Book Title: Aapna Shreshthivaryo
Author(s): Nandlal B Devluk, Manubhai Sheth
Publisher: Padma Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005119/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAyogI hovaTo | vi. saMghAdako DEGULEI ECOGLE bhAI reha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hy 45 dhUpasaLI pAte saLagIne cAgaraga sugaMdha phelAve dha che, kASTha jAte baLIne jagatane uSmA Ape che, zeraDI kAlumAM pilAI ne mIThA rasa Ape che. caMdana ghasAIne saune zItaLatA makSe che. tA A badhA karatAMye mAnavI tA zreSTha gaNAya chatAM e jagatane kAMI paNa ApyA vinA jAya tA? --eka zubhecchaka 72deg20'e Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 000 sa ma rpa Na sarva prakAranI saMkIrNatA ke sAMpradAyikatAne bhedIne mAnavadhanA sonerI mahAzikhara sudhI pahoMcIne mAnavatAne cAgaradama mahekAvanAra saujanya, sAhasa ane saMkalpabaLanA sahAre mahAmAnavanuM advitIya sthAna zAbhAvI rahelA sava dhama ane * jIvadayAnA paramapremI-paramAthI va mAnayuganA bhAmAzA sanmAnanIya zreSThIvarya zrI dIpacaMdabhAI esa. gADIne A graMtha sAdara samarpita. --saMpAdakA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA zreSThIvaryo dezavideza vasatA AgevAna gujarAtI zreSThIvaryonI anupama gauravagAthA adhinI racanA anupama abhivAdana graMtha bhAga-1 saMpAdaka naMdalAla devaluka Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ApaNuM zreSThIvaryo che graMthayojanAnA salAhakAra zreSThIo : 1. . ramaNabhAI sI. zAha | 7. zrI manubhAI zeTha 2. zrI caMdulAlabhAI TI. zAha 8. zrI vinodacaMdra zAha 3. zrI rAyacaMda maganalAla zAha 9. zrI nagInadAsa vAvaDIkara 4. zrI kapUracaMdabhAI vAraiyA | 10. zrI cimanalAla kalAdhara 5. zrI jayaMtabhAI ema. zAha | 11. zrI hasamukhabhAI vI. mahetA 6. zrI sI. ena. saMghavI || 12. zrI manubhAI vakhArIA saMpAdaka : naMdalAla bI. devaluka manubhAI zeTha prakAzaka : padma prakAzana, "padmAlaya 2237/bI/1, hilaDrAiva riporTa kolonI pAchaLa, vAghAvADI roDa, sarakiTa hAusa pAse, bhAvanagara-ra prakAzana : sapTembara, 1990 mudraka : jJAnacaMda jaina, kahAna mudraNAlaya, senagaDha-364rapa0 kiMmata : rU. 75 = 00 (paMcotera rUpiyA) citrakAra : zrI anaMtabhAI bhAvasAra Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnavIra, zUravIra ane dharma vIranA triveNIsaMgama samA zreSThIvaryaM zrI dIpacaMdabhAI esa. gArDI jemanA vahAlabharyAM amisIMcanathI bhAratabharamAM se'kA saMsthAo prasthApita. navapallavita ane pravRttimAna banI rahI che, Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvakAra padma prakAzana dvArA zrI naMdalAla devalukanA saMpAdana nIce eka mahattvanuM prakAzana prasiddha karavAnuM sAhasa thayuM che, tene AvakAra ApatAM mane AnaMda thAya che. te prakAzananuM nAma che "ApaNA zreSThIvaryo." vyApAra, udyoga, dAna, dayA, dharmapAlana--evAM aneka kSetre gujarAtI prajA haMmezAM kAryarata rahI che ane enI e kAryamattAe tene jagatabharamAM phelAvI dIdhI che. e jagatamAMthI teNe dhana-upArjana karI jANyuM che, te e dhanane sadupayoga karavAnuM jJAna paNa ochuM jANyuM nathI. AvA gujarAtanA zreSThIo bhArata ane bhArata bahAranA jagatamAM Thera Thera phelAyelA che. gujarAtamAM te te hoya ja. temAMnA jemaNe gujarAtanuM nAma, temanAM dharmakAryathI, sevAkAryathI, dAnanAM kAryathI ane evAM aneka kAryothI ujALyuM che temane vize paricaya ApatI ne che ane lakhANa dvArA samasta prajA samakSa temane rajU karavAnI zubha nema A pustakanA prakAzana ane saMpAdana pAchaLa rahelI che. alabatta, keI paNa saMpAdaka AvA badhA ullekhavA yogya zreSThIvaryone jANatA heAya nahi ja, paNa jemane jemane vize jANavA maLe temane AvarI levAno A puratakamAM sanniSTha prayatna thayela dekhAI Ave che. AvAM pustakonuM mahattva ochuM nathI. e dvArA prajAnI sAhasavRtti, dAnavRtti, dharmavRtti, vagere aneka savRttione protsAhana maLe che, ane UgatI prajA AvA ullekhanIya sajajanene pagale cAlavA protsAhita thAya che. e badhAM zubha tane pragaTa karavAne puruSArtha A pustakanA saMpAdake karyo che, temane huM abhinaMdana ApuM chuM, ane A pustakane tenI mahattvAkAMkSAbharI AyeAjanA mATe AvakAruM chuM ane tene saMpUrNa saphaLatA maLe evI zubhecchA pAThavuM chuM. vilepAle tA. 29-4-1990 -gulAbadAsa brekara Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [saMpAdaka-prakAzakanuM nivedana] jema pratyeka sadInA samayakALamAM dharatInI dhULamAMthI suvarNakaNe zodhatAM dhULadhayAo maLyA che tema gujarAtanI A bhUmimAM bhavya ane udAtta preraNAnAM pIyUSa paDelAM che. jyAM zaurya, dAna ane bhakti bharapUra rIte pAMgaryA che. e saMskArakeDInuM darzana karIe. mAnavajIvananI eka vaNajhAra je niraMtara vahI rahI che tenA pAyAmAM sAMskRtika vArasAnA je amRtabiMduo paDyAM che, e gauravazALI mUlyane samaye samaye graMthastha karatA rahevuM joIe evA zubhAzayathI A graMthazreNInI zubha zarUAta karIe chIe. gujarAtanA catura kheDUta ke pATIdAra, sAhasika jaina vaNika ke kapALe, brAhmaNe ke kSatriya, e saunI eka viziSTa jIvanapraNAlI che tema e saune pitA potAnAM avanavAM svarUpa che. tema chatAM ApaNAM jUnAM mUlya, jUnI rAkharakhAvaTa, mAna ane Adara, prema ane zaurya ApaNu raMgIna saMskRtine sAcA mApadaMDa che. keIpaNa pradeza ke prajAnA saMskAranuM mApa tenI viziSTatA parathI nIkaLatuM nathI paNa mAnavajIvanA vikAsamAM, samAja-ghaDataranI dizAmAM emaNe ApelA puruSArthanA phALA uparathI ja nIkaLe che. ApaNA dainika samAjajIvanamAM samAjasevAnA jAhera kSetre jeoe tana-mana visAre mUkI sevA pradAna karela che, audyogika ane vyApArakSetre dIrdhadaSTithI vyApArane vikasAvyo che, dharma ane AdhyAtmika kSetre je te vyakti pitAnA maryAdita kSetramAM mAna-sanmAna pAmyA che. sAhasike jeoe zUnyamAMthI sarjana karyuM che, jAtamahenata karI, keThAsUjha ane svabaLe AgaLa vadhIne jemaNe be paisA kamAIne dAnadharmanA kSetre vAparyA che evAM keTalAye gujararatno dezamAM ane videzamAM jANItAM banyAM che. ghara-AMgaNAnA e ghara dIvaDAo ApaNI pravartamAna je te saMsthAonA sUtradhAra ke methI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] banIne samAjane daravaNI ApI rahyA che dharma ane viratAnA saMdeza suNAvatA AvA paricayamAMthI guNagrAhI banavA mathatA bhAvI peDhInA yuvAne ne kAMIka jarUra preraNA maLaze. mAnavIya saMskArasaurabhanI asmitA ane tenA UjaLA itihAsanuM rasadarzana karAvavAne chellA aDhI dAyakA uparAMtanA samayathI manamaMdiramAM jAgelo thanaganATa A prakAzana dvArA rajU thAya che. gujarAtanA khamIravaMtA zAhadAgaree dUra dUra sudhI pitAne vijayadhvaja pharakAvyo che. ghara AMgaNAnA ApaNA e zreSThIvaryonA sArA-UjaLAM pAsAMone nIrakhavA prayAsa thayo che. sAdhana-sAmagrInI maryAdA chatAM aneka tANAvANA vaccethI pasAra thaIne vizvanA vistRta phalaka upara A gujarAtI zreSThIo kayAM kyAM UbhA che, kevA kevA uccasthAne pahoMcyA che, tenA namra prayAsanuM A prathama puSpa arpaNa karatAM dhanyatA anubhavIe chIe. ghaNAM badhAMnI preraNA ane hUMpha maLyAM che. te saune atyaMta rANI chIe. bhaviSyamAM paNa A ja sahaga maLI raheze evI AzA ane zraddhA che. -naMdalAla devalukanA vaMdana cacca Bacal pecanacava cocacciavacas cheka chellI ghaDIe dezamAMthI ane paradezamAMthI AgevAna gujarAtIonI ghaNI mAhitI ame prApta karI zakyA chIe, je vigato have pachInA bIjA che. bhAgamAM pragaTa thaze. -saMpAdaka 40400404 che Bocor.cacorococacocacasa Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama AvakAra... : pA. naM. zrI gulAbadAsabhAI brekara 3 saMpAdaka-prakAzakanuM namra nivedana. naMdalAla devaluka 4 garavI gujarAtanI bhavya gauravagAthA... dariyAvATanI gurjara yazagAthA.. nAnAlAla vasA 13 vividhakSetramAM prathama gujarAtI vibhUtio bipInacaMdra trivedI 20 gujarAtanA pArasIonuM prazaMsanIya pradAna gurjaradharAnI gauravazALI putrIo videzamAM vyaktitvane prabhAva pAtharanAra gurjarabaMdhuo vizvavikhyAta gujarAtI arthazAstrIo dedIpyamAna gharadIvaDA kapALa samAjanA tirdhare (kapALa gauravagraMthamAMthI) gujarAtanA sAMskRtika vikAsamAM jainonuM pradAna mugaTalAla pI. bAvIzI 44 amerikAmAM gujarAta mULazaMkara bhaTTa 48 videzamAM vasatA gujarAtIo puSkarabhAI gokANI 60 vividha kSetranA AgevAna gujarAtIo nAma pA. naM. 6 nAma pA. naM. zrI amRtalAla kALIdAsa dezI 69 | zrI amarazI motIbhAI 78 sva.zrI amRtalAla popaTalAla ojhA 70 O, Indravadana ratilAla zAha 76 zrI amRtalAla popaTalAla maNiyAra 71 | sva. zrI indulAla durlabhajI bhuvA 79 sva. zrI anaMtarAya hIrAcaMda cha3 zrI upendra pItAmbaradAsa dezI 498 zeThazrI anupacaMda malakacaMda , e. ela. pipaTa 298 zrI amaracaMda ratanacaMda jhaverI 75] , occhavalAla goradhanadAsa zAha 499 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 nAma pA. na. sva. zrI kastUrabhAI lAlabhAI 501 zrI kapUracaMdra rAyazIbhAI zAha 81 kanubhAI jIvaNadAsa laherI 102 kAMtilAla pI. zAha ra kAMtilAla e. kAmadAra 54 kAMtilAla bhagavAnadAsa sAvaDiyA 84 pa06 17 kAMtilAla maNilAla jhaverI 19 kAMtilAla ujamazI zAha pAra kAMtilAla haragoviMdadAsa zeDa 85 kAMtilAla kezavajI keTecA 87 kAMtilAla hIrAlAla kusumagara 88 kAMtilAla dalIcaMda mahetA re ww "3 rd sva, zeThazrI kAMtilAla cImanalAla zrI kAMtilAla sI, zeDa ,, ', .. "" 33 rd "" "" rd *, sva. kuMvarajI chaganalAla mahetA zro kezavalAla nAnacaMda de.zI "3 kAMtilAla cunIlAla cekasI kizoracaMdra ema, vana kiraNakumAra vasaMtarAya zeDa kIrtibhAI ema. vArA dw "" [ 9 ] sva. zrI kezavalAla pItAMbaradAsa zAha zrI kezavalAla bulAkhIdAsa 98 sva. kaMcanabena ku MvarajIbhAI mahetA 101 zrI kastUracaMda ka, mahetA 511 khAMtilAla cheoTAlAla kAraDIyA 111 rw 9 9 khAMtilAla lAlacaMda zAha sva,zrI khImajIbhAi hemarAjabhAI sva. zrI khImada mULajIbhAI khImacaMda ganalAla 110 zrI gagubhAI punazI saceI 114 gulAbacaMda lAlacaMda dozI 15 93 sei 95 96 96 12 105 106 nAma zrI caraNatI mahArAjazrI sI ena. saMdhavI "" ,, ,, , 39 d. ,, "" 23 dy ,, ,, 22 ! 29 1 "" 23 . .. jazavaMta cImanalAla zAha 147 jaya tIlAla ratanacaMda zAha 152 jagajIvanabhAI eca. dezI 153 jagajIvanadAsa viThThaladAsa gokala 155 jagajIvana kezavajIbhAI dezI 156 jagajIvana bhagavAnadAsa zAha 157 javAharabhAi meAtIlAla zAha 159 jayasukhabhAI Ara. keADArI 160 jayaMtilAla bhImajI viThThalANI 162 jayaMtilAla mAnacaMda gAMdhI 163 sva. zrI jayaMtilAla mULajIbhAI talAjiyA 164 dr .. d. "3 ,, zd pA. na cInubhAI zAha caMdulAla sukhalAla mahetA caMdubhAI sI. uddezI caMdulAla bhAIcaMda zAha caMpakalAla gIradharalAla veArA 138 116 118 122 123 124 125 caMdulAla manasukhalAla 126 caMdrakAMta maganalAla zAha 127 caMdraza karabhAI prabhAzaMkara vyAsa 128 caMdrakAMtabhAI cImanalAla zeTha 130 caMdrakAMta mULacaMda zAha 131 ca MdulAla TI. zAha 133 136 cinubhAI chaganalAla zAha mIladAsa amRtalAla zAha 139 140 cheoTAlAla maNilAla zeTha TAlAla popaTabhAI kAmadAra 142 choTAlAla raNacheDabhAI paTela 145 jagameAhanadAsa mAdhavajI soMdhavI 146 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] nAma pA. naM. | nAma pA. naM. sva. zrI jezIMgabhAI kAlIdAsa 172 | zrI nAnacaMda tArAcaMda zAha 245 zrI jAdavajI semacaMda mahetA 173] ,, nAraNajI dAmajIbhAI pIThaDiyA 246 ,, TokarazIbhAI lAlajI kApaDiyA 1pa | , nAnakacaMda rIkhavacaMda zAha 248 , TokarazI bhulAbhAI vIrA 177] , nAnacaMda mULacaMda dezI 250 , DuMgarazI suMdarajI Thakakara 178 sva.zrI nAnajIbhAI kALIdAsa mahetA 2para , DuMgarazI sajubhAI metA 19 | zrI nAraNajI zAmajI momAyA 254 , talakacaMda dAmodara mahetA 180 , nImaca da ThAkarazIbhAI 263 sva.zrI tArAcaMda dhanajIbhAI mahetA 181 | ,, nautamalAla ThAkarazI mahetA 264 zrI tAheraalI IsmAIlabhAI 186 | sva. zrI parasottama suracaMda 215 ,, tilakacaMda DI. zAha 187 | zrI panAlAla bhIkhAcaMda zAha 269 sva. zrI tribhovanadAsa menadAsa bhutA 186 | , pannAlAla zAha 27 zrI dvArakAdAsa dhanajI kANakiyA 189 , pratAparAya premajIbhAI ra73 ,, dAmodaradAsa ThAkarazIbhAI 1905 ,, pravINacaMdra phulacaMda zAha 276 , digvijaya bI. badiyANI 191 | ,, pratApabhAI bhogIlAla zAha 279 ,, dIpacaMda maganalAla zAha 201] , pradyutabhAI ema. zAha 280 ,, dIpacaMda esa. gADI 22 .. prabhudAsabhAI mehanalAla gAMdhI 284 sva. zrI devacaMda haThIcaMda mahetA 2017 | sva.zrI pratAparAya prabhudAsa gAMdhI 285 ,, devacaMda jeThAlAla saMdhavI 208 | zrI pravINacaMdra ratIlAla zAha 288 zrI dolatarAya jayaMtIlAla pArekha 219 ,, prANalAla ema. vaDAliyA 289 , dharaNIdhara khImacaMda zAha 219 , prANajIvanadAsa rAmacaMda dozI 291 , dhanubhAI bhaTTa 220 .. premajIbhAI nAgasI zAha 292 , dhIrajalAlabhAI TI. kApaDiyA 225 | sva.zrI popaTalAla bhIkhAcaMda jhaverI 296 , dhIrajalAla mehanalAla zAha 226 zrI pipaTalAla tArAcaMda mepANI 30 3 O, dhIrajalAla ke. mahetA 227 ,, piopaTalAla narasIdAsa vorA 305 sva. zrI dhUlacaMda becaradAsa zAha 229 ,, phateca da jhaverabhAI 313 zrI narendra indulAlabhAI bhuvA 230 | , phUlacaMda lIlAdharabhAI vorA 316 , narabherAma rUganAthabhAI mahetA 232] ,, bacubhAI popaTalAla dozI 318 , nagInadAsa vAvaDakara * vAghaDIkara 238 ,, bacubhAI je. ToliyA 321 ,, naMdalAla rUpacaMda zAha 265), bAbubhAI nyAlacaMda mahetA 321 , navInacaMdra nemacaMda zAha 244 ,, bAgamala lakSmIcaMda parIkha 323 , naMdalAla paramANaMdadAsa vorA 266 , bAbubhAI cunIlAla 328 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,, nAma 32 9 zrI bAbulAla vADIlAla zAha bApAlAla amulakhabhAI koTA 331 ,, pU bhAnubahena 333 zrI bhUdharabhAI rAmanAtha ve 335 bhAgIlAla kakucaMda zAha 338 338 340 manasukhalAla kalyANajI zAha '' , manasukhabhAi gIradharalAla vasANI ,, sva. zrI manubhAI jesIMgabhAI zrI manasukhalAla tArAcaMda mahetA manasukhalAla dhanajIbhAI vArA mahipatarAya jAdavajI "" zrI mANekalAla vADIlAla vasANI sva. zrI mANekalAla saMghajI zAha ,, mANekalAla cunIlAla zAha zrI meAhanalAla popaTalAla mahetA meAhanalAla becaradAsa mahetA meAMghIbA--( sakalana vruMdAvanadAsa ', pA. na. 3para ,, ,, mahAsukhalAla lakSmIcaMda zAha 353 sva. zrI mAvajI dAmajI zAhu [A] ', rz 342 344 349 ena. mahetA) 363 31 Do. ramaNalAla cI. zAha zrI ramaNIkalAla manoradAsa * ramaNalAla dhanAbhAI paTela 364 375 ratIlAla mAnajIbhAI 377 3196 ratibhAI cakubhAI vALA raSNalAla cheoTAlAla gAMdhI 381 "" sva.zrI ratilAla jeThAbhAI lAta 384 zrI ramaNIkalAla mAvajIbhAI kanADiyA 387 388 zrI ramezacadra ela. lAla zrI rasikalAla bhUdharI zAha 389 .. ratilAla malukaca Mda bhagusAlI 390 sva,zrI ratilAla becaradAsa mahetA 392 354 356 358 359 361 362 nAma zrI ratanacaMda dharabhAI ratilAla suMdarajI zAha "" 71 zd ,, ,, ,, dr dr ,, 23 "2 ,, ,, dr ,, ,, 408 lAbhubhAI prANajIvana mahetA 409 lAlajIbhAi rAyazIbhAI jAkhariyA 411 413 419 vasanajI lakhamazI zAha vinayacaMdra umedacaMda zAha sva. zrI vasanamena kAMtilAla tejANI 4ra0 zrI vasumatI rajanIkAnta mahetA 422 vADIlAla kALIdAsa dezI 423 vADIlAla devacaMda zAha 45 vAlajIbhAI nAnajIbhAI paTela 426 vADIlAla meAhanalAla zAhu 427 vinayakumAra amRtalAla ojhA 428 vijayAena caMpakalAla zAhe 432 vRMdAvanadAsa naMdalAla mahetA 433 sva. zrI velajI dAmeAdara somaiyA ,, 439 441 443 35 zrI zazIkAnta ela, jhaverI zazIkAntabhAI ratIlAla zAmajIbhAI mAvajIbhAI pArekha 448 zrI zivalAlabhAI ge!kaLadAsabhAI 946 sva. zrI zivalAlabhAI dIpacaMda zAha 448 zrI zIvubhAI vasamajI lAyiA 410 kumArI savitAbena mahetA 453 ,, '' ,, '' 23 pA. na 393 394 ramaNIkalAla sejapAla ramaNIkalAla jayacaMda lAla rAmabhAI lakhamazI sAvalA rAjendrabhAI kuMdanabhAI jhaverI 401 rAmadAsa premajI kAcarI 403 395 722 399 404 rAmabhAI khI, luhAra rAmajIbhAI medhajIbhAI guDhakA 405 revAbena lAbhubhAI pI. mahetA, 406 lakSmIcaMda maNilAla zAha 40 laheracaMda cheoTAlAla mahetA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [B]. nAma pA. naM. nAma pA. na. zrI savAIlAla lallubhAI dhAmI 458 | zrI caMdrakAntabhAI sI. zAha para sva. zrI svarUpacaMda nemacaMda zrepha 46. ! caMpakalAla gIradharalAla mahetA para3 zrI samasudIna taiyabaalI chatariyA 461] , cimanalAla khImacaMda mahetA para ,, sArAbhAI lakhamIcaMda jhaverI 462 ,, cimanalAla ena. saMghavI para 5 sva. zrI sArAbhAI jezIMgabhAI cimanalAla prabhudAsa para5 zeradalAla 463 che. cimanalAla ema. zAha para 7 zrI sulatAna alI kAsamaalI , cunilAla rAyacaMda 528 lAdIvAlA 465 ,, jayaMtabhAI mAvajIbhAI zAha para zrI surezabhAI zAha, beMgalera 467 ,, jayaMtabhAI nautamalAla mahetA 539 , suMdarajI DAyAbhAI zAha 468 ,, yaMtIlAla je. zAha pa39 , sumaticaMdra zivajIbhAI 470 ,, jayazaMkara bhIkhAlAla upAdhyAya 540 ,, sevantIlAla kAMtIlAla paTTaNI ka7ra ,, jayaMtilAla nAnacaMda DelIvALA 540 , saMtokabena nAnajIbhAI mahetA 473 , jagajIvana zivalAla zAha 542 , hariharabhAI maNibhAI paTela 282 ,, jyotIndrabhAI vI. zAha 544 harajIvanabhAI velajIbhAI dIpakabhAI navalabhAI saMdhavI 549 somaiyA 48 che, duvyaMtakumAra bApAlAla zAha 549 zrI haragoviMdAsa rAmajIbhAI 486 , dhIrajalAla TokarazI zAha pepara , hasamukhabhAI vI. mahetA 589 , jIvanacada jhaveracaMda jhaverI 545 , harajIvanadAsa viThThaladAsa , tArAcaMda Ara. narasiMdhANI 546 AradAnavALA 490 che, dinezabhAI ratilAla verA 547 zrI harIrAmabhAI kakkara 492 ,, dalIcaMda rAyacaMda zAha pa47 ,, harIcaMda mIThAbhAI 493 ,, dilIpabhAI khImacaMda chaganalAla 548 , eca. ke. dave, bhAvanagara 93 ,, DAhyAlAla nAnacaMda zAha 554 , hiMmatalAla DAyAlAla ke ThArI 498 ,, dhIrajalAla premacaMda zAha papapa hIrAcaMda pItAmbarabhAI 95 naTavaralAla cunilAla bhaNazAlI 561 ,, harilAla jaTAzaMkara trivedI 96 ,, naTavaralAla esa zAha 561 - kailAsabhAI eca. vaDIla pAka | ka navInacaMdra chaganalAla kaMpANI para ,, kezavalAla mohanalAla zAha pa15 ,, De. nagInadAsa pAnAcaMda zAha pa63 ,, kesarIcaMda dalIcaMda zAha 516] , nAgaradAsa kAnajIbhAI zAha pa64 ,kanaiyAlAla DI. bhaNazAlI 517 | sva. zrI bhAvasAra nItinakumAra ,, khAtilAla phatecaMda zAha pa9i jayaMtilAla talAjIyA 567 ,, cimanalAla kAnajIbhAI zAha para | zrI pradIpabhAI kAntilAla modI 567 , caMpakalAla mohanalAla paTaNa para zeThazrI prAgajIbhAI jhaveracaMda 570 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma zrI premabhAI kerAvajIbhAI cheDA 571 sva. zrI phUlacaMda parazAttama tabelI para zrI bAva tarAya talakacaMda zAha 574 zrI bApAlAla manasukhalAla 55 bipInabhAI bAbulAla mahetA pa8 bipInacaMdra dhIrajalAla koThArI 59 dw ,, baMsIlAla bApAlAla paMDayA 58 0 bhogIlAla meAhanalAla mahetA 581 maphatalAla meAhanalAla mahetA 582 manubhAI nareAttamadAsa zeTha 18 6 manubhAI lasukhabhAI jhaverI 188 , "2 592 zrI maNilAla becaradAsa zAha 590 madhusUdanabhAI ramaNIkalAla mahetA 591 Do. mugaTalAla AvIsI zrI mahezakumAra upAdhyAya, talAda pa95 zrI maganabhAI ke. paTela, hiMmatanagara 105 zrI mehanalAla popaTalAla mahetA 596 sva. mehanalAla je. kaiAhArI 199 zrI ratilAla du`bhadAsa dozI 600 raNulAla nagInadAsa parIkha "" dr ,, zrI ratilAla phAvada ,, ( dilhIvALA ) [ C ] pA. na. rasikalAla laheracaMda zAha rasikabhAI vakIla ,, sva. zrI rasikalAla cunilAla "" 6 01 601 603 6 03 zrI ramaNalAla aMbAlAla gAMdhI 606 rajanIkAnta lakSmIcaMda soMdhavI ramaNIkalAla tribhAvanadAsa saleAta 607 "" zrI rAyacaMda kesucaMda jhaverI 68 609 ,, rAyayada maganalAla zAhu zrI maNilAla mehanalAla pArekha 611 kApaDiyA 6 04 605 nAma zeThazrI lalitabhAI kAntilAla zrI lIlAbena kapAsI ' ', d ', "" 39 z, ,, ,, ' * rw sva. zrI harakhacaMda vIcaMda gAMdhI zrI harilAla mULacaMda dr ,, ,, ,, pA. na vRjalAla tArAcaMda mahetA vRjalAla ratilAla zAha vRjalAla mehanalAla DoDiyA vidhyadra sI. zAha vinayacaMdra mAMNalAla zeTha zAntilAla khecaradAsa 23 zrI hIrAcaMda svarUpacaMda jhaverI 636 kizArabhAi veNIlAla ThAkAradAsa, 636 zrI maname hanabhAi phUlacaMda ta bALI 637 Do. bharatabhAI bhImANI } 37 zrI veNIlAla popaTalAla dozI 38 e. ke. zAhu 639 umedacaMda amRtalAla zAha 639 ,, De, vrajalAla narazIdAsa bhagaDiyA 640 zrI kirITabhAI pI. zAha 643 kumArapALabhAI desAI 644 645 gulAbarAyabhAI huM, saMdhavI zAntilAla bhAIcaMda zAhu prazAMtabhAI jhaverI zAMtilAla suMdarajI zeTha zAMtilAla meAhanalAla zAhu 621 zaileSabhAI hiMmatalAla kADhArI 624 Do. sureza ThAkoralAla mahetA 625 sAkeracaMda chaganabhAI sarakAra sudhAkarabhAI esa. zAha 627 612 }13 614 615 616 617 }19 6 20 20 629 638 6 34 635 hasamukha maNilAla zAha hAjI ehamadahusena hAjI IbrAhImabhAI, hiMmatanagara 635 649 650 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ER Phone : 357777/78/79 367536 Gram : STONESLAB' CONTACT US FOR YOUR REQUIREMENTS OF : * Glazed Tiles * Tandur, Shahabad Kotah & Cuddapah Stoneslabs. * ACC-Portland Cemont. * Waterproofing additives * Potassium Silicate based Acidproof cement * Epoxy Resin Cement * Phenolic Resin Cement * Polyester Resin Cement * Interliner Bituminous Members. With Best Compliments from THE TANDUR & SHAHABAD STONE CO. HOUSE OF BUILDING MATERIALS Opp. Round Temple, Sardar V. Patel Road, BOMBAY-400 004 With Best Compliments from SURESH C. SHAH, Social Worker Office : Railway Parallel Road (East), High Grounds, BANGALORE-560001 Resi : No. 13, Kumara Park East, High Grounds, BANGALORE-560001 Phone : Off. 76088, 72815. 29448, 29643 Res. 258956 Founder Chairman (Sapna Group) General Secretary (G. M. T. A.) Bangalore, Vice-President & Permanent Trustee (S.G.V.S.J.S.) Bangalore, President (D.V.V.G. School ) Bangalore, Member (Jain Socal Group) Bangalore, Hon. Member (Shree Ramana Maharishi Academy for the Blind). Member (All India Federation of Publishers' & Booksellers Association). Member (V. H. B. Co. Society Ltd.) Life Member (Law Diploma Association ) Hon. Member (Anatha Sishu Sevashram.) Vice-President (Samyukt Gujarati Samaj) ( Karnataka). Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garavI gujarAtanI bhavya gauravagAthA "bhAratIe kaMI phUlakuvAra, aMjalimAM zuM lIdha! dizadizamAM phUladhAra uDAvI, dilanA parimaLa dIdha! hindamAtAnI lADIlI bALa ! gujarI! jaya! jaya! tava cirakALa ! dhanya ho ! dhanya ja puNya pradeze! amAre guNiyala gurjara deza ! ) - kavi zrI nhAnAlAla dalapatarAma. kavi zrI nhAnAlAle jene guNiyala gujarAta kahI che, arvAcInomAM Adya kavi narmade "jaya jaya garavI gujarAta" kahIne jenAM guNagAna gAyAM che, kavi khabaradAre "jyAM jyAM eka vase gujarAtI, tyAM tyAM sadAkALa gujarAta' ema kahIne gujarAtanI bhavya paraMparAnuM gaurava kayuM che; kavi umAzaMkare "maLatAM maLI gaI gherI gujarAta, gujarAta merI merI re" kahIne gujarAtanI viziSTatAne sarvotkRSTa gaNI che, te garavI gujarAtanI lAkSaNikatAo gaNavA besIe te pAnAMnAM pAnAM bharAya tema che. bhAratamAtAnI eka lADalI A gujarI mAtra bhArata pUratI ja viziSTa nathI; paraMtu vizvanA nakazAmAM paNa ghaNI bAbatamAM enuM sthAna advitIya che. eka vepArI prajA tarIke duniyAnA khUNe khUNe pahoMcI gayelI gurjara prajAne candrakAnta bakSIe ja nahIM, jagatanA ghaNA vidvAnoe mahAjAti" tarIke biradAvI che. paraMtu eka jamAnAmAM Araba paNa mahAna sedAgara tarIke paMkAyA hatA ane AjanA jamAnAmAM yuropiyane, amerikana ane jApAnIo paNa sAhasika vepArIo Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] | ApaNuM zreSThIvaryo tarIke apratima che, tyAre gujarAtanI prajAne vepArI hevAne da ekame dvitIya rahI zake tema nathI. chatAM, e kSetramAM te A prajA agrasthAne birAje che emAM lavaleza zaMkAne sthAna nathI. jo ke, evAM te aneka guNalakSaNavALI anya prajA vizvanA nakazA para janmI che ane janmaze; paraMtu jagatanA mahAna itihAsakAra eca. che. vese gujarAtanI prajAne jagatanI sauthI vadhu ahiMsaka ane zAMta praja tarIke oLakhAvI che, temAM sarasAI karI zake evI prajA hajI jamI nathI. gurjara prajA mATe A anerA gauravane viSaya che! bhAratamAtAnI kaTimekhalAnA ratnajUtha same zebhato A pradeza bhaulika rIte paNa viziSTa che. samazItoSNa kaTibaMdha para AvelA A phaLadrupa prAntanI AbehavA samaghAta che. nAnA-moTA girirAje ane hariyALAM medAno para vahetI nAnI-moTI saritAothI A prAntanI zobhA ora vadhI che. to, pazcime laherAtA zAMta arabI samudra A prajAne jagatanA deza sAthe hAtha milAvavAnI anukULatAo karI ApI che. parvata paranAM gADhAM vane, saritAtIranI hariyALI ane lIlAchamma medAnamAM vividha prakAranI prANIsRSTi sAnaMda viharatI rahI che. Ama, khetI, pazupAlana, vepAra ane bhautika samRddhimAM A prAntane joTo jaDavo sahaja nathI. te, haDappA saMskRtinI sahedarA puravAra thayelI lethala Adi vistAranI saMskRtithI mAMDIne Aja sudhImAM A mahAjAtimAM vividha prakAranI prajAo janmI che. jagatamAM vepArI prajA tarIke paMkAyelI gujarAtI prajAne paurANika ane aitihAsika pariprekSya jude ja saMdarbha race che. ahIM jJAtie jJAtie judAM judAM rUparaMga sAMpaDe che. keTalIka vepArI ane sAhasika prajAnA itihAsa eka prakAranuM citra UbhuM kare che, to keTalIka kSAtravaTamAM jIvatI khamIravaMtI prajAnA itihAsa bIjA prakAranuM citra UbhuM kare che. eka bAju phaLadrupa jamInamAM mabalakha pAka pakavatI kheDUta jAtio che, te bIjI bAju, go-bheMse ane gheTAM-bakarAMnA pAlakanI judI judI jJAtio che. ane e saune potapotAnI viziSTatAo che, bhavya jatA mArA A Aja sudhI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 11 vArasA che, gaMpUrNa vaibhava che. jema, baLakaTa jamInamAMthI aMkurita thatA cheDa dhIMgu vyaktitva dhAraNa karatA Abhane AMkhe tema A bhUminuM dhAvaNa dhAvIne janmelA-UcharelA gujarAtI mAnavasaskRtinA itihAsamAM bhavya ane unnata vyaktitva dharAve che. prAcIna kALanI nAgarikatA, kaLA, tattvajJAna, dharma pravRttio, sAmAjika prathAe, khetI, vepAraudyoga, vidyAethI mAMDIne Aje rAjakAraNathI vijJAnakSetra sudhInA pralaMba paTamAM gujarAtI prajAnuM sthAna gauravavaMtuM che. eTale teA bhagavAna zrIkRSNathI mAMDIne pArasIe ane aMgrejoe A bhUmi para vasavATa karavAnuM munAsiba mAnyuM hatuM. vedakAlIna saMdarbhomAM cadranI ArAdhanAnuM mahAtIrthaM bhagavAna sAmanAtha zivabhaktinuM pravartaka haze, tema dvArakAdhIza bhagavAna zrI kRSNanI bhakti ahIMthI ja sArAye bhAratavarSamAM prasarI haze ! matrakakAlIna gujarAtamAM vallabhI sAmrAjya sAthe bauddha dharmanA bhavya itihAsa vaNAI cUkaLyo che, te seAlakI samrATonA kALamAM jaina dharmanA DaMkA AkhA ye pradeza para vAgI cUkatro hatA enI pratIti Aje paNa zatru jayagirinAra--AjI paranAM kalAtmaka diza karAvI rahyAM che. svAminArAyaNa ane AyasamAjanAM AMDhelanA jagavanAra A bhUmi che; te islAma ane pArasI dharma sAthe sahakArathI vanAra paNa A prajA che e itihAsane tapAsavA dUra javu paDe tema nathI. suvarNanI dvArikAnI samRddhinAM vaNunA te kALanI riddhisiddhinA paricAyaka che; teA vallabhI vidyApIThanI mulAkAte AvelA cInI musApharanAM vanA te kALanI samRddhino citAra ApanArAM che. tribhuvanaga'Da siddharAja jayasiMhanA samayanI kaLA-sAhitya-dhama - samAjasudhArAnI pravRttie Aje paNa jIvatIjAgatI khaDI che; tA ahamadazAhanI saltanatanA vaibhava zilpa-sthApatyamAM kotarAyelA jovA maLe che. alekajhAMDara kinloka phArbase zarU karelI sAhityasaMsthAe Aje paNa gurjara prajAne poSI rahI che; teA eka bAju vaDAdarAnI gAyakavADI sattA ane kAThiyADanA masA e rajavADAMomAMthI ghaNAMenA leAkeApakArI vahIvaTa bhavya paraMparAnA vArasA khaMDA kare Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Y / ApaNA zreSThIvaryA che. bhagavAna zrIkRSNe kurukSetramAM lIdheluM taM yugeA pachI meAhanalAla karamacaMda gAMdhI nAmanA mahAmAnavamAM navA rUpe avatare che, ane jema zrIkRSNe te jamAnAmAM Azcarya phelAvyu hatu, tema mahAtmA gAMdhI A jamAnAmAM vizvane AzcayamAM garakAva karI de che. evI ja rIte candrathI mAMDIne saradAra paTela sudhI yuge yuge navanirmANa pAmyA kareluM se|manAthanuM maMdira, giranAranA azokanA zilAlekha, ghUmalInuM sthApatya, siddhapuranA rudramALa, pATaNanuM sahasraliMga taLAva, mADherAnu' sUrya maMdira, taLAjAnA ebhalama'Dapa, zatrujayanAM derAsaro, kuMbhAriyAnAM derAsarA, vaDanagaranuM tApaNu, jUnAgaDhanAM aDIkaDI vAva ne navaghaNa kUvA, bhAinI hIrAbhAgeALa, aDAlajanI vAva, amadAvAdanA jhUlatA minArAvALI masjida ane sIdI saiyadanI jALI, bhAvanagaranI gagA derI ane rAjA-mahArAjAonA mahelA Adi ityAdi gujarAtI prAcIna-madhyakAlIna kaLA ane samRddhinAM pratIka che. A pradezamAM durvAsA, bhAradvAja, vedavyAsa ane zukadevajI samA mahiSa enA AzrameA hatA. svayaM yAgamUti zrIkRSNathI mAMDIne guru dattAtreya, zrI raMgaavadhRta mahArAja, bhagavAna lakulIza, zrImad vallabhAcAya jI, zrI sahajAna Mda svAmI, zrI dayAnaMda sarasvatI, jalArAma bApA ane anya aneka sapradAyAnA nAnA-meTA ArAdhakA, yegIe, jJAnIethI A bhUmi pAvana thaI che. mahAkavi bhaTTI ane mahAkavi mAgha, kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAya ane zAsanasamrATa zrImad vijayanemisUrIzvarajI mahArAja, bhikSu akhaMDAnada ane satabAlajI dhArmika pravRttienA samartha saMskArava kA hatA. nAlaMdA ane takSazilAnI yAda ApatI mahAna vidyApITha vartubhI ' AjanA valabhIpure vistarI hatI. tyArathI mAMDIne bhAvanagara, goMDala, jUnAgaDha, vaDAdarA Adi rAjavIonI zikSaNaprItie bhavya paraMparA sa che. arvAcIna kALamAM grAmavidyAnA pAyA nAMkhanAra nAnAbhAI bhaTTanI lAkabhAratI ', bAlazikSaNanA praNetA gijubhAI badhekAnI ' dakSiNAmUrti ', vaDAdarAmAM 'jIvanabhAratI', mAMgarALamAM ' zAradAgrAma', aliyAbADAmAM 'gagAjaLA vidyApITha ', 6 6 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 13 amadAvAdamAM "gujarAta vidyApITha" vaDedarA-vazlabhavidyAnagara ane bhAvanagaranAM vizvavidyAlaya zikSaNajagatamAM judI ja bhAta pADI rahyAM che. sthApatya, zilpa, saMgIta, citrakaLA ane sAhityanAM kSetramAM thayelI vibhUtionI te eka mahAgraMtha racAya teTalI moTI yAdI banI zake. tema, gujarAta-saurASTra-kaccha prAntanI lokasaMskRtine paricaya karavA mATe paNa eka grantha ocho paDe. prajAnA umadA lokAcArathI mAMDIne pauruSa ane parAkamenI kathAo, prasaMge prasaMganA gItanI rasalhANa, meLAonA duhAo ane paheraveza, rItarivAja ane gRhasuzobhananAM bharatagUMthaNane vaLI judo ja grantha racave paDe. parAkramagAthAo kahetAM bhATa-cAraNAthI mAMDIne dharma ane samAjanA vividha veza bhajavatA bhavAyAe paNa judo ja vibhAga ke tema che. te, bhAMgatI rAte bhajananA mIThA sUrothI prajAnI saMskAritAne poSatI bhajanamaMDaLIonAM nirALAM citra sajAya tema che. Ama, prAcIna kALathI mAMDIne arvAcIna kALa sudhI AvIe to mAnavajIvananA pratyeka kSetramAM gujarAtanuM AgavuM pradAna prApta thAya che. dharma, tattvajJAna, samAjakAraNa, saMskAritA, AcAra-vicAra, zilpa-sthApatya, saMgIta-sAhityathI mAMDIne nAnAM-moTAM tamAma kSetramAM gujarAtanuM pradAna gauravapUrNa rahyuM che. evuM samRddha kSetra vepAra-udyoganI riddhi-siddhi ane samRddhinuM che, jene ahIM vigate citAra ApavAnI nema che. A graMthazreNImAM krame krame vizvamAM vividha sthaLoe vasatA gujarAtIonI noMdha ApatA rahIzuM. dariyAvaTanI gurjara yazagAthA : jANItA sAhityakAra zrI nAnAlAla vasA eka vistRta dhamAM lakhe che ke - purANakALamAM mahaSi agatye dariye tAbe karavA viMdhya parvata oLaM haze tyAre gujarAtanA dariyAkAMThe ja paga mUkyo haze evI kalpanA ayogya te nathI ja! "laMkAnI lADI ne ghoghAne che. 3 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14] [ ApaNe zreSThIvaryo vara'nI kahevato ane "je jAya jAvenA nidezathI gujarAtano gharobo laMkA, jAvA, sumAtrA, philipAInsa TApuo sAthe haze ja haze emAM zaMkAne sthAna nathI. dharmarakSA mATe pArasIo gujarAtanA kAMThe lAMgaryA ane vepAra arthe vAske-DI-gAmA gujarAtanA kinAre Utaryo tema ja araba dezo sAthenA satata vepArathI gujarAtane dariye "arabI samudra' banI gaye, te sarva vigate gujarAtI mahAjAtine virATa vepArI prajA tarIke oLakhAvavA pUratI che. dariyAvaTe gujarAtanA mAnavaitihAsamAM bahu moTe bhAga bhajavyuM che. bhAratanA badhA dharmonAM pustakamAMthI ane jagatanA moTA bhAganA dezonA paurANika dastAvejomAMthI gujarAtanI dariyAvaTanI ne maLI Ave che. pazcimanA deva dariyAmAMthI kuMbha lAve che e purANakathA ke vedamAM AlekhAyelI samudramaMthananI ghaTanA e vAtane purAve che ke samudramAMthI ja lakSmI, kaLaza, ratna, azva, hAthI Adi saMpatti prApta thAya che. A kapilakalpita kathAone vAstavika AdhAra dariyApAranI vepAravinimayanI bhavya paraMparAmAM joI zakAya che. pazcima sAgarathI nIkaLelA sAhasikoe eka bAju akhAtanA pradeze AphrikA, pazcima eziyAnA pradezo, to bIjI bAju zrIlaMkA, brahmadeza, jAvA, sumAtrA, bAlI, malAyA, jaMgabAra, moreziyasa, philipAinsa jevA pUrvanA TApuo para saMskRti ane vepAranA dhvaja laherAvyAnAM aneka chata maLI Ave che. agni-eziyAmAM maMdire maMdira, thAne sthAne bhAratIya saMskRti dazyamAna che. jAvAnAM vikhyAta borebudura maMdiranI dIvAla para gujarAtanuM vahANa kareluM che. tyAMnA AdivAsI saMskRtamaya apabhraMza bhASA bole che. bAlI TApu hajI vaidika dharma pALe che thAIlenDanA lokenI bhASAnAM mULa saMskRtamAM che. TApuomAM ja nahi, cheka cIna ane jApAnanI vahANavaTAnI paraMparAmAM gujarAtI paNAnI chApa jovA maLe che. gujarAtI-kacchInA ghaNu zabdo svAhilI, malaya, jAvI Adi bhASAomAM vaNAI gayA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 15 che. hajAra varSa pahelAM AphrikAnA eka pradeza para hindu rAjAnuM rAjya hatuM. gujarAtI dariyAvaTa viSenI aneka kathAo jainadharmanA graMthomAM prApta thAya che. cheka siMdhathI mAMDIne zUrparaka (AjanuM nAlAsopArA) sudhI gujarAtane dariyAkAMThe asaMkhya samRddha baMdarothI dhamadhamato hatA. bauddha jAtakakathAomAM paNa gujarAtanAM baMdaro ane dariyAI vepAranA ullekha maLe che. dharmagraMthomAM paNa dariyAI pravAsanI sAhasakathAo maLI Ave che. lakSmIne samudranI putrI tarIke svIkArI che te darzAve che ke saMpati dariyApArathI ja Ave che. laMkAthI motI, brahmadezathI mANeka ane jAvA-sumAtrA-viyeTanAmathI rane vahANo bharI bharIne gujarAtanAM baMdare e ThalavAyAnA dastAvejo maLI Ave che. AphrikAthI hAthIdAMtanAM vahANo bharIne AvatAM e najare jonArAM loko Aje paNa hayAta che. eTaluM ja nahi, jaMgabAra ke maskata jevAM nagaranI bAMdhaNI mAMDavI ke salAyA jevI lAge che tenuM kAraNa paNa A dariyAI saMbaMdha che. Ama, gujarAtanAM pacAseka baMdaro dariyApAranA dezo sAthenA saMbaMdhanA sAkSI hatAM. mahAzreSThi jagaDuzAno kArabhAra bhadresara (kaccha)thI thato. vastupAla-tejapAlane vepAra Arabo sAthe khaMbhAta baMdarethI thato hato. bhATiyA, lehANa, jene, kaNabIo, bhaNazAlI adinA moTA samUha dariyAvaTa sAthe saMkaLAyelA hatA. ane vepArArthe gayelA gujarAtIoe tyAMnI prajAnA saMskAra-zikSaNa-kaLAkArIgarI vikasAvavAmAM bhAga lIdhe hoya tenAM daSTAMta paNa maLI Ave che. TApuo paranAM maMdira bAMdhavAmAM gujarAtIoe bhAga lIdho hato. dakSiNa AphrikAnI raMgabhedanI nIti mATe laData ApavAmAM gujarAtIo agrasthAne hatA ene itihAsa najIkano ja che. dariyApAranA dezamAM vagaratalavAre saMskRti ane vepAranuM samrAjya sthApavAmAM gujarAtIonI sarakhAmaNI thaI zake tema nathI. te, sAme pakSe, dariyAmAM ghUmatA aMgreja, valaMdA, Araba cAMciyAo ghUmyA karatA tenI sAme zakti sAhasa ane khamIrapUrvaka jhajhUmIne gujarAtIoe Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] [ ApaNA zreSThIvaryo A dariyAvaTa sAcavI che. evI ja rIte, pitAnA dezanI keTalIka rUDhicustatA paNa naDatI; ene oLaMgIne gujarAtI prajAe dariyAvaTa vikasAvI che. aneka dezomAM vahANe bhAMgI javAthI ke bhUlA paDI javAthI ke pAchA pharavAnI keI zakyatAo na dekhAvAthI ke tyAM ja vasI paDyA hoya evA dAkhalAo paNa banyA che. evA lokoe dhIme dhIme je te dezanI saMskRti apanAvI lIdhI haze ema mAnavuM agya nathI. AvI zahAdata hajAro-lAkhonI saMkhyA vaTAvI jAya teTalI thAya. AvA bahAdura, khaDatala, hoMziyAra marajIvAoe gujarAtI dariyAvaTane jIvatI rAkhI che. viSuvavRtta oLaMge ne dhruvane tAro dariyAmAM DUbI jAya te pachI madhadariye dizAhIna mArga kApatA sAhasikanAM citre manaHcakSu sAme khaDAM karIe tyAre ja emanI bahAdurI ane khamIrInI oLakhANa thaI zake. dakSiNa dizAmAM jatAM vahANo avatAraka vinA pAchA phare te phare ane eTale ja kadAca dakSiNa dizAne yamanI dizA kahI che. yamanuM pratIka traNa hajAra varSa jUnuM che. e darzAve che ke traNa hajAra varSa pUrve bhAratIya prajAe dariye kheDI nAMkhyo hate. Ama, kAyayugathI mAMDIne siMdhu khINanI saMskRti sudhI ane vaidika saMskRtithI mAMDIne bauddha-jaina dharmanI saMskRti sudhI gujarAtanI dariyAvaTa aviratapaNe sArAye vizvamAM vikhyAta hatI emAM zaMkAne sthAna nathI. vahANe banAvavAthI mAMDIne vahANe calAvavAnI mAlamIvidyAthI A baMdare prakhyAta hatAM. pAMca hajAra varasanA A gauravavaMtA itihAsa pachI pAMca varasanA ItihAsamAM pravezIe chIe tyAre e jAhojalAlI dhIme dhIme osaratI jatI dekhAya che. vijJAna, yaMtravijJAna ane yaMtrodyogonI haraNaphALe AkhA vizvanI tAsIra pheravI nAkhI, tema dariyAvaTanuM paNa thayuM. AraMbhamAM Araba deze sAthe jamInarate vyavahAra jALavatA muslima bhAratanA sulatAna banyA ane dariyAvaTamAM oTa AvatI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMthe ] [ 17 thaI pachIthI yuropiyanonI sattAmAM jabaro phelAvo thate gaye ane jema jamIna para tema dariyA para paNa temanI sattAne paMje paDyA tema dariyAvaTa ochI thatI cAlI. ane Aje to AkhI tasavIra ja badalAI gaI che tyAre eka yugamAM AkhA vizva para ekacakI zAsana bhagavatuM vahANavaTuM Aje parikathA jevuM lAge to navAI nahIM. bhale, samaya palaTAtAM vepAra-vaNajanI prathAmAM AmUla parivartana AvyAM; paNa eka yugamAM A prajAe vahANavaTA dvArA saMskRti ane samRddhinAM AdAna-pradAnamAM AgavuM sthAna bhegavyuM hatuM tene itihAsa keI kALe bhusAze nahIM. gujarAtanAM 54 baMdaroethI UpaDatAM vahANoe bhASA, pizAka, rItarivAja, saguNa, zikSaNa, dharma Adi ane bAbato ghaNA dezanI AdivAsI prajAmAM repI che. Aje kaLA-kArIgarImAM gujarAta hoya, bhASAmAM gujarAta hoya, pizAkamAM gujarAta hAya evAM daSTAMte zrIlaMkA, jAvA, sumAtrA, AphrikA, moreziyasa ke jApAna sudhI zodhavA janArane sahajarUpe maLI Ave. eTaluM ja nahi, Aje khUNe khUNe gujarAtI nAnakaDI hATaDI mAMDIne beThelA jovA maLe te A prajAne lehIne vAra che. kahevAya che ke kacchanI vasatI karatAM bahAra vasanArA karachIonI saMkhyA bamaNI che! e darzAve che ke, yugothI cAlatA A dariyAI vepAravaNajamAM A prajA keTalI otapreta thaI gaI haze ! Ama, paurANika ane madhyakAlIna gujarAtanA nakazA para kesariyAM karavAnAM, johara karavAnAM, satI thavAnAM, vAtavAtamAM sAhasa karavAnAM, jotajotAmAM parAkrame karavAnAM, chAtI phATa-phATa thAya evAM dawte jovA maLe che, tema dariyAvaTanA sAhasikone paNa eka sudIrgha ane dhIMgo itihAsa maLe che! siMha, azvo ane zaktizALI jaMgalI gardanA A pradezamAMthI evA ja zaktizALI, sAhasika ane hiMmatabAja narapuMgave pAkyA haze-te ja AvI UjaLI gauravagAthAo racAI haze emAM zaMkAne sthAna nathI. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo vizvagurjarI prAcIna ane madhyakAlIna yugamAM DekiyuM karatAM jaNAyuM ke gujarAtI prajA vizvanA khUNe khUNe prasarI gaI che. kavi khabaradAranI e uti puravAra kare che ke, "jyAM jyAM vase eka gujarAtI, tyAM sadAkALa gujarAta." AvA gujarAtIonI saMkhyA bhAratamAM vIsa lAkha ane bhArata bahAra vIsa lAkha, eTale ke aDadhA karoDa jeTalI thavA jAya che. tyAMnI prajAmAM otapreta thaI jaIne, ekadama nirupadravI jIvana jIvatI A prajA mATe paNa Aje aneka samasyAo baDI thaI jAya che. raMgabheda, jAtibheda ane prAntapradezanA vAdavivAdoe aneka mUMjhavaNa-muzkelIo UbhI karI che. yugAnDA sarakAre bhAratIyanI hakAlapaTTI karI temAM moTo bhAga gujarAtI hato. laMDanamAM raMgabhedanI nIti ane "biMdI haTAvonAM AMdolanamAM paNa A prajAne ja sacavAnuM thayuM che. AvI samasyAone ukela mATe ane anya bAbato para lakSa ApavA mATe tA. 1-5-197ranA roja zrI vinodacaMdra sI. zAhe "vizvagurjarInI sthApanA karI. amadAvAda, Azrama roDa para AvelI A saMsthA gujarAta bahAra vasatA gujarAtIonA vasavATanI ciMtA kare che ane teonI samasyAonA ukela lAve che. vatana ane paradeza vacce setu racI Ape che. svajano sAthe ghaniSTha saMparko racI Ape che. videzamAM vasatA gujarAtIonuM satata mArgadarzana pUruM pADe che. A saMsthA sthapAyAne traNa mAsa thayA tyAM ja yugAnya sarakAre 4000 jeTalA gujarAtIonI hakAlapaTTI karI, jemanA moTA bhAganA vatana pAchA pharyA tyAre A saMsthAe teone kaI ne kaI dhaMdhAudyoga mATe savalato UbhI karI ApI. "dariyApAra gujarI vasAhata UbhI karI, jenA phaLa svarUpe maNinagara khAte "yugAnDA pArka' AkAra laI zakayuM. "vizvagurjarI" e bahAra vasatA gujarAtIo pAsethI phaMDa ekatrita karIne, gujarAta sarakAranI madada laIne AvI aneka pravRttio calAvI che. voziMgTanamAM vasatA gujarAtIoe Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 19 cIkhedarAmAM AMkhanI hospiTala UbhI karavAmAM phALo Ape e A vAtanuM UjaLuM dRSTAMta che. gujarAtamAM I. sa. 1987mAM duSkALanA oLA UtaryA tyAre "vizvagurjarI" e "phemina rilIpha mobIlAIjhezana phaMDa dvArA vividha saMsthAone ghAsacAre pUro pADI pazudhanane bacAvyuM. keneDAnA zrI kALIdAsa keTecAe "vivagurjarI lena skolarazIpa yojanA" taLe 1985 thI"88 sudhImAM paka vidyArthIone meDikala ane enjiniyariMganA abhyAsArthe sahAya karI. A dAtA dvArA "zrI aMbikA kepyuTara senTara"nI sthApanA thaI che. 1980 thI A saMsthA "vizvagujarI" evorDa Ape che. AMtararASTrIya kSetre vividha kSetromAM apUrva pradAna karanAra gujarAtIene A evorDa apAya che. gujarAtamAM vasatA ke gujarAta bahAra vasIne gujarAtanuM nAma rozana karatA evA viziSTa vyaktione A evorDa prApta thayA che-jemAM jhubIna mahetA, De. upendra desAI manubhAI caMderiyA, jagadIza bhagavatI, rAvajIbhAI paTela, De. AI. jI. paTela, maphatalAla mahetA, naTavaralAla bhAvasAra, De. dineza paTela, DAhyAbhAI paTela, DI. sI. keDArI, hasamukha sAMkaLiyA, bAbubhAI dozI, vijaya maracanTa, giradhArIlAla mahetA, Do. eca. ena. zeThanA, ku. savitAbahena mahetA, Do. rAjendra vyAsa, sAma pitroDA, maNibhAI desAI, vI. kuriyana, umAzaMkara jozI, Do. zivAnaMda adhvaryuM. caM. cI. mahetA, zrImatI mRNAlinI sArAbhAI, De. nAnubhAI amIna, pra. ke. kA. zAstrI, rUbina DeviDa, bAlakRSNa dozI, araviMda bUca Adi mukhya che. A evorDa peTe rU. pa0 1 ane gujarI-pratIka apAya che. | gujarAtanI asmitAne saMvardhavA-poSavA ane pratsAhita karavAmAM A saMsthA sakriya rasa laI rahI che. bhaviSyamAM bRha gujarAta-vizva DirekaTarI prakAzita karavAnI yejanA che. dariyApAranA pAsa paTe-vIsA-nAgaritvanA prazno sahelAIthI hala karavAnI sevA UbhI karavAnI yojanA che. videzamAM "vizva gujarAta bhavane" Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ] [ ApaNA zreSThIvaceAM sthApavAnI ceAjanA che. sAMskRtika-audyogika-vepArI Adi vinimaya mATe mAdarzana byUreza ' sthApavAnI yojanA che. Ama, gujarAtamAM sthapAyelI 'vizvagurjarI' jevI saMsthA, gujarAta bahAra vasatAM gurjarI saMtAne mATe setunuM kAya karI rahI che ane bhaviSyamAM A kAnA vistAra thatAM eka kALe gurjara prajA vizvamAM prasarI gaI, tema 'vizvagujarI 'nI zAkhA prasarI jaze. --( saMkalanakAra : prA. zrI bipInacaMdra ra. trivedI ) --- [ jambusaranI kolejanA eka prAdhyApaka zrI bipInacandra ra. trivedIe vistRta rIte sakalana karelI noMdha-je atre A vividha kSetrAmAM prathama gujarAtI vibhUtiothI mAMDI dedIpyamAna gharadIvaDAe sudhInI noMdha AvarI lIdhI che. ] vividha kSetrAmAM ' prathama ' gujarAtI vibhUti yugaparivartana e vizvanA krama che. dharma, samAja, rAjakAraNa, udyoga, vijJAna, kaLAe AdimAM divase divase parivartano thayAM ja karatAM hAya che. paraMtu te saumAM pahela karanAra ja abhivAdananA adhikArI ane che. prAcIna, madhyakAlIna ane arvAcIna bhAratanA itihAsamAM evI rIte pahela karanAra gurjara sapUtAnI sakhyA nAnIsUnI nathI. peAtAnA prAMtamAM ke peAtAnA kSetramAM ja nahI, paraMtu videzI sattA vacce ane videzI kSetra vacce potAnI pratibhA dvArA sarvocca kArya siddhi dAkhavanArA A vila mahAnubhAvA gujarAtanA mahAmUlA vArasArUpa che. i.sa. 1857 pachI briTiza empAyarane yuniyana jaMka samagra bhAratavarSa para ane vizvanA moTA bhAganA khaDA para laherAtA hatA tyAre, muMbaInA jamazedajI jIjIbhAI e * beroneTa 'nA khitAba meLavyeA hateA. jAmanagaranA mahArAjA raNajItasiMhajI 1895mAM TesTa khelADI anyA hatA. i.sa. 1873mAM narmadAzaMkara kavie " Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ! [ 21 ekale hAthe "keza"nI racanA karI. 1866mAM naMdazaMkara mahetAe karaNa ghelo' nAme pahelI gujarAtI navalakathA prakAzita karI. 184ramAM durgArAma mahetAe paheluM chApakhAnuM kADhayuM. vidyAgaurI ramaNabhAI nIlakaMTha ane zAradAbahena mahetA 1901mAM prathama mahilA grejyueTa thayAM. 1903mAM muMbaInI vaDI adAlatanA nyAyAdhIza tarIke nAnAbhAI haridAsa ane vaDA nyAyamUti tarIke badarUddIna taiyabajInI niyukti thaI. 1891mAM dAdAbhAI navarojI briTiza saMsadanA sabhya banyA. svataMtra bhAratanA prathama nAyaba vaDApradhAna vallabhabhAI paTela, gujarAtamahArASTranA mukhya pradhAna morArajIbhAI desAI mahilA pradhAna indumatI cI. zeTha, mahilA meyara muMbaInAM sucanA medI, mahilA vimAnI rozana mahebatakhAna paThANa, mahilA kosTa ekAunTara darzanA haribhAI paTela AdinAM nAme khUba gauravathI laI zakAya. jyAre bhAratIya bhASAomAM paNa gauravabharyuM sthAna pAmI zake tevI mahAnavala "sarasvatIcaMdra" lakhanAra govardhanarAma tripAThI, prathama mila zarU karanAra raNachoDalAla choTAlAla reMTiyAvALA, sarvocca nyAyamUtio harilAla je. kaNiyA ane ema. sI. cAgalA samI vibhUtio paNa bhUlI bhUlAya nahIM. * "milaTarI kesa" meLavanAra prathama hindI : karnala jorAvarasiMhajI gohila-bhAvanagara rAjyanA bhAyAta ane hindI lazkaranA adhikArI karnala jorAvarasiMha gohile pahelA vizvayuddha daramyAna 1914 thI 1917 sudhI mesepiTemiyA ane ijiptanI laDAImAM aMgrejo vatI laDIne vijya meLavyuM ane "milaTarI kesa" meLavyuM. hindI lazkarI kamizananA sabhya banavAnuM bahumAna meLavyuM. pAMcamA jyanA rAjyArohaNa vakhate laMDana lAvavAmAM AvyA hatA. * gujarAta vidhAnasabhAnA sabhyomAM pahelA padmazrI': upendra trivedI-gujarAtI raMgabhUminA abhinayasamrATa, aneka yazasvI nATakanA saphaLa digdarzaka ane abhinetA, gujarAtI calacitronA lokalADIlA kalAkAra ane gujarAtI calacitra vikAsa nigamanA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ] [ ApaNuM zreSTAvAyo adhyakSa zrI upendra trivedI 'padmazrI' prApta karanAra prathama vidhAnasabhya che. * I. sa. 1861mAM amadAvAdamAM prathama mila zarU karanAra : zeTha raNachoDalAla choTAlAla, muMbaIthI dariyAmAge saMcAo khaMbhAta baMdare ane tyAMthI gADA raste amadAvAda lAvIne 2500 spinDale ane 63 kAmadArothI 30-pa-1861nI sAMje piNe pAMce prathama milanI bahIsala vagADI. * "phiMgara prinTanI mazInarI lAvanAra : mahArAjA sara sayAjI gAyakavADa. * hindanI vaDI dhArAsabhAnA prathama pramukha : (1925) zrI viThThalabhAI paTela. * "AMtararASTrIya zataraMja lavAda"nuM birUda : zrI azoka paMcAla. * prathama "udyoga-vibhUSaNa'nuM birUda : zrI je. bI. pArekha jeone mahAlakSmI phebrika milsa-amadAvAdanI pragatine AdhAre A birUda ApavAmAM AvyuM. * pahelA gujarAtI senApati : janarala rAjendrasiMha jADejA, jAmanagaranA rAjavI kuTuMbamAM janmyA. briTanamAM zikSaNa laIne 1921mAM briTiza lazkaramAM joDAyA. bIjA vizvayuddha vakhate jarmana ane iTAliyane sAme vijaya prApta karIne briTiza sattAnA cAMda prApta karyA. 1953mAM janarala karI aA nivRtta thatAM bhAratanA bhUmidaLanA senApati banyA hatA. * prathama punarlagna karanAra : bAI dhanakara. rAsta gophatAra" ane "satyaprakAzamAM tA. 2-4-1871nA roja jAherAta ApIne prathama punarlagna karanAra bAI dhanakere Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 23 samAjasudhArAne Deke vagADyo, jenAthI gaurava pAmIne te samayanA sudhAraka mAdhavadAse gIravAma khAte "punavivAha" nAmane hAla baMdhAvyuM hatuM * "sarane ilakAba prApta karanAra prathama gujarAtI : jayavaMta kAMyAjI gehela I.sa. 1989mAM briTananI mahArANI taraphathI, bhArata svataMtra thayuM te pahelAM merabI rAjyanA dIvAna tarIke ane goMDala rAjyanA vahIvaTadAra tarIke saphaLa kAmagIrI bajAvavA badala "sara"ne ilakAba ApavAmAM AvyuM hatuM. * "padmazrI' prApta karanAra prathama tabIba-gujarAtI : Do. vI. sI. paTela anekavidha tabIbI DigrIo meLavIne, cAreka hajArathI paNa vadhu oparezane dvArA ananya sevA karanAra, aneka meDikala vijJAnanI saMsthAnA preraNadAtA bananAra De. vI. sI. zAha gujarAtanuM gaurava che. * videzamAM pragama 'jAdu pAtharanAra-gujarAtI : narahara paramAnaMda ThAkara. * gujarAtamAM sau prathama karATe leka belaTa meLavanAra : nikhila trivedI, bhAvanagaranA A sapUte karATenI vyavasthita tAlIma laIne gajukAna leka beleTa prApta karavAnuM gaurava hAMsala karyuM che. * vividha heddAone vizvavikama dharAvanAra : Do. atulabhAI pAThaka I.sa. 1989mAM judI judI 142 pratiSThita saMsthAonA judA judA hoddAo para rahevAne vizvavikama. * dakSiNa AphrikAmAM prathama beka jaja-gujarAtI : surata jillAnA zrI hAsanamalla dakSiNa AphrikAmAM prathama kALA nyAyAdhIza tarIke nimaNuMka pAmyA hatA. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo * ginesa bukamAM sthAna pAmanAra parvatA rehaka : zrI yugeza cAturvedI. himAlayanI aneka parvatamALAnA saphaLa Arohaka ane bhArata sarakAranI vividha sanmAnanIya padavIo prApta karanAra zrI yogeza cAturvedI prathama sarvocca parvatArohaka gujarAtI che. A sivAya 18380 phUTanI UMcAIe sAIkala para pahoMcIne " ginesa bukamAM nAma noMdhAvanAra tarIke paNa teo vikhyAta che. 1985mAM amadAvAdathI dilhInuM 1250 ki. mI.nuM aMtara 15 divasamAM kApIne paNa vikama saryo che. evI ja rIte nakAyAtrAmAM paNa temaNe sAhasa Ama, muslima ane aMgreja amala daramyAna paNa gujarAtanI bhUmie vividha kSetromAM vividha pratibhA dharAvatI vibhUtione janma Apyo che ane gujarAtInA ja eka pracalita duhAne puravAra "jananI jaNa te bhaktajana, kAM dAtA kAM zara; nahi to raheje vAMjaNI, mata gumAvIza nUra." A nUradarzI tejavI paraMparAnI yAdI te anekagaNI moTI thAya tema che, paNa ahIM ja viramIe. gujarAtanA panotA putro pArasIonuM prazaMsanIya pradAna * ghaDiyALanA sau prathama hindI kArIgara : kaiyAjI mIrAka. hindI kArIgarone hAthe sau prathama I. sa. 1818mAM bhAvanagaramAM ghaDiyALa banyuM hatuM. bhAvanagaranA darabAragaDhanA TAvara para taiyAjI kAusajI mIrAkAe TAvaranI ghaDiyALanA badhA perapArTsa banAvyA hatA. * abrahoma liMkananI mulAkAta lenAra : gujarAtanA pArasI zAha pistanajI meharahamajI ane temanA mitra DosAbhAI pharAmajI kAmAe bhAratIya pozAkamAM ja amerikAnA pramukha abrAhama liMkananI mulAkAta lIdhI hatI. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ! [ 25 * kAbulamAM vepArI peDhIne vistAra karanAra : I. sa. 1885mAM eka lAkhanI madada ApIne kAbulamAM zeTha ratanajI kAtraka ane zeTha baherAmajIe amIra abdula rahemAna pAsethI peDhI sthApavAnI paravAnagI meLavI. * muMbaIthI khAlI sudhInI relave taiyAra karanAra : pArasI Ijanera kharazedajI rUstamajIe jI. AI.pI.nI relave nAkhI. * I. sa. 1850mAM bejanajI keTavAle "parahejagAra" nAmanuM dArU niSedha aMgenuM paheluM sAmayika suratathI prasiddha karyuM. * I. sa. 1923mAM sAyakala para pRthvIpradakSiNA karavA mATe cha pArasI yuvAne nIkaLyA hatA, jemAMthI traNa jaNee A parakama saphaLatApUrvaka pAra pADI. (1) jAla bApAlA (2) adI hakIma (3) rUstama bhamagarA. (A sivAyanA traNamAM gustAda hAthIrAma, kekI picakhAnAvAlA tathA narImAna kApaDiyA hatA.) A sAhasavIree pRthvIpradakSiNa 4 varSa, 5 mahinA ane traNa divasamAM karI hatI. 44000 mAIlane A pravAsamAM A pravAsavIree prathamavAra keriyA vadhIne pravAsa karyo, pahelIvAra parziyA, meTa, sIriyA ane sIniyAnuM raNa vaTAvyuM, 16 kalAkamAM 171 mAIla sAyakala calAvavAne vizvavikama sthA, ane 39 dezomAMthI pasAra thayA. * "reyela laMDana sosAyaTI opha sAyansanA prathama sabhya : ' aradezara karatajI vADiyA. muMbaImAM sau prathamavAra gesanA dIvA paTAvanAra, isTa inDiyA kaMpanI mATe AgaboTa bAMdhI ApanAra, pahelIvAra AgabeTamAM varALayaMtranI geThavaNa karanAra, kUvA para paMpa mUkIne kRSi karanAra suratanA vatanI zrI vADiyA "reyela laMDana sAyaTI opha sAyansanA prathama gujarAtI-prathama bhAratIya sabhya thavAnuM bahumAna pAmyA hatA. A sabhyapada teozrIne I. sa. 1891mAM maLyuM hatuM. che. 4 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ] [ ApaNA zreSThIvaryA * viziSTa paMcAganA kartA : ratanajI pharAmajI vAcchA. cAlIsa varSa sudhI cInamAM rahyA ane 125 vaSa~nuM gujarAtI paMcAMga 1874mAM pragaTa karyu, jemAM cInI tArIkheA paNa che. * presa-prakAzana-patrakArItvane kSetre prathama H pharadunajI marjhabAna, I. sa. 1812mAM gujarAtI presa nAkhyu. 1 julAi 1822ne divase ' mukhaI samAcAra ' aDavADika zarU karyuM, je 1822thI'32 sudhI avADika, pachI saptAhamAM be vAra ane 1855thI dainika banyuM. Ama, gujarAtamAM AvIne gujarAtI anI gayelA pArasIonA paNa viziSTa itihAsa racAya tema che. gurjaradharAnI gauravazALI putrI H cetanA zAha. * bhAratanA prathama mahilA karATe vIrAMganA : ku. jagavikhyAta H jApAna karATe esesiyezana 'dvArA sATAkAna karATe paddhati "mAM tA. 20-5-1986 nA rAja bleka elTa meLavI dezabharamAM mahilA karATe tarIke bleka belTa prApta karavAnuM bahumAna meLavyuM. * gujarAtanA prathama TI. vI. udveSaka : zrImatI zeAbhA metI. tA. 1-8-1995nA divase kheDA jillAmAM TI. vI. kAyakrameAnI zarUAta thai tyAre prathama udghoSaka rahyAM. * barachIphekamAM vizvavikramI mahilA : rajhiyA zekha. sAutha eziyA pheDarezana gemsa dvArA 50.38 miTara barachI phekIne suvaNa - cadraka prApta karyo. 6 * bhArata bahAra janAra prathama gujarAtI mahilA kheA-khe khelADI : ku. rekhA panhALakara. vaDodarAnAM ku. rekhA panhALakara khe--kheA khelADInI mahilA TImamAM sarvAM prathama raziyA janAra gujarAtI mahilA che. * laMDana mA kAunsilamAM mahilA : la'DananAM 32 upanagaramAM 'bA kAunsila "nI cUMTaNI thaI temAM 15 gujarAtI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] sabhyeA cUMTAyA, jemAM 4 strIe paTela sauthI vadhu mata meLavI 32 pakSanA kAMtAbahena paTele TArI pakSanA umedavArane harAvyA. * vizvapravAsI mahilA : prIti senaguptA. amadAvAdanA vatanI ane amerikAmAM vasatAM prIti zAhu-senaguptA vizvaprakhyAta pravAsI che. [ 27 hatI. jemAMnA eka latAbahena varSane vikrama tADayo. majUra * gRha sajAvaTanA zilpI : IlAbahena vidyArthI. amerikAnA pensilveniyAmAM vasatAM zrImatI IlAbahena akSayabhAI vidyArthI bhAratIya saMskRtinA pratinidhi tarIke vikhyAta che. peAtAnA gharane bhAratIya kalA-kArIgarInA uttama namUnArUpa banAvyuM che. * laMDananA saphaLa rAjakAraNI : zrImatI latAbahena paTela laDana kharA opha brenTanA DepyuTI meyarapade cUMTAI ne vikhyAta thayAM che. A prakAranI bahumatI ane bahumAna meLavanAra prathama eziyAI mahilA che, je sAjItrAnA vatanI che. hAla briTiza rAjakAraNamAM temanuM sthAna gauravavaMtuM che. Co videzeAmAM vyaktitvanA vaibhava pAtharanAra gurjaramadhue : 6 * leriDA yunivarsiTInA vijJAnI : kavi Do. dineza zAha, amerikAnI phloriDA yunivarsiTImAM saraphesa sAyansa enDa enjiniyariMga 'vibhAganA niyAmaka tarIke kapaDava'janA DA. dineza zAhe sevA ApI rahyA che. * vizvavikhyAta AMkaDAzAstrI : Do, rAja bhaNasAlI. yela yunivarsiTIe karelI eka meAjaNI pramANe gaNitazAstranA eka bhAratIya vyAkhyAtA Do. rAja bhaNasAlI AMkaDAzAstramAM briTanamAM prathama nabare, yuropamAM bIjA naMbare ane vizvamAM AThamA naMbare Ave che. Do. bhaNasAlI livarapura yunivarsiTImAM che ane temanI A pasaMdagI vizvanA 4000 AMkaDAzAstrIomAMthI karavAmAM AvI che. " * zikAgAmAM gujarAtI vamAna : ( zrI vasaMta zAha. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ] * [ ApaNA zreSThIvaryA i. sa. 1979nA arasAmAM zrI vasaMta zAha ' gujarAtI vartamAna ' nAmanuM chApu bahAra pADatA hatA. * amerikAmAM 2680 mAIlanI zAMtideDa : zrI janaka jAnI. haLavadanA vatanI janaka jAnIe tevIsamI elimpika vakhate, vizvazAMtinA saddeze| prasarAvavA tA. 27-5-84nA 9-30 vAge vhAITa hAusathI zAMtideDa zarU karI 2680 mAIlanI doTa lagAvI tA. 8-7-84nA rAja 43mA divase lesa enjilisa pahoMcyA. * ithepiyAnA Arthika AyeAjananA mukhya salAhakAra : zrI ramezabhAI zAha. I. sa. 1989mAM itheApiyAnI sarakAre, tyAM rahIne vepAra karatA A 37 vaSa~nA yuvAnane AyeAjananA mukhya salAhakAra tarIke nImyA che. * briTananA abajopati gujarAtI : zrI aruNabhAI paTela. jemaNe 282 dukAnavALA phinse sITIena sITIenanAmane DipArTa menTala sTArsa meATI rakamathI kharIdyo. ane A kharIdIthI te briTananA sauthImeTA DipArTamenTala sTonA mAlikAmAM trIjA naMbaranA sthAne pahoMcyA. 6 preojekTa inDiyA' ane zaukata bAbula : * prAjekTa inDiyA' dvArA zrI zaukata bAjIla eziyana nAgarikanA prazno hala kare che. ' * svIDananA sivila keAnemisTa : umAkAnta amIna. pAdarAvaDAdarAnA vatanI umAkAMtabhAI InTara sI.e.nA abhyAsa paDatA mUkIne svIDana gayA. tyAMnI traNaso varSa jUnI gAthanabaga yunivarsiTImAM dAkhala thaI svIDIza bhASAnA abhyAsa karI, ema. bI. e.nI DigrI meLavI ane sivila I kAnemisTa' banyA. hAlamAM te ' eTalAnTika keriyara lAyanara 'mAM 'kharce ane nANAkhAtuM' saMbhALe che. * vizvavikhyAta asthicikitsaka DaoN. dineza paTela. vizvagurjarI' puraskAra prApta karanAra Do. paTela amerikAmAM rahIne asthicikitsAmAM khUba prakhyAta thayA che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] % kepyuTa-niSNAta: mUkabadhira yuvAna zrI saMjya zAhajUnAgaDhamAM janmelA zrI saMjaya zAha bALapaNathI baherA mUMgA hatA. parantu uttarottara abhyAsamAM pragati karIne amerikA pahoMcyA. kelipheniyAmAM I. sa. 1988mAM kepyuTara enDa IlekaTronika enjiniyariMganI DigrI meLavI. * amerikAnA samartha ArkiTekaTaH zrI mAnasiMha rANA. erijhone khAtenA phrenDa leIDa rAITa phAunDezananI prathama tAlAsina inTaranezanala phezipa prApta karI ane amerikA tathA anya dezomAM ArkiTekTa tarIke prakhyAta thayA. * nATakanA vizvavikama kalAkAra : prANasukha nAyaka : aneka rASTrIya ane anya pAritoSikavijetA zrI prANasukha nAyake vizvamAM bIjA keI paNa kalAkAre na karyA hoya teTalA takhtA paranA nATaya prayogo karyA che. nava varSanI nAnakaDI vayathI raMgabhUmi para padArpaNa karanAra prANasukhabhAIe 19 varSanI vaye 22,455 prayogo karyA che. te pahelAne vizvavikama jApAnanA kalAkAra yurAne 20,150 prayogono che. *gujarAtanuM prathama sacitra mAsika ane hAjI mahammada alArakhiyA. vIsamI sadI" nAmanuM sacitra mAsika zarU karanAra. ja che. zUnyamane "kalcarala DokaTareTa Ina liTarecara." DaInA vatanI ane bAlavaDa kolejanA prAdhyApaka zrI hasamukhabhAI paTela zUnyama ne amerikAnA erIjhonA sTeTamAM Avela varlDa yunivarsiTIe kalcarala DokaTareTa Ina liTarecara nI mAnada padavI enAyata karI che. pre. zUnyame kavitAmAM meneImeja ane anya prayogazIla racanAo ApI che. * kalAkSetre "padmazrI' prApta karanAra H haku zAha. citrakaLA ane hastakalAkSetre AMtarASTrIya khyAtiprANa amadAvAdanA citrakAra che, 5 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ] ApaNe zreSThIvaryo kalAmarmajJa, gujarAta vidyApITha saMcAlita AdijAti saMzAdhana vikAsa kendranA AdivAsI saMgrahAlayanA vaDA zrI haku zAhane "padmazrI ane evorDa enAyata thaye che. * "sAvitrI mahAkAvyanA ciMtaka: Do. azvinabhAI kApaDiyA. bharUcanI kemarsa kelejanA prAdhyApaka Do. avinabhAI kApaDiyAne zrIlaMkAnI opana inTaranezanala yunivarsiTI phora komplImenTarI meDisInsa taraphathI maharSi araviMdanA mahAkAvya "sAvitrInA adhyayana badala DekaTareTanI padavI ApavAmAM AvI che. Aja sudhImAM De. kApaDiyAe "sAvitrI" vize 119 jJAnasatro jyAM che. gata varSe teo helenDa khAte maLela AMtararASTrIya saMmelanamAM adhyakSapade hatA. * valarDa biliyarDa cempiyana : gIta zeThI. I.sa. 1985mAM dilhI khAte jAyelI paccIsamI vizva biliyarDa spardhAmAM. cAra cAra vAra varlDa cempiyana bananAra osTreliyAnA 75 varSanA biliyarDabAdazAha beba mArzalane 1356 piITsathI harAvIne covIsa varSanA gIta zeThIe pravezatAM ja vizvavijetApada prApta karyuM hatuM. gujarAta sarakAre temane eka lAkhane puraskAra ApyuM hatuM. * mInAkArImAM vizvavikhyAta : IzvaralAla dayArAma peTIgarA. sukhaDamAM bArIka nakazIkAma karanAra zrI peTIgarA suratamAM rahevA chatAM AMtararASTrIya khyAti dharAve che. sukhaDa uparAMta hAthIdAMta, sAbarazIga, sIsama AdimAM paNa teo kuzaLa kArIgarI karI zake che. gujarAta sarakAre temane kalAkAra tarIke sanmAnyA che. * tejasvI saMzodhaka-vidyArthI : De. zarada Thakakara, vaDodarAnA vatanI che. Ara. ema. ThakkaranA putra zaradakumAre pilImara kemisTrI para taiyAra karela mahAnibaMdhane amerikAnI kenTa yunivarsiTIe pIeca. DI.nI padavI ApI che. A mATe temane 10,000 DolaranI Tacara AsisTanTazipa ApavAmAM AvI hatI. A mATe vadhu saMzodhana karavA mATe bIjI 20,000 DolaranI kelarazipa maMjUra thaI hatI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 31 abhivAdanagraMtha ] * lekagAyaka bAbubhAI rANaparA. surendranagara jillAnA A lekagAyake phrAnsamAM "phesTIvala opha inDiyAmAM tyAMnI prajAne gujarAtI lokasAhityanuM gheluM lagADyuM. * jagaprasiddha sthapati zrI bAlakRSNa dozI. vivakhyAtI prApta karanAra zrI jezIne sthApatyavidyA mATe "vivagujarI" puraskAra enAyata thayo che ka lesara kiraNomAM saMzodhana karanAra che. caMdrakumAra paTela. vijJAnakSetre aneka upayogamAM levAtAM lesara kiraNamAM Do. caMdrakumAra paTelanuM saMzodhana ghaNuM agatyanuM rahyuM che. bArAmatImAM janmelA zrI paTele I. sa. 1958mAM pUnAmAM IjanerI kolejamAMthI TelikomyunikezanamAM bI. InI DigrI lIdhI ane "rAnaDe meDala meLavyuM. I. sa. 1991mAM sTAnaphorDa yunivarsiTImAM DekaTareTanI padavI amerikA-raziyA Adi agragaNya dezamAM prakhyAta banyA. I. sa. 1964mAM kArbana DAyokasAIDamAM lesara zaktinI zodha karI. I. sa. 1967mAM inphAreDa phijhikasa vibhAganA vaDA banyA. I. sa. 1970mAM ilekaTronikasa saMzodhana vibhAganA vaDA banyA. I. sa. 1976mAM jagavikhyAta bela Teliphona kaMpanInI phijhIkala leboreTarInA DAyarekaTara banyA. I. sa. 1979mAM erospesa korporezananA beDamAM cUMTAyA. Do. paTelane lokhya caMdraka ane phrAnkalina isTiTyuTano sTraArTa caMdraka enAyata thaye che. I. sa. 1997mAM amerikAnI phijhIkala sosAyaTI dvArA bahumAna karavAmAM AvyuM. I. sa. 1975mAM ilekiTrakala ane ilekaTronikasa ijanerane apAtA khitAbathI bahumAna karavAmAM AvyuM. "kelenTajha prAIjha ApavAmAM AvyuM. I. sa. 1976mAM amerikAnI ArTa enDa sAyansa akAdamIe mAnada sabhyapada ApyuM. evAM bIjAM aneka pAritoSike-caMdrakathI navAjavAmAM AvyA che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa hAla ghaNA laIne ja AgaLa vadhavAno rAkana . 32 ] [ ApaNe zreSThIvaryo De. paTele lesara kiraNonA saMzodhanamAM 70% phALo Ape che. bhaviSyamAM nobela pAritoSika ApavAmAM Ave te paNa navAI nahIM. * "vizvagurjarI" pAritoSika prApta che. sAma pitroDA. mULa haLavada pAsenA TIkaranA vatanI. vallabhavidyAnagara ane vaDodarAmAM zikSaNa laIne amerikA gayA. tyAM TekanolojI kSetre sArI kIti prApta karI ane amerikAmAM AgaLa vadhavAnI UjaLI take hevA chatAM svadezaprema khAtara bhArata AvyA. eka rUpiye Tekana pagAra svIkArIne kendranA saMdezA vyavahAranA saciva tarIke sevA Ape che. * vizvavikhyAta kAThiyAvADI kalAkAra : zrI kArtika trivedI, vAMkAnera pAsenA luNasara gAmanA vatanI kAtika trivedI acchA citrakAra che. nyUryokamAM citranA prAdhyApaka tarIke kAma karatA A kalAkAranAM citro amerikA-phrAnsa-briTana-bhArata Adi rASTranA pramukha-rAjavIonA pelesamAM mUkavAmAM AvyAM che. uparAMta, teo sArA piyAne vAdaka tarIke paNa khyAta che. * "lAyansa klaba opha enaphilDa-laMDanamAM sevArata bAMdhavabelaDI : zrI bAlubhAI paTela ane zrI pIyUSabhAI paTela. laMDanamAM sthita A bAMdhava belaDIe bhAratabharamAM aneka sthAnee davAkhAnAM, keLavaNanI saMsthAo ane abhAvagrasta vistAra mATe puSkaLa phaMDa pradAna karyuM che. * "vizvagurjarI evorDa vijetA berisTara DAhyAbhAI paTela kheDA pAsenA suNAva gAmanA vatanI zrI DAhyAbhAI vyavasAye vakIla hovA sAthe acchA kavi-sAhityakAra ane samAjasevaka che. mohanakAvya" nAmanuM gAMdhIjI paranuM mahAkAvya prakhyAta thayuM che. uparAMta 40 jeTalAM pustaka prasiddha karyA che. yugAnDAmAMthI hindIonI hakAlapaTTI thaI tyAre temaNe "yugAnDA ivekyuI esasiyezana"nI sthApanA karI hajAro hijaratIone sthira karavAmAM madada karI. hAlamAM teo "yugAnDA riseTalamenTa eDavAIjharI TrasTanA TrasTI che. keLavaNInA bAMdhava melaDI paTela ane , Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [33 vizvavikhyAta gujarAtI arthazAstrIo che. azaka rahetA : raNajItarAma vAvAbhAI mahetA jevA samartha sAhityakArane tyAM tA. 24-10-1911nA roja janmelA azoka mahetAnI abhyAsakArakidI ati ujajavaLa hatI. prakhara arthazAstrI sAthe teo umadA samAjasevaka ane kuzaLa rAjakAraNa paNa banyA. svAtaMtryacaLavaLamAM joDAyA ane nAzika jelamAM samAjavAdI pakSane pAyo nAkhe. majUravargamAM atyaMta cAhanA meLavI. hiMda majadUra sabhAnA sthApaka -mahAmaMtrI tarIke vikhyAta thayA. bhArata svataMtra banyA pachI virodha pakSanA netA tarIke eka "jAgRta praharInI bhUmikA nibhAvI. majUrajIvanamAM sudhArA, sAmAjika samAnatA, komI ekhalAsa mATe jIvanabhara prayatnazIla rahyA. samAjavidyAonA AMtararASTrIya ensAI kapIDiyAmAM be bhAratIya sabhyo paikI eka teo hatA. I. sa. 1984mAM teonuM avasAna thayuM. 3. DI. TI. lAkaDAvALA : tA. 4-10-1916nA roja suratamAM janmelA che. lAkaDAvALA arthazAstramAM javalaMta kArakidI dharAve che. bhAratanA ucca kamarziyala ikanemika sAmayikamAM temanA lekho niyamita mArgadarzana ApatA rahe che. temaNe "jasTisa ina Tekasezana ina inDiyA", "Tekasezana enDa dha plAna', "yuniyana TeTa phAInenziyala rilezansa", "sarve epha bombe sITI', " inTaranezanala ApeTsa opha inDiyana Ikanemika DevalapamenTa Adi atyaMta mahattvapUrNa graMtho lakhyA che. teo vividha kSetranI Arthika | AjanA vizenI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA rahyA che. saradAra paTela insTITyuTa opha Ikanemika enDa sezyala risarca" nA phAunDara-DirekaTara tarIke sevAo ApI che. bhAratanA pAMcamA nANApaMcanA sabhya ane 1977 thI 1980 sudhI AjanapaMcanA upAdhyakSa rahI cUkyA che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ] pro. jagadIza bhagavatI : tA. 26-7-1934nA bhAratamAM janmelA zrI bhagavatI kembrija yunivarsiTInA tejasvI anusnAtaka thayA. mesecyuseTsa insTiTyuTa eka TekanAlemAM pIeca. DI.nI padavI meLavI. phorDa inTaranezanala, kelabiyA yunivarsiTI. lehamena prAdhyApaka tarIke sevA ApI. khalI yunivarsiTI ek kolambiyAmAM mulAkAtI adhyApaka tarIke sevA ApI. preA. bhagavatI'jala ekTa inTaranezanala ikeAnAmiksa 'nA taMtrIpade rahyA che. amerikana akAdamI epha ArTsa enDa sAyansIjha enDa ikonomeTrika sosAyaTI"nA mAnavaMtA ' phelA ' rahyA che. temane inDiyana kAnemeTrika sAsAyaTI 'nA mahAlaneAbisa caMdraka, ' vizvagurjarI' evAM, dakSiNa gujarAta yunivarsiTInI * DeAkaTara Apha leTasa'nI paDavI enAyata thayA che. 6 ( > navA AMtararASTrIya arthavyavasthAnA mALakhAne ghaDavAmAM agresara evA DA. bhagavatI Arthika nIti, lokakalyANu, rASTrIya saMcAlananA hastakSepa, vikRtio aMge gahana ane vizada khyAleA dharAve che ane te mujaba mAdarzana paNa ApatA rahe che. drAridrajanaka Arthika vRddhi ' ane ' buddhidhananA nikAsa ' para temanu' mananIya ci'tana che. teo ' vikAsanA aMzAstrI ' tarIke pa'kAyA che. vaizvika arthakAraNamAM AvatA AghAtA ane avadhA sAme Takkara asthiratAnI vighAtaka asarAne echI karI vinA paNa vizvane vikAsane paMthe dorI zakAya te mATe temaNe AgavI vicAraNAe rajU karI che. temanI A vicArasaraNInI asara anya dezeAnA arthazAstrIoe jhIlI che. laI zake, Arthika zakAya tathA phugAvA ' { ApaNA zreSThIvaryAM : DA, AI. jI. paTela : ravIndranAtha TAgora ane DeA. sI. vI. rAmanane maLelA nAkhela pAriSikA pachI bhAratane maLeluM A moTAmAM meTu' gaurava che. '' * TAImsa opha inDiyA 'e peAtAnA agralekhamAM uparokta zabdo Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 35 TAMkayA tyAre Do. AI. jI. paTelanI nimaNuka AMtararASTrIya khyAtiprApta 'laMDana skUla opha ikonemiksa 'nA DirekTara tarIke thaI hatI ! A zabdane vadhu vizada karatAM kahI zakAya ke A haddA para niyukta thanAra Do. paTela prathama gujarAtI ja nahiM, prathama bhAratIya ke eziyana ja nahi, parantu prathama binayuropiyana che! * vaDodarAnA vatanI zrI indubhAI goradhanabhAI paTela zikSaNamAM ucca kArakirdI hAMsala karI. kuTuMbanA viSama saMjogA haiAvA chatAM, vijJAna ane sAhityamAM UMDo rasa haiAvA chatAM, arthazAstra viSaya sAthe muMbaI yuni.mAM prathama naveMbare anusnAtaka thayA. vaDodarAnA mahArAjAe abhyAsa mATe sahAya karI. kembrijamAM * eDama smitha ' cadraka meLaLyA. thoDA samaya ema. esa. yunivarsiTImAM rahIne AI. ema. epha. veAzigTana amerikA khAte nekarImAM joDAyA. thoDA samaya tyAM rahIne pAchA bhArata AvyA. nANA khAtAmAM Arthika salAhakAra tarIke joDAyA. bIjI paMcavaSIya yojanAnuM mALakhu taiyAra karavAmAM mahattvanuM pradAna karyu.. AyeAjanapaMca, nANA khAtu ane bhAratIya AMkaDAkIya saMsthA sAthe ghaniSTha rIte saMkaLAyelA rahyA. vizvabenka pAsethI Arthika sahAya lAvI ApavAmAM DaoN. paTelane phALA gaNanApAtra che. I. sa. 1972mAM 'saMyukta rASTra vikAsa kAryakrama 'nA tee nAyaba vahIvaTadAra nimAyA. tyAra bAda * rijhava eka eph inDiyA"nA gavarnara tarIke rahyA. A sthAnethI nivRtta thayA bAda vaDAdarAmAM nivRtta jIvana gALavAnI icchA hatI, tyAM * laMDana skUla epha ikAne mikasa 'nA DirekTara tarIke nimaNUka pAmyA. Ama, dharma, kalA, ramatagamata, sAhitya, samAjasevA, akAraNa, rAjakAraNa Adi vividha kSetrAmAM gujarAtanA panAtA putrAe advitIya sthAna prApta thAya tevA vizvavikramI phALe ApyA che. vizvanA nakazAmAM pahelAMnA yugamAM gujarAtanAM vahANeA vepAravaNaja ane kalAkArIgarInA AdAna-pradAnathI cAtarapha phelAyelAM rahetAM hatAM; Aje vijJAna, yaMtravijJAna, a kAraNa, rAjakAraNa Adi kSetrAmAM buddhipratibhAthI gujarAtanuM nAma rozana karanAra sapUtAnI sakhyA nAnIsUnI nathI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ApaNA zreSThIvaryo dedIpyamAna gharadIvaDA : - videzamAM vasIne gujarAtanI yazagAthAne bulaMda banAvanAra vibhUtio che, tema dezamAM vasane apUrva-asAdhAraNa-apratima kAma karIne gujarAtanuM gaurava vadhAranAra gharadIvaDAnI saMkhyA nAnIsUnI nathI. 3 I. sa. 198no "vizvagurjarI' e prApta karanAra De. maNibhAI desAI grAmasevAnA bhekhadhArI che. AjhAdInI laDatamAM joDAyelA maNibhAIne mahAtmA gAMdhIjIe urUlIkAMcananA nisargopacAra AzramamAM rahIne lokasevA karavAnI salAha ApI tyArathI teo grAmavikAsanAM kAryomAM racyApacyA rahyA che. khetI ane pazupAlananA vyavasAyamAM sudhArA karyA. traNa hajAra grAmINa vidyArthI one vyavasAyalakSI tAlIma ApatI saMsthA sthApI. cha hajAra gAmaDAMonAM 3 lAkha grAmINa kuTuMbanI dekharekha, pazusaMvardhana, jaLasaMgraha, bhUmisaMrakSaNa. vRkSa uchera, gobaragesa, vAcya ane keLavaNI aMgenI kAryavAhI calAvI. temane vividha yunivarsiTIonI DokTareTanI padavI, jamanAlAla bajAja evorDa, pAlaratna", "vATumala phAunDezana eDa', padmazrI" Adi prApta thayAM che. U jUnAgaDhanA vatanI ane amadAvAdane pitAnI karmabhUmi banAvanAra zrI araviMdabhAI bUcane paNa 1989ne "vizvagurjarI" evorDa enAyata thaye che. "majUra mahAjana saMgha" sAthe joDAIne 4pa varSa sudhI majUrapravRttiomAM sakriya rasa lIdho. haDatAla jevAM avarodhaka paribaLone Azare levAne badale zAMti-samAdhAna dvArA majUranI samasyAo hala karavAmAM saphaLa rahyA. emanI A kArya paddhatinI jInIvAnI "AMtararASTrIya majUra saMgaThana" saMsthAe paNa noMdha lIdhI che. kApaDa udyoga uparAMta beMkiMga, vidyuta, kRSizramika, Adi kSetranAM saMgaThane racIne A pravRttione vadhu vyavasthita banAvI che. temane I. sa. 1985mAM 'padmazrI'nA evorDathI sanmAnavAmAM AvyA hatA. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 37 0 calacitrAnA kalAnidezaka tarIke zrI hIrAbhAI paTelanuM nAma AkhA dezamAM prakhyAta che. pATaNa pAsenA rUvAvI gAmanA vatanI hIrAbhAI e ApoApa keThAsUjha dvArA citrakaLAmAM pragati karI. jyazaMkara suMdarI", ravizaMkara rAvaLa, naMdalAla bAbu pAsethI preraNa laI philma udyogamAM jhaMpalAvyuM. aneka taDakI-chAMyaDImAMthI pasAra thaIne hIrAbhAI e I. sa. 1975mAM uMmaragAMvamAM 40 ekara jamIna laIne "vRMdAvana sTaDIe" Ubho karyo. ahIM gujarAtI, hindI, bhojapurI bhASAnAM calacitra Utare che. rAmAnaMda sAgaranI TI. vI. eNe "rAmAyaNa ane anya 400 jeTalI philmanuM kalAnirdezana karanAra zrI hIrAbhAI paTelane philma pheDarezane paNa sanmAnyA che. 1 evuM ja bIju anekhuM kSetra pustakAlayanuM che. emAM paNa gujarAtanuM nAma samagra bhAratamAM prathama sthAne che. vaDedarA rAjyamAM pustakAlaya pravRttinA bhISma pitAmaha zrI motIbhAI amIne 111mAM madhyavatI pustakAlayanI sthApanA karI. 1925mAM pustakAlaya" nAmanuM mukhapatra zarU karyuM. vaDodarAnA mahArAjA sara sayAjIrAva gAyaDavADe A pravRttine pUratuM pretsAhana ApyuM. 194ramAM vaDodarA rAjyamAM 4 prAnta pustakAlaya, 4ra kaccha pustakAlaya, 1270 grAma pustakAlaya, 30 bALa ane mahilA pustakAlaye, 156 vAcanAlaye hatAM. mahArAjA pratApasiMha A pravRtti pAchaLa dara varSe 90 hajArano kharca karatA hatA. bhAvanagaranA kaMsArA yuvAna nalinabhAI kAnajIbhAI buce judA judA kAgaLa para varSa-mahinA-tArIkhanA keThA taiyAra karIne gregerIana kelenDaranA 1 varSathI 1 lAkha varSa sudhImAM kaI tArIkhe ka vAra hatuM te puravAra karavAnI paddhati vikasAvI che. emane ginisa buka opha varlDa rekejhanA nAyaba saMpAdaka zIlAMga mase A siddhi badala abhinaMdana ApyA che. | bhAratanI bahuraMgI TapAlaTikiTomAM paNa gujarAtanA bAla Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ApaNA zreSThIvayeAM kalAkAro camakathA che. I. sa. 1973nA ' bAladina' nimitte bahAra paDelI ahura'gI TikiTa para pAlanapuranI nAnakaDI kazeArI ku. elA rAvaLanI kaLAkRti chapAI hatI. 1974mAM rASTrasaMghanAM bALako mATenI 25 paisAnI TikiTa para vaDAdarAnI ku. amitA zAhanI citrakRti hatI. I. sa. 1977nA ' khAlidane' amadAvAdanA be bAlakalAkAro -nipura mAdI ane AziSa bhAvasAranI kalAkRtio chapAI hatI. [] madhyapradeza sarakAra dvArA dazyakaLA mATe apAtA rU. eka lAkhanA kAlidAsa puraskAra' mATe jANItA citrakAra zrI taiyaba mahetAnI pasaMdagI thaI hatI. ( varSa 1988-89 ). ' 38 amadAvAdanA jANItA citrakAra zrI rajanI vyAse lekhita ane citrita svarUpe daLadAra graMtha 'gujarAtanI asmitA 'taiyAra karyA che; je gujarAtI prajAnI anekavidha kSetrAnI viziSTatAne tAddazya karI rahyo che. Ama, gujarAtanA gharadIvaDA paNa ochA prakAzita nathI. pratibhA, preraNA, puruSA ane pAraMgatatAne piraNAme mAnavajIvananAM tamAma kSetrAmAM viziSTa bhAta pADanAra gujarAtI AdikALathI AjapayaMta asAdhAraNa siddhie darzAvatA AvyeA che. ( saMkalana zrI bipinacaMdra ra. trivedI, jaMbusara ) kapALa jJAtinA khyAtidharA : 'zrImad bhagavadgItA mAM bhagavAna zrIkRSNe guNa ane ka pramANe manuSyajAtinA vibhAgIkaraNanI vAta kahI, te amuka amuka jJAtinA itihAsa tapAsIe te sAcI puravAra thAya che. gujarAtamAM prakhara sa`pradAyAcAryo thayA tema bhakto paNa thayA; kuzaLa kaLAkAre thayA tema sama vepArIo paNa thayA; uttama rAjavIe thayA tema sama sudhArako paNa thayA. evI ja rIte, gujarAtanA kheDUtA; kAphiyAvADanA kAThI, garAsiyA, mera, AhIra Adi khamIravatI prajAe; kaccha-kAThiyAvADa ane gujarAtanI jaina vANiyA, kapALa, khAjA, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 39 memaNa Adi vepArI jAtio ane rabArI-bharavADa-cAraNa AdinI pazupAlaka jAtio paNa patatAnA kSetre AgavI bhAta pADatI rahI che. A dareka jJAtine potapotAnAM sudIrgha itihAse paDayA che. emAM asaMkhya nararatnonI hAramALAo che. emAMthI ekAda kSetrane AlekhavA besIe te ya graMtha racAya teTalI sAmagrIo sAMpaDe che te ahIM prastuta karavAmAM AvelI yAdIone te dariyAmAMthI aMjali rUpa ja gaNI zakAya. mukhyatve kAThiyAvADanI kapoLa jJAti evI viziSTa ane virala jJAti che. A jJAtimAM vividha kSetre mahAna tire pADyA che. mahAna zreSThIo, udAra sakhAvatIe, samartha dharmadhurI, umadA udyogapatio, utkRSTa kalAkAra, uttama vidvAne, jAjvalyamAna nArIratnathI kapALa jJAtine ItihAsa bhavyAjajavaLa gauravaMte banela che. 0 zA. rUpajI dhanajI : pratyeka rASTra, jAti ke saMsthAnA kendramAM ekAda mahApuruSa hoya che tema kapALa jJAtimAM zA. rUpajI dhanajInuM nAma kendrasthAne che. dIva pAsenA ghaghalA baMdaranA vatanI, sattaramI sadInA uttarArdhamAM porTugIjha sAthe vepAra karatA hatA. paraMtu muMbaIne TApu IsTa InDiyA kaMpanInA vahIvaTa nIce AvatAM, tyAMnA kapALe muMbaI AvI vasyA. 1992mAM rUpajI dhanajIe muMbaI AvIne anAja vagerene jaththAbaMdha vepAra zarU karyo. - zA. rUpajI dhanajInA vaMzaja zeTha varajIvanadAse je. pI.nI padavI lIdhI hatI. pitA mAdhavadAsanI smRtimAM lAlabAga nAme jANItI jagyAe mAdhavabAganI racanA karI, tyAM lakSmInArAyaNanuM manahara maMdira baMdhAvyuM. A uparAMta, temaNe ane temanA vaMzajoe davAkhAnAM, zALA-kolejo Adi meTI meTI saMsthAo sthApavAmAM ane nibhAvavAmAM kareDo rUpiyAnI sakhAvata karelI che. zA. rUpajI dhanajInA vaMzanI sakhAvata Aje paNa avirata cAlu che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o] [[ ApaNA zreSThIvaryo o karasanadAsa mULajI : ogaNIsamI sadInA AraMbhe dharma ane sAmAjika rItarivAje sAmenA sudhArAnAM AMdolane jAgyAM, temAM vIra narmadanA mitra tarIke karasanadAsa mULajInuM nAma mokhare che. saurASTranA mahuvA pAsenA vaDAla gAmanA vatanI ane muMbaIne pitAnI karmabhUmi banAvanAra A bhaDavIre samAjasudhArAne jhaMDe UMcakyo ane "mahArAja lAIbala kesa" jevAM jalada pagalAMothI cheka yuropanI bhUmi para tenuM nAma jAgatuM thayuM hatuM. vidhavAvivAha, bALalagna, paradezagamana, vahemo Adi sAme jehAda jagAvI. pite paradezagamana karyuM. gujarAtImAM mAre iMglenDane pravAsa" nAmane pahelA pravAsagraMtha ApyuM. satyaprakAza" nAmanuM chApuM calAvI lekene sAce mArga darzAvyo. o harakhajI mahetA : bhAvanagaranA gohila rAjavIonI rAjadhAnI sihora hatI tyAre mahArAjA AtAbhAInA kArabhArI tarIke kuzaLa vahIvaTa calAvyo. tIvra cANakacabuddhivALA havA sAthe sudaDha subhaTTa paNa hatA. bhAvanagara rAjyane gAyakavADa, kAThI, ane anya rAjyonI daramyAnagIrImAMthI choDAvIne sughaDa vahIvaTa taLe lAvavAmAM mahetAne phALe mukhya che. * mULajI bhavAnIdAsa bArabhAyA : 1850mAM mAMgaroLamAM janmelA mULajIbhAIe 22 varSanI vaye selisiTaranI parIkSA pAsa karI. dhaMdhAnI aDhaLaka Avakane samAjasevAmAM upayoga karyo. jJAtinI sAmAjika, dhArmika, zaikSaNika pravRttiomAM sakriya rasa dAkhavyuM, ane muMbaI myunisipala keperezananA pramukha ane je. pI ne mAnada hA pAmyA. 0 zAmajI bhImajI mahetA : sihoranI gohila vaMzanI gAdInA kuzaLa kArabhArI rahIne bhAvanagara rAjyanA baMdara, vepAra, khetI Adi kSetrane vikAsa sAdhavAmAM mukhya bhAga bhajavyuM hatuM. temanA vaMzamAM paNa sau. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 41 maMjulAbena samA abhyAsI ane zrI prabhAkarabhAI jevAM sakhAvata karanArAM ratna pAkyAM che. sara manamehanadAsa rAmajI : jApharAbAdanA manamehanadAsa Apa-AvaDatathI abhyAsa karI AgaLa AvyA hatA. 1857 ane 1885nI bhAratanA ItihAsanI be prabhAvazALI ghaTanAonA sAkSI hatA. dhaMdhAmAM AgaLa vadhI mila kharIdI. briTiza sarakArane paNa haMphAvI kApaDa udyogamAM pitAnI nAmanA kADhI. 1898mAM myunisipala korporezanamAM cUMTAyA. "InDiyana marcanTsa cembara", "svadezI vImA kaMpanI", "zrI muMbaI gaurakSaka maMDaLI", "rijharva benka opha iDyiA " nI sthApanA karI. Ama, rAjakAraNa, arthakAraNa, dharma ane samAjanAM sarva kSetramAM emanuM anekhuM yogadAna rahyuM. o lakSmIdAsa paramANaMdadAsa bhutA: te jamAnAmAM samAjamAM kanyAvikayanuM bhayaMkara dUSaNa hatuM. lahamIdAse "kanyAvikrayanI kraratA" nAmanuM nATaka lakhyuM ane kAThiyAvADathI muMbaI sudhImAM aneka zo karyA. sAmAjika jAgRti ANI. bhAvanagarathI muMbaI sudhInA aneka mahAnubhAvo pAsethI mAna akarAma meLavyAM. * Do. jIvarAja mahetA : amarelInA jIvarAjabhAI tejasvI vidyArthI ane prakhara rASTrIya netA tarIke muMbaI IlAkAmAM amara che. svAtaMtryacaLavaLanA senAnI rahI cUkelA ane gujarAtanA mukhyamaMtrI tarIke abhUtapUrva vahIvaTa calAvI cUkelA De, mahetAnI smRtimAM Aje aneka kSetramAM rahevAsahAya mATe TrasTe cAlI rahyAM che. 0 padmazrI pratAparAya giradharalAla mahetA: amarelInA A sapUte jJAna-kaLA-saMskRti Adi kSetramAM khUba ja nAmanA karI. bALapaNathI ja vAcana-manananA zokhane lIdhe meTa Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM paNe pustakAlaya-pravRttimAM rasa letA karyAM. abhyAsakALamAM TUMkI vArtA, nibaMdha Adi lakhIne gujarAtanAM pratiSThita sAmiyakAmAM chapAvatA thayA. garIba vidyArthIone pAcapustako maLI rahe te mATe TrasTo UbhAM karyAM. amarelI vistAramAM janmASTamI vakhate cAlatA jugArane baMdha karAvyeA. A mATe 'prabhAkara ' nAmanuM nATaka lakhyu. ane bhajavyuM. " emanI pustakAlaya-pravRttine amarelI bahAra paNa sArA pracAra thayeA. emaNe gujarAtI bhASAmAM jJAnakeSa racavA mATe mUnya ciMtako-kalAkAronuM maMDaLa racyuM hatu, paraMtu dakSiNAmUrtinA giju bhAInuM avasAna thatAM A pravRtti AgaLa cAlI nahIM. grAmavistAranAM bALake vividha kSetranuM jJAna pAmI zake te mATe 38 bALakendro sthApyAM hatAM. pratAparAyabhAi mAtra zahera ke pradeza pUratA ja kAryarata rahyA na hatA. eka paDita, kalAkAra, samAja-sudhAraka tarIke temanI nAmanA bhAratabharamAM thaI hatI. relave sTezane kalAtmaka hAvAM joI e e khyAle temanA mA darzanathI jayapura sTezana zaNagAramAM AvyuM hatuM. teo ne -vesTa relave enA sabhya hatA. emanI zaikSaNika pravRttiethI prabhAvita thaI ne dvArikApIThanA jagadguru zaMkarAcAye` * saMskRta sevAbhUSaNa ' nI ane bhArata sarakAre padmazrI'nI padavIthI ala'kRta karyA hatA. Aje amarelImAM emanA nAmanI ' pratAparAya ArTsa kaeNleja ' cAlI rahI che. , ' 0 zeTha khuzAladAsa jagajIvanadAsa mahetA : I. sa. 1898mAM taLAjAmAM janmelA khuzAladAsabhAInu jIvana puruSArtha nA bhavya itihAsa che. kiorAvasthAmAM goLa-mamarAnA lADavA vecatA khuzAladAsabhAI e taLAjA cheDIne muMbaine potAnI ka bhUmi banAvI. dinapratidina pragati karatA rahyA. vIsa varSanI vaye nAnakaDI dukAnathI zarU karelA dhaMdhA jotajotAmAM kAlI--phUlIne vaTavRkSa banI rahyo. 1966mAM te je. ke. cembarsa 'nu nirmANa thayuM. jIvanabhara puruSArtha karIne prApta karelI lakSmInA sadyAga thAya tevA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 43 uddeze amaragaDha (jItharI)mAM kSaya nivAraNanI maTI hospiTala baMdhAvI, je Aje aneka saMkulamAM vistarIne temanI kIrtigAthA gAI rahI che. ema te A jJAtimAM eka eka vyakti ke eka eka kuTuMba arthakAraNa - samAjakAraNa - rAjakAraNamAM agrasthAne rahyuM ja che. A sarvanA nAmollekha karIe to paNa graMtha racAya tema che. chatAM, zrI khuzAladAsa pArekha, dvArakAdAsa haragoviMdadAsa verA, bAreTa aMbA prasAda khaMDerAva, jagajIvanadAsa nArAyaNa mahetA, De. jeThAlAla vanamALIdAsa verA, bhavAnajIbhAI rAmajIbhAI vaLiyA "bApA" kAnajIbhAI savajIbhAI pArekha, manajI amadAsa vorA, bhagavAnadAsa gokuLadAsa verA, lakSmIdAsa devIdAsa verA, nAgaradAsa dhArazI bhutA, kALubhAI vaLiyA, nAnAbhAI maMchArAma mahetA, zeTha haricaMda saMghavI, nAgaradAsa ratanajI verA, harilAla mohanalAla zeTha, vrajalAla bhagavAnadAsa gAMdhI, bhagavAnadAsa haricaMda dalAla, raNachoDadAsa bhagavAnadAsa saMghavI, dharamadAsa prabhudAsa mahetA. naMdalAla mULajI bhutA, dvArakAdAsa merArajI zAha, ItyAdi mahAnubhAvoe pitAnI udAra sakhAvatethI davAkhAnAM, zALA-kolejo, dharmazALA, samAjasevAnI saMsthAo sthApIne puNyakAryo karyA che. kapila jJAtimAM mahAnubhAve ullekhanIya che tema nArIrane paNa AdaraNIya che. samAjasudhArAnA yugamAM nArI pratiSThAnI saMsthAo UbhI karanAra leDI lakSmIbAI jagajIvanadAsa, pitAnA samAjamAM sudhArAo dAkhala karanAra zrImatI haMsAbahena mahetA, zikSaNapremI maMgaLAbahena dvArakAdAsa dalAla, hastakalAmAM vikhyAta zrImatI kalAbahena kaTakiyA, tiviMda naMdinIbahena pArekha, kalAbhUSaNa nRtyaziromaNi" AzA pArekha, nRtyAMganAo amitA pArekha, kalpanA pArekha, phAgunI pArekha, simatA kANakiyA, kemala mahuvAkara Adi nAme tarata ja samaraNamAM UbharAya che. te, zAMtikumAra desAI kizora desAI, rAjeza mahetAnA gIta-saMgIta kSetre jhaLahaLatAM nAme paNa vIsarAya tema nathI. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 | [ ApaNuM zreNI evI ja rIte patrakArI sAhityamAM ziromaNi harakisana mahetA, vizrI rameza pArekha, zrI rasikalAla bhutA, jitendra saMghavI, zrImatI rUpA mahetA samA samartha sAhityakAro A jJAtinuM bhUSaNa che. evI ja rIte IjanerI vidyAne pAraMgate, DokaTaro, keLavaNIkAro, vakIle, sudhAraka vagerenI saMkhyA paNa nAnIsUnI nathI. Ama, tejasvI nararatnothI zobhatI kapoLa jJAti gujarAtanuM mahAmUluM dhana che. mAtra dhanasaMcayane ja prAdhAnya ApavAne badale sumAge dhanavyaya paNa karavAnI sUjha ane saMskAra dharAvatI A jJAti pitAnI kIrtidA imAratathI ajaraamara rahevA sarjAI che. muMbaInI harakisanadAsa hospiTala ane amaragaDhanI kSayanivAraNa hospiTala A jJAtinA kIrtistaMbha che! (kapoLa gaurava graMthamAMthI sAbhAra) gujarAtanA sAMskRtika vikAsamAM jenonuM pradAna (saMkalana : De. mugaTalAla pI. bAvIsI) jene e gujarAtanI saMskArI, samRddha ane zAMtipriya prajA che. e laDAI, jhaghaDA, TaMTA, hisAda vagerethI dUra rahIne vyApAraudyoga dvArA drapArjana kare che. keTalAka ke mAne che ke jene derAsara. upAzraya, pratiSThA ane dIkSA mahotsavamAM ja paisA kharce che; paraMtu e mAnyatA barAbara nathI. jene dhArmika uparAMta bIjA aneka samAje pagI kAryomAM paisA vApare che. khAsa karIne nIcenAM kSetramAM emane phALe mahattvano che - 1. zikSaNa zikSaNanA kSetre jainenuM pradAna ghaNuM moTuM che. gujarAta, saurASTra ane kacchanAM aneka gAme tathA zaheramAM jaina zreSThIonAM dAnathI bAlamaMdira, prAthamika zALAo, mAdhyamika zALAo ane kaleje baMdhAyAM che. evuM bhAgye ja kaI gAma ke zahera haze jyAM kaI jenA parivAre zaikSaNika hetu mATe dAna karyuM na hoya. keTalAka parivAra Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] f 45 tA emanI dAnavIratA mATe samagra gujarAtamAM prasiddha che. udAharaNa tarIke, amadAvAdanA kasturabhAI lAlabhAI piravAra ane suratanA rAyacaMda dvIpacaMda piravAra. kasturabhAI lAlabhAI piravAre amadAvAdanI ela. DI. ATsa koleja, ela. DI, enjiniyariMga koleja tathA ela. DI. insTITayUTa oNpha inDoleAjInI sthApanA karI che. gujarAtI sAhitya pariSadanA bhavanamA emaNe kastUrabhAI lAlabhAI svAdhyAyabhavana mATe dAna Apyu che. rAyacaM dIpacaMda parivAre rAyacaMda dIpacaMda kanyAzALA, premacaMda rAyacaMda TreiniMga kaoNleja, kIkAbhAI premacaMda kAleja Ak kAmasa tathA leDI kIkAbhAI premacaMda lAI prerI mATe meTAM dAna ApyAM che. kalakattA yunivarsiTImAM itihAsa viSayamAM skAlarazipa mATe tathA muMbaInA rAjAbAI TAvara mATe emaNe dAna ApyAM che. amadAvAdanI bhe. je. vidyAbhavana jevI sa`zeAdhanasa sthAnI sthApanA eka jaina piravAra dvArA thaI che. gujarAtamAM zALAonI sAthe vidyAthI enAM chAtrAlayA ane hosTele bAMdhavAmAM jenee udAra dAna ApyAM che. vartamAnamAM dIpacaMdabhAI gADI ane tArAca'da dhanajI mahetA parivAra tathA muMbaInA keTalAka piravAroe muMbaI sahita anya zaheromAM lAkhA rUpiyAnAM dAna zaikSaNika sasthAo mATe ApyAM che. zikSaNakArya mAM yAgadAna ApanArAM keTalAMka nAme A rahyAM : hemAbhAI nagarazeTha ane zeTha haThIsIganAM vidhavA harakuMvarabena zeThANI, adhyApakazrI khecaradAsa dozI, zrI IMdumatIbena cimanalAla, zrI mehanalAla dalIcaMda desAi, zrI akhAlAla sArAbhAI parivAra, zrI paramAnaMda kANakiyA ane zrI cinalAla cakubhAI vagerenA phALA ananya ane ajoDa gaNI zakAya. vidyArthIone ziSyavRttie athavA skolarazipa paNa ghaNA jaina parivAro dvArA apAya che. zaikSaNika sasthAomAM jenenA pradAna vize eka mahAnibaMdha lakhI zakAya eTalu' mATuM kArya thayuM che. ra. graMthAlaya ane vAcanAlaya gujarAtanAM vividha zaheromAM cAlatAM graMthAlaye ane vAcanA zre, cha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ] / ApaNA zreSThIvaryA layeAnI sthApanAmAM jaina sAdhue athavA jaina agraNIonA mahattvane phALo rahyo che, lIMbaDI (ji. surendranagara )nuM devacaMdrajI sAjanika pustakAlaya tathA lAdhAjIsvAmI pustakAlaya enAM udAharaNa che. graMthAlayA ane vAMcanAlayeA uparAMta aneka jaina sAdhue dvArA samAjane upayAgI evAM, nIti ane sadAcAranA upadeza ApatAM pustakAnu prakAzana thAya che. e pustakAnI kiMmata pramANamAM ochI hAya che. jene jJAnanA prasArane khUba mahattva Ape che ane e pravRtti emanA dvArA satata thatI rahe che. jenA jJAnapaMcamI ( kArataka suda pAMcama )nA divase jJa|nanI pUjA kare che. khaMbhAta, pATaNa, surata, amadAvAda, lImaDI vagere zaherAnA jJAnabhaMDArAmAM hajAro pustaka ane alabhya hastapratA Aje paNa sacavAyelAM paDayAM che. 7. Arogya ArogyakSetre jeneAnI sevA jANItI che. aneka nAnAM-moTAM zaheromAM jenenAM dAnathI hAspiTala athavA hAspiTalanA vibhAgAnI sthApanA thai che. suratanI mahAvIra hAspiTala enuM suMdara udAharaNa che. jAhera athavA sarakArI hospiTaleAmAM jenee meTI sakhAvatA karI che. lagabhaga dareka zaheramAM cAlatI hAspiTalamAM jene kAI ne kaI rIte sakriya madada karatA rahe che. jaina sAzyala grupa tathA anya jaina ma`DaLe vividha geA mATenA niHzulka meDikala kempA tathA raktadAna zibiro yoje che. keTalIka sasthAe taraphathI garIba dI Ane maphata davA tathA sAravAra ApavAmAM Ave che. 4. pAMjarApoLA ane ramazAnagRho jIvayAne jainA khUba mahattva Ape che. lagabhaga tamAma gAmAnI pAMjarApoLAnA vahIvaTamAM jaina agraNIe ane vepArIe mukhya hoya che. enA nibhAvakharce paNa teo bhAgave che. duSkALanA samaye pazudhanane bacAvavA jaine meTuM bhaMDoLa ekaThuM karI sarakArathI alaga rahIne svataMtra rIte vyavasthA kare che. anya kudaratI AphtAnA samaye thatA phaMDaphALAmAM paNa jaine yathAzakti madada Ape che. pAMjarApALenI mAphka smazAnagRheAnA vahIvaTamAM jaina agraNIo Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 47 sevA ane sa`patti dvArA madada karatA rahe che. A saMsthAenA vahIvaTanI kAmagIrI ane javAbadArI tee upADe che. 5, dharmazALAo, mahilA AzrameA ane anAthAzrame dha zALAe, mahilA AzrameA ane anAthAzrameAnA sa'cAlanamAM jainA Arthika madada kare che, kanyAzALAe, mahilA kolejo, AAlikAzrame ane mahilA maDaLAnI pravRttione paNa teo vividha rIte protsAhana Ape che. kanyAzikSaNanA kSetre jeneAnI kAmagIrI noMdha pAtra che. 6. pANInI parameA, annakSetrA ane udyAnA pANInI parabe, annakSetra, udyAne ane krIDAMgaNA mATe jene sAruM' evu' dhana vApare che. surendranagara jillAnA lI*baDI zaheramAM eka sarasa annakSetra cAle che, jemAM dararAja apeAre eka vakhata sAdhue tathA garIbAne bAjarAnA roTalA, chAza ane gALa ApavAmAM Ave che. pANInI parabe sthApavI tene jaine puNyanuM kAma gaNe che. keTalAMka zaheromAM jAhera udyAne tathA krIDAMgaNeA banAvavA mATe paNa jenAe dAna ApyAM che. 7. nagaragRho, nATayagRho ane raMgabhavanA nagaragRhA ( TAunahola ), nATayagRhA ane ra'gabhavanA mATe ghaNA jaina parivAroe udAra dAna ApyAM che. keTalIka zALAae ke mahAzALAonAM ra'gabhavanA jainAnI madadathI baMdhAyAM che. sAMskRtika pravRtti karatI saMsthAone paNa tee udAra dilathI madada kare che. Ama, jAherajIvananA pratyeka kSetra sAthe jainA sakaLAyelA che. rAjakAraNa, samAjasevA, sAMskRtika pravRttio, udyoga, vyApAra, zikSaNa, sAhitya, zilpa, sthApatya vagere aneka kSetrAmAM bhUtakALamAM jainAe ghaNuM pradAna karyu che. vamAnamAM paNa e pradAna cAlu rahyuM che. gujarAtane sukhI, samRddha ane zAMtipriya banAvavAmAM A prajAnA phALA AchA nathI. jenenI meTA bhAganI vastI gujarAtamAM Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ] [ ApaNA zreNI che. tethI A prajAnI buddhi, zakita, kuneha, AvaData ane vicakSaNa tAne tene pUro lAbha maLe che. jenenI samRddhi ane udAratAne lAbha mAtra jenene nahi paraMtu samagra gujarAta ane bhAratane maLyo che. jene gujarAta sAthe evA ekarUpa thaI gayA che ke jene vagaranA gujarAtanI kalpanA karavI muzkela che. jaina zreSTionA paricaye A graMthamAM ja alaga rIte pragaTa thayela che. amerikAmAM gujarAta saMkalana : mULazaMkara bhaTTa (dvArakA). [1987nA prAraMbhamAM zrI naMdalAlabhAIne patra maLyuM : ApaNuM zreSThIvaryo nAmane grantha prakAzita kare che. te grantha mATe dariyApAra vasatA pratibhAzALI gujarAtIonI mAhitI ekatra thaI zake te prayAsa karazo."] prastAva lebhAmaNa hite. Ajana pAchaLane hetu vartamAna peDhInI siddhi batAvI bhAvi peDhIne preraNA ApavAne dekhAyo tethI agharA lAgatA jekaTa upara mahenata karavA nirNaya karyo. phebruArI 1987mAM be patra laMDana, eka patra amerikA tathA eka patra IsTa AphrikAmAM vasatA mitrone lakhyA. javAba maLyo mAtra IsTa AphrikAthI, tarata ja-paMdara divasamAM patramAM lakhyuM hatuM, thoDAka ja sajane hAla AphrikAmAM che. yugAnDAmAMthI ApaNuM mANaso nIkaLI gayA che. jeonAM kuTuMba atyAre laMDana agara te InDIAmAM che. ahIM dAnezvarI zAha meghajIbhAI pitharAja hatA. e pite svargavAsI thayA che. emane parivAra hAla laMDanamAM che. emanI sakhAvata sArI ane ghaNI ja che. teo jAmanagara sTeTanA eTale jAmanagara jillAmAM ghaNI sakhAvata karI che. bIjA zrI nAnajIbhAI kALidAsa. emanA mATe te ghaNuM lakhAya. zrI mULajIbhAI prabhudAsa mAdhavANInI sugara pheTararI ane bIjA ghaNA udyogo hatA. uparAMta yAda karI zakAya tevA zrI mohanalAla kALA (membAsA), Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ kahe eka vakhatanA nAIrobInA nagarazeTha tarIke oLakhAtA zrI kAnajIbhAI nAraNajI, masAne hindu yuniyananA adhyakSazrI sUryakAnta gara, nAIrobInA hindu kAunsila opha kenyAnA adhyakSazrI ramezabhAI dezAI che." A patra nAIbInivAsI zrI dAmajIbhAI devajI paTTaNIe lakhe che. dAmajIbhAIe saurASTramAMthI paradezagamana karyuM hatuM, svabaLe susthira thayA. temanA suputre paNa saddhara ane pratiSThita che sau dAnezvarI. zrI dAmajIbhAI Aje moTI vaye paNa nIrogI, udAradila. ati vinamra ane sazakta che. zALAnuM zikSaNa ochuM maLyuM paNa anubhavanI zALAnA pIeca. DI che. rAmacaritamAnasa temane meDhe che eTaluM ja nahi paNa tenA pratyeka zabda ane pAIne marma jANe che, bIjAone samajAve che ane rAmAyaNane jIve che. jAmanagara jillAnA vatanI hovAthI A jillAmAM temane dAnapravAha avirata vyApanakArya eka patra he AvyA. vizeSa karIne upara noMdhI mAhitI mAtra eka vyaktie mokalI. bIjA traNane pratyuttara na AvyuM. ethI saurASTranA dvArakAthI zikAgo jaI pIeca.DI.nI DigrI prApta karI zikAgo yunivarsiTImAM adhyApanakArya karatA Do. harIza dayArAmabhAI pADhane eka patra lakhyuM. tarata ja pratyuttara Avyo. vizeSa mAhitI mAgI. Do. harIza pADha adhyApaka hevA uparAMta bahoLuM paricitamaMDaLa dharAve che. sevAkArya mATe tatpara che. jIvana-prAraMbha thato hovA chatAM jarUriyAtavALAne Arthika sahAya karavA ughukta che. De. paDhe amerikAnA aneka mANasene vinaMtIpatra meka paNa tvarita gatie doDatA A samRddha dezamAM keTalAne AvuM lakhI mokalavAnI navarAza haiya? vAraMvAranI vinaMtI, vartamAnapatromAM jAherAta prasiddha karI hovA chatAM nava vyaktioe pitA vize lakhI mokalyuM. vadhumAM harIzabhAI e nyUyorkathI prakAzita "inDiyana eDa. ne eka aMka mekalya; jemAM chapAyela "yu.esa.emAM gujarAtI" nAmanA lekhemAMthI keTalAka aMza ahIM ApyA che. jIvanacaritre Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 ] { ApaNA zreSThIvaryo mane Disembara 1987mAM maLyA hatA. Aje traNeka varSa bAda prasiddha thAya che tyAre vigatomAM kyAMka parivartana thayuM hoya te zakya che.] Do. naTavaralAla mohanalAla gAMdhI janma tArIkha : 4-10-1940 abhyAsa : bI.kema, elaela.bI., pIeca.DI. saurASTramAM Avela sAvarakuMDalAnA vatanI naTavaralAlabhAI e meTrika thayA pachI 19rathI muMbaInI muLajI jeThA mArakeTamAM gumAstA tarIke jIvananI zarUAta karI. hAla amerikAnI janarala ekAunTsa ophisamAM karaverAne lagatI nItinA adhikArI tarIke saphaLatApUrvaka pharaja bajAve che. A ekisa amerikana keMgresa upara gIdhanajara rAkhavAvALI ejansI che. De. gAMdhI karaverAne lagatI samitiene mArgadarzana ApavAnI kAmagIrI sAthe saMkaLAyela che. che. gAMdhInI ucca kenTinI kAmagIrIthI aneka adhikArIo prabhAvita thayA che. amerikana akhabAroe paNa temanI saphaLa kAmagIrInAM bhArebhAra vakhANa karyA che. karaverA aMge salAha-sUcane tathA bhalAmaNa karavA temaNe amerikana seneTanI nANAkIya samiti samakSa anekavAra jubAnI ApI che. Do. gAMdhI kahe che: "mAre mATe A dhanya thavAnA prasaMga che". naTavaralAlabhAIne jIvanamAM saphaLatA maLI tenAM kAraNe . avarNanIya prema ane mamatA maLyAM temane gaNave che. mitroe vaNamAgI madada karI tethI jIvanamAM je kAMI saphaLatA maLI te zakya banI. pragati sAdhavA mATe mahatvAkAMkSA, parizrama ane sadbhAgyane teo Avazyaka paribaLa tarIke mAne che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 51 amerikAmAM vasatA bhAratIyeAnA ImIgrezana vizenA praznonA ukela mATe temaNe vividha pravRttio karI che. teo mAne che ke : " jIvananA dhyeyanA niraMtara ciMtanane kAraNe je kAMI chuM te thaI zakayo chuM." DaoN. gAMdhI veAzinamAM bhArata ane gAMdhI smRtinu amUlya kArya karatI saMsthA " gAMdhI memeriyala phAunDezana '"ne prati varSa niyamitapaNe Arthika sahAya Ape che. potAnA kSetramAM yazabhAgI banavAmAM mahAtmA gAMdhI, barnADa za!, amerikana vivecaka eDama`Da vilsana tathA Ara keslarane phALe gaNanApAtra che. vyavasAyakSetre ujvala kArakirdI manAvyA uparAMta hAla teo sarjanAtmaka gujarAtI ane ciMtanAtmaka aMgrejI viSayeA para kalama calAvavA vicAre che. jIvanane sagha maya raste AgaLa dhapAvavA teo umAzaMkara joSIne smare che. " je je thatA prApta upAdhiyega, banI rahe te ja samAdhiyoga, ' ziSTa sAhityavAcananA ane risaMvAdamAM bhAga levAnA zeAkha che. umAza`karanI ja paMkti manuSyathI na adakuM kaI ja" temanA jIvananI phalazruti che. DA. gAMdhIe 1962mAM nalinI harajIvana vArA sAthe lagna kayu' che. temane be saMtAna che : apUrva ane senala. zrI phakIracaMda jIvaNacaMda dalAla janma tArIkha : 26-12-1926 abhyAsa : bI. e., ema. kema., elaela. bI., ema. bI. e. zrI dalAla hAla amerikAmAM konTrAkaTara eDITara Ama-Treka (pesejara relave ) tarIke kAmagIrI bajAve che. suratanA vatanI zrI phakIracaMdanA kuTuMbanI Arthika sthiti eTalI nabaLI ke 1944mAM meTrikanI parIkSA ApI kArakunI svIkAravI paDI. tema karatAM gheADA paisA bacAvI kalejamAM dAkhala thayA. mu`baImAM elaela. mI. tathA ema. kAma. karI rUA. 15,000nI leAna laI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ] [ ApaNuM zreSThIvaryo amerikA AvyA. 1963mAM yu. esa. e.nI merIlenDa yunivarsiTImAMthI ema. bI. e. karyuM. hindamAM "bhArata cheDe" caLavaLamAM tathA 194pathI vidyArthIsaMghanI pravRttimAM sakriya hatA. kensesa svayaMsevaka tarIke muMbaImAM mahAtmA gAMdhInI prArthanAsabhAo, saMmelana, tathA abhyAsavartuLamAM bhAga lIdho che. majUra saMgaThana ane grAhaka sahakArI saMsAyaTI sAthe paNa saMkaLAyelA. harijana cAlemAM zikSaNa ApyuM, hAthe kAMtyuM ane khAdI paheravI zarU karI. pitAjae saTTAmAM Arthika kheTa khAtAM cAra bhAIomAM yeSTha putra tarIke mAthe AvI paDelI badhI javAbadArI khaMtathI saMbhALI. hiMmatapUrvaka saMkaTone sAmane karyo. pote bhaNyA, bhAIone bhaNAvyA ane amerikAmAM sau sahakuMba sthira thayA. meTrika karatAM sudhI jaina sAdhuo sAthe rAtre upAzrayamAM sUvA jatA. tyAM ardhamAgadhI zIkhavAnI taka maLI. rAtri Azrayane kAraNe sahejamAM jaina sAdhu thatA rahI gayA. 1945 thI 1963 daramyAna nyu InDiyA ezyoransa kaMpanImAM kAma karatA kaMpanInA menejiMga DAyarekaTara bI. ke. zAha tathA yuniyana presiDenTa azoka mahetAnA nikaTa paricayamAM AvyA. A banne mahAnubhAve pAsethI jIvana jIvavAnI jaDIbuTTI maLI. vividha kSetre Aja paryata maLelI saphaLatAnAM kAraNomAM zrI phakIrabhAI cIvaTAI, niyamitatA, taMdurastI, nIti, svacchatA, vAcana, dArU-sigareTanA vyasanathI dUra rahevuM vagere jaNAve che. ziMgTanamAM gujarAtI samAja tathA esesiyezana opha InDiyansa ina amerikAnI saMsthAo sthApI. ziMgTana jaina sosAyaTI, pheDarezana opha gujarAtI esesiyezana ina northa amerikA, pheDarezana opha jena esesiyezana opha amerikA vagerenI thApanAmAM agra bhAga bhajavyuM. amerikA AvavA mATe lIdhelI lena vyAja sahita bharI dIdhI. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 53 mitrA pAsethI lIdhelAM nANA pUrepUrAM cUkavI ApyAM. Aje Arthika jarUriyAtavALA bhAratavAsIone sahAya kare che. jaina tI, dharmIzALAe tathA samAjone paNa niyamita Arthika sahAya kare che. phakIrabhAI mAne che ke dha maya, nItimaya, echI jarUriyAtavALuM sAduM jIvana tathA nile`bha, satsaMga vagere sadguNA mAnisaka zAMti Ape che. temanuM matavya che ke jIvanamAM mAtra paisA ja agatyanI vastu nathI. dhamaya tathA nItimaya jIvana ane vyavasthitatA dvArA jIvana saphaLa bane che. sadAcAra, bhASA para kAbU, asvAda vagere mana tathA zarIranA svAsthya mATe agatyanAM che. maMjubahena sAthe lagna karyu. be putro cheH paramala, saurabha, zrI ratibhAI trikamadAsa paTela janma tArIkha : 30-7-1932 abhyAsa : sivila enjiniyariMga, enjiniyariMga eDamiminasTrezana. kheDA jillAnA sAmarakhAnA vatanI ritabhAInA pUrvajo be peDhIthI amadAvAdamAM vase che. ritabhAI traNeka dAyakAthI vAziMgTanamAM sthira thayA che. pacIseka varSathI amerikana sarakArI saMrakSaNa khAtAmAM TrAyaDanTa sabamarIna progrAmamAM kAmagIrI bajAve che. zrI ratibhAI e jIvanane prArabha ja sAmAjika rUDhienI dIvAleA pADI, jamAnAne anurUpa vADA tADIne karyAM. gujarAta sarakAranA juniyara enjiniyara tarIke ANaMdamAM kAma karatAM eka yuvatInAM sapa`mAM teo AvyA. zrI paTelanI jJAtimAM e yuvatI UMcA goLanI ane pote nIcA gALanA. betraNa mulAkAtA khAda e yuvatIe sAmethI lagnaprastAva mUkayo. vaDIlavargane A lagna majUra karavAnuM agharuM paDyuM. paNa dRDhanizcayI A yugale peAtAnuM dhAyuM karyuM. 1959nA mArcamAM ratibhAI ane puSpAbahena samagra parivAranI upasthitimAM lagnagranthithI joDAyAM. .. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ] { ApaNA zreSThIvaryA lagna bAda mAtra cha ja mahinAmAM pitAjI hArTa eTekathI mRtyu pAmyA, tyAra pachInuM paTela dapatInuM jIvana e sa`ghatu', AzAnirAzAnAM mAjA vacce athaDAvAnuM, prabhumAM atUTa zraddhA rAkhavAnuM ane aMte divya samAdhAna prApta karI tejasvI jIvana jIvavAnu banI rahe che. cAra bhAI. cAra bahene tathA patnI vagerenA nirvAha supere karavA zrI ratibhAI e dRDha nirdhAra karyo. 1961mAM vadhu abhyAsAthe amerikA AvyA. puSpAbahenane paNa mahinA pachI khelAvI lIdhAM. aneka kaSTa sahetAM, AphatAne dhIrajapUrvaka pasAra karatAM bannee abhyAsasiddhi prApta karI. jIvanarathanuM eka eka paiDuM anI saphaLatA prApta karI. amerikana nahi hovA chatAM ratibhAI amerikAnA saMrakSaNa khAtAmAM Aje ucca sthAne che te A vAtanI pratIti karAve che. parivAra uparAMta anya lagabhaga 40 vyaktiene Aja sudhImAM amerikA belAvI sthira karela che. jIvanamAM sthiratA lAvavAnA saMgharSamAM ratibhAI tathA puSpAbahenanuM lakSa vaMzavistAra pratye khecAyuM niha. jIvananI kaparI kaseTI hasate mAMe sahenAra A yugalanI vadhu kaseTI hajI mAkI hatI. khakhara paDI ke sa`tAnotpatti thavAnA saMjogo che ja nahi. jIvanamAM nirAzA pharI vaLI. paraMtu prabhuparAyaNa hAvAthI bannee IzvaranI AjJA mAthe caDhAvI, amadAvAdanA mahipatarAma anAthAzramamAMthI be mAsanA bALakane dattaka lIdhuM. te bALaka acyuta Aje paTela parivArane snehavAra vaDe bhIMjavI rahela che. 1967mAM iskonanA sthApaka pUjya prabhupAdanA nyUyorkamAM paricaya thayA. dhArmika saMskAra vadhu jAgrata thayA. Aje sArI evI rakama harekRSNa maMdirane, anya dhArmika sthAnAne tathA jarUriyAtavALA mANasone dAna peTe Ape che. sa'teASamaya jIvananuM zreya mAta-pitA tathA dharma dvArA maLela susaMskArane Ape che. inDiyana sTuDanTsa esosiyezana tathA bRhad Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] voziMgTana gujarAtI samAjanI sthApanAmAM mahatvanuM gadAna ApyuM che. nAnI bhajanamaMDaLIonI racanA karI, vArApharatI gujarAtIone ghera bhajana-kIrtanane kAryakrama goThavI dhArmika saMskAra jAgRta rAkhavAnI yejanA cAlu karI che. pU. kRSNazaMkara zAstrI amerikA padhArelA tyAre temanA AzIrvAdathI "maMgalamaMdira" nAmanA prabhumaMdiranI sthApanA karI. mANasane vikAsa mANasamAM rahela guNo para AdhArita che. sAhasavRtti, ju, tIvratA, mahenata karavAnI taiyArI, jokhama levAnI tatparatA, dhIraja, khaMta, mane baLa--A badhA guNo tibhAInI mAnyatA mujaba jIvanane saphaLa banAve che. virakta jJAnanI jema zrI ratibhAI kahe che ke, "jIvanamAM sukhaduHkhAdinA anubhavane anubaMdha anivArya che. jIvanamAM AvatAM sukha ane duHkha, caDhatI tathA paDatI, AzA tathA nirAzA, vijaya tathA parAjaya, lAbha tathA hAnine svIkAra karI rahyo. kAMTA ane kamaLathI banelA jIvanane jIvatA zIkhavuM rahyuM." AtmajJAnInI bhASAmAM ratibhAI pUche che: "A mAnavajIvana meLavI zuM kamAyA? mAnavajIvanane khare hetu zo? A mAnavajIvana pharI maLaze kharuM?" javAbamAM anubhavapUta satya ApaNuM samakSa dhare che, "khAlI hAthe AvyA ane khAlI hAthe jazuM. satkarmo ja hadayanAM kIrtimaMdire banI raheze." zrI bhUpendra pI. zAha janma tArIkha : 14-10-1934 abhyAsa : ema. I (benkera), ema. I. I (yu.esa.e.) vaDedarAnA vatanI zrI bhUpendrabhAI vadhu abhyAsa mATe 1958nA ogasTanI pahelI tArIkhe ziMgTana gayA. 1961mAM ema. I. I. pAsa karI tyAM ja sthira thayA. 1970thI teo yunivarsiTI opha DisTrikaTa opha kalaMbiyA (zigTana)mAM IlekTrikala enjiniyariMganA esosiyeTa prephesarane kAryabhAra saMbhALe che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ApaNA zreSThIvaryAM 1976mAM sthapAyela inDiyA hAusa A vazipanA prArabhathI sekreTarI che. 1984thI eDaminisTrezana eka nezanala pheDarezana, eziyana InDiyansa egenIjhezana ina amerikAnA ekajhIkayuTIva DAyarekaTara che, inDiyA hAusa opha vipa dvArA gujarAtI, hindI tathA aMgrejImAM prasiddha thatA trimAsika " saskAra "nA te taMtrI che. 1965 thI 1967 daramiyAna teo inDiyana sTuDanTsa esasiyezana opha ketheAlika yunivarsiTInA pramukha hatA. 56 ] vaDeAdarAnA aMbAlAla e. jhaverInAM putrI devayAnI sAthe 1959mAM lagna karyuM. e putrA che. nayana tathA zailana. zrI razmikAMta devIdAsa dalAla janma tArIkha : 11-11-39 abhyAsa : zrI. esa. ( sivila enjiniyariMga ) khI. esa. kansTrakazana menejamenTa) amerikAmAM rIala esTeTa brokara tarIke 1970thI kAmagIrI bajAvatA zrI dalAlanuM vatana surata che. 1963mAM bhAratamAM enji niyari'ganI DigrI meLavI. 1999thI jAhera sevAkSetre padArpaNa karyuM. iskAna, seAsAyaTI opha vedika kalcara eDavAnsamenTa tathA meya skAuTsa epha amerikAnA AjIvana sabhya che. riyala esTeTanA brokara tarIke temane paricaya keliphorniyAthI prakAzita Who " mAM AvyeA che. * Who's "" zrI dalAla suratanA vikhyAta vaiSNava zrI devIdAsa bAlubhAI rezama dalAlanA nabIrA che. vaDIla baMdhu zazikAMtabhAI e temane jIvanamAM AgaLa dhapavAnI preraNA ApI che. prAmANikatA, kaThAra parizrama ane udyama mANasane saphaLa banAve che evA tAratamya para zrI dalAla svAnubhave AvyA che. pravAsa, Tenisa tathA skIiMganA temane zeAkha che. temane traNa saMtAno che: Uvi, hetala, parAga. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] DA, bhUpendra roDa janma tArIkha : 4-2-1951. abhyAsa : ema. esa. vaDodarA jillAnA sAvalI gAmanA vatanI DA. bhUpendrabhAI amerikAmAM meDikala sAyansanI peAtAnI lebereTarImAM kAma kare che. DokaTaranI parIkSA uttINu karyAM pachI jIvananI kArakidInA prAraMbha thayA. zikSaNa, anubhava, sanmatrI vagere saguNA vaDe pAte pragati sAdhI zakathA che, amerikana sosAyaTI phora mAIkrAkhAyAlAjI sAthe teo saMkaLAyelA che. teo sAdu jIvana jIvavAnA abhiprAya dharAve che. temane e saMtAneA che. DA. azAka AkArabhAI amIna janma tArIkha : 15-1-1943 abhyAsa : pIeca. DI. ( ilekTrikala enjiniyariMga ) tArApuranA vatanI azAkabhAI kAlejakALathI ja sevAkAryoMmAM joDAyelA. vaDAdarAnA oIla enDa necarala gesa kerporezanamAM eka varSa kAma karyAM pachI amerikA AvyA ane adhyApanakAryamAM joDAyA. nasIba ane dhaiye temanA jIvanane ghaDavAmAM agatyanA bhAga bhajavyeA che. [ 57 DaoN. azeka insTITayUTa epha ilekaTronika enDa ilekiTrakla enjiniyariMga, esesiyezana epha kampyuTariMga mazInarI, amerikana methemeTikala sosAyaTI, gujarAtI samAja, inDiyA esosiyezana tathA inskAna sAthe saMkaLAyelA che. AjanA saMgha`maya jIvanamAM saphaLatA pUrvaka jIvavA mATe Do. azeka suMdara ma`tra Ape che, "ApaNe duniyAmAM rahevu duniyA ApaNAmAM na rahe tema. " ke. 8 1973mAM temanAM lagna sarasvatI AzAbhAI paTela sAthe thayAM. temane be putro cheH pA' ane jijJeza. " samAjasevA " e DA. amInanu jIvanadhyeya che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 ] zrI candrakAnta janma tArIkha : 8-11-1941 bAlAla paTela abhyAsa : ilekTrikala enjiniyariMga gujarAtanA sAhityadhAma naDiyAdanA vatanI zrI caMdrakAntabhAI nyukalIara pAvara plAnTamAM enjiniyara tarIke kAmagIrI bajAve che. 1986mAM amerikAmAM sthira thayA. 1972thI jAhera sevAkAya mAM a'palALyu.... vezi'gTanamAM sthapAyela " mAMgala maMdira 'nA saMcAlanamAM temanA sakriya sAtha che. 1970mAM mInAkSIbahena sAthe lagna karyu. be saMtAna che : putra dhIrena tathA putrI seniyA, { ApaNA zreSThIvaryAM zrI devendra TokarazI pIra janma tArIkha : 12-1-1943 abhyAsa : sI. pI. e. philADelphIAmAM janmela zrI devendrabhAI gujarAtI samAja Apha DelAvaravelI sAthe sakaLAyelA che. 1979mAM kArakirdInA zrIgaNeza karyA pachI DA. mItA sAthe lagnagraMthithI joDAyA. Ama amerikAmAM vasatA aneka pratibhAvaMta gujarAtIemAMthI Do. harIza pADhajemaNe A jIvanarekhA meLavavAmAM kiMmatI sahAya karI temanA sahita daza zreSThIvaryonI mAhitI maLI. navarAtrinA garabA sAthe ghUmatI gujarAtanI kumArikA gAya che, " ekanA ekavIsa hai, gerI, game AvyeA. " te nyAye A deza jIvanaciratrA ekase eka jIvanacaritra samAna che. eka hajAra ekane A ciratrA preraNA Ape tevI mahecchA sevIe. (6 nyUyeAkathI "inDiyana ebreDa "nAmanu sAptAhika prasiddha thAya che. tA. 31-3-1989nA aMkamAM amerikAmAM vasatA gujarAtIo viSe mAhitI prakAzita thaI che. tenA gheADA aze! joI e. inDiyana ebroDa ''nA sTApha lekhaka Azrvara pAisa lakhe che ke, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] amerikAmAM pravezanA niyama 1960mAM haLavA thayA. tyArathI gujarAtIone pravAha amerikA tarapha zarU thayuM. amerikAmAM Aje lagabhaga sAta lAkha hindIo haze. temAMthI 40 TakA eTale ke lagabhaga traNeka lAkha gujarAtIo che. gujarAtIo nANAM kamAI jANe che paNa sAMskRtika pravRttio pratye nirutsAha che. A kAraNe teo joIe teTalA vikhyAta na thayA." Arthara pAI se Do. naTara gAMdhI pAsethI abhiprAya meLavyuM che ke "gujarAtIo paisA kamAvAmAM ane tema thAya te mATe vadhu samaya kAma karavAmAM (evaraTAImamAM) mAne che. A kAraNe sAMskRtika kSetre gadAna nahivat che." vIseka varSa pahelAM Do. gAMdhI DeTroITe gayA hatA. gujarAtIo sAthe temane meLApa na thAya. pachI jANavA maLyuM ke meTA bhAganA gujarAtIo ovaraTAImamAM kAma kare che eTale DayuTI para che. lA vegAsanA enjiniyara zrI jagadIza paTela kahe che ke mAtra gujarAtI vAtAvaraNa pedA karavAthI yugAnDA-kenyAmAM gujarAtIenA je hAla thayA evA hAla ahIM amerikAmAM thaze. gujarAtIoe anya hindIo sAthe melamelApa karatAM zIkhavuM joIe." muMbaIthI zrI mayaMka chAyA temanA lekhamAM jaNAve che ke, paisAnA mahanA kAraNe ja gujarAtIo sAMskRtika pravRttiomAM pAchaLa che e kharuM nathI. mULa kAraNa bhautika salAmatInI temanI tIvra jhaMkhanA che." amadAvAdathI zrI je. ena. caparA lakhe che ke, "gujarAtIo ekabIjAne maLe che tyAre "majAmAM?" ema pUche che." amerikAmAM vaselAM savitAbahena zAhe caparAne kahyuM, "ame sAruM khAIe chIe, sArI rIte jIvIe chIe ane bhAratamAM bace te karatAM vadhAre bacAvIe chIe. " bhAratamAM vatananI mulAkAta letA amerikAvAsI gujarAtIo Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 ] [ ApaNA zreSThIvaryA e khAmatamAM ekamata hAya che: eka, te sau majAmAM che ane e, amerikAmAM bhArata karatAM ghaNuM sAru` vaLatara maLe che. sTApha riporTIMga AOra pAI se amerikAnA lekhaka suketu mahetAnI mulAkAta lIdhI hatI. suketu mahetA kahe che--gujarAtIo viSe ghaNI mAnyatAo khATI rIte pracAramAM AvI che. A mATe javAharalAla naheru javAmadAra che. naherue lakhyuM che ke " gujarAtIe nAjuka tabiyatanA, namra chatAM vepArI tarIke hAziyAra che. zrI mahetA A abhiprAya sAthe joradAra asaMmati darzAve che. candrakAnta bakSInI mulAkAta mayaMka chAyAe muMbaImAM lIdhI tyAre gujarAtIonI paradezamAM saphaLatAnA kAraNeAmAM vikhyAta lekhaka bakSIe "koThAsUjha " gaNAvI hatI. ( A jAtanA paricayeA have pachInA A paricayazreNInA graMthamAM ja krame krame ApatA rahIzu.-sa'pAdaka. ) 2. videzamAM vasatA gujarAtIe ( sakalana : puSkabhAi gAkANI ) jyAM jyAM najara mArI Thare, yAdI bharI che ApanI, tevI ja rIte jyAM jyAM jaze! vizvamAM, vase che tyAM gujarAtI. sAce ja, amerikA hAya ke keneDA, iMglenDa hAya ke yuropa; hoMgakoMga hAya ke tAyavAna; jApAna hAya ke kArIA; inDAcIna heAya ke inDonezIA; siMgApura hAya ke khAM; phIjI heAya ke nyujhIlenDa; laMkA hAya ke osTrelIA, mArezIaza hoya ke mADAgAskara ( mAlAgAzI ); pAkistAna heAya ke AMgalAdeza; nepAla hAya ke bhUtAna; irAka hAya ke dAna; Araba deze| hAya ke madhya ezIA; mekisake hAya ke dakSiNa amerikA; vizvamAM kaI paNa jagyA heAya tyAM echAmAM AchuM ekAda gujarAtI kuTuMba teA hoya ja che, iMgleMDa yunAITeDa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana%0 zuM] [ 1 sTeTasa-amerikA, phIjI, moraizIasa ane nepAlamAM gujarAtIenI sakhyA anya bhAratIyeAnA pramANamAM ghaNI gaNanApAtra che. A gujarAtIe paikI keTalAka gujarAtIo viSe theDu jANavApAtra lakhIza, tyAre jaNAze ke gujarAtIe videzamAM keTalI mahenata karI rahyA che, ane anyane keTalA madadarUpa banI rahe che. paNa enA atha evA nathI ke anya gujarAtIe AchA kAzIla che. nyuyeAmAM-- kvInsamAM nityakarma-pUjA-dhyAna karI hu' nIce mALe Avu' teA jANavA maLyu ke " jitubhAI mahetA kAi mahemAnane levA je. epha. keneDI erapoTa levA nIkaLI gayA che. jatAM jatAM raste potAnA keTalAka sTArsanI mulAkAta letA jaze. "" khapAre jitubhAI AvyA tyAre kahe ke, "muMbaI nA TekasI DrAIvara mArA mahemAna che. muMbaI mArI bahu sevA karI. koInI TeksI calAvatA hatA; ahIM AvavA meM ene sponsara karyo che. nIce mArA e rUma che temane tyAM eka palaMga ApyA che. Aje ahI'jamaze. apArathI kalAkanA pAMca DeAlarathI kAme lagI jaze. ene mATe me eka nyujhasTenDa bhADe rAkhyuM che. rAja daza kalAka kAma karaze teA pacAsa DAlara pagAra maLaze. temAMthI te mane thADu bhADuM Apaze. dhIme dhIme tene mATe koi mitra sAthe epArTamenTamAM rahevA goThavI daIzuM. te tyAM jamavAnI vyavasthA karI le tyAM sudhI bahAra jamI leze. e-traNa mAsa pachI tene sTArsanI kamANImAMthI pacAttera TakA ApI daIzuM. AvI rIte mArA sTArsa cAle che. kAma karanAranA traNa bhAga ane mAre sacAlakanA eka bhAga. "" pelA DrAIvarabhAI sAthe saune jamADatAM jamADatAM mitAbDena kahe, " bhAI, be varSa pahelAM eka bhAI zeAdhatAM zodhatAM ghare AvI caDayA. kahe, jAmanagaramAM khAlI bAradAnanA dhaMdhA karI thAkayo. tamAruM nAma sAMbhaLI, mAtAnA dAgInA vecI TikiTa laI AvyeA chuM. mAruM nAma mahendra che. jAmanagarathI tamArA bhAInI mArA paricayanI ciThThI ke huM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 ] [ ApaNA zreSThIvaryA lAbyA chuM. cAlIsa varSanI ummara thaI, hajI paraNyA nathI. mane rahevAnI vyavasthA, nekarI ane AkarI meLavI ApeA, tamArA jIvanabhara RNI rahIza. ene nIce ummIdavAra nivAsamAM rAkhyA, jamADI ane nokarImAM mUkatho; eka mitrane tyAM be mahinAmAM tenuM kAma belI UDyuM. traNeka mAsa pachI kahe, * eka ITAlIana karI mArI sAthe kAma kare che, mArAthI theADI moTI che. tenI sAthe lagna karI lau ? mAtApitAe paravAnagI na ApI, paNa teNe lagna karyAM. sukhI che. pitA teA pachI AvyA ane pachI ahIM ja rokAI gayA. ITAlInI putravadhU tenI khUba sevA kare che. ' 66 ghaNA leke ahIM lAvIne teNe vasAvyA che; je ahI paraNIne grIna kArDa meLave eTale emanA dvArA sponsara karAvIne anyane khelAve. Ama lagabhaga basso gujarAtIne teNe vasAvyA che; paNa keTalAye sthira thayA pachI bhAga ApatA ja nathI, ane nyujhasTenDanA mAlika pAsethI sIdhA maLI laI gheADu bhADuM vadhAre ApI, ADethI sTenDa meLavI laI, amAne navaDAvI nAkhe che. " mitAbahena sheja ugratAthI khelyAM. " bhagavAna enuM bhaluM kare ! e sukhI thayA che ne ? " jitubhAi hasatAM hasatAM khelyA, " huM teA e lokone paNa mArI ImITezana javelarI vecavA ApuM chuM! " nyuyorkamAM ATalA badhA nyujhasTenDa TapAtha upara sarakAre kema vasavA dIdhAM ?'" meM pUchyuM. "vIeTanAma yuddhamAM vidhavA banelI strIo, ghavAelA sainike ane nivRtta thaela vRddho mATe amerikana sarakAre AvAM nyujhasTenDa ApyAM che; paNa te mane bhADe Ape che, te keTalAka me kharIdI lIdhA che; jethI koInu ane e rIte bheLAbheLuM mAruM bhaluM thAya che. nyujhaTenDavALA, vartamAnapatrA, sAmayikA sAthe mArI saplAya karela theADI phezana gaelI javelarI-hunAnAM prasAdhanA, lipasTika, neila peAliza, cAmaDIne mulAyama rAkhatAM rasAyaNA, peTaMTa davAo, beTarIo vagere paNa vece che. " Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 63 abhivAdanadhya tha] muMbaIthI ratanasiMha, rAjaDA Ave ke pANIvALI khAI mRNAla gere Ave; sau jitubhAI ne tyAM Utare. jitubhAI lagabhaga dareka aThavADika ni--rava rAomAM leAkeAnA kArya krame ceAjI saune ekarUpa rAkhe. ahI zahAbuddIna rATheDe Ave ane josepha mekavAneya Ave. Ama lekhA, maneArajako, nRtyakArA vagere saune jitubhAI ahI gujarAtI sAthe maLI uttejana Ape. amerikAnAM vibhinna rAjyAmAM jitubhAInI madadathI vaselA mitrA dvArA bhAratIya kalAkAronA kAryakramA yeAjAya. bhAratIya kalAkAro ane lekhake A amerikA jue ane gheADu' upArjana karI bhArata sidhAve. sunIla datta ane naragisa datta sAravAra mATe Ave te jitubhAI hAjara ane saMjaya dattane lagnamAM gheADA upara besavu hAya te jitubhAI ja gheADe lAvI Ape. dareka aThavADIe gujarAtI mitrAne maLe ane harekanI gutthI sulAjhAvavAmAM jitubhAI madadarUpa bane~~tana, mana, dhanathI, ghasAya. ame lesa e jasathI temane phAna karyo, ke "huM amuka divase nyuyArka AvIza ane eraporTa pAse merIyaTa hoTelamAM UtaravAnA chuM. mane nyuyeA batAvoA ? " te phonamAM kahe : " ApanA phona naMbara jaNAveA, huM pAca miniTa pachI phona karuM chuM. 77 : pAMca miniTe phAna Avye " puSkara akala, me... tameAne joyA nathI, paNa mArA pitAzrI teene nAnA bhAI gaNe che. eTale tamArI vAta svIkAra nathI, tamAruM merIyaTa hoTelanuM rijhavezana me' kensala karAvyuM che. tamAre mAre tyAM UtaravAnuM che. " puNya smaraNu khuzAlabhAI kahetA hatA, ke, ' nAnapaNamAM jitune khAvAo upADI gayA hatA. ame te AzA mUkI hatI pachI sTezanamAM UpaDatI gADIe snehIoe tene oLakhI utArI lIdhele. svabaLe ja te amerikA gayA che.' nyuyAnA amArA nivAsa amerikAnI amArI sapharanu eka zreSTha saMbhAraNuM che. jitubhAI-mitAnhena haju e ja rIte gujarAtIenu svAgata kare che, sevA kare che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 ] [ ApaNuM zreSThIvayo evA ja eka gujarAtI che, achata mIThAIvALA. amerikA bhaNavA AvyA, tyAre patnI zobhanAe sAthe ane himmata vadhArI temane sAcavyA. eka jamAne hato tyAre paMDita ravizaMkara, jagajItacitrA siMgha jevA kalAkArane te pitAne tyAM utArIne kAryakramo karAvatAM. moTI nekarI cheDI teNe bAMdhakAmane dhaMdho zarU karyo. ghaNA ye evA maLI jAya ke je temaNe ApelA peTA konTrAkaTonAM nANAM laIne cAlI jAya. ajItabhAI tyAreya hasI nAkhe : "tene nANAMnI vadhu jarUra che." evA eka cAlI gaelA eka supriTenDane temaNe pAMca hajAra DolaranI madada karI tyAre te raDI paDyo ane kahe ke, "tamane mArI nAkhavAnI dhamakI Apato nanAmo patra huM ja lakhatA hatA, e mAruM pApa chatAM tame mane madada kare che ! ajItabhAI evA deneya hasI kADhe. paNa pelAne doSa jANatA hatA tyAre ApelI rakama, jANyA pachI e pAchI na le!Aje ghaNuM ce bhAratIya nokarI-rajI Ape che. temanI pAse rahIne keTalAka bhaNyA che, saMkhyAbaMdha loko tenA mahemAna banyA che. jAte sAthe AvI tanamana-dhana khacI temaNe teone amerikA dekhAyuM che. pitAnA sagA saMbaMdhI-nehIone amerikAmAM vasAvyA che. hAla keliphorniyAmAM sAna marInamAM rahe che. zrI nAnubhAI paTela batrIsa varSathI amerIkAmAM che, tyAM ja bhaNyA, bhAratIya kanyAne tyAM paraNyA ane sATha sittera kuTuMbIo ane snehIone tyAM vasAvyA. lesa enjalsanA dhanika vistAra jyAM hAla philma kalAkAre vase che, tevA moMghA vistAramAM varalI hilsamAM te rahetA, tyAre tenI pAse 84 mANaso kAma kare. bhAratIya agarabattIne temaNe amerikAmAM jokapriya banAvI. pachI samaya evo Avyo ke dhaMdhe ye vecI nAkha paDyo. tyAre bhAIo-Azrito sau khasI gayA. mAthe devuM AvI paDyuM. temaNe nokarI svIkArI lIdhI. bALakane zreSTha zikSaNa maLe eTale teo zani-ravivAre ya kAma kare. AvI paDelI sthitimAM udvigna thayA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha [ 65 vinA-paramAtmAnI evI IcchA" kahIne mana vALI lIdhuM. kahe ke, mAre te nivRtta thayA pachI ya sarakAranuM nivRtta pezana (je amerikAmAM dareka vRddhane tenI nekarImAM sarakAramAM hoya ke na hoya paNa penzana maLe ja che) mAre tevuM nathI." lesa enjalsamAM sAnyA-monIkAmAM tarulatA koTecA vase che. e gujarAtI bahena velasTrITa-nyuyekanI zerabajAramAM zreSTha evI "DIna-vItharsa'nI kaMpanImAM kAma kare. savAre cha vAgye te kAme lAgI jAya! kAraNa ke lesa enjalasamAM cha vAgyA hoya tyAre nyumAM nava vAgyA hoya. badhA ja videzIne vaTAvI teo e zera dalAla kaMpanIne pAMca ja varSamAM upapramukha banI rahyAM che. haju te trIsImAM che, ane saMsAra ane zerabajAramAM saMgharSa karI gujarAtIone ujajavaLa banAve che. kelIphornIAnI alaDAkhyAmAM madhu ThAkara vase che. ApaNe tene "madhu rAya ne nAme oLakhIe che. kuDIbaMdha nAke temaNe lakhyAM che. "saMtu raMgIlI'nuM temanuM nATaka muMbaImAM varSo cAlyuM. tenA uparathI gujarAtI tema ja hiMdImAM citro banyAM che. temanI 'mi. gI'nI TI.vI. sirIala khUba lekapriya banI che. dilhI nATaya-philma mahotsavamAM tenuM 'kumAranI agAsI vagere nATaka vakhaNAyAM che. seLa varSamAM te amerikAmAM kepyuTara mAsTara banI gayA che. kepyuTaranI aMgrejI kI-borDamAM akSare dabAvIe ane aMgrejIne badale gujarAtI akSaromAM lakhANa UpasI Ave tevI tenI kalA che. gujarAtIo mATe mAsika, pAkSika ke aThavADika teo kamyuTara upara taiyAra karI Ape pachI tenI nakalo te jherokSamAM ane anya rIte chapAya. hajIye tyAM vasatA chatAM bhAratIya vartamAnapatramAM-sAmayikamAM lakhe che. bahu ja sAduM jIvana jIve che. tene dhanika thavAnI mahatvAkAMkSA nathI. tenI sAhityasevA eTalI sUkSma ane zreSTha che ke Aje ya lakhAela nATaka ke navalakathAne te vAraMvAra savAre che-pharI lakhe che, ane pachI ja tene chApavA Ape che. thayA che. kempatI aDhAramAM pAkSika ke ahavAmAM Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 ] ApaNA zreSThIvaryo aMgrejI kamyuTara dvArA teo bhAratanI badhI bhASAmAM-badhI ja lipimAM chApI zake che. temanI A kaLA ane kauzalyane amerikAmAM piTa karAvavAne badale te alagArI sAhityakAra garavI gujarAtI vAkdevInI pUjA kare che. kelIphenIAnI rAjadhAnI sekAmenTanA karamAIkala paragaNAmAM pU. mahAtmA gAMdhIjInA bhAIne pautra DokaTara gautama gAMdhI vase che. gujarAtI sekAmenTamAM AvyA ke teonA mahemAna banavuM ja paDe. ghara pitA navInabhAInI rUpAyatananI kalAthI zaNagAreluM che. tyAM rahIne lokonA svAthyanI sevA karatAM karatAM te saMgItanI sAdhanA kare : * hAthane cIre to gaMgA nIkaLe, chevaTe e vAta aphavA nIkaLe. * zodhato hate phUlane-pherama zodhatI hatI mane- * ekabIjAne zodhatA gayA dUra AvyA kare * jI, jIye, jIe guru; ja mane gerakha jJAna dIye dI dIye. * huM mIrAM nathI ke nathI rAdhikA huM, zyAma! * eka moralI chuM, mAre tArA adhathI kAma. * ekavAra baMdha karI locanIA zyAma, * mane pheMkI le to dekhADuM gokuLiyuM gAma. rameza pArekhathI Asita desAInI kRtio gautamabhAIne kaThe navalAM rUpa dhare. saMgItanI sAdhanA mATe mitrone pitAne tyAM ekaThA kare. - evA eka bhaktahRdaya che kira mIThAIvALA, sekamenTanI vedAMta sosAyaTImAM rAmakRSNa paramahaMsa mizananA svAmI zraddhAnaMda sosAyaTInI sabhAomAM kizorane bhajana gAvA vAraMvAra kahe. svAmIne dara aThavADIe rIte te zarIra mAliza karavA jAya. zaheranI gujarAtIo-bhAratInI sesAyaTInA kizorabhAI pramukha. sAnaphrAnisakemAM bhAratIya kAunsela kizorabhAInI sevA vAraMvAra le. gautamabhAI-kizorabhAI-mahendrabhAI tuSAra-Azita A saunuM mitravartuLa Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha saMgItanI sAdhanA sAthe kare. hariprasAda caurasIo AvyA hoya tA tenA kAryakramomAM A sau purevacce hAya! TesTa mAsTara inTara nezanalanA vaktavyavikAsanI sabhAomAM kizArabhAI vAraMvAra puraskRta thAya ! saMmohana seminAra hoya, maneApAsanA hAya, svAtkarSa nA mAnasa-sazeAdhana zibira hAya kizArabhAI temAM bhAga levA jAya. kampyuTaramAM sekAmenTo tAlukA-(kAunTI)mAM progrAma AyAjaka tarIke kizArabhAInI AlekhanA e AyeAjana mATe brahmavAkaca banI rahe che. lAsaenjalsa ane sAnaphrAnsiskomAM gujarAtI bhAI e kizArabhAInI salAha kampyuTara mAdana mATe vAravAra le. kazeArabhAI te mATe sadAye sahAyapara adhyAtma tattva kuTuMbamAM vyApta ! bALakAye rAja dhyAna kare, temanAM sahadharmAM cAraNI sAhiNIhenanI kinDaragArTana narsarI videzI khALakothI UbharAya ! zrI maganabhAi sImANI maLyA. laiAhANA orDiMga, kanyA chAtrAlaya temanA mabalakha dAnathI UbharAya. dvArakA pAse dhrAsaNavela gAmanA. nAnapaNamAM AphrikA gayA. hAla laMDana rahe teA vaLI TArenTokeneDA paNa jAya. haoNTelA calAve che. dvArakA-jAmanagara-rAjakATa taLAjA-muMbaI ema pharavA nIkaLe. DAbe hAthe Ape te jamaNA hAthane khabara na paDe. zuM laIne paradeza gayA hatA ! evuM kAM bhaNatara paNa karyu che? zrI svAmInArAyaNamAM dvArakAdhIzane jue ane zrI dvArakAdhIzamAM svAmInArAyaNane ! kahe, videze kamAvuM ane dezamAM vAparavu, vAvavu'! videza acAnaka keAI AvI caDavA hAya te tenI madade doDavuM! e upakAra thoDA che bhAI! amAre ce kAi e hAtha pakaDayo'tA, tyAre AvI ajANI dharatI upara e kema bhulAya ? noYi pArTamekavALA enjinIara maNibhAI paTela, kAMtibhAI ane manubhAI paTela ! pensIlavenIAmAM vasatA manubhAI ane dhokAI bhAI e, zikAgeAmAM vasatA DeA. mayaka ADatIA, nAravAka (kelI. ) mA vasatA guNavaMta rAjyaguru, sekAmenTanA vakIla mIrAMnhena mahetA, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te j [ ApaNA zreSThIvayeAM huMsalA-laMDanamAM vasatA zrI nIleza ane sau damayaMtI rUpArelapravINabhAI kArI Ama atithiomAM AnaMda mANanArA, mitrAne madada karanArA - bhAratamAM duSkALamAM madada karanArAonI yAdI tA lAMbI thAya ja. amerikAmAM kazera desAI ' gujarI' gujarAtI sAmiyaka calAve che. 'inDIA epreADa', 'inDIA vesTa" jevAM bhAratIya mATenAM pAkSikA paNa amerikAmAM che. nyuyorkathI " gujarAta samAcAra aThavADika amerikAnA khUNe khUNe jyAM gujarAtI che, tyAM pahoMce che. muMbainI amerikana kAunselanI kacerImAM sUcanAo-videza mulAkAta letAM vIsA arajI karanArA mATe sUcanAo aMgrejI tema ja gujarAtImAM lakhAya che. temane javAbe paNa gujarAtI bhASAmAM A peTA elacI kacerI Ape che. vizvamAM vasatAM e kareDa bhAratIyeAe chellI traNa sadImAM sakSetromAM kAThuM kADhyu che. phijI, moraizIasa, dakSiNa AphrikA ane mADAgAskara jevA pradezamAM bhAratIya rAjakAraNamAM bhAga bhajave che. IMglenDamAM lagabhaga padara lAkha ane amerikAmAM ATha lAkha bhAratIyeA vase che. temAM lagabhaga vIsathI paccIsa TakA gujarAtIo haze. emanI hAMza upara teA gujarAtanA mukhya maMtrI cImanabhAi amerikA jaI AvyA, amerikA, iglenDamAM gujarAtI samAjo che, dareka mATA zaheramAM ! A loko bhAratamAM udyogeAmAM nANAM roke che. gujarAtanA gAmaDe gAmaDe caMderIA sanAtana sevA maMDaLa--DA. ayu jevA sevAbhAvIe dvArA sevAnI saravANI, svAmI kezavAnannujI vahetI rAkhe che. kiva kahe che keyAM jyAM vase eka gujarAtI, tyAM vase che gujarAta. vizvamAM ApaNI saMskRti, dharma, nIti ane kauzalyanA vArasa laI varelA gujarAtI tyAMnA samAjamAM navI ja bhAta pADe che. sahAya ApavI temanA lohImAM che. karakasara karI thoDA samayamAM pAMceka vamAM makAna mAlika gujarAtI ja banI jAya. eTale te iMglenDamAM 6 paka ' ane pUrva amerikAmAM 'DeTa-asTasa' jevA nivAsIe A gujarAtIone bhUMsI nAkhavA mathatA haiAya che! teA moTA bhAganA videzIe tA gujarAtI sAthe bhAIcArA keLavI ekabIjAmAM 29 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 69 otaprota banI rahe che. videzIo bhAratIya kanyAne paraNavA Atura che-lesa eMjalasamAM eka mitra maLI gayA. pite gerA che nAma che lAnsa ane pitAnuM bhAratIya nAma cAhe che - gujarAtI chokarI paraNavA mAMge che. kahe che, te gRhiNIo banI patine sarva prakAre preraNA ApatI rahe che. sva. zrI amRtalAla kALIdAsa dozI 83 varSanI yazasvI jiMdagI jIvI janAra zrI amRtalAlabhAI dezI. saurASTramAM jAmanagara pAsenA nAnakaDA gAmaDAmAM 1894nI sAlamAM jagyA ane jIvanabhara janasamAjamAM sumadhura suvAsa prasarAvI chamI jAnyuArI 1977nA roja muMbaImAM aMtima zvAsa lIdhA. dhaMdhAkIya ane audyogika kSetre jIvanakALa daramiyAna asAdhAraNa siddhio hAMsala karI. paraMtu te karatAMye jaina zAsananI sevAmAM, janakalyANanI vividha dhArmika pravRttiomAM ane paropakArI kAma karavAmAM ja vizeSa samaya gALyo. zeThazrI amRtalAlabhAI emanA traNa putra zrI rasikalAla, zrI caMdrakAnta, zrI arUNakumAra ane putrI snAbena dvArA Aje paNa jIvaMta gaNI zakAya. temanuM A nikaTanuM kuTuMba uparAMta 2500 kAmadAronuM vizALa kuTuMba jeo emanA audyogika ekamo sAthe saMkaLAyelA che. dAnadharmane viziSTa vArase pitA kALIdAsa vIrajI dozI taraphathI maLela che. iMgliza ane saMskRta upara kAbU meLavIne jAmanagaranI kelejamAMthI grejyueTa thayA. pitAnuM avasAna thatAM kuTuMbanI javAbadArI pitAne zire AvI. muMbaI AvyA ane eka peDhImAM nokarI meLavI. temanI vyApArI dIrghadraSTi ane kuzaLatAne pariNAme jhaDapI pragatinAM sopAna caDhatA rahyA. ane svataMtra rIte vyApAranA zrIgaNeza karyA. temaNe dhaMdhAkIya hetusara IMglenDa, phrAnsa, helenDa, bejiama, svitjharalenDa ane jarmanInI mulAkAta lIdhI. 1941mAM dhadhAne beja haLave karavA zrI jI. eca. dezane Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so ] [ ApaNA zreSThIvaryo dhaMdhAmAM sAthe lIdhA. 1942 mAM pitAnI smRtimAM jaina maMdira baMdhAvyuM. ANaMdajI kalyANajInI peDhI ane nemInAthajI maMdiranA ghaNAM varSo sudhI TrasTI rahyA. teo sArA vaDatA hatA. temane sAMbhaLavA e eka lahA gaNAta. dIna-du:khiyAM ane jarUriyAtavALAne haMmezAM kAMIne kAMI ApIne saMtoSa meLavatA. teo kharekhara bhAratIya praNAlikAonA eka sAcA pratinidhi hatA. jIvanamAM temaNe "bIjA sAthe jIvo ane bIjA mATe che" e Adarza apanAvyuM hatuM. bhAratIya samAja AvA gauravazALI rane mATe dhanyatA anubhave che. sva. zrI amRtalAla popaTalAla ojhA sva. amRtalAlabhAI eka prabhAvazALI vyakti hatA. teo duHkha-saMtapta jJAtijanonA sahArA samAna hatA. temaNe ane temanA nAnAbhAI zrI bhAnuzaMkara pipaTalAla ojhAe temanA vatana umarALAmAM kanyAzALA tema ja miDalaskUlane mATe phALo ugharAvanArAone aneka sthaLe pharavuM na paDe eTale baMne bhAIoe maLI joItI rakama svecchAe ApI vatana pratyenI vahAlapa batAvI hatI. A rakama ardha lAkha jeTalI hatI. uparAMta vatanane mATe bIjI paNa ardhI lAkha jeTalI rakama ApI umarALAnA gauravarUpa banyA hatA. pUnAmAM che. jayazaMkara pItAMbaradAsa atithi. gRhane paNa temaNe sArI evI rakama ApI che. muMbaI zrImALI brAhmaNane samAjane sattara-aDhAra hajAranI rakama ucca zikSaNanidhi mATe ApI che, ane dareka prasaMge samAjane pALIpoSI praphullita karela che. Aje ucca zikSaNanidhi rU. 40,000 sudhI pahoMcavA pAmela che, te sva. amRtalAlabhAInI jJAtisevA ane keLavaNI pratye anurAga puravAra kare che. bhAvanagaranI premazaMkara dhanezvara zrImALI brAhmaNa beDiga tarapha temano madadarUpI pravAha vahyA ja karyo che. A uparAMta vaidyakIya saMsthAo, ispitAle. anAthaAzramo, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 71 dharma sthAne ane evI aneka bIjI saMsthAone temaNe udAra dilathI madada karI che. yajJayAgAdi ne dharmarAga paNa eTalA ja prazaMsanIya hatA. zrI zaMkarAcAryanI padharAmaNI ane sarabharA, kathAkIrtana, maMdiro dharmasthAnone bheTa vagere aneka dhArmika satkAryo karI temanI dhArmika bhAvanAne bhavya banAvI hatI. ane pAvana thayA hatA... taduparAMta deza pratyenI, samAja pratyenI temanI pharaja bajAvavAnuM teo haragija cUkyA nathI. temaNe dezanI, rAjyanI ane samAjanI pravRttione paNa apanAvI, piSI pUratuM uttejana ApyuM. teo temanA kuTuMbIjane pratye paNa haMmezAM atyaMta mAyALu, nehabhInuM zAMta vartana rAkhatA. saMsAramAM aneka jIvAtmAo Ave che ane vilaya pAme che. mAtra thoDA ja evA bhAgyazALI puNyAtmAo hoya che ke je marajIvA bane che, ane mRtyu bAda paNa jIvaMta rahe che ane amara nAmanA mUkI jAya che. sva. amRtalAlabhAI amRtakUpa samAna hatA. amRta e saMjIvana che. teo dehAvasAna bAda paNa mAnavahRdayamAM vAsa karI rahyA che, ane jIvana sArthaka karI amaratA pAmyA che. - - zrI amRtalAla popaTalAla maNiyAra apratima kArya kauzala. adamya utsAha ane prabaLa puruSArthathI udyoga kSetramAM tema ja sAmAjika kSetramAM AdarapAtra sthAna saMprApta karanAra vaDhavANanivAsI zrI amRtalAlabhAI pI. maNiyAra temanAM anekavidha suMdara kAryo mATe Aje samAjamAM eka agragaNya vyakti che. zUnyamAMthI sarjana karanAra zrI amRtabhAIe muMbaImAM sukhyAta vyavasAya gRha mesarsa mahAvIra riphekaTarIjha kerapirezana tema ja vAMkAneramAM mesarsa saurASTra saremika inDasTrIjhanI sthApanA karI vyavahAradakSa mArgadarzananI pratIti karAvI ApI che. senAmAM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 ] | ApaNA zreSThIvaryAM sugaMdha bhaLe tema temanA e lADIlA suputrA zrI rasikabhAI tathA zrI navInabhAI ne sAthe rAkhI sAhasamuddhi ja nahi para`tu e sAhasane aDagatAthI vaLagI rahevAnu nizcayakhaLa temAM AvatI muzkelIo sAme jhajhUmavAnI hiMmata ane temAMthI mArga kADhavAnI kuneha vAparIne Aje aneka seApAna sara karyAM che. ethI ja vyApAra-udyoganA samartha sarjaka ane sUtradhAra tarIke samAjanA ane duHkhI tathA jarUriyAtavALAnA duHkha bhAMganAra tarIke teozrInuM jIvana avirAma preraka tarIke projvala rahyuM che. samAjanA sAMskRtika vikAsArthe sapattinA sadvyaya karavAmAM sAkatA pramANa karanAra zrI amRtalAlabhAInA svabhAvamAM rahelI mAnavasaurabha samAjane spardhA vinA rahI nathI. pAlItANA tImAM zrI zatru Mjaya hAspiTala ane AreAgyadhAma. muMbaImAM vADiyA cilDrana hospiTalamAM inTensIva kera yuniTa, mahAvIra velaphera TrasTa, hindu rilIph kamiTI, mahAvIra hArTa rIsarca phAunDezana, mahAvIra kalyANa kendra, mahAvIra jaina vidyAlaya, ratanaparamAM zrI za Mkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanuM suMdara ane bhavya jinAlaya, vagere aneka saMsthA sAthe sakaLAyelA tema ja nirmANa karanArA zrI amRtalAlabhAI jaDa rUDhIonA sAmanA karanAra saraLa hRdayanA dAtA banyA che. sAdharmika janasevA anya samAjanA jarUriyAtavALA vidyArthIone pustaka phrI, skolarazipa, garIbone anAja tathA davA ApI sevA karavI, binavArasa mRtadehanA agnisaMskAra karAvI ApavA, mUMgAM prANIone katalakhAnethI cheDAvavAM vagere aneka pravRttiomAM Atapreta che. teozrI uttarAttara udyoga utkarSa ane samAjasevA sAdhatA rahe, dIrghAyu bane evI zubhecchA vyakta karIe chIe. puruSArtha, saujanya ane udAratAnA triveNIsaMgama samA zrI amRtalAlabhAInA hAthe zAsananAM AthIye vadhu kAmeA thAya tevI zubhecchA, ~020536 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ! [ 73 sva. zrI anaMtarAya harAcaMda dAThAnA vatanI ane muMbaI rahetA saujanyamUrti zrI anaMtarAya hIrAcaMdanuM pa6 varSanI nAnI vayamAM zukravAra tA. 24-1-86 nA roja avasAna thayuM. zrI anubhAIe jIvananA aneka jhaMjhAvAtamAMthI pasAra thaI jIvanane navA vaLAMka ApI, udAra bhAve satkarmamAM lakSmI vAparavA lAgyA hatA ane mAtRbhUmi dAThAnA vikAsamAM khUba ja rasa laI rahyA hatA. eTaluM ja nahi, dAThAnI bhejanazALA adyatana bane ane yAtrikane dareka prakAranI sagavaDa maLe te mATe satata prayatnazIla hatA. dADA derAsarane mInAkArI banAvavAmAM tathA gAmamAM hAIskUla UbhI karavAmAM zrI anubhAInuM AgavuM pradAna hatuM. vatana pratye temane anurAga divase divase vadhato hato. ane ATha oraDA mATe lakkI DonI anupama yojanA muMbaImAM karI bhejanazALA mATe nidhi karI ApavAmAM umadA phALe apI rahyA hatA. lakI DronI kUpananuM vecANa thayA bAda tene Dro muMbaImAM tA. ra41-1986nA roja rAkhavAnuM AyeAjana karela paNa ekAeka teozrI tA. 24-1-86nA roja cAlyA gayA. muMbaImAM zrI ghoghArI vizAzrImALI jaina samAjamAM AgavI pratibhA UbhI karI hatI, ane vidhavA bahenene upayogI thavA, temane Atma nirbhara banAvavA tema ja temanA paisAnI kAyamI salAmatI mATe sva. pitAzrI hIrAcaMda chaganalAla zAhanI smRtimAM doDha lAkhanI rakama pitAnI ApI "vizALa TrasTane prAraMbha karela che. mAnavatAnuM umadA kArya ke je cirasmaraNIya banI rahela che. taLAjAnI zrI ena. Ara. zAha hospiTalanA TrasTI hatA ane jaina samAjanI nAnImeTI aneka saMsthAomAM rasa laI kAryarata rahetA hatA. - bhAratamAM badhe pharyA, paradeza be-traNa vakhata jaI AvyA. che. 10 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 j [ ApaNA zreSThIvaryo mahesANAmAM kamaLabena hIrAcaMda bAnA nAme dharmazALA baMdhAvI. dAThA hAIskUlamAM temanA ghaNA phALo che. temanuM avasAna e samAjane paDelI meTI kheATa che. 6 zeDazrI anupada malukacaMda zeThazrI anupacaMdabhAI bharUca saMghanA alaMkAra svarUpa hatA. khUba ja vidvAna ane dharmazAstrAnA abhyAsI hatA. temaNe prAye 45 AgamAnA paNa abhyAsa karyAM hatA. paraMtu pAchaLathI pa. pU. AtmArAmajI ma. sA. nA paricayamAM AvyA bAda temane samajAyuM ke zrAvako AgamavAMcana karI zake nahi. te mATe temaNe prAyazcitta paNa karyuM hatuM. teee mAtra zAstranA abhyAsa ja karyAM na hatA paraMtu temaNe ghaNA graMthA lakhyA paNa hatA ane lakhAvyA paNa hatA. temanA praznaciMtAmaNi graMtha Aje paNa sAdhu bhagavaMtA paNa vAMce che. teo AtmArAmajI ma. sA. samakAlIna hatA. zrImad rAjacaMdra paNa temanA ghare padhAryA hatA. AtmArAmajI ma. sA. pAse paNa temaNe zAstrAbhyAsa karyo hatA. teo eTalA vidvAna hatA ke pa. pU. A. siddhisUrIzvarajI ma. sA.e temanI pAse abhyAsa karavA bharUcamAM traNa cAturmAsa karyo hatA. bIjA paNa sAdhu bhagava`tAe teonI pAse abhyAsa karyAM hatA. evuM sAMbhaLavAmAM Avela che ke zeThazrI lAlabhAI dalapatabhAI paNa temanI pAse abhyAsa karavA AvatA. te khUba ja vidvAna heAvA uparAMta custa vratadhArI zrAvaka paNa hatA. teo sAcA arthamAM sAdhu-sAdhvInA mA-bApa jevA hatA. temanI bhUla heya teA temanI bhUla sudhAratA ane temane vratapAlanamAM madada karatA, sthira karatA. chatAM na mAne te jarUra paDaye ThapakA paNa ApatA. ANaMdajI kalyANajI peDhInA tee mAnada salAhakAra hatA. bharUcanAM maMdironI temaNe khUba ja suMdara sabhALa lIdhI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 7pa hatI ane AdIzvara bhagavAnanuM zikharabaMdha maMdiranuM nirmANa temanA vahIvaTa daramyAna thayuM hatuM. Aje paNa mahAna AcArya bhagavaMta bharUca padhAre tyAre temane khUba yAda kare che ane vyAkhyAnAdimAM paNa temanAM daSTAMta DhAMke che. te temane mAtra eka ja dIkarI hatI. tenA lagna samaye paNa temanA jamAI zeTha cunIlAla rAyacaMdane temaNe kahyuM hatuM ke je tamAre vicAra hoya to tamArA A lagnanA varaghoDAne dIkSAnA varaghoDAmAM pheravI nAMkhIe. ke dharmane ane samayano rAga ! pitAnI putrInA bhaviSyanA vicAra karavAne badale jamAIne ja saMyamamArganI salAha ApI. bharUcanAM maMdiro uparAMta jillAnA jhaghaDIA, kAvI, gaMdhAra tathA bIjA nAnAM moTAM gAmane vahIvaTa paNa teo saMbhALatA. Aje paNa sAdhu bhagavaMte tathA zrAvake ane bharUca saMghanA bhAIo te temane AdarapUrvaka yAda kare che. teo pAlItANe dAdAnA darabAramAM ja devaleka thayelA. zrI amaracaMda ratanacaMda jhaverI mULa suratanA vatanI zrI amaracaMdabhAI pAMcamI aMgrejI sudhI muMbaImAM ja bhaNyA. temaNe bhAratanAM badhAM ja tIrthonI yAtrA karelI che ane aneka saMsthAomAM nAnuMmoTuM dAna ApeluM che. temanA pitA ane dAdA paNa dhArmika hatA ane tethI emanAmAM paNa dhArmika saMskAronuM siMcana thayuM che. - teo 1944-45 pachI nIce mujabanI badhI ja saMsthAo sAthe eka yA bIjI rIte saMkaLAyelA che ane yathAgya sevA ApI rahyA che-(1) goDIjI jaina derAsara-pAyadhunI (menejiMga TrasTI tarIke) (2) pAlItANA AgamamaMdira-menejiMga TrasTI (3) zaMkhezvara AgamamaMdira (4) surata AgamamaMdira (5) surata jena Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM AnaMda pustakAlaya (6) zeTha devacaMda lAlabhAI pustakAlaya, surata (7) zrI supArzvanAtha jaina derAsara, vAlakezvara (8) zrI AtmAnaMda jaina sabhAmAM upapramukha (9) jaina kenpharansamAM (10) gADIjI jaina davAkhAnuM (11) paramAra kSatriya jaina pracAraka sabhA, eDelI (12) zrI surata sevA saMgha pramukha (13) zrI AgameddhAraka pravacana prakAzana samiti (14) jaina vidyottejaka sahakArI ma`DaLI li. (15) zrI surata vIsA osavAla jaina jJAtimAM (16) zrI DI. ke. medI jaina bheAjanazALA, lAlakhAga, muMbaI. pUnAmAM Agama maMdira aMgenI kAryavAhI cAlu thaI gaI che. zilAsthApana vagere thaI gayuM che (TrasTI ). zrI hIrasUrIzvarajI saMskRta pAThazALA gADIjI, zrI vardhamAna jaina peDhI, zrI jamRdvIpa yAjanA-TrasTI, zrI jaina Agama TrasTa surata, zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaInI meATAbhAInI saMsthAmAM, teo gADIjImAM sALa varSathI TrasTI tarIke sevA ApI rahyA che. A uparAMta sara harakizanadAsa hAspiTala ane zrI zAnticaMda jhaverI dvArA vaDAdarAnI hespiTalamAM paNa emanuM sAruM evuM pradAna rahyuM che. teo surata sevA samAjanA pramukha tarIkenI kAmagIrI paNa kare che ane dara ravivAre mAnavasevAnI pravRtti kare che. AvAM badhAM satkAryonI preraNA temane zrI hemasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba pAsethI maLatI rahI che. 3994 zrI indravadana ratilAla zAha saurASTranI saMskArabhUmi e teA mAnavaratnAnI khANa che. A bhUmimAM saMtA, zUravIrA, mahetA, bhakto, sAhityakAro, netAe, vepArIo, vIrA pAkyA che ane peAtAnuM nAma amara karI gayA che. AvI e ratnavasuMdharAmAM zrI indravadanabhAInuM nAma paNa mAnavaratnasamI vyaktionI haroLamAM AvI jAya che. zAMta, saraLa, suzIla, saskAritA, saumyatA, sAdAI, sadAcAra, satya, sadguNasaMpanna ane seAhAmaNuka vyaktitva dharAvanAra pratibhA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 77 zALI zrI IndravadanabhAI sevAbhAvI zrI ratilAla prabhudAsa zAhune tyAM bhAvanagaramAM jUna 1930mAM temane janma thayela. prAthamika zikSaNa vatanamAM ja rahIne esa. esa. sI. sudhI karela temanA pU. pitAzrIe amadAvAdamAM suprasiddha vyavasAyI phoTogrAphara tarIke nAmanA prApta karela. bALapaNathI ja pitAnA A phoTogrApharanA kAmamAM madadarUpa thatA ane A dhaMdhAne vikasAvavA mATe 1948mAM mehamayI muMbaI mahAnagarImAM praveza karyA. prAra'bhamAM ekAda varSa sarvisamAM joDAyA. tyArabAda 1949mAM calacitranA vitaraka ane pradazaka tarIke dhaMdhAkIya sAhasa " Excel Bioscope"nA nAmathI zarU karela je Aje vaTavRkSa samAna banela che. gujarAta ane mahArASTramAM teonAM thiyeTarA mAlikI ane lIjhathI cAle che. pU. mAtuzrI caMdanabene khALapaNamAM ja saMskAra ane caritranuM ghaDatara karyu ane gaLathUthImAM ghUMTI ghUMTIne pAyuM ke lakSmI saMdhyAnA ra'ga jevI che. savAranA jhAkaLanA khuda jevI tathA vIjaLInA camakArA jevI ca'caLa che. mAtApitAnA ucca sa`skAranI prApti tathA peAtAnI sahRdayatA dvArA AMkhe jema phaLa Ave ane name che jema.... teozrI zrI geAdhArI mitra ma`DaLa, muMbaI, zrI kaccha ekajhIbITasa esesiyezana, bhUja-kaccha tema ja nyu pherama guDa ke. e. hAusi'ga sesAyaTI li. nA pramukha che, inDiyana mezana pikcarsa DisTrIbyuTarsa esesiyezananA upapramukhapade rahIne yazasvI kA karelAM che. tema ja tenI ekajhIkayuTIva kamiTImAM paNa varSothI noMdhapAtra sevA ApI rahela che. sinemATeAgrApha ekajhIbITarsa esosiyezana epha inDiyAnA gujarAta kamiTInA paNa membara che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya-muMbaI, zrI khImacaMda lallubhAI maherA-mUMgAnI zALA, bhAvanagaranA tee peTrana che. tema ja ema. A. bilImeAriyA ejyukezanala krUDanA TrasTI che temaja bIjI aneka sAmAjika, zaikSaNika, sAMskRtika ane dhArmika saMsthAonI pravRttimAM sakriya rIte saMkaLAyela che. sAcA dhama mAnavatA ane samAja Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 [ ApaNA zreSThIvAM sevA AvuM Adarzo maMtavya dharAvatAM temanAM dharmapatnI sau, indirAbahene zrI indravadanabhAInA pragati ane vikAsamAM mahAmUlA phALe ApyA che. temanA ane laghubaMdhu zrI jayendrabhAI tathA zrI razmIbhAI amadAvAdamAM DAIjha ane kemikalsa menyu. ane TreDiMganA potAnA vahIvaTanuM suMdara saMcAlana kare che. zrI indravadanabhAInI pratibhA, AdarzI, paropakAravRtti AthI paNa vizeSa pravaLe ane samAjasevA arthe akhUTa baLa ane zakti ape` ane taMdurastIbharyuM dIrghAyuSa bhAgave tevI prArthanA saha abhyarthanA. zrI amarazI meAtIbhAI pazcima bhAratanA prakhyAta banI cUkelA naLiyA udyogamAM saurASTranuM morakhI zahera mahattvanuM kendra banI gayuM che. sau prathama 1951mAM ahIMnA niLayA udyoganA AdyapraNetA samAna zrI prajApata TAilsa kuAM.nI zarUAta karanAra zrI amarazIbhAI pALiyAnI AjumAM sulatAnapuranA vatanI che. 1lI gujarAtI sudhInA ja abhyAsa paNa pracaMDa puruSArtha ane haiyA-ukalatathI naLiyA udyogane AmAda sthitimAM Aje mUkI dIdhA che. dhadhAnI zarUAta vakhate aneka viMTabaNAo sAme aDaga rahI, naLiyAnI anAvaTamAM uttarAttara sudhArA karI prajApata TAIlsane temaNe pragatinA pa Mthe laI gayA. morabImAM 240 uparanA naLiyAnAM kArakhAnAMo temane AbhArI che. dhaMdhAnI e viziSTatA rahelI che ke mAlanI paDatara kiMmata ane vyAjamI naphA gaNI taLiyAnA vyAjakhI bhAvA jALavI rAkhyA che. myunisipAliTInA sabhya che. meArI rUphiMga TAilsanA menyu. ese.nA agraNI uparAMta mATI udyoga sahe. maMDaLI, eTala inDiyA sIremiksa seAsAyaTInI gujarAta sekazananI menejiMga kamiTInA sabhya tarIke sevA ApI rahyA che. inDiyana siremika esAyaTI, kalakattA taraphathI evA paNa meLavela che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] sva. zrI indulAla durlabhajI bhuvA peAtAnA saMkalpAne pAra pADavA mATe satata prayatnazIla ane udyamazIla, potAnA ajaba vyaktitvanA raMge vyApAra-udyoganAM vividha kSetrAmAM navA prANa ane saMjIvanI raMDI. virala pratibhAva ta udyogapatio ane dAnavIrAnA nakSatravRMdamAM cadra samI zILI cAMdanIne prakAza prasarAvI janAra vicakSaNa ane vahIvaTa nipuNa mahAnubhAva. { 7o zANapaNabharyo netRtvathI navabhAratanA ghaDatara mATe lAbhaprada bane tevA vividha udyogeAnI sthApanA ane utthAna mATe yazasvI phALe ApanAra ane samAjanAM vividha kSetrAmAM tana, mana, dhanathI pratyakSa yA parAkSa rIte sevA ApanAra zrI indulAlabhAI nA janma cittalanA pratiSThita nAgarika sva. zrI durlabhajI karazanajI bhuvA samA pratApI pitAzrInA gRhe tA. 1-12-1911nA dine thayA hatA. emanA pitAzrI du bhajIbhAI e barmAmAM cAra dAyakA sudhI vasavATa karI sArI evI pratiSThA prApta karI hatI. zrI indulAlabhAI e meTrika sudhInuM zikSaNa amarelImAM lIdhA bAda raMgUnamAM ucca abhyAsa karI bI. kAmanI DigrI prApta karI hatI. nAnapaNathI ja temanA pitAzrIe temane vyApArI kunehe zikhaDAvavAnI sAthe sAthe dezabhakti ane samAjasevAnA saskAronu' siMcana karyuM hatuM. mahAtmA gAMdhInA AdazerthI prabhAvita thaI temaNe 1939nA satyAgrahamAM paNa bhAga lIdheA hateA. dheAlerA satyAgrahamAM bhAga laI kArAvAsa paNa bhogavyA hatA, AjathI paccIsa varSa pahelAM plAsTisAIjhara kemikala udyoga kSetre bhArata jyAre pA pA pagalI bharI rahyuM hatuM tyAre peAtAnI viziSTa buddhi ane zaktithI bhavyatama bhAvinA svapnane sAkAra karavA mATe dRDhanizciyI banI jApAnanAM jagaprasiddha udyogagRhAnI Tekanikala jANakArI ane Arthika sahAyane zakaya banAvI temaNe me. inDo nipAna kemikala kuAM. limiTeDanI sthApanA karIne udyogayajJanu' ma'galAcaraNa karyuM. temanA kunehabharyo vahIvaTa heThaLa A kapanIe varSo varSAM pragatinAM sapAnA sara karyAM. tAjetaramAM ja A kapanIe tenI sthApanAnAM paccIsa varSa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8deg ] [ ApaNA zreSThIvaryA saphaLatApUrvaka pUrAM karI plAsTIsAIjharanA kSetre eka navuM seApAna sara karyuM. pIvIsI udyoga mATe jarUrI evAM plAsTIsAIjharanI dezamAM vadhatI jatI mAMgane lakSamAM laI teozrIe peAtAnA adbhuta jJAna ane dIghadiSTathI vaDAdarA khAte eka Alke helanA plAnTa sthApavAnA ni ca karyAM hatA. Aje teA teo sadehe hayAta nathI paraMtu temanI kalpanAnI mUrti samA ane eziyAmAM jApAna pachI sau prathama evA adyatana plAnTa me. indu. nisAna ekatro-kemikala inDa, limiTeDa hajAro mANasone rAjagArI pUrI pADavAnI sAthe karoDA rUpiyAnu kiMmatI videzI hUMDiyAmaNa macAvI rahyo che tyAre emanuM A bhavya pradAna deza ane duniyAmAM emanA nAmanI amaratAnuM jIvaMta smAraka ja che. vyApAra ane udyoga kSetre aDhaLaka samRddhi ane khyAti meLavavA chatAM te samAja ane peAtAnA vatanane kacAreya bhUlyA na hatA. teo kahetA ke je samAje ApaNane A badhu ApyuM che. tenAM utthAnamAM phUla nahi teA phUlanI pAMkhaDI ApavI e ja samAja pratyenu sAcu' taNa che. araNA svarUpe zarU thayele dAnanA pravAha samaya jatAM dhamAM palaTAI gayA hatA. potAnI janmabhUmi cittala pratye temane anahada lagAva hateA. cittalamAM temanA sadagat pitAzrInI smRtimAM cAlatI zrI DI. ke. bhuvA hAiskUla tema ja lAkhA rUpiyAnA kharce AkAra laI rahelI adyatana meDikala suvidhAethI susajja hespiTala temanA vatana pratyenA premanAM jvalaMta udAharaNA che. vatana sivAya paNa jyAre jyAre samAjamAM temanI sahAyanI jarUrata UbhI thaI tyAre temaNe khA dilathI yathAzakti phALo ApyA hatA. sAdAI ane namrabhAvathI peAtAnA svabhAvamAM rahelA pApakAra ane sadAcAranAM mahAna guNNAneA prakAza vistArI, peAtAnA virala saskAravAraso cAra suputrAne soMpI tA. 1-10-1976nA A duniyAnI ciravidAya lenAra puNyazALI AtmAne AdarAMjali arpI prabhu temanA AtmAne ana Mta zAM iamRta banne evI prArthanA karIe chIe. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI kapUracaMdra rAyazIbhAI zAha tejasvI buddhikauzalya dUraMdezIbharI dIgha dRSTi temaja vipula guNarAzithI vibhUSita, udAtta kartavyaniSThAnA sayeAge vyApArI pratibhAne uttarAttara prAjjavala karanAra mAnanIya zrI kapUra dubhAI viziSTa vyaktitva dharAvanAra udyogamana AdamI che. temanI ajama AyeAjanazakti ane puruSArtha prakRtino prabhAva vyApArI jagatamAM vikAsanI vasaMta praphullAvI rahela che. [ 81 saurASTranA jAmanagara pAse DabAsa'ganA mULa vatanI che. meTrika sudhInA ja abhyAsa karI nAnI uMmarathI ja vyApAra-udyoga kSetre prazasanIya puruSArtha AdaryAM. vidyAbhyAsa daramyiAna sAmAjika pravRttio, lAibrerI, gauzALA ane vividha dhArmika pravRttiomAM kha MtapUrvaka rasa lIdhe. dhaMdhAnI UMDI sUjha-samajane kAraNe 1962 thI 1965 sudhI kocIna khAte eksaporTa ImporTanuM saphaLa saMcAlana karyu. A anubhavanuM meLaveluM bhAthuM samaya jatAM temane bhAre upayegI nIvaDayuM. 1965 mAM muMbaInI peDhImAM meATAbhAI nuM eksIDanTathI avasAna thatAM mu MbaI AvavuM paDayuM. daramiyAna gujarAtamAM kaI sthaLe mila karavAnA vicAra AvatAM bhAvanagaramAM 1967mAM kAparAnI mila karI. gujarAtamAM koparela telanuM utpAdana karatI A eka ja mila hatI. paNa pachI bhAvanagaramAM anukULa vAtAvaraNu na jaNAtAM muMbaImAM sthira thayA. 1972 thI plAsTika lAInamAM mulunDa khAte navuM sAhasa hAtha yu" che, je temanA sAhasikapaNAnI pratIti karAve che. svabhAve ghaNA ja udAra, paragaju ane vinamra svabhAvanA che. AMgaNe AvelAnI bhakti mATe temanI prabaLa jijJAsA temanI kAOrata jIvanamAM jhaLakatAM tejasvI karaNA banI rahyAM che. 100705001 che. 11 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 ] zrI kAMtilAla pI. zAha (ke. pI. zAha, jAmanagara ) samAjajIvananA vividha kSetre saurASTra-gujarAtamAM yazakalagI prApta karanAra zrI kAMtilAla premacaMdgha zAha Adarza jIvanane varelA ApaNA keTalAka meAbhIemAMnA eka che. [ ApaNA zreSThIvaryAM temanuM jAherajIvana ghaNAM varSothI racanAtmaka dizAmAM satatapaNe gUMjatu rahyuM che. jAmanagara jillAnA joDiyA vibhAgamAMthI mA, 1977 sudhI cUMTAyelA gujarAta dhArAsabhAnA sabhya rahyA, te pahelAM teoe be vakhata 1957 mAM ane 1972 mAM paNa dhArAsabhAnA sabhya tarIke yazasvI sevA ApI hatI. gujarAtanI vividha ATAnomasa korporezana sasthAnA ceramena tarIke temanuM nAma ane kAma Aje paNa leAkeA yAda kare che. gujarAta sTeTa reDa TrAnsapoTa kArpArezanamAM 1966 thI 1969 daramyAna ane gujarAta sTeTa phAInAnsiyala kArpA.nA ceramena tarIke 1969 thI 1971 daramyAna ane gujarAta TekasTAIla korporezananA ceramena tarIke tathA saurASTra ke. e. spiniMga milsa, lIMkhaDImAM 1971 thI 1975 daramyAna ane pheDarezana opha gujarAta sTeTa ke. e. spini`ga milsamAM upapramukha tarIke 1972 thI 1975 daramyAna ane gujarAta sTeTa merITAIma beDamAM 1976 daramyAna ceramena tarIke temaNe ApelI anupama sevAoe bhAtIgaLa prakaraNa rAyuM che. temaNe 1960 thI 1977 sudhI jAmanagara DI. keA. e. benkanA ceramena tarIke ane senTrala kanjhayumarsa ke. e. sTeTasa ( apanAbajAra )mAM paNa 1970 thI 77 daramyAna suMdara kAmagIrI bajAvI che. 1960 thI 70 daramyAna jAmanagaramAM teo smela inDasTrIjhane kSetre ke. e. inDasTrIala esTeTanA sthApaka-ceramena rahyA. 1973 thI 74 mAM nezanala hA. enA ane 1973 thI 1975 daramyAna koTana TekasTAIla kansalTIva kheDa, nyu dilhInA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 83 sabhyapade rahelA. 1973 thI 1974 daramyAna nezanala ke. e. kanjhyumasa pheDarezananA DirekaTara tarIke paNa rahyA. bhUtakALamAM paNa temaNe 1953-56 daramyAna jAmanagara ( re ) myuni. nA pramukha tarIke paNa sevA ApI ane chellAM trIseka varSathI teo vividha jAhera sasthAo sAthe saMkaLAyelA che. AgevAna kaoNMgresI tarIke temanI sevAe jANItI che. 1958 thI 1967 daramyAna e. AI. sI. sI.nA sabhyapade paNa hatA. temaNe temanI dhaMdhAkIya kArakirdInI zarUAta sTIzipa ejanTa tarIke ane kArgo kanTrolara tarIke mubaI ane saurASTranAM baMdaro para karI ane vahANavaTu tathA TrAnsapoTanI UMDI sUjha dAkhavI. keTalAMka varSo sudhI temaNe eksaporTa eDavAijharI kAunsila, nyu dilhImAM saurASTranuM pratinidhitva karyuM. jAmanagaranI mukhyAbaMdha sAmAjika ane zaikSaNika saMsthAe sAthe paNa teo sa'kaLAyelA rahyA che. 1957 thI tee zrI gaMgAjalA vidyApITha, aliyAbADAnA pramukha tarIke ane 1958 thI jAmanagaranA vidyottejaka maMDaLanA maMtrI tarIke sevA ApI rahyA che. gulAbakuvarabA Ayuvedika sesAyaTInA teo ma`trI che. gujarAta AyurveOika yunivarsiTImAM pratinidhitva paNa kare che. bhUtakALamAM jillA zikSaNa samitinA pramukha paNa hatA. pacIsa varSathI jillA bAlkana-jI--ArInA pramukha tarIke temanI sevAe noMdhapAtra banI che. 1972 thI aMdha vyaktie mATe audyogika tAlImakendranA TrasTanA teozrI pramukha che. jAmanagara jillA TI. bI. esesiyezananA pramukha che. bhUtakALamAM jAmanagaramAM raNajIta spesa esosiyezananA pramukha hAI ne ramatagamatamAM paNa sArA rasa lIdhA hatA. lAIpha insyuransanA salAhakAra enA sabhya tarIke, gujarAta lebara velphera enA sabhya tarIke ane rijiyAnala TrAnsaporTa etherITInA sabhya tarIke gujarAta rAjyamAM pAMca varSanI temanI sevAe yAdagAra che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 ] [ ApaNA zreSThIvaryA jUnA saurASTra rAjyamAM tee sTeTa benka opha saurASTranA DirekaTara beDa mAM tathA saurASTra gavarnamenTa senTrala sTArsa paraceI a Age nAI jhezananA paNa sabhya hatA. Ama vividha kSetre temanI sevAoe viziSTa pagadaMDI UbhI karI che. bRhad gujarAtanA teo gauravazALI ratna che. zrI kAMtilAla bhagavAnadAsa sAviyA, muMbaI temanA janma pArabadaramAM thayA. temanA pitAzrI mu. je. vAI kAmAM nAkarI karatA hatA. kuTuMbanI Arthika sthiti sAmAnya hatI. temanI 26 varSanI uMmare pitAzrInA svargavAsa thayA. temanAM mAtuzrInI aMta sudhI temaNe sArI sevA karI. 16 varSanI uMmare muMbaInI jI. TI. hAIskUlamAM abhyAsa pUrA karI pitAne sahAyarUpa banavA artha kAMtibhAI e abhyAsa choDI dIdhA. thaDA samaya mATe zerabajAranA anubhava lIdhA, paNa be-traNa varSe eka vImA kaMpanImAM nAkarI karI-paNa jIva nAkarI mATe sarjAyeA naheAtA. temanuM lakSya UMcuM hatuM. paraMtu te mATe sAnukULa takanI rAha joI rahyA hatA. abhyAsa A heAvA chatAM anubhava ghaNeA meLavI lIdhA. vizeSa bhaNatara karatAM gaNatara AgaLa vadhI rahyuM. thoDA samaya bAda meTro sinemAnI najIkamAM eka kApaDanA sTAramAM pAte bhAgIdAra banyA ane sAthesAtha kApaDanA dhaMdhA para vizeSa dhyAna ApyuM. mANasa ane tenA paDachAyAnI mAphaka mAnavajIvanamAM prArabdha ane puruSArtha banne ekabIjA sAthe saMkaLAyelA che. teo kApaDanA eka AgevAna ekasapekTara-kamIzana ejanTa tarIke vikhyAta banyAM. garIbAI e kaDavI ane tiraskArapAtra hAvA chatAM te kalyANukAraka paNa banI zake che. garIkhImAM rahela sadguNenuM bhAna bahu AchAne hAya che. sAdAI, saraLatA, pavitratA e temanA AgavA guNNA che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 85 chellAM ghaNAM varSothI dareka varSe tIgiri siddhagirinI yAtrA karavAne nirNaya lIdhA che. zrImatI vimaLAbahena paNa Adarza gharagaththu gRhiNI che. svabhAva ane prakRtithI bhAre saraLa, sahanazIla ane dhaniSTha che. parivAramAM be putrA ane traNa putrIo che. udAracirata, sevAbhAvI ane saujanyazIla kAMtibhAI ApaNuM gaurava che. agen zrI kAMtilAla haragoviMdadAsa zeDa jemanA jIvanamAM lakSmI ane sarasvatInuM subhaga milana thayuM hatuM, evA sva. zrI haragoviMdadAsa rAmajI zeThane tyAM zrI kAMtilAlabhAI nA janma saM. 1985 nA mAgazara vikre 1, guruvAra tA. 27-121929nA divase thayA hatA. saurASTramAM valabhIpura najIka Avela cogaTha temanuM mULa vatana. meTrika pAsa thaI kAMtilAlabhAI kAma lAIna laI kolejamAM dAkhala thayA hatA, paraMtu sadgata zrI haragoviMdadAsabhAI atyaMta vyavahAru ane AjanI keLavaNInI paristhiti samajatA hAI putrane potAnI sAthenAM dhaMdhAmAM joDI dIdhA. TUMka samayamAM ja kAMtilAlabhAI dhaMdhAnI AMTIghUMTI samajatA thaI gayA ane Aje te! eka pIDha ane kAbela vepArI banI gayA che. temanA baMdhue zrI jIvaNalAlabhAI, magaLadAsabhAI tema ja prameAdabhAI saue sAthe maLI pitAnA dhaMdhAne AgaLa vadhAryA che ane sarasa nAmanA meLavI che. temanA eka bahena zrI lIlAvatIbenanAM lagna suprasiddha sAhityakAra sadgata jhaveracaMda meghANInA bhatrIjA lAbhacaMda lAlacaMda sAthe thayA che ane teo kalakattAmAM sthAyI thayAM che. zrI kAMtilAlabhAI ne temanA sadgata pitAzrI taraphathI dhaMdhA ane dhanane vArasA maLavA uparAMta niSThApUrvakanI sevA karavAneA paNa amUlya vArasA prApta thayA che. mulunDamAM Aje jeneAnI meTI vastI che. ane tenu' mukhya kAraNa tyAMnuM suprasiddha bhagavAna vAsupUjya Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 ] [ ApaNA zreSThIvaryo svAmInuM maMdira tema ja bhavya upAzraya che. A maMdira-upAzraya vagerenI jagyA taiyAra karavAmAM sauthI moTAmAM moTe phALe sva. zrI. haragoviMdadAsabhAIno hato. A maMdira taiyAra karavAnA kAryamAM zrI kAMtilAlabhAIe moTo phALo Ape che ane bAMdhakAmanA kAryamAM khaDA page UbhA rahI sevA ApI che. zrI kAMtilAlabhAI Aje paNa mulunDa jaina saMghanA upapramukha tarIke pitAnI sevA ApI rahyA che. pitAnAM adhUrAM kAryo suputra pUrA kare che, jyAre ahIM pitAnA satkRtyane putrae dIpAvyAM che. - zrI kAMtilAlabhAI mulunDa nI bhUla kamiTInA eka sakriya sabhya che ane zrI motIbhAI pacANa rASTrIya zALAnI kArobArInA eka sabhya che. muMbaInI kariyANuM esesiyezana kamiTI para zrI kAMtilAlabhAIe maMtrI tarIke pitAnI sevA ApI che ane atyAre paNa tenA sabhya tarIke mArgadarzana Ape che InDiyana sTAnDarDa InsTITayunA teo meara che. tema ja senTrala relave guDajha kamiTInA paNa teo eka sabhya che. muMbaInI AtmAnaMda jena sabhAnA teo eka sakriya kArya kare che tema ja Trejharara che ane A saMsthAnA utkarSamAM teo apUrva rasa laI rahyA che. muMbaImAM aneka jaina kuTuMba evAM che ke jeone raheThANanI jagyA mATe bhAre muzkelI che. thoDA samaya pahelAM bhAvanagaranA vatanI gata zrI durlabhajI lakSamIcaMdra tema ja anya jene AgevAno taraphathI kAMdIvalImAM jaina kuTuMbanA nivAsasthAna mATe zrI mahAvIra sesAyaTInI eka bhavya pejanA taiyAra karavAmAM AvI hatI. Aje A sosAyaTInuM kAma kAMdIvalImAM AgaLa dhapI rahyuM che. A saMsthAmAM zrI kAMtilAlabhAI apUrva rasa le che ane saMsthAnA mAnada maMtrI tarIke pitAnI sevA ApI rahyA che. - vIsa varSanI uMmare I. sa. 1949 mAM zrI kAMtilAlabhAIne lagna muMbaImAM rahetA bhAvanagaranA vatanI zrI vasaMtarAya vRjalAla gAMdhInAM suputrI nirmaLAbahena sAthe thayA hatA. A lagnanA pariNAme temane traNa putra ci. narendra, kumArapALa ane dharmeza tema ja eka putrI Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanamaM ] [ 87 ci. prajJAbena che. ci. prajJAbena vaDodarAmAM rahI homa-sAyansane abhyAsa kare che ane hAla bI. esasI. nA chellA varasamAM che. zrI kAMtilAlabhAInAM suzIla patnI sa. nirmaLAbena eka bhAre vyavahArakuzaLa, dharmaniSTha ane Adarza gRhiNI che. patinI sAthe ApaNe badhAM tIrthasthAnI jAtrA karavAne lAbha lIdhe che. nAnImeTI aneka tapazcaryA kare che. mahAmaMgalakArI aThThaItipane paNa temaNe apUrva lAbha lIdhe che. sva. zrI haragoviMdadAsabhAInA badhA putrae jema dhaMdhA, dhana ane sevAnA vArasAne dIpAvyuM che, tema temanAM putravadhU sI. nirmaLAbahene sva. zrI haraviMdadAsa zeThanA tiSa jJAnane vAra prApta karyo che. A vidyAne temane zekha che ane sAthe abhyAsa paNa che. zrI kAMtilAla kezavajI koTecA samAjajIvanamAM sevA, sAdhanA ane mAnavatAne sAda harapaLa hadayanA tAra para TakerA mArato rahe che. A punita sAda sAMbhaLIne jIvanasAdhanA kare che e ja jIvananI sarvottama sArthakatA sAdhI zake che. - rAyapuranA bIDI udyoganA kSetre anekavidha siddhi sAdhatA sAmAjika agresara zrI kAMtilAla kezavajI keTecAne janma I. sa. 1921nA eprila mAsanI bIjI tArIkhe vatana amarelI jillAnA meTA samaDhiyALAnA lehANa parivAramAM thayuM hatuM. - vidyArthI jIvana samaDhiyALAnI prAthamika zALAmAM AraMbhI vadhu zikSaNa sAvarakuMDalAmAM lIdhuM hatuM. e pachI sattara varSanI kizora vayamAM rAyapura AvI bIDIpattAnA udyoga kSetranI agrima "DAhyAbhAI meghajInI peDhImAM joDAyA hatA ane I. sa. 1938 thI 1946 sudhI e peDhImAM Age dhapatA rahyA hatA. haiyAnI sRSTimAM sajAtI svapnasRSTine sAkAra banAvavA A sAhasika karmavIra kAMtilAlabhAIe I. sa. 1947mAM bIDIpattAnA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM udyogakSetramAM svataMtra vyavasAyanA sAhasa kadama 'kAMtilAla enDa kuAM. "nA nAmathI mAMDaDyAM hatAM. e pachI I. sa. 1960 mAM ' rAjI bIDI varkasa 'nA zrIgaNeza karI 'rAju ' bIDInuM nirmANa ArabI navuM sAhasakadama uThAvyuM hatuM. ( sAmAjika sevAnA kSetramAM jJAti-pravRttiomAM prathama pagaraNa mAMDI I. sa. 1962 thI teo * zrI rAyapura lADANA mahAjana 'nA pramukhapada para jJAti utkarSanI anekavidha pravRttiomAM parovAyelA che. ' gujarAtI zikSaNa saMdha 'nA khajAnacI tarIke I. sa. 1975 thI javAbadArI uThAvI rahyA che. gujarAtI samAjanI kArobArI samitinA sabhya che, zrI lohANA mahApariSadanI madhyastha samitinA sabhyapada para paNa niyukta thayA che. chattIsagaDha bIDI esesiyezananA upAdhyakSa tarIke satata bAra varSathI sevA bajAvI rahyA che. zrI kAMtilAla hIrAlAla kusumagara jene jaina dharmImAM asIma zraddhA che jeNe peAtAnuM Akhu jIvana vrata, tapa, niyama ane tapazcaryAthI ApyuM che, jeNe peAtAnI pravRttie AtmakalyANa sAthe sevAmAM vALI che, evA nirabhimAnI, namra, dharmaniSTha, suzrAvaka zrI kAMtilAlabhAI nA janma amadAvAdamAM sAdhAraNa sthitinA kuTuMbamAM zrI hIrAlAlabhAI ne tyAM tA. 8-3-1960mAM thayeA hatA. amadAvAdamAM meTrika sudhIno abhyAsa karI 16 varSanI uMmare muMbaI AvyA. jIvananI zarUAta nokarIthI karI. Aje tee mesa vI. bI. kusumagara enDa kuAM. prA. li.mAM niSThA tema ja kAryadakSatAne lIdhe menejara 'nA pade pahoMcyA che. uparAMta teo 'kusumara ovarasIjha prAI veTa limiTeDa'mAM DAyarekaTarapade tathA kusumakAnta enDa kuAM. ( kansTrakazananuM kAma )mAM bhAgIdAra che. * A ja parivAramAM zrIyut yAgezabhAI eka dharma saMskArI tathA khAnadAna kuTuMbanA navayuvAna nakhIrA che. te svabhAvanA zAMta ane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ re saraLa AtmA che. jaina dharma ane jaina tattvajJAna upara temane apUrva mAna ane zraddhA che. teone temanAM dharma saskArI mAtA-pitAzrI taraphathI uttama saMskAro ane savicAro prApta thayA che. meTA vyavasAyI ane kuzaLa vyApArI hAvA sAthe nIti ane prAmANikatA temanA jIvanamaMtra che. dhaMdhAne mukhya na gaNatAM teo dharmane ja mukhya gaNe che. jaina dharmInA vizvamAM maheALA pracAra thAya tema teo icche che ane te mATe hu MmezAM tana mana dhananA bhAga Ape che. teoe udAra dile aneka dharmAMkAryo karyAM che. saMsthAnA TrasTIpade rahIne mAnad sevA ApI rahyA che. zrI kAMtilAla dalIcaMda mahetA haiyAmAM haradama vahetI sevAdharmInI puNyasaritAthI sarvatra premapratibhA, puNyaprabhAva ane pratiSThA pAtharI rahelA zrI kAMtilAlabhAI mahetA mULa saurASTramAM sAvarakuMDalA pAse jesaranA vatanI che. vIzeka varSa pahelAM mubaImAM temanu* Agamana thayuM. tejasvI kArya paddhati ane nizcala nIti-niSThAnI cetanAthI anekavidha dhArmika, sAmAjika ane zaikSaNika pravRttie temanA hAthe navapavita anI che ne muMbaImAMnI gheAghArI jaina jJAti dvArA cAlatAM anekavidha kAmeAmAM temanu" pradAna spaSTapaNe UpasI Ave che. cummALIza vanA A navayuvAnanI nirALI kAryazaktithI temanuM vyaktitva Aje sALe kaLAe khIlI UThyuM che. emanI namratA ane saujanyatAne maneAmana vaMdana karyA vagara nathI rahI zakAtu. temanA vizALa ane udAra bhAvAvege sAthe mananI nAjuka saMvedanazIlatA ane lAgaNInI virala najAkatAne suMdara samanvaya sadhAyeA che. AvuM bhAgya bahu ochAM lalATe lakhAyeluM hAya che. gheAghArI jJAtimAM sevApriya vyakti tarIke temane mAna maratabo prathama haroLamAM gaNAya che. jJAtinI kArAbArImAM temanu mahattvanu che. 12 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 ] [ ApaNA zreSThIvaryo sthAna che tema ja tyAM zrI ghaghArI sevA saMgha muMbaImAM ghoghArI sahAyaka TrasTa, tathA kAMdIvalI jena mitra maMDaLamAM, kAMdIvalI jaina derAsaranI kamiTImAM tathA jesara jaina sevA samAja jevI aneka saMsthAomAM joDAyelA che. vatana jesaramAM 1970nI sAlamAM nagarapaMcAyatanA pramukha tarIkenI yazasvI kAmagIrI daramyAna ghaNI sAmAjika saMsthAo UbhI karI, preraNA ApIne navapallavita karI. 1970 thI 1975 sudhInA gALAmAM temanA hAthe kanyAzALA, hAIskUla vagere UbhAM thayAM. cekaDema, taLAvo, emyulansa, lAIbrerI vagere saMsthAo UbhI karI. jIvadayAnuM moTuM ane pAyAnuM kAma UbhuM karavAmAM bhArobhAra teo nimitta banyA. sane 1972nA bhayaMkara dukALamAM sArI evI kAmagIrI karI jemAM sarakArazrIe paNa temanuM bahumAna karela hatuM. muMbaImAM vasatA jesaranA dInahIna garIba mANasane guptadAna dvArA Arthika sahAya ApavAnA kAryakramamAM paNa zrI kAMtibhAInI vizeSa dilacakSI rahI che. jesara jaina sevA samAja dvArA eka vastIpatraka tAjetaramAM taiyAra karI rahyA che. zaikSaNika ane sevAkIya saMsthAomAM mokhare rahIne sevAne ja jIvanamAM pradhAnatA arpanAra zrI kAMtilAlabhAIe koIpaNa mANasane ane zubha yojanAone acUka upayogI thavAnI preraka nIti apanAvI che, te kharekhara abhinaMdanane pAtra che. temanI rUbarU mulAkAta letAM jANavA maLyuM ke sevAbhAvanA saMskAre temanA kuTuMbamAMthI maLela che. tema ja temanAM pU. pitAzrInI tathA bhAIo-bhatrIjAnI preraNAthI haMmezAM lekasevAnAM kAryo karI rahyA che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] | [ 91 zrI kAMtilAla cunIlAla cokasI vi. saM. 1971nA Aso suda pa nA zubha divase navApurAmAM kAMtilAlane janma thaye hate. mAtra paMdara varSanI kumaLI vayamAM ja kamAvAnI jijJAsAthI muMbaI AvyA. zarUAtamAM kApaDanI dukAne mAmUlI mAsika vetana aDhArathI nokarI karI. pitAnuM eka AgavuM sarkala jamAvIne svataMtra rIte senA-cAMdI tathA yArna tema ja hIrAnA dhaMdhAmAM TUMka samayamAM uttarottara pragati sAdhIne nAmAMkti vepArI tarIkenI pratiSThA prApta karI. teozrInA kuzaLa saMcAlana heThaLa mesarsa kAMtilAla cunIlAla cesI enDa ku., zrIrAma inDasTrIjha, bAlagopAla sAIjhiMga varkasa, prImiyara DAyamaMDa, lyu jemsa InTaranezanala, kansTrakazana lAInanuM bhIvaMDImAM tathA nAlAsopArA vigere sthaLoe pragati sAdhI che ane moTA pAyA upara kAma cAlI rahyuM che. caMdanabAlA epArTamenTa sosAyaTInA teo pramukha che. 350 jena kuTuMbonA prazna hala karavA kAMdIvalImAM mahAvIranagara sosAyaTI racI. AtmAnaMda jena sabhAnA upapramukha tarIke chellAM sAta varasathI teozrI mahAvIra janarala hospiTala suratanA sabhya che. ane zrI vijaya vallabha jaina hospiTala vaDodarAnA, muMbaI khAtenI samitinA sabhya che. pitAnA mULa vatana navApurA gAmamAM nAnI moTI dareka saMsthAomAM tathA zrI umerA sabhA jena keLavaNI maMDaLamAM paNa udAra hAthe mAtabara dAna Apela che. zrI kizoracaMdra ema. vardhana muMbaImAM kansTrakazananA dhaMdhAmAM sthira thayelA bahoLI sAmAjika pratiSThA dharAvatA, utsAhI vyaktitva dharAvatA zrI ke. ema. vardhana aneka dhArmika, sAmAjika ane vepAra-vANijyane lagatI pravRttiomAM kAryarata che ane anekavidha saMsthAomAM javAbadArIbharyA hoddAo saMbhALe che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 ] | ApaNA zreSThIvaryA --teezrI araviMda ja kA. e. hAusiMga sosAyaTI lI. tAradeva, muMbaInA ceramena che. zrI AdinAtha rAjendra jaina zvetAMbara peDhI, mAhenakheDA ( madhyapradeza )nA teozrI TrasTI che. -- pAlItANAmAM (gujarAta) AvelI zrI rAjendra vihAra dAdAvADI jaina dharmazALAnA pramukha ane TrasTI che. --teozrI zrI akhila bhArata acalagaccha ( vividha pakSa ) zvetAmbara jaina saMgha, muMbaInA pramukha che. -ela inDiyA bhArata jaina mahAma`DaLa, muMbaInA te upapramukha che. ~~akhila bhAratIya rAjendra jaina mahAsa'gha, meAhanakheDA, rAyagaDha ( madhyapradeza )nA pramukha che. zrI AdinAtha rAjendra jaina gurukula, meAhanakheDA, dhAranA pramukha che. zrI vidyAvihAra TrasTa, pAlItANA ( gujarAta )nA pramukha ane TrasTI che. ola inDiyA jaina zvetAmbara phrAnsansa, muMbaInA ane zrI jIvadayA gaurakSAma`DaLa, bhInamala ( rAjasthAna )nA dAtA che. zrI candrazekhara pArzvanAtha rAjendra jaina TrasTa, tAradeva, muMbaInA ceramena tathA TrasTI che. zrI rAjendra jaina kriyA bhavana TrasTa, bhAyakhallA, ( muMbaI )nA teo pramukha che. -zrI ke. ema. vana cerITebala TrasTa, muMbaInA pramukha che. --teozrI yazeAdhana vamAna 72, jinAlaya kaccha, mAMDavI gujarAtanA TrasTI che, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI kiraNakumAra vasaMtarAya zeDa vijJAna ane TeknolAjInA kSetramAM adbhuta pragati sAdhI rahela pazcimI dezemAM paNa ApaNA bhAratIya yuvako abhyAsakIya siddhiomAM tema ja e pachInI vyAvasAyika kAmagIrImAM bhAta pADe te e camakI nIkaLe che.ane sIdhI ke ADakatarI rIte mAtRbhUmine AbarU apAve che, tevA samAcAra jyAre jyAre maLe che tyAre ApaNe gaurava ane prasannatA anubhavIe chIe. sAtheAsAtha ApaNI ahIMnI yuvAna peDhI pAtAnAmAM rahelI zakti tarapha abhimukha manI eka jAtanI navI tAjagI ane AtmavizvAsanI lAgaNI mANe che. [ 93 mahuvA ji. bhAvanagara )nA nagarazeTha zrI sva. harilAlabhAI mehanadAsabhAI (zeTha chApA )nA pautra zrI kiraNakumAra vasatarAya zeTha taddana nAnI vayamAM yu. esa. e.mAM voziMgTana rAjyanA sieTala zahera ke jyAM jagaprasiddha nyu 747 meIMga vimAnA banAvanArI duniyAnI sauthI moTI kapanImAM kAma kare che, tyAM inDasTrIala enjiniyara tarIke thADA samayathI joDAyA che. A kapanImAM eka lAkha mANaso kAma kare che, jemAM viziSTa lAyakAta dharAvanAra saMkhyAba dha niSNAteAnA samAveza thAya che. bhAI karaNe taddana TUMka samayamAM peAtAnI kA dakSatA, saniSThA, maulikatA ane UMDI sUjha-samajanI pratibhA vaDe peAtAnA bALa-vyaktitvane mekhare ApyuM che. A ucca kakSAnI sevAonI mAnabharI kadararUpe eka panI taraphathI tAjetaramAM tenA tera adhikArIone cUMTI ' * prAIDa eksalensa ' tarIke eTale ke * zreSThatAnA gaurava ' rUpe manAyela evADa enAyata karavAmAM Avela che. A maryAdita saMkhyAnI yAdImAM bhAIzrI kiraNazeThanI paNa varaNI thaI che ane temane A evADathI vibhUSita karAyA che. eka niSNAtanI hesiyatathI inDasTrIala enjiniyara tarIkenA pAtAnA javAbadArIbharyAM kSetramAM temaNe peAtAnI vicakSaNa buddhimatA, pharajaparAyaNatA ane lAkSaNika cAturya dvArA potAnI kArakirdInA prAraMbhanA ja vamAM A rItanI teja-pratibhA tyAM pratiSThita Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] [ ApaNA zreSThIvaryA karI che, e hakIkata bhAratanA nAmane rezana kare che ane bhAratIya khAnadAnInA khamIrarUpe khaDI thAya che. bhAI kiraNane ghaNAM abhinadana ane mAtRbhUminA zubhecchAbharyAM AziSa. zrI kIrtibhAI ema. vArA bhAvanagara vidyAnagaramAM nUtana jinamaMdira nirmANa thatAM pUjya AcAya zrI vijaya meruprabhasUrIzvarajI mahArAja AdinI zubha nizrAmAM caitra vada cha thI vaizAkha suda 3 sudhI ajanazalAkA pratiSThA mahotsavane viziSTa rIte dharma mahotsava UjavAI gayA. dharmAnurAgI prIti kumAra maNilAla verA ( eDavokeTa ) tathA temanAM dharmapatnI hInAbena rAjaparAvALA ( hAla ghATakopara )e mULanAyaka zrI zaMkhezvara pArzvanAthanI prabhu-pratiSThAnA Adeza laI nAnI uMmaramAM potAnI lakSmIne dha mAge sArA sadupayoga karela che. a'janazalAkAmAM bhagavAnanAM mAtA-pitA thavAne lAbha levA sAthe dvAra udghATana, zrI aSTottarI zAMti snAtra, hAthI upara besIne varSIdAna, sArmika vAtsalya Adi vividha lAbhA laI jIvanane dhanya banAvyuM che. zrI kIrtibhAInAM mAtuzrI tathA bahene dIkSA lIdhI che ane hAla zAsana-samrATazrInA samudAyamAM pU. udyotyazAzrIjI ane pU. taruNuyazAzrIjI tarIke che. kIrtibhAI ne mULanAyaka prabhujInI evA 24 pratimAjInI pratiSThA karAvavAnI bhAvanA che. A trIjA mULanAyakanI pratiSThA karAvI lAbha lIdhA che. bAjunA zrI munisuvratasvAmInI pratiSThAtino lAbha bhAvanagaranivAsI zrI prabhudAsa vrajalAle lIdhe hatA. zrI kIrtibhAI vArA vividha kSetranI vizALa kAmagIrI ane meTI javAbadArImAM vyasta rahe che. sakhata mahenata, kAmanI dhagaza ane cIvaTa, kuneha ane kAbeliyatanAM zreSTha lakSaNAnA AvirbhAva vyakta thatA rahe che. teozrInA yazabhAgI hAtheAnA sparza jyAM jyAM thayA che tyAM tyAMnI zubhadAyI yeAjanA haMmezAM phaLIbhUta thatI rahI che. kavyadhama Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 5 bajAvavAmAM temanAM dharmapatnI hInAbahenane phALa paNa nAnasUne nathI ja. temanA hAthe vadhu ne vadhu mAMgalika kAryo thatAM rahe tevI sadbhAvanA vyakta karIe chIe. sva. kuMvarajI chaganalAla mahetA kAThiyAvADa-saurASTramAM pAlItANA ane kadaMbagiri tIrthanI pavitra chAyAmAM jesara-rAjaparA gAmamAM zrAvaka chaganalAlanA ghare saMvata 1964 kArataka suda ne manA divase putraratnane janma thaye, jenuM nAma kuMvarajI pADavAmAM AvyuM. skUlanA abhyAsamAM AgaLa vadhavA mATe teone surata "ratnasAgarajI" beDigamAM mUkyA ane vyAvahArika zikSaNa sAthe dhArmika zikSaNa ane saMskAra meLavyA. pachI teoe muMbaI jaIne dUdhanA dhaMdhAmAM joDAIne temAM ja sthira thayA ane kuTuMbanI javAbadArIo upADavA sAthe pitAnA AtmakalyANanI javAbadArI kyAreya bhUlatA nahatA eTale teo navapadanI oLI karatA hatA. sAthe sAthe vardhamAna tapanI 3pa thI 40 oLI sudhI tapamAM AgaLa vadhyA hatA. tithinA upavAsa ane AyaMbIla paNa karatA hatA. teoe pitAnA jIvanamAM parigrahanuM pramANa kareluM hatuM. temAM vadhAre thatAM turata ja vAparI nAMkhatA hatA ane e sivAya paNa lakSmIne savyaya karIne pAlItANA, kezariyAjImAM, taLAjA tIrthamAM ane muMbaI bhAIndaramAM prabhu-pratiSThA karAvela. udavADA upAzrayamAM dAna Apela ane pAlItANAmAM "zrI zramaNa sthavirAyala"upAzrayamAM nAma ApavAnuM dAna karyuM hatuM. muMbaI-sAyana-saMghamAM ukALelA pANImAM nAma Apela. muMbaIkeTamAM sAdhu vaiyAvacca tathA sAdharmika bhaktimAM paNa dAna Apela hatuM. pitAnAM sva. dharmapatnI kaMcanabena, suputra caMdubhAI ane hematabhAI suputrIo rasIlAbena, bhAnubena, kuMdanabena ane IlAbena hatAM. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ApaNuM zreSThIvaryo vi. saM. 2045 bhAdaravA suda 14 guruvAra tA. 14-9-8nnA rAtanA 82 varSanI uMmare navakAramaMtra vagere sAMbhaLatAM samAdhipUrvaka svargavAsI banyA. zAsanadevatA temanI AtmAne zAMti Ape. temanA kuTuMbIjanoe svargasthanI pAchaLa dAnadharmamAM sArI rIte lAbha lIdhe che. temanAM putravadhU nayanAbena, pautra nitula, mehula, putrIo rasIlAbena, bhAnumatIbena, kuMdanabena, IlAbena vageree mahetA parivAranA vArasAne dIpAve che. zrI kezavalAla nAnacaMda dozI sevApriya ane saujanyazIla zrI kezavalAlabhAInuM mULa vatana bhAvanagara pAsenuM varala gAma. varSo pahelAM dhaMdhAthe muMbaI AvI kApaDanA vepAramAM pU. pitAzrI sAthe joDAyA. tyArabAda mesarsa kezavalAla nAnacaMda enDa ku. zarU karI. paramAtmAe yArI ApI. kuTuMba-vAtsalya ane samAjasevA temanA dhyeyama banyA. pUjya pitAzrIne maNimahotsava dahIsara mukAme AnaMda-utsAha pUrvaka UjavavAmAM AvyuM. navI-jUnI peDhIne anurUpa daravaNI ApatA rahyA che. temanA vicAre preraNAdAyI umadA tema ja udAra daSTivALA rahyA che. vyavasAyArthe binnI milsanI DasTrIbyuTarazipamAM zrI kezavalAlabhAI mokharAnuM sthAna dharAve che. hamaNAM ja zrI kAMdIvalI ghoghArI vIzAzrImALI jaina mitramaMDaLane udyogagRha mATe teoe tathA temanAM dharmapatnI sau. zrImatI apane udAra dAna ApI eka navuM prasthAna karavA preraNA ApI che. eTaluM ja nahi paNa keLavaNInA vikAsa ane pragati mATe mAtabara rakamanuM bIjuM dAna ApI maMDaLane ciMtAmukta banAvela che. temanA pUjya vaDIlazrI karazanadAdAnI amara yAdagIrImAM zrI nAnacaMdra muLacaMda ane zrI amIcaMda dAmajI prerita zeThazrI karazana jIvana cerITebala TrasTanI sthApanA karavAmAM agra bhAga lIdhela che. A TrasTanA zrI kezubhAI eka TrasTI che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 97 khUba ja pRdayanA pratApe teozrInA suputra zrI candrakAMtabhAI zrI sUryakAMtabhAI zrI navanItabhAI sI pitAzrIne pagale cAlI sevAsamAja-kalyANanAM kAmane haMmezAM amedana ApatA rahyA che. zrI kezavalAlabhAInAM sahadharmacAriNI se. zrImatI anapabahena paNa saraLa, dharmabhAvanAvALAM kuTuMbavatsala ane sevApriya che. teo zAsanasevAnA kSetre vadhu yazakIti prApta kare ane sevAne dIpa jhaLahaLato rahe e ja abhyarthanA. sva. zrI kezavalAla pItAmbaradAsa zAha vividhalakSI vyApAra-vANijya ane udyoganA niSNAta ane dharmaniSTha mahAmAnava zrI kezavalAlabhAI haju hamaNAM ja 1986nA ogasTa mAsamAM 78 varSanI uMmare zrI namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa ane zravaNa karatAM karatAM pUrNa samAdhimAM bahoLA kuTuMba vaccethI paka sidhAvI gayA. zrI kezavalAlabhAInI dharmabhAvanA ajoDa hatI. audyogika kSetre putranI kArakirdI ghaDavAmAM zrI kezubhAIe bhAre puruSArtha karyo hato. temanI AyeAjanazakti, dIrdhadaSTi kharekhara dAda mAgI le tevAM che. temanA pitAzrI pItAmbaradAsabhAI ceTIlAnA mahAjananA agresara hatA. jaina zAsananI apUrva sevA bajAvanAra A pitA-putra nararatna hatAM. temanA pitAe nAnI vayamAM sAdhelI pragati ane siddhi navI peDhIne kharekhara preraNA Ape tevI hatI. temane jAhera sevAne paNa bacapaNathI zekha ane umaMga hatA. agraNI tarIkenuM temanuM vyaktitva nAnI vayamAM ja samAjamAM UpasI AvyuM. coTIlA pAMjarApoLa ane jaina derAsaranA vahIvaTamAM temanuM yazasvI pradAna hatuM. duSkALanA kaparA divasamAM rAhatanI kAmagIrImAM jAte rasa letA. svarAjya mATenI vakhate vakhatanI laDAImAM keMgresanA Adeza mujaba ceTIlAthI che. 13 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ] [ ApaNA zreSThIvaryo jAhera pravRttionuM saMcAlana karatA. harake jJAtinA nAnA-meTA jhagaDAomAM temanI lavAdI hoya ja. samAdhAna karAvI saune saMtoSa ApavAmAM temanI AgavI sUjha hatI. dhArmika ane sAmAjika phaMDaphALAmAM temane hise mokhare hato. samAjasevAnA A divya vArasAne sva. zrI kezubhAI e paNa barAbara dIpAvI jANyuM hatuM. zrI kezavalAlabhAI coTIlAnI myunisipAliTImAM 15 varSa sudhI upapramukha tarIke rahyA. pAMjarApoLa, derAsara, prajAmaMDaLa ane kApaDiyA cerITebala TrasTanA vahIvaTamAM temaNe niSThApUrvaka sevA bajAvI hatI. zrI kezubhAIne putra zrI navInacaMdrabhAIe rAjakeTamAM letha tathA bIjI mazInarI banAvavAnuM tathA kAsTiMganA dhaMdhAmAM sArI pragati sAdhI che. zrI navInacaMdrabhAIne suputra zrI mukezakumAra tathA zaileSakumAra rAjakeTamAM oIla ejina ekasaparTanuM kAmakAja kare che. coTIlAmAM paNa audyogika ekamanI sthApanA karI che. zrI narendrabhAI rAjakeTamAM kalaranI phekaTarI calAve che. zrI rAjendrakumArabhAI coTIlAmAM ghIne vepAra kare che. AkhuM ye kuTuMba dharmabhAvanAthI raMgAyeluM che. m`hd zrI kezavalAla bulAkhIdAsa sthaMbhana pArzvanAthanI alaukika pratimAnA nAvaNa jaLathI pa. pU. Agama TIkAkAra abhayadevasUrinA keDha rega nAza pAmyA hatA, je Aje paNa jyAM majUda che, te khaMbhAta zahera bhUtakAlIna ane vartamAnakAlIna tIrthasvarUpa che. je pAvanabhUmimAM zeThazrI bukhAlIdAsa pitA ane zrI bhaTTIbAI mAtAnI kukSimAM zeThazrI kezavalAlabhAIe chIpamAM metI pAke tema janma dhAraNa karyo. mAtA-pitAnA sauthI nAnA, cethA naMbaranA putra hatA. temaNe temanA jIvanamAM aneka taDakA-chAyA veThI zUnyamAMthI sarjana karyuM hoya tema muMbaI khAte kApaDanA dhaMdhAmAM AgaLa vadhyA ane dina Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 99 pratidina deva-guru-dharmane sanmukha rAkhI khUba ja abhyudaya pAmyA. teozrInAM sahacAriNI dharmapatnI zrImatI lalitAbahena temane deva-guru-dhama ArAdhanAmAM aneka rIte preraNArUpa banyAM hatAM. zeThazrI kezubhAI dhaMdhAmAM AgaLa vadhyA eTaluM ja nahi, dha kAryomAM paNa khUba ja AgaLa vadhyA ane jinezvara bhagavAnanI AjJAmUlaka anekavidha dha kriyAomAM rata-sAthe temane avirata dhanapravAha paNa ghaNA ja anumAdanIya banyA. khaMbhAtanA zrI vardhamAna taSa, AyaMbila khAtAne vyavasthita manAvavAmAM temane aoDa phALo che. " zrI goDIjI jaina TrasTa " mubaI, " zrI vardhamAna jaina Agama maMdira ", pAlItANA, zrI jaina bAlAzrama, pAlItANA, zrI zakuMtalA kanyAzALA, mukhaI vagere mATI meATI saMsthAomAM pramukhaupapramukha, menejiMga TrasTI tarIke varSo sudhI sevA bajAvI che. khabhAtamAM teozrInAM mAtuzrInA nAme zrI bhaTTIbAI svAdhyAya sa'skRta-prAkRta pADazALA ane preraNArUpa temanAM dharmapatnInA nAme zrI lalitAbena kezavalAla svAdhyAya maMdira varSothI cAle che, jemAM sekaDo sAdhu-sAdhvIjI ma. sAhebe ane hajAronI sakhyAmAM bAlaka-mAlikAe mahenAe lAbha lIdheA che. peAtAnA sAdharmika mATe ahumAnapUrvaka dAnano pravAha avirata vahevaDAvatA rahyA che. temanA parivAramAM dharmaniSTha cAra putra, putrIo, putravadhUe che. A vizALa parivAra temanA pagale cAlI vyAvahArika ane dhArmika kSetre teozrInA mAda napUrvaka sevA aAve che. AvA advitIya puruSAttamanAM varNana anya bhAvukAne anumAdananA viSaya ane e ja A TUMkA jIvana-Alekhanano Azaya che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Let Your Merchandise MOVE FAST Through EXPRESS " Licenced Clearing, Shipping & Forwarding Agents Express Roadways Crane Hiring Co. Low Bed Trailers Up to 100 Ton Hydrolic Jacks Up to 100 Ton Jacking Beams Up to 300 Ton * Crawler Crane Tata P&H 955 ALC 75 Ton With 120' Boom * Crawler ,, ,, ,, 320 , 18 Ton , 90' ,, * Mobile , , .655 , 40 Ton , 80' >>, * Mobile ,, ,, ,, 320 , 20 Ton ,, 90' , * Mobile ,, ,, ,, Cabin , 20 Ton ,, 75 , Lorain * Omega P&H 18 Ton 19 Meter Telescopic Boom Storage Facility Available at Baroda with CRANE EXPRESS TRANSPORT PVT. LTD. H.O. : Laxmi Insurance Bldg. 1st Floor, Sir P. M. RD. Fort, Bombay 400 001. Telex : 011-2127 Ph. No. : 2861891, 2863658 Branch : Express Hotel Bldg. R.C. Dutt Road, Baroda-390 005 Phone : 326540 / 323131 Telex : 0175-311 Surat : Phone : 87844 / 46457 Kandla : Block 2/3 New Kandla, Pin No. 370 210 Ph: 87240 DBZ-S 150, Gandhidham : Pin No. 370 201 Ph : 20179-20193 Telex : 0105-295 ETPL in Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 101 sva. kaMcanabena kuMvarajIbhAI mahetA - tapasvI suzrAvikA va. kaMcanabena mahetA, kuMvarajI chaganalAla mahetA "jaina DerIvAlA"nAM dharmapatnI hatAM. teoe pUjya AcArya mahArAja, upAdhyAya mahArAja, sAdhu-munirAja ane sAdhvIjI mahArAjanI nizrAmAM tapa-japa-upadhAna vagerenI suMdara ArAdhanA karI che. emaNe be upadhAna, varSItapa, vardhamAnatapa, navapada tapanI oLIo, catuvizati bhagavaMtatapa, sAta-ATha-nava-agyAra upavAsa ane parva dine pauSadhanI ArAdhanA karI hatI. bhAIndara, taLAjA ane zrI zatruMjaya upara prabhu birAjamAna karyA che. zrI keTa zAMtinAthajI derAsaramAM paTa citarAve che. ujamaNuM paNa karAvela che. ghoghA, jUnAgaDha, prabhAsapATaNa, kadambagiri, ziva, ceMbura, jesara vagere aneka tIrthasthaLomAM AyaMbila khAtAM tathA bhejanazALAmAM tithio nedhAvI hatI. sanmedazikharajI jevAM moTAM moTAM tIrthonI yAtrAo paNa karI che. zatruMjayagiri 99 yAtrA karI ane dara varase zatruMjaya tIrthanI yAtrA paNa karatAM hatAM. supAtre dAna devuM, sAdharmika bhakti karavI ane guptadAna devuM te emanA jIvananI Teka hatI. tapasyA sadA cAlu ja rahetI. teo tapa sAthe saMpUrNa zAMti ne samatA rAkhI zakatAM hatAM. sadAcAra ne saMskArathI temanuM jIvana bharapUra hatuM. - temanA jIvananA guNamAMthI pati kuMvarajIbhAI putra caMdubhAI, hemantabhAI, putravadhU ramAbena preraNA meLavI jIvanayApana karI rahyAM che. aMtamAM temanA kuTuMbIjanone vadhu dharmakAryo karavAnI zakti maLe tevI zAsanadevane prArthanA. pautra dIpakabhAI divyezabhAI, parAgabhAI prapautra rAhula, pautrI svAti, phAlganI, maniSA. sva. kaMcanabenanI zubha smRti nimitte "vidhi saMgraha" pustakamAM teoe kiMcita lAbha lIdho hate. svargavAsa saM. 2025 mAgarasa suda 12. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo dharmAnurAgI khAMtilAla lAlacaMda zAha tAjetaramAM kArataka suda 2, saM. 2044 nA roja mahA puNyavAna taLAjanivAsI khAMtilAla lAlacaMda zAhe paMdara divasane zrI sametazikharajI mahAtIrthane yAtrA pravAsa yojIne puNyarAzi upAjita karavA sAthe kuTuMbIone paNa bhavAMtaranuM bhAthuM baMdhAvyuM che. temanA vizALa kAryaphalaka para daSTipAta karatAM janmabhUmi tAladhvajagirithI zrI siddhAcalajI mahAtIrthane charI pALato saMgha, zrI mallinAthadAdAnI pratiSThA, zrI navakAra maMtra garlsa hAIskUlanI sthApanA, zrI ke. ena. zAha cerITebala TrasTanI hospiTalamAM navakAramaMtranI takatI, gautama svAmIne nagarapraveza ane zrI siddhagiri mahAtIrthamAM dhvajAdaMDano Adeza, zrI punA mukAme AgamamaMdiramAM Adeza, zrI agAsI tIrthamAM vRddhAzrama mATe anudAna, eka sAdharmika kumArikAne putrIvat neha sIMcIne bhAllAsapUrvaka dIkSA aMgIkAra karAvI mAnavajanma saphaLa karAve, maharSi dayAnaMda kolejamAM jenIjhamamAM pI.eca. DI. mATe jena risarca senTaranI sthApanA, lIMbaDI hospiTalamAM navakAramaMtranI takatI ane meTI vAvaDI, samaDhiyALAnI zALA-skUlamAM tathA zrI bhaginI mitra maMDaLa, pAlItANAmAM navakAramaMtranI prArthanA mATe meTI dhanarAzi Apela che. zrI khAMtibhAIne dhArmika zikSaNa aMgene prema ananya che. temaNe asaMkhyAt pAThazALAo tarapha dAnanI to jANe gaMgA vahAvI che. tavizeSa pitAnA gharamAM pAThazALA calAvI bALakemAM dharmanA saMskAre sudaDha karavAnI dizAmAM khUba ja suMdara kAryo karyA che. zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDamAM meTI dhanarAzi apI bahAragAmanI pAThazALAone pagabhara karAvI rahyA che. tema ja muMbaInI pAThazALAonuM saMcAlana 42 varSathI karI rahela zrI jaina dhArmika zikSaNa saMgha ane 79 varSathI akhila bhAratIya dharaNe dhArmika zikSaNanuM kArya karI rahela, zrI jaina vetAmbara ejyukezana barDanA mAnada maMtrI tarIke teozrI sevA apI rahyA che. dharmanA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 103 savidha ta prabhAve zrI khAMtibhAI ne lakSmI prApta thaI che, tene karI sa'yamathI sthira karI sanmArge vALI puNyAnuba'dhI puNya upArjita karI rahyA che, te kharekhara preraNAdAyaka che. dhanRtye! kharA arthamAM dharma kRtyA banI rahe te arthe nA viveka ne namratA A daMpatInI nasenasamAM vaNAyelAM che. emanAM aNu ane taNu dekhIne aheAbhAvathI mastaka jhUkI jAya che. nadI, nAva, sa Mjoga ema traNenA subhaga samanvaya thatAM temaNe zrI sammetazikharajI mahAtIrthanI yAtrAnA sakalpa pAra pADI peAtAnA mAnavabhava sAka karyAM. te sAthe kuTuMbIjanAne paNa A mahAna yAtrA karAvIne je pramANenu bhavanuM bhAthuM baMdhAvyuM. te yoAgAthA " yAvat caMdra divAkarau " paryaMta duniyAmAM gavAtI raheze te niHzaMka che. narapuMgava evA zrIyuta khAMtibhAI e paramAtmA pratye je dAsatvabhAva tathA arpaNabhAva keLavyA che te vilakSaNa che. temanA zubha haste zAsananAM tema ja saMghanAM anekAneka kAryo thayAM che tethI bhAgye ja kAI avihita haze. temanA dhUpasaLI samAna suvAsamaya tema ja samarpaNamaya jIvanamAMthI bedha grahaNa karIne dhamI AtmAe uddhArane pAmI zake che. niraMjana nirAkAra evA zrI vItarAga prabhunA svarUpane aMzataH aMdAja ahiMsAnA pUjArI, satyanA mazAlacI, karuNAmuditAnI pratimA, jinazAsananA khajAnacI, jIvatA-jAgatA tI samAna evA zrI khAMtibhAI tathA temanAM dharmapatnI a.sau. kusumabena para dRSTipAta karIzuM' te saheje khyAla Avaze ke sAmukhI A pratibhA anyAne preraNA pamADe tevI che. parama karuNALu zAsanadeva haju paNa vizeSe karIne temane Arogya ane sapadA banne jethI karIne zAsananAM kAryo ane sevA age teo vizeSa baLa pAme. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments From THE BALAJI & MAHARANI FLOUR MILLS Prop Chhaganlal Khimji & Co. Ltd. Telegram: "LANGRANI" Trade Marks: FLOWER Telephones : 363184 (Bombay) 5617214, 5613663, 5601873, (Mulund) Manufacturers of: MAIDA * SOOJI * RAWA * HOUSEHOLD SUPER FINE ATTA RESULTANT ATTA WHOLEMEAL ATTA BRAN Mulund Mills : Nandanvan Ind. Estate, Lal Bahadur Shastri Marg, Mulund, Bombay-400 080 RANI Regd. Office & Mills : 300, Maulana Azad Road, Bombay-400 004. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 105 yugavIra AcAryazrI vallabhasUrijInA parama bhakta sva. zrI khImajIbhAI hemarAjabhAI cheDA jaina samAjanA aDIkhama thaMbha, sAmAjika AgevAna netA, yugavIra AcArya zrI vijaya vallabhasUrijInA ananya gurubhakta, prakhara mAnavatAvAdI, kaccha pradezanI garIba janatAnAM AMsu lUchanAra, mUMgA pazuonA saMrakSaka zrI khImajIbhAI cheDAnuM 58 varSanI vaye tA. 12-12-77ne roja samAdhimaraNa thayuM. zrI khImajIbhAI cheDA chevaTanI ghaDI sudhI karmayogI rahyA. temanI khoTa jaina samAjane varSo sudhI sAlaze. temanI kartavyaparAyaNatA tathA zrAvakatkarSa mATe bajAvelI temanI sevAbhakti uparAMta teo kacchamAM seMkaDo pazuone pALatA ane tenA dUdhanI chAza banAvarAvI gAmaDAonA garIba parivArane niyamita pahoMcADatA. A mATe temaNe kadI keIna pAsethI nathI phaMDa ekaThuM karyuM tema Upaja paNa karI nathI. saMvata 2008mAM vijaya vallabhasUrijI mahArAja muMbaI padhAryA tyAre zrAvaketkarSa mATe rUpiyA pAMca lAkhanI pU. AcAryazrInI Tahela zrI khImajIbhAIe bhAre jahemata laIne pUrI karAvI ApI. AtmAnaMda jena sabhAne mATe dhanajI TrITamAMthI pitAnI jagyA kADhI ApI. saMsthAo pratyenI temanI AtmIyatAnA A prasaMgathI darzana thAya che. kenpharansanA adhivezanamAM temaNe je kAma karyuM che tema ja thANAmAM pU. AcAryazrIe upadhAna karAvelAM tyAre matamatAMtaronuM samAdhAna karAvI upadhAnanI upajanI rakamanI phALavaNImAM navI krAMti lAvyA hatA. - zrI khImajIbhAIne aMta samaye ke mamatA ke Asakti na rahI na hatI. sAmAjika, rAjakIya, dhArmika kSetre pitAnI sevA ApI jIvana samarpaNa karI dhanya banI gayA che. che. 14 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ] [ ApaNA zreSThIvaryA temanA samagra parivArane sAmAjika pravRttionA alabhya saMskAra maLyA che. koIpaNa upADelA maMgaLa kAryo mATe tenI ciMtA, jhaDapa, kAryaniSThA vagere anubhavA viSenu temanu jJAna asaMkhya kA karonu vartuLa temanI AsapAsa UbhuM karI zakayA te temanI zaktinI pratIti karAve che. je samatApUrvaka temanA dehAMta thayA e emaNe mRtyune paNa paDakAyuM. chellI ghaDI sudhI satata ciMtA sevI hatI. dhama paratve te| zrI khImajIbhAI ne ananya bhaktibhAva ane zraddhA hatI. vividha sAmAjika saMsthAonA vikAsa mATe paNa eTalA ja prema ane lAgaNI hatA. ja samabhAva vaDe dareka pravRtti mATe kacchamAM jyAre jyAre duSkALa ane ApattinA oLA UtarI AvelA tyAre gAmaDe gAmaDe phrIne zrI khImajIbhAI e dInahIna kiMsAnAnI je sevA karI che, tana-mana-dhana nyochAvara karIne paNa garInAM emaNe je AMsu lUchyAM che te ghaTanA cirasmaraNIya banI raheze. jaina ane jainetara prajA kAyama mATe A dharmavIra medhAvI puruSane yAda karaze. sevAdharmanI ane zubha mAMgalika pravRttio paratve temanA putra-parivAre paNa evu ja mamatva atAvyA karyuM che. sva. khImacaMda mULajIbhAI izvara Ape te kevaLa potAne aMgata maLyuM che tema kAI divasa jeNe mAnyuM nathI evA saune sAtha ApanArA, dhaMdhAmAM mahenata karanArA, sevA ApanArA, saunA sahakArathI meLavela dhananA udAra hAthe hisse vaheMcI rAjI thanAra zrI khImacaMdabhAI kAThiyAvADanA taLAjA gAmanA vatanI hatA. varSo pahelAM vatana cheDIne dhadhAthe vasaI pAse agAsI tarapha prayANa karyu. puruSArthIne maLe dhadhAmAM pragati thatI rahI ane dhanavAna banyA. temane kadI mithyAbhimAna naheAtuM lAgyuM. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 107 muMbaIthI saurASTra sudhI--khAsa karIne vasaI, virAra, valasADa ane taLAjAmAM prAthamika zALA baMdhAvavAmAM moTI rakamanuM dAna karyu pacIsa varSa pahelAM valasADanI kasturabA heAspiTalamAM rU. 25000/-nuM mAtabara dAna karyuM. taLAjAnuM bAlamadira paNa temanI udAratAne AbhArI che. vasaImAM AlamathI esa. esa. sI. sudhInI suvidhA UbhI karavAmAM rU. 51000nI rakama dAnamAM ApI. ghaNA vidyArthIone skolarazipa rUpe sAru evu preAtsAhana ApatA rahyA che. valasADanI lAyansa ane roTarI pravRttimAM temanuM sAru evuM pradAna rahyuM che. valasADa roTarI kalabe temane varSoM sudhI mAnada reTarIana tarIke rAkhI mAna ApyuM che. tIdhAmeAnI yAtrA karI AvyA che. ghaNI baheALI lAgavaga ane zakti dharAvavA chatAM sattA ke khurazIne kayAMya meha rAkhyA nathI, taLAjAmAM madhyama vanA leAkeAnA vasavATa mATenI cAlI baMdhAvI ApI ane AzIrvAda meLavyA. mahuvAnI dazA zrImALI beDiMgamAM paNa temanu sAru evuM dAna raheluM che. devuM daI ne dhaMdhAthe nIkaLelA paNa eka sUtra sAthe laIne nIkaLelA ke, " phikara cheDI sAhasika ane; meLavA ane vaheMcIne khAe; tamArA hissA suvAMga na gaNatAM jarUriyAtavALAne yeAgyatA mujaba pahAMcADA ", jIvanamAM emanA A sadguNe kudaratanI kapAdiSTa varasAvI. temanAM punita kAryomAM zrImatI ka'canabahene ane raMbhAbahene eTalA ja bhaktibhAvapUrvaka rasa lIdheA. valasADamAM nUtana keLavaNI maMDaLanA Trejharara tarIke, kastUrabA hAspiTalanI menejiMga kamiTInA sabhya tarIke ane anya sasthAomAM temanI sevA jANItI che. valasADanI AMkhanI hAspiTalanA dardIo mATe sevAsadana AMdhI ApI mAnavakalyANanuM meDhu kArya karyuM che. garIba dardIone madada karatA rahyA che. valasADamAM leDIjha hosTela mATe dharma patnI kaMcanabahenane nAme cAlIsa hajAranI esTeTa arpaNa karI che. nAnA nAnA kuMDaphALAonA kAI hiMsAma ja nathI. valasADamAM sAnika maMDaLa dvArA cAlatI traNa hAIskUlanA Trejharara che. valasADamAM khI. mU. hAIskUla baMdhAvavAmAM rU. 51000 jevI rakamanuM dAna ApyuM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 ] [ ApaNA zreSThIvaryo che. uparAMta tyAM koleja UbhI karavAmAM lagabhaga piNe lAkhanI deNagI karI che. valasADa dazAzrImALI jJAtine pramukha tarIkeno hoddo dharAve che. dilhInA gujarAtI bhavanamAM temanuM sAruM evuM dAna che. valasADa ane virAranI saMkhyAbaMdha saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. taLAjAmAM jJAti mATe pitAzrInA nAme cAra dukAne arpaNa karI che. pAlItANu keLavaNuM maMDaLa ane DuMgaranI jJAti-pravRttimAM sAruM evuM dAna ApyuM che. amuka rakamathI vadhAre thAya te vAparyA karavI e emaNe parigraha sevyo che. dhanya jIvana! rU. 25000 valasADanI myuni. hospiTalamAM petholojI DipArTamenTa mATe ApyA. A uparAMta nIce mujaba dAna ApyAM che. 51000 taLAjA kanyAzALA, taLAjA jJAtinI vADImAM, taLAjA TAunahola, valasADa najIka atulamAM, prajJA hAIskUlamAM ane pAraDImAM vallabha AzramamAM bALake mATenI adyatana hoTelamAM rU. eka lAkha ApavAnuM temanA TrasTIoe nakkI karyuM che. saMvata 2036nA Aso vada 14nA emane svargavAsa thayo. zrI khUbacaMda ratanacaMda jorAjI vartamAna jaina zAsananA ItihAsamAM maMgaladharmane kSetre jemanA parivAranuM nAma suvarNAkSare aMkita thayeluM che, je kamagIna jIvanamAM jemaNe ucca vizuddha cAritryathI vizeSa mahattvanI kaI bAbata gaNatarImAM lIdhI nathI evA parama AdaraNIya jaina zreSThIvaryazrI khUbacaMdabhAI jainasamAjanuM gauravazALI ratna gaNAya che. rAjasthAna emanuM vatana paNa nAnI kumaLI vaye muMbaImAM temanuM Agamana thayuM. sAta gujarAtI ane traNa aMgrejI sudhIne abhyAsa paNa jIvanamAM kAMIka karI chUTavAno manasUbe nAnapaNathI sevelo. pitAzrIe zarU karelI trAMbA-pittaLanI dukAna pitAnI haiyAsUjha ane dIrghadraSTithI vikasAvI. uttarottara temAM vikAsa thato rahyo. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAnlRnagraMtha ] [ 109 pariNAme Aje vizALa kArakhAnAMe dhamadhamI rahyAM che je temanA pracaMDa puruSArthInI sAkSI pUre che. pAMsa vaSa~nI uMmaranA zrI khUbacaMdubhAI e vyApAramAM je rasa lIdhA te karatAM vizeSa rasa temaNe nAnI vayathI dharma ane AdhyAtmika kSetre levA mAMDavo. ane kahevAya che ke jainadhama nA AcAra-vicArane nAnI uMmarathI ja jIvanamAM pacAvyA. jiMdagImAM kayAreya barapha khAdhA nathI tema kayAreya temanu mAtu chUTuM nahIM. 2013nI sAlathI bAre mihanA ukALeluM pANI vAparavAnuM. deva-guru paratve temanI agAdha zraddhA ane bhaktibhAva rahyo che. ane tethI ja A puNyazALI AtmA haMmezAM punyA vadhAratA rahyA. sapattine pAtAnI pAchaLa calAvanArA A sarvaguNasa`panna mAnavIe AjanI temanI vizALa parivAranI je kAMI askayAmatA che tenAthI vizeSa rakama temaNe dAnama`ne kSetre arpaNa karI. dAnasiratAnA A AMkaDA ghaNA meTo thavA jAya che. AvA udAracirata AdamInA jIvananu mUlya AMkavuM ghaNu" ja kiDana che. zrImaMtAI nA deAmadeAma vaibhava chatAM temanI sAdagI, vinamratA, saujanya ane nirabhimAnIpaNu. saunI praza'sA ane dAda mAMgI le tevAM che. dhananA DhagalA upara birAjavA chatAM jarUriyAtavALA garI tarapha haMmezAM mAyALu ane nikhAlasa rahyAM. jainetaro paNa emanA AMgaNethI kayAreya pAchA gayA nathI. sAduM jIvana jIvatA A dAnezvarI lAkhAnI sakhAvatAneA pravAha vahevaDAvavA uparAMta aneka saMsthAo ane TrasTonA sthaMbha anIne rahyA che. dAna-zIla-tapa ane tyAgabhAvanAthI emanuM vyaktigata jIvana anekAne preraNAdAyI banI rahyuM che. dharma ane zAsanasevAnI ananya lAgaNI dharAvanAra zrI khUbacaMdabhAI e AcAya bhagavaMteAnI rAhabarI nIce aneka sadhayAtrAe kADhela che. bhAratabharanAM nAnAMmeTAM aneka tIrthonI yAtrA uparAMta upAzraye ane maMdiranAM zilAsthApana karAvela che. saMkhyAmadha jaina pAThazALAomAM temanI deNagI ane jAtadekharekha rahI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 ] [ ApaNA zreSThIvarDa che. paNa temane vizvanI eka virATa jaina pAzALA karavAnI mahecchA che. navANuM yAtrAe karI, aneka upadhAna karAvyAM. traNa vakhata 500 yAtrikAnI spezyala TreIna laI gayA; jaina derAsarA, bheAjanazALAo, Ayakhila zALAo, jJAnamaMdiro, vRddhAzrame ane nAnImeTI aneka sasthAne temaNe navapavita karI. pratApI pitAnA A pratApI putre kuLa ane kuTuMbane ujjavaLa karyuM. temanA putrA, potrA, putravadhUoe paNa magaladharmAMnI pagadaMDI upara e ja rAhu apanAvyeA che. sapattinA svAmI banavA chatAM A puNyazALI AtmAe AMgaNe AvelAnA humezAM premabhAvathI darasatkAra karyo che. AvA puNyazALI AtmAne vaMdana karyAM vagara rahI zakAtuM nathI. sva. zrIyuta khImacaMda chaganalAla sva. zrI khImacaMdabhAI vRkSa jevuM paropakArI jIvana jIvI gayA. teozrI bhale Aje sthUla zarIre vidyamAna nathI; paraMtu du:khInI sevA mATe satata jAgRti, vyApAradhaMdhAmAM prAmANikapaNu, satya, sadAcAra ane zraddhAnA triveNIsaMgama, supAtra dAna, anuka'pAdAna ane zikSaNanA kSetramAM hajArA rUpiyAnI udAra sakhAvata vagere temanA sadgAnI suvAsa Aje paNa vidyamAna che. teonI janmabhUmi saurASTra-dhrAMgadhrA pAsenuM gujaravadrI gAma. temaNe prAthamika abhyAsa kheravA-jatanAmAM ane tyArabAda surendra nagara pAnAcaMda ThAkarazI enDiMgamAM esa. esa. sI. sudhI karyo. rASTrapremane kAraNe 1942 mAM koMgresanI caLavaLamAM temaNe AgaLa paDatA bhAga lIdhA hatA. trevIsa varSe muMbaI AvyA ane 1949 mAM ke. sI. zAhu nAmanI kuAM. nI sthApanA karI. 1965mAM 'e'vanA milITarI kAnTrAkaTara thayA. temanA nAnA bhAI cinubhAI tathA zAMtibhAInA sahakArathI gavanamenTanA karoDo rUpiyAnA konTrekaTathI kAme karI potAnI peDhInI deza-videzamAM ghaNI prasiddhi prApta karI. temaNe jatavADa Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 111 keLavaNI maMDaLanI sthApanA karI ane pAnAcaMda ThAkarazI borDiMganA TrasTI tarIke temanI nimaNuka karavAmAM AvI. - devadarzana ane guptadAna e temanA jIvanano nityaniyama hate. temane pU. A. zrI vijayapratApasUrIzvarajI, pU. A. zrI vijayadharmasUrIzvarajI, pU. zrI yazovijayajI vagere sAdhupuruSanA AzIrvAda maLyA. teozrI 45-46 varSanI uMmare arihaMta prabhunuM smaraNa karatAM- karatAM vaizAkha vadi 7, 2025mAM svarge sidhAvyA. zrI khAMtilAla choTAlAla keraDIyA aneka jaina saMgha upara jemanA anaMta upakAre che evA pa. pU. papakArI AcAryadeva zrI hemasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ananya bhakta, dharmapremI, guNAnurAgI, zrIyuta khAMtilAlabhAI mULa amarelInA paNa vyavasAya arthe varSo pahelAM muMbaImAM temanuM Agamana thayuM. vinamratA ane udAratAnA uccatama saMskAro temane vArasAmAM maLelA che. caturvidha saMghanI saMghabhaktinA keDa nAnapaNathI pAMgaryA hatA. muni bhagavaMtanI vaiyAvacca ane sAdharmika bhaktinA jyAre jyAre prasaMgo UbhA thayA che tyAre tyAre temanuM AMtaramana seLe kaLAe khIlI UThayuM che. temAMye sva. A. devazrI hemasAgarasUrIzvarajI ma. sAheba pratyene gurubhAva AdaraNIya, avarNanIya ane suMdara kahI zakAya. chellI kSaNa sudhI gurudeva pAse ja temanI hAjarI ane aMtima yAtrAmAM paNa prathama pUjAne Adeza lIdhela tathA je divase AcArya bhagavaMtanI svargArehaNa tithi che, te A zudi 8nI kAyamI AMgI, snAtrapUjA, prabhAvanA AyaMbila vagere hoya ja. puNyamAge vaparAyelI lakSmI paNa puNyAnubaMdhI puNyanI lakSmIne vadhAre ja che, ghaTavA detI nathI. A eka dharmane ja prabhAva che. keraDIyA parivAranA dilanI amIrAte zAsananA itihAsamAM ane khuM prakaraNa karyuM che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. zrI hemAmAM kALadharma dha taraphathI 112 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo svanAmadhanya A. zrI hemasAgarasUrIzvarajI ma. sA. saMvata 2037nA Aso sudi 8nA amadAvAdamAM kALadharma pAmyA. pachI rAjakoTa jaina saMgha uparanA aneka upakAranI smRtimAM zrI saMgha taraphathI jinAlayanA prAMgaNamAM gurumaMdira banAvavAmAM Avela che. zrI khAMtibhAInA kuTuMbamAMthI cha bhAI-bahene e dIkSA lIdhI che. dhanya che e parivArane. pUjya sAdhu-sAdhvIonI suMdara prathama haroLanA parama bhakta zrI bAMtibhAI keraDIyAne rAjakeTanA saMghe vaiyAvaccanI kadararUpa Adeza ApI anya saMghane preraNA maLe tevI suMdara pagadaMDI prasthApita karI che. jaina saMghe zrI khAMtibhAInuM sanmAna karI bhaktibhAvanAne baLavattara banAvI che. saMvata 2039nA vaizAkha vada 10 nA zrI bAMtibhAIe gurumUrtinI pratiSThA karI kuLa ane kuTuMbane dhanya banAvyuM che. gurubhaktinI kadararUpe kadAca bhAratabharamAM A sarvaprathama Adeza zrI rAjakoTa jena tapAgaccha saMghe Apela hato je prasaMga khUba ja anamedanIya banyuM che. mUrti pratiSThAnA divase daramyAna aneka jainAcAryo, munivaryo ane vizALa zrAvakavargo ullAsabhera bhAga lIdho hato. aneka sAmayika ane akhabAroe A divya prasaMganI suMdara neMdha lIdhI che. muMbaI malADanA eka bhAgamAM karADa vileja jaina saMgha sthapAyo che. 1983mAM paryuSaNamAM vividha tapasyA karanAra tapasvIonuM bahumAna zrI khAMtibhAInAM varada haste karavAmAM AveluM. muMbaInA dharmapremI zrAvaka bhAI ne sAtha-sahakAra laIne rAjakeTa derAsaramAM eka moTuM sAdhamika phaMDa UbhuM karAvavA sAthe sAMkaLI aThThama karanArAne ane vividha rIte tapasyA karanArAM bhAI bahenanI anerI bhaktine temaNe hA lIdhe che. sAdharmika phaMDanI pravRtti mATe A kuTuMbanuM ghaNuM moTuM pradAna rahyuM che. 1i6 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & garIba vyaktine pAMca paisA ApatI vakhate gava na karatAM eTaluM vicAro ke, garIba vyakti che tethI ja tame tene bheTa ApIne tamArI jAtane madada karavA zaktimAna thaI zakeA che, je meLavanAra mATe nahIM paNa ApanAra mATe AnaMda samAna che. Cable : SAMDIAM E : hArdika zubhecchA saha :------ dvivALIbahena mAhanalAla mahetA cerITebala TrasTa 9/910, prasAda cembarsa, muMbaI-400 004 --svAmI vivekAnaMda AperA hAusa, 8282957-58 Telex : 75609 NEHA IN Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 ] zrI gagubhAI punazI sadhAI ( madurAI ) A jagatanA paTa para mAtra puruSArtha, parizrama, AtmazraddhAnA adbhuta jAduthI javananI gheAra AMdhI vacce camakAre sanArA kahIdezanI siddhie suvarNAkSare AlekhAya che. AjathI adhardhI sadInA aMdhakArabharyA kALamAM dakSiNanI duniyAmAM madurA paheAMcIne AtmazraddhAnI mUDIthI mAtra eka saMcAthI Ara'bhI bhAratabharamAM prathama reDImeIDa vastra-udyoga sthApanAra zrI gagubhAI punazI saMghAI ne janma I. sa. 1907nA Disembara mAsanI paccIsamI tArIkhe thayeA hatA. { ApaNA zreSThIvaryAM kizoravayamAM kacchamAM ane muMbaImAM prAthamika abhyAsa karI cauda vaSa~nI vayamAM kizora gagubhAI muMbaImAM pitAnA anAjanA vyApAramAM sAmela thayA hatA. anAjanI A dukAnanI dIvAlA svapnavihArI zrI gagubhAInA vizALa ane unnata svapnA mATe ati sAMkaDI paDI. A sAhasika haiyAmAM samuMdaranI sImAo vIMdhI jApAna paheAMcI, lalATanA lekha AlekhavAnAM svapnA gheALAvA mAMDayAM; paraMtu paradeza-pravAsanI sagavaDa thaI zake evA piravAranA soge nahAtA. muMbaInI bharI duniyAmAMthI mA--ApanA dvArethI meDI rAtre gRhatyAga karIne zrI gagubhAI madurA pahoMcyA ane sileAna thaI jApAna pahoMcavAnI sogaThAbAjI AraMbhI paraMtu mahinA sudhI ajANI ane ajJAta nagarI madurAnI havA khAvI paDI. A samayamAM aMgata kharca mATe yuvAna gagubhAI e madurAnI ajArA ane galIomAM ghUmI TuvAla ane aniyananI phaeNrI ArabI dIdhI ane nagaranA kAISNu eTalAne Azraya lIdhA hatA, A yAtrAdhAmamAM jIvananI aneAkhI yuvAna zrI gagubhAI e sAta mahinA Ama ane bhAvi AMdhI vacce vitAvyA pachI yAtrA kheDatA sAhasika asthiratA, anizcitatA 'TAunaheAla ' roDa para " Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 11pa mAsika rU. vIsanA bhADAthI eka nAnakaDI dukAna rAkhI ane "Trakula sTorsano AraMbha karyo. A sTorsamAM eka sIvaNa mazIna vasAvI silAInI duniyAmAM praveza karyo ane "thakula'nA nAme reDImeDa vastra udyoganA Aje vikhyAta banelA kArakhAnAnA pAyA naMkhAyA hatA. dakSiNanI sarahada oLagI drathakulanAM vA bhAratabharamAM prasarI gayAM. muMbaImAM paNa kArakhAnAnAM cake vahetAM karyA. A svapnasiddhi pachI zrI gagubhAIe sAmAjika sevAne yajJa paNa AraMbhyo. "gujarAtI samAja", gujarAtI zikSaNasaMsthA, gujarAtI davAkhAnAnI saMsthAo ane TrasTanA sthApaka pramukha hatA. sarakAre temanI sevAnI kadaramAM "onararI mejisTreTa' tarIke paNa niyukta karyA hatA. zrI gulAbacaMda lAlacaMda dozI pitAnA saraLa samRddha vyaktitva ane bahuvidhalakSI pratibhA dvArA ane sau kaI pratyenI AtmIyatA tathA sahAyarUpa banavAnI bhAvanA ItyAdi jemanI mUlyavAna guNasaMpattie jainAcAryo ane samAjanA vizALa janasamUha upara umadA chApa pADI zakyA hatA, tevA paragaju-udAracarita zreSThIvarya zrI gulAbacaMdabhAI gujarAtanA jAmanagaranA vatanI hatA. temanA parivArane muMbaImAM sthira thayAne piNe dAyake vItI gaye. jaina tIrthasthAnone vahIvaTa ane vikAsa ekatA saMgaThananI bhAvanAthI keLavAya e dizAmAM teo varSo sudhI sakriya sevA ApatA hatA. kaTAsaNa jaina derAsaramAM temanA parivArano yazasvI kALe dhA che. - temanA cAra suputra vyApAradhaMdhAnA judA-judA kSetre suMdara vArase saMbhALI rahyA che. zrI gulAbacaMdabhAInAM dharmapatnI zrI jayA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo bahenanuM 9 varSa pahelAM 1981 mAM duHkhada avasAna thayuM. zrI gulAbacaMdabhAI bhAratanAM badhAM ja tIrthonI yAtrA karI AvyA-bheyaNathI pAchA pharatAM rastAmAM ja jIvanayAtrA samApta thatAM temanuM jIvana ane mRtyu dhanya banI gayAM. zrI gulAbacaMdabhAIe sAdAI ane namrabhAvathI pitAnA svabhAvamAM rahelA popakAra ane samAjasevAnA mahAna guNone prakAza prasarAve che. temanA suputro zrI kAMtibhAI zrI kizorabhAI zrI caMdubhAI zrI kanakabhAI vageree pitAzrInA vArasAne barAbara jALavI rAkhe che ane dhArmika AyojanamAM namra phALo ApatA rahyA che. zrI sI. ena. saMghavI amila AMkhaDImAM snehane sUra AjelA zrI sI. ena. saMghavInI bahumUlya, pariNAmalakSI ane niHsvArtha sevAonuM hRdaya pUrvaka bahumAna karatAM dhanyatA, gaurava ane kRtajJatAnI lAgaNI anubhavAya che. muMbaI zahera ane bhAratabharanI trIsa karatAM vadhu pratiSThita vyAvasAyika, vyApArI, sAmAjika, zaikSaNika, sAMskRtika, dhArmika ane vaidakIya saMsthAomAM vividha adhikArIpade rahIne temaNe kartavyaniSTha ane neMdhapAtra sevA karI che ane karatA rahyA che. - jaina sozyala gRpa je jaina saMskArapa banI maheMkI rahyuM che, tenA pheDarezananI sthApanAmAM temanI dUraMdezItA, kAryadakSatA ane snehathI saune pitAnA karI levAnI AtmasUjhane phALe ghaNuM maTe che. - videzamAM jaina sezyala grasanI sthApanAmAM paNa teo agresara rahyA. pheDarezane temanI InTaranezanala esTezana kamiTinA ceramena tarIke nimaNuka karI ane A padane temaNe amerikAmAM be gro sthApI bhAvyuM ane amerikA-AphrikAmAM vadhu grupa sthApavAmAM prayatnazIla che. zikAgo ane lesa enjalisanA grupanA udghATana Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 117 ' vakhate sau sabhyAne temanI rAhabarI heThaLa amerikAnI yAtrA karAvI ane 'saMghavI 'aTaka sAka karI. gaccha-saMpradAya ke anya bhedabhAvA bhUlIne sau jaine eka premamaya vAtAvaraNamAM haLemaLe ane utka sAthe e jovA temaNe samaya, zakti ane saMpattino bhAga ApyA. temanI adhyakSatAnA dedIpyamAna samayamAM bhAratabharamAM sattara grUponI sthApanA thaI. saMghavI sAheba, bahudhA saphArI sUTamAM najare paDe che jemAM vadhu khissAM hAya che. ane e khissAMomAM sAmAjika saMsthAo ke vyaktione Arthika sahuyega ApavAnI udAra tatparatA hAya che. paNa mAtra dAna ApI aTakI javu' ke enAthI koI ne paMgu banAvI devAmAM teo mAnatA nathI. sahuyega ApI anyane svAvalaMbI anAvavA, mAnavanuM gaurava jaLavAya e rIte vartavAnI khAnadAnIbharI rItabhAta temanA dareka kAryomAM jovA maLe che. 1952mAM cArTarDa ekAunTanTa tarIke prekiTasa zarU karI ane TUMka samayamAM ja prekiTasa jamAvI paNa e Tebala-khurazI ane ephisanI duniyA mAMhyalAne nAnI paDavA lAgI. audyogika kSetramAM jhaMpalAvyuM; jyAM 'mAMDI paDacA te mahAsukha mANe' jevuM nathI hAtuM. chatAM paLepaLanI apramAda ka vyaniSThAthI temanA jevA ka vIra eka saphaLa udyogapati tarIke bahAra AvyA. hajI cetananA gheADA ghaTamAM thanagane che. teo svapnA seve che ane ene sAcAM paNa pADe che. temanI saujanyazIla vyavahArikatA spaSTa chatAM "kharahita vicAradhArA ane kArya ne sarvAMga suMdara rIte pAra pADavAnI anekhI AtmasUjha ane sAmenI vyaktinA vicAro samajavAnI namratAne kAraNe te purAgAmIonA prItipAtra, sahagAmIonA vizvAsapAtra ane anugAmIonA zraddhApAtra banyA che. tee jiMdagImAM varase nathI umeratA paNa varasemAM jiMdagI umere che. teo ghaNI vAra semyuala jonsananuM vAkaya TAMke che " evA dareka divasane hu. veDaphAyele gaNu chuM ke jyAre meM ekAda paNa navA paricaya na madhyeA hAya." ane jenI sAme mAnava mAtranA kalyANanuM dhyeya hAya, samAja : Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ] [ ApaNA zreSThIvarDa utkarSa mATe tAlAvelI hAya, te eka paNa divasa kayAMthI veDaphe ? temanA mitra banavuM e paNa eka lahAvA che. ane ema kahenArAenI saMkhyA nAnI sUnI nathI : " saMghavInA saMgamAM sau rAjI rAjI. Ama te! ghaNI saMsthAone tee peAtAnA lAge che paNa jaina sezyala grupa--muMbaI ne mana saMghavI vizeSa rIte peAtAnA che. jaina sozyala grupa-muMbaI ane jaina sezyala grupsa pheDarezanane temanA jevA bahumukhI pratibhAzALI pramukha maLyA hatA e ja kevA pama saubhAgyanI ghaTanA che! 22 sI. ena. saMghavI vAravAra thatA nathI. parama kRpALu paramAtmAne aMtaHkaraNapUrvaka prArthInA karIe chIe ke, temane taMdurastIbharyu` dIrghAyuSya banne ke jethI dIrghakALa pa``ta mAnavasamAjane temanI amUlya sevAo prApta thatI rahe. e ja abhyarthanA. zrI cInubhAI zAha ( dheAdhAvALA ) mULa ghAghAnA vatanI zrI cInubhAI zAhe nAnapaNamAM ja pitAnI chatrachAyA gumAvI. kuTuMbanI saghaLI javAbadArIe potAnA mAthe AvI paDatAM A sAhasika juvAne muMbaI kheDI " sAhase vasati lakSmI ' kahevata sArthaka karI batAvI. sthitisapannatA meLavyA pachI paNa abhimAnane pAse pharakavA paNa na dIdhu. paragaju ane sAlasa svabhAvane kAraNe saunu kAma karI chUTe. ghoghA dariyAkAMThAnuM gAma, mIThA pANInI bhAre musIbata, tAlukA paMcAyata tathA jillA paMcAyatane samajAvI pANI puravaThA yeAjanA banAvI. cheka dUrathI pAIpalAIna lAvI gheAghAneA pIvAnA pANInA prazna ukelyA. bhayaMkara duSkALa vakhate ghAghAmAM sArvajanika rasoDu khAlI kAIpaNa jAtanA bhedabhAva sivAya ATheka mahinA sudhI rAja pAMcasethI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana graMtha ] [ 119 chasso mANasa jamADyA. mAnavatAnAM kAryomAM zrI cInubhAI ne humezAM lipI rahe che. gheghA, taNasA ane vALukaDa jevAM nAnakaDAM gAme ke jyAM sAmAnya rIte dAktarI sevAo upalabdha nathI hAtI tyAM teoe netrayajJa karAvI seMkaDA mANasAne AMkhanI maphata sAravAra apAvI. kharekhara, teo jinahitArthe kAma mATe anyane preraNArUpa banyA che, loka svamAnabhera roTalA kamAtA thAya e mATe jarUriyAtavALAne ambara cA vasAvI ApyA. temanAM mAtuzrInI aMtima icchAne mAna ApIne temaNe bhAvanagaramAM gheghA--sala para eka vRddhAzramanI sthApanA karI che. ahIM vRddha bhAI baheneAnI kuTuMbanI jema saMbhALa rakhAya che. A saMsthA AjanA yuganAM ghaNAM kuTu Mba mATe AzIrvAda samAna thaI paDI che. zrI cInubhAI e lagna vagere prasaMge dabadabA ane ADaMbarabharyo kheATA kharco baMdha karAvavA mATe paNa saphaLa jhu Mbeza karI che. samAjanA garIba vargane temanA taraphathI niyamita dAna paNa maLyA kare che. teozrInAM dharmapatnI zrImatI rasIlAbena paNa zrI cInubhAInA dareka sAmAjika, dhArmika ane mAnavatAnAM kAryomAM UMDA rasa laI sahayoga ApI rahyAM che. Ama, gheghA tAlukAmAM tabIbI kSetre sArA phALA Apela. netrayajJa meDIkala kempa vagere teoe karAvyA che. zikSaNakSetre prAthamika zALAomAM zikSaNakAryamAM dAna Apela che. yAdI-neAMdha mujaba muMbaImAM ghedhArI vIzAzrImALI jaina jJAtinA TrasTI che. vidhavA baheneAnI sahAya mATenA vizALa TrasTanA tathA keLavaNI mATenA vadhu mAna TrasTanA TrasTI che. tathA ghAghArI jaina sahAyaka TrasTanA pramukha che. zrI cInubhAI samagra gujarAtanA gauravasasI amaragaDha ( jItharI )nI ke. je. mahetA TI. bI. hospiTalanI salAhakAra samitinA sabhya che. vIzAzrImALI jJAtinA vikAsalakSI pAkSikanA sapAdaka maMDaLanA agraNI che. AvI badhI zubha pravRttione lakSamAM laI mahArASTra sarakAre teozrIne spezyala ekajhIkyuTiva mejisTreTanI padavI Apela che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phoTo kampojhiMga ane eseTa upara taiyAra thaela zrI bhuvanezvarI prakAzana-goMDalanuM........ 6 zrI bhuvanezvarI paMcAMga paMcAMga eTale zu? suta jovAnI rIta. saM. 2046nAM vividha muhUrto, sALa saMskAra, ma gaLanA DhAkhanI samaja, Ahuti cakra, dina-dazAnA kAThA, avahAkaDA cakra, dareka grahanI gati, dazA, naMga, japa vagerenI vigata, roje-rojanAM dainika brahamAna, dazA-aMtaradazAnA kADhA, saM. 2046nu rAzivAra bhaviSya, vizvanuM bhAvi jyotiSazAsranA vidvAnA dvArA lakhAelAM saMzAdhana-lekhA, zrI bhuvanezvarI pIThanI vividha zubha pravRttionI mAhitI, saM. 2046mAM zrI bhuvanezvarI pIThamAM UjavavAmAM AvanAra utsavAnI vigata,uparAMta ghaNI upayAgI vigatA. zrI bhuvanezvarI paMcAMga samayasara meLavI levA mATe agAuthI A ira noMdhAveA. zrI bhuvanezvarI pacAMga satra maLe che. vadhu mATe nIcenA saranAme jaNAve zrI bhuvanezvarI pITha, ghanazyAma bhuvana, mahAdevavADI, goMDala-360 311 (gujarAta) kiMmata rUA. 10-00 + 2-75 ( TapAla kharca ) Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gram: "CENTRALENE Office: 32 83 82 Resi. 48 38 34 * "" 34 26 26 48 45 15 Central Dyes Industries DYES, CHEMICALS & AUXILIARIES 6, Indu Chambers, 349/353, Samuel Street, BOMBAY - 400 003. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ] [ ApaNA zreSThIvaryA zrI caMdulAla sukhalAla mahetA surendranagaranA jAhera jIvanamAM chellAM pAMtrIsa varSathI sevA ApI rahelA zrI caMdulAlabhAI mahetA pAnAca'da ThAkarazInA pratiSThita kuTuMbanA nabIrA che. lakSmI ane pratiSThA temane AlyakALathI ja upalabdha hevA chatAM mAtA-pitAnA sa`skAre jIvanamAM sAdAI, saraLatA, vyasanamukti ane samAjasevAnI uccatama bhAvanA prerI che. mahAtmAjInI rAhabarI nIce dezamAM cAlatI svAtaMtrya-laDatamAM ane rAjakoTanA satyAgrahamAM nAnI vaye bhAga lIdhA ane hirapurA koMgresamAM paNa svayaMsevaka tarIke joDAyA hatA. tyAra pachI sAmAjika ane leAkasevAnAM kAryone jIvananA Adarza banAvyeA. chellAM pAMtrIsa varSa daramyAna temaNe zaheramAM aneka sevA-sasthAe sthApavAmAM ane vikasAvavAmAM amUlya phALo ApyA che. zrI surendranagara tabIbI rAhata ma`DaLa saMcAlita sI. je. hAspiTala; zaheramAM anekavidha zaikSaNika suvidhA pUrI pADatI surendranagara ejayukezana sAsAyaTI, saurASTra meDikala senTara saoNMcAlita zrI sI. yu. zAha TI. khI. hAspiTala, surendranagara pIpalsa koepareTIva eka ane jaina baheno mATe chAtrAlaya jevI aneka saMsthAonA vikAsa, sthApanA ke saMcAlanamAM peAtAnA atyaMta mahattvanA phALA rahyo che, e hakIkata che. gAmaDAnAM bALakonA sarvAMgI vikAsa ane zikSaNanA Adarzane varelI zrI manasukhalAla dezI leAkavidyAlaya jevI saMsthAnI sthApanA, sa`cAlana ane vikAsamAM athAga zrama lIdheA che. duSkALa ane rela jevAM saMkaTonI vakhate jillAnI grAmaprajAne rAhatarUpa thatI jillA sa kaTa nivAraNa samitinA teo maMtrI che ane jillAmAM paDela duSkALa vakhate yazasvI sevA ApI che. zrI caMdulAlabhAInuM zikSaNa phakta meTrika sudhInuM che paNa haiyAsUsa gajabanI che. A badhAM kAryomAM temanAM suzIla patnI prabhAvatIbahena ane temanA piravAra sahayoga ApI kAryane saphaLa banAve che,ane e Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 123 rIte sevAkAryamAM sahakuTuMba phALo ApI rahyAM che. temanI daSTi sAmAjika utkarSa ane lokonuM megakSema sAdhavAnI rahI che. zrI caMdubhAInA hAthe surendranagara jillAne sevAyajJa vadhu ne vadhu yazajavala banate rahe e ja abhilASA. zrI caMdubhAI sI. udezI 1941mAM temanAM mAtuzrI mulIbAI goviMdajIe "me sAIkala ku."nI sthApanA karI hatI. A kaMpanIne zrI caMdubhAIe kuzaLatAthI agrima sthAne lAvI dIdhI. dhaMdhAnA vikAsa sAthe sAthe rASTrIya vikAsane paNa eTaluM ja mahattva ApatA. zrI caMdubhAIe zrI ke. jI. kApaDiyA vagerenA sahAgathI "me. ekasapiTarsa prA. li." sthApI. A eka nikAsalakSI saMkula che. A saMkulano hetu khAsa karIne sAIkla ane tenA pAsa tema ja anya ijanerI mAlasAmAnanA utkRSTa utpAdanano ja che ane nikAsalakSI vastuone ja khAsa mahatva ApavAmAM AvatuM. videza sudhI khyAti meLavanAra ane nikAsakSetre sArI kAmagIrI bajAvavA badala A saMkulane rASTrapati taraphathI erDa maLyA hatA. vAraMvAra paradezane pravAsa kheDI Avela che. "meTra-ekasapisa" sAthe rASTranA nAnA-meTA aneka udyoga saMkaLAyelA che. zrI caMdubhAIe zrI. je. saMpaTa ane zrI vI. khetAnanA sahakAramAM amaranAtha khAte hemilTana InDasTrIjha prA. li. tema ja zrI e. padmanAbhananA sahakAramAM trivendrama khAte me. vinasa enjiniyariMga varkasa enDa phAunDI prA. li. nAmanAM be utpAdana saMkulanI sthApanA karI che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para na ujajavaLa kAraja temaja yuniyananuM paNa eka meDikala 1ra4 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI caMdulAla bhAIcaMda zAha saurASTramAM surendranagara jillAnA jorAvaranagaranA vatanI zrI caMdulAlabhAIne janma tA. 1-1-1928nA roja the. meTrika sudhInuM zikSaNa amadAvAdamAM zeThazrI cimanalAla nagInadAsa vidyAvihAramAM 1940-46mAM lIdhuM, paNa pachI 1948 thI muMbaIne karmabhUmi banAvI. - 1953thI muMbaImAM dIpaka meDikala sTorsanI nAnI davAnI dukAnathI dhaMdhAkIya pravRtti zarU karI, jemAM krame krame sAre vikAsa thayo. deva-guru-dharmamAM ananya zraddhA-bhaktine kAraNe temanA sevAjIvananI sumadhuratA sadA mahekatI rahe che. vyavasAyamAM dIpaka meDikala sTorsa uparAMta mahAvIra meDikala sTorsanuM paNa pote saMcAlana kare che. vImA ejanTa temaja yuniTa TrasTanA ejanTa tarIkenI javalaMta ujavaLa kArakirdI dharAve che. yAtrAthe hiMdanAM ghaNAM sthaLanuM paribhramaNa karyuM che. zrI caMdubhAI aneka sAmAjika saMsthAo sAthe ghaniSTa rIte saMkaLAyelA che-jevI ke jene sahakArI beMkamAM 1974thI borDa epha DAyarekaTaranA membara tarIke, tathA be camana chAtramaMDaLamAM maMtrI tarIke cAlu che. tema ja zrI pragati maMDaLa senTrala kanjhayumarsa ke. e. sesAyaTImAM kanTela kamiTI membara tarIke bAra varSa sevA ApelI. sI. enDa DI. kemisTa jhonanA 1975thI hAlamAM presiDenTa tarIke cAlu che. tema ja jhAlAvADa jena saMghanA maMtrI tarIke sevA Apela, tema ja pezyala ekajhIkayuTIva mejisTreTa kalabamAM kamiTI membara tarIke, tema ja mahAvIra jaina vidyAlayamAM kamiTI membara tarIke tema ja muMbaI jIvadayA maMDaLImAM kamiTI membara tarIke sevA cAlu che. temanI sevAo jANItI che. tema ja jhAlAvADa sezyala grupa tema ja zrI govAliyA Tenka jena saMghamAM kamiTI membara tarIkenI sevAo tema ja jaina adhyAtma sTaDI sarkalamAM zarUAtathI ja khajAnacI tema ja maMtrI tarIkenI sevA cAlu ja che. tema ja anya nAnI-meTI saMsthAonI sevAne lakSamAM laI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] mahArASTra sarakAre 197ranA ogasTathI jasTisa opha pIsa (je. pI.)nI padavI enAyata karelI. uparAMta pharI sarakAre 1974nA jUnanI 1lI tArIkhathI pezyala ekajhIkayuTIva mejisTreTa tarIke temane pasaMda karyA che. temanI pragatimAM temanAM dharmapatnIne phALe jarApaNa nAnasUna nathI. kaMcanabahene nAnI-meTI aneka tapazcaryAo, mAsakSamaNa, siddhitapa, tema ja upadhAnatapa, varasatapa vagere karela che. AkhuM ye kuTuMba khUba ja dhArmika raMge raMgAyeluM ane keLavaNI pAmeluM che. ApaNa eka rUpiyAnA nukasAnathI bIjano pAMca rUpiyAne phAyado thato hoya to ApaNe nukasAna bheLavI levuM. A rIta jIvanamAM apanAvI che. (A rItathI game teTaluM bhegavavuM paDe.) garIbI pratye tema ja bImAra mANase tema ja saMjogonA bhaMga banelAo pratye khUba ja dayA AvavAthI yathAzakti tana-mana-dhanane bhega Apo -A rIta paNa jIvanamAM apanAvI che. paramakRpALu paramAtmA jIvananA chellA zvAsa sudhI ApaNane sevA karavAnI taka Ape tevI haMmezAM teo prabhune prArthanA karatAM. samAjanA kalyANa athe jIvanayApana kare che. ness zrI caMpakalAla gIradharalAla vorA jaina samAje je keTalAka dAnavIre, sAmAjika sevake ane dharmAtmAonI samAjane bheTa ApI che, temAMnA eka zrI caMpakalAlabhAI vorA ghoghArI samAjanuM gauravazALI ratna hatA. - teo jaina saMghanA AdhArasthaMbha samA AtmAthI ArAdhaka jIve hatA. jIvanamAM saraLatA, vairAgya, udAratA, gaMbhIratA, tatvadaSTi, devabhakti, gurubhakti, vrata-niyama-tapa tIrthayAtrAo Adi aneka guNenA satata udyama vaDe emaNe pitAnuM jIvana saphaLa kyuM che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 ] teo jIvana evuM jIvyA ke maraNa saphaLa thAya. gheAghArI jaina samAjane (caMpakabhAI vArA ) mahAna zrAvakanI khoTa paDI che. emanI jIvanabharanI nikhAlasatA ane dharmasAdhanAe temane samAdhi arpI che. navAgAma ( baDelI ) nivAsI zrI caMpakabhAI 76 varSanI uMmare svargavAsI thayA. bhAvanagara jillAnAM gAmaDAMomAM rahetA madhyama ane sAmAnya varganA kuTuMbanA meAbhInuM akALe avasAna thAya tyAre kAramA AghAtanA samaye vidhavA thanArane sahAnubhUtipUrvaka phaMDa, sAmAjika, dhArmika ane keLavaNInI pravRtiomAM temanu' dAna hAya ja. vAsaNAmAM taiyAra thayela upAzraya-dharmAMdhAma sAthe nAma joDavA sArI evI rakama temanA parivAra taraphathI apAyela. vatana navAgAmamAM patnI 'pAbahenanA smaraNArthe bAlamaMdiranuM nirmANa uparAMta nAnAM-moTAM aneka kAmeAmAM temanA piravAranI deNagI rahI che. temane A vArasA temanA suputrazrI jayasukhabhAI e jALavI rAkhyA che. zrI jayasukhabhAI paNa evA ja dariyAdilanA amIra AdamI che. dharma ane zikSaNa paratve emane paNa eTaleA ja prema ane mamatA rahyAM che. [ ApaNA zreSThIvaryAM zrI caMdulAla manasukhalAla muMbaImAM vasatA gujarAtI jaina zreSThIvaryomAM zrI caMdulAlabhAInI paNa prathama haroLamAM gaNanA thAya che. saurASTramAM surendranagara jillAnu koMDha temanuM janmasthAna. nAnI vayamAM muMbaImAM temanuM Agamana thayuM. thoDA samaya nokarI karI paNa pachI bhAre puruSArtha vaDe svataMtra dhaMdhAnA zrIgaNeza karI mInaravA enjiniyariMga Tulsa kuAM. sthApI ane temAM pote yazasvI banyA. sevAnI udAtta bhAvanA, jvalaMta dhama bhAvanA ane evI ja yugadivAkara pU. A. zrI vijayadhasUri dAdAnA temanA upara AzIrvAda varasI rahyA, ane vanamAM temane advitIya phALo rahyo ane sa'dhanA prANasamA banI rahyA. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 127 nAnA bIjamAMthI vRkSa pAMgare tema nAnI uMmaramAM ja bhavya siddhio hAMsala karI, je temanA bhAvi jIvananI bhavyatA ane mahattAnuM subhaga darzana che. zrI zatruMjaya mahAtIrtha padayAtrA samitinA prANa banIne eka hajArathI vadhu yAtrikone nirveidane yAtrA karAvI emaNe mahAna puNya upArjana karyuM e emanA jIvananI aitihAsika siddhi che. - jhAlAvADa jaina ve. mU. saMghanA maMtrI tarIke varSothI saphaLa ane suMdara saMcAlana karI rahyA e emanI vicakSaNa buddhi, vahIvaTI kauzalya ane niSkAma sevAparAyaNatAnI sAkSI pUre che. janmabhUmi keMdramAM zrI devazIbhAI jecaMdabhAI jeThArI vidyAlayanuM kaMDa chalakAvI devAmAM temane amUlya phALo che. keMdranA prAcIna jinamaMdiranI zatAbdI prasaMganI ujavaNI vakhate temanI apUrva sevAbhAvanAnA darzana thayA. nyu sArvajanika ejyu. sesAyaTI ane janatA davAkhAnA (sAMghANI eraTeTa)mAM teonuM sakriya sevAnuM gadAna rahyuM che. zrI jhAlAvADa jaina saMgha temanA jevA pratApI putra mATe gaurava dharAve che. samAja ane zAsanasevAnI saurabha maghamaghI rahe. temane zAsanadeva AthI vadhu yazanAmI banAve tevI prArthanA. zrI caMdrakAMta maganalAla zAha utsAhI bhAIzrI caMdrakAMta maganalAla zAhanuM vatana keriyA (saurASTra) che. temanI uMmara 50 varSanI che. temane vyavasAya iransa ejanTa tarIke che. temanI sAmAjika kSetre anya pravRtti nIce mujaba che. -zrI ghoghArI jaina sevA saMgha, muMbaInA ena. sekreTarI. -zrI mera jaina yuvaka maMDaLa, muMbaInA ena. sekeTarI. - "zrI boraDI jena chAtra parivAra"--menejiMga kamiTImAM hoddedAra. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] [ ApaNA zreSThIvaAE -zrI mulunDa ghAghArI vi.zrImANI jaina samAjamAM menejiMga kamiTImAM ena. kASAdhyakSazrI. --zrI jaina sezyala grupa-thANe-mulunDanA menejiMga kamiTInA membara, --zrI oraDI hAIskUla pAsTa sTuDanTsa esesiyezananAM menejiMga kamiTInA membara. -zrI kheraDI jaina chAtrAlayanA zubhecchaka. A uparAMta ghaNI saMsthAo sAthe sakaLAyelA rahIne vArasAmAM maLelA saMskAra, sattva ane ucca nItimattAthI pAtAnI pratibhAne uttarottara ujavaLa banAvI che. ka bhUmi muMbaI ne banAvIne dhyeyanI krizAmAM eka pachI eka seApAna sara karyAM che. insyuransanA vyavasAyanI sAthe vividha javAkhadArI vahana karI rahelA zrI caMdrakAMtabhAI aneka sevAkIya sasthAonAM sarvagrAhI kAryomAM sadAya mahattvanA phALA ApI rahyA che. dharmaparAyaNatA ane samAjasevAnA umadA Adarzone teozrIe jIvanamAM apanAvela che. udAracarita, nikhAlasa ane milanasAra svabhAvanA zrI caMdrakAMtabhAI vadhu ne vadhu samAjasevA sAdhatA rahe tevI zubhecchA. zrI caMdrazaMkarabhAI prabhAzaMkara vyAsa jemanA piravAramAM aravida Azrama-poMDIcerInA AdhyAtmika vicAro chavAI gayA che ane jemaNe pote adhyAtmanI dizAmAM ja UMDA UtarI jaI adhyAtmasAdhanAne mukhya lakSya anAveluM tevA zrI caMdrazaMkarabhAI mULa surendranagara jillAnA dUdharejanA vatanI paNa ghaNAM varSothI bhAvanagarane ka bhUmi banAvI mazInarI ane kansTrakazana lAInamAM khUba ja AgaLa vadhyA. temanA mAmA zrI girajyAza'karabhAI zukalanI preraNAthI A vyavasAyamAM ThIka pragati karI peAtAnA TreDamArkathI pANInA paMpa banAvavAnuM vizALa pAyA uparanu` AyeAjana hAtha dharyuM. jo ke hAla A vikasAvelA dhaMdhAnA saghaLA vahIvaTa temanA suputrA calAvI rahyA che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 120 jUne samAjavAdI kAryakara zrI pratApabhAI zAha, zrI sanatabhAI mahetA, zrI narabhezaMkarabhAI pANerI ane zrI azoka mahetA vagere sAthe 1951 thI 1956nA samaya daramyAna jAhera kAma karyuM paNa dharma ane AtmA-paramAtmAnI vAtamAM emane vizeSa rasa hato. tethI bhAratanAM keTalAMka yAtrAdhAme jevAM ke gayA, purI, paMDIcerI, rAmezvara ane AnaMdAzramanI avAranavAra mulAkAta laI jIvanane kRtArtha karatA rahyA. piDIcerInA araviMda Azramane ghara-AMgaNe temaNe guMjatuM karyuM. pUjya mAtAjInI divya vANIne bahoLA paricita samAjamAM pahoMcADavA satata mathAmaNa karatA rahyA. bhAvanagaramAM temanuM ghara e araviMda AzramanI zAkhA jevuM Aja sudhI rahyuM che, e sukhada bInA gaNI zakAya. A vyAsa parivAramAM zrI naTubhAIne traNa suputra zrI anilabhAI, zrI atulabhAI ane zrI pradIpabhAI e bAMdhavatripuTImAM saMpa-saMgaThananI bhAvanA savizeSa jovA maLI. eTaluM ja nahi paNa ekatAnI e prabaLa bhAvanA keIpaNa bhege jaLavAI rahe te mATe teo danizcayI che. traNe bhAIo adamya utsAha ane akhUTa kAryazakti dharAve che. mananI udAratA ane hRdayanI saraLatAne samanvaya paNa temanAM vANI ane vyavahAramAM jovA maLe. bhAratanI AdhyAtmika saMskRtinA parama cAhako che. tethI ja traNe bhAIoe kuTuMba-parivAra sAthe badhAM ja tIrthonI zreyayAtrAo karI che. piDIcerI ane rAmezvara jevAM pavitra sthAnenI mulAkAta jIvanamAM coTadAra asara karI jAya che. A parivArane paNa kaMIka evI ja anubhUti thaI. citrIsa varSanI uMmaranA zrI anilabhAInI ane temanAM dharmapatnI bhAratIbenanI kalyANamayI bhAvanA batrIsa varSanA zrI atulabhAI ane temanAM dharmapatnI raMjanabenamAM dIsatI dhArmika saujanyatA, trIsa varSanA zrI pradIpabhAI ane temanAM dharmapatnI che. 17 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 ] [ ApaNA zreSThIvaryo kumudabenanA hRdayanI nirAmayatAe kuTuMbanI yazakIrtimAM vadhAre karyo eTaluM ja nahi, A traNe daMpatIe sevA-saMskAranA ucca AdhyAtmika vArasAne kharekhara dIpAvyuM che. traNe baMdhuo abhyAsakALa daramyAna kelejanI Itara pravRttimAM mokhare hatA. sevAdharmanA saMskAra bacapaNathI pAMgaryA. aneka saMsthAone, khAsa karIne brAhmaNa samAjane zakya dAna arpaNa karyuM. prekaTIkala vyavahAramAM keTaluMka jatuM karIne paNa parivAranA bIjA sabhyane anukULa thaI ne jIvavAmAM AnaMda ane gaurava anubhave che. zrI caMdrakAntabhAI cImanalAla zeTha mahuvAnA eka supratiSThita kapoLa parivAramAM tA. 17-3-39nA roja teozrIno janma raMgUna madhye thaye hatA. muMbaImAM teozrIe InTara sudhIno abhyAsa karI tyArabAda laMDanamAM ucca zikSaNa prApta karela che. laMDanamAMthI mikenikala eMjiniyariMga aMgene DiplemA meLavela che. teozrIe jarmanI jaI mazahUra "TeDabaranI phekaTarImAM cAra varSa sudhI dhaMdhAkIya ghaniSTha tAlIma ane vipula jJAna sAthe vizALa anubhava hAMsala karyo. svadeza AvIne zrI candrakAntabhAI sane 1858mAM muMbaI khAte pitAnA pitAzrI dvArA sthApita me. caMdra inDasTrIjhanA saMcAlanamAM joDAyela. e udyoganI tyArathI Aja sudhInI bhavya vikAsayAtrAnA bhAgyavidhAtA banI rahIne teozrI udyoga AlamamAM ucatama sanmAna pAmyA che. teozrIe pAraMparika opTImeIDa phAunTana pinanA utpAdananI sAthe kola" nAmaka belapena, riphisa, skecapena, Inka, Tekanikala pena vagerenAM utpAdananI sAthe anya vizALa hAramALAne sAkAra banAvI audyogika vikAsanuM kArya kunehapUrvaka saMbhALyuM che. vizvanI bajAre paNa sara karIne dezane kiMmatI videzI hUMDiyAmaNa kamAvI ApIne samRddha banAvyuM che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 132 zreSTha kArakirdI ane asAdhAraNa zakti dharAvatA mAnanIya zrI candrakAntabhAI varSothI vyApAra, udyoga ane sAmAjika saMsthAo ane samitionI sAthe sakriyapaNe saMkaLAyelA rahIne pitAnI saMniSTha sevA Ape che. cAlu sAle uparokta sevAone lakSyamAM laIne mahArASTra sarakAre teozrIne "esa. I. ema."nI padavI ApI bahumAna karela che. zrI jayezakumAra cImanalAla zeTha cerITebala TrasTanA teozrI sthApaka che. A TrasTe potAnI mAtRbhUmi mahuvA (saurASTra)mAM kensara nidAna kendranI sthApanA karI che, jyAM dara mahine muMbaInI sara je. je. tAtA hospiTalanA sarjana DokaTare kensaranA nidAna aMgenA kempamAM sevA ApavA jAya che. temAM lagabhaga 100 thI 150 dardIonAM dardInuM nidAna thAya che. zrI candrakAntabhAInA saphaLa netRtva heThaLanAM audyogika ane sAmAjika kAryo vadhu ne vadhu kIrtimaMta banI rahe evI abhyarthanA karIe chIe. zrI candrakAnta mULacaMda zAha zrI candrakAntabhAI mULacaMda agiyALInA vatanI che. hAla muMbaImAM vasavATa kare che. pitAzrInuM vAtsalya nAnI uMmaramAM gumAveluM. sAdhAraNa paristhitimAM mAtAe traNe ya bALakane ucheryA. meTrikane abhyAsa sihora mukAme karI 19 varSanI uMmare muMbaImAM AvI sarvisa cAlu karI. ApameLe mahenata karI UMcA AvyA. muMbaImAM 30 varSathI vasavATa kare che. 10 varSa sarvisa karI tyArabAda ilekiTraka lAInamAM dhaMdhe tathA menyuphekacariMga zarU karyuM. prabhue sArI yArI ApI. 1972 mAM navA dhaMdhAnuM sAhasa-kansTrakazana lAInamAM sAhasa karI temAM Aje eka bilDara tarIke nAmanA meLavI. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI ghoghArI vizAzrImALI jJAtinI dareka saMsthAomAM tanamana-dhanano bhega ApI agragaNya bhAga le che. ATalI nAnI umaramAM temaNe pitAnA vatana sihoramAM pitAnAM mAtuzrI gajarAbena mULacaMdanA nAme saune bhedabhAva vagara phakta 20 paisAmAM davA maLe te mATe sArvajanika davAkhAnuM zarU karyuM. ziheramAM cAlatI AyaMbila zALA kAyama mATe sArI rIte cAlu rahe te mATe sArI rakama ApI. mahAvIra jaina vidyAlayamAM adherI zAkhAmAM pitAnA pitAzrInA nAme sArI rakama ApI bhejanagRhane Adeza lIdhela che. muMbaImAM sAyanamAM cAlatI AyaMbila zALAmAM A mAsanI zAzvata evI kAyama mATe rU. 87777 jevI sArI rakama ApI potAnAM mAtuzrI gajarAbena mULacaMdanA nAme Adeza lIdhela che. pAlItANAmAM kesariyAmAM bhejanagRha pitAnAM mAtuzrI gajarAbenanA nAme ane temanA kuTuMbIjanonA nAme Adeza lIdhela che. pAlItANA Dema upara roneTeriyamamAM pitAzrInA nAme bleka karAvela che. surata mahAvIra jaina hespiTalamAM paNa sArI rakama Apela che. te uparAMta jaina jJAtinI cAlatI saMsthA jevI ke yazovijaya jaina gurukuLa, siddhakSetra bAlAzrama, tAladhvaja jena vidyArthI gRha, mahAvIra vidyAlaya, kanyA chAtrAlaya vaDodarA zAkhA, mahuvA bAlAzrama jevI aneka saMsthAomAM olara bhajana tithi, anya kSetre sArI rakama dAna Apela che. te uparAMta saMvata 2037 mAM pitAnA vatana sihoramAM upadhAnamAM pitAne sAro hisso ApI lAbha lIdhela. te uparAMta 2037 mAM kadamagirimAM pa. pU. AcArya zAsanasamrATa meruprabhasUrIzvara mahArAjanI nizrAmAM vidhi sahita jela AyaMbilanI oLImAM pite sAro hisso ApI amUlya lAbha lIdhela. agiyALImAM pite pratiSThA karAvI sArI rakama ApelI. abhyAsa ocho hovA chatAM khUba ja jJAnI che. Aje dareka kAryamAM pUrI dhagazathI (je kArya ke te nIDaratAthI) kAma kare che. dareka jagyAe bhejanagRha, tithi darekamAM sAruM dAna karavAnI dhagaza dharAve che. samAjamAM agatyanuM sthAna dharAve che. ghoghArI vizAzrImALI sahAyaka TraraTamAM eDavAIjharI beDamAM che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana graMtha ] sihAramAM ane anya sthaLe khIjAM zubha kAryAM-- --pitAzrInA nAme ekasa-re vibhAga naphA-nukasAna rahita dheAraNe siheAramAM. --ukALelA pANInA kAyamI Adeza siMhAra. --vaDAdarAmAM mAtuzrInA nAme upAzraya. --sAvarakuMDalAmAM vidyAthIgRhamAM eka rUma mATe. -amadAvAda-pAraDImAM Ayabila hAlamAM pitAzrInA nAme. --tapovanamAM eka skUlane --tAladhvaja jaina vidyArthIgRhamAM upapramukhanA hoddo dharAve che. [ 133 zrI caMdulAla TI. zAha 82 varSanI uMmaranA ane muMbaImAM sAru evu mAnapAna pAmelA, jaina samAjanA AgevAna kAryakartA zrI caMdubhAI TI. zAha mULa to saurASTranA vaDhavANa zaheranA vatanI che. nAnI uMmarathI ja pitAnI sAthe muMbaImAM temanuM Agamana thayuM. pitA vImAnA vyavasAyamAM hatA. tee 1921mAM gujarI gayA mAda peAtAnI 20 varSanI vaye 1926mAM mesasakIlAcaMda devacaMda kuAM. mAM enA vImA vibhAgamAM bhAgIdAra tarIke joDAI ne kArakirdInI zarUAta karI. te pachI ghaNAM varSoM sudhI judI-judI paradezanI moTI vImA ka'panIomAM javAbadArIbharyuM sthAna bhAgaLyu'. 1932thI keneDAnI prakhyAta jIvana vImA kaMpanI " krAUna lAIpha "mAM joDAyA ane temAM temane maLelI abhUtapUrva saphaLatAnA piraNAme e kapanInA hiMdanA vaDA cIpha ejanTa mi. TI. Dabalyu. baphe 1936thI temanI sAthe akhila hiMdanA kapanInA bijhanesamAM bhAgIdAra tarIke joDAvAnI ophara karI. pariNAme jiMdagInA vImA vyavasAyanuM rASTrIyakaraNa thatAM sudhI bhAgIdArI cAlu rahI e emanA mATe gaurava samAna che. 18 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ] [ ApaNA zreSThIvaryo hatuM. temaNe aphaghAnistAna, raziyA, jarmanI, iTAlI, iMglenDa, beljiyama, sviTajharalenDa, amerikA ane pUrva AphrikAnA pravAse paNa karyA che. sevA-bhAvanAnA aMkuza vArasAmAM maLelA tene lai ne tathA vAMcana-manana, ci'tana, sa'gIta, satsaMga ane navAnavA snehasaMbaMdho vadhAravAnA pAtAnA AgavA zekhane kAraNe ghaNI sAmAjika, dhArmika saMsthAonI sAthe sakaLAI ne samAjasevAnA kAmamAM paNa ghaNuM moTuM pradAna karela che. akhila hiMda zvetAmbara jaina konpharansa, zrI zakuntalA kAMtliAla izvaralAla galsa hAIskUla, vilepArale sevA samAja keLavaNI maMDaLa, pAralA jaina saMgha, mahAvIra jaina vidyAlaya, nANAvaTI haispiTala, siddhakSetra bAlAzrama, siddhakSetra zrAvikAzrama, zevijayajI jaina gurukuLa, muMbaInI jIvadayA ma`DaLI ane anya keTalIka saMsthAonA matrI, pramukha agara kAryavAhaka samitinA sabhya tarIke sevAo ApatA rahyA che ane bhAratane svarAjya maLyA bAdanA prathama je. pI. ane enararI presiDensI mejisTreTonI nimaNUka thayelI tyAre temanI paNa nimaNUka thayelI ane 17 varSa sudhI e pada bhogavIne 60 vaSe nivRtta thayela. tee 42 thI vadhu varSothI rATeriyana ane phrI-mesana paNa che. nAnI uMmarathI kamAtA thayA tyArathI te khaMdhAraNa pUrvaka vyavasthita rIte peAtAnI kamANInA sArA evA bhAga zubha kAryomAM svecchAthI vAparatA rahelA. AvI temanI pAtAnI saccAI, sahRdayatA, dhagaza, maLatAvaDApaNuM ane nispRha bhAve sabadha bAMdhavA ane nibhAvavAnI temanI uccatama bhAvanAe samAje temane ghaNA ucca sthAne besADayA che. hAlamAM dhaMdhAdArI kSetre muMbaInA prakhyAta alaMkAra sinemAmAM bhAgIdAra che. ghaNA ja sevAbhAvI, vyavahArakuzaLa ane nekali zrI sI. TI. zAha nAme oLakhAtA caMdulAlabhAI TI. zAha kharekhara ja ApaNA samAjanA gauravarUpa che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rococacoccicaccarello SIGN PENS (OPTIMATE GAOUP PRODUCT) The beauty of being colourful. A little colour or lots of it... with Colo Sign Pens your work or message will stand out distinctively and attract attention. Colo Sign Pens are the best available because they are manufactured with German collaboration and to withstand use in Indian conditions. Colo Sign Pens write smooth and without fading. Are avail. able in a choice of 12 - 18 colours. ONLY Colo SIGN PENS GO 2-5 KMS. IN NON-STOP WRITING. N3 NIIS 070 COLO SIGN PEN Colo Producto include: Fountain Pens * Ball Pens * Sign Pen Inks * Ball Pen Refills & Jotter Refills Water Colour Pene, Manufacturers: * Marking Pens CHANDRA INDUSTRIES Old Nagardas Road, Andheri (East). Bombay-400 069 Tel: 673461.2. Telex: 011.4397 CHANDRA Boccaccavacacaracavaca Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ] / ApaNA zreSThIva zrI cinubhAI chaganalAla zAha jemanA jIvanamAM mAnavatA, prema ane sevAnA triveNIsaMgama jovA maLe che, evA zrI cinubhAI e mesasa kvAliTI kansTrakzana kuAM, mesarsa kvika bilDarsa, gavarnamenTa konTrekaTaranu' kAma tathA mesa gautama bilDarsa--preApaTI enasa enDa Devalaparsa dvArA bilDiMga vyavasAyanI sArI jamAvaTa karI che. vikrama kemikala inDasTrIjha (vApI), savitA Aragenika kemikala inDasTrIjha ( selvAsa ), me. jelyulsa meDIkepsa prA. li. ( bee ) nAmanA audyogika ekameAnI sthApanA karIne prabhAvajanaka pragati sAdhI che. vyavasAya ane udyoganI dizAmAM eka pachI eka seApAna sara karanAra zrI cinubhAI samAjanI ane vatananI sevA karavA mATe huMmezAM tatpara rahyA che. bilDasa esesiyezana, jhAlAvADa sephyala grupa, zrI jhAlAvADa jaina zve. mU. pU. sa'gha, jaina sezyala grupa--muMbaI, mATuMgA, lAyansaklaba, gujarAta keLavaNI maMDaLa, jatavADa keLavaNI maMDaLanA praNetA, muMbaI jaina yuvaka saMgha tathA surendranagara-vaDhavANa-jorAvaranagaranI aneka saMsthAo sAthe sakaLAyelA che. zrI cinubhAI jhAlAvADanA dasADA tAlukAnA kheravA (jatanA) gAmanA vatanI che. A kheravA emaNe khALe lIdhu che. kheravA gAmanI vastI 5000 mANasAnI che. peAtAnA vatananAM sarve bhAIbahenane teozrI pAtAnA kuTuMbI gaNe che. kheravA emanA pitAzrInA nAme meTrika sudhInA zikSaNa mATenI eka hAIskUla rU. be lAkhanA kharce astitvamAM AvI che. muMbaImAM teozrI taraphathI kheravA gAme temanA bhAInA tathA mAtuzrInA nAme jarUriyAtavALAM kuTuMbone anAja tathA vidyArthIne pustaka-skUla phI ApavAmAM Ave che. teozrInA hastaka kheravA gAme derAsaranI pratiSThA thayela che. derAsaramAM tathA upAzrayamAM paNa temanA kuTuMbanuM anupama dAna che. vikAsa vidyAlaya--vaDhavANa, tema ja mahAvIra janarala hospiTala, suratamAM teozrIe mAtabara rakamanuM dAna karela che. kherIvalI maDaLane paNa teozrI taraphathI maphata neTabuka tathA sAdhAraNa Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 137 kuTune anAja ApavAmAM Ave che. ' zrI" ane sevA 'te AvA sugama sayega javalle ja jovA maLe che. duSkALa TAI me nAta jAtanA bheda vagara maphata raseADu cAlu karelu hatu.. emanAM dharma patnI zrImatI savitAmahena ghaNA ja mAyALu, dayALu ane Ana'DhI svabhAvanAM che. teo ghaNA ja dhArmika vRttivALAM ane paragaju che. zrI cinubhAI tathA savitAbahene yurepa, amerikA tathA isTa eziyAnA cAra mAsanA pravAsa karela che. cinubhAInAM mAtuzrI sva. jaDAvabahena, vaDIlabaMdhu (sva.) khImaca'dabhAI e emanA kuTuMbamAM prema ane bhAvanAnuM si cana karyu tene zrI cinubhAI anusaratA AvyA che; jethI temanA kuTuMbamAM Aje saMpa, sahakAra ane mamatA jovA maLe che. pitAzrI chaganalAlabhAI 1981mAM tA. 29-5-81nA rAja svargavAsI banyA. temanA dhArmika saMskArAne cinubhAI anusaryA che. (sva.) zrI khImacaMdabhAInA suputra zrI dilIpabhAI paNa maheza vahIvaTakartA che ane teezrInA dareka satkAya mAM maMjulAbahena tathA temanA suputra dilIpabhAI nA tathA kamalezabhAI ne huMmezAM sAtha ane sahakAra hAya che. 1981mAM me mAsamAM putranA lagna prasaMge dharmAdA karyAM hatA. 1981mAM pitAzrInA svavAsa vakhate dharmAdA karyA hatA. zrI cinubhAI taraphathI tathA temanA bhAI e taraphathI mahAvIra hArTa risarca senTaramAM phALo ApyA hatA. uparokta TrasTamAM kamiTI membara che ane A vaSa~nA aMta pahelAM mATu' lAkhAnuM phaMDa karavAnuM bIDu jhaDapyuM che. kalyANanA upAzrayamAM atithivizeSa rahIne sAruM evuM dAna ApeluM che. surendranagara-jhAlAvADanI badhI ja sasthAe mAM otaprota rahyA che. badhI ja ekaTIvITIjhamAM jhAlAvADa vikAsa TrasTamAM ane zvetAmbara kAnpharansamAM tathA mAnavamaMdira devendravijayajImAM paNa rasa lIdhA che. zikSaNa ane haspiTalamAM vizeSa rasa che. surata mahAvIra hAspiTalamAM dAna je. Ara. zAha mAraphata Apela che. yeAgya rakamanu' dAna rAmapurA-bhakADAmAM janarala vADamAM Apela che. khIjA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo keTalAMka yogya dAna paNa Apela che. tathA pATaDInI hospiTalamAM sAruM evuM moTuM dAna karela che. TI. bI. hospiTala, surendranagaramAM meTuM dAna karela che. hamaNAM hAyara sekanDarI hAIskUlamAM cha rUme kheravA (jata)mAM banAvela che. tenuM 1988mAM mAnanIya araviMda saMghavI nANA pradhAna-inDasTrIjha minisTara, harIsiMha mahiDA, jillA paMcAyata pramukha vi. hAjara rahyA hatA. surendranagaramAM upadhAnatapa tathA kauTumbika 150 mANasanI paMcatIthI karAvela tyAre saMgha jamaNavAra karela. pU. zrI caraNatIrtha mahArAjazrI pU. AcAryazrI (pUrvAzrama--rAjavaidya jIvarAma kAlidAsa zAstrI)e I. sa. 1910mAM phArmasInI sthApanA karI. tyAbAda AyurvedanI pravRttine vikasAvI. I. sa. 194ramAM ola InDiyA Ayurvedika kesanuM 31muM samelana lAhoramAM bharAyuM hatuM. tenA pramukhapade AcAryazrInI varaNI thaI hatI. - I. sa. 1915nI ra7mI jAnyuArIe pU. gAMdhIjIe goMDalamAM pU. AcAryazrInI mulAkAta lIdhI hatI. A prasaMge pU. gAMdhIjIne pU. AcAryazrIe "mahAtmA"nI sau prathama padavI ApI hatI. Ayurveda, tattvajJAna, tiSa, karmakAMDa, vyAkaraNa, nyAya, dharma, kAvya, nATaka, alaMkAra, itihAsa, purANa vagere vividha viSaye upara saMzodhana sAthe pU. AcAryazrIe lagabhaga 200 graMtho lakhyA che. 745 kalekavALI saMdhita "bhAgavad gItA" tathA "yakSaphalama nAmanuM temaNe zodhI kADheluM bhAsanuM nATaka saMskRta sAhityane temanuM apUrva pradAna che. - pU. AcAryazrInI ananya vidvattA ane sevAne lakSamAM laIne vizvanI aneka saMsthAoe temane mAnArha padavIo arpaNa karI che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 139 pU. AcAryazrIne nAnapaNathI ja saMsAra pratye vairAgyabhAva hatA. giranAramAM temane himAlayanA yogasiddha puruSa zrI acyuta svAmIno meLApa thayA hatA, jemanI pAsethI teee zAstrAnu U'Du' adhyayana karyu hatuM. pU. acyuta svAmIe ye vidyAnA baLathI joyuM ke A puruSanA hAthe zrI bhuvanezvarInI pratiSThAnuM mahAna kArya thavAnuM che. AthI temaNe pU. AcAya zrIne mA bhuvanezvarInI dIkSA ApI. pU. acyuta svAmInA AdezathI tee saMsAramAM AvyA ane mA bhuvanezvarInA maMdiranI goMDalamAM sthApanA karI. I.sa. 1946mAM A mahAna kArya siddha thaI jatAM teozrIe vAnaprasthAzrama dhAraNa karyAM. ane tyArathI tee " akhaDa bhUmaDAcArya ana tazrI vibhUSita zrI bhuvanezvarI pIThAdhIza jagadguru AcAya zrI caraNatI mahArAja " tarIke vizvamAM prasiddha thayA. kI sa. 197 mAM yevRddhatvane kAraNe tee zrIe zrI bhuvanezvarI pIThanuM sacAlana potAnA kA dakSa, utsAhI ane dharmAnurAgI putra zrI vaidya ghanazyAmabhAI jI. vyAsane soMpyuM. tA. 2-9-1978nA rAja caraNatI mahArAja svadhAma jatAM samAjane na purAya tevI meTI kheATa paDI che. temanuM Adarza jIvana saune sadAya preraNAdAyI banI raheze. zrI chIladAsa amRtalAla zAha ghaNA ja namra ane prasiddhithI dUra bhAganArA zrI chabIlabhAI zAhe beTAdanA vatanI che. muMbaInI leAkhaMDa bajAramAM eka AgevAna udyogapati tarIke temanuM Agavu sthAna che. samayanI kiMmata ane parizramanu` mUlya AMkI AjanI UgatI peDhI mATe preraNAtmaka ane mAdaka banI rahe tevA pratibhAzALI vyaktitva sAthe dhaMdhAdArI kSetre bhAre mATI saphaLatA meLavI che. AthI tee khUba ja dhaiyatAthI nIce darzAvelI peDhInuM saphaLa saMcAlana karI rahyA che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kao | [ ApaNuM zreSThIvaryo zAha TreDarsa, harakyulisa reliMga zaTarsa, zAha enjiniyariMga varkasa, zAha brAITa bArsa enDa sTrakacaralsa prA. li., sTAnDarDa TIla saplAyarsa vagere temanI A puruSArthanI parama siddhio che. dhaMdhAmAM gaLADUba racyApacyA hovA chatAM jJAti-sevA, samAjasevA ane vatananA keIpaNa kAmane mATe jyAre jyAre jarUrata UbhI thaI che tyAre tyAre temanuM nAma mokhare hoya ja. nAnAmeTA phaMDaphALAomAM ane prasaMgopAtta UbhI thatI sArvajanika jarUriyAtane madadarUpa banatA rahyA che. phaLathI ladAyelI vRkSanI DALIo jema namIne namratAnI sAbitI Ape che, tema saMskArI mAtA-pitAnAM saMtAna saMsAramAM dharmasaMsAranI suvAsa prasarAve che. paropakArI ane vinamra svabhAvanA zrI chabIlabhAInI vyApArI buddhipratibhA ane vyavahArakuzaLatAne ahobhAve vaMdana karyA vagara rahI zakAtuM nathI. dAna-dharmane kSetre temane haMmezAM yazasvI phaLa rahyo che. : - zrI choTAlAla maNilAla zeTha mAnavInI mahattA enI pAse keTalI sattA, saMpatti ke AbAdI che tenA uparathI nahi paNa temaNe dharmakSetre kAMI pradAna karyuM che ke nahi temaNe samAjasevAne kSetre ke zAsana-sevAne kSetre lakSmIne ke sadupayoga karyo che, tenA uparathI mAnavInA jIvanasAphalyanuM mUlya aMkAya che. zrI choTAlAlabhAI ane temanuM kuTuMba jinazAsane pradhelA raMge raMgAyelA che. sAvarakuMDalAnA vatanI zrI choTAlAla maNilAla becaradAsa muMbaImAM kApaDa lAInamAM khUba ja yazakIrti pAmelA AgevAna vepArI che. dhaMdhAnA prabhAvajanaka vikAsanI sAthe dharmakSetre emanuM ane emanA parivAranuM ghaNuM moTuM pradAna che. sAvarakuMDalA derAsaranA vahIvaTane paNa emanuM sIdhuM mArgadarzana che. doDha varSa pahelAM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 141 mAtIzA TUkamAMthI dharmAMnAtha svAmInI pratimA laI AvyA tyAre e vakhatanI pratiSThA vakhate zarUthI aMta sudhI A zeDa kuTuMba mokhare hatu, je dharma prabhAvanI paraMparA A piravAre Aja sudhI jALavI rAkhI che. 2002mAM zrI maNilAlabhAInA svargavAsa pachI vahIvaTa zrI mAnacaMdabhAI e karyo ane te pachI hAlamAM zrI oTAlAlabhAI dhama ArAdhanAnAM kAryamAM rAhabara banI rahyA che. bhAratanA dakSiNa sivAyanA moTAbhAganAM jainatIrthonI yAtrArthe sahakuTuMba jaI AvyA che. zAntisnAtra, cAturmAsa, upadhAnatapa ane kuTu bamAM vadhu mAnatapanI enI jevAM vratA thayelAM che. temanI sAdharmika bhakti hamezAM Aja sudhI cAlu rahI che, je emanI dhaniSThAnI pratIti karAve che. zrI cheTukAkAnA nAme saurASTramAM teo jANItA che. pAMca putrAnA parivAra che. saMyukta kuTuMbamAM Ana-killolathI sau sAthe rahe che. saurASTranA jaina samAjanA je agragaNya jaina zreSThIe gaNAvAyA che temAM zrI TAlAlabhAInI prathama herALamAM gaNanA thAya che. sAdhu-sAdhvIenI suzraSA-vaiyAvacca suMdara rIte karavAmAM A parivAra mokhare rahyo che. zrI cheTAlAlabhAInI uccatama bhAvanA ane milanasAra svabhAvane kAraNe maheALA janasamUhamAM saunA prItipAtra banI rahyA che. dilanI amIrAtavALA zrI cheTAlAlabhAI e uttarAttara vikAsa ane pragati sAdhI temAM temanA sadguNAe mahattvanA bhAga bhajavyeA che. sa'pattinA pote TrasTI che, ema mAnIne jyAM-jyAM zubhabhAvathI sArAM kAryo thatAM rahyAM che tyAM tyAM temaNe aMtaranA umaLakAthI ane vividha kSetrAmAM yathAyeAgya nAnAM-moTA ghaNAM dAna ApelAM che. temanu A pradAna kharekhara dAda mAgI le tevuM che. sAvarakuMDalAnI jaina Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM beDiMga ane zALAmAM emanI deNagIe piravArane gaurava apAvyuM che. unAnI dhazALAmAM paNa evI ja bAdazAhI sakhAvata emaNe karI che. temanAM dharmapatnI pUjya zAntAbahena zeTha paNa evAM ja dharma parAyaNa ane udAracita che. 2040mAM pAlItANAmAM cAturmAsa. e vakhate upadhAnamAM pahelI mALanA A parivAre lAbha lIdheA. upadhAna-aThThAI vageremAM A dapatIne khUba ja lipI. cAluM varSa hastagirimAM eka pratimAjInI pratiSThAnA paNa A parivAre lAbha lIdheA. zeTha zrI TAlAlabhAI emanI pAchalI avasthAmAM atyAre nivRttimAM vrata, japa, tapa ane jinazAsananI ane dhamaya je kAMI pravRtti thAya temAM vyasta banI AnaMdamagalathI vizALa parivArane mAdana ApI rahyA che. AvA zreSThIe ApaNI vaMdanAnA adhikArI ane che. zrI cheTAlAla pepaTabhAI kAmadAra AgaLa saurASTranA dheArAjI gAmamAM kAmadAra piravArane goMDala sTeTanI dIvAnI rahI hatI. tema ja samAjamAM A kuTuMba suprasiddha ane paraMtu hatuM. A dhArmika tathA saMskArI parivAranA zrI peApaTabhAI vanamAlIdAsa kAmadArane tyAM TAlAlanA janma vikrama saMvata 1964nA mAgazara vada 2 nA tA. 21 Disembara 1907nA rAja thayA hatA. mAtApitAnA vArasAmAM maLelA 'skAronA prabhAva cheTAlAlabhAI para nAnapaNathI ja hateA. choTubhAI mAtra gujarAtI--a'grejI cAra ja cApaDI bhaNelA che. teo mAtra 14 varSanI uMmare muMbaI AvelA. bahu ja nAnI vaye temaNe svapuruSArthathI dhaMdhAmAM jhaMpalAzru' ne saphaLa thayA. kuTuMbanA dhArmika 'skArA ane sevAparAyaNatAne vArase cheTAlAlabhAI ne paNa maLyA. I. sa. 1921 thI 1930 sudhI teozrI dhadhA-vepAramAM rA pacyA rahyA para Mtu mugdhAvasthAnA A divase mAM parama pUjya gAMdhIjInA Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 143 rASTrIya AMdalane temane kaMIka karavAnI preraNA ApI. I.sa. 1928mAM kegresanA sakriya kAryakara banyA. muMbaImAM cAlatI asahakArI bhUgarbha pravRttiogAM joDAyA. tyArabAda teo jAmanagara AvyA. - 1953thI muMbaIne kathAnakavAsI jainanA mukhya upAzraya kAMdAvADInA mAnada maMtrI tarIke, mahAsaMghanA mAnada maMtrI tarIke sAdhusaMte tathA samAjanI sevA ApI tema ja muMbaInA bhArata jaina mahAmaMDaLanA prabaMdha-maMtrI tarIke varSo sudhI sevA ApI. 1998mAM minaralasane vipula pramANamAM phAyadAkAraka dhaMdhe hovA chatAM temaNe dhaMdhAdArI kSetre saMnyAsa lIdho. I. sa. 1967thI zrI choTAlAlabhAI bhagavAna mahAvIra kalyANa kendra sAthe saMkaLAyA. zarUAtamAM temaNe kamiTI-membara ane AsisTeTa sekreTarI tarIke sevA ApI. tyArabAda teozrI 1968mAM mAnada maMtrI banyA ane 1977thI teo TrasTI tarIke mAnavarAhata tathA pazurAhatamAM avirata sevA kendra dvArA Ape che. A saMsthAnuM saMcAlana chellAM 10 varSathI teo saMbhALI rahyA che. dezanA keIpaNa bhAga jevA ke saurASTra, mahArASTra, orisA, tAmilanADu, baMgALa ke rAjasthAna hoya tyAM dareka sthaLe jAte jaIne mAnavasevA tathA pazusevAnuM kArya niHsvArtha bhAvathI kare che. teozrI kharekhara bhagavAna mahAvIra kalyANa kendranA "vana-mena-Ami"--ekalavIra che. teoe AMdhranI 110thI 115 DigrI mAthuM phADI nAkhe tevI garasImAM, jesalameranI ThaMDImAM, bihAramAM pANImAM sarponI vacce cAlIne tathA uttarapradezamAM paNa abhUtapUrva sevAkArya karyuM che. A uparAMta kAMdAvADImAM kAnvesTa jaina kilanikamAM ane bharUcamAM a. trI. Ayu. sArvajanika hospiTalamAM tenI sthApanAthI haju sudhI sevA Ape che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dalal Consultants And Engineers Private Limited * ENGINEERS *COSULTANTS *CONSTRUCTORS Pre-Investment *Technology Transfer *Architectural & Civil Engineering *Procurement Process Engineering *Detailed Engineering Site Services Project Co-ordination & Management *Turnkey Projects * Urban Development & Transportation *Construction Phone No. 5418 44, Dr. R. G. Thadani Marg, Worli, Bombay-400 018, INDIA 4934821-22, 4937570, 4937669 Phones Telex 011-75608 DLCO IN * Cable Parsonasia Pollution Control C. P. VYAS & SONS Manufacturer's Representatives & Engineers. Near Atabhai Avenue Ashish, Plot No. 2161C. Bhavnagar-2 Gram: 'PUMPS' Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI cheTAlAla roDabhAI paTela khaMbhAtanA sAnika jIvanamAM zrI TAbhAInu nAma saunI jIbhe caDhelu che. khaMbhAtamAM chellAM trIsa varSa uparAMtathI te kha'bhAtanI prajAnI satAmukhI sevA karI rahyA che. temaNe khabhAta rAjyanA prAma`DaLanA maMtrI rUpe, tArApuranA mukhI rUpe, ema vividha rUpe aneka prajA upayegI kAryo karyAM che. veTha tathA maphata kAma levAnA aneka kurivAjo nAbUda karavAnuM bahumAna temane phALe jAya che. duSkALanuM kAma hAya ke maMDaLInA mATe lAyasansanuM kAma hAya; zrI iMTAbhAI taiyAra ja hAya. sarakArI tathA minasarakArI sasthAe dvArA temane potAnI sevA badala aneka pramANapatrA maLyAM che. zikSaNakSetre Alamadira, prAthamika zALA tathA mAdhyamika zALAnI sthApanA karI prajAnA vikAsamAM noMdhapAtra phALe ApyA che. sahakArI kSetre paNa tArApura sahakArI ma`DaLanI sthApanA karI prajAnI khUba sevA karI che. tenA teo chellAM aDhAra varSathI pramukha rahyA che. sahakArI saMsthAenI AjanI saMgIna Arthika sthitinuM kAraNu temanA satata puruSA che. prajAnA Arogya mATe paNa temaNe kamara kasI davAkhAnuM tathA prasUtigRha kha'dhAvyAM che. tArApuranA jAherajIvanane temaNe vaLataranI koI AzA vinA dIpAvyuM che. hAla sarakAre paNa teonI kadara karI temane mAnada nyAyAdhIzanA khitAba enAyata karyo che. tArApura gAmanI sau prathama sahakArI saMsthA " zrI tArApura ke!, epa. ana benka li."mAM chellAM 40 varSathI ceramena tarIkenI ekadhArI sevA ApI rahyA che. kheDA jillA sahakArI saMgha, naDiyAda tathA kheDA jillA leAkala beDa mAM paNa sevAe Apela che. khabhAta tAlukA paMcAyatanI Arogya samitinA pramukha tarIke paNa potAnI sevA Apela che. zra. 19 [ 145 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI jagamohanadAsa mAdhavajI saMghavI kaccha-kAThiyAvADanI dhanya bhUmie je keTalAka dharmazraddhALu mahAnubhAvo ane dAnavIra nararatnanI samAjane suMdara bheTa dharI che, evAM nAmAMkita kuTuMbamAM jagamohanadAsa saMghavInA kuTuMbe audyogika ane zaikSaNika kSetre eka anekhI bhAta pADI daI saurASTranA bhAtIgaLa ItihAsamAM navuM teja pUryuM che. sAvarakuMDalA pAsenuM vAMziyALI gAma temanuM mULa vatana. jIvanamAM kaMIka karI chUTavAnI khvAhIza dharAvatA A kuTuMbane vizALa kSetra joItuM hatuM tethI 1941thI bhAvanagaramAM AvI vasavATa karyo. jo ke Ama te chellAM pacAsa varSathI A kuTuMba raMga-rasAyaNane kSetre muMbaImAM jANItuM banyuM hatuM. bhAvanagaramAM dhaMdhAnI keTalIka zakyatAo tapAsI tyAM paNa raMgaudyoganI zarUAta karI ane emanA kAryadakSa putroe bhAvanagarane vahIvaTa saMbhALyuM. zarUAtathI ja sArI evI pragati hAMsala thatI rahI. tethI prerAIne te vakhate zrI manubhAI zAhe A kArakhAnAnI mulAkAta laI saMcAlakenI dIrghadRSTinI muktakaThe prazaMsA karI hatI. samaya jatAM A kArakhAnAnuM vistaraNa karI navIna inDasTrIjha 1961mAM bhAvanagaramAM kesa adhivezana vakhate sthApI ane navIna inDasTrIjhanuM kAma vizALa pAyA upara regyulara rIte cAlavA mAMDyuM. 1965 sudhImAM raMganI ghaNIkharI AITeme AvarI lIdhI. bhaviSyamAM vadhu risarca ane mazInarI saMbaMdhe prayatno zarU thayA che. dhArmika ane pAramArthika saMskAravAraso paNa A kuTuMbane maLela che. kelejanuM ucca zikSaNa nahIM levA chatAM khUba ja jJAnI ane anubhavI che. dhaMdhAnA saMcAlanamAM zrI navalabhAI zrI navInabhAI vagere sAthe rahIne ujajvaLa pagadaMDI paDI rahyA che. ochuM belaDuM chatAM amRtabharI vANI, theDA zabdomAM ghaNuM kahevuM - e emane guNa che. keIpaNa samAjanI AbAdI pUrI keLavaNuM vagara zakya nathI tema teo mAne che. moTI aneka saMsthAone Arthika hUMpha ApatA rahyA che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana tha ] [ 147 sAhityika pravRttione paNa mokaLe mane madada karI che. temanuM AkhuM ye kuTuMba khUba ja sarakArI ane keLavAyeluM che. sAvarakuMDalAmAM mAdhavajI ravajI saMghavI kemarsa koleja eka lAkha ane pacIza hajAranuM Donezana ApI zarU karAvI. zrI jazavaMta cImanalAla zAha zrI jazavaMta cImanalAla zAhanuM janmasthaLa mAlavANa, tA. dasADA-jile surendranagara che. temanA pitAzrI muMbaImAM senAcAMdI tathA rU bajAramAM jANItA dalAla hatA. teonuM 1962nA DisembaramAM kAra akasamAtamAM avasAna thayuM. mAtAjI jIve che. eka bahena paraNelAM che. temanAM patnInuM nAma jyotsanAbahena che. traNa putrI ane eka putra pareza je 28 varSanA che ane selIsITara che. traNa putrI dIpikAbahena, kalpanAbahena ane kavitAbahena che. temaNe zikSaNamAM bI. esasI. (kemisTrI ane beTanI) 1955mAM jyahiMda kelejamAMthI muMbaI yuni. mAM pAsa karyuM. 1957mAM ela. ela. bI. gavarnamenTa lo keleja, muMbaI yuni. mAMthI pasAra karyuM. 1958mAM vakIlAtanI parIkSA pasAra karI, selIsITaranI parIkSA 1961mAM pasAra karI. rustamajI enDa jInavAlAmAM ena. e. modI sAthe joDAyA. temanI anya vigatemAM uchera ane zikSaNa muMbaImAM ja meLavyuM. eprila 1964mAM mesarsa rustamajI enDa jInavAlA, lIsITaranI bhAgIdArImAM dAkhala thayA ane 196thI bhAgIdArI cheDI ane zAha enDa saMghavInI pharma cAlu karI te Aja sudhI teo hastaka ophisa cAle che. hamaNAM ja temane putra pareza temanI sAthe bhAgIdAra tarIke dAkhala thayela che. temanI viziSTatAomAM muMbaI hAIkorTamAM vakIlAta kare che. anya zekhamAM vAMcana, pheTegrAphI, saMgIta, nATaka ane ramatagamata vagerene zekha che. teo muMbaImAM vejITerIyana sosAyaTInA sekreTarI che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With best Compliments of KOOVERJI DEVSHI & CO. PRIVATE LTD. Arun Chambers, Tardeo Road, Bombay-400 034. (INDIA) Firex Telephone : 4944051-52-61 Telegram : FIREX Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Hoses * Adhesives With best Compliments Gram: FREENATION "Matunga Authorised Distributors * Vee Belts *Trans Belting * Hammer Vari Speed Belts V. N. Mehta & SonS 77, Bhau-Daji Road, Matunga, Bombay-400 019 Phone Resi. : 47 28 52 71, Narayan Dhuru Street, Bombay-400 003 Phone: 330067/335852 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from NATHALAL RAMNIKLAL & CO. Universal Representative RAINBOW WEAVING INDUSTRIES KOZHIKODE-1. Importers, Exporters & Dealers in HANDWOVEN, FURNISHING FABRICS & HOUSEHOLD LINEN M/s. R. RATILAL & CO. Importers, Exporters & Dealers in Fancy Towels. Ask For JAYSHREE PRODUCTS 13, Champa Galli, Bombay-400 002 Phone-Office: 311032 Resi.: 672876 Crams: Household With Best Compliments from Mistry R. R. Brothers Latest Design Furniture Makers Diwanpara Road, Bhavnagar-364 001 Phone : 25631 Factory Bhilwada Chowk, Ajay Modern Cinema. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $3 With Best Compliments from BHARAT VIJAY VELVET & SILK MILLS Manufacturers & Winners of awards Continously for the last 5 years for meritorius export performance in Rayon & Synthetic Fabrics : DYED & PRINTED VELVETS, also PATCHWORK VELVETS, PATCH VELVET BEDSPREAD SHELLS, NYLON & RAYON PRINTED GEORGETTES, CREPES, SATINS ETC. Props : The Aditya Textile Industries Private Limited Works : Kurla Andheri Road, Safed Pool, Bombay-400 072 Registered Office : 1, Shriniketan, Marine Lines Cross Road No. 2, 14, M. K. Road, Bombay-400 020 Tel : 311803 & 259704 Telex : 011-2926 SAMT IN Tel : 671826/27/28 Grams : 'SAMTULA' Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bI. koma.nI DigrI kAmagIrI mAnIta karI. zani Aje 152 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI jayaMtIlAla ratanacaMda zAha zrI jayaMtIlAla ratanacaMda zAhe muMbaI zrIsaMghanA sAmAjika ane dhArmika jIvana ane tenI jAhera pravRtti sAthe otapreta banI sevAnA kSetre je pragati ane siddhi sAdhI che te bhAratabharanA jaina samAja mATe preraNAdAyI ane gauravarUpa che. - muMbaI ane laMDana yunivarsiTImAM teoe bI. e. ane bI. kema.nI DigrI prApta karI che. prathama pAMca varSa InkamaTeksa ophisara tarIke yazasvI kAmagIrI bajAvI. tyArabAda 25 varSa pUrve InkamaTeksanI svataMtra prekiTasanI zarUAta karI. zubhaniSThA, cIvaTabharI kAmagIrI ane mamatALu svabhAvane lIdhe A kSetramAM teoe Aje khUba ja nAmanA meLavI che. vyavasAyanA vikAsa sAthe aneka saMsthA onA vikAsamAM teoe samaya, zakti ane dhanano udAratA pUrvaka upayoga karI cirasmaraNIya phaLa Ape che. temanI sevA-bhAvanA, udAratA ane kuzaLatAno lAbha muMbaI zaheranI aneka saMsthAonI jema, anya sthaLenI saMsthAone paNa maLI rahyo che. e bInA jema temanI samAja pratyenI vadhatI mamatAnI sUcaka che, tema temanI vistaratI nAmana, kIti ane pratiSThAne paNa anurUpa che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, zrI siddhakSetra zrAvikAzrama, jena davAkhAnuM, zrI muMbaI ane mAMgaroLa jena sabhA, zrI siddhakSetra jaina bAlAzrama, zrI yazovijayajI jaina gurukuLa, zrI AtmAnaMda jaina sabhA, zrI lahAra cAla-prinsesa sTrITa jena saMgha ane bIjI aneka saMsthAo sAthe saMkaLAI tana-mana-dhanathI sevA apa, tenA saMcAlana ane vikAsamAM suMdara phALo Ape che. A uparAMta zrI vizA poravADa jJAtinA pramukha tarIke, surata jaina dharmazALAne maMtrI tarIke, zrI dalIcaMda vIracaMda zepha vidyAlaya (surata)nA upapramukha tarIke ane zrI surata vardhamAna tapa AyaMbila bhavana, zrI Atma-vallabha-zIla saurabha TrasTa, zrI mANekabAI ratanajI aradesara dubhASa TrasTa, zrI zAMtidAsa khetasI TrasTa tathA zrI je. Ara. zAha phAunDezana TrasTanA TrasTI tarIke paNa teoe yazasvI kAmagIrI bajAvI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 153 che. zrI mahAvIra vidyAlayanA suvarNa mahotsava prasaMge teoe sahakAryakaronA sahakArathI bhagIratha prayAseA karI je riddhi ane siddhi meLavI che te temanAmAM rahelI virala zaktinA darzana karAve che. vividhalakSI saMsthAonI pravRttie sAthe mAnava-rAhatanAM kAryamAM paNa temanI sevA prazaMsanIya che. bihAra tathA suratanA relasaMkaTa samaye ane duSkALanA kaparA samaye teee bajAvelI kAmagIrI sa'smaraNIya che. sArA kAmamAM sAme cAlIne sahabhAgI thavAnI udAratA tathA samAjanA anya AgevAne pAsethI dhamanAM; samAjakalyANanAM tema ja zikSaNa kAryomAM mAtabara phALe meLavI ApavAnI temanI kAkuzaLatA khUba ja virala che. temanI AvI viziSTa zaktine lIdhe aneka saMsthAo pagabhara banI che, ane peAtAnuM sevAkArya sArI rIte AgaLa dhapAvI rahI che. milanasAra ane saraLa svabhAva, paragaju vRtti, dharma parAyaNatA, vinamratA ane vivekazIlatA jevA sadguNAne jIvanamAM keLavI jANIne teoe peAtAnA kuTuMbanA sa`skAra-vArasAne khUba zeAbhAvI jANyA che. AvI ananya bhAvanA, udAratA ane sevAparAyaNatAnA kAraNe temanA vyaktitvanI suvAsa satra prasarI rahI che. zrI jagajIvanabhAI eca, dAzI chellA be-aDhI dAyakAmAM samAjajIvananAM vividha kSetramAM je je pragatizIla udyogapatie ane udAracirata dAnavIrAe peAtAnI pratibhAnA darzana karAvyA che, temAMthI jagubhAI dezIne paNa prathama haroLamAM mUkI zakAya. zeThazrI jagubhAI Aje je sthAne besIne cogaradama je suvAsa prasarAvI rahyA che, tenI pAchaLa temanA kuLaparaparAgata saMskAravArasA mULabhUta kAraNa che. sAhasikatA, prasannatA, udAratA ane sau koInI sAthe AtmIyatAbhayuM valaNa apanAvavAne kAraNe jainetara samAjamAM paNa teo prItipAtra banI zakayA che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 3 [ ApaNA zreSThIvaryAM raMga-rasAyaNanA audyogika kSetre asAdhAraNa pragati hAMsala karavAmAM teezrI medhAvI buddhipratibhAnA tapatejathI jIvananAM asAmAnya pagathiyAM caDayA che. amanI ALapapALa vinAnA A udyogama jJanI viziSTatA e che ke emanA mukha upara sadAsadA prasannatA ja pharakatI rahI che. gulAbI svabhAva ane uSmAbharyo hRdacavALA zrI jagubhAInI madhura mukhamudrA temanA sapa'mAM AvanAra sau kei lAMbA samaya sudhI vIsarI zake tema nathI. temanA mAyALu milanasAra svabhAva anekeAnAM hRdaya jItI levAmAM kAraNabhUta banela che. bhAratanA raga-rasAyaNa udyogakSetre ananya sarjanapratibhA dAkhavavA sAthe vizeSataH te samagra udyogakSetramAM ragadazI tAnA navA yuga nirmANa karavAne prazasya puruSArtha sAdhanAra zrI amRtalAla kALIdAsa dozI pachI 1976thI esasa amara DAIkema li.nA adhyakSapadanu sthAna zrI jagubhAI saMbhALI rahyA che. utpAdananI guNavattA ane abhijAta saMzAdhanAtmakatA sAthe jenu utkRSTa kakSAnuM prabhutva pragADha svarUpamAM pAMgaryu' che, e mesarsa amara DAyakema li.e saMzAdhana, guNavattA ane vikAsArthe sa`sva arpaNa karIne rASTranA raga-rasAyaNa udyogakSetre AgavI pratibhA prasthApI che. prakRtine nAthavA mathanAra pazcimanAM AkramaNA sAthe samAdhAna sAdhavA icchatA pUrvanA sArasvata saMzAdhana-pravAheAmAM saMvAdI rIte taravA mATe mesarsa amaraDAyakema li.mAM zrI jagubhAI ane prANa pUrI rahyA che, e abhinaMdanIya che. jemanA snehALa sAMnidhyathI aneka sasthAe ane kAryomAM saMskAra ane sadbhAva mAMgaryA che, evA mahAnubhAva zrI jagubhAI ne ane temanI viziSTa praNAlikAone AvakAra ane abhinadana ApyA vagara rahI zakAtu nathI. zrI jagubhAInI dhArmika pravRttioe paNa temane jaina samAjamAM ucca Asane besADayA che. aneka saMsthAonA prANa samA zrI jagubhAI jaina samAjanuM gaurava gaNAya che. CA PD Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI jagajIvanadAsa viThThaladAsa gokala mahenatu ane karmazIla mAnavIo svabaLathI ja potAnI pratibhA kaMIka judI ja rIte khIlave che. evI puruSAthI pratibhAone dhana ane kIti ane sAmethI ja Ave che. evA ja svabhAvanA zrI jagajIvanadAsabhAI dakSiNa AphrikAne "badiyANI parivAranA sabhya hatA. temane janma luIsTrIcArDamAM sane 1912mAM thayo hato. jo ke temane sAhasika svabhAva ane puruSArthI vRtti e temanA vArasAgata saMskAra hatA, ema kahevuM yogya lAgaze; kemake temanA pitA porabaMdaranA gorANA gAmanA vatanI hatA chatAM sAhasika manavRttine laI temaNe dakSiNa AphrikAnA vyApAranI pagadaMDI jamAvI hatI. bhaNataramAM nahi paNa gaNataramAM AgaLa vadhIne temaNe nAmanA meLavI hatI. sAmAnya zikSaNa laI tathA vArasAgata saMskArone sAthe rAkhI temaNe vyApAramAM jhaMpalAvyuM. sau prathama temaNe luIsTrIcArDaTamAM vI. gokala enDa kuM, nAme eka peDhI sthApI. pitAnI AvaData, heMziyArI, jAtamahenatanI khumArI ane haiyAukalatanI ajaba sUjhabUjhathI AkhAye dakSiNa AphrikAmAM pitAnI kaMpanIne yazakalagI caDAvI; tyAra pachI to e dezanA bIjA deze sAthenA vyApArI saMbaMdho vikasAvavAmAM temane phALe mahattvane bane. paraprAntamAM A rIte vyApArakSetramAM adbhuta pragati sAdhavA uparAMta karmabhUmine mAtRbhUmi jeTalI ja pyArI gaNIne tyAnAM dIna-duHkhiyArAM lekenI sevA karI. phakta vyApArI daSTi ja nahIM paraMtu mAnavatAnA ucca saMskArane agrasthAne rAkhI aneka saMsthAo ane jAhera hitanAM kAryo mATe pitAnI saMpattine chUTo dora Ape. dariyAva dilanA A mAnavIe mahAtmA gAMdhIjInA phiniksa AzramamAM sarvodaya bhuvanamAM paNa sAre e mahattvapUrNa phALo Apyo hate. AvAM kalyANamaya kAryo dvArA nAnI uMmaramAM ja tyAMnA samAjamAM pitAnI sugaMdha tarapha phelAvIne teo 1949mAM pAchA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo svadeza muMbaImAM sthAyI thayA. ahIM emaNe je. vI. kala enDa ku. nAme peDhI zarU karIne AyAta-nikAsanA dhaMdhAne vegavAna banAvyuM. pariNAmarUpe nikAsa vyApAra kSetre A kaMpanIe khUba ja mahatvanuM sthAna pAmI AMtararASTrIya kSetre nAma rozana karyuM che. pramANikatA, nItimattA, dAnavRtti, sevAbhAva, puruSArtha, sAhasikatA ane maLatAvaDA svabhAvathI jIvana divya rIte jIvIne zrI jagajIvanadAsabhAI 44 varSanI vaye tA. 15-6-1956 nA divase svargavAsI thayA. temanA mRtyuthI phakta hindutAne ja nahIM paraMtu vizvamAMnA temanA vizALa nehI-mitravarge beTa anubhavI ane duHkhanI lAgaNI batAvI. temanA putro temane vyApAra-vyavasAya khUba ja sArI rIte AgaLa dhapAvI rahyA che. sauthI moTA putra zrI ramaNabhAI 1931mAM dakSiNa AphrikAmAM janmyA hatA. zikSaNa laIne teo pitA sAthe vyApAramAM joDAyA hatA ane pitAnI AvaDatathI vyApArI saMbaMdha vadhu vikasAvyA che. bIjA putra zrI aruNabhAIno janma 1937mAM AphrikAmAM ja thayuM hatuM. teoe paNa abhyAsa pachI vyApAramAM joDAIne dhaMdhAne Teke Ape che. anya suputra zrI ravIndrabhAI zrI azokabhAI tathA zrI kizorabhAI yuvAna vaye peDhInA vikAsamAM mahatvano phALo ApI rahyA che. Aje pitAne pagale cAlI temanA putroe paNa anekagaNuM vadhu siddhi meLavI che. zrI jagajIvana kezavabhAI dozI jIvanamAM vijaya meLavavA mATe bahu jJAnanI jarUra nathI. jarUra che phakta vyavahArakuzaLatAnI ane aDaga hiMmatanI. zrI jagajIvanabhAI taLAjA pAse dAThAnA vatanI. che gujarAtIne ja abhyAsa; dhaMdhArthe muMbaI gayA. rU. 1panA pagArathI nokarInI zarUAta karI. sakhata parizrama ane akhUTa zraddhAe 191mAM bhAgIdArImAM sepArInI dukAna zarU karI. 2000mAM bhAgIdArImAMthI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 157 chUTA thayA ane 2001mAM cImanalAla jagajIvanane nAme dukAna zarU karI. dhaMdhAmAM be paisA kamAyA ane chUTe hAthe dAnadharmamAM e saMpattine upayoga zarU karyo. dAThAnI hospiTalamAM, taLAjAnI vidyAthI be DigamAM, kadambagirimAM, meruzikharamAM ane paMcagInI pAse belesemAM zrIzALAmAM sAruM evuM dAna karyuM che. mIThuM ane rele khAvA paNa keInI madada na levI evI AtmazraddhAe pitAnA svabaLe ja dhanadolata ane kIti prApta karyA. pAlItANAnI dareka dhArmika saMsthAomAM temanuM dAna guMjatuM rahyuM che. putrone sArI keLavaNI ApI che. temanI dharmapriyatA khAsa dhyAna kheMce evI che. muMbaImAM jJAtinAM bALakonA raMgotsavamAM ane dhArmika pravRttiomAM haMmezAM mekhare rahe che ane pAramArthika jIvana jIve che. vidyAnAM ane saMskAranAM dhAmane dhananI aMjali apIne pretsAhita karyA che, praphullita banAvyAM che. paisA te ghaNu pAse hoya che paNa vinA saMskAra ane keLavaNI athe tene viniyoga karanArA keTalA? kudaratamAM jema vRkSane phaLa sAMpaDe che tyAre nIcA name che, tema zrImaMtAInI sAthe jenuM aMtaHkaraNa vinamra bane che tenI ja zrImaMtAI zobhe. zrI jagajIvanabhAIe jUnAM mUlyanAM sArAM tane saMpUrNa mAna ApyuM che. zrI jagajIvana bhagavAnadAsa zAha vyApAra-udyoga hoya ke dhArmika-sAmAjika saMsthAonuM saMcAlana hoya, vizALa ane nirALI sRSTine eka kama rahyo che ke samaye samaye vicakSaNa ane vilakSaNa vyaktie ApaNane sAMpaDatI rahI che ane samAja-jIvananI kAyApalaTanAM svapnAMomAM saMgIna phALo Ape che. navA prANa pUravAne kartavyadharma bajAve che. - sva. zrI jagajIvanabhAIe AvA ja eka saphaLa rAhabara tarIke vyApArI jagatamAM gaNanApAtra bhAga bhajavyuM che. janma surendranagaranA rAmapara gAme che. janmathI tejasvI vyaktitvano paricaya karAvyo. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] | ApaNA zreSThIva mAtra cAra gujarAtIne ja abhyAsa paNa ajabanI AyeAjanazakti; anerI dvISTi ane prabaLa puruSArthavRttinA prabhAvane kAraNe cAnA vepAramAM saphaLatA meLavI. kalakattA, kAcIna vagere sthaLe avAranavAra jatA e badhA aheALA anubhavane laI ne tathA kAmanI AvaDatane kAraNe sArAye saurASTramAM je. bI. tarIke cAnA khyAtanAma ane mazahUra vyApArI tarIke bahumAna pAmyA. bhAvanagaranA khyAtanAma vyApArI veArA paramANuMda tArAcaMdanI saujanyazIlatA, prAmANikatA ane sudara bhAvanAthI AkarSAI ne temanA sArA vicAro zraNa karavA temanA paricayamAM AvyA ane gheADA anubhava pachI temanI sAthe bhAgIdArImAM joDAyA ane tenI suvyavasthA mATe zrI jagajIvanabhAI e athAga parizrama uTAvyeA. bhAvanagaranI zeTha DAsAbhAI abheca'da-peDhI zrIsaMghanA varSo sudhI matrI tarIke pharaja bajAvI hatI tema ja pAMjarApALa sasthAnA sacAlanamAM ane tenA utkarSamAM UMDe! rasa lIdhe tema ja jaina samAjanI anya saMsthAomAM AgavuM sthAna prApta karelu. sammetazikhara sahita meTAM jaina tIrtheAnA pravAsa karyo. satAnamAM eka ja dIkarI. temanI sAthe temanA bhANejoe vyApAranuM sacAlana ane bIjI sAmAjika pravRttiomAM temanI sUcanA mujaba kAma karyuM.. 90 varSanI uMmare zrI jagajIvanabhAI svargavAsI banyA. bhAvanagaranA jaina samAjanuM te kharekhara gauravazALI ratna hatA. jaina pracAraka sabhAnA pramukha tarIkenI temanI kAmagIrI yazasvI hatI. aneASacaMda goviMdajI TrasTamAM TrasTI hatA. ghaNA ja marmajJa puruSa hatA. temanI saMskArapriyatA ane kA zIlatA bhAvi peDhIne mATe anumAdanIya ane AdaraNIya rahyAM hatAM. potAnI haiyA-ukalata ane buddhibaLe jIvananA aneka tANAvANAmAMthI pasAra thaI bhAre meTI siddhi hAMsala karI hatI. sva. zrI jagajIvanabhAI e UbhI karelI dAna-dharmanI ane zAsanasevAnI ujjavaLa pagadaDI ane e mUlyavAna vAraso temanA bhANejoe sAcavI rAkhyA che. temAMnA eka zrI sUryakAntabhAI paNa pratibhAsaja kanuM AgavuM vyaktitva dharAve che. Adhunika jJAnavijJAnanA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha | [ 159 sAMprata pravAhone oLakhIne ane anusarIne zrI sUryakAntabhAI zubha saMkalpane pAra pADavA mATe satata prayatnazIla ane udyamazIla rahyA che ane bhAvanagaranI vividha pravRttiomAM gaNanApAtra phaLa ApIne sArI nAmane saMpAdana karI che. dAdAzrI jagajIvanabhAInI keDAsUjha, abhyAsa ane anubhavanuM amRta prApta karIne zrI sUryakAntabhAIe temanI vyAvasAyika kArakidInuM ghaDatara karyuM. Aje dANApIThamAM cAlatI bI. sUryakAnta enDa ku. tathA bharatakumAra enDa kuM. tathA anya peDhInA teo sUtradhAra che. temanA yazabhAgI hAthe vividha kSetre vadhu ne vadhu kAryo saphaLa thatAM rahe evI abhyarthanA karIe chIe. zrI javAharabhAI motIlAla zAha kalA, dharma ane dhanane triveNI saMgama dharAvanAra zrI javAharabhAI motIlAla zAha nAsika jillAnA mAle gAmanA mULa vatanI che. zrI javAharabhAI sAmAjika tathA dhArmika kSetre noMdhapAtra kAmagIrI bajAvI rahyA che. emaNe 12 varSanI kumaLI vaye jIvananI kArakirdInI zarUAta karI ane 22 varSe jAhera sevAkAryanI zarUAta karI. pratyeka aMkuramAM vikAsa thavAnI ane vaTavRkSa banavAnI zakyatA rahelI che eTale te vaMdanIya che; kAraNa ke te kyAre vaTavRkSa banI raheze te parama niyaMtA ja jANI zake. AvA eka nAnA aMkuramAMthI vaTavRkSa samA banI rahelA zrI javAharabhAIne janma akhila bhAratanA jaina samAjanA AgevAna kAryakara zeThazrI motIlAla vIracaMda zAhane tyAM mAlegAMvamAM thaye. abhyAsamAM tejasvI hovAthI bI. koma., elaela. bI. thayA ane sUtarabajAranA dhaMdhAmAM sArI saphaLatA prApta karI. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] [ ApaNA zreSThIvaryA zrI javAharabhAI jaina samAjanA yuvAna saniSTha kAryakara che. dhArmika ke sAmAjika kAIpaNu kArTImAM AgaLa paDatA bhAga levA tatpara rahe che. zrI ANaMdajI kalyANajI jaina zvetAmbara peDhInA pratinidhi che tema ja nIcenI sa'sthAomAM TrasTI tarIkenI javAbadArI sabhALI rahyA cheH 1. zrI caMdraprabhusvAmI jaina maMdira--prArthanA samAja 2. zrImad buddhisAgarajI jaina zve. mUrtipUjaka gurukuLa, cAMdakheDA ( gujarAta ) 3. zrI vizAla jaina kalA sa'sthA ( jaina myujhiyama )-pAlItANA, 4. zrI pIyUSapANi sthApatya saMgrahAlaya, muMbaI. 5. zrI vamAna jaina sevA kendra, muMbaI. te uparAMta zrI jaina zvetAmbara ejyukezana eDa tathA zrI bhArata jaina mahAmaMDaLanA sekreTarI tathA AgevAna kAya kartA che. temanAM patnI zrImatI mAyAbena paNa temanA dareka kArTImAM sahayoga ane sAtha Ape che. AvA karmaniSTha bhAgyavaMta yuvAna dAtA zrI javAharabhAInI samAjanI sevA-pravRtti haju vizALa phalaka para vistarA ane dIrghAyuSa pAme| evI zubhecchA, frommer zrI jayasukhabhAI Ara. kAThArI goMDalamAM zrI jayasukhabhAI kAThArIe navadurgA aMbikA mAtAjInuM madira zrI ya'trarAja zikhara sahita moTA kharce zraddhApUrNAMka karAvI zrI bhIDabhaMjana TrasTanA bhAgarUpe janatAnI dhArmika lAgaNIne unnata karavA apa Na karyuM. A maMdira sthaLa, samaya ane sadvidyAnI unnatinI dRSTie apUrva ane ajoDa che ane temAM 16 nityAdevI tathA zrIyaMtranI pratiSThA paNa navadurgA tathA bhagavatI akhikAnI sAtheAsAtha Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 161 karelI che. ane AjathI varSo pahelAM goMDalamAM rAjyakakSAe thayelA lakSacaDI mahAyajJathI cAlatI AvelI zrI mAtAjInI bhaktinA pravAhanI praNAlikAmAM temaNe vizeSa umeza karyo che. goMDalanA ahAbhAgya che ke zrI mAtAjI ATalAM varSe goMDala padhArI janatAnA lAbhAthe peAtAnI lIlA ATalI vyApaka rIte prakaTAvI rahyAM che. kAhArI daMpatIe udAra dilathI kharca ane samayanI paravA karyA vinA zrI mAtAjInA zrIvigrahanuM pratiSThApana goMDalamAM karavA mAtAjInI preraNAne AdhIna thayA ane te rIte jIvana-sAphalya meLavI AkhA kAThArI kuTuMbane yaze|bhAgI banAvela che. hindu dhama mAM zaktipUjA parApUrvathI cAlatI AvI che. A maMdiramAMnI "zrI jagadabA rAjarAjezvarI"nI bhavya mUrti zAstramAM lakhyA pramANe e mujabanuM AbehUba rUpa dhAraNa karIne birAjamAna thayela che--ane vadhAre vilakSaNatA e che ke, zAstramAM jaNAvela zrI navadurgAnAM svarUpo paNa A rimAM zrI rAjarAjezvarInI seALa nityA' sAthe hAla birAje che. zrI jayasukhabhAI varSo pahelAM zrI giranAramAM birAjatA zrI aMbAjInA sAMnidhyamAM zrI rAjarAjezvarInI pratiSThA nirmANa karavAnI icchA dharAvatA hatA paraMtu varSa sudhI A bAbatamAM tyAMnA sthAnika matabhedenA kAraNe saphaLa na thaI, kAraNa ke zrI jagada banI icchA geAMDalanA dharmapremIone peAtAnI lIlAnAM svarUpa darzAvavAnI hAI, kAThArI parivAra cAra peDhIthI je rIte upAsanA kare che tenu sAphalya Aje gAMDalamAM maLe che te jagatajananI bhagavatInA AzIrvAdanuMpiraNAma che. ane te AzIrvAda samasta vizvane prApta thAo; kAraNa ke bhAratabharamAM ajoDa sAduM chatAM bhavya ane leAkeAnA dainika jIvananI madhyamAM A maMdira anavA pAmyuM te temanI icchAneA pratApa che. gAMDalanI maMdira-pratiSThA uparAMta zrI jayasukhabhAinI dhArmika sevAe joI e teA goMDala kuberapurI jagyAmAM mahAdevajInI pratiSThA savata 40-41-42mAM; pUNa vAghezvarInI pratiSThA 1954mAM ane che. 21 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16ra ] [ ApaNA zreSThIvaryo raMgunI ghaMTa meka 1936mAM kuberapurI jIrNoddhAra zikhara baMdhAvyuM saMvata 2024mAM. A kArya temanA pitAjI hataka, giranAra (jUnAgaDha) aMbAjIne jIrNoddhAra 1968mAM, 195lmAM goMDala jagannAtha maMdiramAM annapUrNA, mahAdevajI, aMbAjInI mUrti sthApanA; gaDhaDA svAmInArAyaNamAM 1969mAM aSTabhujA aMbAjInI mUrti pratiSThA, 1970mAM akhegaDha (mahuvA)mAM rAma-sItA-lakSamaNa -hanumAnajI-gaNapatinI ArasanI mUrti sthApanA 1970mAM rUpAla (gAMdhInagara pAse)mAM pallImaMdiranuM bhUmipUjana, 1972mAM Amoda (bharUca pAse)mAM maMdirane jIrNoddhAra, gujarAtanA pATanagara gAMdhInagaramAM zikharabaMdha maMdira jemAM lakSmInArAyaNa-zaMkarapArvatIaMbAjInI moTI mUti jenI pratiSThA zrI jayasukhabhAIe karI. DAkoramAM kamalAkara maMdiranA pravezadvAra pAse hanumAnajI-gaNapatinI mUrti-sthApanA, berIvalImAM 196mAM aMbAjI maMdiramAM mahAdeva liMga -pArvatIjI-zItaLAmAtAnI mUrti sthApanA, navA revAsa (IDara pAse) nA maMdiramAM jayapurathI maMgAvela umiyA mAtAjInI mUrti sthApanA. "7pamAM geMDalamAM bhIDabhaMjanamAM navadurgAnAM svarUpane aMbAjInI pharate sthApanA karI. navadurgAnAM A svarUponuM AyeAjana saurASTra ke dakSiNanAM dhAmamAM kyAMya karela nathI; je geDala mATe gauravarUpa vAta che. temanAM A dhArmika kAryomAM temanA dharmapatnI a.sau. lalitAbenane paNa sahakAra ane pretsAhana rahelAM che. zrI jayaMtilAla bhImajIbhAI viThThalANI zrI jayaMtilAlabhAIe meTrika sudhIne abhyAsa karI nAnI vayamAM ja vyApAramAM jhaMpalAvyuM. vidyAbhyAsa daramyAna sAMskRtika pravRttio ane pustakAlaya-pravRttione bhAre zokha hatoje Aja sudhI jALavI zakyA che. amarelInI lahANA boDiMgamAM sArI evI rakamanuM dAna karI tenI sAthe pitAzrInuM nAma joyuM ane amarelImAM ja mAtuzrInA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 163 nAme zrImatI jIjIbena bhImajI kurajI viThThalANI pheravarDa garlsa hAIskUla cAle che. potAnA sva. putra zrI dinakararAyanI smRtimAM vIrapura jalAbApAnI jagyAmAM kAmanAtha mahAdevanA maMdiramAM ane anya dhArmika jagyAomAM temaNe dAna ApyuM che. amarelImAM eka paNa saMsthA evI nahi hoya ke jemAM temanuM dAna ane hisso na hoya. reDa kesa sosAyaTImAM sabhya tarIke cAlu che. zrI jayaMtilAla mAnacaMda gAMdhI vyApAra-vANijyanA vikAsakSetre jemanI samagra pravRtti hamezAM satata siddhilakSI rahI che evA puruSAthI yuvAna zreSThI zrI yaMtilAlabhAI gAMdhI mULa saurASTramAM bhAvanagara jillAnA taLAjAdAThA pAse vAlara gAmanA vatanI. pAlItANA jaina gurukuLamAM abhyAsa karyo. ghaNAM varSothI mahAnagarI muMbaIne karmabhUmi banAvI lekhaMDanA vyavasAyamAM dhIme dhIme pragati sAdhatA rahyA. temanA bheLA ane nikhAlasa svabhAvane kAraNe saunA prItipAtra banI zakyA che. temanI sevAbhAvanA, ucca kAryapraNAlI ane nItimattAne kAraNe vyApArI AlamamAM paNa sAruM evuM mAnapAna pAmyA che. temanI UMDI sUjhasamajane kAraNe yuvAna vaye ja AgaLa AvyA che. dhArmika saMskAra ane saMkalpa-sAdhanAnA samanvaya vaDe zrI jayaMtibhAI gAMdhI jJAtinI ane ghaNI saMsthAomAM sahaga ApatA rahyA hovAne kAraNe sau koIne Adara ane sanmAnanA adhikArI banyA che. puruSArtha ane svabaLe vyApArika saMbaMdho vikasAvyA. sahasikatA e emanI AgavI zakti che. ochuM bele chatAM emanI daSTi vizALa rahI che. maLatAvaDA ane milanasAra svabhAvane zrI gAdhIe sevAnI bhAvanA ane keIka sArAM kAmamAM kAMIka yathAzakti karI chUTavAnI haMmezAM IcchA batAvI che. temanI paragaju mane vRtti Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ] { ApaNA zreSThIvaryA humezAM prazaMsApAtra rahyAM che. 1965thI e bipInacaMdra enDa kuAM. nA nAmathI bhAgIdArImAM dhaMdhA cAle che. dADA hAIskUlamAM, dAThA jaina bhojanazALAmAM, dADA jaina mitra maDaLamAM; pAlItANA yoAvijaya gurukuLamAM temanuM pradAna praza'sanIya che. va. zrI jayaMtilAla mULajIbhAI talAjiyA bhAvanagaranA dhaniSTa, sa`skArapremI parivAranA eka udAracirata dAnavIra sajjana zrI jayaMtibhAI talAjiyAnA UjaLA saMskAravArasAne ane tenA kuTuMbajIvananI ucca praNAlikAene mane mana vaMdana karyA vagara rahI zakAtu` nathI. varSo pahelAM vyavasAya arthe teoe mubaI vasavATa karyAM. dhaMdhAmAM puruSArtha ane pramANikatAthI Arthika saddharatA prApta karI be paisA kamAyA, je daivI 'tti dAnadharmane kSetre vAparavAmAM te hamezAM mAkhare rahyA. nava varSa pahelAM ja tA. 9-6-81nA roja zrI jayaMtIbhAInu avasAna thayuM. temanA smaraNArthe maMdabuddhinAM khaLakA mATenI zALA bhAvanagaramAM khelavA temanA parivAranA sabhya vicAra karI rahyA che. zrI jayaMtibhAInA suputra zrI dIpakabhAI paNa e ja dAnazIlatAnI pagadaDI upara cAlI rahyA che. garIbe taraphanI temanI karuNA ane dayA dAda mAMgI lye tevAM che. vidhavA bahenone anAjakapaDAM ke anya sahAya ApavAmAM temanI amIrAtanAM humezAM darzana thatAM rahyAM che. zikSaNakSetre paNa eTalI ja mamatA garIba vidyAthI ene pAThayapustako ane anya jarUriyAta pahoMcADavAmAM kayAre ya pAchI pAnI karI nathI. bhAvanagaramAM vyavasthita Dhabe cAlatI zeThazrI viThThaladAsa chaganalAlaleADhAvALA hAspiTalamAM ArogyasevAnu eka adyatana ekama zarU karavAnI jenI lAMkhA samayathI tAtI jarUrIyAta hatI, AMkha-kAna Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAnagraMtha ] [ 165 gaLAnA ane dAMtanA rogeAnI sAravAra mATenI I. ena. TI. vADanI suMdara vyavasthA UbhI karavAnuM eka svapna ane vAyeza hatI, tene sAkAra karavAmAM zeThazrI jayatibhAI bhAvasAre potAnA yuvAna svastha putra nItinakumAranI kAyamI cira'jIvI smRtirUpe udAra mane rUpiyA paMcAtera hajAra jevI mAtabara rakamanuM dAna aNu karyuM. temanA A dAnanA zrIgaNeza pachI tene pagale pagale rUpiyA sADAcAra lAkha jevI jagI rakama ekaThI karAvI ApIne A bhAvasAra piravAre kharekhara garIba Ama-samAjanA aMtaranA AzIrvAda meLavyA che ane mAnavatAnuM bhAre mAru puNyavatuM kAma pAra pADyu che. gujarAta rAjyamAM vAtAnukUla heAspiTala sau prathama che. eTalu ja nahI, yAgAnuyAga kuzaLa DokaTaronI sevA prApta karavAmAM paNa sacAlakA sadbhAgI banyA che. A viziSTa pravRttinAM maMDANa ( udghATana ) svagastha zrI nItinakumAranAM mAtuzrI cadrAbahenanA hAthe thayuM te paNa eka noMdhanIya khInA che. varateja-bhAvanagaramAM nAnImeTI sasthAomAM nAnAMmeTAM lagabhaga tamAma AyeAjanAmAM zakaya dAna ApyuM che, je A parivAranI viziSTatA che. A piravAranA eka agraNI zrI devacaMdabhAI paNa evA ja vinamra ane mitabhASI svabhAvanA hatA. sArAM-zubha kAryomAM temaNe huMmezAM sa'mati ane preraNA ApyA karI hatI. kuTumbanI UjaLI gauravagAthAne janasamAjamAM khyAtanAma karatA gayA. sAdharmika bhakti ane guptadAnamAM huMmezAM mAnanArA elavIna sTArsanA sacAlakazrI dvIpakabhAI ghaNI moTI javAbadArI vahana karI rahyA che. icchIe chIe ke temanA hAthe samAjanAM vividha agAne prAtsAhaka khaLa maLe, aneka pravRttie vikase ane pAMgare ane paramAtmA temane dIrghAyuSa ape tevI zubhecchA. che. rara Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from INDO-NIPPON CHEMICAL COMPANY LIMITED Manufacturers of Plasticizers Di Octyl Phthalate *Di Iso Octyl Phthalate Di Nonyl Phthalate Di Iso Decyl Phthalate *Di Butyl Phthalate *Di Methyl Phthalate *Di Etbyl Phthalate *Di Octyl Adipate * Tri Octyl Tri Mellitate Maker Bhavan No. 2, 18 New Marine Lines, Bombay-400 020 (DOP) ( DIOP) (DNP) (DIDP) (DBP) (DMP) (DEP) (DOA) (TOTM) Telex 11-2081 Grams PLASTCIZER Phone: 251723 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// With Best Compliments from Phones Shop : 35 52 14 Resi. : 35 86 20 Allwin Stores FOR QUALITY DRY FRUITS 423, Sardar V. P, Road, Prarthna Samaj, BOMBAY-4. //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments form Mohanlal & Co. Licensed Plumbers of Repute & Sanitary Engineers. 55, 1st Carpenter Street, Bombay-400 004 Phones: 361326 / 369328 MOHANLAL & SONS Sanitary Engineers & Contractors, Anand Apartment, Sayaji Ganj, Opp. Rajshri Cinema, Baroda (Gujrat) Phone: 64985 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from A 364178/388358 Wala Brothers Manufacturers of : Textile Machinery Parts Auto Loom Parts Specialists Office : 51, 53 Sant Sena Maharaj Marg, BOMBAY-400 004. WorkShop : 41/A, Bhandari Street, BOMBAY-400 024. WorkShop : 32/36 Jairajbhai Lane, BOMBAY-400 008. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTramAM bIjA sthAne ane gujarAtamAM 17 mA sthAne dhI surendranagara pIpalsa keA. Apa. beMka lI. sthApanA : 1965 surendranagara eDITa varga : e' zAkhAo : 1. jorAvaranagara 2. thAnagaDha 3. jI.AI.DI.sI. vaDhavANa, 4. lIbaDI, 5. lakhatara. * ApanI thApaNeA A beMkamAM mUkI nizcita banA. * AkarSIka vyAja meLavA-kamarzIyala eMkA karatAM 1% vadhu. * nANAMnI saMpUrNa salAmatI - jhaDapI ane vinayI sevA. * pragatinA AMkaDA ( jUna-1986) * 61,98,300 73,83,90 zera bhaDALa. nIjha phUDa. thANA. zrIrANA. nA. sabhAsada saMkhyA 13,29,92,300 9,69,69,400 31,73,500 28,200 * ekanI sevAo : 1. navA laghu udyogone dhIrANa 13% vyAjathI. 2. dAgInA sAme dhirANu 15% vyAjathI. 3. beMka dvArA ze, ugharANI nezanala sevi gsa sarTIphIkeTa tathA rasIda huMDI para dhIrANa ApavAmAM Ave che. 4. eka dvArA Arthika rIte nabaLA leAkeAne 6%nA rAhatanA darathI leAna ApavAmAM Ave che. pa. beMkamAMthI maLatuM vyAja rU. 7,000/- sudhI AvakaverA mukta tathA rU. 2,65,000/-sudhInI thApaNA sa`pattiverA mukta che. 6. rU. 25,000/-sudhI kalIna kekreDiTa meLaveA. 7. beMkane TrasTonI thApaNA svIkAravAnI mAnyatA maLela che. 8. beMka dvArA beMka gera TI tathA ela. sI.nI savalatA apAya che. zrI caMdulAla sukhalAla mahetA zrI caMdulAla tribhAvanadAsa koThArI ceramena amRtalAla kezavajI zAha vAIsa ceramena menejiMga DirekTara zrI zazIkAMta sI. AjhA janarala menejara Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aura hara bhAratIya ke hRdaya ko Alokita karane vAlI gujarAta nipAnI sarvottama taMbAkhu se banI alaukika tathA Ananda dAyaka dhUmrapAnake lie hamArI naM. 505 spezala naM. 303 bharata tathA vasaMta sundarI brA~Da biDiyA~ hamezA istemAla kIjie jo Apako hara kaza meM apUrva Ananda aura sphUrti pradAna karegI phona naM. 2958, 3041 goMdiyA TelIgrAma-tIna so tIna me. maNibhAI caturabhAI paTela eNDa kaM. goMdiyA AmagAMva va kATI birasolA (mahArASTra) cakradharapura (bihAra) S. E. Rly. me. Ara. maNIbhAI paTela eNDa kampanI po. jAladA (pazcima baMgAla ) esa. I. relve heDa Aphisa Ara. maNibhAI paTela eMDa kaM 24/25 rUpacandarAya sTrITa kalakattA-7 brAMca Aphisa ramezacandra hariharabhAI paTela enDa kaM. eDavarDa memoriyala ke sAmane, sTezana roDa, ajamera (rAjasthAna, vesTarna relve dikhane meM sundara-hara kaza lene meM AsAna-jinheM Apa cAhate haiM. spezala naM. 303, 505; bharata va vasanta sundarI brA~Da viDiyA~ hI pasaMda kareM. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 } [ ApaNuM zreSThIvaryo sva. zeThazrI jezIMgabhAI kAlIdAsa zeradalAla zrI jezIMgabhAIne janma saM. 1929nA caitra vada 8nA roja amadAvAdamAM thayo hato. temanA pUjya pitAzrInuM nAma kAlIdAsa bhIkhAbhAI ane mAtAnuM nAma jekerabAI hatuM. pU. A. bha. zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja sAhebanA teo niSThAvAna bhakta ane AjJAMti gRhastha-ziSya hatA. teozrInI zubha preraNAthI temaNe aneka maMdiremAM ghaNAM jinadhio bharAvavAmAM tema ja pratiSThA vagere zubha kAryomAM lakSmInA mamatvane tyAga karIne ghaNuM puNya kAryo karyA che. - zrI kadaMbagirinI bAvana jinAlayanI bhamatImAMnI moTI derI, rahIzALAmAnI mULa nAyakanI pratimA ane temanI bAjunI jina pratimA tema ja bahAranI bAjumAM zrI sImaMdhara svAmInI pratiSThA tema ja aMjanazalAkA vagere kAryo e temanA unnata ane udAra dharmajIvananAM puNya pratIka che. pratimA ane pratiSThA uparAMta temane zrI kRtajJAna bhaktimAM paNa UMDo rasa hate. TUMkamAM pratimA eTale ahiMsAdi dharmonI sthApatyakalA ane zrutajJAna eTale ahiMsAdi dharmonuM saMskArasAhitya ema temanA jIvanamAM kaLA ane saMskAra-sAhityane subhaga saMgama jovA maLato hato. zrI jezIMgabhAIe pitAnI milaktanA amuka bhAganI rakamanuM TrasTa karyuM che ane sAhityasamrATa AcArya mahArAjazrIe maMgaLa AzIrvAda ApyA che. A TrasTamAMthI alabhya evA graMtharane siddhahema zabdAnuzAsana Adi pustako prakAzita thAya che. teozrI tatvavivecaka tathA sabhAnA adhyakSa hatA. teozrIe mahAmaMgaLakArI zrI navakAramaMtrane jApa pUrNa karyo hate. teoe sAdhamikenA uddhAra vageremAM paNa guptadAna karavAmAM kacAza rAkhI na hatI. saM. 1995mAM zrI siddhagirinI zItaLa chAyAmAM cAturmAsa karyuM hatuM. teo puNyarAzi puSpa hatA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 193 te (suvAsa ane tenI saurabha Aje paNa maheka maheka thAya che. kAyama rahe te mATe temanA putrA zrI sArAbhAI ane zrI manubhAI TrasTamAMthI puNyakAryamAM peAtAnA pitAzrInI jema ja utsAha ane uma'gathI UchaLatA haiye, sAtha-sahakAra ApI rahyA hatA. temane traNa putrA hatA. temAMthI bhAizrI ratibhAI svaga vAsI thayA che ane sArAbhAI ane manubhAI gujarI gayA. pitAzrInA smaraNArthe aSTAhnikA mahAtsava Adi kAryo, dhArmika vidhi-vidhAne ane baMne baMdhuoe vadha mAnatapa AyaMbIla khAtAmAM rU. 15001 ApyA hatA. sa. 2018 vaizAkha suda 10 nA rAja pAlItANAmAM zrI nemidarzIna vihAra nAmanuM gurumaMdira banAvI temAM pUjya AcArya bhagavAnanI mUrtinI pratiSThA karAvI hatI. zrI sArAbhAI rAjanagara dharmapurI amadAvAdanA agragaNya AgevAna hatA. teo cAlyA gayA paNa puSpapAMkhaDInI jema madhura suvAsa pherama mUkI gayA ane jIvana dhanya dhanya banAvI gayA. zrI jAdavajI sAmacaMda mahetA zrI jAdavajabhAI mahetA bhAvanagaranA kuMDalA tAlukAnA vaDA gAmanA rahIza che. pAlItANAmAM meTrika sudhI abhyAsa karI vyApAra athe raMgUna tarapha prayANa karyuM. raMgUnamAM bIjA vizvayuddha vakhate bhAIzrI manasukhalAla rAghavajI dezI surendranagaranA 'giva enDa TeIka' muMbaIvAlA sAthe khUba ja ghaniSTha maitrI-saMbadha adhAyA. laDAI daramyAna armomAMthI pagaraste ArAkAnaceAmAM thaI zrI dalIcaMda vaccharAja mahetA sAthe cAlatA bhArata AvyA ane tee anekAne madadarUpa thaI paDyA. vaMDAmAM vyApAra zarU karyAM. sAtheAsAtha vatanamAM prAthamika zALAe, hAiskUla, pANInI yeAjanA vagere aneka lokapayogI sevAkAryo karavAmAM tana, mana, dhanathI bhAga ApyA. sAvarakuMDalA, pAlItANA, surendranagara, vaDhavANu vagere sthaLe e keLavaNI, hAspiTala vagere aneka kAmeAmAM pUratA madadarUpa thaI kAme Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 ] [ ApaNA zreSThIvaryo pAra pADyA che. zrI pAlItANAmAM zrI siddhakSetra jaina bAlAzramanA maMtrI tathA TrasTI tarIke kArya karI rahyA che ane A badhA kAryo pAchaLa temanAM dharmapatnI prabhAbahenane saMpUrNa sAtha che. zrI sAvarakuMDalA jaina vidyArthIgRha, jenI sthApanA 2002 mAM karavAmAM AvI, tenI zarUAtathI te Aja sudhI maMtrI tarIke ane atyAre pramukha tarIke sevA ApI rahyA che. dhaMdhAthe mombAsA jatAM saMsthAnA phaMDamAM tyAMthI sArI rakama ekaThI karavAmAM nimittarUpa banyA. zrI vikAsa vidyAlaya, vaDhavANa tathA zrI manasukhabhAI dozI leka vidyAlaya, surendranagara mATe bahArathI sArI evI madada meLavI. AthI zrI vikAsa vidyAlayane pagabhara thavA mahetA cerITI TrasTanI je khUba ja upayogI sahAya maLI temAM teo nimittarUpa banyA. zAha sAgara dAnavIra zeTha zAha meghajI petharAja taraphathI dAnano pravAha surendranagaramAM vipula pramANamAM vahevarAvavAmAM sau prathama surendranagarano paricaya karAvavAmAM nimitta banyA. vatana vaMDAmAM UjamabAI somacaMda mahetA prAthamika zALA baMdhAvI ApI, jyAM atyAre 800 bALake zikSaNa laI rahyAM che. zrI siddhakSetra jena bAlAzramamAM maMtrI tarIke saMvata 201pamAM joDAyA. zrI siddhakSetra jaina bAlAzramamAM TrasTI tarIke 10 varSathI che. zrI siddhakSetra ejyukezana sosAyaTI (catrabhuja maMtIlAla vidyAlaya pAlItANuM)mAM TrasTI tathA maMtrI tarIke sevA Ape che. barmAmAM zrI manasukhalAla rAghavajI dozI surendranagaravALAne mitra saMbaMdha baMdhAye. manasukhabhAI eka khUba ja saMniSTha bhAvanAzALI samAjasevaka hatA. tene prabhAva temanA jIvanamAM pahele che. barmAmAM nAsabhAga vakhate seMkaDo hindIone videza pAchA pharavA mATe sagavaDatA premamAMthI karI ApI ane hajAra mANasane premamAM te vakhate khAvApIvAnI sagavaDatA karI ApelI. te vakhate prema DisTrikaTamAM javAharalAla naheru padhAryA tyAre tyAMnA hindI vatI temanI sAthe premathI mAMDalA javA cUMTAelA hatA. laDAI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha | [ 175 vakhate vara kAunsIla (premamAM)nA teo membara hatA. bAramIone khUba ja prema saMpAdana karela. UR zrI karazabhAI lAlajI kApaDIyA patrI, gujarAtanA kaccha vibhAganuM eka nAnuM gAma. tA. 19 jAnyuArI sane 1916 nA zubha divase A sthAne zrI TokarazIbhAIne janma. dharmapremI ane sevAbhAvI pitAzrI lAlajIbhAI ane evAM ja Adarza gRhiNI mAtA vajebAI lAlajIbhAIne mRtyu samaye TokarazIbhAInI uMmara kevaLa 10-11 varSanI hatI. uMmara bhale nAnI hatI paraMtu pitAnA gAMdhIvAdI vicAre, sevA-saMskAra emanAmAM pAkI jaDa jamAvI gayA. bALapaNathI ja sevAbhAva emanA aMtaramAM jANe divyaprakAza rUpe patharAye hato. nAnI vayathI ja temanA pratye prema jovAmAM Avato. pitAnA gAmamAM pustakAlaya, rAtri pAThazALA vagere kAryomAM tana-manathI joDAI jatA. nAnakaDA pustakAlayamAM dAnamAM maLatI jUnI phATelI copaDIo paNa teo pite ja sAthIonA sahakArathI bAinDiMga karatA je kAma temane zikhavADanAra pU. zrI gulAbacaMdajI munine teo Aje paNa nathI bhUlI zakyA. potAnA mitra maganalAla kakkara sAthe harijanane bhaNAvavA -navaDAvavAnuM vagere kAryomAM mazagUla thaI jatA. Ama nAnI vayamAMthI ja sevAmaya jIvana jIvavAnI bhAvanA jAgela. barmAmAM rahIne pitAnI harijana zALA mATe phaMDa ekaThuM karela. gAMdhIjInA sAttvika jIvananI asarathI eTalA badhA prabhAvita thayA ke khAdInA vaparAzane kAyamI sthAna maLyuM. muMbaI ekAda varSa rahI jAta-mahenatathI, khaMtathI jyAM kAma maLyuM e zeThiyAonA prema-sadbhAva-saMpAdanathI brahmadeza javAnI taka maLI. samayanA pracalita rivAjethI 14 varSe lagnagraMthithI joDAyA. dharmapatnI zrImatI amRtabAInI vaya A prasaMge 14 varSanI hatI. amRtabAI paNa eTalAM ja saMrakArI kuTumbanAM hatAM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 ] [ ApaNA zreSThIvaryA ke TokarazIbhAInI aMtara-bhAvanAomAM sarva rIte sahAyarUpa banI bhAratanI Adaza nArI tarIke jIvana dhanya anAvavAmAM peAtAnI bhAvanAo kendrita karela. bIjA vizvayuddhanA kAraNe 1942 nA jAnyuArImAM zrI TAkarazIbhAI ne brahmadeza cheDavu paDyu. kalakattA thoDA samaya rahI bhAratanAM anya zaheronI mulAkAta laI, muMbai AvatAM jUnA saba dhA tAjA thayA ane haidrAbAda AvavA preraNA maLI. haidrAbAda jenu jUnuM nAma bhAgyanagara hatu. eka pachI eka taka sAMpaDatI ja gaI. kArAbAramAM bhAgIdArIthI vyavasAya zarU karI peAtAnI AMtarapreraNAthI dhIme dhIme vyApAra tema ja udyogomAM paNa pravezI vikAsa thatA gayA. bahumukhI sevAonI TUMkI yAdImAM sarvodaya, cakSudAna pravRtti, prAkRtika cikitsAlaya, mahAvIra hAspiTala, jaina dharma vikAsa zikSA, nArI sudhArasevA; anAthAlaya; khAdI grAmeAdyoga, kRSi sudhAra, roTarI kalaba; gAMdhI jJAnama Mdira, vagere. rAjadvArI kSetre paNa jarUra paDaye selsaTekasa bAbata hAya ke koMgresanAM adhivezana hoya; gujarAtI, hindI, telugu bhASAonu sevAkAya hAya; jaLaprakASa ke duSkALarAhatanAM kAryo hAya; kevaLa haidarAbAdamAM ja nahi, dezanA koIpaNa bhAgamAM gujarAta rAjya hAya ke bihAra rAjya heAya; sthaLa-samayanA koI bAdha emane AvatA nathI. haidarAbAdanA zrI gujarAtI pragati samAjamAM varSothI emaNe menejiMga TrasTI, mAnada maMtrI, pramukha Adi padma para sevA bajAvI che. A saMsthAne emaNe potAnA kApaDIA grupanA TrasTamAMthI rUpiyA eka lAkha pacAttera hajAranI sakhAvata ApI kApaDIA TrasTa pragati mahAvidyAlayane tathA kApaDIA TrasTa atithigRhane mUrta svarUpa Apyu che. A uparAMta navajIvana mahilA vidyAlayane kolejanI sthApanA mATe TrasTa taraphathI rUpiyA eka lAkha ekAvana hajAranuM dAna ApI amRta kApaDIA ' navajIvana vImena pATa-grejyueTa sAyansa koleja sAkAra banAvI che. A sivAya haidrAbAda ciDrana eIDa seAsAyaTI ane phasAI paDelI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 197 strIo mATenA rAdhAkizana homanI pravRttio vikasAvavAmAM mahattvane phALA ApyA che. teozrI dhi haidrAbAda sTeTa ceIna enDa sIDjha maracanTsa esesiyezananA sthApaka hovA uparAMta tenA varSo sudhI maMtrI ane pramukha tarIke kAmagIrI bajAvI che. AMdhra pradeza eila milsa esosiyezananA eka sthApaka - varSo sudhI pramukha pada sabhALyu' che. senTrala eIla sITsa kamiTInA ceramena ane ela inDiyA phUDa greinsa pheDarezana ane anya aneka samitiomAM ane maDaLAmAM teozrI sakriya sevA Ape che. gata varSe pheDarezana opha AMdhra pradeza cembara opha kAmasa enDa inDasTrIjha, hAlamAM mahAvIra hospiTala (100 beDanI suvidhAnI ) gujarAtI-mAravADI rilIpha enDa velphera kamiTInA pramukha tathA AphaTara kera hAma, dakSiNa bhArata gujarAtI samAjanA pramukha ane akhila bhAratIya gujarAtI samAjanA upapramukhanI pharaja bajAvI rahyA che. tema ja akhila bhAratIya gujarAtI samAjanA pArlAmenTarI borDanA sabhya che. zrI TokarazI bhulAbhAI vIrA kacchanI dhI'gI dharatIe sAhasika vyApArIe, udAracarita dAnavIro ane khamIravaMtA zreSThIonI samAjane je bheTa dharI che tenI itihAse su`dara noMdha lIdhI che. kacchanA vatanIpaNa ghaNAM varSothI muMbaIne vatana banAvIne aneka dhArmika, sAmAjika ane zaikSaNika sasthAonA rAhabara banIne vividha dRSTikANathI yAgadAna ApI rahelA zrI TokarazIbhAI jaina samAjanA sanmAnanIya vyakti che. acalagacchI samAjanuM tee aNumela ratna che--kuneha, kAThAsUjha ane kAbeliyatanAM lakSaNA jenAmAM saMpUrNa paNe tANAvANAnI mAphaka gUMthAyelAM che. temanAmAM eka pratinidhi puruSa tarIkenuM bhavya sthAna hAMsala karIne potAnA mAdare vatana kacchanuM gaurava vadhAyu che. zrR. 23 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 ] . [ ApaNA zreSThIvaryo jona kenpharansa dvArA samAjanA utkarSa mATe temanuM jIvana spaSTa dhyeya tarapha haMmezAM pravRttizIla rahyuM che. emanI khAnadAnI, kheladilI, namratA ane dharmaparAyaNatAnA saNoe emanA UjaLA vyaktitvamAM mahatvano phALo Apyo che. temanuM jJAna ane mArgadarzana aneka saMsthAone haMmezAM maLatuM rahyuM che. zrI karazIbhAI vIrA nIcenI saMsthAo sAthe bhUtakALamAM ane atyAre saMkaLAyelA rahyA che pramukhazrI-kaccha devapura muMbaI mahAjana. pramukhazrI-kaccha devapura vardhamAna tapa AyaMbIla khAtuM. sthApaka TrasTIzrI-akhila bhArata acalagaccha jaivetAmbara jaina saMgha. mAnada maMtrIzrI-akhila bhArata acalagaccha vetAmbara jaina saMgha TrasTIzrI-acalagaccha kalyANa kendra. TrasTIzrI yazodhana vardhamAna botera jinAlaya TrasTa, TrasTIzrI-Arya rakSita jaina tatvajJAna vidyApITha. zrI DuMgarazI suMdarajI Thakkara (pArakarIA) kacchanA vatanI zrI DuMgarazI suMdarajI Thakkarane janma I. sa. 1914nA DisembaranI 8mI tArIkhe thaye. muMbaI yunivarsiTImAMthI B. ComnI upAdhi meLavI hAla jhariyAnA dhanabAda kelaphIlDamAM pitAne vyavasAya karI rahyA che. mAtra 22 varSanI yuvAna vaye AraMbhela vyavasAya Aje adhI sadI bAda vaTavRkSanI jema phUlIphAlI rahyo che, je temanI kuzAgra buddhi ane kunehanuM phaLa che. svabhAve sahRdayI ane udAra dilanA zrI DuMgarazIbhAI Aje 67 varSanI jaipha umare paNa aneka saMsthAonA pramukha ke upapramukha tarIke kAryarata rahI saMsthAonA saMcAlanamAM pitAne amUlya phALe ApI rahela che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 179 abhivAdanagraMtha ] jhariyAnA zrI lohANA mahAjana gujarAtI mAdhyamika zALA tathA dhanabAda svAminArAyaNa satsaMga samAja ane hindu mizananA teo pramukha che. zrI gujarAtI ejyukezana sesAyaTI, zrI gujarAtI samAjajhariyA gujarAtI samAja-dhanabAda tathA jhariyA sITIjhana esesiyezananA teozrI upapramukha tarIke pitAnI sevAo varSothI ApI rahyA che. A uparAMta teo roTarI kalaba opha dhanabAda tathA skAuTa esesiyezananA pramukha tarIke sevA ApatA hatA. emAM ye InDiyana kela maracanTa esosiyezananA ane jhariyA-dhanabAda gauzALAnA pramukha tarIke teozrIe varSo sudhI pitAnI sevAo ApI che. Ama teo doDha DajhanathI ye vadhAre sAmAjika saMsthAonA pramukha ke upapramukha tarIke pitAnI sevAne lAbha ApI cUkyA che. teozrIe sthAnika, dhArmika, sAmAjika ane jJAtinI aneka saMsthAomAM tathA svAminArAyaNa maMdiramAM amUlya phALe ApI samAjasevAnuM aneruM daSTAMta pUruM pADela che. zrI DuMgarazI sejubhAI mAtA sAhitya, saMskAra, sAmAjika pravRtti ane dharmane subhaga sumeLa eTale gAma bidaDAnA saujanyamUti zrI DuMgarazIbhAI kacchI sAhitya, sAhityakAra ane kacchI bolIne teo Azika che. aneka nAmI-anAmI sAhityakAronI sAthe temaNe mitratA nabhAvI jANuM che. sAhitya ane cAraNI sAhitya pratye emane apAra mamatva che. vaLI keLavaNImAM paNa teo UMDe rasa dharAve che. vidyArthI avasthAmAM rASTra sevAdaLa sAthe saMkaLAIne pachI cAMca baMdara zAkhAnA zAkhAnAyaka ane bauddhika zikSaka taDake suMdara sevAo apI. A daramyAna sAne gurujI, rAva sAheba paTavardhana jevA aneka mahAnubhAvonA paricayamAM AvyA. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo - AjhAdInI laDatamAM gAMdhIjInI aneka sabhAomAM sevAo ApI. A daramyAna marAThI bhASAnA lekhenuM gujarAtImAM bhASAMtara paNa karyuM. 1951 pachI samAjavAdI pakSamAM jayaprakAza nArAyaNa ane rAmamanahara lahiyA jevA AgevAne sAthe temane bauddhika saMparka rahyA ane temanA sAhitya pratye lagAva raho. rAjAjIe sthApela svataMtra pakSamAM mahArASTra ane muMbaInI rIjIonala kAunsilamAM paNa sabhya tarIke sevAo ApI. vakatRtvakaLA te temane gaLathuthImAMthI ja maLelI che. AdhyAtmika tatvaciMtanamAM temane UMDo rasa rahyo che. aneka vidvAna sAdhusAdhvIjIone emane jIvaMta saMparka rahyo che. bhAratabharanAM tIrtha ane aitihAsika sthaLone temaNe samajapUrvaka pravAsa kheDyo che. lagabhaga sADAtraNa dAyakAthI pramukha, upapramukha ke drasTI, ceramena, kAryavAhaka samitinA sabhya tarIke, eDavAIjharI beDa upara ke DepyuTezana upara zrI karacha-bidaDA muMbaI mahAjana, babbe grena Dilarsa esosiyezana, zrI kacchI vIzA osavALa derAvAsI jenA hAIskUla, zrI kacchI vIzA osavALa derAvAsI jaina mahAjana tema ja anekavidha saMsthAo para rahIne teo sevA ApatA rahyA che. wor ... zrI talakacaMda dAmodara mahetA je dharma gIone paNa durlabha che evo pavitra sevAdharma jemanA jIvanamAM caritArtha thayelo jovAmAM Ave che. evA zrI talakacaMda dAme daradAsa mahetAne janma zatruMjaya tIrthanI zItaLa chAyAmAM AvelA pAlItANAnI najIkanA gheTI gAmamAM dharmaniSTha suzrAvaka mahetA dAmedaradAsa devacaMdane tyAM saM. 1971nA zrAvaNa vadi 7 tA. 31-8-1915nA divase thaye hatuM. prAthamika abhyAsa gheTImAM karI mAtra 16 varSanI umare saM. 1987mAM nekarI arthe teo muMbaI AvyA. zarUAtamAM thoDo samaya nekarI karI, paraMtu svabhAva ane prakRtithI pite svAzrayI ane svAvalaMbI hovAthI TUMka samayamAM Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 181 ja dUdhane svataMtra dhaMdho zarU karyo ane A dhaMdhAmAM bhAre kuzaLatA ane saphaLatA prApta karI. zrI talakacaMdabhAIe pitAnA dhaMdhAne khIlavye; paraMtu mana durbaLa bane, AdhyAtmika jIvanane rasa UDI jAya, naitika ane nyAyanI sArAsAranI draSTi naSTa thaI jAya, e prakAranuM dhana meLavavA mULathI ja temanuM lakSya na hatuM. vartamAnakALamAM parivartananI paristhitine kAraNe, dUra dUranAM gAmamAM vasatAM ApaNAM sijhAtAM sAdharmika bhAI-bahenane ApaNA samAjanA sukhI ane sAdhanasaMpanna bhAIoe sahAyarUpa banavuM joIe, e vicAra sauthI prathama talakacaMdabhAIne AvyuM. A vicAranI phalazrutirUpe muMbaImAM saM. 2022nI sAlamAM zrI ghoghArI vIzA zrImALI jaina sahAyaka phaMDa saMsthAnI sthApanA thaI. zrI talakacaMdabhAI A saMsthAnA mukhya karNadhAra banyA. ApaNuM duHkhI sAdharmika bhAI-bahenanI vikaTa Arthika paristhitimAM banI zake teTalI hade sahAyarUpa banavuM e A saMsthAnuM pAyAnuM dhyeya hatuM. sva. zrI tArAcaMda dhanajIbhAI mahetA jemanuM samagra jIvana sAhasa ane puruSArthanI ananya UjaLI kitAba jevuM rahyuM, jemanAM anukaraNIya ane mAnavatAnAM kAryo yuvAna peDhIne ane AjanA zrImaMta vargane preraNAnI pagadaMDI banI rahe tevAM hatAM, ane jeo manasA-vAcA-karmaNA samAja, zAsana ane dharmanA abhyadaya mATe pradAna arpaNa karavA jIvanabhara anugrahI rahyA evA sAcA AtmavAna ane taniSTha mahAnubhAva zrI tArAcaMdabhAI mahetA paramAtmAnuM smaraNa karatAM karatAM hamaNAM ja svargavAsI thayA. Aja sudhImAM temanA sadbhAgI hAtha vaDe je je suMdara kAryo thayAM temAMthI ja temanA ujajvaLa jIvananI navI pherama pragaTatI rahI che. sAhasa ane puruSArthanA pratIka samA zrI tArAcaMdabhAInuM jIvana preraNAmaya rahyuM. teo saurASTramAM jUnAgaDha pAse majevaDInA vatanI hatA. madhyavagI kuTuMbamAM janmyA hatA paNa yuvAna vaye sane che. 24 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 ] [ ApaNA zreSThIvaryA 1926mAM takadIra ajamAvavA eDana gayA. tyAM emaNe bhAre puruSArtha vaDe sArI evI pragati tathA pratiSThA prApta karyAM. ane te pachI 1940mAM mu'baImAM AvI dhAMdhAkIya kSetre adbhuta vikAsa sane aDhaLaka sa'pattinA svAmI banyA. jaina samAjanA itihAsamAM dAna ane sakhAvatA karanArA zreSThIonA audAyanI paraparA saikAothI cAle che; paNa temAM yazakalagI samAna banI rahe tevA dAnanI navI praNAlikA teo sthApatA gayA. sAMprata samayamAM ekIsAthe rUpIA eka karoDa jevI mAtabara rakamanI sakhAvata jAhera karIne pAtAne nAme eka cerITebala TrasTanI racanA karI. temAMthI dara varSe UbhI thanArI padara lAkha jevI meTI rakamamAMthI lAkahitanAM vividha kAryo dara varSe thaze. temanAM dharmapatnI zrImatI samaratabahenane nAme paNa rUpiyA pAMca lAkhanuM eka alaga TrasTa banAvyuM. temAMthI UbhI thanArI rakama dhArmika kAryomAM vaparAze. AvI bhavya udAratA dAkhavavA adala akhila bhAratIya jaina ve. kenpharansa tathA sAra vIsA zrImALI jaina samAja taraphathI temanuM jAhera sanmAna thayuM hatuM. temanA aMgata jIvananI vinamratA, sAdAI ane sau koI ne sadA AvakAratI hRdayanI vizALatA - A badhuM zrImaMta vyaktiomAM virala jovAmAM Ave che. temaNe kanyA-keLavaNInAM kAryomAM paNa UMDo rasa lIdhe. mAdare vatana majevaDI madhye upAzraya, derAsara, e vidyAmaMdire, zeTha devakaraNa mULajI jaina eDiMga-rAjakoTa, zrI zatruMjaya hAspiTala pAlItANA; zrI vIrANI heAspiTala rAjakoTa, zrI kezavalAla talakacaMda hospiTala--rAjakoTa; vageremAM mAtabara rakamanI deNagI Apela che. sAra vIzA zrImALI jaina samAja, kasturabA vikAsagRha, ane a`dhazALA--jAmavaMthaLImAM mAnavasevA saMghamAM uccatama sevA ApI che. mahAvIra hArTa phAunDezana, paMDita ratnacaMdrajI kanyAzALA, jAmanagara; derAsara vageremAM temanA sahayoga sArA hatA. mAnavInA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 183 jIvananuM mUlyAMkana mAnavInA mRtyu pachI ja aMkAya che. temaNe Ama samAjamAM je cAhanA ane prema saMpAdana karela tenI pratIti karAvatA temanA svargavAsa pachI je je judA judA samudAyamAMthI svasthane mATe je lAgaNI vyakta thaI che te A pramANe cheH temanA vizALa parivAranA badhA ja sabhyAnA mAyALu svabhAva sAthe ucca bhAvanA ane udAratAthI bharapUra suvicAra sAthenI temanI paroNAgata saune yAda raheze. temanAM eka eka kAryA abhinaMdanIya ane AvakAradAyI rahyAM che. temanA svargavAsathI samAje eka mahAna vyakti gumAvI che. temaNe UbhA karelA TrasTanA AyeAjanamAM nAta- jAta-jJAti ke gAmanA bhedabhAva nahAtA. temanu samagra jIvana leAkakalyANa arthe ja hatuM. A bhAvanAnA vArase temanA parivAre Aja paNa jALavI rAkhyA che. udAratA ane vizALatAnA puNyalAbhathI pAvana thayelA A puruSane jaina samAje svanetre nihALIne aneka vakhata temanuM jAhera sanmAna karyuM che. svargastha peAtAnI hayAtI daramyAna sekaDA saMsthAone karela dAna ane sakhAvatAthI aneka sasthAe pAMgarIne vaTavRkSa banI che. dAnadharmanAM saMkhyAbaMdha kAmeAne sahAyarUpa thavAnI savRtti apanAvI AtmAnI paNa unnati sAdhI gayA. bIjA arthamAM kevaLagamya jJAnalabdhi pAmI gayA. saraLatA ane nikhAlasatA e emanA jIvananAM jANe preraka baLA banI rahyAM. chAzakendro hAya ke pANInAM parakha hAya, garIbene kapaDAM hAya ke davAdArU hoya; garIba vidyArthIone pustakA hoya ke yuniphorma hAya; duSkALa haiAya ke kudaratI Aphato hoya; eka eka kAmamAM temanI deNagInA pravAha cAlu ja hAya. abhayadAnanuM evuM ja mahApuNya A parivAre prApta karyuM. seMkaDonI saMkhyAmAMnA khela jIvAne kaTokaTInI aNIe ghAsacArAnI vyavasthA karAvI ugArI lIdhA ane dharmadhvajA laherAtI rAkhI temanI puNyavatI ane dharmazIla suvAsa amaratAne pAmI gaI che. emanA kSamAzIla audA pUrNa Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 ] [ ApaNA zreSThIvaryo pAramArthika jIvananI ciraMjIva yAda-ta lAkho mAna mATe preraNAdAyaka ane pathadarzaka banI raheze. temanA svargavAsa pachI hajAre nAnImeTI saMsthAoe natamastake temane zraddhAMjali pAThavI che. kAraNa ke temaNe je kAMI karyuM che te nirapekSabhAve, ucita sthaLe sUkSma ane Urdhva hetuo mATe pracAra ke prazastinI apekSA vinA karyuM che. AvA dilera dAtAo AMgaLIne veDhe gaNI zakAya tevA che. mUlyaniSThAne temaNe hamezAM biradAvI che, tema prAmANika kAryakarane-kalAkArone protsAhita paNa karyA che. lakSmI prApta karIne potAnA jIvananI hayAtImAM ja lakSmIne saduupaga kare e itihAsamAM virala ghaTanA banI raheze. sadgata dAnavIra to hatA japaNa jamaNe hAtha Ape e DAbe hAtha na jANe e bhAvanA dvArA emaNe dAnanI pavitratA jALavI rAkhI hatI, samAjane eka suMdara ane adbhuta dRSTAMta pUruM pADyuM che. eTaluM ja nahIM, jaina samAjanuM gaurava vadhAryuM che. samAjajIvananA eka eka kSetramAM sAmAjika, zaikSaNika, dhArmika, sAMskRtika pravRttiomAM jIvana vitAvyuM. kharekhara te jIvana jIvatAM AvaDyuM ane jIvana dhanya banAvyuM. samAje eka sakhAvatI, sevAbhAvI ane mArgadarzaka zreNI gumAvyAnI khoTa varSo sudhI na pUrI zakAya tevI che. dIna-duHkhiyAMnA belI tarIke je jIvana jIvI gayA, tethI seMkaDo vyaktioe AMsu sAryA che. A puNyAtmAnA svargavAsathI aneka saMsthAoe bhAre meTA duHkha ane AghAtanI lAgaNI anubhavI che. dhana ane zaktine strota temaNe janasevA mATe ja haMmezAM vahAvyo e emanA jIvananuM UjaLuM pAsuM gaNI zakAya. akhUTa saMpattinA svAmI banavA chatAM dAsa thaIne ja jIvyA. lezamAtra ahama nahIM, sadAya hasate cahere, maLatAvaDe svabhAva, sAdAI ane saune yatkiMcita rIte sahAyaka banavAnI utkaTa lAgaNI-A emanA jIvanane niceDa hate. tA. 11-11-86nA maMgaLavAranA roja muMbaI khAte zrI tArAcaMdabhAIe 81 varSanI uMmare A phAnI duniyAno tyAga karyo Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 185 dezabharanI seMkaDe saMsthAoe te pachI zraddhAMjalI apI hatI. samAjakalyANanAM emaNe karelAM kAryo temanAM jIvatAM smArake banI rahyAM che. eka saraLa karmayegI jevuM emanuM jIvana navI peDhIne kharekhara preraNAdAyI banI raheze. kAraNa ke temaNe prApta karelI sAtvika lakSmInuM samAjanAM dhapayegI kAryomAM ja sadvyaya karavAnuM kuzaLa ane dIrghadraSTipUrNa AyeAjana e emanA jIvananI viziSTatA hatI. temanI dAnasaritAnA punita sote aneka dizAomAM vahIne jJAti ane samAjagaMgAnAM nirmaLAM nIrane vizeSa ujajavaLa ane UrdhvagAmI banAvyAM che. A puNyazALI AtmAe karelAM kAryonI noMdhanI yAdI lakhIe te paNa eka juduM ja pustaka lakhavuM paDe. apratima ane apUrva siddhi hAMsala karI je prakAzapuMja sarvatra phelA ane sumadhura suvAsa ApI gayo. lAkha-lAkha vaMdanA che e mahApuruSane, e sevAparAyaNa AtmAne. kAraNa, e dharmAnurAgIe kayAreya saMsAranAM sukhane prAdhAnya ApyuM ja nahotuM. dayA, dAna ane dharma emanA jIvanamAM otapreta banI gayelAM. - umadA vicAre ane AdarzothI jIvana jIvI janAra A dharmamUti kharekhara saMsAra sAgara saphaLatAthI pAra UtarI gayA. seMkaDo lakoe ApelI zraddhAjalI e ja emanA jIvananI phaLazrati che. aneke upara emaNe ja premapUrNa vAtsalyatA varasAvI che e ja emanA dhanya jIvananuM pAsuM che. jIvana daramyAna uccatama keTinAM vyavasthita kAryo karI janAra e medhAvI puruSa yuga yuga sudhI saunAM haiyAMmAM amara banI raheze. temanA parivAramAM zrI ramaNIkabhAI sva. zrI harakIzanabhAInA vArasadAre zrI zaradabhAI zrI caMdrakAntabhAI vageree ujajavaLa praNAlikA jALavI rAkhI che. zrI tArAcaMdabhAIno svargavAsa thatAM temanI uttarakiyAne divase temanA parivAre rUpiyA ekAvana lAkhanA dAnanI jAherAta karI che. uparAMta eka kareDanA TrasTamAM rUpiyA pacIsa lAkha vadhu umeravAnI paNa jAherAta karI che. uttarakriyA prasaMge ATalI moTI rakamanuM dAna agAu thayAnuM jANamAM nathI. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI tAheraalI IsmAIlajIbhAI muMbaInI dArUkhAnA bajAramAM lokhaMDanA agragaNya vyApArI tarIkenuM mAnabharyuM sthAna pAmanAra zrI tAheraalIbhAI amarelI jillAnA bagasarAnA vatanI che. ghaNAM varSothI eTale ke 1937thI pitAzrInA dhaMdhAmAM joDAyA. muMbaI AvI sthira thayA ane dhaMdhAne pitAnI kuzAgra buddhithI vikasAvyo. dhaMdhAdArI pravRttio sAthe sAmAjika sevAnI bhAvanA ane sevAkAryanI laganI chAnI nathI rahI. meghANI maraka samiti (muMbaI)nI kAryavAhaka samitinA sabhya tarIke sAruM evuM thAna zobhAvyuM che. dArUkhAnA Ayarna maracanTa esesiyezana li.nA DAyarekaTara tarIke, olDa Ayarna maracanTa esesiyezananA kAryavAhaka membara tarIke rahIne sAruM evuM kAma karyuM che. temanA pitAzrI paNa dharmabhAvanAthI raMgAyelA ane saMyamI hatA. ane temanA putra taraphathI amarelImAM AMkhanI hospiTalamAM phrI beDa rAkhela che, uparAMta jItharI TI. bI. hospiTalamAM paNa phrI beDa che. sva. zrI tribhovanadAsa manadAsa bhutA rAjulAnA vatanI ane dhaMdhAthe ghaNAM varSothI muMbaI-pUnA tarapha vasavATa karI rahyA hatA. nAnI vayamAM vyApArakSetrane bahoLe anubhava ane dIrdhadaSTine laI dhaMdhAmAM AgaLa AvyA ane satkAmAM saMpattino upayoga karatA rahyA. ghelA somanAtha maMdiramAM temano phALo ananya che. lAparanA zaMkaranA maMdiramAM, rAjulAnI nAnI-meTI badhI ja sArvajanika saMsthAomAM, tulasIzyAma ane anya dhArmika jagyAomAM temaNe dAnano avirata pravAha cAlu rAkhe. zeThazrI tribhovanadAsabhAIne tA. 19-10-73nA roja acAnaka svargavAsa thayo ane sukRtyanI suvAsa mUkatA gayA. rAjulAnI pAMjarApoLa pravRttimAM ane keLavaNInI dizAmAM udAra sakhAvata karI che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 187 zrI tIlacaMda DI. zAha temano janma tA. 3-1-1932nA roja banAsakAMThAmAM ane gujarAta-rAjasthAnanI sarahade AvelA nAnA evA gAma nenAvAmAM thaye hatuM. temanAM mAtA sva. kanIbAI jena dhArmika saMskArathI khUba ja raMgAyelAM tethI bALapaNathI ja zrI talakacaMdabhAImAM jaina dharmanA saMskAra sudaDha thayA. nAnI uMmaramAM a.sau. kanIbAI svargastha thayAM ane tIlekacaMdabhAI temanA pUjya pitAzrI dhUlacaMdabhAI pAsethI vyApAranA pATha zIkhyA. binalehadhAtu (nenapherasa meTala)ne dhaMdho zarU karyo. pitAnI tIkaNa buddhi, AgavI anumAnazakti (keThAsUjha), bajAranI rUkha pArakhavAnuM kauzalya vagere guNethI kizora avasthAmAM ja nona-pherasanA dhaMdhAmAM AgaLa vadhyA ane teo saphaLa rIte pAraMgata thayA. mAtra 17 (sattara) varSanI uMmare tIlekacaMda DI. zAha enDa ku. nAmathI vyApArI peDhInI sthApanA karI ane temAM pitAzrInI bilakula sahAya lIdhI nahi. pote svataMtra rIte dhaMdho zarU karyo ane saphaLatAnA zikharo sara karatA gayA. Aje gulAlavADImAM nonapherasa meTalamAM tIlekacaMda DI. zAha enDa kuM. agragaNya sthAna dharAve che. teozrI babbe meTala ecenja li.nA sabhya che. bombe nona-pherasa enDa skepa maracanTa esesiyezananA paNa sabhya che. te uparAMta bIjI prakhyAta dhArmika saMsthAo (harekRSNa harerAma) AMtararASTrIya saMsthAnA AjIvana sabhya che. DAInasa kalabanA sabhya che. dhAnerA Arogya samitinA kAyamI kAryavAhaka sabhya che. zaMkhezvaramAM dhArmika kSetramAM TrasTI tarIke sevA ApI rahyA che. teozrIe jaina yAtrAsthaLee vyApaka pravAsa kheDela che. te sAthe dAnane pravAha paNa vahevaDAvela che. zaMkhezvaranI eka moTI dharmazALAmAM moTuM dAna ApI temanA pUjya pitAzrInuM nAma joDAvela che ane zrI dhUlacaMda becarajI zAha (nenAvAvALA) evuM nAma ApavAmAM Avela che. pAlItANuM jaina dharma kSetramAM paNa dharmazALA mATe eka pleTa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 ] [ ApaNe zreSThIvaryo kharIdI AgaLa kAryavAhI calAvI rahyA che. dhArmika kAryomAM rasa letA zrI talakacaMdabhAIe pUjya AcArya caMdrodaya vijayasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA Adeza anusAra 108 darzana maMdiramAM paNa meTuM dAna Apela che. temanAM AvAM moTAM denAthI prabhAvita thaI jena AgevAne ane khAsa karIne goDIjI jaina saMghe pUjya AcArya caMdrodayavijayasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI nizrAmAM saMvata 2033mAM temanuM senAnA eka kiMmatI thALa vaDe bahumAna kareluM. zrI tIlekacaMdabhAI e khUba ja namra ane kartavyabhAvanAthI suMdara javAba Apela hato. dhArmika kSetra sAthe sAmAjika, tabIbI ane keLavaNI kSetramAM paNa jANItA che. temanA janmasthAna (mULa vatana) nenAvAmAM temanAM pUjya mAtuzrI sva. kanIbAInuM nAma joDIne "kanIbAI dhuDAlAla janarala hospiTala" banAvela che. dhAnerAmAM dharmazALAdhavala dharmazALA-sATAmAM paNa dharmazALA baMdhAvela che. keLavaNIkSetramAM varakANu-rAjasthAnamAM jena Di"gamAM mukhya helanuM nAma ApavA mATe meTuM dAna Apela che. patrikAnA AjIvana sabhya che. rAjakAraNamAM yogya pratinidhi kAryakarane haMmeza sahakAra Ape che. aneka saMsthAo sAthe joDAyelA zrI talakacaMdabhAIne parivAramAM temanAM Adarza dharmapatnI traNa putrIo tathA be putro che. moTo putra ci. dineza. kolejamAM bI. koma. sudhI abhyAsa karyo che. ci. vijayakumAra abhyAsamAM khUba ja capaLa - 87 TakA esa. esa. sI.mAM. teo khUba samRddha bane ane jAhera kSetramAM siddhio meLave tevI zubhecchAo. amadAvAda-vAsaNAmAM mULanAyakanI derAsaranI pratiSThA karAvela. gabhArA upara mAtuzrInuM nAma kanIbAI ApavAmAM Avela che. meInaDora upara pitAzrInuM nAma ApavAmAM Avela che. vaizAkha sudi sAtamanA bhIlaDIAjImAM pratiSThA karela che. suputra zrI dinezanA hAthe vaizAkha sudi sAtamane divase zaMkhezvaramAM, vaizAkha vadi bIjane divase 108 darzana, 108 zaMkhezvara pArzvanAthanuM maMdira banI rahyuM che Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana graMtha ] | 189 tenu' zilAsthApana dinezabhAInA hAthe thayuM hatuM. sAcATamAM eka TI. bI. heAspiTala banAvI. jhAleAdamAM eka kAlejamAM rUme manAvavA Donezana ApyuM che. amadAvAdamAM DelAvALAnA rAmasUrijI sAdhusAdhvInA upAzrayamAM rU. 41000 ApI bApujInA phoTo mUkIne takatI mukAvI che. zrI dvArakAdAsa dhanajI kANakiyA kANakiyA parivAranI pragati mATe kANakiyA utkarSa maMDaLanI sthApanAmAM AgevAnIbhaye bhAga bhajavyeA. eTaluM ja nahi paNa varSothI enA ma`trIpade rahI sevA karI rahyA che. kANakiyA kuLanI kIrtigAthA gAvA " kANakiyA kuLa kaumudI " nAmanA graMthanI prasiddhinuM zreya emane ja ApIe te atizayAkti nahi gaNAya. mAtAjI kanakezvarI maMdira jIrNoddhAra kamiTInI sthApanAmAM paNa AgevAnIbharyo bhAga laI sAruM' evu bhaDALa bheguM karI maMdiranA jIrNoddhAramAM mukhya hissA Apela. kamiTIne " mAtAjI kanakezvarI Tempala TrasTa "mAM pheravI tenuM baMdhAraNa ghaDavAmAM paNa temaNe AgevAnIbharyA bhAga lIdhe. mAtAjI kanakezvarInA muMbaImAM AsA mAsamAM zAradIya navarAtrI utsava zarU karanArAomAM paNa te eka che. saMsthA kanakAI sasthAna mATe seneTerIame, gauzALA, ilekiTraka vyavasthA, pANInI vyavasthA karavAmAM paNa temane meTa kALA che. A saMsthAnA AjIvana sabhya--sekreTarI tarIke 27 varSa sevA ApI. temanI sevA badala sasthAe mubaInI samasta kapALa jJAtinI hAjarImAM tathA mAtAjInI mUrti samakSa temane mAnapatra ApI temanI sevAne biradAvI che. A saMsthAnA TrasTI tarIke tathA upapramukha tarIke hAla sevA ApI rahyA che ane saMsthAne dinapratidina uSa thAya evI sevA ApI rahyA che. temanA vatana cAvaMDa ( lAThI )mAM paNa mAtAjI kanakAInA maMdiranA jIrNoddhAra mATe temanA pramukhapaNA nIce kamiTInI sthApanA karI maMdiranA jIrNorNoddhAra Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19o] [ ApaNA zreSThIvaryo karavAmAM mukhya sevA ApI. mAtAjInA maMdiranA uddhAra tathA mAtAjI kanakAInA svarUpanI pratiSThA temaNe hAtha dharI che. hAla A kamiTInA pramukha tarIkenI sevA ApI rahyA che. varSo pahelAM cAvaMDa gAmanA utkarSa mATe cAvaMDa grAma sevA samitinI sthApanAmAM tathA temanA maMtrI tarIke sevA ApI. cAvaMDanA kerajInA carAno jIrNoddhAra karavAmAM madada karI. davAkhAnuM (elepathI) zarU karAvyuM. cAvaMDa-lADI mArga upara pANInuM paraba vagere dhArmika kAryo karatA rahyA che. bhAratanI lagabhaga pUrI dharmayAtrA karI che. mAtAjI kanakAInA parama bhakta che. lIdheluM kAma pUruM karyuM chUTake kare evo emane svabhAva che. ane A cAvaMDa khAtenuM mAtAjI kanakAInuM maMdira navesara baMdhAvI temAM mAtAjI kanakAInA svarUpanI pratiSThA temanA hAthe karavAmAM AvI. A prasaMge dhvajAropaNa-zatacaMDIyAga paNa temanA yajamAnapade karavAmAM AvyAM. zrI dAmodaradAsa ThAkarazIbhAI mULa bhAvanagaranA vatanI ghoghArI samAjanA kAryakramamAM ane jJAtihitanI pravRttiomAM mahattvane bhAga bhajavyo. guptadAnamAM khAsa mAnanArA. ghoghArI jaina mitramaMDaLamAM khajAnacI tarIke ane keLavaNakSetre sAre e rasa le che. dara varSe dazeka hajAra rUpiyA jevI rakama guptadAnamAM jarUriyAtavALAne Ape che. neha, zakti ane sahanazIlatA jevA guNone laI vyApArI AlamamAM ghaNuM mAnapAna pAmyA che. puNyazALI, dariyAvadilanA, kamaLa hRdayanA A sajajana keI paNa jAtanI dalIla vagara saunuM kAma karI ApavAmAM mAne che ane zAMta, ADaMbara vinAnuM jIvana gujAre che. bhAratanAM moTA bhAganAM jaina tIrthonI yAtrA karI AvyA che. chellA sAITha varSathI haricaMda mIThAbhAInI peDhInuM saphaLa saMcAlana Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana the ]. [ 191 karI rahyA che. 105 varSanI uMmare Aje paNa tAjagIbharyuM jIvana vyatIta kare che. ghoghArI mitramaMDaLa taraphathI sametazikharanI pezyala TreIna vakhate raDA khAtuM saMbhALyuM. ghaghArI samAjanA nejA nIce pa6 sAmUhika lagna prasaMge tana, mana, dhanathI suMdara sevA bajAvI che. zrI digvijya bI, badiyANI (nAzika) A jagatanA cokamAM mAnavInuM ghaDatara ene karmavega kare che. karoDapati ho ke kArakuna, kArakhAnAdAra ho ke dukAnadAra vepArI ho ke vidyAthIo, sarvanI jIvanasiddhinI ImArata enI niSThA ane naitikatA tathA prayatnanA pAyA para caNatara pAme che. nAzikanA yuvAna samAjasevaka zrI digvijayabhAI bAbubhAI badiyANI (kApaDiyA) AvA kamalegInI bahumukhI pratibhA dharAve che. jAmanagaranI dharatI parathI peDhIo pahelAM mahArASTramAM kismata ajamAvavA AvelA lahANa parivAramAM zrI digvijayabhAIno janma I. sa. 194panA julAI mahinAnI trIjI tArIkhe thaye hate. nAzikanI mukhya bajAramAM temanA pitAzrI bAbubhAIne kApaDane dhamadhokAra vyApAra gAjatA hatA. samAjasevAnI pravRttiomAM paNa sva. bAbubhAI mekhare rahetA hatA. A sva. pitAne sevAvAse yuvAna digvijayabhAI e dIpAvyo che. - zikSaNanI sRSTimAM avirata AgekUca karatA zrI digvijayabhAI kelenAM pagathiyAM sara karIne bI. kema. sudhI, ema. kema tathA ema. bI. e sudhI pahoMcavA uparAMta zikSaNanI anekavidha siddhio sAdhI zakyA che. pIeca. DI. paNa thaI rahyA che. abhyAsanI avista AgekUca vacce I. sa. 1974mAM pitAzrI bAbubhAInuM duHkhada avasAna thatAM cAlu abhyAse parivAranA kApaDanA vyavasAya bAbubhAI kalotha sTorsa"nAM sUtro saMbhALavA paDyAM hatAM ane chellA be dAyakAmAM A vyApArane unnata kakSAe mUkI dIdhe hato. temanA kApaDa-vyavasAyane dara mAtra nAzika pUrate ja sImita rahyo Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM nathI. muMbaI ane dilhInA daravAjA sudhI pahoMcyA che. reDImeIDa vastrAnI phekaTarI ane kApaDa mArkeTa sudhI pragatinAM pagaraNa goThavAI rahyAM che, je nAnAbhAI sureza sAthe sabhALe che. vyApAranI anekavidha javAbadArIo uparAMta zrI digvijayabhAI sAmAjika sevAnA kSetre mekhare AvyA che. zikSaNapravRtti calAvatI zrI paMcavaTI gujarAtI ejayukezana sAsAyaTInA sattara varSathI mAnadda maMtrIpadanI javAbadArI sabhALI rahyA che. nAzika jesIjhamAM I. sa. 1977thI adhyakSa che. bhAratIya jesIjhanA 1981mAM upAdhyakSa hatA. i. sa. 1983-84mAM mahArASTra je. sI.nA kAunsilara hatA. nAzikamAM se| anAtha bALakanuM jIvana-ghaDatara karatI zrI mahilA anAthAzramanA sekreTarI che. gujarAtI ejyukezana seAsAyaTI sa'cAlita gujarAtI hAIskUlanA sekreTarI che. nAzikanA zrI hAlAI ghAghArI leAhANA mahAjananA I. sa. 1980 thI 83 sudhI maMtrIpade sevA bajAvI cUkacA che tathA hAla pramukha che ane jJAtinI vADI banAvavA prayatnazIla che. duniyAmAM AbubhAi kalekazana 'zA-rUma bhAratanA sarvathI vizALa jagyA tathA sToka dharAve che. te 1985mAM zarU karela che. ' vyApAra-utkanA kSetramAM paNa te vyApArIonA vizvAsa saMpAdana karIne vyApArI sasthAomAM meAkhare rahyA che. bhAratanAM cauda rAjgyAmAM sAITha hajAra sabhyA dharAvatI ela inDiyA pheDarezana epha kaleAtha riTelasa -dilhInA teo cAra varSoMthI sekreTarI-janarala che. nAzika riTeIla kaleAtha maracanTsa ese.nA I. sa. 1977 thI pramukha che. vyAvasAyika mahA sa`ghanA kanvInara che. mahArASTra cembara epha kAmanI menejiMga kamiTInA sabhya che. A yuvAna vyApArI agresara sAmAjika sevAkSetra uparAMta ramatagamatanA kSetramAM paNa UMDA rasa dharAvI rahyA che tathA beDaminTana ane krikeTamAM pUnA yunivarsiTInuM pratinidhitva karI cUkayA che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from 4797 Phones : 6797 SHREE VISIINU SAW MILL & Timber Merchant C. P. Teak : Balarshah Teak Assam wood : Halduwood Sajad wood : Maleshia wood & All Kinds of Jungle wood Kranti Chowk, Nehru Road, AURANGABAD-431 001 With Best Compliments from C. D. Corporation Mfrs. of Textile Auxilliaries & Dyes Office : Kamani Chambers, 32, R. Kamani Marg, Ballard Estate, Bombay-400 038. Phone : 262817, 267801 & 267802. Factory : 48, Navnandanvan Industrial Estate, L. B. S. Marg, Mulund, Bombay-400 080. Phone : 593333 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////// With Best Compliments from Grams COPPERWIRE Phone Bharat Metal Corporation Nonferrous General Merchants Specialists: COPPER, BRASS, ALLUMINIUM ETC. in Rods, Tubes, Sheets, Wire Etc. Bearing & Tools Office: 75887 Resi. 76012 76337 2140, Mahakali Street, Secunderabad-500 003 A. P. With Best Compliments from Telephone: 38031-38032 Telegrams: METROCYCLE, Bombay-2 24 MATRO CYCLE CO. BRANCH: Metro Cycle Importing Co. Main Road, TRIVANDRUM. 421, Kalbadevi Road. Bombay-2. ++++++ ++++++ //////////////////////////////////////////////// Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WE A SMALL SCALE INDUSTRY SPECIALISE IN 18.5 Litre Hand Made Oil & Ghee Containers and Small Size Round Tins for Snuff Packing with 10 grams to 4 Kilograms Packing. With Best Compliments from Kotecha Brothers General Merchant & Commision Agents V. D. Bardanwala Road, Jamnagar-361 001 Grain Market, (INDIA) Gram : KOTECHA Phone : 4085 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from Himatlal Hirji & Co. 110, Keshavji Naik Road, Bombay-400 009 With Best Compliments from Cable : " AUSPICIOUS " Phone : 240413 J. V. GOKAL & CO. Kasturi Buildings, 171/172, Jamshedj Tata Road, BOMBAY-400 020. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from Samir Construction Ahmedabad With Best Compliments from Derfect Builders AHMEDABAD Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from LATIIIA RUBBER MIG, CO. P. LTD., SAKINAKA, KURLA-ANDHERIRD., Bombay-400 072 Manufacturers of Rubber & Ebonite Rollers, Rubber Blankets, Evaset Ruber Sleeves, and other Industrial Rubber articles for textile, Paper, rayon, cement and various other industry. Ruberlining of Ms Tanks, vesseles, pipes & fittings for chemical plants. Gram : Ucanrely Telex : 011-71430 Phone : 512-1925, 512-1926, 212-4243 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwvouuuu With Best Compliments from : MODERN AMENITIES One Bedroom, Two Bedrooms, Hall Kitchen-Flats BUILDERS : AARJAY ASSOCIATES * VASUDEV APARTMENTS OPP. Sona Udyog, Parsi Panchayat Road, Off : old Nagardas Road, Andheri (East ), Bombay-400 069. AARJAY CONSTRUCTION * MAHAJAN APARTMENTS Mahajan Wadi. Opp. : Cemetry, Plot No. 21, G. B. Pathrali, Dombivill (East), Dist. : THANE M. & J. COMBINES "BLUE HAVEN" Off Link Road, Village Valnai, Malad (West), Bombay-400 064. Quality Construction * Reasonable Rates PROGRESS OF WORK : IN FULL FORCE. Contact Office : RRRRR AARJAY ASSOCIATES, 32/34, Veer Nariman Road, Churchgate House, Bombay-400 023. Phone : 2047879, 2048255 & 2048185. Telex : 11 3433 ANUP IN Cable : ORIONIN. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApuruSoe prajA pAse thApaNarUpe mUkelA siddhAMtAnA pUrA amala karIne temane zreSTha zraddhAMjali ApyA samAna gaNAya. With Best Compliments from Star Corrugating Industries Manufacturers of: Corrugated Boxes, Corrugated Rolls & Corrugated Sheets Mr. Pradip Shah Virwani Industrial Estate, Unit No. AIG 234 to 238, Western Express Highways. Opp Ciba, Goregaon [ East ] Bombay-400063 Fact 686043 Tel. : Resi. 8124296 8125141 STAR PACKAGING INDUSTRIES Manufacturers of : Corrugated Boxes, Corrugated Rolls & Corrugated Sheets. Mr. Pradip Shah Virwani Industrial Estate, Unit No. AIG 230 to 233 Western Express Highways, Opp. Ciba, Goregaon [East] Bombay-400 063 esTeTa, lAara parela, Fact. 686043 Tel. : Resi. 8124296 8125141 pI. candrakAnta enDa ka. che e Tu jheDa inDasTrIyala muMbaI phona : 491063 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI dIpacaMda maganalAla zAha zrI dIpacaMda maganalAla zAhanA janma savata 1971nA phAgaNa suda 2 ne maMgaLavAra tA. 16-2-1915nA kAMDha ( saurASTra )mAM thayA. amadAvAdanA zeTha cImanalAla nagInadAsa chAtrAlaya - vidyAlayanA abhyAsa daramiyAna niyamita prAnA, svAzraya, kaDaka zista, pagapALe! pravAsa karyo. zubhecchakeAnA sahakArathI judA judA samaye temaNe je saMsthAe dvArA varSo sudhI kArya karyuM. temAMnI keTalAkanI yAdI-- zrI mAnava sevA saMgha--vAIsa ceramena; ma`trI; khajAnacI. zrI muMbaI jaina svayaMsevaka ma`DaLa--mukhya maMtrI; pramukha, zrI bhArata jaina mahAmaMDaLa ( senTrala )--prabaMdha maMtrI. zrI AtmAnaMda jaina sabhA ( muMbaI )--matrI. zrI mahAvIra jaina vidyAlayahakkanI rUe kA. sa. [ 201 zrI muMbainI jIvadayA ma`DaLI ( hyumeniTeriyana lIga )--maMtrI, zrI siddhakSetra jaina mAlAzrama---pAlItANA kA. sa. zrI sayukta jaina vidyArthIgRha--kA. sa. zrI jaina meDikala rilIpha esosiyezana (sAMjanika davAkhAnuM) kA. sa. zrI jhAlAvADa jaina zve. mU. saMgha ( muMbaI )--kA. sa. zrI jaina eseAsiyezana opha inDiyA----kA. sa. zrI siddhakSetra jaina ejayukezana sosAyaTI ( pAlItANA )kA.sa. zrI jaina sAhitya vikAsa maMDaLa zrI bhagavAna mahAvIra 2500mA nirvANa-kalyANaka samiti ( muMbaI )--ma`trI. zrI cImana chAtra maDaLae. eDiTara zrI yazovijayajI jaina gurukuLa--lAipha membara. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI jaina dhArmika zikSaNa TrasTa--kA. sa. zrI kavetAmbara ejyukezana borDa -ka. sa. sane 1949mAM tirUvaNa malaiyA-tAmilanADunA saMta ramaNa mahaSinAM darzana-samAgama karyA. viziSTa vyaktionA darzana-samAgama ane kRpAdRSTi tathA patravyavahArathI khUba pretsAhana maLyuM. bhArata jena mahAmaMDaLanA 4ramA maNi mahatsava adhivezanamAM tA. 21 mArca 1976nA haidrAbAdamAM temane "samAjabaMdhu"nuM biruda padArpaNa thayuM. bIjI keTalIka saMsthAo taraphathI paNa prasaMzApatra maLyA ane 1935mAM mahetA harakhacaMda tulasIdAsanAM putrI kAMtAbahena sAthe lagna thayA. teo dhArmika zraddhAvAna che. temane traNa putra tathA be putrIo che. zrI jaina . konpharansa TenDiMga kamiTInA sabhya che. saujanyamUrti zrI dIpacaMdabhAI esa. gADa zrI dIpacaMdabhAI saurASTranA sapUta che paDadharInA vatanI che ane jaina kuTuMbamAM janma pAmavAne lIdhe jena tarIke oLakhAyA che; paNa Aje temanuM mAnasa sarva prakAranI saMkIrNatA ke sAMpradAyikatAne bhedIne mAnavadharmanA mahAzikhara sudhI pahoMcyuM che. zrI dIpacaMdabhAInuM prAraMbhika zikSaNa paDadharImAM ja thayuM. te pachI teo vAMkAnera gayA ane tyAMnI hAIskUlamAMthI meTrikanI parIkSA ApI sArA mATe pasAra thayA. kauTuMbika saMyoga sArA na hatA, paNa zrI dIpacaMdabhAInI vidyAbhyAsanI laganI anerI hatI, eTale temaNe jAtamahenatathI sAdhane UbhAM karI saMpUrNa abhyAsa karyo. tyArabAda sane 1936mAM muMbaI AvyA ane svataMtra kamANI karI AgaLa abhyAsa karavA lAgyA. A rIte teo bI. esasI. thayA. hajI paNa AgaLa abhyAsa karavAnI icchA hatI, eTale temaNe kAyadAne abhyAsa zarU karyo Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ ra03 ane sane 1942nI sAlamAM elaela. bI. thayA. tyArabAda selIsITarsanA ATikalsa pUrA karI eDakeTa tarIke muMbaImAM svataMtra prekiTasa karavA lAgyA ane aneka kaMpanIonA salAhakAra banyA. zrI dIpacaMdabhAInI buddhi tIkSaNa hatI, pratibhA anerI hatI ane sahRdayatA to sahu koIne atyaMta prabhAvita kare tevI hatI; tethI teo A kSetramAM jhaLakI UThaDyA ane sane 1950thI jamInanA niSNAta tarIke kAma karavA lAgyA. sane 1991mAM teo laMDana jaI bAra-eTa-le thaI AvyA. A rIte teo bI. esasI., elaela. bI. ane bAra-eTa-le thaelA che. paraMtu temanuM kharuM mahattva te temanA bhAvanAzIla, sevAparAyaNa jIvanamAM raheluM che. bAra varSanI uMmare teo pitAnA kuLadevatA zrI mAMDavarAyanAM darzane mULI gayA. tyAM temanA darzana karatAM parama prasannatA anubhavI. chevaTe temaNe be hAtha joDI vinaMtI karI ke "he deva! tuM mane evI sthiti Apaje ke jethI huM rejanA 1000 rUpiyA dAnamAM ApI zakuM ane mArI pAchaLa eka evuM TrasTa karI jAuM ke je mArA maraNa bAda paNa rajanA 1000 rUpiyAnuM dAna ApI zake." have temanA kauTuMbika jIvana para eka Acho daSTipAta karI laIe. temanAM lagna zrI rUkSmaNibena sAthe thayA. temanAthI prathama putraratnanI prApti thaI. tenuM nAma razmikAMta. teo ema. bI., bI. esa. banyA. sane 1996mAM laMDana mokalavAmAM AvyA. tyAra pachI vizeSa vikAsa athe teo amerikA gayA ane zikAgomAM sthira thaI svataMtra prekTisa karavA lAgyA. temanA bIjA putranuM nAma hasamukha. temaNe selIsITarsanA ArTIkalsa pUrA karI sane 1999mAM elIsITara tarIke kAma karavA mAMDyuM. sane 1976mAM teo laMDana gayA ane tyAM gagarATa enDa gADInA nAmathI selIsITarsanI peDhI khetI kAma karavA lAgyA. A banne putra suzikSita hovA chatAM mAtA-pitA pratye khUba vinayathI varte che ane temane paDyo bola jhIlavAmAM gaurava mAne che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI dIpacaMdabhAI jAhera jIvanamAM prAraMbhathI ja rasa letA hatA ane zaikSaNika tathA sAmAjika saMsthAone pitAne vinamra phALe ApatA hatA. duSkALa-nivAraNa jevA prasaMgoe temane hAtha vadhAre udAra banate; paNa teo prasiddhithI dUra rahetA. temanI sthiti eka bharelA saravara jevI che ke jyAMthI kaI pazu-pakSI tarahyuM pAchuM jAya nahi. sane 1972mAM teo pAlItANA khAte bharAyela jena vetAmbara kenpharansanA bAvIsamA adhivezananA pramukha cUMTAyA. te vakhate kenpharansanI sthiti DAmADoLa hatI, paNa teo sukAnI banyA pachI kenpharansanI sthiti anukrame sudharatI gaI. tyAra pachI sane 1979mAM dilhI khAte jena vetAmbara konpharansanuM trevIsamuM adhivezana bharAyuM tyAre temanI pramukha tarIke pharI cUMTaNI thaI. Aje paNa teo saMsthAnA pramukha tarIke cAlu che ane tenI sthiti saMgIna banAvI rahela che. gata varSe bhArata jaina mahAmaMDaLanuM 44muM adhivezana muMbaI khAte bharAyuM hatuM, tenA adhyakSa tarIke paNa temanI ja pasaMdagI thaI hatI ane te sugya nIvaDI hatI. TUMkamAM Aje sArAye jaina samAjanI najara zrI dIpacaMdabhAI tarapha vaLelI che. ane temanA hAthe eka pachI eka suMdara kAryo thaI rahelAM che. sAmAnya janatA mATe paNa zrI gArDIjIne hAtha eTalo ja udAra rahelo che. jIvananA keIpaNa kSetramAM sahAyanI jarUra hoya tyAM temanI sahAya jarUra pahoMce che ane temAM zrI dIpacaMda esa. gADI cerITebala TrasTa tathA zrI dIpacaMda esa. gADI rUrala DevalapamenTa TrasTa neMdhapAtra phALo ApI rahela che. temane phALe saurASTramAM savizeSa che; paraMtu gujarAta, mahArASTra ane madhyapradeza paNa temanA dAnathI vaMcita nathI. zrI gADa sAheba pitAnI kArakidIne yazajala banAvI zakyA che tenAM kAraNemAM temanI vinamratA, saraLatA, nikhAlasatA ane udAracarita svabhAvane gaNI zakAya. temanI kArya kasvAnI ane levAnI paddhati eTalI sahaja ane saraLa che ke eka vakhata paricayamAM Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 205 AvelI vyaktine temanA pratye ahobhAva utpanna thayA vinA rahetuM nathI. saurASTramAM sthaLe sthaLe hAIskUlo, chAtrAlaya, dharmazALAo, auSadhAlaye, veTaravarsa Adi mATe dAna ApI lokakalyANanI bhAvanAne caritArtha karI che. temanI dAnasUratA jaina samAja pUratI maryAdita na rahetAM garAsiyA Diga, harijana chAtrAlaya, brAhmaNa be Diga, rajapUta beDi"ga, keLI be Diga, sathavArA boDiMga Ama nAta-jAta ke dharmanA bhedabhAva vagara dAna karela che. saurASTra ane gujarAtanAM aneka gAme dattaka laI grAmya vistAranI ekapaNa vyakti kAma vinA na rahe tevI vyavasthA karela che. have te temanuM sevAkSetra gujarAta na rahetAM madhyapradeza ane bhAratanA bIjA prAMtamAM paNa AgaLa vadhyuM che. mAtRbhUmi paDadharImAM zikharabaMdhI jinAlaya ane tenA nibhAva mATe mAtabara rakama apI che. nUtana jinAlaya ane tenA prasaMge kakatarI ke jAherAta chapAvyA vinA hindu-muslima ane anya kemanA sAtha sAthe mahotsava UjavyuM. eTaluM eTaluM ja nahi, dareka dharmasthAnakamAM-AvAM 63 sthAnamAM AThe ya divasa pitApitAnI dharmakriyAo karavA gADI sAhebe preraNuM ane pretsAhana ApyAM hatAM. ahiMsA ane karuNAnA divya vArasanane dIpAvI rahelA zrI dIpacaMdabhAI gADI karuNAbhAvathI prerAIne jIvamAtranI rakSA kAje dezanA khUNe khUNe pharIne lakSmIne sadvyaya karI rahyA che ane puNyAnubaMdhI puNya upArjana karI rahyA che. tAjetaramAM gujarAtanI samagra pAMjarApoLa mATe pheDarezana racIne jIvadayAnA kAmane vegavAna banAvavA tathA asala mahAjanazAhInI prathA punaH UbhI karavA duraMdezIthI tana-mana-dhana samarpita karI rahyA che. gujarAtanI duSkALanI paristhitimAMthI mAnavane ugAravAnA prayatnanI sAthe eka paNa hera katalakhAne na jAya ane pAMjarApoLamAM jeTalAM pazuo Ave tene ugAravAnuM bhagIratha kArya gAme-gAma pravAsa karIne temaNe karyuM je vIsamI sadInA viSamakALanuM mahAna Azcarya che. sAthe AnaMda ane Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6 | [ ApaNA zreSThIvaryo AzvAsana che. kIDI, mAchalAM, kUtarAM, pakSIne paNa yogya kherAka maLe te mATe gADI sAhebe prayatna karyA che. "jI ne jIvavA do"nI vAtathI AgaLa vadhI jIvamAtra zAMtithI jIve -zAtA maLe tevA UMcA bhAvathI lakSmIne savyaya karI rahyA che. keLavaNI, meDikala ane anekavidha kSetre dAnanI gaMgA vahAvatA evA gADIsAhebane zata zata dhanyavAda ApIe chIe. temane prApta thayelI lakSamI, samRddhi ane kItine teozrI sAcA arthamAM sArthaka karI rahyA che. sAce ja, kudaratane niyama che ke zreSTha vastu haMmeza yogya vyaktine ja prApta thAya che. ola inDiyA jena konpharansanA sUtradhAra ane muMbaInI aneka saMsthAonA adhiSThAtA banelA zrI gADI sAheba jaina samAjamAM sAruM evuM bahumAna pAmyA che. vyApArI jIva hovAthI vividha vyApAramAM sukAvyuM ane lakSmInI varSA varasI rahI. paNa hRdayanI udAratA evI ke zikSaNa saMsthAo, mAnava-rAhata, udyoga-kendra ane e uparAMta sevAnAM vividha kSetramAM jyAM jyAM jarUra paDI tyAM chUTe hAthe dAna karyuM. sAmAjika kSetre paNa ghaNAM ghaNAM madhyama varganA kuTuone temanI udAratA AzIrvAda samAna banI rahI che. gAMdhIjInA saMdeza mujaba saMpattinA TrasTI banavA prayatna karatAM karatAM "bahujana sukhAya, bahujana hitAya." maLelI lakSmIne sadupayoga thAya evI zrI dIpacaMdabhAI esa. gADInI mahecchA ApaNane preraNuM ApI jAgrata kare che. - sadeva smita veratA zrI dIpacaMdabhAIne zAsanadeva khUba lAMbu AyuSya ane taMdurastI ape ane teonA zubha hasate samAjanAM zubha kAryo thAya ema icchIe. pote zaktipUjAmAM mAne che. pApa-puNemAM mAne che. Aja kaDo rUpiyAnI sakhAvate karI che. bhaviSyamAM moTI AkAMkSA sevI rahyA che. zrI dIpacaMdabhAI gADI sAhebanAM pravacane atyaMta prabhAvaka hoya che kAraNa ke te sahadayatAkya mane maMthanamAMthI udbhavelAM hoya che. e pravacanamAM teo ghaNI vakhata kahe che ke "huM kaI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 207 dAnezvarI nathI, huM te (mAMDavarAya) dAdAne munIma mAtra chuM. temaNe bhaMDAranI cAvI mane ApI che, te evI sUcanA sAthe ke vahIvaTa barAbara karaje. temAM kaMI gaphalata thAya nahi. vaLI huM te tamArI AgaLa eka zikSaka tarIke Avyo chuM. mAre tamArI pAsethI dhana ke dhAnya joItuM nathI, paNa aMtaranA AzIrvAda joIe che. te tame khUba premathI Ape. tamAro atyaMta AbhAra. sva. zrI devacaMda haThIcaMda mahetA bhaMDAriyAvALA (kAmaLiyAnA) prArabdha ane puruSArthane samanvaya sAdhI jIvanabAgane maghamaghato mUkI janAra zrI devacaMdabhAI mahetA mULa saurASTranA pAlItANuM pAse bhaMDArIAnA vatanI. sAdhAraNa abhyAsa paNa AtmabaLa gajabanuM hatuM pacAseka varSa pahelAM jIvanamAM kAMIka karI chUTavAnA daDha manasUbA sAthe muMbaImAM temanuM Agamana thayuM. muMbaI AvIne narottamabhAI jhaverInI kaMpanI mAM nekarIthI jIvana kArakidInAM zrIgaNeza karyA. cIvaTa, prAmANikatA ane kAryakuzaLatAne kAraNe jIvanamAM uttarattara pragati sAdhI ane AzA-utsAha sAthe AgaLa vadhatA rahyA. - 1956mAM temanA putrae svataMtra bijhanesa zarU karyo. dhaMdhAmAM paNa yArI maLI. A pragati pAchaLa temanA jIvanane uccattama saMskAranuM baLa hatuM. saraLatA, udAratA, devabhakti, gurubhakti, tIrthayAtrA Adi aneka guNonA satata udyamavaDe emaNe pitAnuM jIvana saphaLa karyuM. pAMca dIkarA, be dIkarI ane ekavIza patrane vizALa parivAra bhagavAnanA aNamola zAsana ane tenI zItaLa chAyAmAM suMdara AdhyAtmika vikAsa sAdhI rahyo che. saurASTramAM temanA parivAra taraphathI ghaNI jagyAe nAnAmoTAM dAna apAyelAM che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ]. [ ApaNuM zreSThIvaryo pU. vijayAbena devacaMdabhAI bhAratanAM lagabhaga badhAM ja tIrthonI yAtrA karI AvyAM che. zraddhAsaMpanna ane guNAnurAgI A AtmAe paNa jIvanamAM ghaNuM ja tapazcaryA karI. varSItapa paNa karela. AvA dharmasaMskArI parivAramAM zrI navanItabhAI ane bIjA bhAIoe pU. pitAzrIne maMgala dharmane vAraso barAbara jALavI rAkhyo che. vatana bhaMDAriyAmAM paNa jaina derAsaranAM mAMgalika kAryomAM parivAra sAthe bhAvapUrvaka rasa lIdho che. Aje bhaMDAriyA paNa eka tIrtha jevuM banI gayuM che. puNyanI maLelI lakramIne maMgala dharmanAM kAmamAM prasaMgopAtta sadupayoga thaI rahyo che. sAmAjika kSetre paNa samUhalagnamAM sahayoga-soLa samUha lagnamAM rU. pa0000, basa sTopa, cabUtare, pANInI paraba mAtuzrInA nAme; meTI vizALa jamInamAM kAnajI khetazInI vADImAM samUha lagna, kezana vagere lokakalyANanAM kAmamAM sAro lAbha lIdhe che. - sva. zrI devacaMda jeThAlAla saMghavI zrI devacaMdabhAI saMghavI sakaLa jaina saMghamAM sthaMbha samAna ane AtmAthI ArAdhaka jIva hatA. jIvanamAM saraLatA, vairAgya, udAratA, gaMbhIratA, devabhakti, gurubhakti, vrata, niyama, tapa, tIrthayAtrAo Adi aneka saguNonA satata udyama vaDe temaNe pitAnuM mAnava jIvana saphaLa karI batAvyuM. dharmasaMskArI parivAramAM manuSyabhava pAmI nAnI vayathI ja zrAvaka jIvananA pUrA saMskArI banyA. jIvanabhara mAMgalika dharmanAM anekavidha kAryo karatAM karatAM hamaNAM ja svargavAsI thayA. emanI jIvanabharanI nikhAlasatA ane dharmasAdhanAe jana-samAjamAM bhAre meTuM mAnapAna pAmyA. temane uccatama AtmA zAsanapremI, zraddhAsaMpanna, guNAnurAgI hate. vizALa jaina saMghane suzrAvaka ane udAracarita dAnavIra zeThazrI devacaMdabhAInI moTI khoTa paDI che. emanI aMta samaya sudhInI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 209 namaskAramaMtranI raTaNa ane enI ja dhUna vacce emanuM mahAprayANa mokSanA zAzvatA sukharUpa parama zAMtine pAme tevI bhAvanA. - sAbarakAMThA jillAnA nAnaka moTukA gAmathI manamAM eka navI ja AzA-zraddhA sAthe mahAnagarI muMbaI AvIne sthira thayelA zeThazrI devacaMdabhAIe ghaNuM moTuM mAnavaMtuM sthAna meLavyuM. audyogika kSetre nona-pherasa meTalamAM paNa temanuM nAma mokhare rahyuM che. bRhad muMbaInA jaina samAjanI dhArmika ane sAmAjika kalyANalakSI pravRttiomAMnAM suvarNapRSTho upara zrI devacaMdabhAInA aneka nirvyAja ane niHsvArtha upakAre noMdhAyA che. malADamAM te temanA nAmavALuM devacaMdanagara muMbaImAM mazahUra che. sukha ane samRddhimAM paNa temanA sAdA, saMyamI, sadAcArI ane saraLa jIvana-vyavahArane jevA e paNa eka lhAvo che. kazI ja meTAI ke ADaMbara vagara e sau keIne maLe. temanA jIvana parathI ja kahI zakAya ke puNyAnubaMdhI puNya upArjana karavuM e emane jIvanamaMtra hato. puNyathI maLelI saMpattine puNyakAryomAM udAra hAthe temaNe vAparI jANI. zaikSaNika, dhArmika ane madhyama varganA vasavATa vagere vividha kSetro temanA dAnathI samRddha banyAM. saphaLa udyogapati, saMnniSTha samAjasevaka tarIke anekavidha saMsthAonI javAbadArI saphaLatApUrvaka adA karI hatI. zikSaNapremI zrI devacaMdabhAIe malADamAM bI. je. hAIskUla pitAnA nAme zarU karAvI. vatanamAM pitAnA kuTuMbIjane dvArA hAIskUla zarU karAvI. puNyAnubaMdhI puNya upArjana karanAra dAnezvarI zrI devacaMdabhAI gujarAta-mahArASTramAM vasatA pitAnA jJAtibaMdhuone pezyala baso dvArA jyAM covIza tIrthakaro mekSe gayA che tevI pAvana bhUminI sparzanA karAvI hatI ane pite saMghanA sevaka banI rahyA hatA. temane eka putra zrI surezabhAIe paNa bApathI beTA savAyA"nI kahevatane sAcI TharAvI che, ane tene lIdhe vyApArakSetre tema ja dhArmika kSetre ekharAnuM sthAna dharAve che. che. 27 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra10 ] [ ApaNa zreSThIvaryo zrI devacaMdabhAInAM dharmapatnI zrImatI caMpAbahena ane zAMtAbahenanI preraNAe zeThazrInI pragatimAM noMdhapAtra phALe Apyo hato. zrImatI caMpAbahena sAbarakAMThAnA agiyela mukAme janmelAM zrImatI caMpAbahena khUba ja dhArmika, khaMtIlAM ane tapasvI mahilA che. temaNe varSItapa, ATha aThThaI tema ja upadhAna pAMtrIsamuM karela. teo ha.ma. jaina mahilA maMDaLa-jJAtinA daza varSa sudhI maMtrIpade rahelA. pitAnA gAmamAM siddhacakapUjana karela. sametazikharajI saMghanI pratiSThA temaNe malADa khAte karI tema ja malADamAM jaina upAzraya - maNi bhuvanane zilAropaNavidhi karI saMgha mATe khulluM mukAvela. caMpAbahene pitAnA samagra jIvana daramyAna dharmasevA, nAnAMmoTAM aneka dAna ane malADa khAte aneka pravRttione AraMbha karIne sArI evI pratiSThA saMpAdana karelI. zrImatI zAMtAbahena haDiyela mukAme temano janma thayo hato. temaNe upadhAna tapanI navapadanI oLI - 9, akSayanidhi - cauda pUrvanAM ekAsaNuM vagere karyA. mahesANA jillAnA mahuDI jaina tIrthadhAme jaina derAsaramAM ra7 derInAM zilAsthApana dAnavIra zeThazrI devacaMdabhAI cheDe karAvyAM. A uparAMta hiMmatanagara jaina derAsaranI zilA sthApananI javAbadArI paNa temaNe upADelI. e ja rIte muMbaImAM paNa bhUmipUjana karAveluM. Ama emanA jIvana daramyAna emaNe jena dharma tema ja derAsare sAthe khUba ja AtmIyatA ane nIDaratA sAdhI. dharmasevAmAM citta parevyuM. temaNe be vAra sametazikharajInI yAtrA karelI. Ama zAntAbahene sAcAM dharmaparAyaNa tapasvinI ane jenA kAryakara tarIke sevA bajAvI. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from DISTRIBUTOR: DOSHI WATCH CO. MADRAS 36, Devraja Mudali Street, MADRAS-600 003. Masterpiece QUARTZ CLOCKS TIME MONARCH B SUPER SCIENTIFIC NINO (1) WATCHES RICOH (1) WATCHES WESTCLOX ALARM TIME-PIECES Prestige QUARTZ CLOCKS ENICAR (1) WATCHES CIZER WATCHES Doshi & Doshi, 74, Devraja Mudali Street, Madras-600 003. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from Renouned SHARAD Heavy duty Precision Lathe Machine Sharad All Geared Head Stock with Norten Type gear Box Lathe Machine Size Model No. 1000 1500 1900 2130 mm 2590 mm 3050 mm Factory: 30, A. D. Industrial Estate, RAJKOT-360 002. Phone: 25200 Sharad Cone-Polly Type Lathe Machine Model No. 1 2 5 Manufacturers SHARAD ENGINEERING WORKS Size 7'+00" 8'+6" 10'+00" Office: Garedia Kuva Road, RAJKOT-360 001 Phone: 24641 Resi. 23121 39 Cram: "SHARADCO ASSOCIATED CONCERNS (1) Vasant Engineering Stores (2) Sharad Machine Tools (3) Sejpal Brothers-Garedia Kuva Road, Rajkot-360 001 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from *Furnishings Sarees Suitings & Shirtings VALIA & COMPANY Leading Cloth Merchant Pin Phone: 454748 DADAR T. T. Grams SUPERSTYLE BOMBAY-400 014 With Best Compliments from AKAY GROUP OF COMPANIES *AKAY FILTIPS (P) LTD., (Mfrs of Cigarette Filter Rods) * SHAH INDUSTRIAL CORP., (Exporters) * ASAHI SAFETY INDUSTRIES (P) LTD., (Mfrs of Disposable Breathing Mask) Office: 24B, Nariman Bhavan, 227, Nariman Point, BOMBAY-400 021. Telephones 2028540 2023050 2029110 Telegrams CIGFILTER-BOMBAY Telex 11 5620 AKAY IN 11 5806 SHAH IN Factory: A2-24, G. I. D. C., Selvas Road, Telephones 767 VAPI (Gujarat) 1676 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from Phone : Office: 78208 Resi. 72726/70951 Royal Travels Booking Agent : Tourism Corporation of Gujarat Ltd. 7/A. Modern Market, Near Amber Talkies, Pandit Nehru Marg, JAMNAGAR-361 008 With Best Compliments from Telegram: WILLARD Phone: Office: 29511 Resi.: 55593 Raipur Motor Engineering Works AUTOMOBILES & AGRICULTURAL ENGINEERS Dealers for Standard Vehicles & Massey-Ferguson Tractors for Chattisgarh Area M. P. Sales Tax No. RYP/II/V/2 Central Sales Tax No. RYP/II/V/25 (C) FAFADIH, RAIPUR (M. P.) Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinA sahakAra nahi uddhAra" ra311 - ra360 - 2413- rara71 visanagara tAlukA majura sahakArI maMDaLI li, visanagara sthApanA sane 1953 zera kepITala : rU. 48,380 rijharva phaMDa tathA anya phaMDa : rU. 1,35,6,669 bAMdhakAma kSetre pragati : A majura maMDaLIe zarUAtamAM nAnAM kAmone gujarAtamAM zubhAraMbha karyo ane visanagaranA bhekhadhArI sahakArI kAryakara zrI sAkaLacaMdabhAI ane bIjA sahakArI kAryakaronI deravaNI nIce bhAratanA judA judA bhAgomAM bAMdhakAma jevAM ke rastAo, ranave, pula, gAIDabaMDa, Dema, makAne vigere atyAra sudhImAM trIsa karoDa rUpiyAnAM kAmo karI A dezanA navanirmANamAM pitAne mahattvano phALo Ape che. mahAkAya bAMdhakAmo karI majura maMDaLoe sahakArI pravRttine yazakalagI apAvI che. bIjI sahakArI saMsthAone ubhI karavAmAM pitAne mahattvano phALo Apyo che. sahakArI maMDaLImAM ekaThI thatI mUDI koInuM zoSaNa kare nahi ane kaI vyakitanI mAlikInI bane nahi tenuM A majura maMDaLI udAharaNa che. bAMdhakAmane TenDamAM harIphAI karI majura maMDaLIe sarakArazrInA lAkho rUpiyA bacAvyA che. borIMga vibhAga : harIyALI krAntimAM Agezya - maMDaLIe eka borIMga rIga 1958mAM kharIda karela te uparathI potAnA varkazopamAM bIjI ATha rIge banAvI ane uttara gujarAtamAM pAtALakuvAo karavAnuM zarU karyuM ane Aje cAlu che. atyAra sudhImAM 2900 pAtALakuvAo karyA che. A rIte gujarAtamAM ja nahi, paNa bhArata dezanA bIjA bhAgamAM sahakAranA sahAyaka dvArA khetInA arthataMtrane suda karavA khetInA pAyAnI jarUrIyAta jevA pANInI sagavaDa maMDaLInA Tayubavela (berIMga vibhAga) dvArA sujita karela che. uparAMta maMDaLIo adyatana varkazopa UbhuM karI oIla enjine kheDUtone vyAjabI dare pUrAM pADelAM che. A rIte kAmadAra ane kheDUta khabhekhabhA milAvI ekabIjAnA sahakArathI A dezanA navanirmANamAM prayatnazIla che. uttarottara amArI maMDaLInI pragati vadhAravA ApanA sahakAranI AzA rAkhIe chIe. prabhudAsa bhIkhAbhAI paTela Ara. ema. zAha, narendrakumAra vyAsa rUM ceramena mAnada maMtrI menejara Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D POCO:coccercaressacco.ca With Best Compliments From saurASTra samenTa enDa kemikala InDasTrIjha li. rANAvAva (gujarAta) hAlanI vArSika utpAdana zakti 8,63,180 meTrika Tana. majabUtAI ane TakAupaNA mATe "hAthI" chApa sImenTa mATe ja Agraha rAkho. Cacaceacocacolaceabocavacacorcococacocacoes eparecercarrascancescascascarcarcescescocesetsenca uttama koTinA porTalenDa sAmenTanA utpAdaka -: rajisTarDa ophisa - saurASTra sImenTa enDa kemikala inDasTrIjha limiTeDa relve sTezana pAse, rANAvAva 360pa60 (gujarAta) TelIphana : 971 porabaMdara ekasaceInja 198 TELEX : 166-216 SHRI-IN receseres cacoccaccaracas Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhecchA pAThave che- kAntikAla kezavajI koTecA yazavaMtakumAra kAntilAla (bIDI pattAnA vepArI) gaLabajAra, rAyapura-492 001 (ma. pra.) hAiDrolika prezarathI banAvelAM suMdara ane TakAu HINDUSTAN FLOORING TILES ne ja Agraha rAkhe. myunisipAliTI pI. Dabalyu. DI. relave, mile, lokala berDane lagatI Ara. sI. sI.nI dareka vastu orDarathI banAvI ApIzuM. hindustAna TAilsa occhavalAla goradhanadAsa zAha ophisa : khADiyA cAra rastA, amadAvAda ophisa ane gharane phona : 362892 (TAIsa seniTarI versa ane pAIpa phiTiMganA vepArI) phekaTarI : sujhaphAma roDa, kelI mila pAse, amadAvAda phena 39665 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from RESIDENCE 297721 290883 Office 349288 M/S. NEMCHAND SONS Dealers-Processors-Manufacturers of Gums & Sizing Materials Industrial Materials Gram "MULTIGUMS OFFICE Sujata Chambers, Ground Floor, Off Katha Bazar, Narshi Natha Street, BOMBAY-400 009. FACTORY 12-A Parmar Udhyog Estate, Kurla, BOMBAY-400 070. SHIP YOUR CARGO FROM BEDI IT'S CHEAP AND QUICK Phones: 6518 & 71516 Gram: ARVINDCO ARVIND & COMPANY Clearing & Forwarding Agents *Head Office: Station Road, JAMNAGAR Branch at-Bunder Road, VERAVAL Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] || ra19 - zrI delatarAya jayaMtIlAla pArekha muMbaImAM mahuvA yuvaka samAjanA taMbha gaNAtA zrI dolatabhAI aneka sAmAjika saMsthAonA sUtradhAra che. mahuvA yuvaka samAjanA maMtrI che. mahuvA temanuM vatana che. udyogakSetre mULajI jeThA mArakeTamAM kApaDanA dhaMdhAmAM saMpUrNa pragati sAdhI. emaNe A dizAmAM AtmasaMtoSa te meLavyuM ja, paNa temanI utkaMThA samAjane ghaNe UMce darajaje laI javAnI hatI. sadbhAgye vatanamAM zaikSaNika saMsthA UbhI karavAmAM temaNe tana, mana, dhana visAre mUkyuM. emanI sevAnI kuca vaNathaMbhI rahI che. daSTibiMdu mAtra udyoga ke vyApAra tarapha ja nahi paNa keLavaNIne vikAsa mATenA prayatnamAM saphaLatA maLe tevA temanA racanAtmaka vicArone kAraNe ane saumya udAra ane namra svabhAvane kAraNe mahuvAmAM saMkhyAbaMdha sAmAjika sevA ApatI gaganacuMbI ImArata UbhI karavAmAM dAtAo pAsethI dAne meLavavAmAM temanuM kauzalya 5Na tarI AvyuM che. aureus - zrI dharaNuMdhara khImacaMda zAha jaina zAsana, jaina dharmabhaktimAM zraddhA dharAvanAra vinaya-vaiyAvacca ane samarpitatA jevA guNone laIne jemanuM vyaktitva haMmezAM ujajavaLa rahyuM che tevA zreSThIvarya zrI dharaNIdharabhAI zAha mULa saurASTramAM bhAvanagara pAsenA prAcIna sthaLa keLiyAkanA vatanI che. hAla muMbaI rahe che. 1958 thI zarU karelA dhaMdhAkIya puruSArthamAM kamekame AgaLa AvatA rahyA. nona-pherasa meTala eksaporTa ane kansTrakazananI lAInamAM eka pachI eka kadama mAMDyAM. pUrva bhavanA puNyodaye dhaMdhAmAM be paisA kamAyA chatAM paNa zikSaNane uttejana ApavAnI ane dharma taraphanI temanI abhiruci satatapaNe TakI rahI che. dhaMdhAmAM paDatInA prasaMgo AvyA che te paNa mitroe temanuM sAcuM mUlya AMkI haMmezAM sahakAra Ape che. temanI pitAnI viziSTa ane AgavI zaktithI muMbaImAM temaNe ghaNuM jenA Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 ]. [ ApaNa zreSThIvaryo saMsthAomAM temanuM yazasvI pradAna kareluM che. gurubhakti, ArAdhanA ane jena sAmAjika kAryomAM zakya eTalA madadarUpa banavAnI temanI lAgaNI kyAre ya chUpI rahI nathI. jIvanamAM kAMIka jevA-jANavAnI ane samajavAnI daSTie lagabhaga samagra bhAratano pravAsa kheDyo che. pitAnI paMcAvana varSanI uMmaramAM ja khUba bahoLo anubhava meLavIne teo anekane upayogI thaI paDyA che. A badhAM kSetre pragati pAmavAmAM eka mAtra temanuM majabUta mane baLa mukhya bhAga bhajavI rahyuM che. bahArathI AvanArAo taraphanA temanA Adara-mabhAva AgaLa temane vaMdana karyA vagara rahI zakatA nathI. yAcita viveka ane vyavahAra teo kadI paNa cUkyA nathI tevI eka sAmAnya chApa teo jarUra UbhI karI zakyA che. teo zAsanasamrATa pUjyapAda AcArya mahArAjAdhirAja zrI vijayanemisUrIzvarajI ma. sA.nA samudAya sAthe khUba ja gADha saMkaLAyela che. eTaluM ja nahi paraMtu ananya gurubhakta che. dharmanA saMskAre jIvanamAM tANAvANAnI jema vaNAyela che, tenA che. mana sI pariNAme pUjyapAda AcArya deveza zrI vijayaudayasUrIzvarajI ma. sA.nA anAra sAnA paTTAlaMkAra pUjyapAda AcAryadeveza zrI vimeruprabhasUrIzvarajI ma. sA.nI preraNAthI navapada upAsaka maMDaLanI sthApanA karI. dara vaSe vividha gurubhakta taraphathI sAmudAyika caitrI oLInI ArAdhanA karAvavAmAM Ave che. zrI ghanubhAI bhaTTa zrI dhanubhAI bhaTTa vidyArthI avasthAthI ja eka utsAhI ane saunuM kAma karI chUTanAra vyakti tarIke jANItA hatA. mahAtmA gAMdhIjInA AMdolanano e vidyutaparzI yuga hato. AjhAdInI laDAImAM bhAga levAnuM keNa TALI zake? zrI ghanubhAIe paNa yathAzaktimati A laDatamAM bhAga lIdho. kesa sevAdaLanI emanI pravRtti vadhu jANItI banI. vyAyAmane emane rasa e samayathI ja vikaryo hato. gaNeza kIDA maMDaLa ane kAThiyAvADa vyAyAma pracAra maMDaLe temanI sevAne dhyAnamAM laIne rakhacaMdrakathI emane vibhUSita Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ rara1 karyA hatA. bhAvanagaranA ramatagamata-jagatane Aja paNa emanuM mArgadarzana maLe che. sAmAjika sevA pratyenI emanI abhiruci paNa nAnapaNathI ja hatI. bhAvanagaramAM jyAre jayAre ke rogacALo phATI nIkaLe che tyAre tyAre zrI dhanubhAI svacchatA ane davAnAM sAdhane laI ghare ghare pharatA joI zakAya che. samAja zikSaNa e emano priya viSaya che. samAja zikSaNanA adhikArI tarIke paNa temaNe kAma karyuM che. nirakSara polIsane sAkSara banAvavAnA kAryamAM pote paNa joDAyA hatA. svataMtratAnI laDatamAM abhyAsa choDe paDelo paraMtu pachI pharI taMtu jeDIne ema. eDa sudhInI parIkSAo uttama rIte pAsa karI che. bhAvanagara keLavaNI maMDaLanA sthApanAkALathI (1959thI) tenuM maMtrIpada zobhAve che. eka zALAthI zarU thayeluM A maMDaLa atyAre zALAo ane kolejanuM eka saMkula calAve che. vidyAmaMdira hAIskUlanA AcAryapadethI AphreDa hAIskUlanuM AcAryapada saMbhALyuM ane nivRttivaya thatAM maMDaLanuM maMtrIpada saMbhALe che. AcArya saMghanA pramukha tarIke paNa sevA ApI cukyA che. - bhAvanagara jillAmAM mAdhyamika zikSaNanI saMsthAo-saMcAlakanuM maMDaLa sthApavAmAM teo pahelethI ja sakriya rahyA che. A maMDaLanA maMtrI ane pramukha tarIke temaNe varSo sudhI sevA ApI che. nagara kakSAe, jillA kakSAe ke pradeza kakSAe vividha yojanAone sAkAra karavAne puruSArtha kheDavAmAM temaNe bhAgye ja koI bAkI rAkhyuM haze. ArAma nahIM, parizrama e emane mudrAlekha hovAne lIdhe vijJAnameLa hoya, vijJAna-zikSaka-maMDaLanuM adhivezana hoya; AcArya maMDaLanuM adhivezana hoya ke saMcAlaka maMDaLanuM adhivezana hoya; dhanubhAI saphaLatA meLavIne ja jaMpe. saurASTramAM saMcAlaka maMDaLanI pravRtti vistare te mATe prayAsa temaNe karyo che. samagra saMcAlaka maMDaLanA bhAvanagara adhivezanane saphaLa banAvavAmAM temane parizrama pramukha hatA. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 [ ApaNA zreSThIvaryA saurASTra yunivarsiTI sAthe saMlagna kelejonA saMcAlana-maMDaLamAM enA sthApanAkALathI temaNe rasa lIdhe che ane tenA upapramukha tarIke paNa sevA ApI cUkayA che. bhAvanagara yunivarsiTInI sthApanA pahelAM ane pachI ucca zikSaNa ane mAdhyamika zikSaNanI kaDI banavAno temaNe satata prayatna karyo che. bhAvanagara yunivarsiTInI seneTa para paNa sevA ApI che. gujarAta rAjya mAdhyamika zALA saMcAlaka mahAmaDaLa sAthe te lAMkhA samayathI sabadha dharAve che. saMsada sabhya tarIke ane tyAra pachI maMDaLanA matrI tarIke ane hAlamAM mahAmaMDaLanA upapramukha tarIke sevA ApI rahyA che. ' kuladhama 'nA taMtrImaMDaLamAM paNa sevA ApI cUkacA che. bhAvanagara nagarapAlikAnI zikSaNa samitinA sabhya tarIke temaNe prAthamika keLavaNInA vikAsa mATe satata prayAseA karyA che. vyakti viSe, vyaktitva viSe graMthA bharAya teTaluM lakhI zakAya; paNa tulasInuM pAMdaDu... zuM nAnuM ke zuM meTu, tulasIpaNu dharAve che. tema manuSyamAM paNa samajavuM, nubhAInuM vyaktitva saMsthAkIya, zaikSaNika, saMsthAkIya zistane vareluM che--jenI Aje tAtI jarUra che. saurASTra vyAyAma maMDaLanA vAIsa presiDenTa tarIke, bhAvanagara jillA krIDA maMDaLanA, amarelI jillAnA hAyara sekanDarI skUla kamiTInA sabhya tarIke, jUnAgaDha jillAnA spezyala skUla kamiTInA sabhya tarIke, bhAvanagara vAIlDa lAIpha esosiyezananA salAhakAra tarIke, bhAvanagara jillAnA sAmAjika zikSaNanA vyavasthApaka tarIke sevA ApelI che. rAjyanA zreSTha zikSakanA 1972nA evArDa prApta karela che. mAdhyamika zikSaNa benI cUMTaNImAM saMcAlakAnA pratinidhi tarIke cAlu varSe cUMTAyela che. bhAvanagara yunivarsiTIne kAryAnvita karavA sarakAra taraphathI prathama niyukta karela enA eka sabhya tarIke sevA ApI. prathama seneTanA sabhya tarIke sevA ApI. bhAvanagara keLavaNI ma`DaLa tema ja dhanubhAI bhaTTanA zrama ane Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 223 preraNA saMsthAnAM mULa ropAyAM te pahelAMthI aviratapaNe cAlu thayAM che. haju temanA zrama ane khaMta ma`DaLanI traNa kolejo ane e hAIskUlo thaI che tyAre evAM ja rahyAM che. dhanubhAI bhaTTa vidyArthI avasthAthI ja eka utsAhI ane jIvata vyaktivizeSa banI rahyA che. kizorAvasthAmAM temaNe upADelI zaikSaNika pravRttio, yuvaka pravRttio ane vyAyAma pravRttiene haju Aja sudhI teo vividha rIte vikasAvatA rahyA che. dezanI gulAmInI paristhitinA kAmamAM temaNe abhyAsa cheDI AjhAdInI laDatamAM jhaMpalAvyu ane te laData tathA tenI AnuSaMgika pravRttiomAM jAnanA jokhame kAma karyu hatuM. te dizAmAM kaoNMgresa sevAdaLa tema ja kaoNMgresa svayaMsevaka daLamAM sevAkAryanI meATA bhAganI javAbadArIe temaNe ati utsAhathI adA karI. svarAjya maLatAM agAunI A kAmagIrI karavA uparAMta nAnAmoTA khAlavagenu AyeAjana, bAlkana-jI bArInI pravRttio, zikSaka tAlImavarganA Apavargo temaja grISma vargonI temanI kuzaLa kAmagIrI kadI ya bhulAya tema nathI. vyAyAma pravRttie badala tema ja anekavidha sAmAjika sevAo badala kAThiyAvADa vyAyAma pracAramaMDaLa ane gaNeza krIDAmaMDaLa taraphathI temane rauSya caMdraka enAyata thayeA hatA. temanA vyAyAmamAM jIvanabharane rasa haju Aje paNa jillAnA tema ja rAjyanA elampika ramatatsavamAM sakriyarUpe jovA maLe che. A kSetranAM maDaLAmAM teo haju paNa sakriya sabhya tarIke sevAo Ape che. saurASTra vyAyAma pracAraka ma`DaLanA upapramukha tarIke paNa teoe potAnI sevA ApI hatI. ApaNI vidyAmaMdira hAIskUlamAM niyamita yojAtA aThavADika saMgha-vyAyAmanA tAsamAM ApaNA AsA jeTalA vidyArthIone vyAyAma karAvavAmAM ane kuzaLatAthI sau zikSako ane vidyArthI enI vyAyAma pratye abhiruci jAgRta karAvavAmAM te satata prayatnazIla rahe che. bhAvanagara zaheramAM ghaNAM varSo pahelAM ghare ghare rogacALA phATI Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo nIkaLe tyAre mahattvanI kAmagIrI, AjhAdI pachI nirakSaratA nivAraNa zibiranuM Ayojana ane saMcAlanakArya, yuvaka pravRttio ane paryaTana pravRttionuM saphaLa saMcAlana, nirvAsitonI chAvaNIomAM sevAkArya, rASTrabhASA pracAra, samAja zikSaNa, harijana uddhAra pravRtti, yuvaka pravRtti vageremAM saphaLa kAmagIrI. svataMtratA prApti pachI ApabaLe zikSaNakArya karatAM karatAM kelejamAM abhyAsa karI anusnAtaka kakSA sudhInI siddhi maLela che. 1959mAM bhAvanagara keLavaNI maMDaLanI sthApanA thaI tyArathI sekreTarI tarIkenI sevA, maMDaLanI sthApanA, vidyAmaMdira hAIskUlanA prinsipAla tarIke temane satata zrama, preraNA ane utsAha, bhAvanagara jillA AcArya saMghane saMgaThita karavAmAM mahattvane phALe - saMghanA pramukhamaMtrI tarIke pharaja bajAvI. gujarAta rAjya mAdhyamika zALA saMcAlaka mahAmaMDaLanA bhAvanagara adhivezana vakhate maMtrI tarIkenI saphaLa kAmagIrI - rAjya saMcAlaka maMDaLanA kArobArInA sabhya tarIke. zrI ghanubhAI esosi yezana opha dha menejamenTa opha hAyara ejyukezana Ina saurASTranI zarUAtathI ja teo sakriya kAmagIrI sAthe - hAlamAM teo tenA upapramukha che. jAnyuArI 1970mAM bhAvanagaramAM jAyela gujarAta rAjya vijJAnameLe ane gujarAta rAjya vijJAna zikSaka maMDaLanA adhivezananuM zrI ghanubhAI e saphaLa saMcAlana karyuM. zikSakagaNanI aMgata muzkelIo, Arthika muzkelIo ane anya samasyAo vakhate khUba ja mAyALupaNe aMgata rIte thavAya eTalA upayogI bane che. zALAne keIpaNa vidyAthI ke karmacArI niHsaMkoca temanI samasyA pragaTa karI zake che. zikSake ane vAlIo vacce teo jIvaMta kaDIrUpa banI rahe che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI dhIrajalAlabhAI TI. kApaDiyA zrI dhIrajalAlabhAI AndhranI bhUmi upara gujarAtI vyApArI tarIke sArI nAmanA prApta karI cUkayA che. teonA pitAzrI TokarazIbhAI lAlajIbhAI kApaDiyA kacchI ka`vIra tarIke pragati ane pratiSThAne patha ajavALe che. zrI TAkarazIbhAI pAtAnA dAnI vyaktitva, grAmya jIvana uddhAranI sattvazIla vRtti; hasamukhA svabhAva, paropakArI sevAvRtti ane khAnadAnI gRhasthI ane aneAkhA zikSaNaprema mATe jANItA che. AvA nikAzIla pratApI pitAnA putra hovuM e gauravanI vAta che. suputra zrI dhIrajalAlabhAI yogya doravaNI ane anubhavaabhyAsane dhyAnamAM laI e gauravane ujALI rahyA che. zrI dhIrajalAlabhAI vyavasAyanI sarvonulakSI pragati ane sAmAjika sevA karatA pitAzrInI gauravagAthAne gatizIla banAvI rahyA che. zrI dhIrajalAlabhAI eka sArA vyavasAyakAra, kuzaLa vahIvaTakartA uparAMta eka ucca kakSAnA vicAraka paNa che. haidarAbAda khAte mesasa Andre rI-reliMga vaksanA nAme sTIla udyoga sthApela che. A uparAMta tela-telIbiyAMnI mile, bilDiMga kanTrakazana lAIna; AyAta-nikAsa tathA khetavADI paNa che. Ama bahumukhI nIti apanAvanAra teo vividha kSetrAnA saphaLa vepArI, vicAraka ane saphaLa amalakartA paNa che. zrI dhIrajalAlabhAI eka sArA samAjasevaka paNa che. samAjopayeAgI evI aneka saMsthAone potAnI amUlya sevA ApIne samAjaRNa cUkavI rahyA che ane peAtAnI kArakirdImAM yazakalagI umeratA rahyA che. zre. 29 [ rasa zrI dhIrajalAlabhAI eka niSNAta ramatavIra che. ramatagamata pratye anurAga ane Tevane kAraNe teo haMmezAM tAjagIsabhara tejasvitA dhAraNa kare che. zrI dhIrajalAlabhAI ane TokarazIbhAI sadaiva AvA kAryavaMta rahe evI zubhecchA. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 ] zrI dhIrajalAla meAhanalAla zAha janasamAjamAM cira'jIva suvAsa emanI ja mahekatI rahe che je sa'sAranA dareka vyavahAromAM niSThAne, pramANikatAne, nIti- nyAyane vaLagI rahyAM che. zrI dhIrajalAlabhAI AvI bahumukhI pratibhAsapanna vyakti che. [ ApaNA zreSThIvaryA svAzraya ane puruSArthanA aLe AgaLa vadhI tee Aje eka saphaLa vyApArI tathA viziSTa rasAyaNanA utpAdaka anyA che ane saujanyabharyo vyavahArathI hajAro haiyAMmAM mAnabharyuM sthAna pAmyA che. jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMpradAyane anusaratA dazA zrImALI jJAtinA zrI meAhanalAla zAhane tyAM mAtA samatAbahenanI kukSIe temanA janma thayeA. ATha varSanI uMmare mAtAnA dehavilaya thayA paNa pitAe emanA para aneru vahAla varasAvI temanI kheATa lAgavA na dIdhI. abhyAsa mATe tee surendranagara gayA ane meTrika sudhI pahoMcyA. temane abhyAsamAM AgaLa vadhavAnI tIvra tamannA hatI paNa bhavitavyatA judI ja nirmAyelI hatI. eTale teo abhyAsa breDI vyavasAyamAM paDayA. sane 1943nI sAlamAM tee mahAnagarI muMbaImAM AvyA ane aneka snehIonI lAgavagathI kemikala lAInamAM nokarI meLavI zakayA. je kAma karavuM te utsAha ane khaMtathI karavuM e emanA siddhAMta hatA, eTale traNa varasanI A nokarI daramyAna teo kemikala-rasAyaNA saMbaMdhI sAru' jJAna meLavI zakayA. tyArabAda kenavAsara tarIkenuM kAma zarU karyu temAM temanI oLakhANa vadhI, kArya karavAnI vizeSa kuneha sAMpaDI ane teNe svata Mtra vyApAra karavAnuM AtmabaLa pUruM pADyu. 1948mAM temaNe dhIrajalAla enDa kuAM; thInasa menyuphekacarara tarIke kAma zarU karyuM ane temAM uttarAttara pragati sAdhI, Aje thInasa menyuphekacaramAM temanI peDhI prathama paMktimAM Ave che ane bhAratanAM suprasiddha zaherAmAM saMkhyAbaMdha seliMga ejanTo dharAve che. zrI dhIrubhAI ghaNI vyApArI ane sAmAjika sa'sthAe sAthe Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bajA ane ejyukezana kara, prAMgadha opha inDiyA abhivAdanagraMtha ] [ 227 joDAyelA che. khAsa karIne teozrI nemInAtha jaina Tempala TrasTanA menejiMga TrasTI che; zrI gavAliyA Teka jaina saMghanA satata pAMcamI vakhata pramukha tarIke cUMTAyA che. viyavallabhasUri janmazatAbdI zikSaNa TrasTanA TrasTI che tema ja ola InDiyA zrI jaina zvetAmbara kenpharansanA upapramukha che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA khajAnacI che. vizeSamAM teozrI jhAlAvADa sezyala grupa, dhrAMgadhrA sozyala grupa tathA jaina vetAmbara ejyukezana borDa tathA jaina esesiyezana opha InDiyA vagere saMrathAomAM paNa sevAo ApI rahyA che. dilhImAM rUpiyA be kareDanA kharce taiyAra thaI rahela zrI vijyavallubha smAraka TrasTamAM paNa TrasTI tarIke sevA ApI rahyA che. temanI lokapriyatAnuM mukhya kAraNa temane vinamra svabhAva, temanI udAratA ane temanI prasanna mukhamudrA che. game tevI kaThina paristhitimAM paNa teo mananI svasthatA gumAvatA nathI paraMtu zAMta citte tene upAya vicAre che ane te avazya zodhI kADhe che. temanAM dharmapatnI zrImatI tArAbena paNa anekavidha sAmAjika saMsthAo sAthe saMkaLAyelAM che. khAsa karIne zrI jhAlAvADa jaina mahilA maMDaLanA maMtrI tathA zrI caMdanabALA kanyA zikSaNa zibiranA TrasTI tema ja zrI zaMkhezvara jaina mahilA maMDaLanA pramukha tarIke zrImatI tArAbenanI sevAo ullekhanIya che. pAlItANA zetruMjaya hepiTala TrasTamAM TrasTI tarIke sevA Ape che. - zrI dhIrajalAla ke. mahetA (punA) samAjajIvananI saMgharSabharI sRSTimAM sAhasa, sevAvRtti ane saujanyane dIpaka jalAvIne je karmavIroe jIvanamAM nRtana paMtha apanAvyA che teo jIvananI jhaMjhAvAtabharI sAdhanAo pachI suvarNa siddhione varyA che. punAnA prasiddha gujarAtI udyogapati ane agresara zrI dhIrajalAlabhAI kevaLacaMda mahetAnuM samagra jIvana karma vIratAne saMdeza suNAvI rahyuM che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 ) [ ApaNA zreSThIvaryAM jIvanabhara sevA ane sAhasanI jyeAta jalatI rAkhanArA zrI dhIrajalAlabhAI nA janma vAMkAneramAM sthAnakavAsI jaina vaNika piravAramAM i. sa. 1920nA sapTembara mahinAnI pAMcamI tArIkhe yeA hatA. prAthamika zikSaNa vAMkAneramAM lIdhA pachI ucca zikSaNa muMbaInI elphinsTana kolejamAM prApta karI gavarnamenTa le! kAleja dvArA I. sa. 1941mAM elaela. khI.nI DigrI sapAdana karI hatI. kAnUnI zikSaNa prApta karyA chatAM kismatanI kuMDaLI anusAra zrI dhIrajalAlabhAI e adAlatane AMgaNe paheAMcavAne badale punAnI mazInarI bajArane mArga pakaDIne mazInarI sAmagrInA vyApAra sAthe kismata joDI dIdhuM hatuM. yauvanakALanA e aneAkhA utsAhabharyo cetana ane thanaganATathI puruSArtha ane parizrama dvArA " vesTa ejiniyasa "nA nAmathI mazInarI vyApArakSetramAM siddhibharyuM sthAna prApta karI lIdhuM. A kSetranI udyogasa sthAe bATalImeAya ane sImensa vagerenI ejansIe prApta karI hatI. A audyogika yAMtrika sAmagrInA kSetramAM siddhibharI saphaLatA hAMsala karyA pachI A sAhasabharyo haiyAe I. sa. 1949mAM udyogakSetramAM jhaMpalAvyuM ane i. sa. 1913mAM teA svataMtra sRSTinuM sarjana karyuM. Aje temanI udyogasa'sthA " guDavIna inDasTrIjha korporaeNzana ( inDiyA ) " audyogika sAmagrInuM vizALa pramANamAM utpAdana kare che. vArSika utpAdana rU. vIza lAkhanu che. A kArakhAnAmAM palcarAIjhara, TrAnsamizana phAunDrInAM sAdhanA ane che. kRSikSetranAM yaMtrA-pampaseTa, DIpavela ane beriMga pampanA paNa DIlara che. vyApAraudyoganI avirata AgekUca sAthe temanA aMtaramAM UchaLatI sevA-bhAvanAthI anekavidha jaTila javAbadArIo vacce paNa samAjasevAnA paMthe prayANa AdarI suprIti prApta karI che. punAnI labdhapratiSTha saMsthA zrI punA gujarAtI baMdhu samAjanA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] pramukhapadanI teozrIe avirata bAra varSa sudhI uThAvelI javAbadArI ekadhArI ane athAga pravRttione gAjatI karanArI nIvaDI hatI. zrI saurASTra sevA samAjanuM pramukhapada ane TrasTIpada teoe dIpAvyuM che. lAyansa kalabanA pramukhapade paNa sevA ApI che. punA kalaba lAIbrerInA varSothI sekreTarI ane TrasTI che. e uparAMta aneka sAmAjika ane sAMskRtika pravRttiomAM sadAya mokhare rahyA che. gujarAta sarakAra dvArA I. sa. 1982mAM yajAyelA gujarAtI calacitra suvarNa jayaMtI mahotsavanI punA samitinA adhyakSapadethI uttama kArya bajAvyuM hatuM. A sAmAjika pravRttiomAM temanAM dharmapatnI sau. caMdrAbahena saMpUrNa sahakAra ApI rahyAM che. hAlamAM saurASTra sthAnakavAsI samAjanA pramukha tathA samAjanuM kAryAlaya tathA jena bhavananuM rU. 10 lAkhanuM nirmANakAma hAthamAM lIdhuM che. che. samAjamAM ja che. khUba ja mahenata lavADanA jANItA sva. zeThazrI dulacaMda becaradAsa zAha jemanI dAnazIlatA ane mAMgalika dharmabhAvanAnI suvAsa mAtra jaina samAjamAM ja nahi, jeneremAM paNa temanA cAritryanI suvAsathI jANItA banyA che. khUba ja mahenata ane puruSArtha karIne sAmAjika pratiSThA hAMsala karI che, te muMbaImAM gulAlavADInA jANItA nona-pherasa meTalanI jANItI peDhI mesarsa tilakacaMda DI. zAhanI ka.nA bhAgIdAra ane zrI tilakacaMdabhAInA pitAzrI dhulacaMdabhAI becaradAsa zAha bina-leha dhAtunA niSNAta vepArI hatA. temanI pAsethI aneka vepArIoe preraNA laI potAne vyavasAya jamAvela. sva. dhulacaMdabhAI phakta vepArI hatA eTaluM ja nahi paNa jena dharmanA agragaNya detA hatA. jIvana paryaMta dharmaparAyaNa rahI putrapatrane e ja Adeza ApatA. temanuM avasAna tA. 18-9-1980 nA roja thayuM. temanA avasAnathI jena samAje eka dAtA gumAvela che. temanA dvArA thayelA dAnathI pAlItANA, zaMkhezvara vagere aneka sthaLoe dharmazALA vi. UbhAM thaI zakyAM che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI narendra IndulAlabhAI bhuvA eka pratibhAzIla puruSamAM hevI ghaTe tevI zANapaNabharI netRtvazakti ane dIrghadraSTipUrvakanI sAhasika vRttithI kemikala tema ja peTrokemikala kSetre abhUtapUrva vikAsa savA sAthosAtha jJAti ane samAjanI anekavidha pravRttiomAM sahAyarUpa thaI anerI saurabha prasarAvanAra yuvAna udyogapati zrI narendra IndulAlabhAI bhuvA. "ghaTamAM ghoDA thanagane ne yauvana vIMjhe pAMkha; aNadIThelI bhema para yauvana mAMDe AMkha. " zrI jhaveracaMda meghANInI A kAvyapaMktio sAMbhaLatAM ja eka vyakti najara samakSa tarI Ave ane te che zrI narendra IndulAlabhAI bhuvA. bacapaNathI ja temanI svapnazIla khemAM kazuMka karI dekhADavAnI tamannA hatI. sAhasika svabhAva hatuM. temAM sAtha maLyo temanA kAryadakSa pitAzrI sva. zrI IndulAla bhuvAne. sonAmAM sugaMdha bhaLI, kalpanAne pAMkha phUTI - ghughavATa karatA mahAsAgaranI jema emanI pravRttio ane pragatio AgaLa ane AgaLa vadhatI gaI. - bI. esasI.nI DigrI prApta karyA bAda teozrI temanA sadgata pitAzrIe sthApelI kaMpanI me. InDo-nipAna kemikala kaM. limiTeDamAM joDAyA. 1965mAM teo A kaMpanInA DAyarekaTara banyA. temanI AgevAnI heThaLa A kaMpanIe saphaLatAnAM abhuta zikharo sara karyA. peTrokemikalsanA vikAsanI agaNita zakyatAone dhyAnamAM laI temanA saddagata pitAzrI sva. zrI IndulAla bhuvAe ekajha.AlkoholanA utpAdananI kalpanA karI hatI. ane zrI narendrabhAI e me. IndunisAna eka kemikala InDa. li.nI sthApanA karI temanA pitAzrInuM adhUruM svapna pUrNa karyuM. Aje temanI AgevAnI heThaLa A kaMpanI uttarottara pragati sAdhI rahI che ane dezanuM kareDe rUpiyAnuM videzI hUMDiyAmaNa bacAvI rahI che. pitAnI audyogika pravRttinI sAthe sAthe teo ghaNI badhI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 231 vyApArI tema ja audyogika saMsthAo sAthe saMkaLAyelA rahIne temanI vyApArI kuneha ane jJAnano lAbha A saMsthAone ApatA rahyA che. sarakArazrIe paNa gujarAtanA A netA putranI vakhatevakhata kadara karI che. teozrI sarakAra hastakanAM ghaNAM badhAM jAhera kSetramAM ucca hoddAo dIpAvI cUkyA che. beMka opha baroDAmAM DAyarekaTarapade rahevA uparAMta hAlamAM te gujarAta sarakAranA eka khAnagI sAhasa gujarAta minaralsa DevalapamenTa korporezana'nuM ceramenapada zobhAvI rahyA che. mahArASTra sarakAre paNa pezyala ekajhIkayuTiva mejisTreTanI padavI ApI temanuM bahumAna karyuM che. gheDA samaya pahelAM vaDApradhAna zrI rAjIva gAMdhInA aMgata salAhakAra sva. zrI ela. ke. jhAnI AgevAnI heThaLa bhAratanA AgevAna udyogapationuM eka maMDaLa jApAnanA pravAse gayuM hatuM. A pratinidhimaMDaLane uddeza bhArata ane jApAnanA vyavasAyika saMbaMdho vadhu majabUta banAvavAne hatuM. zrI narendrabhAI e A maMDaLanA eka sakriya sabhya tarIke jApAnamAM rahelI temanI oLakhANane mahattama lAbha Apyo hato ane maMDaLanA uddezane pAra pADavAmAM mahattvanI kAmagIrI bajAvI hatI. pramANikatA, sAhasikatA, dIrdhadaSTi ane kAryadakSatAthI zrI narendrabhAIe vyApAra-udyoganA kSetre abhuta siddhi prApta karI che. emanA tejasvI jIvananI viziSTatA e che ke je kAmagIrI teo upaDe che temAM teo pitAnI tamAma tAkAta kendrita kare che. pariNAme AvI kAmagIrI saphaLa thAya che. zrI narendrabhAIe jIvanamAM ghaNI siddhio prApta karI che, chatAM ya temane svabhAva haMmezAM nirabhimAnI rahyo che. jJAtinAM, samAjanAM, vatananAM ane anya sAmAjika kAryomAM pitAne phALe ApavA haMmezA tatpara rahyA che. aneka nAnImeTa sakhAvate karI che. lekakalyANanI pratyeka pravRttiomAM sAtha ane sahakAra ApI temanA sadUgata pitAzrIe ApelA saMskArano vArase jALavI rAkhe che. WVWV Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo temanA pratyeka kAryo saphaLa thAya ane prabhu temane hajI vadhu sArA kAryo karavAnI preraNA Ape tevI amArI abhyarthanA che. zrI narabherAma rUganAthabhAI mahetA saurASTramAMthI dezanA anya prAMtomAM jaI vaselA AgevAna sAmAjika kAryakaromAMnA eka zrI narabherAmabhAIne sAvarakuMDalA pAse bhUvA gAme janma thaye. nAnI uMmare muMbaImAM temanuM Agamana thayuM. tejasvI buddhipratibhA ane prabhAvazALI vyaktitva dharAvatA zrI narabherAmabhAI muMbaImAM ghoghArI visA zrImALI jaina samAjanA jAjaramAna vyakti tarIke saunA dilamAM sanmAnita banyA. - dhaMdhAnI bharacaka pravRttimAMthI paNa samaya kADhIne teo sAmAjika ane dhArmika pravRttiomAM paNa agresara rahyA. zrI sAvarakuMDalA jaina vidyArthIgRhanI sthApanA karavA teozrIe agatyane bhAga bhajavyuM. prAraMbhathI ja saMsthAnA maMtrI tarIke rahIne yazasvI sevA Apela. temanA pitAzrI rUganAtha jIvaNalAla mahetA paNa aneka saMsthAonA prANa hatA. zrI geDIjI jaina derAsaranA saMniSTha ane nIDara kAryakartA tarIke yazasvI kArakirdI hAMsala karI hatI. AvA mahAna pitAne pagale pagale zrI narabherAmabhAI paNa dharma ane zAsanasevAnAM pratyeka kAryomAM lekene prema saMpAdana karavAnI sAthe anekene preraNArUpa banyA. teozrI goDIjI jena derAsara (muMbaI)nA TrasTI tarIke sevA ApI cUkyA che. saMgha ane samAjanAM kAryo mATe haMmezAM tatpara rahetA. temanA pratyeka kAryomAM guNAnurAgI evAM emanAM dharmapatnI kaMcanabahena paNa preraNArUpa banyAM che. hamaNAM ja thoDA samaya pahelAM zrI narabherAmabhAIne svargavAsa thayo. vizALa samAjane meTI peTa paDI. teo yuvAne ane vaDIlo vaccenI sAMkaLarUpa hatA. bIjAne preraNA Ape tevuM ujajavaLa jIvana jIvI gayA. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Bust Compliments from SHRI T. L. KAPADIA PUBLIC CHARITABLE TRUST Heartily Welcome you to stay at their AMRAT ATITHI GRUII Kapadia Market, Roval Talkies Lane, Sultan Bazar, Hyderabad-500 195 Phone : 557972 557389 * In the Heart of City...... * And Yet Calm and quiet. * Gujrati type meal..... * Homely atmosphere...... * Latest new Building with ultra-modern facilities..... * And even than, lowest service charges only. With Best Compliments from Manufacturers and Exporters of Optical Goods FOR SPECTACLES / SPECTACLE FRAMES / SUNGLASSES LENSES/CASES / ETC., : CONTACT : P. T. K. OPTICAL INDUSTRIES 413/F, Vasant Wadi, Kalbadevi Road, Bombay-2. (INDIA) Phone : 290367, 314428, 255892 Cable : " POLOSIGHT" Bombay. Telex : 11 4258 PTK IN Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from Phone: 465895 Aradhana Emporium Dealers in Suitings, Shirtings & Sarees Specilist in Banaras & Kanjivaram Sarees. Dhuru Terrace, 363/A, N. C. Kelkar Road, DADAR (W. R.) BOMBAY-400 028. dAdara vastra bhaMDAra DADAR VASTRA BHANDAR Phone: 4227968 Dealers in Suting and Shirting of All Famous Mills Tailors For Men's Wear D'Silva Road, Dadar, (W. R.), Bombay-400 028. Grams UNIAU TO With Best Compliments from Phone: 358119 C/o. jesukhalAla rAyacaMda kAThArI United Automobiles Automotive Wholesalers Jie 431, Dr. Dadasaheb Bhadkamkar Marg, (Lamington Road) BOMBAY-400 004 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cercearcanesores peacocca sancaccavacance dhI pAla apa ko. o. 8 kaTana sela saMsAyaTI limiTeDa K The. jahAMgIrapurAjina po. caMdera ji. surata phena : 8ra62 rajitA. 5-8-1924 zerabhaMDoLa rU. 1,54,880-00 raji. naM. 446ra bacata thApaNa rU. 22,54,325-81 sabhAsada saMkhyA: 2676 rijharva phaMDa rU. 1,08,631-69 oDITa varga-ka maMDaLInA sabhAsadone kapAsa ekatra karI, sArI rIte jiniMga presiMga karAvI jUja kamIzana laI sarAsarI bhAva vaheMcI Ape che. tema che da ja InTa paddhatithI hAIbrIDa kapAsanuM zuddha biyAraNa, jaMtunAzaka davA, che S rasAyaNika khAtara vigere sabhAsadonI jarUrIyAta mujaba pUruM pADe che. S vadhumAM maMDaLI sabhAsadone bhUmi chaTakAva mATe hAtha paMpa tathA mazIna paMpa juja rakamanAM bhADe Ape che. khuzAlabhAI makanabhAI paTela zaMkarabhAI ratanajI paTela hai sekreTarI (pAlaNapara) menejara (badhana) choTubhAI kAnajIbhAI paTela -pramukha (bheMsANa) coorcoca colocacocacocacoccaccercavacecacao 400 400 40404040404084 08 rUpArela enTaraprAIjha 43, 44, audyogika ploTa, pisTa bekasa naM. 12 mahuvA 364 290 (ji. bhAvanagara) tAra : RUPAROPE * phena H 381/6rapa * ghara : 546/826 Ressosoloworocea caracasual Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya javAna.... zubhecchA saha jaya kisAna.... raji. naM. 2003 phena naM. 342 sthApanA : tA. 16-4-58 pisTa bekasa naM. 38 zrI mahuvA jutha che. vi. vi. kAryakArI sa.maM. li. vAsItaLAva geITa, mahuvA zera bhaMDaLa sabhyazrI : 1,58,560-00 sabhAsada saMkhyA : pa17 anAmata phaDa : 1,90,228-00 oDITa vaga : ba anya phaMDa : 85,786-01 bilDiMga phaMDa : 1,76,979-95 bersa: zrI bhAvanagara DisidrakaTa ko. opareTIva benkalI bhAvanagara oDITarsa : zrI spezyala oDITarsa sAheba, sahakArI maMDaLIo, mahuvA amI mArakeTiMga InDasTrIjha menyuphekacararsa reprejhenTeTIlsa, DAIjha, InTaramIDIeTsa, kemikalsa. InDa-ekSapa TreDiMga kAM. ekSaparTasa : DAIjha, DAIjha-InTaramIDIeTsa, kemikasa, premala kizanadAsa kAcarIo zubhecchA je. ke. meTalsa enDa vAyara proDakaTUsa. nenaphesa meTalsa saplAyarsa 327, semyuala sTrITa, muMbaI-400 003 phona naM. 3rapara01, 33ra739, 472384 Telegram : WORKOHOLIC BOMBAY-400 003. Telex : Clo 11-75120 BMS IN Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OST] prakAza mazInarI sTorsa kaDiyA bilDiMga, rIlIpha roDa, amadAvAda 384841 Te. naM. 384635, varuNA brAnDa ile. moTara, mAnAblAka, samamasIbala paMpa, tema ja sendrIyugala paMpanA vepArI. tAra : ' yuniyana * menejara sI. : 168 phezana ophisa : 16, 204 dhI kADInAra tA. kA-e, be. yuniyana li. kADInAra eDITa varga a" sthApanA tA. 23-11-1912 1 adhikRta rora bhaDALa r bharapAi thayeluM' zera bhaDALa 3 rijhava kaDa 4 bIjA krUDa 5 sarva prakAranI thApaNA 6 kula kA bhaDALa grAma : ummIda cha zera bhaDALa ane anya phaMDA vA zrI bhagavAnabhAI ke. meArI ekAunTanTa pe. e. naM. 1 sane 1980-81 rija, naM. 20259/7564 menejara : zrI pAlAbhAI bhagavAnabhAI bhAraDa bI, e. (enasa`) eca. DI.sI. 3 1,00,00,0 3. 90,00,000 3. 22,86,826 * 31,59,810 rU. 5,02,69,941 3. 9,81,92,650 zrI noMghaNabhAI je bhADa AsI. menejara Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI nagInadAsa vAvaDakara jAte karyuM, jAte raLavuM, jAta vinA sau jUThuMjI; jAte jhUjhavuM, jAte vadhavuM, jAta vaDe uddharavuM jI. jene kahevatanI zabdagUMthaNIe kahIe to "Apa samAna baLa nahIM, megha samAna jaLa nahi." mANasa bIjAne jovA karatAM jAtane ja jeto jAya, pitAnI Atmazakti para vizvAsa rAkhIne nirdhArita kAryamAM puruSArtha karate jAya tenAM caraNomAM siddhione AvavuM ja paDe che temAM kazI navAI anubhavavA jevuM nathI. kemake daDha mane baLa, akhUTa dhairya ane lokhaMDI zakti e manuSya-jIvananA vikAsane pAya che. zarIre kadamAM nAnA hovA chatAM ya jIvana-siddhinI vadhu ucAI prApta karanAra sanmitra zrI nagInadAsa vAvaDIkarane uparokta vAta barAbara sparze che. pAlItANu pAsenA moTI vAvaDI gAme janmelA zrI vAvaDakarane sevA ane dharma-saMskArane udAtta vArase temanA dharmaniSTha pitAzrI jasarAjabhAI raNachoDadAsa zAha ane mAtuzrI samarathabahena taraphathI maLe che. prAthamika zikSaNa dha-4 sudhI vAvaDI gAmamAM lIdhela. tyArabAda dho-pathI zrI siddhakSetra jena bAlAzramamAM meTrika sudhI ne e pachI ye eka dAyakA sudhI pAlItANAne potAnI karmabhUmi banAvIne temaNe jAhera janajIvanamAM saphaLa praveza karyo. bAlyavayathI ja sAhityasarjananI ruci jovA maLatI hatI. siddhakSetra bAlAzramanA prAMgaNanI zILI chAMye dhArmika abhyAsa paNa sAro thaye je thakI pAyAmAMthI jIvanamAM dhArmika saMskAro sudaDha banyA. sAhitya ane saMgItane zokha jIvana vikAsamAM agresara banya. saMgItakAra-kavi banavA mATe ATha-dasa buka rAkhIne manapasaMdagInAM gIte utAratA ane cheDA pheraphAra sAthe stavanamAM pheravatA. teozrI pA-vAMsaLI paNa sArI rIte vagADI jANatA. kasarata-pharavAne lAbhe jANI tene amala paNa karatA. paraMtu... sAhityasarjananI ruci, gajabanAka zekha; te taraphanA athAka prayatna jIvanavikAsamAM AgekUca karI. vArtAkAra tarIkene mahAvare keLa. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ ra30 tenuM jarUrI vAcana-manana thakI ja bAlAzramanA hastalekhita aMka prabhAta'mAM lekho-TucakA ApyA bAda pAlItANA hAIskUlanA chApela aMka "kairavamAM prathama lekha "re cA tArA pApe!" prasiddhi pAmatAM bAlAzramanA prathama vidyArthI tarIkenA lekha dvArA saunA dhanyavAda maLela. DibeTiMga miTiMgamAM kepTana rahI sArI sevA-sAhitya paNa ApatA rahyA. "gulAba", "kalyANa" tathA "bAlajIvana" - bAlamitramAM nAnA TucakA-lekhe AvavA zarU thayA ane bhAInuM gADuM AgaLa cAlyuM. ne meTAM mAsika patramAM paNa AvavA zarU thayA. zarUmAM mokalAyelA lekhe pAchA AvatA, paraMtu hiMmata hAre e bIjA. maThArI pharIvAra ekalatA ja. ne e thakI lekhaka banavAnA prayatna thayA. temano "AMdhaLImAne patra" patra-lekha hajI bhulAya nahi te mUrtimaMta che. siddhakSetra bAlAzrama saMsthA sAMskRtika - dhArmika vAtAvaraNa thakI ja sArA evA lekhaka banI zakyA. | zrI vAvaDI kare rAjakeTa bAjunA "caMbA-rASTrIya zALAmAM gAMdhI vicArasaraNIne abhyAsa karela. ne gAMdhI-vicAradhArAe raMgAyA. svAvalaMbana-hAthe rAMdhavuM, vAsaNa sApha karavAM, hAthe kAMtavuM; vaNavuM ne banAvela khAdI paheravI vagere bAbatenA prabhAva taLethI pasAra thayelA. mAtRsaMsthAmAM gRhapati tarIke rU. 40mAM sevA ApavI zarU karI. vividha pravRttimaya jIvana dvArA bALakanuM ghaDatara zarU karyuM. paNa dareka bALakane khuza karavuM sahelI vAta na hAI ne Arthika daSTinA vicAre brahmacaryAzrama sevA ApavI zarU karI. paraMtu khaMtane cakkasAIbharyuM kAryajIvana yazasvI siddhine Are laI jAya che ja! tenI zubha zarUAta pAlItANAmAM kenpharansa bharAtAM, De. bhAIlAlabhAI bAvIzI tathA A patranA taMtrI zrI gulAbacaMdabhAIe zrI vAvaDIkara jevA yuvAnanI pratibhA pArakhI. sthAnika kAryamAM ya khaMtapUrvaka kArya joI, zrI akhila bhAratIya jena vetAMbara kenpharansanA kAryAlayamAM temanI niyukti thaI. Ama pUrI dhagaza ne lagana dvArA muMbaInA jana-jIvanamAM praveza thaye. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] [ ApaNA zreSThIvaryA AgaLa dhapAvI ane karavAnI AgavI sUjha, asta pAmatI kAnsane pramukha gArDI sAhebanI preraNA ne mAdanathI vividha pravRttimaya banAvI, guMjatI karI. pharaja pratyenI ekaniSThA, kArya sakhata mahenata, ajANyAne paNa kSaNabharamAM AvaData vagere guNeA dvArA teo "konpharansa jaina darzana"nA taMtrI tarIke kAma karI zakayA che, karI rahyA che. * ghAghArI jaina dazana" sabhALavAmAM Avela tyAre mA sarasvatIne khALe kalama dharI kAma saMbhALela ne Aje dasa varSathI ekasarakhI sevA arpI rahyA che. samAja ghaDatara mATe "ghoghArI daIna " nA agralekha dvArA TaMkArA mAratA ja rahyA che. potAnA karI levAnI sa Mdeza, " " gheAdhArI ,, 66 e ma`tra temanA sevA-sAhityamaya jIvanamAM gujatA ja rAkhyA che. teo kahetA ke, saMbaMdhIne patra lakhIe te joI e ke AmAM kAMI bhUla to nathI ne? te A te samAja pAse mUkavAnuM patra che. dareka bhUla kADhe. tenA javAba ApavA muzkela paDe te hoddo ya mUkavA paNa paDe. kAraNa....samAja bhUla jovA TevAyelA che. jevI rIte ke parIkSaka peparomAMthI bhUla tarapha najara rAkhe tema. sAru game te lakheA te eka bAju mUkI viruddha bAju joze. teozrIne " ghAghArI dana "nuM kAma mUkI devA samajAvela paraMtu niMdA-dveSa sAme joyA vinA; mAna-apamAna sahI hiMmata rAkhI kArya karatA ja rahyA. muMbaImAM AvI ghaNI samAjasevA karI paNa zrI pratApasUrijI ane A. dharmasUrijInA AzIrvAda tathA ApelI hiMmata thakI jANe yazasvI jIvana siddhi prApta karela. bhAratabharamAM dhArmika parIkSAnu AyeAjana karatAM zrI jaina ve. ejyu. enA vikAsa mATe teoe bhAre jahemata uDAvI. e samaye mubaImAM jaina dhArmika zikSaNa sadha, jaina dhArmika zikSaNa seAsAyaTI ane jaina ve. ejyu. e ema traNa sasthA alaga alaga dhArmika parIkSAonuM AyAjana karatI hatI. A traNe saMsthAonuM ekIkaraNa karIne bhAratabharamAM eka ja divase saMyukta parIkSA yAjavAnuM jarUrI hatuM, jethI samaya zakti ane kharcImAM Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 241 thAya. zrI vAvaDIkaranA bhAre prayatnothI A traNe saMsthAonuM ekIkaraNa thayuM ane eka ja divase saMyukta dhArmika parIkSAo levAne prAraMbha thaye. AvA sevA ane sAhityanA A bhekhadhArI zrI vAvaDIkara vatanane ya pitAnAM sevAkAryothI aLaguM na ja rAkhe ne? meTI vAvaDI gAmamAM zikharabaMdhI jinAlayanA nirmANamAM tema ja zrI hasamukhabhAI gADI hAIskUlanA nirmANamAM temane sakriya phaLe che. moTI vAvaDI mitra maMDaLa-muMbaIne teo phAunDara-pramukha che ane pitAnA vatananA A gAmanA maMDaLanA prANa che. vAvaDI gAmamAM derAsaramAMthI bhagavAna pArzvanAthanI mUrtinI cerI thaI ane te mUti derAsaranA dvAra pAsethI maLe tenA mATe zAMtisnAtra bhaNAvavAnuM nakakI karela ne tenA mATe tanatoDa mahenata karanAra e ja A zrI vAvaDakarejI prazasya sevA ApI rahyA che. are ! nAnI uMmare dareka javAbadArI pAra pADI tema ja te samaye eka nATaka "Aja pachInI AvatI kAla" tathA "mAvalAnI mekANa" rAkhela tenuM paNa suMdara Ayojana karela ne gAma dvArA sAre AvakAra maLela. janmabhUmine A rIte nAnI uMmarathI ja zrI vAvaDIkaranI kAryazaktine phALe maLato ja rahyo. derAsara, hAIskUla uparAMta cabUtara, bAlamaMdira tema ja hospiTala je nAnakaDI ne sevAyukta bane te mATe teone bhAre puruSArtha bhulI zakAya tema nathI. mAtra gAmane ja nahi, mAdare vatananAM anya gAmane paNa teo potAnI kAryazaktithI jarUra upayogI banyA che. pAlItANAmAM bhAgIrathI maMDaLane mATe tathA zrI siddhakSetra jena bAlAzramanI kAryavAhaka samitimAM ane bAlAzrama pAsTa TuDanTa yuniyana dvArA pitAnI A mAtRsaMsthA mATe prazasya kArya teo karI rahyA che. pAMjarApoLa-jesara mATe sArI evI rakama apAvI che, jenA phalasvarUpa zrI depalAvALA rAyacaMdabhAIe teonuM bahumAna karI AvakAryA hatA. che. 31 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM muMbaimAM sAmAjika kSetre zrI vAvaDIkaranu yogadAna mUlyavAna rahyuM che. ghAghArI vIsA zrImALI jaina jJAtinuM navuM baMdhAraNa ane dhArAdhAraNa taiyAra karavAmAM temaNe " dhodhArI jaina daMna '"nA tatrIlekhA dvArA vakhateAvata janamatane jAgRta karavAnuM kAya, ghAghArI sevAsaMgha dvArA cAlatA mukhapatranA prAraMbhathI ja taMtrIpade rahI jaina samAjane krizAdera ApavAmAM mahattvanA bhAga bhajavatA rahyA che. jaina ve. kenpharansanA mukhapatra "konpharansa saMdeza "nA taMtrI tarIke temaNe jaina samAjane jAgRta ne cetanavaMtA khanAvavA vakhateAvakhata nirbhIka kalama calAvI che. teA chellAM traNa varSathI muMbaImAM sakriya kA rata rahelA zrI muMbaI jaina patrakAra sa`ghanA maMtrI tarIke ane tenA mukhapatra patrakAra khuleTina '"nA saMpAdaka tarIke bahumUlya sevA ApI che. zrI gheAvArI jaina sahAyaka TrasTa ane zrI ghAghArI jaina davAkhAnAnI sitimAM rahIne te sAruM kAma karI rahyA che. mu`baInI gheAghArI jaina jJAtinA sakriya kArAmArI membara tarIke zrI vAvaDIkaranuM bhAre yogadAna rahyuM che. 66 spezyala ekjhIkyuTiva mejisTreTane khitAba apAya te kharekhara mAtra ghAghArI samAja mATe ja nahi paraMtu samagra jaina samAja mATe gauravaprada ghaTanA che. sarakArazrIe yAgya vyaktine ja A mAnada padavI ApIne kadara karI che. niHsvArtha sevAnu' yeAgya phaLa maLe ja, tene A pratyakSa purAvA che. prasanna dAmpatyanuM zreSTha pariNAma e ke zrI vAvaDIkaranA jhaDapathI vistaratA jatA sevA-sAhitya-patrakAratvanA kAryanuM apUrva preraNAkhaLa temanAM dharmapatnI zrImatI uSAbena che. teo haraha'meza peAtAnA patinI pratyeka pravRttimAM sahabhAgI thavA satata prayatnazIla rahe che. prasanna dAmpatyanu udAharaNa jovuM hAya tA zrI vAvaDIkaranA ghare AvavAnu` rahe. ni:svArtha sevAnI dyotakarUpa yazasvI jIvanane vadhu ujALatI yu. ke.nA lesTara zaheranI videzayAtrA jaina samAjanA amUlya ratna samAna zrI dIpacaMdabhAI gArDI sAheba je a. bhA.jaina che. kenpharansanA vartamAna adhyakSa che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 243 zrI nagInadAsa vAvaDIkara pratye temane atyaMta lAgaNI ane sadbhAva che. videzI zaheramAM jinamaMdira AdinI pratiSThA ane varlDa jaina kensa jevA kArya krame! yeAjAyA. zrI vAvaDIkara A kAryakramamAM jaina samAjanA pratinidhi tarIke zrI gArDI sAhekhanA nima traNathI prema ane sadbhAvanA sahu bhAga levA gayela. videzamAM javAne A prathama prasaMga hoI jema dezanA janasamAjamAM peAtAnI kAryazakti vaDe saphaLatAne pAmyA te ja rIte videzamAM ApaNA dharma, samAja, saMskRtinuM gaurava vadhAre, tyAMnA janajIvananI jANavAlAyaka vAta patra-patrikAomAM Ape, evI apekSA-saphaLatA sau icchI rahyA che. tA. 14 julAIthI 26 julAI sudhInI videzayAtrA - IMglenDanI dharatI para tee bhAratIya saMskRtinI ane jainadharmanI AbhA vistAre e ja abhyanA. zrI vAvaDIkaranA " jaina '" sAptAhika patra sAthenA pAyArUpa gADha sabaMdha je temanA yazasvI jIvana-ghaDataramAM pAyArUpa kArya karI rahyo zrI vAvaDIkaranA zabdomAM "" jaina patra sAthenA sabaMdha ane lakhavAnI vadhu prekiTasa pADI hoya te che. khuda ' jaina " patranA phALeA che. sevA ne sAhitya tathA patrakAratvanI yazasvI sevA dvArA jIvanasiddhinI vadhu UMcAI prAptakartA zrI nagInadAsabhAI vAvaDIkara mATe videzAgamananA sanmAna samAraMbhamAM temanA ja nAnAbhAInA mukhethI sAna gauravasaha zabdo sarI paDavA ke, " ameAne ke mArA vaDIla badhu vAvaDIkarane paNa svapne paNa khyAla na hatA ke vAvaDI jevA nAnakaDA gAmamAM sAdhAraNa sthitimAMthI ATalI hade prasiddhinA zikhare pahoMcI laMDananA pravAsanA yazabhAgI, mahArASTra sarakAranI esa. I. ema.nI padavI meLavI zakaze. " zrI vAvaDIkaranA saphaLa jIvananu rahasya e ja ke tame meLave tenA karatAM vizeSa ApA; piraNAme tame Apaze tethI ye vizeSa pAmazeA. kudarataneA kAnUna che ke vAvaze tethI adhika laNaze. zrI vAvaDIkarabhAInA sAmAjika kArya jaina samAja AgaLa vadhe. ApanI yazasvI kAryazaktithI jaina saMgha vadhu yazavI nIvaDe. dIrghAyuSya pAmeA ne ApanA jIvananI kimatI kSaNeAthI ama lokone (4 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 ] [ ApaNA zreNI mArgadarzana maLatuM rahe evuM kRpALu arihaMta bhagavAna samIpe IcchIe chIe. zrI navInacaMdra nemacaMda zAha zrI navInabhAInuM mULa vatana pATaNa. AjathI pAMca dAyakA pahelAM temane janma pATaNanA pratiSThita parivAra zrI nemacaMda jezaMgalAla zAhane tyAM thayela. teo pitAnI yuvAzaktimAM ja vArasAgata vyAvasAyika sUjhane khyAla ApI zakatA hatA. mahAnagarI muMbaImAM temaNe sArA utpAdanakAra tarIke nAmanA meLavelI. "mesarsa sArAbhAI nemacaMda" nAmaka udyogagRha dvArA TekSaTAIla ekjhIliyarIjha ane guMdaranAM vividha utpAdanane sAkAra karavAmAM mahatvano phALo ApI AyAta-nikAsanA vyApArane paNa vega Ape. eIDarI udyogamAM paNa "vikAsa embrAIDarsa ane prinTarsa" tathA "mesarsa dIpakakumAra enDa ku.nI sthApanA karI prabhAvajanaka pragati sarjI che. temanI A dhaMdhAkIya vikAsa kUcamAM emanA bhAIo zrI jayavaMtakumAra, zrI lalitabhAI zrI pravINabhAI zrI surezabhAI, zrI mahendrabhAI, zrI harezabhAI tathA zrI dIpakabhAIne paNa sAthe rahelo che. zrI navInabhAI dhArmika kSetre tema ja sAmAjika kSetre paNa zekha-rasathI sArI sevA ApI rahyA che. teozrI prinsesa sTrITa, luhAra cAla jaina saMgha tema ja zrI siddhagiri bhaktivihAra-pAlItANe nAmaka saMsthAnA TrasTI che. hAlamAM zAzvata tIrtha pAlItANuM maLe, zrI siddhagiri bhaktivihAra TrasTa dvArA dharmazALA tema ja davAkhAnuM temanI dekharekha heThaLa baMdhAI rahyAM che. pATaNa jaina samAjanI pratiSThita saMsthA ke je zrI pATaNa jaina maMDaLanA nAme pracalita che, te saMsthAnA teo mAnada maMtrI che. saMsthAnA sakriya kAryakara rahI samAjakalyANakArI vividha pravRttiomAM rasa laI rahyA che. muMbaImAM berIvalImAM, zrI pATaNa jaina maMDaLanA Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] | 245 tejA heThaLa ratananagara madhye zrI pATaNanA madhyama vargonAM jaina kuTuMba mATe eka " hAusiMga projekaTa " sAkAra thaI rahela che. prastuta yojanA mATe ma`DaLa taraphathI nImavAmAM Avela samitinA maMtrIpade rahI A bhagIratha kAryone saphaLa banAvavA niHsvArtha sevA ApI rahyA che. "" zrI navInabhAI temanA madhavA sahita dareka kSetre sahakArathI saphaLatA prApta kare e ja zubhecchA. zrI nAnacaMda tArAcaMda zAha jaina zAsana pratyenI avicala zraddhA, devadarzIna, pUjA, dAna, dharma tathA sAmAjika pravRttienA prANa samA zrI nAnacaMdrabhAI zArDanA bhAvanagaranA eka saMskArI parivAramAM janma thayo. ghaNAM varSothI dhaMdhArthe muMbaImAM vasavATa kare che. muMbaImAM bhAta bajAramAM saubhAgyacaMda kaMpanInu saphaLa sacAlana karyuM. jaina bALakAmAM dhArmika zikSaNa dvArA dharmazraddhA ane dhArmika AcAravicAranI pravRttione vyavasthita rIte calAvavAmAM dhArmika sthAne yathAzakti phALA ApatA rahyA. lakSmIne bahujanasamAjanA hita mATe sadupayega karavAnI ma'gaLa manAkAmanA karatAM zrI nAnacaMdabhAI aneka 'sthAo sAthe joDAyelA che. ela inDiyA cembara opha komarsanA sabhya tarIke saubhAgyacaMda enDa kuAM.nA pArTanara tarIke, kohInUra keTala phUDa inDasTrIjhanA DAyarekaTara tarIke, ghAghArI jaina maMdira mitrama'DaLanA sekreTarI tarIke, embe grena DIlasa esesiyezananA sabhya tarIke, ema aneka sasthAomAM temanI suvAsa prasarelI che. temanu jIvana nirabhimAnI che. puruSArtha ane parizramathI meLavelI saMpattinA hRdayapUrvaka haMmezAM sadupayoga karatA rahyA che. dhaMdhArthe ghaNu' karyA che. tIrtha dhAmanI yAtrAe karI che. sAhityika ane sAMskRtika pravRttione mokaLe mane huMmezAM madada karI che. zre. kara Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM zrI nAraNa dAmajIbhAI pIThaDIyA ( rAyapura ) sAhasanI pAMkha para UDIne jIvanasiddhie sarjanArA rAyapuranA udyogapati zrI nAraNajIbhAI dAmajIbhAI pIThaDIyAe sevAjIvananI aneAkhI sRSTi sarjI che. kaccha-aMjArathI AjathI pANI sadI pahelAM I. sa. 1912 AsapAsa tainapuranA relave kAma aMge madhyapadezamAM AvelA macchukAMThiyA saI-sutAra parivAramAM zrI nAraNajIbhAI nA janma I. sa. 1913nA navembara mAsamAM thayA hatA. vidyArthIkALa zrI nAraNajIbhAI e mahAsumundramAM vitAvI meTrika sudhI pahoMcyA hatA. abhyAsa pachI meTara-TAmeAbAilsa kSetre praveza karyAM ane I. sa. 1933mAM rAyapuramAM AjanA samRddha ane siddhivaMta rAyapura meTara enjiniyariMga va sanA zrIgaNeza mAMDayA hatA. rAyapuramAM Aje Ara. ema. I.nA nAme meTaranA kSetramAM temanI saMsthA suprasiddha che. sAhasa, sakhta parizrama ane saLavaLatI zaktinA kAraNe vyavasAyakSetranA pracaMDa vikAsa sAthe zrI nAraNajIbhAi e jAhera jIvana ane sevAkSetramAM paNa jhaMpalAvI bhAre sukIti saMpAdana karI che. gujarAtI zikSaNa maMDaLamAM varSo sudhI ekadhArI sevAe apaNa karanArA zrI nAraNabhAI e A saMsthAnuM pramukhapada paNa saphaLatApUrNAMka saMbhALyu che. roTarI kalabamAM sAmela thaI pramukhapada para paNa pahoMcyA che ane I. sa. 1967 thI 1970 sudhI " enararI mejisTreTa "nuM gauravavaMtuM pada paNa saMbhALyu che. yuniyana kalabanA pramukhapada para paNa dasa varSa sudhI sevA majAvI che. mesenika leAjanA pramukhapadanu gaurava paNa prApta karyuM hatuM. jJAtikSetre macchukaThiyA saI-sutAra sevA samitinA pramukhapada parathI satata dasa varSa sudhI pramukhapadanI javAbadArIe zire uDAvI jJAti-utkarSanI anekavidha pravRttinAM zrIgaNeza mAMDayAM hatAM. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 247 vyApArakSetramAM Ara. ema. I. uparAMta anekavidha vyavasAye sAthe sakaLAyelA rahyA che. megenIjhanA khANa-udyogamAM bhAgIdAra, bhIlAInA konTrekaTara, reliMga sTIla mila, uparAMta bhUtakALamAM hiMmata sTIla phAunDI ( prA, ) li.nA DirekaTara paNa hatA. rAyapuramAM I. sa. 1930mAM kadama mAMDIne jIvananA AraMbha parizrama, svazakti ane sAhasathI karIne Aje zrI nAraNajIbhAI rAyapuranI sAmAjika ane audyogika sRSTimAM siddhinA zikhara para pahoMcyA che. dasa-agiyAra mANasanuM AnaMda-killola karatuM kuTuMba ghaNuM ja dharmapremI rahyuM che. parivAranAM sadasyAnAM nAma 1. nArAyaNajI dAmajI pIDIyA 2. zrImatI aMbAbena nArAyaNajI 3. kizoracaMdra nArAyaNajI 4. zrImatI damayaMtIbena kizAracaMdra 5. ku. sudhA kizoracadra 6. jayezakumAra kizeAracaMdra 7. bhUvezakumAra kizAracaMdra 8. kailAsacaMdra nArAyaNajI 9. zrImatI vINAbena kailAsacaMdra 10. hitezakumAra kailAsacaMdra 11. bharatakumAra kailAsacaMdra peAte patnI putra putravadhU potrI pautra pautra putra putravadhU pautra pautra Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 ] [ ApaNa zreNI zrI nAnacaMda zIkhavacaMda zAha - saujanyamUrti sadgata zrI nAnakacaMda zIkhavacaMda zAha zrI jaina dhArmika saMgha tema ja jaina samAjanI bIjI aneka dhArmika saMsthAomAM rasa letA zrI nAnakacaMdabhAIne 60 varSanI uMmare ra5-8-64nA reja hRdayareganI bImArInA kAraNe - nIpajelA avasAna badala zikSaNa saMghe UMDA zokanI lAgaNI pragaTa karI che. zrI nAnakacaMdabhAI mULa pATaNanA vatanI hatA. temano janma saMvata 1960mAM thayuM hatuM, ane meTrika sudhIno abhyAsa karI muMbaI AvI temaNe svataMtra dhaMdhAnI zarUAta karI. teo oIla sIjha ekasacenja esesiyezananA sabhya hatA. eraMDA bajAramAM dhaMdho karatA ane "pleTo" penanA kArakhAnAmAM paNa pragati sAdhI, pitAnA dhaMdhAne sArI rIte vikasAvyuM hatuM. dhaMdhAne aMge anekavAra caDatIpaDatInA prasaMgo jIvanamAM temaNe anubhavyA tema chatAM nyAya, nIti ane prAmANikatAnA raNane emaNe barAbara surakSita rIte jALavI rAkhyuM. emanuM prabhAvazALI vyaktitva ane milanasAra prakRtithI sau kaI emanI pratye AkarSAtuM. jJAna ane dhArmika zikSaNa paratve emane bhAre mamatA hatI. tattvArthasUtra ane navatatva temanA ati priya viSaye hatA. moTI uMmare paNa geDIjI upAzrayamAM zrI hIrasUrIzvarajI jaina pAThazALAmAM teo hAjarI ApatA ane UMDA bhAvapUrvaka abhyAsavargomAM rasa letA. jaina dharmanuM tattvajJAna yuropa ane amerikAmAM kema phelAya te mATe tema ja bhAratamAM zikSita ane keLavAyelA yuvAne mATe tattvajJAnane abhyAsakrama taiyAra karAvavA mATe temanI khAsa jhaMkhanA hatI. navatatva, tatvArthasUtra tema ja vegane lagatA viSaye para temanuM khAsa lakSya hatuM. yuga ane dhyAnanA viSayenI bAbatamAM temanI AturatA eTalI badhI hatI ke bhAvanagarathI prakaTa thatA "AtmAnaMda prakAzamAM A viSaya para chApavA mATe eka aMgrejI pustaka paNa mokalAvyuM hatuM. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25o | _| ApaNA zreSTAvAyA zrI nAnacaMda mULacaMda dozI zrI nAnacaMdabhAIno janma saM. 1949nA mAgazara suda 12 tA. 5-12-1892nA divase bhAvanagara jillAnA varala gAme thayo hate. nAnapaNamAM teo buddhizALI hatA. temaNe vicAryuM ke jAtanI, kuTuMbanI ane gAmanI AbAdI mATe paradeza javuM jarUrI che. 14 varSanI nAnI uMmare saM. 1963mAM muMbaI AvyA. zarU zarUmAM nokarI karI anubhava lIdhA bAda saM. 1990mAM mULajI jeThA mArakeTamAM nAnacaMda mULacaMdanA nAmanI kApaDanI dukAna karI tene bhAre vikAsa karyo. temanA prathama lagna mahuvA ane bIjA lagna ThaLiyA thayA hatA. te bahenanuM AyuSya paNa TUMkuM ja hatuM. trIjI vakhata temanA lagna dAThA odhavajI devacaMdanI suputrI raMbhAbahena sAthe thayuM. te paNa 1989mAM svargavAsa pAmyAM; 40 varSanI vaye vidhura thayA. moTA kuTuMbanA badhAe pharI lagna karavA samajAvyA paNa putra-putrIo hatAM tethI kudaratI rIte prApta thayelA jIvanane svIkArI levAmAM sukha mAnyuM. janmabhUmi varala nAnakaDuM paNa bhUmi raLiyAmaNuM ane sehAmaNI. teo vAraMvAra varala jatA ane tyAMnA lokonA sukhacena mATe badhuM banatuM karI chUTatA. temane varalanivAsIo mATe ananya prema ane bhakti che. dukALamAM rU. pa000 sastA bhAve anAja pUruM pADavA ApelA. vizALa kuTuMbamAM uchera hovAthI teo sahiSNu, samaju, sukhaduHkha samajanAra che. Aje 91 varSanI vayevRddha uMmare teo yuvAnane zaramAve tevI svasthatA ane skUrtithI kAryo kare che. 60 varSanI vaye te teo dhaMdhAmAMthI nivRtta thaI gayA. temanA bane putro bhAIzrI kezavalAlabhAI tathA bhAIzrI jayacaMdrabhAI badhe kArabhAra saMbhALe che. temaNe te brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama ane vAnaprasthAzramane dIpAvyuM che. kuTuMbavala te evA ke nAnAmAM nAnuM bALaka nAnacaMda dAdA pratye premabhAva darzAve che. A anupama prema meLavanAra bahu virala hoya che. udAracarita paNa evA ja yazavijayajI jena gurukuLa, pAlItANAnA suvarNa mahotsava prasaMge atithivizeSa tarIke temanI varaNImAM eka rolara mATe rU. 7500 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanacaMde ] [249 prAcIna stavane, sajjA, chaMda ane zrI AnaMdaghanajI, zrI yazovijayajI, zrI cidAnaMdajI tema ja zrI vIravijayajInAM kAvyo bhAre rasapUrvaka teo vAMcatA. naisargika da ane cittanI zAMti ane AnaMda arthe havA khAvAnAM sthaLoe na jatAM te moTAbhAge tIrthasthAnamAM jatA. zatruMjaya, giranAra, Abu, sametazikharajI jevAM tIrthasthAnamAM anekavAra gayA hatA. jIvananAM aMtima varSomAM dhaMdhA karatA jAhera sevAnI tema ja dhArmika zikSaNanI saMsthAomAM teo vadhu lakSya ApatA ane aneka saMsthAone madadarUpa ane mArgadarzaka banatA. "je game jagadIzane te taNe zeka zuM pheka karavo." e sUtramAM temane bhAre zraddhA hatI ane caDatI-paDatI tema ja sukhaduHkhanA aneka prasaMgomAM A sUtrane yAda karI ati AnaMda ke ati zekanI lAgaNIthI mukta rahI sthitaprajJanI mAphaka sthira rahetA. teo ati zraddhAvAna ane bhaktirasathI bharapUra evA eka sAcA zrAvaka hatA. sAmAyika vyAkhyAna-zravaNa, sAdhuo pratye bhakti tema ja anya kriyAkAMDamAM teo haMmezAM tatpara rahetA ane emanI sAthe paricayamAM AvanAra sau nAnAmeTAM sAthe ati sneha ane premapUrvaka vartatA. anyanA duHkhe duHkhI thanAra AvI vyaktio A viSama kALe bahu ghaDI jovAmAM Ave che. Izvara temanA AtmAne zAMti Ape ane temanA suputre devendrabhAI tathA surezabhAIne AvA parama pitAne viyoga sahevA tema ja pitAne pagale cAlavA-zakti ane preraNA Ape e ja abhyarthanA. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanantra dha ] [ 251 ApavA udAratA darzAvI hatI. A sivAya jaina saMyukta vidyArthI gRha, muMbaImAM eka skolara mATe rU. 12,500; pAlItANA bAlAzrama mahuvA zevRddha bAlAzrama tema ja kuMDalA vidyArthIgRhamAM tathA mAnava sevA saMghamAM rU. 5000 tathA anya zaikSaNika sasthAone temaNe premabhAve dAna karyuM che. paNa kIrti ke nAmanA meLavavAnI kadI icchA karI nathI. bhagavAna mahAvIranI 2500mI nirvANa jayaMtI prasaMge kuTu anA sabhyA, snehIe ane mitravarga mAM bhagavAna mahAvIranA cAMdInA sikkAnI prabhAvanA karI hatI tathA sIvavAnA saMcA naMga 8 thI 10 jarUriyAtavALI bahenone ApyA hatA. hamaNAM jeTha suda 1 tA. 30-5-76nA roja vaDIla dAdAzrI nAnacaMdabhAI ne maNa maheAtsava dahIMsaramAM temanA suputrA ne kuTuMbIjaneAe zAnadAra rIte UjavyeA. pramukhazrI manasukhalAla tArAcaMda mahetAe temanA jIvananAM madhurAM smaraNo rajU karyAM ane aneka mitrAe temane sanmAnyA. zrI varala jaina mitramaDaLanI sthApanA thaI. tenA sacAlana mATe sArAM vacane kahyAM. A maNimahAtsava 250-300 jeTalAM bhAI baheneAe mANyA. AvA AnaMdanA avasara bhAgye ja jovA maLe che. puNyazALI dAnavAridhi zrI nAnacaMdubApA; putra-putravadhUe, pautrA ane pautrIenI lIlI vADInA prANapriya dAdA che. temanA zatAbdI utsava UjavAya tema adhA icche che. pUjya dAdA zrI nAnacaMdabhAI tathA zrI amIcaMda dAmajI prerita zeTha karazana jIvana cerITebala TrasTanI rU. 41000 thI sthApanA karI. kAMdIvalI gheAdhArI jJAtimAM davAkhAnA tathA vaidakIya sAravAra mATe rU. 15000 uparAMta vizALa puSTamAM rU. 15000nI udAra sakhAvata ApI. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara ] [ ApaNA zreSThIvaryo sva. zrI nAnajIbhAI kALIdAsa mahetA prabaLa puruSArtha, jvalaMta sAhasikatA ane IzvarakRpAnuM saphaLa ane subhaga milana eTale zrI nAnajIbhAInuM jIvana. puruSArthe emane karmayegI banAvyA. AtmAnI AbhA anekane preravAne mATe teo pAchaLa mUkatA gayA. zeThazrI nAnajIbhAIno janma vikrama saMvata 1944nA mArgazIrSa zukla dvitIyAne dine jUnA navAnagara rAjyamAM AvelA gerANa nAmanA nAnakaDA gAmamAM thayo hato. temanA pitAnuM nAma kAlIdAsa, mAtAjInuM nAma jamanAbAI. AphrikAnA vasavATa daramyAna I. sa. 1918 sudhImAM bAvIza jInarIo temaNe UbhI karI ane yugAnDAmAM kRSimUlaka yaMtrayuganAM maMDANa karanArAomAMnA teo eka udyoga puruSa banI gayA. paraMtu teo tyAMthI ja na aTakyA. lUgAjhI pAse kAle DuMgara para chajjA ane kaMpAlA vaccenI phaLadrupa bhUmie DuMgaranI AsapAsanI vizALa jamIna khetI athe kharIdI lIdhI ane tyAM zeraDInuM vAvetara karyuM. pachI manasUbo karyo ane syugara phekaTarI-khAMDanuM kArakhAnuM tyAM ja UbhuM karyuM. tyAra pachI yugAnDAmAM vyApAra-vaNajane vikasAvyA. rUne vyApAra hastagata karyo. yugAnDA DevalapamenTa kaMpanI UbhI karI pUrva AphrikAnI bhUmine phalAvatI ane samRddha karavAmAM agatyane bhAga bhajavyuM. bhAratanA khyAtanAma anya vyApAra-puruSane yugAnDAmAM vyApAra arthe AvavA Ijana ApyuM. hannara-udyoga athe yuropanI yAtrAo kheDI ane trikhaMDamAM temanuM nAma eka mazahUra zAha sodAgara ane udyogapati tarIke jhaLakatuM thayuM. dezamAM ane paradezamAM maLIne emaNe kareDo rUpiyA dAnamAM ApyA. e dAnapravAhathI pUrva AphrikAnI nAgarika, sAmAjika, sAMskRtika ane dhArmika saMsthAo mahorI UThI ane bhAratIya jIvananA prathama dhabakArAne navA yuganA saMdeza sAthe emaNe e bhUminA janajIvanamAM jAgRta karyo. I. sa. 1934mAM porabaMdaramAM mahArANuM misanI sthApanA karI. Aje e vastrasajana karatI mila adyatana ane AMzika rIte svayaM saMcAlana dvArA hindanI agragaNya milomAM sthAna pAmI rahI che. tyAra pachI jagadIza Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 253 inDasTrIjhanI sthApanA karI. vanaspatinuM eka bRhat kArakhAnuM zarU karyuM. svAtaMtryaprApti pachInAM varSomAM hindImAM ribaMdara pAse rANAvAvamAM saurASTra simenTa enDa kemikalsa varkasa pablika limiTeDanI mahetA parivAre sthApanA karI ane yugAnDAnA svAtaMtrya pachI temanA putroe yugAnDA ane keniyAmAM udyogane vikasAvyA ane nUtana udyoganI paNa sthApanA karI. dezamAM nivRttikALa daramiyAna rahIne Arya kanyA gurukuLa, mahAtmA gAMdhI kIrtimaMdira, mahilA koleja, bhArata maMdira, javAharalAla naheru pleneTarIyamanI ribaMdaramAM sthApanA karI. bhagavatI sarasvatI devIne, bhArata mAtAne, dezanA zreSTha lokanAyakane tema ja saMskRti-puruSane, sannArIone emaNe bhAvapUrNa artha Apyo. jApAna, yurepa, pUrva AphrikA, hoMgakoMga, Ijipta; IpiyA brahmadeza ane silonanI temaNe jema vUla saMpattimAM upArjana arthe yAtrAo karI tema bhAratavarSanAM badrIkedAra-amaranAtha ane uttarAkhaMDanA ane dakSiNa bhAratanAM mukhya dhAmenI anekavAra yAtrA karI. bhAratanA saMta-mahetAnAM darzana karyA ane AdhyAtmika saMskArane satata jAgRta rAkhavA puruSArtha karyo. bhAratanA lagabhaga badhAM ja mukhya tIrthadhAmomAM, AphrikAnI zikSaNa, dharma ane samAjanI vividha saMsthAomAM, nAIrobInI gAMdhI memeriyala ekeDemImAM, muMbaInI bRhad bhAratIya samAjanA InTaranezanala hAusanA vidhAnamAM ane pravRttimAM zAMtiniketana, gurukuLa kAMgaDI, AryakanyA mahAvidyAlaya vaDodarA, mahAtmA gAMdhI harijana Azrama, chAyA; tilaka svarAja phaMDa, maharSi dayAnaMda samAraka, TaMkArA, surata vanitA vizrAma, haridvAra ane rASTraghaDataranI saMsthAomAM tIrtha ane tIrthaghAToe purAtana maMdiranA jIrNoddhAramAM ane navAM maMdiromAM mUrti-pratiSThA karAvavAmAM emanI aDhaLaka saMpattine adhika bhAga emaNe kharco. teo sAhasika udyogapati ane samartha dAnavIra te hatA ja, paNa saMskRti ane dharma pratyenI temanI bhaktie temane samAjasudhAraka, dharma, sudhAraka ane kanyA keLavaNInA prakhara puraskartA banAvyA. emanI mRti emanA parivAra dvArA racAyelA "nirvANa maMdira" ane Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo maMdira dvArA sacavAI rahI che ane "skRti ane saMskRti" nAmane bRhad graMtha emanI jIvanagAthA, emanAM preraka saMsmaraNa ane emane je saMskRti priya hatI te saMskRtinI nidezanA karatA varaso sudhI emanA yazasvI, akSaya ane puNyaloka jIvana-mahimAna AvanArI peDhIne khyAla Apaze. zrI nAraNajI zAmajI momAyA (kaccha-varADIyA) dharma e mAnavajIvananI dIvAdAMDI che." e vicArasaraNIne varelA dharmAnurAgI zrI nAraNajI zAmajI mAyAne janma tA. 20-5-1913nA mAyasora rAjya (hAla karNATaka)nA habalI gAme thayA hatA. phakta nava mAsanA hatA tyAre ja pitAnI chatrachAyA gumAvI paNa mAtAnI mamatA maLI. soLamA varSe bAbu panAlAla hAIskUlamAMthI meTrikanI parIkSAmAM uttIrNa thayA. AI. sI. esa. thavAnI khUba tIvra icchA hovA chatAM Arthika saMjogo ane mAtAne AgrahathI ATalI nAnI bAlyavaye rUnA dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM. tattvaciMtaka pitAzrI zAmajIbhAI mANekajI, dharmAnurAgI mAtuzrI mAnabAI tathA meTAM bena zrI lakSmIbAInA Adarzo zrI nAraNajIbhAIe jIvanamAM sacoTa utAryA hatA. gharane be upADavAnI sAthe temaNe kAyado, beMkiMga, TekSezana ityAdine UMDo abhyAsa karyo, ghoDesvArI tathA baMdUka bAjImAM paNa nipuNatA meLavI. sane 1942mAM rUno vepAra karatI vizvavikhyAta peDhI mesarsa khImajI visarAmanI ku.mAM bhAgIdAra tarIke joDAyA ane pitAnI kaneha ane dIrghadraSTithI hiMdabharamAM rUnA dhaMdhAne sAro evo vikAsa karyo. emanI pAsethI rU kharIdanAra milamAlikane rUnI jAta aMge nizcitatA prApta thaI. bhAratabharamAM utpanna thatA vividha prakAranA rUnI parakhamAM ane rU utpAdananA AMkaDAo mUkavAmAM temanI niSNAta tarIke thayela gaNanA AgAmI varSomAM purAya evI nathI. rUnI jema ja teozrI hIrA pArakhavAmAM paNa eTalA ja Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSNAta hatA. jayAre nukasAna paNa nA kheDUtanuM sAthe mahenata kayAre ane vadhu sahIvALuM ema 9 abhivAdanagraMtha 1 [ rapapa niSNAta hatA. nyAyapriyatAnA siddhAMtane varelA zrI nAraNajIbhAIne jyAre lAgyuM ke milone nukasAna na thavuM joIe, vyApArIone paNa pUratuM maLavuM joIe ane te sAthe mahenata karI bhAratanA kapAsa ugADanAra kheDUtonuM zoSaNa na thavuM joIe tyAre sane 199ramAM hindabharamAMthI be lAkhathI vadhu sahIvALuM meme renDama, bhAratanA vaDA pradhAna sva. zrI javAharalAla naherune mekalAvyuM. AnI asararUpe sarakArazrIne tAtkAlika rUnA bhAva vadhAravAnI pharaja paDI ane tyArabAda bhAva niyaMtraNa paNa dUra karavAnI pharaja paDI. sane 1977-78mAM janatA-rAja daramyAna eee bhArata sarakAranA plAniMga kamizanane, bhAratamAM rUnuM utpAdana eka karoDa gAMsaDI sudhI hAlamAM je ekareja che enAthI paNa ochA ekaramAM phakta zuddha biyAraNa ja ApI, kema vadhAravuM ane e rIte vadhu utpAdana meLavI bhAratane milane ochA bhAve rU maLe, kheDUtone sArA bhAva maLe ane sarakArane nikAsamAMthI kiMmatI videzI hUMDiyAmaNa prApta thAya enI rajUAta karI. phaLazratirUpe hAlamAM A varSe rUne pAka eka karoDa upara gAMsaDI thavA dhAraNa che. khetI kSetre ApaNuM bhAIo khetI pratye pitAnI mAtRbhUmimAM AkarSAya e hetuthI sane 1962mAM kacchamAM "mamAyA khetI kendra"nI sthApanA karI. hAIbrIDa bAjarI, ghauM vagerenAM zuddha biyAraNa kheDUtone maLyAM. zrI kacchI dazA ozavAla jJAtinuM prathama saMmelana lagabhaga 37 varSa pahelAM bharAyela temAM jJAtinA zikSaNanA pAyArUpa zikSaNa prasAraka samitinI racanA thaI tyAre e drasTanuM pAyAnuM baMdhAraNa ane uddeza zrI nAraNajIbhAIe be divasamAM taiyAra karI jJAtine ApyA. Aje e baMdhAraNa ane uddeza samAjanA utthAna sAru eTalA ja upagI rahyA che ane seMkaDo bhAIbahenane ene lAbha maLe che. sane 1998mAM zrI acalagaccha saMghanuM prathama adhivezana kaccha bhaddezadhara mukAme bharAyuM tenA teozrI pramukha varAyA ane zrI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo akhila bhArata acalagaccha (vidhi pakSa) vetAMbara jaina saMghanI sthApanA karAI enA pAyAne mALo be divasamAM taiyAra karI samasta caturvidha saMgha samakSa rakhAye. anya keI saMghamAM atyAra lagI nathI evuM sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAnA catuvidha saMghanuM saMgaThana UbhuM thayuM. 11 varSa pramukha tarIke sevAo ApI e daramyAna emanI athAga mahenatanA pariNAme zrI zatruMjya tIrtha je chellAM 400 varSathI aSADhI pUnamanI yAtrA mATe baMdha rahetuM hatuM te acalagacchanI paraMparA pramANe yAtrA sAru khulluM karavAmAM AvyuM ane dAdAjInI AMgI racAI. mATuMgA madhye "zrI nAraNajI zAmajI mahAjanavADI" e emanI buddhimattA, vyavahArakauzalyatA ane dIrdhadaSTine jvalata namUne che. 25 varSa pahelAM samAjanA sAmAnya mAnavIne paNa phakta rU. 250mAM lagna sAru vADI apAya evI mahAna hetulakSI yojanA AnI pAchaLa hatI. vADInI AvakamAMthI thato cekho naphe 50 ja zrI derAsarajI ane dhArmika kAryomAM vaparAya ane 50 % sAmAjika kAryo mATe vaparAya e yejanA mukAvI. emanA vatana varADIyAnA derAsarajI TrasTane pacAsa varSa sudhI ekadhArI sevAno lAbha maLela. zrI jaina zvetAMbara konpharansa tathA zrI bhArata jaina mahAmaMDaLanA upapramukhapade rahI jena phIrakAonI ekatA sAru haMmezAM rAcatA hatA. zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhInA prAdezika pratinidhi uparAMta eozrI enA mAnada salAhakAra paNa nimAyA hatA. zrI mahAvIrasvAmI bhagavAnanI 2500mI zatAbdI mahotsava prasaMge jyAre bhavya varagheDe kADhavAnI vAta AvI tyAre je kunehathI seMkaDe avarodha vacce paNa varagheDAnuM AyeAjana bhAta bajAra derAsarathI prasthAnanuM karyuM te samagra jaina samAja kadI ye vIsare ema nathI. Aje paNa e prathA cAlu rahI che. - peTI janAnA mukhya AyeAjaka tarIke emaNe ApelI daI. daSTi samAjanA nAnAmAM nAnA mAnavIne sparzI jAya che. darekanA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 257 rU. 1, 2 athavA pAMca keIpaNa vyakti ke saMsthA sahelAIthI ApI zake; AMkaDAkIya daSTie khUba ja moTI rakama bhegI thAya ane emAMthI pa0% rakama dhArmika kAryo ane pa0% rakama sAmAjika kAryo mATe vaparAya. peTamAM mama haze te ja dharma sUjhaze." e AjanI paristhitine anusarIne A bhejanA khUba ja vicAraNuM bAda samAja samakSa mUkI. zrI akhila bhArata acalagaccha saMgha, zrI jaina zvetAMbara konpharansa tathA zrI bhArata jena mahAmaMDaLa apanAvelI A peTI janAthI seMkaDo kuTuMbane lAbha maLe che ane hajI vadhu ne vadhu maLaze. sAmAjika kSetre emanI vividha sevAone dhyAnamAM laIne mahArASTra sarakAre emane esa. I. ema. (peziyala ekajhIkyuTIva mejisTreTa)nuM biruda Apela. sAduM jIvana ane ucca vicAra"nA siddhAMta para jeonuM jIvana ghaDAyela evA zrI nAraNajIbhAI satyapriyatAne kAraNe kyAreka kaDavA paNa lAgatA - nALiyera jevA kaThaNa hovA chatAM puSpa jevA namra ane kemala hatA. emane sazuNe, satkarmo tathA suvicAro thakI emanI smRti saunA dilamAM sadAne mATe kAyama raheze. peacocacovancovoacasa With Best Compliments from SHRINATH METAL INDUSTRIES PVT. LTD. 6 Maya Building, Ist Floor, 3rd Bhoiwada, BOMBAY-400 002. 8. Phone: 366597, 360041, 381354 Telex: 011-4551 Jasu ) Gram : ALOHDHATU Factory : C. I. B. 118/5, GIDC Industrial Estate, Umbergaon-396 171, Dist-Bulsar, Gujarat. Manufacturers of Zinc Dust (Powder) from Electrolytic & Grade Imported Zinc. cocacoccaccavacacace accocacolare Paracorcorso Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhecchA pAThave che- mohanalAla maNIbhAI desAI ema/1, sTIla senTara amadAbAda sTrITa, Ayarna mArakeTa, BOMBAY-400 009 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from Gram : VASATRADE" Telex 011-2137 GEM IN : 011-6350 RAVI IN Attn. MR. VASA Phone: 26 73 67 Mihir Dye Chem Marketing House for : Industrial Chemicals, Dyestuff & Textile Auxiliaries 316-318, Himalaya House, 79, Palton Road, BOMBAY-400 001. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ with Best Compliments from D. Parkeria & Company Post Box No. 46 P. O. DHANBAD-826 001 DHANBAD ( Bihar) Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthayejanAnA zubha prayAsane hArdika zubhecchAo phona : 3613ra6 - 363ra8 mesarsa mohanalAla enDa ko. mesarsa sacIma enjiniyarsa pa5, 1lI sutAragalI, muMbaI-400 004 mesarsa mohanalAla enDa sansa mesarsa nihAla TreDIMga ku. pereDAIjha kompalekSa, sayAjIgaMja, vaDedarA-5. phona : 3ra9003 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhecchA pAThave che eca. rasikalAla enDa kuM. ema/1, girirAja 73, saMta tukArAma roDa, karnAkabaMdara, muMbaI-9. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI nImacaMda ThAkarazIbhAI gujarAta jaina samAja pAtAnAM dAnavIra ratnAnI paragajuvRtti ane dAnazIlatAne laI gaurava anubhave che. tevA dAnavIra mahAnubhAvAmAM zrI nImacaMdabhAI ne paNa mUkI zakAya. saurASTramAM AvelA ceoTIlAnA vatanI, sAmAnya abhyAsa, paNa haiyA-ukalata ane vyavahArakuzaLatAne laI nAnI vayamAM ja dhaMdhArthe kalakattA prayANa karyuM. bhAre parizrama ane puruSArtha dvArA dhaMdhAne vikasAvyeA. dhaMdhAmAM be paisA kamAyA ane ghaNI saMsthAomAM guptadAnathI sevA ApI. 263 coTIlAmAM kasturabA nImaca'da davAkhAnuM A kuTuMbanI deNugIne AbhArI che. rnicara ane sAdhana-sarajAma sAthenuM A davAkhAnuM garIba lokone AzIrvAdarUpa thaI paDayuM che. coTIlA smazAnamAM meAMghIkhA visAme, meghIbAI skUlamAM eka rUma pAMjarApoLamAM prasaMgopAtta madada, garIba kuTuMne prasaMgeApAtta anAja kapaDAM ane khAnagI madada, ziyALAmAM lokone ThaMDIthI rakSaNa ApavA blekeTa vagerenI madada, bihAra rAhataphaDa tathA evA aneka phaMDaphALAmAM A kuTuMbanu' yazasvI pradAna rahyuM che. A kuTuMbamAM agraNIe zrI naTavaralAlabhAI, zrI sumanabhAI, zrI jayaMtibhAI vageree zrI nImacaMdabhAI nA vArasA jALavI rAkhyA che. A kuTuMbanA agraNI zrI jayaMtibhAI jee muMbaImAM sumanalAla nImacaMdanI peDhInuM sa`cAlana karI rahyA che, sAmAjika sasthAne Aje paNa temanI hUMpha preraNA ane sahAnubhUti maLatAM rahyAM che. zrI naTavaralAlabhAI madrAsa khAte epha. hAle enDa kuAM. ( sAutha )nuM saMcAlana kare che tema ja vivekAnaMda TrasTamAM zALAne mATe sArI evI rakama ApI che. vivekAnaMda ejyukezana sAsAyaTI, madrAsane sumanabhAI tathA mahezabhAI kalakattA khAte vepAranuM saMcAlana karI rahyA che. zrI mahezabhAI kalakattAmAM anekavidha pravRttiemAM sArA evA rasa laI rahyA che. atre muMbaimAM kansTrakazananuM kAmakAja cAle che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra64 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI nautamalAla ThAkarazI mahetA vividha kSetranA vizALa paTa upara niSThAbharI upAsanA vaDe vyApAravatuMlane samRddha karanArA saurASTranA agraNI vyApArIomAM zrI nautamalAlabhAI mahetAnuM nAma prathama haroLamAM gaNAyuM che. rAjakoTanA vatanI paNa ghaNAM varSothI bhAvanagaramAM sthira thaIne pitAnI jIvana-kArakirdI daramyAna ujajvala tavArIkha aMkti karatA gayA che temAM temanA athAga parizramanuM pratibiMba paDe che. InTara ArTasa sudhIne ja abhyAsa paNa vyavahAradakSatA ane kAryakuzaLatAne kAraNe sArI pragati ane mAnapAna pAmyA. samAjasevAnI zubha pravRtti te cheka bAlyakALathI ja karatA AvyA hatA. achata, duSkALa ke taMgInI kAramI paristhitimAM rAjakoTa sevA samAja saMgha ane bIjI sAmAjika saMsthAo dvArA sevA ApI hatI. teo jJAtivatsala, sakhAvatI ane vidyApremI hatA eTalA ja dharmaparAyaNa ane samAjanuM gauravazALI ratna gaNAtA hatA. bhAvanagaranA sthAnakavAsI jaina saMghanI menejiMga kamiTInA membara tarIke, gujarAta rAjya piTa eDavAIjharI barDanA ela inDiyA sTeITa pIpalesa kenpharansamAM kaSAdhyakSa tarIke temanI prazaMsanIya sevA paDelI che. jAhera jIvanamAM koMgresanA agraNI kAryakara tarIke temanuM e jamAnAmAM ghaNuM mAnapAna hatuM. sva. zrI baLavaMtabhAI mahetA sAthe rahIne jillA kesanI badhI ja pravRttiomAM haMmezAM mere hatA. 1996mAM bhAvanagara cembara opha komarsanA pramukha tarIke yazasvI kAmagIrI bajAvI hatI. temanA milanasAra svabhAvathI teo bahoLA janasamUhane prItipAtra banI zakyA hatA. bhAvanagaramAM bhAvanagara mazInarI saplAI ku. dvArA dhaMdhAdArI kSetre teozrI ghaNuM meTI pragati hAMsala karI zakyA hatA. temaNe UbhI karelI mAnavasevAnI pagadaMDI ane keTalIka javAbadArIo temanA suputra zrI yaMtabhAI mahetAe upADI lIdhI. zrI yaMtabhAI e paNa Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 265 dharmabhAva, sevAbhAva, udAratA ane buddhimattAnA pratApe bhAvanagaranAM jAhera kAryomAM temanuM sAruM evuM pradAna karyuM che. bhAvanagaranA sahakArI hATa madhyastha bhaMDAranI vyavasthApaka kamiTInA sabhya tarIke, bhAvanagara roTarI kalabanA sabhya tarIke, temanI sevAo jANItI che. 1955mAM muMbaI sTe. IlekaTrIsITI beDanA phAunDezana kAmathI temanI kArakirdIne prAraMbha thayo. kasTrakazananAM ghaNAM kAme temanA hAthe thayAM ane pragati pAmyAM. 1972mAM keneDA-amerikA dezanI saphara karI. bhAratamAM paNa ghaNuM pharyA. sAdagI ane sevAnA cAhaka zrI jayaMtabhAI siddhinAM sopAna sarjatA rahe evI zubhecchA. zrI naMdalAla rUpacaMda zAha sevAmUrti, rASTrapremI zrI vIracaMdabhAInA baDabhAgI kuTuMbamAM zrI rUpacaMdabhAIne tyAM I. sa. 1915 mAM viranagara khAte naMdalAlabhAIno janma thayo hato. naMdalAlabhAIe bhAvanagara dakSiNAmUrti, pAlItANuM bAlAzrama ane lIMbaDI vidyArthIgRhamAM rahIne abhyAsa karyo. 1930nI svAtaMtryanI laDatamAM sAre bhAga lIdho hato. vyAyAma; ramatagamata ane taravAne zokha hate. vIsa varSanI yuvAna vaye goMDalamAM sAbunuM kArakhAnuM zarU karyuM temAM sArI saphaLatA meLavI. 1947mAM vyApAra arthe karAMcI gayA tyAM paNa sevAkSetre nedhapAtra kAma karyuM. mitra ane zubhecchake e tyAM temanuM sanmAna karyuM hatuM. goMDalamAM harijana sevaka samAjanA maMtrIpade rahI temaNe neMdhapAtra sevA karI hatI. 1948mAM karAMcI cheDI muMbaI AvyA ane udyogapati thavAnAM soNalAM siddha karavA teo kelike InDasTrIala enjiniyarsamAM menejiMga pArTanara tarIke joDAyA ane Aje udyogakSetre dezanA vikAsamAM prazaMsanIya phALe ApI rahyA che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ApaNA zreSThIvaryo teo dasa-bAra varSa mATuMgA jaina svayaMsevaka maMDaLanA pramukhasthAne rahyA. zrI amarelI jaina vidyArthIgRhanA vikAsa-prayatnamAM teozrIne mahattvano phALe che ane temanA zubha haste saMsthAnA makAnanuM zilAropaNa thayuM che. zrI vIracaMda pAnAcaMda kuTuMba-patrikAnAM temanAM lakhANa rasaprada, bodhaka ane kuTuMba-vAtsalyabharyA hatAM. vIranagaramAM temanA parama pUjya pitAzrInA smaraNArthe pitAnA pitAnuM nAma jeDI bhavya chAtrAlaya zarU karavAmAM AvyuM che. hospiTala ane chAtrAlayamAM temanA kuTuMba sAthe temane mATe phALe che. temanAM pUjya mAtuzrInI icchA pitAnI kama mesALamAM (devagAmamAM) vAparI skUla banAvavAnI hatI. te skUlanuM khAtamuhUrta zrI naMdalAlabhAInA varada haste 1967mAM thayuM hatuM zrI naMdalAlabhAInAM patnI zrImatI dhIrajabahena atyaMta dharmaniSTa ane sevAbhAvI che. jUhane temane "naMdanavana baMgalo e paNa aneka atithionA satkAragRha jevo che. zrImatI dhIrajabahena "jaina mahilA maMDaLa, jaDa"nA pramukha che. Aje teo ghaNI saMsthAomAM ane esesiyezanemAM TrasTIpade ke menejiMga kamiTImAM che. jUha jena saMghanA teo AgevAna che. dhaMdhAkIya kSetre bIjA udyogo sthApyA che tema ja vyApAra-udyoga sAthe sAhitya, saMgIta ane dhArmika abhyAsamAM khUba rasa le che. zrI naMdalAla paramANaMdadAsa vorA bhAgyane sitAro camake che tyAre sukha-zAMti-samRddhi AvI maLe che. bhAIzrI naMdalAla paramANaMdadAsa verAnI janmabhUmi gAriyAdhAra. gurukuLa pAlItANAmAM kemarsa meTrikano abhyAsa karI esa. esa. sI. thayA pachI zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM rahI bI. kema. thayA. gurukuLamAM teo tejasvI vidyArthI gaNAtA. gurukuLanI vividha vikAsa pravRttiomAM paNa teo sAre evo rasa letA hatA. temano svabhAva maLatAvaDo ane sevApriya hatA. muMbaImAM temaNe Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 263 kuzAgra buddhithI raMga-rasAyaNanA kAmanI zarUAta satIza TreDiMga kuM. thI karI. temAM teo divase divase sArI evI saphaLatA meLavatA gayA. yazasvI banyA ane DAIjha ane kemikasamAM teo Aje agragaNya vyApArI gaNAya che. potAnI mAtRsaMsthA gurukuLanuM traNa adA karavA temaNe potAnA taraphathI eka skalara vidyArthIne skalarazipanA rU. 7500 ApavA udAratA darzAvI che. A sivAya prasaMge prasaMge judI judI saMsthAone paNa teo sahAyaka bane che. temanAM mAtuzrInA dharmanA saMskAro bhAIzrI naMdalAlabhAImAM UtaryA che. temanAM nAnAM bahena madhubahene amalaneramAM bhAgavatI dIkSA lIdhI che ane sAdhvI zrI vipulazrIjInI saMyamayAtrA daramyAna sametazikharanI yAtrA saMghamAM joDAIne tyAM kALadharma pAmyAM che. temanA agnisaMskAranI jagyAe derI banAvI che. temanAM dharmapatnI zrImatI bhAnubahena paNa dharmapriya ane sevApriya che. bhAIzrI naMdalAlabhAI utsAhI, dhagazavALA, samAjakalyANapremI ane navI vicArasaraNIvALA che. teo zrI yazovijayajI jaina gurukuLanA ratna che. saMsthAnA suvarNa mahotsava prasaMge teoe atithivizeSa tarIkenuM pada zobhAvyuM hatuM. rava. zeThazrI parasottama suracaMda janma saMvata 1936 phAgaNa vadi-1, tA. 13-9-1880. svargavAsa saMvata 2015, mAgazara sudi-1, tA. 12-12-1958. je parivAranA pratyeka kAryone samAje sanmAna bakyuM che, jemanI sevA-bhAvanAne kAraNe kuLa ane kuTuMbane unmatta ane zreSTha banAvyuM che, e virala vibhUti zeThazrI parasottamadAsa mULa dhrAMgadhrAnA ane muMbaImAM jemanA nAmanI peDhI mesarsa parasottama suracaMdanA nAmathI mazahUra che. A peDhInI uttarottara pragatikUcamAM zeThazrInuM zANapaNa, vinamratA, sUjha, buddhi ane nItimattAne nirALe vAra kAraNabhUta che. temanA dharmamaya jIvananAM vividha pAsAMo yazajavala rIte janasamUhamAM khyAti pAmyAM che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM svasthazrI jaina ane jainetara samAjamAM dAtA tarIke khUba ja jANItA hatA. dhrAMgadhrAmAM parasottama suracaMda jaina beDiMga cAlI rahI che. mAMgalika dharmamAM AvAM bIjA aneka dAnA jANItAM che. temanA suputrAe temanA nAme haju paNa dAnAnI paraMparA cAlu rAkhI temanA pratyenA prema tathA sadbhAvanA dAkhavI svargasthanA sadguNAnA mUlyavAna vAraso jALavI rAkhela che. muMbai kAMdIvalImAM prathama gRha-derAsaranI sthApanA karelI. pAlItANAmAM sAhitya-maMdiramAM sArI rakamanuM dAna karyuM. pratApasUri dAdAnI kRpAthI dhrAMgadhrAmAM upAzraya mAtuzrInA nAme; A uparAMta mahAvIra jaina vidyAlayamAM; pAlItANA gurukuLamAM, siddhakSetra zrAvikAzramamAM, hastinApura upAzrayamAM vagere ghaNI jagyAe dAnadharma dvArA jIvanane ujjavaLa karI gayA. aceae e.cocecececerca With Best Compliments from SUNSHINE EXPORTS Diamond Merchants & Manufacturers Importers-Exporters (Government Recognised Export House) 22, Dariya Mahal No. 2, 80 Nepeansea Road, BOMBAY-400 006. Phones : 8121306, 8123485 Cable : * SKYBLUE 1017/18, Prasad Chambers, Near Roxy Cinema Opera House, BOMBAY-400 004. Phones : 8118690, 8110544, 8119817 BANKERS : (1) Algemene Bank Nederland N. V., Fort, BOMBAY-23. (2) State Bank of India, Overseas Branch, Diamond Division, Mehta House, Gamdevi, BOMBAY-7 Associate Firm: Sunshine Corporation nocea ~ 'A Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI panAlAla bhIkhAcada zAha jUnI peDhInA prakhara puruSArtha nI pratibhUti samA zrI panAlAlabhAI khI. zAhUnu nispRhI ane sevAmaya jIvana temanI sakhAvatI vRttinI svaya' pratIti karAvI jAya che. [ 269 A sAhisaka ane sevAbhAvI zreSThIne janma garavI gujarAtanA aitihAsika zahera pATaNamAM 1966nA aSADha sudi sAtamane sAmavAre thayA. nAnI vayamAM pitAzrInI zItaLa chAyA gumAvI. saMghaSa ane jhaMjhAvAtA sAme bAtha bhIDavA kamara kasI. khapa pUratA abhyAsa karIne jIvanasaMgrAmamAM AgaLa vadhyA paNa mAtra sevA e emanA ekamAtra paramAnada rahyo. kartavya e emanA jIvananu ekamAtra dhyeya rahyuM. khAsa karIne mAnavasevA emanA jIvanabharanA ma`tra banyA. majabUta manekhaLa, milanasAra ane nikhAlasa hRdaya ane dRDha netRtvazaktine kAraNe teo muMbaImAM phUTapAtha pArlAmenTanA saphaLa sukAnI banyA. samUhubaLa jamAvyu ane te dvArA janagaNanI suMdara sevA karatA rahyA. sevAne gahana mArga apanAvI sayama, sAdAI ane saujanyatAnA triveNIsaMgama samA A virATa vyaktie janatAnA prazno nIDarapaNe yeAgya sthaLe rajU karI janamAnasamAM suMdara suvAsa UbhI karI. jIvanabhara khaMta ane dhIrajapUrvaka ghaNA prasaMgoe eka aDaga yuddhAnI jema jaina zAsananI ane bIjI sakhyAbaMdha saMsthAe dvArA sevA karI. S22 zeTha amIcaMda pannAlAla zrI AdIzvarajI jaina Tempala TrasTa vAlakezvara--muMbai-6nA jIvana paryaMta TrasTI hatA. muMbaImAM davAnA dhaMdhAnI lAInamAM joDAyA - " vArA bradhasa " peDhInA bhAgIdAra anyA ane viziSTa pragati sAdhI. emanA anokhA vyaktitvane kAraNe vyApArI AlamamAM paNa saunA teo prItipAtra banyA. prinsesa sTrITa-luhAra cAla jaina saghanA agraNI-meAlI, jaina zvetAmbara kensa, muMbaI jaina svayaMsevaka ma`DaLa, AtmAnaMda sabhA, Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27o ) [ ApaNA zreSThIvaryo mahAvIra jaina vidyAlaya, nAnImoTI aneka saMsthAomAM temanI niHsvArtha sevA yAdagAra banI. pU. A. zrI vallabhasUrijI dAdAnI preraNAthI zAsanasevAnI vividha pravRttiomAM emanuM nAma sau prathama mekhare rahyuM. ANaMdajI kalyANajInI peDhImAM pATaNanA sakriya kAryakara tarIke, pATaNa janatA hospiTala, pATaNa pAMjarApoLa; phUTapAtha pArlAmenTa, sara harakisana hospiTala, surata rela saMkaTa, garIbo mATenAM dUdhakendro ane koMgresanI racanAtmaka pravRttiomAM sakriya rahIne gajabanuM kAma karyuM. temanI sevAnI kadararUpe 1958mAM muMbaI sarakAre jepInI mAnavaMtI padavI ApI. pATaNa jaina saMghe emanuM bahumAna karI navAjyA. lAkhiyAvADanA rahevAsIoe paNa temane sanmAnyA. janasamAjamAM ghaNuM moTuM mAna-sanmAna pAmyA. sevAjIvananI e ja pagadaMDI upara temanA putre cAlI rahyA che. sauthI moTA putra zrI harezabhAI paNa muMbaInI aneka sevAbhAvI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. nANAvaTI hospiTalamAMthI parivAra ane anya sarkalamAMthI vyavasthA karAvIne eka phrI beDanI jogavAI karAvI che. mahAvIra hospiTalamAM sAruM evuM dAna ApeluM che. bhAratanI tIrthayAtrAne paNa A parivAre lAbha lIdhe che. garIbane davAdArU, raktadAna, ane evI anya mAnavasevAnI pravRttimAM zrI harezabhAIne vizeSa rasa che. AkhuM ye kuTuMba maMgala dharmanI bhAvanAthI raMgAyeluM che. zrI harezabhAI muMbaInI judI judI saMsthAo sAthe A rIte saMkaLAyelA che. prinsesa sTrITa-lehAra cAla jaina saMghanA TrasTI, janasevA saMgha-muMbaInA khajAnacI, lIbarTI hAIskUla, muMbaInA khajAnacI; phUTapAtha pArlAmenTanA membara, AtmAnaMda jaina sabhAnA menejiMga kamiTI membara tathA jena vetAmbara kenpharansanI sTenDiMga kamiTInA membara. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanatra thru ! zrI pannAlAla zAhu hamaNAM humaNAM aMgata nimaUAnA sagrahA pragaTa thAya che paNa taTastha, binasAMpradAyika abhigamathI vicArapreraka nibadhAnA bahu sa`graha jovA maLatA nathI. A paristhitimAM zrI pannAlAla zAhanA prayatna dAda mAgI le che. 1986mAM pragaTa thayelA temanA lekhasa'graha " nirIkSaNa ane arthaghaTana "e samIkSakonu dhyAna kheMceluM. khAsa noMdhapAtra te e che ke lekhaka jaina ane jainAnI aneka saMsthAo sAthe sakaLAyelA hAvA chatAM emanA abhigama svastha samAjavicArakanA che. paurANika pAtrA, jainadhama, prAsagika ghaTanAo vagere viSenuM lekhakanu' vicAra-sakramaNa ahIM jovA maLe che. zrI pannAlAla gaMbhIra abhyAsI lekhaka che ane jJAnavijJAnanI zAkhAomAM temane rasa ane jANakArI prazasya che. vicAranA mULamAM te pravezI zake che ane kazA paNa rAgadveSa ke abhiniveza vagara te potAnA vicArAnI mAMDaNI karI zake che. kacAMka kacAMka temanA arthaghaTana sAthe saMmata na thanArane paNa e a ghaTana sudhI paheAMcavAnI temanI prakriyAmAM rasa paDaze. temanI rajUAta kramabaddha che. vizadatA ane pravAhitA e A lakhANeAnI vizeSatA che. tabaddha rIte te lakhe che ane emanI dalIleAnAM gAMDaNA paNa pUratAM majabUta hAya che. dhama, samAja ane sAhityanA praznomAM temane kevI nisabata che tenI A badhA lekheAmAM sAmAjika svAsthya mATe sarciMta rahenArA eka samAjahitaciMtakanI chabI Upase che, [ 201 zrI pannAlAla zAhe kavitA upara paNa hAtha ajamAvyeA che. Ame ya te kavi jIva che. enA lAbha emanAM gadya lakhANAne paNa maLyA che. gabhIra vicAraNAnA lekhA jema eka tarapha zuSka banatA nathI e A svabhAvagata sa MvedanazIlatAne kAraNe tema emanI kAvyaracanAemAM sAmAjika sudhAraNAnuM dRSTibiMdu paNa hoya che. emanA vyaktitvanAM A be pAsAM ekamekane cAreka upakAraka paNa ane che. emanA kAvyasa`graha " smita karyuM nA heta '" paNa 1986mAM pragaTa thayA che. 1957thI te kALyA lakhe che. zrI harIndra davee Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvyamAM vicAralIla sAkAraka 272 ] [ ApaNuM zreNI yogya ja kahyuM che tema pannAlAla kavitA lakhe che enI te temaNe kalpanA ja AvavA dIdhI na hatI! temaNe chaMdobaddha ane achAMdasa baMne prakAranI racanAo ApI che. arthAntaranyAsI uktio temane sahaja che. muktakamAM ene sAro avakAza maLe che. keTalAMka muktaka saceTa thayAM che, kyAreka chaMdomAM te chUTa le che ane ene mukAbale gadyakAvyamAM pravAhitA AvI che. bhArekhama banyA vagara te pitAnI lAgaNIlIlA sAthe vicAralIlAne anubaMdha race che. baMnenI yugapada saMsthiti thaI che tyAM pariNAma saMtoSakAraka AvyuM che. emanI pAsethI AthI paNa samRddha racanAo maLe evI zakyatA ahIM dekhAya che te nAnIsUnI vAta nathI. - zrI pannAlAlanuM trIju kArya saMpAdana paratve che. temaNe cIvaTa ane jahematapUrvaka keTalAMka sArAM saMpAdane karyA che. mahatvanAM saMpAdanamAM "mahuvAnI amitA' (1979), sva. cImanalAla cakubhAI zAhano lekhasaMgraha "samaya-ciMtana" (anya sAthe, 1984) tattvavicAra ane abhinaMdana (cImanalAla cakubhAIne lekhasaMgraha, anya sAthe, 1985) "savIrmadhyAna" (svataMtra saMpAdana)ne samAveza thAya che. "savIdhyAnapustaka dasamA saikAmAM thayelA zubhacaMdrAcArye lakhelA "jJAnArNava graMthanAM be prakaraNa che. ene anuvAda sva. viracaMda gAMdhIe karela ane enA para sva. paMDita lAlane vivecana kareluM. A pustaka muMbaImAM Indrabhuvana hoTela, prinsesa sTrITa para eka pheriyA pAsethI maLyuM. temaNe enuM saMpAdana karyuM ane navesarathI kUTaneTa umerI. emanI vidyAprItine emAMthI aNasAra maLe che. zrI pannAlAla 2. zAhane janma tA. 14 jUna 1940nA roja temanA mosALa taLAjAmAM thayuM hatuM. vatana mahuvA (ji. bhAvanagara). 1958mAM esa. esa. sI.nI parIkSA pasAra karyA bAda ucca abhyAsa arthe muMbaIne zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM joDAyA. 196ramAM temaNe muMbaI yuni.nI bI. kema.nI parIkSA pasAra karI. e pachI temaNe sI. e.ne abhyAsa AraMbhya. inTaramiDiyeTa sI. e.nI parIkSA pasAra karI paNa pachI saMjoga anusAra e abhyAsa Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana ] [ 273 pUro na karI zakyA. te judI judI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. muMbaInI prasiddha saMsthA jaina yuvaka saMghanA 1981 thI 1985 sudhI te sahamaMtrI hatA ane 1985 thI 1988 sudhI maMtrIpade hatA. A varSe zrI mahuvA yuvaka samAja, muMbaInA maMtrI tarIke emanI varaNI thaI che. temanI mAtRsaMsthA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI vyavasthApaka samitinA sabhyapade paMdara varSa rahyA bAda phebruArI 1988 thI te A saMsthAnA rajisTrAra tarIke joDAyA che. gujarAtI sAhitya pariSadanA bhAvanagara jJAnasatranI svAgata samitinA saMvAhaka tarIke emanI nimaNuka thayelI. emane vividha viSayamAM rasa che. zAstrIya saMgItano nAda te zALA-jIvanathI lAgele. avAranavAra emanA lekha "prabuddha jIvana", "janmabhUmi', muMbaI samAcAra", "phUlachAba" vageremAM pragaTa thAya che. "graMtha"mAM temaNe keTalAMka avelekane lakhelAM. 178 thI lagabhaga be varSa sudhI te "ghoghArI jaina darzana"nA taMtrI hatA. AvA saMniSTha, saMvedanazIla, vicAra karanArA ane samAjasevAnI bhAvanAthI enI abhivyakti sAdhanArA lekhaka zrI pannAlAla zAha pAsethI uttarottara maulika vicAraNAnA gre maLe ema IcchIe. e AkAMkSA emaNe ja janmAvI che ne? - zrI pratAparAya premajIbhAI saMpUrNa vaibhavanI sagavaDa hovA chatAM saMpUrNa sAduM jIvana jIvI janAra jUnI peDhInA sva. zeThazrI premajI bhImajI mULa saurASTranA verAvaLanA vatanI, jeo ghaNAM varSothI muMbaI AvIne vasyA, muMbaImAM ja sthira thayA ane ujajavaLa kArakidIne pAye pitAnA vatana tema ja muMbaImAM nAMkhyo. temanA putra zrI pratAparAya A ja kSetramAM mULajI jeThA mArkeTamAM pitAzrIe sthApelI 85 varSa jUnI pratiSThAsaMpanna peDhInuM saMcAlana kare che. meTrika sudhIne ja abhyAsa paNa Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 ] [ ApaNA zreSThIvaryA satya ane pramANikatA, spaSTa hAjarajavAbI, hasamukhA, milanasAra svabhAvathI teo peDhInuM saMcAlana karI rahyA che ane sAthe temanA putra jasamInabhAI B.Sc thaI ne sAthe rasa laI rahyA che ane nAmanA jALavI rahyA che. dhana-delata je kaI kamAyA te daivI sapattimAMthI nAnImeTI gAmanI ane paragAmanI aneka saMsthAone yathAzakti dAnagaMgA vahetI rAkhe che ane tana-mana ane dhanathI aneka zubha pravRttione pretsAka baLa banI rahyA che. vatanamAM verAvaLa khAte nUtana upAzrayamAM zA. premajI bhImajI vyAkhyAna hola badhAvIne e suMdara kAmamAM yazabhAgI anyA tema ja prabhAsa pATaNamAM nUtana jinAlayamAM zrI munisuvrata svAmIjInI mUrti, pAlItANA khAte tIrAja zatru MjayanI taLeTImAM kesariyAjInagaramAM zrI suvidhinAtha svAmInI mUrti-pratiSThA ane hAlamAM zrI AcArya deva zrI vi. pratApasUrIzvarajInI gurupratimA pratiSThita sva. AcArya devanA janmasthaLa verAvaLa pAse AdrI gAme karAvavAnA ane lhAve! lIdhe che. verAvaLa khAte jaina davAkhAnAmAM paNa yAgya rasa laI rahyA che tema ja temanA bhAInA taraphathI verAvaLamAM prAthamika zALA paNa mUlelI che. hAla mATuMgA khAte prathamavAra ja thayelA upadhAna tapamAM paNa yathAzakti lAbha lIdhA ane mATuMgA khAte prathama vAra zrI jayAnaMda vi.jI ma. sA.nI nizrAmAM zrI pArzvapadmAvatI pUjana karAvela che. zrI saurASTra dazAzrImALI sevA saghanA peTrana tema ja mATuMgA zrI pUnA jaina tattvajJAna vidyApIThamAM lAIpha membara tema ja bIjI paNa ghaNI sa`sthAe sAthe sakaLAyelA che. temanA aheALA mitrasamudAyathI muMbaI tema ja verAvaLamAM ghaNAM kAryo karavAnI taka maLyA kare che. temanAM svastha mAtuzrIe paNa tI yAtrAnA ghaNA pravAseAne lAbha lIdheA che. temanAM dharma patnI a. sau. maMjulAbene bhAratanAM ghaNAM tIrthonA pravAsa karI yAtrAne lAbha lIdheA che. jena sakaLa saMghanA nAnAmeTA dhArmika prasaMgamAM yathAzakti pradAna arpaNa karI pete dhanyatA anubhave che. paNa A badhuM pUjya pitAzrInI punyAInu Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanAtha ] [ ra7pa ane deva-guru-dharmanA AzIrvAdanuM ja phaLa che ema samaje che. janasamAjamAMthI jANavA pramANe temanA sva. pitAzrI premajIbhAI are ja nirabhimAnI, jaina dharmanA UMDA abhyAsI, dhArmika vRttivALA, jenazAsana pratye avicaLa zraddhAvALA tema ja saMpUrNa sAduM jIvana, paropakAravRtti e temanA lehInA viziSTa guNe hatA. vatananI paNa nAnImeTI jena ane jainetara saMsthAone hUMpha ApatA. te pramANe zrI pratAparAya paNa yathAzakti saMsthAone hUMpha Ape che. A badhAM kAryomAM sava. mAtuzrI kaMkubena, temanAM dharmapatnI a.sau. maMjulAbena ane putra ci. jasmInabhAI tathA a.sau. bhavyAbenane paNa hisse nAnasUne nathI. nAnA putra ci. bhAvezabhAI paNa nAnI vayamAM IlekaTronikasa lAInamAM rasa laI rahyA che. a.sau. bhavyAbena paNa samAjanAM nAnAMmoTAM kAryo karyA kare che. be putrIo Do. kaumudIbena tema ja darzanAbenanAM lagna paNa sArA ThekANe karelAM che. bAkInI putrIo paNa badhI ghaNuM ja sArI DigrIo meLavI abhyAsamAM che. bena cAru bI.esasI. tema ja A AkhuM ya kuTuMba sukhI ane saMtoSI che. jyoti bI.kema., ema.bI.e. kepyuTarane abhyAsa kare che. temanuM bahoLuM kuTuMba paNa muMbaImAM ja badhA che. dezamAM paNa pitAnA khetare kheDUta jevuM jIvana mANavA icche che. dezamAMthI Avela keIpaNa vyakti temane maLavAnI ane dezanI khabara aMtara pUchavAnI IcchAo, dezamAM paNa pravRttio karyA karavI, tyAMnI saMsthAomAM paNa hoddAno moha rAkhyA vagara dareka kArya saMghanuM ke jJAtinuM ke samAjanuM sAthe rahIne umaMgathI karavuM tema ja anya bhAIo paNa kAmamAM salAha-sUcano mATe jarUra maLe. ane megya vyavasthA karavI, pitAzrInI mAphaka gupta dAnanI praNAlikA jALavavI, evI IcchA. keIne paNa temanI pAse beThA pachI UThavAnuM mana na thAya tevI lAkSaNika vAto temanI AgavI vizeSatA che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 ] ApaNuM zreSThIvaryo zrI pravINacaMdra kUlacaMda zAha saurASTranI suprasiddha ane raLiyAmaNuM nagarI madhupurI-mahuvAnA mULa vatanI zrI pravINacaMdra phUlacaMda zAhane janma tenA mesALa taLAjAmAM saM. 1977nA aSADa sudi-8 maMgaLavAra tA. 12-7-1921 nA divase thayo hato. temanA sva. pitAzrI phUlacaMda khuzAlacaMda zAha mahuvAnA eka agragaNya, pratiSThita ane prabhAvazALI vyakti hatA. AjathI 85 varSa agAu mAtra paMdara varSanI uMmare teo muMbaI AvanAra ghArI vIzA zrImALInI gaNIgAMThI vyaktio paikInA eka hatA. pite atyaMta sevAbhAvI ane paragaju hatA eTale te samaye aneka navA muMbaI AvatA ApaNuM ghoghArI jaina mahAnubhAne teo yogya vyavasAya zodhI ApatA. A rIte teo mAtra mahavAnA AgevAna jaina na rahetAM muMbaIne samasta ghoghArI jaina bhAI enA paNa AgevAna hatA. teo atyaMta nIDara, spaSTavaktA ane dIrgha draSTA hatA. zrI pravINacaMdrabhAInAM mAtuzrIe paNa patinI sevAbhAvanAne vAraso akhaMDa rIte jALavI rAkhe che. vRddhAvasthA chatAM teo Aje zrI mATuMgA jaina saMghanA mahilA maMDaLanA pramukha tarIke pitAnI sevA ApI rahyAM che. zrI phUlacaMdabhAI 85 varSanuM taMdurasta AyuSya bhegavI AjathI seLa varSa pahelAM vargavAsI thayA che. zrI pravINacaMdrabhAIne traNa bhAIo che. De. caMdulAlabhAI, zrI. dhIrajalAlabhAI ane zrI anaMtarAyabhAI Do. caMdulAlabhAI amadAvAdamAM vADIlAla sArAbhAI hospiTalamAM cAmaDI ane gupta dardonA vibhAganA vaDA ane prophesara che. teo gujarAta tema ja rAjasthAnamAM A viSayanA prathama niSNAta che ane ghaNAM varasethI amadAvAdamAM kansaTiMga prekTisa kare che. zrI dhIrajalAlabhAI ane zrI anaMtarAyabhAI ane zrI pravINacaMdrabhAI sAthenA ja dhaMdhAmAM che. zrI pravINacaMdabhAInI kArakirdI bahu nAnI vaye ja zarU thaI. zarUAtamAM lagabhaga traNeka varasa zerabajAramAM kAma karI teo mesarsa pI. bI. zAha enDa kaMpanI sAthe joDAyA ane TUMka samayamAM ja tene vahIvaTa kuzaLatApUrvaka saMbhALI lIdho. tyArabAda sattAvIsa Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanAtha ] [ 297 varSanI vaye temaNe pitAne svataMtra dha I. sa. 1948mAM mesarsa zAha paTela enDa kaMpanInA nAmathI zarU karyo. A dhaMdhAmAM uttarottara pragati sAdhI, temanA vyavasAyamAM eka AgevAna vepArI tarIke ucca pratiSThA prApta karI che. mesarsa zAha enDa kaMpanI mukhyatve sImalesa pAIpasa ane phiTiMgsa, sTenalesa sTIla pAIsa ane phiTiMgsa, bela beriMgjha, zATiMgsa pulIjha tema ja lokhaMDanuM kAma kare che. pitAnA dhaMdhAnA vikAsa athe zrI pravINacaMdrabhAI temanAM suzIla patnI, putrI ci. raMjana tema ja bhatrIjI ci. AzA sAthe amerikA tema ja keneDAnI musApharI karI AvyA che. ogaNIsa varSanI vaye temanA lagna I. sa. 1939mAM mahuvAnA suprasiddha jaina zreSThI zrI hirAcaMda dulabhadAsanAM suputrI zrI veNIbena sAthe thayA. baMne kuTuMbe mahuvAmAM bahu ja jANatAM ane saMskArI eTale A lagna sonAmAM sugaMdha maLavA jevuM thayuM. zrI veNIbena paNa atyaMta saMskArI ane mAyALu che ane temanA AtithyasatkAra mATe atyaMta prasiddha che. jIvanamAM keIpaNa mAnavIne mAtra pitAnA puruSArthathI saphaLatA prApta thaI zakatI nathI. saphaLatA mATe puruSArtha karatAM patnInuM bhAgya savizeSa kAma karatuM hoya che. tethI ja ApaNuM RSimunioe strIne lakSmInI upamA Apela che ane navuM AgaMtuka bALaka je putrI hoya te tene lakSmIjI padhAryA ema kahevAya che. A veNubahenamAM dharmanA UMDA saMskAra che ane temanI rItabhAte zvasura ane piyaranAM kuTuMbane dIpAvyAM che. dAMpatyajIvananA phaLarUpe zrI pravINacaMdrabhAIne traNa suputra ane eka suputrInI prApti thaI che. AkhuM kuTuMba saMskArI ane keLavAyeluM heI, mAtApitAe pitAnAM saMtAnane ucca zikSaNa ane saMskArane vAraso Apelo che. meTA putra zrI kirITabhAI amerikA jaI ema. esa. thaI AvelA che. teo InDasTrIala enjiniyara che ane thoDA samaya pahelAM ja temanA lagna thaI gayA che. temanA bIjA putra zrI narezabhAI amerikAmAM che. teo paNa ema. esa. (sTrakacarala Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra78 ] { ApaNuM zreSThIvaryo enjiniyara) thayA che. sauthI nAnA putra ci. gaumatabhAI atyAre muMbaImAM ja InaTara kemarsane abhyAsa kare che. temanAM putrI raMjanabena grejyueTa che ane tenA lagna A sabhAnA peTrana zrI pipaTalAla narazIbhAI padAnA suputra zrI pravINabhAI sAthe thayA che. A pravINabhAI paNa amerikA jaI ema. esa. thaI AvelA che. zrI pravINacaMdrabhAIe dhaMdhAkSetre jevI saphaLatA prApta karI che tevI ja saphaLatA temaNe sevAkSetre paNa prApta karI che. mahArASTra sarakAre temanI sevAnI kadara karI AjathI traNeka varSa pahelAM je. pI.nI padavI enAyata karI hatI-je prasaMge jaina samAja taraphathI tAladhvaja hola, muMbaImAM temanuM sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM. have je. pI.ne badale teo pezyala ekajhIkyuTiva mejisTreTa che. - dhaMdhAnI sAthosAtha teo sAmAjika, dhArmika ane zaikSaNika saMsthAomAM paNa pitAnI sevAne phaLa Ape che. zrI yazavRddhi jaina bALAzrama, mahuvA tema ja mATuMgA jena vetAMbara mUrtipUjaka saMghanA teo TrasTI che. mahuvA yuvaka samAjanA teo pramukha che. saMyukta jaina vidyAthI gRha, muMbaIne teoe Trejharara tarIke pitAnI sevA ApI che ane hAlamAM A saMsthAne eka sabhya tarIke sevA Ape che. mahuvA jaina maMDaLanA paNa teo maMtrI che tema ja mATuMgA ghoghArI jaina mitramaMDaLanA upapramukha che. Ama vividha kSetre tema ja aneka vepArI esosiyezanamAM teo pitAnI sevA Ape che. boTAda vidyArthIgRhamAM temanA vatI eka skolara bhaNI zake tevI paNa vyavasthA temanA taraphathI thayelI che. A rIte ApaNA samAjanI zobhArUpa ane dharmaniSTha zrI pravINacaMdrabhAI jevA sevAbhAvInA hAthe aneka zubha kAryo thAya evI zubha manokAmanA sevIe chIe. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 279 zrIyuta pratApabhAI bhogIlAla zAha jaina samAjanA gauravarUpa yuvAna AgevAna, keLavaNIpremI zrI pratApabhAI bhAgIlAlanA janma tA. 25-10-1916nA zreSThIvaryaM zrI bhogIlAla laheracaMdane tyAM thayA hatA. jagatamAM bahu ja thoDI vyaktie jJAna, saMskAra ane sa`pattine suMdara suyeAga jALavI zake che. zrI pratApabhAI AvI ja thADI vyaktiomAMnA eka che. zrI pratApabhAI eka meTA zrImaMta kuTuMbamAM janmyA tathA UcharyA che, chatAM emanA pitAzrInI jema teoe paNa suzAliyApaNu` ke eza-ArAmanI vRttithI dUra rahIne jIvanane pragatizIla ane kartavyaparAyaNa banAvyuM che. zaikSaNika STie mUlavatAM teozrI muMbaI yunivarsiTInI azAstra sAthenI ema. e.nI DigrI dharAve che. sane 1938mAM abhyAsa pUrA karyA pachI teoe pAtAnI vyavasAyI kArikardInI zarUAta emanA pitAzrI jemAM adhyakSa hatA, te khATalIbeya enDa kuAM.thI karI. yuvA vaya sAthe aMtara paNa yuvA hAI kAMIka kAma karI batAvavAnI satata tamannA temanAmAM UbharAtI. AvA taravarATa sAthe AMtarasUjha ane AvaDatanA baLe emaNe A kapanInA kArya kSetranA vistAra karIne phUMka vakhatamAM ja noMdhapAtra eveA vikAsa karyo. sutarAu kApaDa-udyogamAM eka sArA jANakAra gaNAtA haiAvAthI aneka meAbhAdAra sthAnAe rahIne emaNe peAtAnI sevAo ApI che. zrIrAma milsanA menejiMga DIrekaTara tarIke rahI te milanA vikAsamAM mahattvanA phALA ApyA che. teoe muMbaInA mila enasa esosiyezananI kamiTInA sabhya tarIke tathA lebara sama-kamiTI ( majUra peTA samiti )nA adhyakSa tarIke varSoM sudhI kAmagIrI bajAvI che. mila enasa eseAsiyezana tathA inDiyana maracanTsa cembara jevI vikhyAta saMsthAnA pramukha banavAnuM gaurava paNa meLavyuM che. bee cembara epha kemasa enDa inDasTrInI kamiTImAM tema ja inDiyana koTana milsa pheDarezana ane pheDarezana epha inDiyana cembarsanuM sabhyapada zobhAvI rahyA che. Aje te Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 ] [ ApaNA zreSThIvaryo meTara udyoga, e'jiniyariMga udyoga, plAsTIka, ra ga ane rasAyaNa udyoganI ane vImA udyoganI nAmAMkti kapanInA DIrekaTarapade rahI e kapanIone mArgadarzana ApI rahyA che. A agAu benkiMga ane vahANavaTA udyoganI kapanIomAM DIrekaTarapade paNa rahI cUkayA che. sarakAre temanI sevAonA bahumAnAthe 'jasTisa opha pIsa 'nI mAnada padavI ApI che. vaibhavI ane vyavasAyI jIvanamAM rahetA hAvA chatAM zrI pratApabhAI prabhubhakti, yathAzakti tapa ane samAja tathA dharmAMnI unnatinAM kAryomAM sArA evA rasa laI rahyA che. eTaluM ja nahi paNa dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA pUrepUro vicAra karIne dhArmika, sAmAjika ane keLavaNIkSetre dAnanA pravAhane atyAranI jarUriyAta pramANe udAratAthI vALe che. aMdherImAM laheracaMda uttamacaMda ArTsa kAleja tenI cAle che. AvA eka saphaLa udyogapati, mAheza vahIvaTakartA ane STimAM samayAnurUpa pheraphAra karavAnA himAyatI zrI pratApabhAInuM valaNa dhArmika tema ja samAja-utkarSa nAM kAryo taraphanuM vadhu ne vadhu thAya e khUba AvakAradAyaka bAbata gaNAya. teozrInA kuTuMbamAM nirabhimAnadAnI, sukRtyanI je paraparA cAlI rahI che te uttarottara vikasatI rahe ane samAjane teozrInI zaktine vadhu ne vadhu lAbha maLe evI zubha bhAvanA rAkhIe chIe. zrI pradyutabhAI ema. zAha jaina jAgRti senTara dvArA muMbaI ane mahArASTramAM mAnavasevAnI jgyAta jalatI rAkhIne navI cetanA ane jAgRti lAvavAmAM vizALa mitrasamUhane sAthe rAkhIne zrI pradyutabhAI ema. zAhe je yeAgadAna ApI rahyA che e kharekhara dAda mAMgI lye tevu` che. sAdA, sayamI ane dharma parAyaNa jIvananI suvAsathI anekAnA prItipAtra banelA ane vizALa vepArI AlamamAM paNa saunA prema Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 21 ane vizvAsa meLavI zakanAra zrI pradyutabhAI ApaNA gauravazALI vyaktiomAMnA eka che. gujarAte je keTalAka pAyAnA paththara jevA gharadIvaDAonI samAjane bheTa dharI che temAM zrI pradyutabhAInI paNa gaNanA jarUra thaI zake. khUba ja nikhAlasa, maLatAvaDA ane mAnavatAnA pUjArI samA zrI pradyutabhAI e haMmezAM dAkhavelI paropakAravRtti ane udAra svabhAvanA lAbha jaina-jainetara saMsthAone satatapaNe maLatA rahyo che. '' peAte svapuruSArthathI dhaMdhAne vikasAvye temAM paNa temanI niSThA ane pramANikatAnuM baLa rahyuM che. keLavaNI pratye, garIba-kacaDAyelA va pratye, samAjanAM dIna-dukhiyAMe pratye karuNAbhAvathI haMmezAM kAma karatA rahyA che. peAte jaina jAgRti senTaranA maMtrI tarIke je je pravRttie karI rahyA che te pravRttie A pramANe cheH atyAre AgRti senTaranA vAisa presiDenTa ane senTrala benA maMtrI che " jAgRti sa Mdeza ''nA taMtrI-sa'pAdaka tarIke kAma karyuM. koleja-jIvana daramyAna koleja yuniyananu baMdhAraNa ghaDyuM. pU. riveza'kara mahArAja tathA pU. vinobAjI sAthe pravRttie karI che. kAlejamAM myujhIkala insTrumenTa vasAvavAmAM temane phALo rahyo che. lakhadhIrajI kolejamAM pAsTa sTuDanTa yuniyananI sthApanA temaNe pAte karI che. dazAbdI mATenA mATA samAraMbha yAjavAnI taiyArI, janakalyANa mATenI pravRtti harSadabhAI gAMdhI ane pradyutabhAI temanAM dharmapatnI jugala joDI sAthe rahI ne ja kAma kare che. aruNAbahena sAmAjika kAmeAmAM sAthe che. amIbena dhArmika, AdhyAtmika kSetre gajabanI siddhi yogasAdhanA dvArA prApta karI rahyAM che. zrI pradyutabhAI khUba ja majAnA mANasa che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhecchA saha taledanI vaNathaMbhI AgekUcamAM kadama sAthe kadama milAvatI ekamAtra beMka.... sthApanA : 3-1-71 raji. naM. . : 11212 dhi taloda nAgarika sahakArI benka li. taleja, tA. prAMtija, ji. banAsakAMThA-383 215. 38519, 4lsa (nivAsasthAna) taledamAM DipijhiTa mUkavAne Agraha rAkho. borDa opha DirekaTarsa (1) zrI mahezakumAra pI. upAdhyAya ceramena (2) zrI mahendrakumAra eca. gAMdhI vAIsa ceramena (3) zrI vinodacaMdra TI. gAMdhI mene DirekTara (4) zrI sumatilAla ke. zAha je. mene. DirekaTara (5) zrI bAbulAla nemacaMda gAMdhI DirekaTara (6) zrI Do. kAntibhAI ema. desAI (7) zrI popaTalAla sI. zAha (8) zrI girIzakumAra chabIladAsa mahetA (9) zrI rasikalAla e. zAha (10) zrI baMsIdhara bhUlezvara mahetA (11) zrI kanubhAI sI. paTela (12) zrI tArAcaMdabhAI Ara. narasiMdhANI zrI cImanalAla esa. bhAvasara menejara Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * dhI sarvodaya nAgarika sahakArI beMka li, hiMmatanagara delata vilAsa reDa, pilo grAunDa, hiMmatanagara-383001. rajisTrezana naM. : se. 11564 phena naMbara : 633, 1933 R. B. g lAyasansa naM. 7 bI. DI. jI. je. 881 pI. oDITa vaga-a tA. 30-6-89 beMkanI pragatinA AMkaDA * zera bhaDaLa : 30,00,000 - thApaNe : 2,73,48,000 * vasula Avela zera bhaMDoLa : 23,00,000 * kAmakAjanuM bhaMDoLa : 3,67,48,000 * dhIrANa : 2,37,42,000 * rijharva tathA anya phaMDa : 49,16,000 * naphe : 10,74,000 * sabhAsada saMkhyA : 4pa70 e. AI. harasoliyA-ceramena aslama jI. rAI e. e. raNAsiyA ema. jI. pAMcabhaiyA menejiga Dire. menejara ekAunTanTa % beDa opha DirekaTarsa - (1) hAjI mo, jamAla gulAmahusena ImAma (2) miyA ehamada usmAnabhAI mahesANIyA (3) hAjI a, karIma hAjI dostame. jAMbuvAlA (4) a. raupha ehamadabhAI sAbugara (5) a, jabbAra IbrAhImabhAI devalA (6) mo. habIba gulAmahusena vorA (9) hAjI me. yusupha hA, gulAmahusena samA * ApanA saMtAnanA ujajavaLabhAvi mATe "sarvodaya bacata yojanAmAM rokANa karI 78 mAse bamaNI rakama meLa. * A beMkamAM mUkelI rU. 30,000 sudhInI thApaNe vImAthI surakSita che. * nANunI saMpUrNa salAmatI, jhaDapI ane vinayI sevA. * beMka senAnA dAgInA sAme paNa dhIrANa kare che. * rASTrIya bacatapatro (ena. sI. sI.) sAme ovaraDrAphaTa lena ApavAmAM Ave che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI prabhudAsabhAI mohanalAla gAMdhI vyApAre vasati lakSmI" A sUtrane samajIne jIvanamAM utAranArA ane vyApArI kSetre vairya, sAhasa ane puruSArtha dvArA A sUtrane yathArtha puravAra karanArAomAMnA zrI prabhudAsabhAIne janma mULa vatana bhadrAvaLamAM saMvata 197nnA aSADha vadi 7nA roja thayo hato. AkhuMye kuTuMba dharmanA raMgathI raMgAyeluM hoI bAlyavaye ja dharmanA saMskAra ane deva-guru pratyenI ananya zraddhAthI zrI prabhudAsabhAI raMgAyelA rahyA che. yathA nAma tathA guNA. zrI prabhudAsabhAIe prAthamika abhyAsa bhadrAvaLamAM rahIne karyo. nAnI vayamAM paradeza kheDavAnA mArathathI phakta 13 varSanI nAnI uMmare muMbaI bhAgya ajamAvavA AvyA. bhaNatara karatAM gaNataranI mAtrA vadhu, e sAthe prArabdhanI pradhAnatA chatAM puruSArthane mahimA jarA paNa ocho nathI. AvI daDha mAnyatA upara ja zarUAta multAnI DerI phArmamAM nekarIthI karI ane niSThApUrvakanI kAmagIrIthI tema ja prabaLa puruSArtha ane AvaDatathI mAtra cAra varasa bAda e ja mulatAnI DerInI mAlikI meLavI ane dhaMdhAne vistAryo--je Aje muMbaInI be dukAne uparAMta sAntAkrujha ane malADa vigere parAomAM zAkhAo cAlu che. chellAM thoDAM varamAM taddana sAmAnya saMjogomAMthI ApabaLe zunyamAMthI sarjana karanArA ApaNuM ghoghArI samAjanA keTalAya sAhasike zraddhA ane zrama vaDe AgaLa vadhyAnA dAkhalAo ApaNI samakSa che temAMnA bhAIzrI prabhudAsabhAI che. dUdha ane dUdhanI banAvaTanA vyavasAyamAM Aje teonA mullAnI DerI phArma, jaina dugdhAlaya, mane ja AIsakrIma vagere nAme suvikhyAta ane lokapriya che, eTaluM ja nahIM paNa pratiSThA saMpanna che. vyApArI kSetre mAnavInA jIvananI unnati ane pragatinuM Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 285 mukhya pAna je kaI paNa hoya te te dhaMdhAnI pramANikatA che. te sAthe vizeSa janasaMparka, saraLatA, saujanya ane sevAbhAvanA paNa saphaLatA mATenAM pAne che, je sarva zrI prabhudAsabhAInA jIvanamAM jovA maLe che. mAtra lakSmI prApta karI levAmAM ja jIvana dhanya nathI banI jatuM paNa e lakSmIne sukRmAM sadupayega thAya te ja jIvana dhanya bane che, e vicAre zrI prabhudAsabhAIe dhArmika, sAmAjika ane zaikSaNika kSetre yathAzakti sAro lAbha lIdho che. bhadrAvaLamAM jaina derAsarajImAM bha. zAntinAthajInI pratiSThA, taLAjA tIrthamAM bha. padmaprabhujInI sthApanA karI tema ja cAlu sAle eka derImAM bha. zrI pArzvanAthajI ane be bIjA prabhujInI pratiSThAne lAbha lIdhe. bhadrAvaLamAM temanAM dharmapatnI sva. caMpAbenanA zreyArthe sva. caMpAbena jaina upAzraya karAvyo. nAnAMmoTAM dhArmika pUjane vinA lAbha lIdhela che. zaikSaNika kSetre jhaghaDiyA gurukuLa, taLAjA kanyA vidyAlaya, mahAvIra vidyAlaya. vi.mA kelara janAno lAbha lIdhA. pAlItANA AyaMbIla bhuvana, kesariyAjI dharmazALA vi.mAM paNa sadvyaya karela che. sevAnA kSetre keTa zAtinAtha jaina derAsarajInI kamiTInA sabhyapade rahI sevA Ape che. zrI prabhudAsabhAI vyavahArakuzaLatA, nikhAlasatA, sAdAI, vinamratA ane saraLatA Adi sadguNothI baheLuM sanehImaMDaLa ane zubhecchakene moTo samudAya dharAve che, je AdarapAtra che. zrI prabhudAsabhAI AtmakalyANa arthe dharma-bhakti arthe tema ja samAja-utkarSa arthe dIrdhAyu he; suyaza mAgIe e ja zubhakAmanA vyakta karatAM AnaMda anubhavIe chIe. sva. zrI pratAparAya prabhudAsa gAMdhI prabaLa sAhasa ane puruSArthapaNAne prabhAva mAnava-samAjajIvananA vividha stare ane kSetre hamezAM amara ane ciraMjIvI banI rahetA hoya che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 ] | ApaNuM zreSThIvaryo eka pragatizIla yuvAnamAM hevI ghaTe tevI sUjha sahanazIlatA ane sAhasika zakti vaDe vyAvasAyika pragati sAdhIne parivAranA nAmane yazakIrti apAvI janAra, nAnI uMmarathI ja dhaMdhAnA vikAsamAM javalaMta nipuNatA dAkhavI apratima siddhi hAMsala karI janAra sva. zrI pratApabhAI gAMdhI AvA ja puruSArthane uttama namUne banyA. virala vAraso sadgatanA pitAzrI zrI prabhudAsa mehanalAla gAMdhI tathA kAkAzrI gIradharalAla mohanalAla gAMdhI gohilavADa jillAnA bhadrAvaLa gAmanA vatanI paNa varSo pahelAM teoe muMbaI AvI aneka tANa-vANA vacce jIvanasaMgharSa Adaryo ane dhaMdhAno sAre vikAsa karyo. ghevArI samAjamAM sAruM evuM mAnapAna pAmyA. evA pratApI pitAnA gRhe janma pAmIne zrI pratApabhAIe emanA virala vAra dIpAvyo hato. tA. 28-2-48nA roja muMbaImAM ja temano janma tha. meTrikayulezana sudhInuM zikSaNa paNa muMbaImAM ja prApta karyuM. puruSArthanuM pratIka mahAnagarI muMbaIne karmabhUmi banAvI nAnI paMdara varSanI uMmarathI ja dhaMdhAnA vikAsamAM joDAyA ane bhAre jahemata uThAvI. dhi mulatAnI DerI phArma, jena-dugdhAlaya, maneja AIsakrIma vagerenA saphaLa saMcAlanamAM temanA baMdhue zrI kapuracaMdabhAI zrI hasamukhabhAI zrI araviMdabhAI tathA zrI manojabhAInA sAtha-sahakAramAM mahattvano bhAga bhajavIne teozrI vepArI AlamamAM ane jJAtisamAjamAM sArI cAhanA ane nAmanA kamAyA. preraka pratibhA tejasvI lalATa, pratApI ane premALa AMkhe, zAMta mukhamudrA ane prabhAvazALI vyaktitva prathama darzane ja pratibhAnI preraka prabhA prasarAvatuM hatuM. nAnA bhAMDaraDAM hasamukha, maneja, mamata nAnI kumaLI vayanAM hatAM. temanA lAlana-pAlana ane ucheramAM zrI pratApabhAIe suMdara bhAga bhajavyo. uSmAbharyuM vAtsalya bhAMDuone hamezAM Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ! [ ra87 ApyA karyuM. e arasAmAM ja pitAnI sattara varSanI uMmare mAtuzrI svargavAsI banyAM tethI karIne pharajiyAta lagna karavA paDyA ane zrImatI vasumatIbahene gharanA uMbaramAM paga mUkatAM ja gharane dipAvyuM. gharanI badhI ja javAbadArI niSThA ane premapUrvaka vahana karavA lAgyAM. vyavahArika prasaMgomAM paNa temanI caturAInAM darzana thayAM. dhaMdhAdArI pragatinAM eka pachI eka pAna caDatA gayA. kauTuMbika praznone pitAnI sUjha samaja ane AvaDatathI hala karatAM rahyAM. temanI AyeAjana zakti ane dIrghadRSTie jIvana-vyavahAranA moTA bhAganA prazno sahajatAthI ukelavAmAM zrI prabhudAsabhAIne haMmezAM madadarUpa thatAM rahyA che. kuTuMba-samAja ane jJAtibaMdhuone sahAyarUpa banavAnI temanI prabaLa bhAvanAnA aMkuro nAnI uMmarathI ja pragaTyA hatA. maghamaghatI suvAra saunA-vizALa parivAranA sanmAnita banyA. vyavasAyanA vizALa paTa upara pitAnI zakti ane pratibhAne pUro paricaya Ape te pahelAM ja mAtra 38 varSanI bharayuvAna thaye vidhAtAe temane tA. 9-3-85nA divase A jagatamAMthI kAyamane mATe UMcakI lIdhA. traNa putro dharmeza, dIpaka ane nIravane mUkIne citA A phAnI duniyA cheDI pite anaMtanI yAtrAe cAlI nIkaLyA ane saMsAramAM sugadha prasarAvatA gayA. jIvana jIvI jANyuM sagatazrI khUba ja dharmiSTha hatA tethI prerAIne ja temanA parivAre gaye varSe zrI bhAyaNa tIrthamAM elI karAvavAno Adeza lIdhela. paNa vidhinI vicitratA kAMIka judI haze. oLInA thoDA divaso agAu ja zrI pratAparAyabhAI svargavAsI banyA ane Akheye parivAra AghAta ane zokamagna banI gaye. dharma vinAnuM jIvana e vAstavika jIvana nathI. tethI ja temanA parivArane A varase zrI pratAparAyabhAIne AtmazreyAthe kAvItIrthamAM oLI karAvavAnI bhAvanA jAgI. zAsana-prabhAvaka pa. pU. A. bha. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 ] [ ApaNA zreSThIvaryA zrI vijayameruprabhasUrIzvarajI tathA anya sAdhu bhagavaMtAnI preraka nizrAmAM eLInuM AyeAjana saphaLa banyuM. zrI pratAparAyabhAI e kharekhara du`bha mAnava jIvanane jIvI jANyu'. kuTuMbanA vaDIla zrI prabhudAsabhAI, bahenA kAntAbahena, subhadrAbahena, mamatAbahena, bhAI e ane pAtAnAM bALakone UMDA duHkhamAM dhakelI yuvAna peDhIne dIvAdAMDI samu jIvana khatAvI gayA. e puruSArthInA pratIkasamA puNyAtmAne amArI lAkha lAkha vaMdanA. temanA AtmAne prabhu cira zAMti pradAna kare tevI abhyanA zrI pravINacaMdra ratIlAla zAha amarelInA vatanI zrI pravINacaMdra ratIlAla zAhunA janma tA. 28-11-1937nA rAja thayA. abhyAsakALathI ja tejasvI pratibhA dharAvatA zrI pravINabhAI tabIbIkSetre jI. epha. e. ema; ela.ema.pI., DI.ke.pI., tathA ema.bI.,bI.esa.nI upAdhio dharAve che. hajuye temane peAtAnA kSetranA AgaLa abhyAsa karavAnI tamannA che. mAtra 24 varSanI yuvAna vaye 1961mAM prathama davAkhAnu kheAlI tabIbIkSetre padmANa karI mAtra 6 varSanA TUMkA gALAmAM ja leAkacAhanA meLavI 1967mAM bIju davAkhAnu zarU karyu. 1972thI teozrI haoNspiTalamAM pAtAnI sevA ApI rahela che. rugNAlayamAM daradIonI sevAmAM vyasta rahevA chatAM abhyAsavRttine lIdhe pote te kSetramAM paNa siddhie meLavI zakathA che, teoe janarala prekTIzanasa konpharansamAM " sAyanTIphIka sezana '"mAM prathama InAma, * kilanikala sezana "mAM dvitIya InAma tathA embe meDikala keAMgresa taraphathI ' janarala prekTIzanarsa keTegarI'mAM prathama InAma prApta karI eka abhyAsu DokaTara tarIkenI nAmanA meLavI. A uparAMta kuTu baniyeAjanakSetre paNa gaNanApAtra kAmagIrI bajAvI che. peAtAnA vyavasAyamAM aviratapaNe vyasta rahevA chatAM keLavaNI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 289 kSetre paNa pitAnI sevAne ananya lAbha ApI rahyA che. te rIte teo zeTha DI. je. hAIskUla, malADa, mahilAkeleja - malADa; mahendranagara skUla, senTa themasa skUla -geregAMva vagere zaikSaNika saMsthAo sAthe gADha rIte saMkaLAyelA rahe che. uparAMta jUniyarsa cembarsa jevI saMsthAnA sakriya sabhya che tathA gajhala jevA sAhityaprakAranA paNa teo vyAsaMgI che. Ama bahumukhI pratibhA dharAvatA Do. pravINacaMdra pitAnA jIvananI saphaLatAne yaza temanA preraNAmUti pUjya pitAzrIne Ape che. e ja rIte temanAM svadharmacAriNuM paNa temane sAtha ane sahakAra ApI temanI pravRttinA pUraka banI rahe che. zrI zAha sAhebane saMtAnamAM putra ci. vIrena tathA putrI ci. vinItA che. mUrti prI ja ApI temanInAM zrI prANalAla ema. vaDAliyA amarelI pAse dhAragaNamAM tA. 1-10-199ranA janmelA zrI prANalAlabhAIe pitAnA vatanamAM prAthamika abhyAsa karI amarelInI pheravarDa hAIskUlamAM meTrika sudhIne abhyAsa karyo. skUlanA abhyAsa daramyAna zrI khImacaMda mULacaMda jaina vidyArthIgRhamAM rahI saMskAranuM uttama pAna karyuM. abhyAsamAM jhaLakatI kArakirdI meLavI muMbaImAM kAkAne tyAM rahI siddhArtha kelejamAM sane 1956mAM bI. e. thayA hatA. bajAramAM ena. mehanalAlanI ku.mAM traNa varSa nekarI karyA bAda bhAgIdArImAM InDiyana sTIla keraparezana ku. rasthApI ane bhAgIdAra nivRtta thatAM A kaMpanIne svataMtra mAlika banyA. svabaLa, kalpanAzakti ane UMDI sUjhathI dhaMdhAne khUba vikAsa karyo. temanI ophisamAM jyAre paNa joIe tyAre dhaMdhAnA kAryamAM mazagUla jevA maLatA. Ama chatAM khUba vyavahArakuzaLa hatA. madhyama ane sAmAnya che. 37 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 ] [ ApaNA zreSThIvaryo thitinAM kuTuMbane upayogI thavAmAM AnaMda anubhavatA ane sArAmAThA prasaMge khaDe page UbhA rahI kAma karI ApatA hatA. vidyArthIone skolarazipa, navA dhaMdhAthIne vyavasAyanI sulabhatA karI lAkhanI rakamanuM rokANa karatA ane pagabhara karavAne saMtoSa meLavatA hatA. amarelI jaina vidyArthIgRhanuM pitAnA para bhAre bANa che, ema mAnI A saMsthAnI navaracanAmAM zrI prANalAlabhAIe amUlya phALe. Apela ane saMsthAnA mAnada maMtrI tarIke chellAM tera varSathI sevA apI rahyA hatA. bekhe Ayana maracanTa esosiyezananA sane 1973thI traNa varSa DAyarekaTara rahyA hatA. zrI prANalAlabhAI ghArI jJAtie be varasa agAu sthApela nyAyapaMcanA sakriya sabhya hatA. teozrI ghoghArI vIzA zrImALI jaina sahAyaka TrasTanI kArobArInA sabhya hatA. zrI prANalAlabhAImAM samAjanA vikAsa mATe khUba dhagaza hatI ane samAjane gUMgaLAvI nAkhanAra tane sAmane karavAnI temanAmAM kuneha hatI. zrI vaDAliyAe jiMdagInI zilAne dhIraja, khaMta, niSThA ane zraddhArUpI vividha haDIo ane TAMkaNathI DhaMkArIne potAnA jIvanane jIvaMta zilpakRti banAvI. hara hAlatamAM khuzakhuzAla rahIne jiMdagIne khubedAra banAvI nAnI uMmare ApaNe sau vaccethI vidAya lIdhI. che. ghoghArI jaina samAje eka ratna gumAvela che. sagAM-snehIoe vaDalAne gumAvyo che paNa temanA dharmapatnI nirmaLAbena, putra ketana tathA putrI alakA ane bhAIo vinubhAI pratApabhAI vageree je gumAvela che te khoTa purAya tema nathI. 51 varSanI vaye tA. 5-6-84nA roja temane svargavAsa che. saurASTra-gujarAta-mahArASTranI saMkhyAbaMdha saMsthAoe raDatA haiye temane zraddhAMjali arpI hatI. temAMthI kAvyanA rUpamAM eka zraddhAMjalI joIe... prANalAla bhale nA rahyA nazvaradeha tAre A jagamAM; Na bhale nA rahyo koIne prANa rahyo te sarvanA dilamAM. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ rahela lAkhane lADIle prANa tuM bhale cAlyo choDI sAtha jagane; lakhI gaye nAma tAruM ciraMjIva, sadA raheze ame tenA prANamAM. meha nahIM evo rahyo sadAya tuM ama saune prANapyAre mehana; hastI bhale nathI rahI tArI, prANa tuM sadAya raheze ama nayana. na joyA rAta ne divasa sevA karI te saunI prANathI AkhuM jIvana; lAkha koTI karI vaMdanA tane karuM chuM prANa tuM raheze sadA sanAtana. laganathI reDI prANa tArA khIlavI gaye upavana banI suMdara sumana; vahAla karI saune prANa mUkI saumAM pUruM karyuM te tAruM Adarza jIvana. DAkiya banI prema ane saneha sAthe dhana vaheMcI baLe saune prANajIvana, lipsA karI rAkhyA vagara prANathI kAryo karate rahyo tuM sadA gahana; yAra tuM che ne prANa amara raheze nAma tAruM ema kahe niraMjana. zeThazrI prANajIvanadAsa rAmacaMda dozI zeThazrI prANajIvanabhAIne janma saurASTramAM sAvarakuMDalA gAme tA. 30-7-11nA roja thayo hato. temanA pitAzrI zeThazrI rAmacaMdabhAI dozI dhArmika vRttinA hatA. temanAM mAtuzrI lADakIbAI paNa khUba dhArmika bhAvanAvALAM hatAM ane temanA nAmathI eka dhArmika pAThazALA sAvarakuMDalAmAM cAle che. A rIte zrI prANajIvanabhAIne ucca dhArmika saMskAre temanAM mAtA-pitA pAsethI maLyA hatA. zrI prANajIvanabhAI eka sAmAnya sthitimAMthI ucca sthitie AvyA che. sAta varSa sudhI muMbaImAM nokarI karyA bAda eka vakhata parama pUjya siddhisUridAdA (bApajI) pAse vAMdavA gayA hatA tyAre bApajIe kahyuM ke tArI phikara bhagavAnane che. tuM nokarI choDI de ane svataMtra dhaMdho zarU kara. eTale temaNe zrI kAMtilAla prANajIvanadAsa dezInA nAmanI kariyANuM-kamizananI saM. 1996mAM peDhI zarU karI tyAra pachI temanI Arthika sthitimAM palaTo Avyo ane teo dina-pratidina samRddhi meLavatA gayA. zrI prANajIvanadAsabhAInAM dharmapatnI zrImatI raMbhAbena zrI Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo prANajIvanabhAIne puNyAnubaMdhI puNyathI upArjana karelA dravyane zubha mAge vyaya karavAmAM teozrI haMmezAM sahAyarUpa thayAM hatAM. geDI jena TempalamAM TrasTI tarIkenI sevA karavAmAM pacIza varSa pUrAM thayAM. sAyanamAM paNa sevA ApI. vaDodarAmAM paNa sevA ApI. sAvarakuMDalA jaina vidyAthIgRhamAM ceramena 13 (tera) varSa rahyA ane TrasTI tarIke paNa sevA ApI. temanAM patnI 2032mAM svargavAsI thayAM. dharmaparAyaNa hatAM. hindustAnanAM badhAM tIrthonI yAtrA karI upadhAna, varSItapa ane bIjI ghaNI tapazcaryA karI. pAMca dIkarA ane cAra dIkarI badhAne saMsAra khUba ja sukhI che. zrI premajIbhAI nAgasI zAha premajI premathI sarve ne jItanAra eka bahu pratibhA dharAvatI vyakti bhAratanA madhyamAM Avela nAgapura zaheramAM eka jIvatI-jAgatI saMsthA hatI. dhanaterasanA divase mAtA hIrabAInI kukSie janma lIdho. pitA nAgasIbhAI ane mAtAnAM dhArmika saMskAranAM bIja nAnapaNathI ja emanAmAM ropAyAM. mULa kacchanA muMdrA tAlukAnA lAkhApara gAmanA rahevAsI. e jamAnAmAM kacchIomAM zikSaNanuM pramANa bahu ja ochuM hatuM. emanA moTAbhAI nAnajIbhAI kacchI samAjanA sau prathama ijanera banyA ane emaNe elaela.bI. karyuM. abhyAsanI sAthe sAthe pitAnA anAjanA vyApAramAM joDAyA ane emanI pharma zAha nAnajI nAgasIne eTalI AgaLa vadhArI ke madhya bhAratamAM ane sthAna pAmI. Ara. esa. esa. (rASTrIya svayaMsevaka saMgha)nA paNa eka mUka paNa mukhya kAryakartA hatA chatAM paNa rAjanIti ane komavAdathI para rahyA paNa Ara. esa. esa.nA sAcA guNe emanAmAM rahyA. nAgapuranA vardhamAna jaina zrAvaka saMghanA pahelA maMtrI ane Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ! [ 29 pachI pramukha banI saMghanuM sukAna khUba ja vyavasthita saMbhALIne saMghanI pravRttione vistArI akhila bhAratIya sthAnakavAsI zramaNaAcArya zrI AnaMdaRSi ma.sA.e punAmAM jAhera vyAkhyAnamAM kaheluM ke je keIne saMghanA pramukha ke saMghapati banavuM hoya te nAgapuranA premajIbhAI pAsethI be mahinA TreniMga laI Ave. evI ja rIte nAgapura ane vidarbhane kacchI vIsA osavAla saMghanA AdhArastaMbha hatA ane jatAM jatAM nAgapuranA kacchI samAjane vizALa kacchI bhavananuM nirmANa karAvI ApyuM. nAgapura gujarAtI keLavaNI maMDaLamAM paNa emanuM anudAna khUba ja moTuM che. nAgapura cembara opha komarsa, nAgapura greIna maracanTa esosiyezana jevI saMsthAnA e sakriya kAryakartA hatA. nAgapura nAgarika sahakArI beMkanI sthApanA karIne e rIte enuM saMcAlana karyuM ke Aje A beMka nAgapuramAM bIjo naMbare Ave che. jaina dharmanA ane rASTrIya svayaMsevaka saMghanA sAcA siddhAMta emaNe jIvanamAM utArelA. aparigraha mATe eTaluM ja kahevAnuM ke pitAnAM jarUra pUratAM ja khAdInA kapaDAM rAkhatA. emanI pina, cazmAM, ghaDiyALa ane jhabhAnAM baTane varSothI eka ja rahyAM. chatAM lAkhanAM dAna karatA. jaina dharmane bIje siddhAMta acaurya. nAgapura AkhAmAM saMbhavataH emanI pharma zAha nAnajI nAgasI eka evI pharma che ke lAkhano Tarnaovara hovA chatAM eka paisAnI paNa karacorI nahIM karavI, ane e mATe nAgapura ane vidarbhamAM A pharma prakhyAta che. emanA svamukhe pratikramaNa ke stavane sAMbhaLavA e paNa eka lhAvo hate. uccAra hamezAM zuddha ane avAja karNapriya hate. nAgapuranI lagabhaga badhI ja saMsthAomAM pratyakSa athavA pakSa emane phALe raheto ja-chatAM hAthI teo hamezAM dUra rahetA. che. 38 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294] [ ApaNA zreSThIvaryo mANase sAmethI emane he ApavA taiyAra rahetA paNa e kayAreya hoddAne svIkAra nahIM karatA. chatAM zakya hoya te rIte tana-mana ane dhanathI sevA karatA. emaNe dAna pAchaLa nAmanI lAlasA kyAre ya nahotI rAkhI. nAgapuranI aneka saMsthAomAM mAtabara rakamanuM dAna ApyA chatAM kyAre paNa nAmanI khevanA karI nahIM. emanI kAryapaddhati ja nirALI hatI. nAnAmAM nAnuM kAma cIvaTapUrvaka ane jAte ja karatA. chellI ghaDI sudhI svAvalaMbI rahyA. kaI divasa pitAnuM kAma bIjAne cIdhatA nahIM ane kaI paNa kAma karavAmAM nAnapa rAkhatA nahIM. nAgapuramAM garIbathI karI tavaMtara emanAM salAha-sUcana ane madada mATe game tyAre AvatAM ane saMtoSa sAthe pAchA pharatAM. lekanI bhalAI mATe pitAnI jAta ghasI nAkhatA. jaina samAjanI bena emane putra, pitA ke bhAI samajI pitAnI samasyAo rajU karatI ane haMmezAM enuM nirAkaraNa meLavatI. strInuM sanmAna ane Adara the ja joIe ane strInuM sthAna paNa samAjamAM hovuM joIe, ema e mAnatA. e eka nIDara vyakti chatAM atyAcAra sAme hamezAM avAja uThAvatA. kAyadA-kAnananI khUba ja UMDI jANakArI dharAvatA eTale sarakAra paNa jyAre beTI rIte kanaDagata karatI, vyApArIo sAme ke bajI kaI rIte, to tarata avAja uThAvatA. emanI dinacaryA eTale savAranA pAMca vAge UDI Asana-prANAyAma karI Ara. esa. esa.mAM javuM; tyArapachI ghera AvI nityakrama patAvI svAdhyAya. khAvApIvAmAM paNa ati sAdagI. ogasTa 88mAM emanuM nidAna thayuM ke emane phephasAnuM kensara che. chatAM pUrvenAM koI karmone udaya thayuM che ema samajIne chellI ghaDI sudhI hasatAM hasatAM darda sahana karyA. elepathIne hAtha na lagADatAM mUtra-cikitsA ane ghauMnA javArA ane kudaratI upacAra karyA. enAthI emane ghaNuM ja zAtA rahI. pitAnI bImArI daramyAna paNa chellA divasa sudhI svAvalaMbI rahyA. jema jema bImArI vadhatI gaI tema tema vadhu ne vadhu dharmamAM UMDA UtaratA gayA. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ ra9pa tA. 10 mArca 1988 ne zukravArane divasa ja vAdaLethI chavAyelo hato. savAranA ja snAna karatI vakhate nokarane kahyuM ke Aje mAro chello divasa che. baporanA traNa vAgyAthI zvAsamAM takalIpha vadhI. gharamAM ja ekasIjana upara rahyA chatAM AleyaNA vrata parakhANuM badhuM ja lIdhuM ane chelle navakAramaMtranA jApa cAlu rahyA. chellI ghaDI sudhI saMpUrNa bhAnamAM hatA ane 9-4panA AtmAe deha tyAge. samyadaSTi jIvaDA kare kuTuMba pratipAla, aMtarase nyAre rahe, je dhAva khilAve bALa. e emane managamato doho hato. ane te paNa e rIte jIvana jIvyA. karmanA siddhAMtane mAnatA ane haMmezAM kaMI paNa karmamAM rAga-dveSa ke mAna maLyAthI dUra rahevAno prayatna karatA. jyAre paNa koInI sAthe manaduHkha thAya; bhale pitAne vAMka na hoya to paNa sAmethI jaIne kSamA mAgI AvatA. siddhAMtathI bhale lokethI para rahetA paNa kyAre paNa hRdayamAM kaI kaDavAza rAkhatA nahIM. haMmezAM je hoya te satya kahetA. - svAvalaMbI, sahanazIlatA, svAbhimAna, saMyama, sAdagI, zrAvakapaNuM, siddhAMtavAdI, zIla-sadAcAra; sadA hasamukha, zAMta, saMtoSI, nirabhimAnI, nIDara--vagere emanA mukhya guNo hatA. nAgapuranA jaina samAja - kacchI samAja ane gujarAtI samAja mAMTe nahi paNa nAgapuranA koIpaNa mANasa mATe e eka vaTavRkSa samAna hatA. je emanI pAse AvatAM temane emanI zItaLa chAya maLatI. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra36 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo bhAgyazALI AtmA ravazrI popaTalAla bhIkhAcaMda jhaverI janma ane mRtyu e sikkAnI be bAju che ane te be vaccenuM aMtara tenuM nAma jIvana. A jIvanane jIvaMta banAvavA pracaMDa puruSArtha sAthe sAdhanA karavI paDe che. vyakti samAja-ghaDatarane zilpI che. vyakti ja samAjane pharajanuM bhAna karAvI zake che. vicArasaraNavALA muThThIbhara vyaktioe ja samAjane mArgadarzana karAvyuM che. vyaktithI ja samaSTi ane rASTranuM navanirmANa thAya che. eTale ja vyaktinuM mahatva ghaNuM ja che. AvA jaina samAjanA agragaNya tAraka mahAnubhAva sva. popaTalAla bhIkhAcaMda jhaverI eka Adarza jaina vaNika hatA. sAva sAmAnya madhyama vargamAM janmelA ane mAtApitAnuM sukha nAnapaNamAM ja gumAvyuM hatuM. teo potAnA nAna (bhA) sva. cunIlAla khUbacaMda pAse meTA thayA hatA. jaina dharmanA ucca saMskAre temaNe temanI pAsethI ja grahaNa karyA hatA. cAra dhoraNa sudhI abhyAsa karyo hato paNa keTAjJAna bhAre hatuM. ATha AnAnA reja upara kamAvAnI prathama zarUAta karI; paNa pitAnI vepArI kuneha, AvaData, khaMta ane pramANikatA jevA umadA guNathI AgaLa AvyA hatA. matIne vepAra khUba vikasAvyo hate. eka jamAnAmAM teo "kiMga opha parsa" tarIke paMkAyA hatA. metInA dhaMdhArthe lagabhaga paMdarathI vadhu vAra jApAna ane I. sa. 1924mAM arabastAna jaI AvyA hatA paraMtu jena dharmane, tenA siddhAMtane custa rIte vaLagI rahI tema ja pitAnA ApabaLe sAhasikatAthI dhaMdhe visAvyuM hatuM. sva. pipaTakAkAnuM maMtavya hatuM ke "mANasanuM jIvana evuM suvAsita hovuM joIe ke temAMthI bIjAne preraNuM maLe, bIjAne pitAnI zaktine lAbha maLe." "jUnuM te sAcuM ane navuM te kharAba" tevuM teoe kaI divasa mAnyuM nathI. baMnene samanvaya pite jIvanamAM karyo hate. jenadharmanA kSetramAM khUba UMDo rasa laI vyApArakSetramAM paNa yaza meLavyo. pite mAnavasevAmAM pavitra pharaja Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 297 bajAvI ane samAjane paNa niHsvArtha prema meLavyuM. jAhera jIvanamAM keI divasa sthAna levAnI IcchA vyakta karI na hatI. zrI pipaTakAkAnuM samagra jIvana temaNe jaina samAjane sparzatI anekavidha pravRttiomAM apela sevAothI samRddha ane ujajavaLa hatuM. pATaNa jaina maMDaLanA astitvanA cha dAyakAmAMthI cAra dAyakAmAM pitAne ananya phALe Ape. pATaNane samAja kevI rIte ujajvaLa bane te ja temanI bhAvanA hatI. pATaNanI vividha sAmAjika pravRttio tema ja samAja sAthe tANAvANAnI jema otapreta thayA hatA. Aje pATaNa jaina samAjane teone vizvapitA tarIke yAda Ave che. sevAnA saMskArathI sabhara zrI pipaTalAla bhIkhAcaMda jhaverI zrI pATaNa jaina maMDaLanA varSo sudhI pramukha-upapramukha-menejiMga TrasTI ane menejiMga kamiTInA AjIvana sabhAsada tarIke anekavidha sevAo ane maMDaLane temane sakriya sAtha ane soga ApatA hatA. maMDaLanAM chAtrAlaya-bAlAzramanI pravRttiomAM aMgata rIte sakriya rasa laIne tene pagabhara banAvavA mATenI temanI jahemata kharekhara avismaraNIya che, A uparAMta pATaNanI anya viziSTa saMsthAo zrI pATaNa pAMjarApoLa, zrI pATaNa jaina paMcAyata phaMDa, muMbaInI zrI vardhamAna ke. o. beMka; zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, zrI AtmAnaMda jena sabhA, zrI jena vetAmbara konpharansa, AcArya vijayavallabhasUri smAraka pravRttio uparAMta aneka saMsthAo sAthe gADha rIte saMkaLAyelA hatA. ola inDiyA jena yuvaka saMmelana vageremAM temanuM pradAna noMdhapAtra che. pATaNa pAMjarApoLamAM bahu ja sAro sahakAra ApatA. teo hamezAM kahetA : paisA joIe teTalA leje paNa herenI sAravAra khUba karaje. Dhore ahIM maravA mATe ja Ave che paNa sArI rIte mare tenI kALajI rAkhaje. jIvadayA mATe khUba ja ucca bhAvanA dharAvatA. temano AtmA eka khUba ja ucca koTIne hate umadA ane udAharaNIya hatuM, jemAMthI mAtra jena ja nahIM paNa aneka Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 ] || ApaNA zreSThIvaryo dharmanA mAnavIo udAharaNa laI zake. saraLa vRtti ane sAdAInuM jIvana jIvavAvALA hatA. dhananI sAthe bilakula nirabhimAnI hatA. khUba zrImaMta hovA chatAM paNa temanI sAthe vAta karIe te eka sAmAnya mANasa jevA lAge. ghAnA zaura ja rahyAnA temane siddhAMta hato ane hamezAM sAruM-khoTuM pite pacAvI zakatA. teo gaNapati jevA hatA. gaNonA adhipati hatA. emanI pAse viveka hato. sAruM rAkhe, narasuM kADhI nAMkhe. peTa eTaluM vizALa hatuM ke badhuM samAvI letA. eka kuTuMbIjana samAna hatA. kyAreya zeTha nahotA kahevarAvatA. darekane Atmapriya hatA. keI temanI pAse salAha levA jAya te temane thaI jato. tAruM kema cAle che? AvuM pUchI tenuM duHkha haLavuM karatA hatA. saune pitAnA lAge. eka AtmajJAnI zrImaMta hatA. eka selpha-meiDa mena-paraphekaTa jenTalamena enDa AIDiyala mena tarIke temanA umadA jIvanamAM ghaNA guNa jovA maLe che. teo jaina samAjanA staMbha (pilara) hatA. teo mahA dAnavIra ane sanniSTha kAryakara hatA. mahAna guNI AtmA hatA. temanA svabhAvamAM khUba ja vAtsalya hatuM. temane mukhya guNa hato jinabhakti. jIvanI pAIe pAI pote samAge kharcA che. AkhuM jagata mAruM che ane mArAthI je kaMI bane te karI chUTavuM tevI temanI bhAvanA hatI. janmIne te sau mare che paNa marIne pharIthI janma le na paDe tenI ati kALajI rAkhanArA hatA. AvA anaMta guNovALA te javalle ja maLe. temanA svabhAvamAM khUba ja saraLatA tema ja vikaTa paristhitimAM khUba ja makkamatA, dhairya dharAvatA hatA. puNyazALI zrAvaka tarIke teozrI eka suMdara jIvana jIvI gayA. teo 450 jeTalA yAtrALuono saMgha laI gayA hatA tyAre saMgha je gAmaDe jAya tyAM anAja ane kapaDAM ApatA. garIbonI sevA karavAnuM ananya bhAthuM sAthe letA gayA. jIvananI sArthakatA zuM che? tene abhyAsa pitAnA jIvanamAM Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 299 karI, te jovAnI, nIrakhavAnI ane janatAmAM "mahAvIra"ne jovAnI mAnavasevA te "mahAvIra sevA che evuM sAcuM satya samajI maraNIya yAda Ape evuM temanuM jIvana hatuM. emanI jIvanasuvAsathI anekane preraNA maLe evAM jhaLahaLatAM kAryo karI pitAnA paMthane saraLa banAvyA hatA. raMga lAtI hai hInA paththarase pisa jAne ke bAda' -AvI jyAre vizeSa vyaktinI yAda smRtipaTa para sadA jIvaMta rahe che, tyAre teTalAM vizeSa temanAM suvAsita kAryo yAda Ave che. saMskAra chAnA rahetA nathI. vakhata Ave dIpI UThe che ane gharane, samAjane ujALe che. te mujaba pitAnA AtmabaLathI eka pachI eka mAnavatAnAM satkAryo karI potAnuM jIvana dIpAvyuM hatuM. eTaluM ja nahi paNa zrImati pratye aMgulInirdeza karyo che - "dIdhuM hoya te dejo e dADe Abe rana re. AvA umadA daivI guNothI suvAsita emanI jIvana-jharamara hatI, je paLe paLe navapallavita thaI aneka suvAsita pukhethI pAraMgata hatI. AvA sAcA mAnavatAnA kartavyathI emaNe emanA jIvanamAM vividha raMgo pUrI anerI bhAtavALo gAlIco bichAvyo che, jenI suvAsa cAre bAju prasarI che. pATaNanI janatA hospiTala ke je temaNe potAnI mAtA zrImatI matIbena bhIkhAcaMdanA maraNArthe baMdhAvI hatI, te paNa Aja evI jagyAe UbhI che, jyAM pATaNanA tema ja AjubAjunAM gAmaDAnA loko paNa vizeSa lAbha laI rahyAM che; A hospiTala adyatana sAdhana dharAvatI hoI ane 65 (pAMsaTha) beDanI che. temAM oparezana thiyeTara, meTaranITI tema ja kensarane lagatI tema ja AMkhane lagatI sAravAra paNa thAya che. zarUAtamAM prathama janatA davAkhAnuM ane Aja A vizALa vaTavRkSa jevI hospiTala daradIone AzIrvAda samAna banI che. A hospiTalanA teo pramukha tathA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 ] ' [ ApaNA zreSThIvaryA menejiMga TrasTI hatA. teo kahetA, * nANAMnI phikara na karo paNa nadI Ane uttama sAravAra maLe che ke nahIM? tema ja hospiTalanA upayega sArI rIte thAya che ke nahIM? te juo.' Ama takhISIkSetre emanA kALA benamUna hatA. tee vAlakezvara bAbu amIcaMda pannAlAla derAsara TrasTanA mukhya TrasTI hatA, tema ja zAntinAtha derAsara, pAyadhunI, za MkhezvarapAnA derAsara, vAlakezvaranA TrasTI hatA. gujarAtamAM kheDelI najIka erasadamAM jaina derAsara sthApavAmAM agragaNya bhAga bhajavI derAsara tema ja dhArmika suvidhAnI sthApanA karI te uparAMta aneka keLavaNI saMsthAenA pramukha hatA, tema ja AvI badhI saMsthAonA te prANasamAna hatA. jiMdagI eka nATaka che. nATaka kevI rIte bhajavavuM te ApaNA hAthanI vAta che. pAtra kayuM maLaze te ApaNA hAthanI vAta nathI. ApaNuM kartavya sArAM kAryAM karI chUTavAnu che, te temaNe amalamAM mUkI eka kuzaLa, kAbela khelADI ramata dekhADI cAlyA jAya, e rIte janatA samakSa emanAM zubha, mAnavatAnAM kAryo hamezAM yAda raheze. ghaNI nAnI sakhAvatA jamaNA hAthe thAya te DAbA hAthane khabara na paDe eTale ke keAIne upayegamAM AvI bhUlI javuM, pAnakhara RtunAM pAna kharI jAya evI rIte anekanI aNu-ukelI samasyAe ( preblemsa ) emanI pAse jatAM ja pUchyA vinA ukelAI jatA. AvA prabhAvazALI sajjana hatA; ane darekane peAtAne emanAmAM svajananuM darzana thatuM. muMbaImAM ela inDiyA ejhijha para vijayavallabhasUrijInI zatAbdI vakhate teoe pramukhasthAna zezabhALyuM hatuM. zrIrAma milsa limiTeDamAM 1936thI tee DAyakaTara hatA. vamAna eka tema ja inDasTrIala sAlavanTa plAnTamAM pahelethI ja DAyarekaTara hatA. emanAM dharmAMtnI a. sau. zAMtAbena paNa khUba ja dhArmika che ane sadgatanAM Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 301 dhArmika kAryomAM emane sumeLa ane sahakAra khUba ja hato. vepAramAM khoTa jAya te DaratA nahIM. teo kahetA, "kAma kAmane zIkhave. navuM jANavAnuM te maLyuM." khUba ja sAhasika hatA. mazIna TulsanI je atyAre pAMca zAkhAo che temanA Adya sthApaka hatA. emanA parivAramAM temanA jeSTha putra zrI kIrtibhAI jeo eka kuzaLa vepArI che ja; paNa sAthe sAthe pitAne dhArmika saMskArane vArase temaNe paNa dipAvyuM che. 28 te aThThAI mauna karI che. atyAre teo navvANuM karI rahyA che. pAlItANAmAM atyAre traNa mAsathI tapa kare che. ATalI nAnI vayamAM AvI emanI tapazcaryA kharekhara eka jaina zrAvakane vizeSa rUpe zebhe tevI che. emanAM dharmapatnI a.sau. caMdrAbena paNa dhArmikatAthI raMgAyela che tema ja patine pUrato saga ApI rahyAM che. pipaTakAkAnA nAnA dIkarA ci. zrI vIrenabhAI ke jemane jotAM ja AnaMda Ave evI temanI balavAnI chaTA sAmA vyakti, mitra ke vepArI upara keI anerI chApa pADI jAya che. zrI popaTakAkA vidyAthI vaMcita rahI gayA che tethI emanA parivArane khUba ja ucca zikSaNa ApyuM che. emane che dIkarIo ane be putra che. zrI vIrenabhAI amerikAmAM cAra varSo sudhI abhyAsa karI eMjiniyariMga korsa karI becalara opha sAyansa ane mAsTaranI upAdhi yunivarsiTI opha kelIphoniyA (barkale)thI meLavI che ane bIjAM vadhu cAra varSo sudhI tyAM prekaTIkla prophezanala eMjiniyariMga anubhava meLavyo ane mAsTara opha bijhanesa eDaminisTezanamAM phAyanesanI speziyAlITIthI phasTa. kalAsa pAsa thayA che, je ApaNA badhA mATe gaurava levA jevuM che. have teo inDasTrIala sevarsa enDa kemikalasa li. tema ja mazIna Tulsa TreDarsamAM sakriya bhAga laI rahyA che. zrI pipaTakAkAnI banne dIkarIo DokaTara thaI che ane bIjIoe paNa ucca zikSaNa prApta karyuM che. zrI vIrenabhAInAM dharmapatnI zrImatI kalpanAbena paNa suzikSita tema ja dhArmika saMskArathI vibhUSita che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo Ama 83 varSanuM sudIrgha AyuSya bheLavI teo tA. 2-12-81nA roja ApaNAthI haMmezane mATe cira vidAya laI gayA. je samAjanI jUnI peDhIne jAjvalyamAna sitArA sarI gayA, lAMbuM AyuSya paNa puNyazALIne maLe che. jyAM davA kAma nathI karatI tyAM. duA kAma kare che. ane te ja temanA dIrdhAyuSyanuM kAraNa hatuM. pATaNa ane gujarAtI samAjanA teo thaMbha hatA. temanI geragamAM sAdharmika bhakti vaNAyelI hatI. AvA guNamUrti, saujanyamUrti ane puNyanA bhaMDArarUpa pipaTakAkAne amArAM kaTi keTi vaMdana. temanA AtmAne zAzvata zAMti maLe. eka mahAna vyakti ApaNI pAse ghaNuM mUkI ApaNe pAsethI hasate moDhe vidAya laI gayA. pATaNa jaina maMDaLa taraphathI jAyela emanI zokasabhAmAM 40 (cAlIza) uparAMta saMsthAoe bhAga lIdho hato, jemAMthI trIsa jeTalI saMsthAonA te teo pramukha hatA ke menejiMga TrasTI hatA-TUMkAmAM, prANasamAna hatA. temanI yAdagIrI kAyamI rahe ane UgatI peDhIne preraNAdAyaka banI rahe te mATe vArSika vyAkhyAnamALA javA mATe te ja samaye temanA kAyamI mAraka mATe rU. savA lAkha bhegA thaI gayA hatA, je sadgatanI jvalaMta chAtinI jhAMkhI karAve che. lAMbe Trake jiMdagI nA mapAya; AvuM jIvyuM sAcuM gaNAya. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTalAla ja vikAsa TalAlabhAInI abhivAdanagraMtha ] { 303 zrI popaTalAla tArAcaMda mepANI (jUnA DIsAvALA) * zrI pipaTabhAIno janma jUnA DIsA pAse dAmA gAme saM. 1970nA jeTha suda 11 guruvAra tA. 4-6-1914nA zubha dine thayuM hatuM. saM. 1971mAM emanA pitAzrIe pipaTalAla laheracaMdanA nAmathI bhAgIdArImAM zarAphI paDhI zarU karI. pachI bIjI peDhI saM. 1973mAM emanA pitAzrIe svataMtra zarAphI peTI pipaTalAla tArAcaMdanA nAmathI zarU karI. dhaMdhAne 30 varasanI uMmare ghaNo ja vikAsa karela hatuM. saM. 1975mAM emanA pitAzrI svargavAsI thayA tyAre popaTalAlabhAInI uMmara pAMca varasanI hatI. 12 varasanI uMmare DIsAthI muMbaI AvI zeDo samaya kApaDanA bijhanesamAM sarvisa karI TUMka samayamAM kApaDano helasela vepAra zarU karela hato. Aje bijhanesa temanA suputra saMbhALe che ane teo dhArmika-sAmAjika kAryamAM sevAo Ape che. - teozrI sattara varSathI zrI agAsI tIrthamAM menejiMga TrasTI tarIke sevA ApI rahyA che. baMne nUtana dharmazALAonuM bAMdhakAma temanI dekharekha nIce pUruM thaI gaela che. zrI siddhakSetre zrAvikAzrama, pAlItANAnA maMtrI che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaInI vyavasthApaka kamiTInA sabhya che. chellAM pacIsa varSathI have teo saMpUrNa dharmamaya jIvana gujAre che. muMbaInI lahamIdAsa mArkeTamAM mesarsa ke. caMdrakAnta enDa kuM.nA nAmathI chellAM bAvana varSathI kApaDane vepAra kare che. zrI pipaTalAlabhAI chellAM pacIsa varSathI niyamita sAmAyika, navakAramaMtrane jApa, prabhupUjana Adi dharmakiyAmAM tatpara rahe che. zrI bhIlaDiyAjI tIrthane TrasTI tarIke vIsa varSathI vadhAre sArI sevA ApI che. nUtana pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira temanI saMpUrNa dekharekha nIce taiyAra thayela che. pAlItANAnI mahArASTra bhavana dharmazALAnA upapramukha tarIke dasa varSa sudhI sevA ApI che. sane 1983mAM emaNe ghaNA dezanI musApharI karI hatI. muMbaIthI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304] [ ApaNA zreSThIvaryo laMDana, besTana, nyUyekara, zikAge, Tokiye, hoMgakaeNga, beMgakeka, sagapara, maleziyA, InDoneziyAmAM jAkArtA, bAlI vagere gayA hatA. emanAM dharmapatnI sAthe 20 varSa pahelAM yurepane rIca pravAsa karela tema ja dasa varSa pahelAM amerikAno pravAsa karela hato. paradezanA pravAsamAM paNa zrI piTalAlabhAI nityaniyama barAbara pALatA hatA. dhArmika yAtrAmAM temaNe zikharajI vagere tIrthonI yAtrA karI che. siddhakSetramAM pitAnAM dharmapatnI sAthe cemAsu karI navvANuM yAtrAne paNa lAbha lIdhuM hatuM ane sAthe sAthe pAlItANuM mahArASTra-bhavanamAM jUnA DIsA upAzraya saMgha taraphathI parama pUjya saMghaWvIra AcAryadeva zrImad vijayabhadrasUri mahArAja ane zrImad vijaya kArasUrIzvarajI mahArAja Adi munivaryo ane pUjya manakazrIjI sAdhvIjI mahArAja Adi sAdhu-saMtane comAsu karavAnI vinaMtI karI te mujaba lAbha lIdho hato. dareka dhArmika kAryomAM zrI pipaTalAlabhAIe AgevAnI laI khUba ja rasa lIdhe hato. mahArASTra-bhavana pAlItANAmAM bhejanagRha baMdhAvI Apela che tema ja jUnA DIsAthI be mAIle Avela vaDAvaLa gAme dharmazALA baMdhAvI Apela che. zrI pipaTalAlabhAIne dhArmika saMskArI pustakonA vAMcana-mananamAM khUba ja rasa che. saM. 2037mAM emanAM dharmapatnI caMcaLabahenane pa00 AyaMbIlanuM pAraNuM karAvela tyAre pUjya AcAryadeva vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajInI nizrAmAM siddhacakra pUjana bhaNAvela hatuM. nUtana jaina upAzrayamAM cAlu varasamAM jUnA DIsAmAM emanAM mAtuzrI dhApubAI tathA kAkI samubAIne nAmathI derANIjeThANI ArAdhanA hela baMdhAvI Apela che. tema ja zrImad vijaya kArasUrIzvarajI mahArAja Adi munivare ane manakazrIjI Adi 70 sAdhvIjI mahArAje ne mAsuM karavA vinaMtI karI hatI ane dareka dhArmika kAryamAM AgevAnI laI bhAga lIdho hato. tema ja vaMdana karavA AvanAra sAdhArmika bhAIo ane baheno mATe bhakti karavAno lAbha lIdho hato. amerikAmAM emanA pitra cetananA lagna hovAthI tyAM paNa hAjarI ApavA gayA hatA. emanA gharanA 12 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 201 membarsa amerikA gayA hatA. agAsItI mAM cAlu varasamAM vizALa bhejanagRha hAla ane tenA upara dha zALA, seneTAriyama temanI dekharekha nIce banI rahela che. zrI pApaTalAlabhAI ne cha putra ane eka putrI che. temanAM nAma prIti lAla, sevaMtIlAla, bAbulAla, vasa...talAla, bhUpendrabhAI ane caMdrakAnta tathA ramIlAbena che. sevaMtIbhAI ejiniyara che. bhUpendrabhAI ema. DI. che. cadrakAntabhAI ema.esa., ema. TI. sI. sAyansa che. pautra cetane bI.esasI. kampyuTara pUruM' karela che. hAlamAM bhUpendrabhAI, caMdrakAntabhAI tathA pautra cetana amerikAmAM rahe che. jUnA DIsAmAM saM. 204ramAM kIti lAle paryuSaNa pa mAM aThThAi karelI tema ja bIjA 50 tapasvIe nimitte sa. 2 43mAM kArataka mAsamAM occhava thayela temAM popaTalAlabhAI taraphathI kArataka suda 13nA zAMtisnAtra mahApUjA tathA navakArasInuM jamaNu thayela hatuM. bhIDiyAjI tIrthamAM ATha rUmanI dharmazALAne eka bleka pepaTalAlabhAI tathA temanAM dharmapatnI caMcaLabenanA nAmathI adhAvI Apela che. hAlamAM teo temanA vizALa phaeNmilI sAthe muMbaI vAlakezvaramAM azoka samrATa seAsAyaTI, caMdanabAlA sAsAyaTI, prakAza bilDiMga sosAyaTImAM rahe che. zrI peopaTalAla narasIdAsa vArA rA' navaghaNanA kUvAnA thALe jUnAgaDhanA uparakeTamAM UbhA rahIne nIce najara teA nAkhI che? AhAhAhA....Ape Apa tamArA mADhethI sarI paDayuM hAvu ja joI e....jeNe na joyA, I jIvate mUvA e leAka pArlAmenTanI ThapakAnI darakhAsta nahi te taiyAra ja UbhI hAya che. 92 varSInA khaNakhaNatA rUpiyA jevA bharyAbhAdaryAM, halanacalana, pATha-paThana, kasarata ane Asane, devadarzana ane vAMcanathI yukta sapUrNa` akabaMdha eka khaLakhaLa vahI rahelA jharaNAnA jIvanamAM najara nAkhatAM evu' ja AhAhAhA ApeAApa UghaDI gayu hatuM. zre 39 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 ] zuM ApaNA zreSThIvaryA 66 pArasabhukhyA zubhecchako ane prazasti jha"khatA ka vIro rajatajayaMtI, suvarNa jaya'tI, hIraka maheAtsava ane vaLI pleTInama tulA sudhI pAte pahoMcyA. devo amRta maheAtsava paNa yeAjyA. paNa pelA phALAnI rakama " haju kaMIka vadhAre bele" evA mIThA Agraha karatI hoya che ema amRthI ye UMceru kAMIka kahevAnuM zodhI kADhe evI hetanI TapalI, 92muM cAlI rahyuM che evA karacalI ke DagamagATa vagaranA A jIvana sAthenA milana vakhate khAdhI lAge ke amRtathI ye vadhAre pAvanakArI drAvaNa-rasAyaNa bANu e paheAMcADatA e sadI vaTAvavAnI khAMkhA madha khAtarI pADatA jIvanamAM haze ja. amRtathI ye uparavaTa ema rItasara kahevuM ja paDe. chelle amRta paNa pIrasAI gayA pachI, have bIjuM kaMI zeThiyAva ! evu' maneAmana puchAI jAya. phalANAbhAI ke zeTha zrI pAMca jevI TApaTIpa vagara pAdharAM nAme ja, sikkAnA jevA raNakA tyAre pADatA. devakaraNa mULajI, zAMtidAsa AsakaraNa, lakhamazI nappu, bhANajI bheAjA, jIvA pratApa, kAMti Izvara, mANeka cunI, pAnAcaMda mAvajI, nAnajI kALIdAsa A TUMkAM Taca nAmeAthI lAkheAnI hUMDIe phATatI ane la'Dana, pArIsa ane rAmanAM bAre e nAme! ghaghalAvatAM. meIka-apa vagaranuM AvuM eka nAneru nAma mArI zrutimAM varSothI arelu teA hatuM ja. popaTa narasI, sagA-sAMI ane vevAI-velAnu AchuMpAtaLuM " kanekazana ' paNa kharuM. paNa dharAI ne maLavAnuM varSe khAda hamaNAM ja thayuM. dilhImAM mArA eka bIjA UMcA pAkhI mitra bhaddAnA pitA rAva sAheba haMsarAja je kAThiyAvADanI aMgrejonI pahelavahelI peAlITIkala ejansImAM sA-sittera varSa pahelAM kAma karI gayelA te AjakAla daherAnathI dIkarAne tyAM AvyA che tevuM sAMbhaLatAM veMta ja huM maLavA UpaDele. evuM ja A vakhate paNa meM karyuM sAva suvANe maLatAM, iskotaro paNa khUlI gayA. 92mA varSe kharekhara kaDedhaDe cAlatA ane AsanAne rAja niyamita " nAstA " Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 307 karanArA piopaTabhAI narasI vorAnI pAse besIne vAtuM karatAM ne karAvatAM chaka thaI javAyuM ke A to gAMdhIjInI ye moranA. 1904mAM to saurASTranI moTI pAnelInA yA e bI sI DI nA ye bhAna vagaranA A aDhAra varSanA aNaghaDa juvAniyAe laMDana kheDayuM hatuM, jyAre sAmrAjyane hacamacAvanArA sAvarakara, zyAmajI kRSNavarmA ane viThThalabhAI paTela jevA aTakI vIranI laMDananI khepa thatI; jyAM berisTara thavA javAharalAla naherune ane AI.sI. esa. mAM joDAvA subhASacaMdra bojhane haju bahu pAchaLathI javAnuM hatuM e duniyA AkhInI grAMTa ane nANAvaTanA leNA ghumAvanAra laMDanamAM moTI pAnelIne juvAniyo popaTa narasI UtarI paDe che. zAkAhArI te khare ja temAM vaLI zrAvaka, zrImad rAjacaMdranI sagAInAM DAMka chAMTaNuM paNa kharAM. pAnabIDInA ya vyasana vagaranA juvAna pipaTane khAvApIvAmAM lagIre kecavAvuM nahotuM paDyuM. pahoMcAtA laMDana vepAra kheDavA paNa aMgrejI bhASA hare panAre ja nahote pADyo. thoDIka vepArI Dhabe emaNe peluM jUnuM nItizAstra navesarathI goThavI lIdhuM hatuM: "bhASAne zuM vaLage bhUra, je raNamAM jIte te zUra." bhASAne koI ghoLI pIvAnI nahotI. laMDanamAM muddAnI vAta hatI jIva keTaleka bAMdhIne sAthe lAvyA hatA. naravuM beMka belensa hoya to keI kAyadA-ApadA nahotI naDavAnI. popaTabhAI bhUtakALane vAgoLatA jarAya pILA nahi paDelA avAje patavaNuM karI rahyA hatA. jene vepAra kare hoya ne I to sAmethI gatato Ave. sIdhe karavAnI marajI hoya ene ajANI bhASAnI kAMI aDacaNa nathI paDatI. e jamAnAmAM dorI-loTA sAthe paradeza kheDanArAonI pAyarImAM porabaMdaranA nAnajI kALIdAsa mahetAnuM nAma saheje ja ramaNe caDI jatuM hatuM. varasanA boka rUpiyAnI baMdhaNIe kenyA pahoMcavuM. thoDAka vakhatamAM ja paga TekavIne pachI upADI sAyakala ane bAMdhI phAMTa mIThAnI ane paracUraNa cInI ane divasenA divaso kenyAnAM gAma-jaMgalomAM pherI karatAM karatAM be pAMdaDe thavuM. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 ] [ ApaNA zreSThIvaryo e ja heDapanA popaTabhAI paNa lAgyA. barmigahAma ane mAncesTara tyAre A dezane kapaDAM paherAvatAM, kaTapIsa ane kataraNa-phenTamAMye pArakhu pipaTabhAI e kasavALe vepAra je. kaTapIsa tyAMthI upADIne muMbaI ane karAMcI khepa utAratAM roTalo pUro na paNa thAya eTale emAM joDAyo bIje haLavo dhaMdha. ThaMDA mulakanA aMgreje emanA UnanA hAphakeTa ane ovarakeTa paherI utAre, eTale "rezma"nA nAma nIce khapatA. e UtarelA DhagalAnI gAMsaDInI gAMsaDiyuM, pitAnA garIba dezamAM ATha-dasa rUpiyAnA bhAve ziyALe kheMcato karavA mATe mekalI ApavI. majUra banyA vagara AvI majUrInA saphaLa vepArI banyA. karAMcImAM paNa ATha-dasa sAla kADhI nAMkhI. popaTabhAIne A pahelA eka vakhate huM huM nahote, kyAM hato te jANatuM nahotuM. A vAMcanArA ghaNAkharAnI jema, 1904 pachI soLa varSa bAda padharAmaNI thavAnI hatI. emane osANa che ke pAMsaTha-sittara varSa pahelAM paNa karAMcInI vastI be-aDhI lAkhanI kharI. laMDanamAM kaMI "Arya nivAsa" leja e kALamAM khUlelI na hoya paNa aMgrejI lenDa-leDIne tyAM pAMca-sAta bIjAnI hAre peiMga barDara tarIke dhAmA nAkhavAmAM popaTabhAIne keI kAhaTI netI thaI. pachInI khAssI pI sadI sudhI emaNe muMbaI kheDayuM. jhakariyA masIdanA uparavAsanI kaTapIsa mArakITamAM emane ghaDe-parivAra baMdhAte gaye ane vanavagaDAmAM me pAke ema putro eMjiniyara thatA gayA, paradezanuM bhaNatara pAmatA gayA ane goThavAtA gayA. arthopArjana ane duniyAdArInuM phATaka baMdha karyAne paNa bIjA pacIseka varSa thavA AvyAM. sughaDatA, cIvaTa ane saMskAritAnA eka nAnakaDo prasAda jevA emanA parivAranA ghare amadAvAdamAM ame maLyA ane nAnapaNanI mepATa ane lekhAMnI jema kakaDATa eka pachI eka paricitonAM nAma ukheLatA gayA tyAre A TIpakIdAra bhUtakALanI akabaMdha kAMcaLI UtarI rahI hatI. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 300 A svayaMbhU zreSThIne TevavAmAM huM bahu mIThI rIte pAcho paDyo. AnaMdathI bheThe paDyo. DAMka benasanAM varasa umerato houM tema meM temane 75-77ne TevyA, to nIkaLyuM bANuMmuM varSa. Aje 82 varSanA custa morArajI desAIne paNa thAka chAne raheto nathI. eTale ke 92 varSanA A pUchavA ThekANumAM chAMTe nahi. kalAkeka huM vAta karato rahyo. khurazImAMthI paNa teo to dIvAna upara palAMThI vALIne TaTTAra beThA hatA. khAnagImAM mane lAgyuM ke e mudrAmAM paNa padmAsanane vakare teo karI rahyA hovA joIe. A ya eka jIvatI-jAgatI pAThazALA hatI jenI pAse jIvanamAM jhaMpalAvI rahelA ApaNuM juvAnane jarA jhukAvavA joIe. pahADanAM jharaNAM, vananI vela, vagaDAnI gharaDI gari thayelA thaDamAMthI phUTelI kUMpaLanuM kauvata ane khamIranA AvA parabe pIvA jaI javA joIe. 92muM varSa paNa jIvana haju to sAkha paDI hoya evuM tAju ne haLavuM phUla rAkhavAnI kaLA pAmavA jevI mane lAgI.............. pipaTabhAIne nityakama huM phaLI rahyo hato. emanA toSAkhAnA ke TrejharI tarapha mane derI jatA paLavAra to lAgyA. tame pUchatAratA ne ke huM kema TAghA gALuM chuM? mArI beThaka-UThaka... juo, A mArA bherUone. piopaTabhAI temanA rahevAnA khaMDamAM ThasAyelI lAIbrerImAMnAM pustaka tarapha AMgaLI cIMdhI rahyA hatA. jaina, bauddha, vedavedAMtanuM vAMcana temane AkarSe che. ApaNe murabbIzrI" ane "vaDIla"ne pUjya viveka karIne ja kema aTakI jaIe chIe ? samAje AvI moMghI thApaNone te seMDhAravI joIe ane dara varSe emane jAheramAM vATIne paNa traNasvIkAra karavo joIe ane UgatI kArakidIone e rIte preraNA pAvI joIe. zra. 40 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60.06 jhaDapI ane viziSTha sevAo tathA vadhu sagavaDa ApatI beMka hiMmatanagara nAgarika sahakArI beMka li. hiMmatanagara ApanAM nANunuM amAre tyAM rokANa karI bhaviSyanI ciMtAmAMthI mukta thAo.' oDITa varga "a" phena naM. : 138, 1108 zAkhAo : mArkeTa yArDa, phe. 1076 mahAvIranagara, phe. 1189 motIpurA. phe. 1669 * beMkanI pragati aMge mAhitI # rU. lAkhamAM 1988 1989 zera bhaMDaLa...... 54.29 rijharva phaMDa tathA anya phaDe.... 10953 130.04 thApaNa.. 1 064.03 1332,34 dhIrANe...... 26.56 1044.00 nare... 31.20 34.14 nezanala seviMgsa sarTiphIkeTa, indirA vikAsa patro tathA kisAna patra upara dhIrANanI sagavaDa. 4 seIpha DipojhITa voTanI madhyamavargane poSAya tevA bhADAnI sagavaDa. * rASTrIyakRta tathA vyApArI benka karatAM 1 Take vadhAre vyAja. eka sTAphanI vinayI tathA jhaDapI sevAo. eka benkanI mArkeTayArDa zAkhA tathA mahAvIragara zAkhAmAM gu vi. beDanAM bIlanAM nANAM svIkAravAmAM Ave che. jayaMtilAla jayacaMdadAsa zAha sI. sI. zeTha ceramena menejiMga DirekaTara kanubhAI ema. sonI-menejara ja DirekaTarsa & zrI rasikalAla ena. zAha zrI dinezakumAra sI. mahetA zrI nAthAbhAI ema. paTela zrI anilakumAra ema. paTela zrI rasikalAla ena. zAha zrI amRtalAla esa. paTela zrI razimakAnta nArAyaNapasaMda paMDayA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApanA : 19pa1 caka brAnDa naLiyA mobhiyA tathA bilDiMga mATenI DekorezananI AITema * pazcima gujarAtamAM meMgalerI naLiyA banAvavAmAM sau prathama * InDiyana simIka sosAyaTInA evorDa vijetA. * pazcima gujarAtamAM sau prathama videzamAM naLiyA nikAsa karanAra * guNavattA ane TakAupaNAmAM pratiSThita nAma. nAma ane TreDamArka joIne ja mAla kharIdo bhaLatA mAlathI sAvadhAna ! zrI prajApata TAIlsa ku. kApaDa milanI bAjumAM, morabI (saurASTra) zubhecchA saha koliTInA cAhako mATe 50 varSathI jANItuM nAma..... TuvAla, nepakIna, luMgI, hejhiyarI, baniyana ane jAMgiyA, himAlayA henDalumsa 44, keneTa roDa, madurAI-625 10 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shahabad Stone Co. The Tandur & House of Building Materials Special Materials : ACC RefractoriesFirecrete Accoset-50 Firecrete Super Accoset Super O Calundum Accocid Special Services : Acidproofing of floors, Walls, Drains etc. with natural, buff coloured Acid & Alkali proof Stonetiles "StonAcid" [ Refractory lining of Furnaces of all kinds A Guniting for structural Strengthening Grouting Sandblasting Contact us also for Your Other Requirements of : Glazed tiles Tandur, Shahabad, Kotah stonetiles C ACC-SILVICRETE-White Cement ? ACC-Portland Cement Waterproofing additives (Potassium Silicate Based Acidproof Cement Epoxy Resin Cement Phenolic Resin Cement Polyester Resin Cement Interliner Bituminous Membranes Address : Opp. Round Temple, Sardar V. Patel Road, BOMBAY-400 004 Phones : 357777/78/78 Gram : " STONESLAB" With Best Compliments from UNIVERSAL TEXTILE BOB BIN CO. Exporters of Textile Bobbins Bombay Office : 222, Hind Rajasthan Building, 2nd Floor, Dada Saheb Phalke Road, Dadar, BOMBAY-400 014 Tel. : 395456 Cable : JYOTRADING Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 313 zrI phatecaMda jhaverabhAI vi. saM. 1941nI sAla. e hate zarada Rtune A mAsa. e hatI zukala pakSanI (navamI para) dazamInI tithi. vyavahAramAM e vijayAdazamInA zubha divasa tarIke aMkti thayela che. eTale zrI phatecaMdabhAIne janma zubha avasare zubha divase pAlItANAmAM thaele. pAlItANAmAM zrI phatehacaMdabhAInuM esALa hatuM. temanuM mULa vatana bhAvanagara. chellA saikAmAM bhAvanagara jaina samAjane keTalIka agragaNya vyaktio ApI temAMnA teo eka che. temanA pitA zrI jhaverabhAI bhAIcaMda vIsA zrImALI jJAtinA bhAvanagaranA eka Adarza jaina gRhastha hatA. tyAMnI zrImad vRddhicaMdrajI jaina vidyAzALA ane sAmAyika zALAne lekapriya banAvavAmAM temaNe agatyane bhAga bhajavyo hato. zrI phatecaMdabhAIne A Adarza pitA pAsethI saMskArane bhavya vAraso maLe che, je mATe temane bhAgyazALI mAnavA joIe. te sAthe e noMdha paNa karavI joIe ke mAtAnuM sukha temanA nasIbamAM lakhAeluM na hatuM. mAtA Tabalabahena temane mAtra ATha mAsanA mUkI svarge sidhAvI gayAM hatAM. e vakhate zrI phatehacaMdabhAInAM dAdImA premabA jIvatAM hatAM. teo nAma jevA guNavALAM hatAM. temaNe zrI phatehagaMdabhAIne khUba mamatAthI ucheryA ane kadI mAtAnI khoTa jaNAvA dIdhI nahIM. cha varSanI uMmare zrI phatehacaMdabhAI saMtokarAma mAstaranI dhUDI nizALe beThA ane tyAM AMka tathA pahelI copaDI bhaNyA. te pachI pirachallAnI darabArI nizALamAM temaNe eka varSamAM bIjI ane trIjI cepaDIne sAthe abhyAsa karI pitAnA vidyAprema, khaMta ane mahenatu svabhAvane paricaya Ape. zrI phatecaMdabhAIe jJAnanI paraba samI A pAThazALAne (sAmAyika zALAne) lega pAmIne bAra varSanI uMmara sudhImAM Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314] [ ApaNuM zreSThIvaryo paMca-pratikamaNa, navasmaraNa, jIvavicAra, navatattva, daMDaka ane laghu saMgrahaNI Adi pAyAnI vastuo kaMThastha karI lIdhI. tyAra pachI temaNe munirAje AgaLa karmagraMthane abhyAsa karyo. zrI phatecaMdabhAInA jIvanamAM dhArmika zikSaNa ane sAhitya pratye je asAdhAraNa prema dekhAya che, tenAM mULa A rIte naMkhAyAM hatAM. Aje jene mAdhyamika zikSaNa kahevAmAM Ave che, te zrI phatehacaMdabhAIe pUrepUruM lIdhuM che. saM. 1957 sudhI temane vidyAbhyAsa cAlu rahyo hato ane teo meTrika sudhI pahoMcyA hatA. zrI phatehacaMdabhAInAM lagna jyAre teo cauda varSanI uMmaranA hatA ane pAMcamI aMgrejIne abhyAsa karatA hatA tyAre valabhIpuravALA mahetA lallubhAI kALIdAsanI putrI kasturIbahena sAthe thayAM hatAM. kasturIbahena svarge sidhAvatAM keTalAka vikaTa prasaMgane laI zrI phatehacaMdabhAInAM bIjA lagna bhAvanagarI pheTogrAphara zrI prabhudAsa rAmacaMdranI putrI harake bahena sAthe thayAM hatAM. temanAthI hiMmatalAla nAmanA eka putraratnanI ane kusuma nAmanI eka putrIratnanI prApti thaI hatI. te banane Aje vidyamAna che, ane pitAnAM netra ThArI rahela che. zrImatI harakerabahena mitabhASI, AtithyapremI ane khUba zAMta svabhAvanAM hatAM. teo patinI dIrgha samaya sudhI sevA karIne saM. 2013nI sAlamAM svarge sidhAvyAM. phatehacaMdabhAI vidyAbhyAsa choDIne saM. 1957nI sAlamAM dukAne beThA ane dhaMdhAnI tAlIma levA lAgyA. jyAM buddhinI capaLatA che, kAma karavAno utsAha che ane AgaLa vadhavAnI tamannA che tyAM kaI kAma agharuM ke azakya lAgatuM nathI. zrI phatehacaMdabhAIne A dhaMdhAmAM rasa paDavA lAgyo ane zeDA vakhatamAM tenI sArI jANakArI karI lIdhI. paNa evAmAM eka gamakhvAra banAva banyA. bhAvanagaranI kApaDa bajAramAM meTI Aga lAgI ane jhaverabhAI bhAIcaMdanI kApaDanI dukAna paNa temAM sapaDAI gaI. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 315 jhaverabhAI ghaNA hiMmatavAna ane sAhisaka hatA. temaNe A hiMmata ane sAhasavRttinA upayAga karIne peDhImAMnA copaDA bacAvI lIdhA. phatehacaMdabhAI e e kAmamAM madada karI hatI. zrI tehacadabhAI dhIme dhIme A dhaMdhAmAM nipuNa thayA ane temaNe pitAnA dha parathI javAbadArInA ghaNAkharA banne uThAvI lIdhA. sa'. 1967nA zrAvaNa vadi 8nA rAja temanA pitAzrInA dehAMta thayA pachI e peDhInA saghaLA bhAra temanA mAthe ALyA ane te emaNe barAbara upADayo. sa. 1969mAM sahakuTuMba zrI kesariyAjI vagere tIrtha sthAnAnI yAtrA karyo pachI temaNe muMbaImAM A ja dhaMdhAnI zarUAta karI ane rezamI kApaDanA eka jANItA vyApArI tarIkenuM sthAna prApta karyuM. vyApArIomAM prAyaH dhananI mUrchA hAya che tethI te aneka prakAranI sAhasabharI yAjanAe ghaDe che ane tene pAra pADavA mATe dhamAla kare che. zrI phateha dabhAInA jIvanamAM kAI e AvI dhanamUrchA joI nathI ane temaNe kai sAhasabharI yeAjanA ghaDI heya evuM jANyuM nathI. dhamAla temanA svabhAvathI viruddha che. teo dareka kAma zAMtithI karavAmAM mAne che ane kAma game tevu meTuM hAya tA paNa te ane e rIte ja pAra pADe che. zrI phatehacaMdabhAI e vyApArI jIvanamAM ekadhArI saraLatA ja anubhavI che evuM nathI. temane kaparI kaseATImAMthI pasAra thavAnA prasaMgo paNa AvyA che paraMtu A badhA prasaMgeAmAM temaNe mananuM svAsthya jALavI rAkhyu che ane dhairyano lepa thavA dIdhA nathI, je prasa'gAmAM bIjAne anidrAnA roga thaI jAya e prasagAmAM paNa teo zAMtithI sUI zakA che. kahevuM joI e ke zrI phatehacadabhAI e jainadhamanA kama vAdane tenA sAcA svarUpe jANyA ane peAtAnA jIvanamAM Acaryo che. temaNe saMpattinA samayamAM abhimAna ke sa`kaTanA samayamAM nAsIpAsI anubhavI nathI. sarva avasthAne kamajanita mAnI potAnI pravRtti Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 ] [ ApaNA zreSThIvaryA aMtarmukha rAkhI che. bIjA zabdomAM kahevuM heAya te ema kahI zakAya ke bhagavadgItAmAM sthitaprajJanu je varSoMna zrI phatecaMdabhAImAM kharAkhara vhevAmAM Ave che. karyu che, te zrI phatehacaMdabhAI mAtra jJAna ke mAtra kriyAmAM nahi, paNa ubhayamAM mAnanArA che, eTale temaNe dharmanA UMDA kheAdha prApta karavA uparAMta kriyAomAM paNa sArA rasa dAkhavyeA che. jinapUjA, sAmAyika, namaskArama`tranA jApa e temanI cAlu kriyAe che. meTI patithie te tapa kare che ane nAnAmeTA aneka niyamAthI yukta che. zrI phatehaca'dabhAI e temanA pitAzrInA svargavAsa nimitte sa. 1968mAM bhAvanagara khAte adbhUAI maheAtsava karyAM hatA ane navakArasInuM svAmIvAtsalya paNa karyuM hatuM. vaLI pitAzrInI adhUrI rahelI icchA pUrNa karavA bhAvanagarathI cha'rI pALatA zrI siddhAcalajInA soMgha paNa kAco hatA. saM. 1992mAM temanA putra zrI hiM`matalAlanA lagna prasaMge vIza sthAnaka patrapUjA arthA sAthenu' prakAzana karavAmAM Avyu hatu'; ane tyArabAda zrI vijyukesarasUrijI racita Atmavizuddhi nAmanA gra'thatuM prakAzana paNa temanA taraphathI thayu hatu. zrI phUlacaMda lIlAdharabhAI vArA jemanA jIvanamAM sAdAI saumyatA ane lakSmInA triveNIsaMgama sugama thayA che, evA zrI phUlacaMda lIlAdhara vArAneA janma chatrAsA ( sAraTha )mAM tA. 18-10-1894nA divase sadgata vArA lIlAdhara cadarajIne tyAM thayA hatA. temanAM mAtuzrInuM zubha nAma naMdubahena hatuM. zrI phUlacaMdabhAInA jIvanamAM prArabdha ane puruSArtha anene sumeLa thayA che ane te kAraNe eDanamAM temanI pragati dinapratiddhina vadhavA lAgI. zrI phUlacaMdabhAI e pachI nAkarI cheoDI svataMtra kamizana ejanTa ane kApaDanuM kAma zarU karyuM. bhAratamAM paNa zrI chaganalAla Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 317 kasturacaMda ane ravajI jhaveracaMda jevI moTI peDhIo sAthe saMbaMdha baMdhAye. jIvanamAM caDatI-paDatI AvyA ja kare che paNa evA prasaMge je thira ane samatola rahI zake che te avazya AgaLa vadhI zake che. dhaMdhAnI zarUAtamAM ja teo para eka moTo phaTake paDyo. beMka opha ebIsInIAnA keziyaranA goTALAnA kAraNe temanI rU. 80,000 jevI moTI rakama gaI paraMtu A kaparA kALamAMthI paNa teo sukharUpa pAra UtaryA. pramANikatA, cIvaTa ane kArya kuzaLatAnA kAraNe tyAMnI eka meTI kaMpanI e. bIsIjhanI pasaMdagI temanA upara UtarI ane sola seliMga kAma temane saMpAyuM. zrI phUlacaMdabhAInI siddhinA pAyAmAM A peDhIne mahattvane hiso che. eDananI paristhitimAM parivartana AvyA pachI zrI phUlacaMdabhAI ane temanA traNa putrae muMbaImAM sthira thaI navA udyogo zarU karyA che. mATuMgAmAM temanI mAlikInAM be makAna che. saM. 1970mAM zrI phUlacaMdabhAInA lagna pAnelIvALA zrI rUpazI nathubhAI mahetAnI putrI pArvatIbahena sAthe thayA. aThThAvIsa varSanA sukhI dAMpatyajIvanane aMte zrI pArvatIbahenanA mRtyu pachI teo vAnaprastha jIvana gALe che. sadgata patnInA smaraNArthe meTI pAnelImAM zrI pArvatIbena sArvajanika davAkhAnuM cAle che. eDananI gujarAtI skUlanI sthApanAmAM temane mahattvano phALo hato, ane rUpiyA 25000 jevI rakama ApI hatI. zeTha devakaraNa mUlajI saurASTra vIzA zrImALI jaina beDiMganA teo TrasTI hatA ane avAranavAra A saMsthAne Arthika sahAya Ape che. mahAvIra jaina vidyAlaya tema ja amarelInAM zrI khI. mu. jaina boDi*ganA teo peTrana hatA. moTI pAnelImAM baMdhAyelA maMdiranI jagyA bheTa ApI che ane e maMdiramAM paNa teone moTo phaLe che. temanAM sagata putravadhU sau. prabhAkuMvaranA mAraka rUpe pAnelImAM "prabhAkuMvara prANalAla vorA mAtukalyANa bAlamaMdira ane prasUtigRha" cAle che tema ja eka vidyArthI Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 | [ ApaNA zreSThIvaryo mahAvIra jaina vidyAlayamAM skolara tarIke rahe evI vyavasthA karI che. I. sa. 1940mAM saurASTra vIzAzrImALI jena jJAtinuM saMmelana jUnAgaDha mukAme bharavAmAM AvyuM hatuM, tyAre adhyakSapade zrI phUlacaMdabhAInI varaNI karavAmAM AvI hatI. zrI phUlacaMdabhAIne traNa putro ane traNa putrIono parivAra che. zrI phUlacaMdabhAI tA. 31-1-1986nA roja svargavAsI thayA che. teoe devalAlImAM zrI vardhamAna mahAvIra sevA kendramAM sArI sevA ApI che. tema ja devalAlImAM zrI pArvatIbahena phUlacaMda lIlAdhara rugNAlaya banAvela che. bIju, devalAlImAM zrImad rAjacaMdra svAdhyAyamaMdiramAM bahenane Azrama (dharmazALA) tathA bhejanazALA banAvI Apela che tema ja vavANiyAmAM zrImad rAjacaMdra skUlamAM phALo Apyo che. tema ja vavANiyA zrImanA AzramamAM tana-manadhanathI sevA ApI che. zrI bacubhAI popaTalAla dozI muMbaI jevA vaibhavazALI zaheramAM chellAM 40 varSathI teo mizanarI bhAvanAthI jena keLavaNI maMDaLa tathA aneka sAmAjika saMsthAomAM potAnI sevAo ApI rahyA che. jene keLavaNI maMDaLa, muMbaInA kAryAlaya-maMtrI-menejara che. uparAMta nIcenI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. saurASTra hosTelamAnada saMcAlaka, boTAda prajAmaMDaLa, maMtrI, rANapura prajAmaMDaLa, muMbaI-maMtrI vidyAbhAratI baTAda, Arogya bhAratI beTAda, amRtalAla zeTha hospiTala, rANapura janmabhUmi hAIskUla, rANapura; jena sezyala gra5; jhAlAvADa roDyula prapa, muMbaI zrI 2. vi. saliyA thA. jaina chAtrAlaya-baTAda; zrI jhAlAvADI sthA. jaina sabhA, muMbaI saMyukta jaina vidyArthIgRha, muMbaI vi. saMsthAo tema ja jaina dharma ane samAjanA vividha patra sAthe saMkaLAyelA che. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagna the ] [ 310 vidyAthI pratye asIma prema. saMsthAo pratye preraka kartavyaniSThA ane kAryazuddhine lagatA virala triveNI saMgama bacubhAI dozInA jIvanamAM sahaja rIte sadhAyo che. - rASTra taraphanI paNa bhakti ochI nathI kemake rAjadvArI kSetre ane sAmAjika kSetre mitrane ane vaDIlone sAro sahakAra Ape che. vidyAvyAsaMganA kSetre te sevA ApI che paNa jaina dharma ane samAjakSetre paNa sAruM pradAna che. bIjI mArca 1926nA roja be TAdamAM bacubhAI dozIne janma thayela. temanA pitAzrI piTalAla chaganalAla dezI zikSaka hatA. bacubhAInAM mAtuzrI samajubenanuM bacubhAI traNa varSanA hatA tyAre avasAna thayela. mosALamAM rahI meTrika sudhIno abhyAsa bacubhAI dozIe boTAda hAIskUlamAM karela. bhAvanagaranI zAmaLadAsa kelejamAM ane muMbaInI siddhArtha kolejamAM ucca abhyAsa karI bI.e.nI DigrI meLavI turata ja keLavaNI kSetre samAjasevAmAM padArpaNa karyuM. muMbaIne nAmAMkita nAgarike taraphathI temano tA. 8-10-7ranA reja sanmAna samAraMbha yojavAmAM AvyA hatA. munizrI suzIlakumAra, citrabhAnu mahArAja, zrI navIna muni, zrI amIcaMdajI muni. pU. vidhI mahAsatIjI vasubaI, pU. zAradAbAI mahAsatIjI vagere sAdhu-sAdhvIoe paNa AzIrvAda pAThavyA hatA. bacubhAI dozInI traNa dAyakAo uparanI samAjasevAmAM preraNuM ApanAra temanAM dharmapatnI a.sau. subhadrAbena paNa ATalA ja yaza ane abhinaMdananA adhikArI che. bhAvanagara rAjya vidyArthI pariSadanA sahamaMtrI tarIke tema ja saurASTra vidyArthI pariSadanA te vakhatanA AgevAna sarvazrI baLavaMtarAya mahetA, iMdulAla yAjJika sAthe vidyAthI kAryakara tarIke sakiya sevA Apela che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 ] [ ApaNA zreSThIvaryo eka sAmAjika ane keLavaNIkAra kAryakara tarIke 1985nAM jUnamAM teo muMbaI jena yuvaka saMgha prerita laMDana ane yuropanA pravAse gayela jainadharma-samAja-saMskRtinA AdAna-pradAna mATe ATha bhAIbahenemAM teo sAmela hatA. prescaseascadenzacarecerca With Best Compliments from " HEXAMAR HOUSE" J (1) A House offering well proven Pesticides used in Agriculture and for Public Heal h Services. (2) A well-known place for Industrial Minerals of all varieties. (3) House of Repute Manufacturer of Low Carbon Ferro Alloys & Metal Powder. Versatile chemicals like : coco!.06cocacocacocacococacocca GLAUBER SALT, CEMENT COLOURS SODIUM BICHROMATE, POTASSIUM BICHROMATE cocacocccccc Please Contact : Bharat Pulverising Mills Private Limited 19, Shriniketan, 14, Queen's Road, Bombay-400 020. Tel. : 29 28 77, 29 28 65, 29 68 90, Telegrams : " HEXAMAR" Bombay-20 Telex No. : 11-4338 BPMB 11-2085 BPMB 11-2017 BPMB Branches : Madras * New Delhi * Calcutta Bhavnagar * Kottayam * Guntur Baroda * Raichur Joacalcolocavacaco.canca Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 3ra1 abhivAdanagraMtha ] zrI bacubhAI je. ToliyA amarelInA vatanI, anDara grejyueTa, 1945mAM muMbaImAM temanuM Agamana thayuM. gavarnamenTamAM ane khAnagI peDhImAM zarUAtanI nekarI karI. 1961mAM cazmAMnI lAInane jaththAbaMdha svataMtra dhaMdho zarU karyo. jaththAbaMdha bijhanesa. 1971mAM eka porTanuM kAma zarU karyuM. 1959 thI "63 sudhIne eka saMkrAntikALa paNa AvI gayo, jemAM ghaNI muzkelIo veDI. 1942nI bhUgarbha pravRttimAM ane svarAjya-AMdolanamAM AgaLa paDato bhAga lIdho hato. bombe opTIkala esosiyezananA pramukha tarIke traNa varSa kAma karyuM. muMbaI ane vatananI ghaNI saMsthAo sAthe pite saMkaLAyelA che. zrI bAbubhAI nyAlacaMda mahetA gujarAta-mahArASTramAM yazakItine pAmelA AgevAna jaina zreSThIonI samAjane je bheTa maLI che temAM zrI bAbubhAI nyAlacaMda mahetAne prathama haroLamAM mUkI zakAya. mULa saurASTramAM jAmanagara pAse jAmavaNathalInA vatanI. 1930nA me mahinAnI chavvIzamI tArIkhe saMskArI ane dharmaparAyaNa parivAramAM temano janma thayo. bI. kema, elaela.bI. sudhInuM ucca zikSaNa meLavavAne sadbhAgI banyA. 1946mAM muMbaImAM temanuM zubha Agamana thayuM. ghaNA ja pratibhAzALI ane dharmaniSTha A zreNInA viziSTha sadguNane kAraNe jaina-jainetaramAM teozrI saunA prItipAtra banI rahyA. bacapaNathI ja temanAmAM dharmasaMskAronAM bIja ropAyelAMsamaya jatAM emanuM vyaktitva soLe kaLAe khIlI UThayuM. temanI kuzAgra buddhi, uccatama mahattvAkAMkSA ane jIvanamAM kAMIka karI chUTavAne yauvanane thanaganATa-AvA triveNI saMgamane laIne temanuM jIvana-ghaDatara AbAda rIte vikasyuM. utkaTa zAsana prema ane jinache. 41 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara | [ ApaNA zreSThIva bhaktie temane uttarottara yArI ApI. samAja-jIvananAM vividha kSetromAM emanI dRSTi pharI vaLI. jyAM jyAM jarUra paDI tyAM tyAM tana-mana-dhanathI saune upayogI banI rahyA. emanI A saumyatA ane vAtsalyatA anekene sparzI gaI zreNIzrI bAbubhAInA paricayamAM AvanAra sau koIne temanAmAM zIla, saMyama, sevA, zraddhA ane samAjasevAnA prakhara puraskata tarIkenAM darzana thatAM rahyAM che. potAnA svapuruSArthanA baLe ane akhUTa hiMmata ane sAhasanuM bhAthuM bAMdhI mazInarI vyavasAyamAM emaNe je kadama mAMDyAM temAM je asAdhAraNa siddhi hAMsala karI te temanI UMDI sUjha-samaja ane kAbeliyatanI pratIti karAve che. dharmasaMpanna A zreNIne arihaMta paramAtmAnI sevApUjAnitya devadarzana uparAMta siddhacakrapUjanamAM atyaMta rasa ane dilacapI. oLI, upadhAna, mAsamaNa ke aThThAI_AvAM nAnAMmoTAM vrato A parivAranuM eka kAyamI najarANuM jANe banI rahyuM. khUba ja bhaktibhAvathI kuTuMba AkhuM UMDI lagana ane atUTa zraddhA sAthe zAsanasevAnAM vividha AyeAjanemAM hamezAM mokhare rahyuM che. bAbubhAI nyAlacaMda mahetAe jAmanagara hAlAra vizAzrImALI jJAti, muMbaInA pramukha tarIke, je. eca. vI. esa. jena cerITebala TrasTanA TrasTI tarIke nemInAtha mahArAja jaina derAsaranI piTI, pAyadhunInA TrasTI tarIke sevA ApI che. kuTuMba sAthe amerikA, yuropa, jarmanI ane bhAratanAM lagabhaga meTA bhAganAM sthaLee dezATana karIne anubhavonuM bhAthuM meLavyuM che. sAntAkajha jaina saMghanA mebhI banIne ghaNAM varSo sudhI sevA ApI che. ola InDiyA jaina kenpharansa ane bIjI ghaNI sAmAjika saMsthAomAM sakriya banIne samAjane suMdara doravaNI ApI che. vatana jAmavaNathalImAM hAIskUla UbhI karI che. jAmanagaramAM hAlAra vidyottejaka saMsthAne temaNe ghaNuM moTuM baLa ApyuM che. visA zrImALI jJAti-muMbaIne Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ kara3 temanA bahumukhI vyaktitvamAMthI ghaNI preraNA ane hUMpha maLI che. AtmanirbharatA, AtmavizvAsa, vagere saguNone laI teo UMcA Asane besI zakyA che. A parivArane viziSTa puNyadaya e che ke badhAM ja dharmakAryomAM temanAM dharmapatnI zrImatI tArAbahenane mUlyavAna phaLa rahyo che. temanI ja preraNAthI tIrthayAtrAo ane anekavidha tapazcaryAomAM putra-parivArane saune e dizAmAM kharekhara preraka banI rahyA. AyaMbila-LI jevA prasaMge emane mana utsavanA-AnaMdanA divaso. dara varSe laI cheka 1968nI sAlathI kare che. 4pa upadhAna, rUpa upadhAna, karela che. kSIra-samudra-tapa karela che. mAsakSamaNa karela che. zAzvatI oLInI ArAdhanA karela che. varasItapanI ArAdhanA karela che. chaDuM, aThThama vagere karela che. AvA puNyazALI AtmAo A samAjanuM-zAsananuM gaurava samAna gaNAyA che. ApaNA saunI vaMdanAnA adhikArI bane che. A parivAranuM viziSTa pradAna ciraMjIvI banI raheze. inDiyana kAunsila opha sozyala sarvisIjhamAM paNa zrI bAbubhAInI noMdhapAtra sevA paDI che. zrI bAgamala lakSmIcaMda parIkha ( hIrA-udyoganA bhiSmapitA bAbu zAha) bAbuzA uphe zrI bAgamala lakSmIcaMda parIkha e navasArInA hIrA udyoganA bhISmapitAmaha gaNAya che. pAlanapuramAM bAbuzA ane emanA vaDIla baMdhu sva. cImanalAla parIkhane hIrA udyoga hato. emAM bAraDelI tAlukAnA be bhAIe karI karatA. bane hIrA tarAzanA sArA kArIgare paNa pAlanapuramAM vIjaLInI takalIpha. divase tyAM vIjaLI Ave nahi e kAraNe rAtre hIrA ghasavAnuM kAma karavuM paDatuM. cImanalAla parIkhanuM avasAna thayuM pachI dakSiNa gujarAtanA A be bhAIoe hIrA udyoga navasArImAM sthApavA sUcana karyuM. e sUcana bAbuzAe svIkArI lIdhuM. teo navasArI AvyA. nAnuM, zAMta, svaccha zahera ane leke emane pasaMda paDyA eTale navasArImAM Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra4 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo emaNe "mahendra bradharsa " nAmanI peDhI zarU karI. dhIre dhIre hIrA ghasavAnA udyogamAM A pradezanA aneka yuvAno joDAyA ane teo jotajotAmAM be pAMdaDe thayA. bAbuzAne navasArIe prema ane pratiSThA ApyAM. navasArImAM AvyA tyAre emanI Arthika sthiti sAmAnya paNa dhaMdhAkIya sUjha, saMniSTha, mAyALu, popakArI udAra svabhAva--e kAraNe emanA udyogano vikAsa thAya ane Arthika saddharatA paNa AvI. ethI AkarSAI navasArImAM aneka pAlanapuranA jaina parivAre AvyA ane emaNe paNa hIrA udyogamAM jhaMpalAvyuM. pachI A vibhAganA paNa aneka paTela parivAra mATe hIrA udyogamAM zrI bAbuzA mitra ane mArgadarzaka banyA. mahendra bradharsa: UjaLuM nAma--hIrAne vyApAra vadhatAM ane hIrAnA vyApAranuM mukhya bajAra enTavarpa, yurepa-IjharAyala hevAthI e mATe muMbaI vadhu anukULa hatuM eTale bAbuzA muMbaI gayA ane navasArInA hIrA udyoganI javAbadArI emanA bhatrIjA mahendrane sapI. muMbaImAM pitAnI keThAsUjhane kAraNe dhIre dhIre emane vyApAra vikasate gaye. muMbaImAM paMcaratna bilDiMgamAM chaThThA mALe mahendra bradharsanI mukhya peDhI Aje che. tenI hIrA bajAramAM sArI zAkha-pratiSThA che. paNa dhaMdhAnA vadhu vikAsa mATe bAbuzAe anTavarSamAM peDhI sthApI ane enI javAbadArI mahendrabhAIne sopI. dhaMdhAkIya nivRtti:-bAbuzA hirAnA dhaMdhAmAM aDhaLaka kamAyA, paNa emane bhUtakALa e kadI bhUlyA nahi. moTAbhAI cImanalAla emane mana pitAtulya hatA. nAnapaNamAM pitA gujarI gayA pachInI javAbadArI cImanabhAIe saMbhALI. bAbuzAne hIrAnA dhaMdhAmAM pravINa karyA. e moTAbhAIne yAda karatAM karatAM anekavAra zrI bAgamalabhAInI AMkho bhInI banI jAya che. pite dhArmika vRttinA hovAthI ane uMmara ane tabiyatane kAraNe emaNe dhaMdhAnI badhI javAbadArI emanA traNa bhatrIjA ane cImanalAlanA suputro sarvazrI Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 35 kavInabhAI, mahendrabhAI ane jitubhAI ane peAtAnA be dIkarA zrI ketanabhAI tathA hitubhAI ne soMpI, A pAMce bhAI e Aje sagA bhAI karatAM paNa adhika sumeLathI sayukta bhAgIdArImAM dha sabhALe che ane bhatrIjAe kAkAne pitAtulya mAnI emane eTale ja Adara kare che ane paDaco bela jhIle che. bAbuzA have lagabhaga nivRtta jevA che. divasane meTA bhAga AdhyAtmika vAMcana ane bhaktimAM pasAra kare, pAra pachI sADA traNa-cAre laTAra mAravA e paMcaratna bilDiM'gamAM jAya tyAre emanA hAtha nIce tAlIma pAmelA ane anya yuvAna va mAtruzA pasAra thAya tyAre emane kRtajJabhAve namaskAra kare che. mahendra bradharsInI peDhImAM jarUra heAya tyAM dIkarAone mAdana paNa Ape che jyAre navasArInI mahendra pradhasanI peDhI emanA ja piravAranA zrI dinezabhAI mahetA saMbhALe che. navasArImAM sakhAvatA :--mu. bApuzA ane emanA parivAra muMbaImAM sthAyI thayA chatAM koI navasArIne bhUlyu' nathI. navasArInI dharatIe emane ghaNuM ApyuM. enuM RNa tee kAyama svIkAre che ane koI jAhera saMsthA mATe Arthika madadanI jarUra heAya ane mahendra pradharsanI peDhImAM koI navasArIne mANasa jAya te khAlI hAthe bhAgye ja Ave. roTarI AI insTITayUTa, gohila kolejamAM mahendra bradharsanAM mAtabara dAne khele che. navasArImAM hAlamAM ja mAnava kalyANa TrasTa saMcAlita mamatA maMdira 'kula mATe emaNe pra.sa. keDArI maherAmUgA zALAnA menejiMga TrasTI zrI maheza kAhArI. rUpiyA paMdara lAkhanuM mAtabara dAna ApavAnuM nakkI karyuM. sva. cImanalAla parIkha mamatA madiramAM have maherAM-mU'gAM mALako mATe chAtrAlaya, emane vyAvasAyika tAlIma mATe kAzALA, apaga punaHnivasana kendra sthApavAnu jAhera thayu che. A uparAMta kudaratI Apatti-rela-duSkALa jevA prasagAe Arthika madada karavAmAM mahendra pradhase kAyama udAra hAthe paisA ApyA che. eTalA ja paisA dhArmika pravRtti mATe ApyA che. jara Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra6 ] [ ApaNa zreNI che. navasArImAM yuvAnone hIrA udyoganI tAlIma ApavA mATe mahendra bradharsa taraphathI eka meTI kAryazALA sthApavAmAM AvanAra che; jemAM apaMga-mUkabadhira bALake paNa pagabhara banI zake e rIte emane tAlIma ApavAnI mahattvAkAMkSI yojanA navasArImAM AkAra laI rahI che. pAlanapuranA lokonI khAsiyata che ke e jyAM jAya te zaherane pitAnuM vatana samaje che ane e zaheranA sukhaduHkhamAM madadarUpa thAya che. vedanAnI cIsa jyAM saMbhaLAya tyAM mamatAne nehalepa lagAvavA pAlanapurI samAja sadA tatpara hoya che. navasArInI ronaka vadhAravAmAM emane hisso che. gujarAtane raLiyAmaNa pradeza ane A pradezanA paradeza vasatA zANuM gujarAtI zreSThIonI ucca jIvananI mahekatI suvAsane kAraNe A vistAra eka viziSTa sthAna dharAve che. uttara gujarAtanA pAlana puranA vatanIo jeo vatana choDIne vyavasAya arthe bahAra gayA, tyAM anya bajAramAM pitAnI dIrghadraSTi ane AgavI sUjhane kAraNe je siddhio hAMsala karI che e kharekhara dhanyavAdane pAtra che. zrI bAgamalabhAIe dhaMdhAkIya hetusara yuropa ane amerikAne vizALa pravAsa kheDyo che. DAyamanDa udyogamAM be paisA kamAya tene sadupayega sArvajanika kAmamAM karyo che. mitabhASI svabhAva ane mRdu vyaktitva dharAvatA zrI bAgamalabhAI mULamAM mAnavatAvAdI dRSTikoNa dharAve che. ghaNuM sAmAjika saMsthAomAM guptadAna ApIne kuLa ane kuTuMbanuM kharekhara gaurava vadhAryuM che. zrI bAgamalabhAInA khAnadAnI, kheladilI, namratA, dharmaparAyaNatA vagere sadgaNone kAraNe teo vizALa samUhanA sanmAnanA adhikArI banI zakyA che. pAlanapuranI ghaNI saMsthAone temaNe yathAzakti madada karI che. samarpaNa ane sevAbhAvanA e emanA jIvananI eka AgavI viziSTatA rahI che. zrI bAgamalabhAInA aMgata paricayamAM Avyo chuM. pite jANe A yugane mAnavI ja nahIM. bahu ja bheLA ane nikhAlasa Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 3ra7 manavRttine kAraNe samAjamAM saunA prItipAtra banI zakyA che. temanA AMgaNethI koI kyAre ya khAlI hAthe pAchuM gayuM nathI. saune yathAzakti madadarUpa thaIne jIvanane dhanya banAvyuM che. AkhuM kuTuMba dAnadharmane kSetre raMgAyeluM rahyuM che. d' occaecaravacacavacacio seascassenzaccorder and zubhecchA sahadhI takeda janatA sahakArI benka li. taleda-ji. sAbarakAMThA eDiTa varga : A sthApanA : tA. 5-8-74 raji. naM. saM. : 24492 phona--ophisa : 319 ceramena resI : para % tA. 31-12-89nA pragatinA AMkaDA * zera bhaMDoLa rU. 14 84,610 rijharva phaMDa tathA bIjA kaMDo rU. 15,85,706 thApaNo 3. 2,02,61,162 dhIrANe rU. 2,36,64,88 kAmakAjanuM bhaMDeLa 3. 3,07,12,pa0 khe naphe 3,27,566 2 borDa opha DirekaTarsa * zrI tArAcaMdabhAI Ara. narasiMghANuM--ceramena amRtalAla ema. zAha zrIkAMta TI. bhAvasAra menejiMga DirekaTara je. menejiMga DirekaTara 8 bhupendrakumAra sI. zAha DirekaTara jazavaMtalAla sI. modI DirekaTara hai lalitazaMkara ema. mahetA , IzvaralAla ena. bhAvasAra re che ramezacaMdra ena. sonI | pravINacaMdra Ara. zAha ,, huM mahendrakumAra ke. mistrI , chaganabhAI ke. paTela , huM te ramaNalAla ke. mistrI-menejara ramezacaMdra ke. zAha-ekAunTanTa che Carcasacoccica con coch C16220cocoloncolocacocca Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zeThazrI bAbubhAI cunIlAla mAnavInI mahattAnuM darzana tenI pAse keTalI saMpatti ke sAhyabI che tenA uparathI nahIM paNa temaNe dAnadharmane kSetre kevI ane keTalI sakhAvata karI che, temaNe samAjasevAne kSetre vividha pravRttio dvArA kevuM ane keTaluM AdAnapradAna karyuM che tenA uparathI ja mAnavInuM mUlya aMkAya che. gujarAtI jeno jyAM jyAM gayA che tyAM tyAM temaNe garadama mAnavatAnI suvAsa patharAvI che. gujarAtamAM kuMbhAsaNa (tAlake pAlanapura)nA vizALa amIrI dilanA zrI bAbubhAI 18mI menA divase muMbaImAM svargavAsI thatAM anekanAM dila dravI UDyAM. 63 varSanA zrI bAbubhAInuM jIvana sAdagIbharI raheNIkaheNa ane ucca vicArasaraNInA saguNavALuM hatuM. jIvananI uttarAvasthAmAM pitAnAM divya cakSuo vaDe dharmaprabhAvane jAgRta karI saMsAranI lIlI vADI guMjatI rAkhIne 63 varSe videha thayA. temanA suputra zrI hasamukhabhAI e sUjha-samaja sAthe e gauravazALI vAraso jALavI rAkhe che. sva. zrI bAbubhAI e jIvanakALamAM mAnavatAnI khuba phelAvI ane sevAonI suvAsa mahekatI rAkhI che. matanI sAme anekane mATe DhAla banatI muMbaInI sara harakIzanadAsa hospiTalane pAMceka mAsa pahelAM sADAbAra lAkha rUpiyAnuM mAtabara dAna ApyuM. jene mahAtIrtha siddhagiri pAlItANAmAM lAkhanA kharce adyatana DhabanuM zrI khetalAvIra yAtrika bhavananuM sarjana karAvyuM ane jIvana saphaLa karyuM. nAlAsopArAmAM madhyama varganAM kuTuMba mATe AvAsa banAvyA ane Azare lAkhanI rakamanI prazasya sakhAvata karI kuLa ane kuTuMbane dhanya banAvyuM. meMgherAM sevAkAryothI e zobhAyamAna jIvana, samAjamAM mIThI phera phelAvatA phelAvatA sadA mATe paralokavAsI banI gayA; paNa banAsakAMThAnA sAcA sapUta bAbubhAI jevA dilAvara dilanA dAnavIro to jUja saMkhyAmAM jovA maLe che. banAsakAMThAnA Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 3ra9 utkarSanI udAtta bhAvanA e saumAM mUrtimaMta bane to amArI mA-bhema sAce ja sonAnI nagarI samI banI jAya. sva. bAbubhAIne preraNAtmaka jIvanamAMthI seMkaDoe preraNa lIdhI che. vividha kSetranA vizALa paTa upara vaividhyane mabalakha phALo ApIne umadA kAryonI suvAsa prasarAvI svargavAsI banyA. temanAM ciraMjIvI kAryo yuga sudhI avicaLa raheze. temanA suputra hasamukhabhAI tathA mukezabhAI bhAratanAM badhAM ja tIrthonI yAtrA karI che. caMdanabena cunIlAla karazanalAla cerITebala TrasTa dvArA dhArmika pravRttione protsAhana ApatA rahyA che. pATI jaina saMghanA TrasTa, Atmavallabha samAja utkarSa TrasTa, harakisana hospiTalamAM menejiMga kamiTImAM vagere saMsthAomAM pitAnA bahoLA anubhavane lAbha Ape che. zAha bAbulAla vADIlAla gujarAtanI dharmabhAvanA gAmane gaMdare AvelI dharmazALAo, gaganacuMbI maMdire ane sArvajanika saMsthAonI ImArata dvArA oLakhI zakAya che. - jaina samAjamAM sAte kSetramAM lakSmIne sadupayoga karanArA parivAromAM zeThazrI bAbubhAInA parivArane samAveza thAya che. sva. zrI vADIlAla devacaMda zAhanA suputra zrI bAbubhAIne tA. 4-1-1925mAM janma thaye, meTrika sudhIne abhyAsa paNa keDAsUjha vizeSa. mAnavasevAnA saMskAro vArasAmAM maLyA. jena sAdharmika bhakti ane AdhyAtmika pravRttio tarapha temanuM mana bacapaNathI ja taDapatuM rahyuM. zAsanasevA ane anya sAmAjika sevAnI zarUAta pitAnI pacIsa varSanI uMmarathI zarU karI. pitAnA nAnA putranA Akasmika avasAnathI temanA jIvanamAM bhAre moTuM parivartana AvyuM ane vadhu jAgRta banyA. pitAzrIne avasAna pachI pitAzrIe UbhI karelI sevAdharmanI pagadaMDI upara cAlavA prayatna Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 ] [ ApaNA zreSThIvaryo karyo. serIsA ane taLAjAnI jona bhojanazALAo jenI sthApanA pitAzrIe karelI e saMsthAone satata mArgadarzana ApI tenA saMcAlanamAM pUre rasa dAkhavIne jIvananA chellA zvAsa sudhI saMsthAonI sevA bajAvI. vatana gerItAmAM jaina derAsaranuM kArya paNa rasapUrvaka chevaTa sudhI karatA rahyA. zrI bAbubhAInA jIvananI phalazrutimAM mahattvanuM kAma e thayuM gaNAya ke zrI zerIsA jaina tIrthamAM bhejanazALAnI pitAzrIe karelI sthApanA pachI bhojanazALA peTamAM gayA pachI paNa saMsthAne vahIvaTa pitAnA hAthamAM lIdho. pacIza hajAranI khoTa sAthe maMtrI tarIke vahIvaTa saMbhALyo. paMdara varSa ekadhArI sevA ApIne teo gayA tyAre temanA hastaka bhejanazALAnuM kAyamI phaMDa rUpiyA cAra lAkha taratuM karIne gayA. A emanI sevAne ananya purAvo che. cogaradama vizALa sanehIvargamAM suvAsa prasarAvI tA. 1-12-83nA rAja saMvata 2040 kArataka vada 12 guruvAre teo svargavAsI banyA. zrI zerIsA jaina bhejanazALAmAM 33 varSa sudhI kamiTInA sabhya tarIke rahIne tenI sevA bajAvI che. tema ja chellAM paMdara varSa temaNe maMtrI ane sekreTarI tarIke pharaja bajAvI che. zrI zerIsA jaina bhejanazALA eka ja evI saMsthA che ke ANaMdajI kalyANajInAM tamAma tIrthonA vahIvaTamAM je peDhI sivAya bhejanazALAnuM alaga saMcAlana thatuM hoya ane te rIte alaga saMcAlanane vahIvaTa e paNa eka namUnArUpa Adarza vahIvaTa che te tenuM javalaMta udAharaNa che. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 33 zrI bApAlAla amUlakhabhAI jhoTA mAnavanA audAryanI oLakha temane prathama maLatAM ja thaI jAya che. zrI bApAlAlabhAI paNa AvA ja eka samAjasevAnAM, dharmanA ane mAnavatAnAM kAryomAM haMmezAM upayogI banatA rahyA che. gujarAta rAjyamAM banAsakAMThA jille temAM sAMtalapura tAlukAnuM heDakvArTara vArAhI-je Aje kaMDalA-DIsA lAInamAM relave sTezana che. pAlanapurathI kacchamAM bhadrezvara tIrthanI yAtrAe jatAM nezanala hAIve upara AveluM ramaNIya sthaLa che. prathama vArAhI rAjakoTa ejansI nIce hatuM tyAre tyAMnA tAlukAdArone kArabhArI tarIke jhaTA kuTuMba hatuM-je dharma ane vyavahAramAM yazakItine vareluM hatuM. vArAhImAM zrI bApAlAlabhAInA pitAzrI amUlakhabhAI khUba ja dharmaniSTha, premALa, paragaju ane udAra vRttivALA hatA. gAmanA AgevAna hatA. moTAbhAI zrI cImanabhAI paNa khUba ja sevApriya ane dhArmika kAryomAM rasa dharAvanAra hatA. sva. pUjya vikAsacaMdrasUrIzvarajI ma. sAheba, teozrI zrI amUlakhabhAInAM bahena pArvatIbahenanA suputra thAya, je temanA saMsArI sagA bhANeja hatA. zrI bApAlAlabhAInAM traNa bahene jAsUdabena, madhubahena ane zAMtAbahena khUba ja rasukhI che. temanAM dharmapatnI sau. bakulAbahena paNa guNAnurAgI ane paragaju che. bALake ajitakumAra bI. kema; narendrakumAra bI.esasI, jayazrIbahena bI.esasI; zilapAbahena bI. kema cAre susaMskAra dharAve che. ucca zikSaNa meLavavAne bhAgyazALI banyAM che. zrI bApAlAlabhAI e sArAye bhAratane ane sArAye vizvane pravAsa kheDyo che. aneka nAnAmoTA mANasenA saMparka ane saMsargamAM AvyA che. emanI rakharakhAvaTa khUba ja prazaMsanIya che. ekavAra paricaya thayA pachI kAyama mATe saMbaMdha jALavI rAkhavAmAM mAne che. dhaMdhAthe ghaNe pravAsa kheDyo, paradezanI varlDa phemasa e.ema.sI Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM kaMpanInI mazInarInI ejansI meLavI; jApAna, yuropa, amerikA vagere dezeAnA pravAso kheDI hevI mazInA imporTa karI sAhasikatAnI dgha vaTAvI che. Aje eksaporTa ImponI AgevAna kaeNmAM temanI kapanI inTarasTeTa ejiniyariMga kAM. ane jhoTA esosiyezana ane yunImekSa ka'panIo hiMdabharamAM prakhyAti dharAve che. inDiyana maracanTsa cembarsanA sabhya paNa che. temanuM vyaktitva nirALuM che. nAnAmeTA saune sanmAnavAnI ane AdarapUrvaka saunI adaba rAkhavAnA emanA viziSTa guNa AjanA A yugamAM kharekhara dAda mAMgI lye che. zrI ApAlAlabhAI khUba ja premALa, sAdhu-sAdhvIjInA vaiyAvaccamAM khUba ja khaDe page zakaya hAya te sevA ApavA tatpara rahyA che. AvA puNyazALI AtmAo ApaNu gaurava che. vArAhInA jheTA kuTuMbamAM amUlakhabhAI vIrajIbhAInA dAdA dalIcaMda phUlacaMda khUba ja pramANika ne sArAye dezamAM nAmanA meLavavA bhAgyazALI hatA. eTalu ja nahIM, te TAimamAM jodhapura sTeTa ne pAlanapura sTeTanI sarahada deAravAnI takarAra ghaNA vakhatathI cAlatI hatI. temAM lAinadorI devA ane sTeTae jheTA dalIcaMda phUlacaMdabhAI ne nImyA ne temaNe derI ApelI sarahada banne sTeTae mAnya rAkhI. te pAlanapura sTeTe te pAlanapura sTeTamAM levAtuM dANu koTA kuTuMbanuM mApha karela. Ama te vakhatamAM dalIca'da TA mahAna puNyazALI banI prakhyAti pAmelA. Aje temanA putrA vIrajIbhAI ane tribhAvanadAsa----jemAM zrI amUlakhabhAI ane zrI manasukhabhAI banne vIrajIbhAInA putrA thAya ane zrI narapatalAla ane zrI vADIlAla te tribhuvanadAsanA putrA thAya; jemanA eka ja peDhInA vastAra--te eTA kuTuMbamAM zrI bApAlAlabhAI ane zrI cImanalAlabhAI, zrI amUlakhabhAInA putrA thAya. ne pU. valrabhasUrIzvarajInA AcArya mahArAja ne mahendra jaina paMcAMganA praNetA te pU. vikAsacaMdrasUrIzvarajI ma. sAheba, sa'sArIpaNAmAM rAdhanapuranA zrI bhogIlAla kezavacaMdabhAI temanAM bahena pAtIbahenA putra, te zrI amUlakhabhAInA sagA bhANeja thAya. Ama Aje paNa vArAhImAM jheTA kuTuba sArAM kAryAM karI nAmanA meLavI rahela che. res Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 333 parama pUjya bhAnubahena dhUpasaLInI jema sadAye samAjasevAnI sugaMdha phelAvanAra, dIna-duHkhI strIo, bALakonA jIvanamAM sukha, zAMti ane saMtoSanI surakhI relAvanAra ane dariyA jevuM vizALa dila tema ja saune mATe "mA"nI mamatAne zItaLa chAMye ApanAra pAMca dAyakAothI samAjasevAnuM mUMgAM mUgAM kArya karanAra pU. bhAnumA--Apane gujarAta sarakAre 1985nA varSanA bALakalyANa kSetranI zreSTha kAmagIrInA evorDathI sanmAnita karyA tethI kharekhara ApanA sevAkAryamAM pAritoSika-sanmAnanI suvAsa bhaLe che jene saune AnaMda che, gaurava che. chellA pAMca dAyakAomAM bhAvanagara zahera ane jillAnI anekavidha prakAre samAja sevA karI che. khAsa karIne mahilA ane bALakane mATe je niHsvArthabhAve sevAkArya ane te paNa mauna rahIne, pitAnI jAtane kendramAM rAkhyA vinA tema ja pitAnA sevAkAryanI jarAye jAherAta karyA vinA karyuM che te temanA jIvanakAryanI suvAsa sadAye phelAtI raheze. nAnI uMmare vaidhavyanI prApti--jIvananI kaThina kansepTee dhIraja dharIne Ape samAjasevAne bhekha dhAraNa karIne caMdananI jema tana-manathI ghasAIne samAjasevAnuM kAma karyuM. Apane jIvanaitihAsa ane tenA yAdagAra prasaMgone alaga pustaka AkAre prakAzita karavAnI jarUra che jethI saune mATe preraNAdAyI bane ! mahilA maMDaLa, vikAsagRha tema ja samAja-sevA kendra dvArA Ape A jillAmAM je sevAkArya karyuM che te kharekhara avismaraNIya che. bhAvanagara zahera ane jille temano sadAye traNa raheze. temanuM kAryakSetra samAjasevA hovA chatAM rAjakIya kSetre ananya phALe paNa Ape che. jillA paMcAyatathI dhArAsabhA sudhInI vividha kakSAe kunehabharI rAjakIya kAmagIrIne samAjasevAnuM umadA mAdhyama banAvyuM che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 ]. [ ApaNuM zreSThIvaryo bALa-kalyANanA kSetre, kSetra kAmagIrIne rAjyakakSAno evorDa maLe, saMkhyAbaMdha saMsthAoe temane sanmAna ApI bahumAna karyuM che. Izvarane prArthanA karIe chIe ke Izvara temane lAMbu AyuSya Ape ane Ama haju paNa samAjasevAnuM umadA kArya temanA zubha hAthe thatuM rahe. 220Laravancocarava With Best Compliments from Transpek Jndustry Limited Regd. Omce & Works : Kala'i Road, Arlaodra Vadodara-390 012 (India) P. O. Box 159 Phone : 321620, 321628, 320320, 32160 Gram : " Transpek' Vadodara Telex : 0175-316 KALA in Manufacturers of : * Sodium Hydro Sulphite Sodium Hexameta Phosphate * Sodium Formaldehyde Sulphoxylate (Safolite ) * Zinc Formaldehyde Sulphoxylate ( Safolin ) * Thionyl chloride * Sulphur Dioxide * Sulphur Di Chloride Sulphur Mono Chloride * 2 Hydroxy 4-n-OctoxyBenzophenone * 2 Hydroxy 4-Methoxy Benzophenone * Chloro Acetyl Chloride (CAC) * Zinc Hydroxide (Wet ) * ALSO Oil Field Chemicals viz. * Demulsifiers (Oil Soluble ) * Deoilers * Corrosion Inhibitors * Defoamers * Bacteriacides etc. BOMBAY OFFICE . Oak Chambers, 11, Oak Lane, Fort, Bombay-400 023 Phone : 271686, 272652 Telex : 00-2476 NLIA IN : Jasmonocromosomorposed Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 33pa zrI bhUdharabhAI rAmanAtha dave pAtratvAt dhanamati dhanAddha tataH sukhama" zrI zihera sampradAya audicya agyAra brAhmaNa jJAtinA A nararatnane janma saurASTranA valabhIpuramAM tA. 20-4-1911mAM thaye hato. prAthamika sAta dhoraNano abhyAsa valabhIpuranI sarakArI zALAmAM thaye. pitAzrI valabhIpura darabAranA rAjya-tiSI ane karmakAMDI hatA. jIvanamAM anekavAra nAnImoTI vipattione sAmane temane kare paDyo che. sAta varSanI nAnI uMmare temaNe pitAnuM zirachatra gumAvyuM. tyArathI parivArane paiseTake ghaNI taMgI veThavI paDI hatI. mAtAe peTe pATA bAMdhIne pitAnA be dIkarAone bhaNavyA. ane bhAIone hAIskUlamAM bhaNAvI zakAya evI Arthika hAlata na hatI eTale moTAbhAI aMgrejI abhyAsa karI AgaLa vadhe te mATe zrI bhUdharabhAIe ochAmAM ochA kharce vyAvasAyika zikSaNa meLavavA rAjakoTanI haMTara TreniMga kelejanI pravezaka parIkSA mATe khaMtathI abhyAsa zarU karyo ane prathamanA trIza vidyArthIomAM guNAMka meLavI mAsika bAra rUpiyAnI chAtravRtti (skolarazipa)thI seLa varSanI upara pUrI thatAM sana 1927mAM zikSaNa viSayaka tAlIma mATe dAkhala thayA ane lagAtAra traNe varSa AgaLa ne AgaLa vadhatA rahI sana 192lmAM trIjA varSanI TreniMga pUrI karI mAsika pacIsa rUpiyAnA pagArathI valabhIpuranI sarakArI zALAmAM zikSaka tarIke joDAyA. moTAbhAI bhAvanagaranI hAIskUlamAM bhaNIgaNIne meTrika thAya tyAM sudhI pitAnI TUMkI AvakamAM gharanuM gADuM calAvavuM; pachI banne bhAIo kamAtA thaIe eTale Arthika muzkelI raheze nahi-evI temanI AzA pAra na paDI. jIvananI A eka bIjI muzkelI hatI. moTAbhAI abhyAsamAM AgaLa vadhI zakyA nahi eTale kuTuMbane samagra beja bhUdharabhAIne zire Avyo. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM skolarazipa meLavelI te javAbadArI uThAvavA pote rAjakoTanI TreniMga daramiyAna je sarakAramAM bharI daI bharaNa pASaNanI pUrI valabhIpuranI sarakArI nokarI cheDI daI amadAvAda pahoMcyA ane gujarAta vidyApIThanI prAthamika zikSakAne tAlIma ApatI navI gujarAtI zALA ( rASTrIya zALA )mAM zikSaka tarIke neDAyA. A zALAmAM temaNe khaMta ane prAmANikatAthI agiyAra varSa kAma karyuM. daramiyAnamAM eka sArA dhanavAna kuTubamAM temane yUna ApavAnuM kAma maLyuM. ahIMnu kauTumbika jIvana valabhIpura karatAM moMdhu hatuM eTale vadhu sArI Arthika sthiti prApta karavAnI jarUra hatI. nokarI daramiyAna temanA manamAM * vyApAre vasati lakSmI '--e ukti pramANe vicAre avAranavAra UThatA hatA; paraMtu vepAramAM rokavA jeTalI mUDI na hovAthI te meTI mUMjhavaNamAM paDacA. chevaTe mana makkama karI potAnuM TayUzana rAkhanAra zeTha pAse acakAtAM acakAtAM vicAra rajU karyAM. kAma karavAnI khata, saniSThA ane pramANikatAnA bhUdharabhAInA guNethI zeThe prathamathI ja prabhAvita hatA eTale khInnu kAMi na pUchatAM phakta keTalI rakama joIze eTalA ja eka prazna karyA. bhUdharabhAI e pacIza hajAranI vAta karI ane zeThe tarata ja eTalI rakamanA ceka lakhI ApyA. Ama eka meTI muzkelI pAra paDI ane temanA pagamAM vizeSa jora Avyu. sana 1942mAM amadAvAdanI nekarI mUkI dIdhI ane muMbaImAM vepAra arthe AvyA. peAtAnA eka najIkanA sagA sAthe bhAgIdArImAM raMga-rasAyaNanA vepAranuM kAmakAja zarU karyuM. traNa varSa pachI kAMika sthira thayA. sana 1945mAM parivArane muMbaI melAvI laI sthAyI vasavATa zarU karyA; paNa hajI vipattioe temanA keDA mUkayo na hatA. bhAgIdArInI aNu-AvaDatane kAraNe keTalIye viTabaNAonA sAmanA karavA paDayo ane chevaTe peAtAne svataMtra dhaMdhA zarU karyo. zarUAtamAM jarmanI ane sviTajhalenDanAM raMga-rasAyaNAnA vepAra karyo. bIjA jarmana yuddha pachI anya dezA sAthe vepArI sabadhA joDI Aja sudhI potAnA dhaMdhA AgaLa dhapAvI rahyA che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana ] [ 337 je zeThe temane rUpiyA pacIsa hajAra vepAra athe dhIrelA temane vyAja sahita ceka lakhI pAchA ApavA teo amadAvAda gayA tyAre e zeTha temane premapUrvaka bheTI paDyA. bhUdharabhAIe pele ceka temanA hAthamAM mUkyo tyAre gaLagaLA thaI zeTha bolyA : bhUdharabhAI! mane tamArAthI jude gaye? ema kahI hasatAM hasatAM zeThe ceka phADI nAkhyo. zeThanI udAratAthI ahabhAva pAmI teo muMbaI pAchA pharyA. kAmanI khaMta, pUrNa niSThA, prAmANikatA ane denAra Izvara che e bhAvanA tathA pitAnI pAse kAMI levA AvelI kaI vyakti khAlI hAthe pAchI na jAya evI dAnazIlatAthI temaNe vepArI AlamamAM vizvAsa ane mAna-pratiSThA prApta karyA che. teozrI aneka saMsthAo sAthe joDAyelA rahyA che. bRhad muMbaI zihora saM. au. agyAraso brAhmaNa samAjanA sthApaka ane pramukha, a. bhA. va. brahmasamAja, muMbaInA pramukha zrI narmadAzaMkara ha. joSI chAtrAlaya, muMbaInA pramukha ane menejiMga TrasTI zrI godAvarIbA ane mANekabA au. mahilA chAtrAlaya, bhAvanagaranA pramukha ane TrasTI zrI Ara. je. jethI koleja heriTela, bhAvanagaranA pramukha ane TrasTI zrI je. bI. paMDyA chAtrAlaya-ziheranA pramukha ane TrasTI zrI meMghIbA rAmanAtha dave garlsa hAIskUla valabhIpuranA sthApaka pramukha ane menejiMga TrasTI, nyU. AI. ke. eca. gujarAta vidyAlayanA pramukha ane menejiMga TrasTI. A saMsthAne pitAnA pitAzrInA nAme dAna Apela che. vidyAprApti tathA vidyAdAna, dhanaprApti ane dhanadAna karI zrI bhUdharabhAI brAhmaNa jJAtinA eka sAcA nararatna banyA che. svahaste karela dAnanI jAherAtanA teozrI anicchuka rahyA che. che 43 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI bhogIlAla kekacaMda zAha sAhasa vinA siddhi nathI." e jIvanamaMtrane pitAnA jIvanamAM utAranAra zeThazrI bhegIlAlabhAIe mAtra 13 varSanI vaye abhyAsa mUkI vicakSaNa buddhimatAthI muMbaI AvI vepAranI zarUAta karI. 25 varSa pachI teo geDIjI jaina borDiganA pramukha banyA. pitAnI kuneha tema ja nItimattAne kAraNe meTalanA vepAramAM teo AgaLa vadhyA. sAbarakAMThA jillAnA AgaloDanA A aMgrejI traNa cepaDI bhaNelA kuzaLa vepArI elyuminiyama maracanTa esosiyezananA mAnada khajAnacI banyA. teonI cIvaTa ane namUnedAra kAryakSamatAnA lIdhe ja AgaloDa jaina saMghanA 13 varSa sudhI TrasTI rahyA. jaina derAsaro tathA mANIbhadra tIrthanI pragati mATe sAre e phALo ekaThe karavAmAM bhegIlAlabhAI e sArI evI jahemata uThAvI che. 2008mAM mULanAyaka sumatinAtha bhagavAnanI pratiSThA karAvI dharmamaya jIvananuM dRSTAMta emaNe pUruM pADayuM. keLavaNI kSetre paNa emanuM apAra mamatva hatuM jenI phaLazrutirUpe temaNe zrI kAMThA sattAvIsa vIsA zrImALI jaina jJAtinAM bALake mATe phaMDaphALe jAte ApI anya bhAIone sahakAra meLavI majabUta ane pagabhara saMsthA UbhI karI. temanAM patnI zrImatI subhadrAbena paNa dharmaparAyaNa tema ja paropakArI udAtta svabhAvanAM che. zrI manasukhalAla kalyANajI zAha mahuvA pAsenA baraDA gAmanA vatanI zrI manasukhalAla kalyANajI zAha 49 varSanI uMmaranA che. bI. kema. sudhInA abhyAsa bAda 1953mAM muMbaI AvyA ane zarUAtanAM be varSa nekarI karI anubhava meLavyuM. paNa sAhasika vepArI jIvanane nokarImAM jagyuM nahIM tethI lokhaMDanA dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM ane temAM saphaLatA Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 339 meLavatA gayA. A dhaMdhAmAM sakhata puruSArtha karI svayaMbaLe AgaLa AvyA. dAnadharmane kSetre ghaNo ja phALo rahyo che. vividha saMsthAomAM eka yA bIjI rIte temanuM mahattvanuM pradAna rahyuM che. pacarovancicalacap zubhecchA sahaghI borasada nAgarika sahakArI benka li. berasada $ The. bhAvasAravADa, berasada...ji. kheDA phena H 178 * benkanI pragatinA belatA AMkaDA pha bharapAI thayela zera bhaMDaLa........ rU. 4971pa0 rijharva phaMDa tathA anya phaMDa..... rU. 600ra7pa kula thApaNanI rakama... 3. pa870 0 0 0 kula dhIrANanI rakama.... rU. 4887pa00 kula thApaNadAronI saMkhyA...... rU. 4671 kula dhIrANa meLavanAranI saMkhyA..... rU. 862 kAmakAjanuM kula bhaMDoLa.... rU. 83380 00 ApanAM bALakonA bhaNatara, lagna. ghaDa5Na tathA anya sAmAjika javAbadArIo adA karavA aMgenI ciMtAthI mukta thavA mATe AjathI ja niyamita bacatanI Teva pADo, ane tamAma benka karatAM vadhumAM vadhu vyAja meLavavA mATe A ApanI ja benkamAM nANuM rekI 3 TakAthI 11 TakA 8 sudhInuM vyAja meLavo. A uparAMta benkanI vividha thApaNa yojanAomAM 2 nANAM rokI avanavA lAbha-bheTa vAsaNo vi. meLavavAnuM cUkaze nahi. sadara benkamAM jamA mUkela vyaktidITha rU. 30,000 sudhInI rakama thApaNa vImA yojanA heThaLa surakSita che ane vArSika rU. 4000nI rakama AvakaverA mukta che. nAmadAra sarakArazrI taraphathI A benkane jAhera saMsthAo tathA TrasTanAM nANAM svIkAravAnI paravAnagI maLela che. benka lekarsanI 6 sagavaDatA dharAve che. vadhu mAhitI mATe rUbarU saMparka kare. * borDa opha DirekaTarsa * I bArasada nAgarika sahakArI benka li. borasada (ji. kheDA) decocenenaccessoarecare O400 041404040404040 M4400 edilococcaccoccoccaccavacaB9 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 ] zrI manasukhabhAI gIradharalAla jemanA svabhAvamAM samAja mATe kAMika sAruM karavAnI (karI chUTavAnI) tAlAvelI hatI evA saphaLa zreSThI, udAra dAtA, samAjasevAnA siddhAMtane jIvanamAM prema ane AnaMdathI vaNI lenAra beTAdanA vatanI zrI manasukhalAla gIradharalAla vasANI 79 vaSa~nI vaye TUMkI mAMdagI bAda tA. 11-1--1987nA rAja satine pAmyA che. [ ApaNA zreSThIvaryA vasANI beTAdanA rAjavaidya gaNAtA sva. pU. gIradharabApAne tyAM saMvata 1965nA caitra suda 13nA roja ANaMdapura mukAme temane janma thayeleA. mAtra be varSanI bALavaye mAtAnu sukha gumAvelu. emanI pUratI sArasaMbhALa laI zake tevu kAi na rahyuM heAvAthI zarUAtanA abhyAsa temanA mesALa ANaMdapuramAM karela ane tyArabAda lIMbaDI eDigamAM temane bhaNavA mUkela. meTrika sudhIno abhyAsa pUro karyo tyAre Arthika paristhiti khUba nabaLI hAvAnA kAraNe 17 varSanI uMmare abhyAsa choDI, temanA kAkA zrI haragoviMdabhAI vasANIne tyAM muMbaI AvyA. abhyAsa samayanA temanA sAthI zrI kAMtilAlabhAI gAMdhI ane jANItA tattvaciMtaka, keLavaNIkAra, jaina tattvajJAna ane jaina sAhityanA viSayamAM pIeca.DI thayelA preA, amRtalAla savacaMda geApANI hatA. muMbaI AvyA tyAre sAdhana ane anubhavane abhAva hatA; paraMtu jIvana sAme jhajhUmavAnI dhagaza hatI. dhadhaMdhAkIya zarUAta khArAkUvA pAse pherIthI karI. pherI karavAmAM ane mahenata karavAmAM emane jarA ya zarama na hatI eTale mahenatanA sadguNe emane saphaLatAnA rAhu batAvyA. dhIre dhIre emanA vepAra ane vizvAsa vadhatA cAlyA ane 1927nA varSamAM berIMdara jevA suMdara lattAmAM vasANI enDa kuAM.nA nAme kApaDanI dukAnI zarUAta karI. A temanI saphaLatAnuM prathama seApAna hatuM. pramANikapaNe karelI mahenata phaLyA vagara rahetI nathI. 1942nA samaya daramyAna Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana tha] [ 341 laDAInuM vAtAvaraNa hatuM. moTA bhAganA leke muMbaI choDI dezamAM jatA hatA tyAre manasukhabhAInI nIDaratAe ane duraMdezIe temane yArI ApI. emaNe pherTamAM dAdAbhAI navarojI roDa upara eka meTI dukAna kharIdI ane vasANuM kalotha sTArsane nAme kAma zarU karyuM. samaya jatAM A sTore khUba moTA pramANamAM nAma ane dAma prApta karyA. Aje paNa A sTora dhamadhokAra cAle che. manuSya yatna Izvara kRpanA niyama mujaba emanA prayatna sAthe puNyadayane paNa udaya thaye. puNyadaye manasukhabhAIne aizvarya ApyuM ane manasukhabhAIe yatkiMcita samAjane caraNe dharavA mAMDayuM. 1997mAM temanA pU. pitAzrI jemane svargavAsa thaele temanI yAdamAM eka TrasTanI sthApanA karI. A TrasTa dvArA temaNe anekavidha sevAnAM kAryo karyA che, jenI vigata nIce mujaba che: je. je. hospiTalamAM apagane hunnara zIkhavavAnA vibhAgane anudAna karyuM. jena kilanika, berIvalImAM I. ena. TI. vibhAga emanI sva. putrI puSpAbenane nAme zarU karAvyo. harakizanadAsa hospiTalamAM vasANInA nAme rIhebilITezana vibhAganI zarUAta karAvI. lAyansa kalaba opha aMdherInA upakrame vasANI DAyAgnesTika senTaranI zarUAta karAvI. boTAdamAM mAtuzrI maNibAI vasANI sArvajanika Arogya kendranI zarUAta karAvI. beTAdamAM kAyamI jIvadayA mAnavarAhata saMsthAnI zarUAta karI, jyAM jarUrIAtavALAne niyamita roTalA ane zAka pIrasAya che. - harageviMdadAsa vasANI bImAra rAhata samiti vibhAganA upakrame bImArane vinAmUlya davAo apAya che. senAvAlA hospiTalamAM temanAM sva. putrI puSpAbena vasANInA nAmane ekasa-re vibhAga zarU karavAmAM Avela che. boTAdakara koleja tathA jhamarALAmAM buka benkanI zarUAta karAvI che. vasANI jena AyaMbIla zALA, beTAdanA vidyArthIone olarazipa, vageremAM paNa temanuM yogadAna che. che. 44 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo beTAdamAM mAdhyamika tathA mahAzALAmAM prathama AvanArane pustaka, caMdraka tathA rokaDa rakamanAM nAme, jI.sI. vasANuM sastu anAja kendra; jena udyogagRhamAM jI.sI. vasANI bekSa vibhAga, jena ejyukezana sAyaTImAM dara varase eka vidyArthIne kelarazipanI sahAya. anekavidha kSetramAM jevA ke sAmAjika, vaidyakIya, keLavaNI, dhArmika ane mAnava rAhata vi. mAM sva. manasukhabhAIe nAma ane kItinI apekSA rAkhyA vagara dAnane pravAha vadhu pramANamAM vahAvyo che te kharekhara abhinaMdanane pAtra che. A uparAMta aneka saMsthAomAM temanA smaraNArthe rUpiyA 2,50,000 jevI rakama temanA putro taraphathI vAparavAmAM Avela che. emanA pagale pagale cAle tevA emanA cAra putro zrI caMdubhAI, zrI anubhAI) zrI niraMjanabhAI ane zrI surezabhAI emanAM adhUrA kAryone avazya pUrAM karaze ane AgaLa dhapAvaze tevI zraddhA rAkhavI asthAne nathI. AvA kartavyamUrti sva. zrI manasukhabhAI vasANIne hArdika zraddhAMjali. sva. zrI manubhAI jesIMgabhAI udAracarita zeThazrI manubhAIno janma saMvata 1968nA kArataka vada nA zubha dine thayela hatuM. mAtApitAnA vArasAmAM maLelA susaMskArane lIdhe teozrInuM jIvana bAlyavayathI ja dharmAnurAgitA, dAnapriyatA vagere guNethI sabhara banyuM hatuM. vikaTa saMgemAM paNa jarA paNa mUMjhAyA sivAya teo pitAnA kAryamAM kunehabharI rIte saphaLatA meLavatA, sAthe sAthe kaSAyathI parAdhIna na banatAM ane vAdavivAdamAM paNa kadApi bhASAne saMyama na khetAM vicArapUrNa ane hitakArI javAba ApI sAmI vyaktinuM dila jItavAmAM teozrIe nipuNatA prApta karI hatI. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 343 dharma pratyenI akhUTa zraddhA tathA dharmakiyAnA yathAyogya AcaraNa dvArA teonuM jIvana ArAdhanAthI sabhara banyuM hatuM. keIpaNa prakAranI nAmanA-kIrtine moha sivAya guptadAna vageremAM teozrInI pravRtti anumodanIya hatI. pa. pU. zAsana-prabhAvaka prauDha pratibhAsaMpanna vaiyAkaraNakesarI sa. pU. AcAryadevazrI caMdrasAgarasUrIzvarajI ma.zrInA parama vinaya vidvayaM pravacanadakSa munivarya zrI abhyadayasAgarajI ma. tathA tapasvIratna munirAja zrI navaratnasAgarajI ma.zrI AdiThAjInuM cAturmAsa saM. 2019nI sAlamAM amadAvAda jaina sosAyaTImAM thayuM tyAre teozrInI preraNAthI zrI manubhAI e zrAvakacita bAra vrata tathA niyame grahaNa karyA hatAM ane suMdara rItie pAlana karI rahyA hatA. zrI nAgezvara tIrthanA vahIvaTamAM sAre bhAga lIdho hato ane tIrthanA TrasTI tarIke sArI sevA karI hatI. anya tIrthomAM paNa yathAzakti dravyano vyaya karI jIvana dhanya banAvyuM hatuM. - zrI paryuSaNa parvanA pavitra divasomAM pU. gurudeva munirAjazrI abhyadayasAgarajI mahArAjanA zrImukhathI "pavitra zrI gaNadharavAda"nuM zravaNa karI sAMje nizA paLamAM Avela zrI jagavallabha pArzvanAtha bhagavaMtanA bhAvapUrvaka darzana karyA tyAre kyAMthI khabara hoya ke A aMtima darzana haze ! darzana karI piLanA nAke AvatAM ja DhaLI paDyA. navakAra mahAmaMtranuM smaraNa karatAM temano amara AtmA palekanA paMthe prayANa karI gaye. jagatanA cokamAM je janme che te avazya mRtyune vare che, paNa tenuM ja jIvana sArthaka gaNAya che ke je jIvanamAM dharmanuM AcaraNa karI jIvanane pavitra banAve che. zeThazrI manubhAI paNa AvA prakAranuM ucca jIvana jIvI jIvanane banAvI gayA. teozrIne AtmA jyAM hoya tyAM zAMti maLe e ja eka abhyarthanA. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI manasukhalAla tArAcaMda mahetA vArtAsarjaka ane zabdazilpIomAM sagata zrI manasukhalAla tArAcaMda mahetA zIla, saMskAra, saMyama, tapa ane sevAnA sumeLane akSaradeha arpanAra vArtAlekhaka tarIke mAtra sAhityakSetramAM ja nahi paraMtu jainadharma ane samAjamAM paNa yazejajavala pratiSThAnA adhikArI banI gayA che. sva. zrI manasukhabhAI mahetA kevaLa sAhityasarjaka ke jIvananA sAdhaka ja na hatA paraMtu vyavahArakuzaLa ane kartavyaniSTha evA AjIvana karmayegI hatA. teo dharmiSTa hovA chatAM dhArmika jaDatA ane aMdhazraddhAthI para hovAnA kAraNe sAdhu ane saMtAnA upadezane haiyAnA UMDANamAM utArI enI cikitsA karanAra eka vicakSaNa vicAraka paNa hatA, jenA phalasvarUpa teonuM samagra jIvana namratAthI opatI vidvattA, AtmasaMyama ane adhyAtmalakSI dharmaparAyaNatAthI sabhara banyuM hatuM. vANI, vicAra ane vartananI ekAtmatA sAthe sumeLa sAdhatI sAhityopAsanA dvArA emaNe samAjane anekavidha sAhityanA sarjananI noMdhapAtra pramANamAM bheTa ApI che, jemAM gaNanApAtra lekhI zakAya evAM sAmayika "jaina", "AtmAnaMda prakAza", "zikSaNa-patrikA" vagerene samAveza thAya che. vaLI anya anekavidha prakAzane dvArA paNa emaNe saMkhyAbaMdha vArtAo ane lekhe AlekhyAM hatAM. sva. zrI manasukhabhAI mahetAnI sAhityasAdhanA mAtra jainadharma ke samAja pUratI ja maryAdita na hatI paraMtu e vyApaka mAnavadharmaprerita paNa hatI. "ApaNe sau sAcA mAnavI banIe"ne sUra pradhAnapaNe emanI sAhityakRtiomAM dhvanita thato hato, eTale emanI kRtio sau koIne mATe satya, sadAcAra, zIla, sAdhanA, prAmANikatA ane tapanI preraka heI, svAbhAvikapaNe ja "amRtanA Acamana" jeTalI pAvanakArI ane kalyANakArI banI rahI che. amo dilA raMgamo to zrI dazavaikAlika sUtramAM Avela A sUtrane sumadhura rIte vahetA pravAhamAM tANAvANAnI Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 34pa jema vaNI lenAra ane zIladharmanA sAcA ArAdhaka sva. zrI manasukhalAlabhAIne janma gAyakavADI rAjyanA amarelI zaheramAM I. sa. 1908nA mArca mAsanI 17mI tArIkhe thayuM hatuM. temanA pitAzrI satyapriya ane nyAyaparAyaNa hatA. temanAM mAtuzrI jaDAvabahene mAyALu svabhAva ane dharmapremathI bALaka manasukhalAlamAM dharma saMskAranAM bIja ropyAM hatAM. mAtAnI hUMpha ane zILI chAyA te temane mAtra pAMca varSanI uMmara sudhI ja maLyAM hatAM; paNa mAtAe repelA dharmasaMskAranuM sArI peThe jatana karI keI agamya zakti vaDe temAMthI preraNA meLavI temaNe pitAnA jIvananuM ghaDatara karyuM. temanAM mAtuzrInA svargavAsa aMge zrI manasukhabhAIe lakhyuM che ke "mArAM mAtuzrI saM. 16mAM saddagata thayAM te vakhate mArA pitAzrIe amArI pathArI amArA kuTuMbIonA gharamAM karAvelI... duHkha, AghAta ane vedanAthI ame mukta rahIe e daSTie A vyavasthA karAvelI. ane temanA jIvana daramyAna A daSTine khyAla rAkhIne temaNe amAruM pAlanapoSaNa karyuM. temaNe amArA sukhamAM sukha mAnyuM ane amArA duHkhamAM e duHkhano bhAra amArA upara na paDavA detAM temaNe jhIlI lIdhe. kAdavanI vacce pANImAM rahevA chatAM kamaLa jema alipta rahe che tema mArA pitAzrI saMsAramAM rahIne saMsAranA mehathI niraMtara alipta rahyA...." pitAnA pitAzrImAM nihALelI A jIvanadaSTi pramANe pote paNa va pitAnuM jIvana vairAgyamaya, sAduM, nirlepa, sAtvika ane sAdhanAmaya banAvyuM hatuM. temaNe prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa amarelImAM prApta karyuM hatuM. "putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI" e ukti anusAra bAlyakALa daramyAna paNa temanAmAM dayA, udAratA jevA guNo jevA maLe che. zALAe jatI vakhate vAparavA ApelA pAIpaise paNa keTalIka vakhata teo dIna-duHkhiyA ke raktapittIone ApI kRtArthatA anubhavatA. ahIM temaNe meTrika sudhI abhyAsa karyo. tyArabAda teo muMbaI jaI vasyA. zarUAtamAM zeTha devakaraNa Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo mULajInI peDhImAM nokarI svIkArI, tyArabAda svataMtra vyavasAya karavAne manasUbe ghaDyo ane jIvanavImAnA vyavasAyamAM pitAnA pitarAI zrI bhAIcaMdabhAI ane kuTuMbIo sAthe kAma karyuM. pitAnI kAryasUjha ane AvaDatathI dhi nepacuna esyoransa kaMpanI li.nI zrI bhAIcaMdabhAI sAthe maLIne sthApanA karI. "nyAya saMpanna vibhava:"e sUtra lakSamAM rAkhyuM. kaMpanInI kAmagIrI daramyAna dezanA judA judA bhAgomAM teo pharyA hatA. sAthe yAtrAdhAmo ane sauMdaryadhAmanI saphara paNa thatI. A samayamAM judA judA aneka anubhavo thayA. temanA lagna dAnavIra zeThazrI devakaraNa mULajInAM suputrI zrI lIlAvatIbena sAthe thayela. temanuM dAMpatyajIvana anya daMpatIone preraNAdAyI hatuM. temanA dharma ane sevAparAyaNa jIvanamAM temanAM dharmapatnIne amUlya phALe hato. temanAM patnInI mAMdagI daramiyAna temaNe karelI kALajIpUrvakanI sevA ajoDa hatI. I.sa. 1946mAM temanAM dharmapatnIne svargavAsa thaye. A vakhate temanI uMmara 38 varSanI hatI. A ghaTanA bAda potAnuM jIvana vadhu ne vadhu sevA ane AtmasAdhanA tarapha vALyuM. emanI AtmasAdhanA zuSka nahatI. sAdhanA sAthe kuTuMbIo taraphanI pharaja paNa barAbara adA karatA. temanAM saMtAnane kadI mAtuzrInI khoTa na sAle tevI kALajI rAkhI pragati karI rahyA. vaDIla bhAI bhegIlAlabhAI tathA meTI bena caMdanabena pratye khUba AdarathI vartatA ane teone paNa temanA tarapha pUrI mamatA hatI. temanA kuTuMba pratyenI javAbadArI paNa Adarza rIte adA karatA. temanA kuTuMbanA dareka sabhya tarapha apAra mamatA rAkhatA ane temanAmAM susaMskArone piSatA. pitAnA udAtta svabhAvathI potAnAM saMtAne tema ja bhAI bahenanAM saMtAna taraphathI paNa pUrNa Adara prApta karela. teo AcaraNa-vicAra-vANI-vartana ekasarakhuM rAkhavA prayatnazIla hatA. utkRSTa dharma eTale ahiMsA-saMyama-tapa. A traNene jIvanamAM vaNyAM hatAM. keIne duHkha na lAge evI kALajIpUrvaka belavuM ane WW Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdghanagraMtha ] [ 347 vavuM' evI jhINavaTavALI temanI ahiMsA hatI. brahmacarya vrata para temane atUTa zraddhA ane dRDhatA hatAM. tapanuM AcaraNa bAhya karatAM AbhyaMtara vizeSa hatu. vamAna tapanI 20 eLI tema ja traNa aThThAi nava upavAsa vagere karela. teoe A tapazcaryA bhAvathI, AtmazuddhinA saMkalpathI karela. keTalIka tapasyA muMbaI bahAra paryuSaNamAM pU. pUrNAnaMdavijayajI ma. sA.nA AmaMtraNathI tee cAmAsu hoya tyAM jaI karela. tapazcaryA karela tema ghare pAchaLathI khabara paDe. peAte vAta na kare. ADa vakhata raktadAna paNa karela. A rIte temanuM sAmAjika ane dhArmika jIvana ADaMbara vagaranuM ane sAdAIpUrNa hatuM. vImAnA vyavasAyanuM rASTrIyakaraNa thayA pachI temaNe vyavasAyamAMthI nivRtti laI lIdhI ane sama'jasevA karatA. tee dhArmika-sAmAjika sa'sthAnA vahIvaTa karatA tyAre vahIvaTa zuddha rahe te mATe jAgRta rahetA ane saMsthAne jarUra paDe tyAre tana, mana, dhanathI sahakAra ApavAmAM pAchI pAnI na karatA. je sasthAone temanI sevAne lAbha maLyA che temAMnI mukhya zrI jaina dhArmika zikSaNa sa`gha, zrI AtmAnaMda jaina sabhA, zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDa, zrI adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa, zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, zrI siddhArtha ejyu. TrasTa; zrI devakaraNa mULajI jaina sastA bhADAnI cAla TrasTa vi. ejyukezana enI ghaNI parIkSA Apela ane pachIthI pepara kADhavA, pepara tapAsavA vagere kAma karela, mulunDamAM derAsarajInI sAme ja Avela devakaraNa bhavana ane pUtaLIbAI bhavana temanI A TrasTa mATe karela athAga mahenatanuM ja pariNAma che. temaNe karela sAhityasevA uttama TinI che. temaNe zIladhama nI kathAo ', ' brahmacaya ane bIndra lekhA', ' jANyu ane joyuM' ane AtmAnaMda prakAza, zikSaNa patrikA vi.mAM temaNe lakhela kathAo-lekheA temanI tattvaci'takanI pratibhA pragaTa kare che. temanI zailI sAdI ane AbAlavRddha samajI zake tevI che. temanu sAhitya, jJAna ane sadAcAranI preraNAthI sabhara che. bedhaka dRSTAMtA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 ] || ApaNA zreSThIvaryo tema ja zAstranA AdhAra ApI lekhana rasamaya ane saceTa karyuM che. temanuM lakhANa temanA vizALa vAMcananI sAkSI pUre che. teoe zrImad rAjacaMdra, svAmI rAmatIrtha, svAmI vivekAnaMda, zrI ramaNa maharSi, saMta tulasIdAsa, maharSi araviMda vagere saMtanA the tathA pU. mahAtmA gAMdhI, zrI kizoralAla mazarUvALA, zrI TILaka, zrI rAdhAkRSNana jevA vidvAne tema ja Do. duboya, . sara lAyenalabIla, meMra pila byure, De. kAu jevA pAzcAtya vidvAne tema ja vijayavallabhasUrijI, vijayabuddhisAgarajI ma. vagerenA vAMcananuM dohana karI samAjane rasamaya sAhityaprasAdI ApI che. samAjasudhArAnI bAbatamAM teo mAnatA ke samAjamAM gharSaNa na vadhe e rIte sudhArA karavA joIe. sAmAjika rItarivAjomAM thatA khoTA kharca ane ADaMbara tajavA joIe. dhArmika anuSThAna paNa ADaMbararahita samajapUrvaka thavA joIe, tema teo spaSTapaNe mAnatA. samAjamAM strIne sthAna viSe temaNe puNyaprakepa vyakta karyo hato. samAjamAM strIne puruSa samAna sthAna maLavuM joIe. zramaNa samudAyamAM paNa sAdhvIjI mahArAjenA jJAnane lAbha samAjane maLe tevI sArI vyavasthA goThavAvI joIe tema temaNe vyakta kareluM. mRtyu saMbaMdhI temanA vicAre bahu spaSTa che. jJAtattva di dhruvo mRtyuH dhruvaM janma mRtasya c| tasmAd parihArye'rthe na tvaM rojitumardavi che A lekamAM darzAvela vicAra temaNe AtmasAta karelA. teo mRtyuthI kadI DaratA nahIM. temanuM maraNa paNa sAcA arthamAM zAMtipUrvakanuM maraNa kahI zakAya. temaNe amadAvAdamAM pUjya muni mahArAja padhasAgarajI pAse vinaMtI karI keTalI bAdhAo lIdhelI ane e rIte mRtyune te svAbhAvika rIte Ave tyAre tene bheTavA AdhyAtmika taiyArI karI lIdhI hatI tethI ja temane mRtyuMjayI kahI zakAya. A rIte temanuM jIvana ane sAhitya adhyAtmalakSI ane samAjennatinI daSTivALuM hatuM. evA saraLa, nIDara, nirdabha, sAtvika, dharmaparAyaNa manasukhalAlabhAIne bahuza vaMdana. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane khyAti prApta na che " abhivAdanagraMtha ] [ 349 zrI manasukhalAla dhanajIbhAI vorA kalA-saMskRti, zikSaNa ane samAjasevA vyApAra ane udyoga; dharma ane mAnavatAvAdI anekavidha pravRttio ane saMsthAomAM jemaNe viziSTa khyAti prApta karI che tevA vidyAvyAsaMgI zrI manasukhalAlabhAI verA muMbaImAM vasatA jaina zreSThIomAM agrasthAne mAnavaMtuM sthAna zobhAvI rahyA che. muMbaImAM prathama haroLamAM gauravabharyuM biruda bhegavatA zrI manasukhalAlabhAI jAmanagara pAse vaDAlAnA vatanI che. varSo pahelAM dhaMdhArthe 1935mAM IsTa AphrikA (membAsA) gayA. anubhavanuM vizALa bhAthuM meLavIne 1942mAM svadeza pAchA pharyA. svayaMbaLe puruSArtha karI 1943mAM muMbaImAM esa. manasukhalAlanI ku, naTavara TreDiMga kuM. dvArA IpeTe...ekasaparTane vyApAra zarU karyo. kudarate dhaMdhAmAM yArI ApI. be paisA kamAyA ane udAra dile e saMpattine sadupayoga paNa karatA rahyA. temanAmAM vyApAra ane saMsthA saMcAlanane kuzaLa vahIvaTa, zrI ane sarasvatIne maMgaLa sumeLa, AMgaNe AvelAone ane sArI pravRttione pretsAhita karavAnA temanA umadA sadguNoe temane ucca sthAne besADyA che. jAherajIvanane paNa bacapaNathI zokha, vatananA sAMskRtika vikAsamAM paNa temane yazasvI kALe; jena ane jainetara saMsthAomAM A kuTuMbe hamezAM yathAyogya ghaTatuM karyuM che. muMbaInI ke bahAranI keIpaNa kalA-zikSaNa pravRtti evI nahIM heya ke jemAM zrI manasukhabhAInI saMgIna sahAya ke sahaga na sAMpaDyo hoya. bAreka varSa pahelAM jAmanagara jillAmAM kAlAvaDa (zItalA) pAse meTA vaDAlAmAM je prAcIna derAsara che, temAM sAta varSanI prAcIna pratimA birAjamAna che. te pratimA (caMdraprabhasvAmI)nI pratiSThA eka varSa pahelAM pUjya AcArya bhagavaMta cAritryavijaya Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 ] [ ApaNA zreSThIvaryo mahArAja sAhebe karAvela. te derAsarane pharI jIrNoddhAra copATI jaina saMgha tema ja muMbaInA keTalAka saMgha ane jAmanagara zeThajI derAsaranA pUrNa sagathI kuMbha-pratiSThA bhAre dhAmadhUmathI karavAmAM AvI. zrI A. devazrI kailAsasAgarasUrijI mahArAja sAhebe eka prasaMge derAsara upAzraya banAvavA zrI manasukhabhAIne preraNuM karI tyAre e preraNAne zrI manasukhabhAI e saharSa jhIlI lIdhI hatI. pUjya AcArya bhagavaMta zrI manasukhabhAI tema ja kAlAvaDanA saMghane derAsaranI jarUriyAta mATe upadeza Apela e upadezanI lokene sArI asara thaI ane e derAsaranI zubha zarUAta pUjya munivarya zrI prabhAkaravijayajInA zubha haste sAteka varSa pahelAM thayela. dharmapremI zrI manasukhabhAIe kAlAvaDanA e bhavya jaina maMdira mATe bhAre jahemata uThAvI hatI. saraLa ane nikhAlasa svabhAvanA zrI manasukhabhAIe jAmanagara zeThajI jaina derAsara, capaTI jena saMgha, zrI vAlakezvara bAbu pannAlAla amIcaMda jaina derAsara, supArzvanAtha jaina derAsara, sAyana jaina saMgha, sudAna jaina saMgha, vagere saMgha taraphathI maTI rakama meLavI-apAvI kAma pAra pADayuM ane pote yazanA adhikArI banyA. A derAsaramAM pratiSThA karAvanAra bhAgyazALIo zrI rajanIkAnta mehanalAla kasturacaMda jhaverI, ratIlAla dhanajIbhAI vorA parivAra, manasukhalAla dhanajIbhAI vorA parivAra, vagere bhAgyazALIoe lAbha lIdhela. zrI manasukhabhAInA paricayamAM e paNa jovA maLyuM ke temanAmAM je te viSayanuM talasparzI jJAna, saMsthAonuM kunehabharyuM saMcAlana, UMDI samajadArI. yugabaLanuM svadarzana emanI anekavidha pravRttionI saphaLatAnAM pUraka aMgo banyAM che. vyApAra viSayaka pravRttionI sAthe zikSaNa ane dharmane jarA paNa vIsaryA nathI. ghaNI badhI saMsthAone temanA kuzaLa ane nehabharyA saMcAlanano amUle lAbha maLe che ane kAryanI vadhu saMgInatA lAdhI che. kAlAvaDanA jJAnabhaMDAra ane vAcanAlayamAM paNa emanI sIdhI dekharekha che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha | [ 351 mATA vaDAlA gau-sevA rAhata TrasTa dvArA mUMgA jIvAne abhayadAna ApavA mATe vyavasthita AyeAjana ane jhuMbeza upADIne ghaNI meTI sevA ApI rahyA che. zrI manasukhabhAInI kAryakSamatA, vyavasthAzakti ane sevAparAyaNatAe samAjanI cAhanA ane prazasA meLavyAM che. jIvadayA ane ahiMsAnA prakhara himAyatI evA A mahAnubhAvanuM pratApI vyaktitva ApaNA saune mATe gaurava levA jevu` che. carea cease With Best Compliments from QUALITY PRODUCTS BACKED BY STRICT QUALITY CONTROL AND AFTER SALES SERVICE Silicon Emulsion ALN (Silicone softner & water Repellant) Silicone Softner 990 (Silicone Softner) * Allenol PE (Polyethyene Emulsion) Allenfix KH (Dyefixing agent for Direct and Reactive Dyes) Softex RGP Conc (Non ionic Softner) * Catalyst Special A (Catalyst for Silicone finish) * Softex RG Conc (Non ionic Softner) * Allen Softner N (Non ionic Softner) * Allen Acrylic Softner CN (Softner for Synthetics and Acrylics) Allendet Nl (Non ionic detergent) *Allengen CH (Kerosene Emulsifier) Allen Carrier T (Carrier for Polyester Dyeing) Altranol 007/H/Conc (Powerful stain remover) Allenol 15 (P. V. A. Solution) * Allen Antistat R (Antistatic agent) Silanol R (Mould Release agent) ace L. N. CHEMICAL INDUSTRIES Office: 296, Samuel Street, 4th Floor, BOMBAY-400 003. Tele. 326756, 331258, 338073 leacea Factory 6, Adarsh Industrial Estate, Sahar Road, Chakala, Andheri (East), Bombay-400 093. Tele. 6327213, 6326824. cacacacacacace Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI mahipatarAya jAdavajI bhAvanagaranA vatanI zAha sadAgara zeTha jAdavajI narazIdAsa eka mazahUra nAmAMkti vepArI hatA. emanA traNa putro hatA. temAM zrI mahipatabhAI nAnA putra hatA. tA. 9-6-24nA maMgaLa divase emane janma thayo hato. teo suzrAvaka zreSThIvarya zrI tribhovanadAsa harakhacaMda khAMDavAlA ane suzrAvaka dharmAnurAgI jaDIbena tribhavanadAsanAM suputrI zrImatI vijayAbena sAthe lagnagraMthithI joDAyA. te paropakAranA ane dharmanA kAryamAM sadAne mATe eka sAcA sAthIdAra paNa che. emanI dareka preraNA zrI mahipatabhAIne jIvanamAM atyaMta upayogI ane mArgadarzaka hoya che. 1954mAM jena udyogagRhanA kAryakartAoe mahipatabhAInI sevAnI mAgaNI karI, kAryavAhaka samitimAM lIdhA ane jotajotAmAM udyogagRhanI zAna badalI nAMkhI. e oIla sIjha esosiyezana jevI mAtabadAra saMsthAmAM ATha varasa sudhI DAyarekTara tarIke sauthI vadhu mate cUMTAIne sevA ApI. agAsI tIrtha jaina derAsaramAM traNa varSa TrasTI tarIke rahyA. keLavaNI kSetre zakuMtalA jena hAIskUla kamiTImAM joDAI mahatvanI sevA ApI. mahArASTra sarakAre teone 1970mAM je.pI.ne IlkAba ApI sanmAnyA. traNa varasa je.pI. rahyA. ela InDiyA jena konpharansa, pAlItANuM adhivezanamAM maMtrIpade temanI varaNI karI, jemAM sAta varasa sudhI sevA ApI. Ama aneka sAmAjika, dhArmika ane vyApArika saMsthAomAM sevAbhAvI kAryakara tarIke suMdara sevA bajAvI pitAnI buddhizakti ane udAratAnuM gadAna Apela che. mahAvIra vidyAlayamAM paNa teo peTrana che. zrI mahipatabhAIe puruSArtha ane puNyadayathI prArabdha ane prasannatA, saMskAritAnA kSetre ghaNuM UMcuM sthAna meLavI jIvanane suvAsita karyuM che. 1952mAM svataMtra dhaMdhAnI zarUAta karI, 1972thI hAjara mAlanA dhaMdhAmAM paDyA. 1976thI kemikalasane dhaMdhe vizALa pAyA para calAvI rahyA che. dhaMdhA karatAM emanuM sAmAjika jIvana khUba ja anumodanIya ane prazaMsanIya che. vepArI samAjamAM paNa temanuM AgavuM sthAna che. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 353 temane abhyAsa mAtra meTrika pAsa sudhI ja cheparaMtu kuzAgra buddhi, cIvaTa, khaMta ane utsAhathI jotajotAmAM badho kArabhAra saMbhALI lIdhe. saMsthAmAM 15 varSa sudhI maMtrIpade rahIne sevA ApI. seMkaDe bahenanAM aMtaranI AziSa lIdhI. bombe sITIjhansa kamiTImAM, meyara rilIpha kamiTImAM temane mAnabharyuM sthAna maLyuM. tad uparAMta bALAzrama kamiTImAM, gurukuLa kamiTImAM TrasTI tarIke, tAladhvaja bALa vidyAthIgRhanI kamiTImAM rahIne tana-mana-dhanathI sevA ApatA rahyA. vividha saMsthAo sAthe teo saMkaLAyelA che. zrI mahAsukhalAla lakSmIcaMda zAha samAjanI cetanAne jAgRta karI tene gauravavaMtI banAvavA kAje samaye samaye dAnavIra janma le che; asmalita dAnagaMgA vahAvI samAjanA pratyeka kAryomAM lakSmIne sadvyaya karI rahyA che. temanA jIvanaghaDataranI apratima sAdhanA, sAmAjika kSetra taraphanI mUka sevAvRtti ane AtmakalyANanAM pratyeka kAryonI puSTie temanA jIvanane eka anekhuM svarUpa ApyuM che. dharma pratyenI atUTa zraddhA, vyApAranuM kauzalya, dAnavRttine vArase e emanA kuLanI paraMparA. temanA vaDavAoe saMgha, zAsana ane samAjanI pratyeka pravRttimAM ApeluM gadAna e kharekhara temanA kuTuMbanI yazagAthA che. nAnI vayamAM temanA pitAzrInI chatrachAyA gumAvI. temanA mAtuzrIe bhAIbahene mAM saMskAronuM siMcana karI temanA jIvanabAgane mahekate banAvyuM che. temanA vaDIla baMdhu kAMtilAla lakSmIcaMda zeTha tathA laghubaMdhu sumaticaMdra lakSamIcaMda zeTha e saMskAravArasAne Aje paNa zobhAvI rahyA che. vile pArelemAM mahAsukha bhuvana upAzraya, AyaMbila bhuvana, pAThazALA tema ja vyAkhyAna hela baMdhAvI udAtta dhArmika vRttine paricaya karAvyuM che. hastagiritIrthamAM mAtabara rakamanuM dAna ApyuM che. 5 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo che. navapadajInI sAmUhika AyaMbila karAvavAne lAbha lIdho, ghoghArI vizAzrImALI jaina jJAti samUhalagnamAM gadAna karyuM. dharmapatnI a. sau. padmAbena 1967mAM sAvarakuMDalAmAM pratiSThA prasaMge muni suvratasvAmIne gAdInazana karAvavAne lAbha lIdhe. jItharI hospiTalamAM paNa temaNe moTuM dAna ApyuM che. ghaNA ja dharmiSTha puruSa che. rasva. zrI mAvajIbhAI dAmajIbhAI zAha sva. zrI mAvajIbhAI zAha jaina samAjanuM gauravazALI ratna hatA. eka Adarza, dhyeyaniSTha, dhArmika zikSaka hatA. 73 varSanI yazasvI jiMdagIne aMte muMbaImAM tA. 9-7-6pane divase dharma bhAvanAnuM samaraNa karatAM karatAM svargavAsI banIne amara banI gayA. bhAveNAnI saMsakArabhUmi e emanuM janmasthAna. mAtAnuM nAma pUrIbahena. kuTuMbanI sAmAnya sthiti paNa saMskAra ane dhArmikatAnI ene bakSisa maLI hatI. mAtApitAnA e ekanA eka putra hatA. daza varSanI kAcI kumaLI vaye kAzI pahoMcIne vidyA upArjanamAM lAgI gayA. namratA, vinayazIlatA ane vivekathI emane saunA vatsala banAvI dIdhA. udyamazIlatA ane dhyeyaniSThAe sarasvatInA lADakavAyA banyA. soLa varSanI uMmare muMbaImAM dhArmika zikSaka tarIkenI kArakirdI zarU karI. emane svabhAva saraLa, ochA bele ane kartavyaparAyaNa hato. e yazasvI jIvananI prasAdIrUpe temanAM 76 jeTalAM nAnAMmoTAM pustakanI samAjane bheTa maLI che. temanuM ghanya jIvana ane kene preraNA ApI gayuM. pa. pU. A. vijayadharmasUrijI mahArAja sAhebe temanA mATe lakhyuM che ke vartamAnakALanA zrAvakasaMghamAM teo eka Adarza zrAvaka hatA. tema ja jIvanamAM jaina zAsana pratye avicala zraddhA ane bhakti hatAM. deva-guru-dharmanA teo upAsaka hatA. devadarzana, pUjA-sAmAyika tema ja yathAzakti vrata Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 355 niyama e emanA jIvanane nira'tara dainika dhArmika kArya krama hatA. saMskRta vyAkaraNa, nyAya, sAhitya tema ja prAkRta bhASAnA tee sArA abhyAsI hatA. arihaMtanA dhyAnamAM ja AyuSyanI samApti thavI e ja jIvananuM sAcuM saravaiyuM che. e sAcA saravaiyAnA amuka pramANamAM teo paNa adhikArI banI zakayA. A uparAMta aneka jainAcAryo ane jaina-jainetara sasthAone temanA paratve khUba ja mAna-sanmAnanI lAgaNI hatI. temanA svargavAsa vakhate 40 jeTalI saMsthAee azrabhInI zraddhAMjali arpI hatI. dhama ane jIvana vacce kAI dIvAla temaNe rahevA na dIdhI. jIvana e ja dharma che evI samajapUrvaka teo jIvyA. hajAro vidyArthIonA jIvanamAM temaNe dharmanAM khIja vAvyAM. dharmasUtrA zIkhavavAnI temanA pAse adbhuta kaLA hatI. jIvana ati sAduM ane ni`La hatu. a Mgata jarUriyAtA ghaNI ja echI. guNAnurAgIpaNuM emanI khAsa viziSTatA hatI. temanI kAryazakti gajabanI hatI. vAMcananI paddhati uttama hatI. teo avAranavAra kahetA ke, jIvananI saphaLatA mATe satata karmAMnI jarUra rahe che. aDadhI sadI sudhI dhArmika zikSaNanA vyavasAya dvArA zrI mAvajIbhAI e jIvanamAM satata AnaMdane ja anubhava karyo che. temanI jvalaMta jJAnaniSThA ane ananya dharmazraddhAne kAraNe teo samyak cAritranA prakAzapuMja sArI rIte pAmI gayA. anekAe A jIvanazilpInI khUba khUba prazaMsA karI che. jIvana saMjIvanI teozrIe puruSA ane parizramathI meLavI hatI. ane eTale ja samAjamAM temanI suvAsa prasarelI che. zrI mAvajIbhAInA jIvanasAphalya pAchaLa kharI adhiSThAtrI to pU. zrI amRtabena ja rahyAM. zrI mAvajIbhAinI bhAvanAne mUrtimata karavAmAM amRtabene je sAtha ApyA che te cirasmaraNIya banI raheze. patinA eka eka kAmamAM sahakAra uparAMta putrAne paNa dhArmika ane vyavahArika jJAna sArI rIte maLe tenI satata kALajI rAkhatAM. sArA saskAre ApavA mATe temanI cIvaTa noMdhapAtra hatI. game tevA kaparA saMjogomAMthI paNa mArga kADhavAnI kuzaLatA Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 ] [ ApaNA zreSThIvaryo dharAvatAM. svabhAve udAra ane hasatA mukhaDe dAna daI zakatAM hatAM. kuLane ajavALe, pitAnuM nAma rozana kare tene kuladIpaka kahevAya. zrI jayaMtabhAI AvA ja kuladIpaka nIvaDyA. Aja teo paNa aneka jAhera saMsthAomAM gauravabharyuM sthAna dharAve che. sva. zrI mAvajIbhAInuM vyaktitva janasamAjamAM anerI bhAta pADI gayuM. emanI AhAravihAramAM cesAI ane niyamitatA AjanI yuvA peDhIne mATe javalaMta daSTAMta banI rahyuM che. vizALa saMkhyAmAM mitra-zubhecchake temanA upara anahada prema hate. temanA svargavAsa vakhate AvelA hajAro dilasejInA saMdezAo emanA jIvananI madhura suvAsanI pratIti karAve che. zrI mANekalAla vADIlAla savANuM bhAratanA svAtaMtryanA rajatajayaMtI parve mahArASTra sarakAre zrI mANekalAla vI. savANune je. pI. (jasTisa opha pIsa)nI padavI ApI. mAdhyamika zikSaNa meLavIne zrI savANIe TrAnsaporTanA kSetramAM jhukAvyuM. atyAre vizALa vaTavRkSa banelA "savANI TrAnsaporTa'. nI bIjarUpI zarUAta ghaNuM kaparI hatI. rasAkasI bharelA A kSetramAM mArgavyavahAra dvArA mAla mekalavAnI zarUAta karAvavAmAM zrI savANIne mukhya gaNAvI zakAya. 1953-54mAM lAMbA aMtare DIjhalathI cAlatI Trake zarU thaI ane haidrAbAda khAte savANI TrAnsaporTa kaMpanInI pahelI ophisa khullI mukAI. muMbaI, haidarAbAda vaccenA vepArI saMbaMdhe vikasatAM AMdhamAM bIjI jagyAoe eka pachI eka zAkhAo zarU karI. 195lTI gujarAtamAM paNa navAM navAM sthaLoe zAkhAo khelavAnuM zarU karyuM. Ama 1944 thI 1958 sudhInI satata mahenatanA pariNAme dhaMdhAmAM savANI TrAnsaporTa vizvasanIyatAnuM sthAna meLavyuM. 1959mAM A kaMpanI phalIphUlIne vaTavRkSa banatAM te savANI TrAnsaporTa prAIveTa li. mAM pheravAI savANI TrAnsaporTanI 1967 sudhImAM dezabharamAM 101 zAkhAo thaI ane 1977 sudhImAM Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 357 te 201 sudhI pahAMcI. hAlamAM eTale ke 1982mAM 26mI jAnyuArInA dine 40 varSa pUrAM karyAMnA tema ja 251 brAnca sudhI paheoMcyAnA eka jayaMtI-maheAtsava paNa UjavAyA. hAlamAM 1987 sudhI bhAratabharamAM temanI brAMce 375 sudhI pahoMcI che. A rIte eka ajoDa evI mahAmUlI sevAnu tathA kAIi nuM udAharaNa temaNe pUru pADayuM che. vatana dhAnerAmAM 1964mAM 75 plATAmAM baMgalAvALI pArasa seAsAyaTInuM nirmANa thayu. sAthe eka suMdara jinAlaya paNa taiyAra thayu. teezrI roTarI klabanA bhUtapUrva pramukha, jAyanTsa kalama vi. nA sabhya che. zrI mANekabhAI e temanAM dharmapatnI a. sau. zAMtAbena sAthe jagatanA lagabhaga badhA ja dezonA pravAsa kheDayo che. chelle aDhI mAsanA amerikA, keneDA vi.nA pravAsa daramyAna ghaNI jANakArI meLavI che. temanA piravAramAM be putro ane pAMca putrIe che. temanA dareka kAryamAM temanAM dharmapatnI zAMtAbahenane paNa sAro sahayoga maLe che. A uparAMta teezrI nIcenI sasthAomAM UMcA sthAne rahI cUkela che--(1) pramukha, embe guDsa TrAnsaporTa esesiyezana (2) pramukha, ola inDiyA meTara TrAnsapoTa koMgresa (3) pramukha, TrAnsaporTa kalaba, embe (4) sabhya, mahArASTra TUMka esosiyezana (5) mAjI pramukha, pAlanapura samAja kendra (6) mAjI pramukha, dhAnerA Arogya samiti, (7) mAjI upapramukha, dhAnerA keLavaNI maMDaLa (8) ceramena, pArasa ke. e. hAusiMga seAsAyaTI, dhAnerA. audyogika kSetre teo savANI TrAnsaporTa prA. limiTeDanA menejiM'ga DirekaTara tema ja udyogaratna evorDa 8 julAi 1885nA dine bhUtapUrva rASTrapati gyAnI jhailasiMganA hAthe dilhImAM temanI kaMpanIe sArI sevA ApI te badala meLaLyeA. zirAmiNa evA mANekabhAInI TrAnsaporTa kSetramAM Adhunika che. 46 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 ] | ApaNuM zreSThIvaryo tAthI kArya levA mATe tema ja samAjanA dareka staramAM sAre bhAga laI lokonI cAhanA meLavavA mATe 20 jAnyuArI 1987nA rAja dilhImAM bhUtapUrva rASTrapati gyAnI jhelasiMganA hAthe meLavyo. AvA zreSThIzrInuM Arogya dIrdhAyuSya ane sAmAjika kSetre khUba ja siddhio meLave tevI zubhecchA pAThavIe chIe. sva. zrI mANekalAla zaMghajI zAha mAnavInA jIvananuM mUlya zuM ke parivAranA saMskAronuM mUlya zuM ? te mUlya te tenI pAse keTalI dhana-dolata che tenA uparathI nahIM paNa dAnadharmane kSetre temaNe kevAM keTalAM dAna karyA, mananI udAratAne kyAM kyAM paricaya thayo che tenA uparathI aMkAya che. - sva. zrI mANekalAlabhAI mULa niMgALA (beTAda)nA vatanI. sittera varSa pahelAM A zreNInuM muMbaImAM Agamana thayuM. jIvanamAM kAMIka karI chUTavAnI tamannA ane tAlAvelI hatI. sevAparAyaNatAnA saMskAre nAnapaNathI ja mAtApitA pAsethI maLelA. anyane duHkhI jaIne temane AtmA kakaLI UThate, karuNa ane dayAnA bhaMDAra samA A zreNIne garIba paratve apAra lAgaNI ane mamatA hatI. ane te kAraNe ja teo saune vizALa samAjanA prItipAtra ane AdaraNIya banI zakyA. nirAdhAra parivArane hamezAM madada karatA rahyA. dInahInAnI bhaktine jyAre jyAre prasaMga UbhuM thAya tyAre tenuM mana hiloLe caDatuM. boTAdamAM sva. jeThAlAla zaghajI zAha nAme sthAnakavAsI jaina borDiMga tathA sTezana pAse sva. zrI. mANekalAla tathA sva. zrI jeThAlAla saMghajI zAha sonAvAlA hospiTalamAM apAyeluM moTuM dAna e parivAranI meTI deNagI che. A dAnagaMgA lagabhaga be dAyakA pahelAM vahetI karI hatI. boTAda ane tAlukAnI samagra prajA A senAvAlA hospiTalane sArI rIte lAbha le che. A bInAthI dAtAnA parivArane paNa pUro saMtoSa che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 359 mANekalAlabhAInA suputra zrI bAbubhAIe paNa nAnAmoTA phaMDaphALAmAM dAnane pravAha hamezAM cAlu ja rAkhe che. sonagaDhamAM pa. pU. kAnajI svAmInA digaMbara jaina mumukSu maMDaLamAM sAruM evuM dAna ApeluM che. zrI bAbubhAI pote bhAratamAM lagabhaga badhe ja pharyA che. manana, ciMtana ane garIba mATenI meTI hamadardI e emanA jIvananuM parama dhyeya rahyuM che. zrI bAbubhAI kayAreya mAnavadharmathI gruta thayA nathI. temanA samagra jIvanamAM ane temanAM badhAM ja kAryomAM vicArane AdhArasevA ane saMgaThananI bhAvanA che. temanuM nehALa sAMnidhya mANavuM e paNa eka lhAve che. niSThAvaMta ane niSkalaMka cAritrya vaDe jIvanamAM keTalI uttega ane udAtta pratiSThAnI prApti thaI zake che, tenuM preraka dRSTAMta temanA jIvana ane kAryothI maLI zake che. temanI eka eka pravRtti hamezAM pragatizIla rahI che. puNyapratApI, dharmAnurAgI ane jAjaramAna pUrvajonI yazasvI paraMparAne vAraso maLe e jema gauravanI vAta che tema e saMskAravArasAne zAbhAvI jANo e paNa kaparuM kAma che. zrI bAbubhAIe e kAma saraLatAthI pAra pADayuM che. dhanyavAda. sva. zrI mANekalAla cunIlAla zAha jaina samAjanI asmitAnA jyotidhara samA zrI mANekalAlabhAI kharekhara dhUpasaLI jevuM jIvana jIvI gayA ane tarapha sugaMdha prasarAvI gayA. jemanuM samagra jIvana dhArmika, sAmAjika, zaikSaNika ema anekavidha sevAothI samRddha hatuM. vizALa samAjane pIyUSa pAnAra zrI mANekalAlabhAIne udAra dilanA zAlIbhadra sajana tarIke oLakhAvavAmAM atizayokti nathI. A zreSThIratnae aDhAra varSanI uMmare vAyadA bajAramAM pravezI Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 ]. [ ApaNuM zreSThIvaryo zUnyamAMthI virATa sarjana karI lakSmI prApta karI. AjathI 40 varSa pahelAM eka rUpiyAnuM mUlya ghaNuM moTuM hatuM tyAre zeThazrIe dhArmika, vaidakIya, sAmAjika ane zikSaNakSetre aneka saMsthAo, saMghe ane TrasTane udAra dile dAnanI gaMgA vahAvI hatI ane e rIte jaina samAjanI saMsthAone navapallavita karI hatI. kaI paNa pravRttine AraMbha (zrIgaNeza) temanAthI thayA hoya te na kalpI zakAya evI saphaLatA ane siddhi maLelAM che je temanI yazarekhAnI pratIti karAve che. vyApArI kSetre temanI niSThAne kAraNe temanI pratibhA khUba ja jhaLakI hatI. emanuM samagra jIvana dharmabhAvanA ane dilanI dilAvaratAthI surakSita ane saMskAritAthI zobhAyamAna hatuM. rela, bhUkaMpa, duSkALa vagere kudaratI ApattinAM rAhatakAryomAM zeThazrIne sau prathama meTo phALo hoya ja. ane e rIte rASTrane upayegI banavAmAM haMmezAM AnaMda anubhavatA. neMdhapAtra vaibhavamAM jIvatA hovA chatAM sAdAI, saraLatA, saumyatA ane saMyamanA jIvaMta udAharaNarUpa hatA tema ja AtmaprazastithI haMmezAM dUra rahetA. jIvadayA ane ahiMsAnI vyApaka bhAvanAnuM tathya jALavavA sadAya jAgRta rahIne jena dharma ane zAsananuM haMmezAM temaNe gaurava vadhAryuM che. kAyama jaina samAjane upayogI banI rahevAnI bhAvanA ane Adarzo bacapaNathI ja amalamAM mUkyA hatA. samAjanI anekavidha sevAkIya saMsthAone sadA sarvadA sevA ApI jIvana dhanya banAvI gayA. 80 varSanI uMmare 20-2-84nA roja svargavAsI thayA. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 362 zrI mohanalAla popaTalAla mahetA mANasa dhanavAna haya, dayALu heya sAthe nirabhimAnI paNa haiye evA kissA bahu ja ochA jovA maLe che. garIbI jIravI zakAya che paNa unnati jIravI zakAtI nathI. unnatimAM paNa maryAdAmAM rahI jIvI jANanAra zrI mehanalAlabhAI saurASTramAM sAvarakuMDalA pAse khaDakALAnA vatanI che. meTrikathI vadhu abhyAsa na karI zakyA ane keTalIka javAbadArI vahana karavA nAnI uMmaramAM ja musIbatothI kAramA divasene sAmane karyo. pAMca talAvaDA pAse haripara gAme pitAnA mosALamAM prAthamika abhyAsa karI bhAvanagara gokaLadAsa beDi"gamAM nena-meTrika sudhIne abhyAsa karI 1930mAM muMbaImAM sau prathama paga mUkyo, je vakhate svarAjyanI laDatane nAda purajozamAM gAjato hato. zrI mohanabhAInuM yuvAna haiyuM temAM kheMcAyuM ane kaoNlerAnI tathA muMbaInI satyAgrahanI laDatamAM agrabhAga bhajavyuM. muMbaImAM dharapakaDa vaherI yaravaDA jelamAM keTalAka samaya vitAvyo. khAdI grahaNa karI netAo sAthe ahIMtahIM ghUmyA paNa mana kAMIka cekasa dizAmAM sthira thavA thanaganI rahyuM hatuM. traNa-cAra varSa khAMDa bajAramAM tathA kariyANA bajAramAM nokarI karI. daseka varSa caMdulAla verAnI sAthe kAma karyuM. muMbaIthI dezamAM jatA rahyA. vaLI pAchA dezamAMthI muMbaI AvyA. khaMbiMga enDa senITarI kAmamAM temanuM nAma AgaLa AvyuM. keme krame pachI te dukAne-jagyAo lIdhI ane dhaMdhAne vikasAve. dariyAva dilane zrI mehanabhAIe dhaMdhAmAM be paisA meLavyA te tene sad upayoga karatA rahyA. temanI vikhyAta kArakirdImAM ghaNI keLavaNI viSayaka tema ja sAmAjika, dhArmika pravRttine vizALa dilathI sahAya karI che. khaDakALAnI dharmazALAmAM ke zrInAthajInA maMdiramAM saMnyAsa AzramamAM ane vizeSamAM saMvata 2027mAM (sane 1971)mAM khaDakALAmAM kalAvatI mehanalAla prerita saMtakabAI pipaTalAla mahetA sArvajanika davAkhAnuM, DekaTara kavArTarsa tathA mehanalAla pipaTalAla mahetA pustakAlaya Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 ] [ ApaNA zreSThIvaryo tathA pakSIonI caNa mATene cabUtare karAvyAM che. bIjA dhArmika thaLamAM temanI deNagI rahelI che. zikSaNakSetre paNa sArI evI mAtabara rakama vatanamAM vAparI che. zrI mohanalAla becaradAsa mahetA parizramane prAdhAnya ApIne mahattvAkAMkSI mAnava kevI adbhuta siddhi hAMsala karI zake che, tenuM AbehUba darzana zreSThI zrI mohanalAlabhAInA preraNAtmaka jIvanamAMthI maLI zake che. jIvanamAM puruSArthane ja baLe AgaLa AvanAra ane cogaradama suvAsa prasarAvI janAra zrI mehanalAlabhAI mULa bhAvanagara jillAnA dudANAnA vatanI ane jaina dharma ane zAsanapremI hatA. 1922mAM jIvanamAM kAMIka karI chUTavAnA manasUbA sAthe muMbaI tarapha prayANa karyuM ane jIvananI ujajvaLa kArakidI eka sAmAnya nekarIthI zarU karI. temAM kudarate yArI ApI ane svataMtra dhaMdhAnA zrIgaNeza karyA. kime krame dUdhanA dhaMdhAmAM adbhuta vikAsa sAdhye. saMpatti kamAyA te sArAye samAjanI che ema mAnIne taLAjAnI jona beDiMga, pAlItANA jena bAlAzrama, pAlItANA jaina zrAvikAzrama, zaMkhezvara jaina tIrtha, sAvarakuMDalA-beMgaloranA jaina upAzraye, muMbaI-keTanA derAsaramAM ane anyatra nAnAmoTA phaMDaphALAmAM saMpattine chUTe hAthe udAra dilathI upaga karyo. piote saurASTramAM jaina tIrthonI yAtrAo paNa karI ujavaLa jIvananI jyota relAvI. tA. 10-pa-72nA roja svargavAsI banyA. dAnadharmanA e UjaLA vArasAne temanA parivAre jALavI rAkhyo. zrI zazIkAntabhAI paNa evA ja dharmapremI ane udAra dilanA che--jeo Aje pitAzrIe vikasAvela dhaMdhAnuM saphaLa saMcAlana karI rahyA che. nAnAbhAI e zrI ramezabhAI tathA nirmaLabhAI paNa dhaMdhAmAM sAthe ja che. sai sAthe rahIne nAnAmoTAM sArvajanika ane dhArmika tathA zaikSaNika kAmamAM yathAyogya phUlapAMdaDI sahayoga Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 363 ApatA rahyA che. taLAjAmAM pratiSThA karAvI tyAre caumukhajImAM pUrvAbhimukha bhagavAna besADayA hatA lAyansa kalaba, ghATakoparamAM; hindu mahAsabhAmAM; lAyansa klinikamAM eka beDa temanA kuTuMba taraphathI apAyela che. bhAvanagaramAM vI. sI. leADhAvALA hespiTalamAM daMta vibhAga zarU karAvavAmAM temanA parivAra taraphathI varSo pahelAM 21000nu' mAtabara dAna arpaNa karyu hatuM. 150 snehIone laI ne eka aThavADiyA sudhI Abu, uttara gujarAtanA zrI za'khezvara, tAraMgA, mahesANA vagere tIrthonI yAtrA karAvyAnA lAbha lIdhA. A parivAranI sakriya ane saniSTha sevAonuM yogadAna janamAnasamAM kAyama mATenu sabhAraNuM banI gayuM che. mAMghIkhA mArI mAtA mane sItA svarUpa ja lAgyAM hatAM. sItA jevAM pavitra ane dhIrajavALAM; asIma du:kha bhogavIne lava ane kuza jevA be putrAne ucherIne emaNe jIvana sa`kailI lIdhuM hatuM. jIvananI zarUAtamAM tee sukhI hatAM, evuM loko kahetAM; paraMtu mArI samajaNanI pahelAMnI A vAta hatI. huM teA emanA saharAnA raNa jevA verAna pAchalA jIvananA sAkSI ane sAthIdAra hatA. raNamAM paNa koI koI jagyAe pANInAM jharaNAM ane hirayALI maLI Ave che, te rIte hu emanI sAthe hatA tethI tee mArAmAM emanA vAtsalyanAM jharaNAM ane hariyALInAM svapnA jotAM ane e rIte emanA jIvananI kaThina yAtrA, AzA ane satAthI vyatIta karatAM hatAM. huM cAreka varSanA khUba nAnA hatA tyAranA tee vidhavA thayelAM. tethI mArI mAtAne huM gaMgAsvarUpe ja jotA AvyeA hateA. gaMgAnA pravAha ane U'DANu gahana che. temAM paDIe te DUbI javAya, tenu pavitra jaLa AcamanarUpe levAthI jIvana pavitra anI jAya che. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 ] | ApaNuM zreSThIvaryo mArI mAsI ane bAnI sarakhAmaNI karo tyAre lAgatuM ke mAsI khUba garAM hatAM ane bA ghauMvarNo hatAM, paraMtu pachIthI khabara paDI ke bA paNa khUba gerAM ane namaNAM hatAM. emanA upara aDhaLaka duHkhone varasAda varasya ane saMjoge badalAtAM bahAranAM ane khetaranAM TADha-taDake veThIne kAma karavAM paDyAM, tethI cAmaDIne caLakATa ocho thaye. teo svAmAnI ane mananAM khUba majabUta hatAM. mahenata karIne khAvuM paraMtu keInI eziyALI veThavI nahi e emano svabhAva hato. saMyukta kuTumbamAM mArA dAdA sauthI moTA bhAI hatA. vidhura thayA pachI bIjI vakhata lagna nahi karatAM, emanA ekanA eka putrane sArI rIte ucheravAmAM ane prabhusmaraNamAM mana parovyuM. meTI dIkarI tenA sAsare sukhI hatI. meMghIbA zrImaMta ane saMskArI kuTuMbanA vaDIlanA ekanA eka putrInI patnI ane gharanI lakSamI banI. gharanA vaDIla pite emanuM mAna jALavatA eTale gharanAM badhAM emane premathI belAve. kuTuMbanI peDhIne dhaMdhe anAja, kaThoLa, goLa, kApaDane jaththAbaMdha tema ja chUTakane hate. (dAdAnA) bhAI e judA thayA tyAre bane nAnA bhAIonI icchA mujaba, moTA bhAIe udAratAthI bApadAdAnAM ghara emane vaheMcI ApyAM ane pote putranA kuTuMba sAthe jhUMpaDA jevA gAyanA vADAmAM be oraDImAM rahevAnuM svIkAryuM. putravadhUne AzvAsana ApyuM ke thoDA vakhata pachI ApaNe ahIM navuM pAkuM makAna baMdhAvIzuM. navuM makAna bAMdhI zakAya tene mATe pUratI jagyA hatI, paraMtu bAMdhI zakyA nahi. saMjogo badalAyA-"na jANyuM jAnakI nAthe savAre zuM thavAnuM che." mANasa dhAre che kaMIka ane thAya che kaMIke. e jhUMpaDI Ajadina sudhI jhUMpaDI ja rahI che. mArI mAtAnA kaThora jIvananI sAkSIrUpa hayAta che. emanA (dAdAnA) putra dhaMdhAnI dekharekha rAkhatA ane avAranavAra mAlanI kharIdI mATe bahAragAma jatA-AvatA. dIkare nAne Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 365 hate. e arasAmAM teo bahAragAma gayA hatA. pAchA AvatAM gheDA uparathI paDI gayA, tethI mAthAmAM IjA thaI. mAthAnA uparauparanA ghA rujhAyA, paraMtu magajanI nabaLAI kAyama rahI. teo je skUtithI dhaMdhAnuM saMcAlana karatA hatA te pAchI meLavI nA zakyA. A divasa udAsInatAthI ane zAMtithI besI rahetA hatA. kriyAzUnya thaI gayA. gharanI badhI javAbadArI veMDhAratAM madhIbAne Aja sudhI kaI duHkha paDyuM hatuM. AnaMdathI ghara calAvatAM hatAM. badhuM bharyuM bharyuM lAgatuM hatuM, tyAM ociMtA Abha phATyuM. sasarAno ekane eka heziyAra ane kamAte putra AvI rIte bImAra paDyo tethI teo nAnA pitrane baLAmAM laIne besI rahetA ane badhe dhaMdho sameTI lIdhe. cAlu dukAna mAlasAmAna sAthe nAnA bhAIone seMpI dIdhI. dhaMdhe baMdha thavAthI kazI kamANI rahI nahIM ane kharca pramANamAM ghaNuM-te keTalA divasa cAle? dhIme dhIme bacata vaparAvA lAgI ane eka vakhatanuM AgaLa paDatuM zrImaMta kuTuMba garIbIne Are AvIne UbhuM rahyuM. mArA dAdA A AghAta sahana karI zakyA nahi. thoDA vakhatamAM haMmezane mATe prabhuzaraNa thayA. Avaka baMdha, nAnAM bALake ane bImAra pati ane evA samayamAM vaDIlanI vidAya, meMghIbAnA ghA upara mIThuM bhabharAvavA jevuM thayuM. AvAM sAteka varSa bALa-uchera, bImArI ane garIbImAM kADhayAM ane jyAre chevaTe vidhavA thayAM tyAre kuTuMbanI badhI bacata vaparAI gaI hatI. meTAbhAI naveka varSanA, huM cAreka varSane ane ane nAne garbhamAM hatuM. asahya duHkha ane mAnasika vihavaLatAthI meMghIbA bebhAna thaI gayAM. cha mahinA sudhI te AMkhanuM teja paNa jatuM raheluM ane duHkhanA bojathI AMdhaLAM thaI gayelAM. nAnAbhAIne janma thayo tethI eka trIjA jIvane ucheravAnI ciMtA vadhI. A dAridramAM kaI sagA ke saMbaMdhI AzvAsana ApavA AvyA nahi Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo kAraNa ke AzvAsana ApavA Ave te kAyamanI javAbadArI svIkAravI paDe e darekane bhaya hato. paNa Izvare dayALu che. keIne te dayA Ave che. e ja arasAmAM mahemadAvAdathI mArAM mAsI maLavA AvyAM. emanI sthiti ghaNI sArI hatI. mArI bAe moTAne emane tyAM laI javA vinaMtI karI. emaNe te svIkArI. e rIte moTAbhAI kAyama mATe chUTA paDyA. thoDA ja vakhatamAM nAne prabhune pyAre thayo. huM ekale ja emanI sAthe rahyo. kaThera jIvananI. emanI yAtrAmAM mAro sAtha emane jarUrI hato. amAruM bharaNapoSaNa thaI rahe te mATe ghaNA ghaNA vicAre karI joyA. te vakhate madhyama ke zrImaMta varganI strIo gRhakAryamAM te hoziyAra rahetI ja. gharamAM rahIne kuTuMbanuM badhI jAtanuM kAma jema ke daLavuM, khAMDavuM, rasoI vagere teo karatI. paraMtu emane gharanI bahAra kAma karavA javuM paDaze te to svapna paNa khyAla nA hoya. mahenata TALavAne savAla nahato. koI sagA ke nehInI huMpha maLe te navI paristhitimAM jIvavAnuM saraLa bane. emanA kAkAne tyAM khetInI jamIna hatI ane khetIkAmamAM madadarUpa thAya te bolAvavA taiyAra hatA, paraMtu te gAmamAM dIkarAne bhaNavA mATe nizALa nahotI. tethI tyAM javAnI nA pADI. eka zrImaMta sagAe to kahevaDAvI dIdhuM ke garIba sagA amAre tyAM nA zobhe, mATe emane tyAM javAnuM hatuM. pachI nakakI karyuM ke sAsarAnA gAmamAM ja mahenata-majUrI karIne ghara calAvavuM ane kharcamAM ghaTa Ave te pitAnA bAkI rahelA senA-cAMdInA dAgInAmAMthI cheDA cheDA dara varSe vecatA javuM. bALakanuM bhaNatara nA bagADavuM tema ja devuM paNa nA karavuM. mahenata-majUrI karI svamAnathI jIvavuM paraMtu keInI pAse hAtha lAMbe nA kare. tethI gAmanA lekenI sahAnubhUti maLI. kuTuMbanI AbarU akabaMdha rahI. moMghIbA savAre vahelA cAra vAge UThe, be-eka kalAka anAja Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 367 daLe, sAthe bhajana, prArthanA ke dhaLa gAya. ghaMTIne avAja sAthe bhajanane madhura avAja mane UMghamAMthI UThavA na de. pachI teo nahI joI paravArIne utAvaLe raseI kare. amArI rasoI eTale reTalA ke evuM kaMIka vakhata zAka hoya ke na hoya. eTale rasoImAM vAra nA lAge. ATheka vAge bIjI bahene sAthe bhAtuM sAthe laIne, khetaramAM jAya. khetaramAM ghAsa vADhe, magaphaLI ke kapAsa vINe ane kheDUtonAM evAM pacUraNa kAma kare. sAMje mArA mATe bera, kAkaDI ke cIbhaDAM je maLe te lAve. mane joIne thAka utAre. sAMjanI raI kare. ame jamIe, vAto karIe. huM dhArmika zrethemAMthI kathA-vArtA vAMcI saMbhaLAvuM. dasa pahelAM UMghI jaIe. kathAvArtA vakhate paDelIo ane khetaramAM jatI emanI sAthenI bahene paNa sAMbhaLavA Ave. tethI satsaMga thAya. rajAnA divasemAM huM paNa emanI sAthe khetaromAM jato ane mArI zakti mujaba kAma karato. nAnapaNathI ja huM AvI paristhiti mAMthI pasAra thaI rahyo hato eTale garIbI mArA lehImAM vahetI thaI hatI. tenuM keI duHkha nahatuM. jeNe janmanI zarUAtathI ja samRddhi joI nahatI tene tene abhAva kyAMthI khaTake? mArI bAnI paristhiti huM najare jete hatA, eTale lADa ke beTA kharca karavAne mAre mATe savAla ja nahoto. garIbanA dIkarA vahelA samaju ane DAhyA thaI jAya che. ADAIke bhUla karIe te mAtA raDe eTale emanI dayA khAvAnI Ave. - gharanI paristhiti samajIne je khAvAnuM maLe te saMteSathI te, ramata-gamata, Asane tema ja kAuTanI pravRttimAM bhAga lete tethI zarIra taMdurasta rahetuM. bhaNavAmAM hoMziyAra hatA tethI phI, cepaDIonuM kharca karavAnuM rahetuM. noTabuke-rambara-pensilone nAne sara dha karI letA tethI nizALanA bIjA kharca mATe bAne ciMtA rahetI nahi dara varSe moTA dIkarAne maLavAnuM bAne mana thAya. unALAmAM Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 j [ ApaNA zreSThIvaryAM kAma maLe nahi eTale emane navarAza jAya. mAre paNa nizALamAM rajA hoya tethI mahemadAvAda javAnu' thAya tyAre huM khUba khuza thAuM, mahine-doDha mahinA tyAM rahIe eTale khAnA adhe thAka UtarI jAya. te vakhate mahemadAvAdavALAM mAsI paNa vidhavA hatAM. te mArI mAnA karatAM ghaNAM meTAM hatAM. emanA be putrA amArA banne bhAI e karatAM meTA ane paraNelA hatA. emanI sthiti ghaNI sArI hatI. emanuM ghara eTale amArA manathI kRSNa bhagavAnanA mahela ane amArI sudAmAnI jhU MpaDI hatI. mArA dAdAnA vakhatanI jAheAjalAlI judI hatI; para'tu e te bhUtakALanI vAta hatI. emanA kuTuMbanI suvAsa eTalI sArI hatI ke emanA sagA tarIke eLakhAvu. amAre mATe gaurava levA jevu' hatuM. emane aMge amane paNa emanA samAjamAM mAna maLatuM. unALAmAM tee anAja, kaThALa vagere sApha karI taDake sUkavI divela lagAvIne AkhA varSInI jarUriyAta pramANe simenTanI keDIemAM bhare. meAMghIbA ahI paNa esI nA rahe. emanA mANase tathA vahuone madada kare, tethI vahuone paNa A garIba mAsI vahAlAM lAge. mAne dIkarA maLe te uparAMta A kuTu'bane prema ane hUMphe maLatI rahe. mArA abhyAsamAM te huM hAMziyAra hatA ja; paraMtu unALAmAM mahemadAvAda javA-AvavAnuM ane ramavAnuM maLe eTala mahemadAvAda ja mAruM mA banI gayuM hatuM. amAru paNa kAika che, ema zraddhA rAkhIne amArI nAva tarI rahI hatI. mAsInuM ghara sukhI hatuM tethI mArA mATAbhAI nA emane koi Ajo nahAtA. UlTA emane tA emanA dIkarA-vahue mATe hAtha lAkaDI jevA thaI paDelA. emanA gharanA, khetarAnA tema ja zersa vageremAM mUDInA rAkANunA vahIvaTa eTalA vizALa hatA ke emane tA vizvAsu ane aMgata mANasa maLI gayA, mAsInA baMne putre Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 369 samRddhimAM UcharelA tethI emane nAnapaNathI karacAkaranI Teva paDelI. mArA moTAbhAI bhaNatA ane badhI jAtanuM kAma paNa saMbhALatA tethI emanA sagA nAnAbhAI tarIke kuTuMbamAM bhaLI gayA. sagAo ane mahemadAvAdanA badhA leke emane traNa sagA bhAI e tarIke ja oLakhatA. bhaNuM rahyA pachI barmA zelamAM emaNe ja nokarI apAvI ane gya kharca karIne hezathI lagna paNa karAvI ApyA. amArI garIbInuM te varNana ja nA thaI zake tevI sthiti hatI. mAruM moTA bhAganuM bhejana eTale Tale, chAza ane athANuM ke mIDuM. te vakhate dUdhathI sastAM hatAM paraMtu amArA mATe alabhya hatAM. zAkabhAjIne svAda paNa nA paravaDe. comAsAmAM huM AMgaNamAM guvAra, bhIMDA, dUdhI, galakAM jevAM zAka ugADuM te taiyAra thAya tyAre cheDe vakhata upayoga thaI zakate. ghaNI vakhata pUratA varasAdane abhAve anAja pAke nahi tyAre tAjuM anAja maLe nahi ane je maLe tenA bhAva paravaDe nahi. te vakhate betraNa varSathI jamInamAM dATelI khANanI juvAranA roTalA khAdhelA. bhUkha lAge tyAre garama roTalA chAsamAM mIThA lAge, ThaMDA paDe te vAsa mAre. nAnapaNathI mane dUdha ke sAtvika rAka maLe nahIM tethI mAre vikAsa aTakyo nathI. UlaTe huM khaDatala, nirogI ane sazakta bane. zarIrasaMpatti, keLavaNI ane cAritramAM huM AgaLa hate. gAmamAM ke nizALamAM mArI uMmaranA, mArI barAbarI karI zake tevA bhAgye ja ekAda-be haze. amArI skAuTa pravRttimAM huM lAyana TukaDIne lIDara uparAMta skAuTa-mAstaranI gerahAjarImAM samasta sTAphaTa TImanA kepTana hatuM. mAruM zarIra khUba majabUta hatuM ane himmata paNa khUba tethI mArA upara koI beTI dAdAgIrI karI zake nahIM. sAmAnya rIte zAMta prakRtine huM, je kaI mArI ke mArA kuTuMbanI beTI pAyA vinAnI TIkA kare te huM tene zikSA karyA vagara choDuM nahi. mane che cheDavAnI keInI hiMmata nA cAle. che. 47 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3eo ] [ ApaNA zreSThIvaryo tethI ADakatarI rIte mArI bAne Thapako sAMbhaLavAmAM AvatuM. sAmAno deSa hoya te paNa amAre cupa rahevuM paDe. garIbI e ja gune che. emane mATe vaLI nyAya-anyAya kevA? Ama paDatA-AkhaDatA divase vIte che paraMtu bAne eka vAtanuM sukha cheH dIkaro bhaNavAmAM badhAnA karatAM AgaLa che. trIjI aMgrejI pAsa thayo tyAre te ja nizALamAM mane zikSaka tarIke nImavAnI heDamAstare bhalAmaNa karI hatI. huM jaladIthI kamAte thAuM te bAne ArAma maLe tema hatuM, paraMtu emane evo ArAma joI te nahato. meM ane emaNe nA kahI. ejyukezanala insapekaTara (keLavaNI khAtAnA nirIkSaka) dara varSe mArI pragati jotA; emaNe AgaLa abhyAsa cAlu rAkhavAnuM vacana lIdhuM. kule cAra skUlamAM maLIne meM meTrikano abhyAsa pUro karyo. badhI ja skUlemAM pahelA-bIjA naMbare ja pAsa thayo chuM. meTrikamAM paNa pahelI TrAyale sArA mArkasathI pAsa thaye. sAyaMsamAM DisTIMkazana ane methemeTikasamAM ekjhampazana mArka hatA. tethI baraDA kelejamAM paNa huM mArA merITathI dAkhala thaI zakayo hate. have moTAbhAIne barmA zelanI sArI nekarI maLI gaI hatI eTale bAne pahelAM jevI majUrI karavAnI nA rahI. lagna pachI emaNe bAne amadAvAda sAthe rahevA bolAvI lIdhAM. beDiMgamAM be varSa rahIne huM paNa emanI sAthe amadAvAda rahevA gaye. emanI badalI vaDedarA thaI tethI meTrika ane kelejanAM be varSa meM vaDodarAmAM gALyAM. bAe je kaTa ane mane vedanA bhegavI hatI tenI asara emanA zarIra upara paDI cUkelI. nabaLAIne aMge pradara ane pachI lohIvA ane temAMthI kensaranI gAMTha thayelI. garIbInI sthitimAM kaI jAtanI sAravAra thayelI nahi, tethI dhIme dhIme darda vadhatuM ja gayuM. ghUMTaNamAM ane keDe vA paNa thaye. satva vagarane khorAka tanatoDa majUrI ane mAnasika saMtApanI asaro lAMbA gALe Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana tha ] [ 371 dekhAvA lAgI. chatAM oparezanathI bace tema hatAM. emane hospiTalamAM rAkhyAM. emanA zarIramAM pUratuM lohI nahatuM tethI be-traNa aThavADiyAM laMbAvyuM. te daramyAna teo khUba kaMTALyAM. emane samajAvavA mATe mArAM mAsIne mahemadAvAdathI bolAvyAM paraMtu mAnyAM nahi. meta pikAratuM haze ne ? eparezana nA karavA dIdhuM. mArA moTAbhAIe emanI khUba sevA karI ethI saMteSa laIne gayAM. emanI uMmara evI hatI ke emaNe A vakhate jIvana samApta karavuM joIe. yuvAnImAM zarUAtathI asahya duHkha veThayAM. duHkha veThelA mANase ugra bane che paraMtu teo cheka sudhI namratAnI mUti rahyAM. darekanuM kAma karI chUTavuM ane te paNa kaI paNa jAtanI zarata ke takarAra vagara--e emane moTo guNa ho. - have banne putra moTA thayA hatA tethI emane saMtoSa hato. amArI IcchA hatI ke oparezana karAvIne rogamukta bane te pAchaLanA badalAtA amArA AnaMdamaya jIvananI majhA mANe. emaNe eTaluM badhuM duHkha anubhavyuM hatuM ke mArA moTAbhAInI zarUAtanI pragatimAM ja saMtoSa mAnya. pAchaLathI maTAbhAI khUba AgaLa vadhyA ane mArI paNa jhaDapI pragati thaI te jevA nA rahyAM. Izvara emanA AtmAne zAMti Ape. Do. ramaNalAla vI. zAha Do. ramaNalAla cImanalAla zAhano janma vaDedarA jillAnA pAdarA gAme I. sa. 1926nA DisembaranI trIjI tArIkhe thayo hatA. De. ramaNalAla zAhe prAthamika zALAne abhyAsa pAdarAnI sarakArI nizALamAM ane mAdhyamika zALAne abhyAsa bAbu pannAlAla hAIskUlamAM karyo hato. 1944mAM meTrikanI parIkSA pasAra karyA bAda muMbaImAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM rahIne temaNe senTa jheviyarsa kelejamAM bI.e. tathA ema. e.ne abhyAsa karyo. 1948mAM gujarAtI ane saMskRta viSaya laIne temaNe bI. e.nI Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1948 thI 1950 , nikanA taMtrI vibhAgamAM hatA 37ra ] [ ApaNA zreSThIvaryo parIkSA pasAra karI. kelejamAM pitAnA viSayamAM prathama AvatA. be varSa mATe teo phela tarIke nimAyA. 1950mAM e ja viSaya sAthe muMbaI yunivarsiTInI ema. e.nI parIkSAmAM prathama naMbare AvI temaNe baLavaMtarAya ThAkora suvarNacaMdraka, kezavalAla dhruva pAritoSika tathA senTa jheviyarsa raoNyacaMdraka meLavyA. I. sa. 1961mAM " naLa-damayaMtInI kathAne vikAsa" e viSaya upara mahAnibaMdha lakhI pIeca.DI.nI DigrI meLavI. 1948 thI 1950 sudhI emaNe muMbaImAM "sAMja vartamAna" ane tyAra pachI "janazakti" dainikanA taMtrI vibhAgamAM kAma karyuM; jyAM emane samAjavAdI agraNI ane taMtrI sva. azaka mahetA sAthe kAma karavAne meka maLe. 1951mAM teo muMbaInI senTa jheviyarsa kolejamAM gujarAtI viSayanA adhyApaka tarIke tathA ena.sI.sI. ophisara tarIke joDAyA. temaNe belagAmanA lazkarI kendramAM lazkarI tAlIma lIdhI, paraMtu jIvanamAM kyAre ya belagAma thayA nathI. ena.sI.sI.mAM vIsa varSa kAma karI mejaranA heA sudhI pahoMcI, kaMpanI kamAnDara ane baTeliyana kamAnDara tarIke sevAo ApI nivRtta thayA. 1970thI teo muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA adhyakSa tarIke joDAyA che. 1993 thI pIeca.DI.nA gAIDa tarIke teo vidyArthIone mArgadarzana Ape che ane temanA mArgadarzana heThaLa paMdareka vidyArthIone pIeca.DI.nI DigrI maLI che. teo muMbaI yunivarsiTInI seneTa, ekeDemika kAunsila vagerenA sabhya che ane gujarAtI berDa opha sTaDIjhanA adhyakSa che. bombe yunivarsiTI uparAMta kembrija yunivarsiTI, IsTa Aphrikana kAunsila, inDiyana kAunsila phora sekanDarI ekjhAminezana tathA judI judI yunivarsiTIonI judI judI samitinA sabhya tarIke sevA ApatA rahyA che. teozrI muMbaI jena yuvaka saMgha tathA zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLanA pramukha che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA maMtrI Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 73 che. chellAM keTalAMka varSathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI yeAjAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna dharAve che. agAu A sthAne 5. sukhalAlajI birAjatA hatA. te ' prabuddha jIvana 'nA taMtrI paNa che. emaNe jaina dharma viSe vyAkhyAnA ApavA mATe 1974mAM pUrva AphrikAne ane 1977mAM yuropanA pravAsa karyAM hatA. 1977mAM siDanI ( esTreliyA)mAM ane 1979mAM ri-DI-jAnero ( brAjhila )mAM yajAyela pI. I. ena.nI AMtararASTrIya kaoNMgresamAM bhAratanA pratinidhi tarIke emaNe bhAga lIdhA hatA. 1977 ane 1980mAM jApAnanI bauddha dharmasabhAnA nimaMtraNathI tyAMnA pravAsa karyAM hatA. 1984mAM temaNe lesTara (iMglenDa )nA jaina senTaranA mAnA DAyarekTara tarIke sevAo ApI hatI. elimpika ramatAtsava najaronajara nihALavA emaNe raziyAne paNa pravAsa karyo che. 66 emaNe lagabhaga 50 jeTalAM pustakAnu Alekhana ke zeAdhana- saMpAdana karyuM che. " pAsapAnI pAMkhe ", " pradeze jaya-vijayanA", " evaresTanuM ArohaNa '", " uttaradhruvanI zodha-saphara ", "naLa-damayatI kathAnA vikAsa ", paDilehA", jammusvAmI rAsa ', zAlibhadranI cApAI ", " jainadharma ' 66 C/ HH dhajJA 66 "" zyAmaraMga samIpe ", "" Shraman Bhagwan Mahavir and Jainism "Buddhism-an Introduction vagere pustakA ullekhanIya che, emAMnAM keTalAMka pustAne mATe emane pAritASika maLyAM che. 1983mAM kaccha-mAMDavImAM yejAyela pAMcamA jaina sAhitya samArohanA teo pramukha hatA. 66 *. 48 AvA bahuzruta vidrAna daMpatI--De. ramaNalAla cI. zAha ane prA. tArAbena 2. zAha samAjanuM gaurava che. Pin "" 99 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI ramaNIkalAla manoradAsa mAnavajIvananI phalazrati mAnavI pAse keTalI dhanadolata ane bhautika saMpatti che agara te keTaluM vadhu jIvye tenA uparathI nahIM paNa mAnavIe pitAnA dIrgha jIvanakALa daramyAna maMgala dAnadharmane kSetre potAnI saMpattine kevA manobhAvathI savyaya karyo che, samAjasevAne kSetre keTalA niHsahAya-nirAdhAra mAnava kaMkalenA utkarSa mATe upayogI banyA che, tenA uparathI ja mAnavajIvananuM mUlya AMkI zakAya che. mAnava jIvananI zreyayAtrAmAM ja pitAnI lakSmIno chUTe hAthe upayoga karanArA zreSThIvarya zrI ramaNIkalAlabhAI zeTha paNa evA ja gulAbI AdamI che. bhAvanagaranA AgevAna vepArIo ane udAra carita dAnavIromAM temanI prathama haroLamAM gaNanA thAya che. temanI vinamra saujanyatAe ja temane Aje UMce Asane besADyA che. vyApArI kAryakuzaLatA, UMDI haiyA-Ukalata, mananabharI vicArazIlatA medhAvI buddhizakti ane sudIrgha dRSTi temane vArasAmAM sAMpaDyAM che. sevA-saurabhathI mahekatI A yuvAzaktie seLa varSanI nAnI uMmarathI dhaMdhAmAM joDAIne vyApAranI pragatikUcane cAlu rAkhI. lekhaMDa, simenTa ane piITsanA dhaMdhAmAM gujarAtamAM A peDhI nAmAMkita banelI temAM zrI ramaNIkabhAI e yazakalagI caDAvI. sAthe samAja sevAnA uccatama AdazenuM jatana karatA rahyA. navuM jevA, jANavA ane samajavAnI laganI bacapaNathI hatI ja. e tamannAne kAraNe samasta bhAratanAM darzanIya sthAna pravAsa karyo. yAtrA ghaNA tIrthasthAnonI kuTuMbIjane sAthe mulAkAta paNa lIdhI ane jIvanabAgane maghamaghato karatA rahyA. vizALa vAMcana ane pAsane paNa bhAre zokha. dharma ane ziSTa sAruM sAmayike vAMcavAnI abhiruci, sAhityakAro taraphanI paNa eTalI ja umadA lAgaNI emanA jIvanamAM jovA maLI. pote pUjApAThamAM magna hoya ke ghera lagnaprasaMganI dhamAlamAM hoya ke vyApAramAM racyApacyA hoya teve vakhate paNa Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 37pa ajANyA atithine madhura mita ane madhura vANIthI satkAre che. AvanAra emane AMgaNethI haMmezAM rAjI thaIne game che, e emanA parivAranI ucca praNAlikA Aje paNa akabaMdha jaLavAI rahI che. bhAvanagaramAM dhaMdhAnuM kuzaLa saMcAlana uparAMta rAjakeTa-muMbaIamadAvAdamAM paNa temanI zAkhAo saMgIna rIte cAle che. dhaMdhAmAMthI samaya meLavIne paNa sAmAjika saMsthAomAM samaya-zaktine bhega Ape che. bhAvanagaranI baherA-mUMgA zALA saMcAlana samitimAM aMdha udyogazALAmAM, cembara opha komarsamAM, ema aneka saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. eTaluM ja nahIM paNa A badhI saMsthAomAM sArI evI rakamanI sakhAvata karI che. hospiTalamAM skUlara mUkavA mATe; vikAsagRhamAM, AMkhanA davAkhAnAmAM, vidyArthIone kelarazipa ApavAmAM ane phrI DipensarI calAvavAmAM tathA nAnAmoTA phaDaphALAomAM zrI ramaNIkabhAInA dilanI amIrAtanAM darzana thAya che. zrI ramaNabhAI dhanabhAI paTela zrI ramaNabhAI paTela kheDA jillAnI saMkhyAbaMdha sAmAjika jIvaMta saMsthAonA prANasamA banyA che. borasada emanuM mULa vatana. mahattvAkAMkSI svabhAvane zrI ramaNabhAIe vakIlAtane vyavasAya svIkAryo. AMtararASTrIya saMbaMdho vikasAvavAne pitAnI aneka janAo pAra pADI. sAhityasarjanakSetre paNa camakyA. bhAratapravAsa aMgenuM "meM A bhArata deza" nAmanuM pustaka lakhyuM. uparAMta " nyAyapaMca ane samAdhAna paMca" upara paMcAyatIrAjanI sthApanA bAda eka upayogI ane mArgadarzaka pustaka lakhyuM ane nAmanA meLavI. A pustaka tAlukA paMcAyatonI sthApanA pachI nyAyapane ghaNuM upayegI nIvaDyuM. rAjakIya kSetre paNa ghaNAM varSothI sakriya rahIne lokasaMparka keLavatA rahyA. berasada myuni, lela borDa, tAlukA koMgresa samiti vageremAM temanI kAmagIrIne Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 ] [ ApaNA zreSThIvaryo anubhava ane tene laIne uparokta saMsthAomAM upapramukha-pramukhapada sudhI pahoMcavAmAM saphaLatA maLI. sane 1964 thI 1966 ema traNa varSa tAlukA paMcAyatanA pramukha tarIke suMdara kAma karyuM. gujarAta vidhAnasabhA mATe borasada mata vibhAgamAMthI sane 1997mAM vidhAnasabhAnI cUMTaNI laDyA ane yazasvI nIvaDyA. 1967 thI 1971 sudhI dhArAsabhya tarIke paNa kAma karyuM. samagra bhArata joyuM. AphrikA paNa joyuM. putra-putrIone ucca zikSaNa ApyuM. vatanamAM zaikSaNika saMsthAo UbhI karI sAMskRtika pravRttionI paNa rAhabarI lIdhI. hAIskUlanI sthApanAthI mAMDIne I. ema. eca. esa. TrasTanA ceramena tarIke ArTasa, komarsa, sAyansa ane ejyukezana kolejonI saMsthA UbhI karavAmAM temanuM mArgadarzana ane ane saMcAlana upagI banyuM. eka zaikSaNika TrasTanA ceramenapade rahIne zikSaNanA tamAma stare pravRttinuM vaTavRkSa banAvI gujarAta yunivarsiTInI seneTanA sabhya tarIke paNa kAma karyuM. tAjetaramAM jhADalIA ane rahoDeziyAnA temanA 1978nA pravAsa aMgenuM pustaka "navuM gagana navI dharA"e nAme prakAzita thayuM che ane 1976mAM temaNe kheDelA amerikAnA pravAsanuM pustaka virATa deze, vAmana pagalAM" e nAme TUMka samayamAM prasiddha thavAnuM che. I. sa. 1970mAM berasada nAgarika beMkanI temaNe sthApanA karI che ane zarUAtathI tenA ceramenapade rahI haju temAM kAma karI rahyA che. vakIlAtanA vyavasAyamAMthI lagabhaga nivRtta thaI vAMcana, manana ane lekhana mukhya vyavasAya banAvI tenI sAthe temaNe UbhI karelI zaikSaNika saMsthAomAM vadhu dhyAna ApI rahyA che. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA spera temaNe pravAsa ni bejha atIta thAya che abhivAdanagraMtha ] [ 377 zrI ratilAla manajIbhAI ratilAlabhAI mULa jAmanagara taraphanA ane te pachI rAjakoTanA vatanI gaNAyA. nAnI uMmarathI ja suvyavasthita kArya- praNAlikAmAM mAnanAre teozrIe jIvananI eka paNa kSaNa nakAmI nathI javA dIdhI. hAtha upara lIdheluM kAma kyAreya adhUruM mUkyuM nathI. barmA, kAMcImAM temane dhIkato dhaMdho cAlato hate paNa bIjA vizvayuddhanA DaMkA-nizAna vAgyAM ane te badhuM choDIne saurASTramAM temanuM Agamana thayuM. rAjakoTamAM sthira thayA. ghaDiyALanA sperapAsa tathA evI anya cIjonA kamizana beijhathI vecANakAma mATe samagra bhAratano temaNe pravAsa karyo che. mahinAo sudhI satata pravAsa kheDatA-je temanI tejasvI kAryazaktinI ApaNane pratIti karAve che. hiMmata ane sAhasanI eka mAtra mUDIthI temaNe dhaMdhAne vikasAvyuM. 1954 thI 192 sudhIne dhaMdhAmAM maMdIno vasamo kALa paNa temaNe joye; paNa nItimAgathI calita na thayA. jIvanamAM aneka jhaMjhAvAtemAMthI pasAra thaIne svayaMbaLe ja AgaLa AvyA. 1960mAM bhAvanagaramAM temanuM zubha Agamana thayuM. paraphayumarI ane pAna-masAlA banAvavAnuM moTA pAyA uparanuM kAmakAja zarU karyuM, jemAM sArI evI saphaLatA maLI. nAnapaNamAM dharmasaMskArothI prerAyelI temanI dhArmika vRttine kAraNe guptadAnamAM vizeSa mAnatA. nAnAmoTA sArvajanika phaMDaphALAmAM temanI yathAzakti madada hoya ja, temano e ujajvaLa vAra temanA suputra zrI zazIkAntabhAI e Aja sudhI jALavI rAkhe che. zrI zazabhAI paNa bhAvanagara jaina saMgha sAthe saMkaLAyelA che, roTarI kalabanI zubha pravRttiomAM sakriya rIte sabhyapade rahIne sAro rasa dharAve che. zrI zazIbhAI paNa evA ja vinamra ane mitabhASI svabhAvanA che. vyavahAru ane vyApAravANijyanuM jIvana pagI zikSaNa temaNe pitAzrI pAsethI meLavyuM jeno upaga teo Aja dhaMdhAmAM saphaLa rIte karI rahyA che. hospiTala, skUla vageremAM temanuM yazasvI pradAna. leDhAvALA Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 ] [ ApaNA zreSThIvaryo hospiTalamAM vAIsa ceramena pade, maMdabuddhinAM bALakonI zALAmAM TrasTI tarIke, vardhamAna ko. o. benkamAM DAyarekaTara tarIke, jenA saMghanuM davAkhAnuM thAya che temAM TrasTI tarIke tema ja caMdrAbenazazIbhAInuM paNa dhArmika kAryomAM pradAna. agarabattInA vyavasAyamAM gujarAtavyApI temane bahALe baMdha cAle che. muMbaImAM paNa A paraphayumarIne mAla jAya che. - zrI ratilAla cakubhAI vALA mAnavI jeTale aMze niSkalaMka ane pApabhIru bane eTale aMze daivI sadguNanI prApti ApoApa ja karI lya che. prathama jenArane zrI ratibhAI vALA sAva sAdA ane sAmAnya mAnavI lAge paNa temanI sAthenA paricayathI temanA nirmaLa AtmAno madhura parimala ane temanI vAtsalyatAno je lAbha maLe tethI mahad aMze saMskArasaMpanna vyaktitvanI pratIti thAya. zrI ratibhAI saurASTramAM amarelI jillAnA calALA pAse kerAlAnA vatanI. cAra gujarAtI jevo sAmAnya abhyAsa. zrI ratibhAInI traNa varSanI uMmare pitAzrIno dehAMta thayo. AthI temano uchera ane jIvananuM ghaDatara kAramI garIbI vacce thayuM. luhAra parivAra hovAthI khetIvADInAM ojAre banAvavAnuM kAma nAnI uMmaramAM jANI lIdheluM. e ja emano bApadAdAno vyavasAya hato. mAnavInI pragatinuM mUlyAMkana saMgharSo ane tANAvANAmAMthI pasAra thaIne siddhinI Toca upara pahoMce che tyAre ja tenA sAcA vyaktitvanuM darzana thAya che. soLa-sattara varSanI bahu ja kAcI kumaLI vayamAM muMbaI nagarInI vATa pakaDI. hadayamAM aneka aramAno bharIne bAhubaLe kamara kasI. traNeka mahinA nokarIthI kaThina jIvananI zarUAta karI. mANasane riddhi-siddhi tyAre ja sAMpaDe che jyAre AtmabaLa ane saMkalpazakti daDha hoya. apAra pairya ane parama saMtoSa tenAM Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 370 AbhUSaNa hoya. rejido sAmAnya vyavahAra paNa pramANiktAsabhara hoya. zrI ratibhAI eka sAmAnya sthitimAMthI Aje eka labdhapratiSThita udyogapati banyA che tenI pAchaLanuM rahasya upara mujaba hevAno bhAsa thAya che. sAduM nirabhimAnI jIvana ane dilanI vizALatA AkAzane aDIne UbhelI jANe jovA maLe. devamaMdiramAM na jaI zakAya te hakata nahIM paNa bijhanesa ane sAMsArika vyavahAramAM dharmagraMthoe prabaMdhelA nItiniyamone bhaMga kayAreya thaI zake nahi. evI uccatama vicAradhArAne jyAre temanI pAsethI AvAda mANe tyAre mane mana vaMdana karyA vagara rahI zakAyuM nahIM. e ja emanA gharano suMdara Atithya-satkAra. vatanamAMthI koI AvI caDyuM hoya te temanI sAthe besIne gharanAM saune bhejana levAnI eka kudaratI ja Adata. dhArmika kAryomAM sAmethI jaIne AtmakalyANa sAdhavAnI prabaLa ane tIvra utkaMThA. sAvarakuMDalAmAM temaNe lakSmInArAyaNa maMdirano jIrNoddhAra karAvyuM te prasaMga e vAtanI sAkSI pUre che. gharanuM saMskArI vAtAvaraNa evuM ke bhaktimArganuM ja satata ciMtana ane manana. hamaNAM ja thaDA samaya pahelAM saMtazrI mukhadAsa svAmInI eka pustikA pragaTa karAvavAmAM yazavI rakama bacI. paracUraNa phaMDaphALAmAM ane sAvarakuMDalA jJAtinI be DigamAM sArI evI rakamanuM dAna emanA audAryanI pratIti karAve che. temane lekasAhitya sAMbhaLavAno jabaro zokha. AthI moTAbhAganA kalAkArone paricayamAM AvyA. TekasaTAIla-dhaMdhAnI zarUAta karI svayaMbaLe ja AgaLa AvyA ane dhaMdhAmAM ekadhArI pragati sAdhatA rahyA. vIsa varSa pahelAM mIlanA pAsanI monopelI AITama banAvI ane khyAti pAmyA. zrI ratibhAI haju paNa saMyukta kuTuMbanI bhAvanAne vaLagI rahyA che. baMdhuo zrI popaTabhAI tathA zrI durlabhajIbhAInI preraNA Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo ane mArgadarzana ziromAnya gaNe che. hitecchu maMDaLa dvArA cAlatI sAmAjika pravRttiomAM jyAM jyAM, jyAre jyAre pitAnA taraphathI je kAMI jarUra hoya te rIte pitAne hisso ApatA rahyA che. temanAM badhAM ja kAryomAM temanAM sahadharmacAriNI maMgalAbenane yazasvI phALo rahyo che. tejasvI be dIkarA ane traNa dIkarIo AkhuM kuTuMba AnaMda-kilelathI viziSTa rIte jIve che. temanuM Atithya mANavA jevuM che. traNa bhAIo. sauthI moTA papaTabhAI pa5 varSe bIjo naMbara zrI durlabhajIbhAI zarUmAM doDha varSa nokarI karI pachI pitAnuM svataMtra TekasaTAIla pAsa banAvavAnuM. atyAre dhaMdhAno vahIvaTa sAthe, durlabhajIbhAInA be dIkarA dhaMdhAmAM sAthe, devAyata bApunuM gAma khaMbhALiyA-zela kulA pAse, bApadAdAnuM gAma khaMbhALiyA. chUTA paDIne kerALA AvyA. traNa peDhIne saMbaMdha rahI gaye. devAyatanA putra sAthenA saMbaMdho evA ja sArA cAlyA Ave che. sauthI moTo putra bhIkhubhAI zela khaMbhALIyA svargavAsI banyA. durlabhajIbhAI 197pamAM 45 varSanI vaye gujarI gayA. zrI ratibhAI 44 varSanI vaye; popaTabhAI kuMDalAmAM jeTale samaya rahyA teTale samaya tyAMnI beDiMga ane maMdiramAM kAma karyuM. muMbaI durlabhajIbhAI sau prathama AvyA. mAtAthI chUTA pADIne gAmalekae mokalyA muMbaI - devaLIyA darabArane Teke hato. kerAlu mesALa; khaMbhALiyA vatana, darabAranI pUrI sahAnubhUti hatI. no vahIvaTa badhAmAM sAthe paDIne nIla kuDalA Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI ramaNalAla choTAlAla gAMdhI janahitanAM aneka zubha kAmeAmAM manane ekAgra karI aMtaramAMthI nIkaLela sevAjyAtane jhaLahaLatI rAkhavA satkAryonA sarjana mATe gAMdhI cerITebala TrasTanI sthApanA karanAra zeThazrI ramaNabhAI gAMdhIne gujarAtamAM ThAsarA gAmanA nAgara vaNika jJAtimAM siddhapuranA khyAtanAma dhArAzAstrI zrI TAlAlabhAinA gRhe mAtuzrI kamaLabAnI kUkhe janma thayeA. (janma tArIkha 11-11-1914 ). zrI ramaNabhAI bAlyakALamAM ja sevA-svAzrayanA pATha zIkhyA. dIrghadRSTivALA vaDIle e temanuM ghaDatara karyuM ane tethI te tee zista ane satyanA himAyatI banyA. zuddhi ane satyaniSThA viSenA keTalAka khyAle temane gaLathUthImAMthI maLelA. Aje teo anekavidha saMskArI, sAmAjika ane zaikSaNika saMsthAo sAthe sakaLAyelA che. khAsa karIne AreAgyakSetre emanu' pradAna noMdhapAtra rahyuM che. [ 381 aMDara-grejyueTa sudhInuM zikSaNa prApta karI bahu ja kumaLI vayamAM muzkelIonA kaparA saMjogeAnA sAmano karI khaMta ane dhIrajathI kAMIka pragati karavA mathatA rahyA. 1934mAM lAheAramAM AyAta-nikAsano svataMtra padhA zarU karyAM paNa A yuvAna haiyAne eTalAthI sa MteSa na thayA. 1939mAM muMbaI AvyA ane eka kliyariMga ejanTanI peDhImAM menejaranI nekarI svIkArI jemAM temaNe temanI kArya dakSatA, niSThAnI pratIti karAvI. samaya jatAM 1946mAM zrI ramaNabhAI e ekasapresa TrAnsaporTa li.nI sthApanA karI, kliyariMga ejanTsa tarIke vyavasAya zarU karyo je peDhIe temanA puruSArthathI apratima siddhi hAMsala karI. vyavasAyane lagatAM temanAM anya kansana jevAM ke mesarsa kreIna hAyariMga, mesasa eksapresa roDavejha ane mesasa elAiDa zipiMga enDa TrAnsapoTa ku' zarU karyAM; jenI amadAvAda, vaDedarA, geAvA ane gAMdhIdhAma khAte zAkhAe sthApI. kreina ane Treilara dharAvanAra ekamAtra kliyariMga ejanTa tarIkenuM nAma cAgaradama mazahUra banyuM che. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo gujarAta sTeTa phaTalAIjharsa kuM, narmadA velI phaTalAIjharsa, zrI rAma pharTIlAIjharsa-DeTA, bIralAnuM phaTalAIjharsa saMkula, guArI egro-kemikalasa li., gevAnuM kliyariga tathA TrAnsaparTanuM kAma tema ja amadAvAdamAM seTelAITa sTezana tathA eTamika enajInuM kAma pUrNa karavAmAM temanI peDhIe yazakalagI prApta karI che. A uparAMta bAraDelI syugara phekaTarI, koDInAra syugara phekTarI, bajAja, mukunda, kelIko, cembura tema ja bhArata hevI IlekaTrIkalsanA kAryamAM paNa temanI peDhIne phALe ghaNo yaza jAya che. zrI ramaNabhAI e vyavasAyane lagatI anekavidha pravRttio vistArI je pAMgarIne vaTavRkSa banI. A badhI javAbadArIonI sAthe janasevA ane vatana pratyenI mamatAne kyAreya bhUlyA nathI. temanI tIvra buddhizakti, kartavyaniSThA ane khaMtabharyo zrema karavAnI tatparatA vizeSa jovA maLI. ekasAIbharI kuneha ane eka saMniSTha samAjasevakamAM joIe tevI dhagaza temanAmAM je Aje teo ugra Asane birAjamAna che, tenI pAchaLa temanI Atmaga ane athAka kaSTabharyo zrama paDele che. vatana ThAsarAnI dhi je. ema. desAI hAIskUla, mahAlakSmI kanyAzALA, vidyAjika maMDaLa, hospiTala, pustakAlaya, chAtrAlaya, mahilA sevA kendra, zIraDI sAMIbAbA maMdira, pilIo hespiTala tema ja Ara. sI. gAMdhI vArigRha, ThAsarA-evI aneka saMsthAone temanI deNagI prApta thaI che. samAjasevAnAM A badhAM ja kAmamAM temanAM dharmapatnI zrImatI nirmaLAbahenane soga haMmezAM rahyA che. zrImatI nirmaLAbahenanI sAthe zrI ramaNabhAI e vizvanA aneka dezane saMskAra-pravAsa kheDyo che. temanI aneka sevAnI kadararUpe ThAsarAnA nAgarikoe 1968mAM bhUtapUrva mukhyamaMtrIzrI hitendra desAIne varada haste mAnapatra enAyata kareluM tyAre bhAre meTuM bahumAna meLavyuM. temanA suputra zrI vinodabhAI zrI kirITa bhAI zrI azvinabhAI A vyavasAyamAM sAthe joDAyelA che. bhAIzrI azvinabhAI vaDodarAmAM gujarAtanI prathama kakSAnI pAzcAtya DhabanI Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMthe ] [ 383 cAra-tAraka adyatana hoTala, ekasapresa hoTesa prA. li.nuM saMcAlana kare che. zrI ramaNabhAInuM vizALa kuTuMba AnaMda-kilelathI rahe che. sukhI che. teo vAMcana ane taravAno zokha dharAve che. samAjasevAnA kAmamAM haMmezAM tatparatA dAkhavI che. gujarAtanI eka mAtra cerITebala dAMtanI hespiTala Arogya sevA maMDaLa saMcAlita "Ara. sI. gAMdhI sArvajanika DenTala hespiTala" temanA nAmathI cAle che. vaDodarAnI anya hospiTale jevI ke ginI vasaMtadevI hospiTala phIjhiyetherapI senTara, Arogya kendra, haradvAra gujarAtI dharmazALA TrasTa, badrInAtha nAthadvArA tathA zrama maMdira TrasTa ane anya keTalIka skUlamAM sArI rakamanAM dAna karyA che. A uparAMta ema. esa. yunivarsiTImAM paNa temanuM sAruM evuM pradAna che. saMskArasaMpanna zrI ramaNabhAI e audArya kIrti ane gauravane vividha kSetre vividharUpe vikasAvyAM che. temaNe pitAzrInuM chatra 14 varSanI uMmare gumAvyuM ane mAtuzrI 26 varSanI uMmare avasAna pAmyAM. mAtuzrI taraphathI nAnapaNamAM temanI pAsenI kaI cIja hoya to te temanA dostamAMthI kaI mAMge te tene ApavA khAsa Agraha karatAM, jenAthI darekane kAMIka paNa pitAnI pAsenuM ApavuM e saMskAra paDyo ema lAge che, ke jethI atyAra sudhInI jiMdagImAM haMmezAM kAMIkane kaIka ApavAnuM zIkhyA che ke je ApavAthI eTale ke dAna karavAthI keI kALe ochuM thayuM nathI. kudarate eka yA bIjI rIte meLavI ApyuM che. DenTala hospiTalanI bIjI zAkhA jalArAma maMdiranA saujanyathI temanA makAnamAM karavAmAM AvI che ane moTI saMkhyAmAM janatA teno lAbha le che. bIjI zAkhA keDI kacerI sAme rAvapurAmAM che. - nAnapaNathI vRddhonI sevA arthe madada karavAnI Teva hatI tyArathI vRddho mATe sevA karavAnA IrAdAthI traNa varSathI te saMsthAmAM pite saMkaLAyelA paraMtu te jagyA temanA nivAsasthAnathI dUra hoI jAte sevA ApavAne lAbha levA nahi. ethI najIka zaheramAM lAvavA prayatna karyo. sarakAra ke kerezana taraphathI athAga mahenata Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 ] [ ApaNA zreSThIvaryo karavA chatAM jagyA na maLI tethI pagabhara thavAne nirNaya karyo te daramyAna 72 varSe bAyapAsa hArTanI sarjarI karAvavAnI jarUra UbhI thaI je karAvI ane te kAma mATe tathA anya sevAne kAmo mATe temanAM patnIe "zrI jalArAma sevA samAja TrasTa"nI sthApanA karI, jemAM Azare rUA. 5 lAkha jevI matabara rakamanuM dAna temanA kuTuMba taraphathI ApI 13, AzApurI sesAyaTI, akoTAne baMgale TrasTanA nAmathI lIdhe, jyAM AjavA roDa uparanA vRddhone uparanI jagyAe vasAvyA. jyAM hAlamAM 8 thI 10 vRddho badhI suvidhA phrija, palaMga, gAdalA, raga, be TAIma bhajana tathA cA-pANI sAthe mAsika ochA darathI rahe che. tabiyata aMge khAsa kALajI paNa levAya che. Ama Aje 74 varSanI uMmare paNa anya vRddhonI sevA karavAne lAbha maLe che. have be mALa bAMdhI sagavaDa vadhAravAnI che, je mATe saMpUrNa zraddhA che. A vRddhAzrama mATe jalArAma maMdira taraphathI khUba ja sahakAra che. ane A saMsthA jalArAma bApA ja nibhAvavAnA che. prabhu 74 varSanI uMmare paNa sevA karavAnI preraNA Ape che ane temAM madadarUpa bane che--je mATe prabhune jeTale AbhAra mAnIe eTalo ocho che. sva. zrI ratilAla jeThAbhAI salata dharmabhAvanAnA umadA ane UMDA saMskArathI vibhUSita dharma saMpanna salata parivAranA suprasiddha sahasika ane dharmAnurAgI zrI ratilAlabhAIno janma bhAratanI pavitra bhUmi siddhagirI (mosALa)mAM thaye. A bALakanA haiyAmAM bacapaNathI ja tyAgavairAgyanI umio jema chalakatI hatI tema jIvana-unnatinI dizAmAM kAMIka karI chUTavAnI paNa prabaLa tamannA hatI. taLAjA ane bhAvanagaranI zALAmAM prAthamika abhyAsa pUre karIne muMbaI tarapha prayANa karyuM. bhAgya ajamAvavA AMdhrapradezamAM Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 385 gadaga (AdonI)mAM nekarIthI jIvananI kArakidInAM maMDANa karyA. avanavA anubhavanI sarANe caDyA paNa pachI pharI muMbaI AvavAnuM banyuM. phAyara ekaTIMgavizarane dhaMdho zarU karyo ane samaya jatAM eka vizALa phekaTarInA mAlika banyA. bacapaNathI ja alabelAM aramAno ane prabaLa puruSArtha vaDe jIvanane kuTuMbane saMgIna sthitimAM mUkatA rahyA. dharma paratvenI zraddhA-bhakti paNa eTalAM ja aNanama rahyAM. daDha mane baLa ane gajabanI temanI. saMkalpazakti hovAne kAraNe temanA putraparivArane paNa preraNA maLatI rahI. zrI ratilAlabhAIne jinabhaktimAM paNa sAdharmika bhakti paratve apUrva ane ananya premabhAva hato. temanI dharmabhAvanAnAM saMsmaraNe Aja judA judA svarUpe jovA-sAMbhaLavA maLaze. temanA dharmAnurAgI svabhAvane, e umadA Adarzone bhAre moTuM baLa ApavAnuM satkArya temanAM dharmaparAyaNa dharmapatnI pUjya dhIrajabahene karyuM. e kathana sAcuM ja che ke puruSanI pragati ane vikAsamAM moTuM ane mahattvanuM pradAna temanI ardhAMganAnuM ja hoya che. ApaNuM mAtAe bhaNelI, keLavAyelI ane dharma-saMskArathI saMpanna haze te ja zAsana ane samAja gauravabhera TakI zakaze. pUjya dhIrajabena AvA ja eka gauravazALI nArI tarIkenuM mAna-sanmAna pAmyAM che. zrI ratilAlabhAI temanA chellA divasomAM paNa svasthatApUrvaka namaskAra mahAmaMtranA jApamAM satata lIna banI rahetA. samAdhi pUrvaka navakAramaMtranuM raTaNa karatAM karatAM acAnaka hArTa-eTekathI kALanA virATa paMjAmAM tA. 16/3/81nA roja savAramAM jhaDapAI gayA. temanA zreyArthe traNa divasane jinendra mahotsava bhavya rIte UjavA. A prasaMge vividha saMsthAone meTI rakamanuM dAna arpaNa karyuM. sva. zrI ratilAlabhAIe parivAra sahita bhAratanAM badhAM ja jaina tIrthonI yAtrA karI pitAnI lahamIne sadvyaya karyo. sva. zrI ratilAlabhAIe . 49 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 ] || ApaNuM zreSThIvaryo je pagadaMDI UbhI karI e ja rAha ane e ja vArasAne temanA putroe jALavI rAkhe che. pU. dhIrajabena vizALa parivArane sAthe rAkhI mAMgalika dharmanAM rUDAM kAryomAM vyasta che. chellA be dAyakAthI girirAja zrI siddhAcalajInI zItala chAyAmAM varSamAM ekAda-be vakhata AvIne sthiratA karI supAtra dAna tema ja tIrthabhaktine apUrva lhAvo laI rahyAM che. sittera mANasanA vizALa parivArane vizvAsa saMpAdana karIne saunA prItipAtra banelAM pU. dhIrajabene saune jesalameranI yAtrA karAvI. sAdharmika bhakti, jIvadayA, upAzraya, AyaMbilazALA, pAThazALA, bhojanazALA, pU. sAdhu-sAdhvI vaiyAvacca Adi kAryomAM mukta mane dAnano pravAha vahevarAvI bhAratIya saMskRti ane dharmanA pAyArUpa mAnavatAnI madhura mahekathI jIvana kRtArtha karatAM rahyAM che. - parivAranA dharmaparAyaNa vAtAvaraNane lIdhe temanI suputrI ramabahene AjathI pacIsa varSa pahelAM bhAgavatI pravajyA aMgIkAra karela. cAra saMskArI putra zrI khAntibhAI zrI jitubhAI zrI pradIpabhAI zrI harIzabhAI, be putrIo zrI ramAbahena (hAlamAM sAdhvI zrI yazAzrIjI ma.) ane, sAjabena. cAra putravadhUo, pautre vagere emane parivAra ghaNo ja sukhI che. 5. dhIrajabenane varasItapa ane upadhAna tapazcaryAmAM vizeSa rasa che. ghaNAM varSothI besaNuM cAle che. kAMIka nAnImeTI tapazcaryA cAlu ja hoya. temanuM A meTuM jamA pAsuM che. kharekhara pUjya dhIrajabene mAtA-pitA ane parivAranA saMskArane dIpAvyA che. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 387 zrI ramaNIkalAla mAvajIbhAI kanADIyA pa6 varSanI uMmarane zrI ramaNIkalAla mAvajIbhAI kanADIyA mULa bhAvanagara jillAnA taNasA gAmanA vatanI che. emane janma muMbaImAM thaye. emanA pitAzrI bAra varSe muMbaI AvyA hatA ane sarvisa karI. zrI ramaNIkalAlabhAIe paNa soLa varSanI uMmare dorA-daDInI, kApaDanI mukAdamI lAInamAM nekarI karI baheLo anubhava meLavyuM ane 1948mAM bhAgIdArImAM ane pachI 1956mAM svataMtra rIte dhaMdho zarU karyo. zipiMga lAInamAM uttarottara pragati karI. 2007mAM emanA pUjya pitAzrIne svargavAsa thaye. 2008mAM emaNe lagna karyA. rAjakIya kSetre janatA pakSanI cUMTaNIomAM sakriya rahyA. 2025mAM ghoghArI jaina sevA samAja saMsthA cAlatI hatI, temAM sekreTarI tarIkenI prazasya kAmagIrI bajAvI. temanI aMDaramAM silvara jyubilI UjavI. 202mAM prinsesa sTrITa luhAra cAla jaina saMghamAM sekreTarI tarIke rahyA. temaNe muMbaIthI prathama sametazikharanI- kAzmIra sAthe yAtrA karI. A uparAMta zrI vijayavallabhasUri ma. sA.nI zatAbdI kamiTImAM paNa sabhya hatA. ghArI vIzA zrImALI jJAtinI kamiTImAM paNa hatA. teo tAladhvaja kamiTImAM paNa che. taNasA hospiTala banAvI tyAre pote muMbaIthI phaMDa karela. yuvAna vayathI ja pitAnA AtmabaLa upara vizvAsa rAkhIne pragatinA paMthe AgekUca karanAra zrI ramaNIkabhAInI samagra pravRttio upara eka UDato daSTipAta karIe te paraMparAprApta saMskAra ane bhUminI saMskRtinA savane sahajapaNe pacAvIne teozrIe pitAnuM hIra ane mIra pragaTa karI batAvyuM che. saMvata 2030mAM valasADathI sametazikharanI spezyala yAtrA TreInanuM Ayojana karAvI ApyuM. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI ramezacaMdra ela. dalAla sAhasa-zraddhAthI mANasa zuM siddhi hAMsala karI zake che e jevuM-samajavuM hoya te zrI ramezacaMdrabhAI ela. dalAlanI jIvanarekhAmAMthI jarUra darzana thaze. zAMta ane milanasAra svabhAva, vyApArI kuneha ane sAhasika manovRtti sAthe ucca dharmabhAvanA ane haiyAmAM bhArobhAra paDelI mAnavatA--A badhA sadgae audyogika kSetre teo ghaNA UMcA Asane beThA che. varAjya pachI dezamAM audyogIkaraNanI je navI havA janmI te samayane pArakhIne zrI dalAle umadA mUlyane sAthe rAkhI vividha kampanIonA sUtradhAra banI je akalpanIya unnati sAdhI che te navI peDhIne mATe eka sarvottama udAharaNa che. khaMta-mahenata ane svapuruSArthathI emaNe je audyogika ekame UbhAM karyA te mesarsa dalAla kansalTanTa enDa eMjiniyarsa prA. li, mesarsa Ara. ela. dalAla enDa kuM, mesarsa dalAla projekaTa savisIjha prA. li, mesarsa ITADela TekanIkala sarvisIjha prA. li. mesarsa ke ena bhArata li. vagere ekamene haraNaphALa vikAsa thaI rahyo che. vyApArI ane vyavahArakuzaLa zrI ramezacaMdrabhAI dalAlanI gajabanI Ayojanazaktie siddhinAM pAna sara thatAM ja rahyA che. nAnAmAM nAnI bAbata tarapha temanI satata kALajI ane dekharekha e emanI pragati pAchaLanuM rahasya che. teozrI projekaTa Irekzana ane kamizaniMganI bAbatamAM vizALa phalakane AvarI letI kamabaddha ijanerI kansalTansI sevAo pUrI pADavA saMbaMdhamAM sArI khyAti pAmyA che. A dizAmAM temane UMDo abhyAsa-manana kharekhara dAda mAMgI le tevAM che. puruSAthI ane saMskArI zrI ramezacaMdrabhAIne maLelA saMskAravaibhavanI gyatA ane yathArthatA Aja teo puravAra karI rahyA che. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana ] [ 389 azakyanI bhAvanAne miTAvI saMkalpa para aTala rahevAnuM manabaLa mANasa je keLavI zake te siddhi mANasane zedhatI Ave che - evA yathArthanI pratIti eTale ApaNe zrI ramezacaMdrabhAI dalAla. vizALa kemikala presa plAnTsa ane pharTIlAIjhara plAnTana nirmANa mATe bhAratane vizvanA anya dezane sahaga prApta kare paDe che. e dizAmAM maMgalAcaraNa karIne bhAratanI saMkhyAbaMdha kaMpanIomAM mesarsa dalAla kansalTanTsa enDa eMjiniyarsa prA. li.ne agrasthAne sthApita karIne dezavidezamAM zrI ramezacaMdrabhAIne yazakalagI maLI ane khyAti pAmyA. Adhunika TekanolojIkala pravAhane oLakhavAnI ane samajavAnI temanI kuzAgra buddhizakti rASTrIya arthakAraNanI vRddhi ane samRddhimAM dIrgha samaya sudhI sakriya pradAna ApyA kare tevI ApaNe prArthanA karIe. dhaMdhAnA vikAsanI sAthe Arya saMskRtinA cAhaka zrI ramezacaMdrabhAI dalAla samAjanI anekavidha sevA-viSayaka pravRttiomAM yathAyogya sAga ane pratsAhana ApI potAnI pharaja adA karavA hamezA tatpara rahyA che. kharekhara samAjane gaurava apAve tevuM temanuM vinamra jIvana ane vyaktitva che. zrI rasikalAla bhUdarazIbhAI zAha (S.E.M) vepArI AlamamAM tema ja sAmAjika kSetre vividha sevAnI kadara karI zrI mahArASTra sarakAre spezyala ekajhakayuTiva mejisTreTane IlkAba enAyata karI bahumAna karyuM che te badala teo yogya che. zAMta ane nikhAlasa svabhAvathI vepAramAM sArI saphaLatA prApta karI saurASTra IlekTrika IkavIpamenTa kuM.mAM bhAgIdArI sAthe sArI pragati sAdhI che. sAmAjika kSetre aneka saMsthAo sAthe saMkaLAIne lekenI khUba cAhanA meLavI che. che. 50 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI rasikalAlabhAIne janma dhrAMgadhrA tAlukAnA jhIMjhuvADA gAmamAM thayuM hatuM. teoe abhyAsa dhrAMgadhrAnI sara ajItasiMha hAIskUlamAM karela. temanI vyApAra pratyenI jhaMkhanA, Arthika rIte saddhara thayA pachI sevAnAM kAryo nizcita rIte sthira karI zakAya tevI gaNatarIthI muMbaI AvI ilekTrika bajAramAM sthira thayA. ilekiTraka maracanTa esosiyezana tathA zrI bradharahuDa sosAyaTI, dhrAMgadhrA jillA sozyala gRpa tema ja jhAlAvADa mU. jaina saMghanA sekreTarI tarIkenI pharaja bajAve che ane bIjI aneka nAnI-meTI saMsthAo sAthe teo saMkaLAyela che. suratanI pralayakArI rela vakhate rAhatanA kAryamAM tana-mana ane dhanathI khUba kArya karyuM hatuM. rAjakIya kSetramAM paNa rasa le che. "sI" varDamAM eozrI khUba jANItA che. janatA janArdananI sevAmAM teo sadA jAgRta che. teo janahitanA kAryamAM AgaLa AvatA rahe ane dina-pratidina teo unnatine Are pahoMce e ja abhyarthanA. zrI ratilAla malukacaMda bhaNazAlI pAlanapuravAsIoe jhaverAtane dha vikasAvavAmAM pitAnI buddhipratibhA ane dIrdhadaSTinAM kharekhara darzana karAvyAM che. jhaverAtanA dhaMdhAmAM paDelA zrI ratibhAI paNa uttara gujarAtanA pAlanapuranA vatanI. pAlanapuramAM temanA pitAzrIne kariyANAne vyApAra ane te vakhate navAba sAthenA saMbaMdhe ghaNA ja sArA - mahAjana tarIke temanA parivAranuM rAjyamAM sAruM evuM mAnapAna paNa pachI cAreka dAyakA pahelAM muMbaImAM temanuM Agamana thayuM ane DAyamanDanA dhaMdhAmAM sArI pragati karI. temanA baMdhu yuropamAM abhyAsArthe gayelA-jeoe De bhaNazAlI tarIke pachI muMbaImAM sArI nAmanA meLavI. De. bhaNazAlI cerITebala TrasTa dvArA mAnavasevAnI viziSTa pravRttio cAle che. muMbaInI harakasana hespiTalamAM DokaTaranA nAmanuM kiDanI DAyAlisIsa yuniTa cAle che. Ama samAjamAMthI bhAre meTI rakama Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhavAdanagraMtha ] ' [ 391 ekaThI karIne A kAmane mATe Apela che. zrI ratibhAI piote mUMgI sevAnI bhAvanAvALA. ziyALAmAM garIba mANasene dhAbaLA oDhADavAnuM pAyAnuM kAma-saMjIvanI TrasTa dvArA kapaDAM ekaThAM karI dukALa pIDitone pahoMcADavAmAM sakriya rasa letA rahyA che. AkhuM AphrikA pharI vaLyA che. bhAratamAM badhe ja pharyA che. muMbaImAM dariyAmahela jaina maMDaLamAM pAThazALAnuM saMcAlana vyavasthita rIte cAle temAM pUre rasa dAkhave che. mAnavasevAnI dhagazavALA zrI ratibhAI khUba ja gulAbI svabhAvanA che. sva. zrI ratilAla becaradAsa mahetA mAnavIne jIvananuM mUlya tenI pAse keTalI saMpatti chetenA uparathI nahIM paNa temaNe dAnadharmane kSetre zuM gadAna ApyuM, samAja ane zAsanasevAnA kAmamAM temanuM pradAna kevA prakAranuM rahyuM tene uparathI ja mAnavInA jIvananI phalazrutine aMdAja Ave che. - saurASTranA sAhasika zreNIo vatana choDIne jyAM jyAM gayA che tyAM temaNe adbhuta vikAsa sAdhyo che. saurASTramAM sihora pAse dudANAnA vatanI ane taLAjAnA rahevAsI zrI ratibhAI mahetAne cAra varSanI kumaLI vaye muMbaI AvavAnuM thayuM. prAthamika zikSaNa muMbaImAM ja lIdhuM-be aMgrejI sudhIno abhyAsa karyo-na karyo tyAM te kauTuMbika viSama javAbadArIo pitAnA zire AvI paDI. haiyAmAM keLavaNInI jhaMkhanA hovA chatAM Arthika saMjogoe temane AgaLa abhyAsa mATe ADaza bAMdhI dIdhI. kAcA abhyAse vyavasAyamAM jhaMpalAvyuM. nAnImeTa aneka dhaMdhAdArI lAInane anubhava karI lIdhuM. caDatI paDatInA divaso paNa joyA. hiMmata ane sAhasanI ekamAtra mUDI sAthe nirAza thayA vagara puruSArtha kaye rAkhe. dhIraja ane niSThAnuM e pariNAma AvyuM ke thoDA samayamAM ja 2008mAM zrI jana Adarza dugdhAlayanI sthApanA karI. zrIkhaMDa ane AisakrIma mATe muMbaImAM temanuM nAma gAjatuM thayuM. svabaLe Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 j [ ApaNA zreSThIvaryo UbhA karelA A dhaMdhAmAM haMmezAM pragati thatI rahI. putra-parivArane paNa vaDIleApArjita A dhAMdhAnI phAvaTa AvatI gaI ane mubaInI papa lAkhanI vastImAM nAma kamAyA. dhaMdhAmAM maLelI sapattinA saddaupayoga paNa karyAM. pitAzrInA nAme jaina bAlAzramamAM moTI rakama tathA anevIne nAme paNa meTI rakamanuM dAna karyuM. gupta dAnamAM pAte vizeSa mAnanArA hatA. yAtrArthe hiMdunAM ghaNAM sthaLoe jaI AvyA che. nAnImeTI aneka jaina sasthAomAM dAnagagA vahetI rAkhI che, je temanI udArazIlatAnI pratIti karAve che. zUnyamAMthI sarjana karyuM ane jIvanamAM AgaLa AvyA. temaNe karelAM kAryo ghaNAM ja uttama ane prazaMsanIya hatAM. dAkhavela paropakAravRtti ane udAra svabhAvane lAbha jaina sasthAone maLatA rahyo. dharmadhyAnamAM sArA phALA ApI teee teA dhama sAthe laI jaIne potAnA pUrvAMnuM bhAthuM bAMdhI lIdhuM che. dharma-ArAdhanA karavAmAM kayAMya pAchA nathI paDayA. sAhasika vepArI uparAMta keLavaNI paratve temane khUba ja mAna ane bhAva hatA. keLavaNInA kA aMge kAma karatI dareka sasthAne temanA taraphathI acUka sahayoga maLatA ja. sammetazikharamAM AyaMbila zALAmAM temanA parivAra taraphathI sArI rakamanuM dAna apAyu che. sAmAnya rIte nAnImeTI badhI ja saMsthAomAM ane jaina tIrthasthAnAmAM nAnImeATI deNagI vahAvI che. A suMdara vAraso Aja paNa temanA suputrAe jALavI rAkhyA che. putrAmAM vijayabhAI, harIzabhAI, paMkajabhAI, mukezabhAi, putri pUrNi mA ramezakumAra lAkhANI, phATa derAsaramAM paNa agatyanA phALA che. bhAvanagara Ayabila zALAmAM yAgadAna Apela che. bhAvanagara aMdhazALA, bhAvanagara, pAlItANA, DustinApura, Dema upara.... badhI ja jagyAe temaNe dAna karela che. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ! [ 393 zrI ratanacaMda oghaDabhAI zrI ratanacaMdabhAIne janma pAlItANA pAse gheTI nAmanA nAnA gAmaDAmAM tA. 22-2-1900nA maMgaLa divase thaye hote, eTale atyAre 91muM varSa cAle che. paraMtu AMkaDAne ulaTAvI nAkhIe te 19 varSanI yuvAnI jevuM jema ane taMdurastI dharAve che. dIrgha AyuSya ane taMdurastI jaLavAI rahevI te pUrve jIvadayA pALI hoya tenI nizAnI che. nokarImAMthI chUTA thayA pachI zerabajAramAM svataMtra dhaMdho karatA hatA. meTA pAyA upara baTanane dhaMdhe cAle che. madhyama sthiti hovA chatAM dharmane mAge be paisA vAparI udAratApUrvaka dareka kSetramAM yathAzakti vAparatA ja rahe che. saMvata 2017mAM gheTI gAmamAM derAsaranI pratiSThA karavAnI hatI. pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI 1008 zrI udayasUrIzvarajI ma.sA. padhAryA hatA. AcArya mahArAjanI preraNuM thaI ne ratanacaMdabhAInI bhAvanA jAgRta banI. mULanAyaka zrI munisuvrata svAmInI prAcIna alaukika pratimAjIne saMvata 2017nA vaizAkha suda 1panA maMgaLa prabhAte gAdInazIna karI. dhAmadhUmathI pratiSThA karIne mahAna lAbha prApta karyo. prativarSa sAlagiri paNa dhAmadhUmathI Ujave che. saMvata 2036mAM sagAMsaMbaMdhI kuTuMbIjane sarvane yAtrA karavAnI bhAvanA jAgI ane mAgasara vada 7nA roja muMbaI tema ja dezamAMthI sarvane amadAvAdathI 3 basa karI upariyALI, serIsA, pAnasara, bhayaNI, mahuDI, mahesANA, tAraMgA, zaMkhezvara, vAlama ityAdi 11 tIrthonI yAtrAnA saMghano lAbha lIdhuM hatuM. berIvalI jAMbalI galImAM lagabhaga 16 lAkhanA kharce eka vizALa upAzraya tyAMnA saMghe baMdhAvyuM. e vizALa vyAkhyAna hAlanuM nAma zreSThIvarya zrI ratanacaMda oghaDabhAI hela nAma rAkhavAmAM AvyuM che. jo ke bIjI rakama paNa upAzrayamAM bhAvapUrvaka bheTa ApI che. uddaghATana, zrI siddhacakapUjana tathA jamaNavAra vagere kAryo pa. pU. A. zrI vijayadharmasUrijInI nizrAmAM ja thayAM hatAM. zrI ratanacaMdabhAInI aneka prakAranI sevA che. jJAtinI sevAmAM bhAre rasa le che. temanAM dharmapatnI zrImatI jekurabena Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 ] [ ApaNA zreSThIvaryo dharmiSTha che. tapazcaryA karI che. tIrthayAtrA te lagabhaga tamAma tIrthonI karI che. saraLa, bhadrika, nikhAlasa ane dharmiSTha. dharmanA raMge raMgAyelAM dharmanA keIpaNa prasaMgamAM haMmezAM tana, mana ane dhanathI otapreta banIne kAma karanArA, AnaMdanI mastImAM rahenArA eTale ratanacaMdabhAI. teone 3 putra, 4 putrIo, pautro ItyAdi vizALa saMskArI kuTuMba che. pite sAruM ke jIvana dharmadhyAnamAM vitAve che ane AnaMdathI jIvI rahyA che. pU. AcArya mahArAjazrInI preraNAthI temanA guru udayasUridAdAnI mUrtinI pratiSThA kRSNanagara derAsaranI be derImAM pratiSThita karI che. zrI ratilAla suMdarajI zAha saurASTranA jAhera jIvanamAM agrima haroLanA kAryakartAomAMnA eka zrI ratilAlabhAI amarelI vibhAgamAM vividha saMsthAonA sUtradhAra banIne Aje paNa suMdara sevA ApI rahyA che. varSo pahelAM vaDedarA rAjyanA amarelI prAMta prajAmaMDaLanA maMtrI tarIke ane amarelI jillA koMgresanA maMtrI tarIke yazasvI sevA ApI. vaDodarA rAjyanI vecANaverAnI laDatamAM tathA zikSakanA prazno mATe temanI sAthe rahIne laData ApI. 1942nI satyAgrahanI laDatamAM azcima bhAga lIdhe. amarelI samartha vyAyAma maMdira, sArvajanika pustakAlaya, bIDI kAmadAra maMDaLa, basanA kAmadAra, vepArI peDhIomAM kAma karatA nAnAM yuniyane sthApyAM ane pramukha, upapramukha tarIke kAma karyuM. amarelI jillA madhyastha saMghanA DirekaTara tarIke, homa gajha kamiTInA sabhya tarIke, kamANI pheravarDa hAIskUlanA TrasTI tarIke, racanAtmaka gRha udyoga ane anya mahilA vikAsanI pravRttiomAM rasa lIdhe amarelImAM amarelI jillA prAthamika zikSaka saMghanI sthApanA karI ane tenA pramukha tarIke yazasvI sevA Aja sudhI ApatA rahyA che. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 395 phoravarDa skUlanA menejiMga TrasTI tarIke, amarelI jillA janatA pakSanA pramukha tarIke, gujarAta sTeTa inDiyana ke. e. benkanA DirekaTara tarIke, amarelI che. mUrtipUjaka saMghanA sekreTarI tarIke, ghaNAM varSothI ghaNuM dhArmika saMsthAomAM sevA ApI. temanA pitAzrIe amarelI derAsaranI ghaNI milakata vadhArI jIvyA tyAM sudhI TrasTI tarIke kAma karyuM. vAvAjhoDAM ane pUranI paristhitimAM makAna ane dhaMdhAnAM sAdhano mATe sakriya sahAya ane madada karI. zrI ramaNIkalAla sejapAla janmavuM bhaNavuM ne kamAvuM; saMsAra mAMDavo ne mRtyumAM hatA-hotA thaI javuM e kadAca jIvana haze paNa sAcuM jIvana nathI. kharuM dhArmika jIvana te che bIjA mATe kaMIka karI chUTavAmAM. dhana hoya te vaheMcIne khAvAnI vRtti paNa AvuM karavuM badhA mATe azakya che, e te keI ramaNIkalAla sejapAla ja karI zake. ApIne rAjI thAya e sadbhAva ja jANe ramaNIkalAla sejapAlane svabhAva che. zubha karmathI emaNe pitAnuM ja nahi paNa pitAnA pU. dAdA sava. zrI harajIbhAI nathubhAI sejapAlanuM nAma paNa kuLamAM ujALyuM che. karAMcImAM janmI, dezanA bhAgalA paDatAM bacapaNathI ja 1947thI ramaNIkalAlabhAI rAjakeTamAM vase che. teo mULa AmaraNabelAnA. mitrae snehathI ApeluM emanuM hulAmaNuM nAma "lAlabhAI". koleja sudhIne abhyAsa dhagaza ne khaMtathI karyo. sAthe mazIna TulsanI phekaTarI nAkhanAra sahuthI prathama gujarAtI tarIkenuM, zarada enji. varkasa, vasaMta enji. sTersa jevI sArI kaMpanIonA bhAgIdAra hovAnuM gaurava dharAve che. e uparAMta paNa e aneka vyavasAya sAthe saghana rIte saMkaLAyelA che, jethI karI vepArI AlamamAM emane sahu keI oLakhe. aneka supratiSThita saMsthAo sAthe emaNe gharebo bAMdhyuM che. rAjakeTa mazInarI DIlarsa esesiyezanamAM teo satata 11 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] [ ApaNA zreSThIvaryo varSathI maMtrIpada bhAve che. rAjakoTa lehANA sevA maMDaLanA teo TrasTI che. mAnavasevAnI jIvaMta mUti samA, TI. bI. hospiTalanI kAryavAhaka samitimAM teo mAnabharyuM sthAna dharAve che. kAThiyAvADa nirAzritanI kAryavAhaka samitimAM paNa teonI sevA levAya che. siMdha gujarAtI ejyukezana esesiyezanamAM teo sekreTarI ane TrasTI ema babbe hoddA para che. dharmamAM UMDI zraddhA hoya ne kaI maMdiranI sAthe emanuM nAma na joDAyeluM hoya e kema bane? teo rAjakoTanA kanakezvara mahAdevanA TrasTI paNa che. ATa-ATalI pharajo vacce teo garIbone bhUlatA nathI, e sAce ja emanI meTAI che. koI ziyALe phUTapAtha para TADhe tharatharatA daridranArAyaNo vacce rAtre aDhI-traNa vAgye tamane koI be sajajana maLI jAya to cokkasa mAnavuM ke eka odhavajIbhAI pipaTa che ne bIjA temanA aMgata snehI zrI ramaNIkalAlabhAI sejapAla che. AvA satkAryamAM zrI ramaNIkalAlabhAI sejapAlanAM dharmapatnI zrI hemalatAbahena ane odhavajIbhAI popaTanAM dharmapatnI zrImatI maMjulAbahenane khUba ja sAtha-sahakAra hoya che. emanI AtiththabhAvanA advitIya, roTale bahu moTo svabhAva hasamukhe hRdayamAM dayA, prema, lAgaNa. "lAlabhAIne maLavA jAva eTale pahelAM "prasAda"ne Agraha thAya ne pachI bIjI badhI vAta. A hisAbe pUrA khAnadAna. khAnadAna eTale khAnArane dAna daI khavaDAvanAra, zrI ramaNIkabhAInA zubha haste bAlaMbhA mukAme tA. 19-8-7nnA divase bhagavAna dariyAlAlanA maMdiranI kaLazavidhine tema ja vajArohaNane utsava thaye. zikSaNamAM paNa ramaNIkabhAIne rasa. 1963-64mAM emaNe vIrabAImA mahilA kelejane doDha lAkha jeTalI moTI rakama ekatrita karI Apela che. dhAbaLA vitaraNa hoya ke maDikala kempa hoya ke pachI netrayajJa hoya athavA lAyansa kalabanuM koI sevAkArya zrI ramaNIkabhAI sejapAla tyAM hAya hAya ne hAya ja. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 307 vepArakSetre emane saheja vadhu paricaya meLavIe. gujarAtamahArASTra lehANa jJAtijana tarIke sahu prathama mazIna Tulsa ne letha banAvavAno yaza emane phALe che. teonA zarada brAnDa leze bahu sArI nAmanA kADhI che. sane 1999mAM ribaMdaramAM saurASTrane sahu prathama beMkiMga inDasTrIyala phera thayelo tyAre benka opha InDiyA jita A pheramAM emanI guNavattAnI khUba prazaMsA thayela. ane temanA letha kharIdanArane benka 100% lona maMjUra rAkhatI. temanA viziSTa prasaMgamAM 11mI ogasTa, zanivAranA e DhaLatA bapore saurASTra jyAre abhUtapUrva meghatAMDava ane jaLa honArata vacce tammara khAI rahyuM hatuM te vakhate rAjakoTathI 65 ki.mI. dUra saurASTranA pirIsa samA raLiyAmaNuM morabI zahera para motane paMje pharI vaLatuM hoya tema macchu-2 baMdhanI mATInI dIvAlamAM 2500 phUTanuM gAbaDuM paDatAM savA be mAIla lAMbA baMdhamAM rahela pANuM dariyA jevA loDha uchALatAM jANe ke sAkSAt yamadUta banIne zahera para pharI vaLyAM. mAtra gaNatarInI miniTomAM ja morabIne samazAnabhUmimAM pheravI nAMkhyuM. mAjhA mUkela sAgaranI jema zaherane lapeTI lenAra A jalapralaye bhAgye ja koI kuTuMbane koruM mUkyuM haze. mAtra daza ja miniTamAM sArAye zaheramAM phUTathI mAMDIne ogaNatrIsa phUTa sudhInAM pANI bharAI gayAM. pariNAme raheNAMka vistAra, udyogo ane vepAranAM kendro jANe ke gaMjIpAnA mahelanI jema cUMthAI gayAM. zaherane tamAma jIvanavyavahAra khoravAI gaye. morabI duniyAthI juduM paDI gayuM. merabInI zerIe dhoLe divase paNa bhayaMkara bhAsavA lAgI. Thera Thera paDelA ane TIMgAtA mAnava mRtadehe vAtAvaraNane bihAmaNuM banAvatA hatA. keTalAye mRtadehA paga nIce kacaDAyA ane jaLanuM kaphana oDhI seMkaDe paDhI gayA. bhAratIya saMskRtine pAye dharma che ane badhA dharmomAM zreSTha mAnavadharma che, ema saMtavANI kahe che. morabInA rAhatakArya pAchaLa zrI ramaNIkabhAIe jAte rasa laIne bahu ja mAtabara rakamanI dAnagaMgA vahetI karelI. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM zrI ramaNIkalAla jayacaMdabhAI dalAla zrI ramaNIkalAla jayacaMdabhAI dalAlanA janma tArIkha 14 ekaeNTAbara 1901nA rAja kapaDavaMja tAlukAnA gAma khaDAla pAse temanA mosALa kAkakhaDa mukAme thayA hatA. prAthamika abhyAsa naDiyAda myunisipala hAIskUla ane mAdhyamika abhyAsa gavamenTa hAIskUla, naDiyAda tathA bharUcamAM karyAM. I. sa. 1911 thI 1918 sudhI badhI ja parIkSAe prathama zreNImAM pAsa karI. DroiMganI tathA hAIskUla skolarazipanI parIkSAe paNa pAsa karI. I. sa. 1922mAM khaDAyatA jJAtinI pAMcamI pariSada vakhate yeAjAyela kalA-pradarzanamAM raupyacadraka meLavelo. I. sa. 1919 thI 1923 daramyAna gujarAta kelejamAM abhyAsa karI bI.e. ( Ana) itihAsa ane artha zAstra viSaya laI bIjA vargamAM pAsa thayA. gujarAta keAleja megejhInamAM temanAM kAvyeA, vArtAo pragaTa thayelAM. I. sa. 1928mAM elaela.bI. thayA. I. sa. 1929nA eprilathI amadAvAdanI DisTrikaTa korTamAM vakIlAta zarU karI. sAhitya-pravRttinI zarUAta paNa te samaye thaI je jIvananA aMta sudhI cAlI. Aja sudhImAM sittera pustako pragaTa thayelAM che ane bIjA eTalAM ja pragaTa thavAnI vATa jue che--jemAM bhAratanA jyotidharA, eziyAnA jyotidharA, vartamAna vizvanA vidhAtA; ragabhUminA jayotidharA, kiva-lekhako, kalAkArA, bhAratIya sinemAnA itihAsa; zrIharSoMnAM nATakA, khaDAyatA jJAtinA itihAsa, vagere mukhya che. pragaTa thayelA graMtheAmAM nAgAnaMda, gulachaDI, jaMgIsakhAna, kamAla, parimala, jalasu'darI, caMpAkalI, svapnasu darI, rAjakIya prahasanA, ravIndranAthanAM nATako, bAlAditya, sAmAjika ane aitihAsika navalakathAo ane navalikAe leAkapriya thayAM che. aMgrejI ane gujarAtImAM kAyadA viSayaka pustaka paNa pragaTa karelAM che. kavi-citrakAra phUlacaMdabhAI zAhanA smArakanuM sa'cAlana karI temanAM bhajavAyelAM sAta ane apragaTa sUrajamaNa nATako; paccIsa AkhyAnA, bhagavAna zrIkRSNa, bhagavAna zrIrAma, zrImad bhagavadgItA, bhajanA, rAgarUpAvalI vagere Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 322 pragaTa karI che. vizvadharma nATakamAM varSanA itihAsa Alekhyo che. gujarAta klabane suvarNa mahotsava aMka tatha naDiyAda hAIskUlane reDiyama jyubilI aMka taiyAra karyAM hatA. temaNe pAtAnI AtmakathA paNa lakhI che. abhivAdanagraMtha ] ADatrIsa kRti saMpAdana karI temaNe gujarAtI raMgabhUminA sAmAjika pravRttiomAM--khAsa karIne jJAtinI tathA keLavaNInI pravRttiomAM teo chellAM 60 uparAMta varSathI sakriya rahyA hatA. khaDAyatA keLavaNI maMDaLa tathA zrI. tri. ka. chAtrAlayamAM maMtrI tarIke varSo sudhI kAma karyuM che. jJAtinI tamAma saMsthAomAM rasa lai, sevAe ApI che. " khaDAyatA mitra" nuM be varSa tathA jyAti " nu eka varSa' tatrIpada sabhALyu che. gujarAta vidyAsabhA, gujarAtI sAhitya pariSada, amadAvAda ejyukezana seAsAyaTI, gujarAta kalaba, je. ela. nyu iMgliza skUla vagere jAhera saMsthAomAM varSo sudhI sevAo ApI che. ' khaDAyatA ,, I. sa. 1979mAM amadAvAda vakIla maMDaLa taraphathI ane I. sa. 1986nA eprilamAM khaDAyatA jJAti taraphathI temanu sanmAna karavAmAM AvyuM hatu. gayA varSe DisembaranI 17mI tArIkhe budhavAre chayAsI varSanI vaye temanI kA rata ane pravRttimaya jIvanalIlA saMkelAI gaI. prabhu sadgatanA amara AtmAne zAMti arpA! astu. zreSThIzrI rAmabhAI lakhamazI sAvalA zrI rAmabhAI e dhaMdhAnA vikAsanI sAtheAsAthe dhArmi ka, sAmAjika, zaikSaNika ane takhIkhI rAta vagere aneka kSetre peAtAnI sevAe ane anudAna dvArA peAtAnuM jIvana sArthaka karyuM. temanA vaDIleAnA samayathI piravAramAM je sapa ane sahakAranI bhAvanA vikasI che te AdarzarUpa che. jyAM saMpa hAya che, tyAM lakSmIno vAsa hoya che. uparAkta zabdo sAthe prakhara tattvaciMtaka DaeNA. ramaNalAla cI. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 ] [ ApaNA zreSThIvaryA zAhe zraddhAMjali sabhAnA pramukhapadethI sadgata zrI rAmabhAI ne ajila ApI hatI. A sabhA tA. 19mI okaTobare navI mahAjanavADI cI'caMdaramAM sAMje pAMca vAge ceAjAI hatI. sabhAnA prAraMbhamAM zrI nemacaMda gAlAe sabhAmAM sammilita 32 saMsthAonI yAdI ane saMdezA rajU karyA hatA. vaktAomAM grena maracanTsa esosiyezana tathA sthAnakavAsI mahAjananA pramukha zrI premajI velajI lakhamazI, DisTrikTa gavana ra lAyana sureza mahetA, dhArAsabhya zrI nAnubhAI paTela, mAjI dhArAsabhya zrI jaya'tIlAla pArekha, muMbaInA mAjI meyara zrI ravajIbhAI gaNAtrA, kaccha Arthika vikAsa ma`DaLanA maMtrI zrI ke. vI. Thakkara, derAvAsI mahAjananA pramukha zrI ravajI khImajI cheDA, acalagaccha saMghanA pramukha zrI kizeAracaMdra vana, maranTsa pheDarezananA pramukha zrI caMdrakAnta Takkara, hindustAna lIvaranA DAyarekTara zrI bI. Ara. zAha, durgApura mahAjana vatI zrI lAlajI kAnajI zAhe; zAha enDa e kara kacchI peliTekanika kolejanA TrasTI ane dAnavIra zrI dAmajI lAlajI eMkaravAlA, sAmAjika kA kara zrI kuMvarajI premajI verazI, bidaDA sarvodaya heAsTelanA TrasTI zrI lIlAdhara gaDA, ka. vI. e. sevA samAjanA maMtrI Do. udaya gaDA, oIla sIDsa eksaceMjanA DAyarekTaro sarvazrI navInabhAI zAha tathA ratanazI verazI, derAvAsI hAIskUlanAM AcAyaeN zrImatI nilanIbena desAI, AMdhra benkanA Asi. menejara zrI mUrti, zrI veNIbhAI ojhA vagere e bhAvabharI ajilae apatAM zrI rAmabhAI sAthenAM saMsmaraNeA tAjAM karatAM jaNAvyuM hatuM ke zrI rAmabhAI kacchI vIzA samAjamAMthI amerikA abhyAsa mATe janAra prathama vidyAthI hatA. ema. bI. esa. thayA pachI emaNe phemIlI peDhImAM joDAI nikAsanI dizA vikasAvI vizvabharanA deze sAthe vahevAra sthApyA hatA. teo zistapriya, atyaMta cokkasa hAvA uparAMta aneka kSetre avirata dAnanA pravAha vahAvyeA hatA. lAyansa kalaba ek zivAjI pAnA sabhya ane Trejharara tarIke apratima sevA bajAvI hatI. sa'sthAkIya hAddoethI dUra rahI emaNe samAjanAM vividha kSetrAnI Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 401 sarvAgI sevA bajAvI hatI. teo saraLa, sAlasa ane dayAvAna hatA. emaNe laghubaMdhu zrI vizanajIbhAIne samAjasevAmAM samarpita karI dIdhA che, ane tamAma sAMsArika be emaNe tathA bhAI e dhanajIbhAI tathA mUlacaMdabhAIe pitAne zire laI lIdho hato. emanA avasAnathI samAje eka sAre mitra, hitaciMtaka ane dAnavIra gumAvyo che. badhuo A divasa pahelAM zrI ra zrI rAjendrabhAI kuMdanalAla jhaverI AjathI paMdara varSa pahelAM zrI rAjendrabhAIe pitAnA laghubaMdhuo zrI dilIpabhAI tathA zrI zirISabhAInA sahayogathI-sahakArathI vyavasAya zarU karyo ane "eTekalIna philTarsa opha inDiyA" nAmaka audyogika ekamanI sthApanA karI. audyogika ekamanI zarUAtamAM hetI mATI mUDI, paNa Tekanikala kAryadakSatA ane sAhasapUrNatAnI ja mUDI hatI. koI mazInarI ke phekaTarInuM nAmanizAna hatuM ja nahi, paraMtu judA judA bhAganA saba-konTrAkaTa karI teo emanA gharamAM esembala karI ApatA. ema chatAM prathama varSe sAruM Tana ovara karavA teozrI saphaLa thayA. prathama varSanA aMte teozrI 250 co. phITanI jagyAmAM zeDAM legsa, grAIDarsa, Drilsa ane spe. peInTiga yuniTanI jarUrI mazInarI bhegI karI zakyA. 1972mAM bIjI 250 co. phITa jagyA ane 1973nA me mAsa sudhImAM pAMca hajAra phITanI jagyA para sAcA arthamAM "eTekalIna" ekamane kAryAraMbha thaye ane zrI rAjendrabhAInI AgevAnI nIce cAlatA A ekame kamazaH dharI saphaLatA meLavI. - zrI rAjendrabhAI e "oTokalIna' dvArA selpha-kalIniMga philTaranuM utpAdana zarU kareluM. A selpha kalIniMga-philTara" bhAratamAM videzathI AyAta karAtAM hatAM, tenI zubha zarUAta karI. rAjendrabhAI sAhasapUrNa vyApArInI nAmanA ane pragati sAdhatAM saphaLa che. 51 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 [ ApaNA zreSThIvaryA vyApArI gaNAvA lAgyA. vyavasAyanI jANakArIne lakSyamAM letAM temaNe DijhAIna ane presesa ikvipamenTa phebrikezananI jANakArIthI pragati sAdhatA rahyA ane audyogika mazInarI, phyuDa sisTama ane TaThThI projekaTanI pravRttio hAtha dharI. * eTekalIna 'nA grAhakAmAM sTIla plAnTsa, peTrokemikalsa ane pharTIlAIjhara plAnTsanAM audyogika ekame uparAMta Diphensa egenAIjhezana, Anansa phekaTarIe ane ziyA sane samAveza karI pAtAnA ekamane ujjavaLa nAmanA arpita karI che. Aje samartha sAdhanasAmagrI dharAvatA eTeAlIna ' ekama dareka jarUriyAtane saraLatAthI paheAMcI vaLe che ane sAthe sAthe AyAta thatAM sAdhanAnI kharekharInAM ghaNAM sAdhana utpanna karyAM che ane te dvArA kiMmatI videzI hUMDiyAmaNa bacAvI rASTrabhAvanA darzAvI che. 2 ' , ,, < TAkalIna " dvArA chellAM daza varSamAM 100 varSanu kA siddha karI patAvIne zrI rAjendrabhAI ane temanA badhuee vikrama sarjyo che. Ama nAnI vaye aneAkhA vikrama pAra pADavAnI emanI vyavasthAsUjha gaurava levA jevI gaNAvI zakAya. uccatama guNavattA ane vividhalakSitA sAthe emaNe potAnA ekamane lubrikeTiMga eila, TUthapesTa, peinTsa ane vArniza mATenA meTarAijhDa selpha kalIniMga philTarsanI khilavaNI sAthe be mAikrensa sudhInA phIlTarezana karavAne hanIkAmsa kArTIjIsanA vikAsa karI ghaNAM kSetremAM " prathamatA "nuM gaurava sayu che. eTAlIna 'nuM saMzodhana ane vikAsa ekama mAikrona reTiMga pArTIkala kAunTiMga, presara Dropa viruddha phloreiTa tema ja sa'pUrNa reDiyogrAphI ane DArka peniTrezana, sTresa rilIviMga ane ImpekaTa kareATIe sAthe aneka prakAranA TesTa karavAne susajja banela che. talAjA khAtenA ATAkalIna ' plAnTamAM kArasekTara udyogA, nyukalIara plAnTsa, krAi Ajenikasa, sTIla plAnTsa, pharTIlAIjhara plAnTsa ane peTrokemikala saMkula mATenA sara MjAmanA phebrikezana mATe khUba cAkasAI dharAvatI nAjuka mazInarI UbhI karavAnuM vyavasthAtaMtra UbhuM karyu che. ATekalIna dvArA ucca guNa ( ( Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha [ 43 " vattAnuM dhAraNa apanAvI teozrIe udyoga AlamamAM sukIti ane lokapriyatA prApta karI che. zrI rAjendrabhAI mesasa jhaverI enTaraprAijha ' ke je mesasa eTekalIna philTarsae inDiyA uparAMta videzeAnAM dasa-bAra vyavasAyagRhAnI vitaraNavyavasthA saMbhALe che tenA bhAgIdAra che. jAgRta bhAgIdAra tarIke teo AyAta-nikAsanA vyApArane phUlate-phAlatA rAkhavAmAM mahattvane phALeA Ape che. zrI rAjendrabhAi udyoga-vyApAranA kSetre aneka kAryamAM mazagUla rahetA hovA chatAM khAdya pravRttiomAM sArA rasa dharAve che, vyavasAyavRddhinI sAtheAsAtha zrI rAjendrabhAInI sAmAjika sevAnI ucca bhAvanAmAM paNa uttarAttara vRddhi thatI rahI che. zaikSaNika kSetre teezrI zrI jayakuMvara jaina jJAna udyogazALA-suratanA menejiMga TrasTI che. zeDa choTAlAla cImanalAla munsapha ejyukezana phaMDanA TrasTI tarIke zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, kanyA chAtrAlaya vaDeAdarA tathA zrI surata jaina dhArmika zikSaNu saghanA peTrana tarIke che tathA embe esTrAlejIkala seAsAyaTInA AjIvana sabhya tarIke, epha jUhunA vAisa presiDenTa tarIke kA`rata che. A uparAMta jaina zvetAmbara kenpharansanA sTenDiMga kamiTInA sabhya tarIke tathA inTaranezanala seAsAyaTI epha kriSnA kengyusanesanA lAipha peTrana tarIke saMkaLAyelA che. A bahuvidha saMsthAomAM potAnA bahirmukhI svabhAvathI zrI rAjendrabhAI Agavu sthAna prApta karI zakacA che. lAyansa kalama 100X400 zrI rAmadAsa premajI kAcarIyA trApajanA kAcarIyA kuTuMbanA zrI rAmadAsabhAI e svataMtra vyavasAya muMbaImAM raMga rasAyaNAnA vaDagAdImAM zarU karela. hAla temanA pautrA janaka tathA premala A dhaMdhA vikasAvI rahyA che. te eka jUnA vepArI tarIke khyAti dharAve che. rAmadAsabhAI dhArmika vRttinA che, AdhyAtmika pravRttiomAM ghaNA samaya ApI temAM bhAga laI rahyA che. mu`baInI sara harakIsana hAspiTalamAM, vilepAralAnA saMnyAsa AzramamAM, gujarAtanA cAMdedanA AzramamAM, haradvAranI AzramanI Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 ] | ApaNA zreSThIvaryo pravRttiomAM, kapoLa jJAtinI kuLadevI sAmudrI mAtAnI mUrtinI pratiSThAmAM, kapALa jJAtinA gera kALiyA jJAtinA vidyArthIo mATe trApajamAM hAIskUla mATe, tema ja anya evI dhArmika ane sAmAjika pravRttio mATe teoe yatheccha dAnanI rakama ApI ane e rIte pitA taraphathI maLelA vArasAne dIpAvI saMpattine sadvyaya karI jANe che. trApaja grAma paMcAyate 1974nI 15mI ogasTe temanI sAmAjika sevAone biradAvI jAhera sanmAna karyuM. temanA putra kIsanadAsa paNa pitAne pagale cAlI jJAtinI ane bIjI lokahitanI pravRttimAM bhAga laI rahyA che. trApaja hAIskUlamAM bAMdhakAmamAM sAro phALe karI Ape. buka-enkanI pravRttimAM rAmadAsa premajI kAcarIyA buka benkanA pite TrasTI tarIke prAthamika zALAmAM rUA. 10,000 buka benka mATe kamaLAbena pAsethI ApyA. baherAmUgA zALAmAM paNa sArI rakama ApelI che. zrI rAmajIbhAI bI. luhAra bhAvanagaranA vatanI che ane kAMI paNa abhyAsa karyA vagara pitAnI sUjhabUjhathI pharnicara banAvavAnA dhaMdhAmAM ghaNI moTI pragati sAdhI zakyA che, je temanI zaktine paricaya karAve che. bacapaNathI ja zrI rAmajIbhAIne kAMIka navuM zIkhavAne, jANavA ane kAMIka karI batAvavAno zokha hato. AzA-utsAha sAthe 1931thI dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM, jemanuM pharnicara Aje bhAvanagara, rAjakoTa, amadAvAda ane anya sthaLoe pahoMcyuM che. svadharma pratye abhiruci rAkhanArA banI zake te kuTuMbanI ane jJAtinI sevA karavAmAM ane zakya hoya te sAmAjika saMsthAomAM pitAne phUla-pAMdaDI sahakAra ApavAmAM temaNe umaLake batAvyuM che. temane tyAMthI kadI keI nirAza thaIne pAchuM gayuM nathI. dhaMdhAthe dezATana karyuM che. nAnAMmoTAM tIrthadhAmanI yAtrA karI che. nAnI uMmaramAM mAtA-pitA gujarI jatAM kauTuMbika javAbadArIo temanA Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 405 zire AvI paDelI eTale keTalIka muzkelIono sAmano karIne paNa dhaMdhAmAM AgaLa vadhyA. - dhaMdhAmAM saphaLatA maLI tene yaza teo kudaratanI kRpAne ja gaNe che. milanasAra svabhAvane dhArmika ane vRttivALA zrI rAmajIbhAI paMdareka vyaktinA saMyukta kuTuMbamAM rahe che. kuzaLa kArIgaramAM temanI gaNanA thAya che. zrI rAmajIbhAI meghajIbhAI guDhakA chellAM pAMtrIsa varSathI avirata sevA teozrI hAlArI vIzA ozavALa samAjane ApI rahyA che. zrI hAlArI vizA ozavALa samAjanI adyatana mahAjanavADInA ozavALa bhuvana tathA sabhAgRhanA bAMdhakAma samitinA maMtrI tarIke tathA samitinA pramukha tarIke A kAryo pUrNa karyA che ane ghaNAM varSo sudhI samAjanA pramukha tathA TrasTIsthAne hatA. ozavALa zikSaNa ane rAhatasaMgha (bhArata)nI sthApanAnAM cauda varSa daramyAna kula sAta varSa pramukha tarIkenI suMdara sevA ApI che. bhIvaMDImAM tathA jAmanagaramAM hAIskUla bAMdhavAnI zarUAta purajozathI temanA netRtva heThaLa thaI che. zrI ghATakopara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMghanA ghaNAM varSothI pramukha tathA TrasTI tarIke ati suMdara sevA karI rahyA che. ghATakeparamAM (sArA ya mahArASTra rAjyamAM) prathama kakSAnA zrI munisuvrata jena derAsaranA nirmANa kArya tathA nUtana upAzrayanA bAMdhakAma temanA nejA heThaLa pUrNa thayAM che. I. sa. 1967 thI 1986 sudhInA samayamAM zrIsaMghanI vadhu ne vadhu pragatimAM suMdara yogadAna ApI zakyA che. AdhyAtmika jIvana jIvavuM e temane Adarza che. che. para Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 [ ApaNA zreSThIvaryA a.sau. revAbahena lAbhubhAI pI. mahetA suzrAvikA, dharmAnurAgI a.sau. revAbahena Aje etera varSanI uMmare utsAha ane AnaMdapUrvaka premabhAva ane karuNA sAthe, satata sAdharmika bhakti, mAnavasevAnAM kAryomAM vicaratAM hAya che. tvarita niya laI jyAM jyAM jarUra hoya tyAM tyAM devA, anAja, kapaDAM, bhADu ke phI, mIThAi, sADI, chatrI vagere mekalatAM heAya che. anAtha AzramamAM bhAjana, jarUrI cIjavastuo, RtuRtunAM phaLe (kerI) vagere jAte ja ApavA jatAM hAya che. pU. sa`ta-satIjIonI vaiyAvaccamAM utkRSTabhAve agrasthAne hAya ja, evAM a.sau. revAbahenanA janma AjathI 72 varSa pahelAM rAjakoTanA dharmAnurAgI pArekha kuTuMbamAM thayeA hateA. bALapaNathI dharmAMsa skAra pAmyAM che. Aja sudhImAM aneka nAnImATI tapazcaryAe karI che. karI, sAmAyika, pratikramaNa ALI ane upavAsa; chakkAI, aThThAI, navAI ne varSItapa vAra vAra saMta-satIjIenAM dana, sevA vaiyAvacca anekavAra, kuTuMba, jJAti ane samAja pratye, sevA apara pAra. parivAramAM traNa suputra ane eka dIkarI sahita baheALA parivArane jainadharmanA saMskAra sAthe dAna, zIla, tapa ane bhAvanAnuM siMcana karyu che. samasta parivAra dharmImAM deDha zraddhAvAna ane sevAparAyaNa che. " zrI lAbhubhAI prANajIvanadAsa mahetA amRta mahAtsava" julAI 85mAM, muMbaInA tejapAla oDiToriyamamAM jJAti, samAja ane udyoga-vepAra kSetranA aneka mahAnubhAvA vacce UjavAyA. A da'patI upara zubhecchA, AzIvacanAnI helI varasI. 75 varSanA AyuSyamAM aMdAje 55 vaSa~nA dAmpatyajIvananI prazaMsA karatAM anekAe zrImatI revAbahenanI kA dakSatA, vahevAra Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ doe kuzaLatA ane dIrdhadaSTinA vakhANa karatAM kahyuM ke H revAbahena kharA arthamAM kAbu maMtrI che. - A dharmAnurAgI daMpatIne zAsanasevAnAM kAryo karavA prabhu lAMbuM, taMdurasta, prasanna AyuSya Ape e ja abhyarthanA. zrI lakSamIcaMda maNilAla zAha saurASTramAM lIMbaDI pAse sIyANInA vatanI, paNa varSothI dhaMdhAthe muMbaImAM sthira thayA che. vacce ghero samaya madhya pradezamAM rAIsa bilanuM paNa kAma kareluM. paNa amala AvatAM ja e tyAMnI rAIsamila baMdha karAvI ane muMbaImAM Agamana thayuM. muMbaImAM bombe vulana mikasa prA. li.nA seTiMga ejanTa tarIke 15 varSa saphaLa saMcAlana karI hAlamAM rAjahaMsa gharaghaMTI banAvavAne udyoga zarU karela che. pitAnI dIrghadraSTi ane udAratAnI bhAvanAthI teo saune prItipAtra banI zakyA che. samAjasevAnAM kAmamAM paNa eTalI ja dilacapIthI kAma karI rahyA che. jhAlAvADa sezyala grupa, lIMbaDI nAgarika maMDaLa, Adarza pragati maMDaLa, mahAvIra kalyANa kendra tema ja ghATake para sthAnakavAsI jaina upAzrayanA TrasTI tarIke sevA bajAve che. evI leke pagI kAma karatI 20 thI 22 jeTalI saMsthAomAM tana-mana-dhanathI sakriya rIte sevA ApI rahyA che. bhAratanAM moTA bhAganAM sthaLane dhaMdhArthe ane yAtrA pravAsa karyo che. 1973mAM jApAna-amerikA, 1974-76mAM paNa amerikAnA vakhatovakhata pravAse jaIne jJAna-anubhavanuM puSkaLa bhAthuM meLavyuM che. hAlanA dhaMdhAnI zarUAta temaNe 1970thI karI, jemAM krame krame ThIka pragati sAdhI che. niyamita sevApUjA-deva guruvaMdana ane dharmakriyAomAM temanuM AkhuM kuTuMba custa rIte raMgAyeluM che. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI laheracaMda choTAlAla mahetA bhAvanagaramAM sAhasika vRttithI vepAra-vANijyane audyogika kSetra dvArA bhavya utkarSa sAdhavAmAM gaNanApAtra phALo ApanAra tathA dhArmika AyeAjanemAM sevA-sakhAvata ApavAnI nItithI jaina samAjamAM yaza-saurabha prasarAvanAra zrI laherUbhAI mahetA mULa amarelInA vatanI paNa ghaNAM varSothI bhAvanagara sthira thayA. amarelInA haMsarAja mAvajI mahetAnA vArasadArAmAMnA teozrI eka gaNAya che. jUnA gAyakavADa rAjyanA amalamAM zrI haMsarAja mahetAe pitAnI sarvatomukhI pAtratAne dIpAvI garadama khyAti meLavelI. amarelInA jeThA kurAvALAnI dhIkatI vepArI peDhI. temanI mukhya peDhI cittaLamAM rahetI hatI. teo dara varSe gAyakavADI gAmanA IjArA rAkhatA. temane tyAM bhAre rajavADI damAma ane ThAThamATha hato. jeThA karAvALAne tyAM temane eka bhANeja mAvajI mahetA jeo mULa jUnAgaDha pAse majevaDInA vatanI hatA. mAvajI mahetA rAjakAjamAM bhAre pAvaradhA ane kuzAgra buddhi dharAvatA hatA. e jamAnAmAM vAlA vAghera ane rUDA rabArI jevA jAlIma bahAravaTiyAone emaNe jhera karyA hatA. mAvajI mahetAne vahIvaTI amala eTale jUnI ane navI paddhatine saMdhikALa. jUnA jamAnAmAM rAjAo gAme IjAre ApatA. emaNe e paddhati baMdha karAvI. kheDUtone sukhI ane AbAda banAvyA. IjArAzAhI vahIvaTane aMta lAvanAra mAvajI mahetA gAyakavADa sarakAranA sthaMbha samAna hatA. jene samAjanA eka AgevAna jAjaramAna pratibhAsaMpanna vyakti hatA. e parivAranA saMskAre uttarottara zistabaddha rIte jIvana-ghaDataramAM khIlI rahe te svAbhAvika che. bI.esasI. enjiniyara thayelA zrI laherUbhAI Adhunika yugapravAha pramANenA nUtana abhigama vaDe 1962-63mAM phrenca phelozipathI ATha mAsa mATe phrAnsanA pravAse gayelA. 1973mAM Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 409 jApAna-amerikA, 1974-76mAM paNa amerikAnA vakhateAvakhata pravAse jaI ne jJAna-anubhavanuM puSkaLa bhAthu meLavyu. bhAvanagaramAM audyogika ekamanI zubha zarUAta 1970thI karI jemAM krame krame pragati sAdhI, niyamita sevA-pUjA--deva guruva'dana ane dhakriyAmAM temanuM AkhuMye kuTuMba custa rIte raMgAyelu che. zrI herUbhAInA nAnAbhAI Do. bhUpatabhAI mahetAe IMglenDamAM abhyAsa karyAM. hAla mu`baImAM peAtAnI prAIveTa haoNspiTala calAve che. keneDA, zikAgA, jApAna, veziMgTana vagere dezeAmAM tema ja ela inDiyA meDikala esosiyezananA Trejharara che. skelara heAlDara ane ucca pratibhA dharAve che. 40 varSanA nAnAbhAI zrI zazIkAntabhAI mu`baImAM hArDavera lAInamAM che. sauthI nAnAbhAI zrI ravIndrabhAI bhAvanagaramAM temanI sAthe dhaMdhAmAM khAnadAnI khumArI ane khelilInA khamIrane sAcA amAM dIpAvanAra mahetA kuTuba ApaNA saunI vaMdanAne pAtra banyuM che. zrI lAbhubhAI prANajIvanadAsa mahetA amRta jee 75 varSanI lAMbI majala kApI pAtAnA maheAtsava " UjavavAne bhAgyazALI thayA che, evA zrI lAbhubhAI prANajIvanadAsa mahetAnA janma aSADha vida ne zukravAra tA. 29-7-1910nA rAja mAtA jabenanI kUkhe vAMkAnera mukAme thayA hatA. phakta pAMca cApaDInA abhyAsa karI 18 varSanI uMmare ka ane puruSAne paDakAravA muMbaI prayANa karyuM. karAMcI, mubaI, madrAsa Ama sArA ye hindustAnane dhamaroLatAM chevaTe 1944mAM je. ema. zemAM chellI neAkarI karI. 1947mAM nAnA pramANamAM impoTa vagerenA pAtAnA dhaMdhA zarU karyAM. 1954thI 1970 sudhI kamizana ejanTa vagere paracUraNa kAma karatA rahyA. A divase kharekhara kaseATInA hatA. paraMtu 1932mAM lagnagraMthithI joDAyelAM revAbenanA temane khUba sAtha ane sahakAra sAMpaDayo. jIvananA kaparA kAmamAM Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 ] [ ApaNA zreSThIvarDa eka bAju ardho Dajhana khALakone ucheravAM, mATAM karavAM ane paraNAvavAM ane bIjI khAntu daMbhI saMsAramAM TakI rahevuM e bahu dhIraja mAMgI lye che. zrI lAbhubhAI ane revAbahene jIvanamAM samyaktvane sthAna ApyuM che ane e divaseAne zAMtithI, hiMmatathI ane vighna vagara pasAra karyo. 1972/73mAM Do. catudAsa DiyAneA emane sAtha maLyA. temanI preraNAthI zrI lAbhubhAI e nANAMnI dalAlI zarU karI, pramANikatA-AyeAjana-dRDhatA ane vyavahAradakSanAthI prativarSa emanI AbarU ane emano dhaMdhA vadhatA ja gayA. temAM ye chellAM pAMca varSa eTale ke 1980thI 1985nAM varSo emanI pragatinAM zreSTha varSa rahyAM. 70 thI 75 varSanI khuJaga uMmare paNa tee savAre sAtathI rAtrinA agiyAra sudhI satata kAryazIla rahI zake che, e emanA para UtarelI izvarakRpA che. paraMtu jIvananAM A saphaLa varSo emaNe potAnA agata svArtha mATe nathI kharacyAM. e daramyAna teo nitAMta samAjanA AchA nasIbadAra kuTu enI sArasabhALa letA rahyA. A pavitra kArya mATe temaNe eka TrasTa banAvyuM ane e dvArA temaNe ane temanAM patnI revAbahene anAja, kapaDAM, zikSaNa, Arthika e badhI rIte garIba kuTuMbane madada ApatAM rahyA. temAM ye temanAM patnI revAbahenane anAja-rAtanA khAsa zaiAkha. garIba bahenane avAranavAra sADIo paNa ApavAnI tamannA. parantu tethI ye vizeSa temane jaina dharmasthAnakeAmAM udAra dile phALA noMdhAvavAnA, ApavAnA khAsa zekha, temAM ullekhanIya che, aMdherI, ceTIlA, lIbaDI, kAntIvalI tathA vAMkAneranA cAturmAsa daramyAna rasoDAnA kharca Apela tema ja svAmIvAtsalya jamaNa karela. AkhAye hindustAnamAM tee jyAM jyAM gayAM che tyAM tyAM Aya'bilanI tithie teA lakhAvI ja che. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] A vakhate LakAmAM svAmIvAtsalya karavA icchA che. mahArAjazrI tathA mahAsatIjIonI vaiyAvacca e temanI priya sAdhu-sAdhvIo mATe vhIlaceranI pravRtti. temAMye na cAlI zakatAM vyavasthA karavAnu... temane khUba game. [ 411 pAMca hajAra e emanA priya AMkaDA. atyAra sudhI aneka jagyAe temaNe A AMkaDAnuM dAna karela che. teo eTalA kAmaLa hRdayanA che ke koI paNa sArI sasthAnI vAjabI mAgaNIne te nakArI zakatA nathI. paNa jaina sAdhu-sAdhvI enI te vaiyAvacca karatAM ja rahe che. temAMye khA. bra. damayaMtIbAI ma.sA.nA teo khAsa bhakta che. jyAM jyAM A mahAsatIjInuM cAturmAsa hoya tyAM tyAM cAturmAsa daramyAnanuM rasoDAnuM kharca te pAtAne mAthe upADI lye che. uparAMta ghATakopara ane bhacAumAM zramaNI vidyApIThamAM paNa teo sArA rasa lye che. pitA tarIke teo khUba vatsala che. dharmiSTha che. pramANikatA emanA AgavA guNa che. kartavyaniSTha ane samayane samajanAra bAheza viNaka che. zrImatI revAbahene eneka aThThAI e, navAI e ane agiyAra upavAsa, varSItapa paNa karela che. dhArmika saMskArothI sajja evu A daMpatI eka AdarzI yugala che ema kahI zakAya. zrI lAlajIbhAI rAyazIbhAI jAkharIyA hAlAravAsIo vatana cheDIne dhaMdhAthe jyAM jyAM gayA che tyAM tyAM temaNe eka navI ja duniyAnuM sarjana karyuM' che. gujarAtI jeneAe pracaMDa puruSArtha, gajabanI sAdhanA ane vivekasabhara vANI dvArA ceAgaradama peAtAnI suvAsa prasarAvI che. vyaktie ja samAjanuM ghaDatara kare che ane samAjane mAdaka banI rahe che. hAlArI vImA esavALa samAjanA stha bhasamA Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI lAlajIbhAI rAyazIbhAI mULa saurASTramAM jAmanagara pAse khaMbhALiyA tAlukAnA dAMtA gAmanA vatanI. cethI aMgrejI sudhIne ja abhyAsa paNa jIvanamAM kAMIka karI chUTavAnI prabaLa tamannA hatI. sevAbhAvanA ane dharmanA saMskAre temane vArasAmAM maLyA hatA. pAMtrIsa-cAlIza varSa pahelAM vatana choDIne muMbaImAM khAlI gajave paga mUkyo. haiyAmAM aphATa zraddhA laIne muMbaI AvyA hatA. nekarIthI jIvana-kArakidInAM zrIgaNeza karyA. nikhAlasa ne mRdubhASI svabhAvane laIne saunA prItipAtra banI rahyA. vyApArI khaMta, kuneha ane AvaDatane kAraNe saune vizvAsa saMpAdana karyo. pachI te kaTalerInA dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM. pramANikatA ane nItithI cAlavuM evA emanA saguNone kAraNe kudarate pachI te yArI ApI. saurASTramAMthI mahArASTramAM AvanArA sAhasikamAM temaNe sau prathama bhIvaMDImAM kApaDa lAInamAM jhaMpalAvyuM ane svabaLe dhaMdhAne vikasAvyuM ane vyApAramAM uttarottara yaza ane kIti maLatAM rahyAM. jema jema saMpatti maLatI gaI tema tema mAnavasevAnAM kAryo tarapha mana vizeSa vaLyuM. zaikSaNika ane sAmAjika aneka saMsthAonA rAhabara banIne saune upayogI thatA rahyA. hAlAra vIsA osavALa samAjanA mobhI banIne rAhatakAryomAM umadA sevA bajAvI. zrImad vijyakuMdakuMdasUri smRti TrasTane AgevAna kAryakara tarIke temanI kAmagIrI prazaMsanIya banI rahI. dAMtA mitramaMDaLamuMbaInA pramukha tarIke paNa varSo sudhInI temanI kAmagIrI kharekhara dAda mAMgI ye tevI che. bhIvaMDImAM jJAtinI ane Itara pravRttiomAM himezAM mokaLA mane rasa lIdho. yathAzakti nAnAmoTA phaMDaphALAmAM temanuM yogadAna haMmezAM rahyuM che. sevAnA saMskArathI sabhara zrI lAlajIbhAI saMkhyAbaMdha saMsthAo sAthe tANAvANAnI mAphaka vaNAI gayA che. dhaMdhAmAM ane sevAnA banne kSetre temanI jahemata kharekhara avismaraNIya banI rahe che. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 413 vallabhasUri samudAyanA AcAryo tarapha khUba ja temanA parivArane bhaktibhAva rahyo che. eka puNyazALI zrAvaka tarIke, eka AgevAna udyogapati tarIke, ane eka zreSTha mAnava tarIke temanuM nAma ane kAma bahALA samUhamAM gAjatuM rahyuM che. muMbaI samAjanI kArobArImAM 1963 thI 1986 sudhI sakriya sevA ApI. bhIvaMDI skUla AyeAjanane pAMca varSamAM skUla banAvI tenA ceramena pade rahyA. traNa bhAIomAM moTAbhAI zrI jhaveracaMdabhAI, bIjA zrI lAlajIbhAI ane trIjA zrI bhagavAnajIbhAI putra vinodakumAra, bipInakumAra, dilIpakumAra ane putrI nalabahena. zrI vasanajI lakhamazI zAha keIe khUba egya kahyuM che : "dhana kamAvAnuM te ghaNunA bhAgyamAM lakhAyeluM hoya che, paNa e kamAyelA dhanane mArgo kharcavAnuM bahu ochAnAM bhAgamAM lakhAyeluM hoya che." haMmezAM ema banatuM AvyuM che ke dAna denAra thAke, lenAra nahi; paNa vasanajIbhAI mATe pheravIne kahevuM paDe, ke dAna lenAra thAke, paNa denAra nahi. vasanajIbhAI muMbaI zahera ke zahera bahAra surendranagara, kaccha, yAtrAdhAme, dilhI tema ja bhArata bahAra leTara (laMDana) vagere sthaLethI nAnuM sarakhuM paNa sAruM kAma karanAra khyAta ke alpa khyAta, jUnI ke navI keIpaNa saMsthAne vizvAsa zraddhA ane premathI anudAna Ape che. dAna ApI cUpa rahe che. dAnane kaI dekhADa ke bhabhake karatA nathI. pracAranI keI khevanA rAkhatA nathI. dhArmika, sAmAjika, zaikSaNika, sAhityika, kalA viSayaka, vaidakIya, sAMskRtika, vyApArIsaMsthAkIya dareka pravRttine pAMgaravA-vikasAvavA mATe vasanajIbhAI taraphathI pretsAhana ane Arthika saga maLI rahe che, ane UgatA kalAkAra, sAhityakAra, lekhake vagerene pUruM pIThabaLa sAMpaDI rahe che. - teo saraLa, sAlasa, vinamra, mRdubhASI, mamatALu ane nakhazikha sajajana che. na che. dAna kaI evana kahIya, vasa Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kATha] { ApaNA zreSThIvaryo kahevAya che ke dhana bheguM te aneka rIte thaI zake, paNa ene vAparavAmAM te saMskAritA joIe. ane A janmajAta saMskAritA vasanajIbhAIne rAme rame chavAyelI che. kaccha-durgApuranAM emanA dAdA zrI ghelAbhAI punazI ane dAdImA mAtuzrI meghabAImA dhArmika sarakAre ane sevAvRtti, pitAzrI lakhamazIbhAIthI vArasAmAM UtarI vasanajIbhAImAM zatadale khIlI UThI ane pamaratA prasaratA rahyA che. samagra kuTuMbane ujALatI pravRttiomAM emanA parivAra, baMdhuo ane kuTuMbIone emane pUrNa sAtha ane sahakAra sAMpaDyo che. peDhIothI garbhazrImaMta hovA chatAM vasanajIbhAI nirabhimAnI, nibaMdhanI ane sAtvika rahyA che, je saunA mATe dhaDArUpa che. emanI pravRtti emAM dharmaniSThA, kartavyaniSThA ane sAmAjika niSThAne abhinava triveNI saMgama jovA maLe che. udAracitta, sAdAI ane sevAthI samAjamAM AgavuM mAnabharyuM sthAna prApta karyuM che ane samAjane gaurava apAvyA uparAMta emanA niSThAvaMta kAryathI saMsthAo ane saMkulane dIpAvyAM che. emanI sevA pravRttio ane anudAnonI yAdI karavA jaIe to pAnAMnAM pAnAM bharAya kAraNa ke emanuM kAryakSetra khUba vistRta rahyuM che. teo samAjanI pratiSThita saMsthA zrI kacchI vIzA osavAla sevA samAjanA varSothI pramukha hatA. A pragatizIla saMsthA samaya sAthe kadama milAve che. samUhalagna, buka benka, pagadaMDI" mAsikanuM prakAzana, vividha kSetranA niSNAta dAktaranI sevA, dAMtanuM tema ja homiyopethika davAkhAnuM, vaidakIya rAhata, zaikSaNika kolarazipa, ramatagamata spardhAo, sAMskRtika kAryakrama vagere niyamita yoje che. teo mahAvIra heltha phAunDezana TrasTI ane khajAnacI che. A saMsthA dvArA hRdayaroga ane kIDanInA raMgenI adyatana sAravAra mATe daza karoDanI hospiTala UbhI karavA che. teo kacchI samAjanI prathama keleja zAha enDa eMkara, Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] | 415 kacchI polITekanika kolejanA pramukha ane TrasTI che. kolejanI sthApanA zrI vasanajIbhAInI siddhinA seApAna samI che. zikSaNakSetre, teo varSothI zrI dhanajI devazI rASTriya zALA (ghATakopara )nA upa-pramukha ane TrasTI che. * mAnavamaMdira ' saMsthAmAM salAhakAra sabhya tarIke ane surendranagaranI zAkhAne aneka prakAranuM yeAgadAna Apelu che, ane ApatA rahe che. zrI hIrajI bhAjarAja enDa sansa jaina chAtrAlaya tathA zrI hIrajI ghelAbhAI sAvalA vidyAlayamAM upa-pramukha tarIke sevA ApI che. teo jaina sezyala grupa ( sAutha )nA kAryavAhaka samitinA sabhya che. kalAviSayaka ane sAhityakSetre tAjetaramAM sthapAyela * abhivAdana ' TrasTanA te saMsthApaka pramukha tathA TrasTI che. bhAratIya vidyAbhavananA saMgIta bhavana TrasTanA TrasTI tarIke varSothI sevA ApI rahyA che. kalA, saMgIta, sAhityakSetre aneka kAryakrame emanI preraNA ane anumedanathI thatA rahe che. vaN manA rAsa-garabAnA kArya kramA, vasaMta sa'gIta niketananAM bALakAnA saMgItanA kAryakramA, sAhityakAro ke kiva, lekhako, kalAkAro vagerenAM pustaka-prakAzano vimeAcana vagere emanA adamya sahayAgathI lagAtAra thatAM rahe che. ( pAMcamA jaina sAhitya samArohanA prasaMge emaNe rU. eka lAkhanA anudAnathI emanA pitAzrInA nAme * zrI lakhamazI ghelAbhAI sAhitya TrasTa ( kaccha )'nI sthApanAnI gheASaNA karI che. kacchanA ane kacchI sAhityakAro tema ja kaccha viSayaka pravRttine protsAhana ApavA prakAzana hAtha dharavA jevI pravRttie A TrasTa dvArA thaze. lAyansa klaba ek cemburamAM varSo sudhI sabhya rahyA bAda ane sevA ApyA bAda, hAla ghApara lAyansa klabanA mAnada sabhya che, ane lAyansa klaba opha mAMDavI ( isTa )nA sabhyathI vizeSa kuTuMbIjana jevA che. tee roTarI klaba ek DAuna TAunanA varSothI sthApaka sabhya che, ane pramukha paNa rahI cUkathA che. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 ] [ ApaNA zreSThIvaryA davAkhAnAMo, grAmINa vistAramAM kheDUte ane garIba vastIne sahAya ane punaH vasavATanA kArya krame, khetI viSayaka kA kramo, vaidyakIya rAhata vagere klabanA pre!jekaTamAM emanA mukhya sahayoga rahyo che. anekavidha lAyansa ane roTarI klabanI pravRttione emanI tamAma sahAya avirata maLatI ja rahe che. temanA divagaMta vaDIla baMdhu zrI rAmabhAInI puNyasmRtimAM zrI. ka. vi.e. ( de. ) jaina hAIskUlamAM cAlatI, lAyansa kalaba epha mAMDavI ( IsTa )nI pravRttiemAM A varSa mATe sAruM' evu' anudAna temaNe Apyu che. te nezanala senTara phora dhi blAInDa ( ghATakeApara )nA sthApaka ane preraNAmUrti che. teezrI meghajI sejapAla jaina AzramanA TrasTI che. dhArmika kSetre akhila bhArata acalagaccha ( vidhipakSa ) jaina saghanA pramukha tarIke abhUtapUrva sevAe ApI che. 1977mAM kaccha-godharAthI pAlItANAnA chacharI pALatA pUrNa zAstrokta saMgha bIjA be saMghapatie sAthe eka hajArathI vadhu yAtrika tema ja sAdhu-sAdhvIe sAthe khAjo uDAvI saphaLatApUrvaka pUrNAhuti karI. AvA ja bIjo ajoDa cha'rI pALatA sagha sammetazikhara sudhI kADhavAnI yojanAmAM A saghanA eka saghapati zrI vasanajIbhAI hatA. zAsanasamrATa acalagacchAdhipati pa. pU. AcAya zrI guNasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI preraNAthI kaccha madhe 72 jinAlayanuM bhagIratha kArya hAtha dharAyu' che, jemAM vasanajIbhAI nA phALA ane puruSArtha ananya che. acalagacchanA temanA pramukhapada daramyAna sAdharmika peTI yAjanA, sastA raheThANunI yeAjanA vagere uparAMta saMgha mATenI eDisa paNa emanA sahayAgathI prApta thaI zakI che. zrI guNabhAratI prakAzana ce. TrasTanA paNa tee eka TrasTI che. A sasthA dvArA dara mahuine ' guNabhAratI " nAmanu ahiMsA-dhama ane saMskRtinA suMdara pracAra thaI rahela che. alpa samayamAM A mAsike sArI evI cAhanA meLavela che. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 417 teozrI pU. muni zrI kalAprabhasAgarajI ma. sA. prerita Aya jaya kalyANa kendranA sthApaka TrasTI che. A kendre prAcIna ane arvAcIna 30 jeTalA graMthAnuM prakAzana karela che. pU. gurudevA tathA potAnAM dAdImAnI smRtirUpe A kendrane peAtAnuM makAna paNa bheTa Apela che, je gautama nIti gugusAgarasUri jaina megha sa`skRti bhavana tarIke prasiddha che. emAM pU. sAdhu-sAdhvIjIe tathA vidvAnAne upayAgI vizALa jJAnabhaMDAra paNa che. teo lesTara ( la`Dana-iMglenDa )mAM adhAnAra jaina daherAsaranA mukhya praNetA ane TrasTI che. A daherAsaranI zilArepaNavidhi 10mI navembara 1983nA thaI gaI. A dhArmika kArya mATe briTananI sarakAre 90,000 pauDanuM yAgadAna Apyu che. sapTembara, 1983mAM mahAvIra jaina vidyAlayanA sahakArathI kaccha-mAMDavI madhe pAMcamA jaina sAhitya samAreha zAnadAra rIte yeAjAyA. sa`ghe Arthika tema ja sayAjananI javAbadArI upADI lIdhI ane A prasaMge smaraNikA paNa pragaTa thaI. A samAreAhamAM bhAratabharanA 40 vidvAnAe peAtAnA abhyAsapUrNa nima dhA rajU karyA. bhadresara tI, aMjAra uparAMta paMcatIrthInI yAtrA paNa AmaMtritAne karAvAI. A samAreha khUba saphaLa rahyo. A samAreAhanuM AyeAjana ane sa'cAlana zrI vasanajIbhAI mATe yazakalagI samu` banI rahyuM. teozrI Atmavallabha smAraka nidhi, dilhInA TrasTI che ane A dhArmika-sAdharmika saMsthAne emanuM anudAna khUba mAtabara rahyuM che. zrI AtmAnaMda jaina sabhA--mukhanA paNa teozrI kA vAhaka sabhya che. te akhila bhAratIya jaina zvetAmbara kenpharansanA khajAnacI che ane dilhImAM bharAyela cAvIsamA adhivezananA udghATaka paNa hatA. temaNe vizva kacchI pariSadamAM svAgata pramukha tarIke gaNunApAtra sevA bajAvI che tathA kaccha Arthika vikAsa maMDaLa sAthe paNa sakaLAyelA che. che. 13 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM uparAMta tee mahArASTra rAjyanA grAsarI enA sabhya tema ja madhya relavenA muMbaI DivijhanamAM Divijhanala relave yujharsa kansalTeTiva kamiTInA sabhyapade rahI cUkA che, ane yAgya mAna ApyuM che. teo kaccha-durgApura mahAjananA TrasTI che. vyApArI kSetre te dhi embe eila sIDsa enDa eIlsa ekSacenja li.nA vAIsa presiDenTa che ane greIna rAIsa enDa eIla sIDjha maracanTsa esosiyezananA mAnada mAMtrI ane khajAnacI che. duSkALa, rela, honArA vagere durghaTanAnA samayamAM te haMmezAM kAryarata ane khaDe page rahyA che, uparAMta teo akhila hiMda senTrala ege nAI jhezana epha eila inDasTrIjha enDa TreIDanA koSAdhyakSa che tema ja khUba lAkapriyatA prApta karela mAMDavI ke-opareTIva benkanA DAyarekTara che. teo muMbaI mahAnagarInA mAnavajIvananA vividha bhAtIgaLa pravAhethI piricata rahe che. eTaluM ja nahi paNa te zaheramAM ucca stare nAgarika prazno aMgenI yAAtI pravRttiomAM sakriyapaNe bhAga letA rahe che. temanI vistRta sevAone lakSamAM laI mahArASTra sarakAre emane esa.i.ema.nI upAdhithI navAjyA hatA. dhaMdhAkIya kSetre te pUrve me. lAlajI punazI enDa kuAM. ane hAle zrI lakhamazI ghelAbhAInI kuAM.nA bhAgIdAra che. tamAma pravRttiomAM emaNe mAnavadharma zreSTha mAnyA che. sAmAnya mAnavI ane janasamUhamAM niHsakAcapaNe haLatAbhaLatA ane sevAnI khevanA rAkhatA vasanajIbhAI eka asAmAnya mAnavI che. emanI ujvala kArakirdI samAja mATe gauravagAthA samAna che, ane samAja mATe zrI vasanajIbhAI ratnaciMtAmaNi samA amUlya nidhi puravAra thayA che. dhArazI 8 kacchanA gauravasamA kaccha-naliyAnA kacchI kavi zrI tejapAla teja 'nu kacchanA mitrA ane zubhecchako taraphathI karavAmAM AveluM gauravabhayu sanmAna ane temane arpaNa thayela mAtabara Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] | [ 19 rakamanI thelInA AyojanamAM paNa zrI vasanajIbhAIne mahattvane phaLa rahyo hate. jIvadayA kSetre samagra gujarAtanI pAMjarApoLanA mahAmaMDaLa jeDe teozrI nikaTatAthI saMkaLAyelA che. A saMsthA dvArA tA. 11 ane 12 jAnyu. 1986nA kaccha-mAMDavI mukAme maLela adhivezanamAM paNa teozrI sakriya rahyA hatA. kuMdaroDI gAma sAthe temane atyaMta nikaTane saMbaMdha che. kuMdaDI gAmanA prathama keLavaNuM samArehathI mAMDI Aja sudhInA mahatvanA kAryakramamAM zrI vasanajIbhAIne sakriya sahakAra ane mArgadarzana sAMpaDatAM rahyAM che. e dRSTie kuMdaDI gAme temane sadAye pitIkA gaNyA che. AvA eka zIlabhadra ane nakhazikha sajajana, samAjanuM gaurava che. zrI vinayacaMdra umedacaMda zAha jhAlAvADanA surendranagara zaheramAM 1929mAM jemane janma thaye che tevA A sAhasika ane mahattvAkAMkSI yuvAna zrI vinubhAIe 1948mAM nAnI vaye dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM ane e. Ara. surezacaMdra enDa ku.nI sthApanA karI. A uparAMta temaNe vividha dhaMdhAkIya sAhase zarU karyA, jemAM vI. kema InTaranezanala yu. bI. e-TaraprAIjha; bI. navIna, kemIphAIna (indora), surena kemikala vagere agrasthAne che. zrI vinubhaI aneka sAmAjika, zaikSaNika tathA mAnavatAnAM kAryo sAthe saMkaLAyelA che. teo surendranagara mitramaMDaLa, zrI jhAlAvADa zyala grupa, jena sezyala grupa, jaina jAgRti senTara, mahAvIra hATa ricarsa phAunDezana jevAM aneka sAmAjika saMgaThanamAM ucca starethI sakriya kAmagIrI bajAvI rahyA che. muMbaInA davA bajAra esesiyezanA pramukha tarIke, zrI jhAlAvADa jena ve. mU.pU. saMghamuMbaInA TrasTI tarIke ane adherI lAyansa Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra0 | [ ApaNuM zreSThIva kalabanA nidAna kendranI kamiTInA adhyakSapade rahI suMdara sevA bajAvI rahyA che. ela InDiyA kemisTa ane DregisTa esosiyezananA sUtradhAra tarIke temaNe rASTravyApI AMdolanamAM mokhare rahI vepArI Alamane temanA dhaMdhAnA vikAsamAM ghaNA ja madadakartA rahyA che. ane e rIte temaNe rASTrIya pratibhA hAMsala karI che. temanAM dharmapatnI zrImatI rAjubena paNa aneka sAmAjika tathA dhaMdhAkIya pravRttiomAM UMDo rasa laI rahyAM che. zrI vinubhAInA dareka samAjopayegI kAryamAM temane sAtha ane sahakAra rahyo che. sva. vasaMtabena kAMtilAla tejANuM sva. vasaMtabena kAMtilAla tejANInuM vilsabarI-amerikAmAM maMgaLavAra tA. 23-5-1989nA roja 19 varSanI uMmare avasAna thayuM che. sva. vasaMtabenanAM banne saMtA-putra dIpaka ane putrI jyoti amerikA rahetAM hatAM tethI hajI sAta mahinA pahelAM ja sva. vasaMtabena tathA temanA pati zrI kAMtilAla temanA kuTuMba sAthe rahevA muMbaIthI amerikA gayAM. temanA bahoLA parivAramAM temanA pati zrI kAMtilAla hIrAcaMda tejANI, putra dIpaka, putravadhU kalpanA, pautre aMkita ane virala (hAla hyusTana) tathA putrI De. ti, jamAI De. rameza zAha tathA patre anIta ane pArasa (hAla vilsabarI) temanA bhAIe sva. nautamalAla, nagInadAsa, manasukhalAla tathA sI. ena. saMghavI, bahene jayAbena avalANuM tathA maMjulAbena koThArI, temanA jeTha De. dhIrajalAla hIrAcaMda tejANa vagere bahoLa kuTuMba-parivAra ane vizALa mitravartuLa che. hyusTana temanA putranA kuTuMba sAthe cha-sAta mahinA rahIne bane 17mI me 198nA roja temanI putrI jamAInA Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanantra tha | [ 421 kuTuMba sAthe thoDA samaya gALavA vilsabarI gayAM. tyAMthI bhAratamAM rahetA temanA dareke dareka kuTu'bIjanA ane saMbaMdhIone yAda karI sva. vasa'tamene temanA svahaste 28 ( aThThayAvIsa ) patrA lakhyA tyArabAda rivavAra tA. 21-5-1989nA rAja vilsabarImAM eka mitrane tyAM pUjA ane bhaktisaMgItanA kAryakramamAM gayAM. dharmoMmaya vAtAvaraNamAM bhagavAna mahAvIranI ArasanI mUrti sAme besIne badhAnI sAthe be kalAka cAlelA bhaktisaMgItanA kArya kramamAM sva. vasaMtabene paNa be gItA gavarAvyAM ane kAryakramanA aMtamAM sva. vasa...tabene pAtAnA sumadhura svaramAM prabhu tAruM gIta mAre gAvuM che' te gIta gAyuM ane gIta pUrNa thatAM ja bAjumAM beThelI temanI putrI jayeAtinA kheALAmAM DhaLI paDayAM. aneka upacAro karavA chatAM te pharI bhAnamAM AvyAM ja nahIM ane maMgaLavAra tA. 23-5-1989nA reoja sAMjanA sADA cha vAge prANa choDayA. sva. vasa tabena khUba ja zAMta, saraLa ane saumya svabhAvanAM hatAM. anyane madadarUpa thavA hamezAM tatpara rahetAM. khUba ja kuTuMbavatsala ane premALa hatAM. temane jainadhama pratye aDaga zraddhA hatI. prabhu mahAvIranI mUrti sAme be kalAka bhaktirasamAM tameLa thaI, aMtamAM 'prabhu tAruM gIta mAre gAvuM che' pAtAnA kaNa madhura svaramAM gAI saheja paNu aNusAra ApyA vagara saMpUrNa zAMti ane svasthatA sAthe tee cAlyAM gayAM. AvuM apratima mRtyu javalle ja maLe ane jemane AtmA ucca gatine pAmyA hAya tene ja maLe che. parama kRpALu paramAtmAne prAthanA che ke sva, vasatabenanA AtmAne cira zAMti Ape. che, 54 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 ) [ ApaNA zreSThIvaryAM zrImatI vasumatI rajanIkAMta mahetA (MA.,B Ed) keLavaNI kSetre ucca kArakirdI hAMsala karanAra zrImatI vasumatIbena Ara. mahetAne atithivizeSa tarIke meLavI zakayA chIe te ApaNA mATe AnaMda ane gauravanA viSaya che. kahevata che ke eka mAtA se zikSakanI garaja sAre che' jyAre e mAtA zikSaka ja hoya te temanI mahattA bALakonA cAritrya-ghaDataramAM khUba ja mahattva dharAve che. tethI mAtA ane zikSaka banelAM zrImatI vasumatIena ApaNI jJAtinAM AdaraNIya sannArI che. TANAnA mubaImAM rahetA zAMtilAla viThThaladAsa zAhune tyAM janmelAM vasumatIbene zrI ka.vi.e. jaina hAIskUlamAM meTrika sudhInuM zikSaNa laI esa.ena DI.TI.mAM bI.e. thayAM. e daramyAna amarelI-nivAsI, hAla mulunDamAM rahetA zrI rajanIkAnta vRjalAla mahetA sAthe vasumatIbenanAM lagna thayAM. strI-zikSaNanA himAyatI kuMDalAnA zrI jagajIvana bAvacaMda dezI ke jeo rajanIkAntabhAInA mAmA thAya; temanI preraNAthI TANA gAmanA prathama strI grejyueTa banelAM zrI vasubene zikSikA tarIke vyavasAya svIkAryo ane mulunDanI navabhArata nUtana vidyAlayamAM 18 vaSa~thI zikSikA tarIke kArya kare che. temanA pati zrI rajanIbhAInA preraNAbaLe sane 1979mAM samAjazAstra ane mAnasazAstranA viSaye sAthe M.A. thayAM. mAtA-pitAe dhArmi ka zikSaNa-saskAranA vArase paNa vasubenane Apela che ane pa'capratikramaNa, jIvana vicArI navatattva sudhI dhArmika abhyAsa karela che tathA zrI jaina dhArmi ka zikSaNa saMghanI cAra dhAraNa sudhInI parIkSAomAM uttINa thayAM che. bharata, gUMthaNa, vAMcana, lekhananA zAkha dharAvatAM zikSaNa kSetramAM paDelAM zrImatI vasumatIbenane atithivizeSa tarIke meLavIne zrI ghAghArI jaina sevA saMgha atyaMta AnaMda anubhave che. - Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI vADIlAla kALIdAsa dAzI A samAja-jIvananA gheAra nirAzAbharyAM aMdhakAra vacce paNa mAnavI puruSArtha, parizrama ane sAhasa zaktithI siddhinA paMthe AgaLa dhapI zake che. madrAsanA sAmAjika kAryoMkara zrI vADIlAlabhAI kALIdAsa dezIe asIma jhaMjhAvAtabharyo aMdhakAramAM paNa pracarDa AgekUca karI jIvana-sAkatAnI sAdhanA karI che. [ 423 merakhInA vIzA zrImALI derAvAsI jaina piravAramAM zrI vADIlAlabhAI nA janma I. sa. 1910nA ekaTamara mahinAmAM thaye hatA. vatana TIkara ane dhrAMgadhrAmAM prAthamika ane mAdhyamika abhyAsanAM prathama pagaraNa pachI bhAvinA sAda paDatAM kizAra vayamAM zrI vADIlAlabhAI I. sa. 1926mAM brahmadezane dvAre pahoMcI gayA hatA. brahmadezanA pATanagara raMgUnanI ajAramAM moTAbhAI sthApita hAjhiyarInA sTorsa mAM sAmela thayA hatA. e pachI rAjakIya paristhiti palaTAtAM I. sa. 1941mAM sAhasika ane zramabharI padayAtrAnAM jokhama kheDI aneka AphatAnA sAmanA karI svadeza pahoMcyA hatA. paraMtu punaH ekavAra brahmadeza gayA hatA. jIvananA jhaMjhAvAtabharyA kSetramAM anekavidha akhatarAonA aMte ghaDatara pAmelA zrI vADIlAlabhAI I. sa. 1966mAM merakhIthI madrAsanI dharatI para UtaryAM hatA. madrAsanI ghaDiyALa majAramAM meAraSInA zrIgaNeza pAmatA ghaDiyALa udyoganA TaMkArA gAjatA karavAnA athAga puruSArtha uThAvI lIdhA hatA. A mahAnagaranA dvAre prathama pagaraNa 'dozI anya dezI 'nI ghaDiyALa dukAnanAM dvAra ughADAM karI e pachI te 'dezI veca kuAM', dezI ejansI '. ane Akhare dezI TAipa inDasTrIjha vahetI karI madrAsanI ghaDiyALa bajAranA dvAre Da`kA gAjatA karyA hatA. e uparAMta sarakArI ghaDiyALa udyoga eca. ema. TI.nI ejansI paNa prApta karI che. bajAranA bAraNe sAdhelI A siddhi uparAMta sAmAjika Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo utkarSanI pravRttimAM paNa prathama haroLamAM pahoMcavAnI bhAvanA temanA aMtaramAM dhabakArA mArI rahI che. zrI madrAsa gujarAtI maMDaLanA kArobArI sabhya tarIke saurASTra jaina saMghanA pramukha tarIke, saurASTra velaphera esAyaTInA TrasTI tarIke, gujarAtI jaina vADInI kArobArI samitinA sabhya tarIke, sevA bajAvI rahyA che. e. bI. pArekha gujarAtI zALA samitinA paNa sabhya che. morabInA pUra-pralaya veLAe samAja dvArA rU. traNa lAkhanuM bhaMDoLa ekatra karavAmAM mekhare rahI merabIne sAda sUrNane pote ja vatanamAM hAjara thayA hatA. merabI pAMjarApoLamAM paNa temanI sevA sAMpaDI che. vyApArakSetranA vikAsamAM temanI sevAnA pariNAma svarUpa Aje madrAsanI ghaDiyALa bajAramAM paMdara gujarAtI dukAne gAje che. sAutha InDiyA voca DIlarsa esosiyezananA I. sa. 1983mAM upa-pramukhapade sevA bajAvI cUkyA che. sAmAjika utkarSanA sevAkSetramAM yuvAnIkALathI ja raMgUnanA vasavATalAthI ja raMgAyelA rahyA hatA. raMgUna gujarAtI maMDaLamAM paNa mokhare rahyA hatA. gujarAtI zALAnA saMcAlanamAM sevA apa hatI; vetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha (derAsara)nI samitimAM paNa temanI sevA prApta thatI hatI. morabI mitramaMDaLanA pramukha tarIke, velaphera sosAyaTInA pramukha tarIke temanI sevAo jANItI banI che. morabI velaphera esAyaTInI sthApanA karI aSADha suda 2nA temAM nAnA vepArI bhAIone 15% vyAjathI lona ApavAnI vyavasthA che. teo e. bI. pArekha gujarAtI skUlanA kamiTI membara che. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2vArA bhAI to zarIramAM thaye abhivAdanagraMtha ] zrI vADIlAla devacaMda zAha bhAratavarSamAM gujarAtano pradeza saMskAra-sAhitya ane dharmakalA mATe mekhare rahyo che. temAM ye jaina gujarAtI vyApArIoe vyApAramAM siddhi ane saphaLatAnAM sopAna sara karyA che. - garavI gujarAtanI bhUmi jIvaMta tIrthabhUmi che. uttara gujarAtanA vijApura tAlukAmAM gerItA gAma nAnI vATakaDI jevuM paNa kesara-caMdananI vATakaDI jevuM che. kAraNa ahIMnA zreSThIoe paropakAranAM kesara vahAvavAmAM pitAno dharma mAnya che. ahIMnA sevAbhAvI sajanamAM zeThazrI vADIlAla devacaMdanuM nAma agragaNya che. pitAzrI devacaMdabhAI mRdu-saraLa svabhAvI ane dharmabhIru jIva hatA, vyApAramAM sAhasika hatA. gerItAthI dhaMdhArthe muMbaI gayA. ahIM saMvata 1941mAM zrI vADIbhAIno janma thaye. saMjogavazAt zrI devacaMdabhAI pAchA vatanamAM AvyA ane thoDA samayamAM svargavAsI banyA. zrI vADIbhAI upara saghaLo bejo AvI paDyo. saM. 1960mAM TUMkA pagArathI nakarI dvArA jIvananI zarUAta karI saMvata 1968mAM svataMtra thayA ne vAsaNanI nAnI dukAna khelI. pUrva puNyadaya ane pramANikatAe cauda varSamAM ekamAMthI cAra dukAna karIne dhaMdhAno jhaDapI vikAsa sAdhyo. lakSmI vadhI eTale dhaMdhAnI javAbadArI dharmapremI putrone soMpI pite nivRtta thaIne dharmalakSmI prApta karavA lakSa kendrita karyuM. zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karyA. vrata, tapa ane kriyAnA rasiyA banyA. tIrthadhAma pAlItANA navapadanI oLI, muMbaImAM zAzvatI oLI vagere uparAMta navapada eLI sivAya vardhamAna tapanI pacAsa eLI pUrI karI vatana gerItA mukAme eka jinaprAsAdane jIrNoddhAra karAvI tenA nibhAva mATe sArI evI rakama ApI. taLAjAmAM ane zerIsAmAM banne jagyAe potAnA hastaka navI jena bhejanazALAnA makAnanI sthApanA karAvI ane sArI evI rakama ApI. duHkhI jaina bhAIone madada, sAdhu-sAdhvIonI Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara6 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo vaiyAvacca, keLavaNI mATe madada, jIrNoddhAra mATe madada, upAzraye mATe nibhAva phaLe, vageremAM yogyatA mujaba dAnagaMgA vahetI rAkhI. tIrthadhAma zerIsA mukAme AyaMbilanI oLI tathA pAlItANAmAM navvANu mAsu upadhAna uparAMta pAnasaramAM saM. 2016mAM ujamaNuM karyuM. A dharmapremI zeThazrI vADIbhAI saMvata 2020nA mAgazara sudi 11ne divase 78 varSanI uMmare svargavAsI thayA. zrI vAlajIbhAI nAnajIbhAI paTela (auraMgAbAda) AlamanA ghanaghora aMdhakAra vacce puruSArtha parizrama ane AtmazraddhAne dIpaka pragaTAvI sAhasapaMthe Age dhapanArA dhuraMdharaSadanA yazabhAgI banI zake che. auraMgAbAdamAM sAhasa ane sakhta parizramathI Age pitA zrI vAlajIbhAI nAnajIbhAI paTela gujarAtI samAjanA karNadhAra che. kaccha dezalapura guMlInA kaDavA pATIdAra parivAramAM zrI vAlajIbhAIne janma I. sa. 1932nA ogasTa mAsamAM thayo hate. abhyAsa pachI I. sa. 1959mAM auraMgAbAda AvIne lAkaDAnA vyavasAya kSetramAM jhaMpalAvI uttarottara saphaLatA sAdhatA rahyA hatA. lAkaDAnA kSetrathI AgekUca karI anekavidha sAsa-kadama uThAvI Aje sanamAikA, lAivuDa, hArDavera ane kAcanA vyApArakSetramAM jhaMjhAvAtI jhaDapathI AgekUca karI rahyA che. e uparAMta A kSetramAM viSNu so mila cAlI rahI che. A anekavidha vyApArakSetranI dukAne uparAMta I. sa. 1976thI svastika TAilsa varkasa"ne AraMbha karyo hato. eka TAIlsanuM sarjana karavA A kArakhAnAmAM pacIsa kAmadAre kAma kare che. sAhasa ane svazaktithI vyApAra-udyoga-kSetranA vidyutavegI vikAsa sAthe zrI vAlajIbhAI samAja pratyenI bhAvanA eka paLa paNa Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] 4ra7 visaryA nathI, auraMgAbAdanA "nUtana gujarAtI samAjanA upapramukhapadanI varSonI sevA pachI I.sa. 1984thI pramukhapada saMbhALI rahyA che. gujarAtI samAja vikAsa maMDaLamAM paNa varSo sudhI sevA bajAvI che. akhila bhArata gujarAtI samAjanA sabhya che. samAjasevAnI pratyeka pravRttimAM khaDA page tatpara rahetA AvyA che. vyavasAyakSetramAM auraMgAbAda Tiara maracanTsa esosiyezananA pramukha che. sarakAra taraphathI so mila kAmadArane minimama vejIsa seTalamenTa samitimAM niyukta thayA che. mahArASTra laghu udyoga mahAsaMghanI kArobArI samitinA sabhya che. navarAtri utsavanA preraka, protsAhaka ane sahAyaka banI rahyA che. zrI vADIlAla mohanalAla zAha svaprayatnathI vikAsa sAdhanAra ane potAnI eka AgavI pratibhA dvArA satata gatizIla prakriyA sthApavAnA preraka ane puraskartA banI rahenAra zrI vADIlAlabhAI mULa boTAdanA vatanI. meTrika sudhIne ja abhyAsa paNa muMbaI AvIne vikAsanAM vighAtaka baLone sAmane karIne teozrI kartavyapaMthe AgaLa vadhatA ja rahyA. 1941nA arasAmAM muMbaImAM temanuM Agamana thayuM. vizvayuddha samaya daramyAna sAmAnya sthiti. cheDe vakhata vatanamAM AvyA. pitAzrI nokarI karatA hatA. keTaleka saMgharSa ane tANAvANumAMthI pasAra thayA pachI 1947mAM muMbaImAM lekhaMDa bajAramAM svataMtra dhaMdho zarU karyo ane dhaMdhAne AbAda sthitimAM mUkyo ane be paisA kamAyA. ghaNI sAmAjika ane zaikSaNika saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. boTAda prajA maMDaLanA sabhya tarIke, boTAda vidyAbhAratI kArobArInA sabhya tarIke temanI sevAo jANItI che. nAnAmoTA phaMDaphALAmAM temanI deNagI prathama haroLamAM rahI che. mohanalAla dIpacaMda zAha Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 ] [ ApaNA zreSThIvaryo vidyAlaya (vizvavidyAlaya) pitAzrInA nAme boTAdamAM hAIskUla banAvI che. pAMca varSa pahelAM rAma enjiniyariMga varkasa-kArakhAnuM zarU karyuM. dhaMdhAne vikasAvavAmAM pUro rasa laI rahyA che. vikAsazIla vyApArI ane udyogapati tarIkenuM pratiSThita sthAna ane sanmAna meLavavA teo sadbhAgI banI zakyA che. temanA yazabhAgI hAthe vaDe vividha kSetranuM bhAvi ujavaLa banI rahe ane temanA pratyeka kAryo vadhu ne vadhu yazasvI banI rahe tevI abhyarthanA. sva. zrI vinayakumAra amRtalAla ojhA dvArakA pIThAdhIzvara jagadguru zaMkarAcArya mahArAje jemanuM sevAdharmabhUSaNa'nI padavI ApIne bahumAna karyuM; muMbaInA upanagara ghATakepara khAtenA ghATakepara brAhmaNa samAjane saMgIna ane sakriya banAvavAmAM jemane meTa phALo hatajeo sevA arthe dAna ApIne sAmAjika ane dhArmika kSetramAM UMDe rasa dharAvatA hatA. zrI vinayakumArabhAInuM samagra kuTuMba bhAratIya saMskRti ane bhAratIya samAjanA navanirmANamAM bhAga laI rahyuM che. zikSaNa vinA mAnavI aMdha kahevAya che. eTale zikSaNanI AMkha ApavAnI zrI vinayakumArabhAInI dhagaza jIvanadharmanI dhajA pharakAve che. AvA vinayI sajajana zrI vinayakumAra ojhAne janma bhAvanagaramAM tA. 27-10-1915nA roja thaye hate. zrI vinayakumArabhAIne sva. pU. pitAzrI amRtalAlabhAIne janma bhAvanagara pAsenA umarALA gAmamAM thayo hato. sva. zrI amRtalAlabhAIe mAtra 15 varSanI kizora avasthAmAM muMbaImAM AvIne ApakamI jIvana zarU karyuM. te pahelAM mAtra 12-13 varSanI uMmare phakta be rUpiyAnA pagArathI temaNe nokarI karI hatI. muMbaI AvIne dArUkhAnA pAse jUnA lekhaMDane vepAra karatI zeTha Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ]. [ 4ra9 mahamada esa. melubhAInI peDhImAM temaNe nokarI svIkArI ane badhe kArabhAra saMbhALI lI. sva. zrI amRtalAlabhAInI mahatvakAMkSA nekarIthI saMtuSTa thAya evI nahatI. ApabaLathI, haiyAukalatathI nokarI daramyAna dhaMdhAnI khUbIone temaNe abhyAsa karyo ane pachI nAnakaDI mUDIthI lakhaMDanA bhaMgAranI dukAna zarU karI. "manuSya yatna ane IzvarakRpA" e kahevata zrI amRtalAlabhAIne jIvanamAM caritArtha thaI. kAmakAja vadhatuM gayuM eTale temaNe "zivarI reliMga mila"nI sthApanA karI udyogakSetre jhaMpalAvyuM. dhIre dhIre vadhu udyogamAM jhukAvyuM ane eka adanA AdamImAMthI moTA udyogapati banyA tathA "zeThadAdAnA lADakA nAmathI khyAta thayA. bhagavAne lakSmI ApI che te te sukRtyamAM vAparavA ApI che; e bhAvanA sva. zrI amRtalAlabhAI tathA temanA putra zrI vinayakumArabhAImAM sadAya rahI hatI. sva. zrI amRtalAlabhAIe hespiTala, anAthAzrama ane anya aneka saMsthAomAM udAra hRdayathI sahAya karI che. zrI vinayakumArabhAI e pitAnA sva. pitAnA vyavasAyane sArI rIte saMbhALI lIdhe. teo paNa pitAnI jema ja meTrika sudhI abhyAsa karIne mAtra 16 varSanI vayathI pitAzrInA vyavasAyamAM joDAI gayA ane jAta-anubhavathI AgaLa vadhyA che. me. amRtalAla popaTalAla enDa sansa", "zivarI Ayarna enDa sTIla ku", "amara vAyara enDa reliMga misa" tathA "azaka sTIla ceIna menyu. ku." vagerenA yazasvI saMcAlana tathA sUtradhAra tarIke kArabhAra saMbhALI rahyA. sarva vyavasAyanI pragati ane tene vikAsa sAdhI rahyA. dhaMdhAnA vikAsa athe ghaNI vakhata zrI vinayakumAra ojhAe yuropa-amerikAnI saphara karI che ane pitAnA kArakhAnA tathA vyavasAyanA vikAsa mATe videzanI adyatana Tekanikane kAme lagADI Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 ]. [ ApaNA zreSThIvaryo che. pitAnA dhaMdhAne ja nahi paNa anya udyogapatione paNa khaMtathI ane umaMgathI temaNe pitAnuM mArgadarzana ApyuM che. zrI vinayakumArabhAInI jema temanAM dharmapatnI zrImatI vasaMtabena zrI ghATakopara brAhmaNa samAja mahilA samitinA navarAtrI utsavamAM pramukhasthAne rahyAM. vaLI teo gujarAtI strI maMDaLa- mATuMgA ane kasturabA mahilA maMDaLanA sabhya hatAM ane mahilAenI pragati ane unnatinA kSetramAM sakriya rasa laI rahyAM hatAM. teo svabhAve saumya, milanasAra, vyavahAradakSa ane eka Adarza Arya sannArInA saMsakArothI vibhUSita hatAM. vinayakumArabhAInA suputra zrI azokakumAra ojhA InTara kemarsa abhyAsa karIne pitAzrInA vyavasAyamAM joDAyA che ane vyavasAya uttarottara pAMgarata jAya te dizAmAM puruSArtha AdarI rahyA che. zrI vinayakumArabhAI (muMbaI) zrImALI brAhmaNa saMskRti kendranA pramukha hatA. AgevAna dAnavIra ane udyogapati zrI vinaya kumArabhAI zrImALI brAhmaNa TrasTanA TrasTI hatA. bIjAM ghaNAM TrasTamAM TrasTI hatA. A TrasTa taraphathI zrImALI brAhmaNa samAje temane jJAtiratna"nI upAdhi ApI. teo ghATakepara brAhmaNa samAjanA prazaMsaka, sahAyaka ane mukhya dAtA hatA. ghATakepara brAhmaNa samAjabhavanane vAstavidhi zrI vinayakumArabhAI ane temanAM dharmapatnI zrImatI vasaMtabene karyo hate. sevAbhAvI agara anya zubha kAryamAM A daMpatI hazathI bhAga letAM hatAM. temanI sevA pravRttithI AkarSAIne lAyansa kalaba opha bhAvanagare golDana enivarsarI projekaTa prasaMge zrI vinayakumArabhAIne lAyananI padavI enAyata karI hatI. muMbaImAM bANagaMgA para AvelA mahAlakSmI mAtA e zrImALI brAhmaNonAM kuLadevI che. zrI vinayakumArabhAI A mahAlakSmI maMdiranA TrasTanA TrasTI hatA. ve-brija esosiyezananA paNa teo pramukha hatA. samAjabhavanamAM temanA sva. pitAzrI amRtalAla popaTalAla ojhA hela tathA mATuMgA gujarAtI strI-maMDaLanA Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha | [ 431 ghATakopara brAhmaNa makAna sAthe temanAM sva. mAtuzrI ajavALIbahenanuM nAma teoe joDela che. keLavaNI pratyenA temane bhAva ane utsAha apUrva hatA. vidyArthI one nAnImeTI ziSyavRttie te Ape che. pustakA uparAMta aneka sasthAone Arthika sahAya ApIne kRtAtha tA anubhave che. A uparAMta mATu'gA khAte amUlakha amIcaMda vidhilakSI vidyAlayane paNa temaNe sArI evI rakama vidyAnA uttejana athaeN ApI che. zrI vinayakumArabhAI e peAtAnA sva. pitAnuM nAma joDIne tyAM zrI amRtalAla popaTalAla ojhA vANijya vibhAgamAM dAna Apyu che. e ja pramANe dvArakAnA zAradApIThamAM temaNe temanA pitAzrInI smRtimAM hAla badhAnyeA che. peAtAnA vatana umarALAmAM zALAo, heAspiTale, anAthAzrame vagere badhAvyAM che. umarALA gAmane temaNe potAnu gaNyuM che, ane zakaya eTalI badhI ja suvidhA UbhI karavAmAM sakriya phALA ApyA che. te uparAMta bhAvanagaramAM zrI nAnubhAI jhaverI memeriyalamAM sAru evuM dAna ApyuM che. Ama temaNe nAnImeTI aneka sevA-sasthAone dAna ApI puNyanI kamANI karI che. , pitAnA adhUro yaza pUro kare te putra evI kavi nhAnAlAle vyAkhyA karI che ane tene sva. amRtalAla pApaTalAla AjhAnA pratApI putra zrI vinayakumAra ejhAe ciratA karI che. sAkAra karI che. " Ama jemanuM dvArakAnA jagadguru zrI zaMkarAcAye bahumAna kayu" che ane jee ucca saMskArathI zAbhAyamAna banyA. saMskArasaMpanna ane dharmAM parAyaNa zrI vinayakumArabhAI ane temanAM dharma patnI hajI hamaNAM ja thADA samaya pahelAM puNyakA karatAM karatAM svargavAsI banyAM. A 6 patInA svarga vAsathI samAjane paheALA varga rAMka anyA che. AkheTa varSo sudhI pUrI zakAya tema nathI. ane svastha AtmAne prabhu cira zAMti pradAna kare tevI abhyarthanA. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA zreSThIva zrI vijayAbahena caMpakalAla zAha kuTuMba zAsana ane samAjanA sau koIne preraNAdAyI banI rahe tevuM divya ane tejasvI jIvana vijayAbena sI. zAhanA jIvanabAgamAMthI jovA-samajavA maLaze. eka Adarza parivAra mATe temaNe kaMDArelI maMgala dharmanI keDI yuga sudhI mAnavasamUhane kharekhara ajavALatI raheze. samAjaritaka phAdhara vAlese eka jagyAe sAcuM ja kahyuM che ke mANasanuM bhaviSya ghaDanAra enI buddhi ja nathI paNa tenuM samagra vyaktitva che." mANasanuM vyaktitva ja emane samAjamAM pitAnuM sthAna apAve che. ane e ja vyaktitva mANasane jIvanayAtrAnI dizA bAMdhI Ape che; e dizAmAM AgaLa vadhavAnI preraNA ane zakti Ape che. duHkhamAM sahanazIlatA ane sukhasAhyabImAM viveka suDe che. jIvanamAM aNadhArI saphaLatA apAve che eTale sAce ja jIvanadhyeya e mAnavInuM preraka baLa che, cAritryane pAme che ane mAnavIne virATa vyaktitvanuM e ja sAcuM mApa che. - AtmavizvAsanA aDaga pAyA upara Adarzo ane saMskArane samanvaya sAdhI dharmacAriNI zrI vijayAbahene tenA vizALa parivAranA sau sabhyane sAthe rAkhI prema-vAtsalyanA tAMtaNe bAMdhI rAkhavAmAM satata prayatnazIla rahyAM ane Adarza sannArI tarIke dharma bajAvyuM. tIrthayAtrAo karavI, ghera AvelA mahemAnonI pUrI sarabharA karAvavI, vyAvahArika javAbadArIo saccAI ane niSThAthI pAra pADavI, prema ane sumeLabharyA vartAvathI kauTuMbika samasyAo AsAnIthI ukelavAmAM emanuM pradAna ghaNuM ja gaurava apAve tevuM rahyuM. navakAramaMtranI agatyatAne paNa kyAre ya bhUlyA nahIM. jUnA ane navA vicArane samanvaya sAdhI vizALa kuTuMbane saMpa-saMgaThThanane rAha cI. zrI caMpakabhAI zAhanA prabhAvazALI vyaktitva pAchaLanuM rahasya paNa zrI vijayAbahenanI preraNA ja kAraNabhUta che. zrI caMpakabhAI Aje vividha saMsthAonI javAbadArI vahana karI rahyA che, Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 433 te temanI pAchaLa zrI vijayAbahenane umadA sahaga ane dharma paranI niSThAne AbhArI che. zrI vijyAbahena mULa kaccha-merAunA vatanI paNa ghaNAM varSothI muMbaI emanI karmabhUmi banI. nAnapaNathI ja dhArmika ane vRtti, paropakArI svabhAva, nItipriyatA ane akhUTa vAtsalyabhAvane kAraNe bahoLA janasamUhamAM umadA suvAsa prasarAvI....dhanya e jIvana. - bhaktiparAyaNa A suzIla nArIne sAdhusaMtonI vaiyAvacca mATe paNa prabaLa tamannA ane bhAvanA, amI jharatI mRdu bhASA, guptadAnanA prakhara himAyatI-sAce ja teo kacchI samAjanuM gauravazALI ratna gaNAya che. ucca jIvananAM rahasyo samajAvavA kaThina che; samajavuM e ethI kaThina che; ane tevuM jIvI batAvavuM e ethIye vadhAre kaThina che. jJAnasaMpadAne pAmelA mANase dama dama sukhasAhyabI vacce paNa AtmAnA sAcA AnaMdane kyAreya bhUlatA ja nathI. AzA utsAha ane puruSArthathI racAyelI temanI yazasvI gauravagAthA kharekhara anekanAM haiyAmAM mAnavatAne dIpaka pragaTAvaze. keLavaNI ane dhArmika pravRttiomAM temanA kuTuMbe yathAzakti dAna ApyA karyuM che. vijayAbahenanA audAryane, temanI sahiSNutAne, temanA paragaju svabhAvane, sUjha-samajavALI temanI dIrghadraSTine ane temanI tyAga ane samarpaNanI udAtta bhAvanAne mane mana vaMdana karyA vagara nathI rahI zakatA. prabaLa puNyoga prApta thayuM hoya tevA parivAramAM ja AvAM ratane pAktAM hoya che. __ zrI vRMdAvanadAsa naMdalAla mahetA zrI vRMdAvanadAsa naMdalAla mahetAne janma vikrama saMvata 1971 mArgazIrSa kRSNa ekama guruvAra tArIkha 3 Disembara 1914, che. 55 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 ] [ ApaNA zreSThIvaryA savAre pAMca vAge. janmasthAna moTA koTaDA ( mULa vatana umareTha ) jJAti khaDAyatA vaNika. zrI vRMdAvanadAsanA pitAmahe zrI jhaveracaMda vAlajI goviMdajI mazahUra vyApArI. varSothI pUrvajoe vasAvelAM moTAM moTAM gharabAra nAnA bhAI ene sAMpI daI saurASTramAM jaI vaselA. jUnAgaDha jillAmAM adhavArU, meTA koTaDA dhA sArA jamAvelA ne pratiSThA paNa sArI meLavelI. samaya Avye vatanamAM navA vAsa badhAvI laIzuM ema dhAraNA rAkhelI, I.sa. 1900, vikrama saMvata 1956mAM gujarAtabharamAM kAramA duSkALa paDayo. chappaniyA duSkALa tarIke varSo sudhI janatAne yAda rahI gayelA. kahevAya che ke gujarAtanI janatAe pahelI ja vAra bhI'sa anubhavI. dezamAM anAja kharu paNa paisA nahi, peTa bharavA bALako paNa vecavA vAre AvelA. A kAramA kALamAM zrI jhaveracaMdabhAI garIba lokonI vahAre dhAyA. emaNe bhUkhyA leAkeAne paisA ApyA, anAja apAvyuM, jIvana TakAvavA sahArA ApyA. daseka hajAra rUpiyAnuM rokANa karyuM. cApaDA cItaryA paNa ApelAM nANAMnI vasUlAta karI nahi. maratAM pahelAM cApaDA baLI nAkhyA. duSkALanA devAdArane peAtAne vAsa kanaDe nahi evI udAtta bhAvanA. e jamAnAnA dasa hajAra rUpiyA Aje lAkhe lekhAM gaNAya. paraMtu jhaveraca'da jenuM nAma, duSkALapIDita duHkhI jIvAnu` pAI e pAI heNuM mAMDI vALyuM. kevA ucca saMskAra, svAbhAvika rIte ja nagarazeTha kahevAyA. dharma ne mAnavatA ! ! ! zrI jhaveracaMdabhAInA ekanA eka dIkarA zrI naMdalAla pitAnI paDakhe ja rahelA. 21 varSanI vaye emanAM zrImatI meghIbena sAthe lagna thayAM tyAre moMghIbena nagarazeThanAM vahurANIne gAmanAM lakSmI tarIke Adara pAmelAM. paraMtu aNudhAyu kismatanuM pAMdaDu karyu dAdAjI zrI jhaveracaMdanuM I.sa. 1913mAM avasAna thayuM. dhIme dhIme saurASTranA vyApAra esaratA gayA. vyApAra ATopavA vakhata Avye tyAM zrI na MdalAlabhAInu paNa I. sa. 1919mAM akALa avasAna Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 435 thayuM. jAherajalAlInA dhAmA na rahyA. vatananI mAyA choDavI paDI. paraMtu tyAM paNa kyAM vizrAmasthAna hatuM ? zrI naMdalAlabhAIne traNa dIkarA. zrI jamanAdAsa, zrI vRndAvanadAsa ne trIjA zrI caturbhuja. pitAnA svargavAsane divase emano janma thayela nahi. zrI jamanAdAsane emanAM mAsI mahemadAvAda pitAne tyAM laI gayAM. zrI vRndAvana ane emanAM mAtuzrI moTA koTaDA rahyAM. pUrvajonA bAkI vadhelA kharaDAmAM vAsa karyo. have e nahAtAM zrImaMta zreNInAM gRharANI. have te e hatAM nirAdhAra vidhavA ane AzrayasthAna hatuM garIbanI eka jhUMpaDI. zrI jamanAdAsane barmA zela ku.mAM nokarI maLyA pachI badhAM amadAvAda ne vaDedarA sthira thayAM. mAtAzrI meghIbahena lAlajIbhAInI dIkarI. janmasthAna maMgalapura, I.sa. 1906mAM lagna thayuM. I.sa. 1919mAM vidhavA thayAM. pachI emane potAnA jIvanamAM kAMI ja rasa rahyo nahi. paraMtu traNa nAnAM bALakone ucheravAnI javAbadArI hatI. e meTAM thAya ne thALe paDe tyAM sudhI game tema karIne paNa jIvI javAnuM hatuM. paraMtu zrI moMghIbahenane abhyAsa eTale nahoto ke zikSikA tarIke nokarI karI jIvananirvAha nabhAvI zake. chatAM sakecane tilAMjali ApI majUrI karIne paNa svamAnathI jIvavA emaNe nirNaya lIdhe. daLavAkhAMDavAthI AraMbha karyo. khetInAM paracUraNa kAme paNa karavA mAMDyAM. sadbhAgye gAmavALAonI sahAnubhUti hatI. khetaramAM sAthe laI jAya ne kAma zikhavADe. nAnuM bALaka paNa AvyuM ne vidAya paNa thaI gayuM. ene zeka karavAnI emane kurasada paNa nahatI. zrI meMghIbahenane AvAM dAruNa duHkha sahana karavA Izvare zakti ApI ane mAtRsvarUpe temane vikAsa thayo. emaNe jIvanamAM kadI kaI pAse hAtha lAMbo karyo nathI. mahenata, majUrIne svamAnabhera jIvana gujAryuM che. tu-tunAM kAma maLe. bekArI paNa veThavI paDI. alaMkAra vece paNa devuM na kare. kacchanA samayamAM paNa khAnadAnI jALave. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zrI vRMdAvanadAsa te vakhate abhyAsa karatA. zALAmAM rajA hoya tyAre mAtA sAthe jAya, kAmamAM madada paNa kare. nAnA bALaka eTale kAma zuM kare? paraMtu janasamAja ne zramajIvIo sAthe cheka nAnapaNathI ja saMparka thaye. kAma karavA prati prIti thaI UMcanIcanI bhAvanA jAgI ja nahi. zramane mahimA samajAye. pariNAme Aje keIpaNa kAma karatAM emane saMkoca thato nathI. I.sa. 1941mAM jUnanI chaThThI tArIkhe zrI vRMdAvanadAsanuM zrI sUryakAntA gokuladAsa meghajIbhAI zAha sAthe dAhodamAM lagna thayuM. mesarsa caMdulAla TI. parIkha bAsuMdIvALAnI kaMpanImAM 6 varSa brAnca menejara tarIke, naDiyAdavALA zrI kALIdAsa kulAbhAInI kaMpanImAM eksaporTa vibhAganA janarala menejara tarIke cAra varSa, ema bAreka varSa muMbaI, jalagAMva, dhULiyA, sikandarAbAda ityAdi sthaLoe nekarI karyA bAda I.sa. 1947thI pitAne svataMtra dhaMdho zarU karyo che. mila-jIna mazInarIne dhaMdhe ne lubrikeTIMga eila AyAta karavA mAMDayuM. dhaMdhAmAM paNa pitAnAM dharmanIti, pramANikatA ne saccAInA ucca saMskAro jALavI rAkhyA. pariNAme pratiSThA vadhIne ghadhe paNa jA. I.sa. 153mAM Danalopa rabara kaMpanIe sAmethI ejansInI ophara karI. naphAnuM pramANa ochuM paNa vecANa pramANa vadhAre. Aje mahArASTra ane AMdhrapradezamAM vI. ena. mahetA enDa kuM.ne pahele naMbara che. zrI vRMdAvanadAse jAte keLavaNamAM zakya chatAM AgaLa pragati na karI paraMtu pitAnAM saMtAnene emaNe ucca keLavaNI ApavAmAM khAsa lakSya ApyuM che. emanAM sauthI moTA putrI zrImatI bhAratIbena Ayurvedika DokTara che. moTA dIkarA zrI bharatakumAra bI. esasI. (onarsa) thaI DI. Teka (peInaTsa) thayA che. bIjA dIkarA zrI rAjendrakumAra ITara sAyansa sudhI abhyAsa karI pitAnA dhaMdhAmAM joDAI gayA che. trIjA putra zrI jitendrakumAra 1975mAM bI.esa. AI. AI. TI. (bhArata) Isa. 1977mAM ema. e. esa. sI. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 437 (keneDA ) ane i.sa. 1978mAM ema. esa. ( yu. esa. e. ) thaI kemikala enjiniyara banyA che ne cothA putra zrI upendrakumAra pharsTa kalAsamAM ema. khI. bI. esa. thaI ema. esa.mAM muMbaimAM pahelA prayatnathI pAsa thaI sarjana thayA che ane kAMdivalImAM peAtAnuM eparezana thiyeTara banAvyuM che. zrI rRndAvanadAsamAM pahelethI ja kuTu'khanA ucca sa`skAra hatA. dhArmika vRtti paNa sArI. sAdhusa`tAnA sahavAsa ne dhArmika pustakAnA vAMcana para emane prathamathI ja prema, rAtre mAtA ane anya sabhyone paNa dharmagranthA vAMcI sabhaLAve. bhaktibhAva paNa UMDA tethI sAMsArika udAsInatA ne vairAgyabhAvanA paNa AvI gayelI. zrI vRMdAvanadAsa abhyAsamAM cabarAka hatA. zALAmAM pahelA banne nabara rAkhatA. dhAryuM. hAta te abhyAsamAM e ghaNI suMdara pragati karI zakathA hAta; paraMtu Arthika taMgI paristhitine lIdhe bhaNIne AgaLa vadhavuM ke na vadhavuM badhuM ja sarakhu` jaNAyu'. I.sa. 1934mAM e meTrika thayA. pachI barADAnI kAlejamAM paNa e va karyAM. mahAtmA gAMdhIjInI vicArasaraNInA paNa zrI vRndAvanadAsanA jIvana para sArA evA prabhAva paDayo. mUka sevaka zrI amRtalAla viThThaladAsa Thakkara ( Dakkara bApA)nA khAnagI maMtrI tarIke ghaNAM varSa kAma karyuM. hirajana sevaka saMghane sevA ApI. dilhI, rAMcI, kaTaka, nAgapura ne aneka AdivAsI pradezeAnI emaNe mulAkAta lIdhI. muMbaInI zAkhAmAM paNa sevA ApI. i. sa. 1942 nI bhUga caLavaLamAM yathAzakti phALe ApyA. zrI mAMghIbenane e dIkarA ne dharma e be ja AzrvAsanarUpa hatA, ane ene sahAre ja emaNe zAMtithI jIvana pUruM karyuM. I. sa. 1936mAM emanuM vAdarAmAM avasAna thayuM. zrI brundAvanadAsa mULathI ja sevAbhAvI hatA eTale jJAtisevA ne samAjasevAmAM paNa ThIka ThIka rasa lye che. muMbaI khaDAyatA bhuvanamAM I. sa. 1960nI sAlathI emaNe vyAyAma maMdiranI sthApanA tra. 16 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 ] [ ApaNA zreSThavo karI hatI. putrAne laI jAte jaI enI pragatimAM sakriya sAtha ApyA che. zrI khaDAyatA samAjanI pratyeka pravRttiemAM emanu samagra kuTuMba rasa dharAve che. emanA mATA putra zrI bharatakumAre zrI khaDAyatA yuvaka maMDaLanA maMtrI tarIke paNa pAMca varSa sevA ApI che. zrI vRndAvanadAsanA eka have AdhyAtmika pravRttio tarapha vaLyA heAvAthI jJAtisevAnuM kAya dIkarAe saMbhALe che. zrI vRndAvanadAsanI pahelethI eka icchA hatI ke sAritrathI dhaMdhA karIne tene pratiSThAthI vadhAravA. zarUAtamAM theADu veThavu paDe; paraMtu dhaMdhAmAM pramANikatA nA cheDavI. khAvAnA telamAM lubrikeTiMga AIla bheLavIne eIla milavALA tathA bIjA vyApArIone khUba kamAtA emaNe joyA che. emanu peAtAnu' DAyarekaTa impe hAvAthI potAnA imporTanA mAlanuM game te rIte vecANa karIne jalI paisAdAra thaI zakayA heAta. achatamAM AvI rIte kamAvAnAM praleAbhanA Ave ja che ane te vakhate saMyama rAkhavA muzkela bane che. te vakhate temaNe eka ja vicAra karyo ke " mANasa koI ne jivADI zakatA nathI, peAtAnA svArtha khAtara keAI ne mAravAne tene adhikAra nathI. '" bheLaseLavALA achatanA vakhatamAM kamAyA tethI sadhdhara thayA ane maMdInA vakhatamAM pramANika vyApArIone haThAvyA. dhaMdhAmAM apramANikatA eTale bheLaseLa ke DuplIkeTa ( sArI vastunA nAma para halakI vastu calAvavI )ne dhaMdhA karIne ke evI bIjI rIte game tema karIne paise kamAvavA, ekalA dhananI nahi, paraMtu sadAcArathI meLavelA dhananI pratiSThA thavI joIe. game te rIte paisAdAra thayelAnu Aje mAna thAya che tethI samAjanI pragati aTakI che. vaibhava vadhyA che, paraMtu mAna-maryAdA ghaTavAM che. svacchaMdatA vadhI che. sAdhana zuddha nathI tethI vikAsa (cAritrya) aTakayo che. zrI vRndAvanadAse sadAcArathI dhaMdhA karavAnA yajJa ArabhyA ane temAM saphaLa thayA tethI emanAM satAnAne vizvAsa beThA. emanI praNAlIne cAlu rAkhI tethI emane phAyadA ja thayA che. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] sva. zrI velajI dAmeAdara sAmeyA saurASTranI dharatI para dIvAna para dharAne paNa AMTI de evA je gaNyAgAMThyA mutsaddI kArabhArIo thaI gayA che emAMnA eka sva. zrI velajI dAmAdara hatA. temanA janma jAmanagaramAM I. sa. 1875mAM thayA hatA ne e jamAnA pramANe sAmAnya zikSaNa bAda nokarIthI jIvananI zarUAta karIne teo dIvAna narabherAma bhagavAnajInA kArabhArIpade pahoMcyA hatA. [ 439 teo jeTalA dharmapremI ne nikhAlasa svabhAvanA hatA, eTalA ja nIDara ne spaSTavaktA hAI bhalabhalAne paNa pAtAnA vaktavyathI AMjI detA ne satya kahetAM jarA paNa acakAtA nahetA. te jeTalA nikhAlasa hatA eTalA ja pramANika hAI dIvAna narabherAmabhAInA khAsa mAnItA banyA hatA. zeDa narabherAma bhagavAnajI kAmadArane bALaka na heAvAne lIdhe velajIbhAI e eka cerITI TrasTanI sthApanA karAvI ane te TrasTe eka moTA vaDA jAmanagaramAM khaMbhALiyAnA daravAjA bahAra laI temAM rAmanA maMdiranu sthApana karyuM. te vaMDAmAM eka meATI dharmazALA banAvI jemAM sAdhu-sa tA vagerene rahevAnI sagavaDa maLI zake evI vyavasthA karI. jAmanagara kAThiyAvADanuM bIjuM kAzI gaNAya che. A TrasTe sAdhusaMto ane jarUriyAtavALAne khapeAranA game te saMkhyAmAM hAya te sarvane zrI gALa ane leTanA eka meTA lADu kAyama mATe ApavAnI vyavasthA karI hatI. A TrasTanA nirvAha mATe muMbaImAM makAna levAyAM. jAmanagara jJAti mahAjananA pramukhapade rahIne temaNe jJAtinI varSo sudhI sevA khajAvI hatI eTaluM ja nahi, bhAvanagara khAte 1910mAM maLelI samasta lohANA pariSadamAM kArya vAhaka sabhya tarIke temaNe noMdhapAtra phALA ApyA hatA ne ghaNAM lokopayAgI kAryo karyAM hatAM. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kao | [ ApaNuM zreSThIvaryo muMbaInI jJAtinI pravRttimAM paNa sakriya rasa laI pitAnI sevAbhAvanA ane kAryazaktine paricaya Ape hate. 1925thI teo muMbaImAM pitAnI vasavATanI kAyamI vyavasthA karI. teo khUba ja custa vaiSNava hatA ane puSTimArgIya dharma premIne lIdhe zrInAthajInA gesvAmI mahArAjazrI goradhanalAlajI tathA muMbaImAM bhUlezvara para Avela bAlakRSNalAlajInA meTA maMdiranA zrI gesvAmI gokulanAthajI mahArAja jeDe bahu ja nikaTano saMbaMdha dharAvatA hatA. jUnA jamAnAmAM kAThiyAvADamAMthI muMbaI vasavATa karavA keTalAya lekene AvavAnI icchA thatI paNa mukhya agavaDa hatI rahevAnI ane jamavAnI. AvA vakhate (kAThiyAvADamAMthI) jAmanagara, rAjakoTathI pitAne kharca keTalAya lokone muMbaI laI AvI rahevAnI - jamavAnI sagavaDa pitAne ghare ApatA; pachI pote jAte lAgavaga lagADI udyoga-vyApAranA vyavasAyamAM kAme vaLagADatA ane tethI velajIbhAInuM ghara eka bhAvabharyo visAme gaNAtuM. AjanA keTalAya agraNIone muMbaI lAvavAmAM temano phALo che. muMbaI jAmanagara vagere jagyAe keIpaNa jAtane jJAtine bhedabhAva rAkhyA vagara madhyama ane garIba kuTuMbanI dIkarIonAM lagna karavAmAM tana-mana ane dhanathI upayoga karatA. uparAMta brAhmaNane zubha parva ane zrAvaNa mAsa tathA anya sArI tithiomAM meTA jamaNavAra karI dakSiNAo chUTe hAthe ApatA ane kahevAya che ke teo keI divasa pite pitAne mATe ke gharane mATe kaMI paisAno vicAra karatA nahIM. muMbaImAM ane kAThiyAvADamAM potAnA prabhutva ane sArAM kAmane lIdhe baheLA vepArI samudAya-moTA mANasa ane rAjavIe sAthe temanI ghaNI mitratA hatI, temAM jAmasAheba raNajItasiMha, dAjIbApu, ratalAmanareza, prabhAzaMkara paTaNI, morArajI ANaMdajI tathA harajIvana bhavAnabhAI koTaka, meravAnajI, Thakkara sAheba ane ema. pI. sAheba jevA jANItA amaladArono samAveza thAya che. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMthe ] [ 441 emanI eka mahatvAkAMkSA hatI ke jAmasAhebe japta karelI narabherAma bhagavAnajInI milakata cheDAvI tene cerITI TrasTane suprata karI sAre mArge vAparavI. tenA mATe vIsa varSanA bhagIratha prayatna pachI mahArANI gulAbakuMvarabAne maLI keTa dvArA milakata choDAvI temAMthI jAmanagaranI mukhya hospiTala IravIna hospiTalamAM meTuM dAna ApyuM ane vadhelI rakamamAMthI Ayurvedika risarca senTara yunivarsiTI keleja mATe suprasiddha Do. prANajIvanadAsa mahetA dvArA dharmAdAmAM ApI. tyArabAda ekAda varSamAM temanuM avasAna thayuM. temane pAMca putro ane be dIkarIonA parivAra che ane temanA puNya tathA satkarmane lIdhe temanA vaMzavArase khUba sukhI ane samRddha che. zrI zazikAntabhAI ela. jhaverI 65 varSa pahelAM temanA sva. pitAzrI bAbubhAI (lAlabhAI) mULacaMda jhaverIe sAdhAraNa sthitinA samaya sAthe bhAvanagarathI muMbaIne AgaNe bhAgya ajamAvavA pagalAM mAMDyAM. muMbaInA jhaverI bajAramAM dalAlI karatAM karatAM teo siddhinAM sopAna sara karatA gayA ane jhaverI bajAranA eka agragaNya jhaverI tarIke nAmanA prApta karI. uparAMta sevAbhAvI bAbubhAIe bhAvanagarathI AvatA keIpaNa jJAtinA dadIne pitAnA DeAkaTare sAthenI pichANane lIdhe jyAre paNa jarUra paDI che tyAre sAthe rahIne ati upayegI banyA che. A rIte teo ApabaLe AgaLa vadhIne jIvana-ImAratanuM caNatara karanAra zrI bAbubhAInI putra-triveNI te zrI zazIkAntabhAI zrI sUryakAntabhAI zrI mahendrabhAI zrI zazIkAntabhAI no janma 11 Disembara 1926 kuzAgra buddhithI zikSaNa pUrNa karIne nAnI uMmaramAM ja vyavasAyamAM jhaMpalAvyuM. prAraMbhamAM sAIkala tema ja tenA pAsane vepAra zarU karela. jene saMkalpa daDha hoya, jyAM nIti-niyamitatA ane pramANikatA hoya Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 ] || ApaNA zreSThIvaryo tema ja jee vikaTa paristhitine paNa oLagI javAnuM bairya dharAvatA hoya teo lakSmInA lADIlA thayA vinA rahetA ja nathI. zrI zazIkAntabhAI paNa A rIte lakSmInA lADIlA banyA ane samAjamAM pratiSThAbharyuM sthAna pAmyA. chellAM pAMceka varSathI teoe kemikalsa ane DragsanA agragaNya ane sAhasika vepArI tarIke nAmanA prApta karela che. teozrI dhArmika, zaikSaNika, sAMskRtika, sAmAjika ane mAnavarAhatanI ane samAjakalyANa vagere aneka saMsthAo sAthe sakriya rIte saMkaLAyela che ane raktadAna tema ja cakSudAnanI pravRttiomAM paNa khUba ja UMDo rasa laI rahyA che. mAnava kalyANa kendra" muMbaInA teo sthApaka che ane chellAM cAra pAMca varSamAM A kendra dvArA gujarAta ane saurASTranAM gAmaDAMomAM tema ja skUlemAM, pAThazALAomAM vagere jarUriyAtavALAM sthaLoe tema ja rela rAhata ane anAvRSTimAM pite jAte jaI nirIkSaNa karIne badhI ja sagavaDatA pUrI pADI rahela che. ane A kAryamAM temanA bahoLA mitra-samudAyane paNa teoe sAthe jeDela che. zrI ghoghArI jaina mitramaMDaLanA teo maMtrI che. zrI tAradeva jaina mitra maMDaLanA khajAnacI che. saMjIvanI TrasTa, muMbaIne teo eka utsAhI ane sakriya kAryakara che. ziva jaina zreyaskara maMDaLanA paNa sabhya che. A uparAMta zrI bombe jaina svayaMsevaka maMDaLamuMbaInA paNa teo laMTiyara tarIke ghaNuM varSo sudhI rahIne ati suMdara kAmagIrI bajAvIne darekane prema saMpAdana karela che. teoe thoDA samaya pahelAM AphrikAnI saphara karI hatI. zrImatI nirmaLAbahena, bhAIzrI zazIkAntanAM ardhAgInI che. temanI sAmAjika ane janakalyANanI pravRttiomAM sahaga ApI rahela che. temanA suputra bhAI dilIpabhAI bhAI paMkaja tathA bhAI mukeza temanA mAnavatAnA kAryakramamAM sAro sahakAra ApI rahyA che. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 443 zrI zazIkAntabhAI ratilAlabhAI bhAvanagara jaina saMghanA prathama haroLanA agraNI kAryakaromAMnA eka che. jaina saMgha sAthe varSothI saMkaLAyelA che. roTarI kalabanI zubha pravRttiomAM sakriya rIte sabhyapade rahIne sAro rasa dharAve che. ghaNuM ja vinamra ane mitabhASI svabhAvanA zrI zazIkAntabhAI vyavahAru ane kAryadakSa vyApArI tarIke paNa janasamUhamAM sArI khyAti pAmyA che. vepAra-vANijyanuM jIvanopayogI zikSaNa temaNe pitAzrI pAsethI meLavyuM jene upayoga Aje dhaMdhAmAM saphaLa rIte karI rahyA che. leDhAvALA hospiTalamAM vAIsa ceramenapade, maMda buddhinA bALakenI zALAmAM TrasTI tarIke, vardhamAna-ke. e benkamAM DAyarekTara tarIke, jena saMghanA davAkhAnAmAM TrasTI tarIke temanI sevAo jANItI che. aMdha udyogazALAmAM TrasTI, baherA-mUMgAnI zALAmAM TrasTa, vetAMbara jaina sevA samAjanA TrasTI. temanAM dharmapatnI caMdrAbenanuM dhArmika kAryomAM yazasvI pradAna rahyuM che. zAsana-sevAnAM anekavidha kAryomAM A parivAre dAnagaMgA vahetI rAkhIne yazakItine pAmyA che. A parivAra bhAvanagaranuM aurava che. dhArmika pravRttimAM sAro rasa dharAve che. temaNe ATha, paMdara mAsakSamaNa tathA 4pa (pistAlIza) divasanA upavAsa pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI metIprabhasUrIzvarajI mahArAjanI sAMnidhyamAM saphaLatApUrvaka karela hatA. joDhAvALA hospiTala, baherAM-mUMgAnI zALA, aMdha udyoga zALA tathA bhAvanagara strI keLavaNI maMDaLa, jaina sevA samAja, pU. AcArya bhagavaMtazrI metIprabhasUrIzvarajInI mUrtipratiSThA tathA zAstrInagara jaina derAsaramAM mUrti padharAvela che. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI zAmajIbhAI mAvajIbhAI pArekha zrI zAmajIbhAI mAvajIbhAI pArekhane AjanA kapoLa samAje pitAnA lADakavAyA tarIke apanAvyA che. samAdhAnavRtti, jijJAsupaNuM, hAtha para dharelA kArya paratvenI cIvaTa, ane kaMIka navuM karI chUTavAnI manavRtti vagere khAsiyata e sAmAjika kSetre, vyApArI kSetre, sevAkSetre AjanuM sthAna nirUpavAmAM mahattvane bhAga bhajave che. - zrI zAmajIbhAI mAvajIbhAI pArekha janmabhUmi calAlAmAM prAthamika zikSaNa meLavI amarelI hAIskUlamAM abhyAsa karavA kaLi beDi"gamAM I. sa. 1921mAM dAkhala thayA. I. sa. 1925mAM meTrika pAsa karI muMbaImAM peTa-ekasapiTa kaMpanImAM dAkhala thayA. I. sa. 1927mAM ITAliyana kaMpanI mesarsa goriye li. mAM yArnanA sesamena tarIke joDAyA mAsika rUA. 125 nA pagArathI. ATa silka kApaDa banAvavAnA udyoganI ApaNuM dezamAM zarUAta ja hatI. te vakhate I. sa. 1938mAM bhAgIdArImAM vijaya silka milsanI sthApanA karI. (A milanuM bIjI silka milsa sAthe joDANa karI) I. sa. 1944mAM azoka silka misanA nAmathI udyoganuM vistaraNa karyuM. udyoga ane vyApAra arthe I. sa. 1948mAM prathama videzayAtrA karI. navI velaveTa mazInarI prathama ja hindustAnamAM maMgAvI. dhi Aditya TekSaTAIla InDasTrIjha prA. li. nAmanI kaMpanI UbhI karI. bhAratavijaya velaveTa enDa silaka misa nAmanI mila sthApI ane bhArata velaveTa"nA nAmathI velaveTa tathA sinthaTIka kApaDanuM utpAdana zarU karyuM. kapoLa ko-opareTIva benka li. mAM I. sa. 1993 sudhI 11 varSa sevA apI. judI judI audyogika ane vyApArI saMsthAemAM joDAI rasapUrvaka bhAga laI rahyA che. jagatanI sevA mATenI nAmAMkita saMsthA roTarI kalabanA siniyara ekiTava membara che. pArekha dozI kapoLa DigamAM I. sa. 1959 thI TrasTI tarIke cAlu che. keLavaNI ane sAmAjika kAryamAM rasa dharAve che. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ kapa zrI zAmajI mAvajI pArekha kapALa jJAtinA AgaLa paDatA kAryakara tathA udyogapati. 30mI sapTembara 1906mAM calALA (tA. amarelI) saurASTramAM janma. 1925mAM mAdhyamika zALAMta parIkSA (meTrika) pAsa amarelI, 1928mAM pitAne kAkA sAthe muMbaImAM Agamana. 1930-me. ke. baherAmanI ku.mAM rUA. 75 nA mAsika pagArathI selsamena tarIke zarUAta. tyArabAda 1929mAM me. gori li. mAM yArnanA selsamena. 1929: sau. manahara gaurIbena sAthe (tA. 19-11-1929) lagnagraMthithI joDAyA. 1938: zrI vijaya silaka misamAM bhAgIdArI tathA jApAnathI viviMga ane DAIga mazInarI maMgAvI mila cAlu karI. 1944mAM vADIlAla catrabhuja gAMdhI pa-azaka misamAM joDAyA ane inDasTrIyala DevelapamenTa enDa InvesTamenTa kaMpanI li.nA DAyarekaTara nimAyA. 1948: yuropa-amerikAnI prathama mulAkAta. tyArabAda 1959mAM yurepane bIjo pravAsa karyo ane 1962 tathA 1972mAM dhaMdhAthe yuropa-amerikAne pravAsa karyo. 1955mAM Aditya TesTAIla InDasTrIjha ane bhArata vijya velaveTa enDa silka misanA kAmakAjanI zarUAta. 1956mAM roTarI kalaba opha bebe IsTanA cArTaDI sabhya thayA. 1961: amarelInI pArekhadozI kapoLa beginA nAmakaraNa vidhi-saMsthAne rU. 25000nuM dAna. 1963mAM calALAmAM "pArekha-dozI TAuna hela." 1964mAM vilepArale (muMbaI) khAtenA putaLIbAI kapoLa nivAsamAM rUmo baMdhAvI. 1965mAM calAlAmAM netrayajJa anya bhAIonA sahakAramAM karyo. 1970mAM aneka saMsthAonAM uddaghATana. jItharI TI. bI. hospiTalamAM phrI beDa sthApI. pitAzrInA dhArmika tema ja AdhyAtmika saMskArothI raMgaelA zrI zAmajIbhAInA hAthe nIcenAM dhArmika kAryo thayAM. dhaMdhArthI kSetra-ceramena enDa menejiMga DAyarekaTara-(bhArata vijaya velveTa enDa silka milsa) Aditya TeksaTAIla InDasTrIjha prA. li. tema ja ceramena, Aditya TekasaTAIlsa InDasTrIjha prA. li. cerITI TrasTa ane DIrekaTara, silka enDa ArTa silka milsa risarca esa Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM siyezana (SASMIRA) sAmAjika kSetre phALA -- bhUtapUrva ceramena ane vamAna DirekTara, zrI kapeALa ke. e. baeNnka li., mukhya TrasTI--amarelI kapoLa vidyottejaka phaMDa TrasTa sacAlita pArekha dozI kapALa eDiMga skUla, roTarI kalaba epha bee isTa cerITebala TrasTanA pramukha tathA zrI ratilAla ANuMdajI dezI smAraka keLavaNI TrasTanA TrasTI; zrI raNachoDadAsa TI. modI ane putaLIbAI kapALa nivAsa TrasTa, vilepAralenA TrasTI; narottama bhuvana ( nAsika ) seneTeriyama cerITI TrasTanA TrasTI, lakSmIdAsa morArajI tathA pAva tIbAI TrasTanA TrasTI; zrI jagajIvanadAsa mahetA TrasTa saoNMcAlita pahilA chAtrAlaya, amarelInA TrasTI ane meAMghIbAI jamanAdAsa lakSmIdAsa modI TrasTanA TrasTI tarIke rahyA che, tema ja zrI kapALa AnaMda maMgaLa TrasTanA ceramena; zrI zyAma pArekha TrasTa; zrI verAImAtA TrasTa ( amarelI )nA ceramenapade rahI suMdara vyavasthA sabhALI che. zrI zivalAlabhAI gokaLadAsabhAI zreSThIvarya zrI zivalAlabhAI jAmanagaranA vatanI che paNa ghaNAM varSothI bhAvanagarane vatana banAvyuM che. saurASTranA agragaNya vyApArIemAM temanI gaNanA prathama haroLamAM thAya che. morabImAM vejiTebala proDakaTsanA saphaLa menejiMga DirekTara tarIke saMcAlana karyAM bAda bhAvanagara kemikalsa varkasa (1946) li.nuM sukAna saMbhALe che. temanA ghaNA vyavasAyA haiAvA chatAM grAhakonA satASathI pragati sAdhI zakathA che. audyogika kSetre kayAliTI kaTrola rAkhI zakayA che. jAhera jIvanamAM temaNe saurASTra rAjya vakhate selaTekSanI laDatamAM AgevAnIbharyo bhAga bhajavyeA hatA. jAmanagaranI sauthI jUnI ane AgevAna peDhI zAha zivalAla dhIrajalAlanI kuAM. tathA jAmanagaranI peregAna lebereTarIjha tathA rAjakoTanA hasamukhalAla enDa bradharsanA pArTanara che. sAmAjika kSetre Apela sevAmAM navAnagara cembara opha Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] || jas kemarsa tathA jAmanagara buliyananA mAnada maMtrI uparAMta baMdara, relave, Teliphena, Ara. TI. e. vagerenI salAhakAra samitinA sabhyapade varSo sudhI rahyA che. jJAtinAM keLavaNI maMDaLe ema aneka sAmAjika saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. roTarI kalaba-morabInA pramukha lAyansa kalaba-jAmanagaranA pramukha-morabI cembara opha komarsa enDa InDasTrIjhanA upapramukha tarIke temanI sevA jANItI che. vatana jAmanagaramAM bAlamaMdirathI mAMDI hAIskUla sudhInuM zikSaNa ApatI saMsthAnuM eka TrasTa UbhuM karI te TrasTa dvArA tenuM saphaLa saMcAlana karI rahyA che, jene mATe sva. hasamukharAya gokaLadAsa zAha memoriyala TrasTa banAvyuM che. tema ja temanA pitAzrI sva. gokaLadAsa DAhyAbhAI vIzA zrImALI vaNika vidyotejaka saMsthA ke je saMsthA pitAnAM jJAtijanone dara varSe 40,000 thI pa0,000 rUpiyA kelarazipamAM Ape che, te saMsthAnA TrasTI che. vyApArI jIva hovA chatAM mAnavatAnA kAryomAM, zikSaNasAhityanI pravRttiomAM ane nAnA mANasenI suSupta zaktione pArakhI temane UMce laI javA pitAthI yathAzakti madada karI chUTavAmAM kyAre ya pAchI pAnI karI nathI. rASTrIya pravRttiomAM ghaNAM varSo sudhI tana-mana-dhanathI sevA ApI. Aje paNa temanA ucca vicAre ane Adarzo jotAM ema lAge che ke samAjanI je kAMI AbAdI ke unnati haze te AvA zreSThIvaryone AbhArI che. thoDA samaya pahelAM ja bhAvanagaramAM korporezana beMkanI 325mI zAkhA temanA hAthe khullI mukAI. bhAvanagaranI saurASTra cembara opha kemarsa enDa InDasTrIjhanA ghaNA samayathI pramukha tarIke rahIne bhAvanagaranA ghaNuM prANapraznone vegya samaye ane yogya sthaLe rajUAta karavAmAM teo saphaLa nIvaDyA che. audyogika sAhasikone temanuM mArgadarzana ane vizALa anubhavanuM bhAthuM upayogI banI raheze. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 ] [ ApaNA zreSThIvaryo (1) yuropamAM tevuM divasanI saphara karI che. IMglenDa, AyalenDa, skoTalenDa, phrAnsa, ITAlI, beljiyama bijhanesa parapajha- eksapeATa padhAnA vikAsa mATe (2) meATAbhAI sivAya vizALa parivAranA sabhyA grejayueTa, 1956thI kuTuMbanA sabhyA amerikA abhyAsa arthe jatA zIkhyA. zarUAta karI. cha khALakA abhyAsa karIne vatana pAchAM AvyAM. tyAM neAkarI nahIM. 1956 thI 1974 sudhInA gALAmAM bALakonA abhyAsa gauravanI mInA. (3) 'skArane vArase jIvanasAphalya pAchaLanAM kAraNeA keLavaNI pAchaLa dAdAnA mukhya phALA. khilela jAmanagarathI paMdara mAIla jAmavaNasthaLI zivavallabhanuM mosALa 1926mAM jAmanagaramAM AvI dukAna karI. 1926thI sthapAyela peDhI Aje paNa cAlu che. Do sva. zrI zivalAlabhAI dIpacaMda zAha zrI zivalAlabhAI nA janma karAMcImAM thayA hatA. 1942nI laData vakhate abhyAsa cheADI kumaLI vaye laDatamAM jhaMpalAvyu'- peAtAnI Arthika sthiti sAdhAraNa hatI mATe temaNe lazkarI khAtAmAM nokarI svIkArI. bAvIsa varSa lazkarI khAtAmAM kAma karavAnA emane bahoLeA anubhava hatA. zista, niyamitatA, cAksAI, javAbadArInI sabhAnatA vagere guNe! lazkaramAM kAma karavAne kAraNe zivalAlabhAImAM sahaja rIte jovA maLatA. lazkarI neAkarI cheDI temaNe vyApAramAM jhaMpalAvyuM ane peAtAnA sALA zrI cImanabhAI ke. mahetA sAthe maLIne muMbaImAM dIpaka TreDiMga kuAM. calAvI ane samaya jatAM vaDodarAmAM dIpaka nAITrAITa li. nI sthApanA karI ane tenA teo sekreTarI banyA. e udyoga dvArA temaNe udyoganA kSetre yazasvI siddhi hAMsala karI hatI. peAte nAkarI karatAM karatAM jIvanamAM UMcA sthAne pahoMcyA hatA eTale neAkarI karanAra mANaseAnI muzkelIe pratye temane ha MmezAM sahAnubhUti rahetI. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 449 teo svabhAve atyaMta udAra ane paragaju hatA. paricita vyaktinuM kAma teo hAMzathI tarata karI ApatA. chellI avasthAmAM tee pUrepUrA svastha hatA. jIvananAM sikraya varSoM te mANI lIdhAM che. A te vadhArAnAM varSoM che ema kheladilIthI hasatAM hasatAM kahetA. kudarate evI noTisa ApI che ke jethI uttama dha kAya velAsara karI zakAya. tyAre temanI svasthatA ane samatA joIne emanA pratye saune bahu Adara thayA hatA. zivalAlabhAI vaDAdarAnI aneka sAmAjika sa'sthAe sAthe ghaniSTha rIte sakaLAelA hatA. emanI suvAsa ghaNI meTI hatI. aMgata rIte paNa te aneka leAkeAne kazI paNa prasiddhinI ke nAma-nirde zanI apekSA vinA sahAya karatA ane anekane agata muzkelImAM madadarUpa thavA prayatna karatA. vaDodarAnA suprasiddha kavi Do, raNajItabhAI paTele ( anAmI) emane aMjali ApatAM nIcenI paktie lakhI cheH zre. 57 eka dIpaka pragaTayo dvIpa thakI jeNe ziva-kalyANanI jyeAta dharI; jenI cAgama saumya dyuti UbharI, kaiDanI vipa--timira harI. enA dvivya prakAza, prakAzanakI; eka dIpaka pragaTayo caDha thakI. ene jIvana keDiye sneha chaaAla; enAM karmAMnI vATa aheA kazI nimala, sthira saira prakAza jhagI zuM lepala; nizadina nizA haravAnu` kazuM khala ? mahAjgyAti zuM Akhira e lapakI; eka dIpaka pragaTyo dIpa thakI. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI zivubhAI vasanajI lAThiyA zrI lAThiyAno janma 15 me 1928nA roja saurASTramAM meMdaraDA gAme thayo. muMbaInI vilsana kolejamAM teoe pitAnuM zikSaNa lIdhuM. 1951mAM teoe bI.esasI.nI parIkSA onarsa meLavI pAsa karI. rabara TekanolejInA kSetre vadhu ucca abhyAsa karavA IMglenDa gayA. chevaTe rabara Teka. ne abhyAsa karIne rabara Tekane laine DilemA meLavI bhArata pAchA pharyA. pachI teoe 1953mAM ogasTanI 15mInA rabara phekTarI zarU karI. A phekaTarI pahelAM muMbaInA lemiMTana reDa para hatI paraMtu 1959mAM tene sAkI nAkA para pheravavAmAM AvI. A phekTarI dvArA udyogo mATe rabaranAM sAdhano ane rambaranI derIo vagerenuM utpAdana karavAmAM Ave che. vijJAnanI pragatino lAbha laI udyoganA kSetre pragati sAdhavAmAM jarAya pAchaLa rahyA nathI. 1965mAM teo "jasTisa opha pIsa' tarIke nimAyA. 'muMbaI esesiyezana", "bhArata nArI kalyANa samAjanA mAnada khajAnacI tarIke nimAyA. pUrva muMbaInI reTarI kalabanA DAyarekaTara tarIke cUMTAyA. "lAThiyA ceriTebala TrasTa" ane inDiyana rabbara InDasTrIjhanA kAmadAronI previDanTa phaMDa samitinA ceramena tarIke nimAyA. teo "inDiyana kensara sosAyaTI" "progresiva grupamAM nimAyA. mizana kipaDa cilDrana sosAyaTI, heralDa lAkkI InsTITyuTa opha piliTikasa jevI aneka saMsthAonA AzrayadAtA samAna che ane "inDiyana reDakrosa sesAyaTI'mAM paNa gaNanApAtra sahAya ApI che. bekhe esosiyezananI sthApanA karanAra teo sabhya che. A uparAMta bIjI vividha prakAranI samitinA sabhya che - jevI ke bombe inDasTrIjha ese, inDiyana rambara InDasTrIjha esesiyezana, inDiyana sTAnDarDajha insaTITayuzana borDa opha kanTrola opha menejamenTa ekajhIkyuTiva, samAja zikSaNa maMdira nidhi samiti, Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 451 mAnava sevA saMgha, pregresiva grupa, DivAIna cAIlDa skUla phaMDa, kAunsila ena varlDa Denzana, eziyA-pesiphika Divijhana, kAyanA akveka vikiTamsa eIDa kamiTI vagerenA, prAgesiva grupa 'nA sTenDiMga kamiTInA teo sabhya che; jyAre ela inDiyA menyu. Age nAI jhezananA senTrala kamiTI membara che. A uparAMta soLeka jeTalI samitionA te AjIvana sabhya che. kAra phlega kamiTI 67-68nA teo sekreTarI hatA. teo embe inDasTrIjha esosiyezananA pramukha hatA ( 1972/73 ) tema ja ela InDiyA rabbara inDasTrIjhanA pramukha 1977-78mAM hatA ane roTarI kalaba opha muMbaI IsTanA pramukha 1978-79mAM hatA. teoe bhAratamAM vividha sthaLee musApharI karela che. rambara : TeknoleAjI kSetre thayelI Adhunika pragatine abhyAsa karavA tee IMglenDa, jApAna ane khAM jaI Avela che. rambaranI nikAsa karavA mATe siMgApAra hoMgakoMga ane esTreliyA paNa jaI AvyA che. siMgAporamAM thayela seminAramAM paNa bhAratanA pratinidhi tarIke hAjarI ApI hatI. AMtararASTrIya TAnDaDa ge nAIjhezananA 150 ( ISO ) mATe bhAratanA pratinidhi tarIke rambara rolanI kamiTImAM niyukta thayA che. teee rabbaranAM sAdhanonuM utpAdana zarU karyuM. rabbaranI blekeTa banAvavI zarU karI. bhAratamAM prathamavAra kempresiva zriMkiMga reMja ane ivAseTa rabbara slIvjhanuM utpAdana zarU karyu. niya MtraNa paNa zarU thayuM. velunAIyukta rabbaranA ane rabbaramAMthI bIjAM vividha sAdhanAnuM utpAdana karI mahattvanuM gaNI zakAya evuM rU. 2 (be) karoDanuM videzI hUMDiyAmaNa prathamavAra bacAvyuM. bhAratamAM eka mAtra khUba ja Adhunika ane saMpUrNa sAdhanAvALI teenI rabbaranI phekaTarI che. A phekaTarImAM puSkaLa sAdhanAvALI lebereTarIno paNa samAveza thAya che, jenA vistAra 43000 cArasa phUTanA che. 23 eTekhara 1966nA divase kArakhAnAnA prathama udghATana nimitta teoe kezeAda TI. bI. hAspiTalane meTI rakamanuM phaMDa Apyu. anya sasthAone paNa badhI maLIne lagabhaga rU. 20,000 nI madada karI. A uparAMta sazeAdhana, takhIkhI k Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 ] [ ApaNA zreSThIvaryA rAhata, ucca zikSaNanI prApti vagere mATe Arthika sahAya pUrI pADavA lADhiyA cerITebala TrasTanI sthApanA karI. bhArata sarakAre prathama vAra ja videzI AyAtane pahoMcI vaLavA mATe rabbaranA blekeTa utpAdana vadhAravA rokaDa rakamanuM meTuM inAma ApavAnI jAherAta karI. A prakAranA utpAdananA vikAsa zrI lAdiyAe bhArata bharamAM prathama thADI videzI madada lIdhA vinA peAtAnA prayatnathI karyo. vizvabharamAM rakhara utpAdana karanArA mAtra gaNyAgAMThacA ja che. udyoganI suMdara pragatine lIdhe dezane thayela phAyadAne kAraNe 17mI Disembara 1969nA roja rASTrapatizrIe dilhI rASTrapatibhavana khAte temane evArDa ApyA. A sivAya TekSaTAIla inDasTrIjhanA mATe IvAseTa rabbara slIvjha tathA rabbara speDiMga jekeTa, pI. vI. sI. ledhara kaleAtha inDasTrIjha mATe tathA marakyurI sela kesTIka seADA plAnTa mATe dezamAM prathamavAra utpAdana zarU karatAM bhArata sarakAre zrI vI. vI. girInA varada haste cAMdInAM zIlDa meLavI gaurava prApta karela. 1978nA varSImAM teozrInI kapanIe udyogakSetre 25 varSoM pUrAM thatAM te prasaMge silvara jyubilI varSanI ujavaNI prasaMge teozrInI satata navI navI zeAdhe karI pepara mila inDasTrIjha udyogakSetranI jarUriyAta sTonAiTa, mAI krAroTa bleka DAyamanDa mAIkrImeTa tathA sIlAla A mujabanI pAMca AITamonA rela dezamAM sarva prathama banAvavAnA yaza prApta karela. silvara jyubilI varSanI ujavaNI prasaMge teozrIe rUA. rU. 60,000 (sAITha hajAra )nI rakamanuM dAna jAhera karI dareka saMsthAne upayegI thavAnI bhAvanA batAvela. zrI lAThiyA udyoga kSetre ghaNA ghaNA AgaLa vadhelA che ane satata pravRttimaya rahevA chatAM sAthe sAthe dareka prasaMge peAtAnI janmabhUmi meMdaraDA gAmane paNa yAda karI upayogI thavAnI bhAvanA darzAvela che; jenA pratIka rUpe Aje meMdaraDA gAmamAM zrI vasanajIbhAI-~-paraseAttamabhAI lADhiyA hospiTala tathA kanyAzALA, me daraDA tathA AjubAjunAM gAmanAM lokone AzIrvAda samAna che. A sivAya Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha | 453 navembara 1979mAM netrayajJanuM AyeAjana karI meMdaraDA tathA AjubAjunA gAmanAM 1700 dardIonuM AMkhanu. cekiMga karAvI saMta puruSa Do. avayu sAhebanA hastaka motiyA jhAmaranA 250 6ThThI AnuM saraLa oparezana karAvI darekane navI STi ApI. sAthe cazmAM tathA blekeTa ApI mahAmUluM kArya saphaLatA pUrvaka pAra pADela. ApaNA saunA te khare ja abhinaMdyananA adhikArI che. ku, savitAbahena mahetA AcArya ku. savitAbahena mahetA, jeo emanI vidyArthInIemAM, emanA kuTuMbIjanAmAM ane emanA vizALa sud-samUhamAM " dIdI "nA vahAlaseAyA nAme sukhyAta che. emanA jIvanapatha jeTale saraLa hatA teTalA emanA sAdhanAtha musIbatAthI bharele TutA. pArabaMdaranA zreSThiva ane AphrikAnA zAha sodAgara zeThazrI nAnajIbhAI kAlidAsa mahetAnAM e duhitA, mukhamAM cAMdInA niha para`tu seAnAnA camacA sAthe ja janmelAM eTale emanA jIvanapathanI saraLatA viSe e mata hAya nahi; paraMtu je sAdhanA--lakSya-dhyeya eee potAne sAru nizcita karyuM hatu. e pragalbha lAge evuM hatuM. A sAdhyA hatAM : zikSaNa, samAjakrAnti ane nRtyakaLA. zikSaNa bilakula prAcIna, bilakula vaizvika, para`tu e ApavAnI rIta bilakula arvAcIna, bilakula vamAna jamAnAnI, vIseka varSa pahelAM nRtyanuM nAma kalA tarIke jarA halakuM gaNAtuM. virodhIomAM bahAranAonI tA kacAM vAta karavI, kuTuMbamAMthI ya jenI sAme virodhanA sUra UThe evI A zikSaNa ane nRtyanI ubhaya pravRttie sAmAnya janane na jace, na pace evA A ma. A mAne temaNe mIrAMbAI ne narasaiyAnI jema bhautika ane AdhyAtmika akacanA sAdhana tarIke mAnasika rIte ArAdhyA hatA. dIdInA A sAdhanAmArgomAM kuTuMbanI tathA samAjanI rUDhio avarodha UbhI karatI hatI. ane gharaDAne che, 58 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 | [ ApaNuM zreSThIvaryo toDavAmAM pitA karatAM mAtA saMtakabAe vadhu sAtha teone A ane teo ja putrIne pakSe DhAla banIne UbhAM rahyAM. samajAvaTa, patAvaTa, daDhatA vagerethI "dIdI" pitAnuM dhyeya hAMsala karI zakyAM, bhale emane sAdhanApatha pachI gulAbanAM puSpothI chAyela na rahyo hoya. ku. savitAbahena zikSaNa saMskAra ane kalAnI jata, saMskRta bhASAsAhitya ane veda-upaniSadanAM parama jJAtA "dIdI" eka nakhazikha mAnavatAvAdI, viduSI zikSaNakAra ane samartha vaktA paNa kharAM. temanuM vakatRtva sAMbhaLavuM e jIvanane lahAve che. jaDa nakkara jamIna parathI UMcakIne jANe eo zrotAne vyomavihAra karAve che. 1931 thI 1940 daramiyAna AryakanyA mahAvidyAlaya, vaDedarAmAM vaidika Dhabe abhyAsa karI teo snAtikA banyAM. 1950mAM laMDana yunivarsiTInA zikSaNa bhavanane eoe DiplemA prApta karyo. pite je zikSaNa ane saMskAra-saMsthAmAM 11 varSa lagI adhyayana karyuM hatuM te saMsthAne manamAM eka Adarza tarIke-namUnA tarIke najara samakSa rAkhIne vatana porabaMdaramAM evI ja eka saMsthA UbhI karAvI ane pite tenA mAnada AcAryApade rahyAM. putrInA svapnane sAkAra karavAmAM sAdhanasaMpanna pitAe tamAma prakArane sAtha sahakAra Ape. 1937mAM ogaNIsa varSanI vaye 60 bAlikAnI sAthe "dIdI"e sthapAyelI A saMsthA uttarottara vikasatI gaI ane Aje te te eka vizALa vaTavRkSa samI banI cUkI che. sarakAra ke lokonuM kyAreya anudAna na letI mAtra pUjya nAnajI zeThanA dAnathI cAlatI A saMsthAnI ghaNuM AgavI viziSTatAo che. bAlikAonAM mAnapAna jaLavAya ane pite ajethI jarA paNa UtaratAM nathI e anubhava thAya e hetuthI saMsthAmAM zArIrika zikSaNane pharajiyAta karyuM. bahenanA ghUMTaNa dekhAya e paNa jyAre anaitika lekhatuM tyAre bahene mATe ahIM khamIsa ane caDIne gaNaveza zarU karAvyuM. yapavItavidhi je sAdhAraNa rIte puruSanI bAbatamAM ja apanAvAyela che, te teoe bahenamAM dAkhala karyo. muslima Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ papa vidyArthinIone paNa saMsthAmAM laI vADA teDyA khuda dIdIe puruSaveza apanAvI meTara-cAlananuM kAma paNa hAtha dharyuM. A bAbatane sArI peThe virodha thaye paNa mAtAnI hUMpha niraMtara maLatI rahI ane baLa maLyA karyuM. saMsthAmAM nRtyakAryakrama goThavavA sAme pitAne virodha thato. putrIne lagna karI levA dabANa thatuM. nRtya karavAnI upara te kharo, paNa te jevA upara paNa pitAne pratibaMdha. nRtyane zikSaNa arthe zAMtiniketana javAnuM vicAratAM tenA para paNa pitAno kepa. paraMtu sau prathama AphrikAgamana karavAmAM pitAnI je manavRtti kAma karI gaI hatI te ja manavRtti UMDe UMDe savitA dIdImAM paNa kAma karatI hatI. 19paramAM gurukulanI kanyAone AphrikA laI jaI sAMskRtika kAryakrama apAvyuM, je tyAM jatI saMskArayAtrAomAM sarvazreSTha Tharyo. yuropiyana, Aphrikane ane eziyanee temanAM vyAkhyAno tathA kanyAo dvArA sAMskRtika kAryakramone bhAratanA sAcA pratinidhitva tarIke biradAvyAM. gurukula saMsthA Ama chellAM 45 varSothI jJAnata peTAvI dezavidezanI bAlikAomAM ajavALAM relAvI rahI che, ane eka mahAna mAtabara saMsthA tarIkenuM biruda teNe meLavI lIdhuM che. vahema ane ajJAnathI ladAyelA samAjamAM teNe eka mukta vicAranA kendra lekhenuM sthAna paNa prApta karI lIdhuM che. A badhuM dIdInA AcAryapada heThaLa siddha thaI zakayuM che. pitAnI vadhI gayelI pravRttionA vyApanA kAraNe dIdIne moTA bhAge cAre kora javAnuM rahe paNa gurukuLa te temanA haiye ja vaLagyuM hoya. jyAM hoya tyAMthI niraMtara mArgadarzana ApatAM ja rahetAM hoya. zikSaNa emanuM priya kArya che. vedo ane saMskRta sAhitya emanA zekhanA viSayo che e kharuM-chatAM ye temanuM jIvita dvitIyama kahI zakIe. te to emaNe meLaveluM nRtya-vidyA-kalAnI uparanuM prabhutva 1955mAM naheru akAdamI ImphAla, maNipura taraphathI temane nRtyane DiplomA maLe. e ja sAlamAM te ja sthaLanA zrI zrIgoviMdajI maMdiranI brahmasabhAe emane "nartana-AcAryA "nA padathI vibhUSita karyA. maNipurI nRtyanA samartha puraskartA tarIke temanuM Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 ] [ ApaNA zreSThIvarDsa ahumAna thayuM. te maNipuranAM sadgata mahArANI zrImatI dhanamajarIdevI taraphathI te ja varSe temane "dvitIya uSA " ( prathama uSA zrI bhagavAna kRSNanA pautravadhU)nA mAnabharyAM khitAba enAyata thaye. DhIDhI mAnanI zeAdhamAM jatAM naheAtAM. mAna temane zeAdhatu AvatuM hatuM. 1970mAM nananI tAMDava ane lAsya aMgenI siddhi badala maNipuranA zrI zrIgAviMdajI maMdire temane " caMdraprabhA "nuM biruda makyuM. tA 1970-71-72 e traNa varSe satata temanI saMsthA parimala akAdamIe zrI zrIgesavijI maMDhiranA hoLI utsavamAM bhAga lIdheleA, jemAM dIdI mukhya DhAlavAdikA hatAM, tenI kadara rUpe temane " jacatra " . eveDa maLyA, gujarAta rAjye sa.gIta-nRtyanATaka akAdamI mAnapatra evArDa ane vaDAdarAnI " triveNI " saMsthAe akAdamI evAnu paNa pradAna karyu. ' 1976mAM imphAla-maNipuranI sAhityapariSada taraphathI " nRtyaratna "nI padavI te ja varSe maNipura rAjya kalA akAdamI taraphathI * phelezipa "nuM pradAna ane 1979mAM navI dilhInA bRhanmahArASTra maMDaLa taraphathI paNa temanuM bahumAna karavAmAM Avela hatuM. miNapuranI nanakSetranI tamAma upAdhie (DigrI meLavanArAomAM nArIkSetre te prathama sannArI rahyAM che. maNipuranA rAjapa`Dita sva. AtAmbApu zarmAe temane " dha putrI " tarIke jAheramAM svIkAryA hatAM. maNipurI nRtyanI para'parAnuM apratima jJAna dharAvatAM dIdIe " ekAkI " (sAlA) nananI AgavI zeAdha paNa ghaNA prayatnA ne prayAgAne aMte karI che ane navI dilhImAM sapru hAlamAM teoe A nRtya kAryakrama ApatAM te vakhatanA nAyaba vaDApradhAna zrI morArajIbhAI desAI e temanI siddhi upara praza'sAnAM puSpA ve hatAM. dIdIjInA jIvananI siddhionuM A prathama jAhera prakAzana hatuM. A veLAe temanA pitAzrI haradvAra hatA. temaNe jyAre peAtAnI putrInI vRMdAvananI rAdhA " tarIkenI khyAti sAMbhaLI tyAre dilhIthI temane belAvyAM ane jAte ja gagAMjaLanA temanA '' (6 Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ! [ 57 mAthe abhiSeka karIne zAla oDhADI, "beTA, tane khUba khUba yaza maLe. mArA aMtaranA tane AzIrvAda che." kahetAM kahetAM mAthe hAtha mUkyo ne pitA putrI vacce peDhInAM aMtara vilaya thayAM. nArInI pUrNatA kalA ne zikSaNanA samanvayamAM samAyelI che. tevA zikSaNa zAstrI dIdIjInA maMtavyanI sAthe teo pUrNatayA eka thayA. samartha pitAnA A mAnasika utthAnane dIdIjIe potAnA jIvananI sarvazreSTha siddhi mAnI che. kumArI savitAbahene maNipurI nRtyanuM darzana laMDana, perisa, jInIvA, nairobI, dAresalAma ane kampAlAnA loke samakSa kayuM hatuM ane bhArobhAra prazaMsA meLavI hatI. atyAra sudhImAM teoe 16 nRtyanATikAo tathA aneka nATakanuM digadarzana karyuM che. prasiddha gujarAtI nATakalekhaka trApajakarajInA "vaiSNava jana to tene re kahIe." nATakanuM digdarzana je svayaM trApajakarajI bolI UThyA ke "mArAM 35 nATake Aja sudhI bhajavAyAM che. e badhAM ya prephezanala digadarzake karatAM dIdIjInuM digadarzana khUba ja ucca kakSAnuM nihALI rahyo chuM. sAkSAt dAmodara zeTha zrIkRSNane ATha paTTarANIo sAthe temaNe bhUmaMDaLa para utAryAne Aje adbhuta bhAsa karAvyuM che." (I. sa. 1979) chellAM thoDAM varSothI teo maNipurI nRtya ane tenI khUbIo viSe saMzodhana karI rahyAM che ane A mahAmUlI kalA vIsarAI na jAya te aMge mathAmaNa calAvI rahyAM che. A saMzodhana temanI sthApelI saMsthA parimala akAdamI, muMbaI dvArA cAlI rahyuM che. ane nRtya uparAMta Ayurveda, yoga ane saMvAhanavidyAnI dizAmAM paNa dIdIjInA mArgadarzana heThaLa te akAdamI kAryazIla rahI che. Ama savitAdIdI eka vyakti maTIne saMsthA banI gayAM che. A kakSAe pahoMcavuM te saheluM nahotuM. aneka musIbatone sAmane teoe kare paDyo che. ghaNAnI apriyatA ane kaTutA teoe vahoravI paDI che. kharekhara temane mArga kaMTakachAyuM hatuM ane Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 ] [ ApaNA zreSThIvaryo kuTuMbIjane tema ja svajane pAse pitAnuM astitva svIkArAvavA temane ghaNuM sahana karavuM paDyuM che. temanI laDAyaka vRtti aMte te samAjane ane rASTrane phaLI che. zikSaNa, kalA ane saMskAranI vadhu ne vadhu sevA karavA pUjya dIdI ApaNI vacce sudIrgha kALa rahe evI IcchA saheje vyakta thaI jAya che. saMkalana--zrI nAthAlAla raiyAlA, pirabaMdara. zrI savAIlAla lalubhAI dhAmI bhAvanagara digambara jaina saMghanA agresara tarIke varSo sudhI onararI sevA ApanAra zrI savAIlAlabhAI dhAmI mULa bhAvanagaranA vatanI. nava gujarAtI sudhIne sAmAnya abhyAsa paNa keThAsUjha ane ane dIrdhadaSTi vicakSaNa hovAne kAraNe pitAnA cha suputrone je dhaMdhAkIya tAlIma ane ghaDatara ApyuM tene kAraNe putrae zUnyamAMthI sarjana karyuM che. plAsTika udyogane kSetre temanA suputroe je siddhi hAMsala karI che tenI pAchaLa zrI savAIlAlabhAInI tapazcaryA kAraNabhUta che. saMsAracakramAM mAnava je kSIrabara nyAye jIvana jIvye jAya; maMgala dharmanA umadA Adarzone vyavahAranA tANAvANAmAM paNa je barAbara gUMthI le, samarpaNanI udAtta bhAvanAthI raMgAyelA hoya, prANI mAtra para dayA ane karuNAnI bhArobhAra lAgaNI hoya te mAnavIne pitAnA jIvataranI mIThAza to hoya ja che, paNa temanA e madhura jIvananI sumadhura suvAsa anya vizALa samudAyamAM paNa mahekatI rahe che. temanA parivAramAM gharamAM dharma ane dhArmika vAtAvaraNa- niyamita pUjAvidhine daDha Agraha, guptadAnanA prakhara himAyatI, AMgaNethI kyAreya koI kadI pAchuM khAlI hAthe gayuM nathI. namratA, saujanya, sAdAI ane gharanA viziSTa saMskAre. kudarate yArI ApI. pite kAmakAja karatA hatA. samaya jatAM putrone plAsTikanA dhaMdhAnuM Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [459 mArgadarzana ane preraNA ApyAM. je mAnavI jamAnAnA bhAvi eMdhANane pArakhI zake che te mANasa dhaMdhAne AbAda rIte vikasAvI zake che. AvI rahelA plAsTika yuganI jarUriyAtane lakSamAM laIne tevI AITemamAM dhyAna kendrita karyuM ane samaya jatAM temanI doravaNI nIce putroe Aja sudhImAM traNa phekaTarIo UbhI karIne vyApArI samAjamAM gaNanApAtra sthAna UbhuM karyuM. cotera varSanI jaipha uMmare teo svargavAsI banyA; paNa temaNe maMgala dharmanA rAha upara cAlavAnI je pagadaMDI UbhI karI te kharekhara anamedanIya che. ema lAge che ke mAnavI jyAre jyAre je kAMI riddhisiddhi hAMsala kare che tyAre tenI pAchaLanA rahasyane paDade mAnavInA AgavA vyaktitvanAM keTalAMka UjaLAM pAsAo ja belI nAkhe che. zrI savAIlAlabhAI paNa AvA ja keTalAka saguNothI zobhatA hatA. temanI chellI avasthAmAM temane kensara thayeluM paNa be dAyakA sudhI e jIvaleNa dardInI sAme jhajhUmyA. eTaluM emanuM majabUta mane baLa hatuM. jIvananA chellA zvAsa sudhI svastha hatA. jIvanabhara sAdAI cheDI nathI, devadarzana ane guruvaMdanAnA niyamane satata mAna ApyA karyuM che. temanA suputremAM zrI bakulabhAI, zrI subodhabhAI, zrI ramezabhAI ane zrI harendrabhAI dhaMdhAmAM joDAyA che. zrI sUryakAntabhAI ane zrI sanatabhAI anya kAmamAM goThavAyA che. plAsTikanA dhaMdhAmAM zrI bakulabhAInI pracaMDa jahemata dAda mAgI le tevI che. teo muMbaI vasavATa kare che. A phekaTarIne mAla paMjAba, hariyANA sudhI jAya che. e rIte bhAratanA ghaNA bhAgo sudhI temanA vyApArI saMbaMdha sArI rIte vikaselA che. zrI savAIlAlabhAIne ADaMbararahita ekadhArA saraLa jIvanathI anekene preraNA maLI che. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 ]. | ApaNuM zreSThIvaryo rasva. zrI svarUpacaMda nemacaMda zropha dharma ane vepArane suMdara samanvaya sAdhIne anerI siddhi hAMsala karanAra sva. zrI svarUpacaMda nemacaMda zropha eTale eka preraNAmUti. pAraDI gAmamAM janma dhAraNa karanArA svarUpacaMdabhAI bAlyakALathI ja parAkramI ane sAhasika hatA. muMbaImAM teo potAnI aneka pravRtti hovA chatAM dharma pravRtti cheDatA na hatA. pitAnA pagabhara thaI jIvanamAM AgaLa vadhavAne temane siddhAMta ajoDa hato. puruSArtha dvArA teo ghaNA AgaLa AvyA. teoe muMbaInI seMTa jheviyarsa vidyApIThamAM ucca abhyAsa prApta karyo hate. IyaLa jema svapuruSArtha kezeTe banAve che tema pitAnA puruSArthathI vyApArI kunehabuddhino upayoga karatA hatA. kRtrima rezamI kApaDa tathA mazInarInA udyoga sAthe teo saMkaLAyelA hatA. zUnyamAMthI sarjana karatAM karatAM AgaLa AvyA. vyavasAyanI sAthe sAthe vyavahArika buddhi paNa ghaNI hatI. mAunTa AbumAM zrI zAMti sadana tathA muMbaImAM zrI zAMtideva sevA samiti tathA phelozipa hAIskUla tathA pAraDInI hospiTala tathA skUla tema ja bIjI aneka saMsthAo sAthe teo saMkaLAyelA hatA ane ucca hoddo dharAvatA hatA. tana-mananI sAthe dhana paNa sArA pramANamAM vAparatA hatA. mahAvIra vidyAlayamAM paNa sahAya karI hatI. sAdharmika bhakti emane meremamAM vahetI hatI. vidyArthIone Arthika sahAya karavAmAM haMmezA tatpara hatA. rAna para akhUTa bahumAna hatuM. dhArmika vAMcana, dhArmika carcA ane yAtrA-pravAsanA khUba rasika hatA. guptadAnane vizeSa mahattva ApatA. keIpaNa temanA gharaAMgaNe Ave to teo khuza thaIne jatA. AvuM temanuM guptadAna hatuM. temane pagale pagale temanA suputra paNa zAsananAM ane samAjanAM kAryo karI rahyA che. teonA jIvanamAM dhArmika bhAvanA anumodanIya hatI. samaye samaye dhArmika pustakonuM vAMcana satata karatA hatA. teo svargavAsa pAmyA tyAre aMtima ghaDI paNa aNamela banI hatI. kAraNa ke Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [461 jIvanamAM dhamane pacAvI zakyA hatA. tenA prabhAve chellI kSaNamAM paNa arihaMta paramAtmAnuM raTaNa ane namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa teo bhUlyA na hatA. namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karatAM karatAM hasatA mukhe cAlyA gayA hatA. Ama pitAnuM mRtyu paNa mahatsavarUpa banI gayela ane e rIte temanI jIvanasuvAsa amara banI. zrI samasudIna taiyabaalI chattarIA mahuvAnuM chattarIA kuTuMba sAhasikatA, dIrghadraSTi ane vyavahAradakSatA mATe jANItuM che. A kuTuMbanA eka yuvAna sabhya zrI samasuddInabhAIe mahuvA audyogika kSetre eka navIna bhAta pADI che. meTrika sudhIne ja temane abhyAsa paNa audyogika kSetre kAMIka karI chUTavAno manasUbo bacapaNathI sevele. temane joIe tevuM kAryakSetra maLI gayuM. temanI kAryadakSa zaktinAM darzana thayAM ane chattarIA Ayarna varkasanI sthApanAthI mAMDI Aja sudhImAM vizALa pAyA upara dhaMdhAne vikasAve che je temanI pramANikatA ane pracaMDa puruSArthane AbhArI che. cIvaTapUrvaka vizvAsa ane khaMtathI kAma karavAnI teo AgavI sUjha dharAve che. cAlIsa varSanI nAnI uMmaramAM temaNe asAdhAraNa pragati hAMsala karI che. samAjanI jarUriyAtane anulakSIne kame kame navA navA pheraphAra ane navuM saMzodhana e emanA kAmanI khAsa viziSTatA che. umadA ane AdarzavAdI vicAro dharAvatA zrI samasuddInabhAIe mahuvAnA samAjasevAnA kSetre paNa AgavI bhAta UbhI karI che. mahuvA lAyansa kalaba, keLavaNI sahAyaka samAja, cembara opha komarsa, lekhaMDa esosiyezana vagere saMsthAomAM temanuM prathama haroLanuM sthAna che. inDasTrIjha kSetramAM paNa temanI gaNanA thAya che. temane saraLa ane mitabhASI svabhAva, udAra manavRtti ane sAdA jIvanathI samAjamAM sAruM evuM mAnapAna pAmyA che. Ijipta jaI AvyA che. haja paTavA mATe makA, IrAka ane kere deDha-be mAsa mATe, mahuvAmAM ja majidanA kAmamAM sArI evI rakamanuM Denezana ApyuM che. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 ] [ ApaNA zreNI zrI sArAbhAI lakhamIcaMda jhaverI prabaLa mAnasika zakti, buddhicAturya ane vastRtvazakti kAmanI kriyAzIlatA dvArA nAma jevA guNa keLavanAra zrI sArAbhAI lakhamIcaMda jhaverIne janma tA. 19-8-1918 ne zubha dine sukhI kuTuMbamAM thayo hato. siddhinAM asAmAnya zikhare prApta karavAmAM temanI kartavyaniSThA, sAdhanA ane tapane AbhArI che. muMbaImAM meTrika sudhIno abhyAsa karI 16 varSanI nAnI uMmare vyavasAya-dhaMdhAmAM joDAyA. pitAnA motInA dhaMdhAmAM tAlIma laI bhAI o sAthe svataMtra rIte hIrAne dhaMdho zarU karI dhIre dhIre eka pratiSThita nAmAMkita jhaverI tarIke nAmanA meLavI. paradezamAM temanI ophise paNa che. dhaMdhArthe teo ghaNI vakhata paradezanA pravAse jAya che. temanI dekharekha ane rAhabarI prasaMzanIya che. bIjA vepArIo paNa temanI salAha ane mArgadarzanane anusare che. zrama, sAdhanA ane utkaTa jijJAsAne avirata jalasiMcana vaDe pitAnI virala buddhipratibhAne phaladAyinI banAvIne teozrIe samAjamAM paNa AgavuM sthAna zobhAvyuM che. vatana banAsakAMThAmAM lekakalyANanAM aneka vikAsAtmaka kAryo karI pitAne vatanaprema batAvyo che. gaDha-banAsakAMThAmAM kanyAzALA, hAIskUla tathA lAIbrerI, davAkhAnuM ke je hAlamAM hospiTalamAM pheravavAmAM Ave che te tathA emanA pitAzrIne nAme pAlanapuramAM jaina borDiMga paNa cAle che. ghaNuM puNya kamAyA che. zrI sArAbhAI aneka saMsthAonA TrasTI che, tema ja prANasamA che. mahAvIra vidyAlaya, govALiyA TekamAM peTrana che. motI dharma kAMTAmAM TrasTI che. DAyamanDa maracanTa esesiyezananA peTrana che. muMbaInI zakuntalA hAIskUlanA peTrana che. pAlItANA bAlAzrama tema ja mahuvA bAlAzramanA paNa peTrana che. DAyamaMDa ekSaporTa esesiyezanamAM kamiTI membara hatA. jemsa enDa javelarI kAunsila kamiTImAM membara hatA. emanA Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ]. [463 dAdAnA nAmanA jeThAbhAI nAnacaMda jhaverI cerITebala TrasTane teoe tathA temanA kuTuMbIjanee mabalakha dAna ApI dhanya banyA che. teozrIe vAliyA Teka muMbaInA derAsara tathA upAzrayanA bAMdhakAma peTe paNa udAra dAna ApyuM che. teozrIe jaina tIrtha sthAnamAM paNa dhanano sadupayoga karavAmAM kasara rAkhI nathI. teozrInI mahArASTra sarakAre je. pI. tathA esa. I. ema. tarIke niyukti karI yogya kadara karI che. mahenata, zraddhA ane AtmavizvAsanA jere vividha kSetrone cetanavaMtAM karanAra zrI sArAbhAIe viziSTa vahIvaTI tAkAta ane dIrdhadaSTine lIdhe e kSetramAM kuzaLatA prApta karI che. teozrInAM dharmapatnI zrImatI kamaLAbena tathA bhAIo tathA putra temanA satkAryamAM pUre sahakAra ane anamedanA Ape che. zrI sArAbhAInuM samagra kuTuMba ApaNuM gujarAtIomAM ratna samuM che. sva. zeThazrI sArAbhAI jezIMgabhAI zeradalAla janma vi. saM. 1957 piSa suda-3 guruvAra. svargavAsa vi. saM. 2033 piSa suda-8 maMgaLavAra. zreSThIvarya zrI sArAbhAIne janma zreSThIvarya zrI jezIMgabhAI kALIdAsane tyAM amadAvAda zaheramAM thaye hatA. bAlya avasthAthI ja teone dharmAnurAga dhyAna kheMce te hate. mAtA-pitA taraphathI dharmanA saMskAra maLatA rahyA ane teo zrInA dharmaguru sUrisamrATa AcAryadeva pUjya zrI vijyanemisUrIzvarajI mahArAja dvArA siMcana pAmIne temanA dharmasaMskAra vadhu ne vadhu puSTa thatA gayA hatA. samAjamAM tathA vyApArika kSetramAM teozrIe sArI pratiSThA prApta karI hatI. zerabajAramAM teozrInuM nAma eka agragaNya zeradalAla tarIke paMkAtuM hatuM. A rIte teoe pitAnI ujajavaLa kArakidIne vadhu ujajavaLa banAvI hatI. teozrInA lagna vi. saM. 1967mAM panavela (mahArASTra) Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 ] [ ApaNA zreSThIvaryA nivAsI zeThazrI tArAcaMdra kapAsInAM suputrI zrImatI zaNagAramahena sAthe thayAM hatAM. zrImatI zaNagAraahena ghaNAM suzIla, saguNAnurAgI, premALa tema ja apUrva dhaniSThAvALAM che. teezrIne be putrA zrI cInubhAI tathA zrI buddhidhanabhAI tathA be putrIe kurumabahena ane zrImatIbahena che. e badhAM dharma pratye dRDha anurAga dharAve che. zreSThIvaryAM mANekalAla manasukhabhAI e kADhelA mahAtIrthAdhirAja zrI zatrujaya tema ja giranAranA saMghamAM teozrIe catuvidha sa'ghanI evI te anupama bhakti karI hatI ke zeThazrIe temanA sevAkAryanI bhUri bhUri prazaMsA karI hatI ke bhagavAna mahAvIranAM pAMca kalyANakanA pAMca varagheADA paikI janmakalyANakanA varaghoDA emanA taraphathI ja nIkaLe che tathA pAMce varagheADAneA vahIvaTa te karatA hatA. zrI zatruMjaya tIrthAMnI navvANu yAtrA tathA cAturmAsanA lAbha paNa teezrIe lIdhA hatA. temaNe zrI sammetazikhara, pAvApurI, rAjagRhI Adi tIrthonI vAravAra yAtrA karI hatI. tIrthAdhirAja zatruMjaya pratye emane eTalA badhe prema ane zraddhA hatAM ke teozrI vAravAra tIrthAdhirAjanAM darzane jatA hatA. temanA dharmaniSTha pitAzrI jezIgabhAI e eka TrasTa karyuM che. sAdhusAdhvInI bhakti vagere teo temanA bhAIzrI manubhAI tathA temanA kuTuMbIjane ghaNI suMdara rIte karatA hatA. sArAbhAI ne lakavA thaye hatA, temAM namaskAra mahAmaMtranA jApanI jaDIbuTTI maLI gaI ane cauda pUnA sArarUpa zrI namaskAra mahAmaMtranA jApa sa. 2019 bhAdaravA suda-7 ne seAmavArathI zarU karyo ane te jApa jIvananA aMta sudhI rAta-divasa, sUtAM-besatAM cAlu rAkhyA. tethI evA camatkAra thayA ke lakavA cAlyA gayA ane mahAmaMtranA prabhAvathI kadI kadI zrI zatruMjayatI tathA gurudeva AcAya zrI vijayanemi sUrIzvarajInAM darzana karIne tee potAnI jAtane dhanya mAnatA hatA. mahAmatrano jApa temaNe jIvanakALa daramiyAna 4,00,01,583 (cAra karoDa padarasA tyAMsI kula ) jeTalA karI vikrama sAdhyuMA hatA. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 46 A mahAna prabhAvazALI mahAmaMtrano jApa jiMdagInA chellA zvAsa sudhI cAlu rAkhavAnI emanI bhAvanA saphaLa thaI hatI. teo puNyazALI puruSa hatA. emanI saurabha Aje paNa maheMka maheMka thAya che, te suvAsa kAyama rahe te mATe temanA eka putra sva. zrI cinubhAInA putra dIpaka cinubhAI tema ja zrI buddhidhanabhAI, emanAM patnI a.sau. bhAnumatIbahena ane emanA suputra zrIdhana, samIra, kanaka, a.sau. mIrAbahena zrIdhanabhAI tathA a. sI. senala samIrabhAI tathA priyaMkA zrIdhanabhAI jezIMgabhAI zeThanA TrasTamAMthI puNyakAryomAM umaMgathI UchaLatA haiyA sAthe sAtha ane sahakAra ApI rahyA che. zrI sArAbhAI rAjanagara dharmapurI amadAvAdanA agragaNya AgevAna hatA. teo cAlyA gayA paNa puSpapAMkhaDInI jema pitAnI madhura pherama mUkI gayA. teo bhale divaMgata thayA paraMtu teonAM dharmakAryonI divya jyota Aje paNa jhaLahaLI rahI che. zrI sultAna alI kAsamaalI lAdavAlA zAMta ane saujanya prakRtivALA taddana sAmAnya sthitimAMthI ApameLe ane sakhta parizrame audyogika kSetre saurASTramAM nAmanA meLavanAra zrI sultAna alI lAdIvALAnuM nAma jANItuM che. bhAvanagaranA vatanI zrI lAdIvAlAe inTara sAyansa sudhI ja abhyAsa karyo paNa pitAnI haiyAukalata ane kAryakuzaLatAne laI nAnapaNathI ja dhaMdhAmAM praviNya meLavatA rahyA. beMtAlIza varSanI uMmaranA zrI lAdIvAlAe 1948 thI 1955nA samayakALa daramyAna muMbaImAM saMyukta kuTuMba sAthe ImporTa-ekasapiTane dhaMdhAne ghaNe ja bahoLo anubhava prApta karyo. audyogika kSetre nAmanA meLavavAnAM svapna bacapaNathI sevatA hatA. samaya jatAM temaNe 1955thI TAIlsa menyuphekacariMgane dhaMdhe svataMtra rIte bhAvanagaramAM zarU karyo. sAthe mArabala kaTiMga piliziMganuM zra. 59 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo kAma zarU karyuM - je kAma saurASTramAM sau prathama temaNe zarU karyuM. athavA te saurASTramAM bIju kaI che nahi. - TUMkI mUDIthI zarU karelA sAhasamAM ghaNI muzkelIone sAmane kare paDyo. aneka jAtanA tANAvANAmAMthI zrI lAdavAlAne pasAra thavuM paDyuM. ekamAtra zraddhAnA baLe kAma avirata cAlu rAkhyuM. temaNe dhaMdhAmAM chevaTe je kAI siddhi hAMsala karI temanI pAchaLanuM preraNAbaLa temanAM sva. dharmapatnI hatAM. sva. jharInAbenanA nAma uparathI ujajvaLa yAdagIrI rUpe temaNe "rInA TAIlsa'nA nAme dhaMdhAnI zarUAta karI. ucca cAritrya ane Adarza nArInA sarva guNanI pratibhA dharAvatAM sva. jharInAbene gRhajIvananI pitAnI phare uparAMta dhaMdhAne vikasAvavAmAM vadhAremAM vadhAre rasa lIdho hato je ahIM noMdhyA vagara rahI zakAtuM nathI. zrI lAdIvAlAnuM jIvana AdhyAtmikatAthI raMgAyeluM che. jIvanamAM navuM jANavA, jevA ane samajavAnI laganIe yuropanA ghaNA dezanuM temaNe paryaTana karyuM che. nikhAlasa, nirabhimAnI ane udAradila evA A gRhastha guptadAnamAM vizeSa mAnanArA che. dAna evI rIte ApavuM ke jamaNA hAthe daI e te DAbA hAthane paNa khabara na paDe e ukitane saMpUrNa paNe vaLagI rahenAra zrI lAdIvAlAe bhAvanagaranI ghaNI saMsthAone hUMpha ApI che. bhAvanagaranI reTarI kalabanA sabhya che. pitAnI dhaMdhAkIya peDhInA sTAphane ane mANasone Aptajana jema gaNe che. chatuo pramANe cIjavastuo pitAne mANasane ApI eka kuTuMbanI bhAvanAne amalI banAvI che. pite saMpattinA TrasTI che ema mAnIne mokaLA mane ane udAra hAthe eka yA bIjI rIte saune upayegI banatA rahyA che. temane tyAMthI kadI kaI nirAza thaIne pAchuM gayuM nathI. evI emanI ghaNI viziSTatA che. bhaviSyamAM paradezamAM pitAnI ophise khelIne ahIMthI mAla mokalavAnI icchA dharAve che. khare ja A dharatInuM teo gaurava che. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 467 zrI surezabhAI zAha (beMgara) A samAjanI sRSTimAM mAnavajIvana sapanA samAna che. sAdhanA ane siddhinI svapnasRSTi sarjavA mAnavI sAhasanI bAjIo khelata rahe che. beMglaranA suprasiddha samAjasevaka zrI surezabhAI zAhanuM samagra jIvana "sapanA"nI vRSTimAM ja sarjAyuM che. beMgaleranA pustaka-bajAramAM baDabhAgI "sapanA buka sTolanI jAduI sRSTi sarjanAra zrI surezabhAI zAhane janma dhorAjInA jaina vaNika parivAramAM I. sa. 198mAM thaye hato. vidyArthIkALamAM meTrika sudhIno abhyAsa pachI muMbaI AvI pustaka-bajAra sAthe bhAgya jeDI dIdhuM hatuM. pustakabajAranI eka dukAnane dvAre kArakunIthI AraMbhI bajAramAM menejarapada sudhI pragati sAdhI hatI. svapnane pAsA yuvAna surezabhAIne I. sa. 1970mAM beMgalarane dvAre kheMcI lAvyA hatA. ajANI ane ajJAta evI beMgaloranI pustaka-bajAramAM zrI surezabhAI e 3xranI kebina TAIpa nAnakaDI sAMkaDI dukAnanAM dvAra ughADI "sapanAne prathama pAse pheMkyo hate. dharatI parathI AsamAnane AMbavAnAM temanAM "sapanAM" saLavaLATa karatAM hatAM. A unnata svapnasRSTie "sapanAne sAkAra banAvyAM. "sapanA". nAM I. sa. 1967mAM ropAyelAM bIja sAhasa ane puruSArthathI Aje "sapanA sadana" sudhI pahoMcyuM che. pustakathI caNatara pAmyA hoya evI "svapnabhUmi" "sapanA sadanamAM doDha dAyakA pahelAMnAM pachI gaNyAgAMThaya pustakane badale hajAre pustake UbharAtAM rahyAM che. e "sapanA enTaraprAIjha" nAmanA anya pustakabhaMDArane paNa AraMbha karyo che. A pustakanI sRSTimAM teo mAtra pustaka-vikretA nathI; vizvabharanI suprasiddha prakAzana saMsthAonA vitaraka che. uparAMta aMgrejI ane kannaDa bhASAnAM pustakonuM prakAzana paNa kare che. samAjasevAnA kSetramAM paNa zrI surezabhAI zAha sevAnI bhAvanAthI thanaganatA haiye sakriya rahetA AvyA che. zrI gujarAtI Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ] [ ApaNA zreSThIvaryA vardhamAna sthAnakavAsI jaina saMghanA ane zrI DI. vI. gujarAtI zALAnA upapramukha tarIke avirata sevA apI rahyA che. tAjetaramAM temanA taraphathI ceAjAyelA * sapanA pradarzana"nI adhI Avaka teoe agAuthI jAhera karyo anusAra zrI ramaNa maharSi insTITayuTa homa phora blAInDa ( aMdhazALA )ne aNu karI hatI. A rakama rUpiyA pacIsa DeAranI hatI. A ajoDa pradarzananu udghATana karNATakanA pradhAna zrI jIvarAja AlvAnA haste thayuM hatuM. A pradarzanamAM rUpiyA ekathI traNa hajAra sudhInAM pacAsa hajAra pustaka goThavAyAM hatAM. tene lAbha aDhI lAkhanI janatAe lIdheA hateA. temAM mukhya pradhAna zrI hegaDenA paNa samAveza thatA hatA. zrI suMdarajI DAyAbhAI zAha saurASTranA amarelI amaravallarInA vIsA osavALa jJAtIya sagRhastha zrI sudarajIbhAI e nAnI uMmaramAM kuTuMba-parivArane bejo AvI paDatAM dastAveja lakhavAnI sAmAnya kAmagIrIthI vyavahAra-jIvananA prAraMbha karyo hatA. vakIla zrI yazavaMtarAyabhAI sAthe kAma karyu. ane vaDAdarA rAjyanI vakIlAtanI sanada meLavI vakIlAta zarU karI. vakIlAtanA vyavasAya karatAM-karatAM dhArmika ane sevAparAyaNavRttithI amarelInA jaina derAsarajInA vahIvaTa saMbhALyA. te vakhate saM. 1940mAM aDInu jinAlaya nAnuM hatuM kAI milakata na hatI. temanI kuzAgra buddhi ane vyavahAradakSatA ane khaMta tema ja hAMziyArIthI derAsarajI mATe sArA suvyavasthita vahIvaTa karI sArI evI sthAvara milakata sapAdana karI. amarelInA jinAlayanA mukhya jinamaMdiramAM mU. nA. bhagavatazrI saMbhavanAthajI che. te jinamaMdirane vadhu vizALa ane zilpamaya banAvarALyu. jinAlayanI AgaLanA bhAga eka khatrInI mAlikInA hatA. te Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [469 aMge jhaghaDo cAlato hato. A jhaghaDo patAvavA UMTa jevA madhyakAlIna vAhana dvArA vaDodarA gayA. chaeka mAsa paryata tyAM rahIne jaina derAsarajInA lAbhamAM hukama meLavyuM. tyArabAda vaDodarA jinAlayanA te bhAgamAM navesarathI ghuMmaTa vagere racAvI temAM zrI zAMtinAthajI bhagavAnanI pratimAnI pratiSThA karAvI. teo savAra-bapora-sAMja derAsarajI jatA, tyAMnI saphAIzuddhi vagere mATe cIvaTapUrvaka khAsa dhyAna rAkhatA, ane AzAtanAthI saune bacAvatA. tatkAlIna pratiSThita suvikhyAta nAmAMkita AcArya bhagavaMtone zrI sakaLasaMghane sAthe rAkhIne atre cAturmAsa mATe lAvavA prayatna karatA ane lAvatA. pUjya AcAryadevazrI dharmasUrIzvarajI ma. sA.nuM cAturmAsa khAsa vinaMtI pUrvaka amarelImAM karAveluM. temanA dharmapatnI paNa eTalA ja mAyALu, premALa, dhArmika vRttivALAM ane bhaktibhAvavALAM hatAM. jaina dharmanI samAcAra pramANe sAdhu-sAdhvIjI samudAyanI ane zrAvaka-zrAvikAgaNanI vaiyAvacca karatAM. samaya jatAM saMghanI milakata mATe aMdara-aMdara keTalAka jhaghaDA paDyA tyAre pitAnA aMgata saMbaMdhone avagaNIne saMghanI sadara milakata pAchI meLavavA athAga prayatno karyA. chevaTa gujarAtapATaNanA nagarazeTha zrI popaTabhAIne maLI ahIMnI badhI vigata samajAvI ane meTI kiMmatanI te milakata zrI saMbhavanAthajI mahArAja jinAlayane pAchI apAvI. amarelInA zrI sakaLa saMghe temanI saujanyasabhara sevAonI noMdha laI temane mAnapatra ApavAne ane temanuM tailacitra upAzrayamAM mUkavAno TharAva karyo. te pramANe Aje paNa temanuM tailacitra upAzrayane vyAkhyAna helamAM mejUda che. zrI saMbhavanAthajI jaina derAsarajInI milakata sAcavavA ane abhivRddhi karavA temaNe khUba parizrama laI derAsarajInA kharca mATe che. 60 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 ] [ ApaNA zreSThIvaryo koI pAse javuM na paDe teTalI Avaka zrIsaMghane maLI rahe tevI vyavasthA karavAmAM te kAmiyAba rahyA. saphaLa thayA. sa 1986mAM teo svavAsa pAmyA tyAM sudhImAM temanA vahIvaTa daramiyAna derAsarajInI vArSika AmadAnI sArI evI rahevA lAgelI. derAsarajImAM paDelI khAdha paNa paripUrNa saMpanna thaI. teo dharmAM bhAvanAvALA hatA eTaluM ja nahI, sudhAraka vRttinA paNa hatA. kAcI vayanAM bALakAne dIkSA ApavAnI pravRtti sAme temaNe zrIsaMghane cetavyA hatA. saM. 1973nI sAlamAM AvA eka prasaMga banI gayelA. AvA katavyaniSTha, sevAparAyaNa, dhArmika vRttivALA ane sudhAraka vicArasaraNIvALA ya. vakIla zrI suMdarajI DAyAbhAI zAhanA amara AtmAne dhanya he ! zrI sumaticaMdra zivabhAI kacchanI dhI'gI dharAnA sevAmUrti bhaktakavi zrI zivajIbhAI sevAmUrti hatA. nAnI uMmaramAM pAlItANA AvyA. sauthI pahelAM jaina eDiMga ane vidhavAzrama zarU karavAno yaza zivajIbhAI ne phALe jAya che. temanAM patnI sulakSaNAbahena paNa sevAparAyaNa hatAM. temane be putrA sudhAkarabhAI ne sumaticaMdrabhAI zivajIbhAInA bhAI kuMvarajIbhAI lakSmaNa jati jevA hatA. pAlItANAmAM heAnArata thaI ane vidhavAzrama ane erDiMga ane jalapralayanA bhAga anyA tyAre kuMvarajIbhAI e maDhaDAmAM khetI zarU karI. zivajIbhAI tA cira pravAsI hatA. ApaNA sumaticaMdrabhAI sAmAnya keLavaNI pAmyA pachI potAnA kAkAzrI kuMvarajIbhAI e zarU karela zrI kuMvarajI devazInI ka`panImAM kAma karavA lAgI gayA. sane 1921mAM zrI kuMvarajIbhAInuM avasAna thatAM kaMpanInA vahIvaTanI javAbadArI sumaticaMdrabhAI e upADI lIdhI. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 71 bhAI sudhAkarabhAIe maDhaDAnI khetI saMbhALI. kaMpanInI Arthika hAlata kathaLatI hatI paNa hiMmata na hAratAM muzkelIne sAmane karI zrI sumaticaMdrabhAIe dhIme dhIme kaMpanIne pagabhara karavA mAMDI. temanI tIvra dhagaza ane sAhasika vRttine kAraNe pitAnI mila- sToranI lAInanI sAthe agnizAmaka sAdhananuM kAma zarU karyuM. phAyara ekTIglizara jevI jaDa vastune janatAnI najaramAM prasiddha karanAra teo prathama hatA. Firex nA banAvanAra tarIke temanA sAhasa, dhaMdhAdArI kuneha ane tejasvI buddhiprajJAne lIdhe eka dAyakAmAM teo sArI prasiddhi pAmyA. pradarzanamAM Firex ne sTala laI pratyakSa sevA ApavAne vicAra paNa temane ja hato. bombe senTrala paranI galImAM rojanA 10-20-25 phAyara ephaTIMglizara banAvavAnuM 1951mAM zarU karyuM. 1975mAM te aruNa cembarsamAM keTalAMye navanavAM sAdhanonI janAo thaI. kArakhAnuM zarU karyuM. rAtadivasa gavaMDImAM nAnAMmoTAM sAdhano taiyAra thAya che ane dezavidezamAM paNa tenI moTI mAMga che. A badhI kAmanI javAbadArI hovA chatAM teone svabhAva AnaMdI, milanasAra ane premALa hato. moTA hisAbone aMdAja magajamAM ja taiyAra hoya. yAdazakti ghaNuM tejasvI hatI. lakSmInI mahera hovA chatAM teo sAdAInI mUti hatA. meTA bhabhakAmAM teo mAnatA nahi. ATaluM badhuM kamAyA chatAM piMDIcerInAM pU. mAtAjI ane mahAgI araviMda ghoSanA prANapyA hatA. temanAM sahadharmacAriNI zrI saralAbena pU. mAtAjInAM premapAtra hatAM. paMDIcerImAM "saralA sadana" nivAsagRha hatuM. pitAnA kAryakaro pratye mamatA hatI paNa bhUla thAya te thoDA kaDaka paNa thaI jatA. rAmacaMdra jevA vRddha-bImAra DrAIvarane ghaNAM varSo sudhI jIvana bapharyuM. tenI kharI kadara karI. teo udArazasti hatA. pitAnA pU. pitAjInA graMthe chapAvyA. uparAMta muMbaImAM maNi Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 ] [ ApaNA zreSThIvaryo mahatsava zAnadAra rIte Uja hato ane eka TrasTa karIne sevAbhAvI mahAnubhAvonuM sanmAna karavAnuM zreya paNa temane ja che. pAlItANAmAM 4 ane muMbaImAM 8 mahAnubhAvonuM sanmAna zAnadAra rIte karyuM hatuM. zrI kuMvarajI devazI li.nI javAbadArI temanA traNa putroe saMbhALI lIdhI che. temanA jamAI zrI pravINabhAI kArakhAnuM saMbhALe che. zrI saralAbahena kaMpanInA DAyarekaTara che, ane jarUrI kAmakAja saMbhALe che. zrIyuta sevaMtIlAla kAtilAla paTaNI zrIyuta sevaMtIbhAI mULa pATaNanA vatanI. pATaNa zaheramAM mAtA kAntAbena ane pitA kAntIlAla hIrAcaMdane tyAM saMvata 1984nA phAgaNa suda 1 nA zubha divase zrI sevaMtIbhAIno janma thaye. bahu vizALa kuTuMba. ATha bhAIe, be baheno maLIne sevaMtIbhAI sahita dasa dasa bhAMDaraDAM che. zrI sevaMtIbhAInAM patnI kalAvatIbena eka guNiyala strI che. vaLI sevaMtIbhAIne eka putra ane be putrI che. AkhuM kuTuMba dharmane raMge raMgAeluM che. sAdhu-sAdhvInI vaiyAvacce mATe emanI anumodanA karIe eTalI ochI che. zrI seMtIbhAI tathA tenuM AkhuM kuTuMba dararoja pUjA-sevA-darzana ityAdi dharmakriyA karavI; daraja vyAkhyAna zravaNa karavuM, tapa, japa, vagere ArAdhanA karavI tema ja pApakAranuM ke sevA-suzraSAnuM koIpaNa kArya dekhAya ke turata yathAzakti tana mana ane dhana sAthe samayano pUrato bhega ApavA tatpara bane. teone vyavasAyamAM plAsTikanuM kArakhAnuM che. bAsa nivRtta jIvana jIve che ane moTA bhAgano samaya dharmadhyAna ane sevAmAM ja pasAra kare che. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] pU. A zrI satAkabena nAnajIbhAI mahetA saurASTranI aitihAsika nagarI dhumalInI pAse Avela prakhyAta bhANavaDa gAmamAM vikrama saMvata 1961nA caitra vadda bIjanA pUjya bAneA janma thayeA. mAtAnuM nAma kuMvarabA ane pitAnu nAma zrI karazanabhAI. pitA karazanabhAI vepArI peDhImAM nAmu lakhIne peAtAnA saMsAra calAvatA hatA. pU. khAne 4 (cAra) baheno ane 2 (be) bhAi e hatA. emAM atyAre pU. bA ekalAM ja che. 6 vaSa~nI 'mare ja pU. bAe mAnuM vAtsalya gumAvyuM hatuM. nAnapaNamAM ja mAno prema gumAvavAthI pU. AnuM mana ghaNuM pocu` rahyuM. emanA gharanI bAjumAM trikamarAyajInuM maMdira hatuM. tyAM pU. mA nAnapaNathI ja jatAM. kaMIka thAya ke dire jaI besI raDatAM. Ama nAnapaNathI ja dhArmika bhAvanA emanA manamAM vaNAI gaI. [ 473 vRddhonI sevA karavAnuM nAnapaNathI ja saMtakabAne gamatuM. AjubAju rahetI gharaDI vRddhAone tee hAtha jhAlI darzane ke kathA-vArtA sAMbhaLavA laI jatAM. pU. mAnuM kahevu che ke Aje je kAMI paNa sukha mane prApta thayuM che e sau vRddha-janAnA AzIrvAdanu piraNAma che. bhANavaDanI kanyAzALAmAM saMtAkakhAe cAra gujarAtI sudhInA abhyAsa karyo. te samaye . chekarIo mATe besavAnI bAMkaDAnI vyavasthA na hatI. bhaNatI vakhate sa'tekaJAne evA vicAra AvatA ke mArI pAse sagavaDa thaze teA sau pahelAM mArI A zALAne suMdara banAvIza. samaya jatAM pU. bAe zALAnA uddhAra karyo. eca mukAvyA, makAna navuM karyuM. ane Aje te emanA nAmathI ja " saMtAkakhA zALA tarIke e zALa samRddha banI che. "" pU. bAnu hulAmaNuM nAma satI. abhyAsamAM pU. A sAthe bIjI traNa bahenonI spardhA rahetI. e bahenA garAsiyAnI ane eka maNibena dAmajIbhAI ( zrI lalitAbhAbhInAM mAtuzrI ) ane ceAthAMsa tekakhA. emAM mAneA nabara pahelA-mIjo ja rahetA. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 ] [ ApaNA zreSThIvaryo nAnapaNathI ja bA buddhizALI rahyAM. svabhAva ghaNuM ja svamAnI. ekavAra emano dAkhale sAco hate chatAM mAstare bAne dhabbo mAryo ane dAkhalo khoTo Ape. AthI bAnuM svamAna ghavAyuM. eka aThavADiyuM skUle na gayAM. mAstarajI AvI manAvI laI gayA pachI ja bAe zALAmAM paga mUkyo. eka divasa badhI bahenapaNIo kUvAkAMThe pANI bharavA gaI. tyAM eka bhUvo Avyo jene bhANavaDamAM badhA "dAtArano bhUvo" e nAmathI oLakhatAM. e enI sAthe jAtajAtanA bhagavAnanI chabIo lAvato. badhI bahenapaNIo ene gherI vaLI. badhI bahenapaNIo bhUvAne hAtha batAvavA lAgI. badhAMnA hAtha joyA tyAM bhUvAnI najara saMtI upara paDI. eNe kahyuM, "lAva cheDI tAre hAtha jouM." saMtokabAne hAtha joI bhU bolyoH are! tuM te jogamAyAno avatAra che. tane rAjarANI jeTaluM sukha che. tAre tyAM to moTaro deDaze." te samaye te bhUvAnI vAtane hasIne kADhI nAMkhI kAraNa emaNe to sapanAmAM paNa kAra joI nahotI. vaLI ati sAdhAraNa gharanI kanyAne rAjarANInuM sukha maLaze tevI kalpanA kyAMthI karavAnI hoya? paNa bhUvAnI bhaviSyavANI sAcI TharI. svamAnI svabhAvanAM saMtakabA ramUja karI zake evAM kheladila paNa che. nAnapaNamAM banela eka rasika prasaMga che ke saMtokabAnI sagAI gorANAnA zrI kAlidAsabhAIne dIkarA nAnajIbhAI sAthe thaI hatI. eka vakhate sarakhesarakhI bahenapaNIo pANI bharavA jaI rahI hatI. rANAthI saMtInA kAkAjIsasarA vahune jevA bhANavaDa AvyA. gAmanA pAdaramAM ja A badhI sakhIono bheTo thayo. ghoDA uparathI asavAra Utaryo. eNe pUchyuM : "cheDIyuM tame saMtI (saMteka)ne oLakhe che?" saMteke bahenapaNIone kaMI ja na kahevAno izAre karyo ane AgaLa AvI tene kahyuM, "hA, huM saMtIne oLakhuM chuM. A mArI bAjumAM UbhI che e ja saMtI." gheDesavAre dhArIdhArIne joyuM, vizvAsa na AvyuM. pharIvAra pUchayuM : "zuM A ja saMtI che?" saMtIe javAba Ape : hA, jenI gorANe sagAI Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanantra dha ] [ 475 thai che e satI A ja che. bA e emanI phaInI karIne batAvI hatI, jenI AMkha phAMgI ane raga sAdhAraNa hatA. gheADesavAra bhANavaDa gAmamAM paNa na gayA ane turata geArANe pAchA pharyAM. ghare jaIne badhAne vAta karI ke nAnajInI sagAI jenI sAthe thaI che e cheAkarI teA phAMgI ane sAdhAraNa raMganI che. have zuM thAya ? A vAta satI bhUlI gaI ane lagna thaI gayA bAda badhAM khAne jovA Ave. kei AMkha jue ane kaI raMga. Akhu pAradara bAne jovA bhegu thayu. bAnA lagna pArakhadaramAM thayelA. badhAM ja sagAMvahAlAM pAbaMdaramAM AvelAM. AkhA gharamAM mAnAM rUpara'ga ane AvaDatanI carcA thAya. mane samajaNa na paDe ke Ama kema ! badhAM jotAM jAya ane khelatAM jAya ke are ! AnI AMkha paNa suMdara che; theADIghaNI rUpALI paNa che tathA cAlAka ane hoMziyAra khUba che. ane jyAre vAtanI khabara paDI tyAre mAMDIne vAta karI. badhAMne khUba hasAvyAM. sALame varSe temanAM lagna thayAM. te divaseAnA rivAja mujaba ghUmaTo kADhIne thayAM. sAsariye AvyA pachI ghaNAM varSo lAja kADhI. pU. bApujI laDanathI pAchA pharyAM pachI lAja mUkI. lagna thayAM te vakhate pU. bApujInI sthiti bahu sArI na hatI para`tu pUjya khAnAM pagalAMthI pU. bApujInA bhAgyamAM palaTA AbhyA ane cAre khAntu saphaLatA dekhAvA lAgI. A samaye AphrikAmAM traNa jInarI hatI ane tenI sthiti paNa DAmADALa hatI te sudharI ane lagAjhImAM bIjI e phekaTarI banI ! nAnapaNamAM bhUvAe bhAkhelA bela sAcA paDavA lAgyA ane bhANavaDanA sAmAnya lehANAnI dIkarI rAjyalakSmI banIne sahune sukha-zAMtinuM dAna karavA lAgI. pUjya khAtu lagnajIvana ghaNuM sukhI hatu. nAnajIzeDa jevA teja ane dhUnI puruSanuM paDakhuM sevavu te nAnI vAta nathI. pUjya bApujI kayAre karyu pagaluM leze te kAithI kaLI zakAya tema na hatu. temAM harahaMmeza pU. bApujIne anukULa rahevAnI taiyArI pUjya bAe keLavI hatI. pati ja paramezvara evI Aya - Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 ] || ApaNA zreSThIvaryo bhAvanA bAnA jIvanamAM svabhAvathI ja vaNAI gayelI hatI. pitAnA sahanazIla svabhAvathI bAe pUjya bApujI (nAnajI zeTha)nuM ghara ja nahi, temanuM nAma paNa dIpAvyuM che. kuTuMba heya tyAM nAnAmoTA ghaNu kalezo paNa hoya che. gharanA vyavahAramAM ghaNAM duHkha paNa Ave. pU. bApujIe gurukuLa ane gurukuLamAM bhaNatI dIkarIonI saMbhALa pAchaLa ghara ane gharanI vyaktionI ghaNI upekSA karelI paNa e upekSAnI bAe karI phariyAda nathI karI. sadA hasatAM rahyAM ane bApujInA dareka kAryamAM sahayoga ApatAM rahyAM. badhAM duHkha-viSAdanA kaDavA jheranA ghUMTa zaMkaranI jema pacAvI gayAM. jIvanamAM viSanA ghUMTa pIIne tenuM amRtamAM rUpAMtara bAe karI jANyuM che. pU bAne cAra bALaka--be dIkarIo ane be dIkarAo-zrI savitAbahena, zrI dhIrendrabhAI, zrI nirmaLAbahena, zrI mahendrabhAI tathA AgalA gharanA zrI khImajIbhAI pitAnAM saMtAnone ucca keTinuM zikSaNa maLe ane enI sarva rIte pragati thAya ene mATe paNa bAe rAtadivasa ciMtA karI che. zrI savitAbahenane vaDodarA gurukuLamAM abhyAsAthe mUkavA pAchaLa pU. bAne ghaNuM maTe phALe hato. prasaMganI hakIkata A pramANe che: I TolAthI zrI icchAbahena nAmanAM eka bahena mombAsA rikAyelAM. zrI IchAbahena khUba suMdara vAju vagADatAM. savitAbahena khUba manathI sAMbhaLatAM. zrI IcchAbe pU. bAne vAta karI ke vaDodarAmAM AryakanyA gurukuLa nAmanI suMdara saMsthA che, emAM savitAne bhaNAve. savitAbene (pU. dIdI) paNa gurukuLamAM javAnI haTha lIdhI. bAe pU. bApujIne samajAvI yugAnDA kAgaLa lakhyo. pahelAM to pU. bApujIe nA pADI ke savitA hajI nAnI che. meTI thAya pachI mokalazuM; paNa banI samajAvaTathI pU. bApujI mAnI gayA. dIdIne bAnA diyara zrI vallabhadAsabhAI sAthe bhArata mekalavAnuM nakkI thayuM. sTImara upara jyAre bA mUkavA gayAM tyAre dIdI raDI paDyAM. pAchA javAnI haTha lIdhI. paNa bAe makkama rahI kahyuM, eka varSa pachI Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ]. [ 477 huM bhArata AvIza. tane nahi gamatuM hoya te pachI teDI jaIza, paNa hamaNAM tuM bhaNavA jA. eka varSa pachI bA vaDedarA gayAM, paNa dIdIne gamI gayuM hatuM. tyAM teo nAtikA thayAM. dIdI meTrika thayA pachI bApujInI IcchA dIdIne uThADI levAnI hatI. bApujI vAraMvAra kAgaLa lakhAve. be Akho kAgaLa bApujInI IcchA mujaba lakhe paNa pesTa karatI vakhate chellI lITI bA cupakethI umeratAM ke A badhuM tArA bApujInA kahevAthI lakhyuM che - bAkI tArI jyAM sudhI bhaNavAnI IcchA hoya tyAM sudhI bhaNaje. mAre tane pUrato sAthe che. Ama dIdIne snAtikA sudhI bhaNAvavAmAM bAne ghaNe meTe phALe che. dIdIne nRtya zikhavADavA mATe bAe pUrata sAthe ApI bApujInI nArAjI vaherI lIdhI hatI. Ama saMtAnonI pravRttiomAM bAe ghaNe rasa lIdhe. bApujInuM dhyAna vadhAre vepAramAM ja rahetuM. Ama bAe pitAnAM saMtAnane haiyAnAM hIra dhavarAvIne meTAM karyA ane saMskArI banAvyAM. nAnapaNathI ja bAmAM dharmazraddhA khUba hatI. kuTumbamAM paLAte vaiSNava dharma bAne ghaNe priya hate. sAsariyAne dharma paNa vaiSNava eTale zrInAthajI ane yamunAjInA upara ananya zraddhA hatI. sAmAnya rIte vaiSNava zrIkRSNa sivAya anyane mAnatA nathI, paraMtu bAnA jIvanamAM eka viziSTa prasaMga bane. zrI dhIrubhAInA janma vakhate pUjya bAnI tabiyata lathaDatI cAlI. AphrikAmAM rahetAM eka bene bAne kahyuM ke tame mAtAjI upara zraddhA rAkho ane mAnA nAmanA dIvA mAne. aMbAmAnI bAdhA rAkhavAnuM kahyuM ke aMbAmAnI bAdhA to nahi rakhAya. emanAM darzane javuM paDe ane e eTaluM zakya nahatuM tethI keInuM paNa nAma lIdhA vinA bAe mAtAjInA nAmanA dIvA mAnyA ane bAnI tabiyata sudharI gaI. ane Ama mAtAjI upara zraddhA vadhatI gaI. bhAratamAM AvI ekavAra harasiddhi mAtAnA darzane miyANI gayAM ane tyAM mUrtimAM alaukika prakAzanAM darzana thayAM te vakhatathI Aja divasa sudhI be harasiddhi mAtAnA sAcA arthamAM putrI banI, emanI ananya bhakti karI rahyAM che. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 ] mAnI paNu asIma kRpA emanA upara che. bA jema keI divasa ulecAya niha tema tema zabdomAM thaI zake tema nathI. [ ApaNA zreSThIvaryAM kahe che ke, dirayA je mAnI kRpAnuM varNana ,, pU. bA khUba ja saraLahRdayA ane bhAvuka che. emaNe lagabhaga 100 bhujane racyAM che. " bhajana-saMgraha nAmanI pustikA " satASI "nA nAmathI pragaTa thayelI che. emanAM bhajanAmAM zabdone ADaMbara nathI; mAtra eka bhaktanI bhagavAna pratyenI kAlIghelI premALa A vANI che. e bhajanAnI pAchaLa anelA prasaMga suMdara che. sAsare gayA pachI saMtokabAnAM derANI ane jeThANI rAja suMdara bhajana gAya. sa tAkabAne gAvA kahe paNa te vakhate sa MtAkakhAne ekapaNa bhajana na AvaDe eTale pote bhajane na gAya. eka divasa badhAMe khUba Agraha karyA te pU. A belyAM ke je divase hu jAte bhajana racIza te divase gAIza. have cAra cApaDI bhaNanArI ena kevAMka bhajanA banAve ? paNa pU. bAe to nizcaya karyAM hatA ke bhajanA gAvAM te peAtAnAM racelAM. emaNe teA maneAmana harasiddha mAtAnu' smaraNa karyuM. ane mAnI pAse kAgaLa ane pensila mUkI dIdhAM ane kahyuM ke he mA! tuM mane sujhaze tema lakhIza. ane mAnI kRpA thaI. emane bhajanA sphuryAM ane lakhAyAM. emanI lakhelI bIjI pustikAnuM nAma che " bhagavatI mahera ". pUjya bAne dezI auSadhi vize ghaNu UMDuM jJAna che, gurukuLamAM jyAre Ave ane keInI paNa bImArInuM nAma paDe ane emane khabara paDe ke turata pote dezI davAo batAve. pU. bAnI davAthI ghaNI bahenone sAjI thatAM meM joI che. pU. bAne tyAM rAja chAza levA garIba loko Ave che. emAM cAmAsAmAM meleriyAne! upadrava khUba hoya tyAre pAte aneka dezI esiDiyAMnA ukALA anAvaDAveche ane chAzanI bAjumAM ja ukALA rAkhe, je chAza levA Ave temane pharajiyAta pahelAM eka kapa ukALA pIvAnA ane pachI chAza lai javAnI. emanI AvI mUka sevAnI bahu echAMne khakhara che. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 479 sAdagI emanA jIvanamAM vaNAyelI che. karoDapatinI patnInu jarAya abhimAna emane nathI. kapaDAM ke ghareNAMnA dekhAva paNa emanA zarIra upara kayAreya najare nathI paDayo. Izvare emane zArIrika sauMdarya. te| ApyuM ja che paNa emanA AMtarika sauMdaryanI pratibhA paNa anerI che. pU. bA lakSmIsAvitrInA avatAra samA che. pUjya bApujInA avasAna pachI te pU. A lagabhaga vadhu samaya pAradaramAM ja gALe che ane rAja sAMje gurukula Ave ane badhAMnI khabara-aMtara pUche. he pujya khAne pUchyu ke tamane porabaMdara vadhAre game ke muMbaI? te khAe kahyuM : " mane pArakha'dara vadhAre game. ahIM mane mananI zAnti lAge che. vaLI mArAthI ahIM dAna-puNya paNa sArAM thAya che. vaLI rAja sAMjanA gurukula Avu... eTale tI dhAmamAM AvyAnI parama zAMti anubhavuM che. tr pU. mAnA jIvanamAM manuSyajIvanane upayAgI ghaNA ghaNA guNA che. gheADu bhaNelAM hovA chatAM pUrva janmanI kamAI thI rAmAyaNa, mahAbhArata AdinuM ghaNuM jJAna pAte dharAve che. dhama kathA tA evI sarasa rIte kahI batAve che ke sAMbhaLanAra temanI rajUAta upara dhanya banI jAya che. sauthI agatyanI vAta e che ke pUjya mA je vAta kahuM te hRdayanI kahe che. temanA vicAre mAtra vicAro ja nathI hotA paraMtu anubhavavANI heAya che. kayAreka emanI upamAo ane abhivyaktie eTalI UMDI ane sacATa heAya che ke kai paNa vidvAna samAjane ekavAra teA vicAra karatA karI de. pUjya khAne jyAre prasa`ga paDaco che tyAre tyAre temaNe pAte ja peAtAnA vicAro lakhIne rajU karyo che. prasaMgeApAtta temaNe rajU karelA temAMnA thoDAkanuM avagAhana karIe tA......... (1) 1858-15mI ogasTa vicArAnI dhArA sau vahAvI zake che paraMtu vananI dhArA agharI lAge che. bhaNavAnI sAthe vizALa hRdaya keLavavAnI jarUra che. tame sau sAcu zikSaNa meLavI jIvananuM ane rASTranuM kalyANa Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo kare ane te dvArA sAcuM sukha ane zAMti pAme. (2) 1964: 6-7-1963 gurupUrNimA vidyArthI jIvana uttama jIvana che. dhyAnapUrvaka bhaNavAthI jema parIkSAmAM sArA mArkasa meLavI zakAya che tema sadvyavahAra ane sadAcAranuM pAlana jIvananI parIkSAmAM sArA mArkasa ANe che. (3) 1977: vasaMtapaMcamI kahevAya che ke zikhAmaNa jhAMpA sudhI hoya che, detI samADA sudhI hoya che, zarama AMkha sudhI hoya che. upadeza kAna sudhI ja hoya che, vicAre mana sudhI hoya che, jenA vicAra mRgajaLa jevA hoya che teo kyAreya pitAnI jAtane sudhArI zakatA nathI. (4) 19 mArca : vidAya sabhA gurukuLane tamArI potAnI mAtRbhUmi lekhaje. tame je saMskAra lIdhA hoya te dIpAvaje. saMskAra te mAnavane dharma che. jJAna te ApaNuM zarIrane dIpaka che. tene sadA jalate rAkhaje. khUba sevA karajo. sevA phUlanI suvAsa che, agarabattInI sugaMdha che. phla dharatImAMthI sugaMdha laIne Ape che, kAraNa ke temAM mAtAnuM amRtasicana che. mA keTalI premALa ane guNakArI che tenuM varNana na thaI zake. Ama pUjya bA zrI ne sarasvatInuM milana che. aNimAmAM garimA ane garimAmAM aNimA e pUjya bAnuM sAttvika svarUpa che. pUjya bApujIe kareDAnAM dAna dIdhAM che tema pUjya bAe paNa pitAnI viziSTa rIte dAna dIdhAM che. strIsahaja saMta-svabhAva. pU. bA je dAna kare che te krIya jAhera karatAM nathI ane temanAM dAna paNa khAsa karIne duHkhiyArI strIo mATe vizeSa hoya che. pU bA kevI rIte dAna kare che tenA amuka dAkhalA zrI gaMgAbena thAnakI dvArA sAMbhaLavA maLyA che, te A pramANe che. (a) eka gaDhavInI dIkarI paraNavAnI hatI. gaDhavInI sAdhAraNa sthiti. dIkarInuM kariyAvara ThIka ThIka thAya te ja lagana levAya evI Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 481 paristhiti upasthita thaI gaDhavIe pUjya bane pitAnI vAta karI. pUjya bAe emane AzvAsana ApyuM ane kahyuM ke tame lagna le; huM dIkarInuM badhuM ja kariyAvara karIza. maMgalasUtrathI mAMDI badhI ja nAnImeTarI cIjavastuo pU. bAe karAvI ApI. ribaMdaranA mila majUroe phaMDa bheguM karI kaDiyA pleTamAM eka zivamaMdiranI zarUAta karI. bhaMDoLa khUTyuM ane maMdiranuM kAma aTakI paDayuM. badhAM pU. bA pAse AvyAM ane madadanI mAgaNI karI. turata pU. bAe 25 simenTanI thelI pite ApI ane adhU ruM kAma pite pUruM karAvI maMdira pUruM karAvyuM. jyubilImAM zivajInAM maMdiramAM nagArAM pharI gayAM hoya te pUjArInA kahevAthI porabaMdara lAvI cAmaDAM maDhAvI je te maMdiramAM mokalI apAyAM che. "cAMdA" nAmanuM eka nAnakaDuM sarakhuM gAmaDuM che. tyAMnA maMdiranA pUjArIe nagArA phATI gayAnI phariyAda karI. hamaNAM ja thoDA samaya pahelAM bAe mahArANu misamAM kAma karatA bhAIzrI pAtAbhAI dvArA karAvI ApyAM. pU. bA dara mahine dAna-puNya pAchaLa lagabhaga rUA. 1000ne kharco kare che. Arya jAtine ItihAsa kahe che ke Aryo jyAre bhAratamAM AvyA tyAre temanI traNa viziSTatA hatI : aMga upara pILAM vastra, hAthamAM tulasIjInuM kuMDuM ane AgaLa gAya. gAya ApaNA dezanuM sauthI pavitra pazu manAya che. enI bhakti AkhA bhAratavarSamAM zreSTha kahevAyelI che. Arya sannArInA lagabhaga badhA guNo dharAvatAM pUjya bAne sauthI priyamAM priya kArya gAyanI sevA karavAnuM che. temaNe pitAnA dAnane pravAha paNa gAye mATe vizeSa vahevaDAvyo. Aje paNa reja savAre temane eka aphara niyama che ke kaI zivamaMdire javuM ane gAyane lIluM ghAsa nAMkhavuM. keTalAya gevALAne emaNe gAye mATe gamANa baMdhAvI dIdhI che ane niyamita lIluM ghAsa maLatuM rahe tevI vyavasthA karI che. che. 61 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 ] { ApaNuM zreSThIvaryo pUjya bAne sauthI maTe guNa temanA nAma mujaba saMteSane che. ATa-ATalAM dAna Ape che paNa nAmane kadI meha nahi. sadAya saMtoSa che. temanA pavitra svabhAvano AgaLa tarI Avate. guNa che. bA kahe che, "mAre kIti nathI joItI. mArA mananA saMteSa khAtara huM dAna karuM chuM. Izvare ApeluM che ane IzvaranA kAmamAM vAparuM chuM ane AthI apAra AnaMda thAya che. mAruM romereAma eka sAtvika saMteSathI chalakAI jAya che." pUjya bAnuM jIvana Aje ApaNI vacce prApta eka ujajavaLa jIvana-daSTAMta che. emanA jIvanamAMthI ApaNe jeTaluM zIkhIe teTaluM ochuM che. pUjya bApujI sUraja samAna tejasvI hatA to pU. bA sAtvika zILA prakAzathI epatI pUnamanI cAMdanI jevAM che. Arya kanyA gurukula ane gurukula mahilA kelejanA sarovaramAM pU. bAnA prakAzathI prakullita-piyaNa jevI aneka kanyAo Aje pitAnI jIvanasuvAsa prApta karI rahela che. pratyeka kAryane kalA ane pratyeka ghaTanAne utsava mAnavAnI emanI zaktie ama sahunAM "bahAlasayAM bA" banAvI dIdhAM che. pU. bA sAcA arthamAM ApaNI kulamAtA che. "zyAma tulasI zAM" pavitra ane sahune auSadharUpa banatAM evAM pU. bAne pAmIne ApaNe sahu bhAgyazALI banyAM chIe. prabhu emane zatAyu a. zrI hariharabhAI maNibhAI paTela samAjasevAnA kSetre noMdhapAtra phALo ApI rahelA zrI harihara bhAI maNibhAI paTela keI agamya zakti, zraddhA, vizvAsa, hiMmata ane haiyA ukalata vaDe svajanathI dUra goMdiyA zaheramAM varSo pahelAM jaIne tyAMnI prajA vacce aneka kaSTa sahana karIne vasyA ane temanuM tapa phaLyuM. mAnavajIvananA ghera aMdhakAramAM sevAbhAvanAnI ta jalatI rAkhanArA jyotirdharathI ja mAnavajAta ujajavaLa che. gharadIvaDA jevA Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana tha] [483 zrI hariharabhAI paTela mULa gujarAtanA carotaranA gAma eDanA gauravazALI ratna gaNAyA che; paNa Aje goMdiyAnA guMgaLAtA janajIvanamAM nUtana prakAza ane preraNuM pAtharatA rahyA che. pATIdAra parivAramAM emane janma thayo e hatI 1934 nA eprila mahinAnI tevIsamI tArIkha. saMskArI vAtAvaraNamAM temanuM lAlanapAlana thayuM. maMgala dharmane vArase maLe. zrI hariharabhAI inTara Asa sudhIno abhyAsa pachI goMdiyAmAM vaDIloe sthApelA bIDIpattAnA udyogamAM sAmela thayA. audyogika kSetre goMdiyAnI maNibhAI caturabhAI paTela enDa kuM. e bIDInA udyogamAM zreSTha kIrti saMpAdana karelI che. A peDhInI zAkhAo baMgALa, bihAra sudhI vistarelI che. bIDI-udyoga peDhInA teo eka bhAgIdAra che. audyogika pragati ane vikAsanI sAthe sAthe samAjasevAnI varSo jUnI temanI bhAvanAne paNa baLa maLyuM ane janasamUhamAM temanuM vyaktitva khIlI UThayuM. svabhAve nirdoSa ane nisvArtha bhAvanAne kAraNe saunA prItipAtra banI gayA ane prakAzamAM AvyA. goMdiyAnI mahAnagarapAlikAmAM sAta varSa membara tarIke ane pachI traNa varSa sudhI adhyakSapade rahelA. magarImAM mesarsa caturabhAI bhAIlAlabhAI paTela enDa ku.mAM temanA pitAzrI bhAgIdAra hatA. kALAMtare kampanImAM vibhAjana thavAthI bIDI naM. 303 brAnDa temane hissAmAM maLI. Aje A dhaMdhAmAM temanI peDhI TocanuM sthAna dharAve che. dhaMdhAkIya pravRttiomAM jeTalo rasa eTale ja balka vizeSa sAmAjika, sAMskRtika, zaikSaNika ane Itara pravRttimAM rasa letA raDIne samAjasevAne kSetre yazasvI pradAna arpaNa karI rahyA che. temanA prayatna ane TekAthI vartamAnamAM zeThazrI praphullabhAI manerabhAI paTela nagarapAlikA gAMdiyAnA adhyakSapade varAyelA che. teoe thApelI buka benka pravRttimAM pa00thI vadhu bALakane pustaka madada Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ] [ ApaNuM zreNIveryo tathA ziSyavRttio dvArA madadarUpa thatA rahyA che. lAyansa kalaba oDa taraphathI temane sAruM evuM mAnapatra maLyuM hatuM. bharoDA hAIskUlane rajata jayaMtI mahatsava temanA adhyakSapade UjavAyuM hatuM. bhaMDArI jillAnA ciracADabAMdha gAme hariharabhAIne nAme hAIskUla cAle che. adAsImA gAme paNa temanA nAme hAIskUla cAle che. sanI gAmamAM paNa zrI maNibhAI IzvarabhAI paTelane nAme hAIskUla cAle che. yuvA koMgresa, gediyAnA adhyakSapade varSo sudhI rahyA che. jillA koMgresanA sakriya sadasya rahelA che. temanAM mAtuzrI gaM. sva. pUjya caMcaLabena maNibhAI paTelanA puNya smaraNArthe teo badhA bhAIoe gAma eDane AzIrvAda nAme vADI bAMdhI ApI gAmaleke ane AsapAsanI janatA mATe kharekhara AzIrvAda rUpa kAma karyuM che. gujarAtI keLavaNI maMDaLa goMdiyAmAM vAIsa presiDenTa tathA TrasTI; relave eDavAIjharI borDanA sadasya ane bajaraMga vyAyAmazALAnA chellAM vaza varSathI pramukha che. Ama samAjajIvananAM tamAma kSetre teo mokhare rahyA che ane pratyeka samAjanA nAnAmoTA prasaMgo ane utsavamAM AgevAnIbharyo bhAga lIdho che. paramAtmA temane lAMbuM AyuSya bakSe tevI zubhecchA. zrI harajIvanabhAI velajIbhAI somaiyA mAnavInI mahattA emanI pAse keTalAM dhana-vaibhava ke sukhasamRddhi che tenA uparathI nathI aMkAtI paNa temaNe samAjasevAne kSetre emanuM kevuM pradAna rahyuM che, zikSaNa, sAhitya ke sAMskRtika pravRttiomAM temanI dhana-saMpattine keka saduupaga thaye che tenA uparathI ja mAnava jIvananuM ane tenA uccatama AdarzonuM mUlya aMkAya che. zraddhA, zrama ane pitAnI ajoDa kAryazaktithI ujavaLa kArakidI dvArA siddhinAM pAna sara karanAra zrI harajIvanabhAIne janma 1926nA me mAsanI 27 mI tArIkhe jAmanagaramAM tha. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 485 pitAzrI velajIbhAI dAmodarabhAI somaiyA jAmanagaranA dIvAnanA kArabhArI hatA. atyaMta zraddhALu haiyAnA dharmapremI pitAne suMdara vAra maLe. saMskAra ane keLavAyelA vAtAvaraNamAM temane uchera thayo. InTara Asa sudhI abhyAsa karyo ane thoDo samaya kAmano anubhava lIdhe. 1946mAM mAtra vIza varSanI yuvAna vaye koTana vesTane pitAne svataMtra vyavasAya zarU karyo paNa temAM kudarate yArI na ApI. 1950mAM alhAbAda ane lakhanaumAM kApaDanI dukAna zarU karI paNa temAM paNa nirAzA sAMpaDI. krame krame mane baLa majabUta thatuM gayuM. prArabdha upara puruSArthane vijaya prasthApI saMskArasumananI saurabha prasarAvI-jIvanazilpanuM nirmANa karatA rahyA. 1950 thI 1965 sudhI esa. DI. zeThiyA kampanI muMbaImAM rahIne pitAnI aNanama sAdhanA ane tapazcaryA karatAM karatAM kaMpanInA klArkamAMthI menejiMga DIrekaTara sudhI pahoMcI zakyA che temanI tejasvI buddhizaktine paricaya karAve che. mIThAnI nikAsa saMbaMdhe bhArata sarakAranA pratinidhimaMDaLanA eka sabhya tarIke cAra vakhata jApAnanI mulAkAta lIdhI ane te pachI mIThAnA ekSapiTa mATe brAjhilanI paNa mulAkAta lIdhI hatI. 1965mAM esa. DI. zeThiyA kampanImAMthI chUTA thaI kelanuM vizALa utpAdana karatI mesarsa ke. verA enDa kuM.nI bhAgIdArImAM vividha udyogamAM kela enDa koka saplAya karavAnA hetuthI IsTarna esesiyeTeDa kola karyonI zarUAta karI. sAthe sAthe esiyeTeDa kemikala-sinDIkeTanA mAlika che. audyogika vikAsa ane pragatinI sAthe samAjasevAne kSetre temane ghaNe yazasvI phaLa rahyo che. teozrI uttara muMbaI juniyara cembara opha komarsanA Trejharara tarIke, meTura sozyala varkasa esesiyezananA pramukha tarIke aneka TrasTanA TrasTI ane menejiMga TrasTI tarIke, esosiyezana opha inDiyAnA salAhakAra tema ja TreDa ane che. 62 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 ] [ ApaNA zreSThIvaryA inDasTriyala pablikezana prA. li. nA DIrekTara tarIke, sTeiTa TreDiMga kAryAM. nI sthAyI samitinA sabhya tarIke temanI sevAe jANItI che. mahArASTra rAjyanI audyogika salAhakAra kAunsilanA ane mAiniMga inDasTrI ane minaralsa udyoga mATenI peTA samitinA tema ja inDo-jApAnIjha esosiyezananI menejiMga samitinA sabhya hevA uparAMta 1966 thI 1973 sudhI besthe kAka ane kAla maracanTa esesiyezananA ceramenapade temanI sevA noMdhapAtra anI che. temane mahArASTra sarakAre agAu je.pI.nI padavI ApI cha varSa bahumAna karyuM hatuM. gujarAtI samAjanuM kharekhara te gauravazALI ratna che. svabhAve atyaMta milanasAra ane udAracirata vRttinA hAI ne harakoI prasaMga ane pravRttine temanuM pretsAhaka khaLa maLatuM ja rahyuM che. Adhunika vicAranA heAvA chatAM dharma pratye eTalI ja aTala zraddhA dharAve che. puruSArtha nI parama siddhi samAM temanAM vyavasAyAthAnI pragatinA pAyAmAM zrI harajIvanabhAinI UMDI sUjha ane nirNayA levAnI tAkAtane AbhArI che. teezrI AthI vadhu pragati pAme tevI zubhecchAo. velajI dAmAdara sAmaiyA memeriyala TrasTa tathA vrajakArakhAI velajI sAmaiyA cerITebala TrasTanI sthApanA karI rUA. 5,00,000pAMca lAkhanuM judI jIddI rIte dAna karela che, - 10070400 zezrI haragoviMdadAsa rAmabhAI satata jJAnApAsanA, nIti, sAdAI, svAzraya, saccAI ane saMskArapremathI peAtAnA jIvanane yazasvI banAvanAra zrI haragoviMdadAsa bhAInuM jIvana preraNA samAna che. bhAvanagara pAsenuM cAgaDha (ziheArathI pAMceka mAIla ) gAma temanI janmabhUmi che. tyAM temanA pitAzrI rAmajIbhAInI khetI hatI ane te uparAMta tee pustakAnI kharIdI ane vecANanuM paNa kAma karatA hatA. A vyavasAyanA kAraNe zrI Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ]. [ 487 haragoviMdabhAIne bALapaNathI sArA vAMcananI prIti thaI ane te cheDA varSo bAda vRkSamAM pariNamI. teonI jJAne pAsanA khAMsI varSanI vaya sudhI aviratapaNe cAlu rahI hatI. temanAM mAtuzrI atyaMta dharmanika hatAM. eka vakhata sAmAyikamAM temanAM mAtuzrI hatAM tyAre kALe nAga temanA deha upara pharI gaye chatAM teo sthira citte sAmAyikamAM aDaga rahyAM. A dharmaparAyaNatA ane sahiSNutAnA guNa paNa temane vArasAmAM maLyA hatA. cogaThamAM zrI haragoviMdadAsabhAIe sAta gujarAtIne abhyAsa pUro karyo ane teonA pitAzrInuM avasAna thayuM. temanA vaDIla baMdhu zrI jhaverabhAIne zire kuTuMbanA bharaNapoSaNanI javAbadArI AvI ane teone madadarUpa thavA pite paNa kamAvAnI daSTie nekarI mATe muMbaI AvyA. nokarI sAthe sAthe rastAnA dIve vAMcananI bhUkha paNa saMteSatA hatA. vAMcana khUba ja priya hatuM ane satsaMga paNa cAluM hate. be varSa nokarI karI ane pU. AcAryazrI addhisUrinA guru zrI mehanalAlajI mahArAjazrInI preraNAthI abhyAsa mATe kAzI (banArasa) gayA. tyAM cAra varSamAM abhyAsa saMskRta-prAkRtane karyo ane pharI dezamAM (gaDa) gayA. tyAM dhaMdhe zarU karyo paNa pharI muMbaI AvyA ane vaDIla baMdhu sAthe kariyANuM gadhiyANAnuM kAma zarU karyuM temAM ThIka ThIka phAvaTa AvI. hAla mulunDa che te gAmanI badhI ja jamIna 1912nI sAlamAM pitAnA vaDIla baMdhu tathA snehInI bhAgIdArImAM kharIdI ane muluMDamAM nAnuM makAna bAMdhyuM ane te jamAnAmAM te vakhate A eka ja makAna ane bIjA nAnAM jhUMpaDAM hatAM. lAITa, pANI, rastA kazuM ja na hatuM. relave sTezana paNa nahIM. pATA pAse UbhA rahe, hAtha UMco kare; gADI UbhI rahe tema varSo gayAM. 1913-14mAM jamInamAM pleTa paDyA rastAonA nakzA karyA. 1914nuM vizvayuddha thayuM. jamInanA bhAva vadhyA, aDhaLaka kamAyA; paNa vaDIla baMdhunI dharmabhAvanAne kAraNe gauhatyA baMdha karAvavA mATe katalakhAnethI vaDIla baMdhu rajanI traNasoeka gAye choDAvI lAve te badhAne nIraNa-nibhAvamAM khUba ja WW Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo dhana vaparAyuM. laDAI baMdha thaI. jamInanA bhAvo khUba ghaTyA ane khUba Arthika nukasAna thayuM. vaDIla baMdhuthI chUTA thayA. dukAna pite rAkhI ane puruSArthathI pharI kamAyA, pharI sthira thayA. 1941mAM bhAvanagara paNa dukAna karI ane pAlItANAmAM jaina sAdhu-sAdhvIjInA abhyAsa mATe zrImatI haribAI jaina pAThazALA zarU karI, je bAra varSa pitAnA kharce ja cAlu rAkhI hatI. sAdAI, vizALa daSTi, guptadAna, nyAyaparAyaNatA ane saMskArapremathI teozrIe pitAnuM jIvana eka Adarza gRhasthI tarIkenuM evI rIte keLavyuM hatuM ke temAMthI bIjAone paNa preraNA maLe. jIvanamAM nIcenA siddhAMte zakya teTalA pUrepUrA pite pALyA che : (1) saMtAnane vArasAmAM phakta dhana ja na ApavuM paNa jJAnasaMskAra ApavA ane svAvalaMbI banAvavA. (2) kApaDa-anAjanuM guptadAna ApavuM e uttama che; paNa vidyAdAna e uttamottama dAna che. (3) dareka manuSya sAthenA vyavahAramAM bhedabhAva na hovA joIe. (4) dharma ane vyavahAramAM bhedabhAva na hovA joIe. vyavahAramAM dharma che ane te rIte tenuM jIvanamAM pAlana thavuM jarUrI che. maMdira masjida ke devaLamAM eka vartana, bahAra bIjuM tema na hovuM joIe. satyanuM vartana badhAM kSetre jarUrI che. dharmamAM satyanuM vartana, bahAra asatya vyavahAra kare e dhArmika asatyAcAra navuM pApa che. pitAnI jJAnazIlatA, dhanazIlatA mATe teo Aje jaina samAjamAM vikhyAta che. mulunDamAM tapagaccha jene mATe teoe temanA vaDIla baMdhunI sAthenI bhAgIdArI vakhate 1918mAM jamIna 4000 vAra judI rAkhI hatI tyAM maMdira baMdhAvyuM; jenuM TrasTa 194ramAM karyuM ane 1950mAM zrI vetAmbara mUrtipUjaka jaina saMghanI sthApanA karI. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanAtha ] [489 tyArathI 1970mAM avasAna pAmyA tyAM sudhI teo zrIsaMghanA pramukha tarIke rahyA hatA. saMghanI sthApanAthI atyAra sudhI saMghanA vikAsamAM teozrIe ThIka ThIka moTo phALe je ke AyaMbila zALA hela mATe rU. 16200; pAThazALA hela mATe rUA. 7200; kAyamI pAThazALA mATe rUA. 6300 jevI rakama teoe saMghane ApI che. zrI saMghe teone vaMzaparaMparA TrasTIpada ApyuM che. teozrIe pitAnA vatana gaDamAM pitAnuM makAna hatuM te pADIne tyAM upAzraya pitAnA ja kharce Azare rUA. 20,000mAM baMdhAvI cegaTha saMghane suprata karyo che. sAdAI, svAzraya ane saMskArapremane vArase pitAnA cAreya putrone Ape che. teoe eka Adarza gRhastha tarIkenuM jIvana vyAMzI varSa sudhI gALyuM hatuM. dhArmika vAMcana, dhArmika pravRttimAM zeSa jIvana gALyuM hatuM. temanA jIvanacaritranI "eka bhAgyavAna vepArI" nAmanI pustikA sAmudrikabhUSaNa zrI zaMkararAva karaMDIkare hiMdImAM tathA marAThImAM prakAzita karelI che, emAM temanA jIvananI suMdara gauravagAthA hastarekhAnA anubhavapUrvaka dekhADelI che. zrI hasamukhabhAI vI. mahetA ananya zraddhA ane avizrAnta parizrama kheDIne muMbaImAM bilDarenI prathama haroLamAM sthAna pAmanAra zrI hasamukhabhAI vI. mahetA mULa gujarAtanA vatanI che, paNa ghaNAM varSothI muMbaIne pitAnuM kAryakSetra banAvyuM che. tejasvI buddhizakti, vicakSaNa vicArazakti ane kuzaLa kAryazaktithI hAlamAM muMbaImAM vardhamAna bilDarsa ane nirvANa grupa bilDarsamAM bhAgIdAra tarIke kAryamagna rahyA che. Adhunika yugane anurUpa bAMdhakAma kSetre nUtana vikAsanI vasaMta maheke evI unnata bhAvanAthI prerAIne je sAhasa karyuM che temAM samatha vahIvaTakartA tarIkenuM sthAna saMprApta karyuM che. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo saMskAra ane sevAparAyaNatAnA sadgaNothI zobhatA zrI hasamukhabhAIne mAMgalika dharmane vAraso bacapaNathI maLelo eTale dhArmika AyojanamAM mahatvano phALo ApI jIvana sArthaka karI rahelA zrI hasamukhabhAI samRddhinA zikhare pahoMcavA chatAM mithyA unmAda kyAreya sevyuM nathI. sevAbhAvanAthI bhareluM temanuM samagra jIvana saune preraNAnI saurabha sudIrgha samaya sudhI arpatuM rahe tevI amArI hArdika zubhecchAo che. dharmaparAyaNatA ane samAjasevAnA Adarzane hamezAM najara samakSa rAkhIne kAma karIne rahyA che. jene saMpradAyanA badhA ja sAdhu-sAdhvIjIo taraphane temane ananya pUjya bhAva ane vaiyAvacce mATe temanI sevAparAyaNatAne kAraNe keTalIye sAmAjika saMsthAomAM sakriyapaNe rasa laI rahyA che. jIvananAM svapnAo ane kAryo mAtra taraMgI marathI nahIM paNa satata udyama ane puruSArthathI ja phaLe che e sUtrAnusAra temanI pragati uttarottara thatI rahI che. Ama zraddhApUrNa haiye unnatinA zikhare pahoMcavA sAthe sevAbhAvI sakhAvatI puruSa tarIke samAjamAM sarvatra sanmAna pAmyA che. zrI hasamukhabhAI mahetA ghaNI sAmAjika saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. zrI harajIvanadAsa viThThaladAsa bAradAnavALA lehANa jJAtinA parama hitaciMtaka tema ja janasevA arthe jemaNe pitAnuM jIvana samarpita karyuM che tevA pUrvajanmanA gabraNa puruSa ane jAmanagaranA A zAha sodAgarane bhAratabharanI janatA oLakhe che. nirabhimAnI ane nikhAlasa svabhAvane zrI harajIvanadAsa bAradAnavALAne maLavuM e jIvanane eka lahAvo che. temanAM dAne aneka jagyAe ane khAsa karIne jAmanagaramAM patharAyelA che. jAmanagaramAM pitAnI ja mahilA hAIskUla ke jemAM 850 thI 925 Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 491 dIkarIe zikSaNa meLave che; jenA badhA ja kharca temanuM peAtAnuM TrasTa bhegave che. A dIkarIone bhaNAvatI A hAIskUlanuM adyatana bhavana, rAjAnA pelesa jevuM makAna bhAratabharamAM ajoDa che. A makAna paNa pote kharIdIne hAiskUla mATe apaNu karela che. makAnanI attaranI suvidhA kharekhara benamUna che. jAmanagara pAMjarApoLa TrasTanA tee pramukha che. tema ja jAmanagara zrI leAhANA vidyAthI bhavana, zrI mahilA vikAsagRha, viThThaladAsa dhanajIbhAI bAlamaMdira tema ja khIjI aneka zaikSaNika ane leAkeApayogI sasthAonA dAtA uparAMta sakriya sevaka che. saurASTramAM kahevAya che ke bAradAnavALA zeThane reTale mATe che, pote mAtra bAjarAnA roTalA ane chAza-DhahI levA chatAM mahemAne ke atithie peAtAne AMgaNe Ave tyAre temanuM AkhuM ye ghara khaDe page mahemAnagati mATe UbhuM hAya ane bhAtabhAtanAM bhAjana pIrasAtAM heya. mahemAneAnA utArA mATe bhavya ArAmagRhA temaNe aMdhAvela che. peAtAnA jIvanamAM dharmAMnAM aneka kArya lAkhA rUpiyAnA kharca karatA rahe che. temanAM dharmapatnI a. sau. lIlAvatIbahena sAkSAt jagadaMbA ane annapUrNAne avatAra che. pAte ghaNAM ja jJAnI ane ghaNA ja nirabhimAnI; dezama de!ma sAhyabI chatAM paNa sAdAI ane namratA saunuM dhyAna kheMce tevI temanI raheNIkaheNI che. vepAra ane udyoganA kSetre tee gujarAtanI meTAmAM meTI Tina phekaTarI ane jUnA DakhA--jUnAM-navAM bAradAna, mIThAnA agare vagerenuM saphaLa saMcAlana kare che. teo pheDarezana ek gujarAta Tina menyuphekacararsa,gujarAta bAradAnavAlA pheDarezana ane jAmanagara janarala maracanTa enDa kamizana ejanTa esosiyezananA pramukha che. peAtAnI 71 varSanI uMmare dareka pravRttinu* jAte saphaLa saMcAlana kare che. temanA parivAramAM cAra dIkarA, cAra vahue ane temanAM sAthe Aje paNa eka Adarza saMyukta sa'tAnAnI lIlI vADI kuTuMbamAM sAthe rahe che. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 ] zrI harirAmabhAI Thakkara pAMca pAMca dAyakAthI duniyAnA ghaNA dezeAne bhAratIya athANAM khavaDAvI rahelA eka kacchI gRhastha harirAma jerAma sevAvALA athANAMnA vyavasAyamAM eka anokhI bhAta pADI jAya che. 1935mAM nAnA pAyA para zarU karelA athANAMnI nikAsanA dhaMdhA Aje eTalA vikasyA che ke sthAnika vecANa mATe hAlamAM ja te peAtAnAM utpAdana bajAramAM mUkI zakayA che. [ ApaNA zreSThIvaryAM cIna ane raziyAne bAda karatAM duniyAnA nAnAmeTA aneka dezeAmAM tenAM 200 jAtanAM athANAMnI nikAsa thAya che. gujarAtIonI manabhAvatI vAnagIo jevI ke suratI UMdhiyuM, pAtarAM ane TI. DArAM-paravaLanAM zAka paNa teo Tina pekamAM paradeza mekale che. traNa brAnDa heThaLa teo peAtAnAM athANAM vece che. zivarI khAte AvelI temanI vizALa athANAMnI phekaTarImAM jarUriyAtamada pAMcaso jeTalI mahilAone rAjIrATI maLe che. svaya saMcAlita trA dvArA athANuM bharavAnI sAthesAtha eTaleAne sIla thavA sudhInI vyavasthA ahI. sekaDAmAM ja thAya che. teo athANAMnA moTA jaththA kALajIpUrvaka saMgharavA mATe peAtAnA kAlDa TAreja dharAve che. athANAM taiyAra thAya eTale phekaTarInI adyatana lebereTarImAM tenA namUnA cakAsavAmAM Ave che. chellAM cAlIza varSa thI satata athANAMnI nikAsa karanArA zrI Thakkarane rASTrapati taraphathI evA paNa prApta thayA che. tenA dAvA che ke tenAM athANAM koIpaNa prakAranAM rAsAyaNika prijharveTIvjhathI rahita hAya che. athANAM uparAMta AMbalI ane bAsamatI cokhAnI nikAsa paNa teo kare che. mubaImAM phAunTana khAte amerikana DrAyaphrUTa Tesa'mAM zuddha ghInI mIThAie tema ja sUkA mevAnI vividha vAnagIo kharIdavA lokeAnI bhIDa jAme che. muMbaInI phekarInI jagyA nAnI paDatAM naDiyAda ( gujarAta )mAM vizALa phekaTarI sthApIne utpAdanamAM vadhArA karAyA che. niDayAdanI Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 493 AjubAjunAM gAmamaMthI kerI, lIMbu, athANuM vagere mATe kAcI sAmagrI maLatI hovAthI utpAdana kharcamAM sAre e ghaTADe karI zakyA che. 70 varSanI uMmaranA zrI harirAma Thakkara Aje paNa eka yuvAnanI dhagazathI phekaTarI, ophisa, ane bahAragAmanA kharIdIvecANanA vahevAre saMbhALe che. temanA cAra putra ane pautro paNa temanA uttarottara vikasI rahelA dhaMdhAmAM prasaMzanIya sahAga Ape che. zrI haracaMda mIThAbhAI saurASTranA agraNI jaina zreSThIvaryomAM jemanuM sthAna agatyanuM gaNuM zakAya te zrI harIcaMda mIThAbhAI nikhAlasa aMtaHkaraNa, snigdha svabhAva, mAyALu mAnasa tathA vAtavAtamAM samadazI vatana dharAvatA. teo bhAvanagaranA vatanI che. muMbaInA vyApArI jagatamAM temanI gaNanA thatI. zUnyamAMthI sarjana karIne batAvI ApyuM hatuM ke kepaNa kAryanI siddhi mATe utsAhapUrvaka zuddha sattva ja upayegI tattva che. zikSaNakSetre sahAya ApavAne siddhAMta emaNe sahajabhAve sAdhya hate. saMpa ane sulehane haMmezAM satkAratA. tera varSanI uMmare muMbaImAM paga mUkyo ane turata ja ANaMdajI jhaveranI temanA kAkAnA nAmanI dukAne anubhava maLavA lAge ane samaya jatAM potAnA nAmanI e ja dukAna zarU rAkhI. 198ranI sAlamAM devagANAmAM pratiSThA karAvI. muMbaInI ghaghArInI jJAtimAM peTA-vahIvaTa saMbhALatA. zrI eca. ke. dave (bhAvanagara) mahenata, ApabaLa ane prabaLa puruSArthathI nAmanA meLavanAra zrI eca. ke. davenuM mULa vatana bhAvanagara che. gujarAtanI khyAtanAma peDhIomAM zrI eca. ke. davenI peDhInuM nAma khUba ja AgaLa paDatuM gaNAvI zakAya. zipiMga ane pheravarDiganA dhaMdhAmAM A Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 ] [ ApaNuM zreSTAvo piTIe prathama paMktinuM sthAna lIdhuM che. gujarAtanAM tamAma baMdaro upara A peDhInI zAkhAo kAma karI rahI che. bhaNataramAM nahIM paNa gaNataramAM kuzaLatA prApta karanAra zrI eca. ke. dave sAheba bacapaNathI ja eka yazasvI vyApArI tarIkenAM lakSaNa dharAvatA hatA. jIvananI zarUAta judI judI jagyAe TUMkA pagArathI nokarI dvArA karI. khaMta ane pramANikatAthI kAma karI saunAM hRdaya jItI lIdhAM ane baMdarane lagatA kAmakAjamAM tathA mAlanI jhaDapI herapheranA kAmamAM mana parovyuM. DI muzkelIne sAmane paNa karavo paDyo ane chevaTe vyApArI AlamamAM sArI evI pratiSThA prApta karI. sAhasikatAne siddhi prApta thAya evI daDha pratIti emane thatI rahI. jyotiSanA prakhara abhyAsI tarIke lekacAhanA pAmyA hatA. temanA putra zrI zaMkarabhAI dave, sva. zrI dhanabhAI dave, zrI dinakarabhAI dave, be putrIo ane anya bahoLuM kuTuMba Aje sukhI che. temanI deNagIe bhAvanagaranAM sAmAjika kAmamAM ane sAhityika pravRttione madadarUpa thavAnA e vArasAne temanA suputrAe jALavI rAkhe che. sva. zrI hiMmatalAla DAhyAlAla koThArI kartavya pratye sadAya jAgRta rahIne tema ja samAjazreya ane dharmazreya mATe sadAya pravRtta rahIne karmabhUmi muMbaI ane janmabhUmi pAlanapura pradezamAM anerI sukIti saMpAdana karI janAra sata zrI hiMmatalAlabhAInA ucca karmaniSTha ane dharmaniSTha jIvanamAM sane uttama AdarzanAM darzana thatAM hatAM. teozrIne janma pAlanapurI jaina jJAtinA eka ucca dharmaparAyaNa parivAramAM saMskArI mAtA-pitAnA gRhe sane 1908mAM thayuM hatuM. yuvAna vaye mahAnagara muMbaInI bhUmi upara padArpaNa karIne teozrIe jIvanasaMgharSa AraMbhya hate. pragati mATenI AkAMkSA ane vadhavAnI tamannA sAthe teozrI hIrA bajAramAM sArI nAmanA kamAyA hatA. hIrA bajAranA eka sAcA Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [45 abhivAdanagraMtha ] pramANika dalAla tarIke teozrInuM zubha nAma mokhare hatuM. vyavasAyamAM pragati karavA sAthe sevAkAryomAM sahAyarUpa thatA rahIne zrI hiMmatalAlabhAIe AtmAnI unnati paNa sAdhI hatI. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, AtmAnaMda jaina sabhA, mahAvIra jena hospiTala ane anya saMkhyAbaMdha jaina saMsthAonI sAthe teozrI saMkaLAyelA rahyA hatA. samAja-sevAnAM ane dharmakAryomAM udAra hAthe deNagI ApavAmAM emanuM nAma khUba ja jANItuM hatuM. duSkALa samaye emaNe prazaMsanIya sevA bajAvI hatI. umadA kAryonI suvAsa prasarAvI teozrIe tA. 20-3-7nA dine A jagatanI cira vidAya lIdhI. teozrInA AtmAne prabhu parama zAMtinuM amRta bakSe evI prArthanA karIe chIe. zrI hIrAcaMda pItAMbarabhAI zrI hirAcaMdabhAIne janma saMvata 1946mAM thayo hate. temanA pitAzrI zrI pItAMbarabhAI bhamedarAnA kAmadAra hatA. bhamodarAmAM temanuM varcasva hatuM. AkhuM gAma temane kAmadArabApAnA nAmathI navAjatuM. zrI hIrAcaMdabhAInAM mAtuzrInuM nAma purIbA hatuM. te 95 varSanuM lAMbuM AyuSya bhogavI svarge sidhAvyAM. zrI hIrAcaMdabhAI e DAghaNe abhyAsa karI, nAnI uMmaramAM temanA banevI zrI harajIvana chaganabhAInI peDhInA kAmakAja mATe kocIna gayA. tyAM 17 varSa kAma karI dezamAM AvyA. muMbaImAM zrI dIpacaMda ku.mAM AphrikA sAthenuM kAmakAja 15 varSa saMbhALyuM. tyArapachI zrI bhUpatarAya hIrAcaMdanA nAmathI svataMtra kamizana ejanTanuM kAma zarU karyuM. temanA putra bhAIzrI bhUpatarAye javAbadArI upADI lIdhI ane zrI hIrAcaMdabhAIne nizcita karyA. Aje te temanuM kamizana ejanTa tarIkenuM nAma prakhyAta che. zrI hIrAcaMdabhAIe zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM eka olaranA rU. 12500 ApyA che. sAvarakuMDalA jaina vidyArthIgRhane rU. 1000 ApyA che. temaNe pAlItANAmAM ba. ba. yAmA ane Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 ] [ ApaNA zreSThIvaryo cAturmAsa ane sAdhu-sAdhvIonI bhaktine sAre lAbha lIdhe hatuM. bhamedarAmAM paNa sArI rakama ApIne zALAne temanuM nAma ApavAmAM AvyuM che. pUjya yugadivAkara AcAryazrI vidharma sUrijInI preraNAthI saMghANI esTeTanA zrI pArzvanAtha che. mU. jaina saMghane bahenenA upAzraya mATe rUA. 41000 ApavA udAratA darzAvI che ane te "zrI harakera hIrAcaMda panAMbara ArAdhanA bhavananuM udghATana kArtikI pUrNimA tA. 4-11-1979nA roja karavAmAM AvyuM tyAre bhAIzrI bhUpatabhAI e bIjA rUpiyA 5000nI jAherAta karI tyAre saMghamAM AnaMda AnaMda thaI gaye. zrI hIrAcaMdabhAInAM dharmapatnI zrI harikerabena paNa dharmiSTha ane tapasvI che. bhAI bhUpatabhAI ane indubahena e temanAM saMtAne che. bhAI bhUpatabhAI paNa sevApriya, kuTuMbavatsala ane kAryakuzaLa che. temanAM dharmapatnI zrI nirmaLAbahena paNa dharmapremI che. zrI hIrAcaMdabhAIne AtmA jyAM haze tyAMthI AzIrvAda varasAvato raheze. zrI harIlAla jaTAzaMkara trivedI zreSThIvarya zrI harIlAlabhAInuM mULa vatana bhAvanagara jillAnuM vallabhIpura. janmasthAna bhAvanagara, meTrika sudhIne abhyAsa muMbaImAM, vyavasAya ATAne vepAra. pitAzrIne A vikasAvelo vyavasAya pitAnI nAnI uMmare zrI harIlAlabhAIe hAthamAM laIne prArabdha ane puruSArthathI vikasAvyA. temanI mAlikInI hAla traNa maTI ATAnI mile bRhad muMbaImAM cAle che. saMskAritA ane cAritryanA baLe teonuM sthAna muMbaInA sAmAjika jIvanamAM ghaNuM ja AgaLa paDatuM rahyuM che. teoe lakSmIne saddhapaga bahoLA pramANamAM karI jANe che. bhAgye ja koI sevAkArya karatI saMsthA haze ke jemane teo madadagAra thayA nahi hoya. sahAyabhUta thavAnI take teo zodhatA pharatA hoya che. saMta puruSanI sevA karavI te temanI daDha ruci rahI che. nAnA-moTA saunA Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 47 teo prItipAtra ane kRpApAtra banI zakayA che. namratA, dayA, karuNA, IzvarazaraNu temanA ujjavaLa jIvanamAM chUpA rahI zakatAM nathI. teo ziheAra sa'pradAya audicya agiyAraze brAhmaNa jJAtinA nararatna che, tevuM abhimAna samagra jJAti lai rahI che. jJAtine caraNe mukAyelI traNa saMsthA - bhAvanagaranI godAvarIbA tathAmANekabA audicya mahilA chAtrAlaya; Ara. je. joSI keAleja hAsTela ane sahAranuM je. pI. pAMDacA chAtrAlaya tenA purAvA che. zrI haribhAInAM dAnA Aja sudhImAM lAkhA rUpiyAnAM thayAM haze, ane te meTe bhAge chUpAM dAne hoya che. lagabhaga badhI ja mAnava-rAhata-sevAone temaNe sahAya ApI che. siMhAramAM thoDAM varSa agAu thayela lakSaca'DI yajJamAM te mukhya yajamAna hatA ane temAM sArA evA sahayoga ApelA. nAnAmoTA phaMDaphALAomAM ApelI deNagInA kAi pAra nathI. upara jaNAvyA mujaba je traNa chAtrAlayA hAla cAle che temAM temanI nANAkIya madada pracura pramANamAM che ane haju maLatI rahe che. hamaNAM ja gheADA samaya pahelAM vallabhIpuranA rAMdalamAtAnA maramAM temaNe meTI rakama kharcI haze. yathAzakti phALo Apela che. hAla te nivRttimAM dharma parAyaNa jIvana devalAlImAM rahIne gALe che ane temanA putrA vyavasAya saMbhALe che. dhama emanA jIvanamAM vaNAI gayelA che. apavAdarUpa-anekhI pratibhA dharAvanAra zrI harilAlabhAI ApaNA saunA sanmAnanIya vyakti banIne ApaNI asmitAne ajavALI rahyA che. che. 63 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI upendrabhAI pItAmbaradAsa dozI bhAvanagara jillAnA mahuvA tAlukAnA vatanI zrI upendrabhAI pItAmbaradAsa dozIe SSC. sudhInA abhyAsa bAda 196mAM pitAnI dhaMdhAkIya kArakirdInI zarUAta karI. 31 varSanA zrI upendrabhAI kesa AIne sakiya kAryakara che ane muMbaImAM vyavasAyI pravRtti uparAMta rAjakIya sAmAjika ane zaikSaNika kSetre sakriya kAmagIrI bajAvI rahyA che. zaMkhezvara ane mahuDI tIrthanI yAtrAe emanI jIvanayAtrAmAM preraNabaLa pUruM pADyuM. temanA jIvanamAM temanA paramapUjya pitAzrI ane IndirA gAMdhInA vicAroe agatyane bhAga bhajavyo che. teo guptadAnanA himAyatI che. hAlamAM teo pikiMga maTIriyala, DAIjha tathA kemikalane vyavasAya saMbhALe che tathA bhaviSyamAM tene vikasAvavAnI IcchA dharAve che. temane sAmAjika kAryo, vAMcana ane ramatagamatane zokha che. ekAgratA jevA mahatvanA guNane kAraNe ja teo pragati karI zakyA che. muMbaIne Dharavi eriyAnI pragati ane utthAna mATe teo vividha sAmAjika saMsthAonA vAIsa presiDenTa ane sakriya sabhya rahI cUkyA che. lokasabhAnI cUMTaNIo vakhate vakhate vakhata keMgresa AInA umedavAravatI pracAra kArya karela che. garIba ane nirAdhArene, traNa lokone teo Arthika uparAMta aneka rIte sahAya karatA rahyA che. zrI e. ela. popaTa saujanyazIla ane udAra vyaktitva dharAvatA eDakeTa zrI. odhavajIbhAI lahamIdAsa paTanuM mULa vatana bhAyAvadara. bacapaNathI teoe khUba ja saMgharSa karIne rAjakoTanA nAmAMkti InkamaTekasaselsaTekasanA prekaTIznaranI uttama kakSAe pahoMcyA che. vyavasAye vakIla Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] 9 499 eTale emanI tarkazakti bahu ja tIvra, kAI ne paNa kAMi gaLe utAravu' eTale emane mana saraLa vAta. kudarata sau koI ne AvI zakti nathI ApatI. evuM tejasvI divya baLa zrI popaTasAheba pAse che. dAna kupAtrane na thaI jAya te bAbata zrI edhavajIbhAInAM dharmAM patnI zrImatI manulAbahena khAsa kALajI lye. pApaTasAhebanuM koIpaNa dharmAMkAya hAya temAM temanAM dharma patnInA sahuceAga hAya ja. zrI AdhavajIbhAI rAjakeTa lehANA sevA maMDaLanA TrasTI, inkamaTeksa-selsaTekasanA hAddedAra ne ratanaparanA rAmacarita mAnasa maMdiranA AgaLa paDatA kAryakara, lAyansa kalaba nAnA cADa membara che. temane phaMDa reIjhiMga kalekazana mATe evA prApti paNa thaI che. zikSaNasa'sthAomAM bALakone gaNaveza sivaDAvI ApelA che, ziyALAmA garIone dhAbaLA oDhADavAmAM paNa te sau prathama hAya ja. rAjakoTanI koIpaNa sArvajanika zubha hetuvALI pravRtti; pachI te hRdayanA AparezananI hAya ke koI zALAne kAMI sahAya karavAnI hAya ke dInadukhiyAMone anya kAI madada karavAnI hoya, te badhAmAM zrI odhavajIbhAI popaTa hamezAM meAkhare rahyA che. temanI sAthe temanAM dharmapatnI zrImatI maMjulAbena paNa evAM ja sevAbhAvI. A banne gharadIvaDAone hAthe aneka satkAryAMnI sugadha vahe ane moMgala dhanAM raMgaberagI phUlA khIlatAM rahe e ja zubhecchA. zrI ecchavalAla geAradhanadAsa zAha * samAjane sudhAravA hAya tA tene vicAra preratuM sAruM sAhitya pahoMcADavuM, vaMcAvavu jarUrI che. sArA vicArathI sArA AcAra saMbhavI zake ' kaMIka evI dhUnathI prerAi amadAvAdane eka vepArI gAMThanAM gApIcaMdana karI leAkeAne sastuM sAhitya vAMcavA tarapha vALavA varSothI ekale hAthe jhajhUmI rahyo che. TUMku dhetiyu, jhabhbhA, Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paoo | [ ApaNuM zreSThIvaryo upara baMDI, vizALa lalATa ane tenA para kALI vANiyAzAhI TopI; hAthamAM thelI ane thelImAM pustake. vo istrIdAra nahi paNa sArI rIte dhoyelAM ane khAM te kharA ja. vAta kare uTapaTAMga paraMtu dhIraja rAkhI tene sAMbhaLe te tamane emAM adhyAtmajJAnane niceDa dekhAya. gujarAtI ja nahi, vizvasAhityanA sAMprata pravAhanI tamane jhAMkhI jarUra thAya. zaheramAM sAhitya-rAjakAraNa ke sAMprata praznonI sabhA hoya ke keI vicArageSThI hoya ne temAM pAMca-paMdara mANaso bhegA thayA hoya tyAM A bhAI jarUra pahoMcI jAya. badhuM sAMbhaLe, jue, pitAnI AgavI sUjhathI mAnavIne taLe ane lAge ke A mANasane sAruM sAhitya ApavAthI te vAMcaze te turata thelImAMthI pustake kADhIne bheTa dharI de. A vilakSaNa vyakti che, amadAvAdanA TAIlsanA eka vepArI. emanuM nAma occhavalAla goradhanadAsa zAha. Aje temanI uMmara eMzI varSanI haze. vepAra sAro che paNa keTalAMka varSathI teo dhaMdhAmAM kaI rasa letA nathI. ziSTa sAhityanuM kaI pustaka aprApya hoya ke kaI sArA lekhakane tene sAhityagraMtha mATe prakAzaka na maLatA hoya, nANAkIya mUMjhavaNa hoya tevA kissAmAM occhavalAlabhAI sAme cAlIne tene nANAMnI sahAya Ape. occhavalAlabhAI e atyAra sudhImAM potAnI A pravRtti dvArA lAkha rUpiyAnuM dAna karyuM haze. ochAmAM ochA cArathI pAMca TAITala sAthe teo saMkaLAyelA che. emane khabara paDI ke pAtaMjala gadarzana aprApya che eTale emaNe gujarAta vidyAsabhAne dAna ApI punaH prakAzana karAvyuM. gujarAta sAhityasabhA dvArA dayArAmanA graMthanuM adhikRta prakAzana bahAra paDAvavAmAM paNa nANAkIya beje uThAve. sva. cAMpazIbhAI udezInAM vicArapreraka lakhANe graMthastha karAvI lekene sastA dare ApavAnI yejanA temaNe karI. janakalyANane ane sadvicAra parivArane temaNe ApelAM dAnamAMthI prativarSa sastA daranI cAra copaDIo chapAya che. gujarAta kolejanA saMskRta vidvAnA lekhe graMthastha karavAnI yojanAne paNa teoe sahAya karI che. sauthI Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanAtha ] [ 501 vadhu mArkasa meLavanArane mATe gujarAta yunivarsiTIne eka pAritoSika paNa teoe ApyuM che. sva. zeThazrI kasturabhAI lAlabhAI dharmabhAvanA, sevAbhAvanA ane dAnabhAvanAnI A sarvamaMgalakArI triveNune emanA jIvanamAM saMgama sadhAye hato. aneka kSetramAM samAjopakAraka sevAo bajAvIne rAjyamAnya ane prajAmAnya eka Adarza mahAjana tarIkenI kItine meLavI zakyA hatA. aneka vakhata videzanA pravAsa vakhate paNa khAnapAnanI zuddhine sAcavI hatI. temanI jIvanaspazI dharmazraddhA gajabanI hatI. eka samartha yuga puruSa hatA. jaina zAsananI prabhAvanA tathA rakSA mATe je kAmagIrI bajAvI hatI te teonI dharmaprIti, saMskAritA ane mAnavatAnI yazagAthA banI rahe tevI che. aradhI sadI karatAM paNa lAMbA samaya sudhI jena saMghamAM ekachatrI varcasva dharAvanAra sarvamAnya mukhya agraNI tarIke emaNe je mAnamaratabo bhega hatuM te teonI nirmaLa dharmabuddhi, dUraMdezI ane zAsanasevAnI utkaTa dhagazanuM pariNAma hatuM. temanuM nAma ane kAma jaina dharma, saMgha ane samAjanI sevAnA A yuganA ItihAsamAM senerI akSarothI aMkita banI rahe tevuM che. ucca koTinA jIrNoddhAranI ane zAsanane prabhAva vistarata rahe te mATenI je kAmagIrI emaNe saphaLatApUrvaka bajAvI e A sadInI jaina paraMparAnI eka gauravakathA banI rahe tevI che. temaNe pitAnI zakti, saMpatti ane sevAvRttinI dharmakSetra tathA karmakSetranA vikAsa mATe samAna rIte vaheMcaNI karI hatI. - dezanA eka bhAvanAzIla ane Adarza mahAjana tarIke teoe saMkaTagrasta prajAjanenA saMkaTa nivAraNa mATe anekavidha sevA pravRttio karI hatI e emanI lokakalyANanI subhaga daSTinI yazagAthA banI rahe tevI che. che. 64 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 ] [ ApaNA zreSThIva potAnA jIvana daramyAna bhAganI pUrI sAmagrI ane vaya heAvA chatAM vidhura thayA pachI pALelu nirmALa brahmacarya, ati dhanapati chatAM veSabhUSA vageremAM sAdagI, sAmAnya mANasa sAthenA vanamAM dAkhaveluM saujanya ane nirabhimAnatA, zrIsa'dhanA sAta kSetranI rakSA, sevA mATenI laganI, sAdhutA taraphane pUjyabhAva, vividha prazasta guNe! ane puNya pavitra buddhinA baLe zrI jaina saMghanA vividha soMpradAyeAmAM ane bhAratabharamAM bhAre meTI yazakIrti meLavIne jainasamAjane gaurava apAvyu` che. ( jaina patramAMthI sAbhAra ) ------ zrI kanubhAI jIvaNadAsa laherI jemanA ughADI kitAba jevA niLa niSkalaMka bhAtIgaLa jIvanamAMthI navI peDhIne preraNA maLI rahe che, jemaNe jIvanasamudranu' mathana karyuM. temAMthI nIkaLelA jherane pacAvI lIdhu hAya ane ratnA samRddhi ke amRta saune vaheMcI dIdhAM hAya tevA paropakArI vyaktinI A tejasvI jIvanayAtrAne vaMdana karyAM vagara nathI rahI zakAtuM - emanI ajoDa sthitisthApakatA, IzvaramAM saMpUrNa paNe svIkArelI zaraNugatinA jIvanayajJa dIrghakALa sudhI maghamaghatA raheze. - kayegI zrI kanubhAi jIvaNadAsa laherInA janma sa. 1970nA je sudi 3nA divase rAjulA mukAme thayA hatA. 13 varSanI uMmara sudhI temaNe mubaImAM vidyAbhyAsa karyA hatA. temanA pitAzrInA svargavAsa thatAM tee mAsALamAM rAjulA AvyA ane be varSa amarelI kapALa beDiMgamAM abhyAsa karI sana 1930nI rASTrIya caLavaLamAM bhAga lIdhe tyArathI 1942 sudhImAM dareka laDatamAM bhAga lIdheA. advitIya rAjakIya sahiSNutAnA bacapaNathI ja darzana thatAM--avAranavAra jela bhegavI A svAta'tryasenAnI ane ArajhI laDavaiyA 1944mAM jUnA bhAvanagara rAjyanI dhArAsabhAmAM bhAvanagara prajA pariSadanA sabhya tarIke rAjulAtha binaharIpha cUMTAyA hatA. svarAjya mATe jhajhUmyA ane surAjya mATe jIvanabhara mathyA. saM. 1948mAM jUnAgaDha mukAme ArajhI hakUmatamAM khAkhariyAvADanA girAsadArone hijarata karAvI ane agrabhAga lIdhe Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 103 hatA. emanA gharanuM AMgaNuM ja prajApariSada gaNAtI. 1952-57mAM saurASTranI dhArAsabhAmAM teo rAjulA-jApharAbAda vibhAgamAMthI cUMTAyA hatA. 1956-60 sudhI teoe bhAvanagara jillA kala berDane pramukha tarIke ane 1960-63 amarelI jillA kala beDanA pramukha tarIke kAmagIrI bajAvI vikAsa pravRttinA praNetA banyA-Adarza paMcAyatI rAjyanA AdhArasthaMbha banyA ane 1964-66 sudhI teoe rAjulA tAlukA paMcAyatanA pramukha tarIke kAmagIrI karI. tyAga, bhakti ane namratAnI mUrti banIne saunA mArgadarzaka banyA. anekavidha kSetre yazasvI kAmagIrI bajAvI chellAM varSomAM rAjakIya nivRtti pasaMda karI ane pitAnA aMgata vyavasAya ane sAmAjika pravRttimAM teo rasa laI rahyA che. raNamedAna ane jIvana saMgrAmamAM haMmezAM khuzakhuzAla jaNAtA zrI kanubhAI sArA vaktA che. vakatRtvakaLA e emane IzvarI bakSisa che. teo zarIre khaDatala ane lokhaMDI che. temanuM mane baLa ghaNuM ja majabUta che. temanI vyavahArika kuzaLatA ane dareka praznone abhyAsa karIne nirNaya levAnI zakti ajaba che. temanA dareka vahIvaTamAM sUkSma IjanerI sUjhabUjha jovA maLI. saurASTramAM gaDhaDAnA nagarazeTha zrI mehanalAla metIcaMda sArA samAdhAnI gaNAtA zrI kanubhAI paNa aneka prakAranA matabhedo nivArIne samAdhAna karavAmAM kuzaLa che. vepArI vyavahArika ane kauTuMbika jhaghaDAonuM sukhada samAdhAna karAvA mATe teo jANItA che. spaSTavaktA ane pitAne je gya lAge te kahevA mATe teo haMmezAM daDha rahyA che. gAMdhI peDhInA A durlabha puruSanA vahIvaTa daramyAna bhAvanagara ane amarelI jillAmAM aneka leke pagI kAryo thayA che je temanI kAryadakSatAnA purAvAo Aje paNa UbhA che. A nakhazikha sajana dAnavIrenA saMparkamAM AvIne lokakalyANanI pravRtti mATe lAkha rUpiyA jAhera phaMDamAM bhegA karI zakyA che. mesALane pitAnuM vatana ja mAnIne rAjulA zahera ane tAlukAnA vikAsamAM temane phALe ananya che. jAhera jIvananA racanAtmaka vicAraka ane seraDI amitAne jIvaMta pratIka samA saurASTranI mahemAnagatI jANItI che te ja rIte kanubhAInuM ghara e sArvajanika dharmazALA jevuM che ane Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 ] [ ApaNA zreSThIvaryo temanuM svAgata paNa prazaMsanIya che. bhautikavAdanA AjanA lalacAvanArAM pralebhanethI teo haMmezAM dUra rahyA. temanI sevAonuM gadAna lAMbA samaya sudhI anekene preraNAdAyI banI raheze. aneka saMtemahaMtoe temane parahitaiSI temaja dharmasaMskAranA abhivRddhika tarIke biradAvyA che. hamaNAM ja DA samaya pahelAM vizALa janasamUha vacce bhAre dabadabApUrvaka emane amRta mahotsava ujavAye. emanI jIvanazailIne ane kAryane biradAvI keTalAke temane satayuganA mAnavI kahyA. parivAramAM temanAM dharmapatnI pUjyazrI vijyAlakSmIbena ghaNA ja namra svabhAvanA ane paraNAgata mATe khUba ja jANItAM che. eka Arya sannArIne zobhe te rIte putronuM jatana karIne AbAda ghaDatara karyuM - jAhera sevAnAM kAryomAM patine saMpUrNa sakSega Ape. ghara ane saMsAramAM divya premanuM siMcana karyuM-vizALa parivAranA vatsala mebhI banIne saunA sukha duHkhamAM preraNAmUti banyAM. temane saMskArasaMpanna putramAM zrI dinezabhAInI AdhyAtmika pragati ghaNI ja uccatama ane sArI che. DekaTara narendrabhAI sArA vaktA ane kuzaLa-mAnavatAvAdI DekaTara che, je hAlamAM lIonArDa TAuna amerikAmAM che. trIjA putra zrI pravINabhAI laherI I. A. s. tathA E. s. thayA che ane gujarAta sarakAramAM vividha khAtAmAM mukhya saciva jevI mahatvanI javAbadArI vahana karI che. zrI bipInabhAI laherI bI. kema thayA che ane rAjulAmAM sthAyI thaIne ImAratI lAkaDAne vyApAra saMbhALe che. rAjulA vibhAgamAM saMskArI ane sukhI saMpIlA kuTuMba tarIke laherI parivAranI ghaNuM umadA suvAsa che. zrI kAMtilAla e. kAmadAra (madrAsa) audyogika kSetranI anekavidha jaTila javAbadArIo vacce paNa sevA bhAvanAnI peta jalatI rAkhatA madrAsanA mahArathI gujarAtI agresara zrI kAMtilAlabhAI amIcaMda kAmadAranuM samagra jIvana Age kadamInA ujajavaLa itihAsanuM darzana karAve che. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagra tha [ 505 saurASTranA svAmInArAyaNanA gaDhaDAnA suvikhyAta sukhI samRddha jaina vaNika parivAramAM zrI kAMtilAlabhAI nA janma i. sa. 1925nA mArcanI 27 tArIkhe thayA hatA. C vatanamAM abhyAsa pachI pitAnA pagale pagale yuvAna zrI kAMtibhAI kismatanA khela khelavA madrAsane AMgaNe I. sa. 1956mAM AvI AyAta nikAsanA vyavasAyamAM sAmela thayA hatA. AgekadamInAM unnata svapnA sadAya haiyAmAM ghALAtAM A yuvAne sTenalesa sTIlanA vyavasAyamAM jhaMpalAvI eNnitha inTaranezanala 'nA nAme sTenalesa sTIlanA kArakhAnAnA pAyA nAMkhyA hatA. Aje A udyogakSetranI temanA unnati ujjavaLa svarUpa pAmI che. bhavya ' jhenitha hAusa 'nA dvArethI tenu saMcAlana thaI rahyuM che. bhArata sarakAre sTenalesa sTIlanA zreSTha nikAsa mATe evA paNa ApyA che. teo 'rAjayAga kansTrakzana prAIveTa limiTeDanA ceramenapade che. samAjasevAnI pravRttiomAM paNa zrI kAMtilAlabhAI mAkhare che. zrI geAlivADa mitra ma`DaLanuM upapramukhasthAna sa. 1981mAM dIpAvyu` hatuM. hAlamAM zrI saurASTra jaina saghanA upapramukha tarIke, zrI saurASTra jaina velaphera TrasTanA pramukha tarIke, zrI jaina sAghyala grupa madrAsa senTralanA pramukhapade sArI sevA ApI rahela che. teozrI gujarAtI maMDaLanA bhUtapUrva sekreTarI rahela che. teozrI lAyansa kalaba inTaranezanalanA DepyuTI DisTrikaTa gavarnara pade nimAyA che. udyogakSetramAM tAmilanADu meTalavera esosiyezananA 1982thI 1987 sudhI pramukhapade sArI sevA ApI che. tema ja pheDarezana opha ola inDiyA TreDasa esesiyezananA upapramukha che. teozrI madrAsanI ve'kaTezvarA enjiniyariMga koleja tathA zrI gujarAtI e. bI. pArekha vidyAma`dira tathA zrI gujarAtI kanyA keLavaNI ma`DaLa tathA bALavihAra gilDa epha sarvi`sa, zrI gujarAtI sahAyakArI hospiTalamAM khUba sArI sahAya karela che. mAtRbhUmi gaDhaDAmAM tyAMnI pAMjarApALa tathA tyAMnI anya saMsthAone sArI rakama udAratAtha Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 j ( ApaNA zreSThIvaryA ApI che tathA temanA pitAzrInA smaraNArthe basasTenDa pAse pANInuM khUba suMdara parama badhAvI Apela che. - sva. zeThazrI kAntilAla cImanalAla zAha puSpanu. mUlya enI uMmarathI nahIM, enI saurabhathI thAya che. sva zeThazrI kAntilAla cImanalAla zAha ( kailasAvALA) 86 varSanI uMmare tA. 13-2-87nA rAja avasAna pAmyA, tyAM sudhI satata satkAryanI saurabha prasArAvIne bharyuM bharyuM jIvana jIvyA che. puSpane aMjali zI rIte ApI zakAya ? zabdonuM mAdhyama tyAM UNu ja utare ne! nAna-meTrika sudhI abhyAsa karIne, nITekSa hejhiyarI tathA relave konTrekaTa ane sTIma kAlanA vyavasAyamAM vyasta banelA A mahAmAnave samAjanAM bahuvidha kSetrAne jatanathI ucheryAM che. zeTha A. ka.nI peDhI ( upariyALA tItha ), zrI vastupALa tejapALa jaina cerITI TrasTa ( kuMDalIka tI`), zrI navaraMgapurA jaina ve. mU. pU. saMgha vagerenA menejiMga TrasTI tarIke, dhoLakA ejayukezana sosAyaTI ane kRSNanagara jaina zve. mU. pU. saMghanA ceramena tarIke uparAMta zAMticaMdra sevA samAja, amadAvAda, pAMjarApALa, bhojanazALA jevI aneka sasthAomAM TrasTI-kamiTI membara tarIke rahIne emaNe udAra sakhAvatathI e dareka saMsthAnI saMniSTha mAvajata karI che. anAthAlayA, baherAM-mUgA bALakAnI saMsthA, raktapittiyAM mATenI sasthA, vRddhAzrama, mAnasika pachAta bALakA mATenI sasthAo ane samAjane upayAgI aneka sevAbhAvI sasthAe Aje zrI kAMtilAlane tathA temanA piravArane yAda karI rahI che. emaNe rAhatakAryanI niHsvA bhAve AgavI paraMparA sa` hatI. padma ke pratiSThAnI vAmaNI apekSA A mUlyaniSTha mahAmAnave kayAreya sevI na hatI. jIvanamAM teozrIe aneka dAna karyAM che. sevAparAyaNa ane bIjAnA sahRdayInI bhAvanAvALA heAvAthI teo Aje paNa samAjamAM AdaraNIya che. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI kAntilAla sI. roDa ' mULavatana pAlItANA. bALapaNamAM pitAnuM chatra gumAvyuM. mAtAe kALajIpUrvaka bhaNAvI gaNAvI traNe bhAI Ane taiyAra karyAM. jUna 1964mAM mazInarI sAthenI 10 X 10nI bhADAnI jagyAmAM khUba nAnA pAye kAIpaNa jAtanI mUDI vinA zeTha enjiniyariMga varkIMsa ' nAmathI dhadhAnI zarUAta karI. 1965 ane 1966 khUba mahenata karI AIsa plAnTanI nAnI AI TemA, phAyara !AIjhiMga ikavIpamenTanA pArTsa, kAlDa sTorejanA daravAjA 1. cIjonA utpAdanathI dhaMdhAmAM sthira thayA. 1967mAM membe ArTasa kensa inDasTrIjha ' nAmathI bIju yuniTa zarU karI AyAta thatAM AIsa kena bhAratamAM banAvavAnI zarUAta karI. 1970mAM 'bee sTIla enDa enjiniyariMga kuAM.' nAmanA trIjA audyogika ekamanI sthApanA karI leAkhaMDanA tavA tathA kaDAI vagerenuM... meTA pAyA para utpAdana zarU karyu. pAchaLathI zeriMga tathA benDiM`ganA meTAM mazInA vasAvI jobavarka paNa zarU karyuM. 1973mAM zeTha enjiniyariMga vaksa e ekSaporTanI paNa zarUAta karI. sTIla plAu, zAvela sTIla TUMka pIkesa, ghamelA, tavA, bakeTa, rephrIjarezana IkavIpamenTsa vagere cIjonA aksaporTa bijhanesa vadhAryA. 1975mAM tavA ane bIjI cIjonA utpAdana mATe leAkhaMDanI zITa pleTsa keAIlsa kharIdavAnA anubhavathI zeTha enTaraprAI sisa ' nAmanuM navuM TreDiM'ga yuniTa UbhuM karI leAkhaMDanA zITa pleTasane jaththAbaMdha vepAra zarU karyAM. ( 6 [ 507 1980mAM * navabhArata phebrikeTasa 'nA nAmathI HR/CRnI kAilAnu DIkoI liMga karavAnA plAnTa vizALa zeDamAM zarU karyAM, jeNe muMbaInA sauthI meATA ane sagavaDatAvALA DIkeAIliMga plAnTa tarIke nAmanA meLavI. 1983mAM zrI hiMmatabhAI e IMglAMDa ane jarmanI jaI Adhunika DIkeAiliMga ane slITiMga mazInarInA abhyAsa karyAM. 1984mAM nyu embemAM 5300 skevara mITaranA audyogika vasAhatamAM vizALa ploTa kharIdyo. 1987mAM sI pratApa enji Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 ] | ApaNA zreSThIvaryo niyariMga kuM." nAmanI elyuminiyama slITiMganI cAlu phekaTarI ghATakeparamAM kharIdI. 1988mAM nyu beonA pleTamAM 20, 00 skavera phITane zeDa bAMdhI "zeTha sTIla prosesarsa" nAmathI adyatana DIkeIliMga plAnTa zarU karyo. 1984thI eka navuM kSetra kheDyuM che. "vega ratnAkara" nAmanA ati prAcIna Ayurvedika upacAranA jaina graMthanI hastaprata parathI harasa-masA, bhagaMdara, patharI, kamaLo, TI.bI. dama vagere mahAvyAdhio mATe Ayurvedika upacAra vikasAvyA che je asarakAraka sAbita thayA che. A rogonI davA "zeTha enjiniyariMga varkasa", bhAyakhalAnA yunITamAMthI dara maMgaLavAra ane guruvAre sAMje 5 thI 7 vinAmUlya ApavAmAM Ave che tema ja "lAyansa klaba opha vidyAvihAranI zibiramAM dara mahinAnA bIjA zanivAre sAMje 4 thI 7 esa. ena. DI. TI. keleja, kAmAlena ghATakepara (vesTa)mAM paNa temanA taraphathI vinAmUlya ApavAmAM Ave che. hajAre dardIo sAjA thayA che. A dha che temane mana viziSTa lAbhakAraka che. A "zeTha grupa"nA AdhArastaMbhe zrI kAntilAla sI. zeTha B.com. LL.B. sekreTarI, zrI yazovijayajI jaina gurukuLa-pAlItANA; presiDenTa, lAyansa klaba opha vidyAvihAra (1981-82) jhena ceramena lAyansa inTaranezanala, DisTrIkaTa 323-epha TrasTI, zrI pAlItANA ghoghArI jaina samAja-muMbaI eDavAIjharI kamiTi membara, zrI ghoghArI jaina sevA saMgha, muMbaI. zrI hiMmatalAla sI. zeTha zeTha enjiniyariMga varkasanA praNetA adyatana mazInanI DijhAInanA abhyAsa arthe iglenDa-jarmanI vagere videza pravAsa karyo. ane evA ja mazIne ahIM banAvyAM. zrI mahendrabhAI sI. zeTha, B.com. varkazopa mazIna aMgenI TekanIkala kuzaLatA ane vahIvaTIya dakSatA dharAve che. "zeTha grupa"nA A AdhArastaMbhe jIvanane A badhA vikAsa temanA pitAzrI sva. zrI. cunilAla dAmajInA AzIrvAdathI tathA pUjya pitAzrInA mAmA sva. zrI mehanalAla jasarAja zAhanI hUMpha ane preraNAne AbhArI gaNe che. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI kAntIlAla maNilAla jhaverI zrI hastagiri mahAtIrthInA nAmanI sAthe jemanuM nAma saMkaLAI gayuM che evA A tItheoddhAranA prANapUraka kAryakartA zrI kAntIbhAInuM peAtAnuM mULavatana pATaNa ( uttara gujarAta ) ane vyavasAyI kSetra muMbaI ne choDIne temaNe zrI hastagirine ja chellAM 15 varSathI peAtAnuM dhAma banAvyuM che. peAtAnI dhanasapatti tema ja zArIrika, mAnasika ane bauddhika sarva zaktionuM mukhya kA kSetra temaNe hastagirine ja banAvyuM che. bhaktimAM saghaLuM nyAcchAvara karavAmAM temaNe dhanyatA anubhavI che. hastagiri tItha temanA prANa che. [ 509 pU. AcArya daiva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAja sAheba, pU. pAda adhyAtmayogI sva. paMnyAsapravara zrI bhadra Mkaravijaya giNa tathA AgamikravAkara pU. pAda sva. A. bha. zrImad vijaya mAnatuMgasUrIzvarajI mahArAja sAheba Adi zAsana prabhAvaka guru bhagavaMtAnA nikaTanA paricayamAM AvatA gayA, upadezAmRtanuM pAna karatA gayA tema tema temanA jIvanamAM adhyAtmaguNasamRddhi vadhatI cAlI. zrAvakanAM khAra tratA, upadhAna tapanI ArAdhanA, vardhamAna tapanI 61 eLI, navakAra maMtrapUkanA jApanAM anuSkAnA, kAyamI biyAsaNAthI Ache tapa nahi, mULamAMthI kAyamI eka vigayA tyAga, pramAdA caraNarUpa anadaMDanA tyAga ema vividha prakAranAM tapa, tyAganAM ratnAbhUSaNaiAthI temanA zrAvakajIvananI zeAbhA vadhavA lAgI. temanAM mAtuzrI, bhaginIe, phaIbA, bhANejo, banevI Adi kuTubanI daza vyaktio dIkSita thayela che. temanAM dharmapatnI A sau. kaMcanabene dareke dareka dhakA mAM temanI sAthe kame kadama milAvIne tana ane manathI eTaleA teA sahakAra ApyA che ke, temanA nAmehlekha vagaranuM kAntibhAInuM caritravarNana apUrNa ja banI rahe eTale mahattvanA temanA dharmakAmAM temaNe bhAga lIdhe che. aneka tI yAtrAe, sAdharmika vAtsalyA, supAtra dAna, gurubhakti maheAtsava, sa`ghakti, tIrthabhakti, jenAgama bhakti ema vividha Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo prakAre avasare avasare sAta kSetramAM ane AThamA anukaMpA kSetramAM temaNe pitAnI lAkhonI saMpattinuM vAvetara kareluM che. pU. pAda sva. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya mAnatuMgasUrIzvarajI mahArAjanI punyanizrAmAM siddhakSetramAM temaNe lagabhaga 150 sAdharmika baMdhune cArtumAsa ane 200 sAdharmIka baMdhune navvAdhyAtrA karAvavAnuM puNya upArjita karyuM che. pAlItANAmAM muktinilaya dharmazALA, ameri vihAra piauSadhazALA tathA zeThazrI saradAramalajI pauSadhazALAnA teo praNetA che. pitAnI janmabhUmi pATaNamAM aneka dharmasaMsthAomAM temaNe tanamana-dhanathI pitAnI sevA ApI che. paNa jyArathI zrI hastagiri tIrthoddhAranA kAryane prAraMbha thayo tyArathI te badhAM ja kSetramAMthI pitAne kheMcI laIne, potAnI zaktine saMcaya temaNe ekamAtra hastagirimAM ja kendrita karyo che zrI hastagiri tIrthanI bhakti e temanA jIvananA saghaLAM dharmAnuSThAnamAM zikhara uparanA kaLaza samAna che. zrI hastagiri tIrthoddhAraka sva. pU. A. mAnatuMgasUrIzvarajI mahArAjanA sadupadezathI ane pravacana prabhAvaka pU. A. zrI rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjanA AzIrvAdathI temaNe jyAre A tIrthoddhAranA kAryanI zarUAta karI tyAre A mahAna kAryanI ATalI badhI kaSTasAdhyatAnI kadAca temaNe kalpanA paNa nahIM karI hoya ! jema jema kAryamAM UMDA UtaratA gayA tema tema kAryanI bhagIrathatAne khyAla Avato gaye. temanI kAryakSamatA kaseTIe caDI, dhairyanAM pArakhAM thavA mAMDyAM ane sattvazIlatA sAme paDakAra Ubho thayo. vidananI jhaDI varasavA mAMDI, paNa pitAnI akhUTa dhIraja, sattva, zraddhA, vyavahArakuzaLatA, dUraMdezI Adi guNonA baLe ane sauthI vadhAre te guru bhagavaMtanA AzIrvAda, tIrthanuM apUrva mAhAmya, zAsanadevanI kRpA ane zrI caturvidha saMghanA saMpUrNa sahakArathI eka pachI eka vipnamAMthI pAra UtaratA gayA ane pariNAme kalpanAtIta ajoDa kAryanI siddhi prApta karI zakyA. A tIrthoddhAranA kAryamAM temaNe pitAnI saMpattine sadvyaya karyo che. bhautika sukhone lAta mArI che. bhejana ane nidrAne paNa Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMthe ]. [ pA1 avasare harAma karyA che. ajoDa zraddhAbaLa, apUrva kAryakSamatA ane ananya keTInuM AtmasamarpaNa! A guNane triveNI saMgama, jagatane caraNe kevI mahAmUlI bheTa dharI zake che. e jevuM-jANavuM hoya, temaNe hastagiri tIrthanI mulAkAta levI ja rahI. hAthInI aMbADI hAthI ja upADI jANe, dhurA vRSabha ja vahana karI zake, tema A paMcama kALamAM AvA bhagIratha tIrthoddhAranuM kArya kAntibhAI jevA zAsanabhakta kAryakartAo ja karI zake, e prazasti ja temanAM kAryonuM sAcuM mUlyAMkana che. zrI kasturacaMda ke. mahetA sAmAjika kSetramAM sevA ane mAnavatAnA avirata paDatA sAda sUNIne aMgata javAbadArIo paNa khaMkherIne sevAnA dvAre khaDA thatA sevAvIrethI A sRSTi ujajavaLa thatI rahI che. vikasatA vyApAranI anekavidha javAbadArIo gAjatI hevA chatAM savAra-sAMja kalAka sudhI gujarAtI hospiTalamAM pravRttimaya rahetA sevAvIra zrI kasturacaMda ke. mahetA sevAjIvananuM suvarNa prakaraNa AlekhI rahyA che. saurASTranA morabI nagaramAM jaina vaNika parivAramAM janma dharIne puruSArtha ane parizramathI vyApArI AlamamAM ucca sthAna prApta karanArA zrI kasturacaMdabhAI I. sa. 1946mAM madrAsa AvIne kApaDanA vyApArakSetramAM "isTarna ejansI nA nAmathI jhaMpalAvI AgekUca pAmyA hatA. sAhasa ane svaparizrame jIvananI unnati sAdhyA pachI A karmavIra zrI kasturacaMdabhAIe samagra jIvananI zaktio sevAkSetrane samarpita karI hatI. - sAmAjika kSetramAM zrI gujarAtI kanyA keLavaNI maMDaLanA kamiTI membara che. zrI iMgliza prAyamarI skUlanA kamiTI membara che, zrI Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 [ ApaNA zreSThIvarcI ejyukezana sosAyaTInA e. bI. pArekha gujarAtI vidyAma...dira, jaina AjIvana sabhya che. madrAsane dvAre cAlatI vizALa ane siddhibharI gujarAtI sahAyakArI hAspiTalanA menejiMga TrasTI che ane hAspiTalanuM samagra taMtra saMbhALI rahyA che. sevAjIvananI A ujjavaLatA uparAMta zrI kastUracaMdabhAInA aMtaramAMthI sakhAvata jharaNAM paNa vahetAM rahe che. iMgliza prAyamarI skUlamAM rUpiyA ekatrIza hajAranuM dAna arpatAM sasthAne temanAM dharma patnI ' zrI rUkamaNIbahena mahetA'nuM nAma joDavAmAM Avyu che. A uparAMta aneka sasthA ane pravRttiomAM temanI sahAya sAMpaDatI rahI che. carro zrI kAntilAla ujamazI zAhe jemanuM samagra jIvana eka prArthanA-ArAdhanA che evA 70 varSanI uMmaranA zrI kAntilAlabhAI pAlanapuranA vatanI che. te paccIza va`thI ukALelu' pANI ja pIve che. paccIza varSa thI besaNAthI ejI" paccakkhANa nathI. devadana vinA mukhamAM pANI paNa letA nathI. dara divALIe aTTama kare che, emane aparigrahanu vrata che. A uparAMta sAmAyika jIvapUjA ane khAdI dhAraNa jevAM vratA emanA jIvanamAM vaNAI gayAM che. tee gupta dAnamAM mAne che. jIvananI kArakirdInI zarUAta muMbaImAM ja karI. 35 varSa sudhI jhaverAtanA dhadhA ane sAmAjika kSetre pragati samAMtara rIte karatA rahyA. padara varSathI teo kheDelI vistAramAM vasatA AdivAsI samAjanA utkarSa mATe prazasya kAmagIrI karatA rahyA che. temaNe AdivAsI vistAramAM vIzeka derAsarA karAvyAM che. A uparAMta AdivAsIone dhArmika zikSaNa Apavu', vyasanamukta karavA, Arthika sahAya ApavI, jaina dharmAMnI samaja ApavI vagere jevI pravRttio karatA rahyA che. A uparAMta teo dhArmika zikSaNa sadha; ejyukezana e, Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha | [ pa13 gaDIjI pAThazALA, hIrasUrIzvarajI pAThazALA, mahAvIra vidyAlaya, Atmavallabha keLavaNI saMgha, jagataguru mitramaMDaLa, paramAra kSatriya jainadharma pracAraka-sabhA, bhaNazAlI drasTa, vardhamAna kalyANa kendra ane zaMkhezvara ArAdhaka maMDaLa jevI dhArmika-zaikSaNika saMsthAo sAthe ghaniSTha rIte saMkaLAyelA che. 45 varSa pahelAM zrI vallabhasUri mahArAja sA. nA. dhArmika ane vyavahArika zikSaNathI prerAIne emaNe pitAnI badhI ja mUDI satkAryo karavAmAM kharacI nAkhelI. emane AdhyAtmika preraNA pUrI pADanAra che, paMnyAsazrI bhadraMkara vijyajI mahArAja sAheba. temanA parivAramAM zreNikabhAIe nAnI uMmarathI ja bhaktAmara mehe karyuM ane jAheramAM boleluM. saMghe sanmAna karyuM. pAThazALAmAM tamAma pAsA upara abhyAsa karyo. paMnyAsa bhadraMkara vijayajI mahArAja pAse temane guru tarIke svIkRta karIne namaskAra mahAmaMtra upara, maitrIbhAva upara khUba ja UMDuM ciMtana karyuM. jena philosophIne abhyAsa karyo. navapadajI jevIsa oLInI ArAdhanA temanI nizrAmAM pitAzrI ane bhadraMkara mahArAja sAheba pAsethI preraNA maLI. boDelI paMcamahAla jillAmAM lekene vyasanamukta banAvavA ane dharmamAM joDAvA avAranavAra pracArasabhAo yejavI, grAma sabhAo yojavI, pAThazALAe majabUta thAya tenI khUba ja dhagaza che. pAThazALAnI avAranavAra mulAkAta le che. tattvajJAna pariSadamAM upapramukha che. goDIjI pAThazALAnI vIrasUrijI sekreTarI saMcAlana kare che. banne pAThazALAnAM bALakane madhyapradeza jesalamera vagere yAtrA pravAse karAvyA. zALAnAM pAThyapustake phrI maLe te mATe pAlanapura jena keLavaNI kendra phaMDanA teo sekreTarI che. jagataguru mitra maMDaLamAM paNa temaNe sevA ApI che. peTrana che. zAMtinAtha jaina pAThazALA jUnI-temAM paNa sekreTarI che. caMdrazekharavijayajI ma. sA.nA vIra sainikamAM paNa daLamAM paNa mahattvane bhAga le che. temanI preraNAthI judAM-judAM gAmamAM payuMSaNanI ArAdhanA karAve che. sUtre upara vyAkhyAna, 2. 65 Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 ] [ ApaNA zreSThIva pauSadha-jIvadayA, sAdharmika ane jinabhakti pratikramaNa e pAMce mATe dareka saMghAne sArI preraNA karI che. prabhAvanA mATe Arthika sahayoga apAya che. pAThazALAe UbhI karavAmAM Ave che. peAte uparAMta temanA mitrA pAsethI paNa meTI rakama laI Ave che. ghaNI pravRttiomAM yogadAna-aparigrahanA peAtAne paNa vrata che. bhAvanA che ke vizeSamAM khUba ja pracAra thAya. te mATe akhanA che. pratyeka jaina bALaka jaina dhathI jJAta ane tevI khvAyeza che. dareka bALaka pAThazALA jAya tevI laganI che. dararAja be aDhI kalAka pUjA, japa, jinabhakti, japa-sAdhanA, pauSadha, dararoja pAMca derAsaranAM darzana, samyajJAna, navakAranu vrata, AyaMbila--temanA jIvanamAM ArAdhanA joI e ja. navakArazI covihAra Ayakhila pauSadhanI ArAdhanA, AsAma sivAya bhAratanAM badhAM ja tIrtho jaI AvyA. rAjasthAna be-traNa vakhata jaI AvyA. smitAbahena zreNikabhAI paNa evAM ja gauravazALI mahilA ratna che. zro kailAsabhAI eca. vakIla mULa vatana amadAvAda. 1932thI muMbaimAM temanuM Agamana thayuM. zarUAtamAM inkamaTekasamAM nokarIthI jIvananI zarUAta karI. saurASTra sarakAra vakhate AsisTaTa kamiznara tarIke yazasvI kAmagIrI. tyArabAda muMbaImAM sthira thayA. vividha dhArmika ane sAmAjika saMsthAemAM temanI noMdhapAtra sevA jANItI banI che. akhila hinda kAnsa, jaina gADIjI, lAlabAga bhejanazALA vageremAM TrasTI tarIke sAru kAma karyu. marIna DrAIva esesiyezananA pramukha tarIke paNa ghaNA samaya sevA ApI. 1965 thI 1970 daramiyAna je. pI. tarIke sanmAna pAmyA, amadAvAdamAM sameta-zikhara derAsaranA jIrNoddhAramAM sakriya rasa lIdhA, muMbaI khAte A. ke. peDhInA TrasTI ane salAhakAra tarIke sevA ApavA uparAMta jaina ejyukezanasesAyaTI vageremAM temanuM pradAna yazasvI rahyuM che. zakuntalA hAIskUlamAM Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 515 menejara, marIna DrAIva saraharakizana hospiTalamAM jaina mahilA saMmelanamAM upapramukha che. zikSaNa mATe vidyArthI kelarazipa apAya che. harakisana hespiTalamAM DokTaranA nAme kIDanIne vibhAga Apela che. DAyAlisIsa-kIDanI vigere mATe meTI rakamanuM dAna. yAtrALe ela-ovara inDiyAnI yAtrA dara varSe yAtrArthe hindamAM pharatA. zrI kezavalAla mohanalAla zAha zikSaNa premI dharmapremI ane mAnavatAnI vividha pravRttionA cAhaka zrI kezavalAlabhAI ema. zAha mULa amadAvAdanA vatanI che. lagabhaga sitteranI uMmare pahoMcelA A zreNIzrIe ela. ela. bI. sudhInuM zikSaNa lIdhuM. zikSaNanA A jIvane zikSaNa saMskAranI pravRttiomAM ja rasa ane ruci hovAne kAraNe pATaNa, kaDI, sI. ena. vidyAlayanA gRhapati tarIkenI yazasvI kAmagIrI karIne vizALa janasamUhane prema saMpAdana karyo. sADAtraNa dAyakA pahelAM muMbaImAM zeThazrI jIvanalAla pratApazIbhAInI lAgaNIthI muMbaImAM Agamana thayuM ane dhArmika zikSaNa saMghamAM joDAyA. chatAM muMbaI-amadAvAda ane jagyAe vasavATa cAlu rAkhe matI dharamanA kAMTAnI peDhImAM paNa keTalAka samaya kAmagIrI bajAvI. bilerI kAma jevuM temanuM kemala hRdaya haMmezAM sAttvika pravRttione jhaMkhyA karyuM. nibaMdha harIphAI, kAvyaspardhAo, zikSaNa saMghanI patrikAnuM eDaTiMga, navakAra ane anya stavanenI kalAkendra dvArA rekarDo utarAvI. zibiranuM AbAda rIte orgenAijhiMga karyuM. temanuM AdhyAtmika utthAna temanAM dharmapatnIne AbhArI gaNe che. parivAra sAthe bhAratanAM lagabhaga badhA ja tIrthonI yAtrAe jaI AvyA che. pAlItANA samavasaraNa maMdiramAM ane zaMkhezvara 108 tIrthamAM saMpattino saddaupayoga karI sAro e lAbha lIdho. saMskAradhanane bacAvavA mATe pU. paM. zrI caMdrazekharavijayajI ma. sA. sAthe satata saMparkamAM rahIne navasArI pAse tapavana UbhuM karavAmAM pitAthI zakya te pradAna arpaNa karyuM che. vAMcana ane saMgItakalA vageremAM temanuM Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa16] [ ApaNuM zreSThIvaryo mana haMmezAM seLe kaLAe khIleluM ja jovA maLyuM. zreyAMsa phAunDezana TrasTa dvArA vividha dhArmika pravRttio calAvavAmAM temanA manane mero haMmezAM nAcI UThe che. cauvihAra upadhAna ane jena AcAravicAranA pUrA AgrahI rahyA che. pU. A. zrI bhuvanabhAnusUrijI ma. sA. nI temanA dareka kAmamAM preraNA ane AzIrvAda maLatAM rahyAM che. zrI kezubhAIne halAmaNa nAmathI jaina samAjamAM teo khUba ja khyAti pAmyA che. zAha kesarIcaMda dalIcaMda janma 19-4-1923 jAvALa (rAja.) mULa vatana rehIDA (rAjasthAna). dhArmika abhyAsa-paMca pratikramaNa-navasmaraNa. chellAM 40 varSathI bharUcamAM kabIrapurAmAM nivAsasthAna ane zropha tathA phAyanAnsane mATe vyavasAya. chellAM ghaNAM varSothI paryuSaNamAM co. pra. pauSadha be vakhata aThThAI sahita, prathama upadhAna pa. pU. A. kailAsasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nI nizrAmAM prathama upadhAna pAlItANuM mukAme. prathama mALa paherI - bIju upadhAna bharUca mukAme pa. pU. A. rAjayazasUrIzvarajInI nizrAmAM - prabhubhakti - prabhupUjAmAM khUba ja AnaMda AnaMda, temanA parivAre vatana hiDA (rAja.)mAM pa. pU. A. guNaratnasUrIzvarajInI nizrAmAM 300 tapasvIone upadhAnatapanI ArAdhanA karAvI. mALanA divase kule cunarI sahita navakArazI jamaNa (AjubAjunA gAmanA jaina-jainetara sarvane bhejana.) kabIrapurAnA jUnA upAzraya tathA vADIne jIrNoddhAra karAvyo. tenuM suMdarabena kesarIcaMda ArAdhanA bhuvana nAmakaraNa karavAmAM AvyuM. temanA baMgalAnI bAjumAM ja bharUca prItama sosAyaTImAM temanA svadravyathI zikharabaMdha ArasanuM maMdira baMdhAI rahyuM che. prAyaH AvatI sAla pratiSThA thaze. rAjasthAna ji. udayapuramAM vaDerA mukAme Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdainagraMtha | paha kAyamI dhajAno lAbha temanA parivArane maLyA che. pAlItANA kAyamI bhAtAkhAtAmAM phA. su. 5 nA divase temanA parivAra taraphathI lAbha levAmAM Ave che. nIcenAM TrasTeTamAM sevA Apela che : (1) pArzvanAthajI jaina ve. peDhI rAhIDA (rAja)mAM 5 va mATe TrasTI hatA. (2) zakhezvara Agama maMdiramAM menejiMga kamiTi sabhya che. (3) ghaDiyA AtmArAmajI gurukuLamAM TrasTI che. (4) A. ka. peDhImAM chellAM 10 varSathI bharUcanA prAdezika pratinidhi che. 2 (pa) bharUca jaina saMgha, jaina dharma kDa peDhImAM chellAM 13 varSathI pramukha tarIke sevA bajAve che. bharUca tIrthInA jIrNoddhAramAM chellAM 10 vaSa~thI sakriya kArya karyu che. bharUcanA nUtana maMdiramAM pratiSThAne lAbha lIdhA tathA pratiSThA samaye navakArazI vi. nA tathA bIjA paNa suMdara lAbha maLyA. bharUca tIrthInI sevA jIvananA aMta sudhI karavAnI ane tIne khuba suMdara banAvavAnI bhAvanA che. temanA dareka kArya mAM temanAM dharmAM patnI sudabena tathA putrA ane parivAranA sudara sahakAra prApta thayela che. temanA piravAranA kesariyAjI cerITebala TrasTa dvArA tathA vyaktigata rIte sAtakSetra sAmAjika kAryo, jIvaDhayA tathA anuka pAmAM sAre lAbha lIdheA che. zrI kanaiyAlAla DI, bhaNazAlI banAsakAMThAnA zrI kanaiyAlAla duhlabharAma bhaNasAlIe vImA jagatamAM camatkAro sarjyo che. bhAratanA bahumukhI pratibhA sapanna vImA abhiyaMtA zrI kanIbhAI e tA 120 varSanI vImA tavArIkhamAM kaI e hAMsala na karI heAya evI apUrva siddhi sAdhI che. 33 vanI temanI javalaMta kArikadImAM 31 suvarNa caMdrakA, eka suvarNa che, 66 Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 [ ApaNA zreSThIvaryAM mudrA, eka suvarNa rajata zIlDa, 3 amerikana evArDa, be nezanala evArDo ane ekAda lAkha rUpiyAnAM pAritoSikAnA teo eka mAtra vijetA che. bahumukhI pratiSThAsa panna, dhruvatAraka vImA ejanTa ane banAsakAMThAnA kama yAgI zrI kanaiyAlAla bhaNasAlI bhAratIya jIvana vImA nigamanI 30 mI sa'vatsarInA sane 1986/87nA aitihAsika varSamAM be suvarNa caMdrakA jItI * vImA Adugara 'nI temanI rASTravyApI suvarNa kIrti para navA suvarNa kaLaza caDAvavA bhAgyavaMta banyA che, e jaNAvatAM haiyAmAM harSanI cheLe UchaLe che. akhila hiMda jIvana vimA nigame 30mI sa'vatsarI suvarNa caMdraka spardhA L.I.C" s 30th Annivasary Gold Medal Competition jAhera karI sane 1986nA ogasTa mAsanA mAtra 15 divasamAM rUA. 60 lAkhanu navuM kAma ApI zrI bhaNasAlI atihAsika suvarNa caMdraka jItI gayA. te pachI sane 1987nA mArca mAsanA 25 divasamAM rUA. 50 lAkhathI vadhu vIme vecI eka vizeSa suvarNa ca'draka prApta karyo che. Ama traNa dAyakAnI ati ujjavaLa vImA kArakIdI mAM 30 suvarNa caMdrakA jItIne zrI bhaNasAlIe aneAkhe| itihAsa sarjyo che. ATalA suvaNaeN caMdrake anya koI vImA ejanTe jItyAnuM amArI jANamAM nathI. vImAkSetre 30 suvarNacaMdraka prApta karI vImAnI duniyAmAM rekorDa karyAM che. vImA kSetranI virala siddhienI kadararUpe sane 1982mAM 'hiMdI vepArI mahAmaDaLa 'nA dezanA bacatakSetra mATenA evArDa' jItanAra paNa e eka mAtra vyakti che, makkama manobaLa, apratima dhagaza, athAga parizrama, anyane sahAyabhUta thavAnI virala bhAvanA ane saMkalpAne siddha karavAnI tanmayatA e emanA sAphalya jIvananI adbhuta cAvI che. emanA jIvanamAM sadA AzAnA dhodha aviratapaNe vahe che. thAkane e kadI gaNakAratA nathI. Impossible jevA zabda emanA zabdakeSamAM nathI. krikeTakSetre sunIla gAvaskara eTale tons otrans Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ para ranane Dhagalo, tema zrI bhaNasAlI game tene game te sthaLe sahejamAM lAkha rUpiyAnA vImAo utArI de che, ema kahevAmAM atizakti nathI. vAva, kUpa ane jalAgArane itihAsa bhUtakALanAM svapnAM bane te pahelAM murabI zrI kanIbhAIe "jaLa prapAgRha" nuM aneruM sthAna jamAvI dIdhuM. banAsakAMThAnI lUkhI sUkI, tapI dharA para amRtapAna sama "pANInI paraba"nA praNetA eTale mAnanIya zrI kanIbhAI aneka nirAdhAra vidhavA-tyakatAne Azare. "pANInI paraba" ane ene AdhAra eTale kanIbhAI. A asahAyenA aMtaranA AzIrvAdathI te mAnanIya zrI kanIbhAI dinapratidina navayauvana prApta karI siddhione varasAda varasAve che. sevA temane jIvanamaMtra ane sevA ja temanA jIvananuM baLa che. bacapaNamAM sevelAM sevAnAM svapnAM sAkAra thayAM che. zrI kanIbhAI eTale nirdoSa, nirbheLa, nIDara, nikhAlasa, nirADaMbara ane niSThAvAna samAjasevaka. aharniza nItarato utsAha, pArasamaNi zI ajaba zakti, zuddha cAritra, susvAthya dayA ane mAnavatAnI pratimUti eTale kanabhAI kharekhara sajIva kepyuTara" che. kanIbhAI mAnavI nahIM, "mAnava" che. aDaga dilanA AdamInA saMkalpa AgaLa himAlaya paNa mAga karI Ape che. evA zrI kanIbhAIe jIvanamAM niSphaLatA nIrakhI nathI. temanuM jIvana eTale saMskAra, satya, sevA, saddavicAra, saddabhAva ane satkAryane amara jhare. bhAratIya saMskRtine jIvaMta praNetA che. - -- -- zrI khAMtilAla phatecaMda zAha, bhAvanagara traNa traNa varSanA kAramAM duSkALamAM mUMgA jAnavara pratye dayAnI lAgaNIthI zrI bhAvanagara pAMjarApoLa samaDhiyALAmAM maMtrI tarIke joDAIne mahAmUlAM, kAryo karI niHsvArtha bhAve, tana-mana ane dhanane bhega ApI lAkho abola jAnavarone motanA mukhamAMthI bacAvavAnuM bhagIratha kArya karI puNyanAM piTalAM bAMdhyAM che. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para0 ] [ ApaNA zreSThIvaryo ghaNI sasthAonA mAdaka tarIke koI hAddA vagara ghaNAM hitakArI kAryo karyo che. bhAvanagara jaina saMghe mahattvanI padavI matrInI javAbadArI temane soMpI sarvAnumate nimaNUka karI, yeAgya vyaktine yeAgya sthAna Apela che. dhArmika kAryomAM paNa vaDIleAnA nAmane ujvaLa karAya tevuM mahAmUluM upadhAnatapa zrImatI vijyAlakSmI phatecana somaca'da parivAra taraphathI yeAjI pU. zAsana samrATa samudAyanuM 5. pU. AcArya caMdrodayasUrIzvarajI mahArAjazrInI nizrAmAM anerI rIte UjavI. bhAvanagaramAM bhavya mahAtsavanI ujavaNI karI anerI bhAta pADI hatI. hAlamAM bhAvanagara jaina saMghanA pramukha manameAhanabhAI tabelInI sAthe khabhekhabhA milAvI saghanA utkarSa mATe dhama bhAvanAthI suMdara kAryonA AyeAjana dvArA zubha kAryo karI rahyA che. g zrI cImanalAla kAnajIbhAI zAha ApaNA samAjanA atithivizeSa AdaraNIya sevA sama utsuka atithivizeSa zrI cImanalAla kAnajIbhAI zAha ' paropakArAya sadaiva ArcamAM mAnanArA che. dinAMka 4 okaTobara 1933mAM pAlItANA mukAme janmelA zrI cImanabhAI ne AveA udAtta dhama saskAranA vArase temanA dharmaniSTha pitAzrI kAnajIbhAI ane mAtuzrI khImakArabena pAsethI maLyA che. muMbaI AvIne temaNe mAtra vyAvasAyika pragati ja nathI karI; sevAnI kSitije paNa vistArI che. temanA pitAzrI kAnajIbhAI pAlItANAnA hitArthe cAlatA e vakhatanA pAlItANA baMdhu samAjamAM sakriya kArya kara hatA. pitAnA pagale zrI cImanabhAI e pAlItANA mitra maMDaLanA pAMca varSa sudhI ma MtrI tarIke rahIne sevA Apela che. pAlItANA ejyu. seAsAyaTI, jaina sevA samAja ane mAtR bhUmine mATe tana-mana-dhana dvArA anya saMsthAone sahuyAga ApI rahyA che. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ para zrI cImanabhAI atyAre zrI goregAMva ghoghArI jaina mitra maMDaLanA pramukha tarIke, zrI ghaMghArI jaina sevA saMghanA kArobArI sabhya tarIke, zrI pAlItANA ghoghArI vasA zrImALI jaina samAja, muMbaInA kArebArI sabhya tarIke, jena sezyala grupa opha malADa enDa geregAMvanA kArobArI membara tarIke sakriya sevA bajAvI rahyA che. A uparAMta geregAMva javAharanagara jaina vetAmbara mUrtipUjaka saMgha, jena jAgRti senTara-kAMdIvalI ane pragati maMDaLa ke-epa kanjhayumarsa sosAyaTInA kArobArI sabhya tarIke teo sevA ApI cUkyA che. jaina sezyala grupa opha pheDarezananA upakrame yojAyela amerikAnA pravAse paNa teo jaI Avela che. - temanI vikAsayAtrAmAM temanAM dharmapatnI nirmaLAbahenane tathA temanA suputro rAjeza, bhAveza, ane suputrI kalpanAe uSmAbharyo sahayoga Ape che, ApI rahyAM che. zrI caMpakalAla mohanalAla paTaNI mULa saurASTramAM AvelA sihoranA vatanI paNa aradhI sadI pahelAM muMbaImAM paga mUkyo ane puruSArtha karIne vyApAramAM pragati tathA dharmakAryamAM yazakIti pAmyA. zarUAtamAM muMbaImAM-mULajI jeThA mArakeTamAM nekarIthI jIvananI kArakirdI zarU karI. niSThA, pramANikatA ane cIvaTane kAraNe kudarate temane yArI ApI. kApaDa lAInamAM pachI svataMtra dukAna karI ane temAM krame krame ekadhArI pragati thatI rahI - ghaNuM ja paragaju ane sevAbhAvI vRttivALA zrI caMpakalAlabhAI yAtrAthe bhAratanAM ghaNAM tIrthasthAne jaI AvyA che, khAsa karIne rAjasthAnamAM. muMbaImAM tAradeva vistAramAM jaina maMdiramAM zarUAtathI ja temanI sevA prazaMsApAtra rahI che. geDIjha jaina maMdiramAM paNa TrasTI tarIke sAruM kAma karI rahyA che. ghoghArI vasA osavALa samAjamAM temanuM mAnapAna prathama haroLamAM rahyuM che. gukha dAnanA Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para2 ] [ ApaNA zreSThIvayemAM vizeSa himAyatI rahyA che. nAnAMmoTAM kAryomAM hamezAM temane tyAMthI kAI khAlI hAthe pAchuM nathI gayuM. saMtAnamAM traNa dIkarA ane cAra dIkarIe je sau sukhI che. teAMtera varSanI uMmare paheAMcyA chatAM eka yuvAnane zaramAve tevI sphUrtithI samAjanuM kAma karI rahyA che. saraLatA emanA mahAna guNa che. zramaNa saMsthAnA vamAna je te gacchAdhipationA saMparkamAM che. saunI sAthe eTalI ja AtmIyatAthI saparka TakAvI rAkhyuM che. dhamapremI zreSThIvarya zrI caMpakabhAInI sevA jaina zAsanane lAMkhe samaya sudhI maLatI rahe tevI zubhecchA vyakta karIe chIe. pUrvabhavanA mahAna puNyA2e emanA jIvanamAM zrI ane sarasvatInA alabhya saMgama che. sAdharmika bhakti tA emanA jIvananuM parama dhyeya che. emanA AMgaNe AvelAne khUba ja bahumAna pUrvaka sArAmAM sArI sahAya Ape che eTalu ja nahi paNa atyAra sudhI 40-50 bhAI ene Arthika sahAya ApIne nAkarI-dhaMdhe lagAvyA hovA chatAM khUba ja namra che. zrI caMdrakAntabhAI sI. zAha pATaNa jaina ma`DaLa sAthe sakaLAyelA keTalAka yuvAna kA. kartAemAMnA eka zrI caMdrakAntabhAI zAha muMbaImAM peAtAnA vyavasAya uparAMta aneka dhArmika, sAmAjika pravRttie sAthe ghaniSTha rIte sakaLAyelA rahyA che. pATaNa jaina maDaLa, marInaDrAIva, mu`baInA kamiTI membara che, ArAdhaka jaina TrasTanA TrasTI che, marInaDrAIva jaina snAtrapaTana maMDaLanA kamiTI membara che. pATaNa jaina maMDaLanI sporTasa kamiTInA maMtrI che, upara jaNAvyuM' tema jaina snAtra paryaTana maMDaLa dareka dhArmika sthaLoe cAtrAthe laI javAnu AyeAjana kare che. 2044nI divALInI rajAomAM 350 membarA sAthe sammetazikharajIne yAtrA pravAsa karela tema blaDa Donezana kempa dvArA aneka vakhata jemane je grUpanuM Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ para3 lehI joItuM hoya temane madadarUpa banyA che. ghaNuM ja paragaju ane dariyAdilanA sevAbhAvI AdamI che. zrI caMpakalAla giradharalAla mahetA dhanajI dhoLA"nA nAme amarelInA sau koIne paricita evA meTA saMskArI kuTuMbamAM saMvata 1975mAM bhAIcaMpakalAlane janma thayo. saMvata 1990 sudhImAM mAdhyamika keLavaNI prApta karI. aDhAra varSanI kizora vaye pitAnA vaDIlee AraMbhelA dhaMdhAmAM joDAI gayA. pitAzrI gIradharalAlabhAIne sevA ane saMskArane vAraso traNe baMdhuomAM sarakhe hisse vaheMcAye. vaDIla baMdhu pazrI pratApabhAI tathA zrI gaMgAdAsabhAInI vyApArI pravRttione kAraNe teo baMnene moTA bhAge amarelI bahAra vasavAnuM banatuM. pariNAme vaDIlopArjita vepArI peDhI ane sthAnika sAmAjika saMsthAonI javAbadArIomAM bhAI caMpakalAlane joDAI javuM paDeluM ane te dizAmAM satata kartavyaparAyaNatA ane saMpUrNa jAgratapaNuM rAkhI amarelInI samagra janatAne prema saMpAdana karI zakyA. sAthe sAthe amarelI kapALa mahAjananA vahIvaTI kSetre, amarelI vyApArI maMDaLa tathA mArkeTiMga yArDa zrI giradharabhAI myujhiyama, pArekha-dozI kapoLa beDiga tathA zeTha paramANaMdadAsa kapALa bALAzrama, amarelI sArvajanika pustakAlaya vagerenA vikAsamAM tathA saMcAlanamAM pitAnI zakti anusAra yazasvI phALe varSo sudhI purAvatA rahyA. paramAtmA temane sukhI ane lAMbuM taMdurasta AyuSya Ape. zrI cImanalAla khImacaMda mahetA puruSArtha ane apUrva AtmavizvAsathI nAnI vayamAM ja svataMtra dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM--nItimattA ane sUjhane kAraNe dhIre dhIre paNa pragatikAraka rIte dhaMdhAno vikAsa thato gayo. mULabhUta rIte dharmanA Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para4] [ ApaNA zreSThIvaryo saMskArasiMcanathI dhArmika ane sAmAjika kAryomAM paNa samAjasevA ane anukaMpAdaSTithI uttarottara sevAne caDatA gayA. prakhara punyanA vegathI ja dhaMdhAnI unnati sAthe dhArmika, sAmAjika kAryomAM pragati sadhAya che. tethI teozrI dhaMdhAmAM khUba khUba vyasta rahelA chatAM Atmika, adhyAtmika saMbaMdhone ucca pada ApatA rahyA. vyApAra-udyogakSetra uparAMta sAmAjika, dhArmika kSetre paNa teozrIe vinamra rIte temane phALo Apyo che. vaDodarAnAMdesarI khAte eka hospiTalanI sagavaDa grAmINa tema ja audyogika janatA mATe teozrI dvArA phAunDezana karela che jeno lAbha seMkaDo mANase laI rahyAM che. dhaMdhArthe samagra vizvanI pradakSiNA karI ane chatAM bhAratamAM hoya ke amerikAmAM, sudeva, suguru, sudharma sAthe ja rahyA che. ane tethI ja temanuM vyaktitva nirALuM bhAse che. kemikalanA vyApArika kSetre anamedanIya nAmanA meLavIne be dAyakAnA kemikala mArakeTanA baheLA anubhava pachI sane 1970mAM udyogakSetre padArpaNa karyuM. sakhta parizrama bAda dIpaka nAITreTa tenA utpAdana kSetranI dazAbdI 1lI eprila 1983mAM UjavI. - 198ranI divALI saurASTra mATe vAvAjhoDAnA jhaMjhAvAtathI khUba ja kAjaLagherI banI rahI tyAre dIpaka cerITebala TrasTanI tvarita sthApanA karI ane judA judA projekaTa dvArA paDAyela Atmikene zAtA bakSI. rahevAnAM ghara, kheDUte tema ja mAladhArIone hajAranI saMkhyAmAM pazuonuM punaHsthApana, gAme gAma jaI vAsaNo, rezana, va vagerenuM vitaraNa lAkhone hisAbe karyuM. vahIvaTI sUjha ane tvarita kArya karavAnI kuneha ApaNe A zreSThIvaryamAM che. tene lAbha samAjane aviratapaNe maLatA rahe e ja abhyarthanA. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ pa25 zrI cImanalAlabhAI ena. saMghavI zrI cImanabhAInI janmabhUmi sihera. bacapaNa khUba ja garIbAImAM vitAvyuM. abhyAsamAM AgaLa vadhavAmAM Arthika sthiti ghaNuM ja nabaLI hatI. vatana sihorathI prayANa karIne mahAnagarI muMbaIne karmabhUmi banAvI. muMbaImAM sane 1951 thI temaNe vyAvasAyika pravRttinI zarUAta karI. zipiMga, kalIyariMga, pharavarDiga ane verahAusiMganA vyavasAyamAM pratiSThA jamAvanAra mesarsa harilAla enDa ku.mAM joDAIne tene AgaLa lAvavA tanatoDa prayatna karI vyApArI AlamamAM AgavuM nAma rAkhI zakyA che. dhaMdhAnI sAthe sAthe teo pitAnI samagra kAryazaktithI zipiMga, kalIyariMga, pheravaDiga ane verahAusiMga ejanTa tarIke saphaLa rahyA che. temanI A saphaLatAmAM temanI jamAnA sAthe cAlatI, badalAtI vyAvasAyika cAlane pArakhavAnI dIrdha draSTie mahattvanuM kAma karyuM che. deza ane duniyAnA vyApAra-udyogane badalAtA pravAhamAM vyAvasAyika vikAsa-vAtAvaraNa kevI rIte jamAvavuM tenA teo abhyAsI che. varSone anubhava temane te kAryomAM saphaLatA apAve che. teo vadhu ne vadhu saphaLatA prApta kare tevI hArdika zubhecchAo. vatana sihorane paNa bhUlyA nathI. sihoranI nAnImeTI tamAma sevA pravRttiomAM teo haMmezAM mokhare rahyA che--ghaNuM ja premALa ane kAMIka karI chUTavAnI bhAvanAvALA zrI cImanabhAI ApaNuM gaurava che. zrI cImanalAla prabhudAsa navayuganAM eMdhANa pArakhI bahenane keLavaNI sAthe rejiMdA gRhajIvanamAM paNa kaMIka upayogI bane evI tAlIma ApavI joIe ema emanA manamAM vasyuM. A bhAvanAne sAkAra karavA zrI mahuvA keLavaNI sahAyaka samAja saMcAlita zrI je. pI. pArekha hAIskUlamAM gRhakalA vibhAga mATe rUA. 3000 nI sahAya ApI tema ja A Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para6 ! | ApaNA zreSThIvaryA navA vibhAganA nibhAva mATe traNa varSa sudhI rU. 1200 nI sahAya ane bahenene zALA phImAM sudhI mAphI maLe e mATe rUA. 1200 nI sahAya 3 varSa sudhI ApI. vepArI kSetre kalakattA-raMgUna vagere sthaLoe jaI AvI muMbaImAM AvI sthira thayA ane dhIre dhIre dhaMdhAne vikAsa sAdhI caMdrA inDasTrIjha nAmanI peDhI dvArA phAunTana penanA utpAdaka tarIke teo bahAra AvyA ane Aje A udyogamAM teo AgavuM sthAna dharAve che. vilepAle ane jJAtinI aneka saMsthAomAM teo sevA ane sahAya ApI rahyA che. kacchamAM gAMdhIdhAmanuM, gAvA DemanuM, bhAla pradezanuM, khoDiyAra DemanuM, dhArInuM kAma vagere temanA hastakanAM kAmo che. Aje lakSmIdevInI pUrepUrI kRpA hovA chatAM temanuM jIvana atyaMta sAduM, nirabhimAnI ane namratAbhareluM che. trIseka varSathI bhAvanagaramAM vasavATa karavA chatAM vatana DuMgarane yAda kare che ane badhI jarUriyAta pUrI pADe che. DuMgaramAM kanyAzALAnuM makAna, davAkhAnuM, bAlamaMdira, prasUtigRha vagere temanI sakhAvatethI UbhAM thayAM. A uparAMta DuMgara hAIskUla mATe cAlIza hajAranuM dAna ApyuM. A uparAMta jJAti beDiga, vaNika bhojanAlaya, zrImALI brAhmaNavADIne paNa sArI sakhAvata karI. A uparAMta garIba bALakanAM pustake, phI tathA garIba dardIone davA-iMjekazana, dUdhanI madada te Aje varSothI cAlu che. DuMgaramAM chAtrAlaya mATe kanyAzALAnA makAnavistAra mATe tathA khAMbhAmAM hAIskUla mATe kula rU. 60 hajAranI mAtabara rakama ApI. temane A dAnano pravAha rU. be lAkha sudhI pahoMcyuM che. bhAvanagaramAM teoe sastuM bhejanAlaya zarU karela che. temAM phakta rUA. 18mAM be TaMka bhajana pUruM pADatI kAyamI bhejanazALA khelI che. A uparAMta bIjA aneka vidyArthI ane leke pagI kAryo Aje paNa teonAM cAlu che. saMpUrNa vaibhavanI sagavaDatA hovA chatAM saMpUrNa sAdagIbharyuM, nirabhimAnI ane namra jIvana jIvanAra jiMdagImAM mahenata ane puruSArSamAM mAne che. Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdana | [ para7 zrI cImanalAla ema. zAha, "kalAdhara pAlItANAnA vatanI che ane muMbaIne gujarAtI patrakAra jagatamAM teonuM mahattvapUrNa pradAna che. teo kavi, lekhaka ane vaktA tarIkenI paNa anokhI pratibhA dharAve che. teozrI muMbaI jena patrakAra saMghanA sthApaka sabhya ane maMtrI che ane tenA mukhapatra patrakAra buleTinanA taMtrI che. ola inDiyA jena vetAmbara kenpharansanI sTenDiMga kamiTInA sabhya tarIke teonuM sAruM evuM yogadAna che. zrI AtmAnaMda jaina sabhAnI menejiMga kamiTIne sabhya tarIke teo udAharaNIya sevA ApI rahyA che. zrI jaina vetAmbara ejyukezana borDanI kArobArI samitimAM rahIne dhArmika zikSaNa kSetre teoe sAruM evuM pradAna karyuM che. zrI jena dhArmika zikSaNa saMghanI vyavasthApaka samiti sabhya tarIke teo sakriya kArya karI rahyA che. zrI siddhakSetra zrAvikAzramanI menejiMga kamiTImAM rahIne A saMsthAne pUre sahayoga ApI rahyA che. bRhad muMbaInI ghoghArI vIsA zrImALI jaina jJAtinI kAryavAhaka samitinA sakriya sabhya tarIke teo samAjane upayegI banI rahyA che. zrI ghaghArI jaina sevA saMghanI menejiMga kamiTImAM rahIne teo saMghane ane ghaghArI jaina darzana" patrane pUre sahayoga ApI rahyA che. pAlItANa ghArI vIsA zrImALI jaina samAjanI sthApanI karavAmAM teoe mukhya bhAga bhajavyo che. muMbaImAM sanmitra grupanA mukhya sUtradhAra tarIke teo samAjasevAnAM yazasvI kAryo karI rahyA che. muMbaIthI pragaTa thatA khyAtanAma gujarAtI patra prabuddha jIvanane teo kAryabhAra saMbhALI rahyA che. muMbaIthI prasiddha thatA "pATaNa pratibiMba" ane "yuvA saMdeza" sAmayikenuM teo kuzaLa saMpAdana karI rahyA che. "ghoghArI jaina darzana" ane "dakSata" patranA taMtrIpade rahIne temaNe agAu amUlya sevA ApI che. tAjetaramAM temanI vividha sevAone lakSamAM laI mahArASTra sarakAra taraphathI temane esa. I. ema. (Special Executive Mgistrate)nI padavIthI vibhUSita karavAmAM AvyA che. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para8 ]. [ ApaNuM zreSThIvaryo Ama kavi, lekhaka, patrakAra ane sAmAjika kAryakara tarIkenI vividha pratibhA dharAvatA zrI cImanalAla kalAdhara mAtra jaina samAjanA ja nahi, sArI gujarAtI AlamanA gauravarUpa che tene amane atyaMta AnaMda che. zrI cunIlAla rAyacaMda zeTha cunIlAla rAyacaMda e zeTha anupacaMdanA jamAI thAya ane temanA avasAna bAda bharUca derAsarene vahIvaTa temaNe saMbhALyo. teo jIvana paryata jaina dharma phaMDa peDhI (bharUca) tathA munisuvrata svAmI jaina derAsara peDhI bharUcanA pramukha rahyA. tathA gaMdhAra jena tIrtha tathA bharUcanI pAMjarApoLanA paNa teo pramukha ane mukhya vahIvaTakartA rahyA hatA. bharUca sadAvratamAM paNa teo pramukha hatA. zeThazrI khUba ja premALa ane namra svabhAvanA hatA. jIvadayAnA khAsa premI hatA. teo custa vratadhArI zrAvaka hatA. ane samaya pratikramaNa, sAmAyika, devasevA ane tithie pauSadha avazya karatA. teo kadI chUTA e khAtA nahi. kAyama vrata paccakakhANa rAkhatA. jyAM teo vahIvaTa karatA te badhI ja saMsthAne vahIvaTa khUba ja karakasarathI karatA. temanA kAmamAM uparokta saMsthAone khUba vikAsa thaye tathA bharUcamAM derAsaranI sAmenI jamIna agamacetIpUrvaka laIne tyAM suMdara upAzraya tathA dharmazALA baMdhAvI. Aje temaNe vasAvelI jamIna bharUca saMghane khUba ja upayogI ane AzIrvAdarUpa thaI paDI che. te ja jagyAmAM have navI dharmazALAo vi. baMdhAze. teo lagabhaga vyavasAyamAMthI nivRtta thaIne mAtra saMsthAonI sevAnI pravRtti karatA hatA. sAdhusaMtonI khUba ja bhakti karatA tathA sAdhu bhagavaMtanA khUba ja paricayamAM rahetA. pa. pU. A. rAmacaMdrasUrIzvarajInA teo ananya bhakta hatA. saM. 2024mAM teo devaloka pAmyA. gharethI bapore 3=00 vAgye vyAkhyAna sAMbhaLavA upAzrayamAM AvavA nIkaLyA. upAzraya pAse ja Thokara vAgatAM paDI gayA. behoza thayA. upAzraya nIce jJAna maMdiramAM temane suvaDAvyA. sAdhu-bhagavatee Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ para khUba ArAdhanA karavI. caturvidha saMgha bhego thayo. zrIsaMghanI hAjarImAM ja samAdhipUrvaka devaloka pAmyA. zrIsaMghe benDavAjA sahita teonI smazAnayAtrA kADhI. zeTha anepacaMda tathA zeTha cunIlAlanA suMdara phaTAo Aje paNa bharUca saMghanI peDhImAM che tathA temanI ArasanI pratimAo banAvIne mUkI che. Aje paNa sAdhu bhagavaMte tathA bharUcane zrIsaMgha temane AdarapUrvaka yAda kare che. zrI jayaMtabhAI mAvajIbhAI zAha - sAdhAraNa parivAramAM janma laI zrI jayaMtibhAI ApabaLe pitAne maLelA TAMcAM sAdhanene saMpUrNa paNe sadupayoga karI zikSaNakSetre AgaLa vadhyA. divasanA 20 kalAka jeTale parizrama karI zreSTha guNo sAthe 1952 mAM bI. kema.nI padavI prApta karI. jIvanamAM kAMIka karI chUTavAnI tamannAvALA zrI jayaMtabhAI 1955mAM sI. e. thayA ane muMbaImAM kAlabAdevI reDa upara jayaMta ema. zAha nAmanI kaMpanI zarU karI. bAlyakALathI ja dharmaparAyaNa kuTuMbanA ucca saMskAre temane vArasAmAM maLelA eTale keLavaNI ane dhArmika pravRttio tarapha cheka bacapaNathI kheMcAyA. eka sajajana puruSamAM hovA joItA sadguNene teozrImAM saMpUrNa paNe samanvaya thayela che. mAtApitAnA uttama saMskAranI prApti arthe teozrI hamezAM dAnane pravAha satatapaNe vahevaDAvatA ja rahyA che. temanA netRtva heThaLa keLavaNInAM aneka kendro vikasatAM ja rahyAM che. emanA mArgadarzana ne rAhabarI heThaLa ghaNI saMsthAo, sAmAjika ane dhArmika TrasTe pragatine paMthe prayANa karI rahyAM che. eDiTara tarIkenuM temanuM saMcAlana kharekhara temanA nAmane yazanAma kare che. jaina samAjamAM tathA vyApArI jagatamAM teozrI eka jANItA vyakti che. sva. pitAzrInI puNyatithimAM rUA. 25000 jeTalI vipula dhanarAzi zrI mahAvIra jaina vidyAlayane Arthika saMkaDAmaNa anubhavatA che. 67 Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa30 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo vidyArthIo mATe arpaNa karI. uparAMta bAbu pannAlAla jaina hAIskUla tema ja anya keLavaNInI saMsthAomAM paNa dAnathI jJAnanI paraba khelI. tema ja anya Dema upara pitAzrInI yAdagIrImAM jaina upAzraya baMdhAvI pitAnA dhArmika vArasAne suMdara paricaya Ape. temanI vigata joIe ? zrI khuzAladAsa je. mahetA TI. bI. hospiTala amaragaDhamAM zrI mAvajI dAmajI zAha tathA zrImatI amRtabahena mAvajIbhAI zAhanA nAme kI beDamAM kaIpaNa jaina sAdhu-sAdhvI ke IpaNa gacchanAne kI TrITamenTa maLe te mATe eka beDa teoe Apela che. te uparAMta keIpaNa gRhasthane joItI hoya te te paNa maLI zake che. 1980mAM sahakuTuMba temanAM patnI bALake ane 80 varSanAM mAtuzrIne laIne yurepa ane yu. ke. nI TUra eka mAsanI vizeSataH mAtuzrIne dezaparanA darzana sAthe keIpaNa jAtanA abhakSyane sAcavaNa sAthe pharIne AvyA hatA. 1981mAM pa. pUjya vijaya vallabha hospiTala, baraDAmAM temanA pitAzrIne nAme eka kI beDa ApI che. ola inDiyA jena vetAmbara kenpharansanA teo prathama mAnada maMtrI tarIke temanI sevA ApI rahyA che. zrI jaina udyogagRhamAM paNa teo upapramukha tarIke sevA ApI cUkyA che. Aje varSothI mahArASTra rAjya temanI anekavidha sevAone biradAvIne jasTisa opha pIsa ane tyAra pachI speziyala ekajhIkyuTiva mejisTreTa (S.E.M.) tarIke nImelA che. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhecchA saha.... gujarAtanAM zreSTha kvAlITInAM azokA vividha athANAM ane navelTI phUDsa * 20 varSothI videzamAM karoDo rUpiyAnI nikAsa. * rASTrapati ekasapA evADa vijetA 66 "" dareka proDakaTa phUDa TekaneAlAjIsTa dvArA leboreTarImAM TesTa karela, sTAnDarDa kavAliTI ane AkarSaka pekiMgamAM, bhAratamAM kacAMya na maLe tevI viziSTa verAyaTIA jevI ke kerInA murabbe caTaNI * gALakerI * megA ja lekhana * lIlAM tathA lAla maracAM * mikasa athANuM chUMdA lasaNakerI * kaTakI * bIjorA tathA mIThAM lIMbu * bIjorAnu athANuM * khAreka kerI * lIlAM marI * mA haLadara * garmara * ghugharA * vividha jAtanA masAlA pesTa temaja muratI UMdhiyuM * pAtarAM * hAphusa tathA kesara kerInA rasa *phUTajAma jevA aneka khAdya padArtho, mukhya vitaraka : amerikana DrAyaphruTa sTo muMbaI-40023 phezana H 4121188-4122828-4124545 utpAdako : azokA phUDa preADakaTsa jI.AI. DI. sI, naDiyAda, gujarAta noMdha : * sTokisTa tathA saba-ejansI mATe uparanA saranAme patravyavahAra karavA vinatI * mAla meLavavA bAbata koipaNa jAtanI muzkelI hAya tA vinAsa Mkoce mukhya vitarakane lakhA. Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from Phone : 34 65 85 560 11 92 Sheth Brothers Authorised Stockists of : 'NORMA' Bearings Dealing in : METAL & MILL GIN STORES Office : 24, Pushpamani, Zaver Road, BOMBAY-400 080 Sales Depot : 43, Nagdevi Cross Lane, 1st Floor, BOMBAY-400 003 With Best Compliments from (Estd.-1924) Cable 55 JALASHIP" Phone : 25 50 59 H ARILAL & CO. Shipping * Clearing * Forwarding & Warehousing Agents Custom House Agents No. 11/45 Insurence Claim Recovering Agents 13/14, Noble chamber. 2nd Floor, Ghogha Street, Fort, BOMBAY-400 001 Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from KUSUMGAR CORPORATES Manufacturers & Suppliers of : Synthetic Industrial Textiles Administrative Office : 14/15, Aradhana Apt. Besant Road, Vile Parle (W.) BOMBAY-400 056 Phone : 614 1170 614 8747 Bombay Office : 2/4, Hindustan Building, Jambuwadi, Kalbadevi Road, BOMBAY-400 002 Phone : 29 42 53 With Best Compliments from Phone . 312915 AMINEX PHARMACEUTICALS 5, Ground Floor, 14, Old Hanuman Lane, BOMBAY-400 002 Resi.: 21, Ram House, Babulnath, BOMBAY-400 007. Phone : 828167 Aminex Agency * Adit Chemicals Aminex (Import) Agency Kothari Mansion, 1st Floor, Opp. G.P.O. Bori Bunder, BOMBAY-400 001 Tel. 26 30 97, 26 56 75 Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Raccoccavacacacaran zubhecchA sahakhAdI grAmodyoga pramANita grAmanirmANa samAja mahuvA saMcAlita khAdI grAmodyoga bhaMDAra mahuvA (saurASTra) Crococacocacocacocacocacocacoc laccada * A saMsthA khAdI ane grAmodyoganA utpAdana-vecANa dvArA seMkaDo kuTuMbane rojI pUrI pADe che. * khAdIkAma gharabeThA ane bIjA kAma saMbhALatA thAya che. e S ghaNuM ja svamAnabhera kAma che. temAM zAlarakSA, gRharakSA ane mAtRpratiSThA rahelI che. eka lAkha grAmavAsIo mATe khAdI grAmodyoga ekamAtra yojanA hoI zake. Lececcaccecacorcocbcaaccocelescoccaces zubhecchA saha- gujarAtane narmade garavI kahI che, dalapatarAme raLiyAmaNI" kahI che, khabaradAre guNavaMtI kahI che. gujarAtane pitAnI sAthe ja rAkhIne pharatA gujarAtI gujarAtanA gaurava", gujarAtanA sauMdarya ane gujarAtanA guNane pratinidhi che. - sva. ramaNalAla va. desAI huM bhAvanagara mazInarI saplAIMga kuM. huM phabajAra, bhAvanagara-364001 Ceneacasacavacacauad Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from Phone: 394 611 V. M. DODIA & CO. Jobwork Contractor in Fluorescent Fixture & all Types of Machinery Spare Parts Sitafalwadi, Mount Road, Mazgaon, BOMBAY-400010 With Best Compliment from Kantilal A. Kamdar Chairman, RAIJYOG CONSTRUCTIONS (PVT) LTD 59, Ormes Road, Kilpauk, MADRAS-600 010 Phone: 663945/663640 Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Phone: 392556 With Best Compliments from Hindustan Cement Pipes & Concrete Construction Co. Manufacturers of Flooring Cement Tiles & Pre-fab R. C. C. Houses, Cement Pipe & Cement Products & Contractors Suppliers to Govt. Municipality, P. W D. Rly. Builders & Mills etc. Office & Factory, Sewage farm Road, Next to Calico Mills, AHMEDABAD Phone: 25 60 61 25 44 21 With Best Compliments from VRAJKORBAI VELJI SOMAIYA CHARITABLE TRUST Head Office: 2-A, Maker Bhavan No. 2, 18, New Marine Lines, BOMBAY-400 020 Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApanA : 16 jUna 1930 oDiTa varga "1" dhI tArApura ke. opa. arbana benka li. benka bilDIMga, tArApura-388180 zera bhaMDoLa rU. 4,32,000 rijharva phaMDa rU. 5,66,000 DipojhITa rU. 1,05,36,000 anya phaMDe rUA. 12,46,000 dhIrANa rUA. 38,61,000 kAryakArI bhaMDoLa rUA. 1,40,00,000 * chellAM 5 varSathI janatAnI avirata sevAmAM gAmanI sau prathama sahakArI saMsthA. * seipha DipojhiTa lekarsanI sagavaDatA. * jAhera TrasTa ane sArvajanika saMsthAonI DipojhITa svIkArAya che. * rU. 30,000 sudhInI DipojhITane isyuransa ekaTa anvaye rakSaNa na ApavAmAM Ave che, ja sahakAra e rASTranA vikAsanI gurucAvI che. choTAbhAI ra. paTela bhUpendrakumAra pu. paTela ceramena menejara zubhecchA saha- grAma : chatarIA 2. R: 878 0: pa35 chatarIyA Aryana InDasTrIjha TI. vI. sTIla inDasTrIjha pezyala zipaneIlsa banAvanAra sTezana roDa, mahuvA Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhecchA saha- lAkhanI mAnItI hIrAlAla chApa yevalA bIDI pikeTa bIDI rAlAladhApa pAkara 4;**;1," 4.4.1:.11:ala STIC ( 'da jaL *.In pIvAno haMmezAM Agraha rAkhe. u. 117 nirmAtA :-mesarsa hIrAlAla prabhurAma enDa ku. | mu. pi. yevalA-ji. nAzika (mahArASTra) 9 ophisa 250 ane 567 raheThANa 258 ane 202 ejanTa -mesarsa jayazaMkara bI. upAdhyAya taleda-ji. sAbarakAMThA (gujarAta) Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ pa39 mahetA jayaMtabhAI nautamalAla bhAvanagaramAM zrI nautamalAlabhAIe sevA-jIvananI je pagadaMDI UbhI karI te ja rahe cAlatA ane zakya hoya tyAM sAmAjika sevA kAryomAM upayogI thaI karI chUTavAnI bhAvanA dharAvanAra zreSizrI jayaMtabhAI mULa rAjakeTa taraphanA vatanI paNa ghaNAM varSothI bhAvanagarane vatana banAvyuM che. AjhAdInI caLavaLathI mAMDIne rASTrIya pravRttiomAM A parivArane vizeSa rasa ane ruci. bhAvanagaranI sahakArI hATa madhyastha bhaMDAra li. nI vyavasthApaka kamiTImAM sabhya tarIke, roTarI kalaba bhAvanagaranA sabhya tarIke, sevA paDelI che. - 1955mAM muMbaI sTeTa ilekaTrikasITI berDanA phAunDezana kAmathI ghaNuM ja anubhava vagere meLavyA- 1972mAM keneDA-amerikAnI mulAkAta lIdhI-sAdAIthI jIvana jIvavAnI kaLA temanA pitAzrI pAsethI meLavI-AjubAjumAM ke sagAsaMbaMdhInA keIpaNa kAmamAM takalIphamAM kAyama madadarUpa thatA rahevAnI eka gajabanI dhUna-laganI sevA bhAvanAnA umadA vicAree temane vizALa samUhamAM saunA prItipAtra banAvyA che. zrI jayaMtilAla je. zAha, hiMmatanagara zaheranA agragaNya sAmAjika kAryakara ane hiMmatanagara nAgarika sahakArI beMkanA hAlanA ceramenazrI che. sAbarakAMThA jillA nAgarika sahakArI beMkasa esosiyezanamAM varSo sudhI pramukha tarIke sevA ApI che. inDiyana reDakesa sAsAyaTInA upapramukha che. hiMmatanagara vepArI mahAmaMDaLanA pramukha che. sadAya hasatA-khaMtIlA jayaMtibhAIe vyApArI AlamamAM sArI evI cAhanA meLavI che. Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 ] [ ApaNuM zreSTha zrI jayazaMkara bhIkhAlAla upAdhyAya, bheda puruSArtha e ja jIvanane uttama mArga che. jIvanane jIvI jANavuM hoya ane jItI jANavuM hoya te puruSArthavAdI bane. mu. zrI jayazaMkarabhAIne jIvana-saMdeza kaMIka AvuM kahI jAya che. sAbarakAMThAnA prAMtija tAlukAnA mahiyala gAmanA vatanI mu. jayazaMkarabhAIne janma I. sa. 1915mAM thayo hato. 15 varSanI uMmare vyApAramAM parovAyA pachI temaNe samagra vyApAra kSetramAM nAnI-moTI aneka peDhIo sAthe saMbaMdha sthApita karyo. - taledanI ghaNIbadhI saMsthAo para emanuM prabhutva che. ArTsa ane kemarsa kelejamAM emaNe sAruM evuM dAna karI TrasTI banelA baherA-mUMgA zALAmAM paNa agatyano phALo Ape che. taledanI nAgarika beMkanA ceramenapade rahyA. tema ja taloda vividha kAryakArI sahakArI maMDaLInA ceramena tema ja sAbarakAMThA vidyAlayanA upapramukha tarIke ghaNuM badhI sevAo emaNe ApI che. keIpaNa agharuM kArya emanA mATe sAva sahaja banI jatuM. kyAreya kaI kAmamAM vilaMba nahIM, ALasa nahIM, paraMtu je kArya hAthamAM lIdhuM ene cIvaTapUrvaka pAra pADavuM e ja emanA jIvananuM dayeya hatuM. mahArASTra, kaccha, rAjasthAna ane AMdhrapradezanI yAtrAo paNa karelI che. patnI anasUyAbena paNa emanI jema ja khaMta, sAdAI, zrama ane svAlaMbanathI jIvana jIvavAmAM mAne che. zrI jayaMtilAla nAnacaMda DelIvAlA ghaNuM ja audArya ane saMskArasaMpanna zrI jayaMtibhAI gaDhaDA (svAmIna)ne mULa vatanI che. 1974nA piSa vadi amAsane divase temane janma thaye. pAMca gujarAtIne ja abhyAsa paNa vividha kSetre temanI viziSTa samajaNa ane kAryakuzaLatAnAM temaNe Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 51 darzana karAvyAM che. dhaMdhAdArI kSetre muMbaI AvIne zarUAtamAM vAyadA bajAramAM kAma karyuM. te pachI pAvaralumsamAM kApaDa menyuphekcariMganuM kAma hAtha dharyuM ane temAM dhArI saphaLatA meLavatA gayA. jayaMtilAlabhAInAM saujanya, saMskAra ane sahayoga vaDe aneka saMsthAone baLa maLyuM che eTaluM ja nahIM, ghaNI saMsthAo sAthe pate sakriya rIte saMkaLAyelA che. muMbaInI saurASTra dazA zrImALI sevA saMgha, saurASTra dazAzrImALI jaina bhejanAlaya, ghUghArI dazA zrImALI jJAti, jaina sezyala grupa, gaDhaDA mitra maMDaLa, IsTa InDiyA cembara opha kemarsamAM cAlIza varSathI ona. sekreTarI tarIke sevA Ape che. beo geIna enDa sIjha esesiyezana vagere saMsthAomAM temanI sevA paDelI che. zrI gaDhaDA mahAjana pAMjarApalane mAnada maMtrI tarIke, mAMDavA keLavaNuM samAjanA TrasTI tarIke, gaDhaDA keLavaNI samAjanA TrasTI tarIke, IsTa InDiyA keTana esesiyezananA DAyarekaTara tarIke ghaNAM varSo sudhI sevA Apela. ghoghArI dazA zrImALI jJAtinI menejiMga kamiTImAM varSothI sevA ApI rahyA che. temanAM dharmapatnI kalAvatIbahenanA janmadivasa nimitte himaNAM ja gaye varSe mAdhavanagara mukAme sau nehIone belAvI janma divasa sArI rIte Ujavyo ane sArI rakamanAM dAna jAhera karyA. gaDhaDA sthAnakavAsI jaina upAzrayanA helanuM bAMdhakAma 34 phUTamAMthI 68 phUTa sudhInuM banAvavAmAM potAnA taraphathI tema ja bahAranA gaDhaDAnA bhAI e taraphathI sArI madada meLavIne banAvarAvyo. dazAzrImALI jJAti gaDhaDAmAM sudhAro karI Adhunika sAdhana vasAvavAmAM sakriya bhAga lIdhe. gaDhaDAmAM kuLadevI cAmuMDA mAtAjInI mUrti padharAvI pratiSThA karAvI. corAzI jamADavA vagere kAmamAM tana, mana, dhanathI madada karI. jalAlapura-mAMDavAmAM mAtuzrInA nAmane jena upAzraya baMdhAvela che. gaDhaDA mahAjana pAMjarApoLanA vahIvaTane Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakara ] [ ApaNA zreSThavo suvyavasthita ane pragatizIla banAvavA zrI chelabhAIne pramukha banAvarAvyA ane pite maMtrI tarIke rahyA ane Adhunika khetI tathA pazuonI sArI saMbhALa laI vahIvaTane sudhAryo. muMbaIthI satatapaNe dAnanI rakama mekalatA rahyA che. zrI jagajIvanadAsa zivalAla zAha saurASTramAM prAMgadhrA tAlukAnA keMDha gAmamAM janma. 1903 navembaranI 11 mI tArIkhe supratiSThita zeTha DAhyAbhAI DuMgarazInA kuTuMbamAM pitA zeTha zivalAlabhAI ane mAtuzrI zivabahenane tyAM thayo hato. bAra varSa sudhI vatananI gAmaThI skUlamAM abhyAsa bAda pU. paMDita zrI sukhalAlajI ane vaDIla bhAIzrI harakhacaMdabhAInI sahAyathI amadAvAdamAM zeTha camanalAla nagInadAsa chAtrAlayamAM dAkhala thaI dasa varSa sudhI abhyAsa karyo hate. pU. dharmamAtuzrI mANekabena ane pUjya nirmaLAbahena tathA pU. indumatIbenanI chatrachAyAmAM A chAtrAlayamAM saMskAra, caritra ane jJAna saMpAdana karyuM. 1926mAM zeThazrI aMbAlAla sArAbhAInI pharma mAraphata AphrikA javAnuM nekarInuM sAhasa karela. eka varSa kaMpAlA (yugAnDA)mAM rahyA bAda havApANInI sAnukULatA na thatAM kaMpAlAnI nokarI choDIne osAmAM semI-gavarnamenTanI aMdaranI nokarImAM joDAyA. tyAM bahu ja gaurava pUrvaka 13 varSa nokarI karIne 1941mAM svadeza pAchA pharyA. AphrikAmAM mombAsAmAM dezavAsI janasaMghanA maMtrI tarIke, jaina yuvaka maMDaLanA upapramukha tarIke sArI sevA Apela. tyAMnA saMghamAM saMpa-sneha vadhArela ane AMkhanA prasiddha DeAkaTara manasukhalAla tArAcaMda zAhanA nAnAbhAI tarIke jemaNe baMne saMghane ane samAjane sevA Apela. nAnA jena ghara-derAsaramAMthI zikharabaMdha derAsara bAMdhavAmAM membAsAnA saMghane ghaNo saga Apela. zeTha camanalAla nagInadAsa chAtrAlayamAM zIkhela sevAne pATha jIvanamAM utAryo hato. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ pa43 ane jyAM jyAM anukULa lAge tyAM tana, mana, dhananI zubhaniSThAthI sevA Apela che. A badhI sevA pravRttimAM temanAM dharmapatnI divALIbahenano sahAga che. sane 1941 thI 1955 sudhI vaDIla baMdhu zrI zAMtilAlabhAInI sAthe zAha bradharsa enDa kaMpanI khUba nAmanAthI calAvI che. tyArabAda svataMtra zAha bradharsa kaMpanI pitAnA traNa putra zrI sUryakAntabhAI, zrI kumArabhAI zrI harSadabhAIne sahakArathI cAle che. membAsAthI svadeza AvyA bAda jene samAjanI suMdara sevA karatI zrI AtmAnaMda jaina sabhAne saMcAlanamAM maMtrI tarIke vIza varSathI vadhAre sevA ApIne hAla A sabhAnA zubhecchaka tarIke che. zrI vallabha samAraka nidhi, jeo jaina ane jainetarane lAbha thAya tevAM suMdara siddhAMtika pustakone sastA dare phelA kare che, tenA maMtrI tarIke varSothI che. bIjI ghaNI saMsthAomAM maMtrI tarIke pramukha ane kArobArInA sabhya tarIke sevA Apela che. zrI jagajIvanabhAI madhyama sthitinA mANasa hovA chatAM jaina dharmanAM sAte kSetramAM zakti mujaba dAna, khAsa zikSaNa ane sAdhamika bhakti mATe sArI rakamo sthAyI phaMDa rUpe ApI che. teozrI jena kenpharansa, jaina svayaMsevaka maMDaLa, pragati maMDaLa ko. o. sAsAyaTI, mahAvIra jaina vidyAlaya, jaina sAdhamika zikSaNa saMgha, zrI jhAlAvADa mUrtipUjaka jaina saMgha, muMbaI tathA ghATakopara, geDijI, ciMtAmaNI tathA nemInAthajI jaina derAsara sAthe saMkaLAyela hatA. sva. zrIe jIvadayA, pAMjarApoLa, sAdharmika bhakti, davAkhAnAM, hospiTala, zikSaNa saMsthAo, chAtrAlaye, pAThazALA, dhArmika saMsthAo, derAsara, derAsara jIrNoddhAra, AyaMbila khAtAM, upAzraya, dhArmika sthaLo, bhejanAlaya, rela rAhata, anAthAzrama, aMdha vidyAlaya, vRddhAzrama, pANInI paraba, sAhitya jJAna bhaMDAra; sAdhu-sAdhvI vaiyAvaccamAM dara varSe yathAyogya phALo ApI dhanano sadupayoga karela hato. dara Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pas ] [ ApaNa zreSTha varSe yAtrAe jaI temaNe bhAratanAM dareka dhArmika sthaLoe derAsara, sevA-pUjA-bhaktine ananya lAbha lIdhela hate. ghaNu ja dharmapremI hatA. saune sanmAnita banyA hatA. zrI jyotIndrabhAI vI. dozI buddhi ane pratibhAne samanvaya sAdhI janasamAjamAM eka virala udyogamarmajJa tarIke sArI evI khyAti pAmelA zrI jyotIndrabhAI dozInA yazabhAgI ane sabhAgI hAtha vaDe paramArtha jIvananAM je je kAryo thayAM che te cirasmaraNIya banI raheze. gaLathUthImAMthI ja sevAnA saMskAra vaDe raMgAyela zrI jyotIndrabhAI mULa rAjakeTanA ucca vaNika parivAranA nabIrA-temano uchera paNa saMskArI vAtAvaraNamAM thaye. temanI AjanI utkRSTa kArakirdI pAchaLa preraNA ane puruSArthanI ananya kathA dharabAyelI che. jJAtimAM, samAjamAM, sarakAramAM sarvatra sau koInA Adara ane sanmAnanuM adhikArIpada hAMsala karanAra zrI tIndrabhAI ucca zikSaNa kSetre ucca DigrIo dhAraNa karavAne sadbhAgI banyA. muMbaInA audyogikakSetre paNa UjaLI taka UbhI thaI. vizvavikhyAta kamANI jUthanI audyogika saMsthAonA virATa vikAsamAM bAvIsa varSa sudhI ekadhArI ane ekacakI javAbadArIo khaMta-niSThAthI adA karI. kamANe audyogika jUthanI sevAo pachI pachI 1965mAM zrI jyotIndrabhAI beMgaloranA mahetA audyogika jUtha sAthe saMkaLAyelA hatA. e pachI audyogika kSetramAM pitAnI zakti ane AvaDatane upayoga karI temaNe svataMtra sAhasanA zrIgaNeza karyA-jemAM elyuminiyama, kebasa ane kanDakaTarsanAM kArakhAnAnA pracaMDa pAyA repyA hatA. audyogika kSetranI bharapUra pravRttiomAM paNa sarakAra nirmita anekavidha samitiomAM ucca sthAne rahyA che. sAmAjika kSetre paNa Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [[ pa4pa beMgalaramAM I. sa. 1977mAM zrI gujarAtI pragati samAjanI sthApanAmAM mekhare rahIne varSo sudhI pramukhapada dIpAvyuM hatuM. uparAMta sArvajanika davAkhAnAnA paNa pramukha hatA. bhAratIya vidyAbhavanamuMbaInA teozrI peTrana che. reTarI inTaranezanala DisTrikaTa 319nA gavarnara tarIke I. sa. 1979-80mAM ujavaLa kArakidI dAkhavI cUkyA che. teozrI pala herIsa phelo tarIkenuM bahumAna dharAve che. uparAMta akhila bhArata gujarAtI samAjanI kArobArI samitinA sabhya tarIke sevA arpaNa karI che. zrI jatIndrabhAI ane temanAM dharmapatnI zrImatI sunilAbahena japAnamAM traNeka varSa rahelAM che. yuropa, amerikA, osTreliyA, nyujhIlenDa, pheramAsA, thAIlenDa, sIgApura, philipAInsa, ema badhI jagyAe jaI AvyAM che. A varSa 1-5-08nA yu. esa. esa. AranI saphare gayelA tyAre zrI garabAcevane paNa maLI zakyA hatA. bhAratanA audyogika kSetranA vikAsamAM jIvanabhara prakhara buddhi kauzalya, pracaMDa vahIvaTI zakti, ane bahumukhI pratibhAthI zrI je. vI. dezanI sevAo suvarNAkSare aMkita thaze. temane abhinaMdanA karIe chIe zrI jIvanacaMda jhaveracaMda jhaverI vartamAna muMbaInI vividha dhArmika saMsthAonA agraNI zrI jIvanacaMdabhAIne vaDIle mULa suratanA vatanI paNa A jhaverI kuTuMba ghaNAM varSothI muMbaI AvIne vaseluM che. zrI jIvanacaMdabhAIne janma muMbaImAM ane uchera paNa muMbaImAM. dhArmika vAtAvaraNa temanA parivAramAM hatuM ja, tethI dhArmika AjanamAM vizeSa rasa ane ruci. vyavasAyamAM jhaverAtane dhaMdhe jemAM cheka zarUthI Aja sudhI ekadhArI pragati thatI rahI che. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa46 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo khUba ja sukhI ane sAdhana-saMpanna hovA chatAM AdhyAtmikatAmAM ja emanuM mana hamezAM ramI rahyuM che. vahelI paroDhIe cAra vAge jAgRta thaI pratikamaNa, betraNa sAmAyika ane pachI pUjA-sevA vageremAM ThIka samaya roja vyatIta karI rahyA che. svAdhyAya dhyAna ane sAmAyikamAM vizeSa rasa hovAne kAraNe dharmabhAvanAne eTale badhe vikAsa thayo ke dhaNI badhI saMsthAonA teo Aje bhI banyA che. akhila bhAratIya kharataragaccha saMgha, dilhI jinadattasUri sevA saMgha, jinadattasUri brahmacaryAzrama-pAlItANuM vagere saMsthAomAM temanuM ghaNuM moTuM pradAna che. suratamAM mehanalAlajI upAzraya mATe pitAnI jamIna arpaNa karI, suratanA caMdraprabhu jena derAsara, gheLakA kalIkuMDamAM dAdAvADInI jagyA, nAgezvaramAM dAdAvADI, mahAvIrasvAmI jaina derAsara, pAyadhunI ema ghaNI saMsthAonA TrasTI tarIke temanI sevAo prazaMsanIya banI che. dakSiNa sivAya bhAratanAM mahattvanAM tIrthasthAnI parivAra sAthe yAtrAo karI che. ghaNuM ja premALa, saraLa ane paragaju svabhAvanA zrI jIvanacaMdabhAI jaina samAjanuM gaurava che. - ~zrI tArAcaMdabhAI Ara. narasIdhANI, taleda taloda nagara paMcAyatanA pramukha 10 varSa rahyA. taloda janatA sahakArI yojanAnA ceramena che. prAMtija tAlukA bhAjapanA pramukha. eDakeTa che. vakIlAtane vyavasAya che. rAjya pakSe sAre rasa dAkhave che. tada nAgarika sahakArI beMkanA DirekaTara che. sevA temane jIvana maMtra che. taledanI ghaNI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 57 - zrI dinezabhAI ratilAla vorA saurASTramAM jIvana vImAnA kSetre je keTalAMka pragatizIla nAmo najare caDe che temAM surendranagaranA zrI dineza ratilAla vorAnuM nAma sArI rIte lokajIbhe mAna ane Adara pAmyuM che. - surendranagaramAM jIvana vImAnA vikAsa adhikArI tarIke suMdara sevA ApI rahyA che. satata chellAM bAra varSathI karoDapati vikAsa adhikArInuM biruda prApta karI rAjakeTa DivijhanamAM gauravavaMtuM sthAna prApta karanArA che-temane aneka evorDa maLelA che. rAjakoTa jillAmAM vadhAre vyaktione vImA polIsI vecANa karI sahavIranuM biruda meLavyuM. jena jAgRti senTara, surendranagara zAkhAnA sthApaka sekreTarI tarIke traNa varSathI cAlu che. surendranagaranI reTI kalabanA sekreTarI tarIke, vaDhavANa mahAjana pAMjarApoLamAM mAnada maMtrI tarIke, surendranagara saMcAlita saurASTra meDikala senTara kArobArI kamiTInA membara tarIke, vaDhavANa tAlukA mAnavasevA ane jIvadayA samitimAM joInTa sekreTarI tarIke sevA cAlu che. haLavadanI aneka saMsthAomAM paNa kAma karyuM che. jalArAma savicAra parivAranA sabhyo sAthe rahIne keTalakempa tathA mAnava rAhata kAryomAM agra bhAga lIdhe che. nAnImeTI anekavidha sAmAjika, zikSaNika, dhArmika pravRttiomAM zrI dinezabhAI verA haMmezAM agra haroLamAM heAya che. zrI dalIcaMda rAyacaMda zAha dharmaparAyaNa bhadra puruSa zrI dalIcaMdabhAI zAha mULa saurASTramAM sihira pAse TANAnA vatanI paNa ghaNAM varSothI muMbaIne kAryakSetra banAvyuM. 77 varSanI uMmare paNa sArI evI taMdurastI dharAvanAra A zreSTizrIe AjathI pacAsa varSa pahelAM muMbaImAM paga mUkyo Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 ] [ ApaNA zreSThIvaryo -khAMDanI dalAlInA kAmakAjamAM jIvana kArikardInI zarUAta karIsaMskArasapanna parivAranA A mahAzayane koI vyasana nahI...umadA vicAro ane sAdagIbharyA jIvanane kAraNe muMbaImAM haraNaphALa pragati karavAmAM koI bIjI khAdhA naDI nahIM. kAkAnI preraNA ane hUne kAraNe pote AgaLa AvyA. pachI te dhaMdhAnI lagAma paNa kAkAnA putraparivArane soMpI pote dhamamaya jIvana vyatIta karI rahyA che. sAdhu bhagavaMteAnI vaiyAvaccamAM paNa emane bahu ja rasa ane bhAvanA. pU. A. zrI kastUrasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI navvANu yAtrA karI- vrata karyAM. pU. caMdanabene upadhAna karyAM. vatana TANA gAmamAM hAIskUlamAM sArI evI rakama ApI. pAThazALAe, dha zALAo vageremAM nAnAMmeTAM phaMDaphALAmAM temanI deNagI cAlu ja hAya. guptadAnamAM vizeSa mAnanArA che. pU. A. zrI kailAsasAgarasUrijI ma.sA.nA paNa satata saparkamAM hatA. pAlItANA AgamamaMdiramAM bhagavAna besADayA che. dharmadhyAnamAM khUba ja rasa laIne puNyanuM bhAthuM ekaThuM karI rahyA che. dilanI amIrAtamAM paNa kuTuMbane gaurava apAve te rIte kAma karI rahyA che. 900 zrI dilIpabhAI khImacaMda chaganalAla mULa gujarAtamAM vIramagAma pAse kheravA-jatanAnA vatanI zrI dilIpabhAI temanA pitAzrI khImacaMda chaganalAlanI kansTrakzana ane kemikala phArmAsyuTika lAIna--jenA bhAre puruSArtha karIne vikAsa karyo temAM tenuM saphaLa sacAlana karI rahyA che. 1951mAM janma thayA. bahu ja nAnI uMmaramAM dhaMdhAnuM jJAnaanubhava sAMpaDayA. peAtAnI koThAsUjha ane haiyA-ukalatathI dhaMdhAne vadhu ne vadhu vikasAA. kAkA zrI cinubhAInI preraNAthI ane kAMIka svabaLe pote AgaLa AvyA. ekadhArI pragati thatI rahI. jaina jAgRti senTara, jhAlAvADa sozyala grupa vagere dvArA rasa laI rahyA che. epeDika hospiTala, Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 549 surendranagarane moTI rakamanuM Denezana ApyuM. surendranagaramAM duSkALanA kaparA divasomAM keTalakempa dvArA seMkaDe gAyane rakSaNa ApyuM. reTarI kalaba-surendranagara, anAthAzrama-surendranagara ema ghaNI jagyAe nAnAmeTA phaMDaphALAmAM zrI dilIpabhAIe makaLA mane ghaNI badhI sakhAvata karI che. dAnadharmanI keDI upara cAlatA rahevAnI temanA pitAzrInI zIkhane temaNe jIvanamAM barAbara amala karyo che. nAnI uMmaramAM temaNe sAdhelI pragati ane temanA vinamravirala vyaktitvanI gauravabharI neMdha lIdhA vagara cAle tema nathI. temanA zubha hAthe haju ghaNuM suMdara kAryo thAya tevI zubhecchA. zrI dIpakabhAI navalabhAI saMghavI sAvarakuMDalAnA saMghavI parivAre audyogika kSetre ghaNI moTI siddhi hAMsala karI che. dAdAzrI mAdhavajIbhAI e kemikalanA dhaMdhAnI zarUAta karI, zrI jagamehanabhAIe e vyavasAyane khIlavyo ane vikasAvyuM te pachI temanA putra navalabhAI e dhaMdhAne pragatinI Toce laI gayA-te pachI cothI peDhIe zrI dIpakabhAI Aje vaDagAdI vistAramAM kemikalanA dhaMdhAmAM AgaLa paDatuM nAma dharAve che-dhaMdhAnI haiyAsUjha ghaNI che. A saMghavI parivAra taraphathI sAvarakuMDalAnI komarsa koleja mATe tathA anya nAnAmoTA phaMDaphALAmAM sArI evI deNagI apAyelI che. sva. zrI durgaMtakumAra bApAlAla zAha saMvata 2020nA A suda 4 zukravArane divasa hato. zrI bApAlAla manasukhalAla zAha temanA putra duSyantakumAranI kensaranI asAdhya vyAdhine laIne muMbaI sAntAkrujha rahetA hatA. savAranAM Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 ]. [ ApaNA zreNI pAMca vAgatAM duSyanta bApAlAlabhAIne potAnI pAse lAvyA. bApAlAlabhAI e duSyantanI pathArImAM beThAM beThAM duSyantane prAtaHkALanA bAra navakAra gaNavA kahyuM duSyantakumAre gaNyA. sADAcAra mahinAnI kensaranI bImArImAM haMmezAM trikALa navakAranuM smaraNa cAlu ja hatuM. prAtaHkALa thatAM rejanA nityakrama pramANe bApAlAlabhAIe navakAra uvasaggahara stotra, vIza jinavaMdanakhAmemi savyajIve, aMgUThe amRta vase ane sarva maMgalanA pATha saMbhaLAvyA. surendranagara maMDana bAramA tIrthapati zrI vAsupUjyasvAmi bhagavaMtanAM pratimAjInI pratikRtinAM darzana karAvyAM. prAta:vidhi patAvI. Aje pramANamAM vedanA ochI hatI ane duSyanta AnaMdamAM hato. bapore bAra vAgyA eTale bApAlAlabhAIe bAra navakAra gaNavA kahyuM. duSyanta kahe ke bhAI tame gaNe eTale bApAlAlabhAIe bAra navakAra gaNI saMbhaLAvyA ane nityakrama mujaba ArAdhanA karAvI. thoDIvAre pUjya tapavI muni mahArAja zrI hemendravijayajI mahArAjazrI gecarI mATe padhAryA. duSyantanA palaMga pAse AvI UbhA rahyA. tabiyatanA khabara pUchaDyA. duSyate be hAtha joDI page lAgI ThIka che kahyuM. pite sUtAM sUtAM munimahArAjane vaherAvyuM. duSyantane pitAne atyaMta AnaMda hato. AhAra nirdoSa hato. zAlibhadranA jIve ApelA anupama dAnanI yAdI Ape te prasaMga hato. bApAlAlabhAI gurumahArAjane bAraNuM sudhI vaLAvavA gayA ane gurumahArAjane vinaMti karI ke sAheba, have darda jera karatuM jAya che. AThadasa divasa mAMDa nIkaLe che. mATe ApaNe vrata-paccakakhANa levarAvIe. sAheba kahe, bhale, AyaMbila karI lauM eTale belAvavA Avaje. sAheba gayA pachI duSyanta AnaMdamAM hato! lagabhaga sAMjanA sADA pAMca vAgye duryaMtanAM kAkI De. Indu AvyAM. temaNe pathArI sAphasUpha karI ochADa pheravavA taiyArI karI, duSyanta vAtacIta karate hate. turata ja cakakara Ave che tema kahetAM Do. sAvadhAna thaI gayAM. bApAlAlabhAI prasaMga pAmI gayA. turata ja namaskAra mahAmaMtranuM zravaNa zarU thaI gayuM. sahu keI navakAramaMtra Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha che [ papat saMbhaLAvavAmAM tatpara banyuM. bApAlAlabhAIe cAra zaraNuM ApatAM khAmemi savya jIvenA pAThathI sakaLa ne khamAvarAvI, anitya bhAvanA bhAvI duSyanta tuM amAre sago nathI, duSyanta ame kaI tArA sagA nathI, tuM eka svataMtra che--ema ekatva bhAvanAmAM ramaNatAe caDAvI dAnapuNya ApatAM phakta be miniTamAM duSyane AMkha pheravI nAMkhI. asAdhya vyAdhinI atula vedanAne chetarIne apUrva zAntipUrvaka vAtacIta karatAM karatAM namaskAra mahAmaMtranuM zravaNa karatAM karatAM duSyata suragatinA paMthe vidAya thaye. tenA pitA bApAlAlabhAIe AI benkanA DokaTarane bolAvI duryaMtanA cakSunuM dAna ApyuM. prabuddha jIvananA taMtrIzrIe vilaMba vagara satvara amala karavA mATe pitAne dhanyavAda ApyA-eTalA mATe ke Ama mRta svajananI AMkhane AvI rIte upayoga thavA de e vicAra taddana nave che ane temanA yuvAna putranA mRtyu bAda tatkALa amala kare e te samaye atyaMta zekakalAnta banelA pitAnA pakSe asAmAnya zairya ane kRtanizcayanI apekSA rAkhe che. vAcakavara zrI vinayavijayajI mahArAje sAcuM ja kahyuM che ke - janamAMtara jAtAM je pAme navakAra te pAtika gALI pAse sura avatAra !! duSyantakumAra alpa AyuSya jIvye paNa evuM saraLa ane nikhAlasa jIvana jIvI gaye ke surendranagaranA vyApArIoe aicchika rIte dukAne baMdha rAkhIne sabhAo bharI, zeka karI karIne zrI jaina vetAmbara mUrtipUjaka saMghe zokasabhA bharI aMjali ApIne svarga ane jIva suragati pAmI gayuM che tema pratIti karAvyuM. jaina zAsanane pAmelA AtmAo AnaMdanA prasaMgamAM ke zekanA prasaMgamAM zrI jinendrabhakti-mahotsava Ujave che tene zrI bApAlAlabhAIe caritArtha karI batAvyuM. upAdhyAya zrI yazovijyajInAM adhyAtma kalpadruma graMthanA pAMcamA apatya mamatva mecana adhikAranA abhyAsI bApAlAlabhAI e zekanivAraNa arthe ane duSyatana Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papara ] [ ApaNA zreSThIva AtmazreyArthe zrI vAsupUjya svAmI prAsAde zrI paMkSikA mahotsava ra. putranA mRtyune phakta ATha ja divasa vItyA hatA paNa hamezAM savAramAM snAtra mahotsavamAM ane bapore pUjAomAM gharanAM saha ane kuTumbIjane bhAga letAM. laukika daSTi tyajI lekottara daSTi pAmelA jI avasare avasare zAsana prabhAvanA karavAnuM cUkatA nathI te AnAthI siddha karyuM. dhanya ho jaina zAsanane ke jeNe AvI uttama koTinI ArAdhanAnI sAmagrI ApI che. duSyatakumAra surendranagaranI ema. pI. zAha kelejamAM abhyAsa karavA sAthe lagabhaga 100 varSa jUnI potAnI zAha DAhyAbhAI lallubhAI kamizananI peDhIne vahIvaTa saMbhALatA hatA. svabhAve saraLa, nikhAlasa ane milanasAra hatA. mRtyubAda temanAM cakSuonuM dAna temanA subuddha pitAzrI bApAlAlabhAI zAhe muMbaInI Aibenkane karyuM hatuM-jenA pratApe varalInI skUlanA be vidyArthIone nayana jyoti prApta thaI che. dhanya che pite bujhAIne anyane ta ApanAra svargastha duvyaMtakumArane. svargastha duSyatanI bane AMkhe be manuSyane saphaLa rIte besADavAmAM AvI che te AbhArane Avela patra jemAM meDikala ophIsara De. cavvANu jaNAve che ke sva. duSyate mRtyu pachI paNa mAnavatAnI sevA karI che. zatAvadhAnI sva. zrI dhIrajalAla karazI zAha mULa dANavADAna rahIza zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla TokarazI zAhanuM 80 varSanI vaye muMbaImAM tA. 23-7-85 ne roja avasAna thayuM. svargasthanuM zikSaNa dANAvADA, vaDhavANa ane pAchaLathI amadAvAdamAM zrI sI. ena. chAtrAlaya (vidyAvihAra)mAM thayuM hatuM. teo pahelethI ja tejasvI vidyArthI hatA. eka sArA vaktA, lekhaka, citrakAra, sAhasika pravAsI, vaidakamAM nipuNa ema bahumukhI pratibhA dharAvatA hatA. teonI yAdazakti ghaNI tIvra Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 553 hatI ane zatAvadhAnI paMDita tarIke pakAyA hatA. teoe bALavArtAothI laI ne jaina dharma aMgenAM lakhelAM graMtheA maLIne ekaMdara 400 jeTalAM pustake lakhyAM che. AthI mahAna siddhi dezamAM bhAgye ja keI sAhityakAre meLavelI haze. kayAM dANAvADA jevA nAnA gAmanA eka vidyAthI ane kayAM karAMcI, dilhI, kalakattA, madrAsa, muMbaI, laMDana jevI nagarI ane pradezeAmAM pUjAtA A bahuzruta mahA mAnavI ! temanA jIvanakALa daramyAna teone gujaramaNi, sAhitya dhAridhi, gujararatna, jevAM aneka birudeza maLyAM hatAM. teoe 75 varSa pUrAM karyAM tyAre muMbaI, laMDana ane vatana dANAvADAmAM hIraka maheAtsava UjavAyA hatA. jIvanayAtrAmAM AgaLa vadhatA ane aneka kSetrA kheDatA A pratibhAvaMta paDitajI jIvananAM a Mtima varasAmAM vatana dANAvADAnA vikAsa mATe satata prayatnazIla rahyA hatA. teezrI muLI prajA maMDaLa, muMbaInA eka sthApaka agraNI hatA. dANAvADAmAM zrImatI caMpAbahena dhIrajalAla TAkarazI zAhu u. bu. vinaya maMdira, TokarazIbhAI gauzALA, mAtuzrI maNibahena vijJAna khaMDa ityAdi mATe sArI sakhAvatA paNa ApI hatI. grAma vistAramAM kAya karavAmAM kDa meLavavAnuM kaThina kAma hAvAnuM teo samajatA hatA. kAryakartAne kDa meLavavA sArI evI jahemata levI paDe che ane temAM tenI zaktinA ghaNA samaya jAya che. A hakIkatane najara sAme rAkhIne gauzALA ane vijJAnakhaMDa bAMdhavAnuM saghaLu kharca temaNe ApyuM hatuM. vinaya maMdiranA udghATana prasaMge teoe dANAvADA gAmane dhumADAbaMdha jamADayuM hatu. dANAvADAnA vikAsa mATe te ghaNuM karavA icchatA hatA ane te mATe pAMca hajAra vAranA plATa paNa anAmata rakhAvyeA hatA, zikSaNa uparAMta yuvAnA ane bahenAne rAjI ApavA tathA AdhyAtmika saMskAranuM si cana karavA mATe zrI dhIrajadhAma rAjagAra ane satkArakendra pravacana hAla sAthe Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa4 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo sthApavAnI bhAvanA vakhatevakhata vyakta karI hatI. jaina samAjanA gauravazALI sAkSaravarya zrI dhIrajalAlabhAI bhAvI peDhI mATe amara vAra mUkI gayAM che. zrI DAhyAlAla nAnacaMda zAha bahudhA mANasanA vyaktitvanA umadA guNe tene maLelA lehInA vArasAmAMthI ja prakaTatA hoya che. tenuM tAdaza udAharaNa che dAnavIra zrI DAhyAlAla nAnacaMda zAha. emanI dAnavRtti ane garIbo pratyenI hamadardI emane emanAM mAtuzrI jhamakuma taraphathI vArasAmAM maLelAM che. zrI DAhyAlAlanA traNa bhAIo zrI maNibhAI, zrI viThThalabhAI ane zrI jeThAbhAI emanI sAthe ja dhaMdhAmAM vividha rIte joDAyA che. nAnI uMmaramAM jhamakumAne cUDele naMdavAtAM teo cAreya putrone laI bAbarA AvelAM ane pachI meTA putra zrI DAhyAlAla dhaMdhAthe kalakattA gayA. jhamakumA vakhatovakhata kAgaLa lakhI kalakattAthI dhAbaLA, dANA mATe paisA vagere magAvI garIbamAM lhANI karatAM rahetAM. jhamakuma deva thayAM tyAre bAbarAmAM gAma dhumADo baMdha rahyo hato ane dIkarAoe 15000 mANasane jamADI kAraja karyuM hatuM. zrI DAhyAlAla varSo pahelAM kalakattAthI muMbaI AvelA ane hArDaveranuM opaniMga karyuM. temaNe cAra gujarAtI sudhIne ja abhyAsa karela che. teo dakSiNa sivAya hiMdustAnamAM badhe ja pharelA che. amarelI jaina borDiMga ane sAvarakuMDalA jaina vidyAthIgRhamAM emaNe sAruM evuM dAna ApeluM che. A uparAMta zaMkhezvaramAM paNa dAna ApeluM che. bAbarA keLavaNI maMDaLanA teo TrasTI che. teo pUjya AcArya zrI bhuvanaratna mahArAja sAhebanI preraNAthI satkAryomAM rasa letA rahe che. teoe saurASTra vIzA ghoghArI samAjamAM sAro rasa lIdho che. emaNe nAnapaNamAM aThThAI karelI che. emanAM putra-putrIonI paNa sArI evI tapazcaryA che. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ papapa hArDaveranA vyApAra-vANijyanI duniyAmAM mAnanIya zrI DAhyAlAlabhAI eka "pAyoniyara" sarjaka, vicAraka ane jaka tarIke mulkamazahUra che. neTalaphenDa ku tema ja geTa kalI viliyamsa li.nI banAvaTanAM naTolaTa ane vividha prakAranAM phAsanarsanA vyApArI AlamamAM jenuM nAma Toca kakSAe sthApita thayeluM che evA AgevAna vyavasAyagRha mesarsa hArDavera TreDiMga sinDIkeTa (muMbaI tathA amadAvAda) ane mesarsa mineza phAsanarsa (vaDodarA)nuM saphaLa saMcAlana emanA suputra zrI caMdrakAntabhAI tathA zrI hasamukhabhAI karI rahyA che te teozrInA mUlyavAna mArgadarzanane AbhArI che. zrI dhIrajalAla premacaMda zAha jIvananuM sAphalya saMteSarUpI dhanamAM che. mAnavImAM saMteSa hAya, sAthe udAracarita vRtti hoya ane bIjAne upayogI thavAnI bhAvanA hoya te te mAnavImAM bhagavAna vase che tema kahevAya. AjanA ApaNuM sneha saMmelananA pramukha zrI dhIrajalAla premacaMda zAhane kavizrI makaranda davenI ukta paMktio speze che. dinAMka 12 mI eprila 1936mAM janmelA zrI dhIrubhAIne A udAtta saMskAravAraso temanA premALa pitAzrI premacaMda chaganalAla zAha, ane vAtsalyamUrti mAtuzrI ajavALIbahena taraphathI maLe che. zrI dhIrubhAInuM jIvana atyaMta kaparA saMjogomAM pasAra thayuM che. muzkelIo ane Aphata sAme teo aDIkhama UbhA rahyA che. zairya ane sahanazaktinI teone AkarI kaseTI thaI che. te paNa AvA pratikULa samaye temanI sthitaprajJatA saune vismaya pamADe tevI hatI. vahAlA vatana zrI siddhakSetra pAlItANAnI pavitra bhUmimAM ja meTrika sudhIne abhyAsa karI teoe nasIba ajamAvavA kalakattA, dilhI ane madrAsanI saphara karI hatI. madrAsamAM teo thaDe samayamAM ja hArDavera ane sTezanarI vastuonuM utpAdana karIne vyAvasAyika kSetre sArI nAmanA meLavI hatI. e pachI teo Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556 3 [ ApaNA zreSThIvaryAM muMbaI AvIne vasyA che. ahIM tee bhArata bilDarsanA nAmathI bilDiMga kansTrakzananu kAma kare che. potAnI apratima buddhimatA ane vyAvahArika kArya kuzaLatAthI muMbaImAM A kSetramAM temaNe bhAre siddhi ane nAmanA meLavI che. teo jyAre ATha varSanA hatA tyAre temanA pitAzrI premacaMdabhAInuM avasAna thatAM temanA parivAra upara meTI Aphta UtarI AvI hatI, bAlyavayathI ja tenA uchera je kaparI paristhitimAM thayA hatA tene teo bhUlyA nathI. ane ethI ja teo anyane sahAya karavAmAM harahu meza tatpara rahe che ane sAdharmIone gupta sahAya karavAmAM peAtAnuM parama kartavya mAne che. temanAM dharma patnI indumatIbahena peAtAnA patinA A sevAkA mAM mukhya preraNAkhaLa anI rahyAM che. temanA suputra rAjeza ane suputrI hinA, mamatA ane zilpA paNa peAtAnA pitAzrInI AvI udAracita bhAvanAne puSTikhaLa ApI rahyAM che. temanA mATAbhAI manasukhabhAI ane kAMtibhAI tathA temanA nAnAbhAI caMdubhAI, dhanavatabhAI ane harSoMdabhAI paNa udAracarita prakRti dharAve che; ane kauTuMbika sa Mpa tathA samAja pratye kaika karI chUTavAnI bhAvanA rAkhe che. temanA traNa vaDIla bhAI e zrI maNibhAI, zrI bhogIbhAI ane zrI cheTubhAInu avasAna thayuM che paraMtu zrI dhIrubhAInA jIvana-ghaDataranu kArya temaNe sArI rIte karyu che. AvA udAracirata sevAparAyaNa aneka byanI bhAvanAthI raMgAyelA zreSThizrInI samAja, dharma ane deza pratyenI temanI bhAvanAne vadhu baLavattara banAve. dIgha AyuSya, apAra samRddhi ane kItinA zikhare birAjIne tee svapara kalyANa sAthe e ja abhyarthanA. Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from : CHIMANLAL KANJIBHAI SHAH (PALITANAWALA) M/S. ANIL SAND AGENCY Building Material Suppliers Phone : 672 00 19 M/s. IMPACT SYSTEMS Computer System Supplier 154/7, Jawahar Nagar, Goregaon (West) BOMBAY-400 062 Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fact. 645/ Resi. 621 Gram CHHATARIYA With Best Compliments from CHHATARIYA Rubber & Chemical Ind. Manufacturers of Fire Fighting Hoses, Agricultural & Water Delivery Hoses 457 Plot No. 90/1, G. I. D. C. Estate, Station Road, MAHUVA-364 290 (Gujarat) With Best Compliments from Centrally situated & Most Reputed Business House with Spacious Modern Show-Room to represent your Product. Only Quality Manufacturers of Engineering, Agricultural & Mechanical Goods should contact for marketing their Products : M/s. Goodwyn Industries Corpn. (I) "GOODWYN HOUSE ", 95/A, Shankarshet Road, PUNE-411 037. Tel. 667445 Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Telex: 011-71393 APTS Phones 4930551, 4933922, Gram: 'ATLATRAVEL' With Best Compliments from ATLANTIC PACIFIC TRAVEL SERVICES PVT. LTD. 'Atlantic', The professional tarvel agents. Both for international and domestic travels. Right from your ticket booking 'Atlantic' undertakes the responsibility of arranging your visas, documents fulfilling RBI regulations. hotel bookings and car reservations. 'Atlantic' also offers Credit Voucher facility so that you don't have to worry about your payment of hotel bills. 'ATLANTIC'-KEY TO ALL YOUR TRAVEL PROBLEMS *Government Approved Travel Agents * Restricted Money Changer Licence For Further details & Registration Contact us: Travel Consultants, Tour Organisers 229, Dr. Annie Besant Road, Worli BOMBAY-400 025 Chirman & Managing Director : CHANDRASEN JIVANBHAI JHAVERI Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ India's Largest & Finest Showroom for Books of Every Description and Variety SAPNA Fioneers in the field of Books Supplies to all Technical and Medical Institutions and Universities. Your one Step for Complete Range of Books of your Choice on all Available Subjects. Stokists for Mcgraw-Hill, IFS, Prentice Hall, Marcel Dekker, Pergamon Press, John Wiley, Commonwealth Agricultural Bureaux. etc....etc. Specialists in the Supply of Engineering and Medical Books. SAPNA The World of Books Thunga Complex, Opp. Tribhuvan Theatre, GANDHINAGAR, BANGALORE-560 009 Phone : 29448, 76088, 72815 When you call on us at our Showroom You Discover that our Stock is the Foundation of our Complete Service to one and all We look forward to Welcoming you. vonanonoomnou zubhecchA pAThave che- 2017 : CERACHEMIN-Raipur flatt. 24294 koThArI siremika enDa kemikala inDasTrIjha R7, ofislecuet faulune : vllzolia (Ruya) ma. pra. 493 221 Manufacturers of High Alumina Refractories Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 561 zrI naTavaralAla cunilAla bhaNazAlI pAlanapurIo gujarAta bahAra jyAM jyAM gayA tyAM tyAM svayaMbaLe bhAre moTo puruSArtha karI sArI evI nAmanA, pratiSThA ane pragatinAM pAna sara karyA che. mahArASTranA AkelAmAM bApadAdAnA vakhatanI khetI hatI. 45 varSathI muMbaImAM Agamana thayuM-muMbaImAM AvIne jhaverAtanA dhaMdhAmAM zrIgaNeza mAMDyA-daramyAna navA pravAhathI vAkepha thayA ane yAtrA duniyAnA ghaNA dezo pharyo. dharma ane zAsanapremI zrI naTavaralAlabhAInAM dharmapatnI kalAvatIbahenanA nAmanuM eka TrasTa che, je dvArA dhArmika pravRttiomAM mokaLe mane dAnagaMgA vahAvatA rahyA che. pAlItANAmAM, zaMkhezvaramAM, banAsakAMThAmAM dharmazALA, pAlanapuramAM pitAnA hAthe mUrti pratiSThA karAvI nAnAmoTA phaMDaphALAmAM paNa A TrasTa dvArA ghaNu sahAya apAtI rahI che. temAMye zaikSaNika hetu mATe vizeSa rakama apAya che. pAlanapuranI hospiTalamAM paNa pitAnA taraphathI moTI rakama Apela che. e ja rIte muMbaInI bhATiyA haspiTalamAM paNa moTI rakama Apela che. dharma taraphano vizeSa rAga ane sadbhAva UbhuM thavAmAM temanAM dharmapatnI kalAvatIbahenanI vizeSa preraNAne AbhArI che. paryuSaNamAM tapazcaryA vizeSa rIte thatI rahI che. parivAramAM be putrIo AnaMdakilelathI ane dharmaprabhAvanA karatA rahIne sAdagIthI jIvana vyatIta karI rahyAM che. ghaNuM ja premALa ane mAnavatAvAdI zrI naTavaralAlabhAI samAjasevAnAM kAmo mATe lAMbuM AyuSa bhegA --- e ja zubhecchA. zrI naTavaralAla esa. zAha janma jUna 1920mAM. prAthamika zikSaNa khaMbhAtamAM pUruM karyuM. zrI zAha 1939mAM muMbaI AvyA ane judI judI saMsthAomAM sevA ApatA rahyA. naTavaralAla enDa ku. dvArA vividha karamALakhA Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM viSe salAha Ape che. khaMbhAta tAlukA sAvajanika keLavaNI ma`DaLamAM teo satata kA rata rahe che. khaMbhAta le!kasamAja--muMbaInA avaitanika saciva che. te A pada para varSothI beThA che. vIza varSa thI teo kha'bhAta jaina mitramaMDaLanI mubaInI kArya vAhaka samitinA sabhya che. jaina zvetAmbara konpharansanA AjIvana sabhya che. -3 zrI navInacaMdra chaganalAla kapANI AjathI 75 varSa pahelAM mAMgarALa--saurASTranI satabhUima upara zeThazrI navInaca'drabhAI nA janma thaye, naitika tema ja dhArmika abhyAsa pUrA karyAM bAda teozrI jANItA zeradalAla zeThazrI jamanAdAsa meArArajI enDa kuM.mAM bhAgIdAra tarIke joDAyA. zeThazrI jamanAdAsa meArArajInA avasAna pachI teozrI e peDhInA mAlika banI svargasthanA nAme Aje keTalAMya varSothI pramANikapaNe sthAna dIpAvI rahyA che. zeThazrI navInacaMdrabhAI pAtAnI kuneha, nispRhatA, pramANikapaNu ane sevA karavAnI dhagazane kAraNe muMbai tema ja mAMgaroLanI aneka sasthAomAM AgaLa paDatu sthAna meLavI rahyA che. teozrI mAMgaroLa zrImALI samAja, zrI mAMgarALa vaNika davAkhAnuM, zrI mAMgareALa nirAzrita phaMDa, zrI mAMgarALa pAMjarApALa, zrI mAMgarALa jaina sa`gha, vaNika zAMti jaina jJAnAttejaka sabhA ane saurASTranI suMdara zikSaNasaMsthA zAradAgrAma Adi aneka sasthAomAM pramukhaTrasTI vageremAM peAtAnI sevA ApI rahyA che. tathA mee zerabajAranA TrasTI tarIke majakUra saMsthAone Arthika sahAya paNa karI che. mu`baI jaina dhArmika zikSaNa saMgha tema ja saurASTra vikAsa ma`DaLanI kArobArI kamiTInA membara che. sahakuTuMba gujarAta, saurASTra, mAravADa, mALavA sammetazikharajI, pAvApurI, rAjagRhI Adi pavitra tI sthaLe tema ja dakSiNa bhAratanAM pavitra sthaLAnI yAtrA karI lAbha lIdhA che. temanAM dharma patnI zrImatI hIrAbahene paNa patinI sAthe khabhekhabhA milAvI vyAvahArika tema ja dhArmika kAryomAM sAtha ApyA hatA. mahena Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha che [ 563 hIrAmaNibahenanuM paragajupaNuM atyaMta aNamela hatuM. temanA milanasAra svabhAvane kAraNe temanA bAraNethI kaI paNa atithi hasate mukhethI vidAya letA. zrI navInacaMdrabhAI zerabajAra berDamAM DirekaTara tarIke mAnavaMtu sthAna zobhAvI rahyA hatA ane enararI khajAnacI paNa hatA. uparAMta zrI koTa zAMtinAthajI jaina derAsaranA menejiMga TrasTI tathA pramukha paNa che. A derAsarane devadravyanA devAmAMthI mukta karavA mATe pU. A. zrI. vijayadharmasUrijInA AzIrvAdathI temaNe AgevAnIbharyo bhAga bhajavyo hato. temaNe e arasAmAM jaina saMgha taraphathI rASTrIya saMrakSaNa phALe, mAtabara phALe ekaTho karI mahArASTranA nAmadAra rAjyapAla zrImatI vijayAlakSamI paMDitane arpaNa karela. Ama zeThazrI dezakAryomAM paNa AgaLa paDate bhAga lya che. pUjA mAtuzrI tathA pitAzrI pAsethI jIvanamAM yazabhAgI banavAnI preraNA prApta karI che. 1965mAM golDa bonDamAM gavarnamenTane sArI evI madada karI che. moTI rakamanuM senuM samAjamAMthI ugharAvI dIdhuM hatuM. mAMgaroLa davAkhAnAmAM meTI rakamanuM dAna karyuM. keTa derAsarane paNa AyaMbila khAtAmAM meTI rakama ApI. temanA putra zeThazrI mahendrakumAra kaMpANI zerabajAranA DAyarekaTara che. hindustAnamAM Arthika kSetre temanI gaNanA thAya che. zrI navInacaMdrabhAI kaMpAvyuM . ema phAyanAnsanA ceramena che. te kaMpanImAM mahendrabhAI tathA nimeSabhAIne paNa mahatvano phALo che. zrI mahendrabhAI zerabajAranA vAIsa presIDenTa nimAyA che. De, nagInadAsa pAnAcaMda zAha mULa gheghAnA vatanI paNa varSothI agAsI-muMbaIne kAryakSetra banAvyuM. nAnI uMmarathI ja AgaLa bhaNavAne ane jIvanamAM kAMIka karI chUTavAne manasUbe sevele eTale jAhera jIvanamAM emanuM vyaktitva jhaLakI UThayuM. kesanI anekavidha pravRttiomAM mokhare rahyA. zikSaNakSetramAM paNa e ja rasa lIdhe. mahAvIra jaina vidyAlaya, Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 564 ] [ ApaNA zreSThIvaryA agAsInI badhI ja sasthAe ghAghArI mitramaMDaLa, dAdaranI ghaNI saMsthAo, lAyansa kalaba, jUhu ane anya jagyAe temanI sevAe noMdhapAtra banI che. eTaluM ja nahIM paNa ghaNI saMsthAone Arthika sahayoga ApIne yazanAmI banyA che. 1936mAM abhyAsAthe tema ja 1972, 1978, 1982 mAM yuropa, amerikA, jApAna vagere paradezeAnI musApharI karela che tema ja bhAratanAM ghaNAM sthaLonI mulAkAta lIdhela che. Aje 74 vaSe paNa bhAratanAM judAM judAM sthaLAnI mulAkAta le che. agAsImAM eka zikSaNasa`sthA UbhI mAtabara rakamanI deNagI jAhera thaI. AvuM khare ja gujarAtanI asmitAne ane tenA karavAmAM temanA tarathI kauzalya dAkhavI temaNe gauravane vadhAyu che. mahAna kAryo pAra pADavA mATe joitI AyeAjanazakti, dI`STi, tamannA ane apavRtti paNa temanAmAM bharapUra hatAM. hamaNAM ja thoDA samaya pahelAM temane svargavAsa thayeA. zikSaNakSetre emanI sevAo ghAghArI mitramaMDaLamAM, ghAghArI saMghamAM, dAdara gujarAtI ma`DaLamAM, vilsana kolejamAM, temaja virAra pAse agAsInI zikSaNasa sthAomAM temanu' ghaNuM mATuM pradAna hatuM'. zrI nAgaradAsa kAnajIbhAI zAha UgatA sUnA deza tarIke oLakhAtA japAna ke sUryanI pUjA karatA ApaNA pUrvajo prakRtipremI hatA, e nitAMta hakIkata che. paraMtu enAmAM jIvana pratyenA vAstavika abhigamanu' spaSTa darzana hatuM e paNa AthI phalita thAya che. zrI gheAghArI vIsA zrImALI jaina samAja, mu`baInI kSitija para surakhIbharyo sUraja ke aruNAdaya jevu gulAmI vyaktitva eTale zrI nAgaradAsabhAI. sAmAjika vAstavikatAmAM mAnanArAo mATe mubaI kayAreka dariyA jevu te! kayAreka vAdaLa jevu che. AkhAyelA mANase ne Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 565 e bhAgye ja sade. A vAta zrI nAgaradAsabhAI jANe che. samAja pratye prema hoya eTale bolavuM ja evo rivAja enA lehImAM nathI. siMhanA triraMgI citra karatAM rekhAne ekAda lasarake sAcA siMhatvane anubhava karAvI de evI emanI viziSTatA che. haiyAsUjhathI maunanA sAta sAta sAgaranI pele pAra vANInI vastIne vasAvIne samAja mATe kAma karyuM javAnI emanI vRtti ane yukti apanAvavA jevI che. mAnavInuM mana bahAranA vRndAvana ane dhikkAranA kurukSetranuM mathaka che. rojiMdA jIvanamAM ApaNe ja UbhA karelA virodhane vanamAM vanecaranI mAphaka ApaNe aTavAyA chIe. amerikana kavi zrITamene virodhanI A vAta bahu sarasa rIte kahI che. manuSyamAM eka manuSya nahIM paNa aneka manuSyo rahe che. kyAreka saMpIne, kyAreka japIne te moTe bhAge manane dharmazALA jevuM banAvIne ApaNe astavyasta jIvana jIvIe chIe. muMbaI-bhAyakhalA derAsaranA paTAMgaNamAM zrI vardhamAna tapa AyaMbila zALA nUtana makAnanA khAtamuhUrtane lAbha pAlItANAvALA zrI nAgaradAsa kAnajIbhAI zAhe sArI rakamanI uchAmaNa belIne Adeza lIdhe hate. A prasiddha derAsarane jIrNoddhAra zilpa ane sthApatyanA namUnArUpa thayela che. A sthaLa tIrtha svarUpa bhavya banI rahe e zeThazrI matIzAnI bhAvanA sAkAra thaI rahI che, covIza jinAlayanA AyeAjana sAthe nUtana upAzraya, AyaMbilazALA, dharmazALA, vagere nirmANa thanAra che. AyaMbilazALAnuM khAtamuhUrta kArataka vada 11, tA. 11 mI Disembara, 82 nA roja zrI nAgaradAsabhAI tathA temanA kuTuMbIjanee apUrva ullAsathI karela che. sonAmAM sugaMdha bhaLe tema A prasaMga hate. emanA AvA vyakitatva pAchaLa maMdiranI nagarI zatruMjayanA che. 72 Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 ! ApaNA zreSThIvaryo emanA vatanane vArase che ane saMskAradhAmI mAtRsa`sthA zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM abhyAsakALa daramiyAna thayelu' saMskArasiMcana che. pAchaLanA vepArI samAjanA be cheDAnA vyaktitva vacce saMkalana rUpe khuda pAIpa ane evI bhArobhAra zakti emanAmAM rahelI che. emanA jIvananA maMtra che, ' udyama bhAgyanA teDAgara. ' pitAzrI kiratAranA ghera citraguptanA cApaDA tapAsavA gayA ane inTara sAyansathI adhUrA rahetA abhyAsane emaNe jIvananI anubhavazALAmAM pUrI tamannAthI jALavI rAkhyA che. lekhaDa ane bhaMgAranA vArasAgata dhaMdhAthI taddana vibhinna ane pAtA mATe ajANa evA pAIpanA vyApAramAM paDIne udyamane emaNe bhAgyane teDAgara banAvyA che. te dharmaniSTha che paNa sAMpradAyika maryAdA emanI dRSTine rUMdhatI ke dhUMdhaLI anAvatI nathI. bhAyakhalA jaina saMgha ane pAThazALAnI pravRttimAM ekarUpa che. bhAyakhalAmAM navuM Ayakhila khAtuM tenA pAye A parivAre ja nAMkhyA che. ceAvIza derI thayelI che temAM eka derI pArzvanAtha bhagavAnane lAbha A piravAre lIdhela che. mAtIzA rilIjiyasa cerI. TrasTanA menejiMga TrasTI tarIke cAlu che. agAsI dakSasUri ma. sA. je derAsara banAvyuM che temAM bArasAkhanI vidhi eka bAjunI A piravAre lAbha lIdhela che. upadhAnatapa ane tI yAtrA ghaNI vakhata karAvela che. taLAjAmAM hospiTalamAM kADI egrAma yuniTa temanA nAmanuM che. pAlItANA galsa hAIskUlamAM eka rUma peAtAnA taraphathI badhAvI Apela che. mAtA-pitAe jyAM jyAM lAbha lIdhe| tyAMthI RNa echuM karavAnuM, talATI bhAtAmAM--eka lAbha cA-nAstAmAM. gheAdhArI samAjamAM kAmagIrI. L Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 567 sva. zrI bhAvasAra nItinakumAra jayaMtilAla talAyA bhAvanagaranA sa'skArapremI sajjana bhAvasAra jayaMtibhAI mULajIbhAI talAjIyA jee vyavasAya arthe` mu`baImAM vasavATa kare che, temanA vizALa parivAranA UjaLA sa`skAravArasAne maneAmana vaMdana karyAM vagara nathI rahI zakAtuM. bhAvanagaramAM vyavasthita Dhabe cAlatI zeThazrI viThThaladAsa chaganalAla leADhAvALA hAspiTalamAM Arogya sevAnuM eka adyatana ekama zarU karavAnI jenI lAMbA samayathI tAtI jarUriyAta hatI--AMkha, kAna, gaLAnA ane dAMtanA rogonI sAravAra mATenI I. ena. TI. venI suMdara vyavasthA UbhI karavAnuM eka svapnuM ane bvAyeza hatI, tene sAkAra karavAmAM zeThazrI jaya'tilAla bhAvasAre peAtAnA yuvAna svastha putra nItinakumAranI kAyamI cira'jIva smRti rUpe udAra mane rUpiyA 75 hajAra jevI rakamanuM dAna arpaNa karyuM. temanA A dAnanA zrIgaNeza pachI tene pagale pagale anyatra rUpiyA sADAcAra lAkha jevI jaMgI rakama ekaThI karAvI ApI. A bhAvasAra kuTuMbe garIba Ama-samAjanA AzIrvAda meLavI bhAre mATu' puNyavaMtuM kAma karyuM" che. gujarAta rAjyamAM A vAtanukUla hospiTala sau prathama che. eTaluM ja nahI, yogAnuyoga kurALa DokaTaronI sevA prApta karavAmAM paNa saMcAlakA sadbhAgI banyA che. A viziSTa pravRttinAM maMDANa (udghATana ) svargastha zrI nItinakumAranAM mAtuzrI caMdrAbahenanA hAthe thayuM te paNa eka noMdhanIya bInA che. zrI pradIpabhAI kAntilAla meAdI mAnavatA jemanA vyaktitvanuM' viziSTa lakSaNa che ane jemanAM satkAryAthI sahu koinA hRdayamAM emanA vize svajananI lAgaNI udbhave che ane samaSTi tathA sauMskArasapanna vivekabuddhithI potAnAM jIvanakAryAM sadAya audA pUrNa rahevA sAthe sevAparAyaNatAthI bharapUra che, Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa68 ] [ ApaNA zreSThIvaryo evA zrI pradIpabhAI kAntilAla medI IlekaTrika kSetre prabhAvazALI AgalI haroLanA vepArI tarIke gaNanApAtra rahyA che. vANijyakSetre je dakSatA, kAryakuzaLatA, AvaData, samajadArI, tema ja nikhAlasatA, milanasAra vRtti, viveka e badhA saguNa lAvI pite vizeSatA lAvyA che. e ja emanI siddhinA zrIgaNeza kahI zakAya. emane janma karAMcImAM 13-6-41nA zubha dine thaye hato. mAtA-pitAnA susaMskArane vArase jIvanamAM jhIlI ucca abhyAsa temaNe elaphinsTana kolejamAM tathA InsTITyuTa opha sAyaMsamAM bhaNuM M. Sc. nI ucca upAdhi prApta karI hatI ane pitAnA vidyArthIkALa daramiyAna ja pitAne paricaya karAvyuM che. pite zALA tema ja kolejamAM paNa AgaLa paDatA vidyArthI tarIke rahIne kelejanA megejhInamAM, ramatagamata vi. mAM bhAga letA ane tejasvI vidyArthI tarIke jhaLahaLyA hatA. prathama sopAna temaNe abhyAsa bAda pitAnA pitAzrIe 1955 mAM sthApela zAha korporezanamAM zarUAta karI ane Ate Aste A ku. ne haraNaphALa gatie mUkI daI sArI evI nAmanA meLavI che, je zrI pradIpabhAInI AvaDatanuM zubha pariNAma che. philaka vAyara tema ja pAyarephalekasa vAyaranI teo ejansI dharAve che. zrI pradIpabhAInA pitAzrI sva. kAntibhAI eka bhadra puruSa ane bhagavadIya jana tarIke samAjamAM jANItA hatA. sAdhAraNa paristhitimAMthI AgaLa Avela hovAthI garIbo pratye haMmezA temanI sahAnubhUti banI rahetI. lAyansa kalaba opha dahIsaramAM 1999mAM membara tarIke joDAyA ane 1971mAM vAlakezvaramAM cArTarDa membara tarIke joDAyA. ane hAla 1987mAM presiDenTa tarIke temanI sevA khUba lAyansa kalabamAM yAdagAra banI che. lAyansa kalabanA nejA nIce pANI pIvAnuM paraba pATI para banAvI ApavAmAM khUba jahemata uThAvI pUruM karI ApI tarasyApipAsune zItaLa jaLa pradAna karI eka vizeSa mAnava Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha) [ pa69 jarUriyAtanI mAnavatA prerI sevA karI agatyanuM kAma bajAvIne kArya karyuM che. morabImAM relarAhata vakhate 4 (cAra) mAsa jevA alpa samayamAM enaDe phAunDezana sAthe 3ra gharanuM ghara vasAvI maMdira vi. sthApI gharavihoNAM lekane gRhanirmANa karI ApI kAyamI ciMtAmukta karI eka mahAmUlI sevA pradAna karI hatI. tArA vileja"--AdivAsI lekenA velaphera mATe komyuniTI hila banAvI ApI yusupha maheraalI senTaramAM kArya karI jarUriyAta vALA lekene sarva prakAranI rAhata ApI hatI. kamaLA naheru pArkamAM cina kernara jApAnIjha pegoDA TAIpanI banAvI ApI bhUlakAMone ramatagamatanuM sAdhana pradAna karI tema ja DijhAIna vi. pUruM pADI bALake pratyenI mamatA batAvI hatI. AvA aneka mAnavatAvAdI kAryomAM mokhare rahI zrI modIe mAnavatAmAM IzvaranuM darzana nihALyuM che athavA sAcA arthamAM pitAnA iSTadevanI ArAdhanA karI che. - zrI gaNapati visarjana vakhate pATonA paraba pAse khaDe page sevA ApI dara varase 7 thI 8 lAkha pipAsunI tarasa chIpAvI ghaNuM agharuM kArya pate UbhA rahI kare che. ghaNI badhI saMsthAomAM pitAnI sevA Ape che-jevI ke 1982-83mAM IlekTrikala maracanTa esesiyezananA maMtrI tarIke tema ja 84mA presiDanTa tarIke pheDarezana opha ola inDiyA ilekaTrika TreDarsa (pheTa)nA vAIsa presiDenTa tarIke, lAyansa kalabamAM traNa InTaranezanala evorDa ane traNa DisTrikaTa erDa ane speziyala gelDana evorDa meLavanAra ane te paNa eka ja varSa daramyAna pramukha tarIke zrI pradIpabhAI ekalA ja che. A uparAMta temanA mAtuzrIne nAme tArAbena kAMtilAla modI cerITebala TrasTa tabIbI rAhata mATe sthApyuM che. phI DipensarI tema ja koThArI hospiTalamAM pha beDa tathA nANAvaTI hospiTalamAM paNa phrI beDa sevA pradAna karI che. Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 ) [ ApaNuM zreSThIvaryo A uparAMta mathurAmAM bIja cikitsAlaya maMDaLamAM AMkhanAM oparezana 100 prati varSe thAya che. tema ja 1980-81mAM pU. zrI kRSNazaMkara zAstrInA sAMnidhyamAM AMkhanAM oparezana 250 thI 300 phI karAvI ApyAM che. teo bAlAsInera navayuvaka saMghanA maMtrI hatA ane jJAtinI dareka jAtanI sevA Ape che. teo "tipuMja" megejhIna calAve che tenA sahataMtrI hatA. tema ja vADAsInera navayuvaka maMDaLa meDikala TrasTanA sekreTarI che. temAM maphata athavA mAmUlI phImAM daradInuM pUratuM nidAna thAya che. I. sa. 1986mAM IlekaTrIkala esosiyezananuM "golDana jyubIlInuM sevIniyara" oberoya zereTonamAM che. zaMkara dayAla zarmAnA varada haste khulluM mukavAmAM AvyuM hatuM tenuM saMpAdana zrI pradIpabhAI e karyuM hatuM. gujarAtanuM kharekhara teo gaurava che. zeThazrI prAgajIbhAI jhaveracaMda zUnyamAMthI sarjana karI kizoravayathI muMbaImAM AvI mahenata majurI ane parizramabharI jiMdagI jIvI prArabdhanuM ane puruSArthanuM nAnakaDuM bIja vaTavRkSa jevuM vizALa banAvanAra saurASTranA sapUta zrI prAgajIbhAI jhaveracaMdanA jIvanathI jena samAja ajANa nathI. zihoranA vatanIe muMbaIne kAryakSetra banAvI bhAratabharanAM meTA bhAganAM jaina tIrthomAM yathAyegya rakama khacI kIti prApta karI che. dharmanA ane svAmivAtsalyanA utsava UjavavAmAM hamezAM udAra vRttithI khebale bebele nANAM kharcA che. dharma sAthe Arogya tathA zikSaNakSetre paNa dAnane dhedha haMmezAM vahevarAvela che. dAnanI yAdI karIe te pAnAMnAM pAnAM bharAya. jaina dharmanAM mULabhUta gaNAtAM sAte kSetremAM zrI prAgajIbhAIe potAnI lakSmIne sadupayeAga karI potAnuM dhana samAge vaparAyuM tene saMtoSa mANyo che ane yogya mArge vaparAtI dhanasaMpattine kharcatAM gaurava anubhavyuM che. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha che. ( 571 pU. AcArya bhagavaMtenA upadezane ziromAnya gaNI jina maMdira tathA upAzrayamAM saMpatti kharcatAM kadI pAchIpAnI karI nathI. seMkaDonI saMkhyAmAM saMsthAomAM aDhaLaka nANune sadvyaya karI jena gheghArI, samAjamAM AgavuM sthAna prApta karyuM che. temane saMskAra ane dharmane vAra temanA suputra zrI mahAsukhabhAI vasaMtabhAI tathA dhanubhAI zobhAvI rahyA che. A saMsthA sAthe AvI virala vyakti joDAya tenuM ane gaurava che. zeThazrI prAgajIbhAI dIrdhAyuSya bhegave ane jaina zAsananAM mAnavatAnA kAryo karavAmAM AgekUcamAM vRddhi kare tevI zubhecchA. zrI premajIbhAI kezavajIbhAI cheDA karmavegInuM biruda prApta karanAra zrI premajIbhAI cheDA mULa kacchanA nAnAbhADIyAnA vatanI paNa varSo pahelAM muMbaImAM temanuM Agamana. emane AtmavizvAsa gajabane - Ajanazakti anerI -niSkAma karmaNyatA ane mAtra samAjasevA e ja jANe temane oDakAra, jaina dharma, jaina zAsana paratvene ananya bhAva najare nihALe aneka saMsthAomAM temanI sevAnuM pradAna jANItuM che. dharmabhAvanAne navo vaLAMka ApavAnAM puNyakAryo jyAM jyAM ane jyAre jyAre UbhAM thayAM che tyAre tyAre zrI premajIbhAI tana mana dhanathI evAM kAryomAM sakriya rahyAM che. pragati pratiSThA ane samRddhi hAMsala karavA chatAM AtmAnI ucita unnati sAdhavAmAM temane vizeSa rasa rahyo che. prathama najare na lAge paNa ucca vicAradhArAnA maghamaghATa vaDe sevAnI sanniSTa pravRttio dvArA samAjane unnata karavAnA temanA prayAse prazaMsanIya che. milanasAra svabhAva, bIjAne upayogI thavAnI ane kAMIka karI chUTavAnI bhAvanAe bahALA mitravargane vizvAsa saMpAdana karyo. temanA hAthe thayelAM nisvArtha kAryo janasamAjamAM jANItAM che. taddana Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 ] / ApaNA zreSThIvaryAM nirabhimAnI-alagArI jevA A kayeAgIe retImAM vahANa hAMkI taDakA-chAyA vacce paNa jIvanane sAhasikatAthI kharekhara dIpAvyuM che. samayanI mahattA ane samayanI upayegatA vyaktine jIvanamAM ucca STikANa bhaNI laI jAya che. A be vastune zrI premajIbhAI sArI rIte samajI zakayA che. kahevAya che ke mahAnubhAvA ja samayane samajI zake che-- zrI premajIbhAI cheDA kacchanI dhIMgI dharAnA vatanI-gAMdhIjInA vicArothI AkarSAyA-khAdI taraphanI mamatA-sAdagI emanA jIvananuM AbhUSaNa. aneka sAmAjika sasthAe sAthe gADha rIte sakaLAyelA che. echuM kholI kAma vadhu karavAmAM mAne che. mAnavatAnA cAhaka che. jIvana jIvavAnA mahAmUlA ma`tra teo jANe che. keAInuM kema bhalu karavuM e sahavAsamAM AvanAra vyaktithI ajANyuM nathI. svacitta emane AgavA guNa che. teo jANe darekanA mitra che ane darekane temanA mitra hAvAmAM gaurava che. jaina tItha yAtrAemAM paNa vizeSa dilacazpI-temanA parivAramAMthI traNa pravrajyA aMgIkAra thayela che. sAdhu bhagavaMteAnA satata saparkamAM rahyA che. temanI sevA ane zaktinA vizeSa lAbha mAMgalika kAryomAM thatA rahe tevI abhyarthanA. Q sva. zrI phUlacaMda parotama tabelI dharmAnurAga ane sevAbhAvanAthI emanuM jIvana ujjavaLa hatuM. jaina samAjane ane bIjI aneka sAmAjika sasthAone temanI sevAne lAbha aniza maLatA rahetA. gujarAtanA suprasiddha udyogapati ane jANItA dAnavIra AgevAna tarIke yazakalagI prApta karanAra zeThazrI phUlacaMdabhAI tameALInA i. sa. Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ pa73 189mAM jAmanagara jillAnA jAmavaNathalI mukAme eka sukhI jaina gRhasthane tyAM janma thaye. janma pachI pitAnI Arthika sthiti ghaNI ja nabaLI banatI gaI. ucca abhyAsa karavAno buddhizakti hatI. paNa vidyA upArjana karavAne badale artha-upArjana karavAnI hAkala karatI hatI nAnI vayamAM ja kauTuMbika javAbadArIo pitAne zire AvI paDI. cauda varSanI nAnI uMmare kalakattA gayA ane eka vAsaNanA vepArIne tyAM nekarIthI jIvanakArakirdInI zarUAta karI. nekarInI zarUAta vakhate bhAvinuM nirmANa koIe jANyuM nahotuM paNa AgaLa jatAM khaMta, niSThA ane kunehathI mAtra be varSanA TUMkA gALAmAM eka vyApArI peDhImAM bhAgIdAra banyA ane pitAnI vIza varSanI uMmare dhaMdhAnI sUjhane kAraNe peDhIne tamAma vahIvaTa pite saMbhALyo. udyoganA saMcAlananI. kAbeliyate vepArI jagatamAM teo ghaNuM moTuM mAna ane Adara pAmyA. vepAramAM sAhasikatA ane udAratAnA guNoe teo dinapratidina pragati karatA rahyA. mAtra 27 varSanI uMmare temaNe kalakattAmAM bhArata elyuminiyama varkasa nAmanuM vAsaNanuM kArakhAnuM sthApyuM ane vepArI AlamamAM nAmanA meLavI. saurASTramAM paNa A dhaMdhAnI sArI taka dekhAtAM aDhAra varSanA kalakattAnA vasavATa pachI saurASTramAM AvIne ahIM paNa audyogika ekamanAM maMDANa zarU karyA. pitAnI 33 varSanI uMmare sane 199ramAM rAjakoTamAM dhIraja meTala varkasanA nAmathI gujarAtamAM sau prathama pittaLanAM vAsaNa banAvavAnuM kArakhAnuM sthApyuM ane 27 varSa sudhI tenuM saphaLa saMcAlana karyuM. audyogika kSetre bIjI ghaNI AITame temaNe UbhI karI. bhAratabharamAM cAMdInA vepAramAM paNa temaNe ghaNuM maTI nAmanA meLavI. sAhasikatA, udAratA temanA lehImAM vaNAI gayelAM. vyApAra Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 574 ] [ ApaNA zreSThIvaryo udyoganI nipuNatA sAthe zrI phalacaMdabhAInI dhagaza nAnapaNathI ja jAgI hatI. samAjano vikAsa sAdhI zake tevA pragatizIla vicArone samajavA tathA apanAvavA teo haMmezAM prayatnazIla rahetA hatA. jAmanagara myunisipAliTInA pramukhapade cha varSa sudhI sevA ApI. saurASTra vidhAnasabhA ane muMbaI vidhAnasabhAnA kegresI dhArAsabhya tarIke sAruM evuM kAma karyuM. uparAMta navAnagara cembara opha komarsanA pramukha tarIke ane saurASTranI anekavidha saMsthAonA AgraNI tarIke rahIne sArI evI hUMpha ApI hatI. svargasthanA udAra ane dAnezvarI svabhAvathI bhAratanI tamAma gujarAtI prajAmAM khUba ja lokapriya banyA hatA. jaina samAjamAM dAnezvarI tarIkenuM daSTAMta munivaryo ane saMto temano dAkhalo ApatA hatA. dAna, dharma, cAritra ane sAhasikatAnA viziSTa guNethI teo samAjanA dareka kSetramAM pratibhAzALI vyakti tarIke AgaLa AvyA hatA-A karmavIra 71 varSanI uMmare svargavAsI banyA. temane A mUlyavAna vArase saMbhALI rahyA che temanA suputra zrI manamohanabhAI taLI. bhAvanagaranI aneka saMsthAonA mobhI banIne anekane mArgadarzana ApI rahyA che. bhAvanagara jaina saMghanA pramukha tarIke rahIne saunA prItipAtra banI rahyA che. zrI baLavaMtarAya talakacaMda zAha zrI kamalezabhAIne pUjya pitAzrI sva. zrI baLavaMtarAya talakacaMdanI saguNothI suvAsita jIvana-jharamara rajU karatAM ame harSa ane gauravanI lAgaNI anubhavIe chIe. zrI baLavaMtarAyanI janmabhUmi saurASTranI pavitra bhUmi pAraDI che. teo saMsthAnA pUrva vidyArthI hatA ane gurukuLa mitramaMDaLanA mAnada maMtrI tarIke rahI gurukuLanI pravRtti ane vikAsamAM UMDe rasa letA hatA. gurukuLanA suvarNa mahotsava prasaMge teoe udAra gadAna ApI saMsthAne Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [575 be skela paNa Apela che. garIbane gupta rIte sahAya, keLavaNI mATe madada ane bIjI aneka sAmAjika sevAomAM tana, mana ane dhanathI otaprota thayA che. saMsthA taraphathI dara varSe DAyarI-paMcAMga prakAzita thAya che. tene saMpUrNa kharca sva. zrI baLavaMtarAya talakacaMda parivAra taraphathI maLe che sva. baLavaMtarAyanAM dharmapatnI zrI ramIlAbahena paNa saMsthAnI pravRttimAM sakriya rasa laI dareka kAryamAM suMdara sahakAra Ape che. temanuM vividha mArgadarzana amane haMmezAM upayogI banI rahyuM che. sva. zrI baLavaMtabhAInI hayAtI bAda teoe ophisa ane dhaMdhAnuM kSetra sArI rIte pote saMbhALI laIne kuzaLatAthI saMcAlana karyuM hatuM. anAsakata kAmagI zreNIratnazrI bApAlAla manasukhalAla niSkAma karmavegane nAnI uMmarathI rAha lenAra zeThazrI bApAlAlabhAI surendranagara ane saurASTranA jaina samAjanuM kharekhara gauravazALI ratna che. jina zAsana ane deva-guru upara ananya zraddhA-bhaktibhAva dharAvatA dharmaparAyaNa parivAramAM janma thavAne kAraNe bApAlAlabhAIne nAnapaNathI ja maMgala dharmane saMskAravAraso sahajapaNe maLe, je vArasAne temaNe temanI AgavI rIte vikAsa karyo. AjanuM temanuM jIvana ane kArya jotA spaSTa dekhAya che. nAnI uMmarathI ja temanI kAryadakSatA, sevA-parAyaNatA ane kartavyaniSThAne lIdhe temanuM vyaktitva ane vajana janasamAjamAM UcakAtuM rahyuM. temanA vinamra ane saMskArI vyaktitvane kAraNe suvarNamAM suvAsa prasarI. zrI amijharA vAsupUjya svAmi jena maMdirathI mAMDIne surendranagaranI ghaNI badhI saMsthAomAM ane jina zAsananA vividha kSetre emanI je niHsvArtha sevAo paDelI che tenAthI AjanI yuvAna peDhI cetanAnuM puSkaLa bhAthuM meLavI zake tema che. kudaratI Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa76 ] [ ApaNAM zreSThIvaryo bakSisa banelI dharmArAdhanA karavAnI temanI kaLA, nirmaLa, paragaju, karuNAmaya, dharmazIla ane pramAdarahita temanuM jIvana sevA ane sAtvikatAnI temanI mUDI-AvI badhI bahumukhI pratibhAne lIdhe teo adhikAdhika zrIvRddhimAM saphaLa thatA rahyA che. jIvanamAM svabaLe ane avirata parizrame AgaLa vadhyA, putraparivArane ucca zikSaNanI sAthe dharmasaMskAra paNa ApyA. kame krame pitAnI zakti, guNa-saMpatti ane sevAvRttine temaNe pitAnI Atmazuddhi tarapha vALIne dharmasAdhanAmAM kharekhara ghaNuM UMcuM sthAna prApta karyuM che. surendranagaranI A. ka. peDhIne sugya rAhabara tarIke temanI sevAo ane temanI bAhozI kharekhara zAsanadAjhanI prazasti banI rahe tema che. vairya, hiMmata ane arihaMta paramAtmAmAM avicaLa zraddhA rAkhI jemanuM jeTaluM banyuM eTaluM bhaluM karyuM, ane A ja emane jIvananI pArAzIzI che. dharmasaMsthAonuM netRtva saMbhALavuM saheluM nathI. satata parizrama ane apUrva sahanazIlatA hoya te ja tyAM bhAgyazALI banI zakAya. temanAM vANI ane vyavahAra himezAM prasannamadhura jeyAM. vicAro vyakta karavAnI temanI anekhI AvaData, smaraNazakti vagere kharekhara adbhuta che. AmalakSI evA A dharmapuruSanI kalamamAMthI ghaNI vakhata kalAmaMDita sAhitya paNa sarjAyuM haze tema lAge che. AtmAnI vimaLatAne vadhAre ane karmo-kakSAnA maLane ghaTADe evA dharmaganA A jAgRta sAdhakane jaina dharmanA vividha rahasyamaya viSaya uparanuM UMDuM ane talasparzI jJAna hovAne kAraNe ApaNA saunI vaMdanAnA adhikArI bane che. temanA aneka guNono, sAcI dhArmikatAne ane sArI mANasAIne vadhu ne vadhu vikAsa thato rahyo tenA mULamAM zAsananA zramaNa bhagavaMtanI temanA upara apAra kRpA varasatI rahI che. temanI sAdAI niyamitatA, saMyama-zIlatA ane khAnapAnanI sAcavaNI Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 577 vagere sadguNA kharekhara dAda mAMgI lye tevA che. sevAnI suvAsathI mahekatuM temanuM jIvana AthIye vadhu paropakArI ane ane temanI AdhyAtmika upAsanA akhaMDa jalatI rahe tevu... cirAyuSa ApaNe icchIe. zrI bApAlAlabhAI e javAbadArI svIkArI tyArathI A. ke. peDhI surendranagaramAM Aja paryaMta 50 varSathI ekadhArA vahIvaTa zarUAtamAM 2004mAM maMtrIpade ane chellAM be varSathI menejiMga TrasTI tarIke sevA ApI rahyA che. kA nI rUparekhA, saMghanI vyavasthAmAM joDAyA pachI bAjI pUjya svAmIprasAda eka ja derAsara hatuM. tene cAvIza jinAlayamAM rUpAMtara karyuM. pratiSThA-maheAtsava 2006mAM naMdanasUri ma. sA.nI nizrAmAM karyAM, dhArmika sa`sthAnI sAthe sAmAjika sa...sthAmAM paNa eTaleA ja rasa dAbyA. khaLakeLavaNInI sasthA bAlamaMdira calAvatA, sa`cAlana karatA hatA. 2006mAM bAlamaMdira mATe jagyA meLavI ane ratilAla dahiyA pAsethI dAna meLavyuM. adyatana khAlamaMdiranI racanA karI Aje lAkhAnI kamata thaI jAya. A pravRttinI sAthe DAhyAbhAI lallubhAInI peDhI sabhALavAnI sAthe chellAM vIzeka varSathI sAmAyika 'sthAnA sabhya, nagarapAlikAnA sabhya cembara opha kAmanA sabhya, greIna maracanTsa ese. amadAvAdanA sabhya, greina maracanTa pheDarezana dilhInA sabhya. sarakArI levale ghaNI badhI kamiTImAM sabhya hatA. chellAM trIza varSathI sAmAjika saMsthAe mAMthI nivRtti laI kevaLa jaina saMghanA vahIvaTamAM ja dhyAna kendrita karyuM jenI anekavidha javAbadArIe ekalA hAthe sabhALI rahyA che. je vahIvaTanu bhADALa Azare ekAda karoDanuM haze. sa badhA ja sAdhue tarapha ananya bhAva ane zraddhA mukhya vAta. greIna maracanTa esosiyezananA pramukha hatA tyAre cha. RtvIjonA utkaSa mATe 70 ekara jamIna prApta karelI. eTsi, raheThANu, gADAuna badhI ja yeAjanA karelI. duraMdezIpaNu hatu. jIvananI eka cAkkasa STi che, tene kAraNe ja badhAM AyeAjanA saphaLa thayAM. spaSTavaktA, samudAyanA . 73 Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 ] [ ApaNA zreSThIvaryA keInI zehamAM na paDacA. zAsana calAvavAnI eka cAna dRSTi pratiSThAnI paDI nathI. zAsana calAvavuM e ja dhyeya. mekSapada A kALamAM nathI. pUrvataiyArI A janmamAM mukhya dRSTi arihaMta paramAtmAnA dhyAna tarapha. eka bhAI amerikA che. saMsAranA sukhane bahu sparzI nathI karyAM. hA` lAIpha jIvyA che. yAtrA cAlIne ja karavAnI. apayaza pAte lye che, yaza haMmezAM bIjAne ApyA che. haMmezAM peAtAnA mAthe ghA jhIlyA che. saMsthAnuM mamatva bahu ja bahAra hatA chatAM dhyAna atre ja, jIvananA kaI aksAsa nathI. apAra zraddhA, mahimA kema vadhe? vAsupUjyasvAmI maMdiranA jIrNoddhAra 2046mAM. mATeA utsava. zatAbdI mahAtsava ujavaNInA aneka kAryakramamAM 100 kuTuMba. zatAbdI maheAtsava sudhImAM AMtiraka dhaMdhAmAM sahAyabhUta thayu. 35000nuM bhaDALa zarU kareluM. 37 lAkhanuM bhaMDALa. anAja, kapaDAM dara mahine dasa lAkha sudhI pahoMcADavA. dhaMdhAmAM sahAyabhUta thayA. vaiyAvaccanI sa`ghanI jAgRti. badhuM ja saMdhanA nAme maLatu e ja meATu' bhaDALa, zrI bipInabhAI AbulAla mahetA zrI bipInabhAI bAbulAla mahetAne janma tA. 7-12-1957nA rAja thayA hatA. temaNe B. com, LL.B. sudhI abhyAsa karela che. teozrI kempa hAIDrokalika-prAI veTa li. tathA navA meka eleka inDa. prA. li. nA DAyarekaTara che ane nepcyuna voTaraprUpha menyuphekacariMga ku. tathA mArTina enDa kuAM.nA bhAgIdAra che. teo jAyanTsa grupa epha membrenA sabhya che ane badhA prakAranI sAmAjika sevAo bajAve che--jemake raktadAna, pUra heAnArata vakhate DaphALA, AMtaravigrahane kAraNe asaragrasta leAkeA mATe rAhataphaDa vagere. jaina sAla grupa epha ee, sAntAkrujha jaina saMgha, pArasanAtha cerITebala TrasTa, vidyottejaka saMsthA jAmanagara, jAmavathalI hAIskUla vagere zaikSaNika Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 59 sasthAne madadarUpa thaI ne azikSita lokone parokSa rIte sahAya karI che. teozrI inDiyana kAunsIla phora sezyala sarvisIjhanA sabhya che. teozrI uparAkta sasthAA mATe temanI sevAe cAlu rahe tevI mahecchA dharAve che, ane khAsa karIne teo vikalAMga bALaka mATe tathA prajJAcakSuo mATe punaHvasavATanI suvidhA karI ApavA icche che. teo aneka audyogika ekameA dharAvatA prakhyAta jaina kuTuMbanA panAtA putra che. temanuM kuTuMba ATha jeTalI kapanIonuM saMcAlana kare che. temanA pitAzrI bApulAla ena. mahetA sAntAkrujha nasaMdha, pArasanAtha cerITebala TrasTa, jAmavaMthalI hAIskUla, vAlakezvara jaina saMgha, ela inDiyA jena kenpharansa jevI vividha saMsthAe sAthe sakaLAyelA sAmAjika kArya kara che. zrI bipInabhAInI mahenA mInAkSI ahena, DeA. haMsAbahena tathA zrI aruNAbahena ane temanA bhAI ucca zikSaNanI DigrIe dharAve che. egasTa 1982mAM mahArASTra sarakAre temanI S. E. M. tarIke nimaNUka karI hatI. zrI bipInacaMdra dhIrajalAla kAhArI mULa saurASTranA surendranagara jillAnA thAnagaDhanA vatanI paNa ghaNAM varSothI madhyapradezanA rAyapura zaheramAM AvIne vasyA. 1948nA eprilanI 12 mI tArIkhe temanA janma thayA. 1968mAM bI.esasI. ane te pachI bijhanesa menejamenTanA abhyAsa karyo. nAnI uMmarathI ja dhAMdhAnA zAkha hatA, vyApArI kSetre kAMIka karI chUTavAneA manasUbA hatA. thAnagaDhamAM ja siremika ane kemikalanA dhaMdhAnA zrIgaNeza karyAM. anubhavanuM puSkaLa bhAthu laI 1972mAM rAyapuramAM phekaTarInI sthApanA karI. 1974mAM eka phekTarI vAMkAnera karI. senITarI veya banAvavAnI A phekTarIe rAyapuramAM AvI pragati sAdhI jene kAraNe tee aneka vyApArI su`badhA vikasAvI Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zakyA. InDiyana siremika sosAyaTI kalakattAnA sane 1970mAM sabhya tarIke, morabI vAMkAnera kela kanjhayumarsa esosiyezananA 1975mAM DAyarekaTara tarIke, chattIsagaDha-pheDarezana opha InDasTrIjhanA siniyara vAIsa presiDenTa tarIke, cembara opha komarsa enDa InDasTrIjhanA 77 thI sabhya tarIke, zrI durgA mahAvidyAlaya-rAyapuranA 1980-81mAM presiDenTa tarIke, pherama epha rAyapura 1982mAM saMsthAnA sekreTarI tarIke, mola keIla InDasTrIjhamAM paNa mAnavaMtuM sthAna dharAve che. e ja rIte sAmAjika saMsthAo sAthe paNa ghaniSTa rIte saMkaLAyelA che. 1975-76mAM lAyansa kalaba opha vAMkAneranA sekreTarI tarIke, AmrapAlI ko. o. hAusiMga sosAyaTI li. rAyapura 1980-83mAM saMsthAnA sekreTarI tarIke, uparokta AmrapAlI sAyaTImAM 1986-89mAM presiDenTa tarIke, lAyansa kalaba inTaranezanala DisTrIkaTa 323-C sane 1983-84mAM DepyuTI kebineTa sekreTarI tarIke, 1985-86mAM lAyansa klaba opha rAyapuranA sekreTarI tarIke, te pachI senTrala rAyapuramAM lAyansa kalabanA saMsthApaka presiDenTa tarIke ane AgaLa jatAM jhona ceramena tarIke vividha rIte sevAo ApatA rahyA che. vatananAM aneka zubha kAryomAM temane soMga maLato rahyo che. gujarAtanuM teo gaurava che. zrI baMsIlAla bApAlAla paMDayA nAnapaNathI ja svabhAve AnaMdI, utsAhI, khaMtIlA ane jAhera sevAnAM kAmo karavAnI bhAvanAvALA zrI baMsIlAlabhAI meTrika sudhIne abhyAsa pUro karI dhaMdhArthe AphrikA gayA ane cAra varSa rokAyA paraMtu nAnapaNathI ja ropAyelAM jAherasevAnI bhAvanAnAM bIja mAtRbhUminI prema ane dezasevAnI tamannAe teone svadeza AvI jAhera sevAnAM kAryo karavA preryA. svadeza pAchA AvI mahemadAbAda myunisipAliTIne pitAnI sevAnuM kendra banAvI jAhera sevAnAM kAryone prAraMbha karyo. paraMtu A Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakriya kAmagIrI abhivAdanagraMtha ] [ 581 kSetra maryAdita lAgatAM zahera sAthe lAlukA ane jillAmAM paNa kAmagIrI karavA prerAyA.-gujarAtanA e vakhatanA sahakArI AgevAna gaNutA zrI mAdhavalAlabhAInA satata saMparkamAM rahIne temanI preraNAthI sakiya kAmagIrI hAtha dharI. prAraMbhamAM mahemadAbAda zahera ane tAlukAnI sahakArI saMsthAo sAthe ane tyAra bAda krame krame jillAkakSAe, rAjyakakSAe sakriya kAmagIrI bajAvI.-paMcAyata ane sahakArI pravRttine mukhya pravRtti gaNI ghaNI saMsthAmAM hoddedAra havA uparAMta jillA tAlukA paMcAyatanI ghaNI kamiTIomAM rahIne agra bhAga lIdho. mAtra hoddo dhAraNa karIne besI na rahetA. samAjanA nAnAmAM nAnA mANasane madada karavAnI bhAvanAvALA zrI baMsIlAlabhAI paMDyAnI kheDA jillAmAM sevA prazaMsanIya banI che. sAthe zrI bhogIlAla mehanalAla mahetA merabI emanuM vatana. ghaNAM varSothI muMbaIne kAryakSetra banAvyuM. zarUAtamAM nokarIthI jIvananI kArakirdInI zarUAta karI paNa pachI krame krame pragati thatI rahI ane mahetA korpo. nAme sarjikala InsTamenTa vyavasAya zarU karyo jemAM ThIka rIte pragati thatI rahI. Aje sarjikala InsTimenTa ese. ne khajAnacI tarIke temanI sevA paDelI che. gevAliyA Tenka jaina saMghanA mAnada maMtrI tarIke paNa sAruM evuM pradAna che. mehanalAla zivalAla mahetAne nAme morabImAM jJAtinI vADImAM smAraka hela mATe sArI evI rakamanuM dAna ApeluM. mahetA parivAra taraphathI davAkhAnuM paNa cAle che, jene meTI saMkhyAmAM loko lAbha le che. jJAtinAM yuvakamaMDaLamAM varSo pahelAM mahatvane bhAga lIdhe hato,-atyAre jJAtinI dareka pravRttiomAM ekharAnuM sthAna dharAve che. bhAratanAM badhAM ja tIrthasthAnee jaI AvyA che. che. 74 Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 ] [ ApaNA zreSThIvaryo parivAramAM upadhAna, siddhitapa, aThThAI varSItapa vagere tapazcaryA kAMIka ne kAMIka cAlu ja hoya che - dharmabhAvanAthI AkhuMye kuTuMba raMgAyeluM che. zrI maphatalAla mohanalAla mahetA zrI maphatalAla mehanalAla mahetA temanA najIkanAM sagAM sabaMdhIomAM ane aMtaraMga mitravartuLamAM "maphatakAkA'nA vahAlayA nAme jANItA che. temane janma 27-9-1917 nA roja muMbaImAM thaye. zrI mahetAe bacapaNamAM temanA pitAzrInI chatrachAyA ane mAgadarzana gumAvyAM. mAtA divALIbena ane moTAbhAI caMdulAle temane ucherIne meTA karyA. zrI mahetAnA jIvanaghaDataramAM, mukhyatve zarUAtanAM varSomAM mahattvane ane prabhAvaka bhAga bhajavanAra temanAM mAtA hatAM. zrI mahetA Aja paryanta temanA vyaktitvamAM temanI mAtAnA cAritryamAM rahelA saguNonI amiTa chApa dharAve che. dA. ta. garIbo ane pIDita pratye sahAnubhUti, tema ja vikalAMga ane trasta mAnavajAtane madada karavAnI adamya IcchA temanA lehImAM vaNAyelAM che. zrI mahetAe temanuM aupacArika zikSaNa muMbaInI jANItI phelozipa hAIskUlamAM prApta karyuM-jo ke temaNe hIrA udyogamAM mehanalAla rAyacaMda enDa sa-sanA nAme jANItI temanA kuTuMbanI peDhImAM joDAvA mATe temanI zaikSaNika kArakidIne aMta ANavo paDyo. temanA moTAbhAI caMdulAle temane hIrA udyoganA saMcAlana mATe temanA pagale daryA paraMtu bahu nAnI uMmaramAM ja kudaratanA kAramA AghAtane kAraNe temaNe meTAbhAI caMdulAlanI chatrachAyA paNa gumAvI. tethI kuTuMbanI peDhInA hIrA udyoganI samagra javAbadArI temanA zire AvI paDI. tenanA bhatrIjAe zrI vrajalAlabhAI ane zrI dalapatabhAIe eprenTisa tarIke temanA hAtha nIce hIrAnA Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 53 dhaMdhAnAM kauzale! prApta karyAM. mane bhatrIjAe zrI mahetAne ' kAkA ' kahIne elAvatA ane tethI hIrA udyoganA kSetramAM ane bahAra paNa teo 'kAkA 'nu... biruda pAmyA. I. sa. 1956 mAM temaNe kuTubanI peDhI mehanalAla rAyacaMda enDa sansanuM sukAna bhatrIjAne soMpyuM ane temaNe jitendra pradhasa ane pachI samIra DAyamanDa (tenA prathama pautra samIranA nAma parathI ) nA nAme dhaMdhAmAM temanuM navuM sAhasa AraMbhyuM jevI temanI navI peDhImAM sthiratA AvI ke tarata ja temanA putrAne tenu saMcAlana soMpIne temaNe vadhAre vizALa ane vadhAre sAre badale| ApanArI dhaMdhAkIya tA mATenI atRpta mahattvAkAMkSAnI zeAdhamAM enTava ( Antwerp ) bhaNI prayANa karyu. zrI mahetAe paradezamAM 1960 nI sAlamAM temanI prathama peDhI jyama (pa.va. a. a.) AMtararASTrIya hIrA-udyoganA prakhyAta mathaka enTavarpa ( elajiyama )mAM sthApI. te pachI tarata ja temanA e meTA putra! jitendra ane mahendra temanI sAthe enTavarpa mAM joDAyA. 1975nI sAlamAM temaNe nyuyeAka khAte DAyamanDa impo TreDanA mukhya bajAramAM pArasa DAyamanDa korporezanane nAme (temanA khIjA pautranA nAma parathI ) eka vadhu ophisanuM udghATana karyu. zrI mahetA hAlamAM hIrA udyoganAM mahattvanAM mathakAmAM, jevAM ke Tela evIva (Tel Aviv ), lAsa enjelisa, hoMgakoMga, sigApora, ane jagatanAM bIjA vividha sthaLAne AvarI letI AphisAnu vizALa saMkula dharAve che. zrI mahetA hAlamAM hIrA udyoganA umarAva tarIke temanI kArikadI nA TocanA sthAne paheAMcI gayA che. te pachI temanA jIvana paratvenA STikANamAM saMpUrNa paNe pAyAnu parivartana Avyu. 1955 nI sAlamAM te mahAsatI ujjavala kumArIjInA saparkamAM AvyA ane temanA dayALu ane upakAraka prabhAva heThaLa temanu jIvana sapUrNa paNe navI dizA tarapha vaLyu. samaya jatAM tee madhara TeresA ane bIjA keTalAka saMtA Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584] [ ApaNuM zreSThIvaryo ane vidvAnone maLyA. temaNe hRdayapUrvaka garIba ane pIDitane zArIrika, mAnasika ane dRSTinI bAbatamAM vikalAMgone anAtha, traNa ane trasta mAnavIone madada pUrI pADavAnA umadA ane paropakArI kAryamAM jhaMpalAvyuM. vizALa hRdayavALA zrI mahetAe udAratApUrvaka ane saheja paNa khacakATa vine ghaNI badhI yegya saMsthAomAM jJAti, jAti, dharma ke saMpradAyanA bhedabhAva vinA dAnasakhAvate ApyAM. temaNe davAdArU karAvavA pachAta vistAramAMthI muMbaI AvatA garIba dardIo ane temanAM sagAM-saMbaMdhIonA kaDI paristhiti viSe paNa vicAra karyo. AvA lako sAmAnya rIte zerIonI phUTapAtha para ane ghaNIvAra rastA para paNa paDyA rahe che ane atyaMta gaMdA ane amAnavIya vAtAvaraNamAM rahe che. AvA lokonI kaMgALa sthitithI dravI UThIne zrI mahetAe temanI jarUriyAta pUrI pADavA Aregyabhavane ke sAravArakendro bAMdhavAno nirNaya karyo. temaNe bhAyakhallAnI je. je. hospiTalamAM AvuM kendra baMdhAvyuM che. bIju eka vadhAre vizALa sAravArakendra hAlamAM nAyagAMva dAdara, muMbaI khAte baMdhAI rahyuM che. zrI mahetA je kAMI dAna-sakhAvata kare che te rakama temaNe temanAM svargastha mAtuzrI divALIbenanI smRtirUpe racelA TrasTamAMthI ane temanA hIrAnA dhaMdhAnI peDhIo yama pa. va. ba. a. enTavarpa ane pArasa DAmanDa korporezana, nyUyorkamAMthI ApavAmAM Ave che. jaya ma pa. va. ba. a. chellAM keTalAMka varSothI zrI geja (Gadge) mahArAja mizana, muMbaIne vipula pramANamAM khorAkamAM pekeTsa, kapaDAM, dhAbaLA, davAo ane davAkhAnAnAM sAdhana vagere bhAratanAM dalita-pIDito ane bhUkhyAone vinAmUlya vaheMcavA mATe mekalAve che. zrI mahetAe karelA dAnadharmanI rakama eka abaja jeTalI thavA jAya che ane tenA mukhya paripAka rUpe meTAM davAkhAnAo, Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [585 Aregyabhavane, garIba mATenAM raheThANa, anAthAzrame, garIba ane nirAzrita strIo mATenAM vikAsagRha, cerITebala DispensarI, prasUtigRha, prajJAcakSuo mATe, maMdabuddhivALAo, zArIrika khoDakhAMpaNa vALAo, tathA baherA-mUMgA bALako mATenA Azrame mUrtimaMta thayA. zrI mahetAne cAra putra ane eka putrI che. temanAM prathama patnI kamalAbena 17-9-1974nA roja deva thayAM. te pachI temaNe hAlanAM patnI pramIlAbena sAthe lagna karyA. zrI mahetA haMmezAM namra ane maLatAvaDA svabhAvanA rahyA che. teo lekenA sAmAjika ke Arthika darajajAno vicAra karyA vinA temane mukta rIte maLe che ane teo sAthe vAta kare che. khAsa karIne teo sAmAjika kAryakarone ane bIjA je koI garIba ane bImAra lokonI sevA kare che, temane premapUrvaka maLe che. zrI mahetA cokkasa jIvana daSTikoNa dharAvanArA mANasa che ane bIjA sAmAnya mANase karatAM ghaNuM dUranuM joI zake che. teo kuzaLa mANasa pArakhu che eTaluM ja nahIM paraMtu paristhitine samajatAM paNa temane vAra lAgatI nathI. teo koIpaNa vyaktimAM javalle ja jovA maLatI dhaMdhAkIya sUjha dharAve che. temanI seMdhapAtra buddhizakti thAkyA vinA Adhunika kamyuTara jevAM yogya, casasAIbharyA ane kSamatAyukta kAryo karyA kare che. temanI hakIkto, AMkaDAo ane banAvone yAda karI zakavAnI zakti adbhuta che. teo zaktino akhUTa strota dharAve che, temanI uMmare meTAbhAganA mANase jyAre badhuM choDIne sakriya jIvanamAMthI nivRtti tarapha vaLe che tyAre teo ghaDiyALanI samayasUcakatAthI kAma karI rahyA che. teo te siddhAMta AgaLa dhare che ke jAgRtinA badhA ja kalAko kAmanA kalAko che. game tevI saMkula, gUMcavaNabharI ke muzkela samasyA AvI paDe to paNa temanuM tIvra buddhivALuM pRthakakaraNAtmaka mana jaladIthI paristhitine tAga le che ane jhaDapathI nirNaya le che -ane temanA nirNaye moTA bhAge gya sAbita thayA che. phalata:. Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 ] [ ApaNA zreSThIvaryo A badhA guNNAne kAraNe temanu dhadhAkIya ekama jagatanI pAMca agragaNya hIrAnI peDhIe sAthe Ubhu` rahI zakavA sakSama banyu che. zrI mahetAne temanA hIrAnA dhaMdhAmAM kudaratI rIte ja saphaLatA prApta thaI che. te ja rIte temaNe temanI saMpattinA dvAra paropakArI ane umadA pravRttie mATe khelI nAMkhyA che. tema chatAM tee atyaMta namra rahyA che. tee nAma ke kIrtithI hu MmezAM dUra rahyA che. zrI mahetA kahe che ke dAnadhama temanA vadhArAnA zekha che. tenAthI temane zAMti ane jIvanane AnaMda maLe che. A zekha have eTalI hade vikasyA che ke have teo mATAbhAge temAM ja racyApacyA rahe che. temaNe have temanu dhyAna hIrAnA dhadhAmAMthI khaseDIne saMpUrNa paNe vividha dAnanI pravRttie vadhAravAnI vicAraNAmAM ane te aMgenA AyeAjanamAM kendrita karyu` che. tee sanAtana premamAM ane bhAIcArAnI bhAvanAmAM mAne che. dharma vizenA temanA khyAle saMkucitatAthI para che. te badhA ja dharmomAM zraddhA dharAve che. teo A vizALa vizvanA nAgarika che, badhA temanA mitreA che ane koI temanA zatru nathI. tee eka virala vyakti che. zrI manubhAI narAttamadAsa zeDa khacapaNamAM nATyakalAkSetre aneAkhI bhUmikA bhajavatAM kavi nAnAlAle zAkhAzI ApI jemane vAMse thAbaDavo hatA. mULa pAlItANAnA zeTha kuTuMbanA putra bhAvanagarane vatana banAvI baMne kSetramAM sevAkAryamAM magna rahetA manubhAI zeThe temanA vaDIla dAdA paramANu 6 zeThanA dhArmika tathA saMskAranA vArase dIpAvI jANyA che. zrI jaina sevA samAja pAlItANAmAMthI ' sevA ' pATha bhaNI hAla pAlItANA-bhAvanagaranI ghaNI saMsthAo sAthe sakaLAyelA che ane ArAgyakSetre bImArIone game tyAre madadarUpa thavA samayanA bhAga ApI mAnavatAnI maheka prasarAvI rahyA che. Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMthe } [ 587 bAlyavayathI nATayakSetranI tAlIma kudaratI meLavI pAlItANuM rAjyArehaNanI silvara jyubilI prasaMge vikhyAta kavi nAnAlAlanI hAjarImAM temanI ja nATikA gopikA'mAMthI rAjakumAranuM pAtra bhajavI prathama inAma prApta karI kavizrInI zAbAzI prApta karela. jaina sevA samAjanI silvara jyubilI prasaMge 1955mAM kavizrI trApajakaranI kalamanuM prakhyAta nATaka "jya cittoDamAM mukhya pAtra bhajavI kavizrI tathA prekSakavargane mugdha karI anerI prazaMsA prApta karela. bharata cakravatI tathA rANuM pratApanAM pAtra bhajavI nATakamAM mokhare rahetA. pAlItANA rAjyamAM saM. 1999mAM bhayaMkara rogacALe meleriyA phATI nIkaLela tyAre DokaTara sAthe sahAyaka tarIke gAmaDe gAmaDe satata deDha mahine pharI savArathI rAtrI sudhI sevA Apela. vyavasAye jaththAbaMdha kApaDanA dhaMdhAmAM paNa sArI pragati karI. milonI seliMga ejansI dvArA vepArI varga tathA milomAM sArI cAhanA prApta karela che. - seMkaDo meLAvaDAomAM saMcAlananI adbhuta zakti dvArA saphaLatApUrvaka samAraMbhe pAra pADavAmAM pAlItANuM tathA bhAvanagara jaina samAjamAM AgalI haroLamAM temanuM nAma vinA saMkece mUkI zakAya tevI vividha kSetranI temanI sevAkIya pravRttione sacoTa purA che. papa varSanI uMmare paNa kAryamAM satata pravRtta rahetA yuvAna gaNAtA manubhAInuM kAryakSetra vizALa che. ane ArogyakSetre bImAra madhyama vargane loke mATe upayogI thavAnI pravRttiomAM sAro rasa le che. bhAratabharanAM ghaNAM zahera tathA jaina yAtrAdhAma - paryaTana dvArA karI cUkyA che. manubhAI zeThane saMskAravAra ujajvaLa kare tevAM temanAM saMtAne che--jemAM moTA putra narendra zeTha, inDiyana jesijhamAM jhonala presiDenTa (1981) tarIke cUMTAIne sArI nAmanA meLavI che. temanAM patnI anasUyAbahenane temanA vikAsamAM hamezAM agragaNya phALe ane protsAhana ApI rahelAM che. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 ] [ ApaNA zreSThIvaryo suzrAvakazrI manubhAI zeThanI kAryazaktinI kadara karatAM pUjya A. zrI caMdrodayasUrijI mahArAja eka naMdhamAM lakhe che ke "temanI kAryazakti, vyavasthAzakti, paramArthavRtti, ane pitAnI jAtanI, jIvananI kaI paNa anukULa ke pratikULa avasthAnI darakAra karyA vine dInaduHkhI anAthanI sevAmAM, prabhuzAsana pAmelA sAdhamikonI bhakti karavAmAM ane zrI jinazAsananA prabhAvaka koI paNa kAryo mATe pitAnuM samarpaNa te rIte kare che ke eka sujJamativALa karmaTha kAryakara bhAratanI - gohilavADanI dharatIne eka Adarza puruSa banI cUkyo che."--zrI manubhAI sAcA arthamAM karmavegI puruSa che. zrI manubhAI dalasukhabhAI jhaverI (zaMkhalapura tIrtha nivAsI) uttara gujarAtanI pavitra bhUmie je keTalAka zraddhAsaMpanna, saMskArasaMpanna ane dharmasaMpanna zreSThIonI je bheTa dharI che temAM bhAIzrI manubhAI dalasukhabhAI jhaverIne paNa mUkI zakAya. karmapradhAna bhUminA A nararatnae mAtra vyavasAyamAM ja pitAnuM dhyeya ke itizrI mAnyA nathI, paNa samAja-jIvananAM vividha kSetrane pitAnI sevAthI navapallita karyA che. uttara-gujarAtanA khAMbhela gAmamAM tA. 3-5-1941 nA mAtuzrI kAMtAbenanI kUkhe temano janma thaye. dharmasaMskArano suMdara vAraso mAtA-pitA taraphathI maLe. uparAMta khaMta, cIvaTa, dhagaza, nItimattA tathA pramANikatA jevA saguNene paNa temane parivAra-vAraso maLe. tethI jIvananI yazasvI kArakirdI ghaDI zakyA. bI. koma. karI cATa ekAunTanTa sudhI temane abhyAsa che. ane temanA jJAnane sAmAjika, dhArmika, keLavaNI kSetre lAbha Ape che. 1961thI kaparA saMjogomAM pitAnA ujajavaLa jIvananI kArakirdInA zrIgaNeza karyA. kuTuMbane agratA samAjamAM apAvI 19darathI jAhera sevAnA kAryonI zarUAta karI. jIvanamAM kAMIka Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 589 navuM karI siddhinAM sopAna sara karavAnI tamannA bacapaNathI ja hatI eTale daDha mane baLa keLavI pitAnA jJAna- sUjha-samaja upara zraddhA pUrvaka AgaLa vadhavAnI temanI sAhasika vRttie Aje temane ghaNe ucca Asane besADyA che. dhArmika, zaikSaNika saMsthAo tema ja jJAtinAM vividha maMDaLe ane vividha kSetranI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che ne sevAo Ape che. zrI zerIsA jaina bhojanazALA, zrI jAgRti mitra maMDaLa vagere saMsthAone pagabhara karI sAruM evuM gadAna arpaNa karyuM ane sevAno bhekha apanAvyuM che. vinA svArtha sevA karI rahyA che. e jIva karuM zAsana rasInI bhAvanA dharAve che. pitAzrInI chatrachAyA nAnI vaye (be varSe) gumAvI paNa mAtA kAMtAbahene dhairya, sevA ane dharma saMskAranuM siMcana karyA karyuM. kAkAzrI maMgaladAsanI preraNAthI ane paropakAravRttithI AgaLa vadhyA. zAha bAbulAla vAsaNavALA, (dhArAsabhya) zAha, maMgaLadAsa cunilAla (kAkA) me. serAba esa. enjiniyara ke. sI. e. tathA jIvana sahacarI padmAvatIbena vagere mahAnubhAvo temanA jIvanamAM yazabhAgI banyA che. dhArmika saMsthAonA kAmamAM yathAzakti phALe Apo, sevAnI bhAvanAthI kAryo karavA ane bIjAne mahad aMze upayegI thavuM e emanA jIvananI viziSTatA che. teozrI gAMdhIjInI TrasTIzipanI bhAvanAnA himAyatI che. keLavaNI, sAmAjika ane dhArmika AyojanamAM daravarSe temane sAro e phALe hoya che je kharekhara dhanyatAne pAtra che. aneka saMsthAonA preraka ane poSaka evA zrI manubhAI jhaverInuM vividhakSetre pradAna che. sevAnAM AvAM mAMgalika kAryo mATe paramAtmA temane akhUTa zakti ane baLa Ape ane dIrdhAyu bakSe tevI abhyarthanA. Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa90 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo zrI maNilAla becaradAsa zAha dAnavIre ane dharmavIrenI samAjane chellA saikAmAM je bheTa maLI che. temAM zrI maNilAlabhAI paNa paragaju ane dharma premI tarIke UjaLI chApa dharAvanAra, sajajana zreSThI hatA. taLAjA pAse dAdAnA vatanI. jaina jaitanera saMsthAonA prANasamA zrI maNilAlabhAI ghaNAM varSothI dhaMdhAthe muMbaIne karmabhUmi banAvI kApaDa bajAramAM agraNI vyApArI tarIke emanuM sAruM evuM mAnapAna hatuM. e udAra AtmAnuM jIvana AjanI yuvAna peDhI mATe eka Adarza udAharaNarUpa hatuM. pIDita ane nirAdhAra mATe AdhArarUpa hatA, mitro saMbaMdhIo mATe avalaMbanarUpa hatA ane UgatA-AgaLa vadhatA vyavasAyIo mATe sAce ja mArgadarzaka hatA. jene samAja mATe saujanya ane sulabhyanI dRSTie dRSTAMtarUpa hatA-temaNe temanI kArakirdImAM haMmezAM kuTuMbIjanone vAtsalya ane ektAnI dizAmAM doryA che. pitAnI vivekazakti dvArA saune ekatAnA atUTa baMdhanamAM bAMdhavAne Adeza ApI gayA che. emanA e snigdha madhura svabhAvane ucatama vAra temanA suputrAmAM Utaryo che. taLAjA-dAdA ane anya jaina derAsaramAM, cetarapha keLavaNInI saMsthAomAM-khAsa karIne dADA hAIskUla UbhI karavAmAM temane mahattvano hisso rahyo che. moTI rakamanuM dAna ApI nAma rozana karyuM che. A kuTuMbanA agraNI zrI odhavajI rAghavajI paNa evA ja dharmaniSTha ane udAra svabhAvanA che. pite telanA moTA vepArI hatA ane Aje kApaDa lAInamAM saune mArgadarzana ApI rahyA che. dAThAmAM cAlatI hAIskUlamAM A parivAranI ja meTI deNagI che. zrI maNilAlabhAInA suputra zrI rajanIkAntabhAI paNa dAnadharmanI pravRttiomAM haMmezAM mekhare rahyA che. jena sezyala grupanI pravRttiomAM khUba ja rasa le che. bhAratamAM badhe ja jainatIrthonI yAtrAe jaI AvyA che. 45 varSanA yuvAna kAryakara zrI rajanIbhAI e A prakAzana Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ pala saMsthAne paNa uSmAbharyo sahayAga ApyA che. sAdu ane sAttvika jIvana jIve che. vatananAM dareka kAryamAM mAkhare rahyA che. sAdhu-sa te paratvenI paNa eTalI ja bhAvabhakti - tattvajJAnanA koI prathA nathI vAMcyA paNa jIvanamAM sAra lIdhA che. " dhananA ApaNe mAlika nathI paNa TrasTI chIe ''--Akhuye kuTuMba dharmapremI che. zrI rajanIbhAI ce temanA pitAzrIe UbhI karelI magaladharmAMnI keDI upara cAlavA satata prayatnazIla rahyA che. -0050:00 zrI madhusUdanabhAI ramaNIkalAla mahetA bhAvanagara sAMskRtika kSetre jeTaluM AgaLa rahyuM che, eTaluM ja audyogika dizAmAM haraNaphALa pragati sAdhI rahyuM che. A pragatinA pAyAmAM bhAvanagare keTalAka sAhasika, udyamI ane e dizAmAM kAMIka karI batAvavAnI tamannAvALA yuvAna udyogapationI bheTa dharI che. zrI madhubhAI mahetA e rIte A zaheranu gauravazALI ratna gaNAya che. 20 mI phebruArI 1935mAM temanA janma thayA. mI. I. ( sivila )nA abhyAsa pUro karI dhaMdhAmAM jhaMpalAvyu. audyogika dizAmAM 1970mAM teozrI jApAna jaI AvyA ane vizALa anubhavanuM bhAthuM laI AvyA. Aja temanI 40 varSanI vaye AtmavizvAsa, sAmAjika saMbadhA ane peAtAnI AgavI viziSTa sUjha vaDe teo 1972thI moTara lAIna kAsTa Ayana phAunDrI, phyuala IMjekazana lAina vagere mazInarI kSetre AgaLa vadhyA che ane A kSetre temane satra AvakAra sAMpaDayo che. lagabhaga pacAsa lAkhanA kharcavALI kasTiMga phAji`sanI vizALa audyogika cAjanA paNa temanI buddhinu pariNAma che. vyApArI vikAsa uparAMta saMgIta, ramatagamata ane pravAsanA paNa jakharA zekha che. jApAna, jamanI, iMglenDa, phrAnsa, ITAlI, sviTjharalenDa vagere dezomAM pravAsa kheDela che. sAhityika pravRtti ane zaikSaNika kAryakramAmAM tana, mana, dhanathI temanuM yazasvI pradAna huMmeza mATe rahyuM che. Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa92] [ ApaNA zreSThIvaryo bhAvanagara sahakArI hATanA DirekaTara tarIke temanI sevA anya banI che. bhAvanagaranI nAnI-moTI aneka sevAyajJanI pravRttiomAM haMmezAM teo mokhare rahyA che. ' temanA saujanyamAMthI bhAvI peDhIne preraNA maLatI raheze. temanA pitAzrI ramaNIkabhAIe paNa bhAvanagaranA utkarSamAM ghaNo ja sakriya rasa lIdho che ane e rIte A kuTuMbanI yazasvI deNagI bhUlI zakAya tema nathI temanI sAmAjika pravRttio para najara nAkhIe to A saMsthAomAM temanI sevAo paDelI cheH lAyansa kalaba opha bhAvanagara, meDana ejyukezana TrasTa, enjiniyariMga esesiyezana, bhAvanagara sahakArI hATa madhyastha bhaMDAra, saurASTra cembara opha komarsa enDa InDasTrIjha. zreSTha DepyuTI DisTrIkaTa gavarnara eDa 1976-77. upapramukha, saurASTra cembara opha kemarsa enDa inDasTrIjha varSa 1978-79 zrI nAnubhAI jhaverI memerIyela hospiTala, varSa 78-79. -- Do, mugaTalAla bAvIsI prA. Do. mugaTalAla pipaTalAla bAvIsIne janma lIMbaDI (ji. surendranagara)mAM tA. 24 eprila 1935nA roja thaye hate. emaNe esa. esa. sI. sudhI lIMbaDInI vividha zALAomAM abhyAsa karyo hato. emaNe esa. sI.nI parIkSA 19paramAM bI. e. (onarsa) nI parIkSA 157 mAM ane ema. e.nI parIkSA 1990mAM aMgrejI mAdhyama sAthe pasAra karI hatI. bI. e. ane ema. e.mAM itihAsa mukhya viSaya sAthe dvitIya vaga meLavyo hatuM. e pachI pIlavAI (ji. mahesANA)nI ArTasa kolejamAM eka varSa kAmagIrI bajAvyA pachI hAlamAM suratanI ema. TI. bI. ArTasa kelejamAM Isa. 1970 thI teo ItihAsanA prAdhyApaka tarIke kAma kare che. hAlamAM teo pacIsa varSa pUrvanAtaka kakSAne ane paMdara varSane anusnAtaka kakSAne zaikSaNika anubhava dharAve che. Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 593 i. sa. 1984mAM emaNe lIMbaDI rAjyanA rAjakIya ane sAMskRtika itihAsa I. sa. 1728 thI I. sa. 1948 sudhI" viSaya para saurASTra yunivarsiTInI pIeca. DI. nI DigrI prApta karI che. dasa vanI sakhata ane satata mahenatane a Mte taiyAra thayela A mahA nikhoMdhanI gujarAtanA ghaNA vidvAneAe muktakaMThe prazaMsA karI che. dakSiNa gujarAta yuni.e emane itihAsa viSayamAM pIeca. DI. nA gAiDa tarIke mAnyatA ApI che. "" DA. khAvIsInAM " arvAcIna yuropanI mahAna pratibhAe ane "gujarAtanA itihAsane lagatI vazAvaLIe " nAmanAM e pustako pragaTa thayAM che. zrI jhAlAvADa jaina mitra-maMDaLa, surata taraphathI jUna 1985mAM prakAzita thayela " DirekTarI"nuM emaNe sapAdana karyu che. gujarAtI sAhitya pariSadanA i. sa. 1983 mAM suratamAM yeAjAyela 32mA adhivezana prasaMge prasiddha thayela smaraNikA " dvIpe aruNuM parabhAta "nI sapAdana samitinA tee sabhya hatA. uparAMta chellAM traNaseA varSoMnuM " bAvIsI parivAranuM vazavRkSa " emaNe saMzodhana dvArA taiyAra karyuM che. emanuM " itihAsa parimala ' nAmanuM pustaka hAlamAM mudraNanI prakriyAmAM (presamAM) che. emane mahAnibaMdha pragaTa karavAnI paNa tee taiyArI karI rahyA che. emanA pustaka " arvAcIna yuropanI mahAna pratibhAe"ne gujarAta sarakAranuM zreSTha pustaka tarIkenu pAritoSika prApta thayu' hatuM. " mahAnimadhanA paricaya ane pradAna " nAmanuM temanu pustaka tAjetaramAM prasiddha thayu che. ** itihAsane lagatA emanA ghaNA sazodhanalekhA gujarAtanAM pratiSThita sAmayikAmAM prasiddha thayA che, jemAM * cUDA rAjyanA sa'kSipta itihAsa', ' kaccha-saurASTranI mukhya riyAsatA ', ' riyAsatAnA rAjavahIvaTa', ' bhAratIya saMskRtimAM saurASTranu pradAna', ' sAmAjika itihAsanA saMdarbhImAM khAvIsI piravAranA abhyAsa', * rAjapIpaLAnA guhila rAjavaMzanA itihAsa', ' svAta'tryacaLavaLa ane rAjapIpaLA', ze, pa 22 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa94 ] [ ApaNA zreSThIvaryo zikSaNamAM niSThA ane pramANikatA, "suratanAM keTalAMka sthaLanAme, suratanA sAhityakAronAM nivAsasthAne", "suratanAM sabhAsthAne, suratamAM svAmI dayAnaMda sarasvatI", "suratanI svAtaMtrya caLavaLanAM be mukhya kendro, "suratanI gaMgAdhararAva zAstrInI havelI, "suratanA ItihAsanI saMdarbhasUci vagerene samAveza thAya che. emaNe bAvIsI uparAMta zeTha, sakhIdA, saMghavI, lIvALA, DagalI, kapAsI, va, vorA, maNiyAra, turakhiyA, parIkha, maThiyA, talasANiyA, keDArI, lagaDIvALA, gAMdhI, zAha, jAbuvALA, paTavA, bakerI (bekarI) jhaverI, dozI, kuvADiyA, ajamerA, gesaliyA, gADI, bagaDiyA, bArabhAyA, khATaDiyA, gopANI, belANI, sekasI, dasADiyA, hakANI, kAviDyiA, kApaDiyA, khATasUriyA, mahetA, vasANI, salata, nAcaNiyA, daphatarI, mAthukiyA, pATaDiyA, kAmadAra, bAbariyA, rAjapariyA, makkariyA, desAI, cIkANI, vakhAriyA, ToLiyA, dAmANI, lAkaDAvALA, kAreliyA, mAdhANI, baMdhAra, jhobAliyA, nagarazeTha, navAba, jarIvAlA, kacarA, vagere jaina parivArane itihAsa tathA sAmAjika rItarivAjone abhyAsa karyo che. jena zilpa, sthApatya ane tattvajJAnanA teo abhyAsI che. teo sArI ane asarakAraka vastRtvazakti paNa dharAve che. emaNe lAyansa kalaba, roTarI kalaba, jAyansa kalaba, zALA-mahAzALAo tathA ghaNuM sAmAjika ane sAMskRtika saMsthAomAM vividha viSaye para pravacana ApyAM che. emanI keTalIka navalikAo paNa prasiddha thayelI che. che. bAvIsI itihAsa ane sAhityane lagatI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. emaNe I. sa. 1976 thI 1984 sudhI gujarAta itihAsa pariSadanA maMtrI tarIke kAmagIrI bajAvI che. hAlamAM enI kAryavAhaka samitinA sabhya che. I. sa. 1984 thI saurASTra-kaccha itihAsa pariSadanA maMtrI tarIke sevA ApI rahyA che. teo ola inDiyA hisTarI keMgresanA sabhya ane gujarAtI sAhitya pariSadanA Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 595 AjIvana sabhya che. emaNe A saMsthAonAM ghaNuM adhivezane tathA jJAnasatramAM bhAga lIdhe che. I. sa. 1981 mAM suratamAM jAyela gujarAta itihAsa pariSadanA agiyAramA adhivezananI svAgata samitinA teo maMtrI hatA. I. sa. 1984 thI teo suratanI narmada sAhitya sabhAnI kAryavAhaka samitinA sabhya che. I. sa. 1985 mAM surata jillA daphatara majaNa samiti (DisTrikaTa rekarDa sakamiTi)ne sabhya tarIke emanI nimaNuka thaI che. I. sa. 1982 thI teo zrI jhAlAvADa jaina miMtramaMDaLa, suratanA sahamaMtrI tarIke kAmagIrI bajAve che. teo lIMbaDI keLavaNI maMDaLa, lIMbaDI tathA narmada sAhitya sabhA, suratanA AjIvana sabhya che. uparAMta sArvajanika ejyukezana sosAyaTI, suratanA paNa teo AjIvana sabhya che. vAcana, ciMtana, saMzodhana, lekhana, adhyayana ane adhyApana e emanI priya pravRttio che. maulika sarjanamAM paNa teo eTalo ja rasa dharAve che. zrI mahezakumAra pI. upAdhyAya, taloda mahiyala gAmanA vatanI che. teozrI taledanA yevalA bIDInA agrima vepArI che. teozrI chellAM 5 varSathI zrI taleda nAgarika sahakArI beMka li.nA ceramena tarIke sevA ApI rahyA che. teo tadanI tema ja mahiyalamAM judI judI zaikSaNika tema ja anya saMsthAmAM sevA ApI rahyA che. sAduM jIvana temane mukhya jIvana maMtra che. * * * zrI maganabhAI ke. paTela, hiMmatanagara " sane 1961mAM hiMmatanagara AvI visatA hiMmatanagaranI prajAnI mAMgaNIne dhyAnamAM laIne nUtana keLavaNI TrasTanA upakrame mAya ena hAIskUlanI sthApanA karI. temAM AcAryapada alaMkRta karI satata vahetI jJAnasaritAmAM aneka chAtrane snAna karAvIne vidyArthI tema ja zikSaka-jagatamAM ajoDa lekacAhanA meLavI, zrI Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM maganabhAI paTele zikSaNakAra tarIkenuM alaga vyaktitva dIpAvyuM che. prAMtija nagarapaMcAyatanA pramukha tarIkenA zAsanakALa daramyAna vATaravaksa ane zrI rasikalAla maNilAla hAspiTala tathA leAkeAnA prANa prazno samajavAnI ane ukelavAnI sUjha ane kAryakSamatAnA sAkSIsthAna che. varSo sudhI prAMtija sevA sahakArI maMDaLInA ceramena tarIke, sAbarakAMThA jillA kharIda-vecANa saMghanA DAyarekaTara tarIke tathA spiniMga milsa, hiMmatanagaranA ceramena tarIke sevA ApIne sevAmUrtinAM daCna karAvyAM che. 1936nA akhila hiMda koMgresa adhivezanamAM sArI kAmagIrI majAvavAmAM tathA 1942nI 6 hiMda cheDA'nI caLavaLamAM jelavAsa bhogavIne amUlya samayanA je bhAga ApyA che temAM temanI rASTrIya bhAvanAnAM darzana thayA vinA rahetAM nathI. sAbarakAMThA jillA taraphathI saMsada sabhya tarIke cUMTAI Avela che. zrI meAhanalAla popaTalAla mahetA jagatamAM janamyuM te javAnuM ane khIlyu' te kharavAnu e tA kudaratanA zAzvata niyama che. paNa temAMye Aja ane kAlanI peDhI mATe yAdagAra anI rahe tevuM jIvana jIvavu e teA kAI viralanuM ja kAma. kAramI garIbI jIravI zakAya che paNa unnati jIravI zakAtI nathI. unnatimAM paNa nija jIvanamAM karma ane kartavyane prAdhAnya ApI jIvI jANanAra zrI mehanabhAI khaDakALAnI asmitAnA vidhAyaka hatA. bhAvanagara " gAkaLadAsa jIvaNadAsa kapALa eDiMga " mAMthI neAnameTrika DigrInu' sarTiphikeTa meLavI prArabdhadevIne rIjhavavA muMbaI AvyA. joDAyA ------ sane 1930mAM mahAtmA gAMdhIjInI satyAgrahanI caLavaLamAM haiyAmAM dhagaza ane dezadAjhanA juvALa UpaDayo ne laDatamAM Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ paha7 agrabhAga bhajavatAM dharapakaDa vaherIne raDA jelamAM lAMbo kArAvAsa bhega. Ama duHkho ane saMkaTanA jhaMjhAvAta sAme ekalA hAthe jhagamI jIvananAva sthAyI karavA "me. caMdulAla vorA enDa kuM."mAM rUA. 35-00ne mAtabara pagAre nokarImAM joDAyA. nAnAM meTAM aneka kAme jAta-dekharekha nIce TakerAbaMdha karavA-karAvavAnI cIvaTa ne vyavasthA zaktine laI ekaniSThAthI nokarI karatAM karatAM teoe anubhavanuM bhAthuM meLavyuM. sane 1948mAM me. mohanalAla enDa kuM.nI ekalA paDe sthApanA karI. pramANika ane athAga puruSArthathI dhaMdhAne satata vikasAvyo, dina-pratidina siddhinAM zikharo sara karatA gayA ne AvatA dareka virodha, vikta ke avarodhane pitAnA mitabhASI svabhAva, UMDI sUjhabUjhane tema ja jJAnI vyaktinI savalatane lakSamAM letAM khaLatA gayA. teoe garIbI veThelI, yAtanAone pratyakSa anubhava hatA eTale nAnA adakA-zAM mANasene jarA jeTalAye jaNane jIvanabhara yAda rAkhI tenI yazagAthA sau koIne harSa mane jaNAvatA. temanI kauTumbika ekatAnI prakhara bhAvanA tathA yugabaLanA svapnadarzananI nija AvaDatane laIne dareka kuTuMbIjane ke harakeI vyakti kema uttarottara utkarSa sAdhe te kAje tana-mana-dhanathI saghaLI sahAya karavA sadAye tatpara rahetA. teo atithine joIne AnaMdamaya banI rahetA. "meLavo ane vaheMcI khAva" e sUtre temanA jIvana sAthe aikya sAdhI lIdhela. temanA vicAronuM valaNa moTA bhAge sudhArA tarapha hovA chatAM prAcIna paraMparA paratveno AdarabhAva jarAye ghaTyo nahoto. khAnadAnI ane sevAbhAva temanA jIvanamAM tANAvANAnI jema vaNAyelAM hatAM. zrI mohanabhAIno sAhityapremI jIva avAra-navAra rAjakIya ane agama-nigamanI anerI vAto lakhI kADhe ane tenI carcA ne che. 76 Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / ApaNA zreSThIvaryAM vicAravinimaya mitra sAthe karI Ana vibhAra thaI jhUmI UThatA. jAhera hitAthe dhArmika, sAmAjika ane zikSaNa pAchaLa teee ghaNI meATI deNagI karela. vatanathI dUra rahetA heAvA chatAM paNa mAdare vatanane ninAda sAMbhaLI varSothI haiyAmAM ramatuM soNalu sAkAra karavA vatananA bhAIbhAMDuo mATe davAkhAnuM tema ja anya Avazyaka jarUriyAtAnI pUti karavA nakkara pagalAM bharyAM. temaNe apela saMskArasiMcananA phaLa svarUpe temanA putra-putrIe maLI " mAtR-pitR vaMdanA eva'' sana 1984mAM ceAjI temanAM 75 varSa tathA dAMmpatyajIvananAM 50 varSa nimitte temanuM RNa arpaNa karavA saphaLatApUrvaka prayAsa karI temanA jIvanane AnaMda ane sa MtASathI saghana banAvyuM. A prasa`ga nimitte mehanabhAI e kAMdivalI sthita " zrI bhUrAbhAI AreAgya-bhuvana TrasTa AMkhanI hospiTala "mAM eka phrI beDanI kAyamI suvidhA tathA trIjI aneka sasthAomAM anekavidha dAneA karela. jIvanaparyaMta te sagAM-saMbaMdhI ane mAtra snehIone ja nahI paNa anya jarUriyAtadezane paNa yathAzakti madadarUpa banI rahyA. 598 sAmAjika rIte paNa prathamathI ja sudhArAvAdI ane sa MjogAnusAra vicArasaraNI dharAvanAra zrI meAhanabhAI e haMmezAM icchA rAkhelI te mujaba tAjetaramAM thayela temanA dehAvasAna khAda sarva prakAranI laukika aMtyeSTi kriyAo karavAnA rivAja badha rakhAvI, temanI gAMdhIyAdI vicArazailI AcaraNamAM mUkI. snehIo-mitrAne samayasara trAnA javAma ApatA, kayAreya emaNe javAbamAM vilaMba nathI karyAM. kama kAMDIne badale mAnavatAvAdamAM vizeSa mAnatA. temanA svargavAsa pachI putra-parivAra taraphathI eka TrasTa banAvAI rahyuM che. TrasTanI badhI javAbadArI temanAM meTAM putrI zrI niLAbahene upADI lIdhI che. AvA dilera AdamInA jIvanamAMthI saMskAra ane dharmanI je saurabha sAMpaDe che, evI suvAsa A yugamAM teA aprApya che. -0070001 Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] ( patra rava mohanalAla je. koThArI - zrI mohanalAla je. koThArIno janma sane 1904mAM cuDA mukAme thayo hate. nAnapaNamAM mAtA tema ja pitAnI chAyA gumAvI dIdhela. seLa (16) varSanI nAnI uMmare AjIvikA athe jhariyA (bihAra) jaI vasavATa karyo. tyAM dhaMdhAne anubhava laI 28 varSanI uMmare amadAvAdamAM sthAyI thayA ane InkamaTekasanA vakIla tarIke kArakidI cAlu karI. dhaMdhAmAM nIDaratA ane pramANikatAne lIdhe eka bAheza InkamaTeksanA vakIla tarIke pratiSThA prApta karI. inkamaTekasanA kAyadA aMge gujarAtImAM sau prathama teoe pustaka bahAra pADela. teozrI jIvadayAnA himAyatI hatA. temaNe sane 1948mAM sarakAre racela vAMdarA TeLInA kAryakramane niSkriya banAvavAmAM phALe Apela. te ja arasAmAM amadAvAdamAM gauvadha virodhanI caLavaLamAM sakriya bhAga lIdhe. pazu pratye ghAtakI nivAraNa maMDaLanI kArobArImAM teo varasa sudhI sabhya hatA. pitAnI mAtRbhUmi cuDAmAM pazu davAkhAnuM moTuM dAna ApI cAlu karyuM, je pazu davAkhAnAmAM Aje varSe pAMtrIsa (3500) mUMgAM pANIo lAbha le che. cuDAmAM paMkhIo mATe cabUtaro karAvela che. teone niyama hato ke dararoja savAre cabUtarAmAM ATha zera anAja nAkhIne pachI ja dAtaNa karavuM, je teonA vArasadAroe cAlu rAkhela che. garIba pratye temane anahada hamadardI hatI. garIbone teo haMmezAM madada karatA hatA. - sAbaramatInA pitAnA rahevAnA nivAsasthAne derAsara bAMdhI savAtera phUTanI UMcAInA zrI zAMtinAtha bhagavAnanI pratiSThA karela che. AbumAM zrI delavADAnAM derAsaromAM zrI mahAvIra svAmInA derAsaramAM mULanAyakanI jamaNa ane DAbI bAjue zrI AdIzvara prabhu ane zrI zAMtinAtha prabhu tathA zrI pArzvanAtha prabhune birAjamAna karela che. teo tA. 19-8-69nA roja savAre acAnaka svargavAsI Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 [ ApaNA zreSThIvaryA thayA. zrI sAbaramatI rAmanagaranA zrIsaMghe temanA phoTAnI mAMgaNI karatAM zrI va mAnatapa AyaMbila khAtAmAM temanA phoTA vArasadAroe mukAvela che. teezrInA AtmAnA kalyANArthe vArasadAroe bhAgIdArI yAjita zrI pAlItANA mukAme sa. 2029mAM zrI upadhAnatatpa karAvela che. prabhu teozrInA AtmAne zAzvata zAMti ape. zrI ratilAla du bhadAsa dAzI saurASTramAM bhAvanagara jillAnA moTA khUMTavaDAnA vatanI zrI ratilAlabhAInu pacIza varSa pahelAM muMbaImAM Agamana thayuM. puruSArtha karI svaya baLe AgaLa vadhavAnI bhAvanAthI kAryanI zarUAta neAkarIthI karI, anubhava meLavyeA ane pachI eTApAsanA dha dhAmAM paMcazIla, sAneTa vagere nAmeAthI pragati karatA rahyA. dhaMdhAmAM sAruM kamAtA rahyA te dhArmika kAryomAM vAparatA rahyA. zeThazrI mahAsukha lakSmIcaMdanI preraNA maLI ane vikAsane dora cAlu rahyo. gheAghArI samAjamAM, mahuvA yuvaka samAjamAM, mahuvAnA jaina upAzrayamAM, pAlItANA samavasaraNa maMdira yAjanAmAM ema aneka sthaLe dAnagaMgA vahetI rAkhI bhAratanAM badhAM ja tIrthonI yAtrA karI. vAMcana-manananA jabarA zekha, sevAmaya pravRttione protsAhana ApavAnI zubha pravRttione haMmezAM AvakAravAnI eka Adata ane tene kAraNe vizALa janasamUhamAM saunA prItipAtra banyA. kudarate paNa temane yArI ApI. udAra bhAve lakSmInA sadupayega karatA rahyA. muMbainA vyApArI AlamamAM temanuM mAna-pratiSThA ghaNAM rahyAM parivAramAM saune sAthe rAkhIne dharmabhAvanAthI ane sAdAIthI jIvI rahyA che. Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanAtha ] [ 601 zrI ramaNalAla nagInadAsa parIkha (dilhIvALA) sane 1905mAM zrI vIsAnImAM jaina kuTuMbamAM janma pAmI vyAvahAropayogI aMgrejI zikSaNa bharUcamAM ja meLavI sane 1921mAM dilhI jaI moTAbhAIe zarU karela je. sI. parIkhanI kaMpanI, ke je ilekaTropleTiMganuM kAma karatI hatI, temAM joDAyA. anubhave temane khUba AgaLa vadhAryA. sane 1949mAM muMbaImAM "sTAra meTala riphAInarI nuM sukAna saMbhALyuM. ke. je. enTImanI dhAtu banAvanArI hiMda bhamAM ekamAtra kaMpanI hatI. dhaMdhAnA vikAsa athe sane 1960mAM teo AkhA jagatane pravAsa karI AvelA che. teo dilhImAM lAgalAga2 aThyAvIza varSa rahyA eTale dilhIvALAnA nAmathI oLakhAya che. temane dilhIne dhaMdhe Aje paNa cAlu che. zrI ramaNabhAInuM jIvana dharmaparAyaNa hatuM. temaNe upadhAna vahana karelAM che. saM. 2019mAM kapaDavaMjathI charI pALatA zrI kesariyAjI tIrthane saMgha kADhI ujavaLa yaza prApta karela che. teozrI geDIjI jena daherAsara ane dharmAdA khAtAMonAM TrasTI che. zrI zAMtinAtha jaina daherAsara tathA zrI paramAra kSatriya jaina dharma pracAraka sabhAnA menejiMga TrasTI che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI kAryavAhI samitinA sabhya che tathA zrI siddhakSetra jena bAlAzrama pAlItANAnA TrasTI che. zrI ratilAla sAvacaMda jIvanamAM kaI paNa DAgha ke kalaMka lagADyA vagara pitAnI saDasaTha varSanI jIvanayAtrA khUba ja sukhacenathI pasAra karI che e eka UMDo AtmasaMtoSa jenA mukha upara haMmezAM pragaTa thato rahyo che tevA zrI ratibhAI taLAjA pAse bhAlara (boralA)nA vatanI che. vaNika parivAranA saMskAro ane niyama pramANe temanuM ghaDatara thayuM. Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 ] [ ApaNA zreSThIva dharma taraphanI AsthA vadhu daDha banAvatAM ane temAM eka pachI eka vrata-japanI ArAdhanA karye jatAM kevA kevA camatkArathI jIvanabAga mahekate rahe che te jemane jANavA-samajavAnI jijJAsA hoya temaNe muMbaImAM mATuMgAmAM temanA nivAsa sthAne uparokata mahAzayane avazya maLavuM ja rahyuM. 106 varSanAM temanAM vRddha mAtuzrIne vaMdanadarzana karIne ja nityakriyA zarU kare. ane kahe che ke mAnavIne jyAMthI zubha saMketa sAMpaDe tevI tIrthabhUmi ke tIrthakaranuM jiMdagInA chellA zvAsa sudhI raTaNa nahIM bhUlavuM joIe. zarIranI asvasthatA hoya ke gaLADUba dhaMdhAnI pravRtti hoya to paNa cakkasa samaya ane cakkasa tithie joyaNI jaina tIrthanI yAtrA teo karI cUkyA che. 50 varSa pahelAM sAmAnya sthitimAM muMbaImAM temanuM Agamana thayuM. zeThazrI prabhudAsa gAMDAbhAI tathA mAmAnA aMgata sahakArathI muMbaImAM sthira thayA. kuTuMbanA bharaNapoSaNa ke vyApAranI taDakI chAMyaDI karatAM e jaina dharmanA uccatama Adarzoe temanA jIvanane navapallavita karyuM che. sAta jeTalA ja prakhara jainAcAryonA samAgamamAM AvavAnuM banyuM. ane palaTAtA pravAha najare nihALavAnuM temane sAMpaDeluM saubhAgya temanA ja zabdomAM ja jyAre sAMbhaLIe tyAre temanI pAsethI UThavAnuM mana na thAya. bhayaMkara durbasane ane zaThatAnI badabomAM rAcate mAnavI paNa yogya samaye je dharmanuM zaraNuM le te kaMIka divya kakSA sudhI pahoMcI zake che. te dharmanI AsthA ja karI zake che. saMsAramAM keIka evI ajaba cetanAzakti paLe paLe ApaNuM mAMgalika kAmamAM sahAya karI rahI hoya tyAre samajavuM ke tenI pAchaLa dharmanI zraddhAnuM ja rahasya chupAyeluM che. zrI ratibhAInuM Atithya mANavuM e eka jIvanano lahAvo che. Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha che { 603 zrI rasikalAla laheracaMda zAha surendranagara-jhAlAvADanA muMbaI vasatA zreSThIvaryo jeoe vatanamAM aneka sArvajanika saMsthAone pAyAmAMthI UbhI karI, pitAnI dAnazaktithI prANanuM siMcana karyuM, e saMsthAone satata poSaNa ApyAM karyuM, Aje pAMgarIne vaTavRkSa banela saMsthAo yAda kare che tenA gharadIvaDAone, AmAMnA eka zrI rasikabhAI zAha rANapuranA vatanI che. bhArebhAra namratA ane vivekano samanvaya sAdhI muMbaInI lakhaMDa bajAramAM eca. rasikalAlanI ku. nAmaka vyavasAyagRhanuM saphaLa saMcAlana karI rahyA che. dhaMdhAmAM pitAnI kuzAgra buddhi ane zaktithI siddhinAM pAna sara karyA che. aneka saMsthAone sakhAvata arpa saunA prItipAtra banyA che. zikSaNanI saMsthAo, bAlAzrama, anAthAzrame evI mAnavasevAnI anekavidha pravRttiomAM dilathI rasa letA ame temane najare joyA che. ane tethI ja teo Aja muMbaImAM rANapura prajAmaMDaLanA upapramukha tarIke yazasvI sthAna zobhAvI rahyA che. muMbaImAM jena sozyala grupa sAthe ghaniSTha rIte saMkaLAyelA che. boTAda, rANapura, surendranagara ane jorAvaranagaranI aneka saMsthAomAM prANa reDyo che ane tyAMnI keLavaNI-saMsthAomAM temanI rAhabarI ane mArgadarzana upayogI sAbita thayAM che. janmabhUmi rANapurane te kyAre ya bhUlatA nathI. zrI rasikabhAI amerikAnI saphare paNa jaI AvyA che. temanI vinamratA ane mitabhASIpaNAe teo ghaNuM moTA samUhane pitAnA mitra banAvI zakyA che. zrI rasikabhAI vakIla svabhAve khUba ja umadA ane rasika gaNAtA zrI rasikabhAI vakIle "bhAratIya raMgabhUminA pAMca hajAra varSa " nAmaka pustaka lakhyuM che. temaNe gujarAtI raMgabhUmi vize paNa raMgabhUminI zarUAtathI mAMDIne Aja sudhInA Adhunika takhtAne AvarI Alekhana karatuM Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo raMgadevatA' nAmanuM bIjuM pramANabhUta pustaka paNa lakhyuM che. teozrI jANItA gujarAtI akhabAro "muMbaI samAcAra" ane "janmabhUmi'nA kaTAralekhaka che. 1940 thI 1985 sudhI teo svagIyazrI seharAba medInA mitra ane mArgadarzaka rahyA hatA. 1940thI teo prakAza pizcarsavALA zrI vijya bhaTTanA aMgata mitra rahyA che ane hindI ane gujarAtI philmanA vivecaka che. zrI Ara. esa. vakIlane kAraNe be prakhyAta philma-Dyusara zrI vI. ema. vyAsa ane zrI sI. ema. trivedIe temanI kArakirdI zarU karI ane saphaLa philmanuM nirmANa karyuM. gujarAta sarakAre temane gujarAtI raMgabhUminI pramANabhUta vyakti tarIke svIkAryA che. temane vividha bhAratIya prekSakagaNanI bahenI jANakArI che. I. sa. 1912 thI 1986 daramyAna chellAM 75 varSamAM temaNe gujarAtI, hindI, baMgALI, marAThI ane iglizamAM lagabhaga 300 nATaka joyAM che. vyaktigata rIte teo pacAsathI vadhAre saphaLa nATaka sAthe ane dasathI bAra philmo sAthe saMkaLAyelA che. sva. zrI rasikalAla cunIlAla kApaDiyA khaMbhAta emanuM vatana. jene jJAtinA AgevAno kAryakara ane dAnavIra tarIke temanuM nAma AgaLa paDatuM gaNAyuM che. muMbaImAM vyavasAye kApaDanI lAInamAM AgaLa AvyA, bhAratamAM badhe ja pharyA. jaina dharma ane jainAcAryo tarapha temane ananya bhAva. amadAvAdamAM pU. A. zrI vikramasUri mahArAjanI derInA sthApanakAryamAM temane ghaNe saga. hastagiri, khaMbhAta, bharUca vagere tIrthasthAnemAM sArI evI rakama temanA parivAra taraphathI apAyelI che. janmabhUmi khaMbhAtanI aneka sAmAjika, dhArmika ane zaikSaNika saMsthAo sAthe saMkaLAyelA hatA-nAlaMdA saMsthA-muMbaInA pramukha tarIke, khaMbhAta vI. zrI. jaina yuvaka maMDaLa muMbaI, tathA ramakaDuM Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 65 maMDaLa muMbaInA upapramukha tarIke, cilDrana orthopeDikasa hospiTala phaMDa kamiTImAM, zrI caMdanabAI thaMbhavatIrtha jaina kanyAzALA khaMbhAtanA TrasTI tarIke, zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA peTrana tarIke, khaMbhAta sArvajanika keLavaNI maMDaLanA menejiMga kamiTInA sabhya tarIke, amadAvAdanI gujarAta piTa DevalapamenTa kamiTInA sabhya tarIke, inDiyana zipiMga, kerpo.nA vAIsa ceramena tarIke tana-mana-dhanathI sevA ApI che. keLavaNInAM kAryo, duSkALanAM kAryo vageremAM sAro sakriya rasa lIdhe hate-temanI badhI ja dhArmika pravRttiomAM temanAM dharmapatnI zrI tArAbahene mahattvane sahaga Ape hatA. mahArASTra sarakAre temane je. pI.nI padavI ApI sanmAna karyuM hatuM. zrI rasikabhAIne svargavAsa pachI temanAM dharmapatnI badhI ja zubha pravRttiomAM zakya hoya te protsAhana ApatAM rahyAM che. zrI ramaNalAla aMbAlAla gAMdhI mehanapura gAmanA vatanI zrI ramaNabhAIe sAta copaDI sudhIne ja abhyAsa karela che. 15 varSanI vayathI pitAne madadarUpa thavAnA AzayathI dhaMdhAmAM zrIgaNeza karyA. saMvata ra031mAM mahuDI mukAme ha. sa. vIzA zrImALI paMca mahAjanane vahIvaTa svIkArI suMdara kAmagIrI karI batAvI. 1966mAM teo gAmaDethI muMbaI AvI vasyA. pUjya upakArI vaMdanIya pratApasUri AcArya bhagavaMta tathA pUjya zubhaMkarasUrIzvarajInI preraNAthI dharmamaya jIvana jIvatAM temanA zubha-AzIrvAdathI dinapratidina sArI pragatine pAmyA che. tyAga ane tapazcaryAthI jIvana jIvatAM temanAM dharmapatnI zrImatI subhadrAbena paNa jaina samAjanAM mUka sevikA che. mu. zrI ramaNabhAI guptadAnanA rasiyA che. mehanapura mahAjana jJAtinuM prathama saMmelana tA. 18-3-79hnA reja emanI AgevAnI heThaLa bharavAmAM AveluM. svAvalaMbI, svataMtra buddhizakti dharAvatA tema ja Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo haMmezAM pravRttimaya jIvananA AgrahI hovAne kAraNe vividha kSetre AgavuM sthAna dharAve che. dAna-dharmanI prabhAvanAne vArase jALavI rAkhe che. zrI rajanIkAnta lakSmIcaMda saMghavI amadAvAdanI eca. ela. keleja opha komarsanA AcArya tarIke chellAM vIsa varSathI sevA ApI rahyA che. temanA netRtva heThaLa A kolejane gujarAta rAjyanI zreSTha vANijya koleja tarIke be vakhata erDa prApta thayela che. mULa lIMbaDI (saurASTra )nA vatanI zrI saMghavI arthazAstranA niSNAta che. ema. e. (bhArata) ema. e. (yu. esa. e.) elaela. bI tathA pIeca. DI.nI DigrI dharAvatA zrI saMghavI chellAM 32 varSathI zikSaNanA vyavasAyamAM suMdara kAmagIrI bajAvI rahyA che. kula brAITa kolarazipa meLavI teo 1961-62 daramiyAna yunivarsiTI opha vikensIna khAte ucca abhyAsa karI AvyA che. zrI saMghavI eka pragatizIla ciMtaka tathA kAryadakSa vahIvaTakartA che. eca. ela. koleja opha komarsa uparAMta jena jAgRti senTara-karNAvatI, zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, zrI mahAvIra mAnava kalyANa kendra, zrI caMpakalAla cunIlAla kalyANa kendra vi. anekavidha saMsthAonA teo adhyakSa yA menejiMga TrasTI che. eka sArA vaktA ane lekhaka tarIke temaNe amadAvAda zaheramAM AgavI pratibhA UbhI karelI che. temane arthazAstramAM aneka pustako tathA lekha prakAzita karyA che. yurepa tathA amerikA vi. dezamAM be vakhata pravAsa karI AvelA zrI saMghavI mAnava kalyANanI aneka nAnImeTI pravRttionA praNetA rahyA che. Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ! L[ 67 zrI ramaNIkalAla tribhovanadAsa salata zrI ramaNIkabhAIne dharmasaMskArane vAraso temanA pitAzrI paMDita trivanadAsa ane mAtuzrI ajavALIbahena taraphathI maLe hatuM. temanA pitAzrI pAlItANAnI yazovijyajI jaina gurukuLa saMsthAmAM dhArmika adhyApaka hatA ane jaina samAjanAM bALakanI nisteja thayelI dhArmika vRttine sateja karavAnuM atyuttama kArya teo bajAvI rahyA hatA. teo jyAre traNa varSanA thayA tyAre tribhavanabhAInuM acAnaka avasAna thatAM temanA kuTuMba para bhAre Apatti AvI paDI hatI. e samaye mAtuzrI ajavALIbahene A AghAtajanya ghaTanAne pacAvI jaIne temane tathA temanA bIjA be bhAIo cImanabhAI ane baTukabhAIne uchera karyo hato. bharayuvAnImAM pahoMcela temanA bhAIzrI cImanabhAInuM 23 varSanI vaye mRtyu thatAM ane e ja arasAmAM vAtsalyamUti mAtuzrI ajavALIbahena paNa avasAna pAmatAM temanA kuTuMbane AdhArasthaMbha gumAvyAne atyaMta AghAta thayo hatuM. e pachI teo temanA mAmAzrI dalIcaMda parazottamadAsa zAhanA AgrahathI muMbaI AvyA ane temanA uSmAbharyA sahagathI temaNe pitAnI vyAvasAyika pravRttine prAraMbha karyo hate. prakhara puruSArtha ane vyAvasAyika nipuNatAe temane sArI evI siddhi apAvI hatI. pite zrI yazovijayajI gurukuLamAM rahIne pAMca aMgrejIne abhyAsa karyo hato ane te zikSaNa muMbaInI pitAnI vyAvasAyika kArakidI ghaDavAmAM mahattvano bhAga bhajavyuM che tema teo mAne che. mAtRsaMsthA zrI yazovijayajI jena gurukuLamAM teo skalara dAtA banyA che. muMbaI pAsenA AgAzI tIrthamAM pU. dakSasUrijI mahArAjanI preraNAthI banI rahela jina maMdiramAM mAtabara rakamanuM dAna Apela che. taduparAMta pAThazALA, AyaMbila zALA, dharmazALA, vivAthIgRha, upAzraya, hospiTalo vagere sthaLe vakhatovakhata sArI evI rakama Apane pitAnI udAratAne paricaya ApI rahyA che. temanAM dharmapatnI jayAbahena paNa khUba ja sevAbhAvI ane zraddhALu sannArI Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo che. tema ja temanA traNa putra kirITa, atula ane bharate pitAnA pitAzrInA plAsTika InDasTrIjha enDa remiTIrIyalsanA vyAvasAyane vikasAvavAmAM agatyane phALo Ape che. zrI rAyacaMda kesuracaMda jhaverI 78 varSanI jaipha vayanA zrI rAyacaMda kesuracaMda jhaverIne janma tA. 27-2-1904 nA roja thayuM hatuM ane dehavilaya tA. 272-1982 nA roja thaye. temane abhyAsa meTrika sudhIne hate. dhArmika kSetre temaNe boDelI tIrtha ke je baDAthI 70 ki. mI. dUra che, tyAM beMdhanIya pradAna ApyuM. teozrI 17 varSanI nAnI umaramAM abhyAsa choDI jhaverAtanA dhaMdhAmAM ghaNA kaparA saMjogomAM dAkhala thayA ane uttarottara pragati karatA gayA. teo rUbI enDa ku. javelarsanA sthApaka hatA. temanA jIvanamAM caDatI-paDatInA aneka banAvo banyA. temaNe pU. A. zrI kailAsasAgarasUrI mahArAjazrInA upadezathI sane 1963 nA phAgaNa suda 4 nA divase aMjanazalAkA vidhine mahatsava beDelI tIrthamAM karAvyA hatA. mAtApitA pAsethI meLavelA sadguNo, sunIti, saccAI ane mAyALu svabhAva emane dhaMdhAnA vikAsanA sthaMbha thaI gayA ane temaNe dhaMdhAmAM pragati sAdhI. emanA vivekI vartanathI grAhakemAM teo prIti saMpAdana karI zakyA. pramANikapaNA jIvanamAM emane sAtha Ape. teo beDelI tIrtha sAthe chellAM 30 varSathI saMkaLAyelA hatA ane zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA peTrana hatA. beDelI tIrthamAM paramAra kSatriya tathA AdivAsI lekee jenadharma aMgIkAra kare, tyAM dhArmika saMskAra apAya che ane AvA kAryane pratsAhana maLe te mATe temaNe mahattvano phALo ApyuM hatuM. sane 1949mAM emaNe yurepanI TUra karI hatI ane teo keslevekiyA tathA behImiyananI kaTaglAsanI cIjonA Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavAdanagraMtha ] [ 69 ekalA ja AyAta karanArA vepArI tarIke niyukta thayA hatA. temanA jIvanamAM varNavI na zakAya teTalo bhAga AdhyAtmika cetanAe bhajavyo hato. pitAnA kSetramAM yazabhAgI banavAnI preraNA temane mAmAzrI nemacaMda dalAjI tathA zrI aradezarajI pAsethI maLI. hiMmata tathA AtmavizvAsathI teo jIvana saMgharSamAM AgaLa vadhyA. zrI rAyacaMda maganalAla zAha aneka samAjasevI saMsthAonA preraka ane mArgadarzaka, nIDara vaktA ane dharmapremI zreSThIvarya zrI rAyacaMdabhAI bhAvanagaranA vatanI che. lagabhaga 50 varSathI muMbaIne karmabhUmi banAvI che. temanAM mAtuzrI parasanabena khUba ja dharmaparAyaNa AtmA hatAM. zrI rAyacaMdabhAI daDha manobaLa, paragaju svabhAva, prabaLa dharma bhAvanA sAthe muMbaImAM jaina zAsana-sevAnA kAmamAM sakriya kAma karI rahyA che. muMbaImAM zrI vijayadevasUrasaMgha, zrI goDIjI pArzvanAtha jaina derAsaramAM pratyeka vibhAgamAM sevA ApatA rahyA che. goDIjI pAThazALAnA sekreTarI, goDIjI jJAnabhaMDAranA maMtrI tarIke tathA zrI jaina sAdharmika sevAsaMghanA TrasTI tathA maMtrI tarIke zrI vardhamAna sAdhamika sevA TrasTanA TrasTI tarIke, zrI ghoghArI visA zrImALI jJAtinA mAnada maMtrIpade, zrI ghaMghArI jaina mitramaMDaLanA pramukha tarIke, zrI akhila bhArata jaina saMskRti rakSaka sabhAnA mAnada maMtrI pade, zrI jaina dhArmika zikSaNa saMghanA khajAnacI tathA TrasTI ityAdi aneka saMsthAomAM pitAnI sevAo tana mana ane dhanathI samarpita karI che. tad uparAMta jIvadayAnA kSetre hajAre kUtarAone abhayadAna ApavAnuM, gAya, bakarAM, pazu, paMkhIone abhayadAna ApavAnuM meTA pAyA upara gajabanuM kAma karyuM che. zrI sAdharmika sevA saMgha ane vardhamAna sAdharmika sevA TrasTamAM TrasTI tarIke khUba khUba sevA zakti che. cha9 Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610 ] [ ApaNA zreSThIvaryo khacIne puNya kamAyA che. zrI rAyacaMdabhAIe A nIce mujabane lAbha laIne jIvatarane dhanya banAvI muktinuM bhAtuM bAMdhyuM che. bhAvanagara zrI jaina AtmAnaMdasabhAnA upapramukhapade che. zrI vijaya dharmaprakAzaka sabhAnA maMtrI, zrI yazavijaya jaina graMthamALAmAM kArya vAhaka sabhya, zrI navapada ArAdhaka maMDaLanA sthApaka sekreTarI vi. tathA bhAvanagara paracUraNa kApaDa esosiyezananA sthApaka tathA prathama sekeTarI, zrI ciMtAmaNi bilDiMga bhADUta maMDaLanA pramukha. - zrI zatruMjaya girirAja upara navA AdIzvaranI upara cekInAM mukhajImAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanI pratiSThA karI che. zrI zatruMjaya girirAja upara nUtana jinAlayanI bharatImAM mULa nAyakazrI neminAtha bhagavAnanI pratiSThA karI tathA dhajA prati varSa caDAvavAne Adeza lIdhe che. zrI zatruMjaya tIrthanI taLeTImAM zrI kesariyAjI maMdiramAM, zrI zaMkhezvara pArzvanAthanA gabhArAmAM, zrI jIrAvAlA pArzvanAtha bhagavAnanI pratiSThA karI. pAlItANAmAM ArIsAbhuvana dharmazALAmAM zrI zAMtinAtha jaina prAsAdamAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanI pratiSThA karI che. emanAM moTAM bahena jaDIbahene zrI mahAvIra svAmI birAjamAna karyA che. bhAI-bahenanA be gokhalA sAmasAmA che. bhAvanagaramAM vaDavAmAM zrI AdIzvara bhagavAna birAjamAna karyA che - pratiSThA karI che. zrI AbujI tIrthamAM vastupALa-tejapALanI TUka, luNavasahImAM zrI ajitanAtha bhagavAnanI pratiSThA karI tathA dhajAne kAyamI Adeza lIdhe che. mahesANAmAM be pratimAjInI aMjanazalAkAne lAbha lIdho che. pAlItANAmAM kesariyAjI maMdiramAM be pratimAjInI aMjana zalAkAne lAbha lIdho che. muMbaImAM pAyadhunI upara zrI mahAvIrasvAmI derAsaramAM zrI padmAvatI mAtAjI birAjamAna karyA che. siddhakSetramAM Agama maMdiramAM zrI labdhisAgarajI jaina upAzrayamAM mukhya hola upara "zreSThIvarya zrI rAyacaMda maganalAla zAha ArAdhanA hola" nAma ApI jIvana kRtArtha karela che. zAntisnAtra, aSTottarI Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanantra'tha ] [ 61 karAvI snAtra, siddhacakrapUjana, aDhAra abhiSeka vagere anuSThAne vItarAga paramAtmAnI viziSTa bhaktinA paNa lAbha lIdheA che. tI - yAtrAno paNa sAro lAbha lIdhe ane bIjAne levaDAvyeA che. jaina dhArmi ka zikSaNa saMghanA khajAnacI tathA TrasTI tarIke sevA ApI rahyA che ane sAmAjika, dhArmika tema ja vyAvahArika pravRttiomAM ja jIvananA meTAbhAgane samaya vyatIta karI rahyA che. satya ane siddhAMta mATe dRDhatAthI ane nIDaratAthI kAma karI rahyA che. sArA lekhaka, kAryakartA ane vaktA tarIkenA sadguNA dharAve che. asmitA graMthazreNInA salAhakAra murabbI ane chellAM jaina dharmAMne lagatAM be samRddha prakAzaneAmAM hUk ane preraNA ApI che. nAnapaNathI ja UMDI dharmabhAvanA, paropakAravRtti, sevAparAyaNatA, ane jIvadayA pratyenI dhagaza hevAne kAraNe dharmAMnAM, samAjanAM, vyavahAranAM ane vyApAranAM kAryomAM emanI nipuNatA, UMDI sUjha, ciMtana, manana ane kAma karavAnI tamannA prazaMsanIya rahyAM che. prabhubhaktimAM magnatA, sAdharmi`ka bhaktimAM pUrI lAgaNI ane paropakAranAM kAryo mATe samaya zakti ane yathAzakti dhanane vyaya karavAmAM hamezAM meAkhare rahyA che. jaina samAjanu khare ja te gaurava che. zrI maNilAla meAhanalAla pArekha saMsAramAM AvIne keTalAka mANase aneka sArAM kAryomAM sahuyeAga ApI suMdara suvAsa mUkatA jAya che. pAMca dAyakA pahelAM pAlItANA DIne peAtAnI mAtra sALa varSanI uMmare muMbaImAM paga mUko, puruSArtha ane svayabaLe mahenata karI, vyavasAyamAM mana parAvyu. ane TUMkA samayamAM ja svataMtra dhaMdhA zarU karyo. lIyiraMga--phAraviDeMganA dhAMdhAmAM sArI evI saphaLatA hAMsala karI. dezabharanI tI yAtrAe karI, dhadhAmAM be paisA kamAyA temAMthI Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 ] [ ApaNA zreSThIvarcI dha pravAhamAM e lakSmIne vALI ane AnaMda anubhavyA. taLAjA, mahuvA, kuMDalA ane pAlItANAnI jaina saMsthAomAM sArA evA phALA ApIne kuLa ane kuTubanuM nAma rezana karyu"--temanA pagale pagale temanA parivAranA sabhyAe paNa e ja rAha upara cAlIne suMdara AyeAjanAmAM sahayega ApatA rahyA che. 100:9:00 zeThazrI lalitabhAI kAntilAla ( kelasAvALA ) zikSaNa, sAhitya, dharma ane samAja-jIvananAM vividha kSetrAmAM je piravAranuM ghaNu' meATu' bahumUlya pradAna rahyuM che, jemaNe audyogika kSetre siddhinAM sApAna sara karyA ja che paNa mAnava jIvanane je sasthAe Aje upayegI banI rahI che e saMsthAnA sUtradhAra ke preraNA ApanAra meAbhI banIne yazakIti kamAyA che, tevA zrI kAntibhAI ( kAlasAvALA )nA piravAranA eka agraNI zrI lalitabhAI amadAvAdamAM AgevAna udyogapati ane samAjasevI zreSThInu sAru evuM mAnapAna pAmyA che. tA. 8-12-1944nA temanA janma thaye. mAtA suzIlAbenanu' vAtsalya maLyu. mULa vatana dheALakA paNa dhadhAye varSo pahelAM muMbaI, amadAvAdane karma bhUmi banAvI. zrI lalitabhAI nA khI. kAma., elaela. bI. sudhInA abhyAsa paNa peAtAnI DaiyAukalata ane vyApArI kunehane laI nITekSa heAjhiyarI milamAM bhAgIdAra tarIke suMdara pragati sAdhI che. uparAMta relave kendrekaTa ane kolasAnA vyApAramAM khUba ja vikAsa karyAM che. zrI jhAlAvADa mUrtipUjaka jaina samAjamAM A piravAranuM AdAna-pradAna, mAnasanmAna-meAlA-pratiSThA vagere ucca gaNAyAM che. samAjajIvananAM vividha kSetre vividha pravRttiemAM sevA ApI che zeThazrI lalitabhAI ne netRtvane vArasA temanA pitAzrI pAsethI maLyA. tejasvI buddhimatA ane haiyAsUjhanA pariNAme te saunA prItipAtra banatA rahyA. dhaMdhAmAM paNa e ja rIte vikAsa ane pragati sAdhatA rahyA. jJAti taraphano temanA prema vadhatA ja rahyo che. Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ]. [ 613 sva. zrI kAntibhAInI bhavya siddhio Aja paNa temanA daDha mane baLa ane AtmazraddhAnI yAda ApI rahI che. zrI lalitabhAI temanA pitAzrInI pratiSThA ane jIvanakAryane sarvazretre dIpAvI rahyA che. sevAnAM, dhArmika tathA sAmAjika kSetramAM temane (parivArane) pravAha cAlu ja rAkhe che. AgavI ane apratima kahI zakAya evI emanI karmaThatAe kharekhara sevA-bhAvanAnuM gaurava vadhAryuM che. zrI lalitabhAInuM AjanuM temanuM saMyamI jIvana ane kene preraNA ane protsAhananI amIvarSA varasAvatuM raheze. - bhAvamaya bhAvanAnA tANAvANA gUMthI jIvanane yazasvI banAvanAra zrI lalitabhAInI sevAo ane sudhAraNAo bIjA arthamAM krAMtikArI paNa lekhAya tathA temanA pitAzrI sva. zeThazrI kAntilAlabhAInuM gaurava vadhAryuM che. temanA AMgaNethI bhAgye ja koI nirAza thaIne pAchuM pharatuM. temanA parivAra taraphathI sthApAyelI saMsthAo ane TrasTanA TrasTI tarIke paNa temanI sevA ApI rahyA che. dharmasaMskAranI jata pragaTAvavAmAM zrI lalitabhAInuM pradAna temanA paramAthI svabhAvanI pratIti karAve che. temanA dharmapatnI amalAbene temane sAre sAtha sahakAra Ape che. zrI lIlAbena kapAsI zrI azoka gedhiyAnI smRtimAM jJAti, dharmanA bhedabhAva vagara yaMgamensa gAMdhiyana esosiyezana taraphathI sane 1986 thI gujarAtamAM gaNanApAtra sevA ApanAra traNa vyaktine rU. 10 hajAra ane tAmrapatra apa erDa apAyA che. sane 1987ne evorDa pAlItANAnI ajoDa mahilAzakti, karmaniSTha vIrAMganA, hiMmata, sAhasa, zairya ane karuNAmUrti zrI che. 78 Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614] [ ApaNA zreSThIvaryo lIlAbena nAnAlAla kapAsIne rAjakoTa khAte ravivAra tA. 2-8-87nA roja vizvagujarI evorDa dAnavIra zrI maphatalAla mohanalAla mahetAnA varada haste arpI sanmAnavAmAM Avela. pAlItANAmAM sane 1923mAM janmelAM zrI lIlAbenanA lagna pAlitANAnA muMbaImAM vasatA sva. zrI talakacaMda kAnajI kapAsInA laghubaMdhu zrI nAnAlAla kapAsI sAthe 16 varSanI vaye thayA hatA. kalakattAmAM sane 1957mAM patinuM acAnaka hArTa pheIlathI avasAna thatAM teo cha bALake sAthe pAlItANA AvyAM ane 35 varSanI uMmare zALAMtanI parIkSA ApI zikSikA tarIke pAlItANAmAM joDAI pagabhara thayAM. zrI bhaginI mitra maMDaLa zrI lIlAbenanuM mukhya pravRttinuM kendradhAma banyuM ane tAjetaramAM A saMsthAnA makAna mATe zrI dIpacaMdabhAI gADIe rU. 1,51,000 ane zrI khAMtilAla lAlacaMda zAhe rU. 71,000 apa lIlAbenanI pravRttione puSTibaLa Apela che. A uparAMta pAlItANAnI saMsthAe nArI saMrakSaNa kendra, naMdakuMvarabA anAthAzrama, tabIbI sahAyaka saMdha, jaina udyoga kendra, gauzALA saMsthA jevI aneka saMsthAomAM 67 varSanI uMmare paNa jussAthI kArya karI rahyAM che. zrI vRjalAla tArAcaMda mahetA dharmapremI ane puruSArthavAdI zrI vRjalAlabhAIne hamaNAM ja thoDAM varSo pahelAM temanA putra zrI rajanIkAnta vRjalAla mahetAne tyAM mulunDamAM dehAMta thaye. ekAsaNAM-besaNa jevAM vrate te jIvananA chellA zvAsa sudhI karyA. zrI vRjalAlabhAI varSo pahelAM dhaMdhArthe raMgUna gayelA ane amRtalAla vRjalAla enDa kuM.mAM bhAgIdAra hatA. raMgUnamAM tephAna thavAthI amarelI pAchA AvyA. temanuM jIvana zAMta, saumya, ane dhIrajavALuM hatuM. emanA jevuM ucca keTinuM jIvana AjanI bhautika duniyAmAM maLavuM muzkela che. putro sAthe rahevA chatAM keI sAthe Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMthe ] [ 615 kyAreya rAga-dveSa udbhavyuM nathI. navakAranuM satata raTaNa karatA hatA. amarelImAM je je sAdhu bhagavaMte cAturmAsa daramyAna sthiratA karatA tyAre teonI vaiyAvacca zrI vRjalAlabhAIe sArI rIte karelI. temanAM dharmapatnI paNa ghaNuM ja dharmaparAyaNa hatAM. A dharmazraddhALu daMpatInA putra zrI rajanIkAntabhAI paNa khUba ja dhArmika vRttivALA che, temanAM patnI zrI vasumatIbahena paNa AdaraNIya nArI che. zikSaNa saMskAranI pravRttimAM A yuvAna daMpatIne vizeSa rasa ane ruci che. zrI vRjalAla ratilAla zAha zrImad rAjacaMdrajIe AtmasiddhizAstramAM AtmAthanAM lakSaNa batAvatAM eka gAthAmAM kahyuM che, "kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa, bhavakheda, prANIdayA tathA AtmArtha nivAsa. AtmAthInAM AvAM lakSaNane jenA jIvanamAM mahad aMze AvirbhAva thayo che, te zrI vRjalAla ratilAla zAhane janma taLAjAnI najIkamAM pIthalapura nAme eka nAnA gAmaDAmAM I. sa. 1922nA Disembara mAsamAM thayo hato. gAmamAM temanA dAdA zrI gAMgajI kezavajInA nAmathI meTI peTI cAlatI hatI. gAMgajI zeThane eka ja putra te zrI vRjalAlabhAInA pitAzrI ratilAlabhAIne temanA ekanA eka putra te vRjalAlabhAI. dharatIkaMpanA AMcakAmAM moTAM moTAM makAno ane vizAla vRkSane dharAzAyI thatA jema vAra lAgatI nathI tema gAMgajI kezavajInI peDhI paNa I. sa. 1932mAM mahAmuzkelImAM AvI paDI. A peDhInuM mukhya kAmakAja khetIvADI ane dhIradhAranuM hatuM. vRjalAlabhAInI 13 varSanI vaye temanAM mAtuzrI caMdanabenanuM duHkhada avasAna thayuM. vRjalAlabhAIne traNa bahene hovAthI nAnapaNathI ja temanA mAthe moTI javAbadArI AvI paDI. pitAnI moTI be bahenone zikSaNa maLI rahe e hetuthI temane pAlItANA zrAvikAzramamAM dAkhala karyA. e vakhate kuTuMba Arthika rIte eTaluM ghasAyuM hatuM ke temanI pAse vArSika lavAjama bharI zakAya tema paNa na hatuM. pAchaLathI A Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 ] [ ApaNA zreSThIvaryo saMsthAnuM RNa temaNe bevaDI rIte vALI dIdhuM. I. sa. 1940mAM aDhAra varSanI vaye teo muMbaI AvyA. temane abhyAsa te nAmane hatuM, paNa takane pakaDI levAnI kuzaLatA tema ja hiMmata temanAmAM ajaba prakAranI hatI. atyaMta duHkhanA divasemAMthI teo pasAra thayA che. I. sa. 1947mAM temanA pitAzrInuM jyAre muMbaImAM duHkhada avasAna thayuM tyAre temanI pAse kula mUDI mAtra be AnAnI hatI. upara Abha ane nIce dharatI jevI temanI dazA hatI. temane duHkhamAM sadhiyAre maLe chatAM te saumAM trApajavALA zrI vRjalAla ratilAla zAha taraphathI prApta thayela sadhiyAre teo Aje paNa bhUlyA nathI. temaNe karela sahAyanI vAta teo Aje paNa gaLagaLA thaIne kare che. keIe karelA upakArane kadI paNa na vIsaro te temane zreSTha guNa che. A mANasa jIvanamAM koI ne kaI vakhate riddhisiddhi prApta karyA vinA raheto nathI. eka vidvAne kahyuM che ke jagatamAM jeNe duHkha joyuM nathI ke anubhavyuM nathI te mANasa A jagatane sauthI kaMgAlamAM kaMgAla mANasa che. duHkhane je jANato nathI te sukhane mANI zakatuM nathI. teo sukhI ane sAdhanasaMpanna che. tema chatAM temanuM jIvana ane raheNIkaraNa tadna sAdAM ane ADaMbara vinAnAM che. moTAI bilakula nathI. temanA dharmapatnI paNa evAM ja premALa ane dharmaparAyaNa che. A daMpatI chellAM ghaNuM varSothI dharma ArAdhanAmAM ja pitAnI saMpattine chUTe hAthe upayoga karI rahyAM che. AvA parivAre jaina zAsananuM gaurava che. zrI vRjalAla mohanalAla DoDiyA sukha ane duHkhanI ghaTamALa aMdhArAM-ajavALAM ghaTamALanI jema pharatI ja rahe che. je lokone temanA DahApaNapUrvaka samayane lAbha letAM AvaDe teo jIvanamAM sAcuM jIvana jIvI zake che. saurASTramAM mULa vIMchiyAnA vatanI zrI vajubhAI DoDiyAe cAra dAyakA pahelAM kAmadhaMdhAnI laganIe muMbaImAM paga mUkyo tyAre Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 67 kuMbha bhAravADAmAM paMdara mANasanA kuTuMba sAthe eka jhUMpaDAmAM vasavATa karI majUrI karI jIvananirvAha karatA. garIba sthiti paNa parizramayukta jIvananA vArasA peDhIethI maLelA te sahAre sahAre 1952mAM milanA nAnA sperapArTIsanA sTArsa zarU karyuM. mANasane thanaganATa ane adamya utsAha samaya jatAM mANasane agAdha jJAna ane anubhavanA UMDANamAM DubakI mAravAnI taka ApI ja rahe che. pAMca copaDI bhaNela zrI vajubhAI temanI kuzAgra kAThAsUjhane kAraNe AkhA yuropa pharI AvyA. 1955mAM banI kiTiMga banAvayAnuM vizALa kArakhAnuM Ubhu karyuM rU. 8 nA bhADAmAM rahetA eka majUra darajjAnA zramajIvI Aje dasa lAkhanA phleTamAM rahe che chatAM pahelAnA saMta-samAgama, bhajana-bhakti, leAkasAhitya taraphanA AdarabhAva e ja namravANI, e ja sAdagI, ane svajanA taraphanI e ja mamatA aNanama rahyAM. puNyanI kamANInA badaleA kudarata jyAre mANasane Ape che tyAre mANase punyAI vadhAratA ja javI joIe ane te ja meLavelI sa`patti ane vaibhava TakI zake che ane vadhatA jAya che. paNa Avu' jJAna bahu ja ochA mANasone lAdhe che. AsurI paisA mANasane bahekAve che, te daivI paisA su Mdara AyeAjane karI sArAM vAnAM karAve cheA che kudaratanA krama. zrI vinAdacaMdra sI. zAha gujarAtamAM ane khAsa karIne bharUca jillAmAM svAta'trya-sainika tarIke agatyanu sthAna dharAvatA murakhkhI zrI vineAdacaMdrabhAI cunIlAla zAhunA janma ja TyusaramAM tA. 12-7-1912nA rAja thayA hateA. 1930nA mIThA satyAgrahamAM temaNe prathamavAra jhukAvyuM tyAre temanI uMmara mAtra 18 varSanI hatI. svAtaMtrya-sagrAmamAM samaye samaye AgevAnIbharyA bhAga bhajavyeA. peAte traNa vakhata jelamAM jaI 23 mahinA ane 23 divasa jelayAtrA bhAgavI. tyArabAda paNa gujarAtanI Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618 ! [ ApaNA zreSThIvaryo vikAsakUcamAM temanuM pradAna satata rahyuM che, jemake-1952 thI 1957 sudhI bharUca jillAnA skUlaborDanA adhyakSapade rahI buniyAdI zikSaNanA vikAsamAM mahattvane phALe Aye. 15ra thI 162 sudhI bharUca jillA vikAsa borDanA upAdhyakSa tarIke jillAnA utkarSamAM gadAna ApyuM. 1957 thI 1959nA gALAmAM bharUca jillA keMgresanA pramukha tarIke rahyA. 1959 thI 1963 sudhI gujarAta pradeza kegresanA maMtrI tarIke rahyA. svAtaMtrya-saMgrAma, rAjakAraNa, samAjasevAnAM kSetranI jema zikSaNakSetre paNa temanuM pradAna mahatvanuM rahyuM che. jemakeH gujarAta yunivarsiTInA seneTara tarIke 7 varSa sinDIkeTanA sabhya tarIke ane dakSiNa gujarAta yuni. nI salAhakAra samitinA sabhya tarIke temaNe sevAo ApI che. jaMbusara vistAranA ucca zikSaNanA AdhArastaMbha samAna je. ema. zAha ArTsa kolejanI sthApanAmAM ane tenA saMcAlaka maMDaLanA pramukhathI mAMDIne vividha heddAo para rahIne teo kiMmatI mArgadarzana-sevAo Ape che. 1967mAM jaMbusara vistAranA dhArAsabhya tarIke cUMTAyA ane mukhya maMtrIzrInA pArlAmenTarI sekreTarI tarIke AyeAjana khAtAne havAlo saMbhALI saphaLatA pUrvaka kAmagIrI bajAvI. 1971mAM paMcAyata, Ajana, udyoga, mAhitI khAtAnA nAyaba maMtrI tarIke nimaNuka thaI gujarAta rAjya mArga vAhana vyavahAra karporezana (esa. TI.) jyAre kaparI dazAmAM hatuM tyAre tenA adhyakSa tarIke tene havAle saMbhALI traNa varSamAM te temaNe pitAnI kuzaLatAthI ane vyavahAru vahIvaTakartAnA abhigamathI esa. TI. kerporezanane kAyAkalpa karI namUnedAra banAvyuM. hAla amadAvAdamAM hovA chatAM paNa vatana jabusara mATenAM prema ane lAgaNI vyakta thayA vinA rahetAM nathI. dharmapatnI tArAbena zAhe (jeo 1989mAM ja avasAna pAmyA) paNa AjhAdI-jaMgamAM strI-jAgRti mATe pitAne phALo Apyo hate. "tArA-mAtR smRti kendra" jaMbusaramAM mahilA vikAsa mATe hAlamAM sthapAyuM che. A Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 19 lAvavAnA samAja-sevakanA putra ane gujarAtanA mAjI nANApradhAna zrI dinezabhAI zAhanI abhyAsaddhi ane niSThAthI jaMbusara gaurava anubhave che. hAlamAM pAkaTa 'mare paNa samAjasevAnA kSetre pravRttizIla rahIne vinedaca'drabhAI e vizvamAM vasatA gujarAtIone nikaTa mukhya uddezathI 1972mAM vizvagujarI '" saMsthAnI sthApanA karI. hAlamAM tee A saMsthAnA pramukha che. bhAratamAM gujarAta sivAyanAM rAjgyAmAM maLI eka dare 224 jeTalA 'gujarAtI samAja ' che, A uparAMta khAM, yugAnDA jevA dezeAmAMthI rAjakIya kAraNeAsara gujarAtIone hijarata karavI paDI tyAre temane thALe pADavA 'vizvagujarI ' dvArA temanA praznonI sarakAra samakSa asarakAraka rajUAta karIne punaHvasavATa mATe prayatnazIla rahenAra vinAdacaMdrabhAI zAhu - vizvagujarI ' dvArA 'gujarAta inTaranezanala nAmanA sAmayikanA taMtrI che. dezamAMthI ane videzamAMthI vividhakSetre pradAna karanAra gujarAtIone 'vizvagurjarI eveDa' apAya che. ' 66 * zrI vinayacaMda maNIlAla zeDa pAlItANAnA vatanI bhAvanAzALI premALa svabhAvanA zrI vinayacaMdrabhAI varSo pahelAM kAMika karI chUTavAnA manasUbA sAthe muMbaI AvyA. sevAbhAvanAnI dhagaza nAnapaNathI hatI. ,, zarUAtanAM varSamAM nokarI-TaTyUzana-nAmu lakhIne sagharSInA samaya pUrA karyAM. muMbaI dArUkhAnAmAM bhAgIdArImAM kAmakAja zarU karyuM. caDatI-paDatInA divase pasAra karI 1967thI zeTha bradharsanA nAme elaeriMganA dhaMdhA zarU karyAM. majAramAM temanA nAmanI sArI evI pratiSThA che, parAga inTaranezanala tathA hIrena enTaraprAIjha evI khIjI e kampanIonu` sa`cAlana kare che. muMbaI AvyA pachI pitAzrInI chatrachAyA gumAvI. zarUAtamAM bhAI Ane bhaNAvavAmAM ane anya vyAvahArika javAbadArI adA karI vizALa parivAranA sau sabhyAne sAthe rAkhI, saMghanA sAmanA Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620]. [ ApaNA zreSThIvaryo karI, pitAnAM saMtAnone paNa ucca zikSaNa apAvI khUba ja pragati karI che. 200 jeTalAM nehIone jaina tIrthonI yAtrA karAvI saMghapati tarIke lAbha lIdhe. duSkALanAM varSomAM jIvadayAnA kAmamAM lakSmIne sadvyaya karyo. vaDIlone saMskArasaMpanna vAraso jALavI rAkhe che. dharma ArAdhanA sArI kare che. jIvanane kulagulAbI jevuM maghamaghatuM rAkhavA ucca vicAre ane sAdAIthI jIve che. zrI zAntilAla becaradAsa bhAvanagaranA vatanI zrI zAntilAlabhAIe ghaNAM varSothI muMbaIne vatana banAvyuM. ghaNAM varSo sudhI kApaDa lAInamAM dhaMdhAnI sArI evI pragati karIne dhArmika ane sAmAjika kAryomAM AgevAnIbharyo bhAga bhajavyo. zrI tAladhvaja jaina vidyArthIgRha, zrI ghoghArI jaina sahAyaka phaMDa, zrI ghoghArI jaina mitramaMDaLa bhAvanagara, zrI sAyana jena ve mUrtipUjaka saMgha, bhAvanagara pAMjarApoLa vageremAM temanI sevA paDelI che. temanA parivAra taraphathI A nIcenI jagyAomAM sArI evI rakamanI deNagI apAyelI che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya derAsara bhAvanagaramAM, cembara jaina derAsaramAM, sAyana jaina derAsaramAM, dahIsara jaina derAsaramAM ema vividha sthaLe temanI sevA seMdhAyelI che. tA. 7-1-86nA roja temanA svargavAsa thayo. temanA putra zrI dhanavaMtabhAI e pitAzrInA A vArasAne sAcavI jANe che. zAMtilAla suMdarajI zeTha kAThiyAvADIe vyApArI kSetre sAhasa ane zauryanI yazagAthAthI jagatabharamAM mazahUra banyA che. temAM keTalAka dharmAnurAgI mahAnubhAnI Adhunika yugane je suMdara bheTa maLI che temAM muMbaInA jANatA dAnavIra zrI zAMtilAla suMdarajI zeThane AgalI haroLamAM mUkI zakAya. Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha | [ 621 prAcIna zahera tarIke paMkAyeluM (siMhapura) AjanuM sihora emanuM mULa vatana. traNa aMgrejI sudhI ja abhyAsa paNa temanI buddhipratibhAe siddhinuM pAna sara karavAmAM yArI ApI ane jaina dharmanI vijayapatAkAne UMce gagane laherAvavAmAM yazanAmI banyA. cAlIza varSa pahelA pitAnI sAdhAraNa sthiti, garIbAImAM divaso vitAvelA, eTale sakhta parizrama ane vrata-japa-tapathI jIvana-ghaDataramAM satata jAgRti batAvavI paDelI. varSo pahelAM muMbaImAM vAsaNanI lAInamAM nekarInI zarUAta karI. niSThA ane pramANikatAthI kAma karyuM. jaina dharmanA vArasAgata saMskAranAM darzana bacapaNathI ja karAvyAM hatAM. emanI e dizAmAM bhAre meTI tapazcaryAne kAraNe pragatinI maMjhila vegavAna banI. samaya jatAM nekarI karatA te ja peDhImAM bhAgIdAra thayA. bhAgyanuM cakra pharyuM. lakSamInI kRpA thaI ane dhaMdhAne AbAda rIte khIlaLe. puruSArthathI meLavelI saMpattine jarApaNa meha rAkhyA vagara chUTe hAthe dAnapravAha vahete rAkhe. vizeSa karIne guptadAnamAM vizeSa mAnatA. jene samAjanA garIba mANasane prasaMgopAtta nAnImeTI sahAya karatA rahetA. ghoghArI jaina sevA samAjanA kAryakramamAM temanI hAjarI acUka hAya ja. temanA suputree vArasAne Aje jALavI rAkhela che. zrI zAMtilAla mohanalAla zAha zrI zAMtilAla mehanalAla zAha (jeo zAMtidAdA tarIke jANItA che) teonuM mULa gAma pANazINa labaDI pAsenuM che. teo briTiza pAsaporTa dharAve che ane bhAvanagaramAM chellA 10 varSathI vasavATa kare che. teonA pitAzrI mehanalAla dhanajIbhAI zAhe AkhI jiMdagI ribaMdara rAjyamAM zikSaka tarIke gALI hatI. zAMtibhAI e abhyAsa porabaMdaramAM karI 1924nI sAlamAM meTrikanI parIkSA bhAvanagaranI AphreDa hAIskUlamAM ApI AphrikA gayA. pAchaLathI jANavAmAM AvyuM ke teo meTrikamAM nApAsa thayA hatA. lagabhaga papa Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darara ] | ApaNuM zreSThIvaryo varSa kenyA, (pUrva AphrikA)mAM vasavATa karI teo tathA temanA bhAgIdAra zrI goradhanabhAI hAthIbhAI paTela sAthe rahI ghaNA dhaMdhA sthA udyogo karI khUba paisA kamAyA. kenyAnA ucca 50 udyogapatiomAM teone naMbara 39 mo hato. ATalA sArA dhaMdhA hevA chatAM banne bhAgIdAroe 1978nI sAlamAM dhaMdhAmAMthI svaicchika nivRtti laI teonI mAtRbhUmi bhAratamAM pAchA AvI teoe meLavela saMpattine garIbonI sevA tema ja rASTranI sevA arthe vAparavA nirNaya lIdhe. thaDe samaya muMbaI rahI garIbanI vadhu sArI sevA karavAnA AzayathI nAnA zaheramAM vasavATa karavA nirNaya karI zrI zAMtibhAI bhAvanagaramAM sthAyI thayA ane tenA bhAgIdAra zrI goradhanabhAI vaDodarAmAM sthAyI thayA. teonA keI aMgata Aptajana ke sagA bhAratamAM nathI teo badhA kenyA, iMgleMDa, tathA amerikAmAM che. zrI zAMtibhAIe pite jyAM sudhI sAmAjika sevAnAM kAryo karavA zaktimAna haze tyAM sudhI bhAratamAM rahevA nirdhAra karela che, jethI mAnavakalyANakArI pravRttio teo karI zake. bhArata AvI lezapaNa khacakATa vinA dAnanI gaMgetrI vahAvI ane banne bhAgIdArane Aja sudhIne saravALe lagabhaga aDhI karoDa rUpiyA jeTalo thAya che. (savA karoDa goradhanabhAI) zrI zAMtilAle bhAvanagara zahera mATe zAMtilAla zAha enjiniyariga keleja, zAMtilAla zAha hAIskUla, sUrajabena bALakanuM davAkhAnuM, zAMtilAla zAha meDIkala kempalekSa vagere aneka saMsthAomAM dAna Apela che. hAlamAM ja teoe bhAvanagara yunivarsiTIne phArmasI keleja, ema. bI. e. tema ja kamyuTara mathakane abhyAsa zarU karavA mATe rUpiyA trIsa lAkha jevI mAtabara rakamanuM dAna karela che. dAnane saravALe rUpiyA savA karoDa thAya che. bhAvanagarane teo zikSaNa ane saMskAranuM dhAma gaNe che ane atrenI AgavI pratibhA ane bhAva joI teo ahIM sukhethI rahI zakaze ane zAMtipUrvaka mAnavasevAnAM kAryo karI zakaze tevI bhAvanAthI Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ! [ 623 bhAvanagaramAM rahevA mATe teonuM dila TharyuM. paradezamAM ATale vakhata rahevA chatAM ane aDhaLaka saMpatti hovA chatAM eka paNa durguNa ke vyasana teomAM Avela nathI. biyara teoe cAkhela nathI. AphrikA jatI vakhate teonA pitAzrIe navakAra maMtrane jApa kadI na bhUlavA Apela zikhAmaNa teo custapaNe pALe che ane tenAthI teone khUba mAnasika zAMti maLe che tema teo mAne che. gItAceka teonA makAna zAMtihAusanI jagyAmAM jyAre davAkhAnuM calAvavAno vicAra teoe karyo tyAre keIke Takora karelI ke ATalI jagAmAM bagIco banAve te phUlonI maheka sArI Avaze tyAre teoe jaNAvela ke mAnavatAnA bagIcAnAM phUlenI maheka vadhu AphlAdaka hoya che. teo spaSTapaNe mAne che ke lakSmInA traNa mArga che. dAna, bhega ane nAza. teo mAne che ke saMpatti te sArvajanika samannatinuM eka sAdhana gaNAya ane A saMpatti mAraphata samAjanA utthAnanAM kAryo karavAnA upayogamAM levAmAM Ave che te sAcI siddhi gaNAya. 86 varSanI vaye teo rejanA 12 klAka kAma kare che. kAma karatAM karatAM marI javAnI temanI icchA che. teo pitAnI jAtane yAcaka mAnI garIbanI duvA meLavavA dAna Ape che. duvAthI temanI zArIrika taMdurastI, mananI zAMti tathA AtmAnAM sukha temane maLatAM rahe che evI teonI mAnyatA che. mAnavInA jIvananuM mUlya tenA pAse vilAsa vaibhavanAM, AnaMda-pramodanAM keTalAM sAdhana che tenA uparathI nahIM paNa e mAnavIe samAjasevAnA kSetre kevuM ane keTaluM pradAna karyuM tenA uparathI mAnavajIvananI mahattAmAM aMkAyeluM che. saMpatti ke saddhapaga karyo ke kevI rIte karavAnI abhilASA dharAve che tenA uparathI ja mAnavanA jIvana sAphalyanI pArAzIzIne spaSTa khyAla Ave che. A daSTibiMdune lakSamAM rAkhIne ja teo pitAnI badhI pravRttio kare che, jethI teoe meLavela dolatanI saphaLatA thaI zake. aDhaLaka saMpatti kamAyA hovA chatAM te saMpattinA pite mAlika nathI paNa TrasTI che, tema daDhapaNe mAne che ane te Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 624 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo rIte ja sAdu mitabhASI jIvana jIvIne samAjasevAnI pravRttio - zrI zAMtilAlabhAInI vicakSaNa buddhizakti duniyAnA cAlu pravAhane pArakhavAnI dIrghadraSTi ane jIvananAM sAcAM mUlyane samajavAnI ane mUlavavAnI vivekadraSTi hovAne kAraNe ja teoe dhaMdhAmAM ATalI saphaLatA jhaDapathI meLavI ane Aje paNa teo AvI daSTithI ja tamAma kAryo kare che. anekavidha sAmAjika saMsthAonA teo praNetA banyA che, ane temanI hUMpha ane preraNAthI mAnavasevAnI anekavidha pravRttio navapallita banI che. sAmAnya kuTuMbamAM janmelA eka gujarAtIe paradezamAM jaI pitAnI sUjhasamaja ne zaktinAM je darzana karAvyAM che tethI gujarAtInI bhUminuM teoe kharekhara gaurava vadhAryuM juga juga che zAMti dAdA! - zrI zaileSabhAI hiMmatalAla koThArI sArAM kAryomAM bhAgIdAra thavuM ane paramAthI pravRtti mATe kAryarata rahevuM te zrI zaileSabhAI ke ThArInA sarvAgI jIvanamAM spaSTa najare caDe che. pitAzrI dharmAnurAgI udAracarita zreSThIvarya zrI hiMmatalAla DAhyAlAla kekArI tathA mAtuzrI dharmaparAyaNa zrImatI matIbena taraphathI maLela saMskAra teoe jIvanamAM utArI ucca Adarza khaDe karyo che. sAmAjika, zaikSaNika ane dhArmika saMsthAo sAthe saMkaLAI tenA utkarSamAM udAradila sahakAra ApI saMpattine sadupayoga kare emanuM dhyeya che. teozrInA pitAzrI sva. dharmAnurAgI zrI hiMmatabhAI samayadazI AcAryazrI vijayavallabhasUrIzvarajI mahArAjanA ananya bhakta hatA, ane potAnA gurunA lekepakAraka upadezane sAkAra karavA sahakAra Ape te tenA jIvananuM madhyabiMdu hatuM. suratamAM adatana sagavaDatAvALI mahAvIra hospiTalanA sarjanamAM temane sahaga paNa mahattvanuM che. keLavaNa dvArA samAja utkarSanA Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 6ra5 kAryamAM zrI mahAvIra jaina vidyayanuM neMdhapAtra kArya che. udAradila mahAnubhAvonI udAtta bhAvanA jAgrata karavAmAM teo preraNAstrota banatA. evA udAracarita zrI hiMmatabhAInA saujanyazIla suputra zrI zeleSabhAI paNa milanasAra svabhAvanA saraLa sarasa vyaktitva dharAvatA navI peDhInA AzAspada yuvAna che. mULa pAlanapura zaheranA vatanI, jhaverAtanA dhaMdhAmAM nAmanApAtra sthAna dharAvanAra, dharma, samAjanAM kSetramAM utsAhathI samaya sAdhana ane saMpattine upayoga karanAra zAMta, milanasAra ane vyavahArakuzaLa navayuvAna zrI zaileSabhAI kekArI jaina samAjanuM kharekhara gaurava che. Do. sureSa ThAkoralAla mahetA janma saM. 1995 phAgaNa suda 2 tA. 21-2-39 samanI gAme (ji. bharUca). pitA ThAkaralAla klacaMda mahetA. mAtA kamaLAbena. vyAvahArika zikSaNa:-vyavasAyArthe pitA Ameda (ji. bharUca) sthAyI thavAthI prAthamika tathA esa. esa. sI. sudhInuM zikSaNa AmedamAM ja thayuM. sana 1963 mAM M. B. B. S. nI upAdhi prApta karI. tA. 13-5-5 thI bharUcamAM prAIveTa meDikala prekTisa cAlu karI, je Aje paNa cAlu che. dhArmika zikSaNa:--AmodamAM nAnI vayamAM ja pU. gurudevanA paricayamAM AvatAM teonI pAse tathA pAThazALAmAM paNa abhyAsa cAlu rahyo. aticAra sahita paMca-pratikramaNa sudhI abhyAsa karyo. bharUcamAM sthira thayA bAda pharI gurudevanA paricayamAM AvatAM dharma pratyenI abhiruci punaH jAgRta thaI. jIvavicAra, navatattva daMDaka, tathA prathama 3 karmagraMthane tathA tatvArthasUtrane arthasahita abhyAsa karyo. dhArmika graMtha, vairAgya Sika graMtha vAMcavA paNa khUba gamatA. jJAnasAra, adhyAtmasAra, zAMtasudhArasa gadaSTi, samuccaya, yegazAstra, che. 79 Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 ] [ ApaNe zreNI adhyAtmaka9pama ane evA bIjA ghaNA graMthonA anuvAda vi. nuM vAMcana karyuM. Aje paNa dhArmika vAMcana cAlu che. bALapaNathI prabhupUjA, sAmAyika, jApa vi. tathA abhakSyatyAga Adi niyamo cAlu che. gurubhagavaMtone satsaMga tathA jJAnacarcAmAM khUba ja AnaMda Ave che. ghaNu gurubhagavaMtanA aMgata paricayamAM che ane temane teonA para anahada upakAra che. atyAre je kaMI che te teonA pratApe che. dhArmika saMsthAomAM pravRtti :-pU. gurudevanI preraNAthI kAvI tIrthamAM kAryakara tarIke prathama sana 1968-69mAM joDAyA. tyAMnA dharmazALA vi.ne kAmathI zarUAta karI. te daramyAna jhaghaDiyA tIrthamAM TrasTI tarIke joDAyA. tyArabAda kAvImAM paNa TrasTI tarIke joDAyA. bane tIrthomAM haju paNa TrasTI tarIke cAlu ja che. temanA vatana manInA derAsaramAM paNa TrasTI tarIke chellAM 20 varSathI sevA bajAve che. kAvI tIrthane chellAM 20 varSamAM khUba vikAsa thaye. banne derAsaranA jIrNoddhAra thayA. jo ke kAvI tIrthamAM mukhya phALe zAha jentIbhAI amIcaMdane che; paraMtu te satkAryamAM teo paNa sahabhAgI che. sana 1976thI bharUca tIrthamAM jainadharma phaDa peDhI tathA munisuvratasvAmI jaina derAsara peDhI--e bane peDhImAM navuM TrasTI maMDaLa astitvamAM AvyuM ane temAM teo pate TrasTI tarIke joDAyA. jIvananuM sauthI mahattvanuM kArya : jyArathI bharUcamAM TrasTI tarIke joDAyA tyArathI ane kadAca te pahelAMthI paNa jevo kAvI tIrthane uddhAra thaye te jIrNoddhAra-tIrthoddhAra thAya tevI bhAvanA manamAM ramyA karatI. sAthI TrasTIoe paNa A vAta saharSa svIkArI. saM. 204pa mahA su. 13nA roja pa. pU. A. deva navInasUrIzvarajI masA.nA varada haste ArasanA bhavya jinAlayanI pratiSThA thaI. bharUca tIrthanI pratiSThAne prasaMga khUba ja suMdara rIte dhAmadhUmapUrvaka seMkaDe sAdhusAdhvI tathA hajAre bhAvika bhaktonI hAjarImAM UjavA. khuda bharUca zaheramAM chellAM 100/200 varSanA itihAsamAM Avo bhavya prasaMga jena | jainetaramAM thaye nathI. Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMze ! [ 27 A uparAMta sAdharmika bhakti tathA samAjasevAnAM kAryo paNa cAlu che. jarUriyAtavALA bhAIone madada tathA vyApAra athe lena vi. ApavAnI pravRtti cAlu che. A kAryomAM dAnavIra taraphathI khUba sahakAra maLe che. jIvanamAM jinabhaktinAM kAryo-zAMtisnAtra, siddhacakrapUjana-zilAnyAsa tathA prabhupratiSThA karavAne lAbha maLe che. dareka varSe paramAtmA munisuvratasvAmI janmakalyANaka vaizAkha vada 8nI navakArazIne lAbha paNa temanA parivArane maLela che. bhaviSyamAM paNa bharUca tIrthanAM bAkI kAma aghatanAM bhejanazALA, dharmazALA vi. nuM saMkula pUrNa karavAnuM che. bIjA paNa kAma karavAnI bhAvanA che. paramAtmAnI kRpAthI pU. gurudeva tathA vaDIlenA AzIrvAdathI zAsanasevAnAM kAryo karavAnI zakti maLe ane dharmanI suMdara ArAdhanA karI teonuM jIvana dhanya bane evI prArthanA. temanA uparanA dareka kAryamAM temanAM mAtAnA AzIrvAda tathA temanAM dharmapatnI yazomatIbenane pUrNa sahakAra prApta thayo che. zrI sAkeracaMda chaganabhAI sarakAra muMbaInA jhaverI bajAramAM nAmAMkita udAra ane dharmaniSTha kuTuMbanA zeThazrI chaganabhAI amaracaMda sarakAra ane zrImatI prabhAvatIbahenanA suputra zeThazrI sAkeracaMda chaganabhAI sarakAre pitAnAM mAtApitA tathA mosALa pakSane vArase sArI rIte jALavyuM che. mahAna puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI lIvaMtane dharmanI prApti thAya che. temane janma suratamAM tA. 25-1-17 saMvata 1973 mahA suda 3nA reja thayo hate. meTuM kuTuMba hovA chatAM temane saMpa ane dhArmika saMskAre AdarzarUpa che. Aje 70 varSanI uMmare paNa teo zraddhA saMpanna, kriyAzIla ane AcArapradhAna jIvana gALI rahyA che. jhaverI bajAramAM motInA dhaMdhAmAM sArI evI khyAti prApta karI che. vizALa dha havA chatAM teo rAtribhojana karatA nathI. abhakSya anaMtakAya te temane nAnapaNathI ja jiMdagIbhara vajya che. teo vAlakezvara Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 628 ] [ ApaNA zreSThIvaryo rahe che. savAranA pratikramaNa, snAtra, sAmAyika, pUjA, guruvaryonAM vyAkhyAna-zravaNu vageremAM samayane sadupayoga kare che. TUMkamAM sukhI hovA chatAM teonuM jIvana dharmapradhAna che. temanA svargastha dharmapatnI zrImatI suzIlAbena paNa ArAdhaka hatA ane temanAM dharmajIvanamAM preraka tathA sahabhAgI hatAM. muMbaImAM bhulezvaramAM Avela lAlabAga jaina derAsaranI pAse Avela jaina dharmazALAnA asala dAtA zeThazrI bhAIcaMda talakacaMda jhaverInA teo patra che. muMbaIne zrI jhaverI mahAjana metIne dharamane kAMTe, zrIpA TakA lAgA phaMDa, zrI IralA (vilepArlA) zeThathI karamacaMda hala tathA suratanI zeTha nemubhAInI vADI tathA vardhamAnatapa AMbelabhuvana (surata)nA TrasTI tarIke teoe tana-mana-dhanathI sevA ApelI che. sAdhArmika bhakti, anukaMpA ane dayA e temanA vyaktitvanI viziSTatA che. suratamAM baMdhAyela zrI prabhAvatI chaganabhAI sarakAra vardhamAna tapa AMbela bhuvanamAM teo dAtA che. temane mATe parivAra jApAna, paradezamAM rahe che. putraputrIoe mAtAnA dharmanA saMskAra jALavI rAkhyA che. keIpaNa anucita apalakSaNa nathI. teozrI bhUtakALamAM nemubhAI zeThanI vADInA TrasTI hatA. saMskRtidhAma prabhAvatIbena chaganabhAI sarakAranA nAme cAle che. dharmapatnI sva. suzIlAbahene suratamAM zrI sUrajavaMdana pArzvanAtha derAsaranA jIrNoddhArane maraNanA ATha divasa agAu Adeza lIdho hato. suzrAvikA suzIlAbena sAkaracaMdabhAI siddhakSetra (pAlItANA)nI puNyabhUmimAM piSa vada 13 (meruterasa) zanivAra tA. 23-1-82 nA puNya divase savAre pratikamaNa karI, deva-darzana karI zrI namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karatAM karatAM 60 varSanI uMmare svargavAsI thayA che. suratanA vIsA osavAla (mUrtipUjaka) jaina jJAtimAM janmelAM suzIlAbenane uttama dharmasaMskAra temanAM mAtApitA taraphathI gaLathuthImAM maLelA. zAMta udAra ane vAtsalya svabhAvanA suzIlAbena dharma karaNamAM jeTalAM sAvadhAna hatAM teTalI akhaMDa vaiyAvacce paNa temanAmAM ajaba rIte pariNamI hatI. traNe upadhAna pUrvaka temaNe 12 vrata 14 niyamadhArI thaI zrAvaka jIvananI gauravapUrNa Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 629 meLavI hatI. muThThI sahiyaMnuM paccakakhANa satata karatA hoI temaNe pitAnA jIvanane megha samaya jarAya phAjala javA dIdhuM nathI ne samaya maLatAM ja reja sAmAyika laI besI jatAM, A adbhuta vArase temane temanAM sAsu (jIyA, prabhAvatIbahena) taraphathI UgatI vayamAM ja maLe. navakAranuM smaraNa te jANe zvAse zvAsanI sAthe vaNAI gayela che. 2manA janma thI ane brA te carton zrI sudhAkarabhAI esa. zAha sAhasavIranI gaNAtI bhUmi kaccha (naLiyA)mAM 1901mAM temane janma tha. dharmasaMskAranA suMdara vAtAvaraNa vacce temane uchera thaye. pAlItANA ane bhAvanagaramAM temane abhyAsa ane jIvana-ghaDatara thayuM. 1914mAM muMbaImAM temanA kAkA zrI kuMvarajIbhAIe hArDaverane vepAra zarU karyo paNa 1921mAM ADatrIsa varSanI uMmare kuMvarajIbhAInuM avasAna thayuM. kuMvarajIbhAInA avasAna bAda kuMvarajI devazI enDa ku. ne vahIvaTa temanA bhatrIjA zrI sudhAkarabhAI tathA zrI sumaticaMdrabhAI e saMbhALyo. A samaye prathama vizvayuddhane aMta Avyo hato. vyApAra-udyoga kSetre meTI maMdI pravartatI hatI. zrI sudhAkarabhAIne grAmyajIvana vadhu pasaMda hovAthI muMbaIne vahIvaTa zrI sumaticaMdrabhAIne sepI maDhaDAnI khetIvADI zrI sudhAkarabhAIe saMbhALI. maDhaDAne grAmya jIvana daramyAna jiniMga phekaTarI ane oIla milanuM paNa saphaLatApUrvaka saMcAlana karyuM. 1943mAM maDhaDAmAM bebIna phekaTarI paNa cAlu karI je Aje paNa cAlu che. A bebIna phekaTarIne saddhara pAyA para lAvavAmAM temane yazasvI phALo che. A bebIna phekaTarI bhArata ane bhArata bahAranA paMdareka dezane mAla ekasapaTa kare che. te pachI bhAvanagaramAM paNa A dhaMdhAnA zrIgaNeza karyA. A ja kAmamAM temanA cha suputra dhaMdhAnuM saphaLa saMcAlana karI rahyA che. pUjya zivajIbApAe pragaTAvelI sevAche. 80 Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 630 ] [ ApaNuM zreSThIvaryo jIvananI jyotane jalatI rAkhavAmAM paNa temanA vArasadAra zrI sudhAkarabhAI ne bahumUlya phALo rahyo che. sAmAjika saMsthAo taraphane A kuTuMbano prema ane sakriya sahakAra daridranArAyaNa taraphano bhaktibhAva pragaTa kare che. zrI sudhAkarabhAInA suputra vIrendrakumArabhAI, zrI hemendrabhAI tathA zrI upendrabhAI tathA zrI mahendrakumArabhAI, zrI jitendrakumAra bhAI tathA zrI azvinakumArabhAI khUba ja saMskArI ane keLavAyelA che. zrI vIrendrakumArabhAI dhaMdhAthe bhAratamAM badhe ja pharyA che. niyamita devadarzana ane dharma uparanI apAra zraddhA jovA maLe che. deza ane paradezamAM badhe ja zrI vIrendrabhAInI kIrti prasarelI che. hamaNAM ja DA samaya pahelAM zrI sudhAkarabhAIne svargavAsa thaye. khare ja teo kacchI samAjanuM gauravazALI ratna hatA. temanA jIvananA saMsmaraNo lakhavA eka juduM ja pustaka lakhavuM paDe. sva. zrI harakhacaMda vIracaMda gAMdhI eka udAracarita ane udAra caritra sva. pitA harakhacaMdabhAInI jIvanapreraNuM saha mATe eka viziSTa preraNuM banI rahe che. ApaNe tyAM jene "dAna dIpanyAya kahe che te pramANe cetI UThelA eka dIvA vaDe bIje dIva cetavatA javAnI jANe A preraNA che. teo to pitAnA dareka pagale dIpaka pragaTAvatA gayA. A kathanamAM sanAtana satyanI abhivyakti che. vividha sevAkAryo dvArA sva. harakhacaMdabhAIe pIDitone hUMpha ApavAno prayAsa karyo. mAnasika-zArIrika azakata hoya, vikalAMga hoya ke Arthika bhIMsamAM DUbelo hoya e sahunA tarapha harakhacaMdabhAIe dAnane pravAha vahevaDAvI pitAnI godamAM maLatI mIThI huMpha ApavAne prayAsa karyo. sva. pUjya harakhacaMdabhAI zIla, sadAcAra, dharmaprema ane jIvadayA jevA aneka guNarUpI dIvaDAnI ta jevA hatA. temanuM jIvana nAnA-moTA aneka mATe vyavahAramAM doravaNI ApanAra hatuM. temanA sarva paricitamAM vyavahAranA keI paNa kArya * vividha ci. mAya e sA maLatI Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha | [ 632 prasaMge temanI salAha ane sUcanA atyaMta upayogI thatAM. teo jemane salAha ApatA temanuM yathAgya sAruM kaI rIte dekhAya tene khyAla rAkhatA. haMmezAM sarvamAM saMpa ane sumeLa rahe te ja rAha temaNe jIvanamAM AtmasAt karyo hato sAcuM kahevAmAM teo DaratA nahi. ane ekavAra nirNaya lIdhA pachI tenA pAlanamAM teo daDhanizcayI hatA. I. sa. 1930mAM AjhAdInI laDatamAM bhAratanI svataMtratAnA kAryamAM bhAga lIdho hato. temanI pAse mUMjhavaNa prasaMge mArgadarzana mATe je kaI Ave temane teo sAcI hitakArI salAha ane spaSTa mArgadarzana ApatA. hRdayathI teo atyaMta sukamaLa, mRdu ane nikhAlasa hatA. koInA duHkhanI vAta sAMbhaLIne temanuM haiyuM dravI jatuM. sarva sthAne pratibhA temanI viziSTa hatI tethI temanA nikaTanA paricayamAM AvanAranA hRdayamAM dharmazraddhA, jIvanamAM vyavahAranuM mahatva ane dIna-duHkhI anukaMpAno bhAva sparza. sAmAyika vagere dharmakRtye temanA nitya niyamamAM hatAM. dhArmika svAdhyAya teo hararoja acUka karatA. zrI navakAra mahAmaMtramAM temanI akhUTa zraddhA hatI. pUjya sAdhu-sAdhvIjIonI sevA tathA vaiyAvaccane lAbha teo ghaNe letA. temanuM vyAvahArika jIvana bahu sAdAIbharyuM hatuM. teomAM dharmanuM pAlana karavAnI pUrI kALajI hatI. jIvamAtra tarapha anukaMpAthI temanuM haiyuM sabhara hatuM. teo dharmaniSTha ane bhadra pariNativALA hatA. bahoLA kuTuMbamAM teoe saMskArano prANa pUryo che. jIvadayA, duSkALa rAhata, sAdharmika vAtsalya ane dharma ke jJAtinA keIpaNa prakAranA bhedabhAva vinA dInaduHkhIne madada karavAnAM kAryo pUjya harakhacaMdabhAI kayAreya cUkatA nahIM. sahAyanI AzAe temanI pAse AvelI kaI vyakti nirAza thaIne pAchI jatI nahi. jaba tuma Aye jagatameM, leka hasata tuma rAya, aisI karaNa kara cale, tuma hase jaga reya. saurASTranA gohilavADa prAntanuM kahevAtuM kAzmIra prAcIna kALamAM jene madhumatI nagarI paNa kahevAmAM AvatI hatI. paramAtmA zrI mahAvIra devanI vidyamAnatAmAM zrI mahAvIra paramAtmAnI pratimA jyAM Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harakhacaMdabhAIe kAranA bhegA thaI jatAM tAragAjI 63ra ] [ ApaNuM zreSThIvaryo hAla jaina maMdiramAM virAjamAna che. bhUtakALamAM pUjya kRpALu AcArya bhagavaMta zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja tathA zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja jevA parama tAraka AcArya devenI je janmabhUmi kahevAya che. AvI prabhAvaka nagarI mahuvA zaheramAM jhaverI zrIyuta harakhacaMda vIracaMda gAMdhIne I. sa. 1917nA eprila mAsamAM zeThazrI vIracaMda vazarAmane tyAM mAtuzrI motIbAInI kukSimAM janma thaye hato. janmathI ja harakhacaMdabhAI saMskAra pAmyA hatA. teozrInAM panI prabhAvatIbena paNa suzIla, vyavahArakuzaLa che. teozrIne pAMca baMdhuomAMthI be bAlyakALamAM avasAna pAmyA hatA. eka moTAbhAI jayaMtIlAlabhAIe AcArya zrI vijayanItisUrIzvarajI mahArAja pAse bhAgavatI dIkSA lIdhI. prApta gupta rIte caritra pALatAM tAraMgAi yAtrArthe AvatAM ke pazunA zikAranA bhaMga thaI paDyA hatA. zrI harakhacaMdabhAI e vidyAbhyAsa karI muMbaI AvI kApaDa mArkeTamAM vyApArane anubhava meLavavA nekarIthI prathama jIvana zarU karyA bAda tyAMthI chUTA thaI jhaverI baMdhune tyAM rahyA ane tyAM jhaverAtanA dhaMdhAmAM niSNAta thaI jhaverAtanA dhaMdhAmAM jhukAvyuM. teozrI sarala svabhAvI, mAyALu hovA sAthe aneka caDatI-paDatInAM cakemAM pasAra thatA. dharma pratye pUrNa prema ane bhAvanA vaDe dhaMdhAmAM pragati thavA lAgI ane jema jema lakSmI prApta thatI gaI tema tema gupta dAna devA lAgyA. jIvanamAM jyAre zraddhA ane AtmavizvAsanI ta pragaTa thAya che tyAre ja mANasanuM vyaktitva khIlI UThe che. aneka evI mahAna vyaktio che ke jeoe tana mana ane dhanathI sakAryo karyA che. temAnAM eka mahuvAnivAsI zeThazrI harakhacaMda vIracaMda gAMdhI jeozrI sAdAI ane saujanyanI mUti samAna che. hAla muMbaImAM temane parivAra rahe che. teoe sAte kSetramAM puNyAnubaMdhI puNyathI maLela lakSamIne ghaNe ja sadupayoga karyo che. (1) madhupurI nagarIne AMgaNe teoe saM. 2006mAM AcAryadeva zrI vijayanemIsUrIzvarajI mahArAjanA janma sthaLa upara Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha | { 63 gurumadira pratiSThA vakhate eka derI bhagavAna zrI mahAvIra svAmInA pratimAjI pratiSThita karyAM. (2) mahuvA bAlAzramane bleka adhAvI ApyA. (3) mahuvAmAM eca. vI. gAMdhI Tekanikala hAIskUla baMdhAvela che, jemAM Aje hajArA vidyAthIe tenA lAbha laI rahyA che. (4) mahuvA hAspiTalamAM eparezana thiyeTara adhAvela che. (5) taLAjA caumukhIjInI TUMkamAM zAntinAtha bhagavAnanI pratiSThA sa. 2011mAM karAvI tathA lakhamIbhAbhunI TUMkamAM bahAranI derImAM AcAya gurudeva nemIsUrIzvaranI mUrti pratiSThita karI. (6) muMbaI jevI alabelI nagarImAM agAzI jaina tIrthImAM seneTeriyama yAtrALuonI vaparAza mATe dareka sAdhana sAmagrI sAthe aMdhAvela che ane peAtAnA priya putra zrI bipInakumAranI va`gAMThanA divase jaina ramaNabhAI dalasukhabhAI je. pI. nA varada haste udghATana karAvyu . (7) bheAyaNIjI tImAM putra dvIpakakumAranA janma nimitte yAtrALuo mATe rUma badhAvela che. (8) zrI vijaya nemIsUrIzvarajI mahArAjane agnisaMskAra karavAmAM AvyA che te bhUmi upara sa. 2015mAM mahuvA yazevRddhi jaina bALAzramanI bAjumAM zrI zAntinAtha bhagavAnanuM derAsara baMdhAvI pratiSThA karAvela che. derAsaranuM nAma nesIvihAra ' che. (C (9) pAlItANA kesarayAjI jaina derAsarajImAM pahele mALe zrI zItalanAtha pratimAjI pratiSThita karAvyA te vakhate gAMdhI kuTuMba tA saMgha pAlItANA laI gayA hatA. (10) muMbaI tathA bhAvanagara AtmAnaMda jaina sabhAnA peTrana thayA. geADIjI jaina derAsaranA upAzraya badhAvavAmAM phALA Apela che. (11) aDhAra abhiSeka agAzI tImAM munisuvrata mahArAjanI pratimAjIne lepa karyo te samaye karyo. (12) akhila bhArata jaina ve. kAnpharansa 20mA adhivezananA Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 634 3 ApaNA zreSThIvaryAM svAgata pramukha hatA ane hAla agAzI jaina tInA TrasTI tarIke kArya karI rahela che. (13) zrI zakuMtalA kAMtilAla IzvaralAla jaina hAIskUlamAM TrasTI che. (14) pAlItANA khaLAzrama sAthe kamiTInA membara tarIke joDAyelA che, jemAM vidyAthI mATenuM TrasTa dharAve che. A rIte jaina samAjanI apUrva sevA karI. A sivAya samAjanI sAmAjika dhArmika tema ja zaikSaNika aneka saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. Ama sAte kSetramAM lakSmInA sarvyaya karI peAtAnu jIvana jIvI gayA. kharekhara AvI mahAna vibhUtionAM jIvanacaritra jANI vyaktie manuSyajanma sAka karavAnI jarUra che. pAlItANA, kamigira, kuMDalA, eTAda, giranArajI vagere sthaLoe udAratA pUrvaka sakhAvatA karI. temanA parivAramAM traNa putra bipInakumAra, dIpakakumAra ane prakAzakumAra tathA traNa putrI chAyAbena saralAbena tathA pravINAbena che tathA temanAM putravadhU taruNAbena tathA pautra ci. nIleza tathA ci. vizAla che. dhArmika sAhityamAM pAMca pratikramaNa, jaina nityapADa saMgraha vidyArthIo mATe chapAvI prasiddha karela che. temanAM meATAMbahena caMdanabena paNa 101 eLI karI dhaMdhukA mukAme pAraNuM karela che. so manuSye bhegA thayA hoya temAMthI koI zuravIra nIkaLe, hajAramAMthI koI paDita paNa kadAca maLI Ave. dasa hajAramAMthI sAcA vaktA bahAra paDe paNa dAtA teA jagatamAM heAya ke na heAya. zrI harilAla mULacaDha mULa verAvaLa ( saurASTra )nA vatanI. varSo pahelAM muMbaImAM temanuM Agamana thayu'. pitAzrI sAthe muMbaImAM nAnapaNathI ja AvelA. temanA pitAzrInA svargavAsa thayA tyAre zrI harilAlanAInA umara mAtra 20 varSanI hatI. paNa dhIraja rAkhI puruSA cAlu rAkhyA. Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 635 inDiyana zipiMgamAM ejanTa tarIkenI kAmagIrIthI ghaNe anubhava maLyo. luhAra cAlamAM ilekaTrikanI meTI peDhInuM saMcAlana kare che, jemAM svabaLe ja AgaLa AvyA. te pachI daza-bAra ejansIo hAthamAM lIdhI ane badhAM ja kAmamAM temanI sUjha ane dIrghadraSTie yArI ApI. vatana verAvaLamAM zikSaNa ane anya sAmAjika kAryomAM paNa temaNe tanamana-dhanathI ghaNI sevA ApI ane ApatA rahyA che. verAvaLanA sarvodaya phaMDanI menejiMga kamiTimAM sevA ApI rahyA che. yAtrALe kuTuMba parivAra sAthe ghaNAM tIrthonI yAtrA karI, pAlItANuM zatrujya haspiTalamAM sArI evI rakamanuM dAna sisTaranA nAme ApyuM che. nAnAmoTA phaMDaphALAmAM temanI deNagI cAlu ja hoya che. ghaNuM ja popakArI kAryomAM mananI udAratAthI lakSmIne saupaga karI rahyA che. zrI hasamukhalAla maNilAla zAha zrI hasamukhalAla maNilAla zAha-teo mULa jasadaNanivAsI paNa ghaNAM varSothI khAnadeza jillAnA amalaneramAM rahetA. sva. maNilAla jIvaNabhAI zAhanA dvitIya putra che. ApabaLe saMgharSa karIne potAnI jIvananaukA majhadhAramAM haMkArI rahyA che. svabhAve sAlasa, maLatAvaDA, keIkane mATe niHsvArtha kArya karI chUTavAmAM mAne che. mUka sevAbhAvI che. dhArmika ane sAmAjika saMsthAonA heddAo upara na hovA chatAM prasaMga vakhate AMtarika rIte haMmezAM saMkaLAyelA hoya che. zrI hAjI ehamadahusena hAjI IbrAhImabhAI, hiMmatanagara hameliyA hiMmatanagaranA vatanI che. muslima bhAIonI jamAtanA mukhya AgevAna pramukha che. madresA hAIskUla sthApaka ceramena tarIke varSo sudhI sevA Apela che. sarvodaya nAgarika sahakArI Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 636 ] [ ApaNA zreSThIvaryo beMkanA ceramena tarIke sevAo prazaMsanIya ApI rahela che. leka lADIlA zrI hAjI ehamadahusenabhAI vyApArI kSetre AgavuM pada dharAve che. sahunA prItipAtra banI cUkela che. zrI hIrAcaMda svarUpacaMda jhaverI suratanA vetAmbara mUrtipUjaka bAra vratadhArI, bAla brahmacArI, mumukSu che. ane jaina dharmanI philephI upara pustaka pragaTa kare che. temanuM prathama prakAzana sane 1984mAM pragaTa thayuM hatuM. "zrI bASimaMDaLa tetra upara vivecana". A prakAzananI dvitIya AvRtti sane 1984mAM pragaTa thaI che. sapena-sukAne" nAmanuM dvitIya prakAzana sane 1972mAM pragaTa thayuM che. "gagana gokhe dIpAjale" nAmanuM temanuM tRtIya prakAzana sane 1999mAM pragaTa thayuM che. "jabAjaba phUla khIle" nAmanuM temanuM cothuM prakAzana sane 1987mAM pragaTa thayuM che. teozrIe traNa upadhAna, siddhitapa, 15 upavAsa, 16 upavAsa cattArI eka-dasa-dehA, 9 upavAsa, 10 upavAsa, aThThAI tapazcaryA karI che. pAlItANAmAM cemAsAmAM cAra mahinA pauSadha karyA che. jAmanagarathI jUnAgaDha charI pALatA saMghane lAbha lIdho che. teozrIe zrI sametazikharajI tIrthanI cAra vAra yAtrA karI che. tema ja kaccha, bhadresara, jesalamera, mAravADanI paMcatIthI, gujarAtanA saurASTra-madhya pradezanI yAtrAo karI che. zrI kizorabhAI veNIlAla ThAkoradAsa, muMbaI suratanA rahevAsI, muMbaImAM zUnyamAMthI sarjana karI veNIlAla keradAse sADIonA dhaMdhAmAM nAmanA prApta karI. tene dhaMdhAkIya vAraso-dhArmika ane saMskArane vArase bhAIo sAthe dIpAvI rahyA che ekasapiTa kSetre bhAratamAMthI dara varase sADIonA nikAsamAM Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 67 agra sthAna meLavI seMTrala gavarnamenTanA erDa prApta kare che. dhArmika kSetre pAlItANuM vagere tIrthomAM kapAyelI lakSmIne sad upayoga kare che. temanA traNa putra mukeza-sunIla-hIrena paNa dhaMdhAmAM pragati karI-paradezamAM paNa zAkhAo belI dhaMdhAne vikasAve che. pramANikatA ane nitimattAnuM ucca dhoraNa jALavI-deza paradezamAM sArI nAmanA meLavI che. - zrI manamohanabhAI phUlacaMda taMboLI jAmanagaranA vatanI. bhAvanagarane dhaMdhAnuM kendra banAvI "sTIla kAra" nAmane udyoga sthApI haraNaphALa pragati karI udyogapatinI haroLamAM nAma mUkela che. zrI kulacaMda paratama tabelIne zAha sedAgara tathA dharmapriya sajajanane saMskAra-dhArmika tathA sAmAjika kAryo karavAne vAraso sAcavI rAkhe che. bhArata sarakAranA pratinidhi tarIke paradezamAM DeligezanamAM jaI vyApArakSetre bhAratanuM nAma rozana karyuM che. ghaNI saMsthAomAM sevA ApI rahyA che temAM zrImatI rU. dI. gADI bhAvanagara strI keLavaNI maMDaLanA pramukha tarIke tathA bhAvanagara jena ve. mU. tapAsaMghanA pramukha tarIke ajoDa sevA ApI rahyA che. nAnAbhAI bipInabhAI sAthe I P. C. L. nA nAme udyoga sthApI dhaMdhAmAM AgekUca karI rahyA che. Do. bharatabhAI bhImANI abhyAsamAM ucca guNAMka sAthe M. B. B. S. ane M. D. mAM pAsa thaI bhAvanagarane kAryakSetra banAvI tabIbI kSetre sevAmAM padArpaNa karyA. tela esesiyezana davAkhAnA, takhtasiMhajI hospiTala Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 ] che ApaNuM zreSThIvaryo vagere jAhera kSetranAM davAkhAnAomAM mAnavasevA ApI. zatruMjaya hospiTala pAlItANAmAM daramAse niyamita mAnad sevA ApavA niSNAta DokaTaronI TIma sAthe jAya che. bhArata jaina mahAmaMDaLa bhAvanagara zAkhAmAM sthApaka pramukha tarIke- sevAnA kSetre-tabIbI kSetre madhyama varganA loko mATe sArI sevA ApI rahyA che. temanAM dharmapatnI aMjalIbahene eka sArA citrakAra kalAkAra tarIke One man show ja sArI prasiddhi prApta karela che. cakSudAna pachI dehadAnanI pravRttine khUba ja vega ApI bhAvanagara jillAmAM samagra bhAratabharamAMthI vadhumAM vadhu dehadAna karAvI meDikala kolejanA zikSaNamAM upayogI phALo neMdhAvela che. zrI veNalAla popaTalAla dozI pAlItANA pAse mokhaDakAnA vatanI. hAla pAlItANAmAM vyavasAyamAM paDelA zrI veNIbhAI vidyArthIkALathI ja tejasvI kArakirdI dharAve che. jaina bAlAzramamAM varSo pahelAM vidyArthIgaNanA netA tarIke ujajavaLa paraMparA UbhI karI Aja teo jaina bAlAzramanuM sukAna saMbhALI rahyA che. pramANikatAnA umadA khyAla sAthe dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM. keI paNa jAtanI jAherAta karyA vagara (maracAMnI bhUkI) maracAMnA zuddha cekhA mAlamAM temanI pratiSThA bahAra dUra dUra sudhI pahoMcavAne kAraNe dhaMdhAmAM pragati thatI rahI. dhArmika saMsthAo ane kAryo paratve paNa eTaluM ja mamatva. sonagaDha-pAlItANA roDa upara mokhakaDA gAme eka nAnakaDuM paraba, vizrAMtigRha ane cabUtarAnuM emaNe karAveluM suMdara bAMdhakAma pravAsIenuM khAsa dhyAna kheMce che. dhArmika vyAkhyAna ane bhaktisaMgItamAM vizeSa rasa ane ruci dharAve che. Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ( 619 zrI e. ke. zAha vyApAra ane audyogika kSetre ghaNAM varSothI mahArASTramAM potAnA kAryakSetranuM vizALa pAyA upara vistRtIkaraNa karyuM che. A sAlasa svabhAva sAthe sAhasikatA ane prabaLa puruSArthane baLe pragatine ropAna sara karatA rahyA. jApAnamAM paNa eka audyogika ekama dvArA bhAratamAM jApAnanI TekanolojInI bAbatamAM mahattvane hisso ApI rahyA che. mesarsa e. ke. phiTipsa prA. li, mesarsa zAha inDisTrIala keryo. mesarsa inDasa TekasTAIla ItyAdi kuM. nuM saphaLa saMcAlana karavAmAM temanI sUjhasamaja ane kAryadakSatAe temane UMcA Asane besADyA che. ane audyogika jagatamAM parizramI jIvananI preraNAtmaka keDI pAtharI che. gujarAtamAM paNa vApI khAte mesarsa e. ke. phiTipsa prA. li. nAmanA audyogika ekamane sArI rIte vikAsanA paMthe laI gayA che. dezanA suvikhyAta udyogagRha baDA rena korpo.nA DAyarekaTara tarIke paNa temanI sevA ananya che. janasevAnA aneka nAnAmoTA phaMDaphALAmAM paNa temanI deNagI hoya che. sakhAvatI ane vidyApremI zrI e. ke. zAha ApaNuM gaurava che. zrI umedacaMda amRtalAla zAha mULa vatana kutiyANA (ji. jUnAgaDha) nA vatanI che, jeo muMbaImAM kApaDabajAramAM sArI evI nAmanA dharAve che. daza varSanI uMmare abhyAsa pravRttimAM rasa laIne cheka inTara komarsa sudhI pahoMcyA. Ama abhyAsa bAda teoe muMbaImAM kApaDanI lAInamAM jhaMpalAvyuM ane teoe dhaMdhAkIya kSetre tema ja jJAtimAM paNa teoe nAmanA meLavI. AjathI 50 varSa pahelAM teoe muMbaIne pitAnI eka karmabhUmi mAnIne pite A kApaDa vyavasAyamAM jhaMpalAvyuM. Ama Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640 ] [ ApaNA zreSThIvaryo rahIne peAtAnA kAma ANuMdajI kalyANajI tarIke sevA ApI che. dhIre dhIre A mu`baI jevA ajANyA dezamAM vaDe eka AgavI pratibhA upasAvI che ane peDhImAM pratinidhi tarIke dahIsaramAM pratinidhi Ama teo nAnapaNathI ja dhArmika ane sAmAjika kAryomAM pravRttimaya jIvana gALI rahyA che. mATuMgA derAsaramAM menejiMga TrasTI tarIke sevA ApI rahyA che. soraTha vIsAzrImALI jaina samAja, zubhecchaka mitrama`DaLamAM sArA evA rasa laI rahyA che. pU. A. zrI jayAnaMdasUrijI mahArAjane AcArya padavI ApI tyAre temAM teoe AgevAnIbharyo bhAga bhajavyeA hateA. dhArmika ane sAmAjika kAryone temanI zaktinA lAbha maLe te hetusara vyavasAyamAMthI paMcAvana varSe nivRtti lIdhI-sAdharmika bhakti taraphanuM lakSa nAnapaNathI ja rahyuM che. 1986 mAM mATuMgA sa'gha taraphathI temanu bhAre dabadabApUrvaka sanmAna thayu hatuM. mATuMgAnA dezasaranI Adhunika rIte sajAvaTa karavAmAM tana-mana-dhanathI thaI zake te madhuM ja karI chUTavA dila daI ne kAma karI rahyA che. zrI DeA. vRjalAla narasIdAsa agaDiyA tame keNu che athavA zuM che tenA karatAM tame keTalAM vizALa kSetrAne AMkhIne zuM zuM sarjana karI zakeA che e AjanA yuganI mAga rahI che. aneka tANAvANAmAMthI mANasa peAtAnI svayaM zaktinA dheAdha vahAvIne kevI virala siddhinAM sonerI sopAna caDI zake che tenA uttama namUnA niDALavA hAya tAjue DaoN. aDiyAnuM jIvana-kavana. saurASTramAM bhAvanagara jillAnu beTAi e temanI janmabhUmi. 1922nA DisembaranI pamIe sa`skArI parivAramAM temane janma thayA, je jamAnAmAM zikSaNanAM TAMcAM sAdhanA hatAM, tyAre e vakhate paNa nAnI uMmarathI ja bhaNavAnI ane kaMIka karI chUTavAnI tIvra Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 641 tamannA ane adamya utsAha sAthe kadama mAMDayAM ane bhAre puruSAtha vaDe jhaLahaLatI kArikI prApta karI. samAjajIvananA vividha kSetre ane vividha saMsthAomAM temanI noMdhapAtra sevAone ullekha karavA ja joI e. zarUAtamAM teo therApI skUlamAM, soziyala varka-ni lA niketana vageremAM enararI prephesara tarIke, gujarAta risarca sAsAyaTI, khAra-muMbaI, nAgapaDA nebirahuDa hAusa nAgapaDA, ( muMbaI ) vagerenA cAIlDa gAIDansa kilanikamAM enararI sAyakieTrIsTa tarIke, embe, gujarAta, IMgleAra, pUnA, banArasa, lakhanau, caMdIgaDha vagerenI yuni.mAM ane ekeDemI opha meDikala sAyansIjha ( nyU dilhI ), kAleja ek phijhIzyansa enDa sansa (ee ) vageremAM DI. pI. ema. tathA ema. DI.mAM ekajhAmInara tarIke, inDiyana meDikala esosiyezanaembenA ceramena tarIke, embe yuni.nA DipArTamenTa opha eplAIDa sAyakAlAjImAM vijhiTiMga prophesara tarIke temanI sevAoe bhAvI peDhIne preraNAnAM navAM ja dvArA kheAlI ApyAM che. bombe sAyakieTrika sesAyaTI, inDiyana sAyakieTrika sesAyaTI ( vesTa jhona ), inDiyana sAyakieTrika sAsAyaTI vagerenA bhUtapUrva pramukha ane AjIvana phelA tarIke, amerikana sAyakieTrika esosiyezananA pramukha tarIke, dha royala koleja opha sAyakieTrikasa ( laMDana ) nA phAunDara phelA tarIke, varlDa sAyakieTrika esesiyezananA sabhya tarIke, esosiyezana opha phijhi zyansa epha inDiyAnA AjIvana sabhya tarIke, inDiyana nyuleAjikala esesiyezana enDa AI. ema. e. bombenA sabhya tarIke, eDITarIyala borDa -nDiyana yurI eka sAyakieTrika tathA kamiTI ek ekasaparTa sa- inDiyana kAunsila epha menTala heltha risarcInA ekasamembara tarIke, mAnavaMtu sthAna bhegavI rahyA che ane anekAnA mAdaka banI rahyA che. hAlamAM teo embenA zeTha jI. esa. meDikala kAleja ane ke.I. ema. hAspiTalamAM prAdhyApaka tarIke saunA sanmAnita anyA. ke. 91 Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 ra ] [ ApaNA zreSThIvaryo DipArTamenTa opha sAyakelejIkala meDIsina ane bombe hospiTala enDa risarca senTaranA adhyakSa tarIke temanuM kAma ciMrajIva banI raheze. W. H. V. kelebareTiMga sAyake phAramAkelejI senTara-InDiyAnA adhyakSa tarIke, harakIzanadAsa hospiTala, tAtA memeriyala hospiTala, De. AMbeDakara hospiTala vageremAM vijhiTiMga kansalTanTa tarIke, borDa epha sTaDIjha ina meDIsina-babbe yuni. tathA penala opha sIniyara kansalaTanTsa-era inDiyAmAM sabhya tarIkenI kAmagIrIe eka navI ja bhAta pADI che. pAMcamA varlDa kesa opha sAyakiekaTrI mekisakamAM (1971) ceramena tarIke, chaThThA kegresa-holulunI sezana ona sAyake semeTikasa (1977) nA ko-ceramena tarIke, InTaranezanala konpharansa ona syusAIDalejI-mekarsa (1971), inTaranezanala semInAra ena syusAIjha (1971), varlDa pheDarezana opha menTala heltha-siDanI (1973) nI 25 mI rajatajayaMtI, varlDa pheDarezana opha menTala heltha (skevara) vagerenAM rASTrIya DelIgezanamAM lIDara tarIke. khUba ja sAro dekhAva karIne pitAnI pratibhAnAM darzana karAvyAM che. sAyakesemeTika meDIsIna paranI sIjhIyama-hoMgakoMga (w. P. A.) 1975 mAM sAyake semeTikasa TibeTasa para pepara rajU karela je khUba ja prazaMsApAtra banela. sAyakoTropika Dragsa paranA AMtararASTrIya semInAra (pharansa)nI 1997nI sezanamAM ke ceramena tarIke tathA W. H. 0. nI kepanahegana (1976) sTokoma (1978) voziMgTana (1979)mAM InTaranezanala semInAra ona Diprezana, IbAhana-nAIjIrIyA (1980) vagere miTiMgamAM hAjarI ApI pratinidhitva dIpAveluM. maska, buDApesTa, baralIna, laMDana, yu. ke, svIDana, keneDA, mekasIke, yu. esa. e., jApAna (1971) esTreliyA, hoMgakega, manIlA, jAkArtA, sIMgApura, kela (1973) yuropamAM perIsa, rema, ethensa, kepanahegana phrenkapha, gernavala (1975), vesTa Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] ( 643 eziyA ane yuropamAM jyurIka, meriDa, liana, IstaMbula, teharAna, laMDana, sTokahoma (1978) vagere dezanI abhyAsArthe mulAkAta laIne bhAratanA nAma rozana karI bhAre moTuM gaurava apAvyuM che. klinikala sAyakieTrI, epIDemIolejI. Ikoleja enDa yusAIDaleja, sAyakosomeTika meDIsIna, gRpa sAyakotherApI, bihevIyara therApI, sAyakophIramAkolejI vagere para lagabhaga 175 jeTalAM saMzodhana papa taiyAra karIne abhUtapUrva nAmanA meLavI. TekaTa buka opha meDIsIna e. pI. AI. mAM cAIlDa sAyakaTrI cepTara, vakIla-gelavALAnA klinikala methaDa phera pI. jI. saTuDanTsamAM sAyakieTrIka ekajhAminezana cepTara lakhela che. sAyakieTrI Ina InDiyA-yunesko (1975), meDIkala penalsa-janarala prakTazanarsa mATenAM 60 semInArsa, lagabhaga pa0 lAyana-roTarI vageremAM prakhyAta vyAkhyAne ApelAM jene Aje paNa ghaNe moTo varga yAda kare che. 20 jeTalA kAryakama ola InDiyA reDiyo para prasArita thayelA che. jene samAja mATe gauravazALI vyakti che. zrI kirITabhAI pI. zAha bhAvanagare vidyA ane dharmakSetre haMmezAM tejasvI pAtranI samAjane bheTa dharI che. vividha pravRttiomAM A zahera haMmezAM mokhare rahyuM che. yuvAna kAryakartA ane jANItA udyogapati zrI kirITabhAI zAha bhAvanagaranI vividha pravRttionA praNetA che. puruSArtha ane svabaLe vyApArika saMbaMdho vikasAvyA, vicakSaNa buddhi, nIDaratA, sAhasikatA vagere temanI AgavI zaktine kAraNe janasamUhamAM saunA prItipAtra banyA. lAyansa kalaba opha bhAvanagara (vesTa)nA pramukha tarIke, lAyansa DisTrIkaTa 323/bI jhona-2 rIjiyana da nA jhana ceramena tarIke temanI sevA ane pradAna jANItAM che. bhAvanagara jaina saMghanA kArobArInA sabhya uparAMta bhAvanagara ane vidyAnagara jaina saMghanA sabhya tema ja Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 644 [ ApaNA zreSThIvaryA jaina sevAsamAjanA kAryakara tarIke rahIne samAjanI yathAzakti sevAmAM peAtAnA mATA bhAgane samaya ApatA rahyA che. sAmAjika uparAMta zikSaNa-sAhityane kSetre paNa temanI nAnI-meTI sakhAvata jANItI che. zaheranI ghaNI saMsthAemAM temanu mAdana upayogI ane umadA banyuM che. zAsanasevAnAM anekavidha kAryomAM temanI netAgIrI meAkhare rahela che. tenI pAchaLa temanI UMDI sUjha-samaja che. bhAvanagara vyApArI samAjamAM paNa temanu AgavuM mAna ane sthAna rahyuM che. zrI kumArapALabhAI desAI gujarAtanA bahumukhI pratibhA dharAvatA A yuvAne sAhitya, zikSaNa, patrakAratva, samAja, dharma ane saskRti ema judAM judAM kSetrAe Agavu. pradAna karela che. cheka gaLathUthIthI sAhityanA sa`skAra pAmanAra zrI kumArapALa desAI nI sAhityika pravRtti AjanA samayamAM AgavI bhAta dharAve che. temaNe vyakti, samAja ane rASTrane ghaDanArAM mUlyAnA puraskAra karanAruM vipula sAhityasarjana karyu che--ApaNe temaNe dhanyavAda ApIe eTalA ochA che. tee gujarAtI sAhitya pariSada, zrI jayabhikhkhu sAhitya TrasTa ane zrI yazevijaya graMthamALA TrasTanA mAnada maMtrI tarIke ghaNA ja sakriya che. pirasavAda ane pravacananAM AyeAjanemAM temanI vyavasthAzakti dAda mAMgI lye che. gujarAta samAcAranI IMTa ane imArata kelama e gujarAtanA sAMskRtika ghaDataramAM mahattvane phALA ApatI eka kolama che. sva. jayabhikhkhue zarU karelI A kolama AgavI bhAta dharAvanArI hatI. emanA avasAna pachI AvI sarjanAtmaka kelama putre cAlu rAkhI hAya tevA gujarAtI patrakAratvanA prathama dAkhalA che. chellAM ATha varSathI gujarAta yunivarsiTInA pAsTa-grejyueTa vibhAgamAM adhyApaka, uttama saMzodhanakArya mATe gujarAta yunivarsiTI taraphathI be vAra DA. ke. jI. nAyaka cadraka, patrakAratvakSetre uttama kAmagIrI bajAvavA mATe zrI yajJeza ha. zukala pAritASika, navI Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] [ 645 , dilhInI thaDa inTaranezanala konpharasamAM gujarAta yunivarsiTInA pratinidhi tarIke hAjarI ane gujarAtanI ahiMsA ' vize pepara rIDiMga, 1984mAM caMdariyA phAunDezana taraphathI iMglenDa ane amerikAnA pravAsa jemAM nyUyA, nyUjasI ane lesTaramAM jaina dharma vize jAhera pravacaneA. ' jaina samAja ' yuropanA aMgrejI ane gujarAtImAM pragaTa thatA trimAsika * dhi jaina 'nA eDavAIjhara, briTananI vividha sasthAo taraphathI hemacadrAcAya evA, jaina senTara eka amerikA ( nyUyA )nA AmatraNathI 1985nA sapTembaramAM paryuSaNa daramyAna vyAkhyAnA ApavA amerikAne pravAsa, 1986nA phebruArImAM AphrikAnA ane lesa enjalisane pravAsa karyAM. 1987mAM lesTarane pravAsa, 1988mAM ane 1990mAM leAsa enjalisanA pravAsa. 1989mAM zikAgonA pravAsa, leAsa enjalisa senTara dvArA gaurava puraskAra. 6 * jayabhikhkhu 'nA sAhitya tathA sa`skArano vAraso sAcavI rahelA bhAI kumArapALe sAhityakSetre, ramatakSetre " kaTAra dvArA khAla-sAhitya ane mAdana lekho ApatI pustikAonuM lekhana karI khUba su Mdara kA` karI cAtarapha deza paradezamAM suvAsa prasarAvI che, jenI khuzbA saune ape che. zrI gulAmarAyabhAi ha, saMdhavI bhaktibhAvapUrvaka prabhucaraNe samarpi ta thayeluM jIvana joyu hAya tA zrI gulAbarAyabhAI saMghavInuM jIvana nihALIe. tA. 24-2-1911nA rAja janma thayA. 1936mAM pacIza vanI yuvAna vaye ema. e., elaela.bI.nI DigrI meLavI lIdhelI. bhAvanagaramAM vakIlAta zarU karI, bhAratanAM anya zaherAmAM paNa bAheza vakIla tarIkenI nAmanA meLavI. gAMdhIyuganA raMge raMgAyelA zrI saMghavI sAhebanI vividha sevAe jANItI che. bhAvanagara inkamaTekasa prekaTizana ese,mAM pramukha tarIkenI temanI yazasvI sevA, bhAvanagara keLavaNI ma`DaLanA prArabhathI ja sabhya ane tyAra pachI ma`trI ane Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 646 ] [ ApaNA zreSThIvaryAM pramukhapade paNa rahyA. ma`DaLa hastakanI bI.eDa. kolejane sAtamara rakamanuM dAna Apyu. jenI kadararUpe gulAmarAya ha. saMghavI bI.eDa koleja nAma apAyuM. zrI kAlidAsa vaLiyAe sthApela dAlata anaMta vaLiyA hAIskUlanA pramukha che. kAMcanalakSmI chAtrAlayanA menejiMga TrasTI che. DaoN. bI. vI. bhutA cerITebala TrasTanA TrasTI che, kapALa beDiMganA pramukha che. tApIbAI vikAsagRhanA matrI che. zizuvihAra saMcAlita vRddhAzramanA TrasTI che. meghajI petharAja kuSTaroga nivAraNadhAmanA maMtrI che. ane sauthI mATuM pradAna jazeAnAtha satsaMgamaMDaLanA pramukha tarIkenu che. sata merAridAsajInI rAmapArAyaNa jJAnayajJanuM AyeAjana bhAvanagaramAM thAya tyAre temAM gulAbarAyabhAI sayeAjakAmAM mukhya hAya. 1987nI sAlamAM bhAvanagara keLavaNImaMDaLe temanI sevAnI kadararUpe je nAma ApyuM je atyAre gujarAtabharamAM prathama haroLanuM nAma dharAve che.--tenuM bhUmipUjana hamaNAM gujarAta rAjyanA mukhya ma`trIzrInA zubha haste rAkhavAmAM Avela. paramA parAyaNa sajjana zrI gulAbarAyane sudIrgha AyuSa prApta thAe evI prabhuprA nA che. zubhecchA pADave che. amArI sAthe sakaLAyelI peDhIe : laherI dinezacaMdra amRtalAla * me. hareza TreDasa mahuvA me. svastika TreDarsa mahuvA me, svastika zipiMga kAM, * rAjulA me, svastika Tepa inDasTrIjha amarelI -- amara TreDasa amarelI jIsA kansTrakazana enDa inDasTrI prA. li. mahuvA mahuvA svastika sA mila mahuvA Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArdika zubhecchA saha - TeligrAma : spiniMgamisa upa 184 353 dhI sAbarakAMThA jillA rU utpAdakenI ke. e. spiniMga milsa li. hiMmatanagara-383001 - - - - - - - - - - adhikRta zera bhaMDaLa bharapAI thayela zera mUDI plAnTa ane mazInarImAM rokANa cAlu mUDI rU. lAkhamAM 75.00 65.14 478.76 1027.92 mila 35524 spinDalathI cAle che ane kapAsa chApa sUtaranuM utpAdana kare che. mila 10 esa., 16 esa., 20 esa., 24 esa, 30 esa., 34 esa. jevA vividha kAunTa banAve che. bI. pI. pAThaka ThAkorabhAI bI. paTela maganabhAI ema. paTela e. supriTenDenTa mene. DirekaTara ceramena Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArdika zubhecchA- phena : 322253 rA ja haMsa ghara ghaMTI RAJHUNS GHARGHANTI mATe rUbarU maLe? lakSmIcaMda zAha 82-86, abdula rahemAna sTrITa, muMbaI-400 003 hArdika zubhecchA Gram : C/O CHEMICALS bhAvanagara selsa ejansI khAra geITa, bhAvanagara IpeTarsa opha DrAyaphruTasa sala seliMga ejanTsa opha bhAvanagara kemikala varkasa (1946) li. Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivAdanagraMtha ] zrI zAMtilAla bhAIcaMda zAha [ 649 zatrujaya girirAjanI sAMnidhyamAM kadamagiri nAmanuM jaina tI Avelu che, jene vikAsa karavAmAM zAsanasamrATa pa. pU. A. zrI vijayanemisUrijI mahArAje ghaNA rasa lIdhA hatA. A tI Aje hajAro bhAvikAnuM kendra banyuM che. A pavitra tInI zItaLa chAyAmAM bhaMDArIA nAmanu eka gAma vaseluM che je guNIjanAnA bhaMDAra jevuM che. temAM vIzA zrImALI jJAtIya zrI bhAIcaMda bhagavAnanuM kuTuMba temanI dharmapriyatA, udAratA tathA sevAvRttine lIdhe AgaLa tarI Avatu hatu. zrI bhAIcaMdabhAInuM gRha guNiyala gRhiNInI khyAti pAmelAM zrI ajavALIbahene ajavALyu hatuM. temanI kukSie tA. 25-7-29nA roja eka putra ratnanA janma thayA te zAMti tuSTi-puSTinuM kAraNa banavAthI zAMtilAla nAmathI oLakhAyA. A deza, jaina dharma ane saMskArI dharma parAyaNa mAtApitA parama puNyanA udaya sivAya pamAtA nathI. paNa zrI zAMtilAlabhAI e pUrvabhavamAM puNyanA mahApuja ekatra karelA eTale tee A traNeya vastu pAmyA ane bALapaNathI ja guNanA saMcaya karavA lAgyA. zrI zAMtibhAI e prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa e lageramAM prApta karyuM ane tyAM vyavahArakuzaLa anyA. sane 1940mAM pitAnI sAthe dhadhAmAM joDAyA. ujjavala bhAvanI icchAthI sane 1955mAM te muMbaI AvyA. pitAzrIe vyApAranI mu`baImAM je zAkhA khAlI hatI tene vikAsa karI esa. bI bhagavAna enDa sansa nAmanI navI peDhI zarU karI pramANika vyavahAra ane grAhakeA pratyenI udAra nItithI gheADA vakhatamAM ja A peDhInI sArI jamAvaTa thaI je peDhI Aje elacInA vyApAramAM sAru evu sthAna dharAve che. zrI zAMtibhAI vyApAra-dhadhAnI jamAvaTa karavAmAM saphaLa thayA pachI sAmAjika ane dhArmika pravRttiemAM paNa bhAga levA lAgyA. dhArmika pravRttie tarapha emanuM lakSa vizeSa rahetuM. tenA prathama madhura phUla tarIke temaNe bhagavAna bhuvanamAM gharaderAsaranu' nirmANa karyuM, jethI Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 650 ] [ ApaNA zreSThIvargo kuTuMbanA sa sabhyo nitya niyamita jinapUjA karI peAtAnA jIvanane kRtArtha karI zake. puriSAdAnIya zrI pArzvanAtha bhagavAna ane temanI zAsanasevikA bhagavatI zrI padmAvatIdevI para ananya zraddhA utpanna thaI hatI. temanAM japa-dhyAna-anuSThAnAthI temanA samasta jIvanavyavahAramAM AnaMda maMgala pravarte che. prasiddhithI tee bane teTalA dUra rahyA che. peAtAnAM kata byA cUpacApa karye jAya che. 200 zrI prazAMtabhAI jhaverI 1954 nA navembaranI pAMcamIe muMbaImAM janmelA prazAMta zvetAMbara jaina che paNa sadhama ane sevAmAM mAne che. pitAnu nAma manubhAI ane mAtAnuM nAma vasubahena, cAra khaheneA ane traNa bhAI emAM prazAMta sauthI nAne. mAtAnA dhArmika ane sevAnA sa'skArAe prazAMtane ghaDavAmAM ghaNA bhAga bhajavyeA che. muMbaInA game te khUNe Aga lAge, akasmAta thAya ke koIpaNa dharmanA samAra'bha vagere yeAjAya tyAre svayaMsevaka tarIke sevA ApavA prazAMta hAjara. merAribApunI rAmAyaNa pArAyaNa hA ke DAMgare mahArAjanu bhAgavata kathAmRta, pAMDuraMga zAstrIjInA zikhira hA yA jeneAnI paryuSaNa vyAkhyAnamALA, tAjiyA nIkaLavAnA hoya ke gaNapati-visarjananA saraghaseAmAM pIvAnA pANIthI mAMDIne bIjI kAIpaNa jarUrI sevA ApavAmAM prazAMta meAkhare ! merakhImAM macchu Dema phATyo tyAre muMbaIthI sAru evuM bhaDALa laI ne prAMta mArakhI gayA hatA. kharI jarUriyAtavALAne madada hAthehAtha paheAMcADI. sevAnI suvAsane kAraNe muMbaInI badhI kAme ane bhASAomAM prazAMta mAnItA che. jaina samAje prazAMtanu bahumAna karIne tene 'jaina yuvakaratna " nA mAnada khitAba ApyA tyAre badhI bhASAnAM akhabAroe enI noMdha lIdhI hatI, Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImahAvIra jana ArAdhanA kandra ST TTTTY) fSa darabArI nAma '' : mAnavanI paripakavatAnA guNAMka @ 26 paripakava e gaNAya ke je lAMbA gALAnA lAbha mATe tAtkAlika maLatA lAbha jato karavAnI jemanAmAM dhIraja hoya ! yk paripakava e gaNAya ke jenAmAM adhIratA ke krodha karyA sivAya - matabhedo dUra karavAnI jijJAsA hoya ! A paripakava e gaNAya ke jemanA jIvanamAM pIchehaTha AvI gaI hoya to ye, zraddhA ane hiMmatathI potAnA prayatno jArI ja rAkhe ! paripakava e gaNAya ke je samaje che ke pUrvagraho, asahiSNutA, tirasakAra ane vaira bhAvanAmAM TUMkI jidagInA kiMmatI samaya bagADavo emAM DahApaNa nathI ja ra jJAnI eka paripakava e gaNAya ke je anyanI muzkelIone mAnavatAnI dRSTie vicAra karI sahAyarUpa thavA utsuka hoya ! eka paripakava e che ke je potAnI bhUla hoya to, dalIlabAjIthI bacAva karavA karatAM, pramANikatAthI potAnI bhUla kabUla kare ! ka paripakava e che ke je phUlamAM kAMTA hovAnI phariyAda karavA karatAM, kAMTAo vacce suMdara ane sugaMdhita phUla che tenA guNa le ! paripakava e che ke jemanA vicAra ane vANIne saMgata emanAM kAryo hoya ! 9 paripakava e che ke bhUtakALa ke je to vItI gayo che, agara jenA janma ja thayA nathI tevA bhaviSyakALanA vicArothI ciMtita rahevAne badale vatamAna che tene ja sudhAravAnuM vicAre ! * paripakava e che ke bagaDelI bAjIne e sudhAravA banI zake eTalA prayatna to kare ja; paNa na ja sudhArI zake toye zAMti ane dhIrajathI svastha rahevAnA prayatna kare ! . cacaocavaca caravaca zrI dolatarAya tulasIdAsa dANI cerITebala TrasTa, rAjulAnA saujanyathI, : www.ainelibrary.org Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana-saravANI sUtromAM | dunyavI sukhane bharoso nahIM. IzvaranA darabAramAM kAyanA javAba Apavo paDe che. [] agni-parIkSAnA samaye kevaLa AtmAe ja javAnuM che. [] jidagI e kALanuM mAtra ramakaDuM che. || sukhadu:kha mAnavajIvananAM avicchinna pAsAM che. [] saMtoSamAM sAcuM sukha che, sadguNa sAcI saMpatti. T kudaratanA nyAyamAM haMmezAM satya ja jIte che. | saMsAranuM sAtvika su kha maLe to dhananI ciMtA na karavI. D dhana bhega-vilAsa mATe nahIM paNa satkRtya mATe che. [] satkama mANase svahaste ja karavAM. svabhAvadoSa saMniSTha prayatna vinA dUra nathI thatA. T kALanA vaheNamAM svastha rahe te ja sAco mAnava. avarovancacaoeacocca zrI pArekha cerITebala TrasTa, rAjulAnA saujanyathI Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e @lo@ANIne Adarza pratIka | sva. vasaMtabahena tejA gI ucca jIMvananAM saMstho samajAvavA kadina, ethI ye pacAvavA kaThina, ane ethI e jIvI batAvavA hAkaMna che. videzamAM sukhasamadhi vacce paNa bhAratIya jIvana daSTi ne navekA2 prIti. jIradA nakko % lAbhaDitanA ena nya puraskato evA sva. vasaMtabahena alIna phALa sudhI aneDA 'bhavyajIvono pathas NenI zoze | Re pacAsa sukharAjIvadayA ahI ti krAthI | sI. ena. saMghavI parivAranA saujanyathI