chevaTe bhAgyAnA vaTAva to jarUra karavA ghaTe ane A to aNadhAryo lAbha che tAre vikAsa tu eTalo badho vadhArI zake tema che ke tu e zarIrathI pUrato lAbha meLavI zakaze ane tuM evuM kArya karI zakIza ke tridivezvara jevA paNa tArA zarIranI - manuSyabhavanI IcchA karaze A dAkhalo kharenara tAre besADavA jevo che nahi te pachI Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - be azucibhAvanA Avyo tevo cAlyA jaIza ane ate e zarIrane paisA kharacIne bALavuM paDaze ke jamInamAM dATavu paDaze. cetana cAra gatimeM nizca, mokSadvAra e kAyA re; kata kAmanA surapati yAkI, jisaku anargala mAyA re." AvI tArI kAyA che, mATe gabharAvAnuM kAraNa nathI, paNa tu malakAI na jato e kAyAnI kimata eTalA mATe ja che ke e mokSadAra che, paNa je tene tu veDaphI nAkha to narakAra paNa e ja che tAro vikAsakama sudhAravAno A avasara che, mATe nipuNatA dAkhavIne, svasvarUpa niSpAdana karIne ene tu ati pavitra banAvI de pavitratA prApta karavA mATe tene suMdara jaLAzaya maLyuM che. taLAve jaIne tarasya Ave te to nipuNa na ja gaNAya tane pavitra AgamarUpa jaLAzaya maLyuM che. tenA kAThA upara besIne tuM koNa che, tAru sthAna zuM hoI zake, tuM kyAM AvI caDhayA che ane zA mATe A herApherI karI rahyo che te 4 vicAra e jaLAzayamAM tArI sarva jijJAsAne tRpti maLe eTaluM pANI bhareluM che tu vinA saMkoce e pANInuM pAna kara, tArI jAtane oLakha ane tAru pitAnuM sthAna samajI laIne te prApta karavAnA mArgo zodhI le ane tArI ghaNuM vakhatanI tRpA che tene tu chipAvI le khAsa karIne e jaLAzayamAM zAMtasudhArasa bhareluM che te amRtatu peTa bharI bharIne pAna karI le A avasara pharI pharIne maLaze nahi mATe "avasara pAya na cUka cidAnaMda e vAta dhyAnamAM rAkha zAtarasa - amUlya amRtano dariyo - tane maLI gayo che tene tu bane teTalo lAbha le ane peTa bharI bharIne e rasane pI le A takano lAbha le AvA jaLAzaya jyA tyA maLatA nathI ane maLe tyAre oLakhAtA nathI te atyAre jaLAzaya joyu che ane tArA para dayA karIne pANI pAnAra paNa maLI gayA che te have tene bane lAbha le A bhAvanAmAM nArInI sthaLa racanAnI kilaSTa bAju batAvavA sAthe A kAyAne mekSadvAra paNa banAvI zakAya che, e vAta karIne zarIranA ane upaga batAvavAmAM kartAe bahu kuzaLatA batAvI che taddana sAmAnya vastune upayoga karatA AvaDe to nukasAnamAthI paNa lAbha prApta karI zakAya che ane sAcI AvaData hoya to dIrgha lAbha prApta karI zakAya che A "zAtavAhitAmA e amRtanuM pAna karavAnuM che. prathama kaDavA ghUTaDo pAIne vivekI mahAzaye kevI yuktithI zAtamudhAtu pAna chevaTanI deDha gAthAmA karAvyuM che te khAsa vicAragIya che sujJa e amRtapAna jarUra kare malika varInuM rUpa adabhuta hatu enA rUpa-lAvaNyanI vAtathI AkarSAI sAketapura (kezaladeza)nA pratibuddha rAjAe, ca pAnagarI (a.)ne cakacchIya rAjAe, sAvaththI nagarI Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 gAMtasudhArma (kuNAladeza)nA rUpI rAjAe, vANArasInagarI (kAzIdeza)nA za 5 rAjAe, hastinApura (kurudeza)nA adInazatru rAjAe ane kapilapura (pAcAladeza)nA jitazatru rAjAe e kuvarI sAthe lagna karavA mAgaNI meAkalI, videhAdhipati ku bharAjAe peAtAnI rAjadhAnI mithilAmA e mAgaNIne asvIkAra karyA chae rAjAe laDavA AvyA. laDAI cAlavAnI hatI tyAre ameAghavIya zALI mallika varIe AdhyAtmika mArge laDAI jItavA nakkI karyuM. eNe zekavADImA peAtAnA zarIrapramANu suvaNaeNnI pUtaLI anAvI tenA madhya bhAgamA peAlANu rAkhyu jamyA pachI eka keALIe anAja temA darAja nAkhavA lAgI e vADImA praveza karavAnA cha rastA karAvyA. chae rAjAne kheAlAgyA judA judA besADavA. darekane mallika varIne meLavavAnI AzA hatI. vacce pratikRti jevI pUtaLI joine rAjAe chaka thaI gayA. cha ye rAA cha sthAne beThA hatA, malliku varIe jAte AvI pUtaLInu dvAra (uparanu DhAkaNa) ughADyu ga dhathI mahela bharAI carcA rAjAe te nAka para rUmAla dharavA maDI gayA. pachI ceAginI devIe samajAvyu kehu je khAtI hatI tene mAtra eka kALIe darAja AmA nAkhatI hatI. tenI AvI gadha che ane A zarIramA e vastuo ja bharelI che. enA upara te meAha ghaTe? A te eka kavaLanu pariNAma che ane hu te ghaNA kavaLA khAu chu-' vagere. pachI pUrvabhavanI mitratA yAda karI rAjAe cetyA laDAI khadha thaI adhyAtmajJAna prasaryuM vicAraNA thaI rAjAe rAjya cheADI mallikuvarI pAse dIkSita thayA sasAra cheADI kRtakRtya thayA ane zarIrane pUratA lAbha lIdhA. A zarIra kevA apavitra padArthothI bharapUra che te sabadhI lekhakazrIe khUba lakhyu che. enA para vizeSa vivecananI apekSA nathI enA savatA dvArA ane enA vanA vAcIne paNa je prANInI AkheA na UghaDe te te pachI nasIkhanI vAta che. eka-be khAkhata para khAsa dhyAna ApIe. A zarIra apavitra padArthAthI bharela che e vAta te thaI enI utpatti vicAratA ja kheda thAya tevu che. garbhavAsamA nava mAsa sudhI cAre tarapha rahelA maLanI vacce Udhe mAthe laTakavu paDe che evu nikRSTa jenu utpattisthAna hAya tyA suga dhInI AzA rAkhavI e te vejImAthI telanI apekSA rAkhavA kharAkhara che AvA zarIranI puSTi karavI e sujJane zeAbhe tevI vAta nathI. paNa e uparAta eka ghaNI dhyAna ApavA jevI vAta che e zarIramA lAkhA vyAdhie bharelA che. cAmaDInA vyAdhio, peTanA vyAdhio, garbhAzayanA vyAdhi, AMtaraDAnA vyAdhio, chAtInA vyAdhio, hRdayanA vyAdhio, nAkanA, gaLAnA, mhAnA, AMkhanA, kAnanA, mAthAnA vagere vyAdhine pAra nathI e pAtaLu paDe te kSayarAganI ci tA thAya che, e jADu thaI jAya teA pakSAghAta ke hRdayanA vyAdhinI citA thAya che, ene hAlatAcAlatA zaradI lAgI jAya che, ene aneka jAtanA zastraprayAga (Operations) karAvavA paDe che, enI adaranI yatravyavasthA eTalI gUMcavaNuvALI che ke sekaDA vyAdhionu e ghara che ane ene aTakI jatA, taraDAI jatA ane ' Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanA 207 khalAsa thaI jatA vAra lAgatI nathI. keI damavALAnI pIDA joI hoya to dhamaNa cAlatI lAge ane udharasa khAtA ke baDakhA pADatA joyA hoya to cItarI caDhe. A vAta laMbAvIe to kyA aTakavu te sUjhe tema nathI. AvI rIte aneka vyAdhinu ghara e zarIra che ane tene mATe aneka graMtho lakhAyA che - je vaidakIya gro kahevAya che, keIene Ayurveda paNa kahe che. zarIranA vyAdhio para gratho, eno abhyAsa, eno dhaMdho ane e sa ba dhI ATalI vicAraNAo ! uparanI cAmaDI na hoya te A zarIranI aMdara eka paNa vastu evI nathI ke jenA upara maha thAya enA kayA vibhAgane ughADyo hoya to prANI ghUthu na kare ? - e ja ekalo prazna rahe che ane chatA moharAjAe Ane evo to dArU pAyo che ke e ene cubano bharavA maDI jAya che! e enA sparzamAM sukha mAne che. enA abhikhya gamA lIlA kare che. e ja ghaDIe jo uparanI cAmaDI kharI paDe to A bhAIzrI tyA eka miniTa paNa Ubhe rahe khare? ane enuM nAma ja kepha, e ja mohanI madirA, e ja vivekabuddhine nAza ! kaI vakhata mAdA mANasa pAse javAnuM thAya ane tene udharasa AvatI hoya, pAse baDakhA nAkhavAnuM vAsaNa paDyuM hoya, A vakhate manamA ze vicAra Ave che? durbhAgye evA vakhatanA vicAro kAyama rahetA nathI eTale A prANI pAcho dha dhe vaLagI jAya che ane pitAne jANe evA zarIra sAthe sa ba dha ja nathI evI bedarakArImA deDaDyo jAya che AkhA zarIranI racanA juo ! enI aMdara nADIo, lehInuM vahana, zirAo vagerene vicAra karo AtaraDAnA maLane khyAla karo ane sArAmAM sArAM anna, dUdha ane pANInI thatI avadazA vicArapUrvaka dhyAna para lo te ghaNe moha osarI jAya tema che zarIranA pratyeka bhAgano A daSTie vicAra karavAmAM Ave to bahu jANavA jevuM maLe tema che emAM kaze sadeha nathI ' eka bIjI vAta ApaNuM kapaDA darareja zA mATe dhovA paDe che? zuM ene bahAranI raja lAge che eTalA mATe ja nA zarIramAM sADAtraNa karoDa dvAra (rAmarAjI) che, te pratyekamAthI durga gha ane apavitra raja-parasevo vagere nIkaLe che e sArAmAM sArA kapaDAne paNa apavitra banAve che evA zarIranI AsanAvAsanA karavI kema pAlave ane ene cATavuM te vAta zobhAspada gaNAya kharI? je khAdhela khorAkane tuccha banAve, vAne melavALA banAve, lagADela padArthane dudhavALA banAve ane jarA paDe to paDI jAya, hADakA bhAge te divase sudhI pathArI karAve ane dararoja aneka prakAranI cAkarI mAge tevA zarIranI sAthe kema kAma levuM te samajaNathI vicAra karavA jevuM che AvI rIte aneka kAraNe zarIra apavitra padArthothI Upajyu che, apavitra padArtho vacce vadhyuM che, apavitra padArthothI bhareluM che ane sArAmAM sArA padArthone kharAba karanAru che e vAta vicArI zarIranI apavitratA dhyAvavI. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtamudhArma paNa ApaNA panArA enI sAthe paDayo che teA enAthI kAI lAbha levAya teA laI levA e ApaNu kartavyU che mATe have lekhaka mahAzaya kahe che tema mAnasanalina-hRdayakamaLane ughADA ane tyA abhedya mUrtine sthApI ene apanAvA e eTale tame pekhate. zarIra tamAruM nathI, tame zarIra nathI zarIra tamArI sAthe AvanAra nathI paNa traNa kALe tame te te tame ja rahevAnA che, evu eTale tamAru peAtAnu kArya sudhare, kAI mArge caDhavAnu thAya evA rastA karo ane te mATe a tathI sAcA vicAra kare| atyAra sudhI upara uparathI te ghaNI vAteA karI che ane keAIvAra cetana cetana karI svane ane parane ThagyA che, emA kAI vaLe nahi. A mAge kAI jayavArA thAya nahi . have te hRdayakamaLane ughADI tyA je atyAre mAhurAjA pesI gayeA che tenA AkhA maMDapa toDI pADA ane tyA vibhu pavitra maheAmaya cetanarAjane besADo e rIte e zarIrane pUrepUro lAbha le je paddhatie mallikuM varIe adhyAtmavAdanI sthApanA karI laDAI aTakAvI ane paraNavA AvanAra cha rAjAone pratimAdhyA, anekane sahAra aTakAvyA te rIte A apavitra vastunA poTalAne enA sAcA AkAramA oLakhI khUba Anada mANeA ane je kAyA apavitra-duga chanIya padArthothI bharelI che ane je tamane vAravAra ciMtA karAvI vaidya DaoNkaTaranA bila bharAve che tene ja meAkSadvAra khanAve! A manuSyadeha meAkSadvAra che ja, paNa ene e tarIke apanAvIe te nahi te aneka bhava ryA che temA ekane! vadhArA karI taNAI javAze ane kacA javAnu thaze te teA pratyeke vicArI levAnu che tyA A zarIra AvavAnu nathI e paNa ceAkkasa che ane ahIM karelA sArA-kharAba kRtyA, vicAro ke bhASAprayeAgeA kAI aDI ne aDI aTakI jAya evI AzA rAkhavI e te phokaTa che 208 mATe kaI rIte vikAsa vadhu pragati thAya rastA prApta thAya tevA mArgo AdarI. A zarIrane lAbha lyeA vikAsakramane eveA mahimA che ke eka vakhata je gADu raste caDI jAya te pratyeka pagale AgaLa dhapAya che ane te rastA prApta karavA jeTalu sAmarthya AvaData, anukULatAe, sagavaDA e sa atra lakSya che mallikuvarInA mitro vicArazIla hatA, rAnta hatA, vaLI gayA bhavamA AtmavikAsa karIne AvyA hatA temaNe zarIrane dharma samajAtA sAcA raste jeyA ane jovAnI sAthe ja cetI gayA AnuM nAma vikAsakramanI prAptineA lAbha kahevAya sanatkrumAra mahAna cakravatI rAjA hatA. ene zarIra para khUba meAha hatA enA ga paNa khare 1 paNa jyAre eNe devatA pAsethI zarIramAM vikAreA thayelA jANyA tyAre e raDavA na beThA eNe cha khaDa pRthvI cheADI dIdhI sayama laI ArAdhanA karI auSadha karavA AvanAra devavedyo pAse ataranA vyAdhinI vAta kahI paNa bahAranA vyAdhinI darakAra na karI te eka mAsanI salekhanA karI trIje devaleAke gayA Anu nAma te vikAsadazA kahevAya! kAI zarIranu apavitrapaNe vicArI gabhagaI javAnu nathI manahumAra jevu sAmarthya vAparI raste Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanA 209 caDI javA mATe A bhAvanA che. enA jeTalu maLa na heAya tA jeTalA ane teTalA vikAsa tA sAdhaveA e khAsa jarUrI gaNAya. AvI rIte zarIranI azuci sa kha dhI vicAra karavA sAthe enAthI zivasAdhana prApta thAya che e paNa dhyAnamA rAkhavu. enA mAhamA na paDI javu, enI khAtara paDI na maravu ane ene khanatA lAbha levA. vikAsakrama (Evolution)nA eka mukhya niyama e che ke ene mAge paDI javAya te kAma sulabha thaI jAya. atyAre te amadAvAda javu che ane jI. AI pI.ne mArge cAlyA jaIe chIe . emA mAtragati thAya, paNa pragati na thAya. dhyAnamA rAkhavu ke sarvAM gati e kAI pragati nathI. vicArapUrvaka vikAsanA mA hAtha karavAmA Ave teA jarUra pragati thAya tethI vAta e che ke A bhavamA ziva sudhI paheAcI na zakAya, teA paNa ene raste te caDI zakAya, ane vikAsakrama sutA karavA e teA zarIraprAptinA khA upayAga che e mAprAptimA taratamatA tA ghaNI che, paNa jeTalu AgaLa vadhAya teTalu lAbhakAraka che. chevaTe pAchA na haThAca teA paNa lAbhamA gaNavu mATe zarIranI khATI lAlanApAlanA na karavI, enI azucitA ane kSaNubha curatA, emA avizvAsyatva tathA vyAdhigrastatva vagere vicAravAM ane enI sAthe ja ene lAbha levAnA prasa gane jarA paNa jatA na karavA. azucivicAraNA hakIkatarUpe tadna satya ane tathya che. enA uddeza khAdyabhAvamA gRddhi echI karAvI atarAmadazAmAM dAkhala thavAnA sUcanarUpe che. A bhAvanAnA A banne prakAra vAravAra bhAvavA jaLAzaya maLyu che, pAna karatA AvaDe te pI levu. AveA avasara phrI-pharIne maLaze nahi, maLavA ghaNA muzkela che, mATe tenA lAbha levA. 27 iti azucibhAvanA, 6, --X-- Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsakaLacaMdrajI upAdhyAya viracita chaThThI azucibhAvanA : (rAga-kedAro-geDI) mAsa maLa mUtra rudhire bharyA, azuci naranArI deha re; vAsaNI kaMbhare bhAviye, a ta diye jIvane chaha re, maM. 1 azubha bahu roga kapha nitu vahe, e bhakhe bhakSya abhakSya re; dehane jANa jokhama ghaNuM, deha bahu jIvane bhAre maM0 2 bhAvArtha-he AtmA ! sarva strI-puruSanA zarIra mAsa, maLa, mUtra ane rudhira ke lohI tadrupa azucithI-apavitra padArthothI bharelA che. te dehane madirAnA ghaDA je apavitra mAna - samaja, vaLI evo apavitra hovA uparAMta ane te jIvane cheha Ape che arthAta tenAthI judA paDI jAya che. tenuM game teTaluM lAlanapAlana karyA chatA te te Ayusthiti pUrNa thaye jIvane kahe che ke- tu mane cheDIne cAlyo jA" evo e kRtadhA che. vaLI te deha azubha che, bahu prakAranA rogothI bharelo che ane temAMthI kapha vagere azuci padArtho niratara vahyA ja kare che ema chatA A jIva te dehane prasanna karavA bhakSya, abhakSya - khAvA gya ke na khAvA yogya aneka padArthonuM bhakSaNa kare che, temAM viveka jALavata nathI. paraMtu tu samajaje ke A dehane mAthe aneka prakAranA jokhame rahelA che ane te deha aneka jIvonuM bhakya banavAnuM che 1-2 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhavabhAvanA pRva paricaya ahIM jarA krama pheravIne prAthamika vivecana karavuM Avazyaka jaNAya che. prathamanI cha bhAvanAmA ApaNe jIva ane ajIvane pAtAnA ane parasparanA sa baMdha vicAryA tene age anityatA ane azucibhAvanAmA lagabhaga ajIvanA jIvanA sa`kha dhI tarIke vicAra karyAM. saMsAramAM chava-ajIvanA vivartI taiyA, jyAre azaraNuM, ekatva ane anyatvamAM cetanAnA AvirbhAvA vicAryA ane enAM pRthak pRthak citro judA judAM dRSTikhiduthI tapAsyA. have pachInI traNa bhAvanAmA ApaNe kanA pradezamAM jaIe chIe. e bhAvanA bhAvatA pahelA ApaNe pratyenu svarUpa yathAsthAne vicArIe. hetuone prApta karIne jIvathI je karAya te 'ka'-vidlInga daidi" neLa to maramma|| kakha dhananA hetuone prApta karIne jIva kama khAdhe che e pariNAma che. enA kAraNa hetu' che e hetu jyA Aya tyA AtmA teTalA pUratA karmo ekaThA kare che e karma paramANuonA ska dharUpa che, te AtmA sAthe cAMTI jaya che. e ceATe te vakhate enI cAra mAkhatA mukarara thAya prakRti, sthiti, rasa ane pradeza 'prakRti' eTale ene svabhAva, enu kArya zu vagere sthiti' eTale e keTalA vakhata mATe che te. 'rasa' eTale enAmAM gADhatA keTalI che te, ane pradeza' eTale e kama keTalIka va NAnuM -kanA pradezAnu khanela che te AvI rIte je kakha dha thAya che te kha hetuethI thAya che. e khahetue eTale kakha dhananA kAraNeA. enA mukhya cAra prakAra che mithyAtva, avirati, kaSAya ane ceAga mithyAtva ~ eTale vastuonu viparIta dana zuddha deva-guru-dharma upara zraddhAnanA abhAva ane anya tarapha Adara sazaya, abhiniveza ane viSaya e sarvane samAveza mithyAtvamAM thAya e ajJAna che ane viveka vagaranA jJAnIne paNa zakaya che. avirati - tyAgabhAvanA ke dASAthI pAchA haThavAnA nizcayanA abhAva, paccakhkhANurahita dazA. - kAya * krodha, mAna, mAyA, leAbha, hAsya, rati, arati, zAka, bhaya, durga chA, veda, pu veda, napu sakaveda. cAga -- mana-vacana--kAcAnuM pravartana AnA aneka bheda-upabheda che e kakha dhananA hetue che have ApaNe AzravanI vAta karIe. je mArgAe karmI Ave, karmanu AzravaNu thAya te rastAone Azrava' kahe che. eka mATA sareAvara-taLAvamAM pANI AvavAnA garanALAne Azrava kahevAya eka mATA mahelamAM havA AvavAnAM khArIkhAraNA hAya te Azrava kahevAya eka pANIne avADA hAya ane temAM je naLaThArA jaLa Ave che te naLane Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zAMtasudhArasa Azrava kahevAya eka koThAramAM anAja bharAtu hoya ane bIjI bAju nIkaLatuM hoya to e bharAvAnA mArgone Azrava kahevAya. karma AvavAnA mArgonA nIce pramANe vibhAga pADI zakAya che, sakSepa varNana ja atra karAya che 1. Idriya--enA pAca prakAra che jihA, nAsikA, cakSu ane karNa. A IdriyanI rAgapayukta pravRtti e Azrava che. indriyanI pravRtti rAgadveSapUrvaka hoya te ja Azrava thAya che e khAsa dhyAnamAM rahe. enI pravRtti rAga-dveSa vagaranI hoya to e garanALuM badha thAya che. 2. kayAya -sa sAro lAbha (vRddhi) jenAthI thAya tevA phodha, mAna, mAyA ane labha, A cAra enA mukhya bheda che. enI gADhatA pramANe enA vibhedo paNa thAya che ane temanA peTAmAM hAsyAdi kaSAceno samAveza thAya che. kamane rasa ane sthiti mukarara karavAmA A kaSAye khUba agatyano - bhAga bhajave che. 3. atrata - avirati paNa enA pAca vibhAga che (ka) pramAdathI thato prANavadha te praNAtipAta (kha) asatya bhASaNa te mRSAvAda (ga) vagara dIdhela vastu levI te adattAdAna (gha) jAtIya sa ba dha, kAmarAgathI strI-puruSano zarIrasa baMdha te mithuna (Da) svAmitvasthApana, padArtho upara mUchavRtti e parigraha A pAcane age ghaNe vistAra che ane te samajavAnI jarUra cheaviratine kAraNe prANI aneka pApa samajaNa vagara vahorI le che. 4. ga-mana, vacana, kAyA, enI pravRtti zubha athavA azubha. e pravRttithI karmonuM Agamana thAya che jevI pravRtti tevA karma. rasaba dha ane sthiti dhamA kaSAya sAthe A rogo paNa eTalA ja upayogI bhAva bhajave che AvI rIte 5 Idriya, 4 kalA, 5 aviratio ane 3 yoga ema 17 bheda thayA. ane nIce 25 kriyAo batAvIe chIe te maLIne karma AvavAnA 42 mArgo-rastAogaranALAo che enA upavibhAgo to pAra vagaranA thAya ane vaLI darekamAM taratamatA paNa ghaNuM hoya have ApaNe 25 kriyAone samajI laIe. ra5 kriyAo -(bahu sUkSma daSTie samajavA yogya che) 1 duSTabhAvayukta thaI kAmavAsanA vagere mATe prayatna kara-zarIrane ayatanApUrvaka pravartAvavuM te "kAyikI kriyA. 2 hisAnA sAdhanone grahaNa karavA-talavAra, ba dUka, beba, TerapiDA vagere taiyAra karavA, vAparavA ane enI cejanA karavI te "adhikaraNukI kriyA - Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzravabhAvanA 213 3 je kriyAmAM parphodhane vizeSa sthAna maLatuM hoya te "prAdapikI kriyA." 4. anyane herAna karavAnI-trAsa ApavAnI kriyA te pAritApanikI kiyA." 5 jIvane mArI nAkhavAnI-tenA prANe judA karavAnI kriyA te "prANAtipAlikI kiyA" maraNa eTale pAca Idriya, mana, vacana, kAyabaLa, Ayu ane zvAsozvAsa-tene AtmAne viga karAve che. AtmA marato nathI paNa prANathI judo paDe che te dhyAnamAM rAkhavuM. 6 nAnA-moTA Arabha karavA, bhAgaphoDa karavI, chakAya jIvano vadha thAya tevI utpatti karavI-karAvavI e "AraMbhikI kriyA." 7. dhanadhAnyAdi parigraha meLavavo, rakSaNa karavuM, tenA uparanI mUcchane ane je je kiyAo-AcaraNe karavAmAM Ave te "pArigrahika kiyA." 8. anyane ThagavA mATe je kriyA karavAmAM Ave, jemAM 5Ta-mAyAne mukhya sthAna hoya te "mAyAprayikI kriyA." 9. mithyAdarzanamAM savizeSa sthira thavAnI kriyA; kudeva, kuguru, kudharmamAM daDha thAya tevI kriyA, sarva dharma sarakhA che evA abhiniveza AdithI je kriyA karavAmAM Ave te mithyAdarzana pratyayikI kiyA" 10. aviratine kAraNe tyAga-paccakhANa karyA vagara calAvyA karavAthI je kriyA lAge, vinA kAraNe doSanA bhAgI thavAya, sa yamavighAtaka karmanA udayathI pApavyApArathI nivRtta na thatA je kriyA lAge te "apratyAkhyAnikI kriyA." 11 rAgapUrvaka azva, strI ke ajIva padArthone jovA te draSTikI kiyA? 12. rAgapUrvaka anya vastune sparza karavo, strIne sparza karavo, bALakanA gAlano sparza kara, gheDAne 5 pALavo vagere "pRSTikI kiyA. 13. jIva-ajIva para rAga-dveSa thAya athavA anyanuM cizvarya joI asUyA thAya athavA svIkRta adhikaraNane laIne kriyA thAya te prAtiyakI kriyA. 14 "sAmatepanipAtikI kriyAnA be artha sabhave che sarva dizAoethI AvanAra janArane upatApana thAya tevI kriyA dAkhalA tarIke jAhera rastA para maLamUtrAdi karavA athavA ghI-telanA bhAjana ughADA mUkI devA, temA cho paDe - tethI devuM lAge Public nuisance ne ahI rAmAveza thAya che. 15 pApI pravRtti mATe anumodanA ApavI, rAjAnA hukamathI zastra ghaDAvavA, taLAva dAvavA e "naiRTikI-athavA nisagikI kriyA" 16 bIjane karavAnuM kAma homa hoya te krodha ke abhimAnathI pitAne hAthe karavuM, nokaranuM kAma karavA lAgavu e "svahastakI kriyA 17. jIva-ajIvane hukama karI kAMI magAvavuM athavA tIrtha karadevanI AjJAnI viruddha prarUpaNa karavI te "AjJAnikI athavA AyanikI kriyA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zAMtasudhArasa 18. jIvane vidAravA athavA anyanA pApane jAherAta ApavI, anyanI pUjane nAza karavo te vidAraNikI kriyA. - 19 upagarahitapaNu te anAbhega. zUnyacitte vastu levI-mUkavI, yA sApha karyA vagaranI jagyAe zarIrane rAkhavuM te "anAgikI kiyA? 20 zAstramAM kahelI vidhino anAdara kare athavA dhRtatAno Azraya laI A lokaparaloka viruddha AcaraNa karavuM te "anavakAMkSA pratyAyikI kriyA' 21. mana-vacana kAyAnA yogonI sakapAya pravRtti karavIndroha, I, abhimAna Adi manavyApAra, hi sApreraka jUTho vAgavyApAra, cAlavuM doDavu te kAyavyApAra - tethI thatI kriyA te mAgikI kriyA 22. iMdriyanI pravRtti evA sapUrvaka kare ke jethI A karmo eka sAthe tIvrapaNe badhAya te "sAmudAnikI kriyA." ra3 mAyA ane lobhathI prerAI rAgavacana bole, rAganI vRddhi kare te premikI kiyA 24 phodha ane mAnathI garvavacana belI DeSa upajAve te kaeNpikI kriyA, ra5 mAtra kAyAnA halanacalana vagere pravRttithI je kiyA lAge te IpathikI kiyA" A kriyA apramatta sAdhu tathA kevaLIne paNa lAge A pramANe AzravanI hakIktane khyAla spaSTa karI kahyuM. e kamane lAvavAnA gherI mAge che, meTAM garanALA che ane te dvArA zubha tathA azubha bane prakAranA karmo AvI, tela cALelA zarIra para jema raja lAge che tema AtmA sAthe cATI jAya che. zubha karmo paNa bhegavyA vagara cAlatu nathI enA udaya-vipAkane puNya kahevAmA Ave che e senAnI beDI jevA che paNa enuM suvarNatva vicAramAM rAkhavAnuM nathI, enu beDI--zRMkhalAtva lakSyamAM rAkhavA jevuM che pacaze kriyAone sukama najare vicAra karavAmAM Avaze to te darekamA manavacana-kAyAnA yogo ane kayA khUba kAma karatA dekhAze ane eka rIte vicArIe to e nAnA garanALAo ane yoga ane kavAyanA moTA garanALAmAM thaIne sarovaramAM karmapravAhanI bharatI kare che. A AzrAne khUba samajavAnI jarUra che. ene bAhya ane Atara vyApAra barAbara khyAlamAM lIdhA vagara A bhAvanA bhAvI zakAya tema nathI A prANI A AvamA rAmA rahe che ane enI pratyeka kriyA prAya AzravarUpa thaI jAya che. tenAthI kevI rIte cetavu te enI bhAvanA che. ahI to Azrava samajavA pUratI hakIkata upodaghAtarUpe lakhI che enI bhAvanA mATe lekhakazrI sAthe cAlIe ane sahaja vaktavya A prakaraNanI Akhare karavA IcchA rAkhI, have thartA sAthe pUrva paddhatie AgaLa vadhIe. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa sAtamuM AthavabhAvanA bhujaMgaprayAtam yathA sarvato nirairApatadbhiH, prapUryata sadyaH payobhistaTAkaH / tathaivAzravaiH karmabhiH sambhRto'GgI, bhavedavyAkulazcaJcalaH paDkilazca // ka 1 // zArdUlavikrIDitam yAvatkiJcidivAnubhUya tarasA karmeha nirjIyate, ___tAvaccAzravazatravo'nusamaya siJcanti bhUyo'pi tat / hA kaSTa kathamAzravapratibhaTAH zakyA niroddhaM mayA, saMsArAdatibhIpaNAnmama hahA muktiH katha bhAvinI ||kh 2 // praharSaNI mithyAtvAviratikapAyayogasaMjJAzcatvAraH sukRtibhirAzravAH pradiSTAH / karmANi pratisamaya sphuTaramIbhirvadhanto bhramavazato bhramanti jIvAH / / ga 3 // rathoddhatA indriyAvratakapAyayogajAH paJca panca caturanvitAstrayaH / paJcaviMzatirasatkriyA iti netravedaparisaMkhyayApyamI // 4 // indravajrA ityAzravANAmadhigamya tattvaM nizcitya sattvaM zrutisannidhAnAt / epAM nirodhe vigaladvirodhe sarvAtmanA drAgyatitavyamAtman ! // 5 // * * A zlekanA kaThaNa zabdanI noTa geyASTaka pachI ApelI che Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zAMtasudhArasa 1. jevI rIte cAre taraphathI AvatAM nijharaNuo dvArA eka sarovara pANIthI turata bharAI jAya che tema ja A prANI A prArA karmothI bharAI jAya che ane pachI te AkuLavyAkuLa thAya che, asthira thAya che ane melavALo thAya che. 4 2. jyA jema tema utAvaLa karIne jarA jarA ceDAM karmone bhegavIne ahI ene chUTA karIe chIe tyA to AzravarUpa zatruo pratyeka samaye bIja karmothI pharIvAra si cIne (mane) bharI mUke che A to bhAre Apatti thaI ! mAre te Azrava-zatruone virodha kevI rIte karavo ? ane A bhaya kara sa sAramAthI mAre chUTako-mArI mukti kaI rIte thavAnI? ja 3. pravara puNyazALI mahApurUe mithyAtva, avirati, kaSAya ane roga nAmanA cAra Avo kahyA che, batAvyA che. e suprasiddha AvakArA dareka samaye karmone bAdhIne prANIo khoTA bhulAvAne vaza thaI (sa sAramA) rakhaDe che - gha 4. (e Avo) Idriya, avata, kaSAya ane gamAthI utpanna thAya che e pratyekanI saMkhyA anukrame pAca, pAca, cAra ane traNa che ane pacIza asalkiyA sAthe meLavatAM enI kula saMkhyA be tALIzanI thAya che 5. e pramANe AzranuM tattva jANIne ane zAstrAbhyAsathI tattvano (zakti) niradhAra karIne he Atman ! emanA (AvonA) vidha vagaranA nidha mATe sarva prakArano udyama karIne jaladI sapta prayAsa karo. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka pariharaNIyA re, sukRtimirAzravA, hRdi samatAmavadhAya / prabhavantyete re, bhRzamutsRGkhalA, vibhuguNavibhavavadhAya ||pri0 // 1 // kuguruniyuktA re, kumatipariplutAH zivapurapathamapahAya / prayatante'mI re kriyayA duSTayA, pratyuta zivavirahAya // pari0 // 2 / / aviratacittA re, viSayavazIkRtA, vipaDhante vitatAni / ihaparaloke re, karmavipAkajAnyaviraladuHkhazatAni ||pri0 // 3 // karijhakhamadhupA re, zalabhamRgAdayo, viSayavinodarasena / hanta labhante re, vividhA vedanA, vata pariNativirasena // pari0 // 4 // uditakapAyA re, vipayavazIkRtA, yAnti mahAnarakeSu / parivartante re, niyatamanantazo, janmajarAmaraNeSu // pari0 // 5 // manasA vAcA re, vapupA caJcalA, durjayaduritabhareNa / / upalipyante re, tata Azravajaye, yatatAM kRtamapareNa // pari0 // 6 // zuddhA yogA re, yadapi yatAtmanAM, sravante zubhakarmANi / kAJcananigaDAMstAnyapi jAnIyAt, itanirvRtizarmANi // pari0 // 7 // modasvaivaM re, sAzravapApmanAM, rodhe ghiyamAdhAya / . zAntasudhArasapAnamanArataM, vinaya vidhAya vidhAya ||pri0 // 8 // * ene mArU rAga che "trI bhAvanA eNI pare bhAvIe re-e rAgamA jarA kaheke phevo paDaze trIjI bhAvanA re" ema bolIe to A aSTakano rAga AvI jaze 28 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra18 zAMtasudhArasa 1. pitAnuM zreya icchanAra samaju prANIoe karmaba dhananA hetubhUta Azravane hRdayamAM samatA dhAraNa karIne choDI devA joIe-tajI devA joIe ene je mokaLA mUkI dIdhA hoya to te sarvavyApI guNarUpa mahAna vaibhavano sArI rIte-tadana nAza karanArA thAya che. ra. (mithyAtva.) kuguruoe pravartAvelA-jelA prANIo athavA pitAnI kumatithI cagaLa thayelA prANIo mokSane sAco mArga cheDI daIne azuddha kriyAmAM pravRtti kare che ane UlaTA mokSane viraha vadhAranArA bane che 3. (avirati.) tyAga tarapha jenuM citta lAgelu nathI tevA (avirata) prANIo (iDiyana) viSayane vaza paDIne A lokamAM ane paralokamAM karmanA vipAkathI utpanna thayelA mahAn sekaDe dukha niratara sahana kare che 4. (Ikriya:) hAthI mAchavu, bhamaro, patagiyuM ane haraNa vagere viSayavilAsanA premane lIdhe ahAhA aneka prakAranI vedanAo sahana kare che ane e vinodarasa pariNAme bhAre Akaro thaI paDe che pa (kapAya:) jenAmAM kapAyenI jAgRti thaI jAya che tevA prANIo koIpaNa viSayane vaza paDI jaIne mahAnarakamAM jAya che ane keIpaNa jAtanA apavAda vagara ane ta janma-jarA-maraNamAM rakhaDapATIe caDhe che (ga.) manathI, vANIthI ane zarIrathI capaLa prANIo mahA AkarA pApanA bhArathI bhAre thaIne kamarUpa kAdavathI cAre tarapha kharaDAI jAya che teTalA mATe Azrava upara jaya meLavavAno prayatna kara bIjA kAmathI saryuM. mayamavAnuM vizuddha AtmAonA zuddha ge (mana-vacana-kAyA) sArA (zubha) karmone avAve che-ekalI Ape che tene paNa senAnI beDIo jANavI e zubha karmo paNa mokSanA sukhane pratibadha kare che 8. he vinaya ! AzravarUpa pApAtmAne rodha karavAmAM buddhine zekIne ane vAra vAra aneka vAta zAMtasudhArasanuM pAna karI karIne (e prakAre) Anada pAma -lahera kara. | ir rt Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzravabhAvanI prAraMbhanA pAMca zlAkanA kaNa zabdanA artha zrvata ma bAjuethI, dividizA AthiI ni nijharaNA, parvatamAthI vahetA pANI, dhaMdhe, nIkA vagere sarva samprata bharAyeleA, badhAyelA vyAkruja (1) pIDAthI mUjhAyalA prANI (2) pANIthI saMkSubdha sareAvara sakhta (1) asthira prANI (2) sava pakSe hAlanu cAlatu pajji (1) -*maLathI lepAyelA prANI (?) kacarA-kAdavavALu sagava A traNe zabdomA zrleSa che, prANI ane mareAva bannene lAgu paDe che lar unnitiva AI kAI jevu, sahaja taramA utAvaLathI niIrvate bhogavIne dUra karAya che sUkSma vibhAga nioDhuM sAmA thavAne mukti chuTakArA-meAkSa mAvinI thavAnI 3 7 rU suzrRti nasIbadAra, puNyazALI, bhAgyavAna pradriA kahyA, batAvyA AE prasiddha- zrama bhrAti 219 5 4 atratta avirati aniyA 25 kriyA (upara jue . ) netra Akha, benI sakhyA ver cAra veda, cAranI sakhyA sakhyA UlaTI levI; eTale 42 ge samaya kALatA OM huM tava pumA sattva sAmarthyakti zruti zAstrAbhyAma vivirodhe ? kAmA virAdha resistance na he, gamI jAya te rIte sarvAtmanA sarvAM udyame, sarva rIte geyASTakanI nATa-- 1. haLIyA tajI devA yogya, heya varganA suskRti-nasIbadAra, paDita, mamaju mRza -khUba, sArI rIte salA-eDI vagaranA, cheDI dIdhelA, chUTA karelA vimu-savyApI (jJAna-danAdi) vaSa-nAza, vinAza 2. niyuttA-yAAyalA-pravatelA hapta-ca caLa thayelA juththA-doSavALI-azuddha pratyuta--UlaTA 3. avirata-viti-paccakhANu-tyAgamAM mana vagaranA, paccakhANa vagaranA vivanta-sahe che, khame che vitatAni--vizvANuM vivA-paripAka, pariNAma, pAkI javu te avara-AtarA vagara, niratara jJAnimekaDA, aneka. 4. dhruva-mAchaluM, Fish. venA -dvitIyAnu bahuvacana che. paritivirasena-e vinovaranuM vizeSaNa che pariNAme bhA, AkarA paDI jAya tevA 5. 3dvita-jAgRta, mArga Apela viya-krAdha, iMdriyonA viSaya, Subject-matter niyata-cAkkasa 6. vazva-capaLa rutimA-pApane banne pahighyate-cAre tarapha kheDI nAkhe che. tamaraLa-bIjI vAtathI sa, khIju kAma rahevA de 7. yatAbhanA je peAtAnA AtmAne yeAjI rahela hAya tenesayata puruSane vataeN-Percolates, mele nivada-page khAdhelI eDI. nivRtti-melana-Avu vigeSya jhumarmAzi che 8. mosvapramAda 8, Anada bhAgava, majA karamAzravAn-AzravarUpa pApAtmAo, AzravA piya-muddine vidhAya vidhAya-karI karIne, vAvAra karIne ajJAta -Ataga vagara (nairata-yeAganA amA ) Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzravabhAvanA : paricaya ( 1.) AzravanuM pUrvaparicayamAM ApaNe svarUpa vicAryuM e kane AvavAnI praNAlikA che, mATA naLeA che, vistINu garanALA che eka meTA sAvaranI kalpanA karIe tAnasA jevu athavA kheLataLAva jevu sAvara hAya, enI cAre bAjue parvatA hAya, mATe varasAda paDatA hAya ane DhALAva evI jAtane! hAya ke sa jaLa sareAvaramA Avatu heAya. mAramAra varasAda paDatA hoya tyAre e sarAvara thADA vakhatamAM bharAI jAya emA kAI navAI nathI. keAI vAra chalakAI paNa vyaya evI ja rIte AzravA-iMdriya, kaSAya, avirati, ceAgeA ane asahiyAone kAI jAtanA pratikha dha vagara mALA mUkyA hoya teA te karmAthI prANIne bharI de che. pratyeka zrava evA bhayakara che ke enu garanALu ughADuM mUkyu hAya teA dhaDAdhaDa pANIthI bharacakka karI mUke che. e garanALAne khAraNA hAya che ane te adha karI zakAya che. tenI hakIkata AgaLa AThamI bhAvanAmA vicAravAnI che atra teA e garanALAne khullA mUkayAM hoya tyAre prANInI kevI dA kare che te prastuta hakIkata che ene mATe traNa vizeSaNe! lekhakazrIe khatAvyAM che, traNe khUba vicAravA jevA che. enAthI prANI vyAkuLa, cacaLa ane pakila thAya che. ApaNe vicArIe. e zabdo zleSavALA (dviathI) heAI sareAvarane paNa lAgu paDe che te dhyAnamA rAkhavu. vyAkula'karmo jyAre khUba moTI sakhyAmA AvI paDe che tyAre prANI atya ta vihvaLa thaI Aya che, e hAvareAkhAvA khanI jAya che, karmanA bhArathI bhAre thAya che ane AgAmI pIDAnI najare atyaM ta vidbhavaLa thAya che e enI AkuLatA che sareAvaramA pANI bharAya tyAre te paNu khUba hAlatu cAlatu kalleAlavALu thaI jAya che AzravA prANI ane sareAvarane vyAkuLa banAve che. AzravanA jorathI prANI 'caMcaLa' thAya che. sthiratAnA abhAva e caMcaLapaNu che ane Azrave ene eka ThekANe sthira rahevA detA nathI bhaveAbhavamA bhramaNa karAvanAra e karmo asthiratAne khAsa peApe che navA jaLanA AgamanathI sareAvara keTalu cacaLa thAya che, te te ApaNI sRSTinA viSaya che. pANI hAlakaleAla thaI jAya che vaLI AzravAnA jherathI pANI '5 kila'-maLavALu thAya che. kam mela ja che. e zuddha sphaTika AtmAne meleA banAve che ane enu zuddha svarUpa bagADI nAkhe che. sareAvaramA navu pANI Ave tyAre ragaDA thAya che, dhULa-mATI sAthe maLela pANI sarAvarane kAdavakacarAvALu kare che navu pANI ragaDAvALu ja Ave che, e aSADha mAsamA nAnA pANInA jonArane samantavavu paDe tevu nathI. AvI rIte AzravAne mALA mUkI dIdhA hAya tyAre te A cetanane cAre khAjuethI bharI mUkI enI mULa sthitimAM mahAviparyAsa karI mUke che khyAlamA rAkhavu ke ka zubha ke Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara1 AmravabhAvanA azubha game tevA hoya te paNa te paulika che ane AtmA arUpI, nirajana, nirAkAra enA mULa svarUpe che Azravo A prakAre cetanajI upara asara kare che. sArA ke kharAkha sarva karmo bhAgavavA ja paDe che. (ghara) ApaNA pratyeka kAryamA kAI ne kAI asaSkriyA lAge che, yeAgeA pravRtti karyA ja kare che, kaSAya-nekaSAyanI dhamAla cAlyA ja kare che ane aneka khAkhatamA aviratipaNu hAya ja che. Akha mIcIne ughADIe temAM asakhyu samaya thAya che. prakAza (Light) eka sekanDamA 180000 mAIla cAle che. vIjaLI eka sekanDamA 282000 mAIla cAle che. pratyeka pradeza para te pasAra thaI jAya che. eTale samaya keTale nAnA hAI zake te A vijJAnanA yugamA samajavuM muzkela nathI evA pratyeka samaye prANI je kriyA kare che te anusAra te zubha athavA azubha karma khAMdhe che. prANInA Akhe vakhata vicArIe. tenuM mana vicAra karyA kare che, mukha khelyA kare che, zarIra kAma karyA kare che, kAyA manevikArA adarathI UchaLyA ja kare che. AvI rIte e aneka kAraNe karmone ekaThA karyA ja kare che ane tene AtmA sAthe oDavA ja kare che. meATI vicAravA jevI vAta che graMthakartA pAte ja A muzkelI khatAve che. teo kahe che ke mahAmuzIkhate karmanAM mULanA anubhava karIne thADAMkamAM kheravI nAkhu chu tyA tA Azravazatrue pratyeka samaye A prANIne kathI sicI de che, ene bharI mUke che eka dAkhalA laI ekanA orathI prANIne tAva Ave, e tAva bhAgave ane tema karIne tAva AvavAnA karmone chaThThuM karIne (bheAgavIne) dUra kare, paNa e daramyAna te| asakhya samA thaI jAya ane pratyeka samaye zubhAzubha karmo badhAyA ja kare tyAre A tA jarA haLavA thavAnu khanI Ave tyA tA pAchu eka bIjI khAjunu garanALu UghaDI jAya che. taLAvamA Avaka teA cAlu ja rahe che. ghaNIkharI vakhata jAvaka karatA Avaka vadhAre thAya che. A te bhAre ApattinI vAta thaI. sArA-kharAma karmI tA vadhyA ja kare che ane AtmA bhAre thatA jAya che emA meATI gUMcavaNanI vAta e che ke A AzravA garanALAone kevI rIte kha dha karavA ? e Azrava zatruo sAme kaI rIte thavu ? ane A pramANe cAle teA mukti kevI rIte thAya ? eka bAjuethI ghaTADA alpa thAya ane navI Avaka cAlu rahe te temAthI chuTakArA kayAre thAya ? ane A Avaka zI rIte aTake ? AvI meATI gRcavaNuvALA prazna che ane e eTale AkarA che ke ene javAba ApatA kaI paNu sa sArI jIva mUjhaI jAya tema che. ezaArAmamAM jIvana gALanAra, uparaceATIA dharmAnuSThAna karanAra, sa sArane vilAsanu sthAna mAnanAra, vyAApara ane dhanane jidagInA cheDA Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara zAMtasudhArasa mAnanAra, nAnI duniyAnI prazaMsAmAM rAcI janAra, Akho vakhata uzkerAyelI sthitimAM jIvana gALanAra, AtmAnI sAthe be-cAra ghaDI vAta paNa na karanAra, bahirAtmabhAvamAM ramaNa karanAra ApaNAmAnA ghaNAkharAne A praznano uttara Apavo muzkela che, mUjhavI nAkhe tevo che AvonA dvAra khullA mUkyA hoya te te kaI rIte Are Ave ane A karmanI jhaDapamAthI mukti maLI zake tevuM jaNAtu nathI Atho A prANInI sAthe evI rIte lAgI gayA che ke enuM thALu bharAyA ja kare che - A gU cavaNavALA praznano uttara zakya che. AvatI be bhAvanAmAM eno javAba Apazu. paNa Azravane vicAra karatA te A prANI mUjhAI jAya tema che. jyAre zubha-azubha sarva karmone nAza thAya tyAre mukti-mela thAya, paNa ahI to thoDA dura karIe teTalA vakhatamAM te pAchA bharatA jaIe chIe TAkI khAlI karavA mADI tenI sAthe Avakano naLa paNa ughADo hoya tyAM patto kyA khAya ? vastusvarUpe Ano vistArathI vicAra karatA prANIne mUkavI nAkhe evI sthiti dekhAya che cetana ! tu Ama ne Ama kyA sudhI calAvyA karIza vepArI najare tAre tyA (karmanI) Avaka vadhAre che, nikAsa ocho che te tArI peDhI karmadhanamA to mAladAra rahevAnI, paNa tu emAthI U e kyAre AvIza ? te mATe khUba vicAra ( 3) tu vicAra karI je mahApuyazALI purUe kahyuM che ke mithyAtva, avirati, kaSAya ane rogo A cAra Azrava che temaNe pitAnA sarvagrAhI jJAnano upayoga mUkIne samAvyuM che ke e cAre meTA AvakanA cIlAo che, paradezI mAla utAravAnA meTA DAo che, mAla bharavAnA moTA goDAuno che, karmone khecI lAvavAnA mahAna AkarSake che, nANu jame karavAnI moTI be ke che. dareka samaye e AzravaThArA karmo bAdhatA prANIo khoTA bhramamAM paDIne saMsAramAM rakhaDyA kare che e vicitra vicAraNAne vaza thaI manane rakhaDAvyA kare che, game tevuM bele che, zarIrano upayoga kAma karavAmAM karyA kare che ane te ja prakAre mithyAtvane vaza paDI sAcA deva-guru-dharmane oLakhatA nathI, tyAga karatA nathI ane kodha, mAna, mAyA, lobhamAM ramyA kare che. karmabaMdhananA A cAra hetuo che, enA vibhAgo 57 che, e atra jarA dhyAnamAM laI laIe pAMca mithyAtva : (1) abhigrahika-beTI vAtano durAgraha (2) anabhigrahika-asatyane satyanI koTimAM mUkavuM te (badhA dharmane sarakhA gaNavA) (3) abhiniveza-sAcA arthane gopavI kuyuktinI sthApanA. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzravabhAvanA (4) sAyika-lAjabhayathI jANukAra ( Expert )ne na pUchatA zaMkAzIla rahevu (5) aNuAbhAga-kephI mANasanI peThe sArAsAranu ajJAna, mAr avirati : 5 indriyAnA viSayathI pAchA na haThavu 1. manane bAhya bhAvamAM rakhaDAvavuM. 6. kAya - pRthyAdi pAca tathA trasakAya - jIvAne rakSaNa na ApyuM paccIsa kapAya : 7 223 krodha, mAna, mAyA, leAbha te darekanA cAra cAra bheda che. pratyeka ana tAnukha dhI yAvajjIva rahe, apratyAkhyAnI eka varSa rahe, pratyAkhyAnI cAra mAsa rahe, savalata padara divasa rahe--eTale 16 kaSAya hAsya-hasavu te. rati-sukhamA Asakti, arati-dru khamA kaTALeA zAka-dilagIrI bhaya-khIka dugaMchA-anyanI jugupsA srIvedavyapuruSaveda-napusakaveda e 9 nAkaSAya. 5dara ceAga : mana-vacana-kAyAnA yeAgeAnA judA judA bhede A sattAvana adhahetuone laine prANI karmabaMdha kare che ane sAcA mArganI prAptine abhAve bhramamA paDI jaI sa sAramA rakhaDavA kare che. anAdi kALathI ene rakhaDavAnI Teva paDI gaI che ane hamezA sa sAramA rakhaDavA kare che chatA thAkatA nathI. A sattAvana khahetue khAsa dhyAnamA rAkhavA ceAgya che kakha dhana thAya te vakhate enA prakRti, sthiti, rasa ane pradeza paNa mukarara thaI jAya che emA rasa ane sthitine age kaSAya, ane prakRti tathA pradezane age yegA mukhya bhAga bhajave che (4.) AzraveA paikI indriyA pAMca che--spaze ndriya vagere atratA pAca che-prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mathuna ane parigraha, kapAya cAra che - krodha, mAna, mAyA, leAbha ceAga traNa che - mana, vacana, kAyA, ane kriyAe pacIsa che enu varNana upara sa kSepathI thaI gayu che. eTale AzravanA 42 bheda thayA netra eTale e (2) ane veda eTale cAra(4)nI sakhyA jJAthI sakhyA khatAvavI hAya tyAra UlaTA krama levA, eTale netra veda ema sUcavyu hAya tyAre be ane cAra ema nahi, paNa cAra ane e eTale 42 (e tALIza) bheda AzravanA thayA. khadhahetue ane AzravA eka rIte eka ja che ba hetune laI ne prANI karmI khAMdhe che ane AzraveAka AvavAnA mArgo che, chatA khahetuone sa kha dha kakha dha sAthe che ane AzraveA garanALA che e vAta dhyAnamA rAkhavI ane tattvA judA che, paNa pariNAme hetu e ja mA thaI jAya che khadha vakhate enI kAraNa tarIke gaNanA thAya che ane Azrava vakhate enI mA mA----garanALAmA--praNAlikAmA gaNanA thAya che dRSTibheda nayApekSita che, paNa vyavahAru rIte tenu pariNAma AtmAne bhAre karavAmA Ave che e dhyAnamAM rAkhavu Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zAMtasudhArasa ( 5) A A nu tattva barAbara samajIne eno bhAva hRdayamAM utAro. ene barAbara oLakhavA. e heya - tyAga karavA cogyanI kakSAmAM Ave che ane teTalA mATe te khUba samajavA jevA che. ane samajIne gabharAI javA jevuM nathI. enA upara vijaya meLavavAnuM sAmarthya cetanamAM che te jJAnInAM pAsA sevIne samajI levu. manamAM nizcaya kare ke enA upara vijaya meLavavAnI zakti tArAmAM che. AvI rIte Azravatattvane samajIne sarva prakAre ene nirodha karavAne pUratA jesathI prayAsa kare tArAmAM to ana ta zakti che e Azrone jagADanAra tu che, paNa tene dAbI devAnI zakti paNa tArAmAM ja che. mATe jarA paNa virodhanI gUMcavaNa rAkhyA vagara enA para vijaya meLavavA mATe prayatna kara ana ta zaktine dhaNI , enI pAchaLa paDIza ane tene nidha karavAne sAce rasto tane jaDI Avaze to tu raste AvI jaIza. ane upara tane makSa kema maLe -evo prazna thayo hato tene javAba paNa maLI jaze. mATe UTha, jAgRta thA tane tAru bhaviSya sudhAra. e sudhAravu tArA hAthamAM che, ane tAgamA e meTA AkarA duzmanone jItavA jeTaluM apara pAra baLa che. teyAra thaI jA. khUba vicAra, samaja ane atyAranI takano sAre upayoga kara atyAre prApta kartavya Avone oLakhavAnuM che. te tu barAbara vicAra kaI paNa zatru para vijaya meLavavAnI cAvI e che ke ene sarvA ga oLakhavA joIe. enA bheda, upabheda, enA sahAyako ane enuM baLa barAbara samajAya tyAre enI sAme thavAnu baLa prApta karavAnI sakalanA karI zakAya ApaNe tene kAMIka oLakhyA. have ene vadhAre paricaya karIe Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka : paricaya 1. je prANI samaju hAya, dIrgha vicAravAna hAya, dakSa hAya, kuzaLa hAya teNe azravAne tajavA joie sAta tattvAmA keTalAMka jJeya (jANavA lAyaka) che, keTalAka heya (tajavA ceAgya) che ane keTalAMka upAdeya (grahaNa karavA ceAgya) che. prathama kakSAmAM jIva ane ajIva Ave che, heya kakSAmA Azrava ane baMdha tattvA Ave che, upAdeyamA savara, nirjarA ane meAkSa Ave che ApaNe jenA hAla vicAra karIe chIe te heya che. e prANIne herAna-herAna karI ane bhAre banAve che mATe ane tajavAnI jarUra che. sArA (zubha karmanA ) Azrave| paNa tajavA ceAgya che te AgaLa batAvavAmA Avaze. tene tajavAnu kAma manamA samatA dhAraNa karIne karavAnu che. khAlI to to' ema khUmA pADavAthI kAI vaLe tema nathI. mananI sthitisthApakatA rAkhI, ene kharAkhara abhyAsa karI ene eLakhavA ghaTe. mana asthira hAya tA e kAI sarakhA vicAra karatu nathI ane uzkerAlI sthitimAM karelA vicArA TakatA nathI, mATe sarva sAgAmA manane sthira rAkhavu, enI cacaLatA dUra karavI ane ane ekAgra karavu. eneA mukhya upAya maitrI Adi bhAvanA che te graMthane te vicAravAmA Avaze. - jo enA tyAga - parihAra - karavAmA na Ave, je ene rAkavAmA na Ave, teA e tArA peAtAnA apAra guNuvaibhavanA nAza karanAra thAya che. AtmAmA jJAna-darzananI najare sabyApI zakti che e soya vastubhAve ane avasthAene jANI dekhI zake che ane je ene sarvavyApI guNu che te eneA sAcA vaibhava che, amUlya ane aparimita che ane e enA sAcA khAneA che, evI svamAlikInI milakta che AvA amUlya vaibhavaneA AzraveA nAza kare che. AzraveAthI prANI kamathI kharaDAI jAya che eTale enAmA je anata jJAnanI zakti che tenA upara AvaraNa AvI jAya che. AzravAne jo mAkaLA mUkayA hoya, ene paraneA akuza cheADI dIdhA hAya, teA e moTA khajAnAne nAza kare che, ene veDaphI nAkhe che. prANIne dIna, ajJa, avAk ane mUDha manAvI de che, mATe AzraveAne tajI devA ghaTe e AzravA bahuLatAe kevA che te jarA joI laI e vigatathI vibhAgavAra tu tene tapAsaje 2. prathama mithyAtvanI vAta vicArIe prANIne sAcA mArga maLavA muzkela che ghaNAkharA te anAdi vAsanAthI sasAranA ragarAgamA mAhI jAya che evA prANIomA vicAra nathI, zraddhAna nathI, viveka nathI e anabhigrahika che vaLI keTalAkane sAcA upadeza na maLe tethI athavA azraddhAthI jemane khATA mArga maLe che tee abhigrahika che. prathamamA vicAra nathI, bIjAmA 29 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zAMta dhAma zuddha zraddhAna nathI keIka vaLI sAcu samaje chatA abhiniveza karI pitAnI mAnyatAmAM custa rahe che ane kasoTImAthI pasAra thavA sApha nA pADe che. zuddha devane oLakhavA, ane ene oLakhAve evA sugurune ga meLavavA. evA guru sAcA dharma batAve tyAre ja A ajJAnadazA-mithyAtva dUra thAya che. tyA sudhI prANIo kugurunA upadezathI athavA potAnI buddhizakti upara khoTo AdhAra rAkhI, AkhI duniyAnA DahApaNanA dAva nIce mekSano mArga cheDI, potAnA AtmAne karmabhArathI bhAre karanArI mithyAkiyAmAM paDI jAya che ane UlaTA AtmakalyANane dUra kare che. ghaNA to sAcuM samajatA ja nathI ane jyA tyA mAthA mAryA kare che ghaNu e tarapha bedarakAra rahe che ane ghaNuM potAnI rasavRttimAM eTalA Asakta banI jAya che ke ene "dharma habaga lAge che keTalAka te sAcArika kriyAmAM nimagna thaI bhAre thAya che ane keTalAka hi sAmA dharma mAnI nirarthaka kriyA kare che jyA sudhI vastusvarUpane yathAsthita bodha na thAya tyA sudhI mokSane te chADIne prANa sa sArane mArge AgaLa vadhe che gya kriyA na karanAra paNa sAdhyane rastethI pAcho paDe che ane ayogya kriyA karanAra paNa e mArgethI dUra bhAge cheA sthitimAM vastudharmanuM ajJAna rahe che ane evA malina karmo daDhapaNe badhAya che ke eno vicAra karatA paNa trAsa thAya. karmasa badha ajJAna-mithyAtva dazAmAM sarvathI vadhAre thAya che. kamaba dhana hetumAM mithyAtvane teTalA ja mATe agra sthAna ApavAmAM Avyu che mithyAtva kA to buddhine cAlavA ja detuM nathI athavA tene viparyAsa karI nAkhe che tyAM paDaLa ja UlaTA thaI jAya tyA pachI sAcuM darzana ja na thAya ane mokSagya sAcA vartanane tyAM sthAna ja rahetuM nathI karmabaMdhane A mahAna hetu mithyAtva enA sarva prakAremAM khAsa samajavA yogya che kriyAmAM ajJAna hoya che tyAre te taddata nakAmI ane pAchA pADanArI kriyAo thAya che. evI kriyAone viSakriyA ane garalakriyA kahe che viSa turata mAre che, garala dhImu jhera che e uparAMta kuguru khoTe raste caDhAvI de to paNa duSTa kriyA thAya che tyAre niSkAma vRttio Atara-bhAvathI AtmasAkSAtkAra karavA sAru premabhAvapUrvaka "amRtakriyA karavAmAM Ave tyAre ja Avo AvatA aTake che mayaNAsuMdarI sAsune sAje vAta kare che tyAre paNa ene pUjAmAM thayelo Anada ubharAya che evI AtarabhAvanI kriyA karavA tarapha Adara rAkhavo cogya che. ahI te ajJAna-mithyAvayoge kumatinI preraNAthI game tevI kriyA karavAthI zivapurano rasto cheDI UDadhe raste javAya che ane garanALA ughADA rahe che, teTalI vAta para dhyAna khe cI bhAvanA rajU karI che 3. samajaNa-jJAnanuM phaLa tyAga che nALa4 % vi . ane te tyAga paNa nizcayapUrvakano hovo joIe. karela nirNayano game te bhege nirvAha kare e tyAga che. enAthI UlaTI Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhavabhAvanA rara7 dazA e avirati, tyAgano abhAva jyAre A prANI potAnI jAtane mokaLI mUkI de che tyAra pachI ene koI jAtano viveka raheto nathI game tyAre game te khAvuM, game te pIvuM, game tyAM rakhaDavuM, game tevuM bolavuM ane avyavasthita carcA karavI e sAdhya vagaranuM jIvana che. evA jIvanane jema pavana lAge tema te doravAya che viSayane vaza paDele A prANI kevA cALA kare che tene citro ghaNA apAI gayA. vAta e che ke e jyAre e mArge eka vAra cAlavA mAMDe che tyAra pachI ene kAI akuza raheto nathI. e sarvanA pariNAmo ate bhegavavA paDaze e paNa e bhUlI jAya che. e to gADA hAthInI peThe jhUlyA ja kare che ane bhUkhyA janAvaranI peThe jyA tyAM trApa mAre che. AvAM prANIne karmaba dha pAra vagarane thAya che ane pachI e karmo jyAre paripAka-dazAne pAme che tyAre eNe sekaDe Tu che khamavA taiyAra rahevuM paDe che. A bhavamAM jIvane dukho keTalA prApta thAya che te ApaNe joIe chIe juvAnInA atyAcAre ghaDapaNane keTaluM virasa banAvI de che ane durAcArIo jenA nAme paNa A pustakamAM lakhavA na ghaTe tevA bhayaMkara vyAdhio khame che te para ullekhanI jarUra na hoya ane parabhavamAM AvA prANIo kakSAnA kyA taNAI jAya che ane tyA je apara pAra du kho pAme che te kalpanAtIta che ahI prasaMgopAtta paccakakhANanI-tyAganI eka vAta jarUra sUcavavA gya che sAcA upadezanI asara taLe athavA zAta ekAgratAmAM sArA nizcaye thAya te vakhate sudara jIvanadhoraNa mukarara karI nAkhavuM ane tene game teTalI agavaDe ke bhege vaLagI rahevuM enuM nAma paccakhANa kahevAya che sudara kSaNe jIvanamAM bahu vAra sApaDatI nathI khUba vicAra karI evA prasa ge je dhAraNa nita thAya tene vaLagI rahevAthI jIvana ekadhAru ane lAbhaprada thAya che - tyAga na karavAne kAraNe A jIva nakAmo pApacaya paNa bahu kare che ene osTreliyAnA phaLa ke amerikAnA zAke ahI maLavAnA nathI, paNa samajaNapUrvaka ene tyAga na kare tyA sudhI e to khullo rahe che, vine kAraNe aprApya tyAga karato nathI ane tenA puNyathI vacita rahe che. e uparAMta keTalAka tyAgo to ene aihika lAbha karanArA paNa hoya che e paravazapaNe mAdo thAya tyAre ghaNuM choDI de che, paNa evA ja tyAga je samajaNapUrvaka verachAthI thAya to ethI ene khUba lAbha maLe samajaNano upayoga tyAgamAM , paripUrNapaNe thAya to nAna zebhe che, nahi to ene kAI lAbha maLato nathI mATe samaju prANIe avirati-atyAgadazAmA na rahetA jema bane tema tyAga karavA nizcaya karavo ghaTe, paNa je pApakarmane garanALA khullA mUkavA hoya te vipAkadazA prApta thAya tyAre pachI hAyanvaya karavI na ghaTe pasadagI karavAne anna avakAza che sAthe e paNa Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 tasudhArasa dhyAnamAM rahe che tyAgamAM ghasAre kadI paDavAne nathI. A zarIrane to mokaLu mUkavAmAM Ave to e aneka ghasArAne tAbe thAya che. tyAganI majA zI che ene khyAla jelajIvanamAM kAMIka thAya che. svavaza hoya tyAre AvI ja rIte rahevAtuM hoya to A cetananI keTalI pragati thAya te anya prasa ge vicAravAnI taka levAze. vAta e che ke paravazatAthI tyAga thAya te viratinI kakSAmAM na Ave ApaNe to samajaNapUrvaka ghasAro khAI tyAganI khAtara tyAga karavo ghaTe ane prANAta kaSTa e niyama-nizcayathI pAchA haThavuM na ghaTe. aviratinuM dvAra khulluM mUkyuM hoya te pAra vagaranI Apatti karAve tevA karmo A prANI ekaThA kare che ane temAM vadhAro karato jAya che 4. Azro-karmagrahaNanA mArgone eka meTA vibhAga ikidvArA prApta thAya che. e paNa bhAre viSama che ApaNe Indriyone te eTalI mokaLI mUkI daIe chIe ke "ezaArAma e ja A yuganu sAdhya banatu jovAmAM Ave che ApaNuM pharanicara paNa evuM ja thatu jAya che. ApaNuM khAvAnA keDa evA ja, ApaNe Ano upayoga kaTAkSa karavAmAM, rUpa jovAmA, nATaka-sinemA jovAmAM, ApaNuM kAna gAna sAMbhaLavAmAM, ane spazanI te vAta ja zI karavI ? ana ta jJAnane dhaNuM kayA ramI rahyo che ! kevA kIcaDamAM e bharAI beThe che! ene zemAthI mAnI lIdhelu sukha maLe che ! hAthIne kevI rIte pakaDe che? eka meTe khADo banAvavAmAM Ave che, tene ghAsathI DhAkavAmA Ave che ane DhAkaNa upara hAthIne lobhAvavA mATe kAgaLanI hAthaNI mUkavAmAM Ave che masta hAthI gADa thaI hAthaNIne sparza karavA jatA khADAmAM paDe che sparza sukhanI lAlasAmAM ene bhAna rahetu nathI tethI bAkInI AkhI jiMdagI parAdhInatA veThe che sparzendriyane vaza paDavAnuM A pariNAma ! loDhAnA vAkA kATAne cheDe mIThI goLI bAMdhI pANImAM nAkhe che mAchavu tene khAvAne lobhe deDI Ave che khAvAnuM maLe che paNa hUka gaLAmAM parovAI jAya che tethI maraNa pAme che eka rasendriyane vaza paDavAnuM A pariNAma ! kamaLanI ga dhathI AkarSAI bhramara tenA para bese che. sAja thAya tyAM kamaLa ba dha thaI jAya che adara rahelo bhramara - gaLAI mare che nAsikA-ghANane vaza paDI e prANa Ape che ! dIvAnI jyotathI AkarSAI pata giyu dIvAmA paDe che. divAnI zagamAM baLI mare che athavA telamAM DUbI mare che ane prANa khue che cakSune vaza paDI prANanI Ahuti Ape che sudara avAja sAbhaLavA lalacAI Avelu haraNa pAradhinI jALamAM phasAI, pakaDAI jAya che ane kaNendriyane vaza paDI prANa gumAve che AvI rIte eka eka Indriyane vaza paDIne janAvara tema ja jIvaDAo prANa Ape che viSaya-vinodane rasa pariNAme kevo Akare paDI jAya che tenA A valata dAkhalAo che Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzravabhAvanA 229 enI vedanAene khyAla teA AkhI jidagI kedamA rahevu paDe (hAthI peThe) ke gaLAmA ka bhiDAya (mAlA peThe) agara haraNanI jema cirAI javAya tyAre Ave paNa manuSyAne indriya parane rAga ane enI tRptinA tuccha sAdhanAnA vicAra karIe te kapa thaI jAya tema che A chidrA dvArA eTalA badhA karmo AvI paDe che ke enA saravALe bhAre mATe! thaI jAya che. A mATu garanALu che ane ene enA sAdA svarUpamA, sAcA AkAramA samajavAnI khUba jarUra che ApaNane sagavaDa na paDe tyAre Akha ADA kAna karI nAkhIe chIe e vAta A vizuddha vicAraNAmA na ghaTe ahI tA cAkhkhA hisAkha che joI e teA garanALA khullA mUke ane hAthI vagerenI peThe paravazatA ke maraNu jevA dukhe sahana karavA taiyAra thAe athavA enA para niyatraNa mUkeA. banne vAta eka sAthe azakaya che. A nATa ahI pUrI karI navA zleAka para lakhavA jatA hatA tyA ciTThAna 6jInu 41mu padya vAcyuM . khUkha rasathI ene mArI keATaDImA beThA beThA gAyu. bahu Anada thayA. pade suprasiddha che viSayavAsanA tyAgeA cetana, sAce mArga lAge re. e Teka. tapa japa sajama dAnAdika sahu, giNatI eka na Ave re; iMdriya sukhame jyo lau e mana, vakra tura ga jima dhAve re vi01 eka ekake kAraNe cetana, marhuta mahuta du:kha pAve re; dekho prakaTapaNe jagadIzvara, Rvidha bhAva lakhAve re. vi0 2 4sanmatha vaza pamAta ga jagatame, paravazatA du.kha pAve re, rasanA vaga hAya jhakha mUrakha, jALa paDaco pitAve re, vi0 3 ghrANa zuvAsa kAja suna bhamarA, sa puTamAhe . a dhAve re; te sareAjasaMpuTa sa cuta phuna, kaTIke mukhajAve re. vi 4 rUpamanAra dekha patagA, paDatA dIpamA jAI re; dekho 1LyA! du:khakAranameM nayana bhaye hai sahAI re. vi0 5 zrotre driya Asakta mirgalA, 13jIiname zIza kaTAve re; eka 14eka Asakta jIva ema, nAnAvidha du:kha pAve re, vida paca pramaLa varte nitya jAku, tAku kahA jyu kahIe re; cidAnaMda e vacana suNIne, nija svabhAvame rahIe re. vi0 7 '' lagabhaga e padanA bhAva upara AvI gayA che, paNa pada ghaNu mArmika hAvAthI khAsa utArI levu cAgya dhAryu che. e driyAne sAcA AkAramA dekhADe che 1 yA sudhI 2 avaLI cAlane gheADA 3 samAve 4 sponDriya 5 hAthI 5 mAlu cha nAka 8 bhiDAyalu kamaLa 9 hAvInA 10 ete 11 maddagAra 12 haraNuM 13, kSaNamAM 14 inDiya-adhyAhAra * Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zAMtasudhArasa 5. ATalethI Avo pUrA thatA nathI haju paNa baLavAna Avono vicAra karavAnuM bAkI che pAye to karmanI upara bhAta pADe che. krodhanA AvezamA, mAnanA caDhANa para, mAyAnI na dI vRttimAM, lene tAbAmAM A prANI bhAre karmo bAMdhe che ane tenA upara vajalepa kare che. kaSAyanA udayathI duniyA para moTA sahAra thayA che. lohInI nadIo cAlI che, mAyAne ane aneka pApa chUpI rIte kare che ane lobhathI rAtadivasa deza-paradeza rakhaDe che te pratyekanA lakSaNo vicArIe krodha AtmajJAnane aTakAve che, saMyamane ghAta karanAra che, narakanuM dvAra che, pApano pakSapAta karanAra che, upazamane vairI che ahI caDakeziyA sapanuM dRSTAta vicAravu. mAnane parvata sAthe sarakhAvavA gya che e nirmaLa jJAnane roke che vinaya, zruta, tapa, zIla ane trivargane haNanAra che, vivekano nAza karanAra cheahI sthUlabhadranuM dRSTAta vicAravu. | mAyA ati nIca che khoTo dekhAva karavAnI vRtti dUra karavI vadhAre mukela che niSkapaTI thavAno upadeza ekAte bhagavate kahyo che ahI kusumapure rahelA be sAdhunuM daSTAMta vicAravuM. labha bhaya kara doSa che, sarva guNono nAza karanAra che, vRddhi pAmato bhaya kara durguNa che, cheDe na Ave te pAtakI doSa che. ahI brahmadatta, subhrama cakavatI Adi pAra vagaranA dAkhalA che kapAyane udaya thAya che tyAre kAI paNa hetu manamAM rAkhIne prANa khUba kharaDAya che ane pachI nArakImAM jaI paDe che ane janmamaraNane evA moTA cakkaramAM paDI jAya che ke e jI u ce AvI zakato nathI Avo prANa jarUra ana ta bhavaparipATImAM paDI jaI trAsa pAme che, herAna thAya che ane potAnI pragati gumAvI bese che. evI ja rIte hAsyAdi noSAya paNa saMsAramAM prANIne khUba rakhaDAve che karmaba dhana vakhate je rasa paDe che temAM mukhya bhAga kapAyo bhajave che samAna kriyA karanAranI kamasapattimAM je moTe bheda paDe che tenI gADhatA kapAyo para AdhAra rAkhe che jema kapAyanuM jora vadhAre tema karmo vadhAre cIkaNuM baMdhAya che A kapAyo AtararAjyamAM pravarte che ane e pratyeka khUba samajavA jevA che. kapAya upara sa sAro eTale badho AdhAra che ke eno artha "kaSa eTale sa sArane "Aya" eTale lAbha ema karavAmAM Ave che e jeTalA vadhAre teTalo sasAra lAbo thAya che. ene samajavA mATe AtarasRSTimAM UtaravuM paDe tema che e dhyAnamAM rahe. 6. manavacana-kAyAnA coge paNa Avo che mananA vyApArathI, vANInA prayogathI ane kAyAnI pravRttithI prANI kameM bAdhe che ane tethI teo paNa garanALA che mana-vacanakAyA je cacaLa hoya to bhaya kara pApanA bhArathI cetana kharaDAI jAya che. zarIranI pravRtti kevI kevI kriyAo karAve che tenuM varNana AgaLa thaI gayu che vicAra vagara, kAraNa vagara bAlavAnuM kAma karanAra mahA upAdhio vahorI le che ane mana to kharekhara markaTa ja che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAzravabhAvanA 231 e to jyAM tyAM deDakyA kare che sAmAyikamAM beThA hoIe tyA e amerikA deDI jAya che ane jelamAM hoIe tyA vinAkAraNa hAIkorTamAM ATA mAre che ene ThekANe laI AvavuM vadhAre muzkela che Ana daghanajI jevA yogIo phariyAda kare che ke "manaDu kimahI na bAjhe kaMjina ! ane pachI kahe che ke jema jema jatana karIne rAkhuM, tema tema aLaguM bhAje." AvuM mana che ane enI sAthe-enI mAraphata kAma levAnuM che A pramANe hakIkta hovAthI Atho para vijaya meLavavA prayatna kara. koI paNa prakAre mithyA hoya te dUra thAya tema kara, viratibhAva Adara, IkriyAne sayama kara, kaSAya para vijaya meLava, vegone kabajAmAM lAva, garanALAM ba dha kara, nahi te vAta mArI jaze ane tu kharekhara rakhaDI paDIza nakAmI ALapa pALa cheDI de ane anubhavajJAna prApta kara, ene lAbha le ane Azravane barAbara oLakhI le. 7. eka bAbata gerasamajatI thAya tevI che te paNa kahI devAnI jarUra che yogono zuddha upayoga thAya che tethI zubha karmono ba dha thAya che sArI kriyA karavAthI zubha karmaba dha thAya che ane tethI sAtavedanIya, devagati, dIrgha AyuSya, sudara zarIrAdi maLe che, paNa vizeSa UDI najare jotAM e paNa ba dhana che. senAnI beDI paNa Akhare beDI che ane meTA mahelamAM keda rAkhe to paNa te Akhare jela ja che emA kAI rAcavA jevuM nathI. vyavahAra najare puNaya ThIka che, paNa te mAtra pApanI apekSAe ja tema gaNI zakAya. vastuta zubhakarmo paNa bhogavyA vagara chuTakAre thato nathI ane keTalIka vAra tenI khAtara saMsAramAM aTakavuM paDe che. mekSanA avyAbAdha sukhanI najare e paNa ba dhana ja che ane samajuo to tene paNa e ja najare jue che e nivRti (mela)ne sukhanI ADe AvanAra che ane ucca bhUmikAethI jotA evA sukho paNa sava vagaranA che vAta eka ja che ke game tema karIne atra varNavyA che te sarva garanALA ba dha karavAnI jarUra che ane temA vagara sakece AgaLa vadhavAnI AvazyakatA che. Azra sArA ane kharAba baMne prakAranA karmo laI Ave che Atmapragati IcchanAre kaI paNa prakAranA karmonI IcchA karavA jevuM nathI 8. eTalA mATe AzravarUpa pApone rodha karavA nizcaya kara ane zAMtasudhArasa vAra vAra pAna karIne pramoda kara, majA mANa. ArA tAre na joIe ane e sarva garanALA prayatna karIne baMdha karavA ja joIe ane tema karIne vadhAre thato bhAra aTakAvavo joIe. je garanALAM badha thaze te Avaka aTakI jaze pachI taLAvamAM jeTalo kacaro che teTalAne ja savAla raheze tene mArgo che te tu anyatra suratamAM ja joIza. atyAre to Azrone oLakhI le ane oLakhIne enI AtmA upara je bhaya kara asara thAya che tene tu samajI le bane teTalo vakhata e AzrAne kADha ane ene barAbara oLakhI " - Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zAMtasudhArasa le. zrI vinayavijaya upAdhyAya pitAnA AtmAne vAra vAra sudhApAna karavA ane temAM AnaMda mAnavA kahe che tevu ja tu tArA cetanane samajAvI-samajAvIne kahe ane vAra vAra kahyA karIza to e cetanajI samajatA thaI jaze. upara uparanI bhAvanA bhAvavAmAM koI vaLaze nahi. sethIe sethIe tela ghAle tema ene vAravAra kahyA karaje ane emAM ro rasa leje, jIvanano mAvo mANaje ane bhaviSyanA utkarSanA pAyA rUpI deje kevI rIte AjhavabhAvanA bhAvavI ? cetanajInI sAthe nIcenI matalabanI vAto karavAthI e bhAvanA bhAvI zakAze he cetana ! tAre beTA abhiniveza kyA sudhI karavA che ? tu sAcA deva-guru-dharmane barAbara oLakha tAre koI jAtanI zakAo hoya to vagarasa koce sadgurune pUcha. sa zaya calAvI laIza nahi ane sazayamAM ghasaDAI jaIza nahi senAnI parIkSA karaje, paNa parIkSA karIne sAcAne Adaraje parIkSAmAthI pAra na Utare tevu senu tAre kAmanuM nathI. tApathI, kadhathI, chedathI tu tapAsI che ane pachI Adara. tu jarA vicAra kara. tane atyAre samajavAnI zakti maLI che, sArA kSetramAM tAre janma thaye che, tane zarIranI sagavaDa maLI che, pRthakkaraNazakti, grahaNazakti, smaraNazakti prApta thaI che tene tu upacoga kara satyane zodha ane zodhIne vagara sake temA tanmaya thaI jA DAmADoLapaNamAM te bahu khoTuM che tu khAsa karIne vicAra tane A saMsAramAM koNa rakhaDAve che? tArI je A mahAbaLavAna AtmA AvI rIte DhagadhaDA vagara rakhaDe ane pavana Ave tema ghasaDAI jAya athavA TenisanA belanI jema sAmasAmI bAjue dhakelAya e sthiti tane game che? e sthiti karanAra koNa? tane bhAre karanAra A che tene te barAbara oLakhI le karmone grahaNa karIne e tAgamAM nakAmo kacaro vadhAre che ane tane jyA tyA taraphaDAve che. ene barAbara oLakhI le eka miniTamAM karelAM vartana karmaphaLa laI Ave che tyAre te varaso sudhI bhogavavAM paDe che pAMca miniTa atyAcAra (Rape) karanArane pAca varSanI sakhta majUrI sAthe jelayAtrA thAya che. daza AnAnI corI karanArane traNa varSanI jela maLe che garanALA ughADA mUkavAnu Avu pariNAma Ave che. mana-vacana-kAyAnA rogo ane kaSAyonI jevI taratamatA hoya che tevI rasALatA karmanI thAya che sArA ane kharAba karmo keTalIka vAra hajAragaNe, lAga phalAsvAda Ape che - A rIte vicAra karatAM hiMsA, asatya, roga, maithuna. parigraha khUba karmone laI Ave che ane cetanane bhAre kare che prANI hAlatAcAlatA jUhu bole che ke mithunanI IcchA kare che ane parigraha ekaThA karavAmAM te ene kadI pa thato ja nathI. kapAye, yoga, aviratibhAva s Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 ane indriyAnA viSayeAthI A prANI khUba rakhaDe che, ane manevikArAmA khUba majA Ave che. e kaSAyAdhIna thAya che tyAre ene koI jAtane akuza rahI zakate nathI ane hAsyAdimA paDI jAya che tyAre paNa e peAtAnuM mahAna sthAna vIsarI jAya che AzravabhAvanA vastuta sarvajJasarvadezI dhavAnI tAkAta dharAvanAra A cetana kevI khAkhateAmA rasa le che te te vicArA enA jevA viSayeAmA majA le e te zAbhatI vAta paNa na gaNAya. e rIte te enA sarva Adarza khalAsa thaI Aya. e kaSAyamA paDI jAya che tyAre kevA lAge che e te tapAse. e krodhamA AvI jAya ke abhimAnamA AvI jAya ke zAka ke bhayamA paDI jAya tyAre enA phoTogrApha pADaco hAya teA kevA lAge A dazA pragati-icchukanI kadI na heAya ma bhAvanA ane Adarzone bAjue mUkanAra A AzravAne kharAkhara samajavA jevA iM, paraMtu samajIne aTakavAnu nathI samajIne zu karavAnu che? te AvatI bhAvanAmA vicArazu, paNa te vicAratA pahelA ApaNe jevA vibhAvA sAthe kAma levAnu che te kharAkhara khyAla karI leve. pratyeka Azrava mahAbhaya kara che ene avakAza ApatA e sareAvarane bharI nAkhe che pacIza kriyAo paNa eTalI ja AkarI che. ene enA kharA AkAramA kharAkhara eLakhavAnI khAsa jarUra che, jethI jenI sAme thavAnu hAya tene yeAgya taiyArI karI zakAya. dukha ane durgati ApanAra, sasAramA rakhaDAvanAra, samatA ane zAtineA nAza karanAra, mahAsattvavata cetanane lagabhaga nivIya kannAra A AzravA che ane ene vaza paDanAra jJAnI hAya te jJAna bhUlI jAya che ane ajJAnI hAya teA taddana chelle pagaDe besI jAya che, samaju hAya teA gADA thaI jAya che ane halakA hAya tA bhAre sanna thaI jAya che. cetanajIne cetavaNI Ape! ke A AzravAne ALakho ane vigatavAra samajo. enA aga, pratye ga, vibhAga, peTAvibhAga darekane vicAro, ene kharAkhara eLakhazeA eTale rastA sUjhaze 30 iti AzravabhAvanA. 7, ~*~ Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sakaLacaMdajI upAdhyAya viracita sAtamI AzravabhAvanA (gaga-madhumAda) jage zubhAzubha jeNe karma tati maLIe, zubha - azubhAzrava te vakhANe; jaLadhare jema nadIvara sarovara bhare, tima bhare jIva bahu kama jANe, jaga 1 mama kara jIva tu azubha karmAzravA, vAsavA paNa sakarmA na chUTe; jeNe jaga dAnavara punya navi AryA, kRpaNa nirdhAnA piTa kUTe. jaga 2 mana vacana kAya viSayA kapAyA tathA, avirati azubha dhyAna pramAde; mUkI mizyAmati vara upAsaka yati, jaga zubhAzrava thakI ne vivAda jagao 3 rAca ma jIva tuM kuTuMba ADa bare, jaLa vinA megha jima keka gAje; dharmanA kAja viNa ma kara AraMbha tu teNe tujha karmanI bhIDa bhAMje jagao 4 te azubha AzravA rU dhatA jIvane, - saMvare saMvare karma jAlaM; nAvanA chida rUdhyA yathA nIrane, teNe karI jita sa vara vizAlaM jaga 5 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa AThamuM pUrva paricaya : saMvarabhAvanA AzravabhAvanAmAM karmane AvavAnA mArgo ApaNe vicAryA. kudaratI rIte ApaNe cAre taraphamAM garanALA jeI gabharAI jaIe ema lAgyuM. have garanALAnAM dvAra baMdha kema karI zakAya tene mATe "sa varabhAvanA kahe che. Avo je bAraNAM ughADA mUke che tene badha karavA te "sa vara" kahevAya che- nirodha saMvara (tasvArthI Azravano vicAra karatA ene heya - tajavA egya tattva gayu hatu. sa va sarva upAdeya vibhAgamAM Ave che. e pratyekane vicAra karatA manamAM zAti thatI jaze jANe ApaNe mahAna sAdhya sAdhavAnA sAcA khyAlamAM ApaNI javAbadArI samajIne satkarSa sAdhavA tyAga karI rahyA chIe, ane bAhya bhAva tajI adara UtarI gayA chIe evo khyAla A AkhI bhAvanAmAM jarUra Avaze emAM kaI sthAnake ghasAro bAhya najare lAgaze to temAM paNa divyatA, bhavyatA, sAdhanasApekSava jaNAze. enI vicAraNA karatA jANe ApaNe kaI kharA mahAna kArya sAdhavA mATe ataranAdathI lAgI gayA chIe evo bhavya khyAla thaze. A AkhI bhAvanA bahu sudara hakIkta pUrI pADe che te ApaNe zu ahI pRrvaparicayamAM sa varene oLakhI laI e. pachI eka citrapaTa rajU karI pratyeka Azravatu dvAra kyA sa varathI badha thaI zake tema che tene samuccaya khyAla karazu. | navA karmanA rokANane "davyasaMvara' kahevAya che ane samiti vagerethI zuddha upaga thAya, te dvArA bhAvakarmonuM rokANa thAya ane AtmapariNAma jAgRta thAya e "bhAvasaMvara' kahevAya che AzravanA garanALA ba dha karanAra sa vare cha prakAranA che - 1 samiti 2 gupti 3 yatidharmo 4 bhAvanA (anuprekSA) 5 paripahajaya 6 cAritra A pratyekane vistArathI samajavAnI khAsa jarUra che 1. samiti : vivekayukta pravRttine samiti kahevAmA Ave che emAM sakriyAnuM pravartana hoya che samyapha prakAranI ceSTA eTale samiti. AmAM eka to kiyA pite nirdoSa hovI joIe ane bIju temAM pravartana vivekapUrvakanuM hovuM joIe tenA pAMca vibhAga che (1) sADAtraNa hAtha AgaLa jamIna joI kaI jIvane kaleza na thAya tema sa bhALapUrvaka cAlavu te "isamiti . (2) satya, priya, hita, jarUrI (mita) ane tathya vacana bolavuM athavA niravadya vacana bolavu te "bhASAsamiti". sAcu bolo, pUrepuru sAcu bolo ane sAcA sivAya kAI na bolo. emAnA prathamanA bene samitimAM sthAna che ane trIjAne guptimA sthAna che Page #342 -------------------------------------------------------------------------- Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savarbhAvanA (7) 'satya'-satya vacana khelavu.. eTalavAnA niyamenu pAlana karavu (8) 'zauca'-DhASarahita AhAra levA te dravyazauca ane zubha adhyavasAyanI abhivRddhi te bhAvazauca epA adyattatyAgabhAva che. (9) 'akiMcanatva'-keAI vastu para mUrchA karI tene peAtAnI karavI, parigraha vadhAravA, sa gharavA, rakSavA, enA tyAga, (10) 'brahmacaya 'strI-puruSa sakha dhane! tyAga navavADasa yukta brahmacaryanuM pAlana e daze dharmA sarvee pALavAnA che, sAdhue vizeSe pALavAnA che. 237 4. anuprekSA-bhAvanA (citavana)~~ bhAvanA khAra che A graMthanA viSaya paNa te ja che. upAghdhAtamAM te sakha dhI vistArathI lakhAI gayela che, tethI ahI nAma mAtra lakhI AgaLa vadhIe : (1) anitya (2) azaraNu (3) sasAra (4) ekatva (5) anyatva (6) azuci (7) Azrava (8) savara (9) nirjarA (10) dharma (11) leAkasvabhAva (12) kheAdhidurlabhatA 5. pariSahasahana karavAnA prasa ge| e aneka che enA mukhya bheda 22 che te khUba samajavA caiAgya che (1) kSudhA'-bhUkha zAsramA piDavizuddhi batAvI che tene dhyAnamA rAkhI vizuddha AhAra maLe 42 doSarahita maLe te ja le, nahi teA bhUkha sahana kare (2) 'pipAsA'tRSA sAdhupuruSa jIvarahita-prAsuka ane eSaNIya jaLa le enA abhAve game 74ra doSarahita maLe teTalI tRSA lAgI hoya te sahana kare (3) zIta'-ThaDI ziyALAmAM game teTalI ThaMDI lAge teA paNu zAsramaryAdAthI vadhAre vasra na rAkhe, ThaMDInA prahAra sahana kare, agni vaDe tApe nahi (4) 'uSNa'--garamI unhALAmA garamI lAge teA pavana nAkhe nahi, vI jaNA calAve nahi, vIjaLInA 5 khAne upayeAga kare nahi garamI sahe snAna, vilepana ke chatrIne Azraya na le mAkaDanA pariSaha thAya te samabhAve sahana kare, manamA ja te jIvA para dveSa na kare (5) 'daza'-DAsa, macchara, jU, jarA paNa kheda na kare tema (6) 'acelaka'-jIprAya vacce zAsranA *mAna mujaba mUrchAbhAvarahita rAkhe, tenA upara Asakti na rAkhe, vadhAre vasrA meLavavAnI ke sagrahavAnI icchA na kare. (7) 'arati'-ka TALeA sa yamapAlana karatA aneka prasage kaTALA Upaje tevA khanAveA ane tene vaza na thAya. e prasage e dhai dhare, yatidharmane dhyAve ane dazavaikAlika'mA atAvela aDhAra vastunu ci tavana kare jarA paNa kaTALA lAve nahi (8) 'strI'-srInA age premathI jue nahi, tenI prArthanA tarapha dhyAna Ape nahi, kAmabuddhi kare nahi sAdhvIe A hakIkata puruSa mATe samajavI, Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zAMtasudhArasa (9) 'carcA'-vihAra. apratikhaddha vihAra kare, eka sthAne vadhAre vakhata rahe nahi. rAgAdi kAraNe turata anyatra cAlyA jAya vihArathI thAke nahi (10) 'naSezvikI'-(niSadyA) sthira Asana karI dhyAna, kAceAtsargAdi karatA hAya tyAre game tevA upadrava thAya te paNa Asanane tyAga na kare, bhayathI Dare nahi, gabharAI jAya nahi ane aDAlapaNu taje nahi (11) 'zayyA'--sUvAnI jagyA UMcI-nIcI hAya, havA vagaranI hAya, sukeAmaLa na heAya te tethI udvega na pAme, sUvAnI sa agavaDo khase (12) 'Akroza'-kAI apamAna kare, uzkere, kaDavA vacana kahe e sarva prasage manamA krodha ANe nahi. zAti dhAraNa kare (13) 'vadha'-keAI lAkaDI vagere mAre, cAkhakhA mAre ane yAvat vadha karavA sudhI jAya paNa enA peTamAthI pANI hale nahi zarIranA dukhane e gaNe nahi (14) 'yAcanA' (bhikSA)-sa yamanirvAha mATe vajra ke vasati mAgatA manamA kheda pAme nahi, peAte kema bhIkha mAge evA khyAla paN na kare enAmA TvInatA ke abhimAna ane na heAya. (15) 'alAbha'-jarUrI vastu na maLe, hAya chatA Ape nahi teA tethI mUjhAya nahi, udvega ke viSAda na kare. alAbhane e sAceA tapa gaNe (16)'rAga'-vyAdhi thaI Ave te jarA paNa vyAkuLa na thAya, karmAMnA doSa vicArI tenI pIDA zAtithI khame, hAyaveAya kadI kare nahi (17) 'tRNupaza'-zayyA para tarakhalA-taraNA heAya ke tRNu para zamyA karI heAya te taraNAnI aNIe vAge te sahe manamA paNa kaleza na kare (18) 'maLa'-zarIra para mela thAya teA paNu snAnasa skAra icche nahi, kare nahi, melane sahana kare. (19) 'satkAra'-kAI meTA sAmaiyA kare ke pradhAna puruSa pAse Ave tethI phulAya nahi, na satkAra thAya teA tethI viSAda pAme nahi (20) 'prajJA'-asAdhAraNa buddhibaLa hAya teA tenA mada na kare mUrkha, alpajJa hAya tA teneA kheda na kare. jJAnane pacAva, ajJAnane sahe, AvaDanA udreka na kare, binaAvaDataneA kheda na dhare (21) 'ajJAna'--jJAnanA abhAve AtmAvamAna na kare. prajJApariSaha anya prazna kare tyAre thAya ajJAnapariSaha peAtAnA alpajJAnathI thAya che, (22) 'samyaktva'sUkSma vicAra vAcI-ANI tenI asahraNA na kare, anya dharmanI prasiddhi jeI sRSTi na thAya ane viziSTa karmone najare zvetAM jJAnane abhAve tyAgane nirthaMka na gaNe darzanamAhanIyanA udayathI 22 me samyaktvapariSaha thAya che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvabhAvanA 239 jJAnAvaraNIyathI 20 me prajJA ane 21 me ajJAna pariSaha thAya che atarAyakarmanA udayathI 15 mo alAbhapariSaha thAya che cAritramohanIya pakI komohanIyathI 12 me Akaza, aratimohanIyathI 7 me arati, puruSavedanA udayathI 8 mo strI, bhayamohanIyanA udayathI 10 me nadhikI, jugupsAmohanIyanA udayathI 6 ThTho alaka, mAnamohanIyanA udayathI 14 me yAcanA, lobhamehanIyanA udayathI 19mo satkAra -- kula sAta. vedanIya karmanA udayathI bAkInA 11 pariSaha thAya che--sudhA (1), pipAsA (2), zIta (3). uSNu (4), daza (5), caryA (9), zayyA (11), vadha (13), roga (16). tRNasparza (17) ane maLa (18) e sivAyanAM bAkInA karmo sAthe pariSahanA sabaMdha nathI nava gurathAnaka sudhI ra2 paripaho saMbhave che dazame guNasthAnake darzanamohanIya ane cAritrahanIyanA ATha parivahe jAya bAkInA 14 rahe ane temAM caudamAM guNasthAnake sudhA. pipAsA, zIta, uSNa, da, ca, vava mala, zayA, roga ane tRNasparza e 11 rahe. e bAvIza pachI gIta ane uSNa sAthe sa bhave nahi, carcA ane niSadyA sAthe sa bhave nahi. utkRSTa 20 ne udaya samakALe A bhave emAM strI, prajJA ane satkAra anukULa paripaho che bAkInA 19 paripaho pratikULa che - 6, cAritra : AtmadazAmAM sthira rahevAno prayatna enA pAca vibhAga pariNAmanI vizuddhinI vizeSatA-alpatA batAve che. (1) "sAmAyika cAritra" samapaNAno lAbha, sAvadya yogane tyAga niravadya gag Agevana amuka samaya mATe (Isvarika) ane jIvanaparyaM ta (jAvajajIva) e be ane dezavirati-sarvaviratirUpa be vibhAge che (2) amuka zratane abhyAsa karyA pachI pAkI (vaDI) dIkSA ApavAmAM Ave te chedepasthA- pana cAritra. tenA paNa be prakAra che (sAticAra ane niraticAra) (3) "pArahAravizuddhi navasAdhu gacchamAthI bahAra nIkaLI Akara tapa yathAvidhi kare te chaThuM-sAtame guNaThANe hoya (4) "sUkSmasaM5rAya kodha, mAna, mAyA, sarvathA jAya, lobhano alpa aza rahe te cAritra dazame guNaThANe hAya. (5) "yathAkhyAta kapAye sarvathA nAza pAme tyAre e vItarAgacAritra prApta thAya che agyArame-bArame-terame ane cidame guNasthAnake hoya. A rIte samitine 5, guptinA 3, yatidharmonA 10, bhAvanAnA 12, pariSahonA 22 ane cAritranA 5 maLIne savAranA 57 prakAra che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zAMtasudhArasa A pratyeka prakAra para khUba vivecana karI zakAya tema che enuM vispaSTa vivecana zrI siddhapi gaNie karyuM che tyA vivekyurvata upara cAritrarAjano je Akho parivAra varNavI batAvyo che te savara che. enI samiti, gupti kevI suMdara che? ene "pravacanamAtA kahevAmAM Ave che. enI bhAvanA pikI pratyeka zAtinuM vAtAvaraNa phelAve che. enA yatidharmo adabhuta che, enA pariSahe durgama che ane sarvanA zikhara upara cAritrarAja birAje cheeka vakhata be ghaDItu sAmAyika karatA Anada thaI jAya che ane Akho divasa enI lahejata manamAthI jatI nathI to pachI AkhI jidagInA cAritranuM zuM kahevuM ? e pratyeka sa varamA khUbI e che ke e AzravanA garanALA ba dha kare che. pariNAme sarovaramAM navuM pANI Avatu aTake che ApaNe sthira mAnase sAmAyikamAM beThA hoIe athavA ekAda bhAvanAmAM cittane parAvyuM hoya ke AvI paDatA pariSaha sAme vijaya meLavavA AtaravIrya skurAvatA hoIe tyAre navA karmo karyo mAge Ave ? A Akho upAdeya vibhAga khUba manana karavA yogya che jeTalo vakhata enI vicAraNA cAlaze teTalo vakhata manamAM adbhuta zAMtine sAkSAtkAra thaze ane apUrva anubhava jAgaze A vakhata na bane to jyAre bane tyAre athavA keI vAra paNa A cetanajIe dhyAvavA jevo che e vakhate je niravadhi Anada thaze teno mahimA varNavI zakAya tema nathI pratyeka Azrava sAme kayA savarane mUkI tenuM dvAra baMdha karI zakAya tema che te ApaNe bhAvanAne ate vicArazu AzravothI gabharAvu nahi paNa oLakhIne zuM karavuM tene javAba A bhAvanAmAM maLaze ene zodho Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savarabhAvanA svAgatA yena yena ya ihAthavarodhaH sambhavennigatamopayikena / / Adriyasva vinayodhatacetAstattaDhAntaradRzA paribhAvya svAgatA saMyamena vipayAviratatve darzanena vitathAbhinivezam / vyAnamArtamatha raudramajasra cetasaH sthiratayA ca nirandhyAH // kha 2 // zAlinI / krodhaH kSAntyA mArdavenAbhimAnaM hanyA mAyAmArjavenojJcalena / lobhaM vArAMrAziraudraM niraMdhyAH santopeNa prAMzunA setuneva // ga 3 // svAgatA // gh4|| guptimistisRbhirevamajayyAna trIn vijitya tarasAdhamayogAn / sAdhusaMvarapathe prayatethA lapsyase hitamanAhatamiddham maMdAkrAntA / evaM ruddhapvamalahRdayairAzravepvAptavAkya zraddhAcaJcatsitapaTapaTuH supratiSThAnazAlI / zuddhairyogai vanapavanaiH prerito jIvapotaH / srotastI| bhavajalanidheryAti nirvANapuryAm // 5 // ka1 AnA artha zyAmA va adhyAlA sevu 5 tebha rodha* 242yata, amApa niyata 32 aupayika BAyabhUta, pAyapaNAne prApta vinaya nivRtti, bhAkSa mathavA vinaya-vinaya-ziSya paribhAvya gAdhIna, - sabhAloyanAzana 31 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zAMtasudhArasa 1. nivRtti meLavavAne jenA manamA udyama jAgyA hAya athavA jenI cetanA tatpara thaI hAya tevA prANI je je upAyAnA upayAga karIne ahI zake tevu cAkkasa hAya te sanI AtaradRSTie kharAkhara upAyAnA kharAkhara prayAga kare te vAstavika che, tu tenA prayAga kara AzraveAne aTakAva karI samAleAcanA karIne (te te ( tevA upAcAne ) Adara, athavA huM vinaya ! je je upAyA vaDe A sasAramA AzravaneA jarUra zaSa karI zakAya athavA tevu sa bhavatu hAya tene AMtaradRSTithI vicAra karIne, udyamI cittavALe thaine te upAyAne tu Adara. rU 2. iMdriyanA viSayAne ane aviratapaNA(tyAgabhAvarahitapaNA)ne sayamathI dekhAvI de, khATA Agraha (mithyA abhiniveza)ne sabhyatve karIne rAkhI de, ane AtA ane raudra dhyAnane vAravAra cittanI sthiratAthI rUdhI de-dAkhI de. 5 3, krodhane kSamA kSAtithI rAdhI devA, abhimAnane namratA-mRdutAthI rAdhI devuM, mAyAne ati nirmaLa saraLa svabhAva (Ava) vaDe rAdhI devI ane pANInA bhaDAra-sAgara jevA bhaya kara leAbhane ghaNI UMcI pALavALA jANe adha ja na haiAya tevA sa tASa vaDe dAbI devA 6 4 evI ja rIte dru khe azubha ceAgAne traNa pravRtta thaI jA, jethI thaI jAya 46 AvI rIte taddana nirmaLa hRdaya vaDe AzravAnA dvArA rokI daIne pachI sArI rIte sudara sthAna pAmela A jIpa vahANu AtapuruSanA vAkacomA zraddhArUpa ati caLakATa mAratA sarkuta saDhathI sannadgukhaddha thaIne zuddha cAgArUpI vegavaka pavanathI preraNA pAme che ane A sasArasamudranA pANIne tarI jaIne nirvANupurIe paheAcI jAya che mana-vacana-kAyAnA karIne muzkelIthI jItI zakAya tevA tArA guptie vaDe jaladI jItI laIne tu sudara savaranA mAmA karIne tane atyata zuddha sanAtana svAbhAvika mAkSasukha prApta ghara vipatra IMdriyaviSayeA aviratatva aviratapaNuM, paccaPage #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyapadyASTaka zRNu zivamukhasAdhanasadupAyam , zRNu zivasukhasAdhanasadupAyam / jJAnAdikapAvanaratnatrayaparamArAdhanamanapAyam ||shRnnu0 // 1 // viSayavipAkamapAkuru dUraM, krodha mAna sahamAyam / lobhaM ripuM ca vijitya sahela', bhaja saMyamaguNamakapAyam // zRNu0 // 2 // upazamarasamanuzIlaya manasA, ropadahanajaladaprAyam / / kalaya virAgaM dhRtaparabhAga, hRdi vinaya nAya nAyam / / / zRNu0 // 3 // AtaM raudraM vyAna mArjaya, daha vikalparacanAnAyam / yadiyamaruddhA mAnasavIthI, tattvavidaH panthA nAyam // zRNu0 // 4 // saMyamayogairavahitamAnasazuddhayA caritArthaya kAyam / nAnAmatarucigahane bhuvane, nizcinu zuddhapathaM nAyam ||shRnnu0 // 5 // brahmavratamaGgIkuru vimala', vibhrANaM guNasamavAyam / udita guruvadanAdupadeza, saMgRhANa zucimiva rAyam // zRNu0 // 6 // saMyamavAGmayakusumarasairatisurabhaya nijamavyavasAyam / cetanamupalakSaya kRtalakSaNajJAnacaraNaguNaparyAyam // zRNu0 // 7 // vadanamalaMkuru pAvanarasana, jinacarita gAyaM gAyam / / savinaya zAntasudhArasamenaM, ciraM nanda pAyaM pAyam ||shnnu0 // 8 // Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 gAMtamuArasa 1. zivasukha prApta karavAnA sAdhananI suMdara upAya che tene tu sAbhaLa. caMtana ! mAkSasukha prApta karavAnA sAdhananeA saphaLa upAya che tene tu kharAkhara zravaNa ka. e jJAna vagere traNa ratnA (jJAna-darzana-cAritra)nI utkRSTa ArAdhanApa che ane jaga paNuM zaMkA vagara ceAkkasa phaLa ApanAra che. mATe e sadupAyane sAMbhaLa sAbhaLa viSNuAnA vikArAne dUra kara, kodhane dUra kara, mAnane mUkI de, mAyAne cheDI de ane leAbharUpa zatru upara ramatamAtramA vijaya meLavIne, kapAyarahita thaIne satvara sayamaguNane seva ane zinmukhanA sAdhanane kharAkhara zravaNugAcara kara tArA manathI upazamarasanu anuzIlana kara ene jamAva e krodharUpa agnine bujhAvavA mATe lagabhaga meghADakhara jevA che ane tArA manamAM vinaya (meAkSanayanabhAva) ANI ANIne parama utkarSa dazAne dhAraNa kagnAra virAga (vaigagya)ne kharAkhara eLakhI le ane huM cetana 1 A zivasukhanA sAdhana sAcA upAyane kharAkhara samajIne sAMbhaLI le 4 Ata ane raudra dhyAnane vALI-jhUDIne sApha kara kalpanAnI racanAnuM mATu naLu che tene khALI nAkha, kAraNa ke mAnasika dvArA khullA rAkhavAnA mArga tattvavettAnA na hAya A zivasukhanA sAcA upAyane tu kharA samajI sabhALI le sAvadhAna mAnasika zuddhipUrvaka sa yamayoga vaDe tArI kAyA(zIra)ne saphaLa kara A jagata aneka prakAranA mata-matAtAnI zraddhArucithI gIca bhareluM che temA tu nItiyukta zuddha mA heAya teneA (tapAsa karIne) nizcaya kara. aneka guhyAnA sthAnarUpa, pavitra, nirmaLa brahmacaryane tu dhAraNa kara ane atyaMta pavitra ratnanA nidhAnarUpa gurumahArAjanA zrImukhethI bahAra paDela-nIkaLela suMdara upadezane tu grahaNa kara ane A zivasukha prApta karavAnA sAcA upAyane kharAkhara sAbhaLa. (sattara prakAranA) sayama ane vADmaya (zAseA) rUpa phUlAthI tArA peAtAnA adhyavasAyone (AtarapariNatine) khUba suga dhita kara suprasiddha lakSaNavALA jJAna-cAritrarUpa guNA ane paryAyovALA cetana (jIvanasvarUpa)ne kharAkhara eLakhI le ane A meAkSasukhaprAptinA sadghapAyane kharAkhara sAbhaLa. 2. m 3. 5 6. 7 . tIrthaM kara maDArAjanA caritranu vAravAra gAna karI karIne tArI jIbhanA rasa le ane mukhane pavitra kara. ane he bhAI ! vinayapUrvaka tu A zAta-amRta-rasanu vAra vAra pAna karI karIne DhIkALa mana da kara-lahera kara A pramANe zivasukha prApta karavAnA sAdhanAne sudara upAya che tene tu sAbhaLa Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarbhAvanA . neTa-~ rAga : A zAMtasudhAnsanI pAcamI anyatvabhAvanAnA aSTakaneA je laya che. te ja layamA A aSTaka paNa gAI zakAze 'bhalA meDDI'ne lagatA mAravADapramidda rAga che ra 1 1 sadgupAya sudara upAya, asarakAraka upAya pAvana pavitra ratnatraya jJAna-dAna-cAritra anavayam agavaDa vagaranu, pAyarahita apAya kapAyarahita thaIne avAjhuda dUra kara mana meva saddeSTha ramatamAtramA 245 3 savagama zAti, tamA anugIsthya pALa, agIkAra karanad varasAda jnma samaja virAna vairAgya, rAga rahitapaNu dhRta dhaNuM karyuM che varamALa padma utkarSa vinaya nivRttinayana nA nAya lAvI lAvIne 4 mArcaya sApha kara (kacarA peThe), athavA nA aya meLava nahi, upArjana kara nahi nAyam jALa addha baMdha karyA vagaranI, vADI (pALanA daravAnta udhADA) tattvavid tattvajJa 5 sayo| caraNakaraNamA pravRtti (nATa jue) ahita sAvadhAna, Concentrated ritAzrcaya caritA kara, saphaLa kara nAnA judA judA nagIcogIca mane duniyAmA nizcittu tu nizraya kara nAyam nItiyukta, lAbhakAraka brahmavrata brahmacarya, strI-puruSa-sayeAgatyAga (mAnasikAdi sa) samaya samUha kavitA kathita, vinita rAyam nidhAna, bha DAra 7 sayama 17 prakAre (nATa jue) vADmaya zAsragraMtha adhyavasAya AtmapaNiti uzraya eLakha kRta 'prasiddha zuLa sahabhAvI dharmo paryAya kramabhAvI dharmA -X. 8 ajIja roAbhAva pAvanarasana je kAryamA rasanA pAvana thAya che te sakriyana vinayayukta (evA tu) pAya vAya pI pIne Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarabhAvanA : paricaya ( 1.) AzraveAnI hakIkatathI gabharAI javAya tevu che. e sarva daravAjA khullA rahe te A jIvane AreA kayAre Ave te vAta kAI ! dhamesatI nathI. tyAre have karavu zu? AzravAnu khetara eTalu vizALa che ke ene kAI pAra dekhAtA nathI, ane A te mUjhavI mAre evI vAta che eTale have rastA kevI rIte kADhavA ? tethI graMthakartA kahe che ke je je raste e AzravAne aTakAva thAya te te upAyAne zeAdhI kADhIne tene amalamA mUkI devA joie ApaNe jarA mAdA paDavA hAI e te DaoNkaTarA kahe tevA prayoge karIe chIe, DokaTara kahe ke zastraprayAga (oNparezana) karAvavA muMbaI ke mIraja jAe te! tyA jaIe chIe ane evI zArIrika ke mIjI kAI paNu agavaDa hoya te tene dUra karavAne upAya ApaNe zeAdhIe chIe. ApaNe agavaDa dUra karavAnA upAyA zeAdhIe chIe eTalu ja niha paNa ene age ataramA zrRkha vicAra karIe chIe, e upAcene ajamAvavA udyama karIe chIe ane chevaTe kAMI nahi teA agavaDa maTavAnI mAtra sabhAvanA ja hAya te paNa te ajamAvavAnuM cUkatA nathI ApaNe zarIra ke dhanane age chevaTa tarka (cAnsa) pazu laI e chIe e ja misAle A Atmatattvane cAre khAjue gherI beThelA ane enAmAM vadhAreA karanArA, ene bhAre karanArA, ene rakhaDAvanArA AzravAne ApaNe ne kharAkhara eLakhyA hAya ane e herAna karanArA che enI ApaNane kharekhara khAtarI thaI gaI hAya te ApaNe enA sa kha dhamA nizciMta rahI na ja zakIe e AzraveAne aTakAvavAnA je je mArgo hAya tene ApaNe zeAdhIe, jyA ene rUdhavAne sabhava hoya tevA upAcAne paNa zeAdhIe, e zeAdhananA kAmA pRSTha AtaradRSTie vicAraNA karIe ane e upAyAnA upayoga karavAmA ataraga jussAthI udyoga AdarI daI e. cetanajIne e upAyAnA Adara karavAneA atra AgrahapUrvaka upadeza che. AzravanA nirAdha'e ja savara che. je garanALA ughADA paDavA che tenI sAme khAraNA khadha kare te 'savara.' je raste karmonA pravAha dhAdhamadha cAlyA Ave che tenI sAme bAraNA khadha karI de tevA mArgo te 'sa vara'pANInA garanALA khadha karavA mATe je khArA hAya che te leADhAnA athavA majabUta lAkaDAnA hoya che. kyA prANIne kayA mArgathI e dvAra prApta thaze te ceAkkasa kahI zakAya nahi tethI aneka jAtinA dvArA A prakaraNamA batAvaze, temAthI je ane jeTalA dvArA anukULa jaNAya te sarvane upayAga karavA ekAda dvArathI satASAI javAnu kAraNu nathI AkarA kesamA ApaNe esajananA silinDaro laI AvIe, injekazanA mUkIe, mAthe barapha mUkIe, chAtI para peATIsA mUkIe ane khIja aneka prayAge eka sAthe karIe tema jeTalA ane teTalA savaranA dvArA samajI, tenI upayuktatA samajI tene Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarabhAvanA ra47 AdarI levAnI ane tene utAvaLe amala karavAnI jarUra che Atho AkarA che tethI prayoga paNa AkarA karavA paDaze, paNa rItasara kAma levAze to kaSTasAdhya kesa haze te ane yaza maLaze. A kAraNe ApaNe tapAsIe (4 2.) have saMvarane kaI kaI bAbatamAM lAgu pADavA tenA thoDA dAkhalAo Ape che. AzravabhAvanAno vicAra karatA ApaNe avirati - tyAgabhAvanA abhAvathI thatA Azro joyA hatA. pratyAkhyAna-paccakkhANanI AvazyakatA keTalI che te para agAu vivecana thaI gayuM che aviratine upAya sa yama che ghasArA vagara caLakATa kadI Avato nathI ane sa yama karyA vagara aviratibhAvane tyAga thato nathI samajaNapUrvaka tyAga karavAmAM Ave ane e tyAgane game teTalI agavaDe paNa vaLagI rahevAmAM Ave tyAre aviratinu kAra ba dha thAya che. A sa yamane ApaNe oLakhIe sa yama eTale niyamana-aMkuza enA 17 prakAra che5 spa, rasa, thrANu, cakSu, zrotra-e pAca indriyono nigraha 5 prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna, parigraha-e pAMca avratano tyAga 4 krodha, mAna, mAyA, lobha-e cAra kakSAno vijaya. 3* mana, vacana, kAyAnA coganuM niyamana e sattara prakAra, athavA-- pRthvI, apU tejasU, vAyu, vanaspati-e pAcakAya sthAvara ane be, traNa, cAra, pAca IdrivALA jIvanA saba dhamAM saMyama. be maLIne nava prakAra ane prekSyasaMyama (dazya padArtho viSe sa yama), upezyasa yama (upekSA karavA gya bAbatomAM sa yama), apahRtyasa yama (levAmUkavAmAM sayama), prasRjyasa yama (vastune pramarjavAnI bAbatamAM sayama), kAyasa yama, vApha yama, manasayama ane upakaraNasayama (vastuparigrahanA sa ba dhamA niyamana) e ATha maLIne sattara prakAra sayamamAM vicAra, vANI ane kriyAmAM niyamana-a kuzanI bAbata mukhya hoya che. aviratimA je daravAjA khullA hoya che te sayamamAM badha thAya che. viSayone age aviratibhAva hoya che tyAre enA abhilASone age rAga-dveSa eTalA thAya che ke e aneka karmone laI Ave che. A "sa yamathI iMdriyanA Azrava para savAra thAya che ane aviratibhAva upara paNa savAra thAya che. A eka vAta thaI beTA abhiniveza tyAM devatva na hoya tyAM devatva mAnava, guruva na hoya tyA gurutva ane dharmatva na hoya tyAM dharmArapa e abhiniveza che ene vizuddha zraddhAna-samyaktvathI saMvara karavo. zuddha deva-guru-dharmanI parIkSA karI, oLakhI tene AdaravA te samyaktva e mithyAtvabhAvathI thatI mahA AkarI karmaba dhanI sthiti sAme sa vara mUke che. karmonI sthiti Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zAMtasudhArasa keTalI moTI hoya che ane mithyAtvano nAza thatAM te keTalI TUMkI thaI jAya che ane tenA apUrvakaraNAdi thAya tyAre kevI alpa sthiti thAya che te khUba vistArathI samajavA jevuM che. ahI prastuta vAta e che ke karmane mATe pravAha samyapha aTakAve che tethI e sa varane Adara. A bIjI vAta thaI Arta ane dhyAnanI hakIkata A graMthanA upodaghAtamAM prathakartAe pAMcamI gAthAmAM ApI che - A Arta ane raudradhyAna manoganA durupayogathI thAya che manarUpa ghoDA para aMkuza na hoya tyAre mana jyA tyA rakhaDe che, khaTapaTa kare che, deDA-doDa kare che ane AgaLapAchaLanI, vyAdhi vagerenI ci tAnA jALA UbhA kare che. mananI sthiratAthI e Ata-audradhyAna para vijaya meLavavo e sthiratA eTale zu ? manane nizcaLa rAkhavu -ekAgra rAkhavuM. e vAta ghaNI muzkela che, e viSaya rAja gane che ghara baLI jatu hoya to te gharanI sAme Ubho Ubho baLI na jAya, ekano eka chokare cAlyo jato hoya to te raDavA-phUTavA maDI na jAya, pisA gayA hoya te dIna na thaI jAya, mAdo paDyo hoya te e hAyavoya na kare - sarva saMyogomAM manane nizcaLa rAkhe, mananI doDA-deDI aTakAvI de dhyAnanA pustakomAM enA upAyo batAvyA che tevA prayogo karavA je raste bane te mArge mananI sthiratA rAkhavI e mahAna kArya che, muzkela che paNa bahu jarUrI che. ane ane ApaNI karelI ci tA zA kAmanI che? ApaNe citA karIe ke na karIe, paNa je nirmANa hoya te jarUra thAya che athavA thaI gayu hoya che, paratu evo tAtvika bhAva rAkhavo ane manane sthira rAkhavu e kharekhara savara upAya che, siddha mArga che ane jarUra AdaraNIya che. A rIte Ata-raudradhyAna dvArA je mahAna karma bhAra vadhato jAya che te aTakAvavAnA upAyano prayoga AtaradazAthI vicArIne Adara. (43) "krodha nAmano Azrava ApaNe jANe che phodha karavAno prasaMga Ave tyAre "kSamA" rAkhavI nokara-cAkara upara kadI gusse thavu nahi, anyAya karanAra upara gusse kare nahi, sahanazIlatAne keLavavI ane sarva vAta gaLI jatA zIkhavu krodha e bhuja ga (sarpa) che, ene utAranAra jAMgulI matra khati (kSamA) che ema zrImadyazavijayajI krodhanA svAdhyAyamAM kahe che abhimAna nAmano bIjo kapAya-Azrava che ApaNe tene oLakhyo che tene mArdavanamra svabhAve jItavo ApaNe game tevA hoI e to paNa Akhare ApaNe koNa? ApaNuM sthAna zu ? "vIrA mArA gajathakI Utare" ema suprasiddha kathananuM rahasya khAsa dhyAnamAM levA lAyaka che. namratA to mahAna saaeNa che ane vicArazIlane sahaja sugrAhya che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarabhAvanA 249 mAyA" nAmano Azrava ApaNe joI gayA chIe. kapaTa, da bha, goTALA e ApaNane na zobhe. manamAM kAMI hoya ane uparathI kAMI bolavuM e keTalA bhava mATe? saraLatAthI enA para vijaya meLavavo. mana-vacana-kAyAnI ekatA vagara ghaNI salkiyA nirarthaka thAya che. ahIM ghaNu besI rahevAnuM nathI eTaluM spaSTa jaNAya to saraLatA AvI zake tema che. labha Azrava vadhAre Akare che e ghaNA AkAramAM vyakta thAya che ane sarva guNone nAza kare che. saMtoSathI enA para vijaya maLe che, nahitara to AkhI duniyAnuM rAjya maLe te paNa ochu paDe che. e bhaya kara durgaNa ati mIThe hoI prANIne khUba karmothI bhAre banAve che. dhana kamAvA bese tyAre ene hetu ke sAdhyanuM bhAna rahetu nathI ane AjanuM sAdhya te kAlanuM zarU karavAnuM sthAna bane che. satoSa thaI jAya to badhI tarakhaTa maTI jAya che AvI rIte cAre kaSAyo, jeo mahAbhaya kara che ane je prANI tarapha aneka karmo ANuM ene bhAre banAvI mUke che, tenA para vijaya meLavavAnI bahu jarUra che enA cAre upAye te cAra yatidharmamAM upara AvI gayA che karmonA badha vakhate e kaSAya sthitio dha ane rasabaMdhamAM khAsa kAryo bhajave che tethI enAthI vadhAre cetavAnI khAsa AvazyakatA che enA savara dharmo kharA upAyabhUta che, amalamAM mUkavA gya che ane AtmavikAsamAM bahu su dara kArya karanAra che. (4) mana-vacana-kAyAnA ge ApaNI pravRttine mukhya bhAga bhajave che. manathI vicArIne vANIthI athavA zarIrathI athavA banethI sarva pravRtti thAya che A cege prazasta ane aprazasta be prakAranA che sa varamA managupti, vAgupti, kAyagupti batAvI che ene artha aprazasta gapravRtti para a kuza thAya che zubha yogamA amuka hada sudhI pravRtti karavAnI AvazyaktA che. guti eTale manAdine dAbI devAnA nathI paNa enI azubha pravRttio para akuza lAvavAno che e aprazasta manavacana-kAyAnA rogone sadarahu traNa guptiothI jItavA e sa vara che mana-vacana-kAyAnA aprazasta gone "aja' kahyA che enA para vijaya meLava ghaNo muzkela che. paNa vijaya meLavyA vagara AzravanA meTAM garanALA ba dha thAya tema nathI. mana jyAM tyAM doDyA kare to to pachI pAra kema Ave? ane evI ja rIte vANI para saMyama na hoya te A prANI te game tevuM bolyA ja kare. ene pitAnI vidattA batAvavAnI, ThaThThA-mazkarI karavAnI, asatya-asatya bolavAnI ane praNayanA gAna gAvAnI eTalI Teva hoya che ke enA para aMkuza na hoya te pitAnu bhASaNa calAvyA ja kare. ane zarIranI vAta zI karavI? pacaze asayiAmAM eno bhAga mATe che karmone moTo jaththo e khecI lAve che. khAsa karIne managupti sarvathI vadhAre AkarI che, paNa teTalI ja te jarUrI che. AvI rIte go para vijaya meLavo. A mahAna yoga che, enA prasaMge, Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zAMtasudhArasa sAdhana ane rastAo zodhavAM. gagraMthomAM yama, niyama, AsanAdi mArgo batAvyA che te khUba samajavA yogya che "mana sAdhyuM teNe saghaLu sAdhyuM" e sAcI ane khAsa jarUrI vAta che ane tethI ja cogone astra kahyA che, eTale ke enA para jaya maLavo muzkela che paNa sAthe ja dhyAnamAM rAkhavuM ke e ja azakya nathI. A sa varamArge pravartana karavAthI ISTa mokSasukha jarUra maLe tema che. mATe pego para vijaya meLavo. A sa varamArga mahA rAjaga hoI khUba vicAravA jevo ane bhAvavA je che, kharekhara jIvavA jevo che. enA vikAsamAM jIvanayAtrAnI saphaLatA samAyelI che ane Azra sAme dvAre badha karavAnuM e prabaLa sAdhana che, mATe emAM prayatna jarUra karavo. ( 5) rukAmAM vAta karatA, upara jaNAvelI rIta pramANe jyAre taddana nirmaLa hRdayapUrvaka Azrone ekavAmAM Ave tyAre eka ghaNu sudara ati viziSTa pariNAma nipajAvI zakAya che ane te ISTa tathA prAptavya che ahI A jIvane-AtmAne vahANanuM rUpaka ApI vAta calAve che prathama te AvonA reno amala hadayathI karavAno che ethI karmone ba dha ane maLanI utpatti aTakI jAya che. maLane vadhAre na thAya e ja kArya sa varanu che ane te Azravane rAdha thaye prAptavya che. vahANane ISTa sthAne pahoMcavA mATe traNa vastunI jarUra che. vahANa pote dariyAne cagya hovuM joIe, enA saDha barAbara hovA joIe ane ene pavana barAbara lAgavo joIe. ema thAya te e dariyAnA bhayane oLagI dhArela ba dare pahoce che. A AtmanokAne nivaNapurIe-melanagarIe pahocADavI che ene uparanI traNe bAbate barAbara lAgu paDe che prathama to e supratiSThAnazALI hovo joIe vahANane madhya bhAga barAbara dariyAne lAyaka hovo ghaTe e pramANe eNe su dara trata dharyAdi guNa keLavI potAnA vahANane dariyAnI - - sa sArasamudranI musApharIne yogya banAvavuM joIe A prathama zarata thaI. bIjI vAta e ke Apta puruSonA vAkya para zraddhA rAkhavI joIe. dareka bAbatamAM koI pote prAga ke carcA karI zakatA nathI. AptanI AptatA kaseTIthI nakkI karI tenA vAkyamAM zraddhA rAkhavI e ja ene mATe mArga che jemanAmAM rAga-dveSa na hoya te ApyuM. temanA vacano zodhI temAM zraddhA rAkhavI. A kharekharo saDha che AptavAkyAtargata aneka bAbato atre prastuta thAya te vicArI levI atra te lakhavA mADIe to ghaNo vadhAro thaI jAya. AvA saDhane Azraya karyA vagara kadI bhavasamudrane pAra pamAya tema nathI e AzA vyartha che. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarabhAvana 2pa ane trIjI vAta te anukULa pavana che zuddha go e pavana che. emAthI jyAre A jIvane pitAne preraNA maLe, enA mana-vacana-kAyAnA yogomA ekatA AvI jAya, enI azubha yoga pravRtti aTakI jAya eTale enuM vahANa saDasaDATa AgaLa vadhavA lAge che. AvI rIte jIvavahANuM-AtmajahAja majabUta hoya, saDha sudara daDha hoya ane pavana anukULa vAya to e sapATAba dha bhavasamudranA jaLane tarI jaIne nirvANapurIe pahocI jAya che. je tAre bhavasamudrano pAra pAmavo hoya to Azravane rokavAno amala hadayathI karI tene rodha kara, tArA vahANane sanaskrabaddha kara, pAkA majabUta saDha caDhAva ane suMdara yoganA vAyune bahalAvI vahANane choDI mUka. no bhAra e vahANamAM ladAta badha thaI jaze ane vahANanuM sukAna hAthamAM AvI jaze eTale tArA ISTa badare jarUra pahocI jaIza sarva Azravana rAdha karanAra ane zuddha zraddhA tathA zubha cogarUpa sa varavALA AtmA jarUra mokSagAmI thAya che. geyASTaparicaya : saMvarabhAvanA 1. savarabhAvanA ApaNe bhAvIe. he cetana ! Akho jana mAga e AtmavikAsano mArga che. cetanane e sarva du khathI mukita apAvI, nira tarane mATe enAmAM sthAyI vItarAgabhAva pragaTa karI, enA janma-jarA-maraNanA dukhone dara kare che. e ana ta sukha prApta karavAno sAco upAya tAre zeAdha che? zodha hoya to e upAyonA samUhane tu barAbara sAbhaLI- samajI le tane vAravAra Agraha karIne kahevAmAM Ave che ke e sAcA upAyane tu sAbhaLa, sAbhaLa je, prathama vAta to e che ke samyaga jJAna-darzana-cAritra e traNe maLIne mokSanuM sAdhana che A traNe sAdhane mahApavitra che, paNa e traNe eka sAthe hovA joIe. jJAnathI vastu svarUpa samajAya che dazanathI heya-upAdeyane viveka thAya che ane cAritrathI AtmasvarUpamAM ramaNatA thAya che e sarva sAthe "samyak zabda lAgela che te dhyAnamAM rAkhavAnuM che e sAdhano ane sAdhyanI aMte ekatA thaI jAya che kramika vikAsathI e prApya che ane pachI mekSamAM to svarUperamaNatA ane sthiratA che tyAra pachI sasAranI rakhaDapaTTI maTI jAya che A jJAna-darzana-cAritrarUpa ratnatraya che** utkRSTa ArAdhana karavu e zivasukhasAdhanano parama upAya che ane te upAya cakkasa . sagarane che ane phaLaviyogathI rahita che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa tethI satya jJAna prApta karavA mATe apekSAe samajI tene Adara haiya-upAdeyanA sAcA vibhAga karI tajavA ceAgyane taja ane AdaravA ceAgyane Adara, tema ja rAgadveSa tajI yogA para vijaya meLavI tArA guNumA 2maNu kara Avu dekharahita Agavata karavAthI tane hamezane mATe zivasukha prApta thaze ane atyAranI tArIsava jALAne IMDA AvI jaze para A AkhI bhAvanAmA zivasukha prApta karavAnuM sAdhya lakSamAM rAkhI prathama navA AvatA karmAne rAkavAnA mArgo khatAvyA che. eTaluM thAya eTale navI Avaka aMdha thAya che. pachI jUnI paDatara khAkhatAnA (kAMne!) ane lAgelA kacarAnA raste ceA karavA te nirAbhAvanAmA khatAvavAmA Avaze prathama Avakane te khadha kara, pachI jUnA hisAbeA ukheLI tenI patAvaTa kaI rIte karavI tenA mArgo batAvavAnI taka levAze. ahIM je upAyA batAvyA che te siddha mArgo dye, zubha pariNAmanI khAkhatamAM jarApaNa zakA vagaranA che ane tane phAvI jAya tevA che tethI tene tu kharAkhara vicArI leje. tAre pratyeka khAkhata sAbhaLIne samajI rAkhavAnI che ane sAbhaLyA samajyA pachI esI rahevAnu` nathI. mAtra sAbhaLavAthI vaLe tema nathI, paNa sAcA upAya batAvyA hAya tene AdaravAnu tAru kAma che ' 2 pAce indriyanA viSayeAne tu dUra kara tane aneka vakhata jaNAvyu che ke viSaye mahu AkarA che ane meharAntanA meoTA putra gaganA matrI viSayAbhilASanA e pAca putro che e jyA sudhI hAya che tyA sudhI eka paNa vAtanI ekAgratA tArAmA thavA deze nahi e teA jema ane tema jaldIthI tadna dUra karavA ceAgya che e vibhAvadazA iM, tArA peAtAnA svabhAvathI taddana viruddha che ane tane sasAramA rakhaDAvanAra che ene tajavA mATe taiyAra thaI jA pachI krodha, mAna, mAyA, lAlarUpa cAra tArA mATA duzmane che tenA para vijaya meLava. tAre je sayama rAkhatA zIkhavu hAya te A kaSAyeA para vijaya meLavavAnI prathama jarUra che vAtavAtamA tu lAlapILA thaI jA ke tArI nAnI vArtAne meTA rUpake ApI de ke mAyAkapaTa kara ke mUrchA kara emA tane tArI jAta para jarA paNa sacama lAge che? tArA a tara ganA e AkarA duzmana che, rAgadveSanA mULa che ane tane sa sAramA rakhaDAvanAra che e kapAye bahu guptapaNe kAma kare che. ghaNIvAra sukSma rUpamA hoya che tyAre zeAdhyA paNu jaDatA nathI ane tenA sa kha dhamA ghaNIvAra ApaNe ApaNI batane chetarIe chIe e kapAye para vijaya meLavavAnI muzkelI teA che, paNa muzkelI vagara zAzvata sukha kAi khantamAM paDyu nathI sabhALI-sa bhALIne e zatruene zeAdhavA paDaze ane vINI-vINIne te para vijaya meLavavA paDaze akaSAyI thaI sa yamaguNane kharAkhara keLava, seva ane pachI majA joje khUba halakA-haLavA thaI jaIza eTale mA Avaze ahI 'ramatamAtramA' (sahelAIthI) vijaya meLavavAnI vAta karI che te kAI tamArI najara cukAvavA nathI karI jyAre A cetana enA kharA svarUpe UThI jora kare che tyAre ene kaSAye Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarabhAvanA 253 para vijaya karavo e ramatamAtra che. e te jyAM sudhI aTakI beTho che tyAsudhI ja bApaDo-bicAroparavaza lAge che, bAkI enA anaMtavIrya pAse kapAye kAI gaNatarImAM nathI. cetana ! A sarva sAcA upAyone sAbhaLa ane akaSAyI thaI tArA sa yamaguNane keLava e cho rA yama nAmano yatidharma che, bIjI rIte e AkhA sa varanA kSetrane rokI zake che ane cetanano vikAsa khUba karI zake che A zivasAdhana sAbhaLa-samaja. 3 e kapAyo paikI ekanI vAta tane karIe ane tenA upAyane batAvIe bIjAonuM svarUpa tu pachI vicArI leje. phodharUpa agnine bujhAvavA mATe varasAda lAvavo paDe tema che. vanamAM moTe dAha lAgyo hoya to te varasAdathI ja aTake, tethI krodharUpa agnine bujhAvavA mATe tu upazamarasane varasAda varasAva. AkhA zAstrano sAra A eka zabdamAM AvI jAya che upAdhyAyajI krodhanA svAdhyAyamAM kahe che ke "upazama sAra che pravacane, sujasa vacana e pramANo re' upazama eTale zAti-kSamA e vIranuM bhUpaNa che manamAthI koI dUra karo ane game tevA AkarA prasagamA paNa sthiratA rAkhavI e to bhAre vAta che samatA vagaranI kiyA sarva nirarthaka che e vAta aneka vAra ApaNe joI che A upazamabhAva lAvavAno che te dekhAvamAtra nahi paNa "manasA" - hRdayapUrvaka lAvavAno che A AtararAjyanI sRSTimAM upara uparanA dekhAvane sthAna ja nathI e dhyAnamAM rAkhaje ata karaNapUrvaka upazamabhAvane dhAraNa kara. upazamamAM krodhanI khAsa ane eka dare sarva kapAyAnI zAti thAya che. vaLI hRdayamAM vinaya lAvI lAvIne virAgane dhAraNa kara sAsArika saba dha parathI rAga jAya eTale ghaNI gU cavaNano ati AvI jAya che e virAgane pariNAme viSamAMthI Asakti ochI thaI jAya che ane chevaTe taddana jAya che. virAga eTale vairAgya che e thatA saMsAramAM khecI rAkhanAra mahA AkarSaka vibhAvanu jora naSTaprAya thaI jAya che A gAthAmAM je upazama ane virAga batAvyA che te samyaktvanA ligo pikI be che (zama, savega, nirveda, anukapA ane Atiya e pAca liga che) ane samyagadarzananI pichAna karAvanAra che. virAgane mATe "nirveda' zabda e samyaktvanA liganA nAmamAM yojavAmAM Avyo che A virAga athavA nirveda kharekhara parama utkarSabhAvane dhAraNa karanAra che, kAraNa ke e AtmavikAsane sArI rIte vadhArI de che karmone AvavAnA dvAre e bane sArI rIte badha karI de che. 4. tu Akho vakhata keTalI kalpanAo karyA kare che tAre khAvAnI citA, paheravAnI, citA, bharaNapoSaNanI citA, nokarInI ci tA, pisA thaI gayA hoya te jALavavAnI ci tA, na maLyA hoya te garIba rahI gayAnI citA, rAgonI ci tA - ema aneka citAo, Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zAMtasudhArasa kalpanALA tAre mATe UbhA che. tArI jAtane tapAgI jA tane eka sthAnake nirAte besavAnu maLaze nahi cAre tarapha dhamAla, tophAna, gaDabaDa ane guMcavaNa jaNAze eka ciMtA pUrI thaze tyAM aneka navI UbhI thaze. tema ja hisA, amRta, cerI, parastrI ane dhanasaMrakSaNa nimitta durgAne tane thayA ja kare che. A dhyAnane tu na kara. ene aTakAvavAne upAya upara paricayagAthA vamAM batAvyA che tArI mAnasika zerI che, piLa che, tene daravAjA ughADA paDayA che teno tuM khyAla kara samaju tatvajJAnI potAnI mAnasapaLa ughADI mUke nahi, e to enA daravAjA baMdha kare ane pAcho tapAsI paNa Ave ke daravAjA barAbara baMdha thayA che ke nahi ughADA daravAjAmAM to cAra tarata pesI jAya, mATe samajunu kAma e ja che ke eNe mAnasa-vIthInA daravAjA badha karavA Avo cora che, ughADA daravAjA joI jarUra adara ghUsI jAya tevA che ane tane bhAre banAve tevA che, mATe A daravAjA baMdha karI tArA adaranA gharabAra ane vaibhavane barAbara jALavI rAkha tuM samaju hAIza to AvanA mArgo jarUra badha karIza A Akhe managuptino viSaya che emAM nakAmA sa kone tyAga khAsa sUcave che, te bahu ja vicAravA yogya che. - pa. have tArI kAyAne atyAre tu zu upayoga kare che te vicAra. A zarIra majUrI karavA ke nAma lakhavA ke vepAra-nokarI karavA mATe na ja hoya che te samajI zakAya tevI vAta che samajelI vAtano tu amala karate ke na ho te vAta bAju para rAkha, paNa tAre je e zarIrane saphaLa karavuM hoya to ene chUTu mUkavAnI vAta cheDI de e zarIra kevuM che te to te anityabhAvanAmAM joyuM che ane enA svarUpane khyAla azucibhAvanAmA tane AvyA che paNa have eno barAbara lAbha le tArA manane barAbara ekAgra karI enI atyata zuddhipUrvaka tuM sa yamayogamAM pravRtti kara eka sthaLe kahyuM che ke sArA nitAM ghAta -AtmAne sa yamayogomAM A vakhata udyamI rAkhavo vairAgyanI vAto kare che te ALasunA manoratho nathI ke verAga pAmI besI rahevAnuM nathI A vakhata AtarA vagara sa camAgamAM AtmAne parovAyelo rAkhavAne che ane tene mATe zarIrane khUba udyamI rAkhavuM paDe tema che. ahIM prasa gopAtta eka vAta karavA jevI che. sAdhudharmamA Akho vakhata eTalI kiyA karavAnI hoya che ke savAranA cAra vAgyethI zarU karIne ene Avazyaka paDilehaNa,caityavadana devavadanAdi karavAnA hoya che, e uparAta gocarI vageremAM khUba upayoga rAkhavuM paDe che. e sarvamA sAdhya sAyamanu che paNa ene jarA paNa ALasamA paDavA devAnI vAta nathI A prANane mATe savAla ja savAranI sAja pADavAnuM che e navare paDe to aneka tophAna kare. kaleze paNa navarA mANase ja kare che. udyogI zaheramAM kuTuMba-kalaha A ja kAraNe ochA Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarabhAvanA 255 dekhAya che matalaba e che ke A zarIrano je kharo lAbha levo hoya to tenA dvArA saMyamayoganI siddhi karavAnI jarUra che. AvI rIte zarIrano je kharekhara lAbha levAya te AvatA aneka karmo aTakI jAya che A savarane kAyagupti kahevAmAM Ave che. yAda rAkhavAnuM che ke emA sa yamayAganI pravRttine niSedha nathI, paNa sAMsArika pravRttio - saMsAra vadhAranArI pravRttio upara ja akuza mUkavAnuM che, ahI je "sa yamayoganI vAta kahI che temAM caraNasittarI ane karaNasittarInA sittera sittera bhedano samAveza thAya che tenA vivecana mATe juo "adhyAtmakalpadruma pRSTha 3thI pRSTha 399 sudhI. e sarva bheda vicAratA A vakhata zarIrane upayogamAM levAnI ane udyamI rAkhavAnI vAta AvI jaze ane e ja zarIranI caritArthatA che ema samajavAnI jarUra che. eka bIjI ghaNI upayogI vAta tAre jarUra nakakI karavAnI che. A duniyAmAM pAra vagaranA matamatAMtara che tAre amuka ja mata Adaravo ema keI kahe to tAre mAnI levAnuM nathI, paNa e sarvamA je zuddha mArga hoya, jemAM AtmavikAsanuM tattva barAbara batAvyuM hoya, jemAM parasparavirodha na hoya ane jethI tAro AtmasvabhAva barAbara prakaTa thAya tema hoya e vizuddha mAga tu dhI le parIkSA karavAmAM tu jarApaNa narama paDIza nahi. aneka rIte ene cakAje ane pachI satyano svIkAra karaje aneka mata ane mArgonI bhulabhulAmaNImAM bhUlo paDI na jate sAco nyAyamAga tane vicAravAthI maLI zake tema che, parIkSA karavAthI prApya che ane tema karavAnI jarUra eTalA mATe che ke eka vakhata sAco mArga tane maLI jaze to pachI tAre sAdhyane mArge pravAsa barAbara thaze badhA dharmo sArA che ema kahevu e parIkSakone ghaTamAna nathI, ane parIkSA karavAmAM jarA paNa vAdha nathI. tu tapAsa karI nyAyamA grahaNa kara tArI parIkSA upara tArI pragatino AdhAra che tethI je tAre A8one barAbara aTakAvavA hoya to tAre zuddha paMtha zodhavo ja paDaze. 6 aneka guNane kyA samanvaya thAya che tevA brahmacaryavratane tu dhAraNa kara guNe aneka che, vrata-niyamo aneka che, temAthI A brahmacaryane khAsa tAravI te para vivecana karavAnuM khAsa kAraNa che te paNa ahIM yAM vicAravuM ghaTe brahmacarya--strIsa sigano tyAga eno mahimA adabhuta che zarIra Arogya mATe enI jarUra che AtmavikAsamA yoga para akuzanI jarUra che. brahmacarya vagara yoga para a kuza lagabhaga azakya che AtmasAdhaka mATe baddhaka hovAnI parama AvazyakatA che. enAthI zuddha jJAna prApta thAya che. jJAnathI viveka prApya che ane vivekathI sadasanI vivecanA thaI zake che. baha sa bhALa rAkhIne brahmacaryane samajavAnI-AdaravAnI khAsa AvazyakatA che enA vagara yogamA ke AtmapragatimAM vadhAro thavAnI AzA nirarthaka che. eno khyAla sTIsa bhoga athavA tenI abhilASA manane keTaluM badhu lubdha-asthira banAvI mUke che tenA anubhava uparathI Ave Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zAMtasudhArasa tema che. moTA moTA RSimunio paNa e saMbadhamAM bedarakAra thaI jAya te mahApAta pAme che e brahmavatanI nave vADe paNa khUba dhyAnamAM rAkhavA jevI che. e ziyaLakSetranI rakSA karanAra che saMsAramAM rakhaDavAnu prabaLa sAdhana enA sa ba dhamAM nirapekSa rahevAthI prApta thAya che. Atmapragati IcchanAra mATe brahmacarya anivArya che. je aneka karmone AvavAne mArga baMdha karavuM hoya te brahmacarya AtmavikAsanI bArAkSarI che ema samajavu. ghara e ghara nathI, strI e ghara che puruSanI daSTie strI e sa sAra che strInI daSTie puruSa e sa sAra che. sarvathA sayama grahaNa kare te atyuttama vAta che, para tu te na bane to sa sAramAM rahIne paNa brahmacarya pALavAthI ghaNo sa vara thaI zake che. - brahmacaryamA kAma-IrachA, kAma-kalpanA, kAmaviSayaka manora, hastakiyA. sRSTi viruddha kRtyAdi sarvano samAveza thaI jAya che te dhyAnamAM rAkhavu mAnasika bega paNa brahmacArIne na ghaTe, mana dvArA A bAbatane ane bahu karma baMdhAya che tethI khAsa dhyAna kheMcavAnI jarUriyAta dhAravAmAM AvI che A sa varanA viSayamAM gurumahArAja je upadeza Ape te pavitra nipAnanI jema sa gharI le savaranA aneka vibhAgomAM tArI pitAnI buddhi kAma karI na zake gurumahArAja pAse sa pradAyajJAnano ane anubhavano bhaMDAra hoya che teo tane suMdara rastAo batAvaze ane te dvArA tArA aneka AzravAre badha thaI jaze sa varane age A ati mahatvanI bAbatamAM dhyAna khecIne zrIvinayavijayajI upAdhyAye bahu jarUrI sucanA karI che 7, ane sarva vAtano AdhAra tArI pariNati upara che e pariNati jeTalI nirmaLa thaze eTale AtmavikAsa thaze ene khUba suMdara karavA mATe tAre samAgamAM yatna karavAno che ane Agama-zAstra no vAra vAra abhyAsa karavAno che sa yamanA sattara prakAra ApaNe upara joI gayA chIe caraNasittarI temaja karaNasittarInA prakAre paNa eTalA ja dhyAna ApavA yogya che emA pravRtti karavAthI adhyavasAya khUba nirmaLa thaze. ene oLakhAvanAra zAstragra che sa yamanuM utpAdana, vardhana, pAlana ane phalaprApaNa e sarva tadviSayaka graMthomAM che jJAna vagara sa yamane oLakhavo muzkela che ane mAtra jJAnathI kAI vikAsa zakya nathI jJAna -kriyA banenI eka sAthe AvazyakatA che pariNatinI nirmaLatA upara AzravanA nirodhano khAsa AdhAra che ane e ja sa vara che adhyavasAyone jema bane tema nirmaLa karavAnI atya ta AvazyaktA eTalA mATe che ke chevaTe karmaba dhano kula AdhAra adhyavasAya upara nirbhara rahe che have chevaTe tArA potAnA svarUpane oLakha tArA je sahabhAvI dharmo che te "guNa kahevAya che. tArAmAM ana ta jJAna-darzana-cAritra-upayoga ane vIrya Adi aneka guNo che. e niratara sAthe rahenAra che ane vAra vAra pharanArA rUpe te paryAye che jIva pace kriyA Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savarabhAvanA 257 thAya, manuSya thAya, audyArika ke vaikriya zarIravALA thAya, susvarayukta thAya, sArA rUpavALA dekhAvaDA thAya e vagere parivartana pAmanAra dharmAM pAMcA' kahevAya che. guNa niraMtara sAthe rahe che, paryAA pharatA jAya che. kheAdhasvabhAva jJAna che, parabhAvanivRttisvabhAva e cAritra che. AtmAne-cetanane kharAkhara eLakhavA, enA mULa zuA samajavA, enA vibhAgA ane paryAyAne pArakhI levA, enA upayeAgalakSaNane samajavu ane enI ka para sAmrAjya meLavavAnI sattAgata zaktine samajavI e jIvananI dhanya bhAvanA che, parama kartavya che, ISTa phaLa ApanAra siddhayAga che. A cetanane tu kharAkhara eLakha. cetanane tu eLakhIza eTale tArI jAtane tuM oLakhIza tu kANu che ane kayA AvI bharANA che te kharAkhara samaja. tAre AzravaDhArA khadha karI sAvarakaravA hAya te tArI jAtane oLakha ane enA kharA svarUpamAM ene bahAra lAva 8. tI kara mahArAje tAre mATe sadupadeza bharIbharIne aneka gra thA ziSya-praziSyA dvArA prakaTa karIne mahAna upakAra karyA che. tenAthI tu tArI jAtane eLakhatA thayA che tArA uddhAra tArA hAthamA che e tane samajAyu che ane A sava phasAmaNI tyajavA ceAgya che e vAta temaNe tAre gaLe utArI che. emanAM bhavya Adarza caritrAnu tu vAraMvAra gAna kara. enAthI tArI jIbhanA lhAvA le. A zAMtarasane vAra vAra pI-pIne khUba majA mANu. atyAre tane kharA avasara maLyo che tenA sArI rIte lAbha le ane mahAna Anyatara rAjyamA praveza kara zivasukhasAdhananA A parama upAyone tu vAravAra sAMbhaLa ane teno sadupayoga premathI, hRdayathI, Ana dathI kara * * savarabhAvanA bhAvatA khUba lahera thAya tema che. graMthakartAe savarane age nIcenA viSayo para dhyAna khecyu che atratapaNA para jaya karavA - sauMcama vaDe, mithyA abhiniveza para jaya karave! - samyagdarzana vaDe. Araudra dhyAna para jaya karavA - cittanI sthiratA vaDe 33 * krodha para vijaya meLavavA - kSamA - kSAMti vaDe abhimAna para vijaya meLavaveA - mAva - namratA vaDe mAyA para vijaya meLavaveA - Arjava - saraLatA vaDe. lAbha para vijaya meLavavA-sa tASa vaDe mana-vacana-kAyAnA adhama yoga para vijaya meLavaveA--traNa gupti vaDe, savarane patha meAkSaprAptinA sadupAya che. upAyo nIce pramANe che.-- Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zAMtasudhArasa jJAna-darzana-cAritra e ratnatrayanI parama ArAdhanA karavI. viSayanA vikArone dUra karavA. akSAyI bhAva dhAraNa karavA, upazamarasanuM anuzIlana karavuM. sa sAra para virAga-vairAgya dhAraNa kare keIpaNa prakAranA saMkalpa-vikalpo na karavA. mAnasika bhramaNAno virodha kare. samAgamAM nira tara pravRtti karavI. kAyAno-zarIrane bane teTalo sArA kAryamAM lAbha levo vividha pa mAthI satya mArga zodhIne svIkAravo brahmacaryavratane sarva ze Adaravu. gurumahArAja pAsethI sadupadeza grahaNa karavo adhyavasAyanI nirmaLatA sayamathI ane AgamanA jJAnathI karavI cetananA guNa tathA paryAyane barAbara oLakhavA tIrtha karamahArAjanA caritranA gAna gAvA. A mukhya muddAo tarapha lekhakazrIe dhyAna kheMcyuM che ane bhAvanAno rasa jamAvyuM che. ApaNe tene samuccaye khyAla karI jaIe AvonA garanALA idriya, kapAya. avrata, yoga ane pacIza kriyArUpa che. tene aTakAvavAnA dvAre samiti, gupti, yatidharmo, bhAvanA, cAritra ane pariSahe che Idriyo para vijaya meLavavA mATe yatidharma pikI sa yamano khAsa upayogI che ane guptine tathA paripahone paNa upayoga karI zakAya che kapAya para vijaya meLavavA mATe mane guptino upayoga ane bhAvanAono upayoga che tathA yatidharmone paNa emAM teTalo ja upagI bhAga che. aviratinA vijaya mATe yatidharmo ane cAritra Avazyaka che tenA peTamAM bAvIza pariSahone khAsa sthAna che yogo para vijaya meLavavA mATe samiti-guptine mukhya sthAna che ane yatidharmo tathA cAritrane AnuSagika tarIke eTaluM ja upayogI sthAna che - mithyAtva karmaba dhamA je bhAga bhajave che tenuM nivAraNa cAritra, yatidharmo ane aMtargata paripahothI zakaya che. A AkhA vizALa kSetramAM pharavA mATe bAra bhAvanAne mukhya sthAna evI rIte prApta thAya che ke enA prakAranI anuprekSA vagara kharI vastusthiti kadI prApta thaI zakatI nathI. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarabhAvanA 259 bAkI eka dare joIe to pratyeka Azravane baMdha karavA mATe sAvaramAMthI ghaNAkharAno judI judI rIte upayoga karavo jarUrI che. e vagara ApaNI sthiti kharekharI sudharI zake tema nathI. eka bAjue karmanI Avaka joIne gabharAI javAya tevuM che, paNa bIjI bAjue enI sAme lazkara paNa evuM ja jabaru teyAra karI zakAya tema che. AzravanA 42 bheda che to saMvaranA 57 che sAsArika jIvone jema paisA, strI, putra ane vyApAtnI lAlasA lAge che tevI ja tIvratAthI je ene yatidharmo ke cAritra vagere sa va tarapha laganI lAge to meharAjAnuM jora tUTI jAya tema che ane prANI karmonA AvatA pravAha sAme pALa bAdhI zake che. sAsArika kAryomAM je udvega, bhU jhavaNa ane AtaravikAra che tenuM astitva saMvaranA eka paNa vibhAgamAM dekhAze nahi. sAmAyika laIne beThA hoIe tyAre je zAtine anubhava thAya che, cAritra pALanArane je AtararAjya maLe che athavA bhAvanA bhAvatI vakhate mane je Adhidaivika sukha anubhave che te saMsAramAM maLavu azakya che e AkhI dazA ja anokhI che, enI bhavya kalpanA paNa vacanAtIta che. sadabhAvanAzALI zrAvaka vicAra kare ke-mAro kyAre udaya thaze ane huM A saMsAranI sarva upAdhi cheDI sarvasvano tyAga karI AtmArAmamAM kayAre ramaNa karIza ?" AvI bhAvanA bhAve, atarathI enA para prema rAkhe ane e Adaze pahocavA atarathI IcchA rAkhe. ene nirjana sthAnamAM dhyAna karavAnA keDa thAya, e AtmAnA amaratvane citave, e cAritranI ArAdhyatA vicAre ane enI tIvra bhAvanA karmane cheda karI mokSa prApta karavAnI hoya. ene sasAranA ragaDA-jhagaDAmA kadI Anada Ave ja nahi enAmAM apUrva zAMti hoya ane Avezane prasa ge enA peTamAMthI pANI paNa hAle nahi. yatidharmanI vAta to zI karavI ? enA nAmathI paNa Anada thAya tema che. mAtra kSamA, mArdava, Arjava ane saMtoSa e nAmamA ja e camatkAra che ke enAmA akhaDa zAti hoya e pratyakSa dekhAya tevI vAta che. enI atargata je cAritra che te parama Ana danuM sthAna che ane samiti-guptinI vAta to AtmAne zAMta karI de tevI che. eka eka sa varanI bhAvanA karatA manamAM je anirvAcya Anada thAya che te kharekhara anubhavavA yogya che. pariSahAnI vAta khAsa samajavA jevI che emAM anukaLa ane pratikULa pariSaha jyAre svavazapaNe Ana dathI anubhavIe chIe tyAre ke Anada thAya che? kakaDIne bhUkha lAgI hoya chatA niravadya AhAra premapUrvaka maLe to ja levAya ane nahi te a daranI zAtithI calAvI levAya e tyAgabhAva Ave tyAre zI maNa rahe? zrI vIraparamAtmAne pAra vagaranA upasargo thayA, enI vigata vAcatA paNa romAMca khaDA thAya che. zULapANi ane saMgamadeve upasargo karyA ane prabhunA kAnamAM khIlA ThekANuM paNa enI zAti to juo ! cha mAsa Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zAMtasudhArama upasargo karI sagamadevatA gayA tyAre prabhunI AMkhamAM pANI AvI gayAM, paNa te upasarganA dukhathI nahi kitu e sagama potAnA AtmAnuM keTaluM ahita karI gayo e jAtanI uttama karuNAbuddhithI ! A te bhUtadayAnu apratima daSNAta che. caDakeziyAne upadrava paNa evo ja bhayaMkara hite. game tevA upasarga thAya, lAla thAya ke prANAta kaSTa Ave paNa lIdhela niyamathI calita na ja thavAya evI daDhatA prApta thAya to mokSa hAthamAM ja che. sa varanI AkhI bhAvanAmAM tyAgabhAvane mukhya sthAna che. emAM je vastu ke sabaMdhane khoTI mAnyatAthI pitAnA mAnyA che teno tyAga karavAnA judA judA rastA batAvyA che. manane Akho jheka phera paDe tema che, paNa vicAraNAne pariNAme ene pheravyA pachI khUba Anada Ave tema che. e AnA dine sAce khyAla sAsarika prANIne Avavo muzkela che lAbha-alAbhamAM manane ekasarakhu rAkhavuM, zatru-mitrane eka kakSAmAM mUkavA, nidA-stuti karanAra upara jarApaNa repa ke tene aza a darathI paNa thavA de nahi. e sarvasAmAnya janapravAhathI eTalI ucca bhUmikA che ke kadAca thoDA vakhata e bhUmikAe pahecavAmAM muzkelI jaNAze; paNa vadhAre vicAraNAe e khAsa prApya lAgaze. prayatna e sAdhya che-zakya che. tyA pahecanAra ApaNu jevA ja AtmAo hatA e vAta khAsa lakSamAM rahevI joIe. vizeSa vicAraNA mATe sa varanA be vibhAga karavAmAM AvyA che: "vyasa vara" ane bhAvasa vara" kama grahaNa karavAne jethI viccheda thAya tene dravyasa vara kahevAmAM Ave che. sasAranimitta kriyAthI virati-abhAva thAya tene bhAvasaMvara kahevAmA Ave che. khUba vicAravA jevuM che. karmane AvatA aTakAvavA mATe ApaNe ATalo badho vicAra karyo te sarva dravyasa vara che matalaba samiti, gupti, pariSaha ke yatidharmo e sarva dravyasa vara che. ethI karma AvatA aTake che bhAvasa vara to sa sAra vadhAranAra kriyAthI ja barAbara aTakI javAya te che matalaba, bhAvasa vara karanAra to sa sArasa ba dhI kriyAno ja tyAga karI de che. je kharekhara prasAda prApta karI hoya ane sAcce pahoMcavuM hoya to A sasAranimitta kriyAothI viratibhAva prApta karyA vagara chUTako ja nathI prANInA-cetananA vikAsamAM savarane ati mahattvanuM sthAna che. emAM mAnasika ghaNAM dvAre badha karavAnAM hoya che ane tenI cAvIo tyAthI ja maLI zake tema che. cAlyA AvatA kone aTakAvavAnA e siddha upAya che pitAne kaI jAtanA karmo sAthe vadhAre sakhadha che ane kayA upAyo vadhAre upayogI nIvaDI zakaze e pratyeka vyaktie zeAdhI levAnuM che, paNa e sarvamA tyAgabhAva, sasAra para virAga, upazamabhAvano Adara, aSAyI vRtti, AzravanA mArgo para vijaya ane zuddha deva-guru-dharmanu zraddhAna athavA samyakatva e Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarabhAvanA 261 to sArvatrika hovA ghaTe. carcA nAnI nAnI vigatomAM zakya che, paNa mULa muddAo to sarvane barAbara lAgu paDe tema che. sa sAra para sAco hRdayane niveda Ave ane hRdayapUrvaka tyAga para prIti thAya te Azrava game tevA jabarA hoya ane mahArAjA game te baLavAna hoya te paNa Akhare ene bAdhI zakAya tema che sa varanA pratyeka mArga para anuprekSA karavAthI AvatAM karmone te aTakAvI zakAya che have prathamanA lAgelA karmone bhAra paNa Akare te che tene rasto zuM kare te paNa suratamAM vicAravAmAM Avaze hAla to vAra vAra vicAra karIne ughADA daravAjAone badha karI cetanajIne bhAre thato aTakAva ane atra varNavelA Adarza upAyone khUba bhAvI bhAvIne - vicArIne ajamAva vyavahAranI ukti che ke "papA pApa na kIjIe, te puNya kIdhuM e vAra, bIju kAMI na bane te paNa navA karma vadhArIe nahi te paNa rasto saraLa thAya tema che, bhAra ocho thAya tema che ane sAdhyanuM sAmIpya thAya tema che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jayasomamuniviracita saMvarabhAvanA [ u0 sakaLaca dajI mahArAje savarabhAvanAno sAtamI bhAvanAne cheDe eka gAyAmAM ja samAveza karI dIdhela hovAthI sthAna zUnya na rahe te mATe zrI jayasomamuninI karelI savarabhAvanA mUkI che ] duhA zubha mAnasa mAnasa karI, dhyAna amRta rasa relI; navadala zrI navakAra pada, karI kamalAsana kelI. 1 pAtakapa ka pakhALIne, karI saMvaranI pALa; paramahaMsa padavI bhaje, choDI sakaLa ja jALa, 2 (ulUnI dezI) AThamI saMvara-bhAvanA cha, gharI cittazu eka tAra; samiti guti sudhI dhare jI, ApoApa vicAra, salUNA ' zAMti sudhArasa cAkha-e AkaNI virasa viSaya phaLa phUlaDe che, ane mana ali rAkha. sa. 1 lAbha alAbhe sukha dukhe che, jIvita maraNa samAna; zatru mitra sama bhAvato che, mAna ane apamAna, sa0 2 kadI e parigraha chAMDazu che, lezu saMyama bhAra; zrAvaka ciMte huM kadI ja, karIza sa thAre sAra, sa. 3 sAdhu Aza sA ima kare che, sUtra bhaNza guru pAsa; ekalamalla pratimA rahI che, karIza sa lekhaNa khAsa. sa. 4 sava jIva hita ci to che, vayara ma kara jaga mitta; satyavacana mukha bhAkhIe cha, parihara paranuM vitta, sa. 5 kAmakaTaka bhedaNa bhaNuM cha, ghara tu zIla sannAha navavidha parigraha mUkatA che, lahIe sukha athAha, sa. deva maNue upasarga zuM che, nizcala hoya sadhIra; bAvIza parivaha chatIe jI, jima jItyA zrIvIra. sa. 7 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prakaraNa navamu nirjarAbhAvanA : pUrva paricaya AtmAnI sAthe je karmInA thara lAgelA hAya tenu zu karavu ? karmAnA traNa prakAra vedAtamA batAvyA che kriyamANu, sacita ane prArabdha je karmanA khadha thAya te khadhAtAM karmI te kriyamANu, enA mArgo ApaNe AzravabhAvanAmAM joI gayA ane enI sAmene aTakAva ApaNe AThamI sa'varabhAvanAmA joI gayA je karmA udayamAM Ave, eTale je paripAkdazAne pAme te prArabdha uddayamA Ave tene bheLavI levA, paNa jema jamInamA khI vAvyu hAya tene UgatA vakhata lAge evI rIte keTalA ce karmo a dara paDayA rahe tene sa cita kama kahevAmA Ave che. jainaparibhASAmA ene sattAgata' karmI kahe che. ene samaya na Ave tyAM sudhI e aMdara paDacA rahe che. A karmonA nAza nirjarAdvArA thAya che nirjarA eTale karmonusADavu (kha kheravu) jema vajrane kha kheravAthI temAM rahela pANI tema ja ArA kharI paDe chetema sattAmA paDelAM karmIne udIraNuAdvArA khecI lAvI, tene nIrasa banAvI dUra karavA enu nAma nirjarA kahevAya che emA AtmA sAthe lAgelA karmAnu' sATana thAya che, nirA dvArA e tadna pAtaLA paDI jaI cIkAza gumAvI AtmAparathI kharI paDe che. nirjarA e prakAranI che. 'akAmA' ane 'sakAmA', icchAzaktinA upayeAgathI irAdApUrvaka kanA jethI kSaya thAya tene sakAmA athavA sakAma nirjarA kahevAmA Ave che. AgaLa je tapanA bhedA kahevAmA Avaze tethI je karmo kharI paDe te sakAmanI kakSAmA Ave che. ApaNe irAdApUrvaka tyAga karIe, samajIne vastunA lAbha sulabha hoya chatA mana-vacana-kAyAnA cAga para akuza rAkhIe tethI sakAma nirjarA thAya che dararAja niyama dhArIe athavA tyAgabuddhie khAnapAnanI vastu tathA vastrAdine tyAga karIe tyAre sakAma nirjarA thAya che ethI UlaTu, samajyA vagara - icchA vagara sahana karIe tyAre akAmanirjarA thAya che. gheADAne khAvAnu na maLe ke vanaspatinu chedana-bhedana thAya tyAre te jIvAtmAe kAI tyAgavRttie manapura akuza rAkhatA nathI ke bhUkha-tarasanI pIDA ke chedana-bhedananeA trAsa jANIbUjhIne sahana karatA nathI temane je kakSaya thAya te akAmanirjarA kahevAya che. ahI je 'kAma' zabda che te kriyA pAchaLa rahelA Azaya paratve chaeN, samajapUrvakanA arthAMmAM e zabda vaparAyeA che e dhyAnamA rAkhavu ApaNI pAse vastune sadbhAva hAya chatAM te vastune tyAgabhAve cheADavAnI ahI vAta che kAI kA phaLanI apekSAe karavu ke nimasvabhAve karavu enI temA vAta nathI, paNa 'kAma' zabdathI kriyA kaI rIte thaI che- samajapUrNAMka thaI che ke mAtra saheje thaI gaI che, e hakIkta para dhyAna ApavAnu che. A kAraNe Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 sAmanirjarA prayatnajanya che, akAmanirjarA tA mAtra AgaMtuka hAI che . samyajJAnasahita vivekapUrvaka karela kriyAne ucca sthAna prAptavya atra samajavAnI che. zAMtasudhArasa saheje khanI Ave hAya ja e vAta nirjarA aneka kAraNeAthI thAya che sa varanA pratyeka mAmA paNa te ja kAraNAne sadbhAva hAya che, paNa jyAre tapanA prakAza vicAravAmA Avaze tyAre jaNAze ke esavarAne tapamA samAveza thaI jAya che. karma aTakAvanAra tarIke je saMvAtu pAchaLa vivecana karyuM te ja savane sacita karmo dUra karavAmAM upayeAga thAya che ane tyAre tene khAdyaAbhyantara tapamA samAveza thAya che ane te apekSAthI te nirjarAmA samAI jAya che A vAta tapanA prakAromA khUba vicAra karatA jaNAI Avaze. nirjarA tapathI siddha thAya che jainazAstramA ahiMsA, sayama ane tapanA mahimA sarvotkRSTa khatAbhyeA che dhama utkRSTa ma gaLa che ane te ahiMsA, sayama ane tapanI tripuTIrUpa che A vAta ApaNe hamaNA ja jezu. nirjarA karanAra tapane ApaNe vicArIe. tapanA e mukhya vibhAgeA che bAhya ane Abhya tara khAdhu tapa mAhya padArthonI apekSA rAkhe che mAnasika tapane Abhyatara tapa kahevAmA Ave che. khAdyutapa Abhya taratapane khUba avakAza ane poSaNa Ape che tethI tenu mahattva tA che ja, paNu Abhya taratapanI viziSTatA spaSTa che. e tapanA bhede vicAratA vicAratA ane tenu sUkSma najare pRthakkaraNa karatA emAM sarva dhArmika niyameAnA sArI rIte sapUrNa prasAra thatA dekhAI Avaze prathama ApaNe bAhya tAne vicAra karIe enA cha vibhAga che te nIce pramANe che 1. anazana--azana' aTale khAvu te 'anazana' eTale na khAvuM te. amuka vakhata mATe khAvAne tyAga te 'izvara' ane maraNa sudhI na khAvuM te yAvakaeNthika' yAvahathikamA nihArima vibhAgamA pharavA haravAnA pratikha dha nathI. anihArimamA jyA anazana kyuM hoya tyA ja rahevAnuM thAya che. 2. UNAdarikA--sudhAnA pramANa karatAM oche! AhAra karavA nyUnatA thAya che AmAM upakaraNanI nyUnatAneA paNa samAveza thaI jAya che -- AmA anazananI 3. vRttisaMkSepavRtti eTale AjIvikA ene age dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI maryAdA karavI. niyama ne abhigrahone AmA samAveza thAya che 4. rasatyAga dUdha, dahI, ghI, geALa, tela ne mIThAI vagere pauSTika vastune a zathI ke sarvathI tyAga karavA te vigaItyAga AyakhilAdi tapane ahI samAveza thAya che The 5. kAyaleza--Asana karIne, sthira rahIne, Tha DImA ke tApamA besIne zarIrane kaSTa Apavu, kavu, kAceAtsaga karavA te Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6pa nirjarAbhAvanA 6, saMlInatA-agopAgane sa varavAM, ekAMta sthAnamAM besavuM. te cAra prakAre thAya. che IdriyasaMlInatA, kaSAyasaMlInatA, yogasa lInatA, viviktacaryAsa lInatA (ekAMta vasatimA rahevu te.) bAhyatapane loke jANI zake che. e bAhya zarIrane tapAve che tethI bAdyatapa kahevAya che. have ApaNe AtyaMtara tapa vicArIe. tenA cha prakAra che - 1 prAyazcitta-pote je vrata-paccakhANa lIdhuM hoya temAM khalana thaI jAya tyAre te te aparAdhanI zuddhi karavI-guru pAse AlocanA karavI te. enA daza prakAra che(ka) karela aparAdhanuM guru samakSa kathana te "Alocana. (kha) koI paNa deza viSe mithyAduSkRta devo te "pratikamaNa, (ga) Alecana ane pratikramaNa bane karavA te mizra (gha) azuddha anna-pANIne tyAga karavo te "viveka. (7) zarIra ane vacananA vyApAra tajI devA te " kAtsaga (ca) doSa lAgavAthI prAyazcitta nimitta nIvI, upavAsa Adi karavA te "tapa." (cha) deSa pramANe dIkSA paryAya ghaTADe ane AkarA tapa karavA paDe te che. (ja) bhayaMkara pApa thayuM hoya to pharI dIkSA levI paDe te "mULa". (4) jIvaghAtAdi thaI jAya to tapa karI pharI dIkSA levI paDe te "anavasthApya (ga) keI mahApApa thaI jAya te AcAryane bAra varSa judA rahI zAsananI prabhAvanA karI pharI dIkSA levI paDe te "pArAcita. ra. vinaya-guNavatanI bhakti karavI te. guNanI daSTie enA sAta vibhAga thAya che emAM AzAtanA dUra karavAnI bAbata paNa sAthe ja Ave che (ka) "jJAna" : jJAnanA sAhitya temaja jJAnI puruSanA saba dhamA bhakti, bahumAna, bhAvanA, grahaNa ane abhyAsa (kha) "dazana:zuzraSA ane anAzAtanA adhiSNuNInI sevAbhakti karavI, sanmAna ApavuM, Asana ApavuM, praNAma karavA A sarvazuzraSAmAM Ave che ane anAzAtanAmA vaDIla AdinuM bahumAna karavuM ane temanA vAstavika guNo varNavIne emanI kIrti vadhAravI te Ave che. (ga) "cAritra' : sAmAyikAdi cAritra samajavu, ene prema karavo, AdaravuM (gha-~-ca) traNa ga" : mana-vacana-kAyAnA yogane AcAryAdi vaDIlanI bhaktirUpa zubha pravRttimAM joDavA. (cha) "lekepacAra : guru Adi zreSThanI pAse vasavuM, ArAdhyanI IcchAo pravartavu, upa kArane pratyupakAra kare, mAdAnI sevA karavI, avasaracita kArya karavuM, saguNane - cogya mAna Apavu. 34 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa 3. vaiyAvaca-jarUrI sAdhano pUrA pADI guru vagerenI zuzraSA karavI te. vinaya mAnasika che, veyAvacca zArIrika che. (1) AcArya (2) upAdhyAya (3) tapasvI (4) galAna-rogI (5) zikSa-tAjI dIkSA lenAra (6) sAdhamI--samAnadhama-samAna kuLavALA (7) samAna guNavALA (8) samAna sa gha samudAyavALA (9) sAdhu (10) samanojJa-jJAnAdi guNe samAnae dazanI vaiyAvacca karavI 4. svAdhyAya-abhyAsa, enA pAca prakAra che (ka) "vAcanA . bhaNavuM ke bhaNAvavu mULa ane artha (kha) "pRcchanA" : samajavA mATe, spaSTa karavA mATe, za kAsamAdhAna mATe pUchavuM te (ga) "anuprekSA" : mULa ke arthanI vAra vAra vicAraNA karavI te (gha) "parAvartana : zIkhela mULa ke arthanuM zuddhipUrvaka punarAvartana karavu (Da) dharmakathana" . abhyAsa karelI bAbata anyane samajAvavI 5. dhyAna-A samajavA mATe cAra prakAranA dhyAne samajavA jeIe prathamanA be durbAna che, pachInA be sadhyAna che ekAgratAthI eka viSayamAM manane sthApana karavuM te dhyAna kahevAya che (ka) AtayAna-e du kha (ati)mAMthI udbhave che enA cAra peTA vibhAge che dukha thavAnA e cAre kAraNe che - (1) aniSTasa ga-ne game tevA saba dhI ke tevI vastuone sa ba dha thAya tyAre pIDA thavI ane te kyAre jAya te citA karavI (2) ISTaviga-vahAlI strI, premALa putra Adine viyega. te vakhate thato zoka, glAni, Akra da vagere (3) rogaciMtA-vyAdhi thAya tyAre tenI citA, vyAdhi dUra karavAmAM sarva dhyAna devu ane hAyavoya karavI emA mananI vyathAno paNa samAveza che (4) nidAna-bhaviSyanA kAryakrama, goThavaNa, dhamAdhame (kha) raudradhyAna-A dhyAna kevathI janme che. emAM raudra citta thAya che tenA prakAra cAra che- (1) hiMsAnubaMdhI-jIvanA vadha-ba dhananI vicAraNA (2) amRtAnubaMdhI-asatya vacana, chaLa, tene nibhAvavA mATe goTALA karavA. (3) cauryAnubaMdhI-anyanu dravya, tenI cIjo paDAvI levAnI icchA. ' (4) saMrakSaNanubaMdhI-vastune jALavI rAkhavI cokI karavI vagere (ga) dharmadhyAna-tenA cAra prakAra che- (1) AjJAvicaya-tIrtha karanI AjJA zodhavI, tene svIkAravI ane tene mATe khUba citavana karavuM te (2) apAyaricaya-AzrAne du kharUpa jANI tene vicAra karavo ane temAthI chUTavAnA rastA zodhavA. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra67 nijabhAvanA | (3) vipAkavicayakarmo kevA kevA phaLa Ape che tenI vicAraNA ane sukhadu kha vacce samAna bhAva, karmanI vicAraNA ne pariNAma (4) sa sthAnavicaya- svarUpanI vicAraNuM. (gha) zuraMdhyAna-enA cAra prakAra che(1) pRthaphatvaritaka vicAra-AmAM dareka padArthanuM pRtharatva (Analysis) kare vitarka eTale zrutajJAna. e dravyaguNaparyAyane vicAre, utpAda-vyaya-dhruvatAne vicAre ane e rIte dravyathI paryAyAdi para jAya. A bhedajJAna che. (2) ekatvavitarkanirvicAra-A abhedapradhAna dhyAna che. A dhyAnamA mana-vacana- kAyA paikInA eka ja roganuM avala bana hoya che (3) sUrmakriyApratipAtI-ahI sUkSma zarIrogano Azraya hoya che. ahI - zvAsozvAsanI sUkama kiyA ja rahe che. (4) vyachinnakiyAapratipAtI-zvAsozvAsa paNa aTakI jAya ane turata mokSa thAya te chellA be prakAra kevaLIne ja hoya che AmAM prathamanA be-Ata ane raudra tyAjya che te dhyAnamAM rAkhavu dharma tathA zukalanI bhAvanA nirjarA kare che te atra vaktavya che 6. utsaga-kAussaga. utsarga eTale tyAga bAhya ane Abhya tara sarva vastuone tyAga bAhyamAM gaNana tyAga, zarIrano tyAga, upadhityAga ane azuddha bhAta pANIne tyAga ane Abhya taramAM kaSAya, mithyAtva, sasArano tyAga. A rIte cha prakAranuM AvyuM tara tapa che. A bAhya-Alya tara tapathI AtmA sAthe lAgelA karmo dUra thaI jAya che. sAmAnya rIte tapamAM mAtra upavAsa, Aya bilAdine samajavAmAM Ave che, eno mahimA paNa ghaNe meTe che, paNa tapa zabda ghaNuM vizALa arthamAM vaparAyela che e vAta khUba samajavA cogya che. je Atya tara tapane pRthakkaraNa karIne vistArathI samajavAmAM Ave to temAM savAranA sarva prakArono samAveza thAya che. tyAganI zarUAta ane tenuM paryavasAna tapamAM ja Ave che ane dazavaikAlika sUtranI prathama gAthAmA "dho maMtramukSi eTale ke dhama utkRSTa magaLa kahyu che tenI sAthe ja dharmanA traNa prakAra batAvyA che ahiMsA, sa jama ane tapa A muddA para vivecana AgaLa karavAnuM rAkhI atra to eka ja vAta karavAnI che ke tapa e Atmadharma che, AtmAnA vikAsa mATe ati upayogI tatva che ane enI vicAraNAmAM bAhya ane Abhya tara ane prakArane khUba dhyAnamAM rAkhavAnA che temAM paNa bAhya karatA Abhya taratapanI jarUra vizeSatA che, chatA bAhya tapa Abhya tara mATe prabaLa nimittakAraNe che ATale paricaya nirjarAne karI ApaNe bhAvanAmAM praveza karIe khUba Ana dathI A bhAvanA AtmavikAsa mATe bhAvavA cogya che Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAbhAvanA indravajrA yanirjarA dvAdazadhA niruktA, tad dvAdazAnAM tapasAM vibhedAt / hetuprabhedAdiha kAryabhedaH, svAtantryatastvekavidhaiva sA syAt // ka 1 // anuSTup / kASThopalAdirUpANAM, nidAnAnAM vibhedataH / vaniryathaikarUpo'pi, pRthagrUpo vivakSyate // kha 2 / / nirjarApi dvAdazadhA, tapobhedaistathoditA / / karmanirjaraNAtmA tu, saikarUpaiva vastutaH // ga 3 // upendravajrA nikAcitAnAmapi karmaNAM yad , garIyasAM bhUdharadurdharANAm / / vibhedane vajramivAtitIvra, namo'stu tasmai tapase'dbhutAya // // 4 // upajAti kimucyate sattapasaHprabhAvaH, kaThorakarmArjitakilbipo'pi / dRDhaprahArIva nihatya pApaM, yato'pavarga labhate'cireNa // 5 // yathA muvarNasya zucisvarUpaM, dIptaH kRzAnuH prakaTIkaroti / tathAtmanaH karmarajo nihatya, jyotistapastadvizadIkaroti // ca 6 // sragdharA vAdyenAbhyantareNa prathitavahubhidA jIyate yena zatruzreNI vAhyAntaraGgA bharatanRpativadbhAvalabdhadraDhimnA / yasmAtprAdurbhaveyuH prakaTitavibhavA labdhayaH siddhayazca, vande svargApavargArpaNapaTu satata tattapo vizvavandham // cha 7 // pha? niruktA hI, matAvI vAdaga 50 (pUrvapazyiya duA) hetu // 29, pa, vizeSa pramedAt pRtha6 hApAne jo kAryameda linnatA svAtavyata pote, gate, vizeSa-hitapaNe 12 upala 55yara, yama, mene khoTA sAthe dhamavAthI ani thAya che nidAna pA 121 vivakSyate varNavavAmAM Ave che. ga3 uditA TevAmA pAnI meM nirjaraNa dezyA bhanu 15 AtmA 35 vastuta 12tu253the, 52mA rime Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahe nirjarAbhAvanA 1. nirjarAne bAra prakAranI kahevAmAM AvI che te bAra prakAranA tapanA bhedone laIne che. kAraNamAM viziSTatA hovAthI ahIM bhinnatA dekhAya che, paNa svataMtra najare joIe (kAranI apekSA dhyAnamAM lIdhA sivAya) to te nirjarA eka ja prakAranI che varajevI rIte agni eka ja prakArano che chatA tene utpanna karanAra lAkaDA, cakamaka (paththara) vagerene jude jude prakAra hovAne kAraNe te(agni)nI judA judA prakAre vivaphA (vivecana) karavAmAM Ave che, ja 3. tevI ja rIte tapanA bAra prakAra hovAthI nirjarAne paNa bAra prakAranI kahevAmAM AvI che, bAkI karmano A zathI nAza karavAnI dRSTithI tene joIe te vastusvarUpe te mAtra eka ja prakAranI che. gha 4, bhAre moTA, uttuMga zikharavALA vikaTa parvatane toDavAne jema IdranuM vajI ati tIvra paNe kAma Ape che tema atya ta cIkaNa (nikAcita) karmone kApI nAkhavAne mATe je tapa ati tIrNa bArIkAIthI kAma Ape che te addabhuta tapaguNane namaskAra ho ! 4 5 samIcIna tapanA prabhAva(mahAbhya)nI te vAta zI karavI ? daDhaprahArInI peThe koI prANIe atyaMta bhayaMkara mahApApI kAma karIne atyaMta pApa ekaThuM karyuM hoya te jIva paNa e pApano nAza karIne cheDA vakhatamAM mekSane prApta thAya che. 6. jevI rIte prakaTAvelo agni senAnu nirmaLa svarUpa prakaTa kare che, tevI rIte "tapa" AtmAnI kamarUpI raja(kacarA)ne dUra karIne tenA (AtmAnA) zuddha svarUpacaMtanya)ne dIptiva ta banAve che. che 7. je tapanA bAhya ane AtyaMtara aneka prakAre banAvavAmAM AvyA che, je tapa bAhya ane atara ga zatruonI zreNIone bharata cakravatInI peThe bhAvanApUrvaka prApta karelI daDhatAthI jItI le che ane jenAthI loko joI zake tevA vaibhavo, labdhio ane siddhio prApta thAya che te svarga ane ane mokSane apAvavAne-meLavI ApavAne samartha "tapa" AkhI duniyAne pUjya che hu tene vaMdana karu chu. gha4 nizvita gADha, AkarA, cIkaNI, cikkaTapaNe vaLagI rahelA nI bahu moTA, moTA zikharavALA, U cA mUvara parvata supara vikaTa, Irresistible vimena (1) cUro karavo (parvatapaNe) (2) kApI nAkhavuM, kheravI nAkhavu (karmapakSa) 46 vimukhyate zu kahevu ? sattA samIcIna tapa, samyak tapa pramAva mahimA, sAmarthya vahora mahAnIca, atibhayakara lisvipa pApa hArI nAma che, hakIkata mATe noTa juo Li thoDA vakhatamAM apava apa-naSTa che rAgAdi varga, jyA te, mokSa 6 zutti pavitra, mULabhUta, jAtavAna TIpsa saLagAvela, prakaTAvela rAnuM agni nihalya dUra karIne, nAza karIne virAra zuddha che 7 prathita batAvelA, prApta thatA vImA jenA aneka bheda che vAhya bahAranA duzmana, vairIo mattA adaranA zatruo, rAga-dakniA dRDhatAthI maLa prApaNa vada sAmarthyayukta. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka (dhruvapada) vibhAvaya vinaya tapomahimAna, bahubhavasaJcitaduSkRtamamunA, labhate laghu laghimAnam , vibhAvaya vinaya tapomahimAna yAti ghanApi ghanAghanapaTalI, kharapavanena virAmam / bhajati tathA tapasA duritAlI, kSaNabhaGgurapariNAmam // vi0 // 2 // vAJchitamAkarpati durAdapi, ripumapi vrajati vayasyam / tapa idamAzraya nirmalabhAvAdAgamaparamarahasyam // vi0 // 3 // anazanamUnodaratAM vRttihAsa rasaparihAram / bhaja sAlInya kAyakleza, tapa iti vAhyamudAram // vi0 // 4 // prAyazcitta vaiyAvRttya', svAdhyAya vinaya ca / kAyotsarga zubhadhyAna, Abhyantaramidama ca // vi0 // 5 // zamayati tApa gamayati pApa', ramayati mAnasahaMsam / harati vimohaM darArohaM, tapa iti vigatAzaMsam // vi0 // 6 // saMyamakamalAkArmaNamujjvalazivasukhasatyaMkAram / cintitacintAmaNimArAdhaya, tapa iha vAraMvAram // vi0 // 7 // karmagadaupadhamidamidamasya ca, jinapatimatamanupAnam / vinaya samAcAra saukhyanidhAnaM, zAntamudhArasapAnam // vi0 // 8 // , A pAcamI anyatvabhAvanAnA geya aSTakano je laya che temAM ja A aTaka paNa gAI zakAya che masta rAga che ane ThekA sAthe gAvA yogya che Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nija rAbhAvanA 201 1. huM vinaya ! tuM tapanA mahimAne sArI rIte bhAva, enAthI (tapathI) aneka bhaveAmAM ekaThuM kareluM pApa ekadama atyaM ta ethru thaI jAya che ane alpabhAvane dhAraNa kare che 2. AkarA meghADa bara game teTaleA nikhiDa dekhAte heAya te paNa jema AkarA oradAra pavanathI vI khAI jaI nAza pAmI jAya che, tevI rIte pApAnI zreNI hAya te paNa tapasyA vaDe taddana vinAzanI sthitie paheAMcI jAya che. 3. tapa keAI vastu dUra hAya teA tyAthI paNa tene khe cIne najIka lAve che, tapa duzmanane paNa mitra manAve che, tapa jaina zruta-siddhAntanuM parama rahasya-sArarUpa che e tapane nirmaLa bhAvathI Acara (svIkAra) ane e rIte he vinaya ! tapanA mahimAne bhAva, (1) anazana, (2) UbhuM!darikA, (3) vRttisa kSepa, (4) rasatyAga, (5) sa lInatA ane (6) kAyakleza e vizALa bAhyatape che, 5. (1) prAyazcitta, (2) vaiyAvacca, (3) svAdhyAya, (4) vinaya, (5) kAyAtsarga ane A Abhya taratapa che. 4. (6) zubha dhyAna 6. kAI paNu prakAranA phaLanI icchA vagara karela tapa hAya te te tApane zamAve che, pApanA vinAza kare che, manaha sane krIDA karAve che ane dukhe karIne jItI zakAya tevA AkarA mAhane paNa harI le che huM vinaya ! tapanA mahimAne sArI rIte bhAva, 7. tapa sa yama-lakSmInu sAcu vazIkaraNa che, niLa mAkSa-sukhanA kAla che, icchita pUranAra ciMtAmaNiratna che e tapane vAravAra ArAdha-enu sArI rIte AcaraNu kara. e tapa kaurUpa vyAdhionu auSadha che ane jinapatinA mata e auSadhane lagatu anupAna che. huM vinaya 1 sarva sukhAnA bhaDArarUpa A zAMtasudhArasanuM pAna tu kara . - --X-- tA :-- vimAvaya sArI rIte bhAva, vicAra-mA ANu vruta pApane bhAra hallu jaladI, ekadama rudhimAna alpabhAva, asattva 2 vanA nibiDa, AkarI dhanAdhana vAdaLa pachI maDaLI ghara kaza, Akaro . rAma svabhAva rU. vAti ITa, Icchita vrakRti prApta kare che nirmaru mela vaganA, AzApALa vagaranA jinapravacana 4 snoratAM Una udaratA, udara eTale peTa, - A pratyeka zabdaneA artha ane te para 6 zamavRtti ThaMDA pADI de che, zamAve che Apana Una-Adhu, UMNu sInya savaraNa savAra vizALa, suprasiddha vivecana pUrvaparicayamA thaI gayu che te jue yati nAza pAme che. ramati krIDA karAve che. mAnasakSam manarUpa hasane TuraroD jenA upara vijaya meLavavo muzkela paDe tevo, unsurmountable AsA icchA, phaLAkAkSA 7 sathama iMdriya-manane rodha mA lakSmIrmaLa kAmaNuM, vazIkaraNa satyAra vepAra karatI vakhatasAda karatA hAtheA Thakvo-kAla Apavo te 8 16 vyAdhi, roga anupAna 'esaDanI sAthe Arogyavardhaka vastu bheLavavI te samAttara Acara ` Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijAbhAvanA : paricaya (1) Azrava ane savara tattvane jo barAbara khyAla Avyo hoya te nirjarAtatvamAM bahu vivecananI jarUra nahi rahe eno mukhya Azaya pUrvaparicayamA jaNAvI dIdho che. AtmAnI sAthe lAgelA karmone dUra karavAmAM mahA Akare prayAsa karavo paDe che navA AvatA karmone aTakAvavA jema ati upayogI bAbata che teTalI ja mahatvanI bAbata agAunA karmone khapAvavA tene lagatI che, ane e karmone rAzi paNa sAdhAraNa rIte bahu mATe hoya che dareka samaye sAta karma baMdhAya che ane udayamAM ATha karma hoya che, paraMtu udaya karatA baMdha vadhAre thato hovAthI jame pAsu ghaNu moTu thAya che. tene je bArebAra rastA na thAya to bhAra ocho kema thAya ? A gUcavaNavALA savAlano nikAla have vicAra karIne lAvavAno che ane tenI yogya vicAraNA e A navamI bhAvanA che karmane ba dha AtmA sAthe thAya che te vakhate tenI sthiti paNa mukarara thAya che e sthiti eTale udayakALa. karmavipAka- phaLa udayamAM kyAre Avaze teno nirNaya sthitibadha kare che. e samaya prApta thavA pahelA karma paDayu rahe, kAI paNa phaLa na Ape te vacagALAnA samayane "abAdhAkALa" kahevAmAM Ave che AvI rIte aneka ke AtmAne lAgI rahelA hoya che ene udayakALa pahelA udIraNA karIne khecI lAvI, udaya-sanmukha karI pradezaudaya vaDe ene kheravI nAkhavA e nirjarA kahevAya che karmane nirjaravA eTale enI zakti maMda pADI devI athavA ene kheravI nAkhavA ene "parizATana paNa kahevAmAM Ave che nirjarA be prakAranuM kArya kare che e kamanI sthiti ochI kare che ane karmane rasa mada karI nAkhe che mahA AkarA karma hoya ene nirjarA taddana nirmAlya jevA karI nAkhe cheA rIte sthitina dha ane rasaba dha upara nirjana rAnI moTI asara che keTalAMka kamene vipAkamAM bhagavyA sivAya pradezeAdayathI kheravI nAkhe cheA rIte AtmAne haLavuM karavAnuM kArya nirjarA kare che sa cita karmono kSayane nirjarA kahevAmAM Ave che ane sarva karmone sarvathA nAza thAya tene mokSa - apavarga kahevAmAM Ave che. A nirjarA tapathI thAya che ghasArA vagara caLakATa thato nathI ane mokSa meLavo e bALakano khela nathI tyAga vagara, sayama vagara. idriyadamana vagara, nispRha vRtti vagara, nirAkAkSA vagara, sanmukhabhAva vagara AtmA anAdi kALanA paricaye cheDI de e AzA vyartha che ene saMsAra svabhAva thaI gayo che, ciraparicayathI vibhAva e svabhAva thaI gayo che. emAthI chUTavA mATe deha upara asAdhAraNa akuza ane mana upara sayama anivArya che. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarAbhAvanA 273 bAhya ane Abhya tara tapanI geAThavaNu evI sughaTTa rIte karavAmA AvI che ke emA deha, vANI ane mana e traNe yAga para asAdhAraNa kAchuM AvI jAya 'tapa' eTaleA vizALa zabda che ke emAM sa varanA sarvaprakAro AvI jAya che ane te uparAta deha, vANI ane mana para sarcama karavAnA aneka vidhAnAnA paNa emA samAveza thAya che A nirjarAne khAra prakAranI kahevAmA AvI che te tapanA khAra bheDhane laIne che cha bAhya ane cha AbhyaMtara maLIne khAra prakAra thAya che, jenu vivecana pUrvaparicayamA thaI gayu che A je prakAro pADavAmA AvyA che te kAraNane laIne che keAI prANIne anazanathI lAbha thAya teA tenI nirjarA anazanadvArA thaI kahevAya. emA sakAma ane akAma bannenA samAveza thAya che. bAhya tapamAM e bannene avakAza che. Abhya tara tapathI teA sakAma nirjarAnA ja sa bhava che. vastuta. joIe te nirjarA eka ja prakAranI che, dezathI karmanA kSaya te nirjarA kahevAya che. hetubhedathI enA khAra bheda thAya che. nirjarAne kayA dRSTibinduthI jovAmA Ave che te upara AdhAra rahe che (la ra.) jevI rIte agni te eka ja che paNa tene prakaTAvanAra vastunA bhedathI agninA bheda pADavAmA Ave che. jemake, lAkaDAthI agni utpanna karyA hAya te tene ApaNe kASThAgni kahIe, cakamakanA paththarane leAtA sAthe ghasI agni pADayo hoya te tene ApaNe pASANuagni athavA upalAgni kahIe, tevI ja rIte ghAsane saLagAvyu hAya teA tene tRNAgni kahIe, chANA saLagAvyA hAya teA tene geJamayaagni kahIe, kAlasAnA agni, gesane agni vagere aneka nAme ApIe, paNa e pratyeka agnineA svabhAva te garama karavAneA, khALavAne, prakAza karavAnA che te ja rahevAnA che. nidAna, kAraNa (utpAdanakAraNa)nA bhedane laine ApaNe agninA judA judA nAmeA ApIe chIe. 1 (T 3,) tevI rIte tapanA judA judA prakAra hAvAthI nirjarAnA khAra prakAra kahevAmAM AvyA che jeTalA tapanA bheda teTalA nirjarAnA bheda gaNyA che vastuta mAtra kanu parizATana eTale dezathI karmonA kSayanI najare joIe te nirjarAne eka ja prakAra che. A kAramA kAryanA AreApa karIne pADela bheda che, vastuta pariNAma eka ja che (54)A prANI jyAre kam khAMdhavA mADe che tyAre te ema ja samaje che ke ene kadI maravuM nathI ke e kadI vRddha thanAra nathI ane khAMdhelAM kama bhegavavA paDavAnA nathI enA dhaMdhAnA geATALA oyA haiAya te enA manaDAnA AmalAonA pAra pamAze nahi ene srIsa badhI jhagaDAmAM cA hoya te khaTapaTa ane kAvAdAvAmA eTale UtarI jaze ke e khUna karavA sudhI UtarI jateA mAlUma paDaze rAjadvArI khaTapaTA teA manane eTalI hada sudhI utArI nAkhe che ke rAtadivasa enI UMgha paNa UDI jAya che kakha dhamA atarga sthiti upara ghaNA AdhAra che. manamA krodha, mAna, mAyA, leAbha vagere jeTale aMze vartatA hoya che teTale aze tenI gADhatA vadhatI jAya che. eTalI ja asara hAsya, rati, arati, zAka, bhaTTa L 35 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 1 ? 1 72 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijAbhAvanA ra75 - jANI levo. e nikAcita karmo te upakrama vagere mATe paNa arthe hoya che ane tIvra vipAka ApavAne taiyAra hoya che. evAM karmone kApI nAkhavA mATe vajA jevuM kArya karanAra tapaguNane namaskAra thAo. tapanA bhedone khUba vicArIe, enA gauravane sAkSAtkAra karIe, enA dhyAna, vaiyAvacca vagere bhedane anubhava karIe, emAM rahela sevAbhAva, AkAkSArahitatva ane AtmavikAsane jIvanamAM pragaTAvIe tyAre tenI abhUtatA jace ane jace eTale mana ene name. je AtmavikAsanA DaMkA jorathI vagADavA hoya te A adabhuta tapane namo name eTale zuM e jaNAvavAnI bhAgye ja jarUra hoya. namIne mAtra namo tapaNe ke te hI no tapaNe evo uccAra ke jApa karavAthI kharo AtmavikAsa thaI jAya evI bhramaNamAM paDavAnuM nathI. DakA vagADavA eTale tadrupa jIvana karI devuM. e tapane namaskAra. * (4 5) tapane bhahimA varNavI zakAya tema nathI. tene mATe jeTaluM varNana karIe teTaluM ochuM che. ati bhaya kara karmo karIne pApa ekaThuM karyuM hoya tene paNa e tapa dUra karIne mekSa Ape che. matalaba dezathI karmakSaya (nirjara) thatA Akhare e tapa sarva karmakSaya karI mokSa Ape che. ' - bALahatyA, strIhatyA, gauhatyA ane vratI(muni)hatyA e cAra mahahatyA kahevAya che emAnI eka paNa hatyA prANIne jarUra narake laI javA yogya karmo ekaThA karI Ape che. AvI hatyA karatI vakhate keTalA kilaSTa pariNAma manamAM thatA haze te kalpavu muzkela nathI. nAnu bALaka, strI ke gAya (janAvara sarva) ane azastradhArI muni bacAvanA sAdhana vagaranAM hoya che tyAre ghaNu kharu bacavAnI zakti dharAvanAra paNa hotA nathI. emane ghAta kare e tIvra duSTa adhyavasAya vagara bane nahi. e prasaMge sthiti ane rasano Akaro karmaba dha jarUra thAya che. tapa e eka ja vastu che ke je AvI rIte bAdhela bhaya kara vipAka ApanAra karmone dUra kare che evA bhaya kara kAryonuM prAyazcitta tapa karI Ape che ane te mATe te asAdhAraNa kAma kare che A bila upavAsAdi bAhya tapa ane dhyAna prAyazcittAdi Abhya tara tapa evA karmone kApI zake che "daDhaprahArI mahAbhaya kara ghAta karanAra hatA. enA nAma pramANe e kAramo ghA karanAra hato eNe ukta cAra prakAranI hatyA karI hatI, paNa pachI ene zrI vIraparamAtmAne coga thaI gayA, ane baMdha thayo ane upadezanI asara barAbara lAgI je nagaramAM eNe hisAo karI trAsa vartAvyo hato tene daravAje ja UbhA rahIne eNe dhyAna AdaryuM, kAusagna karI AtmArAmane jagADo, khAvA-pIvAne tyAga karyo nagaranA loke te vairathI uzkerAyelA hatA teo enA pUrvanA durAcAro bhUlyA nahotA keTalAka ene na sahana thAya tevA vacananA prahAra karavA lAgyA keTalAka ene lAkaDIthI, hAthathI, paththarathI mAravA lAgI Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ {7} zAMtadhAsa gayA, paNa enu citta Dagyu nahi cha mAsa sudhI eNe sarva upadraveA, vacane ane mAra sahana karyAM. eNe e ja sthAne rahI sarva pApAnu prAyazcitta kyu, AtmArAmane jagADavo ane keAInA upara sa kalpathI paNa dveSa krodha na karyAM. ate cetanarAmane dhyAvatA karmAne khALI e ja sthAnake eNe kaivalyajJAna prApta karyuM. A niza kahevAya A tapane prabhAva che. emAM bAhya ane Abhya tara tapane sudara sahayAga che te lakSamAM rAkhavu. sabhyaprakAre tapa karavAmA Ave, krodharUpa ajINu vagara tapa karavAmA Ave, kAI jAtanA AzIrbhAva vagara tapa karavAmA Ave tyAre ati nIca AcaraNAne lIdhe ekaThA karela karmAnA paNa AvI rIte prathama a5bhAva thAya che ane tenA upara dRDhatA rAkhI cIvaTathI vaLagI rahevAmA Ave te ate te sarva karmAnA Atyatika abhAva prApta karAvI apavarga-mAkSa apAvI zake che. yAda rAkhavAnu che ke dRDhaprahArInu tapa mAtra cha mAsanu hatu. eTalA thoDA vakhatamA paNu tapa Avu kArya kare che, tethI acireNu-gheADA vakhatamA e karmanA nAza karI apava apAve che ema vAta karI che. (4 6.) e kevI rIte thAya evA prazna svAbhAvika che. sAnu khANamAMthI nIkaLe tyAre tana mATI jevu hAya che enA upara aneka jAtaneA kacare vaLI gayelA hAya che, paNa tene bhaThThImA agni cetAvI temA mUkavAmA Ave tyAre tene sa kacarA khaLI jAya che ane sAnu sA Tacanu thaI ne khahAra paDe che tapa agni jevA che. AtmAne game teTalAM karmAM lAgelA hAya, paNa jo tenA 52 tapanA prayAga karavAmAM Ave te e kamaLane dUra karavAnI kriyA kare che ane AtmAnI jyAti praTAve che kanru svarUpa ApaNe jo samajyA hAI e te! A kriyA kema thatI haze ene khyAla AvaveA muzkela nathI jyAre prANI tapa kare, jyAre enA mana-vacana-kAyAnA ceAge akuzamA AvI jAya athavA AvatA jAya, jyAre e vinaya vaiyAvaccamA krUjatA khyAlathI sevAbhAve joDAI jAya, jyAre e dhyAnadhArAe caDhI jAya, jyAre e kAyAtsamA sthira thaI jAya tyAre karmone zeAdhI khALI mUkatA jAya che ane enA upara je maLa lAgelA heAya che te dhIme dhIme ochA thatA jAya che agni-suvarNanA saceAga kharAkhara vicAravAmA Avaze teA tapa ane cetananA ka`maLane age sabadha ane prakriyA kharAkhara khyAlamAM AvI jaze. (4 7.) tapane a ge bhAva - zuddha mAnasika pariNAma - ne zrRkha agatyanu sthAna che tamane sArAmAM sArA kAramAM AvavAnuM kAraNa bhAva - Atara pariNAma - upara rahe che. ane bhAvanI sAthe dRDhatAne bahu gADha sa kha dha che khUba bhUkha lAgI hAya, upavAsa karyAM hAya, sAme khAvAnI vastuo paDI hAya te vakhate dRDhatA rAkhavI e muzkela che. ethI paNa vadhAre muzkelI dhyAna ke kAussaggamA upasargAdi prasage sthiratA rAkhavAmA che eve prasa ge a tarathI dRDhatA rahe tyAre kharA tapa thAya che ane e tapa atra kahevAmA AvanAra pariNAma nipajAvI zake che Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijAbhAvanA 26 / bharata cakravatI jevA cha khaDanA svAmI ! eNe rAjya prApti mATe lohInI nadIo calAvI. cha khaMDa tAbe karyA. paNa te putra pabhadevanA hatA. ene kadI paNa cha khaDanA rAjya sAthe tAdAsyabhAva thayelo ja nahi. enuM AkhuM jIvana sAkSIbhAvanu anupama daSTAnta pUru pADe che. cakraratna utpanna thayuM tenI vadhAmaNI ane pitAne kevaLajJAnanI prAptinI vadhAmaNuM bane samAcAra sAthe AvyA tyAre eNe pitA pAse javAne vicAra karyo. e nirNaya je mahAnubhAva kare te sAkSIbhAva samajI zake ApaNane pAca-pacIsa rUpiyAnI prApti thatI hoya te dharmane vIsarI jaIe chIe A viziSTatA je vyaktimAM hatI te cha khaDa sAdhyA pachI eka vakhata ArilAbhuvanamAM beThA hatA tyAM AgaLImAthI eka vI TI nIkaLI gaI. AMgaLI aDavI lAgI. ATalA nAnA banAvathI e dhyAnadhArAe caDhayA ane dhyAna e kevuM kArya kare che tene dAkhalo pUre pADyo. pAcamI anyatvabhAvanA bhAvatAM gRhasthapaNAmAM eNe tIvra nikAcita karmone kApI nAkhyA ane ArilAbhuvanamAM ja kevaLajJAna prApta karyuM. bhAvanAnuM A anupama daSTAnta che, bhAva - AtaramAnasika pariNAma - kaI hada sudhI vikAsa vadhAre che tenuM e Adarza citra che, dhyAnapeksine mahimA batAvanAra e ati viziSTa dAkhalo che. tapanA prabhAvathI aneka labdhi tathA siddhio prApta thAya cheA banne acitya zaktio che rUpamAM nAnA-moTA thavAnI, adazya thavAnI vagere aneka prakAranI zaktione "labdhi" kahevAmAM Ave che rAga ne upadravanA vinAza vagerene karanAra "siddhio" che. sAmAnya jJAnathI ene khulAse na thAya tapanA acitya prabhAvathI A dara aneka zaktio prApta thAya che, AtmAmAM ana ta zaktio che Atmika zaktino vikAsa aneka rIte joI ke kalpI zakAya cheA zakti prakaTa karanAra tapa che (labdhi-siddhino upayoga thegI ke tapasvI asAdhAraNa kAraNa vagara kare nahi. eno upayoga pramAdajanya" che. ane yogadaSTie "mo di mRtyu', eTale teTalA pUratu ganI najare maraNa-pAta che ApaNe agatyane viSaya atra aprastuta che. ahI vAta e che ke aci - Atmazaktio tapathI prApta thAya che.) tapane kharo prabhAva to koI tapasvI muninI bAjumAM javAnuM thAya tyAre tenA vAtAvaraNamAM je zAti jovAmAM Ave tyA thAya tema che.- samyapha tapa karanAra pate te pavitra, zAMta tathA dAta hoya, paNa enuM vAtAvaraNa paNa akathya zAMtimaya hoya che. Avu bAhya ane Abhya tara tapa je bhAvanApUrvaka daDhatAthI AdaravAmAM Ave to te bAhya ane Abhya tara zatru para vijaya meLave che bAhya zatru to duniyAdArInA hoya che ane te para vijaya meLave te to sAmAnya vAta che, paNa adaranA zatru meharAjAnA lazkarIo para vijaya maLe to bhAre vAta thAya tapa e sarva kare che, labdhi-siddhi paNa prApta karI Ape che ane svarga ke mekSa paNa apAve che. Avu tapa kharekhara vizvava gha che. dharmanI zarUAta dAnadharmathI thAya che ane sarvatyAgamAM te paryavasAna pAme che sarva tyAgamAM chevaTe ene zarIra upara paNa mamatva rahetuM nathI ane AgaLa dAkhalA kahevAmAM Avaze evI ni spRhe vRtti e jamAve che AvA vizvava gha tapane namaskAra karu chu. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarAbhAvanA : geyASTaka paricaya 1. vinaya' tAre je sAthe pahoMcavAnI cokkasa marajI hoya te tu tapanA mahimAnuM khUba citavana kara tapane mahimA tAre zA mATe gAvo tene kAraNe A aSTakamAM aneka batAvyA che te vicAravA pahelA tane eka vAta kahevAnI che te punarAvartanane bhege pharI vAra kahevAnI jarUra che tapamAM ApaNe je upavAsa, anazana, vRttio kSepa karIe chIe enI kAraNarUpe jarUra AvazyakatA che, paNa jyA jyA tapanI viziSTatA batAvI hoya tyAM tyA Abhya tara tapane prAdhAnya ApavuM ane ukta bAhya tapane nimittakAraNa tarIke sAthe rAkhavAM. zrImadyazavijaya upAdhyAya "jJAnasAra-tapoSTaka (31mA) mA kahe che ke nAnameva budhAH prAhuH, karmaNAM tApanAttapaH / tadAbhyantarameveTaM, vAhya tadupavRMhakam // tattvajJAnIo kamane bALanAra hovAthI jJAnane ja tapa kahe che ane te Abhya tara tapa che bAhya tapa tene vadhAranAra che A vAta khUba samajavA jevI che. Abhya tara tapa jJAnamaya che ane enI mukhyatA sadeva AnaracakSu sanmukha rAkhavAnI che. vastuta: upAdhyAyajInA kahevAne Azaya e ja che ke jJAna e ja tapa che. bAhya tapa Avyatara tapane jarUra piSaNa Ape che, paNa jJAnAtmaka tapanI viziSTatA che tattvone abhyAsa kare,enI carcA karavI, enuM punarAvartana karavuM, sadasadvivekabuddhine khUba khIlavavI, samajaNapUrvaka vaDIlone vinaya kara, vRddha-lAnatapasvI-dIna-dukhInI sevA karavI, sadhyAna karavuM e sarva Abhya tara tapa che A tara tapanA je prakAre pUrvaparicayamAM batAvyA che temA khUba vadhAre zakya che. matalaba vivekapUrvaka A Alya tara tapane khIlavyo hoya ane tene jJAna sAthe joDI dIdhuM hoya to te karmanirjarAnuM kAma kare che. A hakIkatathI bAhya tapanI ki mata jarA paNa ghaTADavAnI nathI, paNa Abhya tara tapane ane khAsa karIne jJAnane evu legya sthAna ApavAnI agatya samajavAnI che tapano mahimA bhAvIne, tene muddAsara samajIne te AdaravAnA kAraNe have vicArIe prathama kAraNa e che ke aneka bhavamAM ekaThA karelA aniSTa karmonA samUhane maLI pADI de che athavA haLavA karI de che mahAAra bha, mahAparigraha vagerethI athavA mehanIya karmanA jorathI, kaSAyonI pariNatithI A prANIo aneka duSkatA-pApa ekaThA karelA hoya che ane eno saravALo prAya ghaNo mATe hoya che e karmone e ni sarva karI nAkhe che ane e lAbha kAI jevo te nathI A dezathI thatI karmanI parizaTanA tapane mahAna lAbha che tapathI karmo alpa thaI jAya che, enI cIkAza UDI jAya che ane e taddana pAtaLA paDI jAya che eTale ke e taddana rasakasa vagaranA thaI jAya che e prathama muddo che ene eka dAkhalo laIe apaNI pAse eka AkaNI (rulara) paDela che. enA upara kALa 2 che. ApaNe te ragane dUra kare che tenA upara kAgaLa ghasIe to kadAca teno raMga taddana na jAya Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSTa rAbhAvanA 209 tA AoA thatAM thatA nahivat thaI jAya. evI kanI sthiti tapa karI mUke che. e kharI na paDe te paDu paDu thai jAya ane enI adara je tIvra rasaghaTTatA hAya che te ati alpa thaI jAya che. 2 have bIjI vAta tapanA mahimA bhAvavAne age kahe che. AkAzamA sakhta vAdaLAM caDhI AvyA che, AkAza cAre tarapha ekarasa thaI gayu che, vAdaLAthI bharacaka thaI gayuM che ane jANe varasAdathI pRthvIne jaLamaya karI deze evA dekhAva thaI gayeA hAya che tyA jAra pavanane sapATI Ave che ane tenA jorathI vAdaLA vIkharAI jAya che ane varasAda AvatA aTakI jAya che 'khara' pavana eTale khUba gatimAna pavana samajavA, surIA (pazcima-uttaranA) pavanathI varasAda Ave che ane khara athavA bhUkhara pavanathI vAdaLAM vIkherAI jAya che evI leAkamAnyatA che. cAmAsAmA A dekhAva aneka vA2 anubhavAya che. evI ja rIte pApanI zreNI AtmA sAthe lAgelI hAya ane udayakALanI rAha joIne beThI hAya tenI sAme jo tapa Ave te te vAdaLanI sAme pavana jevu kAma kare che ane AkhI rita-pApanI zreNIne kSaNabhagura karI nAkhe che. kSaNabhagura thAya che eTale vinazanazIla mane che, pariNAme e taddana khalAsa thaI jAya che. tapa jo yathAvidhi karavAmA AvyA hoya, eTale ke sadnAnapUrvaka samajIne, ataranA bhAvathI, pR vIryAllAsapUrvaka tapanI AcaraNA karavAmA AvI haiAya te e karmane ANulagurakhanAvI de che . aneka karmAne e viSAka udayamA lAvyA vagara pradezeAdayathI ja khArAmAra khailAma karI de che. tapanA o bIjo moTA lAbha samajavA. kane nirmAlya kare e prathama lAbha ane kane kSaNabhagura karI nAkhe te bIjo lAbha A banne mATA lAbhA Atmika dRSTie kharAkhara cintavavA caiAgya che 3 tapanA khInna paNa aneka lAbhA che je maneAvAchita dUra hAya tene te khe cIne najIka lAve che. A hakIkatanA vyavahAruM artha evA paNa thAya ke je vastu-dhana, au, putra, pratiSThA Adi iSTa hAya tene tapa dUrathI najIka lAve che ane te vAta zakaya jaNAya che. paNa tenA sAMsArrika upayAga mATe tapane upayoga aghaTita che e te je kadI na thavu joie te thavAnI vAta thaI tyAgane badale sasAra tak ghasaDAvAne e mArga che ApaNe je mahAn tyAganI bhAvanA karIe chIe temA AvA vyavahAruM iSTa phaLanI vicAraNAne avakAza nathI. e teA ApattimA AvI paDela tenA nivAraNa mATe arhuma kare che evu sAbhaLIe chIe tenA jevI vAta thaI e vAtanI sAthe nirjarAne mAge caDhanArane levAdevA na heAya tevA pariNAmanI zakayatA sa kha dhI UhApAhane atra sthAna nathI evA ajJAnatapane - sAsArika phaLApekSayA karelA tapane - nirjarAbhAvanAne age khAda karI ApaNe vizuddha vicAraNAne age joIe teA svarga, mAkSa Adi vAti ne tapa najIka khecI lAve che e vAta karavAnI che nirAzIbhAve tapa karanAra kAi mAgatA nathI, paNa AtmasAdhaka kavidyAraNu enI najIka AkarSAine Ave che ema atra kahevAne Azaya che. tapanI kAryazakti darzAvanAra A trIju kAraNu che. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zAMtasudhArasa tapanA Aga tuka lAbha tarIke zatru hoya te paNa mitra banI jAya che. caMDakauzika jevo bhaya kara sarpa paNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmIne vaza thaI gayo e enuM javalata daSTAMta che. mAra-mAra karato duzamana ughADI talavAre sAmethI dhasI Avato hoya te kharA tapasvI pAse talavAra mUkI enA pagamAM paDI paga cApavA besI jAya che. tapano prabhAva evo che ke enI sAme zatrutA kadI TakI zakatI nathI, nabhI zakatI nathI, rahI zakatI nathI ane ane jIravAI zakAtI nathI pAta jala yoga-sUtramAM kahyuM che ke-tra vahu-priniyA satyanidhI vaicA , eTale eka prANImAM ahisA barAbara siddha thaI gaI hoya - jAmI gaI hoya to tenI AjubAjumAM jAtiverano tyAga thaI jAya che evA ahi saka mahApuruSane to koI verI hetu nathI, paNa kaI prANI enI ugratA sahana karI vaira dhAraNa karato hoya te paNa enI najIka Ave tyAre pitAnu dhara bhUlI jAya che ane je mAravA AvyA hoya te prArthanA karavA besI jAya che. A tapano viziSTa mahimA che prANIo parasparanA jAtivera paNa tenI pAse tajI de che AvAM cAra kAraNone laIne tapano Azraya kara tapanA haju bIjA aneka lAbhe AgaLa jaNAvavAnA che te vicArI, evA prakAranA tapano tu Azraya kara, eTale tapane tu kara. e tapa AgamanuM parama rahasya che. tIrthaMkara mahArAje pote jAte eno upayoga karI potAnA daSTAtathI batAvI ApyuM che ke tapa e zAstranuM rahasya che ahi sA, sa cama ane tapa e traNa dharmane sAra che, utkRSTa magaLa che ane prANIne moze pahoMcADanAra che zrI vIraparamAtmAe bAhya ane Abhya tara tapane khUba apanAvyA che ane tyAgadharmanI zarUAta tapathI thAya che e pitAnA caritrathI spaSTa karyuM che. AgamagraMthonA rahasyabhUta A tapane nirmaLa bhAvathI karavAno che, eTale ke ene karavAmAM koI jAtanI IcchA-AzA rAkhavAnI nathI. A bhavamAM dhana, strI, putra ke kIrtinI prAti ke paralokamAM deva, devedra, cakravatI ke anya pada-prAptinI IcchAthI tapa karyo hoya te tene nirmaLa bhAvane tapa kahevAto nathI tapanA lAbhe haju vadhAre gaNAvavAmAM Avaze, daramyAna tapanA bhedo rajU karI tenuM pratipAdana karavAnI A taka grathanta hAtha dhare che. te 4. tapanA mukhya be bheda bAhya ane Atya tara bAhya tapane bAhya eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke e ApaNuM cakSuthI joI zakAya che. enA cha prakAra pUrvaparicayamA batAvyA che te che. tenuM sakSepa svarUpa nIce batAvyuM che. (1) anazana-mA azana, pAna khAdima, svAdima bhajanane tyAga emAM eka upavAsathI mADIne cha mAsa sudhInA upavAsano samAveza thAya che. (2) unedara-atrIza keLIA pUrA bharelAne peTa bharIne khAvAnuM gaNavAmAM Ave che. kaLIo eTale kUkaDInA cheDA pramANe ahAra ekathI ekatrIza kavaLa AhAra kare e unedaratA. (strIne 28 kavaLane AhAra gaNAya che.) Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarAbhAvanA 281 (3) vRttihAsa-vRtti eTale AjIvikA-bhogo bheganI vastune sakSepa-ochI karavI-ghaTADavI te. (4) rasaparihAra-vizayano tyAga. ekathI mADIne e vigaI tyAga kare te. (5) salInatA-zarIranAM aMgone kAraNa vagara halAvavA nahi tenuM sa varaNa karavuM te. (6) kAyakaleza-vALane loca, AsanAdino vega, zarIrazairyo. A sarva bAhya tapa kahevAya che e paikI udAra bAhya tapa hoya eTale jemAM koI jAtanI AzaMsA na hoya te samyakatapa kahevAya che 5 AtyaMtara tapa cha prakAranA che prAyazcitta, vaiyAvacca, svAdhyAya, vinaya, kAryotsarga, zubha dhyAna. A chanuM vistArathI varNana pratyenA bhedepabheda sAthe pUrvavivecanamAM thaI gayu che A Abhya tara tapa jJAnamaya hoya che ene vadhAranAra bAhya tapa che karmanI nirjarA karavAmAM AvyuM tara tapane pradhAna sthAna che. A tapa karatA ene ka TALe Avato nathI, enA zarIrane agavaDa paDaze ke paDI che ema lAgatu ja nathI. e sevAdharma sajJAnapUrvakano hoI ethI kadI ene toSa thato nathI, enI vadhAre sevA karavAnI ane kaSTa sahana karavAnI bhAvanA vRddhi pAmatI ja rahe che. ene upecanI madhuratA che, eTale ke upAya karIne je cIja ene prApta karavI che temAM eno tarane rasa che zrImadyazovijayajI kahe che ke dina-pratidina enA Ana damAM vRddhi ja thayA kare che ane e khUba laheramAM hoya che. varSollAsa vadhato jAya, karma kSaya pAmatAM jAya ane AtmavikAsa thato jAya e jJAnanI balihArI che, sevAbhAvanI parisImAM che ane tyAgano nirbhara Anada che. 6. koIpaNa prakAranI AkAkSA, apekSA ke phaLanI IcchA vagara karela tapa upara gaNAvelA cAra lAbha uparAta nIcenA vizeSa lAbha kare che e prANInA tApane zamAvI de che ApaNo sasArano ukaLATa joyo hoya te e prANIne UbhA ja rAkhe che enI garamI eTalI tIvra heAya che ke jema vIjaLIno pravAha (svica) ba dha karyA pachI paNa keTalAye vakhata 5kho cAlyA kare che, ema mananI ghaTI cAlyA kare che ene anubhave-dhyAna Ape-to ja A tApane prANI oLakhI zake. AvA tApane tapa zamAvI de che ahI dhyAnamAM rAkhavAnI vAta e che ke tapasvI te ja kahevAya ke jene tApa zamato hoya tapa sAthe krodhane vaza paDI jatA hoya te tapasvI na kahevAya. tapanu ajIrNa krodha che tapane ene jarA paNa kharo lAbha thayo nathI ema samajavAnuM che tapanuM mukhya phaLa zAtinuM sAmrAjya che ane bAhyatapathI zarIra para ane Abhya tara tapathI zarIra, vAcA ane mana para eTale sayama AvI javo joIe ke enI pAse ukaLATa, uzkeraNI, mijAsa, kaDavAza, tuccha bhASAprayoga ke mAnasika tuccha vicAraNa sabhave ja nahi. jJAnI tapasvInI A mahAnuM sAmrAjyalakSmI che. tapane A mahimA Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zAMtasudhArasa khUba vicAraNa-dhyAvavA-bhAvavA yogya che. gajasukumALane tenA sAsarA samile mAthA upara kheranA agAranI bhaThThI karI tyAre UkaLI javAno - tApa karavAne - prasaMga hato chatAM tyAM zamanuM rAjya hatu ane zAMtinI phoro UDatI hatI. enuM citta jarA U cuM-nIcuM paNa na thayu jJAnI tapasvInI e dazA hoya. tapa pApano nAza kare che. agAu je pApa bAdhelA hoya teno vinAza kare che. Ano artha nirjarA ema ja samajavAno che. A paNa tapane lAbha che. vaLI mAnasa-haMsane zuddha AtmasvarUpa kamaLavanamAM ramADe che, kIDA karAve che. mana tyA tyAM rakhaDatu hoya che e prANIne dararojane anubhava che tapasvInI jarUrIAta eTalI maryAdita thaI jAya che ke enuM mana astavyastapaNe na rakhaDatAM AtmasvarUpamAM lIna thaI jAya che A zuddha dhyAnanI bhAvanA che durgAnanA kAraNa tapa karanArane mATe dUra thaI jAya che athavA aha5 thaI jAya che enuM mana AtmArAmamAM ramaNa kare che. enI bhAvanA-vicAraNAmAM ojasa dekhAya che ane ene AtmabhAna vadhAre vadhAre thatu jAya che tyAgamUrtimAM Atma-ramaNatA hoya e sahaja bAbata che mAnasarovaranA hase ukaraDAmAM kadI cAre caratA nathI e dhyAnamAM rahe enA mananI udAttatA ja eTalI bhavya hoya che ke enA ramaNa ja judA-anokhA hoya sAmAnya rIte mahArAjA dudharSa che enA para vijaya meLava vadhAre Akaro che AvA AkarA moha upara tapa sAmrAjya meLave che. mahA AkArA mohanIya karmane e dUra phekI de che. sarva karmamA sArvabhauma sthAna bhegavanAra mehanIya karmane jItavAne spaSTa mArga tapa che jyA deha ane mana para kAbU Avate gaye tyA meharAya TakI zakato nathI A tapane mahAt lAbha che. ahI tapanA bIjA cAra vadhAre lAbha batAvyA "e tApane zamAve che, pApano vinAza kare che, manane AtmArAmamAM ramaNa karAve che ane mahArAjAne bALI mUke che. A cAre lAbha meLavavAnI zarata e che ke tapa karatI vakhate kaI paNa prakAranI abhilASA na hovI joIe rAjya, Rddhi, putra, satati, kIrti dhana Adi kAraNe athavA parabhavamA lAbha meLavavA mATe tapa kya hoya to te A kaTimAM AvatA nathI cetana ! AvA tapanA mahimAne bhAva 7. tapano mahimA gAvA-enI bhAvanAne spaSTa karavA mATe traNa bAbate AlakArika bhASAmAM kahe che khUba vicAravA jevI e bAbata che ene barAbara khyAla karo. tapasaMyama lakSmIvazIkaraNa che. Idriya ane mana para kAbU Ave tene sa yama kahevAya che. e sAcI lakSmI che. e jenA gharamAM hoya tene mAMgalikamALA vistare che. keI zrI vaza thatI na hoya te tene vaza karavAnA upAyane vazIkaraNa kahe che pUrvakALamAM strIne vaza karavA derA-dhAgA karavAmAM AvatA, mAdaLiyA maMtrAvatA, lIbunA prAga thatA-vagere Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarAbhAvanA ra83 sarva vazIkaraNa kahevAya. sa yamalakamIne vaza karavA tapa vazIkaraNa maMtranuM kAma kare che. matalaba " tapathI sAco sa yama siddha thAya che. tapa ujjavaLa mokSasukhanuM bahAnuM che. jyAre kaI sodo karavo hoya tyAre te pAke karavA nAnI rakama ApavAnI hoya che tene satya kAra(plAna) kahevAmAM Ave che. mocIne jeDAnu mApa ApI cAra, ATha AnA nhAnAnA ApavAmA Ave che athavA sthAvara milakata kharIdavAno sade karatI vakhate kharIdanAra sedAnI rakamane lagabhaga dazamo bhAga Earnest money (bdAnA) tarIke Ape che te sede pUre karavAnI tenI vRtti batAve che. mokSano sedo karavAne hAthe ThekanAra A tapa che thayelA sedAno nirvAha karavAnI temA zakyatA prApta thAya che ane A te mokSasukhanA sedA che e dhyAnamAM rahe "tapa Icchita pUranAra ciMtAmaNi-ratna che ci tAmaNi-ratna citavela-Icchala vastune pUrI pADe che. e devAdhiSThita hoya che. labdhi-siddhi to ene sAdhAraNa vAta che, paNa aneka ISTane yoga ane parama dhyeyane yoga meLavI ApanAra e ciMtAmaNi-ratna che. AvA tapanI vAra vAra ArAdhanA kara ArAdhanA eTale pAlanA. pAlanA eTale kriyamANa avasthAmAM prAkaTaya. matalaba, tapa kara bAhyAbhya tara tapa kara. tene Azraya svIkAra ane temAM parama kartavyatA vyavahArarUpe svIkAra. 8. karmarUpa vyAdhinuM auSadha tapa che vyAdhi dUra karavA jema auSadha levAmAM Ave che tema karmarUpa vyAdhino upAya tapa che. tapathI vyAdhino nAza thAya che, enI asara narama paDe che ane enAthI zarIrane nIrogIpaNu prApta thAya che karmavyAdhinuM auSadha tapa che auSadha kaI cIja sAthe levu tene "anupAna" kahevAmAM Ave che ahI je anupAna batAvavAmAM AvyuM che te mahA upakArI jinapatine sa mata che ane te anupAna paNa tapa ja che vyAdhinuM auSadha paNa tapa ane anupAna paNa tapa tapanA prakAra aneka hovAthI aneka anupAna tarIke svIkArI levA dAkhalA tarIke auSadhamAM a ta ga (Abhya tara) tapamAthI dhyAna ke kAyotsarga lIdhe hoya te anupAna tarIke upavAsAdi bAhya tapane le. A hakIkatanI viziSTa mahattA batAvavA mATe kahe che ke e tapane ane je anupAna che te jinapatine sa mata che manuSyane paramAtmA thavAno mArga batAvanAra ane te mArga pote svIkAranAra zrI jinapati jevI mahAn vibhUti-je vItarAga haI sArvatrika pUjya che-tenA AdhArathI ane temanI sa matithI je hakIkata Ave te sarvamAnya bane tethI tapanI puSTimAM A mahAna AdhAra batAvyA che sarva sukhanA bhAratulya zAtasudhArasanuM pAna tu kara he vinaya zAtasudhArasanuM pAna karavA dvArA sukhanI moTI tijorI tane maLe che. A tapane tu Adara tapana Avo mahimA tu bhAva, vAra vAra bhAva, nira tara bhAva, bhAvavAnuM cAlu abhyAsa kara ane bAhya tapatu nimitta laIne Alya tara tapamAM nimana thaI jAya Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zAMtasudhArasa nirjarAbhAvanAnAM dRSTAMtone pAra nathI. sarvathI mahA AkarSaka daSTAta zrI vIraparamAtmAnu che. teozrInu AtmasAdhana ane mane baLa tathA upasarga sahana karavAnI zakti vicAratA amApa bhaktibhAva utpanna thayA vinA raheto nathI sADAbAra varSamAM pramAdakALa nAmano (ahorAtra jeTala), bAkI Akho vakhata apramatta avasthAmA gayo. jene AtmA sadeva jAgate hoya tene abhedya karmo paNa ate zuM karI zake ? gajasukamALane mAthA para teno sasaro mila kheranA agArA bhare tyAre tenuM "rUvADu" paNa pharake nahIM ane cetana dhyAnadhArAthI khase nahI ke sasarA para krodha lAve nahI e nirjarAne abhuta dAkhalo pUro pADe che. aneka karmone cUre AvA dhIra-vIra puruSe je karI zake. metAryamuni sonIne tyA vahoravA jAya che. tenA senAnA java kau capakSI carI jAya che. muni jANe paNa bole nahi pakSIne bacAvavA mahA AkarI pIDA khame che. lIlI vAra tenA mAthe vI TALavAmAM AvI ane munine taDakAmAM UbhA rAkhavAmAM AvyA vAdhara sukAtA muninI nase tUTavA lAgI, paNa muni caLyA nahi karmone eka sAthe cUro karI aMtakRta kevaLI thaI ajarAmara sthAne pahocyA. khaMdhakamuninI cAmaDI utAravAne rAjA hukama kare che tyAre ene pitAnI pIDAno vicAra Avato nathI, paNa cAmaDI utAranArane agavaDa na paDe tema UbhA rahevA savAla kare che zamazAtinI A parAkASThA kahevAya ! ane AvA dhIredAra mahAna vIrA karmone taDataDa kApI nAkhe emAM navAI nathI. dhannA jevo moTo sukhI zeThIo ane zAlibhadra jevA sukhI vaibhAragiri para jaIne zilA para anazana kare ane dhyAnanI dhArAe caDhe tyAre game tevA karmo hoya te te zaramAIne nAsI jAya emAM Azcarya zu ? e vAta A bhAvanAne majabUta kare che. AvA te aneka daSNAta che, ene vicAratA rasto sUjhI jAya tema che paravazapaNe A prANI bhUkha, tarasa, viyoga sahana kare che, apamAno khame che, nokarI kare che, hukama uThAve che, ujAgarA kare che, TADha-taDakA khame che, hajAro mAIlanI musApharI kare che ane aneka prakAranI yAtanAo khame che, paNa emAM Azaya ehika-dunyavI ane sAdhya saMsAravRddhinuM hoI enuM kAMI vaLatuM nathI, vaLatuM nathI eTale ke enI Atmapragati jarA paNa thatI nathI duniyAdArIno sahaja lAbha maLe tenI koI gaNatarI nathI, kAraNa ke e alpakALano che. A AkhI nirjarAbhAvanAmAM karmane barAbara oLakhavAnA che enI cIkAza ane enI phaLAvAsino samaya thAya tyAre thatI enI parAdhIna dazA vicAravAmAM Ave che ke rIte eno nikAla lAvavAnuM mana jarUra thAya tema che ghaNAkharA prANIo cAle tema calAvyA kare che ane karmo udayamAM Ave tyAre mUjhAya che, raDavA bese che athavA durgAna Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'nijAbhAvanA 285 kare che, paNa ema karavAthI kAI karma ochA thatAM nathI, UlaTA e rIte te karma vadhe che. samatAthI karma bhogavAya nahi to saravALe bhAra vadhato ja jAya che, kema ke navA vadhAre baMdhAya che. tyAre emAM saravALe kAI rahetu nathI eka dare vicAra karatA tyAga" vagara bIjo mArga raheto nathI, sUjhe tema nathI ane te sivAya patto khAya tema nathI. - tyAganI zarUAta "dAna-dharmathI thAya che tyAga ane "dAna paryAyavAcI zabdo che sAsArika prANIe tyAga keLavavA mATe dAnathI zarUAta karavI. e rIte ene dhanasa patti para virAga thAya ane pachI viratibhAva Adare. sarvatyAga bane te jarUra kare, na bane to tenI bhAvanA rAkhe ane daramyAna uttama vyavahAra, satyapAlana, aNahakkanuM dhana nahi levAne nizcaya, udAra Azaya, nirdabha vRtti, saraLatA, zAti, namratA, dayALutA, dhIraja, kSamA, audArya, kAmavAsanA upara sayama, svadArAsatapa, vyApAramAM prAmANikatA, mAnatyAga, dhanasa grahanI maryAdA, nirarthaka kathAone tyAga, samabhAvanI bhAvanA, brahmacarya, satyavacana Adi sadAcAranI sevA kare, guNa upara rAgadhare, guNIne pUje, mAnane kadI Azraya na kare, ThaThThAmazkarIne tyAga kare, abhaya, apa ane apedane keLave ane guNane dekhAva na karatA guNI thavAnI tIvra IcchA rAkhe ane te mATe banate amala kare AvI rIte raste caDhI gayA pachI tapanA aneka prakAro te vicAre. tapa karavAmA e zarIrane hAni na dhAre. tapa e dharmane pAye che ema samaje ene mATe e dararoja niyama dhAre, vRttino sakSepa kare, jamavA bese te anekamAthI thoDI vastuo ja le ane abhakSya ana takAyane aDe paNa nahi. e peTa bharIne khAya nahi, IrAdApUrvaka UNo rahe, rasane tyAga kare, zarIra-nirvAha mATe ja khAya, khAvA mATe jIve nahi, jIvavA mATe jarUra hoya teTaluM-zarIra dhAraNa karavA pUratu anna grahaNa kare ane zarIranI ALapaMpALa na kare ene nATaka-ceTaka game nahi, e pApopadeza Ape nahi, gappAMsappA mAre nahi ane bane teTalAM bAhya tapa kare ene ekAsaNuM upavAsAdi karatA Anada Ave. ene khAvAnu upAdhirUpa lAge. A rIte zarIrane keLavavAnI sAthe manamAM ene jJAna para agAdha ruci hoya e kSayopazama pramANe jANe, vastunA hArdamAM Utare, vaiyAvacca vinayamAM tatpara rahe, sevAbhAve mAdAnI mAvajata kare, vRddhanI sevA kare, thayela pApanI AlocanA kare ane jeTalo samaya maLe temAM svAdhyAya kare bAkInA vakhatamA sadhyAnanI bhAvanA kare, kAyetsarga kare. A rIte mana-vacana -kAyAnA yogo upara aMkuza meLave ane Atmapragati karato e AgaLa vadhye jAya. emAM ene keAI vakhata karmanA udayathI azAtA thAya te e mUjhAya nahi, e pariSahamAM rAjI rahe, pratikULa paripaho ame ane anukULa paripahomAM sapaDAya nahi. ene samiti-gumimA rasa paDe ane bhAvanAo nira tara bhAvyA kare, cetanarAmane ajavALe ane yatidharmonI satata Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zAMtasudhArasa upAsanAmA udyakta rahe enI samatA joIne enI pAsethI khasavuM na game ane e koIne pitAnA ke pArakA gaNe nahi. upAdhyAyajIe eka vAta kahI che te narama pADavA mATe nathI paNa lAkSaNika paddhatie dhyAna kheMcavA kahI che. teozrI kahe che ke - tadeva hi tapaH kArya, duniM yatra no bhavet / yena yogA na hIyante, kSIyante nendriyANi ca // eTale te ja tapa karo ke jemAM durbAna na thAya, yogo narama na paDe ane Idrio kSaya na pAme. A sUcanA jJAnIne lakSya rAkhavA mATe karI che ATalI vAta dhyAnamAM rAkhI AtyaMtara tapa tarapha dhyAna savizeSa rAkhavuM ane tenA kAraNa (upaba haka-vadhAranAra) tarIke bAhya tapane Adara karI karmone nAza karavA daDha nizcaya karavo enA pariNAme magaLamALA vistare che. "vA vi naM maMvaMti ? - evA tapa karanArane devo paNa name che. tapa karanAra devane namAvavA tapa na kare, paNa tapanu e sahaja pariNAma che AtmAne ujajavaLa karanAra, tApane dUra karanAra, pApane zamAvanAra A bhAvanAne khUba bhAvavI ane bhAvIne tene amala kare. Iti navamI nirAbhAvanA, Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u, sakaLacaMdajInI karelI sajhAya apUrNa jaNAvAthI zrI jayasamamuninI karelI sajhAya ApI che. navamI nirjarAbhAvanAnI sajhAya duhA, prahArI dRDha dhyAna dharI, guNanidhi gajasukamALa; metAraja madanabhrama, sukezala sukamAla. ' Ima aneka munivara taryA, upazama saMvara bhAva kaThina karma savi nija, teNe nirjara prastAva, 2 DhALa navamI. (rAga gADI-mana bhamarA re-e dezI) navamI nirjara bhAvanA, citta ceto re, Adare vrata paccakhANa, catura citta ceta re; pApa Aloce guru kahe, ci0 dhari vinaya sujANa, ca0 1 vaiyAvacca bahuvidha kare. ci. durbaLa bALa gilAna; ca0 AcAraka vAcaka taNe, ci0 ziSya sAdharmika jANa, ca0 2 tapasI kula gaNa saMghanA, ci zivira pravartaka vRddha; ca0 caityabhakti bahu nirA, ci0 dazame A ga prasiddha ca0 3 ubhaya TaMka Avazyaka kare, ci0 suMdara karI sajhAya; ca0 posaha sAmAyika kare, ci0 nitya pratye niyama nabhAya, ca0 4 karmasUdana kanakAvaLI, ci. siMhanikIDita doya; ca0 zrI guNarayaNa saMvatsara, ci0 sAdhu-patima dazadAya, ca0 5 zata ArAdhanA sAco, ciyogavahana upadhAna; o zukala dhyAna sudhuM dhare, ci0 zrI AbilavardhamAna, ca0 6 cauda sahasa aNagAramA, ci0 dhana dhane aNagAra; ca0 svayaM mukha vIra prazaMsIo, ci0 kha dhaka meghakumAra ca0 7 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa dazamuM dharmabhAvanA upajAti dAnaM ca zIla ca tapazca bhAvo, dharmazcaturdhA jinavAndhavena / nirUpito yo jagatAM hitAya, sa mAnase me ramatAmajasram // ka // 1 // indravajrA satyakSamAmArdavazaucasaGgatyAgArjavabrahmavimuktiyuktaH / yaH saMyamaH kiM ca tapo'vagUDhazcAritradharmoM dazadhAyamuktaH // kha // 2 // yasya prabhAvAdiha puSpadantau, vizvopakArAya sadodayete / grISmoSmabhISmAmuditastaDitvAn , kAle samAzvAsayati kSitiM ca // ga // 3 // ullolakallolakalAvilAsai plAvayatyambunidhiH kSitiM yat / / na ghnanti yadvayAghramaruddavAdyAH, dharmasya sarvo'pyanubhAva epaH // gha // 4 // zArdUlavikrIDitam yasminnaiva pitA hitAya yatate bhrAtA ca mAtA mutaH, sainyaM dainyamupaiti cApacapala yatrAphala dovalam / tasmin kaSTadazAvipAkasamaye dharmastu saMvarmitaH, ' sajjaH sajjana epa sarvajagatastrANAya baddhodyamaH trailokyaM sacarAcaraM vijayate yasya prasAdAdidaM, yo'trAmutra hitAvahastanubhRtAM sarvArthasiddhipradaH / yenAnarthakadarthanA nijamahaH sAmarthyato vyathitA, tasmai kAruNikAya dharmavibhave bhaktipraNAmo'stu me // ca // 6 // maMdAkrAntA prAjya rAjya subhagadayitA nandanA nandanAnAM, ramya rUpaM sarasakavitAcAturI musvaratvam / nIrogatvaM guNaparicayaH sajjanatvaM suvuddhiM, kiM nu brUmaH phalapariNati dharmakalpadrumasya ? // cha // 7 // Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA 289 42 4 brahmacarya, jinavAdhava jina eTale tIrtha kara, bAdhava eTale badhu, tIrtha kararUpa badhuoe (samuccaye ekavacana) niSita batAvyo majhahna hameza, aharniza vara A sarva zabdo mATe juo "savarabhAvanA pUrva pazciya, dharmo rIrSaka nIce, ra36 vapUta sayukta rU pukha caMdra ratta sUrya utte udaya pAme che, upara Ave che meM unhALo, garamInI Rtu Maa garamI, satApa, vAma madhya trAsa pAmI gayela divAna vIjaLI sAthe garava karato megha samAdhApati AzvAsana Ape che, ThaDI kare che kSitti pRthvI gha4 3osTa uchALA mAratA, jethI aphaLAtA posTa mojA rA sAmartha viAka chaLa sAvRnidhi samudra, gei zrAvati pANImaya kare che, kabaLe che dayAma ziha ( hika prANIo) 17 pavananuM kAna vAvAjhoDu va AvAnaLa, jagalanI Aga rAjumAva sAmarthya, mahimA ' '4 1. rimaju je samaye zrenca dInabhAva, nagna thaI javu te vAva7 dhanuSya jevu capaLa TosTa bhujanuM baLa zabda ApattinI dazA saamita sArI rIte kavaca-bakhtara dhAraNa karele sArA taiyAra 46 rokya traNa loka savAra sthAvara ane jagama ane vaividha maEUR pratApa, prabhAva vaI vyartha banAvyA kALAva karuNAmaya svabhAvavALA pariNAma bhakti ane praNAma cha7 prArA prauDha, ekachatra, mahAna sumA gura, nasIbavALI, saubhAgyavAna cAturI caturAI surAttva mAro svara hovApaNu, sudara vastRtvazakti sajAnava saujanya vuiM zuM zuM ? na kahIe riti kaLaparipAka, kaLaprApti alpadruma-Icchita phaLa ApanAra kApavRkSa 9 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 gAMtasudhArasa 1. nI kara kha dhuee dAna, zIla ( brahmacaya ), tapa ane bhAvarUpa cAra prakAranA dharma jagatanA hitane mATe kahyo che te mArA manamAM tira tara ramaNu karA--sthAna pAmeA. ghu ra. (1) satya, (2) kSamA (krotyAga), (3) mArdava (mAnatyAga), (4) gauca (pavitratA- adattatyAga), (5) sa gatyAga (parigrahatyAga), (9) Arjava (mAyAtyAga--saralatA), (7) brahma (zIlavrata-brahmacarya'), (8) mukti (lAbhatyAga-sateSa), (9) sa yama (iMdriyA ne mana upara a kuza) ane (10) tapanI sAthe maLIne cAritradharma daza prakArane kahevAmA Avye che T 3. e(dharma)nA prabhAvathI A duniyAmA sUrya ane caMdra vizva upara upakAra karavA mATe darAja uddaya pAme che ane ati AkarA unhALAnA sa tApathI trAsa pAmI gayela pRthvIne ene samaya prApta thatA vIjaLIthI camakArA karatA megha AvIne AzvAsana Ape che-DI pADe zAta kare che gha 4. uchALA mAratA meAjAonI sAmarthya bharelI cheLAthI samudra AkhI pRthvIne pANIthI DukhAvI detA nathI ane vAgha siha vAvAjhoDA ane dAvAnaLa (manuSyeAnA) sa hAra karatA nathI e dharmanA mahimA che 35. jyAre mahAbhaya kara dazA potAnu phaLa ApavA taiyAra thAya-teve vakhata AvI paDe, jyAre pitA, bhAI, mAtA ke putra paNa nukasAna karavA taiyAra thaI jAya-sAmA thaI ese, jyAre Akhu lazkara paNa garIba-rAkaDu khanI jAya, tyAre dhanuSya dhAraNa karavAvALu bhujAnu khaLa paNa dagA de-niSphaLa thaI jAya, tevA AkarA seATInA vakhate e sArI rIte akhtara dhAraNa karela sajjana dharma AkhI duniyAnu rakSaNa karavA sanandvandva thaI jAya che - khanatA udyama karavA taiyAra rahe che. = 6. je (dharma)nA prasAdathI sthAvara ane jagama vastuethI yukta traNe leAka (svarga, ma ane pAtALa) vijayavata vate che, je prANIone A bhava, parabhavamA hita karanAra hAI sava mAryAnI middhine ApanAra thAya che ane je dhame peAtAnA prabhAvanI zaktithI aneka anarthonI pIDAone niSphaLa banAvela che, te mahAkaruNAmaya dharmavaibhavane mArA bhaktipUrvaka namaskAra hA che 7. dha kalpavRkSanI phaLazreNi viziSTa paripAka ( sAbhaLeA ) ekatra mahAna rAjya, ati saubhAgyazIla premALa patnI, dIkarAnA dIkarA (pautro), janapriya rUpa, sudara kAvya karavAnu cAturya, asAdhAraNa sudara svara (vaktRtva), nIrAgIpaNu, guNunI pichAna, sajjanatva sudara mati AvA AvA keTalA keTalA kahIe, kene keAne gaNAvIe ? Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka' (dhruvapadaM) pAlaya pAlaya re pAlaya mAM jinadharma ! maMgalakamalAkeliniketana, karuNAketana dhIra / zivamukhasAdhana bhavabhayavAdhana jagadAdhAra gaMbhIra // ___ pAlaya pAlaya re0 siJcati payasA jaladharapaTalI, bhUtalamamRtamayena / sUryAcandramasAvuDhayete, tava mahimAtigayena // pAlaya0 1 nirAlambamiyamasadAdhArA, tiSThati vasudhA yena / taM vizvasthitimUlastambha, taM seve vinayena // pAlaya0 2 dAnazIlazubhabhAvatapomukha-caritAthI kRtalokaH / zaraNasmaraNakRtAmiha bhavinAM, dUrIkRtabhayazokaH // pAlaya0 3 kSamAsatyasantopadayAdika-mubhagasakalaparivAraH / devAsuranarapUjitazAsana-kRtavahubhavaparihAraH // pAlaya0 4 vandhuravandhujanasya divAniza-masahAyasya sahAyaH / / bhrAmyati bhIme bhavagahane'GgI, tvAM vAndhavamapahAya // pAlaya0 5 dragati gahanaM jalati kRzAnuH, sthalati jaladhiracireNa / tava kRpayAkhilakAmitasiddhi-bahunA ki tu pareNa ? // pAlaya0 6 iha yacchasi mukhamuditadazAga, pretyendrAdipadAni / / kramato jJAnAdIni ca vitarasi, niHzreyasasukhadAni // pAlaya0 7 sarvatantranavanIta sanAtana, siddhisadanasopAna / jaya jaya vinayavatA pratilambhita-zAntasudhArasapAna // pAlaya0 8 rAga : A bhAvanAno laya bahu suMdara che. "mohana mujaro lejo rAja, tuma mevAmA rahIzuM', e tavanatA pama yAdage bhAna 'pAlaya pAlaya re' meM 5 mosatA ano 35 / 5 bahu majA Ave e laya che Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raTara zAMtasudhArasa (dhruvapada) aho tIrthakara mahArAje batAvela dharma ! tu aneka maMgalakSmInuM kIDAsthAna che tu karuNAlakSaNa(svarU5) che tu mahAdhIrajavAna-sthira svarUpI che, tuM mokSasukhanuM sAdhana karI ApanAra che, tu sasAranA aneka bhacenuM nivAraNa karanAra che, te jagatane AdhAra che, te mahAga bhIra-agAdha sAgara che. evA he janadharma ! mAro uddhAra kara ! mAro uddhAra kara ! mane bacAva ! mane bacAva! 1 he dharma ! tArA mahimAnA prabhAvathI AkAzamAM caDelA vAdaLA pRthvItaLane amRtamaya jAthI si cI de che ane sUrya-cadra Uge che. 2 (tArA mahimAthI) keIpaNa prakAranA AdhAra vagaranI A pRthvI TekA vagara TakI rahI. che-Avo vizcanI sthitino mULastha bha je dharma, tene vinaya(namaskAra)pUrvaka huM sevu chu. 3 je bhavya prANIo enuM zaraNa kare athavA smaraNa kare te bhavya prANIone dAna, zIla, zubhabhAva ane tapa e cAra mukha vaDe jeNe kRtArtha karyA che ane jeNe bhaya ane zokane dUra karI nAkhyA che (evo te dharma che) 4 e dharmano kSamA, satya, satopa, dayA vagere Akho parivAra nasIbadAra che te dharma ! tAru zAsana devatAo, asure ane manuSyothI pUjita che. e dharma aneka bhavapara - parAno nAza kare che. evA he dharma ! mAre uddhAra kara 5 (he dharma !) tu sagAsaba dhI-parivAra vagaranAno kharA bAMdhava che ane sahAya vagaranA AzarA vagaranAne rAtadivasa AzA che (nodhArAno AdhAra che) tArI sarakhA badhune tajI daIne prANI bhaya kara sa sAravanamA bhUlA paDI bhaTake che. he dharma ! tArI kRpAthI mahAbhaya kara jagalo hoya che te nagara thaI jAya che, agni hoya che te pANI thaI jAya che, moTo dariyo hoya tyAM eka sapATAmAM jamIna thaI jAya che ane (tArI kRpAthI) sarva manakAmanAnI siddhi thAya che, tethI bIjA ghaNuonuM mAre zuM kAma che ? he dharma ! tu eka ja mAruM rakSaNa ka-rakSaNa kara. 7 A bhavamA tu daze prakAranuM vRddhi pAmatu sukha Ape che, parabhavamAM I ja vagere mahAna pado Ape che ane anukrame mokSanA sukhane ApanA jJAnAdikane paNa Ape che. (he dhama !) sarva ta tronu navanIta-mAkhaNa ! zuddha sanAtana | muktima dire caDhavAnA dAdara ' vinayavAna puruSone prApta thatA zAta amRtanA pAna ! he dharma ! tAre jaya ho, jaya ho ! he dharma ! mAro uddhAra kara-mane pALa, pALa ! Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA noTa: - dhruvapada: bane paktimAM kula sAta sabodhana che mAtra mahotsava, mAMgalika mA lakSmI 4i sukha, vilAsa nitane ghara, khyAna tane lalaNa, svarUpa, ghIra sthibhAvI vAdhA nivAraNa ? kavara vAdaLA ghaTI ma DaLI mRta pRthvIma DaLa atizaya prabhAva 2 mArA AdhAra vagagnI nirAva TekA vagara ( ivi) vinaya namana, prati rU varitArthId kRtAthakRta kAranuM rakSaNa svara yAda, sa bhAravu te 4 sumamA sAme, nasIbadAra, bhAgyazALI zAsana A bodhana che mava cakrabhramaNa, phera parihara abhAva, nAza 1 vanyuM bhAI, sago, nehI zrAti rakhaDe che, bhaTake che ke prANI 6 niyate nagara thaI jAya che nati pANI thaI jAya che. pAnuM agni tathati sthaLa thaI jAya che, jamIna thaI jAya che. zrAvata Icchita, Icchala vastuonI, vahunA bIjA ghaNA (jarA AkSepathI kahevAnuM che tethI) paNa pArakAo vaDe (samuccayAthe ekavacana) 7 urita vadhatA jatA, vadhAre vadhAre maLatA suzA sukhanI daza ago che dhana, Arogya, IdriyonI avikaLatA vagere che parabhave, janmAta Hd AgaLa jatA, in due course vitarasi tu Ape che kuTuM sukha ApanAra 8 tatra vyavahArazAstra, goThavaNa navanIta mAkhaNa, sAra sanAtana traNa kALa sthAyI, avinAzI sana madira sona pagathiyu, dAdara pratimita prApta thata, prApta karela Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dharma bhAvanA : paricaya OM . A bhAvanAmAM ApaNe bahu sudara pradezamA praveza karIe chIe. A prANInAM sarva mRtyAne niyamita rAkhanAra, maryAdAmAM rAkhanAra ane sayamita rAkhanAra dharma che. e viSaya eTale vizALa che ke enA upara game teTalu lakhavAmA Ave te echu ja paDe. dharma' zabdanA aneka artha thAya che, te para vizeSa vivecana AgaLa thaze A jIvanamA cAra puruSArtha prANIe sAdhavAnA che ane te dharma, artha, kAma ane meAkSa che. dharma"mA sAmAnya vyavahAradRSTie kriyAkalApane samAveza thAya che ane paramArthadRSTie AtmasanmukhatAneA samAveza thAya che atha' eTale dhana, paisAnI prApti, 'kAma' eTale indriyanA bhAge pabhAganI sevanA ane meAkSa' eTale ajarAmara sthAnanI prApti emA meAkSa tA sAdhyabhAvanA AdarzamAM rAkhavAnu che ane a tathA kAma evI rIte sAdhavA ghaTe ke tenA dharma sAthe virodhana thAya A jarA muzkela che paNa jarUrI kavyasUcana che, enI cAvIe A bhAvanAmA prAptavya che. AneA vicAra bhAvanAne ate karavAnuM rAkhIe, ane lekhakazrIne! bhAvanAneA vicAra karatAM e sApekSa najara dhyAnamA rAkhIe sarvAM jIvA taraph khabhAva rAkhanAra zrI tIrthaMkaradeve dhama cAra prakAraneA khatAnyeA che. sajIvane sa sArapaTananI upAdhimAthI mukAvavAnI tIvra bhAvanA thAya tyAre ja prANI tI kara thavA ceAgya ka upArjana kare che. eTale enI jagatkha bhAvavRtti samajI zakAya tevI ane suvikhyAta che emaNe je cAra prakAranA dharma khatAvyA che te nIce pramANe che - (1) dAna : peAtAnI vastue, peAtAnu dhana khIjane Apavu, ApavAmA pUrNa premabhAva rAkhavA peAtAnI zakti joine Avu ane je vyaktine ke sa sthAne ApavAnu hAya tenI ceAgyatA joIne Apavu citta, vitta ane pAtra A traNe khAkhate dAnane age vicAravAnI hAya che dAnamA mUrchAnA tyAga rahelA che ane tyAgadharmanI zarUAta dAnathI thAya che. dezatyAga ane satyAganI prathama bhUmikA dAnathI zarU thAya che dAna ApanArane prema kevA che, enA hRdayamA kaI bhAvanA varte che ane tenA dhanAdi para mUrchAbhAva keTaleA eche! thayA che tenA pramANamA tene phaLa bese che dAnanI rakama svasa patti upara AdhAra rAkhe che karADAdhipati lAkhA ApI zake ane sAmAnya sthitine mANasa e AnA Ape ApatI vakhate tenA mAnasika pariNAma kevA varte che te para dAnanI viziSTatA akAya che dAna zabdanI sAthe dhanasa patti prathama yAda Ave che. chatA enA dAna karatA paNa abhayadAnanI ki mata vadhAre che keAI jIvane bacAvaveA, cheDAvavA, mRtyumAthI ugAravA e vadhAre mahattvanuM dAna che prANI dhana karatA paNa jIvane svabhAvika rIte ja vadhAre agatya Ape che. keTalAka kIti khAtara paisA Ape che tene kIrtidAna kahevAmA Ave che. enA khadalAmA kIti maLe che, paNa Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA 295 tyA pUrNavirAma thaI jAya che nisvArthabhAve, premapUrvaka, pitAnI pharaja samajI, vivekane AgaLa karI je dAna apAya tene mahimA vizeSa che dAnanA aneka prakArano vicAra aneka graMthomAM batAvyo che te sarva AdaraNIya che. emAM jeTale aMze pitAnI jAtane bhulAya, pharajanA khyAlathI gupta dAna devAya athavA prasiddhine moha ocho thAya teTale aMze lAbha vadhAre che. dAna ApavAnI bhAvanA to sarva prakAre ISTa che. (2) zIla (brahmacarya). dezathI athavA sarvathI. dezathI eTale svadArAsa teSa. sAmAnya kartavyaparAyaNa mANasa paNa parastrI tarapha rAgathI jue nahi parastrI eTale pArakAnI strI eTaluM ja nahi paNa temAM kumArikA, vidhavA, vezyA, guNikA Adi sarvane samAveza thAya che emA tiryaMca sAthenA viSayano paNa samAveza thAya che paraNelo mANasa anya strIne vicAra kare to te potAnI strIne anyAya ja Ape che. AkhA vyavahArane anurUpa svadArAsa teSa vRtti jarUra keLavavA yogya che. apariNIta ke vidhurane sarvathA brahmacarya rAkhavAnuM che. bradhrAcarya pALavA mATe keTalIka upayogI sUcanAo anubhavIoe karI che, tene ziyaLanI nava vADo kahevAmAM Ave che 1. strI, pazu ne napu sakavALI vastImAM vAsa na karavo. 2. strIsaba dhI kathA na karavI 3. strI je Asana para beThI hoya tyA be ghaDI sudhI besavuM nahi. 4. strIonA aMgepAga nIrakhI nIrakhIne jevAM nahi 5 jyA bAjunA oraDAmA vilAsa thato hoya tyAM sUvuM-rahevu nahi 6. pUrve bhagavela bhego ke karela kIDAo sa bhAravAM nahi 7, ativIryavardhaka (pauSTika) khorAka levo nahi 8 peTa bharIne-cApIne jamavuM nahi. 9 zarIranI zobhA-vibhUSA karavI nahi A sUcanAo brahmacarya-rakSA mATe che pitAnI strI sAthe viSayasevanamAM paNa banato sayama rAkhavo brahmacaryavrata upara ganI pragatino AdhAra che ane AtmavikAsamAM e ghaNo agatyano bhAga bhajave che e lakSyamAM rAkhavu strI eTale sa sAra e khyAlamAM rAkhavu. Atmika pragati IcchanAre braddhAcayana-ziyaLane ati mahatvanuM aMga gaNavAnuM che - strIoe A sarva hakIkta purUSane age ghaTatA pheraphAra sAthe samajI levAnI che strInuM bairya vizeSa baLavAna gaNAya che e dhAre te potAnI jAta upara puruSa karatA vadhAre kAbU rAkhI zake satI strIonAM nAme prabhAtamAM levAya che te temanA satItvane age, ekaniSThAyukta patisevAne aMge ane ziyaLavrata tathA sadAcArane age che, e dhyAnamAM rAkhavu. kalAvatI, mayaNAsuMdarI, sItA, A janAsuMdarI Adi satInA suvikhyAta cAritromAM ziyaLano ja mahimA bharyo che A dharmane bIjo pAyo che (3) tapa : dharmane trIjo prakAra tapa che navamI nirAbhAvanAmAM ApaNe enA bAhya tema ja Abhya tarabhede vicArI gayA chIe pratyekanA cha cha bheda samajyA ane tenA para vistArathI vicAraNA karI (juo prathama bhAgane pUrvaparicaya) atra pharI te para carcA Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zAMtasudhArya karavAnI AvazyakatA rahetI nathI. dAnathI dharmanI zarUAta thAya, dhana vastu paranI mA~ chUTatI jAya, pachI ziyaLathI zarIra para akuza AvatA jAya, dhIme dhIme mukhya pragati thatI naya. tapathI iSTa sarvAM prApta thAya che ane jema jema AtmasvarUpanu sAcu bhAna dhanu ya tema tema paravastu para rAga ghaTatA jAya che. enI zarUAta sAmAnya bAhya tyAgathI thAya chaeN, maryAdAdhI zarU thAya che ane evI rIte niyamitapaNuM AvatA dhIme dhIme zarIra para ane mana para kArlR vadhatA jAya che. chevaTe satyAga karatA zarIra paranI mAyA pazu TI jAya che. tapa pharmane tapAvanAra hAI dharmamArgamA bahu agatyanA bhAga bhajave che. aneka mahApuruSA rAjya chADI jaMgala seve iM ane zarIrane krame che te kAI manasvI ke nara gIpaNAnu pariNAma nathI, pazu spaSTa dRSTithI karelA avaleAnane paNiAme prApta thayela vizALa STi cheM tapaneA Azraya karavAthI e guNuneA khyAla Ave tema che tane mahimA savistara agAu varNavyA che tyAthI samajI levA, (4) bhAva: dharmanA ceAtheA prakAra bhAva che. AmA AMtaravRttiene-zubha adhyavasAyane samAveza thAya che dAnanI zaiANA, ziyaLanI maDhuttA, tapanI AkarSakatA bhAva para khULa AdhAra rAkhe che. bhAjanamA je sthAna mIThAnu-lavaNu (nImaka)nu che te sthAna dharmasAmrAjyamAM bhAvanuM che. mIThA vagara game teTalI meAthI ke pracura vALI cIne mIThAza ApatI nathI tema bhAva vagara sarva dharmavyavahAra upara uparanA kSaNika ane bAhya mhe che. nAnA khALakane a taranA umaLakAthI khelAvAya te ja tene AkarSaNa thAya che. bhAva hRdayanA prema tanI Urmi e ahu upayeAgI khAkhata che bhAvanI nirmaLatA upara kaba dhana ne karmakSayaneA tema ja pragati Adine AdhAra rahe che A dAna, zIla tapa bhAva para vistArathI ullekha karatA pustaka bharAya tema che. pratyekanA dRSTAtA paNa aneka che ahI mane e sarvane sacaya kagnAra eka sajjhAya cAda Ave che te lakhI A ati upayAgI AkarSaka viSaya cheADI daI e te svAdhyAya nIce pramANe che. re jIva 1 jina dharma kIjiye, dharmanA cAr prakAra; dvAna ziyaLa tapa bhAvanA, jagamA eTalu sAra. re jIva ! 1. varasa zvimane pANe AdIzrvara sukhakAra; zelaDI rasa vaheArAvIe, zrI zreyAMmakumAra, re jIva ! 2. ughADavA, cAraNIe kADhavAM nIra; tha pAhAra satI subhadrAe jama lahyo, ziyaLe suranara dhIra. 2 jIva ! 3. tapa karI kAyA ropavI, sarma virsa AhAra; vIra jiMda vakhANIe, dhana dhanneA aNagAra. re jIva ! 4. ativyabhAvanA bhAvatAM, dharatAM dharmanu dhyAna; bharata ArisAbhuvanamA, pAmyA kevaLajJAna, re va ! 5. dha vRkSa surataru sameA, jehanI zItaLa chAya; samayasuMdara kahe sevatA, manavAMti phaLa thAya. re jIva ! 6, Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA ra7 (mArA smaraNamAM che te pramANe A lakhela che ) emAnu pratyeka udAharaNa vicArI dAna, ziyALa, tapa ane bhAvane oLakhavAnI AvazyakatA che. e sarvanuM vivecana atre karavuM sthaLanI najare zakya nathI sarva keIe A cAre prakArane khUba samajavA-vicAravA yogya che ane mAtra vicArIne na aTakatA tene satvara amala kartavya che. AvI rIte cAra prakArane dharma zrI vItarAga deve jagatanA jIvonA hitane mATe batAvyo che e cAra prakAramAM viziSTatA e che ke e dhanavAna ke garIba, bALa ke vRddha, sazakta ke azakta, bhaNelA ke abhaNa sarva kaI AcarI zake che ane potAnI zakti, kuti ane vivekazakti anusAra phaLa prApta karI zake che e cAre prakAre mAM bAhya ane AtarabhAva che te samajavA yogya che AvA prakArano dharma mArA manamAM niratara rame. A dharmabhAvanA che "nira tara kahevAne hetu e che ke dharmabhAvanAne abhyAsa satata karavAnI AvazyakatA che emAM AMtaro kadI paNa paDe na joIe abhyAsa e rIte ja thAya che pAta jala yogasUtra (1-14)mAM kahyuM che ke dIrghakALa sudhI AtarA vagara ane satkArapUrvaka ene se hoya to abhyAsa pAko jAmI jAya che, bhUmi daDha thAya che ema satkArane age tapa, brahmacarya, vidyA ane zraddhA e cArenI upayuktatA batAvI cheAvI rIte niratara abhyAsa pADavAthI enI jamAvaTa pAkI thAya chehave AvI rIte bhUmikAne daDha karIne temAM zraddhA ane premapUrvaka dAna, ziyaLa, tapa ane bhAvane sthA5na karIne bhAvanAmAM AgaLa vadhIe ahI je dharmanA cAra prakAra batAvavAmAM AvyA che te ati suMdara che. have pachI je viziSTa dharmo joIzu tenu mULa AmAM hovAthI ati Avazyaka che enI khUbI e che ke e sarva bhUmikAmAM rahelA prANIne upakArI thaI zake che ApaNe dharmanA aneka daSTie vicAra karavAno che te pikI A eka dizA thaI - AnI sAthe ApaNe mArgAnusArInA guNo vicArI zakIe, dezavirati zrAvakanA guNo vicArI zakIe, ene mATe ApaNe yogazAstra (zrImAn hemacaMdrAcArya praNIta)no havAle ApIe e paNa ati upayogI dharmagraMtha che. temAM prathamanA cAra prakAza to pratyeka mumukSue khAsa vicAravA-AdaravA gya che. zrAvakanA guNane samajavA mATe dharmaratna graMtha paNa eTalo ja suMdara che ane enI kathAo paNa hRdaya gama che te mudrita hAI sulabha che A ati Avazyaka vibhAga parathI AgaLa cAlIe 4 2 lokottara dharmanA be prakAra che zratadharma ane cAritradharma dazavaikAlika sUtranI TIkAmA A0 zrI haribhadrasUrijI dharmanA AvA be prakAra pADIne kahe che ke kAdazAgI-mULa Agama e mRtadharma che svAdhyAya, vAcanA vagere tattvaci tavanA karavI e dharmanuM kAraNa hovAthI e 38 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zAMtasudhArA prathama lokottara dharma che ane bIjo prakAra cAghi che. kamAya mATe je AgarA karavuM te cAritradharma. e zamaNudharma che. zramaNa na hoya tene pa! bAjavA gya tema ja AcaravA rogya che enA para vivecana avarabhAvanA (ADamu prakara)nA pUrva pazcima karyuM che. atra tenA nAme batAvyA che te pharI vAra vicArI jaIe khUba manana karavA gya e dharmo che, ane enI viziSTatA e che ke khristI dharmanI daza AnnA che. dharmamAM je pramANe agatyanuM sthAna dharAve che te pramANe lokottara dharmamAM daza dhamaunuM ati agatyanuM sthAna che. saMkSepamAM te nIce pramANe che - (1) satya--sAcu bolavu e sAtamo atyadharma che. (2) kSamA-koMdhatyAga te prathama rAti-lanA dharma che (3) mArdava-abhimAna-tyAga e bIjo mAvadharma che (4) zauca-Adya, AtyaMta pavitratA, jIvaadatta svAmIadatta, gurudatta, tIrtha kara adattano tyAga e AThamo gocarma che (5) saMgatyAga-arva dhanAdika sacaya mogatyAga. e navama akicanatvadharma che (6) AjIva-mAyAga, da bhatyAga. e trIjo AraMvadharma che. (7) brahmazIlavaMta brahmacarya e daza brahmadharma che (8) vimukti-bhatyAga, sa tovakhANa e co muktidharma che (9) saMyama-paDajIvanikAsa kSaNavyApAra. e cho sayama dharma che. (10) tapa-AhA Abhya tara tapa e pAcame tapa-dharma che eno anukrama gavarabhAvanAmAM batAvyA che te ja che a kavitAno anuprAsa meLavavA enA sa khyA sthAnamAM pheraphAra karyo jaNAya che ene yAda rAkhavA navatatvanI ra9mI gAthA upayogI che khatI maddava ajjava, muttI tava saMjameM abodhabbaM / sacca somaM akiMcaNaM ca, vaMbhaM ca jaidhammo // ene daza AjJAmAM nIce pramANe rUpaka apAya . 1 game teTalA uzkeravAnA prasaMgamAM paNa tAre kSamA rAkhavI. ramAna koInA rahevAnA nathI, tAre paNa namratA rAkhavI 3 mAcA-kapaTa-dala cheDI tAre nira tara saraLatA rAkhavI vastu, dhana ke sabaMdha para mUracha na rAkhatA satoSa rAkhavo zarIra ane manane kasI, tenI pAse kasarata karAvavI ane tenA para aMkuza keLavo. 6 sarva jIvone abhaya ApavAno vyApAra karavo ane kAyA para akuza rAkhave 7 satya, priya, hita. mita ane tathya bolavuM athavA mauna rahevuM. 8 bahArathI ne aMdarathI pavitra rahI pArakI cIjane pArakI jANavI. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA 28 9 mArApaNAnI-svAmitvanI buddhine tyAga kare. 10. viSayavAsanAmA na paDatA yogazakti khIlavavI. A daze dharmone khUba vigatathI aneka prakAre samajavA, vicAravA yogya che. enA sAmAnya-vizeSa rUpamAM khUbI e che ke emA pAce vratono tathA kapAyana ane veganA savarano samAveza thaI jAya che ene sarvathA svIkAra thAya to ati ISTa chedezathI-azathI paNa amalarUpe svIkAra ISTa che e zramaNa eTale sAdhunA dharmo che ema dhArIne sAdhu na thayA hoya temaNe tene choDI devAnA nathI veza karatA paNa vadhAre agatya vartanarUpa cAritrane ApavAnI hoIne ene yathAzakti svIkAra sarva avasthAmAM khAsa kartavya che ane emA pragati sAdhyane mArge laI jaI ane te sAdhe pahoMcADanAra che e vAta lakSyamAM rAkhavI. rU dharmano eka prakAra dAna, zIla, tapa, bhAvarUpa prathama gAthAmAM je, bIjI gAthAmAM eno "cAritra' vibhAga che. have dharma eTale vastusvabhAva vanyu imo kaI paNa vastune svabhAva te tene dharma kahevAya che barapha ThaDI Ape te teno dharma che, pANI tRSAne chipAve te pANIne dharma che, vastune gati ApavAnuM kAma dharmAstikAya kare che te teno dharma che. AvI rIte pratyeka vastu pitAnA mULa svabhAvamAM vate te tene dharma che A daSTie vicAra karIe te AtmA pitAnA svabhAvamAM vate te teno dharma che ane svabhAvamAM na vartatA vibhAvamAM paDI jAya te teTale aMze tenI dharmayuti thAya che cetanane svabhAva zuM che ane vibhAva kyA che te para atra vivecana karavuM asthAne che. atra dharma kema thAya tenI vicAraNAmAM enA svabhAvane sthAna che te dhyAnamAM rAkhIe ' muddAnI vAta e che ke dareka cetana ke acetana padArtha pitAnA svabhAvamAM rahe te teno dharma che. svabhAva e ja dharma che, ane svabhAvaviruddha vartana thAya te dharmane nAza teTalA pramANamAM thAya che. A hakIkata ApaNe kudaratamAM joIe to tyAthI paNa tene aMge aneka daSTAte maLI Avaze dAkhalA tarIke sUryano svabhAva lokone prakAza ApavAno che cadrano svabhAva prakAza sAthe zAti ApavAnuM che. sUrya enA niyama mujaba dakSiNAyana, uttarAyaNanA krame nira tara Uge che ane prakAza ApavAnuM kArya kare che. tevI ja rIte cAdramAsanI gaNatarI pramANe cadra Uge che ane pitAnI snAthI jagatane zAti Ape che ane svabhAva vizva upara upakAra karavAno che ane e upakArakArya sUrya ane ca pitA potAnA svabhAva anusAra kare che varasAdanA aneka svabhAvamAne eka svabhAva jagatane zAMti ApavAne che sapta unDALAnA taDakAthI loko ane AkhI pRthvI baLa baLuM thaI rahI hoya che jyAre 110, 112 ke tethI vadhAre DIgrI garamI paDatI hoya ane zarIra para pAtaLu khAdInuM paheraNa paNa Akaru lAgatu hoya, tyAre kALakrame pRthvI gaganama DaLavyApI varasAda varasIne zAMti Ape Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaoo zAMtasudhAra che, garamI dUra kare che ane pRthvIne ThIkI banAve che. A pramANe karavuM te varasAdanA dharma che garama thayela padArthone athavA lokone samAdhAna ApavuM te tene svabhAva che ane te tenA svabhAva pramANe vatane tevI rIte pitAnI pharaja bajAve che " 4 4 dharmane prabhAva vadhAre vicAravA jevA che. dariyAnA uchALA, enA taraMgo, enA mojA o jyAre juna-julAI mAsamAM Ave che tyAre joyA hoya te moTI TIgAne e vIza-pacIga phITa UMce caDhAvI pachADe che. kAMDA upara enI garjanA sAbhaLI hoya ke uchALA joyA hoya te prANI vicAramAM paDI jAya che, chatA evA mahAna samudra pAtAnI maryAdA mUkato nathI ane AkhI pRthvI upara pANI pheravI sthaLane badale jaLa karI mUkane nathI e eno svabhAva che samudra pitAnI maryAdAmAM rahI kalolanA vilAsa kare che, paNa ene svabhAva mUkIne e jarA paNa AgaLa vadhato nathI e ene svabhAva che, e ene dharma che. e pitAne svabhAva choDI vibhAvamAM AvatA nathI siha prANIne mArato nathI, pavananuM vAvAjheDu prANIne uDADI mUkatuM nathI, dava prANIne bALI mUkato nathI tema ja bIjA aneka upadrava - dharatIkapa, pANInA (nadInAM) pUra vagere prANIne khalAsa karI mUkatA nathI e sarva dharmano mahimA che. A chellI hakIkatamAM prANInA AyuSyabaLane prAdhAnya ApavAmAM AvyuM hoya to dharmane prabhAva barAbara samajAya che. jyA sudhI AyuSya baLavAna hoya che tyA sudhI kudaratanA kApo kAI karI zakatA nathI. A vyaktigata dharmano prabhAva gaNAya emA ane sUrya--canI hakIkatamAM ghaNe taphAvata che. emA samuccaya karmane savAla Ubho thAya che te siha vagere mA UTho nathI ane vyAghano svabhAva mAravAnuM che tethI temAM "vastusvabhAva dharmane artha lAgu paDe tema nathI. 1 bIjI rIte joIe to sUrya-caMdra A pRthvI para ja Uge che ane varasAdano kama hatu anusAra thAya che te paNa vastu svabhAve bane che e uparAMta sUrya uge ke mAda vacce temAM enA svabhAva uparAMta kaI puNyaprakRtino udaya kApavo azakaya che evuM samudAyakarma keI nathI ke jenA prabhAvathI sUryacaMdra UgatA heya A khulAso vicAravA yogya che samudAyaka jevo koI cIja hoya to paNa karmaprakRtinI koI kalAmAM hu tene mUkI zakato nathI vastusvabhAva tarIke dharmanI vyAkhyA karatA A kudaratI banAvone khulA mane zakya lAge che je niyama sUrya-cadane lAgu paDe che te ja varasAdane lAgu paDe che vyavahAramAM ApaNe kahIe chIe ke dharmanA prabhAvathI sarva mArA vAnA thaze, varasAda-pANI sArA thaLe," evu pracalita vAkya bolAtu hoya te tene te tarIke samajavuM vastu svabhAva mane vadhAre badhabesato lAge che A muddA upara be -ko paricaya'mAM che ane be "aSTa'mAM che te vicAravA yogya che dharmano arya vastunvabhAva karIe te khulAse zakaya che, paNa AgaLanA lekamAM siha ne davanI vAta Avaze tyA te artha baMdha besato thato nathI A carcavA yogya viSaya che tethI vyavahAru vacana tarIke calAvI levA gya gaNAya te ' Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA 301 | sarva vAtanI matalaba e jaNAya che ke dharmanA prabhAvathI pratyeka vyaktine AnaMda-lahera varte che. jeNe pUrvabhavamA dharmArAdhana karyuM hoya tene e sarva prakAranI anukULatAo rahe che - ane kudarata paNa tene aneka prakAranI anukuLatAo karI Ape che. e rIte sarva dharmane mahimA che. 4 5 have dhamano bIjA daSTibinduthI vicAra karIe. dharmane eka artha puNyasukRtyane paripAka, sArA kArya karavAthI sArAM karma baMdhAya che ane tenuM phaLa maLe che. e arthamAM "dharma" zabda vaparAya che. ane bIjI rIte joIe to dharma karavAnI bhAvanA athavA saccAritrazIla vartana karavuM te paNa "dharma" tarIke oLakhAya che. jIvanamAM evA prasaMgo paNa Ave che ke jyAre cAre tarapha dizA sUjhatI nathI, ApattinAM vAdaLa varase che, paisA hoya te cAlyA jAya che, sagA-saba dhIomAthI muddAsaranA mANase UDI jAya che, cAre taraphathI AphatanA samAcAra Ave che ane prANI hatAza thaI UMce Abha, nIce dharatI tarapha jaI rahe che. eve vakhate enI apakIrti thAya che, khAvApIvAnAM sAsA paDe che, akala bahera mArI jAya che. A sarva mAThA divasanA lakSaNo che. AvA dukhanA dahADAmAM mAtA-pitA, bhAI ke dIkarA sahAya karavAne badale sAmA thaI bese che najIvA banAvo yAda karI heNAM mAre che. keTalI vAra bane teTaluM nukasAna karavA prayatna kare che - pate rAjA hoya to AkhuM lazkara dIna banI jAya che, utsAhahIna thaI jAya che ane pote game te baLavAna hoya ane bhujAnA baLa para jhajhUmato hoya te sarva niSphaLa banI jAya che. Ave vakhate mitra rahetA nathI, sagA yAda karatA nathI, putro parADamukha thaI bese che, che, jenA upara gaNatarI mUkI hoya tyAthI khAlI hAthe pAchA AvavAnuM bane che ane AkhI duniyA jANe ghora a dhakAramaya thaI gaI hoya evuM lAge che. - vipatti-samayanuM citra ghaNuM karuNAmaya dorI zakAya, paNa te jarUrI nathI. vAta e che ke evA kaSTasamayamAM sagAsa ba dhI, snehI ane khuda chokarA ke bhAIo tajI jAya che teve vakhate kharI madada dharma kare che je pUrvabhavamAM zubha karma karela hoya to te ADA AvIne madada kare che. A dharmane eka prakAra jANavo athavA bIjI rIte joIe to evA ati ApattinA vakhatamAM kSamA, saraLatA, nirdabhatA, satoSa, satya, brahmacarya Adi dharmo khare Teke Ape che ane je Azraya le tene ApaghAta karavo paDato nathI. ene e Apatti sAme laDavAnuM a tabaLa prApta thAya che ane vagara gabharAye e dharmakavacathI sanaskrabaddha thaIne zAtithI Apatti sahana kare che ane enA pUrabahAramAM prakAzI bairya dhAraNa karI zake che. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa anya dezamA ApaghAtanA banAvA ghaNA khane che tevA khanAve! A dezamAM bahu ochA khane che e enI dhamabhAvanAne AbhArI che. ApattinA vakhatamA kharA dilAseA ApanAra mitra hAya te te dharma ja che. prANI eve prasa ge hatAza na thaI jatA Apattione tarI jAya che ane Arika khaLamA vadhAre majabUta thAya che 302 sarva UghatA haiAya tyAre dharma (pUrva puNya) jAgRta rahe che ane prANInu rakSaNu kare che ApattimA e dhairya ApI prANIne vadhAre majabUta khanAve che. A zleAkamA banne prakAranA dharma kAma Ape che te khatAvyu che. pUrvakALamAM karela zubha karmo kaSTa samaye paDakhe AvIne UbhA rahe che ane kaSTamAMthI pAra utAre che, e' eka bhAva ane bIjo bhAva evA ApattinA samayamA dilAse dharmathI ja maLe che, AdhAraTakA dharmane ja thAya che ane te vakhate je saccAritra-vartana thAya te prANIne kharA bhAInI garaja sAre che. Ave vakhate madada kare te kharA sajjana, te sAcA mitra. darAja vAtA karanAra, sAthe amanacamana karanAra ane khissAmA ke khabhA para hAtha rAkhI sAthe nAra snehIo jyAre che|DI jAya che tyAre dharma paDakhe UbheA rahe che. A khInne a paNa eTale ja vicAravA ceAgya che. jyAre paisAnI, tamiyatanI, kuTu banI, vyApAranI anukULatA hoya tyAre te sa sagA ane snehI thavA Ave che Apatti, kasamaya sanI seATI kare che e vakhate khIjA sahAya kare ke na kare, paNa dharma te! jAgRta thaI cAkI karyA ja kare che. eka bleAkamA vAcelu yAda Ave che ke-vanamA, raNumA, zatrunA sa ghaTamA, pANImA, agnimA, meATA samudramA, parvata upara ApaNe sUI gayA hoIe, ALasamA hoie ke mUjhAyA hoIe tyAre e sa samaye pUrva puNya ApaNu rakSaNa kare che A pUrvapuNya te dharma' che. jyA jaI e tyA enA pratApathI lIlAlahera thaI jAya che, ane ApaNe gADImA besIe teA e e jInamA bese che, Ave! dhanA prabhAva che ahI sa mita'-sArA akhtaravALA dharmanI vAta karI che. dharmane khakhkhara zenu hoya ? e kaI lADhAnu khatara--kavaca pahere nahI, enA akhtaramAM dhairya, dhRti, abhaya, ahiMsA vagere sadguNA heAya che e maratAM zIkhela hAya, ene mAravAnI vAta hAya ja nahI, e sUya nahI, zAti-dhIraja rAkhe, e abhimAna na rAkhe, nagna thai jAya vagere bhUkhe maravAnu pasada kare, paNa anyAyathI ke AprAmaNikapaNAthI paise na ja le e prANInA ate vijaya kema na thAya ? kdAca dhIraja rAkhavI paDe, paNu ate dharmanA ja DakA jarUra vAge e dharma AkhA jagatanu rakSaNa karavA taiyAra rahe che ene jJAti, jAti, geAtra, kuLa ke cAmaDInA 2ga sAthe sakha dhanathI enA vizALa kSetramA AkhA jagatane samAveza thAya che, A muddA para A pustakamA maitrIbhAvanA(13mI)mAM vizeSa vicAraNA thaze. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA 303 mAtA-pitA, putra. bhAI vagere ahita mATe paNa koI vakhate prayatna kare che, ema A lokamAM kahyuM che tyA "svahitAya artha paNa zakya che. emAM paNa jyAre svArthavRtti AvI jAya che tyAre prANI sa ba dha bhUlI jAya che svArtha a dha che ane kaI vAra ahita mATenuksAna karavA mATe paNa ApattinA vakhatamAM kAma kare che, e paNa anubhavanI vAta che. bhAIo laDe tyAre goLAnAM pANI harAma thAya che. nyAyamadiramAM evA aneka jhagaDA Ave che. kahevAnI matalaba anDI e che ke cAre tarafa AphatanA vAdaLA aneka prakAre caDhI AvyA hoya teve vakhate dharma ja sahAya kare che. ja da dharmanA prabhAvathI zuM zuM maLe che te para labANapatraka AvatA lokamAM AvavAnu che. tyAM dhamano artha prarvapurNaya - pAchaLanA vakhatamAM karelI sArI kamANI samajAya che ane dharmane e vyavahAru dRSTie khyAla che. jyAre ApaNe ghera lIlAlahera hoya che, khAvApIvAnI vipuLatA hoya che, pisAnI kamANI sArI hoya che tyAre ApaNane AkhI duniyA sudara lAge che jyAre mAkhI bUDavA lAge che tyAre vAtAvaraNa UDa UDa lAge che e sarva vyaktigata daSTi che - jyAre puNyaprakRtino udaya hoya che ane pAsA savaLA paDatA hoya che tyAre AkhI duniyA ApaNI sAthe hase che. ApaNane pakSInA gAna, vanarAjInI zobhA, parvatanI lIlAza, nijharaNAnA vahana. samudranA taraga cadranI smA vagere sarvamAM Anada Ave che carAcara . jagata ApaNI sAthe hasatu hoya ane ApaNane sarva prakAre Anada ApavA taiyAra thaI rahyuM hoya ema ApaNane lAge che traNa lokamA jANe ApaNe vijaya prasaratA hoya ane prANI-padAthe sarva ApaNane AvakAra ApavA, AnaMda arpavA ughukta thaI rahyA hoya ane ApaNe enA sarva vilAsanRtyanA ke I e e ApaNane khyAla thAya che. A sarva puNyakarma-dharmane prabhAva che. (vyaktigata prANInA pupya tene AnaMda Ape che paNa emA acara-sthAvara pipaigalika jagatane sthAna nathI tethI uparano ja artha zakya lAge che ) dharma prANInuM hita karanAra che ane enA sarva ISTa padArthonI siddhi karI ApanAra che A prANIne je mAge te maLe ane enI uttarottara sagavaDa vadhAre ne vadhAre jaLavAtI jAya tenuM kAraNa enI puyaprakRti che eNe karelI dharmanI Asevana ene atyAre phaLa ApatI rahe che enuM A bhavamAM je kAMI hita thAya tenuM mULa kAraNa dharma che sAmAnya samajaNa vALA sukhI hoya che ane varSo sudhI abhyAsa karanAra ane lAbI najara pahAcADanAra jame- udhAranA pAsA sarakhA paNa karI zakatA nathI evu ghaNIvAra jovAmAM Ave che, te agAu utpanna karI rAkhela zubha sa cayanA khulAsAne ja mAgI rahela che. dharma sarva prakAranA hita mATe prayatna karanAra che teTaluM ja nahi paNa e sarva artha- icchita vastu ane siddhine ApanAra che ahI je vastunI icchA thAya te maLI Ave te Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zAMtasudhArasa kAI Akasmika nathI. ghaNA prANIne mAdaka khAvAnu mana thAya paNa lATa hAya teA ghI heAtu nathI ane khanne hAya tA geALa ke sAkaranA joga khAtA nathI. iSTa Rddhi-siddhi e dharmanA pratApe ja prApya che peAtAnI zakti upara ja gaNatarI karanAra aneka vakhate khATA paDatA ApaNe dararAja joie chIe evI ja rIte A bhavamA ane parabhavamA iSTa svane ApanAra paNa dharma ja che. vaibhava, vilAsa, AnaMda IcchanAra svarga icche che, tyAgI meAkSa icche che para parAe mekSa apAvanAra dharma ja che tyA puNyaprakRtineA nAza karavA paDe che, para tu te rastAnI prApti mATe anukULatA karI ApanAra tarIke ApaNe dharmane gaNI zakIe na icchavAjoga ApattinA-upAdhithI bharelA vikaTa ane aniSTa prasaMgAne A saMsAramA pAra nathI. pasA kheAi besavA, putra-srInA maraNu, zarIrane vyAdhi, keAI sAthe akhanAva, apakIti vagere ananA aneka prasageA vAravAra anI rahetA jevAmA Ave che, dharma AvA anarthanA prasa geAne dUra rAkhe che, evI pIDA AvavA deteA nathI ane a dhArI rAtre khacAva kare che putrI ke putravadhUnuM vaidhavya, mAnasika mUjhavaNA vagere anArthAne e aTakAvI de che. Aca koi pApakarmanA ceAgathI evI nA AvI paDe te tene sahana karavAnu dharma sAmarthya Ape che. AvI rIte sacarAcara jagatane dharma ujjavaLa khanAve che, A bhava, parabhavamA hita karIne asiddhi karI Ape che ane anarthanI karthanAne taddana nakAmI banAvI de che tevA mahAyAvALA-kAruNika dharmAMne ApaNA anekavAra praNAma he / dharma vaibhava ane mahAmAgalikamALA vistArI Anada pUre dharma AcaranAranI Avata, viveka ane vIrcIllAsa pramANe tenI pragati karI Ape che. e puNyaprAbhArane darzAvanAra dharmarAjane namaskAra che ! ene namaskAra che eTale enu mUlya samajI ene e svarUpe oLakhavAnu che ane enI jame pUcha khavAI na jAya e dhyAnamA rAkhI, emA pratidina vadhArA karavAnA nirNaya karavA ceAgya che. khAlI mastaka namAvavAthI vAstavika praNAma na thAya, mATe Adara-svIkAra-AcaraNayukta praNAma karavA. tethI ja sAdA praNAma na lakhatA upAdhyAyazrIe 'bhaktipraNAma' zabdanA upayAga karyo che bhakti'mA Atara prema, zraddhA ane umaLakAnA samAveza thaI jAya che chu 7. dharma eTale sAru cAritra - uttama vana. enAthI khAdhela zubha karma A duniyAmA aneka prakAranA lAbheA Ape che ane vyavahAru prANIne Anada Ape che e dharma pavRkSa che dharma kalpavRkSathI kevI kevI vastuo maLe che tenI gheADI vAnagIe khatAvIe dharmanA prabhAvathI nIcenI vastu maLe che, tethI temAnI kAIpaNa vastu maLe tyAre ene pUrva zubha karmanA udaya - pUrve Acarela dharmanuM phaLa samajavuM. samAna abhyAsa tema ja AvaDatavALAnI Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' dharma bhAvanA 305 sukhasagavaDAmAM A puNyaprAgabhAranA pheraphArathI taphAvata paDe che. bAkI, karela kriyAneA nAza thatA nathI ane na karela kAI AvI paDatu nathI dharmathI ekachatra rAjya maLe che, cakravartInI padavI prApta thAya che, sA.bhaumatva dharma - (puNya)nI prakhaLatAthI maLe che. dhathI rUpavatI, suzIla, premALa patnInA yAga thAya che e AjIvana patisevA kare che ane patiparAyaNA rahe che. patinI sagavaDa jALavavAmA ene jIvanasAkaya jaNAya ane potAnA kSetramA e gRhasAmrAjJI khanI rahe che. sukulIna nArI prApta thavI e puNyarAzinI vipulatA sUcave che. dharmathI dIkarAne ghera dIkarA thAya che ane dIkarAe paNa pitAnA nAmane sAka karanAra, pitAnI AkharUmA vadhAro karanAra ane sa prakAre yAgya temaja vinayI vyavahAru najare dIkarAne tyA dIkarA thavA e bhAgyanI nizAnI gaNAya che thAya che. lAbha che dharmathI anyane ruce-game tevu rUpa prApta thAya che sAru rUpa e khAsa mANasA a taranA guNu te paricaye jANe, paNa AkarSaka AkRti duniyAmAM ghaNIvAra bahu kA sAdhaka nIvaDe che sudara kAvya karavAnuM cAturyAM dharmathI prApta thAya che kavi banAvI zakAtA nathI, e janme ja che, sudara kavinI sarjakazakti naisargiCka jAya che. e 'naisirgaka' zabda ja pUrvanu sukRtya sUcave che mahAmahenate nipajAvela kAvya upara keAI najarasarakhI paNa nAkhatu nathI, jyAre cAlatAM cAlatA manAvela kAvyA lAkapriya thAya che ane varSo sudhI leAkarucine poSe che. e zakti kSayApazama vagara AvatI nathI ane e kSApazama te ja puNya, te ja dha susvara prApta thavA e paNa dharmAMnA prabhAva che. kaThamAdhurya, sabhAne rIjhavavAnI vyAkhyAnazakti, mATI pariSadbhA-meLAvaDAmA AkarSaka bhASaNa karavAnI zailI ane leAkaci jagADe tevA svara prApta thavA e susvara nAmakarmanA udayathI khane che tAla, surasahita madhura gAyanazakti paNa A ja vibhAgamA Ave che e 42 puNyaprakRti paikInI eka prakRti che. e dharmakalpavRkSanI phaLapariNati che. zarIre nIrAgI thavu e dharmanuM phaLa che sAtAvedanIya karmanA udaya hAya tA ja enI prApti thAya che pahelu sukha te jAte naryA.' A duniyAmA zarIravebhava, nIrAgI zarIra, sarakhA ageApAgA ane ghATavALuM zarIra maLavu emA nirmANu nAmaka nA mahimA paNa tajjataka puNyakakha dhana pUrve karyuM hatu, enA e vipAka che guNane paricaya . sadguNunI eALakhANu eTale ke udAratA, ga bhIratA, namratA, vatsalatA Adi joI tene samajavA ane tenAthI rAjI thavu A viSaya para caudamI prameAdabhAvanA AvavAnI che tethI atra vadhAre vivecana na karIe, paNa e sthiti dharmanA pratApe ja prApta thAya che te samajIe saujanya sajjanatA jene jenTalamena'kahe che tenA guNNAneA naisargika pravAha athavA 39 . Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zAMtasudhArasa sArA mANasa sAthe paricaya A maitrIbhAvanAno viSaya che. e para teramI bhAvanAmAM vive. cana thaze e puNyaphaLa pariNati che. sajajana thavu, sajajana-sa gati thavI e sarva dharmakalpakamanA phaLo che. subuddhi : sanmati, satyAsatya, hitAhita pArakhavAnI zakti, viveka. A sadabuddhi e - matijJAnano viSaya che ane khUba AhUlAda upajAve tevA pariNAme nipajAvI sAro rasto batAvanAra che ka satAm yata nAhya pravRttA prALam sa dehavALI vastuomA sa tapurunA ata karaNanI pravRttio pramANabhUta manAya che, paNa evu pramANutva lAvavA mATe A takaraNa zuddha joIe ane vicAraka sata hovo joIe e kyAre thAya che te anyatra vicAravAmAM AvyuM che. (juo mAro saujanya parano lekha) atra enI buddhinI prApti e dharma kalpavRkSanuM phaLa che e nirdiSTa karavAnuM che. A zlokamAM daza vastuo gaNAvI che te gaNI levI. AvI rIte dharmanA prabhAvathI aneka sagavaDe, sukhe, vaibhava, Ana do, vilAsa maLe che sArA kuLamAM janma thavo, sarva Idriya anukULa hovI, zarIrabhava sAro hovo, buddhizakti, grahaNazakti, tulanAzakti sArI hovI, magaja cAkhu hovu, kauTuMbika jananI anukULatA hAvI, bAvApIvAnA padArthonI vipuLatA hovI, sArA zaheramAM vAsa hovo, satsa gati hovI, carcA-vAta unata ja thatI hoya tevA prasaMgamAM rahevAnu thavu, Adeyavacana thavu, kIti thavI, yaza thavo vagere aneka anukULatAo dharmanA prabhAvathI maLe che A patrakamAM bIjI se kaDo bAbato umerI zakAya tema che te sarva samuccaye ane vyaktigata samajI levI atyAre ApaNane aneka anukULatA maLI che, para tu jarUrI vastuo ke anukULatAe maLI hoya tyAre tenI vAstavika ki mata bahu ochAne thAya che. e vAtane bAju para rAkhIe to paNa je dharmanA prabhAvathI maLyuM che tenAthI ghaNu karI zakAya tema che dharmane mahimA batAvatA Avu Avu aneka dharmathI maLe che te batAvavAno atra Azaya che e vastuomAM rAcI javuM ane tethI vadhAre thato AtmavikAsa aTakAva e ucita che ke nahi te atra prastuta nathI. je puNyAnubaMdhI puNya hoya to teno udaya bhogavatA vizeSa puyaba dha karAve che ane pApAnuba dhI puNya hoya to te bheLavatA pApa ba dhAvIne ghera pariNAma nipajAve che puya laIne AvelA cakravatIo sAtamI narake paNa gayA che te dhyAnamAM rAkhavu e sarva A bhAvanAne viSaya nathI A bhAvanA to eka ja vAta batAve che, ke juo! dharmathI vyavahAra mANaso pasaMda kare tevI paNa aneka sagavaDo maLe che. matalaba e sagavaDamAM rAcI javuM e kahevAne atra Azaya nathI, paNa dharmanI AdeyatA batAvavAno ja uddeza che. eka vAta yAda rAkhavI jarUranI che ane te e che ke dharma svarga paNa Ape che ane dharma para parAe mokSa paNa Ape che. varganA sukha anupama che ane dIrghakALanAM che, paNa ane puNayazazi pUro thatA tyAthI patana thAya che mokSanA sukha ana ta che ane niravadhi che. dharmakalpadramanA AvA AvA uttama phaLo che temAnA keTalA batAvI zakAya ? A daza prakAra uparAta dharma zu zu Ape che te aSTakanA sAtamAM lokathI vicArI levuM tyAM atima sAdhya batAvyuM che te khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma bhAvanA :: geyASTakaparicaya dhruvapada: dharmanI vyAkhyA karatAM zrI dazavaikAlika sUtranI TIkAmAM AcArya zrI haribhadrasUri mahArAja kahe che ke tutivatanAt dhAyalIti dharma eTale durgatimA paDatA prANIne dhArI rAkhe te dharma. teo dharmanI je vyAkhyA kare che te zubha anuSThAna ane sayamamA AvI jAya che ahiMsA,sa yama ane tapa e traNa zabdamA dharmanI kula khAkhatA AvI jAya che e utkRSTa ma gaLa che, jAte magaLamaya che ane prANIne ma`gaLamaya banAve che. prAte manuSyane deva banAvI paramAtmApada prApta karAvanAra paNa dharma che AvA dharma upara jenuM mana niratara rahe che tene devatAe paNu name che, devatAe name emA kAMi navAI nathI. kAraNa ke ahiMsA, sayama ane tapa emA ja dharmanuM sarva tattva samAyelu heAvAthI te sa iSTasiddhiprada che. - AvA dharmane zrI vItarAgadeve prakAzyA che, uthyA che ane gaNadharAe sUtrAmA gUMthyA che. emA paraspara virAdha nathI, emA AtmAnu sthAna apUrva che emA apekSAvAda sarvAM matamatAtAne a zasatyanu mahAsthAna apAve che. emAnA pramANuvAda satyAne ke drastha kare che, enA syAdvAda aneka dRSTiSi duone sthAna Ape che, enA kavAda, guNusthAnakramArAha, nigeAdanA siddhAnta ane vikAsavAdanA sUtreA apratiheta che dhamanI parIkSA suvarNanI peThe cAra prakAre karavAnI che sAnAne kaseATI para ghasavAmA Ave e prathama parIkSA (nighaNu), enA para kApa mUkavAmA Ave te khIjI parIkSA (iMDha), ene agnimA garama karavAmA Ave te trIjI parIkSA (tApa), ene hatheADIthI TIpavAmA Ave te ceAthI parIkSA (tADana), sAnAnI parIkSA A cAra rIte thAya che tema dharmanI parIkSAmA paNa cAra khAkhatA jovAnI hAya che (1) ene upadezaka vagara kevA che? enu vatana-cAritra kevu che? e prathama (2) enu jJAna kevu che? emA paraspara virodha che ke nahi? te dvitIya (3) e dharmamA AcAra kevA khatAnyeA che ? te tRtIya (4) ane tenA yAga samAdhimA kevA che? te caturthAM cAra prakAranI parIkSA para AcArya zrI haribhadrasUrinA aSTakanI prathama zlAkanI TIkAmA khUba vistArathI varNana che te vicAravA cAgya che A sa kha dhI pracalita kAvya yAda karavA jevu che yathA caturbhiH kanakaM parikSyate, nigharSa NacchedanatApatADanai. / tathA ca gharmo vizadopadezakai zrutena zIlena samAdhibhAvataH // Ane Azaya upara spaSTa kahevAI gayA che. enA upadezakeA bhavabhIru che, enA praNetAe tyAgI che, ene itihAsa jhaLakateA che ane emA meATA vibhAganA bhedA tana sAmAnya ane buddhigamya hAvA chatA kALakhaLe ugra rUpa dharI rahyA che, paNa enA mULa muddAmA taphAvata jarA paNa nathI sAdhanadharmanA taphAvatane vacagALAnA vakhatamA aTita mahattva Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zatasudhArasa apAyu che e durbhAgyano viSaya che, vaNa enA mULa muddAo te AkhA etihAsika kALamAM avicchinna pravAharUpe vagara takarAre eka rUpe ja cAlu rahyA che. AvA dharmane - AtmasvarUpa prakAzanA dharmane - sarva dharmone samajanAra dharmane udezIne upAdhyAyazrI kahe che ke "he dharma ! mAruM rakSaNa kara, rakSaNa kara mAro uddhAra kara, uddhAra kara. mane A saMsAranA cakAvAmAMthI khaseDI mokSama diramAM laI jA ane hamezane mATe mane Anada thAya tema kara. e dharma kevo che? tene mATe A dhruvapadamAM sAta vizeSaNo vAparyA che te pratyeka bahu suMdara che. AgaLa paNa bIjA sabodhana AvavAnA chekula bAra vizeSaNo ne sAdhana che ApaNe A mahAna dharmane uddezIne kahelAM sa dhanarUpa vize paNa vicArI jaIe - (1) " mArjinitinI dareka sa dhana dharmane udezIne che. he magaLakamaLAkeliniketana ! e prathama sa bedhana che. maMgaLa eTale Ana damahotsava, ISTaprAptinA hetuo. A magaLa zabdanI vyAkhyA para zrIdazavaikAlikasUtranI TIkAmAM tathA zrI vizeSAvazyaka bhASyamAM ane AcAryazrI haribhadrasUrie karelI vRttimAM enA nAma, sthApanA, dravya, bhAva e pramANe cAra vibhAga pADI khUba vivecana karyuM che. ApaNe sthaLasa kecane kAraNe e vivecanamAM na UtarI zakIe dharma sadA mAlika che, Icchita vastune ApavAno hetu che ane tAraNahAra che. dharma ma gaLarUpa e kamaLA-lakSmIne krIDA karavAnu madira che matalaba dharma ma gaLalakamInu kIDAsthAna che. dharma sadA mAgalika hAI e jyA hoya tyA ma gaLalakSmI krIDA kare che, tyA lIlAhera thAya che ane sadA Anada vate che evA e ma gaLakamalAnA kIDAmadira dharma ! tu mAre uddhAra kara A yojanA sarva sa bodhanemA karavI (4) va tana dharmano vAvaTe karuNAno che sarva jIva para dayAbhAva, abhayabhAvanA e dharma che dharmanA madira upara karuNAno sapheda jhaDo niraMtara UDe che enA maMdiramAM je Ave te nirbhaya thaI jAya che tIrtha karanA cAra mATe upanAmomA eka "mahAmAhaNa" upanAma che enA dharmacakramAM karuNAno ullekha vyakta thAya che he karuNAketana dharma ! mane pALa, mane pALa () dhIra" avicalita, majabUta samudrane dhIra'nuM upanAma apAya che viziSTa nAyaka dhIra ane vIra hoya che paropakAraparAyaNa ekacittavALAne dhIra' kahevAmA Ave che. dharmamAM viziSTa viveka ane vicakSaNatA hoya che e sarva dhIra' zabdathI anudarzita che. he vIra dharma ! mAruM rakSaNa kara, rakSaNa kara (a) "zivakuvAdhana' mekSarUpa mahAAnada ApavAmAM pravINa dharma barAbara sAdhyo hoya te te para parAe mokSa ApavAnuM sAdhana bane che. A daSTie dharma para agAu vivecana thaI gayu che Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA (46) "mavamavadha' sa sAramA ahI thI tahI kuTAvu, eka khADAmAMthI bIjAmAM paDavuM ane ema uttarottara calAvavu janmamaraNanI ja jALamAM paDavuM, ghara mADavA ane upADavAM, saga-viyoganA du kha khamavA, ghaDapaNanI Apattio sahavI-A sarva bhayone aTakAvanAra dharma che. e cakrabhramaNano cheDo ANanAra che ane bhayathI mukAvanAra che. AvA bhayane aTakAvanAra dharmanI vinaya (graMthakartA) prArthanA kare che. (2) " kadhAra' he jagatanA AdhAra ! traNa bhuvananA je prANIo tAro Azaro le tene Teke ApanAra! Azraye AvanArane dharma kadI lAta mArato nathI ke nirAza karato nathI e zaraNAgata vatsala che, mAta-pitAnI peThe premathI Azraya ApanAra che ane jyAre sarva dizAo zUnya dekhAya tyAre dharma kALI rAtano hokAre che. he jagatanA AdhAra dharma | mane Azare Apa, mane tArI hUphamAM le ane mane bacAva ! (4) " mIra' samudra je vizALa. sarvana rakSaka, pAlaka, piparka ane sarvagrAhI dharma che. evA he dharma ! tu mane tAra. A sAte vizeSaNomA vilakSaNa camatkAra chepratyekamAM eka eka viziSTatA to khAsa vicAravA yogya che dharmanuM magaLa svarUpa rajU kare che, paNa enuM karuNusvarUpa carce che, ja avicaLa svarUpa batAve che, gha enu sAdhya (lakSya) batAve che, zuM enuM nakArAtmaka svarUpa batAve che ja ene AdhArarUpa prakAra darzAve che ane che enI vizALatA sUcave che A mahAna vizALa dharma che. e prANIne sarvathA jAgRta rahI sahAya kare che ane enAthI sadA magaLikamALA vistare che je dharma Avo hoya, je dharmanA praNetA rAgadveSathI mukta hoya, jene IhalekanI prazaMsA ISTa na hoya, je dharmanA svarUpalekhanamAM paraspara virodha na hoya e dharmane Azraya kare, e dharmane tAraNahAra samajavo ane ene jIvana apavu. emAM amuka vezano Agraha na hoya, amuka kriyAne Agraha na hoya, amuka paddhatino parANe svIkAra na hoya, paNa kevaLa jJAnacakSu ughADA rAkhavAno Agraha hoya, viveka-cAturya darzAvavA vijJapti hoya, parIkSA karavAnI Ama traNa hoya uparanA sAte guNo je dharma dharAvato hoya tenI pAse zira jhukAvavuM, ene zaraNe javuM ane enI dvArA sALe pahocavu he dharma ! tu mAre uddhAra karI ane A bhava-ja jALamAthI mane choDAva ! A Akhu ghuva- pada pratyeka gAthAnI pachavADe jarUra balavu. rAga jANIto ane masta che vivecana vizeSa karavAnI AvazyakatA have nahi rahe uddeza atyAra sudhImAM banatI rIte spaSTa thaI gayo che 1. varasAdanuM ma DaLa pRthvI upara amRta jevu jaLasicana karI pRthvIne navapallavita kare che sUrya, caMdra udaya pAmI potAno dharma bajAve che A dharmano prabhAva che. vastusvabhAva e dharma che varasAdano dharma varasavAno che. sUrya-caMdrane dharma UgavAne ane garamI ApavAne tathA zAti ApavAno cheA bAbata para vivecana ja zlokamAM thaI gayuM cheA Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zAMtasudhArasa grathanA TIkAkAra svargastha 50 - bhIravijayajI kahe che ke zlokamAM upadeza che ane ahIM stuti che tethI punaruktidoSa thato nathI. virAgyamAM punaruktidAya lAgato nathI e zrI umAsvAti vAcakane prazamaratimAM abhiprAya che (juo sadarahu graMthano loka 13-14mo), jethI punarukti jevuM lAge te mArI mAnyatAnusAra temAM vAdho hoI zake nahi. artha spaSTa che, vivecana anAvazyaka che 2. A pRthvI keInA paNa TekA vagara addhara rahelI che, evI je vizva sthiti che te tene svabhAva che A vastusvabhAvamAM aneka kAraNo che tenI atra carcA asthAne che. je sthiti che te samajavI ane tene te svabhAva svIkAra emAM Ana da che. AvA dharmane vinayapUrvaka-AdarapUrvaka sevA eTale samaja vastu svarUpa samajavAnI AvazyakatA atra khAsa batAvI che enA sAdhane upasthita karI abhyAsa karavo ane vastusvabhAvane oLakho e ati AlAdano viSaya che A rIte vastu svarUpa samajavAnI bhalAmaNa karI eka prakAranA arthano upaga batAvyo have dharmane bIjA AkAramAM batAve che. 3. durgatimAM paDatA prANIne dhAraNa karI rAkhe-Teke Ape te dharma. A "dharma' zabdano vyutpattithI thato artha che. AvA dharmanu je prANIo zaraNa kare eTale tene Azraye jAya ane je enuM smaraNa kare eTale enuM anuzIlana kare tene A bhavamAM zuM thAya te AgaLa kahe che. zaraNu hamezA rAjAnuM athavA meTA sthAnavALAnuM thAya che. smaraNu sadA priya vastunuM thAya cheahIM bhAva e jaNAya che ke je prANI dharmanuM sAmrAjya pitA para svIkAre che ane vAra vAra ene priya vastu tarIke yAda kare che, tene je prApta thAya te have kaheze e dharmanA cAra mukha che dAna zIla, tapa ane bhAva. e cAre vibhAga para prathama zloka (paricaya, )mAM vivecana thaI gayu cheA cAre mukhathI athavA cAra paikInA eka athavA vadhAre mukhathI je dharma prANIne kRtArtha kare che te zuM kare che te have kahevAnuM che. prANI dAnaparAyaNa athavA to tyAgazIla hoya, ziyaLa-brahmacarya pALanAra hoya, tapa karanAra hoya ane bhAvanAzIla hoya, athavA e pikI bane teTalA dharmanA prakAranuM zaraNa athavA smaraNa karato heya-matalaba ke, dAnI, brahmacArI, tapasvI ane bhAvitAtmA hoya tene aneka lAbha parabhavamAM maLe che ane ene thatA lAbhanI para parA pAra nathI e uparAta A bhavamAM prANInA bhaya ane zokane dharma dara karI nAkhe che bhayavAna prANIne hAlatA-cAlatA bhaya, ci tA rahe che, ethI ene AtmavizvAsa kadI Avato nathI ane bhayavALA mANase asthira mane sa tAtA phare che AjIvikAbhaya, cArabhaya, kIrtinAza bhaya vagere pAra vagaranA bhaye prANIne nirmAlya--hInasattva banAve che ane e akicikara thaI ane kAI karyA vagara cAlyA jAya che pragati karanAre nirbhaya vRtti khAsa keLavavI paDe che ane dharma e vRttine jarUra utpanna kare che zeka te prANIne kAI sUjhavA ja deto nathI. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA 311 A vakhata mana para viSAda, ci tA ane paritApa thAya, pariNAme nisAsA mukAya ane raDavuM Ave. A ati vicitra jIvanakrama kadI pasa da na Ave temAM navAI nathI. dharmamAM evI zakti che ke enuM zaraNa, kamaraNa kare tene A bhavamAM zoka ane bhayathI mukta kare che. prema ane zraddhAthI dharma karanArane tame joze to ene AtmavizvAsa ghaNe bhAre haze ane e kadI gabharAze ke DarI jaze nahi ane zekathI vihvaLa paNa thaze nahi. bhavi eTale bhavya prANI, yogya sAmagrI maLI jAya to mokSamAM javAnI yogyatAvALo jIva je bhavya prANIo upara pramANe vartana kare che tenA zoka, bhaya A bhavamAM cAlyA jAya che ane te dUra karanAra dharma che sarva bhavya prANIo mokSe javAnA ja che evuM nathI, sAmagrI maLe to yogyatA tenAmAM che eTalI ja vAta che eTale bhavyatvano nirNaya hoya to paNa kaI paNa prakArane dharma AdarI pragati sAdhavAnI to jarUra rahe ja che dharmanu zaraNa, maraNa karavAthI kRtArthatA thAya che e vAta atra karI Avo dharma che ema jaNAvI tene sa badhI kahe che ke he dharma ! mAre uddhAra kara, mAre rasto sApha kara 4. dharmanA daza prakAra ApaNe bIjI (g) gAthAmAM savistara joI gayA. emAnAM cAranAM nAma ahI Ape che, kSamA, satya, satoSa, dayA vagere. e dharmane ati agatyano parivAra che. e cAra nAme pikI dayA e sayamanA peTAmAM Ave che A daze yatidharmone ghaNo vizALa parivAra che enuM ati suMdara vivecana zrI siddharSigaNie upamitibhavaprapa cAkathAnA cothA prastAvamAM vistArathI karyuM che viveka-parvata upara cAritradharmarAja apramattazikhara para vivekasihAsana para bese che tyAre ene parivAra joI harSAzru Ave che. Avo zAMta, dAMta, sthira ane zasitavRtta (prazasA karavAgya AcaraNavALA) parivAra joI ne manamAM ema jarUra thaI Ave che ke A parivAra ApaNane prApta thaI jAya to kAma thaI jAya. emAM vadhAre majAnI vAta e che ke e daza prakAranA yatidharmonA sagAvahAlA baha che ane sarve haLImaLIne rahenAra che cittavRttinA nAkA para Avela pramattatA-nadInA pulinamAM (kinArA para) moharAjAno mATe maDapa bAdhele che, tene A AkhA parivAra sAthe cAlu zatrutA cheA banne parivAra samajavA cogya che, paNa emAM dharmarAja-cAritrarAjane parUi vAra jotA citta TharI jAya tema cheAvA suMdara parivAravALe dharma aneka bhavone nAza kare che, parihAra kare che, abhAva kare che AvA dharmanu pAlana-rakSaNa karavA atra vijJapti che dhruvapadamAM sAta sa dhana dharmanA kahyA temA atra ekane vadhAre karavAmAM Avyo che te nIce pramANe (4) vApuranarapUnitIna A dharmane hukama devo - bAra devalokanA devo tathA bIjA raiveyaka, lokAtika, anuttaranA deva mAne che bhuvanapati, vya tara, vANavya tara vagere asuro Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zAMtasudhAma enA zAsanane svIkAre che, manuSyo ene pUje che. A saMbadhana pUratyabhAva batAve che. AvA dharmane sabodhI kahe che ke che dhama ! mAro uddhAra kara. 5. dharma baMdhahIna badhu che. eTale jene sagAsabadhI parivAra na hoya tene e badhubhAI tarIke paDakhe Ubho rahI ApattinA vakhatamA Teke Ape che. utsavamA, vyasana(du kha)mAM, dukALamA, yuddhamAM rAjyahAramAM ane smazAnamAM je paDakhe Ubho rahe te badhu kahevAya utsave vyasane caiva, durbhikSa shtruvigrhe| . rAjyadvAre smazAne ca, yastiSThati na bAMdhara. // A jANIne nItina glaeNka paNa e ja vAta jaNAve che. jene koIne Azaro na hoya tene e Azaro, Teke, sahAya Ape che. dharmanA pratApathI aNadhArI jagyAethI ane khare aNIne vakhate sahAya maLI Ave che. tyAre sarva dizA zUnya jaNAya tyAre bhaya kara vAdaLanI aMdaranA bhAgamAM eka rUpI pAtaLI AzAnA kirAvALI rezanI dekhAya che te dharma che enA AzvAsanathI prANI Take che, jIve che, ane jIvate nara aneka bhaddo (kalyANe) prApta kare che. AvI rIte e asahAyanI sahAya karanAra che je eno tyAga kare che te A ati jaTila bhavATavImA rakhaDI paDe che ane mArga na maLavAthI bhUla paDI cAre tarapha gADAnI mAphaka ATA mAryA kare che. pachI e tiryaMcAmAM jaya, janAvara bane, eke diyamAM cAlyA jAya ane ema uparanIce ATA mAryA ja kare che. atyAranA jIvanamAM dharmane tajanAranu avyavasthita, sAdhyavihIna jIvana vicAravAmAM Ave to ene patto kyA lAgaze e jANatA kamakamATI Ave tema che jyA dharmanuM hAsya karavAmAM rasa paDate hoya, dharmAnuSThAne nabaLA magajanA aviSkAro manAtA hoya. AtmavicAraNAne ALasa mAnavAmAM AvatI hoya ane tyAgane nirbaLatA gaNavAmAM AvatI hoya tyA daSTibindu ja pharI jAya che. A koTinI vyaktione uddezIne A vicAra che je sa sAramAM rajhaLI paDavAmAM jarA paNa sakAca ke bhaviSyacitA hoya to dharmanuM zaraNa ati Avazyaka che 6. vyaktigata sukRtyanA pariNAmo juo ene bhaya kara jagala nagara banI jAya che jyAM sUryaprakAza paDato na hoya tyA eno jhaLahaLATa thaI jAya che, ane agni jaLa banI jAya che jaLa hoya tyAM sthaLa thaI jAya che. ghaNI vAta zI karavI ? sarva Icchita siddhio dharmanA pratApathI maLe che AvA dharmane vijJapti kare che ke he dharma ! mAre uddhAra kara. A zlokamA kahelI bAbatamAM koIne atizayokti lAgaze emAM vadhAre vicAraNAne avakAza jarUra che Ala kArika bhASAne enA hetupUrvaka samajAvavI ghaTe para tu puNyavAna Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA 313 prANIne barAbara abhyAsa karyA vagara A vAta samajAze nahi. dhamI nAnA gAmaDAmAM jAya te tyAM paNa aneka sthaLethI ene ISTa padArtha maLI Ave che ane kapelI agavaDo paNa vagara prayAe dUra thaI jAya che. A muddAne vadhAre AgaLa vadhAravAmAM Ave to AkhI kudarata dhamI mANasane anukULa thatI dekhAze. jyAM rAma tyA ayodhyA" e kivadantImA rAma jyAM jAya tyAM ayodhyA tenI pachavADe jatI nathI paNa ayodhyAnA bhAvo e tyAM jAya tyA hAjarAhajUra thaI jAya che. A hakIkatamAM satyAza lAge te sarva hakIkata manamAM turata bese tema che. dharmanA pratApe ene daMDakAraNayamA adhyA thaI hatI ane A lekha paNa e ja bhUmi(nAzika jela)mAM lakhatA dharmano prabhAva aneka rIte anubhavAya che eka majAnuM vacana pracalita che ke, " re nidhAnA, cokane ravi | mahInA ja patti, varanA ' pagale pagale nidhAne bharelA che ane yojane cIjane rasakupikAo che, bhAgyahIna jano ene na joI zake, bAkI vasu dharA (pRthvI) te bahu ratnone dharanArI che" bhAgyazALI chULamAthI paNa lAkho meLave che ane hAtha paNa halAvyA vinA bhaDAra bharI de che. ApaNuM anubhavamAM AvA aneka dAkhalAo AvyA che. dharmanA prabhAvathI Anada thaI rahe che, duHkha dUra jAya che ane upAdhio TaLe che dharmane oLakhavo jarUrI che, samajIne karavo Avazyaka che ane enI sevA ISTaphaLadAyI che dharmamAM viveka, samajaNa, dezakALajJatA ane ataranA bhAvo che emA bAhya upAdhine sthAna nathI, dhAdhala- dhamAlane sthAna nathI, mananA manAmaNAne sthAna nathI, goTALAne sthAna nathI, tyAM nagada dharmane ja sthAna che Avo dhama Atmadharma che. evo dhama ja galamA magala vartAve temAM zI navAI ? Aje mane eka bhAI prache che ke dharma to dharma ApI zake, enAthI pisA, vaibhava, sukha jevA sthaLa lAbha maLe e vAta badha besatI nathI " para tu dharmano zo artha karavAmAM Ave che te para teno AdhAra che. mAtra tyAga e ja dharma nathI. dharma to aneka prakAre thAya che, aneka AkAre thAya che ane aneka dRSTie thAya che bAhya sukhamAM paryavasAna mAnanArane tevAM phaLa maLe ane AtmapragatinA Icchukane te maLe dRSTinI vizALatA, sAdhyanI cokhavaTa ane puruSArthanI jAgRti para enA phaLabhedano AdhAra rahe che. vyaktigata najare A A zlokamAM kahela sarva hakIkata banAvI zakya che duniyAmAM banatA banAvo ughADI Ape nihALe te barAbara joI zake moTA bhaya kara vanamA rAmane ayodhyA dekhAtI hatI, sItAne agni jaLa samAna thayo hatozrIpALane samudra gharanI je banyA hatA ane je banAvathI enI sarva Rddhi ane patnIo nAza pAmavI joIe tene badale dharmanA prabhAvathI ene mahAna Rddhi ane vadhAre patnIo sApaDI hatI dharmanA pratApathI iSTasiddhi maLe che tenA dAkhalA 40 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zAMtasudhAma te pAra vagaranA che dhana, zAlibhadra, sudarzana ane kaI paNa tIrtha karatu caritra A bAbatamAM pUrato anubhava Ape che dharmanA prabhAvanI AthI te vadhAre zI vAta karavI? 7. he va ! tu A bhavamAM uttarottara vRddhi pAmatA daza prakAranA sukho Ape che. dhana maLavu teno AdhAra pUrve karela dharma para che, zarIranu Arogya jaLavAvu tene AdhAra dharma para che, sarva Idriyo sarakhI maLavI te paNa dharma para AdhAra rAkhe che ghare satati thavI te paNa dharma para AdhAra rAkhe che evI rIte upara cha kalAkamAM batAvelA daze prakAranA vaibhava dharmanA pratApathI maLe che. keI emAM potAnI bahAdurI samajatA hoya to te mAtra eTalI ja gaNAya, ke eNe pote karelA sukRtyanA pratApathI A sarve anukuLatAo tene maLI che. ahIM dharma eTale dAna, zIla, tapa ne bhAvarUpa sukRtye samajavA sAthe yAda rahevuM joIe ke e dazavidha sukhamA lolupatA thaI jAya to pragati aTakI paDe che sagavaDone lAbha savizeSa dharma karavAmA levo ghaTe dharma parabhavamAM iTAdi padavI Ape che. dharmanA prabhAvathI prANI deva, deveka, vidyAdhara, cakavartI vagere pada pAme che prANI mATe zreSThI ke sattAdhIza thAya e paNa pUrvabhavanA dharmane sukRtyano prabhAva che emAM je pApAnuba dhI puya hoya to eno lAbha bhagavAI jAya eTale pachI bhaya kara patana thAya cheA sarva sthaLa sukhonI vAta thaI vaLI dharma anukrame jJAna vagere Atmika lAbha prApta karI ApI avyAbAdha mokSasukha paNa Ape che. dharmanA prabhAvathI jJAnAvaraNIya karmane nAza thAya che ane e rIte uttarottara ghAtI karmono kSaya karatAM Akhare kevalyajJAna pAmI, aghAtI karmone paNa khapAvI, prANI ana takALane mATe mokSasukha pAme che te dharma ! tuM A prakAre sthaLa ane Atmika sukha ApanAra che evA he dharma ! tu mAre uddhAra kara, mane mArga-sanmukha rAkha ane mAre A bhavabhramaNane phere hamezAne mATe maTI jAya ema kara 8. upasa hAra dharmanA sAta vizeSaNo-sa bodhane dhruvapadamAM ApyA eka cothI gAthAmAM ApyuM. have e AkhA viSayane upahAra karatA cAra vadhAre sa bodhano Ape che (ahI sa AdhananI saMkhyA mUkI che te dhruvapada ane cethA zloka sAthe cAlu che) (4) "naMganavanIta' tatra eTale upAya athavA dharmazAstra e sarvano saravALo karI emAthI sAra kADhatA je nIkaLe te navanIta (mAkhaNa) kahevAya che dharmamAM te aneka prakAranA kriyAkADe batAvyA hoya che, te sarvane sAra kADhI muddAnI hakIkta Atmika draSTie 1 A daza prakAra gemA che ? tenI zodha karatA te uttarAdhyayananA trIjA adhyayanamAM maLyA che A AkhA adhyayananuM bhASAMtara bAramI bhAvanAnA pazciya, na lekamA AgaLa ApyuM che tyAthI joI levu Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 dharmabhAvanI jemAM kahI hoya te dharma te sarvata tranuM navanIta che A sAdhana jana dharmanA navanItapaNanuM -prAdhAnyanuM sUcaka che. (ga) "sanAta" trikAlAbAdhita dharmane sanAtana kahevAmAM Ave che bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALamAM e sadA jayavate varte che "sanAtana zabda upara ghaNI carcA zakya che. dharmanA svarUpane barAbara samajyA hoIe to A zabda enu yathAyogya svarUpe rajU kare che "sanAtane zabda koI eka matano vyApaka nathI je dharma trikAlAbAdhita hoya tene te yogya rIte lAgu thAya che A sAdhana dharmanuM trikAlavartitva batAve che. () ttittinapAna mukti-madire pahocavAne dAdara dAdarAne caDhavAne jema pagathiyA hoya che tema A dhama-madiramAM guNasthAnakamAreha che prANInI pragati thavA mAMDe tyAre e pAchalI cAra dRSTimAM AvI, tenI Akhare vedya-sa vedya padano anubhava kare che tyAM ene grathibheda thAya che. e apUrvakaraNa karI, samyaphatva prApta karI, dezavirati tema ja sarvaviratispa guNa meLavate kamasara AgaLa vadhato jAya che. tyAM koI vAra upazamazreNI mAMDe te paDI jAya cheAkhare kSapakazreNI mADI, kaSA pAtaLA pADI, chevaTe tene vijaya karI guphaladhyAna dhyAvate sagI ne ayogI pada prApta kare che. A kSamadire pahocavAno A kema samajavA yogya che khyAlamAM rahe ke A maMdiranu pratyeka pagathiyu khUba samajavAnI jarUra che. atra to teno nirdezamAtra ja karyo che upara je cotha vizeSaNa vizudhana () ApyuM che tenAthI A taddana judu ja vizeSaNa che emA sAdhana dharmanI mukhyatA che, ahI enA mAhatvanuM prAdhAnya che. bannenuM sAdhya eka ja che, paNa Azaya-nirdeza taddana pRthapha che. (4) timitarAMtasudhArasapAna" vinayanamra puruSane prApta thatu zAsudhArasanuM pAna karAvanAra ! dharma kharekhara enA khapI jIvane zAta amRtarasanA ghUMTaDA pAnAra che. zAMtarasanA ghUTaDAnI prazaMsA zI karavI? AkhA grathamA zAtarasa bharelo che ane tene prApta karAvanAra samaruci che enA ghUMTaDA bharI bharIne pIo e ja upasa hAra A bhAvanAno hoya. AvAM su dara bAra vizeSaNothI yukta, parama praznathI sabadhita dharma aneka prakAranI zItaLa chAyA batAvanAra, prApta karAvanAra ane poSaNa karanAra che evo dharma che tene aneka rIte sa bolI, cetanarAma kahe che he ma galakamalAkeliniketana vagere ! mane pALa, mAro uddhAra kara, mane raste caDhAvI Apa X dharmabhAvanA bhAvatAM Urmi UchaLI paDe tema che dharmabhAvanA bhAvavAno krama nIce pramANe rAkhavo ThIka lAge che prathama dharmanuM sAmAnya svarUpa levuM. vyavahAramAM dharma manAya che tene samaja emAM bAhya kriyAone prAdhAnya maLe che teno paNa upayoga che bAhya kriyAo Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zAMtasudhANa viziSTa Atmadharmanu prakhaLa nimittakAraNa hAI te vIsaravA ke upekSavA ceAnya nathI. mAtra enA jJAnanA sahayAga karavo ane mAtra kriyAmA paripUrNatA mAnI na levI. jyA sudhI sAdhanatharmA sAdhananI maryAdAmA rahe che tyA sudhI enI upayuktatA che ane jarUra che tyAre e sAdhana maTIne sAdhya banI jAya che tyAre ghaNI vakhata e mamatva athavA AgrahanuM rUpa le che. ATalI khAkhata dhyAnamA rahe te nAnAmA nAnI kriyAnI paNa upekSA karavA ceAgya nathI ema jaNAze, paNa ene mATe agaDA na hoya. sAdhanadharmonA jhagaDA thAya tyAre sAdhyadharmanu vastuta svarUpa samajavAmA Avyu nathI ema lAge meAkSanA aneka mArgo che, yAganA asa khya prakAza che. je prANIne je raste peAtAne cAga sAdhavAnuM hitakara jaNAya te raste te sAdhe. enA rAjamArgo hAya, paNa tethI khIjA ADAavaLA rastA na heAya ema dhArI levuM, e vastuvarUpanA bhrama che dharmane nAme jhagaDA thAya e te vataeNAvyAghAta che. jJAna ane kriyAne sahuyeAga thAya eTate evA jhagaDA Take nahI. vivekanI nagRti thatA ane sAdhananu ceAgya mUlya AMkavAnI zakti AvatA sAdhanadharmAne kacavATa maTI jaze ema dharma rahasya samajanAranu matavya che ane te A sthAne jarUra vicAraNIya che tyAre savAla e thAya che ke dhama eTale ? zu dharma zabda ghaNA judA judA arthamAM vaparAya che. vaghusaddAvo dhammo vatune svabhAva e ene dharma che. agninA svabhAva khALavAnA ke garama karavAnA che, e eneA dharma kahevAya. pratyeka cIjonA eka athavA tethI vadhAre dharmo (Propertics) hAya che ane te tenA dharma kahevAya. A dRSTie dareka vastune dharma vicAravAmA Ave eTale ate AtmAnA dharma vicAravAne rahyo enA je asala guNNA enI sAthe niratara rahevAnA hAya temA jyAre e varte tyAre e svabhAvamA vo kahevAya jyAre e peAtAnA dharmathI dUra jAya tyAre e vibhAvamA-paradharma mA gaye| kahevAya ane paradharma niratara bhayAvaha che. Atmadharma zu che enI zeAdha karavI e mukhya khAkhata A lakSaNamA prApta thAya che. enA upara jugajUnA thara caDhI gayA che te dUra karI, enuM zuddha kAcanatva prakaTa karavu e pratyeka AtmAne prayAsa heAve ghaTe, ane te mATe e jyAre jyAre prayAsa kare tyAre tyAre e svadharmamAM varte che ane tethI UlaTu, jyAre jyAre paudgalika bhAvamA ramaNa kare, jyAre ene idriyanA viSayeAmA rasa paDe, jyAre e kaSAyamA Anada mAne, jyAre ene sthULa mukhamA cena jaNAya, jyAre ene dhananA DhagalA joI zAti lAge tyAre e vibhAvamA paDayo che ema samajavu. Atmadharma eTale svadharma ane svadharma eTale dharma A vyAkhyA sa sAgAmA kharAkhara khadhabesatI che ane pUrItyA sarva aze vicAravA temaja AdaravA ceAgya che Atmadharmane vicAra karatA prANIne adhikAra ane pragatimA enu sthAna jarUra khyAlamA rAkhavu ghaTe. sAmAnya pragativALA ekadama zuladhyAna yAvA maDI jAya te tenI dhRSTatA Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA (367 gaNAya. kamika vikAsamAM enAM sarva pagathiyAM eNe oLa gavA paDe ane ekeka pagathiye sthira thaIne AgaLa cAlavuM ghaTe dharmanI A mULa vyAkhyA dhyAnamAM rahevAthI enI viziSTa bhAvanA-vicAraNA thaI zakavA sabhava rahe che. Atmadharmano vicAra karatA rAdhanadharmone vicAra karavo ja paDe, kAraNa ke prANI kamasara vadhe tyAre teNe phemasara vikAsa karavo paDe ane te mATe bAhya vastuonI sahAya levI paDe. Ane pariNAme ene zubha karma paNa badhAya che. zarUAtamAM mArga prApti A rIte badhA zakya che e bAhya dazAmAM je sukRtyo - zubha anuSThAna thAya ane tenA pariNAme je zubha kamabaMdha thAya tene paNa mArgaprAptinI daSTie - vyavahAru najare dhama gaNI zakAya. A mArgaprApti ane kramika vikAsamAM ApaNe dAna, zIla, tapa ane bhAvane mUkIe emAM bhAva to bahu AgaLa vadhelAne paNa khAsa ITa che ane dAna e taddana prAthamika hovA chatA tyAganI zarUAta karanAra hoI e paNa khAsa sthAnane yogya che zIlathI vipa para kAbU Ave che ane tapathI AkhA zarIra para ane mana para kAbU Ave che. A pratyekamAM prANI pravartato hoya tyAre ene zubha karmone ba dha thAya che ane te tenI pragati karAvI zake che. ahI je bAhya prazasa ke bIjI laukika epaNa na hoya te prANa jarUra AgaLa vadhato jAya che tyAra pachI enAmAM mArgAnusArInA guNo Ave che vyavahAramAM ApaNe jene gRhastha kahIe tenAmAM je sadaguNa hoya tenI te Asevana kare che enI satyapriyatA, nyAyazIlatA AdarzarUpa thAya che ane eno vyavahAra Adamaya thato jAya che. A rIte atyAra sudhI tene rasto UlaTo hato te have mela-sanmukha thatA jAya che pachI e samajaNapUrvaka IcchA para niyaMtraNa (brake) mUkato jAya che, tyAga karato jAya che ane jJAnanA phaLa viratine oLakhI ene yathAzakti Adare che. keTalAka jIvo khUba pragati karI sarvasanyAsa grahaNa kare che ane tema na bane te ocho-vadhato tyAgabhAva dhAraNa kare che. zuddha deva, zuddha guru ane zuddha dharma para ruci thatA A prANIne samyaga jJAna thAya che ane tyAra pachI je virati-tyAga thAya che te tene pragatimAM khUba madada kare che tyAra pachI ene kamasara vikAsa thato jAya che. dharmane A mahimA che, A enuM kSetra che ane A ene viSaya che Amadharmane oLakhI tenA upara laya lagAvavI ane parabhAvane choDAvI mokSane sAdhya tarIke rAkhI tene anukULa janAo karavI, enuM TUMku nAma dharma che ! AvI sAdI vAta hovA chatA mahAna yogI Ana daghanajI dharmanAtha prabhunA stavanamAM kahe che ke "dharama dharama karato jaga saha phire, dharama na jANe ho mama"--A zI vAta? AkhI duniyA "dharama dharama kare che ane dharmano marma jANatI nathI e kevI vAta kahevAya ? vAta ema banI che ke dharmanA kSetramAM ghaNuM nakAmA velAo UgI gayA che ane svAthI lokee dharmane nAme lokenA bheLapaNano khUba lAbha lIdho che dharmayuddhane nAme yUropamAM Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zAMtasudhArasa laDAIo cAlI che ane lohInI nadIo vahI che. hiMdamAM paNa dharmanA oThA nIce aneka tophAno thayA che AjIvikA calAvavA, dhanasa caya karavA, mAnamaratabo vadhAravA ane bheLapaNano lAbha levA evuM evuM keTaluM ya cAhyu che ke te para to moTA ItihAsa lakhAya. A sarva dharma nathI, judA judA AkAramAM dukAnadArIo cheApaNe e bAjue nahi UtarIe dharmanI zuddha vicAraNAmAM ene sthAna na hoya. zrI Ana daghanajI kahe che ke dharmanI zodhamA e "doDatA doData deDIo e doDyo ja jAya che, paNa dharma e to prema che, Atmadharma che, dharma e adarathI jagADavAno che, pragaTa karavAno che. ene samaje ane eno marma pAmavo kAIka muzkela che, paNa gya sadguruno yoga thAya te samajatA vAra lAgatI nathI. A sarva vicAraNAmAM AtmadharmanI ja vAta Ave che. emAM sAdhanadharmonI jarUrIAta eka ja zarate svIkArya che ane te e ke ene sAdhananI kakSAmAM rAkhavA, anya upara ThasAvavA kadI prayatna na kare ane prAmANika matabheda zAtithI samajatA ane tenA rahasyane pAra pAmatA thavuM evI jAtanI vizALatA AvavI muzkela che ane tethI dharmane "marma jANavA A che ema yogIrAja kahe che te yogya cheA Atmadharmane samajI pitAne je mArge e prApta thAya te raste prayANa karavuM. koI prANIne tapamAM majA Ave to te kare, keIne sAmAcika karavAmAM majA Ave to te kare, keIne viSaya para kAbU meLavavAmAM majA Ave to te kare je rIte pitAnI pragati thAya te kare ane jyAM jyA guNa dekhe tyAM tyA e rAjI rAjI thaI jAya ene kriyAmAM jJAnapUrvaka-samajaNapUrvaka Anada Ave, paNa sAdhananI adhikArane ane maryAdA barAbara samaje ane samajIne tene svIkAra kare jyAM sudhI mAtra bAhyavRtti hoya tyAsudhI dharmanA rahasya pAmavA durlabha che. sAdhanadharmono upayoga karatA zubha karmaba dha thAya che, tethI A bhavamA ne parabhavamAM ahika lAbha maLe che, dhana, strI, mitra, parivAra Adi maLe tene dharmanuM phaLa A sAdA vyAvahArika arthamAM samajavAnuM che dharmano Adara AvA lAbha mATe na ja hoya, paNa prAthamika dazAmAM prANI pAse moTI vAto ane mahAna tyAganA Adarzo rajU karavAmAM Ave to prANa kadAca mUjhAI jAya. zrI "upamitinA prathama prastAvamAM potAnuM caritra lakhatA nipuNyanI evI dazA zrI siddharSigaNie batAvI che dharmanA prabhAvathI sarva bhego maLe che, A bhavamAM rAjya, strI, dhana, putra Adi maLe che AvI aneka vAto upAdhyAyajIe batAvI che ane parabhavamAM IdrAdi padavInI prApti dharmanA pratApe batAvI che te to zubha karaNInuM zubha phaLa che e maLe emAM navAI nathI dharmathI siddhio maLe te paNa banavAjoga che, paNa e Adarza nathI, e Atmadharma nathI e mAtra mArge AvavAne upayogI gaNI zakAya eve vyavahAradharma che Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 dharmabhAvanA A vyavahAranI vAta karatAM eka vAta sa kSepamA kahI nAkhIe mArge caDhAvanAra evo vyavahAradhama upagogI che te ApaNe upara joyuM che, paNa ene age eka khAsa cetavaNI zAstrakAre ApI che te joI laIe te A che -dhamadhataii3 dharmameva nikti sadA ja zumatithI ra mota | prANIne ezvarya, meTAI, Rddhi, saMpatti, vaibhava dharmathI prApta thAya che. have e ja ezvaryathI je e dharmane haze to e svAmidrohano pAtakI bane che ane evA svAmidrohInu sAru kema thAya ? A vAta jarA spaSTa karIe. dharmathI koIne be-pAMca lAkha rUpIA maLe. e dhanano upabhoga karatA e vezyAomAM rakhaDe, abhakSya khAvAnA pAzamAM paDI jAya, anya pApakAryo kare che tethI dharmano nAza thAya eTale je dharmathI ene ezvarya maLyuM e ja ezvaryathI dharmane ghAta thaye. ezvaryane svAmI dharma e dharmano nAza karanAra - svAmidroha karanAra thayo. evuM kare enu kema sAruM thAya? enI pragati kema thaI zake? matalaba ke, dharmanA pratApe je prApti thAya tene upayoga pragativardhaka mAge the ISTa che A to ADakatarI vAta thaI mukhya najare dharmathI je kAI maLe te dharmasa vardhaka tarIke upayogamAM levuM yogya gaNAya. ghaNI vAra nirbaLatAne kAraNe prANI dharma Adare che, te paNa pUrNa lAbha na Ape pUratA utsAhathI premathI, AtmavIryanA ullAsathI dharmanI AsevanA karavI ane Atmadharma upara satata najara rAkhavI e kema vadhe, emAM kema pragatimAna thavAya enI satata ci tA rAkhavI ane ta~Ayogya sAdhanane pUrato lAbha levo pUrvasa citathI pitAne dhanasa pati ke jJAnalAbha maLyAM hoya teno upayoga dharma pragatimAM ja kare niraMtara yAda rAkhavuM ke atyAre je lAbha maLe che teno upayoga pragati-vikAsa karavAmAM karavAnuM che, ane Avo avasara vAra vAra maLatuM nathI A jIvanamAM cAra puruSArtho sAdhavAnA che dharma, artha, kAma ane mokSa. temAM paNa artha ane kAma dharmane virodha na Ave te rIte sAdhavAne che. e vAta muzkela che, paNa azakya nathI pisA pedA karavAmAM jyAM anyAya thAya tyAM dharmabhAvita AtmA khasI jAya. kAmapuruSArtha sAdhavA e parastrI tarapha najara na kare, svAdArAmAM paNa niyamita thaI jAya ane kALe akALe kAmavivaza na thAya "kAma" zabdamAM sarva IdriyanA bhegone samAveza thAya che artha temaja kAmane gANa rAkhI dharmapuruSArtha sAdhanAra para parAe mokSapuruSArtha sAdhe che, e tAtparya dadhyAnamAM rAkhavAnI bahu ja jarUra che manuSyabhavanuM sAphalya puruSArthasiddhimAM che, A vAta vAra vAra lakSya para rAkhavAnI AvazyaktA che dharmavicAraNAmAM dAna, zIla, tapa ane bhAvanI vicAraNA pUrvaparicayamAM karI che te tyAMthI jANI levI mArgAnusArInA 35 guNo yogazAstramAthI joI levA dravya, bhAva, zrAvakanA guNe "dharmaratnaprakaraNathI jANavA ane khAsa karIne kSamAdi daza dharmone mahAAjJA tarIke Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zAMtasudhArasa AdaravA e AjJAone bahu prakAre samajavAnI jarUra che. sthaLasa kAcathI atra te para vadhAre lakhavu azakaya che. muddo pRparicayamA khatAvI dIdhA che. (jue gAthA ju.) e dharmI sa prANIo mATe che. anukULatA pramANe tene Adara karavA enA krU kA vAko nIce pramANe thAya-- 1 tu kSamA rAkha stu nirabhimAnI thA. 3 tu saraLa thA 4 tu lAbhane TeDa. 5 tu tapa kara 6 tuM sayama rAkha 7 tu sAcu ela. 8 tu pavitra rahe. 9. tu mUrkha chAMDa - 10. tu brahmacarya pALa. AmA aneka AkArone avakAza che. jeneAnA e mudrAlekhA che. hRdayamA neAdhI rAkhavA ceAgya che A bhAvanAmAM dharmanA prabhAvathI prApta thatI vastunu patraka Apyu che te dharmanI AdreyatA khatAvavA mATe che e AdazathI dharma AdaravAnI sUcanA nathI, paNa evAM phaLa tA Agatuka che ane te jarUra maLe ja che e khatAvavA pUratA enA upayAga che aSTakamA khAra sa medhanA dharmanA kahyAM che te khAsa dhyAna ApavA ceAgya che ane cittavRttisanmukha rAkhavA ceAgya che. upAdhyAya zrImaniyavijayajIe aSTakanI sAtamI gAthAmA Amata ('anukrame') zabda vAparI AkhA lekhane asAdhAraNa jhoka ApyA che. anukrame jJAnAdi ApI - prApta karAvI chevaTe ni zreyasa-meAkSa apAve che e AkhI bhAvanAnA khAsa muddo che. A bhAvanA para dRSTAntA pAra vagaranA che, paNa khAsa AkarSIka dRSTAnta zrI gautamasvAmInA 1503 ziSyAnu mane lAgyu che. e tapa karanAra RSie hatA ane pragatimA traNa kakSAe vahecAI gayelA hatA kAI prathama, keAI dvitIya ane kAI tRtIya bhUmikA para hatA. dareka bhUmikAmA 501 hatA tyAgarucivALA hatA, paNa mAga khatAvanArA keAI maLyA naheAtA. emanu sAdhya ATha bhUmikA para caDavAnu hatu, paNa enA mAthI ajANyA hatA. zrI vIraparamAtmAnA tavarahasyane samajanAra zrI gautamasvAmIne enI cAvIe jaNAyelI hatI ane emaNe jevu mAjJAna karAvyu ke e sarva ziSyA bhUmikA caDavA lAgyA tyAga hatA paNa mArga jJAna naheAtu, e sat-sagatithI prApta thai gayu ane pachI teA rastA sIdheA hateA emane mA sApaDyo ane prabhucaraNasevIe evA rastA khatAvI DhIyA ke prabhu sudhI paheAcatA mAM`mAja sa kevaLI thai gayA bhUmikA-prAptinu A lAkSaNika dRSTAnta khUkSma vicAravA ceAgya che. aSTApada zu ? enI bhUmikA keTalI ? kevI rIte bhUmikA ucca, uccatara prApta thAya ? kiraNanA avalakhana eTale zu ? tApasane pAraNu zenu ? pAraNAmA pAyasa zu ? e pAyasa sAthe akSINumahAnamalabdhi zu ? ane zrI gautamasvAmI ane tApase vacce thayelI vArtAnu AMtararahasya Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA 321 zu ? -e sarva AdhyAtmika najare vicAravAmAM Ave te dharmanuM AkhuM rahasya prApta thaI zake tema che. A dharma prANIne kramasara vikAsa karAvI Akhare ene akSayasthiti sudhI pahoMcADe che e dharma kharekhara "ma gaLakamalAkeliniketana" che ane dhama utkRSTa maMgaLa che ema je zrI dazamalisUtranI prathama gAthAmAM kahyuM che, tene sAkSAtkAra thAya che e gharmanA rahasyane samajavA yatna ko emAM da bha ke dekhAvane sthAna nathI, emA atarathI laganI lAgavI joIe ane aMdaranA cetanarAmane jAgRta thavA prabaLa e kure UThavA joIe daDha bhAvanA ane prabaLa puruSArtha hoya te sarva sAdhana AvI maLe che dharmathI vijaya jarUra che, zAzvata che, apratihata che AvA he dhama ! mane pALa! iti dharmabhAvanA-10 ma dharmanA viSaya para ghaNu lakhavA jevuM che eno tattvavibhAga ane nItivibhAga, ene darzanavibhAga ane caritravibhAga, dharma ane mata vacce taphAvata, dharma ane darzananI viziSTatA, bAhya kriyAmAM pUrNatA mAnavAnI rUDhi, jaina dharmamAM bAhya karatA AtaranI ja pipaNa vadhAre che tenA lAkSaNika dAkhalAo, enuM mULa svarUpa kyAththI ane zA mATe vIsarAI gayuM che ? vartamAna dazAe dharma TakI zake kharo ? upAdhyAyajIe zrI bImadharasvAmIne apIla karI che ke dhAmadhUme dhamAdhama calI, jJAnamAraga skvo dara re," enuM rahasya zu ? evA spaSTa vatRta mATe emane keTaluM khamavu paDayu hatu ? tatvajJAna ane matamAM taphAvata keTale che ?' vagere aneka prazno vaNA AkarSaka che, paNa A graMthanA e nirNata karelA vistAramAM AvI zaktA nathI atyAra sudhImAM ghaNuM vadhAre lakhAyuM che anya prasage A dareka mudA vicAgyAnI taka levA dhAraNA che upamahAramAM bAra madhane tathA bIjI aneka leka targata bAbata para vivecana A ja kAraNe zakya nathI banatA sudhI pratyeka lekanA paricayamAM banatI spaSTatA karI che dharmane viSaya ghaNo vizALa che ane aneka dRSTibiMduothI carcavA khya che, 1 t." 41 Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAyajI zrI sakaLacaMdajIviracita dharmadulabhabhAvanA parihara harihara deva savi, seva sadA ariha ta; doSa rahita guru gaNadharA, suvihita sAdhu mahata 1 kumati kadAgraha mUka tu, zrata cAritra vicAra; bhavajaLa tAraNa pitarasama, dharma hiyAmAM dhAra, (gariyAnI dezI) dhanya dhanya dharma jagahitakara, bhAkhIo bhalo jinadeva re; Iha parabhava sukhadAyake, jIvaDA janama lage seva re. bhAvanA sarala surelaDI, repa tu hRdaya ArAma re, sukRtataru lahiya bahu pasaratI, sakaLa pharaze abhirAma re. bhA. 2 betrazuddhi kariya karuNA rame, kADhI mithyAdika sAla re; gupti trisuM pagati rUDI kare nIka tu sumatinI vALa re. bhA. 3 sI je suguru vacanAmRta, kumati kathera tajI ma ga re: keAdha mAnAdika muka, vAnarA vAra ana ga re. bhA. 4 sevatAM ehane kevaLI, pannara saMya tIna aNagAra re; gautamaziSya ziyapura gayA. bhAvatA deva guru sAra che. bhAve zuka parivrAjaka sIdhelo, ajunamALI givavAsa re; rAya paradezI apanAvIo, kApIo tAsa dukha pAsa re. bhAva dusama samaya dusaha lage, avicaLa zAsana eha re; bhAvazuM bhaviyaNa je bhaje, teha zubhamati guNageha re bhAva | | \ 1 kRNane zaka 2 vahANa samAna 3 hRdayarUpa bagIcAmAM 4 zalya 5 vADa 6 bhuMDa che. siddhipada pAmyA Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Mei F prakaraNu agiyAramu lAsvarUpabhAvanA zAlinI saptAdho'dho vistRtA yAH pRthivyarachatrAkArAH santi ratnaprabhAdyAH / tAbhiH pUrNo yo'styadholoka etau pAdau yasya vyAyatau saptarajjU // ka // 1 // tiryagloko vistRto rajjumekAM, pUrNo dvIpairarNavAntairasaGkhyaiH / yasya jyotizcakrakAJcIkalApaM, madhye kAzyaM zrIvicitra kaTitram // kha // 2 // loko'thordhve brahmaloke' dyuloke, yasya vyAptau kUrparau paJcajjU / lokasyAntau vistRto rajjumekAM, siddhajyotizcitrako yasya mauliH // ga // 3 // yo vaizAkhasthAnakasthAyipAdaH, zroNIdeze nyastahastadvayazca / 'kAle'nAdau zazvadUrdhvadamatvAdvibhrANo'pi zrAntamudrAmakhinnaH so'yaM jJeyaH pUrupo lokanAmA, paDdravyAtmAkRtrimo'nAdyanantaH / dharmAdharmAkAzakAlAtmasaMjJairdravyaiH pUrNaH sarvataH pudgalaizva raGgasthAnaM pudgalAnAM naTAnAM nAnArUpairnRtyatAmAtmanAM ca / kAlodyogasvasvabhAvAdibhAvaiH, karmAtodyairnartitAnAM niyatyA ; * 1 } 11 '11 8 11 // Ga // 5 // // ca // 6 // 1 evaM loko bhAvyamAno viviktacA, vijJAnAM syAnmAnasasthairyahetuH / sthairya prApte mAnase cAtmanInA, suprApyaivAdhyAtmasaukhyaprasUtiH // cha // 7 // ka 1, adho'dha me thI nIce pRthivI bhUbhi chatrAkArA chatraneo yAra dhArA 42nAra, meDa chatramA mInu chatra mUkayu heAya teveA AkAra, meATu chatra sanI nIce mUkavAnu che. ratnapramA pahelI narakanu nAma che (noTa bho ) vyAyato mahojA resA rajju bhApa se (noTa bhumo ) kha 2 tiryagloke madhyaso bhaya soDa pUrNa vyApta arNavAnta samudranA cheDA asakhya sadhyAtIta jyotizcakra sUrya, yadra, nakSatra, graha bhane tArAmaNa kAJcIklApa horAthI sugolita kArya pAtaNAya zrI vicitra zAbhAthI suthebhitaddatrim kaiDa upara dhAraNa karela 3 brahmaloka pyAra vaso paiDI pAyamo devasoGa dyuloka hevaloDa, apaloDa, kUpara alI, hAthanA nyA vibhAga vacce thAya che tene nIcenA bhAga joingAnto leAkane a te siddhonu sthAna citra zaiAbhita mauli bhugaTa 4. vaizAkha hoNA urIne jalA rahevAnA sthAnanu sUrya che zroNI DeDa zazvat bhezA, anAgata Urdhva sTAra damatva (self-command) bhenA sadha akhinna sAthai 5 SaD-dravya nIce sameA dravya akRtrima svAbhAvika honA manAvesa nahi anAdyananta mAhita vagara sarvata AkhA, satra pUrNa bharelA Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zAMtasudhArasa , eka bIjAthI nIce nIce AvelI atyaMta vistAravALI, chatrane AkAra dhAraNa karanArI je ratnaprabhA vagere bhUmi (pRthvI)o che tenAthI bharelo adhelaka che. e (leka-puruSa)nA be paga pahoLA karelA che te sAta rajupramANa jagyA roke che (prathamanA pAca zloka sAthe vAcavAnA che) 2, tiryam (madhyalaka-maryaloka) vistAramAM eka rajunA mApavALo che ane asa khya dvIpa samudrathI vyApta che, emAM jyotiSIonu caka (samUha) sudara kadorAnuM sthAna le che ane te (lopuruSanA) kaTipradezane atyaMta pAtaLe ane zobhAthI vibhUSita kare che. 3 enI upara bhAga (urvaloka) devaloka pikI brahmadevaloka Ave che tyAM (lepuruSanI) bane keNIo pAse pahoLAImAM pAca rajupramANa thAya che. (enI upara) vistAramAM e rajupramANa lokAnta thAya che, jenA mukuTa sthAne siddha paramAtmAnI ti (birAje) che. i che. jeNe (lokapuru) potAnA be paga pahoLA karIne sthAna upara dRDha rAkhyA che, jeNe pitAnI keDa upara banne hAthe sthApita karyA che ane je anAdi kALathI ekasarakhI rIte taddana sIdho Ubhe rahela hAIne zAnta mudrAne dhAraNa karavA chatA potAnI jAta para kAbU hovAthI jarApaNa khinnatA darzAvatuM nathI, pa. Ane leka' nAmane puruSa jANa e lokapuruSa" kahevAya. e cha-dravya-svarUpa che, akRtrima che, Adi ane a ta vagarane che e Akho (cAre taraphathI) dharma, adharma, AkAza, kALa, AtmA (jIva) nAmanA dravyothI ane pudagala dravyathI pUrepUre bharelo che. = 6. pitAnA judA judA rUpa laIne kALa, udyoga, svabhAva, niyati ane kamarUpa vAjitro vaDe nAca karanArA pugaLo ane nATaka karanArA jIvana e 2gasthAna che-e nATa maDapa (thIeTara) che. 47 AvI rIte vivecanapUrvaka loka(puruSa)no vicAra karavAmAM Ave-ene bhAvanAno viSaya banAvavAmAM Ave to e jJAnavAnuM prANIne mananI sthiratA prApta karAvavAno hetu thAya che ane mananI sthiratA je (ekavAra) prApta thAya to pachI AtmAne hita karanArI adhyAtma sukhasvabhAvanI utpatti sukhe karIne-sahelAIthI prApta karI zakAya che. 6 rathAna gamaDapa, nATayabhUmi, thIeTara ramatAM nAcatA -3ona-svamAd-niti-rma e pAca samavAyI kAraNo che (noTa juo) mAto vAchitra 3 7 vivatti vivecana vika viziSTa jJAnavALo sAmananAM Atmahita jananI-karanAra prati utpatti Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka vinaya ! vibhAvaya zAvata, hRdi lokAkAzam / sakalacarAcaradhAraNe, pariNamadavakAzam' // vinaya ! // 1 // lasadalokapariveSTita gaNanAtigamAnam / paJcabhirapi dharmAdibhiH, sughaTitasImAnam // vinaya ! // 2 // samavaghAtasamaye jinaiH, paripUritadeham / asumadaNukavividhakriyA-guNagauravageham // // vinaya ! // 3 // ekarUpamapi pudgalaiH, kRtavividhavivartam / / kAJcanazailazikharomnata, kvaciDhavanatagartam // vinaya ! // 4 // kvacana tavipamaNimandirai-ruditoditarUpam / ghoratimiranarakAdimiH, kvacanAtivirUpam // vinaya ! // 5 // kvacidutsavamayamujjvala, jayamadgalanAdam / kvacidamandahAhArava, pRthuzokavipAdam // vinaya ! // 6 // vahuparicitamanantazo, nikhilairapi sattvaiH / janmamaraNaparivartibhiH, kRtamuktamamatvaiH // vinaya ! // 7 // iha paryaTanaparAGmukhAH, praNamata bhagavantam / zAntasudhArasapAnato, dhRtavinayamavantam // vinaya ! // 8 // * rAga:-A aSTaka "DadhA phaLa che krodhanA" e sajajhAyanA layamA barAbara cAlaze eno rAga kAphI che ene mathALe jaNAve che ke "Aja sakhI manamohanA' e enI dezI che rAga saraLa paNa masta che Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa neTa : 2 zAzvata sanAtana, traNa-kALa-avinAzI jara ja gama, sthAnAMtara prApta karanAra majUra sthira, nara cAlatA parima te te vyanA AkArane pAmanAra athavA Azraya ApanAra kaar space, jagyA - dIpatI moka pAribhASika zabda (noTa juo ) ati oLagI jAya che, ane pariNAma, measurement ghahi dharmAstikAya, pudgalAstikAya, kALa ane je samAna maryAdA, hada re savAla samudvAta-pAribhASika zabda (noTa juo) jhina kevaLajJAnI, emA tIrtha kArane samAveza thaI jAya che paripUrita pUrepUro bharele amuka prANa dhAraNa karanAra, prANI-va prabhu pramANu guNa dharmo (pAribhASika) jIva hAnivRddhi, pracuratA. 4 eka AkAra dhAraNa kajhAra, ekasarakhe vivarta AkAra, bheda unnata uco (sudarapaNAne bhAva che ) avanata nIce (tucchatAno bhAva che) narta khADo - kvana koI sthAne, koI jagAe tevi devaleka 3dvitotita vRddhi pAmatu sudara rUpa 6 3 laheramAM Avelu, ronakadAra chuyu vistRta vipaHi kheda 7 kRtamup karIne cheDI dIdhela 8 rthiTana rakhaDapATo, paribhramaNa rAmutra ucA manavALA, kaTALAvALA avanta (bhavabhramaNakSI) rakSaNa karanAra evA bhagavatane pRvinaya namrabhAvane dhAraNa karanAra prANI 1 2. he vinIta cetana ! tArA hRdayamAM avinazvara (zAzvata) lokAkAzane tu ci tava-bhAva. e (kAkAza) sarva sthAvara-jagama dravyane dhAraNa karavAmAM Azraya ApanAra hoI te te dravya tarIke pariNAma pAmI Azraya Ape che. e lokAkAza) dIpo che, cAre tarapha alokathI vI TAyelo che ane eTalo vistRta che ke enI gaNatarI thaI zake tema nathI, temaja dharmAstikAya vagere pAca dravyo vaDe enI hada sArI rIte mukarara thayelI che. tyAre jino (tIrtha kara athavA sAmAnya kevaLa) samudaghAta kare che tyAre eTalekAkAza)nA AkhA zarIrane paripUrNa rIte bharI de che ane prANa dhAraNa karanAra che tathA paramANuonI aneka prakAranI kriyAo ane enA guNanI pracuratAnu e madira che. e (lakAkAza) khAte ekarUpa che chatA pudagaLe enA aneka AkArabhedo kare che. e koI jagyAe meruparvatanA zikharethI unnata thayela che te kaI jagyAe aneka khADAethI nIcA gayelo hoya che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkasvarUpabhAvanA 5. e kAI sthAnakAe devatAonAM maNimadirAthI atyata saudarya dhAraNa karanAra svarUpavAta che ane koI sthAnakeAe atyaMta bhaya kara a`dhakAravALAM naraka vagerethI ati khIbhatsa-bhayAnaka che. koI pradezeAmA e aneka utsavamaya hAI ne khUkha 2gamAM hAya che, keAI pradezamAM jayama gaLanA nAdathI gAjatA hAya che, enA kAI pradezeA atyata mATA avAjathI hAya hAyanA avAjo ane nisAsAethI bharela heAya che ane bhAre moTA zeka tathA khedamAM gUMcavAI thayela hoya che. janmamaraNunA cakkaramA paDelA sava prANIo, jeee aneka prakAranAM mamatvA karyA hAya che ane karI karIne cheADI devA paDelA heAya che tee tenA ana ta vakhata khUba sArI rIte lAkhA kALa sudhI paricaya-sa kha dha karelA hAya che. tame je A paribhramaNathI thAkI gayA ho teA je bhagavAne zAMtasudhArasanA pAna dvArA vinayane dhAraNa karanAranu rakSaNa karyuM che te mahApuruSane namA-praNAma karo. 7. 8. 1. ! 1 327 Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekasvarUpabhAvanA : paricaya . A bhAvanAmA ApaNe vizvaracanAnA svarUpamA dAkhala thaI e chIe. e vizvaracanA anAdi kALathI cAlI AvelI che. ene koI e manAvela nathI, khanAvavAnu zakaya ke sa bhavita paNa nathI, ane manAvanAra zemAthI khanAve? zA mATe banAve? ane banAve te AvI sRSTi khanAve e vAta keI paNa rIte gaLe Utare tema nathI je bhUtayA sraSTAmA hAvI joIe te pRthvI ke vizva khanAve te Avu huM khamaya, trAsa ApanAra vizva zA mATe banAve e kalpanAmA Utare tema nathI. A sRSTitvane prazna ghaNA vizALa che nyAyanI keTi pAse te kaI rIte TakI zake tema nathI eTalI prAsanika TIkA sAthe e ati mahattvanA Adi praznane ApaNe sa kelI leveA ja paDe A bhAvanAmA ene sthAna nathI bhUMgALa--vizva sa khAdhI. jaina zAstrakArAnA kevA khyAla che te ApaNe A sthaLe vicArI jaI e enA sakhadhamAM ghaNA zAsraga theA che kSetrasamAsa, sagrahaNI, sUryaprajJapti, cadraprApti vagere e viSayanA khAsa graMthe! uparAta mULasUtromA, ja khUThThIpaprajJapti vageremAM leAkanu vaNuM na chUTuvANu aneka sthAnake karavAmA Avyu che te anusAra keTalIka vicAraNA atra karI enu svarUpa samajavA prayatna karIe enI samajaNa thayA pachI, ene aMge bhAvanA kevI rIte bhAvavI teneA paNa vicAra karazu. ahI te vizvane sAdA khyAla ApI zakAya tema che, kAraNa ke A graMthane uddeza bhAvanAneA che. vastusvarUpa sakSepamA khatAvyA pachI bhAvanAnA vizALa mA para UtarI, ApaNe A zAMtasudhArasane AsvAda levA yatna karazuM A vizvanA prathama traNa vibhAga karavAmA AvyA che adheleAka, tik athavA maleAka ane UrdhvalAka enA AkArane khyAla ApavA mATe eka leAkapuruSanI kalpanA karI che. jANe eka puruSa ane paga khUba paheALA karI, anne hAtheA keDa para lagAvI UbhA che A leAkapuruSanI keDa bahu pAtaLI che e keDa-kamaranI nIcenA bhAgamA adheAleAka AvyeA che, jenA AkAra chatra upara tra mUkayu heAya tevA che keDa pAse tiryaMc leAka Ave che, keDanI uparanA bhAgamA Udhva leAka Ave che e leAkanu mApa rajjuthI karavAmA Ave che. eka rajjunu mApa nIcenI rIte karavAnu che. ja mUThThIpa madhyadvIpa che. te eka lAkha ceAjata pramANa che, eTale tenI madhyareSA teTalI che. tenI pharatA cAre tarapha lavaNusamudra che. tenI lakhAI-paheALAI be lAkha ceAjananI che. tenI pharatA zrAtakIkhaDa che te cAra lAkha jojana lAge-paheALA che tenI krUratA kAleAdhi samudra te ATha lAkha jojana lAdhe-paheALA che tyArapachI puSkaravara dvIpa che te seALa lAkha jejana lAMkhA paheALA che tyArapachI eka samudra ane eka dvIpa ema asa khya dvIpa-samudro che. chellA svaya bharamaNa samudra che. A asa khya dvIpasamudrattu je ekadara mApa thAya tene eka rajjunu* mApa gaNyu che. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasvarUpabhAvanA 329 e hisAbe aloka je sa bhUtaLA pRthvI nIce 900 jojana pachI zarU thAya che tenuM UMcAInuM mApa sAta raju-pramANa che. tiryagaloka pahoLAImAM eka rajupramANa che. UMcAI 1800 cojananI che. e eka rajuno ati alpa bhAga UMcAImA roke che Ulaka sAta rajumA kaMIka ocho che. kula traNe loka maLIne cauda rajupramANa UcAI che alokano vicAra prathama gAthAmAM karyo che. upara jaNAvyuM tema sa bhUtaLA pRthvI nIce navase jana mUkyA pachI e zarU thAya che. enA sAta vibhAga che. ene nabhUmi kahe che. emAM rahenAra jIvo "nAraka" kahevAya che prathama narakabhUmi ratnaprabhA nAmanI che. teno pRthvIpiDa eka lAkha ezI hajAra jojana che. enA traNa kArDa (vibhAga) che. prathama vibhAga ratna-bharapUra che tethI tenuM nAma ratnaprabhA paDela che. jo ke tenI jADAI 16 hajAra cojananI che. bIjA kADamA kAdava che, tenI jADAI 84000 ejana che. trIjo bhAga pANIthI bharelo che. tenI jADAI 80 hajAra yojana che enI nIce ghanodadhi, tenI nIce ghanavAta, tenI nIce tanuvAta ane pachI AkAza che. tyAra pachI bIjI narabhUmi Ave che A prathama narakabhUminuM nAma "gha" kahevAya che. enI UcAI eka rAjanI che bIjI narabhUminuM nAma zarkarA prabhA che. emAM kAkarA vizeSa che enI UMcAI paNa eka rAjanI che trIjI narakabhUmi vAlukAprabhA che emA veLu eTale retI vizeSa che enI UMcAI paNa eka rajupramANa che. A traNe narakamA kSetravedanA bhayaMkara, zIta-uSNa vagere daza prakAranI asahya hoya chesthAnika rahevAne barachI jevAM ane zarIra pArA jevA hoya che. bIjI anyonyakRta vedanA che. nArake paraspara laDe che, kApe che, trAsa Ape che ane mArAmArI karyA ja kare che eka kSaNa paNa sukha nathI trIjI paramAdhAmIkRta vedanA che. e adhama devo nArakene trAsa ApavAmAM Anada lenArA temaja krUra svabhAvavALA che AvI traNa prakAranI vedanA ati AkarI hoya che. cothI nArakInuM nAma 5 kaprabhA, emAM kAdava vizeSa che. pAcamI nArakanuM nAma dhUmaprabhA, emA dhumADA vizeSa che chaThThI nArakI tama prabhA, emAM aMdhakAra che sAtamI nArakI tamastama prabhA, emAM ghora adhikAra che. pachavADenI cAra nAkIomAM anyonyakRta ane kSetravedanAo hoya che. paradhAmIkRta vedanA hotI nathI. sAte nArakenA nAma anukrame 1 gharmA, 2 vazA, 3. relA, 4 a janA, 5. riSTA, 6. meghA ane 7 mAghavatI che, Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 zAMtasudhArasa AyuSya pramANa jaghanya daza hajAra varSa utkRSTa prathama narakanA nArakanu eka sAgarapama, bIjInuM traNa sAgaropama, trIjInuM sAta sAgaropama, cothInuM daza sAgaropama, pAMcamInuM sattara sAgaropama, chaThThInuM bAvIza sAgaropama ane sAtamInuM tetrIza sAgaropama che. prathamanu utkRSTa te dvitIyanuM jaghanya ema uttarottara samajI levuM - sAtamI nArakInI pahoLAI sAta rajupramANa cheprathama narakathI te sAtamI naraka sudhI uttarottara lakhAI-pahoLAI vadhatI Ave che ane chevaTa loka puruSanA paga AgaLa khUba lAbI -pahoLI thAya che. sAtamI nArakInI nIce paNa ghodadhi, ghanavAna ane tanuvAta Ave che ane chevaTe AkAza Ave che tyA loko cheDe Ave che. e nArakI chatrAkAre che. eka U dhA chatra upara bIju nAnuM chatra mUkayu hoya e rIte che. emAM meTAmAM meTuM chatra nIce che. upara nAnuM nAnuM thatuM Ave che. athavA rAmapAtrazarAvalAne U dhu sUryu hoya tevo A adholokane AkAra che, sAte narakamAM narakAvAsa che tenI kula saMkhyA 48 lAkhanI che. nArakanAM dukhonuM varNana karavuM azakya che, vAcatA trAsa utpanna thAya tevuM che. enA rahevAnA sthAne ane kalaha evA hoya che, enI bhUmikA evI zIta ne uSNa hoya che ane enA varNana evA AkarA che ke vAcatA arerATI udabhave. A aloka che. A adholokamAM prathama nArakIno pRthvIpiDa 180000 jejana che. temA uparanIce eka-eka hajAra jejana mUktA bAkInA 178000 yojanamA tera pratara che ane 12 AMtarA che. emAMthI vaccenA daza AtarAmAM bhuvanapati denA sthAne che. enA daza prakAra che enA vIza Idro che. A eka jAtinA devo che paNa emanA sthAna adhelokamAM che, upara je eka hajAra jejana mUkayA temAthI upara-nIce so-se bhojana mUkatAM vaccenA 800 jejanamAM vya tara devanA nivAsasthAna che ane uparanA so jejana mUkyA temAM uparanIce daza-daza jejana mUkI detA bAkInA 80 jejanamA vANavyatara devonA nivAsasthAna che. vyatara tiTjhalekamAM paNa aneka sthAne rahe che va 2. alokanI upara nigaleka Ave che ene vistAra eka rajupramANa che. emAM asakhya dvIpasamudra che enA uparanA bhAgamAM tiSyaka che. puruSanI pAtaLI kamarane jANe kaMdare paherAvyo hoya tevuM saundarya tirtholoka Ape che adholeka khUba pahoLo ane co che, tyAre A tiryaloka UcAImAM 1800 jana che. jaMbudvIpanI vacce meruparvata che te jamInamAM eka hajAra jejana che. bahAra 99000 jejana che. enI sabhUtaLA pRthvI paranI zarUAtamAM cAre dizAe maLI cAra ane enI upara bIjA cAra ema ATha rucakapradeza che tyAthI 900 jejana upara ane navaze je jana nIce tiryamUlaka che. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekasvarUpabhAvanA 331 ja budvIpa thALIne AkAre che. tyArapachI eka samudra ane eka DhIpa ema uttarottara Ave che. te valaya-cUDIne AkAre pharatA che ane pratyeka uttarottara bamaNA bamaNuM pramANavALA che. chello svaya bhUramaNa samudra Ave che A asa khya dvIpasamudranuM mApa barAbara eka "rajju pramANa che. ja bUdvIpamAM bharata, aravata, mahAvideha nAmanA traNa karmabhUmi-kSetro che. mahAvidehamAM sarva kALa tIrtha kara ane kevaLI hoya che. bharata, aravatamAM utsarpiNInA trIjA-cothA ArAmAM ane avasarpiNInA paNa trIjA-cothA ArAmA tIrtha karI hoya che. ghAtakIkha mA be meru che ane puSkaravara hIpamAM be meru che. A arthe dviIpa manuSyathI vaselo che. manuSyanI utpatti A aDhIdvIpamAM ja che vidyAbaLe AThamA naMdIzvara dvIpa sudhI manuSya jaI zake che manuSyanu AyuSya utkRSTa traNa palyopamanuM hoya che. sarva dvIpasamudromAM tirya nI utpatti che. A tiryazlokamAM pRthvI upara 780 jejana mUkyA pachI 120 jejanamAM jyotiSyaka Ave che. jemAM sUrya, caMdra, graha, nakSatra ane tArA hoya che. aDhI kapamA e cara hoya che, anyatra sthira hoya che A uparathI jovAmAM Avaze ke meruparvatano se jana jeTalo bhAga adhalokamA che, tiryagulAkanA 1800 yojanane sarvatra vyApe che ane UrvalokamAM tene mATe bhAga eTale ke 98100 yojana che. puSkaravara hIpanA prathamanA ardhA bhAgane cheDe mAnuSottara parvata che. tyAM manuSyautpatti pUrI thAya che. manuSyautpattisthAna aDhIdvIpa che ane lavaNasamudramAM pa6 aMtadvIpa che temAM yugalika manuSyo che. A tiryalokamAM karmabhUmi pAca bharata, pAMca aravata, pAca mahAvideha maLI kula 15 che. yugalika kSetro 30 che tene "akarmabhUmi' kahevAmAM Ave che. lavaNasamudramAM 56 ataradvIpa che. te paNa akarmabhUmi che. manuSyalokamAM aneka nagara, upavane, parvato, nadIo, dUho vagere che emAM eTalI vicitratAo ane vaibhava bharelA che ke ene upAdhyAyazrIe "zrIvicitra'nu yogya ja upanAma ApyuM che dhyAnamAM rAkhavuM ke lokapuruSanI pahoLAI asa khya dvIpasamudro A tiryaMga lokamAM hovA chatA ochAmAM ochI che ane UMcAI te taddana DI che. have ApaNe Urvalakane samajIe. ja 3 urvilokanI yojanA A pramANe che -tiryagaloka pUro thayA pachI asa khya jana upara jatAM eka sAthe prathama ane dvitIya devaloka Ave che. tenA upara asaMkhya jana gayA pachI eka sAthe trIju ane cothu devaloka Ave che. tenI upara asakhya pejane pAcamu, te ja pramANe tenI upara chachuM, pachI sAtamu ane tenI upara AThamu tyArapachI asa o jana upara gayA pachI navamu, dazamu eka sAthe che tenI upara asakhya ejana mUkyA pachI agiyAramu, bAramu devaloka eka sAthe che. 1 trIjAmA 23 ne cothAmAM 1. 2 trIjAmA 1 ne cothAmA 23 tIrthakara Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33. zAMtasudhAra pAcamA devaloke kalpita lokapuruSanI be keNIono bhAga Ave che. tyAM pahoLAI pAMca rajajunI che bAra devaloka thaI rahyA pachI grIvA(DAka) sthAne nava vecaka Ave che. tyAnA deva kalpAtIta che mukhasthAne anuttara deva Ave che. tyA cAra dizAe cAra vimAna che ane vacce savArthasiddha vimAna che A vaimAnike alpabhavI ane kalpAtIta che. pALanA sthAne bAra jajanano atara mUkIne sphaTikamaya siddhazilA Ave che. enI upara eka ja lokanI maryAdA (hada) pUrI thAya che devatAone sukhano ja anubhava thAya che trIjA devaloka pachI sarva ne sparzatruothI viSayavAsanA pUrI karatA nathI uttarottara vAsanA mAtra zarIrasparzathI, pachI devInA zabdazravaNathI, pachI rUpanA nirIkSaNathI ane pachI citanamAtrathI ja tRpta thAya che. A vikAsa khAsa samajavA jevo che. kAmavAsanAnI tRpti karatA tenA upara vijaya meLavavAmAM vadhAre AphlAda uddabhave che greveyaka ne anuttara vimAnanA devene to pAMce IdriyanA bheganI irachA paNa thatI nathI. gha 4 uparanA traNa zlokamAM traNa lokanuM digadarzana karyuM. eno ApaNA mAnasa-cakSu samakSa khyAla karavA mATe kalpanA karavAnI che jANe ke eka puruSa Ubhe che, tenA baMne page pahoLA karelA che ane teNe potAnA DAbA, jamaNA banne hAtha keDe lagAvyA che e lokapuruSanuM varNana A gha ane 3 zlokamAM karyuM che. vaizAkhasthAnasthAyI bane pago te puruSanA batAvyA che teno bhAva ane paga pahoLA karIne UbhA rahevAnuM che. ene vizAkha mAsa ke vizAkhA nakSatra sAthe sa ba dha nathI. paga pahoLA karIne valoNu karanAra strInuM e sasthAna che ema kepamAM kahela che. AvI rIte pahoLA pagane sthAnake nArake che sAtamI nArakInuM thALu ati vistIrNa che te sAta raju jagyA roke che. eka rajajupramANa labAI-pahoLAInA TukaDA kalpIe to alekanA 16 TukaDA thAya e sarAvaLAne U dhu mUkyu hoya te AkAre che. keDanA bhAgamAM pahoLAI ochI che, mAtra eka rajaju che tyAM tiryaloka Ave che UrvakanuM varNana ja zlokamAM karyuM che temAM keNI AgaLa pAcamu devaloka che gaLA AgaLa raiveyaka deva che ane mukha upara pAca anuttara vimAno che sarvanI upara siddhajIvo che A UrvalakanA TukaDA rajajunA mApe karIe te 147 thAya tiryagalokano samAveza emA thaI jAya che kula raju 343 thAya e 7 nu ghana che, eTale sAtane sAte guNatA 49 thAya, tene sAte guNatA 343 raju thAya eTale AkhA lokapradezane sa milita karyo hoya to 7 ghanaraju thAya Avo loka athavA kalpita lokapuruSa anAdi kALathI Ubho che. e anAdi ane ta che ene kaI kta nathI e zAnta-thAkela mudrAvALe che chatA jarA paNe kheda pAmelo nathI matalaba e ke, e traNe kALa UbhuM che e kadI besI javAne ke thAkI javAno nathI. haju sudhI thAkyo nathI ane bhaviSyamAM kadI thAkavAno nathI Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekasvarUpabhAvanA OMOMOM vizvanA anAditva sakha dhI meATI carcA che, eno Adi kAie joyA nathI, enA kAMI itihAsa nathI ane enI zakayatA paNa nathI, maraghI pahelI ke IMDu pahelu ? e savAlanA niya karatA chevaTe anavasthA ja prApta thAya che khIja vagara vRkSa na thAya ane khIja vRkSanA phaLamAM ja hAya che, ema carcA karIe te paNa ate anAdimA ja pavasAna pAme che. OM .... AvA lokapuruSa che. emAM cha drabyA bharelA che. lAkamAM jIvo, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza, kALa ane pugaLA che. A cha drabyA nitya che ane pAtapeAtAnA dharmamA sthira rahe che astikAya eTale samUhurUpa samajavu . emAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane jIva arUpI che, jyAre pudgala drabya rUpI che. dareka draSya svataMtra che. dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya niSkriya che, jIva ane pudgaLa sakriya che, AkAza AdhAra che ane dharma, adhama, pudgaLa ane jIva sakriya che AkAza AdhAra che ane dharma, adhama, pugaLa ane jIva Adheya che AkAzanA svabhAva avakAza ApavAnA che. dharmAstikAya gatinimitta che ane adharmAstikIya sthitinimitta che zabda, adhakAra, udyota, prabhA, chAyA, taDakA, va, gaMdha, rasa, sparza e pudagalanu lakSaNa che kALa vastune navIna tema ja purANu manAve che ane enA samaya, AvalikA vagere vibhAgeA che sekanDa, miniTa, kalAka e paNa kALadravyanA ja vibhAgeA che AtmA kartA, bhAktA, jJAtA che, cetanarUpa che, cAgya puruSArthathI te siddha thaI zake che ane enA mULa asala svarUpe paheAcI zake che. enA guNuparyAya para agAu vistArathI vivecana thaI gayu che leAkamAM A cha dravyeA che e pUrA thAya tyAre alAka Ave che e anata che. emAM mAtra AkAza che tyAM bAkInAM drabyAne sthAna nathI leAka ane alAkanA taphAvata e ja che ke leAkamAM SaDtavya che, aleAkamA mAtra AkAza ja che samaya ane AkAza (Time and Space)nA prazno jana darzanamA khUba vistArathI carcAyA che ' 6 6 A leApuruSamA chavA che e jIvo ane pudgaLA aneka prakAranA nATakA karI rahyA che pudgaLA sparza, rUpa, rasa, ga ne laIne nAnA prakAranA veSA kADha che jIvonI vividhatAne pAra nathI e peAtapeAtAnA pAThA 2gabhUmi upara bhajave che ane paryAya palaTa karI navAnavA rUpo dhAraNa kare che ene nATaka karavAmAM pAMca kAraNeA sahAya kare che, ene samavAyI kAraNa kahevAmA Ave che te kALa, svabhAva, udyama, karma ane niyati che. kALa eTale e pramANe vastu khanavAne samaya pAkA joI e, jema ke AMkhA garamImAM ja Le che, prasUti lagabhaga navamAse ja thAya che vagere kALa pAkayA chatA udyama-prayatna karaveA ja paDe besI rahevAthI kAI vaLe nahi, ane trIjI vAta e che ke vastusvabhAva teveA hAve oIe. ghauM vAvI khajarAnI AzA bya che vaLI kama eTale pUrve khAdhelA karmAnusAra ja phaLaprApti Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zAMtasudhArasa thAya che ane niyati e anAdi lokasthiti che, arthAt sarvAe je pramANe jJAnamAM dIThuM hoya tema ja bane che-temAM pheraphAra thato nathI. A pAce samavAyI kAraNo ekaThAM thayA tyAre kArya bane che. lokamAM pratyeka kArya A pAca kAraNone AdhIna rahe che. emAM prAdhAnya koI paNa vakhate eka kAraNanuM hoya che, bIjA kAraNa gauNa hoya che, paraMtu pAMce ekI vakhate hAvA ja joIe. A saMsAramAM karmAvRta prANI je nATaka bhajave che tenuM varNana zu karIe? enA vividha nA eTale AkhI duniyAno ItihAsa duniyAmAM banate kaI paNa banAva laIe ke etihAsika keI caritra vAcIe te temAM nATaka sivAya kAMI dekhAze nahi. A AkhI duniyA 2 gabhUmi che ane prANIo tenA pAtro che. emAM vicitra zarIre, AkRtio, svara, rUpa, AkAra, bhAvaNe, sukha, duHkha, abhimAna, abhiniveza, kapaTa, cAturya, kheda, meha, prema, AkramaNa, AtApanA, kIrti, apayaza vagere sarva bAhya ane Atarika bhAva, dekhA ane AviSkamaNe thAya che te sarve nATake che. bhavaprapaca eTale sasAranuM nATaka, ene bhajavanArA jevo ane pudagaLe. pudagaLa paramANumA cetanAzakti na hovA chatAM aciMtya zakti hoya che ane temAM taratamatA paNa hoya che. ApaNI AsapAsa je ramata cAlI rahI che te nATaka ja che. ApaNe pote paNa nATakanA pAtro ja chIe ane A AkhuM vizva e 2gamaDapa- nATyabhUmi che. emAM paDadA paDe che, UpaDe che ane nATaka pratyeka jIva AzrayIne ane samuccaye nira tara cAlyA ja kare che. A nATakano tAdaza khyAla zrI siddharSigaNie pitAnA adbhuta cAturyathI zrI upamitibhavaprapacAkathA graMthamAM ApyuM che. 7. AvI rIte lokasvarUpa vicAratA emA Atma, anAtma vastune khyAla thAya che. jIva, ajIvane viveka thAya che, svarga, marya, pAtALane khyAla thAya che ane A anaMta vizvamAM ApaNuM sthAna zu che, ane A jIva kyA kyA jaI Avyo che ane kenA kenA kevA kevA saba dhamAM AvyuM che tene UDo vicAra thAya che asa khyAta jano, nigAdathI bharapUra loka, temA pAra vagaranI vanaspatio, maryalokanuM nAnakaDuM sthAna, temAM paNa manuSyanI utpatti te aDhIdvIpamAM ja nArakanA dukhone trAsa, svarganAM sukhane Akhare thata ata ane ana ta kALathI cAlI rahelI ghaTanA-e sarva vicAratA enA anAdivane ane pitAnA cAre gatimA pherA ane gamanAgamanano khUba khyAla Avaze, aneka tara go UThaze vizvanI vizALatA kevI? keTalI? ane ApaNe koNa? kayA? kyA khUNAmAM bharAI paDyA chIe ? - te samajAze. AvI bhAvanA bhAvatA mananI sthiratA thaI jaze. je bhAvanAra jJAnI haze-vidvAnuM haze to ene A AkhI ghaTanA tarapha nirveda thaI Avaze ane pitAnA mananA ghoDAnI lagAma e e caze. vizALa vizvamAM e tArAo joze, nirabhra AkAzamAM e cadra jeze ane enI Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasvarUpabhAvanA 335 sAthe enAmA je kAI mada haze te gaLI jaze. e adara UtarI pitAnI laghutA ane karmanuM jera vicAraze ane chatA puruSArthanuM prAbalya paNa samajaze. ene IcchA thaze te AvA vizALa vizvamAthI paNa tene agra bhAge javAno potAno mArga e zodhI zakaze ATaluM mAnasika svairya ane prApta thAya eTale ene adhyAtmasukhanI prasUti sAhajika che. mananI asthiratA dUra thaI eTale AtmA sthAne AvI jAya che, bAhya bhAva tajI. e ataramAM Utare, ane tyA enI sthiratA thaI eTale ene tattvAnsa dhAna thatA vakhata lAgatuM nathI. lokasvarUpamAM zuM vicAravAnuM che te haju geyASTakamAM kahevAnuM che. e rIte vicAratAM vikAsa satvara ane spaSTa che. A dara UtarI javA ava AmatraNa che. vijJa-samaju prANu A notaru jarUra svIkAre ahIM vivikti' zabda vAparyo che te khUba samajavA gya che. pRthakkaraNa-vivecana vivekapUrvaka karavuM e ene Azaya che lokasvarUpa saba dhI aneka matabheda che. pRthvInA AkAra saba dhI takarAro che A gUcavaNamA UtaravAnI ahI jarUra nathI e mATe sAdhane ane abhyAsa sulabha paNa nathI, paNa pRthvI ane AkAza ghaNuM vizALa che ane ApaNuM sthAna emA taddana nAnu che e ApaNe vicAravAnuM che A vAtamAM be mata paDe tema nathI, sadAcArI jIvana, ucca bhAvanA, mAnasa-rya, adhyAtmabhUmimAM praveza ane pravAsa e sarva suvidita vAta che ane sarva kALamA AdaraNIya che. ApaNe game tevA moTA hoIe te paNa anaMta vizvamAM kevaLa azumAtra chIe ane ApaNe mokSa ApaNe ApaNA prayatna vaDe ja sAdhI zakIe chIe. A sarva binatakarArI muddA pakaDI laI, ApaNe vikAsa je mAge thAya te AdarI le sarva dRSTie yogya che. ApaNe A daSTie e muddo pakaDI laIe. emAM kaI kaI muddA khUba bhavya che ane khAsa A dara UtarI jAya tevA che. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAsvarUpabhAvanA : geyASTakaparicaya 1. uparanA paricayamAM je leAkanu varNana sopamAM karyuM che te leAka zAzvata che; bhUta, vartamAna ne bhaviSyamA ekasvarUpe vartanAra che. e zAzrvata na heAya te eno Adi hAvo ghaTe, tenu keAI pramANu lakSya nathI ane ene khanAvavA paramANu joIe te cetana padArthamAthI nIkaLe tema nathI je paramANune anAdi mAnIe te vAta aMte anAdi upara ja Ave che je leAkanuM upara varNana karavAmA Avyu che te cara ane acara, jagama ane sthAvara sarvane dhAraNa karavA samartha che ane AkArAtara tathA avasthAtara dhAraNa kare che. pratyeka dravya peAtAnA dharmo bajAve che ane anyathI judu rahI eka sAthe kAma kare che AkAza sane avakAza Ape che. A leAsvarUpane tu khUba vicAra. cara ane acara sane oLakhavA ane pratyekanA guNA ane paryAyAne vicAravA e atra muddo che. A sarva tattvAmA AkAzane kharAkhara samajyA pachI dharmAstikAya ane adharmAstikAyane khAsa samajavA jarUrI che, kAraNa ke enu dravya tarIke kAi darzanamAM nirUpaNu nathI. vicAravAnu e che ke AkAza tA ava kAza Ape, jIva ane pudgaLeA cAle, paNa enI gati ane sthiratAne niyaMtrita karanAra kAI na heAya teA satra avyavasthA UbhI thAya ene ceAsa sthAne rAkhanAra ane gati tathA sthiti vakhate ene sahAya karanAra uparanA ane byA (dharmAstikAya ane adharmAstikAya) na hAya tA dekhAtA vizvanI vyavasthA ke svarUpa na rahe. A rIte dalIlathI paNa e dravye samajI zakAya tevA che jenane pariNAminityatvavAda nyAyanA graMthAthI khAsa samajavA lAyaka che. 2. upara je leAkanI hakIkata rajU karI te leAka cAre taraph alAkathI vI TAyele che cauda rajju UcA ane sAta ghana rajju pramANa piDavALe leAka pUrA thAya tyAre tenI pachI pharatA aleAka Ave che. alAka eTale jyA jIva, dha, adharma, pudgaLa ke kALanA praveza nathI paNa jyA mAtra AkAza che tevA pradeza aleAkamA keAI jIva jaI zakatA nathI, kAraNa ke gatisahAyaka dharmAstikAya tyA che ja nahI mAtra AkAza (Space) tyA che ane te ana ta che tyA pudgaLa--paramANu paNa nathI e plAka' dIpatA che, kAraNa ke emA dharmAstikAyAdi dravyeA che ane khAsa karIne emA cetanazaktivALA jIvA che vaLI e eTale vistAravALA che ke enI gaNatarI karatAM akkala chakkaDa khAI jAya, asa khya cAjanAnI vAta ene gaNunAtIta banAve che. nAnakaDA manuSyaleAkamA paNa asa khya dvIpa-samudro che, tyA AkhA leAkanA mApanI gaNatarI kevI rIte thAya ? Ave vistAravALA A lAka che leAkanI hada-maryAdA pAca dravyathI thAya che leAkamA pAce dravyo jarUra heAya che. aleAkamAM mAtra AkAza che te upara jaNAvyu che. pAMcamA eka paNa dravya echu hAtu nathI. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasvarUpabhAvanA 337 A gALAmAM pAca dravyanI hakIkata kahI ane upara 1 glaeNkamAM cha dravya batAvyAM che temAM apekSA samajavAnI che. keTalAka AcAryo kALane dravya tarIke mAnatA nathI. kALanA paryAye sarva kabUla kare che. dravyane guNa ane paryAya bane hovA ghaTe atIta, anAgata ana ta samaye enA paryAya che. A moTo carcAno viSaya che kALanuM svarUpa ne vatanA sarva svIkAre che ene judA dravya tarIke mAnavAmAM Ave ke nahi te praznamAM ApaNe nahi UtarIe. lokamAM kALa varte che. alokamAM kALa vartata nathI. A sa ba dhamAM be mata nathI. samajavAnI vAta e che ke e lekanu mAna gaNatarIthI atikAnta hovA chatA enI sImA-maryAdA sughaTita che AvA apAra, adabhuta lokarUpa vizvano vicAra karo ane te AkAza sAme joI tArA, graha, cadra vagerene vicAra karI vizvanI vizALatA vicAravI ane enA vistArane khyAla karavo. 3. cauda raju lAMbe loka AkAzamAM rahelo che e AkAzanA asakhya pradeza che jenAthI nA bhAga na thaI zake tevA vibhAgane pradeza kahe che AkAzapradezanI sa khyA "asaMkhya che asa khyane khyAla cothA kamagrathamA vistArathI zrIdeve drasUrie cAra pAlAnI kalpanA karIne ApyuM che tIrtha kara ke sAmAnya kevaLI (jinezvara athavA jina) keTalIka vAra mokSa javA pahelA kevaLI-samuddaghAta kare che emAM ATha samaya lAge che ethI ghaNA karmo kharI jAya che. pratyeka AtmAnA pradeza asakhya che ane tenI kula saMkhyA lokAkAzanA pradeza jeTalI che. kevaLI upara jaNAvyuM te samudaghAta kare tyAre lokAkAzanA pratyeka pradeza para pitAne eka eka Atmapradeza sthApana kare che. pahele samaye e daDa kare che, bIje samaye kapATa kare che, triIje samaye mazAna kare che ane cothe samaye AtarA pUre che cothA samaye te sarva lokapradezane sparze che ane te vakhate AtmA mahAsamuddaghAta karI aneka karmane kheravI nAkhe che A ati agatyanA samaye pratyeka AkAzapradezane jinano AtmA spaze che pachI tarata e kriyA sahArI le che. samudaghAta-prakaraNa zrI prajJApanA sUtra(36mA pada)mAMthI vAcavA yogya che e AtmAnI adbhuta vIryazakti batAve che prANIo-jIvonI aneka kriyAnu e lokamadira che. be aNu bheguM thAya tyAre thAka, traNa Apyu bhege maLe tyAre vyAjIka, ema ana ta aNu maLe tyAre ana tANaka ska dha thAya che pratyeka aNu chUTo hoya tyAre AvuM kahevAya, skaghane lAgelo hoya tyAre pradeza kahevAya. pratyeka aNumAM varNa, ga dha, rasa ane sparza hoya che ANunI zakti paNa anata che e alakane cheDethI upara siddhasthAna sudhI eka samayamAM jaI zake che ene paryApalaTa bhAva hoya che. e sarva pheraphAra ane camatkAro lokamAM thAya che ane tethI e sarva vividha kriyAnu madira loka kahevAya che, 43 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtamudhArasa jIvanA paryAyeAnI vAta teA zI karavI? jeTalA rUpA dekhAya che, jeTalA AkAra dekhAya che te sa paryAyA che ane pudgaLanA paryAyA paNa pAra vagaranA che jIva-pudagaLa-sa ceAgajanya paryAyane pAra nathI AkhI vizvaracanA, tenA pheraphAro, temA pratyeka prANI ane paramANumAM thatI hAnivRddhi - ene laine mahAna nAca cAlI rahyo che, tenu mahAmAyAma`dira A lAka che. 33. 4. leAka' e rIte pAca astikAya (dharmAstikAya, adharmAstikAya. pudgalAstikAya, AkAzAstikAya ane jIvAstikAya) rUpa che eTale enA AkhA niravazeSa bhAgamA satra pAca astikAya che ane e sAmAnya najare joie teA ekarUpa che, ekasarakhA che, chatA pujJaLAe emA aneka vivarto karyA che. pudgaLa ane jIvA bannee maLIne enA aneka phregmArA-vibhAgeA banAvyA che pudgaLa-paramANunA dhA ene aneka rUpeza Ape che. vivavAda danazAstranA agatyane vibhAga che vedAtIonu kahevu ema che ke jagat brahmamaya che ane enA je judA judA rUpA dekhAya che te avidyAnA pariNAme dekhAya che. e mAyA che ane ajJAnajanita bhrama che vastuta brahma sivAya koI sat nathI vidyAthI e ajJAna(avidyA)ne nAza thAya tyAre eka brahmanu jJAna thAya che jaina tattvajJAna jIva ane jaDane bheTa svIkAre che. vairAgya mATe e paudgalika padArthanI asthiratA jarUra kahe, enA vivartI para e nivedanI paripATIe ce, chatA mULa dravya tarIke AtmA ane pugaLane pRthak samaje che A zAsrIya viSaya khUkha cIne samajavA yeAgya che puruSa ane prakRtinA bheda samajavA prayatna karavA ApaNe A dAnika carcAmA nahi UMtarIe pugaLasAge kevA kevA vivatA-pherAza dekhAya che te samajI, teneA lAbha sasAra paranI vAsanA echI karavAmA laIe AkhA vizvanI najare jotA e lAka kAI jagyAe sAnAnA zikharAthI unnata thayele dekhAya che ane koI jagyAe UDA bhaya kara khADAvALA dekhAya che. mATA parvatane dUrathI jevAmA Ave te prabhAte jANe tenAM zikharA sAnAnA hAya tevu dekhAya che pILI mATIne laI ne keTalAka parvata suvaNaeNra ganA dekhAya che da tathAmA aneka parvatA sAnAnA kahevAya che koI sthAnake leka UMDA khADAvALA hoya che. maleAkamA khADAvALA aneka pradeze! che adheAleAkamA teA pAra vagaranA khADAe che matalama lokanA sthAnake phAI jagyAe AkarSaka hoya che ane keAI jagyAe ati khIbhatsa ane koI jagyAe bhayAnaka hAya che. 5. e leAka kAI jagyAe devatAonA maNimadirAthI vibhUSita hAya che bhuvanapatinAM bhavanA, vyutanA nagaro ane vamAnika deveAnA vimAnAnA vaNunA vAcatAM Anada thAya tevu thaeN emAnanI bhI teA ane nIlaratnamaya bhUmie, bhUmine svayaM prakAza ane krIDAsthAnA eTalA sudara zabdomA vadhu velA che ke vAcatA eka jAtanu sukha utpanna thAya che. matyu lokamA Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasvarUpabhAvanA 338 paNa moTA rAjabhuvana vaibhava ane sa padAthI bharapUra hoya che moTo rAjamahelo, bakiMgahAma pelesa ke kesaranAM vilAsasthAne aneka prakAranA sAja sAthe goThavAyelA hoya che AgrA ane dilhInA aitihAsika sthAno ke vartamAna rAjadhAnInA zaheronAM bagalA, vADI, upavane ene udita udita rUpavAna banAve che kaI sthAnake e bhaya kara narakasthAnarUpa hoya che enA vajanamaya kATA, enI lohInI nadIo, enI bhaya kara bhUmie, enI zIta jagyAo, enI uNa jagyAo-varNana vAMcatA kamakamATI chUTe evA aneka sthAno alokamAM ThekANe ThekANe che A pRthvI para paNa bhaya kara sthAne aneka hoya che. e jotA manamAM glAni ane keTalIka vAra bhaya jarUra thAya che. kahevAnI matalaba e che ke, A lokanA sthAne aneka prakAranA che ane aneka prakAranI zubha-azubha lAgaNI UbhI karanArA che Ana da, prazaMsA, zoka, viSAda, bhaya sthAna paratve thAya che e sahaja samajAya tevI hakIkata che da. e lokamAM koI jagyAe utsava cAlI rahelA hoya che, koI jagyAe vAjA vAgatA hoya che, koI jagyAe nAcara ga UDatA hoya che, kaI jagyAe nATaka-sinemA jAmyA hoya che, keI sthAnake sudara pakavAna pIrasAtA hoya che, kaI jagyAe hare harenA pokAra cAlatA hoya che, kaI jagyAe ujANI-jyAphato macI rahI hoya che, koI jagyAe samaya varate samaya" bolatA hoya che, koI jagyAe tALIonA gaDagaDATa UThatA hoya che evI rIte aneka Ana da jayama gaLa uccAranA citro rajU karI zakAya evA prasagothI loka gAjI rahyo hoya che. kaI jagyAe chAtI para asahya chAjiyA levAtAM hoya che, kaI jagyAe raDApITa cAlatI hoya che, kaI jagyAe nisAsA nakhAtA hoya che, kaI jagyAe phAsIo devAtI hoya che, koI jagyAe mArAmArImAM lohInA relA ke nadIo cAlatI hoya che, kaI jagyAe khATakIo jIvonA gaLA para charI calAvatA hoya che, kaI roganI pIDAthI kakaLATa karatA hoya che, kaI viyoganI javAlAmA atazekathI baLI-jhaLI jatA hoya che, koI jagyAe jI para karavata cAlatI hoya che, kaI sthAne hADakA bhAgI jatA hoya che, koI sthAne cAbakhA-pANI paDatA hoya che ane AvAM apara pAra du kha, glAni, zoka, satApa tema ja viSAdathI bharapUra sthAnako hoya che | mubaI jevA zaheramAM maraNanI ThAThaDInI paDakhe moTA varaghoDA jovAmAM Ave che ane eka ja mALAmA maraNanA chAjIA gavAtA hoya tyA theDI oraDI pachI lagnanA gIta gavAtA sabhaLAya che bhartuhari kahe che ke "kaI jagyAe vINAnA avAja ane koI jagyAe hAhAkAra rudana, kaI jagyAe vidvAnonI carcA ane koI jagyAe dArUnA pIThAno masta kalahe, to koI jagyAe ramya strI ane koI sthAne ati kadarUpI strI-Avu Avu jotA samaja paDatI Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zAMtasudhArI nathI ke A saMsAra te viSamaya che ke amRtamaya che ? A sarva bhAve lokamAM dekhAya che emA nArakonA trAsa umerIe eTale varNana vadhAre ne bhIra bane che. AvA aneka paraspara viruddha dekhAvothI bharapUra A loka che. 7. uparanI hakIkatamAM kAI navIna nathI sarva prANIone AvA aneka bhAvane ane aneka sthAnono anekavAra paricaya thayela che anAdikALathI A jIva - pratyeka saMsArI jIva rakhaDyA kare che e eka sthAnake utpanna thaI tyAM gharabAra vasAve che, zarIrane pitAnuM mAne che, manuSya hoya te chokarA, chAyA, kuTuMba-kabIlAvALe thAya che ane pAchA mamatva cheDIne (khuzIthI ane ghaNu kharu parANe) vaLI bIje gharabAra jamAve chezarIrane to e pitAnu ja gaNe chezAstravide kahe che ke "evI kaI jAti nathI, evI koI cAni nathI, evuM koI sthAna nathI ke evuM koI kuLa nathI tyA A jIva anekavAra janmya na hoya ke ana tavAra maraNa pAmyo na hoya" AvI rIte janma-maraNanA cakkare caDhelA saMsAramAM pharatA sarva prANIone A lokano, tenA sthAnane, tenA bhAvone ane tene harSa-viSAdone cirakALathI aneka vakhata parizya thayelo che. eNe sarva sthAnomAM AMTA mAryA che, eNe sarva nadInA pANI pIdhA che, e parvata parvata ane jagale ja gala rakhaDyo che, eNe pAra vagaranA bhege bhagavyA che, eNe ThaMDI-garamInA apAra du kha rAhana karyA che, eNe parAdhInatAe bhUkhatarasa sahI che, eNe mANavAmAM bAkI rAkhI nathI ane raDavAmAM paNa bAkI rAkhI nathI 8. have je A ATAo mAravAthI thAkyA ho, have tamane e ATA mAravAmAM du kha jaNAtu haya, je tamane e cakraparibhramaNano ka TALo Avyo hoya to tamArA rastA badalo, tame tamArA Adarzo pheravI nAkho ane tamArI carcAnI AkhI dizA badalI nAkho tame atyAra sudhI bhUlyA, parane potAnuM mAnyu, zeDA vakhatanA vAsane gharanA ghara mAnyA ane paMkhInA meLAne kuTuMba mAnyu. tamAre javuM che kalakatte ane tame rasto lIdhe che madrAsane A vAta nabhe nahi AmA kAI tamArA ATA badha thAya nahi ane AmAM kAI sAce mAga sApaDe nahi. jo tamAre e paribhramaNano cheDo lAvavo hoya to tamArA Adarza tarIke jinezvara devanuM sthApana kare emane name eTale ene tamArA hRdayacakSu sanmukha rAkhe emaNe mArga para caDI potAno rasto zodhyo che ane te Adaze tame cAlaze te tamArA rastA sudharI jaze praNAma karavAmAM be vAta che eka Adarza tarIke temane svIkAra, ane bIju temanA batAvelA mArge vahana e bhagavate zAtasudhArasanA pAnanu dAna karIne aneka prANIone rakSaNa ApyuM che. je prANIo sAtasudhArasanA pAnanu dAna jhIle che, je bhagavAnanA e ati zAta jharaNAne jhIlavAne vinaya kare che te prANa A rakhaDapaTTIthI bacI gayA che evA aneka prANInA Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 lokasvarUpabhAvanA dAkhalAo nodhAI gayelA che. tamane paNa e IcchA thaI hoya ane tame uparanIce ane ADAavaLA ATA mAvAthI thAkyA ho te Adarza badalI nAkhe ane zAyarasanA pAnano vinaya karI Anada kare. AkhA lokono vicAra karaze to jarUrI vinaya prApta thaI ane eka vAra e mArge caDI gayA te pachI kAryasiddhi thaI jaze lokasvarUpa bhAvanA eTalI vizALa che ke enA ataramAM bAkInI sarva bhAvanAno samAveza thaI jAya A jIvanamAM je anityatAdi bhAvo vicAravA yogya che te sarva lokamAM ja bane che. e rIte A bhAvanA sarvate vizALa che loka ane alokanuM svarUpa vicArIne pachI lokanI a dara UtarI javAthI A bhAvanAnu rahasya prApta thAya e rIte lokanuM svarUpa "paricayamAM varNavavA prayatna thayo che. sAmAnya rIte A gaNitAnuyogane viSaya che ene mATe khAsa lokanAlikAtri zikAprakaraNa che taduparAta bRhasa grahaNi, kSetrasamAsa Adi prakaraNo ane sUryaprajJapti, ca draprajJapti Adi sUtragra tho che. e uparAMta aneka graMthomAM lokAlekanuM svarUpa batAvyuM che e svarUpa e graMthAthI samajI levuM. A cugamA bhaugolika bAbatone meLa khAte nathI. temAM ApaNo alpa abhyAsa, sAdhananI alpatA ane e viSayanI zodhakhoLanI apecchA mukhya kAraNa che. e viSayanI carcAmAM ApaNe nahi UtarIe e ghaNuM vizALa viSaya che eka khagrAsa sUryagrahaNa jevA je deze lA rUpiyA kharacI zake ane jene tyA aneka sAinasa panna mahAna vedhazALAo hoya te evA viSaya para vicAra karavA yogya gaNAya ApaNe to haju e viSayanI bArAkSarI zIkhavAmAM chIe ApaNe to ahI je svarUpa batAvyuM che te samajavA pUrato prayAsa karavAnI jarUra che. eno meLa meLavavA abhyAsIo jarUra prayAsa karaze evI AzA rAkhI, ApaNe te enI bhAvanA kevI rIte bhAvavI ane te dvArA ApaNo vikAsa kevI rIte sAdhavo te prAsagika viSaya vicArIe A graMthano uddeza zAtarasanI relachela karavAno che te ApaNe kadI na vIsarIe anya carcAne A graMthamAM sthAna nathI. lokanI vizALatA, emAM rahelA anata che, temAM tiryagalokanuM taddana nAnuM sthAna, evA nAnA tiryaga(maryalokamA asakhya dvIpasamudra, emAM sarvathI nAno ja bUDhIpa, enA 190me bhAge bharatakSetra, temAM cha khaDa, tene paNa nAno bhAga ane tenA eka vibhAgamAM ApaNI pAse se, base ke cAra hajAra vAra jamIna hoya enI khAtara ApaNe zuM zuM karIe chIe? enA jhagaDA, enA hakonA savAla, enI hadanI takarAro ane enI mAlikInI 5 cAto-A sarva zobhatI vAta che ? e ghaTe che ? ane e kone mATe keTalA varSane mATe? ane chatA cAre taththu joIe te nAnAmAM nAnI mAlikInI bhAjagaDo ane gUcavaNone pAra nathI ane mAru tAru karavAmAM ApaNI nAnI jidagI pUrI thaI jAya che ane chevaTe ughADe-khAlI hAthe cAlyA javuM paDe che, tyAre e sarva mAlikI, hakko, kabajAo Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zAMtasudhArasa ane verajhera ahI rahI jAya che e rIte anekane mUkI jatA joyA ane ApaNe paNa jarUra javuM che, chatA adhyAsa chUTato nathI ane prasa ga Ave tyAre ApaNe paNa bAya caDhAvI TaTTAra thaI jaIe chIe, e vAtanI nA paDAya tema nathI A sarva ramata kaI jAtanI che te khAsa vicAravA yogya che. upAdhyAyazrIe AkhI bhAvanAnu rahasya bahu yuktisara batAvyuM che. enA be sthAna mukhya che paricayamA che (7) zloka ane aSTakanI chellI pAMca gAthAo. prathama muddo e che ke samaju mANasa-viziSTa jJAnavALo prANI A lokabhAvanA bhAve to ene mAnasazcarya prApta thAya cheA kema bane ? lokapuruSa e kAI citra nathI, e to khyAla ApavA mATe taiyAra karela citra che, puruSAkAra che paNa e loka nAno nathI. enI labAI pahoLAIne khyAla barAbara karavAmAM Ave ane enI UMcAI vicAravAmAM Ave te akkala chakkaDa khAI jAya tema che e loka, enA sthAno, emAnA jIvo, enA ja galo, enA zIta pradezo, enA uSNa pradezo, enA vibha, enA du che, enA kArAvAse, enA rAjabhavano, enA mArgo, enI nadIo, enA sarovaro, enA parvata, enA jaLacaro, enA sthaLacara, enA kheca, enA sarpo, enI vanaspati ItyAdi sarvane vicAra karatA ala hAthamAM rahe tema nathI enI vicAraNuM karavAmAM khAsa nigodanuM svarUpa ane temAM rahetA jIvanI ana tatAne khyAla Ave tyAre AkAzanI ana tatA ane jIvasa khyAnI ana tatAne kyAsa karI zakAya che asakhya AkAzapradezane avagAhI eka goLA rahe ane evA asakhya goLA paikI ekeka gaLAmAM asakhya nigoda rahe ane ekeka nigodamAM ane te rahe eno khyAla karatAM eve kaI sthAnake ApaNe bharAI paDayA hoIe to ApaNI zI dazA thAya te vicAravA jevuM che. A aneka sthAnono vicAra karatAM manamAM je asthiratA hoya che ane cheDA vakhatamAM A meLavu ke A khAu, paNe jau ke Ama deDu-evA evA avyavasthita vicAro AvatA hoya te dUra thaI jAya che ane manamAM eka prakAranI sthiratA AvatI jAya che ati vizALa da rAjalokamAM potAnA sthAnanI alpatA moTA mAdhAtAne paNa mUjhavI nAkhe tema che, to tuM te koNa? tArI gaNatarI zI? tAru sthAna keTaluM nAnuM? ane vizvanA kyA khUNAmAM AvyuM che ? AvI vicAra sthiratA thatA adhyAtmasukhanI prasUti thAya che ane e sukhano Anada ajaba che. e mane rAjya anokhA che, enI vaibhavasa patti alaukika che upAdhyAyajIne A bhAvanAra prathama dRSTie ja ati AkarSaka che, tanmaya karI de teve che ane ati prauDha bhASAmAM citagayo che emano bIjo pravAha jIva ane pugaLanA saba dhathI thatA vivano che. e prasaMga ati prAsAdika che. A lokanA vividha AkAre batAvI, tenI ramaNIyatA ane tenI bIbhatsatA ane barAbara batAvela che tyArapachI enA aneka sthAnake e dekhAtI vicitratA hadayane dravita karI de tevI che ApaNe saMsAramAM pharanArA chIe ane ahI manuSyalokamAM je Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekasvarUpabhAvanA vaividhya joie chIe te ApaNane namAvI de ane vicAramA nAkhI de tevu che. mAtra yuvAnInI mastImA taNAI ta jaIe ane vastusvarUpa jevAne abhyAsa pADIe te ahI pAra vagaranA prasageA najare paDe tema che jo evA prasa geAnA patraka bharIe teA AvA aneka ga thA bharAi jAya paNu e binajarUrI che, kAraNa ApaNA dararojanA anubhavane e viSaya che. jIvane kadAca devasukha lalacAvanArA lAge, paNa ate eneA cheDA Ave tyAre mAthuM pachADavA paDe che e samajyA khAi ne sujJa heAya te tene paNa vAae nahi manuSyanA sukhA kevA che, te teA ApaNe joIe chIe vAstavika sukhI mANasa zeAdhyA jaDe tema nathI ane bahArathI sukhI dekhAtAne sukhI mAnaveA enA jevI bIjI kAI bhUla nathI kadAca saheja vabhava maLI gayA hoya te! te paNa eTalA gheADA varSa mATe che ke ana ta kALanI gaNunAmA tene teA taddana bAjue mUkI devAya nAgDInAM dukhAnu varNana karatA trAsa Upaje che e para vivecananI paNa have jarUra nathI tiryaMca pacendriyanI parAdhInatA ane khAkInI cAre iMdriyavALA chaveAnu ajJAna vicAratA eka paNu sthAna jaDe tevu nathI ke jyA prANI icchA dharI, hAMza rAkhI rahevA mana kare Ave! A leAka che! 343 enI bhAvanA bhAvavA mATe prathama enru sasthAna vicAravu AkAzane AdhAre tanuvAta rahe che, tene AdhAre ghanavAta rahe che, ghanavAtane AdhAre ghaneAdhi che ane tene AdhAre pRthvI rahe che. pRthvIne AdhAre trasa-sthAvara jIvA ane jIvane AdhAre zarIra zarIra paikI eka kANu zarIra, kANu zarIra eTale karmonA samUha leAkanI A pramANe sthiti che enI paheALAInI STie e nIcethI upara caDatA eka eka AkAzapradeza echeA thatA Ave che enA pRthvI paranA cugalika kSetro ne ataraDhI! suMdara hAya che enI karmabhUmi tathA aka bhUmi vivakSita che, enA asa khya dvIpa samudra paikI AThamA na dIzvara dvIpanA mahAtsave jovA mana thaI jAya tevu che ane ene chelle svayaM bhramaNa samudra ardhA rAjane rANIne rahelA che upara naiAtigraka Ave che. khAra devalAkanA vaibhaveA, sAmAnika devAnI Rddhi, devabhUminI vizALatA, traiveyakanA sukhI devA, leAkAtikanA devA ahI AvI tIrthAdhirAjane tI pravartAvavA vijJapti kare che te ane vaimAnika deveneA mAnasika Ana 6, sarvArthasiddhanA devAnI sukhazayyA, kaivaLI bhagavAnane teenAthI thatI mana vaDe pRcchA - e sarvAMnA vicAra karavAnA che e sarvanA maulisthAne rahelA siddhanA ane ta, avyAkhAdha sukhanu tathA siddhazilAnu vibhAvana karatA citta sthira thaI jAya tema che, AtmA anupama dazA anubhave tema che ane parama adhyAtmazAMtineA ahI sAkSAtkAra thAya che A rIte sthAnanuM vibhAvana karavu te te sthAnAmA vaMtA bhAvAnA vicAra karatA leAkanI vizALatA kharAkhara sanAma diramA jAmI jAya che emA hAsya ne zRMgAra rasa vadhAre che ke emA karuNu, khIbhatsa ane raudra rasa vadhAre che. tenA atra vibhAga pADaveA e vivecana karatAM je sa sAra upara kAI paNa Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zAMtasuvAsa Asakti ochI thAya te pachI vicAra Avaze ke A badhdhATo kyAM sudhI calAvyA karavA che ? A rakhaDapATAnuM svarUpa tyA sudhI samajavAmAM na AvyuM tyAMthI te game tema calAvyuM, paNa hajuye ema ne ema calAvavuM che ke te pherave che - e A bhAvanAne dudha vicAra che je cakramane kaTALe Avyo hoya. ne nigedanI sthitithI vAsa thaye dAya. ana ta mA bahAranA koIe jAyA ke bhagavyA ke sUthA navI evA anatA aprasiddha bhA karyA che e vAta hadayamAM beThI hoya ne have kAIka ce. ane cetIne kAIka evuM karo ke jethI tamAre mArga bI ane mAdhyamamukha thaI jAya haju ATA mAyA ja karavA hoya te te savAla rahe ja nathI, bAkI dazA karI hoya athavA pheravavA carcA che ema lAgyuM hoya te atyAranI hAyavarALano u cheDe lAve karmathI gherAyelA AtmAne paNa purapAthe zakya che. e anata zaktino dhaNI che ane tyAre te jage tyAre te karmanA bhukaDA karI nAkhe evI amogha zakti sargika rIte nAma bhalI che e vAta adara barAbara jAmavI joIe ane jamyA pachI nibaLA thaI besI rahevuM na joIe. e te tajavI tyAre eka eka zu tajavI?--A bhAva manamAM hoya ane cetanajI uThe tyAre e meLathI bharelo deha te nathI ke snAna pUruM karavAnI rAha jotA nathI. e bhaDavIra che, lakA pahocavAnI zaktithI saMpanna che ane ane ane te tene dhaNI che e jAgyo eTale puNayaprabhAva jAge, e UThyo eTale rasto sApaDyo. e cAlyo eTale vikAsa. vikAsane vikAsa ja thAya mAtra enI doravaNI samyaga prakAranI hovI joIe ane eno prayoga cagadeva para vijaya meLavavAnI bhAvanAthI thayelo hovo joIe. AtaravRttie tyAre ene sAcA ataratyAga sUjhaze tyAre A ATA mAravA ene gamaze nahi ene pudagAbhAva para prema thaze nahi. ene kAca karavAmAM hINapata lAgaze ene saguNonuM vyasana thaze ane e viSe samajI jeTalAne bane teTalAne sAthe laI bAdhya ta prayANa karI jaze A rIte lokabhAvanA ati vizALa che enA aMtaramAM sarva bhAvanAno samAveza karI zakAya che. enA aMtaramAM sRSTikartutvanI carcA zAMtabhAve thAya che enAM pAca samavAyI kAze samajAya, na dharma--darzana karmapradhAna che ke puruSArthapradhAna che enI vivecanA thAya. paDa-davyanuM svarUpa aneka daSTie vicArAya ane vizvavizALatA vicArI mAnasazairyanA prasaMge enAthI meLavAya to adhyAtmazAtimAM enuM paryAvasAna thAya. A vicAraNA-bhAvanA e zAMtasudhArasapAna che. e amRta vizva che, paNa maLe tyAre apratima AtmatkarSa denAra che. emAM aMtaraAtmA prasanna thaI praveze e ApaNI preNA, icchA ane bhAvanA hoya lobhAvanA aneka prakAre bhAvavI zakya che je mAge pitAno vikAsa thAya te rIte tene upayoga karavo sudhApAna karavAnI A taka bAbara levI ane laIne sAdhya tarapha prayANa karavuM evo zrI vinayavijaya upAdhyAyane upadeza pitAnA AtmA tarapha che te ApaNe ApaNu cetanajI samakSa dharavo ane Adarza spaSTa karI pragatine mArge caDI javuM. iti lokasvarUpabhAvanA Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAyazrI sakalaca jIviracita lekasvarUpabhAvanA (rAga-parajiyo ) jJAna nayanamAhe tribhuvanarUpe, jeNe jina dITho logo, nidhaNiyAto dravyarUpo, praNo tasa jina yogo munivara ! dhyAvo aDhiya dvIpa nara loge. e AkaNI jihA jina munivara siddha ana tA, jihA nahI jJAna viyego. muni Ape siddho keNe na kIdhe, jasa nahi Adi a te, lIdhe keNe na jAye bhujabaLe, bhariye , ja tu ane te muni3 aneka dravya paryAya parivartana, anata paramANu ska che, jema dise tema akaLa arUpI, pacadravya anusa dhe muni 4 acaLapaNe calana prati kAraNa, dharmAstikAya pradeza, sthirahetu adharmAstikAyathI, lokAkAza ati deza muni 5 madhye eka raju trasanADI, caudasa raju. pramANe, ana ta alokI goTe vI Tayo, mastake siddha ahiThANe. muni 6 adhaloka chavAsana samavaDa, tirtho jhalarI jANe, Urdhaloka mudaga samANe, dhyAna sakaLa muni ANe muni7 kaTi para sthApita hasta, prasAritapAda puruSanA jevo jeha, Sa dravyAtmaka loka anAdi ananta sthiti dharanAre teha, utpattivyayabrIvyayukta te Urva adhe ne madhya gaNAya, lokasvarUpa vicAra karaMtA uttamajanane kevaLa thAya paM. amRtavijayajI Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa bAramuM bodhidulabhabhAvanA mandAkrAntA yammAdvismApayitasumanaHsvargasampadvilAsaprAptollAsAHpunarapi janiH satkule bhUribhoge / brahmAdvaitapraguNapadavIprApakaM niHsapatnaM, taduSprApaM bhRzamurudhiyaH sevyatA bodhiratnam ||k // 1 // bhujagaprayAtam anAdI nigodAndhakUpe sthitAnAmajasra janusRtyuduHkhAditAnAm / pariNAmazuddhiH kutastAdRzI syAdyayA hanta tasmAdviniryAnti jIvAH / / kha // 2 // tato nirgatAnAmapi sthAvaratvaM, trasatvaM punardurlabhaM dehabhAjAm / trasatve'pi paJcAkSaparyAptasaMjisthirAyupyavaddurlabhaM mAnupatvam // ga // 3 // tadetanmanuSyatvamApyApi mUDho, mahAmohamithyAtvamAyopagUDhaH / bhraman dUramagno bhavAgAdhagarte, punaH kva prapadyeta tadbodhiratnam ? // 5 // 4 // zikhariNI vibhinnAH panthAnaH pratipadamanalpAzca matinaH, kuyuktivyAsa nijanijamatollAsarasikAH / pha 1 yatnAt podhinayI visbhAparita AzrayamA 2415 42 teyu. sumana 35 ullAsa AvirbhAva bani sanma bhUrimAge bhoga va sabhya hAya tevu, dhanadhAnyasabhRkSa brahmAdvaita zuddha nina yaitanyazva35 praguNa 2 gugavANI ni sapatna lenA reyu manya nAya teSu bhRza bhUma &i vi) umaghiya vizANa mudhiyANA kha 2 janu ma ardita pArita pariNAmaddhi bhidhAra tasmAt nigAbhAthI hanta me batAvanAra avyaya che ga3 sthAvaratva bheTiyana (nA2) trasatva me, ze, yA, pAya Tiya hAvApADa paryApta pUrI pAlivANA (noTa) sani manIpAnu (nATa) sthira , nibhi3, niyaNa mAnupatva manuSya gha4 mithyAtva matAna (nATa) mA 5vayana, hala, 458 upagUDha pITA po magno , gakAva thaI gayele jeno pAra na Ave te hADe Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 ||ng // 5 // bodhidulabhabhAvanI na devAH sAnnidhyaM vidadhati na vA ko'pyatizayastadevaM kAle'smin ya iha dRDhadharmA sa mukRtI zArdUlavikrIDita yAvaddeDamidaM gardaina mRditaM no vA jarAjarjaraM, yAvattvakSakadambaka' svavipayajJAnAvagAhakSamam / yAvaccAyurabhaDguraM nijahite tAvabudhairyatyatA, kAsAre sphuTite jale pracalite pAliH kathaM vadhyate // ca // 6 // __ anuSTup vividhopadrava dehamAyuzca kSaNabhaGguram / kAmAlambya dhRtiM mUDhaiH svazreyasi vilambyate // cha // 7 / / da 5 vibhinnA tahana chuuttaachuutt| panthAna bhArgA matina (potAnI nagare) bhuddhizAlImA vyAsana samaya ullAsa puTi, vRddhi sAnnidhya sahAya, ma atizaya viziSTatA, mAmAnya gata muddhAmo na bhaNe tevI mAzcaya 124 ghaTanA. sukRtI nasIma, puzyazANI ca 6 gada vyAdhi mRdita yUNIta, masAsa thaI gayesu arjara 0 akSakadambaka padriyAnA samUha, kula Idi stra pratyekanA, potapotAnA avadda UMDA UtaravuM te rite phUTI gayelA cha 7 vividhopadrava ane prA2nA (vyAdhinA) vA dhRti dhairya, dhAna, 21 ayas syAza Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 , , zAMtasudhArase ? je(badhiratna)thI AzcaryamAM garakAva karI de tevI devatAonA svarganI sapattinA bhegavilAsa ane tethI aneka prakAranA AnaMda-ullAso prApta thAya che ane tyArapachI paNa aneka bhogavilAthI bharapUra sArA kuLamAM janma thAya che, je ata brahmanI prakRSTa padavIne prApta karAvanAra che, je advitIya che ane je prApta thavuM mahAmuzkela che te badhiratnane huM vizALa buddhiva to ! khUba seva jJa 2. nigodanA adhikRpamA bharAI paDelA ane vAra vAra thatA janma ane maraNanA dukhonI pIDAthI herAna thaI gayelA jIvone pariNatinI evI vizuddhi kyAthI thAya ke jenA vaDe teo e nigodamAthI bahAra nIkaLI Ave ? 3. te (sUkSmanigoda)mAthI kadAca bahAra nIkaLe to prANIne bAdara sthAvarapaNu prApta thAya che, paNa trasapAzu maLavu muzkela che, paNa maLI jAya to temAM paNa pace driyapaNuM maLavu durlabha che, pace kriyapANu maLI jAya te paryApta thavuM muzkela che, paryAptatva maLe te paNa sIpaNuM maLavuM muzkela che, te maLe te sthira AyuSya maLavuM muzkela che ane te maLI jAya to paNa manuSyatva durlabha che gha che, e manuSyatva prApta karIne paNa A mUkha prANuM mahAmaha athavA mithyAtva ke mAyA-kapaTathI gherAI jAya che ane pariNAme rakhaDapATI karato sa sAranA moTA agAdha kRpamAM vadhAre UDe Utarato jAya che. A prANI dharmasAdhanasAmagrIrUpa bodhiratnane kyA meLave? evAnA pattA kayA khAya? zu che matamatAMtare ane matabhedo aneka prakAranA thaI gayA che, Dagale ne pagale buddhizALI-mativALA lokone pAra nathI, ane teo aneka prakAranI kuyuktiono Azraya karIne pitapotAnA matavyonI puSTi- vRddhimAM rasa le che devatAo atyAre kAI paNa prakAranI sahAya karatA nathI ane atyAre keI viziSTa jJAna ke te atizaya che nahi. AvA vakhatamA to je dharma upara daDha rahe tene khare nasIbadAra samajavo 6 tyA sudhI A zarIra vyAdhiothI taddana khalAsa na thaI jAya, jyA sudhI vRddhAvasthAthI jarjarizna na thaI jAya, tyAM sudhI sarva idrio potapotAnA viSayamAM UtaravAnI sthitimAM rahelI hoya ane jyAM sudhI AyuSya pUrNa thayuM na hoya tyA sudhImAM samaju mANasoe potAnA hitane mATe prayatna karavo joIe, kAraNa ke sarovara tUTI jAya ane pANI dhodhaba dha cAlavA mADe, pachI pALa kaI rIte bAdhI zakAze ? 4 7. aneka prakAranA upadane AdhIna zarIra che ane AyuSya kSaNabhaMgura che, chatAM paNa kaI jAtanI dhIrajano Teke laIne mUDha prANIo potAnA kharA hitanI bAbatamA vyartha kALa nirgamana kare che? (enI kAI khabara paDatI nathI.) Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka budhyatAM budhyatAM bodhiratidurlabhA, jaladhijalapatitamuraratnayuktyA / samyagArAdhyatAM svahitamiha sAdhyatAM, vAvyatAmadharagatirAtmazaktyA / / vuvyatAM // 1 // cakribhojyAdigvi narabhavo durlabho, bhrAzyatAM ghorasaMsArakakSe / vahunigodAdikAyasthitivyAyate, mohamithvAtvamukhacoralakSe ||budhytaaN // 2 // labdha iha narabhavo'nAryadezeSu yaH, sa bhavati pratyutAnarthakArI / jIvahiMsAdipApAthavavyasaninAM, mAghavatyAdimArgAnusArI ||vudhytaaN // 3 // . AryadezaspRzAmapi mukulajanmanAM, durlabhA vividipA dharmatattve / rataparigrahabhayAhArasaMjJAtimirhanta magnaM jagaduHsthitatve ||budhytaaN0 // 4 // vividipAyAmapi zravaNamatidurlabhaM, dharmazAstrasya gurusannidhAne / vitathavikathAditattadrasAvezato, vividhavikSepamaline'vadhAne ||budhytaaN0 // 5 // dharmamAkarNya sambudhya tatrodyama, kurvato vairivargAntaraGgaH / rAgadvepazramAlasyanidrAdiko, vAdhate nihatasukRtaprasadgaH ||budhytaaN // 6 // caturazItAvaho yonilakSeSviyaM, kva tvayAkarNitA dharmavArtA / / prAyazo jagati janatA mitho vivadate, RddhirasazAtagurugauravArtA / vudhyatAM0 // 7 // evamatidurlabhAt prApya durlabhatamaM, vodhiratnaM sakalaguNanidhAnam / kuru guruprAjyavinayaprasAdoditaM, zAntarasasarasapIyUpapAnam // budhyatAM0 // 8 // * rAga-'tAra he tAra prabhu muja sevaka bhaNI' e suprasiddha zrI vIrastavananA layamAM cAlaze pratomAM ene dhanAzrI rAga jaNAve che "dhAra taravAnI sehalI dehalI" e Ana daghanajInA caudamA jinanA stavananA rAgamAM paNa cAlaze Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zAMtasudhArasa 1. bedhine ati durlabha samaja, maLavI ghaNI muzkela samaja -- dariyAnA UMDA jaLamAM paDI gayelA citAmaNiratnane nyAye karIne tene durlabha samaja. (prApta thayela sAmagrInuM) sArI rIte paripAlana kara ahI tAru pitAnuM hita sAdha ane tArI pitAnI zaktithI halakI gati(durgati)ne aTakAvI de. 2. A mahAbhaya kara sa sArarUpa araya (ja gala) aneka nigoda vagerenI kAyasthitine laIne ati vizepa vistAravALu (lAbu) thayela che tathA moha mithyAtva vagere corAnuM pradhAna nivAsasthAna che temAM bhamatA-rakhaDatA, cakravatInA bhejana vagerenI peThe manuSyane bhava maLavo mahA-muzkela che 3. A saMsAramAM kadAca manuSyane deha prApta thAya paNa je te anArya dezamAM thAya to to UlaTa te nukazAna karanAra bane che, kAraNa ke prANIvadha vagere pApa- Azrava - nI AsaktivALA tyAnA manuSyone te mAghavatI vagere narakane raste laI janAra thAya che. 4. Aryadeza prApta thayelA ane ucca kuLamAM janmelA prANIone paNa dharmatatvane age jANavAnI IcchA thavI ghaNI muzkela che. mithuna, parigraha, bhaya ane AhArasajJAnI pIDAone laIne jagat ati vicitra paristhitimAM garakAva thaI jAya che - bhAre gaDamathalamA paDI jAya che, paDI gayela che 5 kadAca dharmatatvane jANavAnI IcchA thaI Ave te paNa gurumahArAjanI samIpe jaIne dharmazAstranuM zravaNa thavu muzkela che. kAraNa ke viparIta prarUpaNAnA prasaMgo ane vikathA (kathaLI) vageremAM paDI jatA te te viSayanA rasanA AvezathI cittanI ekAgratA aneka prakAranA vikSepone laIne malina thaI jAya che (ane tema thatA tene pariNAme zravaNa durlabha bane che ) 6 dharma sAbhaLIne ane te samajIne - tenAthI bodha pAmIne prANu dharmakAryamAM udyama karavA jAya che tyAre rAga, dveSa, zrama, ALasa, UMgha vagere atara ganA duzmananA ToLAe jeo sAru kAma karavAnI takano hamezA vinAza karatA ja rahe che te temAM bAdhA kare che - phADa mAre che - karatA aTakAve che 7 corAzI lAkha jIvayonimAM te kaI jagyAe dharmanI vArtA sAbhaLI che? ghaNe bhAge janatA to Rddhi, rasa, zAtAnA moTA gauravonI moTI moTI vAtomAM Asakta thaIne arasaparasa te sabadhI vAtacIta ja karyA kare che 8. evI rIte atyaMta durlabhathI paNa durlabha evuM sarva guNonA bhaDArarUpa badhiratna (samati) prApta karIne zAMtarasanu sarasa amRtapAna je moTA uraca prakAranA vinayanA prasAdathI tane prApta thayuM che tene upayoga kara - te amRtarasane tu pI. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdhidurlabhabhAvanA 351 ", neTa :-- , ' ! 2. vodhi pAribhASika, viziSTa jJAna (noTa juo) suthAra citAmaNiratna marAdAtA meva, pAlana kara (karma "ghoSi') vAvatAM khalAsa kara, aTakAvI de adhara tuccha, halakI 2, kimothA icakravartInuM mahAkalyANa bhajana vagere A daza daSTAnta che (neTa juo ) mAtA bhamanArAone ja araNya, jagala phAyarithati eka jAtinA zarIramAM sthiti cAyate lAbu mua pradhAna gaheThANa, nivAsasthAna anArya neTa juo kyuta UlaTo anarthakAra nukasAna karanAra pAva azubha karma AvavAnA mArgo vyasana Asakita mAdhavatI e nAmanI sAtamI naraka mAnusAra jIvane te laI janAra thAya che te chesUzI aDakelA, avatarelA viDhiA jANavAnI IcchA rata mithuna sA cAra sanA che niTa juo) A pIDA tu riyata kharAba rIte sthita thavApaNu, gaDamathala, durdazA ka, vitava UlaTu, viparIta vithA rAjakathA, dezakathA, zrIkathA, bhojanakathA tattaraverA tenA rasano Aveza, anupraveza viSe DoLANa vaghAna dhyAna, ekAgratA 6 raghuva bodha pAmIne, samajIne, jANavA yogya jANIne va samUha atarapha aMdarano ane thAka vAte aDacaNa kare che, ADA Ave che. suta gubha karaNI prasa6 avasara che turata corAzI yoni, lAkha yoni (84 lAkha chavAyoni)mAM navA prANIsamudAya vizo arasaparasa, adaraara jJaurava gaurava, Asakti (gaurava traNa che Rddhi-dhana, rasa - khAvAnA padArtho, zAtA - sukha) (noTa juo) guru meTu, mahAna atiduman durtamAma mukelIthI maLI zake tenAthI paNa vadhAre durlabha prAce khUba prakA anugraha. sahita prApta Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhidulabhabhAvanA paricaya T 2. A bhAvanAno paricaya karatA bAdhi zuM che tene spaSTa khyAla karavAnI AvazyaktA che bodhi' zabda lui dhAtumAMthI nIkaLela che. eno artha "jJAna"--jANavuM e thAya che A eno vizuddha artha che. jJAna-samajaNa a darathI ja jAgRta thAya che. AtmAno sahaja svabhAva jJAna che karmAvaraNathI ene e svabhAva AcchAdana pAmI gayo che tene prakaTa karavo. uparanA AcchAdanone dUra karavAmAM Ave tyAre je prakAza thAya che te bAdhi che. bAdhi eTale spaSTa jJAna, vivekapUrvakanuM jJAna ane zuSkatA vagarano prakAza vartanacAritra vagaranuM jJAna niSphaLa che, eTale bedhinA arthamAM jJAnanI mukhyatA ane cAritra(vartana)nI sahAnugAmitA sAthe ja samajavAnI che bAdhi" zabdano artha dharma sAmagrInI prApti e aneka sthAnake karavAmAM Avyo che e jJAnaprApti-prakAzasa pattinuM pariNAma che. bodhine asala bhAva jJAnarUpa che A daranI jyoti jagAvanAra e AtmaprakAza che e AMtaraprakAza hAIne ene ratnanI upamA ApI che. jema ratnamA prakAzanI mukhyatA hoya che tema bedhimAM paNa prakAzanI viziSTatA rahelI che aneka sthAnake badhine artha samakita karelo chejJAna-darzana-cAritrarUpa ratnatrayanA samUhane paNa bAdhi gaNavAmAM Avela che e mULa arthane ja vistAra che, emAM paNa jJAnanI ja mukhyatA rahelI che e bhUlavAnuM nathI. kaI prasa ge "bAdhine artha sAmagrI prApti thAya che, paNa ene mukhya muddo jJAna - Atara prakAzane khAsa karIne avala be che e tyA paNa lakSyamAM rAkhavAnI jarUra che ratnatva to jJAnane ja ghaTe che ane sAdhanadharmonA satya svarUpane grahaNa karAvavAnI tAkAta paNa tenI che. sAdhanAne sAdhya mAnavAne kAraNe vacagALanA vakhatamAM je mahAanartho thayA che te itihAsanuM punarAvartana na thaI jAya tenI sabhALa rAkhavAnI AvazyakatA paNa te kAraNe sahaja prApta thAya che ane te kArya paNa badhinu ja che badhiratnanI prApti thavI ghaNI muzkela che. te sa ba dhI aneka prakAranA upadezo zAstrakAre aneka graMthomAM ApyA che paddhatisara te samajavA yogya che. A upadezapaddhatinuM mULa zrI uttarAdhyayanasUtramAM che enA trIjA adhyayanamAthI jarUrI vibhAga atra vicArI laIe eTale prastuta viSayane vizeSa spaSTa karavAnI jarUra nahi rahe. tene mATe khAsa A gAthA che cattAri paramaMgANi, dullahANIha jaMtuNo / / mANusattaM suI saddhA, saMjamammi ya vIriaM // 1 // A saMsAramAM prANIone cAra mukhya bAbate muzkelIthI maLe che " manuSyapaNuM, dharmazravaNa, dharmazraddhA ane sa yama(virati-tyAga)mAM vIrya. 1. sa sAramAM nAnA prakAranAM gotro ane jAtiomAM aneka prakAranA karmo karIne prANIo utpanna thAya che. ra, keI vakhata te Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdhidulabhabhAvanA 353 devalokamAM jAya che, koI vAra nAraka thAya che, koI vAra asura jAtimAM utpanna thAya che ane jevAM karma kare te pramANenI gatimAM te jAya che kaI vakhata te kSatriya rAjA thAya che, vaLI kaI vAra caDALa thAya che, kaI vAra varNasa kara thAya che, koI vAra kIDA thAya che, kaI vAra pata ga thAya che, kaI vAra kuyu thAya che, kaI vAra kIDI thAya che 3-4. karmamalathI ragadaLAyelA prANIo e prakAre corAzI lAkha yonionA cakramAM paDelA hoI jema kSatriya laDAIthI kadI dharAtA nathI tema teo sasAra viSe kadI uThega pAmatA nathI pa. prANIo karmanA saMbaMdhathI atyata mUDha thaIne manuSya sivAyanI bIjI yoniomAM du khI thAya che, bahu vedanA bhogave che ane vadhAre herAna thatA jAya che . anukrame ghaNuM karmono kaIvAra nAza thaI jAya to zuddhi prApta karIne kadAcit manuSyanA janma prApta kare che 7 manuSyanuM zarIra maLyA pachI paNa je dharmane zravaNa karavAthI tapa, kSamA ane ahisAno svIkAra thAya evA dharmanuM zravaNa durlabha che 8 kadAcit dharmanuM zravaNa prApta thaI jAya to temAM zraddhA thavI parama durlabha che sAcI hakIkta sAbhaLyA chatA paNa aneka prANIo patita thaI jAya che. 9 uparyukta zrati ane zraddhA prApta karIne paNa vIrya(sayama-zakti) vadhAre durlabha che. anekane e hakIkatanI ruci thAya to paNa eno agIkAra thato nathI 10. manuSyatva pAmIne, dharmazravaNa karIne ane tenI sahaNa karIne tema ja te pramANe vartana karIne tapasvIe pitAnI jAta upara sayama keLavavo joIe ane karaja uDAvI devI joIe 11, AvI rIte pavitra thayelA prANInI zuddhi thAya che ane agnimAM ghI nAkhe tyAre agni jema pradIpta thAya che tema zuddha thayelA prANIno dharma pradIpta thAya che 12, karmaba dhanA hetuo cheDI de. kSamA dvArA yazane puSTa karo ema karanAra prANI A pArthiva zarIrane choDIne Urva dizAe gamana kare che 13, unnata zIyalayukta manuSya vadhAre UMcA sthAnake jAya che ane tyAM ati ujajavaLa prakAzathI dIpe che jANe tyAthI kadI nIce UtaravAnA nathI ema mAnatA tyA Ana damAM rahe che 14. devalokanA sukha bhogavatA marajImA Ave tevuM rUpa karatA teo uparanA kapamAM aneka varSo sudhI rahe che 15. puNya pramANe jene je sthAna maLyuM hoya tyA teTalo vakhata rahIne AyuSya pUru thaye daza aMgathI zobhatu manuSyapaNu pAme che. 16, bagIcA, khetara, suvarNa, pazu, dAsa, nokaracAkara evA cAre prakAranA Ana danAM sAdhana hoya tevA kuTuMbamAM te janme che (eka aga) 17 mitra, jJAti (sagA), ucca gotra, suMdara varNa, tadurasta zarIra, mahApADitya, vinaya, yaza ane baLa e nava maLI daza a ganI prApti thAya che 18. manuSyapaNAnA suMdara bhogo bhegavIne ane vizuddha saddharma AcarIne bodhine pAme che 19. uparanI cAre bAbato durlabha che ema samajIne, sayama laIne tapathI karmano nAza karIne zAzvata siddhamA te jAya che A pramANe hu kahu chu 20." A vIza gAthA pramANa AkhA adhyayanamA muddo e che ke manuSyapaNu, gharmazravaNa, gharma 45 Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zAMtasudhArasa ruci ane saMyamamAM pravartana anukrame vadhAre ne vadhAre durlabha che prathama manuSyabhavanu durla tva batAvatA zrI uttarAdhyayanasUtranA TIkAkAra zrI bhAvavijayajIe daza duSTAto ApyA che tenA nAma A pramANe che - 1 cUlo, 2 pAsA, 3 dhAnya, 4 dhruna, 5 rana, 6 svasa, 7 caka, 8 carma, 9 yuga, 10. paramANu A daze daSTAnto bahu suMdara che. emAM lagabhaga azakya prasaMgo batAvyA che. chatA chevaTe jaNAvyuM che ke koI devakRtyathI ke asAdhAraNa sa yogavazAt e azakya jevI vAta kadAca banI Ave, paNa mahAprayAse ane ane te vakhata pherA mAryA pachI mahAmusIbate maLela manuSyajanma pharIvAra jaldIthI maLI zakato nathI A daza daSTAntonu bhASAtara pariziSTamA ApavA IcchA che. paNa pustakanA kada para tene AdhAra raheze muddA upara kahyo te che manuSyabhavanI durlabhatA batAvavAne e daze daSTAntone Azaya che jenakathAnakezanA prathama bhAgamAM siddara prakAramAM tene khyAla bahu sAro Apyo che juo pRSTha 14 thI 32 e ja prakAre zraddhAnA sa ba dhamAM sAta daSTAnto jamAli Adi niddhanA te ja TIkAmAM ApyA che te paNa te sutrathI jANI levA A muddAne aneka rIte A bhAvanAmAM caryo che tethI tenA mULanI tapAsa karI A vAta zarUAtamAM lakhI che have ApaNe prathama lokano paricaya karIe A AkhI bhAvanA bahu suMdara che ane tenA upara ghaNuM vaktavya karI zakAya tema che AvazyakIya lekhanarUpa sa yama rAkhI sakSepa karavA prayatna karyo che bodhiratna-jJAna bodhano prakAza dharmasAmagrInI prApti ane tenA AcaraNathI kevI kevI vastu maLe che te juo ! prathama to Azcarya utpanna kare evu devagatinuM sukha maLe che e sukhamAM bahu dIrgha kALa sudhI Anada ane vikAsa karavAnA hoya che. devalokanA vaibhavomAM zRMgAra, gIta, vAdya, nRtya, vinoda, apsarAonA hAvabhAva, vimAnanI gamata Adi aneka devIonA prasaMgo hoya che devomAM paNa mahaddhika devanA bhava kalpanAtIta hoya che devendrane ethI paNa vadhAre moTA vebhava hoya che AvA devabhogo badhiratnane pariNAme sahaja prAptavya che jo ke viziSTa dhiratnane oLakhanAra e sukhane vAchatA nathI evA devalokanA sukha bhogavyA pachI niraticAra bodhiratnanA prabhAvanI prakriyA karanAra zreSTha kuLamA utpanna thAya che. upara daza cIjo batAvI che te sarva tene sApaDe che, paNa e bheganA lapaTate nathI e to adhUrA vega pUrA kare che ane pariNAme AtmavikAsa sAdhe che. ke Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhidurlabhabhAvanA 3papa badhiratnano kharo lAbha to have Ave che e "brahma-advaita-praguNa-padavI prApaka che brahma eTale zuddha nira jana cetanyasvarUpa ane advaita ativiziSTa evI utkRSTa guNonI padavIne apAvanAra A badhiratna chematalaba ke je tamAre brahmATaeNta sAdhavu hoya to badhiratnane sevo badhiratnane sevavu eTale mahAmusIbate maLe tevI e dharmasAmagrIo ane jJAnaratnane prApta karI pragati karavI, AtmavikAsa sAdhavo ane te sa ba dhamAM khAsa sAvadhAna thaI rAgadveSanA koIpaNa prapacamA paDI javuM nahi. badhiratnane dIpaka-prakAza sAthe hoya eTale mArga to jarUra sUjhI Avaze. mAtra teno lAbha levA pUrato dRDha nizcaya ane vIrya-zaktiskuraNanI AvazyakatA raheze. A sa baMdhamAM AgaLa ghaNuM vaktavya che. prathama bedhiratnanI prApti ghaNI muzkela che te have batAve che tene yathArtha prakAre samajIne tenI sevA karo, tene svIkAra kare, tenI sAthe vyavahAru carUpe aMkya sAdho, e vAta prathamathI ja kahI che, have te prApta thavAmAM musIbatane rajU kare che. ' 7 2, uttarottara durlabhapaNu batAvatAM prathama to A prANI avyavahArarAzimAMthI ana takALa sudhI nIkaLato ja nathI e vAta batAve che. avyavahArarAzi eTale sUkamanigoda AkAzanA asa khya pradeza para eka ane tyAM ja bIjA asa Sa golake che dareka goLAmAM asa khyAtI nigoda che ene AzrayIne pratyeka nigAdamAM ana ta jIvo rahelA che eka seyanA agrabhAga para asakhya kAkAzanA pradeza hoya che evI enI sUkSmatA che e nigedanA jIvo ApaNA eka zvAsozvAsa pramANa kALamAM sADAsattara bhava kare che eTale ke aDhAra vAra janme che ane sattara vAra mare che enuM agulanA asa khyAtamAM bhAga jeTaluM zarIra hoya che ane te zarIra carmacakSuthI adazya hoya che AvI asa khyAtI nigada anAdi kALathI sarvatra cauda rAjalokamAM rahelI che emA jyAsudhI jIva rahe che tyA sudhI te "avyavahArarAzi" kahevAya che. emA koI vakhata akAma nijerA thaI Ave to prANI bAdara ana takAyamA (sAdhAraNa vanaspatimA) Ave che emAM paNa eka zarIramAM ana ta jI hoya che sUkSma nigedamAM ane emA eTale ja phera che ke bAdaranuM ane te jIvasa kIrNa zarIra carmacakSuthI dekhAya che ahI paNa e jIva ana ta janmamaraNa kare che e have vyavahArarAzimAM Avyo kahevAya che ene sahaja vikAsa (Evoluuon) thayo gaNAya che. tyAra pachI e pAcho sUma nigodamAM jAya te paNa te vyavahArarAziyo gaNAya che. AvA aneka janma-maraNa te nidarUpa ghora a dhakAramAM thayA kare che AmAthI nIkaLavAno eno vAre kyAre Ave? enI pariNAmazuddhi kyAre thAya ? ane emAthI e kayAre bahAra nIkaLe ? Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 zAMtasudhArasa A to haju moTA khADAonI vAta thaI, narabhava ke bodhiratnanI vAta te haju ghaNI dara che e dhyAnamAM rahe jIvonI ana tatAno khayAla karavA mATe eka ja hakIkata basa gaNAze mokSamArga ana ta pUrvakALathI (anAdi kALathI) cAlu che, ane te che ke gayA che ane jAya che, chatA eka nigodano ane tame bhAga ja mokSe gayo che ane ane te kALacako pachI paNa eka nigadano ane tamo bhAga ja mokSe gayo che ema bhaviSyamAM kahevAze ane tenA ana ta bheda che ane jIvasa khyA lokAkAzanA pradezo karatA anaMtaguNI che. AvA moTA khADAmAthI kema nIkaLAya? e to keI bhavitavyatAne jaga lAgI jAya ane phUTatI ghANIne dANo UDIne piNAmAthI bahAra paDI jAya enA jevo khela che. have jarA AgaLa vadhIe bhavitavyatA jAgI ane prANI nigodamAthI nIkaLI bAdara ana takAyamAAvyo. ja rU bAda ana takAyama Avyo eTale kAI sUma nigedamAthI bacI jato nathI bane vacce vyavahArI thaIne paNa ATA ana takALa sudhI mAre che ema karatA pratyeka vanaspati thayo tyAM eka zarIramAM eka jIva hoya che phaLa, phUla, pAdaDA, athavA bhI DA, turI, ghau, vaTANuM vagere enA aneka bheda che. emAM paNa asa khya kALa paryaTana kare che. pRthvI, pANI, agni ane vAyu-sUkama ane bAdara A sarva sthAvara kahevAya che. e sarvamA asa khyakALa ATA mAre ane vaLI bane jAtinI ana takAyama jaI Ave. ema karatA gharSaNa, bhedana- chedana thatAM sthAvarapaNAthI AgaLa vadhI trasapAgu pAme sparza, rasa, ghANa, cakSu, zrotra e pAca Idi che emAM anukrame be IdriyavALA beIdriya, traNa IdriyavALA teIdriya, cAra diyavALA cauridiya ane pAca iMdriyavALA paMcediya A sarva trasa jIvo kahevAya che be traNa cAra IdriyavALAmAM khUba kALa bhame, upara-nIce ATA mAre, eke driyanA upara kahelA vibhAgomA ane nigodamAM paNa jaI Ave ema karatA karatA pace driyapaNuM prApta kare. pAce Idriya maLI jAya eTale vikAsa thAya to paNa paryAptapaNu durlabha che ahI jarA khulAsAnI jarUra che paryApti cha che 1 AhAra, 2 zarIra, 3 Idriya, 4 zvAsozvAsa, 5 bhASA, 6. mana jIva kAmaNa zarIra sAthe utpanna thAya eTale prathama AhAra le, pachI zarIra badhAya, pachI idrio badhAya, pachI e zvAsozvAsa levAnI, bhASA bolavAnI ne mana vaDe citavavAnI zakti meLave. A cha paryApti pUrI kare e paryApta kahevAya Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodhidurlabhabhAvanA 3pa7 aneka che to e paryAptio pUrI karyA vagara ja maraNa pAme che eTale paryApta thavu e paNa durlabha che pAce IdriyavALA zarIramAM AvyA pachI paNa A rIte sarva mananI manamAM rahI jAya tema che ane paryAptatva maLe paNa sannitva na maLe to paNa pace priyapaNuM nakAmu che asaNI padriya manuSya je maLamUtrAdimAM utpanna thAya che tene mana hetu nathI paryApti pAca ja hoya che. evA mana vagaranA pace kriyapaNAne sAdhyadaSTie vizeSa artha nathI. ema karatA trasa paNa maLyuM, pace kriyapaNu ne paryAptatva maLyuM, sajJitva paNa maLyuM, para tu AyuSya taddana nAnu -alpa hoya to pAchu cakaDoLe caDavAnuM thAya che sthira ne dIrgha AyuSya hoya to kAMI prakAza sApaDe, rasto dekhAya ane Adara paNa thAya. ! e sarva maLe to paNa jaLacara, sthaLacara, becaramA jAya athavA nAraka thAya ke deva thAya to trAsa ne parAdhInatA jaLacarAdine, vedanA nArakone ane ati sukhavilAsa dene mArga para AvavAmAM vinnarUpa che manuSyatva - manuSyano bhava maLo ghaNo muzkela che AvI rIte nigodathI mAMDIne aneka cakomAthI pasAra thaIne sannI pace kriya ane sthira AyuSya sAthenu manuSyatva maLavu mahAmukela che ahI daza daSTAtonI sArthakatA samajI levI haju badhiratnanI ADe to ghaNI hakIkato che, paNa jema tema karIne mahAmusIbate ApaNe manuSyatva sudhI AvyA chIe. gha che. manuSyane bhava maLe tyAM paNa mahAmehanuM sAmrAjya vate che prANI premamAM paDI jAya, rasikatAmAM lepAI jAya, garIbAImA dabAI jAya, abhimAnamAM caDhI jAya, bhegavilAsamAM Asakta thaI jAya, nakAmI-arthavagaranI khaTapaTamAM aTavAI jAya, moTAImAM taNAI jAya, zaramathI levAI jAya, hAsya, zoka ke bhayamAM lIna thaI jAya ke paisA ekaThA karavAnA kAmamAM paDI jAya to mAru-tAru karavAmAM A bhava hArI jaI agAdha sa sArakapamAM pAcho aTavAI jAya che. athavA ajJAna--mithyAjJAnamAM paDI jaI prakAza pAmatuM nathI ane prakAzanI pAse Ave to tene oLakhato nathI alpa jJAnathI e koI vAra abhiniveza karI bese che ane jyAM tyA bharAI paDe che. keTalIka vAra zAkAo karI mArgabhraSTa thAya che ane ghaNIkharI vAra te Akha ja U cI karato nathI potAnA nAnA sarkalanA sa ba dhane duniyA mAnI emAM masta rahe che ane jarA paNa pragati karyA vagara Avyo hoya tevo ja pAcho cAlyA jAya che. moha ane mithyAtva te ajJAnamAthI uddabhave che, paNa mAyA te bhAre AkarI che. paravacana karavAnI vRtti ane pitAne paNa chetare che na hoya tevA dekhAvAno prayAsa karatA ghaNI vAra pitAmAM kAI to jarUra che ja ema prANI mAnato thaI Atmavacana kare che. guNaprApti karavAne badale guNI hovAno dekhAva karavAnI IcchA thAya che ane da bha dAkhala Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 zAMtasudhArasa thaIne prANIne UMDA khADAmAM phekI de che moha, mithyAtva ane mAyA A rIte satyajJAnane prakAza thavA detA ja nathI eTale pace diyapaNa, paryAptatva, sagapaNa ane dIrgha AyuSya e sarva sAthe manuSyapaNu maLe to paNa ene bodhiratna maLatu nathI. bodhiratna vagaranu manuSyatva taddana nirarthaka che, kAraNa ke A manuSyabhava uddeza vagarano thaI jAya chemAtra khAlI pherA mAravA jevuM thaI jAya che ane pragati vagara bhava pUre thaI jAya che cAre bAju joIe to zu dekhAya che ? jIvananI sarakhAI, bhAvanAnI viziSTatA, AgaLa vadhavAnI dhagaza, vicAronI viziSTatA dekhAya che ke mAtra svArtha, eka nAnuM vartuLa, avyavasthita nAda ane acAnaka paDade paDatA khela khalAsa thaI jato dekhAya che? have cAre bAjunI vAta mUkI daI adara joIe tyAre meharAjAnA nATakanA eka naTa hovA karatA kAMI vizeSa sthiti prApta karI hoya ema lAge te sAphalya gaNavuM ane nahi to e mArge haju paNa vicAra karavAno avakAza che ema dhArI dizA pheravavI. bAkI vicAravu ke badhiratna e durlabha che, e A tamAthI prakaTe che ane prakaTe tyAre enI suga gha cAre tarapha vistare che. A AtmajJAna ane A tarano nAda kyA che? kema maLato nathI? manuSyatva maLyA pachI paNa keTalA durlabhatvanA prasago Ave che tenI vizeSa hakIkato geya aSTaka para mulatvI rAkhI, ahI agatyanI cheDI bAbato upadezarUpe kahe che te khUba manana karIne samajavA yogya che. nIcenA traNe zloke upadezAtmaka che. bedhinI vAta pharI vAra aSTakamAM levAmAM Avela che. rura che. hAlamAM vakhata kevo che te vicAra. mato ane 5 thano pAra nathI eka vedane anusaranAra pantha keTalA che? vaizeSika, niyAyika, sAkhya, jaimini, pUrvamImAMsA, uttaramImAMsA, e uparAta dvata, advaita, zuddhAta, viziSTAdvaita, mAdhava, rAmAnuja, vallabhAcArya, zakarAcArya evA nAnA matabhedone pAra nathI bauddhanA paNa cAra moTA vibhAgo, musalamAnonA ziyA sunnI, khristImAM kethelika, proTesTanTa, nona kensemisTa, preaiTeriyana, myuriTana ane darekanA pAra vagaranA peTAbhe AvA aneka mata, paze ane dazano che temAM potAne buddhizALI mAnanArA lokeno pAra nathI eka eka hevAbhAso ane dalIlonI gUMcavaNe evI UbhI karI de che ke mANasanuM magaja gUMcavaNamAM paDI jAya mAtra du kha eTaluM ja che ke dareka buddhizALI mANasa potapotAnA matavyanI sthApanA karavAnA rasamAM eTalA paDI gayelA hoya che ke ene pitAnI vAta sAcI che ema batAvavAnI prabaLa IcchA ADe paraspara samanvaya karavAnI ke satya tAravavAnI bhAvanA, vRtti ke IcchA thatI ja nathI a zasatyane sarvasatya mAnavA manAvavAnI IcchA nIce ektA karavAne badale atara vadhatu jAya che ane parasparanA baLane kApI nAkhI satyano nAza karavAmAM Ave che, jethI alpa buddhizaktivALAne gU cavADe vadhato jAya che Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhidurlabhabhAvanA 359 A buddhizALIonA matonuM vivecana atra karavAno avakAza nathI eka eka bAbato para varSo pasAra thAya tevI carcAo kare che ane yuktio lagAvI bhAtabhAtanI dalIlo janatA samakSa rajU kare che kALavAda, svabhAvavAda, niyativAda, vivartavAda, IzvaravAda- evA evA vAdene pAra nathI emA satyazodhana karatA azasatya para bhAre jora hoya che ane janatAne bhramamAM nAkhavAnA ke paDI javAnA pAra vagaranA prasago hoya che AvI rIte cAre tarapha mate, darzane, pa , vAda, vivAda ane maThanI jANe bajAra mADI hoya tevuM dekhAya chevidyAvyAsa gathI bharapUra A karmabhUmimAM buddhizaktine kyA ane kevo upayoga thayo che enuM eka moTuM pradarzana Ubhu thAya tevuM che ane mAnaSika zaktinA gauravane mATe te game teTaluM jabaru ke nabaLuM hoya paNa sAmAnya mANasane te mUjhavI nAkhe tevuM hoya che. A kALamAM devatAo koI jAtanI sahAya karatA nathI ahIM AvIne keI jAtanI dharmasa badhI bAbatamAM madada karatA nathI atyAre koI pratyakSa jJAna - viziSTa jJAnanuM atizAyIpaNuM nathI ke jyA athavA jenI pAse te hoya tenI najIka jaIne za kAsamAdhAna paNa karI zakAya. mana paryavajJAna ke kevaLajJAna nathI, avadhijJAna ke jAtismaraNajJAna paNa prAye thatuM nathI ane viziSTa siddhi nathI eTale e paNa moTI gUcavaNa che AvI rIte matapa nI vividhatA, buddhivAnanI vipuLatA, yukti lagAvI svamatasthApana karavAnI utsukatA, devanA sAnnidhyano abhAva ane atizaya jJAnano abhAva e sarva atyAre varte che AvA vakhatamAM ane AvA sagomAM te je dharma upara daDha rahe tene khare nasIbadAra samajavo-ene sAco bhAgyazALI samaja A sthiti kAIka aze zrI vinayavijaya upAdhyAyanA vakhatamAM hatI emanA vakhatamAM dharmacarcAo jesabhera thatI hatI, vAdavivAdo thatA hatA ane matabhedo gha| hatA, chatA svarakSaNanI prabaLa bhAvanA dharmaparatve te vakhate hatI ApaNA samayanA prazno to ghaNuM AkarA che upAdhyAyajInA vakhatamAM te ekalA tapagarachamAM bAvana paMDita hatA, deza samRddha hato, mugalAInA pAyA hacamacyA hatA, paNa haju ene sUrya madhyAhane tapato hato. atyAre ApaNe baso varSanA taddana ThaDA kALa pachI AvyA chIe, jIvanakalaha pAra vagarano che, pUrva ane pazcimanI saMskRtinA mahAna sa gharSaNe cAlI rahelA che ane jaDavAda zarUAtamAM to evo Avyo ke dharma eTale pati ga kahevAI gayuM jIvanakalahanI sakhtAI, jaDavAdanuM vAtAvaraNa ane dharmacarcAne badale bIjI aneka praznonI gucavaNe eTalI vadhI paDI che ke dharma sa ba dhI vicAra karavAnI phurasada paNa ghaNAkharAne maLe tema nathI ane maLI jAya to tenI darakAra ke jarUrIAta paNa dekhAtI nathI sAdhana vadhavA chatA sAdhanone lAbha lenArAnI saMkhyA pUratA pramANamAM vadhI che ke nahi te prazna che vartamAna yugane barAbara samajavA mATe mAtra AjubAju jovAnI ja jarUra che atyAre paNa Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36o zAMtasudhArasa je dharmamAM daDha zraddhAvAna rahe te kharA bhAgyazALI samajo. ahI zraddhA te samajaNa - pRthakaraNathI thayela bodhiratnanA pratApe prakAzadvArA thayela mAnyatAnI ja vAta che te lakSyamAM rahe. jJAna vagaranI zraddhA sthira TakI zakatI nathI e jANItI vAta che badha(jJAna)ne pariNAme je zraddhA, prema, atarane vilAsa thAya te dharmabhAvanA che ane evA dharmane samajI, temAM daDha rahe te A kALamAM paNa jarUra bhAgyavAna che. je bhAgyazALIpaNu zrI upAdhyAyajInA samayamAM gaNAtu hatu te pharelA sa yogone ane A kALamAM anya aneka kAraNothI savizeSa satya ane vAstavika bane che 4 6. upara jaNAvyuM tema aneka khADAo vaTAvIne manuSyatva maLyuM che tyAre tuM nAnI nAnI khaTapaTamA paDI gayo che, tane atyAre tArI jAta pratyenI pharajane khyAla thato nathI ane upara uparanI bAbatamAM tu aTavAI gaye che jarA chokarAo moTA thaI kAma upADI leze eTale Atmaci tavana karIza, amuka saMkhyAmAM prajI ekaThI thaze eTale nivRtta thaiza, penzana levAne hakaka thaze eTale vAnaprastha thaIza. AvA AvA goTA vALI manajIbhAIne samajAvI le che paNa A sonAno avasara cAlyA jAya che. je vicAra karI: vyAdhione pAra nathI rAjaroga, kSaya, pakSaghAta, sa grahaNI vagere thaI jAya eTale tu parAdhIna keIpaNa vyAdhi ghara ghAle eTale parAdhInatA thAya ane enA upacAra upara ja dhyAna rahe ke davADamAM bhagavAna sAbhare e to Arta sanyAsa jevuM che ane te paNa bahudhA to sAbharatA ja nathI tu AvA vyAdhino bhaMga na thAya tyA sudhImA tAru kartavya karI le vaLI nyumeniA jevA vyAdhio amuka kalAkamAM prANIne asAdhya sthitimAM mUkI de che emAnu kaI paNa kyAre Avaze te kahI zakAya nahi jarA-ghaDapaNa doDatu najIka Avatu jAya che ane Ave eTale zuM thAya che te agAu varNavAI gayuM che te ghaDapaNa tane jhaDapI na le tyA sudhImAM te ceta tArI pAse IDhiye pitAnA viSayamAM sabaLa che teTalA vakhatano lAbha le jAya, kAna baherA thAya ke sparzendriya kAma na Ape tyAre tuM zuM karI zakIza? Akha-kAnano upayoga na thAya tenI parAdhInatA keTalI hoya che te anubhava vagara tane samajAtuM na hoya te jarA avalokana karI je AyuSyane bharoso zo ? keIpaNa ummare prANI cAlI jato dekhAya che. prathama bhAvanAnA aSTakanA cothA zlokamAM A sarva te gAyu che-vicAryuM che. rAta sudhI jenI sAthe vAta karI hoya ane taddana ta durasta sthitimAM jenAthI chUTA paDayA hAIe tene bIjI savAre citA upara poDhADyA che A pramANe sthiti che, to vyAdhithI zarIra vyApta na thayu hoya, ghaDapaNa AvyuM na hoya, Idiye javAba ApatI hoya ane AyuSya hoya tyAM sudhImAM tAru pitAnu kharu hita thAya tevo rasto laI le. - jyAre sarovaranI pALa tUTaze ane pANI cAlavA mADaze tyAre tuM zuM karI zakIza? pachI pALa kema badhAze ? pachI tu mArI nAkhavA lAgIza te te paNa dhovAI jaze. Aga Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhidulabhabhAvanA 361 lAge tyAre pha khodavAno koI artha nathI. tarasa lAge kR davA javu e DahApaNa rADavA pachIno DahApaNuM jevuM nakAmu che. je bhAI! atyAre senAno avasara che, zubha coghaDiyuM che, amUlya taka sApaDI che. mulatavI rAkhavAnA phaLa mAThAM thAya che gayelo avasara pharI pharIne Avato nathI. ghaNI take maLI paNa teno lAbha na levAya evI tArA manamAM "abaLakhA na rahI jAya te vicAraje ane khAsa dhyAnamAM rAkhaje ke pANI cAlavA mAMDyA pachI pALa bAdhavI azakya che ane te vakhate te jarUra pastAvo thavAno che, paNa e pastAvo nirarthaka che te vakhate pachI meDhe ga gAjaLa mUkavAmAM Avaze, gaudAna karAvavAmAM Avaze ke dharamAdAnI rakama jAhera karavAne vyavahAra sAcavavAmAM Avaze emAM kAMI pALa ba dhAvAnI nathI, Atmahita thavAnuM nathI sAcI samajaNa hoya to atyArathI ja pALa bAdha ane jIvananuM zreya sAdhI le. A khAsa muddAnI vAta che 4 7. tu vicAra kara. tAru zarIra aneka upadrone AdhIna che vyAdhionI vAta upara jaNAvI che akasmAtono pAra nathI. agni, vIjaLI, sarpa vagere janAvaronA bhayane pAra nathI tuM cAlyo jate hoya ane moTarano eka Acake Ave tyA khela khalAsa thaI jAya tevuM cherelavemAM U ghatA hoIe ane sAMdhAvALAnI najIvI bhUlathI gADI gabaDI paDe che ane ramata pUrI thaI jAya che. ghaNIvAra maraNa na thAya to paNa azakti ne khoDakhAMpaNa evI AvI jAya che ke AkhI ji dagI bajArUpa thaI paDe akasmAtanA prasaMgo ekaThA karIe to pRddhe bharAya. AvI rIte aneka upadrane adhIna zarIra che ane tene laIne ja AyuSya zubha gura che. kAle savAre zuM thaze te kaI kahI zake tema nathI. AvI rIte zarIranA upadra ane AyuSyanI kSaNabhaMguratA dIvA jevI ughADI che tyAre tuM kyA jora upara madAra bAMdhIne tArA kharA hitanI sAdhanAnA ati mahattvanA kAryamA DhIla karI rahyo che je tene koI prakAranI khAtarI maLelI hoya ke tu e upadravathI mukta che ke mukta rahevAno che athavA to tuM amuka varSo jIvavAno che to to tu vila ba kare te vAta ThIka gaNAya, paNa e kAI AdhAra maLe tema nathI. ati kasaratI zarIravALA paNa nAnI vayamAM cAlyA jAya che to pachI tu te zenA upara mustakIma thaIne hitakArya DhIlamAM nAkhe che? tArA hita ne zreyanI vAta A bane zlokamAM karI che te kharekharA hita ane zreyanI che ema samaja, TUMkI najare ke TUMka samaya mATe sahaja hita thAya tene dIrghadRSTivALAo kharu hita gaNatA nathI. tu ALasa-pramAdathI ke bedarakArIthI, alpa vicAraNAthI ke upekSAthI paDI rahyo hoya to cetI jaje parapoTo phUTatA vAra nahi lAge ane phUTaze tyAre te kUTe che ema ghaNIvAra to tane khabara paNa nahi paDe tu te vakhate sAvadha hoIza ke bezuddha hoIza te paNa kahevAya nahi ane pachI tArI sarva mananI manamA rahI jaze mATe UTha, jAgRta thA ane svahita ane parama zreyanI prApti mATe prayatna kara. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhidurlabhabhAvanA : geyASTaparicaya 1. prathama sAmAnya - sarvane lAgu paDatI - vAta karyA pachI te ja vAtane khIlavavAnI che. mudAnI vAta kahevAnI e che ke, bodha-sadasaddhicArajJAna bahu muzkelIthI maLe che. A bAdhinI durlabhatA tu samaja e cIjane jematema veDaphI nAkhavA jevI nathI e kAI bajAru cIja nathI, e te mahAprayAse maLe che, te mATe tu nIcene suprasiddha dAkhalo vicArI je ati daridrI e eka vipra hato. mahAmusIbate Akho divasa rakhaDI. bhikSA mAgI pUru karato hato ene vaLI paraNavAnI dubuddhi thaI evA garIbone madada karanArA ane temAM dharma samajanAga AryadezamAM bahu hoya che. e para, dArica vadhyuM ane gulAma dazAnA e viSe aneka gulAme vadhAryA e keI rIte pUru karI zake nahi annanA phAkA paDavA mADavA te ka TALI ghara mUkIne bhAgyo. dUra dezamAM gayo tyAM tapa karavA lAge koI devanI kRpAthI ene ci tAmaNi ratna maLyuM e ratnano prabhAva evo gaNAto ke ISTa cAcita vastu tenA adhiSThAtA devo pUrI pADe. brAhmaNa gai , samRddhivAna thaye paNa jIravavAnI zakti keLavI nahi. vahANamA besI deza AvavA nI rI-chokarA paNa sAbharyA vahANamAM Ubhe Ubhe vicAra kare che. "huM AvuM ghara ba dhAvIza ane AvI gADI kharIdIza, Ama cAlIza ane Ama belIza" hAthamAM ci tAmaNi ratna laIne harSamAM nAcavA-kUdavA lAgyo tevAmAM eka moTuM moju Avyu, vahANa DolyuM ane sAthe UchaLyuM daza padara vAmanA mejAmA vahANa phagoLAyu, nAcatA brAhmaNanA hAthamAthI ratna chaTakI gayuM ane moTA dariyAmAM paDI gayu gayu te gayu . ene patto kayA lAge ? brAhmaNabhAI te e, bhagavAna enA e ! e ratnanI prathama prApti durlabha ane puna prApti vadhAre durlabha, A nyAye tu dhyAnamAM rAkha ke bodhiratnanI prApti ane puna prApti durlabha che ane jJAnano mahimA avArya che jJAnI zvAsozvAsamAM jeTalA karmone nAza karI zake che teTalAne ajJAnI karaDe varSe paNa karI zakto nathI. samajaNanI balihArI che. kriyAnI ki mata jarA paNa ochI na karatA jJAnane prathama sthAna jenazAstro spaSTa zabdomAM Ape che bodha-prakAza - thI AkhI duniyA dIvA jevI najara sAme rame che ane prANIne vikAsa bahu vadhAre karI de che AtmavikAsanA pAyA bodha upara ja caNAya che samyagra bAdha thayo eTale khUba pragati sAdhya thAya che tenI sAthe AjubAjunA sage anukuLa thaI jAya che ane bedhanu phaLa tyAga (virati) bese eTale enA sAthe suga dhano sahayoga thaI jAya che A badhine prApta karavAnI tIvra IcchA jAge ane te prApta thaI jAya to AgaLano mA khuba saraLa thaI jAya che bodha e kharekhara amUlya ratna che enI prApti jeTalI durlabha che teTalI ja te abhISTa, pRhaNIya ane preraka che. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ edhidula bhabhAvanA 363 e kheAdhi prApta karyA pachI pramAda cheADI I, rAgadveSAdinA banatA tyAga karI daI, enI ArAdhanA kara meAdhinI ArAdhanA karavI eTale jJAnane page lAgavAnI vAta na hAya jJAnanI - AMtaraprakAzanI ArAdhanA eTale jJAnamaya jIvana jIvavAnI tAlAvelI, enI AsevanA ane emA ekAgratA. jJAnamaya jIvananA AvirbhAve Adhidaivika che, asAdhAraNa che, kharekhara sevavA ceAgya che emA manerAjyA ja anerA hAya che meATA AyuSya hatA tyAre jJAnavilAsamA karADA varSo nIkaLatAM, ane anuttara vimAnanA devA jJAtarAjyamA ja badhA kALa pUrA kare che jJAnInAM kheAdhisattvAnA' jIvaneAnAM uDDayane cItarI zakAya tema nathI, paNu AkarSIka che e te sAcA jJAnI sAthe paricayamA AvatA dekhAya jIvananu sukha ke sAkaca dhana ke vaibhavamA kadI nathI jaNAyu, paNa sAcA medhavALAnA satsa gamAM ja te sadA avasthita che. e edhiratnanI ArAdhanA karI tArA kharA hitane A sasAramA--A bhavamA sAdha. enI ArAdhanA e ja hita che e samajAya tevI vAta che ane tema karIne tArI peAtAnI AtmazaktithI adhama gatine aTakAvI de jJAnamaya jIvananuM A pariNAma che vikAsa vadhe eTale nIce UtaravAnI vAta sabhave nahi muddAnI vAta jJAnamaya jIvana karI devAnI che ane te atyAre zakaya che ane tAre khAsa kartavya che. zraddhA utpanna karavA mATe ane hAya tene TakAvI rAkhavA mATe paNa jJAna-prakAzanI jarUra che. A vAta tu kharAkhara samajI leje ane samajIne edhiratnanI durlabhatA vAra vAra gAje A bhAva pratyeka gAthAne ate yAda karavAne che. ATalo sarvasAdhAraNa upeAghAta karI have tenI siddhinAM kAraNA samAve che 2 nigeAda-avyavahArarAzimA jIvAnu zarIra, tenu AyuSya ane tenA janma-maraNanI vigata vistArathI A prakaraNanA ra la leAkanA paricayamA cItarela che e nigeAdanI ana takALanI kAyasthiti samajavI. tyArapachI vyavahArarAzimA khAdaranigeAdamA paNa ana takALakAyasthiti tyArapachI pratyeka vanaspatikAyasthiti, pachI vAyukAyasthiti, tejaskAyasthiti, aAyasthiti, pRthvIkAyasthiti tyAra pachI DhIcikAyasthiti, trI vyikAyasthiti, cauriyikAyasthiti ane 5 ce driyati cakAyasthiti A sarvAMtu sa kSepata varNana thaI gayu che e sarva kAyasthitiethI pratyekamA gamanAgamanathI sa sAra ana takALAvadhi ane che vaLI e sarva kAyasthitie meha ane mithyAtva jevA AkarA cArAnu nivAsasthAna che emaNe mATA ghA tyA khanAvI rAkhyA che ane prANIne teo khUba jhagaDAve che, kharaDe che, e ce che, peAtAnA tAkhAmA rAkhe che ane tene mahAa dhakAra ne ajJAnamA eTaleA te kethI cakacUra rAkhe che ke e jarA paNa AgaLa vadhI zakatA nathI ane e kAyasthitione vaza khanIne te ahIM - tahI sAdhyanA ThekANA vagara ATA mAryA kare che. mAha ane mithyAtvanA enA taraphanA vartananu A prakaraNanA dhai (4) leAkamA digdarzana karAvAyu che. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 zAMtasudhArasa AvA moTA saMsAraarayamAM rakhaDatA narabhavanI prApti thavI ghaNI muzkela che. e te keIvAra anaMtakALanA paryaTana pachI maLI jAya to nasIbanI vAta che. ATalI hada sudhInI vAta ApaNe tva, ane 2 komA karI gayA chIe. tyAM daza daSTAntanI vAta paNa thaI gaI che. e daza dekhAtomAM narabhavaprAptinI durlabhatA batAvavAne muddo hato cakravatInA gharanA bhojananu daSTAnta temA prathama hatuM eka brAhmaNane cakravatInA gharanA bhojanamAM je svAda maLe te tenI AkhI rAjadhAnImAM ke anya sthAnamAM na maLe e cakavatIne rAjamadire pharI jamavAne vAra jema viprane mATe durlabha haste tema narabhava A cakabhramaNamA pharIvAra maLavo muzkela che ATale sudhInI vAta tyA jaNAvI hatI. aneka prakAranA jIvonI kAyasthitimAM pharatA ate pace kriyapaNu, paryAptapaNu, sazIpaNuM ane manuSyapaNuM maLyuM che. A mahAbhAgyayoga che ATalI hakIkata dhyAnamAM rAkhI have manuSyapaNanI prAptine ane vicAra karIe 3. manuSya tarIke janma thayo, paNa je anArya dezamAM janma thAya to UlaTuM nukasAna thAya che. A ghaNo agatyane prazna che. janmasthAna prApti e akasmA-coga chatA pragatine age bahu agatyano bhAga bhajave che. puNyabhUmi-karmabhUmimAM janma thavo e paNa mahada bhAgyanuM pariNAma che. Adezanu vAtAvaraNa ahisApradhAna hoya che. janmasa skAra baLavAna paDI jAya to prayAsa alpa karavo paDe che. dharmopadezako ane puNyabhUmio je sthAnamAM hoya te Aryadeza kahevAya che. ahisAnuM sAmrAjya varte ane satya, asteya, brahmacarya, niSparigrahatA Adi mULa dharmonI jyAM pratiSThA thAya tene AryabhUmi kahevAmA Ave che. AryadezamAM dharmasa skAra janmathI prApta thavAnA prasaMgo Ave che ane bALapaNamAM je sadvicAra ane sadvartana hadaya para chApa pADe che tenuM mUlya vizeSa che je dezomAM pArakA prANa levAmAM anyAya na manAto hoya, tyAM jIva ApI na zake tene jIva levAno adhikAra nathI e siddhAntano svIkAra na hoya, jyA mAMsa matsya ke IDAnA AhAra tarapha dhruNuM paNa na hoya te dezane anArya gaNavAmAM Ave che jyA Akho janmAro paisAnI ja vicAraNA hAya, jyA parabhavanI citA na hoya, jyA banI zakatA mojazekha ahIM ja bhogavI levAnAM sUtro para AdhAra rakhAte hoya tyA-parabhavanA hitanI vAta to muzkela ja che AthI anArya dezamAM janma thAya to ghaNIvAra manuSyadehaprAptine badale kAI maLato nathI ane UlaTA aneka prakAnI dhamAla karI, ane sa sAraparibhramaNane raste paDavAnuM thAya che atyAre pAzcAtya dezamA jaDavAda, saMsArarasikatA, kAvAdAvA, jIvanalahanI bhaya kasa tIvratA ane jIvanamAM kepha, uttejaktA ane viSamya sivAya anyane bhAsa thato nathI tyAM Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R { meghdhidula bhabhAvanA 365 lAkhI najare manuSyadehaprAptinI niSphaLatA dekhAya te temAM navAI nathI. emA keAI zeAyaka, vicAraka ane tattvajJa nIkaLI Ave che paNa temanI sakhyA eTalI najIvI hAya che ke temane mATe A vAta nathI eTaluM ja kahI, sAmAnya rIte anArya bhUmimA janma eTale aneka aniSTa pariNAme, vA ane vyasaneAnI gulAmI ane pariNAme narabhavanI niSphaLatA saheje kalpI zakAya tema che. je keTalAka anArya dezeA haju paNa kevaLa jagalI dazAmAthI UMce AvyA nathI tene A vAta vadhAre lAgu paDe che. eka dare puNyabhUmi-A bhUmimA janma thavA e kAI sAmAnya lAbhanu kAraNa nathI. AtmavikAsanA prasa geAne tyA anekagaNA vadhAre avakAza che. 4. AdezamA janma thaI jAya tA paNa tyA nIcenA patananA prasageA che te dhyAnamAM rahe ( 3 ) srInI prApti mATe prayatna, zeAdha ane tarakhaTa. (kha) parastrI tarapha AkaNu ane te kAraNe durdhyAna ane vara. (ga) vezyAnA prapaAA, tene peAtAnI karavAnI tIvratA ne sa kaTa. (gha ) paisA meLavavA, jALavavA ane kharacavAnI gU cavaNu ( Ga-) paisAnA mamatvathI jhagaDA, laDAI, TeTA, rAjadarabAre gamana, (ca) jamInanI takarAAnA gabhIra piraNAmeA ane durdhyAnA. (cha) yuvAna dekhAvAnA valakhA, zakti lAvavAnA prayAgeA ane Asakti, ( ja ) kIrti bhaya, rAjabhaya, cArabhaya, akasmAtabhaya vagere. (a) amuka leAjana banAvavu, khAvu, pakavAntA vagere taiyAra karavA-karAvavAnI vAte (1 ) meTA varAe karavAne prasage bhAjanane age thatA mahA Ara bhe. A muddAAmA cAra sajJAne! samAveza thAya che maithuna, parigraha, bhaya ane AhAra. A cAra bAbatAmA paDI jaI prANI aneka upAdhie kare che ane tenI pIDAmA magna thaI jai temA ceApaAA rahe che. ane e pIDAnuM raTaNa kevu hAya chaeN dhananI dhamAla, khAvApIvAnI khaTapaTa athavA srIkathAsa kha dha ke maithunamA pravRtta thayeA eTale ene khIjI vAta sUjhatI nathI. mATA sukhI dhanavAneAnA hRdaya tapAsyA hAya tA tyA zAti jevI cIja dekhAya nahi zAti nathI, tyA sukha nathI. evI jAtanu jagata e dusthita kahevAya che kaphADA saceAgamA AvI bharAyalu jagatavAtAvaraNa 6 sthita che, enI pIDAnA pAra nathI, ukaLATanA hisAba nathI, acAkkasapaNu dhanAzanI parisImA nathI evA jagatamA dharmadAritrya hAya che tyA dharma chu, enu svarUpa zu, e zA mATe Acarave| ghaTe, enA AcaraNanA vidhi karyA, AcaraNanu pariNAma zu e sarva vicAra parigraha-mathunAdimA paDelAne sUjhaveA muzkela che tyA tA kaladAranI vAta ane strI tathA Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 gAMtasudhArma bhAjananI kathAo ja hoya, tyA sinemAsTArAnI carcA hAya, tyA kaeNlejanI kanyAnI carcAe hAya AmA dharmane sthAna na hAya, dharmanA praveza na hAya, dharmanI gAdha na heAya vAta kahevAnI e che ke manuSyapaNuM maLI jAya ane A dezamA janma paNa thAya ane tyA susa skArI mAta-pitAne tyA uttama kuLanI prApti paNa thaI naya, paraMtu ne abrahma, parigraha, bhaya ke AhArane lagatA bhAgepabhogamA prANI paDI gayeA teA dharmatattva jaNavAnI IcchA paNa thatI nathI ane sAdhya ke hetu vagara AkhA jIvana sudhI meATA AraMbha karI dhana ekaThu karavAmA ke khAvApIvAnI dhamAlamA ke strIenA gAnatAna-vilAsamA gulatAna rahevAnu prApta thAya che ane ate AvyA tevA javAnu thAya che. e rIte duCbha manuSyadeha hArI javAya che 5. kadAca uparanI sarva vastunI prApti thAya paNa sadguru pAse dharma zravaNu karavAnI sagavaDa na ane teA khAsa lAbha thateA nathI. zAgra theAmA sarva vAta lakhI zakANI nathI. 5 pAnAna mATe gurugamanI khAsa jarUra che. vidhivAdamA game teTaluM lakhyu hAya paNa mAtra vAcanathI gurugama vagara vyavahAranuM jJAna thavu azakaya che vilAyatathI AvanArA abhyAsIo rajoharaNa sa kha dhI game teTalu vAcIne Ave paNa tene khanAvavAnI ane upayAga karavAnI rIta joI AzcaryamA paDI jAya che ceAganA Asane. mudrAe! vagere aneka gurumukhe samajavAnI jarUra che ane tattvajJAnamA paNa cAvI jevA sUtromA para parAjJAnanI AvazyakatA khUba rahe haiM guruoe ziSyAne sAme besADI na bhaNAvatA brAhmaNeA pAse abhyAsa karAbyA tenA pariNAme ghaNu sApradyAyika jJAna cAlyuM gayu che tenu atyAre kharAkhara bhAna thAya che. A teA guru pAse nAna levAnI ke zravaNu karavAnI AvazyaktAnI vAta karI, paNa ghaNAne jANavAnI icchA heAya che chatA sAcI-kheATI vAteA karavAmA ane rAjakathA, dezathAmA eTalA samaya jAya che ke ene dharmAabhyAsa ke dharmAMzravaNu karavAnI krurasada ja maLatI nathI nakAmI carcAe, DhagadhaDA vagaranA vAdivavAdo ane gapATAsapATAnA rasa evA hAya che ke temAM kalArkA nIkaLI jAya, paNa dharma zravaNu ke abhyAsa vakhate samaya maLe nahi ane kadAca lekavyavahAre javAnu ane te manamAM anya vikSepe eTalA hAya che ke abhyAsa ke zravaNumA ekAgratA thAya nahi ane ekAgratA thayA vagara keAI nAnI ke mATI vAta jAmatI nathI upara uparathI cAlI jAya che dharma abhyAsa ke zravaNane age khIta aneka vicAraNIya prasa geA kalpI zakAya keTalAkane guru pAse zravaNu ke abhyAsa mATe javAmA zarama Ave, koIne tema karavAmA gauravAni lAge, kAine abhyAsa karavA khinajarUrI lAge vagere dharmazravaNu karavA jatA aneka kAThiyA ADA Ave che tenI hakIkata suprasiddha che. vaLI khATI dalIleAmA UtarI javAnu anatA anAsthA thaI jAya, parabhava, karma ke meAkSa mAnavAmA vijJAna ADu Ave vagere aneka gUMcavaNe! A navayugamA UbhI thaI che ane kharI cintA teA dharmanI mahattA ja UDI jatI Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhidurlabhabhAvanA 367 dekhAya che e che. A sthiti che AvA vakhatamA dharmazravaNanI durlabhatA jarUra prApta thAya che. atyAre chApAM vAMcavAmAM jeTalo vakhata jAya che tene cotho bhAga paNa dharma abhyAsamAM jAya to ghaNI pragati thAya tema che. te mudde A vAta vicAravI. AvA vartamAna yuganI TIkA karavAno Azaya nathI, paNa varma-abhyAsanI durlabhatA batAvavAnu sAdhya che arvAcIna paddhatie zAstra zravaNa karAvanAra vijJAnanA abhyAsI, mAnasavidyAnA jANakAra guru jyAre dharmazravaNa karAvaze tyAre UbhA rahevAnI jagyA paNa nahi maLe. atyAre kahevAno muddo e che ke maLelI sarva sAmagrI chatA dharmazravaNa durlabha hoya ja ane ApaNe vadhAre eTaluM kahI zakIe ke A kALamAM te khAsa durlabha thatuM jAya che - da. kadAca dharmazravaNa karavAnu banI Ave, gurumahArAjane yoga paNa banI Ave, e zravaNane pariNAme bodha paNa thaI jAya, saMsAranuM svarUpa ane vastu ke sa ba dhanu anityatva grAhya thAya ane banato udyama karavAno nizcaya paNa thAya--eTale sudhI Ave to paNa ene udyama bahiraga rahevAno che. enI kriyA dravyakriyA rahe che atara gamA mahAna vairIsamUha haju beThe ja che enA mukhya nAyaka rAgadveSa che. enA bacAkaccAne pAra nathI kapAye Adara ramyA kare che hAsya, rati, arati nAgyA kare che ane te uparAta enA a taraMganA-adaranA goTAno pAra nathI. ene vAtavAtamAM thAka lAgI jAya che. e pharavA jaze te pacIza cakkara mAraze, paNa UbhA UbhA pratikramaNa karatA ene thAka lAgI jaze ALasane te hisAba nathI. dharmaAcaraNa ke yogavidhAna vakhate ene bagAsA AvavA mADaze, dharmazravaNa ke kriyA vakhate nidrA jaldI Ave che kAraNa ke emAM ene A taraMgano rasa nathI rasa jAme eTalI enI teyArI ke eno abhyAsa nathI. AvA te aneka atara ga kAraNe che e sukRtyane prasaMga AvavA ja detA nathI ane AvI jAya te vAta mArI jAya evuM svarUpa Ubhu karI de che. A sarva vAta ApaNA avalokana ane anubhavano viSaya hoI zaramAve tevI che eTale vadhAre vivecana mAgatI nathI. 7. Ane mATe eka vAtano vicAra karIe. corAzIlAkha jIvotpattisthAne che. UpajavAnA sthAnonI anerI, varNa, ga dha, rasa, sparzanI vividhatAne yoni" kahe che enI saMkhyA 8400000 che "sAta lAkha pRthvIkAyanA pAThamAM tu A ghaNIvAra bhaNI gayo haIza. nigedathI manuSyatva sudhInI aneka kAyAono te abhyAsa karyo emA te kadI dharmanI vAta sAMbhaLI che? tyAre sarva jagyAe vAta kevI sAbhaLI? vigatemAM na UtarIe vAtenA traNa prakAra che . " Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zAMtadhArasa (1) Rddhi-pasAsaMbadhI vAto. pisAmA mAlikInI cIjo, ghara, phanicara, ghareNAM sarva samajavA tirya cAne paNa ghara-mALA-bila hoya che. rahevAnA sthAna para mUrchA thAya e sarva vAte A gauravamAM Ave che. (2) rasa-khAvA-pIvAnI vAta gorava eTale Asakti, zAka samAravA, bhajana banAvavA, zu khAzu tenI kalpanA karavI vagere. (3) zAtA-zarIrane vyAdhinA prasaMgo, davAdArU vagere. A traNe gauravomAM prANI paDyo rahe che. enI vAto kare che. nAnA cho enI citavanA nAnA pAyA para kare che, paNa pazupakSI manuSyAdi sarva emAM Akho vakhata cakacUra rahe che. sa sAramAM pharatAM te aneka vakhata Rddhi, rasa ane zAtAnI vAto sAbhaLI, paNa kaI jagyAe te dharmanI vAto sAbhaLI che? na sAMbhaLI hoya te tenuM kAraNa zuM ? ane sAbhaLI hoya to tArI A dazA heAya kharI A pramANe sthiti che have tAre zuM vicAra che? a te dharma vagara Are Ave tema nathI, mATe je karavuM hoya te sAdhI le. avasara gayA pachI te mAtra pastAvo ja raheze ane A avasara pharIpharIne vAraMvAra maLaze nahI. 8, tane manuSyatva maLyuM, zravaNanI icchA thaI, dharma tarapha vRtti thaI ane tane sadagurune badha prApta thaye, tane sajJAnaratna prApta thayu tAre khyAlamAM rAkhavuM ke e sarva guNonI khANa che, e vastu amUlya che ane sAdhAraNa rIte maLavI muzkela che tArA mahAna sukRtanA udayathI tane jJAnaratna prApta thayu che tu aneka nadI-nALA ane khADIo ulla ghI A bhavya prakAzane pAmyo che tene tu pUrato lAbha le manuSyatvathI mADI tu badhiratnanI prApti sudhI pahoMcyo tane ghaNI anukULatA maLI tyAre have tAre zuM karavuM ? gurumahArAjanA prAjya-pracura vinayathI utpanna thayela je A zAMta amRtarasa tane prApta thaye che tenuM pAna kara tane je zubha sAmagrIne yoga thayo che ane tArAmAM prakAza paDyo che, tu jAgyo che teno lAbha tu tenuM pAna karavA dvArA le zAharasapAna eTale zuM ? e tane pharI pharI kahevAnI jarUra na hoya e adarane rasa che, Atmika vikAsa che ane bAhya upAdhithI para che enA rasamAM paDyo eTale bIjI ja jALa chUTI jaze. badhiratnano lAbha eTale zAtarasamaya jIvana zrIvinayavijaya upAdhyAyanA nAmoccAra sAthe zAharasapAnano mahimA atra gAye A bhAvanAmAM bodhiratna prApta thavA pahelA uttarottara nIcenI vastuonI prAptinI musIbato batAvI Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhidurlabhabhAvanA 369 1 sUkamanigada avyavahArarAzimAthI jJAnAvaramAM nIcenA viSe carcI che te bahAra nIkaLavu sarakhAvavA cogya che 2. sthAvara eke driyapaNu 1. nigodathI nigama 3. trapaNunI prApti 2. sthAvara 4. pace driyapaNu 3. satva 5. paryAptatva 4. pace dviyatva 6 sajJIpaNuM 5. manuSyatva 7dIrgha AyuSya 6. dIrgha AyuSya 8 manuSyapaNuM 7 IdriyasAmagrI 9 AryadezamAM janma 10 saskArI kuLamAM janma 9 ma dakaSAya 11. dharmajijJAsA 10 nirviSaya cetasa 12 dharmazravaNa 11 tatvanizcaya 13 dharmabodha 12. kAmArthalAlasA 14. dharmamAM udyama 13 mithyAtva 15 a taraMga vairInu AkramaNa 14. badhiratna - badhiratnamAM jJAna, darzana, cAritrano samAveza ghaNI jagyAe karavAmAM Avyo che. bodhamA prAdhAnya jJAnane che te khAsa dhyAnamAM rAkhavuM vastuprAptinI anukrame muzakelIo batAvI meTo detya khaDe karavAno Azaya nathI, paNa ana ta sa sAramAM je paristhiti thAya che tene ane vikAsamArgamAM je ati agatyane prasa ga bane che tene spaSTa khyAla ApavAno Azaya che AvI take kadAca tane ghaNIvAra maLI haze, paNa kharo avasara Ave tyAre A bhAIzrI bIjA kAmamAM pesI jAya che maTI jAna kADhIne jAya ane lagnano vakhata UghamAM cAlI jAya tevo A banAva che tako vAra vAra AvatI nathI, paNa Ave tyAre ene sAmethI pakaDI levI ghaTe. avasara gayA pachI pastA nakAme che zrI cidAnaMdajI mahArAja kahe che ke "vAra ana nI cUkyo cetana, INa avasara mata cUka" anekavAra taka maLI tyAre ene te pUro ke jarApaNa lAbha lIdho nathI. lIdho hoya to A dazA ane A rakhaDapATe hoya kharo ? A sa ba dhamAM eka dAta "dharmaratnaprakaraNamAM vAgyuM hatuM, temAM dAliya" guNa para kSullakakumAranI kathA che ? tene ati agatyano muddo mane jude bhAsyo che. saMkSepamAM hakIkata nIce pramANe che - 1 jue dharmaratnaprakaraNa, bhASAtara , bhAga pahele, pRSTha 206 thI 219 47 Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa patinA mRtyuthI vidhavA thayela kaI rANIe pUrNa virAgya pAmI gupta rIte cAritra lIdhu dIkSA lIdhA pachI jaNAyu ke te sAdhvIne garbhAdhAna hatu vicakSaNa guNIe prasRtikArya gupta rIte karAvyuM putra sApaDyo enu bhulakumAra nAma pADyuM. te bahu cAlAka ane udAra manano 9 bha ga ane kuzaLa thayo eTale yogya vaye gurue tene dIkSA ApI bAra varSanI vaya thatA ene sasAramAM javA IcchA thaI. mAtAnA Agraha saMcamAvasthAmAM bAra varSa vadhAre rahyo mAtAnI guruNIne Agrahe bIja bAra varSa rahyo adhyApaka gurunA Agrahe trIja bAra varSa rahyo gacchAdhipatinA Agrahe cothA bAra varSa rahyo. enA dAkSiNyano pAra nahoto 60 varSanI vaye saMsAramAM paDavA nIkaLI paDyo mAtAe cAlatI vakhate rUmAla ane vI TI nizAnI tarIke jALavI rAkhyA hatA te ApyA te batAvavAthI rAjyano ardhabhAga maLe tema hatu mulaka cAlyo rAjanagare rAtrine vakhate pahocyo. rAjamahelamAM nATaka cAlatu hatu mullaka muni paNa te jovA UbhA rahyA. AkhI rAta nATaka cAlyu rAtrinI be ghaDI bAkI rahI tyAre nAcanAra vArAganAnA paga DhIlA paDavA mADayA rAjA-rANI sihAsane beThA hatA mijalasa jAmI hatI nagajane hajAronI sa khyAmAM jovA AvelA hatA yuvatI vArAganA ja DhIlI paDavA lAgI gAI gAIne jarA thAkI. tene bagAsu AvyuM te joI enI vRddha mAtA-aSThA pachavADe beThI hatI teNe nIce pramANe gAthA kahI * suha gAiyaM suha vAiyaM, sudu nacciya saamsuNdrii'| aNupAtiya dIharAio, sumiNate mA pamAyaNa // he zAmasudarI ! te sArI rIte gAyu, sArI rIte vagADayu, sArI rIte nRtya karyuM, dIrghAtri e pramANe pasAra karIne have svapnane (gatrine) ate - dAna maLavAne avasare pramAda na kara (sAvadha thaI ) A gIthA tyAM beThelA anekane ba dhabesatI AvI gaI kSullake vicAra karyo ke sATha varSa gurukuLavAsa sevyo ane have avasara pAkyo che tyAre me A zo dha dha Adaryo ? Ama vicArI potAnuM ratnaka baLa InAmamAM phekI daI pAcho pharyo, guru pAse gayA ane jIvana saphaLa karyuM bAra varSathI patinI rAha joI eka kuLavadhu patita thavAnI taiyArImAM hatI te paNa sthira thaI gaI e pramANe rAjaku varAdi aneka manuSya cetyA Avo avasara maLe chatA teno lAbha letA prANI pAcho paDI jAya che athavA pramAda, vikathA ke khoTI carcAmAM maLela takane gumAvI de che. mahAmusIbate maLela bodhiratnane pelA vipranI peThe phekI de che ane daridrIne daridI ja rahe che ene narabhava vagere aneka sagavaDo, anukULatAo maLI teno e jarA paNa lAbha laI zakto nathI. ! ApaNe A bhava kevI rIte pasAra karI daIe chIe te khUba vicAravA yogya che. prANIo kadI zAtithI pitAnI pravRttine hetu vicAratA nathI ane kephamAM cakacUra banI Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhidurlabhabhAvanA 371 saMsAranA pAyA mADe che. e potAnI AkhI pravRttinuM pRthakkaraNa kare to temAM ene koI jagyAe hetu ke sAdhya dekhAze nahi aneka jAtanA mama karavA ta ta bAdhavA, abhimAnathI rAcavuM ane jANe pote kaIka che ema mAnI taddana nijIva bAbatone moTI mAnI temA racyApacyA rahevuM, AmA jIvana jevuM kaI nathI, maLela takano upayoga nathI ane AtmavikAsane avakAza nathI A saba dhamAM zrI somaprabhAcArya si dUraprakaramA kahe che ke - apAre saMsAre kathamapi samAsAdya nRbhavaM, na dharma yaH kuryaadvipysukhtRssnnaatrlitH| ' guDanpArAvAre pravaramapahAya pravahaNaM, sa musyo mUrkhANAmupalamupalavdhuM prayatate || A apAra saMsAramAM mahAmusIbate manuSyadeha pAmIne paNa je izvinA viSayonA sukhanI tRSNAmAM vihvaLa banI dharma Acarato nathI, te mUkhamAM paNa mukhya mANasa moTA dariyAmAM DUbate heya te vakhate ene maLeluM suMdara vahANa cheDI daIne paththara levAno prayAsa kare che" aneka jIvo bharadariyAmAM paNa vahANane choDI daIne paththara lenArA hoya che, pachI taravAne badale bUDI mare ane UMDA agAdha jaLamAM taNAI jAya temA kAI Azcarya nathI A kharI vastusthiti che ane najara-sanmukha rAkhavA gya che. aneka prANIonu zu thAya che te joI ApaNuM zuM thaze te atra vicAraNIya che. diriyAmA vahANa cheDI paththarane pakaDavAnI vAta hasavA jevI lAgaze, paNa vAstavika rIte vicAratA aneka prANIono vyavahAra e kakSAmAM Ave che. e kadAca sAco-sAre mArga jANaze to paNa e sAco mArga Acaraze nahi enuM nAma ja bharadariyAmAM paththarane pakaDavAnu che mehane kepha ane mamatAno rAga evo madhura hoya che ke emAM sAce, mArga maLato nathI, maLe te sUjhato nathI ane sUjhe to eno sa vyavahAra thato nathI A sthitine ata lAvavAno atra Azaya che bAkI to aneka veza dharyA che, navA navA rUpa lIdhA che ane araghaTTaghaTikA(reTa)nI jema nIce ATA mAryA che. emAM koI pAra AvavAno nathI upara Ave tyAre jarA Ana da-prakAza dekhAya, paNa jyA A darathI pANI gayu ke reTanI bIjI bAjue khAlI thaIne UMdhe mAthe nIce UtaravuM paDe che ane ema upara-nIce pharyA karavAnuM che. A vAta samajunI na hoya svapnanA rAjyane sAcu mAnavu ane pachI tenA upara rAcI javuM ane saMsAramAM pharyA karavu, emA majA zuM che? hRdayama diramAM ekAda vakhata to dIpaka jagAvo ghaTe-enA ajavALe mhAlavu ghaTe ane enA tejanI bhavyatA vistaravA devI ghaTe e atara dIpaka thAya to pitAnuM ane pArakuM zuM che te samajAze ane pachI AgaLano rasto prakaTa thavAthI enA upara vyApelo adhikAra dUra thaI jaze sarvatra prakAzamaya mahimA vadhato jaze eka vakhata prakAza thaI jaze to gaNatarImAM AvI javAze game tema karIne A prakAza eka vAra karavAnI jarUra che. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 zAMtasudhArA e prakAzanI tAlAvelI lAge te badhiratnanI durlabhatA barAbara samaja. game tema karIne ghaTama diramAM dIpaka eka vakhata te jarUra pragaTAva mahApurAge aneka bhavAMtare pachI atyAre aneka sAmagrIo, sagavaDe ane anukULatAo maLI che, tene samaju veDaphI nAkhe nahi kAI na sUjha paDe te paNa salAmata bAjue rahevAthI pariNAme bodhiratna ja udyotane pAme, enA para pAsA pADe ane enI kiMmata vadhArI mUke. A vicAraNA karavAnI AvazyaktA che ane atyAre teno avasara che AkhI rAta jAgyA pachI kharA aNunA vakhate bagAsu na Ave, ALasa na Ave, Ugha na Ave enI sAvacetI rAkhavAnI che ane e sAvacetI game te AzayathI prApta thaI jAya te paNa ate beDo pAra che ane manuSyadeha maLyAnuM sArthakaya che. A rIte bAra anuprekSA (bhAvanA) atra pUrI thAya che. anuprekSA eTale jevuM te-vicAravuM te anuprekSA (bhAvanA) adarathI-AtmadaSTie jovAnI che. emAM AMtara cakSu khulI jAya che ane eka vAra Ataradarzana keIpaNa ge thavA mAMDe to pachI mArga sApaDe che. bAre bhAvanA anuprekSA mATe che. eka paNa bhAvanA a ta karaNanA UMDANathI vicAravAmAM Ave to prANInA varane utArI nAkhe tema che eka athavA vadhAre bhAvanAne a tara-daSTie bhAvavI enA punarAvartana thayA kare tethI gabharAvuM nahi. punarAvartana e bhAvanAne prANa che. have bIjI cAra dharmabhAvanA che, dharmadhyAna lAvanAra ane temA sthira karanAra che. maitrIbhAvanA prANIo tarapha prema lAvanAra che, amedabhAvanA guNamAM ramaNa karAvanAra che, karuNAbhAvanA hRdayathI hita karanAra che ane mAyazca bhAvanA hadayanI vizALatA batAvanAra che A cAre bhAvanAnA vimaLa pravAhamAM ApaNe have praveza karIe chIe. iti codhidurlabhabhAvanA. 12 prathama nigoda pachI sthAvaratA trasatA pace diyatA hoya, manuSyapaNu pAmIne dharma-zravaNathI samakita pAme keya, suramaNi suraghaTa surataru mahimA enI pAse alpa gaNAya, badhiratnanI durlabhatA te eka jIbhathI kema kahAya ? paM. amRtavijayajI . Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAyajI zrIjayamamuniviracita bAdhidulabhabhAvanA vAra anatI pharasIo, chAlIvATaka nyAya, nANa vinA navi sAbhAre, lokabhramaNa bhagavAya 1 ratnatraya vihu bhuvaname, dulahI jANI dayALa, bedhiyaNa kAje catura ! AgamakhANi sa bhALa. 2 (gaga khabhAtI ) daza daSTAte dehilo, lAdhe maNue jamAro re; dullo e baraphula yu re, Araja ghara avatAra re. mArA jIvana re, bedhibhAvanA IgyAramI re, bhAve hRdaya majhAre re mo. 1 uttama kuLa tihA dohila, sadaguru dharma sago re, pAce INyi paravaDA, dullAha deha nirogo re. meM. 2 sAbhaLavuM siddhAMtanu re, dohila tasa citta dharavuM re, sudhI sahaNuM dharI, dukkara age karavuM che mAtra 3 sAmagrI saghaLI lahI re, mUDha mudhA mama hAre re, ci tAmaNi devI dIo, hA jema gamAro re. me4 rohakalakane kAraNe, yAna jaladhimA pheDe re, *guNakAraNa keNa navalakhe, hAra hiyAne troDe remo5 boriyaNa uvekhIne, koNa viSayAratha doDe re? kakara maNi samovaDa kare, gaja vece khara hoDe re. mo. 6 pagIta suNa naTanI kahI re, kSullaka citta vicAryuM re, kumArAdika paNa samajiyA re, badhiraNa sabhAyuM re mo7 1 bokaDAnA vADAmAM jema badhe bokaDa pharI vaLeluM hoya tema 2 AkAzanuM phUla 3 leDhAne khIle 4 derA mATe 5 gAthA Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa teramu maitrIbhAvanA anuSTupa saddhamadhyAnasandhAna-hetavaH zrIjinezvaraiH / maitrIprabhRtayaH proktA-zcatasro bhAvanAH parAH // ka 1 // maitrIpramodakAruNya-mAdhyasthAni niyojayet / dharmadhyAnamupaskartuM taddhi tasya rasAyanam // sa 2 // upajAtiH maitrI parepAM hitacintanaM yadbhavetpramodo guNapakSapAtaH / kAruNyamArtAGgijA jihIpetyupekSaNaM duSTaghiyAmupekSA // ga 3 // sarvatra maitrImupakalpayAtman ! cintyo jagatyatra na ko'pi zatruH / kiyadinasyAyini jIvite'sminki khidyate vairidhiyA parasmin // // 4 // sarve'pyamI bandhutayAnubhUtAH, sahasrazo'sminbhavatA bhavAbdhau / jIvAstato bandhava eva sarve, na ko'pi te zatruriti pratIhi // Ga 5 // sarve pitRbhrAtRpitRvyamAtuputrAGgajAstrIbhaginIsnupAtvam / jIvA prapannA bahuzastadetat, kuTumbameveti paro na kazcit // 6 // upendravajrA ekandriyAdyA api inta jIvAH, paJcendriyatvAdyadhigamya samyak / bodhiM samArAdhya kaTA labhante, bhUyo bhavabhrAntibhiyAM virAmam // cha 7 // yA rAgaDhopAdijo janAnAM, gAmyantu vAkAyamanohastAH / sarve'pyudAsInarasaM rasantu, sarvatra sarve mukhino bhavantu // ja 8 // ka 1 dharmadhyAna yAno ra sandhAna nne te, anusayAna hetava 2, sAvanA parA zre%8, rate kha 2 niyojayet yore, gAve upasmatu taiyAra 4aa, solApakA rasAyana mi mau55 ga 3 Ata pArita aGgi prA5 run 32 jihIrSA 62 yAnI 1, apahanI 2 gha 4 upakalyara nya, manApa cinyo viyAgnA viSaya ; gaeko, ghAva te kyit 2sA, maryAdita vitta matApa karAya che. dR 5 pratIhi tuga, pratAti 42, mAtI / ca6 pitRvya : lupA hAnI paSu iti me // 25 bhATe para pA, zatru, duzmana cha 7 ekeMdriyAdyA me yA pore, me, nA, yAra diyavANA pacendriyasvAdi 5ye miyapazya na vagere anukuLatAo enA vivecana mATe noTa juo virAbham aTakAyata na 8 ropa65 rujU vyAdhi druha toha nAra udAsIna samatA rasantu mArogI, mAsvAhA / Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! maitrIbhAvanA 375 . maMtrI vagere cAra utkRSTa (zreSTha) bhAvanAone zrI tIrthaMkara mahArAje saddharmadhyAna sAthe anusa dhAna sAdhanAra tarIke upadezI che--atAvI che. 42. maitrI prameAda, kAruNya ane mAdhyasthya bhAvAnAone dharmadhyAnanI taiyArI karavAmA ceAjavI, kAraNa ke te (bhAvanAe ) tenu ( dharmadhyAnanu) pAku rasAyaNa che-mahA auSadha che T maitrI eTale paranA hitanu citavana pramAda eTale guNune pakSapAta, kAruNya eTale pIDA bhAgavatA prANIonI pIDA dUra karavAnI icchA, upekSA eTale dRSTabuddhivALA tarapha madhyasthavRtti gha STa. he Atman ! tu sarvatra mitrabhAva-snehabhAva racI de A duniyAmAM tAza koI zatru che ema tAre kadI vicAravuM-dhAravu paNa nahi gaNutarIkha dha krU ke| vakhata rahenArA A jIvataramA pArakA upara vairabuddhi karIne sa tApa karAya che OM . A sauMsArasamudramA sarve prANIone hAreA vakhata kha tarIke te pUrvakALamA anubhavelA che teTalA mATe sarva jIvA tArA khadhue che ane kAI tArA zatru nathI ema tu jANu-pratIti kara. = 6 save !jIvA aneka vakhata tArI sAthe pitApaNu, bhAIpaNu, kAkApaNu, mAtApaNu, putrapaNuM, putrIpaNu, patnIpaNu, henapaNu, putravadhupaNu pAmelA che-teTalA mATe e sa tAru kuTu kha ja che ane teTalA mATe kAi paNa tAre para nathI-duzmana nathI. 4 7. eka indriyavALA vagere jIvA paNa pace dricaNu vagere prApta karIne, sArI rIte AtmajJAnanI AsevanA karIne A sa sAra-paribhramaNanA bhayathI kayAre virAma pAmaze ? 6 8. vacana, kAyA ane mananeA droha karanArA paga ane dveSa vagere prANIonA vyAdhie zamI jAe ! sarve prANIe udAsInabhAva samatAbhAvanA rasane AsvAdo ! sarvatra sarva prANI sukhI thAo. ****---- - Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka vinaya ! vicintaya mitratAM trijagati janatAmu / karmavicitratayA gatiM vividhAM gamitAsu // vinaya !0 // 1 // sarve te priyavAndhavA na hi ripuriha ko'pi / mA kuru kalikalupaM mano nijasukRtavilopi // vinaya !0 // 2 // yadi kopaM kurute paro nijakarmavazena / api bhavatA kiM bhUyate hRdi ropavazena ? // vinaya !0 // 3 // anucitamiha kalahaM satA tyaja samarasamIna / / bhana vivekakalahaMsatAM guNaparicayapIna // vinaya !0 // 4 // zatrajanAH mukhinaH same matsaramapahAya / santu gantumanaso'pyamI zivasaukhyagRhAya // vinaya !0 // 5 // sakRdapi yadi samatAlavaM hRdayena lihanti / viditarasAstata daha rati svata eva vahanti // vinaya !0 // 6 // kimuta kumatamadamUrchitA duriteSu patanti / jinavacanAni kathaM hahA na rasAdupayanti // vinaya !0 // 7 // paramAtmani vimalAtmanAM pariNamya vasantu / vinaya ! samAmRtapAnato janatA vilasantu // vinaya !0 // 8 // 1 * rAga, vimalAcala nitu vadIe e upAdhyAyajInA suprasiddha stavananA layamAM cAle che enI pratama rAga mATe lakhe che ke "zAkharAgeNa gIte "re va! jina dharma kIjIe e dezI" Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 377 - 1 he vinaya ! karmanI vicitratAne kAraNe judI judI jAtanI gati pAmelA Urdhva, adhe ane matsya traNe lokane prANIo tarapha tu maitrI-mitratAnI citanA kara.. ra te sarva prANIo tArA vahAlA ba dhuo che, A duniyAmA tAro keI duzmana nathI khAlI nakAmo kakAsane vaza thaIne tArA manane kharaDAyeluM kara nahi-evu mana to pitAnA sukRtyone nAza karanAru thAya che. 3. kaI prANI pitAnAM karmane parAdhIna thaIne tArA upara kepa kare to zu tArA hRdayamAM roSane-kepane adhIna thaIne tAre paNa tevA ja thavuM ? 4 A duniyAmAM kaleza karavo te sArA mANasane zobhatI vAta nathI. samatArasa(nA pANImAM vihAra karanArA he mIna! ene tajI de ane guNonA paricayamAM puSTa thayela cetana ! tu mAnasarovaranA haMsanA viveka(buddhimattA)ne seva 5. zatrujane paNa (potAno) vireAdha cheDI daIne mamabhAva prApta kare ane sukhI thAe teo paNa ziva(mekSa)sukhathI bharelA, gRhe javAne utsuka manavALA thAo - 6 (prANIo) ne eka vAra paNa jarA samatArasano svAda hRdayapUrvaka kare te ene svAda eka vAra jANyA pachI teo potAnI meLe tenA vaDe ja prIti pAme 7 ahAhA ! khATA abhiprAyarUpa kephanA memA paTelA prANIo pApakarmanA be dhanamAM zA mATe paDatA haze ? ane tIrthakara mahArAjanA vacanane zA mATe prItipUrvaka prApta karatA nahi hoya? 8. nirmaLa AtmAo paramAtmabhAvamAM pariNamIne vase ane huM vinaya ! janatA samatArUpa amRtarasanuM pAna karIne vilAsa karo noTa :? trivati traNa jagatamA, Urdhva, adho ane tilaka-temA zamitA prApta thayelA 2 jUvA badhu, sagAvahAlA 4i kaleza, kAkAsa, gagapanI pariNati rupa kharaDAyelu, cItarAyeluM viTopI vinAza karanAra rU vo keI, pAke, sAme mavatI mUte e karmaNi prayoga che 4 manurita ayogya, avaTita bIna mAchalu phala uttama haMsa pakSI dRDhatA kSInIvivekabuddhi, hasapaNu pIna Ye 6 sane samatA prApta thayela junnisa javAnuM mana che jenuM evA 6 dvitti cATe, AsvAde vanti pAme cha jima yata zA mATe ? mana abhiprAya mara keka, abhimAna durita pApa, pApabandhana, azubha karma 3patti pAme che, prApta kare che 8 gvmani paramAtmAmA, utkRSTa AtmabhAvamA vinAtmanA nirmaLa AtmAvALAonA (tAsi-mano adhyAhArya) parivuM ekarUpa thaIne navA prANIgaNa, sarva jIvo vivu ramaNa kare, lahera kare 48 Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrI : paricaya , jJAnArNavanA kartA zrI zubhacakragaNi "jJAnArNava grathamA vijJAnika paddhatie A dhyAnano viSaya hAtha dhare che. teo zarUAtamAM sa sAra-racanAne kirapura sAthe sarakhAvI, ajJAnathI sa sAravacitrya jaNAtuM nathI te tarapha Azcarya batAvI jaNAve che ke "prANIo tarapha samabhAva rAkha, nirmamavabhAvanuM citana kara, mananu zalya dara karIne bhAvazuddhi kara" tyArapachI AgaLa jaNAve che ke jenuM citta murA madhya, mAvanA mavazuaA siddhAntamahatve, va nikhitA. e bhAvazuddhi mATe zrI siddhAntanA mahAta tramAM tIrtha kara mahArAje sthApana karelI (upadezelI) bhAvanA vAra vAra bhAva. tyArapachI e bAre bhAvanA varNave che (anityAdi) AmAM kahevAno bhAva e prApta thAya che ke bhAvanA bhAvazuddhi mATe bhAvanAnI che e bAre bhAvanAnI pratiSThA zrI tIrtha karadeve siddhAntamAM ja che. ATalA uparathI bAra bhAvanAnuM mULa ane sAdhya lakSyamAM Avaze tyArapachI yama-niyama-IdriyadamananuM vigatavAra varNana karI, dhyAnanA viSaya upara te lekhaka jAya che ane Arta tathA rIdradhyAnanuM svarUpa vistArathI cacI, dharmadhyAnanuM prakaraNa zarU karatA (27 mA prakaraNamAM) prathama dhyAna karanAra kevo hoya te jaNAvatAM kahe che ke - dhyAtA jJAnavairAgyasa panna hoya, Idriya-mana vaza karanAra hoya, sthira AzayavALa hoya, mumukSu hoya, udyamI hoya, zAta hoya, dhIra hoya" A sAta vizeSaNa kaI dharmadhyAnanI siddhi mATe 43 -catano bhAvanA dhanyAH, puraannpurupaashritaaH| mainyAdayazciraM citte, dhyeyA dharmasya vi. maMtrI vagere cAra dhanya bhAvanAo, jene Azraya purANa puruSoe karyo che te dharmadhyAnanI siddhi mATe dhyAvavI. ' ATalI prastAvanA karI sakSepamAM A cAra bhAvanA jaNAvI che. A cAra bhAvanA dharmadhyAnanI siddhi mATe prAthamika che e atra phalita thAya che. ATalA uparathI mitrI vagere cAra bhAvanAnuM sthAna kayA Ave che ane tene Azaya zuM che te khyAlamA AvI jaze bAra bhAvanA sAthe devanA deva (tIrtha kara mahArAja)nA nAmano nirdeza che, jyAre cAra bhAvanAne age purANapuruSane nirdeza che te paNa arthasUcaka jaNAya che. bhAvanAnuM sthAna A rIte spaSTa thAya che "anuprekSA" eTale vicAra. AtaraprekSaNa Introspection e bAra bhAvanAne pradeza che mitrI Adi cAra bhAvanAne pradeza dharmadhyAnanA hetubhUta thavAno che. saddharmadhyAnasadhAna" - samIcIna-zuddha dharmadhyAna sAthe anusadhAna karAvanAra athavA karavAnA hetubhUta anusadhAna kaI rIte thAya ? be vastu vacce aMtara paDI gayuM hoya tene jeDI Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 3 ApanAra, vacce pulanuM kAma karanAra hoya te anusaMdhAna karanAra kahevAya be patrane joDanAra gu dara - evuM je kArya, te karanAra saMsAra ane dharmadhyAna vacce Atara paDelo che te pUrI ApavAnuM kArya A cAra bhAvanAo kare che. A anusadhAna bahu agatyanI bAbata hAI cAre bhAvanAnI vicAraNAmAM vAra vAra lakSya rAkhavAnuM che. e sAdhya dhyAnamAM rahe to bhAvanA enuM kArya barAbara Apaze. zrI jinezvara mahArAje mitrI vagere cAra bhAvanAne saddharmadhyAna-suMdara dharmadhyAnanu anusa dhAna karAvanAra tarIke batAvI che, upadezI che A rIte cAra bhAvanAno upaghAta karI have varNana zarU kare che ane tene prAsaMgika banAve che cAre bhAvanAone upAdhyAyajI "parA bhAvanI kahe che. parA eTale utkRSTa athavA prakRSTa (zubha) pariNAma lAvanAra ATalA uparathI A cAre bhAvanAone paNa dhyAnamArgamA-oga pragatimAM keTaluM agatyanuM sthAna prApta thAya che tene khyAla Avaze zrI vinayavijayajI upAdhyAye A cAre bhAvanAone paNa zrI jinezvaradeve ja upadezelI tarIke jaNAvI che tenI noMdha levA yogya che. A sa ba dhI carcA upodaghAtamAM jovI ahI thI ApaNe parA bhAvanAonA bahu suMdara pradezamAM pravezIe chIe. A cAra bhAvanAo mATe gabhAvanAo", "parA-bhAvanAo" athavA "anusa dhAna-bhAvanAo zabda vAparavAmAM Ave to te yogya che. A vivecanamA e zabdono upayoga karyo che. prathamanA traNe zloka upaghAtarUpe che nna 2, A cAra bhAvanAo te mitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyazya che enuM vistArathI svarUpa have vicAravAnuM che sa kSepamAM kahIe te - jagatanA sarva prANIo tarapha hitabuddhi thavI te maitrI', guNavAnane joI sAMbhaLI jANI AnaMda the te "prAda, du khI prANI upara upakAra karavAnI buddhi thavI te "ka ", azakya paristhiti vize athavA pApIjano viSe tiraskAra na karatA upekSA karavI te "mAdhyazma" A cAra ga-bhAvanAone dharmadhyAnanI taiyArI karavA mATe yojavI jene dharmadhyAna karavAnI icchA hoya teNe A bhAvanAone te kArya mATe prathama yojavI jema koI prANIne mahAvyAdhi thayuM hoya to tene dUra karavA te rasAyaNanI Asevana kare che te pramANe, eTale ke jema kSaya ke evA AkarA vyAdhi mATe rasauSadhio vaparAya che te pramANe bhAvanAno upayoga kare kSayarogavALAne vasaMtamAlati, pacAmRtaparpaTI, sahastrapuTI, abrakha vagere ApavAmAM Ave che suvarNa, leha ke pArAne mArIne tenI bhasma vagere ApavAmAM Ave che teno Azaya tadurastI ane zarIrane joDavAno hoya che, te pramANe jeno Azaya dharmadhyAnamAM cetanane joDavAnuM hoya teNe A cAra bhAvanAo jevI rasAyaNanuM sthAna bhAvanAenu che te durastI sAdhya che tema mokSa e parama sAdhya che. rasAyana zarIrazuddhi karI baLa ApI tadurastI vadhAre che te sarva kArya A cAre parAbhAvanAo dharmadhyAnane age kare Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 che e parama auSadha che ane ameAgha che. vyavahAramA jene rAmabANa upAya kahe che tevA dhadhyAnane age e ceAgabhAvanAnu satata cintana siddha upAya che. TM rU. upAghdhAta samApta karatA cAre bhAvanAnu sakSepamAM svarUpa kahI khatAve che ahIM mULa zlAkanu ja jarA vivecana karIe. enA para vistAra e pratyeka bhAvanAnA ceAgya sthaLe karazu. maitrI eTale paranA hitanu citavana' para eTale pAtA sivAyanA sarva jIve| emAM manuSya, pazu, pakSI, jaLacara ane cheka ekedriya sudhInA sarva jIvAnA samAveza thAya che. teo jANe pAtAnI jevAM ja hAya tema samajIne teonA hitanu citavana karavuM, eTale temanI du:khathI nivRtti kevI rIte thAya tenu dhyAna, ciMtavana karavu te maitrI' pramAda eTale 'guNane pakSapAta' anya prANInA jJAna, sayama, tyAga, pApakAra, Atmanimajjana, svArtha parityAga, dabhatyAga, saraLatA, satyatA, sa~yALutA, namratA, vinItatA Adi guNA joI jANI tenA tarapha prema karavA, te guNAnu bahumAna karavu, te NeAnI khUjha karavI, te tarapha harSa khatAvavA, te tarapha satASa khatAvavA, te tarapha vArI javu ane guNune age guNavAna tarapha rAga dharAvave! e prameAda', kAruNya eTale 'zArIrika pIDA bhAgavatA prANIonI pIDA dUra karavAnI icchA', pIDA bheAgavanArA prANIe - zarIradhArIone aneka jAtanI pIDAe hAya che koI rAgathI sakhaDatyA karatA hAya che, keAInAM sukhA UDI jatA dekhAya che, keAI dhana, ghara ke putrAdinA sukhathI vacita thatA dekhAya che ane dhanavAnA - sukhAlayamAM mhAlanArA - ne page cAlavuM paDe che, kaIka dharmabhraSTa thatA dekhAya che, keAI du.khamAM eTalA dakhAI gayA haiAya che ke mukhethI 6 khAnA uccAra paNa karI zaktA nathI ane niratara dukhamA sakhaDavA kare che zArIrika, mAnasika ane Arthika duHkhane pAra nathI e du kheAnI pIDAnu varNana karavu paNa muzkela che A dukhAne dara karavAnI icchA te karuNAbhAvanA kahevAya che. bhAvanA eTale a tara ga pradezamA vartatI icchA' te niratara lakSyamA rAkhavAnu che bhAvanAne pradeza judA che, kAne upadeza judA che. du kha dUra karavAnI icchA te 'kAya? upekSA eTale dRSTabuddhivALA tarapha madhyasthavRtti'. jee paradhanaharaNa karavAmA mA mAnatA hAya, jugAra ane saTTAmA Asakta hAya, parastrImAM ramaNa karanArA hAya, jIvahiMsAmA rata hoya, dagA-phaTakA karavAmAM jIvanasAphalya mAnatA hAya, dabha, cArI, maithunya, ` nirmAMdA vithAmA ekatAna banI jatA heAya te sarvane duSTabuddhivALA kahevAmA Ave che. tevA prANIone sudhAravAnA upAya khananI zakti, AvaData ane samajAvaTathI karavA chatA jo te peAtAnA agrAhya jIvanakramathI pAchA na Asare te teenA tarapha khedarakArI karavI, tee ate pAttAnA kane vaza che ane karaze tevuM bhAgavaze ema mAnI emanA sakhadhI Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 381 khaTapaTa mUkI daI temanI upekSA karavI ane temanA mATe kAI bolavu ke vicAravuM nahi te upekSA. A upekSAnu aparanAma "mAdhyazya paNa kahevAya che. e banne nAmomAM paNa sAdhya eka tA dRSTibindu pRthapha che te e bhAvavAno prasaMga Avaze tyAre spaSTa karavA prayatna karazu. AvI rIte udaghAta karI janatA pAse A cAra yogabhAvanAne pradeza rajU karyo. have A cAra bhAvanA sa ba dhI gAna karavAnuM che evI bhUmikA rajU karI bAra bhAvanAne mULa pradeza atra pUro thAya che ane parAbhAvanA athavA anusadhAnabhAvanAno no vizALa pradeza khulle thAya che te hakIkta mULa pratijJA karatA AgaLa janArI haI jarUrI prastAvocita sahaja vivecana mAge che e traNa zlokamAM e vAta karI have krama prApta mitrIbhAvano vicAra karIe Iti vimadhyama upodaghAta , maitrI : A bhAvanAmAM jIvanane ati sAda ane ati mahatvane prazna vicAravAno che enI vicAraNA nAnA AkAramAthI zarU karatAM e ati vizuddha dazAmA laI jAya eTaluM A bhAvanAmAM baLa che ApaNe e sarva paristhitimAMthI pasAra thayA. have caMcapraveza karavA prayatna karIe A jIvanano vistAra pUrepUro maLyo hoya to paNa te keTalo TU ko che te vicArIe. ahI bahu rahevAnuM thAya te vadhAremAM vadhAre so varSa thAya. je ke vartamAnakALanI ati gUMcavaNamaya jIvanalahavALI paristhitimAM e vaya soe eka TakAne athavA kadAca lAkhe eka vyaktine paNa maLatI nathI, chatAM paNa svIkArI laIe ke so varSanuM AyuSya maLyuM che to paNa ATalI nAnA jIvanamAM mArA-tArAM karavA ane koInA upara vera bAdhavuM -ene zatru gaNave, ene vinAza karavA racanAo karavI, ene ukheDI nAkhavA jALa racavI ane veravRttine zAMta karavA kArasthAne goThavavAM, chaTakAo mADavA ane goThavaNa karavI e zu ghaTita vAta che ATalA nAnA jIvana mATe sarva karavu te kaI rIte zobhe tevI vAta che? koI prANI tarapha verabuddhi hoya to te kevA kAraNathI heya che? e kAraNonI bAdhacheDa karavAmAM Avaze to jaNAze ke emAM svArthavRttine vizeSa sthAna che. duniyAnA moTA bhAganA vera jara, jamIna ane jeru(strI)ne kAraNe hoya che vara svArthasa ghaTTathI ja bahudhA thAya che jara ane jamInamA muddo bahudhA eka ja hoya che "adhikArI eka vastukA, usame hata birAdha" eTale ke vastu eka hoya ene prApta karavAno prayAsa be jaNAo karatA hoya tyAre temanI vacce virAdha-ra thAya che AmA svArthavRtti vizeSa hoya che jarA vizALa najarathI kAma levAmAM Ave, jarA dilanI udAratA batAvavAmAM Ave, jarA tyAgabhAva batAvavAmAM Ave to dhana ane jamIna mATe vaira thavAnuM saMbhave nahi. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 zAMtAga ne ! . mana vApa vAra vidhi sI badhI ca sIMga'badhI vacce mA' vizeSa kAma te che mA prANI peAtAnI tana upara kuza kheAI prema che, gamAvavA rAjya A uparAMta kIrti ke padIne aMga mANika vidhe che ane te ya rU5 che tyAre duzmanAvaTanA AkAra dhALu kare che. mAvA viSe tAjanuM ziA pTika carcavAthI, rUkSmarU khulAJA karavAthI madhanA AttanI dAtA batAvavAthI rokI javA < che. ghera jevI cIja A jIvanamAM naIe. yavRtti dhIme dhIme eTathI vadhI ya che ke ene askhalita rIte vadhavA devAmAM Ave nA e khaDa nukasAna kare che. ivaninuM bALa darzana kothamA thAya che. kodha e kapAya che, pApa e sasAma ane masAra eTale ka brahmaNu che. kodhane svabhAva Aga jevA che. je mAMthI pAgala che tyAM prathama te tane khALe che ane jalanA yoga na maLe te pATAnA cha patnI mAgamAM jhaDapAI haya che, ApaNe AjubAjunA gharAnA hAla vicAra na karIe te paNa tyA Aya te 5 nA jarUra khaLe e vAta khAsa vicAvA jevI che, AvA maneAvikArane tAbe thavuM tane paravaDe tema nathI. nA tA maMtra prANI tarapha mitrabhAva rAkhavA ane A duniyAmA kAI paNa prANI tArA zatru nathI ema tAra vicAravu, sarva prANImA manuSya, pazu, pakSI, jaLacara ane eka e vadhu cAra iMdriyavALA thavuM prANDIA AvI jAya che ema tAre samajI levu. koI paNa prANI, nAnA meA jIva, sthAvara ke nasa prANI tArA zatru nathI ema ciMtana kara. jenAmAM jIva ApavAnI tAkAta nathI tene jIva levAnA adhikAra nathI ema tAre vicAravu, chatra levAnA adhikAra nathI eTalu ja nahi paNu kAinI lAgabhI du khavavI e paNa tane ghaTatu nathI. tu ahI keTaluM besI rahevAnA che? ane A sarve dhamAla kAne mATe ? TakA AyuSyamA game tyAre UDI javAnu che temAM varanA khAtA bAdhIne tArA vikAsa bagADI nAkhIza te Avate bhave tAre padmazrInapaNe pAchAM te ja prANI sAthe vizeSa karavA paDaze tu ema vicAra kara ke au gajheba ane zivAjI atyAre jyA haze tyA zu karatA haze ? zAstrakAra kahe che ke kareADA varSanA AyuSye nA thayelA rAvaNa ane lamaNu atyAre paNa laDavA kare che, ane laDe nahi te bIjuM kare paNa zuM ? tAre ne AgaLane AkhA raste AvA khADAkhaDIAthI, kATAthI zULAthI ke khIlAethI bharI devA hAya teA tArI marajInI vAta che. ame teA tane eka ja vAta kahIe chIe ke tArA A mA ati bhUlabharelA che, tArA vicAra, vacana ke vanamAM zabda paNa na gha vara-duzmanAvaTa evA tutA sarvatra mitrabhAva, snehabhAva, premabhAva ncI de. tArA A duniyAmAM keI zatru nathI ema dhArI le. tane pachI mAlUma paDaze ke tArA keAI duzmana che ja nahi Apa tevA Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 383 jaga" e nyAya che. ApaNuM manamAM je bhAvanA hoya che tenI chAyA AjubAju paDe che, ane ApaNA manamAM verabuddhi thaI ke AjubAju vaira ja dekhAya che bAkI thaDA divasane ahI vAsa che emAM vaLI duzmana keNa ane varI koNa? tu pote koNa che ? tu game teTalI tArI jAtane UcI mAna, paNa ana ta jIvomAno tuM eka che emAM te tAre veravirodha zA ? e tane zobhatuM nathI. konI sAthe vera kare che te ja prathama vicAra 4 sarva prANIo tarapha mitrI rAkhavAnA aneka kAraNo che. eka kAraNa upara jaNAvyuM, have eka bIjuM kAraNa atra rajU kare che. tAre parabhava mAnyA sivAya to chUTaka nathI. prANIonI buddhi ane samRddhinI taratamatA parabhava sivAya samajI zakAya tema nathI. AvA aneka bhava te ryA che ana takALathI A janmamaraNanI paraMparA cAlyA ja kare che ane vizvane Adi jaDyo nathI ane jaDI zake tema paNa nathI. A ana takoTi bhavapara parAmAM je prANI sAthe tane vera karavAno prasaMga Ave te pote ja tAro aneka vAra badhu thayela hoya che te tenI sAthe aneka prakAranA Ana do ujavyA haze, aneka vAra temanI sAthe pharyo hoIza, eka sAthe bhejane karyA haze ane kaIka kaIka jAtanA sa ba dhamAM teo sAthe Avyo haIza. badhu zabdamAM sarva sagapaNone samAveza thAya che te AgaLa varNavavAnA che. tu vicAra kara ke jenI sAthe ba dhrubhAva eka vakhata karyo tenI sAthe duzmanAvaTa karIza te tane zobhaze? jenI sAthe sagapaNa-saMbadha karyA tenI sAthe laDavuM ke mArA mADavA e zobhatI vAta lAge che? ane AvA badhubhAva te eka-be vakhata karyo haze ema na dhArate hajAre lAkho vakhata te ane tuM badhubhAve rahyA haze. A prANIomAM ekalA pace driya manuSya ke tiyAno samAveza thAya che ema tuM dhArato nahi emA sUkSmaniTa eke diyathI mADIne sarva jIvono samAveza thAya che, mATe sarva jIvo tArA ba dhuo ja che ema mAna ane koI paNa tAre zatru nathI ema tu dhAra je ekavAra paNa badhubhAve thayo hoya tenI sAthe aba dhubhAva karavo e tArA jevAne zobhe nahi, pAlave nahi, chAje nahi zatru eTale zuM ? jarA cAlu sAdhAraNa bhUmikAthI U e AvIne vicAra to kara ke tAre zatru hovA ghaTe? tArAthI koIne zatru tarIke manAya kharA? tArAthI ATalI nIcI bhUmikA para UtarI javAya kharu ? A vastusthiti che atyAre tAre khara vicAra karavAno che pazcAdavalokana karIne tAru sthAna samajI le ane kaI paNa prANI tarapha jarA paNa amitrabhAva, game teTalA svArthanA kAraNe paNa na ja thAya evo nirNaya kara vaLI tu vicAra kara = 6. uparanA muddAne vadhAre spaSTa kare che, je bhAI je prANI tarapha tu duzamanAvaTa kare che athavA jene tu tAre duzamana dhAre che te prANI anata pUrvakALamAM tArA pitA tarIke, Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhAsa 384 bhAI tarIke, kAkA tarIke, mAtA tarIke, putra tarIke, putrI tarIke, strI tarIke, mahena tarIke, putravadhU tarIke ema aneka vakhata tArA sabadhamA AvyA che. anAdi sa sAramAM te aneka sakha dheA karyA che. A uparAMta mAmA, mAsI, phAI ane khIjA aneka sa`kha dheA kalpI zakAya. e pratyeka sa kha dha te anya sarva prANIo sAthe anekavAra karyAM che A vAta tu samajI zake te tAre vicAravu ghaTe ke AkhA prANIvaga te tArA kuTumavarga che ane emA keAI pArakA nathI, bahAranA nathI, dUranA nathI. ema hAine tu tArA peAtAnA kuTu bI sAthe zatrutA kema karI zake ? je tArA mAtApitA thayA tenI sAthe tArAthI duzmanAvaTa thaI na ja zake eNe tArI aneka prakAranI cIvaTa karI haze, tane ucheryA haze, saskRti ApI haze, jIvanamA sthita karyA haze, tenI sAthe atyAre tu meracA mADIne Ubho rahe te kaI rIte lAjima na gaNAya. AkhA prANIgaNu tArA kuTu Ave che eveA vicAra karIza tyAre tArA manamA eka evI jAtanI vizALatA ane zAMti AvI jaze ke jenI tenI sAme game teTalA bhAge vaira karavAnu mana thaze ja nahi, ana takALathI cAlyA AvatA sasAramA te sarva 2 gA karyA che, sarvAMnA sakha dhamA tu AvyA che ane sarvee tArA taraph aneka prakAranA prema prasAryA che jyA prema karyA, jyAthI vAtsalyeA jhIlyA, jyA sAthe haryApharyAM tyA vaLI vaivirAdha kevA hoya ? AmA samasta prANIsamUha tarapha 'kuTukha'bhAva jamAvavAnI ane keLavavAnI je vAta karI che te khUba samajavA jevI che A saMbadhamA zrRkha vicAra karavAnA che. sAmAnya rIte peAtAnA dharmAvALA -svadhamI - ne adhu gaNavAne upadeza aneka sthAne maLI Avaze ane vadhAre AgaLa jaze te manuSyAne kha tarIke gaNavAnI vAta ane teveA upadeza anyatra paNa maLaze. jainadharma samasta prANIvane kuTumI gaNavAnI je bhAvanA khatAve che te anupama che kAI paNa prANIne para (duzmana) ke avara na gaNavA emA ahiMsAbhAva utkRSTa pratiSThAne pAme che, ane evI vizALa maitrI anyatra aprApya che te te sa badhI avaleAkana, vAcana ane carcA karyA pachI kahI zakAya tema che samasta prANIvane kuTubI gaNavAnI A vizALa bhAvanA maitrIne enA ati sudara AkAramA batAve che. AvI rIte maMtrIbhAvane majabUta karI, Dhe kA jIvanamA veriveAdha na karavAnI vAta majagRta karI AkhA samasta prANIvarga tarapha kuddhe abhAva jamAvavA upadeza karI, have evA maitrIbhAvanAbhAvita cetana kevA vicAra kare ane peAtAnI AsapAsa sudara AdAlanAdvArA kevu` vAtAvaraNa jamAve te para kartAzrI khAsa dhyAna khece che A sakha dhamA A jIva kayA kayA upajyeya ane kevA kevA sabadhe teNe karyAM te viSaya paratve atitya vagere bhAvanAmA khUba vistArathI vivecana thaI gayu che, tema ja sa sArabhAvanAnA geyASTakanA pAcamA zrlAjhmA vistArathI ullekha thaI gayA che, tethI have te para vizeSa vivecananI AvazyakatA rahetI nathI. muddo atra taddana jude che, paNa dalIla te ja che, tene tenA ceAgya AkAramA vivekapUrvaka samajI leve, x Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 385 * cha 7. samasta prANIvane pitAnA kuTubI gaNanAra pitAnA game tevA svArthanA bhoge paNa teno keI prakAre virodha to na ja kare, paNa e sarva prANIone age e zA zA vicAro kare te have ApaNe vicArIe mitrIbhAvamAM otaprota thayela prANI jyAre nigodanuM svarUpa samaje, tyAMnA janmamaraNanA AkaDA vicAre ane e Akhu cakra anAdi kALathI cAlyA karatu jue tyAre ene a ta - karaNamAM bahu vedanA thAya che, ene prANIonA du kho ane cakabhramaNa mATe bhAre trAsa Ave che ane prANIonA uddhAra mATe e kaI jatanA DhALa vagara, dabha vagara, ataranI preraNAthI ' mahAkRpAbhAvita cetananA tarage karato vicAra kare. enA vicAra kevA hoya ? e cAlI jatA makaDAne kacarI nAkhe nahi, e macharane AkramaNa kare nahi, e anAjanA kIDAdhaDIAne dAbI de nahi. e kAI jIvane mArI nAkhavAnI kalpanA kare nahi. e nArakanA dukhe sAbhaLI "bhale e prANIo enA karmo bhogave evuM vicAre nahi. eno tarAtamAM prANIonA duHkha joI kakaLI UThe, ene A tarathI anaMta kRpA jAge ane e pUrA premathI icche ke eka, be, traNa, cAra idriyavALA prANIo paNa kyAre pace driyapaNu prApta kare ? kyAre e manuSya thAya? bodhidurlabhabhAvanAmA batAvelI sarva sAmagrIo kayAre meLave ? badhiratna kema jaldI prApta kare ? teo jJAnaprakAzano pUrato lAbha laI pitAne AtmavikAsa kema jaldI sAdhe? ane e rIte A sa sArabhramaNanA bhayathI sarvathA virAma jyAre pAme che tema ja teo kRtakalyANa kayAre thAya ? maitrIbhAvanA jenA hRdayamAM jAge ane je sarva prANIone kuTa bI jANe enI lAgaNI kuMThita thaI na jAya, e sarva jIvo tarapha bedarakAra thaI na jAya, ene to sarva jIvana mekSa kema thAya ane A sa sAracakramAMthI prANIo kema mukta thAya tenI ja citA thAya ane tene age ja bhAvanAo thAya zAstrakAra Ane kharI bhAvadayA kahe che. emAM sarva prANI tarapha AvI mahApA atarathI jAge che tIrtha karano jIva pUrvabhavamAM AvI apUrva dayA dhAraNa kare che te koI paNa tIrtha karanuM caritra vAcatA prApta thaze, sarva jIve zAsanarasI thAya e emanI bhAvanA hoya che e jinazAsana pitAnuM zAsana che mATe anya svIkAravuM joIe ema bhAve nahi, paNa bhavabhramaNanA bhayathI mukti apAvanAra ane saMsAranI sarva upAdhi dUra karanAra A apratihata mArga prApta thaI gayuM che teno lAbha sarva chone kema satvara maLe te prakAranI ja tamannA tenA dilamAM jAge che AvI vizALa daSTie sarvane dukhathI mukta karI, sa cArabhramaNanI jALamAthI choDAvI anata kALa sudhI avyAbAdhapaNAnA sukhane yena karAvI corAzI lakSa jIvaninA pherAmAthI temane bacAvI levAnI mahAvizuddha bhAvanA satpathagAmIne hRdayanA UMDA bhAgamAM thAya che. marIno eka vizALa AvirbhAva rajU karyo 49 Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 zAMtasudhArama 8. maitrInA bIjA AvirbhAva kevA hoya tenAM dRSTAnta ava Ape che. A te sa kSepamAM prasago rajU karyA che. te anusAra vizALa mitrIbhAvanAnA bIjA AvirbhA kalpI levA sArvatrika premabhAvavALo prANI a tarathI samaje ke prANIonA A tarane rAga rAgadveSa vagere che rAga e mIThe vyAdhi che, dveSa kaDavo-A vyAdhi che. e bane meharAjAnA gharanA che, moharAyanA senApatio che ane A sa sAra emaNe UMdhA pATA ba dhAvIne prANIo pAse ma DAvyo che. anya kaI prANI cA vastuviSayaka abhilASa athavA AkarSaNa e rAga che ane manane na pasaMda Ave tevI vastu ke prANI taththu aruci te dveSa che. e uparAta "Adi zabdathI mohanA bIjA aneka AvirbhA sUcavAya che jevA ke hAsya, bhaya, zeka, rani vagere A sarva vyAdhiono samAveza moha' zabdamAM thaI jAya che. eNe karelA vyAdhiothI Akho sa sAra maDAya che ane enI sevAmAM janmAro jAya che e uparAMta bIjI vAta e che ke e vyAdhio mana, vacana ane kAyAne mahAbhaya kara droha karanArA che, e traNene doha karanArA che, enA kharA duzmano che manane valaNa ApanAra rAga-deva che ene laIne nirNo aniSTa ane ektarI Ave che emAM Atmahitanu zuddha sAdhya lakSyamAM rahetuM nathI ane nyAyabuddhi kuThita thaI jAya che mananA vicAra ane tenI doravaNI pramANe vacana ane kAyAnI pravRtti thAya che. rAgadveSajanya vyAdhio A pramANe mana-vacana-kAyAne droha karanAra thAya che rAgadveSa dura na thAya ke ochA na thAya tyA sudhI sAcI pravRtti-AtmahitasanmukhatA-thavI azakya nahi to ati muzkela to che ja AvI paristhiti hoIne mitrabhAvita, unnata dazAe caDhato athavA caDhavAnI icchAvALe prANI uparyukta prakAranA vyAdhio zamI jAo ema atarathI Icche che. sarva prANIonA rAgadveSanA AvirbhAvo dUra thaI jAo evI bhAvanA mitrIvAsita cetana kare che e rAgadveSane oLakhI gayA che ane anya paNa tenA sapATAthI dUra rahe ema a ta karaNathI Icche che hRdayapUrvaka matrI thAya te keTalI UDI Utare che tenuM atra digadarzana karyuM AmAM koI ApaNI upara vera rAkhanAra hoya, koIe ApaNu apamAna karyuM hoya, keI ApaNI nidA karanAra hoya, koIe ApaNA upara apakAra karyo hoya - vagere evA prakAranA sarva prANIono samAveza thaI jAya che evA prANIonA rAgadveSe zamI jAo ema mitrIbhAvanA bhAvanAra Icche e pite rAgadveSavaza na thaI jAya ke vera levA kadI khyAla paNa na kare e to enA bhItaramAM AvI jAya che. matalaba, duniyAmAM rAgadveSane nAza pAmI jAo ema te irache ane te hakIktane age pitAnI jAtane paNa te niyamamAM sAmela rAkhe. vaLI te icche ke sarva prANIo udAsInabhAva-samatAbhAvanA rasane cAkho jyA rAgadveSa nathI tyA udAsInatA che gagaDeSanA abhAvanuM e sakriya rUpa che duniyAnA sarva Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 387 prANIo samatArasa dharAI dharAIne pIo ema te atarathI che. te jANe ke samatA vagara game teTalI bAhya kriyA karavAmAM Ave te chAra upara lI paNa samAna che ane dIrdhadaSTithI joIe to tene vastuta koI artha ja nathI. samatA AvI jAya eTale A daranA taraMgo, khyAle, gUMcavaNo, goTALAe badhu dUra thaI jAya che ane aMtarAtmA nIrava zAMti anubhave che e zAMtinuM svarUpa vANIthI avivaraNIya temaja avarNanIya che, mAtra anubhavagamya che. AvI zAMti maMtrI samajanAramAM hoya che ane te sArvatrika thAya tema te hRdayathI Icche che ene jagatanI azAMti joI enA tarapha virAga thAya che ane zAtisAmrAjyano prasAra e premabhAve sarva sthaLe, sarva prANIomAM thato jovA mana kare che chevaTe te atarathI Icche che ke "sarvatra sarva prANIo sukhI thAo. A ati utkRSTa hRdayabhAvanA che. mitrIbhAvavALo cetana anyanu sthaLa du kha joI zakato nathI A duniyAnA du kha-dAridraya ane mUjhavaNo joI ene kheda thAya che e sthaLa mukhe sarvane sukhI jevA Icche che A sa sAramAM kaI paNa jagyAe du kha na rahe evI enI vizALa bhAvanA hoya che. sarva prANI sarva prakAre sukhI thAo ema te Icche che, ane AgAmI mAM paNa prANIo hamezane mATe sAcA sukhI thAo ane temanA janma-maraNanA trAsa dUra thaI jAo ema te hRdayapUrvaka I che che AmAM sarvatra ane lina" e be zabdo mUkIne kartAe kamAla karI chesarva sthAna ane sarva prANIo, A bhava ane parabhava e sarvane samAveza A vizALa bhAvanAmA thaI jAya che. duniyAmAM sarva prANIo sarva sthAnake sukhI thAo ane parabhave ane te avyAbAdha sukha prApta karo, Ama karIne ati vizALa mitrIbhAva rajU karyo che. A lekamAM traNa bAbata rajU thaI 1 prANInA rAgadveSa zamI jAo, 2. prANIo samatArasane AsvAda ane 3. sarva prANIo sarvatra sukhI thAo Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrI : : geyANaka paricaya 1. maitrIbhAvano utkRSTa prasAda uparanA pAca (chelA) lokomAM rajU karyo che. geyASTakamAM e ja muddA para vAta karI che te ApaNe sa kSemA vicArI jaIe. matrIbhAva e mAnavidyAne adabhuta AvirbhAva hoI enA para aneka dRSTibinduthI vivecana karavuM ati Avazyaka che. e jaina tattvajJAnanI aparimita cUkamadarzitAne prabaLa purAvo che ane vizvadayAne jIva ta dAkhala che mitrI jenA hRdayamAM barAbara jAmela hoya te cetana janatattvarahasya sakriya svarUpe samaje che ema kahI zakAya. A maMtrIne ghaNA lakSyabinduo che. emA mAnasavidyAnA ghaNA vizALa praznone samAveza thAya che. ApaNe thoDAM vadhAre daSTibinduo vicArI joIe. mitrIbhAvanA ane karuNAbhAvanAne bahu gADha sa ba dha che, tethI keTalIka vAra ekanA pradezamAM bIjInuM saMkramaNa thaI jAya to te anivArya che, paNa emAM je matrInI vyAkhyA tarapha barAbara laya rahe te pradeza barAbara vahecI zakAya tema che jyA parahitaciMtavana tarapha lakSya rahe tyA maMtrI che ane jyAM vyAdhi-pIDAmAMthI prANIne bacAvavAnI IcchA thAya tyA karuNAbhAvanA che hitabuddhi upara lakSya e maitrIbhAvanAno pradeza che, dukha dUra karavAnI vRtti e karuNAbhAvanAne pradeza che hita-vicAraNAmAM ahita eTale dukhano nAza ke tenI vicAraNA te jarUra Ave, paNa temAM lakSya to hita tarapha rahe che, tyAre karuNAbhAvanAmAM dukha, vyAdhi ke agavaDa ane tenA darIkaraNa tarapha lakSya rahe che. A taphAvata dhyAnamAM rAkho. bane bhAvanAnA pradeza taddana alaga che ane pRthakkaraNa karatA sUjhI Ave tema che banenu sAdhya to AtmArAmanu anusa dhAna dharma dhyAna sAthe karAvavAnuM che. tethI banne ekabIjamAM saMkaLAI jAya to temA kAI khAsa vAdho nathI, paNa pratyeka sa yukta vicArane chUTA pADatA tenA aMtaravAhI pratyeka padArthane yathAyogya sthAna ApI zakAya tema che. A mAnasazAstrano viSaya che cetana ! prANIo karmanI vicitratAne laIne judI judI gatimAM jAya che. koI nAraka thAya che, keI sthaLacara thAya che, koI 5khI thAya che, koI jaLacara thAya che, keAI sarpa ke naLiyA thAya che ane koI eka be traNa cAra IdriyavALA thAya che. e gatiomAM paNa kaI gAya, bheza, gheDe vagere lokapAgI jIvana gALe che ane keI nirmAlya jIvana gALe che sarva pitapotAnA karmAnusAra gati prApta kare che te sarvane tu tArA mitra jANe, e sarva tArA mitro che ema tu bhAva kaI kage gadheDo thayo to te tiraskArane cagya nathI ane kaI machara-mAkaDa thaye to tene tuccha gaNune haNI nAkhavAno tane adhikAra nathI haraNa paNa tAre mitra che ane azva paNa tAre mitra che eno AtmA sattAgane mokSAdhikArI che ane tene kALAsare mokSe javAno saMbhava paNa che karmanA parata trapaNAthI Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 389 emAMnA keI tuccha gatimAM gayela hoya tethI tArA mitra parano tene haka dUra thaI jate nathI mATe sarva gatinA sarva prANIo tarapha tAre mitrabhAva labAva janatAne artha sAdhAraNa rIte manuSyasamUha-sAdhAraNa jAhera prajA e thAya, paNa ahI AkhA prANIsamUhane udezIne e zabdano prayoga thaye che e zabda dhAtu parathI nIkaLe che ane emAM je janma le te sarvano samAveza thAya che. jaina darzanamAM maitrInA A viziSTa tattva para agAu dhyAna kheMcyuM che. vizALa mitrabhAva samasta prANIvarga sudhI labAvyo che emA pitAnA dharmabadhu ke manuSyasamAjanI maryAdA nathI paNa sarva gatinA sarva prANIo sudhI enI vizALatA labAvI che 2. upara 5 6 zlokamAM jaNAvyuM te dalIla mujaba sarva prANIo tArA "ba dhuo che. mAtA, pitA, strI, bhAI, bahena, putra Adi sagAonu samuccaya-nAma "badhuM che, ane tArA sagapaNano vizALa najare vicAra karIza te sarva tArA badhuo che tArA eka athavA bIjA sa ba dhamAM sarva prANIo aneka vakhata AvI gayA che A daSTie jotA tAre koIne pitAnA duzmana ke parAyA gaNavA na ghaTe. - A to bhavAMtaranI vAta thaI kaI prazna paNa uThAve ke e vAtanI pratIti kema thAya? emane paNa sarvatra mitrabhAva rAkhavA mATe bIjA dRSTibi duthI samajAve che keIne zatru gaNavA athavA keInA tarapha zatruvaTa rAkhavI eTale drapa tha, dvapa eTale a ta karaNanI kAlimA-kALAza ane e kALAzathI mana gaMdu (kaluSita) thAya che manane rUpI dravya samajIe to temAM zukala vaNA ane zyAma vagaNa sa bhave che, ane te tema ja che pratyeka vicArane AkAra hoya che ane jene viziSTa jJAna (mana paryavajJAna) thAya te adaranA vicArane AkAra jaI zu vicAra karyo te jANI zake che jyAre manamAM TheSa thAya tyAre Akhu citra taddana kALuM thaI jAya che tu tArA mananu AvuM kALuM citra doravA Icchato hoya to ja Adara zatrutAne ke vairabhAvane sthAna ApI zake tAre dhyAnamAM rAkhavu ke ukta prakAranu mana tArA puNayane nAza karanAra che eTale ke tArA vikAsane vI khI nAkhanAra che AthI tArA vikAsa aTakI jaze, eTaluM ja nahi paNa adhogati thaI jaze vAstavika rIte te sAme mANasa kadAca tane nukasAna karanAra hoya te paNa vizALatA rAkha e vizALatA, e ucca manodazA, e mahAnubhAvatA, e saujanyane tArA antaramAM barAbara utAra pachI tene kadI vara jAgaze ja nahi tu nirarthaka vara karavAne te vicAra paNa na kare ema mAnIe, paNa kAraNa-prasaga prApta thAya to paNa tArA mananI khAnadAnI batAva ane A duniyAmAM kaI paNa prANI tAre duzmana nathI, na ja hoI zake, ema paripUrNa zraddhAthI acaLa dhyAna-vicAraNAthI bhAva tu enI mA jaje, emA tAre uccagrAha anubhava ane ethI tArA saMskAra sudhArI AgaLa vadhaje A jIvanane uddeza che te bhUlato nahi ane nirarthaka gU cavaNamAM paDI tArA vikAsane bagADI nAkhate nahi. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 namudhA kharaDAyeluM mana sukRtyano nAza karanAru che." enA aMtaramAM A viziSTa bALa vikAsane age che te jarA UMDA UtaravAthI prApta thaze, koInI sAme moraco mAMDavAnI nA pada pachI manamAM kevI kevI racanAo karavI paDe che, e pa vicAra karIza to DhAkaze. 3 A sa ba dhamAM tane eka vAta kahevAnI che. eka prANI pAnAnA kamanA udayane laIne tArI upara kepa kare, kadAca tane ekAda gALa de ke tAruM apamAna kare te zu nA paDe tenA tarapha tevA ja thavuM ? tAre paNa tenA upara dha kare? te pachI tArAmAM ne tenAmAM phera zo rahyo? pUrva kALamAM eka sAdhu banDAra jatA hatA raste ene dhoLI maLe. e dhobI sAdhune athaDAI gayo, svabhAve kodhI hate eTale sAdhune mAra mAravA lAge. sAdhue eka-be kA khAdhA, paraMtu pachI sahana na thaI zakavAthI sAdhu sAme lAta mAravA lA. ghobI majabUta hate. sAdhune vadhAre mAra paDyo eTale temAM koI devane saMbhALe deva AvIne ubho ubho joyA kare che ke sAdhu mAra khAya che ane sAme lAta mAre pazu che, sAdhue devane pUchyuM : "Ama UbhA UbhA yA zu kare che? mane madada karo." dave kahyuM : "huM te rAdhune madada karavA Avyo chuM, paNa ahI to be bebIne jou chuM.sAdhu A javAba sAbhaLI sajajaDa thaI gayA. jene dhAbI thavu pAlave te kepa karanAra upara kApa kare, bAkI je mitrabhAva samaje e te sAmAnA AtmAne hAni thatI joIne eka pAme, paNa potAnI samatAM jarA pAna gumAve. viziSTatAnI parIkSA AvA prasa ga ja thAya che. mitrabhAvanI vAta karavI sahelI che, paNa A prasaMga Ave tyAre mana upara kAbU rAkhavo ane pote paNa dhobI na thavuM emAM ja kharI kasoTI rahelI che koI paNa prakArano kajiye, kaMkAsa ke kalaha karavo e sajajana mANasanuM kAma nathI sajajana-sapuruSa kezu kahevAya te tuM samajI le je dhAbInI sAthe dhAbI thAya te sajjana nathI satparuSa to te kahevAya jene pitAnI jAta upara kAbU hoya, jenAmAM samAguNanuM prAdhAnya hoya ane je Atma-vicAraNAmAM sthira rahI UMDe UtarI jato hoya eka suprasiddha zlekama sajjananA bAra lakSaNe batAvyA che. temAM samAguNane dvitIya sthAna ApyuM che. koIne prasaMga Ave tyAre zAta rahevuM ane mana para kAbU rAkha e asAdhAraNa dharyuM sUcave che e nirbaLatAnuM cihna nathI, paNa kharekharI mardAnagI che. jamaNA gAla para dhola vAge tyAre sAme pratikAra karavAnI zakti chatAM DAbo gAla dhare e asAdhAraNa mane baLa vagara banavuM azakya che kharo sa tapuruSa e prasaMga Ave tyAre zAtinuM dhyAna kare che, zAMtinA Adelano phelAve che ane zAMtimaya vAtAvaraNa karI mUke che. jyA zAtarasanI kharI jamAvaTa thaI hoya tyAM kepa, krodha, dhamAla ke ka kAsane sthAna na ja hoya. 4 bAra lakSaNo A pramANe che -tRNAcheda, kSamAbhajana, madatyAga, pApamAM tyAbhAva, satyavacana, sAdhupadaanusaraNa, vidvatasevana, mAnyane mAna, duramanane vinaya, svaguNa para chAdana, kIrtipAlana ane dukhI para dayA Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 31 he AtmA' tu to samarasanA samudra ke jaLapravAhamA viharanAra che. je ga gAjaLamAM nAhyA hoya athavA temAM DUbakI mAratA hoya te kadI khAciyA sAmuM jue paNa kharA ? samarasa e saravara ke samudranA jaLa jevuM che jyAre krodha e gaMdhAtA bAbAciyAnuM jaLa che. tArA jevo samarasano grAhaka te AvA ga dhAtA pANI sAme kadI dRSTi kare khare? kadAca AvI bharANa hoya to temA te Anada mAne khare? mATe bhAI! tu kalaha-ka kAsane taja, kadAca tArI pAse enA bacAvo haze, tu emAM sakAraNa tArA gunhA vagara AvI bharANa haIza, te paNa tane te zobhatI vAta nathI tAre tyAM kalaha-ka kAsanu nAma na hoya, tene te zebhe nahi ane tAre tene paDachAyo paNa levo na ghaTe - tu keNa te aneka guNono paricaya karyo che, te guNonA sa ba dhamAM Avyo che, tu enAthI puSTa thayA che "pari eTale cAre tarapha ane caya" eTale vRddhi. A sthitimAM tu kevo hovo joIe te vicAra hasanuM kArya zuM che te vicAra e dUdhamAMthI pANI judu kare che ane dadha khecI le che je tene guNano kharo paricaya thayo hoya to tu hasavRtti grahaNa kara, sAruM hoya te grahaNa kara ane phephA-photarA phekI de tArA jevA guNaparicayathI puSTa thayelAne ka kAsa ke vera hoI zake ja nahi tArA dUdhazodhanamAM jaLa AvI jAya tene tyAga kara tArI potAnI puSTi jaLathI thavAnI nathI ane tArAmAM dUdha ane jaLane judA pADavAnuM vidadhya AvI gayuM che eTale dUdhane grahaNa kara ane jaLane phekI de "samarasano masya" ane "ha sanI vivekazakti" A baMne vAta matrone khUba puSTa karanAra che ene e darano Azaya je besI jAya te a tarAtmA khUba prasanna thAya evo emAM camatkAra che. pa samagsane mIna kevA vicAra kare che ane eno A tara-Azaya keTalo ucca hoya tene eka AvirbhAva atra rajU karAya che e dazA khUba khIlavavA yogya che. e abhyAsa ane parizIlanathI prApya che e bhAva ApaNe jarA sakSepathI avagAhI jaIe matrIvAsita prANI vicAra kare ke je mArA zatru hoya, eTale je potAne mArA zatru mAnatA hoya te pitAne matsara tajI do virodhapaNAvALA manane dUra karI, zatruvaTanI buddhi phe kI do ane tema karIne teo paNa sukhI thAo ! matsara dara thAya evuM e Iche te potAnA hita khAtara nahi, paNa sAmA prANInI unnati te rIte ja thAya evI enI A taranI mitrI-premabhAvanA emA hoya che te sAthe ema paNa Irache ke evA prANIonI zivasukhavAsa prApta karavA pratye pariNati thAo e potAnA virodhI sano paNa uddhAra thAya tema hRdayathI Icche che, ane teo sAMsArika dRSTie sukhI thAya eTaluM ja IcchIne aTakI na jatA teone vikAsa sudharI jAo, teo matsara vagere Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30ra zAMtasudhArI atara ga zatru para vijaya meLavI zivapuraprApti mATe prerita manavALA thAo evI e icchA kare A ati viziSTa bhAvanA lakhI javI ke vAcI javI jeTalI sahelI che teTalI kriyAmAM mUkavI sahelI nathI atarathI duminane paNa sukha ane mukti IcchavA e asAdhAraNa ucca bhAvanA ane cittanuM parama audArya che. tyAre hRdayamAM Avo vizALa bhAva Ave che, tyAre zatru upara sAce samabhAva Ave che, jyAre zatrunuM paNa sAru thAya evo atarane Azaya vyakta thAya che tyAre mitrI enA viziSTa AkAramAM rajU thAya che matrIbhAvanAvALe keIne tenA zatru mAne nahi ane je prANI zatru gaNatA hoya tenA sa ba dhI te zuM dhAre tene lagatI A hakIkata che A vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavI. AvA vizALa manorAjyamAM viharanAro samarasa-mIna kevA ucca AzayavALa haze te kalpI levuM; ane tyA AvI vizALa bhAvanA hoya tenA hadayamAM matsara hoya che te kapI paNa zakAya nahi evA puruSane koInI sAme moracA mADavAnA na hoya, koInI sAthe yuddha karavAnA na hoya ke kaI sAme Takkara jhIlavAnI na hoya enAmAM atya ta sthaLa ane mAnasika baLa hoya che teno upayoga e mitrabuddhinA vikAsamAM kare che. e sarvatra baMdhubhAva jue che ane e Anada-kallolamA vilAsa kare che 6 eka mahAna satya kahe che je prANI eka vAra hadayapUrvaka samatArasano eka lavaleza paNa AsvAda kare to pachI ene ene zekha thatA vAra na lAge. A taddana spaSTa vAta che mANasane aphINanuM vyasana kema lAge che? prathama svAda karavA jarA le, pachI saheja vadhAre le, pachI na le to cAle ja nahi A rIte je samatArasanuM vyasana paDI jAya to pachI jIvana samatAmaya thaI jAya, paNa e sthiti prApta karavA mATe eka vakhata jarA paNa samatA a ta karaNapUrvakanI joI e pachInI vAta enI meLe-svata AvI jaze. tame eka vAra jarA samatArasa cAkho kAI nahi to upAdhyAyajInA AgrahathI cAkhe enI majA juo pachI te tamane enuM vyasana paDI jaze-enA vagara cAlaze nahi tame jyAre Dhaga vagara, da bha vagara, hRdayanA UMDANathI samatA dhAraNa karaze, sarva prANI tarapha badhubhAva darzAvazo tyAre tamane evI majA Avaze ke enuM varNana tame nahi karI zake ane pachI te tamAre vikAsa e mA khUba vadhato jaze ' A jIvananuM pradhAna kartavya vikAsakamane sudhArI devAnuM cheApaNe cAre taraphathI eTalA badhA rAga, dveSa, meha, mada, matsaranA vAtAvaraNamAthI AvelA hoIe chIe ke kadAca ene sarvathA tyAga ekadama mukela paDe, paNa enA tyAganA mArge caDI javAya to vikAsamArga jarUra sarala thaI jAya, ane te AzayathI ja ramatAlavane cATavAne atra upadeza che, e preraNA bahu vicArapUrvaka AdaraNIya che. eno Anada anupama che paNa mAtra anubhavagamya che, Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 393 7. matrIvAsita cittane vicAra thAya che ke prANIo zA kAraNe pApamAM paDatAM haze? enuM kAraNa tapAsatA ene jaNAya che ke prANIo ghaNu kharu pitAnA abhimAnathI taddana mUrita dazAmA paDI jAya che ane teonI cetanA taddana cAlI jAya che, teonu bhAna khalAsa thaI jAya che prANIone potAnI samajaNa mATe ghaNuM abhimAna hoya che. eno abhiprAya ghaNIkharI vakhata adhuru jJAna, anubhavane abhAva ane dIrdhadaSTinI gerahAjarIne laIne thayela hoya che AvA tuccha vicAronA abhimAnanI mUchamAM paDI prANI game tevAM pApa karI bese che, ane pApa kare eTale enA phaLo te pachI cAkhavA ja paDe temAM navAI nathI. navAI nathI eTaluM kahevAthI vAta pate tema nathI prANI jANe che ke potAne parabhavanuM jJAna nathI, potAmAM kaI viziSTa jJAna nathI ane chatAM e potAnA magajanA phAMTAmAM bahu custa rahe cheA vyAdhi pAzcAtya sa skAranA Agamana pachI vadhato jAya che. emAM UMDA abhyAsa karatA chIcharApaNa (uparacoTiyApaNuM) ghaNu che chevaTane abhiprAya bAdhatA pahelA premapUrvaka sAdara abhyAsa ane vicAraNAnI jarUra che vicAraNA vagara mAtra pUrvabaddha vicAra, ochA abhyAse karelA nirNayo ane AdhArabhUta mULa prakAzanI avajJAthI karelA nizcayo upara mustakIma rahevAmAM Ave to enA pariNAme gADu game tyA bharAI paDe che, temAM Azcarya pAmavA jevuM kazuM nathI koI paNa prANI potAnA game tevA matanA AdhAre karelA nirNayanA abhimAnane vaza thaI kAryo karavA lAge te e kharekhara du ane viSaya bane che maitrIvAsita prANIne kheda thAya ke evA prANIo zA mATe pApamAM paDatA haze ? te vadhAre ema paNa vicAre ke evA prANIo jinavacanane rasapUrvaka zA mATe svIkAratA nahI hoya? jinavacanamAM bhUtadayA, matsara tyAga ane atima sAdhya nirvANa hoya che. e je prANIne prApta thaI jAya to enI maitrI vizvaba dhutva svIkAre ane ema thAya to tevA prakArano prANa bacI jAya, tarI jAya, mukta thaI jAya ene jinavacana upara je AkarSaNa che te potAnA dharmanA kAraNe na ja hoya eNe sArI rIte tapAsa, carcA, abhyAsa karIne e vacanamAM rahela apAra maitrI-vizvaba dubhAva barAbara anubhavyo che ane e dazA sArvatrika karavI e evA jIvanano uddeza hoya che ene navAI lAge che ke AvI vizALa bhAvanAne pratipAdana karanAra jinavacanane prANIo Adara ane premapUrvaka zA mATe nahI svIkAratA hoya? A maitrIvAsita cetanane uddagAra che. ene prANIne pApakarmamAM paDatA joI jUja Ave che, ene ka kAsa-kaleza joI trAsa thAya che, ne maitrIbhAvanAnA paripUrNa sAkSAtkArane sadA jha khe che ene hRdayamAM pacAvI e je uddagAra kADhe che tene yathAprakAre samajavAnI jarUra che. emAM anyanA asvIkArane vani nathI, paNa utkRSTa rasAsthAnanA svIkAranI vijJapti che ane te ataranI UmimAthI UchaLela che emAM IMdA zabda mUkIne UminA Adolana batAvyA che. 50 Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zAMtasudhAre e eka zabda AkhA vicAranI bhavyatAma khUba vadhAro kare che ene e svarUpe samajI cetana upasahAramAM praveza kare che. 8chevaTe zrI vinayavijayajI mahArAja kahe che ke jeonA citta vimaLa thayAM che eTale jenAmAthI maLa sarvathA gayo che athavA ghaNo ocho thayo che teo paramAtmabhAvamAM pariNAma pAmo jeone hRdayanI zuddhi thaI che ane maMtrIbhAvanAno jene sAkSAtkAra thayo che te dharmadhyAnane pAtra thAya che ane tevo prANa e tarAtmabhAvamAM pravartI paramAtmabhAva upara ekAgra thAya che. metrI dharmadhyAna sAthe anusadhAna kare che, dharmadhyAna AtmAne sanmukha kare che sanmukha thayelA AtmAnuM sAdhya mukti che ane tene upAya paramAtmabhAvamAM pariNamana che. paramAtmA zuddha nira jana brahmasvarUpa che, nira jana nirAkAra che, ane te avyAbAdha sukhanA bhaktA che AtmAnI mULa sthitine prApta thayelA che ane ajaraamara thaI anaMta jJAnadarzanamAM ramaNa karI sthiratArUpa caritra pAmelA che e paramAtmavarUpa sAthe ekalAvaektAna lAge e dharmadhyAna che vimaLa AtmAnuM lakSya to e ja hoya ene pachI kAI sasAranA nAca nAcavAnA heya nahi, nAmA mADavAnA hoya nahi, avyavasthita doDAdoDI karavAnI hoya nahi paramAtmadazAnA nAdamAM e anAhata nAda sAbhaLe ane AtmavikAsa vadhAratA jAya mitrI tyAre kharI vikAsa pAme ane enA paripUrNa AkAramAM jAme tyAre AvI vizALa paristhiti prApta thAya che vimaLa AtmAnA vilAsa anerA hoya che, enA uddana jabarajasta hoya che ane enI bhAvanA ati vizALa hoya che sarva che samatA-amRtanuM pAna karI temAM vilAsa karo - A maitrInuM utkRSTa dhyeya ane citavana hoya che. ene hRdayathI ema thAya ke sarva prANIgaNa samatA - amRtapAna karI, e rasapAna vAra vAra karI khUba AnaMda mANe eno Anada kevo hoya tenuM vivecana karavAnI jarUra have na hoya. samatArasanA pAna abhuta Ana dane ApanArA che ane karyA hoya te anupama Anadane vistAranAruM che maMtrI-mitrabhAva-vizvabaMdhutva karanAra pitAno vicAra karavA karatA sarva prANIne khUba vicAra kare che ene pitAnI sAthe sarvane laI javA bhAvanA thAya che, mitrIbhAvanAnuM e sAcuM rahasya che upasahAra khUba suMdara rIte karavAmAM Avela che e dazA tyAre Ave tyAre maMtrIne vistAra keTalo vadhI jAya che te vicAravuM vinaya-cetanane upadeza karavA dvArA lekhake mahAzayanuM nAma ApaNe uccArIe chIe A matrIbhAvanAne sAra che, khUba AkarSaka che, hRdayamAM UtarI jAya tevo mArmika che ane vaparane paripUrNa nirmaLa lAbha ApanAra che. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upahAra H matrI yAnu eka suprasiddha sUtra che ke disAniAyAM tannidhau vairatyAH| (2-35) eTale eka prANImA jyAre ahiMsA kharAkhara namI gaI hAya, e siddha thaI hoya tyAre enI AsapAsanA vAtAvaNamAM paNa varane tyAga pravarte che kahevAnI vAta e che ke evA prANI peAte hisAra teA na ja kare, paNa enI chAyAmAM, enA AjubAjunA vAtAvaraNamA paNa hiMsaka bhAva UDI jAya che. mahAtapasvI sAdhu ke siddha ceAgInA sAnnidhyamAM A dazAnA anubhava thAya che. zrI tI karadevanA vihArapradezamA ane samavasaraNamAM prANI kudaratI vaira paNa bhUlI jAya che e A yAsiddhinA camatkAra che keAIsiddha yAgIne mAravA ke tiraskAravA Ave te jyA najIka Ave tyA avAk thai jAya che, te A viziSTa guNunu pariNAma cheenA kaSAyajit a ta.karaNanI chAyA evA vAtAvaraNamA paDe che ane prANI svAbhAvika vaira paNa bhUlI jAya che. jIvana maitrI rAkhavAmA ke te AdarzanA peANumA atyaMta AnaMda che eka te A ghaNu krU kuM che; temA jhaghaDA-TaTA ghaTe nahi e prathama vAta thaI gaI che ane bIjI vAta e che ke cetananA gauravane rivarAdha ze|bhatA nathI tu kANu ? tAru mULa sthAna zu? tArA vAsu ahI keTalA ? ane atyAranA vairivarAdha kayA bhava mATe kare che? A STie kharekharA vicAra karavAnI jarUra che. prANI vinAkAraNa mATA kalahu jamAve che ane herAna thAya che. A te kalahuthI kAI lAbha maLateA nathI ane tenI khAtara karela dhana ane zaktine vyaya nirarthaka nIvaDe che vartamAna yuganA kalA dvayuddha ke hathiyAranI laDAInu rUpa letA nathI nyAyAsana pAse javuM, tyA lakhANu karavA mATe game tevA acAveA karavA ane sAcA-khATA ghATa ghaDavA e paNa vairane eka prakAra che ene sthAne zAtithI samAdhAna hitakArI che, alpa kharcALa che ane bilakula kacavATa vagaranu che e jInA ke anya kAI kAraNe adara adara samAdhAna zakaya na heAya teA lavAdIne mArga AdaraNIya game tema karIne ravRttine avakAza na maLe evI paristhiti maitrIvAsita hRdayavALA jarUra kare kuzaLa mAsa samajI zeAdhI meLavI zake che. atyAre nathI kAraNa ke te asthAne che. muddA vaivirAdha e ApanArA paNa A dizAe ghaNu kArya karI zake ane te pramANe karatAM ApaNe keTalAkane joIe paNa chIe. enA ghaNA mArgo che, je vyavahAra- ApaNe nyAyAsana para ullekha karatA karavAnA che enA sakhadhamA salAha ApaNe virAdha keAnI sAthe karavA? jee ate ApaNA jevA sAthe vidha karaveA ghaTe ? teo aneka vAra ApaNA sa kha dhIe thayA prANIe che te haze e vAta te Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 zAMtasudhArA upara thaI gaI e uparAMta eka bIjuM paNa daSTibi huM vicAravA yogya che. pratyeka cetana mULa svabhAve anaMta jJAnadarzanavAna che ane mekSane adhikArI che. (bahu alpasaMkhya "abhavyanI vAta bAjue rAkhIe chIe.) evA meTI saMkhyAvALA prANIonA ATha phucakapradeze nirmaLa thavA zakya che evA mokSa javA Dya cetana sAthe laDavuM-vaDhavuM ApaNane ghaTe kharuM ? emanI sAme ApaNAthI moracA maDAya kharA ? ane evI rIte ghera vadhAravAnuM pariNAma zuM thAya? vairane piSavA yaMtra goThavavAM paDe, sAdhana yojavA paDe ane e Akho vakhata manamAM aneka cako goThavavAM paDe. manamAM dveSa jAme, zreSathI dhamadhamATa thAya ane evA vAtAvaraNamAM AtmavikAsa bagaDI jAya, eTaluM ja nahi paNa bahu pAchA paDI javAya. evA sAdhanenA pariNAma game te Ave te judI vAta che. e AkhI devRtti AtmavikAsanI ADe AvanAra che, ataHkaraNane virUpa, asthira ane agAmI banAvanAra che. jeno Azaya AtmavikAsamAM pragati karavAnuM hoya te Ave raste caDhe nahi. sa sAranuM svarUpa samajanAra ane maMtrIvAsita hRdayavALe kevA bhAvo rAkhe te ja atra prastuta che vairavidhinuM pRthakkaraNa karavuM paDe te A bhAvanAmAM aprastuta viSaya gaNAya. paNa maitrInu virodhI tattva maitrInI barAbara samajaNa mATe samajavuM jarUrI hovAthI TrakamAM patAvI ApaNe maitrInA vAtAvaraNamAM viharIe maitrIbhAvanAnA viziSTa prasago ApaNane "bRha@AMtimAM sApaDe che. temAthI mitrIvAsita jenahadaya zuM bhAvanA kare tenA be traNa prasago cUMTI kADhIe te Icche che ke-zrI zramaNasa ghane zAti thAo, janapadanA sarva lokone zAMti thAo, rAjA ane adhikArIo (presiDenTa, DikaTeTara vagere)ne zAti thAo, rAjAonI AjubAju rahenAra matrI-pradhAnamaMDaLane zAti thAo, saMbadhIone zAMti thAo, zaherIone zAMti thAo. A bhAva jaina hRdayano hoya e AkhA janapadanI zAti I che e AkhA zrIsa ghanI zAti che, e adhikArI varganI zAti I che emAM e kaI jAtanI bAdabAkI na kare emA e pitAne anukULa hoya teTalAnI ja zAti Icche ema nahi sarva janapada ane tenA bhalA mATe yatna karI rahela sattAnI paNa zAti I che enI vizvadayA eTalI vizALa hoya ke emA ene mAga tArA e bheda karavAnI icchA paNa na thAya, e te ataranA nAdathI bele ke zivamastu sarvajagata parahitaniratA bhavantu bhUtagaNA / dopA. prayAntu nAzaM, sarvatra sukhIbhavantu lokAH // AkhA jagatanuM kalyANa thAo, sarvaprANIo pArakAnuM hita karavAmA tatpara bane, sarva de nAza pAme, leke sarva sthAnake sukhI thAo" AmA ene svajana, Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 397 svamatAvala ii ke svasagAnI maryAdA hAya ja nahi. e te AkhA jagatanA sarva prANIe khUba sukhI thAo, aihika AmuSmika sAcA sukhanA bhAktA thAze ane sarvAM doSone nAza thaI jAo-evu jovA ja Icche. ene te gRhe gRhe zAti joie che. enI prArthanA pAte zAti meLavIne ene sArvatrika karavAnI hAya che ane e te adhUlivaM tumheM sivuM evA ja vicAra karatA hAya che. A kharI viziSTa jaina maitrIbhAvanA che. ene rAjadvArI vAtAvaraNamA ahiMsAne prasAra dekhAya te e rAjI rAjI thaI jAya ane evA prasage peAtAthI khanatI sahAya sakriya svarUpe Ape . zastrasaMnyAsasamitie jInivAmAM maLe te enA AnadaneA pAra na rahe e duniyAmAthI dArugeALA khaMdha thatA jovA icche. e AkhI janatA premamA rahe ane svA saghaTTana vakhate lavAdIthI nikAla lAve evA enA AdAlanA hAya. ene ahi saka kAryakramamAM maitrIbhAvanuM parama pANu dekhAya ane jIvananI sAdAI tathA svAvala khananA upadezamA ene maitrInI parama pASaNA dekhAya. A AkhA maitrInA prayAgamAM kadI ene amuka varga ke vyaktine khAdya rAkhavAnuM game nahi enA abhiprAyathI viruddha haiAya ke ene nukasAna karanAra hAya tene paNu e sukha ja icche ane tene dveSAgni sadAne mATe dUra thAya tevu sAcu zAzvata sukha meLave ema paNu e iae maitrInI pASaNA karavAmA ene dabha na DAya ke garva na hAya, peAtAnI vAta ja sAcI evA durAgraha na hAya ane mananI vicAradhArA nira tara ughADI hAya, enI pAse samajaNapUrvakanI dalIlane avakAza hAya ane enA vizALa bhavya AtmA AkhA vizvakhaMdhutvamA layalIna heAya evA prANI laDAInA samAcAra sAbhaLI dukhI thAya, vijJAnane upayeAga manuSyanA nAzane age thatA joI ene trAsa thAya, ene manuSyanA kheArAka khAtara aneka jIvAnI thatI talanA khyAlathI paNa du kha thAya ane kAIpaNu jIvaneA svacchaMdathI paNu nAza thatA joI-jANI ene glAni thAya, enI bhUtayAne maryAdA na heAya, emA apavAda na heAya, emA chIDAM ke khArIkhAraNA na hAya, sAsArika pratyeAgathI thatI dukhazreNI para vedanA thAya. e ane teTalA prANIne trAsamAthI cheDAvavA khanatA prayAsa kare ane enI vizALatA tarapha prANIvaga AnadanI najare jue. zrI vIraparamAtmAne sagamadeve cha mAsa sudhI upadraveA karyA, paNa ate e thAkIne gacA tyAre prabhunI AkhamA kevaLa kRpAnA Asu AvI gayA. kRtAparAdhe'pi jane, kRpAmantharatArayoH / IpadvApAdayorbha zrIvIrajinanetrayoH // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA 3e e ghaNI AgaLa vadhI jAya che te AkhI bhAvanA mAnasadRSTie vicAratA ane enuM pRthakkaraNa karatAM jarUra prApta thAya che. ' metrI Adi cAra bhAvanA bAra bhAvanAthI judI paDI jAya tema che, kAraNa temAM sAdhya eka hovA chaMtAM dRSTibindune taphAvata che eTalA mATe bAra bhAvanAone anuprekSA bhAvanA kahevAmAM Ave che ane A mithyAdi cAra bhAvanAne "parAbhAvanA" athavA "gabhAvanA" kahevAmAM Ave che tenA kAraNe upara darzAvyA che. ahI eka muddo jarA skuTa karavAnI jarUra che anityabhAvanAmAM sarvanI anityatA batAvI, sarva saba dha alpasthAyI batAvyA ane ahI te sarvane pitAnA mAnavA ane sarva jIvo sarva prakAre sarva sthAnake sukhI thAya evI bhAvanA batAvI emAM muddo taddana jude ja che emAM virodha dekhAya to temAthI ektA zodhI levAnI cheamuka dRSTie je tyAjya (tajavA yogya) hoya te sarvathA phekI devA jevA ja hoya ema samajavAnuM nathI pitAnA svatvasthApanane ane je pazkIya lAge tenuM hita irachavAne prasa ga Ave tyAre tene AkhA jagatanI apekSAe potAnA gaNAya A kirbhAva samaje e cAThAdamAganI vizALatA che, apekSavAdane mahAna vijaya batAve che ane enI bene Akhe khullI rAkhavAnI AvaData sUcave che anitya ane maitrIbhAvanuM sa milana karavAmAM Ave ane tenA samIkaraNamAM ektAne anubhava thAya tyA anekAta matanI jhAkhI che ema samajAya ene muddo upara darzAvAI gayo che enI vizeSa pratIkSA karavAnuM kArya dakSa vAcaka para cheDavuM tadana salAmata gaNAya maitrIbhAvanAmAM khristI prano Love - premano siddhAta to zarUAtathI daSTigocara thAya che. bauddhapratipAdita maMtrI manuSyajAtithI AgaLa vadhatI nathI. 'jaina maitrI bhAvadayAmaya che, bhUtadayAmaya che ane ahiMsAnA apratihata vizALa siddhAntane utkRSTa AkAramAM mUkanAra che. ene vistAra na dekhI zakAya tevA sUkSma ja tuthI mADIne tirya ca, manuSya, nArako ane de sudhI lakhAya che. e bhAva-vicAraNAmAM majA e che ke emAM bhAvanA karatI vakhata manamAM viSAda Ave tema nathI, galAni thAya tema nathI, du kha dekhAya tema nathI. emAM Ana danA kallola che, vizALatAnA visphaligo che ane zAtinA rasane prasAra che e vicAraNuM jyAre Avaze tyAre chAtI gaja gaja phUlaze, hadaya vizALa, vistRta ane bhAvavAhI banaze ane mana nirmaLatAne pAmaze. e karanArane Anada che ane jenA pratye thAya tene sukha che. emAM ekanA sukhane bhoge bIjAne sukha nathI, paNa bane pakSane Anada ane Anada ja che. e bhAvanAnA rAjamArgo graMthakartAe khUba suMdara rIte piSyA che ane te para cIvaTathI carcA paricayamAM karI che vistArabhaye te dRSTibinduo upasa hAramAM pharI vAra caryo nathI. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goo zAMtasudhAraNA bhUtadayAnI vicAraNAmAM lIna thayelA ApaNe kaI jAtanA saMkeca vagara ApaNAM kAryakSetromAM maitrIne to jarUra sthAna ApIe. ApaNe rAjadvArI kSetramAM vikaratA hoIe te zastrasanyAsa ane lavAdI-phe salAnI vAtane bane teTaluM anumodana ApIe, duniyAnI ektA karavA prayatna karIe, dezahitane vadhArIe ApaNe vyApAramAM hoIe to prAmANika lAbha levA lalacAIe, hadayanI komaLatA vikasAvIe. ApaNe vakIlAta karatA hoIe te kalezakaMkAsa a5 karavAnI salAha ApIe. A jIvanamAM pitAne koI virodhI che evuM mAnIe nahi ane premarasathI, Ana dautsAhathI vagara saMkece AhalAdapUrvaka belIe ke- khAmemi savvajIve, savve jIvA samatu me / mitti me savvabhUNsu, veraM mamaM na keNaDa / / "sarva jIvo pratyeno vairavidha ha khamAvuM chuM, sarva jIvo mane kSamA kara. mAre sarva jIvo sAdhe maitrI che ane mAre koI sAthe vaira nathI." pratyeka jaina hRdaya-pratyeka mumukSu A vAtane hRdayamAM korI rAkhe ane najara sanmukha Ave tema gRhadvAramAM, pustakamA. Tebala para lakhI rAkhe. ATale AtmavikAsa A bhavamAM thAya ane sarvatra baMdhubhAva aMtaranA AzayathI prakaTe te janmAre saphaLa che, kAryasiddhinA dvAra sudhI gati che ane aMtima siddhi hastAmalakavat che A mahAna bhAvanAne bhAvavAmAM dabhane ke geTAne sthAna na ghaTe, emAM mananA manAmaNAM na cAle, emAM bAhya dekhAva na chAje. e te hRdayanI Urmio che, AtmatejanA camakArA che ane saMsAra samudrane sAme kAMThe baLatA zAzvata dIpakanA darzana che. sarvara suvamavanuM che. e vAkyanuM punaH smaraNa karI zrI vinayavijayajInA nAmasmaraNa sAthe zrI vIra paramAtmAnI avicaLa maitrIne lakSya karatA atre viramIe ane samatArasanA pAnamAM vilAsa karIe. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ' praNu yobhu amedabhAvanA . sragdharA dhanyAste vItarAgAH kSapakapathagatikSINakarmoparAgAtrailokye gandhanAgAH sahajasamuditajJAnajAgradvirAgAH / adhyAruhyAtmazuddhayA sakalazazikalAnirmaladhyAnadhArAmArAnmukteH prapannAH kRtamukRtazatopArjitAIntyalakSmIm // 1 // teSAM karmakSayAtthairatanuguNainirmalAtmasvabhAva yaM gAyaM punImaH stavanapariNatairaSTavarNAspadAni / dhanyAM manye rasajJAM jagati bhagavatastotravANIrasajAmajAM manye tadanyA vitathajanakathAM kAryamaukharyamagnAm // kha 2 // nirgranthAste'pi dhanyA girigahanaguhAgaharAntarniviSTA, dharmadhyAnAvadhAnA samarasamuhitAH pakSamAsopavAsAH / ye'nye'pi jJAnavantaH zrutavitatadhiyo dattadharmopadezAH, zAntA dAntA jitAkSA jagati jinapateH zAsanaM bhAsayanti // ga 3 // ka 1 vItarAgA anhitA, tIrtha / kSapaka manA kSaya nA2 bhAga (zreNI) gati gamana, visa uparAga prasana, ratAza, malinatA vinA hAthIomAM pravara, jenI gadhathI anya hAthIo nAsI jAya cha sahaja bhathI, khamAthI (manyanA pazi 4) samudita anya mAvesa virAga vairAya, visamA adhyAruhya mArerAha 4zana, yaTIne sakla paripUrNa (pUnamana!) dhArA a5 pravAha ghA2 ArAn tI2pradeza, he prapannA pAbhyA sukata maa| tyo ArhanyalakSmIm marihatapanI vibhUtimA (atizaya, prAtihA kore) kha 2 teSAM vItarAgImA uttha Bel, mavedA atanu bhane gAya gAya gAdha mAna varNAspada akSara mosavAnA sthAnI 6ta, 4, tANa,38,6pA, 32 (chAtI,) bhUdha (bhAta) bhane nAsikA rasajJA lihA, 'H. 2sane kI anA na nArI vitatha nAbhI janakathA sopAtA, gayAMsA maurya pAyA ga 3 nirgrantha bhuni gahana 231 panapradeza gahvara bhI, parvatamA 91 nIyA yA avadhAna upayoga pApA suhita tRpta bhuta jJAna vitata vistRta, vizA zAnta pAya chatanAga dAnta st| stnaa| mAsayanti hAva cha, zAlA che. 51 Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 zAMtasudhAsa dAnaM zIlaM tapo ye vidadhati gRhiNo bhAvanAM bhAvayanti, dharma dhanyAzcaturdhA zrutasamupacitazraddhayArAdhayanti / sAdhvyaH zlAdhyAzca dhanyAH zrutavizadadhiyA zIlamudbhAvayantyastAnsarvAnmuktagarvAH pratidinamasakRdbhAgyabhAjaH stuvanti // gha 4 // upajAtiH mithyAdRzAmapyupakArasAraM, santoSasatyAdiguNaprasAram / vadAnyatAvainayika prakAraM, mArgAnusArItyanumodayAmaH sragdharA jive pravIbhava tvaM sukRtisucaritoccAraNe suprasannA, bhUyAstAmanyakIrtizrutirasikatayA me'dya karNo sukaNoM / vIkSyAnyagrauDhalakSmI itamupacinutaM locane rocanatvaM, saMsAre'sminnasAre phalamiAte bhavatA janmano mukhyameva // ca 6 // upajAtiH pramodamAsAdya guNaiH parepAM, yeSAM 'matimajjati sAmyasindhau / TeDhIpyate teSu manaHprasAdo, 'guNAstathaite vizadIbhavanti // cha 7 // " gha 4 caturdhA yAra to (hAna) samupacita mAvA, hI sI zlAdhya prazasAyAya, pratinI, aavijaam| zIla bhagaeathavA pralayartha muktagarvA -abhimAna choDI nAgamo bhAgyabhAja nasIbadAra, bhAgyazALI ha 5 mithyAdRza mizyAtvI, prathama gumyAna rahenA paae| sAra pradhAna prasAra vistAra, madhurajApitA vainayika vinayane batu, pinayanI mArgAnusArI ne yakSA ca 6 prata devoted, attached, d5 sukRti sucha bhayANA, nasImA2 bhUyAstA thAmA (6 5 di 4) zruti va sukarNa bhAga Ana prauDha pizANa, anarga upacinuta prApta ch| gaicanava duthi, pasagI, mAna cha 7 majjati mecha, bhanna thala sAmyasindhu samatA35 bhadra dedIpyate gAne the, a vizada 26, nirbhaga 1 pAta. mati sajjati 2. pAta tathaiti Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdabhAvanA 43 46. te vItarAgane dhanya che jeNe kSapakazreNInA mArge gati karIne karmonA grAsa dUra karyAM che (kanI ratAza athavA malinatA dUra karI che), jee traNa leAkamA ga dhahastI samAna che, jemanAmA sahajabhAve UThI AvelA jJAnathI virakta bhAva jAgrata thayelA che, jee pUrNimAnA pUrNa caMdranI kaLA jevA nirmaLa dhyAnanI dhArAe pAtAnI AtmavizuddhithI ArrahaNa karIne tema ja seMkaDA sukRtyA karIne, ahi ta padanI sa vibhUtio upArjana karIne muktinA najIkanA pradezane prApta thAya che (te vItarAge! dhanya che) 6 2. teo (vItarAga-tIrthaMkara devA)nA karmanA kSayathI utpanna thayelA aneka guNAdvArA ane temanI stuti karavAmA pavasAna pAmelA teozrInA nirmaLa AtmasvabhAvadvArA vAravAra gAna karI karIne ame AThe uccArasthAnAne pavitra karIe chIe bhagavAnanA zvetrane uccAra karanArI jIbha che te ja rasane jANanAra hAI dhanya che ema mAnu chuM, bAkI je jIsa nakAmI leAkakathA karanArI hAya ke keAInA bhAramA athavA vAcALa '1 7 paNAmAM mRkhI gayelI heAya te kharA rasathI aANu che ema mAnu chu 4 rU. parvatanA zikharanI upara, ekAta vanapradezamA, guphAomA ke UMDA pradezamA besIne dharma dhyAnamA upayoga denArA, samatAgsathI tRpta ane 5dara divasanA athanA mAsamAsanA upavAsa karanArA sAdhue paNa dhanya che ane khIjA jee jJAnavAna (sAdhuo ) che, : zrutajJAnathI vizALa buddhivALA che, dharmanA upadeza ApI rahelA che ane je zAta che, dAnta (damana karanArA) che, iMdriyAne jItanArA che ane jagatamA jinezvara bhagavAnanA zAsanane dIpAvanArA che te paNa dhanya che. ghai, je gRhasthA dAna Ape che, zIla pALe che, tapa kare che ane bhAvanAe bhAve che, jee jJAnadvArA jAmelI zraddhApRrvaka e cAra prakAranA dharmanuM ArAdhana kare che te dhanya che. sAdhvIe ane zrAvikAe jee jJAnathI niLa thayelI buddhipUrvaka zIlaguNune zeAbhAve che te dhanya che. e sarvane garvathI hita thaIne bhAgyazALI manuSyo vAravAra darareAja stave che--prazase che. - 4. mithyAdRSTiemA paNa pradhAna guNa upakAra hAya, sApa satya vagere guNeAnA vistAra hAya, udAratA ( madhurabhASitA ) hAya, niyatraNanA prakAra hAya te te mArgAnusArI hAine ame tenI paNa anumeAdanA karIe chIe. 6 6. huM jIbha ! tu sArI rIte prasanna thaIne sArA nasIkhadAra prANIonA sudara caritranu uccAraNa karavAmAM tatpara banI jA ane mArA kAneA bIjA keAInI kIrtinA zravaNa tarapha rasikatA khatAvavA dvArA Aja sArA, sAcA kAneA thaI jAo. anyanI pAse aDhaLaka lakSmI joI mArA netro Anadane prApta kare! A sasAramAM tamArA janmanu e ja pradhAna phaLa che 4 7. pArakAnA guNA vaDe prameAda pAmIne jeenI buddhi samatAsamudramA magna bane che temA mananI prasannatA khUba zeAle che tema ja tenAmA teja guNA khUkha nirmAMLa thAya che Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka' . jagadupakAram / vinaya ! vibhAvaya guNaparitopaM, nijasukRtAptavareSu pareSu / parihara dUraM matsaradopa, vinaya ! dhibhAvaya guNaparitopam // vinaya0 // 1 // diSTayAyaM vitarati bahudAnaM, varamayamiha labhate vahumAnam / / / kimiti na vimRzasi parabhAgaM, yadvibhajasi tatsukRtavibhAgam ||viny0 // 2 // ', yepAM mana iha vigatavikAraM, ye vidadhati bhuvi jagadupakAram / tepAM vayamucitAcaritAnA, nAma japAmo vAraMvAram ||viny0 // 3 // ahaha titikSAguNamasamAnaM, pazyata bhagavati muktinidAnam / . yena rupA saha lasadabhimAnaM, jhaTiti vighaTate 'karmavitAnam // vinaya0 // 4 // adadhuH kecana zIlamudAraM, gRhiNo'pi parihataparadAram / yaza iha sampratyapi zuci tepAM, vilasati phalitAphalasahakAram // vinaya0 // 5 // yA vanitA api yazasA sAkaM, kulayugalaM vidadhati supatAkam / / tAsAM sucaritasaJcitarAkaM, darzanamapi kRtasukRtavipAkam // vinaya0 // 6 // tAtvikasAtvikasujanavataMsAH, kecana yuktivivecanahaMsAH / / . . alamakRpata kila bhuvanAbhogaM, smaraNamamIpAM kRtazubhayogam // vinaya0 // 7 // . iti paraguNaparibhAvanasAraM, saphalaya satataM nijamavatAram / kuru muvihitaguNanidhiguNagAnaM, viracaya zAntasudhArasapAnam ||viny0 // 8 // rAga : "bhalA sIA-gArI zojhIA'nA gagamAM cAle che-pAcamI bhAvanAno rAga jaNAvyo hato tene maLate A pramodabhAvanAno paga che enI pratamAM jaNAve che ke TeDI rAgamAM gaNAya che RSa bhakI mere mana bhakti vI" e derI ema tyA jaNAvela che 1 pAtara nidAna Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramodabhAvanI 1. aho vinaya ' tu guNonA tarapha paripUrNa pramadabhAva dhAraNa kara. potAnA sudarakRtyane pariNAme anya prANIomAM je prAdhAnya prApta thayelu dekhAya te tarapha pUrNa sateSa dAkhava ane tenA taraphanI IrSyA (adekhAI)nA deSane dUrathI choDI de ane guNarAganuM vibhAvana kara, keI nasIbadAra aneka prakAranA dAno khUba Ape che, koI A saMsAramAM khUba mAnane prApta kare che-e sarva ghaNu majAnu che AvI rIte pArakAnA utkRSTa bhAgyanA sabadhamAM tu evA prakAranA vicAre zA mATe nathI karato ke jethI karIne temanA sArA kRmA bhAga paDAvavAne tane paNa lAbha maLI jAya? 3. - je (mahApuru)nA mana vikAra vagaranA thayelA che, jeo A pRthvI upara rahIne jagatano upa kAra karI rahelA che evu ucita AcaraNa karanArAonA nAme ame vAra vAra japIe chIe. AhAhA ! eka sahanazIlatA guNa ja anya keInI sAthe sarakhAvI na zakAya te che (asamAna che) e mukti prApta karavAnA parama sAdhana guNane tu tItha kara devAmAM nihALa evA kSamAguNa vaDe krodhano kSaya thavA sAthe vRddhi pAmatA karmonAM mULa kAraNo paNa ekrama ghaTavA maDI jAya che. 5. keTalAka gRhastho paNa parastrIno tyAga karIne ati udAra zreSTha zIlane dhAraNa kare che na phaLe tevA AbAnA jhADane phaLa bese tevo temano pavitra yaza atyAre paNa A sa sAramAM zabhA pAme che. je vanitA(strI)o paNa bane kuLane yazapUrvaka sudara vajApatAkAvALu kare che eTale saguNone pariNAme prApta karela yazakIrtithI pitA ane sAsarAnAM - bane kuLone ajavALe che tenuM darzana sucaritathI sacita karela suvarNa jevuM che ane AcarelA sArA kRtyonuM pavitra phaLa che. 7 'tattvavettA mahApuru, sAttvika yogIo ane sajajana purumA je ala kArarUpa thayA hoya, jeo hakIkatane samajAvavAmAM ane te para vivaraNa karavAmAM hasa jevI pRthakkaraNazaktivALA hoya teoe A jagatanA vistArane khUba zobhAvyo che tenuM smaraNa karavuM te paNa dhanya, zubha prasaMga-mahAna zubha avasarano yoga che. (te dhanya divasane dhanya ghaDI che jyAre evA puruSonuM nAmasmaraNa paNa thAya.) e prakAre paranA guNonuM smaraNa karI temAM Anada mAna ane tenuM citavana karavuM tene jIvananuM sAratattva gaNIne tArA A avatArane niratara saphaLa kara sArI rIte sthita thayela guNanA bhaDAnu guNagAna kara ane zAMtasudhArasanuM pAna jamAvI de - Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 zAMtasudhAma teTa: ? sukRta sAgara kRtyo mata prApta kazya vA pradhAnatA vadhu bIjAonA karAra mAbharya; adekhApaNuM 2 dizA Fortunately, luckily Ana degAra che bhale, sAru (kevaLayogI aAya) vA bahu sAru, Alright (keprayogI) varamALa pArakA pravAna bhAga vimA tu bhAga paDAve mukatavimAna puNyane bhAga, puNyamAM bhAga rU pha A samAmA vita kare che. vitarita yogya AcaraNa-kartavya karanArA, sadAcArapravana 4 madada ahAhA (ke pregI) tiniTa sahanazIlatA masAna (Incomparable) anya sAthe anupameya nihAna mukhya mAdhana, mULa kAraNa jaNA keva sAthe stana vadhatA-vRddhi pAmatA virakta ghaTI jAya che, nAza pAmI jAya che vitAnam samUha 6 madhu dhAraNa kare che kAra zreSTha para parastrI-pAzmI zrI vitti dIpe che, zobhe che. tri phaLa pAmela anna na phaLe tevo (unproductive). , 6 vanitA strI karA sAthe grupa bane kuLa (pitA ane sasarAnA). murata sudara patAkAvALu, sugiddha rAsuvarNa, sonu vipa paryavasAna, phaLa, pariNAma, zubha puNyakALa 7 tAttvi tatvajJAnI, philasupha kArtika satvaguNazALI, yogI avataka mastasthAnIya, alakAra kara khUba sArI rIte mata AkarSaNa karyuM munAmA duniyAno vistAra vana avasara 8 parimAvana smaraNa kAra pradhAna (vizeSa-avatAra) tu aphaLa kara suviti (well settled) sArI rIte sthita thayelA viravA sArI rIte banAva, goThava, kara pramoda : paricaya 2 manuSyasvabhAvanA moTA bhAganuM barAbara avalokana karavAmAM Avaze to eka vAta bahu spaSTa rIte jaNAI AvyA vagara rahe tema nathI. te e ke ene pitAnI nAnI vAta ghaNI moTI lAge che ane pArakAnI moTI vAta paNa nAnI lAge che ane ghaNI vakhata te emA hetunI kalpanA karI tene utArI pADavAnA prayatna thatA jovAmAM Ave che. anyanA guNa joIne rAjI thavu, enI praza sA karavI, e guNenuM bahumAna karavuM ane e guNavAnanI kadara karavAnI vRtti rAkhavI e bahu ochI jagyAe dekhAya che. na AvI sthiti zA mATe che? teno vicAra karavAnuM A sthAna nathI. prANIne je guNa tarapha kharo prema thayo hoya to te vadhAravAnI khAsa jarUra che e vAta sarva svIkAre tema che. AdaravA pahelA e guNa oLakhavAnI paNa teTalI ja jarUra che ane guNane barAbara oLakhIne tenI prazaMsA karavA dvArA e guNa tarapha saprema Adara vadhAre e guNaprAptine Adarza siddha karavAno rAmabANa upAya che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdabhAvanA 407 1 guNa upara rAga thAya eTale enI praza sA anivArya che. guNonA dhAraka tarapha asUyA, masara ke upekSA kaI rIte na ja ghaTe. je guNa prApta karavo hoya te prathama te Adarza mA rahe che. guNavAnadAra guNane oLakhAya. guNavAnanI prazaMsA karavI te guNanI kiMmata karavA sarakhu che. jene guNa prApta karavA hoya tene guNa ane guNInI prazasA khAsa kartavya che. pramodabhAvanAmAM ghaNI agatyanI bAbate zIkhavAnI che. teno muddo eka ja che ke jyA A guNa prANI guNa jue-jANe tyAM enuM citta harSathI praphula thaI jAya, e guNavAna upara vArI jAya, e guNavAnane aneka prakAre atarathI abhina dana Ape, e guNavAnanI upAsanA niSkAma vRttio karavA udyata thaI jAya ane ene guNavAnanI dhUna lAge. * ! keTalAka guNe sAmAnyataH hara hoya che ane keTalAka vadhAre dUra hoya che. Adarza guNa dUra hovA chatA khAsa prApya che. paNa te dUra hovAne kAraNe prathama e jenAmAM hoya tene oLakhatA zIkhavAnI jarUra khAsa rahe che. guNane oLakhavA mATe guNavAnane abhinadana e pramodabhAvanAne prathama niyama che. , , e bhAvanAzIla prANImAM eka bIjo guNa paNa khUba vikAsa pAme che ane tenuM nAma sahiSNutA (Toleraton) che e guNadaSTi eTalI vikAsa pAme che ke e sAdhAraNa vastu ke janAvaramAM paNa guNa zeAdhI zake che ane e koI vyakti, dharma ke saMsthA tarapha tiraskAra rAkhato nathI A guNathI keTalI vizALatA Ave che te ApaNe upasa hAramA khAsa zuM, paNa bhAvanA paricayamA e daSTibindu dhyAnamAM rahe te ghaNu zikSaNIya hAI zarUAtamAM tenI tarapha dhyAna khecavu jarUrI dhAryuM che. - pramodabhAvanAne laIne guNa zodhavAnI vRtti jAgRta thAya che, ene laIne pratyeka prANImAthI guNa zodhI tene teTalA pUratuM mAna Ape che. ene pitAthI vikAsakramamAM UtaratI koTinA prANI tarapha paNa prema Ave che ane ene prema amaryAdita banI vizvabhAvI thaI jAya che. e janAvaromAMthI paNa guNa zodhI zake che. e hAthI pAsethI cAlatA zIkhe che, kUtarA pAsethI nimakahalAlI zIkhe che, azva pAsethI udyoga zIkhe che, baLada pAsethI zramane mahimA jANe che, gadheDA pAsethI dhIraja zIkhe che e nAnA meTA dareka manuSya pAsethI guNa zIkhe che. emAM ene vaya ke jAtine bAdha AvatuM nathI, ene pitAnA meTAnAnA sthAnane khyAla thato nathI, e to vikrama jema urvazIne sthAne sthAne zedha hato tema pratyeka jIvamAthI guNa zodhe ane te maLe tyAre rAjI rAjI thaI jAya. A trIjo agatyane muddo pramodabhAvanAmAM prApya che te zodhanArane jarUra maLe tema che. e ja muddAnA piTAvibhAga tarIke eka ati viziSTa tatva prApta thAya che te e che ke sAmAnya rIte strI jAtine aneka rIte tiraskAra karavAnA prasago thakAra le che jyAre pramodabhAvanAvALe temAthI paNa aneka guNe zeAdhI tenI prazaMsA karaze ane tenuM jIvana Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 zAMtasudhArasa dhanya banAvaze A prasagano mahimA enA upayukta sthaLe khAsa noMdhavAmAM Avaze. paNa strInI mukti mAnanAra jainadarzananu A viziSTa ma tavya kevu sArthaka thAya che te prAcIna, arvAcIna vicAradhArA mAraphata spaSTa karavA prayatna karavAmAM Avaze. A ati agatyane piTA muddo pramodabhAvanAmAthI sApaDe che. tenuM atra mAtra digadarzana karyuM che. eka AnuSagika mudo aneka guNa tarapha dhyAna khecavAno che. A pramodabhAvanAmA sukkI vAta nathI emAM kacavATa thAya ke ghaNA thAya tevo eka paNa prasa ga AvanAra nathI. emAM te sadAcAra, saddaguNo ane zAtinA jharaNAM phUTaze ane cAre tarapha AnaMda, zAti ane pragati-vikAsa thato dekhAze, ane ApaNe e puNyapravAhamAM snAna karI meTA samudramAM DUbakI mAratA hoIe evo anubhava thaze. e samudramAM tophAna nathI, avAja nathI, khArAza nathI, jidagInu jokhama nathI ane enA nirmaLa parama pavitra pravAhamAM, enA sAta dugdhajaLamA AjIvana paDyA rahevAno siddha saMkalpa thAya tevuM che. bIjA nAnA muddAo upasa hAramAM carcavAnA rAkhI ApaNe pramodabhAvanAmAM vilAsa karIe. tyA prathama dRSTie vItarAgabhAva tarapha dhyAna jAya te svAbhAvika che. ApaNI sarvotkRSTa bhAvanA ane atima Adarza sarva rAgadveSathI mukta thaI, bahirAtmabhAva choDI A tarAtmabhAvamAM ramaNa karIe te che te sAthe paramAtmadazA prApta karavAno paNa hoya emAM navAI nathI. ApaNe paramAtmabhAvanI sarvotkRSTa vAnagI ahI zu. e Adarzane pahAcavA anyadazanI koI prayatna paNa karI zakyuM nathI. jenadarzana e vItarAgadazAne kevI cItare che te vicArIe A vItarAgane ApaNe oLakhavA-samajavA prayatna karIe che , vItarAgabhAva prApta karanAra prANIonAM caritra joIe te tethI vikAsanA kAme samajAze zrI AdinAthanA jIvana dhannA sArthavAhanA bhavathI ke zrI viraparamAtmAnuM nayasAranA bhavathI je caritra vicArIe chIe temAM prANIne vikAsa kema thAya che te samajAya che. prANI kramaza dharmasanmukha thatuM jAya che, enI vizvabaMdhutvabhAvanA dhIme dhIme vizeSa jAmatI jAya che ane guNaprApti a taradazA sanmukha thatI jAya che A guNavikAsa sAthe adarane vikAsa khUba saba dha rAkhe che. chellA bhavamAM ene vikAsa pAmelo AtmA avadhijJAna sAthe janma le che. e nirlepapaNe sAsArika kAryo kare che paNa enu lakSya saMsArathI chUTavA tarapha hoya che. pitAnA sthAnanI javAbadArI e kadI visaratA nathI ane vyavahAradharmone yogya sthAna Ape che. sa sArane cheDatI vakhate enu vizvaba dhutva dAnamA (vArSika donamA) dekhAya che ane mahAna tyAga AdarzazALI che e tyAga vakhate ene mana paryavajJAna pragaTa thAya che. pachI e bAkI rahelA karmone nAza karavA prayAsa kare che apramattadazAe prAya kALa pasAra kare che ane A daranI jagRtine sadeva piSe che. ene prakhara AtmA AgaLa vadhe che. karmakSayanA mArge caDhela' e Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramedabhAvanA 409 AtmA kSapakazreNe Adare che, zukaladhyAnanA be pAyA sudhI vadhato jAya che, kaSAyo ne nokaSAceno nAza kare che, Idriyo para sa pUrNa kAbU meLave che ane yogane barAbara akuzamAM rAkhe che. nirmaLa dhyAnadhArAe vadhatI AtarazuddhithI e cAra moTA ghAtI karmone sarvathA kSaya karI nAkhe che. e cAra karmo te jJAnAvaraNIyadazanAvaraNaya, mehanIya ane aMtarAya che. A cAra karmono sarvathA kSaya karIne e kevalyalakSmI prApta kare che. enA nAnAtizaya, vacanAtizaya. pUjAtizaya ane apAyApagamAtizayanuM varNana karIe te pustaka bharAya. emanu jJAna ati nirmaLa che. e vastunA bhUta, bhaviSya ane vartamAna sarva bhAvene jANe che ane dekhe che enA vacanano atizaya ati viziSTa che vANI manohara, sarvasugamya ane ArapAra Utare tevI-prANanuM ekAta hita karanArI ane sAdhyasanmukha laI janArI thAya che. temanI bAhya samRddhi varNanAtIta che samavasaraNanI racanA, emAM aSTa mahAprAtihArya, enI bAra parSadAo, emAM suga dhi dhUpa tathA puSponA samUha, deva-manuSyanI bhagavAna tarapha bhAvanA ane guNarAgadRSTi e sarva ati AkarSaka che sarva prakAranA upadravo vAtAvaraNamAthI nAza pAmI jAya che e apAyApagamAtizaya che vItarAga prabhunA cintanamAthI upadeza, upadezanA viSayo ane vizvanA dhutvano vizALa khyAla saheje prApta thAya che bAhya vaibhava te anya devakRta hoya che ane pramoda upajAve te hoya che. paNa kharo pramoda te vItarAgadazAne che rAjyaRddhi choDanAra atarAtmAne vikAsa karavA kevA prayatna Adare che e sarva khUba vicAravA jevuM tyAMthI prApta thAya che e vItarAgadazAno vicAra karatA aMta karaNa apUrva Anada vede che ene barAbara oLakhI ene "dhanya samajIe eTale parama dhyeyanI sanmukha AvavA ApaNe koI prayatna karyo kahevAya vItarAgane barAbara samajavA mATe Akho vikAsakrama samajavo paDe e samajAya eTale vItarAgabhAvanI viziSTatA manamAM Ave. AvA vItarAgane dhanya che ! enI ApaNe jeTalI praza sA karIe teTalI ochI che ApaNe sthaLa ke Atara tyAganA svapnA paNa sevI zaktA nathI, tyAre sarvasvane cheDI vItarAga ane vItaveSa thanAranA viziSTa manobaLa mATe te ApaNe zu dhArI zakIe ? eTalA mATe emanA sabadhI vAparelA pratyeka vizeSaNane ApaNe sakSepathI vicArI jaIe. vItarAgadazAmAM rAgano tyAga che teTalo ja cheSane tyAga che mIThuM ba dhana rAga che tethI tenI mukhyatA kahI che, paNa hela tenA jeTalo ja agatyano bhAga saMsArabhramaNa vadhAravAmAM bhajave che, tethI ApaNe temane "vItaaSa paNa sAthe ja gaNIe to tethI ApaNe muddo barAbara jaLavAze. teo kevA che te vicArI jaIe. karmo paikI mohanIya kama khUba AtmalinatA kare che ane AtmAnA AkhA dazyane bagADI nAkhe che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya karma dazyanI ADe gharaNa kare che uparAga eTale 5ra * Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zAMtasudhArasa malinatA athavA gharaNa (grahaNa) Atmadarzana upara caDI gayela malinatAne vItarAgane vikasita cetanarAma kSapakazreNIne mArge vara kare che sAtamAM guNasthAnaka pachI be prakAranI zreNI maDAya che kSapaka ane upazama. kSapakazreNIvALo AtmA karmone kApato jAya che, upazamazreNIvALe karmone dabAvato jAya che upakazreNIvALe karmono kSaya karI AgaLa vadhato jAya che, upazamavALa kharI pragati sAdhI zakato nathI ane agiyArame guNaThANe jaIne paDI jAya che zrI vItarAgadeva kSapakazreNIno mArga laIne karmonI malinatA dUra kare che, ghAtakarmone kApI nAkhe che ane bAkInA karmone lukhA karI mUke che. gadhahastI cAle tyAre enI ga dhathI bIjA hAthIo dUra nAsI jAya che. tIrthaMkaradeva vihAra kare te pradezamAthI mahAmArI, dukALa, roga vagere upadrava dara thaI jAya che, tethI vItarAga ga dhahastI samAna che tIrthakara mahArAjane AtmA pUrvabhavamAM khUba vikAsa sAdhIne Avyo hoya che, tethI emane upadezanI jarUra paDatI nathI. emanAmAM jJAna saheja hoya che, janmathI pragata AtmA AtmapratyakSa (avadhi) jJAna sAthe Ave che ane temAM vadhAro thato jAya che. emanAmAM je virAga (vairAgya) Ave che te kudaratI che, sahaja jAgela hoya che ane vimaLa vikAsanuM pariNAma hoya che emane A saMsAra du khamaya, asAra ane ba dhanamaya lAge che temanAmAM A vRtti sAhajika hoya che emane anyanA upadezanI apekSA rahetI nathI dharmadhyAna ne zukaladhyAnamAM nimajjana karate AtmA AtmazuddhithI dhyAnadhArAe caDhe che emanuM dhyAna keTaluM vizALa ane ene viSaya ke su dara hoya che te yogagrathomA caNyuM che pUrNimAnA cadranI kaLA kevI zAMta, sudara ane nirmaLa hoya ! temAM paNa zarada pUnamanI cAdanI keTalI svaccha ane AkarSaka hoya ? tenuM varNana jarUrI nathI AvI nirmaLatA teozrInI dhyAnadhArAmAM hoya che ane vizuddha bhAve pragatinA mArge teo AgaLa vadhatA ja jAya che. aneka sukRtyo karIne te AvyA hoya che, vaLI tIrtha karanA bhAvamAM paNa aneka sukanI vRddhi kare che ane ahaMtalamIne prApta karIne muktine kinAre pahoMcI jAya che. devatAo samavasaraNa race ke cakravatIo name temAM temane rAga nathI, ane koI tejalezyA mUkI upadrava kare tenA tarapha dveSa nathI emanI bAhya vibhUti paNa atulya che, paNa emane Adarza guNasamUha asAmAnya hAI vicAramA pADI de tevuM hoya che ! tIrtha karapadanI Rddhi sarva jIvone prApta thatI nathI, para tu sAmAnya siddhio paNa bhAvanAvAhI jIvana vahana karI duniyAne pAra pAme che - je vItarAga ana ta guNanA dharanAra, duniyAne dukhamAthI mukta karavA upadeza ApanAra - ane Adarza vartananA la ta daSTAnta hoya temane kharekhara dhanya che ! teone avatAra Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramodabhAvanA jAra saphaLa che ane temanuM kartavyaniSThapaNuM Adarza che, ati vizALa bhAve jagatane upadeza ApanAra ane aMtarAtmadazAmA ramaNa karI rahelA e paramAtmabhAvane pAmanArA vItarAgadevane dhanya che ApaNo e Adarza che ane emanA mArge anusaraNa e ApaNe patha hoI sAdhyasanmukha laI janAra lohacu eka che. A vItarAgabhAvane aneka dRSTibinduthI samajI ene oLakhAvo e kharo jIvanano lhAvo che. vItarAganI dhanyatA gaNavAmAM emanA atiza, vANInA guNo, aSTa mahAprAtihAryo ane khAsa karIne dharmasAmrAjyanuM vAtAvaraNa avakAzane pAme che ane te enI dhanyatA batAve che A zlokamAM tIrtha kara-vItarAgadevanI sAta bAbato para khAsa dhyAna kheMcyuM che 1. vItarAgadazA, 2. karmano kSaya, 3. sahaja vairAgya, 4 nirmaLa dhyAnadhArA, 5 Atmazuddhi, 6. anyalakSmI ane 7. muktadazAnI prApti. AmAM ariha tapadanI lakSmI kAIka bahiraga che ane bahudhA a ra ga che, bAkInI chaye bAbato A tara ga che. g , e tIrtha karavItarAga bhagavAnamAM karmakSayathI aneka guNo utpanna thAya che enI sarakhAmaNI karI zakAya evo koI padArtha ke prANI jagatamAM vidyamAna nathI vItarAgadevanI vizALa caryAne khyAla karavA mATe zAstrakAre emane cAra biruda ApyA che te upathI temanA saba dhamAM sahaja khyAla Avaze (1) teo "mahApa' kahevAya chegAyanA moTA ghaNanuM rakSaNa karanAra, carAvanAra ane tenu sukha icchanAra pALaka (govALa) jevI ekatAthI gAya tarapha vate che tevI vizALa vRttio-rakSaNabhAve ataranA nAdathI janatA tarapha teozrInuM valaNa hoya che (2) "mahAmAhaNa. kaI kaI jIvane haNa nahi evI "amArI ghoSaNane pravartAvanAra "mAhaNa kahevAya che tevA mahattvavALA sthAnane prApta thayela e mahAtmA AkhA prANIgaNa tarapha ahisAbhAva. vistAre che, tethI te mahAmAhaNa kahevAya che. (3) "niryAmaka tAru sa sArasamudra aneka tara gathI vyAkuLa che, emAM prANIo tarago para caDhe che ane ahIM tahIM aphaLAya che, kuTAya che ane DUbatA jAya che. ene tArI, kAThe lAvI anata zivasadane pahoMcADanAra vItarAga nirdhAmaka kahevAya che (4) "sArthavAha". eka sthAnethI bIje sthAne javAmAM agAunA jamAnAmA sathavArAnI bahu jarUra hatI cora, lUTArA, bhaya kara prANIo ane mArganI agavaDomA sahAya vagara musApharI lagabhaga azakya gaNAtI moTA sArthavAha rakSakonI TukaDI sAthe nIkaLatA ane pitAnA sArthamAM aneka pravAsIone laI jatA. vannA sArthavAhanuM caritra AdinAthacaritramAM suprasiddha che sasAraaTavI kevI bhaya kare che te ApaNe A 2 thanA prathama zlokamAM jeyu che e zlokamAM je kAryanI mahattA batAvI che te sArthavAha birudane sArthaka kare che A te sahaja khyAla ApavA cAra birudanI vAta karI. AvAM aneka upanAma zrI vItarAgadevane lAgI zake che ene lagatA aneka atulya mahAna guNo bhagavAnanA Atma Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAMtasudhArasa jora svabhAvamAthI karmakSayane pariNAme uddabhave che. anaMta jJAna, ana ta darzana, ana ta cAritra ane ana ta vI'ne pariNAme je guNarAzi jAgRta thAya che te mahAn che e guNurAzinI jeTalI stuti, praza sA ke stavanA karIe teTalI ochI che. stavanA karavAmA vANIneA Azraya levA paDe che. vANI ATha sthAnakamAM sa mizraNathI uddabhave che ka Tha, tALu, mUrkha, dAta, heATha, jijJA, ura ane nAsikA, A ATha sthAne vItarAganA guNAnI stavanA vaDe vAravAra pavitra thAya che, vItarAganA pratyeka guNastavanamAM guNu taraph rAga pragaTa thAya che, ane guNarAga e zuSuprAptinuM acUka AvAhana che. jema guNagAna vadhAre thAya tema guNa tarapha prema thAya che ane premapAtra vastu prApta karavA prayatna thAya che. bhaktirasane A prakAra che. guNagAnathI anaMtaphaLa prApta thAya che kharI bhaktimA ekatAnatA thAya che, ane ceAgeAnI prazasta pravRtti thAya che rAvaNunu dRSTAnta A sa kha dhamAM suprasiddha che aSTApada parvata para e prabhuguNagAnamA lIna thayA, tAta tuTatA zarIramAthI nasa kADhI sAdhIne paNa layabha ga thavA na dIdhA tethI teNe tyAM tIrthaM kara nAmaka guNagAna-e teA jIvananA mATe lhAvA che. upArjana karyuM . guNInA ' je jihvA prabhustAtranA rasa jANanArI che te paNa kharekhara dhanya che. ene je rasanA rasane pichANanAranu nAma ApavAmA Ave che te nAmane e guNagAnathI sAka kare che. AkI nakAmI vAta-vikathAo karanAra jihvA khAlI vAcALa thaI AkhA vakhata khelAkhela karyA kare che, nakAmA taDAkA-phaDAkA mAryA kare che rAja, strI, deza ke bheAjananI kathAmA rasa le che tene 'rasasa' na kahevAya, paNa anna kahevAya jijJAprAptinA sadupayeAga vItarAganA stAtra, stavana, nAmeAccAraNa karIne sAdhavAnA che. je prakAre phAve te rIte vItarAganA guNAne eLakhI tene aneka prakAre uccAra karavA dvArA tene hRdayamA sthAna ApI jIvana saphaLa karavAneA AmA dhvani che je vizALa citra vItarAgadazAnu AlekhavAmA AvyuM che tene aMtaramA utAravu, tene dhanya samajavu ane evA vizvakh bhagavAnanI dazA atarathI bhAvI temA Anada pAmavA tema ja tevA guNAne khahalAvavA e vizALa vRttine khUba pASaka che, jihnAprAptinA sAra che ane AtmavikAsanuM parama sAdhana che 4 3. Atmasanmukha thaI, sasAranA sarva rAga cheDI daI, jJAnagarbhita vairAgyavAsI thaI je sAdhu mahAtmAe atyAre tI karadevanA mahAvizALa tattvajJAnaneA duniyAmA prakAza karI rahyA che teo kharekhara dhanya che ni tha eTale gra tha vagaranA graMtha eTale kha dhanasa sArakha dhana jevuM chUTI gayu hAya te ni tha kahevAya emane mATe vAparela pratyeka vizeSaNa khUba a-rahasyagarbhita che. emAM khadhanatyAganA mahimA kharAkhara samajAya che e vizeSaNo ApaNe sa kSepathI joI jaI e. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramodabhAvanA kArDa e parvatanA zikhara upara, gahana vananA UMDANamA, vizALa guphAnA aMtamAM ke nIcA pradezamAM besIne AtmadhyAna lagAvI rahyA hoya che. dhyAnasiddhimAM Asanane pradhAnasthAna che. tene mATe nIcenA sthAno jJAnArNavakAra batAve che (prakaraNa 28) mahAtIrtha siddhakSetramAM dhyAnasiddhi thAya che sAgaranA atabhAgamA, vananA aMtabhAgamA, girizikhara para, nadInA pulinamAM, kamaLavanamA, killAmA, zAlavRkSonA jUthamA, nadInA saMgama para, dvipamA, nirjIva vRkSakeTaramA, jINuM bagIcAmA, smazAnamAM, ja turahita guphAmA, siddhaphUTamAM, zAzvata ke azAzvata jinacaityamA, jyA keLAhaLa na thato hoya tevA zAta sthAnamA, manane prIti karanAra ane prANIone sukha karanAra sthAnamAM, zUnyasthAnamAM, keLalatAmaMDapamAM ane zIta ke garamI rahita sthAnamAM dhyAna karavuM je sthAnamAM rAga vagere deze laghutA pAme tyAM vasati karavI ane khAsa karIne dhyAnakALamAM to jarUra tyAM ja vasavu " A hakIkata kAIka visarAtI jatI jaNAya che ane yogano abhyAsa nAza pAmate jaNAya che, tethI labANa TANuM karyuM che. AvA zAta sthAnamAM cetanarAmane dhyAvatA nirgasthane dhanya che ! vaLI te kevA hoya? te kahe che - e zamarasamAM tRpta hoya, enA mukha para zAtinA zeraDA paDatA hoya, enA vAtAvaraNamA akhaMDa zati hoya, pakSa ke mAsanA upavAsa karanArA hoya, bAhya ane Atarika tapanA karanAra hoya. je jJAnavAnuM hoya, eTale dhArmika abhyAsa jemaNe sArI rIte karela hoya ane jJAnanA parizIlanathI jemanI buddhi vizALa-thaI gaI hoya, jeo dharmanI vizALatA samajI syAdvAdamArganuM rahasya samajI anyane samajAvI zaktA hoya, je jainadharmamAM rahelI vizvadharma banavAnI vizALatA hRdayamAM dhArI zaktA hAya, jeo upadeza ApavAnI paddhati, adhikAra ane cegyatA samajanAra hoya, je pote "zAta hoya eTale kaSAyarahita hoya. pUchanAra paNa krodha vagaranA, pitAne mATe aghaTita ucca abhiprAya nahI rAkhanArA, kapaTa vagaranA ane mUcchanA sarvathA tyAgI hoya te "zAta kahevAya jemane pitAnA mana ane hRdaya para kAbU hoya te dAta kahevAya. mana para kAbu ane kAryanirNaya te apratima guNa che jitAkSa-idriya para vijaya karanArA, pace driya vaza karanArA - ene sarvathA kAbUmAM rAkhanArA AvA sAdhupuruSe nizva-pravacanane jagatamA vistAra karI bhagavAnanA ahisAnA saMdezA jagatane pahoMcADe che ane zAsanane dIpAve che upadeza devAnI yogyatAmAM dhyAna, jJAna, idriyadamana, prakRtisaumyatva ane zamarasalInatA tathA tapane keTaluM agatyanuM sthAna che te atra jarUra dhyAna ApavA yogya che jJAnathI pavitra thayelI buddhivALA mahAtmAo vijJAnamAM Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 zAMtasudhArasa paNa pAra gata heAya che, dananA abhyAsI heAya che, tattvajJAnanA rasiyA haiAya che ane chatA upadezane prasaMga pUrA thatA 'girigahana-jhuhAgaddAra'mA cAlI jaI tyA cetanAmane dhyAvatArA hAya che AvA mahAtmA puruSA jagatamA jinapatinA zAsanane khUba dIpAve che evA mahAtyAgI, tapasvI, zAta ceAgIenI jeTalI prazaMsA karIe teTalI ochI che. ethI vizALa hRdayavALI jagadudvArasika mahAvyaktione a taranA aneka abhinadana hai! ! ! ! A rIte nitthAnI kevI viziSTa suvAsa hAya che te khUba vicAravu ane evA " prasAdita mahAvizALa Atmadhana dharanAra thavAnI bhAvanA rAkhavI tema ja je tevA hAya tene mATe khUba pramAda dharavA. : A AAkamA AcArya, upAdhyAya ane sAdhunA samAveza thAya che. e pratyekanA guNo vagere anya grathAthI joI levA 6 4, pramAdabhAvanAvALA prANI amuka vajra ke vezathI maryAdita hAtA nathI. e jyA guNu jue tyA rAjI rAjI thaI jAya che e amuka varganI ja prazasA thAya evI maryAdA khAdhate nathI gudRSTivALAnI hRdayavizALatA keTalI hAya che te turatamA ja jovAmA Avaze dharma bhAvanAne paricaya karatA ApaNe dAna, zIla, tapa ane bhAvaneA mahimA samajyA chIe (jue pR 12 thI 16) abhayadAna, supAtradAna, anuka pAdAna, dharmapigrahadAna, kIrtidAna vagere dAnanA aneka prakAra che zIlaneA artha sakucita ane vistRta e prakAranA che. sa kucita arthamA dezathI ke sathI brahmacarya ane vistRta arthamAM sAvadyayeAganu pratyAkhyAna Ave che e khIjA artha pramANe khAra trate mukhyatve dhyAna khece che. (tapanA khAra prakAra mATe agAu jue) jJAnAdi guNanA dhAraNa karanAra mATe bhakti, tenu kArya karavAnI IcchA, temanA sukhanI citA ane sasAranI nidA e bhAvanA kahevAya che (AdIzvaracaritra, pUrva 1 3, leA. 200-1) e cAra prakArane dharma pALanAra gRhasthane dhanya che. te avasara Ave tyAre mATI rakameAnA dAna kare che, parastrI sAme paNa jotA nathI, yathAzakti tapa-tyAga kare che ane nitya bhAvanAzIla rahe che e cAre prakAranA dharmAM karavAmAM teene kharI zraddhA hoya che ane te zraddhA jJAnathI samucita thayelI heAya che enAmAM vicArazakti temaja pRthakkaraNuzakti khIlelI hAya che. enAmA viveka jAgelA hAya che, enI zraddhA puSTa ane nizcaLa hAya che ane te a dha anukaraNa upara nahi paNa vizALa samajaNu ane prakAza para racAyelI heAya che AvI zraddhApUrvaka samajaNu-vivekathI e cAre prakAranA dharmane Acare che, enAmA 'zrutasamucita' zraddhA heAvAthI e sarva prakAre prazasApAtra che ane enu sASya guNuprApti heAvAthI e Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramodabhAvanA 415 jarUra AgaLa vadhe che. ene jyAM A dhazraddhA lAge tyA e spaSTa rIte vicAra jaNAve che ane chatA enI zraddhAne, enA dharmarAgane jarA paNa vAdho Avato nathI. enI lAlasA dharma karanAra hovAnuM upanAma meLavavAnI na hoya paNa ene guNa upara khUba rAga hoya ane AgaLa vadhavA tAlAvelI lAgelI hoya. AvA gRhasthone dhanya che, teo abhinadanane pAtra che, bhagavAnanA putra che, bhagavAnanA sAcA sevaka che, nirca thanA kharA sahAyaka che ane jagatanA kharA baMdhuo che A pramodabhAvanA zrAvakanA guNonI prazaMsA sarva guNagrAhI pAse karAve che, e enI viziSTatA che jenadarzanakAree prathamathI ja strIone aneka rIte sarakhuM sthAna ApyuM che. emanA caturvidha saMghamAM strIo paNa che eno mokSa javAne hakka svIkAryo che ane enAM pavitra nAme prabhAtamAM levAno upadeza karIne enA saguNonI ki mata AkI che jana dharmanI A vizALatAne kAraNe e strInI dhanyatA pramodabhAve bhaje e strIo kevI hoya? jeonuM jIvana sAdhutAmaya hoya, je ahi sA, sayama ane tapamaya jIvana jIvI, pacamahAvrata dhAraNa karI Atmapragati karatI hoya tevI sAdhvIone dhanya che. evI sAdevI strIo buddhizALI hoya che, kRtanA abhyAsathI nirmaLa thayela buddhivALI hoya che ane zIlane enA vizALa artha (dharmAcaraNa, sadguNapAlana)mAM zobhAvanArI hoya che vicAra karatA ca danabALA, brAhmI. sudarI, mRgAvatI AdinA dhanya caritre ApaNI najara AgaLa tarI Ave che. vaLI zrAddha-zrAvikAo jeo ziyaLa-brahmacarya zrAvikAnI maryAdAmA pALI atarAtmAne zobhAvatI hoya tene paNa dhanya che rAjasabhAmAM vidvattApUrvaka karmano siddhAnta rathApana karanAra mayaNAsuMdarI, ca pAnagarInAM dvAra khullA karanAra subhadrA tathA vigadu kha sahana karanAra a janAsu darI, sItA AdinA viziSTa sadaguNa prazasanIya che, temanA jIvana dhanya che nasIbadAra prANIo garvamukta thaI AvA sAdhupuruSa ane sAdhvI strIonI prazaMsA karI guNAnurAga pradarzita kare che, temanA viziSTa vartana mATe hRdayano ullAsa prakaTa kare che ane te kArya teo aneka vAra karavAmA vadhatA vadhate Ana da le che ru pa, guNano khare rAga thAya tene guNa tarapha khecANa hoya che, ene maryAdAmAM ba dhanane asara karatA nathI vADAnI sakucitatA ene keda karatI nathI ane dRSTimaryAdAnI hada ati rahetI nathI. e jaina dharmanA vizALa siddhAto na samajelA prANIo vikAsakramamAM kadI pachAta hoya paNa mAge caDhI gayelA hoya to tenA guNonI paNa praza sA karI, ene mATe temane yogya mAna Ape che. e anyamAM satoSavRtti jue eTale tene prazase che, anyamAM satyapriyatA jue tyA e vArI jAya che, dhanavAnanI udAratA joI e harSaghelo thaI jAya che, vinayano koI paNa prakAra joI e rAjI rAjI thaI jAya che Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa ATalA guNA gra thakartAe nAma ApIne lakhyA che. mArgAnusArInA pAMtrIza guNNA zAstrakAre varNavyA che emA prAmANikapaNu, nyAyasa pattta vibhava e mukhya sthAnake che. eka eka guNu prazaMsAne pAtra che. pramAdabhAvanAbhAvita cetana anyanA guNane ja jue che. e samyAdha vagaranA prANImA paNa guNA jue eTale enu hRdaya teA namana kare che. ene raste caDhelA joI ene Anada thAya che. kAI mATI rakamanI ceAgya sakhAvata duniyAmAM huM kha -dardo dUra karavA mATe ApanAranI hakIkata sAbhaLe ke tarata ja e Ana deAira kADhe che, ene leAkeAnA jJAnaprasAra mATenA prayatnAmA prakAza dekhAya che ane jyA jyAM namratA, dayALutA, samatA, dhIratA Adi sadguNu jevAmA ke jANavAmA Ave tyA Ana H Ana imaya vAtAvaraNu dekhAya che 416 pramAdabhAvanA prANImAM keTalI vizALatA utpanna kare che ane guNAnurAga keTaleA guNiyala ane guNAka banAve che tenI parAkASThAnu A dRSTAMta che. AmA vagara sapheAcanI vizALatA che ane e kharu jainatva che atyAra sudhImA jyAM jyA guNudana thayA tyA tyA praza sA karI enA sthAnake vyaktinI vicAraNA karatA guNapakSapAtanI bhavyatA spaSTa thAya che. A vAta khUba vicAravA ceAgya che ane enAM rahasyadarzInamAM jainatvanI kharI cAvI sAMpaDe che rce 6. ATalA mATe prerakabhAve jIbha, kAna ane AkhAne uddezIne kahe che ke he chama! bhAgyavata prANIonA sucaritro khelavAmA athavA temanA guNugAna karavAmA tu sajja thA. tArI prAptinu parama rahasya mahAtmAonA guNustavanamAM che kAnane bhalAmaNa kare che ke anya sadguNuzALI mahApuruSeAnA kIrti stavana sAMbhaLavAnI khAkhatamA rasika ane kaprAptine e sAcA lAbha che ane zrRkha majA Ape tevA e prasaMga che ane AkhAne bhalAmaNa kare che ke anya prANIne yAnya rIte mATI sapatti prApta thaI jAya e joI ne tu AnaMda pAma sasAramA kharA lAbha A che. sAdhAraNa rIte anyanI mahattA joI tene utArI pADavAnu kArya jIbha kare che, kAna e prazaMsA sAMbhaLavA rAjI nathI heAtA ane pAka sahana karavAnI tAkAta bahu alpa prANImAM hAya che A vicArA pustakriyA nathI, paNa vastuta: anubhavasiddha che. manuSyasvabhAvane abhyAsa karanAra A khAkhatanI sAkSI pUrI zake tema che. vAta nAnI dekhAya che, paNa khAsa mahattvanI che ane khAsa kanya hAI guNunI sanmukha karanAra che. A asAra susAramAM ApaNe kyA ghasaDAI javAnA chIe te jANatA nathI ati alpa jIvanamAM paNa je ATalI vizALatA keLavIe te vikAsakramamA kAIka UMcA AvIe. paranA nAnA sarakhA guNane paNa khahalAvatA zIkhIe te ApaNA mA jarUra saraLa thAya. A jIvananu mukhya phaLa jIma, kAta ane AkhAnA sadupayAgamA che. e ati gauravazALI hakIkata enA vAstavika AkAramA samajavA ceAgya che. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amedabhAvanA 417 sasArane atra asAra kahevAnuM kAraNa e che ke emAM viSayarasanI kadI tRpti thatI nathI. ApaNe game teTalA gAne sAbhaLIe, dazyo joIe ke bhASaNa. vivecana ne carcAo karIe paNa enAthI kadI dharAtA nathI. nidA, vikathA, mazkarI, gappA ke artha vagaranI khyAlato karavAmAM, sAbhaLavAmAM ane keAInI meTAI joI tene utArI pADavAmAM athavA sAdhya ke zikSAnA Adarza vagaranAM Ta jovAmAM Apane upayoga karIe chIe. pramodabhAvanA jenI rageragamAM jAmI gaI hoya tenA jIvanavRtto anerA ja banI jAya che. e mArge jIbha, kAna ane AMkhone upayoga karavAno AmA garbhita upadeza che che 7. anyanA guNa joI-jANI je prasannatA anubhave che tenuM AkhuM jIvana ja judA prakAranuM thAya che. evA prANInA manamAM vizALa bhAva jAgRta thAya che, enAmAM eka prakAranI prAsAdika vRtti udbhave che, enA manorAjyamAM AnadanRtya thAya che ane enI chAtI gaja gaja UchaLe che sAmAnya dAkhalo laIe eka zrImAna zeThe keLavaNInA prasAra mATe eka lAkha rUpiyA eka sa sthAne ApyA pramedabhAvanAvALe e hakIkata vAcI jANI khUba rAjI thaze ene emAM zeThazrInI udAratA, tyAgavRtti ane vivekavRtti dekhAze e zeThazrInA audAryanI prazaMsA karI lAbha meLavaze. anya te zeThanI TIkA karaze eNe lAkha ja kema ApyA ? be lAkha kema na ApyA? e te saTTAmAthI raLelA hatA, e to lobhiyA che, abhimAnI che, praza sAna Icchuka che vagere. A AkhI TIkA artha vagaranI che, paNa aneka vAra sAbhaLavI paDela che enuM kAraNa vizALavRttino abhAva, pramodabhAvanAnI gerahAjarI ane guNadRSTinI UNapa che jeNe jeTalI udAratA batAvI teTalA pUrato tene dhanyavAda che ane eno amuka Azaya (motive) hato ema dhArI levAne ApaNane bilakula adhikAra nathI. game tema hoya paNa udAratA te prazasya ja che. A rIte dRSTibheda thAya che prazasA karanAranA manamAM keTalo Anada thAya che. keTalIka vAra guNarAgI prANu guNavAnuM prANInI jeTalo ja lAbha anumaMdanAne a ge meLavI zake che enA manane je prasAda thAya che te avarNanIya che ane teno mana prasAda te kharekhara jabare hoya che pramodabhAvathI-anyanA guNonI praza sAthI ApaNuM guNa nirmaLa thAya che. guNanI nirmaLatA eTale emAM pragati lAkha rUpiyA ApanAra zeThazrInI praza sA karanAramAM paNa guNabuddhi hoya che te sahaja samajI zakAya tema che. guNaprAptino upAya guNaprazasA ja che, guNazuddhino upAya pramAda che, guNavRddhino mArga anumodana che, guNapravezanu dvAra guNAnuvAda che ane guNasthiratAnu sAdhana prada che. 53 Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 zAMtasudhArasa guNaprazasA karavAthI guNavAnane geralAbha thato nathI. prazaMsA karanAra te mArge caDhe che ane keTalIka vAra uttejanane kAraNe - praza sAne pariNAme guNamAM sthira thAya che ane pUrane daSTAMtarUpa banI guNavRddhinuM kAraNa paNa bane che. AvI rIte prabhedabhAvanA parasparane aneka rIte upakArI che. prada ? geyASTaka paricaya 1. pramodabhAvanAnA muddAo ApaNe pUrvaparicayamAM kAIka samajyA, enI vizALatA, hRdayadrAvakatA ane AkarSakatA ApaNe vicArI. aSTakamAM e muddAone anya AkAramAM rajU karyA che cetana ! tu guNa joIne prasanna thA, rAjI rAjI thaI jA. "pari" eTale cAre taraphathI ane teSa eTale Anada A mAnasika guNa che jyAre citta prasanna thAya tyAre AkhI duniyA Anadamaya jaNAya che, kAraNa ke ApaNuM duniyA sAdhAraNa rIte ApaNuM cittatu ja pratibi ba hoya che e kaluSita hoya tyAre ene havAmAM paNa azAti jaNAya che, ghanaghora vAdaLAM caDhelA athavA dhumasa thayelI dekhAya che ane jANe AkhI duniyA UDa UDa lAge che. tyAre ene aMdara toSa thayo hoya tyAre ene duniyA kIDA karatI, hasatI, vadhAvatI dekhAya che emanA para jyAre ene pariteSa thaye hoya tyAre to enI chAtI UchaLe che, ene savizeSa harSa thaI jAya che ane enA vAtAvaraNamA ene sarvatra mIThAza bhAse che. guNadarzana tarapha jyAre pariteSa thAya tyAre Avo Anada thAya che mArA eka diI paricita mitra bahu guNAnurAgI hatA emaNe guNonuM patraka taiyAra karyuM hatu ane tene nira tara pATha karatA hatA vyavahAranA nitya upayogI guNanAM mathALA nIce temaNe nIce guNo lakhyA che -(me temanA zabdomAM ja te ahI lakhyA che ) "dayALutA, satyatA, vidvattA, dhairyatA, gabhIratA, namratA, udAratA, laghutA, dAkSiNayatA, svacchatA, nirmaLatA, madhyasthatA, mitratA, sabhyatA, niyamitatA, kamaLatA, akUratA, mitAhAratA, mitavyayatA, premALatA, udAsInatA, akrodhatA, vairAgyatA, jiteyitA, kSamA-dayAzAtatA, janapriyatA, nirlobhatA, dAtAratA, bhayazekahInatA, udyogatA, guNagrAhyatA, gRhasthatA, cAritratA, vyAyAmatA" guNadazI kyA kyA guNe jue che tenuM A daSTAnta temanI bhASAmAM che. sAdu jIvana ane ucca vicAranA javalata daSTAnta evA sAdA manuSyomAthI sApaDe che. A pratyeka guNa paikI keTalAne upayoga dararoja thaye tenI nitya nedha karanAra, aDhAra pApa Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramodabhAvanA 419 sthAnakenA patraka bharanAra ane vicAraNAmAM klAko kADhanArane e vyavasAyI jIvanano vicAra karatA pramabhAvanAnI viziSTatA sApaDe che keI paNa prANImAM koI paNa guNa prakaTa thato dekhAya to tenuM bahumAna karavuM, tene Adara karavo, enAmAM guNavRddhi thAya tevI tenI khUjha karavI ane tene guNamAM majabUta kare e ApaNuM kartavya che. pUrvasaMcita puNyane lamI Adi sAdhanane age koI udAratA batAve to ene matsara na kare, paNa ene maLyuM che ane maLaze evI bhAvanA karI hRdayathI emAM Anada anubhava. enI cagya prazasA karavI e guNaprAptine saraLa upAya che. pramodabhAvita AtmAmAM asUyA ke matsara to hoya ja nahi e te guNa jue te pitAnI jAtane paNa bhUlI jAya. e bhASaNathI, vacanathI, gAnathI, nRtyathI athavA je rIte yogya jaNAya te rIte sattvaguNa upara vArI jAya pramodabhAvanAnAM Adarzo ane vartane uccagrAhI ja hoya. ra. jainadarzanakAroe vividha trividha zubha-azubha ba dhananI vAta karI che manavacanakAyAnA yogothI karmaba dhana thAya che te ApaNe AjhavabhAvanAmAM joI gayA chIe tenA karaNa, karAvaNa ane anumodana ema pratyekanA traNa traNa vibhAga che kAyAthI koI kArya karavuM, anya pAse karAvavuM ane kaI karato hoya tenI prazaMsA karavI A traNa rIte zubha athavA azubha karmala dha thAya che. zubhAzubha ba dhana kAryanI AdeyatA-anAdeyatA para AdhAra che. e ja pramANe vacana ane kAyAnA traNa traNa prakAra samajI levA. AmAM kaI kaI vAra karaNa, karAvaNa ne anumodaNa sarakhA phaLa nipajA" eTale sudhI vAta banI jAya che anumodanA karanAranI a tarabhAvanA tIvratama hoya to te mULa karanAra jeTalo guNazreNImAM caDhI jAya che ane keIka apavAdavALA prasa gemA karanAra karatA vadhAre lAbha paNa anumodaka meLavI zake che. karanAramAM kaSAyapariNati (mAnAdi) hoya ane anumodakamAM saraLatA hoya te A paNa sa bhave. A pramANe vicAraNA lAbI thatI jAya che, mATe have ahIM aTakI jaIe. kaI prANu khUba dAna Ape, keIne bahu mAna maLe to emAM tuM Anada mAna, dAna ApanArane dhanya che, e enA paisAne sadupayoga kare che mAna enA punyathI maLyuM che. je prANI dAna athavA bhogamAM pisA vAparate nathI tene ane dhananAza to jarUra jovo paDe che bhAga to pApanuM dvAra che. vaLI bhega bhegavAyA eTale khalAsa thaI jAya che. dAna e dhanano sarvotkRSTa upayoga che dhanya che ene ke je dAna karI dhana uparanI mUracha utAre che Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa mAna pAmavA gyane mAna maLe e te ghaNu ThIka thayuM kahevAya dezahita ke saghahitanA kAma karanArane mAna maLe te ceAgya ja che enA ApelA bhAge! ane lIdhela taskrInA ene khalA maLe che. e te bahu sArI vAta thAya che 420 AvI rIte anyane pArakAne adhI khAkhatA viSe savaLeA artha le, enI sArI khAju upara vicAra kara ane enI UjaLI khAjunI praza sAkara A pramANe karavAthI enA sukRtyane paNa tane upara jaNAvelA niyama pramANe kaika bhAga jarUra maLaze. ApaNe jagatamA zu joIe chIe ? ghaNA dukhaneA viSaya che paNa sAcI vAta che ke koI dAna kare teA leAkeA temA dUdhamAMthI peArA zeAdhaze, ene amuka Azaya hatA evI vAtA karaze ane sudara zarIramA sAcu-khATTu chidra zeAdhI kADhI tyA cacuprahAra karaze. pramAdabhAvanAvALA te e mArge jAya ja nahi paranA manamA zu haze te kalpavAne vicArasarakhe paNa na kare. e teA tyAga ane samarpaNunA dRSTAntA jue eTale guNudRSTie harSa ghelA thaI jAya mAna ApavA ceAgyane e jJAti, vaya ke dezane taphAvata na rAkhatAM mAna Ape, sAcA guNa jue tyA e ceAgya rIte peAtAnA hRdayasatkAra jAhera kare ane e rIte pArakAnA sukRtamAM bhAga paDAve. chatA pArakAne teA je lAbha thavAnA hoya te ja ane teTale ja thAya e khUbInI vAta che. A prameAda karanAranA lAbha e mULa kArya karanAranA lAbhamAMthI nIkaLatA AvatA nathI, paNa e svataMtra che ane e prameAdamAthI ja jAge che duniyAnI sArI khAju jonArane sAru ja maLyA kare che. 3. have prameAda karavAnA keTalAka prasage rajU kare che je mahAtmApuruSAnA manamAMthI rAga, dveSa ne mehanA vikAra nIkaLI gayA heAya che tenu nAma ame vAra vAra japIe chIe vItarAga paramAtmAthI mADI jevA jenA vikArA nAza pAmyA haoNya tenA nAma pramAdapUrvaka vAravAra laIe chIe e nAmeA levAthI emanA guNA tarapha rAkha thAya che ane ApaNI bhAvanA Adarza sthAnane pAme che. je pApakArI puruSa! jagata upara upakAra karI rahyA che teonAM nAmeA japIe chIe. jagaDuzA jevA duSkALauddhArakA ane A samayamAM uddabhavatA aneka mahApuruSA pAtAnI tatane visArI daI jagata para aneka jatanA upakAra kare che te praza sApAtra che keAI gulAmagIrIne nAza karavA mathe che, koI garIbeAnA kagALa makAnAne badale sAdA sastAM makAna pUruM pADavAnu kAma kare che, keAi zArIrika vyAdhi dUra kema thAya tene lagatA prayAgA phare che, kAI jagatanI zAti mATe prayAsa kare che evA anekavidha upakArakeAnA nAme ame vAravAra laI ne amArI jAtane kRtArtha karIe chIe. asAdhAraNu sAhitya taiyAra karanAra, dukha dUra karanArI zeAdheA karanAra, dharmopadeza kagnAra, saguNatvane prakAza karanAra sarva upakArI che, sanA nAmeA prabhAtamA levA ceAgya che, emA jAti ke dharmonI maryAdA na hAya. Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdabhAvanA 421 4. guNanI keTalI prazasA karIe? ekeka guNane vicArIe teA paNa Azcaryamugdha karI nAkhe tema che. bhagavAnane eka titikSAnu ja vicArIe. titikSA eTale sahanazIlatA, kSamA. e eka guNathI muktinu sAdhana taiyAra thAya che kanu jora eTalu Akaru` hAya che ke ekalA mAharAjA ja abhimAnapUrvaka prANIne sasAracakramA dIrghakALa bhamAvI zake che, paNa bhagavAna peAtAnI titikSAzaktithI e sa kasamUha, je abhimAnathI gAjatA hoya che tene ekdama vidyAravA mADe che ane ate te samULa nAza pAmI jAya che. guNunI hakIkata evI che ke eka vakhata e guNane sarvAze grahaNa karavA nizcaya thaye ke enI pachavADe aneka guNA svata cAlyA ja Ave che. kSamANu nAnImATI khAkhatAmAM game te bhAge AdaravA nirNaya thayA eTale abhimAna cAlyu jAya, da bha TakI zake nahi, mUrchAnI gaMdha sa bhave nahi, asUyA, matsara mULamAthI UThe ja nahi, nidA pAse paNa Ave nahi vagere vagere. A rIte vicArIe teA kAIpaNa eka guNane vikAsa karavAnI jarUra samajAya. ApaNe pAMca-sAta bAbatane na vaLagatA eka guNune game te bhAge vikasAvavA aDaga prayAsa karIe teA paNu kArya saphaLa thAya che, jIvana dhanya bane che ane sAdhya samIpa Ave che. je mahApuruSAe eka sahanazIlatA - kSamAguNane karIe chIe kAi paNu eka guNunI prApti mATe pharIe chIe. 5. eka khIju dRSTAta vicArIe anukULatA hAya chatA paNa ziyaLaguNune ene dhanya che evA gRhasthane pavitra caza vikAsa karyA tenI a tarathI praza sA prayatna karanAranI paNa ame praza sA gRhastha hAya, sAdhana-sa panna heAya ane zArIrika kharAkhara vikasAve, paradArAne sarvathA tyAga kare atyAre paNa jagatamA zANA pAme che, vistare che 'paradArA' zabdamA vidhavA, kumArI ane vezyA e sarvanA samAveza thAya che, emA rakhAyata strIne paNa samAveza thAya che. jAhera rIte paraNela strImA sa tApa rAkhavA e gRhasthane dharma che. e uparAta anya kAI paNa strI tarapha e prema-rAga najare na jue, na mele, na varta ane mana-vacana-kAyAthI parastrIne a ge ziyaLa brahmavrata pALe AvA gRhasthane yaza jagatamA jarUra vistare che. sAdhAraNa rIte na kLe evA keTalAka avakezI AkhA hoya che, enA upara jyAre kerI Ave tyAre jarUra te AkhAnI kimata thAya che anukULatAvALA gRhastha aphaLa AbA jevo bahudhA hAya che e lAlacane vaza thaI sI paDe che ane dhanAdinI anukULatA ene emA madada kare che evu chatA je ekaniSTha rahe te dhanya che. eneA yaza jarUra vistare che. sAmAnya rIte AmA pharaja uparAta vizeSatA nahi lAge, paNa ene age mu khaI jevA zaheranA gRhastheAnA jIvananeA abhyAsa karavAnI jarUrI che zrI vinayavijayajI upA Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa dhyAyanA vakhatamAM je sayamapUrNa gRhasthajIvananI prazaMsA thatI hatI te Aje 300 varSa pachI jarA paNa pharI hoya ema lAgatuM nathI eno atyAranI kalabanI vyavasthA, moTaranI anukULatA. vIjaLInI lAITa ane saTTAne kAraNe dhananI asthiratA e sarva uparathI saheje khyAla AvI zake tema che. ApaNe evA sogomAM brahmacarya maryAdita AkAramAM svIkArI te hadamAM pavitra rahenAranI balihArI gaNIe sudarzana zeThanu jIvana vicArIe, vijya zeTha tathA vijayA zeThANIne tavIe ane pUratI anukULatA chatAM anAsakta rahenAra dhannAnu gRhasthajIvana prazasIe rAmanI prazaMsA ekapatnIvratane age che lakSmaNane sItAjInuM mukha kevuM che tenI khabara nathI ane dararoja page paDe che tethI mAtra tenA paganAM jhAjharane te oLakhe che. atyAranA yugamAM me evA gRhasthane joyA che ke jeo ADakatarI rIte paNa parastrIne nihALatA nathI ane pichAnatA paNa nathI. AmAM kadAca zaramALapaNAne Aropa Ave te sabhavita che, paNa vizuddha AcaraNa te sarva kALamA-sarva samAjamAM prazasya ja che ApaNuM AvA sadAcArI sajajanonA saphaLa jIvanane namIe. upAdhyAyajI to ene yaza gAya, paNa ApaNe to jhUkI paDIe, vArI jaIe ane A tarathI ekaniSTha sa sArI brahmacArIne praza sIe, dhanya mAnIe ane Adarza gaNIe. ahI sAdhAraNa bAbatane moTI batAvavAno prayatna nathI gRhasthajIvananA prasaMgamAM AvyA vagara, anukULatAno lAbha lenAranI saMkhyA jANyA vagara, lAlaca sAme khaDI hoya chatA lAta mAranAranI saMkhyAnA abhyAsa vagara, A vAtanI jene mahattA na lAge teNe A bAbatamAM vizeSa avalokana karavAnI AvazyakatA che. ucca guNazreNInI pradabhAvanAmA A atizayokti nathI, ema vagara zakAe kahevAya tema che. apekti che ke nahi te vicAravAnuM A sthaLa nathI dhanya che zuddha, pavitra gRhasthajIvanane ! - da. je pavitra gRhiNIo ziyaLaguNasaMpanna rahI banne kuLanI ujajavaLa kIrtimAM vadhAre kare che emane paNa dhanya che. upara gRhasthasa ba dhI je vicAra batAvyA che te atra dAkhala karavAnA che. strIonuM baLavAnapaNu vadhAre prazasya eTalA mATe che ke puruSo emanA tarapha bahu mehadaSTie jue che. emAM mAnasavidyAne mATe prazna che strIo kadI puruSa mATe eTalA mehathI vicAra karatI nathI ane puru to vAto ke mazkarI svIsa badhI ja bahudhA kare che enA kAraNemA atyAre Utavu paravaDe tema nathI, paNa e satya vAta che. cAritranI bAbatamAM strIo vadhAre gratA darzAvanArI sarva yugamAM nIkaLI che e nissa zaya che. gra vartA kahe che ke AvI pavitra vanitAnuM darzana paNa dhanya che. e darzanamAM zuM dekhAya? sudara caritra - viziSTa AcaraNarUpa suvarNa sa caya dekhAya. enA mukha ke dehanAM Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdrabhAvanA 43 dana thAya teA temA enu sattvaguNuzALI caritra pratikhikhita thayelu dekhAya ane e darzona temanA peAtAnAM sukRtyAnu La besatuM heAya tevu Adarzamaya-unnata-viziSTa jaNAya. pavitra vanitAenI pAse jatA ii vikAra na thAya, enu darzana karatA enu sadguNuzALI caritra Akha sAme rajU thAya. enA darzanathI AkheA pavitra thatI lAge. enA nAmamA camatkAra lAge, strIone ziyaLaguNa pradhAnabhAve AdaraNIya che tyA ziyaLa sakucita ane vizALa khane arthamAM prApta thAya che. brAhmIsuMdarInuM Adarza jIvana manamA teja pu ja khaDA kare che, kaLAvatI, sItA, damaya tI, subhadrA, ajanAsu darI prabhAva pADe che evI strIe atyAre paNa vidyamAna heAya che. enA darzana karIe, enA darzanathI pavitra thaie, enA guNamAM khUkha Anada pAmIe gRhasthanI prazaMsA karatA pAMcamA leAkamA RSi zabda lekhakamahAtmAe vAparyo che ane A zlAmA paNa vAparyA che te mane pAdaprAthe ja lAge che, ane te vAta sAtamA (nIcenA) zlokamAM te zabda nathI mUkayo tethI spaSTa pratIta thAya che. e game tema hAya, ApaNA jevI sAmAnya vyaktie mATe te evA gRhasthA ane evI vinetAo vadanane caiAgya che. 'gujaH prajJAvAna muLivu, nagna hiya na vacaH" emanA guNane ja mAna che ane prameAdabhAvanAmA amuka liMga ke amuka vayane sthAna ja nathI. guNu jyA dekhAya tyAM namI paDe e enA prAsAdika dhvani che ziyaLane prabhAva avaNya che. ziyaLa sakucita arthamA patiparAyaNatAne nirdeze che ane vizALa a`mA sadAcArane nirdezI aneka zubha guNNAne sagrahe che jaina satI strIonA ciravo jevAmA Avaze te temA pariNItA satIe uparAta keTalIka taddana apariNItA srIe paNa e kakSAmAM Avela jaNAya che tyAM ziyaLanA vizALa artha prApta thAya che. kaLAvatInuM dRSTAnta mane sparze tevu che. ziyaLasa rakSaNamAM enAM ane kADAM kapAyA te paNa enu mana caLyu nahi mayaNAsuMdarInI patibhakti ane zrutavizArada zraddhA anupameya che eNe patinA hAtha jhAlyo tyAre ene kADha hatA paNa eka Dagalu pAchI haThI nahi, rAganI sudhAraNA karI ane patinI gerahAjarImA enA taraphanI pAtAnI ekaniSThA jALavI. eka sAje e sAsu sAthe vAta kare che ane pUjAnA Anada vaNuvI amRtikrayAnu svarUpa kahe che ane pachI kahe che ke Aje mArA dilamAM eveA Anada thayA che ke tamArA putranA meLApa jarUra thavA joie' te vakhate ujjiyanI nagarInI AsapAsa gheza che, rAjA khacAva karavA azakta che, tevA ApattinA samayamAM AvI vAta sAbhaLI tenI sAsu kamaLaprabhA jarA hasI ane paradeza gayelA putranA meLApanI azakayatA khatAvI. tyA 'karavA vacana priyAnu satya, kahe zrIpALa te dvAra ughADIejI' nAM vacanA sAthe sAMkaLa khakhaDI haze tyAre Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 zAMtasudhArama patino avAja sAbhaLIne zA umaLakA AvyA haze? Avu camatkArika satItva Aya lavanAmAM hatu haju che ane AvaDe to jaLavI zakAya tema cheAvI vizuddha vaninAonI pramodabhAve prazamA karI ane temanA nAma laI pavitra thaIe. ha, tAttvika mahApuruSe tatvajJAnane yathArtha rIte batAve che. sAttvika mahAtmA AtmAgamamAM ramaNa karI jagatanI sarva upAdhiothI dUra rahe che. nAnAnIone mArga tatvavivecanane hoya che ane te kArya karavA mATe jarUra pUratA teo samAjanA praba dhamAM Ave che. sAtvika rogIe jagatane oLakhI gayA hoya che. e samAjathI badhA dUra rahI uttama Adarzo pUrA pADe che tattvajJAnI ane sAtvika gImAM taphAvata e hoya che ke tatvajJAnI hetu ne devAbhAsAdinI carcA karI zuddha nirNaya para AvavA prayatna kare che. sArika rogI buddhinI daramyAnagIrI vagara sIdhA A tamAne pUche che ane tyAMthI ene zuddha avanimAM uttara maLe che. tavajJAnI ane gImAM A mATe taphAvata che banenu sAdhya eka ja heAya che, mArga pRthapha hoya che, paNa ane maLI jAya che. bAhya najare eka vyavahAranu Alabana lenAra dekhAya che. bIjAmAM nizcaya tarapha vala vadhAre dekhAya che. sujJa e bannene samanvaya kare che ane anekatAmAM rahelI ektA zodhI kADhe che. tAvika mahApuruSomAM ApaNe zrImadayazovijaya mahArAjanuM nAma sattaramI sadInA avatanuM tulya gaNIe gImA e ja sadInA AnaMdaghanajI zikharasthAne Ave che. AvA mahAparanA guNenuM kIrtana kaNva, temanuM nAmakaraNa karavuM e mahAna zubha yoga che. mogherA lahAve che ane avazya kartavya che. aneka sajajana prANIo A duniyAmAM hatA ane atyAre che. ajana keNa kahevAya tenI vicAraNA mATe prathama ghaNuM lakhAyela che. AvA sajana purunA maraNe preraka che, bedhaka che. niyAmaka che. emane ane ta vadana he ! evA mahApu jagata para upakAra karI daSTAnta puru pADanArA che. keTalAye mahApuru vastuparIkSA karavAmAM ane teno viveka karavAmAM haMsabuddhivALA hoya che. e kSIra ane nIrane judA pADI sarva sa grahe che, kacaro phekI de che ane satyane svIkAra karI ane te para prakAza pADe che yathArtha-ayathArthInI pRthakkaraNazakti prApta karanAra AvA puruSa svaparaupakAra kare che ane e ApaNA sarva mAnane yogya che. AvA mahApuru dUra hoya ke najIka hoya, pUrvakALamAM thayA hoya ke atyAre vidyamAna hoya, puruSa hoya ke strI hoya - game te hoya te ApaNuM smaraNane pAtra che ane tenuM smaraNa karI ApaNI jAtane pavitra banAvI kRtArtha karIe chIe Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramodabhAvanA 4rapa 8. AvI rIte anya prANIomAM, anya prANIo pikIne mahApuruSamAM je je ucca guNe jaDI Ave, maLI Ave, prApta thAya tenuM manamAM raTaNa karI A jIvanane saphaLa karavu. A manuSyabhava zA mATe maLe che? kAI khAvA-pIvA ke pisA ekaThA karavAne ene uddeza na ja hoya. pisAvALAne kaI prakAranuM aMtaranuM sukha hoya evI mAnyatA vastusvarUpanuM jJAna sUcave che. ahI to guNane ekaThA karI, sa grahI, svAyatta karI, vikAsamAM pragati karavAnuM kartavya che e kAryanA guNane oLakhI tenuM bahumAna karavuM ane te dvArA guNanA vAtAvaraNamAM paDI jaI vikAsanI sapATI UMcI laI javAnI che ApaNe A jIvananI zarUAtamAM amuka vikAsanI sapATI para hoIe chIe enI sapATI UcI laI gayA ke nIce utArI gayA ke hatI tenI te ja sapATI rAkhI rahyA-e praznanA nirNaya upara jIvananI saphaLatAnI gaNatarI thAya che A bhava saphaLa karavAno vizALa mArga paraguNanuM paribhAvana che ane paraguNanuM paribhAvana e ja pramodabhAvanA che eTalA mATe keTalAka guNanA bhaDAra jevA mahArane hoya che, jemanAmAM guNo sArI rIte sthita thaI gayelA hoya che, guNe jAmI gayelA hoya che, guNo ghara karI rahelA hoya che, tevAonA guNanuM gAna kara e guNanI praza sA bhaktibhAve, pUrNarAgathI kara. kavitAmAM AvaDe te temA, gadyamAM AvaDe che temAM, sAdA zabdomAM AvaDe to temAM-tane game te rIte te guNagAnamAM lIna thaI jA, enA gItanA tAlamAM nimagna thaI jA ane enuM bahumAna karavAmAM tatpara banI jA. . e rIte rAgAdivikArarahita thaI zAtasvabhAvamAM vividha premanA bhArathI ekarasa thaI vinoda kara. zAMtarasanuM pAna kara pramodabhAvanA eTale zAharasanI utkRSTa jamAvaTa che A rIte he vinaya! guNapariteSanI racanA tu kara 54 Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra : prada prada' zabdamAM ja camatkAra rahelo che. prANImAM je saheja paNa gAzIya ke ojasu. hoya to ene "pramoda zabda belatA aMdara eka prakAranI vizuddha lAgaNI thayA vagara rahe nahi. pramodabhAvanAmAM guNacintana, guNaprazaMsA, guNastavana, gurumahimA ane guNagAnanI vAta che. guNasa baMdhI Akhu tattvajJAna bahu saMkSipta zabdomAM A lekhakamahAzayanA samakAlIna tatvajJAnI zrImadyazovijaya upAdhyAye devapApAnakanI sajhAyamAM rajU karyuM che. e pratyeka pApasthAnakanI sajhA eka eka gratha jevI che tema ja sUtra jevI che, cAvI jevI che guNanuM rahasya tyAthI samajI laIe. teozrI kahe che ke niNa te guNavaMta na jANe, - guNavaMta te guNa cheSamAM tANe. lAlana Apa guNI ne vaLI guNarAgI. jagamAM tehanI kIratI gAjI. lAlana, rAga dharI je jIhA guNa lamIe, nirguNI upara samacitta rahIe.lAlana bhavathiti ciMtana mujasa vilAse, uttamanA guNa ema prakAze. lAlana A mahAna sUtro che, arthAtaranyA che, viziSTa anubhavanAM pariName che. enA para khUba AkarSaka vivecana murabbI kuMvarajIbhAIe karyuM che te temanA zabdomAM ja utArI lauM chuM "jagatamAM be prakAranA manuSya hoya che guNI ane nirguNI temAM je pote ja niNI hoya che te te bIjAne guNI dekhato ja nathI. kapaTI mANasa bIjA saralane paNa kapaTI jANe che. pApI mANasa bIjane pApI jANe che durAcArI mANasa bIjAne durAcArI dhAre che lapaTa mANasa sAdhvI strIne paNa kulaTA dhAre che A pramANe jagatapravRtti che temAM kAI Azcarya thAya tema nathI, kAraNa ke jevuM pitAnA ataramAM hoya che, tevu ja bahAra dekhAya che, paNa Azcarya te temAM thAya che ke pote guNI chatA paNa keTalAka evA IrSAyukta svabhAvavALA hoya che ke bIjAnA guNane joI zakatA nathI, sahana karI zakatA nathI, anyathI thatI keInI praza sA sAbhaLI zakatA nathI, tethI tenA guNamAM mithyA deSAropaNa karIne pitAnA hRdayamAM rahele TheSa prakaTa kare che. khare sujJa te tene bhAva tarata ja samajI jAya che ane tenA guNIpaNAmAM A mATI kheDa che ema vicArI hRdayamAM kheda pAme che. zAstrakAra AvA guNInI praza sA karatA nathI te te kahe che ke-je guNI anyane guNanA rAgI hoya, pitAnA vizeSa guNa karatA paNa anyanA sAmAnya guNanI-alpa guNanI ki mata vadhAre AktA hoya, zuddha Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra7 pramehabhAvane aMta karaNathI tenI prazaMsA karatA hoya, anumodanA karatA hoya ane karAvatA hoya tevA puruSanI ja kIti jagatamAM jAgRta rahe che, phelAya che, vistAra pAme che, mATe guNanA Icchaka janoe potAnAmAM a5 guNa hoya ke vizeSa guNa hoya, paNa te tarapha daSTi nahi karatA anya manuSyamAM rahelAM dAna, zIla, sa toSa, paropakAra, dayALutA, nirabhimAnapaNu, saralatA, prAmANikatA, satyavAdIpaNuM, lokapriyatA, vinaya, vairAgya ane kSamA vagere guNone thoDA ke vadhatA pramANamAM joI harSita thavu, tenI prazaMsA karavI, tenI khyAti thatI joIne rAjI thavuM ane tenAmAM te te guNa banyA rahe, vRddhi pAme ane vizeSa prazasanIya thAya tevI jijJAsA rAkhavI. A pramANenA vartanathI vAstavika rIte kahIe to tevA guNarAgI prANInI pitAnI ja kIrti thAya che, manuSyamAtra tene vakhANe che. AvI sahanazIlatA rAkhavI-rahevI jevI muzkela che tevI ja jarUra che. "kartA mahApuruSa prAte evI upayukta zikSA Ape che ke-he bhavya prANIo! jyAM jyA guNa dekhe tyA tyA te guNa alpa pramANamAM hoya ke vizeSa pramANamAM hoya, paNa tenI upara rAga kare. guNa-guNI abhinna hovAthI guNI upara rAga karavo te ja guNa upara rAga karyA barAbara che, ane tema karavAthI ja te guNa potAnAmAM na hoya te pragaTe che ane hoya te vRddhi pAme cheATalAthI ja basa na karatA, kartA kahe che ke guNI upara rAga karavAnI sAthe nirguNI ke durgaNI upara dveSa na karaze manamAM ema mAnI na leze ke guNI upare rAga karavo eTaNe nirguNI upara dveSa karavAnu te arthapattithI siddha thaI gayuM. tamAre te nirguNI ke durguNI upara TheSa na karatA samacittavALA rahevu, samabhAva rAkho, krodha na karo, tenAmAM paDelA durgaNa kema nAza pAme tenuM ciMtavana karavuM, tevo prayatna karo, te mANasa mAne tema hoya te tene tevA prakAranI hitazikSA ApavI. ApaNAthI na mAne to jenAthI mAne tema hoya tenI pAse hitazikSA apAvavI. tenI upekSA paNa na karavI. prAte keI prayatna paNa je te mAne nahi, durgaNa choDe nahi, UlaTe zreSa vahana kare to pachI uttama jenee bhavasthitinuM, sa sAramAM vartatA aneka prakAranA chanA karmAyatta vartananu, prANImAtra kamane vaza che ane te nacAve tema nAce che evI sthitinuM citavana karavuM, paNa hRdayamAM tenA upara kaSa na lAva, khedayukta na thavu, samabhAva ja rAkha evA durguNI prANI paNa, tenI bhavasthiti ghaTaze tyAre, sasAra alpa raheze tyAre, jarUra guNI thaze, sarva mAnya thaze, pUjya thaze ane aneka jIvonuM hita karI pitAnA AtmasvarUpane pragaTa karaze ema vicAravu. uttama janenI vRtti nira tara AvI ja vase che ("aDhArapApamyAnakasajhAya, artharahasya") A TAMcaNa labANathI mUkavAnuM kAraNa che emAM pramodabhAvanAnuM kSetra bahu suMdara rIte spaSTa karyuM che. emAM madhyasthabhAvanAno bhAva lAvI chellI yAgabhAvanAne jarA AkAra Ape che, paNa te prastuta hAI prAsaMgika che. vAta ema che, ke guNavAna prANI guNa jue Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 zAMtasudhAsa tyA rAjI rAjI thaI jAya che, enA hRdayanI adara Anada thaI Ave che. enI ene Urmi e thAya che ane e vyakta karyA vagara e hRdayane khAlI karI zakato nathI. guNamA aa anekane samAveza thAya che, e pratyekamA vaLI taratamatA heAya che ane pratyekanu sthAna vikAsakramamAM judu judu hAya che, paNa nAnA mATeA pratyeka guNa pramAdane pAtra che ane bhUkha mA Ape tevA che. prameAdabhAvanA anyane anulakSIne karavAno che. eka pApakArI mANasanu dRSTAta laI tenI praza sAkarIe tyAre manamA je avarNanIya Anada thAya che te anubhavagamya ja che. e garIbeTa mATe, jarUriyAtavALA mATe rAtidavasa je agavA khamatA hAya ane aneka prakAranI upAdhitu du kha ochu karAvavA ke dUra karAvavA yatna karatA heAya tenA vicAra karatAM AtmA unnata dazA anubhave che. enA kAmA kAI kSati hAya teA e vicAravAnu ApaNu kAma nathI, ene para-sevA karavAmA kAi hetu haze ema dhArI levu e ApaNI nirmaLatA athavA adara ramI rahela iMrSyA sUcave che. e ApaNu kAma nathI, e ApaNuM kSetra nathI, e ApaNA viSaya nathI ApaNe teA je keAI parApakAra karanAra hAya tene prazasIe ane tema na ja ane tema heAya teA cUpa rahIe, paNa para-sevA karanAranI niMdA ke dASAropaNamA tA kadI bhAga na ja laI e A pramAdabhAvanA lakhatA doSa para kAI na lakhAya te sAru. guNu joI prazasA karavI, Anadamagna thavu e dRSTie lakhavAnA ja vicAra hatA. tarapha dhyAna ati anivArya hAya tyAM ja khecyu che kharI prameAdabhAvanAvALAne bhAre majA che. enA vizALa hRdayamA A duniyAmAM prakAza ja dekhAya che e janAvaramA, pakSImAM, jaLacAmA ane nAnAM ja tuemAthI paNa guNa zeAdhI zake che ane tene khahalAve che sAdhAraNa rIte dukha, da, zeka ane Apattimaya asAra sasAramAM glAninA prasa geA vadhAre heAya che, paNa prameADhavALA cittane te emA paNa Anada ja hAya che. enu dhyAna ja guNa zeAdhavA tarapha hAya che ane "jevI dRSTi tevI sRSTi" e nyAye e te jyA jue tyA ene guNa ja dekhAya che jevA ane guNu saheja durguNa prameAdabhAvanA karanAramA sahanazIlatA guNu eTaleA vadhI zake che ke enu vizvakha dhutva matrIbhAvanAne enA utkRSTa AkAramA rajU kare che e pratyeka dharma ke sa pradAyamAthI vizuddha tattva zeAdhI tenI prazaMsA kare che, e pratyeka kriyAmAthI rahasya zeAdhI tene lAbhadAyaka prakAza prApta kare che, e mahAtAphAnI viSayI ke vyasanI pAsethI paNa tattva zeAdhI zake che ane e tattvagavevI thai AtmavikAsa vadhAratA ja jAya che. prameAdabhAvita AtmAne dharAga khUkha hAya che. e kAI dharma ke pa thanI kadI nidA te na ja kare, paNa temAthI e satya tArave, sRSTibindue samaje ane pAte khUba vikAsa pAmate jAya. sAthe anyane Adarza dRSTAnta pUru pADatA jAya. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 pramAdabhAvanAvALAne vaya ke liga upara lakSa kadI jatu nathI. amuka prANI vayamA nAnA che ke meTA, athavA teNe amuka prakAranA vastra paheryA che ke nahi ke hAthamAM amuka cIjo rAkhI che ke nahi ke kapALa para amuka cihna karyuM che ke nahi e enI dRSTimaryAdAne viSaya na heAya. enu dhyAna te guNu tarapha ja hoya, game te vaya ke game te liga hoya, e tA jyAM guNa jue tyA namana kare ane khahalAvavA anekavidha pratyeAgA kare. A vizALatA bhavya che, spRhaNIya che, vikAsane mAge khUba sahAyaka che. guNanA sakha dhamA eka vArtikamAM kahevAmAM Avyu che ke-'muLA jhuLajJevu zuLa manti, te nirguNa prAvya manti TopaH / ' 'guNNA guNu jANunAramA guNurUpe pariNAma pAme che, te ja khAkhatA nirguNIne prApta thatA doSarUpa thaI jAya che.' A vAtamA khUba rahasya che. ApaNe je dRSTie jagatane nihALIe tevI sRSTi ApaNane dekhAya che. A muddA para ApaNe upara saheja vicAra paNa-karyo hatA. nadInA sudara mIThAM jaLa samudramA jAya tyAre khArA thaI jAya che AmA sa sa doSa keTalu kAma kare che tenu dRSTAnta samajAya che. zatru jayA nadI mULamA bahu mIThI che, pravAhe mIThI che, paratu temA gAgaDIe nAmanI nadI bhaLe che tyArathI te khArI thaI jAya che matalakha e che ke-guNu jANunAra, guNune oLakhanAra, guNanI pichAna karanAra guNane guNa tarIke eLakhe che ane te ja khAkhatA nirguNI pAse jAya che tyAre temAthI te dASA tArave che. pramAdabhAdhanAM ' 1 ApaNe te pApakAra karanAra, udAratA dharAvanAra, sevA karanAra, samAja-uddhAranA kAma karanAra, du khAI ochAM karavAnA prayatna karanAra, dharmopadezadvArA atara gavRtti sudhAranAra ane ahiMsA tathA satyanA payagAma paheAMcADanAranA zuSNeA gAvA, tene mATe tenu bahumAna karavu' ane te vikAsa duniyAmAM vistare teTalA mATe iSTa prayatna karavA. ahI eka vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke AkhI duniyAne sudhAravAnA ApaNe seAdA (kenTrekaTa) karyo nathI, paNa jyA guNu dekhAya tyA prazasavA ane na dekhAya tyAM mauna rahevA tA jarUra kha dhAyA chIe. kha dhAyA chIe eTale jo ApaNe ApaNA AtmavikAsa sAdhavA hoya teA tema karavu e ApaNI ApaNA taraphanI pharaja che. keI sa tapuruSa hAya, Adhi-upAdhi-rahita hAya, sa'sArakha dhanane cheDI Anada mANutA heya - enA tyAganI, enA vananI, enI satyapriyatAnI prazaMsA karIe tyAre a tarAtmA kaI dazA anubhave che? tyA keTalI zAti thAya che? kevA vilAsa thAya che ? keTalA teja puja jaNAya che ? A vicArIe eTale guNudRSTi Ave che ane evI dRSTi AvI gaI eTale te pachI uttarAttara vItarAgabhAvamAM paNa pramAda thAya che ane je bhAvanA pramAda thaye tyA paheAcavAnu lakSya thAya che. lakSya niNIta thayu eTale tenI prApti mATe prayatna thAya che ane prayatna zarU thatA sAdhanAnI ze!dha thAya che. sAdhanA maLatAM je Ajanu sAdhya hoya te AvatI kAlanu prAthamika paDhacalana ane che. A rIte pramAdabhAva sAdhyaprAptinA mArga saraLa karI Ape che. Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 zAMtasudhArasa pramodabhAva strIpuruSanA bhedane visarAve che, mahAna sahiSNubhAva prApta karAve che, nirarthaka kathanI ke nidAmAthI bacAve che, IrSA-asUyAne bhulAvI de che, mAtsaryAne khaseDI nAkhe che, pazunya ke anyAyane pAdaprahAra kare che, kalaha-kakAsane tilAMjali Ape che, manane vizALa banAve che, kalpanAzaktine tIvra banAve che, vicAraNAzaktine vega Ape che ane saMkilaSTa bhAva, tucchatA ke maMdatAne dUra karI de che. ekAtamAM besI jarA cetanarAma sAthe vAta karIe, je mahApurue ene je che, jAye che tene yAda karIe, duniyAnI ja jALamAthI jarA mukta thaI kaI parvatanA zikhara para ke girika darAmAM ke vanapradezamAM besI jarA mahApuruSonA cagAna gAIe, tyA besI aba hama amara bhaye na mareMge' evA bhAvo gAIe, enA gAnArane yAda karIe, nizadina ene raTaNa karIe tyAre je anirvacanIya AhalAda thAya te vacanAtIta che, zabdAtIta che, varNanAtIta che. manane vizALa karanAra, Adarzane nirmaLa karanAra, duniyAnA sattvazALI purUne potAnI kUkhamAM lAvanAra, sadA ujjavaLa bAju upara lakSya rAkhanAra pramodabhAvamAM zAMtasudharasanI jamAvaTa che, relachela che, Ana damahodaya che ane pragatima diratuM te kharu sopAna che. zrImadvinayavijaya upAdhyAya pramodapUrvaka pramodabhAvamAM lIna thavA preraNA kare che. e mArge pragati karI dharmadhyAnanuM anusaMdhAna karo. gti pramIvanA, 24. , jihvA DAhI thaIne guNInA guNanuM prema karaje gAna, anya-kItine sAMbhaLavAne sajaja thajo ane kAna; prauDha lakSmI bIjAnI nIrakhI netro tuma nava dharajo re, pradabhAvanAbhAvita thAze to mujane tumathI saMtapa. 5 amRtavijayajI Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa paMdaramuM karuNAbhAvanA mAlinI prathamamazanapAnaprAptivAnchAvihastAstadanuvasanavezmAlakRtivyagracittAH / pariNayanamapatyAvAptimiSTendriyArthAn , satatamamabhilapantaH svasthatAM kAznuvIran' // ka 1 // zikhariNI upAyAnAM lakSaiH kathamapi samAsAdya vibhavaM, bhavAbhyAsAttatra dhruvamiti nivaghnAti hRdayam / athAkasmAdasminvikirati rajaH krUrahRdayo, ripurvA rogo vA bhayamuta jarA mRtyurathavA ||kh 2 // sragdharA / spardhante ke'pi keciddadhati hRdi mitho matsaraM krodhadagdhA, yudhyante ke'pyaruddhA dhanayuvatipazukSetrapadrAdihetoH / kecillobhAllabhante vipadamanupadaM dUradezAnaTantaH, kiM kurmaH kiM vadAmo bhRzamaratizataiAkulaM vizvametat // ga 3 // ka 1. prathama pakSAta ( vi) ayAna bhAvAnA pahArthI vihastA vyApa sthittA vasana 15 // vezma 52 akRti dhre| (bhAnA, 35tathA utanA) pariNayana sayasamadha aznuvIran bhegave, prApta re kha 2 upAyAnA lakSa lAmo pAyo re kathamapi mahAbhuzIme bhavAbhyAsa manAhi aNyAsa, sA2 dhruva sthAyI varmAn aNadhArI rIte, aNacitavI rIte viziti nAkhe che stra dhULa ga 3 spardhante spardhA-15 hare the, moTA heksA bhaye the matsara bhAsa, parata nasahana karavAnI vRtti, adekhAI, IrSA aDhI koI paNa jAtanA akuza vinAnA kSetra khetara, jamIna / padra gAma, nA2 anupada ugale ne pagale aratizata se 31 pIsa, ga, ma 1 pATha : kvAzu tIran 2 pAhA - kayA . Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 zAMtasudhArasa 4 // * . upajAti svayaM khanantaH svakaraNa gartA, madhye svayaM tatra tathA patanti / 'tathA tato niSkramaNaM tu dUre'dho'dhaH prapAtAdviramanti naiva ||gh prakalpayanAstikatAdivAda-mevaM pramAdaM parizIlayantaH / manA nigodAdiSu dopadagdhA, durantaduHkhAni hahA sahante // zRNvanti ye naiva hitopadezaM, na dharmalezaM manasA spRzanti / rujaH kathaMkAramathApaneyA-stepAmupAyastvayameka eva // anuSTup paraduHkhapratikAra-mevaM dhyAyanti ye hRdi / labhante nirvikAra te sukhamAyatimundaram 5 // 6 // svareNa potAnA hAya 43 gartA bhArI tathA mevI zata nikramaNa mahA2 nI4Anu dUre 1, he, he viramanti 24 the| prakalpayana yatA, nAratA, gAyatA, pramAda pramattamAya (pAnimApi4-pazyiya sI) parigIlayanta popA (ta) duranta / na yAve tevA, sapA pAra hahA Azcarya dharmaleza dhanA saza, zithI dharma kathakAra yA pAye ? kala vyAdhiyA apaneyA nivA251 karavA, sArU karavA cha 7 pratIkAra niyA), sAyata nirvikAra anata, vihita, zAzvata Ayatisundaram bhaviSyamA kalyANa karanAru 1. 2 5 yayA mA Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvanA 433 2. prathama to khAvApIvAnI vastuonI prApti karavAnI IcchA karavAmAM prANIo AkuLa vyAkuLa rahe che, tyAra pachI kapaDAM levA, ghara badhAvavAM, ghareNuM ghaDAvavAnI bAbatamAM vyagra rahe che, tyAra pachI lagna-vivAha sa ba dhamAM, pachI satatinI prAptinI bAbatamAM ane sAthe manapasada IdriyonA bhogo meLavavAnI abhilASAo karavAmAM vyAkuLa rahe che - AmAM mananI sthiratA kyAthI meLave? 4 2. lAkha (sArA ke kharAba) upAyo karIne A prANI jema tema sahaja vaibhava meLave che ane prApta karIne pUrva kALanA saMskAranA lAbA abhyAsathI te jANe sthAyI ja hoya ema dhArIne tenI sAthe hRdayane jaDI de che, tenI sAthe pAkI gATha pADI de che, para tu duSTa cittavALo zatru athavA rega athavA bhaya athavA ghaDapaNa athavA te vikarALa kALa (maraNa) e sarvanI upara aNadhArI rIte citI dhULa pheravI de che. ja re, keTalAka prANIo bIjAnI sAthe spardhA-harIphAI karyA ja kare che, keTalAka kodhathI baLI jhaLI jaI potAnA hRdayamAM adara a dara matsarabhAva (TheSa-asahanavRtti) rAkhyA kare che, keTalAMka paisA khAtara, strI khAtara, DhoraDhAkhara khAtara, jamIna khAtara ke gAma, nagara vagerenI khAtara nirakuzapaNe meTI laDAI mADe che, jaga jamAve che, keTalAM ye lebhanI khAtara dUra paradezamA rakhaDapATI karIne Dagale ne pagale ApadAone vahorI le che A vizva-duniyA te sekaDA udvego, Apattio ane du thI vyAkuLa thaI gayela che. AmAM ApaNe te zuM karIe ane zu belIe ? gha che: (prANI) pitAnA hAthathI khADo khAdIne potAnI jAte ja te khADAmAM evI rIte UMDe Utare che ke temAthI bahAra nIkaLavAnI vAta to dUra rahI, paNa emAM vadhAre ne vadhAre UDA patananI bAbatathI paNa te virAma pAmato nathI. ru 1, prANIo nAstika vagere vAdonI racanA karIne pramattabhAvanuM poSaNa kare che ane dathI baLelALelA rahIne nigoda vageremAM UtarI jaIne apara pAra du khAne, ahAhA ! sahana kare che 4 . je prANIo hitane upadeza sAMbhaLatA nathI ane dharmanA eka ane manathI paNa sparzatA nathI - svIkAratA nathI, temanA vyAdhio kayA upAyathI dUra karavA? temane mATe te A eka ja upAya che che 7. evI rIte pArakAnA dukhonA nivAraNano upAya je prANI pitAnA manamAM citave che te vikAra vagaranuM ane bhaviSyamAM mahAkalyANa karanAru sukha prApta kare che 55. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka* // sRjanA !0 // 1 // re sRjanA ! bhajata mudrA bhagavantaM sujanA ! bhajata mudrA bhagavannam 1 zaraNAgatajanamiha niSkAraNa karuNAvantamanantam re kSaNamupadhAya manaH sthiratAyA, pivata jinAgamasAram | kApathaghaTanAvikRtavicAraM tyajata kRtAntamasA pariharaNIyo guruvivekI, bhramayati yo matimandam / muguruvacaH sakRdapi paripItaM prathayati paramAnanda kumatatamobharamIlitanayanaM kimu pRcchata panthAnam / dadhiyA nara jalamanthanyA, kimu nidadhata mandhAnam re || gujanA !0 // 4 // aniruddhaM mana eva janAnA, janayati vividhAma / // sRjanA !0 // 3 // re // sRjanA ! || 6 || sapadi mukhAni tadeva vidhata, AtmArAmamazam // sujanA !0 // 5 // pariharatAthavavikA gaurava - madanamanAdivayamyam / kriyatA sAvarasAptapadInaM dhruvamidameva rahasyaM sadyata iha kiM bhavakAntAre, gaDhinikuramtramapAram / anusaratAhitajagadupakAra, jinapatimagadaGkAraM re zRNutakaM vinayoditavacanaM, niyatAyatihitaracanam / racayata sukRtasurAzatasandhAnaM, zAntasudhAramapAnaM re // janA !0 // 7 // // sRjanA ! // 8 // 1 * 1 sujanA 2 - bhAga bhAlubho kAraNa apekSA hetu kSaNa thoDo vamata upadhAya sthApIne kAtha moTo bhArga 3 avivekI hita-ahita na bhabhannanAra, gopa bhramayati // sRjanA !0 // 2 // mAntam rakSa utA bhAratA ghanA rathanA kRtAna dharmanirNaya. Dogma yadAyeM the, oTANAmA nANI he che matimanda echI buddhivALA, mAdhAGga samajaNavALo 4 kumata bhiyyA abhiprAya tu bhata bhara rAzi mIlina tattvamanthanI goLI manthAna vaiyA, manthanadaDa, dahIM valovavAnu mAdhana 5 aniruddha garyo gannu, niraza Ataka pIDA, bhatApa, vyAdhi, sapadi zIghra, tuta AtmArAma AtmaLagIcAmA phagnAra bhayasI bhI bhAI gayecI, bhoTenI dadhi 4 Aga:-Aja gayA'tA ame samavasaraNamA'e dezImA cAlane, paNa 5ktine cheDe re' nathI Avate tyA chellu pada jaga kheMcavu paDane pratamA rAmakalI gaga' jaNAvyA che dezI jaNAve che C hamArA abara dehu murgA' e Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAInI 435 1. sajajana badhuo ! aMtakaraNanA ullAsapUrvaka bhagavAnane bhaje, tame pUrNa Ana dathI bhagavAnane bhaje. e bhagavAna koI paNa prakAranI apekSA vagara karUNAvALA che ane emane zaraNe AvelAnuM rakSaNa karanArA che. evA bhagavAnane bhaktithI bho 2. (tamArA) manane cheDe vakhata sthiratAmAM sthApana karIne jinAgamano svAda cAkho ane ADAavaLA mArgonI racanAthI tamAru vicAra-vAtAvaraNa vikAra pAmI jAya che te vicAraNane nukasAna karanAra ane asAra samajIne teno tyAga karo. 3. hitAhita na samajanAra guru (dharmopadezaka) je sAdhAraNa athavA ma dabuddhivALA prANIne bhramamAM nAkhI de che teno tyAga karavo ghaTe. sadguru-mahAtmAnuM vacana eka vAra paNa sArI rIte pIdhu hoya to lIlAlahera vistAre che. te 4 khoTA abhiprAyanA adhikArarAzithI jenI AMkhe a jAI gaI hoya evAne tuM mArgasaMbadhI savAlo zA mATe pUche che? pANInI goLImAM dahInI samajaNathI , tArI ravaIne zA mATe nAkhe che? pa. prANIonA manane akuza vagara chuTu mUkI dIdhuM hoya to te aneka prakAranI pIDA -upAdhio karI mUke che e ja manane je AtmArAmanI vATikAmAM ramaNa karatu ane zakA vagaranu karyuM hoya to te ekrama sukhone Ape che. 6. anAdi kALanA derata thaI paDelA Azro, vikathAo, gIro ane kAmadevane tu tajI de ane sa varane tAro mitra banAva. kharekhara, A sAcesAcuM rahasya che. 7. A sa sArarUpa mahAaraNyamAM pAra vagaranA vyAdhionA samUhane zA mATe sahana kare che ? jinapati nAmanA vaidyarAja je jagatanI upara upakAra karI rahyA che tene anusaro. 8. vinaye kaheluM vacana je cokkasapaNe bhaviSyamA (tamArA) hitanI racanA karanAra che tene ekavAra barAbara sAbhaLo ane aneka prakAranA puNya ane sekaDo sukhanI sAthe anusaMdhAna karI ApanAra zAMtasudhArUpa amRtanuM pAna kare 6 varita choDe, tajo mana kAmadeva, sparzendriya rAga sAvara savanI zAnadIne mitra chu nakkI, Curtainly cha sarvAsa tame kaho cho-kho cho dAntAra jagala, araNya, adra vyAdhi nirava samUha sahita apAti, karela mAtra auSadha kannAra, vaidya 8 ija advitIya athavA ekavAra vinayoti vinaye kaheluM niyata cesa, nizcita sujhata puNya, sadAcaraNa sapAna AtmA sAthe sojana racayata kare, e, banAve Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAruNya : : paricaya 2. cittanI sthiratA prApta karavA mATe emAM je rAgadveSano kacaro jAmyo che te prathama dUra karavo joIe, ane te mATe A megyAdi cAra bhAvanAnI yojanA karavAmAM AvI che jema maitrIbhAvanAmAM rAgane vizva sudhI lAMbAvatA e vizALa banI Akhare temA laya pAmI jAya che, tema hepane tyAga karavAno upAya AkhA vizvamAM dayAbhAvane labAvatAM prApta thAya che pArakAnA du khasa badhI vicAra karatA ane temAMthI tene bacAvavAno vicAra karatAM prANI vizvaba dhutvabhAvanI peThe pitAnI karuNAnI pAkho cAre tarapha vistAre che ane pariNAme e pitAnI jAtane visarI jaI vizvadayAmAM lIna thaI jAya che. AvA prANIne pArakAnAM duHkha jevAnuM, tene abhyAsa karavAnuM, tenuM pRthakakaraNa karavAnuM, tene dUra karavAnA upAyo vicAravAnuM ane te dvArA cittane prasAda prApta karavAnuM sadabhAgya sAMpaDe che. eTalA mATe pArakAnA duHkhAnA prakAre vicAravA ane tenA pratikAra (du kha dUra karavAnA upAyo) vicAravA e cogapragatimAM manane sthira karavAne age ati agatyano bhAga bhajave che. du:khanA prakAre A saMsAramAM eTalA badhA che ke ene saze te zu paNa enA eka vibhAganA nAnA ane paNa pUrato nyAya ApI zakAya nahi eTalA mATe dukhanA prasage para sAmAnya avalokana karI lekhakamahAtmA tenA upara vicAraNA kare che ane bAkInI hakIkata vAcakanI buddhi para choDe che. A dukhapara parAnI vicAraNAmAM pratikAranA prasago AvI jaze ane pratyeka prasaMgamAM dayA enA utkRSTa AkAramAM bahAra Avaze ATalo sAmAnya upaghAta karI ApaNe e prasaMgo ane pratikAranA mArgo vicArI jaIe bAhya kriyAo para kAI khAsa AdhAra nathI ApaNe joyuM che ke bAhya daSTie samAna kriyA karanAranA karmabaMdhamAM ghaNe taphAvata paDe che te kriyA karatI vakhate mananI pravRtti kevA prakAranI vate che te para karmaba dhana AdhAra rahe che eka Tebala para besI vAto karanAramAMthI eka tIvra phaliSTa karmaba dhana kare ane bIje kamanI nirjarA kare e banavAjoga che mAnasika halanacalana para karmaba dhane ghaNe AdhAra che e manane sthiratA prApta thAya, ane jyAM tyAM rakhaDatu badha karAya ane e khUba prasAda pAme e mukhya kartavya che manane kabajAmAM rAkhavu e rAga che ane "mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM' e cagI Ana daghanajItu vacana ni.zaka satya che. nIcenA prasago vicAro. e jyA hoya tyA mananI sthiratA sabhave kharI? A prANIne sarvathI prathama to khAvAnI vastuo meLavavAnI vAchA pAra vagaranI hoya che e garIba hoya to anAja, zAka, ghI, vagere kayAthI lAvavA tenI pIDA tene hoya, dhanavAna hoya te Aje keTalA zAka karavA tenI khaTapaTa, paricayavALo hoya to Aje hemAnone zu jamADavuM tenI khaTapaTa, ujANImAM ke jamaNavAramAM kayA kayA zAkenA Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNAbhAInI 47 sago karavA, keTalI caTaNI banAvavI, rasoI kevI banAvavI, ThAma-vAsaNa kyAthI lAvavA vagere aneka prakAranI bhojanane lagatI goThavaNo karavAnI hoya che jene hoya che e kadI paNa dharAto nathI ane na hoya te te dharAya ja zeno? ochu hoya tene "naTaravadara Tupuredya, pati vinAmu-A peTarUpa khADe kadI purAto nathI ane viDaLanA karyA kare che jene bahu hoya tene apace, badhakoza ane atisAranI gU cavaNa thayA kare chevAta e che ke, eka athavA bIjA AkAramAM prANI khAvAnI bAbatamAM ghaDabhAja karyA ja kare che ane tene mATe viphaLa rahyA kare che. eTalI ja gUMcavaNa "pAna" nI Ave che. pAna eTale pINu unALAmAM ThaMDA pANI rAkhavA, ziyALAmAM saheja garama rAkhavuM ane navA yugamAM phalabemA madirA vagere aneka prakAranAM pINAMnI aneka vividhatAo cAlyA ja kare che. AmAM bhAga, dudhiyu, dUdha, seDAlemana vagere ThaMDA pINAMne samAveza thaI jAya che. sarvathI prathama khAvApIvAnI vastuonI vAMchAthI cittamAM udvega thAya che. A sthitimAMthI sanyAsI sAdhuo paNa bhAgye ja mukta rahe che. mukta hoya te jarUra vAdya che. pachI kapaDAnI khaTapaTa, te kharIdavAnI vyagratA ane phezananI tapAsaNamA vyagratA khUba thAya che. strIone to A vyagratAne pAra nathI. blAujhanA AkAra, oNDisanA prakAra ane pIna lagAvavAnI pIDAmAM tathA bAlanI TApaTIpamAM vyagratAne pAra nathI AmAM na hoya tene ane hoya tene paNa agavaDo ane cittanI asthiratA keTalI thAya che te avalokana karavA jevuM che. tyArapachI gharanuM ghara karavuM - tenA plA (nakazAo) taiyAra karAvavA ane caNataranI sekaDo sAmagrIo tathA kaDiyA-sutAra sAthenI mAthAkUTa ane ghara baMdhAvyA pachI paNa tenAM 2ga, zobhA ane bagIcAnI bAbato tathA gRhapaskaranI kharIdI ane goThavaNa ityAdi- aneka prakAranI vyagratA utpanna kare che. tyArapachI enuM mana ghareNA ghaDAvavA-taiyAra karavA tarapha jAya che. jhaverAta ane senArUpAnA dAgInA manuSyano samaya roke che ane chatA sApaDela cIjanI ki mata bahu thoDA divasa ja Take che e jANatI vAta che. A sarva bAbato prANIne Akho vakhata Ubhe ne Ubho ja rAkhe che ene UghamAM paNa zAti maLatI nathI. A uparAta paraNavAnI khaTapaTa ochI nathI. navayugamAM te vaLI te navA AkAro dhAraNa karatI jAya che. UgatI vaya, pUrvapazcimanI bhAvanAnuM sa gharSaNa ane AkhI vivAhapaddhatine navayuga sAthe ekarUpa thatAM bahu samaya lAge tema jaNAya che. potAnA ke pitAnAM je hoya tenA lagnano prazna cittane khUba vyagra kare che paraNelAne sukha nathI ane vADhA (kuvArA)nA mAnasika du no paNa pAra nathI. lagna pachI chokarAM thAya eTale ene ucheravAnI, keLavavAnI, vyavahAramAM joDavAnI khaTapaTa rahyA ja kare che. Ane lIdhe cittanI sthiratA prApta thatI nathI. Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 zAMtasudhArasa sarvathI vadhAre te pAce IdriyanA viSaye khUba jora kare che e tyAM tyAM prANIne mAthAM marAve che. ene kaI prakAranA bhogathI tRpti thatI nathI ane eka IrachA sahaja pUrI thAya. tyAM bIjI jAge che ene rAgarAgaNI sAbhaLavAnI icchAo, nATaka-sinemA jovAnA zokhe, sagItane svAyatta karavAnI bhAvanAo, strI bhogavavAnI abhilASAo evI to vaLagelI hoya che ke ene eka kAryamAM sthiratA thatI nathI ane mane Akho vakhata AkuLavyAkuLa rahyA kare che - AmA cittanI ekAgratA kyA thAya? prANI pitAne hAthe sago UbhA kare che ane pachI enAthI ja mUjhAya che. emAM hoya tene saMtoSa nathI ane na hoya tene te dukhano pAra nathI. AvA prakAranI paristhitimAM zAMtine savAla kayA thAya? kema maLe ? kevI rIte maLe ? mana prasAda-cittasthaya kema thAya? AvA sacogomA paDelA, svaya du ane Ubhu karI tenAthI herAna thanArA prANunA sago para karuNAbhAva na Ave to bIju zu thAya? khUba vicAravA jevI AkhI paristhiti che cAre tarapha dAvAnaLa saLagI rahyo che, bhaya kara ukaLATa che, hAthe Ubho karelo trAsa che ane gUMcavaNanuM cakkara dekhAya che ane te dayAvAnuM prabhu ke megIne e joI hRdayamAM zuM bhAva utpanna thato haze tene khyAla karavA jevuM che 4 2, karuNAnA prasaMgono A duniyAmAM pAra nathI abhilASAonI vividhatA manane sthiratA AvavA detI nathI e vAta upara joI have vaibhavanI prApti, rakSaNa ane nAzane aMge kevI karuNAspada sthiti prANI utpanna kare che te vicArIe - A prANI vyApAra kare, sAcA-khoTA kare, paradeza jAya, ujAgara kare, khAvApIvAnuM vIsare, pitAnA siddhAnto ke dharmanA Adezane lAta mAre, na bolAvavA yogyanI khuzAmata kare, mahAAra bhavALA karmAdAnanA vyApAra Acare, aprAmANikapaNuM kare, cekhe lUTArAne dha che hoya tema chatA sAhukAra hovAno dAvo kare ane sadbhAgyathI vaibhavane ekaThA kare, paNa ene emA kadI sa to te thato ja nathI. e sarva dhana, gRha, ala kArane pitAnA mAnI bese, ene sthAyI mAnI bese, e gharanA ghara yAvacca dradivAkarI pitAnA ja che ema mAne, e kharIdInA dastAvejamAM AkAzathI pAtALa sudhInA hakko pitAnA ja lakhAve ane aghATa vecANa karI le A sarvanI adara ene "dhruvatA (sthAyitva)ne khyAla thAya che e mAru che e ja ene khyAla hoya che, ane eno paDozI eka ica jagyA dabAve to e U cAnI thaI jAya che. pachI e aneka prakAranA manasUbA kare che chokarAnA lagna AvA karazu ane amuka amukane Ama netaraghu vagere vagere. AvA zekhacallInA vicAre cAlatA hoya che ane Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 439 karuNAbhAvanA manamAM taraMgA thatAM hAya che tyAM kaI duzmana AvI phaTakA mAre, athavA kAI asAdhya vyAdhi (kSaya, sa grahaNI vagere) thAya athavA nyumeAniyA ke TAIphAIDa jevA viSama vara lAgI jAya athavA kAI bhayanA prasaga Ave athavA te! jamarAna ecitu AhvAna kare eTale sa mananI manamA rahI jAya che ane ekaThA karelA vaibhava, vasAvela sAmagrI, taiyAra karela ghareNAM ane peAtAnI mAnelI sarva cInte ane sa sa khaMdhIne ahI mUkI ekalA cAlyA javu paDe che, athavA nukasAnImA AvI paDavAthI peAtAnI vastuo pArakAnA hAthamA jatI athavA lilAma thatI jovI paDe che AmAnI eka paNa vAta upajAvI kADhela nathI. lagabhaga darAjanA anubhavanA A viSaya che ane pratyekane eka athavA khIjA AkAramAM jarUra ane che. makAna ane mAla para TAceA lAge ane mAla vagere vecAya e sahRdayadrAvaka prasa ge AmA AvI jAya che AvA prasa ge| prApta thaye prANInI dhAraNAe dhULa maLe che, gaNatarI UMdhI paDe che ane na dhArelu banI AvI racela sRSTinuM Akhu cakra pheravI nAkhe che, e ApaNe mahAna vigraha pachI teA eTalu anubhavyu che ke e para ullekha karavAnI jarUra bhAgye ja hAya AmA vicAravAnI vAta adarathI karuNA utpanna kare tevI che. eka bAjue prANInA vaibhava meLavavAnA valakhAne vicArA, khIjI khAjue temAM niSphaLa janArAnA TakAe vicArA, pachI jene maLI jAya tenA mananI sthiti vicArA, pachI maLela vaibhavane kema jALavI rAkhavA enI citAe vicArA ane chevaTe e vaibhava jAya athavA cheADavA paDe tyAre thatI {maya sthiti vicAraza. e sarvathI jarA para thaI, sAmAnya dunyavI khyAleAthI jarA UMcA AvI, gheADA vakhata mATe paNa enAthI peAtAnI jAnane alaga rAkhI citavI jozeA teA e vaibhavanI utpatti, sthiti ane rakSaNumA paDelA prANIo jANe kaeNpha karI, U mAthu' rAkhIne maLyA ja rahetA hoya ema jarUra lAgaze. e sthitithI emanI sarva kAryapravRtti tarapha tamane karuNA Avaze, tamane enA ujAgarA, dADAdoDa ane parasevA tarapha glAni thaze ane a te enA sa kha dhanA jiyAta chUTakArA athavA choDAvavAnA pariNAma tarapha tamane atarathI dayA Avaze. AvA karuNAbhAva thAya ane eno pratikAra karavAnA vicAra thAya te mahAna che, bhavya che, divya che ane sagrahevA cAgya che. upara vaNubyA te uparAMta khIjA aneka prasagA duniyAmAM prApta thAya che, paNa A prANImAM vAsanAnA saskAra evA jAmelA hAya che ke e teA vastuo ne gharabAra sAthe maDAgAMTha khAMdhe che ane e vastue keAIka divasa paNa cheADavI paDaze ema mAnatA ja nathI ane kAI tevu sUcave te tene apazukana gaNe che. A sarva karuNA utpanna kare tevI sthiti che. A vicAraNA e karuNAbhAvanu mULa che, enA pratikAranA prasageA vicAravA e mAdhya che, 4 2. vyAkuLatAnA nIcenA prasaMgeA vicAre - Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa keTalAka te anyanI sAthe spardhA karavAmA ja vyagra rahyA kare che. ene bIjAnI najaramAM pitAnA harIpha karatA sArA dekhAvuM che. adara vastu ke AvaData che ke nahi enuM ene kAma nathI. ene to mAtra harIphAI karavI che jJAtionA paTela, zeThiyAo ane vyApArIenI aMdara adaranI spardhA joI hoya te vyAkuLatAno kharo khyAla Ave. jJAtimAM kaI sAra thayo hoya to tene kema besADI de athavA kAI nahi te tenI beTI vAta karavI e jIvanamatra nAnA zahero ane gAmaDAmAM khAsa jovAmAM Avaze. spardhA karatA paNa matsara vadhAre AkarA hoya che. parane utkarSa sahana na thAya eTale kodhathI baLI jAya che ane pachI vAta kare te thoDIka vAta sahaja samajAya tevI ane bAkInI dalIlamAM che jene pRthe - jyA aTake tyAM krodha karIne dalIlo pUrI pADavI. A mAtsaryathI vyAkuLatA hada bahAranI thAya che. paisA, strI, gedhana, vADI, khetara athavA gAmagarAsane ane prANIo moTA jaMga mADI bese che dhananI kharI laDAIo to koramA jevA jevI thAya che. strInI khAtara khUne thAya che ane phAsIne lAkaDe laTakavu paDe che. jamIna, ghara, vADI, bagIcA, gAma-garAsanA kajiyAmAM prANa khuvAra thaI jAya che asalanA vakhatamAM moracA maDAtA hatA ane lohInI nadIo cAlatI hatI, tyAre atyAre keraTa, polisa ane vakIlanI sahAya laI yuddhanI IcchA pUrI karavAmAM Ave che jara, jamIna ane jerunA kalahonA sa ba dhamAM agAu khUba vivecane thayA cheahIM vicAravAnI vAta e che ke evA jhagaDAmAM paDe ene aMdaranI mAnasika asthiratA eTalI badhI thAya che ke e nirAte ja pI zakato nathI ane pATiyA goThavavAmAM ane purAvA taiyAra karavAmAM vyAkuLatAno pAra raheto nathI. AvA jhagaDAmAM paDelAne mana prasAda zu thAya? ene AtmArAma sAthe vAto karavAno vakhata paNa kyAre Ave ? lobhane vaza paDelA prANIono avatAra to kharekhara zvAna jevo thaI jAya che ahI thI paisA meLavu ke tyA mAthu mAru ke Ama karI nAkhu ke tema karI nAkhuM-AvA AvA vicAro tene AvyA ja kare che. pachI e dUra dezamAM jAya che, saTTA khele che, jugAra rame che, apamAna sahe che ane na karavAnA aneka kRtya kare che. enA jIvanamAM zAMti, dhairya ke nirAtane sthAna nathI Apatti Ave tyAre te jarA pAche paDe che paNa hAryo jugArI bamaNuM rame tema e paDato jAya che, UThato jAya che ane sAta DagalA AgaLa bhare te pAca DagalA pAchA paDe che Ama dhakkale caDelA enI vyAkuLatAne pAra rahetA nathI spardhA, matsara, kodha ane lobhanA A to DAM citra batAvyAM che, paNa e pratyekamAM ene Apatti, athaDAmaNa ane rakhaDapATo ja maLe che, chatAM duniyA atyAre jANe vyAkuLatAne vAyare caDhI gaI hoya ema dekhAya che, Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvanA 441 cAre tarapha manovikAranA kALA vAdaLo dekhAya tyA ame te zuM karIe ane zuM belIe ? kevA moTA upAya batAvIe ane kevo upadeza ApIe? jANe AkhI duniyA mehanI madirA pIne ghelI thaI gADAnI mAphaka ThekANA vagaranA vartana karI rahI hoya ema dekhAya che lekhakamahAtmA kahe che ke- amane ghaNo vicAra thAya che ane duniyAnI A vicitra caryA joI enA gAMDapaNane age trAsa thAya che. tame A trAse samaje ane emAM rasa laI jhUkI paDyA che tene badale e trAsa che eTaluM samaje - karuNAbhAvanAvALo vicAro karI vadhAre vadhAre avalokana karato jAya che ema ene vizeSa karuNAnA prasaMgo sApaDe che. e duniyAmAM pIDA, udvega, gU cavaNa, khoTI hoMsAtu sI ane dukha, dAridraya, dabha, damana ane jhagaDAo ja dekhe che, ene zuM karavuM ane zuM bolavuM tene mATe paNa ene vicAra thaI paDe che. bhUtadayAbhAvita AtmAne A avalokanane age khUba karuNuM pragaTe che ane te ahaniza vadhatI jAya che e cAre tarapha asthiratA ane vyAkuLatA joI duniyAnI TUMkI najara mATe manamAM drave che, gUcavAya che ane A tarathI mAnasika du kha vede che. jyAM juo tyA ene karuNAnA prasaMgo dekhAya che gha che. bhAvitAmAM vadhAre avalokana kare che. tyAM e zuM jue che? - prANI pitAne hAthe khADo chede che ane e khADAmAM pote ja paDe che evo paDe che ke emAthI bahAra nIkaLavAnI vAta to bAju upara rahI, paNa e khADAmAM pote vadhAre vadhAre UMDo Utarato jAya che. A vAta kharI che, kharI che eTaluM ja nahi, paNa temA mahAtayyAza rahela che Avo manuSyabhava maLyA pachI prANI 'kAma-krodhAdine vaza thAya, abhimAnamAM Anada mAne, da bha, kapaTa-racanA-jALamAM rasa le, lobhanI doDAdoDImAM paDI jAya, zokathI viphaLa bane, ramatagamata, hAsya, ThaThTha-mazkarImAM svateja gumAve ke bIjA aneka prakAranA manovikArene tAbe thaI sasAramAM rapa rahe, khAvApIvAmAM jIvananI sArthakatA mAne ke moTAImAM taNAI lAbo ke thaI jAya e sarva zuM che? e sarva kenI preraNAthI thAya che ? enuM pariNAma zuM Ave? e moharAyanA vilAsamA majA kalpavI e khADo khodavAnuM ja kArya che mohanA vilAse evA che ke ene eka vAra avakAza ApyA pachI e aTake nahi. e te cAlyA te cAlyA. zrIga ke indriyanA anya viSaya ke kaSAyanI eka pariNati laI vicAra karaze te patananI vyApakatA, saraLatA ane nirgamananI viSamatA samajAI jaze sAmAnya prANI eka vAra parastrIsevananA raste Utaryo eTale e to pachI temA Utarato ja jaze "jalakA DrakhyA nIkase, je kachu tAru hoya, je koI DUkhyA Izkame, nIkasyA sunyA na kAya" A jANItI vAta che khADAmAM paDyA te nIce nIce paDatA ja jAya che. dhanaprAptimAM paNa lAkha maLe tyAre daza lAkhanI IcchA thAya che. eka vAra kaI paNa manevikArane mAga 56 Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 zAMtasudhArasa Apyo eTale pachI a dara ne aMdara UtaravAnuM ja thAya che. DuMgara caDhavuM dehyaluM che, UtaratA vAra lAgatI nathI. A prasa go vicAravA lAgyA che. zu A jIvanane uddeza nIce UtaravAne che? ahIM AvIne kAI kamAI javuM che ke hoya te pUjI paNa gumAvavI che? A prapAta ane vadhAre prapAtane vicAra karatAM beda thAya tema che. 2 . karuNAnA prasaMgone kyA pAra Ave tema che? buddhizakti prApta thaI hoya to prANI kalpanAo lagAve che. ene parabhava samajAto nathI, AtmA che ke nahi enI khAtarI thatI nathI, mekSanI vAta ene samajAtI paNa nathI ane pachI matikalpanAmAM Ave tevA khulAsA hAke rAkhe che. ene vaibhava ane garIbAI kevaLa akasmAtanAM pariNAma lAge che, ene zubhaazubha vartananA lAbhe ahI thI AgaLa jatA dekhAtA nathI ane ene AkhA vizvano koyaDo ukelavAmAM avyavasthA ane anyAya sivAya kAI bIju dekhAtuM nathI ene nAstikavAda ke jaDavAdamAM kAMI vicitratA bhAsatI nathI. e te saMsAramAM khAo, pIo ane Anada kare emAM ja sArthakatA samaje che ane tenuM AkhuM jIvana sAdhya ke hetu vagaranuM banI jAya che ahIM jaDavAdamAM kyA bhUla thAya che ane temanI mAnyatA keTalI avyavasthita che e carcAmAM UtaravAnu nathI vAta e che ke, jaDavAdanA vamaLamAM paDI jaI prANI pitAne A vikAsa aTakAvI de che AkhI sa sAraracanAmAM kArya karI rahelA niyamonuM tene kazuM bhAna hetu nathI ane kaI sataSakAraka vivaraNa kare te tene samajavuM nathI. pachI e pitAnA nAnA magajamAthI vicitra kalpanAo kADhe che ane e rIte pitAne sAdhelo vikAsa paNa gumAvI bese che. AvA prANIo pachI rAga, dveSa athavA vikAranA avyavasthita dhoraNe rajU kare che. jyA najara na pahoMce tyA "ajJAta ane ayanuM tattva mUke che ane aMdhapara parA calAve che kaI vAta samajavI nahi ane sahAnubhUtithI koIne vicArone sAMbhaLavA nahi, abhyAsa ke parizIlanane nirbaLatA mAnavI e alpajJAnanA pracaDa AvirbhAva che , AvI rIte pramAda(ajJAna)nA bhAga thaI prANIo kyAnA kayA phekAI jAya che ? keI nigodamA, keI narakamAM, koI tirya camAM rakhaDI paDe che ane je buddhizakti ene madadagAra thavI joIe te na thatA tenA durupayogathI e nIce UtarI jAya che. pachI to ene azubha gatimA mUge moDhe aneka du kha khamavA paDe che. AmAM dukhano viSaya e che ke prANa buddhino upayoga pragati mATe karavAne badale UlaTo pAchA paDavAmAM kare che javAbadArIne sthAne hoya tenA eka usUtra vAkyamAM ane te sasAra vadhI jAya che. marIcinA bhavamA "ahI paNa dharma che ane tyA paNa dharma che," Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNabhAvanA 443 eTalA mizra vAkaya khAtara bhagavAna mahAvIranA jIvane lagabhaga eka karoDane eka karoDe guNIe tenI je sa khyA Ave teTalA sAgaropama sudhI sa'sAra-paribhramaNa karavu paDyu A vAtamA atizayekti nathI. upadezaka ke javAbadAranA sthAnanI mahattAnu emA citra che. AvA bhaNelA-gaNelA mANaseA pAchA paDI jaI sasAramA rakhaDI paDe e dukhanA viSaya che. 6 6. eka vadhAre karuNAnu citra kahI pachI muddA para AvI jaIe keTalAka prANIo enA peAtAnA hitaneA upadeza sAMbhaLatA nathI. ene saddana, sadguNA ane uccagrAhanI zikSA ApavAmAM Ave teA te sAMbhaLavAnI ene phurasada hAtI nathI evA prANIo hitanI vAtane nirmAlya, jarIpurANA jamAnAnA avazeSa ane saDelA magajanA khakavAdo gaNe che ane meAjamAmAM gulatAna khanI rahe che. keTalAeka prANIone dha'hu khaga' lAge che. jANe dharma bhUlabhUlamA paNa peAtAne lAgI na jAya evA bhayamA e rahyA kare che ane dharma parAcmukha rahevAmA samajaNanI maryAdA mAne che. ene vikAsakramamA dharmanu sthAna zu che te vicAravAne avakAza nathI. e dharmanA vADA-jhagaDA ane khAhya dekhAvA tarapha dRSTi rAkhI, dharmathI hiMdane ke anya dezeAne keTaleA geralAbha thayeA che enI vAtA kare che, paNa kharA dharma e zI vastu che ane thatI bhUle sudhAravI zakaya che tene ane kAI paNa saceAgeAmA saskRtine amUlya vArase gumAvavA cAnya nathI enA ene yAla paNa AvatA nathI keTalAkane te koI jAtanA racanAtmaka vicAra vagara ja mAtra svachaMda vartana khAtara dharmanuM nAma ja gamatu nathI. AvA nItithI dUra bhAganArA ane dharmanA vicArathI paNa vacita rahetA prANIonA sa sAravyAdhie kaI rIte maTADavA bhAvitAtmAne vicAra thAya che ke nItinA spaSTa khyAla vagaranA ane sAdhya vagaranA jIvanamAM rasa laI rahelA prANIonu zu thaze ? e bicArA kathA khecAi jaze ? ane emanA paribhramaNanA cheDA kaI rIte Avaze ? AvI rIte AkhA sasAramA doDAdoDI, glAni, upAdhi, bhaya, trAsa, athaDAathaDI, mArAmArI jonAra avalena karIne jue che tyAre enA hRdayamA bhUtayA jAme che. ene khAhya ke atara najare sasAramA kheATA dekhAvA ane mAhurAjAnu sAmrAjya dekhAya che ene rAga-dveSanA AvirbhAvA cAtarapha phelAtA dekhAya che ane paravaza paDelA prANInA hRdayane Adra kare tevI paristhiti enAmA mahAdayAbhAva vistAre che. pachI e A duniyAnA 6 kheA vicArI, lamaNe hAtha daI besI rahetA nathI ke AzA vagaraneA asAdhya kesa gaNI vAtane mUkI detA nathI. e A sarva vyAdhi, upAdhie ne gU cavaNeAnA vicAra kare che ane temAMthI tene bahAra kADhavAnA upAyA zeAdhe che. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa A vyAdhiono abhyAsa ane vyAdhinA upAyonu citavana e karuNAbhAvanA che. A vyAdhione eka ja upAya che ane te geyASTakamAM rajU karavAno che. che 7. AvI rIte prANIo pArakAnA dukhono vicAra kare ane tene dUra karavAnA upAye vicAre tethI arthAta sahAnubhUti ane bhUtadayAnA vicArone pariNAme mana prasAda pAme che. e mana prasAda e mAnasika sukha che. e sukhane be ati upayogI vizeSaNo ApavAmAM AvyA che nirvikAra ane bhaviSyamAM mahAkalyANa karanAra" sukha eTale paramAnaMda Anada ahI yaugika samajavo. nirvikAra AnaMdamAM kaI prakArano pheraphAra thato nathI. dukAmAM kahIe to te Ana da sthira ane sthAyI thAya che. vyavahAru Anada kSaNamAM nAza pAmI jAya che tene ane A Anadane kaI prakArane saMbaMdha nathI zAzvata Anada e apUrva vastu che ane e bhAvitAtmAne ja prApya che. e sukha bhaviSyakALamAM mahAkalyANa karanAra che. parama kalyANa eTale sAdhyanI sadAne mATe prApti. te sarva prayAsatu sAdhya ane prApta karavAnuM ati suMdara parama sthAna che. bhUtayA citavanAra, sasArane enA sAcA svarUpe nihALanAra, mAnasavidyAnA dhoraNe samajanAra, vikAsakramanI zreNInA pratyeka pAnane samajanAra ane dukhamA magna thayelA prANIrAzine bahAra kADhavAnA upAyo vicAranAra vizALa hRdayavALA mahAnubhAvone A sarva zakya che emane vizALa AtmA ucca uDDayana kare che, chatA e nIcAmAM nIcA sthAnanI pratyeka kRtio samajavA yatna kare che, tenA preraka mULa kAraNone samaje che ane sarvane ghaTatu sthAna ApI potAnI gati vadhArato jAya che. A paradu amuktinA upAya zA che ke have ApaNe nIce vicArazu atyAra sudhI ApaNe sAsArika-ehika bhAvane ane bAhya ane Abhya taramAM gU cavAI gayelA prANIonA citro joyA ane e jovAne kAraNe ApaNe paNa jANe emanAM du khathI mUjhAtA hoIe evI manodazA UbhI karI have ApaNe tenuM avalokana paNa karazu ane upAyone vicAra paNa karazu. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAruNyaH geyASTaparicaya 1. upara je citra rajU karavAmAM AvyuM che te hRdayadrAvaka che. jANe Akho saMsAra avaLe mAge UtarI gayo hoya, jANe ehika sukhamAM athavA manovikAranA vamaLamAM valakhA mArata e Atya tara duzmanone vaza paDI gayo hoya ema lAge che karuNAbharapUra hRdayavALAne A AkhA dazyanA avalokanathI khUba kheda thAya che. ene svaparadayAno khyAla barAbara hoya che. e potAnI jAtane anyanA sthAnamAM mUkI zake che ane paradAna ci tavanamAM svadayA siddha thaI zake che ema e samaje che. e vastunA uparauparanA khyAlothI kadI levAto nathI. e aMtarathI A sarva dekhAvo vicArI, avalokI, Adra thAya che. enA du ane upAyone zodhanArA tene samucita dilAse maLe tevI gabhIra racanA have rajU karatAM vinayavijaya mahArAja gAya che "sajjano! tame taranA umaLakAthI bhagavatane bhajo." A eka vAkyamAM paradu khanivAraNane upAya batAve che. bIjA paNa upAya batAvaze. prathama A camatkArika upAyanI viziSTatA joIe. , tame bhagavaMtane bhaje je tamAre uparanA sarva du kho, upAdhio ane agavaDo dUra karavAM hoya to tame bhagavAnane bhaje tame keNa che? tame sajajana che, sujana cho, mokSAbhilASI cho, mokSa javA cogya che. sajajananA nAmane yogya koNa gaNAya te tame agAu joI gayA che. AvA sajajana tame che. te pachI bhagavAnane bhajo. e bhagavAna kevA che? e sarvajJa, sarvadazI, kaI jAtanA badalAnI auzA vagara dharmopadeza denAra, sAco mArga batAvanAra ane bhUtadayAnA sAgara che evA mahAkRpALu paramAtmAne tame bhajo e bhagavAna emanuM zaraNa karanArane Azraya ApanAra che ane badalAnI apekSA ke AzA vagara karuNArasanA bhaDAra che tema ja anyane tene lAbha ApanAra che. emanI bhAvanA jyAre sarva prANIne karmaba dhanathI mukta karavAnI thAya, emanA AtmadarzanamAM samasta ja tuonuM hita Ave tyAre e vizALa hRdayavALA mahAtmA tIrtha kara thavA yogya karma bAMdhe che ane e vizALatA temanAmA satata cAlu rahe che. AvA niSkAraNa karuNA karanAra bhagavAnane tame bhaje ' e bhagavAna upara varNavelA sarva dubemAthI rakSaNa karanAra che. emano upadeza ja evA prakArano hoya che ke teo du khemAthI rasto batAve ane prANIone vikAsa kare. , AvA niSkAraNa karuNA karanAra ane dukhamAMthI rakSaNa karanAra bhagavAnane kema bhajAya? emanI pAse dhUpa-dIpakAdi karavAmAM Ave te 'che, ethI to mAtra Adarza sanmukhatA Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa thAya che, bAkI kharI pUjana-kharuM bhajana to emanAM batAvela ahi sA, sajama ane tapanA mArge pravRtti karavAmAM che. "zrI jinapUjA re te nija pUjanA re eTale tIrtha karanI pUjA e vastRta pitAnI ja pUjA che. bAhya upacAra nimittakAraNa tarIke upakAraka bhAga bhajave, paNa chevaTe jotA e sAdhana che. kharekharI pUjA to emanA batAvelA mArge cAlI, rAgadveSa para vijaya meLavI, mehane haNI nAkhI, Atmapragati sAdhavI e che. tIrtha kara Adarza pUrA pADe che, bAkI e kaI rIte mokSa ApI zakatA nathI ke mokSane najIka paNa laI AvatA nathI, para tuM emaNe batAvelA tyAganA bAhya mArgonuM ane manovikAranA vijayanA a daranA mArgonuM anusaraNa e kharu pUjana che. bhajana-pUjananI pAchaLa rahele khare Azaya paNa A ja che. tamane saMsAramAM karuNA utpanna kare tevA prasaMgo dekhAyA hoya te tyAM upAyanI jarUriyAta lAge tyA bhagavatane mArge cAlI temanu bhajana karo, karA, dukhathI pIDAtAne upadeza ane rakSaNa karanAra niSkAraNa dayAsAgaranuM zaraNa svIkAre 2. paricayamAM aneka karuNAnA prasaMge vicAryA. eno eka eka prasaMga UMDANathI vicAratA mana cakkara khAI jAya tevuM che. A sarva bAjIne khyAla ramanArane AvatuM nathI, paNa avalokana karanAra to AkhI ramatanu vevalApaNu joI zake che AvA karuNAnA prasaMgomAM paDelAne temAthI bacavA sAru nIcenI vAta kahe che bhAI! amane tArI sthiti jotA bahu kheda thAya che. tu Ama sAdhyanA dhAraNa vagara rakhaDyA kare che tene badale jarA thoDA vakhata tArA manane sthira kara, jarA ene jyA tyA bhaTakatu aTakAva tane je dukhe dekhAya che athavA thAya che te sarva mananI asthiratAne kAraNe che. mananI sthiratA thaze eTale khAvApIvAnI abhilASAthI mAMDIne IdriyAnI abhilASAo sudhIthI thatA du khAnuM nivAraNa thaI jaze, vaibhavanI asthiratA bhavAbhyAsathI-anAdi vAsanAthI thaI che te dUra thaI jaze ane spardhA, phodha ke yuddha athavA lebhanA prasa gonu rahasya samajAI jaze ane AkhI duniyAne keyaDo ukelAto jaNAze karuNAnA prasaMgo ochI karavAnuM ane chevaTe dUra karavAnuM A rIte citta-sthiratAthI banaze AvI cittanI sthiratA lAbe vakhata thAya te to ghaNuM ghaNuM anubhavAze, nahi jaNAyelAM satye sAMpaDaze; paNa ema lAbe vakhata na bane to thoDI thoDI vAra paNa cittasthiratAno anubhava karI jue ane eno lAbha tapAse tyAre evI sthiratA kare tyAre jinAgamanA cakSue vicAra karajo karuNAnA prasaMgo jovA mATe ca cakSunI jarUra che. e vagara tame jyA tyAM athaDAI paDaze. tapa ane tyAganA thaddha dhoraNa para racAyela e Agame tamane avalokana karavA mATe sAcAM dRSTibiMduo pUrI pADaze. uparanA jeTalI ja agatyanI bAbata vikAramaya vicAravAtAvaraNane dUra karavAnI che avyavasthita rIte batAvelI mArgazreNIo vikAramaya hoya che, emAM paraspara virodha hoya Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvanA 447 che, sAdhyanu lakSya temA heAtu nathI ane ghaNI vakhata kumuktie, hetvAbhAsA ane mama bhedI hAvAnA dAvA karanAra masparza vagaranA upalakriyA paryAlAcaneAthI bharapUra hAI tamane jyA tyAM khecI janAra heAya che. AvA ADAavaLA mArgInI racanAnA vamaLamAM tame paDI jazo te tamAru vicArakSetra vikAramaya thaI jaze AvI vicArapaddhati asAra che, paramArtha rahita che ane geATALe caDhAvanAra che. 'kRtAta' eTale bhinna bhinna dharmanA siddhAMta. AvA vikAramaya ane asAra matAne mUkI do. ahIM muddo cittane sthira karI satya mAne samajavAnA che ane asatya mAne tajI devAnA che. jyAM sudhI prANI peAtAnA dhamaMtavyAne anubhavanI sarANe caDhAvI spaSTa nathI karatA tyAM sudhI ene zAti thatI nathI ane zAti vagara game teTalI vAtA karavAmAM Ave temA kAI vaLe tema nathI. avyavasthita dharma mAnyatA cheDI daI darzInazuddhi karI ane cittanI sthiratA karA eTale tamane karuNAmaya prasaMgAnA pratikArA maLI Avaze 3. danazuddhinA jeTaluM ja mahattva gurune age prApta thAya che. guru eTale dharmopadeSTA, dharmonA abhyAsa karAvanAra, dharma khatAvanAra amuka najare deva karatAM paNa gurune mahattvanuM sthAna ghaTe che, kAraNa ke devane oLakhAvanAra paNa guru ja che. ; gurunI pasa'dagImA khUba DahApaNu rAkhavAnI jarUra che. aneka bhAvA pustakamAM lakhAyalA hAtA nathI keTalIka cAvIo dvArA guru paddhatisara jJAna ApI zake che. sApradAyika jJAna jIruM vagara prApta thaI zakatu nathI. sava bhAveA lakhI zakAya tema nathI guru vagara jJAnaprApti thavI durlabha che, paNu kaSAyavALA athavA maneAvikArane vaza thanArA guru maLI jAya teA mA ne viSama karI de che. khUba vicakSaNatA vAparI gurunI pasa dagI karavI joI e. je guru pAte ja svaparahita samajatA na hoya, satyAsatyanA jJAna vagaranA hAya, dIrghadRSTA na heAya, vyavahAra-nizcayane samanvaya karavAnA buddhikauzalya vagaranA hAya, TUMkamA je avivekI hAya tevA gurune dUrathI tajI devA. evA guru sAmAnya buddhivALA abhyAsIne ADe raste caDhAvI de che. vastubhAvanA pUrNa jJAna vagaranA, deza-kALanA parivanAne na samajanAra, sa`sAranA bhAvAmA Asakta, dhana ke strInA meAhamAM mU`AI gayelA ane sAmAnya janeAnI sapATI para rahelA gurune tajI devA. AmAM dIkSita-adIkSitane savAla nathI gurunI pasadagImA temanu AMtara maneArAjya keTalu khIle che ane e dRSTA che ke nahi e mukhyatve karIne tapAsavAtu rahe che. dRSTAhAya tene svIkAravA. avivekI zuru hoya te pAte rakhaDe che ane Azritane paNuM rakhaDAvI de che. * Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 zAMtasudhArasa sadagurumA mukhyatve karIne tyAga prathama tapAso. enI sAragRddhi vicAravI. enA mane rAjyanA uDDayana keTale sudhI pahoce che te barAbara jevu. enAmAM naya ne pramANajJAnanuM pRthakkaraNa ane saMgrahaNa keTaluM jAmyu che te tapAsavuM sazuru kharA tyAgI hoya, sAmAnya janapravAhathI khUba AgaLa vadhelA hoya, bhUtakALanA tema ja bhaviSyakALanA UMDANamAM najara pahoMcADanAra hoya ane gItArtha hoya. AvA sadaguru pAsethI eka vacana paNa barAbara laThyapUrvaka jhIlyuM hoya to te paramAnaMda prApta karAve che evA vyutpanna mahApuruSanA pratyeka vacanamAM ullAsa bharelo hoya che. ene sAbhaLavAthI kAna pavitra thAya che, vicAravAthI manamAM AnaMda thAya che ane te pramANe vartavAthI kAryasiddhi thAya che rohiNiyA cere anicchAe paNa eka bhagavadvacana sAMbhaLyuM hatu tethI enI siddhi thaI gaI evA gurune ga thavo muzkela che, paNa zodhatAM maLavA zakya che je karuNAmaya prasago paricayamAM rajU ryA che te pratyekano ane sarvane upAya AvA saddaguru batAve che athavA tevA guru pAsethI maLelA jJAna dvArA prApta thayela kauzalyane pariNAme svaya skurI Ave che. eTalA mATe gurunI pasadagI kuzaLatAthI karavAmAM Ave to karuNAbhAvita AtmAne zAMti thAya tema che ane karuNA pAtrane prANa maLe tema che. paramAnada prApta karavAne A spaSTa mArga che. 4. tame mAgasa ba dhI savAlo kene pUche che ? tame tamArI preraNA kyAthI meLavo che? tame sa sAramAM Asakta, strI-dhananI mUcchamAM paDelA, ADabaramAM mahimA mAnanArA, pUrvapuruSanI pujI upara vyApAra karanArA ane jIvananI sarakhAI vagaranA prANI pAse mArga para prakAza pADavAnI AzA rAkhe che ? emanI A avyavasthita abhiprAyarUpa adhakArathI mI cAI gayelI hoya che tyAthI prakAzanI AzA rAkhavI e to pANIthI bharelI goLIne ravaiyAthI valovIne temAthI mAkhaNa kADhavA jevo prayAsa che. pANI valovavAthI kadI mAkhaNa nIkaLyuM jAyuM che ? atyAre tarapha najara kare. dharmAdhyakSasthAne beThelAmAM tame sasAra juo che ke sasArathI keI uparitanI bhUmikA juo cho ? jyA gheDAnI zarato ke strIonA nAcara ge hoya, jyA dhananI mastI ane sthAna-mahattAnI ja pUjA hoya tyAthI tame mArgadarzananI AzA rAkhe e azakyamAthI zakyanI IchA karavA jevuM cheA sarva bhrama che ane kaI prakAranuM ISTa pariNAma ANavAnI azakyatA darzAvanAra pradeza che. preraNA mATe tame pANI valovavAnI vAta cheDI de. veLa pIlavAthI tela nahi nIkaLe. preraNuM jenAmAM hoya te ja preraNA ApI zakaze.-Adarza vagaratu, sAdhya vagaranuM jIvana Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiruNAbhAvanA 449 gALanAra tamane mArga batAve e A dhArAmAM ATA mAravA barAbara che. be-cAra sArA zabdomAM vAta karanAra upara mahAI paDaze nahI khare tyAga aMdara jAmyo che ke nahi e tapAsa ane e tapAsavAmAM tamane samaya lAge to tethI jarA paNa sakeca pAmaze nahi. A yugamAM eka bIjI paNa upAdhi vadhatI jAya che. dharmane alpa sthAna apAtuM jAya che e prathama phariyAda che, paNa te uparAMta je prANI tyAgIoe karelA nisvArtha nirNa samajavA, jevA ke jANavA prayatna paNa karatA nathI ane pAzcAtya lekhakenA abhiprAyane keAI jAtanI kaTI vagara svIkArI letA jAya che teo bevaDu nukasAna kare che ApaNe apUrva vArase nAza pAmate jAya che ane avyavasthita Adarzonu nirarthaka samizraNa thAya che. guNa jarUra pUnya che, viziSTa zikSAsUtra sarvathA mAnya che, ene deza ke kALanI avadhi nathI, paNa vicAra vagaranuM svIkaraNa, prAcIna taraphano tiraskAra, zAtithI Adarza samajavAnI asthiratA ane anubhava-abhyAsa ke AvaData vagara abhiprAya bAdhI nAkhavAnI utAvaLane pariNAme ghaNuM nukasAna thAya che padyanI A gAthAmAM je "kumata" zabda vAparyo che te AvA sarva avyavasthita vicArone aMge che. eno upayoga dharma ane vyavahAranI sarva bAbatomAM ekasarakhI rIte thAya tema che. TUMkamAM vAta e che ke tamAre upAdhiono pratikAra karavo hoya to pANI valovavuM choDI do ane dUdhanuM mathana karo. pANI karyuM ane dUdha kayu e zodhavAnI muzkelI jarUra che, paNa ene vaTAve ja chUTake che enAthI gabharAI jaIne mada thaI besI javAthI kAI vaLe tema nathI. mana,prasAdanuM A anivArya pariNAma prayAsa karIne sAdhavA cogya che pa. karuNAnA prasago dUra karavAno eka su dara upAya manane amuka prakAranuM valaNa ApavAno che. A eka viziSTa upAya che anya upAyo bAhya sAdhanone apekSita che, paNa A (vivakSita) upAya manane evA prakAranu karI devAne che ke jethI mananI lAni dUra thAya. e upAya khUba vicAravA yogya che. emAM mAnasavidyAno UMDo abhyAsa che. enuM mahAna sUtra e che ke "mananA upara jyAsudhI akuza rAkhavAmAM na Ave ane tene taddana vaza karavAmAM na Ave tyAsudhI te aneka prakAgnA rAga, saMtApa, sadeha, bhaya vagere kare che. e ja mana je AtmArAmamAM ramaNa karanAra thAya ane za kArahita thaI jAya to te sukhone Ape che" bahu sAdI, sIdhI ane samajAya tevI vAta che paNa pravRtti vakhate eTalI sahelI nathI prANIne sukha-duHkha lAge che ke sa tApa-ciMtA thAya che e sarva mananuM kAraNa che. manamAM eka vAtane meTI mAnI lIdhI eTale e vicAraparaMparAne avakAza Ape che. khAsa karIne pUrvavAsanAne laIne manane svabhAva idriyanA viSayamAM valakhA mAravAnuM hoya che ane e Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5o zAMtasudhArasa viSayabhoga na maLe eTale mana mUjhAya che tema ja jIvanane ni sAra banAvI mUke che. AvI sthitimAM manane indriyane viSayamAthI cI lAvavA zakti prApta thAya athavA ene amuka prakAranI azubha vicArasaraNImAM paDatu aTakAvI zakAya to sarva upAdhiono upAya sugama che. a kuzarahita mana sarva prakAranI vyAdhio utpanna kare che manamAM je kaleza ane sa tApe thAya che te tenA uparanA akuzanI gerahAjarIne laIne ja thAya che. e ja mana AtmArAmamAM ramaNa karatu hoya, AtmavATikAmAM viharatu hoya, uccacAhavAsita hoya, bhAvanAzIla hoya, AdarzavAnuM hoya te akathya sukha Ape che. AtmArAmamA manane ramaNa karatu rAkhavu e jarA muzkela viSaya che, paNa abhyAsathI sAdhya che. e uparAta manamA sa deha na rAkhavo ghaTe sadeha eTale zakA-AzaMkA. Ama haze ke tema haze evI avyavasthita manodazAne pariNAme asthiratA khUba rahe che, ane yoganuM jANItu sUtra che ke saMsAyAma vinati duvidhAmAM bane jAya che, sAdhya maLatuM nathI ane sAmAnya kakSAnuM sthAna paNa jAya che eTalA mATe karuNAnA prasaMgonI darakAra ja na kare ane game te sagomA manane sthira rAkhI zake evI paristhiti nipajAvavA yogya che ane te ja khare ga che. e kAI gIo mATe khAsa rAkhI mUkela viSaya nathI, saMsAramAM paNa rAjayogane moTu sthAna che ane tenI prApti karuNAnA prasa ge Ave tyAre vizeSa spaSTa thAya che AtmArAmamAM ramatuM ni:za ka mana paNa A pramANe karuNAnA prasaMgone pratikAra karanAra ADakatarI rIte thAya che. vastuta vastu pote kevI che tenA karatAM te mana para zI asara kare che te para tenA ziSyatva-aziSTavano AdhAra rahe che, ane ekane mana je vastu vinoda karAve te ja vastu anyane uga karAvanAra thAya che. manane e sa ba dhamAM kabaje karI didhu hoya to A sarva gUMcavaNano nikAla thaI jAya che - da. eka sAthe pratikAranA aneka upAyo ahI batAve che e upAyone amala prANI kare te karuNAnA prasaMgo Ave ja nahi e muddA para ahI Alabana che. traNa kALamAM satya, kaI paNa apavAda vagaranu mahAna satya, tane atra kahevAmAM Ave che zAstragra mA aneka sthAnake chUTI chUTI vAto karI hoya tenuM rahasya tane ahI jaNAve che. " kaDo grathamA je kahyuM che te tane ardhA zlokamAM kahI batAve che. AvI rIte je rahasyavArtA kahevANI che tevI A vAta che prathama to tAre athavo, vikathAo, gaura ane kAmadevane choDI devA, teno paricaya badha karavo athavA bane teTalo ocho kare. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvano 456 " A nA beMtALIza prakAra sAtamI athavabhAvanAnA paricayamAM vistArathI vicAryA che. pAca Idriya, cAra kaSAya, pAca agrata, traNa yoga ane paccIza kriyA. (enA vivecana mATe juo AzravabhAvanA, vivaraNa) vikathA" mukhyatve cAra prakAranI che rAjyasa badhI kathA, dezasa ba dhI kathA, strIo sa ba dhI kathA ane bhejanasa badhI kathA A vikathAthI artha vagaranA pApa dha thAya che. sarva nakAmI, saba dha vagaranI, laDAI karAve tevI, uzkere tevI, gUcave tevI vAta vikathAeAmAM Ave che pitAnI ja jALa pUrI na karanArA nakAmI vAtomAM ane AkhA zaheranI phikara karavAmAM nirarthaka dUbaLA thAya che. "gaura: Rddhi, rasa ane taMdurastIna (sAtAnu) abhimAna. AmA AsaktinuM tava vizeSa hoya che vastu karatA tenA uparanI lelupatA ja mahAkarmabaMdha karAvanAra thAya che. saMsAramAM rakhaDAvanAra A traNe gauravane khAsa oLakhavA gya che. "kAmadeva : zrIsa ba dhI rAga (strIne puruSa paratve samajI levuM), te sa ba dhI vAcana, sarAga cintana ane carcAo. Ano samAveza AzravamAM barAbara thaI jAya che, chatA karuNAnA prasago ANanAra hovAthI enI khAsa vivakSA ahI judI karavAmAM AvI jaNAya che. A cArene tame tajI de, cheDI de, vajI de ane savarabhAvanAnA paricayamAM varNavelA samiti, gupti, pariSaha, dharmo, bhAvanAo ane cAritronI sAthe mitratA karo. enA pa7 prakAra para vistArathI vivecana thaI gayu che. (juo savarabhAvanA vivaraNa) A AzravanA tyAganI ane saMvarane AdaravAnI vAta ahI pharIvAra jaNAvavAno khAsa hetu cheA prANI saMsAramAM eTalo UMDA UtarI gayo che ke ene Azra sAthe anAdikALathI ghara jevo sa ba dha thaI gayo che. A sa ba dha dUra karavA vikaTa che eTalI ja musIbata savAra sAthe sabaMdha karAvavAnI che. enI vAsanA khUba UDI UtarI gayela hovAne kAraNe ene Azrava khUba game che. zAstrakAra kahe che ke-jema lagnasa ba dhane Aryasa skRtimAM pavitra mAnavAmAM Ave che, jenI sAthe saptapadI thaI tenI sAthe AjIvana sa ba dha rahe che, te "saptapadIna... saba dha tu sa vara sAthe kara. jANe tArA Aryavidhie sa vara sAthe lagna thayA che ema samaja." e lagnamAM chUTAcheDAne sthAna nathI, e to jIvana-maraNanA sa ba dha thayA A vAta na bhulAya mATe khAsa bhAra mUkIne karuNA prasaMgenA pratikAra tarIke dhyAna para lAvavAmAM AvI che 7, karuNAbhAvita sahRdaya mahAtmA kahe che-bhAIo ! cetane ! tame A saMsAramAM zA sAru aneka vyAdhio sahana kare che ? tame bhavATavImAM bhUlA paDayA che, tame meharAjAne cakarAve caDhI gayA che, tame rAgane pAlave vaLagI paDyA cho, tame asthira mAnasane adhIna Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zAMtasudhAra thaI gayA che; tame kRtAMtathI kAyara thaI gayA che, tame ATA mArIne thAkI gayA che, tame jIvanakalahanI citAmAM gUMcavAI gayA cho, tame Adhi, vyAdhi ane upAdhinA bhoga thaI paDyA cho, tame vyavasthita nirNayane abhAve athaDAI pachaDAI rahyA che, tame sAdhya ane hetu vagaranI pravRttimAM mazagUla thaI gayA che, tame spardhA, IrSyA ane zokanA vAtAvaraNamAM bhAna bhUlI gayA cho, tame AvA AvA aneka sthaLa ane mAnasika, sAcA ane kapelA vyAdhiomAM paDI gayA che. A taddana sAcI vAta che. A patrakamA pAnA bharAya teTalA vyAdhio lakhAya tema che, paNa tenI have jarUra nathI. A sarva zA mATe? tame Ama kema bhUlA paDI gayA? kayAM caDhI gayA ? kayAM deDavA jAo che ? zA sAru doDAdoDI kare che? deDIne kyAM pahoMcazo? tamArI phALa keTalI lakhAze? ane chevaTe zu ? A te koI vAta karo cho? tamArA jevA prANI ATaATalA vyAdhio mu ge hoDhe sahana karI jAya che te kAI calAvI levA jevI vAta che? tyAre karavuM zu ? are bhAI! Ama citA karaze ke mUjhAze emAM koI vaLaze nahi. keI vyAdhine pArakhI zake evA catura vaidyane zodho te vaidyane je barAbara nidAna AvaDaze to tamArA vyAdhine pArakhI e tamArI cikitsA karaze vyAdhimAM sAkyA karavuM e tamArA jevAne ghaTe nahi ane pragatiIkane te pAlave paNa nahi. vaidakanA dha dhAmA sAcA vaidya hoya te davA karatA pahelA vyAdhi zo che tene nirNaya kare che vaidyanI kharI ki mata nidAna karavAmAM che. nidAna jene AvaDe te cikitsA to turata karI zake che. te evA vaidyarAjane zodhI kADha ke je tAro A karuNa prasa genu nidAna barAbara kare, tArA vyAdhinA mULane zedhI tane upAya batAve, eTale tArA vyAdhio hamezane mATe cAlyA jaze. tu sadAne nIrogI banIza. ame tapAsa karI to amane jaNAvyu che ke prANIonA vyAdhio tIrtha karadevane barAbara samajAyA che teo tenuM nidAna ane tenI cikitsA barAbara jANe che. e uparauparanI davA karanArA nathI, e vyAdhine mULamAMthI kADhI nAkhanAra che ane cetanane svAthya ApanAra che. ame tane e vaidyarAjane Azraya karavA bhalAmaNa karIe chIe amAre Agraha ene mATe khAsa nathI, paNa amAro anubhava tane jaNAvIe chIe tu vaidyane zedha tyAre paNa barAbara sAvadha raheje jyA tyA bharAI paDIza to vyAdhi karatA upAya vadhAre bhaya kara nIvaDanArA thaI paDavAne saMbhava che game tema kara, paNa vyAdhimAM paDI na rahe, nakAmo sabaDakyA na kara, siddhavaidyanI salAha le ane tArA vyAdhio hameza mATe dUra kara. cetananA ArogyanI jarUra che ane te viziSTa vaidya dvArA prApya che 8. chevaTe bhaviSyakALamAM lAbI najare tamane khUba hita kare tevuM eka vacana tame sAMbhaLo e vacana vinaye kaheluM che athavA vinayapUrvaka belAyeluM che Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvanA 53 vinaya eTale eka to A graMthanA kartA pUjya zrI vinayavijaya upAdhyAya mahArAja syAdvAdavAdI e eno bIjo artha thAya che vizeSa nayane jANanAra, tene dhyAnamAM rAkhIne bolanAra e artha thAya judA judA daSTibiMduo dhyAnamAM rAkhI pravacana karanAra viziSTa zrutajJAnI athavA sarvajJa bhagavAna e paNa teno artha thAya siddhavacana bolanAra, trikAlAbAdhita satyane enA yathAsvarUpe atizayokti ke apekti vagara rajU karanArane mATe A paribhASA ghaTe che. ahIM je vacana tamane upasaMhAramAM kahevAmAM Ave che te tamane dIrdhakALe khUba lAbha karanAra che. e uparATiye upacAra nathI ke arthavagarano bakavAda nathI e nAnA vacanamAM khUba rahasya samAyeluM che. e vAta e che ke je tamAre karuNAprasagone pratikAra kare hoya to zAMtasudhArasanuM pAna karavuM, eTale zAtarasane khUba pIvo, peTa bharIbharIne pI, kALA bharIbharIne pI e pAna tamane aneka prakAranA sukha athavA sadAcaraNe sAthe anusadhAna karAvI Apaze, eka pachI eka puNyapravAhanI zreNI bAdhI Apaze ane vaLI e sajana AtmAmAM thaze eTale e cirakALa cAle tevu thaze zAtarasanA pAnanI bhalAmaNa A rIte vAravAra karavAmAM Ave che tenuM kAraNa eka ja che ane te e che ke karuNA utpanna kare tevA prasago bhaviSyamAM na thAya, na jAge, na UThe te mATe e rAjamArga che, e siddha mAge che ane bahujanasa mata mAge che bhAvanAne cheDe imahAzayanuM nAma ADakatarI rIte jaNAvyuM che. tame zAtarasanu AsvAdana kare, tenA rasamAM lubdha thaI jAo ane tenA kephanA ghenamAM paDI jAo ema thaze eTale karuNAnA prasa ge prApta thaze nahi ataranI vedanAthI A AkhI bhAvanA lakhAI che ane tene cheDe AkarA, dukhamaya regonA nivAraNane mArga batAvyuM che karuNAbhAvanA karatA AvI rIte muda-Anada lAvI zakAya, bhagavAnanuM bhajana Ana dathI karatA karuNa a targata thaI jAya ane dukhanI vicAraNAmAM paNa lahera Ave evI vizALa zakti A bhAvanA Ape tema che ene mATe kharu AtmAnusadhAna karavAnuM che ane judA judA upAyane vyavahAru upayoga karavAno che. karuNAbhAva paNa bhagavada-bhajanano AnaMda prApta karAve che e A bhAvanAnI viziSTatA che. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra : karuNuM karuNAbhAvanAnuM svarUpa rajU karatA zrI jJAnArNavakAra nIcenA traNa zloke rajU kare che te bahu arthasUcaka ane gabhIra che dainyazokasamuttrAsarogapIDArditAtmasu / / vadhavandhanaruddhepu yAcamAnepu jIvitam // 1 // kSuttadhamAbhibhUtepu zItAdyairvyathiteSu ca / / aviruddhepu nistrizaryAtamAnepu nirdayam // 2 // maraNArtepu jIvepu yatpratIkAravAJchayA / anumatti, te vAri kartitA / rU . je prANI dInatAthI, zekathI, trAsathI, regathI, pIDAthI dukhita hoya, vadha-baMdhanathI ru dhAI gayela hoya, potAnA jIvana mATe prArthanA karatA hoya, bhUkha, tarasa, thAkathI pIDita hAya, ThaDI vagerethI herAna thaI gayela hoya, dayA vagaranA prANIothI nirdayapaNe marAI mAIne herAna thaI gayelo hoya athavA maraNAta kaSTa prApta thaI gayela hoya-evA keI paNa prakAranA prANInA du khamA tenA du ane upAya karavAnI IcchApUrvakanI je upakArabuddhi tenuM nAma karuNA kahevAya che A sUtramAM saMkSepamAM karuNAbhAvanAno Adarza mudAma rIte batAvavAmAM Avyo che mAtra emAM sthULa karuNAnA prasaMgo batAvyA che e dhyAnamAM rAkhavuM. emAM je dInatAthI mADIne karuNAnA prasaMgo batAvyA che te sarvanA sa ba dhamAM upAya (pratikAra) karavAnI IcchApUrvaka upakAra karavAnI buddhi te karuNa ApaNu graMthaktae enI vyAkhyA karatA jaNAvyu che ke thimakA nivA pIDA pAmatA prANIonA vyAdhione dura karavAnI IcchA" (prakaraNa 13, zleka 3) AmA vyAdhionI vyAkhyA karatA kahevAmAM AvyuM che ke temAM rAga, sukhabha ga, dhanahAni, dharmahInatA, vagereno samAveza thAya che teoe nIcenA karuNAjanaka prasago ApyA che 1 khAvupIvuM, ghara caNAvavA, ghareNAM ghaDAvavA, lagna, sa tati ane IdriyanA bhogaviSayanI abhilASAo (sthaLa padArtho pAchaLa AyuSyavyaya) 2. vaibhava mahAmusIbate meLavo ane pachI tene potAno mAnava ane duzamana, roga, ghaDapaNa ke maraNane laIne vaibhavane cheDe paDe tyAre dayApAtra thavuM (rAgajanya) 3. spardhA, matsara, laDAI, lebhanA AvirbhAva (pajanya) Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvanA 455 5. hitopade na A 4. nAstitA vagere vAda UbhA karavA ane mithyAjJAnane tAbe thaI tenI prarUpaNA karavI ane tene laIne vikAsakrama ulaTAvI nAkhavo (dharmahAni) hitopadeza na sAbhaLo ane dharmane sparza paNa thavA na de (dharmahInatA) AvA citro rajU karIne mAtra akiya karuNA karIne besI rahevAno Azaya A bhAvanAne nathI. anugrahanA prakAre geyASTakamAM nIce pramANe batAvyA che te paNa zodhI levA bhagavatanI bhakti karavI, ene yathAsvarUpe oLakhavA. (gAthA 1) 2. zAstragra ne samajavA ane kuyuktithI phasAI na javu (gA. 2) A baMnemAM devatattvanI zuddhi karavAnI vAta kahI 3. avivekI gurune tyAga karo ane suguruno svIkAra kare (gA 3). A gAthAmA gurutattvanI zuddhi karavAnI vAta kahI. kumatano tyAga karI sAcA pathe paDI javuM (gA 4) A gAthAmAM dharmatatvanI zuddhi karavAnI vAta kahI. pa. mananI upara akuza rAkhavo, ene AtmavATikAmAM ramaNa karAvavuM ane emAthI zakA, kAMkSA dara karI nAkhavI (gA 5) A gAthAmAM yogasAdhananI vAta kahI 6 A ne tyAga kare ane A varene svIkAra karavo (gA. 6) A gAthAmAM heya upAdeyanI samuracaya sUcanA kahI. 7. jinapatinuM vaidyapaNa svIkArI Arogya prApta karavuM (gA 7) A gALAmAM pratikArane ane utkRSTa cikitsAno mArga batAvyo zAtasudhArasanuM pAna karavuM A gAthAmAM grathanu saprajanatva sthApita karyuM. (gA. 8) A rIte karuNAbhAvanAno Akho prazra saMkSepamAM vicAravAmAM Avyo che. manuSyanI duniyAmAM najara karatA cAre tarapha bhaya, zoka, upAdhi, ka kAsa, nidA, hRdayanI turachatA, krodhanI vALA, abhimAnanA garavo, kapaTa-dabhanI nIcatA, tRSNanA jhAjhavA ane evA evA aneka hRdayadrAvaka prasago ja jovAmAM Avaze. emAM sthULa dRSTie paNa AnaMda thAya tevA prasaMgo nahivat jaNAze, jyAre du kha, trAsa, bhaya, thAka, saMtApanA prasaMgone pAra dekhAze nahi A sarvanuM avalokana karanArane zuM thAya ? AvA prasa go joI sahadaya prANInuM mana jarUra dave e evA prasa gomAM gU cavAI na - jAya, e evA prasage nAsabhAga karavA na lAge, e DarI paNa na jAya enI avalokanazakti e prasaMgonA mULa zodhe ane prANIne tAtkAlika anugraha to jarUra kare ane du khamAthI bahAra kADhavAnI IcchA kare ane bhaviSyamAM evA prasage na Ave te mATe khUba vicAraNA kare AvA prasaMgone vicAravA, tene tAtkAlika upAya javA ane tenA nimitta 8 Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 zAMtasudhArasa kAraNa dUra karavA uparAMta upAdAnakArane paNa zodhI, bahAra kADhI batAvI te tarapha paNa prANIonu dhyAna khecavu e vizALa bhAva A karuNAbhAvanAmAM prApya thAya che. ghaNu prasa gAma matrIbhAvanAne ane karuNAbhAvanAno baga bahu najIka AvI jAya che ane keTalIka vAra te ekabIjAmAM saphamaNa kare che "sarva sukhI thAo evI bhAvanA maMtrIprerita bhAvitAtmAmAM jeTalI zakya che teTalI ja karuNA prerita AtmAmAM zakya che mAtra prasa ga zuM che ane paristhiti zI che tenA nirAkaraNa upara ja te bhAvanAmAM kaI pravarte che tene nirNaya karI zakAya kaI prasagomA ane bhAvanAo ekabIjAmAM antargata bane te temAM kaI prakArane vAdho nathI vizALa dRSTimAM bannenI AvazyakatA eksarakhI che. maitrImAM prema enA zuddha vyApaka arthamAM mukhya sthAna le che ane karuNAbhAvanAmAM 'dayA' enA vyApaka arthamAM mukhya sthAnake Ave che. bannemAM hadayanI vizALatA che. tIrtha karadeva sarva jIvane zAsanarasiyA karavA bhAvanA kare che temAM maMtrI ane karuNAbhAvanAnI mitratA che te barAbara viveka karavAthI samAI zakAze cittaprasAdanA sAdhana tarIke ane te dvArA sthiratA prApta karAvanAra tarIke A cAre bhAvanAnuM yogagra mA bahu suMdara sthAna che tyA maitrIbhAvanAno viSaya sukha athavA sukhI prANIo karela che ane karuNAbhAvanAno viSaya du kha athavA dukhI prANIo karyo che pAta jala yogadarzananA prathama pATanA tetrIzamA sUtra para vivecana karatA che. kaNIA jaNAve che ke-bIjI bhAvanA dukhI viSe karuNAnI che, je du khI manuSyo hoya tenA upara karuNA vA dayA rAkhavI, eTale jema potAnA du no nAza karavAnI icchA sarvane thAya che tema sarvanA dukho nAza pAme evI IcchA sAdhake rAkhavI e IcchArUpa bhAvanAnA baLathI te sAdhaka kedane apakAra nahi karavAno, tema ja e bhAvanA baLa pAmavAthI anyane apakAra karavAnI vidhI vRtti paNa e sAvakanI zamelI ja rahevAnI A rIte A bhAvanAthI parApakAranI IcchArUpa cittama dara thAya che vaLI aogI puramAM zreSarUpa moTo maLa hoya che e TheSa varI prANI upara hoya che tethI jyAsudhI verI prANIpa vyAdhrAdi hoya che tyA sudhI tene hepa thayA kare che. temAM samagra vyAdhrAdirUpa vairabuddhinA viSayabhUta padArthone to nAza thaze azakya che tethI deva dara karavA mATe temanA viSe vairabuddhino tyAga kare e ja upAya che e tyAga A karuNArUpa bhAvanAthI thAya che. tyAre jIvanmuktivivekamA udAhata- prANA yathAtmano'bhISTA, bhUtAnAmapi te tathA / Anmaupamyena bhUtAnA, dayoM kurvanti mAnavAH // e rasRti anusAra Atmavat sarva prANI viSe "sarva prANI sukhI thAo, sarva nirAmaya thAo, sarva kalyANane pAme, kaI paNa dukhane na pAmo' e prakAranI karuNuvRttino udaya Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvanA 457 thAya che tyAre temane viSe tethI vidhI gherabuddhi kevI rIte rahe? A pramANe varabuddhi jatI rahevAthI A bhAvanA vaDe cheSarUpa maLane paNa bAdha thAya che, tema ja dukhInI apekSAthI pite sukhI che ema jANavAthI bahu aizvaryavALo chuM, anekagasAdhanasa panna chu, siddha chu, baLavAna chu " vagere prakArano darpa (garva) paNa jato rahe che, kAraNa ke sarva prANIne Atmavat gaNI thatI dayA A prakAranI anya prati thatI tiraskArabuddhinI virodhI che Ama A bhAvanA parApakArecchA, 5. darpa vagerenI paripathI hovAthI sAdhake avazya AdaravA ceca che. e bhAvanAnI siddhithI paNa citta enA virodhI doSathI rahita thavAthI prasanna thAya che. karuNAbhAvanAne A Ada yogI pata jaline che ema enA TIkAkAro jaNAve che maitrIbhAvathI prema vizvavyApI thatA roga dUra thAya che ane asUyA ane IrSyA nAmanA durgaNe para vijaya thAya che karuNAbhAvathI paraprANIne Atmavat gaNavAnI vRtti thatA kepa dUra thAya che ane pariNAme krodha ane mAna nAmanA durguNo para vijaya thAya che. rAga ane dveSa para vijaya thavAthI cittane DALI nAkhanArA be bhaya kara to para sAmrAjya Ave che ane A rIte rAga ane dezanA vijaya dvArA ja cittanI prasannatA prApta karAya che cittasthiratA cogamAM prathama sthAna leMgave che ane e samAdhi Adi viziSTa gAmamAM praveza karavA mATe khAsa jarUranI hAIne A rIte siddha karI zakAya che - A cAre bhAvanAno yogane aMge upasthita thato prasaga khAsa AkarSaka hoIne eno vicAra ahI sakSepamAM TapakAvI laIe AthI cAre bhAvanAne gadaSTie khyAla prApta thaI jaze prathama padanA 33mA sUtra( pAtaMjala yugadarzana)nuM avataraNa karIe e sUtra A pramANe che - maitrIkaruNAmuditopekSANA sukhaduHkhapuNyApuNyaviSayANAM bhAvanAtaH cittaprasAdanam // 33 // savAtha:-"sukhI, dukhI, puNyavAna ane pApI mANasa upara anukrame maitrI, dayA muditA ane upekSAnI bhAvanA karavAthI citta prasanna thAya che" A sUtra upara svAmI baLarAma udAsInarazcita TIkAnuM bhASAtara karatAM zrI choTAlAla savAIlAla vorA pR -100 (pAta jaladarzanaprakAza)mAM jaNAve che ke - (la bANa utAro che te pUre thaze tyA nirdeza karavAmAM Avaze) "je puruSa sukhagasa panna-sukhI che tenA para maitrInI bhAvanA karavI, je puruSa dukhI che tenA para kRpAnI bhAvanA karavI, je puNyazALI che tenA para muditA(ha)nI bhAvanA karavI arthAt tene joI Ana dita thavuM ane je puruSa pApAcaraNavALo che tenA upara upekSA eTale udAsInatAnI bhAvanA karavI arthAta tethI sAthe udAsInabhAvathI vartavuM. 58 - Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 zAMtasudhArasa evI rIte e cAre bhAvanAnA anuSThAnathI zukaladharmanI utpatti thAya che ane tyArapachI citta prasanna thaI jAya che te pachI prasanna thayeluM citta ekAgratArUpa sthiti padano lAbha meLave che bhAva evo che ke-rAga, dveSa, IrSA, pArakA upara apakAra karavAnI IcchA, asUyA ane amarSa nAmanA rAjasa, tAmasa cha dharmo cittane vikSipta karI malina karI de che, te che cittamaLa kahevAya che e ja jAtanA cittamaLa hovAthI cittamAM cha jAtanu kAluSya pedA thAya che, jema ke rAga kAlukhya cheSakalukhya ane ISyakAlukhya, parApakAcikIpaMkAyuSya, asUyAkAlukhya ane amardhakAlukhya. rAga kAluSya-snehapUrvaka anubhava karelA sukhamAMthI "A sukha ane sarvadA prApta ho" evA AkAranI je jisa vizeSa vRtti Upaje che te rAga kAluSya kahevAya che, kema ke te rAga saghaLA subasAdhananA viSayonI prApti na thavAthI cittane vikSepa vaDe kaluSita karI de che. pakAlukhya-du khabhaga pachI du kha devAvALA viSayanA aniSTa citanapUrvaka "A dukha ApanAga vastu naSTa ho ane mane du na hai" evI je tAmasavRtti vizepa thAya che te pakAluSya kahevAya che, kema ke dveSa du bahetu siha, vAgha vagereno abhAva na hovAthI sarvadA cittane vikSipta karI kaluSita karI de che ITyakAludhya-bIja mANasanuM guNAdhikya vA saMpattiAdhikaya joI cittamA je kSobha athavA eka jAtanI baLatarA thAya che, te IrSAkAlavya kahevAya che, kema ke te paNa cittane vikSipta karI luSita karI de che parApakAcikIrSAkAlupya-bIjAne apakAra (bu) karavAnI IcchA. te paNa cittane vihvaLa karI kaluSita kare che asUyAkaluSya-keInA vakhANavA lAyaka guNomAM doSano Aropa karavo. jemake vratacArazIla puruSane da bhI-pApaDI jANa ane te mujaba jAheramAM belavuM te amarSa kAlupya-kutsita vacanazravaNapUrvaka pitAnA apamAnane sahana na karatA tenI upara phodha kare ane tenI upara vera levAnI ceSTA karavI te amarSakAluSya kahevAya che ? A cha prakAranA kAluSya ja puruSonA cittamA vidyamAna hovAthI cittane malina karI vikSipta karI nAkhe che eTalA mATe cittamAM teonA astitvamAtrathI ja cittanI prasannatA ane ekAgratA du sAdhyA-na meLavI zakAya teTalI kaThina bane che. mitrI vagere bhAvanAthI e cittameLAnI nivRtti karavI e gecchanuM prathama kartavya che, jethI nirmaLa thayeluM citta ekAgratAnI gratAvALu thaI jAya e sUtrakArane Azaya che. temAM sukhI purunI sAthe mitrabhAvathI vatIne rAga ane IrSAnA kAluSyanI nivRtti karavI, arthAta tyAre keI sukhI jovAmAM Ave tyAre tenI sAthe maitrI karI ema samajavuM Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvanA pa9 ke A saghaLA sukha mArA mitranAM che, tethI te mArA ja che ethI jema peAtAne rAjyalAbha na hAya ane peAtAnA putrane hAya teA tene peAtAnA jANavAthI rAjya uparanA rAga nivRtta thAya che, tema mitranA sukhane paNa peAtAnu sukha mAnavAthI rAga avazya nivRtta thaI jaze ema jyAre mANasa pAraku sukha peAtAnu samajaze tyAre khIjAnA aizvaryane joi cittamAM dAha na pAmatAM prasanna thaze, ane IrSyA paNa nivRtta thaI jaze e pramANe dukhI puruSo upara kRpA karIne dveSa tathA parApakAracikIrSArUpa kAluSyanI nivRtti karavI. arthAt jyAre kAi dukhI manuSya jovAmA Ave, tA peAtAnA cittamA e bicArAne bahu moTu kaSTa thatu haze, kema ke amArA upara paNa koI saMkaTa AvI paDe che te keTalu du.kha bhAgavavu paDe che te ame jANIe chIe" evA vicAra karI tenu dukha dUra karavAne yatna karavA, paNa ema na jANuvu ke tenA du:kha ke sukhamAM ApaNe zu prayAjana che? ema na dhAratA jyAre evI rItanI karuNAmayI bhAvanA cittamA utpanna thaze tyAre peAtAnA jevI saghaLAnA sukhanI cAhanAthI varIneA abhAva thavAthI, dveSa ane parApakAracikIrvA nivRtta thaI jaze e pramANe jyAre puNyAtmA mANasa jovAmA Ave tyAre cittamA "ahe| / mADhu bhAgya AnA mAtApitAnu ke jenAthI AvA puNyazALI kuLapradIpa satpuruSanA janma thayA che, ane te puNyazALIne paNa dhanyavAda che ke tana, mana ane dhanathI puNyakAya mA pravRtta thayelA che" evI rItanA Anadane pAme ane evI rItanI muditAbhAvanA cittamA utpanna thaze tyAre asUyArUpI cittaneA maLa paNa avazya nivRtta thaze. evI rIte pApI puruSa jovAmA Ave te peAtAnA cittamA "te ApaNu kutsita khelaze ane ApaNu apamAna karaze tenI kuTilatAnA ApaNe khaleA levAnu zu pratyeAjana che ? te je cAhe te kare, peAtAnA kartavyanuM phaLa pAte bhogavaze" evI rIte tenA upara upekSAnI bhAvanA karavI Ama upekSAnI bhAvanAthI amarUpa cittamaLa nivRtta thaI jAya che e pramANe jyAre e cAre bhAvanAnA anuSThAnathI A saghaLA kAluSya nivRtta thaI jAya che tyAre varSARtu pachInA jaLanI peThe citta paNa avazya nirmaLa thaI jAya che, ethI prathama, e cAre bhAvanAnA anuSThAnathI cittaprasAdana (svaccha citta) karavArUpI phaLa prApta thAya che" ahI sadara grathane utArA pUrNa thAya che A lakhANa utArA muddAma kAraNasara khAsa prAsagika jaNAyAthI dAkhala karyA che. e uttArA vAcavAthI cAre yAgabhAvanAnu svarUpa spaSTa thaI jaze, cAre bhAvanAnA pradeze! keTalA spaSTa ane niranirALA che tene khyAla Avaze ane pratyekanA Azaya, hetu ane lakSya kayA kayA che te samajAze karuNAbhAvanA sAthe maitrInA khAsa gADha sa kha dha ane eka rIte joie tA e DAkhI-jamaNI Akha jevI che, Ane ekI sAthe khyAla karavA mATe A AkhA utArA eka Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 zAMtasudhArasa sAthe ApI dIdhuM che e utAro gamate hAI khAsa vicAravA yogya che. cittaprasAdanamAM pratyeka yogabhAvanA kevI rIte kAma Ape che tene hArdika bhAva spaSTa karavAno A prasaMga prAstAvika hovAthI sahaja labANanA jokhame paNa A upasaMhAramAM tene sthAna ApyuM che ApaNA mULa graMthane age jaNAvavAnuM ke pratikAranA mArgonuM nidarzana anya kaI lekhake jaNAvyuM nathI paraMtu sarvee tenI AvazyakatA jarUra svIkArI che. ApaNuM lekhaka- mahAtmA upAdhyAyajIe Akhu aSTaka e upAyonI vicAraNAmAM rajU karyuM che e emanuM viziSTa tattva che. emanuM bIjuM viziSTa tattva te karuNAjanaka prasa gonA kAraNarUpe dharmahInatAnuM tattva dAkhala karavuM te che, ane te dAkhala karIne na aTakatA tenA pratikArano paNa vistAra karI batAvyo che. enI vicAraNAmAM bhagavaddabhajananI AvazyakatA, guruzuddhi ane dharmamArganI zodha - e traNa mArgone nirdeza karI emaNe deva-guru-dharmanI tripuTIne saMbhALavAnI vAta karI eka AkarSaka citra rajU karyuM che, ema koI paNa sahadaya puruSane lAgyA vagara rahe tema nathI. dharmahInatAne karuNAnA prasaMgomAM gaNavI e abhinava vAta che e mArgane svIkAra karavAmAM upAdhyAya zrIvinayavijayajIe bahu dIrghadRSTi vAparI che dharmahInatAne kAraNe athavA kumatanA svIkAranu pariNAma zuM Ave che te para najara rAkhIne A ati agatyane viSaya temaNe carce che dharmahIna prANIone jyAre dharmarAgI prANI jue tyAre tenA upara cIDa Ave che, paNa ema na thavuM joIe karuNAbhAvita AtmA evA prANInI mada vikAsasthiti samaje, ene ema lAge ke e bicAro pANI valovIne mAkhaNa tAravavAno nirarthaka prayatna karI raho che. A kaSTasAdhya prANI dharmanI mazkarI kare, helanA kare, dharmane ha baga" kahI ni de ke dharmarAgIne dharmanA pUchaDA ke evA upanAma Ape tethI e jarA paNa uzkerAto nathI ke gusse thato nathI enA a taramA dharmane hasanArA ke dharma viruddha belanArA mATe UDANamAthI dayA kure che ane ene mIThA zabdothI, dalIlathI, carcAthI, lekhathI bhAvaNathI ane evA vidhavidha upAyothI dharmamArge lAvavA mATe preraNA thAya che. A rIte maitrIbhAvanA jema sahiSNutA ANe che tema taddana bI daSTibinduthI karuNAbhAvanA paNa e ja pariNAma pAme che karuNAbhAvanAthI be muddA khUba susAdhya thAya che te khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM che. eka enAthI hepa para vijaya maLe che ane bIju enAthI para upara vaira levAnI ke sajA karavAnI vRtti dUra thAya che. matrImAM premaDhArA rAga upara vijaya maLe che tyAre karuNAmAM dayAdvArA deva upara vijaya maLe che. A ati mahattvane viSaya che karuNAbhAvanAnA prasaMgo para pratikAranI vicAraNAmA mana upara vijaya karavAnI vAta karI che temAM Akho rAjayoga samAya chevAta e che ke ghaNIkharI vakhata te sukha Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvanI 461 ane dukha eka mananI kalpanA ja hoya che. amuka vastunI gerahAjarIne lIdhe eka prANInuM mana moTu bhaya kara dukha mAnI le ane bIjAne te ja bAbata kaI jarA paNa mahattvanI lAgatI na hoya. nAnI nAnI jarUriyAto ane jelamAM tenA agenA manasvI hukamo judA judA kArAvAsIonA mana para kevI avanavI asara kare che tene ahI jAtaanubhava thAya che mana para akuza jeTale aMze Ave teTale aMze A bAbata ghaTatA mahatvavALI lAge che. karuNuM pAtra lAgatA prANIonA manamAM je A prakAranI vicAraNuM AvI jAya ane te prANI mana para akuzanu cAturya prApta kare to duniyAnAM du kha ghaNA alpasa khyaka banI jAya. ApaNe have samuccayadaSTie karuNAbhAvanAno vicAra karIe. duniyAmAM cAre tarapha dukha, upAdhi ane trAsomAM sabaDatA prANIo jovAmAM Ave che. enI du kha muktinA upAyo javA e karuNAbhAvanA che. enA keTalAka upayukta prasa go vicArIe. aneka prANIo taddana nirAdhAra jovAmAM Avaze jemanA mAtApitA gujarI gayA hoya, UMce Abha ane nIce dharatI hoya, rahevAne ghara nahi, paheravAne vastra nahi, khAvAne cIja nahi ane pIvAnA sAdhana tarIke eka vATako paNa nahi, AvA prANIone joI kema vicAra AvyA vagara rahe? enAM oziyALA caherA ane azathI bharelI Akho jotA je karuNA na Upaje te hRdaya paththaranuM banelu gaNAya AvA nirAdhAra anAthane mATe ApaNI zaktine chupAvyA vinA du khanivAraNano prayatna sAcI karuNA che ane te ja kharI hitAvaha che e nirvivAda che AvI bhAvanA je hRdayamAM vartatI hoya tene cheSa ke anyanuM bUru karavAnI IcchA paNa na ja thaI zake emAM navAI jevuM nathI. e nAnAmAM nAnA jIvathI mADIne manuSya sudhI sarva jIvonAM du kha vagere aniSTa prasago jeI Adra thaI jAya che ane tene temAMthI choDAvavA mATe prayatna kare che, pejanA kare che, amala kare che A karuNAbhAvane vizALa dRSTie vicAravAmAM Avaze to e zAtarasa che, amRtanA pyAlA che, Ana dodadhinA uchALA che, premanA parispando che, haSane temAM sarvathA bahiSkAra che ane vijayamArge prayANa che ema jarUra lAgaze zrIvinayavijayajI kahe che ke-AvA anupama zAMtarasanuM tame pAna kare, sakriya pAna karo iti karuNAbhAvanA. 15. Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa sALamu mAsthyabhAvanA zrAntA yasmin vizramaM saMzrayante, rugNAH prIti yatsamAsAdya sadyaH / labhyaM rAgadvepavidvepirodhAdaudAsInyaM sarvadA tatpriyaM naH loka lokA bhinnabhinnasvarUpA, bhinnabhinnaiH karmabhirmarmabhiH / ramyAramyaizceSTitaiH kasya kasya, tadvidvadbhiH stUyate rupyate cA mithyA zaMsanvIra tIrthezvareNa, roja zeke na svaziSyo jamAliH / anyaH ko vA rotsyate kena pApAttasmAdaudAsInyamevAtmanInam arhanto'pi prAjyazaktispRzaH kiM, dharmodyogaM kArayeyuH prasava | dadyuH zuddhaM kintu dharmopadezaM, yatkurvANA dustaraM nistaranti tasmAdaudAsInyapIyUSasAraM vAraM vAraM hanta santo lihantu / AnandAnAmuttaraGgattaraGgairjIvadbhiryamujyate muktisaukhyam // ka 1 // gha 4 // kha 2 // // ga 3 / / // gha 4 // // Ga 5 // ka 1 Anta thADI thayekSA, zrIzu tharDa gayekSA vizrama vibhAbhA, ArAma rugNA bhAhA, vyAdhivAnA, pA vaLI gayelA tri-pi hADa-tru roya aTakAyata, anudbhava sauvInya rAgadveSa-pakSapAtane virahabhAva sa 2 campA, AvirbhAva marmabhid bharbha - agnI lAga, tene lenAga, De sudhI tarI nAga ceSTita hiyA, prati rUpyate pAya, gusse thavAya. ga 3 miyyA amulya anAlAva zasan upadezato, prazyato rAhu niSedhavAne, maTAvavAne jamAli shriivIrabhagavAnanA sasArIpaNAne jamAi ane hastadIkSita riAjya rozrcate aTakAvI zakAya, rekI zakAya AtmanIna AtmAne hita prApya bhahAna vRrza nAga dharmodyoga dharmabhAge pravRtti, dharmaaryamA premNA prasahya rIdhI, zirannerIthI dustara hu me-mulI tarI zAya tethe ( sabhA-samudra) 5 lihantu mATo, bhAvAne uttaragattaragata bheTale vadhAre vadhAre vadhatA jatA, nnebhathI chAtA nA (samudranAM) bhonna jIvaddhi prAzI vaDe (urbhaprayoga che) bhujyate bhogavAya che, prApta rAya che Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyabhAvanA 463 3 2, jemAM thAkI gayelA prANIo ArAmane meLave che, jene meLavIne vyAdhigrasta prANIo athavA zarIre vAMkA vaLI gayelA prANIo premarasane svAda kare che, jemAM rAgadveSa jevA mahAAkarA dumanano rAdha thavAthI ekadama udAsInabhAva prApta thAya che e (mAdhyacyabhAva) amane bahu iSTa che 4 2. adaranA marmasthAnane bhedI nAkhanArA bhinna bhinna prakAranAM karmone laIne A lokamAM prANIo bhinna bhinna svarUpanA nAnA prakAranA AvirbhAvane dekhADanArA thAya che temanA pasaMda Ave tevA athavA na pasaMda Ave tevAM vartane jANanArA samaju prANIo AmAM konI prazaMsA kare ane konA upara roSa kare ? ja rU. khuda tIrthezvara zrI mahAvIraparamAtmA jevA paNa pitAnA ziSya jamAline asatyanI prarUpaNa karato aTakAvI zakyA nahi, te pachI koNa kone kayA pApathI aTakAvI zake ? teTalA mATe udAsInatAne ja Atmahitakara samajavI za che. zrItIrtha karadeva asAdhAraNa zakti-baLavALA hoya che, chatA teo paNa zu baLarIthI dharma tarapha pravRtti karAve che? nathI karAvatA. paNa teo yathAsvarUpa dharmane upadeza jarUra Ape che, jene amala karanArA prANIo dustara bhavasAgarane tarI jAya che. 4 , teTalA mATe udAsInatA(mAdhyayya)rUpa amRtanA sArane sa tapuruSe vAra vAra AsvAde enA AnaMdanA vadhAre vadhAre UchaLatA mojA o vaDe muktinuM sukha prANI prApta kare che Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , geyASTaka anubhava vinaya ! sadA mukhamanubhava, audAsInyamudAraM re / kuzalasamAgamamAgamasAraM, kAmitaphalamandAra' re // anu0 // 1 // parihara paracintAparivAra, cintaya nijamavikArare / vadati ko'pi cinoti karIra, cinute'nyaH sahakAra re // anu0 // 2 // yo'pi na sahate hitamupadezaM, tadupari mA kuru kopaM re / nipphalayA kiM parajanataptyA ? kuruSe nijasukhalopaM re // anu0 // 3 // sUtramapAsya jaDA bhApante, kecana matamutsUtra' re / kiM kurmaste parihatapayaso, yadi 'pIyante mUtra re // anu0 // 4 // . pazyasi kiM na manaHpariNAma, nijanijagatyanusAra re / / yena janena yathA bhavitavyaM, tadbhavatA durvAra re // anu0 // 5 // ramaya hRdA hRdayaMgamasamatAM, saMvRNu mAyAjAlaM re / vRthA vahasi pudgalaparavazatAmAyuH parimitakAlaM re // anu0 // 6 // anupamatIrthamidaM smara cetanamantaHsthiramabhirAmaM re / / ciraM jIva vizadapariNAmaM, labhase sukhamavirAmaM re // anu0 // 7 // parabrahmapariNAmanidAnaM, sphuTakevalavijJAnaM re / ghiracaya vinaya ! vivecitajJAnaM, zAntasudhArasapAnaM re // anu0 // 8 // * rAga :-A aSTakanA gaganI derI prasiddha che "Aja gayA'tA ame samavasaraNamA" e jANItI TALamAM cAle che pratimA ene prabhAtigaLa lakhe che "Adara chava! samA guNa AdaranI devI jaNAve che 1, 5ta. pivanti Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geyASTaka : mAdhyacyabhAvanA 1. vinaya! ati pradhAna udAsInatAnA sukhano tuM anubhava kara, niraMtara anubhava kara. e udAsInabhAvanuM sukha parama kalyANanI sAthe sa gati karAvI ApanAra che, sarva suvihita zAstrono sAra che ane ISTa phaLa ApanAra kalpavRkSa che, mATe e udAsInatAnA sukhane anubhava. 2. paracitAnA vikalpajALane tajI de ane tAruM pitAnu avikArI tattva (AtmasvarU5) ciMtava. koI mANasa (ghaNu) bole che paNa kATAvALA keraDAne mAtra upArjana kare che ane keI bIjo AbA(nAM phaLa)ne ekaThA kare che - cUTe che. 3. je kaI (prANI)ne hitano upadeza karavAmAM Ave ne tene te sahana karI le nahi - tenA upara ruci paNa ANe nahi, to paNa tenA upara tu kepa kara nahi. pArakA mANasa saba dhI artha vagaranI niSphaLa citA karIne tu zA mATe tA. pitAnA sukhane nAza kare che? | 4. keTalAka mUMziromaNio suzAstravihita hakIktane tajI daIne sUtrasiddhAtaviruddha bhASaNa kare che tene mATe ApaNe zuM karIe? sudara dUdha choDI daIne teo kharekhara mUtra pIe che 5. je prANI je gatimAM javAnuM hoya che tene anusAre tenI cittavRttio pariNAma pAme che te tu kema joI zakato nathI? ane kayA prANIe kyAM ane kevA thavu, pitAnI bhavitavyatAne prakAra kema mukarara kare te sa ba dhamAM tArAthI koI paNa prakAranI aTakAyata thavI duSkara che (A hakIkata tu kema joI zakto nathI? kema jANI zakatuM nathI ? kema ghaTAvI zakato nathI ?). 6. cittane pasaMda Ave tevI samatAne hRdayathI ramADa ane mAyAnA jALAone khalAsa karI de. pudagalanI tAbedArI tu taddana nakAmI kare che. kema ke tAru AyuSya to maryAdita vakhata mATe ja che (mATe tu udAsInatAnA sukhane anubhava kara.) 7. A (udAsInatA athavA adara beThelo cetanarAma) koInI sAthe sarakhAvI na zakAya tevuM (anupama) tIrtha che, sadA jANI zakAya tevuM cetana (jIvana) che, ataranI aMdara birAjamAna thayela che, ati ramaNIya che ane zuddha pariNAmamaya che tene tu vAra vAra smaraNapathamA lAva, tene yAda kara. tene dhyAva ethI cirakALaparyata zAzvata sukhane he jIva! tu prApta karIza 8. e (dAsInsa) parabrahmarUpa cetanabhAvanu parama sAdhana che, e spaSTarUpe kevaLa viziSTa jJAna che. aha vinaya ! A zAtasudhArasa, jemAM jJAnanuM vivecana-pRthakkaraNa karavAmAM Avela che, tenA pAnane tu niratara kara (athavA vinaye karelA ke vinayapUrvaka karelA vivecana* vALA jJAnamaya A zAtasudhArasanA pAnane tu kara, tu enuM pAna kara, tu ene pI) Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 gAMtasudhArasa manamA rAgadveSanI chAyAnA prasage Ave tyAre cetIne- ceAMkIne UbhA rahevAnuM che. ApaNI vizvadayAne age ApaNe upadeza, salAha ke sUcanA keAI prANIne karIe tene anu saravA te khadhAyela che ? kadAca ApaNA dRSTibinnumAM paNa skhalanA hAvAneA sabhava kharA ke nahi ? athavA e tamArI salAha na mAne ke kdAca tamAru apamAna kare te paNa tamane zu ? jo tame tenA jevA upara krodha kare teA tamArA upara jaNAvelA Adarza kayAM rahyo ? pachI te tame paNa nIce UtarI jAe ane tenI khAjumA esI ntae Ave prasage mana para sayama rAkhavA eja kabya che. vicAravu ke prANI kavaza che, kanA nacAvyo nAcanAra che ane ekadare paravaza che. enA upara krodha karavA ke enI sAme thavAnA prayAsa karavA e tamArA jevA ucca AdarzAvALAne na ghaTe. eve prasa ge tamAre 'upekSA' karI devI, tamAre evA duSTa buddhivALA prANI tarapha bedarakArI karI devI ane jANe tame tenA duSkRtya tarapha upekSA dharAveA che ema dhArI levu. Anu nAma udAsInatA athavA mAdhyasthya kahevAya. 8 udAsInatA 'mA bedarakArI ane chatA ataraneA bheda e pradhAnabhAva che. emA manane UlaTuM valaNa ApavAnA prayAsa karavAnA che. mAdhyasthya'mAM mana tadna sthira thaI jAya che dariyAnA tAna emA na heAya. e te jANe peAsa mAsanu pANI thaI jAya AmA mananI samatAnu prAdhAnya che, chatA A AkhI maneAdazAmA niSThuratA nathI, tiraskAra nathI, niSkALajI nathI, pUratA prayatnenA vaDe adha patita prANIne mArga para laI AvavAnuM karyA chatA te UMcA na Ave tyAre tenA pratye kevu valaNa dhAraNa karavu tene lagatA mArganu emA nidarzana che. emA vyavasthita upekSAmuddhi chatAM svArtha, medarakArI ke aceAgya tyAga nathI A bhAva AkhI bhAvanAnI vicAraNAmA tevAmAM Avaze. A bhAvanAne uddeza mukhyatve karIne vizALa sRSTi khIlavavAnA che, ka pArata trya samAvavAnA che ane rAga-dveSa upara sapUrNa vijaya meLavavAne che ATale upaghAta karI ApaNe A udAsInatA athavA audAsInya nAmathI paNa ALakhAtI, 'mAdhyasthya' tarIke prasiddha thayelI ane upekSAnA nAmane paNu cAgya rIte dhAraNa karatI chellI ceAthI ceAgabhAvanAmA praveza karIe udAsInabhAva amane sarvAMdA priya che, e amane khahu game che, amane tenA vicAra karatA paNa Anada Ave che--ema thAya che tenu kAraNa zuM ? ApaNe e udAsInabhAvanA jarA paricaya karIe e udAsInabhAva rAga-dveSarUpa mahAAkarA duzmaneAnA phAdhathI prApta thAya che ahI udAsInatAnI prAptineA mAga khatAvyA rAga-dveSane te ApaNe A vicAraNAmA sArI rIte Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 mAdhyasthabhAvanA jANI cUkyA chIe, e meharAyanA ane putra che ane e AkhA jagatane pitAnI moralI upara nacAve che e jyAsudhI prANI upara sAmrAjya bhegave che tyAsudhI prANI sa sArathI dUra jaI zakato nathI, ane eno dara varNavatA zrIyazovijayajI mahArAja kahe che ke- "vAba dha paNa jasa baLa tUTe re, nehata tethI te navi chUTe re" eTale pitAnI zaktithI vAbadha-mahAAkarA badhanane toDI nAkhI zake evA baLiyA prANI nehanA tAtaNane toDI zakatA nathI A Akare rAga sasAramAM prANIne khecI che cIne rAkhe che meTA de paNa enuM vazavartitva choDI zakyA nathI ane aSADhabhUti tathA nadipeNa jevA munio paNa ene vaza paDI gayA che. hepanI kALAza te mahAbhayaMkara che, cittane DoLI nAkhanAra che, prabaLa vikAra karAvanAra che ane bIjA aneka manovikArone janma ApanAra che. rAga-dveSamAthI kapAye ane nokapAyo janme che ane e aneka rIte prANI para AkramaNa karI eno saMsAra vadhArI mUke che ne enA sAdhya-meSane dUra ne dUra rAkhe che. sAdhyane prApta thavA na denAra A rAga-depa prANInA kharA AkarA duzmano eTalA mATe che ke e sAdhyanuM sAmIpya paNa thavA detA nathI. evA AkarI rAga-dveSarUpa mahAbhaya kara manano rAdha karavAthI udAsInatA janma pAme che. rAgaDhapano saMpUrNa rodha thAya te sa pUrNa udAsInatA Ave che ane ocho-vadhata thAya to te pramANamAM ochI-vadhatI Ave che rAgadveSane rAdha e sAdhyaprAptinuM sAdhana che. audAsInsa e rAdhathI prApta che ane e rodha karavAthI kAryasiddhi thAya che, tethI e udAsInatAne oLakhavA jatA ApaNA hAthamAM ISTasiddhinuM eka aneruM sAdhana paNa AvI jAya che. udAsInatA AvA prakAranI che tethI te amane khUba ISTa che. rAgadveSane rodha kema karavuM e atra mukhya viSaya nathI enA prasaMgo, sAdhane ane mArge agAu carcAI gayA che atra tene nirdeza ja karavAnuM che A bhAvanAmAM e jarUra maLI Avaze, te zodhI levAnI sUcanA karIne ahI audAsInyanA be moTA phaLa batAvIe - 1 zramathI thAkI gayelA, ci tAthI mUjhAI gayelA, sa tApanA bhArathI dabAI gayelA prANIo A udAsInatAmAM ArAma meLave che. sakhta garamInA satApathI garama garama thaI gayA hoIe, mAthe taDake dhoma dhakhato hoya ane cAre tarapha phAkA UDatA hoya tyAre nAnI jhUMpaDImAM nirmaLa ThaDu jaLa maLe ane paga lAMbA karavA pathArI maLe tyAre je ArAma thAya te ArAma mehajanya anekavidha satApothI tapI gayelA cetanane udAsInabhAvamAM maLe che 115 DigrImAM ughADe page musApharI karanArane pANInuM paraba Ave tyAre je ArAma maLe che tevo ArAma cetanane udAsInabhAva Ape che. regI mANasane koI bAbatamA. prIti thatI nathI ane khAvuM, pIvuM, bolavu ke ramavuM emAM ene rasa jAmato nathI te sArogathI herAna thaI gayelA prANIne udAsInabhAvamAM Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 * zAMtasudhArasa geyASTakanI neTa: cauTAInyAnInatA madhyasthapaNu lajjA mukhya, pradhAna gaja prajnma kalyANa (mAsa) sArI rahasya mundrA kalpavRkSa para pravastu, pAkA, pagayA vira mamUha, vi-pajALa avizva avikArI, zAzvata cihnoti ekaThA kare che, meLave che, cUTe che. sArI A ra tayA ciMtA, satApa vaDe-drArA vi nAza, vinAza 5 b sUtra mULasUtra, Agamagra thA(mA UlaTu yas dha mUtra mRta reinAma vicAra, vRttinA mAnAtkAti janmAtaranuM sthAna, bhaviSyanu sthAna mavitavyU thavu te, bhavitavyatAnI sthiti tu jenI aTakAyata -svI muzkela heAya tevu da hRdayama havyane pamada Ave tevI, maMtapura saMtrujI sakelI le, makAcI le, khalAsa karI de, badha phara paravatA tAbedArI, bhAImAnI paPage #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyabhAvanA 467 dAta kacakacAvavA ane zarIra dhrujavA lAgyA pelI sugharIne e sthitimAM ene joine yA AvI eTale khAlI ( bhAI ! tu manuSyanI AkRtivALA dekhAya che, catura jaNAya che, teA unALAmA mALeA ke evu rahevAnu sthAna te taiyAra kema na karyuM ?' vAMdarA kahe 'grUpa paDI rahe, gaDabaDa na kara vaLI e vadhAre dhrUjavA lAgyA, eTale sugharI khAlI -"bhAI! AkhA unALA te ALasamA zA mATe gumAvye ?" vAdarA ciDAyeA eka-be gALa cApaDI dIdhI. vaLI varasAda vadhyA ane kaDAkA thayA. vAdarA vadhAre dhrUjavA lAgyA. sugharI dayA lAvI vadhAre zikhAmaNa devA lAgI. vAdarA Avyeza-rADa, zucimukhi ! paDitamAninI 1 cUpa rahe, nahi te ghara vagaranI karI mUkIza.' sugharI cUpa rahI, paNa vaLI ThaMDInA mAra vacceA ane vAdarA khUba dhrUjavA lAgyA eTale sudharIe vaLI pAche sArA vakhatamAM ghara khAdhI levAnA DahApaNusa kha dhI jhaDa para mALAmAM beThA beThA upadeza ApyA. vAMdarAthI have rahevAyu nahi. eNe javAkhamA kahyu- ghara khAdhavAnI mArAmAM zakti nathI, paNa ghara bhAgavAnI tA jarUra che." eTalu khAlI be-cAra gALA varSAvI, lAga mArI sugharInA mALA vI khI nAkhyA AvA saMcAgo duniyAmA khUkha Ave che ApaNe keAIne salAha ke sUcanA ApIe ane te samaje ke anusare nahi tyAre zu karavu ? A praznanA nirNaya A bhAvanAmA karavAne che bahu vyavahAru paNa ucca bhUmikAne A savAla che A duniyAmA duSTa buddhivALA prANIe aneka hAya che jenA upara tame upakAra karyo hAya te sAme apakAra karanArA hoya che. keTalAka khUna, mArAmArI, tephanamA rasa lenArA hAya che, keTalAka pAraku dhana ke paranI milkata pacAvI pADavAmA Anada lenArA hAya che. koI cAra, keAI lUTArA, DhAI ThagArA, kAI vizvAsaghAtI, keAI phAsiA, keAI durAcArI, kAI parImA Asakta, keAI meADI rAtre rakhaDanArA, kAI dArUDiyA, keAI mAyAvI, keAI da bhI, koI krodhI, koI jUThu khAlanArA, kAI lAbhI, keAI abhimAnI, keAI nidA karanArA, kAI, hiMsaka, keAI khIkaNuM, kAI IrSyALu-vagere vagere aneka prakAre du! buddhivALA prANIe hAya che evA prANIone khanatI salAha ApavI, sAcA mArga atAvaveA ane temane duSTa mArgathI dUra karAvavA khanatA prayAse aneka rIte jarUra karavA, paNa evA prayAsamA siddhina thAya te zu karavu e prazna ahI UbheA thAya che. aneka prakAranA duSTa AcaraNavALA prANIe tarapha ApaNe kayA prakAranu valaNa dAkhavavu ghaTe ? e upasthita thatA praznane age ApaNe ApaNA mananA UMDANumA Utaravu paDe ApaNeA uddeza rAgadvepa ochA karI, sarvathA ene kSaya karI vItarAgadazA prApta karavAnA che AvA prakArane vikAsa sarvathA iSTa ane sAdhya che e dhArIne ApaNe cAlIe chIe vItarAgadazA prApta karavAnI bhAvanAvALAne e Adaze paheAcavA mATe peAtAnI bhUmikA zuddha karavI ghaTe e mATe eNe manane zeAdhavu paDe, sa mAvu paDe, sApha karavu paDe. Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 zAMtasudhArasa prIti maLe che, rara jAme che ane Anada thAya che athavA "ruNa eTale premabhagna, nirAzAprApta, AvAne paNa prema sApaDe che. AvI rIte satApane badale ArAma ApanAra ane rogIne ruci utpanna karanAra A audAsInya che ene barAbara oLakhI javAze tyAre A vivecanamAM vizakti jarA paNa nahi lAge, UlaTu, emAM apakti lAgaze e ApaNe jyAre enA svarUpamAM ramaNa karazu tyAre spaSTa thaze ahI je thAka-kheda ane roga-vyAdhinI vAta karI che tenA vividha prakAra che. sarva prakAranA thAkathI ahI ArAma maLe che ane vyAdhi chatA suruci jAge che ahI rAga-dveSanA rodhanI vAta karI che te azathI ja samajavAnI che. sa pUrNa rAdhanI dazA guNasthAnakamamAM AgaLa Ave che tenI ahI mAtra bhAvanA hoya che, A vAta dhyAnamAM rAkhavI rAgadvaipano banI zake teTalo rodha e mumukSuoe karavAnuM che e dhyAnamAM rahe, paNa sa pUrNa rodha thayA vagara sAcI udAsInatA aprApya che ema dhAravAnuM nathI. A sarva hakIkata nIcenuM svarUpa vAcatA spaSTa thaze - a 2. udAsInatA kema karAya teno eka prakAra bhavya rIte banAve che karmasvarUpa ApaNe jANIe chIe AthavabhAvanAmAM enA AvavAnA mArgo ApaNe joI gayA chIe. e sarva navA karmone age vAto hatI, paNa je karmo agAu prANIo ekaThA karyA hoya te te bhegavavA ja paDe. kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktanya, kRta karma zubhAzubham / / karelA karmane kSaya sekaDo varSo jAya to paNa thato nathI enAM - zubha azubha karmonA sArA-kharAba phaLa avazya ja bhogavavA paDe che" eka nirjarAnI vAta bAda karatA karmanI vAta evI che ke ene bhagave ja chUTake, enAthI nAsI chUTAya tema nathI ane nirjarAnI vAta to ghaNI pAribhASika ane vizeSaNavatI che, jene vicAra navamI bhAvanAmAM karyo che karmathI prANI aneka gatimAM jAya che, tyA karmo ene idriya Ape che, tyAM ene ochu-vadhatu AyuSyakarma Ape che, tyA enA zarIranuM baMdhAraNa, enI AkRti, enA agopAMga, enA rUpa, vANI, kIrti, prApti, aprApti, tadurastI, vyAdhigrastatA, saubhAgya Adi nAnI-meTI aneka bAbato pUrvopArjita karmonA cage prApta thAya che AthI loko judA judA svarUpanA jovAmAM Ave che. koI mahenata karI thAkI jAya chatA apayaza pAme che, keI vagara mahenate ke alpa prayAse kIrti vistAre che, kaI bhASaNa karavA UbhuM thAya to lokone khasavuM gamatuM nathI ane keI bolavA UThe tyAM loko cAlavA mATe Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyazmabhAvanA 471 che, koI rUpavAna ane koI kadarUpA, keI kANA AdhaLA, baherA ke jaDabu besI gayelA, koI yuvAna, majabUta ane paDachada paDe tevA, koI nira tara davA khAvAvALA damalela, te kaI taddana ta durastaAvA hajAro lAkhe prakAranA mANaso-prANIo duniyAmAM che. sa sArabhAvanAmA enA aneka nATako ApaNe joI gayA chIe svarUpa bhinnatA te eTalI che ke lagabhaga pratyeka prANImAM tenuM vyaktitva jarUra hoya che. ane svarUpa bhinnatA sAthe pratyekanA kAryomAM paNa vividhatA jovAmAM Avaze keI dAna ApanAra, sadAcArI, mitabhISI, sAcI salAha ApanArA, potAnI pharajano khyAla karanArA, jIvanane sArI rIte vyatIta karI vikAsa sAdhanArA levAmAM Avaze ane keI dhamAliyA, taragI, aptaragI, durAcArI, khaDu nAde caDhI gayelA, vyasanI, aprAmANika jIvana vahanArA jovAmAM Avaze. bAhyasvarUpa ane cekhitanA varNano karavA binajarUrI che. e dararojanA anubhavano viSaya che. svarUpa prApti ane vartana karmAdhIna hovAthI ene "marmabheda kahevAmAM AvyA che marma eTale UMDANabhAga A marmane bhAgI nAkhanAra karmo aneka prakAranA nA karAvI rahela che. ene laIne prANI surUpa-kurUpAdi aneka rUpa le che ane zubha, azubha AcaraNa-vartana kare che kaI kharA gRhastha" athavA "sAdhujIvana gALanArA jovAmAM Ave che ane koI taddana khasI gayelA badamAzo jevA hoI potAnuM samagra jIvana veDaphI nAkhe che AmAM praza sA konI karavI? ane rIsa praNa konA upara caDhAvavI ? jyA joIe tyA karmane prabhAva evo dekhAya che ke enuM varNana karavA besIe te upamitibhavaprapa cAkathA jevI moTI kathA lakhavI paDe ane chatAM teno cheDe to kadI na ja Ave AkhI ramata mANI che ane cAre tarapha tumula yuddha cAlI rahyuM che AvA aneka prANIo ane temanA vidhavidha vartane vicAratAM konA upara rAjI thavuM ane konA upara rIsa karavI ? A vAtamAM koI rasto nIkaLe tema nathI je prANI potAnA kAryo para kAbU rAkhI zakato hoya to judI vAta che, paNa puruSArtha karanAra sivAyane moTA bhAga parAdhIna hoya che, koIne nacAvyo nAcanAra che ane janma pahelA tema ja maraNa pachI a dhakAranA paDadA pachavADe paDela che. AmAM praza sA ke nidA konI karavI? A vakhate vicAraNAne pariNAme je mananI sthiti thAya tenuM nAma udAsInatA. e kamanI ramata jue eTale e dArUDiyAne gaTaramAM paDatA joI nidA na kare, ke sArI rIte kapaDA pahelA AkRtivAnuM gRhasthane joI praza sA na kare e karmanA pariNAma jANe, jANIne anubhave ane anubhavIne manamAM kharI vAta samajI jAya Avo prANI mAdhyazyabhAva rAkhI koInA upara hoya ke koInI niMdA karato nathI ke keInI praza sA ke stuti karato nathI e bane sthitine potAnI IbdasAdhanAmAM vyAghAta Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 zAMtamudhArma karanArI samaje che ane evI pArakI pacAta karavAnI ene phurasada na heAi e duniyAnA vicitra banAvA ke prANIonA vicitra svarUpo tarapha udAsIna rahe che sAdhAraNata paranI prazasA ke nidA rAgadveSajanya ja hoya che ane viziSTa vikAsanA hetuvALAne e akartavya ja hoya che. ene khIjAnI khAkhatamA nakAmu mAthu mAravu pasa da ja hAtu nathI ene nirarthaka ToLaTappA mAravA gamatA nathI ane ene emA AnaMda AvatA nathI AvA prakAranI vRtti e udAsInatA che. e jAte vidvAna che, kamane ALakhanAra che ane karmanA adha uddayAdi bhAvAne samajanAra che. ene vividhatAmA nUtanatA lAgatI nathI A dazA udAsIna AtmAnI heAya khAsa karIne ziyALa chatA sihanA ToLAmAM sihatu cAmaDuM eDhI sihaM tarIke pasAra thanArA dabhI kAya vAhakeA ane rAgadveSamAM rAcImAcI rahelA upadezake, Adarza ke bhAvanA vagaranA sanyAsI -sAdhuone joI kheda thAya che, paNa evA vakhate paNa udAsInatA dhAraNa karavI ane mabhedI karmanI sthiti vicAravI e ja kavyu che, karma aneka prakAranA nAcA karAve che, emA kathA rAjI thavu ane kathA khinna thavu ? AmA prayatna karavAne na sudhare te potAnA cittamA te khAkhata para dhyAna rAkhavu mAprApti karAvavAne niSedha nathI, paNa prayatna chatAM prANI vikSepa thavA na deve ane rAga ke dveSanI pariNati na thaI jAya AvA prakAranA mananA valaNune 'udAsIna' vizeSaNa apAya che 13. samaju mANaseAne udAsInabhAva deveza rAkhavA ghaTe te vAta zrIvIraparamAtmA ane jamAlinA dRSTAtathI samajAve che. ana ta jJAnanA dhaNI ane jAte sakhaLa heAvA uparAta anekasahAyasa pattta paNa amuka saceAgeAmA kevu valaNa dhAraNa kare che te vicArA jamAla bhagavAnanI putrIne pati eTale potAnA sasArIpakSe jamAI thAya eNe vairAgya pAmI dIkSA lIdhI vidvAn thaye khUba abhyAsa karyAM, bhagavAnanA eka siddhAnta hatA ke jhhemALe jye je karavA mADyu te karyuM, calamANe vRddhipa eTale cAlavA mADavo eTale cAlye! A hakIkata samayajJAnanI che, ghaNI sUkSma che eka tatune teDavA mADayo tene tUTyo ja gaNavA tUTavA mADavAnA samaye jeTalA tatu tUTayA tenI najare tyA jevAnu che je e tUTavA mADavAnI kriyA ane tUTavAnI kriyA jude jude samaye thAya te anavasthAdoSa lAgI jAya che ane dhyAnamA rAkhavu ke Akha mIMcIne ughADatA asakhyAta samaya thAya che. uparanA siddhAnta sthULa khAkhatAne lagADavAmA vibhAge pustaka chApavA mADayu eTale Akhu chapAi gayuM eve! ene A Akhu pADavA ja paDe bhAva nathI, paNa A graMtha je Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyadhyabhAvanA 473 samaye chApavA mADayo te pikI enI jeTalI kriyA eka samayamAM zarU thaI te teTalA pUratI te samayamAM pUrI thaI gaI A vAta samayano khyAla karatA samajAya tevI che. eka sekanDamAM 180000 mAIla cAlavAvALe prakAza mArganA pratyeka paramANune sparzIne ja cAle che, paNa je samaye e amuka paramANune sparzavA lAge te ja samaye tene sparze che. A sAdu paNa samajAya tevuM sUtra che jamAli e samaya jevA bArIka vibhAgane lagADavAnuM sUtra moTI bAbatane lagADavA gayo. e mAdo thaye tyAre sa thAro karavA ziSyane kahyuM potAne dAujavara thayo hato. teNe "sathAro karyo ? ema pUchatA "hA, ka" ema sAbhaLatA tyAM jaIne joyu to haju sathAre pUro thayo nathI tema joIne ene sUjha paDI ke zrI mahAvIrane siddhAta karavA mADayuM te karyuM " e che te khoTe che. A eno okho mati bhrama hato ene pRthakkaraNa karatA AvaDayu nahi sa thAro kare- vAnI kriyAnA avayavo pADIne e pratyeka nAnA avayavane e siddhAnta lAgu karata to e samajI zakata, paNa tAvanA joramAM ene bhrama thayo ane vIrane siddhAnta khoTo che evA takane eNe siddha mAnyo. A zAstrIya viSayane vadhAre la bAva, sthaLasa kocane kAraNe ucita nathI te vAtano sAra e che ke pitAno ziSya ane sa sArapakSe jamAI jamAli hato ene enA khoTA siddhAMtathI rekavAne bhagavAna pote zaktivAnuM na thayA AmAM azaktino savAla nathI, paNa gADha mithyAtvamAM paDelAnI kadAgrahavRttinuM jJAna potAne hatu tethI enI bhavasthiti samajI bhagavAna udAsIna rahyA AvI rIte utsava bolanAra, dhamane vagovanAra aneka prANI tarapha kheda thAya tevuM che keTalAka dharmane nAme dukAnadArI calAve che, keTalAka gharmane nAme raLI khAya che, keTalAka dharma siddhAtone maraDImacaDI pitAne anukULa artha kare che ane keTalAka aneka prakAre dharma sAthe ceDA kADhe che, paNa ApaNa gaju zu ? ApaNane sAbhaLanAra koNa che? banatA zAMtimaya prayAsa karyA pachI nirAdha na thAya to vicAravuM ke je kArya bhagavAna pote na karI zakyA te tu kema karI zake ? matalaba, evA dharmane malina karanAra tarapha paNa mAdhyacyabhAva rAkhavo e enA kamene vaza che ane evI beTI prarUpaNa karanAra ke samAjane samajaNa vagara cakarAve caDhAvanAra jarUra potAnA karmaphaLa bhogavaze ema vicArI potAnA manane asthira thavA na devu nirjIva bAbatenA jhagaDA upasthita karI samAjanA TukaDA karAvanAra tarapha a te udAsInabhAva rAkhavo 60 Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 zAMtasudhArma rAgadveSanA vamaLamA paDI gayA pachI ahAra tarI Avavu ghaNu muzkela che ane dharmAMnI khAkhatamA avyavasthita upadeza karanAra ke sAdhanadharmanA niraka jhagaDA karanAra, tattva samajyA nathI ema vicArI emanI alpajJatA tarapha dayA dharAvavI. mahAvizALa dRSTimiMduonI sApekSa dRSTivALA AdarzomAM bhinna bhinna dharmanA mukhya mukhya muddAe samajAvI zakAya che, ane temane samanvaya karI zakAya che e mATe bane teTale prayatna jarUra kartavya che, chatA vizALa dRSTine abhAve ke apekSA samajavAnI binaAvaDatane kAraNe keAI sAme paDe te vIra paramAjhmAnuSTAta vicAravu, atarathI madhyasthamAva AkhavA tema ja koI paNu khAkhatane agata na banAvatA potAnA kAryamAM jarUra mazagUla rahevu ane tema karatA sAme paDanAra para udAsInabhAva rAkhavAnuM cUkavu nahi zrva chu. mithyA upadeza karanArA tarapha udAsInatAnI khAkhata vicArI, have pracArakArya mA paNa madhyasthavRtti gakhavAnI ati jarUrI khAkhata kahe che tyA paNa tIrthakara mahArAjanI pAtAnI sthiti ja vicAravAthI ApaNane dRSTAta maLe che tIrthaM kara mahArAja mA traNa jagatane vijaya karavA jeTalu khaLa hoya che temanA saba dhamA a tarAyakarma sarvathA kSaya pAmela heAya evA tIrthaM karadeva paNu dharmapracAra khaLorIthI karatA nathI e kAryane parANe dharma paLAvavA prayatna karatA nathI e potAnI zaktine ke vaibhavane kaze! upayAga karI dharmapracAra karatA nathI e te zuddha dharmanu svarUpa pragaTa kare che e kAmaLa, madhura bhASAmA dharmanu zikSaNa Ape che e khele che tyAre mahAnubhAva', devAnupriya', 'bhavya sattva' evA sudara zabdothI AmatraNa kare che, emanA bhASAprayAga ati madhura, emanI upadezazailI sacATa, sIdhI ane hRdayagama hoya che emaneA upadeza sa prANIo samajI zake teveA saraLa mArgagAmI ane hitAvaha hAya che kanu svarUpa meAkSanu svarUpa, jIva ane karmanA sabadha ane karma ane puruSArthanA sakha dha vagere aneka khAkhateA kharAkhara rIte premapUrvaka-prema upajAve tevI bhASAmAM ane prANInu hita thAya te dRSTi dhyAnamA rAkhI prakTa kare che ane temanA upadezane anusarIne prANIe A dustara bhavasamudra tI jAya che. A temanI pracArapaddhati khAsa anukaraNIya che. temA nIcenA mukhya tattvA AkarSI che e sa sAranu svarUpa. tIrthaM karanI bhASA sarva samajI zake tevI saraLa heAya che tIrthaM karanI bhASA atyata madhura hAya che tI karanI bhASA AkSeparahita hAya chaeN pratyeka prANI ema samaje che ke ene potAne uddezIne ja bhagavAna upadeza Ape che upadezanA svara madhyama ane vANI caiAjanagAminI hAya che vANInA pAtrIza guNu che te paikI muddAnA guNe! atra khatAvyA che. A tattva pracArakArya karanAre khAsa dhyAnamA rAkhavA yogya che, Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthyabhavinA 475 emA bhASAnI madhuratA ane sacATa zailI uparAMta sahiSNutAnu tattva khAsa khIlavavA caiAgya che. pracArakArya karanAranu kAma pracAra karavAnu che, keAInA mAthA upara potAne mata janmarIthI besADavAnu evu kAma nathI. mArI-pITIne dharma karAvAtA nathI, dabANathI dharma thaI zakatA nathI, phAsalAvavAthI dharma thatA nathI, lAlacathI dharma thatA nathI ane evI khaLorI, dhamakI ke lAlacathI karAvela dharma lAbhakAraka paNa thatA nathI. pracArake potAnu kArya jarUra karavu, paNa sAbhaLanAra tenI vAta na svIkAre te tethI gusse na thaI javuM, potAnI vRttimA pheraphAra na thavA deve. pracAra karanAranu A kSetrache ane potAnA kSetranI bahAra e jeTalA jAya teTalA te pALe paDe che. keTalAka pAdarIe-kAjIe dharmamA vaTalAvavA je kArya kare che temA je ayeAgya tattva che te A rIte varjya che. pracAra karanAranI pharaja upadezathI pUrI thAya che. prANI saskArakhaLe na sudhare teA tene age vRttimA vikSeAbha thavA devA na ghaTe. dharmanI khAkhatamA mithyA mAnyatAvALA hoya tene game tevA ayeAgya zabdothI melAvavAnI rIti aneka rIte gaNIya che. A vartamAna samayamA koI game tevI mAnyatA rajU kare te temAM rahelu asatya samajAvavA mATe prayAsa karavA, carcA karavI, pazu halakA zabdo khelavAnI rIti yAgya nathI ema karavAthI teA potAnA vikAsa paNa aTakI jAya che upadeza-pracArakAryamA madhyasthabhAva tAI javAne bhaya vadhAre che dharmaprema jyAre jhanUnanu rUpa le che tyAre khahu nukasAna karI mUke che. A khIjI cetavaNI dharmanA nAnA nAnA taphAvatAmA ke sAdhanadharmImA madhyasthatA khAI khesavI e te jainadharmanA sAmAnya jJAnane paNa abhAva khatAve che gaccha ane peTAgacchAnA matabhedo taddana nirmAlya hAya che, vizALatAnI AvaDatanA abhAvamUlaka heAya che ane vyavahAru muddhi, dharmabhyAsa ane anyanA dRSTibinduo samajavAnI AvaData hAya teA samanvaya karI zakAya tevA heAya che samanvayanI kaLA na AvaDe te paNa uzkeraNI na ja joie. madira-mUrtine sAdhanadharma mAnanArA sthAnaka pAse UbhA rahI varagheADAmA na chAjatA gAna kare ke kharatarane gadheDA kahevAmAM Ave emA sAmAnya sabhyatA nathI, jainatva nathI, vyavahAradakSatA nathI ane prastuta yAgabhAvanAneA taddana abhAva che. dharmAM matabhedaprasa ge tathA dharmopadezanu kA karatA madhyasthabhAva rAkhavAnI jarUra che. jene dharma asthimajjUe jAmyA hoya te ja madhyastha rahI zake che jainadarzananu A viziSTa tattva vizALa dRSTi vagara prApta thAya tema nathI. ghaNI vakhata teA utsAha ke lAgaNIne vaza thai dakSiNI leAkA jene bhADaNu' kahe che te karavAmA dharAga manAya che. A yiAma khATI mAnyatA che ane jainadarzananA prAthamika jJAnane paNa abhAva khatAve che . pracAraka ane upadezake te akhaDa zAti rAkhavI ghaTe, madhyasthavruttine khAsa keLavavI ghaTe ane upAya karavA chatA Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 zAMtasudhArasa upadeza na lAge tevA prANI tarapha udAsInabhAva rAkhavA ghaTe A prayoga jarA muzkela che, paNa khAsa jarUrI che ane dharmanI vizALatA siddha karI batAvanAra che 3 1. A pramANe hakIkata hovAthI sa tapuruSe udAsInatArUpa amRtanA sAratattvane AsvAde. A pramANe" eTale upara je hakIkata ja karI te kAraNane dhyAnamAM laIne prANI udAsInatA dhAraNa kare ahI prathama udAsInatAnu phaLa batAvyuM, pachI stuti ke revanI niSphaLatA karmanA marmane laIne rajU karI ane pachI dharmasa badhI mithyA upadeza karanAra para ane upadeza sAbhaLanAra zrotAnI kaSTasAdhyatA para madhyasthatA rAkhavAnI vAta kahI. e sarvanuM pariNAma zuM ? je kharA satapuru hoya, jene sasAra mithyA bhAsyA hoya, jene A saMsAramAMthI nAsI chUTavAnI tAlAvelI lAgI hoya, jene ba dhana e kharu kedakhAnuM samajAyuM hoya, jene sAsArika bhAvamAM pravRtti e bALakanA khela lAgyA hoya, jeNe AtmArAmane kAMika anubhava karyo hoya ane je sAme jovAne badale A dara jotA zIkhyA hoya tevA satapuruSe vAra vAra A udAsInabhAvarUpa amRtane ja seve che e dAsIne amRta kahevAnuM kAraNa e che ke purANakathA pramANe jema samudramancana karIne devoe amRta zodhyuM tema zAstramahAvanuM mathana karIne A bhAvanAo zodhI kADhI che. e amRtamAM paNa khAsa "tara' jevA muddAno mAla, ene sAra, eno uttamottama vibhAga udAsInabhAva che e bajAru cIja nathI ane e bajAramAthI labhya paNa nathI, khUba parizIlana ane niyatraNane pariNAme vRttio para kAbU Ave tyAre A bhAva khIle che. sa tapuruSe - jemanu sAdhya A prapa cALa mUkI enAthI dara cAlyA javAnuM che. teo - A amRtanA kharA sArane vAravAra AsvAde A AsvAdanA zokha mATe nathI, pArakhavA mATe nathI ke IkriyatRpti mATe nathI. enA Ana daragamAM paDelo prANI ane te muktisukhane meLave che eno anubhava evo AhUlAdaka che ke enA sukhakalAsanI laharImAM prANI saMsArasamudra tarI jAya che. ene sasAranA mojA o dhakele caDhAvI zakatA nathI, paNa ene A udAsInabhAvarUpa je sTImara ke trApa maLe che tenI sahAyathI e AnaMdatara gane hiloLe caDhe che ane AnadanA pravAhamAM tarato tarata mukti sudhI pahocI jAya che ATalI hada sudhI kema vadhI zakAtu haze teno khyAla kara hoya to, eka vAra udAsInabhAva rAkhavA prayatna kare, game tevA uzkeraNInA prasage paNa vRtti para saMyama rAkhe ane pachI enA pariNAma tapAse to jarUra lAgaze ke e mokSasukhanI vAnagI che ATalI vAnagInuM AsvAdana thAya to pachI mArga ghaNo sarala che Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyacca : geyASTaka paricaya 1. cAluM duniyAne vyavahAramAM je prANIo ati nIcA UtarI gayelA hoya, jemanu nIti, ke vartananuM dhoraNa asatya ke aprAmANikapaNA para racAyela hoya, jeo jIvavadhane zAka samAravAnI kriyA samAna gaNatA hoya, jeo paradhanaharaNa karI vyavahAra calAvatA hoya evA aneka prANIo tarapha samabhAva rAkho dharmanA mArganuM ullaMghana karanArA hoya, matikalpanAthI dharmanI sthApanA karanArA hoya, AtmAnI hayAtI paNa na svIkAranArA hoya, karma, parabhava ke mokSane samajavAno yatna paNa na karanAra hoya ane upadeza ApanArane hIcakArA, ja galI ke bAyalA, babUcaka gaNatA hoya tevA prANIo tarapha paNa samabhAva rAkhavo jenA hRdaya vikArothI bharelA hoya, sasArane coTI paDelA hoya, dhana, strI, kuTuMba ke vyApAra sivAya anya vicAra karavAnI jemane phurasada paNa na hoya ane dharma tarapha upekSA nahi paNa tiraskAra hoya tevA prANIo tarapha paNa samabhAva rAkhavo ! krodhAdi kavAya, hAsyAdi nokapAya, strI-puruSa-neha, dApatya, nidA, asUyA, IrSA, kalaha Adi Atara vikAromAM masta rahenAra, jarA paNa vikAsanI bhAvanA ke lAgaNI vagaranA ane tiraskArathI bharelA tarapha paNa samabhAva rAkhavo Anu nAma udAsInatA athavA mAdhyazya che. vizALa udAsInabhAvane tu anubhava. e udAsInatAnuM sukha udAra che. sarva sukhamAM pradhAna sukha che te kevI rIte teno vicAra kara - prathama to e dAsInya kuzaLanI sAthe samAgama karAvI ApanAra che A "kuzaLa" bahu samajavA gya che ApaNe kuzaLa-samAcAra pUchIe chIe emA Adhi-vyAdhi-upAdhithI muktatAne savAla hoya che ane ghaNu kharu to upacArarUpe hoya che. paNa kharu "kuzala to nitya sukha thAya te che zAzvata, avinazvara sukha e kuzaLa che samaju prANInI sarva pravRttio sukhaprApti ane dukhanAza mATe hoya che ane te sthAyI hoya to ja ISTa gaNAya che evuM abAdhita sukha jyA maLe tevuM sthAna che tenI sAthe samAgama karAvI ApanAra A dAsInya che. kaSa adarathI nIkaLI jAya eTale paraMparAe e sthAne pahecAya, te kAraNe ene samAgama karAvI ApanAra gaNAya ane ahI paNa rAgadveSanI pariNati gaI eTale mokSatulya svabhAvaprApti thatI hovAthI ene A vize paNa yogya rIte apAyuM che. bIju, e udAsInatA Agamane sAra che, suvihita zAstronuM e rahasya che, Agamagra mAthI tAravI kADhela mAkhaNa che baha zAstra tho vAcI-lakhI chevaTe paryavasAna pAmavAnuM sthAna A audAsInyabhAvamAM Ave che. upAdhyAya zrIyazovijayajIe jIvanane ane "jJAnasAra Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtamudhArasa 498 lakhyA emA Akhe A bhAva khatAnyeA chelR ane upazamasAra che pravacane e vAta emaNe ekathI vadhAre sthaLe karI che ene sAkSAtkAra karAvanAra A vizeSaNa che. chevaTe e uDhAsInatA iSTa phaLa ApanAra kalpavRkSa che e vRkSa pAse je joie te mArgeA te maLe e ja misAle mAsthyavRtti eka vakhata prApta thAya te pachI guNavikAsane age je mAgeA te maLe tema che udAsInabhAva samajanAra kAI paisA, gharakhAra ke zrI teA mAge ja nahi, ene te guNavRddhi ja iSTa hAya, ane u.AsInatAmA evA camatkAra che ke e kharAkhara jAmela hAya tA sa iSTa guNNA enI pachavADe jarUra cAlyA Ave che A traNa vizeSaNayukta audAsInyabhAva, je kharekhara pradhAnasukha che, aparimita AnaMdamaya che, AtaravRttineA zAta pravAha che tenA tuM jarA anubhava kara, ene jarA sevI o, ene jarA vyavahAru AkAramA potAnA banAva, jagatamA anubhavanI alihArI che. vArtA game teTalI karavAmA Ave ke te para meTA lekhA lakhavAmA Ave emA kAI vaLe tema nathI, emA kharI mA kadI nahi Ave A viSaya buddhivilAsa karavA jeveA nathI, e teA jAte anubhavavA jevA che ane anubhavIne jIvavA jevA che. anusava karavA eTale ekAda vakhata anubhava karIne pAchA jyA hatA tyA jaine besavu evA artha nathI ene dararAja anubhava-abhyAsa karavA ceAgya che. tenI jema Teva paDaze ema e jAmaze, jAmaze eTale rAgadveSa khasatA jaze, e khasaze eTale svarUpAtusadhAna thaze ane tema thayu eTale kuzaLa-samAgama thaze . A viziSTa sukhanA anubhava sadA kare, enAthI Atarapradezane ragI de ane cittanA pravAha e mAge vahevA de pachI eneA 2 Anada jojo 2. kartA kahe che ke tane eka tadna rahasyanI vAta kahevAnI che ane te para tAre khUba vicAra karavAne che tane emAthI A AkhI bhAvanAnu AMtararahasya prApta thaze paNa te khUba vicAraNAthI ja maLaze. tu khUkha paracitA kare che tene cheDI de pacatA eTale pArakAnI citA tu tArI satatinI athavA tArA sakha dhInI ciMtA kare che, teeAnA aneka prasa geA, temanI ta durastI vagere aneka khAkhatAnI tu eTalI ciMtA kare che ke ene pariNAme tane tArA peAtAne vicAra karavAnA samaya ja maLatA nathI uparAta tu dezanA khanAvAnI rAjadvArI khaTapaTAnI, raziyAmA Ama banyu ane AyarlADamAM tema banyu, samAjavAdIe Ama phAvyA ane sAmyavAdIe ema phaTakAyA, hu hiTalare Ama karyuM ane sTelIne tema karyuM --AvI AvI nakAmI ciMtA kare che, paNa emA tAruM sthAna zu ane tu pAte kayAM ghasaDAtA jAya che tene vicAra ja karatA nathI. Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthabhAvane 479 athavA tuM parabhAvanI ciMtA karyA kare che dhana, zarIra vagere sarva paravastuo che. parasabaMdhI vicAraNA te paravicAraNA che ane parabhAvamAM ramaNa karavuM e paNa pararamaNa che. para e nira tara para che, phroDa upAye paNa para e pitAnu thanAra nathI ema jANavA chatA A baMne prakAranI pariciMtA" tu kare che te cheDI de. A vikalpajALa nirarthaka che, ekAgratAnA vighAtaka che ane tene nIce utAranArA che tu tArA pitAnA adhikArI tatvane vicAra tuM pote ja asala svarUpe taddana vikArarahita, saccidAnaMdamaya, parabrahmasvarUpa, tirmaya, nira jana, nirAkAra, anata jJAnAdimaya che ene tuM ci tava dukhanI bAbata e che ke tArI sAthe e sa ba dhI vAta karatA paNa jANe e keI apara puruSa hoya, jANe koI pharano saheja oLakhANavALo hoya evA zabdomAM vAta karavI paDe che. tArI potAnI vAta karatA tene kahevuM paDe ke tu tAre vicAra kara e ghaNI zaramanI vAta che. ema kahenAra ke sAbhaLanAranI zobhA nathI, chatAM tene sApha kahI devAnI jarUra che ke tuM tane oLakhate nathI, oLakhavA prayatna paNa karato nathI, enI sAthe ekAtamAM vAto karatuM nathI, ene paricaya karatuM nathI, enI sAthe dI svarUpa sAmya sAdhate nathI vikAra eTale samudabhava ne virAma - utpatti ne nAza - jame ane udhAra. AvA prakAranA vikAra vagarano tu che tu pote avinAzI-zAzvata che, paNa te tArA svarUpane te anubhavyuM, chagya jANyuM nathI ene tu vicAra, eno abhyAsa kare ane emAM magna banI jA. je, vAta evI che ke tu sAbhaLIza to tane navAI lAgaze, paNa kharekhara sAcI vAta che ane te e che ke eka prANI moTI moTI vAto kare che paNa saravALe mAtra kerA meLave che ane bIje moTI vAto karato nathI paNa AMbAnA phaLa (kerIo) meLave che. A keyaDe che te ukelIza te tane udAsInabhAvanA svarUpane anubhava thaze vAta karavI e eka hakIkata che ane khare lAbha meLavavo e taddana judI ja hakIkata che vAto karavAthI mokSa maLI jAya tema hoya to mArA-tArA jevA kyAranA ce tyAM pahoMcI gayA hota ! paNa sAcI vAta karaje, kadI mokSa javAnI sAcI IcchA thaI che? kadI pUrNa gabhIrapaNe mekSa javu ja che e vicAra thayo che kharo ? barAbara manane pUchIza to javAba maLaze ke-khAtApItA mela maLI jAya tevuM hoya te bhale maLe, evI vAta UDANamAM haze enI be kaTIo pU chu ? mokSanAM gADA ba dhAtA hoya to tenuM bhADuM TharAvavAmAM be catANa kare che ke je mAge te ApIne te gADImAM caDhI bese ? mokSamA kAI khAvApIvAnuM maLavAnuM nathI, tyAM darojanA chApA AvavAnA nathI tyAM 2 garAga nathI-vagere sthitine vicAra karyo che ? Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 , zAMtasudhArasa A taddana nirmAlya lAgatA savAlo khUba mahatvanA che. emAM khUba rahasya che ane ekAnamAM besIne cetananI sAthe vAto karyA vagara enuM rahasya samajAya tema nathI vAta e che ke ghaNu bolanAra keTalIka vAra samayano mithyA vyaya ja kare che. enI vAta sAbhaLo to Anada thAya, paNa eno vyavahAra tenAthI pratikULa hoya che, to te keraDe ja meLave che e keraDAnu jhADa kATAthI bhareluM hoya che ane a5 nAnA pAMdaDAMvALuM hoI ArAma levA lAyaka paNa hotu nathI enA phaLa tUrA ane moLA hoya che. bahu belanAra hoya paNa ataramAM sAdhyanI jAgRti vagarano hoya te te kAI paNa lAbha meLavatA nathI ane bIjo belanAra na hoya paNa ekAgra citta cetanarAmane dhyAvanAra hoya to AbAnA phaLo - ISTa phaLa prApta kare che bahu bole te bA Tha" e Akhu sUtra tAre vicAravAnuM che sAdhu gocarIe gayA, tyA eka vagaravicAryuM vacana bolAI javAthI emane rANInI kUkhe janma levo paDyo e janma bAda pUrvabhavanuM smaraNa thatAve ta tyA eNe na belavAno niyama rAkhyo ekadA bAjunA jagalamA e sainya parivAra sAthe pharavA gayo tyAM kAgaDAne bolavAne kAraNe maravuM paDyuM tyAre e mAtra mArmika "kyAM bolyo ?" eTalu ja bolyo ane sAthenA nokarane paNa e ja rIte samajAvyo e AkhI kathA mauna athavA to vANIyamanuM mahatva samajavA mATe bahu ja upayogI che ApaNe AkhA divasamAM nakAmu keTaluM bolIe chIe teno vicAra karIe to zaktinA durbayane kharo khyAla Ave A sarva sAdhAraNa rIte samajAya tevA satya che. e vAta tArA cittamAM beThI hoya to have udAsInatAne age te tapAsI jA anya manuSyomAM tu avaguNa jue, durAcAra jue, dhamAla jue ke pApavRtti jue tyAre te tenI carcA, TIkA ke nidA zA mATe karavA maDI jAya che ? te kevaLa nakAmI paracitA che e choDI de ene badale tAre potAno nirvikAra bhAva vicAra eTale tane paraci tA karavI gamaze ja nahi vaLI tu vicAra ke evI TIkA karanArA keraDA meLave che to tAre keraDA meLavavA che ke AbAnA bhogI thavuM che ? artha vagaranI paracitA karanArane udAsInatA prApta thatI nathI, e to nakAme vyavasAya che. madhyasthavRtti rAkhanArane para itA karavI beje nahi, enA ucca dhoraNa pAse e vAta pAlave nahi e mAge lAvavA prayAso kare paNa ciMtA na kare citAne te vyavahAramAM citA samAna kahI che ane ghaNuM prANIo levAdevA vagara pArakI citAmAM pitAnI jAtane home che udAsIna AtmAnI e dazA na hoya Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthabhAvanA 481 zrImadda yazovijayajI upAdhyAye mAyAnI sakjhAyamA kusumapuranA zeThane ghera UtarelA be sAdhuo - eka tapasvI ane bIjA mokaLA(zithiLa)nuM dRSTAnna ApyuM che tapasvI sAdhu pitAthI UtaratA sAdhunI nidA ja karyA kare che ane zithiLa sAdhu tapasvInA guNa gAya che. AmA tapasvIne bhavadustara kahyo ane zithiLane kharo tyAgI kahyo ApaNI cAlu gAthAmAM evo tapasvI hoya tene keraDo maLe ane evo zithiLa hoya te AbAnA phaLa meLave. ahI citAnI vAta karI che te keTalIka vAra niSphaLa hovA chatA ghaNI vakhata mULamAM sArA AzayathI thayelI hoya che pApI, devI, durAcArIne joI ciMtA karavI e eka najare sArI lAge paNa nirarthaka hoI nakAmI che prayAsa ryA pachI vAta choDI devAne ahI uddeza che. ciMtA karI zaktine vyaya karavo nahi e sIdhe upadeza che mananI sthiratA e sAdhya che. 3. upara jaNAvelI vAta ahIM judA AkAramAM kahe che taddana zuddha hitabuddhithI sAcA hitanA mArge lAvavAno upadeza athavA salAha tu keIne Ape ane te mANasa te sAbhaLe nahi, sAbhaLe to tene te ruce nahi ane ruce te paNa te pramANe vartavAna tArI pAse vicAra batAve nahi - A sarva banavAjoga che AvA sagomA paNa tu tArA mana uparano kAbU khoI nAkha nahi teM sAcI salAha ApIne tArI pharaja bajAvI, paNa pachI ethI AgaLa javAna tAro adhikAra nathI. sAme manuSya tArI vAta sAbhaLe nahi eTale tArAthI tenA upara kepa kema thAya ? e rIte tu nArI jAtane nakAmI dukhI banAve che. gusse thavAthI tAru mAnasika sukha tu bagADI mUke che mananI sthiratA e AtmAnuM sukha che, caMcaLa mana e AtmAnuM du kha che tAre tArA upadezanAM pariNAma tarapha zA mATe levuM joIe ? tu tArA adhikAranI bahAra jAya che ene khyAla karaje. prathama to tAro upadeza amogha ke apratipAtI (infallible) hoya ema dhAravAnu tAre kAraNa nathI bIju, sAmA prANIne vikAsa sadaguNakamArohamAM eTalo vadhI zake tevo che ke nahi tenu tane jJAna nathI sAmA prANInI nivAra paristhitinA ghaNAM kAraNo hoI zake, keTalIka vAra vaya, anubhavanI kacAza Adi paNa kAraNo hoya che game tema hoya paNa tAre e sa yogomAM asvastha thaI javuM kaI rIte yogya nathI bIju tAre e vicAravAnuM che ke evA prakArane tAro satApa niSphaLa che. ema dhAra ke te sabhA samakSa satya bolavA para asarakAraka bhASaNa karyuM, chatA koI satyavrata lenAra zretAmAMthI na nIkaLe to tAre gusse thaI sabhA choDI cAlyA javu e vAta yeAgya che? eka vyaktinI pAse te tyAgano upadeza karyo, te pIgaLyo nahi, to tu tene zuM rApa ApI zake? tenA para gusse thaI zake ? gusse thaIza to tAru mana vaLiye caDhI Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtasudhArasa jaze, ethI tu kAI bagaDela bAjI sudhArI zakIza? A rIte tArA mAnasika-Atmika sukhano nAza karavAno rasto kadApi laIza nahi. e vakhate mananI sthiratA jALavI rAkhavI e udAsInabhAva che kArya karIne chUTI javuM ane pachI e vAtanI "tathA na karavI e jIvanano mAtra jene prApta thaI jAya te anaMta mana zAti meLavI zake che dhArmika bAbatamAM upadezakoe ane vyavahAramAM vaDIlavarga A sUtra khUba dhyAnamAM rAkhavA jevuM che. enA tarapha bedarakArI rAkhavAthI ghaNI gerasamaja, kadAgraha ane viSavAda vadhI jatA jovAmAM AvyA che upadeza ApanAre eka vAta dhyAnamAM rAkhavI ke samajAvaTathI ja mAna prApta karAvAya che. pite dabANa kavvAnuM sthAna bhogave che tene cheTe upayoga upadezaka, vaDIlavarga, vakIla ke DokaTara kare to te agya che ane sAme prANI te upadeza, salAha ke sUcanA mAnya na kare tyAre tapI javuM e te lagabhaga sthAnabhraSTa thavA jevuM che. 4. keTalAka jaDa manuSya mULa siddhAntanI hakIkata ulaTAvI nAkhI sUtrasiddhAntaviruddha prarUpaNA kare che AvA manuSya ghaNu ayogya kAma kare che, paNa ApaNe zuM karI zakIe ? ahI usUtrane age ghaNA vicAgyA lAyaka prazno upasthita thAya che. dareka darzanamAM amuka mULa muddAo hoya che AtmAnI hayAtI, parabhava, karma, AtmAne anAdi saba dha ane prayAsathI karmathI mukti vagere mULa bAbato che jIva ane jagatano sa ba dha, nigadane siddhAta e mULa bAbata che AvI bAbatomAM je samajI-jANuM viruddha vAta kare te utthApaka gaNAya che evA prANIne samajavA prayatna kare, enI pAse dalIlo karavI ane ene mULa siddhAMta samajAvavA, chatA te na samaje to pachI tenI sAthe kapAya na karo. tenI bhavasthiti pAkI nathI ema vicAravuM. ApaNuM kartavya samajAvaTathI pUru thAya che. ' vidhi-sAdhanadharmonI bAbatamAM vicAra karI eka mArga svIkAravo, paNa sAmAnya bAbatamAM matabheda paDe to tethI uzkerAI javuM nahi ghaNuMkharI vAra emAM draSTibi duno je taphAvata hoya che keI prANI vyAkhyAna karatI vakhate muhapatti bAMdhavA Icchato hoya ane anya te binajarUrI gaNato hoya to potAno abhiprAya zAMtithI jaNAvavo, pachI kadI sAmA moracA mADavA nahi emAM muddAne savAla ja nathI ane matabhedane avakAza hoya tyA usthApaka, "mithyASTi" ke "utsavaprarUpaka evA AkarA zabdano upayoga karI beso nahi, gacchanA bhedo paDyA che te A vizALa daSTinI gerahAjarImAM paDyA che emAM tattva jevu kAI nathI keI cothano svIkAra kare ke koI pAcamane svIkAra kare ane koI IriyAvahiyA AgaLa, pAchaLa ke baMne vAra bele, emAM mULa muddAno koI savAla nathI banate samanvaya ko, paDelA bhedo ochA karAvavA prayatna karavo para tu mudo kadI cUkavo nahi jeo hasUtra bhASaNa kare che te su dara dUdha tajI daIne "mUtra pIe che evo zabdaprayoga zrImAnuM vinayavijayajI mahArAje karyo che mane lAge che ke sUtra (pakti bIjImA) Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthabhAvane 483 nI sAthe anuprAsa meLavavA e prayoga karyo haze. bAkI AvA anupama grathamA evA zabdaprayAgane sthAna na ghaTe kadAca evo zabdaprayoga emanA vakhatanI pracalita bhASAmAM aziSTa nahIM gaNAto hoya. sUva-usUtranI vAta Ave tyA Akara bhASAprayAga karavAthI madhyasthabhAva pipAvAne badale hAni pAmato, AghAta pAmato lAge che je anupama bhASAzailImAM Akho gratha lakhyo che ene anurUpa A ukti nathI eTalu atyata kSebha sAthe lakhavAnuM dhAkharca karavuM aprAsaMgika lAge chesAhityanI bhASAmAM ene hInepamAM kahevAya. zAtarasanAM paraba ma DAyAM hoya tyA e durga dha ne ghaTe, A mAre pitAne mata che. dharmacarcA, tattvanivedana ke vyApiviziSTa nyAyacarcA cAlatI hoya tyAre mananI sthiratA khUba rAkhavI. vyavahAramAM paNa uzkerAI javAnI vAta varya gaNAya to dharmacarcAmAM to savizeSa varya gaNAya ane dharmacarcAmAM hakIkatanI agatya kadI khyAla bahAra na javA devI keTalAka gacchabhedanA jhagaDAo varSo sudhI ane keTalAka to sekaDo varSa sudhI cAlyA che. paNa emAM tattvane-muddAno savAla ja hato nathI vidhimAgane jhagaDo karavo e vizALa jaina tattvajJAnanA daSTibi duo samajavAnI alpa zakti batAve che | game tevA dharmacarcAnA prasaMgo Ave tyAre manane sthira rAkhavu, samajavA mATe khullu rAkhavu, sAmAnA dRSTikoNa samajavAnI ke kapavAnI jijJAsA rAkhavI, satya zodhavu-satyane nirNaya karavo muzkela che ema samajavuM pitAnI mAnyatA sivAya anya satya na ja hAI zake evA dhoraNathI vAta zarU na karavI. vicAravAnuM sarvane samanvaya karI zake che ane vizALatA. pAse sarva khulAsA zakya che. paripUrNa prayAsa karavA chatA paNa vicAra-ekya na ja thaI zake tA paNa premathI chUTA paDavu. carcA e vidvAnonI moja che, ane ramatano niyama (Sportsman's spirit) e che ke hAre, chate te bane premathI bheTIne hastadhUnana karI chUTA paDe A vizALa bhAva khIlavavA jevo che prayAsa karatAM na samaje te pachI kartAzrI kahe che tema viA kurma.?" (ApaNe zuM karIe?) Avo bhAva rAkhavo A viziSTa madhyasthabhAva che. eno amala atyAra sudhIne ItihAsa-jetA muzkela dekhAya che, paNa sukhane mATe jarUrI che, upayogI che, AdaraNIya che pa, A saMsAramAM tu nakAme mUjhAya che vAta ema che ke pratyeka prANInu mana amuka vikAsakramamAthI Avela hoya che eTale ene jevA saMskAro paDyA hoya ane ahI eNe je vizeSa saMskAra meLavyA hoya tene anusarIne e cAlyo jAya che manane je raste javAnuM hoya tyA te jAya che ane enI aTakAyata azakya che athavA muzkela che A vAta ghaNI saraLa che tame kaI paNa manuSya mATe kahevA ghAre ke amuka sayogomAM te kema vartaze, te je tamAre teno paricaya hoya to barAbara kahI zakaze. ekane mATe Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 gAtasudhArama tame kaheze| ke e prANAMtakaSTa paNe jUThThuM nahi mele, bIjane mATe kahezeA ke e te laTujI che, vakhata pramANe saDha pheravaze. dareka sacAga mATe pazciyane aMge tame kahI zake, A khatAve che ke pratyeka prANI amuka reSA para cAlanAra hoya che ane te tenA vikAsa para AdhAra rAkhe che vikAsamA taratamatA eTalI hAya che ke enI gaNanA na thAya. enuM varNana azakaya hAvA chatA e samajI zakAya tevI cIja che. zarata eTalI ja ke paricaya pUratA hAvA joie je prANInA vikAsa jeTaleA thayelA hAya teTale te kArya prasage bhAga bhajavI zake che, ane pratyeka prANIneA vikAsa keTaleA thayeA che ane ahI temA vadhAre pragati karaze ke pA paDaze te vAtanu niyAmaka catra tArA hAthamA nathI, tethI tu e sabaMdhI citA kare te tadna niraka che. amuka prANI tArI icchAne anurUpa nathI e para carcA, nidA ke prazasA karavAne badale te evA che' ema dhArIne cAla je khAkhatamA tArI javAdArI nathI te khakhata anyathA hAvI joie athavA anya svarUpe hAvI joie evI tArI kalpanAo paNa artha vinAnI che anyanA durAcAra, durAcaSNu, asabhya vartana, ayeAgya sa bhASaNa ke anya kAi kRtya mATe tu tenA upara kApa kaI rIte karI zake? tane te tArA dhAraNa pramANe na game te kharI vAta che kAi parastrI para atyAcAra kare, khUna kare, mArAmArI kare ke cArI, lUMTa, akhADA kare tyAre teNe tema na karavu ghaTe evA tane vicAra thAya te judI vAta che, paNa teTalI maryAdAe tAru kArya pUru thAya che. te pahelA ane teA samAjane ke vyaktine sudhAravA prayatna kara, upadeza Apa, chatA paNa enA mana para ene kAbU na heAya te tAre vAta mUkI devI tA2e gusse thavAnu ke tAru peAtAnu leAhI garama karavAnuM kAi kAraNa nathI. tArA ceAgya prayAsa chatA prANI pApakarmathI na mukAya te tene eveA ja vikAsa thayeA che ema samajI tu tArA kAmA rata raheje, pratyeka prANInu mAnasika kha dhAraNa judA judA prakAranu hAya che, jene jeTalA vikAsa thayeA hAya te dhAraNe te vate che tenI gati anusAra tenI buddhi thAya che ane keAnu zu thayu te aTakAvI zakavAnI tArAmA zakti nathI, eTalI vAta dhyAnamA rAkhI sAcA mAnI prApti karAvavA mATe ceAgya prayatna jarUra karaje. paNa dhArela pariNAma na Avye tArA manane asthira karIza nahi tu vicAraje ke te tArI samaja pramANe prayAsa karyAM che, ane eTalA khyAlathI satApa pAma AkhI duniyAne sudhAravAnuM kArya azakaya che. AkhI duniyA garamIthI trAsa pAmatI hAya te! sarva sthAne cadaravA na khadhAvI zakAya, paNa garamI echI karavA khIjA prayatnA thaI zake. AvI zubha khAkhatamA ceAgya prayatna karavAnI nA nathI, paraMtu azakaya vAtA vicA Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthyabhAvanA 45 ravI te gAMDapaNa che. peAtAnI zakti, AvaData ane sayeAgeA anusAra prayatna karatA phaLa na dekhAya te sUvAnu nathI. e vakhate mananI sthiratA rAkhavI e udAsInabhAva che vaLI anyanI bhavitavyatA durvAra che e vAta tAre chevaTe dilAsArUpe ane udAsInabhAvanI khIlavaNI pUratI ja vicAravAnI che, kAraNa anyanI bhavitavyatA zI che tenu tane jJAna nathI. puruSArthane pUratA avakAza che. mATe ene mArga para laI AvavA, tenAmA pragati karAvavA jarUra prayatna karaje ane pachI madhyasthabhAva bhajaje. 6. udAsInabhAvanAmA khAsa karIne krodha-kaSAyanA tyAga karavAnA che athavA te maneAvikAra upara jeTaleA bane teTaleA kAbU meLavavAne che. koSa, kApa, amarSa, gussA athavA ene lagatI adaranI vRtti thavA na devI athavA thAya teA te para kAbU meLavave! e AkhI bhAvanAnu phaLa che. e phaLa prApta karavAnA judA judA mArgo khatAve che (ka) tu hRdaya gama-maneAhara samatA sAthe krIDA kara samatA jANe tArI premezvarI hAya ema tu enI sAthe rama, enI seAkhatamA Anada mANa. enA viyAge du:khI thA. enu ane tAru eka bhAvadAMpatya kara sarva sayeAgeAmA manane tulya pariNAmavALu rAkhavu e samatA che. e samatA hAya tA krodhanA vikAra sthAna pAmI zakatA nathI. zama e svabhAvAla khana che ane jJAnanA paripAka che ema zamASTakamAM zrIyazevijayajI kahe che e hAya teA vikAranA nAza thaI jAya che. (kha) tu mAyAnA jALAone khalAsa kara. manamA kAI hoya ane bahAra kAI evu, vartana, vacana ane vicAraNAmA virAdha rAkhavA ane aneka prakAranA geATA vALavA e vRttinA tu tyAga kara je prANIne udAsInabhAva keLavavA hoya tene dekhAva-bha pAlave nahi e te AgaLa ane pAchaLa, bhUtakALamA ke bhaviSyamA, rAya ke 24 sAthenA vartanamA ekarUpa ja hAya, ene da bha game nahi, dekhAva pAlave nahiM, chaLa game nahi, kapaTa AvaDe nahi ane kAinI upara kheATo lAbha levA game nahi madhyastha dekhAvAnA e kadI dabha na kare. ene atarathI madhyavRtti game ane te para peAtAnA vartananI racanA kare udAsInabhAva ane darbhanA sakha dha azakya che, dala hAya tyA udAsInatA rahI zake nahi. (ga) tu jaDa vastu ke jaDa bhAvA para khATo AdhAra rAkhe che pudgaLa tArA nathI, tu punaLanA nathI, ene vaza paDavAthI tu udAsIna rahI zakatA nathI parajanano sabadha ke tene vAvartitva jeTaluM bhaya kara che teTalu paravastunA sa kha dhamA paNa bhaya karatva che. eka cA ke dArUnI Teva hAya teA paravazatA keTalI pragati rAke che e vAta para vivecananI bhAgye ja jarUra hAya. e ja pramANe maneAvikAranu vazavatatva pazu paravazatA ja che manevikAza paNa udAsInatAnA vidhI che. Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAMtasudhAma A traNe vAta udAsInAMvananamAM kahevAnu kAraNa e che ke tAru AyuSya ghaNu maryAdita che. tu ahI bahu kha u te paNa keTalA varSa rahevAnA che? emA puddagaLanu vAvarti ke parabhAvanu vazavatva tane bhAre paDI jaze, mATe uparanI traNe khAkhatA sudhArI le ane udAsInabhAva svIkAra, samaja, Adara 7. A audAsInya mahAna tIrthaM che. 'tIrthaM' zabdanA ghaNA artha che tI eTale mATI nadI UtaravAneA ghATa, evAza sasArasamudra ke meTA nane UtaravA mATe e evA che tI eTale mA, rastA. udAsInatA khA rastA che, pavitra mArga che, tIrtha eTale pavitra jagyA, yAtrAnu sthAna udAsInatAnu AtItva A bhAvanA je kharAkhara khatAvI rahI che ane pUrI thatA sudhImA jarUra jhaLakI jaze. tI eTale UtaravAne dAdarA sasArathI UtarI javu hAya te A dAdarAthI UtarI anya mArga pakaDI zakAya che. tIrtha eTale sAmudradhunI, e mATA samudrane joDanAra A tIrtha sasAra ane meAkSane joDanAra che tIrtha eTale upAya, vaccenA sahAyaka vagere aneka artha e zabdane lAge tema che e udAsInabhAva ( audAsInya ) athavA mAdhyasthya (madhyasthabhAva) nAmanA tI ne nIcenA vizeSaNNA lAgu paDe che. e tI anupama' che. enI sAthe sarakhAvI zakAya evA bIjA ghATa ke ovArA amArA jANavAmA Avye nathI e tIrthaM cetana che, samajI zakAya tevu che, jIvatu jAgatu che ane anyathI chUTuM pADI zakAya tevu che. e tIrthaM ataramA pratiSThita che eneA pradeza a taradezamA che. tyA zeAdhavAthI te jaDe tema che e tIrthaM ati ramaNIya che, bahu maneAhara che. enA sAkSAtkAra anubhave thAya eka vAra udAsIna rahe! ane e bhAvanI ramaNIyatA anubhave. e khUba AkarSaka che. tamane cheDavu nahi game e tIrthaM atyaMta svaccha, suMdara phaLa ApanAra che. kAI kriyA niSphaLa hAtI ja nathI, ati vizuddha phaLa ApavA e A tInA svabhAva che AvA audAsInya athavA mAdhyasthya tIrthanu tu smaraNu kara. tene tu tuM pATha kara e nAmamA paNa eTalI pavitratA che ke e levAthI paNa zAti AvI jaze yAda kara. teneA tane eka jAtanI Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthabhAvanA 487 A pramANe e anupama tIrthanuM smaraNa kara eTale tane cirakALaparya ta avirAma sukha maLaze, nira taratu zAzvata sukha prApta karAvI Ape evu A anupama tIrtha che. "A tIrtha" ema kahIne 2 thartAe tIrthanuM nAma adhyAhArya rAkhyuM che emano uddeza audAsInya kahevAno ja hovo joIe tyAM potAnA cetanane tIrthasthAne levAmAM Ave te paNa uparanAM sarva vizeSaNe tene lAgu paDe tema che cetana pite tIrtha che, anupama che, ata sthita che, abhirAma che ane vizada pariNAmavAnuM che. e paNa sattAe paramAtmA hevAthI ane sarva prayatna ene mATe hovAthI enuM smaraNa karI, tadudvArA avirAma sukha ene prApta karAvavAnuM che. e sarva vAta barAbara besatI Ave che e tIrthane paNa yAda kasmaro. A AkhI gAthA kAsInya mATe che e samajAya tevuM che. zakyArtha batAvavo joIe tathI cetanajIne paNa tyAM dAkhala karyA che cetananuM vizeSaNa "cetanama' mUkavuM zobhe nahi, tethI prathama artha ja vadhAre samIcIna che. - dAsInya AvuM che. kharekhara e tIrtha che, bheTavA gya AdarzarUpa pavitra jagyA che, jAta pavitra che ane Azraya lenArane pavitra kare tevI e vizuddha bhUmikA che ApaNe tIrthabhUmie zA mATe jaIe chIe? enA vAtAvaraNamAM evI vizuddhi hoya che ke ethI vicArazuddhi ane kriyAzuddhi thAya che. je pavitratA ane pavitra vAtAvaraNane tyA anubhava thAya che te mAdhyazyabhAvamAM prApya che A gAthAne artha bIjI rIte paNa zakya che. pratyeka vizeSaNane dAsInya sAthe ja levuM. udAgInabhAva anupama tIrtha che, e jIvaMta che, ataramAM sthita che. manohara che, vizadapariNAmavAnuM che ane avinAzI sukha ApanAra che. A artha sarvA gasudara lAge che 8. e dAsI -mAdhyacyabhAvanuM varNana karI zakAya tema nathI. haju paNa thoDA varNanAtmaka bhAvo batAve tevA vizeSaNe Ape che e parabrahmarUpa pariNamananuM parama sAdhana che parabrahma eTale prakRSTa brahma, nivikAra, nira jana zuddha caitanya. e parabrahmanuM svarUpa "jJAnasAranA bIjA manASTakamAM zrI yazovijaya upAdhyAye batAvyuM che. A vikAra vagaranA, zarIra vagaranA zuddha caMtyanyasvarUpane parabrahmasvarUpa kahevAmAM Ave che cetananuM tapa je pariNamana thAya, 1kapa thavApaNuM thAya tenuM nidAna (parama sAdhana) udAsInabhAva che udAsInabhAva AvI jAya tA aMte svAbhAvika rUpa , cetana prApta kare che ane tene lAgela sarva maLa dUra thaI jAya che dAsInyabhAvane enA utkRSTa AkAramAM A vizeSaNa rajU kare che udAsInabhAva prApta thayA pachI judA judAM pagalAM laI cetana kevI rIte parabrahmasvarUpa sAdhe che te para vivecana karavAnI bhAgye ja jarUra hoya. Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 zAMtasudhArasa e udAsInatA spaSTa rIte kevaLa viziSTa jJAna che. viziSTa jJAnamAM malinatA nathI hotI. tyA akhaDa zAti ane rAgAdipariNati para kAbU hoya che. jyA samajaNa hoya tyAM sAMsArika bhAvane rajU karanAra rAgAdibhAvonI daramyAnagIrI na ja sa bhave. A viziSTa jJAna eTale nirmaLa thatajJAna samajavuM, ane te AtmaviziSTa bhAna sudhI laI jaI chevaTe sapUrNa vijJAna (kevaLajJAna) prApta karAve che ema samajavuM. e dAsInya jAte ja vicita jJAna che emAM zuddha-azuddha, yathArtha--ayathArtha, grAhyatyAjya vastu athavA bhAvanuM vivecana hoya che udAsInatAnI sAthe vivecanazakti jarUra prApta thAya che. vivecajJAnathI-vivekathI sada ke asadano taphAvata samajAya che ane cetana mArga prApti barAbara kare che. - vinaya! AvA sAtasudhArasa amRtanA rasanu tu pAna kara. e amRtane dharAI dharAIne pI, enA rasanA ghUMTaDA leto jA ane enA AnadanA oDakAra Ave temAM masta thaI moja mANa AvA aneka vizeSaNane ye udAsInabhAva che. tene tu samajI-oLakhI tArA jIvana sAthe vaNI nAkha enA Ana datara go tane bhavasamudrane kAThe laI jaze. ahI vinayane udeza karavA dvArA kartA zrIvinayavijaya upAdhyAyanA nAmanuM sUcana karyuM che. A graMtha ahI pUro thAya che tethI enuM pAna karavAnI-e bhAvanAone vAra vAra bhAvavAnI bhalAmaNa paNa karI ane e rIte A graMthanu ati ramya maLamu citra pUruM karyuM. Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra : mAdhyartha (audAsInya) cethI gabhAvanA mAdhyacca atra pUrI thAya che. ene udAsInabhAva paNa kahevAmAM Ave che ene kavacita upekSAbhAvanAnA nAmathI paNa saMbodhavAmAM Avela che. A traNe zabdonA traNa judA judA bhAve che tenuM paryavasAna Akhare to pitAnI jAtane sAsArika bhAvathI dUra rAkhavAmAM ja Avaze traNa daSTibinduo ApaNe jarA tapAsI jaI e. udAsInabhAva-dAsInyamAM mukhya bhAva cittane aMdara khecavAno che. jyAre jyAre Ana da athavA zekanI vRttimAM kaI paNa prakArane kSobha thavAno prasa ga Ave tyAre te vRtti para kAbU rAkhI e vRttithI manane-cittane pAchu khecI levu e bhAva udAsInatAmAM Ave che eka moTo varaghoDe nIkaLe tyAre udAsIna AtmAnI Akha khullI hoya te paNa enI najara kAMI jatI nathI. enA mana upara koI asara thatI nathI ene game tevA AptajananA maraNathI kSebha thato nathI A vRtti ane niSpharatAmAM ghaNo bheda che udAsInatAmAM te tarapha lakSyano abhAva che, jyAre niSpharatAmAM vRttine dArU pAyelo hoya che madhyasthavRttimAM phodha ke roSa karavAno prasaMga AvI paDe tyAre manamAM zAti rAkhavAnI mukhyatA che. AmAM vRttimAM halanacalana thAya che, paNa kSobha thatuM nathI. - upekSAmAM e tarapha dhyAna jAya che paNa sahaja tiraskArapUrvaka e bAbatanI jANe darakAra nathI evI vRtti thAya che AmAnI ghaNIkharI bAbata dAkhalAo levAthI barAbara bese tevI che A jIvanamAM udAsInabhAva rAkhavAnA prasaMgo to ghaNA Ave che, paNa teve vakhate prANI pUrvabaddha vicArothI, beTI lAgaNIonA be cANathI athavA bIjA aneka manovikArothI zAta rahI zakate nathI. ApaNe eka mANasane kharI aNIne vakhate hajAra rUpiyAnI sahAya karI hoya, pachI ApaNe te rakama tenI pAse mAgI paNa na hoya, thoDA vakhata pachI e ja mANasa ApaNane zaramAve tevuM ALa ApaNuM upara mUke, ApaNane na zobhe tevA Aropa magajamAMthI uThAvIne mUke ane apazabdo kahe tyAre tene mATe zuM vicAra thAya? evA prasagamAM paNa je taddana alipta thaIne UbhA rahe ane jANe pitAne e Aropa sAthe kAMI levAdevA nathI evuM vartana kare e udAsInabhAva pA kahevAya e prANI vicAra kare ke sAme mArA upara game teTalA AkSepa kare tethI mAre zuM ? A vRtti rahevI ghaNI muzkela che. A vRtti keLavatA kevaLatA e jANe sAkSIbhAve ja Ubhe hoya eTale sudhI e pahocI jAya che "svabhAvasukhamAM magna ane jagatanA tattvanuM avalokana karanAra puruSanuM parabhAvane viSe kartava nathI, mAtra sAtvi che" (magnASTaka, jJAnasAra ra-3) Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 bAtamuvAsa A ghaNI pragatimaya sthiti che. sAmAnya vyavahAramAM prANI pabhAva sAthe eTalo te ekarUpa thaI jAya che ke ene judA pADe e lagabhaga azakaya vAta banI jAya che. jAhera sabhAmAM ke meLAvaDAmAM tamAru geravAjabI rIte apamAna karanAra tarapha paNa madhyasthavRtti rahe, enI vAta vicAratA peTamAMthI pANI paNa hAle nahi ane enI carcA karatAM uzkeraNI thAya nahi tyAre mAdhyacya AvyuM che ema samajavu. e madhyasthavRtti Ave tyAre te nIti (polisI) tarIke nahi paNa sargika zuddha vicAraNAne pariNAme AvavI ghaTe e vicArakane ema thAya ke tuM koNa? tAruM apamAna zu ? tane mAna kevu ? je samAja ke valamAM tu mAna mAne che tenI sthiti keTalI ? tAga sthiti keTalI ane je mAna maLaze tene ane tAre jyAre tuM ahI thI jaIza tyAre ane tyArapachI zo sa ba dha raheze ? AvA AvA vicArone pariNAme enA manamAM mAdhyacyA Ave che ane pachI cira abhyAsathI vAra vAranA AgevanathI jAmI jAya che. chevaTe e ene svabhAva banI jAya che jyAre prANImAM dhArmika vRtti vadhI hoya che, paNa vivecanazakti khIlI hotI nathI tyAre e koIne hisA karato sAbhaLIne uzkerAI jAya che. zarUAtamAM dhArmika vRtti sarvadA jhanUnanu rUpa le chekoI paNa prakAranA pApane aTakAvavA prayatna karavAnI pratyeka prANInI pharaja che, paNa prayatna karatI vakhate athavA temAM niSphaLatA maLyA pachI cittavRtti para kAbU rAkhavo e muzkela che. e bhAva cIvaTathI Ave che, khIlavavAthI vadhe che ane abhyAsathI jAme che e bhAvane mAdhyazya kahevAmAM Ave che. kAnANamA zrIgubhadragaNi bahu sakSepamAM nIcenI vAta kare che. krodhaviddhapu sattvepu, nistriMzakarakarmasu / madhumAMsasurAnyastrIlumdhevatyantapApipu // devAgamayativrAtanindakepvAtmazasipu / nAstikeSu ca mAdhyasthya, yatsopekSA prakIrtitA // krodhI prANIo upara, nirdayapaNe ghAtakI karma karanArA para, madha, mAsa, madya (dArU) ane parastrImAM lubdha prANI upara, atya ta pApI prANIo upara, deva, Agama (zAstra) ane sAdhusamudAyanI nidA karanAra prANIo upara pitAnI prazaMsA karanArA prANIo upara ane nAstika prANIo upara je rAgadveSarahita bhAva - madhyamAM vRtti rAkhavI tene upekSA kahevAmAM Ave che" A varNanamAM kahelA pratyeka prakAranA prANI upara Ucu mana thayA vagara rahevuM muzkela che saddaguNI svabhAvavALA puruSa ahisAnA niyamane barAbara samajanAra hoI jyAre anya prANI niyapaNe vadha kare che ema sAbhaLe tyAre enA manamAM jarUra roSanI lAgaNI thaI Ave. para tu eka mANase daza-bAra khUna karyA hoya ke pAca-pacAsa janAvarane zikAra karyo Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthabhAvanA hoya enI vAta sAbhaLe yA najare jue tyAre jenI vRttimAM uzkeraNI na thAya te madhyasthabhAva pAmyo che ema samajavuM. A bhAve pahocavAnI ApaNI bhAvanA che sadaguNI prANI vezyAgamana karanAranI, rAtre rakhaDanAranI ke dArU pInAranI vAta sAbhaLe tyAre e prANI tarapha ene tiraskAra Ave, para tu A prasaMge madhyasthavRttivALo prANI AvA nItibhraSTa prANIonI paNa upekSA kare. e vicAre ke enA karma e bhogavaze, e saba dhI ApaNe uzkerAvAthI lAbha zo ? prANIne yogya mArga batAvavAnA prayatnane AmAM bAdha nathI. jemAM upAya cAle tevu na hoya athavA karela upAya niSphaLa nIvaDela hoya tyA madhyasthabhAva rAkhavAno che. enA taraphane tiraskAra niSphaLa che, nakAme che, ApaNane rAga-dveSamAM nAkhanAra che ane pariNama vagarane che. atyaMta pApI mANasane joI ApaNe ukerAIe temAM vaLe zuM ? A prazna dhArmika bAbatamAM vadhAre agatyano che dharmanI nidA karanAra, gurunI nidA karanAra ke taddana nAstika hoya tenA tarapha paNa madhyasthabhAva rAkhavAnI jarUra che. e prANIne jeTalo vikAsa thayo hoya teTalo ja te vAvI zake. ene dharmamArgamAM sthira rAkhavA jarUra prayatna karavo, ene muddAo samajAvavA paNa aMte eNe na samajavAno nizcaya karyo hoya to tene choDI de enI khAtara manane U cuM-nIcu karavAnI jarUra nathI A bhAva je barAbara samajavAmAM Ave to paramata-sahiSagutAne guNa saheje prApta thAya tema che mAdhyacya samajinAra paramata sahI zake che, e sarvatra satya jevA prayatna kare che e pitAnA muddA karatA anya muddAomAM satyAMza hovAno asvIkAra na kare. madhyasthabhAva bIle te dharmanA aneka jhagaDAo dUra thaI jAya khAsa dharma jevI vizALa bAbato duniyAdArI jhagaDAothI dUra ja rahevI ghaTe. ene badale atyAre sarva jhagaDAo jANe dharmamAM ja AvI caDhayA hoya evuM dekhAya che e madhyasthabhAvanI upekSA che, upekSAnI paNa upekSA che ane UDI dhArmika vRttinA pAyA vagaranuM caNatara che jyAre koI prANI tamArI AgaLa potAnI moTI moTI vAto karyA karato hoya, sAdhAraNa banAvane moTu rUpa Apato hoya, pote AgevAna havAne na Take tevo dAvo karate hoya ane sAdhAraNa banAva potAnA sa ba dhamAM banyuM hoya tene atizayoktithI moTA rUpako Apato hoya tyAre prathama dRSTie kA to tamane hasavu Ave athavA dhRNA utpanna thAya jema mANasa nAnA vartuLamAM pharanAra hoya che tema te AtmaprazaMsA vadhAre kare che. ajJAna ane AmaprazasA sAthe ja jAya che. nAnA gAmaDAnA pAca gharanI nAtane zeTha potAnI jAtanI nAtA kare tyAre AkAzanA tArA ja UtaravA bAkI rahe che AmAM udAsInatAne chATe nathI ane madhyasthatAne savAla ja nathI, paNa AvAnI vAto sAMbhaLavAmAM Ave tyAre mananI sthiratA rAkhavI ane tenA para gusse na thatA enI pAmaratA vicAravI e madhyastha dazA che Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare zAMtasudhAzma AtmaprAMsAnA prAgo vyavahAramAM Ave che teTalA ja dhArmika bAbatamAM paNa jovAmAM Ave che. eka sAdhAraNa sa ghanI vAto kare tyAre te potAnA rAMdhane bharata cakravatInA saMgha sAthe sarakhAve athavA adhAM pRSThanuM adhavasthita kAvya (joDakAsu) lakhI tenI pachavADe be pakti jeTaluM potAnuM nAma lakhe tyAre ApaNane cIDa Ave che. pazu evA saMgamAM enA AtmAno vikAsa ane karmano vipAka tathA mahArAjAnA jAsusenA kArya para vicAra karI manane sthira rAkhI zake enI balihArI che dhArmika praznonI carcA karatA, vidhimArganI gRcavane nikAla karatAM, nityAnitya, bhedabhedAdi prazno para vAdavivAda cAlatA TapATapI thaI javAnA prasaMge mAdhyazya che e vagha che e ApaNe Adarza che. A muzkela prasaMga che, paNa vadhAre dhyAna rAkhavA yogya che. dharmacarcAmA narakanA dvArA batAvanAra, potAnA matathI judA abhiprAya dharAvanArane dinepamAM ApanAra ke apazabda bolanAra potAne mudo majabUta karatA nathI. ahI e vAtane savAla nathI paNa evo prasaMga Ave ane sAme tamane narakanA dvArA banAve ke agya savAlo jAheramA pUchI aprastuta bAbate temAM dAkhala karI, jeNe tame tenAthI mahAna thaI gayA che e dekhAva kare tyAre madhyasthavRtti rAkhavI e A bhAvanAno uddeza che. A prANI keAI manuSya upara athavA kaI vastu upara athavA koI bhAva upara rAga ke Tepa karato haze tyAre te kadI vicArato haze ke ema karavAmAM e zuM kare che? rAganA pAtra prANuM cIja ke bhAva besI rahevAnA nathI, pote besI rahevAno nathI, karela rAgane anubhava paNa UDI javAno che, te pachI A badhI dhamAla ane rati ke agati zA mATe ? sarva sagomA manane nizaLa rahetA zIkhavavAnuM che mananI caMcaLatA sarvathI vadhAre nukasAna karanAra che mana para vijaya eTale jIvanayAtrAnuM sAphalya che e rAjAga che. mAdhyacyuM ke audAsInya cacaLa manavALA bahudhA prApta karI zakatA nathI, ane anya prANIo pitAnA kAryonA phaLa levAnA-meLavavAnA ja che ene ane ApaNAmAM sakAraNa ke akAraNa uzkeraNI ghaTatI nathI. udAsInabhAva jarA bhAvI juo ApaNe jANe sAkSIbhAve beThA chIe, hAthapaga joDI zAMta thaI joyA ja karIe chIe avalokana karIe chIe ane jANe ApaNI AsapAsa je nATaka thAya che tenI sAthe ApaNane potAne koI levAdevA nathI A sthitimAM evA evA satya samajavAmAM Avaze ke jene khyAla kadI svapna paNa nahi thayo hoya evuM koI paNa hakIkata sAthe tAdAmya karyuM ke tarata sAkSIbhAva cAlyo jAya che ane pachI te moharAjA pitAnuM lazkara choDI mUke che. manevikArane cakarAve caDyA eTale kodha, mAna, rati, arati, zoka vagere ghANa kADhI nAkhe che ane prANIne kadI U e AvavA detA nathI gAdhirAja paramAtmAe kadI vacce paDavAno prayAsa karyo nathI enI pAse Idra Ave ke cakravatIo Ave che tyA paNa sAkSIbhAva ane gozALaka emanA ziSyo para telezyA Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthabhAvanA mUke to tyAM paNa sAkSIbhAva, jamAli utsava prarUpaNA kare to tyAM paNa sAkSIbhAva ane dazArNaladra apUrva sAmayu kare to tyAM paNa sAkSIbhAva. A mAdhyathya jALavavuM muzkela che A yugamAM vaLI aneka prasagomA gUcavADA thatA jAya che tethI vadhAre muzkela che, paNa prasa ga vagara kaTI nathI ane A mI cIne jha5lAvavA jevo bIjo koI unmAda nathI mATe zrImAna vinayavijayajI upAdhyAyajI kahe che tema tasmAdaudAsInyapIyUpasAraM vAraMvAra hanta santo lihantu / "satapuruSa uparanAM kAraNone laIne dAsI 5 amRtane vAra vAra AsvAdo. e AsvAdanathI magaLamALA vistare che, - upekSAbhAvamAM pApa karanAra tarapha bedarakArI rahe che. game tevA bhaya kara pApI sabaMdhI hakIkta jANI athavA joI ene enA karma upara choDI devAnI vRttine "upekSA kahevAya pApa karanArane pApamAMthI choDAvavAno athavA tene ThekANe lAvavAno atra pratibaMdha nathI, e sarva karyA pachI paNa prANI pApakAryamAMthI nivRtta na thAya to tenA tarapha bedarakArI rAkhavI e jANe ane enA karma jANe, AvA prakAranI cittavRtti thAya tene upekSA kahevAmA Ave che. ghaNI vakhate pApanI vAto sAthe ApaNane sIdho sa ba dha hoto nathI amerikAne cUpamAM koI khUnI, lUMTArA, dagAbAjI karanArAnI vAta vAcIe te vakhate tenA tarapha upekSA ja zakya che, ane pApanA prakAre te eTalo che ke tenA prANInA bhedo karatAM paNa vadhAre bhedI kalpI zakAya A sarvanA sa ba dhamAM ApaNe zuM karI zakIe? nakAmI evI vAtanI carcA karI manane bagADavAmAM lAbha nathI AvI samajaNa nitya AcAramAM Utare e A bhAvanAne uddeza che. A bhAvanA ane muditA-pramodabhAvanA anukrame pApa ane puyasa badhI vicAraNA kare che. pramodamAM puya tarapha praza sA thAya che tyAre A upekSAbhAvanAmAM pApa tarapha udAsanibhAva thAya che. A banne bhAvanAnA sa ba dhamAM che kaNIA pAta jala cagadarzanamAM lakhe che ke-"anya bhAvanAmA madinA tathA upekSA che muditA eTale prIti ane upekSA eTale udAsInapaNu. puNya karanAra jano viSe prItinI bhAvanA tathA pApI viSe udAsInavRtti sAdhake rAkhavI. prAya lake puNayanA phaLanI IcchA rAkhe che chatA puNya karatA nathI ane pApanA phaLanI anicchA chatA pApa kare che, tethI pAchaLathI "me kema puNya na karyuM, me gAthI pApa karyuMe prakArano pazcAttApa thAya che e prakArane pazcAttApa karavAne vakhata A be bhAvanAthI AvatuM nathI kAraNa ke je sAdhakanI loko viSe puNyAtmA tarIke prasiddhi thAya che te mANasanI svabhAvathI ja puNya viSe prIti thavAnI, tethI aneka vidano vacce paNa aDaga rahI te bhUlyA vinA purNaya karavAno, tathA pApI viSe thatI upekSAbuddhithI svAbhAvika te ja pApathI dUra rahIne cAlavAno pApI viSe eganA sAdhake dveSa na kare paNa mAtra udAsInavRtti cAlu rAkhavI, e paNa A bhAvanAne davani che" (pR 112). Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' zAMtasudhArasa 44 A TAgaNamAM eka navuM dRSTibindu che. udAsInabhAva keLavanAra svabhAvata- pApamArge jaI zakato nathI ane A lAbha paNa ghaNo maTe che. manamAM game te hetu dhArIne udAsInavRtti keLavavAnI jarUra che. A cAre gabhAvanAne ane mAnasazAstrane khUba abhyAsa karavAnI jarUra rahe che. mananuM kArya kevI rIte thAya che, vRtti kema udabhave che, enI vAsanA kevI rIte rahe che ane ene kabajAmAM lAvavA kevA prayatna karavA paDe che e sarvane hisAba A cAre bhAvanAmAM sArI rIte thAya che. cAre bhAvanAthI AtmAnI bhUmikA khUba UcI thAya che e bhAvanA bhAvatA cittamaLa dUra thAya che ane vyavahAranI cAla zreNIthI UMce uDDayana karavAnu AtarasAmarthya prApta thAya che. jyAM prANIne potAnA sthAnano khyAla thavA mATe, anaMta vizvamAM pitAnI laghutA jaNAya, jyA vicAraNAnuM kSetra vistAravALu banatu jAya tyA pachI e najIvI bAbatomAM paDatuM nathI ane uccagrAhI AtmA uraca Adarza tarapha prayANa karato jAya che ene vijJAnapaddhatie racAyelA mArge cAlavAnuM mana thAya che ane enu sAdhya tarapha prayANa spaSTa hoya che. prayANanA mArgo sarvanA judA judA hoya, paNa sAdhya to sarvanu eka hoya che ane ta- avinazvara sukhaprApti ane dukhane hamezane mATe tyAga mArgane Akho nakazo viziSTa cogagra zomAM batAvyA che ane tyAM pasadagI mATe avakAza paNa pUrato ApavAmAM Avyo che. udAsInabhAva pIyUSano sAra che, khUba AnadamAM laya karI de tevo ane cAlu vyavahAramA bhAta pADe tevo che. e bhAva varte tyAre A taramAthI rAgadepa nAza pAmato jAya che ane vRttio para kAbU Ave che gIrAja Ana daghanajI "mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAyuM" e nAnA sUtrane je mahattva Ape che teno uddeza A bhAvane khIlavavAno che. mane eka vakhata kAbUmAM AvI jAya eTale sarva prakArano Anada sarva sa yogAmAM vate che. AvI rIte A cAra gabhAvanAo dharmadhyAnanI sAthe anusadhAna karAvanAra che enAthI Atmanizcaya thAya che, viSaya taraphanA mohane vilaya thaI jAya che, yogacitA sthira thAya che, mehanidrA UDI jAya che ane chevaTe enu Atmateja eTaluM vadhI jAya che ke A sa sAramAM e muktanA jevI sthiti anubhave che. ahI A atyaMta viziSTa bhAvanAno viSaya upAdhyAyajI pUro kare che. prazastimAM prastuta hakIkata rajU thaze. A ceAthI bhAvanAthI bhAvita cetana yogamArge pragati kare eTaluM icchI atra viramIe. iti mAdhyasthyaM. 16 Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazasti sragdharA evaM sadbhAvanAbhiH surabhitahRdayAH saMzayAtItagItonItasphItAtmatattvAstvaritamapasaranmohanidrAmamatvAH / gatvA sattvA'mamatvAtizayamanupamAM cakrizakrAdhikAnAM, saukhyAnAM maMkSu lakSmIM paricitavinayAH sphArakIrti zrayante // 1 // dunata pIDA prabhavati na manAkAcidadvandvasaukhyasphAtiH prINAti cittaM prasarati paritaH saukhyasauhityasindhuH / kSIyante rAgaropaprabhRtiripubhaTAH siddhisAmrAjyalakSmIH, syAdvazyA yanmahimnA vinayazucidhiyo bhAvanAstAH zrayadhvam || 2 || pazyAvRttam zrIhIravijayasUrIzvarazipyau sodarAvabhUtAM dvau / zrIsomavijayavAcakavAcakavarakIrtivijayAkhyau // 3 // 1 1 sazayAtIta bhazayarahita, zI vagaranu gIta well sung, sArI rIte !rtana urAyalu, azasA pAbhelu unnIta yeyahetu, bhAIsa pAbhelu sphIta guNasamRddha apasaran 6 tA sattvA satyavata Azramo mamatvAtizaya nirbhabhatvabhvabhAvaprarSa makSu zIghra, sahI paricitavinayA vinayanA-vinIta bhAvanA paricayavALA Ara vinALa 2 preta pizAya prabhavati ne2 re manAk 4ga pa! kAcid ardha anirvAyanIya, apUrva addha advitIya sphAti vRddhi, growth parita yAre tara sohitya tRpti, satiety, satisfaction sindhu samudra, hariyo ropa dveSa ripumA huzmananA savaiyA sAmrAjya chatra galya vazyA svAdhIna zrayadhvam bhanne, mevA, Aya karA 3 sodarI lAI yo vAcaka upAdhyAya Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 - zAMtasudhArasa gIti tatra zrI kIrtivijayavAcakaziSyopAdhyAyavinayavijayena / zAntasudhArasanAmA saMdRSTo(bdho) bhAvanApravandho'yam // 4 // zikhinayanasindhuzazimitavarSe harpaNa gandhapuranagare / zrIvijayaprabhariprabhAvato yatna epa saphalo'bhUt upajAti yathA vidhuH poDazabhiH kalAbhiH sampUrNatAmetya jagatpunIte / granthastathA poDazabhiH prakAzairayaM samagraiH zivamAtanotu indravajrA yAvajjagatyepa sahasramAnuH, pIyUpabhAnuzca sadodayete / tAvatsatAmetadapi pramodaM, jyotiHsphuradvADmayamAtanotu // 7 // 4. sandRSTo panAvyo, amara artha aso -nayo bhAvArtha tayAra ryo pravandha tha, mAhityazyanA , 5 zikhi abhi, jAnI mA nayana mAma, menI sajA sindhu sabhu, mAtanI sajJA zazi 25, ekanI enA 6 pighu 28 punIte 4 cha, mAna 5mA che ziva bheAkSa, syA0452 50 // Atanotu pitaare| 7 sahasrabhAnu haga Ei2pANI bhUrya pIyUpabhAnu abhRtAkima, 25 udayete prazaza pAme cha, ya yAya cha pramoda Ana joti spharaTa yAtita sAvatu vAGmaya zAna Atanotu vistAra, saav| Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazasti 497 1. evI rIte ati suMdara bhAvanAo vaDe suga dhita thayelA hadayavALA prANIo - jemanu Atmatatva sa zayarahita hoI yogya praza sA ane mahattvane pAmela che tathA je (Atmatattva) guNasamRddha che evA viziSTa AtmatattvavALA prANIo - mehanidrA ane mamatvane dUra karI daIne ane vinayaguNane sArI rIte paricaya karIne kharA savava ta thaI, nimamatvabhAvano prakaI pAmIne, moTA cavatI ane devonA pati IdrathI paNa adhika evI prANIonA sukhanI anupama lamIne ane ati vizALa kIrtine zIdhra pAme che. 2. je bhAvanAnA mahimA-prabhAvathI, apadhyAnarUpa pizAconI pIDA jarA paNa jora pakaDI zakatI nathI, jenA mahimAthI kaI anirvacanIya advitIya sukhabhAvanI vRddhi cittane prasanna kare che ane jenA prabhAvathI sukhanI tRptino dariyo cAre bAjue phelAI jAya che ane jene laIne rAga-roSa vagere zasainyanA laDavaiyAo kSaya pAmI jAya che tathA ekachatra melanA rAjyarUpa AtmaRddhi svAdhIna thAya che te bhAvanAone tame vinayathI pavitra thayelI buddhivALA thaIne sevo-bhAvo 3. zrI hIravijayasUrIzvaranA be ziSyo thayA te (sAMsArikapaNe paNa) bhAIo hatA zrI semavijaya vAcaka ane zrI kItivijaya vAcakavara. 4. teo pikI zrI kItivijaya vAcakanA ziSya upAdhyAya vinayavijaye A bhAvanA saMbadhI racanAvALo zAMtasudhArasa nAmane gratha vicAryo-avalokyo (banAvyo). 5. saMvat 1723 mAM zrI gandhapura (gAdhAra) nagaramAM zrI vijayaprabhasUrinA prasAdathI atya ta harSa sAthe A yatna saphaLa thA - gratha pUro thayo 6. jevI rIte cadra pitAnI seLa kaLAthI paripUrNatA pAmIne jagatane Anada Ape che - prakAza Ape che tevI ja rIte A graMtha sarve maLIne soLa prakAza (prakaraNo) vaDe kalyANane vistAre. ha, jyA sudhI A jagatamAM hajAra kiraNovALo sUrya ane amRta kiraNavALa cadra prakAza kare tyAsudhI sadA jyotine kurAvatu A vAhamaya (zAstra) sajjana puruSane Anada Apo. Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazastiparicaya 1. A zlokamA bhAvanAnu phaLa sAmAnya rIte batAve che. mukhya kendrastha vicAra e che ke bhAvanAbhAvita prANIo lakSamI ane kIti prApta kare che e prApta karavAnI lakSmI kevA prakAranI hoya tenA vivecanamAM jaNAve che ke A duniyAmAM cakravatInI lakSmI ane devalokamA IndranI lakSamI sarvotkRSTa gaNAya che. tenAthI vadhAre lakSamI kaI hoI zake te zodhI kADhavu e lakSamI te mokSalakSamI che, bhAvanAbhAvita prANIo te mokSasa patti prApta kare che. cakravartInI lamI aihika che ane IdanI paNa te bhava pUratI che, tethI adhika lakamI a taralakSmI che. te siddhadazAmAM maLe che. evA Atarasukhatu varNana azakya che' A mahAna lakamI sadabhAvanAzALI prANIo meLave che tevA prANIone vistRta kIti paNa maLe che evA bhAvanAzIla prANIone kItinI darakAra hotI nathI. paNa Atara sAmrAjyanuM e viziSTa pariNAma che ane vaNamAgyuM maLI jAya che evA bhAvanAzIla prANuo kevA hoya che tenuM varNana jarA vicAravA jevuM che ane laThamI tathA kIti kone maLe che tene UMDo abhyAsa karavA jevo che. te bhAvanAbhAvita sAdhakanuM citra joIe - (ka) prathama te sadbhAvanAzIla prANIonu hadaya bhAvanAthI suga dhita thayeluM hoya che. IrSyA, asUyA, kaSAya ke kaI paNa prakAranI kalezavRtti vagaranuM citta hoya te, sugaMdhI citta kahevAya che e pote suga dhamaya hoya che ane vAtAvaraNamAM sugadhane phelAve che. jenA cittamAM eka bhAvanA jAme te paNa kRtakRtya thaI jAya to pachI anityAdi vividha bhAvanAothI bharelA prANInuM citta keTalI suvAsathI bharapUra hoya tene varNavavAnI bhAgye ja jarUra hoya. (kha) evA prANIone vinayaguNane mArI rIte paricaya thayelo hoya che vinayaguNa vagara bhAvanAnAna prApta thatuM nathI. vineya eTale AjJAkti ziSya. gapragati ke bhAvanApragatimAM gurupAzta vya ane gurumArgadarzananI khAsa agatya che. bhAvanAzIla puruSa mahAtmA gIonA caraNanI upAsanA karI, vinayaguNa vaDe temanI prasannatA prApta karI Atmapragati sAdhe che (ga) evA prANInu Atmatatva khUba vikAsa pAmela hoya che, ene mATe cAra gya vizeSa vAparyA che te pratyeka vicAravA yogya che Atmatatva eTale cetanarAma, AtmA. jene mATe A sarva taiyArI che te aMdara beThelA cetanajI e cAra vizeSaNathI viziSTa hoya che, Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prazasti 49 e Atmatattva sa'zayAtIta' heAya che . sa sAramA vikalpane pAra heAtA nathI ane sazaya hAya tyAsudhI siddhi thatI nathI saMyAmA vinati / e AtmA za kA ke AkAkSAthI rahita zuddha nizcayavALo hAya che, e meru pere niSkapa hoya che ane spaSTa niyavALA hAya che e Atmatattva gIta' hAya che, eTale prazasA pAmela heAya che. kevA prakAranA AtmatattvanI (praza sA samutkIrtana) thAya te prazna svAbhAvika che. je maLathI rahita thateA jateA hoya te AtmA teTale aze samutkIrtanane ceAgya che. tadna vizuddha Atmatattva prApta thavAnA kAThA para beThelAnu Atmatattva prazasAyeAgya kahevAya e Atmatattva 'unnIta' hAya. Uce laI janAra - mahattvanA sthAnane mAge caDhI janAra A Atmatattva vizuddhine mArge pragati karanAra hAya. gItamA khAdya praza sAneA savAla Ave che ane unnatimA AtmatattvanI peAtAnI pragatinA prasaga prApta thAya che 1 vaLI e Atmatattva 'skrIta' hAya eTale e guNasamRddha hAya che . AtmatattvanA guAA keTalA che te A sthAne jaNAvavAnI jarUra na ja hAya, enA aneka guNA ochAvadhatA paNa eTalA pramANamAM tenAmA vikAsa pAmelA heAya che ke ene 'samRddha'kahI zakAya, (gha) evA prANIe meAnidrA ane mamatvane dUra karanArA hAya che A khahu viziSTa guNu che. khAsa vicAravA ceAgya vizeSaNa che. meAha eTale anAdi ajJAna A prANIne sasAra sAthe joDanAra ajJAna-avidyA bhaya kara che. enA pariNAme e sAcA-khATAne oLakhI zakatA nathI. anAdi ajJAna e khAsa dUra karavA caiAgya vastu che. A ajJAna jAya tyAre prANIne satyajJAna thAya che. tyAra pachI nidrA mahAdu.khadAyI che. nidrA eTale pramAda pramAdathI prANI sa sArayukta rahe che. ene pragati karavAnI preraNA ja thatI nathI. e jema hAya tema paDayo rahe che. A pramAdabhAva ukta sattvavata prANIne dUra thatA jAya che ajJAna jAya ane pramAda dUra thAya te paNa mArA-tArAnA mamatvarUpa anAdi saskAra chUTatA nathI sa sAramAM rakhaDAvanAra A mamatva paNa khUba Akaru che. te ApaNe pratyeka bhAvanAnA vivecanamA joI gayA chIe. e mAha, pramAda ane mamatvanA nAzathI khUba pragati thAya che, e prANI tene dUra pheMkI de che, e pharI vakhata Ave nahi ane sattAmA paNa rahe nahi evI rIte enA upara sAmrAjya meLavatA jAya che, (Ga) evA prANI pachI sattvavata thAya che, ene Ave che ane pachI te amamatvAzrayatva' prApta kare che, prApta kare che. peAtAnI jAta para kAbU ane vizvAsa eTale-e nima matvabhAvanA praka Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5oo zAMtasudhArasa uparanA vizepaNamAM to e mamatvane dUra kare che ema kahyuM che, paNa eTalAthI ene pUro patto lAgato nathI. pUrI pragati karavA mATe eNe nirmamatvabhAvano prArdha prApta kare paDe che. eTale enAmAM mamatvabhAvanuM apasaraNa hoya te uparAta nirmamatva-nirmohine prakarSa enAmAM jamAna thavo ghaTe. A prANI anupama lakSmI ane kIrtana pAme che. e AtmaRddhi(lakamI)ne upamA ApI zakAya tevA koI zabda A duniyAmAM vidyamAna nathI. e anirvacanIya che, anupameya che ane mAtra anubhavagamya che. vinayathI pavitra thayelI buddhivALA thaIne tame e bhAvanAo bhAva. vinayane mahimA upara batAvyo che. e bhAvanA eTale bAra ane cAra maLIne upara varNavelI soLa bhAvanA, e bhAvanAne mahimA kevo che tenuM saMkSipta varNana vicAre. vA, e bhAvanAnA prabhAvathI apadhyAnanI pIDA thatI nathI. apadhyAna athavA durbAna eTale Ata...radradhyAna e kharekhara pIDA karanArAM che, e durgAna thAya tyAre pAra vagaranI mAnasika vyathA karanAra che ane jUnA vakhatamAM bheLA mANasane bhUtapreta vaLagatA tenA jevo e kharekhara vaLagADa che bhAvanAmAM eTaluM baLa che ke e koI prakAranA durgAnane thavo ja detI nathI, eTale pachI e durgAnanI pIDA udabhavatI ja nathI A asAdhAraNa lAbha che. gagraMthamAM to A apadhyAnanA viSaya para aneka prakaraNo lakhAyA che, te khUba samajavA yogya che. ttae bhAvanAonA prabhAvathI kaI anirvacanIya advitIya sukha-bhAvanI vRddhi cittane prasanna kare che. e bhAvanA bhAvatA je sukha thAya che te varNana karI zakAya tevuM nathI, koI acitya, anubhUta, apUrva sukha tethI prApta thAya che ane evu sukha cittane prasanna kare che e te zAta pradezamAM besI anitya ke maitrIbhAvanA bhAvI hoya ane A sukhano a ta sparza thayo hoya te ja teno khyAla Ave. bAkI sAkaranI mIThAza kayA zabdomAM varNavI zakAya? e to sAkara khAvAmAM Ave to ja samajAya. bhAvanAthI thatI cittaprasannatA anubhava ja samajAve. atra varNanamAM to mAtra tenuM rUpaka ApI zakAya. enuM rUpaka paNa kharu prApta thatu nathI. kartA keI evA zabdathI kalpanA karavAnI preraNA kare cheA advitIya citta prasannatA bhAvanAnA prabhAvathI prApta thAya che ja. bhAvanAnA prabhAvathI sukhatRptino dariye cAre tarapha phelAI jAya che bhAvanAnuM sukha cAre tarapha, dizAomAM ane vidizAomAM phelAI jAya che. bhAvanAthI sukhanI tRpti thAya che, ethI citta dharAI jAya che, ene vistAra dariyA jeTalo vadhI jAya che, tene cAre tarapha prasAra thAya che. bhAvanAnuM vAtAvaraNa cAre tarapha kevA ujajavaLa, zAta, sukhI, prakAzamaya digaMta karI de che te varNavavAnI bhAgye ja jarUra hoya. Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazasti pa i., bhAvanAnA mahimAthI rAga-roSa vagere zatrusenyanA laDavaiyAo kSaya pAmI jAya che. aMtaramAM be prakAranAM yuddha cAlatA ja hoya che. eka bAjue cAritrarAjanu lazkara ane bIjI bAjue vRddha mahAmoharAyanuM lazkara enu anAdi yuddha cAlatuM hoya che meharAya pitAnA be putra-rAgakesarI ane zreSagajendra(rAga ne roSa)ne pitAnuM lazkara sope che paNa jarUra paDe te gharaDe ghaDapaNe be hAthamAM be taravAra laI vRddha moharAja pote paNa UtarI paDe che. enA kaSAya, nokyAya Adi aneka laDavaiyAo-nike che. bhAvanAnA mahimAthI A sarva laDavaiyAo prathama nAsabhAga kare che, pachI chupAI jAya che ane bhAvanAnuM baLa vadhI jAya te aMte kSaya pAmI khalAsa thaI jAya che. anyatra A yuddhanuM varNana thaI gayu che. , e bhAvanAonA mahimAthI eka chatra mAlasAmrAjyarU5 AtmaRddhi svAdhIna thAya che. A AtmaRddhine ke sAmrAjyane paricaya karAvavA have bAkI rahetI nathI. AvI bhAvanAone tame bhAve-se-Adara emAM kaI vAta bAkI rahetI nathI. durthonanI nAnI vAtathI mADIne tene dUra karavAthI AdarelI zreNI ane Atmaddhi ghera lAvIne siddhisAmAnyalakSamI apAve che. AthI vadhAre zuM joIe ? 3. zrIhIravijayasUri seLamI sadImAM thayA temanA jIvanavRtta mATe juo zrIhIrasaubhAgya kAvya. emano janma vikrama saMvat 1583 (vIra saMvat 2053), dIkSA vi. sa. 156, AcAryapada vi. sa. 1610, svargagamana vi. sa. 16para. emaNe pAdazAha akabarane jaina tatvajJAna sabadhI mAhitI ApI hatI. emanA saba dhI zrIvidyAvijayajIno 'sUrIzvara ane samrA gratha vAcavA yogya che teo tapagacchanI 58mI pATe gacchAdhipati thayA che. emane be ziSya hatA* zrI vijaya vAcaka ane zrI kItivijya vAcaka. vAcaka eTale ' upAdhyAya. A banne sasArIpaNe paNa bhAIo hatA, eka mAbApanA putro hatA ema A zlokathI jaNAya che. 4. e pachI zrI kIrtivijaya upAdhyAyanA ziSya zrIvinayavijaya upAdhyAye A zAMtasudhArasa gratha banAvya, ra. mULamAM "saM ' ema lakhyuM che teno artha "vicAra", "avalekyo' ema thAya che A zabda lekhakamahAtmAnI namratA sUcave che pa. pustakalekhananI sAla a kanA UlaTA kamamAM ApavAno rivAja pracalita che. pigaLamAM paNa be aMka thAya tyArathI tenI gati vAma karavAnuM jaNAvela che e sajJAjJAna mATe ekAkSarI keza jevo. ahIM je cAra sattA ApI che te anukrame nIce pramANe che. zikhI ( agni) 3, nayana (AMkha) 2 sidhu (samudra) 7, zazI (caMdra) 1 Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 zAMtasudhArasa e a kone uparanA niyame ulaTAvatA vikrama saMvat sattaraze ne vevIza (1723). prApta thAya che. A graMtha idhapura nagaramAM pUro thayela che. e ga ghapura te gAdhAra jaMbusara pAse che te sabhave che. tyAM atyAre jaina vastInuM nAma nathI. aDhAramA saikAmAM enI jAhojalAlI kevI hatI te para vivecana zrIvinayavijayanA jIvanavRttamAM jovAmAM Avaze A graMtha pUre thayo tyAre tapagacchanA mukhya AcArya zrIvijayaprabhasUri hatA. emane janma vi. sa. 167pa, dIkSA sa. 1689, AcAryapada sa 1713, svargagamana saM. 1749. te samaye jaina samAjanI dazA kevI hatI ane bhAratanI rAjakIyAdi paristhiti kevI hatI te mATe juo emanuM jIvanavRtta. 6. A graMthane seLa prakAza (prakaraNe) pADavAmAM AvyAM chepratyekamAM eka eka bhAvanA gAI che 7. prAte zubha icchApUrvaka AzIrvacana che iti prazastiparicaya itizrI vinayavijapAdhyAyaviracita "zAnta-sudhArasa graMtha vivecanasahita saMpUrNa