Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ WANAKAAVANAAVANVAARVAAVAATAAAAANAAVAATAMA! zreSTi devacandra lAlabhAI jainapustakoddhAre granthAGkaH 50. __ zrIsthAnAzAkhyatRtIyAGgasaMbaddhaM zrImajinapraziSyacaturdazapUrvadharaviracitaM zrImanmalayagiryAcAryasUtritavivaraNayutaM zrImajIvAjIvAbhigamopAGgaM. AVANTAAVAAVAARAB prasedhakaH-zAha nagInabhAI ghelAbhAI javherI, asyaikaH kAryabAhakaH / idaM pustakaM mumbagyAM-zAha nagInabhAI ghelAbhAI javherI, 126 javherI bAjAra ityanena nirNayasAgarayantrAlaye kolabhATavIthyAM 23 tame Alaye rAmacaMdra yemU zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam. [asya punarmudraNAdyAH sarve'dhikArAH svAyattAH ] vIrasaMvat 2445. vikramanuSasya 1975. kAITa 1919, prathamasaMskAre pratayaH 1000 ] mUlyaM 3-4-0 [Rs. 3-4-0 DAMNMNMMMNNUNANANANANANANUM For Private Personel Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ All Rights Reserved by the trustees of the fund. ] SCGCXCIAS Printed by Ramchandra Yesu Shedge, at the Niraya-Fagar Press, No, 23, Kolbhat Lane, Bombay. Published by Shaha Naginbhai Ghelabhai Javeri, for Sheth Derchand LAlbhai Jain Pustakovaliur fund, at the office of Sheth Duvchand Lalbhai Jain P. Fund, No 426 Javeri Bazar, Bombay. Jain Education For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhanuman HERS SWAMAAJAAMA wwer -BSR zreSThI devacaMda lAlabhAI javerI. janma 1909 vaikramAbda DL9-4mum-e870320MBermiri niryANam 1962 vaikramAbde pauSakRSNatRtIyAyAma , mumbayyAma, kArtikazukaikAdazyA, sUryapure. The Late Sheth Devchand Lalbhai Javeri. Born 1853 A.D. Surat.. Died 13th January 1906 A.D. Bombay. 529- Mommmmminwros. comamrmware For Private BPersonal use Only: The Bombay Art Printing Works, Port
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThidevacandra lAlabhAI-jainapustakoddhAre-granthAGka: ||arhm // zrIcaturdazapUrvadharazrutasthaviravihitaM / zrImanmalayagiryAcAryapraNItavivRttiyutaM / zrIjIvAjIvAbhigamasUtram (tRtIyamupAGgam) praNamata padanakhateja:pratihataniHzeSanamrajanatimiram / vIraM paratIrthiyazodviradaghaTAdhvaMsakesariNam // 1 // praNipatya gurUna jIvAjIvAbhigamasya vivRttimahamanaghAm / vidadhe gurUpadezAtprabodhamAdhAtumalpadhiyAm // 2 // iha rAgadveSAdyabhibhUtena sAMsArikeNa sattvenAviSayazArIramAnasikaduHkhopanipAtapIDitena tadapanodAya heyopAdeyapadArthaparijJAne yatna AstheyaH, sa ca viziSTavivekapratipattimantareNa na bhavati, viziSTazca viveko na prAptAzeSAtizayakalApAptopadezamRte, Aptazca rAga jI001 Jain Education in For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 1 // Jain Education | dveSamohAdidoSANAmAtyantikaprakSayAt sa cAtyantika: prakSayo doSANAmarhata eva, ataH prArabhyate'rhadvacanAnuyogaH, tatrAcArAdizAstrANAmanuyogaH pUrvasUribhirvyAsAdiprakArairanekadhA kRtastato na tadanvAkhyAne samasti tathAvidhaM prayAsasAphalyam, ato yadasti tRtIyAGgasya sthAnanAmno rAgaviSaparamamantrarUpaM dveSAnalasalilapUropamaM timirAdityabhUtaM bhavAbdhiparamaseturmahAprayatnagamyaM niHzreyasAvAtyavandhyazaktikaM jIvAjIvAbhigamanAmakamupAGgaM pUrvaTI kA kRtA'tigambhIramalpAkSaraivrvyAkhyAtam, ata eva mandamedhasAmupakArAyAprabhaviSNu, tasya teSA - manugrahAya savistaramanvAkhyAnamAtanyate / tatra jIvAjIvAbhigamAdhyayanaprArambhaprayAso'yuktaH, prayojanAdirahitatvAt kaNTakazAkhAmardanAdivat ityAzaGkA'panodAya prayojanAdikamAdAvupanyasanIyam uktaM ca - " prekSAvatAM pravRttyartha, phalAditritayaM sphuTam / maGgalaM caiva zAstrAdau vAcyamiSTArthasiddhaye // 1 // " iti, tatra prayojanaM dvidhA paramaparaM ca punarekaikaM dvividhaM kartRgataM zrotRgataM ca tatra dravyAstikanayamataparyAlocanAyAmAgamasya nityatvAtkarturabhAva eva, tathA coktam -- "naiSA dvAdazAGgI kadAcinnAsIt na kadAcinna bhavati na kadAcinna bhaviSyati, dhruvA nityA zAzvatI" tyAdi, paryAyAstikanayamataparyAlocanAyAM cAnityatvAdavazyaMbhAvI tatsadbhAvaH, tattvaparyAlocanAyAM tu sUtrArthobhayarUpatvAdAgamasyArthApekSayA nityatvAt sUtrApekSayA cAnityatvAtkathaJcitkartRsiddhiH, tatra sUtrakarttuH paramapavargaprAptiH aparaM sattvAnugrahaH, tadarthapratipAdakasyArhataH kiM prayojanamiti ced, ucyate, na kiJcit kRtakRtyatvAdbhagavataH prayojanamantareNArtha| pratipAdanaprayAso nirarthaka iti cet, na tasya tIrthakaranAmakarmavipAkodayaprabhavatvAt uktaM ca- "taM ce kahaM veijjai ?, agilAe dhammadesaNAe u" iti zrotRRNAmanantaraM prayojanaM vivakSitAdhyayanArthaparijJAnaM paraM niHzreyasapadaM vivakSitAdhyayanasamyagarthAvagamataH 1 taca kathaM vedyate ! aglAnyA dharmadezanayaiva ( nAdibhiH ) zAstrabhUmikA // 1 // ininelibrary.org
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ -$*$*$* X ARRAROSSA saMyamapravRttyA sakalakarmakSayopapatteH, tata: prayojanavAn adhikRtAdhyayanaprArambhaprayAsaH, abhidheyaM jIvAjIvasvarUpaM, taccAdhikRtAdhyayananAno yathArthatvamAtrAdapyavagataM ?, sambandhazca dvidhA-upAyopeyabhAvalakSaNo guruparvakramalakSaNazca, tatrAdyastarkAnusAriNaH prati, tadyathAvacanarUpApannaM prakaraNamupAyastatparijJAnaM copeyaM, guruparvakramalakSaNaH kevalazraddhAnusAriNaH prati, sa caivam-arthato bhagavatA varddhamAna svAminA jIvAjIvAbhigama uktaH, sUtrato dvAdazasvaGgeSu gaNadharaiH, tato'pi mandamedhasAmanugrahAyAtizAyibhizcaturdazapUrvadharaistRtIyasmA4 daGgAdAkRSya pRthagadhyayanatvena vyavasthApitaH, amumeva sambandhamanuvicintya sthavirA bhagavantaH prajJApitavanta iti pratipAdayiSyati 2, idaM / |ca jIvAjIvAbhigamAkhyamadhyayanaM samyagjJAnahetutvAt ata eva (ca) paramparayA muktipadaprApakatvAcchreyobhUtam ato mA bhUdana 8 vighna iti vighnavinAyakopazAntaye ziSyANAM maGgalabuddhiparigrahAya svato maGgalabhUte'pyasmin maGgalamupanyasyate, taccAdimadhyAvasAnabhedAtridhA, tatrAdimaGgalam 'iha khalu jiNamaya' mityAdi, atra jinanAmotkIrtanaM maGgalaM, maGgalaM ca nAmAdibhedAccaturdhA, tatredaM noAgamato bhAvamaGgalam , etaccAdhikRtAdhyayanArthapAragamanakAraNaM, madhyamaGgalaM dvIpasamudrakharUpakathanaM, nimitvazAstre hi dvIpasamudranAmagrahaNaM paramamaGgalamiti niveditaM, tathA ca dvIpasamudrAdinAmagrahaNAdhikAre tatroktam-"jo' jaM pasatthamatthaM pucchai tassa'sthasaMpattI" ityAdi, etaccAdhikRtAdhyayanArthasthirIkaraNahetuH, avasAnamaGgalaM "dasavihA sabajIvA" ityAdirUpaM, sarvajIvaparijJAnahetutvena mAGgalikatvAt , | tacca ziSyapraziSyasantAnAvyavacchedArtham , uktaMca-taM maMgalamAIe majjhe pajatae ya satthassa / paDhamaM sucatthAvigdhapAragamaNAya niddiDhaM 1 yo yaM prazastamartha pRcchati tasyArthasaMprAptiH. 2 tanmaGgalamAdau madhye paryante ca zAstrasya / prathamaM sUtrArthasyAvinena pAragamanAya nirdiSTam // 1 // Jain Educationa l For Private Personel Use Only How.jainelibrary.org
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstrabhU mikA zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 2 // // 1 // taisseva u thijjatthaM majjhimayaM aMtimaMpi tasseva / avvocchittinimittaM sissapasissAivaMsassa // 2 // " atha kathaM sakalamevedamadhyayanaM svato maGgalabhUtam ?, ucyate, nirjarArthatvAttapovat , nirjarArthatA ca samyagajJAnarUpatvAt , uktaM ca-"jaM aNNANI kamma khavei bahuyAhiM vAsakoDIhiM / taM nANI tihi~ gutto khavei UsAsametteNaM // 1 // " maGgalazabdavyutpattizceyam-ukha Nakha vakha makhetyAdi daNDakadhAtuH, maGgayate'dhigamyate hitamaneneti maGgalam , athavA maGga iti dharmasyAkhyA taM lAti-Adatte iti maGgalaM, tathA cAsminnadhyayane manasi bhAvata: pariNamati samupajAyate suvizuddhasamyagdarzanAdiko bhAvadharmaH, uktaM ca-"maMgijae'dhigammai jeNa hiyaM | teNa maMgalaM hoi / ahavA maMgo dhammo taM lAti tayaM samAdatte // 1 // " iti, yadivA mAM gAlayati-apanayati bhavAditi maGgalaM, mA bhUd galo-vighno gAlo vA-nAzaH zAstrasyAsmAditi maGgalaM, pRSodarAditvAdiSTarUpaniSpatti: 3 // tadevaM prayojanAditritayaM maGgalaM copadarzitam , adhunA'nuyoga: prArabhyate, athAnuyoga iti kaH zabdArthaH ?, ucyate, sUtrapAThAnantaramanu-pazcAt sUtrasyArthena saha yogo-ghaTanAsnuyogaH, sUtrAdhyayanAtpazcAdarthakathanamiti bhAvanA, yadvA'nukUla:-avirodhI sUtrasyArthena saha yogo'nuyogaH, tatredamAdisUtram // aiM namaH // iha khalu jiNamayaM jiNANumayaM jiNANulomaM jiNappaNItaM jiNaparUviyaM jiNakkhAyaM jiNANucinnaM jiNapaNNattaM jiNadesiyaM jiNapasatthaM aNuvvIie taM saddahamANA taM pattiyamANA taM roemANA therA bhagavaMto jIvAjIvAbhigamaNAmamajjhayaNaM paNNavaiMsu (sU01) 1 tasyaiva tu sthairyArtha madhyamamanyamapi tasyaiva / avyucchittinimittaM ziSyapraziSyAdivaMze // 2 // 2 yadajJAnI karma kSapayati bahukAbhirvarSakoTIbhiH / tjjnyaanii| tribhirguptaH kSapayatyucchAsamAtreNa // 1 // 3 majhyate'dhigamyate yena hitaM tena maGgalaM bhavati / athavA majho dharmastaM lAti taka samAdatte // 1 // AAMA-44--- // 2 // - Jain Education in For Private & Personel Use Only villainelibrary.org
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___'iha' asmin pravacane khaluzabdo'vadhAraNe ihaiva pravacane na zeSeSu zAkyAdipravacaneSu, athavA 'iheti manuSyaloke, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, jinamata miti rAgAdizatrUn jayati sma (iti) jinaH, sa ca yadyapi chadmasthavItarAgo'pi bhavati tathA'pi tasya tIrthapravartakatvAyogAdutpannakevalajJAnastIrthakadabhigRhyate, so'pi ca varddhamAnasvAmI, tasya vartamAnatIrthAdhipatitvAt , tasya jinasya-varddhamAnasvA mino matam-arthatastenaiva praNItatvAdAcArAdi dRSTivAdaparyantaM dvAdazAGgaM gaNipiTakaM, kathambhUtaM varddhamAnasvAmijinamatamityAha-jinAnu18 mataM' jinAnAm-atItAnAgatavartamAnAnAmRSabhapadmanAbhasImandharasvAmiprabhRtInAmanumatam-AnukUlyena saMmataM vastutattvamapavargamArga ca prati manAgapi visaMvAdAbhAvAditi jinAnumatam , etena sarveSAmapi tIrthakRtAM parasparamavisaMvAdivacanatA praveditA, punaH kathambhUtami tyAha-'jinAnuloma' jinAnAm-avadhyAdijinAnAmanulomam-anukUlamanuguNamiti bhAvaH, etadvazAdavadhyAdijinavaprApteH, tthaahi|| yathoktamidaM jinamatamAsevamAnA: sAdhavo'vadhimana:paryAyakevalalAbhamAsAdayantyeveti, tathA 'jinapraNItaM' jinena-bhagavatA varddhamAna svAminA praNItaM samastArthasaGgrahAtmakamAtRkApatrayapraNayanAjinapraNItaM, bhagavAna hi varddhamAnasvAmI kevalajJAnAvAptAvAdI bIjabuddhitvAdiparamaguNakalitAn gautamAdIna gaNadhAriNaH pratyetanmAtRkApatrayamuktavAn "utpanne i vA vigame i vA dhuve i vA" iti, etacca pada yamupajIvya gautamAdayo dvAdazAGgaM viracitavantastato bhavatyetajinamataM jinapraNItamiti, etenAgamasya sUtrataH pauruSeyatvamAveditaM, puruSavyApAramantareNa vacanAnAmasaMbhavAt , na khalu puruSavyApAramantareNa nabhasi dhvanantaH zabdA upalabhyanta iti, tena yadavAdi paraiH -vacanAjinasaMbuddhistannairarthakyamanyathA / apauruSeyamevedaM, dharmAdharmanibandhanam // 1 // iti tadapAstamavaseyamiti, tatra mA bhUtkasyApyevamAzaGkA-yathedamavijJAtArthameva tattvata: sAkSAtsarvajJAdapi zravaNe sarvajJavivakSAyA atyakSatvena grahaNAbhAve vivakSitazabdArthapari AGISASOSLASIHATAX En El For Private Personel Use Only Godainelibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH jJAnAyogAt kevalaM mlecchasyevA''ryoktAnubhASaNamAtramidamiti, tathA coktamaparaiH-"AryAbhiprAyamajJAtvA, mlecchavAgayogatulyatA adhyayana sarvajJAdapi hi zrotustadanyasyArthadarzane // 1 ||"tt Aha-jinaprarUpitaM' jinena-bhagavatA varddhamAnasvAminA yathA zrotRNAmadhigamo prAmANyaM bhavati tathA samyakpraNayanakriyApravarttanena prarUpitaM, kimuktaM bhavati ?-yadyapi nAma zrotA na bhagavadvivakSAM sAkSAdhigacchati tathA|'pyanAdirayaM zAbdo vyavahAra: sAkSAdvivakSAgrahaNamantareNApi bhavati yathAsaGketaM zabdArthAvagamo, bAlAdInAM tathA darzanAt , anyathA sakalazAbdavyavahArocchedaprasakteH, citrArthA api zabdA bhagavataiva saGketitAH prastAvaucityAdinA ca niyatamathai pratipAdayanti, tata|zcitrArthazabdazravaNe'pi bhavati yathA'vasthitArthAvagamo, na cAnyathA'vabudhyamAnAMstAnna niSedhati, avipratArakatvAt , na copekSate, tIrtha pravarttanAya pravRttatvAt , tato gaNabhRtAM sAkSAt paramparayA zeSasUrINAmapi yathA'vasthitArthAvagama iti nedamavijJAtArthamiti, anye tvAhuH|bhagavAnna pravacanaprayAsamAdhatte, kevalaM tatpuNyaprAgbhAravazAdeva zrotRNAM pratibhAsa upajAyate yathA-itthamitthaM bhagavAna tattvamAcaSTe, ||3|| | uktaM ca-tadAdhipatyAdAbhAsaH, sattvAnAmupajAyate / svayaM tu yatnarahitazcintAmaNiriva sthitaH // 1 // " iti, tanmatavikuTTanArthamAha-'jinAkhyAtaM' jinena-bhagavatA varddhamAnasvAminA prakRSTapuNyasaMbhAravipAkodayatastathA vyApArayogena AkhyAtaM-kathitaM jinA| khyAtaM, sAkSAtkathanavyApAropalambhe'pi yadi tadAdhipatyamAtrAttathApratibhAsaH zrotRNAmityabhyupagamyate tato'nyatrApi tathAkalpanAprasaGgaH, tathA ca pratyakSavirodha iti yatkiJcidetad, bhagavAMzcAkhyAtavAna samyaga yogyebhyaH zrotRbhyo nAyogyebhyaH, amUDhalakSatvAt , samyagayogyazca zrotA zrotRlakSaNopetaH, zrotRlakSaNAni cAmUni-'madhyastho buddhimAnI, jAtyAdiguNasaMgata: / zrutakRcca yathAzakti, zrotA pAtramiti smRtaH // 1 // " tataH phalavadevedaM jinAkhyAtamityAvedayannAha-jinAnucIrNa jinA iha hitApsyanivarcakayoyasiddhA Jain Education For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNadhAriNaH parigRhyante, vicitrArthatvAtsUtrANAM, tato'yamarthaH-jinaiH-hitAtyanivarttakayogasiddhairgaNadhAribhiranucIrNa-samyak tadarthAvagamAsaGgazaktiga nivarttakasamabhAvaprAptyA dharmameghanAmakasamAdhirUpeNa pariNamitaM jinAnucIrNam , ata eva tathArUpasamAdhibhAvata: samu-1 |llasitAtizayavizeSabhAvena teSAM tathA sUtrakaraNazaktiriti darzayannAha-'jinaprajJaptaM' jinaiH-hitAtyanivarttakayogibhiH prajJaptaM tadanyasattvAnugrahAya sUtrata AcArAdyaGgopAGgAdibhedena racitaM jinaprajJaptam , uktaM ca-"atthaM bhAsai arihA suttaM gaMthaMti gaNaharA niuNaM / / sAsaNassa hiyaTThAe tao suttaM pavattaI // 1 // " iti, idaM ca hitapravRttAdirUpebhyo jinebhyo dezanIyaM, teSAmeva samyagvineyayoga-10 bhAvato hitAvighAtakaraNAt , ityetadupadarzayannAha-'jinadezitaM' jinA iha hitapravRttagotravizuddhopAyAbhimukhApAyavimukhAdayaH parigRhyante, tathA mUlaTIkAkRtA vyAkhyAnAt , jinebhyo-hitapravRttAdirUpebhyaH zuzrUSAdibhirvyaktabhAvebhyo dezita-kathitaM gaNadharairapi jinadezitaM, tathA ca jambUsvAmiprabhRtaya evaMvidhA eveti nirUpaNIyametat , atha prakRtisundaramidamiti kasmAdajinebhyo'pi nopadizyate ?, ucyate, teSAM svato'sundaratvenAnarthopanipAtasambhavAt , dRSTaM ca pAtrAsundaratayA svataH sundaramapi ravikarAzulUkAdInAmana ya, Aha ca-uMjiyavvaM dhIreNa hiyaM jaM jassa savvahA / AhArovi hu macchassa na pasattho galo bhuvi // 1 // " asvArthasya saMdarzanAyAha-'jinaprazastaM' jinAnAM-gotravizuddhopAyAbhimukhApAyavimukhahitapravRttAdibhedAnAM prazastaM-nirujapathyAnabat ucitasevanayA hitaM jinaprazastam , evaMbhUtaM jinamatam 'anuvicintya autpattikyAdibhedabhinnayA buddhyA paryAlocya 'tat' jinamataM 'zraddadhAnAH 1 arthe bhASate'In sUtra praznanti gaNadharA nipuNam / zAsanasya hitArtha tataH sUtraM pravarttate // 1 // 2 prayoktavyaM dhIreNa hitaM yadyasya sarvathA / AhAro'pi ca matsyasya na prazasto garo bhuvi // 1 // JainEducation For Private Personel Use Only UNainelibrary.org
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhigama bhedau zrIjIvA-yadyapi nAma kAlavaiguNyato medhAdiguNahInAH prANinastathA'pyataH svalpamapyadhigataM bhavacchedAyetyAcittatayA manyamAnAH, tathA 'tat' jIvAbhi jinamatameva 'prIyamANAH' asaGgazaktiprItyA pazyantaH, tathA 'tat' jinamatameva rocayantaH' sAmIbhAvenAnubhavantaH, ka ete ityAha-'sthamalayagi virA bhagavantaH' tatra dharmapariNatyA nivRttAsamakSasakriyAmatayaH sthavirA iva sthavirAH, pariNatasAdhubhAvA AcAryA iti garbhaH, 'bhagarIyAvattiHlAvantaH' zrutaizvayoMdiyogAdU bhagnavantaH kaSAyAdIniti bhagavantaH pRSodarAditvAnnakAralopaH, 'jIvAjIvAbhigamaM nAma nAnA jIvAjIvA bhigama, nAmanzabdasyAtrAvyayatvAttata: parasya tRtIyaikavacanasya lopaH, jIvAnAm-ekendriyAdInAm ajiivaanaaN-dhrmaastikaayaadiinaam||4|| bhigama:-paricchedo yasmin tat jIvAjIvAbhigamam , idaM cAnvarthapradhAnaM nAma yathA jvalatIti jvalana ityAdi, kiM tadityAha-adhIyata iti 'adhyayana' viziSTArthadhvanisaMdarbharUpaM 'prajJApitavantaH' prarUpitavantaH, etena guruparvakramalakSaNaH sambandhaH sAkSAdupadarzitaH, etadupadarzanAdabhidheyAdikamapi siddhaM yathoktamanantaramiti kRtaM prasaGgena // se kiM taM jIvAjIvAbhigame ?, jIvAjIvAbhigame duvihe pannatte, taMjahA-jIvAbhigame ya ajI vAbhigame ya // (sU02) athAsya sUtrasya kimaidamparyam ?, ucyate, praznasUtramidam , etaccAdAvupanyasyannidaM jJApayati-pRcchato madhyasthasya buddhimato bhagavadahadupadiSTatattvasya tattvaprarUpaNA kAryA nAnyasyeti, akSaragamanikA vevam-sezabdo magadhadezaprasiddho nipAto'thazabdArthe, athazabdazca prakriyAdyarthAbhidhAyI, uktaM ca-"atha prakriyApraznAnantaryamaGgalopanyAsaprativacanasamuccayeSvi"ti, iha tUpanyAse, kiMzabdaH paraprazne, sa | cAbhidheyayathAvatsvarUpAnirmAte napuMsakaliGgatayA nirdizyate, tathA coktam-"avyakte guNasandohe napuMsakaliGgaM prayujyate" tataH puna For Private & Personal use only // 4 // Jain Education A jainelibrary.org
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int rarthApekSayA yathAbhidheyamabhisaMbadhyate iti, atha 'kiM tajjIvAjIvAbhigamaM' iti, athavA prAkRtazailyA 'abhidheyavalliGgavacanAni bhavantI'ti nyAyAt kiM taditi - ko'sAvityasminnarthe draSTavyaM tato'yamarthaH ko'sau jIvAjIvAbhigamaH ? iti evaM sAmAnyena kenacitprazne kRte sati bhagavAn guruH ziSyavacanAnurodhenAdarAdhAnArthaM kiJcitpratyuccAryAha - 'jIvAjIvAbhigamaH' anantaroditazabdArthaH 'dvividha:' dviprakAra: prajJaptastIrthakara gaNadharaiH, anena cAgRhItaziSyAbhidhAnena nirvacanasUtreNaitadAha-na sarvameva sUtraM gaNadharapranatIrthakaranirvacanarUpaM kintu kiJcidanyathApi, kevalaM sUtraM bAhulyena gaNadharairdvandhaM stokaM zeSaiH, yata uktam - "atthaM bhAsaha arihA" ityAdi, 'tadyathe 'ti vakSyamANabhedakathanopanyAsArthaH, sa jIvAjIvAbhigamo yathA dvividho bhavati tathopanyasyata iti bhAva:, jIvAbhigamazcAjIvAbhigamazca, cazabdau vastutattvamaGgIkRtya dvayorapi tulyakakSatodbhAvanArthau, Aha- jIvAjIvAbhigama: praznasUtre saMvalita upanyastastaM tathaivoccAryAsaMvalita nirvacanAbhidhAnamayuktaM, asaMvalite saMvalitavidhAnAyogAt, naiSa doSaH, praznasUtre 'pyasaMvalitasyaivopanyAsAt, bhinnajAtIyayorekavAyogAt // tatra yadyapi 'yathoddezastathA nirdeza' iti nyAyo'sti, tathA'pyalpataravaktavyatvAt prathamato'jIvAbhigamamabhidhitsustatpraznasUtramAha se kiM taM ajIvAbhigame ?, ajIvAbhigame duvihe pannatte, taMjahA - ruviajIvAbhigame ya arUviajIvAbhigame ya // ( sU0 3) se kiM taM arUviajIvAbhigame ?, arUviajIvAbhigame dasavihe pa0, taMjahA - dhammatthikAe evaM jahA paNNavaNAe jAva settaM arUviajIvAbhigame ( sU0 4 ) / se kiM taM rUviajIvAbhigame ?, rUviajIvAbhigame cauvvihe paNNatte, taMjahA - khaMdhA khaMdhadesA ainelibrary.org
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 5 // Jain Education I khaMdhappaesA paramANupoggalA, te samAsato paMcavihA paNNattA, taMjahA vaNNapariNayA gaMdha0 sa0 phAsa0 saMThANapariNayA, evaM te 5 jahA paNNavaNAe, settaM ruviajIvAbhigame, settaM ajIvAbhigame ( sU0 5 ) atha kosar ajIvAbhigama: ?, sUrirAha-ajIvAbhigamo dvividhaH prajJaptaH, tadyathA - rUpyajIvAbhigamo'rUpyajIvAbhigamaJca, rUpamepAmastIti rUpiNaH, rUpagrahaNaM gandhAdInAmupalakSaNaM, tadvyatirekeNa tasyAsambhavAt tathAhi - pratiparamANu rUparasagandhasparzAH uktaM ca - " kAraNameva tadantyaM sUkSmo nityazca bhavati paramANuH / ekarasagandhavarNo dvisparzaH kAryaliGgazca // 1 // etena yaducyate kaizcit "bhinnA eva rUpaparamANavo bhinnAzca pRthak pRthag rasAdiparamANava' iti, tadapAstamavaseyaM, pratyakSavAdhitatvAt tathAhi - ya eva nairantaryeNa kucakalazopariniviSThA rUpaparamANava upalabdhigocarAsteSvevAvyavacchedena sakaleSvapi sparzo'pyupalabhyate, ya eva ca ghRtAdirasapara| mANavaH karpUrAdigandhaparamANavo vA teSveva nairantaryeNa rUpaM sparzazcopalabdhiviSayaH, anyathA sAntarA rUpAdaya: pratItipathamitriyuH, na ca sAntarAH pratIyante, tasmAdavyatirekaH parasparaM rUpAdInAmiti, rUpiNazca te'jIvAzca rUpyajIvAsteSAmabhigamo rUpyajIvAbhigama: pudralarUpAjIvAbhigama itiyAvat, pudgalAnAmeva rUpAdimattvAt, rUpavyatiriktA arUpiNo-dharmAstikAyAdayaste ca te'jIvAzcArUpyajIvA| steSAmabhigamo'rUpyajIvAbhigamaH // 3 // tatrArUpiNaH pratyakSAdyaviSayAH kevalamAgamapramANagamyAstattvata iti prathamatastadviSayaM praznasUtramAha - sugamaM, sUrirAha - ' aruvI 'tyAdi / arUpyajIvAbhigamaH ' dazavidhaH ' dazaprakAra: prajJaptaH, tadeva dazavidhatvamAha - taMjahetyAdi, 'tadyathe 'ti vakSyamANabhedakathanopanyAsArthaH, dharmAstikAya:, 'evaM jahA paNNavaNAe' iti 'evam' uktena prakAreNa yathA prajJApanAyAM tathA ajIvA bhigamaH sU. 3-4-5 // 5 // ww.jainelibrary.org
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education % vaktavyaM tAvad yAvat 'settaM asaMsArasamApannajIvAbhigame' iti, tacaivam -- "dhammatthikAe dhammatthikAyassa dese dhammatthikAyassa pa esA adhammatthikAe adhammatthikAyassa dese adhammatthikAyassa paesA AgAsatthikAe AgAsatthikAyasta dekhe AgAsatthi kAyassa parasA addhAsamaye" iti, tatra jIvAnAM pudgalAnAM ca svabhAvata eva gatipariNAmapariNatAnAM tatsvabhAvadhAraNAtpoSaNAddharmaH astayaH - pradezAsteSAM kAya:- saGghAtaH "gaNa kAe ya nikAe khaMdhe vagge taheva rAsI ya" iti vacanAt astikAya: - pradezasaGgAta ityarthaH, dharmazcA| sAvastikAyazca dharmAstikAya:, anena sakaladharmAstikAya rUpamavayavidravyamAha, avayavI ca nAma avayavAnAM tathArUpaH saGghAtapariNAmavizeSa eva na punaravayavadravyebhyaH pRthagarthAntaradravyaM, tasyAnupalambhAt, tantava eva hi AtAnavitAnarUpasaGghAtapariNAmavizeSamApannA loke paTavyapadezabhAja upalabhyante, na tadatiriktaM paTAkhyaM nAma dravyam uktaM cAnyairapi - "tantvAdivyatirekeNa, na paTAdyupalambhanam / tanvAdayo'viziSTA hi paTAdivyapadezinaH // 1 // " kRtaM prasaGgena, anyatra dharmasaGgrahaNiTIkAdAvetadvAdasya carcitatvAt tathA tasyaiva buddhiparikalpito yAdipradezAtmako vibhAgo dharmAstikAyasya dezaH, dharmAstikAyasya pradezA:- prakRSTA dezAH pradezAH, pradezA nirvibhAgA bhAgA iti te cAsaGkhyeyAH, lokAkAzapradezapramANatvAtteSAm, ata eva bahuvacanaM, dharmAstikAyapratipakSabhUto'dharmAstikAyaH, kimuktaM bhavati ? - jIvAnAM pudgalAnAM ca sthitipariNAmapariNatAnAM tatpariNAmopaSTambhako mUrtto'saGkhyAta pradezAtmako'dharmAstikAyaH, adhamastikAyasya deza ityAdi pUrvavat, tathA A-samantAtsarvANyapi dravyANi kAzante - dIpyante'tra vyavasthitAnItyAkAzam, astayaHpradezAsteSAM kAyo'stikAyaH, AkAzaM ca tadastikAyazcAkAzAstikAyaH, AkAzAstikAyasya deza ityAdi prAgvat, navaramasya pradezA anantA:, alokasyAnantatvAt, 'addhAsamaya' iti, addheti kAlasyAkhyA, addhA cAsau samayazvAddhAsamayaH, athavA'ddhAyAH samayo w.jainelibrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- nirvibhAgo bhAgo'ddhAsamayaH, ayaM caika eva vartamAnaH paramArthataH san nAtItAnAgatAH, teSAM yathAkramaM vinaSTAnutpannatvAt , tataH kAya- ajIvAjIvAbhi0 vAbhAvAddezapradezakalpanAvirahaH, athAkAzakAlau loke'pi pratItAviti tau zraddhAtuM zakyete, dharmAdharmAstikAyau tu kathaM pratyetavyau ? bhigamaH malayagi-18 yena tadviSayA zraddhA bhavet , ucyate, gatisthitikAryadarzanAt, tathAhi-yad yadanvayavyatirekAnuvidhAyi tattaddhetukamiti vyavaharttavyaM,|sa.3-45 rIyAvRttiH yathA cakSurindriyAnvayavyatirekAnuvidhAyi cAkSuSaM vijJAnaM, tathA ca jIvAnAM pudgalAnAM ca gatisthitipariNAmapariNatAnAmapi gatisthitI yathAkramaM dharmAdharmAstikAyAnvayavyatirekAnuvidhAyinyau, tasmAtte taddhetuke, na cAyamasiddho hetuH, tathAhi-jIvAnAM pudgalAnAM ca gatisthitipariNAmapariNatAnAmapi gatisthitI na tatpariNamanamAtrahetuke, tanmAtrahetukatAyAmaloke'pi tatprasakteH, atha na tatpariNamanamAtra hetuH kintu viziSTaH pariNAmaH, sa cetthaMbhUto yathA lokamAtrakSetrasyAntare'tra gatisthitibhyAM bhavitavyaM na bahiH pradezamAtramapyadhika, nanu sa evetthambhUto viziSTapariNAma AkAlaM jIvAnAM pudgalAnAM cotkarSato'pyetAvatpramANa evAbhUd bhavati bhaviSyati vA na tu kadAcanApyadhikatara ityatra kiM niyAmakaM ?, yathA hi kila paramANorjaghanyata: paramANumAtrakSetrAtikramamAdiM kRtvotkarSatazcaturdazarajjvAtmakamapi kSetraM yAvad gatirupajAyate tathA parato'pi pradezamAtramapyadhikA kiM na bhavati ?, tasmAdavazyamatra kiJcinniyAmakamaparaM vaktavyaM, tacca dharmAdharmAstikAyAveva nAkAzamAtram , AkAzamAtrasyAloke'pi sambhavAt , nApi lokaparimitamAkAzam , itaretarAzrayadoSaprasaGgAt , tathAhi-jIvAnAM pudgalAnAM cAnyatra gatisthityorabhAve siddhe sati vivakSitasya parimitasyAkAzasya lokatvasiddhiH, tatsiddhau cAnyatra jIvapudgalAnAM gatisthityabhAvasiddhirityekAbhAve'nyatarasyApyabhAvaH, atha kimidamasaMbaddhamucyate ?, yat lokatvena samprati vyavahiyate kSetraM, tAvanmAtrasyaivAkAzakhaNDasya gatisthityupaSTambhakasvabhAvo na parasya pradezamAtrasyApi tato na kazciddoSaH, nanu tAvanmAtrasyaivAkAzasya For Private & Personal use only Jain Education in Rimjainelibrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 caM0 2 Jain Education In sa svabhAvo na parasya pradezamAtrasyApItyatrApi sudhiyaH kAraNAntaraM mRgayante, AkAzatvamAtrasyobhayatrApi tulyatvAt, vizeSaNamantareNa ca vaiziSTyAyogAt kAraNAntaraM dharmAdharmAstikAyabhAvAbhAvAveva nAparamiti sthitam, anyacca - tAvanmAtrasyAkAzakhaNDasya sa svabhAvo na parasyetyapi kutaH pramANAtparikalpyate ?, AgamapramANAditi cet tathAhi tAvatyevAkAzakhaNDe jIvAnAM ca pudgalAnAM ca gatisthitimatAM gatisthitI tatra tatra vyAvarNyate na parata iti yadyevaM tarhyAgamaprAmANyavalAdeva dharmAdharmAstikAyAvapi gatisthitinibandhanamiSyeyAtAM kimAkAzakhaNDasya nirmUlasvabhAvAntaraparikalpanA''yAseneti kRtaM prasaGgena / athAmISAmitthaM kramopanyAse kiM prayojanam ?, ucyate, iha dharmAstikAya iti padaM maGgalabhUtam, Adau dharmazabdAnvitatvAt padArthaprarUpaNA ca sampratyutkSiptA varttate, tato maGgalArthamAdau dharmAstikAyasyopAdAnaM, dharmAstikAyapratipakSabhUtazcAdharmAstikAya iti tadanantaramadharmAstikAyastha, dvayorapi cAnayorAdhArabhUtamAkAzamiti tadanantaramAkAzAstikAyasya tataH punarajIva sAdharmyAdaddhAsamayasya, athavA iha dharmAdharmAstikAya vibhU na bhavataH, tadvibhutvena tatsAmarthyato jIvapudgalAnAmaskhalita pracArapravRtterlokavyavasthA'nupapatteH asti ca lokAlokavyavasthA, tata etAvavibhU santau yatra kSetre samavagADhau tAvatpramANo lokaH, zeSastvaloka iti siddham uktaM ca - "dharmAdharmavibhutvAtsarvatra ca jIvapudgalavicArAt / nAlokaH kazcitsyAnna ca | saMmatametadAryANAm // 1 // tasmAddharmAdharmAvavagADhI vyApya lokakhaM sarvam / evaM hi paricchinnaH siddhyati lokastadavibhutvAt // 2 // " tata evaM lokAlokavyavasthA hetu dharmAdharmAstikAyAvityanayorAdAvupAdAnaM, tatrApi mAGgalikatvAt prathamato dharmAstikAyasya, tatpratipakSatvAt tato'dharmAstikAyasya tato lokAlokavyApitvAdAkAzAstikAyasya tadanantaraM loke samayAsamayakSetra vyavasthAkAritvAdaddhAsamayasya, evamAgamAnusAreNAnyadapi yuktyanupAti vaktavyamityalaM prasaGgena, prakRtaM prastumaH, atropasaMhAravAkyaM - 'settaM arUviajIvAbhi jainelibrary.org
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 7 // Jain Education Int game / ata UrddhamidaM sUtram -- "se kiM taM rUviajIvAbhigame ?, rUviajIvAbhigame cavvihe paNNatte, taM0- khaMdhA khaMdhadesA khaMdhapaesA paramANupuggalA' iha skandhA ityatra bahuvacanaM pudgalaskandhAnAmanantatvakhyApanArtha, tathA coktam -- "davvato NaM puggalatthikAe NaM anante" ityAdi, 'skandhadezAH skandhAnAmeva skandhatvapariNAmamajahatAM buddhiparikalpitA dvyAdipradezAtmakA vibhAgAH, atrApi bahuvacanamanantapradezikeSu skandheSu skandhadezAnantatvasaMbhAvanArthe, 'skandhapradezAH ' skandhAnAM skandhatva pariNAmamajatAM prakRSTA dezA:-nivibhAgA bhAgAH paramANava ityarthaH, 'paramANupudgalAH' skandhatva pariNAmarahitAH kevalAH paramANavaH / ata Urddha sUtramidam -- 'te samAsato paMcavidhA pannattA, taMjAvaNNapariNayA gaMvapariNatA rasapariNatA phAsapariNatA saMThANapariNatA, tattha NaM je vaNNapariNayA te paMcavihA pannattA, taMjahA - kAlavaNNapariNatA nIlavaNNapariNatA ityAdi tAvad yAvat 'settaM ruviajIvAbhigame, settaM ajIvAbhigame // se kiM taM jIvAbhigame ?, jIvAbhigame duvihe paNNate, taMjahA- saMsArasamAvaNNagajIvAbhigame ya asaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame ya ( sU0 6 ) se kiM taM asaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame 1, 2 duvihe paNNatte, taMjA - aNaMtarasiddhAsaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame ya paraMparasiddhAsaMsArasamAaurajIvAbhigame ya / se kiM taM aNaMtarasiddhAsaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame 1, 2 paNNarasavihe paNNatte, taMjahA - titthasiddhA jAva aNegasiddhA, settaM aNaMtarasiddhA / se kiM taM paraMparasiddhAsaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame 1, 2 aNegavihe paNNatte, taMjahA - paDhamasamayasiddhA dusamaya jIvAjIbAbhi0 jIvAbhi gamaH // 7 // jainelibrary.org
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhA jAva aNaMtasamayasiddhA, se taM paraMparasiddhAsaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame, settaM asaM sArasamAvaNNagajIvAbhigame (sU07) saMsaraNaM saMsAro-nArakatiryaGanarAmarabhavabhramaNalakSaNastaM samyaga-ekIbhAvenApannA:-prAptAH saMsArasamApannA:-saMsAravartinaste ca te | jIvAzca teSAmabhigamaH saMsArasamApannajIvAbhigamaH, tathA na saMsAro'saMsAra:-saMsArapratipakSabhUto mokSa ityarthaH taM samApannA asaMsArasamApannAste ca te jIvAzca teSAmabhigamo'saMsArasamApannajIvAbhigamaH, cazabdau ubhayeSAmapi jIvAnAM jIvatvaM prati tulyakakSatAsUcakau,8 | tena ye vidhyAtapradIpakalpaM nirvANamabhyupagatavanta: ye ca navAnAmAmaguNAnAmatyantocchedena te nirastA draSTavyAH, tathAbhUtamokSAbhyupagame tadartha prekSAvatAM pravRttyanupapatteH, na khalu sacetanaH vavadhAya kaNThe kuThArikA vyApArayati, duHkhito'pi hi jIvana kadAcid bhadramAguyAt mRtena tu nirmUlamapi hastitAH sampada iti, iha kevalAna ajIvAna jIvAMzcAnuccAryAbhigamazabdasaMvalitaprazno'bhigamavyatirekeNa pratipatterasambhavatasteSAmabhigamagamyatAdharmakhyApanArthaH tena 'sadeveda'mityAdi sadadvaitAdyapoha ukto veditavyaH, sadvaitAdyabhyupagame'bhigamagamyatArUpadharmAyogata: pratipatterevAsambhavAt / tatrAlpavaktavyatvAtprathamato'saMsArasamApannajIvAbhigamasUtram-'se kiM taM asaMsArasamAvanajIvAbhigame?, 2 duvihe paM0, taM0-anaMtarasiddhaasaMsArasamAvannajIvAbhigame paraMparasiddhaasaMsArasamAvannajIvAbhigame ya' ityAdi tAvadvAcyaM yAvadupasaMhAravAkyaM settaM asaMsArasamApannajIvAbhigameM asya vyAkhyAnaM prajJApanATIkAto veditavyaM, tatra savistaramuktavAt // samprati saMsArasamApannajIvAbhigamamabhidhitsustatprasUtramAha se kiM taM saMsArasamAvannajIvAbhigame?, saMsArasamAvaNNaesu NaM jIvesu imAo Nava paDivattIo Jain Education For Private & Personel Use Only * .jainelibrary.org
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagi rIyAvRttiH jIvAjIvAbhi pratipattiH // 8 // evamAhijaMti, taM0-ege evamAhaMsu-duvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paM0, ege evamAhaMsu-tivihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paM0, ege evamAhaMsu-caubvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paM0, ege evamAhaMsu-paMcavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paM0, eteNaM abhilAveNaM jAva dasavihA saMsAra samAvaNNagA jIvA paNNattA (sU08) sUrirAha-saMsArasamApanneSu Namiti vAkyAlaGkAre jIveSu 'imAH' vakSyamANalakSaNA 'nava pratipattayoM' dvipratyavatAramAdau kRtvA | dazapratyavatAraM yAvad ye nava pratyavatArAstadrUpANi pratipAdanAni saMvittaya itiyAvat 'evaM' vakSyamANayA rItyA''khyAyante pUrvasUribhiH, iha pratipattyAkhyAnena praNAlikayA'rthAkhyAnaM draSTavyaM, pratipattibhAve'pi zabdAdarthe pravRttikaraNAt , tena yaducyate zabdAdvaitavAdibhiH'zabdamAtraM vizva'miti, tadapAstaM draSTavyaM, tadapAsane ceyamupapatti:-ekAntakasvarUpe vastunyabhidhAnadvayAsambhavAt bhinnapravRttinimittAbhAvAt , tatazca zabdamAtramityeva syAt na vizvamiti, praNAlikayA'rthAbhidhAnamevopadarzayati, tadyathA-eke AcAryA evamAkhyAtavantaHdvividhAH saMsArasamApannA jIvA: prajJaptAH, eke AcAryA evamAkhyAtavanta:-trividhAH saMsArasamApannA jIvAH, evaM yAvaddazavidhA iti, iha eke iti na pRthagmatAvalambino darzanAntarIyA iva kecidanye AcAryAH, kintu ya eva pUrva dvipratyavatAravivakSAyAM vartamAnA evamuktavanta: yathA dvividhAH saMsArasamApannA jIvA iti ta eva tripratyavatAravivakSAyAM vartamAnAH, dvipratyavatAravivakSAmapekSya tripratyavatAravivakSAyA anyatvAt , vivakSAvatAM tu kathaJcid bhedAdanya iti veditavyAH, ata eva pratipattaya iti paramArthato'nuyogadvArANIti pratipattavyam , iha ya eva dvividhAsta eva trividhAsta eva caturvidhA yAvaddazavidhA iti teSAmanekakhabhAvatAyAM tattaddharmabhedena tathA // 8 // Jain Educati o nal For Private Personal Use Only T ww.jainelibrary.org
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In tathA'bhidhAnatA yujyate, nAnyathA, ekAntaikasvabhAvatAyAM teSAM vaicitryAyogatastathA tathA'bhidhAnapravRtterasambhavAt evaM sati "aSTavikalpaM daivaM tiryagyonaM ca paJcadhA bhavati / mAnuSyaM caikavidhaM samAsato bhautikaH sargaH // 1 // " iti vAGmAtrameva, adhiSThAtRjIvAnA| mekarUpatvAbhyupagamena tathArUpavaicitryAsambhavAditi, evamanye'pi pravAdAstathA tathA vastuvaicitryapratipAdanaparA nirastA draSTavyAH, sarvathaikasvabhAvatvAbhyupagatau vaicitryAyogAt // sampratyetA eva pratipattIH krameNa vyAcikhyAsuH prathamata AdyAM pratipattiM vibhAvayiSurimAhatastha (f) je evamAhaMsu 'duvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paM0' te evamAhaMsu - taM0-tasA caiva thAvarA caiva // ( sU0 9 ) 'tatra' teSu navasu pratipattiSu madhye ye dvipratyavatAravivakSAyAM varttamAnA evaM vyAkhyAtavantaH - dvividhAH saMsArasamApannakA jIvA: prajJaptA iti te 'Nam' iti vAkyAlaGkAre ' evaM ' vakSyamANarItyA dvividhatvabhAvanArthamAkhyAtavantaH, 'tadyathe' tyupanyastadvaividhyopadarzanArthaH, trasAzcaiva sthAvarAzcaiva tatra trasanti - uSNAdyabhitaptAH santo vivakSitasthAnAdudvijanti gacchanti ca chAyAdyAsevanArthe sthAnAntaramiti zrasAH, anayA ca vyutpattyA trasAla sanAmakarmodayavarttina eva parigRhyante, na zeSAH, atha zeSairapIha prayojanaM, teSAmapyagre vakSyamANatvAt, tata evaM vyutpattiH - santi - abhisandhipUrvakamanabhisandhipUrvakaM vA Urddhamadhastiryak calantIti trasA:- tejovAyavo dvIndriyAdayazca, uSNAdyabhitApe'pi tatsthAna parihArAsamarthAH santastiSThantItyevaMzIlAH sthAvarAH - pRthivyAdayaH cazabdau svagatAnekabhedasamuccayArthI, evakArAvavadhAraNArthau, ata eva saMsArasamApannakA jIvAH, etadvyatirekeNa saMsAriNAmabhAvAt // tatrAlpavaktavyatvAtprathamataH sthAvarAnabhidhitsu|statprabhasUtramAha jainelibrary.org
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH jIvAjIvAbhi0 pratipattiH // 9 // se kiM taM thAvarA?, 2 tivihA pannattA, taMjahA-puDhavikAiyA 1 AukkAiyA 2 vaNassaikAiyA 3 // (sU010) atha ke te sthAvarA: ?, sUrirAha-sthAvarAtrividhAH prajJaptAH, tadyathA-pRthivIkAyA eva pRthivIkAyikAH, ArSatvAtsvArthe ikapratyayaH, Apo-dravAstAzca pratItA: tA eva kAya:-zarIraM yeSAM te apkAyAH apkAyA evApkAyikAH, vanaspati:-latAdirUpaH pratItaH sa eva / kAyaH-zarIraM yeSAM te vanaspatikAyAH vanaspatikAyA eva vanaspatikAyikAH, sarvatra bahuvacanaM bahutvakhyApanArtha, tena 'pRthivI devate'tyAdinA yattadekajIvatvamAtrapratipAdanaM tadapAstamavaseyaM, yadi punastadadhiSThAtrI kAcanApi devatA parikalpyate tadAnImekatve'pyavirodhaH / iha sarvabhUtAdhAraH pRthivIti prathama pRthivIkAyikAnAmupAdAnaM, tadanantaraM tatpratiSThitatvAdapkAyikAnAM, tadanantaraM "jattha jalaM tattha | varNa" iti saiddhAntikavastupratipAdanArtha vanaspatikAyikAnAmiti, iha trividhatvaM sthAvarANAM tejovAyUnAM labdhyA sthAvarANAmapi satAM gatitraseSvantarbhAvavivakSaNAt, tathA ca tattvArthasUtramapyevaM vyavasthitaM "pRthivyambuvanaspatayaH sthAvarAH // tejovAyU dvIndriyAdayazca trasAH" (tattvA0 a0 2 sU0 13-14) iti, tatra 'yathoddezaM nirdeza' iti prathamataH pRthivIkAyikapratipAdanArthamAha se kiMtaM puDhavikAiyA?,2duvihA paM020-suhamapuDhavikAiyA ya bAyarapuDhavikAiyA ya // (sU011) / atha ke te pRthivIkAyikA:?, sUrirAha-pRthivIkAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-sUkSmapRthivIkAyikAzca badarapRthivIkAyikAzca, tatra sUkSmanAmakarmodayAtsUkSmA bAdaranAmakarmodayAttu bAdarAH, karmodayajanite khalvete sUkSmavAdaratve, nApekSike badarAmalakayo // 9 // JainEducation inted For Private Personal use only V ainelibrary.org
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ rikha, sUkSmAzca te pRthivIkAyikAzca sUkSmapRthivIkAyikAH, bAdarAzca te pRthivIkAyikAzca bAdarapRthivIkAyikAH, cazabdau svagatAnekabhedasUcakau, sUkSmA: sakalalokavarttino bAdarA: pratiniyataikadezadhAriNaH // tatra sUkSmapRthivIkAyikapratipAdanArthamAha| se kiM taM suhamapuDhavikAiyA?, 2 duvihA paM0, taM0-pajjattagA ya apajjattagA y|| (sU012) ___ atha ke te sUkSmapRthivIkAyikA:?, sUrirAha-sUkSmapRthivIkAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-paryAptakAzcAparyAptakAzca, tatra paryAptiAmAhArAdipudgalamahaNapariNamanaheturAmanaH zaktivizeSaH, sa ca pudgalopacayAdupajAyate, kimuktaM bhavati ?-utpattidezamAgatena prathamaM ye gRhItAH pudgalAsteSAM tathA'nyeSAmapi pratisamayaM gRhyamANAnAM tatsaMparkatastadrUpatayA jAtAnAM yaH zaktivizeSa AhArAdipudgalakhalarasarUpatApAdanaheturyathodarAntargatAnAM pudgalavizeSANAmAhArapudgalavizeSANAmAhArapudgalakhalarasarUpatApariNamanahetuH sA paryAptiH, sA ca SoDhA, tadyathA-AhAraparyAptiH 1 zarIraparyAptiH 2 indriyaparyAptiH 3 prANApAnaparyAptiH 4 bhASAparyAptiH 5 manaHparyAptizca 6, tatra yayA bAhyamAhAramAdAya khalarasarUpatayA pariNamayati sA''hAraparyAptiH 1, yayA rasIbhUtamAhAraM rasAmRgmAMsamedo'sthimajjAzukralakSaNasaptadhAturUpatayA pariNamayati sA zarIraparyAptiH 2, yayA dhAturUpatayA pariNamitamAhAramindriyarUpatayA pariNamayati sA indriyaparyAptiH 3, yayA punarucchAsaprAyogyavargaNApudgalAnAdAyocchAsarUpatayA pariNamayyAlambya ca muJcati sA. ucchAsaparyAptiH 4, yayA tu bhASAprAyogyAna pudgalAnAdAya bhASAtvena pariNamayyAlambya ca muJcati sA bhASAparyAptiH 5, yayA punarmana:prAyogyavargaNAdalikamAdAya manastvena pariNamayyAlambya ca muJcati sA manaHparyAptiH 6, etAzca yathAkramamekendriyANAM sabjJivarjAnAM dvIndriyAdInAM saMjJinAM ca catupaJcaSaTsaGkhyA bhavanti, utpattiprathamasamaye eva ca etA yathAyathaM sarvA api yugapanniSpAdayitumArabhyante krameNa ca niSThAmupayAnti, Jain Education For Private Personel Use Only S ainelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ / | jIvAjI vAbhi. pratipattiH zrIjIvA-1 tadyathA-prathamamAhAraparyAptistataH zarIraparyAptistata indriyaparyAptirityAdi, AhAraparyAptizca prathamasamaya eva niSpattimupagacchati, zeSAstu jIvAbhi pratyekamantarmuhUrtena kAlena, athAhAraparyAptiH prathamasamaya eva niSpadyata iti kathamavasIyate ?, ucyate, iha bhagavatA''ryazyAmena pra- malayagi- jJApanAyAmAhArapade dvitIyoddezake sUtramidamapAThi-"AhArapajattIe apajattae NaM bhaMte ! kiM AhArae aNAhArae?, goyamA rIyAvRttiH 8 no AhArae aNAhArae" iti, tata AhAraparyAptyA aparyApto vigrahagatAvevopapadyate nopapAtakSetramAgato'pi, upapAtakSetrasamAgatasya // 10 // prathamasamaya evAhArakatvAt , tata ekasAmAyikI AhAraparyAptinirvRttiH, yadi punarupapAtakSetrasamAgato'pyAhAraparyAptyA aparyAptaH syAttata evaM vyAkaraNasUtraM paThet-"siya AhArae siya aNAhArae" yathA zarIrAdiparyAptiSu "siya AhArae siya aNAhArae" iti, sarvAsAmapi ca paryAptInAM paryAptiparisamAptikAlo'ntarmuhUrttapramANaH, paryAptayo vidyante yeSAM te paryAptAH, 'abhrAdibhya' iti matvarthIyo-| pratyayaH, paryAptA eva paryAptakAH, ye punaH skhayogyaparyAptiparisamAptivikalAste'paryAptAH aparyAptA evAparyAptakAH, te dvidhA-labdhyA karaNaizca, tatra ye'paryAptakA eva niyante te labdhyA'paryAptakAH, ye punaH karaNAni-zarIrendriyAdIni na tAvannivarttayanti athacAvazyaM | nirvartayiSyanti te karaNAparyAptAH saMprAptAH // samprati vineyajanAnugrahAya zeSavaktavyatAsaGgrahArthamidaM saGgrahaNigAthAdvayamAha-sarIrogAhaNasaMghayaNa saMThANakasAya taha ya huMti sannAo / lesidiyasamugghAe sannI vee ya pajjattI // 1 // diTThI daMsaNanANe joguvaoge tahA kimAhAre / uvavAyaThiI samugghAya cavaNagairAgaI ceva // 2 // asya vyAkhyA-prathamata: sUkSmapRthivIkAyikAnAM zarIrANi vakta vyAni, tadanantaramavagAhanA, tataH saMhananaM, tadanantaraM saMsthAnaM, tataH kaSAyAH, tata: kati bhavanti sajJA:? iti vaktavyaM, tato lezyAH, sAtadanantaramindriyANi, tata: samudghAtAH, tataH kiM sajjJino'samjhino vA? iti vaktavyaM, tadanantaraM vedo vaktavyaH, tata: paryAptayo| Jain Education For Private & Personal use only Kirajainelibrary.org
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inf yathA kati paryAptayaH sUkSmapRthivIkAyikAnAm ? ityAdi, paryAptigrahaNamupalakSaNaM tena tatpratipakSabhUtA aparyAptayo'pi vaktavyA iti - draSTavyaM tadanantaraM dRSTirvaktavyA, tato darzanaM, tadanantaraM jJAnaM tato yogaH, tata upayoga:, tathA kimAhAramAhArayanti sUkSmapRthivIkAyikA: ? ityAdi vaktavyaM, tadanantaramupapAtaH, tataH sthitiH, tataH samudghAtaH samudghAtamadhikRtya maraNaM vaktavyamityarthaH, tadanantaraM cyavanaM, tato gatyAgatI iti, iti sarvasaGkhyayA trayoviMzatirdvArANi tatra prathamadvAravyAkhyAnArthamAha tesi NaM bhaMte! jIvANaM katisarIrayA paNNattA, goyamA ! tao sarIragA paM0 taM0-orAlie teyae kammae / tesi NaM bhaMte! jIvANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paM0, go0 ! jahanneNaM aMgulAsaMkhejjatibhAgaM ukkoseNavi aMgulAsaMkhejjatibhAgaM // tesi NaM bhaMte! jIvANaM sarIrA kiMsaMghayaNA paNNattA ?, goyamA ! chevasaMghayaNA paNNattA // tesi NaM bhaMte! sarIrA kiMsaMThiyA paM0 1, goyamA ! masUracaMdasaMThitA paNNattA // tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati kasAyA paNNattA ? goyamA ! cattAri kasAyA paNNattA, taMjahA kohakasAe mANakasAe mAyAkasAe lohakasAe / tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati saNNA paNatA ?, goyamA ! cattAri paNNattA, taMjahA - AhArasaNNA jAva pariggahasannA // tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati lesAo paNNattAo ? goyamA ! tinni lessA pannattA, taMjahA - kiNhalessA nIlalesA kAulesA // tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati iMdiyAI paNNattAI ?, goyamA ! ege phAsiMdie paNNatte // tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati samugdhAyA paNNattA ?, goyamA ! tao samugdhAyA paNNattA, taMjahA - ainelibrary.org
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi-1 rIyAvRttiH | jIvAjIvAbhi0 pratipattiH // 11 // AR veyaNAsamugdhAte kasAyasamugghAe mAraNaMtiyasamugghAe // te NaM bhaMte ! jIvA kiM sannI asannI ?, goyamA ! no sannI asannI // te NaM bhaMte ! jIvA kiM itthiveyA purisaveyA NapuMsagaveyA ?, goyamA! No itthiveyA No purisaveyA nnpuNsgveyaa||tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati pajattIo paNNattAo?, goyamA! cattAri pajattIo paNNattAo, taMjahA-AhArapajattI sarIrapajjattI iMdiyapajjattI aannpaannupjttii| tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati apajjattIo paNNattAo?, goyamA ! cattAri apajattIo paNNattAo, taMjahA-AhAraapajattI jAva ANApANuapajjattI // teNaM bhaMte ! jIvA kiM sammadiTThI micchAdiTThI sammAmicchAdiTThI?, goyamA ! No sammadiTThI micchAdiTThI no sammamicchAdiTThI // te NaM bhaMte ! jIvA kiM cakkhudaMsaNI acakkhudaMsaNI ohidasaNI kevaladaMsaNI?, goyamA! no cakkhudaMsaNI acakkhudaMsaNI no ohidasaNI no kevaladasaNI // te NaM bhaMte! jIvA kiM nANI aNNANI?, goyamA! no nANI aNNANI, niyamA duaNNANI, taMjahA-matiannANI suyaaNNANI y||te NaM bhaMte! jIvA kiMmaNajogI vayajogI kAyajogI?, goyamA ! no maNajogI no vayajogI kAyajogI // te NaM bhaMte ! jIvA kiM sAgArovauttA aNAgArovauttA?, goyamA ! sAgArovautsAvi aNAgArovauttAvi // te NaM bhaMte ! jIvA kimAhAramAhAreMti ?, goyamA! vvato azaMtapadesiyAI khettao asaMkhejapadesogADhAiM kAlao annayara SLCCALCCAMSANCIALLY // 11 // A Jan Educan For Private Personal Use Only j ainelibrary.org
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education samayadvitIyAI bhAvato vaNNavaM (maM) tAI gaMdharva (maM) tAI rasavaM (maM) tAI phAsavaM (maM) bAI // jAI bhAvao auritAI A0, tAI kiM egavaNNAI A0 duvaNNAI A0 tivaNNAI A0 caDavaNNAI A0 paMcavaNNAI A0 ?, goyamA ! ThANamaggaNaM paDucca egavaNNAIpi duvaNNAIpi vipaNApi caaNApi paMcavaNNAIpa A0, vihANamaggaNaM paDucca kAlAIpi A0 jAva suvilAIpi A0, jAI vaNNao kAlAI A0 tAI kiM egaguNakAlAI A0 jAva anaMtaguNakAlAI A0 ?, goguNakAlApa A0 jAva anaMtaguNakAlAIpi A0 evaM jAva sukkilAI || jAI bhAvato gaMdhamaMtAI A0 tAI kiM egagaMdhAI a0 dugaMdhAI A0 ?, goyamA ! ThANamaggaNaM paDaca egagaMdhAIpi A0 dugaMdhAIpi A0, vihANamaggaNaM paDucca subhigaMdhAIpi A0 dubhigaMdhAiMpi A0, jAI gaMdhato subhigaMdhAI A0 tAI kiM egaguNasubhigaMdhAI A0 jAva anaMtaguNasurabhigaMdhAI A0 ?, goyamA ! egaguNasubhigaMdhAIpi A0 jAva anaMtaguNasubhigaMdhApi, A0 evaM dubhigaMdhAIpi // rasA jahA vaNNA // jAI bhAvato phAsavaM (maM) tAI A0 tAI kiM egaphAsAI A0 jAva aTThaphAsAI A0 ?, goyamA ! ThANamaggaNaM paDuca no egaphAsAI A0 no - phAsAI A0 no tiphAsAI A0 caDaphAsAI A0 paMcaphAsAIpi jAva aTThAsAIpi A0, vihANamaggaNaM paDuca kakkhaDAIpi a0 jAva lukkhAIpi A0, jAI phAsato kakkhaDAI A0 w.jainelibrary.org
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 12 // Jain Education In tAI kiM egaguNakakkhaDAIM A0 jAva anaMtaguNakakkhaDAI A0 1, goyamA ! egaguNakakkhaDAv A0 jAva anaMtaguNakakkhaDAIpi A0 evaM jAva lukkhA NeyabvA // tAiM bhaMte! kiM puTThAI A0 aTThAI A0 ?, goyamA ! puTThAI A0 no apuTThAI A0, tAI bhaMte! ogADhAI A0 aNogADhAI A01, goyamA ! ogADhAI A0 no aNogADhAI A0, tAI bhaMte! kimaNaMtarogADhAI A0 paraMparogADhAI A01, goyamA ! anaMtarogADhAI A0 no paraMparogADhAI A0, tAI ! kiM aNU A0 bAyarAI A0 ?, goyamA ! aNUIpi A0 bAyarAiMpi AhAreMti, tAI bhaMte! u A0 ahe A0 tiriyaM AhAraiti ?, goyamA ! uDuMpi A0 ahevi A0 tiriyaMpi A0, tAI bhaMte! kiM AI A0 majjhe A0 pajjavasANe AhAreMti ?, goyamA ! Adipi A0 majjhevi A0 pajjavasANevi A0, tAI bhaMte! kiM savisae A0 avisae A0?, goyamA ! savisae A0 no avisae A0, tAI bhaMte / kiM ANupuvvi A0 aNANupucci AhAreMti ?, goyamA ! ANupuvviM AhAreMti no aNANupuvvi AhAreMti, tAiM bhaMte! kiM tidisiM AhAreMti caudisiM AhAraiti paMcadisiM AhAreti chadisiM AhAreMti ?, goyamA ! nivvAghAeNaM chadisiM, vAghAtaM paca siya tidisiM siya caudisiM siya paMcadisiM, ussannakAraNaM paDucca vaNNato kAlA nIlA jAva sukilAI, gaMdhato subhigaMdhAI dubhigaMdhAI, rasato jAva tittamahurAI, phAsato jIvAjI vAbhi0 pratipattiH 1 // 12 // jainelibrary.org
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ kakkhaDamauyajAva niddhalukkhAI, tesiM porANe vaNNaguNe vippariNAmaittA paripAlaittA parisADaittA parividdhaMsaittA aNNe apuvve vaNNaguNe gaMdhaguNe jAva phAsaguNe uppAittA AtasarIraogADhA poggale savvappaNayAe AhAramAhAreti // te NaM bhaMte! jIvA katohiMto uvavajaMti ? kiM neraiehiMto uvavajaMti tirikkhamaNussadevehiMto uvavajaMti ?, goyamA! no neraiehiMto uvavajaMti, tirikkhajoNiehiMto uvavajaMti maNussehiMto uvavajjaMti, no devehiMto uvavajaMti, tirikkhajoNiyapajattApajjattehiMto asaMkhejavAsAuyava hiMto uvavajaMti, maNussahiMto akammabhUmigaasaMkhejavAsAuyavajehiMto uvavajaMti, vakaMtIuvavAo bhANiyavvo // tesi NaM bhaMte! jIvANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?, goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNavi aMtomuhuttaM // te NaM bhaMte ! jIvA mAraNaMtiyasamugghAteNaM kiM samohayA maraMti asamohayA maraMti ?, goyamA! samohayAvi maraMti asamohayAvi maraMti // te NaM bhaMte ! jIvA aNaMtaraM uvvahittA kahiM gacchaMti ? kahiM uvavajaMti?-kiM neraiesu uvavajati tirikkhajoNiesu u0 maNussesu u0 devesu uvava01, goyamA! no neraiesu uvavajati tirikkhajoNiesu u0 maNussesu u0 No devesu uvava0 / kiM egidiesu uvavajati jAva paMciMdiesa u01, goyamA! egidiesu uvavajaMti jAva paMceMdiyatirikkhajoNiesu uvavajaMti, asaMkhenjavAsAuyavajesu pajattApajattaesu uva0, maNussesu a jI0ca03|| Jain Eduent an inte For Private & Personel Use Only Harjainelibrary.org
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- kammabhUmagaaMtaradIvagaasaMkhejavAsAuyavajesu pajattApajjattaesu uba0 // te NaM bhaMte ! jIvA 1 pratipattI jIvAbhi katigatikA katiAgatikA paNNattA?, goyamA! dugatiyA duAgatiyA, parittA asaMkhejjA sUkSmamalayagi- paNNattA samaNAuso!, settaM suhumapuDhavikkAiyA // (sU013) thvIkAyAH rIyAvRttiH 'teSAM' sUkSmapRthivIkAyikAnAM Namiti vAkyAlaGkAre 'bhadanta!' paramakalyANayogin ! kati zarIrANi prajJaptAni ?, atha kaH kameva-18| sU013 mAha ?, ucyate, bhagavAn gautamo bhagavantaM zrImanmahAvIraM, kathametad vinizcIyate iti ced, ucyate, nirvacanasUtrAt , nanu gautamo'pi // 13 // bhagavAn upacitakuzalamUlo gaNadharastIrthakarabhASitamAtRkApadatrayazravaNamAtrAvAptaprakRSTa zrutajJAnAvaraNakSayopazamazcaturdazapUrvavid vivakSitAdArthaparijJAnasamanvita eva tataH kimartha pRcchati ?, tathAhi-na caturdazapUrvavidaH prajJApanIyaM kizcidaviditamasti, vizeSataH sarvAkSarasaM-15 nipAtinaH saMbhinnazrotaso bhagavato gaNabhRta: sarvotkRSTazrutalabdhisamanvitasya gautamasya, uktaM ca-"saMkhAtIte vi bhave sAhai jaM vA paro u pucchejA / na ya NaM aNAisesI viyANaI esa chaumattho // 1 // " ucyate, ziSyasaMpratyayArtha, tathAhi-jAnanneva bhagavAn anyatra vineyebhya: pratipAdya tatsaMpratyayanimittaM bhUyo'pi bhagavantaM pRcchatIti, athavA gaNadharapraznatIrthakaranirvacanarUpaM kiJcitsUtramitIsthamadhikRtasUtrakAraH sUtraM racitavAn , yadivA saMbhavati bhagavato'pi svalpo'nAbhogaH chadmasthatvAditi pRcchati, uktaM ca-"na hi nAmAnAbhogazchadmasthasyeha kasyacinnAsti / jJAnAvaraNIyaM hi jJAnAvaraNaprakRti karma // 1 // " iti kRtaM prasaGgena, prastutamucyate, bhagavAnAha-goyametyAdi, anena lokaprathitamahAgotraviziSTAbhidhAyakanAmantraNadhvaninA''matrayannidaM jJApayati-pradhAnAsAdhAraNaguNenotsAhya R // 13 // 1 saMkhyAtItAnapi bhavAn sAdhayati yadvA paraH pRcchet / na cAnatizAyI vijAnAtyeSa chamasthaH (iti) // 1 // M ainelibrary.org Jain Education inte
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ vineyasya dharmaH kathanIyaH, itthameva samyakpratipattiyogAditi, trINi zarIrANi prajJaptAni, iha zarIrANi paJca bhavanti, tadyathA-audArika vaikriyamAhArakaM taijasaM kArmaNaM ca, tatrodAraM-pradhAna, prAdhAnyaM cAsya tIrthakaragaNadharazarIrANyadhikRtya, tato'nyasyAnuttarasurazarIrasyApi ||5|| anantaguNahInatvAt , yadvA udAraM sAtirekayojanasahanamAnatvAt zeSazarIrApekSayA bRhatpradhAnaM, bRhattA cAsya vaikriyaM prati bhavadhAra-| NIyasahajazarIrApekSayA draSTavyA, anyathottaravaikriya yojanalakSamAnamapi labhyate, udArameva audArikaM, vinayAdipAThAdikaNa 1, tathA vividhA viziSTA vA kriyA vikriyA tasyAM bhavaM vaikriyaM, tathAhi-tadekaM bhUkhAunekaM bhavati anekaM bhUtvA ekaM tathA'Nu bhUtvA mahadbhavati mahacca bhUtvA'Nu tathA khacaraM bhUtvA bhUmicaraM bhavati bhUmicaraM bhUtvA khacaraM tathA dRzyaM bhUtvA'dRzyaM bhavati adRzyaM bhUtvA dRzyamiti, tacca dvividham-aupapAtikaM labdhipratyayaM ca, tatraupapAtikamupapAtajanmanimittaM, tacca devanArakANAM, labdhipratyayaM tiryagmanuSyANAM 2, tathA caturdazapUrva vidAM tIrthakarasphAtidarzanAdikatathAvidhaprayojanotpattau satyAM viziSTalabdhivazAdAhiyate-nirvaya'te ityAhArakaM, 'kRdvahulaka'| miti vacanAtkarmaNi buna, yathA pAdahAraka ityatra, uktaM ca-"kaMjaMmi samuppanne suyakevaliNA visiTThaladdhIe / jaM ettha Aharijjai | bhaNaMti AhAragaM taM tu // 1 // " kArya cedam-'pANidayariddhidasaNa suhumapayatthAvagAhaheuM vA / saMsayavoccheyatthaM gamaNaM jiNapAyamUlaMmi // 1 // " etaccAhArakaM kadAcanApi loke sarvathA'pi na bhavati, taccAbhavanaM jaghanyata eka samayamutkarSata: SaNmAsAn yAvat , uktaM ca-"AhAragAi loge chammAsA jA na hotivi kayAiM / ukoseNaM niyamA eka samaya jahanneNaM // 1 // " AhArakaM ca zarIraM VII 1 kArya samutpanne zrutakevalinA viziSTalabdhyA / yadatrAhiyate bhaNanyAhAraka tattu // 1 // 2 prANidayARddhidarzanasUkSmapadArthAvagAhahetave vA / saMzaya yucchedAthai gamanaM jinapAdamUle // 1 // 3 AhArakAdayo niyamAloke SaNmAsAna yAvatra bhavanyapi kadAcit / utkRSTato niyamAt eka samaya jaghanyena // 1 // in Educat i onal For Private & Personel Use Only W
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 14 // Jain Education vaikriyazarIrApekSayA'tyantazubhaM svacchasphaTika zileva zubhrapudgalasamUhAtmakaM 3, tathA tejasAM - tejaH pudgalAnAM vikArastaijasaM 'vikAra' ityaN, tat auSmaliGgaM bhuktAhArapariNamanakAraNaM, tatazca viziSTatapaH samutthalabdhivizeSasya puMsastejolezyAvinirgamaH, uktaM ca- "sevvassa umha siddhaM rasAiAhArapAkajaNagaM ca / teyagaladdhinimittaM ca teyagaM hoi nAyavvaM // 1 // " 4, tathA karmaNo jAtaM karmajaM, kimuktaM bhavati ? - karmaparamANava evAtmapradezaiH saha kSIranIravadanyo'nyAnugatAH santaH zarIrarUpatayA pariNatAH karmajaM zarIramiti, ata evaitadanyatra kA - rmaNamityuktaM, karmaNo vikAraH kArmaNamiti, tathA coktam -- "kaimmavikAro kammaNamaTTha vivicittakammaniSpannaM / savvesiM sarIrANaM kAraNabhUyaM muNeyavvaM // 1 // " atra 'savvesi' miti sarveSAmaudArikAdInAM zarIrANAM kAraNabhUtaM - bIjabhUtaM kArmaNaM zarIraM, na khalvAmUlamucchinne bhavaprapaJcaprarohabIjabhUte kArmaNe vapuSi zeSazarIraprAdurbhAvaH, idaM ca karmajaM zarIraM jantorgatyantarasaGkrAntau sAdhakatamaM kAraNaM, tathAhi -- karmajenaiva vapuSA taijasasahitena parikarito janturmaraNa dezamapahAyotpattidezamabhisarpati, nanu yadi taijasa sahita kArmaNavapuH parikarito gatyantaraM saMkrAmati tarhi sa gacchannAgacchan kasmAnna dRSTipathamavatarati ?, ucyate, karmapudgalAnAM taijasapudgalAnAM cAti - sUkSmatayA cakSurAdIndriyAgocaratvAt tathA ca paratIrthikairapyuktam- "antarA bhavadeho'pi, sUkSmatvAnnopalabhyate / niSkrAman pravizan vA'pi, nAbhAvo'nIkSaNAdapi // 1 // eteSAM paJcAnAM zarIrANAM madhye yAni trINi zarIrANi sUkSmapRthivIkAyikAnAM tAni nAmagrAhamupadarzayati taM jahA - orAlie teyae kammae, vaikriyAhArake tu teSAM na saMbhavato, bhavasvabhAvata eva talabdhizUnyatvAt / 1 sarvasyauSNyasiddhaM rasAdyAhArapAkajanakaM ca / tejolabdhinimittaM ca taijasaM bhavati jJAtavyam // 1 // 2 karmavikAraH kArmaNamaSTavidhavicitrakarmaniSpannam / sa rveSAM zarIrANAM kAraNabhUtaM muNitavyaM // 1 // 1 pratipattI sUkSmapR thvIkAyAH sU0 13 // 14 // jainelibrary.org
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education adhunA'vagAhanAdvAramAha - 'tesiNaM bhaMte !' ityAdi sugamaM, navaraM jaghanyapadotkRSTapadayostulyazrutAvapi jaghanyapadAdutkRSTapadamadhikamavasAtavyam // saMhananadvAramAha - tesiNamityAdi, teSAM bhadanta ! jIvAnAM zarIrakANi kiMsaMhananAni prajJaptAni 1, saMhananaM nAmAsthinicayarUpaM, taca SoDhA, tadyathA-vajraRSabhanArAcaM RSabhanArAcaM nArAcamarddhanArAcaM kIlikA chedavartti ca tatra vajraM - kIlikA RSabhaH-pari| veSTanapaTTa: nArAcastUbhayato markaTabandhaH tatazca dvayorasbhorubhayato markaTabandhena baddhayoH paTTAkRtiM gacchatA tRtIyenAramA pariveSTitayorupari tadasthitrayabhedi kIlikAkhyaM vajranAmakamasthi yatra bhavati tadvajraRSabhanArAcasaJjJaM prathamaM saMhananaM 1, yatpunaH kIlikArahitaM saMhananaM tat RSabhanArAcaM dvitIyaM saMhananaM 2, tathA yatrAsbhormarkaTabandha eva kevalastannArAcasaJjJaM tRtIyaM saMhananaM 3, yatra punarekapArzve markaTabandho dvitIye ca pArzve kIlikA tadarddhanArAcaM caturtha saMhananaM 4, tathA yatrAsthIni kIlikAmAtrabaddhAni tatkIlikAkhyaM pazvamaM saMhananaM 5, tathA yatrAsthIni parasparaM chevena varttante na kIlikAmAtreNApi bandhastat SaSThaM chedavartti, taca prAyo manuSyAdInAM nityaM | snehAbhyaGgAdirUpAM parizIlanAmapekSate 6, itthaM SoDhA saMhananasambhave saMzaya: - teSAM zarIrANi kiMsaMhananAni prajJaptAni ? iti, bhagavAnAha -gautama ! chedavarttisaMhananAni prajJaptAni, ayamatrAbhiprAya: - yadyapi sUkSmapRthivIkAyikAnAmasthyabhAvastathA 'pyaudA rikazarIriNAmasdhyAmakena saMhananena yaH zaktivizeSa upajAyate so'pyupacArAtsaMhananamiti vyavahiyate, zaktivizeSazcAtyantamalpIyAn sUkSmapRthivIkAyikAnAmapyastyaudArikazarIritvAt, jaghanyazca zaktivizeSazchedavarttisaMhananaviSaya iti teSAmapi chedavarttisaMhananamuktam // gataM saMhananadvAraM, | samprati saMsthAnadvAra mAha - 'tesiNaM bhaMte!' ityAdi sugamaM, navaraM 'masUragacaMdasaMThiyA' iti, masUrakAkhyasya - dhAnyavizeSasya yaJcandrAkRti dalaM sa masUrakacandrastadvadanusaMsthitAni masUrakacaMdrasaMsthitAni, atrAyaM bhAvArtha:-iha jIvAnAM SaT saMsthAnAni tAni ca samacaturasrAdIni ional ww.jainelibrary.org
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malaya rIyAvRttiH // 15 // Jain Education Int vakSyamANalakSaNAni teSAmAdyAni paJca saMsthAnAni masUracandrakAkAre na saMbhavanti, tallakSaNAyogAt, tata idaM masUracandrakAkAraM saMsthAnaM huNDaM pratipattavyaM, sarvatrAsaMsthitatvarUpasya talakSaNasya yogAn, jIvAnAM saMsthAnAntarAbhAvAcca, Aha ca mUlaTIkAkAraH - "saMsthAnaM ma sUracandrakasaMsthitamapi huNDaM, sarvatrAsaMsthitatvena tallakSaNayogAt, jIvAnAM saMsthAnAntarAbhAvAce" ti // gataM saMsthAnadvAramadhunA kaSAyadvAramAha- 'tesiNaM bhaMte!' ityAdi, teSAM bhadanta ! sUkSmapRthvI kAyikAnAM kati kaSAyAH prajJaptAH ?, tatra kaSAyA nAma kathyante - hiMsyante parasparamasmin prANina iti kaSaH - saMsArastamayante - gacchantyebhirjantava iti kaSAyAH - krodhAdayaH pariNAmavizeSAH, tathA cAha - 'goyametyAdi sugamaM, navaraM krodhaH - aprItipariNAmaH mAno - garvapariNAmaH mAyA - nikRtirUpA lobho - gAlakSaNaH, ete ca krodhAdayomISAM mandapariNAmatayA'nupadarzitabAhyazarIravikArA evAnAbhogatastathA tathA vaicitryeNa bhavantaH pratipattavyAH // gataM kaSAyadvAraM, sajJAdvAramAha- 'te siNa' mityAdi sugamaM, navaraM saJjJAnaM saJjJA, sA ca dvidhA - jJAnarUpA'nubhavarUpA ca tatra jJAnarUpA matizrutAvadhimanaH paryAyakevalabhedAtpathyaprakArA, tatra kevalasanjJA kSAyikI zeSAstu kSAyopazamikyaH, anubhavasaJjJA - svakRtAsAta vedanIyAdikarmavipAkodayasamutthA, iha prayojanamanubhavasanjJayA, jJAnasajJAyAstaGkAreNa parigRhItatvAt, tatrAhArasaJjJA nAma AhArAbhilASaH kSudvedanIyaprabhavaH khalvAsapariNAmavizeSaH, eSA cAsAta vedanIyodayAdupajAyate, 'bhayasajJA' bhayavedanIyodayajanitatrAsapariNAmarUpA, 'pari grahasaJjJA' lobhavipAkodayasamutthamUrchApariNAmarUpA, 'maithunasajJA' vedodayajanitA maithunAbhilASaH, etAzcatasro'pi mohanIyodayaprabhavAH, etA api sUkSmapRthvIkAyikAnAmanya karUpAH pratipattavyAH // gataM sabjJAdvAramadhunA lezyAdvAramAha- 'te siNa 'mityAdi sugamaM, navaraM lizyati - zliSyate AmA karmaNA sahAnayeti lezyA - kRSNAdidravyasAcivyAdAsanaH zubhAzubhapariNAmaH, uktaM ca - " kRSNAdi 1 pratipattau sUkSmaputhvIkAyAH sU0 13 // 15 // jainelibrary.org
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In dravyasAcivyAtpariNAmo ya AtmanaH / sphaTikasyeva tatrAyaM, lezyAzabdaH pravarttate // 1 // " sA ca SoDhA, tadyathA - kRSNalezyA nIla| lezyA kApotalezyA tejolezyA padmalezyA zukulezyA ca, AsAM ca svarUpaM jambUphalakhAd kaSaTpuruSadRSTAntenaivAvasAtavyam -- "paMthAo paribhaTThA chappurisA aDavimajjhayAraMmi / jaMbUtarussa heTThA paropparaM te viciteti // 1 // nimmUlakhaMdhasAlA gocche pakke ya paDiyasa DiyAI / jaha eesiM bhAvA taha lesAovi nAyavvA // 2 // " amISAM ca sUkSmapRthivIkAyikAnAmatisaMkliSTa pariNAmatvAddevebhya: sUkSmeSvanutpAdAcAdyA eva tisraH kRSNanIlakApotarUpA lezyAH, na zeSA iti // gataM lezyAdvAramidAnImindriyadvAramAha -- 'tesiNa 'mityAdi indriyaM nAma 'idu paramaizvarye' 'uditaH' iti nam, indanAdindraH- AmA sarvopalabdhirUpaparamaizvaryayogAt tasya liGgaM-cihnamavinAbhAvi indriyam 'indriya' miti nipAtanasUtrAdrUpaniSpattiH, tatpaJcadhA, tadyathA-zrotrendriyaM cakSurindriyaM jihvendriyaM ghrANendriyaM sparzanendriyaM ca, ekaikamapi dvidhA - dravyendriyaM bhAvendriyaM ca dravyendriyaM dvidhA - nirvRttirUpamupakaraNarUpaM ca tatra nirvRttirnAma prativiziSTaH saMsthAnavizeSa:, sA'pi dvidhA - bAhyAbhyantarA ca tatra bAhyA karNaparpaTikAdirUpA, sA ca vicitrA na pratiniyatarUpatayA nirdeSTuM zakyate, tathAhi - manuSyasya zrotre netrayorubhayapArzvatobhAvinI vAvuparitanazravaNabandhApekSayA same, vAjino netrayorupari tIkSNe cAprabhAge ityAdi, abhyantarA tu nirvRttiH sarveSAmapyekarUpA, tAmevAdhikRtya cAmUni sUtrANi prAvarttiSata - "soIdie NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie paNNatte ?, goyamA ! kalaMbuyAsaMThANasaMThie pannatte, cakkhidie NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte 1, goyamA ! masUracaMdasaMThANasaMThie pannatte, 1 pathaH paribhraSTAH Sad puruSA aTavImadhyabhAge / jambUtaroradhastAt parasparaM te vicintayanti // 1 // nirmUlaM skandhaM zAkhAM prazAkhAM gucchAn ( chitvA ) pakkAni patitazaTitAni ( bhakSayAmaH / yathaiteSAM bhAvAstathA lezyA api jJAtavyAH // 2 // jainelibrary.org
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4907 zrIjIvA- pANidie NaM bhaMte ! siMThANasaMThie pannatte ?, goyamA! aimuttasaMThANasaMThie pannatte, jibhidie NaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie pannatte, pratipattau jIvAbhigoyamA! khurappasaMThANasaMThie pannatte, phAsidie NaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie paNNatte ?, goyamA! nANAsaMThANasaMThie pannatte // " iti, iha | sUkSmapRmalayagi- sparzanendriyanivRtteH prAyo na bAhyAbhyantarabhedaH, tattvArthamUlaTIkAyAmanabhyupagamAt , upakaraNaM nAma khaDgasthAnIyAyA bAhyanirvRtteryA | thvIkAyA rIyAvRttiHlA khaDgadhArAsthAnIyA svacchatarapudgalasamUhAtmikA'bhyantarA nirvRttistasyAH zaktivizeSaH, idaM copakaraNarUpaM dravyendriyamAntaranirvRtteH kathazci- sU013 darthAntaraM, zaktizaktimatoH kathaJcidbhedAt , kathaJcidredazca satyAmapi tasyAmAntaranirvRttau dravyAdinopakaraNasyopaghAtasambhavAt , tathAhi // 16 // -satyAmapi kadambapuSpAdyAkRtirUpAyAmAntarAyAM nivRttI mahAkaThorataraghanagarjitAdinA zaktyupaghAte sati na paricchettumIzate jantavaH / zabdAdikamiti, bhAvendriyamapi dvidhA-labdhirupayogazca, tatra labdhiH zrotrendriyAdiviSayastadAvaraNakSayopazamaH, upayogaH svasvaviSaye || dA labdhyanusAreNAsana: paricchedavyApAraH, tatra yadyapi dravyarUpaM bhAvarUpaM cetthamindriyamanekaprakAraM tathA'pIha bAhyanirvRttirUpamindriyaM | pRSTamavagantavyaM, tadevAdhikRtya vyavahArapravRtteH, tathAhi-bakulAdayaH paJcendriyA iva bhAvendriyapaJcakavijJAnasamanvitA anumAnataH pratIyante tathA'pi na te paJcendriyA iti vyavahiyante, bAhyendriyapazcakAsambhavAt , uktaM ca-"paMceMdio u baulo naro vva svvvisovlNbhaao| tahaki na bhaNNai paMciMdiu tti bajjhidiyAbhAvA // 1 // " tato dravyendriyamadhikRtya nirvacanasUtramAha-'goyame'tyAdi sugamam // gatamindriyadvAramadhunA samudghAtadvAra, tatra samudghAtA: sapta, tadyathA-vedanAsamudghAta: 1 kaSAyasamudghAta: 2 mAraNasamudghAtaH 13 vaikriyasamudghAtaH 4 taijasasamudghAta: 5 AhArakasamudghAta; 6 kevalisamudghAtazca 7, tatra vedanAyAH samudghAto vedanAsamudghAta:, 1 paJcendriya eva bakulo nara iva sarvaviSayopalambhAt / tathApi na bhaNyate paJcendriya iti vAyendriyAbhAvAt // 1 // // 16 // JainEducationi For Private Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa cAsAtavedanIyakarmAzrayaH 1, kaSAyeNa-kaSAyodayena samudghAtaH kaSAyasamudghAtaH, sa ca kaSAyacAritramohanIyakarmAzrayaH 2, maraNe | bhavo mAraNaH, sa cAso samudghAtazca mAraNasamudghAta: 3, vaikriye prArabhyamANe samudghAto vaikriyasamudghAta:, sa ca vaikriyazarIranAmakarmAzrayaH 4, (taijasena hetubhUtena samudghAtastaijasasamudghAtaH taijasazarIranAmakarmAzrayaH) 5, AhArake prArabhyamANe samudghAta AhArakasamudghAtaH, sa cAhArakazarIranAmakarmAzraya: 6, kevalini antarmuhUrtabhAviparamapade samudghAta: kevalisamudghAta: 7 / atha samudghAta iti kaH zabdArtha: ?, ucyate-samiti-ekIbhAve ut-prAbalye ekIbhAvena prAbalyena ghAtaH samudghAtaH, kena saha ekIbhAvagamanam ? iti ced, ucyate, arthAdvedanAdibhiH, tathAhi-yadA AmA vedanAdisamudghAtagato bhavati tadA vedanAdyanubhavajJAnapariNata eva bhavati nAnyajJAnapariNataH, prAbalyena ghAta: katham ? iti ced, ucyate, iha vedanAdisamudghAtapariNato bahUna vedanIyAdikarmapudgalAna kAlAntarAnubhavayogyAnudIraNAkaraNenAkRSyodayAvalikAyAM prakSipyAnubhUyAnubhUya nirjarayati, AmapradezebhyaH zAtayatIti bhAvaH, tatra vedanAsamudghAtagata AmA vedanIyakarmapudgalaparizAtaM karoti, tathAhi-vedanAkarAlito jIvaH svapradezAnanantAnantakarmapara mANuveSTitAna zarIrAdvahirapi vikSipati, taizca pradezairvadanajaghanAdirandhrANi karNaskandhAdyantarAlAni cApUryAyAmato vistaratazca zarIra-15 da mAtra kSetramabhivyApyAntarmuhUrta yAvadavatiSThate, tasmiMzcAntarmuhUrte prabhUtAsAtavedanIyakarmapudgalaparizAtaM karoti , kaSAyasamudghAtasamuddhataH M kaSAyAkhyacAritramohanIyakarmapudgalaparizAtaM karoti, tathAhi-kaSAyodayasamAkulo jIvaH svapradezAn bahirvikSipya tairvadanodarAdirandhrANi karNaskandhAdyantarAlAni cApUryAyAmavistarAbhyAM dehamAnaM kSetramabhivyApya varttate, tathAbhUtazca prabhUtakaSAyakarmapudgalaparizAtaM karoti, evaM maraNasamudghAtagata AyuHkarmapudgalaparizAtaM karoti, vaikriyasamudghAtagata: punarjIvaH svapradezAn zarIrAdahiniSkAzya zarIravi Jain Education EPional For Private & Personel Use Only W ww.jainelibrary.org
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayaMgirIyAvRttiH // 17 // SkambhabAhalyamAnamAyAmata: saGkhyeyayojanapramANaM daNDaM nisRjati, nisRjya ca yathAsthUlAn vaikriyazarIranAmakarmapudgalAn prAgbaddhAn pratipattA zAtayati, tathA coktam-'veubviyasamugghAe NaM samohaNai 2 tA saMkhijAI joyaNAI daMDaM nisirai, nisirittA ahAbAyare puggale parisADei" iti, taijasAhArakasamudghAtau vaikriyasamudghAtavadavasAtavyau, kevalaM taijasasamudghAtagatastaijasazarIranAmakarmapudgalaparizAtaM | 15 sUkSmapR tathvIkAyAH karoti, AhArakasamudghAtagata AhArakazarIranAmakarmapudgalaparizAtaM karoti, kevalisamudghAtasamuddhatastu kevalI sadasavedanIyazubhAzubhanA sU013 moccanIcairgotrakarmapudgalaparizAtaM (karoti), kevalisamudghAtavarjAH zeSAH SaDapi samudghAtA: pratyekamAntamauhUrtikAH, kevalisamudghAtaH punaraSTasAmayikaH, uktaM ca prajJApanAyAm-'veyaNAsamugdhAe NaM kaisamaie paNNatte?, goyamA! asaMkhejasamaie aMtamuhutte, evaM jAva aahaargsmugghaae|| kevalisamugghAe NaM bhaMte ! kaisamaie paNNatte?, goyamA ! aTThasamaie paNNatte // " iti, tadevamanekasamudghAtasambhave sUkSmapRthivIkAyikAnAM tAn pRcchati-tesiNaM bhaMte' ityAdi sugama, navaraM vaikriyAhArakataijasakevalisamudghAtAbhAvo vaikriyAdilabdhyabhAvAt / / gataM samudghAtadvAraM, samprati sajJidvAramAha-'te NaM bhaMte' ityAdi, 'te' sUkSmapRthivIkAyikA: Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! kiM sa| jino'sajJino vA ?, saJjJAnaM saJjA-bhUtabhavadbhAvibhAvasvabhAvaparyAlocanaM sA vidyate yeSAM te sabjina:-viziSTasmaraNAdirUpamano| vijJAnabhAja ityarthaH, yathoktamanovijJAnavikalA asajina: ?, atra bhagavAnnirvacanamAha-gautama! no saJjinaH, kintvasajJina:, vi| ziSTamanolabdhyabhAvAt , hetuvAdopadezenApi na sajinaH, abhisaMdhAraNapUrvikAyAH karaNazakterabhAvAt , ihAsajJina ityeva siddhe no sajina iti pratiSedhaH pratiSedhapradhAno vidhirayamiti jJApanArthaH, pratipAdyasya prakRtisAvadyatvAditi / gata sajJidvAraM, vedanAdvAramAha -te NaM bhaMte!' ityAdi / itthiveyagA' iti striyA: vedo yeSAM te strIvedakAH, evaM puruSavedakA napuMsakavedakA ityapi bhAvanIyaM, tatra Jain Education in For Private Personel Use Only hjainelibrary.org
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ striyAH puMsyabhilASa: strIvedaH, puMsaH striyAmabhilASa: puMvedaH, ubhayorapyabhilASo napuMsakavedaH, bhagavAnAha-gautama! na strIvedakA na puruSavedakAH, napuMsakavedakA: saMmUchimatvAt , 'nArakasaMmUchimA napuMsakA' iti bhagavadvacanam // paryAptidvAramAha-"tesi NaM bhaMte' ityAdi, sugama, paryAptipratipakSA aparyAptistannirUpaNArthamAha-'tesi NaM bhaMte!' ityAdi pAThasiddhaM, navaraM catasro'pyaparyAptayaH karaNApekSayA draSTavyAH, labdhyapekSayA tvekaiva prANApAnAparyAptiH, yasmAdevamAgamaH-iha labdhyaparyAptakA api niyamAdAhArazarIrendriyaparyAptiparisamA sAveva mriyante nArvAka , yata AgAmibhavAyurvaddhA mriyante sarva eva dehinaH, taccAhArazarIrendriyaparyAptAnAmeva bandhamAyAtIti // sasAmprati dRSTidvAramAha-'te NaM bhaMte !' ityAdi sugama, navaraM samyag-aviparItA dRSTi:-jinapraNItavastutattvapratipattiryeSAM te samyagdRSTayaH, mithyA-viparyastA dRSTiryeSAM bhakSitahRtpUrapuruSasya site pItapratipattivat mithyAdRSTayaH, ekAntasamyagrUpamithyArUpapratipattivikalA: sa-|| myagmithyAdRSTayaH, nirvacanasUtraM-goyame tyAdi, sugama, navaraM samyagdRSTitvapratiSedhaH sAsAdanasamyaktvasyApi teSAmasambhavAt , sAsA|danasamyaktvavatAM tanmadhye utpAdAbhAvAt , te hyatisaMkliSTapariNAmAH, sAsvAdanasamyaktvapariNAmastu manAk zubha iti tanmadhye sAsAdanasamyaktvavatAmutpAdAbhAvaH, ata eva sadA saMkliSTapariNAmatvAtteSAM samyagmidhyAdRSTitvapariNAmo'pi na bhavati, nApi samyagmithyA-| dRSTiH san tanmadhye utpadyate, "na sammamiccho kuNai kAlaM" iti vacanAt // gataM dRSTidvAramadhunA darzanadvAramAha-darzanaM nAma sAmAnyavizeSAmake vastuni sAmAnyAvabodhaH, taccaturdhA, tadyathA-cakSurdarzanamacakSurdarzanamavadhidarzanaM kevaladarzanaM ca, tatra sAmAnyavizeSAtmake vastuni cakSuSA darzanaM-rUpasAmAnyaparicchedazcakSurdarzanam , acakSuSA-cakSurvarjazeSendriyamanobhirdarzanamacakSurdarzanam , avadhireva darzanaMrUpisAmAnyagrahaNamavadhidarzanaM, kevalameva darzanaM-sakalajagadbhAvivastusAmAnyaparicchittirUpaM kevaladarzanaM, tatra kimeSAM darzanamiti | Jain Education in For Private & Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 1 rIyAvRttiH pratipattI sUkSmapRhAthvIkAyAH sU013 // 18 // jijJAsuH pRcchati-'te NaM bhaMte' ityAdi pAThasiddhaM, navaramacakSurdarzanitvaM sparzanendriyApekSayA, zeSadarzanapratiSedhaH sujJAnaH // gataM darzana- | dvAraM, jJAnadvAramAha-'te NaM bhaMte jIvA'ityAdi, ajJAnatvaM mithyAdRSTitvAt , tadapi cAjJAnatvaM matyajJAnazrutAjJAnApekSayA, tathA cAha -niyamA duaNNANI'tyAdi pAThasiddhaM, navaraM tadapi matyajJAnaM zrutAjJAnaM ca zeSajIvabAdarAdirAzyapekSayA'tyantamalpIyaH pratipattavyaM, yata uktam-"sarvanikRSTo jIvasya dRSTa upayoga eSa vIreNa / sUkSmanigodAparyAptAnAM sa ca bhavati vijJeyaH // 1 // tasmAtprabhRti jJAnavivRddhidRSTA jinena jIvAnAm / labdhinimittaiH karaNaiH kAyendriyavAgmanohagbhiH // 2 // " yogadvAramAha-'te NaM bhaMte' ityAdi pAThasiddham / gataM yogadvAramadhunopayogadvAraM, tatropayogo dvividha:-sAkAro'nAkArazca, tatrAkAra:-prativastu pratiniyato grahaNapariNAma: |"AgAro u viseso" iti vacanAt , saha AkAro yasya yena vA sa sAkAro-jJAnapaJcakamajJAnatrikaM, yathoktAkAravikalo'nAkAraH, sa cakSurdarzanAdiko darzanacatuSTayAtmakaH, uktaM ca-"jJAnAjJAne paJca nivikalpe so'STadhA tu sAkAraH / cakSuracakSuravadhikevaladRgviSayastvanAkAraH // 1 // " tatra ka eSAmupayogaH ? iti jijJAsuH pRcchati-'te NaM bhaMte !' ityAdi nigadasiddhaM, navaraM sAkAropayogopayuktA matyajJAnazrutAjJAnopayogApekSayA, anAkAropayogopayuktA acakSurdarzanopayogApekSayeti // sAmpratamAhAradvAramAha-'te NaM bhaMte ityAdi, 'te' sUkSmapRthivIkAyikA: Namiti vAkyAlakAre bhadanta ! jIvAH kimAhAramAhArayanti ?, bhagavAnAha-gautama ! 'dravyato' dravyasvarUpaparyAlocanAyAmanantaprAdezikAni dravyANi, anyathA grahaNAsambhavAt , na hi saGkhyAtapradezAtmakA asaGkhyAtapradezAmakA vA skandhA |jIvasya grahaNaprAyogyA bhavanti, kSetrato'saGkhyAtapradezAvagADhAni, kAlato'nyatarasthitikAni-jaghanyasthitikAni madhyamasthitikAni u. |tkRSTasthitikAni ceti bhAvArthaH, sthitiriti cAhArayogyaskandhapariNAmatve'vasthAnaM pratyetavyam , Ah ca mUlaTIkAkAraH-"kAla // 18 // Jain Education a l For Private Personel Use Only Kanaw.jainelibrary.org
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ | to'nyatarasthitIni tadbhAvAvasthAnena jaghanyAdirUpAM sthitimadhikRtye"ti, bhAvato varNavanti gandhavanti rasavanti sparzavanti ca, pratiparamANvekaikavarNagandharasadvisparzabhAvAt , "evaM jahA paNNavaNAe" ityAdi, ' 'evam' uktena prakAreNa yathA prajJApanAyAmaSTAviMzatitame AhArapade prathamoddezake tAvadvaktavyaM yAvat "siya tidisiM siya caudisiM siya paMcadisi"miti, taccaivam-"jAI bhAvato vaNNamaMtAI AhAreti tAI ki egavaNNAI AhAreMti jAva paMcavaNNAI AhAreMti !, goyamA! ThANamaggaNaM paDucca egavaNNAiMpi AhAreMti jAva paMcavaNNAI pi AhAreMti, vihANamaggaNaM paDucca kAlavaNNAiMpi AhAreMti jAva sukillavaNNAiMpi AhAreMti, jAI kAlavaNNAiMpi AhAreMti tAI kiM egaguNakAlAI AhAreMti jAva dasaguNakAlAI AhAreMti saMkhijaguNakAlAI AhAreMti asaMkhejaguNakAlAI AhAreMti aNaMtaguNakAlAI AhAreMti ?, goyamA! egaguNakAlAiMpi AhAreMti jAva aNaMtaguNakAlAIpi AhAreMti evaM jAva sukillAIpi AhAreMti, evaM gaMdhatovi rasatovi // jAI bhAvato phAsamaMtAI AhAreti tAI ki egaphAsAI AhAreMti duphAsAiM AhAreMti jAva aTThaphAsAI AhAreMti ?, goyamA! ThANamaggaNaM paDucca no egaphAsAiM AhAreMti no duphAsAI AhAreti no tiphAsAIpi AhAreMti cauphAsAiMpi AhAreMti jAva aTThaphAsAiMpi AhAreMti, vihANamaggaNaM paDucca kakkhaDAIpi AhAreMti jAva lukkhAIpi AhAreti // jAI phAsato kakkhaDAIpi AhAreMti tAI kiM egaguNakakkhaDAI AhAreMti jAva arNataguNakakkhaDAIpi AhAreMti?, goyamA! egaguNakakkhaDAiMpi AhAreMti jAva aNaMtaguNakakkhaDAiMpi AhAreMti, evaM aTThavi phAsA bhANiyavvA jAva aNaMtaguNalukkhAipi AhAreti // jAI bhaMte! aNaMtaguNalukkhAI AhAreti tAI bhaMte ! kiM puDhAI AhAreMti apuTThAI AhAreMti ?, goyamA! puTThAI AhAreMti no apuTThAI AhAreMti, jAI puTThAI AhAreMti tAI bhaMte ! kiM ogADhAI AhAreMti aNogADhAI AhAreMti ?, goyamA! ogADhAI AhAreMti no jI004 PAGES Jain Education in ( ainelibrary.org
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ M | sUkSmapR zrIjIvA- aNogADhAI AhAreMti, jAiM bhaMte ! ogADhAI AhAraiti tAI ki aNaMtarogADhAI AhAreMti paraMparogADhAI AhAreMti ?, goyamA! rAta, gAyamAdA1pratipattA jIvAbhi aNaMtarogADhAI AhAreMti no paraMparogADhAI AhAreMti, tAI bhaMte ! kiM aNUI AhAreMti bAyarAiM AhAreMti ?, goyamA! aNUiMpi malayagi-8 AhAreMti bAyarAiMpi AhAreMti, jAI bhaMte ! aNUI AhAreMti tAI bhaMte ! kiM uDu AhAreMti ahe AhAreMti tiriyaM AhAreMti ?, rIyAvRttiH goyamA! uDUMpi AhAreMti ahevi AhAreti tiriyapi AhAreMti, jAI bhaMte ! uDupi AhAreMti ahevi AhAreti tiriyapi AhAreMti sU013 tAI kiM AI AhAreMti majjhe AhAreMti pajjavasANe AhAreMti ?, goyamA ! Aipi AhAreMti majjhevi AhAreMti pjjvsaanne(vi)aahaa||19|| reMti, jAI bhaMte! AIpi AhAreMti jAva pajavasANevi AhAraiti tAI kiM savisae AhAreMti avisae AhAreMti?, goyamA! savisae AhAreMti no avisae AhAreMti, jAI bhaMte ! savisae AhAreMti tAI kiM ANupuTviM AhAreMti aNANupurdiva AhAreMti ?, goyamA! ANupuci AhAreMti no aNANupurdiva AhAreMti, jAI bhaMte ! ANupurdiva AhAreti tAI kiM tidisiM AhAreMti caudisiM AhAreMti paMcadisiM AhAreMti chaddisi AhAreMti ?, goyamA! nivvAghAeNaM chaddisiM, vAghAyaM paDucca siya tidisiM siya caudisi(siya)paMcadisi|miti // " asya vyAkhyA-"jAI bhAvato vaNNamaMtAI" ityAdi praznasUtraM sugam , bhagavAnAha-gautama! 'ThANamaggaNaM paDuceti tiSThanti vizeSA asminniti sthAnaM-sAmAnyamekavarNa dvivarNa trivarNamityAdirUpaM tasya mArgaNam-anveSaNaM tatpratItya, sAmAnyacintAmAzrityeti bhAvArthaH, ekavarNAnyapi dvivarNAnyapItyAdi sugama, navaraM teSAmanantapradezikAnAM skandhAnAmekavarNatvaM dvivarNatvamityAdi vyavahAranayamatApekSayA, nizcayanayamatApekSyA tvanantaprAdezikaskandho'lpIyAnapi paJcavarNa eva pratipattavyaH, 'vihANamaggaNaM paDucce'tyAdi yAvad [vidhAna |-vizeSaH,] viviktam-itaravyavacchinnaM dhAna-poSaNaM kharUpasya yattatpratItya sAmAnyacintAmAzrityeti zeSaH, kRSNo nIla ityAdi prati For Private Personal Use Only JainEducation ins Jainelibrary.org
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyato varNavizeSa itiyAvat , tasya mArgaNaM tatpratItya kAlavarNAnyapyAhArayantItyAdi sugama, navarametadapi vyavahArataH pratipattavyaM, ni|zcayata: punaravazyaM tAni paJcavarNAnyeva // 'jAI vaNNato kAlavaNNAI' ityAdi sugama yAvadanantaguNasukilAiMpi AhArayanti, evaM gandharasasparzaviSayANyapi sUtrANi bhAvanIyAni // 'jAiM bhaMte! aNaMtaguNalukkhAI' ityAdi, yAni bhadanta ! anantaguNarUkSANi, upalakSaNametat-ekaguNakAlAdInyapyAhArayanti tAni spRSTAni-AsapradezasparzaviSayANyAhArayanti utAspRSTAni ?, bhagavAnAha-spRSTAni no aspRSTAni, tatrAlapradezaiH saMsparzanamAtsapradezAvagADhakSetrA(hirapi saMbhavati tataH praznayati-'jAI bhaMte'ityAdi, yAni bhadanta ! | spRSTAnyAhArayanti tAni kimavagADhAni-AtmapradezaiH sahakakSetrAvasthAyIni utAnavagADhAni-AsapradezAvagAhakSetrAdvahiravasthitAni?, | bhagavAnAha-gautama ! avagADhAnyAhArayanti nAnavagADhAni / yAni bhadanta! avagADhAnyAhArayanti tAni kimanantarAvagADhAni ?, ki muktaM bhavati ?-yeSvAsapradezeSu yAnyavyavadhAnenAvagADhAni tairAmapradezaistAnyevAhArayanti uta paramparAvagADhAni-ekadvitrAdyAmapradezai|rvyavahitAni ?, bhagavAnAha-gautama! anantarAvagADhAni na paramparAvagADhAni / yAni bhadanta! anantarAvagADhAnyAhArayanti tAni bhadanta ! anantaprAdezikAni dravyANi kimaNUni-stokAnyAhArayanti uta bAdarANi-prabhUtapradezopacitAni ?, bhagavAnAha-aNUnyapyAtihArayanti bAdarANyapyAhArayanti, ihANutvabAdaratve teSAmevAhArayogyAnAM skandhAnAM pradezastokatvabAhulyApekSayA prajJApanAmUlaTIkA kAreNApi vyAkhyAte ityasmAbhirapi tathaivAbhihite / yAni bhadanta ! aNUnyapi AhArayanti tAni kimUrdhvapradezasthitAnyAhArayanti adhastiryagvA?, ihodhistiryaktvaM yAvati kSetre sUkSmapRthivIkAyiko'vagADhastAvatyeva kSetre tadapekSayA paribhAvanIyaM, bhagavAnAha-UrdhvamapyAhArayanti-UrdhvapradezAvagADhAnyapyAhArayanti, evamadho'pi tiryagapi / yAni bhadanta ! UrdhvamapyAhArayanti adho'pyAhArayanti tirya -SARLANAGAR Jain Education a l For Private & Personel Use Only Vijainelibrary.org
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 20 // Jain Education In gapyAhArayanti tAni kimAdAvAhArayanti madhye AhArayanti paryavasAne AhArayanti ?, ayamatrAbhiprAyaH - sUkSmapRthivIkAyikA hAnantaprAdezikAni dravyANyantarmuhUrttaM kAlaM yAvadupabhogocitAni gRhNanti, tataH saMzayaH - kimupabhogocitasya kAlasyAntarmuhUrtapramANasyAdau - prathamasamaye AhArayanti uta madhye - madhyasamayeSu Ahozvit paryavasAne paryavasAnasamaye ?, bhagavAnAha - gautama ! AdAvapi madhye'pi paryavasAne'pyAhArayanti, kimuktaM bhavati ? - upabhogocita kAlasyAntarmuhUrttapramANasyAdimadhyAvasAnasamaye'pyAhArayantIti / yAni bhadanta ! | AdAvapi madhye'pi paryavasAne'pyAhArayanti tAni bhadanta ! kiM svaviSayAni - khocitAhArayogyAnyAhArayanti utAviSayAni - khocitAhArAyogyAnyAhArayanti ?, bhagavAnAha - gautama ! svaviSayANyAhArayanti no aviSayANi / yAni bhadanta ! svaviSayANyAhArayanti tAni bhadanta ! kimAnupUrvyA''hArayanti anAnupUrvyA ?, AnupUrvI nAma yathA''sannaM, tadviparItA'nAnupUrvI, bhagavAnAha - gautama ! AnupUrvyA, sUtre dvitIyA tRtIyArthe veditavyA prAkRtatvAt yathA''cArAGge "agaNiM puTThA" ityatra, AhArayanti, no anAnupUrvyA UrdhvamadhastiryagvA, yathAsssanaM nAtikramyAhArayantIti bhAvaH / yAni bhadanta ! AnupUrvyA''hArayanti tAni bhadanta ! kiM 'tidisaM 'ti timro dizaH samAhRtAstridik tasmin vyavasthitAnyAhArayanti caturdizi paJcadizi dizi vA, iha lokaniSkuTaparyante jaghanyapade'pi [ - jIvAvagAhakSetraM ] tridigvyavasthitameva prApyate na dvidigvyavasthitamekadigvyavasthitaM vA, atastridizyArabhya praznaH kRtaH, bhagavAnAha - gautama ! 'nivvAghAeNaM chaddisi' mityAdi, vyAghAto nAmAlokAkAzena pratiskhalanaM vyAghAtasyAbhAvo nirvyAghAtaM ' zabdaprathAdAvavyayaM pUrvapadArthe nityamavyayIbhAva' ityavyayIbhAvaH 'tena vA tRtIyAyA' iti vikalpenAmbhAvavidhAnAt pakSe'trAmbhAvaH, niyamAd - avazyaMtayA padizi vyavasthitAni, SaDbhyo digbhya AgatAnIti bhAvaH, dravyANyAhArayanti, vyAghAtaM punaH pratItya lokaniSkuTAdau syAtkadAcitridizi - tisRbhyo digbhya pratipattau sUkSmapR thvIkAyAH sU0 13 // 20 // jainelibrary.org
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAgatAni, kadAcit catasRbhyaH kadAcitpaJcabhyaH, kA'tra bhAvanA ? iti ceducyate-iha lokaniSkuTe paryante'dhastyapratarAgneyakoNAvasthito zAyadA sUkSmapRthivIkAyiko varttate tadA tasyAdhastAdalokena vyAptatvAt adhodikapudgalAbhAva: AgneyakoNAvasthitatvAt pUrvadikapudgalAbhAvo dakSiNadikpudgalAbhAvazca, evamadha:pUrvadakSiNarUpANAM tisRNAM dizAmalokena vyApanAt tA apAsya yA pariziSTA UrdhA'parottarA ca digavyAhatA varttate tata AgatAn pudgalAnAhArayanti, yadA punaH sa eva pRthivIkAyika: pazcimAM dizamanusRtya varttate tadA pUrvA digabhyadhikA jAtA, dve ca dizau dakSiNAdhastyarUpe alokena vyAhate iti sa caturdigAgatAn pudgalAnAhArayati, yadA punarUvaM dvitIyAdiprataragatapazcimadizamavalambya tiSThati tadA'dhastyApi digabhyadhikA labhyate, kevalA dakSiNaivaikA paryantavartinI alokena vyAhateti paJcadigAgatAn pudgalAnAhArayati / 'vaNNato' ityAdi varNata: kAlanIlalohitahAridrazuklAni, gandhataH surabhigandhAni durabhigandhAni vA, rasatastiktAni yAvanmadhurANi, sparzata: karkazAni yAvakSANi, tathA teSAmAhAryamANAnAM pudgalAnAM 'purANAn' apretanAn varNaguNAn gandhaguNAn rasaguNAn sparzaguNAn 'vipariNAmaittA paripAlaittA parisADaittA parividdhaMsaittA' etAni catvAryapi padAnyekArthikAni | vinAzArthapratipAdakAni nAnAdezajavineyAnugrahArthamupAttAni, vinAzaH kimityAha-anyAn apUrvAn varNaguNAn gandhaguNAn rasaguNAn sparzaguNAn utpAdyAsazarIrakSetrAvagADhAn pudgalAn 'savvappaNayAe' sarvAsanA-savairevAsapradezairAhAramAhArarUpAn pudgalAnAhArayanti // 9 gatamAhAradvAraM, sAmpratamupapAtadvAramAha-'te NaM bhaMte'ityAdi, te bhadanta ! sUkSmapRthivIkAyikA jIvAH 'kutaH' kebhyo jIvebhya uddhRtyo tpadyante ?, kiM nairayikebhyaH ? ityAdi pratItaM, bhagavAnAha-gautama! no nairayikebhya ityAdi pAThasiddhaM, navaraM devanairayikebhya utpAdapratiSedho devanairayikANAM tathAbhavasvabhAvatayA tanmadhye utpAdAsambhavAt , 'jahA vakaMtIe' iti, yathA prajJApanAyAM vyutkrAntipade tathA Jan Education For Private Personel Use Only nelibrary.org
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 21 // Jain Education In sU0 13 vaktavyaM, taJcaivam - tiryagyonebhyo 'pyutpAdaH paryAptebhyo'paryAptebhyo vA kevalamasaGkhyAtavarSAyuSkavarjitebhyaH, manuSyebhyo 'pyakarmabhUmijAntara- 1 pratipattau dvIpajAsa yAtavarSAyuSka karmabhUmijavyatiriktebhyaH paryAptebhyo'paryAptebhyo veti // gatamupapAtadvAramadhunA sthitidvAramAha - 'tesi NaM bhaMte !' sUkSmapRityAdi sugamaM, navaraM jaghanyapadAdutkRSTapadmadhikamavaseyam // gataM sthitidvAramadhunA samudghAtamadhikRtya maraNaM vicintayiSuridamAha - 'te 4thvIkAyAH NaM bhaMte jIvA' ityAdi sugamam ubhayathA'pi maraNasambhavAt / cyavanadvAramAha - ' te NaM bhaMte jIvA' ityAdi, 'te' sUkSmapRthvIkA - yikA bhadanta ! jIvA anantaramuddhRtya sUkSmapRthivIkAyikabhavAdAnantaryeNoddhRtyeti bhAvaH kva gacchanti ? -kotpadyante ?, etenAtmano gamanadharmakatA paryAyAntaramadhikRtyotpattidharmakatA ca pratipAditA, tena ye sarvagatamanutpattidharmakaM cAlAnaM pratipannAste nirastA draSTavyAH, tathArUpe satyAtmani yathoktaprazrArthAsambhavAt, 'kiM neraiesa gacchanti' ? ityAdi supratItaM, bhagavAnAha - 'no neraiesa gacchanti' ityAdi pAThasiddhaM 'jahA vaktIe' iti, yathA prajJApanAyAM vyutkrAntipade cyavanamuktaM tathA''trApi vaktavyaM taccotpAdavad bhAvanIyamiti // gataM cyavanadvAramadhunA gatyAgatidvAramAha- 'te NaM bhaMte jIvA' ityAdi, te bhadanta ! jIvAH 'katigatikAH ?' kati gatayo yeSAM te katigatikAH, 'katyAgatikAH ?" katibhyo gatibhya AgatiryeSAM te katyAgatikAH, bhagavAnAha - gautama ! yAgatikA narakagaterdevagatezva sUkSmeSUtpAdAbhAvAt dvigatikA narakagatau devagatau ca tata udvRttAnAmutpAdAbhAvAt, 'parIttA' pratyekazarIriNa:, asaGkhyeyA asoyalokAkAzapradezapramANatvAt prajJaptA mayA zeSaizca tIrthakRdbhiH anena sarvatIrthakRtAmavisaMvAdivacanatAmAha, he zramaNa ! he AyuSman ! 'se ttaM suhumapuDhavikvAiyA' ta ete sUkSmapRthivIkAyikA uktAH // uktAH sUkSmapRthivIkAyikAH, adhunA bAdarapRthivIkAyikAnabhidhitsurAha // 21 // dainelibrary.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ se kiM taM bAyarapuDhavikAiyA ?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-saNhavAyarapuDhavikkAiyA ya kharavAyara puDhavikkAiyA ya (suu014|| 'se kiM ta'mityAdi, atha ke te bAdarapRthivIkAyikA: 1, sUrirAha-bAdarapRthivIkAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-zlakSNabAdarathivIkAyikAzca kharabAdarapRthivIkAyikAzca-zlakSNA nAma cUrNitaloSTakalpA mRdupRthavI tadAtmakA jIvA apyupacArataH zlakSNAH te ca | te bAdarapRthivIkAyikAzca zkSNabAdarapRthivIkAyikAH, athavA zlakSNA cAsau bAdarapRthivI ca sA kAya:-zarIraM yeSAM te zlakSNabAdarapRthvIkAyAH ta eva svArthikekapratyayavidhAnAt lakSNabAdarapRthivIkAyikAH, kharA nAma pRthivI saGghAtavizeSa kAThinyavizeSa vA''pannA tadAtmakA jIvA api kharA: te ca te bAdarapRthivIkAyikAzca kharabAdarapRthivIkAyikAH, athavA pUrvavatprakArAntareNa samAsaH, cazabdau svagatAnekabhedasUcakau // se kiM taM sahavAyarapuDhavikkAiyA ?, 2 sattavihA paNNattA, taMjahA-kaNhamattiyA, bheo jahA paNNavaNAe jAva te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajattagA ya apajattagA ya / tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati sarIragA paNNattA ? goyamA! tao sarIragA paM0, taMjahA-orAlie teyae kammae, taM ceva savvaM navaraM cattAri lesAo, avasesaM jahA suhamapuDhavikkAiyANaM AhAro jAva NiyamA chaddisi, uvavAto tirikkhajoNiyamaNussadevehiMto, devahiM jAva sodhammesANehiMto, ThitI jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bAvIsaM vaasshssaaii| te NaM bhaMte ! jIvA mAraNaMtiyasamu For Private 8 Personal Use Only N Jain Education anmonal w.jainelibrary.org I
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 22 // Jain Education Inte vari kiM samohayA maraMti asamohatA maraMti ?, goyamA ! samohatAvi maraMti asamohatAvi maraMti / te NaM bhaMte! jIvA anaMtaraM ubvahittA kahiM gacchaMti ? kahiM ubavajaMti ? - kiM neraiesa uvavati 10, pucchA, no neraiesa uvavajjaMti tirikkhajoNiesu uvavajjaMti maNussesu uva0 no devesu uva0, taM caiva jAva asaMkhejavAsAuvajjehiM / te NaM bhaMte! jIvA katigatiyA katiAgatiyA paNatI ?, goyamA ! dugatiyA tiAgatiyA parittA asaMkhejjA ya samaNAuso !, se taM bAyarapuDhavikkAiyA / settaM puDhavikAiyA // ( sU0 15 ) 1 'se kiM tamityAdi, atha ke te lakSNabAdarapRthivIkAyikA: ?, sUrirAha - lakSNabAdarapRthivIkAyikA: saptavidhAH prajJaptAH, tadeva saptavidhatvaM darzayanti, tadyathA - kRSNamRttikA ityAdi 'bhedo bhANiyavvo jahA paNNavaNAe jAva tattha niyamA asaMkhijjA' iti, bhedo bAdarapRthivIkAyikAnAM dvividhAnAmapi tathA bhaNitavyo yathA prajJApanAyAM, sa ca tAvad yAvat "tattha niyamA asaMkhejjA" iti padaM, sa caivam - kiNhamattiyA nIlamattiyA lohiyamattiyA hAliddamattiyA sukkilamattiyA paMDumattiyA paNagamattiyA, secaM saNhabAyarapuDhavi kAiyA / se kiM taM kharabAyarapuDhavikAiyA ?, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA - puDhavI ya sakarA vAluyA ya ubale silA ya loNUse / taMbA ya tauya sIsaya ruppa suvaNNe ya vaire ya // 1 // hariyAle hiMgulae maNosilA sAsagaMjaNa pavAle / abbhapaDalabbhavAlaya vAyarakAye maNivihANA || 2 || gomenae ya ruyae aMke phalihe ya lohiyakkhe ya / maragayamasAragalle bhuyamoyagaiMdanIle ya // 3 // | caMdaNageruyahaMse pulae sogaMdhie ya boddhavve / caMdappabhaverulie jalakaMte sUrakaMte ya // 4 // je yAvaNNe taha pagArA te samAsato duvihA 1 pratipattau zlakSNakhara bAdaraputhvIkAyau sU0 14 15 // 22 // ainelibrary.org
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ hApaNNattA, taMjahA-pajattagA ya apajattagA ya, tattha NaM je te apajattagA te NaM asaMpannA, tattha NaM je te pajattagA eesiNaM vaNNAdeseNaM gaMdhAeseNaM rasAeseNaM phAsAeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhijjAI joNippamuhasayasahassAI pajattaganissAe apajjattagA vakkamaMti, jattha ego tattha niyamA asaMkhejA" iti, asya vyAkhyA-kRSNamRttikA-kRSNamRttikArUpA, evaM nIlalohitahAridrazuklabhedA api vAcyAH, pANDumRttikA nAma dezavizeSe yA dhUlIrUpA satI pANDU iti prasiddhA tadAsakA jIvA apyabhedopacArAtpANDumRttiketyuktAH, 'paNagamattiyA' iti nadyAdipUraplAvite deze nadyAdi pUre'pagate yo bhUmau zlakSNamRdurUpo jalamalo'paraparyAyapaGkaH sa panakamRttikA tadAmakA jIvA apyabhedopacArAtpanakamRttikAH, settamityAdinigamanaM sugamam // 'se kiM ta'mityAdi // atha ke te kharabAdarapRthivIkAyikA: ?, sUrirAha-kharabAdarapRthivIkAyikA anekavidhAH prajJaptAH, catvAriMzadbhedA mukhyata: prajJaptA ityarthaH, tAneva catvAriMzadbhedAnAha, taMjahA-'puDhavI'tyAdigAthAcatuSTayam / pRthivIti 'bhAmA satyabhAmAvat' zuddhapRthivI nadItaTabhittyAdirUpA 1, cazabda utta rApekSayA samuccaye, zarkarA-laghUpalazakalarUpA 2, vAlukA-sikatA 3, upala:-TaGkAyupakaraNaparikarmaNAyogya: pASANaH 4, zilA| ghaTanayogyA devakulapIThAdhupayogI mahAn pASANavizeSa: 5, lavarNa-sAmudrAdi 6, USo yadvazAdUSaraM kSetram 7, ayastAmratrapusIsakarUpyasuvarNAni-pratItAni 13, vano-hIraka: 14, haritAlahiGgulamana:zilA: pratItAH 17, sAsagaM-pAradaH 18, aJjanaM sauvIrAjanAdi 19, pravAlaM-vidrumaH 20, abhrapaTalaM-prasiddham 21, abhravAlukA-abhrapaTalamizrA vAlukA 22, 'bAyarakAe' iti bAdarapRthivIkAye'mI bhedA iti zeSaH, 'maNivihANA' iti cazabdasya gamyamAnatvAt maNividhAnAni ca-maNibhedAzca bAdarapRthivIkAyabhedatvena jJAtavyAH, tAnyeva maNividhAnAni darzayati-'gomejae ya' ityAdi, gomejakaH 23, 'caH' samuccaye, rucaka: 24 aGkaH 25 Jain Education in Olainelibrary.org
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- sphaTika: 26 'caH' pUrvavat , lohitAkSaH 27 marakata: 28 masAragallaH 29 bhujamocakaH 30 indranIlazca 31 candana(:) 32 gairikaH 1 pratipattau jIvAbhi033 haMsagarbhaH 34 pulakaH 35 saugandhikazca 36 candraprabha: 37 vaiDUryaH 38 jalakAnta: 39 sUryakAntazca 40, tadevamAdyayA gA- | bAdara thiyA pRthivyAdayazcaturdaza bhedA uktA: dvitIyagAthayA'STau haritAlAdayaH tRtIyagAthayA gomejakAdayo daza turyagAthayA'STAviti, sa- vIkAyAH rIyAvRttiH 8 saGkhyayA catvAriMzat , 'je yAvaNNe tahappagArA' iti ye'pi cAnye tathAprakArA maNibhedAH-padmarAgAdayaste'pi kharabAdarapRthivIkA-13 sU0 15 padAyikatvena veditavyAH / 'te samAsato' ityAdi, te bAdarapRthivIkAyikAH 'samAsataH" saGkepeNa dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-paryAptakA // 23 // aparyAptakAzca, tatra ye'paryAptakAste svayogyA: paryAptI: sAkalyenAsaMprAptAH athavA'saMprAptA iti viziSTAn varNAdInanupagatAH, tathAhi 81-varNAdibhedavivakSAyAmete na zakyante kRSNAdinA bhedena vyapadeSTuM, kiM kAraNamiti-ced, ucyate, iha zarIrAdiparyAptiSu paripUrNAsu satISu bAdarANAM varNAdibhedaH saMprakaTo bhavati nAparipUrNAsu, te cAparyAptA ucchAsaparyAptyA aparyAptA eva mriyante, tato na spaSTo va divibhAga ityasaMprAptA ityuktam , anye tu vyAcakSate-sAmAnyato varNAdInasaMprAptA iti, tacca na yuktaM, yataH zarIramAtrabhAvino varNA dayaH, zarIraM ca zarIraparyAptyA saMjAtamiti / 'tattha Na'mityAdi, tatra ye te paryAptakA:-parisamAptasamastasvayogyaparyAptayaste varNAdedazena-varNabhedavivakSayA evaM gandhAdezena rasAdezena sparzAdezena sahasrAyaza:-sahasrasaGkhyayA vidhAnAni-bhedAH, tadyathA-varNAH kRSNAdisAbhedAtpaJca gandhau surabhItarabhedAhI rasAstiktAdayaH paJca sparzA mRdukarkazAdayo'STI, ekaikasmiMzca varNAdau tAratamyabhedenAneke'vAntarabhedAH, 4|| tathAhi-bhramarakokilakajalAdiSu taratamabhAvAt kRSNaH kRSNatara: kRSNatama ityAdirUpatayA'neke kRSNabhedAH, evaM nIlAdiSvapyAyojyaM, tathA gandharasasparzeSvapi, tathA parasparaM varNAnAM saMyogato dhUsarakaburatvAdayo'nekasamayAbhedAH, evaM gandhAdInAmapi parasparaM gandhAdibhiH sa Jain Education AIMainelibrary.org
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ A%AR samAyogAta, tato bhavanti varNAdyAdezaiH sahasrAprazo bhedAH, 'saMkhijjAI joNippamuhasayasahassAIti sayeyAni yonipra-1 mukhANi-yonidvArANi zatasahasrANi, tathAhi-ekaikasmin varNe gandhe rase sparze ca saMvRtA yoniH pRthivIkAyikAnAM, sA punanidhAsacittA'cittA mizrA ca, punarekaikA tridhA-zItA uSNA zItoSNA, zItAdInAmapi pratyekaM tAratamyabhedAdanekabhedatvaM, kevalamekaviziSTavarNAdiyuktAH saGkhyAtItA api svasthAne vyaktibhedena yonijAtimadhikRtyaikaiva yonirgaNyate, tataH saGkhyeyAni pRthvIkAyikAnAM yo| nizatasahasrANi bhavanti, tAni ca sUkSmabAdaragatasarvasaGkhyayA sapta, 'pajjattaganissAeM' ityAdi, paryAptakanizrayA'paryAptakA vyutkrAmanti-13 utpadyante, kiyantaH ? ityAha-yatraikaH paryAptakastatra niyamAttannizrayA asaGkhyeyA:-saGkhyAtItA aparyAptakAH / 'eesi NaM bhaMte! jIvANa'mityAdinA zarIrAvagAhanAdidvArakalApacintAM karoti, sA ca pUrvavat , tathA cAha-evaM jo ceva suhumapuDhavikAiyANaM gamo so ceva bhANiyavo iti, 'navara' mityAdi, navaramidaM nAnAtvaM lezyAdvAre catasro lezyA vaktavyAH, tejolezyAyA api sambhavAt , tathAhi 3 -vyantarAdaya IzAnAntA devA bhavanavimAnAdAvatimUrchayA''mIyaratnakuNDalAdAvapyutpadyante, te ca tejolezyAvanto'pi bhavanti, yallezyazca mriyate apre'pi tallezya evopajAyate "jallese marai tallese uvavajai" iti vacanAt , tataH kiyatkAlamaparyAptAvasthAyAM tejolezyAvanto'pyavApyante iti catasro vaktavyAH, AhAro niyamAt SaDdizi, bAdarANAM lokamadhya evopapAtabhAvAt , upapAto devebhyo|'pi, bAdareSu tadutpAdavidhAnAt , sthitijaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dvAviMzativarSasahasrANi, devebhyo'pyutpAdAt vyAgatayo, dvigatayaH || pUrvavat , ete'pi ca 'parIttA' pratyekazarIriNo'saGkhyeyAH prajJaptAH he zramaNa ! he AyuSman !, 'setta'mityAdyupasaMhAravAkyam // uktAH pRthvIkAyikAH, adhunA'pkAyikAnabhidhitsuridamAha ACCOACANA:- For Private Personal Use Only in Eduent an URT Ki.jainelibrary.org
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattau sUkSmavAdarApkAyayoH sU016 1, sUrirAha-alAimaAukAiyA // (sU010 cava jAva dugatiyA duAjaheba suhu zrIjIvA- se kiM taM AukkAiyA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-muhumaAukkAiyA ya bAyaraAukkAiyA ya, jIvAbhi suhumaAU. duvihA paNNattA, taMjahA-pajattA ya apajattA ya |tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati sarImalayagi-18 rayA paNNattA?, goyamA ! tao sarIrayA paNNattA, taMjahA-orAlie teyae kammae, jaheva suhurIyAvRttiH mapuDhavikkAiyANaM, NavaraM thibugasaMThitA paNNattA, sesaM taM ceva jAva dugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejA paNNattA / se taM suhumaAukkAiyA // (sU016) // 24 // atha ke te'pkAyikA:?, sUrirAha-apkAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-sUkSmApkAyikAzca bAdarApkAyikAzca, tatra sUkSmAH sarvalohAkavyApino bAdarA ghanodadhyAdibhAvinaH, cazabdau svagatAnekabhedasUcakau / 'se kiMtaM suhamaAukkAiyA?' ityAdi sUkSmapRthivIkAyikava|niravazeSa bhAvanIya, navaramidaM saMsthAnadvAre nAnAtvaM, tadevopadarzayati-'te siNaMbhaMte jIvANaM sarIrayA kiM saMThiyA?' ityAdi paatthsiddhm|| se kiM taM bAyaraAukkAiyA?,2 aNegavihA paNNattA, taMjahA-osA hime jAva je yAvanne tahappagArA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattAya apajattA ya, taM ceva savvaM NavaraM thibugasaMThitA, cattAri lesAo, AhAro niyamA chaddisiM, uvavAto tirikkhajoNiyamaNussadevehiM, ThitI jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkosaM sattavAsasahassAI, sesaM taM ceva jahA bAyarapuDhavikAiyA jAva dugatiyA tiAgatiyA parittA asaMkhejA pannattA samaNAuso!, settaM bAyaraAU, settaM AukAiyA // (suu017||) // 24 // in Educatan i For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ 'se kiM tamityAdi, atha ke te bAdarApkAyikA:?, sUrirAha-bAdarAkAyikA anekavidhAH prajJaptAH, tadyathA-'osA hime mahiyA jAva tattha niyamA asaMkhejA" iti, yAvatkaraNAdevaM paripUrNapATho draSTavya:-"karage harataNU suddhodae sIodae khaTTodae khArodae| aMbilodae lavaNodae varuNodae khIrodae khoodae rasodae je yAvanne tahappagArA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattagA ya" apajattagA ya, tattha NaM je te apajattagA eesiNaM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAeseNaM phAsAeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhijAI joNippamuhasayasahassAI pajjattaganissAe apajattagA vakamaMti, jattha ego tattha niyamA asaMkhejjA" iti, asya vyAkhyA-avazyAyaHtrehaH, hima-styAnodakaM, mahikA-garbhamAseSu sUkSmavarSa, karako-ghanopala:, haratanuH yo bhuvamudbhidya godhUmAkaratRNAvAdiSu baddho bindurupajAyate, zuddhodakam-antarikSasamudbhavaM nadyAdigataM vA, tacca sparzarasAdibhedAdanekabhedaM, tadevAnekabhedatvaM darzayati-zItodakaM-nadItaDAgAvaTavApIpuSkariNyAdiSu zItapariNAmam , uSNodakaM-svabhAvata eva kacinnirjharAdAvuSNapariNAma, kSIrodakam-IpallavaNapariNAma yathA lATadezAdau keSucidavaTeSu, khaTTodakam-ISadamlapariNAmam , Amlodakam-atIva svabhAvata evAmlapariNAmaM kAjikavat , lavaNodakaM lavaNasamudre, vAruNodakaM vAruNasamudre, kSIrodakaM kSIrasamudre, kSododakamikSurasasamudre, rasodakaM puSkaravarasamudrAdiSu, ye'pi cAnye tathAprakArA rasasparzAdibhedAd dhRtodakAyo bAdarApkAyikAste sarve bAdarApkAyikatayA pratipattavyAH, 'te samAsao' ityAdi prAgvat navaraM saGkhyeyAni yonipramukhANi zatasahasrANItyatrApi sapta veditavyAni / 'tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIragA' 1 ityAdidvArakalApacintAyAmapi bAdarapRthivIkAyikagamo'nugantavyo, navaraM saMsthAnadvAre zarIrakANi stibukasaMsthAnasaMsthitAni vaktavyAni, jI0ca05 Jain Education in For Private Personal Use Only R ainelibrary.org
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pratipattI vanaspati bhedI sU0 17 sUkSmavanaspatiH sU0 18 rittA azaMtAka zyakAH , marirASTa-vanasaki tamityAdi, atha zrIjIvA- sthitidvAre jaghanyataH sthitirantarmuhUrttamutkarSataH sapta varSasahasrANi, zeSaM tathaiva, upasaMhAramAha-setta'mityAdi / uktA apkAyikAH, tyAdi / uktA apkAyikAH, jIvAbhi samprati vanaspatikAyikAnAhamalayagi-15 se kiM taM vaNassaikAiyA ?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-suhumavaNassaikAiyA ya vAyaravaNassarIyAvRttiH ikAiyA y|| (suu017)|se kiM taM suhumavaNassaikAiyA?, 2 duvihA paNNattA, saMjahA-paja ttagA ya apajattagA ya taheva NavaraM aNitthaMtha (saMThANa) saMThiyA, dugatiyA duAgatiyA aparittA arNatA, avasesaM jahA puDhavikkAiyANaM, se taM suhumavaNassaikAiyA // (suu018)| atha ke te vanaspatikAyikAH ?, sUrirAha-vanaspatikAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-sUkSmavanaspatikAyikAzca bAdaravanaspati- kAyikAzca, cazabdau svagatAnekabhedasUcakau // 'se kiM ta'mityAdi, atha ke te sUkSmavanaspatikAyikAH 1, sUrirAha-sUkSmavanaspatikAyikA dvividhAH prajJaptA:-paryAptA aparyAptAzca, 'tesi NaM bhaMte ! kati sarIragA' ityAdidvArakalApacintanaM sUkSmapRthivIkAyikavadAvanIyaM, navaraM saMsthAnadvAre 'sarIragA aNitthaMthasaMThANasaMThiyA paNNattA' iti, itthaM tiSThatIti itthaMsthaM na itthaMsthamanitthaMstham , aniyatAkAramityarthaH, taJca tatsaMsthAnaM tena saMsthitAni-aniyatasaMsthAnasaMsthitAni, gatyAgatidvArasUtraparyante 'aparittA arNatA pannattA' iti vaktavyam , 'aparIttA' apratyekazarIriNaH anantakAyikA ityarthaH, ata evAnantAH prajJaptAH hezramaNa! he AyuSman ! 'sett'mityaadi| upasaMhAravAkyam // se kiM taM bAyaravaNassaikAiyA ?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-patteyasarIrabAyaravaNassatikAiyA // 25 // Jain Education For Private Personel Use Only H ainelibrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education ya sAdhAraNa sarIrabAyaravaNassaikAiyA ya // ( sU0 19 ) / se kiM taM patteyasarIrabAdaravaNassatikAiyA ?, 2 duvAlasavihA paNNattA, taMjA - rukkhA gucchA gummA latA ya vallI ya pavvagA caiva / taNavalayaharitaosahijalaruhakuhaNA ya boddhavvA // 1 // se kiM taM rukkhA 1, 2 duvihA paNNattA, taMjA - egaTTiyA ya bahubIyA ya / se kiM taM egaTTiyA ?, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA - nibaMdhajaMbujAva puNNAgaNAgarukkhe sIvaNNi tathA asoge ya, je yAvaNNe tahappagArA, etesiNaM mUlAvi asaMkhejjajIviyA, evaM kaMdA khaMdhA tayA sAlA pavAlA pattA patteyajIvA pupphAI aNegajIvAI phalA egaTThiyA, settaM egaTThiyA / se kiM taM bahubIyA ?, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA - atthiyateMduyauMbarakaviTThe AmalakaphaNasadADimaNaggodhakA uMbarIyatilayalauyaloddhe dhabe, je yAvaNNe tapagArA, etesiNaM mUlAvi asaMkhejjajIviyA jAva phalA bahubIyagA, settaM bahubIyagA, setaM rukkhA, evaM jahA paNNavaNAe tahA bhANiyavvaM, jAva je yAvanne tahappagArA, settaM kuhaNA - nANAvidhasaMThANA rukkhANaM egajIviyA pattA / khaMdhovi egajIvo tAlasaralanAlierINaM // 1 // 'jaha sagalasarisavANaM patteyasarIrANaM' gAhA // 2 // 'jaha vA tilasakuliyA' gAhA // 3 // settaM patteyasarI - rabAyaravaNassaikAiyA // ( sU0 20 ) 'se kiM tamityAdi, atha ke te bAdaravanaspatikAyikA: ?, sUrirAha - bAdaravanaspatikAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA - pratyeka w.jainelibrary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattI | sU0 19 zrIjIvA- zarIrabAdaravanaspatikAyikAzca sAdhAraNazarIrabAdaravanaspatikAyikAzca, cazabdo pUrvavat // 'se kiM tamityAdi, atha ke te prasekajIvAbhi0 zarIrabAdaravanaspatikAyikAH ?, sUrirAha-pratyekazarIrabAdaravanaspatikAyikA dvAdazavidhAH prajJaptAH, tadyathA-'rukkhA'ityAdi, vRkSAHmalayagi- cUtAdayaH gucchA-vRntAkIprabhRtayaH gulmAni-navamAlikAprabhRtIni latA:-campakalatAdayaH, iha yeSAM skandhapradeze vivakSitolazArIyAvRttiH khAvyatirekeNAnyat zAkhAntaraM tathAvidhaM paristhUraM na nirgacchati te latA iti vyavar3iyante, te ca campakAdaya iti, vayaH-kUSmA NDItrapuSIprabhRtayaH parvagA-ikSvAdayaH tRNAni-kuzajujakArjunAdIni valayAni-ketakIkadalyAdIni teSAM hi tvag valayAkAraNa // 26 // vyavasthiteti haritAni-tandulIyakavastulaprabhRtIni auSadhayaH-phalapAkAntAH tAzca zAlyAdayaH jale ruhantIti jalaruhA:-udakAvakapanakAdayaH kuhaNA-bhUmisphoTAbhidhAnAste cAyakAyaprabhRtayaH, 'evaM bhedo bhANiyavvo jahA pannavaNAe' ityAdi, 'evam' uktena prakAreNa bAdarapratyekazarIravanaspatikAyikAnAM bhedo vaktavyo yathA prajJApanAyAm, iha tu granthagauravabhayAna likhyate, sa ca kiM yA vad vaktavyaH ? ityAha-'jaha vA tilasakuliyA' ityAdi, asyAzca gAthAyA ayaM sambandhaH-iha yadi vRkSAdInAM mUlAdayaH pratyekama-| tAnekapratyekazarIrajIvAdhiSThitAstataH kathamekakhaNDazarIrAkArA upalabhyante ?, tatreyamuttaragAthA-"jaha sagalasarisavANaM silesamissANa vaTTiyA vaTTI / patteyasarIrANaM taha hoMti sarIrasaMghAyA // 1 // " asyA vyAkhyA-yathA sakalasarSapANAM zleSamizrANAM-zleSadravyavimi8zritAnAM valitA vatirekarUpA bhavati, atha ca te sakalasarSapA: paripUrNazarIrAH santa: pRthak pRthak svasvAvagAhanayA'vatiSThante, 'tathA' anayaivopamayA pratyekazarIriNAM jIvAnAM zarIrasaGghAtAH pRthakpRthakvasvAvagAhanA bhavanti, iha zleSadravyasthAnIyaM rAgadveSopacitaM tathAvidhaM svakarma sakalasarpapasthAnIyAH pratyekazarIrAH, sakalasarSapagrahaNaM vaiviktyapratipattyA pRthakpRthakasvasvAvagAhapratyekazarIravai pratyekavanaspatiH sU0 20 // 26 // Jain Education de For Private Personal Use Only ww.jainelibrary.org
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ viktyapratipattyartham , atraiva dRSTAntAntaramAha-"jaha vA tilasakkuliyA" ityAdiradhikRtagAthA, vAzabdo dRSTAntAntarasUcane, yathA 'tilasakulikA' tilapradhAnA piSTamayI apUpikA bahubhistilaimizritA satI yathA pRthakpRthaktasvAvagAhatilAsikA bhavati kathaJcidekarUpA ca 'tathAanayaivopamayA pratyekazarIriNAM jIvAnAM zarIrasaGghAtA: kathaJcidekarUpAH pRthakpRthakavasvAvagAhanAzca bhavanti, upasaMhAramAha-'setta'mityAdi sugamam // samprati sAdhAraNavanaspatikAyikapratipAdanArthamAha se kiM taM sAhAraNasarIrabAdaravaNassaikAiyA?, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA-Alue mUlae siMgabera hirili sirili sissirili kiTTiyA chiriyA chiriyavirAliyA kaNhakaMde vajakaMde sUraNakaMde khallaDe kimirAsi bhadde motthApiMDe haliddA lohArI NIhu[Thihu]thibhu assakaNNI sIhakannI sIuMDhI mUsaMDhI je yAvaNNe tahappagArA te samAsao duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattagA ya apajjattagA ya |tesi gaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA?, goyamA! tao sarIragA pannattA, taMjahA-orAlie teyae kammae, taheva jahA bAyarapuDhavikAiyANaM, NavaraM sarIrogAhaNA jahanneNaM aMgulassa asaMkhejatibhAgaM ukkoseNaM sAtiregajoyaNasahassaM, sarIragA aNitvaMtyasaMThitA, ThitI jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM dasavAsasahassAI, jAva dugatiyA tiAgatiyA parittA arNatA paNNattA, settaM bAyaravaNassaikAiyA, settaM thAvarA // (sU021) 'se kiM tamityAdi, atha ke te sAdhAraNazarIrabAdaravanaspatikAyikA: ?, sUrirAha-sAdhAraNazarIrabAdaravanaspatikAyikA aneka Jain Education For Private Personal Use Only UKI hainelibrary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 27 // Jain Education In vidhAH prajJaptAH, tadyathA - 'Alue' ityAdi, ete AlukamUlakazRGgaverahirilisirilisissirilikiTTikAkSIrikAkSIrabiDAlikAkRSNakandavatra kandasUraNakandakhallUTa ( kRmirAzi ) bhadramutApiNDaharidrAlauhI stuhistibhuazvakarNIsiMha karNIsi kuMDImuSaNDhInAMmAnaH sAdhAraNavanaspatikAyikabhedAH kecidatiprasiddhatvAtkeciddezavizeSAtsvayamavagantavyAH, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti ye'pi cAnye tathAprakArA:| evaMprakArA avakapanakasevAlAdayaste'pi sAdhAraNazarIrabAdaravanaspatikAyikAH pratipattavyAH, 'te samAsato' ityAdi, 'te' bAdaravanaspatikAyikA: samAsato dvividhAH prajJaptAH, tadyathA - paryAptakA aparyAptakAzca, 'jAva siya saMkhejjA' iti yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH pATho draSTavyaH - " tattha NaM je te apajjattagA te NaM asaMpattA, tattha NaM je te pajjattagA tesi NaM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAeseNaM phAsAeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhijjAI joNippamuhasayasahassAI pajjattaganissAe apajjattagA vakkamaMti, jattha ego tattha siya saMkhijjA siya asaMkhejjA siya anaMtA" iti etatprAgvat, navaraM yatraiko bAdaraparyAptastatra tannizrayA'paryAptAH kadAcitsaGkhyeyAH kadA| cidasaGkhyeyAH kadAcidanantAH, pratyekataravaH saGkhyeyA asaGkhyA vA, sAdhAraNAstu niyamAdanantA iti bhAva: / 'tesi NaM bhaMte ! kaisarIragA ?" ityAdidvArakalApacintanaM bAdarapRthivIkAyikavat, navaraM saMsthAnadvAre nAnAsaMsthAnasaMsthitAnIti vaktavyam / avagAhanAdvAre 'ukkoseNaM sAtiregaM joyaNasahassa' miti, tacca sAtirekaM yojanasahasramavagAhanAmAnamekasya jIvasya bAhyadvIpeSu vallyAdInAM samudragotIrtheSu ca padmanAlAdInAM tadadhikocchrayamAnAni padmAni pRthivIkAya pariNAma iti vRddhAH / sthitidvAre utkarSato daza varSasahasrANi vaktavyAni, gatyAgatisUtrAnantaraM 'aparIttA anaMtA' iti vaktavyaM, tatra 'parIttAH' pratyekazarIriNo'saGkhyeyA: 'aparIttAH' akuzarIri 1 pratipattau sAdhAraNabAdaravana0 sU0 21 // 27 // jainelibrary.org
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ dANo'nantAH prajJaptA: he zramaNa ! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM bAdaravaNassaikAiyA, settaM thAvarA' iti sugamam // uktAH sthAvarAH, samprati trasapratipAdanArthamAha se kiMtaMtasA?,2tivihA paNNattA, taMjahA-teukkAiyA vAukkAiyA orAlA tasA pANA // (suu022)| 1. atha ke te trasA: ?, sUrirAha-trasAstrividhAH prajJaptAH, tadyathA-tejaskAyikA vAyukAyikA audArikatrasAH, tatra teja:-agniH |kAya:-zarIraM yeSAM te tejaskAyAsta eva svArthikekapratyayavidhAnAttejaskAyikAH, vAyu:-pavana: sa kAyo yeSAM te vAyukAyAsta eva vAyukAyikAH, udArA:-sphArA udArA eva audArikAH pratyakSata eva spaSTatrasatvanibandhanAbhisandhipUrvakagatiliGgatayopalabhyamAnatvAt , tatra trasA dvIndriyAdayaH 'audArikatrasAH' sthUratrasA ityarthaH // tatra tejaskAyikapratipAdanArthamAha se kiMtaM teukkAiyA?,2duvihA pnnnnttaa,tNjhaa-suhumteukkaaiyaayvaadrteukkaaiyaay||(suu023) se kiM taM suhumateukkAiyA ?, 2 jahA suhumapuDhavikAiyA navaraM sarIragA sUikalAvasaMThiyA, egagaiyA duAgaiA parittA asaMkhejA paNNattA, sesaM taM ceva, settaM suhumateukkAiyA // (sU024) se kiM taM yAdarateukAiyA ?, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA-iMgAle jAle mummure jAva sUrakatamaNinissite, je yAvanne tahappagArA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajattA ya apajattA ya / tesiNaM bhaMte ! jIvANaM kati sarIragA paNNattA ?, goyamA! tao sarIragA paNNattA, taMjahA-orAlie teyae kammae, sesaM taM ceva, sarIragA sUikalAvasaMThitA, tinni lessA, ThitI Jain Education this For Private & Personel Use Only WMjainelibrary.org
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 28 // Jain Education jahaneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tinni rAiMdiyAI tiriyamaNussehiMto uvavAo, sesaM taM caiva egagatiyA duAgatiyA, parittA asaMkhejjA paNNattA, settaM tekvAiyA // ( sU0 25 ) atha ke te tejaskAyikA: 1, tejaskAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA - sUkSmatejaskAyikAca bAdaratejaskAyikAJca cazabdau pUrvavat // atha ke te sUkSmatejaskAyikA: 1, sUrirAha - sUkSmatejaskAyikA ityAdi sUtraM sarve sUkSmapRthivIkAyikavad vaktavyaM, navaraM saMsthAnadvAre zarIrANi sUcIkalApasaMsthitAni vaktavyAni, cyavanadvAre'nantaramuddhRtya tiryaggatAvevotpadyante, na manuSyagatau, tejovAyubhyo'nantaroddhRtAnAM manuSyagatAvutpAdapratiSedhAt, tathA coktam -- "sattamimahineraiyA teU vAU anaMtaruvvaTTA / navi pAve mANussaM tava saMkhAuyA savve // 1 // / " gatyAgatidvAre dvayAgatayaH, tiryaggatermanuSyagatezca teSUtpAdAt, ekagatayo'nantaramudvRttAnAM tiryaggatAveva gamanAt, zeSaM tathaiva, upasaMhAravAkyaM 'settaM suhumate kAiyA' // bAdaratejaskAyikAnAha -- atha ke te bAdaratejaskAyikA: ?, | sUrirAha - bAdaratejaskAyikA anekavidhAH prajJaptAH, tadyathA - "iMgAle jAva tattha niyame "tyAdi yAvatkaraNAdevaM paripUrNapAThaH IgAle jAlA mummure accI alAe suddhAgaNI ukkA vijjU asaNi nigdhAe saMgharisasamuTThie sUrakaMtamaNinissie, je yAvaNNe tahappagArA, te samAsato dubihA paNNattA, taMjahA - pajjattagA ya apanattagA ya, tattha NaM je te apajattagA te NaM asaMpattA, tattha NaM je te pajjatagA eesiNaM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAdekheNaM phAsAdeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhijjAI joNippamuhasayasahassAiM pajjattaganissAe apanattagA vamaMti, jattha ego tattha niyamA asaMkhejjA" iti asya vyAkhyA - 'aGgAraH' 1 saptamImahInairayikAH tejo vAyuH anantarodvRttAH / naiva prApnuvanti mAnuSyaM tathaivAsaMkhyAyuSaH sarve // 1 // 1 pratipattau trasabhedAH sU0 22 tejaskAye sU0 2324-25 // 28 // w.jainelibrary.org
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ vigatadhUmajvAlo jAjvalyamAnaH khadirAdiH, 'jvAlA' analasaMbaddhA dIpazikhetyanye, 'murmuraH' phumphukAgnau bhasmAmizrito'gnikaNarUpaH 'arciH' analApratibaddhA jvAlA, 'alAtam' ulmukaM, 'zuddhAgniH' aya:piNDAdau, 'ulkA' cuDulI 'vidyut pratItA, 'azaniH' AkAze patannagnimayaH kaNa:, 'nirghAta:' vaikriyAzaniprapAtaH 'saMgharSasamutthitaH' araNyAdikASThanirmathanasamutthaH, 'sUryakAntama|NinizritaH' sUryakharakiraNasaMparke sUryakAntamaNeryaH samupajAyate, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti, ye'pi cAnye 'tathAprakArAH' evaMprakArAstejaskAyikAste'pi bAdaratejaskAyikatayA veditavyAH, 'te samAsato' ityAdi prAgvat , zarIrAdidvArakalApacintA'pi sUkSmatejaskAyikavat , navaraM sthitidvAre jaghanyataH sthitirantarmuhUrttamutkarSatastrINi rAtrindivAni, AhAro yathA bAdarapRthvIkAyikAnAM tathA vaktavyaH, upasaMhAramAha-'settaM teukkAiyA' / uktAstejaskAyikAH, samprati vAyukAyikAnAha se kiM taM vAukkAiyA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-suhumavAukkAiyA ya bAdaravAukkAiyA ya, suhumavAukAiyA jahA teukkAiyA NavaraM sarIrA paDAgasaMThitA egagatiyA duAgatiyA parittA asaMkhijA, settaM suhumavAukkAiyA / se kiM taM bAdaravAukkAiyA', 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA-pAINavAe paDINavAe, evaM je yAvaNNe tahappagArA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattA ya apajattA ya / te siNaM bhaMte ! jIvANaM kati sarIragA paNNattA?, goyamA! cattAri sarIragA paNNattA, taMjahA-orAlie veuvvie teyae kammae, sarIragA paDAgasaMThitA, cattAri samugghAtA-yaNAsamugghAe kasAyasamugghAe mAraNaMtiyasamugghAe veubviyasamugghAe, Jain Education Inter For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattau zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH vAyukAyaH sU0 26 // 29 // AhAro NivyAghAteNaM chadisiM vAghAyaM paDucca siya tidisiM siya caudisiM siya paMcadisiM, uvavAto devamaNuyaneraiesu Natthi, ThitI jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tinni vAsasahassAI, sesaM taM ceva egagatiyA duAgaiyA parittA asaMkhejjA paNNattA samaNAuso', settaM bAyaravAU, settaM vaaukkaaiyaa|| (sU026) atha ke te vAyukAyikA: ?, sUrirAha-vAyukAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-sUkSmavAyukAyikAzca bAdaravAyukAyikAzca, cazabdo prAgvat , tatra sUkSmavAyukAyikAH sUkSmatejaskAyikavadvaktavyAH, navaraM saMsthAnadvAre teSAM zarIrANi patAkAsaMsthAnasaMsthitAni vaktavyAni, zeSaM tathaiva, bAdaravAyukAyikA api evaM caiva-sUkSmatejaskAyikavadeva, navaraM bhedo yathA prajJApanAyAM tathA vaktavyaH, sa caivam-"se kiM taM bAyaravAukAiyA?, bAyaravAukAiyA aNegavihA paNNattA, taMjahA-pAINavAe paDINavAe dAhiNavAe udINavAe ur3avAe ahevAe tiriyavAe vidisivAe vAubhAme vAupaliyA maMDaliyAvAe ukkaliyAvAe guMjAvAe jhaMjhAvAe saMvadRgavAe ghaNavAe taNuvAe suddhavAe, je yAvaNNe tahappagArA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajattagA ya apajattagA ya, tattha NaM je te a-18 pajjattagA te NaM asaMpattA, tattha NaM je te pajattagA eesiM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAdeseNaM phAsAeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhejjAI joNippamuhasayasahassAI, pajjattaganissAe apajattagA vakamaMti, jattha ego tattha niyamA asaMkhejA" iti, asya vyAkhyA -pAINavAe' iti, yaH prAcyA diza: samAgacchati vAtaH sa prAcInavAtaH, evaMmapAcIno dakSiNavAta udIcInavAtazca vaktavyaH, Urdhvamudgacchan yo vAti vAtaH sa UrdhvavAtaH, evamadhovAtatiryagvAtAvapi paribhAvanIyau, vidigvAto yo vidigbhyo vAti, vAto // 29 // Jain Education I I For Private & Personel Use Only Hainelibrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ DramaH-anavasthito vAtaH, vAtotkalikA samudrasyeva vAtasyotkalikA vAtamaNDalIvAta utkalikAbhiH pracuratarAbhiH sammizro yo vAtaH, maNDalikAvAto maNDalikAbhirmUlata Arabhya pracuratarAbhiH sammizro yo vAtaH, gujAvAto yo guJjan-zabdaM kurvan vAti, jhamajhAvAtaH savRSTiH, azubhaniSThura ityanye, saMvartakavAtastRNAdisaMvartanasvabhAvaH, ghanavAto ghanapariNAmo vAto ratnaprabhApRthivyAdyadhovI, tanuvAto-viralapariNAmo dhanavAtasyAdhaHsthAyI, zuddhavAto mandastimito, bastihatyAdigata ityanye, 'te samAsato' ityAdi prAgvat , tathA zarIrAdidvArakalApacintAyAM zarIradvAre catvAri zarIrANi audArikavaikriyataijasakArmaNAni, catvAraH samudghAtA:-vaikriyavedanAkaSAyamAraNAntikarUpAH, sthitidvAre jaghanyato'ntarmuhUrta vaktavyamutkarSatasvINi varSasahasrANi, AhAro nirvyAghAtena SaDdizi, vyAghAta pratItya syAtridizi syAccaturdizi syAtpaJcadizi, lokaniSkuTAdAvapi bAdaravAtakAyasya sambhavAt , zeSaM sUkSmavAtakAyavat , upasaMhAramAha-'settaM vAukkAiyA' iti / / uktA vAtakAyikAH, sampratyaudArikatrasAnAha se kiM taM orAlA tasA pANA, 2 cauvvihA paNNattA, taMjahA-beiMdiyA teiMdiyA cariMdiyA pNceNdiyaa|| (sU027) atha ke te audArikatrasAH ?, sUrirAha-audArikatrasAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA-dvIndriyAstrIndriyAzcaturindriyAH paJcendriyAH, tatra dve sparzanarasanarUpe indriye yeSAM te dvIndriyAH, trINi sparzanarasanaghrANarUpANi indriyANi yeSAM te trIndriyAH, catvAri sparzanarasanaghrANacakSurUpANi indriyANi yeSAM te caturindriyAH, paJca sparzanarasanaghrANacakSuHzrotrarUpANi indriyANi yeSAM te paJcendriyAH // tatra dvIndriyapratipAdanArthamAha ACCOST--5 Jain Education THEpna For Private & Personel Use Only A Mw.jainelibrary.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagi-15 rIyAvRttiH / 1 pratipattI trasabhedAH (sU0 27) dvIndriyAH sU0 28 se kiM taM beiMdiyA ?, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA-pulAkimiyA jAva samuddalikkhA, je yASaNNe tahappagArA, tesamAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattA ya apajattA ya / tesiNaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA ?, goyamA! tao sarIragA paNNattA, taMjahA-orAlie teyae kammae / tesi NaM bhaMte! jIvANaM ke mahAliyA sarIraogAhaNA paNNattA ?, jahanneNaM aMgulAsaMkhejabhAgaM ukkoseNaM bArasajoyaNAI chevaTThasaMghayaNA huMDasaMThitA, cattAri kasAyA, cattAri saNNAo, tiNi lesAo, do iMdiyA, tao samugghAtA-veyaNA kasAyA mAraNaMtiyA, nosannI asannI, NapuMsakavedagA, paMca pajattIo, paMca apajjattIo, sammaddiTThIvi micchadiTThIvi no sammamicchadiTThI, No ohidasaNI No cakkhudasaNI acakkhudaMsaNI no kevaladasaNI / te NaM bhaMte ! jIvA kiM NANI aNNANI?, goyamA! NANIvi aNNANIvi, jeNANI te niyamA duNNANI, taMjahA-AbhiNibohiyaNANI suyaNANI ya, je annANI te niyamA duaNNANI-matiaNNANI ya suyaaNNANI ya, no maNajogI vaijogI kAyajogI, sAgArovauttAvi aNAgArovauttAvi, AhAro niyamAchaddisiM, uvavAto tiriyamaNussesu neraiyadevaasaMkhejavAsAuyavajesu, ThitI jahaneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bArasa saMvaccharANi, samohatAvi maraMti asamohatAvi maraMti, kahiM // 30 // Jain Education indian For Private Personel Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ . gacchaMti?, neraiyadevaasaMkhejavAsAuavajesu gacchaMti, dugatiyA duAgatiyA, parittA asaMkhejA, settaM beiMdiyA // (sU0 28) 'se kiMta' mityAdi, atha ke te dvIndriyAH ?, sUrirAha-dvIndriyA anekavidhAH prajJaptAH, tadyathA-'pulAkimiyA jAva samudda6 likkhA' iti yAvatkaraNAdevaM paripUrNapATho draSTavyaH-"pulAkimiyA kucchikimiyA gaMDUyalagA golomA neurA somaMgalagA vaM sImuhA sUImuhA gojaloyA jaloyA jAlAyusA saMkhA saMkhaNagA ghullA khullA varADA sottiyA mottiyA kalluyAvAsA egatovattA duhatovattA naMdiyAvattA saMbukkA mAivAhA sippisaMpuDA caMdaNA samuddalikkhA iti" asya vyAkhyA-'pulAkimiyA' nAma pAyupradezotpannAH kRmaya: 'kukSikamaya:' kukSipradezotpannAH 'gaNDoyalakAH' pratItAH 'zaGkhAH' samudrodbhavAste'pi pratItAH 'zaGkhanakAH' ta eva laghavaH 'dhullA:' ghullikA: 'khullA:' laghavaH zaGkhAH sAmudrazaGkhAkArA: 'varATAH' kapardAH 'mAtRvAhAH' kodravAkAratayA ye kodravA iti pratItAH 'sippisaMpuDA' saMpuTarUpAH zuktayaH 'candanakAH' akSAH, zeSAstu yathAsampradAyaM vAcyAH, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti | ye'pi cAnye tathAprakArA:-evaMprakArAH mRtakakalevarasambhUtakRmyAdayaste sarve dvIndriyA jJAtavyAH, 'te samAsato' ityAdi, te dvIndriyAH 'samAsata:' sajhepeNa dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-aparyAptAH paryAptAzca / zarIradvAre'mISAM trINi zarIrANi-audArikaM taijasaM kArmaNaM ca, avagAhanA jaghanyato'GgulAsaGkhyeyabhAgamAtrA utkRSTA dvAdaza yojanAni, saMhananadvAre chedavartisaMhananinaH, atra saMhananaM mukhyameva draSTavyam , asthinicayabhAvAt , saMsthAnadvAre huNDasaMsthAnAH, kaSAyadvAre catvAraH kaSAyAH, sajJAdvAre catasra AhArAdikAH saJjJAH, lezyAdvAre AdyAstisro lezyAH, indriyadvAre dve indriye, tadyathA-sparzanaM rasanaM ca, samudghAtadvAre trayaH samudghAtAH, va jIca06 Jain Education For Private Personel Use Only ziainelibrary.org
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 31 // Jain Education Inter yathA-vedanAsamudghAtaH kaSAyasamudghAto mAraNAntikasamudghAtazca saJjJAdvAre no saJjJino'saJjJinaH, vedadvAre napuMsakavedAH, saMmUcchimatvAt, paryAptidvAre paJca paryAptayaH paJcAparyAptayaH, dRSTidvAre samyagdRSTayo midhyAdRSTayo vA na samyagmithyAdRSTayaH, katham ? iti cet ucyate, iha ghaNTAyA vAditAyAM mahAn zabda upajAyate, tata uttarakAlaM hIyamAno'vasAne lAlAmAtraM bhavati, evamamunA ghaNTAlAlAnyAyena kiJcitsAsvAdana samyaktvazeSAH kecid dvIndriyeSu madhye utpadyante tato'paryAptAvasthAyAM kiyatkAlaM sAsvAdanasamyaktvasambhavAt samyagdRSTitvaM, zeSakAlaM midhyAdRSTitA, yattu samyagmidhyAdRSTitvaM tanna saMbhavati, tathAbhavasvabhAvatayA tathArUpapariNAmAyogAt nApi samyagmithyAdRSTiH san tatrotpadyate 'na sammamiccho kuNai kAlaM' iti vacanAt darzanadvAraM prAgvat jJAnadvAre jJAnino'pyajJAnino'pi tatra jJAnitvaM sAsvAdanasamyaktvApekSayA, te ca jJAnino niyamAd dvijJAnino, matizrutajJAnamAtrabhA vAtU, ajJAnino'pi niyamAd dvayajJAnino, matyajJAnazrutAjJAnamAtrabhAvAt, yogadvAre na manoyogino vAgyogino'pi kAyayogino'pi, upayogadvAraM pUrvavat, AhAro niyamAt padizi trasanADyA evAntadvandriyAdInAM bhAvAt upapAto devanArakA saGkhyAtavarSAyuSkavarjebhyaH zeSatiryagmanuSyebhyaH sthitirjaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dvAdaza varSANi, samavahatadvAraM prAgiva, cyavanadvAre devanArakAsayAta varSAyuSkavarjiteSu zeSeSu tiryagmanuSyeSvanantaramuddhRtya gamanam, ata eva gatyAgatidvAre yAgatikA dvigatikA: tiryagmanuSyagatyapekSayA, 'parIttA' pratyekazarIriNaH, asaGkhyeyA ghanIkRtasya lokasya yA UrdhvAdha AyatA ekaprAdezikyaH zreNayo'sayeyayojanakoTAko TIpramANAkAzasUcigatapradezarAzipramANAH tAvatpramANatvAt, prajJaptAH he zramaNa ! he AyuSman !, upasaMhAramAha - 'settaM beiMdiyA' | uktA dvIndriyAH, adhunA zrIndriyAnAha- 1 pratipatau dvIndriyAH sU0 28 // 31 // inelibrary.org
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In se kiM taM teiMdiyA ?, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA - ovaiyA rohiNIyA hatthisoMDA, je yAvaNNe tahaSpagArA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA - pajjattA ya apajattA ya, taheva jahA bediyANaM, navaraM sarIrogAhaNA ukkoseNaM tinni gAuyAI, tinni iMdiyA, ThiI jahaneNaM aMtomuhRttaM ukko se egUNapaNNarAiMdiyA, sesaM taheva, dugatiyA duAgatiyA, parittA asaMkhejjA paNNattA, se taM teiMdiyA // ( sU0 29 ) atha ke te trIndriyA:?, sUrirAha - trIndriyA anekavidhAH prajJaptAH, tadyathA- 'bhedo jahA paNNavaNAe' bhedo yathA prajJApanAyAM tathA vaktavyaH, sa caivam--"uvayiyA rohiNiyA kuMthUpivIliyA uddesagA uddehiyA ukaliyA taNahArA kaTThadvArA pattahArA mAluyA pattahArA taNarbeTakA pattarbeTayA phalaveMTayA temburumiMjiyA tausamiMjiyA kappAsaTThimiMjiyA jhilliyA jhiMgirA jhigiriDA vAhuyA, [ pranthAgram 1000 ] muragA sovatthiyA suyaveMTA iMdakAiyA iMdagovayA kotthalavAhagA hAlAhalA pisuyA tasavAiyA gomhI hatthisoMDA // " iti ete ca kecidatipratItAH keciddezavizeSato'vagantavyAH, navaraM 'gomhI' kaNhasiyAlI, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti ye'pi vAnye 'tathAprakArA: ' evaMprakArAste sarve trIndriyA jJAtavyAH, 'te samAsato' ityAdi samastamapi sUtraM dvIndriyavatparibhAvanIyaM, navaramavagAhanAdvAre utkarSato'vagAhanA trINi gavyUtAni / indriyadvAre trINi indriyANi / sthitirjaghanyenAntarmuhUrttamutkarSata ekonapaJcAzad rAtrindivAni, | zeSaM tathaiva, upasaMhAramAha - 'settaM teiMdiyA // ' uktAstrIndriyAH, samprati caturindriyapratipAdanArthamAha-- se kiM taM cariMdiyA 1, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA - aMdhiyA puttiyA jAva gomaya kIDA, je jainelibrary.org
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 32 // Jain Education 1.1 yAvaraNe tapagArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajattA ya apajattA ya, tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA 1, goyamA ! tao sarIragA paNNattA taM ceva, NavaraM sarIrogAhaNA ukkoseNaM cattAri gAuyAI, iMdiyA cattAri, cakkhudaMsaNI acakkhudaMsaNI, ThitI ukoseNaM chammAsA, sesaM jahA teiMdriyANaM jAva asaMkhejjA paNNattA, se taM cauriMdiyA || (sU0 30 ) atha kete caturindriyA:?, sUrirAha - caturindriyA anekavidhAH prajJaptAH, tadyathA - "aMdhiyA puttiyA macchiyA magasirA kIDA payaMgA TeMkaNA kukkuhA kukuDA naMdAvattA jhiMgiriDA kiNhapattA nIlapattA lohiyapattA hAlidapattA sukilapattA cittapakkhA vici| tapakkhA ohaMjaliyA jalacAriyA gaMbhIrA nINiyA taMtavA acchiroDA acchivehA sAraMgA neurA DolA bhamarA bharili jaralA vicchayA pattavicchuyA chANavicchuyA jalavicchuyA seiMgAlA kaNagA gomayakIDagA" ete lokataH pratyetavyAH, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti, yespi cAnye ' tathAprakArA:' evaMprakArAste sarve caturindriyA vijJeyAH, 'te samAsato' ityAdi sakalamapi sUtraM dvIndriyavadbhAvanIyaM, navaramavagAhanAdvAre utkarSato'vagAhanA catvAri gavyUtAni / indriyadvAre sparzanarasanaghrANacakSurlakSaNAni catvArIndriyANi / sthitidvAre utkarSata: sthitiH SaNmAsAH, zeSaM tathaiva, upasaMhAramAha- 'settaM cauriMdiyA' / samprati paJcendriyAn pratipipAdayiSurAha se kiM taM paMcediyA ?, 2 caDavvihA paNNattA, taMjahA - ratiyA tirikkhajoNiyA maNussA devA // ( sU0 31 ) atha ke te pazvendriyAH ?, sUrirAha - paJcendriyAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA - nairayikAstiryagyonikA manuSyA devAH, tatra ayam 1 pratipattau tricaturindriyAH sU0 2930 paJcendriyAH sU0 31 // 32 // row.jainelibrary.org
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ iSTaphalaM karma nirgatamayaM yebhyaste nirayA-narakAvAsAsteSu bhavA nairayikAH, adhyAmAderAkRtigaNavAdikaNpratyayaH / tiryagiti prAya|stiryagloke yonayastiryagyonayastatra jAtAstiryagyonijAH, yadivA tiryagyonikA iti zabdasaMskAraH, tatra tiryagiti prAyastiryagloke yonaya:-utpattisthAnAni yeSAM te tiryagyonikAH / manuriti manuSyasya sajJA, manorapatyAni manuSyAH, jAtizabdo'yaM rAjanyAdizabdavat / dIvyantIti devAH // tatra nairayikapratipAdanArthamAha se kiM taM neraiyA ?, 2 sattavihA paNNattA, taMjahA-rayaNappabhApuDhavineraiyA jAva ahe sattamapuDhavineraiyA, te samAsao duvihA paNNattA, taM0-pajattA ya apajjattA ya / tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA?, goyamA! tao sarIrayA paNNattA, taMjahA-veuvvie teyae kammae / tesiNaM bhaMte ! jIvANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNatA ?, goyamA! duvihA sarIrogAhaNA paNNattA, taMjahA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveubviyA ya, tattha NaM jA sA bhavadhAraNijA sA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejo bhAgo ukkoseNaM paMcadhaNusayAI, tattha NaM jA sA uttaraveubviyA sA jahaNNeNaM aMgulassa saMkhejatibhAgaM ukkoseNaM dhaNusahassaM / tesiNaM bhaMte! jIvANaM sarIrA kiMsaMghayaNI paNNattA, goyamA! chahaM saMghayaNANaM asaMghayaNI, NevaTThI va chirANeva pahAru Neva saMghayaNamasthi, je poggalA aNiTTA arkatA appiyA asubhA amaNuNNA amaNAmA te tersi saMghAtattAe pariNamaMti / tesiNaM bhaMte! jIvANaM sarIrA kiMsaMThitA paNNattA?, goyamA! duvihA , Jain Education For Private Personal Use Only IRI
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malaya gi rIyAvRttiH // 33 // Jain Education Inte ya. paNNattA, taMjA - bhavadhAraNijjA ya uttaraveubviyA ya, tattha NaM je te bhavadhAraNijjA te huMDasaMThiyA, tattha NaM je te uttaravevviyA tevi huMDasaMThitA paNNattA, cattAri kasAyA cattAri saNNAo tiNi lesAo paMceMdiyA cattAri samugdhAtA AillA, sannIvi asannIvi, napuMsakavedA, chappajattIo cha apajattIo, tividhA diTThI, tinni daMsaNA NANIvi aNNANIvi, je gANI te niyamAtinnANI, taMjahA - AbhiNivohiyaNANI sutaNANI ohinANI, je aNNANI te atthegatiyA duaNNANI atthegatiyA tiaNNANI, je ya duaNNANI te NiyamA maiaNNANI suyaaNANI, je tiaNNANI te niyamA matiaNNANI va suyaaNNANI ya vibhaMgaNANI ya, tividhe joge, duvi uvaoge, chaddisiM AhAro, osaNNaM kAraNaM paDuca vaNNato kAlAI jAna AhAramAhAreMti, ubavAo tiriyamaNussesu, ThitI jahanneNaM dasavAsasahassAiM ukkoseNaM tittIsaM sAMgaromAI, duvihA maraMti, uvvahaNA bhANiyatrvA jato AgatA, Navari saMmucchi mesu paDisiddho, dugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejjA paNNattA samaNAuso !, se taM neraiyA // ( sU0 32 ) atha ke te nairayikA: ?, sUrirAha - nairayikAH saptavidhAH prajJaptAH, tadyathA - ratnaprabhApRthivInairayikA yAvatkaraNAt zarkarAprabhApRthivInairayikA: vAlukAprabhApRthivInairayikAH paGkaprabhApRthivInairayikA: dhUmaprabhApRthivInairayikAH tamaH prabhApRthivInairayikA iti parigrahaH, adhaH saptamapRthivInairayikAH, 'te samAsato' ityAdiparyAptAparyAptasUtraM sugamam // zarIrAdidvArapratipAdanArthamAha - 'tesi NaM bhaMte !' ityAdi, ? 1 pratipattau nArakAH sU0 32 // 33 // ainelibrary.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int sugamaM navaraM bhavapratyayAdeva teSAM zarIraM vaikriyaM naudArikamiti vaikriyataijasakArmaNAni trINi zarIrANyuktAni / avagAhanA teSAM dvidhA - | bhavadhAraNIyA uttaravaikurvikI ca, tatra yayA bhavo dhAryate sA bhavadhAraNIyA, bahulavacanAtkaraNe'nIyapratyayaH, aparA bhavAntaravairinArakapratighAtanArthamuttarakAlaM yA vicitrarUpA vaikrayikI avagAhanA sA uttaravaikurvikI, tatra yA sA bhavadhAraNIyA sA jaghanyato'GgulAyeyabhAgaH, sa copapAtakAle veditavyaH, tathAprayatnabhAvAt utkarSataH paJcadhanuHzatAni, idaM cotkarSataH pramANaM saptamapRthivImadhikRtya veditavyaM, pratipRthivi tUtkarSataH pramANaM saGgrahaNiTIkAto bhAvanIyaM tatra savistaramuktatvAt, uttaravaikurvikI jaghanyato'GgulasaGkhyeyabhAgo na tvasaGkhyeyabhAgaH, tathAprayatnAbhAvAt utkarSato dhanuH sahasramiti, idamapyutkarSaparimANaM saptamanaraka pRthivImadhikRtya veditavyaM pratipRthivi tu saGgrahaNiTIkAtaH paribhAvanIyaM, saMhananadvAre 'tesi NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! SaNNAM saMhananAnAmanyatamenApi saMhananena teSAM zarIrANyasaMhananAni, sUtre puMstvanirdeza: prAkRtatvAt kasmAdasaMhananAni ? iti ced ata Aha-- 'nevaTThI' ityAdi, naiva teSAM zarIrANAmasthIni, naiva zirA-dhamaninADyo, nApi snAyUni-zeSazirAH, asthinicayAtmakaM ca saMhananamato'| sdhyAdyabhAvAdasaMhananAni zarIrANi, iyamatra bhAvanA - iha tattvavRttyA saMhananamasthinicayAtmakaM yattu prAge kendriyANAM sevArttasaMhananamabhyadhAyi tadaudArikazarIrasambandhamAtramapekSyaupacArikaM devA api yadanyatra prajJApanAdau vajrasaMhananina ucyante te'pi gauNavRttyA, tathAhi-iha yAdRzI manuSyaloke cakravarttyAderviziSTavarSabhanArAcasaMhananinaH sakalazeSamanuSyajanAsAdhAraNA zakti: " dosolA battIsA savvavaleNaM tu saMkalanibaddha" mityAdikA, tato'dhikatarA devAnAM parvatotpATanAdiviSayA zakti: zrUyate na ca zarIraparikleza iti te'pi vajrasaMhananina iva vajrasaMhananina uktA na punaH paramArthataste saMhananinaH, tato nArakANAmasdhyabhAvAtsaMhananAbhAvaH, etena yo'pariNata bhaga jainelibrary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattA nArakAH sU0 32 zrIjIvA-gAvasiddhAntasAro vAvadUkaH siddhAntabAhulyamAtmanaH khyApayannevaM pralalApa-"sutte sattiviseso saMghayaNamiha'TThinicayo"ti, iti sopA-1 kINoM draSTavyaH, sAkSAdatraiva sUtre asthinicayAmakasya saMhananasyAbhidhAnAt, asthyabhAve saMhananapratiSedhAditi / aparastvAha-nairayikAmalayagi- NAmasthyabhAve kathaM zarIrabandhopapatti: 1, naiSa doSaH, tathAvidhapudgalaskandhavat zarIrabandhopapatteH, ata evAha-'je poggalA aNihA' rIyAvRttiH | ityAdi, ye pudgalA: 'aniSTAH' manasa icchAmatikAntAH, tatra kiJcitkamanIyamapi keSAJcidaniSTaM bhavati tata Aha-na kAntA: a-18 kAntA-akamanIyAH, atyantAzubhavarNopetatvAt , ata eva na priyAH, darzanApAtakAle'pi na priyabuddhimAlanyutpAdayantIti bhAvaH, // 34 // 'azubhA:' azubharasagandhasparzAlakatvAt , 'amanojJAH' na manaHprahAdahetavo, vipAkato. duHkhajanakatvAt , amanApA:-na jAtucidapi bhojyatayA jantUnAM manAsyApnuvantIti bhAvaH, te teSAM 'saGghAtatvena' tathArUpazarIrapariNatibhAvena pariNamanti / saMsthAnadvAre teSAM zarIrANi bhavadhAraNIyAni uttaravaikurvikANi ca huNDasaMsthAnAni vaktavyAni, tathAhi-bhavadhAraNIyAni teSAM zarIrANi bhavasvabhAvata eva nirmUlaviluptapakSotpATitasakalagrIvAdiromapakSizarIrakavadatibIbhatsahuNDasaMsthAnopetAni, yAnyapyuttaravaikriyANi tAni yadyapi zu|bhAni vayaM vikurviSyAma ityabhisandhinA vikurvitumArabhante tathA'pi tAni teSAmatyantAzubhatathAvidhanAmakarmodayato'tIvAzubhatarANyupa-| jAyante iti tAnyapi huNDasaMsthAnAni / kaSAyadvAraM sajJAdvAraM ca prAgvat, lezyAdvAre AdyAstisro lezyAH, tatrAdyayordvayoH pRthivyoH kApotalezyA, tRtIyasyAM pRthivyAM keSucinnarakAvAseSu kApotalezyA zeSeSu nIlalezyA, caturthyAM nIlalezyA, paJcamyAM keSucinnarakAvAseSu nIlalezyA, zeSeSu kRSNalezyA, SaSThayAM kRSNalezyA, saptamyAM paramakRSNalezyA, uktazca vyAkhyAprajJaptau-"kAU ya dosu tai 1 kApotI ca dvayostRtIyasyAM mizrA nIlA caturthyo / paJcamyA mizrA kRSNA tataH paramakRSNA // 1 // // 34 // Join Education For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAe~ mIsiyA nIliyA cautthIe pNcmiyaae| mIsA kaNhA tatto paramakaNhA // 1 // " indriyadvAre paJca indriyANi sparzanarasanaghrANacakSuHzrotralakSaNAni / samudghAtadvAre catvAraH samudghAtA:-vedanAsamudghAta: kaSAyasamudghAto vaikriyasamudghAto mAraNAntikasamudghAtazca / sabjidvAre sajJino'sabjinazca, tatra ye garbhavyutkrAntikebhya utpannAste sabjina iti vyapadizyante, ye tu saMmUcrchanaje bhyaste'saJjinaH, te ca ratnaprabhAyAmevotpadyante na parataH, anAzayAzubhakriyAyA dAruNAyA apyanantaravipAkinyA etAvanmAtraphalatvAt , daata evAhuvRddhA:-"assannI khalu paDhamaM docaM va sirIsavA taiya pakkhI / sIhA jaMti cautthi uragA puNa paMcami puDhavi // 1 // chaTTiM ya itthiyAo macchA maNuyA ya sattami puDhaviM / eso paramovAo boddhavvo narayapuDhavIsu // 2 // " vedadvAre napuMsakavedAH / / paryAptidvAre paJca paryAptayaH paJcAparyAptayaH / dRSTidvAre trividhadRSTayo'pi, tadyathA-midhyAdRSTaya: samyagdRSTayaH samyagmidhyAdRSTayazca, darzanadvAre trINi darzanAni, tadyathA-cakSurdarzanamacakSurdarzanamavadhidarzanaM ca / jJAnadvAre jJAnino'pi ajJAnino'pi, tatra ye jJAninaste niyamAtrijJAninaH, tadyathA-AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninazca, ye'trAjJAninaste matyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgajJAninazca, eSa cAtra bhAvArtha:-ye nArakA asaJjinaste'paryAptAvasthAyAM vyajJAninaH paryAptAvasthAyAM tu yajJAnina: sabjinastUbhayyAmapyavasthAyAM vyajJAninaH, asajJibhyo hyutpadyamAnAstathAbodhamAndyAdaparyAptAvasthAyAM nAvyaktamapyavadhimApnuvantIti / yogopayogAhAradvArANi pratItAni / upapAto yathA vyutkrAntipade prajJApanAyAM tathA vaktavyaH, paryAptapaJcendriyatiryagmanuSyebhyo'saGkhyAtavarSAyuSkavarjebhyo vaktavyo, 49*CA-%A4%%%ARA | 1 asaMjJinaH khalu prathamA dvitIyAM ca sarIsRpAstRtIyAM pakSiNaH / siMhA yAnti caturthI uragAH punaH paJcamI pRthvIm // 1 // SaSTI ca triyaH matsyA manuSyAzca | saptamI pRthvIm / eSa parama utpAdo boddhavyo narakapRthvISu // 2 // Jain Education Nha For Private Personal use only .jainelibrary.org
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 zrIjIvA- na zeSebhya iti bhAvaH / sthitirjaghanyato daza varSasahasrANi utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi / samudghAtamadhikRtya maraNacintA prAgvat / 1 pratipattI jIvAbhi0 udvarttanAcintA yathA vyutkrAntipade prajJApanAyAM kRtA tathA vaktavyA, anantaramuddhRtya saGkSipaJcendriyatiryamanuSyeSvasaGkhyAtavarSAyuSka- paJcendriyamalayagi- 1 varjiteSvAgacchantIti bhAvaH, ata eva gatyAgatidvAre vyAgatikA dvigatikA:, 'parIttAH' pratyekazarIriNo'saGkhyeyAH prajJaptAH, he zramaNa ! hai | tiryagbhedAH rIyAvRttiH / AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM neraiyA' / uktA nairayikAH, samprati tiryapaJcendriyAnAha sU0 33 se kiM taM paMceMdiyatirikkhajoNiyA?, 2 vihA paNNattA, taMjahA-samucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA ya gabbhavakatiyapaMciMdiyatirikkhajoNiyA ya // (sU033) atha ke te paJcendriyatiryagyonikA: ?, sUrirAha-paJcendriyatiryagyonikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-saMmUchimapaJcendriyatiryagyodAnikA garbhavyutkrAntikapazcendriyatiryagyonikAca, tatra saMmUrcchanaM saMmUryo-garbhopapAtavyatirekeNaiva ya: prANinAmutpAdastena nirvRttAH saM mUcchimAH, 'bhAvAdima' iti imapratyayaH, te ca te paJcendriyatiryagyonikAca saMmUcchimapaJcendriyatiryagyonikAH, garbhe vyutkrAnti:-utpattiyeSAM yadivA garbhAdU-garbhavazAd vyutkrAntiH-niSkramaNaM yeSAM te garbhavyutkrAntikAH, te ca te paJcendriyatiryagyonikAzceti vizeSaNasamAsaH, cazabdau svagatAnekabhedasUcakau // se kiM taM saMmucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA?.2tivihA paNNattA, taMjahA-jalayarA thalayarA bhaa||35|| khahayarA // (sU0 34) / se kiM taM jalayarA ?, 2 paMcavidhA paNNattA, taMjahA-macchagA kacchabhA magarA gAhA susumArA / se kiM taM macchA ?, evaM jahA paNNavaNAe jAva je yAvaNNe tahappagArA, ACADGAOCTOURCESCAR Jain Education in For Private Personel Use Only Alainelibrary.org
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ te samAsato duvihA paNNatA, taMjahA-pajattA ya apajjattA ya / tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati sarIragA paNNattA ?, goyamA ! tao sarIrayA paNNattA, taMjahA-orAlie teyae kammae, sarIrogAhaNA jahaNaNeNaM aMgulassa asaMkhejatibhAgaM ukkoseNaM joyaNasahassaM chevaTThasaMghayaNI huMDasaMThitA, cattAri kasAyA, saNNAovi 4, lesAo 5, iMdiyA paMca, samugghAtA tiNi No sapaNI asaNNI, NapuMsakavedA, pajattIo apajattIo ya paMca, do diDio, do dasaNA, do nANA do annANA, duvidhe joge, duvidhe uvaoge, AhAro chaddisiM, uvavAto tiriyamaNussahiMto no devahito no neraiehito, tiriehiMto asaMkhejavAsAuvajesu, akammabhUmagaaMtaradIvagaasaMkhejavAsAuavajesu maNussesu, ThitI jahannaNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM pucakoDI, mAraNaMtiyasamugdhAteNaM duvihAvi maraMti, aNaMtaraM uvvadvittA kahiM , neraiesuvi tirikkhajoNiesuvi maNussesuvi devesuvi, neraiesu rayaNappahAe, sesesu paDisedho, tiriesu savvesu uvavajaMti saMkhejjavAsAuesuvi asaMkhejavAsAuesuvi cauppaesu pakkhIsuvi maNussesu savvesu kammabhUmIsu no akammabhUmIesu aMtaradIvaesuvi saMkhijavAsAuemuvi asaMkhijavAsAuesuvi devesu jAva vANamaMtarA, caugaiyA duAgatiyA, parittA asaMkhejA paNNattA / se taM jalayarasamucchimapaMceMdiyatirikkhA // (sU035) atha ke te saMmUchimapaJcendriyatiryagyonikAH?, sUrirAha-saMmUchimapaJcendriyatiryagyonikAstrividhAH prajJaptAH, tadyathA-jalacarAH GROCEROGRAMME0% in Educat an d a Kiraw.jainelibrary.org
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 36 // Jain Education saMmUcchima jalacarAH sU0 35 sthalacarAH khacarAH, tatra jale carantIti jalacarAH, evaM sthalacarA khacarA api bhAvanIyAH // atha ke te jalacarAH ?, sUrirAha-jala- 1 pratipattau carAH paJcavidhAH prajJaptAH, tadyathA - matsyAH kacchapA makarA grAhA: zizumArAH, 'evaM bheo bhANiyavvo jahA paNNavaNAe jAva susumArA * saMmUcchimaegAgArA pannattA' iti, 'evam' uktena prakAreNa matsyAdInAM bhedo yathA prajJApanAyAM tathA vaktavyaH, sa ca tAvad yAvat 'sisumArA' egAgArA itipadaM sa caivam - " se kiM taM macchA ?, macchA aNegavihA paNNattA, taMjahA saNhamacchA khavallamacchA jugamacchA bhibhiyamacchA heliyamacchA maMjariyAmacchA rohiyamacchA halIsAgArA mogarAvaDA vaDagarA timItimiMgilAmacchA taMdulamacchA kaNikamacchA silecchiyAmacchA laMbhaNamacchA paDAgA paDAgAipaDAgA, je yAvaNNe taha pagArA, se taMmacchA se kiM taM kacchabhA ?, kacchabhA duvihA paNNattA, taMjahA- advikacchabhA ya maMsalakacchabhA ya, se taM kacchabhA / se kiM taM gAhA ?, gAhA paMcavidyA paNNattA, taMjahA dilI veDhagA mudugA pulagA sImA gArA, settaM gAhA / se kiM taM magarA ?, magarA duvihA paNNattA, taMjahA- soMDamagarA ya maTThamagarA ya, settaM magarA / se kiM taM susumArA ?, 2 egAgArA paNNattA, settaM susumArA" iti ete matsyAdibhedA lokato'vagantavyAH, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti, ye'pi cAnye ' tathAprakArAH uktaprakArA matsyAdirUpAH, te sarve jalacarasaMmUcchima paJcendriyatiryagyonikA draSTavyAH / ' te samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtraM sugamaM, zarIrAdidvArakadambakamapi caturindriyavadbhAvanIyaM, navaramavagAhanAdvAre jaghanyato'vagAhanA aGgulAyeyabhAgamAtrA, utkarSato yojanasahasram / indriyadvAre paJcendriyANi / saJjJidvAre no saJjJino'saJjJinaH, saMmUcchimatayA samanaskatvAyogAt / upapAto yathA vyutkrAntipade tathA vaktavyaH, tiryagmanuSyebhyo'sAtavarSAyuSkavayebhyo vAcya iti bhAvaH / sthitirjaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTI / cyavanadvAre'nantaramudvRtsya catasRSvapi gatipUtpadyante tatra narakeSu ratnaprabhAyAmeva, tiryakSu sarveSveva, manu // 36 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ COM. SCR-ARMA vyeSu karmabhUmijeSu, deveSu vyantarabhavanavAsiSu, tadanyeSvasaGgyAyuSkAbhAvAt , ata eva gatyAgatidvAre caturgatikA vyAgatikAH, 'parIttAH' pratyekazarIriNo'saGkhyeyA: prajJaptAH he zramaNa! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM samucchimajalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyA' / uktAH saMmUchimajalacarapaJcendriyatiryagyonikAH, samprati saMmUchimasthalacarapaJcendriyatiryagyonikapratipAdanArthamAha se kiM taM thalayarasamucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-cauppayathalayarasamucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA parisappasaMmu0 // se kiM taM thalayaracauppayasamucchima01, 2 caubvihA paNNattA, taMjahA-egakhurA dukhurA gaMDIpayA saNapphayA jAva je yAvaNNe tahappakArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattA ya apajattA ya, tao sarIgA ogAhaNA jahaNaNeNaM aMgulassa asaMkhejahabhAgaM ukkoseNaM gAuyapuhuttaM ThitI jahANeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM caurAsItivAsasahassAI, sesaM jahA jalayarANaM jAva caugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejA paNNattA, settaM thalayaracauppadasaMmu0 se kiM taM thalayaraparisappasaMmucchimA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-uragaparisappasaMmucchimA bhuygprisppsNmucchimaa| se kiM taM uragaparisappasaMmucchimA?, 2 caubvihA paNNattA, taMjahA-ahI ayagarA AsAliyA mahoragA / se kiM taM ahI?, ahI duvihA paNNattA, taMjahA-davvIkarA mauliNo ya / se kiM taM davIkarA?, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA-AsIvisA jAva se taM vvIkarA / se kiM taM mau jI0ca07 Jan Eduent an inte MIMjainelibrary.org
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 37 // Jain Education Inte 4-% 1 liNo ?, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA - divvA goNasA jAva se taM maliNo, settaM ahI / se kiM taM ayagarA ?, 2 egAgArA paNNattA, se taM ayagarA / se kiM taM AsAliyA ?, 2 jahA paNNavaNAe, se taM AsAliyA / se kiM taM mahoragA ?, 2 jahA paNNavaNAe, se taM mahoragA / je yAvaNe tahappagArA te samAsato dubihA paNNattA, taMjahA - pajjattA ya apajattA ya taM ceva, Navari sarIrogAhaNA jahanneNaM aMgulassa'saMkhejja0 ukkoseNaM joyaNapuhuttaM, ThiI jahanneNaM aMtomuttaM ukkoseNaM tevaNNaM vAsasahassAIM, sesaM jahA jalayarANaM, jAva caugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejjA, se taM uragaparisappA // se kiM taM bhuyagaparisappa samucchmithalayarA 1, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjA - gohA NaulA jAva je yAvanne tahappakArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA - pajjattA ya apajjattA ya, sarIrogAhaNA jahanneNaM aMgulAsaMkhejjaM ukkoseNaM dhaNupuhattaM, ThitI ukkoseNaM bayAlIsaM vAsasahassAI sesaM jahA jalayarANaM jAva caugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejjA paNNattA, se taM bhuyaparisappa samucchimA, se taM thalayarA // se kiM taM khahayarA 1, 2 cauvivahA paNNattA, taMjA - cammapakkhI lomapakkhI samuggapakkhI vittpkkhii| se kiM taM camma pakkhI ?, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA - vaggulI jAva je yAvanne taha pagArA, se taM cammapakkhI / se kiM taM lomapakkhI ?, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA - DhaMkA kaMkA je yAvanne tahappakArA, se 1 pratipattau saMmUcchimapaJcendriya tiryaJcaH sU0 36 // 37 // Inelibrary.org
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In taM lomapakkhI / se kiM taM samuggapakkhI ?, 2 egAgArA paNNattA jahA paNNavaNAe, evaM vitatapakkhI jAva je yAvanne tahappagArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA - pajjantA ya apajjanttA ya, NANattaM sarIrogAhaNA jaha0 aMgu0 asaM0 ukkoseNaM dhaNupuhuttaM ThitI ukkoseNaM yAvattariM vAsasahassAIM, sesaM jahA jalayarANaM jAva caugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejjA paNNattA, se taM khayarasaMmucchimatirikkhajoNiyA, setaM saMmucchimapaMceMdriyatirikkhajoNiyA // ( sU0 36 ) atha ke te saMmUcchimasthalacarapaJcendriyatiryagyonikAH ?, sUrirAha - sthalacarapaJcendriyatiryagyonikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA - catuSpadasthalacara saMmUcchima paJcendriya tiryagyonikAzca parisarpasthala carasaMmUcchimapaJcendriyatiryagyonikAzca tatra catvAri padAni yeSAM te catuSpadAHazvAdayaH te ca te sthalacarapaJcendriyatiryagyonikAzcatuSpadasthalacarasaMmUcchimapaJcendriyatiryagyonikAH, urasA bhujAbhyAM vA parisarpa| ntIti parisarpAH - ahinakulAdayastataH pUrvavatsamAsaH, cazabdau svasvagatAnekabhedasUcakau, tadevAnekavidhatvaM krameNa pratipipAdayiSurAhaatha ke te catuSpadasthalacara saMmUcchimapaJcendriyatiryagyonikA ?, sUrirAha - catuSpadasthalacara saMmUcchima paJcendriyatiryagyonikAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA - 'jahA paNNavaNAe' iti, yathA prajJApanAyAM prajJApanAkhye prathame pade bhedAstathA vaktavyA yAvat 'te samAsato duvihA paNNattA' ityAdi, te caivam - "egakhurA dukhurA gaMDIpayA saNapphayA / se kiM taM egakhurA ?, egakhurA aNegavihA paNNattA, taMjahA - assA assatarA ghoDA gaddabhA gorakhurA kaMdalagA sirikaMdalagA AvattA je yAvaNNe taha pagArA, setaM egakhurA / se kiM taM dukhurA ?, dukhurA aNegavihA paNNattA, taMjahA- uTTA goNA gavayA mahisA saMvarA varAhA ajA elagA rurU sarabhA camarI kuraMgA goka jainelibrary.org
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA // 38 // mAI, setaM dukhurA / se kiM taM gaMDIpayA ?, gaMDIpayA aNegavihA paNNattA, taMjahA - hatthI hatthipUyaNA maMkuNahatthI khaggA gaMDA, jIvAbhi0 je yAvaNNe tahappagArA, settaM gaMDIpayA / se kiM taM saNaphayA ?, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA-sIhA vagghA dIviyA acchA taracchA malayagi- 8 parassarA sIyAlA suNagA kokaMtiyA sasagA cittagA cittalagA, je yAvaNNe tahappakArA // " iti, tatra pratipadamekaH khuro yeSAM te rIyAvRttiH ekakhurA:- azvAdayaH, pratipAdaM dvau khurau - zaphau yeSAM te dvikhurA - uSTrAdayaH, tathA ca teSAmekaikasmin pAde dvau dvau zaphau dRzyete, gaNDIva | padaM yeSAM te gaNDIpadA:- hastyAdayaH, sanakhAni - dIrghanakhaparikalitAni padAni yeSAM te sanakhapadA: - zvAdayaH, prAkRtatvAzca 'saNapphayA' iti sUtre nirdeza:, azvAdayastvetadbhedAH kecidatiprasiddhatvAtsvayamanye ca lokato veditavyAH, navaraM sanakhapadAdhikAre dvIpakAH - citrakA acchA:- RkSAH parAsarAH - sarabhAH kokantikA -lomaThikAH cittA cittalagA AraNyajIvavizeSAH, zeSAstu siMhavyAghratarakSazRgAlazunakako lazunazazakAH pratItAH, 'te samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtraM zarIrAdidvArakalApasUtraM ca jalacaravadbhAvanIyaM, navaramavagAhanAdvAre jaghanyato'vagAhanA aGgulAyeyabhAgapramANA utkRSTA gavyUtapRthaktvaM sthitidvAre jaghanyataH sthitirantarmuhUrttamutkarSatazcaturazIti varSasahasrANi, zeSaM tathaiva, upasaMhAramAha - 'settaM cauppayathalayarasaMmucchimapaMciMdiyatirikakhajoNiyA // atha ke te parisarpasthalacarasaMmUcchima pazvendriya tiryagyonikA : 1, 2 dvividhAH prajJaptAH, tadyathA - ' evaM bhedo bhANiyavvo' iti, 'evam' uktena prakAreNa yathA prajJApanAyAM tathA bhedo vaktavyo yAvat 'pajjattA ya apajjattA ya' sa caivam --'taMjahA - ura parisappatha laya ra samucchimapaJcendiyatirikkhajo - |NiyA ya bhuyaparisappathalaya rasaMmucchimapaJcidiyatirikkhajoNiyA ya / " sugamaM, navaram urasA parisarpantItyuraH parisarpAH - sarpAdayaH, bhujAbhyAM parisarpantIti bhujaparisarpA- nakulAdayaH, zeSapadasamAsaH prAgvat, "se kiM taM uraparisappathalaya rasaM mucchima pazcidiyatiri Jain Education Int 1 pratipattau saMmUcchimapaJcendriya |tiryaJcaH sU0 36 // 38 // jainelibrary.org
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkhajoNiyA ?, uraparisappathalayarasamucchimapaJcidiyatirikkhajoNiyA cauvihA pannattA, taMjahA-ahI ayagarA AsAliyA mahoragA / se kiM taM ahI?, ahI duvihA paNNattA, taMjahA-dabIkarA ya mauliNo ya / se kiM taM datvIkarA ?, davvIkarA aNegavihA pannattA, taMjahA-AsIvisA diTThIvisA uggavisA bhogavisA tayAvisA lAlAvisA nissAsavisA kaNhasappA seyasappA kAkodarA dubbhapupphA kolAhA selesiMdA, je yAvaNNe tahappagArA, settaM ahI / se kiM taM ayagarA ?, ayagarA egAgArA pannattA, settaM ayagarA / se kiM taM AsAliyA ?, kahi NaM bhaMte ! AsAligA saMmucchai ?, goyamA ! aMto maNussakhette aDDAijesu dIvesu nivvAghAeNaM| pannarasasu kammabhUmIsu, vAghAyaM paDuca paMcasu mahAvidehesu cakkavaTTikhaMdhAvAresu baladevakhaMdhAvAresu vAsudevakhaMdhAvAresu maMDaliyakhaMdhAvA-|| resu mahAmaNDaliyakhaMdhAvAresu gAmanivesesu nagaranivesesu kheDanivesesu kabbaDa0 maDaMbanivesesu doNamuhanivesesu paTTaNanivesesu Agaranivesesu Asamanivesesu rAyahANinivesesu, eesi NaM ceva viNAsesu, ettha NaM AsAliyA saMmucchai, jahanneNaM aMgulassa asaMkhejai|bhAgamittAe ogAhaNAe, ukkoseNaM bArasa joyaNAI, tadANurUvaM ca NaM vikkhaMbhabAhalleNaM bhUmi dAlittA saMmucchai, asaNNI miccha| hiTThI annANI aMtomuhuttaddhAuyA ceva kAlaM karei, settaM aasaaliyaa| se kiM taM mahoragA ?, mahoragA aNegavihA paNNattA, taMjahAatthegaiyA aMgulaMpi aMgulapuhuttiyAvi vihatyipi vihatthipuhattiyAvi rayaNipi rayaNipuhuttiyAvi kuJchipi kucchiputtiyAvi dhaNuhaMpi dhaNuhapuhattiyAvi gAuyaMpi gAuyapuhattiyAvi joyaNapi joyaNapuhattiyAvi joyaNasayaMpi joyaNasayapuhattiyAvi, te gaM thale jAyA jale'vi caraMti thale'vi caraMti, te Natthi ihaM bAhiraesu dIvasamuddesa havaMti, je yAvaNNe tahappagArA, settaM mhorgaa|" iti / / asya viSamapadavyAkhyA-"davvIkarA ya mauliNo ya' iti, dabAva darvI-phaNA tatkaraNazIlA dIkarAH, mukulaM-phaNAvirahayogyA Jan Education For Private Personel Use Only Threla
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattau saMmUchimapaJcendriyatiryazcaH sU0 36 zrIjIvA- zarIrAvayavavizeSAkRtiH sA vidyate yeSAM te mukulina:-sphaTAkaraNazaktivikalA ityarthaH, atrApi cazabdau khagatAnekabhedasUcakI, 'AjIvAbhi0 sIvisA' ityAdi, Asyo-daMSTrAstAsu viSaM yeSAM te AsIviSAH, uktaM ca-"AsI dADhA taggayavisA''sIvisA muNeyavvA" malayagi- iti, dRSTau viSaM yeSAM te dRSTiviSAH, ugraM viSaM yeSAM te upaviSA:, bhoga:-zarIraM tatra sarvatra viSaM yeSAM te bhogaviSAH, khaci. viSa rIyAvRttiH yeSAM te tvagviSAH, prAkRtatvAJca 'tayAvisA' itipAThaH, lAlA-mukhAt zrAvastatra viSaM yeSAM te lAlAviSAH, nizvAse viSaM yeSAM te da nizvAsaviSA: kRSNasarpAdayo jAtibhedA lokata: pratyetavyAH / 'se kiM taM AsAligA' ityAdi, atha kA sA AsAligA?, evaM ziSyeNa // 39 // prazne kRte sati sUtrakRd yadevAsAlikApratipAdakaM gautamapraznabhagavannirvacanarUpaM sUtramasti tadevAgamabahumAnata: paThati-'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! paramakalyANayogin ! AsAligA saMmUrchati, eSA hi garbhajA na bhavati kintu saMmUchimaiva | tata uktaM saMmUrchati, bhagavAnAha-gautama ! anta:-madhye manuSyakSetrasya na bahiH, etAvatA manuSyakSetrAdvahirasyA utpAdo na bhavatIti pratipAditaM, tatrApi manuSyakSetre sarvatra na bhavati kintu arddhatRtIyeSu dvIpeSu, arddha tRtIyaM yeSAM te'rddhatRtIyAH, avayavena vigrahaH samudAyaH samAsArthaH teSu, etAvatA lavaNasamudre kAlasamudre vA na bhavatItyAveditaM, 'nirvyAghAtena' vyAghAtasyAbhAvo nirvyAghAtaM tena, hA yadi paJcasu bharateSu paJcasvairAvateSu suSamasuSamAdirUpo'tiduSSamAdirUpazca kAlo vyAghAtahetutvAd vyAghAto na bhavati tadA paJcadazasu karmabhUmiSu saMmUrcchati, vyAghAtaM pratItya, kimuktaM bhavati ?-yadi paJcasu bharateSu paJcasvairAvateSu yathoktarUpo vyAghAto bhavati tataH paJcasu mahAvideheSu saMmUrcchati, etAvatA triMzatyapyakarmabhUmiSu nopajAyata iti pratipAditaM, paJcadazasu karmabhUmiSu paJcasu mahAvideheSu sarvatra na saMmUrcchati kintu cakravartiskandhAvAreSu baladevaskandhAvAreSu vAsudevaskandhAvAreSu mANDalika:-sAmAnyarAjA'lparddhikaH, PRACTIONARY // 39 // Jain Education Interior For Private Personal Use Only NThinelibrary.org
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmANDalikaH sa evAnekadezAdhipatistatskandhAvAreSu, grAmanivezeSu ityAdi, prasati buddhyAdIna guNAniti yadivA gamyaH zAstrapra-| siddhAnAmaSTAdazAnAM karANAmiti prAmaH, nigamaH-prabhUtataravaNigvargAvAsaH, pAMsuprAkAranibaddhaM kheTaM, kSullaprAkAraveSTitaM karbaTam , arddhatRtIyagavyUtAntAmarahitaM maDamba 'paTTaNa'tti paTTanaM pattanaM vA, ubhayatrApi prAkRtatvena nirdezasya samAnatvAt , tatra yannaubhireva gamyaM tatpaTTanaM yatpunaH zakaToTakainoMbhirvA gamyaM tatpattanaM yathA bharukaccham , uktaM ca-"pattanaM zakaTairgamyaM, ghoTakainauMbhireva ca / nau| bhireva tu yadgamyaM, paTTanaM tatpracakSate // 1 // " droNamukha-prAyeNa jalanirgamapravezam , Akaro-hiraNyAkarAdiH AzramaH-tApasAvasathopalakSita AzrayaH, saMbAdho-yAtrAsamAgataprabhUtajananivezaH, rAjadhAnI-rAjAdhiSThAnaM nagaram , 'eesi Na' mityAdi, eteSAM cakravartiskandhAvArAdInAmeva vinAzeSUpasthiteSu 'ettha NaM ti eteSu cakravartiskandhAvArAdiSu sthAneSvAsAlikA saMmUrcchati, sA ca jaghanyato'mulAsaGkhyeyabhAgamAtrayA'vagAhanayA samuttiSThatIti yogaH, etaccotpAdaprathamasamaye veditavyam , utkarSato dvAdaza yojanAni-dvAdazayojanapramANayA'vagAhanayA 'tadanurUpaM dvAdazayojanapramANadairdhyAnurUpaM 'vikkhaMbhabAhalleNaM'ti viSkambhazca bAhalyaM ca viSkambhabAhalyaM, samAhAro dvandvaH, tena, viSkambho-vistAro bAhalyaM ca sthUlatA, bhUmiM dAlittA NaM' vidArya samuttiSThati, cakravartiskandhAvArAdInAmadhastAd bhUmerantarutpadyata iti bhAvaH, sA cAsaJjinI-amanaskA samUcchimatvAt , mithyAdRSTiH sAsAdanasamyaktvasyApi tasyA asambhavAt , ata evAjJAninI, antarmuhUrtAddhAyureva kAlaM karoti / 'atthegaiyA aMgulaMpI'tyAdi, astIti nipAto'tra bahuvacanAbhidhAyI, tato|'yamartha:-sanyekakAH kecana mahoragA ye'Ggulamapi zarIrAvagAhanayA bhavanti, ihAGgalamucchyAGgulamavasAtavyaM, zarIrapramANasya cintyamAnatvAt , santyekakA ye'GgulapRthaktvikA api-pRthaktvaM dviprabhRtirAnavabhya iti paribhASA aGgulapRthaktvaM zarIrAvagAhanamAname Jain Education in Mainelibrary.org
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 40 // Jain Education In SAmastItyaGgulapRthaktvikAH, 'ato'nekasvarAdi' tIkapratyayaH, evaM zeSasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM dvAdazAGgulapramANA vitastiH, dvivitastipramANA ranirhastaH, kukSirdvihastamAnA, dhanurhastacatuSTayapramANaM, gavyUtaM dvidhanuH sahasrapramANaM catvAri gavyUtAni yojanam, etacApi vitastyAdikamucchrayAGgulApekSayA pratipattavyaM, 'te Na'mityAdi, 'te' anantaroditasvarUpA mahoragAH sthalacaravizeSatvAt sthale jAyante sthale ca jAtAH santo jale'pi sthala iva caranti sthale'pi caranti tathAsvAbhAvyAt, yadyevaM te kasmAdiha na dRzyante ? ityAzaGkAyAmAha - 'te natthi ihaM' ityAdi, 'te' yathoditasvarUpA mahoragAH 'iha' mAnuSakSetre 'natthi'ti na santi, kintu bAhyeSu dvIpasamudreSu bhavanti, samudreSvapi ca parvatadevanagaryAdiSu sthalepUtpadyante na jaleSu tata iha na dRzyante / 'je yAvaNNe tahappagArA' iti, yespi cAnye tathAprakArA aGguladazakAdizarIrAvagAhamAnAste'pi mahoragA jJAtavyAH, upasaMhAramAha - 'settaM mahoragA, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti, ye'pi cAnye tathAprakArAH uktarUpAhyAdirUpAste sarve'pi uraH parisarpasthalacara saMmUcchimapazcendriyatiryagyonikA draSTavyAH, 'te samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtraM zarIrAdidvArakadambakaM ca jalacaravadbhAvanIyaM, navaramavagAhanA jaghanyato'GgulAyeyabhAgapramANA utkarSato yojanapRthaktvaM, sthitidvAre jaghanyataH sthitirantarmuhUrttamutkarpata tripaJcAzadvarSasahasrANi zeSaM tathaiva // bhujaparisarpapratipAdanArthamAha- 'se kiM tamityAdi, atha ke te bhujaparisarpasaMmUcchimasthalacarapazcendriyatiryagyonikA ?, sUrirAha-bhujaparisarpasaMmUcchimasthalacarapaJcendriyatiryagyonikA anekavidhAH prajJaptAH, 'taha ceva bheo bhANiyantro' iti, yathA prajJApanAyAM tathaiva bhedo vaktavyaH, sa caivam - "taMjahA - gohA naulA saraDA sammA saraMDA sArA khArA gharoliyA vissaMbharA maMsA maMgusA payalAyA chIravirAliyA jAhA cauppAiyA" ete dezavizeSato veditavyAH, 'je yAvaNNe tahappagArA' ye'pi cAnye ' tathAprakArA: ' uktaprakArA godhA 1 pratipattau saMmUcchimapaJcendriya tiryaJcaH sU0 36 // 40 // jainelibrary.org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ , tadyathA-'bhedo jahA jaloyA a pakkhI lomapakkhI disvarUpAste sarve bhujaparisA avasAtavyAH, 'te samAsato' ityAdi sUtrakadambakaM prAgvadbhAvanIyaM, navaramavagAhanA jaghanyato'GgulAsa yeyabhAgapramANA utkarSato dhanuHpRthaktvaM, sthitirjaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dvAcatvAriMzadvarSasahasrANi, zeSaM jalacaravadraSTavyam , upa|saMhAramAha-'setta'mityAdi sugamam // khacarapratipAdanArthamAha-atha ke te saMmUchimakhacarapaJcendriyatiryagyonikA:?, sUrirAha-saMmUchimakhacarapaJcendriyatiryagyonikAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA-bhedo jahA paNNavaNAe' iti, bhedo yathA prajJApanAyAM tathA vaktavyaH,8 sa caivam-"cammapakkhI lomapakkhI samuggapakkhI vitatapakkhI / se kiM taM cammapakkhI !, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA-vaggulI jaloyA aDilA bhAruMDapakkhI jIvaMjIvA samuddavAyasA kaNNattiyA pakkhivirAlI, je yAvaNNe tahappagArA, se taM cammapakkhI / se || |kiM taM lomapakkhI ?, lomapakkhI aNegavihA paNNattA, taMjahA-DhaGkA kaMkA kuralA vAyasA cakkavAgA haMsA kalahaMsA poyahaMsA rAyahaMsA aDA seDIvaDA velAgayA koMcA sArasA mesarA mayUrA seyavagA gaharA poMDarIyA kAmA kAmeyagA vaMjulAgA tittirA vaTTagA lA-13 vagA kapoyA kapiMjalA pArevayA ciDagA vIsA kukuDA sugA varahigA mayaNasalAgA kokilA sahAvaraNNagamAdI, se taM lomapakkhI / se kiM taM samuggapakkhI ?, samuggapakkhI egAgArA paNNattA, te NaM natthi ihaM, bAhiraesu dIvasamuddesu havaMti, se taM samu-18 ggapakkhI / se kiM taM vitatapakkhI ?, vitatapakkhI egAgArA paNNattA, te NaM natthi ihaM, bAhiraesu dIvasamuddesu bhavaMti, se taM vi-15 |tatapakkhI" iti pAThasiddhaM navaraM 'cammapakkhI' ityAdi, carmarUpau pakSau carmapakSau tau vidyete yeSAM te carmapakSiNaH, lomAsako pakSI lomapakSau tau vidyate yeSAM te lomapakSiNaH, tathA gacchatAmapi samudvasthitau pakSau samudgakapakSau tadvanta: samudgakapakSiNaH, vitatau-ni-3 tyamanAkuJcitau pakSau vitatapakSau tadvanto vitatapakSiNa: 'te samAsato' ityAdi sUtrakadambakaM jalacaravadbhAvanIyaM, navaramavagAhanA utka MAG Join Education Inter Dinelibrary.org
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 41 // pato dhanuHpRthaktvaM, sthitirutkarSato dvAsaptativarSasahasrANi / tathA cAtra kvacitpustakAntare'vagAhanAsthityoryathAkrama saGgrahaNigAthe-"joyaNasahassagAuyapuhatta tatto ya joyaNapuhattaM / dohaMpi dhaNupuhattaM samucchimaviyagapakkhINaM // 1 // saMmuccha pubbakoDI caurAsII bhave sahassAI / tevaNNA bAyAlA bAvattarimeva pakkhINaM // 2 // " vyAkhyA-saMmUchimAnAM jalacarANAmutkRSTA'vagAhanA yojanasahasraM, catupadAnAM gavyUtapRthaktvam , ura:parisarpANAM yojanapRthaktvaM / 'doNhaM tu ityAdi, dvayAnAM saMmUchimabhujagapakSiNAM-saMmUchimabhujagaparisarpapakSirUpANAM pratyekaM dhanuHpRthaktvaM, tathA saMmUcchimAnAM jalacarANAmutkRSTA sthitiH pUrvakoTI catuSpadAnAM caturazItivarSasahasrANi, ura:parisarpANAM tripaJcAzadvarSasahasrANi, bhujaparisarpANAM dvAcatvAriMzadvarSasahasrANi, pakSiNAM dvAsaptativarSasahasrANi, upasaMhAramAha-'settaM samucchimakhahayarapazciMdiyatirikkhajoNiyA' / uktAH saMmUchimapaJcendriyatiryagyonayaH, samprati garbhavyutkrAntikAn paJcendriyatiryagyonikAnAha se kiM taM ganbhavatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyA?, 2 tivihA paNNattA, taMjahA-jalayarA thalayarA khahayarA // (sU0 37) 'sekiMta'mityAdi, atha ke te garbhavyutkrAntikapaJcendriyatiryagyonikA: ?, sUrirAha-garbhavyutkrAntikapaJcendriyatiryagyonikAsvividhAH prajJaptAH, tadyathA-jalacarA: sthalacarAH khacarAzca / tatra jalacarapratipAdanArthamAha se kiM taM jalayarA ?, jalayarA paMcavidhA paNNattA, taMjahA-macchA kacchabhA magarA gAhA suMsumArA, . 1 pratipattau saMmUcchimapaJcendriya| tiryaJcaH sU0 36 garbhajaka tiryaJcaH sU0 37 // 41 // Jain Education in For Private Personel Use Only plainelibrary.org
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sambesiM bhedo bhANitabbo taheva jahA paNNavaNAe, jAva je yAvapaNe tahappakArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajattA ya apajjattA ya, tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA papaNattA?, goyamA! cattAri sarIragA pannattA, taMjahA-orAlie veuvvie teyae kammae, sarIrogAhaNA jahanneNaM aMgulassa asaMkheja ukkoseNaM joyaNasahassaM chavvihasaMghayaNI paNNattA, taMjahA -vairosabhanArAyasaMghayaNI usabhanArAyasaMghayaNI nArAyasaMghayaNI addhanArAyasaMghayaNI kIliyAsaMghayaNI sevasaMghayaNI, chavvihA saMThitA paNNattA, taMjahA-samacauraMsasaMThitA NaggodhaparimaMDala. sAti0 khuja. vAmaNa huMDa0, kasAyA savve saNNAo4 lesAo 6 paMca iMdiyA paMca samugyAtA AdillA saNNI no asaNNI tividhavedA chappajattIo chaapajjattIo diTThI tividhAvi tiNi daMsaNA NANIvi aNNANIvi je NANI te atthegatiyA duNANI atthegatiyA tinnANI, je dunnANI te niyamA AbhiNiyohiyaNANI ya sutaNANI ya, je tinnANI te niyamA AbhiNibohiyaNANI suta0 ohiNANI, evaM aNNANIvi, joge tivihe uvaoge duvidhe AhAro chaddisiM uvavAto neraiehiM jAva ahe sattamA tirikkhajoNiesu savvesu asaMkhejavAsAuyavajesu maNussesu akammabhUmagaaMtaradIvagaasaMkhejavAsAuyavajesu devesu jAva sahassAro, ThitI jahapaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puvakoDI, duvidhAvi maraMti, aNaMtaraM uvvahittA neraiesu jAva ahe Jain Education in Irrainelibrary.org
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 pratipattau | garbhaja jalacara tiryaJcaH sU0 38 zrIjIvA sattamA tirikkhajoNiesu maNussesu savvesu devesu jAva sahassAro, caugatiyA cauAgajIvAbhi tiyA parittA asaMkhejA paNNattA, se taM jalayarA // (sU0 38) malayagi-1 'bhedo bhANiyabvo taheva jahA paNNavaNAe' iti bhedastathaiva matsyAdInAM vaktavyo yathA prajJApanAyAM, sa ca prAgevopadarzitaH, 'te rIyAvRttiH samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtraM pAThasiddhaM, zarIrAdidvArakadambakasUtraM saMmUchimajalacaravadbhAvanIyaM, navaramatra zarIradvAre catvAri za rIrANi vaktavyAni, garbhavyutkrAntikAnAM teSAM vaikriyasyApi sambhavAt , avagAhanAdvAre utkarSato'vagAhanA yojanasahasram / sNhnnci||42|| ntAyAM SaDapi saMhananAni, tatsvarUpapratipAdakaM cedaM gAthAdvayam-"vajerisahanArAyaM paDhamaM bIyaM ca risahanArAyaM / nArAyamaddhanArAya kIliyA taha ya chevaDhe // 1 // risaho ya hoi paTTo vajaM puNa kIliyA muNeyavvA / ubhayo makkaDabaMdho nArAyaM taM viyANAhi // 2 // " saMsthAnacintAyAM paDapi saMsthAnAni, tAnyamUni-samacaturasraM nyagrodhaparimaNDalaM sAdi vAmanaM kubja huNDamiti, tatra samAH-sAmudrikazAstroktapramANAvisaMvAdinyazcatasro'sraya:-caturdigvibhAgopalakSitAH zarIrAvayavA yatra tatsamacaturasraM, samAsAnto'tpratyayaH, ata evaitadanyatra tulyamiti vyavahiyate, tathA nyagrodhavatparimaNDalaM yasya, yathA nyagrodha upari saMpUrNapramANo'dhastu hIna: tathA yatsaMsthAnaM nAbherupari saMpUrNamadhastu na tathA tanyagrodhaparimaNDalam , upari vistArabahulamiti bhAvaH, tathA''dirihotsedhAkhyo nAbheradhastano deha4 bhAgo gRhyate, tataH saha AdinA-nAbheradhastanabhAgena yathoktapramANalakSaNena vartata iti sAdi, utsedhabahulamiti bhAvaH, iha yadyapi 1 varSabhanArAcaM prathama dvitIyaM ca RSabhanArAcam / nArAcamardhanArAcaM kIlikA tathA ca sevArtam // 1 // RSabhazca bhavati paTTaH vajraM punaH kIlikA jJAtavyA / * ubhayato markaTabandho nArAcaM tat vijAnIhi // 2 // // 42 // JainEducation For Private Personal Use Only Diw.jainelibrary.org
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva zarIramAdinA saha varttate tathA'pi sAditvavizeSaNAnyathA'nupapattyA viziSTa eva pramANalakSaNopapanna Adiriha labhyate, tata uktam-utsedhabahulamiti, idamuktaM bhavati-yatsaMsthAnaM nAbheradhaH pramANopapannamupari ca hInaM tatsAdIti, apare tu sAcIti paThanti, tatra sAcIti pravacanavedina: zAlmalItarumAcakSate, tataH sAcIva yatsaMsthAnaM, yathA zAlmalItaroH skandhakANDamatipuSTamupari ca na tadanu| rUpA mahAvizAlatA tadvadasyApi saMsthAnasyAdhobhAgaH paripUrNo bhavati uparitanabhAgastu neti, tathA yatra zirogrIvaM hastapAdAdikaM ca yathoktapramANalakSaNopetaM uraudarAdi ca maNDalaM tatkubja saMsthAna, yatra punarudarAdi pramANalakSaNopetaM hastapAdAdikaM ca hInaM tadvAmanaM, yatra sarve'pyavayavAH pramANalakSaNaparibhraSTAstat huNDam , uktazca- samacauraMse naggohamaMDale sAi khuja vAmaNae / huMDevi ya saMThANe jIvANaM chammuNeyavvA // 1 // tullaM vitthaDabahulaM ussehabahuM ca maDahakoTTaM ca / heDhillakAyamaDahaM savvatthAsaMThiyaM huMDaM // 2 // " lezyAdvAre SaDapi lezyAH, zuklezyAyA api sambhavAt , samudghAtAH paJca, vaikriyasamudghAtasyApi sambhavAt , saJjidvAre sajJino no asabjinaH, vedadvAre trividhavedA api, strIpuruSayodayorapyamISAM bhAvAt , paryAptidvAre paJca paryAptayo, bhASAmana:paryAtyorekatvena vi-| vakSaNAt , aparyApticintAyAM paJcAparyAptayaH, dRSTidvAre trividhadRSTayo'pi, tadyathA-mithyAdRSTayaH samyagdRSTayaH samyagmidhyAdRSTayazca, darzanadvAre trividhadarzanA api, avadhidarzanasyApi kepAzcidbhAvAt , jJAnadvAre trijJAnino'pi, avadhijJAnasyApi keSAzcidbhAvAt , ajJAnacintAyAmajJAnino'pi, vibhaGgasyApi keSAJcitsambhavAt , avadhivibhaGgau ca samyagmidhyAdRSTibhedena pratipattavyo, uktazca-sa 1 samacaturasra nyagrodhaparimaNDalaM sAdi kunjaM vAmanam / huNDamapi ca saMsthAnaM jIvAnAM SaD jJAtavyAni // 1 // tulyaM bahuvistAraM utsedhabahulaM ca maDabhakoSThaM ca / adhastanakAyamaDarbha sarvatrAsaMsthitaM huNDam // 2 // jI0ca08 Jain Education in For Private Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- myagdRSTAnaM mithyAdRSTeviparyAsaH" iti, upapAtadvAre upapAto nairayikebhyaH saptapRthvIbhAvibhyo'pi, tiryagyonikebhyo'pyasaGkhyAtavarSA-15 pratipattI jIvAbhiyuSkavarjebhya: sarvebhyo'pi, manuSyebhyo'karmabhUmijAntaradvIpajAsaGkhyAtavarSAyuSkavarjakarmabhUmibhyo, devebhyo'pi yAvatsahasrArAt, parataH / garbhajalamalayagi-18 pratiSedhaH, sthitidvAre jaghanyata: sthitirantarmuhUrtamutkarSataH pUrvakoTI, cyavanadvAre'nantaramuddhRtya sahasrArAtpare ye devAstAn varjayitvA carAH rIyAvRttiH zeSeSu sarveSvapi jIvasthAneSu gacchanti, ata eva gatyAgatidvAre caturAgatikAzcaturgatikAH, 'parIttAH' pratyekazarIriNo'saGkhyeyAH prajJaptAH, 38 he zramaNa ! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM jalayarA ganbhavatiyapazciMdiyatirikkhajoNiyA' // samprati sthlcrprtipaa||43|| danArthamAha se kiM taM thalayarA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-cauppadA ya parisappA ya |se kiM taM cauppayA ?, 2 cauvidhA paNNattA, taMjahA-egakkhurA so ceva bhedo jAva je yAvanne tahappakArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattA ya apajjattA ya, cattAri sarIrA ogAhaNA jahannaNaM aMgulassa asaMkheja ukkoseNaM cha gAuyAI, ThitI ukkoseNaM tinni paliomAI navaraM uvvahittA neraiesu cautthapuDhaviM gacchaMti, sesaM jahA jalayarANaM jAva caugatiyA cauAgatiyA parittA asaMkhijA paNNattA, se taM cuppyaa|se kiM taM parisappA?.2 vihA paNNattA, taMjahA-uraparisappA ya bhuyagaparisappA ya, se kiM taM uraparisappA?.2 taheva AsAliyavajo bhedo bhANiyabvo, // 43 // (tiNNi) sarIrA, ogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhe0 ukoseNaM joyaNasahassaM, ThitI jahanneNaM Jain Education in jainelibrary.org
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtomuhuttaM ukkoseNaM pubvakoDI uvvahittA neraiesu jAva paMcamaM puDhaviM tAva gacchaMti, tirikkhamaNussesu savvesu, devesu jAva sahassArA, sesaM jahA jalayarANaM jAva caugatiyA cauAgaiyA parittA asaMkhejA se taM urprisppaa|se kiM taM bhuyagaparisappA?, 2 bhedo taheva, cattAri sarIragA ogAhaNA jahanneNaM aMgulAsaMkhe0 ukkoseNaM gAuyapuhuttaM ThitI jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puvvakoDI, sesesu ThANesu jahA uraparisappA, NavaraM docaM puDhaviM gacchaMti, se taM bhuyaparisappA paNNattA, se taM thalayarA // (suu039)| se kiM taM khahayarA?, 2 caubvihA paNNattA, taMjahA-cammapakkhI taheva bhedo, ogAhaNA jahanneNaM aMgulassa asaMkhe0 ukkoseNaM dhaNupuhuttaM, ThitI jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM paliovamassa asaMkhejatibhAgo, sesaM jahA jalayarANaM, navaraM jAva taccaM puDhaviM gacchaMti jAva se taM khahayaraganbhavatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyA, se taM tirikkhajoNiyA // (sU040) sthalacaragarbhavyutkrAntikAnAM bhedopadarzakaM sUtraM yathA saMmUcchimasthalacarANAM, navaramatrAsAlikA na vaktavyA, sA hi saMmUchimaiva na garbhavyutkrAntikA, tathA mahoragasUtre "joyaNasayaMpi joyaNasayapuhuttiyAvi joyaNasahassaMpi" ityetadadhikaM vaktavyaM, zarIrAdidvArakadambakasUtraM tu sarvatrApi garbhavyutkrAntikajalacarANAmiva, navaramavagAhanAsthityudvarttanAsu nAnAtvaM, tatra catuSpadAnAmutkRSTA'vagAhanA SaD gavyUtAni, sthitirutkarSatastrINi palyopamAni, udvarttanA caturthapRthivyA Arabhya yAvatsahasrAraH, eteSu sarveSvapi jIvasthAneSvanantaramudvRttyotpadyante, ura:parisarpANAmutkRSTAvagAhanA yojanasahasraM, sthitirutkarSata: pUrvakoTI, udvarttanA paJcamapRthivyA Arabhya yAvatsaha Jain Education a l w.jainelibrary.org
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 44 // Jain Education srAraH, atrAntare sarveSu jIvasthAneSvanantaramudvRttyotpadyante / bhujaparisarpANAmutkRSTA'vagAhanA gavyUtapRthaktvaM, sthitirutkarSata: pUrvakoTI, udvarttanAcintAyAM dvitIya pRthivyA Arabhya yAvatsahasrAraH, atrAntare sarveSu jIvasthAneSUtpAdaH // khacaragarbhavyutkrAntikapazcendriyabhedo yathA saMmUcchimakhacarANAM zarIrAdidvArakalApacintanaM garbhavyutkrAntikajalacaravat, navaramavagAhanAsthityudvarttanAsu nAnAtvaM tatrotkarSato'vagAhanA dhanuSpRthaktvaM, jaghanyataH sarvatrApyaGgulAsaGkhyeyabhAgapramANA, sthitirapi jaghanyataH sarvatrApyantarmuhUrttamutkarSato'tra palyopamAsaGkhyeyabhAgaH, udvarttanA tRtIyapRthivyA Arabhya yAvatsahasrAraH, atrAntare sarveSu jIvasthAneSUtpAdaH, kacitpustakAntare'vagAhanAsthityoryathAkramaM saGgrahaNigAthe-- "joyaNasahassa chaggAuyAi tatto ya joyaNasahassaM / gAuyapuhutta bhuyage dhaNuyapuhuttaM ca pakkhI // 1 // garbhami puvvakoDI tinni ya palio mAI paramAuM / urabhuyaga puvvakoDI paliyaasaMkhejjabhAgo ya // 2 // " anayorvyAkhyA garbhavyukrAntikAnAmeva jalacarANAmutkRSTAvagAhanA yojanasahasraM catuSpadAnAM SaD gavyUtAni, uraH parisarpANAM yojanasahasraM, bhujaparisarpANAM gavyUtapRthaktvaM, pakSiNAM dhanuSpRthaktvaM / tathA garbhavyutkrAntikAnAmeva jalacarANAmutkRSTA sthitiH pUrvakoTI, catuSpadAnAM trINi palyopamAni, uragANAM bhujagAnAM ca pUrvakoTI, pakSiNAM palyopamAsayeyabhAga iti / utpAdavidhistu narakeSvasmAdgAthAdvayAdavaseyaH - "assaNNI khalu paDhamaM doccaM ca sarIsavA taiya pkkhii| sIhA jaMti cautthi uragA puNa paMcamiM puDhaviM // 1 // chaddhiM ca itthiyAu macchA maNuyA ya sattamiM puDhaviM / eso paramuvavAo boddhavvo narayapuDhavIsu // 2 // " uktAH paJcendriyatiryabhvaH, samprati manuSyapratipAdanArthamAha 1 asaMjJinaH khalu prathamAM dvitIyAM ca sarIsRpAstRtIyAM pakSiNaH / siMhA yAnti caturthImuragAH punaH paJcamI pRthvIm // 1 // SaSTIM ca striyaH matsyA manuSyAzca saptamIM pRthvIM yAvat / eSa parama utpAto boddhavyo nArakapRthvISu // 2 // 1 pratipatau sthalacarakhecarAga bhajAH [sU039 40 11 88 11 w.jainelibrary.org
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In se kiM taM maNussA, 2 duvihA paNNattA, taMjahA - saMmucchimamaNussA ya ganbhavakkaMtiyamaNussA ya // kahi NaM bhaMte! saMmucchimamaNussA saMmucchaMti ?, goyamA ! aMto maNussakhette jAva kareMti / tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA ?, goyamA ! tinni sarIragA pannattA, taMjahA -orAlie te kamma, setaM saMmucchamamaNussA / se kiM taM ganbhavakkaMtiyamaNussA 1, 2 tivihA paNNattA, taMjA - kammabhUmayA akammabhUmagA aMtaradIvajA, evaM mANussa bhedo bhANiyanvo jahA paNNavaNAe tahA NiravasesaM bhANiyavaM jAva chaumatthA ya kevalI ya, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA - pajjattA ya apajjantA ya / tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIrA pa0 1, goyamA ! paMca sarIrayA, taMjA - orAlie jAva kammae / sarIrogAhaNA jahanneNaM aMgulaasaMkhejja0 ukkoseNaM tiSNi gAuyAI chaccaiva saMghayaNA chassaMThANA / te NaM bhaMte! jIvA kiM kohakasAI jAva lobhakasAI akasAI ?, goyamA ! savvevi / te NaM bhaMte! jIvA kiM AhArasannova uttA0 lobhasannovauttAnosannoare ?, goyamA ! savvevi / te NaM bhaMte! jIvA kiM kaNhalesA ya jAva alesA ?, goyamA ! savvevi / soiMdiyo utA jAva noiMdiyovauttAvi, savve samugdhAtA, taMjahA - veyaNAsamugghAte jAva kevalisamugdhAe, sannIvi nosannI asannIvi, itthaveyAvi jAva abedAvi, paMca pajjantI, tivihAvi diTThI, cattAri daMsaNA NANIvi aNNANIvi, je gANI te atthegatiyA duNANI jainelibrary.org
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 1pratipattau manuSyAH sU041 // 45 // atthegatiyA tiNANI atdhegaiyA cauNANI atthegatiyA egaNANI, je duNNANI te niyamA AbhiNibohiyaNANI sutaNANI ya, je tiNANI te AbhiNibohiyaNANI sutaNANI ohiNANI ya, ahavA AbhiNibohiyaNANI suyanANI maNapajjavaNANI ya, je cauNANI te NiyamA AbhiNibohiyaNANI suta0 ohi maNapajjavaNANI ya, je egaNANI te niyamA kevalanANI, evaM anANIvi duannANI tiaNNANI, maNajogIvi vaikAyajogIvi ajogIvi, duvihauvaoge, AhAro chadisiM, uvavAto neraiehiM ahe sattamavajehiM tirikkhajoNiehito, uvavAo asaMkhejavAsAuyavajehiM maNuehiM akammabhUmagaaMtaradIvagaasaMkhejavAsAuyavajehiM, devehiM savvehiM, ThitI jahanneNaM atomuhuttaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAI, duvidhAvi maraMti, uvvahitA neraiyAdisu jAva aNuttarovavAiema, atthegatiyA sijhaMti jAva aMtaM kareMti / te NaM bhaMte! jIvA katigatiyA kaiAgaiyA paNNattA?, goyamA! paMcagatiyA cauAgatiyA parittA saMkhijjA paNNattA, settaM maNussA // (sU041) atha ke te manuSyAH?, sUrirAha-manuSyA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-saMmUchimamanuSyAzca garbhavyutkrAntikamanuSyAzca, cazabdau khagatAnekabhedasUcakau / tatra saMmUchimamanuSyapratipAdanArthamAha-'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! saMmUchimamanuSyAH saMmUrcchanti ?, bhagavAnAha-gautama! 'aMto maNussakhette jAva kareMti' iti, atra yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH pAThaH-"aMto maNussakhette paNayAlI | // 45 // Jain Education in For Private Personal Use Only Paingibrary.org
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAe joyaNasayasahassesu aDDAijesu dIvasamuddesu pannarasasu kammabhUmIsu tIsAe akammabhUmIsu chappaNNAe aMtaradIvesu 5 ganbhavatiyamaNussANaM ceva uccAresu vA pAsavaNesu vA khelesu vA siMghANaesu vA vaitesu vA pittesu vA soNiesu vA sukkesu vA sukkapoggalaparisADesu vA kagayajIvakalevaresu vA thIpurisasaMjogesu vA nagaraniddhamaNesu vA savvesu ceva asuiTANesu, ettha NaM saMmucchimamaNussA saMmucchaMti aMgulassa asaMkhejaibhAgamettAe ogAhaNAe asannI micchAdiTThI savvAhiM pajjattIhiM apajjattagA aMtomuhuttAuyA ceva kAlaM kareMti" etacca nigadasiddham // samprati zarIrAdidvArapratipAdanArthamAha-'tesiNaM bhaMte !' zarIrANi trINi audArikataijasakArmaNAni, avagAhanA jaghanyata utkarSatazcAGgulAsaGkhyeyabhAgapramANA, saMhananasaMsthAnakaSAyalezyAdvArANi yathA dvIndriyANAM, indriyadvAre paJcendriyANi, sajJidvAravedadvAre api dvIndriyavat , paryAptidvAre'paryAptayaH paJca, dRSTidarzanajJAnayogopayogadvArANi (yathA) pRthivIkAyikAnAM, AhAro yathA dvIndriyANAM, upapAto nairayikadevatejovAyvasaGkhyAtavarSAyuSkavarjebhyaH, sthitirjaghanyata utkarSato'pyantarmuhUrtapramANA, navaraM jaghanyapadAdutkRSTamadhikaM veditavyaM, mAraNAntikasamudghAtena samavahatA api mriyante asamavahatAzca, anantaramuddRtya nairayikadevAsaGkhyeyavarSAyuSkavarjeSu zeSeSu sthAneSUtpadyante, ata eva gatyAgatidvAre vyAgatikA dvigatikAstiryagmanuSyagatyapekSayA, 'parIttAH' pratyekazarIriNo'saGkhyayAH prajJaptAH, he zramaNa ! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM smucchimmgussaa'| uktAH saMmUchimamanuSyAH, adhunA garbhavyutkrAntikamanuSyAnAha-atha ke te garbhavyutkrAntikamanuSyA:?, sUrirAha-garbhavyutkrA|ntikamanuSyAstrividhAH prajJaptAH, tadyathA-karmabhUmakA akarmabhUmakA antaradvIpajAH, tatra karma-kRSivANijyAdi mokSAnuSThAnaM vA karmapradhAnA bhUmiyeSAM te karmabhUmAH ArSatvAtsamAsAnto'pratyayaH, karmabhUmA eva karmabhUmakAH, evamakarmA-yathoktakarmavikalA bhUmiryeSAM te' Jain Education inNKHE For Private & Personel Use Only Wiljainelibrary.org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi-1 rIyAvRttiH // 46 // karmabhUmAsta evAkarmabhUmakAH, antarazabdo madhyavAcI, antare-lavaNasamudrasya madhye dvIpA antaradvIpAstadgatA antaradvIpagAH, 'evaM mANu pratipatto ssabheyo bhANiyabyo jahA paNNavaNAe' iti, 'evam' uktena prakAreNa manuSyabhedo bhaNitavyo yathA prajJApanAyAM, sa cAtibahuprantha | manuSyAH iti tata eva paribhAvanIyaH, 'te samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtraM pAThasiddhaM, zarIrAdidvArakalApacintAyAM zarIradvAre pazca zarIrANi, sU041 tadyathA-audArikaM vaikriyamAhArakaM taijasaM kArmaNaM ca, manuSyeSu sarvabhAvasambhavAt , avagAhanAdvAre jaghanyato'vagAhanA aGgulAsaGkhyeyabhAgamAtrA utkarSatastrINi gavyUtAni, saMhananadvAre paDapi saMhananAni, saMsthAnadvAre SaDapi saMsthAnAni, kaSAyadvAre krodhakaSAyiNo'pi mAnakaSAyiNo'pi mAyAkapAyiNo'pi lobhakaSAyiNo'pi akaSAyiNo'pi, vItarAgamanuSyANAmakaSAyitvAt , saJjAdvAre AhArasa-| jJopayuktA bhayasajhopayuktA maithunasajJopayuktA lobhasajJopayuktAH, nosaMjJopayuktAzca nizcayato vItarAgamanuSyAH, vyavahArataH sarva eva cAritriNo, lokottaracittalAbhAttasya sajJAdazakenApi viprayuktatvAt , uktazca-"nirvANasAdhakaM sarva, jJeyaM lokottarAzrayam / sajJA lokAzrayA sarvAH, bhavAGkarajalaM param // 1 // " lezyAdvAre kRSNalezyA nIlalezyA: kApotalezyAstejolezyA: padmalezyAH zukRlezyA alezyAzca, tatrAlezyAH paramazuknudhyAyino'yogikevalinaH / indriyadvAre zrotrendriyopayuktA yAvatsparzanendriyopayuktA noindriyopayutAzca, tatra noindriyopayuktAH kevalinaH, samudghAtadvAre saptApi samudghAtAH, manuSyeSu sarvabhAvasambhavAt , samudghAtasaGgrAhikA cemA8 gAthA-"veyaNakasAyamaraNaMtie ya veuvie ya AhAre / kevaliyasamugghAe satta samugghA ime bhaNiyA // 1 // " sabjidvAre sabji-| no'pi nosajJinoasajJino'pi, tatra nosajhinoasajina: kevalinaH / dadvAre strIvedA api puruSavedA api napuMsakavedA // 46 // 1 vedanaH kaSAyaH mAraNAntikazca vaikrayikazcAhArakaH / kaivalikaH samudghAtaH sapta samudghAtA ime bhaNitAH // 1 // Jain Education a l For Private Personal Use Only Nw.jainelibrary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ api avedAH-sUkSmasamparAyAdayaH, paryAptidvAre paJca paryAptayaH paJcAparyAptayaH, bhASAmana:paryAtyorekatvena vivakSaNAt , dRSTidvAre trividhadRSTayaH, tadyathA-kecinmidhyAdRSTaya: kecitsamyagdRSTayaH kecitsamyagmidhyAdRSTayaH, darzanadvAre caturvidhadarzanAH, tadyathA-cakSurdarzanA | I acakSurdarzanA avadhidarzanA: kevaladarzanAH, jJAnadvAre jJAnino'jJAninazca, tatra mithyAdRSTayo'jJAnina: samyagdRSTayo jJAninaH, 'nANANi paMca tiNNi aNNANANi bhayaNAte' iti, jJAnAni paJca matijJAnAdIni, ajJAnAni trINi matyajJAnAdIni, tAni bhajanayA vaktavyAni, 18 sA ca bhajanA evam-kecihijJAninaH kecitrijJAninaH keciccatu nina: kecidekajJAninaH, tatra ye dvijJAninaste niyamAdAbhinibodhi-18 kajJAninaH zrutajJAninazca, ye trijJAninaste matijJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninazca, athavA''bhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino mana:paryavajJAninazca, avadhijJAnamantareNApi manaHparyavajJAnasya sambhavAt , siddhaprAbhRtAdau tathA'nekazo'bhidhAnAt , ye catursAninaste AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAnino manaHparyavajJAninazca, ye ekajJAninaste kevalajJAninaH, kevalajJAnasadbhAve zeSajJAnApagamAt , "naTuMmi u chAumathie nANe" iti vacanAt , nanu kevalajJAnaprAdurbhAve kathaM zeSajJAnApagamaH ?, yAvatA yAni zeSANi matyA dIni jJAnAni svasvAvaraNakSayopazamena jAyante tato nirmUlasvasvAvaraNavilaye tAni sutarAM bhaveyuzcAritrapariNAmavat , uktaJca-"A6 varaNadesavigame jAI vijaMti maisuyAINi / AvaraNasavvavigame kaha tAI na hoMti jIvassa ? // 1 // " ucyate, iha yathA jAtyasya marakatAdimaNermalopadigdhasya yAvannAdyApi samUlamalApagamastAvad yathA yathA dezato malavilayastathA tathA dezato'bhivyattirupajAyate, sA ca kacitkadAcitkathaJcidbhavatItyanekaprakArA, tathA''tmano'pi sakalakAlakalAkalApAvalambinikhilapadArthasArthaparicchedakaraNaikapAra 1 naSTe tu chAnasthike jJAne. 2 AvaraNadezavigame yadi tAni bhavanti matizrutAdIni / sarvAvaraNavigame kathaM tAni na bhavanti jIvasya ? // 1 // Jain Education in For Private & Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 mala yagi-1 rIyAvRttiH pratipattI manuSyAH sU041 // 47 // |mArthikasvarUpasyApyAvaraNamalapaTalatirohitasya yAvannAdyApi nikhilakarmamalApagamastAvad yathA yathA dezataH karmamalocchedastathA tathA |tasya vijJaptirujambhate, sA ca kacitkadAcitkathaJcidanekaprakArA, uktaJca-'malaviddhamaNervyaktiryathA'nekaprakArataH / karmaviddhAmavijJaptistathA'nekaprakArataH // 1 // " sA cAnekaprakAratA matizrutAdibhedenAvaseyA, tato yathA marakatAdimaNerazeSamalApagamasambhave sama|stAspaSTadezavyaktivyavacchedena parisphuTarUpaikAbhivyaktirupajAyate tadvadAtmano'pi jJAnadarzanacAritraprabhAvato ni:zeSAvaraNaprahANAvazeSadezajJAnavyavacchedenaikarUpA'tiparisphuTA sarvavastuparyAyaprapaJcasAkSAtkAriNI vijJaptirullasati, uktazca-"yathA jAtyasya ratnasya, niHzeSamalahAnitaH / sphuTaikarUpA'bhivyaktivijJaptistadvadAtmanaH // 1 // " iti, ye'jJAninaste vyajJAninaruyajJAnino vA, tatra ye vyajJAninaste matyajJAninaH zrutAjJAnina:, ye tryajJAninaste matyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgajJAninazca / yogadvAre manoyogino vAgyoginaH kAyayogino'yoginazca, tatrAyoginaH zailezImavasthA pratipannAH, upayogadvAramAhAradvAraM ca dvIndriyavat , upapAta eteSvadhaHsaptamanarakAdivajebhyaH, uktazca-"sattamamahineraiyA teU vAU aNaMtaruvbaTTA / navi pAve mANussaM taheva'saMkhAuyA savve // 1 // " iti, sthitidvAre jaghanyata: sthitirantarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni, samudghAtamadhikRya maraNacintAyAM samavahatA api mriyante asamavahatA api, cyavanadvAre'nantaramuDhya sarveSu nairayikeSu sarveSu ca tiryagyoniSu sarveSu manuSyeSu sarveSu deveSvanuttaropapAtikaparyavasAneSu gacchanti, 'atthegaiyA sijhaMti jAva aMtaM kareMti' iti, astIti nipAto'tra bahuvacanArthaH, sanyekakA ye niSThitArthAH bhavanti yAvatkaraNAt "bu jhaMti muccaMti parinivvAyaMti savvadukkhANamaMtaM kareMtI"ti draSTavyaM, tatrANimAdyaizvaryAptyA tathAvidhamanuSyakRtyApekSayA niSThitArthA iti, a__ 1 saptamamahInairayikAH tejaskAyikA vAyukAyikA anantarodvRttAH / naiva prApnuvanti mAnuSyaM tathaivAsaMkhyeyavarSAyuSkAH sarve // 1 // NEXTRA%AATRA // 47 // Jain Education in For Private Personal Use Only Indainelibrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvavido'pi kaizcitsiddhA iSyante tato mA bhUtteSu saMpratyaya iti tadapohAyAha-'budhyante' nirAvaraNatvAtkevalAvabodhena samastaM vastujA|tam , ete cAsiddhA api bhavasthakevalina evaMbhUtA vartante tatra mA bhUdeteSveva pratItirityAha-'mucyante' puNyApuNyarUpeNa kRcchreNa katAmaNA, ete'pi cAparinirvRttA eva parairiSyante-'muktipade prAptA api tIrthanikAradarzanAdihAgacchantIti vacanAt , tato mA bhUttadgocarA mandamatInAM dhIrityAha-parinirvAnti' vidhyAtasamastakarmahutavahaparamANavo bhavantIti, kimuktaM bhavati ?-sarvaduHkhAnAM zArIramAnasa4 bhedAnAmantaM-vinAzaM kurvanti, ata eva gatyAgatidvAre caturAgatikA: paJcagatikAH, siddhagatAvapi gamanAt , 'parIttAH' pratyekazarI|riNa: 'saGkhyeyAH' saGkhyeyakoTIpramANatvAt prajJaptAH, he zramaNa ! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM maNussA' // adhunA devAnAha se kiM taM devA?, devA caubvihA paNNattA, taMjahA-bhavaNavAsI vANamaMtarA joisiyA vemaanniyaa| se kiM taM bhavaNavAsI, 2 dasavidhA paNNattA, taMjahA-asurA jAva thaNiyA, se taM bhvnnvaasii| se kiM taM vANamaMtarA?,2 devabhedo savvo bhANiyavvo jAvate samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattA ya apajjattA ya, tao sarIragA-veubvie teyae kammae / ogAhaNA duvidhAbhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA ya, tattha NaM jA sA bhavadhAraNijA sA jahanneNaM aMgulassa asaMkhejabhAgaM ukkoseNaM satta rayaNIo, uttaraveubviyA jahanneNaM aMgulasaMkhejati ukkoseNaM joyaNasayasahassaM, sarIragA chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI NevaTThI va chirA va pahArU neva saMghayaNamatthi, je poggalA iTThA kaMtA jAva te tesiM saMghAyattAe pariNamaMti, kiMsaMThitA?, goyamA! duvihA pa. Jain Education in B1 For Private Personal use only Jainelibrary.org
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 pratipatto devAH sU042 zrIjIvA paNattA, taMjahA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveubviyA ya, tattha NaM je te bhavadhAraNijjA te NaM samacajIvAbhi uraMsasaMThiyA paNNattA, tattha NaM je te uttaraveubviyA te NaM nANAsaMThANasaMThiyA paNNattA, camalayagirIyAvRttiH tAri kasAyA cattAri saNNA cha lessAo paMca iMdiyA paMca samugdhAtA sannIvi asannIvi i thivedAvi purisavedAvi no napuMsagavedA, pajattI apajjattIo paMca, diTThI tinni tiNi daMsaNA, // 48 // NANIvi aNNANIvi, je nANI te niyamA tiNNANI aNNANI bhayaNAe, duvihe uvaoge ti vihe joge AhAro NiyamA chadisiM, osannakAraNaM paDucca vaNNato hAlihasukillAI jAva AhAramAhAreMti, uvavAto tiriyamaNussesu, ThitI jahanneNaM dasa vAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarocamAI, duvidhAvi maraMti, udhvahittA no neraiesu gacchaMti tiriyamaNussesu jahAsaMbhavaM, no devesu gacchaMti, dugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejA paNNattA, se taM devA, se taM paMceMdiyA, settaM orAlA tasA pANA // (sU0 42) atha ke te devAH?, sUrirAha-devAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA-bhavanavAsino vyantarA jyotiSkA vaimAnikAca, 'evaM bhedo bhANivAyavvo jahA pannavaNAe' iti, 'evam' uktena prakAreNa bhedo bhaNitavyo yathA prajJApanAyAM, sa caivam-" se kiM taM bhavaNavAsI, bhavaNavAsI dasavihA pannattA" ityAdirUpastata eva savyAkhyAnaH paribhAvanIyaH, 'te samAsato duvihA paNNattA-pajattagA ya // 48 // Jain Education a l For Private Personel Use Only SNjainelibrary.org
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ % 2 %2 3- 2% apajattagA ya' eSAmaparyAptatvamutpattikAla eva draSTavyaM na tvaparyAtinAmakarmodayataH, uktaJca-"nArayadevA tiriyamaNuyagabbhajA je asaMkhavAsAU / ee u apajattA ubavAe ceva boddhabvA // 1 // " iti, zarIrAdidvAracintAyAM zarIradvAre trINi zarIrANi vaikriyaM taijasaM kArmaNaM ca, avagAhanA bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgulAsaGkhyeyabhAgamAtrA utkarSataH saptahastapramANA, uttaravaikriyA jaghanyato'GgulasaGkhyeyabhAgapramANA utkarSato yojanazatasahasraM, saMhananadvAre SaNNAM saMhananAnAmanyatamenApi saMhananenAsaMhananinaH, kuta:? ityAha-'nevaTThI' ityAdi, yato naiva teSAM devAnAM zarIreSvasthIni naiva zirA nApi snAyUni saMhananaM cAsthinicayAmakamato'sthyAdInAmabhAvAtsaMhananAbhAvaH, kintu 'je poggalA' ityAdi, ye pudgalA iSTA:-manasa icchAmApannAH, tatra kizcidkAntamapi keSAJcidiSTaM bhavati tata Aha'kAntA:' kamanIyAH zubhavarNopetatvAt , yAvatkaraNAt 'piyA maNunnA maNAmA' iti draSTavyaM, tatra yata eva kAntA ata eva priyA:-sadaivAtmani priyabuddhimutpAdayanti, tathA 'zubhAH' zubharasagandhasparzAtmakatvAt 'manojJAH' vipAke'pi sukhajanakatayA manaHprahAdahetutvAt 3 |manaApA:' sadaiva bhojyatayA jantUnAM manAMsi Apnuvanti, itthambhUtAH pudgalAsteSAM zarIrasaGghAtAya pariNamanti / saMsthAnadvAre bhavadhAraNIyA tanuH sarveSAmapi samacaturasrasaMsthAnA uttaravaikriyA nAnAsaMsthAnasaMsthitA, tasyA icchAvazata: prAdurbhAvAt , kaSAyAzcatvAraH, sajJAzcatasro, lezyAH SaD, indriyANi paJca, samudghAtAH paJca, vedanAkaSAyamAraNAntikavaikriyataijasasamudghAtasambhavAt / sajJidvAre saJjino'pi asajJino'pi, te ca nairayikavadbhAvanIyAH, vedadvAre strIvedA api puruSavedA api no napuMsakavedAH, paryAptidvAraM dRSTidvAraM darzanadvAraM ca nairavikavat / jJAnadvAre jJAnino'pi ajJAnino'pi ceti vikalpo'sabjimadhyaH, tatra ye jJAninaste niyamAtrijJA 1 nArakA devAH tiryaanujA garbhanyukAntA ye'saGkhyeyavarSAyuSkAH / ete tu aparyAptA upapAta eva boddhavyAH // 1 // jI009 k% Jain Education ind I i For Private Personal Use Only Obrainelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattau devAdhikAraH sU0 42 zrIjIvA- ninaH, tadyathA-AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninazca, tatra ye'jJAninaste santyekakA ye vyajJAninaH santyekakA ye vyajJA- jIvAbhiHninaH, tatra ye vyajJAninaste niyamAnmatyajJAninaH zrutAjJAninaH, ye vyajJAninaste niyamAnmatyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgajJAninazca, malayagi- ayaM ca vyajJAninasyajJAnino veti vikalpaH asajJimadhyAd ye utpadyante tAn prati draSTavyaH, sa ca nairayikavadbhAvanIyaH / upayogArIyAvRttiH hAradvArANi nairayikavat , upapAta: sadbhyasajJipaJcendriyatiryaggarbhajamanuSyebhyo na zeSebhyaH / sthitirjaghanyato daza varSasahasrANi utka- rSatastrayastriMzatsAgaropamANi, samudghAtamadhikRtya maraNacintAyAM samavahatA api niyante'samavahatA api / cyavanadvAre'nantaramuDhtya // 49 // pRthivyambuvanaspatikAyikagarbhavyutkrAntikasaGkhyAtavarSAyuSkatiryapaJcendriyamanuSyeSu gacchanti na zeSajIvasthAneSu, ata eva gatyAga-18 tidvAre vyAgatikA dvigatikAH, tiryagmanuSyagatyapekSayA, 'parIttAH' pratyekazarIriNo'saGkhyeyAH prajJaptAH he zramaNa! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM devA,' sarvopasaMhAramAha-'settaM paMceMdiyA, settaM orAlA tasA pANA' sugamam // samprati sthAvarabhAvasya trasabhAvasya ca bhavasthitikAlamAnapratipAdanArthamAha thAvarassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM bAvIsaM vAsasahassAiMThitI pnnnnttaa|| tasassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? goyamA! jahaNaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM ThitI pnnnnttaa|thaavre NaM bhaMte! thAvaratti kAlatokevaciraM hoti ?, jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM aNaMtAo ussappiNio (avasappiNIo) kAlato khettato aNaMtA loyA asaMkhejA puggalapariyahA, te NaM puggalapariyahA AvaliyAe asaM // 49 // Jain EducationN ana For Private & Personal use only A Mw.jainelibrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - - -- -- khejatibhAgo // tase NaM bhaMte ! tasatti kAlato kevaciraM hoti?, jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM asaMkhenaM kAlaM asaMkhejAo ussappiNIo (avasappiNIo) kAlatokhettato asaMkhejA logaa| thAvarassa NaM bhaMte! kevatikAlaM aMtaraM hoti?, jahA tasasaMciTThaNAe // tasassa NaM bhaMte ! kevatikAlaM aMtaraM hoti ?, aMtomuhattaM ukkoseNaM vaNassatikAle // eesiNaM bhaMte! tasANaM thAvarANa ya katare katarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?, goyamA! savvatthovA tasA thAvarA aNaMtaguNA, setaM duvidhA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA // duvihapaDivattI samattA (sU043) jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dvAviMzativarSasahasrANi, etacca pRthivIkAyamadhikRtyAvasAtavyam , anyasya sthAvarakAyasyotkarSata etAvatyA bhavasthiterabhAvAt // trasakAyasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatasrayastriMzatsAgaropamANi, etacca devanArakApekSayA draSTavyam , anyasya | trasakAyasyotkarSata etAvatpramANAyA bhavasthiterasambhavAt // sampratyetayoreva kAyasthitikAlamAnamAha-sthAvare 'Nam' iti vAkyAlaGkAre sthAvara iti' sthAvara ityanena rUpeNa sthAvaratveneti bhAvaH, kAlata: kiyaJciraM bhavati?, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato-| 'nantaM kAlaM, tamevAnantaM kAlaM kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-anantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato'nantA lokA:, kimuktaM bha18vati ?-anantalokeSu yAvanta AkAzapradezAsteSAM pratisamayamekaikApahAreNa yAvatyo'nantA avasarpiNyutsarpiNyo bhavanti tAvatya iti, dAetAsAmeva pudgalaparAvarttato mAnamAha-asaGkhyeyAH pudgalaparAvartAH, asaGkhyeyeSu pudgalaparAvarteSu kSetrata iti padasAMnidhyAtkSetrapudgalaparA -- - - --* Jain Educationala For Private & Personel Use Only AMw.jainelibrary.org *
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ SCAKARSA zrIjIvA- varteSu yAvatyaH saMbhavanti anantA utsarpiNyavasarpiNyastAvatya iti bhAvaH, ihAsaGkhyeyamasaGkhyeyabhedAmakamataH pudgalaparAvartagatamasaGkhye- pratipanI jIvAbhiyatvaM nirdhArayati-'te Na'mityAdi, te Namiti vAkyAlaGkAre pudgalaparAvartA AvalikAyA asaGkhyeyo bhAgaH, AvalikAyA asaGkhyeya trasasthAmalayagi-18 tame bhAge yAvanta: samayAstAvatpramANA ityarthaH, etacca vanaspatikAyasthitimaGgIkRtya veditavyaM, na pRthivyambukAyasthitivyapekSayA, tayoH | varasthirIyAvRttiH / kAyasthiterutkarSato'pyasaGkhayeyotsarpiNIpramANatvAt , tathA coktaM prajJApanAyAm-"puDhavikkAie NaM bhaMte! puDhavikkAiyatti kAlao tyantare kevacciraM hoi ?, goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttamukkoseNaM asaMkhinaM kAlaM asaMkhijjAo ussappiNiavasappiNIo kAlao, khettao asaM- 043 // 50 // khijA logA, evaM AukkAevi" iti, yA tu vanaspatikAyasthitiH sA yathoktapramANA tatroktA "vaNassaikAie NaM bhaMte ! vaNassaikAyatti kAlao kiyacciraM hoi ?, goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM aNataM kAlaM aNaMtAo ussappiNIosappiNIo kAlao, khittao aNaMtA logA asaMkhijjA puggalapariyaTTA AvaliyAe asaMkhijaibhAgoM" iti / eSo'pi ca vanaspatikAyasthitikAla: sAMvyavahArikajIvAnadhikRtya procyate, asAMvyavahArikajIvAnAM tu kAyasthitiranAdiravaseyA, tathA coktaM vizeSaNavatyAm-"asthi aNaMtA jIvA jehiM na patto tasAipariNAmo / tevi arNatANatA nigoyavAsaM aNuvasaMti // 1 // " sA'pi teSAmasAMvyavahArikajIvAnAmanAdiH kAyasthiti: keSAzcidanAdiraparyavasAnA, ye na jAtucidasAMvyavahArikarAzerudvRtya sAMvyavahArikarAzau nipatiSyanti, keSA-118 JcidanAdiH saparyavasAnA, ye asAMvyavahArikarAzerudatya sAMvyavahArikarAzau nipatiSyanti / atha kimasAMvyavahArikarAzervinirgatya | sAMvyavahArikarAzAvAgacchanti ? yenaivaM prarUpaNA kriyate, ucyate, Agacchanti, kathamavasIyate ? iti ceducyate-pUrvAcAryopadezAt , // 50 // / 1 santyanantA jIvA yairna prAptannasAdipariNAmaH / te'pyanantAnantA nigodavAsamanuvasanti // 1 // baba SARAKACAEROCAL - Jain Education instal For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA cAha duHSamAndhakAranimagnajanapravacanapradIpo bhagavAn jinabhadragaNiH kSamAzramaNo vizeSaNavatyAm-"sijhaMti jattiyA kira iha saMvavahArajIvarAsimajhAo / iMti aNAivaNassairAsIo tattiyA taMmi // 1 // " iti kRtaM prasaGgena / samprati trasakAyasya kA-1 yasthitimAnamAha-'tase NaM bhaMte'ityAdi, tase'Na'miti pUrvavat 'trasa iti' basa ityanena paryAyeNa kAlata: 'kiyaccira' kiyantaM kAlaM yAvadbhavati?, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSato'saGkhyeyaM kAlam , enamevAsaGkhyeyaM kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-asaMkhijAo'ityAdi, asaGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNya: kAlata:, kSetrato'saGkhyeyA lokA asaGkhyeyeSu lokeSu yAvanta AkAzapradezAsteSAM pratisamayamekaikApahAre yAvatyo'saGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNyo bhavanti tAvatya iti bhAvaH, iyaM caitAvatI kAyasthitirgatitrasaM tejaskAyika vAyukAyikaM cAdhikRtyAvaseyA na tu labdhitrasaM, labdhitrasasya kAyasthiterutkarSato'pi katipayavarSAdhikasAgaropamasahasradvayapramANatvAt , tathA coktaM prajJApanAyAm-"tasakAe NaM bhaMte! tasakAyatti kAlato kiyaciraM hoi ?, goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM do sAgarovamasahassAI saMkhejavAsamabhahiyAI" tathA "teukkAie NaM bhaMte ! teukkAietti kAlato kevacciraM hoti ?, goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM asaMkhejaM kAlaM asaMkhejAo ussappiNIosappiNIo kAlao, khettao asaMkhejA logA, evaM vAukkAiyAvi" iti |smprti sthAvaratvasyAntaraM vicintayiSurAha-'thAvarassaNaMbhaMte! aMtara'mityAdi sugama navaramasaGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNya: kAlata:, kSetrato'saGkhayeyA lokAH, ityetAvatpramANamantaraM tejaskAyikavAyukAyikamadhyagamanenAvasAtavyam , anyatra gatAvetAvatpramANasyAntarasyAsambhavAt ||'tsss NaM bhaMte ! aMtara mityAdi sugama navaram 'ukkoseNaM vaNassaikAlo' iti, utkarSato vanaspatikAlo vaktavyaH, sa cai 1 sidhyanti yAvantaH kileha saMvyavahArarAzimadhyAt / AyAnti anAdivanaspatirAzeH tAvantastasmin // 1 // For Private Jan Education in M Personel Use Only ainelibrary.org
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH vam-"ukoseNaM aNaMtamaNaMtAo ussappiNIosappiNIo kAlao, khettao aNaMtA logA, asaMkhejA poggalapariyaTTA, te NaM pogga-1 pratipattau lapariyaTTA AvaliyAe asaMkhejaibhAgo" iti, etAvatpramANaM cAntaraM vanaspatikAyamadhyagamanena pratipattavyam , anyatra gatAvetAvato- trasAda |'ntarasyAlabhyamAnatvAt // sampratyalpabahutvamAha-eteSAM bhadanta! jIvAnAM trasAnAM sthAvarANAM ca madhye katare katamebhyo'lpA vA bahavo | sthityAdi vA katare kataraistulyA vA?, atra sUtre vibhaktipariNAmena tRtIyA vyAkhyeyA, tathA katare katarebhyo ('lpA bahukAstulyA) vizeSAdhikA sU0 43 vA?, bhagavAnAha-gautama ! sarvastokAstrasAH, asaGkhyAtatvamAtrapramANatvAt , sthAvarA anantaguNAH, ajaghanyotkRSTAnantAnantasaGkhyAparimANatvAt , upasaMhAramAha-'settaM duvihA saMsArasamAvannA jIvA' iti // iti zrImalayagiriviracitAya jIvAjIvAbhigamaTIkAyAM / dvividhA pratipattiH samAptA / // 51 // SOCRACKASAMRA // 51 // Jan Education For Private Personel Use Only No.jainelibrary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha trividhAkhyA dvitIyA pratipattiH REACOCOCCASSCOM tadevamuktA dvividhA pratipattiH, samprati trividhA pratipattirArabhyate, tatra cedamAdisUtram tattha je te evamAsu tividhA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA te evamAhaMsa, taMjahA-itthi purisA NapuMsakA // (sU044) / se kiM taM itthIo?, 2 tividhAo paNNattA, taMjahA-tirikkhajoNiyAo maNussitthIo devitthiio|se kiM taM tirikkhajoNiNitthIo?, 2 tividhAo paNNattA, taMjahA-jalayarIo thalayarIo, khhyriio| se kiM taM jalayarIo?, 2 paMcavidhAo paNNattAo, taMjahA-macchIo jAva suNsumaariio|se kiM taM thalayarIo?, 2 duvidhAo paNNattA, taMjahA-cauppadIo ya parisappIo ya / se kiM taM cauppadIo?, 2 cauvidhAo paNNattA, taMjahA-egakhurIo jAva snnpphiio| se kiM taM parisappIo?, 2 duvihA paNNattA, taMjahAuraparisappIo ya bhujaparisappIo ya / se kiM taM uragaparisappIo?, 2 tividhAo paNNattA, taMjahA-ahIo ahigarIo mahoragAo, settaM uraparisappIo / se kiM taM bhuyaparisappIo?, 2 aNegavidhAo paNNatA, taMjahA-seraDIo seraMdhIo gohIo NaulIo sedhAo Jain Education jainelibrary.org
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra pratipattau jIvAstri zrIjIvAjIvAbhiH malayagirIyAvRttiH bhedAH sU. 44 strIbhedAH sU045 // 52 // saNNAo saraDIo seraMdhIo bhAvAo khArAo pavaNNAiyAo cauppaDayAo musiyAo mugusio gharoliyAo govhiyAo, jovhiyAo viracirAliyAo, settaM bhuygprisppiio| se kiM taM khahayarIo?, 2 cauvidhAo paNNattA, taMjahA-cammapakkhIo, jAva settaM khayarI o, settaM tirikkhjonnio|| se kiM taM maNussio?, 2 tividhAo paNNattA, taMjahA-kammabhUmiyAo akammabhUmiyAo aNtrdiiviyaao| se kiM taM aMtaradIviyAo ?, 2 aTThAvIsatividhAo paNNattA, taMjahA-egUrUiyAo AbhAsiyAo jAva suddhadaMtIo, settaM aMtaradI0 // se kiM taM akammabhUmiyAo ?, 2tIsavidhAo paNNattA, taMjahA-paMcasu hemavaesu paMcasu eraNNavaesu paMcasu harivaMsesu paMcasu rammagavAsesu paMcasu devakurAsu paMcasu uttarakurAsu, settaM akmmaa| se kiM taM kammabhUmiyA ?, 2 paNNarasavidhAo paNNattAo, taMjahA-paMcasu bharahesu paMcasu eravaesu paMcasu mahAvidehesu, settaM kammabhUmagamaNussIo, settaM maNussitthIo // se kiM taM devitthiyAo?, 2 caubvidhA paNNattA, taMjahA-bhavaNavAsidevitthiyAo vANamaMtaradevitthiyAo jotisiyadevitthiyAo vemANiyadevitthiyAo / se kiM taM bhavaNavAsidevitthiyAo?, 2dasavihA paNNattA, taMjahA-asurakumArabhavaNavAsidevitthiyAo jAva thaNitakumArabhavaNavAsidevitthiyAo, se taM bhvnnvaasidevitthiyaao| se kiM taM vANamaMtaradevitthiyAo?,2 aTTa 4 // 52 // Jain Education U a For Private 8 Personal Use Only l rjainelibrary.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In vidhAo paNNattA, taMjahA - pisAya vANamaMta radevitthiyAo jAva se taM vANamaMtara devitthiyAo / se kiM taM jotisiyadevitthiyAo ?, 2 paMcavidhAo paNNattA, taMjahA - caMdravimANajotisiyadevitthiyAo sUra gaha0 nakkhatta0 tArAvimANajotisiyadevitthiyAo se ttaM jotisiyAo / se kiM taM vaimANiyadevitthiyAo ?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA- sohammakappavemANiyadevitthiyAo IsANakapavemANiyadevitthigAo, settaM vemANitthIo // ( sU0 45 ) 'tatra' teSu navasu pratipattiSu madhye ye AcAryA evamAkhyAtavantaH - trividhAH saMsArasamApannA jIvAH prajJaptAsta evamAkhyAtavantaH, tadyathA - striyaH puruSA napuMsakAni, iha ruyAdivedodayAd yonyAdisaGgatAH khyAdayo gRhyante, tathA coktam -- " yonirmRdutvamasthairya, mugdhatAssvalatA stanau / puMskAmiteti liGgAni sapta strItve pracakSate || 1 || mehanaM kharatA dAyai, zauNDIrya zmazru dhRSTatA / strIkA miti liGgAni sapta puMstve pracakSate // 2 // stanAdizmadhukezAdibhAvAbhAvasamanvitam / napuMsakaM budhAH prAhurmohAnalasudIpitam // 3 // " tatra 'yathoddezaM nirdeza' iti zrIvaktavyatAmAha - 'se kiM tamityAdi, atha kAstAH striyaH ?, sUrirAha - striyastrividhAH prajJaptAH, tadyathAtiryagyonistriyo manuSya striyo devastriyazca / 'se kiM tamityAdi, tiryagyonistriyastrividhAH, tadyathA - jalacarya: sthalacaryaH khacaryazca / 'se kiM tamityAdi / manuSya striyo'pi trividhAstadyathA - karmabhUmikA akarmabhUmikA antaradvIpikAzca / 'se kiM tamityAdi, deva| striyazcaturvidhAstadyathA - bhavanavAsinyo vyantaryo jyotiSkyo vaimAnikyazca // samprati striyA bhavasthitimAnapratipAdanArthamAhaitthI NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA ! egeNaM AeseNaM jahaneNaM aMtomuhuttaM jainelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA ukkoseNaM paNNapannaM paliovamAI ekkaNaM AdeseNaM jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM Nava paliovamAI 2 pratipattI jIvAbhi egeNaM AdeseNaM jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM satta paliovamAiM egeNaM AdeseNaM jahanneNaM aMto- strIvadamalayagi- muhattaM ukkoseNaM pannAsaM paliovamAI // (mU046) sthityAdi rIyAvRttiH | 'itthI NaM bhaMte' ityAdi, striyA bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama ! 'ekenAdezena' Adezazabda iha prakA- sU0 46 daravAcI "Adeso tti pagAroM" iti vacanAt , ekena prakAreNa, eka prakAramadhikRtyeti bhAvArthaH, jaghanyenAntarmuhUrttam , etattiryagmanu-14 pyaruyapekSayA draSTavyam , anyatraitAvato jaghanyasyAsambhavAt , utkarSataH paJcapaJcAzatpalyopamAni, etdiishaanklpaaprigRhiitdevypekssm| tathaikenAdezena jaghanyato'ntarmuhUrttam etattathaivotkarSato nava palyopamAni, etadIzAnakalpa eva parigRhItadevyapekSam / tathA ekenAdezena jaghanyato'ntarmuhUrttam , etatprAgvat , utkarSataH sapta palyopamAni, etatsaudharmakalpe parigRhItadevIradhikRtya / tathA ekenAdezena jaghanya| to'ntarmuhUrttamutkarSataH paJcAzatpalyopamAni, etatsaudharmakalpa evAparigRhItadevyapekSama , uktazca saGgrahaNyAm-"sapariggaheyarANaM sohammIsANa paliyasAhIyaM / ukkosa satta pannA nava paNapannA ya devINaM // 1 // " tadevaM sAmAnyataH strINAM jaghanyata utkarpatazca sthitimAnamuktaM, samprati tiryakayAdibhedAnadhikRtyAha tirikkhajoNitthINaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?.go jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM tiNi pliovmaaii| jalayaratirikkhajoNitthINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahanneNaM // 53 // 1 parigRhItetarANAM saudharmezAnAnAM palyopamaM sAdhikam / utkRSTataH sapta paJcAzat nava paJcapaJcAzaca palyopamAni devInAm // 1 // CACOCCAMMARCAN Jain Education in For Private & Personel Use Only R ainelibrary.org
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAR aMto0 ukko puckoddii|cuppdylyrtirikkhjonnitthiinnN bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?, go. jahA tirikkhjonnitthiio| uragaparisappathalayaratirikkhajoNitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhattaM ukosaM puvykoddii| evaM bhuyaparisappa0 / evaM khahayaratirikkhitthINaM jahanneNaM aMtomuhattaM ukko0 paliovamassa asNkhejtibhaago||mnnussitthiinnN bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, goyamA ! khettaM paDuca jaha0 aMto0 ukkotiNi paliovamAI, dhammacaraNaM paDuca jaha, aMto0 ukkosaNaM desUNA puvakoDI / kammabhUmayamaNussitthINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! khittaM paDucca jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tinni paliovamAI dhammacaraNaM paDucca jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvakoDI / bharaheravayakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA, goyamA ! khettaM paDucca jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tinni paliovamAiM, dhammacaraNaM paDucca jahanneNaM aMtomu0 ukkoseNaM demUNA puvvakoDI / puvvavidehaavaravidehakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?, goyamA! khettaM paDucca jahanneNaM aMto ukkoseNaM puvakoDI, dhammacaraNaM paDucca jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| akammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jammaNaM paDaca jahanneNaM desUrNa paliovamaM paliovamassa asaMkhejatibhAgaUNagaM ukko muhattaM jassinthINa bhApaDaca jahanneNaM koddii|snnN tini kavatiyatAmuhutaM / Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH ra pratipattI tiryakstrIsthityAdi sU0 47 // 54 // seNaM tinni paliovamAI, saMharaNaM paDucca jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvkoddii| hemavaeraNNavae jammaNaM paDucca jahannegaM desUNaM paliovamaM paliovamassa asaMkhejaibhAgeNa UNagaM paliovamaM saMharaNaM paDucca jahanneNaM aMtomuhutaM ukkoseNaM desUNA puvakoDI / harivAsarammayavAsaakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA?, goyamA! jammaNaM paDaca jahanneNaM desUNAI do paliovamAiM paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNayAI ukko do paliovamAI, saMharaNaM paDuca jahA aMto ukko0 desUNA puvakoDI / devakuruuttarakuruakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThiI paNNattA?, goyamA! jammaNaM paDaca jahanneNaM desUNAI tiNNi paliovabhAiM paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNayAiM ukko tini paliovamAI, saMharaNaM paDucca jahanneNaM aMtomuhaH ukko0 desUNA pucakoDI / aMtaradIvagaakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! kevatikAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jamnaNaM paDucca jahanneNaM deNaM paliovamassa asaMkhejaibhAgaM paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNayaM ukko0 paliovamassa asaMkhejaibhAgaM saMharaNaM paDaca jahanneNaM aMtomu0 ukko desUNA puvvakoDI / devitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI pannattA?, goyamA! jahanneNaM dasavAsasahassAiMukoseNaM paNapannaM paliovamAI / bhavaNavAsidevitthINaM bhaMte!, jahanneNaM dasavAsasahassAI ukkoseNaM addhapaMcamAiM paliovamAI / evaM asuraku // 54 // Jain Education in For Private Personel Use Only H arjainelibrary.org
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArabhavaNavAsidevitthiyAe, nAgakumArabhavaNavAsidevitthiyAevi jahanneNaM dasavAsasahassAiMukoseNaM desUNAI paliovamAI, evaM sesANavi jAva thaNiyakumArANaM / vANamaMtarINaM jahanneNaM dasavAsasahassAI ukkosaM addhapaliovamaM / joisiyadevitthINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThitI papaNattA, goyamA! jahaNNeNaM paliovamaM ahabhAgaM ukkoseNaM addhapaliovamaM paNNAsAe vAsasahassehiM abbhahiyaM, caMdavimANajotisiyadevitthiyAe jahanneNaM caubhAgapaliovama ukkoseNaM taM ceva, sUravimANajotisiyadevitthiyAe jahanneNaM caubhAgapaliovama ukkoseNaM addhapaliovamaM paMcahiM vAsasaehimabhahiyaM, gahavimANajotisiyadevitthINaM jahaNNeNaM caubhAgapaliovama ukkoseNaM addhapaliovamaM, NakkhattavimANajotisiyadevitthINaM jahANeNaM caubhAgapaliovama ukkoseNaM caubhAgapaliovamaM sAiregaM, tArAvimANajotisiyadevitthiyAe jahanneNaM aTThabhAgaM paliovama ukko0 sAtiregaM aTThabhAgapaliovamaM / vemANiyadevitthiyAe jahaNaNeNaM pali ovamaM ukkoseNaM paNapannaM paliovamAI, sohammakappavemANiyadevitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitIpa0?, jahANeNaM paliovamaM ukkoseNaM satta paliovamAI, IsANadevitthINaM jahaNNaNaM sAtiregaM paliovamaM ukkoseNaM Nava paliovamAI // (sU 47) 'tirikkhajoNiitthiyANaM bhaMte!' ityAdi, utkarSatastrINi palyopamAni, devakurvAdiSu catuSpadastIradhikRtya, jalacarastrI jI0ca010 Jain Education For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ - % - tiryak zrIjIvA- NAmutkarSataH pUrvakoTI, sthalacarastrINAM yathA audhikI, trINi palyopamAnItyarthaH / khacarINAmutkarSataH palyopamAsaGkhyeyabhAgaH,6 ra pratipattI jIvAbhi0||manuSyatrISu kSetraM pratItya-kSetrAzrayaNenetibhAvaH, jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato devakurvAdiSu bharatAdiSvapi ekAntasuSamAdikAle trINi | malayagi-13palyopamAni, dharmacaraNaM' caraNadharmasevanaM pratItya jaghanyenAntarmuhUrtam, etaca tadbhavasthitAyA eva pariNAmavazata: pratipAtApekSayA | khyAdirIyAvRttiH draSTavyaM, caraNadharmasya maraNamantareNa sarvastokatayA'pyetAvanmAtrakAlAvasthAnabhAvAt, tathAhi-kAcitstrI tathAvidhakSayopazamabhAvataH sarva- sthitiH viratiM pratipadya tAvanmAtrakSayopazamabhAvAdantarmuhUrtAnantaraM bhUyo'pi aviratasamyagdRSTitvaM mithyAtvaM vA pratipadyate iti, athavA dharma- sU0 47 caraNamiha dezacaraNaM pratipattavyaM na sarvacaraNaM, dezacaraNapratipattistu jaghanyato'pyAntarmuhUrtikI, tasyA bhaGgabahulatvAta, athobhayacaraNasambhave kimarthamiha dezacaraNaM parigRhyate ?, ucyate, dezacaraNapUrvakaM prAya: sarvacaraNamiti khyApanArtham, ata evoktaM vRddhaiH- samma-17 tami u laddhe paliyapuhutteNa sAvao hoi| caraNobasamakhayANaM sAgarasaMkhaMtarA hoMti // 1 // " evaM "aparivaDie"ityAdi, utkarSato dezonA pUrvakoTI, aSTasAMvatsarikyAzcaraNadharmaprAptestadUrva caramAntarmuhUrta yAvadapratipatitapariNAmabhAvAt, pUrvaparimANaM cedam-"puvassa u parimANaM sayariM khalu hoti koDilakkhAo / chappaNNaM ca sahassA boddhavvA vAsakoDINeM // 1 // (70560000000000) samprati karmabhUmikAdivizeSastrINAM vaktavyatAmAha-akSaragamanikA sugamA, bhAvArthastvayam-karmabhUmikamanuSyastrINAM kSetraM karmabhUmikA-12 4sAmAnyalakSaNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni, tAni ca bharatairAvateSu suSamasuSamAlakSaNe'rake veditavyAni, dharmacaraNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dezonA pUrvakoTI, bhAvanA cAtra prAgiva draSTavyA, evamuttarasUtradvaye'pi // atraiva vishe| 1 samyaktve tu labdhe palyopamapRthaktvena zrAvako bhavati / cAritramohopazamakSayANAM sAgarAH saMkhyAtA antaraM bhavati // 1 // in Education N ona For Private & Personel Use Only B AL jainelibrary.org
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ COMLOCALGAONGOLICKR pacintAM cikIrSurAha-sugama, navaraM bharatairAvateSu trINi palyopamAni suSamasuSamAyAM, pUrvavideheSu kSetrataH pUrvakoTI, tata UrdhvaM tatra tathAkSetrasvAbhAvyAdAyuSo'sambhavAt , akammabhUmigetyAdi, janma pratItyeti-akarmabhUmipUtpattimAzritya jaghanyato dezonaM palyopamaM, taccATabhAgAvUnamapi dezonaM bhavati tato vizeSasthApanAyAha-palyopamasyAsaGghayeyabhAgenonaM, etacca haimavataharaNyavatakSetrApekSayA draSTavyaM, tatra jaghanyata: sthiteretAvatpramANAyAH sambhavAt , utkarSatastrINi palyopamAni, tAni ca devakurUttarakurvapekSayA, 'saMharaNaM paDucce'tyAdi, saMharaNaM nAma karmabhUmijAyA: striyo'karmabhUmipu nayanaM 'tatpratItya' tadAzritya jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato dezonA pUrvakoTI, iyamatra bhAvanA -iha karmabhUmikA'pyakarmabhUmiSu saMhRtA akarmabhUmiketi vyavahiyate, tatkSetrasambandhabhAvAt , yathA loke kazcinmagadhAdidezAtsurATrAn prati prasthito girinagareSu nivAsaM kalpayitukAmaH surASTraparyantagrAmaprAptaH san samutpadyamAneSu tathAvidheSu prayojaneSu saurASTra iti vyavahiyate, tadvadadhikRtA'pi, tatra ca saMhRtA satI kAcidantarmuhUrta jIvati tato'pi vA bhUyo'pi saMhiyate kAcitpUrvakoTyAyuSkA yAvajjIvamapi tatrAvatiSThate tato jaghanyato'ntarmuhUrtamuktamutkarSato dezonA pUrvakoTIti, Aha-bharatairAvatAnyapi karmabhUmau vartante tatra |caikAntasuSamAdau trINyapi palyopamAni sthitirasyA bhavati saMharaNaM ca saMbhavati tatkathaM dezonA pUrvakoTI bhaNyate ? iti, atrocyate, karmakAlavivakSayA'bhidhAnAt , tasya caitAvanmAtratvAditi / haimavataharaNyavatAkarmabhUmikamanuSyastrINAM janmato jaghanyena dezonaM palyopamaM palyopamAsaGkhayeyabhAgena nyUnamutkarSataH paripUrNa palyopamaM, saMharaNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dezonA pUrvakoTI, bhAvanA prAgiva / / evaM 'harivAsarammae' ityAdyapi sUtratrayaM bhAvanIyaM, navaraM harivarSaramyakayorjanmato jaghanyena dve palyopame palyopamAsaGghayeya-5 bhAganyUne utkarSata: paripUrNe dve palyopame / devakurUttarakuruSu janmato jaghanyena trINi palyopamAni pasyopamAsaGkhyeyabhAgahInAni u Jain Education For Private sPersonal use Only jainelibrary.org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH sthitiH tkarSata: paripUrNAni trINi palyopamAni, antaradvIpeSu janmato jaghanyena dezonaH palyopamAsaGkhayeyabhAgaH, kiyatA dezenonaH palyopamA- 2 pratipattau saGkhayeyabhAga? iti cedata Aha-palyopamAsaGkhayeyabhAgenona:, kimuktaM bhavati ?-utkRSTapalyopamAsaGkhayeyabhAgapramANAdAyuSo jaghanyamAyuH tiryakpalyopamAsaGkhadheyabhAganyUnaM, navaramUnatAhetuH pasyopamAsaGkhyeyo bhAgo'tIva stoko draSTavyaH, saMharaNamadhikRtya sarvatrApi jaghanyata utkarSatazca tAvadeva pramANam / samprati devastrIvaktavyatAmAha-akSaragamanikA sugamA tAtparyamAtramucyate-devastrINAM sAmAnyato jaghanyataH | sthitirdaza varSasahasrANi, tAni ca bhavanapativyantarIradhikRtya veditavyAni, utkarSata: paJcapaJcAzatpalyopamAni, etAni cezAnadevIradhikRtya pratipattavyAni / vizeSacintAyAM bhavanavAsidevyaH sAmAnyato daza varSasahasrANi, utkarSato'rddhapaJcamAni-sArddhAni catvAri palyopamAni, etAni ca bhavanavAsivizeSAsurakumAradevIradhikRtya, atrApi vizeSacintAyAmasurakumAradevInAM sAmAnyato jaghanyena daza varSasahasrANi utkarSato'rddhapaJcamAni palyopamAni, nAgakumArabhavanavAsidevastrINAM jaghanyato daza varSasahasrANi utkarSato dezonaM palyopamam , evaM zeSANAM yAvatstanitakumArINAM, vyantarINAM jaghanyato daza varSasahasrANi utkarSato'rddha palyopamaM, jyotiSastrINAM jaghanyenASTabhAgapalyopamamutkarSato'rddha palyopamaM paJcAzatA varSasahasrarabhyadhikam , atrApi vizeSacintAyAM candravimAnavAsijyotiSastrINAM jaghanyatazcaturbhAgamAtraM palyopamamutkarSato'rddhapalyopamaM paJcAzatA varSasahasrairadhikaM, sUryavimAnavAsijyotiSkadevInAM jaghanyatazcaturbhAgamAtraM palyopamamutkarSato'rddhapalyopamaM varSazatapaJcakAbhyadhikaM, grahavimAnavAsijyotiSkadevInAM jaghanyatazcaturbhAgamAtraM palyopamaM utkarSato'rddhapa-14 lyopamaM, nakSatravimAnajyotiSkadevInAM jaghanyatazcaturthabhAgamAnaM palyopamamutkarSata: sAtirekaM caturthabhAgamAnaM palyopamaM, tArAvimAna-* // 56 // jyotiSkadevInAM jaghanyato'STabhAgamAtraM palyopamamutkarSatastadevASTabhAgamAnaM palyopamaM sAtirekaM / sAmAnyato vaimAnikadevastrINAM jaghanyata: -CONGRAM.COACCORMACOCKS Jain Education a l For Private & Personel Use Only W w .jainelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ MpalyopamamutkarSata: paJcapaJcAzatpalyopamAni, vizeSacintAyAM saudharmakalpavaimAnikadevInaM jaghanyata: palyopamamutkarSataH sapta palyopa mAni, anApIdaM sthitiparimANaM parigRhItadevInAmavagantavyaM, aparigRhItadevInAM jaghanyata: palyopamamutkarSataH paJcAzatpalyopamAni, da IzAnakalpavaimAnikadevInAM jaghanyataH sAtirekaM palyopamamutkarpato nava palyopamAni, anApIdaM sthitiparimANaM parigRhItadevInAmava gantavyaM, aparigRhItadevInAM jaghanyataH sAtireka palyopamamutkarSataH paJcapaJcAzatpalyopamAni, etacca sUtraM samastamapi kApi sAkSAd dRzyate kvaciccaivamatideza:-"evaM devINaM ThiI bhANiyabvA jahA paNNavaNAe jAva IsANadevINa"miti // samprati strI nairantaryeNa strItvamamuJcantI kiyantaM kAlamavatiSThate ? iti jijJAsAyAM sUtrakRttatkAlApekSayA ye paJcAdezAH pravarttante tAnupadarzayitumAha itthI NaM bhaMte ! itthitti kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA! ekkeNAdeseNaM jahanneNaM ekaM samayaM ukkosaM dasuttaraM paliovamasayaM puvvakoDipuhuttamabhahiyaM / ekkaNAdeseNaM jahanneNaM ekaM samayaM ukkoseNaM aTThArasa paliovamAiM puvakoDIpuhuttamambhahiyAI / ekeNAdeseNaM jahaNNaNaM evaM samayaM ukkoseNaM cauddasa paliovamAiM puvkoddipuhuttmbhhiyaaii| ekkaNAdeseNaM jaha0 evaM samayaM ukko0 paliovamasayaM puvkoddiipuhttmbhhiyN| ekaNAdeseNaM jahaeNaM eka samayaM ukko0 paliovamapuhattaM puvvakoDIpuhattamabhahiyaM ||tirikkhjonnitthiinnN bhaMte ! tirikkhajoNisthitti kAlao kevaJciraM hoti?, goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM tinni paliovamAiM puvakoDI puhuttamanbhahiyAI,jalayarIe jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM puvvakoDipuhuttaM / cauppadathalayaratirikkhajo jahA ohitA ti Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH 8 2 pratipattI sAmAnyavizeSata| yA strItvasthitiH sU0 48 rikkha0, uragaparisappIbhuyagaparisappitthI NaM jadhA jalayarINaM, khahayari0 jahANeNaM aMtomuhattaM ukko0 paliovamassa asaMkhejatibhAgaM puvakoDipuhuttamambhahiyaM ||mnnussitthii NaM bhaMte! kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! khettaM paDuca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukko tinni paliovamAiM puvvakoDipuhuttamabhahiyAI, dhammacaraNaM paDuca jaha0 eka samayaM ukko desUNA puvyakoDI, evaM kammabhUmiyAvi bharaheravayAvi, NavaraM khettaM paDucca jaha0 aMto ukko tinni paliovamAiM desUNapuvvakoDIanbhahiyAI,dhammacaraNaM paDucca jaha0 ekaM samayaM ukko0 desUNA puvkoddii| puvvavidehaavaravidehitthI NaM khettaM paDuca jaha* aMto0 ukko pucakoDIpuhuttaM, dhammacaraNaM paDucca jaha0 ekaM samayaM ukkoseNaM desUNA puckoddii|| akammabhUmikamaNussitthI NaM bhaMte! akammabhUma0 kAlao kevaciraM hoi ? goyamA! jammaNaM paDaca jaha0 desUrNa paliovamaM paliovamassa asaMkhejatibhAgeNaM UNaM ukko tiNNi pliovmaaiN| saMharaNaM paDucca jaha0 aMto ukkoseNaM tinni paliovamAI desUNAe puncakoDie anbhhiyaaii| himavateraNavate akammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! hema. kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! jammaNaM paDucca jaha. desUNaM paliovamaM paliovamassa asaMkhejatibhAgeNaM UNagaM, ukko paliovamaM / sAharaNaM paDuca jaha0 aMtomu0 ukko0 paliovamaM desUNAe puvakoDIe anbhahiyaM / harivAsarammayaakammabhUmagamaNussitthI NaM bhaMte!, jammaNaM paDucca jaha // 57 // Jain Educaton For Private Personel Use Only (anjainelibrary.org
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ desUNAI do paliovamAI paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNagAI, ukko do pliovmaaii| saMharaNaM paDucca jaha0 aMtomu0 ukko0 do paliovamAI desUNapuvvakoDimanbhahiyAI / uttarakurudevakurUNaM, jammaNaM paDucca jahanneNaM desUNAI tinni paliovamAiM palitovamassa asaMkhejabhAgeNaM UNagAI ukko tinni paliovamAI / saMharaNaM paDucca jaha0 aMtomu0 ukko tinni paliovamAI desUNAe puvakoDie abbhahiyAiM / aMtaradIvAkammabhUmakamaNussitthI?, 2 jammaNaM paDucca jaha desUrNa paliovamassa asaMkhejatibhAgaM paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNaM ukko paliovamassa asaMkhejatibhAgaM / sAharaNaM paDucca jaha0 aMtomu0 ukko0 paliovamassa asaMkhejatibhAgaM desUNAe puvakoDIe abhahiyaM // devisthI NaM bhaMte! devitthitti kAla0, jacceva sNcittnnaa|| (sU0 48) | ekenAdezena jaghanyata eka samayaM yAvadavasthAnamutkarSato dazottaraM palyopamazataM pUrvakoTIpRthaktvAbhyadhikam , ekasamayaM katham ? iti ceducyate-kAcid yuvatirupazamazreNyAM vedatrayopazamanAdavedakatvamanubhUya tata: zreNe: pratipatantI strIvedodayamekaM samayamanubhavati, || tato dvitIye samaye kAlaM kRtvA deveSutpadyate tatra ca tasyAH puMstvameva na strItvaM, tata evaM jaghanyata: strItvaM samayamAtra, samprati pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikazottarapalyopamazatabhAvanA kriyate-kazcijantu rISu tirazcISu vA pUrvakoTyAyuSkAsu madhye pacaSAn bhavAnanubhUya IzAne kalpe paJcapaJcAzatpalyopamapramANotkRSTAyuSkAsvaparigRhItadevIpu madhye devItvenotpadyate tataH svAyu:-12 Jain Education For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ PMC4 zrIjIvA- bhaye tasmAtsthAnAd bhUyo'pi nArIpu tirazvISu vA madhye pUrvakoTyAyuSSurutpannastato bhUyo dvitIyaM vAramIzAnadevaloke paJcapaJcAzatpalyo- ra pratipattI jIvAbhi pamapramANotkRSTAyuSkAsvaparigRhItadevISu madhye devIlenopajAtastataH paramavazyaM vedAntaramavagacchati, evaM dazottaraM palyopamazataM pUrvako- sAmAnyamalayagi- TipRthaktvAbhyadhikaM prApyate, atra para Aha-nanu yadi devakurUttarakurvAdiSu pasyopamatrayasthitikAsu strISu madhye samutpadyate tato'dhi- vizeSatarIyAvRttiH / kA'pi strIvedasyAvasthitilabhyate, tataH kimityetAvadevopadiSTA?, tadyuktam , abhiprAyAparijJAnAt , tathAhi-na tAvaddevIbhyazyutvA'saGkhye- yA strItva yavarSAyuSkAsu strISu madhye strItvenotpadyate, devayonezyutAnAmasayeyavarSAyuSkeSu madhye utpAdapratiSedhAt , nApyasaGkhyeyavarSAyuSkA satI // 58 // sthitiH utkRSTAyuSkAsu devISu jAyate, yata uktaM prajJApanAmUlaTIkAyAm-'jato asaMkhejavAsAuyA ukkosiyaM ThiI na pAvei" iti, tato sU048 8yathoktapramANaiva strIvedasyotkRSTA'vasthitiravApyate / dvitIyenAdezena jaghanyata eka samayamutkRSTato'STAdaza palyopamAni pUrvakoTipRthaktvA-1 bhyadhikAni, tatra samayabhAvanA sarvatrApi prAgvat , aSTAdaza palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni evaM-nArISu tirazcISu vA pUrva-14 X koTIpramANAyuSkAsu madhye kazcijantuH paJcaSAn bhavAnanubhUya pUrvaprakAreNezAnadevaloke vAradvayamutkRSTasthitikAsu devISu madhye samutpa dyamAno niyamataH parigRhItAkhevotpadyate nAparigRhItAsu, tata evaM dvitIyAdezavAdimatena strIvedasyotkRSTamavasthAnamaSTAdaza palyopamAni pUrvakoTipRthaktvaM ca / tRtIyenAdezena jaghanyata eka samayamutkarSatazcaturdaza palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni, tAni caivaM-pUrvaprakAreNa saudharmadevaloke parigRhItadevISu saptapalyopamapramANotkRSTAyuSkAsu madhye vAradvayaM samutpadyate tatra(ta) evaM tRtIyAdezavAdimatena strIvedasyotkRSTamavasthAnaM caturdaza palyopamAni pUrvakoTipRthaktvaM ca / caturthenAdezena jaghanyata eka samayamutkarSataH palyopamazataM pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikaM, katham ? iti ceducyate, nArISu tirazcISu vA pUrvakoTyAyuSkAsu paJcaSAn bhavAnanubhUya pUrvaprakAreNa saudharmadevaloke // 58 Jain Education For Private Personal use only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ GAOCOCCURACCASCAUSA paJcAzatpalyopamapramANotkRSTAyuSkAsvaparigRhItadevISu madhye devItvenotpadyate, tata evaM caturthAdezavAdimatena palyopamazataM puurvkottipRth| ktvAbhyadhikaM bhavati / paJcamenAdezena jaghanyata eka samayamutkarSataH palyopamapRthaktvaM pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikaM, taccaivaM-nArISu tirazvISu / vA pUrvakoTyAyuSkAsu madhye sapta bhavAnanubhUyASTamabhave devakurvAdiSu tripalyopamasthitikAsu strISu madhye strItvena samutpadyate, tato mRtvA | saudharmadevaloke jaghanyasthitikAsu devISu madhye devIvenopajAyate, tadanantaraM cAvazyaM vedAntaramadhigacchati, tataH paJcamAdezavAdimatena strIvedasyAvasthAnaM pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikaM palyopamapRthaktvaM, te hyevamAhurnAnAbhavapramANadvAre-yadi strIvedasyotkRSTamavasthAnaM cinyate tata itthametAvadeva labhyate, nAdhikamanyathA ceti / amISAM ca paJcAnAmAdezAnAmanyatamAdezasamIcInatAnirNayo'tizayajJAnibhiH sarvotkRSTazrutalabdhisaMpannairvA kartuM zakyate, te ca sUtrakRtpratipattikAle nAsIraniti sUtrakRnna nirNayaM kRtavAniti / tadevaM sAmAnyataH strI strItvaM narantaryeNAmuJcantI yAvantaM kAlamavatiSThate tAvatkAlapramANamuktam // idAnI tiryastriyAstiryakatrItvamajahatyAH kAlamAnaM vicintayiSuridamAha-'tirikkhajoNiithie NaM bhaMte !, ityAdi, tiryakatrI Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! tiryakatrIti kAlataH kiyacciraM bhavati ?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni, tatrAntarmuhUrta kasyAzcittAvatpramANAyukatayA tadanantaraM mRtvA vedAntarAdhigamAdvilakSaNamanuSyabhavAntarAdhigamAdvA, kathamutkarSatastrINi palyopamAni pUrvakATIpRthaktvAbhyadhikAni ? iti ceducyate-iha narANAM tirazcAM cotkarSato'STau bhavAH prApyante nAdhikAH, "naratiriyANaM sattaTubhavA" iti vacanAt , tatra sapta bhavAH sahayeyavarSAyuSo'STamastvasaGkhyeyavarSAyureva, tathAhi-paryAptamanuSyAH paryAptasajJipaJcendriyatiryaJco vA nirantaraM yathAsayaM hA sapta paryAptamanuSyabhavAn sapta paryAptasajJipaJcendriyatiryagabhavAn vA'nubhUya yadyaSTame bhave bhUyaH paryAptamanuSyAH paryAptasajJipaJcendriyati Jain Education in For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-15ryaJco vA samutpadyante tato niyamAdasaGkhyeyavarSAyuSa eva na saGkhyeyavarSAyuSaH, asaGkhyeyavarSAyuSazca mRtvA niyamato devalokeSUtpadyante, tato 42 pratipattau jIvAbhi0 navamo'pi manuSyabhavaH sajJipaJcendriyatiryagbhavo vA nirantaraM na labhyate, ata eva ca pAzcAtyAH sapta bhavA nirantaraM bhavantaH saGkhyeya- sAmAnyamalayagi- varSAyuSa evopapadyante naiko'pyasalayeyavarSAyuH, asAdhyeyavarSAyurbhavAnantaraM bhUyo manuSyabhavasya tiryagbhavasya vA'sambhavAt , tatra yadA u- vizeSatarIyAvRttiH |tkarSatastiryaklIvedasahitAH pAzcAtyAH saptApi bhavA pUrvakoTyAyuSo labhyante aSTamastu bhavo devakurvAdiSu tadA bhavantyutkarSatastrINi pa- yA strItvalyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni tiryakatrItvasyAvasthAnam / atraiva vizeSacintAM cikIrSurAha-'jalayarIe' ityAdi, jalacaryAH sthitiH striyA jalacarastrItvena nirantaraM bhavantyA jaghanyato'vasthAnamantarmuhUrtamutkarSataH pUrvakoTipRthaktvaM, saptapUrvakoTyAyurbhavAnantaraM jalacarastrI- sU048 NAmavazyaM jalacarastrItvacyutibhAvAt , 'cauppayathalayarIe jahA ohiyAe' iti, catuSpadasthalacarastriyA yathA audhikyAstiryakastriyA uktaM tathA draSTavyaM, tacaivama-jaghanyato'ntarmuharta tata Urva tadbhAvaparityAgasambhavAt , utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhya|dhikAni, tAni ca prAgiva bhAvanIyAni / ura:parisarpasthalacarastriyA bhujaparisarpasthalacarastriyAzca yathA jalacarastriyAstathA vaktavyaM, taJcaivaM-jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSata: pUrvakoTipRthaktvaM tacca pUrvavadbhAvanIyam / khacarastriyA jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSata: palyopamAsaGkhyeyabhAgaH pUrvakoTipRthaktvAbhyadhika utkarSato'vasthAnamiti // tadevamuktaM tiryaktiyAH sAmAnyato vizeSatazca avasthAnamAna, samprati manuSyastriyA Aha-'maNussitthiyAe' ityAdi, manuSyastriyAH sAmAnyato yathA audhikyAstiryaktiyAH, taccaitra-jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni, tAni ca sAmAnyatastiyaktIbadbhAvanIyAni / karmabhUmakamanuSyastriyaH kSetraM pratItya // 59 // sAmAnyataH karmakSetramadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrta, tata UrdhvaM tadbhAvaparityAgasambhavAt , utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvA JanEducation in For Private Personal use only P ainelibrary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ CLOSECONOCOCCA bhyadhikAni, tatra sapta bhavA mahAvidehepu aSTamo bhavo bharatairAvateSvekAntasuSamAdau tripalyopamapramANa iti, 'dharmacaraNaM pratItya' cAritrAsevanamAzritya jaghanyenaikaM samayaM, sarvaviratipariNAmasya tadAvaraNakarmakSayopazamavaicitryataH samayamekaM sambhavAt , tata Uca mara-18 NataH pratipAtabhAvAt , utkarSato dezonA pUrvakoTI, samagracaraNakAlasyotkarSato'pyetAvanmAtrapramANatvAt / bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyastriyAH strIvaM kSetra pratItya' bharatAyevAzritya jaghanyenAntarmuhUrta tacca prAgvadbhAvanIyam , utkarSatastrINi palyopamAni dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikAni, tAni caivaM-pUrva videhamanuSyatrI aparavidehamanuSyasvI vA pUrvakoTyAyuSkA kenApi bharatAdAvekAntasuSamAdau saMhRtA, sA ca yadyapi mahAvidehakSetrotpannA tathA'pi prAguktamAgadhapuruSadRSTAntabalena bhAratyairAvatIyA veti vyapadizyate, tataH sA bhAratyAdivyapadezaM prAptA pUrvakoTi jIvitvA svAyuHzyatastatraiva bharatAdAvekAntasuSamAprArambhe samutpannA, tata evaM dezonapUrvakoTyabhyadhikaM palyo|pamatrayamiti / dharmacaraNaM pratItya karmabhUmijastriyA iva bhAvanIyaM, jaghanyata eka samayamutkarSato dezonA pUrvakoTI yAvat , pUrva videhAparavidehakarmabhUmijamanuSyastriyAstu kSetramadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrta, tacca supratItaM, prAgbhAvitatvAt , utkarSata: pUrvakoTipRthaktvaM, tatraiva bhUya utpattyA, dharmacaraNaM pratItya samAgatakarmabhUmijastriyA iva vaktavyaM, jaghanyata eka samayamutkarSato dezonAM pUrvakoTiM yAvaditi bhAvArthaH / / uktA sAmAnyato vizeSatazca karmabhUmikamanuSyatrIvaktavyatA, sAmpratamakarmabhUmakamanuSyatrIvaktavyatAM cikIrSuH prathamata: sAmAnyenAha-'akammabhUmigamaNussitthI NaM bhaMte !' ityAdi, akarmabhUmakamanuSyastrI, Namiti vAkyAlaGkAre, akarmabhUmikamanuSyatrIti | kAlata: kiyacciraM bhavati?, bhagavAnAha-gautama! 'janma tatraiva sambhUtilakSaNaM 'pratItya' Azritya jaghanyena palyopamaM dezonaM, aSTabhAgAghUnamapi dezonaM bhavati tato vizeSasthApanAyAha-palyopamasyAsaGkhyeyabhAgonaM jaghanyataH utkarSatastrINi palyopamAni, saMharaNaM pratItya | CHARAC4%%*%-15 HainEducationing For Private Personal use only nujainelibrary.org .
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra pratipatto sAmAnyavizeSata| yA strItvasthitiH sU048 zrIjIvA- jaghanyato'ntarmuhartamantarmuhUrttAyuHzeSAyAH saMhRtibhAvAt , utkarSeNa trINi palyopamAni dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikAni, kathama iti jIvAbhiHceducyate-kAcitpUrva videhamanuSyastrI aparavidehamanuSyatrI vA dezonapUrvakoTyAyuHsamanvitA devakurvAdau saMhRtA, sA ca pUrvadRSTAntabalena malayagi- devakurvAdikA jAtA, tataH sA dezonAM pUrvakoTiM jIvitvA mRtvA ca tatraiva tripalyopamAyuSkA samajani, tata evaM dezonapUrvakoTyadhika rIyAvRttiH tApalyopamatrayamiti, anena saMharaNato jaghanyotkRSTAvasthAnakAlamAnapradarzanena nyUnAntarmuhUrttAyu:zeSAyA garbhastriyA vA na saMharaNamiti pratipAditam , anyathA jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSacintAyAM pUrvakoTyA dezonatA na syAditi / akarmabhUmikamanuvyastrIviSayAmeva vizeSacintAM karoti-hemavayetyAdi, haimavatairaNyavataharivaramyakavadevakurUttarakurvantaradvIpikANAM janma pratItya yA yasyAH sthitistatastasyA avasthAnaM vAcyaM, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarpato yA yasyA utkaSTA sthitiH sA tasyA dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikA baktavyA, sA caiva-haimavatairaNyavatayormanuSyatrI janma pratItya jaghanyena palyopamaM palyopamAsaGkhyeyabhAganyUnam , utkarSataH paripUrNa palyopamaM, saMharaNamadhikRtya jaghanyenAntarmuhUrttam , antarmuhUrttAyu:zeSAyA eva saMharaNabhAvAt , utkarSataH palyopamaM dezonayA pUrvakoTyA'bhya|dhikaM, tatra dezonapUrvakoTyAyuHsamanvitAyAstatra saMharaNe tatraiva ca mRtvotpannAyA bhAvanIyam / harivarSaramyakayorjanma pratItya jaghanyena palyopamAsaGkhayeyabhAganyUne dve palyopame, utkarSata: paripUrNe dve palyopame / saMharaNaM pratItya jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhike dve palyopame, bhAvanA prAgiva / devakurUttarakurupu janma pratItya jaghanyataH palyopamAsaMkhyeyabhAganyUnAni trINi palyopamAni, utkarSatastrINi palyopamAni / saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikAni / antaradvIpeSu janma pratItya jaghanyata: palyopamAsaGkhyeyabhAganyUnaM palyopamAsaGkhayeyabhAgaM yAvat utkarSataH palyopamAsaGkhyeyabhAgam , // 6 // Jain Education in For Private & Personal use only Wrjainelibrary.org sA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75% ---555 | etAvatpramANasya tatra jaghanyata utkarSatazca manuSyANAmAyuSa: sambhavAt , maraNAnantaraM ca devayonAvutpAdAt / saMharaNamadhikRtya jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSato dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikaM palyopamAsaGkhadheyabhAgaM yAvat , bhAvanA'tra prAgiva / / uktA sAmastyena manuSyastrIvaktavyatA, samprati devastrIvaktavyatAmAha-'devitthINa'mityAdi, devInAM tathAbhavasvabhAvatayA kAyasthiterasambhavAt yaiva prAk sAmAnyato vizeSatazca bhavasthitiruktA 'seva saMciDhaNA bhANiyavvA' tadevAvasthAnaM vaktavyam , abhilApazca 'devitthI NaM bhaMte ! devitthIti kAlato kevaccira hoi?' ityAdirUpaH sudhiyA paribhAvanIyaH / / tadevamuktaM sAmAnyato vizeSatazca strItvasyAvasthAnakAlamAnam , idAnImantaradvAramAha itthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoti?, goyamA! jaha0 aMtomu0 ukko arthataM kAlaM, vaNassatikAlo, evaM savvAsiM tirikkhitthINaM / maNussitthIe khettaM paDuca jaha0 aMto. ukko0 vaNassatikAlo, dhammacaraNaM paDDucca jahA eka samayaM ukko arthataM kAlaM jAva avaDapoggalapariyaha desUNaM, evaM jAva puvavidehaavaravidehiyAo, akammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoti?, goyamA! jammaNaM paDucca jahannaM dasavAsasahassAI aMtomuhuttamambhahiyAI, ukko0 vaNassatikAlo, saMharaNaM paDuca jaha* aMtomu0 ukko0 vaNassatikAlo, evaM jAva aNtrdiiviyaao| devitthiyANaM savvAsiM jaha* aMto0 ukko0 vnnsstikaalo|| (sU049) striyA bhadanta ! antaraM kAlata: kiyacciraM bhavati ?, strI bhUtvA strItvAd bhraSTA satI puna: kiyatA kAlena strI bhavatItyarthaH, evaM - ---- jI0ca011 - - Jain Education For Private & Personel Use Only AMw.jainelibrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 ntaraM zrIjIvA- gautamena prazne kRte sati bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, kathamiti ceducyate-iha kAcitstrI strItvAnmaraNena cyutvA bhavAntare 42 pratipattau jIvAbhi puruSavedaM napuMsakavedaM vA'ntarmuhUrtamanubhUya tato mRtvA bhUyaH strItvenotpadyate tata eva jaghanyato'ntaramantarmuhUrta bhavati, utkarSato vanaspa- strINAmamalayagi-18|tikAla:-asaGkhayeyapudgalaparAvartAkhyo vaktavyaH, tAvatA kAlenAmuktau satyAM niyogataH strItvayogAt , sa ca vanaspatikAla evaM vaktavyaH | rIyAvRttiH 61-"aNaMtAo ussappiNIosappiNIo kAlao, khettao aNaMtA logA, asaMkhejA poggalapariyaTTA, te NaM poggalapariyaTTA Ava-II sU0 49 liyAe asaMkhejaibhAgo" iti, evamaughikatiryastrINAM jalacarasthalacarakhacarastrINAmaudhikamanuSyatrINAM ca jaghanyata utkarSatazcAntaraM // 61 // vaktavyam , abhilApo'pi sugamatvAtsvayaM paribhAvanIyaH / karmabhUmikamanuSyastriyAH kSetraM-karmabhUmikSetraM pratIya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSadato'nantaM kAlaM vanaspatikAlapramANaM yAvat , dharmacaraNaM pratItya jaghanyenaikaM samayaM, sarvajaghanyasya samayatvAt , utkarSeNAnantaM kAlaM, dezonama pArddha pudgalaparAvarta yAvat , nAto hyadhikatarazcaraNalabdhipAtakAlaH, saMpUrNasyApyapArddhapudgalaparAvarttasya darzanalabdhipAtakAlasya tatra tatra pradeze pratiSedhAt / evaM bharatairAvatamanuSyastriyAH pUrva videhAparavidehastriyAzca kSetrato dharmacaraNaM cAzritya vaktavyam / akarmabhUmakamanuSyastriyA janma pratItyAntaraM jaghanyena daza varSasahasrANyantarmuhUrttAbhyadhikAni, kathamiti ceducyate-iha kAcidakarmabhUmikA strI mRtvA jaghanyasthitiSu deveSUtpannA, tatra daza varSasahasrANyAyuH paripAlya tatkSaye cyutvA karmabhUmipu manuSyapuruSatvena manuSyatrItvena botpadyate, 4 devebhyo'nantaramakarmabhUmipUtpAdAbhAvAt , antarmuhUrtena mRtvA bhUyo'pyakarmabhUmijastrItvena jAyata iti bhavanti jaghanyato daza varSasa-16 // 61 // dAhasANyantarmuhartAbhyadhikAni, utkarSato vanaspatikAlo'ntaraM, saMharaNaM pratIya jaghanyato'ntarmuhUrtam , akarmabhUmijastriyAH karmabhU mipu saMdRtya tAvatA kAlena tathAvidhabuddhiparAvRttyA bhUyastatraiva nayanAt , utkarSato vanaspatikAlo'ntaraM, tAvatA kAlena karmabhUmyu-| Jain Education For Private 3 Personal Use Only jainelibrary.org
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int utpattivat saMharaNasyApi niyogato bhAvAt, tathAhi kAcidakarmabhUmikA karmabhUmau saMhRtA sA ca svAyuHkSayAnantaramanantakAlaM vana|spatyAdiSu saMsRtya bhUyo'vyakarmabhUmau samutpannA tataH kenApi saMhRteti yathoktaM saMharaNasyotkRSTa kAlamAnam / evaM haimavata hairaNyavata harivarSa ramyaka varSadeva kurUttarakurvantarabhUmikAnAmapi janmataH saMharaNatazca pratyekaM jaghanyamutkRSTaM cAntaraM vaktavyam sutrapATho'pi sugamalA - tsvayaM paribhAvanIyaH // samprati devastrINAmantarapratipAdanArthamAha- 'devitthiyANaM bhaMte!' ityAdi, devastriyA bhadanta ! antaraM kAlataH kiyacciraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrtta, kasyAzciddevastriyA devI bhavAcyutAyA garbhavyutkrAntikamanuSyepUtpadya paryAtiparisamAptisamanantaraM tathA'dhyavasAyasaraNena punardevI venotpattisambhavAt utkarSato vanaspatikAlaH, sa ca supratIta eva / evamasu|rakumAradevyA Arabhya yAvadIzAnadevastriyAmutkRSTamantaraM vaktavyaM, pATho'pi sugamatvAtsvayaM paribhAvanIyaH // sampratyalpabahutvaM vaktavyaM, tAni ca paJca tadyathA - prathamaM sAmAnyenAtpabahutvaM vizeSacintAyAM dvitIyaM trividhatiryaktrINAM tRtIyaM trividhamanuSyastrINAM caturtha caturvidhadevatrINAM paJcamaM mizrastrINAM tatra prathamamalpabahutvamabhidhitsurAha etAsi NaM bhaMte! tirikkhajoNitthiyANaM maNussitthiyANaM devitthiyANaM katarA 2 hiMto appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA ?, goyamA ! savvatthovA maNussitthiyAo tirikkhajoNitthiyAo asaMkhejjaguNAo devitthiyAo asaMkhijaguNAo // etAsi NaM bhaMte! tirikkhajo - NitthiyANaM jalayarINaM thalayarINaM khahayarINa ya katarA 2 hiMto appA vA bahuyA vA tulAM vA visesAhiyAvA?, goyamA ! savvatthovAo khahayaratirikkhajoNitthiyAo thalayatirikkha ainelibrary.org
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 yANa akammabhUmiyANaM aMtarayAodevakurUttarakurukAo dovi tullAo malayagirIyAvRttiH ra pratipatto strINAmalpabahutvaM sU050 // 62 // joNitthiyAo saMkhejaguNAo jalayaratirikkha0 sNkhejgunnaao|| etAsi NaMbhaMte ! maNussitthINaM kammabhUmiyANaM akammabhUmiyANaM aMtaradIviyANa ya katarA 2 hiMto appA vA 41,goyamA ! savvatthovAo aMtaradIvagaakammabhUmagamaNussisthiyAodevakurUttarakuruakammabhUmagamaNussitthiyAo dovi tullAo saMkhejaguru, harivAsarammayavAsaakammabhUmagamaNussitthiyAo dovi tullAo saMkhejagu0, hemavateraNNavAsaakammabhUmigamaNussitthiyAo dovi tullAo saMkhijagu0, bharateravatavAsakammabhUmagamaNussi0 dovi tullAo saMkhijaguNAo, puvvavideha avaravidehakammabhUmagamaNussitthiyAo dovi tullAo sNkhejgunnaao|| etAsiNaM bhaMte! devitthiyANaM bhavaNavAsINaM vANamaMtarINaM joisiNINaM vemANiNINa ya kayarA 2 hiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?, goyamA! savvatthovAo vemANiyadevitthiyAo bhavaNavAsidevitthiyAo asaMkhejaguNAo vANamaMtaradevIyAo asaMkhejaguNAo jotisiyadevitthiyAo saMkhejaguNAo // etAsi NaM bhaMte ! tirikkhajoNitthiyANaM jalayarINaMthalayarINaM khayarINaM maNussitthIyANaM kammabhUmiyANaM akammabhUmiyANaM aMtaradIviyANaM devitthINaM bhavaNavAsiyANaM vANamaMtarINaM jotisiyANaM vemANiNINa yakayarAo2 hito appA vA bahuA vA tullA vA vise?, goyamA! savvatthovA aMtaradIvagaakammabhUmagamaNussitthiyAo devakuruuttarakuruakammabhUmagamaNussitthiyAo dovi saMkhe / / 2 / / Jain Educationa l For Private Personel Use Only D ewjainelibrary.org
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaguNAo, harivAsarammagavAsaakammabhUmagamaNussitthiyAo do'vi saMkhejagu0, hemavateraNavayavAsaakammabhUmaga. do'vi saMkhejagu0, bharaheravatavAsakammabhUmagamaNussitthIo do'vi tullAo saMkhejagu0, puvvavidehaavaravidehavAsakammabhUmagamaNussitthi0 do'vi saMkhejagu0, vemANiyadevitthiyAo asaMkhejagu0, bhavaNavAsidevitthiyAo asaMkhejaguru, khayaratirikkhajoNitthiyAo asaMkhenagu0, thalayaratirikkhajoNitthiyAu saMkhijaguru, jalayaratirikkhajoNitthiyAo saMkhejaguNAo, vANamaMtaradevitthiyAo saMkhejaguNAo joisiyadevitthiyAo sNkhejgunnaao|| (sU050) sarvastokA manuSyastriyaH, saGkhyAtakoTAkoTIpramANatvAt , tAbhyastiryagyonikastriyo'saGkhyeyaguNAH, pratidvIpaM pratisamudra tiryakatrI-13 praNAmatibahutayA sambhavAt , dvIpasamudrANAM cAsaGkhyeyatvAt , tAbhyo'pi devastriyo'saGkhyeyaguNAH, bhavanavAsivyantarajyotiSkasaudharmezA nadevInAM pratyekamasaGkhyeyazreNyAkAzapradezarAzipramANatvAt / dvitIyamalpabahutvamAha-sarvastokAH khacaratiryagyonikastriyaH, tAbhyaH sthalacaratiryagyonikastriya: saGkhyeyaguNAH, khacarebhyaH sthalacarANAM svabhAvata eva prAcuryeNa bhAvAt , tAbhyo jalacaratriyaH saGkhyeyaguNAH, lavaNe kAlode svayambhUramaNe ca samudre matsyAnAmatiprAcuryeNa bhAvAt , svayambhUramaNasamudrasya ca zeSasamastadvIpasamudrApekSayA'tiprabhUtatvAt // uktaM dvitIyamalpabahutvam , adhunA tRtIyamAha-sarvastokA antaradvIpakAkarmabhUmikamanuSyasniyaH, kSetrasyAlpatvAt , tAbhyo | devakurUttarakurustriyaH saGkhyeyaguNAH, kSetrasya saGkhyeyaguNatvAt , svasthAne tu dvayyo'pi parasparaM tulyAH, samAnapramANakSetratvAt , tAbhyo| Jain Education a l For Private Personal Use Only ALNw.jainelibrary.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIpA-18harivarSaramyakavarSAkarmabhUmakamanuSyastriyaH soyaguNAH, devakurUttarakurukSetrApekSayA harivarSaramyakakSetrasyAtipracuratvAt , svasthAne'pi pratipattI jIvAbhi0 dvayyo'pi parasparaM tulyAH, kSetrasya samAnatvAt , tAbhyo'pi haimavatairaNyavatAkarmabhUmakamanuSyastriyaH saGkhyeyaguNAH, kSetrasyAlpatve'pyalpa-14 | strINAmamalayagi- sthitikatayA bahUnAM tatra tAsAM sambhavAt , svasthAne tu dUyyo'pi parasparaM tulyAH, tAbhyo'pi bharatairAvatakarmabhUmikamanuSyastriyaH saGkhye- | lpabahutvaM rIyAvRttiH hayaguNAH, karmabhUmitayA svabhAvata eva tatra prAcuryeNa sambhavAt , svasthAne tu dvayyo'pi parasparaM tulyAH, tAbhyo'pi pUrvavidehAparavi-1 sU050 dehakarmabhUmakamanuSyastriyaH sakhyeyaguNAH, kSetrabAhulyAdajitasvAmikAla iva ca svabhAvata eva tatra prAcuryeNa bhAvAt , svasthAne tu dv||63|| yyo'pi parasparaM tulyAH // uktaM tRtIyamalpabahutvam , adhunA caturthamAha-sarvastokA vaimAnikadevastriyaH, aGgulamAtrakSetrapradezarAzeryad dvitIyaM vargamUlaM tasmin tRtIyena vargamUlena guNite yAvatpra(vAn pra)dezarAzistAvatpramANAsu ghanIkRtasya lokasyaikaprAdezikISu zreNiSu yAvanto nabhaHpradezA dvAtriMzattamabhAgahInAstAvatpramANatvAtpratyekaM saudharmazAnadevastrINAM, tAbhyo bhavanavAsidevastriyo'saGkhyeyaguNAH, aGgulamAtrakSetrapradezarAzeryatprathamaM vargamUlaM tasmin dvitIyena vargamUlena guNite yAvAn pradezarAzistAvatpramANAsu zreNiSu yAvAn pradezarAzibhatriM|zattamabhAgahInastAvatpramANatvAt , tAbhyo vyantaradevastriyo'saGkhyeyaguNAH, saGkhyeyayojanapramANaikaprAdezikazreNimAtrANi khaNDAni yAvantyekasmin pratare bhavanti tebhyo'pi dvAtriMzattame bhAge'panIte yaccheSamavatiSThate tAvatpramANatvAttAsAM, tAbhyaH saGkhyeyaguNA jyotiSkadevastriyaH, paTpaJcAzadadhikazatadvayAGgalapramANaikaprAdezikazreNimAtrANi khaNDAni yAvantyekasmin pratare bhavanti tebhyo dvAtriMzattame |bhAge'pasArite yAvAna pradezarAzirbhavati tAvatpramANatvAt / / uktaM caturthamalpabahutvam , idAnI samastastrIviSayaM paJcamamalpabahutvamAhasarvastokA antaradvIpakAkarmabhUmakamanuSyastriyaH, tAbhyo devakurUttarakurvakarmabhUmakamanuSyastriyaH saGkhyeyaguNA: tAbhyo'pi harivarSara COMCAREELCASSES ACCACAXCSC- AACT // 63 // Jan Education USE For Private Personel Use Only Mr
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int myakastriyaH sakhyeyaguNAH tAbhyo'pi haimavata hairaNyavatastriyaH sakhyeyaguNAH tAbhyo'pi bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyastriyaH sakhye - yaguNAH tAbhyo'pi pUrvavidehAparavidehamanuSya striyaH sakhyeyaguNAH, atra bhAvanA prAgvat tAbhyo vaimAnikadevastriyo'saGkhyeyaguNAH, asaGkhyeyazreNyAkAzapradezarAzipramANatvAttAsAM tAbhyo bhavanavAsidevastriyo'saGkhyAtaguNAH atra yuktiH prAgevoktA tAbhyaH khacarati - ryagyonika striyo 'sayeyaguNAH, pratarAsaGkhyeya bhAgavat soya zreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAttAsAM tAbhyaH sthalacaratiryagyoni kastriyaH, saGkhyeyaguNavRhattara pratarAsaGkhya bhAgavat saGkhyeyazreNigatA kAzapradezarAzipramANatvAt tAbhyo jalacaratiryagyonikastriyaH sakhyeyaguNAH, bRhattamapratarAsaGkhyeyabhAgavaryasaGkhye ya zreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt, tAbhyo vyantaradevastriyaH saGkhyeyaguNAH, saDUkhyeyayojanakoTA koTIpramANaikaprAdezika zreNimAtrANi khaNDAni yAvantyekasmin pratare bhavanti tebhyo dvAtriMzattame bhAge'pahRte yAvAn rAziravatiSThate tAvatpramANatvAt tAbhyo'pi jyotiSkadevastriyaH sakhyeyaguNAH, etacca prAgeva bhAvitam // iha strIlAnubhAvaH strIvedakarmodaya iti strIvedakarmaNo jaghanyata utkarSatazca sthitimAnamAha - itthavedassa NaM bhaMte! kammassa kevaiyaM kAlaM baMdhaThitI paNNattA ?, goyamA ! jahanneNaM sAgarovamassa divo sattabhAgo [3] paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNo ukko0 paNNarasa sAgarovamakoDAkoDIo, paNNarasa vAsasayAI abAdhA, abAhRNiyA kammaThitI kammaNiseo // itthavede NaM bhaMte! kiMpagAre paNate ?, goyamA ! phuMphuaggisamANe paNNatte, settaM itthiyAo || (sU051 ) 'strIvedasya' strIvedanAmno Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! karmaNaH kiyantaM kAlaM bandhasthitiH prajJaptA ? bhagavAnAha - gautama! jaghanyena jainelibrary.org
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgaropamasya sArddhaH saptabhAgaH palyopamA saGkhyeyabhAganyUnaH kathamiti ceducyate - iha strIvedAdInAM karmaNAM svasmAn 2 utkRSTa sthitibandhAt midhyAtvasatkayA utkRSTayA sthityA saptatisAgaropamakoTAkoTIpramANayA bhAge hRte yallabhyate tatpalyopamAsasyeyabhAganyUnaM jaghanyasthitiH "sesANukosAo micchattukosaeNa jaM laddha "mityAdivacanaprAmANyAt, tatra strIvedasyotkRSTaH sthitibandhaH paJcadazasAgaropamakoTI koTyaH, tAsAM midhyAtvasthityA bhAgo hiyate zUnyaM zUnyena pAtayet jAtA upari paJcadaza adhastAtsaptatiH, anayozca chedyacchedakarAzyordazabhirapavarttanA jAta uparyukaH sArddha: adhastAtsata AgatamekasAgaropamasya sArddha: saptabhAgaH patyopamA sngkhyey|| 64 // & bhAganyUnaH kriyate, iyaM ca vyAkhyA mUlaTIkA'nusAreNa kRtA, paJcasaGgrahamatenApIdameva jaghanyasthitiparimANaM kevalaM pasyopamAsaikhyeyabhAgahInaM (na) vaktavyaM, tanmatena "sesANukkosAo micchattaThiIeN jaM laddhaM" ityetAvanmAtrasyaiva jaghanyasthityAnayanasya karaNasya vidya mAnatvAt karmaprakRtisaGgrahaNIkArastvitthaM jaghanyasthityAnayanAya karaNasUtramAha-- " vaggukosaThiINaM micchattukosageNa jaM laddhaM ! | sesANaM tu jahaNNaM paliyAsaMkhejJageNUNaM // 1 // " asyAkSaragamanikA -iha jJAnAvaraNIyaprakRtisamudAyo jJAnAvaraNIyavarga ityucyate, darzanAvaraNIya prakRtisamudAyo darzanAvaraNIyavargaH, vedanIyaprakRtisamudAyo vedanIyavargaH, darzanamohanIyaprakRtisamudAyo darzanamohanIyavarga:, cAritramohanIyaprakRtisamudAyazcAritra mohanIyavargaH, nokaSAyamohanIyaprakRtisamudAyo nokaSAyamohanIyavargaH, nAmaprakRtisamudAyo nAmavarga:, gotraprakRtisamudAyo gotravargaH, antarAyaprakRtisamudAyo'ntarAyavargaH, eteSAM (ca) vargANAM yA AlIyA AlIyA utkRSTA sthiti - striMzatsAgaropamakoTI koTyAdikA tasyA midhyAtvasatkayA utkRSTayA sthityA saptatisAgaropamakoTIkoTIpramANayA bhAge hRte sati yalabhyate tatpalyopamAsaGkuGkhyeyabhAganyUnaM sat uktazeSANAM nidrAdInAM prakRtInAM jaghanyasthite: parimANamiti, tatastanmatena strIvedasya ja zrIjIvAjIvAbhi malayagi rIyAvRttiH Jain Education 2 pratipattau strIvedava ndhasthitiH prakArazca sU0 51 // 64 // Jainelibrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ SCSCACANCYCLACESCAKA nyA sthitidvauM sAgaropamasya saptabhAgau palyopamAsaGkhyeyabhAgahInau, tathAhi-nokaSAyamohanIyasyotkRSTA sthitiviMzatisAgaropama4 koTIkoTyaH, tAsAM mithyAtvasthityA saptatisAgaropamakoTIkoTIpramANayA bhAge hiyamANe zUnyaM zUnyena pAtayet labdhau dvau sAga ropamasya saptabhAgau tau palyopamAsavyeyabhAgahInau kriyate iti / utkRSTA sthiti: paJcadazasAgaropamakoTIkoTyaH, iha sthitirdvidhAkarmarUpatA'vasthAnalakSaNA anubhavayogyA ca, tatreyaM karmarUpatA'vasthAnalakSaNA draSTavyA, anubhavayogyA punarabAdhAhInA, (sA) ca yeSAM karmaNAM yAvatyaH sAgaropamakoTIkoTyasteSAM tAvanti varSazatAnyabAdhA, svIvedasya cAdhikRtasyotkRSTA sthiti: paJcadaza sAgaropamakoTIkoTyastataH paJcadaza varSazatAnyabAdhA, tathA cAha-"paNNarasa vAsasayAI abAhA"iti, kimuktaM bhavati ?-strIvedakarma utkRSTasthitikaM baddhaM satsvarUpeNa paJcadaza varSazatAni yAvanna jIvasya svavipAkodayamAdarzayati tAvatkAlamadhye dalikaniSekasyAbhAvAt , tathA cAha-abAhUNiyA" ityAdi, 'abAdhonA' abAdhAkAlaparihInA karmasthitiranubhavayogyeti gamyate, yata: 'abAdhona:' abAdhAkAlaparihIna: karmaniSeka:-karmadalikaracaneti // samprati strIvedakarmodayajanito yaH strIvedaH sa kiMsvarUpa: ? ityAvedayannAha-itthivee NaM bhaMte!' ityAdi, strIvedo Namiti pUrvavat bhadanta ! 'kiMprakAra:' kiMvarUpaH prajJAH?, bhagavAnAha-gautama ! phumphukAgnisamAnaH, phusphukazabdo dezItvAtkArISavacanastataH kArISAgnisamAnaH parimalanamadanadAharUpa ityarthaH, prajJaptaH, upasaMhAramAha-'settaM itthiyAo' // tadevamuktA: striyaH, samprati puruSapratipAdanArthamAha se kiM taM purisA?, purisA tivihA paNNattA,taMjahA-tirikkhajoNiyapurisA maNussapurisA devpurisaa|| se kiMtaMtirikkhajoNiyapurisA?.2tivihA paNNattA, taMjahA-jalayarAthalayarA khahayarA, Jan Education For Private Personel Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-18 itthibhedo bhANitavvo,jAva khahayarA, settaM khayarA settaM khyrtirikkhjonniypurisaa||se kiM 42 pratipattI jIvAbhi0 taM maNussapurisA?, 2 tividhA paNNattA, taMjahA-kammabhUmagA akammabhUmagA aMtaradIvagA, settaM puruSabhedAmalayagi- maNussapurisA // se kiM taM devapurisA?, devapurisA caubvihAM paNNattA, itthIbhedo bhANitavvo dyatidezaH rIyAvRttiH jAva savvaTThasiddhA (sU052) sU0 52 ___'se kiM taM purisA' ityAdi, atha ke te puruSAH ?, puruSAstrividhAH prajJaptAH, tadyathA-tiryagyonikapuruSA manuSyapuruSA devapuruSAzca / / se kiM tamityAdi, atha ke te tiryagyonikapuruSA: ?, tiryagyonikapuruSAstrividhAH prajJaptAstadyathA-jalacarapuruSAH sthalacarapuruSAH khacarapuruSAzca / manuSyapuruSA api trividhAstadyathA-karmabhUmakA akarmabhUmakA antaradvIpakAzca / / devasUtramAha-se kiM tamityAdi, atha ke te devapuruSA: ?, devapuruSAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA-bhavanavAsino vAnamantarA jyotiSkA vaimAnikAca, bhavanapatayo'surAdibhedena dazavidhA vaktavyAH, vAnamantarAH pizAcAdibhedenASTavidhAH, jyotiSkAzcandrAdibhedena paJcavidhAH, vaimAnikAH kalpopapaprakalpAtItabhedena dvividhAH, kalpopapannAH saudharmAdibhedena dvAdazavidhAH, kalpAtItA aveyakAnuttaropapAtikabhedena dvividhAH, tathA cAha-"jAva aNuttarovavAiyA" iti / / ukto bhedaH, samprati sthitipratipAdanArthamAha purisassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA ?, goyamA! jaha0 aMtomu0 ukko0 tettIsaM saagrovmaaii| tirikvajoNiyapurisANaM maNussANaM jA ceva itthINaM ThitI sA ceva bhaNiyabvA // // 65 // devapurisANavi jAva sabbaTThasiddhANaM ti|taav ThitI jahA paNNavaNAe tahA bhANiyavvA // (sU053) Jan Education For Private 3 Personal Use Only Rajainelibrary.org
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'parisassa NaM bhaMte' ityAdi, puruSasya svasvabhavamajahato bhadanta ! kiyantaM kAlaM yAvasthitiH prajJaptA ?, bhagavAnAha-jaghanyato'ntarmuhata, tata Urdhva maraNabhAvAt , utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi, tAnyanuttarasurApekSayA draSTavyAni, anyasyaitAvatyAH sthiterabhAvAt / / tiryagyonikAnAmaudhikAnAM jalacarANAM sthalacarANAM khacarANAM striyA yA sthitiruktA tathA vaktavyA, manuSyapuruSasyApyaudhikasya karmabhUmikasya sAmAnyato vizeSato bharatairAvatakasya pUrva videhAparavidehakasya akarmabhUmasya sAmAnyato vizeSato haimavatairaNyavatakasya harivarparamyakasya devakurUttarakurukasyAntaradvIpakasya yaivAsIye AlIye sthAne striyA: sthiti: saiva puruSasyApi vaktavyA, tadyathA-sAmAnikatiryagyonika puruSANAM jaghanyenAntarmuhUrttamutkarpatastrINi palyopamAni, jalacarapuruSANAM jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTI, catuSpadasthalacarapuru-1 PSANAM jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni, ura:parisarpasthalacarapuruSANAM jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTI, evaM bhujapari-1 sarpasthalacarapuruSANAM khacarapuruSANAmapi jaghanyato'ntarmuharttamutkarSata: palyopamAsayeyabhAgaH, sAmAnyato manuSyapuruSANAM jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSatastrINi palyopamAni, dharmacaraNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrta, etacca bAhyaliGgapravrajyApratipattimajhIkRtya veditavyaM, anyathA | caraNapariNAmasyaikasAmAyikasyApi sambhavAdekaM samayamiti brUyAt , athavA dezacaraNamadhikRtyedaM vaktavyaM, dezacaraNapratipatterbahulabhaGgatayA jaghanyato'pyantarmuhUrtasambhavAt , tatra sarvacaraNasambhave'pi yadidaM dezacaraNamadhikRtyoktaM taddezacaraNapUrvakaM prAya: sarvacaraNamiti pratipattyathai, tathA coktam- sammattaMmi u laddhe paliyapuhutteNa sAvao hoi| caraNovasamakhayANaM sAgara saMkhaMtarA hoti // 1 // "] iti, atra yadAdyaM vyAkhyAnaM tattrIvedacintAyAmapi draSTavyaM, yacca strIvedacintAyAM vyAkhyAtaM tatrApIti, utkarpato dezonA pUrvakoTI | 1 samyaktve tu labdhe palyopamapRthaktvenaiva zrAvako bhavati / caraNopazamakSayANAM sAgaropamANi saMkhyAtAni antaraM bhavanti // 1 // CAMP-RSS RSS JainEducation For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-padA varSASTakAdRrdhvamutkarpato'pi pUrvakoTyAyuSa eva caraNapratipattisambhavAt , karmabhUmakamanuSyapuruSANAM jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarpatastrINi pa- IR pratipattI jIvAbhi lyopamAni, caraNapratipattimaGgIkRtya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dezonA pUrvakoTI, bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyapuruSANAM kSetraM pratItya puruSavedabamalayagi- jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni, tAni ca suSamasuSamArake veditavyAni, dharmacaraNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato/ndhasthitiH rIyAvRttiH dezonA pUrvakoTI, pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyapuruSANAM kSetraM pratItya jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato dezonA pUrvakoTI, dharmacaraNaM sU053 pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dezonA pUrvakoTI, sAmAnyato'karmabhUmakamanuSyapuruSANAM janma pratItya jaghanyena pasyopamAsa18|yeyabhAganyUnamekaM palyopamamutkarSatastrINi palyopamAni, saMharaNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSeNa dezonA pUrvakoTI, pUrva videhakasyA-18 |paravidehakasya vA'karmabhUmau saMhRtasya jaghanyenotkarSata etAvadAyuHpramANasambhavAt , haimavataharaNyavatAkarmabhUmakamanuSyapuruSANAM janma pratItya jaghanyena palyopamaM palyopamAsaGkhyeyabhAganyUnamutkarSataH paripUrNa palyopama, saMharaNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato de-18 zonA pUrvakoTI, bhAvanA prAgiva, harivarSaramyakavarSAkarmabhUmakamanuSyapuruSANAM janma pratItya jaghanyato dve palyopame palyopamAsaGkhyeya|bhAganyUne utkarSataH paripUrNe dve palyopame, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dezonA pUrvakoTI, devakuruttarakurvakarmabhUmakamanu pyapuruSANAM janma pratItya jaghanyata: palyopamAsaGkhyeyabhAganyUnAni trINi palyopamAni utkarSataH paripUrNAni trINi palyopamAni, |saMharaNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dezonA pUrvakoTI, antaradvIpakAkarmabhUmakamanuSyapuruSANAM janma pratItya jaghanyena dezona-2 palyopamAsaGkhyeyabhAga utkarSataH paripUrNapalyopamAsaGkhyeyabhAgaH, saMharaNamadhikRtya jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato dezonA pUrvakoTIti // // 66 // devapurisANamityAdi, devapuruSANAM sAmAnyato jaghanyata: sthitirdaza varSasahasrANi utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi, vizeSacintAyAma Jain Education in For Private & Personal use only ONainelibrary.org
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ surakumArapuruSANAM jaghanyato daza varSasahasrANi utkarSataH sAtirekamekaM sAgaropama, nAgakumArAdipuruSANAM sarveSAmapi jaghanyato daza varSasahasrANi utkarSato dezone dve palyopame, vyantarapuruSANAM jaghanyato daza varSasahasrANi utkarSataH palyopama, jyotiSkadevapuruSANAM jaghanyata: palyopamasyASTamo bhAga utkarSata: paripUrNa palyopamaM varSazatasahasrAbhyadhika, saudharmakalpadevapuruSANAM jaghanyata: palyopamamutkapata: dve sAgaropame IzAna-granthAnam 2000] kalpadevapuruSANAM jaghanyataH sAdhikaM palyopamamutkarSato dve sAgaropame sAtireke sanakumArakalpadevapuruSANAM ca jaghanyato dve sAgaropame utkarSataH sapta sAgaropamANi mAhendrakalpadevapuruSANAM jaghanyataH sAtireke dve sAgaropame utkarSataH sAtirekANi sapta sAgaropamANi brahmalokadevAnAM jaghanyataH sapta sAgaropamANi utkarSato daza lAntakakalpadevAnAM jaghanyato daza sAgaropamANi utkarSatazcaturdaza mahAzukrakalpadevapuruSANAM jaghanyatazcaturdaza sAgaropamANi utkarSata: saptadaza sahasrArakalpadevAnAM jaghanyena saptadaza sAgaropamANi utkarSato'STAdaza AnatakalpadevAnAM jaghanyato'STAdaza sAgaropamANi utkarSata ekonaviMzatiH prANatakalpadevAnAM jaghanyata ekonaviMzatiH sAgaropamANi utkarSato viMzatiH AraNakalpadevAnAM jaghanyato viMzatiH sAgaropamANi utkarSata ekaviMzatiH acyutakalpadevAnAM jaghanyata ekaviMzatiH sAgaropamANi utkarpato dvAviMzatiH adhastanAdhastanauveyakadevAnAM | jaghanyato dvAviMzatiH sAgaropamANi utkarpatastrayoviMzatiH adhastanamadhyamaveyakadevAnAM jaghanyatastrayoviMzatiH sAgaropamANi utkarSataHzcaturvizatiH adhastanoparitanauveyakadevAnAM jaghanyatazcaturvizatiH sAgaropamANi utkarpataH paJcaviMzatiH madhyamAdhastanauveyakadevAnAM jaghanyena paJcaviMzati: sAgaropamANi utkarSata: paDviMzatiH madhyamamadhyamaveyakadevAnAM jaghanyataH paviMzatiH sAgaropamANi utkarSataH saptaviMzatiH madhyamoparitanaveyakadevAnAM jaghanyena saptaviMzatiH sAgaropamANi utkarSato'STAviMzati: uparitanAdhastanauveyakadevAnAM jagha jI0ca012 Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjIvA-pAnyenASTAviMzatiH sAgaropamANi utkarSata ekonatriMzat uparitanamadhyamagraiveyakadevAnAM jaghanyenaikonatriMzatsAgaropamANi utkarSatastriMzat upa-15 pratipattI jIvAbhi0ritanoparitanauveyakadevAnAM jaghanyatastriMzatsAgaropamANi utkarSata ekatriMzat sAgaropamANi vijayavaijayantajayantAparAjitavimAnade- puruSabhavamalayagi-181vAnAM jaghanyenaikatriMzatsAgaropamANi utkarSatastrayastriMzan sAgaropamANi sarvArthasiddhamahAvimAnadevAnAmajaghanyotkRSTaM trayastriMzatsAga- sthitiH rIyAvRttiH tAropamANi / kacidevaM sUtrapAThaH-'devapurisANa ThiI jahA paNNavaNAe Thiipae tahA bhANiyabvA" iti, tatra sthitipade'pyevamevoktA | sU0 53 sthitiriti / uktaM puruSasya bhavasthitimAnamadhunA puruSaH puruSatvamamuJcan kiyantaM kAlaM nirantaramavatiSThate iti nirUpaNArthamAha- puruSaveda purise NaM bhaMte ! purise tti kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! jahanneNaM aMto0 ukko. sAgaroba- syasthitiH masatapuhuttaM sAtiregaM / tirikkhajoNiyapurise NaM bhaMte ! kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! jahaneNaM aMto0 uko tinni paliovamAI pucakoDipuhuttamambhahiyAI, evaM taM ceva, saMciTThaNA jahA itthINaM jAva khayaratirikkhajoNiyapurisassa sNcitttthnnaa| maNussapurisANaM bhaMte ! kAlato kevaJciraM hoi ?, goyamA! khettaM paDucca jahanne0 aMto ukko tinni paliovamAI pubvakoDipuhuttamanbhahiyAI, dhammacaraNaM paDaca jaha0 aMto0 ukkoseNaM desUNA puvakoDI evaM savvattha jAva puvvavidehaavaravideha, akammabhUmagamaNussapurisANa jahA akammabhUmakamaNussitthIrNa jAva aMtaradIvagANaM jacceva ThitI sacceva saMciTThaNA jAva sabvaTThasiddhagANaM // (sU054) puruSo Namiti vAkyAlakkAre bhadanta ! puruSa iti puruSabhAvAparityAgena kiyacciraM' kiyantaM kAlaM yAvadbhavati ?, bhagavAnAha-gautama Jain Education ing a For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education jaghanyato'ntarmuhUrtta tAvata: kAlAdUrdhvaM mRtvA khyAdibhAvagamanAd, utkarSataH sAtirekaM sAgaropamazatapRthaktvaM, sAmAnyena tiryaGnarAmaramatreSvetAvantaM kAlaM puruSeSveva bhAvasambhavAt, sAtirekatA katipaya manuSya bhavairveditavyA, ata UrdhvaM puruSanAmakarmodayAbhAvato niyamata eva rUyAdibhAvagamanAt / tiryagyonikapuruSANAM yathA tiryagyonikastrINAM tathA vaktavyaM, taJcaivam tiryagyonikapuruSastiryagyonikapuruSatvamajahat jaghanyato'ntarmuhUrtta, tadanantaraM mRtvA gatyantare vedAntare vA saMkramAt utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni, tatra pUrvakoTipRthaktvaM sapta bhavA: pUrva koTyAyuSaH pUrvavidehAdau (yataH) trINi palyopamAnyaSTame bhave devakurUttarakurupu, (yataH ) vizeSacintAyAM jalacarapuruSo jaghanyenAntarmuhUrtta, tata UrdhvaM maraNabhAvena tiryagyonyantare gatyantare vedAntare vA saMkramAt utkarSataH pUrvakoTipRthaktvaM, | pUrvakoTyAyuH samanvitasya bhUyo bhUyastatraiva dvyAdivArotpattisambhavAt / catuSpadasthalacarapuruSo jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSatastrINi pasyo - pamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni tAni sAmAnyatiryakpuruSasyeva bhAvanIyAni / uraH parisarpasthalacarapuruSo bhujaparisarpasthalacarapurupazca jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTipRthaktvaM tacca jalacarapuruSasyeva bhAvanIyaM / khacarapuruSo jaghanyato'ntarmuhUrtta, antarmuhUrtta - bhAvanA sarvatrApi prAgiva, utkarSataH pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikaH patyopamA saGkhyeyabhAgaH, sa ca sapta vArAn pUrvakoTisthitiSUtpadyASTamavAramantaradvIpAdikhacarapuruSeSu palyopamAsaGkhyeyabhAgasthitipUtpadyamAnasya veditavyaH / ' maNussapurisANaM jahA maNussitthINa' miti, manuSyapuruSANAM yathA manuSyastrINAM tathA vaktavyaM tacaivaM - sAmAnyato manuSyapuruSasya kSetraM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrta, tata Urddha mRtvA gatyantare vedAntare vA saMkramAt, utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTI pRthaktvAbhyadhikAni, tatra sapta bhavAH pUrvakoTyAyuSo mahAvideheSu aSTamastu devakurvAdiSu dharmacaraNaM pratItya samayamekaM dvitIyasamaye maraNabhAvAt, utkarSato dezonA pUrvakoTI, utkarSato'pi pUrvakoTyApa
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA // 68 // eva varSASTakAdUrddha caraNapratipattibhAvAt, vizeSacintAyAM sAmAnyataH karmmabhUmakamanuSyapuruSaH karmabhUmirUpaM kSetraM pratItya jaghanyato'jIvAbhi0 ntarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni tatrAntarmuhUrttabhAvanA prAgiva, trINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvA - malayagi8 bhyadhikAni sapta vArAn pUrvakoTyAyuH samanvitepUtpadyASTamaM vAranekAntasuSamAyAM bharatairAvatayostripalyopamasthitipUtpadyamAnasya veditarIyAvRttiH vyAni, dharmacaraNaM pratItya jaghanyata ekaM samayaM sarvaviratipariNAmasyaikasAmayikasyApi sambhavAt utkarSato dezonA pUrvakoTI, samacaraNakAlasyApyetAvata eva bhAvAt / bharatairAvatakarmabhUmaka manuSyapuruSo'pi bharatairAvatakSetraM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrINi |palyopamAni dezonapUrva koTyabhyadhikAni tAni ca pUrvakoTyAyuH samanvitasya videhapuruSasya bharatAdau saMhRtyAnItasya bharatAdivAsayogAd | bharatAdipravRttavyapadezasya bhavAyuH kSaye ekAntasuSamAprArambhe samutpannasya veditavyAni, dharmmacaraNaM pratItya jaghanyata eka samayamutkarSato dezonA pUrvakoTI, etaJca dvayamapi prAgiva bhAvanIyaM, pUrvavidehAparavideha karmabhUmakamanuSyapuruSaH kSetraM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTipRthaktvaM tacca bhUyo bhUyastatraiva saptavArAnutpattyA bhAvanIyaM, ata Urddha tvavazyaM gatyantare yonyantare vA saMkramabhAvAt, dharmacaraNaM pratItya jaghanyata ekaM samayamutkarSato dezonA pUrvakoTI / tathA sAmAnyato'karmabhUmaka manuSya puruSastadbhAvamaparityajan janma pratItya jagha nyata ekaM palyopamaM palyopamA saGkhyeyabhAganyUnamutkarSatastrINi palyopamAni saMharaNaM pratItya jaghanyenAntarmuhUrtta tacAntarmuhUrttAyuHzeSa| syAkarmabhUmiSu saMhRtasya veditavyaM, utkarSatastrINi palyopamAni dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikAni tAni ca dezonapUrva koTyAyuH samanvitasyottarakurvAdau saMhRtasya tatraiva mRtyotpannasya veditavyAni dezonatA ca pUrvakoTyA garbhakAlena nyUnatvAd, garbhasthitasya saMharaNapra - // 68 // tiSedhAt / haimavata hairaNyavatAkarmabhUmakamanuSyapuruSo janma pratItya jaghanyataH patyopamAsayeyabhAganyUnaM patyopamamutkarSataH paripUrNa Jain Education In 2 pratipattA puruSasya - sthitiH sU0 54 v jainelibrary.org
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ palyopamaM, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikamekaM palyopamaM, atra bhAvanA prAguktAnusAreNa svayaM | kartavyA / harivarSaramyakavarSAkarmabhUmakamanuSyapuruSo janma pratIya jaghanyato dve palyopame palyopamAsayeyabhAganyUne, utkarSataH paripUrNe dve palyopame, jaghanyata utkarSatazca tatraitAvata AyuSa: sambhavAn , saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrta nyUnAntarmuhUrttAyuSaH saMharaNA'sambhavAt , utkarSato dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhike dve palyopame, bhAvanA'tra prAgvat / devakuruttarakurvakarmabhUmakamanuSyapuruSa: kSetraM pratItya jaghanyataH palyopamAsaGkhyeyabhAganyUnAni trINi palyopamAni utkarSata: paripUrNAni trINi pasyopamAni, saMharaNamadhikRtya jaghanyato'|ntarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni dezonapUrvakoTyadhikAni / antaradvIpakamanuSyapuruSo janma pratItya dezonaM palyopamAsaGkhyeyabhAgamuskarSataH paripUrNa palyopamAsaddhayeyabhAgaM, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSata: pUrvakodisamabhyadhikaH palyopamAsaGghayeyabhAgaH / 'devANaM jA ceva ThiI sA ceva saMciTThaNA bhANiyavvA' devAnAM yaiva sthitiH prAgabhihitA saiva 'saMciTThaNA' iti kAyasthitirbhaNitavyA, nanvanekabhavabhAvAzrayA kAyasthitiH sA kathamekasmin bhave bhavati ?, naiSa doSaH, devapuruSo devapuruSatvAparityAgena kiyantaM kAlaM yAvanirantaraM bhavati ? ityetAvadevAtra vivakSitaM, tatra devo mRtvA''nantaryeNa bhUyo devo na bhavati tataH 'devANaM jA ThiI sA ceva saMciTThaNA |bhANiyavvA' ityatideza: kRtaH / / tadevamuktaM sAtatyenAvasthAnamidAnImantaramAha purisassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoi?, goyamA! jaha0 ekaM samayaM ukko0 vaNassatikAlo tirikkhajoNiyapurisANaM jaha. aMtomu0 ukko0 vaNassatikAlo evaM jAva gvayaratirikvajoNiyapurisANaM // maNussapurisANaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoi ?, goyamA! khettaM Join Education For Private Personel Use Only N ainelibrary.org IRI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvApaDucca jaha0 aMtomu0 ukko vaNassatikAlo, dhammacaraNaM paDuca jaha. eka samayaM ukko0 aNaMtaM 42 pratipattau jIvAbhi0 kAla aNaMtAo ussa0 jAva avaDDapoggalapariyaha desUNaM, kammabhUmakANaM jAva videho jAva dhamma- | puruSavedamalaya gicaraNe ekko samao sesaM jahitthINaM jAva aMtaradIvakANaM // devapurisANaM jaha* aMto0 ukko0 syAntara rIyAvRttiH vaNassatikAlo, bhavaNavAsidevapurisANaM tAva jAva sahassAro, jaha0 aMto0 ukko0 vaNassati su0 55 kAlo / ANatadevapurisANaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoi ?, goyamA! jaha* vAsapuhattaM ukko0 vaNassatikAlo, evaM jAva gevejadevapurisassavi / aNuttarovavAtiyadevapurisassa jaha vAsapuhattaM ukko0 saMkhejAiM sAgarovamAI sAiregAI // (sU055) 'purisassaNaM' ityAdi, puruSasya Namiti vAkyAlaGkAre pUrvavat bhadanta ! antaraM kAlata: kiyaciraM bhavati?, puruSaH puruSatvAtparibhraSTaH sana punaH kiyatA kAlena tadavApnotItyarthaH, tatra bhagavAnAha-gautama ! jaghanyenaikaM samaya-samayAdanantaraM bhUyo'pi puruSatvamavApnotIti bhAvaH, iyamatra bhAvanA-yadA kazcitpuruSa upazamazreNigata upazAnte puruSavede samayamekaM jIvitvA tadanantaraM mriyate tadA'sau niyamAddevapurupUitpadyate iti samayamekamantaraM puruSatvasya, nanu strInapuMsakayorapi zreNilAbho bhavati tatkasmAdanayorapyevamekaH samayo'ntaraM na bhavati ?, ucyate, striyA napuMsakasya ca zreNyArUDhAvavedakabhAvAnantaraM maraNena tathAvidhazubhAdhyavasAyato niyamena devapuruSatvenotpAdAtaH, utkarSato vanaspatikAla:, sa caivamabhilapanIya:-"aNaMtAo ussappiNIo osappiNIo kAlato khettato aNaMtA logA asaMkhejjA pogglp-1|8||| 39 // dAriyaTTA, te NaM puggalapariyaTTA AvaliyAe asaMkhejai bhAgo" iti // tadevaM sAmAnyataH puruSatvasyAntaramabhidhAya samprati tiryakpuruSaviSa Jain Education For Private Personel Use Only EXHijainelibrary.org 10
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ USALGAUMACHARGALSAGAR yamatidezamAha-jaMtirikkhajoNitthINamaMtara'mityAdi, yattiryagyonikastrINAmantaraM prAgabhihitaM tadeva tiryagyonikapuruSANAmapyavizeSitaM vaktavyaM, taJcaivam-sAmAnyatastiryakpuruSasya jaghanyato'ntaramantarmuhUrta tAvatkAlasthitinA manuSyAdibhavena vyavadhAnAt , utkarSato vanaspatikAlo'saGkhyeyapudgalaparAvartAkhyaH, tAvatA kAlenAmuktau satyAM niyogata: puruSatvayogAt , evaM vizeSacintAyAM jalacarapuruSasya sthalacarapuruSasya khacarapuruSasyApi pratyekaM jaghanyata utkarSatazcAntaraM vaktavyaM // samprati manuSyapuruSatvaviSayAntarapratipAdanArthamatidezamAha -'jaM maNussaitthINamaMtaraM taM maNussapurisANa'miti, yanmanuSyatrINAmantaraM prAgamihitaM tadeva manuSyapuruSANAmapi vaktavyaM, taJcaivamsAmAnyato manuSyapuruSasya jaghanyata: kSetramadhikRtyAntaramantarmuhUrta, tacca prAgiva bhAvanIyaM, utkarSato vanaspatikAlaH, dharmacaraNamadhikRtya jaghanyata eka samayaM, caraNapariNAmAtparibhraSTasya samayAnantaraM bhUyo'pi kasyaciJcaraNapratipattisambhavAt , utkarSato dezonApArddhapudgalaparAvataH, evaM bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyapuruSasya pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyapuruSasya janma pratItya caraNamadhikRtya ca pratyeka jaghanyata utkarSatazcAntaraM vaktavyaM / sAmAnyato'karmabhUmakamanuSyapuruSasya janma pratItya jaghanyato'ntaraM daza varSasahasrANi antarmuhUrtAbhyadhikAni, akarmabhUmakamanuSyapuruSatvena mRtasya jaghanyasthitiSu deveSUtpadya[te], tato'pi cyutvA karmabhUmiSu trItvena puruSatvena votpadya kasyApyakarmabhUmitvena bhUyo'pyutpAdAt , devabhavAcyutvA'nantaramakarmabhUmiSu manuSyatvena tiryaksaGkSipaJcendriyatvena vA utpAdAbhAvAdapAntarAle karmabhUmikeSu mRtvotpAdAbhidhAnaM, utkarSato vanaspatikAlo'ntaraM, saMharaNaM pratIya jaghanyato'ntaramantarmuhUrta, akarmabhUmeH karmabhUmiSu saMhRtyAntarmuhUrtAnantaraM tathAvidhabuddhiparAvarttAdibhAvato bhUyastatraiva nayanasambhavAt , utkarSato vanaspatikAlaH, etAvata: kAlAdUrddhamakarmabhUmipUtpattivat saMharaNasyApi niyogato bhAvAt / evaM haimavatairaNyavatAdiSvapyakarmabhUmiSu janmataH saMharaNatazca jaghanyata Jain Education Holdeal For Private & Personel Use Only BMw.jainelibrary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH SACROSCAR utkarSatazcAntaraM vaktavyaM yAvadantaradvIpakAkarmabhUmakamanuSyapuruSavaktavyatA / / samprati devapuruSANAmantarapratipAdanArthamAha-devaparisassAThI pratipattA NaM bhaMte!' ityAdi, devapuruSasya bhadanta ! kAlata: kiyaJciramantaraM bhavati ?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyenAntarmuhUrta, devabhavAzyutvA garbha-I vyutkrAntikamanuSyeSUtpadya paryAptisamAtyanantaraM tathAvidhAdhyavasAyamaraNena bhUyo'pi kasyApi devatvenotpAdasambhavAt , utkarSato vanaspa- syAntaraM |tikAla:, evamasurakumArAdArabhya nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvatsahasrArakalpadevapuruSasyAntaraM, AnatakalpadevasyAntaraM jaghanyena varSapRtha sU055 ktvaM, kasmAdetAvadihAntaramiti ceducyate iha yo garbhasthaH sarvAbhiH paryAptibhiH paryAptaH sa zubhAdhyavasAyopeto mRtaH san Anataka|lpAdArato ye devAsteSUtpadyate nAnatAdiSu, tAvanmAtrakAlasya tadyogyAdhyavasAyavizuddhyabhAvAt , tato ya AnatAdibhyazyutaH san bhayo|'pyAnatAdiSUtpatsyate sa niyamAccAritramavApya, cAritraM cASTame varSe, tata uktaM jaghanyato varSapRthaktvam , utkarSato vanaspatikAlaH, evaM prANatAraNAcyutakalpauveyakadevapuruSANAmapi pratyekamantaraM jaghanyata utkarSatazca vaktavyam , anuttaropapAtikakalpAtItadevapuruSasya jagha-| nyato'ntaraM varSapRthaktvamutkarSataH saGkhatheyAni sAgaropamANi sAtirekANi, tatra saGkhayeyAni sAgaropamANi tadanyavaimAnikeSu saGkhayeyavArotpattyA, sAtirekANi manuSyabhavaH, tatra sAmAnyAbhidhAne'pyetadaparAjitAntamavagantavyaM, sarvArthasiddhe sakRdevotpAdatastatrAntarAsambhavAt , anye tvabhidadhati-bhavanavAsina Arabhya AIzAnAdamarasya jaghanyato'ntaramantarmuhUrta, sanatkumArAdArabhyAsahasrArAnava dinAni, AnatakalpAdArabhyAcyutakalpaM yAvannava mAsAH, navasu aveyakeSu sarvArthasiddhamahAvimAnavarjeSvanuttaravimAneSu ca nava varSANi, veyakAn yAvat sarvatrApyutkarSato vanaspatikAla:, vijayAdiSu catuSu mahAvimAneSu dve sAgaropame, uktaJca- AIsANAdamarassa 1 AIzAnAdantaramamarANAM hInaM muhUrtAntaH / A sahasrArAt acyutAt anuttarAt dinamAsavarSanavakam // 1 // sthAvarakAla utkRSTaH sarvArtha dvitIyo no-| vaa|| 70 // tpaadH| dve sAgaropame vijayAdiSu. Jain Education H imal Maw.jainelibrary.org
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In aMtaraM hINayaM muhuttato / AsahasAre accuyaNuttaradiNamAsavAsanava // 1 // thAvarakAlukoso savvaTTe bIyao na ubvaao| do ayarA vijayAdisu" iti // tadevamuktamantaraM sAmpratamalpabahutvaM vaktavyaM tAni ca paJca tadyathA- prathamaM sAmAnyAspabahutvaM dvitIyaM trividhatiryakpuruSaviSayaM tRtIyaM trividhamanuSyapuruSaviSayaM caturthaM caturvidhadevapuruSaviSayaM paJcamaM mizrapuruSaviSayaM tatra prathamaM tAtra|dabhidhitsurAha-- appAbahuyANi jatvitthINaM jAva etesi NaM bhaMte! devapurisANaM bhavaNavAsINaM vANamaMtarANaM jotisiyANaM vaimANiyANa ya katarera hiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ?, goyamA ! savvatthovA vemANiyadevapurisA bhavaNavaidevapurisA asaMkhe0 vANamaMtaradevapurisA asaMkhe0 jotisiyA devapurisA saMkhejjaguNA // etesi NaM bhaMte! tirikkhajoNiyapurisANaM jalayarANaM dhalayarANaM khayarANaM maNussapurisANaM kammabhUmakANaM akammabhUmakANaM aMtaradiva0 devapurisANaM bhavaNavAsINaM vANamantarANaM joisiyANaM vaimANiyANaM sodhammANaM jAva savvaTTasiddhagANa ya katarerahiMto appA vA bahugA vA jAva visesAhiyA vA ?, goyamA ! savvatthovA aMtaradIvagamasapuramA devakurUttarakuruakasmabhUmagamaNussapurisA dovi saMkhejja0 harivAsarammagavAsaaka0 dovi saMkhejjaguNA hemavataheraNNavatavAsaakamma0 dovi saMkhi0 bharaheravatavAsakammabhUmagamaNu0 dovi saMkhe0 pubvavideha avaravidehakammabhU0 dovi saMkhe0 aNuttarovavA jainelibrary.org
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 71 // Jain Education In tiyadevapurisA asaMkhi0 uvarimagevijadevapurisA saMkheja * majjhimagevijjadevapurisA saMkhejja0 hehimagevijadevapurisA saMkhe0 accuyakappe devapurisA saMkhe0, jAva ANatakappe devapurisA saMkhejja0 sahassAre kappe devapurisA asaMkhe0 mahAsuke kappe devapurisA asaMkhe0 jAva mAhiMde kappe devapurisA asaMkhe0 saNakumArakappe devapurisA asaM0 IsANakappe devapurisA asaMkhe0 sodhamme kappe devapurisA saMkhe0 bhavaNavAsidevapurisA asaMve0 khahayaratirikkhajoNiyapurisA asaMkhe0 thalayatirikkhajoNiyapurisA saMkhe0 jalayaratirikkhajoNiyapurisA asaMkhe0 vANamaMtaradevapurisA saMkhe0, jotisiyadevapurisA saMkhejjaguNA // ( sU0 53 ) 'purisANaM bhaMte!' ityAdi, sarvastokA manuSyapuruSAH saGkhyeyakoTIkoTIpramANatvAt, tebhyastiryagyonikapuruSA asaGkhyeyaguNAH, pratarAsaGkhyeyabhAgavatyaisaGkhye ya zreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAtteSAM tebhyo devapuruSAH sakhyeyaguNAH, bRhattarapratarAsaGkhyeyabhA| gavasaGkhyeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt tiryagyonikapuruSANAM yathA tiryagyonikastrINAM manuSyapuruSANAM yathA manuSyastrINAmalpabahutvaM (tathA) vaktavyaM / samprati devapuruSANAmalpabahutvamAha - sarvastokA anuttaropapAtikadevapuruSAH, kSetrapalyopamAsa khyeyabhAgavakAzapradezarAzipramANatvAt, tebhya uparitanamaitreyakadevapuruSAH sakhyeyaguNAH, bRhattarakSetrapalyopamAsaGkhyeya bhAgavarttinabhaH pradezarAzimAnatvAt kathametadavaseyamiti ceducyate- vimAnavAhulyAn, tathAhi - anuttaradevAnAM paJca vimAnAni vimAnazataM tUparitanayaiveyakaprastaTe, prativimAnaM cAsakhyeyA devAH, yathA cAdho'dhovarttIni vimAnAni tathA tathA devA api prAcuryeNa labhyante, tato'vasI 2 pratipattau puruSAlpa. bahutvaM sU0 56 // 71 // w.jainelibrary.org
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education yate-anuttaravimAnavAsidevapuruSApekSayA bRhattarakSetrapalyopamAsaGkhyeya bhAgavarttinabhaH pradezarAzipramANA uparitanamaiveyakaprastaTe devapuruSAH (saMkhyeyaguNA) evamuttaratrApi bhAvanA vidheyA, tebhyo madhyamatraiveyaka prastaTadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo 'pyadhastanayaiveyaka prastaTadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pyacyuta kalpadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pyAraNakalpadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, yadyapyAraNAcyutakalpau samazreNIko samavimAnasaGkhyAkau ca tathA'pi kRSNapAkSikAstathAsvAbhAvyAtprAcuryeNa dakSiNasyAM dizi samutpadyante / atha ke te kRSNapAkSikAH ?, ucyate, iha dvaye jIvAH, tadyathA - kRSNapAkSikAH zulapAkSikAca, tatra yeSAM kiJcidUno'pArddhapudgalaparAvarttaH saMsAraste zulapAkSikAH, itare dIrgha saMsArabhAjinaH kRSNapAkSikAH, uktaJca - "jesiMmabaDo puggalapariyaTTo sesao ya saMsAro / te sukkapakkhiyA khalu ahie puNa kaNhapakkhIyA // 2 // " ata eva stokAH zukkupAkSikAH, alpasaMsArANAM stokAnAmeva sambhavAt, bahavaH kRSNapAkSikAH, dIrghasaMsArANAmanantAnantAnAM bhAvAt, atha kathametadavasAtavyaM yathA kRSNapAkSikAH prAcuryeNa dakSiNasyAM dizi samutpadyante, ucyate, tathAsvAbhAvyAt, tacca tathAsvAbhAvyamevaM pUrvAcAryairyuktibhirupabRMhitaM-kRSNapAkSikAH khalu dIrghasaMsArabhAjina ucyante, dIrghasaMsArabhAjinazca bahupApodayAt, bahupApodayAzca krUrakarmANaH krUrakarmANazca prAyastathAsvAbhAvyAd tadbhava siddhikA api dakSiNasyAM dizi samutpadyante, yata uktam -- "pAyamiha kUrakammA bhavasiddhIyAvi dAhiNillesu / neraiyatiriyamaNuyA surAiThANesu gacchati // 1 // " tato dakSiNasyAM dizi prAcuryeNa kRSNapAkSikANAM sambhavAdupapadyate-acyutakalpadevapuruSApekSayA''ra 1 yeSAmapArthaH pulaparAvarttaH zeSa eva saMsAraH / te zuklapAkSikAH khalu adhike punaH kRSNapAkSikAH // 1 // 2 prAya iha krUrakarmANo bhavasiddhikA api dAkSiNAtyeSu / nairayikatirthakamanujAsurAdisthAneSu gacchanti // 1 // w.jainelibrary.org
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra pratipatnI puruSAlpa bahutvaM sU0 56 zrIjIvA- 15NakalpadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi prANatakalpadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pyAnatakalpadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, atrApi jIvAbhi0 prANata kalpApekSayA sadhyeyaguNatvaM kRSNapAkSikANAM dakSiNasyAM dizi prAcuryeNa bhAvAt , ete ca sarve'pyanuttaravimAnavAsyAdaya Anata-1 malayagi- kalpavAsiparyantadevapuruSAH pratyeka kSetrapalyopamAsayeyabhAgavarttinabha:pradezarAzipramANA draSTavyAH, "ANayapANayamAI pallarasAsarIyAvRttiHdikhabhAgo u" iti vacanAt , kevalamasaGkhyeyo bhAgo vicitra iti parasparaM yathoktaM saGkhyeyaguNatvaM na virudhyate, Anatakalpadevapuru pebhyaH sahasrArakalpavAsidevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, ghanIkRtasya lokasyaikaprAdezikyAH zreNerasaGkhyeyatame bhAge yAvanta AkAzapradezAstAvatpramANatvAtteSAM, tebhyo'pi mahAzukrakalpavAsidevapuruSA asaGkhayeyaguNAH, bRhattarazreNyasaGkhyeyabhAgAkAzapradezarAzipramANatvAta , kathametatpratyeyamiti ceducyate-vimAnabAhulyAt , tathAhi-SaT sahasrANi vimAnAnAM sahasrArakalpe catvAriMzatsahasrANi | mahAzukre, anyaccAdhovimAnavAsino devA bahubahutarAH stokastokatarA uparitanoparitanavimAnavAsinastata upapadyante sahasrArakalpa4 devapuruSebhyo mahAzukrakalpavAsidevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi lAntakakalpadevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, bRhattamazreNyasaGkhayeya bhAgavarttinabhaHpradezarAzipramANatvAt , tebhyo'pi brahmalokakalpavAsidevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, bhUyobRhattamazreNyasaGkhadheyabhAgavAkAzapradezarAzipramANatvAt, tebhyo'pi mAhendrakalpadevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, bhUyastarabRhattamanabhaHzreNyasaGkhayeyabhAgagatAkAzapradeza mAnatvAt , tebhya: sanatkumArakalpadevA asaGkhtheyaguNAH, vimAnabAhulyAn , tathAhi-dvAdaza zatasahasrANi sanatkumArakalpe vimAnAhai nAmaSTau zatasahasrANi mAhendrakalpe anyacca dakSiNadigbhAgavartI sanatkumArakalpo mAhendrakalpazcottaradigvartI dakSiNasyAM ca dizi bahavaH | 1 AnataprANatAdayaH palyopamasyAsaMkhyo bhAgastu, Jain Education a l For Private & Personel Use Only jainelibrary.org M
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ samutpadyante kRSNapAkSikAH, tata upapadyante mAhendrakalpAtsanatkumArakalpe devA asAyaguNAH, ete ca sarve'pi sahasrArakalpavAsidevAdayaH sanatkumArakalpavAsidevaparyantAH pratyekaM svasthAne cinyamAnA banIkRtalokaikazreNyasaGkhyayabhAgagatAkAzapradezarAzipramANA draTavyAH, kevalaM zreNyasaGkhyeyabhAgo'saddhayeyabhedabhinnastata itthamasaGkhyeyaguNatayA'lpabahutvamabhidhIyamAnaM na virodhabhAk , sanatkumArakalpadevapuruSebhya IzAnakalpadevapuruSA asaGghayeyaguNAH, akulamAtrakSetrapradezarAzisambandhini dvitIye vargamUle tRtIyena vargamUlena guNite yAvAna pradezarAzistAvatsaGkhyAkAsu dhanIkRtasya lokasyaikaprAdezikIpu zreNipu yAvanto nabha:pradezAsteSAM yAvAna dvAtriMzanamo bhAgatAvatpramANatvAn , tebhya: saudharmakalpavAsidevapuruSAH savadheyaguNAH, vimAnabAhulyAn , tathAhi-aSTAviMzatiH zatasahasrANi hA vimAnAnAmIzAnakalpe dvAtriMzacchatasahasrANi saudharmakalpe, api ca dakSiNadigvartI saudharmakalpa IzAnakalpazcottaradigvI, danigamyAM ca dizi bahavaH kRSNapAkSikA utpanyante, tata IzAnakalpabAsidevapuruSebhyaH saudharmakalpavAsidevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, nanviyaM | 4 yuktiH sanatkumAramAhendrakalpayorapyuktA, paraM tatra mAhendrakalpApekSayA sanatkumArakalpe devA asAdhyeyaguNA uktA iha tu saudharme kalpe | sahayeyaguNAtadetatkatham , ulayate, tathAvastusvAbhAbyAta, etazAvasIyate prajJApanAdau sarvatra tathAbhaNanAt , tebhyo'pi bhavanavAlidevapurUSA asaGkhyeyaguNAH, aGgulamAnakSetrapradezarAzeH sambandhini prathame vargamUle dvitIyena vargamUlena guNite yAvAna pradezarAzirUpajAyate nAvatsaGkhyAkAsu dhanIkRtasya lokasyaikaprAdezikISu zreNipu yAvanto nabhaHpradezAsteSAM yAvAna dvAtriMzattamo bhAgastAvatpramANatvAt , tebhyo vyantaradevapurapA asoyaguNAH, saddhyeyayojanakoTIkoTIpramANaikaprAdezikaneNimAtrANi khaNDAni yAvantyekammina pratare bhavanti teSAM yAvAn dvAtriMzattamo bhAgastAvatpramANatvAt , tebhya: sakyeyaguNA jyotiSkadevapuruSAH, SaTpaJcAzadadhikazatadvayA-1 jI0 ca013/ R Jain Education p na For Private Personal Use Only How.jainelibrary.org
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... zrIjIvA- lapramANaikaprAdezikazreNimAtrANi khaNDAni yAvanyekasmina pratare bhavanti teSAM yAvAna dvAtriMzattamo bhAgastAvatpramANatvAt // sa mANatvAt // sa-42 pratipattI jIvAbhi0 mprati paJcamamalpabahutvamAha-'eesiNaM bhaMte" ityAdi, sarvastokA antaradvIpakamanuSyapuruSAH, kSetrasya stokatvAt , tebhyo'pi sasAkalAt, tabhyA'pipuruSavAdamalayagi-18 devakuruttarakurumanuSyapuruSAH saGkhyeyaguNAH, kSetrasya bahutvAt , svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, tebhyo'pi harivarSaramyakavarSAka- nAmalparIyAvRttiH mabhUmakamanuSyapuruSAH saGkhyeyaguNAH, kSetrasyAtivahutvAt , svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, kSetrasya samAnatvAt , tebhyo'pi haimavata- vahutvaM hairaNyavatAkarmabhUmakamanuSyapurupA: saGkhayeyaguNAH, kSetrasyAlpatve'pyalpasthitikatayA prAcuryeNa labhyamAnatvAt , svasthAne tu dvaye'pi para-IXI sparaM tulyAH, tebhyo'pi bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyapuruSAH saGkhayeyaguNA:, ajitasvAmikAle utkRSTapade (iva) svabhAvata eva bharatairAvateSu | [ca] manuSyapuruSANAmatiprAcuryeNa sambhavAt , svasthAne ca dvaye'pi parasparaM tulyAH, kSetrasya tulyatvAt , tebhyo'pi pUrvavidehAparavide-| hakarmabhUmakamanuSyapuruSAH saGkhayeyaguNAH, kSetrabAhulyAdajitasvAmikAle iva svabhAvata eva manuSyapuruSANAM prAcuryeNa sambhavAt , sva sthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, tebhyo'nuttaropapAtikadevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, kSetrapalyopamAsaGkhayeyabhAgavAkAzapradezapraGImANatvAt , tadanantaramuparitanauveyakaprastaTadevapuruSA madhyamaveyakaprastaTadevapuruSA adhastanauveyakaprastaTadevapuruSA acyutakalpadeva puruSA AraNakalpadevapuruSA: prANatakalpadevapuruSA AnatakalpadevapuruSA yathottaraM saGkhayeyaguNAH, bhAvanA prAgiva, tadanantaraM sahasrAraKAkalpadevapuruSA lAntakakalpadevapuruSA brahmalokakalpadevapuruSA mAhendrakalpadevapuruSAH sanatkumArakalpadevapuruSA IzAnakalpadevapuruSA yathodAtaramasatyeyaguNAH, saudharmakalpadevapuruSAH satayeyaguNAH, saudharmakalpadevapuruSebhyo bhavanavAsidevapuruSA asaGkhayeyaguNAH, bhAvanA raa||73|| sarvatrApi prAgiva, tebhyaH khacaratiryagyonikapurupA asaGkayeyaguNAH, pratarAsaGkhayeyabhAgavaya'saGkhyeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , Jain Education in For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- tebhyaH sthalacaratiryagyonikapuruSAH saGghayeyaguNAH, tabhyo'pi jalacaratiryagyonikapuruSAH saGkhadheyaguNA:, yuktiratrApi prAgiva, tebhyo'pi vAnamantaradevapuruSAH saGkhayeyaguNAH, saGghayeyayojanakoTIpramANaikaprAdezikazreNimAtrANi khaNDAni yAvantyekasmin pratare bhavanti teSAM| yAvAna dvAtriMzattamo bhAgastAvatpramANatvAt , tebhyo jyotiSkadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, yuktiH prAgevoktA // purisavedassa NaM bhaMte ! kammassa kevatiyaM kAlaM baMdhahitI paNNattA ?, goyamA! jaha0 aTTa saMvaccharANi, ukko0 dasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasavAsasayAI abAhA, avAhaNiyA kammaThitI kammaNiseo // purisavede NaM bhaMte! kiMpakAre paNNatte?, goyamA! vaNavaggijAlasa mANe paNNatte, settaM purisA // (sU057) puruSavedasthitirjaghanyato'STau saMvatsarANi, etanyUnasya tannibandhanaviziSTAdhyavasAyAbhAvato jaghanyatvenAsambhavAt , utkarSato daza sAgaropamakoTIkoTayaH, daza varSazatAnyabAdhA, abAdhonA karmasthiti: karmaniSekaH, asya vyAkhyA prAgvat // tathA puruSavedo bhadanta ! kiMprakAraH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! davAgnijvAlAsamAnaH, prArambhe tItramadanadAha iti bhAvaH, prajJaptaH // vyAkhyAtaH puruSA|dhikAraH, samprati napuMsakAdhikAraprastAvaH, tatredamAdisUtram se kiM taM NapuMsakA ?, NapuMsakA tivihA paNNattA, taMjahA-neraiyanapuMsakA tirikkhajoNiyanapuMsakA maNussajoNiyaNapuMsakA // se kiM taM neraiyanapuMsakA?, neraiyanapuMsakA sattavidhA paNNattA, taMjahArayaNappabhApuDhavineraiyanapuMsakA sakkarappabhApuDhavineraiyanapuMsakA jAva adhesattamapuDhavineraiyaNapuM OCEROADCASCOOLC% Jain Education | For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH / / 74 // ra pratipattau puruSaveda sthitiprakArau sU0 57 napuMsaka bhedAH sakA, se taM neraiyanapuMsakA // se kiM taM tirikvajoNiyaNapuMsakA?,2 paMcavidhA paNNattA, taMjahAegiMdiyatirikkhajoNiyanapuMsakA, beiMdi0 teiMdi. cau. pNceNdiytirikkhjonniynnpuNskaa| se kiM taM egidiyatirikvajoNiyanapuMsakA?, 2 pazcavidhA paNNattA, taM0 pu. A0 te vA0va0 se taM egidiyatirikkhajoNiyaNapuMsakA // se kiM taM beiMdiyatirikva joNiyaNapuMsakA?, 2 aNegavidhA paNNattA0, se taM beiMdiyatirikvajoNiyA, evaM teiMdiyAvi, cariMdiyAvi // se kiM taM paMceMdiyatirikkhajoNiyaNapuMsakA ?, 2tividhA paNNattA, taMjahA-jalayarA thalayarA khayarA / se kiM taM jalayarA?, 2 so ceva puvyuttabhedo AsAliyavajito bhANiyavyo, se taM pNceNdiytirikvjonniynnpuNskaa|| so kiM taM maNussanapuMsakA ?, 2tividhA paNNattA, taMjahA-kammabhUmagA akammabhUmagA aMtaradIvakA, bhedo jAva bhaa0|| (mU058) 'se kiM taM napuMsagA' ityAdi, atha ke te napuMsakA: ?, napuMsakAntrividhAH prajJaptAH, tadyathA-nairayikanapuMsakAstiryagyonikanapuM|sakA manuSyanapuMsakAzca / / nairayikanapuMsakapratipAdanArthamAha-se kiM tamityAdi, atha ke te nairayikanapuMsakA: ?, pRthvIbhedena sapta-| vidhAH prajJaptAH, tadyathA-ratnaprabhApRthvInairayikanapuMsakAH zarkarAprabhApRthvInairayikanapuMsakA: yAvadadhaHsaptamapRthivInairayikanapuMsakAH, upasaMhAramAha-se taM neraiyanapuMsakA' / samprati tiryagyonikanapuMsakapratipAdanArthamAha-se kiM tamityAdi praznasUtraM sugamam , bhagavAnAha-tiryagyonikanapuMsakAH paJca vidhA: prajJaprAH, tadyathA-ekendriyatiryagyonikanapuMsakA yaavtpnycendriytirygyoniknpuNskaaH|| MOCRAC-MACHCIAC-A-COR 1 // 74 // Jain Education in For Private & Personel Use Only Sijainelibrary.org
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekendriyanapuMsakapraznasUtraM sugama, bhagavAnAha-ekendriyatiryagyonikanapuMsakAH paJcavidhA: prajJaptAH, tadyathA-pRthivIkAyikaikendriya- | tiryagyonikanapuMsakA akAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakAstejaskAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA vAyukAyikaikendriyatiryagyoni-3 kanapuMsakA vanaspatikAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakAH, upasaMhAramAha-'settaM egiMdiyatirikkhajoNiyanapuMsakA' // dvIndriyanapuMsakapratipAdanArthamAha-veiMdie'tyAdi, dvIndriyatiryagyonikanapuMsakA bhadanta ! katividhAH prajJaptA: ?, bhagavAnAha-gautama | anekavidhAH prajJatAstadyathA-pulAkimiyA" ityAdi pUrvavattAvadvaktavyaM yAvaccaturindriyabhedaparisamAptiH // paJcendriyatiryagyonikanapuMsakA bhadanta ! katividhA: prajJaptA: ?, gautama ! trividhAH prajJaprAH, tadyathA-jalacarA: sthalacarAH khacarAzca, ete ca prAgvatsaprabhedA vaktavyAH, upasaMhAramAha-se taM paMciMdiyatirikkhajoNiyaNapuMmagA' / 'se kiM tamityAdi, atha ke te manuSyanapuMsakAH?, manu-12 pyanapuMsakAstrividhAH prajJaptAH, tadyathA-karmabhUmakA akarmabhUmakA antaradvIpakAca, ete'pi prAgvatsaprabhedA vaktavyAH / / ukto bhedaH, samprati sthitipratipAdanArthamAha-- NapuMsakassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyAmA ! jaha. aMto ukko tettIsaM sA garovamAI / neraiyanapuMsagassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThinI paNNatA?, goyamA! jaha0 isavAsasahassAI uko tettIsaM sAgarovamAiM, sabvesi ThitI bhANiyavvA jAva adhesttmaapuddhvineriyaa| lirikvajoNiyaNapuMsakassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThitI pa0, goyamA., jaha* aMto. uko puvyakoDI / egiMdiyatirikvajoNiyaNaghumaka. jaha0 aMto0 ukko. bAvIsaM vAsasaha Jain Education Intel hinelibrary.org
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH ra pratipatto napuMsaka|sthityantare sU0 59 // 75 // CMCANCCOCOCCASA ssAI, puDhavikAiyaegidiyatirikvajoNiyaNapuMsakassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI pannattA?, jaha0 aMto0 ukko0 bAvIsaM vAsasahassAI, savvesiM egidiyaNapuMsakANaM ThitI bhANiyavvA, beiMdiyateiMdiyacariMdiyaNapuMsakANaM ThitI bhANitavvA / paMciMdiyatirikgvajoNiyaNapuMsakassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jaha0 aMto0 ukko0 puvakoDI, evaM jalayaratirikvacauppadadhalayarauragaparisappabhuyagaparisappakhahayaratirikkha0 savvesiM jaha0 aMto0 ukko puvvakoDI / maNussaNapuMsakassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! khettaM paDucca jaha0 aMto0 ukko0 pucakoDI, dhammacaraNaM paDuca jaha0 aMto0 ukko0 desUNA puvvkoddii| kammabhUmagabharaheravayapubvavidehaavaravidehamaNussaNapuMsakassavi taheva, akammabhUmagamaNusmaNapuMsakassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?, goyamA ! jammaNaM paDucca jaha0 aMto0 ukko aMtomu0 sAharaNaM paDucca jaha0 aMto0 ukko demRNA puvakoDI, evaM jAva aMtaradIvakANaM // NapuMsae NaM bhaMte! NapuMsae tti kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! jahannaNaM eka samayaM ukko0 tarukAlo / NeraiyaNapuMsae NaM bhaMte !, 2 goyamA! jaha0 dasa vAsasahassAI ukko0 tettIsaM sAgarovamAI, evaM puDhavIe ThitI bhANiyavvA / tirikkhajoNiyaNapuMsae NaM bhaMte ! ti01, 2 goyamA! jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, evaM egiMdiyaNapuMsakassa NaM, vaNassatikAiyassavi evameva, Jain Education For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education sesANaM jaha0 aMto0 ukko0 asaMkhitaM kAlaM asaMkhejjAo ussappiNiosappiNIo kA lato, khettao asaMkhejjA loyA / beiMdiyateiMdriyacauriMDiyanapuMsakANa ya jaha0 aMto0 ukko0 saMkhejjaM kAlaM / paMciMdiyatirikkhajoNiyaNapuMsae NaM bhaMte!?, goyamA ! jaha0 aMto0 ukko0 puvvakoDittaM / evaM jalayara tirikkhaca uppadathalacarauragaparisappabhuyagaparisappamahoragANavi / magussaNapuMsakassa NaM bhaMte! vettaM paDaca jaha0 ato0 ukko0 pugvakoDipuhuttaM, dhammacaraNaM paDuca jaha0 evaM samayaM ukko0 desUNA putrvakoDI | evaM kamma bhUmagabhara heravayapubvavideha avaravidehesuvi bhANiyacvaM / akammabhUmakamaNussaNapuMsae NaM bhaMte! jammaNaM (paDucca) jaha0 aMto0 ukko0 muhuttapuhuttaM, sAharaNaM pahuca jaha0 aMto0 uko0 desRNA puvvakoDI / evaM savvesiM jAva aMtaradIvagANaM // NapuMsakassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoi ?, goyamA ! jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasaputtaM sAtiregaM / raiyaNapuMsakassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoi ?, jaha0 aMto0 ukko0 tarukAlo, rayaNappApuDhavInera iNapuMsakassa jaha0 aMto0 ukko0 tarukAlo, evaM savvesiM jAva adhesattamA / tirikkhajoNiyaNapuMsakassa jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasayapuhuttaM sAtiregaM / egiMdiyatirikkhajoNiyaNapuMsakassa jaha0 aMto0 ukko0 do sAgarovamasahassAI saMkhejjavAsamambhahiyAI, puDhaviAuneuvAUNaM jaha0 aMto0 uko0 vaNassakAlo / jainelibrary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- vaNassatikAiyANaM jaha0 aMto0 ukko. asaMkhenaM kAlaM jAva asaMgvejA loyA, sesANaM beiMdi- ra pratipattI jIvAbhi yAdINaM jAva vahyarANaM jaha. aMto. udo0 vnnsstikaalo| maNussaNapuMsakassa khettaM paDuca napuMsaka jaha aMto0 uko0 vaNassatikAlo, dhammacaraNaM pahuca jaha0 egaM samayaM ukko0 aNaMtaM kAlaM sthityantare rIyAvRttiH jAvaavaDapoggalapariyadeNaM, evaM kammabhUmakassavi bharateravatassa pubavideha avrvidehkssvi| akammabhUmakamaNussaNapuMsakassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM?, jamnaNaM paDacca jaha0 aMto. ukko vaNassatikAlo, saMharaNaM pahuMca jaha0 aMto0 ukko0 vaNastatikAlo evaM jAva aMtaradIva gatti // (sU059) 'napuMsagassa NaM bhaMte !' ityAdi sugama, navaramantarmuhUrta tiryagmanu yApekSayA dravyaM, trayastriMzatsAgaropamANi sapramapRthivInArakApekSayA / / tadevaM sAmAnyata: sthitiruktA, samprati vizeSatastAM vicicintayipuH prathamataH sAmAnyato vizeSatazca nairayikanapuMsakaviSayA-12 mAha-neraiyanapuMsagassa miyAdi, sAmAnyato nairayikanapuMsakasya jaghanyato daza varSasahasrANi utkarSatastrayastriMzatsAgaropadAmANi, vizeSacintAyAM ratnaprabhApRthivInairayikanapuMsakasya jaghanyata: sthitirdaza varSasahasrANi utkarSata ekaM sAgaropamaM zarkarApRthivInara yikanapuMkasasya jaghanyata eka sAgaropamamutkarpatastrINi sAgaropamANi vAlukAprabhApRthivInairayikanapuMsakasya jaghanyatastrINi sAgaropamANi | utkarSata: sapta paGkaprabhApRthavInairayikanapuMsakasya jaghanyataH sapta sAgaropamANi utkarSato daza dhUmaprabhApRthivInairayikanapuMsakasya jaghahAnyato daza sAgaropamANi utkarSataH saptadaza tama:prabhApRthivInairayikanapuMsakasya jaghanyataH saptadaza sAgaropamANi utkarSato dvAviM SANCHARACANCSCOCCCCCX 22 Join Education For Private Personal Use Only M ainelibrary.org
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In zatiH adhaH samamaSTathivInairayikanapuMsakasya jaghanyato dvAviMzatiH sAgaropamANi utkarSatastrayastriMzat, kacidatidezasUtraM 'jahA pa NNavaNAra Thiipade tahe' tyAdi, tatrApyevamevAtidezavyAkhyA'pi karttavyA / sAmAnyatastiryagyonikanapuMsakasya sthitirjaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTI, sAmAnyata ekendriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dvAviMzatirvarSasahasrANi, vizeSacintAyAM pRthivIkAyikai kendriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dvAviMzatirvarSasahasrANi aSkAyikai kendriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH sama varSasahasrANi tejaH kAyikai kendriya tiryagyonikanapuMsakasya javanyato'ntarmuhUrttamutkarpatastrINi rAtrindivAni vAta kAyikai kendriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarpata strINi varSasahasrANi vanaspatikAyikai ke ndriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato daza varSasahasrANi / dvIndriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamu karpato dvAdaza varSANi / trIndriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarpata ekonapaJcAzad rAtrindivAni / caturindriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH paNmAsAH | sAmAnyataH paJcendriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamukarpataH pUrvakoTI, vizeSacintAyAM jalacarasya sthalacarasya svacarasyApi paJcendriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTI || sAmAnyato manuSyanapuMsakasyApi jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarpataH pUrvakoTI, karmmabhUmakamanuSyanapuMsakasya kSetraM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTI, 'dharmacaraNaM' bAhyavepaparikaritapratrajyApratipattimaGgIkRtya jaghanyenAntarmuhUrtta tata Urddha maraNAdibhAbAtU, utkarSato dezonA pUrvakoTI, saMvatsarASTrakAdRrddha pratipadyAjanmapAlanAt bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyanapuMsakasya pUrvavidehAparavideha karmabhUmaka manuSyanapuMsakasya ca kSetraM dharmmacaraNaM ca pratItya jaghanyata utkarSatazcaivameva vaktavyam / akarmmabhUmaka manuSya napuMsakasya ainelibrary.org
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi- rIyAvRttiH 6-- janma pratItya jaghanyenAntarmuhUrttagutkarSeNApyantarmuhUrttam , akarmabhUmau hi manuSyA napuMsakAH saMmUchimA eva bhavanti, na garbhavyutkrA- 42 pratipattI ntikAH, yugaladharmiNAM napuMsakatvAbhAvAt , saMmUcchimAzca jaghanyata utkarSato vA'ntarmuhUrttAyuSaH, kevalaM jaghanyAdutkRSTamantarmuhUrta bRhattara- napuMsakavemavaseyaM, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dezonA pUrvakoTI, saMharaNAdUrdhvamAmaraNAntamavasthAnasambhavAt , utkarSato dezonatA datadvatsthica pUrvakoTyA garbhAnnirgatasya saMharaNasambhavAt , evaM vizeSacintAyAM haimavataharaNyavatAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakasya harivarSaramyakava- tyantarAdi pAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakasya devakurUttarakurvakarmabhUmakamanuSyanapuMsakasya antaradvIpakamanuSyanapuMsakasya ca janma saMharaNaM ca pratItyaivameva vaktavyam // samprati kAyasthitimAha-'NapuMsage NaM bhaMte !' ityAdi, napuMsako bhadanta ! napuMsaka ityAdi, sAmAnyatastadvedAparityAgena kAlataH kiyaciraM bhavati?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyata ekaM samayamutkarSato vanaspatikAlaM, tatraikasamayatA upazamazreNisamAptau satyAmavedakatve sati upazamazreNIta: pratipatato napuMsakavedodayasamayAnantaraM kasyacinmaraNAta , tathA mRtasya cAvazyaM devotpAde puMvedodayabhAvAt , vanaspatikAla:-AvalikAsayeyabhAgagatasamayarAzipramANAsaGkhyeyapudgalaparAvarttapramANaH / nairayikanapuMsakakA| yasthiticintAyAM yadeva sAmAnyato vizeSatazca sthitimAnaM jaghanyata utkarSatazcoktaM tadevAvasAtavyaM, bhavasthitivyatirekeNa tatrAnyasyAH kAyasthiterasambhavAt / sAmAnyatastiryagyonikanapuMsakakAyasthiticintAyAM jaghanyato'ntarmuhUrta, tadanantaraM mRtvA gatyantare vedAntare vA| saMkramAt , utkarSato vanaspatikAlaH, vizeSacintAyAmekendriyatiryagyonikanapuMsakakAyasthitAvapi jaghanyato'ntarmuhUrta bhAvanA prAgvan , utkarSato vanaspatikAlo yathoditarUpaH, tatrApi vizeSacintAyAM pRthivIkAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakakAyasthitau jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'saGkhyeyakAlo'saddhayeyotsarpiNyavasarpiNIpramANaH, tathA cAha-"ukoseNamasaMkhenaM kAlaM asaMkhejAo ussappi-| - // 77 // Jan Education in For Private Personal Use Only hinelibrary.org
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ NIosappiNIo kAlato, khettato asaMkhijA logA" evamapkAyikateja:kAyikavAyukAyikakAyasthitidhvapi vaktavyaM, vanaspatikAyi-11 kakAyasthitau tathA vaktavyaM yathA sAmAnyata ekendriyakAyasthitau / dvIndriyatiryagyonikanapuMsakakAyasthitau jaghanyato'ntarmuhUrttamutka-15 pataH savayeyaH kAlaH, sa ca salayeyAni varSasahasrANi pratipattavyaH / evaM trIndriyacaturindriyatiryagyonikanapuMsakakAyasthityorapi vakta-| vyam / paJcendriyatiryagyonikanapuMsakakAyasthitau jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSata: pUrvakoTipRthaktvaM, taJca nirantaraM saptabhavAna pUrvakoTyAyuSo napuMsakatvenAnubhavato veditavyaM, tata urva vavazyaM vedAntare vilakSaNabhavAntare vA saMkramAt , evaM jala carasthalacarakhacarasAmAnyato manupyanapuMsakakAyasthitidhvapi veditavyaM, karmabhUmakamanuSyanapuMsakakAyasthitau kSetraM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrta utkarpataH pUrvakoTIpRthaktvaM bhAvanA prAgiva, dharmacaraNaM pratItya jaghanyata eka samayamutkarSato dezonA pUrvakoTI, atrApi bhAvanA pUrvavat / evaM bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyanapuMsakakAya sthitau pUrvavidehAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakakAyasthitau ca vAcyaM, sAmAnyato'karmabhUmakamanuSyanapuMsakakAyasthiticintAyAM janma pratItya jaghanyato'ntarmuhUrta, etAvatyapi kAle'sakRdutpAdAt , utkarSato'ntarmuhUrtapRthaktvaM, tata Urddha tatra tathotpAdA| bhAvAt , saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUttai tata Urddha maraNAdibhAvAt utkarSato dezonA pUrvakoTI / evaM haimavataharaNyavataharivarSaramya kavarSadevakuruttarakurvantaradvIpakamanuSyanapuMsakakAyasthitidhvapi vaktavyam // tadevamuktA kAyasthiti:, sAmpratamantaramabhidhitsuridamAhakAnapuMsagassa Na'mityAdi, napuMsakasya Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! antaraM kAlata: kiyazciraM bhavati ?, napuMsako bhUtvA napuMsakatvAtpa ribhraSTaH punaH kiyatA kAlena napuMsako bhavatItyarthaH, bhagavAnAha-gautama! jaghanyato'ntarmuhatta, etAvatA puruSAdikAlena vyavadhAnAt , utkarSata: sAgaropamazatapRthaktvaM sAtireka, puruSAdikAlasyaitAvata eva sambhavAt , tathA cAtra saGgrahaNigAthA-"itthinapuMsA saMci-18 CIC 00%25A5%%%-500 Jan Education in CA-% For Private Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14- C zrIjIvA- haNesu purisaMtare ya samao u / purisanapuMsA saMciTThaNaMtare sAgara puhuttaM // 1 // " asyA akSaragamanikA-saMciTThaNA nAma sAtatyenAva- pratipatto jIvAbhisthAnaM, tatra striyA napuMsakasya ca sAtayenAvasthAne puruSAntare ca jaghanyata ekaH samayaH tathA yathA prAgabhihitam-'itthIe NaM bhaMte sakate malayagi- itthItti kAlato kiyaciraM hoi?, goyamA ! egeNaM AdeseNaM jaha0 egaM samayaM" ityAdi, tathA-napuMsage NaM bhaMte ! napuMsagatti kAlato tadasthikiyacciraM hoi?, goyamA ! jahA eka samayaM" ityAdi, tathA-'purisassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlato kiyaJciraM hoi?, goyamA! jaha tyantarAdi neNaM eka samaya" ityAdi / tathA puruSasya napuMsakasya yathAkramaM saMciTTaNA-sAtatyenAvasthAnamantaraM cotkarSata: 'sAgaraputhaktvaM' padeka sU060 // 78 // deze padasamudAyopacArAn sAgaropamazatapRthaktvaM, tathA ca prAgabhihitam-'purise NaM bhaMte ! purisetti kAlato kiyacciraM hoi?, go yamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM sAgarovamasayapuhutaM sAtirega" napuMsakAntarotkarSapratipAdakaM cedamevAdhikRtaM tatsUtramiti / tathA| sAmAnyato nairayikanapuMsakasyAntaraM jaghanyato'ntarmuhUrta, saptamanarakapRthivyA udatya tandulamatsyAdibhaveSvantarmuhUrta sthitvA bhUyaH saptamanarakapRthivIgamanasya zravaNAn , utkarpato vanaspatikAlaH, narakabhavAdudvRtya pAramparyeNa nigodepu madhye gatvA'nantaM kAlamavasthAnAna , evaM vizeSacintAyAM pratipRthivyapi vaktavyaM / tathA sAmAnyacintAyAM tiryagyonikanapuMsakasyAntaraM jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM, sAtirekatvabhAvanA prAgiva, vizeSacintAyAM sAmAnyata ekendriyatiryagyonikanapuMsakasyAntaramantarmuhUttai tAvatA dvIndriyAdikAlena vyavadhAnAn , utkarpato dve sAgaropamasahasre, saGkhyeyavarSANi trasakAyasthitikAlasya ekendriyatvavyavadhAyakasyotkarSato'pyetAvata eva sambhavAt / pRthivIkAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato banaspatikAlaH / ev-|||| 78 / / |makAyikatejaHkAyikavAyukAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakAnAmapi vaktavyaM / vanaspatikAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanya ROCARSCIROMAMROKAR Jain Education Intel wwwjainelibrary.org
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ to'ntarmuhUrttamutkarSato'sayeyaM kAlaM yAvat , sa cAsaGkhyeyaH kAlo'saGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato'saGkhyeyA lokAH, kimuktaM bhavati ?-asaGkhyeyalokAkAzapradezAnAM pratisamayamekaikApahAre yAvatya utsarpiNyavasarpiNyo bhavanti tAvatya ityarthaH, vanaspatibhavAtpracyutasyAnyatrotkarSata etAvantaM kAlamavasthAnasambhavAt , tadanantaraM saMsAriNo niyamena bhUyo vanaspatikAyikatvenotpAbhAvAt / dvIndriyatrIndriyacaturindriyapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakAnAM jalacarasthalacarakhacarapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakAnAM sAmAnyato manudhyanapuMsakasya ca jaghanyato'ntaramantarmuhUrtamutkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnanta: kAlo vanaspatikAlo yathoktasvarUpaH pratipattavyaH, karmabhUmakamanuSyanapuMsakasyAntaraM kSetraM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH, dharmacaraNaM pratItya jaghanyata eka samayaM yAvat , labdhipAtasya sarvajaghanyasyaikasAmayikatvAt , utkarpato'nantaM kAlaM, tamevAnantaM kAlaM nirdhArayati-"aNaMtAo ussappiNIosappiNIo kAlao, khettao aNaMtA logA avaI puggalapariya; desUNa"miti, evaM bharatairAvatapUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakAnAmapi kSetraM dharmAcaraNaM ca pratItya jaghanyamutkRSTaM cAntaraM pratyekaM vaktavyam / akarmabhUmakamanuSyanapuMsakasya janma pratIya jaghanyato'ntarmuhUrta, etAvatA gatyantarAdikAlena vyavadhAnabhAvAn , utkarSato banaspatikAlaH, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrta, taccaivaM-ko'pi karmabhUmakamanuSyanapuMsakaH kenApyakarmabhUmau saMhRtaH, sa ca mAgadhapuruSadRSTAntabalAdakarmabhUmaka iti vyapadizyate, tataH kiyatkAlAnantaraM tathAvidhabuddhiparAvarttanabhAvato bhUyo'pi karmabhUmau saMhRtaH, tatra cAntarmuhUrta dhRtvA punarapyakarmabhUmAvAnItaH, utkarSato vnsptikaalH| evaM vizeSacintAyAM haimavatahairaNyavataharivarSaramyakadevakurUttarakurvakarmabhUmakamanuSyanapuMsakAnAmantaradvIpakamanuSyanapuMsakasya | ca janma saMharaNaM ca pratItya jaghanyata utkarSatazcAntaraM vaktavyam // tadevamuktamantaramadhunA'lpabahutvamAha jI0 ca014 For Private Personal Use Only Gr ainelibrary.org
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhiH malayagi-181 yAvRttiH / ra pratipanI napuMsakAnAmalya su060 etesi NaM bhaMte jorahayApuMsakANaM tirikkhajoNiya napuMsakANaM maNussaNapuMsakANa ya kayare kayarehinto jAva visemAhiyA bA ?, goyamA! sabathovA maNusmaNapuMsakA neraiyanapuMsagA asaMkhejaguNA tirikagvajoNiyaNapuMsakA arNataguNA / / etesiNaM bhaMte ! rayaNappahApuDhaviNeraiyaNapuMsakANaM jAva ahemattamapuDhaviNeraiyaNapuMsakANa ya kayare 2 hiMto jAva visesAhiyA vA?, goyamA ! savvatthocA ahesattamapuDhavineraiyaNapuMsakA chaTTapaDhaviNeraiyaNapuMsakA asaMkhejaguNA jAva doccapuDhaviNeraDyagapuMsakA asaMkhejaguNA imIse rayaNappabhAe puDhavIe NeraDyaNapuMsakA asaMkhejaguNA // etesiNaM bhaMte ! tirikvajoNiyaNapuMsakANaM egidiyatirikvajoNiyaNapuMsakANaM puDhavikAiya jAva va. NassatikAiyaegidiyatirikvajoNiyaNapuMsakANaM beiMdiyateiMdiyacauriMdiyapaMceMdiyatirikgvajoNiyaNapuMsakANaM jalayarANaM dhalayarANaM khayarANa ya katare2hinto jAva visesAhiyA vA?, goyamA! savvathovA khayaratirikvajoNiyaNapuMsakA, thalayaratirikvajoNiyanapuMsakA saMkheja. jalayaratirikvajoNiyanapuMsakA saMgveja caturiMdiyatiri0 visesAhiyA teiMdiyati. visesAhiyA bebaMdiyati. visesA0 teukADayaegidiyatirikgvA asaMkhenaguNA puDhavikAiyaegidiyatirikgvajoNiyA visesAhiyA, evaM AuvAuvaNassatikAiyaegidiyatirikvajoNiyaNapuMsakA aNaMtaguNA / / etesi NaM bhaMte ! maNussaNapuMsakANaM kammabhUmiNapuMsakANaM akammabhUmiNapuMsakANaM aMta Jain Education in For Private Personel Use Only (Aarjainelibrary.org
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCACASSU radIvakANa ya katare kayarohito appA vA 4 ?, goyamA! savvatthovA aMtaradIvagaakammabhUmagamaNussaNapuMsakA devakuruuttarakuruakammabhUmagA dovi saMgvejaguNA evaM jAva puvvavidehaavaravidehakamma0 dovi saMkhejaguNA // etesi NaM bhaMte! jeraiyaNapuMsakANaM rayaNappabhApuDhavineraiyanapuMsakANaM jAva adhesattamApuDhaviNeraiyaNapuMsakANaM tirikvajoNiyaNapuMsakANaM egiMdiyatirikvajoNiyANaM puDhavikAiyaegiMdiyatirikvajoNiyaNapuMsakANaM jAva vaNassatikAiya0 beiMdiyateI. diyacaturiMdiyapaMciMdiyatirikgvajoNiyaNapuMsakANaM jalayarANaM thalayarANaM khayarANaM maNussaNapuMsakANaM kammabhUmikANaM akammabhUmikANaM aMtaradIvakANa ya katare 2 hiMto appA 4, goyamA! savvasthovA adhesattamapuDhaviNeraiyaNapuMsakA chaTTapuDhavineraiyanapuMsakA asaMkheja. jAva doccapuDhaviNeraiyaNapu0 asaMgve0 aMtaradIvagamaNussaNapuMsakA asaMgvejaguNA, devakuruuttarakuruakammabhUmika dovi saMkhenaguNA jAva puvavideha avaravidehakammabhUmagamaNussaNapuMsakA dovi saMgvejaguNA, rayaNappabhApuDhaviNeraiyaNapuMsakA asaMgve0 gvahayarapaMceMdiyatirikvajoNiyanapuMsakA asaM0 dhalayara0 saMkhija. jalayara0 saMgvijaguNA caturiMdiyatirikvajoNiya0 visesAhiyA teiMdiya0 vise beiMdiya. vise0 teukkAiyaegidiya. asaM0 puDhavikAiyaegiMdiya0 visesAhiyA CCESGAROO Jan Education For Private Personel Use Only O w .jainelibrary.org
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- AukkAiya0 vise0 vAukAiya. visesA0 vaNassaikAiyaegidiyatirikkhajoNiyaNapuMsakA pratipattI jIvAbhi0 aNaMtaguNA // (sU060) napuMsakAmalayagi "eesi Na'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokA manuSyanapuMsakAH, zreNyasaGkhyeyabhAgavattipradezarAzipramANatvAt . rIyAvRttiH nAmalpameM tebhyo'pi nairayikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, aGgulamAtrakSetrapradezarAzau tadgataprathamavargamUle dvitIyavargamUlena guNite yAvAn pradezarAzibha-10 bahutvaM // 8 // vati tAvatpramANAsu dhanIkRtasya lokasyaikaprAdezikISu zreNiSu yAvanto nabhaHpradezAstAvatpramANatvAtteSAM, tebhystirygyoniknpuNskaa| sU060 anantaguNAH, nigodajIvAnAmanantatvAt // samprati nairayikanapuMsakaviSayamalpabahutvamAha-eesi Na'mityAdi, sarvastokA adhaHsaptamapRthivInairayikanapuMsakAH, abhyantarazreNyasaGkhyeyabhAgavartinabhaHpradezarAzipramANatvAt , tebhyo'pi paSThapRthivInairayikanapuMsakA a-1 saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi paJcamapRthvInairayikanapuMsakA asayeyaguNAH, tebhyo'pi caturthapRthivInairayikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi tRtIyapRthivInairayikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi dvitIyapRthivInairayikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, sarveSAmapyeteSAM pUrvapUrvanairayikaparimANahetuzreNyasaGkhyeyabhAgApekSayA'saGkhyeyaguNAsaGkhyeyaguNazreNyasaGkhyeyabhAgavarttinabhaHpradezarAzipramANatvAt, dvitIyapRthivI| narayikanapuMsakebhyo'syAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM nairayikanapuMsakA asoyaguNA:, aGgulamAtrakSetrapradezarAzau tadgataprathamavargamUle dvitIyavargamUlena guNite yAvAn pradezarAzistAvatpramANAsu ghanIkRtasya lokasbaikaprAdezikISu zreNiSu yAvanta AkAzapradezAstAvatpramANatvAt , pratipRthivi ca pUrvottarapazcimadigbhAvino nairayikAH sarvastokAH, tebhyo dakSiNadigbhAvino'sayeyaguNAH, pUrvapUrvapRthivIgatadakSiNadigbhAvibhyo'pyuttarasyAmuttarasyAM pRthivyAmasaGkhyeyaguNAH pUrvottarapazcimadigbhAvinaH, tathA coktaM prajJApanAyAm-"disANuvAeNaM savva For Private Personal Use Only aGgalamAtra saghanIkRtasya lokazA vino // 8 // Jain Education D epal Ww.jainelibrary.org
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ thovA ahesattamapuDhavineraiyA purathimapaJcatthimauttareNaM, dAhiNaNaM asaMkhejaguNA / dAhiNahito ahesattamapuDhavineraiehiMto chaTThAe tamAe puDhavIe neraiyA purasthimapaJcatthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNeNaM asaMkhejaguNA / dAhiNillehito tamApuDhavineraiehito paMca-15 mAe puDhavIe neraiyA purathimapaJcatthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNeNaM asaMkhenaguNA / dAhiNillehiMto dhUmappabhApuDhavineraiehito cautthIe paMkappabhAe puDhavIe neraiyA purathimapaJcatthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNeNaM asaMkhejaguNA / dAhiNillehito paMkappabhApuDhavineraiehiMto taiyAe vAluyappabhAe puDhavIe neraiyA purathimapaJcatthimauttareNaM asaMkhejaguNA,dAhiNaNaM asaMkhejaguNA / dAhiNillehiMto vAluyappabhApuDhavineraiehiMto duiyAe sakarappabhAe puDhavIe neraiyA purathimapaJcatthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNeNaM asaMkhejaguNA / dAhiNillehiMto sakkarappabhApuDhavIneraiehiMto imIse rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA purathimapaJcatthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNeNaM asNkhejgunnaa"| samprati tiryagyonikanapuMsakaviSayamalpabahutvamAha-eesi Na'mityAdi, sarvastokAH khacarapaJcendriyatiyagyonikanapuMsakAH, pratarAsaGkhyeyabhAgavaya'saGkhyeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyaH sthalacaratiryagyonikanapuMsakA: saGkhyeyaguNAH, bRhattarapratarAsaGkhyeyabhAgavaya'saGkhayeyazreNigatanabha:pradezarAzipramANatvAt , tebhyo'pi jalacaratiryagyonikanapuMsakA: saGkhyeyaguNAH, bRhattamapratarAsaGkhyeyabhAgavaya'saGkhyeyazreNigatAkAzapradezarAzimAnatvAt , tebhyo'pi caturindriyatiryagyonikanapuMsakA vizeSA dhikAH, asaGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANAkAzapradezarAzipramANAsu ghanIkRtasya lokasya ekaprAdezikISu zreNiSu yAvanto nabhaHpradezAprastAvatpramANatvAt , tebhyastrIndriyatiryagyonikanapuMsakA vizeSAdhikAH, prabhUtatarazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyo'pi dvIndriya-I tiryagyonikanapuMsakA vizeSAdhikAH, prabhUtatamazreNigatAkAzapradezarAzimAnatvAt , tebhyastejaskAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA asa-| Jain Education For Private Personal Use Only W.Jainelibrary.org
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ -562 zrIjIvA- yeyaguNAH, sUkSmabAdarabhedabhinnAnAM teSAmasaGkhyevalokAkAzapradezaparimANatvAt , tebhyaH pRthivIkAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakAra pratipatnI jIvAbhi vizeSAdhikAH, prabhUtAsAyeyalokAkAzapradezapramANatvAt , tebhyo'SkAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA vizeSAdhikAH, prabhUtatarAsaGkhaye-16 napuMsakAmalayagi | yalokAkAzapradezamAnatvAt , tebhyo'pi vAyukAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA vizeSAdhikAH, prabhUtatamAsaGkhyeyalokAkAzapadezarAzi- nAmalpayAvRttiHpramANatvAta , tebhyo'pi vanaspatikAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA anantaguNAH, anantalokAkAzapradezarAzipramANatvAt / / adhunA | bahutvaM // 81 // | manuSyanapuMsakaviSayamalpabahutvamAha-'eesi NamityAdi, sarvastokA antaradvIpajamanuSyanapuMsakAH, ete ca saMmUrcchanajA draSTavyAH, garbhavyutkrAntikamanuSyanapuMsakAnAM tatrAsambhavAn , saMhatAstu karmabhUmijAstatra bhaveyurapi, tebhyo devakuruttarakurvakarmabhUmakamanuSyanapuM| sakA: saGkhyayaguNAH, nadgatagarbhajamanuSyANAmantaradvIpajagarbhajamanuSyebhyaH savaye yaguNavAna , garbhajamanuSyocArAdyAzrayeNa ca saMmUchimamanuSyANAmutpAdAna , svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, evaM tebhyo harivarSaramyakavarSAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakAH saGkhayeyaguNAH svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH tebhyo'pi haimavatahairaNyavatavarSAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakAH saGkhayeyaguNAH, svasthAne tu| dvaye'pi parasparaM tulyAH, tebhyo bharatairAvatavarSakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA: saGkhyeyaguNAH, svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyA:, tebhyaH | pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakAH saGkhyeyaguNAH, svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, yuktiH sarvatrApi tathaivAnusaI rtavyA / / samprati nairayikatiryagmanuSyaviSayamalpabahutvamAha-eesiNaM bhaMte!' ityAdi, sarvastokA adhaHsaptamapRthivInairayikanapuM-I // 81 // sakAH, tebhyaH SaSThapaJcamacaturthatRtIyadvitIyapRthivInairayikanapuMsakA yathottaramasaGkhyeyaguNAH, dvitIyapRthivInairayikanapuMsakebhyo'ntaradvIdapajamanuSyanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, etadasavayeyaguNatvaM saMmUrcchanajamanuSyApekSaM, teSAM napuMsakatvAdetAvatAM ca tatra saMmUrchanasambhavAt , Jain Education For Private Personel Use Only R -jainelibrary.org
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education tebhyo devakurUttarakurvakarmmabhUmakamanuSyanapuMsakA harivarSaramyaka varSA karmabhUmaka manuSyanapuMsakA haimavata hairaNyavatAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakA bharatairAvatakarmmabhUmaka manuSyanapuMsakAH pUrvavidehAparavidehakarmmabhUmakamanuSyanapuMsakA yathottaraM saGkhyeyaguNAH, svasthAnacintAyAM tu dva parasparaM tulyAH pUrvavidehAparavideha karmma bhUmaka manuSyanapuMsakebhyo'syAM pratyakSata upalabhyamAnAyAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM nairayikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, tebhyaH khacarapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH tebhyaH sthalacarapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakA jalacarapaJcendriya tiryagyoni kanapuMsakA yathottaraM yeyaguNAH, jalacarapacendriyanapuMsakebhyazcaturindriyatrIndriya dvIndriyatiryagyonika napuMsakA vizeSAdhikAH, dvIndriyatiryagyonikanapuMsakebhyastejaskAyikai kendriya tiryagyonikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, tebhyaH pRthivyambuvAyutiryagyonikanapuMsakA yathottaraM vizeSAdhikAH, vAyvekendriyatiryagyonikanapuMsakebhyo vanaspatikAyikai kendriyatiryagyoni kanapuMsakA anantaguNAH, yuktiH sarvatrApi prAguktAnusAreNa svayaM bhAvanIyA || samprati napuMsaka vedakarmmaNo bandhasthiti napuMsaka vedasya prakAraM cAha - puMsaka vedassa NaM bhaMte! kammassa kevaDhyaM kAlaM baMdhaThiI pannattA ?, goyamA ! jaha0 sAgarovamassa dona saMtabhAgA paoivamassa asaMkhejjatibhAgeNa UNagA ukko0 vIsaM sAgarovamakoDAko - DIo, doNiya vAsasahassAiM abAdhA, avAhUNiyA kammaThitI kammaNisego / NapuMsakavede NaM bhaMte! kiMpagAre paNNatte ?, goyamA ! mahANagaradAhasamANe paNNatte samaNAuso !, se taM NapuMsakA // ( sU0 61 ) 'napuMsakaveyassa NaM bhaMte! kammarasa' ityAdi, prAgvadbhAvanIyaM, navaraM mahAnagaradAha samAnamiti sarvAvasthAsu sarvaprakAraM, madanadAha (: samAna) w.jainelibrary.org
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ + zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagi- rIyAvRttiH AMROMAMASOOCAUSAMASSACASS ityarthaH // sampratyaSTAvalpabahutvAni vaktavyAni, tadyathA-prathamaM sAmAnyena tiryakatrIpuruSanapuMsakapratibaddham , evameva manuSyapratibaddhaM // 2 pratipattau dvitIya, devastrIpuruSanArakanapuMsakapratibaddhaM tRtIya, sakalasamminaM caturtha, jalacaryAdivibhAgata: paJcamaM, karmabhUmijAdimanuSyaruyAdi- napuMsake vibhAgata: SaSThaM, bhavanavAsyAdidevyAdivibhAgataH saptamaM, jalacaryAdivijAtIyavyaktivyApakamaSTamaM, tatra prathamamabhidhitsurAha bandhaetesi NaM bhaMte! itthINaM purisANaM napuMsakANa ya katare hito appA vA 41, goyamA! savva sthitiH tthovA purisA itthIo saMkhi0 NapuMsakA annNt| etesi NaM bhaMte! tirikkhajoNiitthINaM tiri prakArazca kkhajoNiyapurisANaM tirikkhajoNiyaNapuMsakANa ya kayare 2 hiMto appA vA 41,goyamA! savvattho- sU0 61 vA tirikkhajoNiyapurisA tirikkhajoNiitthIo asaMkhe0tirikkhajo0 NapuMsagA aNaMtaguNA // vedAnAmaetesiNaM bhaMte! maNussitthINaM maNussapurisANaM maNussaNapuMsakANa ya kayare rahinto appA vA 41, lpabahutvaM goyamA! savva0 maNussapurisA maNussitthIo saMkhe0 maNussaNapuMsakA asaMkhejaguNA // etesiNaM sU062 bhaMte ! devitthINaM devapurisANaM NeraiyaNapuMsakANa ya kayare 2hiMto appA vA4?,goyamA! savvatthovA NeraDyaNapuMsakA devapurisA asaM0 devitthIo sNkhejgunnaao|| etesi NaM bhaMte! tirikkhajoNitthINaM tirikkhajoNiyapurisANaM tirikkhajo0NapuMsakANaM maNussitthINaM maNussapurisANaM maNussanapuMsakANaM devitthINaM devapurisANaM NeraiyaNapuMsakANa ya katare 2 hiMto appA vA 4?, goyamA! sabvatthovA maNussapurisA maNussitthIo saMkhe0 maNussaNapuMsakA asaM0 raiyaNapuMsakA asaM0tiri CONGRECORRESPOOC in Education For Private Personel Use Only R aw.jainelibrary.org
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkhajoNiyapurisA asaM0tirikkhajoNitthiyAosaMkheja devapurisA asaM0 devitthiyAo saMkhi0 tirikkhajoNiyaNapuMsakA annNtgunnaa|| etesi NaM bhaMte! tirikkhajoNitthINaM jalayarINaM thalayarINaM khahayarINaM tirikkhajoNiyapurisANaM jalayarANaM thalayarANaM khayarANaM tirikkhajo0 NapuMsakANaM egidiyatirikgvajoNiyaNapuMsakANaM puDhavikAiyaegidiyatirikkhajo0 NapuMsakANaM jAva vaNassatikAiya0 beiMdiyatirikkhajoNiNapuMsakANaM teiMdiya0 cauriMdiya0 paMceMdiyatirikkhajoNiyaNapuMsakANaM jalayarANaM thalayarANaM khahayarANaM katarera hiMtojAva visesAhiyA vA?, goyamA! savvatthovA gvahayaratirikvajoNiyapurisA khahayaratirikkhajoNitthiyAo saMkheja. thalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyapurisA saMkhe0 thalayarapaMciMdiyatirikkhajoNitthiyAo saMkhe0 jalayaratirikkhajo0 purisA saMkhi0 jalayaratirikgvajoNitthIyAosaMkhejagu0 khayarapaMciMdiyatirikgvajo0 NapuMsakA asaMkhe0 thalayarapaMciMdiyatirikkhajoNi napuMsagA saMkhi. jalayarapaMcaMdiyatirikvajoNiyanapuMsakA saMkhe0 cariMdiyatiri0 visesAhiyA teiMdiyaNapuMsakA visesAhiyA beiMdiyanapuMsakA visesA0 teukkAiyaegidiyatirikkhajoNiyaNapuMsakA asaM0 puDhavi0 NapuMsakA0 visesAhiyA Au0 visesAhiyA vAu0 visesA vaNapphati0 egindiyaNapuMsakA aNaMtaguNA // etesiNaM bhaMte! maNussitthINaM kammabhUmiyANaM akammabhUmagANaM aMtaradIviyANaM maNussapurisANaM kammabhUmakANaM Jan Education For Private Personel Use Only W w .jainelibrary.org
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ A zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH UGARCASEASOOCALC akammabhUmakANaM aMtaradIvakANaM maNussaNapuMsakANaM kammabhUmANaM akamma0 aMtaradIvikANa ya kayare 2 hinto appA vA 4?, goyamA! aMtaradIvagA maNussitthiyAo magussapurisANa ya ete NaM dunni ya tullAvi savvatthovA devakuruuttarakumaakammabhUmagamaNussitthiyAo maNussapurisA ete NaM donnivi tullA saMkhe0 harivAsarammavAsaakammabhUmakamaNussitthiyAu maNussapurisA ya ete si] NaM donivi tullA saMkhe0 hemavataheraNNavataakammabhUmakamaNussitthiyAo maNusmapurisANa ya dovi tullA saMkhe0 bharaheravatakammabhUmagamaNussapurisA dovi saMgve0 bharaheravatakammamaNussitthiyAo dovi saMgve0 / puzvavidehaavaravidehakammabhUmagamaNussapurilA dovi saMgve0 puvvavidehaavaravidehakammabhUmagamaNussitthiyAo dovi sNkhe| aMtaradIvagamaNustaNapuMsakA asaMkhe0 devakuruuttarakuruakammabhUmakamaNussaNapuMsakA doSi saMkhejaguNA [e] naheva jAva puvvavidehakammabhUmakamaNussaNapuMsakA dovi saMkhejaguNA // etAsi NaM bhaMte! devitthINaM bhavaNavAsININaM vANamantarININaM joisiNINaM vemANiNINaM devaparimANaM bhavaNavAsiNaM jAva vemANiyANaM sodhammakANaM jAva gevejakANaM aNuttarovavAtiyANaM rahayaNapuMsakANaM rayaNappabhApuDhaviNeraiyaNApuMsagANaM jAva ahe. sattamapuDhavineraiya0 katare 2 hiMto appA vA 41, goyamA! savvatthovA aNuttarovavAtiyadevapurisA uvarimagevejadevapurisA saMkhejaguNA taM ceva jAva ANate kappe devapurisA saMkhejaguNA, 2pratipattI napuMsake bandhasthitiH prakArazca sU0 61 vedAnAmalpabahutvaM sU060 Jain Education in For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - -- - SAROSAKAMACOCKS - ahesattamAe puDhavIe NeraDayaNapuMsakA asaMvejaguNA, chaTTIe puDhavIe neraiya0 asaMgvejaguNA sahassAre kappe devapurisA asaMkhejaguNA mahAsukke kappe devA asaMkhejaguNA paMcamAe puDhavIe neraiyaNapuMsakA asaMkhejjaguNA laMtae kappe devA asaMkhejaguNA cautthIe puDhavIe nerahayA amaMgvez2aguNA baMbhaloe kappe devapurisA asaMkhejaguNA taccAe puDhavIe neraiya0 asaMkhejaguNA mAhiMde kappe devapurisA asaMkhejaguNA saNaMkumArakappe devapurisA asaMgvejaguNA docAe puDhavIe nerakyA asaMkhe. jjaguNA, isANe kappe devapurisA asaMvenaguNA IsANe kappe devitthiyAo saMkhejaguNAo. mo. dhamme(kappe) devapurimA saMkheja lodhamme kappe devinthiyAosaMgvebhavaNavAsidevapurisA asaMgveja guNA bhavaNavAsidevitthiyAo saMgvejaguNAo isIse rayaNabhApaDhavIe rahayA asaMgvejaguNA vANamaMtaradevapurisA asaMkhenaguNA vANamaMtaradevitthiyAo saMgvejaguNAo jonisiyadevapurimA saMkhejaguNA jotisiyadevitthiyAo saMgvejaguNA // zanAsiNaM bhaMte ! nirikvajoNisthIgaMjala. parINaM thalayarINaM vahayarINaM tiriyajoNiyapurisANaM jalayarANaM palapara yaha yarANaM tiriyajoNiyaNapuMsakANaM pagidiyatirikvajoNiyAnakANa puDavikAyaeginiyati jopAsakANaM AumAzyaragidiyA jorApuMsakANaM jAvanapAlazikAiyAnidiyati jo0 laghusakANaM beiMdiyati jo ghusakANaM diyati jopAsakANaM ridiyAla jo najakANaM paMcadriyanti --- --- -- ra- - 15 Jain Education For Private & Personal use only Trjainelibrary.org
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH ra pratipattI napuMsake | bandhasthitiH prakArazca sU0 61 vedAnAmalpabahutvaM sU0 62 -- jo0 NapuMsakANaM jalayarANaM thalayarANaM khayarANaM maNussitthINaM kammabhUmiyANaM akammabhUmiyANa aMtaradIviyANaM maNussapurisANaM kammabhUmiyANaM akamma0 aMtaradIvayANaM maNussaNapuMsakANaM kammabhUmikANaM akammabhUmikANaM aMtaradIvakANaM devitthINaM bhavaNavAsiNINaM vANamaMtarININaM jotisiNINaM vemANiNINaM devarisANaM bhavaNavAsiNINaM vANamaMtarANaM jotisiyANaM vemANiyANaM sodhammakANaM jAva gebejakANaM aNuttarovadhAtiyANaM neraiyaNapuMsakANaM rayaNappabhApuDavineraiyanapuMsakANaM jAva ahesattamapuDhaviNeraDyaNapuMsakANa ya kayare 2 hinto appA vA 4?, goyamA! aMtaradIvaakammabhUmakamaNussitthIo maNussapurisA ya, ete NaM dovi tullA savvatthovA, devakuruuttarakuruakammabhUmagamagussaitthIo purisA ya ete NaM dovi tullA saMkhe0 evaM harivAsarammagavAsa0 evaM hemavataheraNNavayabharaharavayakammabhUmagamaNussapurisA dovi saMkhe0 bharaheravatakamma0 maNussitthIodovi saMkhe0 puvavidehaavaravidehakammabhUmakamaNussapurisAdovi saMkhe0, puvvavidehaavaravidehakamma0maNussitthiyAo dovi saMkhe0 aNuttarovavAtiyadevapurisA asaMkhejaguNA uvarimagevejA devapurisA saMkhe0 jAva ANate kappe devapurisA saMkhe0 ardhasattamAe puDhavIe neraiyaNapuMsakA asaMkhe0 chaTThIe puDhavIe neraiyanapuMsakA asaM0 sahassAre kappe devapurisA asaMkhe0 mahAsukke kappe deva0 asaM0 paMcamAe puDhavIe neradayanapuMsakA asaM0 laMtae kappa devapu0 asaM0 cautthIe puDhavIe neraha // 84 // - -- // 84 // - Inn Education For Private Personal Use Only O N .jainelibrary.org
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ yanapuMsakA asaM vaMbhaloe kappe devapurisA asaM0 taccAe puDhavIe neraiyaNa asaM0 mAhiMde kappe devapu0 asaMkhe0 saNaMkumAre kappe devapurisA asaM0 docAe puDhavIe neraiyanapuMsakA asaM aMtaradIvagaakammabhUmagamaNussaNapuMsakA asaMkhe0 devakumauttarakuruakammabhUmagamaNussaNapuMsakA dovi saMkhe0 evaM jAva videhatti, IsANe kappe devapurisA asaM0 IsANakappe devitthiyAo saMgve0 sodhamme kappe devapurisA saMkhe0 sohamme kappe devitthiyAo saMkheja bhavaNavAsidevaparisA asaMgve0 bhavaNavAsidevitthiyAo saMkhijaguNAo imIse rayaNappabhAe puDhavIe neraiyaNapuMsakA asaM0 gvahyaratirikkhajoNiyapurisA saMgvejaguNA bayaratirikvajoNitthiyAo saMgve0 thalayaratirikkhajoNiyapurisA saMkhe0 thalayaratirikvajoNitthiyAo saMkhe. jalayaratirikagva purisA saMkhe0 jalayaratirikvajoNitthiyAu saMgve0, vANamaMtaradevapurisA saMgve0 vANamaMtaradevitthiyAo saMkhe. jotisiyadevapurisA saMkhe. jotisiyadevitthiyAo saMgve0 khayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyaNapuMsA saMkhe0 dhalayaraNapuMsakA saMkhe0 jalayaraNapuMsakA saMkhe0 caturiMdiyaNapuMsakA visesAhiyA teiMdiya0 visesA0 beiMdiya0 bisesA0 teukkAiyaegidiyatirikvajoNiyaNapuMsakA asaM0 puDhavI. visesA AU. visesA vAU. visesAvaNapphatikAiyaegidiyatirikakhajo NapuMsakA aNaMtaguNA // (mU062) jI0va015 Jain Education in For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA 'eyAsi NaM bhaMte ! tirikkhajoNiyaitthINaM' ityAdi, sarvastokAstiryakpuruSAH, tebhyastiyastriya: saGkhyeyaguNAtriguNatvAt , ra pratipattI jIvAbhitAbhyastiryaganapuMsakA anantaguNAH, nigodajIvAnAmanantAnantatvAt // samprati dvitIyamalpabahutvamAha-'eyAsi NaM bhaMte !' ityAdi, strIpunnapuMmalayagi sarvastokA manuSyapuruSAH saGkhyeyakoTIkoTIpramANatvAt , tebhyo manuSyastriyaH saGkhyeyaguNAH saptaviMzatiguNatvAna , tAbhyo manuSyanapuMsakA sakAnArIyAvRttiH / ti asaGkhyeyaguNAH zreNyasaGkhyeyabhAgagatapradezarAzipramANatvAn / samprati tRtIyamalyavahutvamAha-'eyAsi NaM bhaMte! devitthINa'mi- malpabahutvaM // 5 // tyAdi, sarvastokA nairayikanapuMsakA aGgulamAtrakSetrapradezarAzau svaprathamavargamUlena guNite yAvAna pradezarAzirbhavati tAvatpramANAsu gatiSu 18 dhanIkRtasya lokasya ekaprAdezikIpu zreNiSu yAvanto nabhaHpradezAstAvatpramANatvAna , tebhyo devapurupA asaGkhyeyaguNA asaGkhyeyayoja-18| sU0 62 nakoTIkoTIpramANAyAM sUcau yAvanto nabhaHpradezAstAvatpramANAsu dhanIkRtasya lokasya ekaprAdezikIyu zreNipu yAvanta AkAzapradezAstAvatpramANatvAt , tebhyo devastriyaH sAyeyaguNA dvAtriMzadgaNatvAt / / samprati sakalasanmitraM caturthamalpabahutvamAha-'eyAsi NamityAdi, sarvastokA manuSyapuruSAstebhyo manuSyastriyaH saGgyeya guNAH, tAbhyo manuSyanapuMsakA asAdhye yaguNAH, atra yuktiH prAguktA, tebhyo | nairayikanapuMsakA asahayeyaguNA asaGkhyeyazreNyAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyastiyagyonikapuruSA asaGkhyeyaguNAH pratarAsayeya-| bhAgavaya'sayeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyastiyaMgyonikastriyaH saGkhyeyaguNAstriguNatvAn , tAbhyo devapurupA: saddhyeyaguNAH | prabhUnatarapratarAsakyeyabhAgavaya'saGkhyeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyo devatriyaH sahayeyaguNA dvAtriMzadguNatvAt , tAbhyastiyagyonikanapuMsakA anantaguNA nigodajIvAnAmanantAnantatvAt ||smprti jalacaryAdivibhAgataH pazcamamalpabahu tvamAha-'eyAsi NaM bhaMte! ityAdi, sarvastokA: khacarapaJcendriyatiryagyonikapuruSAH, tebhyaH khacaratiryagyonikastriyaH savayeyaguNAstriguNatvAn , tAbhyaH sthala-11 2-6 2-% * --% Jnin Education inte For Private Personel Use Only neraryong
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ caratiryagyonikapuruSAH sayeyaguNAH, tebhyastattriyaH saGkhyeyaguNAtriguNatvAta , tAbhyo jalacaratiryagyonikapuruSAH soyaguNAH, hatebhyo jalacaratiryagyonikastriyaH saGkhyeyaguNAstriguNatvAt , tAbhyaH khacarapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakA asaMkhyeyaguNAH, tebhyaH stha lacarajalacaratiryagyonikanapuMsakA yathAkramaM sakyeyaguNAH, tatazcaturindriyatrIndriyadvIndriyA yathottaraM vizeSAdhikAH, tatasteja:kAyikai kendriyatiryagyonikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, tataH pRthivyambuvAyukAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA yathottaraM vizeSAdhikAH, tato TU vanaspatikAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA anantaguNAH // samprati karmabhUmijAdimanuSyakhyAdivibhAgata: paSThamalpavahutvamAha-e-1 yAsi NaM bhaMte !' ityAdi, sarvastokA antaradvIpakamanuSyastriyo'ntaradvIpakamanuSyapuruSAzca, ete ca dvaye'pi parasparaM tulyAH, tatratyastrI-|| puMsAnAM yugaladharmopetatvAt , tebhyo devakurUttarakurvakarmabhUmakamanuSyastriyo manuSyapuruSAzca saGkhyeyaguNAH, yuktiratra prAgevoktA, svasthAne tu parasparaM tulyAH, evaM harivarSaramyakapuruSastriyo haimavatahairaNyavatamanuSyapuruSastriyazca yathottaraM sahayeyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tato bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyA dvaye'pi saGkhyeyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyastriyo duyyo'pi saGkhyeyaguNA:, saptaviMzatiguNatvAt , svasthAne tu parasparaM tulyAH, tAbhyaH pUrvavidehAparavidehakarmabhUmakamanuSyapuruSA dvaye'pi saGkhyeyaguNAH, svasthAne parasparaM tulyA:, tebhyaH pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyastriyo duyyo'pi saGkhyeyaguNAH, saptaviMzatiguNatvAt , svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo'ntaradvIpakamanuSyanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, zreNyasayeyabhAgagatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyo devakurUttarakurvakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA dvaye'pi soyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tato harivarSaramyaka-16 varSAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakA dvaye'pi saGkhyeyaguNAH, khasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo haimavataharaNyavatAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakA Jain Education inR ai For Private & Personel Use Only Hilaw.jainelibrary.org
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ | gatiSu zrIjIvA- dvaye'pi saGkhyeyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA dvaye'pi saGkhayeyaguNAH, svasthAne tu ra pratipatto jIvAbhi parasparaM tulyAH, tebhyo'pi pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA dvaye'pi sakhyeyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH // samprati strIpannapaMmalayagi- bhavanavAsyAdidevyAdivibhAgataH saptamamalpabahutvamAha-eyAsi NaM bhaMte! devitthINaM bhavaNavAsiNINa'mityAdi, sarvastokA anu-IGskaanaariiyaavRttiH| ttaropapAtikA devapuruSAH, tata uparitanapraiveyakamadhyamaveyakAdhastanapraiveyakAcyutAraNaprANatAnatakalpadevapuruSA yathottaraM saGkhyeyaguNA:, malpavahutvaM tto'dh:sptmsssstthpRthiviinairyiknpuNskshsraarmhaashukrklpdevpurusspnycmpRthiviinairyiknpuNsklaantkklpdevpurusscturthpRthiviinairyik||86|| |napuMsakabrahmalokakalpadevapuruSatRtIyapRthivInairayikanapuMsakamAhendrasanatkumArakalpadevapuruSadvitIyapRthivInairayikanapuMsakA yathottaramasaGkhyeya sU062 guNAH, tata IzAnakalpadevapuruSA asahayeyaguNAH, tebhya IzAnakalpadevatriyaH sayeyaguNAH, dvAtriMzadguNatvAt , tataH saudharmakalpadevapuruSAH sazyeyaguNAH, tebhyo'pi saudharmakalpadeva striyaH saJcayeyaguNAH, dvAtriMzadguNatvAt , tebhyo bhavanavAsidevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo bhavanavAsidevyaH saGkhyeyaguNAH, dvAtriMzadguNatvAt , tAbhyo ratnaprabhAyAM pRthivyAM nairayikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo vAnamantaradevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo vAnamantaradevyaH saGkhyeyaguNAH, tAbhyo jyotiSkAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo jyotiSkadevastriyaH saMkhyeyaguNAH, dvAtriMzadguNatvAt // samprati vijAtIyavyaktivyApakamaSTamamalpabahutvamAha-'eyAsi NaM bhaMte!' ityAdi, sarvastokA antaradvIpakA manuSyakhiyo manuSyapuruSAzca, svasthAne tu dvaye'pi tulyAH, yugaladharmopetatvAt , evaM devakurUttarakurvakarmabhUmakaharivarparamyakavarSAkarmabhUmakahaimavataharaNyavatAkarmabhUmakamanuSyatrIpuruSA yathottara sahayaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo'pibha-| ratairAvatakarmabhUmakamanuSyapuruSA dvaye'pi sahayeyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyastriyo dvayyo'pi | COMRACCORCACY in Educht an Kiraw.jainelibrary.org
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ sayeyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tAbhyaH pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyapuruSA dvaye'pi saGkhyeyaguNAH, svasthAne tu pa rasparaM tulyAH, tebhyo pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyastriyo dvayyo'pi saGkhyeyaguNAH, sataviMzatiguNatvAt , svasthAne tu parasparaM tulyA:, dUtAbhyo'nuttaropapAtikoparitanauveyakamadhyamaveyakAdhastanauveyakAcyutAraNaprANatAnatakalpadevapuruSA yathottaraM sakhyeyaguNAH, tato'dha:-15 saptamaSaSThapRthivInairayika(na0) sahasrArakalpadevapuruSamahAzukrakalpadevapuruSapaJcamapRthivInairayika(na0) lAntakakalpadevapuruSacaturthapRthavInairayikanapuMsakabrahmalokakalpadevapurupatRtIyapRthivInairayikanapuMsakamAhendrakalpasanatkumArakalpadevapuruSadvitIyapRthivInairayikanapuMsakAntaradvIpakamanuSyanapuMsakA yathottaramasakhyeyaguNAH, tato devakurUttarakurvakarmabhUmakaharivarSaramyakavarSAkarmabhUmakahaimavatahairaNyavatAkarmabhUmaka-1 bharatairAvatakarmabhUmakapUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA yathottaraM soyaguNAH, svasvasthAneSu tu dvaye parasparaM tulyAH, tata| IzAnakalpadevapuruSA asaddhayeyaguNAH, tata IzAnakalpadevastriyaH saudharmakalpadevapuruSAH saudharmakalpadevastriyo yathottaraM saGkhyeyaguNAH | tato bhavanavAsidevapuruSA asalaveyaguNAH, tebhyo bhavanavAsideva striyaH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'syAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM nairayikanapuMsakA asahayaguNAH, tataH khacaratiryagyonikapuruSAH khacaratiryagyonikastriyaH sthalacaratiryagyonikapuruSAH sthalacaratiryagyonikastriyo jalacaratiryagyonikapuruSA jalacaratiryagyonikastriyo vAnamantarA devapuruSA vAnamantaradevastriyo jyotiSkadevapuruSA jyotiSkadevatriyo yathottaraM samayeyaguNAH, tataH khacarapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, tataH sthalacarajalacarapaJcendriyatiryagyo| nikanapuMsakAH krameNa sadhyeyaguNAH, tatazcaturindriyatrIndriyadvIndriyatiryagyonikanapuMsakA yathottaraM vizeSAdhikAH, tatasteja:kAyikaike|ndriyatiryagyonikanapuMsakA asaGkhyeyaguNAH, tataH pRthivyavAyukAyikatiryagyonikanapuMsakA yathottaraM vizeSAdhikAH, tato banaspati Jan Education For Private Personal use only Siw.jainelibrary.org
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 2 pratipatto vedAnAsthityAdiH |sU0 63 alpabahutvaM sU064 kAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA anantaguNAH, nigodajIvAnAmanantatvAt // samprati strIpuruSanapuMsakAnAM bhavasthitimAnaM kAya sthi- timAnaM ca krameNAbhidhAtukAma Aha itthINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThitI papaNattA?, goyamA! egaNaM AeseNaM jahA puci bhaNiyaM, evaM purisassavi napuMsakassavi, saMciTThaNA punaravi tiNhapi jahApuTviM bhaNiyA, aMtaraMpi tiNhapi jahApuci bhaNiyaM tahA neyavvaM // (sU063) 'itthINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ?, ityAdi, etatsarva prAguktavadbhAvanIyam , apunaruktatA ca prAk rUyAdInAM pRthaka svasvAdhikAre sthityAdi pratipAditamidAnIM tu samudAyeneti // samprati strIpuruSanapuMsakAnAmalpabahutvamAha-(eyAsi NaM bhaMte! itthINaM purisANaM napuMsakANa ya kayare kayarehito appA vA 4 ?, sabathovA purisA itthIo saMkhejaguNA napuMsakA aNaMtaguNA) 'eyAsi | bhaMte ! itthINa mityAdi, sarvastokA: puruSAH syAdibhyo hInasaGkhyAkatvAt , tebhyaH striyaH saGkhyeyaguNAH, tAbhyo napuMsakA anantaguNA:, ekendriyANAmanantAnantasaGkhyopetatvAt / iha puruSebhyaH striyaH saGkhyeyaguNA ityuktaM, tatra kA: striyaH khajAtipuruSApekSayA katiguNA iti praznAvakAzamAzaGkaya tannirUpaNArthamAha tirikkhajoNitthiyAo tirikkhajoNiyapurisahiMto tiguNAu tirUvAdhiyAo maNussitthiyAo maNussapurisehiMto sattAvIsatiguNAo sattAvIsayarUvAhiyAo devitthiyAo devapurisehito battIsaiguNAo battIsaharUvAhiyAo settaM tividhA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA ACROSCARSHAN // 87 // Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int // tivisu hoi bheyo ThiI ya saMciTTaNaMtara'ppabahuM / vedANa ya baMdhaThiI veo taha kiMpagAro u // 1 // se taM tivihA saMsArasamAvannagA jIvA paNNattA // ( sU0 64 ) 'tirikkhajoNitthIo tirikkhajoNiyapurisehiMto' ityAdi tiryagyonikastriyastiryagyonikapuruSebhyastriguNAtrirUpAdhikAH, manuSyastriyo manuSyapuruSebhyaH saptaviMzatiguNAH saptaviMzatirUpAdhikAH, devapuruSebhyo devastriyo dvAtriMzadguNA dvAtriMzadvapAdhikAH, uktaM ca | vRddhAcAryairapi -- "tiguNA tirUvaahiyA tiriyANaM itthiyA muNeyavvA / sattAvIsaguNA puNa maNuyANaM tadahiyA caiva // 1 // battI - saguNA battIsarUvaahiyA u hoMti devANaM / devIo paNNattA jiNehiM jiyarAgadosehiM // 2 // " pratipattyupasaMhAramAha - 'settaM ti - vihA saMsArasamAvannagA jIvA paNNattA' iti // sampratyadhikRtapratipattyarthAdhikArasaMgrahagAthAmAha - 'tivihesu hoi bheo' ityAdi, trividheSu vedeSu vaktavyeSu bhavati prathamo'dhikAro bhedaH tataH sthitiH tadanantaraM 'saMciTTaNaM' ti sAtatyenAvasthAnaM tadanantaramantaraM tato'lpabahutvaM tato vedAnAM bandhasthitiH tadanantaraM kiMprakAro veda iti // iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAjIvAbhigamaTIkAyAM dvitIyA pratipattiH samAptA // 2 // iti vedatraividhyanirUpikA dvitIyA pratipattiH // agara xxx x x x x w.jainelibrary.org.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- tadevamuktA dvitIyA pratipattiH, samprati tRtIyapratipasyavasaraH, tatredamAdisUtram 63 pratipattau jIvAbhi tattha je te evamAhaMsu cauvidhA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA te evamAsu, taMjahA-ne- catudhA jI. malayagi- raiyA tirikkhajoNiyA maNussA devA // (1065) / se kiM taM neraiyA ?, 2 sattavidhA paNNattA, vAH saptadhA rIyAvRttiH taMjahA-paDhamApuDhavineraiyA docApuDhavineraiyA tacApuDhavinera0 cautthApuDhavInera paMcamApu0 ne nArakAH rai0 chahApu0 nera0 sattamApu0 neraiyA / (suu066)| paDhamA NaM bhaMte! paDhavI kinAmA kiMgottA // 88 // pRthvInAM paNNatA?, goyamA! NAmeNaM dhammA gotteNaM rynnppbhaa| docA NaM bhaMte! puDhavI kiMnAmA kiMgottA nAmagotra paNNattA?, goyamA! NAmeNaM vaMsA gotteNaM sakarappabhA, evaM eteNaM abhilAvaNaM savvAsiM pucchA, bAhalyaM ca NAmANi imANi selAtavyA(Ni), (selA taIyA) aMjaNA cautthI rihApaMcamI maghA chaTThI mAghavatI sattamA, (jAva) tamatamAgotteNaM pnnnnttaa| (suu067)| imANaM bhaMte! rayaNappabhApuDhavI kevatiyA bAhaleNaM paNNattA?,goyamA! imA NaM rayaNappabhApuDhavI asiuttaraM joyaNasayasahassaM bAhalleNaM paNNattA, evaM eteNaM abhilAveNaM imA gAhA aNugaMtavyA-AsItaM battIsaM aTThAvIsaM taheva vIsaM ca / aTThArasa solasagaM attarameva hihimiyA // 1 // (sU068) 'tattha je te evamAhaMsu cauvihA' ityAdi, 'tatra' teSu dazasu pratipattimatsu madhye ye te AcAryA evamAkhyAtavantazcaturvidhAH | dA saMsArasamApannA jIvA: prajJaptAste evamAkhyAtavantastadyathA-nairayikAstiryagyonikA manuSyA devAH // 'se kiM tamityAdi, atha ke te | sU0 65. Jain Education For Private & Personel Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ nairayikA:?, sUrirAha-nairayikAH saptavidhAH prajJaprAH, tadyathA-prathamAyAM pRthivyAM nairayikAH prathamapRthivInairayikA ityarthaH, evaM sarvatra bhAvanIyam // mamprati pratiSThathivi nAmagotraM vaktavyaM, tatra nAmagotrayorayaM vizeSa:-anAdikAlasiddhamanvartharahitaM nAma sAnvartha tura nAma gotramiti, tantra nAmagotrapratipAdanArdhamA---'imA NaM (paDhamA NaM) bhaMte !' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhApRthivI 'kinAmA kimanAdikAlaprasiddhAnvartharahitanAmA ? 'kiMgotrA ?' kimanvarthayuktanAmA ?, bhagavAnAha-gautama ! nAnA dhamrmeti prajJaptA gotreNa ratnaprabhA, tathA cAnvarthamupadarzayanti pUrvasUrayaH-rabAnAM prabhA-bAhulyaM yatra sA razaprabhA ranabahuleti bhAvaH, evaM zeSasUtrANyapi pratipathivi prazanirvacanarUpANi bhAvanIyAni, navaraM zarkarAprabhAdInAmiyamanvarthabhAvanA-zarkarANAM prabhA--bAhulyaM yatra sA zarkarAprabhA, evaM vAlukA prabhA paGkaprabhA ityapi bhAvanIyaM, tathA dhUmasyeva prabhA yasyAH sA dhUmaprabhA, tathA tamasa: prabhA-bAhulyaM yatra sA tamaHprabhA,31 tamastamasya--prakRSTatamasa: prabhA-bAhulyaM yatra sA tamastamaprabhA, atra kepucitpustakepu saGgrahaNigAthe-'dhammA vaMsA selA aMjaNa riTThA hai maghA ya mAyavatI / sattaShaM puDavINaM ee nAmA u nAyavvA // 1 // rayaNA sakkara bAluya paMkA dhUmA tamA [ya] tamatamA ya / sattaNhaM puDhavINaM ee gotA mugeyacyA // 2 // " adhunA pratipRthivi bAhulyamabhidhitsurAha-'imA NaM bhaMte !' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA pRthivI kiyadvAhulyena pramA?, atra gotreNa prazno nAnno gotraM pradhAnataraM pradhAnena ca praznAyupapannamiti nyAyapradarzanArthaH, uktaJca / IN/-na hInA bAk sadA satA"miti, bhagavAnAha-'azItyuttaram' azItiyojanasahanAbhyadhikaM yojanazatasahasraM bAhulyena prajJatA / 15 evaM sarvAgyapi sUtrANi bhAvanIyAni, atra saGgrahaNigAthA-"AtIyaM battIsaM aTThAvIsaM ca hoi vIsaM ca / aTThArasa solasagaM aTTho ttarameva hihimiyA // 1 // Jain Education in For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - zrIjIvA-| imA NaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavI katividhA paNNattA?, goyamA! tivihA paNNattA, taMjahA-kharakaMDe 43 pratipatto jIvAbhita paMkabahale kaMDe Avabahule kaMDe // imIse NaM bhaMte ! raya0 puDha0 kharakaMDe katividhe paNNatte?, goyamA! hapRthvIkAmalayagisolasavidhe paNNatte, taMjahA-rayaNakaMDe 1 vaire2 vesalie 3 lohitakkhe 4 masAragalle 5 haMsagabheda NDAni rIyAvRttiH pulae 7 soyaMdhie 8 jotirase 9 aMjaNe 10 aMjaNapulae 11 rayate 12 jAtarUve 13 aMke 14 sU069 phalihe 15 rihe 16 kaMDe // imIse NaM bhaMte! rayaNappabhApuDhavIe rayaNakaMDe katividhe paNNatte?, // 89 // goyamA! egAgAre paNNate, evaM jAva ritte| inIse NaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhabIe paMkabahule kaMDe katividhe paNNatte?, goyamA! ekAgAre pnnnntte| evaM Avabahale kaMDe katividhe paNNatte?, goyamA! ekAgAre paNNatte / sakkarappabhAe NaM bhaMte! puDhavI katividhA paNNatA?, goyamA! ekAgArA papaNattA, evaM jAva ahesattamA / / (mR069) 'imA NaM bhaMte' ityAdi iyaM bhadanta ! ratnaprabhA pRthivI 'katividhA' katiprakArA kativibhAgA prajJaptA?, bhagavAnAha-gautama ! 'tri-1 vidhA' trivibhAgA prajJaptA, tadyathA-kharakANDa'mityAdi, kANDaM nAma viziSTo bhUbhAgaH, kharaM-kaThinaM, paGkabahulaM tato'bbahulaM cAnva-1 VArthataH pratipattavyaM, kramazcaiteSAmevameva, tadyathA-prathamaM kharakANDaM tadanantaraM paDUyahalaM tato'vabahula miti // 'imIse Na bhata ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM kharakANDaM katividha prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! 'poDazavidha poDazavibhAga prajJapta, tdythaa| // 89 / / -rayaNe' iti, pardaikadeze padasamudAyopacArAdU ratnakANDaM tacca prathama, dvitIyaM vanakANDaM, tRtIyaM vaiDUryakANDaM, caturtha lohitakANDaM, -- -%-- -7-05 9 + in Education in For Private Personal Use Only aodjainelibrary.org
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156454 paJcamaM masAragallakANDaM, paSThaM haMsagarbhakANDaM, saptamaM pulakakANDam , aSTamaM saugandhikakANDaM, navamaM jyotIrasakANDaM, dazamamaJjanakAkANDam , ekAdazamaJjanapulakakANDa, dvAdazaM rajatakANDaM, trayodazaM jAtarUpakANDaM, caturdazamaGkakANDaM, pathadarza sphaTikakANDaM poDazaM |riSTara nakANDaM, tatra ratnAni-karketanAdIni tatpradhAna kANDaM ratmakANDaM, vanarannapradhAna kANDaM vanakANDam , evaM zepANyapi, ekaikaM ca | kANDaM yojanasahasrabAhalyam // imIse NaM bhaMte' ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM ranakANDaM 'katividhaM' katiprakAraM kativibhAgamiti bhAvaH prajJaptaM?. bhagavAnAha-ekAkAraM prajJaptaM / evaM zeSakANDaviSayANyapi praznanirvacanasUtrANi krameNa bhAvanIyAni / evaM paGkabahulAbbahulaviSayANyapi / 'doccA NaM bhaMte' ityAdi. dvitIyAdipRthivIvipayANi sUtrANi pAThasiddhAni // sanprati pratipRthivi narakAvAsasaGkhyApratipAdanArthamAha imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe kevaiyA nirayAvAsasayasahassA paNNatA?, goyamA! tIsaM NirayAvAsasayasahassA paNNattA, evaM eteNaM abhilAvaNaM savAsiM pucchA, imA gAhA aNugaMtavvA-tIsAya paNNavIsA paNNarasa dasava tiNi ya hvNti| paMcUNasayasahassaM paMceva aguttarA NaragA // 1 // jAva ahesattamAe paMca aNuttarA mahatimahAlayA mahANaragA paNNattA, taMjahAkAle mahAkAle rolae mahArorue apatihANe // (ma070) / asthi NaM bhaMte! imIse rayaNappabhAe puDhavIe ahe ghaNodadhIti vA ghaNavAteti vA taNuvAteti vA ovAsaMtareti vA?, haMtA asthi, evaM jAva ahe sattamAe // (sU071) SCOR-36-6-%250-25%8-0-50-507 RSSC -CG-OChi - JainEducation inter For Private Personal Use Only Hw.jainelibrary.org
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 9 // vAsAH, catasRSu vidikSu pra zrIjIvA- hamIse bhaMte ityAdi, sugama, navaramiyamatra saGgrahaNigAthA-"tIsA ya paNNavIsA paNarasa dasa ceva sayasahassAI 6 pratipattI jIvAbhi0 tiNNegaM paMcUrNa paMceva aNuttarA nirayA // 1 // " adhaHsaptamyAM ca pRthivyAM kAlAdayo mahAnarakA apratiSTAnAbhidhasya narakasya pU nirayAvAmalayagi-hAdikrameNa, uktaJca-puvveNa hoi kAlo avareNaM appaiTTa mhkaalo| roru dAhiNapAse uttarapAse mahArorU // 1 // " ratnaprabhAdiSu sasaMkhyA rIyAvRttiHca tamaHprabhAparyantAsu paTasu pRthivIpu pratyekaM narakAvAsA dvividhAH, tadyathA-AvalikApraviSTAH prakIrNakarUpAzca, tatra rajaprabhAyAM pR sU070 thivyAM trayodaza prastaTAH, prastaTA nAma vezmabhUmikAkalpAH, tatra prathamaprastaTe pUrvAdipu catasRpu dikSu pratyekamekonapaJcAzat narakA- adhoghanovAsAH, catasRpa vidikSa pratyekamaSTacatvAriMzat , madhye ca sImantakAkhyo narakendrakaH, sarvasaGkhyayA prathamaprastaTe narakAvAsAnAmAvali-16dadhyAdiH kApraviSTAnAmekonanavatyadhikAni trINi zatAni 389, zepeSu ca dvAdazasu prastaTeSu pratyekaM yathottaraM dikSu vidikSu caikaikanarakAvAsahA sU071 nibhAvAd aSTakASTakahInA narakAvAsA draSTavyAH, tata: sarvasaGkhyayA ratnaprabhAyAM pRthivyAmAvalikApraviSTA narakAvAsAzcatuzcatvAriMzacchatAni trayastriMzadadhikAni 4433, zepAstvekonatriMzalakSANi paJcanavatisahasrANi pazca zatAni saptaSaSTyadhikAni 2995567 prakIrNakAH, tathA coktam-'sattaTThI paMcasayA paNanauisahassa lakkhaguNatIsaM / rayaNAe seDhigayA coyAlasayA u tittIsaM // 1 // " ubha-I yamIlane triMzallakSA narakAvAsAnAM bhavanti 3000000 / zarkarAprabhAyAmekAdaza prastaTAH, "narakapaTalAnyadho'dho dvandvahInAnI"ti vacanAt , tatra prathame prastaTe catasapu dikSu SaTtriMzad AvalikApraviSTA narakAvAsAH, vidikSu paJcatriMzat , madhye caiko narakendrakaH, sarvasaGkhyayA dve zate paJcAzItyazike 285, zeSeSu tu dazasu prastaTeSu pratyeka krameNAdho'dho'STakASThakahAniH, pratidikpratividikSu(kca) 3 // 9 // ekaikanarakAvAsahAneH, tatastatra sarvasaGkhyayA''valikApraviSThA narakAvAsA: SaDviMzatizatAni paJcanavatyadhikAni 2695, zeSAzcaturviza-11 Jain Education a l Kiww.jainelibrary.org Pral
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilakSAH saptanavatiH sahasrANi trINi zatAni paJcottarANi 2497305 puSpAvakIrNakAH, uktaJca-'sattANaui sahamsA cauhai vIsaM lakkha tisaya paMca'hiyA / bIyAe seDhigayA chavvIsasayA u paNanauyA // 1 // " ubhayamIlane paJcaviMzatirlakSA narakAvAsAnAm | |2500000 / vAlukAprabhAyAM nava prastaTAH, prathame ca prastaTe ekaikasyAM dizi AvalikApraviSTA narakAvAsAH paJcaviMzatiH vidizi caturviMzatiH madhye caiko narakendraka iti sarvasaGkhyayA saptanavataM zataM 197, zepeSu cASTasu prastaTeSu pratyekaM krameNAdho'dho'STakahAniH, tatra ca kAraNaM prAgevoktaM, tata: sarvasaGkhyayA tatrAvalikApraviSTA narakAvAsAzcaturdaza zatAni paJcAzItyadhikAni 1485, zeSAstu puSpAvakIrNakAzcaturdaza lakSA aSTanavatiH sahasrANi paJca zatAni paJcadazAdhikAni 1498515, uktaJca-"paMcasayA pannArA aDanavaisahassa lakkha coddasa ya / taiyAe seDhigayA paNasIyA codasasayA u / / 1 // " ubhaya mIlane paJcadaza lakSA narakAvAsAnAm 1500000 / paGkaprabhAyAM sapta prastaTAH, prathame ca prastaTe pratyekaM dizi SoDaza SoDaza AvalikApraviSTA narakAvAsAH vidizi paJcadaza paJcadaza madhye caiko narakendraka: sarvasaGkhyayA paJcaviMzatizataM 125, zeSeSu SaTsu prastaTeSu pUrvavat pratyeka krameNAdho'dho'STakASTakahAniH, tataH sarvasaGkhyayA tatrAvalikApraviSTA narakAvAsAH sapta zatAni saptottarANi 707, zeSAstu puSpAvakIrNakA nava lakSA navanavatiH sahasrANi dve zate trinavatyadhike 999293, uktaJca-'teNauyA doNi sayA navanauisahassa nava ya lakkhA ya / paMkAe seDhigayA satta sayA huMti sattahiyA // 1 // " ubhayamIlane narakAvAsAnAM daza lakSAH 1000000 / dhUmaprabhAyAM paJca prastaTAH, prathame ca prastaTe ekaikasyAM dizi nava nava AvalikApraviSTA narakAvAsAH, vidizi aSTau aSTau madhye caiko narakendraka iti sarvasaGkhyayA ekonasaptatiH 69, zeSeSu catuSu prastaTeSu pUrvavatpratyeka krameNAdho'dho'STakASTakahAniH, tataH sarvasaGkhyayA tatrAvalikApraviSTA narakAvAsA dve zate paJcaSaSTyajI0ca016 2-1 Jain Education in For Private & Personel Use Only R ainelibrary.org
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattau uddezaH 1 kANDAdya ntaraM sU072 zrIjIvA- dhika 265, zeSAH puSpAvakIrNakA dve lakSe navanavatiH sahasrANi sapta zatAni paJcatriMzadadhikAni 299735, uktaJca-"sattasayA paNatIsA navanavai [ya] sahassa do ya lakkhA ya / dhUmAe seDhigayA paNasaTThA do sayA hoMti // 1 // " sarvasaGkhyayA tisro lakSAH malayagi- 300000 narakAvAsAnAm / tamaHprabhAyAM trayaH prastaTAH, tatra prathame prastaTe pratyekaM dizi catvArazcatvAra AvalikApraviSTA nara. rIyAvRttiH ne | kAvAsA vidizi trayastrayo madhye caiko narakendraka iti sarvasaGkhyayA ekonatriMzat 29, zeSayostu prastaTayoH pratyeka krameNAdho'dho' STakASTakahAniH, tata: sarvasaGkhyayA''valikApraviSTA narakAvAsAstriSaSTiH 63, zeSAstu navanavatiH sahasrANi nava zatAni dvaatriNshddhi||91|| 6 kAni puSpAvakIrNakAH 99932, uktaJca-'navanauI ya sahassA natra ceva sayA havaMti battIsA / puDhavIe chaTThIe paiNNagANesa saMkhevo // 1 // " ubhayamIlane paJconaM narakAvAsAnAM lakSam 99995 // samprati pratipRthivi ghanodadhyAdyastitvapratipAdanArthamAha |-asthi NaM bhaMte !' ityAdi, asti bhadanta ! asyAH pratyakSata upalabhyamAnAyA ratnaprabhAyAH pRthivyA adho dhanaH-styAnIbhUtodaka udadhirghanodadhiriti vA ghana:-piNDIbhUto vAta: ghanavAta iti vA tanuvAta iti vA avakAzAntaramiti vA ?, avakAzAntaraM nAma zuddhamAkAzaM, bhagavAnAha-hanta ! asti, evaM pratipRthivi tAvadvAcyaM yAvaddhaHsaptamyAH // imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe kharakaMDe kevatiyaM bAhalleNaM paNNatte?, goyamA! solasa joyaNasahassAI bAhalleNaM pannatte // imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe rayaNakaMDe kevatiyaM bAhalleNaM pannatte?, goyamA! ekaM joyaNasahassaM bAhalleNaM paNNatte, evaM jAva rihe / imIse NaM bhaMte! rayaH pu0 paMkabahule kaMDe kevatiyaM bAhalleNaM pannatte?, goyamA! caturasItijoyaNasahassAI bAhalleNaM pa ACANCCRACT // 91 // Jain Education & For Private Personel Use Only A rjainelibrary.org
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ eNatte / imIse NaM bhaMte ! raya0 pu0 Avabahale kaMDe kevatiyaM bAhalleNaM pannatte?, goyamA! asItijoyaNasahassAI bAhalleNaM pannatte / imIse gaM bhaMte! rayaNappabhAe pu0 ghaNodahI kevatiyaM bAhalleNaM pannatte?, goyamA! vIsaMjoyaNasahassAI bAhalleNaM pnnnntte|imiise NaM bhaMte ! raya0 pu0 ghaNavAe kevatiyaM bAhalleNaM pannatte?, goyamA! asaMgvejAI joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNatte, evaM taNuvAte'vi ovAsaMtare'vi / sakarappa0 bhaMte! pu0 ghaNodahI kevatiyaM bAhalleNaM paNNatte?, goyamA! vIsaM joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNatte / sakarappa0 pu0 ghaNavAte kevaie bAhalleNaM paNNatte?, goyamA! asaMkhe0 joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNatte, evaM taNuvAtevi, ovAsaMtarevi jahA sakarappa0 pu0 evaM jAva adhesattamA // (sU072) 'imIse NaM bhaMte !' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyAH sambandhi yatprathamaM kharaM-kharAbhidhAnaM kANDaM tat kiyadvAha|lyena prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! SoDaza yojanasahasrANi // 'imIse Na'mityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnaM ratnAbhidhAnaM kANDaM tat kiyAhalyena prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! ekaM yojanasahasraM / evaM zeSANyapi kANDAni vaktavyAni yA-ta bhavad riSThaM-riSThAbhidhAnaM kANDam / evaM paGkabahulAbdhahulakANDasUtre api vyAkhyeye, paGkabahulaM kANDaM caturazItiyojanasahasrANi bAhalyena, abbahulaM kANDamazItiryojanasahasrANi, sarvasaGkhyayA ratnaprabhAyA bAhalyamazItisahasrAdhikaM lakSaM, tasyA adho dhanodadhiH viMzatiyoMjanasahasrANi bAhalyena, tasyApyadho ghanavAto'saGkhyeyAni yojanasahasrANi bAhalyena, tasyApyadho'saGkhyeyAni yojanasahasrANi For Private Personal Use Only LAajainelibrary.org
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattI uddezaH 1 ratnaprabhA kANDAdidravyasva. sU073 zrIjIvA- tanuvAto bAhalyena, tasyApyadho'sayeyAni yojanasahasrANi bAhalyenAvakAzAntaram / evaM zeSANAmapi pRthivInAM ghanodadhyAdayaH pratyekaM | jIvAbhietAvadvaktavyA yAvaddhaHsaptamyAH / / malayagi-2 imIseNaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 asIuttarajoyaNa(saya)sahassabAhallAe khettaccheeNaM chinnamANIe rIyAvRttiH asthi vvAiM vaNNato kAlanIlalohitahAliddasukillAI gaMdhato surabhigaMdhAI dunbhigaMdhAI rasato // 92 // tittakaDuyakasAyaaMbilamaharAI phAsato kakkhaDama uyagaruyalahusIta usiNaNiddhalukkhAI saMThANato parimaMDalavataMsacauraMsaAyayasaMThANapariNayAI annamannabaddhAI / aNNamaNNapuTThAI aNNamaNNaogADhAI aNNamaNNasiNe hapaDibaddhAiM aNNamaNNaghaDattAe ciTuMti?, haMtA asthi / imIseNaM bhaMte! rayaNappa bhAe pu0 kharakaMDassa solasajoyaNasahassavAhallassa khettaccheeNaM chijjamANassa asthi davvAI vaNNao kAla jAva pariNayAiM?, haMtA asthi / imIse NaM rayaNappa0 pu0 rayaNanAmagassa kaMDassa joyaNasahassabAhallassa khettaccheeNaM chija0 taM ceva jAva haMtA asthi, evaM jAva rihassa, imIse gaM bhaMte ! rayaNappa. pu. paMkabahulassa kaMDassa caurAsItijoyaNasahassabAhallassa khette taM ceva, evaM Avabahulassavi asItijoyaNasahassavAhallassa / imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 ghaNodadhissa vIsaM joyaNasahassabAhallassa khettacchedeNa taheva / evaM ghaNavAtassa aMsakhejajoyaNasahassabAhallassa taheva, ovAsaMtarassavi taM ceva // sakarappabhAe NaM bhaMte! pu. battIsuttarajoyaNasatasa MASCCCORGANGALSCRCACANCIENCE Jain Education For Private Personel Use Only Mr.jainelibrary.org
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ hassavAhallassa khettaccheeNa chijamANIe asthi davAI vaNNato jAva ghaDattAe ciTThati?, hatA atthi, evaM ghaNodahissa vIsajoyaNasahassabAhallassa ghaNavAtassa asaMkhejajoyaNasahassabAhallassa, evaM jAva ovAsaMtarassa, jahA sakarappabhAe evaM jAva ahesattamAe // (sU073) hai 'imIse NaM bhaMte' ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAmazItyuttarayojanazatasahasrabAhalyAyAM kSetracchedena-buddhyA pratara kANDavibhAgena chidyamAnAyAm , astIti nipAto'tra bahulavacanArthagarbhaH, santi dravyANi varNata: kAlAni nIlAni lohitAni hAridrANi zuklAni, gandhataH surabhigandhIni durabhigandhIni ca, rasatastiktarasAni kaTukAni kaSAyANi amlAni madhurANi, sparzata: karkazAni mRdUni gurukANi laghUni zItAni uSNAni snigdhAni kakSANi, saMsthAnataH parimaNDalAni vRttAni vyasrANi caturasrANi AyatAni, kathambhUtAnyetAni sarvANyapi ? ityata Aha-'annamannapuTThAI' ityAdi, anyo'nya-parasparaM spRSTAni-sparzamAtropetAni, tathA'nyo'nyaM-parasparamavagADhAni yatraikaM dravyamavagADhaM tatrAnyadapi dezataH kacitsarvato'vagADhamityarthaH, tathA'nyo'nyaM-parasparaM snehena pratibaddhAni yenaikasmin cAlyamAne gRhyamANe vA'paramapi calanAdidharmopetaM bhavati, evam 'annonnaghaDattAe ciTThati' iti, anyo|'nya-parasparaM ghaTante-saMbadhnantIti anyo'nyaghaTAstadbhAvo'nyo'nyaghaTatA tayA-parasparasaMbaddhatayA tiSThanti, bhagavAnAha-'haMtA atthi' 'hanta !' iti pratyavadhAraNe santyevetyarthaH / evamasyAmeva ratnaprabhAyAM pRthivyAM kharakANDasya SoDazayojanasahasrapramANabAhalyasya, tadanantaraM ratnakANDasya yojanasahasrabAhalyasya, tato vanakANDasya yAvadriSThakANDasya, tadanantaramasyAmeva ratnaprabhAyAM pRthivyAM paGkabahubAlakANDasya caturazItiyojanasahasrabAhalyasya, tadanantaramababahulakANDasyAzItiyojanasahasrabAhalyasya, tadanantaramasyA eva ratnaprabhAyA gha Jain Education in For Private & Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 93 // Jain Education 3 pratipattau | nodadheryojanaviMzatisahasrapramANabAhalyasya, tato'saGkhyAtayojanasahasrapramANabAhulyasya ghanavAtasya tata etAvatpramANabAhalyasya tanuvAtasya tato'vakAzAntarasya tAvatpramANasya / tataH zarkarAprabhAyAH pRthivyA dvAtriMzatsahasrottarayojanazatasahasrabAhulyaparimANAyAH, tasyA evAdhastAdyathoktapramANabAhulyAnAM ghanoddhighanavA tatanuvAtAvakAzAntarANAm evaM yAvadadhaH saptamyAH pRthivyA aSTasahasrAdhikayojanazatasahasraparimANabAhalyAyAH, tatastasyA evAdhaH saptama prathivyA adhastAtkrameNa ghanodadhighanavAtatanuvAtAvakAzAntarANAM prazna- 8 disaMsthAnaM nirvacanasUtrANi yathoktadravyaviSayANi bhAvanIyAni // samprati saMsthAnapratipAdanArthamAha uddezaH 1 ratnaprabhA sU0 74 imA NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 kiMsaMThitA paNNattA ?, goyamA ! jhallarisaMThitA paNNattA / imIse gaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 kharakaMDe kiMsaMThite paNNatte ?, goyamA ! jhallarisaMThite paNNatte / imIse NaM bhaMte! rayaNapa0 pu0 rayaNakaMDe kiMsaMThite paNNatte ?, goyamA ! jhallarisaMThie paNNatte / evaM jAvariThThe / evaM paMkabahulevi, evaM Avabahulevi ghaNodadhIvi ghaNavAevi taNuvAevi ova saMtarevi, savve jhallarisaMThite paNNatte / sakarappabhA NaM bhaMte! puDhavI kiMsaMThitA paNNattA ?, goyamA ! jhalarisaMThitA paNNattA, sakkarappabhApuDhavIe ghaNodhI kiMsaMThite paNNatte ?, goyamA ! jhallarisaMThite paNNatte, evaM jAva ovAsaMtare, jahA sakarappabhAe vattacvayA evaM jAva asattamAevi || (sU074) 'imA NaM bhaMte' ityAdi, 'iyaM' pratyakSata upalabhyamAnA Namiti vAkyAlaGkRtau ratnaprabhApRthivI kimiva saMsthitA kiMsaMsthitA prajJaptA ?, bhagavAnAha - gautama ! jhallarIva saMsthitA jhallarIsaMsthitA prajJaptA, vistIrNavalayAkAratvAt / evamasyAmeva ratnaprabhAyAM pRthivyAM kharakANDaM, tatrApi // 93 // jainelibrary.org
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnakANDaM, tato vanakANDaM, tato yAvad riSThakANDaM, tadanantaraM paGkabahulakANDaM, tato jala kANDaM, tadanantaramasyA eva ratnaprabhAyAH pRthivyA adhastAtkrameNa ghanodadhidhanavAtatanuvAtAvakAzAntarANi yAvadhaHsaptamIpRthivI, tasyAzcAdhastAtkrameNa ghanodadhidhanavAtatanu-1 vAtAvakAzAntarANi jhallarIsaMsthAnAni vaktavyAni // nanu caitA: saptApi pRthivyaH sarvAsu dikSu kimalokasparzinya uta na? iti, | ucyate, neti brUmaH, yadyevaM tataH imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 puDhavIe purathimillAto uvarimaMtAo kevatiyaM abAdhAe loyaMte papaNatte?, goyamA! duvAlasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte, evaM dAhiNillAto pacatthimillAto uttarillAto / sakkarappa0 pu0 purathimillAto carimaMtAto kevatiyaM abAdhAe loyaMte papaNatte?, goyamA! tibhAgUNehiM terasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte, evaM cuddisiNpi| vAluyappa0 pu0 purathimillAto pucchA, goyamA! satibhAgehiM terasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte, evaM cauddisiMpi, evaM savvAsiM causuvi disAsu pucchitavvaM / paMkappa0 coddasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte / paMcamAe tibhAgUNehiM pannarasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte / chaTThIe satibhAgehiM pannarasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte / sattamIe solasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte, evaM jAva uttarillAto // imIse NaM bhaMte! rayaNa pu0 purathimille carimaMte katividhe paNNatte?, goyamA! tivihe paNNatte, taMjahA-ghaNodadhivalae Jain Education a l For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- ghaNavAyavalae tnnuvaayvle| imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 dAhiNille carimaMte katividhe paNNatte?, 43 pratipatto jIvAbhi0 goyamA! tividhe paNNatte, taMjahA,-evaM jAva uttarille, evaM savvAsiM jAva adhesattamAe utta- uddezaH1 malayagi- rille // (sU072) ratnaprabhA rIyAvRttiH / 'imI se NaM bhaMte' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyAH 'purathimillAoM' iti pUrvadigbhAvinazcaramAntAt 'kevaiyAe' dInAma iti kiyatyA'bAdhayA-apAntarAlarUpayA lokAnto'lokAvadhiparicchinnaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-dvAdaza yojanAni, dvAdazayojanapramA- lokaabaa|| 94 // NayetyarthaH, avAdhayA lokAntaH prajJaptaH, kimuktaM bhavati ?-ratnanabhAyA: pRthivyAH pUrvasyAM dizi caramaparyantAtparato'lokArvAg apA- dhAdi ntarAlaM dvAdaza yojanAni, evaM dakSiNasyAmaparasyAmuttarasyAM cApAntarAlaM vaktavyaM, diggrahaNaM copalakSaNaM tena sarvAsu vidikSvapi yathokta- sU0 75 |mapAntarAlamavasAtavyaM, zeSANAM tu pRthivInAM sarvAsu dikSu vidikSu ca caramaparyantAdalokaH krameNAdho'dhastribhAgonena yojanenAdhikai dazabhiyojanairavagantavyaH, tadyathA-zarkarAprabhAyAH pRthivyAH sarvAsu dikSu vidikSu ca caramaparyantAdalokAdagapAntarAlaM tribhAgo18|nAni trayodaza yojanAni, vAlukAprabhAyAH satribhAgAni trayodaza yojanAni, paGkaprabhAyA: paripUrNAni caturdaza yojanAni, dhUmaprabhAdiyAstribhAgonAni paJcadaza yojanAni, tama:prabhAyAH satribhAgAni paJcadaza yojanAni, adhaHsaptamapRthivyAH paripUrNAni SoDaza yojanAni, sUtrAkSarANi pUrvavadyojanIyAni // athAmUni ratnaprabhAdInAM dvAdazayojanapramANAdIni apAntarAlAni kimAkAzarUpANi uta ghanodadhyAdivyAptAni ?, ucyate, ghanodadhyAdivyAptAni, tatra kasminnapAntarAle kiyAn ghanodadhyAdi: ? iti pratipAdanArthamAha-'imI // 94 // se NaM bhaMte' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyAH pUrva digbhAvI 'caramAntaH' apAntarAlalakSaNa: 'katividhaH' katiprakAraH in Education For Private & Personel Use Only arjainelibrary.org -5
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio kativibhAga ityarthaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha - gautama ! trividhaH prajJataH, tadyathA - 'ghanodadhivalaya' valayAkAraghanodadhirUpa ityartha:, evaM dhanavAtavalayastanuvAtavalayazca iyamatra bhAvanA - sarvAsAM pRthivInAmadho yatprAg bAhalyena ghanodadhyAdInAM parimANamuktaM tanmadhyabhAge draSTavyaM te hi madhyabhAge yathoktapramANabAhulyAstataH pradezahAnyA pradezahAnyA hIyamAnAH svasvapRthivIparyanteSu tanutarA bhUtvA svAM svAM pRthivIM valayAkAreNa veSTayitvA sthitAH, ata evAmUni vaLayAnyucyante, teSAM ca valayAnAmuccaistvaM sarvatra svasvapRthivyanusAreNa paribhAvanIyaM tiryagbAhulyaM punara vakSyate, idAnIM tu vibhAgamAtramevApAntarAlasya pratipAdayitumiSTamiti tadevoktaM, evamasyA ratnaprabhAyAH pRthivyAH zeSAsu dikSu, evaM zeSANAmapi pRthivInAM catasRSvapi dikSu pratyekaM 2 vibhAgasUtraM bhaNitavyam // samprati ghanodadhivalayasya tiryagvAhulyamAnamAha - tional ise bhaMte! raNapa0 puDhavIe ghaNodadhivalae kevatiyaM bAhalleNaM paNNa se?, goyamA ! cha joyaNANi bAleNaM paNNatte / sakkarappa0 pu0 ghaNodadhivalae kevatiyaM bAhalleNaM paNNatte ?, goyamA ! satibhAgAIM chajoyaNAI bAhalleNaM paNNatte / vAluyappabhAe pucchA goyamA ! tibhAgUNAI santa joyaNAI bAhalleNaM pa0 / evaM eteNaM abhilAveNaM paMkappabhAe satta joyaNAI bAhalleNaM paNNatte / dhUmappabhAe satibhAgAIM satta joyaNAI paNNatte / tamappabhAe tibhAgUNAI aTTha joyaNAI / tamatamappabhAe aTTha jAI // imase NaM raNappa0 pu0 ghaNavAyavalae kevatiyaM vAlleNaM paNNatte ?, goyamA ! addhapaMcamAiM joyaNAI bAhalleNaM / sakarappabhAe pucchA, goyamA ! kosUNAI paMca joyaNAI bAhalleNaM paNNattAI,
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI uddezaH 1 ghanodadhyAdibAhalyaM evaM eteNaM abhilAveNaM vAluyappabhAe paMca joyaNAI bAhalleNaM paNNattAI, paMkappabhAe sakkosAiM paMca joyaNAI bAhalleNaM pnnnnttaaii| dhUmappabhAe addhachahAiM joyaNAI bAhalleNaM pannattAI, tamappabhAe kosUNAI chajoyaNAI bAhalleNaM paNNatte, ahesattamAe chajoyaNAI bAhalleNaM paNNatte // imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 taNuvAyavalae kevatiyaM bAhalleNaM paNNatte?, goyamA! chakkoseNaM bAhalleNaM paNNatte, evaM eteNaM abhilAvaNaM sakarappabhAe satibhAge chakkose bAhalleNaM paNNatte / vAluyappabhAe tibhAgUNe sattakosaM bAhalleNaM paNNatte / paMkappabhAe puDhavIe sattakosaM bAhalleNaM paNNatte / dhUmappabhAe satibhAge sattakose / tamappabhAe tibhAgUNe aTThakose bAhalleNaM pannatte / adhesattamAe puDhavIe aTThakose bAhalleNaM paNNatte / imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 ghaNodadhivalayassa chajjoyaNabAhallassa khettaccheeNaM chijamANassa atthi vvAiM vaNNato kAla jAva haMtA asthi / sakarappabhAe NaM bhaMte ! pu0 ghaNodadhivalayassa satibhAgachajoyaNabAhallassa khettacchedeNaM chijamANassa jAva haMtA asthi, evaM jAva adhesattamAe jaM jassa bAhallaM / imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 ghaNavAtavalayassa apaMcamajoyaNabAhallassa khettachedeNaM chi0 jAva haMtA asthi, evaM jAva ahesattamAe jaM jassa bAhallaM / evaM taNuvAyavalayassavi jAva adhesattamA jaM jassa bAhalaM // imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNodadhivalae kiMsaMThite paNNate?, goyamA ! vaDhe balayAgArasaMThANasaMThite // 95 // Jain Education For Private Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNNatte // je NaM imaM rayaNappabhaM puDhaviM sacato saMparikkhivittA NaM ciTThati, evaM jAva adhesattamAe pu0 ghaNodadhivalae, NavaraM appaNappaNaM puDhaviM saMparikkhivittA NaM ciTThati / imIse NaM rayaNappa0 pu0 ghaNavAtavalae kiMsaMThite paNNatte?, goyamA! vaTTe valayAgAre taheva jAva je NaM imIse NaM rayaNappa0 pu0 ghaNodadhivalayaM savvato samaMtA saMparikkhivittANaM ciTTai evaM jAva ahesattamAe ghaNavAtavalae / imIse NaM rayaNappa0 pu0 taNuvAtavalae kiMsaMThite paNNatte?, goyamA! vadde valayAgArasaMThANasaMThie jAva jeNaM imIse rayaNappa0 pu0 ghaNavAtavalayaM savvato samaMtA saMparikkhivittA NaM ciTThai, evaM jAva adhesattamAe taNuvAtavalae // imA NaM bhaMte! rayaNappa. pu. kevatiAyAmavikkhaMbheNaM? paM0 goyamA! asaMkhejAI joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM asaMjjAI joyaNasahassAI parikkheveNaM paNNatte, evaM jAva adhesattamA // imA NaM bhaMte! rayaNappA pu0 aMte ya majjhe ya savvattha samA bAhalleNaM paNNattA?, haMtA goyamA! imA NaM rayaNa pu0 aMte ya majjhe ya savvattha samA bAhalleNaM, evaM jAva adhesattamA // (sU076) 'imIse Na' mityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyAH sarvAsu dikSu vidikSu ca caramAnte ghanodadhivalayaH kiyadvAhalyenatiryagbAhalyena prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! SaD yojanAni bAhalyena-tiryagbAhalyena prajJaptaH, tata Urdhva pratipRthivi yojanasya tribhAgo vaktavyaH, tadyathA-zarkarAprabhAyA: satribhAgAni Sar3a yojanAni vAlukAprabhAyAtribhAgonAni sapta yojanAni paGkaprabhAyAH pari ROCRAC5%95%-OMOM Jain Education in For Private & Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-IGIpUrNAni sapta yojanAni dhUmaprabhAyAH satribhAgAni sapta yojanAni tamaHprabhAyAtribhAgonAnyaSTau yojanAni adhaHsaptamapRthivyAH pratipattI jIvAbhi0 paripUrNAnyaSTau yojanAni, sUtrAkSarANi tu sarvatra pUrvavadyojanIyAni // samprati ghanavAtavalayasya tiryagbAhalyaparimANapratipAdanArtha-IVudezaH1 malayagi- mAha-'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, asyA ratnaprabhAyAH pRthivyA ghanavAtavalayastiryagbAhalyenArddhapaJcamAni-sArdAni catvAri yoja- ghanodadhyArIyAvRttiH nAni prajJaptaH, ata UrdhvaM tu pratipRthivi gavyUtaM varddhanIyaM, tathA cAha-dvitIyasyAH pRthivyAH krozonAni paJca yojanAni, tRtIyasyAH divAilya pRthivyAH paripUrNAni paJca yojanAni, caturthyAH pRthivyAH sakrozAni paJca yojanAni, paJcamyAH pRthivyA arddhaSaSThAni-sA ni sU0 76 // 96 // pazca yojanAni, SaSThayAH pRthivyAH krozonAni SaD yojanAni, saptamyAH pRthivyAH paripUrNAni SaD yojanAni // samprati tanuvAtavalayasya tiryagavAhalyaparimANapratipAdanArthamAha-'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyAstanuvAtavalayaH kiyat' kiMpramANaM 'bAhalyena' tiryagbAhalyena prajJaptaH ?, bhagavAnAha-SaTakrozabAhalyena prajJaptaH, ata Urdhva tu pratipRthivi krozasya 18 tribhAgo varddhanIyaH, tathA cAha-dvitIyasyAH pRthivyAH satribhAgAn paT krozAn bAhalyena prajJaptaH, tRtIyasyAH pRthivyAtribhAgonAna 3 sapta krozAn caturthyAH pRthivyAH paripUrNAn sapta krozAn paJcabhyAH pRthivyAH satribhAgAn sapta krozAn SaSThayAH pRthivyAstribhAgonAn aSTau krozAn , adha:saptamyA: paripUrNAn aSTau krozAn , uktaJca-"chacceva addhapaMcamajoyaNasaTuM ca hoi rayaNAe / 'udahI ghaNataNuvAyA (u)jahAsaMkheNa niddiTThA // 1 // satibhAgagAugAuyaM ca tibhAgo gAuyassa boddhavvo / Aidhuve pakkhevo aho aho jAva sattamiyA // 2 // " eteSAM ca trayANAmapi ghanodadhyAdivibhAgAnAmekatra mIlane pratipRthivi yathoktamapAntarAlamAnaM bhavati // sampratyeteSveva ghanodadhyAdivalayeSu kSetracchedena kRSNavarNAdyupetadravyAstitvapratipAdanArthamAha-'imIse NaM bhaMte! ityAdi, pUrvavadgAvanIyaM, Jain Education For Private Personel Use Only Hijainelibrary.org
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhalyaparimANamapi ghanodadhyAdInAM pratipRthivi prAguktamupayujya vaktavyam / / samprati ghanodadhyAdisaMsthAnapratipAdanArthamAha-'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ghanodadhivalayaH kimiva saMsthitaH kiMsaMsthitaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama! 'vRttaH' cakravAlatayA parivartulo valayasya-madhyazupirasya vRttavizeSasyAkAra:-AkRtirvalayAkAraH sa iva saMsthAnaM valayAkArasaMsthAnaM tena saMsthito valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH // kathamevamavagamyate valayAkArasaMsthAnasaMsthita iti ?, tata Aha-'jeNa' mityAdi, yena kAraNenemAM ratnaprabhA pRthivIM 'sarvataH' sarvAsu dikSu vidikSu ca 'saMparikSipya' sAmastyena veSTayitvA 'tiSThati' varttate tena kAraNena valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH prajJaptaH / evaM dhanavAtavalayasUtraM tanuvAtavalayasUtraM ca paribhAvanIyaM, navaraM dhanavAtavalayo ghanodadhivalayaM saMparikSipyeti vaktavyaH, tanuvAtavalayo ghanavAtavalayaM saMparikSipyeti / evaM zeSAsvapi pRthivISu pratyekaM trINi trINi sUtrANi bhAvanI yAni // 'imA NaM bhaMte!' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA pRthivI kiyad 'AyAmaviSkambhena' samAhAro dvandvaH, AyAmaviSkambhAbhyAM 6 prajJaptA?, bhagavAnAha-asaGkhyeyAni yojanasahasrANi AyAmaviSkambhena, kimuktaM bhavati ?-asaGkhyeyAni yojanasahasrANi AyAmena, asaGkhyeyAni yojanasahasrANi viSkambhena ca, AyAmaviSkambhayostu parasparamalpabahutvacintane tulyatvaM, tathA'saGkhyeyAni yojanasahasrANi 'parikSepeNa' paridhinA prajJaptA, evamekaikA pRthivI tAvadvaktavyA yAvadhaHsaptamI pRthivI // 'imA NaM bhaMte!' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA pRthivI ante madhye ca sarvatra samA 'vAhalyena' piNDabhAvena prajJatA ?, bhagavAnAha-gautametyAdi sugamam / evaM krameNaikaikA pRthivI tAvadvaktavyA yAvatsaptamI // imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 savvajIvA uvavaNNapuvvA? savvajIvA uvavaNNA?, goyamA! jI0ca017 Jain Education in For Private & Personel Use Only hjainelibrary.org
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 97 // imIse NaM raya0 pu0 savvajIvA uvavaNNapuvA no ceva NaM savvajIvA uvavaNNA, evaM jAva 3 pratipattau ahesattamAe puDhavIe // imA NaM bhaMte ! rayaNa pu0 savvajIvehiM vijaDhapuvvA? savvajIvahiM vi- * uddezaH 1 jaDhA ?, goyamA ! imA NaM rayaNa pu0 savvajIvahiM vijaDhapuvA no ceva NaM savvajIvavijaDhA, evaM | ratnaprabhA jAva adhesattamA ||imiise NaM bhaMte ! rayaNa pu0 savvapoggalA paviThThapuvvA ? savvapoggalA paviTThA ? tayA sarvagoyamA ! imIse NaM rayaNa puDhavIe savvapoggalA paviThThapuvA no ceva NaM savvapoggalA paviTThA, jIvapudgaevaM jAva adhesattamAe puDhavIe // imA NaM bhaMte! rayaNappabhA puDhavI savvapoggalehiM vijaDha- lotpAdaH puvA? savvapoggalA vijaDhA?, goyamA! imA NaM rayaNappabhA pu0 savvapoggalohiM vijaDhapuvvA sU077 no ceva NaM savvapoggalehiM vijaDhA, evaM jAva adhesattamA // (sU077) 'imIse NaM bhaMte !' ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM sarvajIvAH sAmAnyena upapannapUrvA iti-utpannapUrvAH kAlakrameNa, tathA sarvajIvAH 'upapannA:' utpannA yugapad ?, bhagavAnAha-gautama ! asyAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM sarvajIvAH sAMvyavahArikajIvarAzyantargatA: prAyovRttimAzritya sAmAnyena 'upapannapUrvAH' utpannapUrvAH kAlakrameNa, saMsArasyAnAditvAt , na punaH sarvajIvA: 'upapannA' u. tpannA yugapat , sakalajIvAnAmekakAlaM ratnaprabhApRthivItvenotpAde sakaladevanArakAdibhedAbhAvaprasakteH, na caitadasti, tathAjagatsvAbhAvyAt , evamekaikasyAH pRthivyAstAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamyAH / / 'imA NaM bhaMte !' ityAdi, iyaM ca bhadanta ! ratnaprabhApRthivI 'sa-16 // 97 // |vvajIvahiM vijaDhapuvyA' iti sarvajIvaiH kAlakrameNa parityaktapUrvA, tathA sarvajIvairyugapad 'vijaDhA' parityaktA ?, bhagavAnAha-gautama ! Jain Education For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte iyaM ratnaprabhA pRthivI prAyovRttimAzritya sarvajIvai: sAMvyavahArikaiH kAlakrameNa parityaktapUrvA, na tu yugapatparityaktA, sarvajIvaiH ekakAlaparityAgasyAsambhavAt tathAnimittAbhAvAt evaM tAvadvaktavyaM yAvadadhaH saptamI pRthvI // 'imIse Na' mityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM sarve pudgalA lokodaravivaravarttinaH kAlakrameNa 'praviSTapUrvAH' tadbhAvena pariNatapUrvA:, tathA sarve pudgalAH 'praviSTAH' ekakAlaM tadbhAvena pariNatAH ?, bhagavAnAha - gautama ! asyAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM sarve pudgalAH lokavarttinaH 'praviSTapUrvA:' tadbhAvena pariNatapUrvAH, saMsArasyAnAditvAt na punarekakAlaM sarvapudgalAH 'praviSTAH' tadbhAvena pariNatAH, sarvapudgalAnAM tadbhAvena pariNatau ratnaprabhAvyatirekeNAnyatra sarvatrApi pudgalAbhAvaprasakteH, na caitadasti, tathAjagatsvAbhAvyAt / evaM sarvAsu pRthivISu krameNa vaktavyaM yAvadadhaHsaptamyAM pRthivyAmiti // 'imA NaM bhaMte !' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA pRthivI sarvapudgalaiH kAlakrameNa 'vijaDhapuvvA' iti parityaktapUrvA tathaiva sarvaiH pudgalairekakAlaM parityaktA ?, bhagavAnAha - gautama ! iyaM ratnaprabhA pRthivI sarvapudgalaiH kAlakrameNa parityaktapUrvA, saMsArasyAnAditvAt na punaH sarvapudgalairekakAlaM parityaktA, sarvapudgalairekakAlaparityAge tasyAH sarvathA svarUpAbhAvaprasakteH, na caitadasti, tathAjagatsvAbhAvyata: zAzvatatvAt etaccAnantarameva vakSyati / evamekaikA pRthivI krameNa tAvadvAcyA yAvadadhaH saptamI pRthivI // imANaM bhaMte! rayaNappabhA puDhavI kiM sAsayA asAsayA ?, goyamA ! siya sAsatA siya asAsayA // se keNaNaM bhaMte! evaM buccai- siya sAsayA siya asAsayA ?, goyamA ! davvaTTayAe sAsatA, vaNNapajjavehiM gaMdhapajjavehiM rasapajjavehiM phAsapajjavehiM asAsatA, se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccati-taM caiva jAva siya asAsatA, evaM jAva adhesattamA / imA NaM bhaMte! rayaNappabhApu0 kAlato lainelibrary.org
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 98 // Jain Education l haciraM hoi ?, goyamA ! na kayAi Na Asi Na kayAi Natthi Na kayAi Na bhavissati // bhuvaM ca bhavai ya bhavissati ya dhuvA NiyayA sAsayA akkhayA avvayA avaTTitA NiccA evaM jAva adhesamA // ( sU0 78 ) 'imA NaM bhaMte !' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA pRthivI kiM zAzvatI azAzvatI ?, bhagavAnAha - gautama ! syAt - kathaJcitkasyApi nayasyAbhiprAyeNetyarthaH zAzvatI, syAt kathaJcidazAzvatI // etadeva savizeSaM jijJAsuH pRcchati - 'se keNadveNa 'mityAdi, sezabdo'thazabdArthaH sa ca prazne, kena 'arthena' kAraNena bhadanta ! evamucyate yathA syAt zAzvatI syAdazAzvatIti ?, bhagavAnAha - gautama ! 'davvaiyAe' ityAdi, dravyArthatayA zAzvatIti tatra dravyaM sarvatrApi sAmAnyamucyate, dravati - gacchati tAn tAn paryAyAn vizeSAniti vA dravyamitivyutpatterdravyamevArtha:- tAttvikaH padArtho yasya na tu paryAyAH sa dravyArthaH - dravyamAtrAstitvapratipAdako nayavizeSastadbhAvo dravyArthatA tayA dravyamAtrAstitvapratipAdakanayAbhiprAyeNetiyAvat zAzvatI, dravyArthikanayamataparyAlocanAyAmevaMvidhasya ratnaprabhAyAH pRthivyA AkArasya sadA bhAvAt, 'varNaparyAyaiH' kRSNAdibhiH 'gandhaparyAyaiH' surabhyAdibhiH 'rasaparyAyaiH' tiktAdibhiH 'sparzaparyAyaiH' ka|ThinatvAdibhiH 'azAzvatI' anityA, teSAM varNAdInAM pratikSaNaM kiyatkAlAnantaraM vA'nyathAbhavanAt, atAdavasthyasya cAnityatvAt, na caitramapi bhinnAdhikaraNe nityatvAnityatve, dravyaparyAyayorbhedAbhedopagamAt, anyathobhayorapyasattvApatteH tathAhi - zakyate vaktuM paraparikalpitaM dravyamasat, paryAyavyatiriktatvAt, bAlatvAdiparyAyazUnyavandhyAsutavat, tathA paraparikalpitAH paryAyA asantaH, dravyavyatiriktatvAt vandhyAsutagatabAlatvAdiparyAyavat uktaJca - " dravyaM paryAyaviyutaM, paryAyA dravyavarjitAH / ka kadA kena kiMrUpA ?, 3 pratipattau uddezaH 1 ratnaprabhA yA zAzvatetarave sU0 78 1196 11 w.jainelibrary.org
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int dRSTA mAnena kena vA ? || 1 ||" iti kRtaM prasaGgena, vistarArthinA ca dharmasaGgrahaNiTIkA nirUpaNIyA / 'se teNaTTeNa' mityAdyupasaMhAramAha, sezabdo'thazabdArthaH sa cAtra vAkyopanyAse atha 'etena' anantaroditena kAraNena gautama! evamucyate - syAt zAzvatI syAdazAzvatI, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamI pRthivI, iha yad yAvatsambhavAspadaM taccettAvantaM kAlaM zazvadbhavati tadA tadapi zAzvatamucyate yathA tatrAntareSu 'AkappaTTAI puDhavI sAsayA' ityAdi, tataH saMzaya: - kimeSA ratnaprabhA pRthavI sakalakAlAvasthAyitayA | zAzvatI utAnyathA yathA tatrAntarIyairucyata iti ?, tatastadapanodArthaM pRcchati - 'imA NaM bhaMte' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA pra thivI kAlataH 'kiyacciraM' kiyantaM kAlaM yAvadbhavati ?, bhagavAnAha - gautama ! na kadAcinnAsIt, sadaivAsIditi bhAvaH, anAditvAt, tathA na kadAcinna bhavati, sarvadaiva varttamAnakAlacintAyAM bhavatIti bhAva:, atrApi sa eva hetu:, sadA bhAvAditi, tathA na kadAcinna bhaviSyati, bhaviSyaccintAyAM sarvadaiva bhaviSyatIti bhAvaH, aparyavasitatvAt / tadevaM kAlatrayacintAyAM nAstitvapratiSedhaM vidhAya sampratyastitvaM pratipAdayati 'bhuviM ce 'tyAdi, abhUt bhavati bhaviSyati ca evaM trikAlabhAvitvena 'dhuvA' dhruvatvAdeva 'niyatA' niyatAvasthAnA, dharmAstikAyAdivan, niyatatvAdeva ca zAzvatI, zazvadbhAvaH pralayAbhAvAt zAzvatatvAdeva ca satatagaGgAsindhupravAhapravRttAvapi padmapauNDarIka hRd ivAnyatarapudgalavicaTane'pyanyatarapudgalopacayabhAvAt, akSayA akSayatvAdeva ca avyayA, mAnuSottarAdvahiH samudravat, avyayatvAdeva ' avasthitA' svapramANAvasthitA, sUryamaNDalAdivat evaM sadA'vasthAnena cintyamAnA nityA jIvasvarUpavat, yadi vA dhruvAdayaH zabdA indrazakrAdivatparyAyazabdA nAnAdezajavineyAnugrahArthamupanyastA ityadoSaH, evamekaikA pRthivI krameNa tAvadvaktavyA yAvadadhaH saptamI || samprati pratipRthivIpu (vi) vibhAgato'ntaraM vicintayipuridamAha - Jainelibrary.org
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 33 pratipattau uddezaH 1 kANDAdhantaraM sU079 [imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe uvarillAto carimaMtAto heDille carimaMte esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte?, goyamA! asiuttaraM joyaNasatasahassaM abAdhAe aMtare paNNatte / imI se NaM bhaMte ! rayaNa pu0 uvarillAto carimaMtAo kharassa kaMDassa heDille carimaMte esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte?, goyamA ! solasa joyaNasahassAiM abAdhAe aMtare paNNatte] imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe uvarillAto caramaMtAo rayaNassa kaMDassa heDille carimaMte esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte?, goyamA ! ekaM joyaNasahassaM abAdhAe aMtare pnnnntte|| imIse NaM bhaMte ! rayaNa pu0 uvarillAto carimaMtAto vairassa kaNDassa uvarille carimaMte esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte, ?, goyamA! ekaM joyaNasahassaM abAdhAe aMtare p0|| imIse NaM rayaNa pu0 uvarillAo carimaMtAo vairassa kaMDassa heDille carimaMte esa NaM bhaMte! kevatiyaM abAdhAe aMtare pa0?, goyamA! do joyaNasahassAI imIse NaM abAdhAe aMtare paNNatte, evaM jAva riTThassa uvarille pannarasa joyaNasahassAI, heDille carimaMte solasa joynnshssaaii|| imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu. uvarillAo carimaMtAo paMkabahulassa kaMDassa uvarille carimaMte esa gaM abAdhAe kevatiyaM aMtare paNNatte?, goyamA! solasa joyaNasahassAI abAdhAe aMtare pnnnntte| heDille carimaMte eka joyaNasayasahassaM Avabahulassa uvari eka joyaNasayasahassaM hehille urillAto carimanA eka joyaNasahasaMbAssa hehille carimate // 99 // Jain Education ! For Private & Personel Use Only Sijainelibrary.org
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ carimaMte asIuttaraM joyaNasayasahassaM / ghaNodahi uvarille asiuttarajoyaNasayasahassaM hehille carimaMte do joyaNasayasahassAI / imIse NaM bhaMte! rayaNa puDha0 ghaNavAtassa uvarille carimaMte do joyaNasayasahassAiM / hehille carimaMte asaMkhejAI joyaNasayasahassAI / imIse NaM bhaMte! rayaNa pu0 taNuvAtassa uvarille carimaMte asaMkhejAI joyaNasayasahassAI abAdhAe aMtare hehilevi asaMkhejjAI joyaNasayasahassAI, evaM ovAsaMtarevi // doccAe NaM bhaMte! puDhavIe uvarillAto carimaMtAo heDille carimaMte esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte?, goyamA! battIsuttaraM joyaNasayasahassaM abAhAe aMtare paNNatte / sakarappa0 pu0 uvari ghaNodadhissa heDille carimaMte bAvaNNuttaraM joyaNasayasahassaM abAdhAe / ghaNavAtassa asaMkhejAI joyaNasayasahassAI paNNattAI / evaM jAva uvAsaMtarassavi jAvadhesattamAe, NavaraM jIse jaM bAhallaM teNa ghaNodadhI saMbaMdhetabvo buddhIe / sakkarappabhAe aNusAreNaM ghaNodahisahitANaM imaM pamANaM // taccAe NaM bhaMte! aDayAlIsuttaraM joynnstshssN| paMkappabhAe puDhavIe cattAlIsuttaraM joyaNasayasahassaM / dhUmappabhAe pu0 ahatIsuttaraM joyaNasatasahassaM / tamAe pu0 chattIsuttaraM joyaNasatasahassaM / adhesattamAe pu0 aTThAvIsuttaraM joyaNasatasahassaM jAva adhesattamAe / esa NaM bhaMte! Jain Educational For Private & Personel Use Only N w .jainelibrary.org
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 10 // puDhavIe uvarillAto carimaMtAto uvAsaMtarassa heDhille carimaMte kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte?, 3 pratipattau goyamA! asaMkhejjAI joyaNasayasahassAI avAdhAe aMtare paNNatte // (sU079) uddezaH1 'imIse NaM bhaMte !' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasya prathamasya kharakANDasya vibhAgasya 'uvarillAt' iti / kANDAuparitanAJcaramAntAtparato yo'dhastanaH 'caramAntaH' caramaparyanta: 'esa Na'miti etat , sUtre puMstvanirdezaH prAkRtatvAt , antaraM 'ki-131 dhantaraM yat kiyadyojanapramANam 'abAdhayA' antaratvavyAghAtarUpayA prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! 'eka yojanasahasram ekaM yojanasaha sU0 79 sapramANamantaraM prajJaptam // 'imIse 'mityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAJcaramAntAtparato yo vana| kANDasyoparitanazcaramAnta etadantaraM 'kiyat' kiMpramANamabAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! ekaM yojanasahasramabAdhayA'ntaraM prajJaptaM, ratnakANDAdhastanacaramAntasya vana kANDoparitanacaramAntasya ca parasparasaMlagnatayA ubhayatrApi tulyapramANatvabhAvAt // 'imIse NamityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAccaramAntAd vanakANDasya yo'dhastanazcaramAnta: etadantaraM kiyad abAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama ! dve yojanasahasra abAdhayA'ntaraM prajJaptaM, evaM kANDe kANDe dvau dvAvAlApako vaktavyau, kANDasya cAdhastane caramAnte cintyamAne yojanasahasraparivRddhiH karttavyA yAvad riSThasya kANDasyAdhastane caramAnte cintyamAne SoDaza yojanasahasrANi abAdhayA'ntaraM prajJaptamiti vaktavyam // 'imIse NamityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAcaramAntAtparato yaH paGkabahulasya kANDasyoparitanazcaramAnta: etat 'kiyat' kiMpramANamabAdhayA'ntaraM prajJaptam ?, bhagavAnAha-gau- // 10 // tama! poDaza yojanasahasrANi abAdhayA'ntaraM prajJaptam / 'imIse NamityAdi, tasyaiva paGkabahulasya kANDasyAdhastanazcaramAnta ekaM yo Jain Education na For Private Personel Use Only R w .jainelibrary.org jA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ janazatasahasramabAdhayA'ntaraM prajJaptaM / 'imIse Na'mityAdi, asya bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAJcaramAntAtparato'bahulasya kANDasya ya uparitanazcaramAnta etadantaraM kiyad abAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! ekaM yojanazatasahasramabAdhayA'ntaraM prajJaptaM / 'imIse Na'mityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAJcaramAntAtparato'bbahulasya kANDasya | yo'dhastanazvaramAnta etadantaraM kiyad abAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! azItyuttaraM yojanazatasahasram / ghanodadheruparitane dAcaramAnte pRSTe etadeva nirvacanamazItyuttarayojanazatasahasram , adhastane pRSTe idaM nirvacana-dve yojanazatasahasra abAdhayA'ntaraM prajJaptam / / ghanavAtasyoparitane caramAnte pRSTe idameva nirvacanaM, ghanodadhyadhastanacaramAntasya ghanavAtoparitanacaramAntasya ca parasparaM saMlagnatvAt / ghanavAtasyAdhastane caramAnte pRSTe etannirvacanam-asaGkhyeyAni yojanazatasahasrANyabAdhayA'ntaraM prajJaptam / evaM tanuvAtasyoparitane cara-| mAnte adhastane caramAnte avakAzAntarasyApyuparitane'dhastane ca caramAnte itthameva nirvacanaM vaktavyam , asaGkhyeyAni yojanazatasahasrANyabAdhayA'ntaraM prajJaptamiti, sUtrapAThastu pratyekaM sarvatrApi pUrvAnusAreNa svayaM paribhAvanIya: sugamatvAt / / 'doccAe NaM' ityAdi, | dvitIyasyA bhadanta ! pRthivyA uparitanAJcaramAntAtparato yo'dhastanazcaramAnta etat 'kiyat' kiMpramANamavAdhayA'ntaraM prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama ! 'dvAtriMzaduttaraM' dvAtriMzatsahasrAdhikaM yojanazatasahasramavAdhayA'ntaraM prajJaptam / dhanodadheruparitane caramAnte pRSTe eta-| deva nirvacanaM dvAtriMzaduttaraM yojanazatasahasram , adhastane caramAnte pRSTe idaM nirvacanaM-dvipaJcAzaduttaraM yojanazatasahasram / etadeva ghanavAtasyoparitanacaramAntapRcchAyAmapi, dhanavAtasyAdhastanacaramAntapRcchAyAM tanuvAtAvakAzAntarayoruparitanAdhastanacaramAntapRcchAsu ca yathA ratnaprabhAyAM tathA vaktavyam , asahayeyAni yojanazatasahasrANyabAdhayA'ntaraM prajJaptamiti vaktavyamiti bhAvaH // taccAe NaM in Education For Private & Personel Use Only S r.jainelibrary.org
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 101 // Jain Education bhaMte !' ityAdi, tRtIyasyA bhadanta ! pRthivyA uparitanAccaramAntAd adhastanazcaramAnta etadantaraM kiyad abAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha - gautama ! aSTAviMzatyuttaraM zata (sahasra ) m - aSTAviMzatisahasrAdhikaM yojanazatasahasramabAdhayA'ntaraM prajJaptam / etadeva ghanodaddheruparitanacaramAnta pRcchAyAmapi nirvacanam / adhastanacaramAnta pRcchAyAmaSTAcatvAriMzaduttaraM yojanazatasahasramabAdhayA'ntaraM prajJaptamiti vaktavyam / etadeva ghanavAtasyoparitanacaramAntapRcchAyAmapi / adhastanacaramAntapRcchAyAM tanuvAtAvakAzAntarayoruparitanAdhastanacaramA ntapRcchAsu ca yathA ratnaprabhAyAM tathA vaktavyam / evaM caturthapaJcamaSaSThasaptamapRthivIviSayANi sUtrANyapi bhAvanIyAni || imANaM bhaMte! rayaNappabhA puDhavI docaM puDhaviM paNihAya bAhalleNaM kiM tullA visesAhiyA saMkhejjaguNA ? vitthareNaM kiM tullA visesahINA saMkhejjaguNahINA ?, goyamA ! imA NaM rayaNa0 pu0 docaM puvIM paNihAya bAhalleNaM no tullA visesAhiyA no saMkhejjaguNA, vitthAreNaM no tullA visesahINA No saMkhejjaguNahINA / docA NaM bhaMte! puDhavI tacaM puDhaviM paNihAya bAhalleNaM kiM tullA ? evaM caiva bhANitavvaM / evaM taccA cautthI paMcamI chaTThI / chuTTI NaM bhaMte! puDhavI sattamaM puDhaviM paNihAya bAhaleNaM kiM tullA visesAhiyA saMkhejaguNA ?, evaM ceva bhANiyacvaM / sevaM bhaMte / 2 / neraiyauddesao paDhamo // ( sU080 ) 'imA NaM bhaMte!' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhApRthivI dvitIyAM pRthivIM zarkarAprabhAM 'praNidhAya' Azritya 'bAhalyena' piNDabhAvena kiM tulyA vizeSAdhikA saGkhyeyaguNA ?, vAhalyamadhikRtyedaM pranatrayam, nanu ekA azItyuttarayojanalakSamAnA aparA dvAtriMzadu 3 pratipattau uddezaH 1 ralaprabhA dInAmalpa bahutA sU0 80 // 101 // w.jainelibrary.org
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarayojanalakSamAnetyuktaM tatastadarthAvagame satyuktalakSaNaM praznatrayamayuktaM, vizeSAdhiketi svayamevArthaparijJAnAt , satyametat , kevalaM jJaprabho'yaM tadanyamohApohArthaH, etadapi kathamavasIyate ? iti cetsvAvabodhAya praznAntaropanyAsAt , tathA cAha-vistareNa-viSkambhena kiM ? tulyA vizeSahInA saGkhyeyaguNahInA ? iti, bhagavAnAha-gautama ! iyaM ratnaprabhA pRthivI dvitIyAM zarkarAprabhApRthivIM praNidhAya bAhalyena na [ca] tulyA kintu vizeSAdhikA nApi saGkhayeyaguNA, kathametadevam ? iti ceducyate-iha ratnaprabhA pRthivI azItyuttarayojanalakSamAnA, zarkarAprabhA dvAtriMzaduttarayojanalakSamAnA, tatrAntaramaSTAcatvAriMzad yojanasahasrANi tato vizeSAdhikA ghaTate na tulyA nApi saGkhaye| yaguNA, vistareNa na tulyA kintu vizeSahInA nApi saGkhyeyaguNahInA, pradezAdivRddhyA pravarddhamAne tAvati kSetre zarkarAprabhAyA evaM [ca]| vRddhisambhavAt , evaM sarvatra bhAvanIyam // [tRtIyapratipattau samAptaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIyaH prArabhyate, tasya cedamAdisUtram-]] samprati kasyAM pRthivyAM kasmin pradeze narakAvAsAH ? ityetatpratipAdanArtha prathamaM tAvadidamAha kai NaM bhaMte! puDhavIo paNNattAo?, goyamA! satta puDhavIo paNNattAo, taMjahA-rayaNappabhA jAva ahesattamA // imIse NaM rayaNappa0 pu0 asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari kevatiyaM ogAhittA hehA kevaiyaM vajittA majjhe kevatie kevatiyA nirayAvAsasayasahassA papaNattA?, goyamA! imIse NaM rayaNa pu0 asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari egaM joyaNasahassaM ogAhittA hehAvi egaM joyaNasahassaM vajettA majjhe aDasattarI joyaNasayasahassA, ettha NaM rayaNappabhAe pu0 neraiyANaM tIsaM nirayAvAsasayasahassAI bhavaMtittimakkhAyA // Jain Education a l For Private & Personel Use Only H ow.jainelibrary.org Inel
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 102 // teNaM NaragA aMto vaTTA bAhiM cauraMsA jAva asubhA Naraesu veyaNA, evaM eeNaM abhilAvaNaM uva- 3 pratipattI jaMjiUNa bhANiyavvaM ThANappayANusAreNaM, jattha jaM bAhalaM jattha jattiyA vA narayAvAsasayasa- uddezaH1 hassA jAva ahesattamAe puDhavIe, ahesattamAe majjhimaM kevatie kati aNuttarA mahai mahA narakAvAlatA mahANirayA paNNattA evaM pucchitavvaM vAgareyavvaMpi taheva // (sU081) sasthAna 'kai NaM bhaMte !' ityAdi, kati bhadanta ! pRthivyaH prajJaptAH ? iti, vizeSAbhidhAnArthametadabhihitam , uktaJca-"pubbabhaNiyaMpi jaM sU0 81 puNa bhannaI tattha kAraNaM asthi / paDiseho ya aNuNNA kAraNa(heu)visesovalaMbho vA // 1 // " bhagavAnAha-gautama ! sapta pRthivyaH prajJaptAH, tadyathA-ratnaprabhA yAvattamastamaprabhA // 'imIse NamityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA upari 'kiyat' kiMpramANamavagAhya-uparitanabhAgAt kiyad atikramyetyarthaH adhastAt 'kiyat' kiMpramANaM varjayitvA madhye 'kiyati' kiMpramANe kiyanti narakAvAsazatasahasrANi prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama ! asyA ratnaprabhAyAH pRthivyA azItyuttarayojanazatasahasrabAhalyAyA uparyekaM yojanasahasramavagAhyAdhastAdekaM yojanasahasraM varjayitvA 'madhye' madhyabhAge 'aSTasaptatyuttare' aSTasaptatisahasrAdhike yojanazatasahasra 'atra' etasmin ratnaprabhApRthivInairayikANAM yogyAni triMzannarakAvAsazatasahasrANi prajJaptAni bhavantItyAkhyAtaM mayA zepaizca tIrthakRdbhiH, anena | sarvatIrthakRtAmavisaMvAdivacanatA prveditaa||'te NaM naragA' ityAdi, te narakA 'antaH' madhyabhAge 'vRttAH' vRttAkArAH 'bahiH' bahirbhAge, 'caturasrAH' caturasrAkArAH, idaM ca pIThoparivartinaM madhyabhAgamadhikRtya procyate, sakalapIThAdyapekSayA tu AvalikApraviSTA vRttavyasraca // 102 // | 1 pUrvabhaNitamapi yat punarbhagyate tatra kAraNamasti / pratiSedho'nujJA kAraNavizeSopalambhazca // 1 // Jain Education For Private Personel Use Only Biljainelibrary.org
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 ca0 18 Jain Education In turasrasaMsthAnA: puSpAvakIrNAstu nAnAsaMsthAnA: pratipattavyAH, etaccA svayameva vakSyati, "ahe khurappasaMThANasaMThiyA" iti, 'adhaH ' bhUmitale kSuraprasyeva - praharaNavizeSasya (iva) yat saMsthAnam - AkAravizeSastIkSNatAlakSaNastena saMsthitAH kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH, tathAhi - teSu narakAvAseSu bhUmitale masRNatvAbhAvataH zarkarile pAdeSu nyasyamAneSu zarkarAmAtrasaMsparze'pi kSurapreNeva pAdAH kRtyante, tathA "niccaMdhayAratamasA " nityAndhakArA: udyotAbhAvato yattamastena - tamasA nityaM sarvakAlamandhakAro yeSu te nityAndhakArAH, tatrApavarakAdiSvapi tamo'ndhakAro'sti kevalaM sa bahi: sUryaprakAze mandatamo bhavati narakeSu tu tIrthakara janmadIkSAdikAlavyatirekeNAnyadA sarvakAlamapyu dyotalezasyApyabhAvato jAtyandhasyeva meghacchannakAlArddharAtra ivAtIva bahalataro bhavati, tata uktaM tamasAnityAndhakArAH, tamazca tatra sadA'vasthitamudyotakAriNAmabhAvAn, tathA cAha - " vavagayagahacaMdasUranakkhatta joisa pahA" vyapagataH - paribhraSTo mahacandrasUryanakSatrarUpANAm upalakSaNametattArArUpANAM ca jyotiSkANAM panthA -mArge yatra te vyapagatagraha candrasUryanakSatrajyotiSkapathAH, tathA "meyavasA pUyaru hiramaMsa cikkhillalittANulevaNatalA" iti svabhAvataH saMpannairmedovasApUtirudhiramAMsairyazcikkhillaH - kardamastena liptam- upadigdham anulepanena - sakaliptasya punaH punarupalepanena talaM - bhUmikA yeSAM te medovazApUtirudhiramAMsa cikkhillaliptAnulepanatalA ata | evAzucayaH - apavitrA bIbhatsA darzane'pyatijugupsotpatteH paramadurabhigandhAH -mRtagavAdikaDevarebhyo'pyatIvAniSTadurabhigandhAH, "kAUagaNivannAbhA" iti lohe dhanyamAne yAdRk kapoto - bahukRSNarUpo'gnervarNaH kimuktaM bhavati ? - yAdRzI vahukRSNavarNarUpA'gnijvAlA vinirgacchatIti tAdRzI AbhA-varNasvarUpaM yeSAM te kapotAgnivarNAbhAH, tathA karkazaH - atidussaho'sipatrasyeva sparzo yeSAM te karkazasparzAH, ata eva 'durahiyAsA' iti duHkhenAdhyAsyante - sahyante iti duradhyAsA azubhA darzanato narakA:, tathA gandha jainelibrary.org
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- rasasparzazabdairazubhA-atIvAsAtarUpA narakeSu vedanA / evaM sarvAskhapi pRthivIpvAlApako vaktavyaH, sa caivam-'sakarappabhAe ||3 pratipatto jIvAbhisaNaM bhaMte ! puDhavIe battIsuttarajoyaNasayasahassabAhalAe uvari kevaiyaM ogAhittA heTThA kevaiyaM vajettA majjhe ceva kevaie| uddezaH 1 malayagi-51kevaiyA NirayAvAsasayasahassA paNNattA?, goyamA! sakarappabhAe NaM puDhavIe battIsuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM ega jo- narakAvArIyAvRttiHlAyaNasahassamogAhittA heTThA egaM joyaNasahassaM bajettA majjhe tIsuttarajoyaNasayasahasse ettha NaM sakarappabhApuDhavineraiyANaM paNa-18 sasvarUpaM sAvIsA narayAvAsasayasahassA bhavaMtIti makkhAyaM, te NaM NaragA aMto baTTA jAva asubhA naraesu veyaNA / vAluyappabhAe gaM| tatsthAnaM ca bhaMte ! puDhavIe aTThAvIsuttarajoyaNasayasahassavAhallAe. ubari kevaiyaM ogAhittA heTThA kevaiyaM vajjittA majjhe kevaie kevaiyA niraFyAvAsasayasahassA paNNattA?, goyamA! vAluyappabhAe puDhavIe aTThAvIsuttarajoyaNasayasahassavAhallAe uvari egaM joyaNasahassaM o gAhittA heTuM egaM joyaNasahassaM vajittA, majhe chabbIsuttare jovaNasayasahasse ettha NaM vAluyappabhApuDhavineraiyANaM paNNarasa nirayAvAsasayasahassA bhavantIti makkhAyaM, te NaM naragA jAtra asubhA naragesu vevaNA / paMkappabhAe NaM bhaMte ! puDhavIe vIsuttarajoyaNasayasaha|ssabAhallAe uvari kevaiyaM ogAhittA hehA kevaiyaM bajjittA majhe kevaisa kevaiyA nirayAvAsasayasahassA paNNattA ?, goyamA ! paMkappabhAya NaM puDhavIe vIsuttarajoyaNasayasahassavAhalAe uvari ega joyaNasahassaM ogAhittA hiTThAvi egaM joyaNasahassaM bajettA majhe aTThArasuttare joyaNasayasahasse, ettha NaM paMkappabhA puDhaviNeraiyANaM dasa nirayAvAsasayasahassA nirayAvAsA bhavatIti makkhAyaM, te NaM garagA jAva asubhA naragesu beyaNA / dhUmappabhAe NaM bhaMte ! puDhavIe aTTArasuttarajoyaNasayasahassavAhallAe ubari kevaiyaM ogAhettA, heTThA | A // 103 // kevaiyaM bajittA majhe kevaie kevaiyA nirayAvAsasayasahassA pattA ?, goyamA! dhUmapabhAe NaM puDhavIe aTThArasuttarajoyaNasayasaha REMOCRAC-- Join Education in For Private Personel Use Only Idjainelibrary.oro
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ ssabAhalAe uvari egaM joyaNasahassamogAhettA heDhA egaM joyaNasahassaM vajettA majjhe solasuttare joyaNasayasahassa, ettha NaM dhUmappa-1 bhApuDhavineraiyANaM tinni neraiyAvAsasayasahassA bhavatIti makkhAyaM, te NaM NaragA aMto vaTTA jAva asubhA naragesu veyaNA iti, [granthA-181 gram 3000] / tamappabhAe NaM bhaMte ! puDhavIe solasuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari kevatiyaM ogAhettA haTTA kevatiyaM vajettA majjhe kevatie kevatiyA naragAvAsasayasahassA paNNattA?, goyamA ! tamappabhAe NaM puDhavIe solasuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari egaM joyaNasahassamogAhettA heTThA egaM joyaNasayasahassaM vajettA majjhe codasuttare joyaNasayasahasse ettha NaM tamApuDhavineraiyANaM ege paMcUNe naragAvAsasayasahasse bhavantIti makkhAyaM. te NaM NaragA aMto vaTTA jAva asubhA naragesu veyaNA / ahesattamAe NaM bhaMte ! puDhabIe / aTTottarajoyaNasayasahassavAhallAe ubari kevaiyaM ogAhettA heTThA kevaiyaM vajettA majjhe kevaie kevaiyA aNuttarA mahaimahAlayA mahAnaragAvAsA paNNattA ?, goyamA! ahesattamAe puDhavIe attarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari addhatevaNaM joyaNasahassAI ogaahettaa| hedvAvi addhatevaNNaM joyaNasahassAI vajittA majhe tisu joyaNasahassesu ettha NaM ahesattamapuDhavineraiyANaM paMca aNuttarA mahaimahAhAlayA mahAnirayA paNNattA, taMjahA-kAle mahAkAle rorue mahArorue majjhe appaiTThANe, te NaM mahAnaragA aMto vaTTA jAva asubhA mahA naragesu veyaNA" iti / idaM ca sakalamapi sUtraM sugamaM, tatra bAhalyaparimANanarakAvAsayogyamadhyabhAgaparimANanarakAvAsasaGkhyAnAmimA: | saGgrahaNigAthA:-"AsIyaM battIsaM aTThAvIsaM taheva vIsaM ca / aTThArasa solasagaM attarameva heTThimayA // 1 // aguttaraM ca tIsaM| dachabbIsaM ceva sayasahassaM tu / aTThArasa solasagaM coddasamahiyaM tu chaTThIe // 2 // addhativaNNasahassA ubarimahe vajiUNa to bhaNiyA / / -SCANCELCOMAARAK Jain Education na For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 104 // Jain Education I majjhe tisu sahasse hoMti nirayA tamatamAe // 3 // tIsA ya paNNavIsA paNNarasa dasa ceva sayasahassAI / tinniya paMcUNegaM paMceva aNuttarA nirayA || 4 ||" pAThasiddhAH // samprati narakAvAsa saMsthAnapratipAdanArthamAha imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe NarakA kiMsaMThiyA paNNattA ?, goyamA ! dubihA paNNattA, taMjA - AvaliyapaviTThA ya AvaliyavAhirA ya, tattha NaM je te AvaliyapavidyA te tivihA paNNattA, taMjahA- vahA taMsA cauraMsA, tattha NaM je te AvaliyabAhirA te NANAsaMThANasaMThiyA paNNattA, taMjahA - ayako saMThitA piTThapayaNagasaMThitA kaMDUsaMThitA lohIsaMThitA kaDAhasaMThitA thAlIsaMThitA pihaDagasaMThitA kimiyaDasaMThitA kinnapuDagasaMThiA uDavasaMThiyA muravasaMThitA muyaMgasaMThiyA naMdimuyaMgasaMThiyA AliMgakasaMThitA sughosasaMThiyA daddarayasaMThitA paNavasaMThiyA paDahasaMThiyA bherisaMThiA jhallarIsaMThiyA kuTuMbakasaMThiyA nAlisaMThiyA, evaM jAva tamAe / asattamAe NaM bhaMte! puDhavIe NarakA kiMsaMThitA paNNattA ?, goyamA ! duvihA paNNattA, taMjA - vaTTe ya taMsA ya // imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe narakA kevatiyaM bAhalleNaM paNNattA ?, goyamA ! tiNi joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNattA, taMjahA - heTThA ghaNA sahassaM majjhe sirA sahassaM upa saMkuiyA sahassaM, evaM jAva asattamAe | imIseNaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 naragA kevatiyaM AyAmavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNNattA ?, goyamA ! duvihA paNNattA, 3 pratipattau uddezaH 1 narakAvA sAnAM saM sthAnaM ta dvAhalyaM ca sU0 82 // 104 // Jainelibrary.org
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMjahA-saMkhejavitthaDA ya asaMkhejavitthaDA ya, tattha NaM jete saMkhejavitthaDA te NaM saMkhejAI joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM saMkhejAiM joyaNasahassAI parikgveveNaM paNNattA tattha NaM jete asaMkhejavitthaDA te NaM asaMkhejAiM joyaNasahassAiM AyAmavikkhaMbheNaM asaMgvejAiM joyaNasahassAI parikkheveNaM paNNattA, evaM jAva tamAe, ahesattamAe NaM bhaMte ! pucchA, goyamA! duvihA paNNattA, taMjahA-saMkhejavitthaDe ya asaMkhejavitthaDA ya, tattha NaM je te saMkhenjavitthaDe se NaM evaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM tinni joyaNasayasahassAI solasa sahassAI donni ya sattAvIse joyaNasae tinni kose ya aTThAvIsaM ca dhaNusataM terasa ya aMgulAI addhaMgulayaM ca kiMcivisesAdhie parikkheveNaM paNNattA, tattha NaM je te asaMkhejavitthaDA te NaM asaMgvejJAI joyaNasayasa hassAI AyAmavikvaMbheNaM asaMkhez2AiM jAva parikveveNaM paNNattA (sU082) 'imIse NaM bhaMte'! ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakAH kimiva saMsthitA: kiMsaMsthitAH prajJaptA: ?, bhagavAnAhagautama! narakA dvividhAH prajJapAH, tadyathA-AvalikApraviSTAzca AvalikAbAhyAzca, cazabdAvubhayeSAmapyazubhatAtulyatAsUcakau, Ava|likApraviSTA nAmASTAsu dikSu samazreNyavasthitAH, AvalikAsu-zreNiSu praviSThA-vyavasthitA AvalikApraviSTAH, te saMsthAnamadhikRtya trividhA: prajJaptAH, tadyathA-vRttArUyasrAzcaturasrAH, tatra ye te AvalikAbAhyAste nAnAsaMsthAnasaMsthitAH prajJaptAH, tadyathA-aya:koSTholohamayaH koSThastadvatsaMsthitA ayaHkoSThasaMsthitAH, 'piDhapayaNagasaMThiyA' iti yatra surAsaMdhAnAya piSTaM pacyate tatpaSTapacanakaM tadva MCN For Private Jan Education P Personel Use Only ainelibrary.org
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 // 105 // tsaMsthitA: 'piTThapayaNagasaMThiyA' atra saGgrahaNigAthe- "ayakoTupiDhapayaNagakaMDUlohIkaDAhasaMThANA / thAlI pihaDaga kiNDa (ga) uDae surave muge ya // 1 // naMdamuiMge AliMga sudhose daddare ya paNave ya / paDagajhallaribherIkuttuMvaganADisaThANA || 2 ||" kaNDuHmalayagi- pAkasthAnaM lohIkaTAhI pratItau tadvatsaMsthAnAH sthAlI - upA piDaM-yatra prabhUtajanayogyaM dhAnyaM pacyate udajaH - tApasAzramo murajorIyAvRttiH * marddalavizeSaH nandImRdaGgo - dvAdazavidhatUryAntargato mRdaGgaH, sa ca dvidhA, tadyathA - mukundo mardalaca tatropari saGkucito'dho vistIrNo makundaH uparyadhazca samo mardala: AliGgo-mRnmayo murajaH sughoSo devalokaprasiddho ghaNTAvizeSa AtodyavizeSo vA darda - vAyavizeSaH paNavo - bhANDAnAM paTaha: paTaha: - pratItaH, bherI-DhakkA, jhallarI - carmAvanaddhA vistIrNavalayAkArA, kustumbaka:- saMpradAyagamyaH, nADI- ghaTikA, evaM zeSAsvapi pRthivISu tAvadvaktavyaM yAvatpaSThayAM, sUtrapATho'pyevam - " sakarapabhAe NaM bhaMte! puDhavIe narakA kiMsaMThiyA pannattA ?, goyamA ! dubihA pannattA, taMjahA - AvalikApaviTThA ya AvaliyAbAhirA ya" ityAdi // adhaH saptamIviSayaM sUtraM sAkSAdupadarzayati-- ' ahesattamAe NaM bhaMte!' ityAdi, adhaH saptamyAM bhadanta ! prathivyAM narakA: 'kiMsaMsthitAH ' kimiva saMsthitAH prajJaptA: ?, bhagavAnAha - gautama ! dvividhAH prajJaptAH, tadyathA - 'vaDDe ya taMsA ya' iti, adhaH saptamyAM hi pRthivyAM narakA AvalikApraviSTA eva na AvalikAbAhyAH, AvalikApraviSTA api paJca, nAdhikAH, tatra madhye'pratiSThAnAbhidhAno narakendro vRttaH sarveSAmapi narake - ndrANAM vRttatvAt zeSAstu catvAraH pUrvAdiSu dikSu, te ca vyasrAH, tata uktaM vRttazca vyasrAzca // samprati narakAvAsAnAM bAhulyapratipAdanArthamAha-' imIse Na' mityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakAH kiyadbAhalyena - vahalasya bhAvo bAhulyaM - piNDabhAva utsedha ityartha: tena prajJaptA: ?, bhagavAnAha - gautama ! trINi yojanasahasrANi bAhulyena prajJaptAH, tadyathA - adhastane pAdapIThe ghanA - nicitA: Jain Education 3 pratipattau uddezaH 1 narakavA sAnAM saM sthAnaM tadvAhalyaM ca sU0 82 5 // 105 // jainelibrary.org
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ AC% sahasra-yojanasahasraM, madhye-pIThasyopari madhyabhAge suSirA: sahasra-yojanasahasraM. tata 'uppiMti upari saGkacitAH zikharAkRtyA sa-1 kocamupagatA yojanasahasraM, tata evaM sarvasaGkhyayA narakAvAsAnAM trINi yojanasahasrANi vAhalyato bhavanti, evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamyAM, tathA coktamanyatrApi-heTThA ghaNA sahassaM uripa saMkocato sahassaM tu / majjhe sahassa sasirA tinni sahassUsiyA narayA // 1 // " samprati narakAvAsAnAmAyAmaviSkambhapratipAdanArthamAha-'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakAH kiMpramANamAyAmaviSkambhena, samAhAro dvandvastenAyAmaviSkambhAbhyAmityarthaH, kiyat 'parikSepeNa' parirayeNa prajJatA: ?, bhagavAnAha-gautama ! dvividhAH prajJaptA:, tadyathA-saGkhyeyavistRtAzca asaGkhyeyavistRtAzca, saGkhyeyayojanapramANaM vistRtaM-18 vistaro yeSAM te soyavistRtAH, evamasaGkhyeyaM vistRtaM yeSAM te asaGkhyeyavistRtA:. cazabdo svagatAnekasacayAbhedaprakAzanaparau, tatra ye te saGkhyeyavistRtAste satyeyAni yojanasahasrANi AyAmaviSkambhena saGkhyeyAni yojanasahasrANi parikSepeNa, tatra ye te'saGkhyeyavistRtAstei'saGkhyeyAni yojanasahasrANyAyAmaviSkambhena asoyAni yojanasahasrANi parikSepeNa prajJatAni, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAva-8 SaSThI pRthivI, sUtrapAThastvevam-sakkarappabhAe NaM bhante ! puDhavIe naragA kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM kevaiyaM parirayeNaM paNNattA?, goyamA duvihA paNNattA, taMjahA-saMkhejavitthaDA ya, asaMkhejavitthaDA ya" ityAdi / 'ahesattamAe NaM bhaMte !" ityAdi, adhaHsaptamyAM bhadanta!] pRthivyAM narakAH kiyadAyAmaviSkambhena kiyatparikSepeNa prajJaptAH ?, bhagavAnAha-gautama! dvividhAH prajJatAH, tadyathA-saGkhyeyavistRta ekaH, sa cApratiSThAnAbhidhAno narakendrako'vasAtavyaH, asaGkhyeyavistRtAH zeSAzcatvAraH, tatra yo'sau saGkhyeyavistRto'pratiSThAnAbhidhAno narakendrakaH sa eka yojanazatasahasramAyAmaviSkambhena trINi yojanazatasahasrANi poDaza sahasrANi dve yojanazate saptaviMzatyadhike trayaH 29-0GOROSCOCALCOM 9CSCANARCOACTOR JainEducation H ilnal For Private Personel Use Only Dowjainelibrary.org
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 106 // Jain Education ! krozA aSTAviMzaM dhanuH zataM trayodaza aGgulAni arddhAGgulaM ca kiJcidvizeSAdhikaM parikSepeNa prajJaptam idaM ca parikSepaparimANaM gaNitabhAvanayA jambUdvIpaparikSepaparimANavadbhAvanIyaM tatra ye te zeSAzcatvAro'saGkhyeyavistRtAste'saGkhyeyAni yojana sahasrANyAyAmaviSkambhenAsakoyAni yojana sahasrANi parikSepeNa prajJaptAni || samprati narakAvAsAnAM varNapratipAdanArthamAha imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe nerayA kerisayA vaNNeNaM paNNattA ?, goyamA ! kAlA kAlAvabhAsA gaMbhIralomaharisA bhImA uttAsaNayA paramakiNhA vaNNeNaM paNNattA, evaM jAva adhesattamAe // imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe NarakA kerisakA gaMdheNaM paNNattA ?, goyamA ! se jahANAmae ahimaDeti vA gomaDeti vA suNagamaDeti vA majjAramaDeti vA maNussamaDeti vA mahisamaDeti vA mUsagamaDeti vA AsamaDeti vA hatthimaDeti vA sIhamaDeti vA vagghamaDeti vA vigamaDeti vA dIviyamaDeti vA mayakuhiyaciraviNaDhakuNimavAvaNNadubhigaMdhe asuivilINavigayabIbhatthadarisaNijje kimijAlAulasaMsatte, bhaveyArUve siyA ?, No iNaTThe samaTThe, goyamA ! ise NaM rayaNappabhAe puDhavIe NaragA etto aNiTTatarakA ceva akaMtatarakA ceva jAva amaNAmatarA caiva gaMdheNaM paNNattA, evaM jAva adhesattamAe puDhavIe // imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 NarayA keriyA phAseNaM paNNattA ?, goyamA ! se jahAnAmae asipattei vA khurapattei vA kalabacIriyApatte vA saptaggei vA kuMtaggei vA tomaraggeti vA nArAyaggeti vA sUlaggeti vA lau 3 pratipattau uddezaH 1 narakAvA sAnAM varNAdi sU0 83 // 106 // jainelibrary.org
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ laggeti vA bhiMDimAlaggeti vA sUcikalAveti vA kaviyacchati vA viMcuyakaMTaeti vA iMgAleti vA jAleti vA mummureti vA, aJciti vA alAeti vA suddhAgaNIi vA, bhave etArUve siyA?, No tiNaDhe samadde, goyamA! imIse gaM rayaNappabhAe puDhavIe NaragA etto aNir3hatarA ceva jAva ama NAmatarakA ceva phAse NaM paNNattA, evaM jAva adhesattamAe puDhavIe // (sU083) 'imIse NaM bhaMte !' ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakAH kIdRzA varNena prajJaptA:?, bhagavAnAha-gautama ! kAlAH, tatra ko'pi niSpratibhatayA mandakAlo'pyAzazveta tatastadAzaGkAvyavacchedAthai vizeSaNAntaramAha-kAlAvabhAsAH' kAla:-kRSNo'. vabhAsa:-pratibhAvinirgamo yebhyaste kAlAvabhAsAH, kRSNaprabhApaTalopacitA iti bhAvaH, ata eva 'gambhIraromaharSAH' gambhIra:-atIvotkaTo romaharpo-romoddhoM bhayavazAda yebhyaste gambhIraromaharSAH, kimuktaM bhavati ?-evaM nAma te kRSNAvabhAsA yadarzanamAtreNApi nArakajantUnAM bhayasampAdanena anargalaM romaharSamutpAdayantIti, ata eva bhImA-bhayAnakA bhImatvAdeva unAsanakAH, upAsyante nArakA jantaba ebhiriti utrAsanA utrAsanA eva utrAsanakAH, kiM bahunA?-varNena' varNamadhikRtya paramakRSNAH prajJaptAH, yata Urdhva na kimapi bhayAnakaM kRSNamastIti bhAvaH, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamyAm // gandhamadhikRtyAha-'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! tadyathA nAma-'ahimRta iti vA' ahimRto nAma mRtAhidehaH, evaM sarvatra bhAvanIya, gomRta iti vA azvamRta iti vA mArjAramRta iti vA hastimRta iti vA siMhamRta iti vA vyAghramRta iti vA dvIpa:-citraka:, sarvatra ahizvAsau mRtazca ahimRta ityevaM vizeSaNasamAsaH, iha mRtakaM sadyaHsaMpannaM na vigandhi bhavati tata Aha-mayakahiyaviNa Jain Education in A minelibrary.org
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-8 kuNimavAvaNe'tyAdi, mRtaH san kuthita:-pUtibhAvamupagato mRtakuthitaH, sa cocchranAvasthAmAtragato'pi bhavati, na ca sa tathA viga-1 pratipattI jIvAbhidadhastata Aha-vinaSTa:-ucchUnAvasthAM prApya sphuTita iti bhAvaH, so'pi tathA durabhigandho na bhavati tata Aha-'kuNimavAvaNNa'tti uddezaH 1 malayagi- vyApannaM-vizarAmabhUtaM kuNima-mAMsaM yasya sa tathA, tato vizeSaNasamAsaH, 'durabhigandhaH' iti durabhiH-sarveSAmAbhimukhyena duSTo narakAvArIyAvRttiH 8| gandho yasyAsau durabhigandhaH, azucizca vilIno-manasaH kalimalapariNAmahetuH 'vigaya' iti vigataM pranaSTaM yadabhimukhatayA prANinAMza sAnoM gataM-gamanaM yasmin , tathA vIbhatsayA-nindayA darzanIyo bIbhatsAdarzanIyaH tato vizeSaNasamAsaH azucivigatabIbhatsAdarzanIyaHlA varNAdi // 107 // 'kimijAlAulasaMsatte' iti saMsaktaH sana kRmijAlAkulo jAta: kRmijAlAkulasaMsaktaH, mayUravyaMsakAditvAtsamAsaH saMsaktazabdasya ca paranipAtaH, etAvatyukte gautama Aha-bhave eyArUbe siyA?' iti, syAd bhaved-bhaveyuretadrUpA:-yathoktavizeSaNaviziSTA ahimRtAdi| rUpA gandhenAdhikRtA narakAH, sUtre ca bahuvacane'pyekavacanaM prAkRtatvAt , bhagavAnAha-gautama! 'nAyamarthaH samartho' nAyamartha upapanno, | yato'syAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakA ito-yathoktavizeSaNaviziSTAhimRtAderaniSTatarA eva, tatra kiJcidramyamapi kasyApyaniSThataraM bhavati tata Aha-akAntatarA eva-svarUpato'pyakamanIyatarA eva, abhavyA eveti bhAvaH, tatrAkAntamapi kasyApi priyaM bhavati yathA garttAzUkarasyAzuciH, tata Aha-apriyatarA eva na kasyApi priyA iti bhAvaH, ata evAmanojJatarA eva, amanaApatarA eva gandhamadhikRtya prajJatA:, tatra manojJaM-mano'nukUlamAtraM yatpunaH svaviSaye mano'tyantamAsaktaM karoti tanmanaApam , ekAthikA vA ete sarve zabdAH zakrendrapura ndarAdivat nAnAdezajavineyajanAnugrahArthamupAttA:, evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamyAm / / sparzamadhikRtyAha-'imIse dANamityAdi, praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! tadyathA nAma-'asipatramiti vA' asiH-khaGgaM tasya patramasipatraM kSurapramiti vA Jain Education For Private Personel Use Only hjainelibrary.org
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kadambacIrikApatramiti vA, kadambacIrikA-tRNabizepaH, sa ca darbhAdapyatIva chedakaH, zakti:-praharaNavizeSastadagramiti vA, kuntAnamiti vA. tomarAgramiti vA, bhiNDimAla:-praharaNavizeSastadagramiti vA, sUcIkalApa iti vA, vRzcikadaMza iti vA, kapikacchUriti / vA, kapikacchra:-kaNDUvijanako vallIvizeSaH, aGgAra iti vA, aGgAro-nirdhUmAgniH, jvAleti vA, jvAlA-analasaMbaddhA, murmura iti vA, murmura:-phusphukAdau masRNo'gniH, arciriti vA, arci:-analavicchinnA jvAlA. alAtam-ulmukaM, zuddhAgni:-ayaspiNDAdyanugato'gnirviAdAdirvA, itizabdaH sarvatrApi upamAbhUtavastusvarUpaparisamApridyotakaH, vAzabda: parasparasamuccaye, iha kasyApi narakasya sprshH| zarIrAvayavacchedako'parasya bhedako'nyasya vyathAjanako'parasya dAhaka ityAdi tataH sAmyapratipattyarthamasipatrAdInAM nAnAvidhAnAmupamAnAnAmupAdAnaM, 'bhave eyArUve siyA?' ityAdi prAgvat / / samprati narakAvAsAnAM mahattvamabhidhitsurAha imIse gaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe narakA kemahAliyA paNNattA?, goyamA ! ayaNNaM jaMbuddIve 2 savvadIvasamuddANaM savvanbhaMtarae savvakhuDDAe va tellApUrasaMThANasaMThite vaDhe rathacakkavAlasaMThANasaMThite baDhe pukkharakaNiyAsaMThANasaMThite vaDhe paDipuNNacaMdasaMThANasaMThite evaM joyaNasatasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM jAya kiMcivisesAhie parikkheveNaM, deve NaM mahiDIe jAva mahANubhAge jAva iNAmeva iNAmevattikaTTa imaM kevalakappaM jaMbUddIvaM tihiM accharAnivAehiM tisattakkhutto aNupariyahitA NaM havvamAgacchejA, se NaM deve tAe ukiTAe turitAe cacalAe caMDAe sigghAe uddhayAe jayaNAe [chegAe] divvAe divvagatIe bItivayamANe 2 jahaNaNaM egAhaM vA duyAhaM vA in Education ra For Private & Personel Use Only PMw.jainelibrary.org
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipattI uddezaH 1 narakAvAsAnAM mahattA sU084 // 108 // SASSAMACLEAGA tiA vA ukkoseNaM chammAseNaM vItivaejA, atthegatie vIivaejjA atdhegatie no vItivaejA, emahAlatA NaM goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe NaragA paNNattA, evaM jAva adhesattamAe. NavaraM adhesattamAe atthegatiyaM naragaM vIivaijA, atdhegaie narage no vItivaejjA / / (sU084) 'imIse Na'mityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakAH 'kiMmahAntaH' kiMpramANA mahAntaH prajJaptAH ?, pUrva hyasavayeyavistRtA iti kathitaM, taccAsayeyatvaM nAvagamyata iti bhUyaH praznaH, ata evAtra nirvacanaM bhagavAnupamayA'bhidhatte, gautama! ayamiti yatra saMsthitA vayaM Namiti vAkyAlaGkAre aSThayojanocchritayA ratnamayyA jambvA upalakSito dvIpo jambUdvIpaH sarvadvIpasamudrANAM-dhAtakIkhaNDalavaNAdInAM sarvAbhyantara:-AdibhUta: 'sarvakSullakaH' sarvebhyo dvIpasamudrebhyaH kSullako-havaH sarvakSullakaH, tathAhi-sarve lavaNAdayaH samudrA: sarve dhAtakIkhaNDAdayo dvIpA asmAjambUdvIpAdArabhya pravacanoktena krameNa dviguNadviguNAyAmaviSkambhaparidhayaH tato'yaM zeSasarvadvIpasamudrApekSayA sarvalaghuriti, tathA vRtto yata: 'tailApUpasaMsthAnasaMsthitaH' tailena pako'pUpastailApUpaH, tailena hi pakko'pUpaH prAyaH paripUrNavRtto bhavati na ghRtena paka iti tailavizeSaNaM, tasyeva saMsthAnaM tailApUpasaMsthAnaM tena saMsthitastailApUpasaMsthAnasaMsthitaH, tathA vRtto yata: puSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitaH, tathA vRtto yato rathacakravAlasaMsthAnasaMsthitaH, tathA vRtto yataH paripUrNacandrasaMsthAnasaMsthitaH, anekadho4|| pamAnopameyabhAvo nAnAdezajavineyapratipattyarthaH, eka yojanazatasahasramAyAmaviSkambhena trINi yojanazatasahasrANi poDaza sahasrANi dve | yojanazate saptaviMze trayaH krozA aSTAviMzaM dhanuHzataM trayodaza aGgulAni ardhAGgalaM ca kiJcidvizeSAdhikaM parikSepeNa prajJaptaH, parikSepaparimANagaNitabhAvanA kSetrasamAsaTIkAto jambUdvIpaprajJaptiTIkAto vA veditavyA / 'deve NamityAdi, devazca Namiti vAkyAla Jain Education in For Private Personel Use Only Krjainelibrary.org
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAre, 'maharddhikaH' mahatI RddhirvimAnaparivArAdikA yasya sa maharddhikaH, mahatI dyutiH zarIrAbharaNaviSayA yasya sa mahAdyutikaH, mahad balaM-zArIraH prANo yasya sa mahAbalaH, mahad yazaH-khyAtiryasya sa mahAyazAH, tathA 'mahesakkhe' iti maheza iti mahAna Izvara ityAkhyA yasya sa mahezAkhyaH, athavA IzanamIzo bhAve ghaJpratyaya aizvaryamityarthaH, 'IzaM aizvarye' iti vacanAt , tata Izam-aizvaryamAsana: khyAti-antarbhUtaNyarthatayA khyApayati-prathayati IzAkhyaH, mahAMzvAsAvIzAkhyazca mahezAkhyaH, kvacit 'mahAsokkhe' iti pAThaH, tatra mahat saukhyaM yasya prabhUtasadvedodayavazAtsa mahAsaukhyaH, anye paThanti-'mahAsakkhe' iti tatrAyaM zabdasaMskAro-mahAzvAkSaH, iyaM cAtra pUrvAcAryapradarzitA vyutpatti:-AzugamanAdazvo-mana: akSANi-indriyANi svaviSayavyApakatvAt azvazcAkSANi ca azvAkSANi mahAnti azvAkSANi yasyAsau mahAzvAkSaH, tathA 'mahANubhAge' iti anubhAgo-viziSTavaikriyAdikaraNaviSayA'cintyA zakti: 'bhA go'ciMtA sattI' iti vacanAn , mahAna anubhAgo yasya sa mahAnubhAgaH, amUni maharddhika ityAdIni vizeSaNAni tatsAmarthyAtizajayapratipAdakAni yAvaditi cappuTikAtrayakaraNakAlAvadhipradarzanaparam 'iNAmeva iNAmevetikaTTa' evameva mudhikayA evameva 'morakullA ke muhA ya muhiyatti nAyabvA' iti vacanAd avajJayeti bhAvaH, uktaJca mUlaTIkAyAm "iNAmeva iNAmeveti kaTTa evameva mudhikayA'vajJayeti" 'itikRtve'ti hastadarzitacappuTikAtrayakaraNasUcakaM kevalakalpaM-paripUrNa jambUdvIpaM tribhirapsaronipAtaiH, apsaronipAto nAma |cappuTikA, tatra timRbhizcappuTikAbhiriti draSTavyaM, cappuTikAzca kAlopalakSaNaM, tato yAvatA kAlena tisrazcappuTikA: pUryante tAvakAlamadhya ityarthaH, trisaptakRtvaH-ekaviMzativArAna anuparivartya-sAmastyena paribhramya 'havvaM' zIghramAgacchet , sa itthambhUtagamana zaktiyogyo devaH tayA devajanaprasiddhayA utkRSTayA prazasta vihAyogatinAmodayAtprazastayA zIghrasaMcaraNAttvaritayA tvarA saMjAtA'syAmiti jI0ca019 Jain Education For Private & Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- tvaritA tayA tvaritayA zIghratarameva tayA pradezAntarAkramaNamiti, capaleva capalA tayA, krodhAviSTasyeva zramAsaMvedanAt caNDeva caNDA pratipattau jIvAbhitayA, nirantaraM zIghratvaguNayogAt zInA tayA zIghrayA, paramotkRSTavegapariNAmopetA javanA tayA, anye tu jitayA vipakSajetRtveneti uddezaH 2 malayagi- 18vyAcakSate, 'chekayA' nipuNayA, vAtoddhRtasya digantavyApino rajasa iva yA gati: sA uddhRtA tayA, anye vAhu:-uddhatayA dapAtizaye- narakAvArIyAvRttiH neti, 'divyayA' divi-devaloke bhavA divyA tayA devagatyA vyativrajan jaghanyata: 'ekAhaM vA ekamAvat , evaM vyahaM vyahamutka-1 sapramANaM rpata: paNmAsAn yAvad vyatitrajet , tatrAstyetad yaduta ekakAna kAMzcana narakAn 'vyativrajet' ullaGya parato gacchet , tathA'syetadna rkaavaa||109|| yaduta itthaMbhUtayApi gatyA paNmAsAnapi yAvannirantaraM gacchan ekakAn kAMzcana narakAn 'na vyativrajet' nollacaya parato gacchet ,18 sazAzvata| atiprabhUtA''yAmatayA teSAmantasya prApnubhazakyatvAna , etAvanto mahAnto gautama ! asyAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakAH prajJaptAH, evamekai-16 taratve kasyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsatamyAM, navaramadhaHsaptamyAmevaM vaktavyam-"atthegaiyaM naragaM vIivaejjA atthegaie narage nosU0 85 vIivaejjA" apratiSTAnAbhidhasyaikasya narakasya lakSayojanAyAmaviSkambhatayA'ntasya prAptuM zakyatvAt zeSANAM ca caturNAmatiprabhUtAsaGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANatvenAntasya prApnumazakyatvAt / / samprati kiMmayA narakA iti nirUpaNArthamAha imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe garagA kiMmayA paNNattA?, goyamA! savvavairAmayA paNNattA, tattha NaM naraesu bahave jIvA ya poggalA ya avakamaMti viukkamati cayaMti uvavajaMti, sAsatA NaM te NaragA vvaTTayAe vaNNapajjavehiM gaMdhapajavehiM rasapajavehiM phAsapajjavahiM asAsayA, evaM jAva ahesattamAe // (sU085) CHORAMCALCANCE CSCR-CASACANCH Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 'imIse NaM bhaMte !' ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakA: 'kimayA' kiMvikArAH prajJatA:?, bhagavAnAha-gautama ! 'savvavairAmayA' iti sarvAtmanA vanamayA: prajJaptAH, vanazabdasya sUtre dIrghAntatA prAkRtatvAt , 'tatra ca teSu narakeSu Namiti vAkyAlaGkAre bahavo jIvAzca kharabAdarapRthivIkAyikarUpAH pudgalAca 'apakAmanti' cyavante 'vyutkrAmanti' utpadyante, etadeva zabdadvayaM yathAkrama paryAyadvayena vyAcaSTe-'cayaMti upavajaMti' cyavante utpadyante, kimuktaM bhavati ?-eke jIvAH pudgalAzca yathAyogaM gacchanti apare tvAgacchanti, yastu pratiniyatasaMsthAnAdirUpa AkAra: sa tavastha eveti, ata evAha-zAzvatA Namiti pUrvavat te narakA dravyAthatayA tathAvidhapratiniyatasaMsthAnAdirUpatayA varNaparyAyairgandhaparyAyai rasaparyAyaiH sparzaparyAyaiH punarazAzvatAH, varNAdInAmanyathA'nyathAbhavanAt , evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamI pRthivI // sAmpratamupapAtaM vicicintayiSurAha hamIse gaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA katohiMto uvavajaMti kiM asaNNIhiMto uvavajaMti sarIsivehiMto uvavajaMti pakkhIhiMto uvavajaMti cauppaehiMto uvavajaMti uragohiMto uvavajjati itthiyAhiMto uvavajaMti macchamaNuehiMto uvavajaMti?, goyamA! asaNNIhiMto uvavajaMti jAva macchamaNuehiMtovi uvavajaMti,-asaNNI khalu paDhamaM docaM ca sarIsivA tatiya pakkhI / sIhA jaMti cautthIM uragA puNa paMcamI jaMti // 1 // chaDiM ca itthiyAo macchA maNuyA ya sattami jNti| jAva adhesattamAe puDhavIe neraiyA No asaNNIhiMto uvavajaMti jAva No itthiyAhiMto uvava1 (sesAsu imAe gAhAe aNugaMtabbA, evaM eteNaM abhilAveNaM imA gAthA ghoseyabvA), -CL0-NCRACCCCCSCRECACK Jain Education For Private & Personel Use Only Rimjainelibrary.org
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH * // 110 // Jain Education jaMti macchamaNussehiMto uvavajaMti / imIse NaM bhaMte! rayaNapa0 pu0 NeratiyA ekkasamapUrNa kevatiyA uvavajaMti ?, goyamA ! jahaNeNaM ekko vA do vA tinni vA ukkoseNaM saMkhejA vA asaMkhijA vA uvavajaMti, evaM jAva adhesattamAe // imIse NaM bhaMte! rayaNapa0 puDhavIe ratiyA samae samae ahIramANA avahIramANA kevatikAleNaM avahitA sitA ?, goyamA ! te NaM asaMkhejA samae sama avahIramANA avahIramANA asaMkhejAhiM ussappiNIosappiNIhiM avahIraMti no ceva avahitA sitA jAva adhesattamA // imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 NeratiyANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ?, goyamA ! dubihA sarIrogAhaNA paNNattA, taMjahA - bhavadhAraNijA ya uttaraveucciyAya, tattha NaM jA sA bhavadhAraNijA sA jahanneNaM aMgulassa asaMkhejatibhAgaM ukkoseNaM satta dhaNU tiNi ya rayaNIo chacca aMgulAI, tattha NaM je se uttaraveubvie se jaha0 aMgulassa saMgvejjatibhAgaM ukko0 paNNarasa dhaNUI aDDAijjAo rayaNIo, docAe bhavadhAraNije jahapaNao aMgulAsaMkhejjabhAgaM ukko0 paNNarasa ghaNU aDDAijjAto rayaNIo uttaraveubviyA jaha0 aMgulassa saMgveja bhAgaM ukko0 ekkatIsaM ghaNUI ekkA rayaNI, taccAe bhavadhAraNije ekatIsaM dhaNU ekkA rayaNI, uttaraveubviyA bAsahiM dhaNUI doNi rayaNIo, cautthIe bhavadhAraNije bAsaTha dhaiM doNiya rayaNIo, uttaraveDabviyA paNavIsaM dhaNusayaM, paMcamIe bhavadhAraNije paNavIsaMgha 3 pratipattau uddezaH 2 upapAtaH saMkhyA - vagAhanA mAnaM sU0 86 // 110 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ AACARRC-- NusayaM, uttarave0 aDDAijjAI dhaNusayAI, chaTThIe bhavadhAraNijjA aDDAijAiM dhaNusayAI, uttaraveubviyA paMcadhaNusayAI, sattamAe bhavadhAraNijA paMcadhaNusayAI uttaraveuvie dhaNusahassaM // (sU086) 'imIse Na'mityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM nairayikAH kuta utpadyante ?, kimasajJibhya utpadyante sarIsRpebhya utpa-| dyante pakSibhya utpadyante catuSpadebhya utpadyante uragebhya utpadyante strIbhya utpadyante matsyamanuSyebhya utpadyante ?, bhagavAnAha-gautama ! | asajJibhyo'pyutpadyante yAvanmatsyamanuSyebhyo'pyutpadyante, 'sesAsu imAe gAhAe aNugaMtavyA' iti, 'zeSAsu' zarkarAprabhAdiSu pRthivIpvanayA gAthayA, jAtAvekavacanaM gAthAdvikenetyarthaH, utpadyamAnA anugantavyAH, tadeva gAthAdvikamAha-'assaNNI khalu paDhama'mityAdi, asajina:-saMmUchimapaJcendriyAH khalu prathamAM narakapRthivIM gacchanti, khaluzabdo'vadhAraNe, tathA avadhAraNamevam-asajinaH prathamAmeva yAvad gacchanti na parata iti, natu ta eva prathamAmiti garbhajasarIsRpAdInAmapi uttarapRthivIpaTugAminAM tatrara gamanAt , evamuttaratrApyavadhAraNaM bhAvanIyam / 'doccaM ca sarIsivA' iti dvitIyAmeva zarkarAprabhAkhyAM pRthivIM yAvadgacchanti sarIsRpA:- godhAnakulAdayo garbhavyutkrAntA na parataH, tRtIyAmeva garbhajA: pakSiNo gRdhrAdayaH, caturthImeva siMhAH, paJcamImeva garbhajA uragAH, SaSThImeva striyaH strIranAdyA mahArAdhyavasAyinyaH, saptamI yAvad garbhajA matsyA manujA atikrUrAdhyavasAyino mahApApakAriNaH, AlApakazca pratipRthivi evam-"sakarappabhAe NaM bhaMte ! puDhavIe neraiyA kiM asaNNIhiMto uvavajaMti jAva macchamaNuehito | uvavajaMti ?, goyamA ! no asannIhiMto uvavajaMti sarIsivehiMto uvavajaMti jAva macchamaNussehiMto uvavajaMti / vAluyappabhAe NaM bhaMte ! - - - Jain Education a l For Private & Personel Use Only wjainelibrary.org -
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ LEOP zrIjIvA IDIpuDhavIe neraiyA kiM asaNNIhiMto uvavajaMti jAva macchamaNuehiMto uvavajaMti ?, goyamA! no asaNNIhito uvavarjati no sarIsive-1 pratipattA jIvAbhi hito uvavajaMti pakkhIhito ubavajaMti jAva macchamaNussehiMto uvavajaMti" evamuttarottarapRthivyAM pUrvapUrvapratiSedhasahitottarapratiSedha-|| uddezaH 2 malayagi INstAvadvaktavyo yAvadhaHsaptamyAM strIbhyo'pi pratiSedhaH, tatsUtraM caivam-"ahesattamAe NaM bhaMte ! puDhavIe neraiyA kiM asaNNIhito upapAtaH rIyAvRttiH uvavajaMti jAva macchamaNussahiMto uvavajaMti ?, goyamA! no asaNNIhiMto uvavajaMti jAva no itthIhiMto uvavajaMti, macchamaNussahiMto saMkhyA - // 111 // uvvjNti"| sampratyekasmin samaye kiyanto'syAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM nArakA utpadyante ? iti nirUpaNArthamAha / (imIse Na) 'rayaNa- vagAhanAppabhApuDhavie neraiyA NaM bhaMte!' ityAdi, ratnaprabhApRthivInairayikA bhadanta ! ekasamayena kiyanta utpadyante ?, bhagavAnAha-gautama! ja- mAnaM dhanyata eko dvau vA trayo vA utkarSata: saGkhyeyA asaGkhyeyA vA, evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvadhaHsaptamyAm / / samprati sU086 pratisamayamekaikanArakApahAre sakalanArakApahArakAlamAnaM vicicintayiSuridamAha-rayaNappabhApuDhavineraiyA NaM bhaMte!' ityAdi, ratna prabhApRthivInairayikA bhadanta ! samaye samaye ekaikasaGkhyayA apahiyamANA: 2 kiyatA kAlena sarvAtmanA'pahiyante ?, bhagavAnAha-gautama ! jAte NaM asaMkhejA samae 2 avahIramANA' ityAdi, te ratnaprabhApRthivInairayikA asaGkhyeyAstata: samaye samaye ekaikasaGkhyayA apa|hiyamANA asaGkhyayAbhirutsapiNyavasarpiNIbhirapahiyante, idaM ca nArakaparimANapratipattyathai kalpanAmAtraM, 'no ceva NaM avahiyA siyA' iti na punarapahRtAH syuH, kimuktaM bhavati ?-na punarevaM kadAcanApyapahRtA abhavan nApyapahiyante nApyapahariSyanta iti, evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamyAm // samprati zarIraparimANapratipAdanArthamAha-'rayaNappabhApuDhavI' ityAdi, rtnpr-5||111|| bhApRthivInairayikANAM bhadanta ! 'kiMmahatI' kiMpramANA mahatI zarIrAvagAhanA prajJaptA?, 'jahA paNNavaNAe ogAhaNasaMThANapade' Jain Education For Private Personal use only 12 P ainelibrary.org
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti, yathA prajJApanAyAmavagAhanAsaMsthAnAkhyapade tathA vaktavyA, sA caivaM-dvividhA ratnaprabhApRthivInairayikANAM zarIrAvagAhanA-bhavadhAraNIyA uttaravaikriyA ca, tatra yA sA bhavadhAraNIyA sA jaghanyato'GgulAsayeyabhAga utkarSataH sapta dhanUMSi trayo hastAH SaT paripUrNA-I7 nyaGgulAni, uttaravaikriyA jaghanyato'GgulasaGkhyeyabhAga utkarSataH paJcadaza dhanUMSi dvau hastAvekA vitastiH, zarkarAprabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgulAsayeyabhAga utkarSata: paJcadaza dhanUMSi dvau hastAvekA vitasti:, uttaravaikriyA jaghanyato'GgalasaGkhyeyabhAga utkarSata eka|triMzaddhapi eko hastaH, vAlukAprabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgalAsaGkhyeyabhAga utkarpata ekatriMzaddhanUMSi eko hastaH, uttaravaikriyA jaghanyato'GgulasaGkhayeyabhAga utkarSata: sArdAni dvApaSTidhanUMpi, paGkaprabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgulAsayeyabhAga utkarSata: sArddhAni | dvASaSTridhanUMSi, uttaravaikriyA jaghanyato'GgulasalyeyabhAga utkarSataH paJcaviMzaM dhanuHzataM, dhUmaprabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgulAsaGkhyehayabhAga utkarSataH paJcaviMzaM dhanuHzataM, uttaravaikriyA jaghanyato'GgulasaGkhyeyabhAga utkarSato'rddhatRtIyAni dhanuHzatAni, tama:prabhAyAM bhava dhAraNIyA jaghanyato'GgulAsaGkhyeyabhAgamAtrA utkarSato'rddhatRtIyAni dhanuHzatAni, uttaravaikriyA jaghanyato'GgulasaGkhyeyabhAga utkarSataH paJcadhanuHzatAni, tamastama:prabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgulAsaGkhyeyabhAga utkarSataH paJca dhanu:zatAni, uttaravaikriyA jaghanyato'GgulasaGkhayeyabhAga, utkarSato dhanu:sahasramiti / yadi punaH pratiprastaTe cintA kriyate tadaivamavagantavyA-tatra jaghanyA bhavadhAraNIyA sarvatrApyaGgu-10 lAsaGkhyeyabhAgaH, uttaravaikriyA tu aGgulasaGkhyeyabhAgaH, uktaM ca mUlaTIkAkAreNAnyatra-"uttaravaikriyA tu tathAvidhaprayatnAbhAvAdAdyasamaye'pyaGgulasaGkhyeyabhAgamAtraive"ti, utkRSTA tu bhavadhAraNIyAyA ratnaprabhAyAH prathame prastaTe trayo hastA ata Urdhva krameNa pratiprastaTaM sArddhAni SaTpaJcAzadaGgulAni prakSipyante, tata evaM parimANaM bhavati, dvitIye prastaTe dhanurekameko hasta: sArddhAni cASTAvaGgulAni, tRtIye dhanurekaM ACAMANCHARSAASARA Jain Education He al Thjainelibrary.org
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ AURad zrIjIvA- |trayo hastAH saptadazAGgulAni, caturthe dve dhanuSI dvau hastau sArddhamekamaGgulaM, paJcame trINi dhanUMSi dazAGgulAni, SaSThe trINi dhanUMSi dvau 3 pratipatto jIvAbhi0 hastau sArdvAnyaSTAdazAGgulAni, saptame catvAri dhaSi eko hastastrINi cAGgulAni, aSTame catvAri dhanUMSi trayo hastA: sArddhAnyekA-14 | uddezaH 2 malayagi- dazAGgulAni, navame paJca dhaSi eko hasto viMzatiraGgulAni, dazame SaD dhanUMSi sArddhAni catvAryaGgulAni, ekAdaze paDU dhanUMSi dvau | upapAtaH rIyAvRttiH hastau trayodazAGgulAni, dvAdaze sapta dhapi sArddhAnyekaviMzatiraGgulAni, trayodaze sapta dhanUMSi trayo hastAH paT ca paripUrNAnyaGgulAni,18 saMkhyAuktaJca-"rayaNAe paDhamapayare hatthatiyaM deha ussae bhaNiyaM / chappannaMgulasaDA payare payare havai vur3I // 1 // " vgaahnaa||112|| mAna pra.1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 zarkarAprabhAyAM prathame prastaTe sapta dhanUMSi trayo hastA: paTa cAGgulAni, dha.0 1 1 2 3 3 4456677 ata Urva tu pratiprastaTaM trayo hastAstrINi cAGgalAni krameNa prakSe sU086 ha.3 1 322 13 102 0 3 tavyAni, tata evaM parimANaM bhavati-dvitIye prastaTe'STa dhapi dvau hastau aM.. 8 // 171 / / 1018 // 3 11 / / 204 // 1321 // 6 nava cAGgulAni, tRtIye nava dhanUMSi eko hasto dvAdaza cAGgulAni, caturthe | 4 daza dhanUMSi paJcadazAGgulAni. paJcame daza dhanUMSi trayo hastA aSTAdazAGgulAni, SaSThe ekAdaza dhanUMSi dvau hastAvekaviMzatiraGgulAni, saptame || didvAdaza dhanUMSi dvau hastau, aSTame trayodaza dhaSi eko hastastrINi cAGgulAni, navame caturdaza dhanUMSi SaT cAGgulAni, dazame caturdaza dhanUMSi trayo hastA nava cAGgulAni, ekAdaze paJcadaza dhanUMSi dvau hastau ekA vitastiH, uktazca-"so ceva ya bIyAe paDhame payaraMmi hoi usseho / hattha tiya tinni aGgula payare payare ya vuDI ya // 1 // ekkArasame payare pannarasa dhaNUNi doNi rayaNIo / bArasa ya| dAaMgulAI dehapamANaM tu vinneyaM / / 2 // " atra 'so ceva ya bIyAe' iti ya eva prathamapRthivyAM trayodaze prastaTe utsedho bhaNito | // 11 Jain Education a l For Private Personel Use Only A nw.jainelibrary.org
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA sapta dhapi trayo hastA: paT cAGgulAnIti sa eva dvitIyasyAM zarkarAprabhAyAM pRthivyAM prathane prataTe utsedho bhavati, zepaM sugamam 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011pra. vAlukApnabhAyAH prathame prastaTe pavadaza dhanaMpichI hastau dvAdaza cAlAni, ata | 789 10101112131414153. urva tu pratiprastaTa sA hastA: mAddhAni caikonaviMzatiraGgalAni krameNa prakSe-IN ||3210 3222032 vyAni, tata evaM parimANaM bhavati-dvitIye prastaTe saptadaza dhapi dvI 6 9 1 15 18210 36 9 12 aM. hastau sArdAni sapAGgulAni, tRtIye ekonaviMzatirdhanUMpi dvau hastau trINyaGgulAni, caturthe ekaviMzatirdhapi eko halaH sAddhAni ca dvAviMzatiraGgalAni, 1 came trayoviMzatirtha pi eko hasto'STAdazI cAGgulAni, paThe pazcaviMzAtardhanaSi eko hasta: sAlAMni trayodazAilAni, samaye manavividhapi eko hasto nava cAGgulAni, aSTame ekonatriMzad' dhapi eko halaH sArdAni catvAryaGgalAni, navamaM ekatriMzanadhi eko hastaH, 'uktazca-"so! : ceva ya taiyAe paDhame payaramikoI usseho / satta ya rayaNI aMgala, gaNamIna para bar3I ya / / 1 / / payara payara ya tahA navama piyama hoi usseho / dhaNuyANi egatIsaM ekA gyaNI ya nAyavvA / / 2 // annAni soceva ya tazyAe paDhame payaraMmi hoi| daramaho' iti ya evaM dvitIyasyAM zarkarAprabhAyAmekAdaze prasATe utsedhaH sa eva tRtIyatyA vAlukAnabhAyAM prathame prastaTe bhavati, zepaM / sugarma / pakaprabhAyAH prathama prasaTe ekatriMzaddhanaMpieko hastaH, tata Urya tu pratipraznaTaM paJca dhaSi viMzatirakulAni krameNa prakSeptavyAni, tara evaM parimANaM bhavani-dvitIya prastaTe patriMzadanavi eko hato viMzatiralAni, tRtIye ekacatvAriMzaddhapi dvau hastau poizAGgalAni, caturthe padacatlAriMzaddhapi trayo istA dvAdazAGkalAni, paJcame dvipa vAsanapi aSTAvakulAni, paThe saprapaJcAzaddhapi / 254 Jain Education inte For Private & Personel Use Only Few.jainelibrary.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- 10/eko hastazcatvAryaGgulAni, saptame dvASaSTiH dhanupi dvau hastI, uktaJca-so ceva ca utthIe paDhame payaraMmi hoi usseho / paJca dhaNu||3 pratipattI jIvAbhi0 sAvIsa aMgula payare payare ya vuDI ya // 1 // jA sattamae payare neraiyANaM tu hoi usmeho / vAsaTThI dhaNuyAI doSiNa ya rayaNI ya bo-||4|| uddezaH 2 malayagi- ddhavvA // 1 // " atrApi 'so ceve'tyamyArthaH pUrvAnusAreNa bhAvanIyaH / dhUmaprabhAyAH prathame prastaTe dvApaSTriyapi dvau hastau, tata uvA upapAtaH rIyAvRttiH tu pratiprastaTaM paJcadaza dhaSi sArddhahastadvayAdhikAni krameNa prakSepavyAni, tenedaM parimANaM bhavati-dvitIye prastaTe'yasapratidhanUMpi ekA saMkhyAvitastiH, tRtIye ninabatirdhapi trayo hastAH, caturtha nabotaraM dhanuHzatako hasta ekA vitastiH, paJcame paJcaviMzaM dhanuHzataM, uktazca 4 vgaahnaa||113|| -"so ceva paMcamIe paDhame payaraMmi hoi umseho / panarasa dhaNUNi do hatya sar3a payaresu bur3I ya / / 1 / / taha paMcamae payare umseho ? mAnaM jAdhaNusayaM tu paNavIsaM / " so veva ya' ityasyArtho'trApi parvavana / tamaHprabhAyAH prathape prastaTe pazcaviMzaM dhanuHzataM tata: paratare tu prasta- sU0 86 Tadvaye krameNa pratyekaM sA ni dvApanirdhapi prakSepavyAni, tata evaM parimANaM bhavati-dvitIye sArddhasamAzItyadhika dhanuHzataM, tRtIye'rmatRtIyAni dhanuHzatAni, uktaJca--"so ceva ya chaTThIe paDhame payaraMmi hoi usaseho / vAmaSTi dhaNu ya saDA payare payare ya buTTI ya // 1 // (madA ya sattasIi bIe payAmi hoI dhaNuyasa) chaTrIe~ taiyapayare do saya paNNAsayA hoti / / 2 // " saptamapRthivyAM pazca dhanu:zatAni, hai uttaravaikriyA tu sarvatrApi bhavadhAraNIyApekSyA dviguNapramANA'vasAtavyA / samprati saMhananapratipAdanArthamAha-- imIle NaM bhaMte! tyaNappa pu0 riyANaM sarIrayA kiMmaMdhayaNI paNatA?, goyamA! chahaM saMghayaNANaM asaMghayaNA, NevaTThI pova chirA vi pahArU Neva saMghayaNamasthi, je poggalA aNiTTA jAva IR // 113 // amaNAmA te tesiM sarIrasaMghAyalAe pariNamaMti, evaM jAva adhesattamAe // imIseNaM bhaMte ! rayaNa. Jain Education ? Kiww.jainelibrary.org
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ pu0 neratiyANa sarIrA siMThitA paNNattA?, goyamA vihA paNNattA taMjahA-bhavadhAragijA ya uttaravejavviyA ya, tattha NaM je te bhavadhAraNijA le huMDasaMThiyA papaNattA, tattha NaM je te uttaraveuvidhA levi huMDasaMThitA paNNattA, evaM jAva ahemttmaae| imIse gaM bhaMte ! rayaNa puNeratiyANaM sarIragA karisatA vaNNeNaM paNNatA?, goyamA ! kAlA kAlobhAlA jAva paramakiNhA vaNe paNattA, evaM jAva ahesattamAe // imIle NaM bhaMte rayaNa pu0 neraiyANaM sarIrayA kerisayA gaMdhaNaM paNNattA?, goyamA! se jahAnAmae ahimaDe i vA taM ceva jAva ahesattamA // imIse NaM rayaNa pu0 neraiyANaM sarIrayA kerisayA phAneNaM paNatA?, goyamA! phuDitacchavivicchaviyA kharaphAmajhAmasirA phAseNaM paNNatA, evaMjAba adhessmaa| (sU087) 'rayaNappabhetyAdi, ratnaprabhAthivInarathikA bhadanta : kisahananinaH kena saMhananena saMhananavantaH prajJatA: ?, bhagavAnAha-gautama 'chaNhaM saMghayaNANa mityAdi prAgvana , evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamI / / samprati saMsthAnapratipAdanArthamAha-rayaNappamityAdi, ratnaprabhApRthivInairayikANAM bhadanta ' zarIrakANi 'siMsthitAni kena saMsthAnena saMsthAnabanti prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gauhAtama' ravaprabhApRthivInairayikANAM zarIrANi dvividhAni prajJatAni, tAthA-bhavadhAraNIyAni uttaravaikriyANi ca, tatra yAni bhavadhAraNI-1 yAni tAni tathAbhavasvAbhAbyAvazyaM huNDanAmakarmodayato huNDasaMsthAnAni, yAnyapi cottaravaikriyarUpANi tAnyapi yadyapi zubhamahaM vaikriyaM kariyAmIti cintayati tathA'pi tathAbhavaskhAbhAvyato huNDasaMsthAnanAmakadizata utpAditasakalaromapiccha kapotapakSiNa iva hu ASH Jain Education in For Private & Personel Use Only Allww.jainelibrary.org
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- NDasaMsthAnAni bhavanti, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamyAm // samprati nArakANAM zarIreSu varNapratipAdanArthamAha-raya- 3 pratipattI jIvAbhi Nappabhe'tyAdi, ratnaprabhApRthivInairayikANAM bhadanta ! zarIrakANi kIdRzAni varNena prajJaptAni?, bhagavAnAha-gautama ! 'kAlA kAlobhAsA' uddezaH 2 malayagi- || ityAdi prAgvat , evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamapRthivyAm // adhunA gandhapratipAdanArthamAha-ratnaprabhApRthivInairayikANAM|| nArakANAM rIyAvRttiH bhadanta ! zarIrakANi kIdRzAni gandhena prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama ! 'se jahAnAmae ahimaDe i vA' ityAdi prAgvat , evaM pR- saMhananasaM thivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamyAm // samprati sparzapratipAdanArthamAha-'rayaNappabhApuDhavineraiyANaM bhaMte!' ityAdi, sthaang||114|| ratnaprabhApRthivInairayikANAM bhadanta ! zarIrakANi kIdRzAni sparzena prajJaptAni?, bhagavAnAha-gautama! sphaTitacchavivicchavayaH, ihaikatra ndhAdyAH chavizabdastvagvAcI aparatra chAyAvAcI, tato'yamarthaH-sphaTitayA-rAjizatasaGkulayA tvacA vicchavayo-vigatacchAyA: sphaTitacchavivicchavayaH, tathA kharam(rANi)-atizayena paruSANi kharaparuSANi dhyAmAni-dagdhacchAyAni zupirANi-zuSirazatakalitAni, tataH padatrayasyApi||2 padadvayapadadvayamIlanena vizeSaNasamAsaH, supakeSTakAdhyAmatulyAnItibhAvaH, sparzena prajJaptAni, evaM pratipRthivi tAvad yAvadhaHsaptamyAm // sampratyucchAsapratipAdanArthamAha imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe ratiyANaM kerisayA poggalA UsAsattAe pariNamaMti?, goyamA! je poggalA aNiTThA jAva amaNAmA te tesiM UsAsattAe pariNamaMti, evaM jAva ahesattamAe, evaM AhArassavi sattasuvi // imIse NaM bhaMte! rayaNa pu0 neratiyANaM kati lesAo // 114 // paNNattAo?, goyamA! ekA kAulesA paNNattA, evaM sakkarappabhAe'vi, vAluyappabhAe pucchA, do Jain Education in For Private & Personel Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ lesAopaNNattAo taM0-nIlalesA kApotalesA ya, tattha je kAulesA te bahutarA jeNIlalessA paNNatA te thovA, paMkappabhAe pucchA, ekkA nIlalesA paNNattA, dhUmappabhAe pucchA, goyamA! do lessAo papaNattAo, taMjahA-kiNhalessA ya nIlalessA ya, te bahutarakA je nIlalessA, te thovatarakA je kiNhalesA, tamAe pucchA, goyamA! ekA kiNhalessA, adhesattamAe ekkA paramakipahalessA // imIse NaM bhaMte ! rayaNa pu0 neracyA kiM sammadiTThI micchadiTTI sammAmicchadiTTI?. goyamA! sammadiTThIvi micchadiTTIvi sammAmicchadiTThIvi, evaM jAva ahesattamAe / imIse NaM bhaMte ! syaNa pu0 ratiyA kiM nANI aNNANI?, goyamA! NANIvi aNNANIvi, jeNANI te NiyamA tiNANI, taMjahA-AbhiNibodhitaNANI nuyaNANI avadhiNANI, je aNNANI te atdhegatiyA duaNNANI atdhegaiyA tiannANI, je annANI ne NiyamA matiannANI ya suyaaNNANI ya, je tiannANI te niyamA matiaNNANI suyaaNNANI vibhaMgaNANIvi, sesA NaM NANIvi aNNANIvi tiNi jAva adhesattamAe / imIse bhaMte ! rathaNa kiM maNajogI vaijogI kAyajogI?, tipiNavi, evaM jAva ahesttmaae||imiisennN bhale ! rayaNappApu0 neraiyAkiM sAgArovauttA aNA 1 TIkAkRdbhiH anna sakarapabhApuDhavIneraiyA ki nANI annANI , goyamA ! nAgovi annANIvi, je nANI te niyamA timANI Abhi* muya. ohi, je VIanANI te niyamA tianANI matianANI suana vibhaMganANI. evaM' iti pATha itaH prAka vAcanAntaragato'mRtaH. %AK jI0ca020 4 Jain Education Magnal For Private & Personel Use Only A w .jainelibrary.org
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH Homeoney gArovauttA?, goyamA! sAgArovauttAvi aNAgArovauttAvi, evaM jAva ahesattamAe puDhavIe / pratipatta [imIse gaM bhaMte ! rayaNappa pu0 neraiyA ohiNA kevatiyaM vettaM jANaMti pAsaMti?, goyamA! jahaeNaNaM achuTTagAutAI ukkoseNaM cattAri gAuyAI / sakarappabhApu0 jaha0 tinni gAuyAI ukko nArakANAM achuTThAI, evaM addhagAuyaM parihAyati jAba adhesattamAe jaha addhagAu ukkoseNaM gaauyN]|| bAsAhA. imIse NaM bhaMte! rayaNappabhApa puDhavIe neratiyANaM kati samugdhAtA paNNattA?, goyamA! cattAri ralezyAhasamugdhAtA paNNatA, taMjahA-vedaNAsamugyAe kasAyasamugghAe mAraNaliyasamugyAe veubbiya- 1 TijJAnAsamugyAe, evaM jAva ahesttmaae|| (mU088) jJAnayogo 'rayaNe'tyAdi, ratnaprabhAtathivInairayikANAM bhadanta ! kIdRzAH pudgalA ucchAsatayA pariNamanti ?, bhagavAnAha-gautama ! ye pudgalApayogasamu. aniSTA akAntA apriyA azubhA amanojJA amanaApAH, amIpA padAnAM vyAkhyAnaM prAgvan , te teSAM ratnaprabhApRthivInairayikANAmu-18 yAtAH cchAsatayA pariNamanti, evaM pratithivi tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamyAm / / sAmpratamAhArapratipAdanArthamAha-rayaNe tyAdi, ratnapra- sU088 bhApRthivInairayikANAM bhadanta ' kIdRzAH pugalA AhAratayA pariNamanti?, bhagavAnAha-gautama! ye pudgalA aniSTA akAntA apriyA azubhA amanojJA amanApAste tepAmAhAratayA pariNamanti, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamyAm / iha pustakeSu bahudhA|'nyathApATho dRzyate, ata eva vAcanAbhedo'pi samagro darzayituM na zakyate, kevalaM bahupu pustakeSu yo'visaMvAdI pAThastatpratipattyartha sugamAnyapyakSarANi saMskAramAtreNa vitriyante'nyathA sarvametaduttAnArtha sUtramiti // samprani lejhyApratipAdanArthamAha-rayaNe'tyAdi, SH Jain Education Inter For Private Personel Use Only S ainelibrary.org
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ / XANCCCCCCCC-CA ratnaprabhApRthivInairayikANAM bhadanta ! kati lezyAH prajJaprAH ?, bhagavAnAha-gautama! kApotalezyA prajJatA, evaM zarkarAprabhAnairayikANAmapi navaraM teSAM kApotalezyA sakliSTatarA veditavyA, vAlukAprabhAnairayikANAM dve lezye, tadyathA-nIlalezyA ca kApotalezyA ca, tatra te bahutarA ye kApotalezyAH, uparitanaprastaTavartinAM nArakANAM kApotalezyAkatvAt teSAM cAtibhUyaskatvAt , te stokatarA ye nIlalezyAkAH, paGkaprabhAgRthivInarayikANAmakA nIlalezyA, sA ca tRtIyapRthivIgatanIlalezyA'pekSayA'vizuddhatarA. dhUmaprabhApRthivInairayi|kANAM dve lezye, tadyathA-kRSNalejhyA ca nIlalejhyA ca, tatra te bahutarA ye nIlaleiyAkAH, te stokatarA ye kRSNalezyAkA:, bhAvanA' trApi prAgvat , tamaHprabhApRthivInarayikANAM kRSNalezyA, sA ca paJcamapRthivIgatakRSNalezyA'pekSayA'vizuddhatarA, adhaHsapramapRthivInakArayikANAmekA paramakRSNalezyA. uktaM ca vyAkhyAprajJaptI-'kAU dosu taiyAe~ mIsiyA nIliyA cautthIe / paMcamiyAe mIsA kaNhA tatto paramakaNhA // 1 // " samprati samyagdRSTi tvAdivizeSapratipAdanArthamAha-rayaNe tyAdi, ratnaprabhApRthivInairayikA bhadanta ! kiM samyagdRSTayo mithyAdRSTayaH samyagmithyAdRSTayo vA?, bhagavAnAha-gautama! samyagdRSTayo'pi mithyAdRSTayo'pi samyagmithyAdRSTayokapi, evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvAcyaM yAvattamastamAyAm // samprati jJAnyajJAnicintAM kurvannAha-rayaNe tyAdi, ratnaprabhApRthivInai rayikA bhadanta ! kiM jJAnino'jJAnina: ?, bhagavAnAha-gautama! jJAnino'pi ajJAnino'pi, samyagdRzAM jJAnilAnmithyAdRzAmajJAnitvAt , tatra ye jJAninaste niyamAtrijJAninaH, aparyAprAvasthAyAmapi tepAmavadhijJAnasambhavAt , sajJipaJcendriyebhyasteSAmutpAdAt , tri jJAnitvameva bhAvayati, tadyathA-AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninaH, ye'jJAninaste 'atthegaiyA' iti astItinipAtohAtra bahuvacanagarbhaH santyekakA vyajJAnina: santyekakAkhyajJAninaH, tatra ye'sajJipaJcendriyebhya utpadyante teSAmaparyAptAvasthAyAM vibhaGgA ON-KATHATRA Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org RN
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- sambhavAd vyajJAnina:, zeSakAlaM tu tepAmapi vyajJAnitA, sajJipaJcendriyebhya utpannAnAM tu sarvakAlamapi tryajJAnitaiba, aparyAptAvasthA- pratipattI jIvAbhiyAmapi teSAM vibhaGgabhAvAta , tana ye vyajJAninaste matyajJAninaH zrutAjJAninaH, ye yajJAninaste matyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgajJAni-18| uddezaH 2 malayagi- nazca / 'sakkarappabhApuDhavI'tyAdi, zarkarAprabhApRthivInairayikA bhadanta ! kiM jJAnino'jJAnina: ?, bhagavAnAha-gautama ! jJAnino'pyajJAnino- nArakANAM rIyAvRttiH'pi, tatrApi samyagdRzAM mithyAdRzAM ca bhAvAt , tatra ye jJAninaste niyamAvijJAninaH, tadyathA-AbhinivodhikajJAninaH zrutajJAnino- zvAsAhA 15vadhijJAninazca, ye'jJAninaste niyamAtyajJAninaH, sajJipaJcendriyebhya eva tatrotpAdAta , vyajJAnitvameva darzaya[tI]ti, tadyathA-matyajJAnina: ralezyAidazrutAjJAnino vibhaGgajJAninazca, evaM zepAsvapi pRthivIpu vaktavyaM, tatrApi sajJipaJcendriyebhya evotpAdAt // samprati yogapratipAdanA- |STijJAnAparthamAha-rayaNappabhe'tyAdi, ratnaprabhApRthivInairayikA bhadanta ! kiM manoyogino vAgyoginaH kAyayoginaH ?, bhagavAnAha-gautama! tri- IjJAnayogovidhA api, evaM pratipRthivi tAvad yAvadhaHsaptamyAm // adhunA sAkArAnAkAropayogacintAM kurvannAha-'rayaNe'tyAdi, ratnaprabhA-1payogasamuthivInairayikA bhadanta ! kiM sAkAropayuktA anAkAropayuktAH ?, bhagavAnAha-sAkAropayuktA api anAkAropayuktA api, evaM tAbaddghAtAH yAvaddhaHsAmyAm / / adhunA samudghAtacintAM karoti-rayaNe tyAdi, ratnaprabhApRthivInarayikANAM bhadanta ! kati samudghAtA: pra- sa jJaptA: ?, bhagavAnAha-gautama ! catvAraH samudghAtA: prajJaptAH, tadyathA-vedanAsamudghAta: kapAyasamudghAto mAraNAntikasamuddhAto vai-18 kriyasamudghAtazca, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamyAm / samprati nutpipAse cintayati imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhA0 pu0 neratiyA kerisayaM khuhappivAsaM paJcaNubhavamANA viharaMti?, goyamA! egamegassa NaM rayaNappabhApuDhavineratiyasla asambhAvapaTTavaNAe savvodadhI vA savvapoggale vA CCTORS // 116 // - - in Educatan For Private Personel Use Only ERN.jainelibrary.org mANa -
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ AsagaMsi pakkhivejA No ceva NaM se rayaNappa0 pu0 jeratie titte vA sitA vitaNhe vA sitA, erisayA NaM goyamA! rayaNappabhAe ratiyA khudhappivAsaM pacaNubhavamANA viharaMti, evaM jAva adhesattamAe // imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe pu0 neratiyA kiM ekattaM pabhU viuvittae puhuttaMpi pabhU viuvittae?, goyamA ! egattaMpi pabhU puttapi pabhU viuvittae, egattaM viuvvemANA egaM mahaM mogararUvaM vA evaM musuMDhikaravattaasisattIhalagatAmusalacakkaNArAyakuMtatomarasUlalauDabhiMDamAlA ya jAva bhiMDamAlarUvaM vA puhattaM viujvemANA moggararUvANi vA jAva bhiMDamAlarUvANi vA tAI saMkhez2AiM No asaMkhejAI saMbaddhAiM no asaMbaddhAiM sarisAiM no asarisAiM viudhvaMti, viuvyittA aNNamaNNassa kAyaM abhihaNamANA abhihaNamANA veyaNaM udIreMti ujjalaM viulaM pagADhaM kakkasaM kaDDayaM pharusaM nidraM caMDaM tivvaM dukkhaM duggaM durahiyAsaM, evaM jAva dhUmappabhAe puDhavIe / chaTTasattamAsu NaM puDhavIsu neraiyA baha mahaMtAI lohiyakuMthUrUvAI vairAmaituMDAI gomayakIDasamANAI viuvvaMti, viuvittA annamannassa kAyaM samaturaMgemANA khAyamANA khAyamANA sayaporAgakimiyA viva cAlemANA 2 aMto aMto aguppavisamANA 2 vevaNaM udI. raMti ujjalaM jAva dUrahiyAsaM // imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu. neraiyA kiM sItavedaNaM veiMti usiNavedaNaM veiMti sIusiNavedaNaM vedeti?, goyamA! No sIyaM vedaNaM vedeti usiNaM vedaNaM Jan Education For Private Personal Use Only Y ainelibrary.org
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 43 pratipatto uddezaH 2 nArakANaH kSuttRDi kriyAvedanAH sU089 // 117 // CoCREACCCCXXXC-9000 vedeti no sItosiNaM, te appayarA upahajoNiyA vedeti,] evaM jAva vAluyappabhAe, paMkappabhAe pucchA, goyamA ! sIyaMpi vedaNaM vedeti, usiNaMpi veyaNaM veyaMti, no sIosiNaveyaNaM veyaMti, te bahataragA je usiNaM vedaNaM vedeti, te thovayaragA je sItaM vedaNaM veiMti / dhUmappabhAe pucchA, goyamA! sItaMpi vedaNaM vedeti usiNaMpi vedaNaM vedeti No sIto, te bahutaragA je sIyavedaNaM vedeti te thovayarakA je usiNavedaNaM vedeti / tamAe pucchA, goyamA! sIyaM vedaNaM vedeti no usiNaM (vedaNaM) vedeti no sInosiNaM vedaNaM vedeti, evaM ahesattamAe NavaraM paramasIyaM // imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 jeraiyA kerisayaM NirayabhavaM paJcaNubhavamANA viharaMti ?, goyamA! te NaM tattha NicaM bhItA NicaM tasitA NiccaM chuhiyA NicaM ubviggA nicaM upappuA NicaM vahiyA nicaM paramamasubhamaulamaNubaI nirayabhavaM paJcaNubhavamANA viharaMti, evaM jAva adhesattamAe NaM puDhavIe paMca aNuttarA mahatimahAlayA mahANaragA paNNattA, taMjahA-kAle mahAkAle rorue mahArorue appatihANe, tattha ime paMca mahApurisA aNuttarahiM daMDasamAdANehiM kAlamAse kAlaM kiccA appanihANe Narae rati(ya)tAe ubavaNNA, taMjahA-rAme 1, jamadaggiputte, daDhAu 2, lacchatiputte, vasu 3, uvaricare, subhUme koravve 4. baMbha, datte culaNisute 6 te tattha neratiyA jAyA kAlA kAlo0 jAva paramakiNhA vaNeNaM paNNattA, taMjahA-teNaM tattha vedaNaM vedeti ujjalaM viulaM jAva darahi // 117 // Jain Education For Private 3 Personal Use Only diainelibrary.org
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In yA || uNi vedaNijesu NaM bhaMte! Neratiesa zeraniyA kerisayaM usiNavedaNaM paJcabhavamANA viharati ? goyamA ! se jahANAmae kammAradArae sitA taruNe balavaM jugavaM appAyaMke thiraggahatthe daDhapANipAdapAsa pitaroru [saMghAya ] pariNae laMghaNapavaNajavaNavaggaNapamaddaNasamatthe talajamalajuyalabahuphalihaNibhabAhU ghaNaNicitavaliyavahakhaMdhe cammedRhaNa muTThiyasamAhayaNicitattagatte urassabala samaNNAgae chee dakkhe paTTe kusale NiuNe mehAvI NiuNasippovagae evaM mahaM ayapiMDaM udgavArasamANaM gahAya taM tAviya tAviya kohina kohita ubhidiya ubhidiya cuNNiya cuNNiya jAva egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA ukkoseNaM addhamAsaM saMhaNejA, se NaM taM sItaM sItIbhUtaM aomaeNaM saMdaMsaeNaM gahAya asambhAvaparaNAe usiNavedaNijesu rae pakkhivejA, se NaM taM ummisiyaNimisiyaMtareNaM puNaraci pacuddharissAmittika pavirAyameva pAsejA pavilINameva pAsejA pavidvatthameva pAsejjA No ceva NaM saMcArati avirAyaM vA avilI vA vidvatthaM vA puNaravi paccaddharittae / se jahA vA mattamAnaMge [pAe] kuMjare sahihAyeNe paDhamasarayakAlasamataMsi vA caramanidAghakAlasamayaMsi vA uNhAbhihae taNhAbhihae davarigajAlAbhihae Aure susie pivAsie dubbale kilate eka mahaM pukkhariNi pAsejjA cAukoNaM samatIraM aNupucvasujAyavappagaMbhIra sItalajalaM saMchaNNapamattabhisamuNAlaM bahuuppalakumuda jainelibrary.org
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH 56055AM-150 3 pratipattI uddezaH 2 nArakANA kSuttRti kriyA // 118 // vedanAH NaliNasubhagasogaMdhiyapuMDarIya (mahApuMDarIya) sayapattasahassapattakesaraphullovaciyaM chappayaparibhujamANakamalaM acchavimalasalilapuNNaM parihatyabhamaMtamacchakacchabhaM aNegasauNagaNamihaNayavirahayasahannaiyamaharasaranAiyaM taM pAsai, taM pAsittA taM ogAhai, ogAhittA se NaM tattha uNhaMpi paviNejjA tiNhapi paviNejjA khuhaMpi paviNijA jaraMpi pavi0 dAhaMpi pavi0NihAeja vA payalAejja vA satiM vA ratiM vA dhitiM vA matiM vA uvalabhejA, sIe sIyabhUe saMkasamANe saMkasamANe sAyAsokkhabahule yAvi viharijjA, evAmeva goyamA! asambhAvapaTTavaNAe usiNaveyaNijjehiMto NaraehiMto kuMbhArAgaNI i vA Nerahae uvvaTTie samANe jAI imAI maNussaloyaMsi bhavaMti (goliyAliMgANi vA soDiyAliMgANi vA bhiDiyAliMgANi vA) ayAgarANi vA taMbAgarANi vA tauyAgarA0 sIsAga0 ruppAgarA. suvannAgarANi vA hiraNAgarA kuMbhArAgaNI i vA musAgaNI vA iTTayAgaNI vA kavellayAgaNI vA lohAraMbarise i vA jaMtavADacullI vA haMDiyalisthANi vA soDiyali. NalAgaNI ti vA, tilAgaNI vA tusAgaNI ti vA, tattAiM samajotIbhUyAI phullakiMsuyasamANAI ukkAsahassAI viNimmuyamANAI jAlAsahassAI pamuccamANAI iMgAlasahassAiM pavikkharamANAiM aMto 2huhuyamANAI ciTThati tAI pAsai, tAI pAsittA tAI ogAhai tAI ogAhittA se NaM tattha uNhaMpi paviNejA taNhaMpi paviNejA khuhaMpi paviNejjA SAMSCCCCCCORNAGAR sU0 89 // 118 // 755 Jain Education Li li For Private Personel Use Only Collywjainelibrary.org
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACROCROSARSCOREOGRAM jaraMpi paviNejA dAhaMpi paviNejA NihAeja vA payalAeja vA satiM vA ratiM vA dhiiM vA matiM vA uvalabhejA, sIe sIyabhUyae saMkasamANe saMkasamANe sAyAsokvayAhule yAdi viharejA, bhaveyArUve siyA?, No iNadve samaDhe, goyamA! usiNavedaNijesu Naraesu neratiyA eto aNitariyaM ceva usiNavedaNaM pacaNubhavamANA vihrNti||siiyvednnijesu NaM bhaMte Niraesu ratiyA kerisayaM sIyavedaNaM paJcaNubhavamANA viharaMti?, goyamA! se jahANAmae kammAradArae siyA taruNe jugavaM balavaM jAva sippovagate egaM mahaM ayapiMDaM dagavArasamANaM gahAya tAviya tAviya koTTiya kodiya jaha0 ekkAI vA duAI vA tiyAhaM vA ukkose NaM mAsaM haNejA, seNaM taM usiNaM usiNabhUtaM ayomaeNaM saMdaMsaeNaM gahAya asambhAvapaTTavaNAe sIyavedaNijjesu Naraesu pakkhivejA, se taM [umisiyanimisiyaMtareNa puNaravi pacurissAmItikaTu pavirAyameva pAsejA, taM ceva NaM jAva No ceva NaM saMcAejA puNaravi pacuddharittae, seNaM se jahANAmae mattamAyaMge taheva jAva sokkhabahule yAvi viharejA] evAmeva goyamA! asambhAvapaTTavaNAe sItavedaNehiMto Naraehito neratie uvvahie samANe jAI imAI ihaM bhANussaloe havaMti, taMjahA-himANi vA himapuMjANi vA himapaDalANi vA himapaDalapuMjANi vA tusArANi vA tusArapuMjANi vA himakuMDANi vA himakuMDapuMjANi vA sItANi vA tAI pAsati pAsittA tAI ogAhati ogAhittA se NaM tattha CCCCCCCC JainEducation For Private Personal use only jainelibrary.org
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ A C zrIjIvA sItaMpi paviNejA taNhapi pa0 khuhaMpi pa0 jaraMpi pa0 dAhaMpi pa0 nidAeja vA payalAeja vA jAva jIvAbhi usiNe usiNabhUe saMkasamANe saMkasamANe sAyAsokvabahale yAvi viharejA, goyamA! sIyaveyamalayagi Nijjesu naraema neratiyA etto aNiTTayariyaM ceva sItavedaNaM pacaNubhavamANA viharaMti // (sU089) rIyAvRttiH 'rayaNe tyAdi, ratnaprabhApRthivInairayikA bhadanta ! kIdRzI kSudhaM pipAsAM (ca) pratyanubhavantaH pratyekaM vedayamAnA: 'viharanti' avati- Tanti ?, bhagavAnAha-gautama! 'egamegassa Na'mityAdi, ekaikasya ratnaprabhApRthivInairayikasya 'asadbhAva(pra)sthApanayA' asadbhAvakalpa-10 |nayA ye kecana pudgalA udhayazceti zeSa: tAna 'Asyake' mukhe sarvapudgalAna sarvodadhIna prakSipen , tathA'pi 'no ceva Na'mityAdi, naiva ratnaprabhApRthivInairayikaH tRpto vA vitRSNo vA syAta lezataH atra prabalabhasmakavyAdhyupetaH puruSo dRSTAntaH / 'erisiyA NamityAdi, IzI Namiti vAkyAlatI gautama ! ratnaprabhApRthivInairayikA: kSudhaM pipAsAM pratyanubhavanto viharanti, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yA-12 vadhaHsaptamI / / samprati vaikriyazaktiM vicicintayipuridamAha-'rayaNappabhe'tyAdi, ratnaprabhApRthivInairayikA bhadanta ! pratyekaM kima 'ekatvam' eka rUpaM bikurvituM prabhavaH uta 'pRthaktvaM pRthaktvazabdo bahuvAcI, Aha ca karmaprakRtisaGgrahaNicUrNikAro'pi-"puhutta zabdo bahuttavAI" iti, prabhUtAni rUpANi vikuvituM prabhavaH ?, 'vikurva vikriyAyAm' ityAgamaprasiddho dhAturasti yamya vikurvANa iti hA prayogastato vikurvitumityuktaM, bhagavAnAha-ekatvamapi prabhavo vikuvituM pRthaktvamapi prabhavo vikuvituM, tatraikaM rUpaM bikurvato mudrarUpaM vA mudgaraH-pratIta: mupaNDirUpaM vA mupaNDi:-praharaNavizeSa:, karapatrarUpaM vA asirUpaM vA zaktirUpaM vA halarUpaM vA gadArUpaM vA muzalarUpaM vA cakrarUpaM vA nArAcarUpaM vA kuntarUpaM bA tomararUpaM vA zUlarUpaM vA lakuTarUyaM vA bhiNDamAlarUpaM vA vikurvanti, karapatrAdayaH pratipatte uddezaH nArakANa kSuttRDi kriyA vedanAH sU089 ---CROMANCCLUSIC CANCIENCRPC-CONGS Jain Education a INE l For Private & Personel Use Only Now.jainelibrary.org
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education pratItAH, bhiNDamAla:- zastra jAtivizeSa:, atra saGgrahaNigAthA kacitpustakeSu -- "muggara musuMDhikara kayaasisatti halaM gayA musalacakkA / nArAyakuMtatomarasUlalauDabhiMDimAlA ya ||1|| gatArthA, navaraM 'karakaya'tti krakacaM karapatramityarthaH, pRthaktvaM vikurvanto muhararUpANi vA yAvan bhiNDamAlarUpANi vA, tAnyapi sadRzAni, (samAnarUpANi) 'no'sadRzAni ( a ) samAnarUpANi tathA 'saGkhye yAni' parimitAni na 'asahvayeyAni saGkhyAtItAni, visadRza karaNe'soya karaNe vA zaktyabhAvAt tathA 'saMvaddhAni' svAtmanaH zarIrasaMlagnAni 'nAsaMvaddhAni' na svazarIrAtpRthagbhUtAni svazarIrAtthagbhUtakaraNe zaktyabhAvAn, vikurvanti vikuvitvA'nyo'nyasya kAyamabhinnanto bedanAmudIrayanti, kiviziSTAmityAha - 'ujjvalAM' duHkharUpatayA jAjvalyamAnAM sukhalezenApyakalaGkitAmiti bhAva:, 'vipulAM sakalazarIrakhyApitayA vistIrNI 'pragADhA' prakarSeNa marmapradezavyApitayA'tIva samavagADhAM karkazAmiva karkazAM, kimuktaM bhavati ? - yathA karkazaH pApANasaMgharSa: zarI rasya khaNDAni troTayati evamAtmapradezAn troTayantIva yA vedanopajAyate sA karkazA tAM kaTukAmiva kaTukAM pittaprakopaparikalitavapupo rohiNI - kaTudravyabhivopabhujyamAnamatizayenAprItijanikAmiti bhAva:, tathA 'paruSAM' manaso'tIva raukSyajanikAM 'niThurAm' aza kyapratIkAratayA durbhedAM 'caNDa' rudrAM raudrAdhyavasAyahetutvAt 'tIvrAm' atizAyinIM 'duHkhAM' duHkharUpAM 'durgA' durlakSyAmata eva duradhisahyAm evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvatpaJcamyAm / 'chaThThasattamIsu NamityAdi paSThasaptamyoH punaH pRthivyonairayikA: bahUni mahAnti gomayakI pramANatvAt 'lohita kunthurUpANi' Arakta kunthurUpANi vazramayatuNDAni, gomaya kITasamAnAni vikurvanti, vikuvitvA 'anyo'nyasya' parasparasya 'kArya' zarIraM samaturaGgA ivAcarantaH samaturaGgAyamANAH, azvA ivAnyo'nyamAruhanta ityarthaH, 'khAyamANA khAyamANA' bhakSayanto bhakSayanto'ntarantaH 'anupravezayantaH' anupravizantaH 'sayaporAgakimiyA iva' zataparvakRmaya
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ iva ikSuparvakRmaya iva 'cAlemANA vAlemANA' zarIrasya madhyabhAgena saMcarantaH saMcaranto bedanAmudIrayantyujjvalAmityAdi prAgvat // samprati kSetrasvabhAvajAM vedanAM pratipAdayati- 'rayaNetyAdi, ratnaprabhA pRthivInairayikA bhadanta ! kiM zItAM vedanAM vedayante uSNAM vedanAM vedayante zItoSNAM vA ?, bhagavAnAha - gautama! na zItAM vedanAM vedayante kintu uSNAM vedanAM vedayante, te hi zItayonikA yonisthAnAnAM kevala himAnIprakhyazItapradezAtmakatvAt yonisthAnavyatirekeNa cAnyat sarvamapi bhUmyAdi khAdirAGgArAdapi mahAprataptamataste uSNavedanAmanubhavanti, nApi zItoSNAM vedanAM vedayante, zItoSNasvabhAvatayA vedanAyA narakeSu mUlato'pyasambhavAn evaM shrkraaprbhaa|| 120 // 4 bAlukAprabhAnairayikA api vaktavyAH paGkaprabhApRthivInairavikapRcchAyAm bhagavAnAha - gautama ! zItAmapi vedanAM vedayante narakAvAsa bhedenoSNAmapi vedanAM vedayante narakAvA sabhedenaiva, na tu zItoSNAM, tatra te bahutarA ye uNAM vedanAM vedayante, prabhUtatarANAM zItayonitvAt, te stokatarA ye zItAM vedanAM vedayante, alpatarANAmuSNayonitvAt evaM dhUmaprabhAyAmapi vaktavyaM, navaraM te bahutarA ye zItavedanAM vedayante, bahUnAmuSNayonitvAt, te stokatarA ye uSNavedanAM vedayante, alpatarANAM zItayonitvAt tamaHprabhApRthivInairayikapracchAyAM bhagavAnAha - gautama ! zItAM vedanAM vedayante noSNAM nApi zItoSNAM, tatratyAnAM sarveSAmuSNayonitvAt yonisthAnavyatirekeNa cAnyasya sarvasyApi narakabhUmyAdermahA himAnIprakhyatvAn evaM tamastamAprabhApRthivInairayikA api vaktavyA; navaraM paramAM zItavedanAM ve dayante iti vaktavyaM tamaH prabhA pRthivItaH tamastamaprabhA pRthivyAM zItavedanAyA atiprabalatvAt // samprati bhavAnubhavapratipAdanArthamAha-'rayaNe tyAdi, ratnaprabhA pRthivInairayikA bhadanta ! kIdRzaM narakabhavaM pratyanubhavantaH pratyekaM vedayamAnAH 'viharanti' avatiSThante ?, bhagavAnAha - gautama ! ratnaprabhA pRthivInairayikA 'nityaM' sarvakAlaM kSetrasvabhAvajamahAniviDAndhakAradarzanato bhItAH sarvata upajAtazaGkatvAt, zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH Jain Education 3 pratipattau uddezaH 2 nArakANA kSuttRi kriyA vedanAH sU0 89 // 120 // w.jainelibrary.org
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 ca0 21 Jain Education Int tathA 'nityaM' sarvakAlaM svata evAgre'pi ' trastAH' paramAdhArmika devaparasparodIritaduHkhasaMpAtabhayAtrAsamupapannAH, tathA 'nityaM' sarvakAlaM paramAdhArmikaiH parasparaM vA 'trAsitAH ' trAsaM grAhitAH, tathA 'nityamudvignAH' yathoktarUpa duHkhAnubhavatastadgatAvAsaparAGmukhacittAH, tathA 'nityaM' sarvakAlam 'upaplutAH' upaplavenopetA na tu manAgapi ratimAsAdayanti evaM 'nityaM' sarvakAlaM paramamazubham 'atulam' azubhatvenAnanyasadRzam 'anubaddham' azubhatvena nirantaramupacitaM nirayabhavaM 'pratyanubhavantaH ' pratyekaM vedayamAnA viharanti evaM pra thivyAM pRthivyAM tAvadvaktatryaM yAvadadhaH saptamI, asyAM cAdhaH saptamyAM krUrakarmANaH puruSA utpadyante nAnye, tathA cAsyaivArthasya pradarzanArthe paJca puruSAna upanyasyati - 'ahesattamAe NamityAdi, adhaH saptamyAM pRthivyAmapratiSThAne narake 'ime' anantaraM vakSyamANasvarUpAH paJca mahApuruSAH 'anuttaraiH' sarvottamaprakarSaprAnaiH 'daNDasamAdAnaiH samAdIyate karmma ebhiriti samAdAnAni - kammapAdAnahetavaH daNDA eva-manodaNDAdayaH prANatryaparopaNAdhyavasAyarUpAH samAdAnAni daNDasamAdAnAni taiH kAlamAse kAlaM kRtvotpannAH, tadyathA - rAmo jAmadagnisutaH parzurAma ityarthaH, dADhAdAla : chAtIsutaH, basU rAjA uparicaraH, sa hi devatA'dhiSThitAkAzasphaTika siMhAsanopaviSTaH sannAkAzasphaTikamayasya siMhAsanasyAdarzanato lokeSvevaM prasiddhimagamat - satyavAdI kilaipa vasurAjA na prANAtyaye'pyalIkaM bhASate tataH sattvAvarjitadevatAkRtaprAtihArya evamuparyAkAze caratIti sa cAnyadA hiMstravedArthaprarUpakasya parvatasya pakSamabhigRhya samyagdRSTernAradasya pakSamanabhigRhannalI kavA ditvAtprakupita devatAca peTAhataH siMhAsanAtparibhraSTo raudradhyAnamabhirUDaH saptamapRthivyAmapratiSThAnanarakamayAsIt, subhUmo|STamaJcakravartI kauravyaH kauravyagotro brahmadattalanIsutaH 'te NaM tattha veyaNaM veyaMtI' tyAdi, 'te' parazurAmAdayastatra - apratiSThAne narake vedanAM vedayante ujjvalAM yAvad duravyAsAmiti prAgvat // samprati narake pUSNavedanAyAH svarUpamabhidhitsurAha - 'usiNavedaNijjesu NaM jainelibrary.org
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 121 // Jain Education Inte 64 bhaMte !' ityAdi, uSNavedaneSu Namiti pUrvavat bhadanta ! narakeSu nairayikA: kIzImuSNavedanAM pratyanubhavantaH - pratyekaM vedadyamAnA biha- 43 pratipattau ranti ?, bhagavAnAha -- gautama ! sa 'yathAnAmakaH' anirdiSTanAmakaH kazcit 'kammaridArakaH' lohakAradArakaH syAn kiMviziSTa: 1 ityAha- 'taruNaH' prabarddhamAnavayA:, Aha-dArakaH pravarddhamAnavayA eva bhavati tataH kimanena vizeSaNena ?, na, AsannamRtyoH pravarddhamAnavayastvAbhAvAt na hyAsannamRtyuH pravarddhamAnavayA bhavati, na ca tasya viziSTasAmarthyasambhava:, AsannamRtyutvAdeva, viziSTasAmarthyapra tipAdanArthacaipa Arambhastato'rthavadvizeSaNam, anye tu vyAcakSate - iha yadravyaM viziSTavarNAdiguNopetamabhinavaM ca tattaruNamiti loke prasiddhaM yathA taruNamidamazvatthapatramiti, tataH sa karmAradArakastaruNa iti kimuktaM bhavati ? - abhinavo viziSTavarNAdiguNopetaHzceti, bala - sAmarthya tadasyAstIti balavAna, tathA yugaM-supamaduSpamAdikAlaH sa khena rUpeNa yasyAsti na doSaduSTaH sa yugavAna, kimuktaM | bhavati ? - kAlopadravo'pi sAmarthyavighnahetuH sa cAsya nAstIti pratipattyarthametadvizeSaNaM, yuvA-yauvanasthaH, yuvAvasthAyAM hi balAtizaya |ityetadupAdAnam, 'appAyaMke' iti alpazabdo'bhAvavAcI alpaH sarvathA'vidyamAna AtaGko jvarAdiryasyAsAvalpAtaGkaH, 'thiraggahatthe ' sthirau agrahastau yasya sa sthirAgrahastaH, 'daDhapANipAyapAsa pitarorupariNae' iti dRDhAni - atiniviDacayApannAni pANipAdapArzvapRSThAntarorUNi pariNatAni yasya sa dRDhapANipAdapArzvapRSThAntarorupariNataH, sukhAdidarzanAtpAkSiko niSThAntasya paranipAtaH, tathA gha nam-atizayena nicitau - niviDataracayamApannau balitAviva valitau vRttau skandhau yasya sa dhananicitavalitavRttaskandhaH, 'cammeGagadughaNamuDiyasamAhayaniciya gAyagatte' carmeSTakena drughaNena muSTikayA ca - muTyA ca samAhatya ye nicitIkRtagAtrAste carmeSTakadrughaNamuSTikasamAhatanicitagAtrAstepAmitra gAtraM yasya sa carmeghaNamuSTikasamAhatanicitagAtragAtraH, 'urassabalasamannAgae' iti urasi zra uddezaH 2 nArakANAM zItoSNa vedanAH sU0 89 // 121 // jainelibrary.org
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ CALCOCCAUSAMRACHCSC bhavamurasyaM tacca tadalaM ca urasyabalaM tacca samanvAgata:-samanuprApta urasya balasamanvAgataH, AntarotsAhavIryayukta iti bhAvaH, 'talajamalajuyalabAhU' iti, talau-tAlavRkSau tayoryamalayugalaM-samazreNIkaM yugalaM talayamalayugalaM, tadvadatisaralau pIvarau ca vAhU yasya sa | talayamalayugalabAhuH, 'laMghaNapavaNajavaNapamaddaNasamatdhe iti, lacane-atikramaNe plavane-manAk pRthutaravikramagatigamane javaneatizIghragatau pramardane-kaThinasyApi vastunazcarNanakaraNe samarthaH laGghanaplavanajavanapramardanasamarthaH, kacit 'laMghaNapavaNajavaNavAyAma-18 Nasamatthe' iti pAThastatra vyAyAmane-vyAyAmakaraNe iti vyAkhyeyaM, 'chekaH' dvAsaptatikalApaNDita: 'dakSaH' kAryANAmavilambitakArI,31 'praSThaH' vAgmI 'kuzalaH' sabhyakriyAparijJAnavAn 'medhAvI' parasparAvyAhatapUrvAparAnusandhAnadakSaH, ata eva 'nipunnsippovge| iti nipuNaM yathA bhavati evaM zilpaM-kriyAsu kauzalamupagataH-prApto nipuNazilpopagataH, ekaM mahAntamayaspiNDam 'udakavArakasamAnaM | laghupAnIyaghaTasamAnaM gRhItvA 'tam' ayaspiNDaM tApayitvA tApayitvA tato ghanena kudRyitvA kuTTayitvA yAvadekAhaM vA dvayahaM vA yAva-13 hAdukarpato'rddhamAsaM saMhanyAn , tato Namiti vAkyAlaGkAre 'tam' ayaspiNDaM zItaM, sa ca zIto bahirmanAgmAtreNApi syAdata Aha|'zItIbhUtaM' sarvAsanA zItatvena pariNataM ayomayena saMdazakena gRhItvA 'asadbhAvasthApanayA' asadbhAvakalpanayA naitadabhUna na bhavati bhaviSyati vA kevalamasadbhUtamidaM kalpyata iti, uSNavedaneSu narakepu prakSipeta, prakSipya ca sa puruSo Namiti vAkyAlakAre 'ummisiyanimisiyaMtareNa' unmipitanimipitAntareNa yAvatA'ntareNa-yAvatA vyavadhAnena unmepanimepau kriyete tAvadantarapramANena kAlenAtikrAntena punarapi pratyuddharipyAmItikRtvA yAvad draSTuM pravarttate tAvan 'pravitarameva' prasphuTitameva, yadivA 'pravilInameva' navanIta-18 miva sarvathA galitameva, yadivA 'pravidhvastameva' sarvathA bhasmasAdbhUtameva pazyet, na punaH zaknuyAd acirAttaM aprasphuTitaM avilInaM Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 122 // Jain Education In vA avidhvastaM vA punarapi pratyuddhartum, evaMrUpA nAma tatroSNavedanA || asyaivArthasya spaSTatarabhAvanArthaM dRSTAntAntaramAha - ' se jahAnAmae' ityAdi, 'se' sakalajanaprasiddho yatheti dRSTAntatvopadarzane vAzabdo vikalpane, ayaM vA dRSTAnto vivakSitArthapratipattaye boddhavya iti vikalpanabhAvanA, 'mattaH' madakalitaH 'mAtaGgaH' hastI, iha mAtaGgo'ntyajo'pi saMbhavati tatastadAzaGkAvyudAsArthaM nAnAdezaja vineyajanAnugrahAya (vA) paryAyadvayamAha - 'dvipaH ' dvAbhyAM mukhena kareNa cetyarthaH pivatIti dvipaH, 'mUlavibhujAdaya' iti kapratyayaH, kau jIryatIti kuJjaraH, yadivA kule - banagahane ramati - ratimAvaghnAtIti kuJjaraH 'kvaciditi upratyayaH, SaSTihAyanAH saMvatsarA yasya sa SaSTihAyana: 'prathamazaratkAlasamaye' kArttikamAsasamaye, iha prAya RtavaH sUryarttavo gRhyante te cApADhAdayo dvidvimAsapramANA:, pravacane cakrameNaivanAmAnaH, tadyathA - prathamaH prAvRT dvitIyo varSArAtraH tRtIyaH zarat caturthI hemantaH paJcamo vasantaH SaSTho grISmaH, tathA cAha pAdaliptasUriH - "pAusa vAsArato, sarao hemaMta vasanta gimho ya / ee khalu chappi riU, jiNavaradiTThA mae siTTA ||1|| " tataH prathamazaratkAlasamayaH kArttikasamaya iti vivRttam Aha ca mUlaTIkAkRt -- "prathamazarat- kArttikamAsaH " tasmin vAzabdo vi kalpane 'caramanidAghakAlasamaye vA' carama nidAghakAlasamayo - jyeSThamAsaparyantastasmin vAzabdo vikalpane, 'uSNAbhihataH' sUryakharakiraNapratApAbhibhUtaH, ata evoSNaiH sUryakiraNaiH sarvataH prataptAGgatayA zoSabhAvatastRSAbhihataH, tatrApi pAnIyagaveSaNArthamitastataH svecchayA paribhramataH kathaJcidavAgnipratyAsattau gamanato davAgnijvAlAbhihataH ata eva 'AturaH' kvacidapi svAsthyamalabhamAnaH san Akula:, sarvAGgaparitApasambhavena galatAluzopabhAvAt zuSitaH kacit 'jhijie' iti pAThastatra 'kSitaH ' kSINazarIra iti vyAkhyeyam asAdhAraNatR DUvedanAsamucchalanAtpipAsitaH ata eva durbalaH zArIramAnasAvaSTambharahitatvAt 'klAntaH' glAnimupagataH 3 pratipattau | uddezaH 2 nArakANAM zItoSNa vedanAH sU0 89 // 122 // v.jainelibrary.org
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400CDCOMSAROSAROKAR 'klama glAnau' iti vacanAt , ekAM mahatIM 'puSkariNI' puSkarANyasyAM vidyante iti puSkariNI tA, kiMviziSTAmityAha-'catu-18 koNAM' catvAraH koNA-azrayo yasyAH sA tathA tA, sama-viSamonnativarjitaM sukhAvatAraM tIraM-taTaM yasyAH sA samatIrA tAm , A-18 nupUyeNa-nIcainIcaistarabhAvarUpeNa na tvekahelayaiva kvacid rUpA kacidunnatirUpA iti bhAvaH, suSTu-atizayena yo jAto vapraH-kedAro jalasthAnaM tatra gambhIram-alabdhastAghaM zItalaM jalaM yasyAM sA AnupUrvyasujAtavapragambhIrazItalajalA tAm , 'saMchaNNapattabhisamuNAla'miti saMchannAni-jalenAntaritAni patrabisamRNAlAni yasyAM sA saMchannapatrabisamRNAlA tAm , iha bisamRNAlasAhacaryAt patrANi -padminIpatrANi draSTavyAni, bisAni-kandA: mRNAlAni-padmanAlA:, tathA bahubhirutpalakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApuNDarIkazatapatrasahasrapatraiH kesarai:-kesarapradhAnaH phullai:-vikasitairupacitA bahUtpalakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApuNDarI-18 kazatapatrasahasrapatrakesaraphullopacitA tAM, tathA paTpadaiH-bhramaraiH paribhujyamAnAni kamalAni upalakSaNametat kumudAdIni yasyAH sA SaTpadaparibhujyamAnakamalA tA, tathA'cchena-svarUpataH sphaTikavacchuddhena vimalena-Agantukamalarahitena salilena pUrNA acchavimala. | salilapUrNA tAM, tathA paDihatthA-atirekatA (ta:) atiprabhUtA ityarthaH bhramanto matsyakacchapA yasyAM sA paDihatthabhramanmatsyakacchapA, tathA anekaiH zakunigaNamithunakaiH gaNazabdasya prAkRtatvAdasthAne'pyupanipAtaH, zakunimithunakaibicaritaiH-itastata: svecchayA pravRttaiH zabdonatikam-unnatazabdaM madhurasvaraM nAditaM yasyAM sA anekazakunigaNamithunakavicaritazabdonnatikamadhurasvaranAditA, tataH pUrvapadena vizepaNasamAsaH, tAM dRSTvA'vagAheta, avagAhya ca 'uSNamapi' paridAhamapi zarIrasya tatra 'pravinayet' prakarSeNa sarvAsanA sphoTayet , tathA kSudhAmapi pravinayet pratyAsannataTavattizallakyAdikisalayabhakSaNAn , tRpamapi pravinayet jalapAnAt , baramapi parisaMtApasamutthaM pravi CRO JainEducation For Private Personal use only %9c% Siw.jainelibrary.org
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 zrIjIvA- nayet paridAyakSutpipAsA'pagamAn , evaM sakalakSudAdidoSApagamataH sukhAsikAbhAvena nidrAyeta pracalAyeta, tatra anidrAvAn nidrA- pratipattau jIvAbhivAn bhavatIti vyarthavivakSAyAM nidrAdibhyo dharmiNi kyabiti karmaNi kyapapratyayaH, evaM pracalAzabdAdapi nidrAderAkRtigaNatvAt , ni-18 uddezaH2 malayagi- drApracalayostvayaM vizeSa:-sukhaprabodhA svApAvasthA nidrA, Urddha sthitasyApi yA punazcaitanyamasphuTIkurvatI samupajAyate nidrA sA pracalA, nArakANAM rIyAvRttiH evaM ca kSaNamAtranidrAlAbhato'tisvasthIbhUta: 'smRtiM vA' pUrvAnubhUtasmaraNaM ritiM vA' tavasthA''saktirUpAM 'dhRtiM vA' cittasvAsthyaM zItoSNa 'matiM vA' samyagIhApoharUpAm 'upalabheta' prApnuyAta , tataH 'zItaH' bAhyazarIrapradezazItIbhAvAt , 'zItIbhUtaH' zarIrAntarapi8 vedanAH / / 123 // | nirvRtIbhUta: san 'saMkasamANe' iti sam-ekIbhAvena kasana-gacchan 'sAtasaukhyavahulazcApi' sAtam-AhAdastatpradhAnaM saukhyaM | sU089 | sAtasaukhyaM na tvabhimAnamAnajanitamAhAdavirahitaM sAtasaukhyena bahulo-vyAptaH sAtasaukhyabahulazcApi 'viharet' svecchayA paribhrasamet , 'evameva' anenaivAnantaroditadRSTAntaprakAreNa he gautama ! 'asadbhAvaprasthApanayA' asadbhAvakalpanayA nedaM vakSyamANamabhUt kevalaM narakagatoSNavedanAyAthAtmyapratipattaye'satkalpyata iti bhAvaH, uSNavedanebhyo narakebhyo nairayiko'nantaramurtito vinirgata: san | IPI'yAni' imAni pratyakSata upalabhyamAnAni 'iha' manuSyaloke sthAnAni bhavanti, tadyathA-"goliyAliMgANi yA, soMDiyAliMgANi| vA, bhiMDiyAliMgANi vA, ete agnerAzrayavizeSAH, anye tu dezabhedanItyA piSTapAcanakAgyAdibhedenaiteSAM svarUpaM kathayanti, tadapyaviruddha-] meveti, tailAgniriti vA tuSAgniriti vA busAgniriti vA naDAgniriti vA, naDa:-tRNavizeSaH, 'ayAgarANIti vA' ArSatvAnnapuMsa| kanirdeza: ayaAkarA iti vA, yeSu nirantaraM mahAmRpAskhayodalaM prakSipyA'ya utpATyate te ayakarAH, evaM tAmrAkarA iti vA tr-II||123 // hA pvAkarA iti vA sIsakAkarA iti vA sapyAkarA iti vA suvarNAkarA iti vA hiraNyAkarA iti vA, suvarNahiraNyayoratra vizeSo varNA AAAAAACANCC Jain Education For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In dikRto veditavyaH, iprakApAka iti vA kumbhakArApAka iti vA kabe kApAka iti vA lohakArAmbarIpa iti vA, amvarI:-koTakaH, yatravADacuhI iveti, yatram - ikSupIDanayanaM tatpradhAnaH pATako yatrapAdakaH tatra cuhI yatrekSurasaH pacyate, itthambhUtAni yAni manuSyaloke sthAnAni 'taptAni' vahnisaMparkatastatIbhUtAni tAni ca kAnicid ayaAkaraprabhRtIni kadAciduSNasparzamAtrANyapi saMbhavanti tato vizeSapratipAdanArthamAha - 'samajoIbhUyAi' prAkRtatvAtsamazabdasya pUrvanipAtaH, 'jyotiH tamabhUtAni' sAkSAdagnivarNAni jAtAnIti bhAvaH, etadevopamayA spaSTayati- 'phullakiMzukasamAnAni' praphulapalAzakusuma kalpAni 'ukkAsahassAI' iti ye mUlAbhito viviyAnikaNAH prasarpanti te ulkA ityucyante tAsAM sahasrANi ulkAsahasrANi muJcanti jAlAsahasrANi vinirmu Jcanti aGgArasahasrANi pravikSaranti 'antaranta hUyamAnAni' atizayena jAjvalyamAnAni, kacit 'aMto aMto suhuhuyAsaNA' iti pAThaH, 'antarantaH suhutahutAzanAni' suSThu huto hutAzano yeSu tAni tathA tiSThanti tAni pazyet dRSTvA cAvagAheta, avagAhya ca 'uSNamapi' narakoSNavedanAjanitaM vahi:zarIrasya paritApamapi pravinayen narakagatAduSNasparzAdayaAkarAdipUSNasparzasyAtIva ma ndatvAt evaM ca sukhAsikAbhAvatastRpAmapi kSudhamapi dAhamapi antaHzarIrasamutthaM pravinayet tathA ca sati tRDAdidoSApagamato nidrAyeta vA pracalAyeta vA smRtiM vA ratiM vA dhRtiM vA upalabheta, tataH zItaH zItIbhUtaH san 'saMkasan saMkasana' saMkrAman | saMkrAman sAtasaukhyavahulo viharet, amISAM padAnAmarthaH prAgvadbhAvanIyaH / etAvatyukte bhagavAn gautamaH pRcchati - 'bhave eyArU siyA ?' 'syAt' saMbhAvyate etad yathA bhaved uSNavedanIyeSu narakeSu etadrUpA uSNavedanA ?, bhagavAnAha - gautama ! nAyamarthaH samartho yaduSNavedanIyeSu narakeSu nairavikA iti, anantaraM pratipAditasvarUpAyA uSNavedanAyAH aniSTatarikAmeva apriyatarikAmeva amanojJata w.jainelibrary.org
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- |rikAmeva amanaApatarikAmeva vedanA 'pratyanubhavantaH' pratyekaM vedayamAnA viharanti // samprati zItavedanIyeSu narakeSu zItavedanA-18 pratipanI jIvAbhi sva rUpaM pratipAdayati-'sIyaveyaNijjesu NamityAdi, zItavedanIyeSu bhadanta ! nirayeSu nairayikAH kIdRzIM zItavedanA prtynubhvnto| uddezaH2 malayagi- viharanti ?, sa yathAnAmakaH karmakaradAraka: syAt taruNa ityAdivizeSaNakadambakaM prAgvattAvad yAvatsaMhanyAt navaramutkarSato mAsami- | nArakANAM rIyAvRttiH | tyatra ayAna , tataH 'saH' karmakaradAraka: 'tam' ayaspiNDamuSNaM sa coSNo bAhyapradezamAtrApekSayA'pi syAdata Aha-'uSNIbhUtaM' sa-18zItoSNatminA'gnivarNIbhUtamiti bhAvaH, ayomayena saMdaMzakena gRhItvA'sadbhAvaprasthApanayA zItavedanIyeSu narakeSu prakSipet , tata: 'sa' purussH| vedanAH // 124 // 'tam' ayaspiNDamityAdi prAgvattAvadvaktavyaM yAvadviharati, taJcaivam-'se NaM taM ummisiyanimisiyaMtareNa puNaravi paJcuddharissA paJcaddhArassA. sU. 89 | mittikaTTa pavirAyameva pAsejjA pavilINameva pAsejA paviddhatthameva pAsejA no ceva NaM saMcAei avirAyaM avilINaM avidvatthaM | puNaravi paddharittae se jahAnAmae mattamAyaMge jAva sAyAsokkhabahuleyAvi vihara itti' 'evAmeve'tyAdi, anenaivAdhikRtadRSTAntoktena prakAreNa gautama ! asadbhAvaprasthApanayA zItavedanIyebhyo narakebhyo'nantaramudvRtta: sana yAnImAni manuSyaloke sthAnAni bhavanti, | tadyathA-himAni vA himapukhAni vA, sUtre napuMsakanirdezaH prAkRtatvAt , himapaTalAni vA himakUTAni vA, etAnyeva padAni nAnAdezajavineyAnugrahAya paryAyAcaSTe-'sIyANi vA sIyapuMjANi vA' ityAdi, tAni pazyet , dRSTvA tAnyavagAheta, avagAhya 'zIta-| mapi' narakajanitaM zItatvamapi pravinayet , tata: sukhAsikAbhAvatastRpamapi kSudhamapi jvaramapi narakavedanIyanarakasaMparkasamutthaM jA-12 Dyamapi pravinayet , tataH zItatvAdidoSApagamato'nuttaraM svAsthyaM labhamAno nidrAyeta vA pracalAyeta vA smRti vA ratiM vA dhRtiM vATU sAlabheta , tato narakagatajADyApagamAd uSNaH, sa ca bahiHpradezamAtrato'pi syAttata Aha-'uSNIbhUtaH' antarapi narakagatajA - Jain Education a nal For Private Personal Use Only (Alww.jainelibrary.org
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ COCOCCALCOCAOSC060 zaDyApagamAn jAtotsAha ityarthaH, sa evaMbhUtaH san yathAkhasukhaM (saMkasana ) saMkrAman sAtasaukhyabahulo viharet , evamukte gautama Aha-bhaveyArUve siyA?' ityAdi prAgvat / / samprati nairayikANAM sthitipratipAdanArthamAha imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 ratiyANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA ! jahaNaNavi ukkoseNavi ThitI bhANitavvA jAva adhesattamAe // (muu090)|| imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe ratiyA aNaMtaraM uvvayi kahiM gacchaMti? kahiM ubavajaMti? kiM neratiema uvavajaMti ? kiM tirikkhajoNiesu uvavajjati ?, evaM ubaTTaNA bhANitavvA jahA vakaMtIe tahA ihavi jAva ahesattamAe // (sU091) __rayaNappabhe'tyAdi, ratnaprabhApRthivInairayikANAM bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyena daza varSasahasrANi utkarSataH sAgaropamaM, evaM zarkarAprabhApRthivInairayikANAM jaghanyata ekaM sAgaropamamutkarSatastrINi sAgaropamANi, vAlukAprabhApRthivInairayikANAM jaghanyatastrINi sAgaropamANi utkarSataH sapta, paGkaprabhApRthivInairayikANAM jaghanyataH sapta sAgaropamANi utkapato daza, dhUmaprabhApRthivInarayikANAM jaghanyato daza sAgaropamANi utkarSataH saptadaza, tamaHprabhApRthivInairayikANAM jaghanyataH saptadaza sAgaropamANi utkarSato dvAviMzatiH, tamastama:prabhAyAM jaghanyato dvAviMzatisAgaropamANi utkarSatastrayastriMzat , kvacit jahA paNNavaNAe Thiipade' ityatideza: so'pyevamevArthato bhAvanIyaH, tadevaM pratiputhivi sthitiparimANamuktaM, yadA tu pratiprastaTa sthitiparimANa cintyate tadaivamavagantavyam-ratnaprabhAyAM prathame prastaTe jaghanyA sthitirdazavarSasahasrANi 1000, utkRSTA navatiH 90000, FRIENCSCANANCSC-SCANCSCANA-CCE Jain Education Inter For Private Personal Use Only Mainelibrary.org
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25% sU091 zrIjAvA- dvitIye prastaTe eSaiva zataguNitA jaghanyA utkRSTA ca veditavyA, tadyathA-jaghanyA dazavarSalakSA 1010000 utkRSTA navativarSalakSAH pratipattI jIvAbhi. 9000000, tRtIye prastaTe jaghanyato navativarSalakSA utkRSTA pUrvakoTI, caturthe jaghanyA pUrvakoTI utkRSThA sAgaropamasya dazamo bhAgaH, | uddezaH 2 malayAgapaJcame jaghanyA sAgaropamasyaiko dazabhAga utkRSTA dvau dazabhAgau, SaSThe jaghanyA sAgaropamasya dvau dazabhAgAbutkRSTA trayaH, saptame ja-18 nArakANAM rIyAvRttiH nyA trayaH sAgaropamasya dazabhAgA utkRSTAzcatvAraH, aSTame jaghanyA catvAraH sAgaropamasya dazabhAgA utkRSTA paJca, navame javanyA hai sthitiH // 125 // paJca sAgaropamasya dazabhAgA utkRSTA paTa , dazame jaghanyA paT sAgaropamasya dazabhAgA utkRSTA sapta, ekAdaze jaghanyA sapta utkayA'STau, dvAdaze jaghanyA'yau utkRSTA nava, trayodaze jaghanyA nava sAgaropamasya dazabhAgA utkRSTA daza, paripUrNamekaM sAgaropamamiti bhAvaH / zarkarAprabhAyAM prathame prastaTe jaghanyA ekaM sAgaropamaM utkRSTA ekaM sAgaropamaM dvau ca sAgaropamasyaikAdazabhAgau, dvitIye pra| staTe jaghanyA ekaM sAgaropamaM dvau sAgaropamasyaikAdazabhAgau utkRSThA ekaM sAgaropamaM catvAraH sAgaropamasyaikAdazabhAgAH, tRtIye jaghanyA ekaM sAgaropamaM catvAraH sAgaropamasyaikAdazabhAgA utkRSTA ekaM sAgaropamaM paT sAgaropamasyaikAdazabhAgAH, caturthe jaghanyA eka sAgaropamaM paT sAgaropamasyaikAdazabhAgA utkRSTA eka sAgaropamam aSTau sAgaropamasyaikAdazabhAgAH, pazca me jaghanyA eka INsAgaropamaM aSTau sAgaropamasyaikAdazabhAgAH utkRSTA eka sAgaropamaM daza sAgaropamasyaikAdaza bhAgAH, paSThe jaghanyA ekaM sAgaropama |daza sAgaropamasyaikAdazabhAgA utkRSTA dve sAgaropame ekaH sAgaropamasyaikAdazabhAgaH, saptame jaghanyA dve sAgaropame ekaH sAgaropamasyaikAdazabhAga utkRSTA dve sAgaropame trayaH sAgaropamasyaikAdazabhAgA:, apame jaghanyA dve sAgaropame trayaH sAgaropamasyaikAdazabhAgAH | // 125 // | utkRSTA dve sAgaropame pazca sAgaropamasyaikAdazabhAgAH, navame jaghanyA dve sAgaropame pazca sAgaropamasyaikAdazabhAgAH utkRSTA dve sAga CAMKARAOCOM Jain Education Inter For Private Personel Use Only ainelibrary.org
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte ropame sapta sAgaropamasyaikAdazabhAgAH, dazame jaghanyA dve sAgaropame sapta sAgaropamasyaikAdazabhAgAH utkRSTA dve sAgaropame natra sAgaropamasyaikAdazabhAgAH, ekAdaze jaghanyA dve sAgaropame nava sAgaropamasyaikAdazabhAgAH utkRSTAni paripUrNAni trINi sAgaropamANi / vAlukAprabhAyAM prathame prastaTe jaghanyA sthitistrINi sAgaropamANi utkRSTrA trINi sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya navabhAgAH, dvitIye jaghanyA trINi sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya navabhAgA: utkRSTA trINi sAgaropamANi aau sAgaropamasya navabhAgAH tRtIye jaghanyA trINi sAgaropamANi aSTau sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA catvAraH sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya navabhAgAH, caturthe jaghanyA catvAri sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA catvAri sAgaropamANi sapta sAgaropamasya navabhAgAH, paJcame jaghanyA catvAri sAgaropamANi sapta sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA paJca sAgaropamANi dvau sAgaropamasya navabhAga, SaSThe jaghanyena paJca sAgaropamANi dvau sAgaropamasya navabhAgau utkRSTA paJca sAgaropamANi paTU sAgaropamasya navabhAgAH, saptame jaghanyA paJca sAgaropamANi SaT sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA paT sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya navabhAgaH, aSTame jaghanyA paT sAgaropamANi eka: sAgaropamasya navabhAgaH utkRSTA paT sAgaropamANi paJca sAgaropamasya natrabhAgAH, navame jaghanyA paT sAgaropamANi paJca sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA paripUrNAni sapta sAgaropamANi, eSo'tra tAtparyArtha :- sAgaropamatrayasyopari pratiprastaTaM krameNa catvAraH sAgaropamasya navabhAgA barddhayitavyAstato yathoktaparimANaM bhavati / paGkaprabhAyAM prathame prastaTe jaghanyA sthitiH sapta sAgaropamANi utkRSTA sapta sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya saptabhAgAH, dvitIye jaghanyA sapta sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya samabhAgAH utkRSTA sapta sAgaropamANi paT sAgaropamasya saptabhAgAH, tRtIye jaghanyA sapta sAgaropamANi pad sAgaropamasya saprabhAgAH utkRSTa sAgaropa 5%, SC w.jainelibrary.org
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 126 // Jain Education In mANi dvau sAgaropamasya saptabhAgau, caturthe jaghanyA'STau sAgaropamANi dvau sAgaropamasya saptabhAgau utkRSTA'STau sAgaropamANi paJca sAgaropamasya saptabhAgAH, paJcame jaghanyA'STau sAgaropamANi paJca sAgaropamasya saptabhAgAH utkRSTA nava sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya saptabhAgaH, SaSThe jaghanyA nava sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya saptabhAgaH utkRSTA nava sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya saptabhAgAH saptame jaghanyA nava sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya saptabhAgAH utkRSTA paripUrNAni daza sAgaropamANi, atrApIyaM bhAvanA - sAgaropamasaptakasyopari trayastrayaH sAgaropamasya saptabhAgAH pratiprastaTaM krameNa varddhayitavyAstato bhavati yathoktaM parimANamiti / dhUmaprabhAyAH prathame prastaTe jaghanyA sthitideza sAgaropamANi utkRSTA ekAdaza sAgaropamANi dvau sAgaropamasya paJcabhAgau, dvitIye jaghanyA ekAdaza sAgaropamANi dvau sAgaropamasya paJcabhAgau utkRSTA dvAdaza sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya paJcabhAgAH, tRtIye jaghanyA dvAdaza sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya paJcabhAgAH utkRSTA caturdaza sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya paJcabhAgaH, caturthe jaghanyA caturdaza sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya paJcabhAgaH utkRSTA paJcadaza sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya paJcabhAgAH, paJcame jaghanyA paJcadaza sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya paJcabhAgAH utkRSTA paripUrNAni saptadaza sAgaropamANi, eSa cAtra bhAvArtha:-sAgaropamadazakasyopari pratiprastaTaM krameNaikaM sAgaropamaM dvau ca sAgaropamasya paJcabhAgAviti varddhayitavyaM tato yathoktaM parimANaM bhavati / tamaH prabhAyAM prathame prastaTe jaghanyA sthitiH saptadaza sAgaropamANi utkRSTA'STAdaza sAgaropamANi dvau ca sAgaropamasya tribhAgI, dvitIye & jaghanyA'STAdaza sAgaropamANi dvau ca sAgaropamasya tribhAgau utkRSTA viMzatiH sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya tribhAgaH, tRtIye jadhanyA viMzatiH sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya tribhAgaH utkRSTA dvAviMzatiH sAgaropamANi, atrApyeSa tAtparyArthaH- saptadaza sAga // 126 // 3 pratipattau uddezaH 2 nArakANAM sthitiH sU0 91 jainelibrary.org
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANAmupari pratiprastaTa krameNaikaM sAgaropamaM dvau ca sAgaropamasya tribhAgAviti varddhayitavyaM, tato yathoktaM parimANaM bhavati / saptamyA tu pRthivyAmeka evaM prastaTa iti tatra pUrvoktameva parimANaM draSTavyam // samprati nairayikANAmudvartanAmAha-rayaNappabhApuDhavi'ityAdi, ratnaprabhApRthivInairayikA bhadanta ! anantaramudvRttya ka gacchanti ?, etadeva dhyAcaSTe-kotpadyante ityAdi, yathA prajJApanAyAM [ yathA ] vyutkrAntipade tathA vaktavyaM yAvattamastamAyAM, taccAtiprabhUtamiti tata evAvadhAryam , eSa ca saGgre pArthaH ratnaprabhApRthivInairayikA yAvattamaHprabhApRthivInairayikA anantaramudvRttA nairayikadevaikendriyavikalendriyasaMmUchimapaJcendriyAsaGkhyeyavarSAyuSkavarjeSu zeSeSu tiryamanuSyepUtpadyante, saptamapRthivInairayikAntu garbhajatiryapaJcendriyeSveva na zeSeSu / / samprati narakepu pRthivyAdisparzasvarUpamAha imIse NaM bhaMte! rayaNa pu0 neratiyA kerisayaM puDhaviphAsaM paJcagubbhavamANA viharaMti?, goyamA! aNiTuM jAva amaNAmaM, evaM jAva ahesattamAe, imIse zaMbhaMte! rayaNa. pu. neraDyA kerisayaM AuphAsaM paccaNubhavamANA viharaMti?, goyamA! aNi8 jAva amaNAma, evaM jAva ahesattamAe, evaM jAva vaNapphatiphAsaM adhesattamAe puDhavIe / imA NaM bhaMte! rayaNappabhApuDhacI docaM puDhaviM paNihAya sabvamahaMtiyA bAhalleNaM sabakkhuDiyA savvalesu:, haMtA! goyamA! imA NaM rayaNappabhApuDhavI docaM puDhadhi paNihAya jAva sabakkhuDiyA savdhatesu, docA NaM bhaMte ! puDhavI tacaM puDhaviM paNihAya savvamahatiyA bAhalleNaM pucchA, haMtA godhamA! docA NaM puDhavI jAva savvakkhuDiyA savvatesu, evaM eeNaM abhilAvaNaM jAva chahitA puDhavI ahesattamaM puDhaviM paNihAya savvakkhuDDiyA jI0 ca022 Jain Education in Vediainelibrary.org
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI narakAdhika uddezaH 2 hasU0 92 KELCC-NCACAMAR savvaMtesu (sU0 92 ) imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 tIsAe narayAvAsasayasahassesu ikkamikasi nirayAvAsaMsi savve pANA save bhUyA sabve jIvA sabve sattA puDhavIkAiyattAe jAva vaNassaikAiyattAe neraiyattAe uvacanapuvvA?, haMtA goyamA! asatiM aduvA aNaMtakhutto, evaM jAva ahesattamAe puDhavIe NavaraM jattha jattiyA nnrkaa|[imiise NaM bhaMte ! rayaNappabhAe pu0 nirayaparisAmaMtesu je puDhavikAiyA jAva vaNapphatikAiyA te NaM bhaMte ! jIvA mahAkammatarA ceva mahAkiriyatarA ceva mahAAsavatarA ceva mahAveyaNatarA ceva ?, haMtA goyamA ! imIse NaM [bhaMte !] rayaNappabhAe puDhavIe nirayaparisAmaMtesu taM ceva jAva mahAvedaNatarakA ceca, evaM jAva adhesattamA] (suu093)| puDhavIM ogAhittA, naragA saMThANameva vAhalaM / vikvaMbhaparikkhebe vaNNo gaMdho ya phAso y||1|| tesiM mahAlayAe uvamA deveNa hoi kAyavvA / jIvA ya poggalA vakkamati taha sAsayA nirayA // 2 // uvavAyaparImANaM avahAruJcattameva saMghayaNaM / saMThANavaNNagaMdhA phAsA UsAsamAhAre // 3 // lesA diTTI nANe joguvaoge tahA smugghaayaa| tatto khuhApivAsA viuvaNA veyaNA ya bhae // 4 // uvavAo purisANaM ovammaM veyaNAe~ duvihAe / uvvadRNapuDhavI u, uvavAo savvajIvANaM // 5 // eyAo sNgnnigaahaao|| (sU094) // bIo uddesao smtto|| yaNapatyAdi, ratnaprabhApRthivInairayikA bhadanta ! kIdRzaM pRthivIsparza pratyanubhavanto viharanti ?, bhagavAnAha-gautama! 'aNi // 127 // Jain Education For Private Personal Use Only F w.jainelibrary.org
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ % % COMSASC % % % IDIarkataM appiyaM amaNannaM amaNAmaM asyArthaH prAgvat, evaM pratipRthivi tAbadvaktavyaM yAvattamastamAyAm , evamaplejovAyavanaspati. sparzasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM teja:sparza:-uSNarUpatApariNatanarakakuDyAdisparza: parodIritavaikriyarUpo vA veditavyo na tu sAkSAd vAdarAgnikAyasparzaH, tatrAsambhavAt / / 'imIse Na'mityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM triMzati narakAvAsazatasahasreSu ekaikasmin narakAvAse 'sarve prANAH' dvIndriyA 'sarve bhUtAH' vanaspatikAyikA: 'sarve sattvAH pRthivyAdayaH 'sarve jIvAH paJcendriyAH, uktaJca-prANA dvitricatu: proktA, bhUtAzca taravaH smRtAH / jIvAH paJcendriyA jJeyAH, zeSAH sattvA udIritAH // 1 // " pRthivIkAyikatayA apkAyikatayA vAyukAyikatayA vanaspatikAyikatayA nairayikatayA utpannA: utpannapUrvAH ?, bhagavAnAha-hate'tyAdi, hanteti pratyavadhAraNe gautama ! 'asakRt' anekavAram , athavA 'anantakRtvaH' anantAna vArAna , saMsArasyAnAditvAt , evaM pratipRthivi | tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamI, navaraM yatra yAvanto narakAstatra tAvanta upayujya vaktavyAH / kacididamapi sUtraM dRzyate-'imIse gaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe nirayaparisAmaMtesu NaM je bAyarapuDhavikkAiyA jAva vaNassaikAiyA te NaM bhaMte ! jIvA! mahAkammatarA ceva mahAkiriyatarA ceva mahAsavatarA ceva mahAveyaNatarA ceva, haMtA goyamA! jAva mahAveyaNatarA ceva, evaM jAva ahesattamA // " asyAM bhadanta ! ramaprabhAyAM pRthivyAM narakaparisamantepu-narakAvAsaparyantavartiSu pradezeSu bAdarapRthivIkAyikAH 'jAva vaNapphaikAiya'tti bAdarAkAyikA bAdaravAyukAyikA bAdaravanaspatikAyikAste bhadanta ! jIvA: 'mahAkammatarA ceva' mahan-prabhUtamasAtavedanIyaM karma yeSAM te mahAkarmANaH, atizayena mahAkANo mahAkarmatarAH, 'ceve' tyavadhAraNe, mahAkarmatarA eva kuta: ? ityAha-'mahAkiriyatarA ceva' mahatI kriyA-prANAtipAtAdikA''sIt prAga janmani tadbhaveSu taddhyavasAyAnivRttyA yeSAM te mahAkriyAH. atizayena mahAkriyA || % AMERASACROO %25294% For Private Personal Use Only O Jain Education w.jainelibrary.org
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 04- SONG zrIjIvA- mahAkriyatarAH, 'nimittakAraNahetuSu sarvAsA vibhaktInAM prAyo darzana miti nyAyAddhetAvatra prathamA, tato'yamartha:-yato mahAkriyatarA pratipatto jIvAbhi37eva tato mahAkarmatarA eva, mahAkriyataratvamapi kuta: ? ityAha-'mahAzravatarA evaM' mahAnta AzravAH-pApopAdAnahetava ArambhA-hAnarakAdhika malayagi-dAdayo yeSAmAsIrana te mahAzravAH, atizayena mahAzravA mahAzravatarAH, 'caveti pUrvavat , tadevaM yato mahAkarmatarA eva tato mahAvedana- uddezaH 2 rIyAvRttiHtarA eva, narakeSu kSetrasvabhAvajAyA api vedanAyA atiduHsahatvAn , bhagavAnAha-haMtA gautama ! 'te NaM jIvA mahAkammatarA cevetyAdi / sU0 95 prAgvata, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamI / / sampratyuddezakArthasaGgrahaNigAthA: prAha-AsAmakSaramAtragamanikA-prathama 'pddh||128|| vIo' iti pRthivyo'bhidheyAstadyathA-'kai NaM bhaMte ! puDhavIo paNNattAo?" ityAdi / tadanantaram 'ogAhittA naragA' iti, yasyAM pRthivyAM yadavagAhya yAdRzAzca narakAstadabhidheyaM, yathA--"imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari kevaiyaM ogAhittA" ityAdi / tato narakANAM saMsthAnaM tato bAhalyaM tadanantaraM viSkambhaparikSepau tato varNastato gandhastadantaraM sparzastatasteSAM narakANAM mahattAyAmupamA devena bhavati karttavyA, tato jIvAH pudgalAzca teSu narakeSu vyuttAmantIti, tathA zAzvatAzAzvatA narakA iti vaktavyaM, tata upapAto vaktavyaH, tadyathA-"imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe kato uvavajjati?" ityAdi, tata ekasamayenotpadyamAnAnAM parimANaM tato'pahArastata uccatvaM tadanantaraM saMhananaM tata: saMsthAnaM tato varNastadanantaraM gandhastataH sparzastata ucchAsavaktavyatA tadanantaramAhArastato lezyA tato dRSTistadanantaraM jJAnaM tato yogastato'pyupayogastadanantaraM samudghAtastataH kSutpipAse tato vikurvaNA, tadyathA-"rayaNappabhApuDhavineraiyA NaM bhaMte! kiM egattaM pabhU viuvvittae puhuttaM pahU viuvvittae" ityAdi, // 128 // tato vedanA tato bhayaM tadanantaraM paJcAnAM puruSANAmadha:satamyAmupapAtastata aupamyaM vedanAyA dvividhAyAH, uSNavedanAyA: zItavedanA-13 CONCACANCCA -NCR Jan Education For Private Personal use only jainelibrary.org
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAzcetyarthaH, tataH sthitirvaktavyA tadanantaramudvarttanA tata: sparzaH pRthivyAdisparzo vaktavyaH, tataH sarvajIvAnAmupapAta:, tadyathA-'imIse paNa bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe tIsAe nirayAvAsasayasahassesu egamegaMsi nirayAvAsaMsi sabve pANA sabve bhUyA" ityAdi / tRtIyapratipattau samApto dvitIyo narakoddezakaH // samprati tRtIya Arabhyate, tatra cedamAdisUtram imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe neratiyA kerisayaM poggalapariNAmaM paJcaNubhavamANA viharaMti?, goyamA! aNiDhe jAva amaNAma, evaM jAva ahesattamAe [evaM neyavaM] // ettha kira ativayaMtI naravasabhA kesavA jalacarA ya / maMDaliyA rAyANo je ya mahAraMbhakoDaMbI // 1 // bhinnamuhutto naraesu hoti tiriyamaNuesu cattAri / devesu addhamAso ukkosa viuvaNA bhaNiyA // 2 // je poggalA aNihA niyamA so tesi hoi AhAro / saMThANaM tu jahaNaNaM niyamA huMDaM tu nAyavvaM // 3 // asubhA viuvvaNA khalu neraiyANaM tu hoi savvesiM / veuvviyaM sarIraM asaMghayaNa hUMDasaMThANaM // 4 // assAo uvavaNNo assAo ceva cayai nirayabhavaM / savvapuDhavIsu jIvo sabbesu ThiivisesesuM // 5 // uvavAeNa va sAyaM neraio devakammuNA vAvi / ajjhavasANanimittaM ahavA kammANubhAveNaM // 6 // neraiyANuppAo ukkosaM pNcjoynnsyaaii| dukveNabhiyANaM veyaNasayasaMpagADhANaM // 7 // acchinimIliyamettaM nathi suhaM dukkhameva paDibaddhaM / naraNa neraiyANaM ahonisaM paccamANANaM // 8 // teyAkammasarIrA suhumasarIrA ya je apajattA / jIveNa mukkamenA ACCOCKROACCIDCOCOM Jan Education Inte19 For Private Personal use only Badlainelibrary.org
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 129 // COCONCACANCHOCOLCANCY vacaMti sahassaso bheyaM // 9 // atisItaM atiuNDaM atitaNhA atikhuhA atibhayaM vA / nirae pratipatto neraiyANaM dukkhasayAI avissAmaM // 10 // ettha ya bhinnamuhutto poggala asuhA ya hoi assA dAnarakAdhika o| uvavAo uppAo acchi sarIrA u bovA // 11 // nArayauddesao tio|| se taM nera uddezaH3 tiyA // (sU015) 'rayaNappabhe'tyAdi, ratnaprabhApRthivInairayikA bhadanta ! kIdRzaM 'pudgalapariNAma' AhArAdipudgalavipAka 'pratyanubhavantaH' pratyeka vedayamAnA viharanti?, bhagavAnAha-gautama ! aniSTamityAdi prAgvat , evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamI, evaM vedanAlezyA-1 nAmagotrAratibhayazokakSutpipAsAvyAdhiucchAsAnutApakrodhamAnamAyAlobhAhArabhayamaithunaparigrahasajJAsUtrANi vaktavyAni, atra saGghahaNigAthe-"poggalapariNAme veyaNA ya lesA ya nAma goe ya / araI bhae ya soge khuhA pivAsA ya vAhI ya // 1 // ussAse [aNutAve kohe mANe ya mAyalobhe ya / cattAri ya saNNAo neraiyANaM tu pariNAme // 2 // " samprati saptamanarakathivyAM ye gacchanti tAna pratipAdayati-iha parigrahasajJApariNAmavaktavyatAyAM caramasUtraM sapramanarakapRthvIviSayaM tadanantaraM ceyaM gAthA tata: 'etthe' tyanantaramuktA'dhaHsaptamI pRthivI parAmRzyate, 'atra' adhaHsaptamanarakapRthivyAM 'kila' ityAptavAdasUcane Apravacanametaditi bhAvaH, 'ativrajanti' atizayena-vAhulyena gacchanti naravRSabhAH 'kezavAH' vAsudevAH 'jalacarAzca' tandulamatsyaprabhRtayaH 'mANDalikAH' vasu laa||129|| prabhRtya iva 'rAjAnaH' cakravarttina: subhUmAdaya iva ye ca mahArambhAH kuTumbina:-kAlasaukarikAdaya iva / / samprati narakeSu prastAvA Jain Education a l For Private 8 Personal Use Only Logainelibrary.org
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ USALMANGAROSARKARIGOLCAR tAttiryagAdiSu cottaravaikriyAvasthAnakAlamAnamAha-bhinna:-khaNDo muhUttoM bhinnamuhUrta: antarmuhUrtamityarthaH, narakepatkarSato vikurvaNAsthitikAlaH, tiryaDmanuSyeSu catvAryantarmuhUrttAni, deveSvarddhamAsa utkarSato vikurvaNA'vasthAnakAlaH bhaNita: eSa utkarpato vikurvaNA'vasthAnakAlo bhaNi tastIrthakaragaNadharaiH / samprati narakevAhArAdisvarUpamAha-ye pudgalA aniSThA niyamAtsa teSAM bhavatyAhAraH, 'saMsthAnaM ta' saMsthAnaM puna(steSAM huNDaM huNDamapi jaghanyamati nikRSTamaniSTaM veditavyaM, etaJca bhavadhAraNIyazarIramadhikRtya veditavyama, uttaravaikriyasaMsthAnasyAne vakSya |mANatvAna , iyaM ca prAguktArthasaGgrahagAthA tato na punaruktadoSa: / / samprati vikurvaNAsvarUpamAha-sarveSAM nairayikANAM vikurvaNA 'khala |nizcitamazubhA bhavati, yadyapi zubhaM vikurvighyAma iti te cintayanti tathA'pi tathAvidhapratikUlakarmodayatasteSAmazubhaiva vikurvaNA bhavati, tadapi ca vaikriyaM-uttaravaikriyazarIramasaMhananam , asthyabhAvAt , upalakSaNametat bhavadhAraNIyaM ca vaikriyazarIramasaMhananaM. tathA huNDasaM-IN sthAnaM tat uttaravaikriyazarIraM, huNDasaMsthAnanAmna eva bhavapratyayata udayabhAvAt / / kazcit jIva: 'sarvAsvapi pRthivISu' ratnaprabhAdiSu tama-101 hAstamAparyantAsu sarveSvapi ca 'sthitivizeSeSu' jaghanyAdirUpeSu 'asAtaH' asAtodayakalita upapannaH, utpattikAle'pi prAgbhavamaraNa| kAlAnubhUtamahAduHkhAnuvRttibhAvAt , utpattyanantaramapi 'asAta eva' asAtodayakalita eva sakalamapi nirayabhavaM 'tyajati kSapayati, na tu jAtucidapi sukhalezamapyAsvAdayati // Aha-kiM tatra kadAcitsAtodayo'pi bhavati yenedamucyate ?, ucyate, bhavati, tathA cAha-'uvavAeNa' ityatra saptamyarthe tRtIyA, upapAtakAle 'sAtaM' sAtavedanIyakarmodayaM kazcidvedayate, yaH prAgbhave dAghacchedAvyitirekeNa maraNamupagato'natisakkRiSTAdhyavasAyI samutpadyate, tadAnIM hi na tasya prAgbhavAnubaddhamAdhirUpaM duHkhaM nApi kSetrasvabhAvajaM nApi paramAdhArmikakRtaM nApi parasparodIritaM tata evaMvidhaduHkhAbhAvAdasau sAtaM kazcit vedayate ityucyate. 'devakammuNA vAvi' iti devakarmaNA SCANCECANCEOCOMSAXCCC Jain Education al For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- pUrvasAGgatikadevaprayuktayA kriyayA, tathAhi-gacchati pUrvasAGgatiko devaH pUrvaparicitasya nairayikasya vedanopazamanArtha yathA baladevaH kR- pratipattI jAvAbhi SNavAsudevasya, sa ca vedanopazamo devakRto manAkAlamAtra eva bhavati, tata Urdhva niyamAkSetrasvabhAvajA'nyo'nyA vA vedanA pravartate, narakAdhika tathAsvAbhAvyAt , 'ajjhavasANanimitta' miti adhyavasAnanimittaM samyaktvotpAdakAle tata Urca kadAcittathAvidhaviziSTazubhAdhyava- uddezaH3 rIyAvRttiHsAyapratyayaM kazcid nairayiko vAhyakSetrasvabhAvajavedanAsadbhAve'pi sAtodayamevAnubhavati, samyak tyotpAdakAle hi jAtyandhasya cakSurlAbha iva|8| sU096 // 130 // mahAna pramoda upajAyate, taduttarakAlamapi kadAcittIrthakaraguNAnumodanAdyanugatAM viziSTAM bhAvanAM bhAvayataH, tato bAhyakSetrakhabhAvaja vedanAsadbhAve'pyantaH sAtodayo viz2ambhamANo na virudhyate, 'ahavA kammANubhAveNa miti athavA 'kAnubhAvena' bAhyatIrthakaraja-IN hAnmadIkSAjJAnApavargakalyANasaMbhUtilakSaNabAhyanimittamadhikRtya tathAvidhasya ca sAtavedanIyasya karmaNo'nubhAvena-vipAkodayena ka-13 zcitsAtaM vedayate, na caitadvyAkhyAnamanAeM yata uktaM vasudevacarite, iha nairayikA: kumbhyAdipu pacyamAnAH kuntAdibhirbhidyamAnA vA bhayotrastAstathAvidhaprayatnavazAdUrddha mutplavante, tatastadutpAtaparimANapratipAdanArthamAha-nairayikANAM duHkhenAbhidrutAnAM-sarvAtmanA vyAjApAnAM 'vedanAzatasaMpragADhAnAM' vedanAzatAni-aparimitA vedanAH saMpragADhAni-avagADhAni yeSAM te vedanAzatasaMpragADhAH sukhAdidarza nAta niSTAntasya paranipAtaH, teSAM hetuhetumadbhAvazcAtra, yato vedanAzatasaMpragADhAstato duHkhenAbhidrutAH, teSAM jaghanyata utpAto gavyUtamAtram , etacca saMpradAyAdavasIyate, tathA ca dRzyate kvacidevamapi pAThaH-'neraiyANuppAo gAuya ukkosa paMcajoyaNasayAI" iti, | utkarSata: paJca yojanazatAni iti / duHkhenAbhihatAnAmityuktaM tato duHkhameva nirUpayati-narake nairayikANAmuSNavedanayA zItavedanayA / // 130 // dAvA'harnizaM pacyamAnAnAM na 'akSinimIlanamAtramapi' akSinikocakAlamAtramapi asti sukhaM, kintu du:khameva kevalaM 'pratibaddham' ACCOCALCOM KAC-AAMKAROCCASC Jain Education For Private Personal use only V y .jainelibrary.org
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int anubaddhaM sadA'nugatamiti bhAvaH // atha yatteSAM vaikriyazarIraM tatteSAM maraNakAle kathaM bhavati ? iti tannirUpaNArthamAha- taijasakArmaNazarIrANi yAni 'sUkSmazarIrANi' (ca) sUkSmanAmakamrmodayavatAM paryAptAnAmaparyAptAnAM caudArikazarIrANi vaikriyAhArakazarIrANi ca teSAmapi prAyo mAMsacakSuramAhyatayA sUkSmatvAt tathA yAni 'aparyAptAni' aparyAptazarIrANi tAni jIvena muktamAtrANi santi sahasrazo bhedaM vrajanti visakalitAstatparamANusaGghAtA bhavantItyarthaH / etAsAmeva gAthAnAM saMgrAhikAM gAthAmAha -- ' ettha' iti padopalakSitA prathamA dvitIyA 'bhinnamuhutto' iti tRtIyA 'poggalA' iti 'je poggalA aNiTThA' ityAdi caturthI 'azubha' iti (je) 'asubhA viubvaNA khalu' ityAdi, evaM zepapadAnyapi bhAvanIyAni // tRtIyapratipattau tRtIyo narakoddezakaH samAptaH // tadevamukto nArakAdhikAraH, samprati tiryagadhikAro vaktavyaH tatra cedamAdisUtram - se kiM taM tirikkhajoNiyA ?, tirikkhajoNiyA paMcavidhA paNNattA, taMjahA - egiMdiyatirikkhajoNiyA iMdriyatirikkhajoNiyA teiMdriyatirikkhajoNiyA cauridiyatirikkhajoNiyA paMciMdiyatirikjoNiyA / se kiM taM egiMdiyatirikkhajoNiyA ?, 2 paMcavihA paNNattA, taMjahA - puDhavikAiyapugidiyatirikkhajoNiyA jAva vaNassaikAiyaegiMdiyatirikvajoNiyA / se kiM taM puDhacAiediyatirikkhajoNiyA 1, 2 dubihA paNNattA, taMjahA - suhuma puDhavikAiyaegiMdiyatirikjoNiyA bAdarapuDhavikAiyaegiMdiyatirikkhajoNiyA ya / se kiM taM sumapuDhavikAiediyatiri0, 2 duvihA paNNattA, taMjahA - pajattasuhuma0 apajattasuhuma0 se taM suhamA / jainelibrary.org
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi-1 rIyAvRttiH 3 pratipattI tiryagadhiH 4/ uddezaH1 dasU096 // 13 // se kiM taM bAdarapuDhavikAiya01, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-pajattabAdarapu0 apajattavAdarapu0, se taM bAyarapuDhavikAiyaegidiyaH / se taM puDhavIkAiyaegidiyA / se kiM taM AukAiyaegidiya?, 2 duvihA paNNattA, evaM jaheva puDhavikAiyANaM taheva, vAukAyabhedo evaM jAva vaNassatikAiyA se taM vaNassaikAegidiyatirikkhAse kiM taM veiMdiyatirikva0?, 2 duvidhA paNNattA, taMjahA-pajattakaveiMdiyati apajatabeiMdiyati0, se taM beiMdiyatiri0 evaM jAva curiNdiyaa| se kiM taM paMcaMdiyatirikkhajoNiyA?, 2 tivihA paNNattA, taMjahA-jalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyA thalayarapaMceMdiyatirikkhajo khyrpNceNdiytirikkhjonniyaa|se kiM taM jalayarapaMcaMdiyatirikkhajoNiyA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-samucchimajalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyA ya gaubhavatiyajalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyA ya / se kiM taM samucchimajalayarapaMciMdiyatirikkhajoNitA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattagasamucchima0 apajattagasaMmucchima. jalayarA, se naM samucchima paMciMdiyatirikkha0 / se kiM taM gambhavatiyajalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyA?, 2 duvidhA paNNattA, taMjahA-pajjattagagambhavatiya0 apajjattagabha0 se taM ganbhavatiyajalayara0, se taM jalayarapaMceMdiyatiri0 / se kiM taM thalayarapaMceMdiyatirikvajoNitA?,2 duvidhA papaNattA, taMjahA-caupayathalayarapaMceMdiya0 prisppthlyrpNceNdiytirikvjonnitaa| SOCCAKACACACK4 // 131 // Jain Education jainelibrary.org
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - se kiM taM cauppadathalayarapaMciMdiya0? cauppaya0 duvihA paNNatA, taMjahA-saMmucchimacauppayathalayarapaMcaMdiyaH ganbhavatiyacauppayathalayarapaMceMdiyatirikvajoNitA ya, jaheva jalayarANaM taheva caukato bhedo, settaM cauppadayalayarapaMceMdiyaH / se kiMtaM parisappathalayarapaMceMdiyatirikkha.?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-uragaparisappathalayarapaMcediyatirikkhajoNitA bhuyagaparisappathalayarapaMceMdriyatirikkhajoNitA / se kiM taM uragaparisappathalayarapaMceMdriyatirikkhajoNitA?. uragapari0 duvihA paNNattA, taMjahA-jaheva jalayarANaM taheva caukkato bhado, evaM bhuyagaparisappANavi bhANitavyaM se taM bhuyagaparisappathalayarapaMceMdriyatirikvajoNitA, se taM thala yrpNceNdiytirikkhjonnitaa| se kiM taM khayarapaMceMdiyatirikvajoNiyA?, vaha0 2 duvihA paNNattA, taMjahA-samucchimakhahayarapaMcediyatirikvajoNitA gambhavatiyakhahayarapaMceMdiyatirikvajoNitA ya / se kita saMmucchimakhahayarapaMcediyatirikkhajoNitA?, saMmu0 2 duvihA paNNattA, taMjahA-pajattagasaMmucchimakhahayarapaMcediyatirikvajoNiyA apajattagasaMmucchimagvayarapaMcediyatirikkhajoNiyA ya, evaM gabbhavatiyAvi jAva pajantagagambhavatiyAvi jAva apajattagaganbhavatiyAvi khahayarapaMceM. diyatirikkhajoNiyANaM bhaMte! katividhe joNisaMgahe paNNate?, goyamA! tivihe joNisaMgahe -- - - Jain Education a l For Private & Personel Use Only a w.jainelibrary.org
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 132 // Jain Education paNNatte, taMjahA-- aMDayA poryayA samucchimA, aMDayA tividhA paNNattA, taMjahA - itthI purisA puMgA, potayA tividhA paNNattA, saMjahA- itthI purisA puMsayA, tattha NaM je te saMmucchimA te savve NapuMsakA // ( 0 96 ) 'se kiM tamityAdi, atha ke te tiryagyonikAH ?, surirAha - tiryagyonikAH paJcavidhAH prajJatAH, tadyathA - ekendriyA ityAdi sUtraM prAyaH sugamaM kevalaM bhUyAna pustakeSu vAcanAbheda iti yathA'vasthita vAcanAkramapradarzanArthamakSara saMskAramAtraM kriyate - ekendriyA yAvatpa4 cendriyAH / atha ke te ekendriyAH ?, ekendriyAH paJcavidhAH prajJatAH, tadyathA- pRthivIkAyikA yAvadvanaspatikAyikA: / atha ke te pRthivIkAyikA: ?, pRthivIkAyikA dvividhAH prajJamAH, tadyathA-sUkSmapRthivIkAyikAzca bAdarapRthivIkAyikAzca / atha ke te sUkSmapRthi vIkAyikA: ?, sUkSmapRthivIkAyikA dvividhAH prajJaprAstadyathA- paryAptakA aparyAptakAzca / atha ke te bAdarapRthivIkAyikA: ?, bAdarapRthivIkAyikA dvividhAH prajJaptAstadyathA - paryAptakA aparyAptakAzca, evaM tAvadvaktavyaM yAvadvanaspatikAyikAH / atha ke te dvIndriyA: ?, kIndriyA dvividhAH prajJaptAH - paryAptakA aparyAptakAzca, evaM trIndriyacaturindriyA api vaktavyAH / atha ke te paJcendriyatiryagyonikAH, paJcendriyatiryagyonikA strividhAH prajJaptAstadyathA - jalacarAH sthalacarAH khacarAzca / atha ke te jalacarAH ?, jalacarA dvividhAH prajJaptAsta4 dyathA-saMmUcchimA garbhavyutkrAntikAzca / atha ke te saMmUrkilamA ?, saMmUddhimA dvividhAH prajJaptAstadyathA - paryAptakA aparyAptakAzca / atha 1 aNDajavyatiriktAH sarve'pi jarAyujA ajarAyujA vA garbhavyutkrAntikAH pravendriyA atraivAntarbhAvanIyA iti na catuvidhA, samAdhAsyati caivamatre, kevalamaMtra jarAyujatayA pakSiNAmaprasiddheH na samAdherAhatiH. 3 pratipattau tiryagadhi0 uddezaH 1 sU0 97 // 132 // w.jainelibrary.org
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke te garbhavyutkrAntikAH?, garbhavyutkrAntikA dvividhAH prajJamAstadyathA-paryAprakA aparyAprakAzca, evaM catuSpadA ura:parisarpA bhujapari-3 sarpAH pakSiNazca pratyekaM catuSprakArA vaktavyAH // samprati pakSiNAM prakArAntareNa bhedapratipAdanArthamAha-pakkhi NaM (khayarapaMciMdiyatiri0) bhaMte !' ityAdi, pakSiNAM bhadanta ! 'katividhaH' katiprakAra: 'yonisaGgrahaH' yonyA saGgrahaNaM yonisaddhaho yonyupalakSita grahaNamityarthaH (prajJaptaH ?), bhagavAnAha-gautama! trividho yonisaGgrahaH prajJaptastanyathA-aNDajA-mayUrAdayaH potajA-bAgulyAdayaH saMmUcchimAH khajarITAdayaH, aNDajAstrividhAH prajJaprAstadyathA-striyaH puruSA napuMsakAca, potajAsividhAH prajJaptAstadyathA-striyaH puruSA napuMsakAca, tatra ye te saMmUcchimAste sarve napuMsakAH, saMmUcchimAnAmavazyaM napuMsakavedodayabhAvAt // etesi NaM bhaMte! jIvANaM kati lesAo paNNattAo?, goyamA! challesAo paNNattAo, taMjahA -kaNhalesA jAva sukkalesA // te NaM bhaMte ! jIvA kiM sammadiTThI micchadiTThI sammAmicchadiTThI?, goyamA! sammadiTThIvi micchadiTTIvi sammAbhicchadiTThIvi // te NaM bhaMte! jIvA kiM NANI apaNANI?, goyamA! NANIvi aNNANIvi tiSNi NANAI tiNi aNNANAI bhayaNAe // te NaM bhaMte ! jIvA kiM maNajogI vaijogI kAyajogI?, goyamA! tividhAvi // teNaM bhaMte! jIvA kiM sAgArovauttA aNAgArovauttA?, goyamA! sAgArovauttAvi aNAgArovauttAvi // te NaM bhaMte ! jIvA kao uvavajaMti kiM neratiehiMto uva0tirikkhajoNiehiMto uva0?, pucchA, goyamA! asaMkhejavAsAuyaakammabhUmagaaMtaradIvagavajehiMto uvavajaMti // tesi NaM bhaMte! jIvANaM jI0ca023|| Jain Education in For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 133 // Jain Education Int kevatiyaM kAlaM ThinI paNNattA?, goyamA ! jahaNaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM palio massa asaMkhetibhAgaM // tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati samugdhAtA paNNattA ?, goyamA ! paMca samugdhAtA paNNattA, taMjA - vedaNAsamugdhAe jAva teyAsamugdhAe // te NaM bhaMte! jIvA mAraNAMtiyasamugdhAeNaM kiM samohatA maraMti asamohatA maraMti ?, goyamA ! samohatAvi ma0 asamohayAvi maraMti // te NaM bhaMte! jIvA anaMtaraM ucvahittA kahiM gacchati ? kahiM uvavajjaMti ? - kiM neratiesu uvavajaMti ? tirikkha0 pucchA, goyamA ! evaM uccaTTaNA bhANiyatrvA jahA bakaMtIe taheva / tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati jAtI kulakoDijoNIpamuhasayamahassA paNNattA ?, goyamA ! vArasa jAtI kulakoDIjoNI muhayasahassA // bhuyagaparisappathalayarapaMceMdriyatirikkhajogiyANaM bhaMte! katividhe joNIsaMga paNNatte ?, goyamA ! tivihe joNIsaMga he paNNatte, taMjahA- aMDagA poyagA saMmucchimA, evaM jahA vahayarANaM taddeva, NANataM jahaneNaM aMtomuhutaM ukkoseNaM putrcakoDI, ubvahitA docaM puDhaviM gacchati, Nava jAtI kulakoDIjogIpamuhasatasahassA bhavatIti mantrAyaM, sesaM taheva // uragaparisappathalayarapaMceMdriyatirikkhajoNiyANaM bhaMte! pucchA, jaheva bhuyagaparisappANaM tadeva, NavaraM ditI jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM pubvakoDI, uccahittA jAba paMcamiM puDhaviM gacchati, dasa jAtI kulakoDI | cauppayathalayara paMceMdriyatirikkha0 pucchA, goyasA ! duvidhe paNNatte, taMjahA- pratipattau tiryagyonyadhi0 uddezaH 1 sU0 97 // 133 // w.jainelibrary.org
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ CACACANCINGARCANCEO-OCIROGRRC jarAuyA (poyayA) ya saMmucchimA ya, (se kiM taM) jarAuyA (poyayA)?, 2tividhA paNNattA. taMjahA-itthI purisA NapuMsakA, tattha NaM je te saMmucchimA te savve NapuMsayA / tesiNaM bhNte| jIvANaM kati lessAo paNNattAo?, sesaM jahA pakSINaM, NANattaM ThitI jahanneNaM aMtomuhattaM ukoseNaM tinni paliovamAI, uvvahittA cautthiM puDhaviM gacchaMti, dasa jaatiikulkoddii||jlyrpN. cediyatirikkhajoNiyANaM pucchA, jahA bhuyagaparisappANaM NavaraM uvvadvittA jAva adhesattamaM puDhaviM addhaterasa jAtIkulakoDIjoNIpamuha0 jAva p0||curidiyaannN bhaMte! kati jAtIkulakoDIjoNIpamuhasatasahassA paNNattA?, goyamA! nava jAIkulakoDIjoNIpamuhasayasahassA [jAva] smkkhaayaa| teiMdriyANaM pucchA, goyamA! ajAIkula jaavmkkhaayaa| beiMdiyANaM bhaMte ! kaha jAI0?, pucchA, goyamA! satta jAIkulakoDIjoNIpamuha // (sU097) "eesi Na'mityAdi, 'eteSAM' pakSiNAM bhadanta ! jIvAnAM kati lezyA: prajJatA: ?, bhagavAnAha-gautama ! paD lezyAH prajJaptAH, tadyathA-| kRSNalezyA yAvat zuklalezyA, teSAM dravyato bhAvato vA sarvA lezyAH, pariNAmasambhavAn // 'te NaM bhaMte !' ityAdi, te bhadanta ! pa-16 |kSiNo jIvAH kiM samyagdRSTayo mithyAdRSTayaH samyagmithyAdRSTayazca ?, bhagabAnAha-gautama ! trividhA api // 'te NaM bhaMte !' ityAdi, te / bhadanta ! jIvAH kiM jJAnino'jJAnina: ?, bhagavAnAha-gautama! dvaye'pi, jJAnino'jJAnino'pItyarthaH, tatra ye jJAninaste dvijJAninastrijJAtAnino vA ye'pyajJAninaste'pi yajJAninasyajJAnino vA // 'te NamityAdi, te bhadanta ! jIvAH kiM manoyogino vAgyoginaH kAyayo Jnin Education a l
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjIvA- gina: ?, bhagavAnAha-gautama ! yo'pi // 'te NaM bhaMte!' ityAdi, te bhadanta ! jIvAH kiM sAkAropayuktA anAkAropayuktAH ?. bhagavA- pratipanI jIvAbhi- nAha-dvaye'pi, sAkAropayuktA anAkAropayuktAzcetyarthaH / / 'te NaM bhaMte! ityAdi, te bhadanta ! pakSiNo jIvAH kuta utpayante ? nairapi- niyo malayagi-I kebhya ityAdi yathA prajJApanAyAM vyutkrAntipade tathA draSTavyam // 'tesi NamityAdi, teSAM bhadanta ! pakSiNAM kiyantaM kAlaM sthiti: pra-rAyasi rIyAvRttiHjJaptA?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSataH palyopamAsayeyabhAgaH // 'tesi Na'mityAdi, teSAM bhadanta ! jIvAnAM kati uhezaH / samudghAtAH prajJaptAH ?, bhagavAnAha-gautama ! pazya samudghAtA: prajJaptAH, tadyathA-vedanAsamudghAtaH kapAyasamudghAto mAraNAntikasamudghAto // 134 // sU0 97 vaikriyasamudghAtastaijasasamudghAtazca / / te NaM bhaMte !' ityAdi, te bhadanta ! jIvA mAraNAntikasamudghAtena kiM samavahatA niyante asama-1 vahatA mriyante ?, bhagavAnAha-gautama ! samavahatA api niyante asamavahatA api niyante // 'te NaM bhaMte!' ityAdi, te bhadanta ! jIvA anantaramuddRttya ka gacchanti ?, etadeva vyAcap-evaM uvyadRNA' ityAdi, yathA dvividhapratipattau tathA draSTavyam // 'tesimityAdi, tepAM bhadanta ! jIvAnAM 'kati' kiMpramANAni jAtikulakoTInAM yonipramukhANi-yonipravAhAni zatasahasrANi yonipramukhazatasahasrANi meM jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi bhavanti ?, bhagavAnAha-dvAdaza jAtikulakoTIyonipramukhazatasahasrANi prajJAnAni, tatra jAtikulayo-15 1 nInAmidaM paristharamudAharaNaM pUrvAcAryairupAdarzi-jAtiriti kila tiryagjAtistasyAH kulAni-kRmikITavRzcikAdIni, imAni ca kulAni / yonipramukhANi, tathAhi-ekasyAmeva yonau anekAni kulAni bhavanti, tathAhi-chagaNayonI kRmikulaM kITakulaM vRzcikakulamiyAdi / athavA jAtikalamityekaM padaM, jAtikulayonyozca parasparaM vizeSaH ekasyAmeva yonAvanekajAtikulasambhavAt , tadyathA-ekasyAmeva chaga-1 1 vyutkAntipadavattatra bhaNitatvAt vRttI yathAyathaM, mUle tu prajJApanAyAM vyutkrAntipada eva yathAyathaM sUtramiti vakaMtIetti sUtraM. Jain Education ForPrivate sPersonal use Only Jr.jainelibrary.org
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Nayonau kRmijAtikulaM kITajAtikulaM vRzcikajAtikula mityAdi, evaM caikasyAmeva yonAvavAntarajAtibhedabhAvAdanekAni yonipravAhANi| jAtikulAni saMbhavantItyupapadyate, khacarapaJcendriyatiryagyonijAnAM dvAdaza jAtikulakoTizatasahasrANi, atra saGgrahaNigAthA-"joNI4. saMgahalessAdiTThI nANe va joga uvaoge / ubavAyaThiIsamugdhAya cayaNaM jAI kulavihI u / / 1 // " asyA akSaragamanikA-prathamaM yoni saGgrahadvAraM tato lezyAdvAraM tato dRSTidvAramityAdi / / 'bhuyagANaM bhaMte!' ityAdi, bhujagAnAM bhadanta ! katividho yonisaGgrahaH prajJaptaH ?, ityAdi pakSivan sarva-niravazeSaM vaktavyaM, navaraM sthiticyavanakulakoTiSu nAnAlaM, tadyathA-sthitirjaghanyenAntarmuharttamutkarpata: pUrvakoTI, cyavanam-udvarttanA, tatra narakagaticintAyAmadho yAvahitIyA pRthivI upari yAvatsahasrAraH kalpastAvadutpadyate, natra teSAM jAtikulakohaiTiyonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni / evamura:parisarpANAmapi vaktavyaM, navaraM tatra cyavanadvAre'dhazcintAyAM yAvatpaJcamI pRthivIti vaktavyaM, kulakoTicintAyAM daza jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi prajJatAni // 'cauppayANa'mityAdi, catuSpadAnAM bhadanta ! drAkatividho yonisaGgrahaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama! dvividho yonisacaH prajJaptaH, tadyathA-potajAH saMmUcchimAzca, iha ye'NDajavyatihai riktA garbhavyutkrAntAste sarve jarAyujA ajarAyujA vA potajA iti [ pUrvamapi vivakSitAH paramatra tu sarve'pi garbhavyutkrAntikAH pota jatayA ] vivakSitamato'tra dvividho yathoktasvarUpo yonisaGgraha uktaH, anyathA gavAdInAM jarAyujatvAt (maryAdInAmaNDajatvAt ) tRtIyo'pi jarAyu(aNDaja)lakSaNo yonisaGgraho vaktavyaH syAditi, tatra ye te potajAste trividhAH prajJaptAH, tadyathA-striyaH purupA napuMsakAca, tatra ye te saMmUcchimAste sarve napuMsakAH, zeSadvArakalApaH pUrvavat , navaraM sthitirjaghanyenAntarmuhUrttamutkarpatastrINi palpopamAni, layAvanadvAredhazcintAyAM yAvazcaturthI pRthivI UvaM yAvatsahasrAra:, jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANyatrApi daza / 'jalacarANA'mityAdi, jala Jain Education inte For Private Personal Use Only Modjainelibrary.org
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-18carANAM bhadanta ! katividho yonisaGgrahaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! trividho yonisaGgrahaH prajJaptaH, tadyathA-aNDajA: potajA: samUcchi-13/3 pratipattau jIvAbhimAzca, aNDajAstrividhAH prajJaptA:, tadyathA-striyaH puruSA napuMsakAca, potajAstrividhA: prajJaptAH, tadyathA-striyaH puruSA napuMsakAca, tatra ye ditiryagyomalayagi- te saMmUcchimAste sarve napuMsakAH, zeSadvArakalApacintA prAgvat , navaraM sthiticyavanajAtikulakoTipu nAnAtvaM, sthitirjaghanyenAntarmuhUrtarIyAvRttiH 8| mutkarSataH pUrvakoTI, cyavanadvAre'dhazcintAyAM yAvatsaptamI UrdhvaM yAvatsahasrAraH, kulakoTiyonipramukhazatasahasrANi arddhatrayodaza sArddhAni 18| uddezaH 1 dvAdazetyarthaH // 'cauriMdiyANa mityAdi, caturindriyANAM bhadanta ! kati jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi prajJatAni?, bhagavAnAha // 135 // -nava jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni, evaM trIndriyANAmaSTau jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi, dvIndriyANAM sapta |jAtikulakodiyonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni / iha jAtikulakoTyo yonijAtIyAstato bhinnajAtIyAbhidhAnaprasaGgato gandhAGgAni bhinnajAtIyatvAt prarUpayati kai NaM bhaMte ! gaMdhA paNNattA? kai NaM bhaMte! gaMdhasayA paNNattA?, goyamA! satta gaMdhA satta gaMdhasayA paNNattA // kai NaM bhaMte ! pupphajAI kulakoDIjoNipamuhasayasahassA paNNattA?, goyamA! solasapupphajAtIkulakoDIjoNIpamuhasayasahassA paNNatA, taMjahA-cattAri jalayarANaM cattAri thalayarANaM cattAri mahArukkhiyANaM cattAri mahAgummitANaM // kati NaM bhaMte! vallIo kati vallisatA paNNattA?, goyamA! cattAri vallIo cattAri vallIsatA paNNattA // kati NaM bhaMte! latAo kati latAsatA paNNattA?, goyamA! aha layAo aTTa latAsatA paNNattA // kati NaM CSCSCRACOCAR Jain Education in For Private Personal Use Only tojainelibrary.org
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education bhaMte! hariyakAyA hariyakAyasayA paNNattA ?, goyamA ! tao hariyakAyA tao hariyakAyasyA paNNattA, phalasahassaM ca biMdavadvANaM phalasahassaM ca NAlavadvANaM, te savve haritakAyameva samoyaraMti, te evaM samaNugammamANA 2 evaM samaNugAhijjamANA 2 evaM samaNupehijamANA 2 evaM samaNuciM tijamANA 2 eesa ceva dosu kAesa samoyaraMti, taMjahA -tasakAe caiva thAvarakAe ceva, evameva sapucAvareNa AjIviyaditeNaM caurAsIti jAtikula koDI joNI pamuhasatasahassA bhavatIti ma kvAyA || (sR0 98 ) 'kai Na'mityAdi, kati bhadanta ! gandhAGgAni, kacid gandhA iti pAThastatra padaikadeze padasamudAyopacArAd gandhA iti gandhAGgAnIti draSTavyaM prajJaptAni ?, tathA kati gandhAGgazatAni prajJaptAni ?, bhagavAnAha - gautama! sapta gandhAGgAni sapta gandhAGgazatAni prajJaptAni iha sapta gandhAGgAni paristhUrajAtibhedAdamUni, tadyathA-mUlaM tvak kASTaM niryAsaH patraM puSpaM phalaM ca tatra mUlaM mustAvAlukozIrAdi tvak suvarNachItvacAprabhRti, kASThaM candanAguruprabhRti, niryAsaH karpUrAdiH, patraM jAtipatratamAlapatrAdi, puSpaM priyaGgunAgarapuSpAdi, phalaM jAtiphala - karkola kailAlavaGgaprabhRti, ete ca varNamadhikRtya pratyekaM kRSNAdibhedAtpaJcapaJcabhedA iti varNapaJcakena guNyante jAtAH paJcatriMzat, ga andhacintAyAmete surabhigandhaya evetyekena guNitAH paJcatriMzat jAtAH paJcatriMzadeva 'ekena guNitaM tadeva bhavatI 'ti nyAyAt, tatrApyekaikasmin varNabhede rasapaJcakaM dravyabhedena viviktaM prApyate iti sA paJcatriMzat rasapaJcakena guNyate jAtAH paJcasaptatizataM sparzAzca yadyapyaSTau bhavanti tathA'pi gandhAGgeSu yathoktarUpeSu prazasyA vyavahAratazcatvAra eva mRdulaghuzItoSNarUpAstataH paJcasaptataM zataM sparzacatu 365097 jainelibrary.org
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ RX 24 zrIjIvA- Tayena guNyate jAtAni sapta zatAni, uktazca-"mUlatayakaTTanijAsapattapuSphAphalameya gaMdhaMgA / vajjAduttarabheyA gaMdhaMgasayA puNeyavyA tipatto jIvAbhiH // 1 // " asya vyAkhyAnarUpaM nAthAdvayam-"mutthAsuvaNNachallI agurU vAlA tamAlapattaM ca / taha va piyaMgU jAIphalaM ca jAIpAtiyaMgyomalayAMga-16/gaMdhagA // 1 // guNaNAe. satta sayA paMcahi vaNahiM surabhigaMdheNaM / rasapaNaeNaM taha phAsehi ya ca uhi mitte(pasatthe)hi // 2 // " annAnyadhika rIyAvRttiH sajAIe gaMdhaMgA' iti jAtyA jAtibhedenAmUni gandhAGgAni, zeSa bhASitam / / 'kada 'mityAdi, kati bhavanta ! puSpajAtikulTakoTi- uddezaH xzatasahasrANi prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! ghoDaza puSpajAtikulakodizatasahasrANi prAptAni, tadyathA-catvAri 'jalajAnA pacAnA jAtibhedena, tathA catvAri sthalajAnA koraNTakAdInAM jAtibhedena, catvAri mahAgulmikAdInAM jAtyAdInAM, catvAri 'mahAvRkSANAM' madhukAdInAmiti // 'kai Na'mityAdi, kati bhadanta ! balayaH ? kati vallizatAni prajAtAni?, bhagavAnAha-gautama! catamro tallayastra. puSyAdimUlabhedena, tAzca mUlaTIkAkRtA vaiviktyena na vyAkhyAtA iti saMpradAyAdavaseyA:, catvAri vallizatAnyevAvAntarajAtibhedena // 'kA haNa'mityAdi, kati bhadanta ! latA: kati latAzatAni prajJaprAni ?, bhagavAnAha-gautama ! aSTau latA yA mUlabhedena tA api saMpradAyAda vasAtavyAH, mUlaTIkAkAreNAvyAkhyAnAta , aSTau latAzatAni prajJatAni, avAntarajAtibhedena // 'kai NamityAdi, kati bhadanta ! haridUtakAyAH kati haritakAyazatAni prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama ! yo haritakAyAH prajJaptA:-jalajA: sthalajA ubhayajAH, ekaikasmina hai zatamavAntarabhedAnAmiti, trINi haritakAyazatAni / 'phalasahassaM ce'tyAdi, phalasahasraM ca 'vRntabandhAnAM' yuntAkaprabhRtInAM phalasa-1 sahasraM ca nAlavaddhAnA, 'te'vi savveM' ityAdi, te'pi sarve bhedA apizabdAdanye'pi tathAvidhA: 'haritakAyameva samavataranti' harihatakAye'ntarbhavanti haritakAyo'pi vanaspatI vanaspatirapi sthAvarepu sthAvarA api jIvepu, tata evaM samanugamyamAnA 2 stathA jAtyanta - Jain Education For Private Personal Use Only Xrainelibrary.org
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ AUCRACCORDCRACCOCCOLOGROCOM |vena svata eva sUtrataH, tathA samanugrAhyamANA: samanuprAhyamANAH pareNa sUtrata eva, tathA samanuprekSyamANAH samanuprekSyamANA anuprekSayA arthAlocanarUpayA, tathA samanucintyamAnAH samanucintyamAnAstathA tathA tanayuktibhiH, etayoreva dvayoH kAyayoH samavataranti, tadyathA-vasakAye ca sthAvarakAye ca, 'evAmeva' ityAdi, 'evameva' uktenaiva prakAreNa 'sapubbAvareNaM' pUrva cAparaM ca pUrvAparaM saha pU-11 kArvAparaM yena sa sapUrvAparaH uktaprakArastena, uktaviSayapaurvApayAlocanayeti bhAvArthaH, 'AjIvagadiluteNaM'ti A-sakalajagadabhivyAcyA jIvAnAM yo dRSTAnta:-paricchedaH sa AjIvadRSTAntastena sakalajIvadarzanenetyarthaH, Aha ca mUlaTIkAkAra:-"AjIvadRSTAntena sakalajIvanidarzanene"ti, caturazItijAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtaM mayA'nyaizca pabhAdibhiriti, atra caturazItisayopAdAnamupalakSaNaM, tenAnyAnyapi jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi veditavyAni, tathAhi-pakSiNAM dvAdaza jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi bhujagaparisapINAM nava uragaparisapINA iza catupadAnAM daza jalacarANAnatrayodazAni caturindriyANAM nava trIndriyANAmaSTI dvIndriyANAM sapna puSpajAtInAM poDaza, eteSAM caikatra mIlane trinavatijAtikula koTiyoniprasukhazatasahasrANi sArddhAni bhavanti, tatazcaturazItisayopAdAnamupalakSaNamavaseyaM, na caitad vyAkhyAnaM khamanISikAvijRmbhitaM, yata uktaM cUrNI--AjIjagadihrateNaM'ti azeSajIvanidarzanena caurAsIjAtikulakoDi yonipramukhazatasahasA etatpramukhA anye'pi vidyante iti // kulakoTivicAraNe vizeSAdhikArAdvimAnAnyapyadhikRtya vizeSapraznamAha asthi NaM bhaMte! vimANAI sodhIpANi sosthiyAvattAI motthiyapabhAI sosthiyakatAI so1 bIkAdabhiprAyeNa azciyAI aciyAvattAI ityAdi pAThasaMbhavaH. Jan Education inte For Private Personel Use Only Ladainelibrary.org
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 137 // Jain Education Int frerannAI sotthiyalesAI sotthiyajjhayAI sotthisiMgArAI sotthikUDAI sotthisihAI sotyuttaravaDiMsagAI ?, haMtA asthi / te NaM bhaMte / vimANA kemahAlatA pa01 goyamA ! jAvatie NaM sUrie udeti jAieNaM ca sUrie atthamati evatiyA tiSNovAsaMtarAI atthegatiyassa devassa ege vikrame sitA, se NaM deve tAe ukkiGAe turiyAe jAva divvAe devagatIe vItIvayamANe 2 jAva ekA vA duyAhaM vA ukkoseNaM chammAsA vitIvapUjA, atthegatiyA vimANaM vitIyaijA atthegatiyA vimANaM no vItIvarajA, emahAlatA NaM goyamA ! te vimANA paNNattA, asthi gaM bhaMte! vimANAI aMcINi acirAvattAI taheva jAva accuttaravaDiMsagAtiM?, haMtA atthi, te vimANA kemahAlatA paNNattA ? goyamA ! evaM jahA sotthI (yAI) Ni NavaraM evatiyAI paMca uvAsaMtarAI atthegatiyassa devarasa ege vikame sitA sesaM taM caiva / / asthi NaM bhaMte ! vimANAI kAmAI kAmAvattAI jAva kAmuttaravasiyAI ?, haMtA atthi, te NaM bhaMte! vimANA kemahAlayA paNNattA?, goyamA ! jahA sotthINi NavaraM satta uvAmaMtarAI vikame sesaM taheva || asthi NaM bhaMte! vimANAI vijayAI vejayaMtAI jayaMtAI aparAjitAI ?, haMtA asthi, te NaM bhaMte! vimANA ke0 ?, goyamA ! jAva 1 sotthiyAI ityAdi TIkAkRdabhiprAyeNa pATho'tra. 3 pratipattau tiryagyonyadhi0 uddezaH 1 su0 99 // 137 // w.jainelibrary.org
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte tie sUrie udei evaiyAI nava ovAsaMtarAI, sesaM taM ceva, no ceva NaM te vimANe bIIvaejA emahAlayA NaM vimANA paNNattA, samaNAuso ! | ( sU0 99 ) tirikkhajoNiyauddesao paDhamo // 'asthi NaM te' ityAdi, astIti nipAto vahayeM 'santi' vidyante Namiti vAkyAlaGkAre 'vimAnAni' vizeSataH puNyaprANibhirmanyante-tagata saukhyAnubhavanenAnubhUyante iti vimAnAni tAnyeva nAmagrAhamAha - arcISi - arcirnAmAni, evamarcirAvarttAni aciHprabhANi arciH kAntAni arcirvarNAni acirlezyAni arcirdhvajAni arci: zRGgA (rANi) arciH sR (zi) STAni arciHkUTAni aciruttarAvataMsakAni sarvasaGkhyA ekAdaza nAmAni bhagavAnAha - - 'haMtA asthi' haMteti pratyavadhAraNe astIti nipAto vahnarthe santyevaitAni vimAnAnIti bhAva: / 'kemahAlayA NamityAdi, kiMmahAnti kiyatpramANamahattvAni Namiti pUrvavat bhadanta ! tAni vimAnAni prajJatAni ?, bhagavAnAha - gautama! 'jAtra ya uei sUro' ityAdi, jambUdvIpe sarvotkRSTe divase sarvAbhyantare maNDale varttamAnaH sUryo yAvati kSetre udeti yAvati ca kSetre sUryo'stamupayAti etAvanti trINi avakAzAntarANi udayAstamitapramitamadhikRtaM kSetraM triguNamityarthaH, astyetad- buddhyA paribhAvanIyametad yathaikasya vivakSitasya devasyaiko vikramaH syAt, tatra jambUdvIpe sarvotkRSTe divase sUrya udeti saptacatvAriMzatsahasrANi dve zate triSaSTyadhike yojanAnAmekasya ca yojanasyaikaviMzatiH paSTibhAgA etAvati kSetre, uktaJca - "sIyAlIsasahassA, doNi sayA joyaNANa tevaTTI / igavIsa saTTibhAgA kakkaDamAiMmi peccha narA // 1 // " 4726317, etAvatyeva kSetre tasmin sarvotkRSTe divase'stamupayAti tata etatkSetraM dviguNIkRtamudyAstApAntarAlapramANaM bhavati, taccaitAvat caturnavatiH sahasrANi paJca zatAni pazityadhikAni yojanAnAmekasya ca yojanasya [ca] dvAcatvAriMzatpaSTibhAgAH 945260 etAvatriguNIkRtaM yathoktavimAnaparimANaka jainelibrary.org
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ R zrIjIvA- raNAya devasyaiko vikramaH parikalpyate, sa caivaMpramANa:-dve lakSe tryazItiH sahasrANi paJca zatAni azItyadhikAni yojanAnAm ekasya / 13 pratipattI jIvAbhi0 |ca yojanasya paSTibhAgA: paT 2835856 iti / / 'se NaM deve ityAdi, 'saH'vivakSito devaH 'tayA sakaladevajanaprasiddhayA utpha- tiyegyomalayagi-1TayA tvaritayA capalayA caNDayA zIghrayA uddhatayA javanayA chakayA divyayA devagayA, amISA padAnAmarthaH prAgvadbhAvanIyaH, vyatitra-kA nyadhika rIyAvRttiHtajana vyatitrajana jaghanyata ekAhaM vA vyahaM vA yAvadutkarSata: paNmAsAna yAvad 'vyativrajet' gacchen , tatraivaM gamane a [pranthAnamA uddezaH 1 4000] styetad yathaikaM kiJcana vimAnaM pUrvoktAnAM vimAnAnAM madhye 'vyativrajet' atikrAmet , tasya pAraM labheteti bhAvaH, tathAs-18sU0 99 styetad yathaikakaM vimAnaM na vyatitrajet , na tasya pAraM labheta, ubhayatrApi jAtAvekavacanaM, tato'yaM bhAvArtha:-uktapramANenApi krameNa / yathoktarUpayA'pi ca gatyA SaNmAsAnapi yAvadhikRto devo gacchati tathApi kepAzcidvimAnAnAM pAraM labhate kepAzcitpAraM na labhate iti, etAvanmahAnti tAni vimAnAni prajJaptAni he zramaNa ! he AyuSman ! // 'asthi NaM bhaMte !' ityAdi, santi bhadanta ! vimAnAni svastikAni svastikAvarttAni svastika prabhANi svastikakAntAni svastikavarNAni svastikalezyAni svastikadhvajAni svastikazRGgArANi svastikaziSTAni svastikakUTAni svastikottarAvataMsakAni ?, 'haMtA atthi' ityAdi, samastaM prAgvat , navaramatra 'evaiyAI paMca ovAsaMtarAI iti kaNThyaM, udayAstApAntarAlakSetraM paJcaguNaM kriyata iti bhAvaH // 'asthi NaM bhaMte !' ityAdi, santi bhadanta ! vimAnAni kAmAni kAmAvartAni kAmaprabhANi kAmakAntAni kAmavarNAni kAmalezyAni kAmadhajAni kAmazRGgArANi kAmaziSTAni kAmakUTAni ICIkAmottarAvataMsakAni ?, 'hatA atthi' ityAdi sarva pUrvavat navaramatrodayAstApAntarAlakSetraM saptaguNaM karttavyaM, zepaM tathaiva / / 'asthi NaM zi / // 138 // bhiMte!' ityAdi, santi bhadanta ! vijayavejayantajayantAparAjitAni vimAnAni ?, 'haMtA atthI'tyAdi prAgvat , nabaramatra 'evaiyAI Jain Education Inte For Private Personal use only R ainelibrary.org
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava ovAsaMtarAI' iti vaktavyaM zeSaM tathaiva, uktazca-'jAvai udei sUro jAvai so asthamei avareNaM / tiyapaNasattanavaguNaM kAuM| patteya patteyaM // 1 // sIyAlIsa sahassA do ya sayA joyaNANa tevaDhA / igavIsa saTThibhAgA kaksaGamAiMmi peccha narA // 2 // evaM duguNaM kAuM guNijae tipaNasattamAIhiM / AgayaphalaM ca jaM taM kamaparimANaM viyANAhi // 3 // cattArivi sakamehiM caMDAdigaIhiM jati chammAsaM / tahavi ya na jaMti pAraM kesiMci surA vimANANaM // 4 // " asyAM tRtIyapratipattau tiryagyonyadhikAre prathamoddezakaH / / uktaH prathamoddezakaH, idAnI dvitIyasyAvasaraH, tatredamAdisUtram kativihA NaM bhaMte! saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNatA?, goyamA! chavvihA paNNattA, taMjahA-puDhavikAiyA jAya tskaaiyaa| se kiM taM puDhavikAiyA?, puDhabikAiyA duvihA paNNattA, taMjahAsuhamapuDhavikAiyA bAdarapuDhavikAiyA ya / se kiM taM suhamapuDhavikAiyA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattagA ya apajattagA ya, settaM suhmpuddhvikaaiyaa| se kiM taM bAdarapuDhavikkAiyA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-pajattagA ya apajjattagA ya, evaM jahA paNNavaNApade, sahA sattavidhA paNNattA, kharA aNegavihA pannattA, jAva asaMkhejA, se taM bAdara puDhavikkAiyA / settaM puDhavikkAiyA / evaM ceva jahA paNNavaNApade taheva niravasesaM bhANitavvaM jAva vaNapphatikAiyA, evaM jAva jattheko tattha sitA saMkhejA siya asaMkhejA sitA arNatA, settaM bAdaravaNapphatikAiyA, se taM vaNassaikAiyA / se kiM taM tasakAiyA?, 2 caubvihA paNNattA, taMjahA-iMdiyA teiMdiyA ca. jI05024 Jan Educat an inte MINiainelibrary.org
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 139 // Jain Education Inte uriMdiyA paMceMdriyA / se kiM taM beiMdiyA ?, 2 aNegavidhA paNNattA, evaM jaM caiva paNNavaNApade taM caiva niravasesaM bhANitavvaM jAva sambaddhasiddhagadevA, setaM aNuttarovavAiyA se taM devA se taM paMceMdiyA, se taM tasakAiyA || (sU0 100 ) 'kavihA NamityAdi, katividhA bhadanta ! saMsArasamApannakA jIvAH prajJaptA: ?, bhagavAnAha - gautama! SaDvidhAH prajJaptAstadyathApRthivIkAyikA apakAyikA yAvatrasakAyikAH / atha ke te pRthivIkAyikA: ?, ityAdi prajJApanAgataM prathamaM prajJApanApadaM niravazeSaM vaktavyaM yAvadantimaM ' se taM devA' iti padam // samprati vizeSAbhidhAnAya bhUyo'pi pRthivIkAyaviSayaM sUtramAha katividhA NaM bhaMte! puDhacI paNNattA ?, goyamA ! chavvihA puDhavI paNNattA, taMjahA- saNhApuDhavI supuvI vAlyApuDhacI maNosilApu0 sakkarApu0 kharapuvI // sahApuDhavINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM kitI paNNattA ?, godhamA ! jaha0 aMtomu0 ukkoseNaM egaM vAsasahassaM / suddhapuDha vIe pucchA, goyamA ! jaha0 aMtomu0 ukko0 vArasa vAsasahassAiM / vAluyApuDhavIpucchA, goyamA ! jaha0 aMtomu0 ukko0 coddasa vAsasahassAiM / maNosilApuDhavINaM pucchA, goyamA ! jaha0 aMtomu0 ukko0 solasa vAsasahassAI / sakkarApuDhavIe pucchA, goyamA ! jaha0 aMtomu0 ukko0 aTThArasa vAsasahassAiM / kharapuDhavipucchA, goyamA ! jaha0 aMtomu0 ukko0 bAvIsa vAsasahasmA || neraiyANaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA ! jaha0 dasa vAsa sahassAI 3 pratipattau tiryagu dezaH 2 sU0 101 // 139 // ainelibrary.org
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In u0 tettIsa sAgarovamAI ThitI, eyaM savvaM bhANiyavvaM jAva savvaTTasiddhadevanti // jIve NaM bhaMte! jIvetti kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! savva N, puDhavikAie NaM bhaMte! puDhavikAietti kAlato kevaciraM hoti ?, goyamA ! savvarddha, evaM jAva tasakAie || ( sU0 101 ) / pappannapuDhavikAiyA NaM bhaMte! kevatikAlassa pillevA sitA ?, goyamA ! jahaNapade asaMkhejAhiM ussappiNiosappiNIhiM ukkosapae asaMkhejAhiM ussappiNIosappiNIhiM, jahannapadAto ukkosapae asaMkhejjaguNA, evaM jAva paDuppannavAukkAiyA // paDuppannavaNapphaikAiyANaM bhaMte! kevatikAlassanalevA sitA ?, goyamA ! pappannavaNa0 jahaNNapade apadA ukkosapade apadA, paDuppannavaNapphatikAi Natthi nillevaNA || pappannatasakAiyANaM pucchA, jahaNNapade sAgarovamasatapuhuttassa ukkosa pade sAgarovamasatapuhuttassa, jahaNNapadA ukkosapade visesAhiyA || (sU0 102 ) 'kavihA Na' mityAdi, katividhA Namiti pUrvavat bhadanta ! pRthivI prajJaptA ?, bhagavAnAha - gautama ! par3idhA prajJaptA, tadyathA- 'RkSaNapRthivI' mRdvI cUrNitaloSTakalpA, 'zuddhapRthivI' parvatAdimadhye, manaHzilA - lokapratItA, vAlukA - sikatArUpA, zarkarA - muruNDapRthivI, 'kharApRthivI' pASANAdirUpA // adhunA etAsAmeva sthitinirUpaNArthamAha - 'saNhapuDhavIkAiyANa' mityAdi, RkSNapRthivIkAyi kAnAM bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ?, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSata ekaM varSasahasraM / evamanenAbhilApena | zeSANAmapi pRthivInAmanayA gAthayA utkRSTamanugantavyaM, tAmeva gAthAmAha - ' saNhA ya' ityAdi, ( saNhA ya suvAlua maNosilA w.jainelibrary.org
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- sakarA ya kharapuDhavI / igabAracoisasolaDhAravAvIsasamasahasA // 1 // ) lakSNapRthivyA ekaM varSasahasramutkarSataH sthiti:, zuddhapa- 3 pratipattau jIvAbhikathivyA dvAdaza varSasahasrANi, bAlukApRthivyAzcaturdaza sahasrANi, manaHzilApRthivyAH poDaza varSasahasrANi, zarkarApRthivyA | tiryagumalayagi- aSTAdaza varSasahasrANi, kharapRthivyA dvAviMzativarSasahasrANi, sarvAsAmapi cAmIpAM pRthivInAM jaghanyena sthitirantarmuhUrta vaktavyA // dezaH2 rIyAvRttiH samprati sthitinirUpaNAprastAvAnnairayikAdInAM caturviMzatidaNDakakrameNa sthitiM nirUpayitukAma Aha-'neraiyANaM bhaMte!' ityAdi, | sU0 103 nairayikANAM bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ?, ityevaM prajJApanAgatasthitipadAnusAreNa caturvizatidaNDakakrameNa tAvadvaktavyaM yAvatsarvArthasiddhavimAnadevAnAM sthitinirUpaNA, iha tu granthagauravabhayAna likhyate // tadevaM bhavasthitinirUpaNA kRtA, samprati kAyasthitinirUpaNArthamAha-"jIve NaM bhaMte !' ityAdi, atha kAyasthitiriti kaH zabdArthaH ?, ucyate, kAyo nAma jIvasya vivakSita: sAmAnyarUpo vizeSarUpo vA paryAyavizeSastasmin sthitiH kAyasthiti:, kimuktaM bhavati ?-yasya vastuno yena paryAyeNa-jIvatvalakSaNena pR-181 | thivIkAyAditvalakSaNena vA''dizyate vyavacchedena yadbhavanaM sA kAya sthitiH, tatra jIva iti "jIva prANadhAraNe" jIvati-prANAn dhArayatIti jIvaH, prANAzca dvidhA-dravyaprANA bhAvaprANAca, tatra dravyaprANA AyuHprabhRtayaH, uktaJca-"paJcendriyANi trividhaM balaM ca, ucchAsaniHzvAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhiruktAsteSAM viyojIkaraNaM tu hiMsA // 1 // " bhAvaprANA jJAnAdayaH yairmukto'pi jIvatIti vyapadizyate, uktazca-"jJAnAdayastu bhAvaprANA mukto'pi jIvati sa taihIM"ti, iha ca vizeSAnupAdAnAdubhayeSAmapi grahaNaM Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! jIva iti-jIvanaparyAyaviziSTaH kAlata:-kAlamadhikRtya kiyaJciraM bhavati ?, bhagavAnAha-sarvAddhAM, // 14 // saMsAryavasthAyAM dravyabhAvaprANAnadhikRtya muktyavasthAyAM bhAvaprANAnadhikRtya sarvatrApi jIvanasya vidyamAnatvAt , athavA jIva iti na eka: ACANCHCARENCES Jain Education in For Private Personal use only jainelibrary.org
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In pratiniyato jIvo vivakSyate kintu jIvasAmAnyaM, tataH prANadhAraNalakSaNajIvanAbhyupagame'pi na kazcidoSa:, tathAhi - 'jIve NaM bhaMte!" ityAdi, jIvo Namiti pUrvavad bhadanta ! jIva iti- jIvanniti prANAn dhArayannityarthaH kAlataH kriyacciraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama ! sarvAddhAM, jIvasAmAnya syAnAdyanantatvAt na caitad vyAkhyAnaM svamanISikAvijRmbhitaM yata uktaM mUlaTIkAyAM - "jIve NaM bhaMte ityAdi, eSA oghakAya sthitiH sAmAnyajIvApekSiNIti sarvAddhayA nirvacanam" / evaM ca pRthivIkAyAdiSvapyadoSaH, etatsAmAnyasya sa - vaidaiva bhAvAditi / evaM gatIndriyakAyAdidvArairyathA prajJApanAyAmAdaze kAyasthitinAmake pade kAyasthitiruktA tathA'tra sarva nira vazeSaM vaktavyaM yathA upari tatpadgataM na kimapi tiSThati, gatIndriyakAyAdidvAra saGgrAha ke ceme gAthe-- " gai iMdie ya kAe joge vee kasAya lesA ya / sammattanANadaMsaNa saMjaya uvaogaAhAre // 1 // bhAsagaparittapajjattasuhuma saNNI bhavatthi carime ya / eesiM tu payANaM kAyaThiI hoi nAyavvA || 2 ||" sUtrapAThastu lezato dRzyate--"neraiyA NaM bhaMte! Neraiyatti kAlato kevacciraM hoi ?, goyamA ! jahaneNaM dasa vAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI / tirikkhajogie NaM bhaMte! tirikkhajoNiyatti kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttamukkoseNamaNataM kAlaM anaMtA ussappiNIosapiNIo kAlato khettato anaMtA logA asaMkhejjA puggalapariyaTTA AvaliyAe asaMkhejjaibhAgo" ityAdi // samprati sAmAnyapRthivIkAyAdigatakAya sthitinirUpaNArthamAha - 'puDha vikAie NaM bhaMte!" ityAdi, pRthivIkAyiko bhadanta !, sAmAnyarUpo'ta evaM jAtAvekavacanaM na vyaktayekatve, pRthivIkAya iti kAlataH kiyacciraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama ! sarvAddhAM pRthivIkAyasAmAnyasya sarvadaiva bhAvAt / evamaptejovAyuvanaspatitrasa kAya sUtrANyapi bhAvanI - yAni // samprati vivakSite kAle jaghanyapade utkRSTapade vA kiyanto'bhinavA utpadyamAnAH pRthivIkAyikAdayaH ? ityetannirUpaNArthamAha jainelibrary.org
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-| -paDappanna puDhavikkAiyA NaM bhaMte ! kevaikAlassa nilevA siyA' ityAdi, pratyutpannapRthivIkAyikA:-tatkAlamutpadyamAnAH pRthi-123 pratipatto jIvAbhi0vIkAyikA bhadanta ! 'kevaikAlassa' tti tRtIyArthe SaSThI kiyatA kAlena nilepAH syuH 1, pratisamayamekaikApahAreNApahiyamANAH kiyatAtiryagumalayagi- kAlena sarva eva niSThAmupayAntIti bhAvaH, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyapade yadA sarvastokA bhavanti tadetyarthaH, asaGkhyeyAbhirutsarpiNya-|| dezaH2 rIyAvRttiH | vasappiNIbhirutkRSTapade'pi yadA sarvabahavo bhavanti tadA'pIti bhAvaH asoyAbhirutsarpiNyavasAppiNIbhirnavaraM jaghanyapadAdutkRSTapadi- sU0 103 no'saGkhyeyaguNAH / evamaptejovAyusUtrANyapi bhAvanIyAni // vanaspatisUtramAha-'paDuppaNNe'tyAdi, pratyutpannavanaspatikAyikA bhadanta !! // 141 // kiyatA kAlena nirlepAH syuH ?, bhagavAnAha-gautama ! pratyutpannavanaspatikAyikA jaghanyapade'padA-iyatA kAlenApahiyante ityetatpadavirahitA anantAnantatvAt , utkRSThapade'pyapadA, anantAnantatayA nilepanA'sambhavAt , tathA cAha-'paDuppannavaNassaikAiyANaM natthi nillevaNA' iti sugamaM, navaramanantAnantatvAditi hetupadaM svayamabhyUhyam // 'paDuppaNNatasakAiyA NamityAdi, pratyutpannatrasakAyikA | bhadanta ! kiyatA kAlena nilepAH syuH?, bhagavAnAha-gautama! jaghanyapade sAgaropamazatapRthaktvasya-tRtIyArthe SaSThI prAkRtatvAt sAgaropamazatapRthaktvena, utkRSTapade'pi sAgaropamazatapRthaktvena navaraM jaghanyapadAdutkRSTapadaM vizeSAdhikamavaseyaM / idaM ca sarvamucyamAnaM vizuddhalezyasattvamabhi prAptaM yathA'vasthitatayA samyagavabhAsate nAnyathetyavizuddhavizuddhalezyaviSayaM kiJcidvivakSurAha avisuddhalesse NaM bhaMte ! aNagAre asamohateNaM appANeNaM avisuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANai pAsai?, goyamA! noiNaDhe smjhe| avisuddhalesse NaM bhaMte! aNagAre asamohaeNaM appANaeNaM // 141 // visuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANai pAsahI, goyamA! no iNaDhe samaDhe / avisuddhalesse aNa GARCCCCOCALCCAM Jain Education Varjainelibrary.org
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ AGAGROCARSAAMACROCROCE gAre samohaeNaM appANeNaM avisuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati?. goyamA! no iNa? samaDhe / avisuddhalesse aNagAre samohateNaM appANaNaM visuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati ?, no tiNaDhe smjhe| avisuddhalesse NaM bhaMte! aNagAre samohayAsamohateNaM appANeNaM avisuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati, notiNaTTe smjhe| avisuddhalesse aNagAre samohatAsamohateNaM appANeNaM visuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati ?, no tiNaDhe smjhe| visuddhalesse NaM bhaMte! aNagAre asamohateNaM appANeNaM avisuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati ?, haMtA jANati pAsati jahA avisuddhalesseNaM AlAvagA evaM visuddhalesseNavi cha AlAvagA bhANitabvA, jAva visuddhalesse NaM bhaMte! aNagAre samohatAsamohateNaM appANeNaM visuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati?, haMtA jANati pAsati // (sU0103) 'avisaddhalesse NamityAdi, 'avisuddhalezyaH' kRSNAdilezyo bhadanta ! 'anagAraH' na vidyate agAraM-gRhaM yasyAsI anagAra:sAdhuH 'asamavahataH' vedanAdisamudghAtarahita: 'samavahataH' vedanAdisamudghAte gataH / evamime dve sUtre asamavahatasamavahatAbhyAmAmabhyAmavizuddhalezyaparaviSaye pratipAdite evaM samavahatAsamavahatAbhyAmAlabhyAM vizuddhalezyaparaviSaye dve sUtre bhAvayitavye / tathA'nye | avisuddhalezyavizuddhalezyaparaviSaye dve sUtre samavahatAsamavahatenAlaneti padena, samavahatAsamavahato nAma vedanAdisamudghAtakriyAviSTo na tu paripUrNa samavahato nApyasamavahataH sarvathA / tadevamavizuddhalezye jJAtari sAdhau paTa sUtrANi pravRttAni, evameva vizuddhalezye'pi Jain Education For Private Personel Use Only Vitainelibrary.org
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 142 // Jain Education Inte sAdhau jJAtari SaT sUtrANi bhAvanIyAni, navaraM sarvatra jAnAti pazyatIti vaktavyaM, vizuddhalezyAkatayA yathA'vasthitajJAnadarzanabhAvAt, Aha ca mUlaTIkAkAra:- " zobhanamazobhanaM vA vastu yathAvadvizuddhalezyo jAnAtI"ti, samudghAto'pi ca tasyApratibandhaka eva, na ca tasya samudghAto'tyantAzobhano bhavati, uktaM ca mUlaTIkAyAm -- "samudghAto'pi tasyApratibandhaka eve"tyAdIti // tadevaM yato'vizuddhalezyo na jAnAti vizuddhalezyo jAnAti tataH samyagmithyAkriyayorekadA niSedhamabhidhitsurAha-- aNNautthiyA NaM bhaMte! evamAikkhaMti evaM bhAsenti evaM paNNaveMti evaM paruveMti evaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM do kiriyAo pakareti, taMjahA - sammattakiriyaM ca micchantakiriyaM ca, jaM samayaM saMmatta kiriyaM pakareti taM samayaM micchattakiriyaM pakareti, jaM samayaM micchattakiriyaM pakarei taM samayaM saMmattakiriyaM pakarei, samantakiriyApakaraNatAeM micchattakiriyaM pakareti micchattakiriyApakaraNatAe saMmattakiriyaM pakareti, evaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM do kiritAto pakareti, taMjahA - saMmattakiriyaM ca micchattakiriyaM ca se kahametaM bhaMte! evaM?, goyamA ! jannaM te annautthiyA evamAikkhaMti evaM bhAsaMti evaM paNNaveMti evaM parUveMti evaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM do kiriyAo pakareMti, taheva jAva sammattakiriyaM ca micchattakiriyaM ca je te evamAhaMsu taM NaM micchA, ahaM puNa goyamA ! evamAikkhAmi jAva parUvemi - evaM khalu ege jIve egeNaM samaerNa egaM kiriyaM pakareti, taMjahA - sammattakiriyaM vA micchattakiriyaM vA, jaM samayaM saMmattakiriyaM 3 pratipattoM tiryagu dezaH 2 sU0 104 // 142 // Jainelibrary.org
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ pakareti No taM samayaM micchattakiriyaM pakareti, taM ceva jaM samayaM micchattakiriyaM pakareti no taM . samayaM saMmattakiriyaM pakareti, saMmattakiriyApakaraNayAe no micchattakiriyaM pakareti micchattakiriyApakaraNayAe No saMmattakiriyaM pakareti, evaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM egaM kiriyaM pakareti, taMjahA-sammattakiriyaM vA micchattakiriyaM vA // (suu0104)| se taM tirikvajoNiya uddesao bIo smtto|| 'annautthiyA NaM bhaMte!' ityAdi, 'anyayUthikAH' anyatIrthikA bhadanta ! carakAdaya evamAcakSate sAmAnyena 'evaM bhASante' bhavaziSyAn zravaNaM pratyabhimukhAnavabudhya vistareNa vyaktaM kathayanti, evaM prajJApayanti' prakarSeNa jJApayanti yathA svAmani vyavasthitaM jJAnaM tathA pareSvapyApAdayantIti, evaM 'prarUpayanti' tattvacintAyAmasaMdigdhametaditi nirUpayanti, iha khalveko jIva ekena samayena yugapaTTe kriye prakaroti, tadyathA-'samyaktvakriyAM ca' sundarAdhyavasAyAmikAM 'mithyAtvakriyA ca' asundarAdhyavasAyAmikA, 'jaM samayamiti prAkRtatvAtsaptamyarthe dvitIyA yasmin samaye samyaktvakriyAM prakaroti 'taM samaya'miti tasmin samaye mithyAtvakriyAM prakaroti, yasmin samaye mithyAtvakriyAM prakaroti tasmin samaye samyaktvakriyAM prakaroti, anyo'nyasaMvalitobhayaniyamapradarzanArthamAha-samyaktvakriyAprakaraNena mithyAtvakriyAM prakaroti mithyAtvakriyAprakaraNena samyaktvakriyA prakaroti, tadubhayakaraNakhabhAvasya tattatkriyAkaraNA sarvAtmanA pravRtteH, anyathA kriyA'yogAditi, 'evaM khalviyAdi nigamanaM pratItArtha, 'se kahameyaM bhaMte !' ityAdi, tat kathametad hAbhadanta ! evam ?, tadevaM gautamena prazne kRte sati bhagavAnAha-gautama! yat Namiti vAkyAlaGkAre 'anyayUthikAH' anyatIthikA evamAcakSate ACANAKAMACOCACACA Jain Education in For Private Personal use only Jainelibrary.org
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAityAdi prAgvat yAvattat midhyA te evamAkhyAtavantaH, ahaM punargautama! evamAcakSe evaM bhASe evaM prajJApayAmi evaM prarUpayAmi, iha khajIvAbhi0 | sveko jIva ekena samayenaikAM kriyAM prakaroti, tadyathA - samyaktvakriyAM vA midhyAtvakriyAM vA, ata eva yasmin samaye samyaktvakriyAM malayagiprakaroti na tasmin samaye mithyAtvakriyAM prakaroti yasmin samaye midhyAtvakriyAM prakaroti na tasmin samaye samyaktvakriyAM prakaroti, rIyAvRttiH 4 parasparavaivitktyaniyamapradarzanArthamAha- samyaktvakriyAprakaraNena na mithyAlakriyAM prakaroti mithyAtvakriyAprakaraNena na samyaktvakriyAM // 143 // Jain Education Inter prakaroti, samyaktvakriyAmithyAtvakriyayoH parasparaparihArAvasthAnAtmakatayA jIvasya tadubhayakaraNasvabhAvatvAyogAt, anyathA sarvathA mokSAbhAvaprasakteH kadAcidapi midhyAtvAnivarttanAt / asyAM tRtIyapratipattau tiryagyonyadhikAre dvitIyodezakaH samAptaH // 3 pratipattau tiryagu dezaH 2 sU0 105106 vyAkhyAtastiryagyonijAdhikAraH, samprati manuSyAdhikAravyAkhyAvasaraH, tatredamAdisUtram - se kiM taM maNussA ?, maNussA dubihA paNNattA, taMjahA - saMmucchimamaNussA ya bhavatiyamasAya // (0 105) / se kiM taM saMmucchimamaNussA 1, 2 egAgArA paNNattA | kahi NaM bhaMte! saMmucchimamaNussA saMmucchaMti ?, goyamA ! aMtomaNussagvette jahA paNNavaNAe jAva settaM saMbhucchimamaNussA | (sR0 106 ) 'se kiM ta'mityAdi, atha ke te manuSyAH ?, sUrirAha - manuSyA dvividhAH prajJaptAstadyathA - saMmUcchimamanuSyAzca garbhavyutkrAntikamanuvyAzca cazabdau dvayAnAmapi manuSyatvajAtitulyatAsUcakau // 'se kiM tamityAdi, atha ke te saMmUcchimamanuSyAH ?, sUrirAha-saMmU- // 143 // chimamanuSyAH 'ekAkArAH ' ekasvarUpAH prajJaptAH / atha ka teSAM sambhavaH ? iti jijJAsiSurgotamaH pRcchati - 'kahi NaM bhaMte!' jainelibrary.org
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 ityAdi, ka bhadanta ! saMmUchimamanuSyAH saMmUrcchanti ?, bhagavAnAha-antarmanuSyakSetre ityAdi sUtraM prAgvadbhAvanIyaM yAvat aMtomuhuttaddhA-1 uyA ceva kAlaM pakareMti. upasaMhAramAha-'settaM samucchimamaNussA' / samprati garbhavyutkrAntikamanuSyapratipAdanArthamAha se kiM taM gambhavatiyamaNussA?, 2 tividhA paNNattA, taMjahA-kammabhUmagA akammabhUmagA aMtaradIvagA // (sU0107) se kiM taM aMtaradIvagA?, 2 aTThAvIsatividhA paNNattA, taMjahA-egurUyA AbhAsitA vesANiyA NAMgolI hayakaNNagA0 AyaMsamuhA0 AsamuhA0 AsakaNNA ukkAmuhA0 ghaNadaMtA jAva suddhadaMtA // (sU0 108) 'se kiM ta'mityAdi, atha ke te garbhavyutkrAntikamanuSyA:?, sUrirAha-garbhavyutkrAntikamanuSyAtrividhA: prajJaptAstadyathA-karmabhUmakA akarmabhUmakA AntaradvIpakAH, tatra 'astyanAnupULapIti nyAyapradarzanArthamAntaradvIpakapratipAdanArthamAha-se kiM ta'mityAdi,18 atha ke te AntaradvIpakA: ?, lavaNasamudramadhye antare antare dvIpA antaradvIpA antaradvIpeSu bhavA AntaradvIpakAH, 'rASTrebhyaH' iti buJ , sUrirAha-AntaradvIpakA aSTAviMzatividhAH prajJaptAH, tAneva tadyathetyAdinA nAmagrAhamupadarzayati-ekorukAH 1 AbhASikA: 2 vaiSANikAH 3 nAGgolikAH 4 hayakarNAH 5 gajakarNAH 6 gokarNAH 7 zaSkulIkarNAH 8 AdarzamukhAH 9 meNDhamukhAH 10 ayomukhA: 11 gomukhA: 12 azvamukhAH 13 hastimukhAH 14 siMhamukhAH 15 vyAghramukhAH 16 azvakarNAH 17 siMhakarNAH 18 akarNAH 19 karNaprAvaraNA: 20 ulkAmukhA: 21 meghamukhAH 22 vidyuhantA: 23 vidyujihvA: 24 ghanadantAH 25 laSTadantAH 26 gRDhadantAH 27 Jain Education Inter For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 144 // zuddhadantAH 28, iha ekorukAdinAmAno dvIpA: paraM 'tAtsthyAttadvyapadeza' iti nyAyAnmanuSyA apyekorukAdaya uktA yathA pazcAla-14 pratipatto dezanivAsina: puruSA: paJcAlA iti // tathA caikorukamanuSyANAmekorukadvIpaM pitRcchipurAha manuSyokahi NaM bhaMte ! dAhiNillANaM egorUmaNussANaM egorUdIve NAmaM dIve paNNate?, goyamA! jarbuddIve dezaH 1 2 maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM cullahimavaMtassa vAsadharapabvayassa uttarapuracchimillAo carima- |sU0109 tAo lavaNasamudaM tini joyaNasayAI ogAhittA ettha NaM dAhiNillANaM egoruyamaNussANaM e. guruyadIve NAmaM dIve paNNatte tinni joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM Nava ekUNapaNNajoyaNasae kiMci viseseNa parikkheveNaM egAe paumavaravediyAe egeNaM ca vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte / sA NaM paumavaravediyA aTTa joyaNAI u8 uccatteNaM paMca dhaNusayAI vikkhaMbheNaM egUruyadIvaM samaMtA parikveveNaM pnnnnttaa|tiisennN paumavaravediyAe ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-vaharAmayA nimmA evaM vetiyAvaNNao jahA rAyapaseNaIe tahA bhANiyavvo ||(suu0101) 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! dAkSiNAtyAnAM iha ekorukAdayo manuSyAH zikhariNyapi parvate vidyante te ca meroruttaradigvartina iti tadvyavacchedArtha dAkSiNAtyAnAmityuktaM, ekorukamanuSyANAmekorukadvIpa: prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe dvIpe | mandaraparvatasyAnyatrAsambhavAt asmin jambUdvIpe dvIpe iti pratipattavyaM, 'mandaraparvatasya' meroIkSiNena-dakSiNasyAM dizi zullahimava-15 // 144 // dvarpadharaparvatasya, kSullagrahaNaM mahAhimavadvarSadharaparvatasya vyavacchedArtha, pUrvasmAt pUrvarUpAcaramAntAd uttarapUrveNa-uttarapUrvasyAM dizi lavaNa-| CRACCLOCACOCCALCONCCES Jain Education in For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAKARE5%95 samudraM trINi yojanazatAnyavagAhyAtrAntare kSullahimavaddaSTrAyA upari dAkSiNAtyAnAmekorukamanuSyANAmekorukadvIpo nAma dvIpa: prajJaptaH, sa ca trINi yojanazatAnyAyAmaviSkambheNa samAhAro dvandvaH AyAmena viSkambhena ceyarthaH, nava 'ekonapaJcAzAni' ekonapaJcAzadadhikAni yojanazatAni 949 parikSepeNa, parimANagaNitabhAvanA--"vikkhaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTTassa parirao hoi" iti karaNavazAtsvayaM karttavyA sugamatvAt / / sA NaM paumavaravetiyA egeNaM vaNasaMDeNaM sacao samaMtA saMparikkhittA / se NaM vaNasaMDe desUNAI do joyaNAI cakavAlavikkhaMbheNaM vetiyAsameNaM parikkheveNaM paNNatte, se NaM vaNasaMDe kiNhe kiNhobhAse, evaM jahA rAyapaseNaiyavaNasaMDavaNNao taheva niravasesaM bhANiyavvaM, taNANa ya vaNNagaMdhaphAso saho taNANaM vAvIo uppAyapavvayA puDhavisilApaTTagA ya bhANitavyA jAva tattha NaM bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti jAva viharaMti // (sU0 110) / 'se NamityAdi, sa ekorukanAmA dvIpa ekayA padmavaravedikayA ekena vanaSaNDena 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena parikSiptaH, tatra padmavaravedikAvarNako banaSaNDavarNakazca vakSyamANajambudvIpajagatyuparipadmavaravedikAvanapaNDavarNakavad bhAvanIyaH, saca tAvad yAvaccaramaM 'AsayaMtIti padam / / egoruyadIvassa NaM dIvassa aMto bahasamaramaNije bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukvareti vA, evaM sayaNije bhANitatve jAva puDhavisilApaTTagaMsi tattha NaM bave pagukhyadIvayA -96 jI0ca025 64%95 Join Education Inter rainelibrary.org
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCOG zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipattI manuSyAdhi uddezaH1 tU0111 // 145 // maNussA ya maNussIo ya AsayaMti jAba viharaMti, eguruyadIve NaM dIve tatya tattha dese tahiM bahave uddAlakA kohAlakA katamAlA NayamAlA NamAlA siMgamAlA saMkhamAlA daMtamAlA selamAlagA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso! kusavikusavisuddhabhakkhamUlA mUlamaMto kaMdamaMto jAva bIyamaMlo pattehi ya pupphehi ya acchapaNapaDicchaNNA sirIe atIva 2 uvasobhemANA uvasohemANA ciTThati, ekonyadIveNaM dIve rukkhA bahave heruyAlavaNA bheruyAlavaNA meruyAlavaNA sejhayAlavaNA sAlavaNA saralavaNA sattavaNNavaNA pUtaphalivaNA khajUrivaNA NAlierivaNA kusavikusavi0 jAva ciTuMti, egurudIne NaM tattha 2 bahave tilayA labayA naggodhA jAva rAyarukkhA NaMdisyagyA kusavikusavi0 jAva ciTThati, eguruyadIveNaM tattha yahao paumalayAo jAva sAmalayAo nicaM kusumitAo evaM layAvaNNao jahA uvavAie jAva paDirUvAo, ekokhyadIve NaM tattha 2 vahave seriyAgummA jAba mahAjAtigummA te NaM gummA dasavaNaM kusumaM kusumaMti vidhUyaggasAhA jeNa vAyavidhRyaggasAlA eguruyadIvassa bahasamaramaNijabhUmibhArga mukapuSphapuMjovayArakaliyaM kareMti, ekokhyadIveNaM tattha 2 bahao vaNarAtIo paNNattAo, tAo NaM vaNarAtIto kiNhAto kiNhobhAsAo jAva rammAo mahAmehaNiguruvabhUtAo jAva mahatIM gaMdhaddharNi muyaMtIo pAsAdItAo 4 / eguruyadIve tattha 2 bahave mattaMgA NAma dumagaNA paNNattA samaNA -ARCANAKRECORREACOCACANCIES // 145 // Jan Education For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ uso! jahA se caMdappabhamaNisilAgavarasIdhupavaravAruNisujAtaphalapattapupphacoyaNijjA saMsArabahuvvajuttasaMbhArakAlasaMdhayAsavA mahumeragarihAbhaduddhajAtIpasannamellagasatAu khajUramuddiyAsArakAvisAyaNasupakkakhoyarasavarasurAvaNNarasagaMdhapharisajuttabalavIriyapariNAmA majavihitthabahuppagArA tadevaM te mattaMgayAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNayAe majavihIe uvavedA phalehiM puNNA vIsaMdaMti kusavikusavisuddharukkhamUlA jAva ciTThati 1 / ekorue dIve tattha 2 bahavo bhiMgaMgayA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso!, jahA se bAragaghaDakaragakalasakakaripAyaMkaMcaNiudaMkavadbhaNisupaviTTarapArIcasakabhiMgArakaroDisaragatharagapattIthAlaNatthagavavaliyaavapadagavArakavicittavaTTakamaNivakasatticArupiNayAkaMcaNamaNirayaNabhattivicittA bhAyaNavidhIe bahuppagArA taheva te bhiMgaMgayAvi dumagaNA aNegabahagavivihavIsasAe pariNatAe bhAjaNavidhIe uvaveyA phalehiM punnAviva visaiMti kusavikusa.jAva ciTThati 2 / egorugadIve NaM dIve tattha 2 bahave tuDiyaMgA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso!, jahA se AliMgamuyaMgapaNavapaDahadaddaragakaraDiDiMDimabhaMbhAhoraMbhakaNiyArakharamuhimuguMdasaMkhiyaparilIvavvagaparivAiNivaMsAveNuvINAsu. ghosavivaMcimahatikacchabhiragasagAtalatAlakaMsatAlasusaMpauttA AtojavidhINiuNagaMdhavvasamayakusalehiM phaMdiyA tihANasuddhA taheva te tuDiyaMgayAvi dumagaNA aNegabahuvividhavIsasApari MANGAONLODGROCEAS Jain Education For Private Personel Use Only W w.jainelibrary.org
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagi-1 rIyAvRttiH 3 pratipattA manuSyAdhi0 uddezaH1 sU0111 // 146 // SOCCASSAGAR NAmAe tatavitataghaNasusirAe caubihAe AtojavihIe uvaveyA phalehiM puNNA visanti kusavikusavisuddharukkhamUlA jAva ciTThati 3 / egoruyadI tattha 2 bahave dIvasihA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso!, jahA se saMjhAvirAgasamae navaNihipatiNo dIviyA cakavAlaviMde pabhUyavahipalittANehiM dhaNiujAliyatimiramaddae kaNagaNigarakusumitapAliyAtayavaNappagAso kaMcaNamaNirayaNavimalamaharihatavaNijujalavicittadaMDAhiM dIviyAhiM sahasA panjaliUsaviyaNiddhateyadippaMtavimalagahagaNasamappahAhiM vitimirakarasUrapasariulloyacilliyAhiM jAvujalapahasiyAbhirAmAhiM sobhemANA taheva te dIvasihAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNAmAe ujjoyavidhIe uvavedA phalehiM puNNA visati kusavikusavi0 jAva ciTThati / / eguruyadIve tattha 2 bahave jotisihA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso!, jahA se aciruggayasarayasUramaMDalapaDaMta ukkAsahassadippaMtavijujAlahuyavahanimajaliyanidaMtadhoyatattatavaNijjakiMsuyAsoyajAvAsuyaNakusumavimauliyapuMjamaNirayaNakiraNajacahiMguluyaNigararUvAiregarUvA taheva te jotisihAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNayAe ujjoyavihIe uvavedA suhalessA maMdalessA maMdAyavalessA kUDAya iva ThANaThiyA annamannasamogADhAhiM lessAhiM sAe pabhAe sapadese savvao samaMtA obhAsaMti ujjoveMti pabhAseMti kusavikusavi0 jAva ciTThati Jain Education M ainelibrary.org
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int 5 / eguruyadIve tattha 2 bahave cittaMgA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso !, jahA se pecchAghare vicitte rame varakusumadAmamAlujale bhasaMtamukkapupphapuMjovayArakalie virali - vicittamasi ridAmamalla sirisamudayapagame gaMdhimaveDhimapUrimasaMghAimeNa malleNa cheyasippiyaM vibhAratieNa savvato ceva samaNubaddhe paviralalavaMtavippaTThehiM paMcavaNNehiM kusumadAmehiM sobhamANehiM somamANe vaNamAlataggae caiva dippamANe tadeva te cittaMgayAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNayAe mallavihIe uvaveyA kusavikusavi0 jAva cihnaMti 6 / eguruyadIve tattha 2 bahave cittarasA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso !, jahA sugaMdhavarakalamasAlivi ganges sArayayaguDakhaMDamamelie atirase paramaNNe hoja uttamavaNNagaMdhamaMte raNNo jahA vA cakkavahissa hoja NiuNehiM sUtapurisehiM sajiehiM vAkappaseasitte iva odaNe kalamasAliNijjattievi ekke savvapphamivasayasagasitthe aNegasAlaNagasaMjutte ahavA pasiyorykakhaDesu sakkae vaNNagaMdharasapharisajuttabalaviriyapariNAme iMdiyabalapuTThivadvaNe khupivAsamahaNe pahANe gulakaTiyakhaMDamacchaMDiyauvaNIe pamoyage saNhasamiyA bhe haveja paramaihaMgasaMjutte tava te cittarasAvi dumagaNA aNegabahuvivihvIsasApariNayAe bhojaNavihIe uvavedA kusavikusavi0 jAva cihnaMti 7 / egurUpa dIve NaM tattha 2 bahave maNigaMgA nAma dumagaNA pa jainelibrary.org
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattI manuSyA zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH dhi0 / uddazaH1 disU0 111 // 147 // COMCHCOOCOCOCOCCA paNattA samaNAuso!, jahA se hArahAravaTaNagamauDakuMDalavAsuttagahemajAlamaNijAlakaNagajAlagamuttagauciiyakaDagAkhuDiyaekAvalikaMThasuttamaMgarimauratthagevejasoNisuttagacUlAmaNikaNagatilagaphullasiddhatthayakaNNavAlisasisUrausabhacakkagatalabhaMgatuDiyahatthimAlagavalakkhadINAramAlitA caMdamUramAlitA harisayakeyUravalayapAlaMbaaMgulejjagakaMcInehalAkalAvapayaragapAyajAlaghaMTiyavikhiNirayaNorujAlasthigiyavaraNeuracalaNamAliyA kaNagaNigaramAliyA kaMcaNamaNirayaNabhatticittA bhUsaNavidhI bahuppagArA taheva te maNiyaMgAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNatAe bhUkhaNavihIe uvaveyA kusavi0 jAva cihrati 8 / emukhyae dIve tattha 2 bahave gehAgArA nAma dumagaNA paNNattA samaNAuso!, jahA se pAgAradyAlagacariyadAragopurapAsAyAkAsatalamaMDavaegasAlabisAlagatisAlagacauraMsacausAlagabhagharamohaNagharavalabhidharacittasAlamAlayabhattigharavataMsacaturaMsagaMdiyAvattasaMThiyAyatapaMDuratalamuMDamAlahammiyaM ahava NaM dhavalaharaaddhamAgahavibhamaselaselasaMThiyakRDAgAradvasuvihikohagaaNegagharasaraNaleNaAvaNaviDaMgajAlacaMdaNijUhaapavarakadovAlicaMdasAliyarUvavibhattikalitA bhavaNavihI bahuvikappA taheva te gehAgArAvi dumagaNA aNegabahuvividhavIsasApariNayAe suhAruhaNe suhottArAe suhanikkhamaNappavesAe daddarasopANapaMtikalitAe paharikAe suhavihArAe maNo'NukUlAe bhavaNavihIe uvaveyA kusavi0 jAva Co-OCOCCASCOCOCOCCC066 womaase jahAladdhaselasaMvyikDAgArAtalamuMDamAlahammiyaM // 147 // Jain Education in For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACANCLOCALCU ciTThati / egoruyadIve tattha 2 bahave aNigaNA NAmaM dumagaNA paNNattA samaNAuso! jahA se aNegaso maMtaNutaM kaMbaladagullakosejakAlamigapaTTacINaMsuyavaraNAtavAravaNigayatuAbharaNacittasahiNagakallANagabhiMgiNIlakajalabahavaNNarattapItasukilamakkhayamigalomahemappharuNNagaavasarattagasiMdhuosabhadAmilavaMgakaliMganeliNataMtumayabhatticittA vatthavihI bahuppakArA haveja varapaTTaNuggatA vaNNarAgakalitA taheva te aNiyaNAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNatAe batthavidhIe uvaveyA kusavikasavi0 jAca ciTThati 10 / egoruyadIve NaM bhaMte ! dIve maNuyANaM kerisae AgArabhAvapaDoyAre paNNate?, goyamA! te NaM maNuyA aNuvamatarasomacArurUvA bhoguttamagayalakkhaNA bhogasassirIyA sujAyasavvaMgasuMdaraMgA supatihiyakummacArucalaNA rattuppala pattamauyasukumAlakojalatalA naganagarasAgaramagaracakaMkavaraMkalakkhaNaMkiyacalaNA aNupubbasusAhataMgulIyA upaNayataNutaMvaNiddhaNakhA saMThiyasusiliTThagUDhagupphA eNIkuruviMdAvattavaTANupuvvajaMghA samuggaNimaggagUDhajANU gatasasaNasujAtasaNNibhorU varavAraNamattatullavikamavilAsitagatI sujAtavaraturagagujjhadesA AiNNahatova NiruvalevA pamuiyavaraturiyasIhaatiregavahiyakaDI sAhayasoNiMdamusaladappaNaNigaritavarakaNagacchaka(ru)sarisavaravairapalitamajjhA ujuyasamasahitasujAtajacataNukasiNaNiddhaAdejalaDahasukumAlamauyaramaNIjaromarAtI gaMgAvattapayAhiNAvattataraMgabhaMgurara RNAMAAR in Education For Private Personel Use Only T wjainelibrary.org
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 148 // Jain Education Inter vikiraNataruNa bodhitaako sAyaM paramagaMbhIraviyaDaNAbhI jhasavihagasujAtapINakucchI jhasodarA suikaraNA pamhaviyaDaNAbhA saNNayapAsA saMgatapAsA suMdarapAsA sujAtapAsA mitamAiyapINaratiyapAsA akaruMDDayakaNagaruyaganimmalasujAyanizvayadehadhArI pasatyabattIsalakkhaNadharA kaNagasilAtalujjalapasatthasamayalovaciyavicchinnapihulavacchI sirivacchaMkiyavacchA puravarapha vibhuiyA bhuyagIsaravipula bhoga AyANaphalihaucchUDhIhabAhU jUyasannibhapINaratiyapIvarapaTTasaMThiyasusiliTThavisiTTaghaNathira subaddha sunigUDhapavvasaMdhI rattata lovaitamajyamaMsalapasatthalakkhasujAya acchiddajAlapANI pIvaravaTTiyasujAyakomalavaraMgulIyA taMbataliNasuciruharaNidaNakkhA caMdapANilehA sUrapANilehA saMkhapANilehA cakkapANilehA disAsoatthiyapANilehA caMdasUra saMcakkadisAsoatthiyapANilehA aNegavaralakkhaNuttamapasatyasuciratiyapANilehA varamahisavarAhasIhasaddala usa bhaNAgavara paDi punnaviulaunnatamadakhaMdhA cauraMgula suppamANakaMbuvara sarisagIvA abadvitasuvibhattasujAtacittamaMsUmaMsala saMThiyapasatthasaddUlavipulahaNuyAo tavitasilappavAlabiMbaphalasannibhAharohA paMDurasasisagalavimalanimmala saMkhagokhI ra pheNadgarayamuNAliyA dhavaladaMtaseDhI akhaMDatA aphuDiyatA aviralatA sujAtadaMtA egadaMta seDhivva aNegadaMtA hutavahaniddhaMtaghotatattatavaNijjarattatalatAlujIhA garulAyayaujjatuMgaNAsA avadAliyapoMDarIyaNayaNA kokAsitadha 3 pratipattau manuSyAdhi0 uddazaH 1 sU0 111 // 148 // inelibrary.org
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education onal valapattalacchA ANAmiyacAvarui lakiNhapUrAiyasaMThiyasaMgata Ayata sujAtataNuka siNaniddhabhumayA allINappamANajuttasaraNA susvaNA pINamaMsalakaboladesa bhAgA aciruggayabAlacaMda saMThiyapasatthavicchinnasamaNiDAlA uDavatipaDipuNNasomavadaNA chattAgAruttamaMgadesA ghaNaNiciyasubaddhalakkhaguNNaya kUDAgAraNibhapiMDiyasisse dADimapupphapagAsatavaNija sarisanimmalasujAya ke saMta kesa bhUmI sAmalivoMDaghaNaNiciyachoDiyamiuvisayapasattha suhumalakgvaNasugaMdha suMdara bhuyamoyagabhiMgiNIlakajalapaTTabhamaragaNaNiNikuruMvaniciya kuMciyaciyapadAhiNAttamuddhasirayA lakkhaNavaMjaNaguNovaveyA sujAyasuvibhattasukhvagA pAsAiyA darisaNijjA abhiruvA paDirUvA, te NaM maNuyA haMsassarA kacarA naMdighosA sIhassarA sIhaghosA maMjussarA maMjughosA sussarA sussaraNigdhosA chAyAujjotiyaMgamaMgA vajjarisabhanArAyasaMghayaNA samacauraMsasaMThANasaMThiyA siNiddhachavI NirAyaMkA uttama satya aisesanisvagataNU jalamalakalaMka seyara dosavajjiyasarIrA freemalevA aNulomavAvegA kaMkaragaNI kavotapariNAmA sauNivva posapihaMta rorupariNatA viggahiyannayakucchI paumuppalasarisagaMdhaNissAsasurabhivadaNA aTTadhaNusayaM UsiyA, tesiM maNuyANaM causadvi piTTika raMDagA paNNattA samaNAuso !, te NaM maNuyA pagatibhahagA pagativiNItagA pagatiuvasaMtA pagatipayako hamANamAyA lobhA miumaddavasaMpaNNA allINA bhadagA viNItA apicchA asaMnihisaM
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH pratipattI manuSyAFT dhi0 uddezaH1 hAsU0111 -SCAUSACROCOCCASCARLOCALACE cayA acaMDAviDimaMtaraparivasaNA jahicchiyakAmagAmiNo ya te maNuyagaNA paNNattA smnnaauso!| tesiNaM bhaMte! maNuyANaM kevatikAlassa AhAraTTe samuppajati?, goyamA cautthabhattassa AhArahe samuppajati, egoruyamaNuINaM bhaMte! kerisae AgArabhAvapaDoyAre paNNatte?, goyamA! tAoNaM maNuIo sujAyasavvaMgasuMdarIo pahANamahilAguNehiM juttA acaMtavisappamANapaumasUmAlakummasaMThitavisihacalaNAo jummio pIvaraniraMtarapuTThasAhitaMgulItA uNNayaratiyanaliNaMva suiNiddhaNakhA romarahiyavaTTalahasaMThiyaajahaNNapasatthalavaNaakoppajaMghajuyalA suNimmiyasugUDhajANumaMDalasubaddhasaMdhI kayalikkhaMbhAtiregasaMThiyaNivvaNasukumAlamauyakomalaaviralasamasahitasujAtavadRpIvaraNiraMtarorU ahAvayavIcIpaTTasaMThiyapasatthavicchinnapihalasoNI vadaNAyAmappamANaduguNitavisAlamaMsalagubaddhajahaNavaradhAraNIto bajavirAiyapasatthalakkhaNaNirodarA tivalivalIyataNuNamiyamajjhitAto ujuyasamasahitajaccataNukasiNaNiddhaAdejalaDahasuvibhattasujAtakaMtasobhataruilaramaNijaromarAI gaMgAvattapadAhiNAvattataraMgabhaMguraravikiraNataruNabodhitaakosAyaMtapaumavaNagaMbhIraviyaDaNAbhI aNubhaDapasatthapINakucchI saNNayapAsA saMgayapAsA sujAyapAsA mitamAtiyapINaraithapAsA akaraMDuyakaNagaruyaganimmalasujAyaNiruvahayagAtalaTThI kaMcaNakalasasamapamANasamasahitasujAtalaTTacUcuyaAmelagajamalajugalabahiyaabhuSaNayaratiyasaMThiyapayodharAo bhuyaMgaNu hai // 149 // in Eduentan For Private Personel Use Only gaw.jainelibrary.org
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ BCARECHES pubbataNuyagopucchavasamasahiyaNamiyaAejalaliyavAhAo taMvaNahA maMsalaggahatthA pIvarakomalavaraMgulIo NipANilehA ravisasisaMkhacakkasotthiyasuvibhattasuviratiyapANilehA pINupraNayakakvavatthidesA paDipuNNagalakabolA cauraMgulamuppamANakaMvuvarasarisagIvA maMsalasaMThiyapasasthahaNuyA dADimapupphappagAsapIvarakuMciyavarAdharA suMdarottarohA dadhidagarayacaMdakuMdavAsaMtimaulaacchi ddavimaladasaNA rattuppalapattamauyasukumAlatAlujIhA kaNaya(va)ramuulaakuDilaanbhuggataujutuMgaNAsA sAradaNavakamalakumudakuvalayavimukkadalaNigarasarisalakkhaNaaMkiyakaMtaNayaNA pattalacavalAyanataMbaloyaNAo ANAmitacAvaruilakiNhanbharAisaMThiyasaMgataAyayasujAtakasiNaNibhamuyA allINapamANajuttasavaNA pINamaTTaramaNijagaMDalehA cauraMsapasatthasamaNiDAlA komutirayaNikaravimalapaDipunnasomavayaNA chattunnayauttimaMgA kuDilasusiNiddhadIhasirayA chattajjhayajugathUbhadAmiNikamaMDalukalasavAvisotthiyapaDAgajavamacchakummarahavaramagarasukathAlaaMkusaahAvayavIisupaiTTakamayUrasiridAmAbhiseyatoraNameiNiudadhivarabhavaNagirivaraAyaMsalaliyagatausabhasIhacamarauttamapasatthavattIsalakkhaNadharAto haMsasarisagatIto kotilamadhuragirasussarAo kaMtA savvassa aNunatAto vavagatavalipaliyA caMgadubvaNNavAhIdobhaggasogamukkAo uccatteNa ya narANa thovRNamUsiyAo sabhAvasiMgArAcAracAruvesA saMgatagatahasitabhaNiyaceTThiyavilA ACANCEBCAMERCANCARRC 65% Jain Education inal Mr.jainelibrary.org
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattI manuSyA zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 15 // uddezaH 1 sU0111 sasaMlAvaNiuNajuttovayArakusalA suMdarathaNajahaNavadaNakaracalaNaNayaNamAlA vaNNalAvaNNajovaNavilAsakaliyA naMdaNavaNavivaracAriNIuvva accharAo accheragapecchaNijA pAsAItAto darisaNijjAto abhiruvAo pddiruvaao| tAsi NaM bhaMte! maNuINaM kevatikAlassa AhAraTTe samuppajati ?, goyamA! cautthabhattassa AhAraTTe samuppajati / te NaM bhaMte ! bhaNuyA kimAhAramAhAreMti?, goyamA! puDhavipupphaphalAhArA te maNuyagaNA paNNattA smnnaauso!| tIse NaM bhaMte ! puDhavIe kerisae AsAe paNNate?, goyamA! se jahANAmae guleti vA gvaMDeti vA sakarAti vA macchaMDiyAti vA bhisakaMdeti vA pappaDamoyaeti vA pupphauttarAi vA paumuttarAi vA akositAti vA vijatAti vA mahAvijayAi vA AyaMsovasAti vA aNoksAti vA cAurake gokhIre cauThANapariNae guDakhaMDamacchaMDiuvaNIe maMdAggikaDIe vaNNeNaM uvavee jAva phAseNaM, bhavetArUve sitA?. no iNaDhe samaDhe, tIse NaM puDhavIe etto iTTayarAe ceva jAva maNAmatarAe ceva AsAe NaM paNNatte, tesi NaM bhaMte ! puSphaphalANaM kerisae AsAe paNNatte?, goyamA! se jahAnAmae cAuraMtacakkavahissa kallANe pavarabhoyaNe satasahassanipphanne vaNNeNaM uvavete gaMdheNaM uvavete raseNaM uvavete phAseNaM uvavete AsAiNije vIsAiNijje dIvaNijje bihaNije dappaNije mayaNije sadibadiyagAtapalhAyaNije, bhavetArUve sitA?,NotiNaTe samajhe, tesiNaM pupphaphalAgaM ettoiTTatarAe ceva jAva AssAe NaM For Private Personal use only STEACOCAL OMGARICROCHEMORROSCOCRACY // 15 // Jain Education W ainelibrary.org
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNNatte / te NaM bhaMte! maNuyA tamAhAramAhAritA kahiM vasahiM ucaMti?, goyamA! makkhaMgahAlatA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso! / teNaM bhaMte! akvA kiMsaMThiyA paNNattA?, goyamA! kaDAgArasaMThitA pecchAgharasaMThitA sattAgArasaMThiyA jhayalaMTiyA thUbhasaMThiyA toraNasaMThiyA gopuracetiyapA(yA)lagasaMThiyA aTTAlagasaMThiyA pAsAdasaMThiyAhammatalasaMThiyA gavakkhasaMThiyA vAlaggapottiyasaMThitA balabhIsaMThitA aNNa tattha bahave gharabhavaNasayaNAsaNavisiTThasaMThANasaMThitA suhasIyalacchAyA NaM te bhagaNA paNNattA samaNA umo.| atyi NaM bhaMte ! egoruyahIve dIve gehANi yA gehAvaNANi vA?, No tiNaDhe samajhe, makkhagahAlayA te maNuyagaNA paNNattA smnnaauso!| asthi NaM bhaMte! egUrUyadIve 2 gAmAti vA NagarAti kA jAva sannivesAti vA?, jo tiNaDe samahe, jahicchitakAmagAmiNo te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso! / asthi NaM bhaMte! egruthadIve asIti vA masIi vA kasIi vA paNIti vA vaNijAti thA?, no tiNaTe samajhe, vavagayaasimasikisipaNiyavANijjA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso! / asthi NaM bhaMte! egUsyahIye hirapaNeti vA suvanneti thA kaMseti vA daseti vA maNIti vA muttieti vA vipuladhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMkhasilappavAlasaMtasArasAvaejeti vA?, haMtA asthi, No ceva NaM tesiM maNuyANaM tibve mamattabhAve samuppajati / asthi NaM bhaMte! egoruyadIve rAyAti vA juvarAyAti vA Isareti -01-0- 50xx - jI0ca026 56R Jain Education Intern For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 151 // Jain Education Int vA talavareha vA mADaMbiyAti vA koDubiyAti vA inbhAti vA seTThIti vA seNAvatIti vA satthavA hAti vA?, No tiTTe samaTThe, vavagayaiDIsakkArA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! / atthi NaM bhaMte! egUrUyadIve 2 dAsAti vA pesAi vA sissAti vA bhayagAti vA bhAilagAi vA kammagarapurisAti vA?, no tiNaTThe samaTThe, vavagataAbhiogitA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! | asthi NaM bhaMte! egoruyadIve dIve mAtAti vA piyAti vA bhAyAti vA bhaiNIti vA bhajjAti vA puttAti vA dhUyAi vA sumahAti vA?, haMtA asthi, no ceva NaM tesi NaM maNuyANaM tibve pemabaMdhaNe samuppajjati, payaNupejjabaMdhaNA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! / asthi NaM bhaMte! eguruyadIve arIti vA veriti vA ghAtakAti vA vahakAti vA paDiNItAti vA paJcamittAti vA?, NotiNaTTe samaTTe, vavagataverANubaMdhA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! / atthi NaM bhaMte! egorue dIve mittAti vA vartasAti vA ghaDitAti vA sahIti vA suhiyAti vA mahAbhAgAti vA saMgatiyAti vA?, No tiTTe samaTThe, vavagatapemmA te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! / asthi NaM bhaMte! egorUdIve AvAhAti vA vIvAhAti vA jaNNAti vA sadAti vA thAlipAkAti vA celovaNataNAti vA sImaMtuNNayaNA vA piti (prata ) piMDa nivedaNAti vA?, No tiNaTTe samaTThe, vavagataAvAhavivA hajaNNabha hathAlipAgacolovaNataNasImaMtuNNayaNamatapiMDanivedaNA NaM te maNuyagaNA paNNattA sama 3 pratipattau manuSyAdhi0 uddezaH 1 sU0 111 / / 151 / / jainelibrary.org
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ MORMACRECRUSACCOLOCALCOCC nnaauso!| asthi NaM bhaMte! egoruyadIve 2 iMdamahAti vA khaMdamahAti vA ruddamahAti vA sivamahAti vA vesamaNamahAi vA muguMdamahAti vA NAgamahAti vA jakkhamahAti vA bhUtamahAti vA kUvamahAti vA talAyaNadimahAti vA dahamahAti vA pavvayamahAti vA rukkharovaNamahAti vA ceiyamahAi vA thUbhamahAti vA?, No tiNaDhe samajhe, vavagatamahamahimA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso! / asthi NaM bhaMte! egoruyadIve dIve NaDapacchAti vA NadRpecchAti vA mallapecchAti vA muTTiyapecchAi vA viDaMbagapecchAi vA kahagapecchAti vA pavagapecchAti vA akkhAyagapecchAti vA lAsagapecchAti vA laMgva0 maMkhape0 tRNaillape0 tuMbavINape0 kAvaNape0 mAgahape0 jallape0?, No tiNaThe samajhe, vavagatakouhallA NaM temaNuyagaNA paNNattA smnnaauso!| atthiNaM bhaMte ! eguruyadIve sagaDAti vA rahAti vA jANAti vA juggAti vA gillIti vA thillIti vA pipillIi vA pavahaNANi vA siviyAti vA saMdamANiyAti vA?, No tiNaTTe samajhe, pAdacAravihAriNo NaM te maNussagaNA paNNattA samaNAuso! / atthi NaM bhaMte! egUruyadIve AsAti vA hatthIti vA uhAti vA goNAti vA mahisAti vA kharAti vA ghoDAti vA ajAti vA elAti vA?, haMtA asthi, no cevaNaM tesiM maNuyANaM paribhogattAe havvamAgacchati / asthi NaM bhaMte! egUruyagadIve dIve sIhAti vA vagghAti vA vigAti vA dIviyAi vA acchAti vA paracchAti vA parassarAti vA viyAti vAjAta vA jugANNattA samaNAra Jain Education a l For Private Personal Use Only Jw.jainelibrary.org
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 152 // Jain Education Inte taracchAti vA viDAlAi vA suNagAti vA kolasuNagAti vA kokaMtiyAti vA sasagAti vA cittalAti vA cillalagAti vA?, haMtA asthi, no veva NaM te aNNamaNNassa tesiM vA maNuyANaM fife are a carhaM vA upAyati vA chavicchedaM vA kareMti, pagatibhaddakA NaM te sAvayagaNA paNNattA samaNAso ! / asthi NaM bhaMte! egurUpadIce dIve sAlIti vA vIhIti godhUmAti vA javAti vA tilAti vakta vA?, tA asthi, no cetra NaM tesiM bhaNuyANaM paribhogatAe havamAgacchaMti / asthi NaM bhaMte! egUruyadIve dIve gattAi vA darIti vA sAti vA bhigRti vA ubAti vA visameti vA vijaleti vA dhUlIti vA reNUti vA paMkei vA calaNIti vA?, No tiDe sama, egurupadIce NaM dIve bahusamaramaNije bhUmibhAge paSNa se samaNAuso ! / asthi NaM bhaMte! edIve dIve khANUti vA kaMTapati vA hIrapati vA sakarAti vA taNakayavarAti vA pattakathavarAi vA asutIti vA pratiyAti vA vibhavAda vA acokkhAti vA?, No tiNaTTe samaTThe, bavagayakhANukaMTakahI rasakarataNakathavarapattakayavara alutipUtiyadubhigaMdhamacokvaparivajjie NaM egurupadIve paNNatte samaNAuso ! / asthi NaM aMte! egurupadIce dIve daMsAti vA malagAti vA piyAti vA jUtAti vA likkhAti vA DhaMkuNAti vA?, jo tiTTe samaTTe, vavagatadasamasagapisutajUta likkhaDhaMkuNaparivajjie NaM egurupadIve paNNatte samaNAuso ! / atthi NaM bhaMte! eguruvadIve ahIra vA 3 pratipattau manuSyAdhi0 uddezaH 1 sU0 111 / / 152 / / jainelibrary.org
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayagarAti vA mahoragAti vA?, haMtA asthi, no ceva NaM te annamannassa tesiM vA maNuyANaM kiMci AvAhaM vA pabAhaM vA chaviccheyaM vA kareMti, pagaibhaddagA NaM te vAlagagaNA paNNattA smnnaauso!| asthi NaM bhaMte! eguruyadIve gahadaMDAti vA gahamusalAti vA gahagajitAti vA gahajuddhAti vA gahasaMghADagAti vA gahaavasavvAti vA anbhAti vA anbharuvAti vA saMjhAti vA gaMdhavvanagarAti vA gajitAti vA vijutAti vA ukkApAtAti vA disAdAhAti vA NigghAtAti vA paMsuviThThIti vA juvagAti vA jakkhAlittAti vA dhumitAti vA mahitAti vA raugghAtAti vA caMdovarAgAti vA sUrovarAgAti vA caMdaparivesAi vA sUraparivesAti vA paDicaMdAti vA paDisUrAti vA iMdadhaNUti vA udgamacchAti vA amohAi vA kavihasiyAi vA pAINavAyAi vA paDINavAyAi vA jAva suddhavAtAti vA gAmadAhAti vA nagaradAhAti vA jAva saNNivesadAhAti vA pANakkhatajaNakkhayakulakkhayadhaNakkhayavasaNabhUtamaNAritAti vA?, No tiNaDhe samaDhe / atthi NaM bhaMte! eguruyadIva dIva DiMbAti vA DamarAti vA kalahAti vA bolAti vA khArAti vA verAti vA viruddharajAti vA?, No tiNaDhe samadde, vavagataDiMbaDamarakalahabolakhAraveraviruddharajavivajitA NaM te maNuyagaNA paNNattA smnnaauso!| asthi NaM bhaMte ! eguruyadIve dIve mahAjuhAti vA mahAsaMgAmAti vA mahAsatyanivayaNAti vA mahAparisavANAti vA mahAmadhiravANAti vA nAgavANAti vA gveNa Jain Education in For Private & Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 53 pratipattI manuSyAdhi0 uddezaH 1 sU0111 // 153 // LoCOACHCOCALCCACOCALCANCLOG vANAi vA tAmasavANA vA dubhUtiyAi vA kularogAti vA gAmarogAti vA NagararogAti vA maMDalarogAti vA sirovedaNAti vA acchivedaNAti vA kaNNavedaNAti vA NakavedaNAi vA daMtavedaNAi vA nakhavedaNAi vA kAsAti vA sAsAti vA jarAti vA dAhAti vA kaccati vA khasarAtivA kuddhAti vA kuDAti vA dagarAti vA arisAti vA ajIragAti vA bhagaMdarAi vA iMdaggahAti vA khaMdaggahAti vA kumAraggahAti vA NAgaggahAti vA jakkhaggahAti vA bhUtaggahAti vA ubveyaggahAti vA dhaNuggahAti vA egAhiyaggahAti vA beyAhiyagahitAti vA teyAhiyagahiyAi vA cAutthagAhiyAti vA hiyayasUlAti vA matthagasUlAti vA pAsamUlAi vA kucchimUlAi vA joNimUlAi vA gAmamArIti vA jAva sannivesamArIti vA pANakkhaya jAva vasaNabhUtamaNAritAtivA?, No tiNaTTe samaDhe, vavagatarogAyaMkA NaM te maNuyagaNA paNNattA smnnaauso!| asthi NaM bhaMte ! egurUyadIve dIve ativAsAti vA maMdavAsAti vA suTTIi vA maMdavaTTIti vA uddavAhAti vA pavAhAti vA dagubbheyAi vA daguppIlAi vA gAmavAhAti vA jAva sannivesavAhAti vA pANakkhaya0 jAva vasaNabhUtamaNAritAti vA?, No tiNaDhe samajhe, vavagatadagovaddavA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso! / asthi NaM bhaMte! egurUyadIve dIve ayAgarAti vA tambAgarAi vA sIsAgarAti vA suvaNNAgarAti vA rataNAgarAti vA vairAgarAi vA vasuhArAti vA hiraNNavAsAti vA suvaNNa NOCOCALCOCOCCASCOCALOCAL // 153 // Jain Education int . For Private 3 Personal Use Only S ainelibrary.org
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ %250*5-455 apaghAti vA mahaNIti vA sukAlA RANGALASACREGALAAG pahINaseuyAi vAsacayAi vA nidhI vAsAti vA rayaNavAsAti vA vairavAsAti vA AbharaNavAsAti vA pattavAsAti vA puSphavAsAti vA phalavAsAti vA bIyavAsA0 mallavAsA gaMdhavAsA. vaNNavAsA0 cuNNavAsA0 khIravuTThIti vA rayaNavuTThIti vA hiraNNavuTTIti vA suvaNNa taheva jAva cuNNavuTThIti vA sukAlAti vA dukAlAti vA subhikkhAti vA dubhikkhAti vA appagghAti vA mahagyAti vA kayAi vA mahAvikkayAi vA saNNihIi vA sacayAi vA nidhIi vA nihANAti vA ciraporANAti vA pahINasAmiyAti vA pahINaseuyAi vA pahINagottAgArAI vA jAI imAI gAmAgaraNagarakheDakabbaDamaDaMbadoNamuhapaTTaNAsamaMsaMvAhasannivesesu siMghADagatigacaukkacaccaracaumuhamahApahapahesu NagaraNiDamaNasusANagirikaMdarasantiselovaTThANabhavaNagihesu sannikkhittAI ciTThati, no tiNaDhe samaDhe / eguruyadIveNaM bhaMte! dIve maNuyANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, goyamA! jahanneNaM paliovamassa asaMkhejaibhAgaM asaMkhejatibhAgeNa UNagaM ukkoseNa paliovamassa asaMkhejatibhAgaM / te NaM bhaMte! maNuyA kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchaMti kahiM uvavajaMti?, goyamA! te NaM maNuyA chammAsAvasesAuyA mihuNatAI pamavaMti auNAsII rAiMdiyAI mihuNAI sArakvaMti saMgoviMti ya, sArakvittA 2 ussasittA nissasittA kAsittA chItittA akiTTA avvahitA apariyAviyA [paliovamassa asaMkhijaibhAgaM pariyAviya] suhaMsuheNaM kAlabhAse kAlaM kicA annayaresu devaloesu jana 4 %EOCRep Jain Education For Private Personal use only A jainelibrary.org
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ %95 3 pratipattI manuSyA zrIjIvAjIvAbhi0 malayagigayAvRttiH / dhi0 -6-4 uddezaH1 sU0111 // 154 // NAGARIBACCALCCASE devattAe uvavattAro bhavanti, devaloyapariggahA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso! // kahiNaM bhaMte! dAhiNillANaM AbhAsiyamagussANaM AbhAsiyadIve NAmaM dIve paNNatte?, goyamA! jaMbUddIve dIve cullahimavaMtassa vAsagharapavvatassa dAhiNapuracchimillAto carimaMtAto lavaNasamudaM tinni joyaNa sesaM jahA egurUyANaM NiravasesaM savvaM // kahi NaM bhaMte !! dAhiNillANaM NaMgolimaNussANaM pucchA, goyamA! jaMbUddIve dIve maMdarassa pavvayassa dAhiNaNaM cullahimavaMtassa vAsadharapavvayassa uttarapuracchimillAto carimaMtAto lavaNasamudaM tiNi joyaNasatAI sesaM jahA eguruyamaNussANaM // kahi NaM bhaMte ! dAhiNillANaM vesANiyamaNussANaM pucchA, goyamA! jaMbUhIve dIve maMdarassa pavvayassa dAhiNaNaM cullahimavaMtassa vAsadharapavvayassa dAhiNapaJcasthimillAo carimaMtAo lavaNasamuI tiNi joyaNa sesaM jahA eguruyANaM // (sU0111) 'egoruyadIvassa NaM bhaMte!' ityAdi, ekorukadvIpasya Namiti pUrvavat bhadanta ! 'kIdRzaH' ka iva dRzya: 'AkArabhAvapratyavatAra bhUmyAdisvarUpasambhavaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama! ekorukadvIpe 'bahusamaramaNIyaH' prabhUtasama: san ramyo bhUmibhAga: prajJaptaH / 'se jahAnAmae AliMgapukkharei vA' ityAdiruttarakurugamastAvadanusatavyo yAvadanusajanAsUtra, navaramatra nAnAtvamidaM-manuSyA aSTau | dhanuHzatAnyucchritA vaktavyAzcatuHSaSTiH pRSTakaraNDakA:-pRSThavaMzAH, bRhatpramANAnAM hi te bahavo bhavanti, ekonAzItiM ca rAtrindivAni svApatyAnyanupAlayanti, sthitisteSAM jaghanyena dezona: palyopamAsavaye yabhAgaH, etadeva vyAcaSTe-palyopamAsayeyabhAganyUnaH, utkarSata: 56-05-56-05-1562 // 174 // JainEducation p al For Private Personel Use Only Airw.jainelibrary.org
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAMASCAMERA 8 paripUrNa: palyopamAsaGkhyeyabhAgaH // 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanta ! dAkSiNAtyAnAmAbhASikamanuSyANAmAbhASikadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya dakSiNena-dakSiNasyAM dizi jhullahimavato varSadharaparvatasya pUrva-16 smAJcaramAntAt 'dakSiNapUrveNa' dakSiNapUrvasyAM dizi lavaNasamudraM kSullahimavaISTrAyA upari trINi yojanazatAnyavagAhyAtrAntare daMSTrAyA upari dAkSiNAtyAnAmAbhASikamanuSyANAmAbhASikadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, zeSavaktavyatA ekorukavadvaktavyA yAvasthitisUtram / / 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! dAkSiNAtyAnAM nAGgolikamanuSyANAM nAGgolikadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH?, bhagavAnAha-gautama ! jambUdvIpe dvIpe maMdarasya parvatasya 'dakSiNena' dakSiNasyAM dizi kSullahimavato varSadharaparvatasya pAzcAtyAJcaramAntAd 'dakSiNapazcimena' dakSiNapazcimAyAM | |dizi lavaNasamudraM trINi yojanazatAnyavagAhyAtrAntare daMSTrAyA upari dAkSiNAtyAnAM nAGgolikamanuSyANAM nAGgolikadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, hai zeSa yathaikorukANAM tathA vaktavyaM yAvasthitisUtram // 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanta ! vaizAlikamanuSyANAM vaizAlikadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya 'dakSiNena' dakSiNasyAM dizi kSullahimavato varSadharaparvatasya pAzcAtyAccaramAntAd 'uttarapazcimena' uttarapazcimAyAM dizi lavaNasamudraM trINi yojanazatAnyavagAyAtrAntare daMSTrAyA upari vaizAlikamanughyANAM vaizAlikadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, zeSamekorukavad vaktavyaM yAvasthitisUtram / / kahi NaM bhaMte ! dAhiNillANaM hayakapaNamassANaM hayakapaNadIve NAma dIve paNNatte?, goyamA! egurUyadIvassa uttarapuracchimillAto carimaMtAto lavaNasamuhaM cattAri joyaNasayAI ogAhittA ettha NaM dAhiNillANaM hayakaNNamaNussANaM hayakaNNadIve NAmaM dIve paNNatte, cattAri joyaNasayAI BGABADCk SHARMACSCR-60 Jan Education For Private Personel Use Only Sr.jainelibrary.org
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhiH malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI manuSyA dhi0 uddezaH1 sU0112 // 155 // AyAmavikkhaMbheNaM vArasa joyaNasayA pannahI kiMcivisesUNA parikveveNaM, se NaM egAe paumavaravetiyAe avasesaM jahA egurUyANaM / kahi NaM bhaMte! dAhiNillANaM gajakaNNamaNussANaM pucchA, goyamA! AbhAsiyadIvassa dAhiNapuracchimillAto carimaMtAto lavaNasamuI cattAri joyaNasatAI sesaM jahA hayakaNNANaM / evaM gokaNNamaNussANaM pucchaa| vesANitadIvassa dAhiNapaJcasthimillAto carimaMtAto lavaNasamudaM cattAri joyaNasatAI sesaM jahA hayakaNNANaM / sakulikaNNANaM pucchA, goyamA! NaMgoliyadIvassa uttarapaJcasthimillAto carimaMtAto lavaNasamudaM cattAri joyaNasatAI sesaM jahA hayakaNNANaM / AtaMsamuhANaM pucchA, hatakaNNayadIvassa uttarapuracchimillAto carimaMtAto paMca joyaNasatAI ogAhittA ettha NaM dAhiNillANaM AyaMsamuhamaNussANaM AyaMsamuhadIve NAmaM dIve paNNatte, paMca joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM, AsamuhAINaM cha sayA, AsakannAINaM satta, ukkAmuhAINaM aTTa, ghaNadaMtAiNaM jAva nava joyaNasayAI.-egUmayaparikvevo nava ceva sayAI aunnpnnaaii| bArasapannaTThAI hayakaNNAINaM parikkhevo // 1 // AyaMsamuhAINaM pannarasekAsIe joyaNasate kiMcivisesAdhie parikkheveNaM, evaM eteNaM kameNaM uvauJjiUNa tavyA cattAri cattAri egapamANA, NANattaM ogAhe, vikkhaMbhe parikkheve paDhamabItatatiyacaukkANaM uggaho vikkhaMbho parikkhevo bhaNito, cautthacaukke chajoyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM aTTArasattANaute joyaNasate vikkhaMbheNaM / paMcama // 155 // Jain Education inte N ainelibrary.org
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ caukke satta joyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM bAvIsaM terasottare joyaNasae prikkhevennN| chaTTacaukke aTThajoyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM paNuvIsaM guNatIsajoyaNasae parikkheveNaM / sattamacaukke navajoyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM do joyaNasahassAiM aTTha paNayAle joyaNasae parikkheveNaM / jassa ya jo vikkhaMbho uggaho tassa tattio ceva / paDhamAiyANa parirato jANa sesANa ahio u // 1 // sesA jahA egurUyadIvassa jAva suddhadaMtadIve devalokapariggahA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso! // kahi NaM bhaMte! uttarillANaM egurUyamaNussANaM eguruyadIve NAmaM dIve papaNate?, goyamA! jaMbUhIve dIve maMdarassa pabvayassa uttareNaM siharissa vAsadharapavyayasta uttarapuracchimillAo carimaMtAo lavaNasamuI tiNi joyaNasatAI ogAhittA evaM jahA dAhiNillANa tahA uttarillANa bhANitavvaM, NavaraM siharissa vAsaharapavvayassa vidisAsu, evaM jAva suddhadaMtadIvetti jAva settaM aMtaradIvakA // (sU0 112) / se kiM taM akammabhUmagamaNussA?, 2 tIsavidhA paNNattA, taMjahA-paMcahiM hemavaehiM, evaM jahA paNNavaNApade jAva paMcahiM uttarakurUhiM, settaM akmmbhuumgaa| se kiM taM kammabhUmagA?, 2 papaNarasavidhA paNNattA, taMjahA-paMcahiM bharahehiM paMcahiM eravaehiM paMcahiM mahAvidehehi, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-AyariyA milecchA, evaM jahA paNNavaNApade jAva settaM AyariyA, settaMgambhavatiyA, settaM mnnussaa|| (10 113) Jain Education in For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 156 // Jain Education 4 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, kka bhadanta ! hyakarNamanuSyANAM hyakarNadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha - gautama ! ekorukadvIpasya pUrvasmAccaramAntAd uttarapUrvasyAM dizi lavaNasamudraM catvAri yojanazatAnyavagAhyAtrAntare kSullahimavadaMSTrAyA upari jambUdvIpavedikAntAdapi caturyojanazatAntare dAkSiNAtyAnAM hayakarNamanuSyANAM hayakarNadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, sa ca catvAri yojanazatAnyAyAmaviSkambhena dvAdaza paJcaSaSThAni yojanazatAni kiJcidvizepAdhikAni parikSepeNa, zeSaM yathaikorukamanuSyANAM / evamAbhApikadvIpasya pUrvasmAccaramAntAdakSiNapUrvasyAM dizi catvAri yojanazatAni lavaNasamudramavagAhyAtrAntare himavadaMSTrAyA upari jambUdvIpavedikAntAccaturyojanazatAntare gajakarNa manuSyANAM gajakarNo dvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, AyAmaviSkambhaparidhiparimANaM hayakarNadvIpavat / nAGgolikadvIpasya pazcimAJcaramAntAddakSiNapazcimena catvAri yojanazatAni lavaNasamudramavagAhyAtrAntare himavadaMSTrAyA upari jambUdvIpavedikAntAccaturyojanazatAntare gokarNa manuSyANAM gokarNadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, AyAmaviSkambhaparidhiparimANaM hayakarNadvIpavat / vaizAlikadvIpasya pazcimAcaramAntAd uttarapazcimAyAM dizi lavaNasamudramavagAhya catvAri yojanazatAni atrAntare himavadaMSTrAyA upari jambUdvIpavedikAntAccaturyojanazatAntare dAkSiNAtyAnAM zaSkulIkarNamanuSyANAM zaSkulIkarNadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, AyAmaviSkambhaparidhiparimANaM hyakarNadvIpavat, padmavaravedikAvanapaNDamanuSyAdikharUpaM ca samastamekorukadvIpavat / evametenAbhilApenAmIpAM hayakarNAdInAM caturNA dvIpAnAM parato yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pathya yojanazatAni lavaNasamudramavagAhya paJca yojanazatAyAmaviSkambhA ekAzItyadhikapaJcadazayojanazataparikSepAH padmavavedikAvanapaNDamaNDitabAhyapradezA jambUdvIpavedikAntAtpazvayojanazatapramANAntarA AdarzamukhameNDamukhAyomukhagomukhanAmAnazcatvAro dvIpA vaktavyAH, tadyathA-yakarNasya parata Adarzamukha gajakarNasya parato meNDamukho gokarNasya parato'yomukhaH zaSkulIkarNasya parato gomukhaH / 3 pratipattau manuSyAdhi0 uddezaH 1 sU0 113 // 156 // w.jainelibrary.org
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ eteSAmapyAdarzamukhAdInAM caturNA dvIpAnAM parato bhUyo'pi yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekaM lavaNasamudraM SaT SaD yojanazatAnyavagAhya SaDyojanazatAyAmaviSkambhAH saptanavatyadhikASTAdazayojanazataparikSepAH padmavaravedikAvanaSaNDamaNDitaparisarA jambUdvIpavedikAntAt paDyo janazatapramANAntarA azvamukhahastimukhasiMhamukhavyAghramukhanAmAnazcatvAro dvIpA vaktavyAH, tadyathA-Adarzamukhasya parato'zvamukhaH, meNDamu-18 sakhasya parato hastimukhaH, ayomukhasya parataH siMhamukhaH, gomukhasya parato vyAghramukhaH / eteSAmazvamukhAdInAM caturNA dvIpAnAM parato ya thAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekaM sapta sapta yojanazatAni lavaNasamudramavagAhya saptayojanazatAyAmaviSkambhAstrayodazAdhikadvAviMzatiyojanazataparirayA: padmavaravedikAvanaSaNDasamavagUDhAH jambUdvIpavedikAntAtsaptayojanazatapramANAntarA azvakarNaharikarNAkarNakarNaprAvaraNanAmA-18 nazcatvAro dvIpA bodhyA:, tadyathA-azvamukhasya parato'zvakarNaH hastimukhasya parato harikarNaH siMhamukhasya parato'karNa: vyAghramukhasya parataH karNaprAvaraNaH, tata eteSAmapyazvakarNAdInAM caturNA dvIpAnAM parato yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekamaSTau aSTau yojanazatAni lavaNasamudramavagAhyASTayojanazatAyAmaviSkambhA ekonatriMzadadhikapaJcaviMzatiyojanazataparikSepAH padmavaravedikAvanakhaNDamaNDitaparisarA jambUdvIpavedikAntAdRSTayojanazatapramANAntarA ulkAmukhameghamukha vidyanmukha vidyuhantAbhidhAnAzcatvAro dvIpA vaktavyAH, tadyathA-azvakarNasya parata ulkAmukhaH harikarNasya parato meghamukhaH akarNasya parato vidyunmukhaH karNaprAvaraNasya parato vidyudantaH, eteSAmapyulkAmukhAdInAM catuNI dvIpAnAM parato yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekaM nava nava yojanazatAni lavaNasamudramavagAhya navanavayojanazatAyAmaviSkambhAH paJcacatvAriMzadadhikASTAviMzatiyojanazataparikSepAH padmavaravedikAvanakhaNDasamavagUDhA jambUdvIpavedikAntAt navayojanazatapramANAntarA jI0ca027 ghanadantalaSTadantagUDhadantazuddhadantanAmAnazcatvAro dvIpAH, tadyathA-ulkAmukhasya parato dhanadantaH meghamukhasya parato laSTadantaH vidyunmu Jain Education Intel For Private Personal Use Only R ainelibrary.org
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 157 // khasya paratA gUDhadantaH vidyuhantasya parata: zuddhadantaH / eteSAmeva dvIpAnAmavagAhAyAmaviSkambhaparirayaparimANasaGgrahagAthASaTumAha-"pa-II pratipattoM DhamaMmi tinni u sayA sesANa sauttarA nava u jAva / ogAhaM vikkhaMbhaM dIvANaM parirayaM vocchaM // 1 // paDhamacaukkaparirayA bIyaca- manuSyAukkassa parirao ahio| solehiM tihi u joyaNasaehiM emeva sesANaM // 2 // egoruyaparikhevo nava ceva sayAI aunnpnnnnaaii| dhikAraH | bArasa paNNaTThAI yakaNNANaM parikkhevo // 3 // paNarasa ekAsIyA AyaMsamuhANa parirao hoi / aTThAra sattanauyA AsamuhANaM uddezaH1 | parikkhevo // 4 // bAvIsaM terAI parikhevo hoi AsakannANaM / paNuvIsa auNatIsA ukkAmuhaparirao hoi / / 5 // do ceva sahassAI aTeva sU0113 sayA havaMti pnnyaalaa| ghaNadaMtaddIvANaM visesamahio parikkhevo // 6 // " vyAkhyA-prathame dvIpacatuSke cintyamAne trINi yojanazatAnyavagAhanAM-lavaNasamudrAvagAhaM viSkambhaM ca, viSkambhagrahaNAdAyAmo'pi gRhyate tulyaparimANatvAt , jAnIhi iti kriyAzeSaH, zeSANAM dvIpacatuSkAnAM zatottarANi trINi trINi zatAni avagAhanAviSkambhaM tAvajAnIyAd yAvannava zatAni, tadyathA-dvitIyacatuSke catvAri zatAni, tRtIye pazca zatAni, caturthe SaT zatAni, paJcame sapta zatAni, SaSThe'STau zatAni, saptame nava zatAni, ata Urddha dvIpAnAmekoruka-12 |prabhRtInAM 'parirayaM' parirayapramANaM vakSye / pratijJAtameva nirvAhayati-paDhamacaukke'tyAdi, 'prathamacatuSke parirayAt' prathamadvIpaca-18 tuSke parirayaparimANAt dvitIyacatuSkasya-dvitIyadvIpacatuSTayasya parirayaH-parirayaparimANamadhika: SoDazaiH SoDazottaraitribhiryojanazataiH, 'evameva' anenaiva prakAreNa zeSANAM'dvIpAnAM' dvIpacatuSkAnAM parirayaparimANamadhikaM pUrvapUrvacatuSkaparirayaparimANAdavasAtavyam , etadeva caitena darzayati-'ekoruye'tyAdi 'ekorukaparikSepe' ekokopalakSitaprathamadvIpacatuSkaparikSepe nava zatAni ekonpnycaashaani-eko-||||15|| napaJcAzadadhikAni / tatatripu yojanazateSu poDazottareSu prakSipteSu 'hayakaNNANa'miti vacanAt hayakarNapramukhANAM dvitIyAnAM catuNI | Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ oildvIpAnAM parikSepo bhavati, sa ca dvAdaza yojanazatAni paJcaSaSTAni-paJcaSaSTyadhikAni / tatrApi triSu yojanazateSu SoDazottareSu prakSipteSu 'AryasamuhANaM'ti AdarzamukhapramukhANAM tRtIyAnAM caturNA dvIpAnAM parirayaparimANaM bhavati, tacca paJcadaza yojanazatAnyekAzIyadhikAni / tato bhUyo'pi triSu yojanazateSu poDazottareSu prakSipteSu 'AsamuhANaM'ti azvamukhaprabhRtInAM caturthAnAM caturNI dvIpAnAM parikSepaH, tadyathA-aSTAdaza yojanazatAni saptanavatAni-saptanavatyadhikAni / teSvapi triSu yojanazateSu poDazottareSu prakSipteSu 'AsakaNNANaM'ti azvakarNapramukhANAM paJcAnAM caturNA dvIpAnAM parikSepo bhavati, tadyathA-dvAviMzatiyojanazatAni trayodazAni-trayodazAdhikAni / tato bhUyo'pi triSu yojanazateSu poDazottareSu prakSipteSu 'ulkAmukhaparirayaH' ulkAmukhaSaSThadvIpacatuSkaparirayaparimANaM bhavati, tadyathA-paJcaviMzatiyojanazatAni ekonatriMzAni-ekonatriMzadadhikAni / tata: punarapi triSu yojanazateSu SoDazottareSu prakSipleSu 'ghanadantadvIpasya' (pAnAM) ghanadantapramukhasaptamadvIpacatuSkasya parikSepaH, tadyathA-dve sahasre aSTau zatAni paJcacatvAriMzAni-paJcacatvAriMzadadhikAni 'visesamahioM' iti kiJcidvizeSAdhikaH adhikRta: parikSepaH, paJcacatvAriMzAni kiJcidvizeSAdhikAnIti bhAvArthaH, idaM ca padamante'bhihitatvAtsarvatrApyabhisambandhanIyaM, tena sarvatrApi kiJcidvizeSAdhikamuktarUpaM parirayaparimANamavasAtavyaM / tadeva|mete himavati parvate catasRSu vidikSu vyavasthitAH sarvasaGkhyayA'zrAviMzatiH, evaM himavattulyavarNapramANapadmAdapramANAyAmaviSkambhAvagAhapuNDarIkahadopazobhite zikhariNyapi parvate lavaNodArNavajalasaMsparzAdArabhya yathoktapramANAntarAzcatasRSu vidikSu ekorukAdinAmAno'kSaNApAntarAlAyAmaviSkambhA aSTAviMzatisaGkhyA dvIpA veditavyAH, tathA cAha-"kahi NaM bhaMte ! uttarillANaM egoruyamaNussANaM egoruyadIve NAmaM dIve paNNatte ?, goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttareNaM siharipavvayassa puracchimillAo carimaMtAo Jan Education in For Private Personal Use Only Mainelibrary.org
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH / / 158 / / Jain Education Inte lavaNasamudaM tinni joyaNasayAI ogAhittA tattha NaM uttarillANaM egoruyamaNussANaM egoruyadIve nAmaM dIve paNNatte" ityAdi sabai tadeva, navaramuttareNa vibhASA karttavyA, sarvasaGkhyayA paTpaJcAzadantaradvIpAH, upasaMhAramAha - 'settamaMtaradIvagA' te ete'nta radvIpakAH / akarmabhUmakAH karmabhUmakAzca yathA prajJApanAyAM prathame prajJApanAkhye pade tathaiva vaktavyA yAvat 'settaM carittAriyA se maNussA' iti padam, iha tu granthagauravabhayAnna likhyata iti, upasaMhAramAha - 'settaM maNussA' ta ete manuSyAH // tadevamuktA manuSyAH, samprati |devAnabhidhitsurAha-- se kiM taM devA ?, devA caubvihA paNNattA, taMjahA - bhavaNavAsI vANamaMtarA joisiyA vemANiyA ( sU0 114 ) se kiM taM bhavaNavAsI, 2 dasavihA paNNattA, taMjahA- asurakumArA jahA paNNavaNApade devA bheo tahA bhANitavvo jAva aNuttarovavAiyA paMcavidhA paNNattA, taMjahA - vijayavejayaMta jAva savvaTTasiddhagA, settaM aNuttarovavAtiyA // (sU0 115) kahi NaM bhaMte ! bhavaNavAsidevANaM bhavaNA pannattA ?, kahi NaM bhaMte! bhavaNavAsI devA parivasaMti ?, goyamA ! imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe, evaM jahA paNNavaNAe jAva bhavaNavAsAitA, ta(e) tthaNaM bhavaNavAsINaM devANaM satta bhavaNakoDIo bAvattari bhavaNAvAsasayasahassA bhavatittimakkhAtA, tatthaNaM bahave bhavaNavAsI devA parivasaMti-asurA nAga suvannA ya jahA paNNavaNAe jAva viharati // (sU0 116) kahi NaM bhaMte! asurakumArANaM devANaM bhavaNA pa01, pucchA, evaM jahA paNNavaNAThANapade 3 pratipattau devAdhi kAraH uddezaH 1 sU0 116 // 158 // jainelibrary.org
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education jAva viharati // kahi NaM bhaMte! dAhiNillANaM asurakumAradevANaM bhavaNA pucchA, evaM jahA ThANapar3he jAva camare, tattha asurakumAriMde asurakumArarAyA parivasati jAva viharati // ( sU0 117) 'se kiM ta' mityAdi, atha ke te devA: ?, sUrirAha - devAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA - bhavanavAsino vAnamantarA jyotiSkA vaimAnikAH, amISAM ca zabdAnAM vyutpattiryathA prajJApanATIkAyAM tathA veditavyA // 'se kiM tamityAdi, atha ke te bhavanavAsina: ?, sUrirAha - bhavanavAsino dazavidhAH prajJaptAH, evaM devAnAM prajJApanAgataprathamaprajJApanAkhyapada iva tAvadbhedo vaktavyo yAvatsarvArthadevA iti // samprati bhavanavAsinAM devAnAM bhavanavasanapratipAdanArthamAha- 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! bhavanavAsinAM devAnAM bhavanAni prajJaptAni ?, ka bhadanta ! bhavanavAsino devAH parivasanti ?, bhagavAnAha - gautama ! 'imIse Na' mityAdi, 'asyAH ' pratyakSata upalabhyamAnAyA yatra vayamAsmahe ratnaprabhAyAH pRthivyA: 'azItyuttarayojanazatasahasravAhalyAyAH' azItyuttaram - azItisahasrAdhikaM yojanazatasahasraM bAhulyaM - piNDabhAvo yasyAH sA tathA, tasyA uparyukaM yojanasahasramavagAhyAdhastAdekaM yojanasahasraM varjayitvA madhye 'aSTasaptate' aSTasaptatisahasrAdhike yojanazatasahasre, 'atra' etasmin sthAne bhavanavAsinAM devAnAM sapta bhavanakoTayo dvisaptatirbhavanAvAsazatasahasrANi bhavantIti AkhyAtAni mayA zeSaizca tIrthakudbhiH, tatra saptakoTyAdibhAvanaivaM catuHpaSTiH zatasahasrANi bhavanAnAmasura kumArANAM caturazItiH zatasahasrANi nAgakumArANAM dvisaptatiH zatasahasrANi suvarNakumArANAM paNNavatiH zatasahasrANi vAyukumArANAM dvIpakumArAdInAM paNNAM pratyekaM paTsaptatiH zatasahasrANi bhavanAnAM tataH sarvasaGkhyayA yathoktaM bhavanasaGkhyAnaM bhavati / 'te NaM bhavaNA' ityAdi, tAni, sUtre puMstvanirdeza: prAkRtatvAt, Namiti vAkyAlaGkAre bhavanAni bahi: 'vRttAni' vRttAkArANi antaH ww.jainelibrary.org
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi malayagi-1 rIyAvRttiH // 159 // SOCCASSEMA samacaturasrANi adhastalabhAgeSu puSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitAni, 'bhavaNavaNNao bhANiyabbo jahA ThANapade jAva paDirUvA' pratipattau iti, uktaprakAreNa bhavanavarNako bhaNitavyo yathA prajJApanAyAM dvitIye sthAnAkhye pade, sa ca tAvad yAvat 'paDirUvA' iti padaM, sa|| devAdhicaivam-"ukkiNNaMtaraviulagaMbhIrakhAyaparikhA pAgAraTTAlayakavADatoraNapaDiduvAradesabhAgA jaMtasayagghimusalamusaMDhiparivAriyA ajojjhA kAraH | sayAjayA sayAguttA aDayAlakoTTaraiyA aDayAlakayavaNamAlA khemA sivA kiMkaraamaradaMDovarakkhiyA lAulloiyamahiyA gosIsasa- | uddezaH 1 rasarattacaMdaNadaddaradiNNapaMcaMgulitalA uvaciyacaMdaNakalasA caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgA AsattosattaviulavaTTavagdhAriyama- sU0117 ladAmakalAvA paMcavaNNasarasamukapuSphapuMjovayArakaliyA kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkadhUvamaghamaghetagaMdhuduyAbhirAmA sugandhavaragaMdhagaMdhiyA gaMdhavaTTibhUyA accharagaNasaMghasaMvikiNNA divvatuDiyasaddasaMpaNadiyA savvarayaNAmayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA nimmalA nippaMkA nikaMkaDacchAyA sappabhA samirIyA saujjoyA pAsAIyA darasaNijjA abhirUvA paDirUvA" iti, asya vyAkhyA-utkIrNamiva utkIrNa atIva vyaktamiti bhAvaH, utkIrNamantaraM yAsAM khAtaparikhAnAM tA utkIrNAntarAH kimuktaM bhavati ?-khAtAnAM parikhANAM ca spaSTavaiviktyonmIlanArthamapAntarAle mahatI pAlI samastIti, khAtAni ca parikhAzca khAtaparikhAH utkIrNAntarA vipulAvistIrNA gambhIrA-alabdhamadhyabhAgAH khAtaparikhA yeSAM bhavanAnAM paritastAni utkIrNAntaravipulagambhIrakhAtaparikhAni, khAtaparikhANAM cAyaM prativizeSa:-parikhA upari vizAlA'dhaH saGkucitA, khAtaM tUbhayatrApi samamiti, 'pAgArahAlakakavADapaDiduvAradesabhAgA' iti pratibhavanaM prAkAreSu aTTAlakakapATatoraNapratidvArANi-aTTAlakakapATatoraNapratidvArarUpA dezabhAgA-dezavizeSA yeSu tAni prAkA- // 159 // rAhAlakakapATatoraNapratidvAradezabhAgAni, tatrAhAlakA:-prAkArasyopari bhRtyAzrayavizeSAH kapATAni-pratolIdvArasatkAni, etena pratolyaH Jan Education 2 For Private Personal use only Mainelibrary.org
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intern sarvatra sUcitA anyathA kapATAnAmasambhavAt, toraNAni pratItAni tAni ca pratolIdvArepu, pratidvArANi - mUladvArApAntarAlavarttIni laghudvArANi / tathA 'jaMtasayagghimusalamusaMDhiparivAriyA' iti yatrANi - nAnAprakArANi zatanyo- mahAyaSTayo mahAzilA vA yAH pAtitAH satyaH puruSANAM zatAni nanti muzalAni - pratItAni muSaNDhaya :- zastravizeSAstaiH parivAritAni - samantato veSTitAni ata evAyodhyAni - parairyoddhumazakyAni ayodhyatvAdeva 'sadAjayAni' sadA sarvakAlaM jayo yeSu tAni sadAjayAni sarvakAlaM jayavantIti bhAva:, tathA sadA sarvakAlaM guptAni praharaNaiH puruSaizca yoddhRbhiH sarvataH samantato nirantaraM parivAritatayA pareSAmasahamAnAnAM manA gapi pravezAsambhavAt 'aDayAlakoTTaraiyA' iti aSTAcatvAriMzadbhedabhinnavicchittikalitAH koSThakA - apavarakA racitAH svayameva racanAM prAptA yeSu tAnyaSTAcatvAriMzatkoSThakaracitAni sukhAdidarzanAtpAkSiko niSThAntasya paranipAtaH, tathA'STAcatvAriMzadbhedabhinnavicchittayaH kRtA vanamAlA yeSu tAni aSTacatvAriMzatkRtavanamAlAni, anye tvabhidadhati - aDayAlazabdo dezIvacanAt prazaMsAvAcI, tato'yamarthaH - 'prazasta koSThakaracitAni prazastakRtavanamAlAnI'ti tathA 'kSemANi' parakRtopadravarahitAni, 'zivAni' sadA maGgalopetAni, tathA kiGkarAH - kiGkarabhUtA ye'marAstairdaNDaiH kRtvA uparakSitAni - sarvataH samantato rakSitAni kiGkarAmaradaNDoparakSitAni, 'lAuloiyamahiyA' iti lAiyaM nAma yadbhUmergomayAdinA upalepanam 'ulloiyaM' kuDyAnAM mAlasya seTikAdibhiH saMsRSTIkaraNaM lAiyolloiyAbhyAM mahitAni - pUjitAni lAiyolloiyamahitAni tathA gozIrSeNa-gozIrSanAmakena candanena sarasaraktacandanena ca dardareNa - bahalena capeTAprakAreNa vA dattAH paJcAGgulayastalA - hastakA yeSu tAni gozIrSasarasaraktacandana dardaradattapaJcAGgulitalAni, tathA upacitA - nivezitAH candanakalazA - maGgalyakalazA yeSu tAni upacitacandanakalazAni, 'caMdaNaghaDa sukayatoraNapaDiduvAradesa bhAgA' ainelibrary.org
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- iti candanaghaTai:-candanakalazaiH sukRtAni zobhitAnIti tAtparyArtha: yAni toraNAni tAni candanaghaTasukRtAni toraNAni pratidvAra-8 pratiprattau jIvAbhi0 dezabhAga-dvAradezabhAge yeSu tAni candanaghaTasukRtatoraNapratidvAradezabhAgAni, tathA 'AsattosattavipulavaTTavagdhAriyamalladAmaka- devAdhimalayagi- lAvA' iti A-avAG adhobhUmau sakta-Asakto bhUmau lagna ityarthaH Urdhva sakta utsakta: ullocatale upari saMbaddha ityarthaH | kAra: rIyAvRttiH vipulo-vistIrNo vRtto-vartulaH 'vagdhAriya' iti pralambito mAlyadAmakalApa:-puSpamAlAsamUho yeSu tAni AsaktosaktavipulavRtta- uddazaH1 pralambitamAlyadAmakalApAni, tathA paJcavarNena surabhiNA-surabhigandhena muktena-kSiptena puSpapujalakSaNenopacAreNa-pUjayA kalitAni sU0117 // 16 // paJcavarNasurabhimuktapuSpapukhopacArakalitAni, tathA kAlAguru:-prasiddhaH pravara:-pradhAna: kunduruSka:-cIDA turuSka-silhakaM kAlAguruzca pravarakunduruSkaturuSke ca kAlAgurupravarakunduruSkaturuSkANi teSAM dhUpasya yo maghamaghAyamAno gandha uddhRta-itastato viprasRtastenAbhirAmANi-ramaNIyAni kAlAgurupravarakunduruSkaturuSkadhUpamaghamaghAyamAnagandhoddhutAbhirAmANi, tathA zobhano gandho yeSAM te sugandhAH te ca te varagandhAzva-vAsA: sugandhavaragandhAsteSAM gandhaH sa eSvastIti sugandhavaragandhagandhikAni 'ato'nekasvarA'ditIkapratyayaH, ata 8| eva gandhavatibhUtAni, saurabhyAtizayAd gandhadravyaguTikAkalpAnIti bhAvaH, tathA'psarogaNAnAM saGghaH-samudAyastena samyaga-maNIya tayA vikIrNAni-vyAptAni apsarogaNasaGghavikIrNAni, tathA divyAnAmAtodyAnAM-veNuvINAmRdaGgAnAM ye zabdAstaiH saMpraNaditAni-samyakazrotramanohAritayA prakarSeNa sarvakAlaM naditAni-zabdavanti divyatruTitazabdasaMpraNaditAni sarvaratnamayAni-sarvAtmanA sAmastyena ratna mayAni na tvekadezena sarvaratnamayAni-samastaratnamayAni acchAni-AkAzasphaTikavadatisvacchAni zlakSNAni-zlakSNapudgalaskandhaniSpatanAni zlakSNadalaniSpannapaTavat laNhAni-masRNAni ghuNTitapaTavat 'ghaTThA' iti ghRSTAnIva ghRSTAni kharazAnayA pASANapratimAvat , 'mahA' // 16 // Jain Education inte ForPrivate sPersonal use Only M ainelibrary.org
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ ThA iti mRSTAnIva mRSTAni sukumArazAnayA pASANapratimAvadeva, ata eva nIrajAMsi svAbhAvikarajorahitatvAt 'nirmalAni' Agantukama-SH lAsambhavAt 'niSpaGkAni' kalaGkavikalAni kardamarahitAni vA 'nikaMkaDacchAyA' iti niSkaGkaTA-niSkavacA nirAvaraNA nirupaghAteti bhAvArthaH chAyA-dIptiryeSAM tAni niSkaGkaTacchAyAni 'saprabhANi' svarUpataH prabhAvanti 'samarIcIni' bahirvinirgatakiraNajAlAni 'sodyotAni' bahirvyavasthitavastustomaprakAzakarANi 'prAsAdIyAni' prasAdAya-mana:prasattaye hitAni manaHprasattikA-18 rINIti bhAvaH, tathA 'darzanIyAni' darzanayogyAni yAni pazyatazcakSuSI na zramaM gacchata iti bhAvaH, 'abhirUvA' iti abhi-sarveSAM draSTaNAM manaHprasAdAnukUlatayA'bhimukhaM rUpaM yeSAM tAni abhirUpANi-atyantakamanIyAnItyarthaH ata eva 'paDirUvA' iti prativiziSTaM rUpaM yeSAM tAni pratirUpANi, athavA pratikSaNaM navaM navamiva rUpaM yeSAM tAni pratirUpANi // tadevaM bhavanasvarUpamuktamidAnIM yatpRSTaM 'kka bhadanta ! bhavanavAsino devAH parivasantIti tatrottaramAha-'tattha NaM bahave bhavaNavAsI devA parivasaMti asurA nAgA bhedo bhANiyavvo jAva viharaMti evaM jA ThANapade vattavvayA sA bhANiyabvA jAva camareNaM asurakumAriMde asurakumArarAyA parivasaI' iti, 'tatra' teSvanantaroditasvarUpeSu bhavaneSu bahavo bhavanavAsino devA: parivasanti, tAneva jAtibhedata Aha-'asurA nAgA' ityAdi yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH pATha:-"asurA nAga suvaNNA vija aggI ya dIva udahI ya disipavaNathaNiyanAmA dasahA ee bhavaNavA|sI // 1 // cUDAmaNimauDarayaNA 1 bhUsaNanAgaphaNa 2 garula 3 vaira 4 puNNakalasaaMkaupphesa 5 sIha 6 hayavara 7 gaya 8 magaraMka9 varavaddhamANa 10 nijuttacittaciMdhagayA surUvA mahiDIyA mahajjuiyA mahAyasA mahAbalA mahANubhAgA mahAsokkhA hAravirAiyavacchA kaDagatuDiyathaMbhiyabhuyA aMgayakuMDalamaTTagaMDatalakaNNA pIDhadhArI vicittahatthAbharaNA vicittamAlAmaulI (mauDA) kallANagapavaravatthapa Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Jainelibrary.org
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 16 // POSTURADASOS rihiyA kallANagapavaramallANulevaNavarA bhAsuraboMdI palaMbavaNamAladharA dibveNaM vaNNeNaM divveNaM gaMdheNaM divveNaM phAseNaM divveNaM saMghaya- 3 pratipattau NaNaM divvAe iDIe divvAe juIe divvAe pahAe divvAe chAyAe divvAe acIe divveNaM teeNaM divvAe lessAe dasa disAo | devAdhiujjovemANA, te NaM tattha sANaM 2 bhavaNAvAsasayasahassANaM sANaM sANaM sAmANiyasAhassINaM sANaM sANaM tAyattIsagANaM sANaM sANaM | kAraH logapAlANaM sANaM 2 aggama hisINaM sANaM 2 aNIyANaM sANaM sANaM aNiyAhivaINaM sANaM 2 AyarakkhadevasAhassINaM aNNesiM ca uddezaH1 bahUNaM bhavaNavAsINaM devANaM devINa ya AhevaccaM porevaccaM sAmittaM bhaTTittaM mayaragattaM ANAIsaraseNAvaccaM kAremANA pAlemANA mayA- sU0117 |''hayanadRgIyavAiyataMtItalatAlaghaNamuiMgapaDuppavAiyaraveNaM divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANA viharaMti" asya vyAkhyA-'asarA' asa. rakumArAH, evaM nAgakumArA: suvarNakumArA vidyutkumArA agnikumArA dvIpakumArA udadhikumArA dikumArA: pavanakumArAH stanitaku-18 mArAH, 'dazadhA' dazaprakArA: 'ete' anantaroditA asurakumArAdayo bhavanavAsino yathAkramaM cUDAmaNimukuTaratnabhUSaNaniyuktanAgasphaTAdivicitracihnagatAzca, tathAhi-asurakumArA bhavanavAsinazcUDAmaNimukuTaratnAH, cUDAmaNirnAma mukuTe ratnaM cihnabhUtaM yeSAM te tathA, nAgakumArA bhUSaNaniyuktanAgasphaTArUpacihnadharAH, suvarNakumArAH bhUSaNaniyuktagaruDarUpacihnadharAH, vidyutkumArA: bhUSaNaniyuktavatrarUpacihradharAH, vanaM nAma zakrasyAyudhaM, agnikumArA bhUSaNaniyuktapUrNakalazarUpacihnadharAH, dvIpakumArA bhUSaNaniyuktasiMharUpacihnadharAH, udadhikumArA bhUSaNaniyuktahayavararUpacihnadhAriNaH, dikkumArA bhUSaNaniyuktagajarUpacihnadhAriNaH, vAyukumArA bhUSaNaniyuktamakararUpacihnadharAH, stanitakumArA bhUSaNaniyuktavarddhamAnakarUpacihnadhAriNaH, bhUSaNamatra mukuTo draSTavyo'nyatra 'mauDavaravaddhamANanijuttacittaciMdhagayA' // 161 // iti pAThadarzanAd, varddhamAnaka-zarAvasaMpuTaM, punaH sarve kathambhUtA: ? ityAha-'surUpAH' zobhanaM rUpaM yeSAM te tathA, atyantakamanIya Jain Education Inte For Private & Personel Use Only NITainelibrary.org
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpA ityarthaH, 'mahiDDiyA mahajjuiyA mahAyasA mahAbalA mahANubhAgA mahAsokkhA' iti prAgvat , 'hAravirAiyavacchA' iti 8 hArairvirAjitaM vakSo yeSAM te hAravirAjitavakSasa:, 'kaDagatuDiyathaMbhiyabhuyA' iti kaTakAni-kalAcikAbharaNAni truTitAni-bAhurakSakAstaiH stambhitAviva stambhitau bhujau yeSAM te kaTakatruTitastambhitabhujAH, tathA'GgadAni-bAhuzIrSAbharaNavizeSarUpANi kuNDale-karNAbharaNavizeSarUpe, tathA mRSTau-mRSTIkRtau gaNDau-kapolau yastAni mRSTagaNDAni karNapIThAni-AbharaNavizeSarUpANi dhArayantItyevaMzIlA aGgadakuNDalamRSTagaNDakarNapIThadhAriNaH, tathA vicitrANi- nAnArUpANi hastAbharaNAni yeSAM te vicitrahastAbharaNAH, tathA 'vicittamAlAmaulimauDA' iti, vicitrA mAlA-kusumasram maulau-mastake mukuTaM ca yeSAM te vicitramAlAmaulimukuTAH, tathA kalyANaka-kalyANakAri pravaraM vastraM parihitaM yaiste kalyANakavastraparihitAH, sukhAdidarzanAnniSTAntasyAtra pAkSikaH paranipAtaH, tathA kalyANaka-kalyANakAri yat pravaraM mAlyaM-puSpadAma yazcAnulepanaM taddharantIti kalyANakapravaramAlyAnulepanadharAH, tathA bhAsvarA-dedIpyamAnA bondiHzarIraM yeSAM te bhAsvarabondayaH, tathA pralambata iti pralambA yA vanamAlA tAM dharantIti pralambavanamAlAdharAH, divyena 'varNena' kRSNA dinA 'divyena gandhena' surabhiNA 'divyena sparzena' mRdusnigdhAdirUpeNa divyena zaktivizeSamapekSya saMhananeneva saMhananena na tu sA-18 lakSAtsaMhananena, devAnAM saMhananAsambhavAt , saMhananaM hi asthiracanAtmakaM, na ca devAnAmasthIni santi, tathA coktaM prAgeva-"devA asaM ghayaNI tesi neva sirA" ityAdi, 'divyena saMsthAnena' samacaturasrarUpeNa bhavadhAraNIyazarIrasya, teSAmanyasaMsthAnAsambhavAt , 'divyayA 4 RddhyA' parivArAdikayA 'divyayA dyutyA' iSTArthasaMprayogalakSaNayA, 'dhu abhigamane' itivacanAt 'divyayA prabhayA' bhavanAvAsagahai tayA 'divyayA chAyayA' samudAyazobhayA 'divyenArciSA' svazarIragataratnAditejojvAlayA 'divyena tejasA' zarIraprabhavena 'divyayA Jan Education in For Private Personal use only jainelibrary.org
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ CASSE5% zrIjIvA-tAlezyayA' dehavarNasundaratayA daza diza: 'udyotayantaH' prakAzayanta: 'pabhAsemANA' iti zobhayantaste bhavanavAsino devA Namiti pratipattau jIvAbhi0 vAkyAlaGkAre 'tatra' svasthAne 'sANaM sANaM ti sveSAM kheSAmAtmIyAtmIyAnAM bhavanAvAsazatasahasrANAM sveSAM sveSAM sAmAnikasahasrANAM sveSAM devAdhimalayagi- sveSAM trAyastriMzakAnAM sveSAM sveSAM lokapAlAnAM svAsAM svAsAm 'agramahiSINA' paTTarAjJInAM sveSAM sveSAmanIkAnAM sveSAM sveSAmanIkAdhipa- kAraH rIyAvRttiH tInAM skheSAM sveSAmAtmarakSadevasahasrANAm , anyeSAM ca vahUnAM svasvabhavanAvAsanagarIvAstavyAnAM bhavanavAsinAM devAnAM devInAM ca 'Ahebacca'mityAdi, adhipateH karma AdhipatyaM rakSetyarthaH, sA ca rakSA sAmAnyenApi (A)rakSakeNeva kriyate tata Aha-purasya patiH purapa su0117 // 16 // tistasya karma paurapatyaM, sarveSAmA tmIyAnAmagresaratvamiti bhAvaH, taccAnesaratvaM nAyakatvamantareNApi nAyakaniyuktatathAvidhagRhacintakasAmAnyapuruSasyeva bhavati tato nAyakatvapratipattyarthamAha-'svAmitvaM' svamasyAstIti svAmI tadbhAvo nAyakalamityarthaH, tadapi ca nAyakatvaM kathaJcitpoSakatvamantareNApi bhavati yathA hariNayUthAdhipaterhariNasya, tata Aha-'bhartRtvaM' poSakatvamata eva mahattarakatvaM, tadapi maha-IN ttarakatvaM kasyacidAjJAvikalasyApi saMbhavati yathA kasyacidvaNija: svadAsadAsIvarga prati, tata Aha-ANAIsaraseNAvaccaM' AjJayA Izvara AjJezvara: senAyAH patiH senApatiH AjJezvarazcAsau senApatizca AjJezvarasenApatistasya karma AjJezvarasenApatyaM svasvasainyaM pratyadbhutamAjJAprAdhAnyamiti bhAvaH kArayanto'nyairniyuktakaiH puruSaiH pAlayantaH svayameva, mahatA raveNeti yogaH, 'Aya' iti AkhyAnakapratibaddhAni yadivA 'ahatAni' avyAhatAni nityAnubandhInIti bhAvaH ye nATyagIte nATya-nRtyaM gIta-gAnaM yAni ca vAditAni tatrItalatAlatruTitAni tatrI-vINA talau-hastatalau tAla:-kaMsikA truTitAni-vAditrANi, tathA yazca ghanamRdaGgaH paTunA puruSeNa pravA-lA // 162 // ditaH, tatra ghanamRdaGgo nAma ghanasamAnadhvaniyoM mRdaGgaH, tata eteSAM dvandvasteSAM raveNa 'divyAn' divi bhavAn pradhAnAniti bhAvaH, bho AGARSONAMSAROO Jain Education Inte For Private & Personel Use Only |M ainelibrary.org l ta
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAhI bhogA:-zabdAdayo bhogabhogAstAna bhuJjamAnA: 'viharanti' Asate / / 'kahi NaM bhaMte ! asurakumArANaM devANaM bhavaNA pannattA ?, / kahi NaM bhaMte ! asurakumArA devA parivasaMti?, evaM jA ThANapae battabbayA sA bhANiyavvA jAva camare ettha asurakumAriMde asuraku mArarAyA parivasati jAba viharati" ka bhadanta ! asurakumArANAM devAnAM bhavanAni prajJaptAni?, tathA ka bhadanta ! asurakumArA devAH parivasanti ?, 'evam' 'uktena prakAreNa yA sthAnapade vaktavyatA sA bhaNitavyA yAvaccamaraH asurakumArendraH asurakumArarAjA pariva-17 sati yAvadviharatIti, sA caivam-'goyamA! imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassamogAhettA hiTThA cegaM joyaNasahassaM vajettA maJjhe aTThahattare joyaNasayasahasse, ettha NaM asurakumArANaM devANaM cosaTThI bhavaNAvAsasayasahassA bhavaMtIti makkhAyaM, te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA aMto cauraMsA ahe pukkharakaNNiyAsaMThANasaMThitA ukinnaMtaraviulagambhIrakhAyaparihA jAva paDiruvA, ettha NaM asurakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA, ettha NaM bahave asurakumArA devA parivasaMti kAlA lohiyakkhabiMboTThA dhavalapuSpadaMtA asiyakesA vAmeyakuMDaladharA addacaMdaNANulittagattA IsisiliMdhapupphapagAsAI asaMkiliTThAI suhumAI vatthAI pavaraparihiyA paDhamaM vayaM ca samaikatA viiyaM ca asaMpattA bhadde jovaNe vaTTamANA talabhaMgayatuDiyavarabhUsaNanimmalamaNirayaNamaMDiyabhuyA dasamuddAmaMDiyaggahatthA cUDAmaNicittaciMdhagayA surUvA mahiDDiyA mahajuiyA mahAjasA mahabbalA mahANubhAgA mahAsokkhA hAravirAiyavacchA kaDagatuDiyathaMbhiyabhuyA jAba dasa disAo ujovemANA pabhAsemANA, te NaM tastha sANaM sANaM bhavaNAvAsasayasahamassANaM jAva dibvAI bhogabhogAI muMjamANA viharaMti, camaravaliNo ya etya duve asurakumAriMdA asurakumArarAyANo parivasaMti kAlA mahAnIlasarisA nIlaguliyagavalapagAsA viyasiyasayavattanimmalaIsisiyarattataMvanayaNA garulAyayaujutuMganAsA uvaciyasilappavAlajI0ca028 Jain Education For Private Personal Use Only Dr.jainelibrary.org
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 pratipattau zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH devAdhi kAra: uddezaH1 sU0 117 // 163 // biMbaphalasannibhAdharoTThA paMDurasasisagalavimalanimmala (dahighaNa) saMkhagokhIrakuMdadhavalamuNAliyAdataseDhI huyavahaniddhatadhoyatattatavaNijjarattatalatAlujIhA aMjaNaghaNamasiNaruyagaramaNijaniddhakesA vAmeyakuMDaladharA jAva pabhAsemANA, te NaM tattha sANaM sANaM bhavaNAvAsasayasahassANaM jAva muMjamANA viharaMti // kahi NaM bhaMte! dAhiNilANaM asurakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA ?, kahi NaM bhaMte! dAhiNillA asuraku|mArA devA parivasaMti ?, goyamA! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassamogAhettA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe aTThahattare joyaNasayasahasse, ettha NaM dAhiNi- lANaM asurakumArANaM devANaM cottIsaM bhavaNAvAsasayasahassA bhavaMtIti makkhAyaM, te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA taheva jAva paDirUvA, tattha NaM bahave dAhiNillA asurakumArA devA parivasaMti kAlA lohiyakkhA taheva bhuMjamANA viharaMti, camare ya ettha asurakumAriMde asurakumArarAyA parivasai kAle mahAnIlasarise jAva pabhAsemANe, se NaM tattha cottIsAe bhavaNAvAsasayasahassANaM ca usaTThIe sAmANiyasA-1 (hassINaM tAyattIsAe tAyattIsagANaM cauNDaM logapAlANaM paMcaNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiNhaM parisANaM sattaNhaM aNiyANaM sattaNDaM aNiyAviINaM cauNDaM causaTThINaM AdarakkhadevasAhassINaM, aNNesiM ca bahUNaM dAhiNillANaM devANaM devINa ya AhevacaM porevaccaM jAva | viharai" / / iti, idaM prAyaH samastamapi sugamaM navaraM 'kAlA lohiyakkha' ityAdi, 'kAlAH' kRSNavarNA: 'lohiyakkhAbabohA' lohitAkSaratnavad bimbavaJca-bimbIphalavad oSThau yeSAM te lohitAkSavivauSThAH AraktauSThA iti bhAvaH, dhavalA: puSpavat sAmarthyAtkundakalikA iva dantA yeSAM te dhavalapuSpadantAH, asitA:-kRSNA: kezA yeSAM te asitakezAH, dantAH kezAzcAmISAM vaikriyA draSTavyA na |svAbhAvikAH, vaikriyazarIratvAt , 'vAmeyakuNDaladharAH' ekakarNAvasaktakuNDaladhAriNaH, tathA''dreNa-sarasena candanenAnuliptaM gAtraM yaiste SARSUCKSEAXAX Jain Education a l For Private Personal Use Only P w .jainelibrary.org
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ S AMA CRORSCIENCONOCOCCOL ArdracandanAnuliptagAtrAH, tathA ISat-manAka 'zilindhrapuSpaprakAzAni' zilindhrapuSpasadRzavarNAni 'asaMkliSTAni' atyantasukhajanakatayA manAgapi saGkezAnutpAdakatvAt 'sUkSmANi' mRdulaghusparzAni acchAni ceti bhAvaH vastrANi pravaraM suzobhaM yathA bhavati evaM parihitAH-parihitavantaH pravaravastraparihitAH, tathA vaya: prathama-kumAratvalakSaNamatikrAntAstatparyantavartina ityarthaH, yata Aha-dvitIyaM ca-madhyalakSaNaM vayo'saMprAptAH, etadeva vyaktIkaroti-bhadre' atiprazasye yauvane vartamAnAH 'talabhaMgayatuDiyavarabhUsaNanimmalama|NirayaNamaMDiyabhuyA' talabhaGgakA-bAhvAbharaNavizeSAH truTitAni-vAhurakSakA:, anyAni ca yAni varANi bhUSaNAni bAhvAbharaNAni teSu ye nirmalA maNaya:-candrakAntAdyA yAni ratnAni-indranIlAdIni tairmaNDitau bhujau yeSAM te tathA, tathA dazabhirmudrAbhirmaNDitau agrahastau yeSAM te (dazamudrA) maNDitAgrahastAH, 'cUDAmaNicittaciMdhagayA' cUDAmaNi:-cUDAmaNinAmakaM citram-adbhutaM cihnaM gataM-sthitaM yeSAM te cUDAmaNicitracihnagatAH, camarabalisAmAnyasUtre 'kAlAH' kRSNavarNAH, etadevopamAnata: pratipAdayati-mahAnIlasarisA' mahAnIlaM yatkimapi vastujAtaM loke prasiddhaM tena sadRzAH, etadeva vyAcaSTe-nIlaguTikA-nIlyA guTikA gavalaM-mAhiSaM zRGgaM tayovi prakAzaHpratibhA yeSAM te nIlaguTikAgavalaprakAzAH, tathA vikasitazatapatramiva nirmale ISaddezavibhAgena site rakte tAne ca nayane yeSAM te vikasitazatapatranirmaleSatsitaraktatAmranayanAH, tathA garuDasyevAyatA-dIrghA RjvI-akuTilA tuGgA-unnatA nAsA-nAsikA yeSAM te garuDAyatarjutuGganAsAH, tathA oyaviyaM-tejitaM yat zilApravAha-vidrumaM ratnaM yacca bimbaphalaM tatsannibho'dharaH-oSTho yeSAM te tathA, tathA pANDuraM na tu sandhyAkAlabhAvi AraktaM zazizakalaM-candrakhaNDaM, tadapi ca kathambhUtamityAha-vimalaM-rajasA rahitaM kalaGkavikalaM vA tathA nirmalo yo dadhidhanaH zaGkho gokSIraM yAni kundAni-kundakusumAni dakarajaH-pAnIyakaNA mRNAlikA ca tadvad dhavalA dantazre Jain Education Mroww.jainelibrary.org anal
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 NiryeSAM te tathA, vimalazabdasya vizeSyAtparanipAtaH prAkRtatvAt, tathA hutavahena - vaizvAnareNa nirdhyAtaM san yad jAyate dhautaM nirmalaM taptam uttaptaM tapanIyam AraktaM suvarNa tadvadraktAni talAni - hastapAdatalAni tAlujihve ca yeSAM te hutavahanirmAtadhauta taptatapanIyaraktamalayagi- 5 talatAlujihvAH, tathA'JjanaM - sauvIrAJjanaM ghanaH - prAvRTkAlabhAvI meghastadvat kRSNAH rucakavad - rucakaratnavad ramaNIyAH snigdhAca rIyAvRttiH | kezA yeSAM te aJjanaghanakRSNarucakaramaNIya snigdhakezAH, zeSaM prAgvat // camarasUtre 'tinhaM parisANamityuktaM tataH parSadvizeSaparijJAnAya sUtramAha // 164 // Jain Education camarassaNaM bhaMte! asuriMdassa asuraranno kati parisAto paM0 1, go0 ! tao parisAto paM0, taM0 - samitA caMDA jAtA, abhitaritA samitA majjhe caMDA vAhiM ca jAyA / camarassa NaM bhaMte! asuriMdarasa asuraranno agbhitaraparisAe kati devasAhassIto paNNattAo ?, majjhimaparisAe kati devasAhassIo paNNattAo ?, bAhiriyAeM parisAe kati devasAhassIo paNNattAo ?, gomA ! camarassa NaM asuriMdassa 2 abhitaraparisAe cavIsaM devasAhassIto paNNattAo, majhimatA parisAe aTThAvIsaM deva0, bAhiritAe parisAe battIsaM devasA0 // camarassa NaM bhaMte! asuriMdara asuraraNNo abhitaritAe kati devisatA paNNattA ?, majjhimayA parisAe kati deviyA paNNattA?, bAhiriyAe parisAe kati devisatA paNNattA ?, goyamA ! camarassaNaM asuriMdassa asuraraNNo abhitariyAe parisAe achuTThA devisatA paM0 majjhimiyAe parisAe tinni 3 pratipattau devAdhi kAraH uddezaH 1 sU0 117 // 164 // w.jainelibrary.org
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte devi0 bAhiriyAe aDDAijA devi0 / camarassa NaM bhaMte! asuriMdassa asuraraNNo abhitariyAe parisAe devANaM kevaliyaM kAlaM ThitI paNNattA ? majjhimiyAe parisAe0 bAhiriyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ? agbhitariyAe pari0 devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? majjhimiyAe pari0 devINaM kevatiyaM0 bAhiriyAe pari0 devINaM ke0 ?, goyamA ! camarassa NaM asuriMdassa 2 abhitariyAe pari0 devANaM aDDAijAiM palio mAI ThiI paM0 majjhimAe parisAe devANaM do palio mAI ThiI paNNattA bAhiriyAe parisAe devANaM divaGkaM pali0 agbhitariyAe parisAe devINaM divaDuM paliovamaM ThitI paNNattA majjhimiyAe parisAe devINaM paliovamaM ThitI paNNattA bAhiriyAe pari0 devINaM advapalioyamaM ThitI paNNattA // se keNadveNaM bhaMte! evaM buccati ? - camarassa asuriMdassa tao parisAto paNNattAo, taMjahA -samiyA caMDA jAyA, abhitariyA samiyA majjhimiyA caMDA bAhiriyA jAyA ?, goyamA ! camarassa NaM asuriMdassa asurarano abhitaraparisA devA vAhitA havvamAgacchaMti No abvAhitA, majjhimaparisAe devA vAhitA havyamAgacchaMti avvAhitAvi, bAhiraparisA devA avvAhitA havvamAgacchaMti, aduttaraM caNaM goyamA ! camare asuriMde asurarAyA annayaresu uccAvaesa kajjako DuMbesu samuppanne abhitariyAe parisAe saddhiM saMmahasaMpucchaNAvahule viharai majjhimaparisAe saddhiM payaM evaM parvacemANe 2 jainelibrary.org
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1482 zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH kAra: // 165 // CAUSA 544422 viharati bAhiriyAe parisAe saddhi payaMDemANe 2 viharati, se teNaTeNaM goyamA! evaM vucai 18 pratipattau camarassa NaM asuriMdassa asurakumAraraNo tao parisAo paNNattAo samiyA caMDA jAtA, devAdhiabhitariyA samiyA majjhimiyA caMDA bAhiriyA jAtA (sU0 118) // 'camarassa Na'mityAdi, camarasya bhadanta ! asurendrasya asurakumArarAjasya 'kati' kiyatsaGkhyAkAH parSadaH prajJaptAH ?, bhagavAnAha uddezaH 1 gautama ! tisraH parSadaH prajJaptAH, tadyathA-samitA caNDA jAtA, tatrAbhyantarikA parSat 'samitA' samitAbhidhAnA, evaM madhyamikA | sU0 118 caNDA bAhyA jAtA // 'camarassa NamityAdi, camarasya bhadanta ! asurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi kati devasahasrANi prajJaptAni ?, madhyamikAyAM parSadi kati devasahasrANi prajJaptAni ?, bAhyAyAM parSadi kati devasahasrANi prajJaptAni !, bhagavAnAhagautama! camarasyAsurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi caturvizatirdevasahasrANi prajJaptAni, madhyamikAyAmaSTAviMzatirdevasahasrANi, bAhyAyAM dvAtriMzaddevasahasrANi prajJaptAni // 'camarassa NaM bhaMte'! ityAdi, camarasya bhadanta ! asurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi kati devIzatAni prajJaptAni ? madhyamikAyAM parSadi kati devIzatAni prajJaprAni ? bAhyAyAM parSadi kati devIzatAni prajJatAni?, bhagavAnAha-gautama! abhyantarikAyAM parSadi arddhatRtIyAni devIzatAni prajJaptAmi, madhyamikAyAM parSadi trINi devIzatAni prajJaptAni, bAhyAyAM parSadi arddhacaturthAni devIzatAni prajJaptAni // 'camarassa NaM bhaMte !' ityAdi, camarasya bhadanta ! asurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi devAnAM kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ? madhyamikAyAM parSadi devAnAM kiyantaM kAlaM sthiti: prajJaptA ?, X // 165 // | evaM bAhyaparSadviSayamapi praznasUtraM vaktavyaM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ?, evaM madhyamikAbAhyaparSa Jain Education Painelibrary.org
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education dviSaye api praznasUtre vaktavye, bhagavAnAha - gautama! camarasyAsurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi devAnAmarddhatRtIyAni palyopamAni sthitiH prajJaptA, madhyamikAyAM parSadi devAnAM dve palyopame sthitiH prajJaptA, bAhyAyAM parSadi devAnAM dvyarddha palyopamaM sthitiH prajJaptA, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM dvyarddhapalyopamaM sthitiH prajJaptA, madhyamikAyAM parSadi devInAM palyopamaM sthitiH, prajJaptA, bAhyAyAM parSadi devInAmarddhapalyopamaM sthitiH prajJaptA, iha bhUyAn vAcanAbhed iti yathA'vasthitasUtre pAThanirNayArthe sugamamapi sUtramakSarasaMskAramAtreNa vi - triyate / sampratyabhyantarikA divyapadezakAraNaM pipRcchipuridamAha - 'se keNaDeNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate ? camarasya asurakumArarAjasya tisraH parSadaH prajJaptAH, tadyathA samitA caNDA jAtA, abhyantarA samitA madhyamikA caNDA bAhyA jAtA bhagavAnAha - gautama ! camarasyAsurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantara parSatkA devAH 'vAhitA' AhUtA: 'havaM' zIghramAgacchanti no 'avvAhitA' anAhUtAH, anena gauravamAha, madhyamaparSadvA devA AhUtA api zIghramAgacchanti anAhUtA api madhyamapratipattiviSayatvAt, bAhyaparSadvA devA anAhUtAH zIghramAgacchanti teSAmAkAraNalakSaNagauravAnarhatvAt, 'aduttaraM ca NamityAdi, 'athottaram' athAnyad abhyantaratvAdiviSaye kAraNaM gautama ! camaro'surendro'surakumArarAjo'nyatareSu 'uccAvaceSu' zobhanAzobhaneSu 'kajjakoDuMbesu' iti kauTumbikeSu kAryeSu kuTumbe bhavAni kauTumbAni svarASTraviSayANItyarthaH teSu kAryeSu samutpanneSu abhyantarikayA parSadA sArddha saMgatisaMpranabahulacApi viharati, sanmatyAuttamayA matyA yaH saMpraznaH - paryAlocanaM tadbahulacApi 'viharati ' Aste, svalpamapi prayojanaM prathamatastayA saha paryAlocya vidhAtIti bhAva:, madhyamikayA parSadA sArddhaM yadbhyantarikayA parSadA saha paryAlocya karttavyatayA nizcitaM padaM 'tatprapaJzcayan viharati' evamidmasmAbhiH paryAlocitamidaM karttavyamanyathA doSa iti vistArayannAste, bAhyayA parSadA saha yadbhyantarikayA parSadA saha paryAlocitaM jainelibrary.org
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - kAra: zrIjIvA- madhyamikayA saha guNadoSaprapaJcakathanato vistAritaM padaM tat 'pracaNDayan pracaNDayan viharati' AjJApradhAnaH sannavazyaM karttavyatayA 3 pratipattI jIvAbhi0 nirUpayan tiSThati, yathedaM yuSmAbhiH karttavyamidaM na karttavyamiti, tadevaM yA ekAnte gauravameva kevalamarhati yayA ca sahottamamatitvA- devAdhimalayagi- svalpamapi kArya prathamata: paryAlocayati sA gauravaviSaye paryAlocanAyAM cAtyantamabhyantarA varttate ityabhyantarikA, yA tu gauravArhA rIyAvRttiH paryAlocitaM cAbhyantarikayA parSadA saha avazyakarttavyatayA nizcitaM na tu prathamataH sA kila gaurave paryAlocanAyAM ca madhyame bhAge uddezaH1 varttata iti madhyamikA, yA tu gauravaM na jAtucidapyarhati na ca yayA saha kArya paryAlocayati kevalamAdeza eva yasmai dIyate sA gaura sU0118 // 166 // vAnIM paryAlocanAyAzca bahirbhAve varttata iti bAhyA / tadevamabhyantarikAdivyapadezanibandhanamukta, sampratyetadevopasaMharannAha-'se e eNa(teNa)TeNa'mityAdi pAThasiddhaM, yAni tu samiyA caMDA jAtA iti nAmAni tAni kAraNAntaranivandhanAni, kAraNAntaraM ca granthAnta-13 harAdavasAtavyaM, atra saGgrahaNigAthe-"cauvIsa aTThavIsA battIsasahassa deva camarassa / adbhuTThA tinni tahA aDDAijjA ya devisayA // 1 // aDDAijjA ya donni ya divaDapaliyaM kameNa devaThiI / paliyaM divaDamegaM addho devINa parisAsu // 2 // " kahi NaM bhaMte! uttarillANaM asurakumArANaM bhavaNA paNNattA ?, jahA ThANapade jAva balI, ettha vairoyaNiMde vairoyaNarAyA parivasati jAva viharati // balissa NaM bhaMte ! vayaroyarNidassa baharoyaNaranno kati parisAo paNNattAo?, goyamA! tiNi parisA, taMjahA-samiyA caMDA jAyA, abhitariyA samiyA majjhimiyA caMDA bAhiriyA jAyA / balissa NaM vairoyaNiMdassa vairo 5 // 166 // yaNaranno abhitariyAe parisAe kati devasahassA? majjhimiyAe parisAe kati devasahassA Jain Education For Private Personal Use Only P ainelibrary.org
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio jAva bAhiriyAe parisAe kati devisayA paNNattA ?, goyamA ! balissa NaM vairoyaNiMdassa 2 abhitariyAe parisAe vIsaM devasahassA paNNattA, majjhimiyAe parisAe cauvIsaM devasahassA paNNattA, bAhiriyAe parisAe aTThAvIsaM devasahassA paNNattA, abhitariyAe parisAe addhapaMcamA devisatA, majjhamiyAe parisAe cattAri devisayA paNNattA, bAhiriyAe parisAe aTThA devisatA paNNattA, balissa TitIe pucchA jAva bAhiriyAe parisAe devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, goyamA ! balissa NaM vairoyaNiMdassa 2 abhitariyAe parisAe devANaM aTThapaliomA TitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe tinni palio mAI ThitI paNNattA, bAhiriyA parisAe devANaM aDDAijjAI palio mAI ThiI pannattA, abhiMtariyAe parisAe devINaM aDAijAiM palio mAI ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devINaM do palio mAI ThitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devINaM divaGkaM paliovamaM kitI paNNattA, sesaM jahA camarassa asuriMdarasa asurakumAraraNNo // ( sU0 119 ) 'kahiNaM bhaMte! uttarillANaM asurakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA' ityAdi ke bhadanta ! uttarANAmamurakumArANAM bhavanAni prajJaptAni ? ityevaM yathA prajJApanAyAM dvitIye sthAnAkhye pade tathA tAvadvaktatryaM yAvadvaliH, atra vairocanendro vairocanarAjaH parivasati, tata Urddhamapi tAvadvaktavyaM yAvadvihati, taccaivam -- "kahi NaM bhaMte! uttarillA asurakumArA devA parivasaMti ?, goyamA ! jaMbu tional
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ -96. -96 F 3 pratipattI devAdhi kAraH uddezaH1 sU0119 zrIjIvA- dIve dIve maMdarassa pabvayassa uttareNaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttare joyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassaM jIvAbhi ogAhettA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajettA majjhe aTThahattare joyaNasayasahasse ettha uttarillANaM asurakumArANaM devANaM tIsaM bhavaNavA- malayagi- sasayasahassA bhavaMtIti makkhAyaM, te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA aMto caurasA sesaM jahA dAhiNillANaM jAva viharaMti, balI ya etya viriiyaavRttiH| royaNide vairoyaNarAyA parivasai kAle mahAnIlasarise jAva pabhAsemANe, se NaM tattha tIsAe bhavaNavAsasayasahassANaM saTThIe sA- mANiyasAhassINaM tAyattIsAe tAyattIsagANaM cauNhaM logapAlANaM paMcaNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiNhaM parisANaM sattahamaNi- // 167 // yANaM sattaNhamaNiyAhivaINaM cauNha ya saTThINaM AyarakkhadevasAhassINaM annesiM ca bahUNaM uttarillANaM asurakumArANaM devANaM devINa ya AhevacaM jAva viharai" samastamidaM prAgvat // samprati parSannirUpaNArthamAha-'balissa NaM bhaMte!' ityAdi prAgvat , navaramidamatra devadevIsaGkhyAsthitinAnAtvam-"vIsa u caubIsa aTThAvIsa sahassANa (hoti ) devANaM / addhapaNacaukhuTTA devisaya balissa parisAsu // 1 // adbhuTTha tiNNi aDAijAI (hoMti ) paliyadevaThiI / aDAijA doNi ya divaTTa devINa Thii kmso||2||" kahi NaM bhaMte! nAgakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA?, jahA ThANapade jAva dAhiNillAvi pucchiyavvA jAva dharaNe ittha nAgakumAriMde nAgakumArarAyA parivasati jAva vihrti||dhrnnss NaM bhaMte ! NAgakumAriMdassa nAgakumAraraNo kati parisAo? paM0, goyamA! tiNNi parisAo, tAo ceva jahA cmrss|dhrnnss NaM bhaMte ! NAgakumAriMdassa NAgakumAraranno abhitariyAe parisAe kati devasahassA pannattA?, jAva bAhiriyAe parisAe kati devIsatA paNNatta?, goyamA ! dharaNassa NaM CARE Jain Education in Hainelibrary.org
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAgakumAriMdassa nAgakumAraraNNo abhitariyAe parisAe sarhi devasahassAI majjhimiyAe parisAe sattaraM devasahassAI bAhiriyAe asItidevasahassAiM abhitaraparisAe paNNattaraM devisataM paNNattaM majjhimiyAe parisAe paNNAsaM devisataM paNNattaM bAhiriyAe parisAe paNavIsaM devisataM paNNattaM / dharaNassa NaM ranno abhitariyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? majjhimiyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA? bAhiriyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? ambhitariyAe parisAe devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? majjhimiyAe parisAe devINaM kevaiyaM kAlaM ThitI paNNattA? bAhiriyAe parisAe devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! dharaNassa raNNo abhitariyAe parisAe devANaM sAtiregaM addhapaliovarma ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devANaM addhapaliovamaM ThitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devANaM desUNaM addhapaliovamaM ThitI paNNattA, abhitariyAe parisAe devINaM desUNaM addhapaliovamaM ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devINaM sAtiregaM caubbhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devANaM caubhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, aTTo jahA camarassa // kahi NaM bhaMte ! uttarillANaM NAgakumArANaM jahA ThANapade jAva viharati // bhUyANaMdassa NaM bhaMte! NAgakumAriMdassa NAgakumAraraNo abhitariyAe parisAe kati devasAhassIo paNNa Jain Education in a l For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH R 3 pratipattau devAdhi kAraH uddezaH 1 *sU0 119 // 168 // tAo?, majjhimiyAe parisAe kati devasAhassIo paNNatAo?, bAhiriyAe parisAe kaI devasAhassIo paNNattAo? abhitariyAe parisAe kai devisayA paNNattA? majjhimiyAe parisAe kaha devisayA paNNatA? bAhiriyAe parisAe kaha devisayA paNNattA?, goyamA! bhUyANaMdassa NaM nAgakumAriMdassa nAgakumAraranno abhitariyAe parisAe pannAsaM devasahassA paNNattA, majjhimiyAe parisAe sahi devasAhassIo paNNattAo, bAhiriyAe parisAe sattari devasAhassIo paNNattAo, abhitariyAe parisAe do paNavIsaM devisayANaM paNNattA, majjhimiyAe parisAe do devIsayA paNNattA, bAhiriyAe parisAe paNNattaraM devisayaM paNNattaM / bhUyANaMdassa NaM bhaMte! nAgakumAriMdassa nAgakumAraraNNo abhitariyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA? jAva bAhiriyAe parisAe devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA?, goyamA! bhUtANaMdassa NaM abhitariyAe parisAe devANaM desUrNa paliovamaM ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devANaM sAiregaM addhapaliovamaM ThitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devANaM addhapaliovamaM ThitI paNNattA, abhitariyAe parisAe addhapaliovamaM ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devINaM desUrNa addhapaliovamaM ThitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devINaM sAiregaM caubhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, attho jahA camarassa, avasesANaM veNu OCESCRECROCOCCOCAL // 168 // Jain Education a INoli l For Private Personal Use Only Aunw.jainelibrary.org
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 ca0 29 Jain Education Inte devAdINaM mahAghosapajjavasANANaM ThANapadavattacvayA NiravayavA bhANiyanvA, parisAto jahA dharaNabhUtANaMdANaM (sesANaM bhavaNavaINaM) dAhiNillANaM jahA dharaNassa uttarillANaM jahA bhUtAnaMdassa, parimANapiThitIvi // ( sU0 120 ) 'kahiNaM bhaMte! nAgakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA ?' ityAdi ka bhadanta ! nAgakumArANAM devAnAM bhavanAni prajJatAni ?, evaM yathA prajJApanAyAM sthAnAkhye dvitIyapade tathA vaktavyaM yAvad dAkSiNAtyA api praSTavyA yAvaddharaNo'tra nAgakumArendro nAgakumArarAjaH parivasati yAvadviharati, taJcaivam - "kahi NaM bhaMte! nAgakumArA devA parivasaMti ?, goyamA ! imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasa hussabAhallAe uvariM evaM joyaNasahassaM ogAhittA hiTThAvi evaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe aTThahattare joyaNasayasahasse, ettha NaM nAgakumArANaM devAnaM culasI bhavaNAvAsasayasahassA bhavatIti makkhAyaM, te NaM bhavaNA bAhi vaTTA jAva paDivA, ettha NaM nAgakumArANaM devAnaM bhavaNA paNNattA, tattha NaM bahave nAgakumArA devA parivasaMti mahiDIyA mahajjutiyA, sesaM jahA ohi yANaM jAva viharaMti, dharaNabhUyANaMdA ettha duve nAgakumAriMdA nAgakumArarAyANo parivasaMti mahiDDIyA sesaM jahA ohiyANaM jAva viharaMti / kahi NaM bhaMte! dAhiNikhANaM nAgakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA ? kahi NaM bhaMte! dAhiNillA nAgakumArA devA parivasaMti ?, goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasaya sahassavAhallAe ubariM evaM joyaNasahastaM ogAhettA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe attare joyaNasaya sahasse, ettha NaM dAhiNihANaM nAgakumArANaM devANaM coyAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA bhavatIti sakkhAyaM, te NaM bhavaNA vAhiM vaTTA jAva paDirUvA, ettha NaM dAhiNillANaM nAgakumArANaM devANaM ainelibrary.org
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- bhavaNA pannattA, ettha NaM bahave dAhiNillA nAgakumArA parivasaMti mahiDIyA jAva viharaMti, dharaNe ettha nAgakumAriMde nAgakumArarAyA pratipattau jIvAbhi. parivasai mahiDIe jAva pabhAsemANe, se NaM tattha coyAlIsAe bhavaNAvAsasayasahassANaM chaNhaM sAmANiyasAhassINaM tAyattIsAe tAya- devAdhimalayagi-hattIsagANaM cauNhaM logapAlANaM chaha aggamahisINaM saparivArANaM tiNhaM parisANaM sattaNhaM aNiyANaM sattaNhaM aNiyAhivaINaM cauvI- kAra: rIyAvRttiHsAe AyarakkhadevasAhassINaM aNNesiM ca bahUNaM dAhiNillANaM nAgakumArANaM devANaM devINa ya AhevacaM jAva viharaMti" pAThasiddhaM // uddezaH1 samprati parSannirUpaNArthamAha-'dharaNassa NaM bhaMte !' ityAdi, prAgvat , navaramatrAbhyantaraparSadi paSTidevasahasrANi madhyamikAyAM sptti||169|| sU0 120 devasahasrANi bAhyAyAmazItidevasahasrANi, tathA'bhyantarikAyAM parSadi paJcasaptataM devIzataM, 'majjhimiyAe parisAe paNNAsaM devisataM paNNattaM' madhyamikAyAM parSadi paJcAzaM devIzataM vAhyAyAM paJcaviMzaM devIzataM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAM sthitiH sAtirekamaIpalyopamaM madhyanikAyAmarddhapalyopamaM bAhyAyAM dezonamarddhapalyopamaM, tathA'bhyantarikAyAM parpadi devInAM sthitirdezonamarddhapalyopamaM | madhyamikAyAM sAtireka caturbhAgapalyopamaM bAhyAyAM caturbhAgapalyopamaM, zeSaM prAgvat // 'kahi NaM bhaMte! uttarillANaM nAgakumArANaM hai| bhavaNA paNNattA jahA ThANapade jAva viharaItti, ka bhadanta ! uttarANAM nAgakumArANAM bhavanAni prajJaptAni? ityAdi yathA prajJA panAyAM sthAnAkhye pade tathA vaktavyaM yAvadviharatIti padaM, tacaivam-'kahi NaM bhaMte ! uttarillA nAgakumArA parivasanti ?, goyamA! jaM-1* +buddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttareNaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassaM | ogAhittA heDhA cegaM joyaNasahassaM vajettA maJjhe aTThahattare joyaNasayasahasse, ettha NaM uttarillANaM nAgakumArANaM cattAlIsaM bhvnnaa-ICID169|| vAsasayasahassA havaMtItimakkhAyaM, te NaM bhavaNA bAhiM baTTA sesaM jahA dAhiNilANaM jAva viharaMti, bhUyANaMde ettha nAgakumAriMde nAga SEACOCOM T For Private Personal Use Only w Jain Education .jainelibrary.org
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ |kumArarAyA parivasati mahiDIe jAva pabhAsemANe, se NaM cattAlIsAe bhavaNAvAsasayasahassANaM sesaM taM ceva jAva viharaI' iti niga-1 dAdasiddhaM // parSanirUpaNArthamAha-'bhUyANaMdassa Na'mityAdi prAgvat navaramatrAbhyantarikAyAM parpadi paJcAzaddevasahasrANi madhyamikAyAM | paSTidevasahasrANi bAhyAyAM saptatirdevasahasrANi, tathA'bhyantarikAyAM parpadi paJcaviMze dve devIzate madhyamikAyAM paripUrNe dve devIzate bAhyAyAM paJcasaptataM devIzataM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAM sthitirdezonaM palyopamaM madhyamikAyAM sAtirekamarddhapalyopamaM bAhyAyAmarddhapalyopamaM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM sthitira palyopamaM madhyamikAyAM dezonamarddhapalyopamaM bAhyAyAM sAtirekaM caturbhAgapalyopama, zeSaM prAgvat / 'avasesANaM veNudevAINaM mahAghosapajavasANANaM ThANapayavattavvayA bhANiyabvA' iti, 'avazeSANAM' nAgakumArarAjavyatiriktAnAM veNudevAdInAM mahAghoSaparyavasAnAnAM sthAnAkhyaprajJApanAgatadvitIyapadabaktavyatA bhaNitavyA, sA caivam-'kahi NaM bhaMte ! suvannakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA ? kahi NaM bhaMte ! suvaNNakumArA devA parivasaMti ?, goyamA ! imIse rayaNappabhAe puDhavIe-15 asIuttarajoyaNasayasahassavAhallAe uvariM egaM joyaNasahassaM ogAhettA heTAvi egaM joyaNasahassaM vajettA majjhe aTThahattare joyaNasayasa hasse, ettha NaM suvaNNakumArANaM devANaM bAvattarI bhavaNAvAsasayasahassA bhavaMtItimakkhAyaM, te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA jAva paDirUvA, BAettha NaM suvaNNakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA, tattha NaM bahave suvaNNakumArA devA parivasaMti mahiDiyA sesaM jahA ohiyANaM jAva | viharaMti, veNudeve veNudAlI ettha duve suvaNNakumAriMdA suvaNNakumArarAyANo parivasaMti mahir3iyA jAva viharaMti ! kahi NaM bhaMte! dAhi4 NillANaM suvaNNakumArANaM bhavaNA paNNattA ? kahi NaM bhaMte! dAhiNillA suvaNNakumArA devA parivasaMti ?, goyamA! imIse rayaNappabhAe | puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassavAhallAe. uvari egaM joyaNasayasahassaM ogAhittA heDA cegaM joyaNasahassaM bajettA majjhe aTThahattare | Jain Education D ainelibrary.org
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- zrIjIvA- joyaNasayasahasse, ettha NaM dAhiNillANaM suvaNNakumArANaM aTThattIsaM bhavaNAvAsasayasahassA bhavaMtItimakkhAyaM, te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA pratipattI jIvAbhi jAva paDirUvA, ettha NaM dAhiNillANaM suvaNNakumArANaM bhavaNA paNNattA, ettha NaM bahave dAhiNillA suvaNNakumArA parivasaMti, veNudeve || devAdhimalayagi- estha suvaNNakumAriMde suvaNNakumArarAyA parivasati mahiDDie jAva pabhAsemANe, se NaM tattha aTThattIsAe bhavaNAvAsasayasahassANaM jAba | kAraH rIyAvRttiH viharati / " parpadvaktavyatA'pi dharaNavanniravazeSA vaktavyA / 'kahi NaM bhaMte! uttarillANaM suvaNNakumArANaM bhavaNA pannattA? kahi NaM bhaMte / uddezaH1 uttarillA suvaNNakumArA devA parivasaMti?, goyamA! imIse rayaNappabhAe puDhavIe jAva majjhe aTrahattare joyaNasayasahasse, ettha sU0 120 // 17 // uttarillANaM suvaNNakumArANaM devANaM cottIsaM bhavaNAvAsasayasahassA bhavaMtItimakkhAyaM, te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA jAva paDirUvA, ettha NaM bahave uttarillA suvaNNakumArA devA parivasaMti mahiDDiyA jAva viharaMti, veNudAlI ya ettha suvaNNakumAriMde suvaNNakumArarAyA parivasati mahiDie jAva pabhAse0, (seNaM) tattha cottIsAe bhavaNAvAsasayasahassANaM sesaM jahA naagkumaaraannN|" parSadvaktavyatA'pi bhUtAnandavaniravazeSA vktvyaa| yathA suvarNakumArANAM vaktavyatA bhaNitA tathA zepANAmapi vaktavyA, navaraM bhavananAnAtvamindranAnAtvaM parimANanAnAtvaM caitAbhirgAthAbhiranugantavyam-"ca usaTThI asurANaM culasII ceva hoi nAgANaM / vAvattari suvaNe vAukumArANa channauI // 1 // dIvadisAudahINaM vijakumAriMdaraNiyamamgINaM / chaNDaMpi juyalayANaM vAvattarimo sayasahassA // 2 // cottIsA 1 coyAlA 2 a. hattIsaM 3 ca syshssaaii| paNNA 4 cattAlIsA 10 dAhiNato hoti bhavaNAI // 3 // tIsA 1 cattAlIsA 2 cottIsaM 3 ceva | |sayasahassAI / chAyAlA 4 chattIsA 10 uttarato hoMti bhavaNAI // 4 // camare 1 dharaNe 2 taha veNudeva 3 harikaMta 4 aggisIhe 5 // 17 // 18ya / puNNe 6 jalakaMte yA abhie 8 laMbe ya 9 ghose ya 10 // 5 // bali 1 bhUyANaMde 2 veNudAli 3 harissaha 4 aggimANava MARsanda * *- Jain Education in p ainelibrary.org
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 visiTe 6 / jalappabha amiyavAhaNa 8 pabhaMjaNe 9 ceva mahaghose 10 // 6 // causaTThI saTThI khalu chacca sahassA u asuravajANaM / sAmANiyA u ee caugguNA AyarakkhA u // 7 // " parSadvaktavyatA'pi dAkSiNAtyAnAM dharaNavat , uttarANAM bhUtAnandavat , tathA cAha"parisAo sesANaM bhavaNavaINaM dAhiNillANaM jahA dharaNassa, uttarillANaM jahA bhUyANaMdasse"ti // tadevaM bhavana(pati)vaktavyatoktA, samprati vAnamantaravaktavyatAmabhidhitsurAha kahiNaM bhaMte! vANamaMtarANaM devANaM bhavaNA (bhomejA garA) paNNattA?, jahA ThANapade jAva viharaMti // kahi NaM bhaMte! pisAyANaM devANaM bhavaNA paNNattA?, jahA ThANapade jAva viharaMti kAlamahAkAlA ya tattha duve pisAyakumArarAyANo parivasaMti jAva viharaMti, kahi NaM bhaMte! dAhiNillANaM pisAyakumArANaM jAva viharaMti kAle ya ettha pisAyakumAriMde pisAyakumArarAyA parivasati mahaDie jAva viharati // kAlassa NaM bhaMte! pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo kati parisAo paNNattAo?, goyamA! tiSiNa parisAo paNNattAo, taMjahA-IsA tuDiyA daDharahA, abhitariyA IsA majjhimiyA tuDiyA bAhiriyA daDharahA / kAlassa gaM bhaMte ! pisAyakumAriMdassa pisAyakamAraraNNo abhitaraparisAe kati devasAhassIo paNNattAo? jAva bAhiriyAe parisAe kai devisayA paNNattA?, go0 kAlassa NaM pisAyakumAriMdassa pisAyakumArarAyassa abhitariyaparisAe aTTa devasAhassIo paNNattAo majjhimapari Jain Education Mainelibrary.org
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 171 // 3 pratipattau | devAdhi kAraH | uddezaH1 sU0121 SCSC-SAMACSC sAe dasa devasAhassIo paNNattAo bAhiriyaparisAe bArasa devasAhassIo paNNattAo abhitariyAe parisAe egaM devisataM paNNattaM majjhimiyAe parisAe egaM devisataM paNNattaM bAhiriyAe parisAe egaM devisataM paNNattaM / kAlassa NaM bhaMte! pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo abhitariyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? majjhimiyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? bAhiriyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? jAva bAhiriyAe devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! kAlassa NaM pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo abhitaraparisAe devANaM apaliovamaM ThitI paNNattA, majjhimiyAe pari0 devANaM desUrNa addhapaliovamaMThitI paNNattA, bAhiriyAe pari0 devANaM sAtiregaM caumbhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, abhaMtarapari0 devINaM sAtiregaM caubhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, majjhimapari0 devINaM caubhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, bAhiraparisAe devINaM desUNaM caubhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, majjhimaparisAe devINaM caubhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, bAhiraparisAe devINaM desUNaM caubhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, aho jo ceva camarassa, evaM uttarassavi, evaM NiraMtaraM jAva gIyajasassa // (mU0 121) 'kahi NaM bhaMte ! vANamaMtarANaM devANaM bhomejjA nagarA paNNattA?' ka bhadanta ! vAnamantarANAM devAnAM bhaumeyAni nagarANi prajJa majjhimapariNatA, abhaMtarapari yAtA, bAhiriyAe pari devANa / / 171 // Jain Education in For Private & Personel Use Only K ainelibrary.org
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAni ?, 'jahA ThANapade jAva viharaMti' iti, yathA sthAnAkhye prajJApanAyAM dvitIye pade tathA vaktavyaM yAvadviharantIti, taJcaivaM-"gokAyamA! imIse rayaNappabhAe puDhavIe rayaNAmayassa kaMDassa joyaNasahassabAhallassa uvariM egaM joyaNasayaM ogAhettA heTThAvi egaM joyadaNasayaM vajettA majjhe aTThasu joyaNasaesu, ettha NaM vANamantarANaM tiriyamasaMkhejA bhomejA nagarAvAsasayasahassA bhavaMtItimakkhAyaM, te NaM bhomejA nagarA bAhiM vaTTA aMto cauraMsA ahe pukkharakaNNiyAsaMThANasaMThiyA ukkiNNaMtaraviulagaMbhIrakhAyaparihA pAgAraTTAlayakavAjADatoraNapaDiduvAradesabhAgA jaMtasayagdhimusalamusuMDhipariyariyA ayojjhA sayAjayA sayAguttA aDayAlakoharaiyA aDayAlakayavaNamAlA khemA sivA kiMkarAmaradaMDovarakkhiyA lAulloiyamahiyA gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradinnapaMcaMgulitalA uvaciyacaMdaNakalasA caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgA AsattosattaviulavaTTabagghAriyamalladAmakalAvA paMcavaNNasarasasurabhimukkapuSphapuMjovayArakaliyA kAlAgurupavarakundurukkaturukkadhUvamaghamaghetagaMdhuddhayAbhirAmA savvarayaNAmayA acchA saNhA laNhA ghaTThA maTThA nIrayA nimmalA nippaMkA nikaMkaDa|cchAyA sappabhA samirIyA saujoyA pAsAIcA darasaNijjA abhirUvA paDirUvA, ettha NaM vANamaMtarANaM devANaM bhomejA nagarA pa NattA, tattha NaM bave vANamaMtarA devA parivasaMti, taMjahA-pisAyA bhUyA jakkhA rakkhasA kiMnarA kiMpurisA bhuyagapatiNo mahAkAyA gaMdhabbagaNA ya niuNagaMdhabbagIyaramaNA aNapanniyapaNapanniya isivAiya bhUyavAiya kaMdiya mahAkaMdiyA ya kuhaMDapayaMgadevA caMcalacavalacidattakIlaNava ppiyA gahirahasiyagIyaNacaNaraI vaNamAlAmelamauDakuMDalasacchaMdaviuvviyAbharaNacArubhUsaNadharA sabbouyasurahikusumaraiyapalaM basohaMtakaMtaviyasaMtacittavaNamAlaraiyavacchA kAmakAmA kAmarUvadehadhArI nANAvivaNNarAgavaravatthacillalaganiyaMsaNA vivihadesanevatthagahiyavesA pamuiyakaMdappakalahakelikolAhalappiyA hAsavolabahulA asimoggarasattihatthA aNegamaNirayaNaviviha (nijutta) cittaciMdhagayA | Jain Education a l For Private Personel Use Only jaineraryong
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA IP suruvA mahiDiyA mahAyasA jAba mahAsokkhA hAravirAiyavacchA jAva dasa disAo ujjovemANA pabhAsemANA, te gaM tattha sANaM sANaM ||3 pratipatto jIvAbhibhomejanagarAvAsasayasahassANaM sANaM sANaM sAmANiyasAhassINaM sANaM sANaM aggamahisINaM sANaM sANaM parisANaM sANaM sANaM aNIyANaM| devAdhimalayagi-INsANaM 2 aNIyAhivaINaM sAsaM sANaM AyarakkhadevasAharUsINa, annesiM ca bahUNaM vANamaMtarANaM devANa ya devINa ya AhevacaM jAva bhuMja kAra: rIyAvRttiHmANA viharaMti" prAyaH sugama, navaraM 'bhuyagavaNo mahAkAyA' iti, mahAkAyA-mahoragAH, kiMviziSTA:? ityAha-bhujagapatayaH, 'gandha-18 uddezaH1 vaMgaNAH' gandharvasamudAyAH, kiMviziSTAH? ityAha-nipuNagandharvagItaratayaH' nipuNA:-paramakauzalopetA evaM gandharvA-gandharvajAtIyA sU0121 // 172 // devAsteSAM yad gItaM tatra ratiryeSAM te tathA, ete vyantarANAmaSTau mUlabhedAH, ime cAnye'vAntarabhedA aSTau-'aNapanniya'ityAdi, kathambhUtA ete poDazApItyata Aha--'caMcalacavalacittakIlaNadavappiyA' caJcalA-anavasthitacittAstathA calacapalam-atizayena capalaM yaccitraM-nAnAprakAraM krIDanaM yazca citro-nAnAprakAro dravaH-parihAsastau priyau yeSAM te calacapalacitrakrIDanadravapriyAH, tatazcaJcalazabdena vizeSaNasamAsaH, tathA 'gahirahasiyagIyanaccaNaraI' iti gambhIreSu hasitagItanarttaneSu ratiyeSAM te tathA, tathA 'vaNamAlAmeDamaulakuMDalasacchaMdaviubbiyAbharaNabhUsaNadharA' iti vanamAlA-banamAlAmayAni AmelamukuTakuNDalAni, Amela:-ApIDazabdasya prAkRtalakSaNavazAd ApIDa:-zekharakaH, tathA svacchandaM vikurvitAni yAni AbharaNAni tairyaJcAru bhUpaNaM-maNDanaM taddharantIti vanamAlA''pIDamu-1 kuTakuNDalasvacchandavikurvitAbharaNacArubhUSaNadharAH, lihAditvAdac, tathA sarva kai:-sarvartubhAvibhiH surabhikusumaiH suracitA:-zobhanaM nirvartitAH tathA pralambata iti pralambA zobhata iti zobhamAnA kAntA-kamanIyA vikasantI-amukulitA amlAnapuSpamayI citraa-4|| 172 // nAnAprakArA vanamAlA racitA vakSasi yaiste sarva kasurabhikusumaracitapralambazobhamAnakAntavikasaccitravanamAlAracitavakSasaH, tathA kAmaM Jain Education For Private Personal use only C a inelibrary.org
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ % 15% -khecchayA gamo yeSAM te kAmagamA:-svecchAcAriNaH, kacit 'kAmakAmAH' iti pAThaH, kAmena-vecchayA kAmo-maithunasevA yeSAM te 4 kAmakAmA aniyatakAmA ityarthaH, tathA kAma-svecchayA rUpaM yeSAM te kAmarUpAste ca te dehAzca kAmarUpadehAstAn dharantItyevaMzIlAH / se kAmarUpadehadhAriNaH, khecchAvikurvitanAnArUpadehadhAriNa ityarthaH, tathA nAnAvidhairvaNa rAgo-raktatA yeSAM tAni nAnAvidhavarNarAgANi varANi-pradhAnAni citrANi-nAnAvidhAni adbhutAni vA (vastrANi) cellalakAni-dezIvacanAd dedIpyamAnAni niyaMsaNaM-paridhAnaM yeSAM te nAnAvidhavarNarAgavaravatracellalakanivasanAH tathA vividhairdezanepathyairgRhIto veSo yaiste vividhadezanepathyagRhItaveSAH, 'pamuiyakaMdappaka lahakelikolAhalappiyA' kandarpaH-kAmoddIpanaM vacanaM ceSTA ca kalaho-rATi: keli:-krIDA kolAhalo-vola: kandarpakalahakelikohAlAhalAH priyA yeSAM te kandarpakalahakelikolAhalapriyAH, tataH pramuditazabdena saha vizeSaNasamAsaH, 'hAsabolabahulA' iti hAsa-18 bolau bahulau-atiprabhUtau yeSAM te hAsabolabahulAH, tathA'simudrazaktikuntA haste yeSAM te asimudgarazaktikuntahastAH, 'praharaNAt saptamI ceti saptamyantasya pAkSikaH paranipAtaH, 'aNegamaNirayaNavivihanijuttacittaciMdhagayA' iti, maNayaH-candrakAntAdyA ratnAni-2 katanAdIni anekairmaNiratnavividha-nAnAprakAraM niyuktAni vicitrANi-nAnAprakArANi cihnAni gatAni-sthitAni yeSAM te tathA, zeSa prAgvat // 'kahi NaM bhaMte! pisAyANaM devANaM bhomejA nagarA paNNatA?' ka bhadanta ! pizAcAnAM devAnAM bhaumeyAni nagarANi * prajJaptAni ? ityAdi, 'jahA ThANapade jAva viharaMti' yathA prajJApanAyAM sthAnAkhye pade tathA vaktavyaM yAvadviharantIti padaM, taJcaivaM "kahi NaM bhaMte ! pisAyA devA parivasaMti ? goyamA ! imIse rayaNappabhAe puDhavIe rayaNAmayassa kaMDassa joyaNasahassabAhallamsa uvariM egaM joyaNasayaM ogAhettA heTThA cegaM joyaNasayaM vajettA majhe advasu joyaNasaesu, ettha NaM pisAyANaM devANaM tiriyamasaMkhejA bhomejana - 25 Jain Education in For Private Personal Use Only X
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 3 pratipattI devAdhi kAraH uddezaH1 sU0121 - - zrIjIvA- garAvAsasayasahassA bhavaMtItimakkhAyaM, te NaM bhomejanagarA bAhiM vaTTA jo ohio bhomejanagaravaNNato so bhANiyabbo jAva paDi- jIvAbhi ruvA, ettha NaM pisAyANaM bhomejanagarA paNNattA, tattha NaM bahave pisAyA devA parivasaMti mahiDiyA jahA ohiyA jAva viharaMti" su- malayagi- gamaM, "kAlamahAkAlA ya ettha duve pisAiMdA pisAyarAyANo parivasaMti mahiDiyA jAva viharaMti, kahi NaM bhaMte! dAhiNillANaM pisArIyAvRttiHyANaM bhomejA nagarA0 bAhiM vaTTA jo ohio bhomejanagaravaNNato so bhANiyabvo jAva paDirUvA, ettha NaM pisAyANaM bhomejanagarA paNNattA / kahi NaM bhaMte ! dAhiNillA pisAyA devA parivasaMti ?, goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM imIse rayaNa- // 173 // ppabhAe puDhavIe rayaNAmayassa kaMDassa joyaNasahassabAhalasa uvariM egaM joyaNasayaM ogAhettA heTThAvi egaM joyaNasayaM vajettA majjhe * aTThasu joyaNasaesu ettha NaM dAhiNillANaM pisAyANaM devANaM bhomejjA nagarA paNNattA, tattha NaM bahave dAhiNillA pisAyA devA pariva saMti mahiDiyA jAva viharaMti, kAle ya tattha pisAiMde pisAyarAyA parivasati mahiDie jAva pabhAsemANe, se NaM tattha tiriyamasaMkhejANaM bhomejanagarAvAsasayasahassANaM cauNhaM sAmANiyasAhassINaM cauNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiNhaM parisANaM sattaNhaM aNiyANaM sattaNhaM aNiyAhivaINaM solasaNhaM AyarakkhadevasAhassINaM annesiM ca bahUNaM dAhiNilANaM vANamantarANaM devANaM devINa ya AhevacaM jAva viharati" pAThasiddhaM // samprati parSanirUpaNArthamAha-kAlassa NaM bhaMte ! pisAyaiMdassa pisAyaranno kati parisAo papaNattAo?, goyamA ! tiNNi parisAo paNNattAo, taMjahA-IsA tuDiyA daDharahA abhitariyA IsA' ityAdi sarva prAgvat , navaramatrAbhyantarikAyAmaSTau devasahasrANi madhyamikAyAM daza devasahasrANi bAhyAyAM dvAdaza devasahasrANi, tathA'bhyantarikAyAM parSadi ekaM devIzataM madhyamikAyAmapyekaM devIzataM bAhyAyAmapyekaM devIzataM, abhyantarikAyAM parSadi devAnAM sthitira palyopamaM madhyamikAyAM dezonamarddha ! - // 173 // Jain Education in For Private Personal use only WDainelibrary.org
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education palyopamaM vAhyAyAM sAtirekacaturbhAgapalyopamaM tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM sAtirekaM caturbhAgapalyopamaM madhyamikAyAM caturbhAgapalyopamaM bAhyAyAM dezonaM caturbhAgapalyopamaM zeSaM prAgvat / "kahi NaM bhaMte! uttarihANaM pisAyANaM bhomejjA nagarA paNNattA ?, kahi NaM bhaMte! uttarillA pisAyA devA parivasaMti ?, goyamA ! jaMbuddIve dIve jaheva dAhiNillANaM vattabvayA tava uttarillANaMpi, navaraM mandarassa uttareNaM, mahAkAle ittha pisAiMde pisAyarAyA parivasati jAva viharati" pAThasiddhaM, parSadvaktavyatA'pi kAlavat, "evaM jahA pisAyANaM tahA bhUyANavi jAva gaMdhavvANaM navaraM iMdesu nANattaM bhANiyavvaM, imeNa vihiNA-bhUyANaM surUbapaDhiruvA, jakkhANaM puNNabhaddamANibhaddA, rakkhasANaM bhImamahAbhImA, kiMnarANaM kiMnarakiMpurisA, kiMpurisANaM sappurisamahApurisA, mahoragANaM aikAya mahAkAyA, gaMdhavvANaM gIyaraIgIyajasA - 'kAle ya mahAkAle suruvapaDivapuNNabhadde ya / amaravaimANibhadde bhIme ya tahA mahAbhIme // 1 // kiMnarakiMturise khalu sampurise khalu tahA mahApurise / aikAyamahAkAe gIyaraI cetra gIyajase || 2 ||" sugamam, parSadvaktavyatA'pi kAlavannirauntaraM vaktavyA yAvadgItayazasaH // tadevamuktA vAnamantaravaktavyatA samprati jyotiSkANAmAha kahi NaM bhaMte! joisiyANaM devANaM vimANA paNNattA ? kahi NaM bhaMte! jotisiyA devA parivasaMti ?, gomA ! upa dIvasamuddANaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe vahusamaramaNijAto bhUmibhAgAto sattaue joyaNasate u uppatittA dasuttarasayA joyaNabAhalleNaM, tattha NaM joisiyANaM devANaM tiriyamasaMkhejA jotisiyavimANAvAsasata sahassA bhavatItimakkhAyaM, te NaM vimANA addhakavikasaM ThANasaMThiyA evaM jahA ThANapade jAva caMdamasUriyA ya tattha NaM jotisiMdA jotisarAyANo 4444 w.jainelibrary.org
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 174 // parivasaMti mahiDDiyA jAva viharaMti // sUrassaNaM bhaMte! jotisiMdassa jotisaraNo kati pa- 3 pratipattau risAo paNNasAo?, goyamA! tiNi parisAo paNNattAo, taMjahA-tuMbA tuDiyA peccA, | devAdhiabhitarayA tuMbA majjhimiyA tuDiyA bAhiriyA pecA, sesaM jahA kAlassa parimANaM, ThitIvi / kAraH aho jahA camarassa / caMdassavi evaM ceva // (sU0 122) uddezaH1 'kahiNa bhaMte! joisiyANa'mityAdi, ka bhadanta ! jyotiSkAnAM devAnAM vimAnAni prajJaptAni? ka bhadanta ! jyotiSkA devAH sU0 122 parivasanti ?, bhagavAnAha-gautama! asyA ratnaprabhAyAH pRthivyA bahusamaramaNIyAd bhUmibhAgAd rucakopalakSitAt 'saptanavatizatAni' | saptanavatyadhikAni yojanazatAnyUrddhamutpluya-buddhyA'tikramya dazottarayojanazatabAhalye tiryagasahayeye'saGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANe jyo-13 tirviSaye 'atra' etasmin pradeze jyotiSkANAM devAnAM tiryagasaGkhye yAni jyotiSkavimAnazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtaM mayA zepaizca | tIrthakRdbhiH, tAni ca vimAnAnyarddhakapitthasaMsthAnasaMsthitAni, atrAkSepaparihArau candraprajJaptiTIkAyA sUryaprajJaptiTIkAyAM saGgrahaNiTI-15 kAyAM cAbhihitAviti tato'vadhAyau~, 'savvaphAliyAmayA' sarvAtmanA sphaTikamayAni sarvasphaTikamayAni 'jahA ThANapade jAva caMdamasUriyA ettha duve joisiMdA joisarAyANo parivasaMti mahir3iyA jAba viharaMti' yathA prajJApanAyAM sthAnAkhye dvitIye pade tathA vaktavyaM | yAvaccandrasUryo, dvAvatra jyotiSkendrau jyotiSkarAjAnau parivasatastato'pyU? yAvadviharantIti, etaccaiva-"abbhuggayamUsiyapahasiyA iva vivihamaNikaNagarayaNabhatticittA vAuchyavijayavejayaMtIpaDAgachattAtichattakaliyA tuMgA gagaNatalamabhilaMghamANasiharA jAlaMtararayaNA // 174 // paMjarummilliyabva maNikaNagathUbhiyAgA viyasiyasayavattapoMDarIyA tilagarayaNaddhacaMdacittA nANAmaNimayadAmAlaMkiyA aMto vahiM ca Jain Educational For Private Personal Use Only A Nr.jainelibrary.oro
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ saNhA tavaNijaruilavAluyApatthaDA suhaphAsA sassirIyA suruvA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA, ettha NaM joisiyANaM vimANA paNNattA, ettha NaM joisiyA devA parivasaMti, taMjahA-bihassatI caMdasUrA sukkasaNiccharA rAhU dhUmakeubuhA aMgArakA tattatavaNijjakaNagavaNNA jayA tahA joisaMmi cAraM caraMti keU ya gairatIyA aTThAvIsaivihA ya nakkhattadevagaNA nANAsaMThANasaMThiyA ya paMcavaNNA ya tAragAo ThiyalesAcAriNo avissAmamaMDalagaI patteyanAmaMkapAyaDiyaciMdhamauDA mahiDiyA jAva pabhAsemANA, te NaM tattha sANaM sANaM |vimANAvAsasayasahassANaM sANaM sANaM sAmANiyasAhassINaM sANaM sANaM aggamahisINaM saparivArANaM sANaM sANaM parisANaM sANaM sANaM aNiyANaM sANaM sANaM aNiyAviINaM sANaM sANaM AyarakkhadevasAhassINaM, annesiM ca bahUrNa joisiyANaM devANaM devINa ya AhevaccaM jAva viharaMti, caMdimasUriyA ya ettha duve joisiMdA joisiyarAyANo parivasaMti mahiDiyA jAva pabhAsemANA, te NaM tattha sANaM sANaM joisiyavimANAvAsasayasahassANaM cauNDaM ca uNhaM sAmANiyasAhassINaM cauNhaM cauNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiNhaM parisANaM sattaNhaM aNiyANaM sattaNhaM aNiyAhivaINaM solasaNhaM AyarakkhadevasAhassINaM annesiM ca bahUNaM joisiyANaM devANaM devINa ya AhevacaM jAva viharaMti" iti, abhyudgatA-Abhimukhyena sarvato gatA utsRtA-prabalatayA sarvAsu dikSu prasRtA yA prabhA-dIptistayA sitAnidhavalAni abhyudgatotsRtaprabhAsitAni, tathA vividhAnAM maNikanakaratnAnAM yA bhaktayo-vicchittivizeSAstAbhizcitrANi-AzcaryabhUtAni vividhamaNikanakabhakticitrANi, 'vAuDuyavijayavejayaMtIpaDAgacchattAticchattakaliyA' vAtodbhUtA-vAyukampitA vijaya:-abhyudayastatsaMsUcikA vaijayantyabhidhAnA yAH patAkAH, athavA vijaya iti vaijayantInAM pArzvakarNikA ucyante tatpradhAnA vaijayantyo vijayavejayantyaH-patAkAstA eva vijayavarjitA vaijayantyaH chatrAticchatrANi-uparyupari sthitAni chatrANi taiH kalitAni vAtodbhUtavijayavaijayantI jI0ca030 in Educh an inte W inelibrary.org
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ PI kAraH zrIjIvA- patAkAchatrAticchatrakalitAni 'tuGgAni' uccAni, tathA gaganatalam-ambaratalamanulikhana-abhilayana zikharaM yeSAM tAni gaganatalA-1 pratipattI jIvAbhi0 nulikhacchikharANi, tathA jAlAni-jAlakAni tAni ca bhavanabhittiSu lokapratItAni, tadantareSu viziSTazobhAnimittaM ratnAni yatra tAni devAdhimalayagi jAlAntararatnAni, tathA pajarAd unmIlitavad yathA hi kila kimapi vastu paJjarAd-vaMzAdimayapracchAdanavizeSAd bahiSkRtamatyantarIyAvRttiH |manaSTacchAyatvAt zobhate tathA tAnyapi vimAnAnIti bhAvaH, tathA maNikanakAnAM sambandhinI stUpikA-zikharaM yeSAM tAni maNikana | uddezaH1 // 175 // kastUpikAni, tataH pUrvapadAbhyAM saha vizeSaNasamAsaH, tathA vikasitAni yAni zatapatrANi puNDarIkANi ca dvArAdiSu pratikRtitvena sU0122 sthitAni tilakAzca-bhittyAdiSu puNDrANi ratnamayAzcArddhacandrA dvArAdiSu taizcitrANi vikasitazatapatrapuNDarIkatilakaratnArddhacandracitrANi, tathA nAnAmaNimayIbhirdAma bhiralakRtAni nAnAmaNimayadAmAlaGkatAni, tathA'ntarbahizca zlakSNAni-mamRNAni, tathA tapanIyaM-suvarNavizeghastanmayyA rucirAyA vAlukAyAH-sikatAyAH prastaTaH-prataro yeSu tAni tapanIyaruciravAlukAprastaTAni, tathA sukhasparzAni zubhaspapAni vA zeSaM prAgvad yAvad 'bahassaicaMdA' ityAdi, bRhaspaticandrasUryazukrazanaizcararAhudhUmaketubudhAGgArakAH taptatapanIyakanakavarNAH ISatkanakavarNAH, tathA ye grahA jyotiSke-jyotizcakre cAraM caranti ketavaH ye ca bAhyadvIpasamudreSvagatiratikA: ye cASTAviMzatividhA nakSatradevagaNAste sarve'pi nAnAvidhasaMsthAnasaMsthitAH cazabdAttaptatapanIyakanakavarNAzca, tArakAH paJcavarNAH, ete ca sarve'pi sthitalezyA -avasthitatejolezyAkAH, tathA ye cAriNaH-cAraratAste'vizrAmamaNDalagatikAH, tathA sarve'pi pratyekaM nAmAGkana-vakhanAmAGkapAtena prakaTitaM cihna mukuTo yeSAM te pratyekaM svanAmAGkaprakaTitamukuTacihnAH, kimuktaM bhavati?-candrasya svamukuTe caNdramaNDalaM lAJchanaM khanA xl // 175 // VImAGkaprakaTitaM sUryasya sUryamaNDalaM grahasya prahamaNDalaM nakSatrasya nakSatramaNDalaM tArakasya tArakAkAramiti, zeSa prAgvat // parSannirUpaNArthamAha Jan Education in For Private Personel Use Only HAHainelibrary.org
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ -'sUrassa NaM bhaMte ! joisiMdassa joisaraNo kai parisAo paNNattAo?, goyamA ! tinni parisAo pannattAo, taMjahA-tuMbA tuDiyA peJcA, abhitariyA taMbA majjhimiyA tuDiyA bAhiriyA peccA, sesaM jahA kAlassa, aTTho jahA camarassa, candassavi evaM ceva' pAThasiddhaM jyotiSkAstiryagloka iti tiryaglokaprastAvAhIpasamudravaktavyatAmAha kahi NaM bhaMte! dIvasamuddA? kevaiyA NaM bhaMte! dIvasamuddA ? kemahAlayA NaM bhaMte ! dIvasamuddA? kiMsaMThiyA NaM bhaMte ! dIvasamuddA? kimAkArabhAvapaDoyArA NaM bhaMte! dIvasamuddA NaM pannattA?, goyamA! jaMbuddIvAiyA dIvA lavaNAdIyA samuddA saMThANato ekavihavidhANA vitthArato aNegavidhavidhANA duguNAduguNe paDuppAemANA 2 pavittharamANA 2 obhAsamANavIcIyA bahuuppalapaumakumudaNaliNasubhagasogaMdhiyapoMDarIyamahApoMDarIyasatapattasahassapattapapphullakesarovacitA patteyaM pateyaM paumavaraveiyAparikkhittA patteyaM patteyaM vaNasaMDaparikkhittA assi tiritaloe asaMkhejjA dIvasamuddA sayaMbhuramaNapajavasANA paNNattA samaNAuso! // (sU0 123) | 'kahi NaM bhaMte! dIvasamuddA' ityAdi, 'ka' kasmin Namiti vAkyAlaGkAre 'bhadanta! paramakalyANayogin ! dvIpasamudrAH prajJaptAH?, anena dvIpasamudrANAmavasthAnaM pRSTaM, 'kevaiyA NaM bhaMte! dIvasamuddA' iti 'kiyantaH' kiyatsakhyAkA Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! dvIpasamudrAH prajJaptA:?, anena dvIpasamudrANAM saGkhyAnaM pRSTaM, 'kemahAliyA NaM bhaMte! dIvasamuddA' iti kiM mahAnAlaya-Azrayo vyApyakSetrarUpo yeSAM te mahAlayAH kiMpramANamahAlayA Namiti prAgvad dvIpasamudrAH prajJaptA:?, kiMpramANaM dvIpasamudrANAM mahattvamiti ----7-24-3040% CALCUSAGACANCook06-0 REk%20%- Jan Education For Private Personal use only Jainelibrary.org
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi pratipatto | devAdhi kAraH uddezaH1 sU0123 rIyAvRttiH // 176 // bhAvaH, etena dvIpasamudrANAmAyAmAdiparimANaM pRSTaM, tathA 'kiMsaMThiyA NaM bhaMte! dIvasamuddA' iti kiM saMsthitaM-saMsthAnaM yeSAM te kiM- saMsthitA Namiti pUrvavad bhadanta ! dvIpasamudrAH prajJaptA: ?, anena saMsthAnaM papraccha, 'kimAgArabhAvapaDoyArA NaM bhaMte! dIvasamuddA paNNattA' iti AkArabhAva:-svarUpavizeSa: kasyAkArabhAvasya pratyavatAro yeSAM te kimAkArabhAvapratyavatArA:, bahulagrahaNAdvaiyadhikaraNye'pi samAsaH, Namiti pUrvavad, dvIpasamudrAH prajJaptA: ?, kiM svarUpaM dvIpasamudrANAmiti bhAvaH, anena svarUpavizeSaviSayaH praznaH kRtaH, bhagavAnAha-'goyameM'tyAdi, gautama! jambUdvIpAdayo dvIpA 'lavaNAdikAH' lavaNasamudrAdikAH samudrAH, anena dvIpAnAM samudrANAM cAdiruktaH, etaccApRSTamapi bhagavatA kathitamuttaratropayogitvAt guNavate ziSyAyApRSTamapi kathanIyamiti khyApanArtha ca, 'saMThANato ityAdi, 'saMsthAnataH' saMsthAnamAzritya 'egavihivihANA' iti ekavidhi-ekaprakAraM vidhAnaM yeSAM te ekavidhividhAnAH, ekasvarUpA iti bhAvaH, sarveSAM vRttasaMsthAnasaMsthitatvAd , 'vistArataH' vistAramadhikRtya punaranekavidhividhAnAH anekavidhAni-anekaprakArANi vidhAnAni yeSAM te tathA, vistAramadhikRtya nAnAsvarUpA ityarthaH, tadeva nAnAsvarUpatvamupadarzayati-'duguNAduguNe paDuppAemANA 2 pavittharamANA' iti, dviguNaM dviguNaM yathA bhavati evaM pratyutpadyamAnA guNyamAnA ityarthaH, 'pravistarantaH' prakarSeNa vistAraM gacchantaH, tathAhi-jambUdvIpa eka lakSaM lavaNasamudro dve lakSe dhAtakIkhaNDazcatvAri lakSANItyAdi, 'obhAsamANavIcIyA' iti avabhAsamAnA vIcayaH-kallolA yeSAM te avabhAsamAnavIcayaH, idaM vizeSaNaM samudrANAM pratItameva, dvIpAnAmapi ca veditavyaM, teSvapi idanadItaDAgAdiSu | kallolasambhavAt , tathA bahubhirutpalapadmakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApuNDarIkazatapatrasahasrapatraiH 'papphulla'tti praphullaiH-vikasitaiH 'kesare'ti kesaropalakSitarupacitA:-upacitazobhAkA bahUtpalapadmakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApauNDarIkazatapatrasaha KitKk6-5 kaa||176|| Jain Education Index For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapatrapraphullakesaropacitAH, tatrotpalaM-gardabhakaM paJa-sUryavikAsi kumudaM-candravikAsi nalinam-ISadraktaM padmaM subhagaM-padmavizeSa: sauga|ndhika-kalhAraM pauNDarIka-sitAmbujaM tadeva bRhat mahApauNDarIkaM zatapatrasahasrapatre-padmavizeSau patrasaGkhyAkRtabhedo, 'patteyaM 2' iti pratizabdo'trAbhimukhye 'lakSaNenAbhipratI Abhimukhye' iti ca samAsastato vIpsAvivakSAyAM pratyekazabdasya dvivacanaM padmavaravedikAparikSiptAH pratyekaM vanakhaNDaparikSiptAzca 'sayaMbhUramaNapajjavasANA' iti jambUdvIpAdayo dvIpA: svayambhUramaNadvIpaparyavasAnA lavaNasamudrAdayaH samudrAH svayambhUramaNasamudraparyavasAnA asmin tiryagloke yatra vayaM sthitA asaGkhyeyA dvIpasamudrAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! iha 'assiM tiriyaloe' ityanena sthAnamuktam , 'asaMkhejjA' ityanena saGkhyAnaM, 'duguNAduguNa'mityAdinA mahattvaM 'saMThANato' ityAdinA saMsthAnam / / sampratyAkArabhAvapratyavatAraM vivakSuridamAha tattha NaM ayaM jaMbuddIve NAmaM dIve dIvasamuddANaM abhitarie savvakhuDDAe vaDhe tellApUyasaMThANasaMThite vaTTe rahacakavAlasaMThANasaMThitevaDhe pukkharakaNNiyAsaMThANasaMThite vaTTe paDipunnacaMdasaMThANasaMThite, ekaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM tiNi joyaNasayasahassAI solasa ya sahassAI doNi ya sattAvIse joyaNasate tiNi ya kose aTThAvIsaM ca dhaNusayaM terasa aMgulAI advaMgulakaM ca kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM pnnnntte||se NaM ekAe jagatIe savvato samaMtA sNprikkhitte|| sA NaM jagatI aTTha joyaNAI uDe uccatteNaM mUle bArasa joyaNAI vikkhaMbheNaM majjhe aTTha joyaNAI vikkhaMbheNaM upi cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM mUle vicchiNNA majjhe saMkhittA upi taNuyA Jain Education Intl For Private Personal Use Only YMainelibrary.org IRI
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattau | devAdhi kAraH | uddezaH 1 sU0124 // 177 // gopucchasaMThANasaMThitA savvavairAmaI acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA NIrayA NimmalA NippakANikaM. kaDacchAyA sappabhA samirIyA saujjoyA pAsAdIyA darisaNijjA abhiruvA paDirUvA // sA NaM jagatI ekkeNaM jAlakaDaeNaM savvato samaMtA saMparikkhittA // se NaM jAlakaDae NaM addhajoyaNaM uI uccatteNaM paMcadhaNusayAI vikkhaMbheNaM savvarayaNAmae acche saNhe laNhe (jAva) [ghaDhe maDhe NIrae Nimmale NippaMke NikaMkaDacchAe sappabhe [sassirIe] samarIe saujjoe pAsAdIe darisaNije abhirUve] paDirUve // (sU0 124) 'tattha NamityAdi, 'tatra' teSu dvIpasamudreSu madhye 'ayaM' yatra vayaM vasAmo jambUdvIpo nAma dvIpaH, kathambhUtaH ? ityAha-sarvadvIpasamudrANAM 'sarvAbhyantarakaH' sarvAtmanA-sAmastyenAbhyantaraH sarvAbhyantara eva sarvAbhyantarakaH, prAkRtalakSaNAtsvArthe kapratyayaH, keSAM sarvAtmanA'bhyantarakaH ?, ucyate, sarvadvIpasamudrANAM, tathAhi-sarve'pi zeSA dvIpasamudrA jambUdvIpAdArabhyAgamAbhihitena krameNa dviguNadviguNavistArAstato bhavati sarvadvIpasamudrANAM sarvAbhyantarakaH, anena jambUdvIpasyAvasthAnamuktaM, 'savvakhuDDAga' iti sarvebhyo'pi zeSadvIpasamudrebhyaH kSullako-laghuH sarvakSullakaH, tathAhi-sarve lavaNAdayaH samudrAH sarve ca dhAtakIkhaNDAdayo dvIpA jambUdvIpAdArabhya dviguNadviguNAyAmaviSkambhaparidhayastataH zeSadvIpasamudrApekSayA'yaM laghuriti, etena sAmAnyata: parimANamuktaM, vizeSatastvAyAmAdigataM parimANamagre vakSyati, tathA vRtto'yaM jambUdvIpo yatastailApUpasaMsthAnasaMsthitaH, tailena pakko'pUpastailApUpaH, tailena hi pako'pUpaH prAyaH paripUrNavRtto bhavati na ghRtapakka iti tailavizeSaNaM, tasyeva yatsaMsthAnaM tena saMsthitastailApUpasaMsthAnasaMsthitaH, tathA vRtto'yaM jambUdvIpo yato 'rathacakravAlasaMsthAnasaMsthitaH' // 177 // Jain Education Intel For Private & Personal use only Nainelibrary.org
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ rathasya-rathAGgasya cakrasyAvayave samudAyopacArAccakravAlaM-maNDalaM tasyeva yat saMsthAnaM tena saMsthito rathacakravAlasaMsthAnasaMsthitaH, evaM vRtta: puSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthita: puSkarakarNikA-padmabIjakoza: vRtta: paripUrNacandrasaMsthAnasaMsthita: padadvayaM bhAvanIyam , etena jamyU-1 dvIpasya saMsthAnamuktam // sampratyAyAmAdiparimANamAha-eka Na'mityAdi, ekaM yojanazatasahasramAyAmaviSkambhena, AyAmazca viSkambhazca AyAmaviSkambha, samAhAro dvandvaH, tena, AyAmena viSkambhena cetyarthaH, trINi yojanazatasahasrANi SoDaza sahasrANi dve yojanazate saptaviMzatyadhike trayaH krozA aSTAviMzam-aSTAviMzatyadhikaM dhanuHzataM trayodazAGgalAni ardhAGgulaM ca kiJcidvizeSAdhikamityetAvAn parikSepeNa prajJaptaH, idaM ca parikSepaparimANaM 'vikkhaMbhavaggadaguNakaraNI vaTTassa parirao hoi|' iti karaNavazAtsvayamAnetavyaM kSetrasamAsaTIkA vA paribhAvanIyA, tatra gaNitabhAvanAyAH savistaraM kRtatvAt / / sampratyAkArabhAvapratyavatArapratipAdanArthamAha-'se Na'mityAdi, 'saH' anantaroktAyAmaviSkambhaparikSepaparimANo jambUdvIpo Namiti vAkyAlaGkAre ekayA jagatyA sunagaraprAkArakalpayA 'saparvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena 'saMparikSiptaH' samyagveSTitaH // 'sA NaM jagaI' ityAdi, sA ca jagatI Urddham-uccastve nASTau yojanAni mUle dvAdaza yojanAni viSkambhena madhye'STau upari catvAri, ata eva mUle viSkambhamadhikRtya vistIrNA, madhye saM|kSiptA tribhAgonatvAt , upari tanukA, mUlApekSayA tribhAgamAtravistArabhAvAt , etadevopamayA prakaTayati-'gopucchasaMThANasaMThiyA' gopucchasyeva saMsthAnaM gopucchasaMsthAnaM tena saMsthitA gopucchasaMsthAnasaMsthitA UkRtagopucchAkArA iti bhAvaH, 'sabvavairAmaI savAsanA-sAmastyena vanamayI-vanaratnAmikA 'acchA' AkAzasphaTikavadatisvacchA 'saNhA laNhA' zlakSNA-zlakSNapudgalaskandhaniSpannA zlakSNadalaniSpannapaTavat 'laNhA' mamRNA ghuNTitapaTavat 'ghaTThA' ghRSTA iva ghRSTA kharazAnayA pASANapratimAvat 'mahA' mRSTA iva mRSTA suku Jan Eduentan in For Private Personal use only K hainelibrary.org
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 178 // Jain Education Inte -+-+ mArazAnayA pASANapratimAvat 'nIrajA' svAbhAvikarajorahitatvAt 'nirmalA' AgantukamalAbhAvAt 'niSpaGkA' kalaGkavikalA kardamarahitA vA 'nikkaMkaDacchAyA' iti niSkaGkaTA niSkavacA nirAvaraNA nirupaghAteti bhAvArtha: chAyA - dIptiryasyAH sA niSkaGkaTacchAyA 'saprabhA' svarUpataH prabhAvatI 'samarIcA' bahirvinirgata kiraNajAlA, ata evaM 'sodyotA' bahirvyavasthita vastustomaprakAzakarI 'prAsAdIyA' prasAdAya - manaH prasattaye hitA tatkAritvAt prAsAdIyA manaHprahattikAriNIti bhAva: 'darzanIyA' darzanayogyA yAM pazyatazcakSuSI zramaM na gacchata iti 'abhiruvA' iti abhi- sarveSAM draSTRNAM manaHprasAdAnukUlatayA'bhimukhaM rUpaM yasyAH sA abhirUpA, atyantakamanIyeti bhAva:, ata eva 'pratirUpA' prativiziSTam - asAdhAraNaM rUpaM yasyAH sA pratirUpA, athavA pratikSaNaM navaM navamiva rUpaM yasyAH sA pratirUpA // 'sA NaM jagatI' ityAdi, 'sA' anantaroditasvarUpA Namiti vAkyAlaGkAre jagatI ekena 'jAlakaTakena' jAlAni - jAlakAni yAni bhavanabhittiSu loke'pi prasiddhAni teSAM kaTaka:- samUho jAlakaTako jAlakAkIrNA ramyasaMsthAna pradezavizeSapatiriti bhAva:, tena jAlakaTakena 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptA || ' se NaM jAlakaDae' ityAdi, 'saH' jAlakaTaka UrddhamucaistvenArddhayojanaM - dve gavyUte viSkambhena paJca dhanuHzatAni, kimuktaM bhavati ? - jagatyA prAyo bahumadhyabhAge sarvatra jAlakAni tAni ca pratyeka mUrddhamucaistvena dve gavyUte viSkambhataH paJcadhanuH zatAnIti, sa ca jAlakaTaka: 'savvarayaNAmae' iti sarvAlanA ratnamaya: 'acche saNhe lahe jAva paDirUve' iti yAvacchandakaraNAt 'ghaTTe maTThe nIrae nimmale nippaMke nikkaMkaDacchAye sappane samarIe | saujjoe pAsAie darisaNije abhirU' iti parigrahaH, eteSAM [pranthAgram 5000 ] padAnAmarthaH prAgvat / / tIse NaM jagatIe upi bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA mahaI paumavaravediyA paM0, sANaM paramavarave 3 pratipattau devAdhi kAraH uddezaH 1 sU0 125 // 178 // ainelibrary.org
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ diyA addhajoyaNaM urdu uccatteNaM paMca dhaNusayAI vikkhaMbheNaM savvarayaNAmae jagatIsamiyA parikkheveNaM sbbrynnaamii0|| tIse NaM paumavaraveiyAe ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-baharAmayA nemA rihAmayA paiTThANA veruliyAmayA khaMbhA suvaNNaruppamayA phalagA vairAmayA saMdhI lohitakkhamaIo sUIo NANAmaNimayA kalevarA kalevarasaMghADA NANAmaNimayA rUvA nANAmaNimayA rUvasaMghADA aMkAmayA pakkhA pakkhayAhAojotirasAmayA vaMsA vaMsakavellyA ya rayayAmaIo pahiyAo jAtarUvamayIo ohADaNIo vairAmayIo uvari puJchaNIo savvasee rayayAmate sANaM chaadnne|| sA NaM paumavaraveiyA egamegeNaM hemajAleNaM (egamegeNaM gavakkhajAleNaM) egamegeNaM khiMkhiNijAleNaM jAva maNijAleNaM (kaNayajAleNaM rayaNajAleNaM) egamegeNaM paumavarajAleNaM savvarayaNAmaeNaM savvato samaMtA saMparikkhittA // te NaM jAlA tavaNijalaMsagA suvaNNapayaragamaMDiyA NANAmaNirayaNavivihahAraddhahArauvasobhitasamudayA IsiM aNNamaNNamasaMpattA puvvAvaradAhiNauttarAgatehiM vAehiM maMdAgaM 2 ejamANA 2 kaMpijamANA 2 laMbamANA 2 pajhaMjhamANA 2 saddAyamANA 2 teNaM orAleNaM maNuNNaNaM kaNNamaNaNebutikaraNaM saddeNaM savvato samaMtAApUremANA sirIe atIva uvakhobhemANA uva0 ciTThati // tIse NaM paumavaraveiyAe tattha tattha dese tahiM tahiM bahave hayasaMghADA gayasaMghADA narasaMghADA kiNNarasaMghADA kiMpurisasaMghADA mahoragasaMghADA gaMdhabvasaMghADA vasahasaMghADA savvara Jain Education Inter For Private Personal Use Only MEnelibrary.org
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattau | devAdhi kAra: uddezaH1 sU0125 // 179 // yaNAmayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA NIrayA NimmalA NippaMkA NikaMkaDacchAyA sappabhA samiriyA saujjoyA pAsAIyA darasaNijjA abhiruvA paDirUvA / tIse NaM paumavaraveiyAe tattha tattha dese tahiM tahiM bahave hayapaMtIo taheva jAva paDirUvAo / evaM hayavIhIo jAva pddiruuvaao| evaM hayamihuNAI jAva pddiruuvaaii| tIse NaM paumavaraveDyAe tattha tattha dese tahiM tahiM bahave paumalayAo nAgalatAo, evaM asoga caMpaga0 cyavaNa vAsaMti0 atimuttaga0 kuMda. sAmalayAo NicaM kusumiyAo jAva suvihattapiMDamaMjarivaDiMsakadharIo savvarayaNAmaIo saNhAo laNhAo ghaTAo mahAo NIrayAo NimmalAo NippaMkAo NikaMkaDacchAyAo sappabhAo samirIyAo saujjoyAo pAsAIyAo darisaNijAo abhiruvAo paDirUvAo ||[tiise NaM paumavaraveiyAe tattha tattha dese tahiM tahiM bahave akkhayasotthiyA paNNattA savvarayaNAmayA acchA] // se keNaTeNaM (bhaMte!) evaM vuccaha-paumavaraveiyA paumavaraveiyA?, goyamA! paumavaraveiyAe tattha tattha dese tahiM tahiM vediyAsa vetiyAbAhAsu vediyAsIsaphalaema vediyApuDaMtaresu khaMbhesu khaMbhavAhAsu khaMbhasIsesu khaMbhapuDaMtaresu sUIsu suImuhesu sUIphalaesu sUIpuDaMtaresu pakkhesu pakkhabAhAsu pakkhaperaMtaresu bahUI uppalAI paumAI jAva satasahassapattAI savvarayaNAmayAI acchAI saNhAI laNhAiM ghaTThAI mahAI NIrayAI NimmalAI nippaMkAI nikkaMkaDa // 179 // Jain Education Sww.iainelibrary.org
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ cchAyAI sappabhAI samirIyAI saujjoyAI pAsAdIyAI darisaNijAI abhiruvAI paDirUvAI mahatA 2 vAsikkacchattasamayAiM paNNattAI samaNAuso, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai paumavaravediyA 2 // paumavaravejhyA NaM bhaMte ! kiM sAsayA asAsayA ?, goyamA! siya sAsayA siya asAsayA // se keNaTeNaM bhaMte! evaM vucaha-siya sAsayA siya asAsayA?, goyamA! davvaTThayAe sAsatA vaNNapajjavehiM gaMdhapajavehiM rasapajavehiM phAsapajavehiM asAsatA, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai-siya sAsatA siya asAsatA // paumavaraveiyA NaM bhaMte! kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! Na kayAvi NAsi Na kayAvi Natthi Na kayAvina bhvissti|| bhuvi ca bhavati ya bhavi ssati ya dhuvA niyayA sAsatA akkhayA avvayA avaTThiyA NicA paumavaravediyA // (sU0125) 'tIse NaM jagatIe' ityAdi, 'tasyAH' yathoktarUpAyA jagatyAH 'upari'uparitane tale yo bahumadhyadezabhAgaH, sUtre ekArAntatA mAgadhadezabhASAlakSaNAnurodhAt yathA 'kayare Agacchai dittarUve?' ityatra, 'ettha Namiti 'atra' etasmin bahumadhyadezabhAge Namiti || pUrvavat mahatI ekA padmavaravedikA prajJaptA mayA zepaizca tIrthakRdbhiH, sA corddhamuccaistvenArddhayojanaM-dve gavyUte paJca dhanu:zatAni viSkambhena 'jagatIsamiyA' iti jagatyA: samA-samAnA jagatIsamA saiva jagatIsamikA 'parikSepeNa' parirayeNa yAvAna jagatyA madhyabhAge parirayastAvAn tasyA api pariraya iti bhAvaH, 'sarvaratnamayI' sAmastyena ratnAmikA 'acchA saNhA' ityAdi vizeSaNakadambakaM pAThato'rthatazca prAgvat // 'tIse NamityAdi, tasyA Namiti pUrvavat padmavaravedikAyA: 'ayaM' vakSyamANaH 'etadrUpaH' evaMsvarUpa: 'varNA - - - Jain Education Intel For Private Personal Use Only Alnelibrary.org
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 18 // vAsaH' varNa:-zlAghA yathAvasthitasvarUpakIrtanaM tasyAvAso-nivAso granthapaddhatirUpo varNAvAso varNakaniveza ityarthaH 'prajJaptaH' prarU- 3 pratipattau pita:, tadyathetyAdinA tadeva darzayati--'vairAmayA nemA' iti nemA nAma padmavaravedikAyA bhUmibhAgAdUI niSkrAmantaH pradezAste 4 devAdhisarve 'vajramayAH' vanaratnamayAH, vanazabdasya dIrghavaM prAkRtatvAt , evamanyatrApi draSTavyaM, riSThamayAni pratiSThAnAni-mUlapAdAH 'veruli-15 | kAraH yamayA khaMbhA' iti vaiDUryaratramayA: stambhAH suvarNarUpyamayAni phalakAni lohitAkSaratnAmikA: sUcaya: phalakadvayasambandhavighaTanAbhAva- uddezaH1 hetupAdukAsthAnIyAste sarve 'vairAmayA saMdhI' vajramayAH sandhayaH-sandhimelA: phalakAnAM, kimuktaM bhavati ?-vanaratnApUritA: phalakAnAM sU0126 |sandhayaH 'nANAmaNimayA kalevarA' iti nAnAmaNimayAni kalevarANi-manuSyazarIrANi nAnAmaNimayAH kalevarasaGghATA-manuSya zarIrayugmAni nAnAmaNimayAni rUpANi-rUpakANi nAnAmaNimayA rUpasaGghATA:-rUpayugmAni 'aGkAmayA pakkhA pakkhabAhAto ya' | iti aGko-ratnavizeSastanmayAH pakSAstadekadezAH pakSabAhavo'pi tadekadezabhUtA evAGkamayAH, Aha ca mUlaTIkAkAraH-"aGkamayAH pa kSAstadekadezabhUtAH, evaM pakSabAvo'pi draSTavyA" iti, 'joIrasAmayA vaMsA vaMsakavellyA ya' iti jyotIrasaM nAma ratnaM tanmayA | vaMzA:-mahAntaH pRSThavaMzAH 'vaMzakavellayA ya' iti mahatAM pRSThavaMzAnAmubhayatastiryak sthApyamAnA vaMzAH kavelukAni-pratItAni 'rayayAmaIo paTTiyAo' iti rajatamayyaH paTTikA vaMzAnAmupari kambAsthAnIyA: 'jAyarUvamaIo ohADaNIo' jAtarUpaM-suvarNavizeSastanmayya: 'ohADaNIo' avaghATinya: AcchAdanahetukamboparisthApyamAnamahApramANakiliJcasthAnIyAH, 'vairAmaIo uvariM puMchaNIo' iti 'vanamayyo' vajraratnAmikA avaghATanInAmupari puchanya:-nibiDataracchAdanahetuzlakSNataratRNavizeSasthAnIyAH, uktaM ca // 180 // mUlaTIkAkAreNa-"ohADaNI hIraggahaNaM mahat kSullakaM tu puJchanI iti, 'sabasee rayayAmae sANaM chANe' iti, sarvazvetaM rajatamayaM Jain Education IT! For Private & Personel Use Only M w .jainelibrary.org
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ puJchanInAmupari kavellukAnAmadha AcchAdanam // 'sA NamityAdi, 'sA' evaMsvarUpA Namiti vAkyAlaGkAre padmavaravedikA tatra tatra pradeze ekaikena 'hemajAlena' sarvAsanA hemamayena lambamAnena dAmasamUhena ekaikena 'gavAkSajAlena' gavAkSAkRtiratnavizeSadAmasamUhena ekaikena 'kiGkiNIjAlena' kiGkiNyaH-kSudraghaNTikA: ekaikena ghaNTAjAlena, kiGkiNyapekSayA kiJcinmahatyo ghaNTA ghaNTAH, tathA ekaikena 'mukkAjAlena' muktAphalamayena dAmasamUhena ekaikena 'maNijAlena' maNimayena dAmasamUhena ekaikena 'kanakajAlena' kanakapItarUpaH suvarNavizeSastanmayena dAmasamUhena ekaikena ratnajAlena ekaikena (vara) padmajAlena-sarvaratnamayapadmAsakena dAmasamUhena 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sarvAsu vidikSu parikSiptA, etAni ca dAmasamUharUpANi hemajAlAdIni jAlAni lambamAnAni veditavyAni, tathA cAha-'te NaM jAlA' ityAdi, tAni, sUtre puMstvanirdezaH prAkRtatvAt , prAkRte hi liGgamaniyatamiti, Namiti pUrvavat hemajAlAdIni kacit dAmA iti pAThaH tatra tA hemajAlAdirUpA dAmAna iti vyAkhyeyaM, 'tavaNijjalaMbUsagA' tapanIyam-AraktaM suvarNa tanmayo lambUsago-dAmnAmagrimabhAge maNDanavizeSo yeSAM tAni tapanIyalambUsakAni 'suvaNNapayaragamaMDiyA' iti pArzvata: sAmastyena 4 suvarNapratarakeNa-suvarNapatrakeNa maNDitAni suvarNapratarakamaNDitAni, 'nANAmaNirayaNavivihahAraddhahArauvasobhiyasamudayA' iti nAnArUpANAM maNInAM ratnAnAM ca ye vividhA-vicitravarNA hArA-aSTAdazasarikA arddhahArA-navasarikAstairupazobhita: samudAyo yepAM tAni, tathA 'IsimannamannamasaMpattA' iti Ipat-manAg anyo'nya-parasparamasaMprAptAni-asaMlagnAni pUrvAparadakSiNottarAgatairvAtaiH | maMdAya maMdAya' iti mandaM mandam ejyamAnAni-kampyamAnAni 'bhRzAbhIkSNyAvicchede dviH prAktamabAdeH' ityavicchede dvivacanaM maiM yathA pacati pacatItyatra, evamuttaratrApi, ISatkampanavazAdeva ca prakarSata itastato manAk calanena lambamAnAni pralambamAnAni, tataH jI0ca031 Jain Education Inter SC For Private Personal use only Mainelibrary.org
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 181 // Jain Education In paraspara saMparkavazataH 'pajhaMjhamANA pajhaMjhamANA' iti zabdAyamAnAni zabdAyamAnAni 'udAreNa' sphAreNa zabdeneti yoga:, sa ca 7 3 pratipattau sphArazabdo manaH pratikUlo'pi bhavati tata Aha- 'manojJena' mano'nukUlena, tacca mano'nukUlatvaM lezato'pi syAdata Aha- 'manoharaNa' manAMsi zrotRRNAM harati - AtmavazaM nayatIti manoharaH, 'lihAde'rAkRtigaNatvAdacpratyayaH, tena tadapi manoharatvaM kuta: ? ityAhakarNamano nirvRtikareNa - 'nimittakAraNahetuSu sarvAsAM vibhaktInAM prAyo darzana' miti vacanAd hetau tRtIyA, tato'yamarthaH - yataH zrotRkarNayormanasazca nirvRtikaraH - sukhotpAdakastato manoharastena, itthambhUtena zabdena tAn pratyAsannAn pradezAn 'sarvataH' dikSu 'samantataH' vidikSu ApUrayanti zatrantasya zAvidaM rUpaM tata eva 'zriyA' zobhayA'tIva upazobhamAnAni upazobhamAnAni tiSThanti // 'tIse Na' mityAdi, tasyAH padmavaravedikAyAstatra tatra deze 2 'tahiM tahiM' iti tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze, etAvatA kimuktaM bhavati ? - yatra deze ekastatrAnye'pi vidyanta iti, bahave 'hayasaMghADA' hayayugmAni saGghATazabdo yugmavAcI yathA sAdhusaGghATa ityatra, evaM gajanarakiMnarakiMpuruSamahoragagandharvavRSabhasaGghATA api vAcyAH, ete ca kathambhUtA: ? ityAha- 'savvarayaNAmayA' sarvAsanA ratnamayA: 'acchA' AkAzasphaTikavadatisvacchAH 'jAva paDiruvA' iti yAvatkaraNAt 'saNhA laNhA ghaTTA maThThA' ityAdivizeSaNakadambakaparigrahastacca prAgvat / ete ca sarve'pi yasavATAdayaH saGghATAH puSpAvakIrNakA uktAH sampratyeteSAmeva hayAdInAM paGkayAdipratipAdanArthamAha-- ' evaM paMtIo vIhIo evaM mihuNagA' iti yathA'mISAM hayAdInAmaSTAnAM saGkATA uktAstathA paGkayo'pi vaktavyA vIthayo'pi mithunakAni ca tAni caivam-- 'tIse NaM paumavaraveiyAe tattha tattha dese dese tahiM tahiM bahuyAo hayapatIo gayapatIo' ityAdi, navaramekasyAM dizi yA zreNiH sA patirabhidhIyate, ubhayorapi pArzvayorekaika zreNibhAvena yacchreNidvayaM sA vIthI, ete ca vIthI manuSyA0 padmavarave dikAva0 | uddezaH 1 [sU0 126 // 181 // jainelibrary.org
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ A patisaGghATA hayAdInAM puruSANAmuktAH, sAmpratameteSAmeva hayAdInAM strIpuruSayugmapratipAdanAthai 'mihuNAI' ityuktam , uktenaiva prakAreNAra hyAdInAM mithunakAni strIpuruSayugmarUpANi vAcyAni, yathA 'tattha tattha tahiM 2 dese dese bahUI hayamihuNAI gayamihuNAI' ityAdi / *'tIse Na'mityAdi, tasyAM Namiti pUrvavat padmavaravedikAyAM tatra tatra deze 2 'tahiM 2' iti tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze, atrApi 'tattha 2 dese 2 tahiM 2' iti vadatA yatraikA latA tatrAnyA api baDhyo latAH santIti pratipAditaM draSTavyaM, 'bahuyAo paumalayAo' ityAdi, bahvayaH 'padmalatAH' padminyaH 'nAgalatAH' nAgA-drumavizeSAH ta eva latAstiryakazAkhAprasarAbhAvAt nAgalatAH, evamazokalatAzcampakalatA vaNalatAH, baNA:-taruvizeSAH, vAsantikalatA atimuktakalatAH kundalatA: zyAmalatAH, kathambhUtA etA:?: ityAha-nityaM sarvakAlaM SaTsvapi RtuvityarthaH 'kusumitAH' kusumAni-puSpANi saMjAtAnyAkhiti kusumitAH, tArakAdidarzanA|ditapratyayaH, evaM nityaM mukulitAH, mukulAni nAma kuDmalAni kalikA ityarthaH nityaM 'lavaiyAo' iti pallavitAH, nityaM 'thavaiyAo' iti stabakitAH, nityaM 'gummiyAo' iti gulmitA:, stabakagulmau go(gu)cchavizeSA, nityaM gucchAH, nityaM yamalaM nAma samAnajAtIyayotayoryugmaM tatsaMjAtamAsviti yamalitAH, niyaM 'yugalitAH' yugalaM sajAtIyavijAtIyayorlatayordvandvaM, tathA 'nityaM sarvakAlaM phala-IP bhAreNa natA-IpannatA nityaM praNatA-mahatA phalabhAreNa dUraM natAH, tathA nityaM 'suvibhakte'tyAdi suvibhaktikaH-suvicchittikaH prativi-18 ziSTo maJjarIrUpo yo'vataMsakastaddharA:-taddhAriNyaH / eSa sarvo'pi kusumitatvAdiko dharma ekaikasyA ekaikasyA latAyA uktaH, sAmprataM kAsAJcillatAnAM sakalakusumitatvAdidharmapratipAdanArthamAha-niccaM kusumiyamauliyalavaiyathavaiyagulaiyagocchi yaviNamiyapahaNamiyasuvibhattapaDimaMjarivaDaMsagadharIu' etAzca sarvA api latA evaMrUpAH, kiMrUpA: ? ityAha-savvarayaNAmaIo' sarvAsanA CANCELCASCACANCECAUCROCOM labhAreNa dUra pi kusumita uliyalavara Jhin Education For Private Personal Use Only Lhowjainelibrary.org
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAC zrIjIvA- ratramayyaH, 'acchA saNhA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat // adhunA padmavaravedikAzabdapravRttinimittaM jijJAsuH pRcchati-se||3pratipattI jIvAbhi keNaDeNaM bhaMte !' ityAdi, sezabdo'thazabdArthaH, atha 'kenArthena' kena kAraNena bhadanta ! evamucyate-padmavaravedikA padmavaravediketi?, manuSyA0 malayagi-dAkimuktaM bhavati ?-padmavaravediketyevaMrUpasya zabdasya tatra pravRttI kiM nimittamiti ?, evamukte bhagavAnAha-gautama! padmavaravedikAyAM tatra padmavaraverIyAvRttiH tatra pradeze tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze 'vedikAsu' upavezanayogyamattavAraNarUpAsu 'vedikAbAhAsu' vedikApArzveSu 'veiyApuDaMtaresura dikAva0 iti dve vedike vedikApuTaM teSAmantarANi-apAntarAlAni vedikApuTAntarANi teSu, tathA stambheSu sAmAnyataH tathA 'stambhavAhAsu uddezaH1 // 182 // stambhapArzveSu 'khaMbhasIsesu' iti stambhazIrSeSu 'khaMbhapuDaMtaresu' iti dvau stambhau stambhapuTaM teSAmantarANi teSu 'sUcISu' phalakasamba- sU0126 ndhavighaTanAbhAvahetupAdukAsthAnIyAsu tAsAmuparIti tAtparyArthaH, 'sUimuhesu' iti yatra pradeze sUcI phalakaM bhittvA madhye pravizati | tatpratyAsanno dezaH sUcImukhaM teSu, tathA sUcIphalakepu-sUcIbhiH saMbandhitA ye phalakapradezAste'pyupacArAtsUcIphalakAni teSu sUcInAmadha upari ca varttamAneSu, tathA 'suIpuDaMtaresu' iti dve sUcyau sUcIpuTaM teSAmantareSu, pakSA: pakSavAhA-vedikaikadezAsteSu bahUni 'utpalakAni' gardabhakAni bahUni 'padmAni' sUryavikAsIni bahUni 'kumudAni' candravikAsIni, evaM nalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApuNDarIkazatapatrasahasrapatrANyapi vAcyAni, eteSAM ca vizeSaH prAgevopadarzitaH, etAni kathambhUtAni ? ityAha-'sarvaratnamayAni' | sarvAsanA ratnamayAni, 'acchA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat 'mahayAvAsikkachattasamANA' iti 'mahAnti' mahApramANAni vA|rSikANi-varSAkAle yAni pAnIyarakSaNArtha kRtAni tAni vArSikANi tAni ca tAni chatrANi ca tatsamAnAni ca prajJaptAni he zramaNa! he AyuSman !, 'se eeNaNa'mityAdi, tadetenArthena gautama! evamucyate padmavaravedikA padmavaravedikati teSu teSu yathoktarUpeSu | CALC-C4ALANC06 Join Education For Private 8 Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradezeSu yathoktarUpANi padmAni padmavaravedikAzabdasya pravRttinimittamitibhAvaH, vyutpattizcaivaM-padmavarA padmapradhAnA vedikA padmavarave dikA padmavaravediketi // 'paumavaraveiyA NaM bhaMte ! kiM sAsayA?' ityAdi, padmavaravedikA Namiti pUrvavat kiM zAzvatI utAzAzvatI?,31 FAvantatayA sUtre nirdeza: prAkRtatvAt , kiM nityA utAnityeti bhAvaH, bhagavAnAha-gautama! syAt zAzvatI syAdazAzvatI-kathaJcinnityA kathaJcidanityetyarthaH, syAcchabdo nipAta: kathaJcidityetadarthavAcI // 'se keNaDeNaM bhaMte! ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! 'dravyArthatayA' dravyAstikanayamatena zAzvatI, dravyAstikanayo hi dravyameva tAttvikamabhimanyate na paryAyAn , dravyaM cAnvayi pariNAmitvAd, anyathA dravyatvAyogAd, anvayitvAca sakalakAlabhAvIti bhavati dravyArthatayA zAzvatI, 'varNaparyAyaiH' tadanyasamutpadyamAnava vizeSarUpairevaM gandhaparyAyai rasaparyAyaiH sparzaparyAyaiH, upalakSaNametattadanyapudgala vicaTanocaTanaizvAzAzvatI, kimuktaM bhavati?-paryAyA|stikanayamatena paryAyaprAdhAnyavivakSAyAmazAzvatI, paryAyANAM pratikSaNabhAvitayA kiyatkAlabhAvitayA vA vinAzitvAt , 'se eeNatuNa'samityAdi upasaMhAravAkyaM sugama, iha dravyAstikanayavAdI svamatapratisthApanArthamevamAha-nAtyantAsata utpAdo nApi sato binAzo, 'nAsato vidyate bhAvo, nAbhAvo vidyate sata' iti vacanAt , yau tu dRzyete prativastu utpAdavinAzau tadAvirbhAvatirobhAvamAtraM yathA : sarpasyotphaNatvaviphaNatve, tasmAtsarva vastu nityamiti // evaM ca tanmatacintAyAM saMzayaH-kiM ghaTAdivadravyArthatayA zAzvatI uta sakalakAlamevaMrUpA? iti, tata: saMzayApanodArtha bhagavantaM bhUyaH pRcchati-paumavaraveiyA Na'mityAdi, padmavaravedikA Namiti || pUrvavad 'bhadanta!' paramakalyANayogin ! 'kiyaccira' kiyantaM kAlaM yAvadbhavati?, evarUpA kiyantaM kAlamavatiSThate? iti, bhagavAnAha18/gautama! na kadAcinnAsIt, sarvadevAsIditi bhAvaH, anAditvAt , tathA na kadAcinna bhavati, sarvadaiva vartamAnakAlacintAyAM bhavatIti Jain Education For Private Personal Use Only ATANJainelibrary.org
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 183 // Jain Education bhAvaH, sadaiva bhAvAt, tathA na kadAcinna bhaviSyati, kintu bhaviSyaccintAyAM sarvadaiva bhaviSyatIti pratipattavyaM, aparyavasitatvAt, tadevaM kAlatrayacintAyAM nAstitvapratiSedhaM vidhAya sampratyastitvaM pratipAdyati -- 'bhuviM ce' tyAdi, abhUcca bhavati ca bhaviSyati ceti, evaM trikAlAvasthAyitvAd 'dhuvA' mervAdivad dhruvatvAdeva sadaiva svasvarUpe niyatA, niyatatvAdeva caM 'zAzvatI' zazvadbhavanasvabhAvA, zAzvatatvAdeva ca satatagaGgAsindhupravAhapravRttAvapi pauNDarIkahada ivAnekapudgalavicaTane'pi tAvanmAtrAnyapudgalocaTanasambhavAd 'akSayA' na vidyate kSayo - yathoktasvarUpAkAraparibhraMzo yasyAH sA'kSayA, akSayatvAdeva 'avyayA' avyayazabdavAcyA, manAgapi svarUpacalanasya jAtucidapyasambhavAt, avyayatvAdeva svapramANe'vasthitA mAnuSottaraparvatAd bahiH samudravat evaM svasvapramANe sadA'vasthAnena | cintyamAnA nityA dharmAstikAyAdivat // tIse NaM jagatIe upiM bAhiM paumacaraveiyAe ettha NaM ege mahaM vaNasaMDe paNNatte deNAhaM do joyaNAI cakkavAla vikkhaMbheNaM jagatIsamae parikkheveNaM, kinhe kinhobhAse jAva aNegasagaDarahajANajuggaparimoyaNe suramme pAsAtIe saNhe lahe ghaTTe maTThe nIrae niSpake nimmale nikaMkaDa cchAe sappane samirIe sajjoe pAsAdIe darisaNije abhirUve paDirUve || tassa NaM vaNasaMisa aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte se jahAnAmae-AliMgapukkhareti vA muiMgapukkhareti vA saratalei vA karatalei vA AyaMsamaMDaleti vA caMdamaMDaleti vA sUramaMDaleti urambhacammeti vA usabhacammeti vA varAhacammeti vA sIhacammeti vA vagghacammeti vA vigacammeti vAdI 3 pratipattau manuSyA0 vanaSaNDA dhi0 uddezaH 1 sU0 126 // 183 // w.jainelibrary.org
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ vitacammeti vA aNegasaMkukIlagasahassavitate AvaDapaccAvaDaseDhIpaseDhIsotthiyasovatthiyapUsamANavaddhamANamacchaDakamakaraMDakajAramAraphullAvalipaumapattasAgarataraMgavAsaMtilayapaumalayabhatticittehiM sacchAehiM samirIehiM saujjoehiM nANAvihapaMcavaNNehiM taNehi ya maNihi ya uvasohie taMjahA-kiNhehiM jAva sukillehiM // tattha NaM je te kiNhA taNA ya maNI ya tesi gaM ayametArUve vaNNAvAse paNNatte, se jahAnAmae-jImUteti vA aMjaNeti vA khaMjaNeti vA kajaleti vA masIha vA guliyAi vA gavalei vA gavalaguliyAti vA bhamareti vA bhamarAvaliyAti vA bhamarapattagayasAreti vA jaMbuphaleti vA addAriTeti vA puripuTThae (ti) vA gaeti vAgayakalabheti vA kaNhasappei vA kaNhakesarei vA AgAsathiggaleti vA kaNhAsoeti vA kiNhakaNavIrei vA kaNhavaMdhujIvaeti vA, bhave eyArUve siyA?, goyamA! No tiNaDhe samajhe, tesi NaM kaNhANaM taNANaM maNINa ya itto iTTayarAe ceva kaMtatarAe ceva piyayarAe ceva maNuNNatarAe ceva maNAmatarAe ceva vaNNeNaM paNNatte // tattha NaM je te NIlagA taNA ya maNI ya tesi NaM imetArUve vaNNAvAse paNNatte, se jahAnAmae-bhiMgei vA bhiMgapatteti vA cAseti vA cAsapiccheti vA sueti vA suyapiccheti vA NIlIti vA pIlIbheeti vA NIlIguliyAti vA sAmAeti vA uccaMtaeti vA vaNarAIi vA halaharavasaNei vA moraggIvAti vA pArevayagIvAti vA ayasikusumeti vA aMjaNakesigA AARNATAKA Jain Education For Private & Personel Use Only R ainelibrary.org
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI manuSyA0 vanapaNDA dhiH // 184 // uddeza:1 sU0126 kusumeti vA NIluppaleti vA NIlAsoeti vA NIlakaNavIreti vA NIlabaMdhujIvaeti vA. bhave eyArUve sitA?, No iNaDhe samaDhe, tesi NaM NIlagANaM taNANaM maNINa ya etto itarAe ceva kaMtatarAe ceva jAva vaNNeNaM pAte // tattha je te lohitagA taNA ya maNI ya tesiNaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, se jahANAmae-sasakaruhireti vA urabharuhireti vA Nararuhireti vA varAharuhireti vA mahisaruhireti vA bAliMdagovaeti vA bAladivAgareti vA saMjhambharAgeti vA guMjaddharAeti vA jAtihiMgulueti vA silappavAleti vA pavAlaMkureti vA lohitakkhamaNIti vA lakkhArasaeti vA kimirAgei vA rattakaMvalei vA cINapiTTharAsIi vA jAsuyaNakusumei vA kiMsuakusumei vA pAliyAikusumeha vA rattuppaleti vA rattAsogeti vA rattakaNayAreti vA rattabaMdhujIveha vA, bhave eyArUve siyA?, no tiNaDhe samaDhe, tesi NaM lohiyagANaM taNANa ya maNINa ya etto itarAe ceva jAva vaNNeNaM paNNatte // tattha NaM je te hAliddagA taNA ya maNI ya tesiNaM ayamayArUve vaNNAvAse paNNatte, se jahANAmae-caMpae vA caMpagacchallIi vA caMpayabheei vA hAliddAti vA hAliddabheeti vA hAliddaguliyAti vA hariyAleti vA hariyAlabheeti vA hariyAlaguliyAti vA ciureti vA ciuraMgarAgeti vA varakaNaeti vA varakaNaganighaseti vA suvaNNasippieti vA varapurisavasaNeti vA sallaikusumeti vA caMpakakusumeha vA // 184 // Jain Education a l Mw.jainelibrary.org
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuhuMDiyAkusumeti vA (koraMTakadAmei vA) taDauDAkusumeti vA ghosADiyAkusumeti vA suvaNNajUhiyAkusumeti vA suharinnayAkusumei vA [koriMTavaramalladAmeti vA] bIyagakusumeti vA pIyAsoeti vA pIyakaNavIreti vA pIyabaMdhujIeti vA, bhave eyArave siyA?, no iNadve samaDhe, te NaM hAliddA taNA ya maNI ya etto iThThayarA ceva jAva vaNNeNaM paNNattA // tattha NaM je te sukillagA taNA ya maNI ya tesi NaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, se jahAnAmaeaMketi vA saMkheti vA caMdeti vA kuMdeti vA kusume(mue)ti vA dayaraeti vA (dahighaNei vA khIrei vA khIra pUrei vA) haMsAvalIti vA koMcAvalIti vA hArAvalIti vA balAyAvalIti vA caMdAvalIti vA sAratiyabalAhaeti vA dhaMtadhoyaruppapaTTei vA sAlipiTTharAsIti vA kuMdapuppharAsIti vA kumuyarAsIti vA sukachivADIti vA pehuNamijAti vA biseti vA miNAliyAti vA gayadaMteti vA lavaMgadaleti vA poMDarIyadaleti vA siMnuvAramalladAmeti vA setAsoeti vA seyakaNavIreti vA seyabaMdhujIei vA, bhave eyArUve siyA?, No tiNaDhe samajhe, tesi NaM sukillANaM taNANaM maNINa ya etto itarAe ceva jAva vaNNeNaM paNNatte // tesi NaM bhaMte! taNANa ya maNINa ya kerisae gaMdhe paNNatte?, se jahANAmae-kohapuDANa vA pattapuDANa vA coyapuDANa vA tagarapuDANa vA elApuDANa vA [kirimeripuDANa vA] caMdaNapuDANa vA kuMkumapuDANa vA u OCOCCANCHCROCOMCHOCOCCA-ban Jain Education Inter alinelibrary.org
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipattI manuSyA0 vanaSaNDA dhi.. uddezaH1 sU0126 sIrapuDANa vA caMpagapuDANa vA maruyagapuDANa vA damaNagapuDANa vA jAtipuDANa vA jUhiyApuDANa vA malliyapuDANa vA NomAliyapuDANa vA vAsaMtiyapuDANa vA keyatipuDANa vA kappUrapuDANa vA aNuvAyaMsi ubhijamANANa ya NibhijamANANa ya koTejamANANa vA ruvijamANANa vA ukirijamANANa vA vikirijamANANa vA paribhujamANANa vA bhaMDAo vA bhaMDaM sAharijamANANaM orAlA maNuNNA ghANamaNaNivyutikarA savvato samaMtA gaMdhA abhiNissavaMti, bhave eyArUve siyA?, No tiNaDhe samaDhe, tesi NaM taNANaM maNINa ya etto u itarAe ceva jAva maNAmatarAe ceva gaMdhe paNNatte // tesi NaM bhaMte! taNANa ya maNINa ya kerisae phAse paNNatte?, se jahANAmae-AINeti vA rUeti vA bUreti vA NavaNIteti vA haMsagambhatUlIti vA sirIsakusumaNicateti vA bAlakumudapattarAsIti vA, bhave etArUve siyA?, No tiNaTe samajhe, tesi NaM taNANa ya maNINa ya etto itarAe ceva jAva phAseNaM pnnnntte||tesi NaM bhaMte! taNANaM puvAvaradAhiNauttarAgatehiM vAehiM maMdAyaM maMdAyaM eiyANaM veiyANaM kaMpiyANaM khobhiyANaM cAliyANaM phaMdiyANaM ghaTiyANaM udIriyANaM kerisae sadde paNNatte?, se jahANAmae-siviyAe vA saMdamANIyAe (vA) rahavarassa vA sachattassa sajjhayassa saghaMTayassa satoraNavarassa saNaMdighosassa sakhikhiNihemajAlapetaparikhittassa hemavayakhetta (cittavicitta) tiNisakaNaganijattadAruyAgassa supiNiddhArakama AMASALARAMMAR // 185 // Jain Education a l For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education DaladhurAgassa kAlAyasasukayaNemijaMtakammassa AiNNavaraturagasusaMpauttassa kusalaNaracheyasArahisusaMparigahitassa sarasatabattIsatoraNa (pari) maMDitassa sakaMkaDavarDisagassa sacAvasarapaharaNAvaraNahariyassa johajuddhassa rAyaMgaNaMsi vA aMtepuraMsi vA rammaMsi vA maNikohimatasi abhikkhaNaM 2 abhighavijamANassa vA niyaddijamANassa vA [ parUDhavaraturaMgassa caMDavegAhaTThassa ] orAlA maNuort kaNNamaNitikarA savvato samaMtA sadA abhiNissarvati bhave etArUve siyA ?, No tiNaTTe samaTTe, se jahANAmae - veyAliyAe vINAe uttaramaMdAmucchitAe aMke supaiTTiyAe baMdasArakA paDipaTTiyAe kusalaNaraNArisaMpagahitAe padosapaccUsakAlasamayaMsi maMda maMda eiyAe asure khobhiyAe udIriyAe orAlA maNuNNA kaNNamaNaNivyutikarA savvato samatA saddA abhiNissarvati, bhave eyAkhve siyA ?, No tiNaTThe samaTThe se jahANAmae - kiNNarANa vA kiMpurisANa vA mahoragANa vA gaMdhavvANa vA bhaddasAlavaNagayANa vA naMdaNavaNagayANa vA somaNasavaNagANa vA paMDagavaNagayANa vA himavaMtamalayamaMdaragiriguhasamaNNAgayANa vA egato sahitANaM mahAgayANaM samuvidvANaM saMnividvANaM pamudiyapakkIliyANaM gIyaratigaMdhavvaharisiyamaNANaM gejaM pa katthaM geyaM payaviddhaM pAyaviddhaM ukttiyaM pavattayaM maMdAyaM rociyAvasANaM sattasara samaNNAgayaM aTTharasa saMpattaM chaddosavippamukkaM ekArasaguNAlaMkAraM aTThaguNovaveyaM guMjatavaMsakuharovagUDhaM v.jainelibrary.org
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH dhi0 rattaM titthANakaraNasuddhaM madhuraM samaM sulaliyaM sakuharaguMjaMtavaMsataMtIsusaMpauttaM tAlasusaMpauttaM tAla- 3 pratipattau samaM (rayasusaMpauttaM gahasusaMpauttaM) maNoharaM mauyaribhiyapayasaMcAraM surabhi suNati varacArurUvaM manuSyA0 divvaM naTaM saja geyaM pagIyANaM, bhave eyArUve siyA?, haMtA goyamA! evaMbhUe siyaa|| (sU0 126) vanapaNDA'tIse NaM jagatIe' ityAdi, tasyA Namiti pUrvavat jagatyA upari padmavaravedikAyA bahirvatI pradeza: 'tatra' tasmin Namiti pUrvavat , mahAneko vanapaNDaH prajJaptaH, anekajAtIyAnAmuttamAnAM mahIrahANAM samUho vanaSaNDaH, Aha ca mUlaTIkAkAraH-'egajAI- uddezaH 1 sApahiM rukkhehiM vaNaM aNegajAIehiM uttamehiM rukkhehi vaNasaMDe' iti, sa caikaiko dezone dve yojane viSkambhato jagatIsamaka: 'prikssepnn| sU0126 parirayeNa / kathambhUtaH? ityAha-'kiNhe' ityAdi, iha prAyo vRkSANAM madhyame vayasi vartamAnAni patrANi nIlA (kRSNA)ni tadyogAd vanakhaNDo'pi kRSNaH, na copacAramAtrAtkRSNa iti vyapadeza: kintu tathApratibhAsanAt , tathA cAha-'kRSNAvabhAsaH' yAvati bhAge kRSNAni patrANi santi tAvati bhAge sa vanakhaNDaH kRSNo'vabhAsate'taH kRSNo'vabhAso yasyAsau kRSNAvabhAsaH, tathA haritatvamati-18 krAntAni kRSNatvamasaMprAptAni patrANi nIlAni tadyogAd vanakhaNDo'pi nIlaH, na caitadapyupacAramAtreNocyate kintu tathA'vabhAsAt , tathA cAha-nIlAvabhAsaH, samAsa: prAgvat , yauvane tAnyeva patrANi kizalayatvaM raktatvaM cAtikrAntAni ISaddharitAlAbhAni pANDUni santi haritAnItyupadizyante, tatastadyogAdvanapaNDo'pi haritaH, na caitadupacAramAtraM, kintu tathApratibhAso'pyasti tathA cAha-haritA|vabhAsaH, tathA bAlyAdatikrAntAni vRkSANAM patrANi zItAni bhavanti tatastadyogAd vanaSaNDo'pi zItaH, na cAsau na guNata: kintu // 186 // guNata eva, tathA cAha-'zItAvabhAsaH' adhobhAgavattinAM vyantarANAM devAnAM devInAM ca tadyoge zItavAtasaMsparzaH tataH sa zIto Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinaSaNDo'vabhAsate iti, tathA ete kRSNanIlaharitavarNA yathA (taH) svasmin rUpe'tyarthamutkaTA: snigdhA bhaNyante tIvAzca tatastadyogAdvanakha-3 |NDo'pi snigdhastItrazcoktaH, na caitadupacAramAtraM, kintu tathA pratibhAso'pi tata uktaM snigdhAvabhAsastItrAvabhAsa iti, ihAvabhAso bhrAnto'pi bhavati yathA marumarIcikAsu jalAvabhAsaH tato nAvabhAsamAtropadarzanena yathA'vasthitaM vastusvarUpamuktaM varNitaM bhavati kintu yathAsvarUpapratipAdanena tataH kRSNalAdInAM tathAsvarUpapratipAdanArthamanuvAdapurassaraM vizeSaNAntaramAha-'kiNhe kiNhacchAye' ityAdi, kRSNo vanakhaNDaH, kuta: ? ityAha-kRSNacchAyaH, 'nimittakAraNahetuSu sarvAsAM vibhaktInAM prAyo darzana mitivacanAddhetau prathamA, tato'kAyamartha:-yasmAt kRSNA chAyA-AkAraH sarvA visaMvAditayA tasya tasmAtkRSNaH, etaduktaM bhavati-sarvAvisaMvAditayA tatra kRSNa AkAra upalabhyate, na ca bhrAntAvabhAsasaMpAditasattAkaH sarvAvisaMvAdI bhavati, tatastattvavRttyA sa kRSNo na bhrAntAvabhAsamAtravyavasthApita iti, | evaM nIlo nIlacchAya ityAdyapi bhAvanIyaM, navaraM zIta: zItacchAya ityatra chAyAzabda AtapapratipakSavastuvAcI draSTavyaH, 'ghaNakaDiyaicchAe' iti iha zarIrasya madhyabhAge kaTistato'nyasyApi madhyabhAgaH kaTiriva kaTirityucyate, kaTistaTamiva kaTitaTaM ghanA-anyAnyazAkhAprazAkhAnupravezato niviDA kaTitaTe-madhyabhAge chAyA yasya sa ghanakaTitaTacchAya:, madhyabhAge niviDataracchAya ityarthaH, kacipAThaH 'ghanakaDiyakaDacchAe' iti, tatrAyamartha:-kaTaH sanAto'syeti kaTitaH kaTAntareNopari AvRta ityarthaH kaTitazcAsau kaTazca kaTitakaTa: ghanA-niviDA kaTitakaTasyevAdhobhUmau chAyA yasya sa ghanakaTitakaTacchAya: ata eva ramyo-ramaNIyaH, tathA mahAn-jala bhArAvanataH prAvRTkAlabhAvI meghanikurambo-meghasamUhastaM bhUto-guNaiH prApto mahAmeghanikurambabhUtaH mahAmeghavRndopama ityarthaH / 'te NaM jI0ca030 pAyavA' ityAdi, 'te' vanapaNDAntargatA: pAdapA 'mulavantaH' mulAni prabhUtAni dUrAvagADhAni ca santyeSAmiti mUlavantaH, kanda epA taya ramvabhUtaH mahAmeghava mUlAni prabhUtAni Jain Educh an inte JAjainelibrary.org
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 187 // Jain Education Int mastIti kandavantaH, evaM skandhavantastvagvantaH zAlAvantaH pravAlavantaH patravantaH puSpavantaH phalavanto bIjavanta ityapi bhAvanIyaM, tatra mUlAni - prasiddhAni yAni kandasyAdhaH prasaranti kandAsteSAM mUlAnAmuparivarttinaste'pi pratItAH skandhaH - sthuDaM yato mUlazAkhAH prabhavanti, tvak challI zAlA- zAkhA pravAla:- pallavAGkuraH patrapuSpaphalabIjAni suprasiddhAni, sarvatrAtizAyane kvacidbhUmni vA matuppratyayaH, 'aNupuvvasujAiruilavaTTabhAva pariNayA' iti AnupUrvyA-mUlAdiparipATyA suSThu jAtA AnupUrvI sujAtA rucilA :- snigdhatayA dedIpyamAnacchavimantaH, tathA vRttabhAvena pariNatA vRttabhAvapariNatAH kimuktaM bhavati ?- evaM nAma sarvAsu dikSu vidikSu ca zAkhAbhiH prazAkhAbhizca prasRtA yathA varculA : saMjAtA iti, AnupUrvI sujAtAzca te rucirAzca te ca te vRttabhAvapariNatAca AnupUrvI sujAtaruciravRttabhAvapariNatAH, tathA te pAdapAH pratyekamekaskandhAH, ( samAsAntain ) prAkRte vA'sya strItvamiti 'egakhaMdhI' iti pAThaH, tathA'nekAbhiH zAkhAbhiH prazAkhAbhizca madhyabhAge viTapo-vistAro yeSAM te'nekazAkhA prazAkhAviTapA:, tathA tiryagvAhudvayaprasAraNa pramANo vyAmaH anekairnaravyAmaiH - puruSa - vyAmaiH suprasAritairagrAhyaH - aprameyo ghano - niviDo vipulo - vistIrNaH skandho yeSAM te anekanaravyAmasuprasAritAgrAhyaghanavipulavRttaskandhAH, tathA'cchidrANi patrANi yeSAM te acchidrapatrAH kimuktaM bhavati ? na teSAM patreSu vAtadoSataH kAladoSato vA gaDarikAdirItirupajAyate, na teSu patreSu chidrANi bhavantItyacchidrapatrAH, athavA evaM nAmAnyo'nyaM zAkhA prazAkhAnupravezAtpatrANi patrANAmupari jA* tAni yena manAgapyapAntarAlarUpaM chidraM nopalakSyata iti, tathA cAha - 'aviralapattA' iti, atra hetau prathamA tato'yamarthaH- yato'vi - 4 ralapatrA ato'cchidrapannAH, abiralapatrA api kuta: ? ityAha- 'avAtInapatrAH' vAtInAni vAtopahatAni vAtena pAtitAnItyarthaH na vAtInAni avAtInAni patrANi yeSAM te tathA, kimuktaM bhavati ? - na tatra prabalo bAta: kharaparuSo vAti yena patrANi truTilA bhUmau // 187 // 3 pratipattau manuSyA0 vanakhaNDA dhi0 uddezaH 1 sU0 126 jainelibrary.org
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACANCLOCA SANSADRISASSORSARMEROSOC0 nipatanti, tato'vAtInapatratvAdaviralapatrA iti, anchidrapatrA ityatra prathamavyAkhyAnapakSamadhikRtya hetumAha-'aNaIipattA' na vidyate ItiH-gairikAdirUpA yeSAM tAnyanItIni anItIni patrANi yeSAM te anItipatrAH, anItipatratvAcAcchidrapatrAH, 'niDuyajaraDhapaMDu|rapattA' iti ni tAni-apanItAni jaraThAni pANDUni patrANi yebhyaste ni tajaraThapANDupatrAH, kimuktaM bhavati ?-yAni vRkSasthAni jaraThAni pANDUni patrANi tAni vAtena nirdUya nirdUya bhUmau pAtyante bhUmerapi ca prAyo nirddhaya nirdUyAnyatrApasAryanta iti, 'navahariyabhisaMtapattaMdhayAragaMbhIradarasaNijjA' iti navena-pratyagreNa haritena-nIlena bhAsamAnena-snigdhatvacA dIpyamAnena patrabhAreNa-dala saJcayena yo jAto'ndhakArastena gambhIrA-alabdhamadhyabhAgAH santo darzanIyA navaharitabhAsamAnapatrAndhakAragambhIradarzanIyAH, tathA 18| upavinirgataiH-nirantaravinirgatairnavataruNapallavaiH tathA komalai:-manojairujvalaiH-zuddhaizcaladbhiH-IpatkampamAnaiH kizalayaiH-avasthAvizeSopetaiH hA pallava vizeSaiH tathA sukumAraiH pravAlaiH-pallavAGkaraiH zobhitAni varAGkarANi-barAGkaropetAni agrazikharANi yeSAM te upavinirgatanavataruNapatra pallavakomalojvalacalakizalayasukumArapravAlazobhitavarAGkarAmazikharAH, ihAGkarapravAlayoH kAlakRtAvasthAvizeSAdvizeSo bhAvanIyaH, 'niccaM 8|kusumiyA niccaM mauliyA niccaM lavaiyA niccaM thavaiyA niccaM gocchiyA niccaM jamaliyA nicca juyaliyA niccaM viNamiyA |niccaM paNamiyA niccaM kusumiyamauliyalavaiyathavaiyagulaiyagocchiyajamaliyajugaliyaviNamiyapaNamiyasuvibhattapa(pi)DimaMja rivaDaMsagadharA' iti pUrvavat, tathA zukabahiNamadanazalAkAkokilakorakabhiGgArakakoMDalajIvaMjIvakanandImukhakapilapiGgalAkSakAraNDa81vacakravAkakalahaMsasArasAkhyAnAmanekeSAM zakunagaNAnAM mithuna:-strIpuMsayugmarSicarita-itastato gataM yacca zabdonnatikam-unnatazabdaka madhuravaraM ca nAditaM-lapitaM yeSu te tathA, ata eva suramyA:-suSTu ramaNIyAH, atra zukA:-kIrA: bahiNo-mayUrA madanazalAkA CANCCNM5S Join Education For Private Personal Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- zArikA kokilA'pi cakravAkakalahaMsasArasAH-pratItAH, zepAstu jIvavizeSA lokato veditavyAH, tathA saMpiNDitAH-ekatra piNDI- pratipattI jIvAbhi bhUtA dRptA-madonmattatayA darpAdhmAtA bhramaramadhukarINAM pahakarA:-saGghAtAH, 'pahakaraorohasaMghAyA' iti dezInAmamAlAvacanAt , yatra manuSyA0 malayagi-IGIte saMpiNDitahaptamadhukarabhramaramadhukarIpahakarAH, tathA parilIyamAnA:-anyata AgatyAgatya prayanto mattAH paTpadA: kusumAsavalolA:- vanakhaNDArIyAvRttiH kijalkapAnalampaTA madhuraM gumagumAyamAnAH guJjantazca-zabdavizeSaM ca viddhAnA dezabhAgeSu tasmin tasmin dezabhAge yeSAM te pari- dhiH lIyamAnamattapaTpadakusumAsavalolamadhuragumagumAyamAnaguJjantadezabhAgAH, gamakatvAdevamapi samAsaH, tato bhUyaH pUrvapadena saha vizeSa-18| uddezaH1 // 188 // NasamAsaH, tathA'bhyantarANi-abhyantaravartIni puSpANi phalAni ca puSpaphalAni yeSAM te tathA, 'bAhirapattacchannA' iti bahiHpatrai- sU0126 | zchannA-vyAptA bahi:patrachannAH, tathA patraizca puSpaizca 'avacchannaparicchannA' atyantamAcchAditAH, tathA 'nIrogAH' rogavarjitAH 'akaNTakAH' kaNTakarahitAH, naitepu madhye vabbUlakAdivRkSAH santIti bhAvaH, tathA svAdUni phalAni yeSAM te svAduphalAH, tathA strigdhAni phalAni yeSAM te snigdhaphalAH, tathA pratyAsannairnAnAvidhaiH-nAnAprakArairgucchaiH-vRntAkIprabhRtibhirgulmaiH-navamAlikAdibhirmaNDapaiHdrAkSAmaNDapakairupazobhitA nAnAvidhagucchagulmamaNDapakazobhitAH, tathA vicitrai:-nAnAprakAraiH zubhaiH-maGgalabhUtaiH ketubhiH-dhvajairbahulAvyAptA vicitrazubhaketubahulAH, tathA 'vAvipukkhariNIdIhiyAsu ya nivesiyarammajAlagharagA' vApyaH-caturasrAkArAstA eva | vRttAH puSkariNya: yadivA puSkarANi vidyante yAsu tAH puSkariNya: dIrghikA-jusAriNya: vApIpuSkariNISu dIrghikAsu ca suSTu ni vezitAni ramyANi jAlagRhakANi yeSu te vApIpuSkariNIdIrghikAsunivezitaramyajAlagRhakAni, tathA piNDitA satI nirjharimA-1 4. dUre vinirgacchantI piNDimanIhArimA tAM sugandhi-sadgandhiko zubhasurabhibhyo gandhAntarebhyaH sakAzAnmanoharA zubhasurabhimanoharA tAM // 188 // Jain Education K al IM For Private Personal Use Only P ujainelibrary.org
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca 'mahayA' iti prAkRtatvAhitIyArthe tRtIyA mahatImityarthaH, gandhaprANiM yAvadbhirgandhapudgalairgandhaviSaye bhrANirupajAyate tAvatI gandhapu-12 galasaMhatirupacArAd gandhaprANirityucyate tAM nirantaraM muJcantaH, tathA 'suhaseukeubahulA' iti zubhA:-pradhAnAH setavo-mArgA AhalavAlapAlyo vA ketavo-dhvajA bahulA-anekarUpA yeSAM te tathA, 'aNegarahajANajuggasiviyasaMdamANipaDimoyaNA' iti, tathA rathA dvividhA:-krIDArathAH saGgrAmarathAzca, yAnAni sAmAnyataH, zeSANi vAhanAni, yugyAni-gollaviSayaprasiddhAni dvihastapramANAni vedikopazobhitAni jampAnAni zibikA:-kUTAkAraNAcchAditA japAnavizeSAH syandamAnikA:-puruSapramANA jampAnavizeSAH, anekeSAM rathAdInAmadho vistIrNatvAt pratimocanaM yepu te tathA, 'pAsAiyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat ||'tss NaM vaNasaMDasse'tyAdi, tasya Namiti pUrvavad vanagaNDasya 'antaH' madhye bahusamaH san ramaNIyo bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJAH, kiMviziSTaH ? ityAhase jahA nAmae' ityAdi, 'tat' sakalalokaprasiddhaM yatheti dRSTAntopadarzane nAmeti ziSyAmantraNe 'e' iti vAkyAlaGkAre 'AliMga-18 pukkharei vA' iti AliGgo-murajo vAdyavizepastasya puSkaraM-carmapuTakaM tat kilAtyantasamamiti tenopamA kriyate, itizabdAH hai| sarve'pi svastropamAbhUtavastuparisamAptidyotakAH vAzabdA: samuccaye mRdaGgo-lokapratIto mardalastasya puSkaraM mRdaGgapuSkaraM paripUrNa-pAnI yena bhRtaM taDAgaM-sarastasya talaM-uparitano bhAgaH sarastalaM 'karatalaM' pratItaM, candramaNDalaM ca yadyapi tattvavRttyA uttAnIkRta kapityAkAra| pIThaprAsAdApekSayA vRttAlekhamiti tadgato dRzyamAno bhAgo na samatalastathA'pi pratibhAsate samatala iti tadupAdAnam , AdarzamaNDalaM suprasiddham , 'urabhacammei ve'tyAdi, atra sarvatrApi 'aNegasaMkukIlagasahastavitate' iti vizeSaNayogaH, urabhraH-UraNa: vRpabhavarAhasiMhavyAghraGagalAH pratItAH dvIpI-citrakaH, eteSAM pratyekaM carma anekaiH zaGkapramANaiH kIlakasahasraiH-mahadbhiH kIlakairatADitaM prAyo Jain Education Inter For Private & Personel Use Only R ainelibrary.org
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 189 // Jain Education Int madhyakSAmaM bhavati na samatalaM tathArUpataDAkAsambhavAt ataH zaGkugrahaNaM, vitataM vitatIkRtaM tADitamiti bhAva:, yathA'tyantaM bahusamaM bhavati tathA tasyApi vanapaNDasyAntarvahusamo bhUmibhAgaH, punaH kathambhUtaH ? ityAha- 'nANA vihapaMcavannehiM maNIhiM taNehi ya uvasobhie' iti yogaH, nAnAvidhA - jAtibhedAnnAnAprakArA ye paJcavarNA maNayastRNAni ca tairupazobhitaH, kathambhUtairmaNibhiH ? ityAha - 'AvaDe' tyAdi, AvartAdIni maNInAM lakSaNAni, tatrAvartta: pratIta ekasyAvarttasya pratyabhimukha AvarttaH pratyAvarttaH zreNiH - tathAvidhavindujAtAdeH paGkiH tasyAzca zreNeryA vinirgatA'nyA zreNiH sA prazreNiH svastikaH pratItaH sauvastikapuSpamANavI - lakSaNavizeSau lokApratyetavyau varddhamAnakaM - zarAvasaMpuDhaM matsyakANDakamakarANDake- pratIte 'jAramAreti lakSaNavizeSau samyagmaNilakSaNavedino lokAdveditavyau, puSpAvalipadmapatrasAgarataraGgavAsantIlatApadmalatAH pratItAstAsAM bhaktyA - vicchittyA citram - Alekho yeSu te AvarttapratyAvarttazre NiprazreNisvastika sauvastikapuSpamANavavardhamAnakamatsyANDakamakarANDakajAramArapuSpAvalipadmapatra sAgarataraGgavAsantIpadmalatAbhakticitrAstai:, kimuktaM bhavati ? - AvarttAdilakSaNopetaiH, tathA sacchAyaiH satI - zobhanA prabhA - kAntiryeSAM te satprabhAstai: 'samarIehiM 'ti samarIcikaiH- vahirvinirgata kiraNajAlasahitaiH 'sodyotaiH' vahirvyavasthitapratyAsannavastu stomaprakAzakarodyotasahitaiH evaMbhUtairnAnAjAtIyaiH paJcavarNairmaNibhistRNaizcopazobhitaH, tAneva paJca varNAnAha - 'taMjahA kaNhe' ityAdi // ' tattha Na' mityAdi, tatra teSAM paJcavarNAnAM maNInAM tRNAnAM ca madhye Namiti vAkyAlaGkAre ye te kRSNA maNayastRNAni ca ye ityeva siddhe ye te iti vacanaM bhASAkramArtha, teSAM Namiti pUrvavat 'ayam' anantaramuddizyamAnaH 'etadrUpaH' anantarameva vakSyamANasvarUpaH 'varNAvAsaH' varNakaniveza: prajJataH, tadyathA - ' se jahA nAma e' ityAdi, sa yathA nAma - 'jImUta' iti 'jImUtaH' balAhakaH, sa ceha prAvRprArambhasamaye jalabhRto veditavyaH, 3 pratipattau manuSyA0 vanakhaNDAdhi0 uddezaH 1 sU0 126 // 189 // jainelibrary.org
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasyaiva prAyo'tikAlimasambhavAt , itizabda upamAbhUtavastunAmaparisamAptidyotakaH, vAzabda upamAnAntarApekSayA samuccaye, evaM sarvatretivAzabdo draSTavyau, 'aJjana' sauvIrAjanaM ratnavizeSo vA 'khaJjanaM' dIpamallikAmala: 'kanjalaM' dIpazikhApatitaM 'maSI' tadeva kajalaM tAmrabhAjanAdipu sAmagrIvizeSeNa gholitaM mapIgulikA-gholitakajjalaguTikA, kacit 'masI iti masIguliyA iti veti na dRzyate, hai gavalaM-mAhiSaM zRGgaM tadapi coparitanatvagbhAgApasAraNena draSTavyaM, tatraiva viziSTasya kAlimnaH sambhavAt , tathA tasyaiva mAhiSazRGgasya nibiDatarasAranirttitA guDikA gavalaguDikA 'bhramaraH' pratIta: 'bhramarAvalI' bhramarapatiH 'bhramarapatagAsAraH' bhramarapakSAntargato viziSTa kAlimopacitaH pradeza: 'jambUphalaM' pratItam 'AAriSTaH' komalakAkaH 'parapuSTaH' kokilaH gajo gajakalabhazca pratIta: 'kR-| pNasarpaH' kRSNavarNasarpajAtivizeSa: 'kRSNakesaraH' kRSNavakulaH 'AkAzathiggalaM' zaradi meghavinirmuktamAkAzakhaNDaM tadvatkRSNamatIva | pratibhAtIti tadupAdAnaM, kRSNAzokakRSNakaNavIrakRSNavandhujIvA: azokakaNavIravandhujIvavRkSabhedAH, azokAdayo hi paJcavarNA bhavanti | tata: zeSavarNavyudAsAtha kRSNagrahaNam , etAvatyukte gautamo bhagavantaM pRcchati-bhave eyArUve' iti bhavenmaNInAM tRNAnAM ca kRSNo varNa: 'etadrUpaH' jImUtAdirUpa: ?, bhagavAnAha-gautama! 'nAyamarthaH samarthaH' nAyamartha upapanno yaduvaMbhUtaH kRSNo varNo maNInAM tR-/ tANAnAM ca, kintu te kRSNA maNayastRNAni ca 'itaH' jImUtAdeH 'iSTatarakA eva' kRSNavarNenAbhIpsitatarakA eva, tatra kiJcidakAntaTUmapi kepAJcidiSTataraM bhavati tato'kAntatAvyavacchittyarthamAha-kAntatarakA eva' atisnigdhamanohArikAlimopacitatayA jImUtAdeH / kamanIyatarakA eva, ata eva 'manojJatarakAH' manasA jJAyante-anukUlatayA svapravRttiviSayIkriyanta iti mnojnyaa-mno'nukuulaasttH| jAprakarSavivakSAyAM tara pratyayaH, tatra manojJataramapi kiJcinmadhyamaM bhavati tata: sarvotkarSapratipAdanArthamAha-'manaApatarakA evaM' dra rastuNAni ca 'itaH mapi area ata eva 'manojJatarakAH' manasA jJAyata: sarvotkarSapratipAdanArthamAha kAntatarakA viSayIkriyanta iti Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- pUNAM manAMsi Apnavanti-prApnuvanti AsavazatAM nayantIti manApAstata: prakarSavivakSAyAM tarapapratyayaH, prAkRtatvAcca pakArasya makAre 43 pratipatto jIvAbhi maNAmatarA iti bhavati / tathA 'tattha NamityAdi, tatra teSAM maNInAM tRNAnAM ca madhye ye te nIlA magayastRNAni ca teSAmayameta- | manuSyA0 malayagi- dUpa: 'varNAvAsaH' varNakaniveza: prajJaptaH, tadyathA-'se jahA nAma e' ityAdi, sa yathA nAma-bhRGgaH' kITavizeSa: pakSmala: bhRGga- vanakhaNDArIyAvRttiHpatraM-tasyaiva bhRGgAbhidhAnasya kITavizeSasya pakSma 'zukaH' kIra: 'zukapicchaM' zukasya patraM 'cApaH' pakSivizeSa: 'cApapicchaM' cApapakSaH|| dhika hA'nIlI' pratItA 'nIlIbhedaH' nIlIcchedaH 'nIlIguliyA' nIlIguTikA 'zyAmAkaH' dhAnyavizeSaH 'uccaMtage vA' iti 'ucca- uddezaH1 // 19 // 18 antagaH' dantarAgaH 'vanarAjI' pratItA haladharo-baladevastasya basanaM haladharavasanaM tacca kila nIlaM bhavati, sadaiva tathAsvabhAvatayA hala- sU0126 dharasya nIlavastraparidhAnAt , mayUragrIvApArApatagrIvA'tasIkusumabANakusumAni pratItAni, ata Urddha kacit 'iMdanIlei vA mahAnIlei vA maragatei vA tatra indranIlamahAnIlamarakatA ratnavizeSAH pratItA:, aJjana kezikA-banaspativizepasta tyAH kusumama jana kezikAkusumaM 'nIlotpalaM' kuvalayaM nIlAzokanIlakaNavIranIlabandhujIvA azokAdivRkSavizeSAH, 'bhave eyArUve' ityAdi prAgvad vyAkhyeyam / tathA ? 'tattha NamityAdi, tatra teSAM maNInAM madhye ye te lohitA maNayastRNAni ca teSAmayametadrUpo varNAvAsa: prajJaptaH, tadyathA-'se jahA nAma e' ityAdi, sa yathA nAma zazakarudhiramurabhra-UraNastasya rudhiraM varAha:-zUkarastasya rudhiraM manuSyarudhiraM mahiSarudhiraM ca pratItaM, etAni hi kila zeSarudhirebhyo lohitavarNotkaTAni bhavanti tata eteSAmupAdAnaM, 'bAlendragopakaH' sadyojAta indragopakaH, sa hi pravRddhaH sannIpatpANDurakto bhavati tato vAlagrahaNam , indragopaka:-prathamaprAvRTkAlabhAvI kITavizeSaH 'bAladivAkaraH prathamamudgacchan // 19 // sUrya: 'sandhyAbharAgaH' varSAsu sandhyAsamayabhAvI abhrarAgaH guJjA-lokapratItA tasyA ajhaiM rAgo gujArddharAgaH, guJjAyA hi arddha ACCHANG Join Education For Private Personal use only A jainelibrary.org
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter matiraktaM bhavati arddhamatikRSNaM tato guJjArddhagrahaNaM, japAkusumakiMzukakusumapArijAtakusumajA tyahiGgulakA:- pratItAH 'zilApravAla' pravAlanAmA ratnavizeSa: pravAlAGkuraH tasyaiva ratnavizeSasya mavAlAbhidhasyAGkuraH, sa hi prathamodgatatvenAtyantarakto bhavati tatastadupAdAnaM, lohitAkSamaNirnAma ratnavizeSaH, lAkSArasakRmirAgaraktakambalacIna piSTarAzi raktotpala raktAzoka raktakaNavIraraktabandhujIvAH pratItAH 'bhave eyArUve' ityAdi prAgvat // ' tattha Na'mityAdi, tatra teSAM maNInAM tRNAnAM ca madhye ye haridrA maNayastRNAni ca teSAmayametadrUpo 'varNAvAsaH' varNakavizeSaH prajJaptaH, tadyathA - ' se jahA nAma e' ityAdi, sa yathA nAma - campakaH sAmAnyata: suvarNacampako vRkSa: 'ca|mpakacchalI' suvarNacampakatvaka 'campakabhedaH' suvarNacampakacchedaH 'haridrA' pratItA 'haridrAbhedaH' haridrAcchedaH 'haridrAgulikA' | haridrAsAranirvarttitA gulikA 'haritAlikA' pRthvIvikArarUpA pratItA 'haritAlikAbhedaH' haritAlikAcchedaH 'haritAlikA gulikA' haritAlikAsAranirvarttitA guTikA 'cikuraH' rAgadravyavizeSa: 'cikurAGgarAgaH' cikurasaMyoganimitto vastrAdau rAgaH, varakanakasyajAyasuvarNasya ya: kapapaTTake nigharSa: sa varakanakanigharSa:, varapuruSo - vAsudevastasya vasanaM varapurupavasanaM taddhi kila pItameva bhavatIti tadupAdAnam, a ( sa ) lakI kusumaM lokato'vaseyaM 'campakakusuma' suvarNacampakakusumaM 'kUSmANDIkusumaM puSpaphalIkusumaM koraNTakaHpuSpajAtivizeSastasya dAma koraNTakadAma taDavaDA AulI tasyAH kusumaM taDavaDAkusumaM ghopAtakIkusumaM suvarNayUthikAkusumaM ca pratItaM | suhariNyakA - vanaspativizeSastasyAH kusumaM suhariNyakAkusumaM bIyako vRkSaH pratItastasya kusumaM vIyakakusumaM pItAzokapItakaNavIrapItavandhujIvAH pratItAH 'bhave eyArUve' ityAdi prAgvat // ' tattha Na' mityAdi, tatra teSAM maNInAM tRNAnAM ca madhye ye te zuklA maNayastRNAni ca tepAmayametadrUpo varNAvAsaH prajJaptaH, tadyathA - ' se jahA nAma e' ityAdi, sa yathA nAma - 'aGkaH' ratna ainelibrary.org
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- vizeSaH zaGkhacandrakumudodakarajodadhighanakSIrakSIrapUrakroccAvalihArAvalihaMsAvalibalAkAvalaya: pratItA: 'candrAvalI' taDAkAdiSu3 pratipattau jIvAbhi jalamadhyapratibimbitacandrapatiH 'sAraiyabalAhagei vA' iti zAradika:-zaratkAlabhAtrI balAhako-meghaH 'dhaMtadhoyaruppapaTTei ve'ti, manuSyA0 malayagi- dhmAta:-agnisaMparkeNa nirmalIkRto dhauto-bhUtikharaNTitahastasanmArjanenAtinizitIkRto yo rUpyapaTTo-rajatapatraM sa dhmAtadhautarUpyapaTTaH, vanakhaNDA. riiyaavRttiH| anye tu vyAcakSate-dhmAtena-agnisaMyogena yo dhauta:-zodhito rUpyapaTTaH sa dhmAtarUpyapaTTaH, zAlipiSTarAzi:-zAlikSodapuJjaH dhi0 kundapuSparAzi: kumudarAzizca pratItaH, 'sukkachevADiyAi vA' iti chevADI nAma-vallAdiphalikA, sA ca kaciddezavizeSe zuSkA // 191 // " satI zuklA bhavati tatastadupAdAnaM, 'pehuNamiMjiyAi vA' iti pehuNaM-mayUrapicchaM tanmadhyavartinI mijA pehuNamiJjikA sA cAti- sU0126 zukleti tadupanyAsaH, bisaM-padminIkandaH mRNAlaM-padmatantuH, gajadantalavaGgadalapuNDarIkadalazvetakaNavIrazvetabandhujIvAH pratItAH, |'bhaveyArUve' ityAdi prAgvat / tadevamuktaM varNasvarUpaM, samprati gandhasvarUpapratipAdanArthamAha-'tesi NaM maNINaM taNANa ya' ityAdi, teSAM maNInAM tRNAnAM ca kIdRzo gandhaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-se jahA nAma e' ityAdi, prAkRtatvAt 'se' iti bahuvacanArthaH, te yathA nAma gandhA abhini:avantIti sambandhaH, koSThaM-gandhadravyaM tasya puTAH koSTapuTAsteSAM, vAzabdAH sarvatrApi samuccaye, ihaikasya puTasya na tAdRzo gandha AyAti dravyasyAlpatvAt tato bahuvacanaM, tagaramapi gandhadravyam , 'elAH' pratItAH 'coyagaM' gandhadravyaM campa kadamanakakuGkumacandanozIramaruvakajAtIyUthikAmallikAsnAnamallikAketakIpATalAnavamAlikAvAsakarpUrANi pratItAni navaramuzIraM-vIrahaiNImUlaM snAnamallikA-mAnayogyo mallikAvizeSa: eteSAmanuvAte-AghrAyakavivakSitapuruSANAmanukUle vAte vAti sati 'udbhidymaa-NI||19|| nAnAm' udghATyamAnAnAM, cazabdaH sarvatrApi samuccaye, 'nirbhidyamAnAnAM' nitarAM-atizayena bhidyamAnAnAM 'koTTijamANANa vA' Jain Education in IR For Private 8 Personal Use Only &N ainelibrary.org
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti, iha puTaiH parimitAni yAni koSTAdigandhadravyANi tAnyapi parimeye parimANopacArAtkoSTapuTAnItyucyante teSAM 'kuTTayamAnAnAm' udUkhale kuTTayamAnAnAM 'ruvijamANANa vA' iti zlakSNakhaNDIkriyamANAnAm , etaca vizeSaNadvayaM koSThAdidravyANAmavaseyaM, teSAmeva prAyaH kuTTanazlakSNakhaNDIkaraNasambhavAt , na tu yUthikAdInAm , 'ukkirijamANANa vA' iti kSurikAdibhiH koSThAdipuTAnAM koSTAdidravyANAM vA utkIryamANAnAM 'vikkharijamANANa vA' iti 'vikIryamANAnAm' itastato viprakIryamANAnAM 'paribhujamANANa vA' paribhogAyopabhujyamAnAnAM, kacitpAThaH 'paribhAejamANANa vA' iti, tatra 'paribhAjyamAnAnAM' pArzvavatibhyo | manAga 2 dIyamAnAnAM 'bhaMDAo bhaMDaM sAharijamANANa vA' iti 'bhANDAt' sthAnAdekasmAd anyad bhANDaM-bhAjanAntaraM saMhiyamANAnAm 'udArAH' sphArA:, te cAmanojJA api syurata Aha-'manojJAH' mano'nukUlA:, taJca manojJatvaM kutaH ? ityAha-'manoharAH' mano haranti-AtmavazaM nayantIti manoharAH, yatastato manoharatvaM kuta: ? ityAha-vANamanonitikarA:, evaMbhUtAH 'srvtH'| sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmassyena gandhAH 'abhiniHsravanti' jighratAmabhimukhaM nissaranti, evamukte ziSyaH pRcchati-'bhave e. yArUve' ityAdi prAgvat // teSAM maNInAM tRNAnAM ca kIdRzaH sparzaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! 'se jahA nAma e' ityAdi, tadyathA-'ajinaka' carmamayaM vastraM rUtaM ca pratItaM 'varaH' vanaspativizeSaH 'navanIta' mrakSaNaM haMsagarbhatUlI zirISakusumanicayazca pratItaH 'bAlakumudapattarAsIi ve'ti bAlAni-acirakAlajAtAni yAni kumudapatrANi teSAM rAzirbAlakuMmudapatrarAziH, kacit |bAlakusumapatrarAziriti pAThaH, 'bhave eyArUve' ityAdi prAgvat // 'tesi NaM bhaMte !' ityAdi, teSAM bhadanta ! tRNAnAM pUrvAparadakSiNottarAgatairvAtaiH 'mandAyaM mandAya'miti manda mandam 'ejitAnAM' kampitAnA 'vyejitAnA' vizeSata: kampitAnAm , eta-| For Private Personal Use Only M.jainelibrary.org Jain Education in
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ H zrIjIvA-hadeva paryAyazabdena vyAcaSTe-kampitAnAM tathA 'cAlitAnAm' itastato vikSiptAnAm , etadeva paryAyeNa vyAcaSTe-spanditAnAM tathA pratimattau jIvAbhi0 'saMghaTTitAnAM' parasparaM dharSayuktAnAM, kathaM ghaTTitA: ? ityAha-'kSobhitAnAM svasthAnAcAlitAnAM, svasthAnAcAlanamapi kuta: ? ityAha- manuSyA0 malayagi- 18'udIritAnAm' utprAbalyeneritAnA-preritAnA, kIdRzaH zabdaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-'goyameM tyAdi, gautama ! sa yathAnAmaka:-131 vanakhaNDArIyAvRttiH zivikAyA vA sandamAnikAyA vA rathasya vA, tatra zivikA-jampAnavizeSarUpA uparicchAditA koSTAkArA, tathA dIrgho-jampAna- dhi vizeSaH puruSasya svapramANAvakAzadAyI syandamAnikA, anayozca zabdaH puruSotpATitayoH kSudrahemaghaNTi kAdicalanavazato veditavyaH, uddezaH 1 // 192 // zarathaceha saGgrAmarathaH pratyeyo, na krIDArathaH, tasyApretanavizeSaNAnAmasaMbhavAt , tasya ca phalakavedikA yasmin kAle (yaH) puruSastadapekSayA|8| sU0 126 kaTipramANA'vaseyA, tasya ca rathasya vizeSaNAnyabhidhatte-'sacchattasse'tyAdi, sacchatrasya sadhvajasya 'saghaNTAkasya' ubhayapA-i valambimahApramANaghaNTopetasya sapatAkasya saha toraNavara-pradhAnaM toraNaM yasya sa satoraNavarastasya saha nandighopo-dvAdazatUryaninAdo yasya sa sanandighopastasya, tathA saha kiGkiNIbhi:-kSudraghaNTAbhivanta iti sakiGkiNIkAni yAni hemajAlAni-hemamayadAmasamUhAstaiH sarvAsu dikSu paryanteSu-bahiHpradezeSu parikSipto-vyAptaH sakiGkiNIkahemajAlaparyantaparikSitastasya, tathA haimavataM-himavatparvata|bhAvi citravicitraM-manohAricitropetaM tainizaM-tinizadArusambandhi kanakaniyuktaM-kanakabicchuritaM dAru-kASThaM yasya sa haimavatacitravi citratainizakanakaniyuktadArustasya, sUtre ca dvitIyakakAraH khArthikaH pUrvasya ca dIrgha prAkRtatvAt , tathA suSTha-atizayena samyak pinadaddhamarakamaNDalaM dhUzca yasya sa supinaddhArakamaNDaladhUSkastasya, tathA kAlAyasena-lohena suSTu-atizayena kRtaM nemeH-bAhyaparidheryabasya // 192 / / ca-arakopari phalakacakravAlasya karma yasmin sa kAlAyasasukRtanemiyantrakA tasya, tathA AkIrNA-guNaiAptA ye varA:-pradhA AMACROS Jain Education Inter For Private Personal Use Only inbrary.org
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAsturagAste suSThu-atizayena samyak prayuktA-yotritA yasmin sa AkIrNavaraturagasusaMprayuktaH, prAkRtatvAd bahuvrIhAvapi niSThAntasya paranipAtaH, tathA sArathikarmaNi ye kuzalA narAsteSAM madhye'tizayena cheko-dakSaH sArathistena suTu samyakparigRhItasya, tathA 'sarasayabattIsatoNamaMDiyassa' iti zarANAM zataM pratyeka thepu tAni zarazatAni tAni ca tAni dvAtriMzattoNAni ca-yANAzrayAH zarazatadvAtriMzattoNAni tairmaNDitaH zarazatadvAtriMzattoNamaNDitaH, kimuktaM bhavati ?-evaM nAma tAni dvAtriMzaccharazatadhRtAni tUNAni rathasya | sarvataH paryanteSvavalambitAni yathA tAni tasya saGgrAmAyopakalpitasyAtIya maNDanAya bhavantIti, tathA kaGkaTa-kavacaM saha kakaTaM yasya sa sakaGkaTaH sakaGkaTo'vataMsaH-zekharo yasya sa sakaGkaTAvataMsastasya, tathA saha cApaM yeSAM te sacApA ye zarA yAni ca kuntabhallimuSa DiprabhRtIni nAnAprakArANi yAni ca kavacakheTakapramukhANi AvaraNAni tai taH-paripUrNaH, tathA yodhAnAM yuddhaM tannimittaM sadyaH praguPNIbhUto yaH sa yodhayuddhasajaH, tataH pUrvapadena saha vizeSaNasamAsaH, tasyetthaMbhUtasya rAjAGgaNe antaHpure vA ramye vA maNikuTTimatale maNivaddhabhUmitale abhIkSNamabhIkSNaM maNiko(ku)TTimatalapradeze rAjAGgaNapradeze vA abhighaTTi jamANasse'ti abhighaTTayamAnasya vegena gacchato ye udArA-manojJAH karNamanonivRtikarAH sarvataH samantAt zabdA abhinissaranti, 'bhave eyArUve siyA' iti 'syAt' kathaJcid bhaved etadrUpasteSAM maNInAM tRNAnAM ca zabdaH ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthaH, punarapi gautamaH prAh-sa yathA nAmaka:-prAta: sadhyAyAM devatAyAH purato yA vAdanAyopasthApyate sA kila maGgalapAThikA tAlAbhAve ca vAdyate iti vitAle-tAlAbhAve bhavatIti vaitAlikI tasyA vaitAlikyA-vINAyA 'uttarAmandA mucchiyAe' iti mUrchanaM mUrchA sA saMjAtA'syA iti mUchitA uttaramandayA-utta ramandAbhidhAnayA mUrchanayA-gAndhArasvarAntargatayA saptamyA mUJchitA uttaramandAmUJchitA, kimuktaM bhavati ?-gAndhArasvarasya sapta mUjI0 ca0 33/ Jain Education in For Private Personal Use Only 16 jainelibrary.org
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- chenA bhavanti, tadyathA-"naMdI ya khuTTimA pUrimA ya cotthI a suddhagaMdhArA / uttaragandhArAvi ya havaI sA paMcamI mucchA ||1||suhu- pratipattI jIvAbhimuttaraAyAmA chaTThI sA niyamaso u boddhavvA / uttaramaMdA ya tahA havaI sA sattamI mucchA // 2 // " atha kiMsvarUpA mUrcchanA: 1, manuSyA0 malayagi-18| ucyate, gAndhArAdisvarUpAmocanena gAyato'timadhurA anyAnyasvaravizeSA yAna kurvannAstAM zrotana mUJchitAna karoti kintu svayamapi|IvanakhaNDArIyAvRttiH dAmUJchita iva tAna karoti, yadivA svayamapi sAkSAnmUcchI karoti, tathA coktam-"annannasaravisese uppAyaMtassa mucchaNA bhaNiyA / dhi0 kattAvi mucchito iva kuNae mucchaM va soveti // 1 // " gAndhArasvarAntargatAnAM ca mUrcchanAnAM madhye saptamI uttaramandAbhidhAnA mUrcchanA | uddezaH1 // 193 // kilAtiprakarSaprAptA tatastadutpAdanayA ca mukhyavRttyA vAdayitA mUJchito bhavati, paramabhedopacArAt vINA'pi mUJchitetyuktA, sA'pi 18sU0126 yadyake supratiSThitA na bhavati tato na mUrchanAprakarSa vidadhAti tata Aha-aGke-striyA: puruSasya vA utsaGge supratiSThitAyAH, tathA kuzalenavAdananipuNena nareNa puruSeNa nAryA vA suSTu-atizayena samyag gRhItAyAH, tathA candanasya sAraH candanasArastena nirmApito yaH koNovAdanadaNDastena parighaTTitAyAH-saMspRSTAyAH 'paJcUsakAlasamayaMsi' iti 'pratyUSakAlasamaye' prabhAtavelAyAM, kacit 'puvvarattAvaratta-| kAlasamayaMsi' iti pAThastatra pradoSasamaye prAta:samaye cetyarthaH, 'mandaM manda' zanaiH zanaiH 'ejitAyA' candanasArakoNena manAk | kampitAyA: 'vyejitAyAH' vizeSataH kampitAyAH, etadeva paryAyeNa vyAcaSTe-cAlitAyAstathA ghaTTitAyAH, UdhiogacchatA candanasArakoNena gADhataraM vINAdaNDena saha tathyA: spRSTAyA ityarthaH, tathA 'spanditAyAH' nakhAgreNa svaravizeSotpAdanArthamIpaJcAlitAyAH 'kSo|bhitAyAH' mUchI prApitAyA ye 'udArA' manojJAH karNamanonivRtikarAH sarvataH samantAcchabdA abhinissaranti, 'syAt' kathaJcid | // 193 // bhavedetadrUpasteSAM tRNAnAM maNInAM ca zabda: ?, bhagavAnA-nAyamarthaH samarthaH, punarapi gautamaH prAha-sa yathA nAmakaH-kiMnarANAM vA M d Jain Education in .jainelibrary.org ?
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAMECONDSAUR kiMpuruSANAM vA mahoragANAM vA gandharvANAM vA, vAzabdA: sarve'pi vikalpArthAH, kiMnarAdayo vyantaravizeSAH, teSAM kathambhUtAnAm ? | ityAha-'bhadrazAlavanagatAnAM vA' ityAdi, tatra mero: samantato bhUmau bhadrazAlavanaM prathamamekhalAyAM nandanavanaM zirasi cUlikAyAH pAzrveSu sarvata: paNDakavanaM 'mahAhimavaMtamalayamandaragiriguhAsamannAgayANa' iti mahAhimavAn-haimavatakSetrasyottarataH sImAkArI varSadharaparvataH, upalakSaNaM zeSavarSadharaparvatAnAM, malayaparvatasya mandaragirezca-meruparvatasya ca guhA samanvAgatAnAM, vAzabdA vikalpArthAH, eteSu hi sthAneSa prAyaH kiMnarAdayaH pramuditA bhavanti tata eteSAmupAdAnam , 'egato sahiyANaM'ti ekasmin sthAne sahitAnA-samuditAnAM 'samuhAgayANa'ti parasparasaMmukhAgatAnA-saMmukhaM sthitAnAM, naiko'pi kasyApi pRSThaM dattvA sthita ityarthaH, pRSThadAne harSavidhAtotpatteH, tathA 'samuvihANaM' samyak parasparAnAbAdhayA upaviSTA: samupaviSTAsteSAM samupaviSTAnAM, tathA 'saMniviTThANa'miti samyak svazarIrAnAbAdhayA na tu viSamasaMsthAnena niviSTAH saMniviSTAsteSAM, 'pamuiyapakkIliyANaM'ti pramuditAH-praharSa gatAH prakrIDitA:-krIDitumArabdhavantastato vizeSaNasamAsasteSAM, tathA gIte ratiyeSAM te gItaratayo gandharva-nATyAdi tatra harSitamanaso gandharvaharSitamanasastata: pUrvapadena | vizeSaNasamAsasteSAM gadyAdibhedAdaSTavidhaM geyaM, tatra gadyaM yatra svarasaJcAreNa gadyaM gIyate, yatra tu padyaM vRttAdi gIyate tatpadyaM, yatra | kathikAdi gIyate tatkathya, padabaddhaM yadekAkSarAdi yathA te te ityAdi, pAdabaddhaM yad vRttAdicaturbhAgamAtre pade baddham , 'ukkhittAya'-| miti ukSiptakaM prathamataH samArabhyamANaM, dIrghatvaM kakArAtpUrva prAkRtatvAt , evamuttaratrApi draSTavyaM, 'pravRttakaM' prathamasamArambhAdUrddhamAkSe. papUrvakapravarttamAnaM 'maMdAya'miti mandakaM madhyabhAge sakalamUrchanAdiguNopetaM mandaM mandaM saMcarana , tathA 'roiyAvasANaM ti rocitaMsamyagbhAvitamavasAnaM yasya tad rocitAvasAnaM, zanaiH zanaiH prakSipyamANasvaraM yasya geyasyAvasAnaM tad rocitAvasAnamiti bhAvaH, tathA Jain Education in For Private & Personel Use Only R Mr.jainelibrary.org
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 194 // Jain Education, 'saptasvarasamanvAgataM' sapta svarAH paDjAdayaH, uktaJca - "sajje risaha gaMdhAre, majjhime paMcame sare / vevae caiva nesAe, sarA satta viyAhiyA // 1 // " te ca sapta svarAH puruSasya striyA vA nAbhItaH samudbhavanti 'satta sarA nAbhIto' iti pUrvamaharSivacanAt tathA'prabhI rasaiH zRGgArAdibhiH samyak prakarSeNa yuktamaSTarasasaMprayuktaM, tathA ekAdaza alaGkArAH pUrvAntargate svaraprAbhRte samyagabhihitAH, tAni pUrvANi samprati vyavachinnAni tataH pUrvebhyo lezato vinirgatAni yAni bharatavizAkhilaprabhRtIni tebhyo veditavyAH, 'chadosa |viSyamukkati padipaivipramuktaM padopavipramuktaM, te ca paDU dopA amI- 'bhIyaM duyamutpicchaM uttAlaM kAgassaramaNuNAsaM ca' / uktazca "bhIyaM duyamupicchatthamuttAlaM ca kamaso muNeyabvaM / kAkarasaramaNunAsaM chaddosA hoMti royassa || 1 ||" tatra 'bhItam ' unnastaM, kimuktaM bhavati ? - yadutrastena manasA gIyate tadbhItapurupanibandhanadharmAnuvRttatvAdbhItamucyate, 'dutaM' yattvaritaM gIyate, 'upicche' nAma Akulam, uktaJca - "AhityaM uppicche ca AulaM aisabhariyaM ca" asthAyamartha:- AhityamutpicchaM ca pratyekamAkulaM ropabhRtaM vo cyata iti, AkulatA ca zvAsena draSTavyA tathA pUrvasUribhirvyAkhyAnAt uktaJca mUlaTIkAyAm -- "uppicchaM zvAsayukta miti, tathA ut-prAbalyenAtitAlamasthAnatAlaM yA uttAla, RNasvareNa kAkasvaraM, sAnunAsikamanunAsaM, nAsikAvinirgata svarAnugatamiti bhAvaH, tathA 'aguNovaveyamiti aSTabhirguNairupetamaSTaguNopetaM, te cASTAvamI guNAH- pUrNa riktamalaGkRtaM vyaktamavipu (ghuSTaM madhuraM samaM salalitaM ca, tathA coktam- "puNNaM rattaM ca alaMkiyaM ca vattaM taddeva avipu (dhu) / mahuraM samaM salaliyaM aTTha guNA hoMti geyassa // 1 // " tatra yatsvarakalAbhiH pUrNa gIyate tatpUrNa, geyarAgAnuraktena yad gIyate tadraktam, anyo'nyasvaravizeSakaraNena yadalaGkRtameva gIyate tadalaGkRtam, akSarasvarasphuTakaraNato vyaktaM, vivaraM krozatIva vipu (dhu) TuM na vighumavipu (dhu) TaM, madhurakhareNa gIyamAnaM madhuraM kokilAsta onal 3 pratipattau manuSyA0 vanakhaNDA dhi uddezaH 1 sU0 126 // 194 //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int vat, tAlavaMzasvarAdisamanugataM samaM, tathA yatsvaragholanAprakAraNa lalatIva tat saha laliteneti salalitaM yadivA yacchrotrendriyasya zabdasparzanamatIva sUkSmamutpAdayati sukumAramiva ca pratibhAsate tat salalitam // idAnImeteSAmevASTAnAM guNAnAM madhye kiyato guNAn anyacca pratipipAdayipurAha - 'rattaM tiTThANakaraNasuddha'mityAdi, 'raktaM' pUrvoktasvarUpaM tathA ca 'tristhAna karaNazuddhaM' trINi sthAnAniuraHprabhRtIni teSu karaNena - kriyayA zuddhaM tristhAnakaraNazuddhaM tathathA - uraH zuddhaM kaNThazuddhaM zirovizuddhaM ca tatra yadi urasi svara: svabhUmikAnusAreNa vizAlo bhavati tata urovizuddhaM sa eva yadi kaNThe varttito bhavati asphuTitazca tataH kaNThavizuddhaM, yadi punaH ziraH prAptaH san sAnunAsiko bhavati tataH zirovizuddhaM yadivA yad uraH kaNThazirobhiH zleSmaNA'vyAkulitairvizuddhairgIyate tad uraH kaNThazirovizuddhatvA tristhAna karaNavizuddhaM, tathA sakuharo guJjan yo vaMzo yatra tatrItalatAlalayamahasusaMprayuktaM bhavati sakuhare vaMze guJjati 4 tatryAM ca vAdyamAnAyAM yattatrIsvareNAviruddhaM tat sakuharaguJjadvaMzatantrIsusaMprayuktaM, tathA parasparAhata hastatAlasvarAnuvartti yad gItaM tattA susaMprayuktaM yan murajarkasikAdInAmAtodyAnAmAhatAnAM yo dhvaniryazca nRtyantyA narttakyAH pAdotkSepastena samaM tattAlasusaMprayuktaM, tathA zRGgamayo dArumayo vaMzamayo vA'GgulikozastenAhatAyAstatryAH svaraprakAro layastamanusarad geyaM layasusaMprayuktaM, tathA yaH prathamaM traMzatatryAdibhiH svaro gRhItastanmArgAnusAri grahasusaMprayuktaM, tathA 'mahura' miti madhuraM prAgvat, tathA 'sama' miti tAlavaMzasvarAdisamanugataM OM samaM salalitaM prAgvad ata eva manoharaM punaH kathambhUtam ? ityAha- 'mauyaribhiyapayasaMcAraM ' tatra mRdu-mRdunA khareNa yuktaM na niSThureNa tathA yatra svaro'kSareSu - ghoTanAsvaravizeSeSu saMcaran rAge'tIva pratibhAsate sa padasaJcAro ribhitamucyate mRduribhitapadeSu geyanivaddheSu savAro yatra geye tat mRduribhitapadasAraM, tathA 'suraI' iti zobhanA ratiryasmin zrotRRNAM tatsurati, tathA zobhanA natiH jainelibrary.org
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 195 // Jain Education racanAto'vasAne yasmin tatsunati, tathA varaM pradhAnaM cAru - viziSTacaGgimopetaM rUpaM svarUpaM yasya tad varacArurUpaM 'divyaM' pradhAnaM nRtyaM geyaM pragItAnAM - gAnAnusAradhvaniva (ma) tAM yAdRzaH zabdo'timanoharo bhavati 'syAt' kathaJcid bhaved etadrUpasteSAM tRNAnAM maNInAM ca zabda: ?, evamukte bhagavAnAha - gautama ! syAdevaMbhUtaH zabda iti // tassa NaM vaNasaMDassa tattha tattha dese 2 tahiM tahiM bahave khuDDA khuDDiyAo vAvIo pukkhariNIo guMjAliyAo dIhiyAo (sarasIo) sarapaMtiyAo sarasarapaMtIo bilapaMtIo acchAo saNhAo rayatAmayakUlAo vaddarAmayapAsANAo tavaNijjamayatalAo veruliyamaNiphAliyapaDalapaJcoyaDAo NavaNItalAo suvaNNasunbha (jjha) rayayamaNivAluyAo suhoyArAsuuttArAo NANAmaNititthasubaddhAo cAra (ca) koNAo samatIrAo ANupuvva sujAya vappagaMbhIra sIyalajalAo saMchaNNattabhisamuNAlAo bahuuppala kumuyaNaliNasubhagasogaMdhita poMDarIya sayapattasahassa panta phulla kesarovaiyAo chappaya paribhuja mANakamalAo acchavimalasalila puNNAo parihRtthabhamaMtamaccha kaccha bhaaNegauNamiNa paricaritAo patteyaM patteyaM paramavaravediyA parikkhittAo patteyaM patteyaM vaNasaMDaparikaittAo appegatiyAo AsavodAo appegatiyAo vAruNodAo appegatiyAo khIrodAo appegatiyAo ghaodAo appegatiyAo [ ikkhu kho(do) dAo (amayarasa samarasodAo) appegatiyAo pagatIe udga (amaya) raseNaM paNNattAo pAsAiyAo 4, tAsi NaM khuDDi 3 pratipattau manuSyA0 vanakhaNDA dhi0 uddezaH 1 sU0 127 // 195 // w.jainelibrary.org
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAAMKAR yANaM vAvINaM jAva bilapaMtiyANaM tattharadese 2 tahiM 2jAva bahave tisovANapaDirUvagA pnnnnttaa| tesi NaM tisovANapaDirUvANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-vairAmayA nemA riTThAmayA patiDhANA veruliyAmayA khaMbhA suvaNNaruppAmayA phalagA vairAmayA saMdhI lohitakkhamaIo sUIo NANAmaNimayA avalaMbaNA avlNbnnbaahaao|| tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM purato patteyaM 2 toraNA paM0 // te NaM toraNA NANAmaNimayakhaMbhesu upaNiviTThasaNNiviTThA vivihamuttarovaitA vivihatArArUvovacitA IhAmiyausamaturagaNaramagaravihagavAlagakiNararurusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittA khaMbhuggayavairavediyAparigatAbhirAmA vijAharajamalajuyalajaMtajuttAviva acisahassamAlaNIyA bhisamANA bhibhisamANA cakkhulloyaNalesA suhaphAsA sassirIyasvA pAsAtiyA 4 // tesi NaM toraNANaM upi bahave aTTamaMgalagA paNNattA-sotthiyasirivacchaNaMdiyAvattavaddhamANabhaddAsaNakalasamacchadappaNA savvarataNAmayA acchA saNhA jAva paDirUvA // tesi NaM toraNANaM upi bahave kiNhacAmarajjhayA nIlacAmarajjhayA lohiyacAmarajjhayA hAriddacAmarajjhayA sukillacAmarajjhayA acchA saNhA ruppapaTTA vairadaMDA jalayAmalagaMdhIyA surUvA pAsAiyA 4||tesi NaM toraNANaM uppiM bahave chattAichattA paDAgAipaDAgA ghaMTAjuyalA cAmarajuyalA uppala hatthayA jAva sayasahassavattahatthagA savvarayaNAmayA Jain Education a l For Private & Personel Use Only R w.jainelibrary.org
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 196 // Jain Education Inte acchA jAva paDikhyA // tAsi gaM khuDDiyANaM vAdINaM jAva bilapatiyANaM tattha tattha dese 2 tahiM tave vayA viipacyA jagatipavvayA dArupatrvayagA dagamaMDavagA dagamaMcakA Terent pAyagA UsaDA khullA khaDaDagA aMdolagA pakkhaMdolagA savvarayaNAmayA acchA jAva paDivA || tesu NaM uppAyapavvatesu jAva pakkhaMdolaesu bahave haMsAsaNAI koMcAsanAI galAsaNAI uNNavAsaNAI paNavAsaNAI dIhAtagAI mahAsaNAI pakvAsaNAI magarAsaNAI usabhAsagAI tIhAruNAI paDabhAsaNAI disAlovatthiyAsaNAI savvarayaNAmayAI acchAI sahAI hAI hAI mahAI gIrayAI NimnalAI niSpakAI nikaMkaDacchAyAI sappabhAI sammi yAI sajjayAI pAsAdIyAI darisaNijAI anivAI paDivAI | tassa NaM vaNasaMDassa tattha tattha dese 2 hi bahave AlidharA mAliyarA kayaligharA layAvarA acchaNagharA pecchaNagharA maragA pasArA ganmagharagA mohaNagharagA sAlagharagA jAlagharagA kusamagharagA cittagharagA gaMdhavyagharagA AyaMsagharamA savvarayaNAmayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA NIrayA NimalA frist nikaDacchAyA sappabhA sammirIyA saujjoyA pAsAdIyA darisaNijjA abhivA paDivA | tesu NaM Aligharaesu jAva AyaMsagharaesu bahUI haMsAsaNAI jAva disAsobatyAsaNAI savvarayaNAmayAI jAva paDivAI | tassa NaM vaNasaMDassa tattha tattha dese 2 tahiM 3 pratipattau manuSyA0 vanakhaNDA dhi0 uddezaH 1 sU0 127 // 196 // jainelibrary.org
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter tahi bahave jAimaMDavA jUhiyA maMDavagA maliyAmaMDavagA navamAliyA maMDavagA vAsaMtImaMDavagA dadhivAsupADavA sUrilinaMDavagA taMbolI maMDavagA suddiyAmaMDavagA NAlayAmaMDavagA atimutamaMDavagA apphotA maMDavagA nAluvAmaMDavagA sAmalayAmaMDavagA NicaM kusumiyA NicaM jAva paDilvA || tesu NaM jAtImaMDavasu bahave puDhavisilApaTTyA paNNattA, saMjahA-haMsAsaNasaMThitA koMcA saNasaMThitA erfor uSNayA saNasaMThitA paNavAsaNasaMThitA dIhA saNasaMThitA bhadAsaNasaMThitA pakvAsaNasaMThitA magarAsaNasaMThitA usamAsaNasaMvitA sIhAsagasaMThitA paumANasaMThitA disAsotthiyA saNasaMhitA paM0, tatya bahave varasayaNAsaNavisiddhaThANasaMThiyA pa NNattA samaNAuso ! AiNNagarUyacUraNavaNIta tulaphAsA lauvA sambarayaNAmayA acchA jAva paDavA / tattha NaM bahave vANamaMtarA devA devIo ya Asayati saMyaMti citi NisIdaMti tuyahRti rati lalati kIlati mohaMti purAporANANaM suciNNANaM suparikaMtANaM subhANaM kallANANaM kA kA kANaM phalavittivisesaM paJcagugbhavamANa viharati // tIse NaM jagatIe upa to paravediyAe ettha NaM ege mahaM saMDe paNa deNAI do joyaNAI vikkhaMbheNaM aturemaNaM parikakheveNaM kiNhe kiNhomAse vaNavaNo (maNi) taNasaddaviNo Neyacbo, vANamaMtarA devA devIo ya Asati sati citi NisIyaMti tuyaiti ramaMti ainelibrary.org
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattI | manuSyA0 vanakhaNDA dhi uddezaH1 zrIjIvA- lalaMti kIDaMti mohaMti purA porANANaM suciNNANaM suparivaMtANaM mubhANaM kaMtANaM kammANaM jIvAbhi0 kallANaM phalavittivisesaM pacaNubhavamANA viharaMti // (mU0127) malayagi- 'tassa NaM vaNasaMDasse'yAdi, tasya Namiti vAkyAlaGkAre vanakhaNDasya madhye tatra tatra deze tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze 'bahuIo' rIyAvRttiH / iti bahvayaH 'khuDDA khuDDiyAo' iti kSullikAH kSullikA laghavo laghava ityarthaH, 'vApyaH' caturasrAkArAH 'puSkariNyaH' vRttAkArAH // 197 // athavA puSkarANi vidyante yAsu tAH puSkariNyaH 'dIrghikAH' sAriNyastA eva vakrA guJAlikAH, bahUni kevalakevalAni puSpAvakIrNakAni sarAMsi, sUtre strIlaM prAkRtatvAt , bahUni sarAMsi ekapalayA vyavasthitAni sara:patistA bahvayaH sara:patayaH, tathA yeSu sarassu patathA vyavasthiteSu kUpodakaM praNAlikayA saMcarati sA sara:sara:patistA bahvayaH sara:sara:patayaH, tathA bilAnIva bilAni-kUpAsteSAM paGkayo bilapatayaH, etAzca sarvA api kathambhUtAH ? ityAha-'acchA' sphaTikavadahirnirmalapradezA: 'zlakSNAH' zlakSNapudgalanipAditabahiHpradezAH, tathA rajatamayaM-rUpyamayaM kUlaM yAsAM tA rajatamayakUlA:, tathA samaM-aga"sadbhAvato'viSamaM tIraM tIrAvartijalApUritaM sthAnaM yAsAM tA: samatIrAH, tathA vanamayA: pASANA yAsAM tA vajramayapASANA:, tathA tapanIyaM-hemavizeSastapanIyaM-tapanI yamayaM talaM-bhUmitalaM yAsAM tAstapanIyatalAH, tathA 'suvaNNasujjharayayavAluyAo' iti suvarNa-pItakAntihema sujjhaM-rUpyavizeSaH / dra rajataM-pratItaM tanmayyo vAlukA yAsu tAH suvarNasujjharajatavAlukAH, 'veruliyamaNiphAlihapaDalapaccoyaDAo yatti vaiDUryamaNimamAyAni sphATikapaTalamayAni pratyavataTAni taTasamIpavartino'tyunnatapradezA yAsAM tA vaidUryamaNisphaTikapaTalapratyavataTAH 'suhaayaaraasu-| uttArA' iti sukhenAvatAro-jalamadhye pravezanaM yAsu tAH svavatArA: tathA su-sukhena uttAro-jalamadhyAdahirvinirgamanaM yAsu tAH CACCIENCO900CCCC // 197 // Jain Education in For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhottArA: tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH 'nANAmaNititthasutraddhAoM' iti nAnAmaNibhiH-nAnAprakArairmaNibhistIrthAni subaddhAni 8 yAsAM tA nAnAmaNitIrthasubaddhAH, atra bahubrIhAvapi ktAntasya paranipAto bhAryAdidarzanAtprAkRtazailIvazAdvA, 'caukkoNAo' iti hai| catvAraH koNA yasyAM sA catuSkoNAH etacca vizeSaNaM vApI: kUpAMzca prati draSTavyaM, teSAmeva catuSkoNatvasambhavAt na zeSANAM, tathA AnupUrveNa-krameNa nIcainIcastarabhAvarUpeNa suSTha-atizayena yo jAto vapraH-kedAro jalasthAnaM tatra gambhIra-alabdhasthAnaM zItalaM jalaM yAsu tA AnupUryasujAtavapragambhIrazItalajalA: 'saMchaNNapattabhisamuNAlAo' saMchannAni-jalenAntaritAni patrabisamRNAlAni yAsu tAH saMchannapatrabisamRNAlA:, iha bisamRNAlasAhacaryAtpatrANi-padminIpatrANi draSTavyAni, bisAni-kandA mRNAlAni-padmanAlAH, tathA bahubhirutpalakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkazatapatrasahasrapatrakesaraphullopacitAH, tathA SaTpadai:-bhramaraiH paribhujyamAnAni kamalAni upalakSaNametat kumudAdIni ca yAsu tA: paTpadaparibhujyamAnakamalA:, tathA'cchena-svarUpataH sphaTikavacchuddhena vimalena-Agantukamalarahitena salilena pUrNA acchavimalasalilapUrNAH, tathA 'paDihatthA' atirekitA: atiprabhUtA ityarthaH "paDihatthamuddhamAyaM ahireiyaM ca jANa AuNNaM" iti vacanAt , udAharaNaM cAtra-"ghaNapaDihatthaM gayaNaM sarAI navasalilasuTTha(uddha)mAyAI / ahireiyaM mahaM uNa ciMtAe~ maNaM tuhaM virahe // 1 // " iti, bhramanto matsyakacchapA yatra tAH paDihatthabhramanmatsyakacchapAH, tathA'nekaiH-zakunamithunakaiH pravicaritA-itastato gamanena sarvato vyAptA anekazakunamithunakapravicaritAH, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, etA vApyAdayaH sarassara:patiparyavasAnA: pratyekaM pratyekamiti, ekamekaM prati pratyekam , atrAbhimukhya pratizabdo na vIpsAvivakSAyAM, pazcAtpratyekazabdasya [dvivacanamiti, padmavaravedikayA parikSiptA: pratyekaM vanaSaNDaparikSiptAzca, 'appegatiyAo' ityAdi, api DhAthai bADhamekakA:-kAzcana CCCCCCCCMORERAL Jain Education in For Private & Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 198 // Jain Education In vApyAdaya Asavamiva candrahAsAdiparamAsanamiva udAsatA AvokA, avyekakA vArugasya vAruNasamudrasyeva udakaM yAsA tA vAruNodakA akakA zrIramivodake yAlAM tAH kSIrodakAH, adhyekakA ghRtamivodakaM yAsAM tA ghRtodakAH, atyekakAH kSoda iva - ikSurasa itra udakaM yAsAM tAH kSodokAH avyekakA amRtarasasamarasamudkaM yAsAM tA amRtarasasamarasodakAH, adhyekakA amRtarasena svAbhAvikena prajJatAH, 'pAsAIyA (o)' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat, tAsAM kSullikAnAM yAvadvilapaGkInAM pratyekaM 2 caturdizi catvAri, ekaikasyAM dizi ekaikamAvAn, 'trisopAnapratirUpakANi prativiziSTaM rUpaM yeSAM tAni pratirUpakANi trayANAM sopAnAnAM samAhArabisopAnaM trilopAnAni ca tAni pratirUpakANi ceti vizeSasamAsaH, vizeSaNasya paranipAta: prAkRtatvAt, tAni prajJatAni, teSAM ca trisopAnapratirUpakANAm 'artha' vakSyamANaH 'etadrUpaH' anantaraM vakSyamANakharUpaH 'varNAvAsaH' vargakanivezaH prajJataH, tadyathA 'vajramayAH' varatnamayA 'nemA:' bhUmeru niSkrAmantaH pradezAH 'riSThamayAH' riSTharatnamayA: 'pratiSThAnAH ' trisopAnamUlapAdA vaiDUryamayAH stambhAH suvarNarUpyamayAni phalakAni-visopAnAGgabhUtAni vajramayAni vajraratnApUritAH sandhayaH- phalakadvayApAntarAlapradezAH lohitAkSamayyaH sUcya:-phalakadvaya sambandhavighaTanAbhAva hetu pAdukA sthAnIyAH nAnAmaNimayA avalamvyante iti avalambanA-avataratAmuttaratAM cAlambane hetubhUtA avalambana vA to vinirgatAH kecidavayavAH 'avalaMvaNavAhAo' iti avalambanabAhA api nAnAmaNimayAH, OM avalambanAhA nAma ubhayo: ubhayoH pArzvayoravalambanAzrayabhUtA bhittayaH, 'pAsAIyAo' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat // 'tesi Na'mityAdi, teSAM trisopAnapratirUpakANAM pratyekaM pratyekaM toraNAni prajJatAni teSAM ca toraNAnAmayametadrUpo 'varNAvAsaH' varNaka nivezaH prajJataH, tadyathA--'te NaM toraNA nANAmaNimayA' ityAdi, tAni toraNAni nAnAmaNimayAni, maNayaH - candrakAntAdayaH, vividhama 3 pratipattI manuSyA0 vanakhaNDA dhi0 uddezaH 1 sU0 127 // 198 // jainelibrary.org
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ naNimayAni, nAnAmaNimayeSu stambheSu 'upaviSTAni' sAmIpyena sthitAni, tAni ca kadAciJcalAni athavA'padapatitAni vA''zaGkayeran | tata Aha-samyaga-nizcalatayA'padaparihAreNa ca niviSTAni tato vizeSaNasamAsa: upaviSTasanniviSTAni 'vivihamuttarociyA' iti vividhA-vividhavicchittikalitA muktA-muktAphalAni 'aMtare'ti antarAzabdo'gRhItavIpso'pi sAmarthyAdvIpsAM gamayati, antarA 2 'ociyA' AropitA yatra tAni tathA, 'vivihatArArUvovaciyA' iti vividhaistArArUpaiH-tArikArUpairupacitAni, toraNeSu hi zobhAthai tArakA nibadhyante iti loke'pi pratItaM iti vividhatArArUpopacitAni, 'IhAmigausabhaturaganaramagaravihagavAlagakiMnararurusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittA' iti IhAmRgA-vRkA vyAlA:-zvApada jagAH, IhAmRgaRSabhaturaganaramakaravihagavyAlakinararurusarabhakuJjaravanalatApadmalatAnAM bhaktyA-vicchittyA vicitraM-Alekho yeSu tAni tathA, stambhodgatAbhi:-stambhoparivatinIbhirvajraratnamayIbhirvedikAbhiH parigatAni santi yAni abhiramaNIyAni tAni stambhogatavanavedikAparigatAbhirAmANi, tathA 'vi-14 jAharajaMtajuttAviva accIsahassamAliNIyA' iti vidyAdharayoryad yamala-samazreNIkaM yugalaM-dvandvaM vidyAdharayamalayugalaM teSAM yantrANi-prapaJcAstairyuktAnIva, arciSAM sahasrairmAlanIyAni-parivAraNIyAni aciM:sahasramAlanIyAni, kimuktaM bhavati ?-evaM nAma prabhAsamudAyopetAni yenaivaM saMbhAvanopajAyate yathA nUnametAni na svAbhAvikaprabhAsamudayopetAni kintu viziSTavidyAzaktimatpuruSavizeSaprapaJcayuktAnIti, 'rUvagasahassakaliyA' iti rUpakANAM sahasrANi rUpakasahasrANi tai: kalitAni rUpakasahasrakalitAni 'bhisamANA'iti dIpyamAnAni 'bhibbhisamANA' iti atizayena dIpyamAnAni 'cakkhalloyaNalesA' iti cakSuH kartR lokane-avalokane lisatIva-darzanIyatvAti |zayata: zliSyatIva yatra tAni cakSurlokanalesAni 'sahaphAsA' iti zubhasparzAni sazobhAkAni rUpANi yatra tAni sazrIkarUpANi, jI0ca034 Jan Education inte For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sc zrIjIvA- pAsAiyA' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat // 'tesiM toraNANaM uvari aTThaTThamaMgale'tyAdi sugama, navaraM 'jAva paDirUvA' iti yAvatka- pratipattaH jIvAbhiraNAt 'ghaTTA maTThA nIrayA' ityaadiprigrhH|| tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAmupari bahavaH 'kRSNacAmaradhvajAH' kRSNacAmarayuktA dhvajAH manuSyA0 malayagi- kRSNacAmaradhvajAH evaM bahavo nIlacAmaradhvajA lohitacAmaradhvajA hAridracAmaradhvajAH zuklacAmaradhvajAH, kathambhUtA ityAha ete sarve- 51 vijayadvArIyAvRttiHla'pi ? iti, ata Aha-'acchA' AkAzasphaTikavadatinirmalA: 'kRSNAH' kRSNapudgalaskandhanirmApitA 'rUpyapaTTA' iti rUpyo-16 rAdhi0 rUpyamayo vanamayasya daNDasyopari paTTo yeSAM te rUpyapaTTAH 'vairadaMDA' iti vano-vajraratnamayo daNDo rUpyapaTTamadhyavartI yeSAM te vajra- uddezaH1 // 199 // daNDAH, tathA jalajAnAmiva-jalajakusumAnAM padmAdInAmivAmalo-nirmalo na tu kudravyagaMdhasammizro yo gandhaH sa vidyate yeSAM te ja sU0127 lajAmalagandhikA 'ata: anekakharA ditIkapratyayaH, ata eva suramyA:, 'pAsAdIyA' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat // 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAmupari bahUni 'chatrAticchatrANi' chatrAt-lokaprasiddhAdekasaGkhyAkAdatizAyIni dvisaGkhyAni trisaGkhyAni vA chatrAticchatrANi, bahvayaH patAkAbhyo-lokaprasiddhAbhyo'tizAyinyo dIrghatvena vistAreNa ca patAkAH patAkAtipatAkAH, bahUni ghaNTAyugalAni bahUni cAmarayugalAni bahavaH 'utpalahastakAH' utpalAkhyajalajakusumasamUhavizeSAH, evaM padmahastakA bahavo nalinahastakA bahavaH subhagahastakA bahavaH | saugandhikahastakA bahavaH puNDarIkahastakA bahavaH zatapatrahastakA: bahavaH sahasrapatrahastakAH, utpalAdIni prAgeva vyAkhyAtAni, ete ca chatrA| ticchatrAdayaH sarve'pi sarvaratnamayA: 'jAva paDirUvA' iti yAvatkaraNAt 'acchA sahA laNhA' ityAdi vizeSaNakadambakaparigrahaH // |'tAsi NamityAdi, tAsAM kSullikAnAM vApInAM yAvadvilapaGkInAm , atra yAvacchabdAt puSkariNyAdiparigrahaH, apAntarAleSu tatra tatra deze | // 199 / tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze bahava utpAtaparvatA-yatrAgatya bahavo vyantaradevA devyazca vicitrakrIDAnimittaM vaikriyazarIramAracayanti RECALCACKMALA Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'niyaipabvayA' iti niyatyA-naiyatyena parvatA niyatiparvatAH, kacit 'niyayapavvayA' iti pAThastatra niyatAH-sadA bhogyatvenAvasthitAH parvatA niyataparvatAH, yatra vAnamantarA devA devyazca bhavadhAraNIyena vaikriyazarIreNa prAyaH sadA ramamANA avatiSThante iti bhAvaH, 'jagatIparvatakAH' parvatavizeSAH 'dAruparvatakAH' dArunirmApitA iva parvatakAH 'dagamaMDavagA' iti 'dakamaNDapakAH' sphaTikamaNDa pakAH, uktaM ca mUlaTIkAyAM-dakamaNDapakA: sphATikamaNDapakA" iti, evaM daka maJcakA dakamAlakA dakaprAsAdAH, ete ca dakamataNDapAdayaH kecit 'usaDA' iti utsRtA uccA ityarthaH, kecit 'khuDDA' iti kSullA laghavaH kacit 'khaDakha(ha)DagA' iti laghava A| yatAca, tathA andolakAH pakSyandolakAca, tatra yatrAgatya manuSyA AsAnamandolayanti te andolakA iti loke prasiddhAH, yatra tu pakSiNa AgatyAsAnamandolayanti te pakSyandolakAH, te cAndolakA: pakSyandolakAzca tasmin vanapaNDe tatra tatra pradeze vAnamantaradevadevIkrIDAyogyA bahvaH santi, te cotpAtaparvatAdayaH kathambhUtA: ? ityAha-'sarvaratnamayAH' sarvAtmanA ratnamayAH, 'acchA saNhA' i. tyAdi vizeSaNajAtaM pUrvavat // 'tesu Na'mityAdi, teSu utpAtaparvateSu yAvatpakSyandolakepu, yAvatkaraNAnniyatiparvatakAdiparigrahaH, bahUni haMsAsanAni tatra yepAmAsanAnAmadhobhAge haMsA vyavasthitA yathA siMhAsane siMhA: tAni haMsAsanAni, evaM krauJcAsanAni garuDA sanAni ca bhAvanIyAni, unnatAsanAni nAma yAni uccAsanAni praNatAsanAni-ninnAsanAni dIrghAsanAni-zayyArUpANi bhadrAsanAni bAyepAmadhobhAge pIThikAvandhaH pakSyAsanAni yepAmadhobhAge nAnAsvarUpAH pakSiNaH, evaM makarAsanAni siMhAsanAni ca bhAvanIyAni, padmAsanAni-padmAkArANi AsanAni 'disAsovatthiyAsaNANi' yeSAmadhobhAge diksauvastikA AlikhitAH santi, atra yathAkradAmamAsanAnAM saGghAhikA saGgrahaNigAthA-"haMse 1 koMce 2 garuDe 3 uNNaya 4 paNae ya 5 dIha 6 bhadde ya 7 / pakkhe 8 mayare 9 CAL Jain Education For Private Personal Use Only Mr.jainelibrary.org
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAusahe 10 sIha 11 disAso[va]sthi 12 bArasame // 1 // " etAni sarvANyapi kathambhUtAni ? ityata Aha-'sabbarayaNAmayA' ityAdi pratipattI jIvAbhiprAgvat / / 'tassa NaM vaNasaMDasse'tyAdi, prAgvat tasya vanakhaNDasya madhye tatra tatra pradeze tasyaiva dezastha tatra tatraikadeze bahUni 'Ali-15manuSyA0 malayagi- gRhakANi' Ali:-vanaspativizeSastanmayAni gRhakANi mAlirapi-banaspativizeSastanmayAni gRhakANi mAligRhakANi kadalIgRhakANi vijayadvArIyAvRttiHlatAgRhakANi pratItAni 'acchaNagharakA' iti avasthAnagRha kANi yepu yadA tadA vA''gatya bahavaH sukhAsikayA'vatiSThante, prekSaNaka- rAdhi0 | gRhANi yatrAgatya prekSaNakAni viddhati nirIkSante ca, majanakagRhakANi yatrAgatya khecchayA majjanaM kurvanti prasAdhanagRhakANi yatrAgatya 31 uddezaH1 khaM paraM ca maNDayanti garbhagRhakAgi-garbhagRhAkArANi, 'mohaNagharagA' iti mohaNaM-maithunasevA "ramiyamohaNarayAI" iti nAmamAlA- | sU0 127 |vacanAt , tatpradhAnAni gRhakANi mohanagRhakANi vAsabhavanAnIti bhAvaH, 'zAlAgRhakANi' paTTazAlApradhAnAni gRhakANi 'jAlagaHhakANi' jAlakayuktAni gRhakANi 'kusumagRhakANi' kusubhaprakaropacitAni gRhakANi 'citragRhakANi' citrapradhAnAni gRhakANi 8 gandharvagRhakANi' gItanRtyAbhyAsayogyAni gRhakANi 'AdarzagRhakANi' AdarzamayAnIva (Adarza) gRhakANi, etAni ca kathambhUtAni / ityata Aha-'savvarayaNAmayA' ityAdivizeSaNakadambakaM prAgvat // 'tesu NamityAdateSu AligRhakeSu, yAvacchabdAnmAligRhakAdiparigrahaH, bahUni haMsAsanAni ityAdi prAgvat / / 'tassa NamityAdi, tasya vanakhaNDasya madhye tatra deze tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze bahavo jAtimaNDapakA yUthikAmaNDapakA mallikAmaNDapakA navamAlikAmaNDapakA vAsantImaNDapakA dadhivAsukA nAma vanaspativizebhASastanmayA maNDapakA dadhivAsukamaNDapakAH, sUrilirapi vanaspativizeSastanmayA maNDapakA: sUrillimaNDapakAH, tAmbUlI-nAgavallI | tanmayA maNDapakAstAmbUlImaNDapakAH, nAgo-drumavizeSa: sa eva latA nAgalatA, iha yasya tiryak tathAvidhA zAkhA prazAkhA na amRtA // 20 // Jain Education in a l For Private & Personel Use Only Now.jainelibrary.org
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte sA latetyabhidhIyate, nAgalatAmayamaNDapakAH, atimuktakamaNDapakAH, 'apphoyA' iti vanaspativizeSastanmayA maNDapakA apphoyAmaNDapakAH, mAlukA - ekAsthikaphalA vRkSavizeSAstadyuktA maNDapakA mAlukAmaNDapakAH, ete ca kathambhUtA: ? ityAha- 'savvarayaNAmayA' ityAdi prAgvat // 'tesu Na' mityAdi teSu jAtIyamaNDapeSu yAvanmAlukAmaNDapeSu yAvatkaraNAd yUthikAmaNDapakAdiparigrahaH, bahava: zilApaTTakAH prajJaptAstadyathA - apyekakA haMsAsanavatsaMsthitA haMsAsanasaMsthitAH yAvadapyekakA diksauvastikAsanasaMsthitAH, yAvatkaraNAt 'appegaiyA koMcA saNasaMThiyA appegaiyA garuDAsaNasaMThiyA appegaiyA unnayAsaNasaMThiyA appegaiyA paNayAsaNasaMThiyA appegaiyA bhaddAsaNasaMThiyA appegaiyA pakkhAsaNasaMThiyA appegaiyA mayarAsaNasaMThiyA appegaiyA usabhAsaNasaMThiyA appegaiyA sIhA saNasaMThiyA appegaiyA paumAsaNasaMThiyA appegaiyA dIhAsaNasaMThiyA' iti parigrahaH anye ca bahavaH zilApaTTakA yAni viziSTa cihnAni viziSTanAmAni ca varANi - pradhAnAni zayanAni AsanAni ca tadvatsaMsthitA varazayanAsanaviziSTa saMsthAnasaMsthitAH, kacit 'mAMsala sughuDavisiddhasaMThANasaMThiyA' iti pAThastatrAnye ca bahavaH zilApaTTa kA mAMsalA iva mAMsalA: akaThinA ityarthaH sughuSTA iva sughuSTA atizayena masRNA iti bhAvaH viziSTasaMsthAnasaMsthitAca 'AINagarUyavUranavaNIyatUlaphAsA majyA savvarayaNAmayA acchA' ityAdi prAgvat, tatraiteSu utpAtaparvatAdigatahaMsAsanAdiSu yAvannAnArUpasaMsthAna saMsthita pRthivI zilApaTTakeSu Namiti pUrvavad vahavo vAnamantarA devA devyazca yathAsukhamAsate 'zerate' dIrghakAya prasAraNena varttante, na tu nidrAM kurvanti teSu devayonikatayA nidrAyA abhAvAt, 'tiSThanti' UrddhasthAnena varttante 'niSIdanti' upavizanti 'tuyati' iti tvagvarttanaM kurvanti vAmapArzvataH parAvRttya dakSi NapArzvanAvatiSThanti dakSiNapArzvato vA parAvRttya vAmapArzvanAvatiSThanti 'ramante' ratimAvannanti 'lalanti' manaIpsitaM yathA bhavati ainelibrary.org
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-15 tathA vartanta iti bhAvaH 'krIDanti' yathAsukhamitastato gamanavinodena gItanRtyAdivinodena vA tiSThanti 'mohanti' maithunasevAM kurvanti,131 3 pratipatto jIvAbhi0 ityevaM 'purA porANANa'mityAdi, 'purA' pUrva prAgbhave iti bhAvaH kRtAnAM karmaNAmiti yogaH, ata eva paurANAnAM sucIrNAnAM-suca manuSyA0 malayagi-INritAnAmitibhAvaH, iha sucaritajanitaM kApi kArya kAraNopacArAtsucaritamiti vivakSitaM, tato'yaM bhAvArtha:-viziSTatathAvidhadharmAnu vijayadvArIyAvRttiH151TAnaviSayApramAdakaraNakSAntyAdisucaritAnAmiti, tathA suparAkrAntAnAm , atrApi kAraNe kAryopacArAn suparAkrAntajanitAni karmANyeva rAdhi0 disuparAkrAntAni ityuktaM bhavati, sakalasattvamaitrIsatyabhASaNaparadravyAnapahArasuzIlAdirUpasuparAkramajanitAnAmiti, ata eva zubhAnAM- uddezaH 1 // 201 // zubhaphalAnAm , iha kiJcidazubhaphalamapIndriyamativiparyAsAt zubhaphalamAbhAti tatastAttvikazubhatvapratipattyarthamasyaiva paryAyazabdamAha- | sU0 127 'kalyANAnAM' tattvavRttyA tathAvidhaviziSTaphaladAyinAm , athavA kalyANAnAm-anarthopazamakAriNAM, kalyANaM-kalyANarUpaM phalavipAkaM 'paJcaNubhavamANA' pratyekamanubhavanta:-'viharanti' Asate // tadevaM padmavaravedikAyA bahiyoM vanakhaNDastadvaktavyatoktA, samprati tasyA eva padmavaravedikAyA arvAg jagatyA upari yo vanakhaNDastadvaktavyatAmabhidhitsurAha-tIse NaM jagatIe' ityAdi, tasyA jagatyA upari padmavaravedikAyA 'antaH' madhyabhAge atra mahAneko vanaSaNDaH prajJataH 'desoNAiM do joyaNAI vikkhaMbheNa mityAdi sarva bahirvanakhaNDabadavizeSeNa vaktavyaM, navaramatra maNInAM tRNAnAM ca zabdo na vaktavyaH, padmavaravedikAntaritatayA tathAvidhavAtAbhAvato magaNInAM tRNAnAM ca calanAbhAvata: parasparasaMgharSAbhAvAt , tathA cAha-"vaNasaMDavaNNato sahavajjo jAva viharati" iti // samprati jambUdvIpasya dvArasaGkhyApratipAdanArthamAha 201 // jaMbuddIvassa NaM bhaMte. dIvassa kati dArA paNNattA? goyamA! cattAri dArA paNNattA, taMjahA JainEducation inter For Private Personel Use Only valinelibrary.org
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCORNER vijaye vejayaMte jayaMte aparAjie ||(suu0128) kahi NaM bhaMte! jaMbuddIvassa dIvassa vijaye nAma dAre paNNatte?, goyamA! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa purathimeNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI abAdhAe jaMbuddIve dIve puracchimaperaMte lavaNasamuddapuracchimaddhassa pacatthimeNaM sItAe mahANadIe uppi ettha NaM jaMbuddIvassa dIvasla vijaye NAmaM dAre paNNatte aTTha joyaNAI u8 uccatteNaM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM tAvatiyaM ceva paveseNaM see varakaNagathUbhiyAge IhAbhiyausamaturaganaramagaravihagavAlagakiNNararurusarabhacamarakuMjaravaNalatapaumalayabhatticitte khaMbhuggatavaharavediyAparigatAbhirAme vijAharajamalajuyalajaMtajutte iva acIsahassamAliNIe rUvagasahassakalite bhisimANe bhibbhisamANe cakkhulloyaNalese suhaphAse sassirIyasve vaNNo dArassa (tassimo hoi) taM0-vairAmayA NimmA rihAmayA patiTThANA veruliyAmayA khaMbhA jAyarUvovaciyapavarapaMcavaNNamaNirayaNakohimatale haMsagambhamae elue gomejamate iMdakkhIle lohitakkhamaIo dAraciDAo jotirasAmate uttaraMge beruliyAmayA kavADA vairAmayA saMdhI lohitakkhamaIo sUIo NANAmaNimayA sanuggagA vaIrAmaI aggalAo aggalapAsAyA vairAmaI AvattaNapeDhiyA aMkuttarapAsate NiraMtaritaghaNakavADe bhittIsu ceva bhittIguliyA chappaNNA tiNi hoti gomANasI tattithA NANAmaNirayaNavAlarUvagalIlahiyasAlibhaMjiyA vairAmae kUDe rayayAmae u Jain Education in For Private Personel Use Only A Mjainelibrary.org
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipacau | manuSyA0 vijayadvArAdhika uddezaH1 sU0128 // 202 // ssehe savvatavaNijamae ulloe NANAmaNirayaNajAlapaMjaramaNivaMsagalohitakkhapaDivaMsagarayatabhomme aMkAmayA pakkhavAhAo jotirasAmayA vaMsA baMsakavellugA ya rayatAmayI pahitAo jAyarUvamatI ohADaNI vairAmayI uvari pucchaNI savvasetarayayamae cchAyaNe aMkamatakaNagaDatavaNijabhiyAe sete saMkhatalavimalaNimmaladadhighaNagokhIraphegarayayaNigarappagAse tilagarayaNaddhacaMdacine jANAmaNimayadAmAlaMkie aMto ya bahiM ca saNhe tavaNijaruilavAlayApatthaDe sahapphAse sassirIyasve pAsAtIe 4 // vijayassa NaM dArassa ubhayo pAsiM duhato NisIhiyAte do do caMdaNakalasaparivADIo paNNattAo, te NaM caMdaNakalasA varakamalapaihANA surabhivaravAripaDipuNNA caMdaNakayacaccAgA AbaddhakaMTheguNA paumuppalapihANA savvarayaNAmayA acchA saNhA jAva paDirUvA mahatA mahatA mahiMdakuMbhasamANA paNNattA smnnaauso!|| vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM duhato NisIhiAe do do NAgadaMtaparivADIo, te NaM NAgadaMtagA muttAjAlaMtarUsitahemajAlagavakkhajAlakhikhiNIghaMTAjAlaparikkhittA anbhuggatA abhiNisihA tiriyaM susaMpagahitA ahepaNNagaddharUvA paNNagaddhasaMThANasaMThitA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA mahatA mahayA gayadaMtasamANA pa0 samaNAuso! // tesu NaM NAgadaMtaesu bahave kiNhasuttabaddhavagghAritamalladAmakalAvA jAva sukillamuttabaddhavagdhAriyamalladAmakalAvA // te NaM dAmA tavaNijalaMbUsagA // 202 // Jain Education For Private Personal Use Only W w.jainelibrary.org
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter suvaNapataragamaMDitA NANAmaNirayaNavividhahAraddhahAra ( uvasobhitasamudayA) jAva sirIe atIva atIva uvasobhemANA uvasobhemANA ciTThati / tesi NaM NAgadaMtakANaM uvariM aNNAo do do nAgadaMtaparivADIo paNNattAo, tesi NaM NAgadaMtagANaM muttAjAlatarUsiyA taheva jAva samaNAuso ! | tesu NaM NAgadaMtaesa bahave rayatAmayA sikkayA paNNattA, tesu NaM rayaNAmaesa siksa bahave veruliyAmatIo dhUvaghaDIo paNNattAo, taMjahA - tAo NaM dhUvaghaDIo kAlAgurupavarakuMdarukaturukka dhUvamaghamaghaMtagaMdhuddhayAbhirAmAo sugaMdhavaragaMdhagaMdhiyAo gaMdha bhUyAo orAleNaM maNuNNeNa ghANamaNaNivvuikareNaM gaMdheNaM tappaese savvato samatA ApUremANIo ApUremANIo atIva atIva sirIe jAva cihnaMti | vijayassa NaM dArassa ubha yato pAsiM duhato NisIdhiyAe do do sAlibhaMjiyA parivADIo paNNattAo, tAo NaM sAlabhaMjiyAo lIlaTThitAo supayaTTiyAo sualaMkitAo NANAgAravasaNAo NANAmalapaTTi (ddhi)o muTThIgejjhamajjhAo AmelagajamalajuyalavaTTi abbhuNNayapINaraciyasaMThiyapaoharAo rattAvaMgAo asiyakesIo miduvisayapasatthalakkhaNasaMvelitaggasirayAo IsiM asogavarapAdayasamuTThitAo vAmahatthagahitaggasAlAo IsiM aDacchikaDakkhaviddhiehiM lUsemANIto va cakkhulloyaNale sAhiM aNNamaNNaM vijamANIo iva puDhavipariNAmAo sAsayabhAvamuva 2 ainelibrary.org
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ % % % zrIjIvAjIvAbhiH malayagirIyAvRttiH --% pratipattI manuSyA0 vijayadvArAdhika uddezaH1 sU0129 // 203 // -- gatAo caMdANaNAo caMdavilAsiNIo caMdaddhasamaniDAlAo caMdAhiyasomadaMsaNAo ukkA iva ujjoemANIo vijughaNamarIcisUradipaMtateyaahiyayarasaMnikAsAo siMgArAgAracAruvesAo pAsAiyAo4 teyasA atIva atIva sobhemANIo sobhemANIo ciTThati // vijayassa NaM dArassa ubhayato pAsiM duhato NisIhiyAe do do jAlakaDagA paNNattA, te NaM jAlakaDagA sabbarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / / vijayassa NaM dArassa ubhaopAsiM duhao NisIdhiyAe do do ghaMTAparivADio paNNattAo, tAsi NaM ghaMTANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-jaMbUNatamatIo ghaMTAo vairAmatIo lAlAo NANAmaNimayA ghaMTApAsagA tabaNijamatIo saMkalAo rayatAmatIo rajUo // tAo NaM ghaMTAo ohassarAo mehassarAo haMsassarAo koMcassarAo NaMdissarAo jaMdighosAo sIhassarAo sIghosAo maMjussarAo maMjughosAo sussarAo sussaraNigghosAo te padese orAleNaM maNuNNaNaM kaNNamaNanivvuikareNa saddeNa jAva ciTThati // vijayassaNaM dArassa ubhaopAsiM duhato NisIdhitAe do do vaNamAlAparivADIo paNNattAo, tAo NaM vaNamAlAo NANAdumalatAkisalayapallavasamAulAo chappayaparibhujamANakamalasobhaMtasassirIyAo pAsAIyAo te paese urAleNaM jAva gaMdhaNaM ApUremANIo jAva ciTThati (suu0129)|| ----- CANCACANCIENCA-MANCook // 203 // Jan Eduent an in For Private Personal Use Only WRjainelibrary.org
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 'jaMbuddIvassa NaM bhaMte!' ityAdi, jambUdvIpasya Namiti prAgvat bhadanta! dvIpasya kati dvArANi prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! catvAri dvArANi prajJaptAni, tadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamaparAjitaM ca // 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpasya dvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe mandarasya parvatasya 'puracchimeNaM'ti pUrvasyAM dizi paJcacatvAriMzad|yojanasahasrapramANayA 'abAdhayA' apAntarAlena yo jambUdvIpasya 'puracchime peraMte' iti pUrvaH paryanto lavaNasamudrapUrvArddhasya 'paJcatthimeNaM ti pazcime bhAge zItAyA mahAnadyA upari 'atra' etasmin pradeze jambUdvIpasya dvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJatam , aSTau yoja nAni uccastvena catvAri yojanAni viSkambhena, 'tAvaiyaM ceva paveseNaM'ti tAvantyeva catvArItyarthaH yojanAni pravezena, kathambhUta4/mityarthaH, 'see' ityAdi, 'zvetaM' zvetavarNopetaM bAhalyenAGkaratramayatvAt 'varakaNagathUbhiyAe' iti varakanakA-varakanakamayI stU-18 pikA-zikharaM yasya tad varakanakastUpikAkam , 'IhAmiyausabhaturaganaramagaravihagavAlagakinnararurusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticitte khaMbhuggayavaraveiyAparigayAbhirAme vijAharajamalajugalajaMtajutte iva aJcIsahassamAlaNIe rUvagasahassakalie bhisamANe bhi-2 bhisamANe cakkhulloyaNalese suhaphAse sassirIyarUve' iti vizeSaNajAtaM prAgvat / 'vaNNo dArassa tastimo hoI' iti 'varNaH' varNakanivezo dvArasya 'tasya' vijayAbhidhAnasya 'ayaM' vakSyamANo bhavati, tamevAha-'taMjahe'tyAdi, tadyathA-vajramayA nemA-bhUmibhAgAdUrddha niSkAmanta: pradezA riSTamayAni pratiSThAnAni-mUlapAdAH 'veruliyaruilakhaMbhe' iti vaiDUryA-vaiDUryaratnamayA rucirA: stambhA yasya tad vaiDUryarucirastambhaM 'jAyarUvovaciyapavarapaMcavaNNamaNirayaNakuTTimatale' iti jAtarUpeNa-suvarNenopacitaiH-yuktaiH pravaraiH -pradhAnaiH paJcavarNairmaNibhiH-candrakAntAdibhiH ratnaiH-karketanAdibhiH kuTTimatalaM-baddhabhUmitalaM yasya tattathA 'haMsaganbhamae eluge' SABKESARKARINCREATERSARAN Jan Education For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40-96495 zrIjIvA- iti haMsagoM-ratnavizeSastanmaya eluko-dehalI 'gomejamayaiMdakIle' iti gomeyakaratnamaya indrakIlo lohitAkSaratnamayyau dvAra-1 pratipattau jIvAbhi piNDau(ceTyau)-dvArazAkhe 'joirasAmae uttaraMge' iti jyotIrasamayamuttaraGga-dvArasyopari tiryagavyavasthitaM kASThaM vaiDUryamayau kapATau manuSyA0 malayagi-18|lohitAkSamayyo-lohitAkSaratnAmikAH sUcayaH-phalakadvayasambandhavighaTanAbhAvahetupAdukAsthAnIyA: 'vairAmayA saMdhI' vanamayA: 'sa- | vijayadvArIyAvRttiHndhayaH' sandhimelA: phalakAnAM, kimuktaM bhavati ?-vanaratnApUritA: phalakAnAM sandhayaH, 'nAnAmaNimayA samuggayA' iti samudgakA rAdhi0 iva samudgakAH-sUtikAgRhANi tAni nAnAmaNimayAni 'vairAmayA aggalA aggalapAsAyA' argalA:-pratItA: argalAprAsAdA uddezaH 1 // 204 // yatrArgalA niyamyante, Aha ca mUlaTIkAkAra:-"argalAprAsAdA yatrArgalA niyamyante" iti, etau dvAvapi batraratnamayau, 'rayayAmayI sU0 129 AvattaNapeDhiyA' iti AvartanapIThikA yatrendrakIlikA, uktaM ca mUlaTIkAyAm-"AvartanapIThikA yatrendrakIlako bhavati" 'aMkuttarapAsAe' iti aGkA aGkaratnamayA uttarapA yasya tad aGkottarapArzva 'niraMtariyaghaNakavADe' iti nirgatA antarikA-ladhvantararUpA yayostau nirantarikau ata eva ghanau kapATau yasya tannirantaraghanakapATaM 'bhittisu ceva bhittiguliyA chappaNNA tinni hoti' iti tasya dvArasyobhayoH pArzvayorbhittiSu-bhittigatA bhittigulikA:-pIThakasaMsthAnIyAstisraH SaTpaJcAzata:-SaTpaJcAzatrikapramANA bhavanti, 'gomANasiyA tattiyA' iti gomAnasya:-zayyA: 'tattiyA' iti tAvanmAtrAH SaTpaJcAzatrikasaGkhyAkA ityarthaH, 'nAnAmaNirayaNavAlarUvagalIlaTThiyasAlabhaMjiyAe' iti idaM dvAravizeSaNaM, nAnAmaNiratnAni-nAnAmaNiratnamayAni vyAlarUpakANi lIlAsthitazAlabhajikAca-lIlAsthitaputrikAzca yasya tattathA 'vairAmae kUDe' vanamayo-vanaratnamayaH kUTo-mADabhAgaH rajatamaya u- | // 204 // katsedhaH-zikharam , Aha ca mUlaTIkAkAra:-"kUDo-mADabhAga ucchraya:-zikhara"miti, kevalaM zikharamatra tasyaiva mADabhAgasya saM Jain Education inmal For Private Personal use only www.ainelibrary.org
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ bandhi draSTavyaM na dvArasya, tasya prAgevoktatvAt , 'savvatavaNijamae ulloe' sarvAsanA tapanIyamaya ullokaH-uparibhAgaH 'nAnAmaNirayaNajAlapaMjaramaNivaMsagalohiyakkhapaDivaMsagarayayabhome' iti, maNayo-maNimayA vaMzA yeSAM tAni maNimayavaMzakAni lohitAkSA | -lohitAkSamayAH prativaMzA yeSAM tAni lohitAkSaprativaMzakAni rajatA-rajatamayI bhUmiryeSAM tAni rajatabhUmAni, prAkRta tvAtsamAsAnto |makArasya ca dvitvaM, maNivaMzakAni lohitAkSaprativaMzakAni rajatabhUmAni nAnAmaNiratnAni-nAnAmaNiratnamayAni jAlapaJjarANi-gavAkSAparaparyAyANi yasmin dvAre tattathA, padAnAmanyathopanipAta: prAkRtatvAt , 'aMkamayA pakkhA pakkhabAhAo joIrasAmayA vasA vasakavellugA ya rayayAmaIo paTTiyAo jAyarUvamaIo ohADaNIo vairAmaIo uvaripuMchaNIo sabbaseyarayayAmae chA(ya)Ne' iti padmavaravedikAvadbhAvanIyam , 'aMkamayakaNagakUDatavaNijjathUbhiyAge' iti aGkamayaM-bAhulyenAGkaratnamayaM pakSabAhvAdInAmaGkaratnAtmakatvAt kanaka-kanakamayaM kUTa-zikharaM yasya tat kanakakUTaM tapanIyA-tapanIyamayI stUpikA-laghuzikhararUpA yasya tattapanIyastUpikAkaM, tataH padatrayasya padadvayamIlanena karmadhArayaH, etena yat prAk sAmAnyata utkSiptaM 'see varakaNagathUbhiyAge' iti tadeva prapaJcato bhAvitamiti / samprati tadeva zvetatvamupasaMhAravyAjena bhUya upadarzayati--'see' zvetaM, zvetatvamevopamayA draDhayati-'saMkhatalavimalanimmaladadhiSaNagokhIrapheNarayayanigarappagAse' iti vimalaM-vigatamalaM yat zaGkhatalaM zazasyoparitano bhAgo yazca nirmalo dadhidhanoghanIbhUtaM dadhigokSIrapheno rajatanikarazca tadvatprakAza:-pratimatA yasya tattathA, 'tilagarayaNaddhacaMdacitte' iti tilakaratnAni-puNDUvizeSAstairarddhacandrazca citrANi-nAnArUpANi tilakArddhacandracitrANi, kacit 'saMkhatalavimalanimmaladadhiyaNagokhIrapheNarayayaniyarappagAsaddhacaMdacittA' iti pAThastatra pUrvavat pRthak pRthaga vyutpattiM kRtvA pazcAtpadadvayasya 2 karmadhArayaH, 'nANAmaNidAmAlaMkie' nAnA jI0 ca035 Jain Education I Krvw.jainelibrary.org
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANSAR zrIjIvA-1 maNayo-nAnAmaNimayAni dAmAni-mAlAstairalataM nAnAmaNidAmAlaGkRtam antarbahizca 'zlakSNaM' zlakSNapudgalaskandhanirmApitaM 'tavaNi- 3 pratipattI jIvAbhi0 javAluyApatthaDe' iti tapanIyA:-tapanIyamayyo yA vAlukA:-sikatAstAsAM prastaTa:-prastAro yasmin tattathA, 'suhaphAse sassirIya | manuSyA0 malayagi- rUve pAsAIe jAva paDirUveM' iti prAgvat // 'vijayassa NaM dArasse' sAdi, vijayasya Namiti prAgvat dvArasya ubhayoH pArzvayorekaika- 11 vijayadvArIyAvRttiH naSedhikIbhAvena 'dahato' iti dvidhAto dviprakArAyAM naiSedhikyAM, naiSedhikI-niSIdanasthAnam , uktaM ca mUlaTIkAkAreNa-naSedhikI ni- | ravarNanaM // 205 // SIdanasthAna"miti pratyekaM dvau dvau yandanakalazau prajJaptau, te ca candanakalazA: 'varakamalapaiTThANA'iti varaM-pradhAnaM yatkamalaM tatpratiSThAnaM | uddezaH1 5 AdhAro yeSAM te varakamalapratiSThAnAH, tathA surabhivaravAripratipUrNAzcandanakRtacarcAkA:-candanakRtoparAgAH 'AviddhakaMTheguNA' iti 8 sU0129 hai Aviddha:-AropitaH kaNThe guNo-raktasUtrarUpo yeSu te AviddhakaNTheguNAH, kaNThekAlavatsaptamyA aluk, 'paumuppalapihANA' iti / padmamutpalaM ca yathAyogaM pidhAnaM yeSAM te padmotpalapidhAnA: 'savarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA' iti prAgvat 'mahayAmahayA' iti atizayena mahAnto mahendrakumbhasamAnAH, kumbhAnAmindra indrakumbho, rAjadantAdidarzanAdindrazabdasya pUrvanipAtaH, mahAMzcAsau indrakumbhazca tasya samAnA mahendrakumbhasamAnA-mahAkalazapramANA: prajJaptA: he zramaNa! he AyuSman ! // 'vijayassa NamityAdi, vijayasya dvArasya ubhayoH pArzvayorekaikanaiSedhikIbhAvena dvidhAto naiSedhikyAM dvau dvau 'nAgadantakau'narkuTako aGkuTakAvityarthaH prajJaptau, te ca nAgadantakA 'muttAjAlaMtarUsiyahemajAlagavakkhajAlakhikhiNIjAlaparikkhittA' iti muktAjAlAnAmantareSu yAni utsRtAni-lambamAnAni hemajAlAni-hemamayadAmasamUhAH yAni ca gavAkSajAlAni-gavAkSAkRtiratnavizeSadAmasamUhAH yAni ca kiGkiNI-kSudraghaNTA kiGkiNI- laa||205|| jAlAni-kSudraghaNTA(saGghAtA)staiH parikSiptA:-sarvato vyAptA: 'anbhuggayA' iti abhimukhamudgatA abhyudgatA agrimabhAge manAga unnatA 2 % - Jain Education Inter For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4% AA%9A%E+ 8| iti bhAvaH 'abhinisihA' iti abhimukhaM-bahirbhAgAbhimukhaM nisRSTAH abhinisRSTAH 'tiriyaM susaMpaggahiyA' iti tiryaga-bhittipra deze suSTu atizayena samyag-manAgapyacalanena parigRhItAH susaMparigRhItA: 'ahepannagaddharUvA' iti adha:-adhastanaM yatpannagasya-sarpa| syArddha tasyeva rUpa-AkAro yeSAM te tathA adhaHpannagArddhavadatisaralA dIrghAzceti bhAvaH, etadeva vyAcaSTe-'pannagArddhasaMsthAnasaMsthitAH' adhaHpannagArddhasaMsthAnasaMsthitAH 'savvavairAmayA' sarvAsanA vanamayAH 'acchA saNhA jAva paDirUvA' iti prAgvat , 'mahayAmahayA' iti atizayena 'gajadantasamAnAH' gajadantAkArA: prajJatA he zramaNa ! he AyuSman ! ||'tesu NaM nAgadaMtaesu' ityAdi, teSu ca nAgadantakeSu bahvaH kRSNasUtre baddhAH 'vagdhAriyA' iti avalambitA: 'mAlyadAmakalApAH' puSpamAlAsamUhA bahavo nIlasUtrabaddhA mAlyadAmakalApAH, evaM lohitahAridrazuklasUtrabaddhA api vAcyAH // 'te NaM dAmA' ityAdi, tAni dAmAni 'tavanijalaMbUsagA' iti tapanIya:-tapanIyamayo lambUsago-dAmnAmagrimabhAge prAGgaNe lambamAno maNDanavizeSo golakAkRtiryeSAM tAni tapanIyalambUsakAni 'suvagaNapayaragamaMDiyA'iti pArzvata: sAmastyena suvarNapratareNa-suvarNapatrakeNa maNDitAni suvarNapratarakamaNDitAni 'nAnAmaNirayaNaviviha hAraddhahArauvasobhiyasamudayA' iti nAnArUpANAM maNInAM ratnAnAM ca ye vividhA-vicitravarNA hArA-aSTAdazasarikA arddhahArA-navasatarikAstairupazobhita: samudAyo yeSAM tAni tathA 'jAva sirIe atIva uvasobhemANA ciTThati' atra yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH pATho draSTavyaH-'IsimaNNamaNNamasaMpattA pubvAvaradAhiNuttarAgaehiM vAehiM maMdAyaM maMdAyameijamANA palaMbamANA palaMbamANA paraMbha(jhaMjha)mANA paraMbha(jhaMjha)mANA orAleNaM maNunneNaM maNahareNaM kaNNamaNanivvuikareNaM saddeNaM te paese sabvato samaMtA ApUremANA ApUremANA sirIe uvasobhemANA uvasobhemANA ciTThati / etacca prAgeva padmavaravedikAvarNane vyAkhyAtamiti bhUyo na vyAkhyAyate // 'tesi NaM nAgadaM pramANA ciTuMti apalabamANA paraMbhAsarIe For Private 8 Personal Use Only Inin Education Mjainelibrary.org
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ + - + zrIjIvA- tANa'mityAdi, teSAM nAgadantAnAmupari anyau dvI nAgadantako prajJaptI, te ca nAgadantakAH 'mattAjAlaMtarUsiyahemajAlagavakkhajAla' pratipattI jIvAbhi ityAdi prAguktaM savai draSTavyaM yAvad gajadantasamAnAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // 'tesa NaM NAgataesa' ityAdi. teSa nAgada-13 | manuSyA0 malayagi-1||ntakeSu bahUni rajatamayAni sikakAni prajJaptAni, teSu ca rajatamayeSu sikkakeSu bahavo 'vaiDUryaratnamayyo vaiDUryaratnAtmikAH pighttyogaa| vijayadvArIyAvattiHdhUpaghaTikAH prajJaptAH, tAzca dhUpaghaTikA: 'kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkadhUvamaghamatagaMdhuddhayAbhirAmA' kAlAguruH prasiddhaH pravara:-|| ravarNanaM pradhAnaH kunduruSka:--cIDA turuSka-silhakaM kAlAguruzca pravarakunduruSkaturuSke ca kAlAgurupravarakunduruSkaturuSkANi teSAM dhUpasya yo uddezaH1 | maghamaghAyamAno gandha uddhRta-itastato viprasRtastenAbhirAmA: kAlAgurupravarakunduruSkaturuSkadhUmamaghamaghAyamAnagandhoddhatAbhirAmAH, tathA| sU0129 zobhano gandho yeSAM te sugandhAste ca te varagandhAsteSAM gandhaH sa AsvastIti sugandhavaragandhikAH 'ato'nekasvarAdi'tIkapratyayaH, ata bAeva gandhavartibhUtAH-saurabhyavattibhUtAH saurabhyAtizayAd gandhadravyaguTikAkalpA: 'udAreNa' sphAreNa 'manojJena' mano'nukUlena, kathaM mano'nukUlatvam ? ata Aha-prANamanonivRtikaraNa hetau tRtIyA yato ghrANamanonivRtikarastato manojJastena gandhena tAn pratyAsannAna pradezAn ApUrayantya ApUrayantyaH ata eva zriyA'tIva zobhamAnAstiSThanti // 'vijayassa NaM dArasse'tyAdi, vijayasya dvArasyobhayoH pArzvayorekaikaneSedhikIbhAvena dvidhAto-dviprakArAyAM naiSedhikyA dve dve zAlabhaJjike prajJapte, tAzca zAlabhaJjikA lIlayA lalitAGganivezarUpayA sthitA lIlAsthitA: 'supaiTThiyAo' iti suSTu-manojJatayA pratiSThitA: supratiSThitA: 'sualaMkiyAo' iti suSTha-atizayena ramaNIyatayA'laGkRtAH khalaGkRtAH 'nANAviharAgavasaNAoM' iti nAnAvidho-nAnAprakAro rAgo yeSAM tAni nAnAvidharAgANi tAni vasanAni // 206 // 3||-vastrANi saMvRtatayA yAsAM tA nAnAvidharAgavasanA: 'rattAvaMgAo' iti rakto'pAGgo-nayanopAntaM yAsAM tA raktApAGgAH 'asiya Jain Education IX For Private Personel Use Only R ainelibrary.org
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ CLASSACROCOCIENCIESCOOC kesIo' iti asitA:-kRSNA: kezA yAsAM tA asitakezya: 'miuvisayapasatthalakkhaNasaMvelliyaggasirayAo' mRdava:-komalA vizadA-nirmalA: prazastAni-zobhanAni asphuTitatvaprabhRtIni lakSaNAni yeSAM te prazastalakSaNAH saMvellita-saMvRtamanaM yeSAM zekharakakaraNAt te saMvellitAyAH zirojA:-kezA yAsAM tA mRduvizadaprazastalakSaNasaMvellitAprazirojA: 'nANAmallapiNaddhAo' iti nAnArUpANi mAlyAni-puSpANi pinaddhAni-AviddhAni yAsAM tA nAnAmAlyapinaddhAH, niSThAntasya paranipAto bhAryAdidarzanAt , 'muhigejjhasu majjhA' iti muSTigrAhyaM suSTha-zobhanaM madhyaM-madhyabhAgo yAsAM tA muNigrAhyasumadhyA: 'AmelagajamalajugalavaTTiyaabbhuNNayapItANaraiyasaMThiyapaoharAo' pInaM-pIvaraM racitaM saMsthitaM-saMsthAnaM yakAbhyAM tau pInaracitasaMsthitau Amelaka-ApIDaH zekharaka ityarthaH | tasya yamalaM-samazreNIkaM yugalaM tadvat vartitI-baddhasvabhAvAvupacitakaThinabhAvAviti bhAvaH abhyunnatI pInaracitasaMsthitau ca payodharau yAsA tAstathA, 'Isi asogavarapAyavasamuDiyAo' iti Ipat-manAk azokavarapAdape samavasthitA-AnitA ISadazokavarapAdapasamavasthitAH, tathA vAmahastena gRhItamagraM zAlAyAH-zAkhAyA arthAdazokapAdapasya yakAbhistA vAmahastagRhItAprazAlA:, 'IsiM aDu'cchikaDakkhacidiehiM lUsemANIo vive'ti Ipat-manAga 'aDDe'tiryagvalitam ani yeSu kaTAkSarUpeSu ceSTiteSu tairmuSNantya | iva surajanAnAM manAMsi 'cakkhulloyaNalesehi ya aNNamaNNaM vijjhemANIo iva' annamannaM-parasparaM cakSuSAM lokanena-avalokanena lezA:-saMzleSAstaividhyamAnA iva, kimuktaM bhavati ?-evaM nAma tAttiryagvalitAkSikaTAkSaiH parasparamavalokamAnA avatiSThante yathA nUnaM parasparasaubhAgyAsahanata stiryagvalitAkSikaTAkSaH parasparaM khidyanta iveti 'puDhavipariNAmAoM' iti pRthivIpariNAmarUpAH zAzvatabhAvamupAgatA vijayadvAravat 'caMdANaNAo' iti candravad Anana-mukhaM yAsAM tAzcandrAnanA: 'caMdavilAsiNIo' iti candravanmanoharaM CASS Jain Education For Private Personal use only Shainelibrary.org
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- vilasantItyevaMzIlAzcandravilAsinyaH 'caMdaddhasamaniDAlAo' iti candrArddhana-aSTamIcandreNa sama-samAnaM lalATaM yAsAM tAzcandrArddha- 3 pratipattau jIvAbhika samalalATAH 'caMdAhiyasomadasaNAo' iti candrAdapyadhikaM soma-subhagaM kAntimaddarzanaM-AkAro yAsAM tAstathA, ulkA iva dyota- manuSyA0 malayagi- mAnA: 'vijjughaNamarIcisUradipaMtateyaahiyayarasannikAsAo' iti vidyuto ye ghanA-bahulatarA marIcayastebhyo yacca sUryasya | vijayadvAH rIyAvRttiH dIpyamAnamanAvRtaM tejastasmAdapyadhikataraH sannikAza:-prakAzo yAsAM tAstathA 'siMgArAgAracAruvesAo' iti zRGgAro-maNDanabhUSa-15ravarNanaM NATopastatpradhAna AkAra-AkRtiryAsA tA: zRGgArAkArAH cAru veSo-nepathyaM yAsAM tAzcAruveSAstataH karmadhAraye zRGgArAkA- | uddezaH 1 // 207 // racAraveSAH 'pAsAIyAo' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat // 'vijayassa NaM dArasse'tyAdi, vijayasya dvArasya ubhayoH sU0129 pArzvayorekaikanaiSedhikIbhAvena 'dvidhAto' dviprakArAyAM naiSedhikyAM dvau dvau jAlakaTako prajJaptau, 'te NaM jAlakaDagA'ityAdi, te ca jAlakaTakAkIrNA ramyasaMsthAnA: pradezavizeSAH 'savvarayaNAmayA acchA sahA jAva paDirUvA' iti prAgvat // vijayasse'tyAdi, vijayasya dvArasyobhayoH pArzvayorvidhAto naiSedhikyAM dve dve ghaNTe prajJapne, tAsAM ca ghaNTAnAmayametadrUpaH 'varNAvAsaH' varNakanivezaH prajJaptaH, tadyathA-jAmbUnadamayyo ghaNTAH vajramayyo lAlA: nAnAmaNimayA ghaNTApAAH tapanIyamayyaH zR balA yAsu tA avalambitAstiSThanti rajatamayyo rajavaH / / 'tAo NaM ghaMTAo' ityAdi, tAzca ghaNTA: 'oghasvarAH' oghena-pravAsAheNa svaro yAsAM tA oghasvarAH, meghasyevAtidIrghaH svaro yAsA tA meghakharAH, haMsasyeva madhuraH kharo yAsAM tA haMsasvarAH, evaM krocca4 kharAH, siMhasyeva prabhUtadezavyApI kharo yAsAM tA: siMhasvarAH, evaM dundubhikharA nandikharAH, dvAdazatUryasaGghAto nandiH, nandivad ghoSo || 207 // dA-ninAdo yAsAM tA nandighoSAH, maju:-priyaH svaro yAsA tA majusvarAH, evaM masughoSAH, kiMbahunA, sukharA: sukharaghoSAH, Jain Education For Private Personal Use Only Vijainelibrary.org
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int 'orAleNa' mityAdi prAgvat // 'vijayassa Na'mityAdi, vijayasya dvArasyobhayoH pAzvayordvidhAto naipedhikyAM dve dve vanamAle prajJapte, tAzca vanamAlA nAnAdrumANAM nAnAlatAnAM ca ye kizalayarUpA atikomalA ityarthaH pallvAstaiH samAkulAH- sammizrA : 'chappayaparibhujamANasobhaMtasassirIyA' iti paTpadaiH paribhujyamAnA satI zobhamAnA paTpadaparibhujyamAnazobhamAnA ata eva sazrIkA tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, 'pAsAIyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat // vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM duhato NisIhiyAe do do pagaMThagA paNNattA, te NaM pagaMThagA cattAri joyaNAI AyAmavivakhaMbheNaM do joyaNAI bAhalleNaM savvavairAmatA acchA jAva paDirUvA // tesi NaM payaMThagANaM uvariM patteyaM patteyaM pAsAyavaDeMsagA paNNattA, te NaM pAsAyavaDiMsagA cattAri joyaNAI uhUM uccateNaM do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM ambhuggayamUsita pahasitAviva vivihamaNirayaNabhatticittA vAuyavijayavejayaMtI paDA gacchattAtichattakaliyA tuMgA gagaNatalamabhilaMghamANa (gulihaMta) siharA jAlaMtararayaNapaMjarummilitavva maNikaNagadhUbhiyAgA viyasiyayavattapoMDarIyatilakarayaNadacittA NANAmaNimayadAmAlaMkiyA aMto ya bAhiM ca saNhA tavaNijjaruilavAluyApatthaGagA suddha (ha) phAsA sassirIyarUvA pAsAtIyA 4 // tesi NaM pAsAyavaDeMsagANaM ulloyA paumalatA jAva sAmalayAbhatticittA savvatavaNijamatA acchA jAva paDirUvA // siNaM pAsAvaDiMgANaM patteyaM patteyaM aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte se jahA Jainelibrary.org
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI | manuSyA0 | vijayadvAravaNenaM uddezaH1 sU0130 // 208 // NAmae AliMgapukkhareti vA jAva maNIhiM uvasobhie, maNINa gaMdho vaNNo phAso ya neyvyo|| tesi NaM bahasamaramaNijANaM bhUmibhAgANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM maNipeDhiyAo paNNattAo, tAo NaM maNipeDhiyAo joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM aTThajoyaNaM bAhalleNaM sabbarayaNAmaIo jAva paDirUvAo, tAsi NaM maNipeDhiyANaM uvari patteyaM 2 sIhAsaNe paNNatte, tesi NaM sIhAsaNANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-tavaNijamayA cakkavAlA rayatAmayA sIhA sovapiNayA pAdA NANAmaNimayAI pAyavIDhagAI jaMbUNayamatAI gattAI vatirAmayA saMdhI nANAmaNimae vece, te NaM sIhAsaNA IhAmiya usabha jAva paumalayabhatticittA sasArasArovaiyavivihamaNirayaNapAyapIDhA accharagamiumasUraganavatayakusaMtalicasIhakesarapaJcutthatAbhirAmA uyaciyakhomadugulayapaDicchayaNA suviracitarayattANA rattaMsuyasaMvuyA surammA AINagaruyabUraNavanItatUlamauyaphAsA mauyA pAsAIyA 4 // tesi NaM sIhAsaNANaM uppiM patteyaM patteyaM vijayadasaM paNNatte, te NaM vijayadUsA setA saMkhakuMdadagarayaamatamahiyapheNapuMjasannikAsA savvarayaNAmayA acchA jAva pddiruuvaa|| tesi NaM vijayadUsANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM vairAmayA aMkusA paNNattA, tesu NaM vairAmaesu aMkusesu patteyaM 2 kuMbhikkA muttAdAmA paNNattA, te NaM kuMbhikkA muttAdAmA annahiM carahiM cauhiM tadaddhaccappamANamettehiM addhakuMbhikkehiM muttAdAmehiM savvato samaMtA saMparikkhittA, D208 // Jain Education in For Private Personal Use Only M ainelibrary.org
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ te NaM dAmA tavaNijalaMbUsakA suvaNNapayaragamaMDitA jAva ciTThati, tesi NaM pAsAyavaDiMsagANaM uppi bahave aTThamaMgalagA paNNattA sotthiya tadheva jAva chattA // (sU0 130) 'vijayassa NamityAdi, vijayasya dvArasyobhayoH pArzvayordvidhAto naiSedhikyAM dvau dvau prakaNThako prajJaptau, prakaNThako nAma pIThavizeSaH, Aha ca mUlaTIkAkAra:-"prakaNThau pIThavizeSau," cUrNikArastvevamAha-'AdarzavRttau paryantAvanatapradezau pIThau prakaNThAvi"ti, te ca prakaNThakAH pratyekaM catvAri yojanAni 'AyAmaviSkambhena' AyAmaviSkambhAbhyAM dve yojane bAhalyena 'savvavairAmayA' iti sarvAsanA te prakaNThakA vajramayA: 'acchA saNhA ya' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat // 'tesi NaM pakaMThayANamityAdi, teSAM ca prakaNThakAnAmupari pratyeka prAsAdAvataMsakaH prajJaptaH, prAsAdAvataMsako nAma prAsAdavizeSaH, uktaM ca mUlaTIkAyAM-"prAsAdAvataMsaka: prAsAdavizeSa" iti, vyutpattizcaivam-prAsAdAnAmavataMsaka iva-zekharaka iva prAsAdAvataMsakaH, te ca prAsAdAvatasaMkAH pratyekaM catvAri yojanAnyUrddha muzcaistvena dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAm , 'abhuggayamUsiyapahasiyAvive'ti abhyudgatA-Abhimukhyena sarvato vinigatA utsRtA-prabalatayA sarvAsu dikSu prasRtA yA prabhA tayA sitA iva-baddhA iva tiSThantIti gamyate, anyathA kathamiva te'tyuccA | nirAlambAstiSThantIti bhAvaH, athavA prabalazvetaprabhApaTalayA prahasitAviva prakarSeNa hasitAviva, tathA 'vivihamaNirayaNabhatticittA' vividhA anekaprakArA ye maNayaH-candrakAntAdyA yAni ca ratnAni-karketanAdIni teSAM bhaktibhiH-vicchittimizcitrA-nAnArUpA Azcayavanto vA nAnAvidhamaNiratnabhaktivicitrAH 'vAuddhayavijayavejayaMtIpaDAgachattAtichattakaliyA' vAtobUtA-vAyukampitA vijayaH -abhyudayastasaMsUcikA vaijayantInAmAno (nAmyo) yAH patAkAH, athavA vijayA iti vaijayantInAM pArzvakarNikA ucyante tatpradhAnA vaijayanyo Jain Education in For Private & Personel Use Only Anjainelibrary.org
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 209 // Jain Education Int | vijayavaijayantyaH patAkAstA eva vijayavarjitA vaijayantyaH chatrAtichatrANi - uparyuparisthitAnyAtapatrANi taiH kalitA vAtoddhUtavijayavaijayantIpatAkAchatrAticchatrakalitAH 'tuGgAH' uccA uccaistvena caturyojanapramANatvAt, ata eva 'gagaNatalamaNulihanta siharA' iti, | gaganatalam - ambaram anulikhanti - abhilaGghayanti zikharANi yeSAM te gaganatalAnulikhacchikharAH, tathA jAlAni - jAlakAni yAni bhavanabhittiSu loke pratItAni tadantareSu viziSTazobhAnimittaM ratnAni yeSu te jAlAntararatnAH, sUtre cAtra vibhaktilopaH prAkRtatvAt, tathA paJjarAd unmIlitA iva - bahiSkRtA iva yathA hi kila kimapi vastu vaMzAdimayapracchAdanavizeSAd bahiSkRta matyantamavinaSTacchAyaM bhavati evaM te'pi prAsAdAvataMsakA iti bhAva:, tathA maNikanakAni - maNikanakamayyaH stUpikA:-zikharANi yeSAM te maNikanakastUpikAH, tathA vikasitAni yAni zatapatrANi puNDarIkANi ca dvArAdau pratikRtitvena sthitAni tilakaratnAni bhinyAdiSu puNDUvi - zeSA arddhacandrAzca dvArAdipu taizcitrA - nAnArUpA AzcaryabhUtA vikasitazatapatrapuNDarIkatilakArddhacandra citrAH antarbahizca ( nAnA -anekaprakArA ye candrakAntAdyA maNayastanmayAni - tatpradhAnAni yAni dAmAni - puSpamAlAstairalaGkRtAH ) ' zlakSNAH ' masRNA:, tathA tapanIyaM suvarNavizeSastanmayyA vAlukAyAH prastadaM prataro yeSu te tapanIyavAlukAprastaTAH 'suhaphAsA sassirIyarUvA pAsAIyA' ityAdi / prAgvat // 'tesi Na' mityAdi, teSAM ca prAsAdAvataMsakAnAm 'ullokAH' uparitanabhAgAH padmalatAbhakticitrA azokalatAbhakticitrAzca|mpakalatAbhakticitrAzcUtalatAbhakticitrA vanalatAbhakticitrA vAsantikalatAbhakticitrAH sarvAtmanA tapanIyamayA: 'acchA saNhA jAva | paDivA' iti vizeSaNakadambakaM prAgvat // ' tesi Na' mityAdi, teSAM prAsAdAvataMsakAnAmantarbahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, 'se hai jahA nAmae AliMgapukkhare i vA' ityAdi samastaM bhUmivarNanaM maNInAM varNapaJcakasurabhigandhazubhasparzavarNanaM prAgvat // 'tesi Na' mityAdi, // 209 // 3 pratipattau manuSyA0 vijayadvA varNanaM uddezaH 1 sU0 130 jainelibrary.org
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ teSAM prAsAdAvataMsakAnAmantarbahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM pratyekaM (maNipIThikA: prajJaptAH, tAzca maNipIThikA yojanamAyAmaviSkambhena aSTa yojanAni bAhalyena sarvaratnamayyo yAvatpratirUpAH tAsAM maNipIThikAnAmupari) siMhAsanaM prajJaptaM, teSAM ca siMhAsanAnAmayametadrUpo 'varNAvAso' varNakaniveza: prajJaptaH, tadyathA-rajatamayAH siMhA tairupazobhitAni siMhAsanAni 'sauvarNikA' suvarNamayAH pAdAH tapanIyamayAni cakkalAni-pAdAnAmadhaHpradezAH bhavanti [muktAnAnAmaNimayAni pAdAnAmadhaHpradezA:] prayuktA, nA-18 nAmaNimayAni 'pAdazIrSakANi' pAdAnAmuparitanA avayavavizeSA jAmbUnadamayAni gAtrANi IpadacchAH 'vajramayA' vajraratnApUritAH 'sandhayaH' gAtrANAM sandhimelA nAnAmaNimayaM 'veccaM' vyUtaM vAnamityarthaH, Aha ca cUrNikRt-"vecce vANakkateNa"mityAdi, tAni ca siMhAsanAni IhAmRgaRpabhaturaganaramakaravyAlakinnararurusarabhacamarakuJjaravanalatApadmalatAbhakticitrANi 'sasArasArovaciyavivihama-18 NirayaNapAdapIDhA' iti, sArasAraiH-pradhAnapradhAnairvividhairmaNiratnairupacitaiH pAdapIThaiH saha yAni tAni tathA, prAkRtatvAcca upacitazabdasyAntarupanyAsaH, 'accharamauyamasUraganavatayakusantalittakesarapaccatthuyAbhirAmA' iti, Astaraka-AcchAdanaM mRdu yeSAM masUra-19 kANAM tAni AstarakamRdUni, vizeSaNasya paranipAta: prAkRtatvAt , navA tvam yeSAM te navatvaca: kuzAntA-darbhaparyantAH, navatvacazca te kuzAntAzca navatvakkuzAntAH pratyagratvagdarbhaparyantarUpANi vatikomalAni littAni-namra(mana)zIlAni ca kesarANi, kvacit siMhakesareti pAThastatra siMhakesarANIva kesarANi madhye masUrakANAM tAni navatvakkuzAntacilla(litta)kesarANi, siMhakesareti pAThapakSe ekasya kesara-1 zabdasya zAkapArthivAdidarzanAllopaH, AstarakamRdubhirmasUrakainavatvakuzAntalicca(ta)kesaraiH pratyavastRtAni-AcchAditAni santi yAni abhirAmANi tAni tathA, vizeSaNapUrvAparanipAto yAdRcchikaH prAkRtatvAt , 'AINagaruyabUranavaNIyatUlaphAsA' iti Ajinaka ACCORAKASHASA Jain Education a l For Private Personal Use Only IMIT Nw.jainelibrary.org
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ - R zrIjIvA- carmamayaM vastraM tacca svabhAvAdatikomalaM bhavati rUtaM-karpAsapakSma bUro-vanaspativizeSa: navanItaM-mrakSaNaM tUla-arkatUlaM teSAmiva spazoM pratipattau jIvAbhi yeSAM tAni tathA, tathA suviracitaM rajatrANaM pratyekamupari yeSAM tAni suviracitarajastrANAni 'uvaciya(khoma)dugullapaTTapaDicchAyaNe manuSyA0 malayagi-1 iti upacitaM-parikammitaM yatkSaumaM dukUla-kAsikaM vastraM tatpraticchAdana-rajastrANasyopari dvitIyamAcchAdanaM pratyeka yeSAM tAni tathA, vijayadvArIyAvRttiH tata upari 'rattaMsuyasaMvuyA' iti raktAMzukena-atiramaNIyena raktena vastreNa saMvRtAni-AcchAditAni raktAMzukasaMvRtAni ata eva sura-18 ravarNanaM myANi 'pAsAiyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat // 'tesi NamityAdi, teSAM ca siMhAsanAnAmupari pratyekaM pratyekaM vijayaduSyaM-vastravi uddezaH1 // 21 // zeSa: prajJaptaH, Aha ca mUlaTIkAkAra:-"vijayadUSyaM vastravizeSa" iti / te Na'mityAdi, tAni ca vijayadUSyANi 'zakunda-10 sU0130 dakarajo'mRtamathitaphenapuJjasannikAzAni' zaGkhaH pratIta: kundeti-kundakusumaM dakaraja:-udakakaNA: amRtasya-kSIrodadhijalasya mathitasya ya: phenapukho-DiNDIrolkarastatsannikAzAni-tatsamaprabhANi, punaH kathambhUtAni ? ityata Aha-'sabarayaNAmayA' sarvAtmanA | ratnamayAni 'acchA saNhA jAva paDirUvA' iti vizeSaNakadambakaM prAgvat / / 'tesi Na'mityAdi, teSAM-siMhAsanoparisthitAnAM vijaya-|| |dUSyANAM pratyekaM pratyekaM bahumadhyadezabhAge vaJamayAH vajraratnAsakA: 'aGkazAH' aGkazAkArA muktAdAmAvalambanAzrayabhUtAH prajJaptAH, teSu ca | vanamayeSvaGkuzeSu pratyekaM pratyekaM 'kumbhAgraM' magadhadezaprasiddhaM kumbhapramANamuktAmayaM muktAdAma prajJaptaM, tAni ca kumbhAprANi muktAdAmAni | || pratyekaM pratyekamanyaizcaturbhiH kumbhAprairmuktAdAmabhistadarboccapramANamAtraiH 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptAni, 'te // 21 // TNaM dAmA tavaNijalaMbUsagA nANAmaNirayaNavivihahAraddhahArauvasobhiyasamudAyA IsimannamannamasaMpattA punvAvaradAhiNuttarAgaehiM vAehiM| Jain Education a l For Private Personel Use Only Diw.jainelibrary.org
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ | maMdAyaM maMdAyaM eijamANA 2 veijamANA 2 pakaMpamANA pakaMpamANA pajhaMjhamANA pajhaMjhamANA orAleNaM maNuNNeNaM maNahareNaM kaNNamaNani vvuikareNaM te paese savvato samaMtA ApUremANA sirIe uvasobhamoNA ciTuMti" // vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM duhao NisIhiyAe do do toraNA paNNattA, te NaM toraNA NANAmaNimayA taheva jAva aTThamaMgalakA ya chattAtichattA // tesi NaM toraNANaM purato do do sAlabhaMjitAo paNNattAo, jaheva NaM heTTA taheva // tesi gaM toraNANaM purato do do NAgadaMtagA paNNattA, teNaM NAgadaMtagA muttAjAlaMtarUsiyA taheva, tesu NaM NAgadaMtaesu bahave kiNhe suttavaTavagghAritamalladAmakalAvA jAva ciTThati // tesi NaM toraNANaM purato do do hayasaMghADagA paNNattA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA, evaM paMtIo vIhIo mihuNagA, do do paumalayAo jAva paDirUvAo tesi NaM toraNANaM purano (akkhAasovatthiyA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA) tesi NaM toraNANaM purato do do caMdaNakalasA paNNattA, te NaM caMdaNakalasA varakamalapaiTTANA taheva savvarayaNAmayA jAva paDirUvA samaNAuso! // tesi NaM toraNANaM purao do do bhiMgAragA paNNattA varakamalapaiTThANA jAva savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA mahatAmahatAmattagayamuhAgitisamANA paNNattA samaNAuso ! // tesi NaM toraNANaM purato do do AtaMsagA paNNattA, tesi NaM AtaMsagANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-tavaNijamayA payaMThagA veru Anary jI0 ca0 36| Jain Education in tA For Private Personal Use Only R ainelibrary.org
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'bhIjIvAjIvAbhi0 malayagi 3 pratipattI manuSyA0 vijayadvAravarNanaM uddezaH1 sU0131 rIyAvRttiH // 211 // liyamayA charuhA (thaMbhayA) vairAmayA varaMgA NANAmaNimayA valakkhA aMkamayA maMDalA aNoghasiyanimmalAsAe chAyAe sabbato ceva samaNubaddhA caMdamaMDalapaDiNikAsA mahatAmahatA addhakAyasamANA paNNattA smnnaauso!|| tesi NaM toraNANaM purato do do vairaNAbhe thAle paNNatte, te NaM thAlA acchaticchaDiyasAlitaMdulanahasaMdaTThabahupaDipuNNA ceva ciTThati savvajaMbUNatAmatA acchA jAva paDirUvA mahatAmahatA rahacakkasamANA samaNAuso! // tesi NaM toraNANaM purato do do pAtIo paNNattAo, tAo NaM pAtIo acchodayapaDihatthAo NANAvidhapaMcavaNNassa phalaharitagassa bahupaDipuNNAo viva ciTThati savvarayaNAmatIo jAva paDirUvAo mahayAmahayA gokaliMjagacakkasamANAo paNNattAo samaNAuso! // tesi NaM toraNANaM purato do do supatiTThagA paNNanA, te NaM supatihagA NANAvidha(paMcavaNNa)pasAhaNagabhaMDaviraciyA savosadhipaDipuNNA savvarayaNAmayA acchA jAva pddiruuvaa| tesi NaM toraNANaM purato do do maNoguliyAo paNNattAo / / tAsu NaM maNoguliyAsu bahave suvaNNaruppAmayA phalagA paNNattA, tesu NaM suvaNNaruppAmaesu phalaesu bahave baharAmayA NAgadaMtagA muttAjAlaMtarusitA hema jAva gayaMdagasamANA paNNattA, tesu NaM vairAmaesu NAgadaMtaesu bahave rayayAmayA sikkayA paNNattA, tesu NaM rayayAmaesu sikkaesu bahave vAyakaragA paNNattA // te NaM vAyakaragA kiNhasuttasikkagavatthiyA jAva sukkilasuttasikagavatthiyA sabve // 211 // Jain Education in For Private Personel Use Only A njainelibrary.org
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int veruliyAmayA acchA jAva paDirUvA // tesi NaM toraNANaM purao do do cittA rayaNakaraMDagA paNNattA, se jahANAmae- raNNo cAuraMtacakkavahissa citte rayaNakaraMDe veruliyamaNiphAliyapaDalapacoyaDe sAe pabhAe te padese savvato samaMtA obhAsai ujjoveti tAveha pabhAseti, evAmeva te cittarayaNakaraMDagA paNNattA verulipapaDalapacoyaDA sAe pabhAe te pade se savvato samaMtA obhAseti // tesi NaM toraNANaM purato do do havakaMThagA jAva do do usakaMThagA paNNattA saccarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA || tesu NaM hayakaMThaesu jAva usabhakaMThae do do puSpacaMgerIo, evaM malagaMdhacuNNavatthAbharaNacaMgerIo siddhatyacaMgerIo lomahatthacaMgerIo savvarayaNAmatIo acchAo jAva paDirUvAo / tesi NaM toraNANaM purato do do pupphapaDalAI jAva lomahatthapaDalAI savvarayaNAmayAI jAva paDivAI | tesi NaM toraNANaM purato do do sIhAsaNAI paNNattAI, tesi NaM sIhAsaNANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte taheva jAva pAsA - tIyA 4 // tesi NaM toraNANaM purato do do ruppachadAchattA paNNattA, te NaM chattA veruliyabhisaMtavimaladaMDA jaMbUNayakannikAvaisaMdhI muttAjAlaparigatA aTThasahassavarakaMcaNa salAgA daddaramalayasugaMdhI savvA asurabhisIyalacchAyA maMgalabhatticittA caMdAgArovamA vahA // tesi NaM toraNANaM purato do do cAmarAo paNNattAo, tAo NaM cAmarAo ( candappabhavairaveruliyanAnAmaNi Jainelibrary.org
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ INIT zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH pratipattI manuSyA0 vijayadvAravarNanaM uddezaH1 pU0 121 // 212 // saciDA) jANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihatavaNijujalavicittadaMDAo cilliAo saMkhaMkakaMdadagarayaamayamahiyapheNapuMjasapiNakAsAo suhamarayatadIhavAlAo savvarayaNAmatAo acchAo jAva pddiruuvaao|| tesi NaM toraNANaM purato do do tillasamuggA koTTasamuggA pattasamuggA coyasamuggA tayarasamuggA elAsamuggA hariyAlasamuggA hiMgulayasamuggA maNosi. lAsamuggA aMjaNasamuggA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / / (mU0131) 'vijayassa NamityAdi, vijayasya dvArasyobhayo: pAzveyordvidhAto neSedhikyAM dve dve toraNe prajJapte, tAni ca toraNAni nAnAmaNi- mayAnItyAdi toraNavarNanaM niravazeSa prAgvat // 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve zAlabhaJjike prajJane, zAlabhaJjikAva naM prAgvat ||'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM dvA dvau nAgadantako prajJato, teSAM ca nAgadantakAnAM varNanaM yathA'dhastAdanantaramuktaM tathA vaktavyaM, navaramatropari nAgadantakA na vaktavyA abhAvAt / / 'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvau hayasaMghATako dvau | dvau gajasaGghATako dvau dvau narasaGghATako dvau dvau kinnarasaGghATako dvau dvau kiMpuruSasaGghATako dvau dvau mahoragasaGghATako dvau dvau gandharvasaGghATako dvau dvau vRSabhasaGghATako, ete ca kathambhUtA: ? ityAha-savvarayaNAmayA acchA sahA' ityAdi prAgvat , evaM paGkivIthImithunakAnyapi pratyekaM vAcyAni // 'tesiM toraNANa'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve padmalate yAvatkaraNAd dve dve nAgalate dve dve azokalate dve dve campakalate dve dve cUtalate dve dve vAsantIlate dve dve kundalate dve dve atimuktakalate iti parigrahaH, dve dve zyAmalate, etAzca kathambhUtAH? ityAha-'niccaM sukumiyAo' ityAdi yAvatkaraNAt 'nizcaM mauliyA niccaM lavaiyAo niccaM thaiyAo nizcaM gocchiyAo nizcaM jamaliyAo nicca // 212 // Jain Education a l For Private & Personel Use Only Maw.jainelibrary.org
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ viNamiyAo (nizcaM paNamiyAo) niccaM suvibhattapaDimaMjarivaDaMsagadharIo niccaM kusumiyamauliyalavaiyathavaiyaniJcaMgocchiyaviNamiyapaNamiyasuvibhattapaDimaMjarivaDaMsagadharIo' iti parigRhyate, asya vyAkhyAnaM prAgvat / punaH kathambhUtAH? ityAha-'savvarayaNAmayA jAva 4 paDirUvA' iti, atrApi yAvatkaraNAt 'acchA saNhA' ityAdi vizeSaNakadambakaparigrahaH sa ca prAgvadbhAvanIyaH // 'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvau candanakalazau prajJaptI, varNakazca candanakalazAnAM 'varakamalapaiTThANA' ityAdirUpaH sarvaH prAktano vaktavyaH / tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvau bhRGgArako prajJaptau, teSAmapi candanakalazAnAmiva varNako vaktavyaH, navaraM paryante 'mattagayamahAmuhAgiisamANA paNNattA samaNAuso!' iti vaktavyaM 'mattagayamahAmuhAgiisamANA' iti matto yo gajastasya mahad-ativi|zAlaM yanmukhaM tasyAkRti:-AkArastatsamAnA:-tatsadRzAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! / / 'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvAvAdarzako prajJaptau, teSAM cAdarzakAnAmayametadrUpa: 'varNAvAsaH' varNakaniveza: prajJaptaH, tadyathA-tapanIyamayA: 'prakaNThakAH' pIThakavizeSAH 'vaiDUryamayAthaMbhayA' AdarzakagaNDapratibandhapradezAH, AdarzakagaNDAnAM muSTigrahaNayogyAH pradezA iti bhAvaH, vajraratnamayA varAGgA gaNDA ityarthaH, 'nAnAmaNimayA valakSAH' valakSo nAma zRGkhalAdirUpamavalambanam , aGkamayAni-aGkaratnamayAni maNDalAni | yatra pratibimbasaMbhUtiH 'aNohasiyaNimmalAe chAyAe' iti, avagharSaNamavagharSitaM, bhAve ktapratyayaH, bhUtyAdinA nimajanamityarthaH, avagharSitasyAbhAvo'navagharSitaM tena nirmalA anavagharSitanirmalA tayA chAyayA samanubaddhAH 'caMdamaMDalapaDinikAsA' iti candramaNDalasadRzA: 'mahayAmahayA' atizayena mahAnta: 'arddhakAyasamAnAH' draSuH zarIrArddhapramANA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve vajranAbhe sthAle prajJapte, vAni ca sthAlAni [tiSThanti] 'acchaticchaDiyasAlitaMdulanahasaM Join Education in IPL Mjainelibrary.org
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi malayagirIyAvRttiH pratipattI manuSyA0 vijayadvA varNanaM uddezaH 1 sU0131 // 213 // dahapaDipuNNA iva ciTThati' acchA-nirmalA: zuddhasphaTikavatricchaTitA ata eva nakhasaMdaSTA:-nakhA: saMdaSTA musalAdibhizcumbitA yeSAM te tathA, bhAryAdidarzanAtparanipAto niSThAntasya, acche stricchaTitaiH zAlitandulai khasaMdaSTaiH paripUrNAnIva acchatricchaTitazAlitandulanakhasaMdaSTaparipUrNAnIva pRthivIparimANarUpANi tAni tathA sthitAni kevalamevamAkArANItyupamA, tathA cAha-'savvajaMbUnadamayA' sarvAsanA jambUnadamayAni 'acchA sahA' ityAdi prAgvat 'mahayAmahayA' iti atizayena mahAnti rathacakrasamAnAni prajJaptAni he zramaNa ! he AyuSman ! // 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve 'pAIo' iti pAyau prajJapte, tAzca pAtryaH 'acchodakapaDihatthAo' iti svacchapAnIyaparipUrNAH 'nANAvihassa phalahariyassa bahupaDipuNNAo vive'ti atra SaSThI tRtIyArthe bahuvacane caikavacanaM prAkRtatvAt , nAnAvidhaiH 'phalaharitaiH' haritaphalairbahu-prabhUtaM pratipUrNA iva tiSThanti, na khalu tAni phalAni jalaM vA kintu tathArUpA: zAzvatabhAvamupagatAH pRthivIpariNAmAstata upamAnamiti, 'savvarayaNAmaIo' ityAdi prAgvat , 'mahayAmahayA' iti atizayena mahatyo gokalikha (ra) cakrasamAnAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! // 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvau sapratiSThako AdhAravizeSau prajJaptau, te ca supratiSThakAH [su]sauSadhipratipUrNA nAnAvidhaiH paJcavarNaiH prasAdhanabhANDaizca bahuparipUrNA iva tiSThanti, atrApi tRtIyArthe SaSThI bahuvacane caikavacanaM prAkRtatvAt , upamAnabhAvanA prAgvat , 'savarayaNAmayA' ityAdi tathaiva // 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve manogulike prajJapte, manogulikA nAma pIThikA, uktaM ca mUlaTIkAyAM-"manogulikA pIThike"ti, tAzca manogulikAH sarvAtmanA 'vaiDUryamayyo' vaiDUryaratnAmikA: 'acchA' ityAdi prAgvat // 'tAsu NaM maNoguliyAsu bahave' ityAdi, tAsu manogulikAsu bahUni suvarNamayAni rUpyamayAni ca phalakAni prajJaptAni, teSu suvarNarUpyamayeSu phalakeSu bahavo vajramayAH 6 // 213 // For Private K Jain Education in Personal Use Only ainelibrary.org
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'nAgadantakAH' aGkaTakA: prajJaptAH, teSu nAgadantakeSu bahUni 'rajatamayAni' rUpyapayAni sikakAni prajJaptAni, teSu ca rajatamayeSu sikkeSu bahavo 'vAtakarakAH' jalazUnyA: karakA ityarthaH prajJaptAH // 'te NamityAdi te vAtakarakA: 'kRSNasUtrasikkagavasthitAH' iti, AcchAdanaM gavasthA:(tAH) saMjAtA edhviti gavasthitAH kRSNasUtrai:-kRSNasUtramayairgavasthairiti gamyate,, sikakeSu gavasthitAH kRSNasUtrasikkagavasthitAH, evaM nIlasUtrasikkakagavasthitA ityAdyapi bhAvanIyaM, te ca vAtakarakAH sarvAtmanA vaiDUryamayA acchA ityAdi prAgvat ||'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvau 'citrau' citravarNopetAvAzcaryabhUtau vA ratnakaraNDako prajJaptI, 'se jahA nAmae' ityAdi, sa yathA nAma-rAjJazcaturanta cakravartinaH, caturyu-pUrvAparadakSiNottararUpeSu pRthvIparyanteSu cakreNa vartituM zIlaM yasya tasya 'citra' AzcaryabhUto nAnAmaNimayatvena nAnAvarNo vA 'veruliyamaNiphAliyapaDalapaccoyaDe' iti bAhulyena vaiDUryamaNimayaH, tathA 'sphATikapaTalapratyavataTaH sphATikapaTalamayAcchAdana: 'sAya pabhAe' iti svakIyayA prabhayA 'tAn' pratyAsannAn pradezAn 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyenAvabhAsayati, etadeva paryAyatrayeNa vyAcaSTe-udyotayati tApayati prabhAsati, 'evameve'tyAdi sugamam // 'tesiNaM toraNANa'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvau 'hayakaNThI' haya kaNThapramANau ratnavizeSau prajJaptI, evaM gajakinarakiMpuruSamahoragagandharvavRSabhakaNThA api vAcyAH, uktaM ca mUlaTIkAyAM-"hayakaNThau hayakaNThapramANau ratnavizeSau," evaM sarve'pi kaNThA vAcyA iti, tathA cAha -savvarayaNAmayA' sarve 'ratnamayAH' ratnavizeSarUpA 'acchA' ityAdi prAgvat ||'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve puSpacaGgeyauM prajJaptau, evaM mAlyacUrNagandhavastrAbharaNasiddhArthakalomahastakacaGgeyo'pi vaktavyAH, etAzca sarvA api sarvAtmanA ratnamayyaH, 'acchA' ityAdi prAgvat // evaM puSpAdInAmaSTAnAM paTalakAnyapi dvidvisaGkhyAkAni vAcyAni // 'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve Jain Education For Private Personel Use Only r ainelibrary.org
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 214 // siMhAsane prajJapte, teSAM ca siMhAsanAnAM varNakaH prAgukto niravazeSo vaktavyo yAvaddAmavarNanam // 'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve 'rUpyacchade' rupyAcchAdane chatre prajJapte, tAni ca chatrANi vaiDUryaratnamayavimaladaNDAni jAmbUnadakarNikAni 'vajrasandhIni ' malayagi* vajraratnApUritadaNDazalAkAsandhIni muktAjAlaparigatAni aSTau sahasrANi - aSTasahasrasaGkhyAkA varakAJcanazalAkA - varakAJcanamayyaH za rIyAvRttiH 2AkA yeSu tAni aSTasahasravarakaJcanazalAkAni 'daddaramalayasugandhisanyojyasurahisIyalacchAyA' iti dardara:- cIvarAvanaddhaM kuNDikAdibhAjanamukhaM tena gAlitAstatra pakkA vA ye malaya iti-malayodbhavaM zrIkhaNDaM tatsambandhinaH sugandhayo gandhavAsAstadvatsarveSu + | RtuSu surabhi: zItalA ca chAyA yeSAM tAni, tathA 'maMgalabhatticittA' tepAM aSTAnAM maGgalAnAM bhaktyA vicchittyA citraM - Alekho | yeSAM tAni maGgalabhakticitrANi, tathA 'caMdAgArovamA' iti candrAkAraH - candrAkRtiH sa upamA yeSAM tAni tathA candramaNDalavadvRttAnIti bhAvaH // 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve cAmare prajJapte, tAni ca cAmarANi 'caMdappabhavaive ruliyanANAmaNirayaNakhaciyadaMDA' iti candraprabha:- candrakAnto vajraM vaiDUrye ca pratItaM candraprabhavatravaiDUryANi zeSANi ca nAnAmaNiratnAni khacitAni yeSu daNDeSu tathA, evaMrUpAvitrA - nAnAkArA daNDA yeSAM cAmarANAM tAni tathA, sUtre strItvaM prAkRtatvAt tathA 'suhumarayayadIhavAlAo' iti sUkSmA rajatamayA dIrghA vAlA yeSAM tAni tathA, 'saMkhaMka kuMdadagaraya amaya mahiyapheNapuMjasaMnikAsAo' iti zaGkhaH - pratI to'Gko - ratnavizeSaH kundeti - kundapuSpaM dakaraja:- udakakaNA: amRtamathitaphenapuJjaH - kSIrodajalamathanasamutthaphenapusteSAmiva saMnikAza:prabhA yeSAM tAni tathA, acchA ityAdi prAgvat // 'tesi Na' mityAdi teSAM toraNAnAM purato dvau dvau 'tailasamudrakau' sugandhitailAdhAravizeSau uktaM ca jIvAbhigama mUlaTIkAyAM - "tailasamudrako sugandhitailAdhArau" evaM koSThAdisamudrakA api vAcyA:, atra te zrIjIvAjIvAbhi0 Jain Education 3 pratipattau manuSyA0 | vijayadvAvarNanaM uddezaH 1 sU0 131 // 214 // jainelibrary.org
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ saGgrahaNigAthA-"tello koTThasamuggA patte coe ya tagara elA ya / hariyAle hiMgulae maNosilA aMjaNasamuggo // 1 // " 'savvala rayaNAmayA' iti ete sarve'pi sarvAtmanA ratnamayAH 'acchA sahA' ityAdi prAgvat // vijaye NaM dAre ahasatacakaddhayANaM aTThasayaM migaDayANaM aTThasayaM garuDajjhayANaM aTThasayaM vigaddhayANaM (aTThasayaM ruruyajjhayANaM) asataM chattajjhayANaM aTThasayaM picchajjhayANaM aTThasayaM sauNijjhayANaM asataM sIhajjhayANaM aTThasataM usabhajjhayANaM aTThasataM seyANaM cauvisANANaM NAgavaraketRNaM evAmeva sapuvAvareNaM vijayadAre ya AsIyaM keusahassaM bhavatitti makkhAyaM // vijaye NaM dAre Nava bhomA paNNattA, tesi NaM bhomANaM aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA paNNattA jAva maNINaM phAso, tesi NaM bhomANaM uppiM ulloyA paumalayA jAva sAmalatAbhatticittA jAva savvatavaNijamatA acchA jAva paDirUvA, tesi NaM bhomANaM bahumajjhadesabhAe je se paMcame bhomme tassa NaM bhomassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahaM sIhAsaNe paNNatte, sIhAsaNavaNNato vijayadase jAva aMkuse jAva dAmA ciTThati, tassa NaM sIhAsaNassa avaruttareNaM uttareNaM uttarapurasthimeNaM ettha NaM vijayassa devassa cauNhaM sAmANiyasahassANaM cattAri bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo, tassa NaM sIhAsaNassa puracchimeNaM ettha NaM vijayassa devassa cauNhaM aggamahisINaM saparivArANaM cattAri bhaddAsaNA paNNattA, tassa NaM sIhAsaNassa dAhiNapurasthimeNaM ettha NaM vijayassa devassa Jain Education in For Private Personal use only D ainelibrary.org
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH pratipattI manuSyA0 vijayadvAravarNanaM | uddezaH1 sU0132 // 215 // abhitariyAe parisAe aTThaNhaM devasAhassINaM aTTaNhaM bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo, tassa NaM sIhAsaNassa dAhiNaNaM vijayassa devassa majjhimiyAe parisAe dasahaM devasAhassINaM dasa bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo, tassa NaM sIhAsaNassa dAhiNapaJcatthimeNaM ettha NaM vijayassa devassa bAhiriyAe parisAe bArasaNhaM devasAhassINaM bArasa bhaddAsaNasAhassIo pnnnnttaao| tassa NaM sIhAsaNassa pacatthimeNaM ettha NaM vijayassa devassa sattaNhaM aNiyAhivatINaM satta bhaddAsaNA paNNattA, tassa NaM sIhAsaNassa puratthimeNaM dAhiNeNaM paJcatthimeNaM uttareNaM ettha NaM vijayassa devassa solasa AyarakkhadevasAhassINaM solasa bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo, taMjahA-purathimeNaM cattAri sAhassIo, evaM causuvi jAva uttareNaM cattAri sAhassIo, avasesesu bhomesu patteyaM patteyaM bhaddAsaNA paNNattA // (sU0 132) 'vijayeNaM dAre' ityAdi, tasmin vijaye dvAre 'aSTazatam' aSTAdhikaM zataM 'cakradhvajAnAM' cakrAlekharUpacihnopetAnAM dhvajAnAm , evaM mRgagaruDarurukacchatrapicchazakunisiMhavRSabhacaturdantahastidhvajAnAmapi pratyekamaSTazatamaSTazataM vaktavyam , 'evAmeva sapuvAvareNaM' evameva' anena prakAreNa sapUrvApareNa saha pUrvairaparaizca varttata iti sapUrvAparaM saGkhyAnaM tena vijayadvAre "azItam' azItyadhikaM ketusahasraM bhavatItyAkhyAtaM mayA'nyaizca tIrthakRdbhiH / / 'vijayassa Na'mityAdi, vijayasya dvArasya purato nava 'bhaumAni' viziSTAni sthAnAni prajJatAni, teSAM ca bhaumAnAM bhUmibhAgA ullokAzca pUrvavadvaktavyAH, teSAM ca bhaumAnAM bahumadhyadezabhAge yatpazcamaM bhaumaM tasya bahumadhyadezabhAge vijaya // 215 // Jain Education in For Private Personal Use Only jainelibrary.org 1Y
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArAdhipativijayadevayogyaM siMhAsanaM prajJaptaM, tasya ca siMhAsanasya varNanaM vijayaduSyaM kumbhAramuktAdAmavarNanaM prAgvat , tasya ca siMhAsanasya 'aparottarasyAM' vAyavyakoNe uttarasyAmuttarapUrvasyAM ca vijayadavasya saMbandhinAM catuNI sAmAnikasahasrANAM catvAri bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni, tasya siMhAsanasya pUrvasyAmatra vijayastha devasya catasRNAmagramahiSINAM catvAri bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni, tasya siMhAsanasya dakSiNapUrvasyAmAgneyakoNa ityarthaH, atra vijayadevasya 'abhyantaraparSadAm' abhyantaraparSadrUpANAmaSTAnAM devasahasrANAM yogyAni aSTau bhadrAsanasahasrANi prajJaprAni, tasya siMhAsanasya dakSiNasyAM dizi atra vijayadevasya madhyaparSado dazAnAM devasahasrANAM yogyAni daza bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni, tasya siMhAsanasya dakSiNAparasyAM dizi nairRtakoNa ityarthaH atra vijayadevasya bAhyaparSado dvAdazAnAM devasahasrANAM yogyAni dvAdaza bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni // 'tassa NaM sIhAsaNasse'tyAdi, tasya siMhAsanasya pazcimAyAM dizi atra vijayasya devasya sambandhinAM saptAnAmanIkAdhipatInAM yogyAni sapta bhadrAsanAni prajJaptAni, tasya siMhAsanasya 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena atra vijayasya devasya saMbandhinAM poDazAnAmAtmarakSadevasahasrANAM yogyAni SoDaza bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni, avazeSeSu pratyekaM pratyekaM siMhAsanamaparivAraM sAmAnikAdidevayogyabhadrAsanarUpaparivArarahitaM prajJaptam / / vijayassa NaM dArassa uvarimAgArA solasavihehiM rataNehiM uvasobhitA, taMjahA-rayaNehiM vayarehiM veruliehiM jAva riTehiM // vijayassa NaM dArassa uppi bahave aTThamaMgalagA paNNattA, taMjahA-sotthitasirivaccha jAva dappaNA sabbarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / vijayassa NaM Jain Education For Private Personal use only Ww.jainelibrary.org
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 216 // Jain Education Inte dArassa upi bahave kaNhacAmarajjhayA jAva savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / vijayassa NaM dArassa upi bahave chattAticchattA taheva // ( sU0 133 ) 'vijayassa Na' mityAdi, vijayasya dvArasya 'uvarimAkArA' iti uparitana AkAra :- uttaraGgAdirUpaH SoDazavidhai ratrairupazobhitaH, tadyathA-ratnaiH sAmAnyataH karketanAdibhiH 1 vastraiH 2 vaiDUryai: 3 lohitAkSaiH 4 masAragalaiH 5 haMsagarbhaH 6 pulakaiH 7 saugandhikaiH 8 jyotIrasai: 9 aGka: 10 aJjanaiH 11 rajataiH 12 jAtarUpaiH 13 akhanapulakaiH 14 sphaTikaiH 15 riSThaiH 16 // 'vijayassa Na' mityAdi, vijayasya dvArasya upari aSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAni pra0, tadyathetyAdinA tAnyevopadarzayati- 'savvarayaNAmayA' ityAdi prAgvat // sekeNaTTeNaM bhaMte! evaM bucati ? - vijae NaM dAre 2, goyamA vijae NaM dAre vijae NAma deve mahiDIe mahajutIe jAva mahANubhAve palio maTTitIe parivasati, se NaM tattha caunhaM sAmANiyasAhassINaM cauNDaM aggamahisINaM saparivArANaM tinhaM parisANaM sattaNhaM aNiyANaM sattaNhaM aNiyAhivaINaM solasaNhaM AyarakkhadevasAhassINaM vijayassa NaM dArassa vijayAe rAyahANIe aNNesiM ca bahUNaM vijayAe rAyahANIe vatthavvagANaM devANaM devINa ya AhevacaM jAva divvAI bhoga bhogAI bhuMjamANe viharaha, se teNaTTeNaM goyamA ! evaM buccati - vijaye dAre vijaye dAre, [ aduttaraM ca NaM godhamA ! vijayassa NaM dArassa sAsae NAmadhe je paNNatte jaNNa kayAi Natthi Na kayAi Na bhavissati jAva avaTTie Nice vijae dAre ] || (sU0 134 ) 4 3 pratipattau manuSyA0 vijayadvA varNanaM uddezaH 1 sU0 134 // 216 // jainelibrary.org
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 ca0 37 Jain Education Inte 'sekeNaNaM bhaMte! evaM vuccai' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - 'goyame' tyAdi, gautama ! vijaye dvAre vijayo nAma, prAkRtatvAd avyayatvAcca nAmazabdAtparasya TAvacanasya lopastato'yamarthaH - pravAhato'nAdikAlasantatipatitena vijaya iti nAmnA deva: 'maharddhikaH ' mahatI RddhiH - bhavanaparivArAdikA yasyAsau maharddhika: 'mahAdyutikaH' mahatI dyutiH zarIragatA AbharaNagatA ca yasyAsau mahAyutika:, tathA mahad balaM - zArIraH prANo yasya sa mahAbalaH, tathA mahadU yazaH - khyAtiryasyAsau mahAyazAH, maheza ityAkhyA - prasiddhiryasya sa mahezAkhyaH, athavA IzanamIzo bhAve ghaJpratyayaH aizvaryamityarthaH 'Iza aizvarye' iti vacanAt tata Izanamaizvarya AtmanaH khyAti antabhUtavyarthatayA khyApayati-prathayati yaH sa IzAkhyaH mahAMzcAsAvIzAkhyazca mahezAkhyaH, kacit 'mahAsokkhe' iti pAThastatra mahat saukhyaM prabhUtasadvedyodayavazAd yasya sa mahAsaukhyaH palyopamasthitikaH parivasati, sa ca tatra caturNI sAmAnikasahasrANAM catasRNAmapramahiSINAM | saparivArANAM pratyekamekaika sahasrasaya parivAra sahitAnAM tisRNAM abhyantaramadhya mabAhyarUpANAM yathAkramamaSTadaza dvAdazadeva sahasra saGkhyAkAnAM parSadAM saptAnAmanIkAnAM - hayAnIkagajAnIkarathAnIkapadAtyanIkamahipAnIkagandharvAnI kanATyAnIka rUpANAM saptAnAmanIkAdhipatInAM SoDazAnAmAtmarakSasahasrANAM vijayasya dvArasya vijayAyA rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM vijayarAjadhAnIvAstavyAnAM devAnAM devInAM ca ' AhevaccaM 'ti Adhipatyam adhipateH karma AdhipatyaM rakSA ityarthaH, sA ca rakSA sAmAnyenApyArakSakeNeva kriyate tata Aha-purasya patiH | purapatistasya karmma paurapatyaM sarveSAmapresaratvamiti bhAvaH, taccApresaratvaM nAyakatvamantareNApi svanAyakaniyuktatathAvidhagRhacintaka sAmAnyapuruSasyeva (syAt) tato nAyakatvapratipattyarthamAha-'svAmitvaM' svamasyAstIti svAmI tadbhAvaH svAmitvaM nAyakatvamityarthaH, tadapi ca nAyakatvaM kadAcitpoSakatvamantareNApi bhavati yathA hariNayUthAdhipaterhariNasya tata Aha bhartRtvaM - poSakatvaM 'DubhRJa dhAraNapoSaNayo:' w.jainelibrary.org
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti vacanAt, ata eva mahattarakatvaM tadapi ceha mahattarakatvaM kasyacidAjJAvikalasyApi bhavati yathA kasyacidvaNijaH svadAsadAsIvarga prati tata Aha- ' ANAIsaraseNAvaccaM' AjJayA Izvara AjJezvaraH senAyAH patiH senApatiH AjJezvarazvAsau senApatizca AjJezvarasenApatistasya karmma AjJezvarasenApatyaM svasainyaM pratyadbhutamAjJAprAdhAnyamiti bhAva: ' kArayan' anyairniyuktaiH puruSaiH pAlayan svayameva, mahatA veNeti yoga: 'ahaya'tti AkhyAnaka pratibaddhAni yadivA 'ahatAni' avyAhatAni nityAni nityAnubandhInIti bhAvaH ye nATyagIte * nATyaM nRtyaM gItaM gAnaM yAni ca vAditAni 'tantrItalatAlatruTitAni' tatrI - vINA talau-hastatalau tAla:- kaMsikA truTitAni vA 4 ditrANi, tathA yazca dhanamRdaGgaH paTunA puruSeNa pravAditaH, tatra ghanamRdaGgo nAma ghanasamAnadhvaniyoM mRdaGgastata eteSAM dvandvasteSAM raveNa 'divyAn' pradhAnAn bhogArhA bhogAH - zabdAdayo bhogabhogAstAn bhuJjAnaH 'viharati ' Aste 'se eeNaDeNa' mityAdi, tata etena 'arthena' kAraNena gautama! evamucyate - vijayadvAraM vijayadvAramiti, vijayAbhidhAnadevasvAmikatvAd vijayamiti bhAvaH || // 217 // zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH Jain Education Int kahi NaM bhaMte! vijayassa devassa vijayA NAma rAyahANI paNNattA ?, goyamA ! vijayassa NaM dA rassa puratthimeNaM tiriyamasaMkheje dIvasamudde vItivatittA aNNaMma jaMbuddIve dIve bArasa joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM vijayassa devassa vijayA NAma rAyahANI pa0 vArasa joyaNasahasAI AyAmavikhaMbheNaM sattatIsajoyaNasahassAiM nava ya aDayAle joyaNasae kiMcivisesAhie parikveveNaM paNNatte || sANaM egeNaM pAgAreNaM savvato samatA saMparikkhittA // se NaM pAgAre sattatIsaM joyaNAI addhajoyaNaM ca uhuM uccatteNaM mUle aDaterasa joyaNAI vikkhaMbheNaM majjhettha 3 pratipattau manuSyA0 vijayArAjadhAnI uddezaH 2 sU0 135 // 217 // jainelibrary.org
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakkosAI chajoyaNAI vikkhaMbheNaM upi tiNi saddhakosAiM joyaNAiM vikkhaMbheNaM mUle vicchiNNe majjhe saMkhitte upi taNue bAhiM baDhe aMto cauraMse gopucchasaMThANasaMThite savvakaNagAmae acche jAva paDirUve ||se NaM pAgAre NANAvihapaMcavaNNahiM kavisIsaehiM uvasobhie, taMjahA-kiNhahiM jAva sukillehiM // te NaM kavisIsakA addhakosaM AyAmeNaM paMcadhaNusatAI vikkhaMbheNaM desoNamaddhakosaM u8 uccatteNaM savvamaNimayA acchA jAva paDirUvA // vijayAe NaM rAyahANIe egamegAe bAhAe paNuvIsaM paNuvIsaM dArasataM bhavatIti makkhAyaM // te NaM dArA bAvaDiM joyaNAI addhajoyaNaM ca uDe uccatteNaM ekatIsaM joyaNAI kosaM ca vikkhaMbheNaM tAvatiyaM ceva paveseNaM setA varakaNagathUbhiyAgA IhAmiya0 taheva jadhA vijae dAre jAva tavaNijavAlugapatthaDA suhaphAsA sassi(ma)rIe sarUvA paasaatiiyaa4| tesi NaM dArANaM ubhayapAsiM duhato NisIhiyAe do vaMdaNakalasaparivADIo paNNattAo taheva bhANiyavvaM jAva vaNamAlAo // tesi NaM dArANaM ubhao pAsiM duhato NisIhiyAe do do pagaMThagA paNNattA, te NaM pagaMThagA ekatIsaM joyaNAI kosaM ca AyAmavikkhaMbheNaM pannarasa joyaNAI aDDAije kose bAhalleNaM paNNattA sabavairAmayA acchA jAva paDirUvA // tesi NaM pagaMThagANaM uppiM patteyaM 2 pAsAyavaDiMsagA paNNattA // te NaM pAsAyavaDiMsagA ekkatIsaM joyaNAI kosaM ca uDe uccatteNaM pannarasa joyaNAI aDDAijje ya kose AyAmavi JainEducation For Private Personal Use Only K w.jainelibrary.org
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 pratipattau manuSyA0 vijayArAjadhAnI uddezaH2 sU0135 zrIjIvA- kkhaMbheNaM sesaM taM ceva jAva samuggayA NavaraM bahuvayaNaM bhANitavvaM / vijayAe NaM rAyavANIe ejIvAbhi0 gamege dAre aTThasayaM cakkajjhayANaM jAva aTThasataM seyANaM cauvisANANaM NAgavarakeUNaM, evAmeva malayagi- sa puvAvareNaM vijayAe rAyahANIe egamege dAre AsItaM 2 keusahassaM bhavatIti makkhAyaM // virIyAvRttiH jayAe NaM rAyahANIe egamege dAre (tesi NaM dArANaM purao) sattarasa bhomA paNNattA, tesiNaM bhomANaM (bhUmibhAgA) ulloyA (ya) paumalayA bhatticittA // tesi NaM bhomANaM bhumjjhdes||218|| bhAe je te navamanavamA bhomA tesi NaM bhomANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM 2 sIhAsaNA paNNattA, sIhAsaNavaNNao jAva dAmA jahA heTThA, ettha NaM avasesesu bhomesu patteyaM patteyaM bhaddAsaNA paNNattA / tesi NaM dArANaM uttimaM ( uvarimA) gArA solasavidhehiM rayaNehiM uvasobhiyA taM ceva jAva chattAichattA, evAmeva puvAvareNa vijayAe rAyahANIe paMca dArasatA bhavaMtIti makkhAyA // (sU0 135) 'kahi NaM bhaMte ! vijayasse'yAdi, ka bhadanta ! vijayasya devasya vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama ! vijayasya dvArasya pUrvasyAM dizi tiryag asakhyeyAn dvIpasamudrAn 'vyatitrajya' atikramya atrAntare yo'nyaH jambUdvIpa: adhikRtadvIpatulyAbhi 1 vRttikArA atidizanti 'toraNe'tyAdigAthAtrayaM sUtrAdarzagataM paraM na kkApyAdarze'tra dRzyata idaM, anekeSu ca sthAneSvevaM vRttikAraprAptAnAmAdarzAnAmidAnI-1 xntanaprApyAdarzAnAM ca parasparaM bhinnatamatvAt sUtravRttyopaicitryaM na ca tAdRza upalabhyate Adarza iti nirupAyA vayaM sarvatra dvayorekatrIkaraNe. // 218 // Jain Education For Private Personal Use Only Jirainelibrary.org
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAnaH, anena jambUdvIpAnAmapyasaGkhyeyatvaM sUcayati, tasmin dvAdaza yojanasahasrANi avagAhya atrAntare vijayasya devasya yogyA vijayA | nAma rAjadhAnI prajJaptA mayA zeSaizca tIrthakRdbhiH, sA ca dvAdaza yojanasahasrANi 'AyAmaviSkambhena' AyAmaviSkambhAbhyAM, saptatriMzad yojanasahasrANi nava zatAni 'aSTAcatvAriMzAni' aSTacatvAriMzadadhikAni kiJcidvizeSAdhikAni parikSepeNa, idaM ca parikSepaparimANaM 'vikkhaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTTassa parirao hoI' iti karaNavazAtsvayamAnetavyam // 'sA Na'mityAdi, 'sA' vijayAbhidhAnA rAjadhAnI Namiti vAkyAlaGkAre ekena mahatA prAkAreNa 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena parikSiptA // 'se Na'mityAdi, sa prAkAra: saptatriMzataM yojanAnAmarddhayojanamUrddhamuccaistvena mUle'rddhatrayodaza yojanAni viSkambhena madhye par3a yojanAni sakrozAni-ekena krozenAdhikAni viSkambhena upari trINi yojanAni sArddhakozAni [yojanAni] sArddhAni dvAdaza arddhakozAdhikAni (dvAdaza) viSkambhena, mUle vistIrNo madhye saMkSipto, mUlaviSkambhato'rddhasya truTitatvAt , upari tanuko, madhyaviSkambhAdapyarddhasya truTitatvAt , bahirvRtto'ntazcaturasro digopucchasaMsthAnasaMsthitaH' UrkIkRtagopucchasaMsthAnasaMsthita: 'sabakaNagamae' sarvAsanA kanakamayaH 'acche' ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat // se 'mityAdi, sa prAkAro nAnAvidhAni ca tAni paJcavarNAni ca nAnAvidhapaJcavarNAni taiH, nAnAvidhavaM ca paJcavarNApekSayA kRSNAdivarNatAratamyApekSayA vA draSTavyaM, paJcavarNatvamevopadarzayati-'kiNhehiM' ityAdi ||'te NaM kavisIsagA' ityAdi, tAni kapizIharSakANi pratyekamarddhakrozaM-dhanu:sahasrapramANamAyAmena-dairyeNa paJca dhanu:zatAni 'viSkambhena' vistAreNa, dezonamarddhakrozamUrddha muccaistvena 'savamaNimayA' ityAdi sarvAsanA maNimayA 'acchA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat // 'vijayAe NaM rAyahANIe' ityAdi, 4 vijayAyA rAjadhAnyA ekaikasyAM bAhAyAM paJcaviMza-paJcaviMzatyadhikaM dvArazataM 2 prajJataM, sarvasaGkhyayA paJca dvArazatAni // 'te NaM dArA Jan Education IM For Private Personal use only jainelibrary.org
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagi- rIyAvRttiH pratipattI manuSyA0 vijayArAjadhAnI uddezaH 2 sU0135 // 219 // ityAdi, tAni dvArANi pratyekaM dvASaSTiyojanAni arddhayojanaM corddhamuccaistvena, ekatriMzataM yojanAni krozaM ca viSkambhataH, 'tAvaiyaM ceva paveseNaM' etAvadeva-ekatriMzad yojanAni krozaM cetyarthaH pravezena, 'seyA varakaNagathUbhiyAgA' ityAdi dvAravarNanaM niravazeSa tAvadvaktavyaM yAvadvanamAlAvarNanam / / 'tesi NaM dArANa'mityAdi, teSAM dvArANAM pratyekamubhayoH pArzvayorekaikanaipedhikIbhAvena 'dvidhAto' dviprakArAyAM naipedhikyAM dvau dvau 'prakaNThako pIThavizeSau prajJaptau, te ca prakaNThakA: pratyekamekatriMzataM yojanAni krozamekaM ca AyAmaviSkambhAbhyAM, paJcadaza yojanAni arddhatRtIyAMzca krozAna bAhalyena 'savvavairAmayA' iti sarvAtmanA te prakaNThakA vajraratnamayAH 'acchA saNhA' ityAdi vizeSaNajAtaM praagvt|| tesiM pagaMThagANa'mityAdi, teSAM prakaNThakAnAmupari pratyekaM 'prAsAdAvataMsakaH' prAsAdavizeSa: prajJaptaH // te NaM pAsAyavaDeMsagA' ityAdi, te prAsAdAvataMsakA ekatriMzataM yojanAni krozaM caikamUrddhamuccaistvena, paJcadaza yojanAni arddhatRtIyAMzca krozAna AyAmaviSkambhAbhyAM, teSAM ca prAsAdAnAm 'abbhuggayamUsiyapahasiyAviva' ityAdi sAmAnyata: svarUpavarNanam ullokavarNana madhyabhUmibhAgavarNanaM siMhAsanavarNanaM vijayadRSyavarNanaM muktAdAmopavarNanaM ca vijayadvAravat , zeSamapi toraNAdikaM vijayadvAravadimAbhirvakSyamANAbhirgAthAbhiranugantavyaM, tA eva gAthA Aha-'toraNe'tyAdi gAthAtrayaM, dvAreSu pratyekamekaikasyAM naipedhikyA dve dve toraNe vaktavye, tepAMca toraNAnAmupari pratyekamaSTAvaSTau maGgalakAni, teSAM toraNAnAmupari kRSNacAmaradhvajAdayo dhvajAH, tadanantaraM toraNAnAM purataH zAlabhajikAH tadanantaraM nAgadantakAsteSu ca nAgadantakeSu dAmAni tato hayasaGghATAdayaH saGghATA vaktavyAH tato hayapatadhAdayaH patayastadanantaraM hayavIthyAyo vIthayastato hayamithunakAdIni mithunAni tataH padmalatAdayo latA: tataH 'sotthiyA' caturdiksauvastikA vaktavyAstato vandanakalazAstadanantaraM bhRGgArakAstata AdarzakAstata: sthAlAni tata: pAdhyastadanantaraM supratiSThAni tato manogulikAstAsu ||219 // Jain Education Insi For Private & Personel Use Only X njainelibrary.org
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int 'vAtakarakA: ' vAtabhRtAH karakA vAtakarakA jalazUnyA ityarthaH, tadanantaraM citrA ratnakaraNDakAstato hayakaNThA gajakaNThA narakaNThAH, upalakSaNametat kiMnarakiMpuruSamahoragagandharvavRSabhakaNThakAH krameNa vaktavyAH, tadanantaraM puSpAdicaGgeryo vaktavyAstataH puSpAdipaTalakAni tataH siMhAsanAni tadanantaraM chatrANi tatazcAmarANi tatastailAdisamudrakA vaktavyAstato dhvajAH teSAM ca dhvajAnAmidaM caramasUtram - 'evAmeva sapuvvAvareNaM vijayAe rAyahANIe egamegaMsi dAraMsi asIyaM asIyaM ke usa hastaM bhavatIti makkhAyeM' tadanantaraM bhaumAni vaktavyAni, tatsUtraM sAkSAdupadarzayati- 'tesi NaM dArANa' mityAdi, teSAM dvArANAM purataH saptadaza saptadaza bhaumAni prajJaptAni teSAM ca bhaumAnAM bhUmibhAgA ullokAca prAgvadvaktavyAH // 'tesi NaM bhomANamityAdi, teSAM ca bhaumAnAM bahumadhyadezabhAge yAni navamanavamAni bhaumAni teSAM bahumadhyadeza bhAgeSu pratyekaM vijayadevayogyaM ( siMhAsanaM yathA ) vijayadvArapazcamabhaume kintu saparivAraM siMhAsanaM vaktavyam, avazeSeSu ca bhaumeSu pratyekaM saparivAraM siMhAsanaM prajJaptaM, 'tesi NaM dArANaM uvarimAgArA solasavihehiM rayaNehiM ubasobhitA' ityAdi prAgvat // vijayAe NaM rAhANIe cauddisiM paMcajoyaNasatAI abAhAe, ettha NaM cattAri vaNasaMDA paNNattA, taMjA - asogavaNe sattavaNNavaNe caMpagavaNe cUtavaNe, puratthimeNaM asogavaNe dAhiNeNaM sattavaNNavaNe paJcatthimeNaM caMpagavaNe uttareNaM cUtavaNe / te NaM vaNasaMDA sAiregAI duvAlasa joyasahassAI AyAmeNaM paMca joyaNasayAI vikkhaMbheNaM paNNattA patteyaM patteyaM pAgAraparikkhittA kinhA kinhobhAsA vaNasaMDavaNNao bhANiyavvo jAtra bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya jainelibrary.org
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 220 // Jain Education in AsayaMti sati citi NisIdaMti tuyahaMti ramaMti lalaMti kI laMti mohaMti purAporANANaM suciNANaM supariktANaM subhANaM kasmANaM kaDANaM kallANaM phalavittivisesaM pacaNubhavamANA viharaMti // tesi NaM vaNasaMDANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM pAsAyavaDiMsagA paNNattA, te NaM pA sAyaDiMgA bAvaTThi joyaNAI addhajoyaNaM ca uhuM uccatteNaM ekatIsaM joyaNAI kosaM ca AyAmavikkhaMbheNaM avabhuggatamUsiyA taheva jAva aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA paNNattA ulloyA paramabhatticittA bhANiyavvA, tesi NaM pAsAyavaDeMsagANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM sIhAsaNA paNNattA vaNNAvAso saparivArA, tesi NaM pAsAyavarDisagANaM uSpiM bahave aTThaTThamaMgalagA jhayA chattAtichatA // tattha NaM cattAri devA mahiDDIyA jAva paliovamadvitIyA parivasaMti, taMjahA - asoe sattavaNNe caMpae cUte // tattha NaM te sANaM sANaM vaNasaMDANaM sANaM sANaM pAsAyavaDeMsayANaM sANaM sANaM sAmANiyANaM sANaM sANaM aggamahisINaM sANaM sANaM parisANaM sANaM sANaM AyarakkhadevANaM AhevacaM jAva viharati / vijayAe NaM rAyahANIe aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva paMcavaNNehiM maNIhiM uvasobhie taNasaddaviNe jAva devA ya devIo ya Asayati jAva viharati / tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahaM ovariyAleNe paNNatte bArasa joyaNasayAI AyAmakkkhiMbheNaM tinni joyaNasahassAiM 3 pratipattau manuSyA0 vanapaNDA dhi0 uddezaH 2 sU0 136 // 220 // w.jainelibrary.org
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ satta ya paMcANaute joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM addhakosaM bAhalleNaM savvajaMtrUNatAmateNaM acche jAva paDirUve // se NaM egAe paumavaraveiyAe egeNaM vaNasaMDeNaM savvato samaMtA saMparikkhitte paumavaravetiyAe vaNNao vaNasaMDavaNNao jAva viharaMti, se NaM vaNasaMDe desUNAI do joyaNAI cakkavAlavikkhaMbheNaM ovAriyAlayaNasamaparikveveNaM // tassa NaM ovAriyAlayaNassa cauddisiM cattAritisovANapaDirUvagA paNNattA, vaNNao, tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM purato patteyaM patteyaM toraNA paNNattA chattAtichattA // tassa NaM uvAriyAlayaNassa uppiM bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva maNIhiM uvasobhite maNivaNNao, gaMdharasaphAso, tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahaM mUlapAsAyavaDiMsae paNNatte, se NaM pAsAyavaDiMsae yAvaDiM joyaNAI addhajoyaNaM ca uDU uccatteNaM ekatIsaM joyaNAI kosaM ca AyAmavikkhaMbheNaM anbhuggayamUsiyappahasite taheva tassa NaM pAsAyavaDiMsagassa aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte jAva maNiphAse ulloe // tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAge ettha NaM egA mahaM maNipeDhiyA pannattA, sA ca egaM joyaNamAyAmavikkhaMbheNaM addhajoyaNaM bAhalleNaM savvamaNimaI acchA saNhA // tIse NaM maNipeDhiyAe uvari ege mahaM sIhAsaNe pannatte, evaM sIhAsaNavaNao saparivAro, tassa NaM pAsAyavaDiMsagassa uppiM bahave aTThamaMga Join Education For Private Personal Use Only
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI manuSyA0 vanapaNDA dhi // 221 // uddezaH2 sU0136 OMOMOMOM-27 lagA jhayA chattAtichattA // se NaM pAsAyavaDiMsae aNNehiM carahiM tadaddhacattappamANamettehiM pAsAyavaDisaehiM savvato samaMtA saMparikkhitte, te NaM pAsAyavaDiMsagA ekatIsaM joyaNAI kosaM ca uDUM uccatteNaM addhasolasajoyaNAI addhakosaM ca AyAmavikkhaMbheNaM abbhuggata taheva, temi gaM pAsAyavaDiMsayANaM aMto bahusamaramaNijA bhUmibhAgA ulloyA ||tesi NaM bahusamaramaNijANaM bhamibhAgANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM sIhAsaNaM paNNattaM, vaNNao, tesiM parivArabhUtA bhAsaNA paNNattA, tesi NaM aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA // te NaM pAsAyavaDiMsakA aNNehiM cAhiM carahiM tadachuccattappamANamettehiM pAsAyavaDeMsaehiM savvato samaMtA saMparikkhittA // te NaM pAsAyavaDeMsakA advasolasajoyaNAI addhakosaM ca uTTe uccatteNaM desUNAI aDha joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM abbhuggaya taheva, tesi NaM pAsAyavaDeMsagANaM aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA ulloyA, tesi NaM bahusamaramaNijjANaM bhUmibhAgANaM bahamajjhadesabhAe patteyaM patteyaM paumAsaNA panattA, tesi NaM pAsAyANaM aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA // te NaM pAsAyavaDeMsagA aNNehiM cauhiM tadaddhaccattappamANamettehiM pAsAyava.saehiM savvato samaMtA saMparikkhittA // te NaM pAsAyavaDeMsakA desUNAI aTTa joyaNAI uDU uccatteNaM desUNAI cattAri joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM abhuggata bhUmibhAgA ulloyA bhadAsaNAI uvari maMgalagA jhayA chattAtichattA, te NaM pAsAyava // 221 // For Private Personal Use Only Jan Education in Jainelibrary.org
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ DiMsagA aNNehiM cauhiM tada cattappamANamettehiM pAsAyavaDisaehiM savvato samaMtA saMparikkhittA / teNaM pAsAyavaDiMsagA demUNAI cattAri joyaNAI uDU uccatteNaM desUNAI do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNa anbhuggayamUsiya0 bhUmibhAgA ulloyA paumAsaNAI uvariM maMgalagA jhayA chattAicchattA // (sU0136) 'vijayAe NaM rAyahANIe' ityAdi, vijayAyA rAjadhAnyA: 'caudisimiti catasro diza: samAhRtAzcaturdika tasmin catudizi-catasRSu dikSu paJca paJca yojanazatAni 'abAhAe' iti bAdhanaM bAdhA-AkramaNaM tasyAmabAdhAyAM kRtveti gamyate, apAnta|rAleSu muktveti bhAvaH, catvAro vanakhaNDAH prajJaptAH, 'tadyathe'tyAdi, tAneva vanapaNDAna nAmato digbhedatazca darzayati, azokavRkSapradhAna vanamazokavanam , evaM saptaparNavanaM campakavanaM cUtavanamapi bhAvanIyaM, 'puTveNa asogavaNa'mityAdirUpA gAthA pAThasiddhA (atra tu n)||'te NaM vaNasaMDA' ityAdi, te vanakhaNDA: sAtirekANi dvAdaza yojanasahasrANyAyAmena paJca yojanazatAni viSkambhena pratyekaM prajJaptA: pratyeka prAkAraparikSiptAH, punaH kathambhUtAste vanaSaNDA: ? ityAdi padmavaravedikAbahirvanapaNDavattAvavizeSeNa vaktavyaM yAvat 'tatya NaM bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti jAva viharaMti' / 'tesi NamityAdi, teSAM vanaSaNDAnAM bahumadhyadezabhAge pratyeka prAsAdAvataMsakAH prajJaptAH, te ca prAsAdAvataMsakA dvASaSTiyojanAnyaddhayojanaM corddhamuccaistvena ekatriMzataM yojanAni krozaM ca viSkambhena 'abbhura gayamUsiyapahasiyAviva' ityAdi prAsAdAvataMsakAnAM varNanaM niravazeSa tAvadvaktavyaM yAvattatra pratyeka siMhAsanaM saparivAra / 'tattha Na' mityAdi, teSu vanaSaNDeSu pratyekamekaikadevabhAvena catvAro devA mahaddhikA yAvat 'mahajjuiyA mahAbalA mahAyasA mahAsokkhA mahANu Jain Education For Private Personal Use Only Www.jainelibrary.org
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 pratipattI | manuSyA0 | vanapaNDA . | dhi0 uddezaH 2 sU0 136 zrIjIvA bhAvA' itiparigrahaH palyopamasthitikA: parivasanti, tadyathA-'asoe' ityAdi, azokavane'zokaH saptaparNavane saptaparNaH campakavane | jIvAbhi0 campaka: cUtavane cUtaH // 'tesi Na'mi(tattha NaM te i) tyAdi, te azokAdayo devAstasya banakhaNDasya svasya prAsAdAvataMsakasya, sUtre malayagi bahuvacanaM prAkRtatvAt , prAkRte hi vacanavyatyayo bhavatIti, sveSAM teSAM sAmAnikasahasrANAM svAsAM svAsAmagramahipINAM saparivArANAM svAsAM rIyAvRttiH svAsAM parSadAM sveSAM sveSAmanIkAnAM (anIkAdhipatInAM) sveSAM sveSAmAmarakSakANAm 'AhevaccaM porevaJcamityAdi prAgvat // 'vijayAe Na' mityAdi, vijayAyA rAjadhAnyA antarbahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, tasya se jahAnAmae AliMgapukkharei vA' ityAdi varNanaM prAgvat // 222 // 4 niravazeSaM tAvadvaktavyaM yAvanmaNInAM sparzaH, tasya ca bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge, atra mahad ekamupakArikA layanaM prajJapta, rAjadhAnIsvAmisatkaprAsAdAvataMsakAdIna upakaroti-upaSTabhnAtItyupakArikA-rAjadhAnIsvAmisatkaprAsAdAvataMsakAdInAM | pIThikA, anyatra tviyamupakAryopakAraketi prasiddhA, uktaJca-"gRhasthAnaM smRtaM rAjJAmupakAryopakArakA" iti, upakArikAlayanamiva upakArikAlayanaM tad dvAdaza yojanazatAni 'AyAmaviSkambhena' AyAmaviSkambhAbhyAM, trINi yojanasahasrANi sapta yojanazatAni paJcanavatAni-paJcanavatyadhikAni kiJcidvizeSAdhikAni parikSepeNa prajJaptAni, parikSepaparimANaM cedaM prAguktakaraNavazAtsvayamAnetavyam , arddhakoza-dhanuHsahasraparimANaM bAhalyena 'savvajaMbUNayAmae' iti sarvAtmanA jAmbUnadamayam , 'acche' ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat // 'se Na'mityAdi, 'tad' upakArikAlayanam ekayA padmavaravedikayA tatpRSThabhAvinyA ekena ca vanapaNDena 'sarvataH' sarvAsu dinu |'samantataH' sAmastyena saMparikSiptaM, padmavaravedikAvarNako vanaSaNDavarNakaH prAgvanniravazeSo vaktavyo yAvat 'tattha bahave vANamaMtarA devA | ya devIo ya AsayaMti sayaMti jAva viharaMti' iti // 'tassa Na'mityAdi, tasya upakArikAlayanasya 'caudisiMti caturdizi catasRSu // 222 // Jain Education in For Private Personal Use Only L iainelibrary.org
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ CA-10 dikSu ekaikasyAM dizi ekaikabhAvena catvAri trisopAnapratirUpakANi-prativiziSTarUpANi trisopAnAni prajJaptAni, trisopAnavarNakaH pUrvavadvaktavyaH, teSAM ca trisopAnapratirUpakANAM purataH pratyeka pratyekaM toraNaM prajJaptaM, teSAM ca toraNAnAM varNanaM prAgvadvaktavyam / / 'tassa NamityAdi, 'tasya' upakArikAlayanasya upari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, 'se jahAnAmae' ityAdi bhUmibhAgavarNanaM prAgvatAvadvAcyaM yAvanmaNInAM sparzaH, tasya ca bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'tra mahAneko mUlaprAsAdAvataMsakaH prajJaptaH, sa ca dvApaSTiyojanAni arddha ca yojanamUrddhamuccaistvena, ekatriMzataM yojanAni krozaM cAyAmaviSkambhAbhyAm , 'abbhuggayamUsiyapahasiyAvivetyAdi, tasya varNanaM madhyebhUmibhAgavarNanaM siMhAsanavarNanaM zeSANi ca bhadrAsanAni tatparivArabhUtAni vijayadvArabahiHsthitaprAsAda-13 |vadbhAvanIyAni / / 'tassa Na'mityAdi, tasya mUlaprAsAdAvataMsakasya bahumadhyadezabhAge'tra mahatI ekA maNipIThikA prajJaptA, sA caika yojanamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojana bAhalyena 'savyamaNimayI' iti sarvAtmanA maNimayI 'acchA saNhA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat // 'tIse Na'mityAdi, tamyA maNipIThikAyA upari atra mahadekaM siMhAsanaM prajJaptaM, tasya ca siMhAsanasya parivArabhUtAni | zeSANi bhadrAsanAni prAgvadvaktavyAni // 'se Na'mityAdi, sa ca mUlaprAsAdAvataMsako'nyaizcaturbhirmUlaprAsAdAvataMsakaistadoJcatvapramANa mAtrai:-mUlaprAsAdAvataMsakArboccatvapramANaiH sarvataH samantAtsaMparikSitaH, tadozcatvapramANameva darzayati-ekatriMzataM yojanAni krozaM caikaXmUrddhamuccaistvena, paJcadaza yojanAni arddhatRtIyAMzca krozAna AyAmaviSkambhAbhyAM, teSAmapi 'abbhuggayamUsiyapahasiyAvive'tyAdi svarU kApavarNanaM madhyebhUmibhAgavarNanamullokavarNanaM ca prAgvat / / 'tesi NamityAdi, teSAM prAsAdAvataMsakAnAM bahumadhyadezabhAge pratyeka pratyeka pI0ca038 mAsiMhAsanaM prajJaptaM, teSAM ca siMhAsanAnAM varNanaM prAgvana , navaramana siMhAsanAnAM zepANi parivArabhUtAni na vaktavyAni / / 'te NaM pAsA en Education in For Private Personal Use Only Ulainelibrary.org CU
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- yavaDeMsayA' ityAdi, te prAsAdAvataMsakA anyaizcaturbhiH prAsAdAvataMsakaistadoccatvapramANamAtrai:-mUlaprAsAdAvataMsakaparivArabhUtaprAsAdAva-63 pratipattI jIvAbhi0 * taMsakArdoccatvapramANamAtrairmUlaprAsAdApekSayA caturbhAgamAtrapramANairityarthaH sarvataH samantAtsaMparikSiptAH, tadoccatvapramANameva darzayati manuSyA0 malayagi- 61-'te Na'mityAdi, te prAsAdAvataMsakA: paJcadaza yojanAni arddhatRtIyAMzca krozAna Urddha muccastvena dezonAni aSTau yojanAni AyA- sabhAvarNanaM rIyAvRttiH dAmaviSkambhAbhyAM, sUtre ca 'AyAmavikkhaMbheNaMti ekavacanaM samAhAravivakSaNAta , evamanyatrApi bhAvanIyam , eteSAmapi 'abbhuggayamU- uddezaH2 siye'tyAdi svarUpavarNanaM madhyebhUmibhAgavarNanamullokavarNanaM siMhAsanavarNanaM ca prAgvat kevalamatrApi siMhAsanamaparivAraM vaktavyam // sU0 136 // 223 // hAte Na'mityAdi, te'pi prAsAdAvataMsakA anyaizcaturbhiH prAsAdAMvataMsakaitocapramANamAtrai:-anantaroktaprAsAdAvataMsakA.catvapramANedArmUlaprAsAdApekSayA'STabhAgamAtrapramANairityarthaH sarvataH samantAtsaMparikSiptAH, tadeva tadoccatvapramANamAtramupadarzayati-te Na'mityAdi, te prAsAdAvataMsakA dezonAni aSTau yojanAni Urddhamuccastvena dezonAni catvAri yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM tepAmapi 'anbhaggayamasiyapahasiyAvivetyAdi svarUpAdivarNanamanantaraprAsAdAvataMsakavat / / (etayoH sUtrayormUlapATho na dRzyate) te Na'mityAdi, te'pi ca prAsAdAdAvataMsakA anyaizcaturbhiH prAsAdAvataMsakaitadoccatvapramANamAtrai:-anantaroktaprAsAdAvataMsakArdoccatvapramANamAtrairmUlaprAsAdAvataMsakApekSayA pApoDazabhAgapramANamAtrai rityarthaH sarvataH samantata: saMparikSitAH, tadoccatvapramANameva darzayati-te Na'mityAdi, te prAsAdAvataMsakA 18 dezonAni catvAri yojanAnyUddhamuccastvena dezone dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM, tepAmapi svarUpavarNanaM madhyebhUmibhAgavarNanamulloka varNanaM siMhAsanavarNanaM ca parivAravarjitaM prAgvat , tadevaM catasraH prAsAdAvataMsakaparipATyo bhavanti, kacittina eva dRzyante na // 223 // caturthI / Jain Education in For Private Personal Use Only d.jainelibrary.org
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - - -new R-LR-C - tassa NaM mUlapAsAyavaDeMsagassa uttarapurathime NaM ettha NaM vijayassa devassa sabhA sudhammA paNNattA addhatterasajoyaNAI AyAmeNaM cha sakkosAI joyaNAI vikkhaMbheNaM Nava joyaNAI uI uccateNaM, aNegakhaMbhasatasaMnividyA abbhuggayasukayavairavediyA toraNavararatiyasAlabhaMjiyA susiliTTavisiTThalaTThasaMThiyapasatyaveliyavimalakhaMbhA NANAmaNikaNagarayaNakhaiyaujalabahusamasuvibhattacitta(Niciya)ramaNikuhimatalA IhAmiyausabhaturagaNaramagaravihagavAlagakiNNararurusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittA thaMbhuggayavairaveiyAparigayAbhirAmA vijAharajamalajuyalajaMtajuttAviva acisahastamAlaNIyA rUvagasahassakaliyA bhisamANI bhibhisamANI cakkhuloyaNalesA suhaphAsA sassirIyarUvA kaMcaNamaNirayaNathUbhiyAgA nANAbihapaMcavaNNaghaMTApaDAgapaDimaMDitaggasiharA dhavalA mirIikavacaM viNimbhuyaMtI lAulloiyamahiyA gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradinnapaMcaMgulitalA uvaciyacaMdaNakalasA caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgA AsattosattaviulavadvagghAriyamalladAmakalAvA paMcavaNNasarasasurabhi kapupphapuMjovayArakalitA kAlAgurupavarakuMdurukkaturukadhUvamaghamatagaMdhuddhayAbhirAmA sugaMdhavaragaMdhiyA gaMdhavadvibhUyA accharagaNasaMghasaMvikinA divvatuDiyamadhurasahasaMpaNAiyA surammA savvarayaNAmatI acchA jAva paDirUvA // tIse NaM sohammAe sabhAe tidisiM tao dArA paNNattA // te NaM dArA patteyaM patteyaM SC- -- -- - - % Join Education in mainelibrary.org
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH mere 3 pratipatto | manuSyA0 sabhAvarNanaM uddezaH 2 sU0 137 naane // 224 // do do joyaNAI ukhu uccattaNaM ega joyagaM vikkhaMbheNaM tAvaiyaM ceva paveseNaM seyA varakaNagathUbhiyAgA jAva vaNabhAlAdAravAo // tesiNaM dArANaM purao muhamaMDayA paNNatA, te NaM muhamaMDavA addhaterasajoyaNAI AyAmeNaM chajoSaNAI sakkosAiM vikkhaM bheNaM sAiregAI do joyaNAI uDDe . uccatteNaM muhamaMDavA aNegakhabhasayasaMnividyA jAva ulloyA bhuumibhaagvnnnno|| tesi NaM muharmaDavANaM uvari patteyaM patteyaM alaMgalA paNNattA sotthiya jAca mcch0|| tesi NaM muhamaMDavANaM purao patteyaM patteyaM pecchAgharamaMDavA paNNatA, te NaM pecchAgharamaMDavA addhaterasajoyaNAI AyAmeNaM jAva do joyaNAI uI uccatteNaM jAva mnnikaalo||tesinnN bahumajjhadesabhAe pateyaM patteyaM vairAmayaakvADagA paNNattA, tesi NaM paharAmayANaM akvADagANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM 2 maNipIDhiyA paNNattA, tAo NaM maNipIDiyAo joyaNamegaM AyAmavikhaMbheNaM advajoyaNaM bAhalleNaM sabvamaNimaIo acchAo jAva pddiruuvaao|| tAsi maNipIDhiyANaM umpi patteyaM patteyaM sIhAsaNA paNNattA, sIhAsaNavaNao jAva dAmA privaaro|tesinnN pecchAgharamaMDavANaM upi aTThamaMgalagA jhayA chttaatichttaa||tesinnN pecchAgharamaMDavANaM purato tidisi tao maNipeDhiyAo paM0 tAo NaM maNipeDhiyAodo joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM joyaNaM bAhalleNaM sabamaNimatIo acchAojAva pddiruuvaao|| tAsi NaM maNipeDhiyANaM uppi patteyaM patteyaM ceiyathUbhA paNNattA, te NaM ceiyathUbhA // 224 // Jain Education Inte For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAtiregAI do joyaNAI uDe uccatteNaM seyA saMkhaMkakuMdadagarayAmayamahitapheNapuMjasaNNikAsA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA // tesi NaM ceiyathUbhANaM uppi aTTha maMgalagA bahukiNhacAmarajhayA paNNattA chattAtichattA // tesi NaM cetiyathUbhANaM cauddisiM patteyaM patteyaM cattAri maNipeDhiyAo pa0, tAo NaM maNipeDhiyAo joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM addhajoyaNaM bAhalleNaM sabvamaNimaIo // tAsi NaM maNipIDhiyANaM upi patteyaM patteyaM cattAri jiNapaDimAo jiNussehapamANamettAo paliyaMkaNisaNNAo thUbhAbhimuhIo sanniviTThAo ciTThati, taMjahA-usabhA vaddhamANA caMdANaNA vAriseNA // tesi NaM cetiyathUbhANaM purato tidisiM patteyaM patteyaM maNipeDhiyAo pannattAo, tAo NaM maNipeDhiyAo do do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM joyaNaM bAhalleNaM savvamaNimaIo acchAo laNhAo sahAo ghaTTAo mahAo NippaMkAoNIrayAo jAva paDirUvAo / tAsi NaM maNipeDhiyANaM uppiM patteyaM patteyaM ceiyarukkhA paNNattA, te NaM cetiyarukkhA aTThajoyaNAI uDe uccatteNaM addhajoyaNaM uvveheNaM do joyaNAI khaMdhI adjoyaNaM vikkhaMbheNaM chajoyaNAI viDimA bahumajjhadesabhAe aTThajoyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAiregAiM aTThajoyaNAI savvaggeNaM pnnnnttaaii| tesi NaM ceiyarukkhANaM ayametArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-baharAmayA mUlA rayayamupatihitA viDimA rihAmayavipula in Educatan in For Private Personal use only ainelibrary.org
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH / / 225 / / Jain Education Inte kaMda verulirutilakhaMdhA sujAtarUvapaDhamagaMvisAlasAlI nANAmaNirayaNavividhasAhappasAhave ruliyattatavaNijapattavedA jaMbUNayarattamauyasukumAla pavAlapallava somaMta varaMkuraggasiharA vicittamaNirayaNasurabhikusumaphalabharaNamiyasAlA sacchAyA sappabhA samirIyA saujjoyA amayarasasamarasaphalA adhiyaM NayaNamaNaNivyutikarA pAsAtIyA darisaNijjA abhiruvA paDirUvA // te i arrear annehiM bahahiM tilayalavayachattovagasirIsa sattayannadaddivannaloddhadhavacaMdaNanIvakuDayakayaMbapaNasatAlatamAlapiyAlapiyaMgupArAvayarAyarusva naMdira khehiM savvao samatA saMparikittA || te NaM tilayA jAva naMdirukkhA mUlavaMto kandamaMto jAva surammA || te NaM tilayA jAva naMdirukkhA annehiM bahiM paumalayAhiM jAva sAmalayAhiM savvato samaMtA saMparikkhittA, tAo NaM malayAo jAva sAmalayAo niccaM kusumiyAo jAva paDivAo // tesi NaM cefararaNaM upa bahave aTTamaMgalagA jhayA chattAtichattA // tesi NaM ceiyarukkhANaM purato tidisiM tao maNipeDhiyAo paNNattAo, tAo NaM maNipeDhiyAo joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM addhajoyaNa bAhalleNaM savvamaNimatIo acchA jAva paDirUvAo // tAsi NaM maNipeDhiyANaM upi patteyaM patteyaM mAhiMdajhayA addhaTTamAhaM joyaNAI u uccatteNaM addhako ucNaM addhakosaM viribheNaM vairAmayabaddala saMThiya susiliTThaparighaTTamahasupatiTThitA visihA aNegavarapaMcaca 3 pratipattau manuSyA0 sabhAvarNanaM uddezaH 2 sU0 137 / / 225 / / jainelibrary.org
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNakuDabhIsahassaparimaMDiyAbhirAmA vAuddhayavijayavejayaMtIpaDAgA chattAtichattakaliyA tuMgA gagaNatalamabhilaMghamANasiharA pAsAdIyA jAva paDirUvA // tesi NaM mahiMdajjhayANaM upiM aTThadRmaMgalagA jhayA chattAtichattA // tesi NaM mahiM dajjhayANaM purato tidisiM tao NaMdAo pukkhariNIo paM0 tAo NaM pukkhariNIo addhaterasajoyaNAI AyAmeNaM sakosAiM cha joyaNAI vikkhaMbheNaM dasajoyaNAI uvveheNaM acchAo sahAo pukkhariNIvaNNao patteyaM patteyaM paumavaraveiyAparikkhittAo patteyaM patteyaM vaNasaMDaparikkhittAo vaNNao jAva paDirUvAo // tesi NaM pukkhariNINaM patteyaM 2 tidisiM tisovANapaDirUvagA paM0, tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM vaNNa o, toraNA bhANiyabvA, jAva chattAticchattA sabhAe NaM suhammAe cha maNogulisAhassIo papaNattAo, taMjahA-purasthime NaM do sAhassIo pacatthimeNaM do sAhassIo dAhiNeNaM egasAhassI uttareNaM egA sAhassI, tAsu NaM maNoguliyAsu bahave suvaNNaruppAmayA phalagA paNNattA, tesu NaM suvaNNaruppAmaesu phalagesu vahave vairAmayA NAgadaMtagA paNNattA, tesu NaM vairAmaesu nAgadaMtaesu bahave kiNhasuttavaddvagghAritamalladAmakalAvA jAva sukkilavAvagdhAritamalladAmakalAvA, te NaM dAmA tavaNijalaMbUsagA jAva ciTThati // sabhAe NaM muhammAe chagomANasIsAhassIo paNNattAo taMjahA-puratthimeNaM do sAhassIo, evaM pacatthimeNavi dAhiNeNaM sahassaM evaM - Jain Education indin For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 226 // uttareNavi, tAsu NaM gomANasIsu bahave suvaNNaruppamayA phalagA paM0 jAva tesu NaM vairAmaesu pratipatto nAgadaMtaemu bahave rayatAmayA sikkatA paNNattA, tesu NaM rayatAmaesu sikkaesu bahave veruli | manuSyA0 yAmaIo dhUvaghaDitAo paNNattAo, tAo NaM dhUvaghaDiyAo kAlAgurupavarakuMdarukatuka jAva sabhAvaNena ghANamaNaNivvuikareNaM gaMdhaNaM savvato samaMtA ApUremANIo citttthti| sabhAe NaM sudhammAe aMto uddezaH2 bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte jAva maNINaM phAso ulloyA paumalayabhatticittA jAva savva sU0137 tavaNijamae acche jAva paDirUve // (sU0 137) 'tassa Na'mityAdi, tasya mUlaprAsAdAvataMsakasya 'uttarapUrvasyAm' IzAnakoNa ityarthaH, atra' etasmina bhAge vijayasya devasya yogyA sabhA sudharmA nAma viziSTacchandakopetA sA'rddhatrayodazayojanAnyAyAmena paT sakrozAni yojanAni viSkambhena nava yojanAni UrdU muccestvena 'aNege'tyAdi anekeSu stambhazateSu sanniviSThA anekastaMbhazatasanniviSTA 'abbhuggayasukayavaraveiyA toraNavararaiyasAlabhaMjiyA susiliDavisiDalahasaMThiyapasatthaveruliyavimalakhaMbhA' abhyudgatA-atiramaNIyatayA draSTaNAM pratyabhimukhamut-prAbalyena sthitA sukRteva | sukRtA nipuNazilpiraciteveti bhAvaH, abhyudgatA cAsau sukRtA ca abhyudgatasukRtA vanavedikA-dvAramuNDakopari varatnamayI vedikA toraNaM cAbhyudgatasukRtaM yatra sA tathA, tathA varAbhiH-pradhAnAbhiH racitAbhi:-viracitAbhiH ratidAbhirvA sAlabhalikAbhiH suzliSTA--saMbaddhA | viziSTa-pradhAnaM laSTaM-manojJaM saMsthitaM-saMsthAnaM yeSAM te viziSTalaSTasaMsthitAH prazastA:-prazaMsAspadIbhUtA vaiDUryastambhAH-vaiDUryaratnamayAH ix // 226 // stambhA nasyAM sA vararacitazAlabhajikAsuzliSTaviziSTalaSTasaMsthitaprazastavaiDUryastambhA, tataH pUrvapadena karmadhArayaH, tathA nAnAmaNikana Jain Education ido For Private Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ % ACOCOCCACANCCCC 4 karatnAni khacitAni yatra sa nAnAmaNikanakaratnakhacitaH, niSThAntasya paranipAto bhAryAdidarzanAt , nAnAmaNikanakaratnakhacitaH u-- jvalo-nirmalo bahusama:-atyantasamaH suvibhakto nicito-nibiDo ramaNIyazca bhUmibhAgo yasyAM sA nAnAmaNikanakaratnakhacitojjvabalabahusamasuvibhakta (nicitaramaNIya) bhUmibhAgA IhAmigausahaturaganaramagaravihagavAlagakinnararurusarabhacamarakuJjaravaNalayapaumalayabhatti cittA' iti tathA stambhodgatayA-stambhoparivarttinyA vajravedikayA-vatraratnamayyA vedikayA parigatA satI yA'bhirAmA stambhodgatavanavedikAparigatAbhirAmA 'vijAharajamalajugalajaMtajuttAviva accisahassamAlaNIyA rUvagasahassakaliyA bhisamANA bhibhisamANA cakkhulloyaNalesA suhaphAsA sassirIyarUvA' iti prAgvat 'kaMcaNamaNirayaNathUbhiyAgA' iti kAJcanamaNiratnAnAM stUpikA-zikharaM yasyAH 4 sA kAJcanamaNiratnastUpikAkA 'nANAvihapaMcavaNNaghaMTApaDAgaparimaMDiyaggasiharA' nAnAvidhAbhi:-nAnAprakArAbhiH paJcavarNAbhirghaNTAbhiH | patAkAbhizca pari-sAmastyena maNDitamanazikharaM yasyAH sA nAnAvidhapaJcavarNaghaNTApatAkAparimaNDitAgrazikharA 'dhavalA' zvetA marIcikavacaM-kiraNajAlaparikSepaM vinirmuJcantI 'lAulloiyamahiyA' iti lAiyaM nAma yad bhUmeomayAdinA upalepanam ulloiyaM-kuDyAnAM mAlasya ca seTikAdibhiH saMmRSTIkaraNaM lAulloiyaM tAbhyAmiva mahitA-pUjitA lAulloiyama hitA, tathA gozIrSeNa-gozIrSanAmacandanena sarasaraktacandanena daIreNa-balena capeTAkAreNa vA dattAH paJcAGgulayastalA-hastakA yatra sA gozIrSakasarasaraktacandanadadaradattapaJcAGgulitalA, tathA upacitA-nivezitA bandanakalazA-maGgalakalazA yasyAM sA upacitavandanakalazA 'caMdaNaghaDasukayato raNapaDiduvAradesabhAgA' iti candanaghaTai:-candanakalazaiH sukRtAni-suSTu kRtAni zobhanAnIti tAtparyArthaH yAni toraNAni tAni candanaghaTasukRtAni toraNAni pratidvAradezabhAge yasyAM sA candanaghaTasukRtatoraNapratidvAradezabhAgA, tathA 'AsattosattavavagdhAriya Join Education For Private Personal Use Only Jainelibrary.org H
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- malladAmakalAvA' iti A-avAG adhobhUmau sakta Asakto bhUmau lagna ityarthaH UddhI sakta utsakta:-ullocatale uparisaMbaddha ityarthaH, ||3 pratipattI jIvAbhi0 vipulo-vistIrNaH vRtto-vartula: 'vagdhAriya' iti pralambito mAlyadAmakalApa:-puSpamAlAsamUho yasyAM sA AsaktotsatavipulavRttava- manuSyA0 malayagi | gghAritamAlyadAmakalApA, tathA paJcavarNena sarasena-sacchAyena surabhiNA muktena-kSiptena puSpapujalakSaNenopacAreNa-pUjayA kalitA pa-13 |sabhAvaNenaM rIyAvRttiH paJcavarNasarasasurabhimuktapuSpapuJjopacArakalitA 'kAlAgurupavarakundurukkaturukkadhUvamaghamatagaMdhuddhayAbhirAmA sugaMdhavaragaMdhagaMdhiyA gaMdhavaTTi- uddezaH 2 bhUyA' iti prAgvat , 'accharagaNasaMghasaMvikiNNA' iti apsarogaNAnAM saGghaH-samudAyastena samyag-ramaNIyatayA vikIrNA-vyAptA // 227 // sU0 137 |'divvatuDiyasaddasaMpaNAdiyA' iti divyAnAM truTitAnAM-AtodyAnAM veNuvINAmRdaGgAdInAM ye zabdAstaiH samyaka-zrotramanohAritayA prakarSeNa nAditA-zabdavatI divyatruTitasaMpraNAditA 'acchA saNhA jAva paDirUvA' iti prAgvat / / 'tIse NaM sabhAe NamityAdi, sa|bhAyAH sudharmAyA: 'tridizi' tisRSu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikadvArabhAvena trINi dvArANi prajJaptAni, tadyathA-eka pUrvasyAmekaM dakSiNasyAmekamuttarasyAm // 'te NaM dArA' ityAdi, tAni dvArANi pratyekaM pratyekaM dve dve yojane Urddha muJcaistvena yojanamekaM viSkambhena 'tAvaiyaM ceveti yojanamekaM pravezena 'seyA varakaNagathUbhiyAgA' ityAdi prAguktaM dvAravarNanaM tadetAvadvaktavyaM yAvadvanamAlA iti // 'tesi Na'mityAdi, teSAM dvArANAM purataH pratyekaM pratyekaM mukhamaNDapaH prajJaptaH, te ca mukhamaNDapA arddhatrayodaza yojanAni AyAmena, par3a yojanAni sakrozAni viSkambhena, sAtireke dve yojane Urddha muccastvena, eteSAmapi 'aNegakhaMbhasayasanniviTThA' ityAdi varNanaM sudharmAyA: sabhAyA iva niravazeSaM draSTavyaM, teSAM mukhamaNDapAnAmullokavarNanaM bahusamaramaNIyabhUmibhAgavarNanaM ca yAvanmaNInAM sparzaH prAgvat // 'tesi // 227 // hANa'mityAdi, teSAM mukhamaNDapAnAmupari aSTAvaSTau maGgala kAni-vastikAdIni prajJaptAni, tAnyevAha-'taMjahe'tyAdi, etacca vizeSaNaM | Jain Education in For Private & Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education sudharmAsabhAyA api draSTavyam // 'tesi Na' mityAdi teSAM mukhamaNDapAnAM purataH pratyekaM 2 prekSAgRhamaNDapaH prajJaptaH, te'pi ca prekSAgRhamaNDapA arddhatrayodaza yojanAnyAyAmena, sakrozAni SaD yojanAni viSkambhena, sAtireke dve yojane Urddhamuccaistvena, prekSAgRha maNDapAnAM ca bhUmibhAgavarNanaM pUrvavattAvadvAcyaM yAvanmaNInAM sparzaH // 'tesi Na' mityAdi, teSAM ca bahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadeza bhAge pratyekaM pratyekaM vajramayaH 'akSapAdaka : ' caturasrAkAraH prajJaptaH teSAM cAkSapATakAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM pratyekaM maNipIThikA: pracatAH, tAzca maNipIThikA yojanamekamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM bAhulyena 'savtramaNimaIo' iti sarvAtmanA maNimayya: 'acchA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat // 'tAsi Na'mityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM pratyekaM siMhAsanaM prajJaptaM teSAM ca siMhAsanAnAM varNanaM parivArazca prAyadvaktavyaH, teSAM ca prekSAgRha maNDapAnAmupari aSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAni prajJatAni, kRSNacAmaradhvajAdi ca prAgvadvaktavyam || 'tesi Na'mityAdi, teSAM prekSAgRha maNDapAnAM purataH pratyekaM pratyekaM maNipIThikA: prajJatAH, tAzca maNipIThikA: pra tyekaM dve dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM yojanamekaM bAhalyena sarvAtmanA maNimayya: acchA ityAdi prAgvat // 'tAsi NamityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM pratyekaM caityastUpAH prajJaptAH te ca caityastUpAH sAtireke dve yojane Urddhamuccaistvena dve yojane AyA* maviSkambhAbhyAM zaGkhAGka kundada karajo'mRtamathitaphenapuJjasaMnikAzAH sarvAtmanA ratnamayA acchA RkSaNA ityAdi prAgvat // 'tesi Na'mityAdi, teSAM caityastUpAnAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi prAgvat // 'tesi Na' mityAdi teSAM caitya* stUpAnAM pratyekaM pratyekaM 'caturdizi' catasRSu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikamaNipIThikAbhAvena catasro maNipIThikA: prajJaptAH, tAzca maNipIThikA yojanamAyAmaviSkambhAbhyAmarddha yojanaM bAhulyena sarvAnA maNimayyaH acchA ityAdi prAgvat // 'tAsi NamityAdi,
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAni malayagirIyAvRttiH // 228 // tAsAM maNipIThikAnAmupari ekaikasyA maNipIThikAyA upari ekaikapratimAbhAvena catasro jinapratimA jinotsedha:-utkarSata: paJca dhanu:-15 pratipattI zatAni jaghanyata: sapta hastAH, iha tu paJca dhanuHzatAni saMbhAvyante, 'paliyaMkanisannAo' iti paryaGkAsananiSaNNAH stUpAbhimukhya- manuSyA0 [stiSThanti, tadyathA-RSabhA varddhamAnA candrAnanA vAripeNA // 'tesi NamityAdi, teSAM cetyastUpAnAM purata: pratyekaM pratyeka maNipIThikA:16sabhAvarNana prajJaptAH, tAzca maNipIThikA dve dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM yojanamekaM vAhalyena sarvAtmanA maNimayyaH acchA ityAdi prAgvat / uddezaH2 tAsAM ca maNipIThikAnAmupari pratyeka pratyeka caityavRkSAH prajJatAH / te caityavRkSA aSTau yojanAnyUrddhamuccastvena arddhayojanamutsedhena uNDatvena sU0137 dve yojane uccastvena skandhaH sa evArddha yojanaM viSkambhena yAvadvahumadhyadezabhAge Urddha vinirgatA zAkhA sA viDimA sA par3a yojanAnyUrddhamuccastvena, sA'pi cArddha yojanaM viSkambhena, sarvAMgreNa sAtirekANyaSTau yojanAni prajJaptaH / teSAM ca caityavRkSANAmayametadrapo varNAvAsa: prajJaptaH, tadyathA-'vairAmayA mUlA rayayasupaiDiyA viDimA' vANi-vacaratnamayAni mUlAni yeSAM te vanamUlAH, tathA rajatArajatamayI supratiSThitA biDimA-bahumadhyadezabhAge Urddha vinirgatA zAkhA yeSAM te rajatasupratiSThitaviDimA, tata: pUrvapadena karmadhArayasamAsaH, 'riDamayakaMdaveruliyarucirakhaMdhI' riSThamayo-riSTharatnamaya: kando yeSAM te riSTharatnamayakandAH, tathA vaiDUryo-vaiDUryaratnamayo ruciraH skandho yeSAM te tathA, tataH pUrvapadena karmadhArayasamAsaH, 'sujAyavarajAyarUvapaDhamagavisAlasAlA' sujAtaM-mUladravyazuddha varaM-pradhAnaM yajjAtarUpaM tadAtmakA prathamakA-mUlabhUtA vizAlA zAlA-zAkhA yeSAM te sujAtavarajAtarUpaprathamakavizAlazAlA: 'nAnAmaNirayaNavivihai hasAhappasAhaveruliyapattatavaNijapattaveMTA' nAnAmaNiratnAnAM nAnAmaNiratnAmikA vividhAH zAkhA: prazAkhAzca yeSAM te tathA, vaiDUryANi- G // 228 // vaiDUryamayAni patrANi yeSAM te tathA, tathA tapanIyAni-tapanIyamayAni patravRntAni yeSAM te tathA, tataH pUrvavatpavayapadadvayamIlanena karma For Private Personal Use Only CORG Jain Education Inte l Leldjainelibrary.org
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0ca0 39 Jain Education Infa dhArayaH, jAmbUnadA-jAmbUnadanAmaka suvarNavizeSamayA raktA-raktavarNa mRdavo - manojJAH sukumArAH - sukumArasparzA ye pravAlA - ISadunmIlitapatrabhAvAH pallavAH saMjAta paripUrNaprathamapatra bhAvarUpA varAGkurAH - prathamamudbhidyamAnA aGkurAstAn dharantIti jAmbUnadaraktamRdusukumArapravAlapallavAGkuradharAH kacitpATha: 'jaMbUNayarattamauyasukumAlakomalapavAlapallavaGkuraggasiharA' tatra jAmbUnadAni raktAni mRdUni-akaThinAni sukumArANi - akarkazasparzAni komalAni - manojJAni pravAlapallavAGkurAH - yathoditasvarUpA agrazikharANi ca yeSAM te tathA, 'vicittamaNirayaNa surabhi kusumaphalabhareNa namiyasAlA' vicitramaNiratnAni vicitramaNiratnamayAni yAni surabhINi kusumAni phalAni ca teSAM bhareNa namitA- nAmaM grAhitAH zAlA:-zAkhA yeSAM te tathA, satI-zobhanA chAyA yeSAM te sacchAyAH, tathA satIzobhanA prabhA - kAntiryeSAM te satprabhAH, saha udyotena varttante maNiratnAnAmudyotabhAvAt sodyatAH, adhikaM - atizayena nayanama| nonirvRtikarAH, amRtarasasamarasAni phalAni yeSAM te amRtarasasamakalAH 'pAsAIyA' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat || 'te NaM ceiyarukkhA' ityAdi, te caityavRkSA anyairbahubhistilakalavaGgachatropagazirIpa saptaparNaddhipaNe lodhavacandananIpakuTaja kadambapanasatAlatamA lapriyAlapriyaGgupArApatarAjavRkSanandivRkSaiH sarvataH samantAtsaM parikSiptAH // 'te NaM tilagA' ityAdi, te tilakA yAvannandivRkSA mUlavantaH kandavanta ityAdi vRkSavarNanaM prAgvattAvadvaktavyaM yAvadanekazakaTarathayAnazivikAsyandamAnikApratimocanAsuram iti / ' tilagA' ityAdi, te tilakA yAvannandivRkSA anyAbhirbahubhiH padmalatAbhirnAgalatAbhirazokalatAbhizcampakalatAbhidhUtalatAbhirvanalatAbhirvAsantikAlatAbhiratimuktakalatAbhiH kundalatAbhiH zyAmalatAbhiH sarvataH samantAtsaMparikSiptAH, 'tAo NaM paumalayAo jAva sAmalayAo nicaM kusumiyAo' ityAdilatAvarNanaM tAvadvaktavyaM yAvat 'paDirUvAoM' iti, vyAkhyA cAsya pUrvavat // 'tesi Na' mityAdi, jainelibrary.org
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 229 // Jain Education Int teSAM caityavRkSANAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi pUrvavattAvadvaktavyaM yAvadvahavaH sahasrapatra hastakAH sarvaratnamayA yAvatpratirUpakA iti // 'tesi Na' mityAdi, teSAM caityavRkSANAM purataH pratyekaM pratyekaM maNipIThikA: prajJaptAH, tAzca maNipIThikA yojanamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM bAhalyena sarvAtmanA maNimayyaH, acchA ityAdi prAgvat // 'tAsi Na'mityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM pratyekaM mahendradhvajaH prajJaptaH, te ca mahendradhvajA 'arddhASTamAni' sArddhAni sapta yojanAnyUrddhamuccaistvena, arddhakrozaM - dhanuH sahasrapramANamudvedhena, arddhakrozaM - dhanuH sahasrapramANaM 'viSkambhena' vistAreNa, 'vairAmayabaddala saMThiyA susi liTThaparighaTTamaTThasupaiDiyA' iti vajramayA-vajraratnamayAH tathA vRttaM varttulaM laSTaM - manojJaM saMsthitaM - saMsthAnaM yeSAM te vRttalaSTasaMsthitAH, tathA suliSTA yathA bhavanti evaM parighRSTA iva kharazAnayA pASANapratimeva sulieparighRSTAH mRSTAH sukumArazAnayA pASANapratimeva supratiSThitA manAgapyacalanAt 'aNegavara paMcavaNNakuDabhI sahassaparimaMDiyAbhirAmA' anekairvaraiH - pradhAnaiH paJcavarNaiH kuDabhIsahasraiH - laghupatAkAsahasraiH parimaNDitAH sa nto'bhirAmA anekavarapaJcavarNakuDabhIsahasraparimaNDitAbhirAmA: 'vAuyavijayavejayaMtIpaDAgA chattAichattakaliyA tuMgA gagaNatalamaNulihaMta siharA pAsAIyA jAva paDiruvA' iti prAgvat // ' tesi Na' mityAdi teSAM mahendradhvajAnAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi pUrvavat sarva vaktavyaM yAvadvahavaH sahasrapatrakahastakA iti // ' tesi Na' mityAdi, teSAM mahendradhvajAnAM purataH pratyekaM pratyekaM 'nandA' nandAbhidhAnA puSkariNI prajJatA, 'arddhatrayodaza' sArddhAni dvAdaza yojanAni AyAmena, SaD yojanAni sakrozAni viSkambhena, daza yojanAnyudvedhena -uNDalena, 'acchAo saNhAo rayayamayakUDAo' ityAdi varNanaM jagatyupari puSkariNIvanniravazeSaM vaktavyaM yAvat 'pAsAIyAo udgaraseNaM pannattAo' tAzca nandApuSkariNyaH pratyekaM 2 padmavazvedikayA pratyekaM 2 3 pratipattau manuSyA0 sudharmA sabhAva0 uddezaH 2 sU0 137 // 229 // jainelibrary.org
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education vanapaNDena ca parikSitAH, tAsAM ca nandApuSkariNInAM tridizi trisopAnapratirUpakANi prajJaptAni teSAM ca varNanaM toraNavarNanaM ca prAgvat // ' sabhAe NaM suhammAe' ityAdi, sabhAyAM sudharmmAyAM paD (mano ) gulikAsahasrANi prajJaptAni tadyathA - dve sahasre pUrvasyAM dizi dve pazcimAyAmekaM sahasraM dakSiNasyAmekamuttarasyAmiti, etAsu ca phalakanAgadantakamAlyadAmavarNanaM prAgvat // ' sabhAe NaM suhammAe' ityAdi, sabhAyAM sudharmAyAM SaD gomAnasikAH - zayyArUpAH sthAnavizeSAstAsAM sahasrANi prajJaptAni tadyathA dve sahasre pUrvasyAM dizi dve pazcimAyAmekaM dakSiNasyAmekamuttarasyAmiti, tAvapi phalakavarNanaM nAgadantavarNanaM dhUpaghaTikAvarNanaM ca vijayadvAravat / 'sabhAe NaM suhammAe' ityAdi ullokavarNanaM 'sabhAe NaM suhammAe' ityAdi bhUmibhAgavarNanaM ca prAgvat // tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA mahaM maNipIDhiyA paNNattA, sANaM maNipIDhiyA do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM joyaNaM bAhalleNaM savvamaNimatA // tIse NaM maNipIDhiyAe upiM ettha NaM mANavae NAma ceiyakhaMbhe paNNatte aTTamAI joyaNAI uhuM uccateNaM aDakosaM ubveheNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM chakoDIe chalaMse chaviggahite vairAmayabaddalasaMThite, evaM jahA mahiMdajjhayassa vaNNao jAva pAsAtIe // tassa NaM mANavakassa cetiyakhaMare uvariM chakkose ogAhittA hAvi chakkose vajjettA majjhe addhapaMcamesu joyaNesu ettha NaM bahave suvaNNarupamayA phalagA paM0, tesu NaM suvaNNarUpamaesa phalaesu bahave vairAmayA nAgadaMtA paNNattA, tesu NaM vairAmaesa nAgadaMtaesa bahave rayayAmatA sikkagA paNNattA // tesu NaM rayayAma w.jainelibrary.org
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 230 // Jain Education Inte afer bahave vairAmayA golavahasamuggakA paNNattA, tesu NaM vairAmaesa golavahasamuggae bahave jiNasakahAo saMnikkhittAo citi, jAo NaM vijayassa devassa aNNasiM ca bahUNaM vANamaMtarANaM devAya devINa ya acaNijAo baMdaNijAo pUryANijAo sakAraNijAo sammANaNijAo kalANaM maMgalaM devayaM cetiyaM pajjuvAsaNijjAo / mANavassa NaM cetiyakhaMbhassa riM aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA || tassa NaM mANavakassa cetiyakhaMbhassa puracchimeNaM ettha NaM egA mahAmaNipeDhiyA paM0, sANaM maNipeDhiyA do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM joyaNaM bAhalleNaM savvamaNimaI jAva paDivA // tIse NaM bhaNipeDhiyAe upiM ettha NaM ege mahaM sIhAsaNe paNNatte, sIhAsaNavaNNao // tassa NaM mANavagassa cetiyakhaMbhassa pacatthimeNaM ettha NaM egA mahaM maNipeDhiyA paM0 joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM addhajopaNaM bAhalleNaM savvamaNimatI acchA // tIse gaM maNipeDhiyAe upi ettha NaM ege mahaM devasyaNijje paNNatte, tassa NaM devasayaNijassa ayameyAve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA - nANAmaNimayA paDipAdA sovaNiyA pAdA nANAmamiyA pAyasIsA jaMbUNayamayAI gattAI vairAmayA saMdhI NANAmaNimate cice raiyAmatA tulI lohiyakkhamayA vivvoyaNA tavaNijamatI gaMDovahANiyA, se NaM devasayaNije ubhao bibboyaNe duhao uNNa majjheNayagaMbhIre sAliMgaNavahIe gaMgApulinavAluuddAlasAlisae otavitakkho 3 pratipattau manuSyA0 mANavaka stambhadeva zayanIyava. uddezaH 2 sU0 138 // 230 // ainelibrary.org
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte mallapapaDicchAyaNe suviracitarattANe rattaMsusaMvRte suramme AIgarUtacUraNavaNIyatUlaphAsama e pAsAIe // tassa NaM devasayaNijJassa uttarapurasthimegaM ettha NaM mahaI egA maNipIThikA paNNattA joyaNamegaM AyAmavikrameNaM addhajoyaNaM bANaM savyamaNimaI jAva acchA // tIse NaM maNipIDhiyAe upiM evaM mahaM khuDDae mahiMdajjhae paNNatte aTTamAI joyaNAI uhaM uccattenaM raati sodi addhako vikrameNaM veruliyAmayavahalahasaMThite taheva jAva maMgalA jhayA chattAtichatA // tassa NaM khuDumahiMdajjhayassa pacatthimeNaM ettha NaM vijayassa devassa cuppAlae nAma paharaNakose paNNatte // tattha NaM vijayassa devassa phaliharayaNapAmokkhA bahave paharaNarayaNA saMnikkhittA ciThThati, ujjalasuNisiyasUtikkhadhArA pAsAIyA || tIse NaM sabhAe suhammAe upi bahave aTTamaMgalagA jhayA chattAtichattA // ( sU0 138 ) 'tassa NaM bahusamaramaNIyassa bhUmibhAgaste'tyAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge, atra mahatI ekA maNipIThikA prajJaptA, dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAmekaM yojanaM bAhalyena sarvAtmanA maNimayI 'acchA' ityAdi prAgvat // 'tIse NamityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari mahAneko mANavakanAmA caityastambhaH prajJaptaH, aSTamAni-sArddhani sapta yojanAnyUrddhamucaistvena arddhakrozaM - dhanuHsahasramAnamudvedhena, arddhakrozaM viSkambhena pasrika :- paTkoTIkaH paDiprahika 'vairAmayavaTTalasaMThie' ityAdi mahendradhvajavad varNanamazeSamasyApi tAvadvaktavyaM yAvad 'bahavo sahassapattahatyagA savvarayaNAnayA acchA jAva paDiruvA' iti // 'tassa Na'mi $ ainelibrary.org
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** zrIjIvA- tyAdi, tasya mANavakasya caityastambhasyopari SaT kozAna avagAhya uparitanabhAgAt SaT krozAna varjayitveti bhAvaH, adhastAdapi SaT 3 pratipattI jIvAbhi krozAna varjayitvA madhye'rddhapaJcameSu yojaneSu bahave 'suvaNNarUppamayA phalagA' ityAdiphalakavarNanaM nAgadantavarNanaM sikagavarNanaM ca prA- manuSyA0 malayagi- gvat // 'tesu NamityAdi, teSu rajatamayeSu sikkeSu bahavo vannamayA golavRttAH samudgakAH, teSu ca vanamayeSu samudkeSu bahUni jinasa- | mANavakarIyAvRttiH kthIni saMnikSiptAni tiSThanti yAni vijayasya devasyAnyeSAM ca bahUnAM vAnamantarANAM devAnAM devInAM cArcanIyAni candanataH vandanIyAni stambhadevastutyAdinA pUjanIyAni puSpAdinA mAnanIyAni bahumAnakaraNataH satkAraNIyAni vastrAdinA kalyANaM maGgalaM daivataM caityamitibuddhyA zayanIyava. // 231 // paryupAsanIyAni // 'tassa Na'mityAdi, tasya mANavakasya caityastambhasya pUrvasyAM dizi atra mahatyekA maNipIThikA prajJaptA, yojanameka- uddezaH 2 mAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM bAhalyena sarvAtmanA maNimayI 'acchA' ityAdi prAgvat / / 'tIse Na'mityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari atra mahadekaM siMhAsanaM prajJaptaM tadvarNanaM zeSANi ca bhadrAsanAni tatparivArabhUtAni prAgvat // 'tassa NamityAdi, tasya mANavakanAmnazcaityastambhasya pazcimAyAM dizi atra mahatyekA maNipIThikA prajJaptA, eka yojanamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM bAhalyena 'savvamaNimayI' ityAdi prAgvat // 'tIse NamityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari atra mahadekaM (deva) zayanIyaM prajJapnaM, tasya ca devazayanIyasyAyametadrUpa: 'varNAvAsaH' varNakaniveza: prajJataH, tadyathA-nAnAmaNimayAH pratipAdA:-mUlapAdAnAM prativiziSTopaSTambhakaraNAya pAdAH / pratipAdAH 'sauvarNikAH' suvarNamayA: 'pAdAH' mUlapAdAH, jAmbUnadamayAni gAtrANi-IpAdIni vannamayA vantraratnapUritA: sandhayaH, hanAnAmaNimaye cicce' iti ciccaM nAma cyutaM bAnamityarthaH, nAnAmaNimayaM cyuta-viziSTavAnaM rajatamayI tUlI lohitAkSamayAni 'bibbomAyaNA' iti upadhAnakAni, Aha ca mUlaTIkAkAra:-"vivvoyaNA-upadhAnakAni ucyanta" iti, tapanIyamayyo gaNDopadhAnakAH / / 231 // jainelibrary.org Jain Education. dha
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ d se NaM devasayaNijje' ityAdi, tad devazayanIyaM 'sAliGganavartikaM' saha AliGganavA -zarIrapramANenopadhAnena yad tattathA 'u-| bhaovivvoyaNe' iti ubhayataH-ubhau-ziro'ntapAdAntAvAzritya vinoyaNe-upadhAne yatra tad ubhayatobivvoyaNaM 'duhato unnate' iti | ubhayata unnataM 'majjheNayagaMbhIre' iti, madhye ca nataM nimnatvAd gambhIraM ca mahattvAt natagambhIraM gaGgApulinavAlukAyA abadAlo-vidalanaM pAdAdinyAse'dhogamana miti bhAvaH tena 'sAlisae' iti sahazakaM gaGgApulinavAlukAvadAlasadRzaM, tathA 'oyaviya' iti viziSTaM parikarmitaM kSauma-kArpAsikaM dukUlaM-vastraM tadeva paTTa oyaviyomadukUlapaTTaH sa praticchAdanaM-AsvAdanaM yasya tattathA, 'AINagarU-11 yavaranavaNIyatUla phAse' iti prAgvat , 'rattaMsuyasaMvue' iti raktAMzu kena saMvRtaM raktAMzukasaMvRtam , ata eva suramyaM 'pAsAie' ityaadi| padacatuSTayaM prAgvat // 'tassa Na'mityAdi, tasya devazayanIyasya uttarapUrvasyAM dizi atra mahatyekA maNipIThikA prajJaptA, yojanamekamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM bAhalyena 'savamaNimayI acchA' ityAdi prAmbat // 'tIse NamityAdi. tasyA maNipIThikAyA upari | atra kSullako mahendradhvajaH prajJaptaH, tasya pramANaM ca varNakazca mahendradhvajavadvaktavyaH // 'tassa NamityAdi, tasya kSullakasya mahendradhvajasya | pazcimAyAM dizi atra vijayasya devasya sambandhI mahAna ekazcoppAlo nAma 'praharaNakozaH' praharaNasthAnaM prajJaptaM, kiMviziSTamityAha 'savvavairAmae acche jAva paDirUve' iti prAgvat // 'tattha NamityAdi, tatra coppAlakAbhidhAne praharaNakoze bahUni parigharatnapramu-15 sAkhANi praharaNaratnAni saMkSiprAni tiSThanti, kathambhUtAnI yata Aha-ujvalAni-nirmalAni sunizitAni-atitejitAni ata eva | tIkSNadhArANi prAsAdIyAnItyAdi prAgvat // 'tIse NaM sabhAe' ityAdi. tasyA: sudharmAyAH sabhAyA upari bahUnyaSTAvaSTau maGgalakAni, ityAdi sarva prAgvattAvaktavyaM yAvadvaH sahasrapatrahastakA: sarvaratnamayA acchA yAvatpratirUpAH // -htrkarxnxx Jain Education Inter For Private & Personel Use Only ainelibrary.org -
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 10-%%% 43 pratipatto manuSyA0 siddhAyata nAdhi0 uddezaH2 sU0139 " dhUvayavahivAo pukkhAkA tahevadAra sabhAe NaM sudhammAe uttarapurasthimeNaM ettha NaM ege mahaM siddhAyataNe paNNatte addhaterasa joyaNAI AyAmeNaM chajoyaNAI sakosAiM vikkhaMbheNaM nava joyaNAI uhuM uccatteNaM jAva gomANasiyA vattavyayA jA ceva sahAe muhammAe vattavvayA sA ceva niravasesA bhANiyabvA taheva dArA muhamaMDavA pecchAgharamaMDavA jhayA thUbhA ceiyarakkhA mahiMdajjhayA gaMdAo pukkhariNIo, taMoya sudhammAe jahA pamANaM maNaguliyANaM gomANasIyA dhUvayaghaDio taheva bhUmimAge ulloe ya jAva mnniphaase|| tassa NaM siddhAyataNassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA mahaM maNipeDhiyA paNNattA do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM joyaNaM bAhalleNaM sabvamaNimayI acchA0, tIse NaM maNipeDhiyAe upi ettha gaM ege mahaM devacchaMdae paNNatte do jovaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAiregAiM do joyaNAI uhUM uccatteNaM savvarayaNAmae acche // tattha NaM devacchaMdae aTThasataM jiNapaDimANaM jiNussehappamANamettANaM saMNikhittaM ciTThaha // tAsi NaM jiNapaDimANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahAtavaNijamatA hatthatalA aMkAmayAINakkhAI aMtolohiyakkhapariseyAI kaNagamayA pAdAkaNagAmayA gopphA kaNagAmatIo jaMghAo kaNagAmayA jANU kaNagAmayA UrU kaNagAmayAo gAyalaTTIo tavaNijamatIo NAbhIo riTThAmatIo romarAtIo tavaNijamayA cucuyA tavaNijamatA sirivacchA kaNagamayAo bAhAo kaNagamaIo pAsAo kaNagamatIo gIvAo rihAmate maMsu *-*- | // 232 // - Jain Education inte Hernelibrary.org
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ silappavAlamayA uTThA phalihAmayA daMtA tavaNijamatIo jIhAo tavaNijamayA tAlayA kaNagamatIo NAsAo aMtolohitakkhapariseyAo aMkAmayAiM acchINi aMtolohitakkhaparisetAI pulagamatIo diTThIo rihAmatIo tAragAo riTThAmayAI acchipattAI riTTAmatIo bhamuhAo kaNagAmayA kavolA kaNagAmayA savaNA kaNagAmayA NiDAlA vahA baharAmatIo sIsaghaDIo tavaNijamatIo kesaMtakesabhUmIo riTTAmayA uvrimuddhjaa| tAsiNaM jiNapaDimA pito pattayaM patteyaM chattadhArapaDimAo paNNattAo, tAo NaM chattadhArapaDimAo himaratatakaMdeMdasappakAsAI sakoreMTamalladAmadhavalAI AtapattAtiM salIlaM ohAramANIo ciTThati // tAsi NaM jiNapaDimANaM ubhao pAsiM patteyaM patteyaM cAmaradhArapaDimAo pannattAo. tAo NaM cAmaradhArapaDimAo caMdappahavairaveruliyanANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihatavaNijjujalavicittadaMDAo cilliyAo saMkhaMkakuMdadagarayaamatamathitapheNapuMjasaNNikAsAo suhamarayatadIhavAlAo dhavalAo cAmarAo salIlaM ohAremANIo ciTThati // tAsi NaM jiNapaDimANaM purato do do nAgapaDimAo do 2 jakkhapaDimAo do 2 bhUtapaDimAo do 2 kuMDadhArapaDimAo viNaoNayAo pAyavaDiyAo paMjaliuDAo saMNikkhittAo ciTThati savvarayaNAmatIo acchAo sahAo laNhAo ghaTThAo maTThAo NIrayAo NippaMkAo jAva pddiruuvaao|| tAsi NaM -COCKR-KARM A Jain Education in For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 pratipattau | manuSyA0 | siddhAyata nAdhi0 uddezaH2 | sU0139 zrIjIvA jiNapaDimANaM purato asataM ghaMTANaM asataM caMdaNakalasANaM evaM asataM bhiMgAragANaM evaM jIvAbhi. AyaMsagANaM thAlANaM pAtINaM supatiTThakANaM maNaguliyANaM vAtakaragANaM cittANaM rayaNakaraMDagANaM malayagi hayakaMThagANaM jAva usamakaMThagANaM pupphacaMgerINaM jAva lomahatthacaMgerINaM pupphapaDalagANaM aTThasayaM rIyAvRttiH tellasamuggANaM jAva dhUvagaDacchuyANaM saMNikhittaM ciTThati // tassa NaM sidvAyataNassa NaM uppi // 233 // bahave aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA uttimAgArA solasavihehiM rayaNehiM uvasobhiyA taMjahA-rayaNahiM jAva riTehiM / / (mU0139) 'sabhAe 'mityAdi, sabhAyAH sudharmAyA uttarapUrvasyAM dizi atra mahadekaM siddhAyatanaM prajJaptam , arddhatrayodaza yojanAnyAyAmena paT sakrozAni yojanAni viSkambhato nava yojanAnyUI muccaistvenetyAdi sarva sudharmAvadvaktavyaM yAvad gomAnasIvaktavyatA, tathA cAhahAjA ceva sabhAe sudhammAe vattavvayA sA ceva niravasesA bhANiyabvA jAva gomANasiyAo' iti, kimuktaM bhavati ?-yathA sudha AyA: sabhAyAH pUrvadakSiNottaravartIni trINi dvArANi, teSAM ca dvArANAM purato mukhamaNDapAH, teSAM ca mukhamaNDapAnAM purataH prekSAgRhamaNDapAH, teSAM ca prekSAgRhamaNDapAnAM puratazcaityastUpAH sapratimAH, teSAM ca caityastUpAnAM puratazcaityavRkSAH, teSAM ca caityavRkSANAM purato mahendradhvajAH, teSAM ca mahendradhvajAnAM purato nandApuSkariNya uktAH, tadanantaraM ca sabhAyAM sudharmAyAM SaD gulikAsahasrANi SaD gomAnasIsahasrANyapyuktAni tathA'trApi sarvamanenaiva krameNa niravazeSa baktavyam , ullokavarNanaM bahusamaramaNIyabhUmibhAgavarNanamapi tathaiva // tassa Na'mityAdi, tasya (siddhAyatanasya ) bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge atra mahatyekA maNipIThikA prajJaptA dve | - // 233 // Jain Education in For Private & Personel Use Only NMainelibrary.org
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ yojane AyAmaviSkambhAbhyAM yojanamekaM bAhalyena sarvamaNimayI acchA ityAdi prAgvat / tasyAzca maNipIThikAyA upari atra mahAneko devacchandakaH prajJaptaH sAtireke dve yojane Urddhamuccaistvena dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM sarvAtmanA ratnamayA acchA ityAdi prAgvat // 'tattha Na'mityAdi, tatra devacchandake 'aSTazatam' aSTAdhikaM zataM jinapratimAnAM jinotsedhapramANamAtrANAM paJcadhanu:zatapramANAnAmiti bhAvaH sannikSiptaM tiSThati // 'tAsi NaM jiNapaDimANa'mityAdi, tAsAM jinapratimAnAmayametadrUpo 'varNAvAsaH' varNakaniveza: prajJaptaH, tapanIyamayAni hastatalapAdatalAni 'aGkamayAH' aGkaratnamayA anta:-madhye lohitAkSaratrapratiSekA nakhA:, kanakamayyo jaGghAH, kanakamayAni jAnUni, kanakamayA UravaH, kanakamayyo gAtrayaSTayaH, tapanIyamayA nAbhayaH, riSTharatramayyo romarAjayaH, tapanIyamayA: 'cucukAH' stanAgrabhAgAH, tapanIyamayAH zrIvRkSAH ( vatsAH) 'zilApravAlamayAH' vidrumamayA oSThAH, sphaTikamayA dantAH, manIyamayyo jihvAH, tapanIyamayAni tAlukAni, kanakamayyo nAsikAH antarlohitAkSaratnapratisekA:, aGkamayAni akSINi antarlohitAkSapratisekAni, riSTharatnamayyo'kSimadhyagatAstArikAH, riSTharatnamayAni akSipatrANi, riSTharatnamayyo bhravaH, kanakamayAH kapolA:, hai kanakamayA: zravaNA:, kanakamayyo lalATapaTTikAH, vannamayyaH zIrSadikA:, tapanIyamayya: kezAntakezabhUmayaH, kezAnAmantabhUmaya: kezabhUmayazceti bhAvaH, riSThamayA upari mUrddhajA:-kezAH, tAsAM jinapratimAnAM pRSThata ekaikA chatradharapratimA hemarajatakundendu (samAna) prakAza sakoriTamAlyadAmadhavalamAtapatraM gRhItvA salIlaM dharantI tiSThati // 'tAsi NaM jiNapaDimANa'mityAdi, tAsAM jinapratimAnAM pratyekamubhayoH pArzvayor3he dve camaradhArapratime prajJapte, 'caMdappabhavairaveruliyanANAmaNirayaNakhacitadaMDAo' iti candraprabhaH-candrakAnto vanaM vaiDUrya ca pratItaM candraprabhavajravaiDUryANi zeSANi ca nAnAmaNiratnAni khacitAni yeSu daNDeSu te tathA, evaMrUpAzcitrAH-nAnApra Jain Education Intel For Private & Personel Use Only hinelibrary.org
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattau manuSyA0 siddhAyatanavarNanaM uddezaH2 sU0139 zrIjIvA- kArA daNDA yeSAM tAni tathA, sUtre strItvaM prAkRtatvAt , 'suhumarayayadIhavAlAo' iti sUkSmAH-lakSNA rajatasya-rajatamayA vAlA jIvAbhi0 yeSAM tAni tathA, 'saMkhakakuMdadagarayaamayamahiyapheNapuMjasannikAsAo dhavalAo cAmarAo' iti pratItaM cAmarANi gRhItvA salIla malayagi-18vIjayantyastiSThanti // tAsi NamityAdi, tAsAM jinapratimAnAM purato dve dve nAgapratime dve dve yakSapratime dve dve bhUtapratime dve dve rIyAvRttiHlAkuNDadhArapratime saMnikSipte tiSThataH, tAzva 'savvarayaNAmaIo acchAoM' ityAdi prAgvat // 'tattha Na'mityAdi, tasmin' devacchandake | jinapratimAnAM purato'STazataM ghaNTAnAmaSTazataM candanakalazAnAmaSTazataM bhRGgArANAmaSTazatamAdarzAnAmaSTazataM sthAlAnAmaSTazataM pAtrINAmaSTa- // 234 // zataM supratiSThAnAmaSTazataM manogulikAnA-pIThikAvizeSarUpANAmaSTazataM vAtakarakANAmaSTazataM citrANAM ratnakaraNDakANAmaSTazataM yaka-I ANThAnAmaSTazataM gajakaNThAnAmaSTazataM narakaNThAnAmaSTazataM kiMnarakaNThAnAmaSTazataM kiMpuruSakaNThAnAmaSTazataM mahoragakaNThAnAmaSTazataM gandharvakaNThAnAmaSTazataM vRSabhakaNThAnAmaSTazataM puSpacaGgerINAmaSTazataM mAlyacaGgerINAmaSTazataM cUrgacaGgerIgAmaSTazataM gandhacaGgerINAmaSThazataM vastracaGgerINAmaSTazatamAbharaNacaGgerINAmaSTazataM lomahastacaGgerINAM lomahastakA-mayUrapicchapujanikAH aSTazataM puSpapaTala kAnAmaSTazataM mAlyapaTalakAnAM mutkalAni puSpANi grathitAni mAlyAni aSTazataM cUrNapaTalakAnAm , evaM gandhavastrAbharaNasiddhArthalomahastakapaTalakAnAmapi pratyeka pratyekamaSTazataM vaktavyam , aSTazataM siMhAsanAnAmaSTazataM chatrANAmaSTazataM cAmarANAmaSTazataM tailasamudrakAnAmaSTazataM koSThasamudrakAnAmaSTazataM coyakasamudga kAnAmaSTazataM tagarasamudkAnAmaSTazatamelAsamudrakAnAmaSTazataM haritAla samudgakAnAmaSTazataM hiGgulakasamudkAnAmaSTazataM manaHzilAsamudkAnAmaSTazataM aMjanasamudgakAnAM, sarvANyapyetAni tailAdIni paramasurabhigandhopetAni draSTavyAni, aSTazataM dhvajAnAm , atra saGgrahaNigAthe-'vaMdaNakalasA bhiMgAragA ya AyaMsagA ya thAlA y|paaiio supaiTTA maNaguliyA vAyakaragA ya // 1 // M // 234 // Jain Education For Private & Personel Use Only OMjainelibrary.org
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ cittA rayaNakaraMDA hayagayanarakaMThagA ya caMgerI / paDalA siMhAsaNachattacAmarA samuggayaka (ju)yA ya // 2 // " aSTazataM dhUpakaDucchukAnAM | saMnikSiptaM tiSThati // tassa Na'mityAdi, tasya siddhAyatanasya upari aSTAvaSTau maGgalakAni, dhajacchatrAtichatrAdIni tu prAgvat // tassa NaM siddhAyayaNassa NaM uttarapurathimeNaM ettha NaM egA mahaM uvavAyasabhA paNNattA jahA sudhammA taheva jAva gomANasIo uvavAyasabhAevi dArA muhamaMDavA savvaM bhUmibhAge taheva jAva maNiphAso (suhammAsabhAvattavyayA bhANiyabvA jAva bhUmIe phaaso)|| tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA mahaM maNipeDhiyA paNNattA joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM aDajoyaNaM bAhalleNaM savvamaNimatI acchA, tIse NaM maNipeDhiyAe uppi ettha NaM ege mahaM devasayaNije paNNatte. tassa NaM devasayaNijassa vaNao. uvavAyasabhAe NaM upi adRhamaMgalagA jhayA chattAtichattA jAva uttimAgArA, tIse NaM uvavAyasabhAe uttarapuracchimeNaM ettha NaM ege mahaM harae paNNatte, se NaM harae addhaterasajoyaNAI AyAmeNaM chakosAtiM joyaNAI vikkhaMbheNaM dasa joyaNAI ubveheNaM acche saNhe vaNao jaheba NaMdANaM puskhariNINaM jAva toraNavaNNao, tassa NaM haratassa uttarapurathimeNaM ettha NaM egA mahaM abhiseyasabhA paNNattA jahA sabhAsudhammA taM ceva niravasesaM jAva gomANasIo bhUmibhAe ulloe taheva // tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe estha NaM egA mahaM maNipeDhiyA paNNattA joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM jIca040 Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 235 // Jain Education In addhajoyaNaM bAhalleNaM savvamaNimayA acchA // tIse NaM maNipeDhiyAe upi ettha NaM mahaM ege sIhAsaNe paNNatte, sIhAsaNavaNNao aparivAro // tattha NaM vijayassa devassa subahu abhiseke bhaMDe saMNikkhitte ciTThati, abhiseyasabhAe upi aTThaTThamaMgalae jAva uttimAgArA solasavidhehiM alaMkAriyasabhAvattavvayA rayaNehiM, tIse NaM abhiseyasabhAe uttarapuratthimeNaM ettha NaM egA bhANiyavvA jAva gomANasIo maNipeDhiyAo jahA abhiseyasabhAe uppiM sIhAsaNaM sa (a)parivAraM // tattha NaM vijayassa devassa subahu alaMkArie bhaMDe saMnikkhitte ciTThati, uttimAgArA alaMkAriyao upiM maMgalagA jhayA jAva (chattAi chattA) / tIse NaM AlaMkAriyasahAe uttarapurasthi meNaM ettha NaM egA mahaM vavasAtasabhA paNNattA, abhiseyasabhAvattabvayA jAva sIhAsaNaM aparivAraM // ta (e) sthaNaM vijayassa devassa ege mahaM potthayarayaNe saMnikkhitte ciTThati, tastha NaM potthayarayaNassa ayameve vaNNAvAse pannatte, taMjahA -- riTThAmatIo kaMbiyAo [rayatAmatAtiM pattakAI riTThAmayAtaM akkharAI] tavaNijamae dore NANAmaNimae gaMThI (aMkamayAI pattAiM ) veruliyamae lippAsaNe tavaNijamatI saMkalA rihamae chAdane riTThAmayA masI vairAmayI lehaNI riTThAmayAI akkharAI dhammie satthe vavasAyasabhAe NaM upi aTTamaMgalagA jhayA chattAtichattA uttimAgAreti / tIse NaM 3 pratipattau tiryagadhi kAre si. ddhAyatana varNanaM uddezaH 2 sU0 140 // 235 // ainelibrary.org
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter vavasA (uvavA)yasabhAe uttarapuracchimeNaM ege mahaM belipeDhe paNNatte do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM joyaNa bAhalleNaM savvarayatAmae acche jAva paDirUve // ettha NaM tassa NaM balipeDhassa uttarapuratithameNaM egA mahaM NaMdApukkhariNI paNNattA jaM ceva mANaM harayassa taM caiva savvaM // ( sU0 140 ) 'tassa Na' mityAdi, tasya siddhAyatanasya uttarapUrvasyAmatra mahatyekA upapAtasabhA prajJaptA, tasyAzca sudharmmAsabhAyA iva pramANaM trINi dvArANi teSAM ca dvArANAM purato mukhamaNDapA ityAdi sarve tAvadvaktavyaM yAvad gomAnasIvarNanaM, tadanantaramulokavarNanaM tato bhUmibhAgavarNanaM tAvad yAvanmaNInAM sparzaH, tathA cAha- 'suhammasabhAvattavvayA bhANiyavvA jAva bhUmIe phAso' iti / 'tassa Na'mityAdi, tasya ca bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'tra mahatyekA maNipIThikA prajJaptA, yojanamekamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM vAhalyena sarvAtmanA maNimayI acchA ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat, tasyAzca maNipIThikAyA upari atra mahadekaM devazayanIyaM prajJaptaM, tasya svarUpavarNanaM yathA sudharmAyAM sabhAyAM devazayanIyasya tasya tathA draSTavyaM tasyA api upapAtasabhAyA upari aSTAvaSTau maGgalakAnItyAdi prAgvat // 'tIse Na' mityAdi, tasyA upapAtasabhAyA uttarapUrvasyAM dizi atra mahAneko hRdaH prajJaptaH, arddhatrayodaza yojanAnyAyAmena paD yojanAni sakrozAni viSkambhena daza yojanAnyudvedhena 'acche saNhe rayayAkUle' ityAdi nandApuSkariNIvatsarvaniravazeSaM vAcyaM tathA cAha - 'AyAmutrveheNaM vikkhaMbheNaM vannao jo ceva naMdApukkhariNINa' miti || ' tIse Na' mityAdi, sa ida 1 atra prathamaM jIrNa pustake naMdApuSkariNIvivecanaM varttate pazcAt valipIThasya paraM ca TIkAyAM prathamaM valipIThasya pazcAt naMdAyAH, etadanusAreNa mayA'pyatraivaM likhitaM 2 asyA vakSyamANavyAkhyAyA mUlapATho na dRzyate pustakeSu. Jainelibrary.org
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- ekayA padmavaravedikayA ekena ca vanakhaNDena sarvataH samantAtsaMparikSiptaH, padmavaravedikAyA varNanaM vanapaNDavarNanaM ca tAvad yAvat | 13 pratipattI jIvAbhilAtattha NaM vahave vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti jAva viharaMtI'ti, tasya hadasya 'tridizi' tisRSu dikSu trisopAnapratirUpakANi | tiryagadhimalayagiprajJaptAni, teSAM ca trisopAnapratirUpakANAM toraNAnAM ca (varNanaM pUrvavat ) 'tassa Na'mityAdi, tasya hRdasya uttarapUrvasyAM dizi atra | kAre sirIyAvRttiH |mahatyekA'bhiSekasabhA prajJaptA, sA'pi pramANasvarUpadvAramukhamaNDapaprekSAgRhamaNDapacaityastUpavarNanAdiprakAreNa sudharmAsabhAvattAvadvaktavyA yA-1* ddhAyatana|vad gomAnasIvaktavyatA, tadanantaraM tathaivollokavarNanaM bhUmibhAgavarNanaM ca tAvad yAvanmaNInAM sparzaH // 'tassa NamityAdi, tasya bahu-18 varNana // 236 // samaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge atra mahatyekA maNipIThikA prajJaptA yojanamekamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM bAhalyena uddezaH2 sarvAtmanA maNimayI 'acchA sahA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat // 'tIse NamityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari atra mahadekaM sU0140 siMhAsanaM prajJaptaM, siMhAsanavarNakaH prAgvat , navaramatra parivArabhUtAni bhadrAsanAni na vaktavyAni // 'tattha NamityAdi, tasmin siMhAsane vijayasya devasya yogyaM subahu 'abhiSekabhANDam' abhiSekopaskaraH saMnikSiptaH tiSThati, tasyAzcAbhiSekasabhAyA uttarapUrvasyAM dizi atra mahatyekA'laGkArasabhA prajJaptA, sA ca pramANasvarUpadvAratrayamukhamaNDapaprekSAgRhamaNDapAdivarNanaprakAreNAbhiSekasabhAvattAvadvaktavyA yAvaMdaparivAraM siMhAsanam // 'tattha Na'mityAdi, 'tatra' siMhAsane vijayadevasya yogyaM subahu 'AlaGkArikam alaGkArayogyaM bhANDa | saMnikSiptaM tiSThati // 'tIse Na'mityAdi, tasyA alaGkArasabhAyA uttarapUrvasyAM dizi atra mahatyekA vyavasAyasabhA prajJaptA, sA cAbhiSekasabhAvatpramANasvarUpadvAratrayamukhamaNDapAdivarNakaprakAreNa tAvadvaktavyA yAvadaparivAraM siMhAsanam // ettha Na'mityAdi, 'atra' siMhA // 236 // 1 atra saMbaMdhakhuTito dRzyate. SACREACHESEASO -ACCAAAAAACHCOO For Private Personal Use Only inelibrary.org Jan Education inte
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In sane mahadekaM pustakaranaM saMnikSitaM tiSThati, tasya ca pustakaratnasyAyametadrUpaH 'varNAvAsaH' varNaka nivezaH prajJaptaH -- 'riSTha mayyau' riSTharatnAmike kambike puSTake iti bhAva:, rajatamayo ( tapanIyamayo ) davarako yatra patrANi protAni santi, nAnAmaNimayo granthirdavarakasyAdau yena patrANi na nirgacchanti 'aGkamayAni' aGkaratnamayAni patrANi nAnAmaNi (vaiDUrya) mayaM lippAsanaM -mapIbhAjanamityarthaH, tapanIyamayI zRGkhalA maSIbhAjanasatkA riSTharatnamayamuparitanaM tasya chAdanaM 'riSThamayI' riparatnamayI maSI vazramayI lekhinI riSTamayAnyakSarANi dhArmikaM lekhyaM, tasyAzca | upapAtasabhAyA uttarapUrvasyAM dizi mahadekaM valipIThaM prajJataM dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM yojanamekaM bAhalyena 'acche saNhe' ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat || 'tassa Na' mityAdi, tasya balipIThasya uttarapUrvasyAM dizi atra mahatyekA nandApuSkariNI prajJaptA, sA ca hRdapramANA, hadasyeva ca tasyA api trisopAnavarNanaM toraNavarNanaM ca prAgvat // tadevaM yatra yAdRgbhUtA ca rAjadhAnI vijayasya devasya tadetad upavarNitaM samprati vijayo devastatrotpannastadA yadakarod yathA ca tasyAbhipeko'bhavattadupadarzayati -- te kANaM teNaM samaeNaM vijae deve vijayAe rAyahANIe uvavAtasabhAe devasayaNijaMsi devadUsaMtarite aMgulassa asaMkhejati bhAgamettIe boMdIe vijayadevattAe uvavaNNe / tae NaM se vijaye deve aNovavaNNamettae ceva samANe paMcavihAe pajjattIe pajjattIbhAvaM gacchati, taMjahA - AhArapajjatIe sarIrapajjattIe iMdiyapajjantIe ANApANupajattIe bhAsAmaNapajjattIe // tae NaM tassa vijayassa devarasa paMcavihAe pajattIe pajjantIbhAvaM gayassa ime eyArUve ajjhatithae ciMtie patthite maNogae kappe samuppajitthA - kiM me pucvaM seyaM kiM me pacchA seyaM kiM me puvikara jainelibrary.org
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 237 // Jain Education In NijjaM kiM me pacchA karaNijaM kiM me puvvi vA pacchA vA hitAe suhAe khemAe NIssesayAte aNugAmiyattAe bhavissatItika evaM saMpeheti / tate NaM tassa vijayassa devassa sAmANiyaparisovavaNNagA devA vijayassa devassa imaM etArUvaM ajjhatthitaM ciMtiyaM patthiyaM maNogayaM saMkapa samupaNaM jANittA jeNAmeva se vijae deve teNAmeva uvAgacchati teNAmeva uvAgacchittA vijayaM devaM karatalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali ka jaeNaM vijaeNaM baddhAveMti jaeNaM vijaeNaM vadvAvettA evaM vayAsI - evaM khalu devANuppiyANaM vijayAe rAyahANIe siddhAyatasi asataM jiNapaDimANaM jigussehapamANamettANaM saMnikkhittaM ciTThati sabhAe ya sudhammAe mANava cetiyakhaM vairAmaesa golavahasamuggatesu bahUo jiNasakahAo sannikkhitAo citi jAo NaM devANuppiyANaM annesiM ca bahUNaM vijayarAyahANivatthavvANaM devANaM devINa ya acaNijAo baMdaNijAo pUyaNijAo sakkAraNijAo sammANaNijAo kallANaM maMgalaM devayaM cetiyaM pajjuvAsaNijAo etaNNaM devANuppiyANaM puvvipi seyaM etaNNaM devANuppiyANaM pacchAvi seyaM etaNaM devA0 pucci karaNijaM pacchA karaNijjaM etaNNaM devA0 puThiMba vA pacchA vA jAva ANugAmittAne bhavissatItikaTTu mahatA mahatA jaya (jaya) saddaM paraMjaMti / tae NaM se vijae deve tesiM sAmANiyaparisovavaNNagANaM devANaM aMtie eyamahaM socA Nisamma haTTa tuTTa jAva hiyate devasayaNijjA 3 pratipattau tiryagadhi kAre vijayadevAbhi pekaH uddezaH 2 sU0 141 // 237 // jainelibrary.org
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int o abhuTTe 2 tA divvaM devadUsajuyalaM parihei 2 ttA devasayaNijAo pacoruhadda 2 hissA upapAtasabhAo puratthimeNaM vAreNa Niggacchadda 2 ntA jeNeva harate teNeva uvAgacchati uvAgacchittA harayaM aNupadAhiNaM karemANe karemANe puratthimeNaM toraNeNaM aNuSpavisati 2 tA purathimilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM paJcoruhati 2 harayaM ogAhati 2 tA jalAvagAhaNaM kareti 2 tA jalamajaNaM kareti 2 tA jalakiDe kareti 2ttA AyaMte cokkhe paramasUtibhUte haratAto paccattarati 2ttA jeNAmeva abhiseyasabhA teNAmeva uvAgacchati 2ttA abhiseyasabhaM padAhiNaM karemANe puratthimilleNaM bAreNaM aNupavisati 2ttA jeNeva sae sIhAsaNe teNeva uvAgacchati 2 sA sIhAsaNavaragate puracchAbhimuhe sapiNa sapaNe // tate NaM tassa vijayassa devassa sAmANiyaparisovavaNNagA devA abhiogite deve sahAveMti 2ttA evaM vayAsI - khippAmeva bho devANuppiyA ! vijayassa devassa mahatthaM mahagdhaM maharihaM vipulaM iMdAbhiseyaM vaTTaveha // tate NaM te AbhiogitA devA sAmANiyaparisovavaNNehiM evaM vRttA samANA haTTa jAva hitayA karatalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM devA tahatti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuti 2 tA uttarapuratthimaM disIbhAgaM avakkamati 2 sA asooremugdhAraNaM samohati 2ttA saMkhejjAI joyaNAI daMDaM NisaraMti taM0 - rayaNANaM jAva riTThA, ahAbAre poggale parisAti 2 tA ahAmuhame poggale pariyAryati 2 tA docaMpi gheu jainelibrary.org
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH / / 238 // Jain Education In vviyasamugdhAeNaM samohati 2 ttA aTTasahassaM sovaNiyANaM kalasANaM aTTasahassaM ruppAmayANaM kalasANaM aTThasahassaM maNimayANaM ahasahassaM suvaNNaruppAmayANaM ahasahassaM suvaNNamaNimayANaM assaM ruppAmaNimayANaM aTTasahassaM suvaNNaruppAmatANaM aTTasahassaM bhomejANaM aTTasahassaM bhiMgAra gANaM evaM AyaMsagANaM ghAlANaM pAtINaM supatikANaM cittANaM rayaNakaraMDagANaM puSkacaMgerINaM jAva lomahatthacaMgerINaM puSkapaDalagANaM jAva lomahatthaga paDalagANaM asataM sIhAsaNANaM chattANaM cAmarANaM avapaDagANaM bahakANaM tavasiSyANaM khorakANaM pINakANaM tellasamuggakANaM aTTha sataM dhUkacchuANaM viuvvaMti te sAbhAvie viuccie ya kalase ya jAva dhUvakaDucchue ya gehUMti geNhittA vijayAto rAyahANIto paDinikkhamaMti 2ttA tAe ukkidvAe jAva uddhRtAe divvAe devagatIe tiriyamasaMkhe jANaM dIvasamuddANaM majjhaM majjheNaM vIyIvayamANA 2 jeNeva khIrode samudde teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA khIrodagaM girihantA jAtiM tattha uppalAI jAva satasahassapattAtiM tAtiM giti 2 ttA jeNeva pukkharode samudde teNeva uvAgacchati 2 tA pukkharodagaM gehati pukkharodagaM giNhittA jAtiM tattha uppalAI jAva satasahassapattAI tAI giNhati 2 tA jeNeva samayakhette jeNeva bharaheravayAtiM vAsAI jeNeva mAgadhavaradAmapabhAsAI titthAI teNeva uvAgacchati teNeva uvAgacchittA titthodagaM giNhati 2ttA titthamaTTiyaM geNhaMti 2ttA jeNeva gaMgAsiM 3 pratipacau tiryagadhi kAre vija yadevAbhi pekaH uddezaH 2 sU0 141 // 238 // jainelibrary.org
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhurattArattavatIsalilA teNeva uvAgacchaMti 2ttA saritodagaM gehaMti 2ttA ubhao taDamaTTiyaM gepahaMti geNhittA jeNeva cullahimavaMtasiharivAsadharapavvatA teNeva uvAgacchaMti, teNeva uvAgacchittA savvatUvare ya savvapupphe ya savvagaMdhe ya savvamalle ya savvosahisiddhatthae giNhaMti sabyosahisiddhatthae giNhittA jeNeva paumaddahapuMDarIyadahA teNeva uvAgacchaMti teNeva 2 dahodagaM gepahaMti jAti tattha uppalAI jAva satasahassapattAI tAiM geNhaMti tAI giNhittA jeNeva hemavayaheraNNavayAI vAsAI jeNeva rohiyarohitaMsasuvaNNakUlaruppakUlAo teNeva uvAgacchaMti 2ttA salilodagaM gehaMti 2 ttA ubhao taDamaTTiyaM giNhaMti geNhittA jeNeva saddAvAtimAlavaMtapariyAgA vavetaDapabvatA teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA savvatuvare ya jAva savvosahisiddhatthae ya geNhaMti, siddhatthae ya geNhittA jeNeva mahAhimavaMtaruppivAsadharapavvatA teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA savapupphe taM ceva jeNeva mahApaumaddahamahApuMDarIyaddahA teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA jAI tattha uppalAiM taM ceva jeNeva harivAse rammAvAseti jeNeva harakAntaharikaMtaNarakaMtanArikatAo salilAo teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA salilodagaM gehaMti salilodagaM geNhittA jeNeva viyaDAvaigaMdhAvativaveyaDDapabvayA teNeva uvAgacchaMti savvapupphe ya taM ceva jeNeva NisahanIlavaMtavAsaharapavvatA teNeva uvAgacchaMti teNeva uvA En El For Private Personel Use Only Mr.jainelibrary.org
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattau | tiryagadhi sakAre vija // 239 // yadevAbhiSekaH uddezaH2 sU0141 gacchittA savvatUvare ya taheva jeNeva tigicchidahakesaridahA teNeva uvAgacchaMti 2tsA jAI tattha uppalAiM taM ceva jeNeva puvvavidehAvaravidehavAsAI jeNeva sIyAsIoyAo mahANaIo jahA NaIo jeNeva savvacakkavadivijayA jeNeva savvamAgahavaradAmapabhAsAI titthAI taheva jaheva jeNeva savvavakkhArapavvatA savvatuvare ya jeNeva savvaMtaraNadIo salilodagaM gehaMti 2taM ceva jeNeva maMdare pavvate jeNeva bhaddasAlavaNe teNeva uvAgacchaMti savvatuvare ya jAva sabbosahisiddhatthae giNhaMti 2ttA jeNeva NaMdaNavaNe teNeva uvAgacchai 2ttA savvatuvare jAva savvosahisiddhatthe ya sarasaM ca gosIsacaMdaNaM giNhaMti 2 ttA jeNeva somaNasavaNe teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA savvatuvare ya jAva sabvosahisiddhatthae ya sarasagosIsacaMdaNaM divvaM ca sumaNadAmaM geNhati geNhittA jeNeva paMDagavaNe teNAmeva samuvAgacchaMti teNeva samuvA02ttA savvatUvare jAva savvosahisiddhatthae sarasaM ca gosIsacaMdaNaM divvaM ca sumaNodAmaM dadarayamalayasugaMdhie ya gaMdhe geNhaMti 2 ttA egato milaMti 2ttA jaMbUddIvassa purathimilleNaM dAreNaM NiggacchaMti purathimilleNaM niggacchittA tAe ukiTAe jAva divAe devagatIe tiriyamasaMkhejANaM dIvasamudANaM majhamajheNaM vIyIvayamANA 2 jeNeva vijayA rAyahANI teNeva uvAgacchaMti 2ttA vijayaM rAyahANiM aNuppayAhiNaM karemANA 2 jeNeva abhiseyasabhA jeNeva vijae deve teNeva uvAgacchaMti 2ttA karatalapari // 239 // Jan Education For Private Personal use only K w.jainelibrary.org
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24-SCIRC ggahitaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTa jaeNaM vijaeNaM vadAveti vijayassa devassa taM mahatthaM mahAcaM maharihaM vipulaM abhiseyaM uvaTThati // tate NaM taM vijayadevaM cattAri ya sAmANiyasAhassIo cattAri aggamahisIo saparivArAo tiNi parisAo satta aNiyA satta aNiyAhivaI solasa AyarakkhadevasAhassIo anne ya bahave vijayarAyadhANivatthavvagA vANamaMtarA devAya devIo ya tehiM sAbhAvitehi uttaraveuvitehiM ya varakamalapatihANehiM surabhivaravAripaDipuNNehiM caMdaNakayacacAtehiM AviddhakaMTheguNehiM paumuppalapidhANehiM karatala sukumAlakomalapariggahiehiM aTTasahassANaM sovaNiyANaM kalasANaM rUppamayANaM tAva aTTasahassANaM bhomeyANaM kalasANaM savvodaehiM savvamaTiyAhiM savvatuvarehiM savvapupphehiM jAva samvosahisiddhatthaehiM saviDIe savvajuttIe savvavaleNaM sabasamudaeNaM savvAyareNaM savvavibhUtie savvavibhUsAe savyasaMbhameNaM savvoroheNaM savvaNADaehiM savvapupphagaMdhamallAlaMkAravibhUsAe savvadivvatuDiyaNiNAeNaM mahayA iDDIe mahayA juttIe mahayA baleNaM mahatA samudaeNaM mahatA turiyajamagasamagapaDappavAditaraveNaM saMkhapaNavapaDahabharijhallarivaramuhimuravamuyaMgaduMduhihuDukkaNigyosasaMninAditaraveNaM mahatA mahatA iMdAbhisegeNaM abhisiMcaMti // tae NaM tassa vijayassa devassa mahatA mahatA iMdAbhisegaMsi vahamANaMsi appegatiyA devA NacodagaM NAtimadviyaM paviralaphusiyaM divvaM surabhiM rayareNuviNAsaNaM gaMdhodgavAsaM - Jain Eduent an in For Private & Personel Use Only T Hjainelibrary.org -
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattau | tiyaMgadhikAre vija| yadevAbhi Seka // 24 // uddezaH2 sU0141 vAsaMti, appegatiyA devA NihatarayaM NaharayaM bhaTTarayaM pasaMtarayaM uvasaMtarayaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM rAyahANiM sambhitarabAhiriyaM AsitasammajitovalitaM sittasuisammaTTharatyaMtarAvaNavIhiyaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM rAyahANi maMcAtimaMcakalitaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM rAyahANiM NANAviharAgaraMjiyaUsiyajayavijayavejayantIpaDAgAtipaDAgamaMDitaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM rAyahANiM lAulloiyamahiyaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradiNNapaMcaMgulitalaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM uvaciyacaMdaNakalasaM caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM AsattosattavipulavavagdhAritamalladAmakalAvaM kareMti, appegaiyA devA vijayaM rAyahANiM paMcavaNNasarasasurabhimukkapupphapuMjovayArakalitaM kareMti, appegaiyA devA vijayaM kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkadhUvaDajjhaMtamaghamaghetagaMdhuddhayAbhirAmaM sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavadhibhUyaM karaMti, appegaiyA devA hiraNNavAsaM vAsaMti, appegaiyA devA suvaNNavAsaM vAsaMti, appegaiyA devA evaM rayaNavAsaM vaharavAsaM pupphavAsaM mallavAsaM gaMdhavAsaM cuNNavAsaM vatthavAsaM AharaNavAsaM, appegaiyA devA hiraNNavidhi bhAiMti, evaM suvaNNavidhi rayaNavidhiM vatiravidhiM puSphavidhi mallavidhi cuNNavidhi gaMdhavidhi vatthavidhi bhAiMti AbharaNavidhiM // appegatiyA devA duyaM NavidhiM uvadaMseMti appegatiyA // 240 // Jain Education in Drainelibrary.org
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ vilaMbitaM NavihiM uvadaMseMti appegaiyA devA itavilaMbitaMNAma Navidhi uvadaMti appegatiyA devA aMciyaM Navidhi uvadaMseMti appegatiyA devA ribhitaM Navidhi uvadaMseMti a0 aMcitaribhitaM NAma divvaM Navidhi uvadaMseMti appegatiyA devA ArabhaDaM Navidhi uvadaMti appegatiyA devA asolaM Navidhi ucaIsani appeganiyA devA ArabhaDabhasolaM NAma divvaM Navidhi uvadaMti appezatiyA devA uppAyaNivAyapadhusaM saMkuciyapasAriyaM riyAriyaM bhaMtasaMbhaMtaM NAma divaM NavidhiM uvadaMseMti appeganiyA devA caravidhaM vAtiyaM bAdaMti, taMjahAtataM vitataM ghaNaM susira, appegatiyA devA ca utrinaM geyaM gAtaMti, taMjahA-ukkhisayaM pavattayaM maMdAyaM roidAvasANaM, appegatiyA deza ca uvidha abhiNayaM abhiNayaMti, jahA-diDhatiyaM pADaMtiyaM sAmantovaNivAtiyaM logamajjhAvasANiyaM, apapegatiyA devA pIgaMti appegatiyA devA bukAreMti appegatiyA deza taMDaveMti appe0 lAsaMni appegatiyA devA pINaMti vukAreti taMDaveMni lAsaMti appegatiyA devA vukkArati appegatiyA devA apaphoDaMti apegatiyA devA vaggaMni appegatiyA devA tivatiM chidaMti appegatiyA devA apphoDeMti vagaMti tivati chideti appegatithA devA hatahesiyaM kareMti appegatiyA devA hathigulagulAiyaM kareMti appegatiyA devA rahaghaNaghaNAtiraM karati appegatiyA devA hayahemiyaM karaMti itthigulagulAiyaM kareMti raghaNaghaNAiyaM kareMti - jI0sa042 Jain Education For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 241 // Jain Education Int appegatiyA devA uccholeti appegatiyA devA paccholeti [appegatiyA devA ukviTThi kareMti ] appeganiyA devAkaDIo kareMti appegatiyA devA uccholeti paccholiMti ukkiDio kareMti appegatiyA devAsIhaNAdaM kareti appegatiyA devA pAdadaddarayaM kareMti appegatiyA devA bhUmicaveDaM dalayaMti appegatiyA devA sIhanAdaM pAdadaddarayaM bhUmicaveDaM dalayaMti appegatiyA devA hakAreti appegatiyA devA bukAraMti appegatiyA devA dhakkAreti appe0 pukAreti appegatiyA devAnAmA sAta appegatiyA devA hakkAreti bukkAreti thakkAreti pukAreti NAmAI sArvati appeganiyA devA upapataMti appegatiyA devA NivayaMti appegatiyA devA parivaryati appegatiyA devA upayaMti NivayaMti parivayaMti appegatiyA devA jaleti appegatiyA devA tavaMti appegatiyA devA patati appegatiyA devA jalaMti tavaMti patavaMti appegaiyA devA gajeMti appegajhyA devA vijuyAyaMti appegaiyA devA vAsaMti adhyegaiyA devA gajaMti vijuyAyaMti vAsaMti appegatiyA devA deva sannivArya kareMti appegatiyA devA devakaliyaM kareMti appegaiyA devA devakahakahaM kareMtiagatiyA devA kareMti appegatiyA devA devasannivArya devakaliyaM devakahakahaM devaduduha kareMti appegaliyA devA devajjoya kareMti appegatiyA devA vijayAraM kareti appeganiyA devA cegarai kareMti appegatiyA devA devujoyaM vijunAraM celukvevaM kareti appegatiyA devA upapa pratipattau bijayade vAbhiSeka uddezaH 2 tu0 141 // // 241 / / jainelibrary.org
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ -M. COM. lahatthagatA jAva sahassapatta0 ghaMTAhatthagatA kalasahatthagatA jAva dhUvakaTucchahatthagatA haTTa tuTTA jAva harisavasavisappamANahiyayA vijayAe rAyahANIe sabbato samaMtA AdhAveMti paridhAvati // tae NaM taM vijayaM devaM cattAri sAmANiyasAhassIo cattAri aggamahisIo saparivArAo jAva solasaAyarakkhadevasAhassIo aNNe ya bahave vijayarAyahANIvatthavvA vANamaMtarA devA ya devIo ya tehiM varakamalapatihANehiM jAva asateNaM sovaNiyANaM kalasANaM taM ceva jAva aTThasaeNaM bhomejANaM kalasANaM sambodagehiM savvamaTTiyAhiM savvaturvarehiM savapupphehiM jAva sabyosahisiddhatthaehiM sabbiDDIe jAva nigghosanAiyaraveNaM mahayA 2 iMdAbhiseeNaM abhisiMcaMti 2 patteyaM 2 sirasAvattaM aMjaliM kaha evaM vayAsi-jaya jaya naMdA! jaya jaya bhaddA! jaya jaya naMda bhaI te ajiyaM jiNehi jiyaM pAlayAhi ajitaM jiNehi sattupakkhaM jitaM pAlehi mittapakkhaM jiyamajjhe vasAhi taM deva! niruvasaragaM iMdo iva devANaM caMdo iva tArANaM camaro iva asurANaM dharaNo iva nAgANaM bharaho iva maNuyANaM bahaNi paliovamAiM bahaNi sAgarovamANi ca uNhaM sAmANiyasAhassINaM jAva AyarakkhadevasAhassINaM vijayassa devassa vijayAe rAyahANIe aNNesiM ca bahaNaM vijayarAyahANivatthavvANaM vANamaMtarANaM devANaM devINa ya AhevacaM jAva ANAIsaraseNAvaccaM kAremANe pAlemANe viharAhittikadda mahatA 2 saddeNaM jayajayasaI pauMti // (suu0141)|| SCRROCK Jain Education in For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhiH malayagirIyAvRttiH / / 242 / / Jain Education In 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityAdi, tasmin kAle tasmin samaye vijayo deva upapAtasabhAyAM devazayanIye devadUyAntarite prathamato'GgulAyeya bhAgamAtrayA'vagAhanayA samutpannaH // 'tara Na'mityAdi, sugamaM navaramiha bhASAmanaH paryAptyoH samAptikAlAntarasya / prAyaH zeSaparyAptikAlAntarApekSayA stokatvAdekatvena vivakSaNamiti paMcavihAe pattIe paMjattibhAvaM gacchai' ityuktam // 'tae NamityAdi, tatastasya vijayasya devasya paJcavidhayA paryAyA paryAptabhAvaM gatasya sato'yam-etadrUpaH saMkalpaH samudapayata, kathambhUtaH ? ityAha- 'manogataH' manasi gato - vyavasthito nAdyApi vacasA prakAzita svarUpa iti bhAvaH punaH kathambhUtaH ? ityAha- 'AdhyAtmikaH Asanyadhi adhyAtmaM tatra bhava AdhyAtmika AtmaviSaya iti bhAva:, saGkalpazca dvidhA bhavati-kacidadhyAtmiko'para cintAmakaH, tatrAyaM cintAtmaka iti pratipAdanArthamAha-- 'cintita H ' cintA saMjAtA'sminniti cintitazcintAtmaka iti bhAvaH, so'pi kazcidabhilApAlako bhavati kazcidanyathA, tatrAyamabhilApAtmakastathA cAha - prArthanaM prArthI NijantAdac prArthaH saMjAto'sminniti prArthito'bhilApAsaka iti bhAva:, kisvarUpaH ? ityAha- kiM me' ityAdi, kiM 'me' mama pUrva karaNIyaM kiM me pazcAtkaraNIyaM, tathA kiM me pUrva karttuM zreyaH kiM me pazcAtkarttuM zreyaH, tathA kiM me pUrvamapi ca pazcAdapi ca hitAya bhAvapradhAno'yaM nirdezo hitatvAya - pariNAmasundaratAyai sukhAya - zarmaNe kSemAyeti ayamapi bhAvapradhAno nirdeza: saMgatatvAya niHzreyasAya nizcita kalyANAya anugAmikatAyai - parampa rayA zubhAnubandhasukhAya bhaviSyatIti / 'tae Na' mityAdi, 'tataH' etacintAsamanantarameva divyAnubhAvato vijayasya devasya 'sAmANiya parisovavannagA devA' iti sAmAnikA: parpadupapannakAzca - abhyantarAdiparSadupagatA: 'imam' anantaroktam 'etadrUpam' anantaroditasvarUpamAdhyAtmikaM cintitaM prArthitaM manogataM saGkalpaM samabhijJAya 'jeNeve 'ti yatraiva vijayo devastatraivopAgacchanti, upAgamya ca pratipattA vijaya de vAbhiSekaH uddezaH 2 sU0 141 / / 242 / / jainelibrary.org
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education 'karayala pariggahiya 'mityAdi dvayorhastayoranyo'nyAntaritAGgulikayoH saMpuTarUpatayA yadekatra mIlanaM sA aJjalistAM karatalAbhyAM parigRhItA- niSpAditA karatalaparigRhItA tAm, AvarttanamAvarttaH zirasyAvartto yasyAH sA zirasyAvarttA, kaNThekAla urasilometyAdivadaluksamAsaH, tAmata eva mastake kRtvA jayena vijayena varddhApayanti jaya tvaM deva! vijaya tvaM deva! ityevaM varddhApayantItyarthaH, tatra jaya :- parairanabhibhUyamAnatA pratApavRddhizca vijayastu - pareSAmasahamAnAnAmabhibhavotpAdaH, jayena vijayena ca varddhApayitvA evamavAdipuH - ' evaM khalu devANupiyANa' mityAdi pAThasiddham / 'tae 'mityAdi, 'tataH' etadvacanAnantaraM vijayo devasteSAM sAmAnikapa dupapannakAnAM - sAmAnikAnAM parSadupapannakAnAM ca devAnAmantike enamartha 'zrutvA' AkarNya 'nizamya' hRdaye pariNamayya 'esscittamANaMdie' iti dRSTatuSTo'tIva tuSTa iti bhAvaH athavA hRSTo nAma vismayamApanno yathA zobhanamaho ! etairupadiSTamiti, 'tuSTaH ' topaM kRtavAn yathA bhavyamabhUd yadetairityamupadiSTamiti, topavazAdeva cittamAnanditaM sphItIbhUtaM dudu samRddhau' iti vacanAt yasya sa cittAnanditaH bhAryAdidarzanAtpAniko niSThAntasya paranipAtaH makAra: prAkRtatvAdalAkSaNikastataH patrayastha padadvaya 2 mIlanena karmadhAraya:, 'pIimaNe' iti prItirmanasi yasyAsau prItimanA jinapratimA'rcanaviSayavahumAnaparAyaNamanA iti bhAva:, tataH krameNa bahumAnotkarSavazAna 'paramasomaNassie' iti zobhanaM mano yasyAsau sumanAstasya bhAvaH saumanasyaM paramaM ca tat saumanasyaM ca parama saumanasyaM tatsaMjAtamasminniti paramasaumanasthitaH, etadeva vyaktIkurvannAha - 'harisavasavippamANahiyae' harSavazena visampad vistArayAyi hRdayaM yasya sa hRvazaviddhRdayaH devazayanIyAdabhyuttiSThati, abhyutthAya ca devadRSyaM paridhatte paridhAya ca upapAtasabhAtaH pUrvadvAreNa nirgacchati, nirgatya ca yatraiva pradeze hRdastatropagacchati, upAgatya dakSiNIkRtya pUrvega toraNena hRdamanupravizati pravizya ca GAMM w.jainelibrary.org
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 243 // Jain Education Inte hade pratyavarohati madhye pravizatIti bhAvaH pratyavaruhya ca hRdamavagAhate, avagAhya jalamajjanaM karoti, kRtvA ca kSaNamAtraM jalakrIDAM karoti, tataH 'AyaMte' iti navAnAmapi zrotasAM zuddhodakaprakSAlanenA''cAnto-gRhItAcamanacokSaH - svalpasyApi zaGkitamalasyApanayanAtU, ata eva paramazucibhUto hRdAt pratyuttarati pratyuttIrya yatraiva pradeze'bhiSekasabhA tatraitropAgacchati, upAgatyAbhiSeka sabhAmanupradakSiNIkurvana pUrvadvAreNAnupravizati, anupravizya yatraiva maNipIThikA yantraiva ca maNipIThikAyA upari siMhAsanaM tatropAgacchati, upAgatya siMhAsanavaragataH pUrvAbhimukhaH sanniSaNNaH // 'tae Na' mityAdi, tatastasya vijayasya devasya sAmAnikAH parSadupapannakAJca devA: 'AbhiyogikAn' abhiyojanamabhiyoga:, preSyakarmmaNi vyApAryamANatvamiti bhAvaH, abhiyoge niyuktA AbhiyogikAstAn devAn 'zabdAyante' AkArayanti, zabdAyitvA ca tAnevamavAdipuH - 'kSiprameva ' zIghrameva bho devAnAM priyAH ! vijayasya devasya 'mahArtha' mahAna artho maNikanakaratnAdika upayujyamAno yasmin sa mahArthastaM mahArtha, tathA mahAn ardha: - pUjA yatra sa mahArghastaM, mahaM- utsavamarhatIti mahArhastaM 'vipula' vistIrNa zakrAbhiSekavad indrAbhiSekamupasthApayata / 'tae NaM te' ityAdi, tataste abhiyogikA devAH sAmAni - kaparpadupapannakairdevairevamuktAH hatucittamANaMdiyA pIimaNA paramasomaNassiyA harisabasavisappamANahiyayA karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTa' iti pUrvavat, vinayena vacanaM 'pratizRNvanti' abhyupagacchanti, kathambhUtena vinayena ? ityAha- ' evaM devA tahatti ANAe' iti he devA ! evaM yathaiva yUyamAdizata tathaivAjJayA - yuSmadAdezena kurmma ityevaMrUpeNa pratizrutya vacanamuttarapUrva di bhAgamIzAnakoNamityarthaH tasyAtyantaprazastatvAt 'apakrAmanti' gacchanti apakramya ca vaikriyasamudghAtena - vaikriyakaraNAya prayatnavizepeNa 'samohaNaMti' samavahanyante samavahatA bhavantItyarthaH, samavahatAJcAtmapradezAn dUrato vikSipanti tathA cAha - 'saMkhejjANi jo pratipanta vijayade vAbhiSekaH uddezaH 2 su0 141 // 243 // jainelibrary.org
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int yaNANi daMDa nisaraMti' daNDa iva daNDa UrddhAdhaAyataH zarIrabAhulyo jIvapradezasamUhastaM zarIrasya bahiH sayeyAni yojanAni yAvat 'nisRjanti' niSkAzayanti, nisRjya ca tathAvidhAna pudgalAnAdadate, etadeva darzayati - tadyathA - 'ratnAnAM' karketanAdInAM 1 vANAM 2 vaiDUryANAM 3 lohitAkSANAM 4 masAragallAnAM 5 haMsagarbhANAM 6 pulakAnAM 7 saugandhikAnAM 8 jyotIrasAnAm 9 aJjanAnAm 10 aJjanapulakAnAM 11 rajatAnAM 12 jAtarUpANAm 13 aGkAnAM 14 sphaTikAnAM 15 riSThAnAM 16, yathAvAdAn - asArAn pudgalAn | parizAtayanti yathAsUkSmAna - sArAn pudgalAn paryAdadate, paryAdAya ca cikIrSitarUpanirmANArthaM dvitIyamapi vAraM vaikriyasamudghAtena samavahanyante samavahatya yathoktAnAM ratnAdInAM yogyAn yathAvAdarAna pudgalAn parizAtayanti yathAsUkSmAnAdadate AdAya ca 'aSTasahasram ' aSTAdhikaM sahasraM sauvarNikAnAM kalazAnAM vikurvanti 1 aSTasahasraM rUpyamayAnAm 2 aSTasahasraM maNimayAnAm 3 aSTasahasraM suvarNarUpya| mayAnAm 4 aSTasahasraM suvarNamaNimayAnAm 5 aSTasahasraM rUpyamaNimayAnAm 6 aSTasahasraM suvarNarUpyamaNimayAnAm 7 aprasahasraM bhau | meyAnAm 8 aSTasahasraM bhRGgArANAm 9, evamAdarzasthAlapAtrIsupratiSThamanogulikAvAtakaraka citraratnakaraNDaka puSpacaGgerIyAvallo mahasta caGgepuSpapaTalakayAvaloma hastaka paTalaka siMhAsanacchatracAmarasamudga kadhvajadhUpa kaDucchukAnAM pratyekaM pratyekamaSTasahasraM vikurvanti, vikurvitvA 'tAe ukkiTThAe' ityAdi pUrva vyAkhyAtArthaM yatraiva kSIrodasamudrastatrAgacchanti, Agatya ca kSIrodakaM gRhNanti, yAni ca tatra utpalAni padmAni kumudAni nalinAni subhagAni saugandhikAni puNDarIkANi mahApuNDarIkANi zatapatrANi sahasrapatrANi zatasahasrapatrANi ca tAni gRhanti, gRhItvA puSkarode samudre samAgatya tatrodakamutpalAdIni ca gRhNanti, tadanantaraM yatraiva samayakSetraM yatraiva bharatairAvatAni kSetrANi yatraiva ca teSu bharatairAvateSu varSeSu mAgadhavaradAmaprabhAsAkhyAni tIrthAni tatraivopAgatya tIrthodakaM tIrthamRttikAM ca gRhNanti, tato gaGgA jainelibrary.org
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagi- rIyAvRttiH // 244 // sindhuraktAraktavatIpu mahAnadIpu nAdakamubhayataTamRttikAM ca gRhanti, tataH kSulla himavacchikharipu samAgatya sarvatubarAna-kaSAyAna sarvANi pratipatto jAtibhedena puSpANi sarvAna 'gandhAn' gandhavAsAdIna sarvANi mAlyAni-prathitAdibhedabhinnAni sarvopadhIH siddhArthakAMzca gRhNanti. gRhItvA tadanantaraM padmadapuNDarIka hade pRpAgatya tadudakamutpalAdIni ca gRhNanti, tato haimavatairaNyavateSu varSeSu rohitArohitAMzAsuvarNa- vAbhiSeka kUlArUpyakUlAsu mahAnadIpu nAdakamubhayataTamRttikAM tadanantaraM zabdApAtivikaTApAtivRttavaitAtyeSu sarvatubarAdIna tato mahAhima-18 uddezaH 2 vadrUpivarSadharaparvateSu sarvatubarAdIna tato mahApadmamahApauNDarIka hadepu hadodakamutpalAdIni ca tadanantaraM harivaparamya kavarSepu harakAntA sU0141 harikAntAnarakAntAnArIkAntAsu mahAnadISu salilodakam ubhayataTamRttikA ca tato gandhApAtimAlyavatparyAyavRttavaitAyeSu sarvatubarAdIna tato niSadhanIlavarSadharaparvateSu sarvatubarAdIna tadanantaraM tadgateSu tigicchikesarimahAdeSu hadodaka mutpalAdIni ca tata: pUrva videhApara| videheSu zItAzItodAmahAnadIpu nAdakam ubhayataTamRttikAM ca tadanantaraM sarveSu cakravattivijetavyeSu mAgadhavaradAmaprabhAsAkhyatIrtheSu tIrthodakAni tIrthamRttikAzca tata: sarveSu vakSaskAraparvateSu sarvatubarAdIn tadanantaraM sarvAsvantaranadIpu nAdakamubhayataTamRttikAzca tato | mandaraparvate bhadrazAlavane sarvatubarAdIna tato nandanavane sarvatubarAdIn sarasaM ca gozIrSacandanaM tataH saumanasavane sarvatubarAdIna sarasaM ca gozIrSacandanaM divyaM ca sumanodAma gRhanti, tataH paNDakavane sarvatubarapuSpagandhamAlyasarasagozIrSa candanadivyasumanodAmAni 'daharamalae sugaMdhie ya giNhaMti' iti dardara:-cIvarAvanaddhakuNDikAdibhAjanamukhaM tena gAlitaM tatra pakkaM vA yanmalayodbhavatayA prasiddhatvAnmalayaM-zrIkhaNDaM yeSu tAn 'sugandhAn' paramagandhopetAn gandhAna gRhNanti, gRhItvA ekatra milanti, militvA tayA utkRSTayA divyayA devagatyA yatraiva ID // 244 // | vijayA rAjadhAnI yatraiva vijayo devastatraivopAgacchanti, upAgatya ca karatalaparigRhItAM zirasyAvartikAM mastake'JjaliM kRtvA vijayaM devaM jayena RAKAR Jain Education For Private Personel Use Only ( jainelibrary.org
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijayena vApayanti, vardhApayitvA mahAthai mahAdha mahAI vipulamindrAbhipekayogya kSIrodakAdi 'upanayanti' samarpayanti / / 'tae Na'-18 mityAdi, tato gamiti vAkyAlaGkAre taM vijayaM devaM catvAri devasAmAnikasahasrANi catasro'yamahinyaH saparivArAstisraH parpado yathAkramamaSTadazadvAdazadevasahasraparimANAH samAnIkAni saptAnIkAdhipatayaH poDaza AtmarakSadevasahasrANi, anye ca bahavo vijayarAjadhAnIvA-IN stavyA vAnamantarA devA devyazca taiH-tadgatadevajanaprasiddhaiH svAbhAvikai kurvikaizca varakamalapnatisthAnai: surabhivaravAripratipUrNezcandanakRtacarcAkai: 'AviddhakaNTheguNaiH' AropitakaNThe raktasUtratantubhiH padmotpalapidhAnaiH sukumAra karatalaparigRhItairanekasahasrasaGgyaiH kalazairiti / gamyate, tAneva vibhAgato darzayati-aSTasahasreNa sauvarNikAnAM kalazAnAm , aSTasahasraMga rUpyamayAnAn , aSTasahasreNa maNimayAnAm , 13 aSTasahasreNa suvarNarUpyamayAnAm , aSTasahasraga suvarNamaNimayAnAm , aSTasahanlega rUpyamaNimayAnAm , aSTasahasreNa suvarNarUpyamaNimayA-13 nAm , aSTasahasreNa bhaumeyAnA, sarvasatyayA'STabhiH sahanaizcatuHSaSTyadhikaiH, tathA 'sarvodakaH' sarvatIrthananyAyadakaiH sarvatubaraiH sarvapuSpaiH / sarvagandhaiH sarvamAlyaiH sarvopadhisiddhArthakaizca 'sarvaddhyo' parivArAdikayA 'sarvadyutyA' yathAzakti visphAritena zarIratejasA 'sarvabalena' 15 sAmasyena svasvahanyAdisainyena 'sarvasamudayena' svagvAbhiyogyAdisamasta parivAraNa 'sarvAdareNa' samastayAvacchaktitolanena 'sarvavi-16 bhUtyA' svasvAbhyantaravaikriyakaraNAdibAhyaratnAdisampadA, tathA 'sarvavibhUSayA' yAvacchaktisphArodArazRGgArakaraNena 'savvasaMbhameNaM'ti, sarvotkRSTena saMbhrameNa, sarvotkRSTasaMbhramo nAma iha svanAyakaviSayavahumAnakhyApanArthaparA svanAyakakAryasampAdanAya yAvacchakti tvaritatva-18 18 ritA pravRttiH, sarvapuSpavaragandhamAlyAlaGkAreNa, atra gandhA-vAsA mAlyAni-puSpadAmAnaH alaGkArA-AbharaNAni tataH samAhAroha dvandvaH, tataH sarvadivyatruTitAni teSAM zabdAH sarvadivyatruTitazabdAstaiH saha sarvazabdena vizeSaNasamAsaH, 'savyadivvatuDiyasaddani-1 Jain Education in For Private & Personel Use Only S r.jainelibrary.org
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddezaH2 zrIjIvA- nAeNa'miti sarvANi ca tAni divyatruTitAni ca-divyatUryANi ca, eSAmekatra mIlanena ya: saMgato nitarAM nAdo-mahAna ghoSaH sarva- 3 pratipatto jIvAbhi0 divyatruTitazabdasaMninAdastena, iha tulyeSvapi sarvazabdo dRSTo yathA'nena sarva pItaM ghRtamiti, tata Aha-'mahayA iDDIe' ityAdi, vijayademalayagi- mahatyA yAvacchaktitulitayA 'RddhyA' parivArAdikayA 'mahayA juIe' ityAdyapi bhAvanIyaM, tathA mahatA-sphUtimatA varANAM-pradhA- dAvAbhiSekaH rIyAvRttiH nAnAM truTitAnA-AtodyAnAM yamakasamaka-ekakAlaM paTubhiH purupaiH pravAditAnAM yo ravastena, etadeva vizeSeNAcaSTe-'saMkhapaNavapaDa-INI sahabherijhallarikharamuhihuDukkamuravamuiMgaduMduhinigyosasaMninAditaraveNaM' zaGkaH pratItaH paNavo-bhANDAnAM paTahaH-pratIta: bherI-DhakA sU0141 // 245 // jhallarI-carmAvanaddhA vistIrNA valayarUpA kharamuhI-kAhalA hudukA--mahApramANo mardalo murajaH sa eva laghurmRdaGgo dundubhi:-bheryAkArA saGkaTamukhI, tAsAM dvandaH, tAsAM nirghoSo-mahAna dhvAno nAditaM ca ghaNTAyAmiva vAdanottarakAlabhAvI satatadhvanitallakSaNo yo ravamastena mahatA mahatA indrAbhiSekeNAbhiSiJcati / / 'tae Na'mityAdi, tato Namiti pUrvavan tamya vijayasya devasya 'mahayA' iti ati zayena mahati indrAbhiSeke vartamAne'pyekakA devA vijayAM rAjadhAnI, saptamyarthe dvitIyA prAkRtatvAttato'yamartha:-vijayAyAM rAjadhAnyAM nAtyudake prabhUtajalasaMgrahabhAvato vairasyopapatte: nAnimRttike atimRttikAyA api kadamarUpatAyAM utsAhavRddhijanakatvAbhAvAt 'paviralaphasiyamiti praviralAni-dhanabhAve kardamasambhavAt prakarSeNa yAvatA reNavaH sthagitA bhavanti tAvanmAtregotkarSaNa spRSTAni-sparzanAni yatra varSe tat praviralaspRSTaM 'rayareNuviNAsaNaM ti zlakSNatarA reNupudgalA rajasta eva sthUlA reNava: rajAMsi ca reNavazva rajoreNavasteSAM vinAzanaM rajoreNuvinAzanaM 'divyaM pradhAnaM surabhigandhodakavapa varSanti, agyekakA vijayAM rAjadhAnI samantAmapi 'nihatarajasaM nihataM rajo yasyAM sA nihatarajAstAM, tatra nihatatvaM rajasaH kSaNamAtramutthAnAbhAvenApi saMbhavati tata Aha-'naTarajasaM' naSTaM-sarvathA'dRzyI-1 Jain Education in For Private & Personel Use Only Krjainelibrary.org
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ M bhUtaM rajo yatra [panthAyaM 7000] sA naparajAstAM, tathA bhraSTuM-bAtodbhUtatayA rAjadhAnyA dUrataH palAyitaM rajo yasyAH sA bhraSTara-1 jAstAm , etadevaikArthikadvayena prakaTayati-prazAntara jasaM upazAntarajasaM kurvanti, apyekakA devA vijayAM rAjadhAnIm 'AsiyasamajiyovalitaM sittaM suisammahAraya]ratyaMtarAvaNavI hiyaM kareMti' iti AsiktamudakacchaTena saMmArjitaM kacavarazodhanena upaliptamiva 2 gomayAdinopaliyaM, tathA siktAni jalenAta eva zucIni-pavitrANi saMmRSThAni-kacavarApana yanena rathyAntarANi ApaNavIthaya iva-haTTa-1 se mArgA iva ApaNavIthayo rathyAvizeSAzca yasyAM sA tathA tAM kurvanti, apyekakA devA maJcAtimazcakalitAM kurvanti, apyekakA devA manAnAvidhA viziSTA rAgA yeSu te nAnAvirAgA nAnAvirAgairucchalaiH-'kRtairdhvajaiH patAkAtipatAkAbhizca maNDitAM kurvanti, apyezakakA devA lAulloiyamahitAM gozIrSasarasaraktacandanadardaradattapaJcAGgulitalAM kurvanti, apyekakA devA vijayAM rAjadhAnImupacitacabandanakalazAM kurvanti adhyekakA devA candanaghaTasukRtatoraNapratidvAradezabhAgAM kurvanti, adhyekakA devA vijayAM rAjadhAnImAsiktosakta vipulavRttavagdhAritamAlyadAmakalApAM kurvanti, adhyekakA devA bijayAM rAjadhAnI paJcavarNa surabhimuktapuSpapuJjopacArakalitAM kurvanti, apyekakA devA vijayAM rAjadhAnI kAlAguruprabarakunduruSkaturukadhUmamaghamaghAyamAnAM gandhoddhutAbhirAmA sugandhavaragandhagandhiko gandhava. tibhUtAM kurvanti, eteSAM ca padAnAM vyAkhyAnaM pUrvavat , apyekakA devA hiraNyava varSanti, apyekakAH suvarNavarSamapyekakA AbharaNavarSa (ratnavarSamapyekakA vanavarSamapyekakAH ) puSpavarSa madhyekakA mAlyavarSamapyekakAcavarSe vastravarSe (AbharaNavarSa ) varSanti, apyekakA devA hiraNyavidhi-hiraNyarUpaM maGgalaprakAraM 'bhAjayanti' vizrANayanti zeSadevebhyo dadatIti bhAvaH, evaM suvarNaratnAbharaNapuSpamAlyagandhacUrNavasravidhibhAjanamapi bhAvanIyam // 'appegaiyA devA duyaM naTTavihiM uvadaMseMti' ityAdi, iha dvAtriMzannATyavidhayaH, te ca yena krameNa | AHARACCANCERSACCES Jain Education For Private & Personel Use Only ALNw.jainelibrary.org
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - -- zrIjIvA- bhagavato varddhamAnasvAminaH purataH sUryAbhadevena bhAvitA rAjapraznIyopAGge darzitAstena krameNa vineyajanAnugrahArthamupadayante, natra 3 pratipattau jIvAbhAstikazrIvatsanandAvarttavarddhamAnakabhadrAsanakalazamatsyadarpaNarUpASTamaGgalAkArAbhinayAtmakaH prathamo nATyavidhiH 1, dvitIya AvatapratyAvAvijayademalayagi- NipratizreNisvastikapuSpamANavakavarddhamAnakamatsyANDakamakarANDakajArabhArapuSpAvalipadmapatrasAgarataraGgavAsantIlatApadmalatAbhakticitrAma- vAbhiSeka rIyAvRttiH nayAtmaka: 2, tRtIya IhAmRgaRSabhaturaganaramakaravihagavyAlakinnararurusarabhacamarakukharavanalatApadmalatAbhakticitrAtmakaH 3, caturtha ekato- | uddezaH 2 ca(tazca)kadvidhAtoca (tazca)kaekatazcakravAladvidhAtazcakravAlacakrArddhacakravAlAbhinayAtmakaH 4, paJcamazcandrAvalipravibhaktisUryAbalipravibhaktivalayAvalipravibhaktihaMsAvalIpravibhaktitArAvalipravibhaktimuktAvalipravibhaktiranAbalipravibhaktipuSpAvalipravibhaktinAmA 5, paSThazcandrogamapravibhaktisUryodmapravibhaktyabhinayAtmaka udgamanodgamanapavibhaktinAmA 6, saptamazcandrAgamanasUryAgamanapravibhaktyabhinayAmaka AgamanAgamanapra-1 vibhaktinAmA 7, aSTamazcandrAvaraNapravibhaktisUryAvaraNapravibhaktyabhinayAmaka AvaraNAvaraNapravibhaktinAmA 8, navamazcandrAstamayanapravibha|ktisUryAstamayanapravibhaktyabhinayAtmako'stamayanAstamayanapravibhaktinAmA 5, dazamaJcandramaNDalapavibhaktisUryamaNDalapravibhaktinAgabhaNDalapravibhaktiyakSamaNDalapravibhaktibhUtamaNDalapravibhaktyabhinayAtmako maNDalapravibhaktinAmA 10, ekAdaza RpabhamaNDalapravibhaktisiMhamaNDalapravibhaktihayavilambitagajavilambittaya vilasitagajavilasitamattahyavilasitamattagajavilasitamattayavilambitamattagajavilambitAbhinayo / drutavilambitanAmA 11, dvAdaza: sAgarapravibhaktinAgapravibhaktyabhinayAmaka: sAgaranAgapravibhaktinAmA 12, trayodazo nandApravibha-15 kticampApravibhaktyabhinayAtmako nandAcampApravibhaktyAtmaka: 13, caturdazo matsyANDakapravibhaktimakarANDakapravibhaktijArapravibhaktimArapra- // 246 // vibhaktyabhinayAtmako matsyANDakamakarANDakajAramArapravibhaktinAmA 14, paJcadaza: ka iti kakArapravibhaktiH kha iti khakArapravibha - Jain Education NEional For Private & Personel Use Only divwwjainelibrary.org
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ktirga iti gakArapravibhaktirgha iti dhakArapravibhaktiH iti kArapravibhaktirityevaM kramabhAvikakArAdipravibhaktyabhinayAmakaH kakArakhakAragakAraghakAraGakArapravibhaktinAmA 15, evaM poDazazcakArachakArajakArajhakAratrakArapravibhaktinAmA 16, saptadazaH TakAraThakAraDakAraDhakAraNakArapravibhaktinAmA 17, aSTAdazastakArathakAradakAradhakAranakArapravibhaktinAmA 18, ekonaviMzatitamaH pakAraphakArabakArabhakAramakArapravibhaktinAmA 19, vizatitamo'zokapallavapravibhaktyAmrapallavapravibhaktijambUpallavapravibhaktikozAmbapallavapravibhaktyabhinayAsakaH pallava 2 pravibhaktinAmA 20, ekaviMzatitamaH padmalatApravibhaktyazokalatApravibhakticampakalatApravibhakticUtalatApravibhaktivanalatApravibhaktivAsantIlatApravibhaktyatimuktalatApravibhaktizyAmalatApravibhaktyabhinayAtmako latApravibhaktinAmA 21, dvAviMzatitamo drutanAmA |22, trayoviMzatitamo vilambitanAmA 23, caturvizatitamo drutavilambitanAmA 24, paJcaviMzatitamaH azcitanAmA 25, paDiMza|titamo ribhitanAmA 26, saptaviMzatitamo'zcitaribhitanAmA 27, aSTAviMzatitama ArabhaTanAmA 28, ekonatriMzattamo bhasolanAmA 29, triMzattama ArabhaTabhasolanAmA 30, ekatriMza utpAtanipAtaprasaktasaMkucitaprasAritarekaracitabhrAntasaMbhrAntanAmA 31 dvAtriMzattamastu caramacaramanAmAnibaddhanAmA, sa ca sUryAbhadevena bhagavato varddhamAnasvAminaH purato bhagavatazvaramapUrvamanuSyabhavacaramadevalokabhavacaramacyavanacaramagarbhasaMharaNacaramabharatakSetrAvasappiNItIrthakarajanmAbhiSekacaramabAlabhAvacaramayauvanacaramakAmabhogacaramaniSkamaNacaramatapazcaraNacaramajJAnotpAdacaramatIrthapravartanacaramaparinirvANAbhinayAtmako bhAvita: 32 / tatraiteSAM dvAtriMzato nATyavidhInAM madhye kAMzcana nATyavidhInupanyasyati-apyekakA devAH dvataM-dutanAmaka dvAviMzatitama nATyavidhimupadarzayanti, evamapyekakA vilambitaM nATyavidhimupadarzayanti, apyekakA drutavilambitaM nATyavidhi, apyekakA aJcitaM nATyavidhi, apyekakA ribhitaM nATyavidhi, apyekakA a -2284%%%%%% jI0ca042 CA - Jain Education in Rajainelibrary.org
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 247 // Jain Education zcitaribhitaM nATyavidhi, apyekakA ArabhaTaM nATyavidhi, apyekakA bhasolaM nATyavidhi, apyekakA ArabhaTabhasolaM nATyavidhimupadarzayanti, apyekakA devA utpAtanipAtam utpAtapUrvo nipAto yasmin sa utpAtanipAtastaM evaM nipAtotpAtaM saGkucitaprasAritaM 'riyAriya' miti gamanAgamanaM bhrAntasambhrAntaM nAma, nATyavidhi - sAmAnyato narttanavidhi dvAtriMzadvidhyuttIrNamupadarzayanti / apyekakA | devAzcaturvidhaM vAyaM vAdayanti tadyathA - 'tataM' mRdaGgapaTahAdi ' vitataM' vINAdikaM 'ghanaM' kaMsikAdi 'zuSiraM' kAhalAdi, apyekakA devAzcaturvidhaM geyaM gAyanti tadyathA - ' utkSiptaM ' prathamataH samArabhyamANaM 'pravRttam' utkSepAvasthAto vikrAntaM manAgbhareNa pravarttamAnaM mandAyamiti - madhyabhAge mUrchanAdiguNopetatayA mandaM mandaM gholanAtmakaM 'rocitAvasAna' miti rocitaM - yathocitalakSaNopetatayA bhAvitaM satyApitamitiyAvad avasAnaM yasya tad rocitAvasAnaM / apyekakAzcaturvidhamabhinayamabhinayanti, tadyathA - dASTantikaM pratizrutikaM sAmAnyatovinipAtikaM lokamadhyAvasAnikamiti, ete'bhinayavidhayo nATyakuzalebhyo veditavyAH, apyekakA devAH 'pInayanti ' pInamAtmAnaM kurvanti sthUlA bhavantIti bhAvaH, apyekakA devA: 'tANDavayanti' tANDavarUpaM nRtyaM kurvanti, apyekakA devA: 'lAsyayanti' lAsyarUpaM nRtyaM kurvanti, apyekakA devAH 'chukAreMti' chutkAraM kurvanti, apyekakA devA etAni pInatvAdIni catvAryapi kurvanti, apyekakA devA ucchalanti apyekakA devAH procchalanti apyekakA devAstripadikAM chindanti apyekakAstrINyapyetAni kurvanti, apyekakA devA hayaheSitAni kurvanti apyekakA devA hastigaDagaDAyitaM kurvanti apyekakA rathaghaNaghaNAyitaM kurvanti apyekakA devAstrINyapyetAni kurvanti, adhyekakA devA AsphoTayanti, bhUmyAdikamiti gamyate, apyekakA devA valganti, apyekakA devAH siMhanAdaM nadanti atyekakA devAH pAdadardarakaM kurvanti apyekakA devA bhUmicapeTAM dadati-bhUmiM capeTayAsssphAla 2 3 pratipattI vijayadevAbhiSekaH uddezaH 2 sU0 141 // 247 //
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ SACSCASSASSAAMANASACSC jayantIti bhAvaH, apyekakA devA mahatA mahatA zabdena 'ravante' zabdaM kurvanti apyekakA devAzcatvAryapi siMhanAdAdIni kurvanti, apyekakA devA 'hakkAreMti' hakkAraM kurvanti apyekakA devAH 'vukkAreMti' mukhena vukkArazabdaM kurvanti apyekakA devA: 'thakkAreMti' thakka ityevaM mahatA zabdena kurvanti apyekakAstrINyapyetAni kurvanti, apyekakA devA avapatanti apyekakA devA utpatanti apyekakA devA: paripatanti-tiryagnipatantItyarthaH apyekakA devAstrINyapyetAni kurvanti, apyekakAH 'jvalanti' jvAlAmAlAkulA bhavanti apyekakA devA: 'tapanti' taptA bhavanti apyekakA: pratapanti apyekakA devAstrINyapi kurvanti, apyekakA devA garjayanti apyekakAH 'vijuyAraMti' vidyutaM kurvanti apyekakA devA varSa varSanti apyekakAstrINyapyetAni kurvanti, apyekakA devA devotkalikA kurvanti-devAnAM vAtasyevotkalikA devotkalikA tAM kurvanti, apyekakA devA devakahakahaM kurvanti-prabhUtAnAM devAnAM pramodabharavazataH | | khecchAvacanairbolaH kolAhalo devakahakahastaM kurvanti, apyekakA devA devaduhuduhukaM kurvanti-duhuduhukamityanukaraNavacanametat , apyekakAstrINyapyetAni kurvanti, apyekakA devAzcelotkSepaM kurvanti, apyekakA devA vandanakalazahastagatA:-vandanakalazA haste gatA yeSAM te vandanakalazahastagatAH, apyekakA devAH bhRGgArakalazahastagatAH, evamAdarzasthAlapAtrIsupratiSThakavAtakarakacitraratnakaraNDakapuSpacaGgerIyAvalomahastacaGgerIpuSpapaTalakayAvallomahastapaTalakasiMhAsanacAmaratailasamudkayAvadaJjanasamudgakadhUpakaDucchukahastagatA: pratyekamabhilApyAH, 'haDtuhe'tyAdi yAvatkaraNAt 'haTThatuTTacittamANaMdiyA pItimaNA paramasomaNassiyA harisavasavisappamANahiyayA' iti parigrahaH, sarvataH samantAd AdhAvanti pradhAvanti / / 'tae NaM taM vijayaM devaM cattAri sAmANiyasAhassIo' ityAdyabhiSekanigamanasUtramAzIrvAdasUtraM ca pAThasiddham // Jain Education For Private Personel Use Only Jainelibrary.org
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ shriijiivaajiivaabhi0|| malayagirIyAvRttiH pratipattI vijayadevakRtA jinapUjA uddezaH2 sU0142 P // 248 // tae NaM se vijae deve mahayA 2 iMdAbhiseeNaM abhisitte samANe sIhAsaNAo ambhuTeDa sIhAsaNAo anbhuTettA abhiseyasabhAto purathimeNaM dAreNaM paDinikkhamati 2ttA jeNAmeva alaMkAriyasabhA teNeva uvAgacchati 2ttA AlaMkAriyasabhaM aNuppayAhiNIkaramANe 2 purathimeNaM dAreNaM aNupavisati purathimeNaM dAraNaM aNupavisittA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchati 2ttA sIhAsaNavaragate purasthAbhimuhe saNNisapaNe, tae NaM tassa vijayassa devassa sAmANiyaparisovavaSNagA devA Abhiogie deve sadAveMti 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! vijayassa devassa AlaMkAriyaM bhaMDaM uvaNeha, teNeva te AlaMkAriyaM bhaMDaM jAva uvaTThati // tae NaM se vijae deve tapaDhabhayAe pamhalasUmAlAe divyAe surabhIe gaMdhakAsAIe gAtAI lUheti gAtAI guhettA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAtAI aNuliMpati saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAtAI aNuliMpettA tato'NaMtaraM ca NaM nAsANIsAsavAyavajjhaM cakkhuharaM vaNNapharisajuttaM hatalAlApelavAtiregaM dhavalaM kaNagakhaiyaMtakammaM AgAsaphalihasarisappamaM ahataM divvaM devadUsajuyalaM NiyaMsei NiyaMsettA hAraM piNidvei hAraM piNivettA evaM ekAvaliM piNidhati ekAvaliM piNidhettA evaM eteNaM abhilAveNaM muttAvaliM kaNagAvaliM rayaNAvaliM kaDagAiM tuDiyAI aMgayAiM keyUrAiM dasamuditANaMtakaM kaDisuttakaM teasthisuttagaM muraviM kaMThamuraviM pAlaMbaMsi UNICIN raa||248|| Jain Education in For Private Personel Use Only D ainelibrary.org
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuMDalAiM cUDAmaNiM cittarayaNukkaDaM mauDaM piNidhei piNidhittA gaMThimaveDhimapUrimasaMghAimeNaM caubviheNaM malleNaM kapparakkhayaMpiva appANaM alaMkiyavibhUsitaM kareti, kapparukkhayaMpiva appANaM alaMkiyavibhUsiyaM karettA daIramalayasugaMdhagaMdhitehiM gaMdhehiM gAtAI sukkiDati 2 ttA divvaM ca sumaNadAma piNiddhati // tae NaM se vijae deve kesAlaMkAreNaM vatthAlaMkAreNaM mallAlaMkAreNaM AbharaNAlaMkAraNaM cauviheNaM alaMkAreNaM alaMkite vibhUsie samANe paMDipuNNAlaMkAre sIhAsaNAo abbhuDhei 2ttA AlaMkAriyasabhAo puracchimilleNaM dAreNaM paDinikkhamati 2 ttA jeNeva vavasAyasabhA teNeva uvAgacchati 2ttA vavasAyasabhaM aNuppadAhiNaM karemANe 2 puratthimilleNaM dAreNaM aNupavisati 2ttA jeNeva sIhAsaNe neNeva uvAgacchati 2ttA sIhAsaNavaragate puratyAbhimuhe sapiNasapaNe / tate NaM tassa vijayassa devassa AhiogiyA devA potthayarayaNaM uvaNeti ||te NaM se vijae deve potthayarayaNaM geNhatirattA potthayarayaNaM muyati potthayaraNaM muettA potthayarayaNaM vihADeti potthayarayaNaM vihADettA potthayarayaNa vAeti potyayarayaNaM vAettA dhammiyaM 1 'gaThimelyAdito yAvat 'karettA' itvayaM pATho'pralikhitasUtrasyAdAveva dRzyate vyAkhyAnusAreNa, 2 asya byAkhyA na dRzyate. 3 'gaMThime'tyAdi yAvat / | karenA' ityayaM pAThaH vyAkhyA na dRzyate, 'kesAlaMkAreNa' ityAdi yAvat 'vibhUsie mamANe' ityetasya vyAkhyA'pi na dRzyate / gaThime' tyAdi yAvat 'karettA' ityetasya paDipugNAlaMkAre' ityetena saha saMbaMdho dRzyate vyAkhyAnusAreNa, 4 arya pustakadvaye'pyatraiva dRzyate'to'haM vyAkhyAnusAreNa mUlapAThe kattuM na zakto'bhUvam . 32-24X AMSALA Jain Educati o nal ww.jainelibrary.org
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattau vijayade| vakRtA jinapUjA uddezaH 2 sU0142 // 249 // vavasAyaM pageNhati dhammiyaM vavasAyaM pageNhittA potthayarayaNaM paDiNikkhiveha 2ttA sIhAsaNAo abbhuTTeti 2ttA vavasAyasabhAo purathimilleNaM dAreNaM paDiNikkhamai 2ttA jeNeva NaMdApukkhariNI teNeva uvAgacchati 2ttA NaMdaM pukkhariNaM aNuppayAhiNIkaremANe purathimilleNaM dAreNaM aNupavisati 2ttA purathimilleNaM tisopANapaDirUvagaeNaM paccoruhati 2ttA hatthaM pAdaM pakkhAleti 2ttA egaM mahaM setaM rayatAmayaM vimalasalilapuNNaM mattagayamahAmuhAkitisamANaM bhiMgAraM pagiNhati bhiMgAraM pageNhittA jAI tattha uppalAiM paumAI jAva satasahassapattAI tAI giNhati 2ttA gaMdAto pukkhariNIto pacuttarei 2ttA jeNeva siddhAyataNe teNeva pahArettha gamaNAe // tae NaM tassa vijayassa devassa cattAri sAmANiyasAhassIo jAva aNNe ya bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya appegaiyA uppalahatthagayA jAva hatthagayA vijayaM devaM piTTato piTThato aNugacchaMti // tae NaM tassa vijayassa devassa bahave AbhiogiyA devA devIo ya kalasahatthagatA jAva dhUvakaDucchayahatthagatA vijayaM devaM piTTato 2 aNugacchati / tate NaM se vijae deve carahiM sAmANiyasAhassIhiM jAva aNNehi ya bahahiM vANamaMtarehiM devehi ya devIhi ya saddhiM saMparibuDe savviDDIe savvajuttIe jAva NigghosaNAiyaraveNaM jeNeva siddhAyayaNe teNeva uvAgacchati 2ttA siddhAyataNaM aNuppayAhiNIkaremANe 2 purathimilleNaM dAreNaM aNupavisati aNu GAOSAMACHAKRAMRORSCR // 249 // Jan Education Inter For Private Personal use only N inelibrary.org
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavisittA jeNeva devacchaMdae teNeva uvAgacchati 2ttA Aloe jiNapaDimANaM paNAmaM kareti 2ttA lomahatthagaM gehati lomahatthagaM geNhittA jiNapaDimAo lomahatthaeNaM pamajati 2ttA surabhiNA gaMdhodaeNaM pahANeti 2 ttA dibbAe surabhigaMdhakAsAie gAtAI lUheti 2ttA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAtANi aNuliMpai aNuliMpettA jiNapaDimANaM ahayAI setAI divAI devadUsajuyalAI NiyaMsei niyaMsettA aggehiM varehi ya gaMdhehi ya mallehi ya acceti 2ttA pupphAruhaNaM gaMdhAruhaNaM mallAruhaNaM vaNNArahaNaM cuNNArahaNaM AbharaNArahaNaM kareti karettA AsattosattaviulavavagghAritamaladAma kareti 2ttA acchehiM saNhehiM [ seehiM ] rayayAmaehiM accharasAtaMdulehiM jiNapaDimANaM purato aTThamaMgalae Alihati sotthiyasirivaccha jAva dappaNa aTTamaMgalage Alihati AlihittA kayaggAhaggahitakaratalapabhaTThavippamukkeNa dasaddhavanneNaM kusumeNaM mukkapupphapuMjovayArakalitaM kareti 2ttA caMdappabhavairaveruliyavimaladaMDaM kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM kAlAgurupavarakuMdurukaturukadhUvagaMdhuttamANuviddhaM dhUmavahiM viNimmuyaMtaM veruliyAmayaM kaDucchuyaM paggahittu payatteNa dhUvaM dAUNa jiNavarANaM aTThasayavisuddhagaMthajuttehiM mahAvittehiM atthajuttehiM apuNaruttehiM saMthuNai 2ttA sattaTTa payAiM osarati sattakRpayAI osarittA vAmaM jANuM aMcei 2 ttA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi NivADei tikkhutto muddhANaM dharaNi Jain Education Inte For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipatto vijayadevakRtA jinapUjA // 25 // uddezaH2 sU0142 yalaMsi Namei namittA isiM paJcaNNamati 2ttA kaDayatuDiyarthabhiyAo bhuyAo paDisAharati 2ttA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaha evaM vayAsI-Namo'tthu NaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva siddhigaiNAmadheyaM ThANaM saMpattANaM tikaTu vaMdati NamaMsati vaMdittA NamaMsittA jeNeva siddhAyataNassa bahumajjhadesabhAe teNeva uvAgacchati 2ttA divvAe udagadhArAe anbhukkhati 2 ttA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcaMgulitaleNaM maMDalaM Alihati 2ttA vaccae dalayati vaccae dalayittA kayaggAhaggahiyakaratalapanbhaTTavimukkeNaM dasavaNNaNaM kusumeNaM mukkapupphapuMjovayArakaliyaM kareti 2ttA dhUvaM dalayati 2 jeNeva siddhAyataNassa dAhiNille dAre teNeva uvAgacchati 2ttA lomahatthayaM geNhA 2 dAraceDIo ya sAlibhaMjiyAo ya vAlarUvae ya lomahatthaeNaM pamajati 2 bahumajjhadesabhAe saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcaMgulitaleNaM aNuliMpati 2 caccae dalayati 2 pupphAruhaNaM jAva AharaNArahaNaM kareti 2 Asattosattavipula jAva malladAmakalAvaM kareti 2 kayaggAhaggahita jAva puMjovayArakalitaM kareti 2 dhUvaM dalayati 2 jeNeva muhamaMDavassa bahumajjhadesabhAe teNeva uvAgacchati 2ttA bahumajjhadesabhAe lomahattheNaM pamajati 2 divvAe udgadhArAe anbhukkheti 2 saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcaMgulitaleNaM maMDalagaM Alihati 2 caccae dalayati 2 kayaggAha jAva dhUvaM dalayati 2 jeNeva muhamaMDavagassa pacatthimille dAre teNeva // 250 // Jan Education For Private Personal Use Only Chillainelibrary.org
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAKACAAAAA% uvA0 lomahatthagaM geNhati 2 dAraceDIo ya sAlibhaMjiyAo ya vAlarUvae ya lomahatthageNa pamajati 2 divvAe udgadhArAe anbhukkheti 2 saraseNaM gosIsacaMdaNaNaM jAva caccae dalayati 2 Asattosatta0 kayaggAha0 dhUvaM dalayati 2 jeNeva muhamaMDavagassa uttarillA NaM khaMbhapaMtI teNeva uvAgacchada 2 lomahatvagaM parA0 sAlabhaMjiyAo divvAe udagadhArAe saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM pupphArahaNaM jAva Asattosatta0 kayaggAha dhUvaM dalayati jeNeva muhamaMDavassa puratthimille dAre taM ceva savvaM bhANiyavvaM jAva dArassa acaNiyA jeNeva dAhiNille dAre taM ceva jeNeva pecchAgharamaMDavassa bahumajjhadesabhAe jeNeva baharAmae akkhADae jeNeva maNipeDhiyA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchati 2 lomahatvagaM giNhati lomahatthagaM giNihattA akkhADagaM ca sIhAsaNaM ca lomahatthageNa pamajjati 2ttA divvAe udgadhArAe anbhu0 pupphAruhaNaM jAva dhUvaM dalayati jeNeva pecchAgharamaMDavapaJcasthimille dAre dAracaNiyA uttarillA khaMbhapaMtI taheva puratthimille dAre taheva jeNeva dAhiNille dAre taheva jeNeva cetiyathUbhe teNeva uvAgacchati 2ttA lomahatvagaM gehati 2ttA cetiyathabhaM lomahatthaeNaM pamajati 2 divvAe daga0 saraseNa0 pupphArahaNaM Asattosatta jAva dhruvaM dalayati 2 jeNeva paJcasthimillA maNipeDhiyA jeNeva jiNapaDimA teNeva uvAgacchati jiNapaDimAe Aloe paNAmaM karei 2ttA lomahatvagaM geNhati 2ttA taM JainEducation For Private Personal use only ALIw.jainelibrary.org
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI | vijayade vakRtA | jinapUjA uddezaH2 | sU0142 // 251 // CACACANCACANC4AACACANCAR ceva savvaM jaM jiNapaDimANaM jAva siddhigainAmadhenaM ThANaM saMpattANaM vaMdati NamaMsati. evaM uttarillAevi, evaM purathimillAevi, evaM dAhiNillAevi, jeNeva ceiyarukkhA dAravihI ya maNipeDhiyA jeNeva mahiMdajjhae dAravihI, jeNeva dAhiNillA naMdApukkharaNI teNeva uvA0 lomahatvagaM geNhati cetiyAo ya tisopANapaDirUvae ya toraNe ya sAlabhaMjiyAo ya vAlarUvae ya lomahatthaeNa pamajati 2ttA divvAe udagadhArAe siMcati saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM aNuliMpati 2 pupphAruNaM jAva dhRvaM dalayati 2 siddhAyataNaM aNuppayAhiNaM karemANe jeNeva uttarillA NaMdApukkhariNI teNeva uvAgacchati 2ttA taheva mahiMdajjhayA cetiyAkkho cetiyathUbhe pacatthimillA maNipeDhiyA jiNapaDimA uttarillA purathimillA dakkhiNillA pecchAgharamaMDavassavi taheva jahA dakkhiNillassa paJcathimille dAre jAva dakkhiNillA NaM khaMbhapaMtI muhamaMDavassavi tiNhaM dArANaM acaNiyA bhaNiUNaM dakkhiNillA NaM khaMbhapaMtI uttare dAre puracchime dAre sesaM teNeva kameNa jAva purathimillA NaMdApukkhariNI jeNeva sabhA sudhammA teNeva pahAretya gamaNAe / tate NaM tassa vijayassa cattAri sAmANiyasAhassIo eyappabhitiM jAva savviDDIe jAva NAiyaravaNaM jeNeva sabhA suhammA teNeva uvAgacchaMti 2ttA taM gaM sabhaM sudhamma aNuppayAhiNIkaremANe 2 purathimilleNaM aNupavisati 2 Aloe jiNasakahANaM paNAmaM kareti 2 jeNeva maNipeDiyA // 251 // Jain Educatio n al For Private Personal use only
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ RMA A jeNeva mANavacetiyakkhaMbhe jeNeva baharAmayA golavaTTasamuggakA teNeva uvAgacchati 2 lomahatthayaM geNhati 2ttA bairAmae golavaddasamuggae lomahatthaeNa pamajjai 2ttA vairAmae golavahasamuggae vihADeti 2ttA jiNasakahAo lomahatthaeNaM pamanjati 2 tA surabhiNA gaMdhodaeNaM tisattakhatto jiNasakahAo pakkhAleti 2 saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM aNuliMpai 2ttA aggehiM varehiM gaMdhehiM mallehi ya acciNati 2ttA dhUvaM dalayati 2ttA vairAmaesu golavasamuggaesa paDiNikvivati 2ttA mANavakaM cetiyakhaMbhaM lomahatthaeNaM pamajati 2 divAe udagadhArAe anbhukkhei 2 tA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM caccae dalayati 2 pupphAruhaNaM jAva Asattosatta0 kayaggAha0 dhUvaM dalayati 2 jeNeva sabhAe sudhammAe bahumajjhadesabhAe taM ceva jeNeva sIhAsaNe teNeva jahA dAracaNitA jeNeva devasayaNije taM ceva jeNeva khuDAge mahiMdajjhae taM ceva jeNeva paharaNakose coppAle teNeva uvAgacchati 2 patteyaM 2 paharaNAI lomahattharaNaM pamajati pamajittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM taheba savvaM sesaMpi dakkhiNadAraM AdikAuM tahevaNeyavvaM jAva puracchimillA NaMdApukkhariNI savvANaM sabhANaM jahA sudhammAe sabhAe tahA acaNiyA uvavAyasabhAe Navari devasayaNijassa acaNiyA sesAsu sIhAsaNANa acaNiyA harayasta jahA gaMdAe pukkhariNIe aJcaNiyA, vavasAyasabhAe potthayarayaNaM loma0 divyAe udagadhArAe saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM WOMALERTENCOME % %%% Jan Education For Private Personal Use Only w .jainelibrary.org
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattau vijayadevakRtA jinapUjA uddezaH 2 sU0142 // 252 // aNaliMpati aggohiM varohiM gaMdhehi ya mallehi ya acciNati 2ttA [mallehi sIhAsaNe lomahatyaeNaM pamajjati jAva dhUvaM dalayati sesaM taM ceva NaMdAe jahA harayassa tahA jeNeva balipI va uvAgacchati 2ttA abhioge deve sahAveti 2ttA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANupiyA! vijayAe rAyahANIe siMghADagesu ya tiemu ya caukkesu ya cacaresu ya catumuhesu ya mahApahapahesu ya pAsAgasu ya pAgAresu ya adAlaesu ya cariyAsu ya dAresa ya gopuresu ya toraNesu ca bAvIsu ya pukvariNImu ya jAva bilapaMtigAsu ya ArAmesu ya ujANesa ya kANaNesu ya baNemu ya vaNasaMDelu ya vaNarAIsu ya acaNiyaM kareha karettA mameyamANattiya khippAmeva paJcappiNaha / tae Na te AbhiogiyA devA vijaeNaM deveNaM evaM vRttA samANA jAva hatuhA viNaeNaM paDisuNaMti 2ttA vijayAe rAyahANIe siMghADagesu ya jAva acaNiyaM karatA jeNeva vijae deve teNeva uvAgacchanti 2ttA eyamANattiyaM pacappiNaMti // tae NaM se vijae deve tesiNaM AbhiogiyANaM devANaM aMtie eyamaDhe socA Nisamma hahatacittamANaMdiya jAva hayahiyae jeNeva gaMdApukkhariNI teNeva uvAgacchati 2ttA purathimilleNaM toraNeNaM jAva hatthapAyaM pakkhAleti 2ttA AyaMte cokkhe paramasuibhUe gaMdApukkhariNIo paJcattarati 2ttA jeNeva sabhA sudhammA teNeva pahAretya gamaNAe / tae NaM se vijae deve cauhiM sAmANiyasAha - | // 252 // Jain Education a l For Private Personal Use Only M ainelibrary.org
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ ssIhiM jAva solasahiM AyarakkhadevasAhassIhiM savviDDIe jAva nigghosanAiyaraveNaM jeNeva sabhA sudhammA teNeva uvAgacchati 2ttA sabhaM sudhammaM purathimilleNaM dAreNaM aNupavisati 2ttA jeNeva maNipeDhiyA teNeva uvAgacchati 2ttA sIhAsaNavaragate puracchAbhimuhe saNNi sapaNe // (sU0142) 'tae Na'mityAdi, tataH sa vijayo devo vAnamantaraiH 'mahayA 2' iti atizayena mahatA indrAbhiSekeNAbhiSiktaH san siMhAsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAyAbhiSekasabhAta: pUrvadvAreNa vinirgatya yatraivAlaGkArasabhA tatraivopAgacchati, upAgatyAlaGkArikasabhAmanupradakSiNIkurvana pUrvadvAreNAnupravizati, anupravizya ca yatraiva maNipIThikA yatraiva ca siMhAsanaM tatropAgacchati, upAgatya siMhAsanavaragata: pUrvAbhimukha: saMniSaNNaH, tatastasya vijayasya devasyAbhiyogyA devA subahu 'AlaGkArikam' alaGkArayogyaM bhANDamupanayanti / / 'tae Na'mityAdi, tataH sa vijayo devastatprathamatayA tasyAmalaGkArasabhAyAM prathamatayA pakSmalA ca sA sukumArA ca pakSmalasukumArA tayA 'surabhigandhakApAyikyA' surabhigandhakaSAyadravyaparikammitayA laghuzATikayeti gamyate gAtrANi rUkSyati rUkSayitvA sarasena gozIrSacandanena gAtrANyanulimpati anulipya devadUSyayugalaM nidhatta iti yogaH, kathambhUtaH ? ityAha-'nAsAnIsAsavAyavajhaM nAsikAniHzvAsavAtavAhyaM, etena zkSNatAmAh, 'cakSuhara' cakSuharati-AtmavazaM nayati viziSTarUpAtizayakalitatvAJcakSuharaM 'varNasparzayuktam' atizAyinA varNenAtizAyinA sparzena yuktaM 'hayalAlApelavAirega'miti hayalAlA-azvalAlA tasyA api pelavamatirekeNa hayalAlApelavAtirekaM 'nAma nAmnakArye samAso bahula'miti samAsaH, ativiziSTamRdutvalaghutvaguNopetamiti bhAvaH, jIca043 Jain Education Intel For Private Personal use only
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 pratipattI vijayadekA vakRtA jinapUjA sU0 142 zrIjIvA- dhavalaM-zvetaM kanakakhacitAni-vicchuritAni antakarmANi-aJcalayonilakSaNAni yasya tat kanakakhacitAntakarma AkAza- jIvAbhi0 sphaTika nAma-atisvacchasphaTikavizeSastatsamaprabhaM divyaM 'devadUSyayugalaM' devavastrayugmaM nivaste' paridhatte, paridhAya hArAdInyA- malayagi- bharaNAni pinAti, tatra hAraH-aSTAdazasarika: arddhahAro-navasarika; ekAvalI-vicitramaNikA muktAvalI-muktAphalamayI rIyAvRttiH kanakAvalI-kanakamaNimayI prAlambaH-tapanIyamayo vicitramaNiratnabhakticitra Atmana: pramANena svapramANa AbharaNavizeSa: kaTa- kAni-kalAcikAbharaNAni truTitAni-bAhurakSakAH aGgadAni-bAhAbharaNavizeSA 'dazamudrikA'nantaka' hastAGgulisambandhi // 253 // mudrikAdazakaM 'kuNDale' karNAbharaNe cUDAmaNimiti-cUDAmaNi ma sakalapArthivaratnasarvasAro debendramanuSyendramUrddhakRtanivAso niHzeSApamaGgalAzAntirogapramukhadoSApahArakArI pravaralakSaNopetaH paramamaGgalabhUta AbharaNavizeSaH 'cittarayaNasaMkaDaM mauDa miti citrANi-nAnAprakArANi yAni ratnAni taiH saGkaTaH citraratnasaGkaTaH prabhUtaratnanicayopeta iti bhAvaH / 'taM divyaM sumaNadAmaMti 'divyAM' pradhAnAM puSpamAlAm // 'tae NaM se vijae' ityAdi, granthima-graMthanaM granthastena nirvRttaM pranthimaM 'bhAvAdimaH pratyayaH' yat sUtrAdinA pradhyate tad granthimamiti bhAvaH, bharimaM yad pranthitaM sad veSTyate yathA puSpalambUsako gaNDUka ityarthaH, pUrimaM yena vaMzazalAkAdimayapaJjarI pUryate, saGghAtimaM yatparasparato nAlasaGghAtena saGghAtyate, evaMvidhena caturvidhena mAlyena kalpavRkSamivAtmAnamahAlaGkRtavibhUSitaM karoti kRtvA paripUrNAlaGkAraH siMhAsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAyAlaGkArasabhAta: pUrveNa dvAreNa nirgatya yatraiva vyavasAya sabhA tatraivopAgacchati, upAgatya siMhAsanavaragata: pUrvAbhimukhaH sanniSaNNa: / 'tae Na'mityAdi, tatastasya vijayasya devasyAbhiyogyAH pustakaratnamupanayanti / / 'tae NamityAdi, tataH sa vijayo devaH pustakaranaM gRhAti gRhItvA pustakaranamutsaGgAdAviti gamyate muJcati // 253 / / Jain Education Inter For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int | muktvA vighATayati vidhATyAnupravAcayati anu- paripATyA prakarSeNa - viziSTArthAvagamarUpeNa vAcayati vAcayitvA 'dhArmika' dharmAnu gataM vyavasAyaM vyavasyati, kartumabhilapatIti bhAva:, vyavasAyasabhAyAH zubhAvyavasAyanibandhanatvAn, kSetrAderapi karmakSayopazamAdihetutvAt uktacca -- "udayakkhayakhaovasamovasamA jaM ca kammuNo bhaNiyA / davvaM khettaM kAlaM bhavaM ca bhAvaM ca saMpappa // 1 // " iti, dhArmikaM ca vyavasAyaM vyavasAya pustakaranaM pratinikSipati pratinikSipya siMhAsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAya vyavasAyasabhAtaH pUrvadvAreNa vinirgacchati vinirgatya yatraiva vyavasAyasabhAyA eva pUrvA nandApuSkariNI tatraivopAgacchati upAgatya nandAM puSkariNImanupradakSiNIkurvan pUrvatoraNenAnupravizati pravizya pUrveNa trisopAnapratirUpakeNa pratyavarohati madhye pravizatIti bhAvaH pratyavaruhya hastapAdau prakSAlayati prakSAlyaikaM mahAntaM zvetaM rajatamayaM vimalasalilapUrNa matta karimahAmukhAkRtisamAnaM bhRGgAraM gRhNAti gRhItvA yAni tatrotpalAni padmAni kumudAni nalinAni yAvat zatasahasrapatrANi tAni gRhNAti gRhItvA nandAtaH puSkariNItaH pratyuttarati * pratyuttIrya yatraiva siddhAyatanaM tatraiva pradhAvitavAn gamanAya || 'tae Na' mityAdi, tatastasya vijayasya devasya catvAri sAmAnikadevasahasrANi catasraH saparivArA agramahiSyaH tisraH parSadaH saptAnIkAni saptAnIkAdhipatayaH poDazAtmarakSadevasahasrANi anye ca bahavo vijayarAjadhAnIvAstavyA bAnamantarA devAzca devyazca apyekakA utpalahastagatA adhyekakAH padmahastagatA adhyekakAH kumudahastagatAH evaM nalinasubhagasaugandhikapuNDarIka mahApuNDarIkazatapatra sahasrapatra zatasahasrapatra hastagatAH krameNa pratyekaM vAcyA, vijayaM devaM pRSThataH pRSThataH paripAThyeti bhAvaH anugacchanti / 'tae Na'mityAdi, tatastasya vijayasya devasya bahuva AbhiyogyA devA devyazca apyekakA vandanakalazahastagatA: adhyekakA bhRGgArahastagatAH apyekakA AdarzahastagatAH evaM sthAlapAtrIsupratiSThavAtakaraka citraratnakaraNDaka w.jainelibrary.org
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ IR 3 pratipattI vijayadevakRtA jinapUjA uddezaH2 sU0 142 zrIjIvA- puSpacaGgerIyAvalomahastacaGgerIpuSpapaTalakayAvallomahastapaTalakasiMhAsanacchatracAmaratailasamudkayAvada janasamudgakadhUpakaDucchukahastagatA: krajIvAbhi0 meNa pratyekamAlApyAH, vijayaM devaM pRSThataH pRSThato'nugacchanti / tataH sa vijayo devazcaturbhiH sAmAnikasahazcatasRbhiH saparivArAbhiramalayagi- mahiSIbhitimabhiH parSaddhiH saptabhiranIkaiH saptabhiranIkAdhipatibhi: poDazabhirAmarakSadevasahasrairanyaizca bahubhirvijayarAjadhAnIvAstavyaivArIyAvRttiH |namantarairdevairdevIbhizca sArddha saMparivRtaH sarvA 'jAva nigghosanAditaraveNa'miti yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH pATho draSTavyaH-'saba- juIe sabbabaleNaM sabvasamudaeNaM savvavibhUIe sabvasaMbhameNaM savvapupphagaMdhamallAlaMkAreNaM savvatuDiyasaddaninAeNaM mahayA iDIe mayA // 254 // |juIe mahayA baleNaM mahayA samudaeNaM mahayA varatuDiyajamagasamagapaDuppavAiyaraveNaM saMkhapaNavapaDahabherijhallarikharamuhihuDukkaduMdubhinigghosanAditaraveNaM' asya vyAkhyA prAgvat / yatraiva siddhAyatanaM tatraivopAgacchati, upAgatya siddhAyatanamanupradakSiNIkurvan pUrvadvAreNa pravizati, pravizyAlokya jinapratimAnAM praNAma karoti, kRtvA yatraiva maNipIThikA yatraiva devacchandako yatraiva jinapratimAstatropAgacchati, upAgatya lomahastakaM parAmRzati parAmRzya ca jinapratimAH pramArjayati pramArya divyayodakadhArayA napayati snapa yitvA sarasenAi~Na gozIrSacandanena gAtrANyanulimpati, anulipya 'ahatAni' aparimalitAni divyAni devadUSyayugalAni 'niyaM4Asaha'tti paridhApayati paridhApya 'apraiH' aparibhuktaiH 'varaiH' pradhAnairgandharmAlyaizvArcayati / etadeva savistaramupadarzayati-puSpAropaNaM mAlyAropaNaM varNakAropaNaM cUrNAropaNaM gandhAropaNam AbharaNAropaNaM (ca) karoti, kRtvA tAsAM jinapratimAnAM purata: 'acchaiH' svacchaiH / 'zlakSNaiH' mamRNai rajatamayaiH, accho raso yeSAM te'ccharasAH, pratyAsannavastuprativimbAdhArabhUtA ivAtinirmalA iti bhAvaH, te ca te | | tandulAzvAccharasatandulAH, pUrvapadasya dIrghAntatA prAkRtatvAt , yathA 'vairAmayA nemA' ityAdau, tairaSTAvaSTau svastikAdIni maGgala CEROSC-0-567 // 254 // Jain Education inte For Private Personal Use Only K ainelibrary.org
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int kAnyAlikhati, Alikhya 'kayaggAhagahiya' mityAdi maithuna prathamasaMrambhe mukhacumbanAdyarthe yuvatyAH paJcAGgulibhiH kezeSu grahaNaM kacagrAhastena kacaprAheNa gRhItaM karatalAdvimuktaM sat prabhraSTaM karatalaprabhraSTavimuktaM, prAkRtatvAdevaM padavyatyayaH tena ' dazArddhavarNena ' pazcavarNena 'kusumena' kusumasamUhena 'puSpapuJjopacArakalitaM' puSpapuJja evopacAraH - pUjA puSpapuJjopacArastena kalitaM - yuktaM karoti, kRtvA ca 'caMdappabhavairaveruliya vimaladaMDa' candraprabhavajravaiDUryamayo vimalo daNDo yasya sa tathA taM kAJcanamaNiratnabhakticitraM kAlAgurupravarakunduruSkaturuSkadhUpena gandhottamenAnuviddhA kAlAgurupravara kunduruSkaturuSkadhUpagandhottamAnuviddhA, prAkRtatvAtpadanyatyayaH, tAM dhUpavattiM vinirmuzvantaM vaiDUryamayaM dhUpakaDucchukaM pragRhya prayato dhUpaM dattvA jinavarebhyaH, sUtre SaSThI prAkRtatvAt, saptASTAni padAni paJcAda|pasRtya dazAGgulimaJjaliM mastake kRtvA prayataH 'ahasayavisuddhagaMThajuttehiM' iti vizuddho-nirmalo lakSaNadoSarahita iti bhAva: yo pranthaH - zabdasaMdarbhastena yuktAni vizuddhapranthayuktAni aSTazataM ca tAni vizuddhapranthayuktAni ca taiH 'arthayuktaiH' arthasAraiH apunaruktaiH | mahAvRttai:, tathAvidhadevalacdheH prabhAva eSaH, saMstauti saMstutya vAmaM jAnuM 'aJcati' utpATayati dakSiNaM jAnuM dharaNitale 'nivADei' iti nipAtayati lagayatItyarthaH ' trikRtvaH' trIn vArAn mUrddhAnaM dharaNitale 'namei'tti namayati namayitvA ceSatpratyunnamayati, ISatpratyunnamya kaTakatruTitastambhitau bhujau 'saMharati' saGkocayati, saMhRtya karatalaparigRhItaM zirasyAvartta mastake'JjaliM kRtvaivamavAdIt -- 'namo'tyu NamityAdi, namo'stu Namiti vAkyAlaGkAre devAdibhyo 'tizayapUjAmarddantItyantastebhyaH sUtre SaSThI "chaTThivibhattIeN bhannai cautthI" iti prAkRtalakSaNAt, te cArhanto nAmAdirUpA api santi tato bhAvAtpratipattyarthamAha - 'bhagavadbhyaH' bhagaH -samatraizvaryAdi| lakSaNa: sa eSAmastIti bhagavantastebhyaH, AdiH - dharmmasya prathamA pravRttistatkaraNazIlA AdikarAstebhyaH, tIrthate saMsArasamudro'neneti ininelibrary.org
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI | vijayade vakRtA jinapUjA uddezaH 2 | sU0142 // 255 // CAR SACSCGO tIrtha tatkaraNazIlAstIrthakarAstebhyaH, svayaM-aparopadezena samyagvarabodhiprAptyA buddhA mithyAtvanidrApagamasambodhena svayaMsaMbuddhAstebhyaH, tathA puruSANAmuttamAH puruSottamAH, bhagavanto hi saMsAramapyAvasantaH sadA parArthavyasanina upasarjanIkRtasvArthA ucitakriyAvanto'dInabhAvAH kRtajJatApatayo'nupahatacittA devagurubahumAnina iti bhavanti puruSottamAstebhyaH, tathA puruSAH siMhA iva karmagajAna prati puruSasiMhAstebhyaH, tathA puruSA varapuNDarIkANIva saMsArajalAsaGgAdinA dharmakalApeneti puruSavarapuNDarIkANi tebhyaH, tathA puruSA varagandhahastina iva paracakradurbhikSamAriprabhRtikSudragajanirAkaraNeneti puruSavaragandhahastinastebhyaH, tathA loko-bhavyasattvalokastasya sakalakalyANaikanivandhanatayA bhavyatvabhAvenottamA lokottamAstebhya: tathA lokasya-bhavyalokasya nAthA-yogakSemakRto lokanAthAstebhyaH, tatra yogo-bIjAdhAnodbhedapoSaNakaraNaM kSema-tadupadravAdyabhAvApAdanaM, tathA lokasya-prANilokasya paJcAstikAyAtmakasya vA hitopadezena samyakprarUpaNayA vA hitA lokahitAstebhyaH, tathA lokasya-dezanAyogyasya viziSTasya pradIpA-dezanAMzubhiryathA'vasthitavastuprakAzakA lokapradIpAstebhyaH, tathA lokasya-utkRSTamate vyasattvalokasya pradyotanaM pradyotaH pradyotakatvaM-viziSTajJAnazaktistatkaraNazIlA lokapradyo|takarAH, tathA ca bhavanti bhagavatprasAdAt tatkSaNameva bhagavanto gaNabhRto viziSTajJAnasampatsamanvitA yadvazAd dvAdazAGgamAracayantIti | tebhyaH, tathA'bhayaM-viziSTamAsanaH svAsthyaM ni:zreyasadharmabhUmikAnibandhanabhUtA paramA dhRtiriti bhAvaH, tad abhayaM dadatItyabhayadAstebhyaH, sUtre ca kapratyayaH svArthikaH prAkRtalakSaNavazAt , evamanyatrApi, tathA cakSuriva cakSu:-viziSTa AtmadharmastattvAvabodhanibandhanaM zraddhAsvabhAvaH, zraddhAvihInasyAcakSuSmata iva tattvadarzanAyogAt , taddadAtIti cakSurdAstebhyaH, tathA mAgoM-viziSTaguNasthAnAvAptipraguNaH svarasavAhI kSayopazamavizeSastaM dadatIti mArgadAstebhyaH, tathA zaraNaM-saMsArakAntAragatAnAmatiprabalarAgAdipIDitAnAM samAzvasanasthAna // 255 // Jain Education Inter For Private Personal Use Only XMainelibrary.org
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpaM tattvacintArUpamadhyavasAnaM taddadatIti zaraNadAstebhyaH, tathA bodhiH-jinapraNItadharmaprAptistAM tattvArthazraddhAnalakSaNasamyagdarzanarUpA dadatIti bodhidAstebhyaH, tathA dharma-cAritrarUpaM dadatIti dharmadAstebhyaH kathaM dharmadAH? ityAha-dharma dizantIti dharmadezakAstebhyaH. tathA dharmasya nAyakA:-svAminastadvazIkaraNAttatphalaparibhogAcca dharmanAyakAstebhyaH, dharmasya sArathaya iva samyakapravartanayogena dharmasArathayastebhyaH, tathA dharma eva varaM-pradhAnaM caturantahetutvAt caturantaM 2 cakramiva caturantacakraM tena vartituM zIlaM yeSAM te dharmavaracaturantacakravartinastebhyaH, tathA'pratihate-apratiskhalite kSAyikatvAd vare-pradhAne jJAnadarzane dharantIti apratihatavarajJAnadarzanadharAstebhyaH, tathA chAdayati-AvarayatIti chadma-ghAtikarmacatuSTayaM vyAvRttaM-apagataM chadma yebhyaste vyAvRttachadmAnastebhyaH, tathA rAgadepa. kaSAyendriyaparIpahopasargaghAtikarmazana jitavanto jinAH anyAn jApayantIti jApakAstebhyo jinebhyo jApakebhyaH, tathA bhavArNavaM svayaM tIrNA anyAMzca tArayantIti tIrNAstArakAstebhyaH, tathA kevalavedasA avagatatattvA buddhA anyAMzca bodhayantIti bodhakAstebhyaH, muktA:-kRtakRtyA niSTitArthI iti bhAvaH, anyAMzca mocayantIti mocakAstebhyaH, sarvezebhyaH sarvadarzibhyaH, zivaM-sarvopadavarahitatvAta 'acalaM' svAbhAvikaprAyogikacalanakriyAvyapohAt 'aruja' zarIramanasorabhAvenA''dhivyAdhyasambhavAt anantaM kevalAsanA'nantatvAt 'akSayaM' vinAzakAraNAbhAvAt 'avyAbAdhaM kenApi vibAdhayitumazakyatvAt na punarAvRttiryasmAttadpunarAvRtti, sidhyantiniSThitArthA bhavantyasyAmiti siddhiH-lokAntakSetralakSaNA saiva gamyamAnatvAd gatiH siddhigati: 2 riti nAmadheyaM yasya tatsiddhigatinAmadheyaM, tiSThatyasminniti sthAnaM-vyavahArata: siddhakSetraM nizcayato yathA'vasthitaM khaM svarUpaM, sthAnasthAninorabhedopacArAttu siddhigatinAmadheyaM tatsaMprAptebhyaH / evaM praNipAtadaNDakaM paThitvA 'vaMdai namasaI' iti vandate-tAH pratimAzcaityavandanavidhinA prasiddhena, namaskaroti Jain Education jainelibrary.org
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vakRtA uddezaH2 zrIjIvA- pazcAtpraNidhAnAdiyogeneyeke, anye tvabhidadhati-viratimatAmeva prasiddhazcaityavandanavidhiranyeSAM tathA'bhyupagame kAyotsargAsiddheriti va-143 pratipadA jIvAbhi0 ndate sAmAnyena, namaskarotyAzayavRddherutthAnanamaskAreNeti, tattvamatra bhagavantaH paramarSayaH kevalino vidanti, tato vanditvA namasthitvA vijayademalayagi- yatraiva siddhAyatanasya bahumadhyadezabhAgastatraivopAgacchati upAgatya bahumadhyadezabhAgaM divyayodakadhArayA 'abhyukSati' abhimukhaM siJcati, rIyAvRttiH abhyukSya sarasena gozIrSacandanena paJcAGgulitalaM dadAti, dattvA kacagrAhagRhItena karatalaprabhraSTavimuktena dazArddhavarNena 'kusumena' kusuma- jinapUjA jAtena puSpapujopacArakalitaM karoti kRtvA dhUpaM dadAti, dattvA ca yatraiva dAkSiNAtyaM dvAraM tatraivopAgacchati, upAgatya lomahastakaM gRhAti, // 256 // gRhItvA tena dvArazAkhAzAlabhaJjikAvyAlarUpakANi ca pramArjayati, pramRjya divyayodakadhArayA'bhyukSaNaM gozIrSacandanacarcA puSpAdyA sU0142 ropaNaM dhUpadAnaM karoti, tato dakSiNadvAreNa nirgatya yatraiva dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasya bahumadhyadezabhAgastatropAgacchati, upAgatya lomahastakaM parAmRzati, parAmRzya ca bahumadhyadezabhAgaM lomahastakena pramArjayati, pramRjya divyayodakadhArayA'bhyukSaNaM sarasena gozIrSacandanena pazcAGgulitalaM maNDalamAlikhati, kacanAhagRhItena karatalaprabhraSTavimuktena dazArddhavarNena kusumena puSpapujopacArakalitaM karoti, kRtvA dhUpaM dadAti, dattvA ca yatraiva dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasya pazcimaM dvAraM tatropAgacchati, upAgatya lomahastaparAmarzanaM, tena ca lomahastadAna dvArazAkhAzAlabhaJjikAvyAlarUpakapramArjanaM, udakadhArayA'bhyukSaNaM gozIrSacandanacarcA puSpAdyAropaNaM dhUpadAnaM karoti, kRtvA yatraiva dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasyottaradvAraM tatropAgacchati, upAgatya pUrvavad dvArArca nikAM karoti, kRtvA ca yatraiva dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasya 18 pUrvadvAraM tatropAgacchati, upAgatya pUrvavattatrApyarca nikAM karoti, kRtvA ca dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasya yatraiva dAkSiNAtyaM dvAraM tatropAga cchati, upAgatya pUrvavattatra pUjAM vidhAya tena dvAreNa vinirgasya yatraiva dAkSiNAtyaH prekSAgRhamaNDapo yatraiva dAkSiNAtyasya prekSAgRhamaNDapasya 56 // Jain Education a nal For Private Personel Use Only A Mw.jainelibrary.org
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ SACCESCCCCCCCCCCCCES bahumadhyadezabhAgo yatraiva vanamayo'jhapATako yatraiva ca maNipIThikA yatraiva ca siMhAsanaM tatraivopAgacchati, upAgatya lomahastakaM parAmR-13 zati, parAmRzyAkSapATakaM maNipIThikA siMhAsanaM ca pramArjayati, pramAryodakadhArayA'bhyukSya candanacarcA puSpapUjAM dhUpadAnaM ca karoti, kRtvA ca yatraiva dAkSiNAtyasya prekSAgRhamaNDapasyottaradvAraM tatraivopAgacchati, upAgatya pUrvavahArArca nikAM karoti, kRtvA yatraiva dAkSiNAtyasya prekSAgRhamaNDapasya pUrvadvAraM tatropAgacchati, upAgatya pUrvadvArArca nikAM karoti, kRtvA yatraiva tasya dAkSiNAtyasya prekSAgRhamaNDapasya dAkSiNAtyaM dvAraM tatropAgacchati, upAgatya tatrArca nikAM kRtvA yatraiva dAkSiNAtyazcaityastambhastatropAgacchati, upAgatya stUpaM maNipIThikA ca lomahastakena pramRjya divyayodakadhArayA'bhyukSati sarasagozIrSacandanacarcA puSpAcArohaNadhUpadAnAdi karoti, kRtvA ca yatraiva pAzcAtyA maNipIThikA yatraiva ca pAzcAtyA jinapratimA tatropAgacchati, upAgatya jinapratimAyA Aloke praNAmaM karotItyAdi pUrvavad yAvannamasthitvA yatraivottarA jinapratimA tatropAgacchati, upAgatya tatrApi yAvannamasthitvA yatraiva pUrvA jinapratimA tatropAgacchati upAgatya pUrvavad yAvannamasthitvA yatraiva dAkSiNAtyA jinapratimA pUrvavat sarva tadeva yAvannamasthitvA yatraiva dAkSiNAtyazcaityavRkSastatropAgacchati, upAgatya pUrvavadarca nikAM karoti, kRtvA ca yatraiva mahendradhvajastatropAgacchati, upAgatya pUrvavadarcanikAM vidhAya yatraiva dAkSiNAtyA nandA-18 puSkariNI tatraivopAgacchati, upAgatya lomahastakaM parAmRzati, parAmRzya toraNAni trisopAnapratirUpakANi zAlabhajikAvyAlarUpakANi, |ca pramArjayati, pramArya divyayodakadhArayA siJcati, siktvA sarasagozIrSacandanapaJcAGgulitalapradAnapuSpAdyArohaNadhUpadAnAdi karoti, kRtvA ca siddhAyatanamanupradakSiNIkRtya yatraivottarA nandApuSkariNI sa tatropAgacchati, upAgatya pUrvavatsarvaM karoti, kRtvA cauttarAhe mApAhendradhvaje tadanantaramauttarAhe caityavRkSe tata auttarAhe caityastUpe, tata: pazcimottarapUrvadakSiNajinapratimAsu pUrvavatsarvA vaktavyatA vaktavyA, Jain Education in IA For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH jinapUjA // 257 // tadanantaramauttarAhe prekSAgRhamaNDape samAgacchati, tatra dAkSiNAtye prekSAgRhamaNDape pUrvavatsarva vaktavyaM, tata uttaradvAreNa vinirgatyauttarAhe 3 pratipatta mukhamaNDape samAgacchati, tatrApi dAkSiNAtyamukhamaNDapavatsarvaM kRtvottaradvAreNa vinirgaya siddhAyatanasya pUrvadvAre samAgacchati, tatrArca-15 vijayadenikAM pUrvavatkRtvA pUrvasya mukhamaNDapasya dakSiNottarapUrvadvAreSu krameNoktarUpAM pUjAM vidhAya pUrvadvAreNa vinirgatya pUrvaprekSAmaNDape samAgatya || vakRtA pUrvavadarca nikAM karoti, tataH pUrvaprakAreNaiva krameNa caityastUpajinapratimAcaityavRkSamAhendradhvajanandApuSkariNInAM tata: sabhAyAM sudharmAyAM pUrvadvAreNa pravizati, pravizya yatraiva maNipIThikA tatraivopAgacchati, upAgatyAloke jinasaknAM praNAmaM karoti, kRtvA ca yatra mANavaka- uddezaH2 zcaityastambho yatra vanamayA golavRttAH samudkAstatrAgatya samudkAn gRhAti, gRhItvA ca vighATayati, vighATya lomahastakena pramArjayati, sU0142 pramAryodakadhArayA'bhyukSati, abhyukSya gozIrSacandanenAnulimpati, tataH pradhAnairgandhamAlyairarcayati, arcayitvA dhUpaM dahati, tadanantaraM bhUyo'pi vanamayeSu golavRttasamudkeSu prakSipati, prakSipya tAn vajramayAn golavRttasamudkAna svasthAne pratinikSipati, pratinikSipya teSu puSpagandhamAlyavastrAbharaNAnyAropayati, tato lomahastakena mANavakacaityastambhaM pramAryodakadhArayA'bhyukSya candanacarcA puSpAdyAropaNaM dhUpadAnaM ca karoti, kRtvA siMhAsanapradeze samAgatya siMhAsanasya lomahastakena pramArjanAdirUpAM pUrvavadarcanikAM karoti, kRtvA yatra maNipIThikA yatra ca devazayanIyaM tatropAgatya maNipIThikAyA devazayanIyasya ca prAgvadarca nikAM karoti, tata uktaprakAreNaiva kSullakendradhvajapUjAM karoti, kRtvA ca yatra coppAlako nAma praharaNakozastatra samAgatya lomahastena parigharatrapramukhANi praharaNaratnAni pramArjayati, pramAryodakadhArayA'bhyukSaNaM candanacarcA puSpAdyAropaNaM dhUpadAnaM karoti, kRtvA sabhAyAH sudharmAyA bahumadhyadezabhAge'rca nikAM pUrvavatkaroti, kRtvA sabhAyAH sudharmAyA dakSiNadvAre samAgatyArca nikAM pUrvavatkaroti, tato dakSiNadvAre vinirgacchati, ita Urddha yathaiva siddhAyata-| // 257 Jain Education in For Private Personel Use Only h jainelibrary.org
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ RSCORG OMOMRSCORE nAnniSkAmato dakSiNadvArAdikA dakSiNanandApuSkariNIparyavasAnA punarapi pravizata uttaranandApuSkariNIprabhRtikA uttarAntA tato dvitIyaM| vAraM niSkAmata: pUrvadvArAdikA pUrvanandApuSkariNIparyavasAnArcanikA vaktavyA tathaiva sudharmAyA: sabhAyA apyanyUnAtiriktA draSTavyA, tataH pUrvanandApuSkariNyA arcanikAM kRtvopapAtasabhA pUrvadvAreNa pravizati, pravizya ca maNipIThikAyA devazayanIyasya tadanantaraM bahumadhyade zabhAge prAgvadarcanikA biddhAti, tato dakSiNadvAreNa samAgatya tasyAnikAM kurute, ata UrddhamatrApi siddhAyatanabaddakSiNadvArAdikA le pUrvanandApuSkariNIparyavasAnA'rcanikA vaktavyA / tata: pUrvanandApuSkariNIto'pakramya ide samAgatya pUrvavattoraNArcanikAM karoti, kRtvA / pUrvadvAreNAbhiSekasabhAyAM pravizati, pravizya maNipIThikAyAH siMhAsanasyAbhiSekabhANDasya bahumadhyadezabhAgasya ca pUrvavadarcanikA krameNa | karoti, tadanantaramatrApi siddhAyatanavadakSiNadvArAdikA pUrvanandApuSkariNIparyavasAnA'rcanikA vaktavyA, tataH pUrvanandApuSkariNIta: pUrva-18 dvAreNa vyavasAyasabhAM pravizati pravizya pustakaratnaM lomahastakena pramRjyodakadhArayA'bhyukSya candanena carcayitvA varagandhamAlyairarcayitvA puSpAdyAropaNaM dhUpadAnaM ca karoti, tadanantaraM maNipIThikAyA: siMhAsanasya vahumadhyadezabhAgasya ca krameNArca nikAM karoti, tadanantaramatrApi siddhAyatanavadakSiNadvArAdikA pUrvanandApuSkariNIparyavasAnA'rcanikA vaktavyA, tataH pUrvanandApuSkariNIto balipIThe samAgatya tasya bahumadhyadezabhAge pUrvavadarca nikAM karoti, kRtvA cottarapUrvasyAM nandApuSkariNyAM samAgatya tasyAstoraNeSu pUrvavadarcanikAM kRtvA''bhiyogikAn devAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-'khippAmeve'tyAdi sugamaM yAvat 'eyamANattiyaM paJcappiNaMti' navaraM zRGgATakatrikoNaM sthAnaM trika-yatra rathyAtrayaM milati catuSka-catuSpathayuktaM catvaraM-bahurathyApAtasthAnaM caturmukhaM-yasmAJcatasRSvapi dikSu panthAno | nissaranti mahApatho-rAjapathaH zeSa: sAmAnyaH panthAH prAkAra:-pratIta: aTTAlakA:-prAkArasyopari bhRtyAzrayavizeSAH carikA-aSTaha ANGANACOCOCCANCE in Eduatan 421 For Private & Personel Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ -54 8-59 vakRtA zrIjIvA- stapramANo nagaraprAkArAntarAlamArgaH dvArANi- prAsAdAdInAM gopurANi-prAkAradvArANi toraNAni-dvArAdisambandhIni Agatya ramante'tra 3 pratipattau jIvAbhi mAdhavIlatAgRhAdiSu dampatya iti sa ArAmaH puSpAdisavRkSasaGkalamutsavAdI bahujanopabhogyamudyAnaM sAmAnyavRkSavRnda nagarAsannaM kAnanaM vijayademalayagi-15/nagaraviprakRSTaM vanaM ekAneka jAtIyottamavRkSasamUho vanaSaNDaH ekajAtIyottamavRkSasamUho vnraajii||'te NamityAdi, tataH sa vijayo151 rIyAvattiHTAdevo balipIThe balivisarjanaM karoti, kRtvA ca yauvottaranandApuSkariNI tatropAgacchati, upAgatyottarapUrvI nandA puSkariNI pradakSiNIku- jinapUjA pAvana pUrvatoraNenAnupravizati, anupravizya pUrvatrisopAnapratirUpakeNa pratyavarohati, pratyavaruhya hastapAdau prakSAlayati, prakSAlya nandApuSka- uddezaH2 // 258 // |riNItaH pratyuttarati, pratyuttIrya caturbhiH sAmAnikasahasrezcatasRbhirapramahiSIbhiH saparivArAbhistisRbhiH parpadbhiH saptabhiranIkaiH saptabhi-15 sU0 142 sAranIkAdhipatibhiH SoDazabhirAmarakSadevasahasrairanyaizca bahubhirvijayarAjadhAnIvAstavyairvAnamantarairdevairdevIbhizca sArddha saMparivRtaH sarvaddharthA yA-1 vad dundubhinirghoSanAditaraveNa vijayAyA rAjadhAnyA madhyaMmadhyena yatraiva sabhA sudharmA tatropAgacchati, upAgatya sabhA sudharmA xpUrvadvAreNAnupravizati, anupravizya yatraiva maNipIThikA yatreva siMhAsanaM tatraivopAgacchati, upAgatya siMhAsanavaragataH pUrvAbhimukha: snnissnnnnH|| tae NaM tassa vijayassa devassa cattAri sAmANiyasAhassIo avaruttareNaM uttareNaM uttarapurachimeNaM patteyaM 2 pubbaNatthesu bhaddAsaNesu NisIyaMti / tae NaM tassa vijayassa devassa cattAri aggamahisIo purathimaNaM patteyaM 2 puvaNatthesu bhaddAsaNesu nnisiiyNti| tae NaM tassa vijayassa // 258 / / devassa dAhiNapuratthimeNaM abhitariyAe parisAe aTTa devasAhassIo patteyaM 2 jAva NisI Jain Education in For Private & Personal use only DR.jainelibrary.org
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaMti / evaM dakkhiNeNaM majjhimiyAe parisAe dasa devasAhassIo jAva NisIdati / dAhiNapaJcatthimeNaM bAhiriyAe parisAe bArasa devasAhassIo patteyaM rajAva NisIdati |te NaM tassa vijayassa devassa pacatthimeNaM satta aNiyAhivatI patteyaM 2 jAva NisIyaMti / tae NaM tassa vijayassa devassa purathimeNaM dAhiNeNaM pacatthimeNaM uttareNaM solasa AyarakkhadevasAhassIo patteyaM 2 puvvaNatthesu bhaddAsaNesu NisIdaMti, taMjahA-purasthimeNaM cattAri sAhassIo jAva uttareNaM 4 // te NaM AyarakkhA sannaddhavaddhavammiyakavayA uppIliyasarAsaNapaTiyA piNaddhagevejavimalavaraciMdhapadA gahiyAuhapaharaNA tiNayAI tisaMdhINi vairAmayA koDINi dhaNUI ahigijjha pariyAiyakaMDakalAvA NIlapANiNo pIyapANiNo rattapANiNo cAvapANiNo cArUpANiNo cammapANiNo khaggapANiNo daMDapANiNo pAsapANiNo NIlapIyarattacAvacArucambhakhaggadaMDapAsavaradharA AyarakkhA rakkhovagA guttA guttapAlitA juttA juttapAlitA patteyaM 2 samayato viNayato kiMkarabhUtAviva ciTThati // vijayassa NaM bhaMte! devassa kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, go0! egaM paliovamaM ThitI paNNattA, vijayassa NaM bhaMte! devassa sAmANiyANaM devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?, egaM paliovamaM ThitI paNNattA, evaMmahiDDIe evaMmahajutIe evaMmahabbale evaMmahAyase evaMmahAmukkhe evaMmahANubhAge vijae deve 2 // (sU0143) jI0ca044 Jain Education in For Private Personal Use Only ( jainelibrary.org
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 259 // Jain Education Inte tatastasya vijayasya devasyAparottareNa-aparottarasyAM dizi evamuttarasyAmuttarapUrvasyAM dizi ca catvAri 2 sAmAnikadevasahasrANi caturSu bhadrAsanasahasreSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devasya pUrvasyAM dizi catasro'pramahiSyazcaturSu bhadrAsaneSu niSIdanti, tatastasya vijayasya | devasya dakSiNapUrvasyAmabhyantarikAyAH parSado'STau devasahasrANi aSTAsu bhadrAsanasahasreSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devasya dakSiNasyAM dizi madhyamikAyAH parSado daza devasahasrANi dazasu bhadrAsanasahasreSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devasya pazcimAyAM dizi bA hyAyA: parSado dvAdaza devasahasrANi dvAdazasu bhadrAsanasahasreSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devasya pazcimAyAM dizi saptAnIkAdhipatayaH saptasu bhadrAsaneSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devasya sarvataH samantAn sarvAsu dikSu sAmastyena poDaza AtmarakSakadeva sahasrANi SoDazasu bhadrAsanasahasreSu niSIdanti tadyathA catvAri sahasrANi caturSu bhadrAsanasahasreSu pUrvasyAM dizi evaM dakSiNasyAM dizi evaM pratyekaM pazcimottarayorapi / / te cAtmarakSAH sannaddhabaddhavarmitakavacAH, kavacaM - tanutrANaM varma - lohamayakutUlikAdirUpaM saMjAtamasminniti va rmitaM sannaddhaM zarIre AropaNAt baddhaM gADhatarabandhanena bandhanAn varmitaM kavacaM yaiste sannaddhavadbhavarmitakavacAH, 'uSpIliyasa rAsaNapaTTiyA' iti utpIDitA - gADIkRtA zarA asyante - kSipyante 'sminniti zarAsanaH - idhistasya paTTikA yairutpIDitazarAsanapaTTikAH 'piNaddhagevejjavimalavara ciMdhapaTTA' iti pinaddhaM maiveyaM-prIvAbharaNaM vimalavaracihnapaTTazca yaiste pinaddhavaramaitreyavimalavaracihnapaTTA : 'gahiyAuhapaharaNA' iti Ayudhyate'nenetyAyudhaM - kheTakAdi praharaNaM - asikuntAdi, gRhItAni AyudhAni praharaNAni ca yaiste gRhItAyudha - 1 praharaNA: 'trinatAni' AdimadhyAvasAneSu namanabhAvAt 'trisandhIni' AdimadhyAvasAneSu sandhibhAvAt vajramayakoTIni dhanUMSi abhigR ' pariyAiyakaMDakalAvA' iti paryAttakANDakalApA vicitrakANDakalApayogAn kecit 'nIlapANaya' iti nIlaH kANDakalApa // 259 // 3 pratipattau vijayade vaparivArasthityAdiH uddezaH 2 sU0 143 jainelibrary.org
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti gamyate pANI yeSAM te nIlapANayaH, evaM pItapANayaH raktapANaya:, cApaM pANI yeSAM te cApapANayaH, cAru:-praharaNavizeSaH pANau yeSAM te cArupANayaH, carma-aGguSThAGgulyorAcchAdanarUpaM pANI yeSAM te carmapANayaH, evaM daNDapANayaH khaDgapANaya: pAzapANayaH, etadeva kAvyAcaSTe-yathAyogaM nIlapItaraktacApacArucarmadaNDapAzadharA AmarakSAH, rakSAmupagacchanti-tadekacittatayA tatparAyaNA varttanta iti rakSo pagA: 'guptAH' na svAmibhedakAriNaH tathA guptA-parApravezyA pAli:-seturyeSAM te guptapAlikAH, tathA 'yuktAH' sevakaguNopetatayocitAH, tathA yuktA-parasparaM baddhA na tu bRhadantarAlA pAliyeSAM te yuktapAlikAH, pratyekaM pratyekaM samayata:-AcArata AcAreNetyarthaH vinayatazca kiGkarabhUtA iva tiSThanti, na khalu te kiGkarAH, kintu te'pi mAnyAH, teSAmapi pRthagAsananipAtanAt , kevalaM te tadAnIM nijAcAraparipAlanato vinItatvena ca tathAbhUtA iva tiSThanti taduktaM kiGkarabhUtA iveti // 'tae NaM se vijae' ityAdi supratItaM yAvadvijayadevavaktavyatAparisamAptiH / tadevamuktA vijayadvAravaktavyatA, samprati vaijayantadvAravaktavyatAmabhidhitsurAha kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIvassa vejayaMte NAmaM dAre paNNatte?, goyamA! jaMbuddIve 2 maMdarassa pavvayassa dakSiNeNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI abAdhAe jaMbuddIvadIvadAhiNaparaMte lavaNasamuddadAhiNaddhassa uttareNaM ettha NaM jaMbuddIvassa 2 vejayaMte NAmaM dAre paNNatte aTTa joyaNAI uI uccatteNaM sacceva savvA vattabvatA jAva Nice / kahi NaM bhaMte! rAyahANI?, dAhiNe NaM jAva vejayaMte deve 2 // kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIvassa 2 jayaMte NAma dAre paNNatte?, goyamA! jaMbuddIve 2 maMdarassa pavvayassa paJcatthimeNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI jaMbuddIvapaJcatthimaperaMte lavaNasamuddapacatthimaddhassa pura Jain Education Inter For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 26 // 3 pratipattau cchimeNaM sIodAe mahANadIe upi ettha NaM jaMbuddIvassa jayaMte NAma dAre paNNatte. taM ceva se vaijayantApamANaM jayaMte deve pacatthimeNaM se rAyahANI jAva mahiDDIe // kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIvassa aparA dIni dvAie NAmaM dAre paNNatte?, goyamA! maMdarassa uttareNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI abAhAe java rANi ddIve 2 uttaraperaMte lavaNasamudassa uttaraddhassa dAhiNeNaM ettha NaM jaMbuddIve 2 aparAie NAmaM dAre sU0144 paNNatte taM ceva pamANaM, rAyahANI uttareNaM jAva aparAie deve, cauNhavi aNNami jaMbuddIve // (mU0144) jaMbuddIvasta NaM bhaMte! dIvassa dArassa ya dArassa ya esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare dvArAntaraM paNNatte?, goyamA! auNAsIti joyaNasahassAI bAvaNNaM ca joyaNAI desUNaM ca addhajoyaNaM uddezaH 2 sU0145 dArassa ya 2 abAdhAe aMtare paNNatte // (sU0145) 'kahi NaM bhaMte' ityAdi sabai pUrvavat , navaramatra vaijayantasya dvArasya dakSiNatastiryagasaGkhye yAn dvIpasamudrAn vyatikramyeti vktvyN,| zeSa prAgvat // evaM jayantAparAjitadvAravaktavyatA'pi vAcyA, navaraM jayantadvArasya pazcimAyAM dizi, aparAjitadvArasyottaratastiryagasaGkhyeyAna dvIpasamudrAn vyatitrajyeti vAcyam // samprati vijayAdidvArANAM parasparamantaraM pratipipAdayiSuridamAha-'jaMbuddIvassa Na'mityAdi, jambUdvIpasya Namiti prAgvat bhadanta ! dvIpasya sambandhino dvArasya ca dvArasya caitat kiyatpramANAbAdhayA-antaritvA pratighAtenAntaraM prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! ekonAzItiyoMjanasahasrANi dvipaJcAzad yojanAni dezonaM cAIyojanaM dvArasya ca dvArasya | // 26 // cAbAdhayA'ntaraM prajJaptaM, tathAhi-caturNAmapi dvArANAM pratyekamekaikasya kuDyasya dvArazAkhAparaparyAyasya bAhalyaM gavyUtaM dvArANAM ca vi 428 Jain Educatio al n KI For Private Personal Use Only Fiww.jainelibrary.org
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte stAraH pratyekaM 2 catvAri 2 yojanAni tatazcaturSvapi dvAreSu sarvasajhayA kuDya dvAra pramANamaSTAdaza yojanAni, jambUdvIpasya ca paridhi - stisro lakSAH poDaza sahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike 316227 krozatrayaM 3 aSTAviMzaM dhanuH zataM 128 trayodazAGgulAni ekamardhAGgula 13 || miti, asmAcca jambUdvIpaparidheH sakAzAttAni kuyadvAraparimANabhUtAnyaSTAdaza yojanAni zodhyante, zodhiteSu ca teSu paridhisatko yojanarAzirevaMrUpo jAtaH tisro lakSAH SoDaza sahasrANi dve zate navottare 316209, zeSaM tathaiva tato yojanarAzecaturbhirbhAgo hiyate, labdhAni yojanAnAmekonAzItiH sahasrANi dvipaJcAzadadhikAni gatryUtaM caikaM 79052 kro0 1, yAni ca paridhisatkAni trINi gavyUtAni tAni dhanustvena kriyante labdhAni dhanuSAM paT sahasrANi yadapi ca paridhisatkamaSTAviMzaM dhanuHzataM tadapyeteSu dhanuHSu madhye prakSipyate, tato jAto dhanUrA zirekaSaSTiH zatAnyaSTAviMzatyadhikAni 6128, eSAM caturbhirbhAgo hiyate, labdhAni dhanuSAM paJcadaza zatAni dvAtriMzadadhikAni 1532, yAnyapi ca trayodazAGgulAni teSAmapi caturbhirbhAgo hiyate, labdhAni trINi aDalAni, etadapi sarva dezonamekaM gavyUtamiti labdhaM dezonamarddhayojanaM, uktaM ca "kuDaduvArapamANaM aTThArasa joyaNAI parihIe / so hiya cauhi vibhattaM iNamo dAraMtaraM hoI || 1 || auNAsIi sahassA bAvaNNA addhajoyaNaM nUNaM / dArarasa ya dArassa ya aMtarameyaM viNihiM // 2 // " jaMbuddIvasa NaM bhaMte! dIvassa paesA lavaNaM samudaM puTThA ?, haMtA puTThA // te NaM bhaMte! kiM jaMbuddIve 2 1 krujyadvArapramANamaSTAdaza yojanAni paridheH / zodhayitvA caturbhirvibhakte idaM dvArAntaraM bhavati // 1 // ekonAzItiH sahasrANi dvipaJcAzat ardhayojanamUnaM dvArasya dvArasya cAntarametat viniddiSTaM // 2 // jainelibrary.org
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 pratipattI spazotpA| tapRcchA uddezaH2 sU0146 zrIjIvA- lavaNasamudde?, goyamA! javuddIve dIve no khalu te lavaNasamudde / / lavaNassa NaM bhaMte! samudassa padesA jIvAbhi0 jaMbUddIvaM dIvaM puTThA?, haMtA puTThA / te NaM bhaMte ! kiM lavaNasamudde jaMbahIve dIve?, goyamA! lavaNe NaM malayagi- te samudde no khalu te jaMbuddIve dIne // jaMbuddIve NaM bhaMte! dIve jIvA uddAittA 2 lavaNasamudde rIyAvRttiH paJcAyaMti?, goyamA! atthegatiyA pacAyaMti atthegatiyA no paJcAyati // lavaNe NaM bhaMte! samudde jIvA uddAittA 2 jaMbuddIve 2 paJcAyaMti?, goyamA! atdhegatiyA paJcAyati atthegatiyA no p||26|| cAyaMti // (sU0146) KI 'jaMbUddIvassa NaM bhaMte !' ityAdi, jambUdvIpasya Namiti pUrvavat bhadanta ! dvIpasya 'pradezAH' svasImAgatacaramarUpA lavaNaM samudra tAspRSTAH?' kartari ktapratyayaH, spRSTavantaH, kAkA pATha iti praznArthatvAvagatiH, pRcchatazcAyamabhiprAya:-yadi spuSTAstarhi vakSyamANaM pRcchayate no cettarhi neti bhAvaH, bhagavAnAha-haMtetyAdi, 'hanta' iti pratyavadhAraNe spRSTAH / evamukte bhUyaH pRcchati-'te Na'mityAdi, te bhadanta ! svasImAgatacaramarUpA: pradezAH kiM jambUdvIpaH ? kiM vA lavaNasamudraH ?, iha yad yena saMspRSTaM tatkiJcittavyapadezamanuvAnamupalabdhaM yathA surASTrebhyaH saMkrAnto magadhadezaM mAgadha iti, kiJcitpunarna tavyapadezabhAg yathA tarjanyA saMspRSTA jyeSThA'GgulijyeSThaiveti, ihApi ca jambUdvIpacaramapradezA lavaNasamudraM spRthvantastato vyapadezacintAyAM saMzaya iti prazraH, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpa eva Namiti | nipAtasyAvadhAraNArthatvAt te caramapradezA dvIpo, jambUdvIpasImAvartitvAt , na khalu te jambUdvIpacaramapradezA lavaNasamudraH, (na te) jambUdvIpasImAnamatikramya lavaNasamudrasImAnamupagatA: kintu svasImAgatA evaM lavaNasamudra spRSTavantastena taTasthatayA saMsparzabhAvAn tarjanyA RACCOCCASSOCKS // 261 // Jain Education inte For Private Personal Use Only hinelibrary.org
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ | saMspRSTA jyeSThAGgaliriva te svavyapadezaM bhajante na vyapadezAntaraM, tathA cAha-no khalu te jambUdvIpacaramapradezA lavaNasamudraH / evaM | 'lavaNassa NaM bhaMte ! samudassa padesA' ityAdi lavaNaviSayamapi sUtraM bhAvanIyam / / 'jaMbuddIve NaM bhaMte!' ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dviipe| |ye jIvAste 'uddAittA' iti 'avadrAya 2' mRtvA 2 lavaNasamudre 'pratyAyAnti' Agacchanti ?, bhagavAnAha-gautama! astIti nipaato'tr| bahurthaH, santyekakA jIvA ye 'avadAyAvadrAya' mRtvA 2 lavaNasamudre pratyAyAnti, santyekakA ye na pratyAyAnti, jIvAnAM tathA tathA svaskhakarmavazatayA gativaicitryasambhavAt / / evaM lavaNasUtramapi bhAvanIyaM // samprati jambUdvIpa iti nAno nibandhana jijJAsipuH | prabhaM karoti se keNaTeNaM bhaMte! evaM buccati jaMbUddIve 2?, goyamA! jaMbuddIve 2 maMdarassa pavvayassa uttareNaM NIlavaMtassa dAhiNaNaM mAlavaMtassa vakhArapavvayassa pacatthimeNaM gaMdhamAyaNassa vakkhArapabvayassa purathimeNaM ettha NaM uttarakurA NAma kurA paNNattA, pAINapaDINAyatA udINadAhiNavicchiNNA addhacaMdasaMThANasaMThitA ekkArasa joyaNasahassAI aTTa bAyAle joyaNasate doNi ya ekoNavIsatibhAge joyaNassa vikkhaMbheNaM // tIse jIvA pAINapaDINAyatA duhao vakkhArapavvayaM puTThA, purathimillAe koDIe purathimillaM vakkhArapavvataM puTThA pacatthimillAe koDIe paJcasthimillaM vakkhArapavvayaM puTTA, tevaNaM joyaNasahassAI AyAmeNaM, tIse dhaNupaTTe dAhiNaNaM saDhi joyaNasaha COACROSOCIEX66R Inn Education in For Private Personal Use Only Finelibrary.org
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH varNanaM ramAI cattAriya ahArasuttare joyaNasate duvAlasa ya ekUNavIsatibhAe joyaNassa parikkheveNaM 3 pratipattau paNNatte // uttarakurAe NaM bhaMte! kurAe kerisae AgArabhAvapaDoyAre paNNate?, goymaa| baha- uttarakurusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte, se jahA NAma e AliMgapukkhareti vA jAva evaM ekomayadIvavattavvayA jAva devalogapariggahA gaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso!, Navari imaM NANataM uddezaH 2 chadhaNusahassamUsitA dochappannA piTThakaraMDasatA aTThamabhattassa AhAraTTe samuppajati tiNi pa- dasU0147 liovamAI desUNAI paliovamassAsaMkhijaibhAgeNa UNagAI jahanneNaM tinni paliovamAI ukkoseNaM ekUNapaNNarAiMdiyAI aNupAlaNA, sesaM jahA egUruyANaM // uttarakurAe NaM kurAe chavihA maNussA aNusajjaMti, taMjahA-pamhagaMdhA 1 miyagaMdhA 2 ammamA 3 sahA 4 teyAlIse 5 saNicArI 6 (sU0 147) 'se keNadeNaM bhaMte !' ityAdi, atha kena 'arthena' kena kAraNena bhadanta ! evamucyate jambUdvIpo dvIpa: ? iti, bhagavAnAha 1 yadyapi sUtrakAraiH jahA egoruyavattavvayeti vAkyenAtididayate uttarakurukharUpamazeSa tathApi vyAkhyAtamatrAzeSaM tat , na caikorukadvIpasvarUpAvasare tazo'pi vyAkhyAto varNanasya, vyAkhyAyakasUribhizcAnyatrAtidizyate kalpadrumAdivarNane yathottarakuruSviti nAtra dhRtaM mUlasUtraM na ca parAvartitA vyAkhyA, parametadanumIyate bahuta TIkAkRdbhiH prAptA AdarzA atraiva kalpavRkSAdivarNanayuktAH prathamopasthitakorukavarNanasthAne ca tadrahitA atidiSTAH syuH,cintyametAvadevAtra yanna sUtrakArazailyA'ne varNanIyapadArthAtidezastatraiva sUtre, tatra sAmAnyena varNanaM svAdatra vizeSeNeti yuktaM vivecanamatra tatrabhavadIyAdarzAnusAreNa vA, ata evAtra pratisUtraM pratIkatimalayagiripAdAnAm. 4 // 262 // For Private Personal Use Only W w in Education .jainelibrary.org
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ jambUdvIpe Namiti vAkyAlaGkAre dvIpe mandaraparvatasya 'uttareNa' uttarata: nIlavato varSadharaparvatasya 'dakSiNena' dakSiNato gandhamAdanasya vakSaskAraparvatasya 'purathimeNaM'ti pUrvasyAM dizi mAlyavato vakSaskAraparvatasya pazcimAyAm atra' etasmin pradeza uttarakuravo nAma kurava: prajJaptAH, sUtra ekavacananirdezo'kArAntatAnirdezazca prAkRtatvAt , tAzca kathambhUtA: ? ityAha-pAINe'tyAdi, prAcInApAcInAyatA udagdakSiNavistIrNA arddhacandrasaMsthAnasaMsthitA ekAdaza yojanasahasrANyaSTau yojanazatAni 'dvicatvAriMzAni' dvicatvAriMzadadhikAni dvau caikonaviMzatibhAgau yojanasya 'viSkambhena' dakSiNottaratayA vistAreNa, tathAhi-mahAvidehe meroruttarata uttarakuravo dakSiNato dakSiNakuravaH, tato yo mahAvidehakSetrasya viSkambhastasmAnmandaraviSkambhe zodhite yadavaziSyate tasyAddha yAvatparimANametAvatpratyekaM dakSiNakurUNAmuttarakurUNAM ca viSkambhaH, uktaM ca-"vaidehA vikkhaMbhA maMdaravikkhaMbhasohiyaddhaM jaM / kuruvikkhaMbhaM jANasu" iti, sa ca yathoktapramANa eva, tathAhi-mahAvidehe viSkambhatrayastriMzad yojanasahasrANi SaT zatAni caturazItyadhikAni yojanAnAM catasraH kalA: 33684 ka. 4, etasmAnmeruviSkambho daza yojanasahasrANi zodhyante 10000 sthitAni pazcAtrayoviMzatiH sahasrANi paT zatAni caturazItyadhikAni yojanAnAM catasraH kalA: 23684 ka. 4, eteSAmaddhe labdhAnyekAdaza sahasrANi aSTau zatAni dvicatvAriMzadadhikAni yojanAnAM dve ca kale 11842 ka. 2 // 'tIse' ityAdi, tAsAmuttarakurUNAM jIvA uttarato nIlavarSadharasamIpe prAcInApAcInAyatA ubhayataH pUrvapazcimabhAgAbhyAM vakSaskAraparvataM yathAkramaM mAlyavantaM gandhamAdanaM ca 'spRSTA' spRSTavatI, etadeva bhAvayati-purathimillAe' ityAdi, pUrvayA 'koTyA' agrabhAgena pUrva vakSaskAraparvataM mAlyavadabhidhAnaM 'spRSTA' spRSTavatI 'pazcimayA' pazcimadigavalamvinyA koTyA pazcimavakSaskAraparvataM gandhamAdanAkhyaM spRSTA, sA ca jIvA Jain Education inte For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 263 // Jain Education Inte AyAmena tripaJcAzad yojanasahasrANi kathamiti ceducyate-iha meroH pUrvasyAmaparasyAM ca dizi bhadrazAlavanasya yadAyAmena parimANaM yajJa merorvikambhasya tadekatra mIlitaM gandhamAdanamAlyavadvakSaskAraparvatamUlapRthutvaparimANarahitaM yAvatpramANaM bhavati tAvaduttarakurUNAM jIvAyAH parimANam uktaM ca- "maMdarapubvaiNAyaya bAvIsa sahassa bhadasAlavaNaM / duguNaM maMdarasahiyaM duselarahiyaM ca kurujIvA // 1 // " tacca yathoktapramANameva, tathAhi - mero: pUrvasyAmaparasyAM ca dizi pratyekaM bhadrazAlavanasya dairghyaparimANaM dvAviMzatiryojana sahasrANi tato dvAviMzatiH sahasrANi dvAbhyAM guNyante, jAtAni catuzcatvAriMzat sahasrANi 44000, merozca pRthutvaparimANaM daza yojanasahasrANi 10000, tAni pUrvarAzau prakSiSyante, jAtAni catuHpaJcAzatsahasrANi 54000, gandhamAdanasya mAlyavatazca vakSaskAraparvatasya pratyekaM mUle pRthutvaM paJca yojanazatAni tataH paJca zatAni dvAbhyAM guNyante, jAtaM yojanasahasraM tan pUrvarAzerapanIyate, jAtAni tripaJcAzad yojanasahasrANi 53000 | 'tIse dhaNupaTTa' mityAdi, tAsAmuttarakurUNAM dhanuH pRSTaM 'dakSiNena' dakSiNataH, taca paSTiryojana sahasrANi catvAri yojanazatAni aSTAdazottarANi dvAdaza ekonaviMzatibhAgA yojanasya parikSepeNa, dvayorapi hi gandhamAdana mAlyavadvakSaskAra parvatayorAyAmaparimANamekatra mIlitamuttarakurUNAM dhanuH pRSThaparimANaM, "AyAmo selANaM donha va milio kurUNa dhaNupaTTe" iti vacanAt gandhamAdanasya mAlyavatazca vakSaskAraparvatasya pratyekamAyAmaparimANaM triMzad yojanasahasrANi dve zate navottare SaT ca kalAH 30209ka0 6, ubhayodha milita AyAmo yathoktaparimANo bhavati 60418 ka0 12 / 'uttarakurAeNaM bhaMte!' ityAdi, uttarakurUNAM bhadanta ! kurUNAM sUtre ekavacanaM prAkRtatvAt kIdRza AkArabhAvasvarUpasya pratyavatAraH - sambhavaH prajJaptaH 1, bhagavAnAha - gautama ! bahusamaramaNIyo bhUmibhAga uttarakurUNAM prajJaptaH, 'se jahAnAmae - AliMgapukkharei vA ityAdi jagatyupari vanaSa 3 pratipattau uttarakuruvarNanaM uddezaH 2 sU0 147 // 233 // ainelibrary.org
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6459- ACCREC% NDavarNakavattAvadvaktavyaM yAvattaNAnAM ca maNInAM ca varNo gandhaH sparza: zabdazca savarNakaH paripUrNa ukto bhavati, paryantasUtraM cedam - divvaM naTuM saja geyaM pagIyANaM bhave eyArUve ?, haMtA siyA' iti / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu tatra tatra deze tasya dezasya he tatra tatra pradeze bahave 'khuDDA khuDDiyAo vAvIo' ityAdi, tathA trisopAnapratirUpakANi toraNAni parvatakAH parvatakeSvAsanAni 4 gRhakANi gRheSvAsanAni maNDapakA maNDapeSu pRthivIzilApaTTakA: pUrvavad vaktavyAH, tadanantaraM cedaM vaktavyam-'tattha NaM bahave uttara kurA maNussA maNussIo ya AsayaMti sayaMti jAva kallANaM phalavittivisesaM paJcaNubhavamANA viharanti' etadvyAkhyA'pi prAgvat / 'uttarakurAe NaM bhaMte ! kurAe' ityAdi, uttarakurupu Namiti pUrvavat kuruSu tatra tatra deze 'tahiM tahiM' iti tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavaH sarikAgulmA: navamAlikAgulmA: koraNDagulmA: bandhujIvakagulmA: manovadyagulmAH bIyakagulmA: bANagulmAH (kaNavIragulmAH) kubjakagulmAH sinduvAragulmAH jAtigulmAH mudragulmA yUthikAgulmA: mallikAgulmA: vAsantikagulmAH vastulagulmAH kastUlagulmAH sevAlagulmA: agastyagulmAH magadantigulmA: campakagulmAH jAtigulmAH navanAtikAgulmAH kundagulmA: mahAkundagulmAH, sarikAdayo lokata: pratyetavyAH, gulmA nAma isvaskandhabahukANDapatrapuSpaphalopetAH, tataH sarvatra vizeSaNasamAsaH, sarikAdInAM cemaastisrH| saGgrahaNigAthA:-"seriyae nomAliyakoraMTayabandhujIvagamaNojA / bIyayabANayakaNavIrakuja taha siMduvAre ya // 1 // jAImoggara taha jUhiyA ya taha malliyA ya vAsaMtI / vatthulakatthulasevAlagatthimagadaMtiyA ceva // 2 // caMpakajAInavanAiyA ya kuMde tahA mahAkuMde / / evamaNegAgArA havaMti gummA muNeyabvA // 3 // " 'te NaM gummA' ityAdi, 'te' anantaroditA Namiti vAkyAlaGkAre gulmA: 'dazA| varNa' paJcavarNa 'kusumaM jAtAvekavacanaM kusumasamUha 'kusumayanti' utpAdayantIti bhAvaH, yena kusumotpAdanena kurUNAM bahusamarama CHOCACACCOCCASSACAN Jain Education Inteda For Private Personal use only COPanelibrary.org
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- NIyo bhUmibhAgo 'vAyavihuyaggasAlehitivAtena vidhutA:-kampitA vAtavidhutAstAzca tA agrazAkhAzca vAtavidhutAgrazAkhAstAbhiH, sUtre pratipattau jIvAbhi. puMstvanirdeza: prAkRtatvAt , mukto yaH puSpapuJjaH sa evopacAra:-pUjA muktapuSpapuzcopacArastena kalitaH zriyA'tIva upazobhamAnastiSThati // uttarakurumalayagi-18 uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu tatra tatra deze tasya 2 dezasya tatra tatra pradeze bahUni, sUtre puMstvanirdeza: prAkRtatvAt , harutAlavanAni 8| varNana rIyAvRttiH | bherutAlavanAni merutAlavanAni zAlavanAni saralavanAni saptaparNavanAni pUgIphalIvanAni khajUrIvanAni nAlikerIvanAni kuzavikuzavi- uddezaH 2 zuddhavRkSamUlAni, te ca vRkSAH mUlamaMto kaMdamaMto ityAdi vizeSaNajAtaM jagatyuparivanaSaNDakavarNakavattAvatparibhAvanIyaM yAvad 'aNegasaga sU0147 // 264 // DarahajANajoggagillithilsiIyasaMdamANapaDimoyaNesu rammA pAsAIyA darasaNijjA abhirUvA paDirUvA' iti, bherutAlAdayo vRkSajAtivizepAH zAlAdayaH pratItAH // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakurupu kurupu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahva uddAlA: kodAlA moddAlAH kRtamAlA tRttamAlA vRttamAlA dantamAlAH zRGgamAlA: zaGkhamAlA: zvetamAlA nAma 'dumagaNAH' drumajAtivizeSasamUhA: prajJaptAH tIrthakaragaNadharaiH he zramaNa! he AyuSman !, te ca kathambhUtA: ? ityAha-kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA ityAdi prAgvad yAvat 'paDimoyaNA surammA' iti / / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kurupu tatra tatra deze tasya tasya dezastha tatra tatra pradeze bahvastilakA lavakA: chatropagAH zirISA: saptaparNA: lubdhAH dhavAH candanA: arjunA: nIpA: kuTajAH kadambAH panasAH zAlA: tamAlA: priyAlA: priyaGgavaH pArApatA rAjavRkSA nandivRkSAH, tilakAdayo lokapratItAH, ete kathambhUtAH? ityAha-kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA ityAdi sarva prAgvad yAvat 'paDimoyaNA surammA' iti // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kurupu // 264 // tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze vahvayaH padmalatA nAgalatA azokalatAzcampakalatAzcatalatA vanalatA vAsantikalatA-10 Jain Education For Private & Personel Use Only R w.jainelibrary.org
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ |atimuktakalatAH kundalatAH zyAmalatAH, etAH supratItAH, 'nicaM kusumiyAoM' ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat 'jAva paDirUvAo' iti|| 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahvayo vanarAjayaH prajJatAH, ihaikAnekajAtIyAnAM vRkSANAM patayo vanarAjayastata: pUrvoktasUtrebhyo'sya bhinnArthateti na paunaruktyaM, tAzca vanarAjayaH prajJaptAH kRSNAH kRSNAvabhAsA ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat tAvadvaktavyaM yAvat aNegarahajANajuggagillithilsiIyasaMdamANiyapaDimoyaNAo surammAo jAva paDirUvAoM' iti / / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo mattAGgakA nAma drumagaNAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman !, kiMviziSTAste ? ityAha-yathA 'se caMdappabhamaNisalAga' ityAdi, yathA candraprabhAdayo 61 madyavidhayo bahuprakArAstatra candrasyeva prabhA-AkAro yasyAH sA candraprabhA, maNizalAkeva maNizalAkA, varaM ca tat sIdhu ca varasIdhu, varA ca sA vAruNI ca varavAruNI 'sujAyapunnapupphaphalacoyanijAsasArabahudavvajuttisaMbhArakAlasaMdhiyaAsava' iti ihAsava:-patrAdivAsakadravyabhedAdanekaprakAraH, tathA coktaM prajJApanAyAM lezyApade rasacintAvasare-pattAsavei vA pupphAsavei vA phalAsavei vA coyAsavei vA' tato'tra niryAsasArazabdaH patrAdibhiH saha pratyekamabhisambandhanIyaH, patraniryAsasAra: puSpaniryAsasAraH phalaniryAsasArazcoyaniryAsasAraH, tatra patraniryAso-dhAtakIpatrarasastatpradhAna Asava: patraniryAsasAra:, evaM puSpaniryAsasAraH phalaniyosasArazca paribhAvanIyaH, coyo-gandhadravyaM tanniryAsasArazvoyaniryAsasAraH, sujAtA:-suparipAkAgatA:, 'bahudravyayuktisaMbhArA' iti bahUnAMka dravyANAmupabRMhakANAM yuktayo-mIlanAni tAsAM saMbhAra:-prAbhUtyaM yeSu te bahudravyayuktisaMbhArA:, punaH kathambhUtAH ? ityAha-kAlasaM-| dhiya' iti kAlasandhitAH sandhAnaM sandhA kAle-svasvocite sandhA kAlasandhA sA saMjAtaiSAmiti kAlasandhitA, tArakAdidarzanAdi jI0ca045 Jain Education For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 265 // Jain Education Inter tapratyayastataH padadvayapadadvayamIlanena vizeSaNasamAsaH, sujAtapatrapuSpaphalacoyaniryAsasAra bahudravyayuktisambhArakAlasandhitAsavAH, madhumerako - madyavizeSau, 'riSTharatnavarNAbhA riSThA yA zAstrAntare jambUphalakaliketi prasiddhA, dugdhajAti: - AsvAdataH kSIrasadRzI, prasannAsurAvizeSaH, nellako'pi surAvizeSaH, zatAyurnAma yA zatavArAn zodhitA'pi svasvarUpaM na jahAti, 'khajjUramuddiyAsAra' iti atrApi sArazabdaH pratyekamabhisaMbadhyate, kharjUrasAro mRdvIkAsAraH, tatra Na (mU) ladulakharjUrasAraniSpanna Asava vizeSaH kharjUrasAraH, mRdvIkA - drAkSA tatsAraniSpanna AsavavizeSo mRdvIkAsAraH, kApizAyitaM - madyavizeSaH, supaka:- suparipAkAgato yaH kSodarasa- ikSurasasta niSpannA varasurA supakakSodarasavarasurA, kathambhUtA ete madyavizeSAH ? ityAha- 'vannagaMdhara saphAsajuttabalaviriyapariNAmAM' varNena sAmarthyAdatizAyinA evaM gandhena rasena sparzena ca yuktAH sahitA balavIryapariNAmA - balahetavo vIryapariNAmA yeSAM te tathA, kimuktaM bhavati ? - paramAtizayasaMpannairvarNagandharasasparzairbalahetubhirvIrya pariNAmaizcopetA iti punaH kiMviziSTAH ? ityAha- 'bahuprakArA:' bahavaH prakArA yeSAM jAtibhedena te bahuprakArA:, tathaiva mattAGgakA api drumagaNA madyavidhinopapetA iti yoga:, kiMviziSTena madyavidhinA ? ityata Aha'aNegabahuvivihavIsasApariNayAe' iti na eka: aneka:, tatrAnekaH anekajAtIyo'pi vyaktibhedAdbhavati tata Aha-bahu-prabhUtaM vividho- jAtibhedAnnAnAprakAro bahuvividhaH prabhUtajAtibhedato nAnAvidha iti bhAvaH, sa ca kenApi niSpAdito'pi saMbhAvyate tata Aha - vizrasayA - svabhAvena tathAvidhakSetrAdisAmagrIvizeSajanitena pariNato na punarIzvarAdinA niSpAdito vizrasApariNataH, tataH padatrayasya padadvayapadadvayamIlanena karmmadhArayaH, sUtre ca strItvanirdeza: prAkRtatvAt te ca madyavidhinopapetA na tADAdivRkSA ivAGkurAdiSu kintu phaleSu tathA cAha - 'phalehiM puNNA vIsaMdaMti' atra saptamyarthe tRtIyA 'vyatyayo'pyAsA' miti vacanAt phaleSu madyavidhibhiriti gamyate 'pUrNA : ' 3 pratipattau uttarakuruvarNanaM uddezaH 2 sU0 147 // 265 // ainelibrary.org
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhRtAH 'viSyandanti' sravanti, sAmarthyAttAnevAnantaroditAn madyavidhIna , kvacit 'visaddeti' iti pAThastatra vikasantIti vyAkhyeyaM, kimuktaM bhavati ? teSAM phalAni paripAkAgatamadyavidhibhiH pUrNAni sphuTitvA tAn madyavidhIna muJcantIti, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA:, / 'mUlavanta' ityAdi prAgvad yAvatpratirUpakA iti 1 / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo bhRGgAGgakA nAma drumagaNAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! 'jahA se' ityAdi, yathA te karakapaTakaka-|| lazakarkarIpAdakAcanikAudaGkavA nIsupratiSThakaviSTharapArIcaSakabhRGgArakakaroTikAsarakaparakapAtrIsthAlamallakacapalitadakavArakavicitrapaTTakazukticArupInakA bhAjanavidhayaH, - ete prAyaH pratItAH, navaraM pAdakAJcanikA-pAdadhAvanayogyA kAJcanamayI pAtrI udako-yenodakamudacyate vA nI-galantikA sarako-vaMzamayacchikkAH zikAkRti: apratItA lokato viziSTasaMpradAyAdvA'vasAtavyAH, kathambhUtAH? ityAha -kAJcanamaNiratnabhakticitrAH, punaH kathambhUtAH ? ityAha-bahuprakArA:, ekaikasmin vidhAvavAntarAnekabhedabhAvAt , tathaiva te bhRGgAGgakA api drumagaNA: 'aNegabahuvivihavissasApariNayAe' ityasya vyAkhyA pUrvavat bhAjanavidhinopapetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUla-IN vanta ityAdi prAgvad yAvatpratirUpAH 2 // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavastuTitAGgakA nAma drumagaNA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSman !, 'jahA se' ityAdi, yathA te Alimaya(murava)mR-| daGgapaNavapaTahadardarakakaraTiDiNDimabhambhAhorambhAkaNitAkharamukhImakundazaGghikApiralIvaJcakaparivAdinIvaMzaveNuvINAsughoSAvipaJcImahatI kacchabhIrigasikA, tatrAliGgaya vAdyata iti AliGgayaH muravaH-vAdyavizeSaH, eSa yakArAntazabdaH, mRdaGgo-laghumardalaH, paNavo-bhANDada paTaho laghupaTaho vA paTahaH-pratItaH, dardarako'pi tathaiva, karaTI-suprasiddhA, DiNDima:-prathamaprastAvanAsUcakaH paNavavizeSaH, bhambhA Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Vijainelibrary.org
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 266 // Jain Education Int DhakkA, horambhA - mahADhakkA, kvaNitA- kAcid vINA, kharamukhI - kAhalA, makundo - marujavAdyavizeSo yo'bhilInaM prAyo vAdyate, za GkhikA - laghuzaGkharUpA tasyA: kharo manAk tIkSNo bhavati natu zaGkhasyevAtigambhIraH, piralIvaJcako tRNarUpavAdyavizeSau parivAdinI| saptatanrIvINA vaMzaH -pratIto veNuH - vaMzavizeSaH sughoSA - vINAvizeSaH, vipazvI-tatrI vINA mahatI - zatatantrikA, kacchabhI rigasikA ca lokataH pratyetavyA, etAH kathambhUtA: ? ityAha- 'talatAla kaMsatAlasusaMpauttA' talaM hastapuDhaM tAlAH - pratItAH kAMsyatAlA : - kaMsAliyA etaiH 'susaMprayuktAH' suSThu - atizayena samyagyathoktanItyA prayuktAH - saMbaddhA AtodyavidhayaH - AtodyabhedAH, punaH kathambhUtA: ? | ityAha- 'niuNagaMdhavva samaya kusalehiM phaMdiyA' iti nipuNaM yathA bhavati evaM gandharvasamaye - nATyasamaye kuzalAstaiH spanditA - vyApAritA iti bhAvaH punaH kiMviziSTAH ? ityAha- 'tristhAna karaNazuddhAH ' AdimadhyAvasAnarUpeSu triSu sthAneSu karaNena - kriyayA yathoktavAdanakriyayA zuddhA avadAtA na punaravasthAnavyApAraNarUpadoSalezenApi kalaGkitAH, tathaiva te tuTitAGgakA api drumagaNA anekabahuvividhavisrasApariNatena, asya vyAkhyAnaM prAgvat, 'tatavitataghanazupireNa' tataM - vINAdikaM vitataM - paTahAdikaM ghanaM - kAMsyatAlAdi zuSiraM - vaMzAdi etadrUpeNa caturvidhenAtodya vidhinopapetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA: mUlavanta ityAdi prAgvad yAvatpratirUpakAH 3 / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo dIpazikhA nAma drumagaNAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! yathA tat 'sandhyAvirAgasamaye' sandhyArUpo viruddhastimirarUpatvAdrAgaH sandhyAvirAgastatsamaye - tadavasare navanidhipate:- cakravarttina iva dIpikAcakravAlavRndaM - ikho dIpo dIpikA tAsAM cakravAlaM - sarve parimaNDalarUpaM vRndaM dIpikAcakravAlavRndaM, kathambhUtamityAha - 'prabhUtavartti' prabhUtA - bahusaGkhyAkAH sthUrA vA varttayo yatra tattathA, tathA 'palittane 'ti paryAptaH - pratipUrNaH snehaH X 3 pratipattau uttarakuruvarNanaM uddezaH 2 sU0 147 // 266 // jainelibrary.org
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte tailAdirUpo yasya tat paryAptasneha, 'dhaNiujjAlie' iti dhaNiyaM - atyarthamujvAlitam ata eva timiramardakaM - timiranAzakaM, punaH | kiMviziSTamityAha - ' kaNaganigaraNa kusumiyapAriyAtagavaNappagAse' kanakasya nigaraNaM kanakanigaraNaM gAlitaM kanakamiti bhAva: kusumitaM ca tatpArijAtakavanaM ca kusumitapArijAtakavanaM tato dvandvasamAsastadvatprakAzaH - prabhA AkAro yasya tatkanakanigaraNapArijAtakusumavanaprakAzam, etAvatA samudAyavizeSaNamuktam, idAnIM samudAya samudAyinoH kathaJcidbhe (dabhe) da iti khyApayan samudAyavizeSaNameva vivakSuH samudAyivizeSaNAnyAha - ' kaMcaNamaNirayaNe 'tyAdi, dIpikAbhiH zobhamAnamiti sambandhaH kathambhUtAbhirdIpikAbhiH ? ata Aha-kAJcanamaNiratnAnAM kAJcanamaNiratnamayA vimalA:- svAbhAvikAgantukamalarahitA mahArhA-mahotsavArhAH vicitrA - vicitravarNopetA daNDA yAsAM tAH kAJcanamaNiratnavimala mahArhavicitradaNDAstAbhi:, tathA sahasA - ekakAlaM jvAlitAzca tA utsarpitAJca vayutsarpaNena sahasA prajvAlitotsarpitAH, snigdhaM manoharaM tejo yAsAM tAH snigdhatejasaH, tathA dIpyamAno- rajanyAM bhAsvAn vimalo'tra dhUlyAdyapagamena prahagaNo- grahasamUhastena samA prabhA yAsAM tA dIpyamAnavimalagrahagaNasamaprabhAH, tataH padadvayapadddvayamIlanena karmmadhAraya samAsaH, | sahasA prajvAlitotsarpitasnigdhatejodIpyamAnavimalagrahaga NasamaprabhAstAbhi:, tathA vitimirA: karA yasyAsau vitimirakaraH sa cAsau sUrazca vitimirakarasUra stasyeva yaH prasarati udyotaH - prabhAsamUhastena 'cilliyAhiM' ti dezIpadmetad dIpyamAnAbhirityarthaH, jvAlA eva yadujvalaM prahasitamiva prahasitaM tenAbhirAmA - abhiramaNIyA jvAlojjvalaprahasitAbhirAmAstAbhi:, ata eva zobhamAnAbhi: zobhamAnAH, tathaiva dIpazikhA api drumagaNA anekabahuvividhavizra sApariNatodyotavidhinopetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlabanta ityAdi prAgvad yAvat pratirUpA iti 4 / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze ainelibrary.org
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 267 // 3 pratipattau uttarakuru| varNanaM | uddeza:2 sU0147 bahavo jyotiSikA nAma drumagaNA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! yathA tad acirodgataM zaradi sUryamaNDalaM yadivA yathaitad ulkAsahasraM yathA vA dIpyamAnA vidyut athavA yathA nirdhUmajvalita ujjvala:-udgatA jvAlA yasya sa tathA hutavahaH, sUtre ca padopanyAsavyatyayaH prAkRtatvAt , tata: sarveSAmeSAM dvandvaH samAsaH, kathambhUtA ete ? ityAha-'niddhaMtadhoye'tyAdi, nirmAtena-nitarAmagnisaMyogena yad dhauta-zodhitaM taptaM ca tapanIyaM ye ca kiMzukAzokajapAkusumAnAM vimukulitAnAM-vikasitAnAM pujAH ye ca maNiratnakiraNAH yazca jAtyahiGgulakanikarastadrUpebhyo'pyatirekeNa-atizayena yathAyoga varNata: prabhayA ca rUpa-svarUpaM yeSAM te nirmAtadhautataptatapanIyakiMzukAzokajapAkusumavimukulitapuJjamaNiratnakiraNajAtyahiGgalakanikararUpAtirekarUpAH, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, tathaiva te jyoti|SikA api dumagaNA anekabahuvividhavizrasApariNatenodyotavidhinopetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlavanta ityAdi prAgvad yAvatpratirUpA: 5 // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavazcitrAGgakA nAma drumagaNAH prajJamA he zramaNa! he AyuSman ! yathA tat prekSAgRha vicitraM-nAnAvidhacitropetam , ata eva ramyaM-ramayati manAMsi draSTaNAmiti ramyaM, bAhulakAt kartari yapratyayaH, varAzca tAH kasamadAmamAlAzva-prathitakusumamAlA varakusumadAmamAlAstAbhirujvalaM dedIpyamAnatvAd varakusumadAmamAlojjvalaM, tathA bhAvAna-vikasitatayA manoharatayA ca dedIpyamAno mukto yaH puSpapukhopacArastena ka|litaM bhAvanmuktapuSpapujopacArakalitaM, tata: pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, tathA virallitAni-viralIkRtAni vicitrANi yAni mAlyAni prathitapuSpamAlAsteSAM yaH zrIsamudayastena pragalbhaM-atIva paripuSTaM virallitavicitramAlyazrIsamudayapragalbhaM, tathA pranthima-yat sUtreNa prathitaM veSTimaM-yatpuSpamukuTa iva uparyupari zikharAkRtyA mAlAsthApanaM pUrimaM-yallaghucchidreSu puSpanivezena pUryate saGghAtima-yatpuSpaM puSpeNa // 267 // Jain Education Internal For Private & Personel Use Only Diginelibrary.org
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ parasparaM nAlapravezena saMyojyate, pranthimaM ca veSTimaM ca pUrimaM ca saGghAtimaM ceti samAhAro dvandvastena mAlyena chekazilpinA-paramadakSaNa zilpinA vibhAgarahitena yad yatra yogyaM granthimaM veSTimaM pUrimaM saGghAtimaM ca tatra tena sarvata:-sarvAsu dikSu samanubaddhaM, tathA praviralaiH -lambamAnaiH, tatra viralatvaM manAgapyasaMhatatvamAtreNa bhavati tato viprakRSTatvapratipAdanArthamAha-viprakRSTaiH-bRhdantarAlaiH paJcavarNaiH kusumadAmabhiH zobhamAnaM 'vaNamAlAkayaggae ceveti vanamAlA-candanamAlA kRtA'gre yasya tad vanamAlAkRtAgraM tathAbhUtaM sad dIpyamAnaM, tathaiva citrAGgakA api nAma chamagaNA anekabahuvividhavisrasApariNatena granthimaveSTimapUrimasaGghAtimena caturvidhena mAlyavidhinopapetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlavanta ityAdi yAvatpratirUpakA: 6 // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze // tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze citrarasA nAma drumagaNA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSman !, yathA tatparamAnaM-pAyasaM bhavediti sa mbandhaH, kiMviziSTamityAha-ye sugandhA:-pravaragandhopetA:, samAsAntavidheranityatvAdatraitadrUpasya samAsAntasyAbhAvo yathA surabhigandhena vAriNA ityatra. varA:-pradhAnA doSarahitakSetrakAlAdisAmagrIsaMpAditAtmalAbhA iti bhAvaH, kamalazAlitandulAH, yacca viziSTaM-vizi-16 STagavAdisambandhi nirupahatamiti-pAkAdibhiravinAzitaM dugdhaM tai rAddhaM-pakkaM paramakalamazAlibhiH paramadugdhena ca yathocitamAtrApAkena, niSpAditamityarthaH, tathA zAradaM ghRtaM guDaH khaNDaM madhu vA zarkarAparaparyAyaM melitaM yatra tat zAradaghRtaguDakhaNDamadhumelitaM, niSThAntasya paranipAtaH prAkRtatvAt sukhAdidarzanAdvA, ata evAtirasamuttamavarNagandhavat , yathA vA rAjJazcakravartino bhavet kuzalaiH sUpapuruSaiH-sUpakAraiH puruSaiH sajjito-niSpAditaH catuSkalpasekasikta ivaudanaH, catvArazca kalpA: sekaviSayA rasavatIzAstrAbhijJebhyo bhAvanIyAH, sa caudanaH kiMviziSTaH ? ityAha-kalamazAlinivartita:-kalamazAlimayo vipakko-viziSTaparipAkamAgataH, 'sabApphamiuvisayasaka AAMACROSAGAR Jain Education Inter For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH / / 268 / / Jain Education, + | lasitthe' iti savASpAni - bASpaM muJcanti mRdUni - komalAni catuSkalpasekAdinA parikarmitatvAt vizadAni sarvathA tuSAdimalApagamAt sakalAni - paripUrNAni sitthUni yatra sa sabASpamRduvizadasakalasitthuH, anekAni yAni zAlanakAni - puSpaphalaprabhRtIni tai: | saMyuktaH - samupeto'nekazAlanaka saMyuktaH, tathA cAmodaka iti sambandhaH kiMviziSTa : ? ityAha- paripUrNAni - samastAni dravyANi - elA prabhRtIni upaskRtAni - niyuktAni yatra sa paripUrNadravyopaskRtaH, niSThAntasya paranipAtaH sukhAdidarzanAt, susaMskRto - yathoktamAtrAgni- 1 | paritApAdinA paramasaMskAramupanItaH, varNagandharasasparzayuktabalavIryapariNAma iti varNagandharasasparzaiH sAmarthyAdatizAyibhiryuktAH sahitA balavIryahetavaH pariNAmA yasya sa tathA, atizAyibhirvarNAdibhirbalavIryahetupariNAmaizcopatA iti bhAvaH, tatra balaM - zArIraM vIrya - Anta rotsAhaH, 'iMdiyavalapuTThivaddhaNe' iti, indriyANAM cakSurAdInAM balaM - svasvaviSayagrahaNapATavamindriyabalaM tasya puSTi:- atizAyI popa indriyabalapuSTistAM varddhayati, nandyAditvAdana:, indriyabalapuSTivarddhanaH, tathA kSutra pipAsA ca kSutpipAse tayormathanaH kSutpipAsAmathanaH, tathA pradhAna:- kathito yo guDo yadvA kathitaM pradhAnaM khaNDaM yadivA kathitA pradhAnA matsyaNDI - khaNDazarkarA yaca pradhAnaM ghRtaM tAni | upanItAni - yojitAni yasmin sa pradhAnakathitaguDakhaNDamatsyaNDIghRtopanItaH, niSThAntasya paranipAto'trApi sukhAdidarzanAt, sa iva modaka : lakSNasamitigarbhaH - atizlakSNakaNikkA mUladala: prajJaptaH, tathaiva citrarasA api dumagaNA aneka bahuvividhavisrasApariNatena bhojanavidhinopapetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlabanto yAvatpratirUpAH 7 // ' uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo maNyaGgakA nAma drumagaNAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman !, yathA te hAro'rddhahAro veSTanaM mukuTaH kuNDalaM vAmottako hemajAlaM maNijAlaM kanakajAlaM sUtrakamucIkaTakaM khuDakAma (DakA e) kAvaliH kaNThasUtraM makarikA uraska 3 pratipattau uttarakuru varNanaM uddezaH 2 sU0 147 // 268 //
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ ndhaveyakaM zroNIsUtrakaM cUDAmaNiH kanakatilakaM phullakaM siddhArthakaM karNapAlI zazI sUryo vRSabhazcakrakaM talabhaGgaka tuDitaM hastamAlaka ha-15 rSakaM keyUraM valayaM prAlambamaGgulIyakaM valakSaM dInAramAlikA kAJcI mekhalA kalApaH prataraM prAtihAryakaM pAdojvalaM ghaNTikA kiGkiNI ratnorujAlaM varanUpuraM caraNamAlikA kanakanigaramAliketi bhUSaNavidhayo bahuprakArAH, ete ca lokata: pratyetavyAH, kathambhUtA:? ityAhakAJcanamaziratnabhakticitrAH, tathaiva te maNyaGgakA api drumagaNA anekabahuvividhavizrasApariNatena bhUSaNavidhinopapetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA yAvatpratirUpA iti 8 ||'uttrkuraae NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruyu kurupu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo gehAkArA nAma drumagaNA: prajJaptA he zramaNa ! he AyuSmana ! yathA te prAkArATTAlakacarikAdvAragopuraprAsAdAkAzatalamaThaNDapaikazAlakadvizAlakatrizAlakacatuHzAlakagarbhagRhamohanagRhavalabhIgRhacitrazAlamAlikabhaktigRhavRttavyasracaturasranandyAvarttasaMsthitAni pApANDuratalahamya muNDamAlahaya, athavA dhavalagRhANi ardhamAgadhavibhramANi zailasusthitAni arddhazailasusthitAni kUTAkArAdyAni suvidhi koSThakAni, tathA'nekAni gRhANi zaraNAni layanAni 'appegeM' iti bhavanavikalpA atra bahuvikalpAH, eteSAM ca parasparaM vizeSo vAstuvidyAto'vasAtavyaH, kathambhUtA ete? ityAha-'viDaMge'tyAdi, viTaGka:-kapotapAlI jAlavRnda-gavAkSasamUhaH ni!ho-gRhakadezavizeSaH apavarakaH-pratIta: candrazAlikA-zirogRhaM, evarUpAbhirvibhaktibhiH kalitAH, tathaiva gRhAkArA api dumagaNA anekabahuvividhavizrasApariNatena bhavanavidhineti sambandhaH, kiMviziSTena ? ityAha-'suhArahaNasuhottArAe' iti sukhenArohaNaM-Urddha gamanaM sukhenottAra:-adhastAdavataraNaM yasya dardarasopAnapatayAdibhiH sa sukhArohasukhottArastena, tathA sukhena niSkramaNaM pravezazca yatra sa sukhaniSkramaNapravezastena, kathaM sukhArohasukhottAra: ? ityAha-dardarasopAnapaGgikalitena, hetau tRtIyA, tato'yamartha:-yato dardarasopAnapatika OMkara Join Education Intel For Private & Personal use only S ainelibrary.org
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 269 // ha varNanaM litastataH sukhArohasukhottAraH, 'patirikkasuhavihArAe' pratirikte-ekAnte sukhavihAra:-avasthAnazayanAdirUpo yatra pratiriktasukhavi- 3 pratipatto sAhArastenopapatA, sarvatra strItvanirdezaH prAkRtatvAt , kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlavanta ityAdi prAgvad yAvatpratirUpakAH 9 // 'uttaraka-II uttarakuru rAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kurupu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo'nagnakA nAma drumagaNAH prajJaptA hai| zramaNa ! he AyuSman !, 'jahA se' ityAdi, AjinakaM nAma-carmamayaM vastraM kSoma-karpAsikaM kambala:-pratItaH dukUlaM-vastrajAtivizeSa uddezaH2 | kauseyaM-trasaritantuniSpannaM kAlamRgapaTTaH-kAlamRgacarma aMzukacInAMzukAni-dukUlavizeSarUpANi paTTAni-pratItAni AbharaNacitrANi-131 sU0147 AbharaNaizcitrANi-vicitrANi AbharaNacitrANi 'saNha' iti nakSNAni kalyANakAni-paramavastralakSaNopetAni gambhIrANi-nipuNazi|lpiniSpAditatayA'labdhasvarUpamadhyAni 'nehala'tti snehalAni-snigdhAni 'gayA(ja)lAni'udvelyamAnAni paridhIyamAnAni vA garjayanti, zeSa sampradAyAdavasAtavyaM, tadantareNa samyaka pAThazuddherapi kartumazaktatvAt , vastrabidhayo bahuprakArA bhaveyurvarapaTTanodgatAH-prasidbhutattatpattanavi[nirgatA 'vividhavarNarAgakalitA' vividhairvavividhai rAgaiH-maJjiSThArAgAdibhiH kalitAH, tathaivAnanakA api dumagaNA anekabahuvividhavimasApariNatena vastravidhinopapetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlavanta ityAdi prAgvad yAvatpratirUpAH 10 / 'uttarakurAe NaM bhaMte ! kurAe maNuyANamityAdi, uttarakurupu kuruSu bhadanta ! 'manujAnAM manuSyANAM kIdRzaH kIdRza AkArabhAva:, pratyavatArasvarUpasambhava iti bhAvaH, prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! 'te Na'miti pUrvavat manuSyA 'atIva' atizayena soma-dRSTisubhagaM cAru rUpaM yeSAM te'tIvaso macArurUpA: 'bhoguttamagayalakkhaNA' iti uttamazabdasya vizeSaNasyApi paranipAta: prAkRtatvAt , uttamAzca te bhogAzca uttamabhogA- // 269 // stadgatAni-tatsaMsUcakAni lakSaNAni yeSAM te uttamabhogagatalakSaNAH, tathA bhogaiH sazrIkA:-sazobhAkA bhogasazrIkAH, tathA sujAtAni OMOM CACACANCAKACOC Jain Education Intel For Private Personel Use Only nelibrary.org
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ Bouque Aquarius 10 yathoktapramANopapannatvena zobhanajanmAni yAni sarvANi uraH ziraH prabhRtInyaGgAni taiH sundarama - samayaM vapuryeSAM te sujAtasarvAGgasundarAGgAH, 'supaiDiyakummacArucaraNA' iti suSThu - zobhanaM yathA bhavati evaM pratiSThitAH kUrmmavadunnatatvena cAravazcaraNA:- pAdA yeSAM te supratiSThitakUrmacArucaraNA:, 'rattuppalapattamajyasukumAlakomalatalA' iti raktaM - lohitamutpalapatravat mRdu-mArdavopetamakarkaza miti bhAvaH taccAsukumAramapi saMbhavati yathA ghRSTamRSTapASANapratimA tata Aha-sukumAraM - zirISakusumavadakaThinaM komalaM - manojJaM caraNatalaM yeSAM te raktotpalapatramRdusukumArakomalatalA:, tathA 'naganagaramagarasAgaracakkaM kaharaM kalakkhaNaMkiyacalaNA' nagaH- parvataH nagaramakarasAgaracakrANi - pratItAni aGkadharaH- candramA aGkaH- tasyaiva lAJchanaM mRgaH evaMrUpANi yAni lakSaNAni tairaGkitau caraNau yeSAM te naganagaramakara sAgaracakrAGkadharAGka lakSaNAGkitacaraNA:, 'aNupuvvasusAhayaMgulIyA' iti pUrvasyAH pUrvasyA anu laghava iti gamyate anupUrvA:, kimuktaM bhavati ? - pUrvasyAH pUrvasthA uttarottarA nakhaM nakhena hInAH "nahaM naheNa hINAo" iti sAmudrikazAstravacanAt susaMhatAH-su liTA aGgulayo yeSAM te anupUrva susaMhatAGgulIkAH, 'unnayataNutaMtraniddhanakhA' unnatA - Urddha natAstanavastAmrA: 'snigdhAH snigdhacchAyA nakhAH pAdagatA iti sAmarthyalabhyaM tadvarNanAdhikArAd yeSAM te unnatatanutAmrasnigdhanakhAH, 'saMThiyA susiliGagUDhagulphA' samyaksvarUpapramANatayA sthitau saMsthitau suliSTau - mAMsala gulphau - gulukoM yeSAM te saMsthitasuliSTagUDhagulphA:, 'eNI kuruviMdavattavaTTANupuvvajaMghA' iti eNyA iva-hariNyA iva kuruvindasyeva vartta-sUtravalanakaM tasyeva vRtte - varttule AnupUryeNa - krameNa Urddha sthUre sthUratare iti gamyaM jaGghe yeSAM te eNIkuruvindavarttavRttAnupUrvajaGghAH 'samugganimaggagUDhajANU' samudrakasyeva-samudrakapakSiNa iva nimagne - antaH praviSTe gUDhemAMsalatvAdanuddhate jAnunI - aSThIvantau yeSAM te samudga nimannagUDhajAnavaH, 'gayasasaNasujAyasannibhorU' gajo - hastI zvasiti - prANityaneneti
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ LY - - zrIjIvA- zvasana:-zuNDAdaNDaH gajasya zvasano gajazvasanastasya sujAtasya-suniSpannasya sannibhau UrU yeSAM te gajazvasanasujAtasannibhoravaH, sujA- 3 pratipatto jIvAbhitazabdasya vizeSaNasyApi sata: paranipAta: prAkRtatvAt , 'varavAraNamattatullavikkamavilAsiyagaI' atrApi mattazabdasya vizeSyAtpara-1 uttarakurumalayagi-15nipAtaH prAkRtatvAt , matto-madonmatto yo vara:-pradhAno bhadrajAtIyo vAraNo-hastI tasya tulyaH-sadRzo vikramaH-parAkramo vilAsitA rIyAvRttiH -bilAsa: saMjAto'syA vilAsitA tArakAdidarzanAditapratyaya: vilAsavatI gati:-gamanaM yeSAM te varavAraNamattatulyavikramavilAsita- uddezaH 2 gatayaH, 'pamuiyavaraturagasIhavaravaTTiyakaDI' pramudito-rogazokAdyupadravAbhAvAt , kacitpunarevaM pAThaH 'pamuiyavaraturagasiMhaairegava- sU0147 // 27 // TTiyakaDI' tatra pramuditayo-rogazokAyupadravarahitatvenAtipuSTayorvarayosturagasiMhayo: kaTyAH sakAzAdatizayena vartitA-vRttiH (tA) kaTiyaMpAM te pramuditavaraturagasiMhAtirekavattitakaTayaH, 'varaturayasujAyagujjhadesA' varaturagasyeva sujAta:-saMguptatvena sunippanno guhyadezo hai yeSAM te varaturagasujAtaguhya dezAH, pAThAntaraM 'pasatthavaraturagagujjhadesA' vyaktaM, 'AiNNahayavya niruvalevA' AkIrNo-guNaiyA'taH / sa cAsau hayazca AkIrNahayastadvannirupalepA-leparahitazarIramalA:, yathA jAtyAzvo mUtrapurIpAdyanupaliptagAtro bhavati tathA te'pIti bhAvaH, 'sAhayasoNaMdamusaladappaNanigariyavarakaNagacharusarisavaravairavaliyamajhA' saMhRtasaunandaM nAma UrtIkRtamudUpalAkRti kASTaM |taca madhye tanu ubhayoH pArzvayovRhat , musalaM-pratItaM, darpaNazabdenehAvayave samudAyopacArAdarpaNagaNDo gRhyate, tathA yannigaritaM-sArIkRtaM varakanakaM tasya-tanmayaM tsaru:-khaDgAdimuSTirnigaritavarakanakatsarustai: sadRzaH teSAmivetyarthaH, tathA varavajrasyeva kSAmo valito-valayaH / saMjAtA asya valita:-valitrayopeto madhyo-madhyabhAgo yeSAM te saMhRtasonandamusaladarpaNanigaritavarakanakatsarusadRzavaravajravalitamadhyA: // 270 / / 'jhasavihagasujAyapINakucchI' jhapo-matsyaH pakSI-pratItastayoriva sujAtI-suniSpannau janmadoSarahitAviti bhAvaH pInau-upacitau / ----- - in Educatan intimata For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ kukSI yeSAM te matsyapakSisujAtapInakukSayaH, 'jhapodarA' jhapasyevodaraM yeSAM te jhapodarAH, 'suikaraNA' iti zucIni-pavitrANi nirupalepAnIti bhAvaH karaNAni-cakSurAdInIndriyANi yeSAM te zucikaraNA:, kacideva 'pamhaviyaDanAbhA' iti pAThastatra padmavad vikaTA-bistIrNA nAbhiryeSAM te padmavikaTanAbhAH, ata eva nirdezAdanAnyapi samAsAntaH, evamuttarapade'pi, 'gaMgAvattayapayAhiNAvattataraMgabhaMgu ravikiraNataruNavohiyaa(A)kosAyaMtapaumagaMbhIraviyaDanAbhA' gaGgAvartaka iva dakSiNAvarttA taraGgairiva taraGgaistimRbhirvalibhirbhaGgarA | taraGgabhaGgurA ravikiraNaiH-sUryakaraistaruNaM-navaM tatprathamaM tatkAlamityarthaH yadbodhitaM-unnidrIkRtamata eva 'AkosAyaMta' ityAkozAyamAnaM vikacIbhavadityarthaH padmaM tadvad gambhIrA ca vikaTA ca nAbhiryeSAM te gaGgAvarttakapradakSiNAvarttataraGgabhaGguraravikiraNataruNabodhitAkozAya-12 mAnapadmagambhIravikaTanAbhAH, 'ujuyasamasahiyasujAyajaccataNukasiNaniddha AijjalaDahasukumAlamiuramaNijaromarAI' RjukA-na vakA samA-na kApyudanturA sahitA-santatA na tvapAntarAlavyavacchinnA sujAtA-sujanmA na tu kAlAdivaiguNyAddurjanmA ata eva jAtyA[pradhAnA tanvI na tu sthUrA kRSNA na tu markaTavarNA, kRSNamapi kiJcinnirdItikaM bhavati tata Aha-nigdhA AdeyA-darzanapathamupagatA | satI upAdeyA subhagA iti bhAvaH, etadeva vizeSaNadvAreNa samarthayate-laDahA' salavaNimA ata eva AdeyA, tathA sukumArA-akaThinA, tatrAkaThinamapi kiJcitkarkazasparza bhavati tata Aha-mRdvI ata eva ramaNIyA-ramyA romarAji:-tanUruhapatiryeSAM te jukasamasahitasujAtajAtyatanukRSNa snigdhAdevalaTahasukumAramRduramaNIyaromarAjayaH, 'sannayapAsA' samyaga-agho'dha:krameNa natau pAcauM yeSAM te sannatapArthAH adho'dha:kramAvanatapArthA ityarthaH, tathA 'saMgayapAsA' iti saMgatau-dehapramANocitau pAzvauM yeSAM te saGgatapArthA ata eva sundarapArthAH | 'sujAyapAsA' iti suniSpannapArthA: 'miyamAiyapINaraiyapAsA' mitaM-parimitaM yathA bhavati dehAnusAreNetyarthaH Ayatau-dIdhauM pInI-| jI0ca046 Jan Education International
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- upacitau mAMsalAviti bhAvaH racitau-svasvanAmakamoMdayanirvatito ratidau vA-ramyau pAzvauM yeSAM te tathA, 'akaraMDayakaNagaruyaganimma- 3 pratipattau jIvAbhi0 lasujAyaniruvahayadehadhArI' avidyamAnaM-mAMsalatayA'nupalakSyamANaM karaNDaka-pRSThavaMzAstikaM yasya dehasya so'karaNDakastaM kanakasyeva devakurvamalayagi-hArucako-ruciryasya sa kanakarucistaM nirmalaM-svAbhAvAvikAgantukamalarahitaM sujAtaM-vIjAdhAnAdArabhya janmadoSarahitaM nirupahataM-jva- mAdhikAraH rIyAvRttiH dirAdidaMzAdyupadravarahitaM dehaM dhArayantItyevaMzIlA akaraNDakakanakarucakanirmalasujAtanirupahatadehadhAriNaH 'kaNagasilAyalujalapasattha | uddezaH2 samatalovaciyavicchinnapihalavacchA' kanakazilAtalavadujavalaM ca-nirmalaM prazastaM ca-atiprazasyaM samatalaM-na viSamonnataM upcitN||271|| sU0147 bAmAMsalaM vistIrNam-dhio'pekSayA pRthulaM dakSiNottarato vakSo yeSAM te kanakazilAtalojabalaprazastasamatalopacitavistIrNapRthulavakSasa: sirivacchaMkiyavacchA' iti zrIvRkSaNAGkitaM-lAJchitaM vakSo yeSAM te zrIvRkSalAJchitavakSasaH 'jugasannibhapINaraiyapIvarapauDhasaMThi yasusiliTThavisighaNathirasubaddhasaMdhI puravaraphalihavaTTiyabhuyA' yugasannibhau-vRttatayA AyatatayA ca yUpatulyau pInau-upacitau bhAratidau-pazyatAM dRSTisukhadI pIvaraprakoSThau-akRzakalAcikau saMsthitau-viziSTasaMsthAnau suziSTA:-saMgatA: viziSTA:-pradhAnAH ghanAniviDA: sthirA-nAtizlathAH subaddhAH-snAyubhiH suSTu naddhAH sandhayaH-sandhAnAni yayotI tathA puravaraparighavat-mahAnagarArgalAvad vartitau ca bAhU yeSAM te yugasannibhapInaratidapIvaraprakoSThasaMsthitamazliSTaviziSTayanasthirasuvaddhasandhipuravaraparighavartitabhujAH, pAThAntaraM 'jugasannibhapINaraiyapauTThasaMThiyovaciyaghaNathirasubaddhasunigUDhapavvasaMdhI' yugasannibhau vartulatvena pInau ratidau prakoSThau yeSAM te tathA, tathA saMsthitA:-samyasthitA upacitA-mAMsalA ghanA-nibiDA: sthirA-acAlyAH, kutaH? ityAha-subaddhA-dRDhabandhanabaddhA nigUDhA // 271 // mAMsalatvAdanupalakSyAH parvasandhayo hastAdigatA yeSAM te tathA, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, 'bhuyagIsaravipulabhogaAyANaphali. RRORSCARA Jain Education For Private Personel Use Only Sainelibrary.org
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ CARRACOCOCCASGE haucchDhadIhabAhU' bhujagezvaro-nAgarAjastasya yo vipulo-mahAn bhogo-deho bhujagezvaravipulabhogaH tathA AdIyate-dvArasthaganAtha | gRhyata ityAdAnaH sa cAsau parighazca AdAnapariSa: 'ucchUDha'tti avakSipta:-argalAsthAnAniSkAsito dvArapRSThabhAge datta ityarthaH, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, vizeSaNasya paranipAta: prAkRtatvAt , bhujagezvaravipulabhogazca AdAnaparighAvakSiptazca tAviva dIghau~ bAhU yeSAM te tathA, 'rattatalovatiyamAMsalasujAyaacchiddajAlapANI' raktatalau-lohitatalau avapatitau-krameNa hIyamAnopacayau mRdukau | -komalau mAMsalau sujAtI-janmadoSarahitau acchidrajAlau-aGgulyantarAlasamUharahitau pANI-hastI yeSAM te tathA, pAThAntaraM rattata-18 lovaiyamaMsalasujAyapasatthalakkhaNaacchiddajAlapANI' tatra prazastalakSaNau-zubhacihnAviti vyAkhyeyaM, zeSaM tathaiva, 'pIvarakomalavaraMgulIyA' iti pIvarA:-svazarIrAnukramopacayAH komalA-mRdabo varA:-prazastalakSaNopetA aGgulayo yeSAM te pIvarakomalavarAGgulikAH, | pAThAntaraM 'pIvaravaTTiyasujAyakomalavaraMgulIyA' vyaktam , 'AyaMbataliNasuiruilaniddhanakhA' AtAmrA-IpadraktA: talinA:-pratalAH zucaya:-pavitrA rucirA-dIptAH snigdhA-arUkSA nakhA:-kararuhA yeSAM te tathA AtAmratalinazucirucirasnigdhanakhAH, 'caMdapANilekhA' candra iva candrAkArA pANau rekhA yeSAM te candrapANirekhAH, evaM sUryapANirekhAH zaGkhapANirekhAzcakrapANirekhA diksauvastiko-dimokSako dakSiNAvarttaH svastika ityanye sa pANau rekhA yeSAM te diksauvastikapANirekhAH, etadevAnantaroktaM vizeSaNapaJcakaM tatprazastatAprakarSapratipAdanAya saGgravacanenAha-candrasUryazaGkhacakradiksauvastikarekhAH, etadanantaraM kacidevaM pATha:--'ravisasisaMkhavaracakkasosthiyavibhinna suviraiyapANirehA' vyakto navaraM vibhaktA-vibhAgavatyaH suviracitAH-suSTu kRtAH svakIyakarmaNA 'aNegavaralakkhaNuttamapasatthasuisAraiyapANilehA' anekaiH-anekasayairvaraiH-pradhAnairlakSaNairuttamAH prazastA:-prazaMsAsadIbhUtAH zucayaH-pavitrA racitAH-khakarmaNA niSpA For Private Personal Use Only Odiainelibrary.org Jan Education in
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH / / 272 / / uddezaH 2 ditAH pANirekhA yeSAM te anekavaralakSaNottamaprazastazuciracitapANirekhA:, 'varamahisavarAhasiMhasadda lausa bhanAgavarapaDipuNNaviulasaMdhA' varamahipa:- pradhAna saurabheyaH varAhaH - zUkaraH siMhaH - kezarI zArdUlo - vyAghraH RSabho - vRSabha: nAgavaraH - pradhAno gajaH, eSAmiva pratipUrNaH - svapramANenAhIno vipulo - vistIrNaH skandhaH - aMzadezo yeSAM te varamahiSavarAhasiMhazArdUlavRSabhanAgavaraprati pUrNavipulaskandhAH 'cauraMgula suppamANakaMbuvarasarisagIvA' caturaGgulaM- svAGgulApekSayA caturaGgulapramitaM suSThu - zobhanaM pramANaM yasyAH sA caturakulapramANA kambuvarasadRzI - unnatatayA valiyogena ca pradhAnazaGkhasannibhA grIvA yeSAM te caturaGgulasupramANakambuvara sadRzamIvAH 1 sU0 147 'maMsalasaMThiyasaddala vipulahaNuyA' mAMsalaM - upacitamAMsaM samyak sthitaM saMsthitaM viziSTasthAnamityarthaH prazastaM prazasyalakSaNopetatvAn zArdUlasyeva vyAghrasyeva vipulaM vistIrNa hanukaM yeSAM te tathA, 'avaTThiyasuvibhattamaMsU' avasthitAni - avarddhiSNUni suvibhaktAni - viviktAni citrANi - atiramyatayA'dbhutAni zmazrUNi - kUrcakezA yeSAM te'vasthitasuvibhaktacitrazmazravaH 'oyaviyasilappavAlabiMbaphalasannibhAdharoDA' oyaviyaM parikarmitaM yat zilArUpaM pravAlaM vidrumamityarthaH bimbaphalaM - golhAphalaM tayoH sannibho raktatayA unnatamadhyatayA'dharaoSThaH - adhastano dantacchado yeSAM te tathA, 'paMDurasasisagalavimalanimmala saMkha gokhIra pheNa kuMdadagarayamuNAliyAdhavaladaMtaseDhI' pANDuraM-akalaGkaM yat zazizakalaM - candrakhaNDaM vimala - Agantukamalarahito nirmala:- svabhAvotthamalarahito yaH zaGkhaH gokSIraphenaH pratItaH kundaM- kundakusumaM dakaraja - udakakaNA: mRNAlikA- bizaM, etadvadbhavalA dantazreNiryeSAM te pANDurazazizakalavimalanirmalagokSIraphenakunda karajomRNAlikAdhava ladantazreNayaH 'akhaMDadaMtA' iti akhaNDA:- sakalA dantA yeSAM te akhaNDadantAH 'aphuDiyadaMtA' asphuTitA - ajarjarA rAjirahitA dantA yeSAM te asphuTitadantAH, tathA sujAtA - janmadoSarahitA dantA yeSAM te sujA Jain Educational 3 pratipattau | devakurvadhikAraH / / 272 / /
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte tadantA:, tathA'viralA - ghanA dantA yeSAM te aviraladantAH, 'egadaMtaseDhIviva aNegadaMtA' ekAkArA dantazreNiryeSAM te tathA te iva parasparAnupalakSyamANadantavibhAgatvAd aneke dantA yeSAM te anekadantAH evaM nAmAviraladantA yathA'nekadantA api santa ekAkAradantapaGkaya iva lakSyanta iti bhAva:, 'huyavahaniddhaMtadhoyatattatavaNijjarattatalatAlujIhA' hutavahena - agninA nirmAta sad yad dhautaM zodhitamalaM taptaM tapanIyaM - suvarNavizeSastadvad rakte tale - hastatale tAlu kAkudaM jihvA ca rasanA yeSAM te hutavahanirmAtadhautatapanIyara katalatAlujihvA: 'garulAyaya ujjutuMganAsA' garuDasyevAyatA - dIrghA RjvI - avakrA tuGgA-unnatA nAsA - nAsikA yeSAM te garuDAyata RjutuGganAsAH 'kokAsiyadhavalapattalacchA' kokAsite- padmavadvikasite dhavale kacideze patrale - pakSmavatI akSiNI-locane yeSAM te kokAsitavalapatrAkSAH, etadeva spaSTayati- ' viSphA liya puMDarIyanayaNA' visphAritaM - ravikiraNairvikAsitaM yatpuNDarIkaM - sitapadmaM tannayane yeSAM te visphAritapuNDarIkanayanAH, kacit 'avadAliyapuMDarIyanayaNA' iti pAThastatrApi avadAlitaM-ravikiraNairvikAsitamiti vyAkhyeyaM 'ANAmiyacAvaruilataNukasiNaniddhabhuyA' AnAmitaM - IpannAmitamAropitamiti bhAva: yathApaM - dhanustadvad rucire - saMsthAnavizeSabhAvato ramaNIye tanU - tanuke RNaparimitavAlapaGkayAtmakatvAt kRSNe - paramakAlimopete snigdhe -snigdhacchAye bhruvau yeSAM te AnAmitacAparuciratanukRSNa snigdhabhrUkAH kacitpAThaH -- ' ANAmiyacArurucila kinhanbharAIsaMTiyasaMga AyayasujAyabhumayA' tatra anAmitacApavad rucire kRSNAbhrarAjIva saMsthite saMgate-yathoktapramANopapanne Ayate - dIrghe sujAte - suniSpanne janmadoSarahitatvAd bhruvau yeSAM te tathA, kacitpunarevaM pATha: - 'ANAmicAvaruila kiNhabharAitaNuka siNanibhuprayA' tatrAnAmitacApavad rucire - manojJe kRSNAbhrarAjIva - kAlamegharekheva tanU-tanuke kRSNe-kAle snigdhe sacchAye bhruvau yeSAM te tathA, 'AlINapamA ainelibrary.org
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 273 // Jain Education juttasavaNA' AlInau na tu Tapparau pramANayuktau - pramANopetau zravaNau-karNau yeSAM te AlInapramANayuktazravaNAH, ata eva 'susavaNA' zobhanazravaNA: 'pINamaMsalakavoladesabhAgA' pInau-akRzau yato mAMsalau - upacitau kapoladezau - gaNDabhAgau mukhasya dezabhAgau yeSAM te pInamAMsala kapoladezabhAgAH, athavA kapolayordezabhAgAH kapoladezabhAgAH kapolAvayavA ityarthaH pInA - mAMsalAH kapoladezabhAgA | yeSAM te pInamAMsalakapoladezabhAgAH 'nivvaNasamalaTThamaTThacaMdaddhasamaniDAlA' nirmANa visphoTakAdikSatarahitaM samaM-aviSamaM ata eva laSTaM - manojJaM mRSTaM - masRNaM candrArddhasamaM - zazadharasamapravibhAgasadRzaM lalATaM - alakaM yeSAM te nirvagasamala candrArddhasamalalATA:, sUtre 'niDA - le'ti prAkRtalakSaNavazAt, 'uDuvaipaDipuNNasomavayaNA' prAkRtatvAtpadanyatyayaH, pratipUrNo Dupatiritra sampUrNacandra iva somaM sazrIkaM vadanaM yeSAM te pratipUrNoDupatisomavadanAH, 'ghaNaniciyasubaddhalakkhaNunnaya kUDAgAraniharniDiyasirA' ghanaM - atizayena nicitaM ghananicitaM suSThu - atizayena baddhAni - avasthitAni lakSaNAni yatra tat subaddhalakSaNaM, unnataM - madhyabhAge uccaM yatkUTaM tasyAkAro-mUrttistannibhamunnatakUTAkArasadRzamiti bhAvaH piNDitaM - svakarmaNA saMyojitaM ziro yeSAM te ghananicitamubaddhala aNonnata kUTAkAranibhapiNDitazirasaH 'chattAkArutta| maMgadesA' chatrAkAra uttamAGgarUpo dezo yeSAM te chatrAkArottamAGgadezA: 'dADimapupphappagAsatavaNijja sarisa nimmala sujAya ke saMta kesabhUmI' dADimapuSpaprakAzA - dADimapuSpapratimAstapanIyasadRzAzca nirmalA-Agantuka svAbhAvikamalarahitAH kezAntAH kezabhUmizca - kezotpattisthAnabhUtA mastakatvag yeSAM te dADimapuSpaprakAzatapanIyasadRzanirmalasujAna kezAnta kezabhUmayaH 'sAmalivoMDaghaNachoDiyamiuvisayapasatthasuhuma lakkhaNasugaMdhasundara bhuyamoyagabhiMganIlakajjalapaTTabha maragaNAne kuraM ca niciyakuMciyapayAhiNAvattamuddhasi - rayA' zAlmalI - vRkSavizeSaH sa ca pratIta eva tasya boNDaM-phalaM tadvacchoTitA api ghanaM atizayena nicitA: zAlmalIboNDaghanani 3 pratipattau devakurva dhikAraH uddezaH 2 sU0 147 // 273 // X
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio citacchoTitAH, snehakezapAzaM na kurvanti parijJAnAbhAvAtU, kevalaM choTitA api tathAsvabhAvatayA zAlmalItroNDAkAravad dhananicitA avatiSThante tata etadvizeSaNopAdAnaM, tathA mRdavaH - akarkazA vizadA - nirmalAH prazastAH - prazaMsAspadIbhUtAH sUkSmA:-lakSNAH lakSaNA - lakSaNavantaH sugandhAH - paramagandhakalitA ata eva sundarA:, tathA bhujamocako - ratnavizeSaH bhRGgaH - pratItaH nIlo - marakatamaNi: kajjalaM pratItaM prahRSTaH pramudito bhramaragaNaH prahRSTabhramaragaNaH prahRSTo hi bhramaragaNastAruNyAvasthAyAM bhavati tadAnIM cAtikRSNa iti prahRgrahaNaM, tadvatsnigdhA bhujamocaka bhRGganIlakajjalagrahaprabhramaragaNasnigdhAH, tathA nikurambA - nikurambIbhUtAH santo nicitA na tu vistRtAH santaH parasparasaMhatA nikurambanicitA ISatkuTilA: pradakSiNAvarttAzca mUrddhani zirojA-trAlA yeSAM te zAlmalIboNDaghananicitacchoTitamRdu vizada prazasta sUkSma lakSaNa sugandhasundara bhujamocaka bhRGganIla kajjalaprahaprabhramaragaNa snigdhanikuramba nicitapradakSiNAvarttamUrddhazirojA:, 'lakkhaNarvajaNaguNovaveyA' lakSaNAni - svastikAdIni vyaJjanAni-mapatilakAdIni guNAH - zAntyAdayastairupapetA - yuktA lakSaNavyaJjanaguNopapetAH 'sujAyasuvibhattasurUvagA' sujAtaM - suniSpannaM janmadoSarahitatvAt suvibhaktaM - aGgapratyaGgopAGgAnAM yathoktavaiviktatyabhAvAt surUpaM - zobhanaM rUpaM samudAyagataM yeSAM te sujAtasuvibhaktasurUpakAH 'pAsAIyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat // ' uttarakurAe NaM bhaMte! kurAe' ityAdi, uttarakuruSu bhadanta ! kuruSu manujInAM kIdRza AkArabhAvapratyavatAraH svarUpasambhava iti bhAvaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha - gautama ! tA manuSyaH sujAtasarvAGga sundaryaH - sujAtAni - yathoktapramANopetatayA zobhanajanmAni yAni sarvANyaGgAni - udaraprabhRtIni taiH sundarya:- sundarAkArAH sujAtasarvAGgasundaryaH 'pahANamahelAguNajuttAo' pradhAnA - atizAyino ye mahelAguNAH- priyaMvadatvabhartRcittAnuvarttakatvaprabhRtayastairyuktA - upapetAH pradhAnamahelAguNayuktAH 'kaMta visaya mi sukumAla kummasaMThiviyasi -
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH / / 274 // ucalaNA' kAntau-kamanIyau vizadau-nirmalau mRdU-akaThinau sukumArI-akarkazau kUrmasaMsthitau-kUrmavadunnatI viziSTau-viziSTalakSa- pratipanI Nopetau caraNI yAsAM tAH kAntavizadamRdusukumArakUrmavadunnatasaMsthitaviziSTacaraNA: 'ujjumajyapIvarapuTThasAhayaMgulIo' RjavaH-lA devakarvaavakA mRdavaH-akaThinA: pIvarA-akRzAH puSTA-mAMsalAH saMhatA:-suzliSTA aGgulayo yAsAM tA jumRdukapIvarapuSTasaMhatAGgulayaH / dhikAraH Baa unnayaratiyatalinataMbasuiniddhanakhA' unnatA-UrddhanatA ratidA-ramaNIyAstalinAH-pratalAstAmrA-IpadraktAH zucayaH-pavitrAH snigdhAH uddezaH2 snigdhacchAyA nakhA yAsAM tA unnataratidatalinatAmrazucisnigdhanakhAH 'romarahiyavaTTalahasaMThiyaajahannapasatthalakkhaNajaMghAjuyalA' sU0147 romarahitaM vRttaM-vartulaM laSTasaMsthitaM-manojJasaMsthAna krameNoddhai sthUrasthUrataramiti bhAvaH, ajaghanyaprazastalakSaNaM-jaghanyapadarahitazeSapraza4. stalakSaNAGkitaM jaGghAyugalaM yAsAM tA romarahitavRttalaSTasaMsthitAjaghanyaprazastalakSaNajaGghAyugalA: 'sunimmiyagUDha jANumaMDalasubaddhA' suSThu atizayena nirmita: sunirmita: evaM sugUDhaM-mAMsalatayA'nupalakSyamANaM jAnumaNDalaM subaddhaM-snAyubhiratIva baddhaM yAsAM tA: sunirmitasugUDhajAnumaNDalasubaddhAH, subaddhazabdasya niSThAntasya paranipAtaH sukhAdidarzanAt prAkRtatvAdvA, 'kayalIkhaMbhAtiregasaMThiyanivvaNasukumAlamauyakomala aivimalasamasaMhatasujAyavaTTapIvaraniraMtarorU' kadalIstambhAbhyAmatirekeNa-atizAyitayA saMsthitaM-saMsthAnaM yayosto kadalIstambhAtirekasaMsthitI nirbragau-visphoTakAdikRtakSatarahitau sukumArI-akarkazau mRdU-akaThinau komalau-dRSTisubhagau | ativimalau-sarvathA svAbhAvikAgantukamalalezenAdhyakalaGkitau samasaMhatau-samapramANau santau saMhato samasaMhatau sujAtau-janmadopara-12 hitau vRttau-vartulau pIvarI-mAMsalau nirantarau-upacitAvayavatayA'pAntarAlavarjitau UrU yAsAM tAH kadalIstambhAtirekasaMsthitanirbaNasu-18 I // 274aa kumAramRdukomalAtivimalasamasaMhatasujAtavRttapIvaranirantaroravaH 'paTTasaMThiyapasatthavicchiNNapihalasoNIo' paTTavat-zilApaTTakAdi Jain Education Inter For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education vat saMsthitA paTTasaMsthitA prazastA prazastalakSaNopetatvAd vistIrNA UrddhAdhaH pRthulA dakSiNottarataH zroNiH - kaTeraprabhAgo yAsAM tAH paTTasaM| sthita vistIrNapRthuzroNaya: 'vayaNAyAmappamANaduguNiya visAla maMsalasubaddhajahaNavaradhAraNIo' vadanasya mukhasyAyAma pramANaM - dvAdazAGgulAni tasmAd dviguNitaM dviguNapramANaM sad vizAlaM vadanAyAma pramANadviguNitavizAlaM mAMsalamapyupacitaM subaddha-atIva subaddhAvayavaM na tu Rthamiti bhAvaH jaghanavaraM varajaghanaM, varazabdasya vizeSaNasyApi sataH paranipAta: prAkRtatvAt, dhArayantItyevaMzIlA vadanAyAmapramANadviguNita vizAla mAMsalasubaddhajaghanavaradhAriNyaH 'vajjavirAiyapasatthalakkhaNanirodara tivalI viNIyataNuna miya majjhiyAo' vajrasyeva virAjitaM vajravirAjitaM prazastAni lakSaNAni yatra tat prazastalakSaNaM nirudaraM vikRtodararahitaM trivalIvinItaM - tisro valayo vinItA - vizeSataH prApitA yatra tat trivalIvinItaM tanu - kRzaM nataM tanunatamIpannatamityarthaH madhyaM yAsAM tA virAjitaprazastalakSaNanirudaratrivalIvinItatanunata madhyakA : 'ujjayasa saMhiyajaccataNuka siNaniddha AejjalaDa hasu vibhattasujAyasobhaMtaruilaramaNijjaromarAI' RjukA-na vakrA samAna kApyuddanturA saMhitA - santatA na tvapAntarAlavyavacchinnA jAtyA - pradhAnA tanvI na tu sthUrA kRSNA na markavarNA snigdhA - snigdhacchAyA AdeyA- darzanapathaprAptA santI upAdeyA subhageti bhAvaH, etadeva samarthayati-laTahA- salavaNimA'ta eva AdeyA suvibhaktA - suvibhAgA sujAtA - janmadoSarahitA ata eva zobhamAnA rucirA - dIprA ramaNIyA-draSTRmanoramaNazIlA romarAji - ryAsAM tA RjukasamasahitajAtya tanukRSNa snigdhAdeyalaTahasuvibhaktasujAta zobhamAnaruciraramaNIyaromarAjayaH 'gaMgAvattapayAhiNAvattataraMgabhaMgura ra vikiraNataruNabohiyaAkosAyaMta umagaMbhIraviyaGanAbhA' iti pUrvavat, 'aNubbhaDapasatthapINakucchIo' anudbhaTA-anu baNA prazastA - prazastalakSaNA pInA kukSiryAsAM tA anudbhaTaprazastapInakukSaya: 'sannayapAsA saMgatapAsA suMdarapAsA sujAyapAsA miya ww.jainelibrary.org
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 175 // zrIjIvA- mAiyapINaraiyapAsA akaraMDayakaNagaruyaganimmalasujAyaniruvahayagAyalaTThIo' iti pUrvavat , 'kaMcaNakalasasuSpamANasamasaMhitasujA-1 pratipanI jIvAbhinayalaTThacUcuyaAmelagajamalajugalabaTTiyaanbhunnayaraiyasaMThiyapaoharAoM' kAJcanakalazAviva kAJcanakalazau supramANau-khazarI | devakurvamalayAga-1 rAnusAripramANopetau samau-naiko hIno naiko'dhika iti bhAvaH saMhitau-saMtatau apAntarAlarahitAviti bhAva: sujAtI-janmadoSara-GS . rIyAvRttiH hitau laSTau-manojJau cUcuka Amelaka:-ApIDakaH zekharo yayostau cUcukApIDako 'jamalajugale ti ymlyuglN-smshrenniikyuglruupau| uddezaH2 vartitAviva vartitau kaThinAviti bhAvaH abhyunnatau-patyurabhimukhamunnatI ratida-ratikAri saMsthitaM-saMsthAnaM yayostau ratidasaMsthitau payo sU0147 dharau yAsAM tAH kAJcanakalazasupramANasamasaMhitasujAtalaSTacUcukApIDayamalayugalavartitAbhyunataratidasaMsthitapayodharA: 'aNupuvataNuyagopucchavaTTasamasahitanamiyaAejalaliyabAhAo' AnupUryeNa-krameNa tanuko AnupUrvyatanuko ata eva gopucchavad vRttau-vartulI samau-samapramANau saMhitau-khazarIrasaMzliSTau natau skandhadezasya natatvAt Adeyau-atisubhagatayopAdeyau lalitau-manojJaceSTAkalito bAhU yAsAM tA AnupUrvyatanugopucchavRttasaMhitanatAdevalalitabAhavaH 'taMbanahA' tAmrA-ISadraktA nakhA:-kararuhA yAsA tAstAmranakhAH 'maMsalaggahatthA' mAMsalau agrahastau bAhvaprabhAgavartinau hastau yAsAM tA mAMsalAgrahastA: 'pIvarakomalavaraMgulIyA' pIvarA-upacitAH komalA:-sukumArA varA:-pramANalakSaNopetatayA pradhAnA aGgulayo yAsa tA: pIvarakomalavarAGgulikA: 'niddhapANirehA' snigdhAH pANau rekhA yAsAM tAH tathA, 'ravisasisaMkhacakkasotthiyavibhattasuviraiyapANilehA' iti pUrvavat 'pINunnayakakkhavakkhavatthippaesA' pInA-upacitAvayavA unnatA-abhyunnatAH kakSAvakSovastirUpAH pradezA yAsAM tAH pInonnatakakSAvakSobastipradezA: 'paDipuNNagalakavolA' pratipUrNI galakapolau ca yAsAM tAstathA 'cauraMgulasuppamANakaMbuvarasarisagIvA' pUrvavat 'maMsalasaMThiyapasatthahaNuyA' mAMsalam | Jain Education For Private Personal use only K ainelibrary.org
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ E5%95% % % % 29-ARRIER-NCRACK -upacitamAMsaM saMsthitaM-viziSTasaMsthAnaM prazastaM-prazastalakSaNopetaM hanukaM yAsAM tA mAmalasaMsthitaprazastahanukA: 'dADimapaphappagAsapIvarappavarAharA' dADimapuSpaprakAza: pIvaraH pravara:-subhago'dharo yAsAM tA dADimapuSpaprakAzapIvarapravarAdharAH 'suMdarottaroDA' vyaktaM 'dahidagarayacaMdakuMdavAsaMtiyamauladhavala acchiddavimaladasaNA' dadhi-pratItaM dakaraja-udakakaNAH candra:-pratIta: kunda:-kusumaM vAsantikAmukulaM-vAsantikAkalikA tadbaddhavalA acchidrA:-chidrarahitA vimalA-malarahitA dazanA-dantA yAsA tA dadhidakarajazcandrakundavAsantikAmukuladhavalAmichadravimaladazanA: 'ratnappalapattamauyasUmAlatAlujIhA' raktotpalavad raktaM mRdu-akaThinaM sukumAraMakarkazaM tAlu jihvA ca yAsAM tA raktotpalamRdusukumAratAlujihvA: 'kaNairamukula akuDiyaanbhuggayaujjutuMganAsA' kaNayarAatisnigdhatayA zlakSNalakSNasvedakaNAkIrNA mukulA-nAsApuTadvayasyApi yathoktapramANatayA saMvRttAkAratayA ca mukulAkArA abhyudgatA- | abhyunnatA rajukA-saralA tuGgA-uccA nAsA yAsAM tAstathA, 'sArayanavakamalaku yakuvalayavimukkadalanigarasarisalakkhaNaMkiyakaMtanayaNAo' zArada-zaranmAsabhAvi yannavaM-pratyanaM kamalaM-panaM kumudaM-kairavaM kuvalayaM-nIlotpalaM tairvimukto yo dalanikarastatsadRze, kimuktaM bhavati ?-evaM nAmAyatadIce manohAriNI nayane yat zAradAnnavAt kamalAdvA kumudAdvA kuvalayAdvA utpadya patradvayamivAvasthitamAbhAtIti, lakSaNAGkite-prazastalakSaNopete nayane yAsAM tA: zAradanavakamalakumudakuvalayavimuktadalanikarasadRzalakSaNAkitanayanAH, etadeva kiJcidvizeSArthamAha-pattalacapalAyaMtataMbaloyagAo' patrale-pakSmavatI capalAyamAne tAne-kacitpradeze ISadkte locane yAsAM tAH dApatralacapalAyamAnatAmralocanA: 'ANAmiyacAvaruilakiNhabharAisaMThiyasaMgayaAgayasujAyabhumayA allI gapamAyajuttasavaNA' iti pUrvavat , pINamaharamaNijagaMDalehA' pInA-upacitA mRSTA-mamRNA ramaNIyA-ramyA gaNDarekhA-kolapAlI yAsAM tAH pInamRSTaramaNIyagaNDa %% % 0 5 Jan Education For Private Personel Use Only 77
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ ht- zrIjIvA lekhA: 'cauraMsapasatthasamaniDAlA' caturasra-catuSkoNaM prazastaM-prazastalakSaNopetaM sama-UdhistayA dakSiNottaratayA ca tulyapramANa pratipato jIvAbhi0 lalATaM yAsAM tAzcaturasraprazastasamalalATA: 'komuIrayaNikaravimalapaDipuNNasomavayaNA' kaumudI-kAttikI paurNamAsI tasyAM raja- devakarvamalayagi nikara iva vimalaM pratipUrNa somaM ca vadanaM yAsAM tAH kaumudIrajanikaravimalapratipUrNasomavadanAH, somazabdasya paranipAta: prAkRtatvAt , dhikAra: yAvRttiH TU 'chattunnayauttamaMgAo' chatravanmadhye unnatamuttamAGgaM yAsAM tAzchatronnatottamAGgAH 'kuDilasusiNiddhadIhasirayAo' kuTilA: su-16 uddezaH2 snigdhA dIrghA: zirojA yAsAM tA: kuTilasusnigdhadIrghazirojAH, chatradhvajayUpastUpadAmanIkamaNDalukalazavApIsauvastikapatAkAyavamatsya- sU0147 // 276 // kUrmarathavaramakarazukasthAlAGkuzASTApadasupratiSThakamayUrazrIdAmAbhiSekatoraNamedinyudadhivarabhavanagirivarAdarzalalitagajavRSabhasiMhacAmararUpA- | |Ni uttamAni-pradhAnAni prazastAni-sAmudrikazAstreSu prazaMsAspadIbhUtAni dvAtriMzataM lakSaNAni dhArayantIti chatracAmarayAvaduttamapra-18 zastadvAtriMzallakSaNadharA: 'haMsasarisagatIoM haMsasya sadRzI gatiryAsAM tA haMsasadRzagatayaH, kokilAyA iva yA madhurA gIstayA susvarA: kokilAmadhuragI:susvarAH, tathA kAntA:-kamanIyAH, tathA sarvasya-tatpratyAsannavartino lokasyAnumatA:-saMmatA na manAgapi dveSyA iti bhAvaH, vyapagatavalipalitAH, tathA vyaGgadurvarNavyAdhidaurbhAgyazokamuktAH, svapne'pi teSAmasambhavAt , svabhAvata eva zRMgAra:-zRGgAra-19 rUpazcAru:-pradhAno veSo yAsAM tA: svabhAvazRGgAracAruveSAH, tathA 'saMgayagayahasiyabhaNiyaceDhiyavilAsasaMlAvaNiuNajuttovayArakusalA' saGgata-suniSTaM yad gataM-manaM haMsIgamanavat hasitaM-hasanaM kapolavikAsi premasaMdarzi ca bhaNitaM-bhaNanaM gambhIra-manmathodIpi ca ceSTitaM-ceSTanaM sakAmamaGgapratyaGgopadarzanAdi vilAso-netravikAraH saMlApa:-patyA sahAsakAmasvahRdayapratyarpaNakSamaM parasparasaM // 276 / / bhASaNaM nipuNa:-paramanaipuNyopeto yuktazca yaH zeSa upacArastatra kuzalAH saMgatagatahasitabhaNitaceSTitavilAsasaMlApanipuNayuktopacAra Jain Education a l For Private Personel Use Only W wjainelibrary.org
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalitAH, evaMvidhavizeSaNAzca svapatiM prati draSTavyA na parapuruSa prati, tathA kSetrasvAbhAvyataH pratanukAmatayA parapuruSaM prati tAsAmabhilApAsambhavAt , pUrvoktamevAthai saMpiNDyAha-varastanajaghanavadanakaracaraNanayanalAvaNyavarNayauvanavilAsakalitA nandanavanacAriNya ivApsa-17 | rasaH, 'accherapecchaNijjA' iti AzcaryaprekSaNIyAH 'pAsAIyAo' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat // samprati strIpuMsavizeSamantareNa sAmAnyatastatratyamanuSyANAM svarUpaM pratipipAdayipuridamAha-'te NaM maNuyA ohassarA' ityAdi, te uttarakurunivAsino manuSyA ogha:pravAhI svaro yeSAM te oghakharAH, haMsasyeva madhuraH svaro yeSAM te haMsasvarAH, krauJcasyevAprayAsavinirgato'pi dIrghadezavyApI svaro yeSAM te krauJcasvarAH, evaM siMhavarA dundubhisvarA nandisvarAH, nandyA iva ghoSa:-anunAdo yeSAM te nandIghoSAH, maJja:-priyaH svaro yepAM te maJjasvarAH, majughoMpo yeSAM te maJjughopAH, etadeva padadvayena vyAcaSTe-sukharAH sukharanirghoSA: 'paumuppalagaMdhasarisanIsAsasurabhivayaNA' paJa-kamalamutpalaM-nIlotpalaM athavA paJa-padmakAbhidhAnaM gandhadravyaM utpalam-utpalakuSThaM tayorgandhena-saurabhyeNa sadRza:samo yo ni:zvAsastena surabhigandhi vadanaM-mukhaM yeSAM te padmotpalagandhasadRzaniHzvAsasurabhivadanAH, tathA chavI-chavimanta udAttavarNayA sukumArayA ca tvacA yuktA iti bhAvaH 'nirAyaMkauttamapasatthaaisesaniruvamataNU' nirAtaGkA-nIrogA uttamA-uttamalakSaNopetA atizeSA-karmabhUmakamanuSyApekSayA'tizAyinI ata eva nirupamA-upamArahitA tanu:-zarIraM yeSAM te nirAtakottamaprazantAtizeSani-2 kArupamatanavaH, etadeva savizeSamAha-'jallamalakalaMkaseyarayadosavajjiyasarIraniruvalevA' yAti ca lagati ceti jalla:-pRpodarAdi vAnniSpattiH svalpaprayatnApaneyaH sa cAsau malazca jallamalaH sa ca kalaGgaM ca-duSTatilakAdikaM citrAdikaM vA khedazva-prasvedaH rajazcasAreNurdoSo-mAlinyakAriNI ceSTA tena varjitaM nirupalepaM ca-mUtraviSTAyupaleparahitaM zarIraM yeSAM te jallamalakalaGkaskhedarajodopavarjita jI017 Jain Education Intel TRI For Private Personal Use Only nelibrary.org
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 277 // zrIjIvA- nirupalepazarIrA:, sUtre ca nirupalepazabdasya paranipAtaH prAkRtatvAt, 'chAyAujjo viyaMgamaMgA' chAyayA- zarIraprabhayA udyotitajIvAbhi0 * maGgamaGgam - aGgapratyaGgaM yeSAM te tathA, 'anulomavAuvegA' anuloma :- anukUlo vAyuvegaH:- zarIrAntarvartivAtajavo yeSAM te anulomamalayagi- vAyuvegAH, vAyugulmarahitodaramadhyapradezA iti bhAvaH, Aha ca mUlaTIkAkAraH - "udara madhyapradeze vAyugulmo yeSAM teSAmanulomo rIyAvRttiH vAyuvego na bhavati, tadabhAvAcca teSAmanulomo bhavati vAyuvego mithunAnA" miti, 'kaGkagrahaNI' iti kaGkaH - pakSivizeSastasyeva grahaNi:gudAzayo nIrogavarcaskatayA yeSAM te kaGkapahaNayaH, 'kavoyapariNAmA' kapotasyeva - pazcivizeSasya pariNAma AhArapAko yeSAM te ka potapariNAmAH, kapotasya hi jATharAgniH pApANalavAnapi jarayatIti zrutiH, evaM tepAmadhyatyargalAhAragrahaNe'pi na jAtucidadhyajIrNadoSA bhavantIti, 'sauNiposapitarorupariNayA' iti zakuneritra-pakSiNa iva purIpotsarge nirlepatayA 'posaM'ti posa:- apAnadeza: 'pusautsarge' purIpamutsRjantyaneneti vyutpatteH tathA laghupariNAmatayA pRSThaM ca pratItaM antare ca- pRSThodarayorantarAle pArzvAvityarthaH UrU ceti dvandva : te pariNatA yeSAM te zakuniposapRSThAntarorupariNatAH, niSThAntasya paranipAtaH sukhAdidarzanAn 'viggahiya unnayakucchI' vi grahitA - muSTigrAhyA unnatA ca kukSiryeSAM te vigrahitonnatakukSayaH, varpabhanArAcaM saMhananaM yeSAM te varSabhanArAcasaMhananAH, tathA sama caturasraM ca tat saMsthAnaM ca samacaturasrasaMsthAnaM tena saMsthitAH samacaturasrasaMsthAnasaMsthitAH, SaDdhanuHsahasrocchritA:- trigavyUtapramANocchrayAH, tathA teSAmuttarakuru vAstavyAnAM manuSyANAM dve pRSThakaraNDakazate paTpaJcAze-SaTpaJcAzadadhike prajJame tIrthakaragaNadharaiH // 'te NaM maNuyA' ityAdi, te uttarakuruvAstavyA manujAH prakRtyA - svabhAvena bhadrakAH - aparAnupatApahetukAyavAGmanazceSTAH, tathA prakRtyA - svabhAvena na tu paropadezataH parebhyo bhayato vopazAntAH, tathA prakRtyA - svabhAvena pratanavaH - atimandIbhUtAH krodhamAnamAyAlobhA yeSAM te prakR Jain Education Inte 3 pratipattI devakurvadhikAraH uddezaH 2 sU0 147 // 277 // ainelibrary.org
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education tipratanukrodhamAnamAyAlobhA:, ata eva mRdu-manojJaM pariNAmasukhAvahamiti bhAvaH yanmArdavaM tena saMpannA mRdumAvasaMpannA na kapaTamArdavo petAH 'allINA' iti A - samantAtsarvAsu kriyAsu lInA guptA AlInA noltraNaceSThAkAriNa ityarthaH, bhadrakAH - sakalatatkSetrocitakalyANabhAgina: vinItA - bRhatpurupavinayakaraNazIlAH alpecchA- maNikanakAdivipayapratibandharahitA ata evAsannidhisaJcayA na vidyate sanni dhirUpaH sabhyo yeSAM te tathA, 'viDimaMtara parivasaNA' viDimAntarepu - zAkhAntareSu prAsAdAdyAkRtiSu parivasanaM - AkAlamAvAso yeSAM te viDimAntaraparivasanA: 'jahicchiya kAmakAmiNo' yathepsitAn manovAJchitAn kAmAna- zabdAdIn kAmayanta ityevaMzIlA yathepsi takAmakAminaH, te uttarakuruvAstavyA Namiti pUrvavat manujAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! | 'tesi NaM bhaMte!' ityAdi, tepAM bhadanta ! uttarakuru vAstavyAnAM manuSyANAM 'kevAikAlassa' ti saptamyarthe paSThI kiyati kAle gate bhUya AhArArthaH samutpadyate ? - AhAralakSaNaM prayojanamupatiSThate ?, bhagavAnAha - gautama ! 'aSTamabhaktasya' atrApi saptamyarthe SaSTI aSTamabhakte'tikrAnte AhArArthaH samutpadyate / 'te NaM bhaMte!' ityAdi, te uttarakuruvAtatryA bhadanta ! manuSyAH kimAhAramAhArayanti ?, bhagavAnAha - gautama ! pRthivIpuSpaphalAhArA:- pRthivIpuSpaphalAni ca kalpadrumANAmAhAro yeSAM te tathA te manujAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! | 'tesi NaM bhaMte' ityAdi, tasyA bhadanta ! pRthivyAH kIdRza AsvAdaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha - gautama! 'se jahA nAmae' ityAdi, tat-loke prasiddhaM yathA nAma 'e' iti vAkyAlaGkAre'khaNDamiti vA itizabda upamAbhUtavastunAmaparisamAptidyotakaH, vAzabdo vikalpane, evaM sarvatra, guDa iti vA zarkarA iti vA, iyaM zarkarA kAzAdiprabhavA draSTavyA, matsyaNDikA iti vA, matsyaNDI - khaNDazarkarA, parpaTamodaka iti vA visakanda iti vA puSpottareti vA padmottareti vA vijayA iti vA mahAvijayA iti vA upamA iti vA anupamA iti vA, pa
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA yAvRttiH / / 278 / / TamodakAdayaH khAdyavizeSA lokataH pratyetavyAH, 'cAurake vA gokhIre' ityAdi vA cAturakyaM - catuHsthAnapariNAmaparyantaM taccaiva-gAM jIvAbhi0 * puNDUdezodbhavekSucAriNInAmanAtaGkAnAM kRSNAnAM yatkSIraM tadanyAnyAbhyaH kRSNagobhya eva yathoktaguNAbhyaH pAnaM dIyate, tatkSIramadhyevaMbhUtAmalayagi bhyo'nyAbhyastatkSIramadhyanyAbhya iti catuHsthAnapariNAmaparyantaM evaMbhUtaM yaccAturakyaM gokSIraM khaNDaguDamatsyaNDikopanItaM - khaNDagu| DamatsyaNDikA upanItA yatra tattathA sukhAdidarzanAnniSThAntasya paranipAtaH, khaNDAdibhiH surasatAM prApitamiti bhAva:, 'maMdaggikaDhie' mandamagninA kathitaM mandAgnikathitam, atyagnikathitaM hi virasaM vigandhAdi ca bhavatIti mandagrahaNaM, varNAdyatizayapratipAdanArthamevAha - varNena - sAmarthyAdatizAyinA anyathA varNopAdAnanairartha kyApatteH upapetaM yuktaM, evaM gandhena rasena sparzena cAtizAyinopapetaM, evamukte gautama Aha-bhagavan ! bhavedetadrUpaH pRthivyA AsvAda: ?, bhagavAnAha - gautama ! nAyamarthaH samarthaH, tasyAH pRthivyA ito- guDakhaNDazarkarAderiSTatara eva yAvatkaraNAt 'kaMtatarAe ceva piyatarAe ceva maNAmatarAe ceveti parigrahaH, AsvAdaH prajJaptaH / puSpaphalAdInAmAsvAdanaM pRcchannAha - 'tesi NaM bhaMte! pupphaphalANa' mityAdi teSAM kalpapAdapasatkAnAM puSpaphalAnAM kIdRza AsvAdaH prajJataH ?, bha gavAnAha - gautama! ' se jahA nAmae' ityAdi tadyathA nAma rAjJaH sa ca rAjA loke katipayadezAdhipatirapi prApyate tata AhacaturantacakravarttinaH - caturSu anteSu trisamudrahimavatparicchinneSu cakreNa varttituM zIlaM yasyAsau cakravarttI tasya kalyANaM - ekAntasukhAvahaM bhojanaM zatasahasraniSpannaM- lakSaniSpannaM varNenAtizAyineti gamyate, evaM gandhena rasena sparzenopapetaM AsvAdanIyaM sAmAnyena vivA * danIyaM vizeSatastadrasaprakarSamadhikRtya dIpanIyamabhivRddhikaraM dIpayati hi jATharAgnimiti dIpanIyaM, bAhulakAtkarttaryanIyapratyayaH evaM darpaNIyamutsAhavRddhihetutvAn, madanIyaM manmathajananAt, bRMhaNIyaM dhAtUpacayakAritvAt, sarvANIndriyANi gAtraM ca prahrAdayatIti sa Jain Education In 3 pratipattau devakurvadhikAraH uddezaH 2 sU0 147 / / 278 / / jainelibrary.org
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ veMndriyagAtraprahlAdanIyaM, vaizayena tatprahlAdahetutvAt , evamukte gautama Aha-bhagavan ! bhavedetadrUpaH puSpaphalAnAmAsvAdaH ?, bhagavAnAhagautama ! nAyamarthaH samarthaH, teSAM puSpaphalAnAmitazcakravartibhojanAdiSTatarAdirevAsvAdaH prajJaptaH // 'te NaM bhaMte!' ityAdi, te bhadanta ! manujAstaM-anantaroditasvarUpamAhAramAhArya 'kva vasatI' kasminnupAzraye 'upayAnti ?' upagacchanti, bhagavAnAha-gautama! 'vRkSagRhAlayA' vRkSarUpANi gRhANi AlayA-AzrayA yeSAM te vRkSagRhAlayAste manujAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSmana! // te bhane, | ityAdi, te bhadanta ! vRkSAH 'kiMsaMsthitAH' kimavasaMsthitAH prajJaptA: ?, bhagavAnAha-gautama! apyekakA: kUTAkArasaMsthitAH zikharAkArasaMsthitA ityarthaH apyekakAH prekSAgRhasaMsthitAH apyekakAzchatrasaMsthitA: apyekakA dhvajasaMsthitA: apyekakAH stUpasaMsthitAH apyekakAstoraNasaMsthitAH apyekakA gopurasaMsthitAH, gobhiH pUryata iti gopuraM-puradvAraM, apyekakA vedikAsaMsthAnasaMsthitAH, vedikA-upa vezanayogyA bhUmiH, apyekakAzcoppAlasaMsthitA ityarthaH, coppAlaM nAma mattavAraNaM, apyekakA aTTAlakasaMsthitAH aTThAlaka:-prAkArasyohA paryAzrayavizeSaH, apyekakA vIthIsaMsthitA: vIthI-mArgaH, apyekakAH prAsAdasaMsthitAH, rAjJAM devatAnAM ca bhavanAni prAsAdA: utsedhabahulA vA prAsAdAste cobhaye'pi paryantazikharAH, hayaM-zikhararahitaM dhanavatA bhavanaM, apyekakA gavAkSasaMsthitAH, gavAkSo-yAtAyanaM, apyekakA havAlAgrapotikAsaMsthitAH, vAlAprapotikA nAma taDAgAdiSu jalasyopari prAsAdaH, apyekakA valabhIsaMsthitAH, valabhI-gRhANAmAcchAhadanaM, apyekakA varabhavana viziSTasaMsthAnasaMsthitAH, varabhavanaM sAmAnyato viziSTaM gRhaM tasyeva yad viziSTaM saMsthAnaM tena saMsthitAH, zubhA zItalA ca chAyA yeSAM te zubhazItalacchAyAste dvamagaNAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! | 'asthi NaM bhaMte !' ityAdi, santi |bhadanta ! uttarakurupu kuruSu gRhANi vA'smadgRhakalpAni gRhAyatanAni-tepu gRheSu teSAM manuSyANAmAyatanAni-manAni gRhAyatanAni ?, Jain Education Intey For Private Personal use only T hinelibrary.org
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-15 bhagavAnAha-gautama! nAyamarthaH samoM, vRkSagRhAlayAste manujAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman // 'asthi NaM bhaMte !' ityAdi, 43 pratipattau jIvAbhi0 dUsanti bhadanta ! uttarakuruSu kurupu prAmA iti vA yAvatsannivezA iti vA, yAvatkaraNAnnagarAdiparigrahaH, tatra asanti buddhyAdIna gu-18 | devakurva NNAniti yadivA gamyA:-zAstraprasiddhAnAmaSTAdazAnAM karANAmiti grAmAH, na vidyate karo yeSu tAni nakarANi, nakhAdaya iti nirIyAvRttiH16pAtanAnnayo'nAdezAbhAvaH, nigamA:-prabhUtavaNigvargAvAsAH, pAMzuprAkAranibaddhAni kheTAni, kSullaprAkAraveSTitAni karbaTAni, arddhatRtI samAna avatI-5 uddezaH 2 | yagavyUtAntAmarahitAni maDambAni, 'paTTaNAi veti paTTanAni pattanAni vA, ubhayatrApi prAkRtatvena nirdezasya samAnatvAt , tatra yannau- dAsU0147 // 279 // bhireva gamyaM tatpaTTanaM, yatpunaH zakaTai?TakainauMbhizca gamyaM tatpattanaM yathA bharukacchaM, uktaM ca-pattanaM zakaTaigamyaM, ghoTakainauMbhireva ca / naubhireva tu yadgamyaM, paTTanaM tatpracakSyate // 1 // " droNamukhAni-bAhulyena jalanirgamapravezAni, AkarA-hiraNyAkarAdayaH, A-12 |zramA:-tApasAvasathopalakSitA AzrayAH, saMbAdhA-yAtrAsamAgataprabhUtajananivezAH, rAjadhAnyo yatra nakare pattane'nyatra vA svayaM rAjA vasati, sannivezA iti-sannivezo yatra sArthAdirAvAsitaH, bhagavAnAha-gautama! nAyamarthaH samartho, yad-yasmAnnecchitakAmagAmina:hAna icchitaM-icchAviSayIkRtaM necchitaM, nAyaM na kintu nazabda ityatrA(nA)dezAbhAvo yathA 'nake dveSasya paryAyA' ityatra, necchita-icchAyA | dAaviSayIkRtaM kAma-vecchayA gacchantItyevaMzIlA necchitakAmagAminaste manujAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // 'asthi Na bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kurupu 'asayaH' asyupalakSitAH sevakA: puruSAH, mapIti vA madhyupalakSitA lekhanajIvinaH, | kRpiriti kRSikarmopajIvinaH, 'paNI'ti paNitaM paNyamiti vA krayavikrayopajIvinaH, vANijyamiti vANijyakalopajIvinaH', bhagavA- 1 0 tAnAha-gautama! nAyamarthaH samartho, vyapagatAsimapIkRSipaNyavANijyAste manujAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! || 'asthi NaM bhNte| For Private Jain Education in dainelibrary.org Personal Use Only
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityAdi, asti bhadanta ! uttarakuruSu kurupu hiraNyamiti vA-hiraNyaM-aghaTitaM suvarNa kAMsya-kAMsyabhAjanajAti: 'dasamiti vA dUSyaM / vastrajAti:, maNimauktikazaGkhazilApravAlasatsArasvApateyAni vA, tatra maNimauktikazaGkhazilApravAlAni pratItAni sad-vidyamAnaM sAraM -pradhAnaM svApateyaM-dhanaM satsArasvApateyaM, bhagavAnAha-hantA! asti, 'no ceva Na'mityAdi, na punasteSAM manujAnAM tadviSayastItro | mamatvabhAvaH samutpadyate, mandarAgAditayA vizuddhAzayatvAt // 'atthi NaM bhaMte !' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kuruSa raajeti| vA rAjA-cakravartI baladevavAsudevo mahAmANDaliko vA yuvarAja iti vA-usthitAzanaH Izvaro-bhogikAdi, aNimAdyaSTavidhaizvaryayukta | Izvara ityeke, talavara iti vA, talavaro nAma parituSTanarapatipradattaratnAlaGkatasauvarNapaTTavibhUSitazirA:, kauTumbika iti vA, katipayaku-1 TumbaprabhuH kauTumbikaH, mADambika iti vA, yasya pratyAsannaM prAmanagarAdikamaparaM nAsti tatsarvatazchinnaM janAzrayavizeSarUpaM maDambaM tahAsyAdhipati DambikaH, ibhya iti vA, ibho-hastI tatpramANaM dravyamahatItIbhyaH, yatsatkapujIkRtahiraNyaratnAdidravyeNAntarito hastyapi TrAna dRzyate so'dhikataradravyo vA ibhya ityarthaH, zreSThIti vA zrIdevatA'dhyAsitasauvarNapaTTavibhUSitottamAGgaH purajyeSTho vaNigvizeSaH zreSThI, senApatiriti vA hastyazvarathapadAtisamudAyalakSaNAyA: senAyAH prabhuH senApatiH, sArthavAha iti vA, "gaNimaM dharimaM mejaM pAricchaM 4Aceva davajAyaM tu / ghettRNaM lAbhatthaM vaccai jo annadesaM tu // 1 // nivavahumao pasiddho dINANAhANa vacchalo paMthe / so satthavAhadAnAmaM dhaNo vva loe samuvvahai // 2 // " etallakSaNayuktaH sArthavAhaH, bhagavAnAha-gautama! nAyamarthaH samartho, vyapagataddhisatkArA 1 gaNimaM dharimaM meyaM pariccheyaM caiva dravyajAtaM tu / gRhItvA lAbhArtha brajati yo'nyadezaM tu // 1 // nRpabahumataH prasiddho dInAnAdhAnAM vatsalaH pathi / sa sArthavAhanAma dhana iva loke samudahati // 2 // Jain Education Inter For Private & Personel Use Only Painelibrary.org
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- kAvyapagatA RddhiH-vibhavaizvarya satkArazca-sevyatAlakSaNo yebhyaste tathA uttarakuruvAstavyA manujAH prajJaprA he zramaNa! he AyuSman ! |3 pratipattI jIvAbhi asthibhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kuruSu dAsa iti vA, dAsa:-AmaraNaM krayakrItaH, preSya iti vA, preSya:- | devakurvamalayagi- preSaNayogyaH, ziSya iti vA, ziSyaH-upAdhyAyasyopAsakaH, bhRtaka iti vA, bhRtako-niyatakAlamadhikRtya vetanena karmakaraNAya dhRtaH, |dhikAraH rIyAvRttiHbhAgilapati vA bhAgika iti vA, bhAgiko nAma dvitIyAMzasya caturthAzasya vA grAhakaH, karmakArapuruSa iti vA, karmakAro lohA- uddezaH2 rAdiH karmakAra: ?, bhagavAnAha-gautama! nAyamarthaH samarthoM, vyapagatAbhiyogyAste manujA: prajJatAH, abhimukhaM karmasu yujyate vyApAryata sU0147 // 28 // iti vA'bhiyogyastasya bhAvaH karma vA Abhiyogya, vyaJjanAd yapaMcamasya sarUpe vA' ityekasya yakArasya lopaH, vyapagatamAbhiyogyaM yebhyaste tathA he zramaNa! he AyuSman ! // 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakuruSu kurupu mAteti vA piteti vA ha bhrAteti vA bhaginIti vA bhAryeti vA suta iti vA duhiteti vA snuSeti vA?, tatra mAtA-jananI pitA-janakaH sahodaro-bhrAtA | |sahodarI-bhaginI vadhU:-bhAryA sutaH-putraH sutA-duhitA putravadhUH-snuSA, bhagavAnAha-hanta ! asti, tathAhi-yA prasUte sA jananI, 13 yo bIjaM nipiktavAn sa pitA vivakSitaH puruSaH, sahajAto yo bhrAtA ekamAtRpitR katlAn , itarA tasya bhaginI, bhogyatvAd bhAryA, svamAtApitroH sa putra itarA duhitA, svaputrabhogyatvAtsnuSeti, 'no ceva Na'mityAdi, na punasteSAM manujAnAM tInaM premarUpaM bandhanaM samutpadyate, tathA kSetrasvAbhAvyAt pratanupremabandhanAste manujagaNA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! / / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kuruSu aririti vA-zatruH vairIti vA-jAtinibaddhavairopetaH, ghAtaka iti vA, ghAtako yo'nyena ghAtayati, vadhaka | // 28 // iti vA, vadhakaH-svayaM hantA, pratyanIka iti vA, pratyanIka:-chidrAnveSI, pratyamitra iti vA, pratyamitro yaH pUrva mitraM bhUtvA pazcAda - - Jain Education in For Private 8 Personal Use Only N ainelibrary.org
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitro jAta:?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samoM, vyapagatavairAnubandhAste manujagaNA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // 'atthi || bhaMte' ityAdi, asti bhadanta! uttarakuruSu kuruSu mitramiti vA mitraM-snehaviSayaH, vayasya iti vA-samAnavayA gADhatarasnehaviSayaH, | sakhA iti vA-samAnakhAnapAno gADhatamasnehasthAnaM, suhRditi vA, suhRt-mitrameva sakalakAlamavyabhicAri hitopadezadAyi ca, sAGgatika iti vA, sAGgatika:-saGgatimAtraghaTita: ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samartho, vyapagatasnehAnurAgAste manujagaNA: prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! // 'asthi NaM bhaMte !' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kuruSu AvAhA iti vA' AhUyante khajanAstAmbUladAnAya yatra sa AvAhaH-vivAhAtpUrvastAmbUladAnotsavaH, vIvAhA iti vA, vIvAha:-pariNayanaM, yajJA iti vA, yajJA:-pratidivasaM svasbeSTadevatApUjAH, zrAddhAnIti vA, zrAddhaM-pitRkriyA, sthAlIpAkA iti vA, sthAlIpAka:-pratIta:, mRtapiNDanivedanAnIti vA-mRtebhyaH zmazAne tRtIyanavamAdiSu dineSu piNDanivedanAni mRtapiNDanivedanAni, cUDopanayanAnIti vA, cUDopanayanaM-ziromuNDanaM, sImantonnayanAnIti | vA, sImantonnayanaM-garbhasthApanaM ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthoM, vyapagatAvAvIvAyajJazrAddhasthAlIpAkamRtapiNDanivedanAste manujAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! / / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakuruSu kuruSu naTaprekSeti vA naTA-nATakAnAM nAdahAyitArasteSAM prekSA naTaprekSA, nRtyaprekSeti vA, nRtyanti sma nRtyA-nRtyavidhAyinasteSAM prekSA nRtyaprekSA iti vA, jalaprekSeti vA, jallA-varatrAkhelakA hai| rAjastotrapAThakA ityapare teSAM prekSA jallaprekSA, mallaprekSeti vA, mallA:-pratItAH, mauSTikaprekSeti vA, mauSTikAH mallavizeSA eva ye mu-17 STibhiH praharanti, viDambakaprekSeti vA, viDambakA-vidUSakA nAnAveSakAriNa ityarthaH, kathakaprekSeti vA, kathakA: pratItA:, plavakaprekSeti |vA, plavakA ye utplutya gAdikaM jhampAbhilaGghayanti nadyAdikaM vA taranti teSAM prekSA plavakaprekSA, lAsakaprekSeti vA, lAsakA ye rAsa Jain Education a l For Private Personal Use Only W ww.jainelibrary.org
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH kAna gAyanti jayazabdaprayoktAro vA bhANDAsteSAM prekSA lAsakaprekSA, AkhyAyakaprekSeti vA ye zubhAzubhamAkhyAnti te AkhyAyakAsteSAM 3 pratipattI prekSA AkhyAyakaprekSA, laprekSeti vA, lasA ye mahAvaMzAgramAruhya nRtyanti teSAM prekSA laprekSA, maGkaprekSeti vA, ye citrapaTrikAdi-15 devaka. hastA bhikSA caranti te maGkhAsteSAM prekSA maGkhaprekSA, 'tUNailapecchAi vA' iti tUNaillA-tUNAbhidhAnavAdyavizeSavantasteSAM prekSA tUNai- 18dhikAraH prekSA, tumbavINAprekSeti vA, tumbayuktA vINA yeSAM te tumbavINA:-tumbavINAvAdakAsteSAM prekSA, 'kAvapicchAi ve'ti kAvA:-kAva- uddezaH2 | DivAhakA teSAM prekSA, mAgadhaprekSeti vA, mAgadhA-bandibhUtAsteSAM prekSA mAgadhaprekSeti vA ?, bhagavAnA-nAyamarthaH samartho, vyapaga sU0147 takautukAste manujagaNA: prajJaprA he zramaNa! he AyuSman ! / / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kuruSu indramaha iti vA, indraH-zakrastasya mahaH-pratiniyatadivasabhAvI utsavaH, skandamaha iti vA, skanda:-kArtikeyaH, rudramaha iti vA, rudraH pratIta:, zivamaha iti vA, zivo-devatAvizeSaH, vaizramaNamaha iti vA, vaizramaNa:-uttaradiglokapAlaH, nAgamaha iti vA, nAgo-bhavanapativizeSaH, | | yakSamaha iti vA bhUtamaha iti vA, yakSabhUtau-vyantaravizeSau, makundamaha iti vA, makundo-baladevaH, kUpamaha iti vA taDAkamaha iti vA nadImaha iti vA hamaha iti vA parvatamaha iti vA vRkSamaha iti vA caityamaha iti vA stUpamaha iti vA?, kUpAdayaH pratItAH, bhagavAnAha-nAyamarthaH samartho, vyapagatamahamahimAste manujA: prajJaptA he zramaNa ! he AyuSmana ! // 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, santi | bhadanta ! uttarakuruSu kurupu zakaTAnIti vA, zakaTAni-pratItAni, rathA vA, rathA dvividhA-yAnarathA: saGgrAmarathAzca, tatra saGgrAmarathasya prAkArAnukAriNI phalakamayI vedikA'parasya tu na bhavatIti vizeSaH, yAnAnIti bA, yAnaM-tryAdi, yugyAnIti vA, yugya-gollaviSayaprasiddhaM 281 // dvihastapramANaM caturasravedikopazobhitaM jampAnaM, gillaya iti vA, gillihastina upari kollararUpA yA mAnuSaM gilatIva, thillaya iti vA, Jain Education For Private Personal use only Brainelibrary.org
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ CCANCH6R | lATAnAM yad aDupallANaM rUDhaM tadanyaviSaye thillirityucyate, zibikA iti vA, zivikA-kUTAkArAcchAdito jampAnavizepaH, sandamANiyA iti vA, sandamANiyA-puruSapramANo jampAnavizeSa: ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthaH, pAdavihAracAriNaste manujA: prajJaptA he zramaNa! he Ayuman ! // 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! azvA iti vA hastina iti vA uSTrA iti vA gAva iti vA mahipA iti vA kharA iti | vA ghoTakA iti vA?, iha jAtyA AzugamanazIlA azvAH zepA ghoTakAH, kharA-gardabhAH, ajA iti vA eDakA iti vA?, bhagavAnAhahanta ! santi, na punasteSAM manujAnAM paribhogyatayA 'havaM' zIghramAgacchanti / asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kuruSu gAva iti vA, gAva:-strIgavyaH, mahiSya iti vA uSTraya iti vA ajA iti vA eDakA iti vA ?, hanta ! santi, na punasteSAM manuSyANAmupabhogyatayA havyaM zIghramAgacchanti / / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kurupu siMhA iti vA, siMhaH-paJcAnanaH, vyAghrA iti vA, vyAghraH-zArdUla:, vRkA iti vA, dvIpikA iti vA dvIpikA:-citrakAH, rakSA iti vA, parassarA iti vA, parassaro-gaNDaH, zRgAlA iti vA, biDAlA iti vA, zunakA iti vA, kAlazunakA iti vA, kokantikA iti vA, kokantikAlukaDikA:, zazakA iti vA, cillalA iti vA. cillala-AraNyaka: pazuvizeSa: ?, bhagavAnAha-hanta ! santi, na punaste parasparasyA teSAM vA manujAnAM kAJcidAbAdhAM vA pravAdhAM vA chavicchedaM vA kurvanti, prakRtibhadrakAste zvApadagaNAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! 'atthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kurupu zAlaya iti vA brIhaya iti vA godhUmA iti vA yavA iti vA tilA iti vA izva iti vA ?, hanta! santi na punasteSAM manuSyANAM paribhogyatayA 'havaM' zIghramAgacchanti // 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakuruSu kuruSu sthANuriti vA kaNTaka iti vA hIramiti vA, hIre-laghu kutsitaM tRNaM, zarkareti vA, zarkarA-karka 46426 Join Education Haw.jainelibrary.org
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 282 // Jain Education rakaH, tRNakacavara iti vA patrakacavara iti vA azucIti vA, azuci - vigandhaM zarIramalAdi, pUtIti vA, pUti- kuthitaM svasvabhAvaca - litaM trivAsaravaTakAdivat, durabhigandhamiti vA, durabhigandhaM mRtakalevarAdivat acokSaM- apavitramasthyAdivat ?, bhagavAnAha - nAyamarthaH samartho, vyapagatasthANukaNTakahI razarkarAtRNaka cavarapatrakaca varAzucipUtidurabhigandhAcokSaparivarjitA uttarakuravaH prajJaptAH he zramaNa ! he AyuSman ! || 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta uttarakurupu kurupu, gartteti vA, garttA - mahatI khaDDA, darIti vA, darI-bhUpi - kAdikRtA ladhvI khaDDA, ghasIti vA, ghasI-bhUrAji:, bhRguriti vA bhRguH - prapAtasthAnaM, viSamamiti vA, viSamaM - durArohAvarohasthAnaM, dhUliriti vA paGka iti vA, dhUlIpaGko pratItau, calaNIti vA, calanI - caraNamAtrasparzI kardama: ?, bhagavAnAha - nAyamarthaH samarthaH, utta rakurupu kuruSu bahusamaramaNIyo bhUbhAgaH prajJapto he zramaNa ! he AyuSman ! || 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, santi bhadanta ! dUMsA iti bA masakA iti vA DhaGkaNA iti vA, kacit pizugA iti vA iti pAThastatra pizukA:- caMcaTAdayaH, yUkA iti vA likSA iti vA ?, bhagavAnAha - nAyamarthaH samartho, vyapagatopadravAH khalu uttarakuravaH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! || 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakuruSu kuruSu ahya iti vA ajagarA iti vA mahoragA iti vA?, hanta ! santi na punaste'nyo'nyasya teSAM vA manujAnAM kAzvidAbAdhAM vyAvAdhAM vA chavicchedaM vA kurvanti, prakRtibhadrakAste vyAlakagaNAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! || 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi (madanta) ! uttarakuruSu kuruSu grahaduNDA iti vA, daNDAkAravyavasthitA grahA grahadaNDAH te cAnarthopanipAtahetutayA pratiSedhyA na svarUpataH, evaM grahamuzalAnIti vA, grahagarjitAni - grahacArahetukAni garjitAni, imAni svarUpato'pi pratiSedhyAni, grahayuddhAnIti vA, grahayuddhaM nAma yadeko praho'nyasya grahasya madhyena yAti, grahasaGghATakA iti vA, grahasaGghATako nAma prahayugmaM, grahApasavyAnIti vA 13 pratipattau devakurvadhikAraH uddezaH 2 sU0 147 / / 282 //
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhrANIti vA, abhrANi-sAmAnyAkAreNa pratItAni, abhravRkSA iti vA, abhravRkSA-vRkSAkArapariNatAnyabhrANi, sandhyA iti vA sandhyA- kAle nIlAdyabhrapariNatirUpA pratItaiva, gandharvanagarANi-surasadanaprAsAdopazobhitanagarAkAratayA tathAvidhanabha:pariNatapudgalarAzirUpANi, IN etAnyapi tatra svarUpato'pi na bhavanti, garjitAnIti vA vidyuta iti vA, garjitAni vidyutazca pratItAH, ulkApAtA iti vA, ulkApAtA-yoni saMmUchitajvalananipatanarUpAH, digdAha iti vA, digdAhA-anyatarasyAM dizi chinnamUlajvalanajvAlAkarAlitAmbarapratibhAsarUpAH, nirghAtA iti vA, nirghAto-vidyutprapAtaH, pAMzuvRSTaya iti vA, pAMzuvRSTayo-dhUlivarSANi, yUpakA iti vA, yUpakA: 'saMjhAcheyAvaraNo ya' ityAdinA''vazyakAnthena pratipattavyAH, yakSadIptakAnIti vA, yakSadIptakAni nAma nabhasi dRzyamAnAgnisahitaH pizAca:, dhUmiketi vA rUkSA praviralA dhUmAbhA dhUmikA, mahiketi vA, snigdhA ghanA ghanatvAdeva bhUmau patitA sArdrataNAdidarzanadvAreNopalakSyaAmANA mahikA, rajaudghAtA-rajasvalA dizaH, candroparAgA iti vA sUryoparAgA iti vA, candroparAga:-candragrahaNaM sUryoparAgaH-sUrya grahaNaM, iha garjitavidyudulkAdigdAhanirdhAtapAMzuvRSTiyUpakayakSadIpakadhUmikAmahikArajaudghAtA: svarUpato'pi pratiSedhyAH, candrasUryagrahaNe | tvanarthopanipAtahetutayA, kharUpatastayoH pratiSeddhamazakyatvAt , jambUdvIpagatau hi candrau sUryo vA tatprakAzayataH, ekasya candrasya grahaNe | sakalamanuSyalokavartinAM candrANAmekasya sUryasya grahaNe sakalamanuSyalokavartinAM sUryANAM grahaNamata iha kSetra iva tatrApi svarUpatazcandrasUryoparAgapratiSedhAsambhavaH, candrapariveSA iti vA sUryapariveSA iti vA, candrasUryapariveSAzcandrAdityayoH parito valayAkArapariNatirUpAH pratItA eva, praticandrA iti vA pratisUryA iti vA, praticandra-utpAtAdisUcako dvitIyazcandraH, evaM dvitIyaH sUryaH pratisUryaH, indradhanuriti vA udakamatsya iti vA, indradhanu:-pratItaM, tasyaiva khaNDamudakamatsyaH, kapihasitAnIti vA, kapihasitAni-akasmAnna jI048 Jain Education For Private Personel Use Only Twininelibrary.org
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH bhasi jvaladbhImazabdarUpANi, amoghA iti vA, amoghA:-sUryabimbasyAdhaH kadAcidupalabhyamAnazakaToddhisaMsthitA zyAmAdirekhA, ete ||43 pratipattau |candrapariveSAdayaH svarUpato'pi pratiSedhyAH, prAcInavAtA iti vA apAcInavAtA iti vA yAvat zuddhavAtA iti vA, yAvatkaraNAha- | devakurvakSiNavAtAdiparigrahaH, ete'sukhahetavo vikRtarUpAH pratiSedhyAH natu sAmAnyena, pUrvAdivAtasya tatrApi sambhavAt , prAmadAhA iti vA | dhikAraH nakaradAhA iti yAvatsaMnivezadAhA iti, yAvatkaraNAnnigamadAhakheTadAhAdiparigrahaH, dAhakRtazca prANakSaya iti vA bhUtakSaya iti vA uddezaH2 kulakSaya iti vA, ete kharUpato'pi pratiSedhyAH, tathA cAha bhagavAn-gautama ! nAyamarthaH samarthaH, kepAzcidanarthahetutayA keSAJcitsva- sU0147 rUpatazca tatra teSAmasambhavAt // 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kurupu DimbAnIti vA, DimbAni-svadezotthA viplavAH, DamarANIti vA, DamarANi-pararAjakRtA upadravAH, kalahA iti vA, kalahA-vAgayuddhAni, bolA iti vA, bola:--ArttAnAM bahUnAM kalakalapUrvako melApakaH, kSAra iti vA, kSAra:-parasparaM mAtsarya, vairANIti vA, vairaM-parasparamasahanatayA hiMsyahiMsakabhAvAdhyavasAyaH, mahAyuddhAnIti vA, mahAyuddhaM-parasparaM mAryamANamArakatayA yuddha, mahAsaGghamA iti vA, mahAsannAhA iti vA, mahAsaGgrAmazceTikakoNikavat , mahAsannAho-bRhatpuruSANAmapi bahUnAM ya: sannAhaH, mahApuruSanipatanAnIti vA, pratItaM, mahAzastranipatanAnIti vA, mahAzastranipatanaM-yannAgavANAdInAM divyAstrANAM prakSepaNaM, nAgabANAdayo hi bANA mahAzastrANi, teSAmadbhutavicitrazaktikatvAt , | tathAhi nAgabANA dhanuSyAropitA vANAkArA muktAzca santo jAjvalyamAnAsahyolkAdaNDarUpAstataH parazarIre sakrAntA nAgamUrtIbhUya pAzatvamupagacchanti, tAmasavANAzca paryante sakalasaGgrAmabhUmivyApimahAndhatamasarUpatayA pariNamante, uktaJca-"citraM zreNika! te // 283 // bANA, bhavanti dhanurAzritAH / ulkArUpAzca gacchantaH, zarIre nAgamUrtayaH / / 1 / / kSaNaM vANAH kSaNaM daNDAH, kSaNaM pAzatvamAgatAH / Jain Education in For Private & Personal use only @ ainelibrary.org
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkarA vastrabhedAste, yathAcintitamUrtayaH // 2 // " ityAdi, bhagavAnAha-nAyamarthaH samathoM, vyapagataDimbaDamarakalahabolakSAravairAste / / manujAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // 'atthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakuruSu kuruSu durbhUtAnIti vA, durbhataMazivaM, kularogA iti vA maNDalarogA iti vA zirovedaneti vA akSivedaneti vA karNavedaneti vA nakhavedaneti vA dantavedaneti vA kAza iti vA zvAsa iti vA zoSa iti vA jvara iti vA dAha iti vA kacchUriti vA khasara iti vA kuSThamiti vA arza iti vA ajIrNamiti vA bhagandara iti vA indragraha iti vA skandhagraha iti vA kumAragraha iti vA nAgagraha iti vA yakSagraha iti vA bhUtagraha iti vA dhanurgraha iti vA udvega iti vA ekAhikA iti vA vyAhikA iti vA vyAhikA iti vA caturthakA iti vA hRdayazulAnIti vA mastakazUlAnIti vA pArzvazUlAnIti vA kuzizUlAnIti vA yonizUlAnIti vA grAmamAririti vA nakaramAririti vA nigamamAririti vA yAvatsannivezamAririti vA, yAvatkaraNAt kheDakarbaTAdiparigrahaH, mArikRtaprANikSaya iti vA janakSaya iti vA dhanakSaya iti vA kulakSaya iti vA vyasanabhUtamanAryateti vA ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthoM, vyapagatarogAtaGkAste manujAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // 'tesi Na' mityAdi, teSAmuttarakuruvAstavyAnAM bhadanta ! manuSyANAM kiyantaM kAlaM sthiti:-avasthAnaM prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama! jaghanyena dezonAni trINi palyopamAni, tatra na jJAyate kiyatA dezenonAni ? tata Aha-palyopamasyAsaGkhyeyabhAgenonAni, utkarSata: paripUrNAni trINi palyopamAni | 'te NaM bhaMte' ityAdi, te uttarakuruvAstavyA bhadanta! manujA: kAlamAse 'kAlaM' maraNaM kRtvA ka gacchanti ?, etadeva byAcaSTe-kotpadyante ? iti, bhagavAnAha-gautama ! te manujAH SaNmAsAvazeSAyupaH kRtaparabhavAyuhaibandhAH svakAle yugalaM prasUvate, prasUya ekonapaJcAzataM rAtrindivAni tad yugalamanupAlayanti, anupAlya kAzitvA bhutvA jRmbhayitvA For Private Personal Use Only N Jain Education inte ainelibrary.org
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 284 // 'akiSTAH' svazarIrotthaklezarahitA: 'avyathitAH pareNAnApAditaduHkhA: 'aparitApitAH' svata: parato vA'nupajAta kAyamanaHpari- 3 pratipatto tApAH kAlamAse kAlaM kRtvA 'devalokeSu' bhavanapatyAdyAzrayepUtpadyante, 'devalogapariggahiyA Na'miti devaloko-bhavanapatyAdyAzraya-IN devakurvarUpastathAkSetrasvAbhAvyatastadyogyAyurvandhanena parigRhIto yeste devalokaparigRhItAH, niSThAntasya paranipAtaH sukhAdidarzanAta, Namiti prAdhikAra vAkyAlaGkAre, te manujA: prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! / 'uttarakurAe NaM bhaMte' ityAdi, uttarakurupu kurupa bhadanta ! kati uddezaH 2 [vidhAH' jAtibhedena katiprakArA manuSyA: 'anusajanti?' santAnenAnuvartante, bhagavAnAha-gautama! paDidhA manujA anusajanti. sU0 147 tadyathA-padmagandhA ityAdi, jAtivAcakA ime zabdAH / atra vineyajanAnugrahAyottarakuruviSayasUtrasaGkalanArtha saGgrahaNigAthAtrayamAha| "usujIvAdhaNupaTTa bhUmI gummA ya heruuddaalaa| tilagalayAvaNarAI rukkhA maNuyA ya AhAre // 1 // gehA gAmA ya asI hiraNNa rAyA ya dAsa mAyA ya / ariverie ya mitte vivAha mahanadRsagaDA ya // 2 // AsA gAvo sIhA sAlI khANU ya ghRdsaahii| gahajuddharogaThii uvaTTaNA ya aNusajjaNA ceva // 3 // " asya vyAkhyA-prathamamuttarakuruviSayamipujIvAdhanuHpRSThapratipAdakaM sUtra, tadanantaraM bhUmiriti bhUmiviSayaM sUtra, tato 'gummA' iti gulmaviSayaM, tadanantaraM herutAlavanaviSayaM, tata: 'uddAlA' iti uddAlAdiviSayaM, tadanantaraM 'tilaga' iti tilakapadopalakSitaM, tato latAviSayaM, tadanantaraM vanarAjIviSayaM, tata: 'rukkhA ' iti dazavidhakalpapAdapaviSayA| daza sUtradaNDakAH, 'maNuyA ya' iti trayo manuSyaviSayAH sUtradaNDakAstadyathA-AdyaH purupaviSayo dvitIyaH strIviSayastRtIyaH sAmAnyata ubhayaviSaya iti, tata: 'AhAre' iti AhAraviSayaH, tadanantaraM 'gehA' iti gRhaviSayau dvau daNDako, Adyo gRhAkAravRkSAbhidhAyI // 284 // aparo gehAdyabhAvaviSaya iti, tataH 'gAmA' iti prAmAdyabhAvaH, tadanantaramasIti asyAdyabhAvaviSayaH, tato hiraNyAdiviSayaH, tada Jan Education in For Private Personal use only D ainelibrary.org
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ AKADCACANCIACOCOCOCCOLOG nantaraM rAjAdyabhAvaviSayaH, tato dAsAdyabhAvaviSayaH, tato mAtrAdiviSayaH, tadanantaramarivairiprabhRtipratiSedhaviSayaH, tadanantaraM mitrAdyabhAva| viSayaH, tadanantaraM vivAhapadopalakSitastatpratiSedhaviSayaH, tadanantaraM mahapratiSedhaviSayaH, tato nRtyapadopalakSitaH prekSApratiSedhaviSayaH. tadanantaraM zakaTAdipratiSedhaviSayaH, tato'zvAdiparibhogapratiSedhaviSayaH, tadanantaraM strIgavyAdiparibhogapratiSedhaviSayaH, tataH siMhAdizvApadaviSayaH, tadanantaraM zAlyAdyupabhogapratiSedhaviSayaH, tata: sthANvAdipratipedhaviSayaH, tadanantaraM gAdipratiSedhaviSayaH, tato daMzAdya| bhAvaviSayaH, tato'hyAdiviSayaH, tadanantaraM 'gaha' iti prahadaNDAdiviSayaH, tataH 'juddha' iti yuddhapadopalakSito DimbAdipratiSedhaviSayaH sUtradaNDakaH, tato roga iti rogapadopalakSito durbhUtAdipratipedhavipayaH, tadanantaraM sthitisUtraM, tato'nuSajanasUtramiti // sampratyuttarakurubhAviyamakaparvatavaktavyatAmAha kahiNaM bhaMte ! uttarakurAe kurAe jamagA nAma duve pavatA pannattA?, goyamA! nIlavaMtassa vAsadharapavvayassa dAhiNeNaM aTThacottIse joyaNasate cattAri yasattabhAge joyaNassa abAdhAe sItAe mahANaIe (puvyapacchimeNaM) ubhao kUle, ittha NaM uttara kurAe jamagA NAmaM duve pavvatA paNNattA egamegaM joyaNasahassaM urlDa uccatteNaM aDDAijAI joyaNasatANi uvveheNaM mUle egamegaM joyaNasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM majjhe aTThamAI joyaNasatA AyAmavikkhaMbheNaM uvariM paMcajoyaNasayAI AyAmavikhaMbheNaM bhUle tiNi joyaNasahassAI egaM ca yAvaDiM joyaNasataM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM majhe do joyaNasahassAI tini ya yAvattare joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM Jain Education Intel Hainelibrary.org
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI yamakaparvatAdhika uddezaH2 sU0 148 // 285 // PRAKAASARAMAY pannatte uvari pannarasaM ekkAsIte joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM paNNatte, mUle vicchipaNA majjhe saMkhittA uppiM taNuyA gopucchasaMThANasaMThitA savvakaNagamayA acchA saNhA jAva paDirUvA patteyaM paumavaraveiyAparikkhittA patteyaM 2 vaNasaMDaparikkhittA, vaNNao doNhavi, tesi NaM jamagapavvayANaM uppiM bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte vaNNao jAva aasyNti0|| tesi NaM bahusamaramaNijANaM bhUmibhAgANaM bahamajjhadesabhAe patteyaM 2 pAsAyavaDeMsagA paNNattA, te NaM pAsAyavaDeMsagA vAvaDiM joyaNAI addhajoyaNaM ca uhUM uccatteNaM ekattIsaM joyaNAI kosaM ca vikvaMbheNaM abhuggatamUsitA vaNNao bhUmibhAgA ullotA do joyaNAI maNipeDhiyAo varasIhAsaNA saparivArA jAva jamagA ciTThati ||se keNaTeNaM bhaMte! evaM vacati jamagA pavvatA? 2, goyamA! jamagesu NaM pavvatesu tattha tattha dese tahiM tahiM bahuio khuDAkhuDiyAo vAvIo jAva bilapaMtitAo, tAsu NaM khuDDAkhuDDiyAsu jAva bilapaMtiyAsu bahaI uppalAI 2 jAva satasahassapattAI jamagappabhAI jamagavaNNAI, jamagA ya ettha do devA mahiDDIyA jAva paliovamadvitIyA parivasaMti, te NaM tattha patteyaM patteyaM cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAva jamagANa pavvayANaM jamagANa ya rAyadhANINaM aNNasiM ca bahUNaM vANamaMtarANaM devANa ya devINa ya AhevaccaM jAva pAlemANA viharaMti, se teNa?NaM goyamA! evaM jamagapavvayA 2, aduttaraM ca NaM goyamA! jAva NiccA SAMACHAARAKAR // 285 // Jain Education Inter ainelibrary.org
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte // kahi NaM bhaMte! jasagANaM devANaM jamagAo nAma rAyahANIo paNNattAo?, goyamA ! jamagANaM pavayANaM uttareNaM tiriyamasaMkhene dIvasamudde vIivatittA aNNaMma jaMbUddIve 2 bArasa joyaNasahassA ogAhittA ettha NaM jamagANaM devANaM jamagAo NAma rAyahANIo paNNattAo bArasajoyaNasahassa jahA vijayassa jAva mahiDiyA jamagA devA jabhagA devA // ( sU0 148 ) 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! uttarakuruSu kurupu yamako nAma dvau parvatau prajJaptau ?, bhagavAnAha - gautama! nIlavato varSadharaparvatasya dAkSiNAtyAccaramAntAt - caramarUpAtparyantAdRSTau yojanazatAni catustriMzadadhikAni caturazca yojanasya saptabhAgAn abAdhayA kRtvA - apAntarAle muktveti bhAva:, atrAntare zItAyA mahAnadyA: 'pUrvapazcimena' pUrvapazcimayordizorubhayoH kUlayoH 'atra' etasmin pradeze yamako nAma dvau parvatau prajJaptau tadyathA - ekaH pUrvakUle eka: pazcimakUle, pratyekaM caikaM yojanasahasramucaistvena, arddhatRtIyAni yojanazatAnyudvedhena - avagAhena, meruvyatirekeNa zeSazAzvataparvatAnAM sarveSAmavizeSeNocaistvApekSayA caturbhAgasyAvagAhanAbhAvAt, mUle ekayojanasahasraM viSkambhataH 1000 madhye'rddhASTamAni yojanazatAni 750, upari paJca yojanazatAni 500, mUle trINi yojanasahasrANi ekaM ca dvApaSTuM - dvApaSTyadhikaM yojanazataM kiJcidvizeSAdhikaM parikSepeNa prajJatau 3162 madhye dve yojanasahasre trINi yojanazatAni dvAsaptatAni - dvAsaptatyadhikAni 3372 kiJcidvizeSAdhikAni parikSepeNa prajJaptau, upari ekaM yojanasahasraM paJca caikAzItAni - ekA zItyadhikAni yojanazatAni kiJcidvizeSAdhikAni 1581 parikSepeNa, evaM ca tau mUle vistIrNau madhye saGkSiptau upari ca tanukAvata eva gopucchasaMsthAnasaMsthitau, 'savvakaNagamayA' iti sarvAtmanA kanakamayau 'acchA jAva paDivA' iti prAgvat, tau ca pratyekaM ainelibrary.org
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAjIvA- pratyeka pAvaravedikayA parikSiptau pratyeka 2 vanakhaNDaparikSiptau, pAvara vedikAvarNako vanakhaNDavarNakazca jagatyaparipAvaravedikAvanaSa- 3 pratipattoM jIvAbhi NDa varNakavad vaktavyaH // 'tesi NaM jamagapavyayANa'mityAdi, yamakaparvatayorupari pratyeka bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, bhUmi- yamakapamalayagibhAgavarNanaM 'se jahAnAmae AliMgapukkharei vA ityAdi prAgvattAvadvaktavyaM yAvad 'cANamaMtarA devAya devIo ya AsayaMti sati jAvA |rvatAdhika rIyAvRttiH |paJcaNubhavamANA viharaMti' // 'tesi NamityAdi, tayorvahusamaramaNIyayobhUmibhAgayobahumadhyadezabhAge pratyekaM pratyeka prAsAdAvataMsakaH uddezaH2 prajJaptaH, tau ca prAsAdAvataMsakau dvApaSTiryojanAnya yojanaM corddhamuccaistvena, ekatriMzad yojanAni krozaM caikaM viSkambhena, abhAga-1 sU0148 // 286 // yamUsiyapahasiyA ivetyAdi yAvat paDirUvA' iti prAsAdAvataMsakavarNanamullocavarNanaM bhUmibhAgavarNanaM maNipIThikAvarNanaM siMhAsanavarNana vijayadUSyavarNanamaGkuzavarNanaM dAmavarNanaM ca niravazeSa prAgvadvaktavyaM, navaramatra maNipIThikAyAH pramANamAyAmaviSkambhAbhyAM dve yojane, bAhalyenaikaM yojanaM, zeSaM tathaiva / tesiNaM siMhAsaNANamityAdi, tayoH siMhAsanayoH pratyekam 'avaruttareNaM'ti aparottarasyAM vAyavyAmityarthaH uttarasyAmuttarapUrvasyAM ca dizi, ata etAsu timRSu dikSu 'yamakayoH' yamakanAnoryamakaparvatasvAminodevayoH pratyekaM pratyeka caturNA sAmAnikasahasrANAM yogyAni catvAri bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni, evamanena krameNa siMhAsanaparivAro vaktavyo yathA prAgvijayadevasya // 'tesi Na'mityAdi, tayoH prAsAdAvataMsakayoH pratyekamuparyaSTAvaSTau maGgalakAni prajJaptAni ityAdyapi prAgvattAvadvaktavyaM yA vat 'sayasahassapattagA' iti padam // samprati nAmanibandhanaM pipRcchipuridamAha-atha 'kenArthena' kena kAraNena evamucyate-yamakalAparvatau yamakaparvatau ? iti, bhagavAnAha-gautama ! yamakaparvatayoH Namiti vAkyAlaGkAre kSullakakSullikAsu vApIpuSkariNISu yaavdvilp-31||286 // hAsiSu bahUni yAvatsahasrapatrANi 'yamakaprabhANi' yamakA nAma-zakunivizeSAstatprabhAni-tadAkArANi, etadeva vyAcaSTe-yamakavarNAbhAni 7-8CSCRECRACK Jain Education intern For Private Personal Use Only dainelibrary.org
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In - yamaka varNasadRzavarNAnItyarthaH, 'yamako ca' yamakanAmAnau ca tatra tayoryamakaparvatayoH svAmitvena dvau devau maharddhiko yAtranmahAbhAga palyopamasthitiko parivasataH, tau ca tatra pratyekaM caturNAM sAmAnikasahasrANAM catasRNAmapramahiSINAM saparivArANAM tisRNAmabhyantaramadhyamabAhyarUpANAM yathAsaGkhyamaSTadazadvAdazadeva sahasrasaGkhyAkAnAM parSadAM saptAnAmanIkAnAM saptAnAmanIkAdhipatInAM poDazAnAmAtmarakSadevasahasrANAM 'jamagapabvayANaM jamagANa ya rAyahANINa' miti svasya svasya yamakaparvatasya svasya svasya yamikAbhidhAyA rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM vANamantarANAM devAnAM devInAM ca svasvayamikAbhidharAjadhAnIvAstavyAnAmAdhipatyaM yAvadviharataH, yAvatkaraNAt 'porevacca sAmittaM bhaTTitta' mityAdiparigrahaH, tato yamakAkArayama karNotpalAdiyogAdya makAbhidhadevasvAmikatvAcca tau yamakaparvatAvityucyete, tathA cAha - ' se eeNadveNamityAdi // samprati yamikAbhidharAjadhAnIsthAnaM pRcchati - kahi NaM bhaMte' ityAdi, ka bhadanta ! yamakayodevayoH sambandhinyau yamike nAma rAjadhAnyau prajJaptau ?, bhagavAnAha - gautama! yamakaparvatayoruttarato'nyasminnasaGkhyeyatame jambUdvIpe dvIpe dvAdaza yojanasahasrANi avagAhyAntrAntare yamakayodevayoH sambandhinyo yamike nAma rAjadhAnyau prajJapte, te cAvizeSeNa vijayarAjadhAnIsadRze vaktavye / samprati vaktavyatAmabhidhitsurAha kahiNaM bhaMte! uttarakurAe 2 nIlavaMtaddaNAmaM dahe paNNatte ?, goyamA ! jamagapavvayANaM dAhiNeNaM acottIse joNasate cattAri sattabhAgA joyaNassa avAhAe sItAe mahANaIe bahumajjhadesa bhAe, ettha uttarakurAe 2 nIlavaMtaddahe nAmaM dahe pannate, uttaradakkhiNAyae pAINapaDINavicchinne evaM joyaNasahassaM AyAmeNaM paMca joyaNasatAI vikkhaMbheNaM dasa joyaNAI ucveheNaM acche saNhe rayatAmata jainelibrary.org
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhiH malayagirIyAvRttiH 3 pratipattau nIlavadradAdhi0 uddezaH2 | sU0 149 // 287 // kUle caukkoNe samatIre jAva paDirUve ubhao pAsiM dohi ya paumavaraveiyAhiM vaNasaMDehiM savyato samaMtA saMparikkhitte doNhavi vnnnno|| bhIlavaMtadahassa NaM dahassa tattha 2 jAva bahave tisovANapaDirUvagA paNNattA, vaNNao bhANiyavyo jAva toraNatti // tassa NaM nIlavaMtaddahassa NaM dahassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahaM paume paNNatte, joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM addhajoyaNaM bAhalleNaM dasa joyaNAI uvveheNaM do kose Usite jalaMtAto sAtiregAI dasaddhajoyaNAI sabvaggeNaM paNNatte // tassa NaM paumassa ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-vairAmatA mUlA rihAmate kaMde veruliyAmae nAle veruliyAmatA bAhirapattA jaMbUNayamayA abhitarapattA tavaNijamayA kesarA kaNagAmaI kaNiyA nANAmaNimayA pukkharasthibhutA / / sA NaM kaNiyA addhajoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM, taM tiguNaM savisesaM parikkhe. veNaM kosaM bAhalleNaM savappaNA kaNagamaI acchA saNhA jAva paDirUvA // tIse NaM kaNNiyAe uvariM bahusamaramaNijje desabhAe paNNatte jAva maNIhiM // tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahaM bhavaNe paNNatte, kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM desUNaM kosaM uhUM uccatteNaM aNegakhaMbhasatasaMniviDhe jAva vaNNao, tassa NaM bhavaNassa tidisiM tato dArA paNNattA purathimeNaM dAhiNeNaM uttareNaM, te NaM dArA paMcadhaNusayAI uhUM uccatteNaM OCTOCAAAAAAAXOCRAGARMA Jain Education Inter w ainelibrary.org
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDDAijAiMdhaNusatAI vikkhaMbheNaM tAvatiyaM ceva paveseNaM seyA varakaNagathUbhiyAgA jAva vaNamAlAutti // tassa NaM bhavaNassa aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte se jahA nAmae-AliMgapukkhareti vA jAva maNINaM vpnno|| tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahamajjhadesabhAe ettha NaM maNipeDhiyA paNNattA, paMcadhaNusayAI AyAmavikkhaMbheNaM aDDAijjAI dhaNusatAI bAhalleNaM savvamaNimaI // tIse gaM maNipeDhiyAe uvari ettha NaM ege mahaM devasayaNije paNNatte, devasayaNijassa vnno|| se NaM paume aNNeNaM aTThasateNaM tada cattappamANamettANaM paumANaM savvato samaMtA saMparikkhitte // te NaM paumA addhajoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM kosaM bAhalleNaM dasa joyaNAI ubveheNaM kosaM UsiyA jalaMtAo sAiregAiM te dasa joyaNAI savvaggeNaM paNNattAI // tesi NaM paumANaM ayameyArUce vaNNAvAse paNNatte, taMjahAvairAmayA mUlA jAva NANAmaNimayA pukkharasthibhugA ||taao NaM kaNiyAo kosaM AyAmavikkhaMbheNaM taM tiguNaM sa0 pari0 addhakosaM vAhalleNaM savvakaNagAmaIo acchAo jAva pddiruuvaao|| tAsi NaM kaNiyANaM upi bahusamaramaNijA bhUmibhAgA jAva maNINaM vapaNo gaMdho phAso // tassa NaM paumassa avaruttareNaM uttareNaM uttarapuracchimeNaM nIlavaMtaddahassa kumArassa cauNhaM sAmANiyasAhassINaM cattAri paumasAhassIo paNNattAo, evaM (eteNaM) savvo parivAro ROSSAGARMALASCAMERACK Jain Education Intel For Private & Personel Use Only hinelibrary.org kA
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 288 // Jain Education Inter navari paramANaM bhANitavvo / se NaM parame aNNehiM tihiM paramavaraparikakhevehiM savvato samaMtA saMparikkhitte, taMjahA - abhitareNaM majjhimeNaM bAhiraeNaM, abhitaraeNaM paunaparikveve battIsaM paumarAyasAhasIo pa0, majjhimae NaM paramaparikakheve cattAlIsaM paumasayasAhassIo paM0 bAhirae NaM parikkheve aDayAlIsaM paramasayasAhassIo paNNattAo evAmeva sapuccAvareNaM egA makoDI vIsaM ca paramasatasahassA bhavatIti makkhAyA // se keNadveNaM bhaMte! evaM bucatinIlavaMta he dahe ?, goyamA ! NIlavaMtadahe NaM tattha tattha jAI uppalAI jAva satasahassapattAI nIlavaMta bhAti nIlavaMtaddahakumAre ya0 so ceva gamo jAva nIlavaMtadahe 2 // ( sU0 149 ) 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! uttarakuruSu kurupu nIlavadUhRdo nAma hRdaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha - gautama ! yamakaparvatayodakSiNAccaramAntAdarvAg dakSiNAbhimukhamaSTau 'catustriMzAni catustriMzadadhikAni yojanazatAni caturazca saptabhAgAn yojanasyAvAdhayA kRtveti gamyate apAntarAle muktveti bhAva:, atrAntare zItAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge 'ettha NaM'ti etasminnavakAze uttarakurupu kurupu nIlabahado nAma hRdaH prajJaptaH sa ca kiMviziSTaH ? ityAha- uttaradakSiNAyataH prAcInApAcInavistIrNaH, uttaradakSiNAbhyAmavayavAbhyAmAyata uttaradakSiNAyataH, prAcInApAcInAbhyAmavayavAbhyAM vistIrgaH prAcInApAcInavistIrNaH, ekaM yojanasahasramAyAmena, paJca yojanazatAni viSkambhataH, daza yojanAnyudvedhena -uNDatvena, 'accha: ' sphaTikavadra hirnirmalapradeza: 'zlakSNaH' RkSNapudgalanirmApitavahi:pradeza:, tathA rajatamayaM rUpyamayaM kUlaM yatyAsau rajatamayakUla:, ityAdi vizeSaNakadambakaM jagatyuparivApyAdivattAvadvaktavyaM yAvadidaM 3 pratipattau nIlavajradAdhi uddezaH 2 sU0 149 // 288 // ainelibrary.org
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryantapadaM 'paDihatyabhamaMtamacchakacchapaaNegasauNamihuNapariyarie' iti / 'ubhaopAse' ityAdi, sa ca nIlavannAmA idaH zItAyA mahAnadyA ubhayoH pArzvayorbahirvinirgataH, sa tathAbhUtaH sannubhayoH pAzvayoHbhyAM padmavaravedikAbhyAm , ekasmina pAyeM ekayA padmavaravedikayA dvitIye pArzve dvitIyayA padmavaravedikayetyarthaH, evaM dvAbhyAM vanapaNDAbhyAM 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptaH, padmavaravedikAvanapaNDavarNakazca prAgvat // 'nIlavaMtadahassa NaM dahassa tattha tatthetyAdi, nIlabahudasya Namiti vAkyAlakAre tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahUni nisopAnapratirUpakANi-prativiziSTarUpakANi trisopAnAni prajJaptAni, varNakasteSAM prAgvadvaktavyaH // 'tesi NamityAdi, tepAM ca trisopAnapratirUpakANAM purata: pratyekaM pratyeka toraNaM prajJaptaM, 'te gaM toraNA' ityAdi toraNavarNanaM pUrvavattAvadvaktavyaM yAvat 'bahavo sayasahassapattahatthagA' iti padam / / 'tassa Na'mityAdi, tasya nIlavannAmno hRdasya bahumadhyadezabhAge, atra mahadekaM padmaM prajJaptaM yojanamAyAmato viSkambhatazvArddhayojanaM bAhalyena daza yojanAni 'udhana' jaNDalena jalaparyantAd dvau krozau ucchritaM sarvAgreNa sAtirekANi daza yojanazatAni prajJatAni // 'tassa NamityAdi, tasya padAsya arya, vakSyamANa: 'etadrapaH' anantarameva vakSyamANasvarUpaH 'vovAsaH' varNakaniveza: prajJaptaH, tadyathA-vannamayaM mUlaM riSTharatnamayaH kando vaiDayaratnamayo nAlaH, vaiDUryaratnamayAni bAhyapatrANi, jAmbUnadamayAnyabhyantarapatrANi, tapanIyamayAni kesarANi, kanakamayI puSkarakaNikA. nAnAmaNimayI puSkarasthibukA // 'sANaM kaNiyA addha'mityAdi, mA karNikA'ddhaMyojanamAyAmaviSkambhAbhyAM krozamekaM bAhalyataH sarvAsanA kanakamayI acchA yAvatpratirUpA, yAvatkaraNAt 'saNhA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA' ityAdi prigrhH||'tiise NaM kaNiyA ityAdi, tasyAH karNikAyA upari bahusamaramaNIyo bhUmibhAga: prajJaptaH, tadvarNanaM ca se jahAnAmae AliMgapukkharei vetyAdinA pra jI049 Jain Education in For Private Personal use only ainelibrary.org
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 289 // Jain Education Int ndhena vijayarAjadhAnyA upakArikAlayanasyeva tAvadvaktavyaM yAvanmaNInAM sparzavaktavyatAparisamAptiH // ' tassa Na' mityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge atra mahadekaM bhavanaM prajJaptaM krozamAyAmato'rddhakrozaM viSkambhato dezonaM krozamUrddhamuccaistvena, anekastambhazatasanniviSTamityAdi tadvarNanaM vijayarAjadhAnIgatasudharmmasabhAyA iva tAvadvaktavyaM yAvadidaM sUtraM 'divvatuDiyasa ddasaMpaNadite' iti, tadanantaraM sUtramAha - 'savvarayaNAmae' ityAdi sarvAsanA ratnamayam acchaM yAvatpratirUpaM yAvatkaraNAt 'saNhe lahe ghaTTe maTThe' ityAdiparigrahaH / tassa NamityAdi tasya bhavanasya 'tridizi' tisRpu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikadvArabhAvena trINi dvArANi prajJaptAni, tadyathA - pUrvasyAmuttarasyAM dakSiNasyAm || 'te NaM dArA' ityAdi, tAni dvArANi paJcadhanuH zatAni Urddhamuzcaistvena, arddhatRtIyAni dhanuH zatAni viSkambhena, tAvadeva - arddhatRtIyAnyeva dhanuHzatAnIti bhAvaH pravezena / 'seyAvara kaNagadhUbhiyA' ityAdi dvAravarNanaM vijayadvArasyeva tovadavizeSeNAva sAtavyaM yAvat 'vaNamAlAo' iti vanamAlAvaktavyatAparisamAptiH // 'tassa Na' mityAdi, tasya bhavanasya ulloco'ntarbahusamaramaNIyo bhUmibhAgo maNInAM varNagandharasasparzavarNanaM prAgvat // ' tassa Na' mityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahu| madhyadezabhAge maNipIThikA prajJaptA, paJcadhanuHzatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM arddhatRtIyAni dhanuHzatAni bAhulyena sarvAtmanA maNimayI acchA yAvatpratirUpA iti prAgvat // 'tIse Na'mityAdi, tasyA maNipIThikAyA uparyatra mahadekaM devazayanIyaM prajJaptaM, zayanIyavarNakaH prAgvat / ' tassa Na' mityAdi, tasya bhavanasya uparyaSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAnItyAdi pUrvavattAvadvaktavyaM yAvadvahavaH sahasrapatrahastakA iti // ' se Na' mityAdi, tatpadmamanyenASTazatena padmAnAM tadaddhaccatvapramANamAtrANAM tasya mUlapadmapramANasyArddhaM tadurddha taca tad uccatvapramANaM ca tadarddhAccatvapramANaM tat mAtrA yeSAM te tAni tathA teSAM 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptaM / tada 3 pratipattau nIlavadradAdhi0 uddezaH 2 sU0 149 // 289 // Jainelibrary.org
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ ddhoccatvapramANameva teSAM bhAvayati-te NaM paumA' ityAdi, tAni padmAni pratyekama yojanamAyAmaviSkambhAbhyAM krozamekaM bAhalyena daza yojanazatAni udvedhena krozamekaM jalaparyantAducchritaM sAtirekANi daza yojanazatAni sarvAgreNa // 'tesi Na'mityAdi, teSAM padmAnAmayametadrUpo varNAvAsa: prajJaptaH, vanamayAni mUlAni riSTharatnamayAH kandA: vaiDUryaratnamayA nAlA: tapanIyamayAni bAhyapatrANi jAmbUnamayAni abhyantarapatrANi tapanIyamayAni kezarANi kanakamayya: karNikAH nAnAmaNimayAH puSkarasthibhugAH // 'tAoNaM kaNNiyAo' ityAdi, tA: karNikA: krozamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhakozaM bAhalyena sarvAmanA kanakamayyaH 'acchAo jAva paDirUvAoM' iti prAgvat // 'tAsi NaM kaNiyANa'mityAdi, tAsAM karNikAnAmupari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, tasya varNakaH pUrvavattAvadvaktavyo yAvanmaNInAM sparzaH // 'tassa NamityAdi, tasya mUlabhUtapadmasya 'aparottareNa' aparottarasyAM, evamuttarasyAmuttarapUrvasyAM, sarvasaGkalanayA tisRSu dikSu atra nIlavato nAgakumArendrasya nAgakumArarAjasya caturNA sAmAnikasahasrANAM yogyAni catvAri padmasahasrANi prajJaptAni / 'eteNa'mityAdi, etenAnantaroditenAbhilApena yathA vijayasya siMhAsanaparivAro'bhihitastathehApi padmaparivAro vaktavyaH, tadyathA-pUrvasyAM dizi catasRNAmagramahiSINAM yogyAni catvAri mahApadmAni, dakSiNapUrvasyAmabhyantaraparSado'STAnAM deva| sahasrANAM yogyAnyaSTau padmasahasrANi, dakSiNasyAM madhyamaparSado dazAnAM devasahasrANAM yogyAni daza padmasahasrANi, dakSiNAparasyAM bAhya | parSado dvAdazAnAM devasahasrANAM dvAdaza padmasahasrANi, pazcimAyAM saptAnAmanIkAdhipatInAM yogyAni sapta mahApAni prajJaptAni, tada18|nantaraM tasya dvitIyasya padmapariveSasya pRSThatazcatasRSu dikSu SoDazAnAmAmarakSakadevasahasrANAM yogyAni poDaza padmasahasrANi prajJaptAni, tadyathA-catvAri padmasahasrANi pUrvasyAM dizi catvAri padmasahasrANi dakSiNasyAM catvAri padmasahasrANi pazcimAyAM catvAri padmasaha Jain Education in jainelibrary.org
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- srANyuttarasyAmiti / tadevaM mUlapadmastha trayaH padmapariveSA abhUvan , anye'pi ca trayo vidyanta iti tatpratipAdanArthamAha-se pratipattI jIvAbhi paume' ityAdi, tat padmamanyairanantaroktaparikSepatrikavyatiriktastribhiH padmapariveSaiH 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena nIlavaddhamalayagi- saMparikSiptaM, tadyathA-abhyantareNa madhyamena bAhyena ca, tatrAbhyantare padmaparikSepe sarvasaGkhyayA dvAtriMzatpadmazatasahasrANi prajJatAni lA dAdhika rIyAvRttiH 3200000, madhye padmaparikSepe catvAriMzat zatasahasrANi 4000000, bAhye padmaparikSepe'STAcatvAriMzatpadmazatasahasrANi uddezaH 2 4800000 prajJaptAni / 'evameva' anenaiva prakAreNa 'sapuvAvareNaM'ti saha pUrva yasya yena vA sapUrva sapUrva ca tad aparaM ca sapU- |sU0149 // 29 // paraM tena, pUrvAparasamudAyenetyarthaH, ekA padmakoTI viMzatizca padmazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtaM mayA zeSaizca tIrthakRdbhiH, etena sarvatIrthakRtAmavisaMvAdivacanatAmAha, koTyAdikA ca saGkhyA svayaM mIlanIyA, dvAtriMzadAdizatasahasrANAmekatra mIlane yathoktasaGkhyAyA avazyaM bhAvAt / / samprati nAmAnvathai pipRcchiSurAha-'se keNaTeNaM bhaMte !' ityAdi, atha kenArthenaivamucyate nIlavaDdo nIlavadhadaH ? iti, bhagavAnAha-gautama ! nIlavadhade tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahUni 'utpalAni' padmAni yAva tsahasrapatrANi nIlavaidaprabhANi-nIlavannAma hudAkArANi 'nIlavadvarNAni' nIlavannAmavarSadharaparvatastadvarNAni nIlAnIti bhAvaH, hanIlavannAmA ca nAgakumArendro nAgakumArarAjo maharddhika ityAdi yamakadevavanniravazeSaM vaktavyaM yAvadviharati, tato yasmAttadgatAni | padmAni nIlavadvarNAni nIlavannAmA ca tadadhipatirdevastatastadyogAdasau nIlavannAmA hRdaH, tathA cAha-'se eeNaDeNa'mityAdi / 'kahi | bhaMte ! nIlavaMtadahasse'tyAdi rAjadhAnIviSayaM sUtraM samastamapi prAgvat // // 29 // nIlavaMtahahassa NaM purathimapaJcatthimeNaM dasa joyaNAI abAdhAe ettha NaM dasa dasa kaMcaNagapa Jain Education Inter For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte vvatA paNNattA, te NaM kaMcaNagapavvatA egamegaM joyaNasataM uGkaM uccatteNaM paNavIsaM 2 joyaNAI ubveheNaM mUle egamegaM joyaNasataM vikkhaMbheNaM majjhe paNNattariM joyaNAI [AyAma ] vikkhaMbheNaM uvariM paNNAsaM joyaNAI vikkhaMbheNaM mUle tiNi sole joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM majjhe donni sattatIse joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM uvariM evaM aTThAvaNNaM joyaNasataM kiMcivisesAhie parikkheveNaM mUle vicchiNNA majjhe saMkhittA upiM taNuyA gopucchasaMThANasaMThitA savvakaMcaNamayA0 acchA, patteyaM 2 paumavaravetiyA0 patteyaM 2 vaNasaMDaparikkhittA // tesi NaM kaMcaNagapavvatANaM upiM bahusamaramaNije bhUmibhAge jAva AsayaMti0 tesi NaM0 patteyaM patteyaM pAsAyavaDeMsagA sahabAvaDiM joyaNAI uhuM uccatteNaM ekatIsaM joyaNAI kosaM ca vikkhaMbheNaM maNipeDhiyA dojoyaNiyA sIhAsaNaM saparivArA // se keNaTTeNaM bhaMte! evaM buccati-kaMcaNagapavvatA kaMcaNagapavvatA ?, goyamA ! kaMcaNagesu NaM pavvatesu tattha tattha vAvIsu uppalAI jAva kaMcaNagavaNNAbhAtiM kaMcaNagA jAva devA mahiDDIyA jAva viharaMti, uttareNaM kaMcaNagANaM kaMcaNiyAo rAyahANIo aNNaMmi jaMbU0 taheva savvaM bhANitavyaM // kahi NaM bhaMte! uttarAe kurAe uttarakuruhe paNNatte ?, goyamA ! nIlavaMtaddahassa dAhiNeNaM addhacottIse joyaNasate, evaM so ceva gamo tavvo jo nIlavaMtadahassa savvesiM sarisako dahasarinAmA ya devA, savvesiM puratthamapacatthimeNaM ainelibrary.org
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 pratipattI kAJcanapavaMtAdhika | uddezaH2 sU0 150 zrIjIvA- kaMcaNagapavvatA dasa 2 ekappamANA uttareNaM rAyahANIo aNNami jaMbuddIve / kahi NaM bhaMte ! jIvAbhi. caMdaddahe erAvaNadahe mAlavaMtaddahe evaM ekeko Neyavvo // (sU0 150) malayagi- 'nIlavaMtadahassa Na'mityAdi, nIlavato idasya 'purathimapaJcatthimeNaM'ti pUrvasyAM pazcimAyAM ca dizi pratyekaM daza daza yojarIyAvRttiH 8|nAnyabAdhayA kRtveti gamyate, apAntarAle muktveti bhAvaH, daza daza kAJcanaparvatA dakSiNottarazreNyA prajJaptAH, te ca kAJcanakA: pa vatA: pratyekamekaM yojanazatamUrddhamuccaistvena paJcaviMzatiyojanAnyudvedhena mUle eka yojanazataM viSkambhena madhye paJcasaptatiyojanAni vissk||291|| mbhena upari paJcAzad yojanAni viSkambhena, mUle trINi poDazottarANi yojanazatAni 316 kiJcidvizeSAdhikAni parikSepeNa madhye ve saptaviMze yojanazate 227 kiJcidvizeSone parikSepeNa uparyekamaSTApaJcAzaM yojanazataM 158 kiJcidvizeSonaM parikSepeNa, ata eva mUle vistIrNA madhye saGkiptA upari tanukAH ata eva gopucchasaMsthAnasaMsthitAH sarvAtmanA kanakamayA: 'acchA jAva paDirUvA' iti prAgvat / tathA pratyeka pratyeka padmavaravedikayA parikSiptAH pratyekaM pratyeka vanapaNDaparikSiptAzca, padmavaravedikAvanapaNDavarNanaM prAgvat // 'tesi Na'mityAdi, teSAM kAJcanaparvatAnAmupari bahusamaramaNIyA bhUmibhAgAH prajJaptAH, teSAM ca varNanaM prAgvattAvadvaktavyaM yAvattRNAnAM maNInAM ca zabdavarNanamiti // 'tesi NamityAdi, teSAM bahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM pratyekaM prAsAdAva|taMsakA: prajJaptAH, prAsAdavaktavyatA yamakaparvatopari prAsAdAvataMsakayoriva niravazeSA vaktavyA yAvatsaparivArasiMhAsanavaktavyatAparisa|mAptiH // samprati nAmAnvartha pipRcchipuridamAha-'se keNaTeNa'mityAdi prAgvannavaraM yasmAdutpalAdIni kAJcanaprabhAni kAJcananAmAnazca devAstatra parivasanti tataH kAJcanaprabhotpalAdiyogAt kAJcanakAbhidhadevasvAmikatvAca te kAcanakA iti, tathA cAha-'se eeNaDe SCHORSMOCOCOS // 291 // Jain Education in jainelibrary.org
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ Na mityAdi / kAJcanikAzca rAjadhAnyo yamikArAjadhAnIbad vaktavyAH / / 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe uttarakuruSu kuruSu uttarakurujhdo nAma hRdaH prajJaptaH?, bhagavAnAha-gautama ! nIlavato hadasya dAkSiNAtyAccaramaparyantAdRSTau 'catustriMzAni catustriMzadadhikAni yojanazatAni caturazca yojanasya saptabhAgAn abAdhayA kRtveti gamyate zItAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge atrottarakurunAmA hadaH prajJaptaH, yathaiva prAg nIlavato hRdasyAyAmaviSkambhodvedhapadmavaravedikAvanaSaNDatrisopAnapratirUpakatoraNamUlabhUtamahApadmASTazatapadmaparivArapadmazeSapadmaparikSepatrayavaktavyatoktA tathaivehApyanyUnAtiriktA vaktavyA // nAmakaraNaM pipRcchiSuridamAha'se keNaTheNaM bhaMte !' ityAdi prAgvannavaramutpalAdIni yasmAd 'uttarakuruhUdaprabhANi' uttarakuruhadAkArANi tena tAni tadAkArayogAt uttarakurunAmA ca tatra devaH parivasati tena tadyogAd ido'pyuttarakuruH, na caivamitaretarAzrayadoSaprasaGgaH, ubhayeSAmapi nAmnAmanAdikAlaM tathA pravRtteH, evamanyatrApi nirdoSatA bhAvanIyA, uttarakurunAmA ca tatra deva: parivasati, tadvaktavyatA ca nIlavannAgakumAravadvaktavyA, tato'pyasAvuttarakururiti, rAjadhAnIvaktavyatA kAJcanakaparvatavaktavyatA ca rAjadhAnIparyavasAnA prAgvat // candra hadavaktavyatAmAha-'kahi NaM bhaMte !' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! uttarakuruhRdasya dAkSiNAtyAJcaramAntAdarvAg dakSiNasyAM dizi aSTau catustriMzAni yojanazatAni caturazca saptabhAgAn yojanasyAbAdhayA kRtveti zeSa: zItAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge 'atra' | asminnavakAze uttarakuruSu kuruSu candrahado nAma hRdaH prajJaptaH, asyApi nIlabahadasyevAyAmaviSkambhodvedhapadmavaravedikAvanaSaNDatri| sopAnapratirUpakatoraNamUlabhUtamahApadmASTazatapadmaparivArapadmazeSapadmaparikSepatrayavaktavyatA vaktavyA, nAmAnvarthasUtramapi tathaiva, navaraM ya8| smAdutpalAdIni 'candradaprabhANi' candrahadAkArANi candravarNAni candranAmA ca devastatra parivasati tasmAccandrahadAbhotpalAdiyo Jain Education in For Private & Personel Use Only A mjainelibrary.org
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH / / 292 // Jain Education Inte gAccandradevasvAmikatvAcca candrahRda iti candrArAjadhAnIvaktavyatA kAJcanaparvatavaktavyatA ca rAjadhAnIparyavasAnA prAgvat // sAmpratamairAvatadavaktavyatAmAha - 'kahi NaM bhaMte' ityAdi pranasUtraM pAThasiddhaM nirvacanamAha - gautama ! candrahRdasya dAkSiNAtyAccaramAntAdavaga dakSiNasyAM dizi aSTau catustriMzAni yojanazatAni caturazca saptabhAgAra yojanasyAvAdhayA kRtveti zeSaH zItAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge 'atra' etasminnavakAze airAvatado nAma hadaH prajJaptaH, asyApi nIlavannAmno idasyevAyAmaviSkambhAdivaktavyatA parikSepaparyavasAnA vaktavyA, anvarthasUtramapi tathaiva, navaraM yasmAdutpalAdIni airAvatahRdaprabhANi, airAvato nAma hastI tadvarNAni ca airAvatazca nAmA tatra devaH parivasati tena airAvatahada iti, airAvatArAjadhAnI vijayarAjadhAnIvat kAzcanakaparvatavaktavyatA paryavasAnA tathaiva || adhunA mAlyavannAma vaktavyatAmAha - 'kahi NaM bhaMte' ityAdi sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! airAvatahRdasya dAkSiNAtyAccaramAntAdarvA dakSiNasyAM dizi aSTau catustriMzAni yojanazatAni caturazca saptabhAgAn yojanasya abAdhayA kRtveti zeSaH zItAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge 'atra' etasminnavakAze uttarakuruSu kuruSu mAlyavannAmA hRdaH prajJaptaH, sa ca nIlavaddavadAyAmaviSkambhAdinA tAvadvaktavyo yAvatpadmavaktavyatAparisamAptiH, nAmAnvarthasUtramapi tathaiva yasmAdutpalAdIni 'mAlyavaddaprabhANi' mAlyavadAkArANi, mAlyavannAmA vakSaskAraparvatastadvarNAni tadvarNAbhAni mAlyavannAmA ca tatra devaH parivasati tena mAlyavahrada iti, mAlyavatIrAjadhAnI vijayArAjadhAnIvad vaktavyA kAJcanakaparvatavaktavyatA'vasAnA prAgvat // samprati jambUvRzvaktavyatAmAha-- kahi NaM bhaMte! uttarakurAe 2 jaMbusudaMsaNAe jaMbupeDhe nAmaM peDhe paNNatte ?, goyamA ! jaMbUddIve 2 maMdarassa pavvayassa uttarapuracchimeNaM nIlavaMtassa vAsadharapavvatassa dAhiNeNaM mAlavaMtassa vakkhA 3 pratipattau kAJcanaparvatAdhi0 uddezaH 2 sU0 150 // 292 // ainelibrary.org
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ rapavvayassa pacatthimeNaM gaMdhamAdaNassa vakkhArapavvayassa purathimeNaM sItAe mahANadIe puratthimille kUle ettha NaM uttarakurukurAe jaMbUpeDhe nAma peDhe paMcajoyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNarasa ekkAsIte joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM bahumajjhadesabhAe bArasa joyaNAI bAhalleNaM tadANaMtaraM ca NaM mAtAe 2 padese parihANIe savvesu caramaMtesu do kose bAhalleNaM paNNatte savvajaMbUNatAmae acche jAva paDirUve // se NaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvato samaMtA saMparikkhette vaNNao doNhavi / tassa NaM jaMbupeDhassa cauddisiM cattAri tisovANapaDirUvagA paNNattA taM ceva jAva toraNA jAva cattAri chattA // tassa NaM jaMbUpeDhassa uppi bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte se jahANAmae AliMgapukkharetivA jAva maNi // tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe estha NaM egA mahaM maNipeDhiyA paNNattA adra joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM cattAri joyaNAI bAhalleNaM maNimatI acchA saNhA jAva pddiruuvaa|| tIse NaM maNipeDhiyAe uvari ettha NaM mahaM jaMbUsudaMsaNA paNNattA aTThajoyaNAI u8 uccatteNaM addhajoyaNaM ubveheNaM do joyaNAtiM khaMdhe ajoyaNAI vikkhaMbheNaM cha joyaNAI viDimA bahamajjhadesabhAe aTTa joyaNAI vikkhaMbheNaM sAtiregAI aha joyaNAI savvaggeNaM paNNattA, baharAmayamUlA rayatasupatiTTiyaviDimA, evaM cetiyarakkhavaNNao jAva savo riTTAmayaviulakaMdA Jain Education Inter For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA veruliyaruirakkhaMdhA sujAyavarajAyasvapaDhamagavisAlasAlA nANAmaNirayaNavivihasAhappasAha- 3 pratipattI jIvAbhi0 veruliyapattatavaNijapattaviMTA jaMbUNayarattamauyasukumAlapavAlapallavaMkuradharA vicittamaNirayaNasura- jambUpIThAmalayagi- hikusumA phalabhAranamiyasAlA sacchAyA sappabhA sassirIyA saujjoyA ahiyaM maNonivvui dhikAraH rIyAvRttiH karA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA // (sU0 151) uddezaH2 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe uttarakurupu jambvAH sudarzanAyAH, jambbA hi dvitIyaM nAma sudarzaneti tata sU0151 // 293 // dra uktaM sudarzanAyA iti, jamvAH sambandhi pIThaM jambUpIThaM nAma pIThaM prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! mandarasya parvatasya 'uttarapUrveNa'18 | uttarapUrvasyAM nIlavato varSadharaparvatasya 'dakSiNena' dakSiNato gandhamAdanasya vakSaskAraparvatasya 'pUrveNa' pUrvasyAM dizi mAlyavato vakSaskAraparvatasya pazcimAyAM zItAyA mahAnadyAH pUrvasyAmuttarakurupUrvArddhasya bahumadhyadezabhAge 'atra' etasminnavakAze uttarakuruSu kurupu jambA: sudarzanAparanAmikAyA jambUpIThaM prajJaptaM, paJca yojanazatAnyAyAmaviSkambhAbhyAmekaM yojanasahasraM paJcaikAzItAni yojanaza-18 tAni kiJcidvizeSAdhikAni 1581 parikSepeNa, bahumadhyadezabhAge dvAdaza yojanAni bAhalyena, tadanantaraM ca mAtrayA 2 parihIyamAnaM |caramaparyanteSu dvau krozau vAhalyena sarvAtmanA jAmbUnadamayam , 'acche' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat, uktaJca-"jaMbUnayAmayaM jaMbUpIDhamuttarakurAe~ pubbaddhe / sIyAe pubbaddhe paMcasayAyAmavikkhaMbhaM // 1 // pannarasekkAsIe sAhIe parihimajjhabAhallaM / joyaNadu-1 * chakkakamaso hAyaMtatesu do kosA // 2 // " 'se Na'mityAdi tat' jambUpIThamekayA padmavaravedikayA ekena vanakhaNDena 'sarvataH' sarvAsu // 293 // dikSu 'samantataH' sAmastyena parikSitaM, vedikAvanaSaNDayorvarNakaH prAgvadvaktavyaH / tasya ca jambUpIThasya caturdizi ekaikasyAM dizi | SAMACANC4604 JainEducation For Private Personal use only K ainelibrary.org
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter ekaikatri sopAnapratirUpakabhAvena catvAri trisopAnapratirUpakANi - prativiziSTarUpANi trisopAnAni prajJaptAni tadyathA- eka pUrvasyAmekaM | dakSiNasyAmekaM pazcimAyAmekamuttarasyAm // 'tesi NamityAdi, teSAM ca trisopAnapratirUpakANAmayametadrUpo varNAvAsaH prajJaptaH, tadyathA-vamayA nemA bhUmerurddhamudgacchantaH pradezA ityAdi jagatyuparivApyAditri sopAnavattAvadvaktavyaM yAvannAnAmaNimayAnyavalambanAni avalabanavAhAca, toraNAnyapi prAgvadvAcyAni / / ' tassa NaM jaMbUpeDhassa Na' mityAdi, jambUpIThasyopari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, sa ca ' se jahAnAmae AliMgapukkharei vA' ityAdi vijayArAjadhAnyupakArikAlayanavattAvadvaktavyo yAvanmaNInAM sparzavaktavyatAparisamAptiH, yAvacca bahavo vAnamantarA devA devyazvAsate zerate yAvad viharantIti / / ' tassa Na' mityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmi - bhAgasya bahumadhyadezabhAge, atra mahatyekA maNipIThikA prajJaptA, aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM catvAri yojanAni bAhalyena sarvAmanA maNimayI 'acchA jAva paDiruvA' iti prAgvat // 'tIse Na'mityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari bahumadhyadezabhAge, atra mahatI jambUH sudarzanA prajJaptA, aSTau yojanAnyUrddhamucaistvena, arddhayojanamudvedhena, dve yojane skandhaH SaD yojanAni viDimA - Urddha vinirgatA zAkhA bahumadhyadezabhAge aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM sAtirekAnyaSTau yojanAni 'sarvApreNa' udvedhoccaistva parimANamIlanena, tasyAzca jambvA vajramayAni mUlAni yasyAH sA vajramayamUlA 'rayayasupaiDiyaviDimA' iti rajatA - rajatamayI supratiSThitA viDimA - bahumadhyadezabhAge Urddha vinirgatA yasyAH sA rajatasupratiSThitaviDimA, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, 'riTThAmayaviulakaMdA veruliyaruilakhaMdhA' riSTamayo - riSTharatnamaya: ( vipulaH ) kando yasyAH sA riSTharatnamayakandA, tathA vaiDUryarattramayo ruciro - dIpyamAnaH skandho yasyAH sA vaiDUryaruciraskandhA, tataH pUrvapadena karmadhAraya samAsaH, 'sujAyavarajAyakhvapaDhamagavisAlasAlA' sujAtaM - mUla Jainelibrary.org
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 294 // Jain Education In dravyazuddhaM varaM pradhAnaM yat jAtarUpaM tadAtmakAH prathamakA - mUlabhUtA vizAlA: zAlA:- zAkhA yasyAH sA sujAtavarajAtarUpaprathamakavizAlazAlA: 'nANAmaNirayaNa vivihasAhappasAhave ruliyapattatavaNijjapattaviMdA' nAnAmaNiratnAnAM - nAnAmaNiratnAmikA vividhA zAkhA prazAkhA yasyAH sA tathA tathA baiDUryANi vaiDUryaratnamayAni patrANi yasyAH sA tathA tapanIyAni - tapanIyamayAni patravRntAni yasyAH sA tathA tataH padadvaya 2 mIlanena karmmadhArayaH nAnAmaNiratnavividhazAkhA prazAkhAvaiDUryapatra tapanIyapatravRntA:, apare sauvarNikyo mUla - 7 zAkhA: prazAkhA rajatamayya ityucuH, 'jaMbUNayarattamauyasukumAlapavAlapallavaikuradharA' jAmbUnadanAma kasuvarNavizeSamayA raktA-raktavarNA mRdavo - manojJAH sukumArAH - sukumArasparzA ye pravAlA - IpadunmIlitapatrabhAvAH pallavAH saMjAta paripUrNaprathamapatra bhAvarUpA varAGkurA:prathamamudbhidyamAnA aGkurAstAn dharantIti jAmbUnadaraktamRdukasukumArapravAlapallavAGkuradharAH, kacitpATha: - 'jaMbUnaya rattamauyasukumAlakomalapallavaMkuraggasiharA' tatra jAmbUnadAni raktAni mRdUni - akaThinAni sukumArANi - akarkazasparzAni komalAni - manojJAni pravAlapa lavAGkurA yathoditasvarUpA agrazikharANi ca yasyAH sA tathA anye tu jambUnadamayA agravAlA aGkarAparaparyAyA rAjatA ityAhu:, 'vicittamaNirayaNa surabhikusumaphalabhAranamiyasAlA' vicitramaNiratnAni vicitramaNiratnamayAni surabhINi kusumAni phalAni ca teSAM bhareNa namitA - nAmaM prAhitAH zAlA:- zAkhA yasyAH sA tathA uktaJca - "mUlA vairamayA se kaMdo khaMdho ya riTThaverulio / sovaNNiyasAhappasAha taha jAyakhvA ya || 1 || viDimA rayayaveruliyapattatavaNijjapattaviMTA ya / pallava aggapavAlA jaMbUNayarAyayA tIse // 2 // " " rayaNamayApuSpaphalA' iti 'sacchAyA' iti satI-zobhanA chAyA yasyAH sA sacchAyA, tathA satI - zobhanA prabhA 3 pratipattau jambUpIThAdhikAraH uddezaH 2 * sU0 151 // 294 // jainelibrary.org
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCX yasyAH sA satprabhA, ata eva sazrIkA saha uyoto yayA maNiratnAnAmuyotabhAvAt soyotA adhika-atizayena manonivRtti-1 karI 'pAsAIyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat // jaMbaeNaM sudaMsaNAe cauddisiM cattAri sAlA paNNattA, taMjahA-purathimeNaM dakkhiNeNaM pacatthimeNaM uttareNaM, tatthaNaM je se purathimille sAle ettha NaM ege mahaM bhavaNe paNNatte ega kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM desUrNa kosaM urdu uccatteNaM agegakhaMbha0 vaSNao jAva bhavaNassa dAraM taM ceva pamANaM paMcadhaNusatAti uhu~ uccatteNaM aTThAijAI vikkhaMbheNaM jAva vaNamAlAo bhUmibhAgA uloyA maNipeDhiyA paMcadhaNusatiyA devasayaNijaM bhANiyavvaM // tattha NaM je se dAhiNille sAle ettha NaM ege mahaM pAsAyava.sae paNNatte, kosaM ca uhuM uccatteNaM addhakosaM AyAmavikkhaMbheNaM anbhugayamUsiya0 aMto bahusama0 ullotaa| tassa NaM vahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe sIhAsaNaM saparivAraM bhANiyabvaM / tattha NaM je se paJcathimille sAle ettha NaM pAsAyavaDaMsae paNNatte taM ceva pamANaM sIhAsaNaM saparivAra bhANiyabvaM, tattha NaM je se uttarille sAle ettha Na ege mahaM pAsAyavaDeMsae paNNatte taM ceva pamANaM sIhAsaNaM saparivAraM / tastha NaM je se uvarimaviDime etya NaM ege mahaM siddhAyataNe kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM desUNaM kosaM uhUM uccatteNaM apegakhaMbhasatasanniviTe vapaNao tidisiM tao dArA paMcadhaNusatA aDDAijadhaNusayavi SECRUNCAMu094b jI0 0 Jain Education in jainelibrary.org
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH lipratipatto * jambUvRkSAlAdhikAraH uddezaH2 sU0152 KancCOCCOLOCALCCCCC0MMENCE kkhaMbhA maNipeDhiyA paMcadhaNusatiyA devacchaMdao paMcadhaNusatavikkhaMbho sAtiregapaMcadhaNusauccatte / tattha NaM devacchaMdae aTThasayaM jiNapaDimANaM jiNussedhappamANANaM, evaM savvA siddhAyataNavattavvayA bhANiyavvA jAva dhUvakaDacchuyA uttimAgArA solasavidhehiM rayaNehiM ubee ceva jaMbU NaM sudaMsaNA mUle bArasahiM paumavaravediyAhiM savvato samaMtA saMparikkhittA, tAo NaM paumavaravetiyAo addhajoyaNaM uhUM uccatteNaM paMcadhaNusatAI vikkhaMbheNaM vpnno|| jaMbU sudaMsaNA aNNeNaM ahasateNaM jaMbUNaM tayaddhacattappamANamatteNaM savvato samaMtA saMparikkhittA // tAo NaM jaMbUo catAri joyaNAI uhUM uccatteNaM kosaM covvedhaNaM joyaNaM khaMdho kosaM vizvaMbheNaM tipiNa joyaNAI viDimA bahumajjhadesabhAe cattAri joyaNAI vizvaMbheNaM sAtiregAI cattAri joyaNAI savvaggeNaM vairAmayamUlA so ceva cetiyAkhavaNao // jaMvUe NaM sudaMsaNAra abaruttareNaM uttareNaM uttarapurasthimeNaM ettha NaM aNADhiyassa caupahaM sAmANiyasAhassINaM cattAri jaMbUsAhassIo paNNatAo, jaMbUe sudaMsaNAe purasthimeNaM ettha NaM aNADhiyarasa devassa cauNhaM aggamahisINaM cattAri jaMbUo paNNattAo. evaM parivAro sabyo NAyavo jaMbae jAva AyarakkhANaM // jaMbU NaM sudaMsaNA tihiM joyaNasatehiM vaNasaMDehiM savvato samaMtA saMparikvittA, taMjahA-paDhameNaM docceNaM tacceNaM / jaMbue sudaMsaNAe purathimeNaM paramaM vaNasaMDaM paNNAsaM joyaNAI ogAhitA ettha NaM ege mahaM JainEducation in For Private Personel Use Only
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sankesau kuo aaniedossdrending D engue bhavaNe paNNatte, purathimille bhavaNasarise bhANiyavve jAva sayaNijaM, evaM dAhiNeNaM paJcasthimeNaM uttareNaM // jaMbUe NaM sudaMsaNAe uttarapurathimeNaM paDhamaM vaNasaMDaM paNNAsaM joyaNAI ogAhittA cattAri gaMdApukkhariNIo paNNattA. taMjahA-paumA paumappamA ceva kumudA kumuyappabhA / tAo NaM NaMdAo pukkhariNIo kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM paMcadhaNusayAI uvyeheNaM acchAo sahAo laNhAo ghaTThAo maTTAo NippakAo NIrayAo jAva paDirUvAo vaNNao bhANiyabyo jAva toraNanti // tAsi NaM NaMdApukkhariNINaM bahumajjhadesabhAe ettha NaM pAsAyavaDeMsae paNNatte kosappamANe addhakosaM vizvaMbho so ceva so vaNNao jAva sIhAsaNaM saparivAraM / evaM dakSiNapurathimeNavi eNNAsa joyaNA0 cattAri NaMdApukkhariNIo uppalagummA naliNA uppalA uppalujjalA taM cena pamANaM taheva pAsAyavaDeMsago tappamANo / evaM dakSiNapaJcatthimeNavi paNNAsaM joyaNANaM paraM-bhiMgA bhiMgaNibhA ceva aMjaNA kajalappabhA, sesaM taM ceva / jaMbUe NaM sudaMsaNAe uttarapurasthime paDhamaM vaNasaMDaM paNNAsaM joyaNAI ogAhittA ettha NaM cattAri gaMdAo pukkhariNIo paNNatAo taM0-siritA sirimahiyA siricaMdA ceva thysirinnilyaa| taM ceva pamANaM taheva paasaayvsio|| jaMe NaM sudaMsaNAe purathimillassa bhavaNassa uttareNaM uttarapurathimeNaM pAsAyavaDeMsagassa dAhiNaNaM pattha NaM ege mahaM kUDe paNNase aDha joyaNAI uhuM uccatroNaM SwayaPawarnama CCCCCCCCCCC-SCHESC02 munangana ALIRIA D
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH *3 pratipattI jambUvRkSA dAdhikAraH uddezaH2 sU0 152 mUle vArasa joyaNAI vikkhaMbheNaM majjhe aTTa joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM uvariM cattAri joya. NAI AyAmavikkhaMbheNaM mUle sAtiregAI sattatIsaM joyaNAI parikkheveNaM majjhe sAtiregAI paNuvIsaM joyaNAI parikkheveNaM uvariM sAtiregAI vArasa joyaNAI parikkheveNaM mUle vicchinne majjhe saMkhitte upi taNue gopucchasaMThANasaMThie savvajaMbUNayAmae acche jAva paDirUve, seNaM egAe paumavaraveiyAe egeNaM vaNasaMDeNaM savvato samaMtA saMparikkhitte doNhavi vnnnno|| tassa gaM kUDassa uvari bahasamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva aasyNti0|| tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe egaM siddhAyataNaM kosappamANaM savvA siddhAyataNavattavvayA / jaMbUe NaM sudaMsaNAe puratthimassa bhavaNassa dAhiNeNaM dAhiNapurathimillassa pAsAyavaDeMsagassa uttareNaM ettha NaM ege mahaM kUDe paNNatte taM ceva pamANaM siddhAyataNaM ca / jaMbUe NaM sudaMsaNAe dAhiNillassa bhavaNa purathimeNaM dAhiNapurathimassa pAsAyavaDeMsagassa pacatthimeNaM ettha NaM ege mahaM kUDe paNNatte, dAhiNassa bhavaNassa parato dAhiNapaJcathimillassa pAsAyavaDiMsagassa purathimeNaM ettha NaM ege mahaM kUDe jaMbUto pacatthimillassa bhavaNassa dAhiNaNaM dAhiNapaJcathimillassa pAsAyavaDeMsagassa uttareNaM ettha NaM ege mahaM kUDe pa0 taM ceva pamANaM siddhAyataNaM ca, jaMbUe pacatthimabhavaNauttareNaM uttarapacatthimassa pAsAyavaDeMsagassa dAhiNaNaM ettha NaM ege mahaM MARCRACARRANG ID // 296 // Jan Education Inter For Private 3 Personal Use Only P inelibrary.org
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education kUDe paNNatte taM caiva pamANaM siddhAyataNaM ca / jaMbUe uttarassa bhavaNassa paccatthimeNaM uttarapacatthimassa pAsAyavaDeMgassa puratthimeNaM ettha NaM ege kUDe paNNatte, taM ceva, jaMbUe uttarabhavaNassa puratthimeNaM uttarapurathimillassa pAsAyavaDeMsagassa paJcatthimeNaM ettha NaM ege mahaM kUDe paNNatte, taM caiva pamANaM tadeva siddhAyataNaM / jaMbU NaM sudaMsaNA aNNehiM bahahiM tilaehiM lauehiM jAva rAyarukkhehiM hiMgurukkhehiM jAva savvato samatA saMparikkhittA / jaMbUte NaM sudaMsaNAe uvariM bahave aTTaTTamaMgalagA paNNattA, taMjahA - sotthiyasirivaccha0 kivhA cAmarajjhayA jAva chattAticchattA // jaMbUe NaM sudaMsaNAe duvAlasa NAmadhejjA paNNattA, taMjahA - mudaMsaNA amohA ya, suppabuddhA jasodharA / videhajaMbU somaNasA, NiyayA NicamaMDiyA // 1 // subhaddA ya visAlA ya, sujAyA maNItiyA / sudaMsaNAe jaMtrae, nAmadhejA duvAlasa // 2 // se keNaTTeNaM bhaMte! evaM buccai - jaMbUsudaMsaNA ?, goyamA ! jaMbUte NaM sudaMsaNAte jaMbUdIvAhivatI aNADhite NAmaM deve mahiDIe jAva paliomati parivasati, se NaM tattha caunhaM sAmANiyasAhassINaM jAva jaMbUdIvassa jaMbUe sudaMsaNAe aNADhiyAte ya rAyadhANIe jAva viharati / kahi NaM bhaMte! aNADhiyassa jAva samattA vattayA rAyadhANIe mahiDDIe / aduttaraM ca NaM goyamA / jaMbuddIve 2 tattha tattha dese tarhi 2 bahave jaMbUrukkhA jaMbUvaNA jaMbUvaNasaMDA NicaM kusumiyA jAva sirIe atIva uvasobhe Www.jainelibrary.org
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH // 297 // mANA 2 ciTThati, se teNadveNaM goyamA! evaM buccai-jaMbuddIve 2, aduttaraM ca NaM goyamA! jaMbuddI 3/3 pratipatto vassa sAsate NAmadhele paNNatte, janna kayAvi NAsi jAya Nice // (sU0152) jambRvRkSA dhikAraH 'jaMbUe NamityAdi, jambvA: sudarzanAyAzcaturdizi ekaikasyAM dizi ekaikazAkhAbhAvatazcatasraH zAkhA: prajJatAH, tadyathA-ekA pUrvasyAmekA, dakSiNasyAmekA pazcimAyAmekottarasyA, tatra yA sA pUrvazAlA, sUtre puMstvanirdeza: prAkRtatvAt , 'tassa Na'mityAdi, tasyA bahumadhyadezabhAge uddezaH2 atra mahadekaM bhavanaM prajJaptaM, krozamAyAmato'rddhakrozaM viSkambhato dezonaM krozamUrddha muccaistvena, tasya varNako dvArAdivaktavyatA ca prAgu sU0152 ktamahApadmavat , tathA cAha-'pamANAiyA mahApaumavattavvayA bhANiyavvA ahINamairittA jAva uppalahatthagA' iti // 'tattha Na'mityAdi, tatra yA sA dakSiNAtyA zAkhA tasyA bahumadhyadezabhAge atra mahAnekaH prAsAdAvataMsakaH prajJaptaH, krozamekamUrddhamujaistvena, arddhakrozaM viSkambhena, 'abbhuggayamUsiyapahasiyA ive'tyAdi tadvarNanamuparyullocavarNanaM bhUmibhAgavarNanaM maNipIThikAvarNanaM siMhAsanavarNanaM |ca prAgvat , nabaramatra maNipIThikA paJcadhanuHzatAnyAyAmaviSkambhAbhyAmarddhatRtIyAni dhanuHzatAni bAhalyena siMhAsanaM ca saparivAra vAcyamiti, tasya ca prAsAdAvataMsakasyopari bahUnyaSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAnItyAdi tAvadvaktavyaM yAvadvahavaH sahasrapatrahastakA iti, yathA ca dakSiNasyAM zAkhAyAM prAsAdAvataMsaka uktastathA pazcimAyAmuttarasyAmapi ca pratyekaM vaktavyaH, jambAH sudarzanAyA upari viDimAyA bahumadhyadezabhAge siddhAyatanaM, tacca pUrvasyAM bhavanamiva tAvadvaktavyaM yAvanmaNipIThikAvarNanaM, tata UrddhamevaM vaktavyaM'tIse Na'mityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari atra mahAneko devacchandakaH prajJaptaH, evaM paJcadhanu:zatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM paJcadhanu:-16 / // 297 // zatAni sAtirekANi Urddhamuccaistvena sarvAtmanA ratnamayaH, accha ityAdi pUrvavad yAvatpratirUpa iti / tattha NaM aTThasayaM jiNapaDimANaM| SCHOCOMCO-OCRACCORDCRACK CASCA4 in Education a l Jw.jainelibrary.org
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ GAACAROADCALCCALCANCEOCOM jiNussehapamANamettANaM sannikkhittANaM ciTThaI' ityAdi pUrvavattAvadvaktavyaM yAvat 'aTThasayaM dhUvakaDucchuyANaM sannikkhittANaM ciTThaI' iti padaM, 'siddhAyayaNassa uppi aTThamaMgalagA' ityAdi pUrvavattAvadvaktavyaM yAvat 'sahassapattahatthagA' iti, sarvatrApi ca vyAkhyA'pi pUrvavat / / 'jaMbU NaM sudaMsaNA' ityAdi, jambUH sudarzanA dvAdazabhiH padmavaravedikAbhiH 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena 8 saMparikSiptA / vedikAvarNanaM prAgvat / 'jaMbU NamityAdi, jambU: sudarzanA anyena jamvUnAmaSTazatena tadoccatvapramANamAtreNa 'srvtH| sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmasyena saMparikSiptA / tadoccapramANameva bhAvayati-tAo Na'mityAdi, 'tA:' aSTottarazatasaGkhyA jambvAH pratyekaM catvAri yojanAnyUrddhamucaistvena krozamudvedhena yojanamekaM skandhaH krozaM bAhalyena skandhaH, trINi yojanAni biDimA-18 Urddha vinirgatA zAkhA bahumadhyadezabhAge catvAri yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAma , UdhiorUpeNa sAtirekANi catvAri yojanAni sarvAgreNa udvedhaparimANamIlaneneti bhAvaH / 'vairAmayamUlarayayasupaiTTiyA viDimA' ityAdivarNanaM pUrvavattAvadvaktavyaM yAvadadhikaM nayana-10 manonirvRttikAryaH, prAsAdIyA yAvatpratirUpAH // 'jaMbUe Na'mityAdi, 'jaMvRe NaM sudaMsaNAe' ityAdi, jamvAH sudarzanAyA avaropattarasyAmuttarasyAmuttarapUrvasyAM, ata evAsu tisRSu dikSvanAdRtasya devasya jambUdvIpAdhipatezcaturNA sAmAnikasahasrANAM yogyAni ctvaari| jambUsahasrANi prajJaptAni, pUrvasyAM catasRNAmagramahiSINAM yogyAni catasro, mahAjambA dakSiNapUrvasyAmabhyantaraparSado'STAnAM devasaha-11 hasrANAM yogyAnyaSTau jambUsahasrANi, dakSiNasyAM madhyamaparpado dazAnAM devasahasrANAM yogyAni daza jambUsahasrANi, dakSiNAparasyAM bAhya parSado dvAdaza devasahasrANAM yogyAni dvAdaza jambUsahasrANi, aparasyAM samAnAmanIkAdhipatInAM yogyAni sapta mahAjambaH, tata: satarvAsu dikSu SoDazAnAmAranadevasahasrANAM yogyAni SoDaza jambUsahasrANi prajJatAni // 'jaMvU NaM sudaMsaNA' ityAdi, sA jambUH suda Jain Education For Private 8 Personal Use Only jainelibrary.org
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ - dhikAraH FACCE zrIjIvA- rzanA tribhiH zatake:-yojanazatapramANairvanapaNDaiH 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmasyena saMparikSiptA, tadyathA-abhyantarakena8 3 pratipattI jIvAbhi madhyena bAhyena ca / jambvAH sudarzanAyAH pUrvasyAM dizi prathamaM vanapaNDaM paJcAzataM yojanAnyavagAyAtra mahadekaM bhavanaM prajJaptaM, taba pUrva-16 jambUvRkSAmalayagi-18 digvartibhavanavad vaktavyaM yAvat zayanIyam / jambvAH sudarzanAyA dakSiNata: prathamaM vanapaNDaM paJcAzataM yojanAnyavagAhyAtra mahadekaM bhavana rIyAvRttiH prajJaptaM, etadapi tathaiva yAvat zayanIyaM, evaM pazcimAyAmuttarasyAM ca pratyekaM ca pratyekaM ca prathamaM vanapaNDaM paJcAzataM yojanAnyavagAhya bhavanaM 8 uddezaH2 vaktavyaM yAvat zayanIyam // 'jaMbae NamityAdi, jambvAH sudarzanAyA uttarapUrvasyAM-IzAnakoNa ityarthaH prathamaM vanapaNDaM paJcAzataM // 298 // sU0152 yojanAnyavagAhyAtra mahatyazcatasro nandApuSkariNya: prajJaptAstadyathA-pUrvasyAM padmA-padmAbhidhAnA, dakSiNasyAM padmaprabhA, pazcimAyAM kumudA, uttarasyAM kumudaprabhA, tAzca nandApuSkariNyaH pratyeka krozamAyAmena arddhakrozaM viSkambhena paJcadhanuHzatAnyudvedhena, 'acchAo sahAoM' ityAdi puSkariNIvarNanaM prAgvatsamastaM yAvatpratyekaM pratyekaM padmavaravedikayA parikSiptAH pratyekaM 2 vanapaNDaparikSiptAH, padmavaravedikAvanaSaNDavarNanaM prAgvat // tAsi NamityAdi, tAsAM puSkariNInAM pratyekaM caturdizi ekaikasyAM dizi ekaikabhAvena catvAri trisopAnapratirUpakANi prajJaptAni, teSAM varNakaH prAgvat , toraNAnyapi tathaiva, tAsAM puSkariNInAM bahumadhyadezabhAge'tra mahAnekaH prAsAdAvataMsakaH prajJaptaH, sa ca jambUvRkSadakSiNapazcimazAkhAbhAviprAsAdavat pramANAdinA vaktavyo yAvat 'sahassapattahatthagA' iti padaM, sarvatrApi ca siMhAsa namanAdRtadevasya saparivAram / evaM dakSiNapUrvasyAM dakSiNAparasyAmuttarAparasyAM ca pratyekaM vaktavyaM, navaraM nandApuSkariNInAmanAnAtvaM, 4 tacceda-dakSiNapUrvasyAM pUrvAdikrameNa utpalagulmA nalinA utpalA utpalojavalA, dakSiNapUrvasyAM bhRGgA bhRGganibhA ajanA kajjalaprabhA, aparottarasyAM zrIkAntA zrIcandrA zrInilayA zrImahitA, uktaJca-"paumA paumappabhA ceva, kumuyA kumuyappabhA / uppalagummA na CAMERICACANCARE // 298 // Jain Education inte For Private Personal Use Only Sinelibrary.org
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ SANATANDARAMACROR liNA, uppalA uppalujalA // 1 // bhiMgA bhiMganibhA ceva, aMjaNA kajalappabhA / sirikatA siricaMdA, sirinilayA ceva sirima-15 dahiyA // 2 // " 'jaMbUe NamityAdi, jambvAH sudarzanAyAH pUrvadigbhAvino bhavanasyottarata: uttarapUrvadigbhAvinaH prAsAdAvataMsakasya | dakSiNato'tra mahAneka: kUTa: prajJaptaH, aSTau yojanAnyUrddha muccaistvena, mUle'STau yojanAni viSkambhena madhye SaD yojanAni upari catvAri yojanAni, mUle sAtirekANi paJcaviMzatiryojanAni parikSepata: madhye sAtirekANyaSTAdaza yojanAni upari sAtirekANi dvAdaza yojanAni parikSepataH, tathA sati mUle vistIrNo madhye sahita upari tanuko'ta eva gopucchasaMsthAnasaMsthitaH sarvAsanA jambUnamayaH, 'acche jAva paDirUve' iti prAgvat , sa ca kUTa ekayA padmavaravedikayA ekena vanaSaNDena sarvataH samantAt parikSiptaH, padmavaravedikAvanaSaNDavarNanaM prAgvat / 'tassa Na'mityAdi, tasya kUTasyopari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, sa ca se jahAnAmae AliMgapukkharei vA' ityAdi pUrvavattAvadvaktavyo yAvattRNAnAM maNInAM ca zabdavarNanam / / 'tassa Na'mityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'tra mahadekaM siddhAyatanaM prajJaptaM, tacca jambUsudarzanopariviDimAsiddhAyatanasadRzaM vaktavyaM yAvadaSTottaraM zataM dhUpakaDucchakAnAmiti / evaM jambvAH sudarzanAyA: pUrvasya bhavanasya dakSiNato dakSiNapazcimasya prAsAdAvataMsakasyottarataH, tathA dAkSiNAtyasya bhavanasya pUrvato dakSiNapUrvasya prAsAdAvataMsakasya pazcimadizi, tathA dAkSiNAtyasya bhavanasya parato dakSiNapazcimasya prAsAdAvataMsakasya pU taH, tathA pAzcAtyasya bhavanasya pUrvato dakSiNapazcimasya prAsAdAvataMsakasyottarataH, tathA pazcimasya bhavanasyottarata uttarapazcimasya prAsAdAvataMsakasya dakSiNataH, tathottarasya bhavanasya pazcimAyAmuttarapazcimasya prAsAdAvataMsakasya pUrvataH, tathottarasya bhavanasya pUrvata uttarapUvasya prAsAdAvataMsakasyAparataH pratyekamekaika: kUTa: pUrvoktapramANo vaktavyaH, teSAM ca kUTAnAmupari pratyekamekaikaM siddhAyatanaM, tAni ca | +05-SCANCCALCOCALCASCII-ICE For Private 8 Personal Use Only in Education Internet ainelibrary.org
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 299 // Jain Education Inter siddhAyatanAni pUrvavadvAcyAni, uktaJca - "aGkusahakUDasarisA sabve jaMbUnayAmayA bhaNiyA / tesuvariM jiNabhavaNA kosapamANA paramarammA // 1 // " 'jaMbUe NamityAdi, jambvAH sudarzanAyA dvAdaza nAmadheyAni prajJatAni tadyathA - 'sudaMsaNe' tyAdi, zobhanaM darzanaMdRzyamAnatA yasyA nayanamanohAritvAt sA sudarzanA 1, yathA ca tasyAH zobhanadarzanaM tathA'ye svayameva sUtrakRd bhAvaviSyati, 'amohA ya' iti moghaM niSphalaM na moghA amoghA aniSphalA ityarthaH tathAhi--sA svasvAmibhAvena pratipannA satI jambUdvIpAdhipatyamupajanayati, tadantareNa tadviSayasya svAmibhAvasyaivAyogAt, tato'niSphaleti 2, 'suppabuddhA' iti suSThu - atizayena prabuddheva prabuddhA maNikanakaratnAnAM nirantaraM sarvataJcAkacikyena sarvakAlamunnidreti bhAvaH 3, 'jasoharA' iti yazaH sakalabhuvanavyApi dharatIti yazodharA lihAditvAdac, jambUdvIpo hi viditamahimA bhuvanatraye'pyanayA jatropalakSitastato bhavati yathoktaM yazodhAritvamasyA: 4, 'subhaddA ya' iti zobhanaM bhadraM kalyANaM yasyAH sA subhadrA, sakalakAlaM kalyANabhAginItyarthaH, na hi tasyAH kadAcidapyupadravAH saMbhavanti, maharddhikenAdhiSThitatvAt 5, 'visAlA ya' iti vizAlA - vistIrNA AyAmaviSkambhAbhyAmucaistvena cAprayojanapramANatvAt 6, 'sujAyA' iti zobhanaM jAtaM - janma yasyAH sA sujAtA, vizuddhamaNikanakaratnamUladravyatayA janmadoSarahiteti bhAva: 7, 'sumaNA iya' iti zobhanaM mano yasyAH sakAzAd bhavati sA sumanAH bhavati hi tAM pazyatAM maharddhikAnAM manaH zobhanamatiramaNIyatvAt 8, 'videhajaMbU' iti, videheSu jambUrvidehajambUrvidehAntargatottarakurukRta nivAsatvAt 9, 'somaNasA' iti saumanasyahetutvAt saumanasyA, nahi tAM pazyataH kasyApi mano duSTaM bhavati, kevalaM tAM dRSTvA prItamanAstAM tadadhiSThAtAraM ca prazaMsatIti 10, 'niyatA' iti niyatA 1 atrI RSabhakuTAH sarve jambUnadamayA bhaNitAH / teSAmupari jinabhavanAni krozapramANAni paramaramyANi // 1 // 3 pratipattI jambUvRkSAdhikAraH uddezaH 2 sU0 152 // 299 // ainelibrary.org
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvakAlamavasthitA zAzvatatvAt 11, 'nityamaMDitA' sadA bhUSaNabhUSitatvAt 12 / 'sudaMsaNAe' ityAdi tAnyetAni sudarzanAyA|8| jambA dvAdaza nAmadheyAni / / samprati sudarzanAzabdapravRttinimittaM pipRcchiSuridamAha-'se keNaTeNaM bhaMte! ityAdi pratItaM, nirvacanamAha-'goyame tyAdi sugama. navaram 'aNADhie nAmaM deve' iti, anAhatA:-anAdarakriyAviSayIkRtAH zeSA jambUdvIpagatA devA yenAtmano'tyadbhutaM mahardikatvamIkSamANena so'nAhataH, sakalanirvacanabhAvArthazcAyaM-yasmAdevaM maharddhiko'nAdRtanAmA devastatra hai parivasati tatastasya samastA'pi sphAti: tatra kRtAvAseti sA sudarzanA'nAhatA, rAjadhAnIvaktavyatA'pi prAgvadvaktavyA, tadevaM yasmAde rUpayA jambopalakSita eSa dvIpastasmAjambUdvIpa ityucyate. athavedaM jambUdvIpazabdapravRttinimittamiti darzayati-'aduttaraM ca Na'-19 mityAdi, athAnyat jambUdvIpazabdapravRttikAraNamiti gamyate. gautama! jambUdvIpe dvIpe uttarakurupu kurupu tatra tatra deze tasya tasya dezasya 1 tatra tatra pradeze bahavo jambUvRkSA jambanAni jamvRpaNDA:. ihaikajAtIyavRkSasa mudAyo vanaM, anekajAtIyavRkSasamUho vanapaNDaH, kevalaM | pradhAnena vyapadeza iti jambUvanaM jamvRSaNDa iti bhedenopAttaM. 'nicaMkusumiyA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat , tata epa dvIpo jambUdvIpaH, tathA cAha-se eeNadveNa mityAdi / samprati jambUdvIpagatacandrAdisalyAparijJAnArthamAha jaMbRddIve NaM bhaMte! dIve kati caMdA pabhAsiMsu vA pabhAseMti vA pabhAsissaMti vA? kati sUriyA taviMsnu vA tavaMti vA taviti vA? kati naravattA joyaM joyaMbhu vA joyaMti vA joessaMti vA? kati mahagahA cAraM cariMsu vA cariMti vA caritsaMti vA? kevatitAo tArAgaNakoDAkoDIo sohaMsu vA sohaMti vA sohessaMtivA?, goyamA! jaMbadIve NaM dIve do caMdA pabhAsiMsu MANCESCANCARNAKACANCE-ACANCONS DiaRNDIMIRIATERanamurain Join Education Inter For Private Personal Use Only Alinelibrary.org
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA vA 3 do sUriyA tavimu vA 3 chappannaM nakkhatA jogaM joeMsu bA 3 chAvattaraM gahasataM cAraM 12 pratipattI jIvAbhi0 cariMsu vA 3-egaM ca satasahassaM tettIsaMgvalujave shssaaii| Nava ghasayA pannAsa tArAgaNamalayagi-1 jimbUdvIparIyAvRttiHsa koDakoDINaM // 1 // sobhiMtu vA sonaMti yA sonistaMti vA // (sU0 153) candrasUryA"jaMvUhIve NaM bhaMte ! dIve' ityAdi sugamaM, navaraM SaTpaJcAzanakSatrANi ekaikasya zazinaH parivAre'STAviMzatinakSatrANAM bhAvAt , dhikAraH // 30 // paTsaptataM grahazatamekaikaM zazinaM pratyaSTAzItenahANAM bhAvAn , tathaikasya zazinaH parivAre tArAgaNaparimANaM paTpaSTiH sahasrANi nava za- uddezaH 2 tAni paJcasaptatyadhikAni koTIkoTInAM, vakSyati ca-'chAvadvisahassAI nava ceva sayAI paMcasayarAI / egasasIparivAro tArAgaNa-15sU0 153 koDikoDINaM // 1 // " (66975 ) jambUdvIpe ca dvau zazinau tadetad dvAbhyAM guNyate tata: sUtroktaM parimANaM bhavati-ekaM zatasahanaM | trayastriMzatsahasrANi nava zatAni paJcAzadadhikAni koTIkoTInAmiti / tadevamukto jambUdvIpaH, samprati lavaNasamudraM vivakSuridamAha jaMbUhIvaM NAma dIvaM lavaNe NAmaM samudde vaDhe valayAgArasaMThANasaMThite savvato samaMtA saMparikkhittA NaM ciTThati // lavaNe NaM bhaMte! samudde kiM samacakavAlasaMThite visamacakkavAlasaMThite?, goyamA! samacakkavAlasaMThie no visamacakavAlasaMThie // lavaNe NaM bhaMte! samudde kevatiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM? kevatiyaM parikkheveNaM paNNatte?, goyamA! lavaNe NaM samudde do joyaNasatasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM pannarasa joyaNasayasahassAI egAsIisahassAhaM sayamegoNacattAlIse kiMcivisesAhie lavaNodadhiNo cakkavAlaparikkheveNaM / se NaM ekAe paumavaravediyAe egeNa ya MAMACHARCOCCASC%% Jan Education Intel For Private sPersonal use Only # nelibrary.org
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ OCRACE%% vaNasaMDeNaM savvato samaMtA saMparikkhitte ciTThaha, doNhavi vnnnno| sANaM paumavara0 addhajoyaNaM uDuM0 paMcadhaNusayavikkhaMbheNaM lavaNasamuhasamiyaparikkheveNaM, sesaM taheva / se NaM vaNasaMDe desUNAiM do joyaNAI jAva viharaha // lavaNassa NaM bhaMte! samudassa kati dArA paNNattA?, goyamA! cattAri dArA paNNattA, taMjahA-vijaye vejayaMte jayaMte aparAjite / kahi NaM bhaMte! lavaNasamuissa vijae NAmaM dAre paNNatte?, goyamA! lavaNasamuhassa purathimaperaMte dhAyaikhaMDassa dIvassa purasthimaddhassa pacatthimeNaM sIodAe mahAnadIe upi ettha NaM lavaNassa samudassa vijae NAma dAre paNNatte aTTa joyaNAI uI uccatteNaM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM, evaM taM ceva savvaM jahA jaMbuddIvassa vijayassarisevi (dArasarisamayaMpi) rAyahANI puratthimeNaM aNNaMmi lavaNasamudde // kahi NaM bhaMte ! lavaNasamudde vejayaMte nAmaM dAre paNNatte?, goyamA! lavaNasamudde dAhiNaparaMte dhAtaisaMDadIvassa dAhiNaddhassa uttareNaM sesaM taM ceva savvaM / evaM jayaMtevi, Navari sIyAe mahANadIe upi bhANiyabve / evaM aparAjitevi, NavaraM disIbhAgo bhANiyavvo // lavaNassa NaM bhaMte! samuddassa dArassa ya 2 esa NaM kevatiyaM avAdhAe aMtare paNNatte ?, goyamA!-'tiNNeva satasaha ssA paMcANautiM bhave shssaaii| do joyaNasata asitA kosaM dAraMtare lavaNe // 1 // jAva 1yathA anekeSu sthAneSvatra mUlaTIkApAThayovaiSamyaM tathA'tra kacit Adarza caturNAmapi dvArANAM sAmadhyeNa varNanaM dRzyate mUle, na ca TIkAnusArI prAguktaM ca tadityupekSitaM. jI0 51 M Jain Education inte For Private Personal use only ainelibrary.org
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatto lavaNAdhi | uddezaH2 sU0154 zrIjIvA- abAdhAe aMtare paNNatte / lavaNassa NaM paesA dhAyaisaMDaM dIvaM puTThA, taheva jahA jaMbUdIve dhAyaijIvAbhi0 saMDevi so ceva gamo / lavaNe NaM bhaMte! samudde jIvA udAittA so ceva vihI, evaM dhAyaisaMmalayagi Devi // se keNa?NaM bhaMte! evaM bucai-lavaNasamudde 2?, goyamA! lavaNe NaM samudde udage ArIyAvRttiH vile raile loNe liMde khArae kaDue appeje baTTaNaM dupayacauppayamiyapasupakkhisirIsavANaM naNNattha tajjoNiyANaM sattANaM, sothie ettha lavaNAhivaI deve mahiDDIe paliovamaTTiIe, se // 301 // NaM tattha sAmANiya jAva lavaNasamuhassa sutthiyAe rAyahANIe aNNasiM jAva viharai, se eeNaheNaM go0! evaM vucai lavaNe NaM samudde 2, aduttaraM ca NaM golavaNasamuhe sAsae jAva Nice // (sU0 154) 'jaMbUddIvaM dIva'mityAdi jambUdvIpaM dvIpaM lavaNo nAma samudro 'vRttaH' vartulaH, sa ca candramaNDalavanmadhyaparipUrNo'pi zakyeta tata | Aha-valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH' valayAkAraM-madhyazuSiraM yatsaMsthAnaM tena saMsthito valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH 'sarvataH' sarvAsu | dikSu 'samantataH' sAmastyena 'parikSipya' veSTayitvA tipati // 'lavaNe NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH kiM samacakravA|lasaMsthito yadvA viSamacakravAlasaMsthitaH, cakravAlasaMsthAnasyobhayathA'pi darzanAta, bhagavAnAha-gautama! samacakravAlasaMsthitaH sarvatra dvilakSayojanapramANatayA cakravAlasya bhAvAt , no viSamacakravAlasaMsthitaH // samprati cakravAlaviSkambhAdiparimANameva pRcchatikAlavaNe NaM bhaMte ! samudde' ityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! dve yojanazatasahase cakravAlaviSkambhena, jambUdvIpaviSkambhAde C.COMCCOCAL lavaNo nAma sa tsaMsthAnaM tena ityAdi, na // 301 // Jain Education in For Private Personal Use Only Awaliainelibrary.org
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACANCACADA tadviSkambhasya dviguNatvAt , paJcadaza yojanazatasahasrANi ekAzItiH sahasrANi zatamekonacatvAriMzaM ca kiJcidvizeSonaM parikSepeNa, parikSepapramANaM caitat paridhigaNitabhAvanayA svayaM bhAvanIyaM kSetrasamAsaTIkAto vA paribhAvanIyam // 'se Na'mityAdi, 'saH' lavaNanAmA samudra ekayA padmavaravedikayA, aSTayojanocchritajagatyuparibhAvinyeti gamyate, ekena vanakhaNDena sarvataH samantAt saMpari| kSiptaH, sA ca padmavaravedikA'rddhayojanamUrddha muccaistvena paJcadhanuHzatAni viSkambhata: parikSepato lavaNasamudraparikSepapramANA, vanakhaNDo dezone dve yojane, abhyantaro'pi padmavaravedikAyA vanaSaNDa evaMpramANa eva, ubhayorapi varNanaM jambUdvIpapadmavaravedikAvanaSaNDavat // samprati dvAravaktavyatAmabhidhitsuridamAha-'lavaNassa NaM bhaMte !' ityAdi, lavaNasya bhadanta ! samudrasya kati dvArANi prajJaprAni ?, bhagavAnAha-gautama! catvAri dvArANi prajJaptAni, tadyathA-vijayavaijayantajayantAparAjitAkhyAni // 'kahi Na'mityAdi, ka bhadanta ! lavaNasamudrasya vijayanAma dvAraM prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama !, lavaNasamudrasya pUrvaparyante dhAtakIkhaNDadvIpapUrvArddhasya 'paJcatthimeNa'nti pazcimabhAge zItodAyA mahAnadyA uparyatrAntare lavaNasamudrasya vijayanAma dvAraM prajJaptaM, aSTau yojanAnyUddhamustvena / evaM jambUdvIpagatavijayadvArasadRzametadapi vaktavyaM yAvadvahUnyaSTAvaSTau maGgalakAni yAvadahavaH sahasrapatrahastakA iti // samprati vijayadvAranAmanivandhanaM pratipipAdayipuridamAha-'se keNaTeNaM bhaMte' ityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-vijayadvAraM vijayadvAram ? iti, bhagavAnAha-gautama! vijaye dvAre vijayo nAma devo maharddhiko yAvad vijayAyA rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM vijayArAjadhAnIvAstavyAnAM vAnamanta4ArANAM devAnAM devInAM cAdhipatyaM yAvatparivasati, tato vijayadevasvAmikatvAd vijayamiti, tathA cAha-se eeNaDheNa'mityAdi | sugamaM // 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanta ! vijayasya devasya vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama ! vijayadvArasya -OCACANCHOCOMASCC For Private Personal Use Only W Jain Education inte ainelibrary.org
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .. .. . zrIjIvA- pUrvasyAM dizi tiryagasaGkhyeyAn dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmin lavaNasamudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyAtrAntare vijayasya devasya pratipattI jIvAbhi018|vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA, sA ca jambUdvIpavijayadvArAdhipativijayArAjadhAnIvadvaktavyA // samprati vaijayantadvArapratipAdanArtha- lavaNAdhika malayagi- mAha-'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! lavaNasya samudrasya vaijayantaM nAma dvAraM prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! lavaNasamudrasyAuhezaH 2 rIyAvRttiH dakSiNaparyante dhAtakIkhaNDadvIpadAkSiNArddhasyottarato'tra lavaNasamudrasya vaijayantaM nAma dvAraM prajJaptaM, etadvaktavyatA sarvA'pi vijayadvAravada- sU0154 vaseyA, navaraM rAjadhAnI vaijayantadvArasya dakSiNato veditavyA // jayantadvArapratipAdanArthamAha-'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta / // 302 // lavaNasamudrasya jayantaM dvAraM prajJAnaM ?, bhagavAnAha-gautama! lavaNasamudrasya pazcimaparyante dhAtakIkhaNDapazcimArddhasya pUrvata: zItAyA mahA-] nadyA upari lavaNasya samudrasya jayantaM nAma dvAraM prajJaptaM, tadvaktavyatA'pi vijayadvAravad vaktavyA, navaraM rAjadhAnI jayantadvArasya pazci-18 mabhAge vaktavyA // aparAjitadvArapratipAdanArthamAha-'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! lavaNasya samudrasyAparAjitaM nAma dvAraM | prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! lavaNasamudrasyottaraparyante dhAtakIkhaNDadvIpottarArddhasya dakSiNato'tra lavaNasya samudrasyAparAjitaM nAma dvAraM, prajJaptaM / etadvaktavyatA'pi vijayadvAravaniravazeSA vaktavyA, navaraM rAjadhAnI aparAjitadvArasyottarato'vasAtavyA // samprati dvArasya dvArasyAntaraM pratipAdayitukAma Aha-'lavaNassa NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNasya bhadanta ! samudrasya dvArasya 2 'esa Na'miti etad antaraM kiyatyA 'abAdhayA' antarAlavAvyAghAtarUpayA prajJaptaM?, bhagavAnAha-gautama! trINi yojanazatasahasrANi paJcanavatiH saha srANi azIte dve yojanazate krozazcaiko dvArasya dvArasyAbAdhayA'ntaraM prajJaptaM, tathAhi-ekaikasya dvArasya pRthutvaM catvAri yojanAni, | 6 ekaikasmiMzca dvAre ekaikA dvArazAkhA krozabAhalyA, dvAre ca dve dve zAkhe, tata ekaikasmin dvAre pRthutvaM sAmastyena cinyamAnaM sArddhayo-18 // 302 // Jain Education timhlal For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ janacatuSTayapramANaM prApyate, caturNAmapi dvArANAmekatra pRthutvamIlane jAtAnyaSTAdaza yojanAni, tAni lavaNasamudraparirayaparimANAt paJcadaza zatasahasrANi ekAzItiHsahasrANi ekonacatvAriMzaM yojanazataM ityevaMparimANAdapanIyante, apanIya ca yaccheSaM tasya catubhirbhAge'pahRte yadAgacchati tat dvArANAM parasparamantaraparimANaM, tacca yathoktameva, uktaM ca-"AsIyA donni sayA paNanauisahassa tinni lakkhA ya / koso ya aMtaraM sAgarassa dArANa vinneyaM // 1 // " 'lavaNassa NaM bhaMte ! samudassa padesA' ityAdi sUtracatuSTayaM prAgvadbhAvanIyam / / samprati lavaNasamudranAmAnvartha pRcchati-se keNaTheNa'mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-lavaNaH samudro lavaNaH samudraH ? iti, bhagavAnAha-gautama ! lavaNasya samudrasya udakaH 'Avilam' avimalamakhacchaM prakRtyA 'raila' rajovat , jalavRddhihAnibhyAM paGkabahulamiti bhAvaH, lavaNaM sAnnipAtikarasopetatvAllindraM govarAkSa(khya)rasavizeSakalitatvAt , 'kSAraM' tIkSNaM lavaNarasavizeSavattvAt , 'kaTukaM' kaTukarasopetatvAt , ata evopadravatrAtAdapeyaM, keSAmapeyam ?-catuSpadamRgapakSasarIsRpANAM, nAnyatra 'tadyonikebhyaH' lavaNasamudrayonikebhyaH sattvebhyasteSAM peyamiti bhAvaH, tadyonikatayA teSAM tadAhArakatvAt , tadevaM yasmAttasyodakaM lavaNamato'sau | lavaNaH samudra iti, anyacca 'suThie lavaNAhivaI' ityAdi sugama, navarameSa bhAvArtha:-yasmAt susthitanAmA tadadhipati:-lavaNAdhipatiriti svakalpapustake prasiddham , AdhipatyaM ca tasyAdhikRtasamudrasya viSaye nAnyasya tato'pyasau lavaNasamudra iti, tathA cAha-'se | eeNaDeNa'mityAdi / samprati lavaNasamudragatacandrAdisaNyAparimANapratipAdanArthamAha lavaNe NaM bhaMte! samudde kati caMdA pabhAsiMsu vA pabhAsiMti vA pabhAsissaMti vA?, evaM paMcaNhavi pucchA, goyamA! lavaNasamudde cattAri caMdA pabhAsiMsu vA 3 cattAri sUriyA taviMsu vA 3 bAra Jain Education Inter For Private & Personel Use Only Lainelibrary.org
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ lavaNe te! samuI nApayiSyanti, te dvitIyasya jambUvAta ekaH sUryA zrIjIvAsuttaraM nakkhattasayaM jogaM joeMsu vA 3 tipiNa bAvaNNA mahaggahasayA cAraM cariMsu vA 3 113 pratipattI jIvAbhi0 dupiNa sayasahassA sattaddhiM ca sahassA nava ya sayA tArAgaNakoDAkoDINaM sobhaM sobhiMsu malayagivA 3 // (sU0 155) | candrAdyAH rIyAvRttiH 'lavaNe NaM bhaMte ! samudde' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! catvArazcandrAH prabhAsitavanta: prabhAsante prabhAsiSyante, uddezaH2 catvAraH sUryAstApitavantastApayanti tApayiSyanti, te ca jambUdvIpagatacandrasUryaiH saha samazreNyA pratibaddhA veditavyAH, tadyathA-dau sU0 155 | sUyau~ ekasya jambUdvIpagatasya sUryasya zreNyA pratibaddhau, dvau sUyauM dvitIyasya jambUdvIpagatasya sUryasya, tathA dvau candramasAvekasya jambU dvIpagatasya candrasya samazreNyA pratibaddhau, dvau dvitIyacandrasya, tau caivam-yadA jambUdvIpagata ekaH sUryo merodakSiNatazcAraM carati tadA | lavaNasamudre'pi tena saha samazreNyA pratibaddha eka: zikhAyA abhyantaraM cAraM carati dvitIyastenaiva saha zreNyA pratibaddhaH zikhAyAH | hai parataH, tadaiva ca yo jambUdvIpe meroruttaratazcAraM carati tena saha samazreNyA pratibaddho lavaNasamudre uttarata ekaH zikhAyA abhyantaraM cAraM carati, dvitIyastu tenaiva saha samazreNyA pratibaddhaH zikhAyA: parataH, evaM candramaso'pi jambUdvIpagatacandrAbhyAM saha samazreNipra|tibaddhA bhAvanIyAH, ata eva jambUdvIpa iva lavaNasamudre'pi yadA merodakSiNato divasaH saMbhavati tadA meroruttarato'pi lavaNasamudre divasaH, yadA ca meroruttarato lavaNasamudre divasastathA dakSiNato'pi divasastadA ca pUrvasyAM pazcimAyAM dizi lavaNasamudre rAtriH, yadA ca meroH pUrvasyAM dizi lavaNasamudre divasastadA pazcimAyAmapi divasaH, yadA ca pazcimAyAM divasastadA pUrvadizyapi, tadA ca merodkssi-121||303 // Nata uttaratazca niyamato rAtriH, evaM dhAtakIkhaNDAdiSvapi bhAvanIyaM, tadgatAnAmapi candrasUryANAM jambUdvIpagatacandrasUryaiH saha samazreNyA 4 ACROCOCOCACAMAROADCCC Join Education For Private Personal Use Only
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte vyavasthitatvAt, uktaM ca sUryaprajJaptau - "jayA NaM lavaNasamudde dAhiNaDe divase bhavai tathA NaM uttaraDevi divase havai, jayA NaM utta raDhe divase havai tayA NaM lavaNasamuhe puratthimapaJcatthimeNaM rAI bhavai, evaM jahA jaMbUdIve dIve taheva" tathA "jayA NaM dhAyaIsaMDe dIve | dAhiNaDhe divase bhavai tathA NaM uttaraDevi, jayA NaM uttaraDe divase havai tayA NaM dhAyaisaMDe dIve maMdarANaM paJcayANaM puratthimapaJcasthimeNaM rAI havai, evaM jahA jaMbUddIve dIve taheva, kAloe jahA lavaNe taheva" tathA "jayA NaM abhitarapukkharaddhe dAhiNaDDhe divase bhavai tayA NaM uttaraDDe divase havai, jayA NaM uttaraDe divase havai tathA NaM abhitaraDe maMdarANaM pavtrayANaM purasthipaJcatthimeNaM rAI havai, sesaM jahA jaMbUddIve taheva" Aha- lavaNasamudre poDaza yojanasahasrapramANA zikhA tataH kathaM candrasUryANAM tatra tatra deze cAraM caratAM na gativyAghAtaH ?, ucyate, iha lavaNasamudravarjeSu zeSeSu dvIpasamudreSu yAni jyotiSkavimAnAni tAni sarvANyapi sAmAnyarUpasphaTikamayAni yAni punarlavaNasamudre jyotiSka vimAnAni tAni tathAjagatsvAbhAvyAdudakasphATanasvabhAvasphaTikamayAni, tathA coktaM sUryaprajJaptiniryuktau - "joisiyavimANAIM savvAI havaMti phalihamaiyAI / dugaphAliyAmayA puNa lavaNe je joisavimANA // 1 // " tato na teSAmudakamadhye cAraM caratAmudakena vyAghAtaH, anyacca zeSadvIpasamudreSu candrasUryavimAnAnyadholezyAkAni yAni punarlavaNasamudre tAni tathAjagatsvAbhAvyAdUrdhvalezyAkAni tena zikhAyAmapi sarvatra lavaNasamudre prakAzo bhavati, ayaM cArthaH prAyo bahUnAmapratIta iti saMvAdArthametadarthapratipAdako jinabhadragaNikSamAzramaNaviracito vizeSaNavatIprantha upadarzyate-- "solasasAhasiyAe sihAe kahUM jo isiyavighAto na bhavati ?, tattha bhannai - jeNa sUrapannattIe bhaNiyaM - "joisiyavimANAI savvAI havaMti phaMlihamaiyAI / dugaphAliyA | mayA puNa lavaNe je joisavimANA || 2 ||" jaM savvadIvasamuddesu phAliyAmayAI lavaNasamudde ceva kevalaM dagaphAliyAmayAI tattha ida Mainelibrary.org
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-IImeva kAraNaM mA udgeNa vighAto bhavau iti, jaMbUsUrapannattIe ceva bhaNiyaM-lavaNami u joisiyA uDulesA havaMti nAyavvA / teNa || pratipanI jIvAbhi0 |paraM joisiyA ahalesAgA muNeyavvA // 1 // " taMpi udgamAlAvabhAsaNathameva logaThiI esA" iti / tathA dvAdazaM nakSatrazataM evaM- hA lavaNe malayagi catvAro hi lavaNasamudre zazinaH, ekaikasya ca zazina: parivAre'STAviMzatinakSatrANi, tato'STAviMzatezcaturbhirguNane bhavati dvAdazottaraM velAvRddhiH rIyAvRttiH zatamiti / trINi dvipaJcAzadadhikAni mahAgrahazatAni, ekaikasya zazinaH parivAre'STAzItargrahANAM bhAvAt , dve zatasahasre saptaSaSTiH uddezaH2 sahasrANi nava zatAni tArAgaNakoTIkoTInAm 26790000000000000000, uktaJca-"cattAri ceva caMdA cattAri ya sU- sU0156 // 304 // riyA lavaNatoe / bAraM nakkhattasayaM gahANa tinneva bAvannA // 1 // do ceva sayasahassA sattaTThI khalu bhave sahassA ya / nava ya sayA lavaNajale tArAgaNakoDikoDINaM // 2 // " iha lavaNasamudre caturdazyAdiSu tithiSu nadImukhAnAmApUraNato jalamatirekeNa pravarddhamAnamupalakSyate tatra kAraNaM pipRcchipuridamAha kamhA NaM bhaMte! lavaNasamudde cAuddasamuddipuNimAsiNIsu atiregaM 2 vahati vA hAyati vA?, goyamA! jaMbuddIvassa NaM dIvassa cauddisi bAhirillAo veiyaMtAo lavaNasamuI paMcANauti 2 joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM cattAri mahAliMjarasaMThANasaMThiyA mahaimahAlayA mahApAyAlA paNNattA, taMjahA-valayAmuhe ketUe jUve Isare, te NaM mahApAtAlA egamegaM joyaNasayasahassaM uvveheNaM mUle dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM majjhe egapadesiyAe seDhIe // 304 // egamegaM joyaNasatasahassaM vikkhaMbheNaM uvariM muhamUle dasa joyaNasahassAI vikkhNbhennN||tesi NaM CROCHACOCK Jain Education in
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahApAyAlANaM kuDDA savvattha samA dasajoyaNasatabAhallA paNNattA savvavairAmayA acchA jAva paDirUvA // tattha NaM bahave jIvA poggalA ya avakamaMti viukkamati cayaMti uvacayaMti sAsayA NaM te kuDDA davvaTThayAe vaNNapajavehiM. asAsayA // tattha NaM cattAri devA mahiDDIyA jAva paliovamadvitIyA parivati, taMjahA-kAle mahAkAle velaMbe pabhaMjaNe // tesi NaM mahApAyAlANaM tao tibhAgA paNNattA, taMjahA-heDille tibhAge majjhille tibhAge uvarime tibhaage|| te NaM tibhAgA tettIsa joyaNasahassA tipiNa ya tettIsaM joyaNasataM joyaNatibhAgaM ca bAhalleNaM / tattha NaM je se heDille tibhAge ettha NaM vAukAo saMciTThati, tattha NaM je se majjhille tibhAge ettha NaM vAukAe ya AukAe ya saMciTThati, tattha NaM je se uvarille tibhAge ettha NaM AukAe saMciTThati, aduttaraM ca NaM goyamA! lavaNasamudde tattha 2 dese bahave khuDDAliMjarasaMThANasaMThiyA khurapAyAlakalasA papaNattA, te NaM khuTTA pAtAlA egamegaM joyaNasahassaM ubveheNaM mUle egamegaM joyaNasataM vikkhaMbheNaM majjhe egapadesiyAe seDhie egamegaM joyaNasahassaM vikkhaMbheNaM uppi muhamUle egamegaM joyaNasataM vikkhaMbheNaM // tesi NaM khuDDAgapAyAlANaM kuDDA savvattha samA dasa joyaNAI bAhalleNaM paNNattA savvavairAmayA acchA jAva pddiruuvaa| tattha NaM bahave jIvA poggalA ya jAva asAsayAvi, patteyaM 2 addhapaliovamahitItAhiM devatAhiM pariggahiyA // tesi NaM khuGagapAtA %EOCO CCCORRECASCAM-NCR Jain Education For Private Personel Use Only ainelibrary.org
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI lavaNe | velAvRddhiH | uddezaH2 | sU0 156 // 305 // lANaM tatotibhAgA pa0,taMjahA-heDille tibhAge majjhille tibhAge uvarille tibhAge, te NaM tibhAgA tiNi tettIse joyaNasate joyaNatibhAgaM ca bAhalleNaM paNNatte / tattha NaM je se heDhille tibhAge ettha NaM vAukAo majjhille tibhAge vAuAe AuyAte ya uvarille AukAe, evAmeva sapuvvAvareNaM lavaNasamudde satta pAyAlasahassA aTTa ya culasItA pAtAlasatA bhavaMtIti makkhAyA // tesi NaM mahApAyAlANaM khuDagapAyAlANa ya heDimamajjhimillesu tibhAgesu bahave orAlA vAyA saMseyaMti saMmucchimaMti eyaMti calaMti kaMpati khumbhaMti ghaTRti phaMdaMti taM taM bhAvaM pariNamaMti tayA NaM se udae uNNAmijati, jayA NaM tesiM mahApAyAlANaM khuDDAgapAyAlANa ya heDillamajjhilesu tibhAgesu no bahave orAlA jAva taM taM bhAvaM na pariNamaMti tayA NaM se udae no unnAmijaha aMtarAvi ya NaM te vAyaM udIreMti aMtarAvi ya NaM se udage uNNAmijai aMtarAvi ya te vAyA no udIraMti aMtarAvi ya NaM se udage No upaNAminjai, evaM khala goyamA! lavaNasamudde cAuddasaTThamu hiTThapuNNamAsiNIsu airegaM 2 vahuti vA hAyati vA // (sU0 156) 'kamhA NaM bhaMte !' ityAdi, kasmAdbhadanta ! lavaNasamudre caturdazyaSTamyuddiSTapaurNamAsISu tithipu, atroddiSTA-amAvAsyA paurNamAsI pratItA, pUrNo mAso yasyAM sA paurNamAsI, 'prajJAditvAtsvArthe'Na' anye tu byAcakSate-pUrNo mA:-candramA asyAmiti paurNamAsI, aNa tathaiva, prAkRtatvAJca sUtre 'puNNamAsiNI ti pAThaH, 'airegaM airega' atizayena atizayena vardhate hIyate vA?, bhaga cAnAha-gautama! CONOMICROSC-CGX Jain Education For Private Personal Use Only
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ % - jambUdvIpe dvIpe yo mandaraparvatastasya catasRSu pUrvAdiSu dikSu lavaNasamudraM paJcanavatiM paJcanavarti yojanasahasrANyavagAhyAtrAntare catvAro 'mahaimahAlayA' atizayena mahAnto mahAlijaraM-mahApiDahaM tatsaMsthAnasaMsthitAH, kacit 'mahAraMjarasaMThANasaMThiyA' iti pAThastatrArajara:-alijara iti, mahApAtAlakalazA: prajJaptAH, uktaM ca-"paNanauisahassAI ogAhittA cauddisiM lavaNaM / cauro'liMjarasaMThANasaMThiyA hoMti pAyAlA // 1 // " tAneva nAmata: kathayati, tadyathA-meroH pUrvasyAM dizi vaDavAmukha: dakSiNasyAM keyUpa: aparasyAM yUpaH uttarasyAmIzvaraH, te catvAro'pi mahApAtAlakalazA ekaikaM yojanazatasahasra-lakSaM udvedhena mUle daza yojanasahasrANi viSkambhena tata UrdU ekaprAdezikyA zreNyA viSkambhata: pravarddhamAnA 2 madhye ekaikaM yojanazatasahasraM viSkambhena tata urddha bhUyo'pyekaprAdezikyA |zreNyA viSkambhato hIyamAnA hIyamAnA upari mukhamUle daza yojanasahasrANi viSkambhataH, uktaJca-"joyaNasahassadasagaM mUle uvariM ca hoti vicchiNNA / majhe ya sayasahassaM tettiyamettaM ca ogADhA // 1 // " 'tesi Na'mityAdi, teSAM mahApAtAlakalazAnAM kuDyAH sarvatra samA daza yojanazatabAhalyA yojanasahasrabAhalyA ityarthaH, sarvAsanA vajramayA: 'acchA jAba paDirUvA' iti prAgvat ||'ttth | hoNamityAdi, teSu vanamayeSu kuDyeSu bahavo jIvA: pRthivIkAyikAH pudgalAzca 'apakAmanti' gacchanti 'vyutkrAmanti' utpadyante 4 jIvA iti sAmarthyAdgamyaM, jIvAnAmevotpattidharmakatayA prasiddhatvAt , 'cIyante' cayamupagacchanti 'upacIyante' upacayamAyAnti, etaJca pavayaM pudgalApekSaM, pudgalAnAmeva cayApacayadharmakatayA vyavahArAt, tata evaM sakalakAlaM tadAkArasya sadA'vasthAnAt zAzvatAste kuDyA dravyArthatayA prajJaptAH, varNaparyAyaiH rasaparyAyaiH gandhaparyAyaiH sparzaparyAyaiH punarazAzvatAH, varNAdInAM pratikSaNaM kiyatkAlAdUI vADanyathA'nyathA bhavanAt // 'tattha Na'mityAdi, tatra teSu caturpu pAtAlakalazeSu catvAro devA mahardhikA yAvatkaraNAnmahAdyutikA ityAdi SCARKA4%ASOORARKAR c %2595A9 -01. OM lain Education For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI lavaNe velAvRddhiH | uddezaH2 sU0156 // 306 // parigrahaH, palyopamasthitikAH parivasanti, tadyathA-kAle' ityAdi, baDavAmukhe kAla: keyUpe mahAkAlaH yUpe velambaH Izvare prabha- janaH // 'tesi Na'mityAdi, teSAM mahApAtAlakalazAnAM pratyekaM pratyekaM trayastribhAgA: prajJaptAH, tadyathA-adhastanavibhAgo madhyamastribhAga uparitanastribhAgaH ||'te NamityAdi, te trayo'pi tribhAgAstrayastriMzad yojanasahasrANi trINi yojanazatAni trayastriMzAni yojanatri|bhAgaM ca bAhalyena prajJaptAH / tatra caturdhvapi pAtAlakalazeSu adhastaneSu tribhAgeSu vAtakAya: saMtiSThati, madhyameSu tribhAgeSu vAyukAyo| 'pkAyazca, uparitaneSu tribhAgeSvaSkAya eva / 'aduttaraM ca NamityAdi, athAnyad gautama ! lavaNasamudre 'tattha tattha dese tahiM tahiM' | iti teSAM pAtAlakalazAnAmantareSu tatra 2 deze tasya 2 dezasya tatra 2 pradeze kSullAraJjarasaMsthAnasaMsthitAH kSullA: pAtAlakalazA: pra. jJaptAH, te kSullA: pAtAlakalazA ekamekaM yojanasahasramudvedhena mUle ekaikaM yojanazataM viSkambhena madhye ekaikaM yojanasahasraM viSkambhena | upari mukhamUle ekaikaM yojanazataM viSkambhena // tesi NamityAdi, teSAM kSullakapAtAlakalazAnAM kuDyAH sarvatra samA daza daza yojanAni bAhalyataH, uktaJca-"joyaNasayavicchiNNA mUle uvari dasa sayANi majjhami / ogADhA ya sahassaM dasajoyaNiyA ya se kuDDA // 1 // " 'savvavairAmayA' ityAdi prAgvad yAvat 'phAsapajjavehiM asAsayA' iti, pratyekaM 2 te'rddhapalyopamasthitikAbhidevatAbhiH parigRhItAH // 'tesi NamityAdi, teSAM kSullakapAtAlakalazAnAM pratyekaM 2 trayastribhAgA: prajJaptAH, tadyathA-adhasta natribhAgo madhyamastribhAga uparitanastribhAgaH / te NamityAdi, te tribhAgA: pratyekaM trINi yojanazatAni 'trayastriMzAni' trayastriMzadadhikAni | yojanavibhAgaM ca bAhalyena prajJaptAH, tatra sarveSAmapi kSullakapAtAla kalazAnAmadhastaneSu tribhAgeSu vAyukAya: saMtiSThati, madhyeSu tribhAgeSu vAyukAyo'pkAyazca, uparitaneSu tribhAgeSvapkAya: saMtiSThati, evameva 'sapUrvApareNa' pUrvAparasamudAyasaGkhyayA sapta pAtAlakalazasahasrANi SRCTC-2C+ CACANA // 306 // Jain Education in W inelibrary.org
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ - AROKAR - -- kSullakapAtAlakalazasahasrANi, aSTau ca pAtAlakalazazatAni-kSullakapAtAlakalazazatAni 'caturazItAni' caturazIyadhikAni bhavantItyAkhyAtaM mayA zeSaizca tIrthakRdbhiH, uktaJca-"annevi ya pAyAlA khuDDAlaMjaragasaMThiyA lavaNe / aTThasayA culasIyA satta sahassA ya | sabvevi // 1 // pAyAlANa vibhAgA savvANavi tinni tinni vinneyA / heTThimabhAge vAU majhe vAU ya udgaM ca / / 2 // uvariM udagaM bhaNiyaM paDhamagabIesu vAu saMkhubhio / ur3e vAmai udagaM parivaDai jalanihI khubhio / / 3 // " 'tesi Na'mityAdi, teSAM , 'kSullakapAtAlAnAM kSullakapAtAlakalazAnAM mahApAtAlAnAM cAdhastanamadhyeSu tribhAgeSu tathAjagatsthitisvAbhAvyAt pratidivasaM dvikRtvastatrApi caturdazyAdiSu tithiSvatirekeNa 'bahavaH' atiprabhUtA: 'udArAH' UrdvagamanakhabhAvAH prabalazaktayazca, ut-prAbalyena Aro yeSAM |te udArA iti vyutpatteH, 'vAtAH' vAyavaH 'saMsvidyante' utpattyabhimukhIbhavanti tata: kSaNAnantaraM 'saMmUrcchanti' saMmUrchajanmanA labdhA malAbhA bhavanti tataH 'calanti' kampante vAtAnAM calanasvabhAvatvAt , tataH 'ghaTTante' parasparaM saGghaTTamApnuvanti, tadanantaraM 'kSubhyante' jAtamahAdbhutazaktikAH santa Urddha mitastato viprasaranti, tata: 'udIrayanti' anyAn vAtAn jalamapi cot-prAbalyena prerayanti, taM taM dezakAlocitaM mandaM tIvaM madhyamaM vA bhAvaM pariNAma 'pariNamanti' dhAtUnAmanekArthatvAt prapadyante / 'jayA NaM tesiM khuDApAyAlANa'mityAdi sugama bhAvitatvAt / 'tayA NamityAdi, tadA Namiti vAkyAlakAre 'tad' udakam 'unnAmijateM' unnAmyate 1 anye'pi ca pAtAlakalazAH kSudrArArasaMsthitA lavaNe / aSTa zatAni caturazItIni sapta sahasrANi ca sarve'pi // 1 // pAtAlAnAM vibhAgAH sarveSAmapi trayanayo vijJeyAH / adhastanabhAge bAyuH, madhye vAyuzca udakaM ca // 2 // uparitanabhAge udakaM bhaNitaM, prathamadvitIyayoH vAyuH saMkSubhita / uuii| vAmayati ( niSkAzayati) udakaM parivarddhate jalanidhiH kSubhitaH // 3 // - - -PRACTIC jI0 52 | - Jain Education inte For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 307 // Jain Education Int UrddhamutkSipyata iti bhAva: / 'jayA Na'mityAdi, yadA punaH 'Na'miti punararthe nipAtAnAmanekArthatvAt teSAM kSullakapAtAlAnAM mahApA tAlAnAM cAdhastanamadhyameSu tribhAgeSu no bahava udArA vAtA: saMsviyante ityAdi prAgvat 'tayA Na'mityAdi tadA tadudakaM 'nonnAmyate' norddhamutkSipya te utkSepakAbhAvAn etadeva spaSTataramAha - 'aMtarAviya Na'mityAdi, 'antarA' ahorAtramadhye vikalaH pratiniyatebelAbuddhiH kAlavibhAge pakSamadhye caturdazyAdiSu tithiSvatirekeNa te vAtAH tathAjagatsvAbhAvyAdudIryante dhAtUnAmanekArthatvAdutpadyante, tato'ntarAahorAtramadhye dvikRtva: pratiniyate kAlavibhAge pakSamadhye caturdazyAdipu tithiSu atirekeNa tata udakamunnAmyate / 'aMtarAviya Na'mityAdi, 'antarA' pratiniyatakAlavibhAgAdanyatra te vAtA: 'nodIryante' notpadyante, tadabhAvAt 'antarA' pratiniyatakAlavibhAgAd| nyatra kAlavibhAge udakaM nonnAmyate unnAmakAbhAvAn, tata evaM khalu gautama ! lavaNasamudre caturdazyapramyuddiSTapUrNamAsISu tithiSu 'a|tirekamatirekam' atizayenAtizayena varddhate hIyate veti // tadevaM caturdazyAdipu tithiSvatirekeNa jalavRddhau kAraNamuktamidAnImahorAtramadhye dvikRtvo'tirekeNa jalavRddhau kAraNamabhidhitsurAha aar i te! samuddA tIsAe muhattANaM katikhutto atiregaM 2 vahati vA hAyati vA?, gomAlavaNaM samudde tIsAe muhuttANaM dukkhutto atiregaM 2 vahuti vA hAyati vA // se keNaTTheM bhaMte! evaM bucai-lavaNe NaM samudde tIsAe muttANaM dukkhutto airegaM 2 bahu vA hAya vA?, gomA ! te pAyAlesu bahaha ApUritesu pAyAlesa hAyai, se teNaTTeNaM goyamA ! lavaNe samudde tIsA muhuttANaM dukkhutto airegaM airegaM vahui vA hAyai vA // ( sR0 157 ) pratipattA lavaNe 5 udezaH 2 sU0 157 // 307 // jainelibrary.org
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ AACXXCXXC4 'lavaNe NaM bhaMte ! samudde' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudrAstriMzato muhUrtAnAM madhye'horAtramadhye iti bhAvaH 'katikRtvaH' katibAharAna atirekamatireka barddhate hIyate vA? iti. tadevaM (prazne) bhagavAnAha-gautama! dvikRtvo'tirekamatirekaM varddhate hIyate vA // 'se keNaDheNa'mityAdi praznasUtraM sugama. bhagavAnAha-gautama! 'uddhamatsu' adhastanamadhyamatribhAgagatavAtasaGkobhavazAjalamUrddha murikSapatsu | pAtAleSu' pAtAlakalazeSu mahatsu laghupu ca varddhate 'ApUryamANeSu' parisaMsthite pavane bhUyo jalena dhriyamANeSu 'pAtAleSu' pAtAlakabAlazeSu mahatsu laghuSu ca hIyate 'se eeNaDe NamityAdi upasaMhAravAkyam // adhunA lavaNazikhAvaktavyatAmAha lavaNasihA NaM bhaMte ! kevatiyaM cakavAlavikhaMbheNaM kevatiyaM airegaM 2 vaDani vA hAyati vA?, goyamA! lavaNasIhAe NaM dasa joyaNasahaslAI cakkavAlavikhaMbheNaM deNaM addhajoyaNaM aniragaM bahuti vA hAyati vA // lavaNassa NamaMte! samuhassa kati NAgasAhassIo abhitariyaM velaM dhAraMti?, kaha nAgasAhassIo bAhiriyaM celaMdharaMti?. kaha nAgasAhassIo aggodayaM dheraiti?, goyamA! lavaNasamudassa vAyAlIsaM NAgasAhassIo abhitariyaM velaM dhAreMti, bAvattariNAgasAhassIo bAhiriyaM velaM dhAreti, sahiNAgasAhassIo aggodayaM dhAti, evameva sapuvA vareNaM egA NAgasalasAhassI covattaraM ca NAgasahassA bhavaMtIti bhakkhAyA // (sU0 158) 'lavaNasihA NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNazikhA bhadanta ! kiyaJcakravAlaviSkambhena ? kiyacca 'atirekamatirekam' atizayena 2 varddhate hAhIyate vA?, bhagavAnAha-gautama ! lavaNazikhA sarvatazcakravAlaviSkambhatayA 'samA'samapramANA daza yojanasahasrANi viSkambhena cakravA Jain Education in For Private Personal Use Only W w .jainelibrary.org
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi malayagi- rIyAvRttiH 3 pratipatto velAdharAH uddezaH 2 sU0158 larUpatayA vistAreNa 'dezonamarddhayojana' gavyUtadvayapramANam 'atirekamatirekam' atizayenAtizayena varddhate hIyate vA, iyamantra bhAvanA-lavaNasamudre jambUdvIpAd dhAtakIkhaNDadvIpAca pratyekaM paJcanavatipaJcanavatiyojanasahasrANi gotIrtha, gotIrtha nAma taDAgAdiSviva pravezamArgarUpo nIco nIcataro bhUdezo, gotIrthamiva gotIrthamiti vyutpatteH, madhyabhAgAvagAhastu daza yojanasahasrapramANavi- |stAra:, gotIrtha ca jambUdvIpavedikAntasamIpe dhAtakIkhaNDavedikAntasamIpe cAGgulAsayayabhAgaH, tataH paraM samatalAd bhUbhAgAdArabhya krameNa pradezahAnyA tAvannIcatvaM nIcataratvaM paribhAvanIyaM yAvatpazcanavatiyojanasahasrANi, paJcanavatiyojanasahasraparyanteSu samatalaM bhUbhAgamapekSyoNDavaM yojanasahasrameka, tathA jambUdvIpavedikAto dhAtakIkhaNDadvIpavedikAtazca ? tatra samatale bhUbhAge prathamato jalavRddhira-| mulasaGkhyeyabhAgaH, tataH samatalabhUbhAgamevAdhikRtya pradezavRddhyA jalavRddhiH krameNa parivarddhamAnA tAvatparibhAvanIyA yAvadubhayato'pi paJcanavatiyojanasahasrANi, paJcanavatiyojanasahasraparyante cobhayato'pi samatalabhUbhAgamapekSya jalavRddhiH saptayojanazatAni, kimuktaM | bhavati ?-tatra pradeze samatalabhUbhAgamapekSyAvagAho yojanasahasraM, tadupari jalavRddhiH sapta yojanazatAnIti, tataH paraM madhye bhAge duzayojanasahasravistAre'vagAho yojanasahasraM jalavRddhiH SoDaza yojanasahasrANi, pAtAlakalazagatavAyukSobhe ca teSAmuparyahorAtramadhye dvau vArau kiJcinyUne dve gavyUte udakamatirekeNa varddhate pAtAlakalazagatavAyUpazAntau ca hIyate, uktaJca-"paMcANauyasahasse gotitthaM | | ubhayatovi lavaNassa / joyaNasayANi satta u dagaparivuDIvi ubhayovi // 1 // dasa joyaNasAhassA lavaNasihA cakkavAlato ruMdA / 1lavaNasya ubhayato'pi pazcanavatiH sahasrANi gotIrtha tu / udakaparivRddhirapi ubhayato'pi sapta yojanazatAni // 1 // lavaNazikhA cakravAlato daza yojanasahasrANi rndaa| // 308 // 27 Jain Education a l For Private & Personel Use Only Dhaw.jainelibrary.org
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCOCOCALCROCCO solasasahassa uccA sahassamegaM ca ogADhA // 2 // desUNamaddhajoyaNalavagasihovari dugaM duve kAlo / airegaM 2 parivaDui hAyae vAvi // 3 // " samprati velandharavaktavyatAmAha-'lavaNassa NaM bhaMte !' ityAdi, lavaNasya bhadanta ! samudrasya kiyanto nAgasahasrA nAgakumArANAM bhavanapatinikAyAntarvatinAM sahasrA AbhyantarikI-jambUdvIpAbhimukhAM velAM-zikhoparijalaM zikhAM ca-arvAka patantI dharasti dhArayanti ? kiyanto nAgasahasrA bAhyAM-dhAtakIkhaNDAbhimukhAM velAM dhAtakIkhaNDadvIpamadhye pravizantIM vArayanti ?, kiyanto vA nAgasahasrAH 'agrodaka' dezonayojanArddhajalAdupari varddhamAnaM jalaM 'dharanti' vArayanti ?, bhagavAnAha-gautama! dvicatvAriMzannAgasahasrANyAbhyantarikI velAM dharanti dvAsaptati gasahasrANi bAhyAM velAM dharanti, paSTi gasahasrANyagrodakaM dharanti, uktazca- ambhitariyaM velaM dharati lavaNodahissa nAgANaM / bAyAlIsasahassA dusattarisahassA bAhiriyaM // 1 // saDhi nAgasahassA dharati agodayaM samahassa" iti / evameva 'sapUrvApareNa' pUrvAparasamudAyena ekaM nAgazatasahasraM catu:saptatizca nAgazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtAni mayA zeSaizca tiirthkRdbhiH|| kati NaM bhaMte! velaMdharA NAgarAyA paNNattA?, goyamA! cattAri velaMdharA NAgarAyA paNatA. taMjahA-gothabhe sivae saMkhe maNosilae // etesi NaM bhaMte! cauNhaM velaMdharaNAgarAyA kati 1 SoDaza yojanasahasrANi uccA sahasramekaM cAvagADhA // 2 // dezonamarddhayojanaM lavaNazikhopari dvivAraM dvayoH kAlayoH / atirekamatireka parivarddhate hIyate vA'pi // 3 // 2 AbhyantarikI velAM dhArayanti lavaNodadhe gAnAM / dvicatvAriMzatsahasrANi dvisaptatisahasrANi bAyAM // 1 // SaSTinAMgasahasrANi dhArayanti agrodakaM samudrasya / RUCk Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 83 pratipattI velandharA| vAsAdiH uddezaH2 sU0 159 // 309 // AvAsapavvatA paNNattA? goyamA! cattAri AvAsapavatA paNNattA, taMjahA-gothUbhe udagabhAse saMkhe dagasImAe // kahi NaM bhaMte! gothUbhassa velaMdharaNAgarAyassa gothUbhe NAma AvAsapavate paNNatte?, goyamA! jaMbUdIve dIve maMdarassa purathimeNaM lavaNaM samuI bAyAlIsaM joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM gothUbhassa velaMdharaNAgarAyassa gothabhe NAmaM AvAsapaJcate paNNatte sattarasaekkavIsAiM joyaNasatAI u8 uccatteNaM cattAri tIse joyaNasate kosaM ca uvvedheNaM mUle dasabAvIse joyaNasate AyAmavikkhaMbheNaM majjhe sattatevIse joyaNasate uvariM cattAri cauvIse joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM mUle tiNi joyaNasahassAI doNi ya battIsuttare joyaNasae kiMcivisesUNe parikkheveNaM majjhe do joyaNasahassAI doSiNa ya chalasIte joyaNasate kiMcivisesAhie parikkhaveNaM uvari ega joyaNasahastaM tiNi ya IyAle joyaNasate kiMcivisesUNe parikkheveNaM mUle vitthipaNe majjhe saMkhitte uppiM taNue gopuccha saMThANasaMThie savvakaNagAmae acche jAva paDirUve // se NaM egAe paumavaravediyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvato samaMtA saMparikkhitte, doNhavi vnnnno|| gothUbhassa NaM AvAsapavvatassa uvariM bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte jAva AsayaMti // tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumAdesabhAe ettha NaM ege mahaM pAsAyava.sae bAbaDha joyaNaddhaM ca uhUM uccatteNaM taM ceva pamANaM addhaM AyAma // 309 // Jain Education For Private Personal use only M ainelibrary.org
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAKAM vikkhaMbheNaM vaNNao jAva sIhAsaNaM saparivAraM // se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai gobhe AvAsapavvae 2?, goyanA! gothUbheNaM AvAsapavyate tattha 2 dese tahiM 2 bahuo khuDDAkhuDDiyAo jAva gothUbhavaNNAI bahUI uppalAI taheva jAva gothUbhe tattha deve mahiDDIe jAva paliovamaTTitIe parivasati, se NaM tattha cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAva gothUbhayassa AvAsapabvatassa gothUbhAe rAyahANIe jAva viharati, seteNa?NaM jAva Nice ||raayhaanni pucchA goyamA! gothUbhassa AvAsapavvatassa purathimeNaM tiriyamasaMkheje dIvasamudde vItivaittA aNNaMmi lavaNasamudde taM ceva pamANaM taheva savvaM // kahi NaM bhaMte ! sivagassa velaMdharaNAgarAyassa daobhAsaNAme AvAsapavate paNNate?, goyamA! jaMbuddIve NaM dIye maMdarassa pavvayassa dakSiNeNaM lavaNasamudaM bAyAlIsaM joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM sivagassa velaMdharaNAgarAyassa dobhAse NAma AvAsapavate paNNatte, taM ceva pamANaM jaM gothubhassa, Navari savvaaMkAmae acche jAva paDirUve jAva ahobhANiyavyo, goyamA! daobhAse NaM AvAsapavate lavaNasamudde ajoyaNiyakhette dagaM savato samaMtA obhAseti ujjoveti tavati pabhAseti sivae ittha deve mahiDDIe jAva rAyahANI se dakkhiNeNaM sivigA daobhAsassa sesaM taM ceva // kahi NaM bhaMte! saMkhassa velaMdharaNAgarAyassa saMkhe NAmaM AvAsapavate paNNatte?, goyamA! jaMbuddIve NaM dIve maMdarassa pavvayassa pacatthimeNaM bAyA Jain Education i Yd For Private Personal use only Y ibrary org
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH C%2-% 3 pratipatto velandharA vAsAdiH uddezaH2 sU0 159 ACAKACOCCir lIsaM joyaNasahassAI ettha NaM saMkhassavelaMdhara0saMkhe NAmaM AvAsapavyate taM ceva pamANaM NavaraM sabvarayaNAmae acche / se NaM egAe paumavaravedivAe egeNa ya vaNasaMDeNaM jAva aTTho bahao khuDAkhuDDiAo jAva bahaI uppalAI saMkhAbhAI saMkhavaNNAI saMkhavaNNAbhAI saMkhe ettha deve mahiDDIe jAva rAyahANIe paJcatthimeNaM saMkhassa AvAsapavayassa saMkhA nAma rAyahANI taM ceva pamANaM // kahi NaM bhaMte! maNosilakassa velaMdharaNAgarAyassa udagasImAe NAmaM AvAsapabvate paNNatte?, goyamA! jaMbuddIve 2 maMdarassa uttareNaM lavaNasamudaM bAyAlIsaM joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM maNosilagassa velaMdharaNAgarAyassa udagasImAe NAmaM AvAsapavvate paNNatte taM ceva pamANaM Navari savvaphalihAmae acche jAva aTTho, goyamA! dagasImaMte NaM AvAsapavyate sItAsItodagANaM mahANadINaM tattha gato soe paDihammati se teNatuNaM jAva Nicce maNosilae ettha deve mahiDDIe jAva se NaM tattha cauNhaM sAmANiya. jAva viharati // kahi NaM bhaMte! maNosilagassa velaMdharaNAgarAyassa maNosilA NAma rAyahANI?, goyamA! dagasImassa AvAsapavvayassa uttareNaM tiri0 aNNaMmi lavaNe ettha NaM malosiliyA NAma rAyahANI paNNattA taM ceva pamANaM jAva maNosilAe deve-kaNagaMkarayayaphAliyamayA ya velaMdharANamAvAsA / aNuvelaMdhararAINa pabvayA hoti rayaNamayA // 1 // (sU0 159) // 31 // Jain Education For Private Personal use only jainelibrary.org
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ COCCAKAKAASCANCocock 'kati NaM bhaMte!' ityAdi, kati bhadanta ! velandharanAgarAjA: prajJaptAH ?, bhagavAnAha-catvAro velandharanAgarAjAH prajJaptAstadyathA-11 gostUpaH zivakaH zaGkho mana:zilAkaH // 'eesi NamityAdi, eteSAM bhadanta ! caturNI velandharanAgarAjAnAM kati AvAsaparvatAH prajJaptA: ?, bhagavAnAha-gautama! ekaikasya ekaikabhAvena catvAra AvAsaparvatA: prajJaptAstadyathA-gostUpa udakabhAsaH zaGkho dakasImaH // 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi praznasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! asmin jambUdvIpe yo mandaraparvatastasya pUrvasyAM dizi lavaNasamudraM dvAnAcatvAriMzataM yojanasahasrANyavagAhyAtra gostUpasya bhujagendrasya bhujagarAjasya gostUpo nAma AvAsaparvataH prajJaptaH, saptadaza yojanazatAni ekaviMzAnyU muccaistvena, catvAri yojanazatAni triMzadadhikAni krozaM caikamudvedhena, ucchrayApekSayA'vagAhasya caturbhAgabhAvAt , mUle daza yojanazatAni dvAviMzatyuttarANi viSkambhataH, madhye sapta yojanazatAni trayoviMzatyuttarANi, upari catvAri yojanazatAni catuvizatyuttarANi, male trINi yojanasahasrANi dve ca yojanazate dvAtriMzaduttare kizcidvizeSone parikSepeNa, madhye dve yojanasahasre dve ca yojanazate caturazIte kiJcidvizeSAdhika parikSepeNa, uparyeka yojanasahasraM trINi yojanazatAni ekacatvAriMzAni kiJcidvizeSonAni parikSepeNa, tato mUle vistINoM madhye sajipta upari tanukaH, ata eva gopucchasaMsthAnasaMsthito gopucchasyApyevamAkAratvAt , sarvAsanA jAmbUnadamayaH, 'acche jAva paDirUve' iti prAgvat // se NamityAdi, 'saH' gostUpanAmA AvAsaparvata ekayA padmavaravedikayA ekena ca vanaSaNDena 'sarvataH' sarvAsu dikSa 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptaH, dvayorapi cAnayorvedikAvanaSaNDayovarNakaH prAgvat // 'gothabhassa NamityAdi, gostUpasya Namiti pUrvavad AvAsaparvatasyopari bahusamaramaNIyo bhUmibhAga: prajJaptaH, 'se jahA nAmae AliMgapukkharei vA' ityAdi prAgvad yAvattatra bahavo nAgakumArA devA Asate zerate yAvadviharantIti // 'tassa NamityAdi, tasya bahusamara OMOMOMOMOMOM Jain Education in For Private Personal Use Only Mainelibrary.org
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- maNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'tra mahAnekaH prAsAdAvataMsakaH prajJAH, sa ca vijayadevasya prAsAdAvataMsakasadRzo vaktavyaH, pratipattI jIvAbhisa caivaM-sArddhAni dvASaSThiyojanAni uccastvena, sakrozAnyekatriMzad yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM, prAsAdavarNanamullocavarNanaM ca prA-12velandharAmalayagi- gvat / tasya ca prAsAdAvataMsakasyAntarbahumadhyadezabhAge mahatyekA sarvaratramayI maNipIThikA, sA ca yojanAyAmaviSkambhapramANA gavyU-13vAsAdiH rIyAvRttiH tadvayabAhalyA, tasyAzca maNipIThikAyA upari mahadekaM siMhAsanaM, taccendrasAmAnikAdidevayogyairbhadrAsanaiH parivRtamiti / / 'se keNaDheNaM uddezaH2 bhaMte !' ityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate gostUpa AvAsaparvato gostUpa AvAsaparvata: ? iti, bhagavAnAha-gautama! gostUpe | sU0159 // 311 // AvAsaparvate kSullAsu kSullikAsu vApISu yAvadvilapatiSu bahUnyutpalAni yAvat zatasahasrapatrANi gostUpaprabhANi gostUpAkArANi go-15 stUpavarNAni gostUpavarNasyevAbhA-pratibhAso yeSAM tAni gostUpavarNAbhAni, tatastAni tadAkAratvAt tadvarNatvAttadvarNasAdRzyAca gostUpAnIti | prasiddhAni, tadyogAdAvAsaparvato'pi gostUpaH, anAdikAlapravRtto'yaM vyavahAra iti tena netaretarAzrayadoSaH, evamuttaratrApi bhAvanIyaM, tathA gostUpazcAtra bhujagendro bhujagarAjo mahaddhiko yAvatkaraNAt mahAdyutika ityAdi parigrahaH, sa ca caturNA sAmAnikasahasrANAM |catamRNAmagramahipINAM saparivArANAM tisRNAM parSadAM saptAnAmanIkAnAM saptAnAmanIkAdhipatInAM poDazAnAmAtmarakSadevasahasrANAM gostUpasyAvAsaparvatasya gostUpAyAzca rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM gostUparAjadhAnIvAstavyAnAM devAnAM devInAM cAdhipayaM yAvadviharati, tato gostUpadevasvAmikatvAca gostUpaH, 'se eeNaTeNa'mityAdyapasaMhAravAkyaM prtiitm|| samprati gostUpAM rAjadhAnI pRcchati-'kahi NaM bhaMte! ityAdi, ka bhadanta ! gostUpasya bhujagendrasya bhujagarAjasya gostUpA nAma rAjadhAnI prajJaptA?, bhagavAnAha-gautama ! gostUpasyAvAsaparvatasya pUrvayA dizA tiryagasayeyAna dvIpasamudrAna vyatitrajyAnyasmin lavaNasamudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyAtrAntare gostUpasya bhuja Jain Education a l For Private Personal Use Only Paw.jainelibrary.org
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - gendrasya bhujagarAjasya gostUpA nAma rAjadhAnI prajJaptA, sA ca vijayarAjadhAnIsadRzI vaktavyA // tadevamukto gostUpo'dhunA dukAbhAsavaktavyatAmAha-'kahiM NaM bhaMte ! sivagasse tyAdi praznasUtraM pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya dakSiNato lavaNasamudraM dvAcatvAriMzataM yojanasahasrANyavagAyAtrAntare zivakasya bhujagendrasya bhujagarAjasya dakAbhAso nAmAvAsaparvata: prajJaptaH, sa ca gostUpabadavizeSeNa vaktavyo yAvatsaparivAraM siMhAsanam // adhunA nAmanimittaM pipRcchipurAha-se keNaDeNa'mityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha-gautama! dakAbhAsa AvAsaparvato lavaNasamudre sarvAsu dikSu svasImAto'STayojanike-aSTayojanapramANe kSetre | yadukaM tat 'samantataH' sAmasyenAtivizuddhAGkanAmaratnamayatvena svaprabhayA'vabhAsayati, etadeva paryAyatrayeNa vyAcaSTe-udyotayati candra iva tApayati sUrya iva prabhAsayati prahAdiriva tato dukaM pAnIyamAbhAsayati-samantataH sarvAsu dinu avabhAsayatIti dakAbhAsaH, anyacca zivako nAmAtra parvateSu bhujagendro bhujagarAjo mahaddhiko yAvatpalyopamasthitikaH parivasati / 'se NaM tattha cauNhaM sAmANiyasAhassINa mityAdi prAgvat navaramatra zivakA rAjadhAnI vaktavyA, tasmiMzca parivasati sa AvAsaparvato dakamadhye'tIvA-101 | S'bhAsate-zobhate iti dakAbhAsaH, 'se eeNaTeNa'mityAdyupasaMhAravAkyaM gatArtha, zivakArAjadhAnI dakAbhAsasyAvAsaparvatasya dakSiNato'nyasmin lavaNasamudre vijayArAjadhAnIva bhAvanIyA // adhunA zaGkhanAmakAvAsaparvatavaktavyatAmAha-'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, kare bhadanta ! zazasya bhujagendrasya bhujagarAjasya zalo nAmAvAsaparvata: prajJAH ?, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya | pazcimAyAM dizi lavaNasamudraM dvAcatvAriMzataM yojanasahanANyavagAhyAtrAntare zahasya bhujagendrasya bhujagarAjasya zaGko nAmAvAsaparvata: prajJaptaH, sa ca gostUpabadavizeSeNa tAvadvaktavyo yAvatsaparivAraM siMhAsanam // idAnI nAmanibandhana nabhiSitsurAha-se keNadveNa mi 1:45-422OMOMOMOMOM / Jain Education a l For Private & Personal use only grainelibrary.org
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ k - - zrIjIvA- tyAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-zaGke AvAsaparvate kSullAsu kSullikAsu dhApISu yAvadvilapatiSu bahUnyutpalAni yAvat zatasahasrapa-14 pratipattA jIvAbhiH trANi zaGkhAbhAni-zaGkAkArANi zasavarNAni-zvetAnIti bhAvaH zaGkhavarNAbhAni-prAyaH zaGkhavarNasadRzavarNAni, zatazcAtra bhujagendro bhuja- velandharAmalayagi-18|garAjo mahaddhiko yAvatpasyopamasthitikaH parivasati / 'se NaM tattha cauNhaM sAmANiyasAhassI NamityAdi prAgvat , navaramatra zaGkhA|81 vAsAdiH rIyAvRttiH rAjadhAnI vaktavyA, tadevaM yatastadgatAnyutpalAdIni zaGkhAkArANi zaGkhadevakhAmikazcAyamataH zaGkha iti, 'se eeNa?Na'mityAdyupasaMhAra-6 uddezaH 2 vAkyaM gatArtha, zaGkhA rAjadhAnI zaGkhasyAvAsaparvatasya pazcimAyAM dizi tiryagasaGkhyeyAna dvIpasamudrAna vyativrajyAnyasmin lavaNasamudre | // 312 // sU0159 vijayArAjadhAnIsadRzI vaktavyA // samprati dakasImAparvatavaktavyatAmAha-'kahi NaM bhaMte !' ityAdi praznasUtraM pratItaM, bhagavAnAha-18 gautama! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasyottarato lavaNasamudraM dvAcatvAriMzataM yojanasahasrANyavagAhya 'atra' etasminnavakAze mana:zila kasya bhujagendrasya bhujagarAjasya dakasImo nAmAvAsaparvata: prajJaptaH, so'pi gostUpaparvatavadavizeSeNa tAvadvaktavyo yAvatsaparivAraM siMhA-- 4/sanam / / idAnIM nAmanimittaM bibhaNipurAha-'se keNadveNa mityAdi pratItaM, bhagavAnAha-gautama ! dakasIme AvAsaparvate zItAzIto-131 dayormahAnadyoH zrotAMsi-jalapravAhAstatra gatAni tasmAcca tena pratihatAni pratinivartante tato dakasImAkAritvAd dakasIma:, dakasya || sImA-zItAzItodApAnIyasya sImA yatrAsau dakasIma iti vyutpatteH, anyacca manaHzilako bhujagendro bhujagarAjo maharddhiko yAva-11 4palyopamasthitika: parivasati / 'se NaM tattha cauNhaM sAmANiyasAhassINa'mityAdi prAgvat navaraM manaHzilA'tra rAjadhAnI vaktavyA, tato manaHzilasya devasya dake-lavaNajalamadhye sImA, AvAsacintAyAM maryAdA, 'atre'ti dakasIme, mana:zilA ca rAjadhAnI dakasI-1 kasAnA // 312 // masyAvAsaparvatasyottaratastiryagasaNyeyAn dvIpasamudrAn vyativrajyAnyasmin lavaNasamudre vijayArAjadhAnIva vaktavyA / tadevamuktAzcatvA Jain Education ink al jainelibrary.org
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ ro'pi velandharANAmAvAsaparvatAH, sarvatra ca gostUpenAtideza: kRtaH, atra ca mUladale vizeSastatastamabhidhitsurAha-kaNagaMkarayayaphAliyamayA ya velaMdharANamAvAsA / aNuvelaMdhararAINa pavvayA hoti rayaNamayA // 1 // " velandharANAM-gostUpAdInAmAvAsA gostapAdayazcatvAraH parvatA yathAkramaM kanakAGkarajatasphaTikamayAH, gostUpaH kanakamayo dakAbhAso'GkaratnamayaH zaGkho rajatamayo dakasImaH sphaTikamaya iti, tathA mahatAM velandharANAmAdezapratIcchakatayA'nuyAyino velandharAzcAnuvelandharAH te ca te rAjAnazca anuvelandhararAjAstepAmAvAsaparvatA ratnamayA bhavanti / kahaNaM bhaMte! aNuvelaMdhararAyANo paNNattA?, goyamA! cattAri aNuvelaMdharaNAgarAyANo paNNattA. taMjahA-kakoDae kadamae kelAse aruNappabhe // etasi Na bhaMte! cauNDaM aNuvelaMdharaNAgarAyANaM kati AvAsapavvayA pannattA?, goyamA! cattAri AvAsapavvayA paNNattA, taMjahA-kakoDae 1 kahamae 2kahalAse 3 arunnppbhe4|| kahi NaM bhaMte! kakoDagassa aNuvelaMdharaNAgarAyassakakoDae NAma AvAsapavate paNNatte?, goyamA! jaMbuddIve 2 maMdarassa pavvayassa uttaraparaciTameNa lavaNasamuha bAyAlIsaM joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM kakoDagassa nAgarAyassa kakoDae NAma AvAsapavyate paNNatte sattarasa ekavIsAI joyaNasatAI taM ceva pamANaM jaMgoSabhAsaNAvari savvarayaNAmae acche jAva niravasesaM jAva saparivAraM aTTo se bahaI uppalAI kakoDappabhAI sesaM taM ceva Navari kakoDagapavvayassa uttarapuracchimeNaM, evaM taM ceva savvaM, kahamassavi so jI0 53 ML Jain Education Inter For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA ceva gamao aparisesio, Navari dAhiNapuracchimeNaM AvAso vijuppabhA rAyahANI dAhiNapu- 3 pratipattI jIvAbhi0 ratthimeNaM, kailAsevi evaM ceva, gavari dAhiNapacatthimeNaM kayalAsAvi rAyahANI tAe ceva di- M anuvelamalayagi sAe, aruNappabhevi uttarapaJcatthimeNaM rAyahANIvi tAe ceva disAe, cattAri vigappamANA sa- ndhararAjArIyAvRttiH vvarayaNAmayA ya // (sU0160) | vAsAdiH 'kai Na'mityAdi, kati bhadanta! anuvelandhararAjAH prajJaptAH?, bhagavAnAha-gautama! catvAro'nuvelandhararAjA: prajJaptAstadyathA-ka- | uddezaH2 // 313 // 18| koMTakaH 1 kardama: 2 kailAsa: 3 aruNaprabhazca // 'eesi Na'mityAdi, eteSAM bhadanta ! caturNAmanuvelandhararAjAnAM kati AvAsapa- sU0 160 havatA: prajJaptAH?, bhagavAnAha-gautama ! ekaikasya ekaikabhAvena catvAro'nuvelandhararAjAnAmAvAsaparvatA: prajJaptAstadyathA-karkoTako vidyu tprabhaH kailAsa: aruNaprabhazca, karkoTakasya karkoTaka: kaImasya vidyutprabhaH kailAzasya kailAza: aruNaprabhasyAruNaprabha ityarthaH // 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasyottarapUrvasyAM dizi lavaNasamudraM vAcatvAriMzataM hai yojanasahasrANyavagAhya 'atra' etasminnavakAze karkoTakasya bhujagendrasya bhujagarAjasya karkoTako nAmAvAsaparvatakaH prajJaptaH, 'sattarasaeka vIsAI joyaNasayAI' ityAdikA gostUpasyAvAsaparvatasya yA vaktavyatoktA saibehApi ahInAnatiriktA bhaNitavyA, navaraM sarvaratnamaya 4 iti vaktavyaM, nAmanimittacintAyAmapi yasmAJca kSullAkSullikAsu vApISu yAvadvilapatiSu bahUnyutpalAni yAvat zatasahasrapatrANi koMhai TakaprabhANi karkoTakAkArANi tatastAni karkoTakAdIni vyavahiyante tadyogAtparvato'pi karkoTakaH, tathA karkoTakanAmA devastatra p-16||313 // lyopamasthitikaH parivasati tataH karkoTakasvAmitvAtkarkoTakaH, rAjadhAnyapi karkoTasyAvAsaparvatasyottarapUrvasyAM dizi tiryagasaGkhyeyAn | REACMCAMRAKAROCE Jain Education For Private Personal Use Only H ainelibrary.org.
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmin lavaNasamudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya karkoTakAbhidhAnA vijayArAjadhAnIva pratipattavyA / evaM kardama kailAzA ruNaprabhavaktavyatA'pi bhAvanIyA, navaraM jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya lavaNasamudre dakSiNapUrvasyAM kardamako dakSiNApa | rasyAM kailAza: aparottarasyAmaruNaprabhaH, nAmanimittacintAyAmapi yasmAtkardamake AvAsaparvate utpalAdIni kardamakaprabhANi tataH karda - makabhAvanA prAgiva, anyacca kardamake vidyutprabho nAma devaH palyopamasthitikaH parivasati, sa ca svabhAvAd yakSakardamapriyaH, yakSakardamo nAma kuGkumAgurukarpUrakasturikAcandanamelApakaH, uktaJca - "kuGkumAgurukarpUrakastUrIcandanAni ca / mahAsugandhamityuktaM, nAmato yakSakardamam // 1 // tataH prAcuryeNa yakSakardamasambhavAccAsau pUrvapadalope satyabhAmA bhAmetivat kardama ityucyate, kailAze kailAzaprabhANyutpalAdIni kailAzanAmA ca tatra devaH patyopamasthitikaH parivasati tataH kailAza:, evamaruNaprabhe'pi vaktavyaM, karmakArAjadhAnI kardamasyAvAsaparvatasya dakSiNapUrvayA kailAzA kailAzasyAvAsaparvatasya dakSiNAparayA'ruNaprabhA aruNaprabhasyAvAsaparvatasyAparottarayA tiryagasaGkhyeyAna dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmin lavaNasamudre'ruNaprabhArAjadhAnI vijayArAjadhAnIva vAcyA || kahi NaM bhaMte! suTTiyassa lavaNAhivaissa goyamadIve NAmaM dIve paNNatte ?, goyamA ! jaMbuddIve dI maMdaree veersa paJcatthimeNaM lavaNasamuhaM bArasajoyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM. suhiyassa lavaNAhivaissa goyamadIve 2 paNNatte, bArasajoyaNasahassAiM AyAmavikrameNaM - tasaM joyaNasahassAiM nava ya aDayAle joyaNasae kiMcivisesoNe parikkheveNaM, jaMbUdIvateNaM akoNate joyaNAI cattAlIsaM paMcaNautibhAge joyaNassa Usie jalatAo lavaNasamudda jainelibrary.org
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 314 // Jain Education teNaM do kose Usite jalatAo // se NaM egAe ya paramavaraveiyAe egeNaM vaNasaMDeNaM savvato samaMtA tadeva vaNNao donhavi / goyamadIvassa NaM dIvassa aMto jAva bahusamaramaNile bhUmibhAge paNNatte, se jahAnAmae - AliMga0 jAva Asayati / tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhasabhAge ettha NaM suTTiyassa lavaNAhivaissa ege mahaM akIlAvAse nAmaM bhojavihAre paNNatte bATThi joyaNAI addhajoyaNaM uhuM uccatteNaM ekatIsaM joyaNAI kosaM ca vikkhaMbheNaM aNegabhasatasanniva bhavaNavaNNao bhANiyacyo / aikkIlAvAsassa NaM bhojavihArassa aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte jAva maNINaM bhAso / tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha egA maNipeDhiyA paNNattA / sA NaM maNipeDhiyA do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM joyaNabAhalleNaM savvamaNimayI acchA jAva paDirUvA // tIse NaM maNipeDhiyAe Bar ettha NaM devasayaNijje paNNatte vaNNao // se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuJcati - goyamadIve NaM dIve?, tattha 2 tahiM 2 bahUI uppalAI jAva goyamappabhAI se eeNadveNaM goyamA ! jAva Nice / kahiNaM bhaMte! suTThiyassa lavaNAhivaissa suTTiyA NAmaM rAyahANI paNNattA ?, goyamadIvassa paJcatthimeNaM tiriyamasaMkhejje jAva aNNaMmi lavaNasamudde vArasa joyaNasahassAI ogAhittA, evaM taheva savvaM yavvaM jAva sutthie deve // ( sU0 161 ) 3 pratipattau gautama dvIpaH uddezaH 2 sU0 161 // 314 // w.jainelibrary.org
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! susthitasya lavaNAdhipasya gautamadvIpo nAma dvIpa: prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama! jambUdvI | pasya pazcimAyAM dizi lavaNasamudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAjhAtrAntare susthitasya lavaNAdhipasya gautamadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, dvA| daza yojanasahasrANyAyAmaviSkambhAbhyAM, saptatriMzad yojanasahasrANi nava cASTAcatvAriMzAni kiJcidvizeSonAni parikSepeNa, 'jaMbadIvaMteNa'miti jambUdvIpadizi 'arDkonanavatIni' arddhamekonanavateryeSAM tAni advaikonanavatIni sArdrASTAzItisaGkhyAnIti bhAvaH, yojanAni catvAriMzataM ca paJcanavatibhAgAna yojanasya 'jalAntAt' jalaparyantAdUrddhamucchritaH, etAvAn jalasyopari prakaTa ityarthaH,18 'lavaNasamudrAnte' lavaNasamudradizi dvau kozI jalAntAducchritI, dvAveva krozau jalasyopari prakaTa ityarthaH // 'se NamityAdi, sa ekayA padmavaravedikayA ekena vanaSaNDena sarvataH samantAtsaMparikSiptaH, dvayorapi varNanaM prAgvat / tasya ca gautamadvIpasyopari bahusamara-19 maNIyabhUmibhAgavarNanaM prAgvad yAvattuNAnAM maNInAM ca zabdavarNanaM vApyAdivarNanaM yAvadvahavo vAnamantarA devA Asate zerate yAvadviharantIti / tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'tra susthitasya lavaNAdhipasya yogyo mahAnekaH 'atikkIlAvAsaH' a-14 tyartha krIDAvAso nAma bhaumeyabihAraH prajJaptaH, sArddhAni dvApaSTiryojanAnyUrddha mustvena ekatriMzataM ca yojanAni krozamekaM ca viSkambhena | 'aNegakhaMbhasayasanniviDe' ityAdi bhavanavarNanamullocavarNanaM bhUmibhAgavarNanaM ca prAgvat / tasya ca bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge, atra mahatyekA maNipIThikA prajJatA, sA yojanamAyAmaviSkambhAbhyAM arddhayojanaM bAhalyena sarvAtmanA maNimayI acchA yAvatpratirUpA / 'tIse Na'mityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari devazayanIyaM, tasya varNaka uparyaSTASTamaGgalakAdikaM ca prAgvat // |nAmanimittaM pipRcchiparAha-se keNadeNa'mityAdi, atha 'kenArthena kena kAraNena evamucyate-gautamadvIpo nAma dvIpaH?, bhagavA 39-ASSACC Jan Education Inter For Private Personel Use Only REnelibrary.org
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ *OM 3 pratipattI jambUgatacandrasUrya kA dvIpAH uddezaH2 sU0162 zrIjIvA-15 nAha-gautamadvIpasya zAzvatamidaM nAmadheyaM na kadAcinnAsIdityAdi prAgvat / pustakAntareSu punarevaM pAThaH-goyamadIve NaM dIve tattha jIvAbhi tattha tahiM tahiM bahUI uppalAI jAva sahassapattAI goyamappabhAI goyamavannAI goyamavaNNAbhAI' iti, evaM prAgvad bhAvanIyaH / susthimalayagi- tazcAtra lavaNAdhipo maharddhiko yAvatpalyopamasthitikaH parivasati, sa ca tatra caturNA sAmAnikasahasrANAM yAvatpoDazAnAmAtmarakSaka devasahasrANAM gautamadvIpasya susthitAyAzca rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM vAnamantarANAM devAnAM devInAM cAdhipatyaM yAvadviharati, tata | evameva zAzvatanAmatvAt , pAThAntare tadgatAni utpalAdIni gautamaprabhANIti gautamAnIti prasiddhAni tatastadyogAttathA, tadadhipatigautamAdhipatiriti prasiddha iti sAmarthyAdeSa gautamadvIpa iti / upasaMhAramAha-se teNaDeNa mityAdi gatArtham / / samprati jambUdvI. pagatacandrasatkadvIpapratipAdanArthamAha-- kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIvagANaM caMdANaM caMdadIvA NAma dIvA paNNattA?, goyamA! jaMbUddIve 2 maMdarassa pavvayassa puracchimeNaM lavaNasamudaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM jaMbUdIvagANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaM dIvA papaNattA, jaMbuddIvaMteNaM addhakoNaNaui joyaNAiM cattAlIsaM paMcANautiM bhAge joyaNassa UsiyA jalaMtAto lavaNasamudaMteNaM do kose UsitA jalaMtAo, bArasa joyaNasahassAiM AyAmavikkhaMbheNaM, sesaM taM ceva jahA gotamadIvassa parikvevo paumavaraveDyA patteyaM 2 vaNasaMDapari0 doNhavi vaNNao bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA jAva joisiyA devA AsayaMti / tesi NaM bahusamaramaNije bhUmibhAge pAsAyavaDeMsagA bAvahi joyaNAI bahuma COCCASCCCANCY Jain Education For Private Personel Use Only v ainelibrary.org
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCORDINARMADAGX jjha0 maNipeDhiyAo do joyaNAI jAva sIhAsaNA saparivArA bhANiyavvA taheva aho, goyamA! bahusu khuDDAsu khuDDiyAsu bahaI uppalAI caMdavaNNAbhAI caMdA ettha devA mahiDDIyA jAva paliovamadvitIyA parivati, te NaM tattha patteyaM patteyaM cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAva caMdadIvANaM caMdANa ya rAyahANINaM annesiM ca bahUNaM jotisiyANaM devANaM devINa ya Ahe vaccaM jAva viharaMti, se teNaTeNaM goyamA! caMdaddIvA jAva NicA / kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIvagANaM caMdANaM caMdAo nAma rAyahANIo paNNattAo?, goyamA! caMdadIvANaM purathimeNaM tiriyaM jAva aNNaMmi jaMbUhIve 2 bArasa joyaNasahassAI ogAhittA taM ceva pamANaM jAva emahiDIyA caMdA devA 2 // kahi NaM bhaMte! jaMbuddIvagANaM sUrANaM mUradIvA NAmaM dIvA paNNatA?, goyamA! jaMbUddIve 2 maMdarassa pabbayassa pacatthimeNaM lavaNasamuI vArasa joyaNasahassA ogAhittA taM ceva uccattaM AyAmavikkhaMbheNaM parikkhevo vediyA vaNasaMDA bhUmibhAgA jAva AsayaMti pAsAyavaDeMsagANaM taM ceva pamANaM maNipeDhiyA sIhAsaNA saparivArA aTTho uppalAiM sUrappabhAI sUrA ettha devA jAva rAyahANIo sakANaM dIvANaM pacatyimeNaM aNNaMmi jaMvRddIce dIve sesaM taM ceva jAva sUrA devA // (sU0 132) kahiNaM bhaMte! abhitaralAvaNagANaM caMdANaM caMdadIvA NAma dIvA papaNattA?, goyamA! jaMbUddIve 2 maMdarassa pavvayasta purathimeNaM lavaNasamudaM bArasa joyaNa -AGARSANGACASSRXNXX - Jain Education Inter For Private & Personel Use Only A ainelibrary.org
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipatto mAlavaNagata candrasUryadvIpAdi uddezaH2 sU0163 // 316 // 4-0RROGRAM sahassA ogAhittA etya NaM abhitaralAvaNagANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaM dIvA paNNatA. jahA jaMbuddIvagA caMdA tahA mANiyabvA Navari rAyahANIo aNNaMmi lavaNe sesaM taM ceva / abhitaralAvaNagANaM sUrANavi lavaNasamudaM vArasa joyaNasahassAI taheva savvaM jAva raayhaanniio|| kahiNaM bhaMte! bAhiralAvaNagANaM caMdANaM caMdadIvA paNNattA?, goyamA! lavaNassa samassa parathimillAo vediyaMtAo lavaNasamuI pacatthimeNaM vArasa joyaNasahassA ogAhittA prastha bAhiralAvaNagANaM caMdadIvA nAma dIvA paNNattA dhAyatisaMDadIvaMteNaM addhakoNaNavatijoyaNAIcattAlIsaM ca paMcaNautibhAge joyaNassa UsitA jalaMtAto lavaNasamudaMteNaM do kose U. sitA bArasa joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM paumavaraveiyA vaNasaMDA bahasamaramaNijA bhamibhAgA maNipeDhiyA sIhAsaNA saparivArA so ceva aTTho rAyahANIo sagANa dIvANaM purasthimeNaM tiriyamasaM0 aNNami lavaNasamudde taheva savvaM / kahi NaM bhaMte! bAhiralAvaNagANaM sarAgaM sUradIvA NAmaM dIvA paNNatA? goyamA! lavaNasamuddapacatthimillAto vediyaMtAo lavaNasamudaM purathimeNaM bArasa joyaNasahassAI dhAyatisaMDadIvaMteNaM aDhekUNaNautiM joyaNAIcattAlIsaM ca paMcanautibhAge joyaNassa do kose UsiyA sesaM taheva jAva rAyahANIo sagANaM dIvANaM paJcatthimeNaM tiriyamasaMkheje lavaNe ceva bArasa joyaNA taheva savvaM bhANiyabvaM // AACANCCC Jain Education Intern ALSinelibrary.org
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sU0163) kahi NaM bhaMte! dhAyatisaMDadIvagANaM caMdANaM caMdadIvA paNNattA?, goyamA! dhAyatisaMDassa dIvassa purathimillAo vediyaMtAo kAloyaM NaM samuI bArasa joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM dhAyatisaMDadIvANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaM dIvA paNNattA, savvato samaMtA do kosA UsitA jalaMtAo yArasa joyaNasahassAI taheva vikkhaMbhaparikkhevo bhUmibhAgo pAmA yavaDiMsayA maNipeDhiyA sIhAsaNA saparivArA aTTho taheva rAyahANIo, sakANaM dIvANaM parathimeNaM aNNaMmi dhAyatisaMDe dIve sesaM taM ceva, evaM sUradIvAvi, navaraM dhAyahasaMDassa dIvana pacatthimillAto vediyaMtAo kAloyaM NaM samudaM vArasa joyaNa taheva savvaM jAva rAyahANIo sUrANaM dIvANaM paJcatthimeNaM apaNami dhAyaisaMDe dIve savvaM taheva // (sU0 164 ) kahi bhaMte ! kAloyagANaM caMdANaM caMdadIvA paNNattA?, goyamA! kAloyasamudassa puracchimillAo vediyaMtAo kAloyapaNaM samudaM pacatthimeNa pArasa joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM kAloyagacaMdAcaM. dadIvA savvato samaMtA do kosA UsitA jalaMtAto sesaM taheva jAva rAyahANIo mamA dIva0 puracchimeNaM aNNaMmi kAloyagasamuhe vArasa joyaNA taM ceva savvaM jAva caMdA devA sUrANavi, NavaraM kAloyagapaJcasthimillAto vediyaMtAto kAloyasamuddapuracchimeNaM vArasa jo hassAiM ogAhittA taheva rAyahANIo sagANaM dIvANaM paJcatthimeNaM aNNaMmi kAloyagasamuhe ta 49550-SCRECARDAMOCOCCR-5 Jain Education inte For Private Personal Use Only S ainelibrary.org
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 317 // Jain Education puktra heva savvaM / evaM putrakharavaragANaM caMdrANaM pukkharavarassa dIvassa purathimillAo vediyaMtAo rasamudaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA caMdadIvA aNNaMmi pukakharavare dIve rAyahANIo tadeva / evaM sUrANavi dIvA pukkharavaradIvassa pacatthimillAo vediyaMtAo pukkharodaM samuhaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA taheva savvaM jAva rAyahANIo dIvilagANaM dIve samuhagANaM samudde caiva gANa abhitarapAse egANaM bAhirapAse rAyahANIo dIvillagANaM dIvesu samuhagANaM samuddesu sariNAmatesu (sU0 165 ) ime NAmA aNugaMtavvA, jaMbuddIve lavaNe dhAyai kAloda khare varuNe / khIra ghaya ikkhu[varo ya]gaMdI aruNavare kuMDale ruyage // 1 // AbharaNavatthagaMdhe uppalatilateya puDhavi NihirayaNe / vAsaharadahanaIo vijayA vakkhArakampiMdA // 2 // puramaMdaramAvAsA kUDA NakkhatacaMdrasUrA y| evaM bhANiyavvaM // ( sU0 136 ) 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi / ke bhadanta ! jambUdvIpagatayorjambUdvIpa satkayozcandrayozcandradvIpo nAma dvIpo prajJaptau ?, bhagavAnAha - 'goyametyAdi sarva gautamadvIpavatparibhAvanIyaM, navaramatra jambUdvIpasya pUrvasyAM dizIti vaktavyaM, tathA prAsAdAvataMsako vaktavyaH, tasya cAyAmAdipramANaM tathaiva nAmanimittacintAyAmapi yasmAtsulikAvApyAdiSu bahUni utpalAdIni yAvatsahasrapatrANi candraprabhANi candravarNAni, candrau ca jyotipendrI jyotiparAjI maharddhikau yAvatpatyopamasthitiko parivasataH, tau candro pratyekaM caturNI sAmAnikasahasrANAM catasRNAmapramahiSINAM saparivArANAM tisRNAM parpadAM saptAnAmanIkAnAM saptAnAmanIkAdhipatInAM poDazAnAmAtmarakSakadeva sahasrANAM svasya 3 pratipattau dhAtakIkAlodaca ndrasUryadvIpAdi : uddezaH 2 sU0 164165 dvIpasa mudrAH sR0 166 // 317 // ww.jainelibrary.org
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intern svasya candradvIpasya svasyAzcandrAbhidhAnAyA rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM jyotiSANAM devAnAM devInAM cAdhipatyaM yAvadviharataH / tatastotpalAdInAM candrAkAratvAccandravarNatvAJcandradevasvAmikatvAcca to candradvIpoM iti candrAbhidhe ca rAjadhAnyau tayozcandradvIpayo: pUrvasyAM dizi tiryagasaGkhyeyAn dvIpasamudrAn vyativrajyAnyasmin jambUdvIpe dvIpe dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya vijayArAjadhAnIsadRzyau vaktavye / evaM jambUdvIpagatasUrasatkasUrya dvIpAvapi vaktavyau, navaraM jambUdvIpasya pazcimAyAM dizi enameva lavaNasamudramavagAhya vaktavyaM, rAjadhAnyAvapi svakadvIpayoH pazcimAyAM dizi anyasmin jambUdvIpe vaktavye, zeSaM sarva candradvIpavadbhAvanIyaM navaraM candrasthAne sUryagrahaNamiti // samprati lavaNasamudragatacandrAdityadvIpa vaktavyatAmAha -- 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNe bhavau lAvaNika abhyantarau ca to lAvaNikau ca abhyantaralAvaNikau zikhAyA arvAkcAriNAvityarthaH tayoH sUtre dvitve'pi bahuvacanaM prAkRtatvAt zeSaM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jambUdvIpasya pUrvasyAM dizi enameva lavaNasamudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya 'atra' etasminnavakAze abhyantaralAvaNikayozcandrayozcandradvIpo nAma dvIpo vaktavyau, ityAdi jambUdvIpagatacandrasatkacandradvIpavanniravazeSaM vaktavyaM, navaramatra rAjadhAnyau svakI - yayopayoH pUrvasyAM dizi anyasmin lavaNasamudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAhA veditavye / evamabhyantaralAvaNika sUryasatkasUryadvIpAvapi vaktavyau, navaraM tau jambUdvIpasya pazcimAyAM dizi enameva lavaNasamudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya vaktavyau, rAjadhAnyAvapi svakIyayoH dvIpayoH pazcimAyAM dizi anyasmin lavaNasamudre dvAdazaH yojanasahasrANyavagAhyeti / 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ke bhadanta ! bAhyalAvaNikayozcandrayozcandradvIpo nAma dvIpo prajJaptau ?, bAhyalAvaNiko nAma lavaNasamudre zikhAyA bahizcAriNau candro, bhagavAnAha - gautama ! lavaNasamudrasya pUrvasmAdvedikAntAdavag lavaNasamudraM pazcimadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyAtra bAhyalAvaNikayozcandrayozca inelibrary.org
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA rIyAvRttiH // 318 // ndradvIpo nAma dvIpa prajJaptau tau ca dhAtakIpaNDadvIpAntena- dhAtakIpaNDadvIpadizi arkaikonanavatiyojanAni catvAriMzataM ca paJcanavatijIvAbhi0 4 bhAgAn yojanasyodakAdUrddhamucchrito lavaNasamudradizi dvau kozau, zeSavaktavyatA'bhyantaralAvaNika candradvIpavadvaktavyA, atrApi ca rAjamalayagi- dhAnyau svakIyayodvapiyoH pUrvasyAM tiryagasaGkhyeyAn dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmin lavaNasamudre vaktavye, evaM bAhya lAvaNika sUryasatka sUryadvIpAvapi vaktavyau, navaramatra lavaNasamudrasya pazcimAd vedikAntAlavaNasamudraM pUrvasyAM dizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyeti va 2 ktavyaM, rAjadhAnyAvapi svakayopayoH pazcimAyAM dizi anyasmin lavaNasamudre iti // samprati dhAtakIpaNDagata candrAdityadvIpavaktavya4 tAmabhidhitsurAha - 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! dhAtakIpaNDadvIpagatAnAM candrANAM tatra dvAdaza candrA iti bahuvacanaM, candradvIpA nAma dvIpA : prajJaptA: ?, bhagavAnAha - gautama ! dhAtakIpaNDasya dvIpasya pUrvasyAM dizi kAlodaM samudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyA dhAtakIpaNDagatAnAM candrANAM candradvIpA nAma dvIpAH prajJaptAH, te ca jambUdvIpagata candrasatkacandradvIpavadvaktavyAH, navaraM te sarvAsu dikSu jalAdUrddha dvau krozau ucchritau iti vaktavyaM tatra pAnIyasya sarvatrApi samatvAd, rAjadhAnyo'pi teSAM svakIyAnAM dvIpAnAM pUrvatastiryagasaGkhyeyAna dvIpasamudrAn vyativrajyAnyasmin dhAtakIpaNDe dvIpe dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya vijayArAjadhAnIvadvaktavyAH, evaM dhAtakIpaNDagatasUrya satkasUryadvIpA api vaktavyAH, navaraM dhAtakIpaNDasya pazcimAntAdvedikAntAtkAlodasamudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya vaktavyAH, rAjadhAnyo'pi svakIyAnAM sUradvIpAnAM pazcimadizi anyasmin dhAtakIpaNDe dvIpe zeSaM tathaiva // samprati kAlodasamudragatacandrAdityasatkadvIpavaktavyatAM pratipipAdayiSurAha - 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, 'kAloyagANa' mityAdi, va bhadanta ! 'kAlodagAnAM' kAlodasamudrasatkAnAM candrANAM candradvIpA nAma dvIpA: prajJaptAH ?, bhagavAnAha - gautama ! kAlodasamudrasya pUrvasmAd vedikAntA Jain Education 3 pratipattau candrasUryadvIpAdiH uddezaH 2 sU0 166 // 318 // w.jainelibrary.org
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 54 Jain Education Inter kAlodasamudraM pazcimadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyAtra kAlodasamudragatacandrANAM candradvIpAH prajJaptAH, te ca sarvAsu dikSu jalAdUrddha dvau dvau krozAvucchritau, zerpA tathaiva / rAjadhAnyo'pi svakIyAnAM dvIpAnAM pUrvasyAM dizi tiryagasaGkhyeyAn dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmin kAlodasamudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya vijayArAjadhAnIbadvaktavyAH / evaM kAlodgatasUryasatkasUryadvIpA api vaktavyAH, navaraM kAlodasamudrasya pazcimAntAdvedikAntAtkAlodasamudraM pUrvadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyeti vaktavyaM, rAjadhAnyo'pi svakI - yAnAM dvIpAnAM pazcimadizi anyasmin kAlodasamudre, zerpA tathaiva / evaM puSkaravaradvIpagatAnAM candrANAM puSkaravaradvIpasya pUrvasmAdvedikA - ntAtpuSkarodasamudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya dvIpA vaktavyAH, rAjadhAnyaH svakIyAnAM dvIpAnAM pazcimadizi tiryagasaGghayeyAna dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmina puSkaravaradvIpe dvAdaza yojana sahasrANyavagAhya, puSkaravaradvIpagatasUryANAM dvIpAH puSkaravaradvIpasya pazcimAntAdvedikAntAtpuSkaravara samudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya pratipattavyAH, rAjadhAnyaH punaH svakIyAnAM dvIpAnAM pazcimadizi tiryagasaGkhyeyAna dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmina puSkaravaradvIpe dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya, puSkaravara samudragatacandrasatkacandradvIpAH puSkaravarasamudrasya pUrvasmAdvaidikAntAtpazcimadizi dvAdaza yojana sahasrANyavagAhya pratipattavyAH, rAjadhAnya: svakIyAnAM dvIpAnAM pUrvadizi tiryagasameyAna dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmina puSkaravara samudre dvAdaza yojanasahasrebhyaH parataH puSkaravarasamudragata sUryasatkasUryadvIpA: puSkaravarasamudrasya pazcimAntAdvedikAntAtpUrvato dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya, rAjadhAnyaH punaH svakIyAnAM dvIpAnAM pazcimadizi tigasakhyeyAna dvIpasamudrAn vyativrajyAnyasmin puSkarodasamudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya pratipattavyAH / evaM zeSadvIpagatAnAmapi candrANAM candradvIpagatAtpUrvasmAdvedikAntAdanantare samudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya vaktavyAH, sUryANAM sUryadvIpA : svasvadvIpagatAtpa jainelibrary.org
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- zcimAntAdvedikAntAdanantare samudre, rAjadhAnyazcandrANAmAlIyacandradvIpebhya: pUrvadizi anyasmina sadRzanAmake 2 dvIpe, sUryANAmapyA-3 pratipanI jIvAbhi mIyasUryadvIpebhyaH pazcimadizi tasminneva sadazanAmake'nyasmina dvIpe dvAdaza yojanasahamebhyaH parataH, zeSasamudragatAnAM tu candrANAM| devadvIpAmalayagi-18|candradvIpA: svasvasamudrasya pUrvasmAdvedikAntAtpazcimadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya, sUryANAM tu svasvasamudrasya pazcimAntAdvedikA- dicandrasUrIyAvRttiH tAtpUrvadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya, candrANAM rAjadhAnya: svasvIpAnAM pUrvadizi anyasmina sadRzanAmake samudre, sUryANAM yadvIpAH rAjadhAnyaH svasvadvIpAnAM pazcimadizi, kevalamapretanazeSadvIpasamudragatAnAM candrasUryANAM rAjadhAnyo'nyasmina sadazanAmake dvIpe samudre || uddezaH 2 // 319 // vA'tane vA pazcAttane vA pratipattavyA nAvetana evAnyathA'navasthAprasakte: / / etacca devadvIpAdAk sUryavarAbhAsaM yAvad', devadvIpAdipu 8 sU0167 tu rAjadhAnI: prati vizeSastamabhidhitsurAha kahiNaM maMte ! devadIvagANaM caMdANaM caMdadIvA NAma dIyA papaNattA?, goyamA! devadIvassa devodaM samudaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA teNeva kameNa purathimillAo beiyaMtAo jAva rAyahANIo sagANaM dIvANaM purathimeNaM devaddIvaM mamuhaM asaMkhejAI joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM devadIvayANaM caMdANaM caMdAo NAmaM rAyahANIo paNNattAo, sesaM taM ceva, devadIvacaMdA dIvA, evaM sUrANavi, NavaraM paJcathimillAo vediyaMtAo pacatthimeNaM ca mANitavvA, taMmi ceva samudde // kahi NaM bhaMte ! devasamuddagANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaM dIvA paNNattA?, goyamA! devodagassa samu // 319 // igassa purathimillAo vediyaMtAo devodagaM samudaM pacatthimeNaM bArasa joyaNasahassAI teNeva lain Education For Private Personel Use Only U jainelibrary.org
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In kameNaM jAva rAyahANIo sagANaM dIvANaM paJcatthimeNaM devodagaM samudaM asaMkhejjAI joyaNasahassAiM ogAhittA ettha NaM devodagANaM caMdrANaM caMdAo NAmaM rAyahANIo paNNattAo, taM caiva savvaM, evaM sUrANavi, Navari devodagassa paJcatthimillAto vetiyaMtAto devodagasamudaM puratthimeNaM bArasa atruehassA ogAhittA rAyahANIo sagANaM 2 dIvANaM puratthimeNaM devodagaM samudde asaMkhejAI joyaNasahassAI | evaM NAge jakkhe bhUtevi ca dIvasamudANaM / kahi NaM bhaMte! sayaMbhUradIvagANaM caMdrANaM caMdradIyA NAmaM dIvA paNNattA ?, sayaMbhuramaNassa dIvassa purathimilA to vetiyaMtAto sayaMbhuramaNodagaM samuhaM vArasa joSaNalahassAI taheva rAyahANIo sagANaM 2 dIvANaM purasthameNaM sarvabhUramaNodanaM samudaM purandhimeNaM asaMkhejAI joyaNa0 taM veva, evaM sUrANavi, sarvapacamAto vediyaMtAo rAhANIo sakANaM 2 dIvANaM paJcatthimilANaM saMbhuramaNodaM samudaM asaMkhejA 0 sesaM taM caiva / kahi NaM bhaMte! sayaMbhUramaNasamuhakANaM caMdrANaM, sayaMrayaNassa mussa purasthimilAo vetiyatAto sasuramaNaM samupacasthimeNaM vArasa joyaNasahassAI ogAhittA, sesaM taM ceva / evaM surANavi, sayaMbhuramaNassa paJcatthimillAo sayaMbhuramaNodaM samudaM puratthimenaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA rAyahANIo sagANaM dIvANaM purAtthimeNaM sayaMbhuramaNaM samuhaM asaMkhejAI joyaNasahassAI ogAhittA, ettha NaM sarvabhuramaNa jAva sUrAdevA w.jainelibrary.org
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH CCC-% -OCOCCARROCRACOCCOLA5% ||(suutrN 167) atthiNaM bhaMte! lavaNasamudde velaMdharAti vA NAgarAyA khannAti vA agyAti vA siMhAti vA vijAtI vA hAsavaddIti?, haMtA asthi / jahA NaM bhaMte ! lavaNasamudde asthi velaMdharAti vANAgarAyA agghA siMhA vijAtI vA hAsavaTTIti vA tahA NaM bAhirateuvi samuddesu asthi velaMdharAi vA NAgarAyAti vA agghAti vA sIhAti vA vijAtIti vA hAsakaTTIti vA?, yo tiNaDhe smjhe| (sUtraM 168) lavaNe NaM maMte! samudde kiM Usitodage kiM patthaDoDage kiM khubhiyajale ki abhiya. jale?, goyamA! lavaNeNaM samudde Usiodage no patthaDodagesubhivajale no akkhubhiyajale / jahA NaM bhaMte! lavaNe samudde ositor3age no patthaDodage khubhidhajale no akkhubhiyajale tahA NaM vAhiragA samuhA ki asiodagA patthaDodayA khabhiyajalA makkhubhiyajalA?, goyamA! bAhiragA samuddA no ussitodagA patthaDodagA no khubhiyajalA akkhubhiyajalA puNNA puNNappamANA voladRmANA bosahamANA samabharaghaDatAe ciTThati / asthi NaM bhaMte! lavaNasamudde bahavo orAlA balAhakA saMseyaMti saMmucchaMti vA vAsaM vAsaMti vA?, haMtA asthi / jahA NaM bhaMte ! lavaNasamuhe bahave orAlA balAhakA saMseyaMti saMbhucchaMti vAsaM vAsaMti vA tahA NaM bAhiraesuvi samuddesu bahave orAlA balAhakA saMseyaMti saMmucchaMti vAsaM vAsaMti?, No tiNaDhe samaDhe, se keNa? NaM bhaMte! evaM vucati bAhiragA NaM samuddA puNNA puNNappamANA volahamANA vosahamANA samabharaghaDiyAe pratipattI halavaNe ve. landharAdyAH ucchritodatvAdi ca uddezaH2 / sU0 168. DOC // 320 // Jain Education Inter For Private Personal Use Only D inelibrary.org
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte citi, goyamA ! bAhiraesa NaM samuddesu bahave udagajoNiyA jIvA ya poggalA ya udgattAe kati vikarmati cayaMti uvacayaMti, se teNaTTeNaM evaM buccati - bAhiragA samuddA puNNA puNNa0 jAva samabharaghaDattAeM citi // ( sU0 169 ) 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi ke bhadanta ! devadvIpagAnAM candrANAM candradvIpA nAma dvIpAH prajJatA: ?, bhagavAnAha - gautama! devadvIpasya pUrvasmAdvedikAntAd devodaM samudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya atrAntare devadvIpagAnAM candrANAM candradvIpA : prajJaptA ityAdi prAgvat, rAjadhAnyaH svakIyAnAM candradvIpAnAM pazcimadizi tameva devadvIpamayeyAni yojana sahasrANyavagAhyAtrAntare devadvIpagAnAM candrANAM candrA nAma rAjadhAnyaH prajJaptAH, tA api vijayArAjadhAnIvadvaktavyAH // 'kahi NaM bhaMte!" ityAdi, ka bhadanta ! devadvIpagAnAM sUryANAM sUryadvIpA nAma dvIpA : prajJatA: ?, bhagavAnAha - gautama ! devadvIpasya pazcimAntAdvedikAntAd devodaM samudraM dvAdaza yojanasahasrANyabagAhyetyAdi / rAjadhAnyaH svakIyAnAM sUrya dvIpAnAM pUrvasyAM dizi tameva devadvIpamasayeyAni yojana sahasrANyavagAhyetyAdi // 'kahi bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta devasamudrANAM candrANAM candradvIpA nAma dvIpA: prajJaptA: ?, gautama ! devodasya samudrasya pUrvasmAdvedikAntAdebodakaM samudraM pazcimadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyAntrAntare devodasamudragAnAM candrANAM candradvIpAH prajJaptAste ca prAgvat / rAjadhAnyaH svakIyAnAM candradvIpAnAM pazcimadizi devodakaM samudramasoyAni yojana sahasrANyavagAhyAtrAntare vaktavyAH, devodakasamudragAnAM sUryANAM sUryadvIpA devodakasya samudrasya pazcimAntAdvedikAntAd devodakaM samudraM pUrvadizi dvAdaza yojana sahasrANyavagAhyAtrAntare vaktavyAH, rAjadhAnyo'pi svakIyAnAM sUryadvIpAnAM pUrvadizi devodakaM samudramasoyAni yojana sahasrANyavagAhya evaM nAgayakSabhUta svayambhUramaNa ainelibrary.org
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- dvIpasamudracandrAdityAnAmapi vaktavyaM, dvIpagatAnAM candrAdityAnAM candrAdityadvIpA anantarasamudre, samudragatAnAM tu svasvasamudra eva, 3 pratipanau jIvAbhirAjadhAnyo dvIpagatAnAM candrAdityAnAM svasvadvIpe, samudragatAnAM svaskhasamudre, Aha ca mUlaTIkAkAro'pi-"evaM zeSadvIpagatacandrAdi-16 candrasUryamalayagi- tyAnAmapi dvIpA anantarasamudreSvavagantavyAH, rAjadhAnyazca teSAM pUrvAparato'saGkhyeyAna dvIpasamudrAna gatvA tato'nyasmin sadRzanAni / | dvIpAdi rIyAvRttiHdvIpe bhavanti, anyAnimAna paJca dvIpAna muktvA devanAgayakSabhUtasvayambhUramaNAkhyAna , na teSu candrAdityAnAM rAjadhAnyo'nyasmin 61 uddezaH2 dvIpe, api tu svasminneva pUrvAparato vedikAntAdasayeyAni yojanasahasrANyavagAhya bhavantIti," iha bahudhA sUtreSu pAThabhedAH parame- sU0 169 // 321 // tAvAneva sarvatrApyartho'narthabhedAntaramityetadvyAkhyAnusAreNa sarve'pyanugantavyA na mogdhavyamiti // 'atthi NaM bhaMte !' ityAdi, santi bhadanta ! lavaNasamudre velandharA iti vA nAgarAjAH, agghA iti vA khannA iti vA sIhA iti vA jAi iti vA ?, agghAdayo matsyaka chapavizeSAH, Aha ca cUrNikRt-'agghA khannA sIhA vijAI iti macchakacchabhA" iti, hasvavRddhI jalasyeti gamyate iti, bhagavAnAha -gautama santi / 'jahA NaM bhaMte! lavaNasamudde velaMdharA iti vA' ityAdi pAThasiddham / / 'lavaNe NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH kimucchritodakaH prastaTodaka:-prastaTAkAratayA sthitamudakaM yasya sa tathA, sarvata: samodaka iti bhAvaH, kSubhitaM jalaM yasya sa kSubhitajalastatpratiSedhAdakSubhitajala: ?, bhagavAnAha-gautama! ucchritodako na prastaTodakaH kSubhitajalo nAkSubhitajalaH // 'jahA NaM bhaMte !' ityAdi, yathA bhadanta ! lavaNasamudra ucchritodaka ityAdi tathA bAhyA api samudrAH kimucchritodakAH prastaTodakAH kSubhitajalA | anubhitajalA:?, bhagavAnAha-gautama! bAhyAH samudrA na ucchritodakAH kintu prastaTodakAH sarvatra samodakatvAt , tathA na kSubhitajalA: kintvakSubhitajalA: kSobhahetupAtAlakalazAdyabhAvAt , kintu te pUrNAH, tatra kiJciddhInamapi vyavahArataH pUrNa bhavati tata Aha Jain Education in Ramainelibrary.org
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNapramANAH svapramANaM yAvajalena pUrNA iti bhAvaH, 'vosaTTamANA' paripUrNabhRtatayA uljhuThanta iveti bhAvaH, 'volaTTamANA' iti vizeSaNa | ulluTThanta ivetyarthaH 'samabharaghaDatAe ciTThati' iti sama-paripUrNo bharo-bharaNaM yasya sa samabharaH paripUrNabhRta ityarthaH sa cAsau ghaTazca samabharaghaTastadbhAvastattA tayA samabhRtaghaTa iva tiSThantIti bhAvaH // 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, asyetad bhadanta ! lavaNa samudre 'orAlA "balAhakA' udArA meghAH saMsvidyante' saMmUrcchanAbhimukhIbhavanti, tadanantaraM saMmUrchanti, tato 'varSa' pAnIyaM varSanti ?, bhagavAnAha hanta ! asti / 'jahA NaM bhaMte ! lavaNasamudde' ityAdi pratItam / / 'se keNaDhaNa'mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate bAhyAH samudrAH pUrNAH pUrNapramANA: ? ityAdi prAgvat , bhagavAnAha-gautama ! bAhyepu samudreSu vahava udakayonikA jIvA: pudgalAzcodakatayA 'apanAmanti' gacchanti 'vyutkrAmanti' utpadyante, eke gacchantyanye utpadyanta iti bhAvaH, tathA 'cIyante' cayamupagacchanti 'u-18 kApacIyante' upacayamAyAnti, etaca pudgalAna prati draSTavyaM, pudgalAnAmeva cayopacayArthaprasiddheH, 'se eeNadveNa'mityAdyupasaMhAravAkyaM pratItaM // sampratyudvedhaparivRddhiM cicintayipuridamAha lapaNe NaM te! samudde kevatiyaM uvyehaparivaTTIte paNNate?, goyanA! lavaNassa NaM samuhassa ubhaopAsiMpaMcAgauti 2 padese gaMtA padesaM ubvehaparivuDIe papaNatte, paMcANauti 2 vAlaggAI gaMtA bAlagaM ubehaparivuDIe paNNatte, pa0 likkhAo gaMtAlikkhA uvvehapari0 paMcANauda javAo javamajjhe aMgulavihatthirayaNIkucchI dhaNu [ubehaparivuDDIe] gAuyajoyaNajoyaNasatajoyaNasahassAI gaMtA joyaNasahassaM uvvehaparivaDDIe // lavaNe bhaMte ! samudde kevatiyaM ussehaparivuDIe paNNatte?, Join Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAH zrIjIvA- goyamA! lavaNassa NaM samudassa ubhaopAsiM paMcANauti padese gaMtA solasapaese ussehapariva- 63 pratipatto jIvAbhi0 DDIe papaNatte, goyamA! lavaNassaNaM samudassa eeNeva kameNaM jAva paMcANauti 2 joyaNasahassAI lavaNe 7. malayagi- gaMtA solasa joyaNasahassAI ussedhaparivuDDie paNNatte // (sU. 170) vedhotsedhau rIyAvRttiH / 'lavaNe NaM bhaMte ! samudde' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH 'kiyat' kiyanti yojanAni yAvad udvedhaparivRddhyA prajJaptaH ?. kimuktaM uddezaH bhavati ?-jambUdvIpavedikAntAllavaNasamudravedikAntAcArabhyobhayato'pi lavaNasamudrasya kriyanti yojanAni yAvat mAtrayA mAtrayA udvedha-lAsU0 170 // 322 // parivRddhiriti, bhagavAnAha-gautama! lavaNasamudre ubhayoH pArzvayorjambUdvIpavedikAntAllavaNasamudravedikAntAccArabhyetyarthaH paJcanavatiprade-1 zAn gatvA pradeza udvedhaparivRddhyA prajJaptaH, iha pradezastrasareNvAdirUpo draSTavyaH, pavanavati vAlAgrANi gakhaikaM vAlAgramudvedhaparivRddhayA 15 hAprajJaptaM, evaM likSAyavamadhyAgulavitastiravikukSidhanurgavyUtayojanayojanazatasUtrANyapi bhAvanIyAni, paJcanavati yojanasahasrANi gatvA | yojanasahasramudvedhaparivRddhayA prajJaptaM, trairAzikabhAvanA caivaM yojanAdipu draSTavyA, ihobhayato'pi paJcanavatiyojanasahasraparyante yojana8sahasramavagAhena dRSTaM tatakhairAzikakarmAvatAraH, yadi paJcanavatisahasraparyante yojanasahasramavagAhastataH paJcanavatiyojanaparyante ko' vagAha: ?, raashitrysthaapnaa-95000|1000|95 / atrAdimadhyayo rAzyoH zUnyatrayasyApavarttanA 95 / 1 / 95, tato madhyasya rAze rekarUpasya antyena paJcanavatilakSaNena rAzinA guNanAt jAtA paJcanavatiH, tatrAyena rAzinA paJcanavatilakSaNena vibhajyate labdhamekaM 8 yojanaM, uktaJca-paMcANauisahasse gaMtUrNa joyaNANi ubhaovi / joyaNasahassamegaM lavaNe ogAhao hoi // 1 // pNcaannuiinn|8|||322 / / vage (lavaNe ) gaMtUNaM joyaNANi ubhaovi / joyaNamegaM lavaNe ogAheNaM muNeyavvA // 1 // " paJcanavatiyojanaparyante ca yadyekaM yo ACCOCCAS Jain Education in For Private Personal Use Only M inelibrary.org
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANSAROCCES janamavagAhastato'rthAtpaJcanavatigavyUtaparyante eka gavyUta paJcanavatidhanu:paryante ekaM dhanurityAdi labdham // sampratyutsedhamadhikRtyAha'lavaNe NaM bhaMte ! samudde' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH 'kiyat' kiyanti yojanAni utsedhaparivRDyA prajJAH ?, etaduktaM bhavati-jambUdvIpavedikAntAllavaNasamudravedikAntAccArabhyobhayato'pi lavaNasamudrasya kiyatyA kiyatyA mAtrayA kiyanti yojanAni yAvadutsedhaparivRddhiH?, bhagavAnAha-gautama! 'lavaNassa NaM samudasse'tyAdi, iha nizcayato lavaNasamudrasya jambUdvIpavedikAto lavaNasamudravedikAtaca samatale bhUbhAge prathamato jalavRddhiraGgulasahayeyabhAgaH, samatalameva bhUbhAgamadhikRtya pradezavRddhavA jalavRddhiH pakrameNa parivarddhamAnA tAvadavaseyA yAvadubhayato'pi paJcanavatiyojanasahasraparyante sapta zatAni, tataH paraM madhyadezabhAge daza-12 yojanasahasravistAre SoDaza yojanasahasrANi, iha tu poDazayojanasahasrapramANAyA: zikhAyAH zirasi ubhayozca vedikAntayormUle davarikAyAM dattAyAM yadapAntarAle kimapi jalarahitamAkAzaM tadapi karaNagatyA tadAbhAvyamiti sa jalaM vivakSitvA'dhikRtamucyatemAlavaNasya samudrasyobhayato jambUdvIpavedikAntAlavaNasamudravedikAntAca paJcanavati pradezAna gatvA poDaza pradezA utsedhaparivRddhiH prajJatA, paJcanavati vAlAgrANi gatvA poDaza vAlAgrANi, evaM yAvan paJcanavati yojanasahasrANi gatvA SoDaza yojanasahasrANi, atredayaM trairAzikabhAvanA-paJcanavatiyojanasahasrAtikrame poDaza yojanasahasrANi jalotsedhastata: paJcanavatiyojanAtikame ka utsedhaH ?, raashitrysthaapnaa-95000|16000|95| atrAdimadhyayo rAiyoH zUnyatrikasyApavartanA 95 / 16 / 95, tato madhyamarAzeH SoDazalakSaNasyAntyena pazcanavatilakSaNena guNane jAtAni paJcadaza zatAni viMzatyadhikAni 1520, epAmAdirAzinA paJcanavatilakSaNena bhAge hate labdhAni poDaza yojanAni, uktazca-paMcANauisahasse gaMtUNaM joyaNANi ubhaovi / usseheNaM lavaNo solasasAhassio Jain Education in For Private Personal Use Only Mainelibrary.org
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- bhnnio|| 1 // paMcANauI lavaNe ganUNaM joyaNANi ubhaovi / usseheNaM lavaNo solasa kila joyaNe hoi // 2 // " tatra yadi paJca- pratipanI jIvAbhi navatiyojanaparyante poDazayojanAvagAhastato'rthAlabhyate paJcanavatigavyUtaparyante poDaza gavyUtAni paJcanavatidhanuHparyante SoDaza dhana-8 lavaNe malayagi-18 pItyAdi / / samprati gotIrthapratipAdanArthamAha gotIrtha rIyAvRttiH lavaNassa gaM bhaMte! samuhassa kemahAlae gotitthe paNNate?, goyamA! lavaNassa NaM samudassa u uddezaH2 bhopAsi paMcANauti 2 joyaNasahassAI gotitthaM paNNattaM // lavaNassa NaM bhaMte! samudassa ke sU0 171 // 323 // mahAlae gotitthavirahite vette paNNatte?, goyamA! lavaNassa NaM samuhasta dasa joyaNasahassAI gotitthavirahite khette paNNatte // lavaNassaNaM bhaMte! samuhassa kemahAlae udagamAle paNNate?, goyamA ! dasa joyaNasahasmAiM udagamAle paNNatte // (sU0 171) 'lavaNassa NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNasya bhadanta ! samudrasya 'kiMmahat' kiMpramANamahattvaM gotIthai prajJaptaM ?, gotIrthamiva gotIrthakrameNa nIco nIcatara: pravezamArgaH, bhagavAnAha-gautama! lavaNasya samudrasyobhayoH pArtha yorjambUdvIpavedikAntAllavaNasamudravedikAntAcArabhyetyarthaH paJcanavati yojanasahantrANi yAvad gotIthai prajJaptam , uktaJca-paMcANauisahasse gotitthaM ubhayatovi lavaNassA" iti // 'lavaNassa NaM bhaMte !' ityAdi, lavaNanya bhadanta ! samudrasya 'kiMmahat' kiMpramANamahattvaM gotIrthavirahitaM kSetraM prajJataM?, bhagavAnAha // 323 // gautama! lavaNasya samudrasya daza yojanasahasrANi gotIrthavirahitaM kSetraM prajJaptam / / 'lavaNassa NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNamya bhadanta ! AM.CACANC SC Join Education For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int samudrasya 'kiMmahatI' vistAramadhikRtya kiMpramANamaddattvA udakasAlA- samapAnIyoparibhUtA poDazayojanasahasrocchrayA prajJatA ?, bha gavAnAha - gautama! daza yojanasahasrANi udakasAlA prajJA // lavaNe NaM bhaMte! mudde kiMsaMTie paNNatte ?, ghoSanA gotitthasaMThite nAvAsaMThANasaMThite sippisaMpuTie AsakhaMdhasaMThite valabhisaMhite vaTTe baDhayAgAraThANasaMThite paNNatte // lavaNe NaM bhaMte! samudde ke cAlaviNaM? vatiyaM parikkheveNaM? kebatiyaM ucNaM ? ke tiyaM useheNaM? vatiyaM saraNaM paNase ?, govA ! lavaNe NaM samudde do jogaNasayasahastAI cakavAlakSNirasa joSaNasatasahassAI ukAsIti va sahassAI sataM vaiguyAlaM kiMciviseNe paraveNaM, evaM joyaNasahasvaM veNaM solasa joyaNasahassAI usseheNaM santarasa joyaNasahassAiM savvageNaM paNNattaM // sUtraM 102 ) jai NaM bhaMte! lavaNasamudde do joyaNasatasahastAI cavAvikhaMbheNaM paNNarasa joyaNasatasahassAI ekAsItiM ca sahaslAI sataM igupAlaM kiMci viseNA pariveveNaM evaM joyaNasahassaM ucveheNaM solasa joyaNasaharalAI ussedheNaM sattara sa joyaNasahassAI saccaNaM paNNatte / kamhA NaM bhaMte! lavagasamudde jaMbuddIvaM 2 no uvIleti to upIleti no cevaNaM ekkodagaM kareMti ?, goyamA ! jaMbuddIve NaM dIve bharaheravatsu vAsesu arahaMtaca - kavahivaladevA vAsudevA cAraNA vijAdharA samaNA samaNIo sAvayA sAviyAo maNuyA egadha jainelibrary.org
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAmi0 malayagirIyAvRttiH // 324 // Jain Education Inte cA patibhayA pagativiNIyA pativatA pagatipayakomANamAvAlA pA allINA bhAvitA, te pahine so dI to to upa no goda karena, gaMgAsiMdhurArata sarilAla devAsahiyAo ara forefatyA parivati, kSiNaM paNihA lavaNa jaba no cevaNaM goda karela, himanasihare vAha deyA mahihiyA tasi NaM pariva te vAsu mA nimagAva, rohiNyakUlarUpakRlAsu salilA devAoM mahiTTi yAo tAsaM paNi, sahAyatithiyAti yaha pate devA mahiTTiyA jAba palioyamahitayA pariva0, mahAhimavaMtarUpitu vAsaharapavyatesu devA mahiDiyA jAva palio madvitIyA, ha rivAramvA mayA pagatimagA gaMdhAvatimAlavataparitAe bahave devA mahiDIyA, pisadanIlavaMtesu vAsavarapavvasu devA mahiDDIyA0, savvAo dahadevayAo bhANiyahavA, paumaddatigicchikesari dahAvasAmu devA mahiDIyAo tAsiM paNihAe0, puvvavidehAvaravidehe vAse arahaMtacakkavadvibaladeva vAsudevA cAraNA vijjAharA samaNA samaNIo sAvagA sAviyAo maNuyA pagati0 tesiM paNihAe lavaNa, sIyAsItodagAsu salilAsu devatA mahihIyA0, devakuruuttarakurusu maNuyA pagatibhadagA0, maMdare pavvate devatA mahiDIyA, jaMbUe ya sudaMsaNAe 6 pratipattI lavaNasya viSkambhA diutpIla nAbhAvazca uddezaH 2 lU0 171172 // 324 // ainelibrary.org
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ % CRACTROCROCHAC% jaMbUdIvAhivatI aNADhie NAmaM deve mahiDDIe jAva paliovamaThitIe parivasati tassa paNihAe lavaNasamuhe no uvIleti no uppIleti no ceva NaM ekodagaM kareti, attaraM ca NaM goyamA! logaDhitI logANubhAve japaNaM lavaNasamudde jaMbuddIvaM dIvaM no uvIleti no uppIleti no ceva NamegodagaM kareti // (sU0173) _ 'lavaNe NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH kiMsaMsthita: prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! gotIrthasaMsthAnasaMsthitaH krameNa | mAnIcainIcaistarAmudvedhasya bhAvAna , nAvAsaMsthitaH bunAI nAva iva ubhayorapi pAzvayoH samatalaM bhUbhAgamapekSya krameNa jalavRddhisambhavena &aa unnatAkAratvAt , 'sippasaMpuDasaMThite' iti zuktikAsaMpuTasaMsthAnasaMsthitaH, udvedhajalasya jalavRddhijalasya caikatramIlanacintAyAM zuktikA maMpuTAkArasAdRzyasambhavAna, 'azvaskandhasaMsthitaH' ubhayorapi pArzvayoH pazcanavatiyojanasaharaparyante 'zvaskandhasyevonnatatayA poDazayojanasahasrapramANocastvayoH zikhAyA bhAvAna , 'valabhIsaMsthitaH' valabhIgRhasaMsthAnasaMsthita: dazayojanasahasrapramANavistArAyAH zi-13 khAyA valabhIgRhAkArarUpatayA pratibhAsanAta , tathA vRtto lavaNasamudro valayAkArasaMsthitaH, cakravAlatayA tasyAvasthAnAt // samprati viSkambhAdiparimANamekakAlaM pipRcchipurAha-lavaNe NaM bhaMte ! samudde' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH kiyaJcakrabAlaviSkambhena | kiyatparikSepeNa kiyadudvedhena-uNDatvena kiyadutsedhena kiyatsarvAgreNa-utsedhodvedhaparimANasAmastyena prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! lava-13 Nasamudro dve yojanazatasahasre cakravAlaviSkambhena prajJaptaH, paJcadaza yojanazatasahasrANi ekAzItiH sahasrANi zataM caikonacatvAriMzaM kicidvizeponaM parikSepeNa prajJaptaH, eka yojanasahanamudvedhana, poDaza yojanasahasrANyutsedhena, saptadaza yojanasahasrANi sarvAgreNa-utsedho jI0 55 Jan Education For Private Personal use only M ainelibrary.org
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 325 // Jain Education | dvedhamIlanacintAyAM / iha lavaNasamudrasya pUrvAcAryairghanapratara gaNitabhAvanA'pi kRtA sA vineyajanAnugrahAya darzyate, tatra pratarabhAvanA kriyate, pratarAnayanArthaM cedaM karaNaM - lavaNa samudrasatkavistAraparimANAd dvilakSayojanarUpAd daza yojanasahasrANi zodhyante teSu ca zodhi - teSu yaccheSaM tasyArddha kriyate, jAtAni paJcanavatiH sahasrANi yAni ca prAk zodhitAni daza sahasrANi tAni ca tatra prakSipyante, jAtaM paJcottaraM lakSaM 105000, etacca koTIti vyavahiyate, anayA ca koTyA lavaNasamudrasya madhyabhAgavata parirayo nava lakSA aSTacatvAriMzatsahasrANi paT zatAni tryazItyadhikAni 948683 ityevaMparimANo guNyate, tataH prataraparimANaM bhavati, taccedaM - navanavatiH koTizatAni ekaSaSTiH koTayaH saptadaza lakSAH paJcadaza sahasrANi 99611715000, uktaJca - " vitthArAo sohiya dasasahassAI sesa arddhami / taM caiva pakkhivittA lavaNasamuhassa sA koDI // 1 // lakkhaM paMcasahassA koDIe tIeN saMguNeUNaM / lavaNassa majjhaparihI tAhe payaraM imaM hoi || 2 || navanauI koDisayA egaTTI koDi lakkha sattarasA / pannarasa sahassANi ya payaraM lavaNassa nii // 3 // " dhanagaNitabhAvanA tvevaM- iha lavaNasamudrasya zikhA poDaza sahasrANi yojanasahasramudvedhaH sarvasaGkhyayA samadaza sahasrANi tai: prAktanaM prataraparimANaM guNyate, tato ghanaguNitaM bhavati, tadaM- poDaza koTIkoTayastrinavatiH koTizatasahasrANi ekonacatvAriMzat ko| TisahasrANi nava koTizatAni paJcadazakoTyadhikAni paJcAzadakSANi yojanAnAmiti 1693399155000000, uktaJca - "jo yaNasahasasolasa lavaNasihA ahogayA sahassegaM / payaraM sattarasahassasaMguNaM lavaNaghaNagaNiyaM // 1 // solasa koDAkoDI te uI koDi - sayasahassAo / uNayAlIsa sahassA navakoDisayA ya pannarasA || 2 || pannAsa sayasahassA joyaNANaM bhave aNUNAI / lavaNasamudda sseyaM joyaNasaMkhAeN ghaNagaNiyaM || 3 ||" Aha- kathametAvatpramANaM lavaNasamudrasya ghanagaNitaM bhavati ?, na hi sarvatra tasya saptadazayo 3 pratipattau lavaNasa mudrAdhi0 uddezaH 2 sU0 173 // 325 // w.jainelibrary.org
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ janasahasrapramANa ucchrayaH, kintu madhyabhAga eva dazasahasrapramANavistArastataH kathaM yathoktaM ghanagaNitamupapadyate? iti, satyametat , ke| davalaM lavaNazikhAyAH zirasi ubhayozca vedikAntayorupari varikAyAmekAntaRjurUpAyAM dIyamAnAyAM 2 yadapAntarAle jalazUnya kSetraM tadapi karaNagatyA tadAbhAvyamiti sajalaM vivakSyate, atrArthe ca dRSTAnto mandaraparvataH, tathAhi-mandaraparvatasya sarvatraikAdazabhAgaparihANirupavarNyate, atha ca na sarvatraikAdazabhAgaparihANiH, kintu kvApi kiyatI, kevalaM mUlAdArabhya zikharaM yAvaddavarikAyAM dattAyAM yadapAntarAle kApi kiyadAkAzaM tatsarva karaNagatyA merorAbhAvyamiti merutayA parikalpya gaNitajJAH sarvatraikAdazaparibhAgahAni pari-1 varNayanti, tadvadidamapi yathoktaM dhanaparimANamiti, na caitatsvamanIpikAvijRmbhitaM, yata Aha jinabhadragaNikSamAzramaNo vizeSaNava-11 tyAmetadvicAraprakrame-"evaM ubhayaveiyaMtAo solasahassussehassa kannagaIe jaM lavaNasamuddAbhavvaM jalasunnapi khettaM tassa gaNiyaM, jahA | | maMdarapavvayassa ekArasabhAgaparihANI kannagaIe AgAsassavi tadAbhavaMtikAuM bhaNiyA tahA lavaNasamudassavi // " iti / / 'jai NaM bhaMte!' ityAdi, yadi bhadanta ! lavaNasamudro dve yojanazatasahasra cakravAlaviSkambhena paJcadaza yojanazatasahasrANi ekAzItiH sahakAmANi zataM caikonacatvAriMzaM kiJcidvizeSona parikSepeNa prajJaptaH, eka yojanasahasramudvedhena poDaza yojanasahasrANyutsedhena saptadaza yoja-15 nasahasrANi sarvAgreNa prajJaptaH // tarhi 'kamhA NaM bhaMte!' ityAdi, kasmAd bhadanta ! lavaNasamudro jambUdvIpaM dvIpaM na 'avapIDayati' jalena | plAvayati, na 'utpIDayati' prAbalyena bAdhate, nApi Namiti vAkyAlakRtau 'ekodakaM sarvAtmanodakaplAvitaM karoti ?, bhagavAnAha-IN gautama! jambUdvIpe bharatairAvatayoH kSetrayorarhantazcakravartino baladevA vAsudevAH 'cAraNAH' jasAcAraNamunayo vidyAdharAH 'zramaNA' sAdhavaH 'zramaNyaH' saMyatyaH zrAvakAH zrAvikAH, etat suSamaduSpamAdikamarakatrayamapekSyoktaM veditavyaM, tatraivAIdAdInAM yathAyogaM sambha AA + C RAC-% Jain Education in For Private Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-bAnU, supamasuSamAdikamadhikRtyAha - manuSyAH prakRtibhadrakAH prakRtipratanukrodhamAna mAyA lobhAH mRdumAdevasaMpannA AlInA bhadrakA vi jIvAbhi0 nItAH eteSAM vyAkhyAnaM prAgvat, teSAM 'praNidhayA' praNidhAnaM praNidhA, 'upasargAdAta' ityaGpratyayaH tAn praNidhAya' apekSya teSAM malayagi prabhAvata ityarthaH, lavaNasamudro jambUdvIpaM dvIpaM nAvapIDayatItyAdi, duSpamaduSpamAdAvapi nAvapIDayati, bharatavaitAcyAdyadhipatidevatAprayAvRttiH bhAvAt, tathA kSuddhahimavacchikhariNorvadharaparvata yodevatA maharddhikA yAvatkaraNAnmahAdyutikA ityAdiparigrahaH parivasanti teSAM 'praNi4 dhayA' prabhAvena lavaNasamudro jambUdvIpaM dvIpaM nAvapIDayatItyAdi / tathA haimavata hairaNyavatorvarSayormanujAH prakRtibhadrakA yAvad vinItA - // 326 // !! 4 steSAM praNidhayetyAdi pUrvavat, tathA tayoreva varSayoyoM yathAkramaM zabdApAtivikaTApAtI vRttavaitADhyau parvatau tayordevo maharddhiko yAtra utpalyopamasthitiko parivasatasteSAM praNidhayetyAdi pUrvavat / tathA mahAhimavadukmivarSavaraparvatayordevatA maharddhikA ityAdi tathaiva / tathA harivarSaramyakavarSayormanujAH prakRtibhadrakA ityAdi sarva haimavatavat, tathA tayoH kSetrayoryathAkramaM gandhApAtimAlyavatparyAyau yo vRttavaitAcya parvatau tayordevo maharddhikAvityAdi pUrvavat / tathA pUrvavidehApara videvarSayorarhantazcakravarttino yAvanmanujAH prakRtibhadrakA yAvad vinItA - steSAM praNidhayetyAdi pUrvavat / tathA devakururuttarakuruSu manujAH prakRtibhadrakA yAvadvinItAsteSAM praNidhayetyAdi pUrvavat / tathA uttarakuruSu kurupu jambvAM sudarzanAyAmanAdRto nAma devo jambUdvIpAdhipatiH parivasati tasya 'praNidhayA' prabhAvenetyAdi tathaiva / athAnyad gautama ! kAraNaM, tadevAha -lokasthitirepA - lokAnubhAva eSa yalavaNasamudro jambUdvIpaM dvIpaM jalena nAvapIDayatItyAdi // tRtIyapratipattAveSa mandaroddezakaH samAptaH // tadevamuktA lavaNasamudravaktavyatA, samprati dhAtakIpaNDavaktavyatAmAha lavaNasamudaM dhAyaisaMDe nAma dIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThite savvato samatA saMparikkhivittA Jain Education onal 3 pratipattau lavaNasa mudrAdhi0 uddezaH 2 sU0 173 / / 326 / / w.jainelibrary.org
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ NaM ciTThati, dhAyatisaMDe NaM bhaMte ! dIve kiM samacakkavAlasaMThite visamacakavAlasaMThite?, goyamA! samacakkavAlasaMThite no visamacakkavAlasaMThite ||dhaayisNdde gaM bhaMte! dIve kevatiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte?, goyamA! cattAri joyaNasatasahassAI cakavAlavikkhabheNaM egayAlIsaM joyaNasatasahassAI dasajoyaNasahassAI NavaegaTe joyaNasate kiMcivisesUNe parikkheveNaM paNNata // se NaM egAe paubhavaravediyAe ejeNaM vaNasaMDeNaM savvato samaMtA saMparikvitte doNhavi vaNNao dIvasamiyA parikvevaNaM ||dhaayisNddss NaM bhaMte! dIvassa kati dvArA paNNattA?, goyamA! cattAri dArA paNNattA, vijae vejayaMte jayaMte aparAjie // kahi NaM bhaMte ! dhAyaisaMDassa dIvassa vijae NAmaM dAre paNate?, goyamA ! dhAyaisaMDapurasthimaperaMte kAloyasamuipurathimaddhassa paJcatyimaNaM sIyAe mahANadIe uppi etya NaM dhAyai0 vijae NAmaM dAre pANate taM ceva pabhANaM, rAyahANIo aNNaMmi dhAyaisaMDe dIva, dIvassa vattavyayA bhANiyavyA, evaM catArivi dArA bhANiyavvA ||dhaayisNddss NaM bhaMte ! dIvassa dArassa ya 2 esa NaM kevaiyaM ayAhAe aMtare paNNate?. goyamA! dasa joyaNasayasahaslAI sattAvIsaM ca joyaNasahassAI sattapaNatIse joyaNasae tinni ya kosa dArassayara avAhAe aMtare paNNatte ||dhaayisNddss te! dIvassa padesA kAloyagaM samuI paTTA?, haMtA puttttaa| te NaM bhaMta! ki dhAyaisaMDe dIve kAloema AMAKAMACROCAL 23- K Jain Education in For Private Personal Use Only hinelibrary.org
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 327 // Jain Education In mudde ?, te ghAyahasaMDe no khalu te kAloyasamudde / evaM kAloyassavi / dhAyaisaMDaddIve jIvA udAitA 2 kAloe samudde paJcAyaMti ?, goyamA ! atthegatiyA paJcAyaMti atthegatiyA no paJcAyati / evaM kAlopa atthe0 pa0 atthegatiyA No paJcAyati // se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuJcati - dhAyaisaMDe dIve 21, goyamA ! dhAyaisaMDe NaM dIve tattha tattha dese tahiM 2 paese dhAyairukkhA dhAyaivaNNA dhAyaisaMDA NicaM kusumiyA jAva uvasobhemANA 2 citi, dhAyaimahAghAyaharukkhesa sudaMsaNapiyadaMsA duve devA mahiDiyA jAva paliovamadvitIyA parivasaMti se eeNaTTeNaM, aduttaraM ca NaM goyamA! jAva Nicce || dhAyaisaMDe NaM bhaMte! dIve kati caMdrA pabhAsiMsu vA 31 kati sUriyA taviMsu vA 31 kai mahaggahA cAraM cariMsu vA 31 kai NakvatA jogaM joiMsu 3 ? kaha tArAgaNakoDAko - DIo soneMsu vA 31, goyamA ! vArasa caMdA pabhAsiMsu vA 3, evaM-- cauvIsaM sasiraviNo Nakvatta satAya tinni chattIsA / egaM ca gahasahassaM chappannaM dhAyaIsaMDe // 1 // adveva sayasahassA tiNi sahassAI satta ya sayAI / dhAyaisaMDe dIve tArAgaNa koDikoDINaM // 2 // sosu vA 3 // ( sU0 174 ) 'lavaNasamudda' mityAdi, lavaNasamudraM dhAtakIpaNDo nAma dvIpo vRtto valayAkAra saMsthAna saMsthitaH 'sarvataH ' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSipya tiSThati // ' dhAyaisaMDe NaM dIve kiM samacakavAlasaMThie' iti sUtraM lavaNasamudravadbhAvanIyam // ' dhAyaisaMDe 3 pratipattau dhAtakIkhaNDAdhi uddezaH 2 sU0 174 // 327 // jainelibrary.org
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAGARIGOLCANOCOMSAX rANa' mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! catvAri yojanazatasahasrANi cakravAlaviSkambhena, ekacatvAriMzat yojanazatasahasrANi bhAdaza sahasrANi nava ca ekapaSTAni yojanazatAni kiJcidvizeSonAni parikSepeNa, uktazca-'eyAlIsaM lakkhA dasa ya sahassANi joyaNANaM tu / nava ya sayA egaTTA kiMcUNA parirao tassa // 3 // " 'se NamityAdi, sa dhAtakIkhaNDo dvIpa ekayA padmavaravedikayA | aSThayojanocchrayajagatyuparibhAvinyeti sAmarthyAdgamyate, ekena vanapaNDena pAvaravedikAbahirbhUtena sarvataH samantAtsaMparikSiptaH / dvayorapi varNakaH prAgvat // 'dhAyaisaMDassa Na'mityAdi, dhAtakIpaNDasya bhadanta ! dvIpasya kati dvArANi prajJamAni ?, bhagavAnAha-gautama ! | catvAri dvArANi prajJaptAni, tadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamaparAjitaM ca // 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! dhAtakIpaNDasya | dvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! dhAtakIpaNDasya dvIpasya pUrvaparyante kAlodasamudrapUrvArddhasya pazcimadizi zItAyA mahAnadyA upari 'atra' etasminnantare dhAtakIpaNDasya dvIpasya vijayanAma dvAraM prajJataM, taJca jambUdvIpavijayadvArabadavizeSeNa veditavyaM, | navaramatra rAjadhAnI anyasmina dhAtakIpaNDe dvIpe vaktavyA / 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! dhAtakIpaNDadvIpadakSiNaparyante kAlodasamudradakSiNArddhasyottarato'tra dhAtakIpaNDasya dvIpasya vaijayantaM nAma dvAraM prajJataM, tadapi jambUdvIpavaijayanta dvArabadavizepeNa vaktavyaM, nabaramatrApi rAjadhAnI anyasmin dhAtakIpaNDadvIpe / / 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi praznasUtraM gatArtha, bhagavAnAhada gautama ! dhAtakIpaNDadvIpapazcimaparyante kAlodasamudrapazcimArddhasya pUrvata: zItodAyA mahAnadyA uparyatra dhAtakIpaNDasya dvIpasya jayanta | nAma dvAraM prajJapta, tadapi jambUdvIpajayantadvAravadvaktavyaM, navaraM rAjadhAnI anyasmin dhAtakIpaNDe dvIpe / 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, hA praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! dhAtakIpaNDadvIpottarArddhaparyante kAlodasamudradakSiNArddhasya dakSiNato'tra dhAtakISaNDasya dvIpasyAparA Jain Education initial For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 + zrIjIvA 4AjitaM nAma dvAra prajJAnaM, tadapi jambadrIpagatAparAjitadvAravadvaktavyaM, navaraM rAjadhAnI anyasmin dhAtakIpaNDe dvIpe / 'dhAyaisaMDassa NaM|3 pratipatto jIvAbhiAbhaMte!' ityAdi, dhAtakIpaNDasya bhadanta ! dvIpasya dvArasya 2 ca parasparametadantaraM 'kiyat' kiMpramANam 'abAdhayA' antarityA vyAghAtena didhAtakI prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! daza yojanazatasahasrANi saptaviMzatiyojanasahasrANi sapta zatAni paJcatriMzAni dvArasya 2 parasparamabAdhayA- khaNDAdhika rIyAvRttiH 'ntaraM prajJaptaM, tathAhi-ekaikasya dvArasya sadvArazAkhasya jambUdvIpadvArasyeva pRthutvaM sAddhAni catvAri yojanAni, tatazcaturNA dvArANAmekatra pRtha- uddezaH2 vaparimANamIlane jAtAnyaSTAdaza yojanAni, tAnyanantaroktAtparirayamAnAt 4110961 zodhyante, zodhiteSu ca teSu jAtaM zeSamidama- sU0 174 // 328 // ekacatvAriMzallakSA daza sahasrANi nava zatAni tricatvAriMzadadhikAni 4118943, eteSAM caturbhirbhAge hRte labdhaM yathoktaM dvArANAM paraspara-12 mantaram , uktaJca-paNatIsA satta sayA sattAvIsA sahassa dasa lakkhA / dhAyaisaMDe dAraMtaraM tu avaraM ca kosatiyaM // 1 // " "dhAyaisaM-18 Dassa NaM bhaMte ! dIvassa paesA' ityAdIni catvAri sUtrANi prAgvadbhAvanIyAni / / 'se keNaTeNaM bhaMte!' ityAdi, atha kenArthena bhadanta | evamucyate-dhAtakIpaNDo dvIpo dhAtakIkhaNDo dvIpa:? iti, bhagavAnAha--dhAtakIpaNDe dvIpe tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahvo dhAtakIvRkSA bahavo dhAtakIvanapaNDA vahUni dhAtakIvanAni, vanapaNDayoH prativizeSaH prAgevoktaH, 'nicaMkusumiyA' ityAdi prAgvat , 'dhAyaimahAdhAyairukkhesu ettha'mityAdi pUrvArddha uttarakurupu nIlavagirisamIpe dhAtakInAmavRkSo'vatiSThate, pazcimAddhe uttarakurupu nIlavagirisamIpe mahAdhAtakInAmavRkSo'vatiSThate, tau ca pramANAdinA jambUvRkSavadveditavyau, tayoratra dhAtakIpaNDe dvIpe yathAkramaM sudarza-11 napriyadarzanau dvau devo maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tato dhAtakIpaNDopalakSito dvIpo dhAtakIpaNDadvIpaH, tathA cAha | // 328 // hai-'se eeNadveNa mityAdi gatAthai // samprati candrAdivaktavyatAmAha-'dhAyaisaMDe NaM bhaMte ! dIve kati caMdA pabhAsiMsu' ityAdi For Private Personal use only Jin Education Hainelibrary.org
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ SC0564CACI prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! dhAtakIpaNDe dvAdaza candrAH prabhAsitavanta: prabhAsante prabhAsiSyante, dvAdaza sUryAstApitavantastApayanti tApayiSyanti, trINi nakSatrazatAni SaTtriMzAni yogaM candramasA sUryeNa ca sArddha yuktavanto yuJjanti yokSyanti, tatra trINi patriMzAni nakSatrANAM zatAni, ekaikasya zazina: parivAre'STAviMzaternakSatrANAM bhAvAt , tathA eka SaTpaJcAzadadhika mahAgrahasahasraM cAraM caritavantazvaranti cariSyanti, ekaikasya zazina: parivAre'STAzItarmahAgrahANAM bhAvAt , aSTau zatasahasrANi trINi sahasrANi sapta zatAni tArAgaNakoTIkoTInAM zobhitavanta: zobhante zobhayiSyante, etadapi ekazazina: tArAparimANaM dvAdazabhirguNayitvA bhAvanIyaM, uktaM ca-"bArasa caMdA sUrA nakSattasayA ya tinni chattIsA / egaM ca gahasahassaM chappannaM dhAyaIsaMDe // 1 // aTThava sayasahassA tinni sahassA ya satta ya sayA u / dhAyaisaMDe dIve tArAgaNakoDikoDIo // 2 // " samprati kAlodasamudravaktavyatAmAha dhAyaisaMDaM NaM dIvaM kAlode NAmaM samudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThite savvato samaMtA saMparikkhittANaM ciTThai, kAlode NaM samudde kiM samacakkavAlasaMThANasaMThita visama0?, goyamA! samacakkavAla ko vismckkvaalsNtthite||kaalode NaM bhaMte ! samudde kevatiyaM cakavAlavikkhaMbheNaM kevatiyaM parikkheveNaM paNNatte?, goyamA! aha joyaNasayasahassAI cakavAlavikkhaMbheNaM ekANauti joyaNasayasahassAI sattari sahassAI chacca paMcuttare joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM paNNatte // se NaM egAe paumavaravediyAe egeNaM vaNasaMDeNaM doNhavi vnno|kaaloyss NaM bhaMte! samudassa kati dArA paNNattA?, goyamA! cattAri dArA paNNattA, taMjahA-vijae vajayaMte jayaMte aparAjie / A C-ACKiski- Jain Education in For Private Personal Use Only K ainelibrary.org . k
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 329 // Jain Education Inte kahi NaM bhaMte! kAlodassa samuhassa vijae NAmaM dvAre paNNatte ?, goyamA ! kAlode samudde puratthimaperate varavaradIvapuratthimaddhassa pacatthimeNaM sItodAe mahANadIe upi ettha NaM kAlodassa samuhassa vijaye NAmaM dAre paNNase, adeva joyaNAI taM cetra pamANaM jAva rAyahANIo / kahi NaM bhaMte! kAlossa samuhassa vejayaMte NAmaM dAre paNNatte ?, goyamA ! kAloyasamuhassa dakkhiNaperaMte yarardara dakkhiNassa uttareNaM ettha NaM kAloyasamuhassa vejayaMte nAmaM dAre pannatte ! kahiNaM bhaMte! kAlasamuhassa jayaMte nAma dAre patte, goyamA ! kAloyasamuhassa paJcasthimaperate varavaradIvasa pacatthimassa puratthameNaM sItA mahAnadIpa upi jayaMte nAmaM dAre paNNatte / kahiNaM bhaMte! aparAjie nAmaM dAre paNate? goyamA ! kAloyasamuhassa uttaraparaMne pukaravaraDhIvotarasa dAhiNao ettha kAlopasamuhassa aparAjie NAmaM dvAre0, sesaM taM caiva // kAloyassa NaM bhaMte! samuhadvArasa ya 2 esa NaM kevatiyaM 2 avAhAe aMtare paNNatte ?, goyamA !-bAvIsa sayasahassA bANauti khalu bhave sahassAI / chaca sayA bAyAlA dAraMtara tini kosA ya // 1 // dArasa ya 2 AvAhAe aMtare paNNatte / kAlodssa NaM bhaMte! samuhassa paesA pukkharavaradIva0 tava, evaM kvaravaradIvassavi jIvA udAittA 2 tadeva bhANiyAM // se keNaTTeNaM bhaMte! evaM buccati kAlo samudde 21, gomA ! kAloyassa NaM samuhassa udake Asale mAsale pesale kAlae mAsarA 3 pratipattI kAlododadhyadhi * uddezaH 2 sU0 175 // 329 // jainelibrary.org
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte sivaNNA patI udgaraseNaM paNNatte, kAlamahAkAlA ettha duve devA mahiDIyA jAva palaovamadvitIyA parivasaMti, se teNadveNaM goyamA ! jAva Nice // kAloe NaM bhaMte! samudde kati caMdrA pabhAsisu vA 3 ? pucchA, goyamA ! kAloe NaM samudde bAyAlIsaM caMdrA pabhAsu vA 3bayAlIsa caMdrA vAyalIsaM ca diNayarA dittA / kAlodadhimmi ete caraMti saMbaddhalesAgA // 1 // tANa sahassaM egaM bAvattaraM ca satamaNNaM / chaca satA chaNNauyA mahAgahA tiSNi ya sahasmA // 2 // aTThAvIsaM kAlodahimmi bArasa ya saghasahassAI / nava ya sayA pannAsA tArAgaNakoDikoDI // 3 // so vA 3 || (sU0 175 ) 'dhA saMDe NaM dIva 'mityAdi, dhAtakIpaNDaM Namiti pUrvavat dvIpaM kAlodasamudro vRtto valayAkAra saMsthitaH sarvataH samantAt 'saMparikSipya' veSTayitvA tiSThati / 'kAloe NaM samudde kiM samacakavAlasaMThie' ityAdi prAgvat // 'kAloe NaM bhaMte' ityAdi praznasUtraM sugamaM bhagavAnAha - gautama ! apraiau yojanazatasahasrANi cakravAlaviSkambhena ekanavatiH yojanazatasahasrANi saptatiH sahasrANi paT zatAni paJcottarANi kiJcidvizepAdhikAni parikSepeNa ekaM ca yojanasahasramudvedheneti gamyate, uktaJca - "aTTheva sayasahassA kAloo cakkavAlao ruMdI | joyaNasahasyamegaM ogANaM suNeyabbo || 1 || iganaui sayasahassA havaMti taha sattarI sahassA ya / chaca sayA paMcahiyA kAloyahiparirao eso // 2 // " se NaM egAe' ityAdi, sa kAlodasamudra ekayA padmavaravedikayAsprayojanocchrayayA jagatyuparibhAvinyeti gamyate, ekena vanapaNDena sarvataH samantAtsaMparikSiptaH, dvayorapi varga : prA mainelibrary.org
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- gvat // 'kAloyassa NaM bhaMte!' ityAdi, kAlodasya samudrasya bhadanta ! kati dvArANi prajJaptAni?, bhagavAnAha-gautama ! catvAri dvA-16 pratipattI jIvAbhi0||rANi prajJaptAni, tadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamaparAjitaM ca // ka bhadanta ! kAlodasamudrasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptaM ?, gautama kAlonI malayagi-181 kAlodasamudrasya pUrvaparyante puSkaravaradvIpasya pUrvArddhasya pazcimadizi zItodAyA mahAnadyA uparyatra kAlodasya samudrasya vijayaM nAma dvAraM 151 dadhyadhika rIyAvRttiHprajJapta, evaM vijayadvAravaktavyatA pUrvAnusAreNa vaktavyA, navaraM rAjadhAnI anyasmin kAlode samudre / vaijayantadvAraprabhasUtraM sugama, bhaga uddezaH 2 |vAnAha-gautama ! kAlodasamudradakSiNaparyante puSkaravaradvIpadakSiNArddhasyottarato'tra kAlodasamudrasya vaijayantaM nAma dvAraM prajJaptaM, evaM jambU- sU0 175 // 330 // dvIpagatavaijayantadvArabadvaktavyaM, navaraM rAjadhAnI anyasmin kAlode samudre / jayantadvArapraznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! kAloda samudrapazcimaparyante puSkaravaradvIpapazcimArddhasya pUrvataH zItAyA mahAnadyA uparyatra kAlodasamudrasya jayantaM nAma dvAraM prajJaptaM, etadapi ja|mbUdvIpagatajayantadvAravat , navaraM rAjadhAnI anyasmin kAlode samudre / aparAjitadvArapraznasUtramapi sugama, bhagavAnAha-gautama ! kAlodasamudrottarArddhaparyante puSkaravaradvIpottarArddhasya dakSiNato'tra kAlodasamudrasyAparAjitaM nAma dvAraM prajJaptaM, tadapi jambUdvIpagatAparAjitadvAravat navaraM rAjadhAnI anyasmin kAlodasamudre // samprati dvArANAM parasparamantaraM pratipipAdayiSurAha-kAloyassa NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! dvAviMzatiryojanazatasahasrANi dvinavatiH sahasrANi paD yojanazatAni SaTcatvAriMzadadhikAni trayazca krozA dvArasya dvArasya parasparamabAdhayA'ntaraM prajJaptaM, tathAhi-caturNAmapi dvArANAmekatra pRthutvamIlane'STAdaza yojanAni kAlo-18 dasamudraparirayaparimANAd 9170605 ityevarUpAt zodhyante, zodhiteSu ca teSu jAtamidam-ekanavatirlakSAH saptatiH sahasrANi paJca zatAni saptAzItyadhikAni 9170587 ca, teSAM caturbhirbhAge hRte labdhaM yathoktaM dvArANAM parasparamantaraparimANaM 2292646 krozaH 444 Jan Education in For Private Personel Use Only Kadainelibrary.org.
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3, uktaJca-"chAyAlA chacca sayA bANa uya sahassa lakkha vAvIsaM / kosA ya tinni dAraMtaraM tu kAloyahissa bhave // 1 // " 'kAloyassa NaM bhaMte ! samudassa paesA' ityAdi sUtracatuSTayaM pUrvavadbhAvanIyam // nAmAnvarthamabhidhitsurAha-'se keNaDheNa'mityAdi, atha ke nArthena bhadanta ! evamucyate kAlodaH samudraH kAlodaH samudraH? iti, bhagavAnAha-gautama ! kAlodasya samudrasyodakaM 'Asalam' AlikhAdyam udakarasatvAt mAMsalaM gurudharmakatvAt pezalaM AsvAdamanojJatvAt 'kAlaM' kRSNam , etadevopamayA pratipAdayati-mASarA zivarNAbhaM, uktaJca-"pagaIe udgarasaM kAloe udga mAsarAsinibhaM" iti, tata: kAlamudakaM yasyAsau kAlodaH, tathA kAlamahAkAlau ca tatra dvau devI pUrvArddhapazcimArdAdhipatI mahaddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tatra kAlayorudakaM yasmin sa kAlodaH, tathA cAha-'se eeNadveNa mityAdi sUtraM pAThasiddhaM / evaMrUpaM ca candrAdInAM parimANamanyatrApyuktam-"bAyAlIsaM caMdA bAyAlIsaM ca |viNayarA dittA / kAloyahi mmi ee caraMti saMbaddhalesAgA // 1 // nakkhattANa sahassA sayaM ca bAvattaraM muNeyavvaM / chacca sayA channa uyA gahANa tinneva ya sahassA / / 2 / / aTThAvIsaM kAloyahimmi bArasa ya sayasahassAI / nava ya sayA pannAsA tArAgaNakoDI. koDINaM // 3 // " samprati puSkarabaradvIpavaktavyatAmAha kAloyaM NaM samudaM pukharavare NAmaM dIve va valayAgArasaMThANasaMThite savvato samaMtA saMparika taheva jAva samacakkavAlasaMThANasaMThite no visamacakkavAlasaMThANasaMThie / pukkharavare NaM bhaMte ! dIve 1 atra yadyapi sUtrAdarzaSu gAthAtrika dRzyate idamaiva, paraM vRttikArAvAptAdazaiSu na saMbhAvyate sUtrarUpatayA sattA'sya parimANasyetyuditaM 'anyatrApyukta miti, agre'pyanekatraivaM. jI056 | Jain Education in For Private Personel Use Only Gondininelibrary.org
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipatto puSkarava rAdhi uddezaH2 sU0176 // 331 // XCCCCESCOLOCALCCACOCAKACE5C41. kevatiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte?, goyamA! solasa joyaNasatasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM-'egA joyaNakoDI bANauti khalu bhave sayasahassA / auNANautiM aTTha sayA cauNauyA ya [parirao] pukkharavarassa // 1 // se NaM egAe paumavaravediyAe egeNa ya vaNasaMDeNa saMpari0 doNhavi vaNNao // pukkharavarassa NaM bhaMte! kati dArA paNNattA?, goyamA! cattAri dArA paNNattA, taMjahA-vijae vejayaMte jayaMte apraajite|| kahiNaM bhaMte! pukkharavarassa dIvassa vijae NAmaM dAre paNNatte?, goyamA! pukkharavaradIvapuracchimaperaMte pukkharodasamuddapuracchimaddhassa pacatthimeNaM ettha NaM pukkharavaradIvassa vijae NAmaM dAre paNNatte taM ceva savvaM, evaM cattArivi dArA, sIyAsIodA Natthi bhANitavAo // pukkharavarassa NaM bhaMte! dIvassa dArassa ya 2 esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte?, goyamA!-'aDayAla sayasahassA bAvIsaM khalu bhave shssaaii| aguNuttarA ya cauro dAraMtara pukkharavarassa // 1 // padesA doNhavi puTThA, jIvA dosu bhANiyabvA // se keNaTeNaM bhaMte! evaM vucati pukkharavaradIve 2?, go0! pukkharavare NaM dIve tattha 2 dese tahiM 2 bahave paumarukkhA paumavaNasaMDA NicaM kusumitA jAva ciTuMti, paumamahApaumarukkhe ettha NaM paumapuMDarIyA NAma duve devA mahiDDiyA jAva paliovamaTTitIyA parivasaMti, se teNa?NaM goyamA! evaM vuccati pukkharavaradIve 2 jAva nicce // pukkharavare NaM +%%9554SANSALOCAC+CROCOM // 331 // For Private Personal Use Only en Eduan in jainelibrary.org
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMte! dIve kevaiyA caMdA pabhAsiMsu vA 31, evaM pucchA,-coyAlaM caMdasayaM cauyAlaM ceva mUriyANa sayaM / pukkharavaradIvaMmi caraMti ete pabhAseMtA // 1 // cattAri sahassAI battIsaM ceva hoMti NakkhattA / chacca sayA bAvattara mahaggahA bAraha sahassA // 2 // chaNNaui sayasahassA cattAlIsaM bhave sahassAiM / cattAri sayA pukkhara [vara] tArAgaNakoDakoDINaM // 3 // sobhesu vaa3|| pukkharavaradIvassaNaM bahamajjhadesabhAe ettha NaM mANusuttare nAma pavate paNNatte vaTTe valayAgArasaMThANasaMThite je NaM pukkharavaraM dIvaM duhA vibhayamANe 2 ciTThati, taMjahA-ambhitarapukkharaddhaM ca bAhirapukkharaddhaM ca // abhitarapukkharaddhe NaM bhaMte! kevatiyaM cakavAleNaM parikkhevaNaM paNNatte?, goyamA! aTTa joyaNasayasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM-koDI bAyAlIsA tIsaM doNi ya sayA agunnvnnnnaa| pukkharaanuparirao evaM ca maNussakhettassa // 1 // se keNaTeNaM bhaMte! evaM vucati abhitarapukkharaddhe ya 21, goyamA! abhitarapukkharaddheNaM mANusuttareNaM pavateNaM savvato samaMtA saMparikkhitte, se eeNa?NaM goyamA! abhitarapukkharaddhe ya 2, anuttaraM ca NaM jAva Nicce // abhitarapukkharaDe NaM bhaMte! kevatiyA caMdA pabhAsisuvAsAceva pucchA jAva tArAgaNakoDakoDIo?, goyamA!-bAvataraM ca caMdA bAvattarimeva diNakarA dittaa| pukkharavaradIvaDDhe caraMti ete pabhAseMtA // 1 // tini sayA chattIsA chaca sahassA mahaggahANaM tu / NakkhattANaM tu bhave solAi duve saha KARNAGAROSAAMANA - Jain Education in For Private & Personel Use Only &Mainelibrary.org
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI | puSkarava| rAdhi0 uddezaH2 sU0 176 // 332 // ssAI // 2 // aDayAla sayasahassA yAvIsaM khalu bhave sahassAI / donni sayA pukkharaddhe tArAgaNa koDikoDINaM // 3 // sobhaMsu vaa3|| (sU0976) 'kAloyaM NaM samudda'mityAdi, kAlodaM Namiti vAkyAlaGkAre samudraM puSkaravaro nAma dvIpo vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati / 'pukkharavare NaM dIve kiM samacakavAlasaMThie' ityAdi prAgvat / / viSkambhAdipratipAdanArthamAha-pukkharavare NaM bhaMte ! dIve' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha-gautama! poDaza yojanazatasahasrANi cakravAlaviSkambhena ekA yojanakoTI dvinavatiH zatasahasrANi ekonanavatiH sahasrANi aSTau zatAni caturnavatAni 94 yojanAni parikSepeNa prajJaptaH // 'se Na'mityAdi, sa puSkaravaradvIpa ekayA padmavaravedikayA'STayojanocchrayayA jagatyuparibhAvinyeti gamyate, ekena vanapaNDena sarvataH samantAt saMparikSiptaH, dvayorapi varNakaH pUrvavat // adhunA dvAravaktavyatAmAha-'pukkharavarassa Na'mityAdi, puSkaravaradvIpasya kati dvArANi |prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! catvAri dvArANi prajJaptAni, tadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamaparAjitaM ca // 'kahi NaM bhaMte ! | ityAdi, ka bhadanta ! puSkaravaradvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! puSkaravaradvIpapUrvArddhaparyante puSkarodasya samudrasya pazcimadizi ana puSkaravaradvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptaM, tatra jambUdvIpavijayadvAravadavizeSeNa vaktavyaM, navaraM rAjadhAnI anyasmin puSkaravaradvIpe vaktavyA / evaM vaijayantAdisUtrANyaNi bhAvanIyAni, sarvatra rAjadhAnI anyasmin puSkaravaradvIpe // samprati dvArANAM |parasparamantaramAha-'pukkharavaradIvassa NamityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! aSTacatvAriMzad yojanazatasahasrANi dvAviMzatiryojanasahasrANi catvAri yojanazatAni ekonasaptatAni dvArasya dvArasya ca parasparamabAdhayA'ntaraparimANaM, caturNAmapi dvArANAmekatra Jain Education Inter A ainelibrary.org
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte pRthutvamIlane'STAdaza yojanAni tAni puSkaravaradvIpaparimANAd 19289894 ityevaMrUpAt zodhyante, zodhiteSu ca teSu jAtamidamekA yojanakoTI dvinavatiH zatasahasrANi ekonanavatiH sahasrANi aSTau zatAni SaTsaptatyadhikAni 19289876, teSAM caturbhibhIge hRte labdhaM yathoktaM dvArANAM parasparamantaraparimANaM 4822469 / / ' pukkharavaradIvassa NaM bhaMte! dIvarasa paesA pukkharavarasamudda puTThA ?' ityAdi sUtracatuSTayaM prAgvat // samprati nAmanimittapratipAdanArthamAha - 'se keNaTTeNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate puSkaravaradvIpaH 21 iti, bhagavAnAha - gautama! puSkaravaradvIpe tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra 2 pradeze bahavaH padmavRkSAH, | padmAni ativizAlatayA vRkSA iva padmavRkSAH, padmakhaNDA:- padmavanAni, khaNDavanayorvizeSaH prAgvat, 'nizvaM kusumiyA' ityAdi vizeSa jAtaM prAgvat / tathA pUrvArddha uttarakuruSu yaH padmavRkSaH pazcimA uttarakurupu yo mahApadmavRkSastayoratra puSkaravaradvIpe yathAkramaM padmapu NDarIkau dvau devau maharddhiko yAvatpalyopanasthitiko yathAkramaM pUrvArddhAparArddhAdhipatI parivasataH tathA coktam -- "paiume ya mahApaume rukkhA uttarakurU jaMbusamA / eesu vasaMti surA paune taha puMDarIe ya // 1 // padmaM ca puSkaramiti puSkaravaropalakSito dvIpa: pukaravaro dvIpa : ' se eeNaTTeNa' mityAdyupasaMhAravAkyam // samprati candrAdityAdiparimANamAha - ' pukkharavare' tyAdi pAThasiddhaM, navaraM nakSatrAdiparimANamaSTAviMzatyAdisaGkhyAni nakSatrAdIni catuzcatvAriMzena zatena guNayitvA svayaM paribhAvanIyaM uktaM caivaMrUpaM parimANamanyatrApi - "coyAla caMdasayaM coyAlaM caiva sUriyANa sayaM / pukkharavaraMmi dIve caraMti ee pagAsiMtA // 1 // cattAri sahassAI 1 padma mahApadma vRkSI uttarakuruSu jambUsamau / etayorvasataH surau padmastathA puNDarIkazca // 1 // 2 catuzcatvAriMzaM candrazataM catuzcatvAriMze caiva sUryANAM zataM / puSkaravare dvIpe caranti ete prakAzayantaH // 1 // catvAri sahasrANi ainelibrary.org
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 333 // battIsaM ceva hoMti nakkhattA / chacca sayA bAvattara mahAgahA bArasasahassA // 2 // channa ui sayasahassA coyAlIsaM bhave sahassAI / pratipattI cattAriM ca sayAI tArAgaNakoDikoDINaM // 3 // " iti // samprati manuSyakSetrasImAkArimAnuSottaraparvatavaktavyatAmAha-'pukkharavara- puSkaravadIvassa NamityAdi, puSkaravarasya Namiti vAkyAlakRtau dvIpasya bahumadhyadezabhAge mAnuSottaro nAma parvata: prajJaptaH, sa ca vRttaH, vRttaM ca | rAdhi. madhyapUrNamapi bhavati yathA kaumudIzazAGkamaNDalaM tatastadrUpatAvyavacchedArthamAha-valayAkArasaMsthAnasaMsthito, yaH puSkaravaraM dvIpaM dvidhA uddezaH2 sarvAsu dikSu vidikSu ca vibhajamAno vibhajamAnastiSThati, kenollekhena dvidhA vibhajamAnastiSThati ? ityata Aha-tadyathA-abhyantarapuSka- sU0176 rArddhaM ca bAhyapuSkarArddhaM ca, cazabdo samuccaye, kimuktaM bhavati ?-mAnupottarAtparvatAdarvAg yatpuSkarAI tadabhyantarapuSkarArddha, yatpunastasmAnmAnuSottaraparvatAtparataH puSkarAddha tad bAhyapuSkarArddhamiti / 'abhitarapukkharaddhe Na'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gau-13 tama! aSTau yojanazatasahasrANi cakravAlaviSkambhena ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzacchatasahasrANi triMzatsahasrANi dve ca yojanazate | ekonapaJcAze kiJcidvizeSAdhike parikSepeNa prajJaptaH // 'se keNaTreNa'mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-abhyantarapuSkarArddhamabhyantarapuSkarArddham ? iti, bhagavAnAha-gautama ! abhyantarapuSkarAI mAnuSottarottareNa parvatena sarvataH samantAt saMparikSiptaM, tato | mAnuSottaraparvatAbhyantare vartamAnatvAdabhyantarapuSkarAddha, tathA cAha-'se eeNaTeNa'mityAdi gatArtha // 'abhitarapukkharaddhe NaM bhaMte !| kai caMdA pabhAsiMsu?' ityAdi candrAdiparimANasUtraM pAThasiddhaM, navaraM nakSatrAdiparimANamaSTAviMzatyAdIni nakSatrANi dvAsaptatyA guNa-| dvAtriMza caiva bhavanti nakSatrANi / mahAmahA dvAdaza sahasrANi SaT zatAni dvisaptatAni // 2 // SaNNavatiH zatasahasrANi catuzcatvAriMzat sahasrANi / // 333 // catvAri ca zatAni tArAgaNAH koTIkoTInAM bhaveyuH // 3 // -8-250-34 SCORROSAGAMANGACANCE Jain Education in For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education yitvA paribhAvanIyaM, uktaM caivaMrUpaM parimANamanyatrApi - "bAvaMtari ca caMdA bAbattarimetra diyarA dittA / pukkharavaradIvaDDe caraMti ee pagAsiMtA // 1 // tiNi sayA chattIsA chacca sahassA mahaggahANaM tu / nakkhattANaM tu bhave solANi dube sahasvANi // 2 // aDayAla sayasahassA bAvIsaM cetra taha sahassAI / do ya saya pukkharaddhe tArAgaNakoDikoDIgaM || 3 ||" iha sarvatra tArAparimANacintAyAM koTI koTyaH koTA eva draSTavyAH tathA pUrvasUrivyAkhyAnAd, apare ucchrayAGgalapramANamanusRtya koTIkoTIreva samarthayanti, uktaJca - "koDAkoDI sannaMtaraM tu mannaMti ke thovatayA / anne ussehaMgulamANaM kAUNa tArANaM / / 1 / / " samayakhette NaM bhaMte! kevatiyaM AyAmavivakhaMbheNaM kevatiyaM parikveveNaM paNNatte ?, goyamA ! paNayAlIsa joyaNasaya sahassAI AyAmavikkhaMbheNaM egA joyaNakoDI jAvabhitarapukharaddhaparirao se bhANi jAva auNapaNe // se keNaTTeNaM bhaMte! evaM bucati- mANusakhette 21, goyamA ! mANusaNaM tividhA manussA parivasaMti, taMjahA - kammabhUmagA akasmabhUmagA aMtaradIvagA, se te goyamA ! evaM buccati- mANusakhette mANusakhette // mANusakhette NaM bhaMte! kati caMdA pabhAseMsu vA 31, kai sUrA tabasu vA 31, goyamA ! - battIsaM caMdasamaM battIsaM caiva sUriyANa sayaM / sayala massaloyaM careti ete pabhAtA // 1 // ekkArasa ya sahassA chappiya solA mahaggahANaM tu / chacca sayA chapaNauyA NakvattA tiNi ya sahassA // 2 // aDasIi sayasahassA cattAlIsa sahassa 1 koTIkoTIti saMjJAntaraM (koTIrUpaM ) manyante kecit kSetrasya stokasvAt / anye utsedhA kulamAnaM tArANAM kRtvA ( koTI koTI mityeva ) // 1 // ww.jainelibrary.org
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 334 // Jain Education 1 logaMmi / sattaya satA aNUNA tArAgaNakoDakoDINaM // 3 // sonaM soneMsu vA 3 // eso tArApiMDo savasamAseNa maNuyalogaMmi / bahiyA puNa tArAo jiNehiM bhaNiyA asaMkhejjA // 1 // evaiyaM tAragaM jaM bhaNiyaM mANusaMmi logaMmi / cAraM kalevuyA puSkasaMThiyaM joisaM carai ||2|| ravisasigahanakkhattA evaiyA AhiyA maNuyaloe / jesiM nAmAgoyaM na pAgayA pannaberhiti // 3 // chADI piDagAI caMdrAcA maNuyalogaMmi / do caMdA do sUrA ya hoMti ekkae piDae // 4 // chAvaTTIpiDagAI nakkhattANaM tu maNuyalogaMmi / chappannaM nakkhattA ya hoti ekeka piDae // 5 // chAvaTTI piDagAI mahAgahANaM tu maNuyalogaMmi / chAvattaraM gahasayaM ca hoi ekkae piDae // 6 // cattAri ya paMtIo caMdAicANa maNuyalogaMmi / chAvaTThiya chAvaTTiya hoha ya ekkekayA paMtI // 7 // aur paMtIo nakarANaM tu maNuyalogaMmi / chAvaTThI chAvaTThI havai ya ekkekayA paMtI // 8 // chAvattaraM gahANaM paMtisayaM hoi maNuyalogaMmi / chAvaTThI chAvaTTI ya hoti ekkekkiyA paMtI // 9 // te meru pariyaDantA payAhiNAvattamaMDalA savve | aNavaTThiyajogehiM caMdA sUrA gahagaNA ya // 10 // nakkhantatAragANaM avaTTiyA maMDalA muNeyacvA / te'viya payAhiNAvattameva meruM aNucaraMti // 11 // raNiyaradiNayarANaM uDDhe va ahe va saMkamo natthi / maMDalasaMkamaNaM puNa abhitarabAhiraM tirie // 12 // syaNiyaradiNayarANaM nakkhattANaM mahaggahANaM ca / cAraviseseNa bhave suhadukkhavihI 3 pratipattau samayakSe trAdhi0 uddezaH 2 sU0 177 // 334 // jainelibrary.org
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ maNussANaM // 13 // tesiM pavisaMtANaM tAvakkhettaM tu vaDhae niymaa| teNeva kameNa puNo parihAyaDa nikkhamaMtANaM // 14 // tesiM kalaMvuyApupphasaMThiyA hoi tAvakhettapahA / aMto ya saMkuyA bAhi visthaDA caMdasUragaNA // 15 // keNaM vaDDati caMdo parihANI keNa hoi caMdassa / kAlo vA joNho vA keNa'NubhAveNa cNdss?|| 16 // kiNhaM rAhavimANaM nicaM caMdeNa hoi avirahiyaM / cauraMgulamappattaM hiTThA caMdassa taM carai // 17 // bAvaDiM vAvaDiM divase divase u muktapakkhassa / jaM parivaDai caMdo khavei taM ceva kAleNaM // 18 // pannarasaibhAgeNa ya caMdaM pannarasameva taM varai / pannarasaibhAgeNa ya puNovi taM ceva tikamai // 19 // evaM vaDDai caMdo parihANI eva hoi caMdassa / kAlo vA joNhA vA teNaNubhAveNa caMdassa // 20 // aMto maNussakhette havaMti cArovagA ya uvvnnnnaa| pazcavihA joisiyA caMdA sUrA gahagaNA ya // 21 // teNa paraM je sesA caMdAicagahatAranakvattA / natthi gaI navi cAro avaDhiyA te muNeyavvA ||22||do caMdA iha dIve cattAri ya sAgare lavaNatoe / dhAyaisaMDe dIve bArasa caMdA ya sUrA ya // 23 // do do jaMbUddIve sasisUrA duguNiyA bhave lavaNe / lAvaNigA ya tiguNiyA sasisUrA dhAyaIsaMDe // 24 // dhAyaisaMDappabhiI uhiTThatiguNiyA bhave caMdA / AillacaMdasahiyA aNaMtarANaMtare khette // 25 // rikkhaggahatAraggaM dIvasamudde jahicchase nAuM / tassa sasIhiM guNiyaM rikvaggahatAragANaM tu // 26 // caMdAto sUrassa ya sUrA Jain Education inte For Private Personal Use Only inelibrary.org
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 335 // Jain Education In caMdassa aMtaraM hoI | pannAsa sahassAI tu joyaNANaM aNUNAI // 27 // sUrassa ya sUrassa ya sasiNo sasiNo ya aMtaraM hoi / bahiyAo maNussanagassa joyaNANaM sayasahassaM // 28 // sUraMtariyA caMdrA caMdatariyA ya diNayarA dittA / cittaMtaralesAgA suhalesA maMdalesA ya // 29 // aTThAsIiMca gahA aTThAvIsaM ca hoMti nakkhattA / egasasI parivAro eto tArANa vocchAmi // 30 // chAvahissAI nava ceva sayAI paMcasayarAI / egasasIparivAro tArAgaNakoDikoDINaM // 31 // bahiyAo mANusanagassa caMdrasUrANa'vaTTiyA jogA / caMdrA abhIijuttA sUrA puNa hoMti pussehiM / / 32 / / (sU0 177 ) 3 pratipatau samayakSe trAdhi0 uddezaH 2 sU0 177 'mANusakhette Na' mityAdi, manuSyakSetraM bhadanta ! kiyadAyAmaviSkambhena kiyatparikSepeNa prajJataM ?, bhagavAnAha - gautama ! paJcacatvA riMzad yojanazatasahasrANyAyAmaviSkambhena, ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzat zatasahasrANi triMzatsahasrANi dve yojanazate ekonapavAze kiJcidvizeSAdhike parikSepeNa prajJataM // samprati nAmanimittamabhidhitsurAha - ' se keNadveNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate - manuSyakSetraM manuSyakSetraM ? iti, bhagavAnAha - gautama ! manuSyakSetre trividhA manuSyAH parivasanti, tadyathA - karmabhUmakA aka bhUmakA antaradvIpakAzca, anyacca manuSyANAM janma maraNaM cAtraiva kSetre na tadbahiH tathAhi - manuSyA manuSyakSetrasya bahirjanmato na bhUtA na bhavanti na bhaviSyanti ca, tathA yadi nAma kenacidevena dAnavena vidyAdhareNa vA pUrvAnubaddhavairaniryAtanArthamevaMrUpA buddhiH kri // 335 // yate yathA'yaM manuSyo'smAt sthAnAd utpATya manuSyakSetrasya vahiH prakSipyatAM yenorddhazoSaM zudhyati mriyate veti tathA'pi lokAnubhAvA jainelibrary.org
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAdeva sA kAcanA'pi buddhirbhUyaH parAvarttate yathA saMharaNameva na bhavati saMhRya vA bhUyaH samAnayati tena saMharaNato'pi manuSyakSetrAhi manuSyA maraNamadhikRtya na bhUtA na bhavanti na bhaviSyanti ca, ye'pi jaGghAcAriNo vidyAcAriNo vA nandIzvarAdInapi yAvadgacchanti | te'pi tatra gatA na maraNamaznuvate kintu manuSyakSetrasamAgatA eva, tena mAnuSottaraparvatasImAkaM manuSyANAM sambandhi kSetraM manuSyakSetramiti, tathA cAha-'se eeNadveNa'mityAdi gatArtham // samprati manuSyakSetragatasamasta candrAdisaGkhyAparimANamAha-'maNussakhette NaM bhaMte ! kai caMdA pabhAsiMsu' ityAdi pAThasiddhaM, uktaM caivaMrUpaM parimANamanyatrApi-'battIsaM caMdasayaM battIsaM ceva sUriyANa sayaM / |sayalaM maNussaloyaM caraMti ee pagAsiMtA // 1 // ekArasa ya sahassA chappi ya solA mahAgahANaM. tu / chacca sayA channa uyA nakkhattA | |tinni ya sahassA // 2 // aTThAsIyaM lakkhA cattAlIsaM ca taha sahassAI / satta sayA ya aNUNA tArAgaNakoDakoDINaM // 3 // " tatra dvAtriMzaM candrazatamevaM-dvau candrau jambUdvIpe catvAro lavaNode dvAdaza dhAtakIpaNDe dvAcatvAriMzatkAlode dvAsaptatirabhyantarapuSkarAr3e sarva| saGkhyayA dvAtriMzaM zataM, evaM sUryANAmapi dvAtriMzaM zataM paribhAvanIyaM, nakSatrAdiparimANamaSTAviMzatyAdinakSatrAdIni dvAtriMzena zatena guNa| yitvA paribhAvanIyaM // samprati sakalamanuSyalokagatatArAgaNasyopasaMhAramAha-eSaH' anantaroktasaGkhyAkastArApiNDaH sarvasaGkhyayA | manuSyaloke AkhyAta iti gamyate, bahiH punarmanuSyalokAd yAstArAstAH 'jinaiH' sarvastIrthakRdbhirbhaNitA asaGkhyAtA dvIpasamudrA-| NAmasaGkhyAtatvAt , pratidvIpaM pratisamudraM ca yathAyoga saGkhyAtAnAmasaGkhyAtAnAM ca tArANAM sadbhAvAt 'etAvat' etAvatsaGkhyAkaM 'tArAgraM tArAparimANaM yat anantaraM bhaNitaM mAnuSe loke tat 'jyotiSa' jyotiSadevavimAnarUpaM 'kadambapuSpasaMsthitaM' kdmbpussphai| vad adhaHsaGkucitamupari vistIrNa uttAnIkRtArddhakapitthasaMsthAnasaMsthitamiti bhAvaH 'cAraM carati' cAraM pratipadyate, tathA jagatsvAbhA AMACHARGANACOCCAMERALGC-E Jain Education Inter For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 336 // Jain Education vyAt, tArAgrahaNaM copalakSaNaM, tataH sUryAdayo'pi yathoktasaGkhyAkA manuSyaloke tathAjagatsvAbhAvyAccAraM pratipadyanta iti draSTavyaM // sa pratyetadgattamevopasaMhAramAha-ravizazigrahanakSatrANi upalakSaNametat tArakANi ca 'etAvanti' etAvatsaGkhyAkAni sapUrvArddha manuSyaloke, yeSAM kim ? ityAha-yeSAM sUryAdInAM yathoktasaGkhyAkAnAM sakalamanuSyalokabhAvinAM pratyekaM nAmagotrANi, ihAnvarthayuktaM nAma si ddhAntaparibhASayA nAma gotramityucyate, tato'yamarthaH - nAmagotrANi - anvarthayuktAni nAmAni yadivA nAmAni ca gotrANi ca nAmagotrANi 'prAkRtAH' anatizAyinaH puruSAH kadAcanApi na prajJApayiSyanti, kevalaM yadA tvAha sarvajJa evaM, tata idaM sUryAdisaMyAnaM prAkRtapuruSAprameyaM sarvajJopadiSTamiti samyak zraddheyaM // iha dvau candrau dvau sUryAvekaM piTakamucyate, itthambhUtAni ca candrAdityAnAM piTakAni sarvasaGkhyayA manuSyaloke paTpaSTisaGkhyAni / atha kiMpramANaM piTakamiti piTakapramANamAha - ekaikasmin piTake dvau candrau dvau sUryo bhavata iti, kimuktaM bhavati ? - dvau candrau dvau sUryAvityetAvatpramANamekaikacandrAdityAnAM piTakamiti, evaMpramANaM ca piTakaM jambUdvIpe eka, dvayoreva candramasordvayoreva sUryayostatra bhAvataH dve piTake lavaNasamudre caturNI candramasAM caturNI sUryANAM ca tatra bhAvAt evaM paTU piTakAni dhAtakIpaNDe ekaviMzatiH kAlo patriMzadabhyantarapuSkarArddhe iti bhavanti sarvamIlane candrAdityAnAM paTSaSTiH piTakAni // sarvasminnapi manuSyaloke sarvasaGkhyA nakSatrANAM piTakAni bhavanti paTSaSTiH, nakSatrapiTakaparimANaM ca zazidvayasambandhinakSatrasaGkhyApa rimANaM, tathA cAha - ekaikasmin piTake nakSatrANi bhavanti SaTpaJcAzat kimuktaM bhavati ? - paTpaJcAzannakSatrasaGkhyAkamekaikaM nakSatrapiTakamiti, atrApi paTpaSTisaGkhyA bhAvanaivam ekaM nakSatrapiTakaM jambUdvIpe dve lavaNasamudre paD dhAtakIpaNDe ekaviMzatiH kAlo paTtriMzadabhyantarapuSkarArddha iti // mahAgrahANAmapyaGgArakaprabhRtInAM sarvasmin manuSyaloke sarvasaGkhyA piTakAni bhavanti SaTSaSTiH, grahapiTa - 3 pratipattau samayakSe trAdhi0 uddezaH 2 sU0 177 // 336 //
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaparimANaM ca zazidvayasambandhiprahasaGkhyAparimANaM, tathA cAha-ekaikasmin piTake bhavati SaTsaptataM-SaTsaptatyadhika grahazataM, SaTsapratyadhikaprahazataparimANamekaikaM graha piTakaparimANamiti bhAvaH, SaTSaSTisaGkhyAbhAvanA prAgvat // iha manuSyaloke candrAdityAnAM catasraH | patayo bhavanti, tadyathA-ve patI candrANAM dve sUryANAM, ekaikA ca patirbhavati SaTSaSTiH SaTSaSTiH-paTSaSTipaTSaSTisUryAdisaGkhyA, tadbhAvanA caivam-ekaH kila sUryo jambUdvIpe merodakSiNabhAge cAraM caran varttate eka uttarabhAge, ekazcandramA meroH pUrvabhAge eko' parabhAge, tatra yo merodakSiNabhAge sUryazcAraM caran varttate tataH samazreNivyavasthitau dvau dakSiNabhAge eva sUryoM lavaNasamudre SaD dhAtakIbhASaNDe ekaviMzati: kAlode SaTtriMzadabhyantarapuSkarAddhe, ityasyAmapi sUryapatau sarvasaGkhyayA SaTSaSTiH sUryAH, tathA yo'pi ca merorutta-18 rabhAge sUryazcAraM caran varttate tasyApi samazreNyA vyavasthitau dvau uttarabhAge sUryoM lavaNasamudre SaD dhAtakISaNDe ekaviMzatiH kAlode paTtriMzadabhyantarapuSkarAddhe ityasyAmapi sUryapako sarvasaGkhyayA SaTSaSTiH sUryAH, tathA yo meroH kila pUrvabhAge cAraM caran varttate candramAstatsamazreNivyavasthitau dvau pUrvabhAge eva candramasau lavaNasamudre par3a dhAtakIpaNDe ekaviMzatiH kAlode paTtriMzadabhyantarapuSkarAI ityasyAM candrapaGko sarvasaGkhyayA SaTpaSTizcandramasaH, evaM yo meroraparabhAge candramAstanmUlAyAmapi patI paTapaSTizcandramaso veditavyAH // | nakSatrANAM manuSyaloke sarvasaGkhyayA patayo bhavanti SaTpaMcAzat , ekaikA ca patirbhavati paTpaSTiH paTpaSTistadbhavaparimANA ityarthaH, tathAhi-kilAsmin jambUdvIpe dakSiNato'rddhabhAge ekasya zazinaH parivArabhUtAnyabhijidAdInyaSTAviMzatisaGkhyAni nakSatrANi krameNa vya| vasthitAni cAraM caranti, uttarato'rddhabhAge dvitIyasya zazinaH parivArabhUtAnyaSTAviMzatisaGkhyAkAnyabhijidAdInyeva nakSatrANi krameNa 2] vyavasthitAni, tatra dakSiNato'rddhabhAge yatrAbhijinnakSatraM tatsamazreNivyavasthite dve abhijinnakSatre lavaNasamudre paDU dhAtakIpaNDe ekatri jI057 Jain Education Interior For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipatto samayakSetrAdhi. uddezaH2 sU0177 SARALAXMANC+ zatiH kAlode SaTatriMzadabhyantarapuSkarAkheM iti, sarvasaGkhyayA SaSaSTirabhijinnakSatrANi patathA vyavasthitAni, evaM zravaNAdInyapi dakSiNato'rddhabhAge paGkayA vyavasthitAni SaTSaSTisaGkhyAkAni bhAvanIyAni, uttarato'pyarddhabhAge yadabhijinnakSatraM tatsamazreNivyavasthite'pi uttarabhAga eva dve abhijinnakSatre lavaNasamudre par3a dhAtakIpaNDe ekaviMzatiH kAlode patriMzatpuSkarAr3heM, evaM zravaNAdipalayo'pi pratyekaM paTpaSTisaGkhyAkA 2 veditavyA iti bhavaMti sarvasaGkhyayA SaTpaJcAzatsaGkhyA nakSatrANAM patayaH, ekaikA ca patiH SaT- SaSTisamalayeti // grahANAM' aGgArakaprabhRtInAM sarvasaGkhyayA manuSyaloke SaTsaptatyadhikaM patizataM bhavati, ekaikA ca patirbhavati SaTpaSTiH, atrApIyaM bhAvanA-jambUdvIpe dakSiNato'rddhabhAge ekasya zazina: parivArabhUtA aGgArakaprabhRtayo'STAzItirmahA uttarato'rddhabhAge dvitIyasya zazinaH parivArabhUtA aGgArakaprabhRtaya evAnye'STAzItigrahAH, tatra dakSiNato'rddhabhAge yo'GgArakanAmA prahastatsamazreNivyavasthitau dakSi bhAga eva dvAbaGgArako lavaNasamudre SaD dhAtakISaNDe ekaviMzatiH kAlode SaTtriMzadabhyantarapuSkarAddhe iti, evaM zepA api saptAzItimrahAH patayA vyavasthitA: pratyekaM SaTSaSTiH 2 veditavyAH, evamuttarato'pyarddhabhAge'GgArakaprabhRtInAmaSTrAzItehANAM patayaH pratyeka paTpaSTisaGkhyAkA 2 bhAvanIyA iti bhavati sarvasaGkhyayA grahANAM SaTsapprataM patizataM, ekaikA ca patiH paTpaSTisayAketi // 'te' manuSya-16 lokavartinaH sarve caMdrAH sarve sUryAH sarve prahagaNA anavasthitairyathAyogamanyairanyairnakSatraiH saha yogamupalakSitAH 'payAhiNAvattamaMDalA' iti || prakarSeNa sarvAsu dikSu vidikSu ca paribhramatA candrAdInAM dakSiNa eva merurbhavati yasminnAvarte-maNDalaparibhramaNarUpe sa pradakSiNaH 2 AvattoM yeSAM maNDalAnA tAni pradakSiNAvarttAni tAni maNDalAni meru (prati) yeSAM te pradakSiNAvarttamaNDalA merumanulakSIkRtya caranti, etenaitaduktaM bhavati-sUryAdayaH samastA api manuSyalokavartinaH pradakSiNAvartamaNDalagatyA paribhramantIti, iha candrAdityagrahANAM maNDalAnyanavasthi-| // 337 // Jan Education For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte tAni yathAyogamanyasminnanyasminmaNDale teSAM saMcariSNutvAt nakSatratArakANAM tu maNDalAnyanavasthitAnyeva tathA cAha-nakSatrANAM tArakANAM ca maNDalAnyavasthitAni jJAtavyAni kimuktaM bhavati ? - AkAlaM pratiniyatamekaikaM nakSatrANAM tArakANAM ca maNDalamiti, na caivaM vyavasthitamaNDalatvoktAvevamAzaGkanIyaM yathA teSAM gatireva na bhavatIti yata Aha- 'te'vi ya' ityAdi, tAnyapi nakSatrANi tArakANi ca sUtre puMstvanirdeza: prAkRtatvAt pradakSiNAvarttameva idaM kriyAvizeSaNaM, merumanulakSyIkRtya caranti etacca meruM lakSyIkRtya teSAM pradakSiNAvarttacaraNaM pratyakSata evopalakSyata iti saMvAdi // ' rajanikaradinakarANAM' candrAdityAnAmUrddha vA'dho vA saGkramo na bhavati tathA jagatsvAbhAvyAn tiryak punarmaNDaleSu saGkramaNaM bhavati, kiMviziSTamityAha - 'sAbhyantarabAhyam' abhyantaraM ca bAhyaM ca abhyantarabAhyaM saha abhyantarabAhyaM yasya yena vA tat sAbhyantarabAhyaM etaduktaM bhavati ? - sarvAbhyantarAnmaNDalAtparatastAvanmaNDaleSu saGkramaNaM yAvatsarva bAhyamaNDalaM, sarvabAhyAJca maNDalAdarvAg maNDaleSu tAvatsaGkramaNaM yAvatsarvAbhyantaramiti // ' rajanikaradinakarANAM' candrAdityAnAM nakSatrANAM mahAgrahANAM ca 'cAravizeSeNa' tena tena cAreNa sukhaduHkhavidhayo manuSyANAM saMbhavanti, tathAhi - dvivi dhAni santi sadA manuSyANAM karmANi tadyathA-zubhavedyAni azubhavedyAni ca karmaNAM ca sAmAnyato vipAkahetavaH paJca tadyathAdravyaM kSetra kAlo bhAvo bhavazca, uktaJca - "udadyakkhayakhaovasamovasamA jaM ca kammuNo bhaNiyA / davvaM khettaM kAlaM bhAvaM bhavaM ca saMpappa || 1 || " zubhavedyAnAM ca karmaNAM prAyaH zubhadravyakSetrAdisAmagrI vipAkahetuH, azubhavedyAnAmazubhadravyakSetrAdi sAmagrI, tato | yadA yeSAM janmanakSatrAdyanukUlazcandrAdInAM cArastadA teSAM prAyo yAni zubhavedyAni karmANi tAni tathAvidhAM vipAkasAmagrImadhigamya 1 udayaH kSayaH kSayopazama upazamo yaca karmaNo bhaNitAH / dravyaM kSetraM kAlaM bhAvaM bhavaM ca saMprApya // 1 // jainelibrary.org
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 - malayagiyAvRttiH / / 338 // Jain Education vipAkaM prapadyante, prapannavipAkAni zarIranIrogatAsaMpAdanato dhanavRddhikaraNena ca vairopazamanataH priyasaMprayogasaMpAdanato vA yadivA prArabdhAbhISTaprayojananiSpattikaraNataH sukhamupajanayanti, ata eva mahIyAMsaH paramavivekinaH svalpamapi prayojanaM zubhatithinakSatrAdAvArabhaMte na tu yathA kathazvana, ata eva jinAnAmapi bhagavatAmAjJA pratrAjanAdikamadhikRtyaiva mavarttiSTa-yathA zubhakSetre zubhadizamabhimukhIkRtya zubhe tithinakSatramuhUrttAdau pratrAjananatAropaNAdi karttavyaM nAnyathA, tathA coktaM paJcavastuke - "esA jiNANa ANA / khettAIyA ya kammuNo bhaNiyA / udadyAikAraNaM jaM tamhA savvattha jaiyanvaM || 1 ||" asyA akSaragamanikA - epA jinAnAmAjJA yathA zubhakSetre zubhAM dizamabhimukhIkRtya zubhe tithinakSatramuhUrttAdau pratrAjananatAropaNAdi karttavyaM nAnyathA, apica - kSetrAdayo'pi karmmaNA|mudayAdikAraNaM bhagavadbhiruktAstato'zubhadra vyakSetrAdisAmagrImavApya kadAcidazubhavedyAni karmANi vipAkaM gatvodayamAsAdayeyuH, tadudaye ca gRhItavratabhaGgAdidoSaprasaGgaH, zubhakSetrAdisAmagrI tu prApya janAnAM zubhakarmmavipAkasambhava iti saMbhavati nirvighnaM sAmAyikapariyAlanAdi, tasmAdavazyaM chadmasthena sarvatra zubhakSetrAdau yatitavyaM, ye tu bhagavanto'tizayamantaste atizayavalAdeva nirvighnaM savanaM vA sa myagavagacchanti tato na zubhatithimuhUrttAdikamapekSanta iti tanmArgAnusaraNaM chadmasthAnAM na nyAyyaM tena ye ca paramamuniparyupAsitapravacanaviDambakA aparimalita jinazAsanopaniSadbhUtazAstraguruparamparAyAtaniravadya vizada kAlocitasAmAcArIpratipanthinaH svamatikalpitasAmAcArIkA abhiddhati-yathA na pratrAjanAdiSu zubhatithinakSatrAdinirIkSaNe yatitavyaM, na khalu bhagavAn jagatsvAmI pratrAjanAyopasthiteSu zubhatidhyAdinirIkSaNaM kRtavAniti te'pAstA draSTavyA iti / teSAM -sUryAcandramasAM sarvabAhyAnmaNDalAbhyantaraM pravizatAM tApakSetraM pratidivasa krameNa niyamAdAyAmato varddhate yenaiva ca krameNa parivarddhate tenaiva krameNa sarvAbhyantarAnmaNDalAdvahirniSkrAmatAM parihIyate, 3 pratipattau samayakSetrAdhi0 uddezaH 2 sU0 177 // 338 // ww.jainelibrary.org
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAhi-sarvabAhyamaNDale cAraM caratAM sUryANAM candramasAM ca pratyekaM jambUdvIpacakravAlasya dazadhA pravibhaktasya dvau dvau bhAgau tApakSetra, tataH sUryasyAbhyantaraM pravizataH pratimaNDalaM SaSTyadhikaSaTtriMzacchatapravibhaktasya dvau dvau bhAgau tApakSetrasya varddhate, candramasastu maNDaleSu pratyeka paurNamAsIsambhave krameNa pratimaNDalaM paDviMzatirbhAgA: saptaviMzatitamasya ca bhAgasyaikaH saptabhAgaH, evaM ca pratimaNDalamabhivRddhau yadA sarvAbhyantaramaNDale cAraM caratastadA pratyeka jambUdvIpacakravAlasya traya: paripUrNA dazabhAgAstApakSetraM, tata: punarapi sarvAbhyantaramaNDalAdvahiniSkrameNa sUryasya pratimaNDalaM SaSTyadhikaSaTtriMzacchatapravibhaktasya jambUdvIpacakravAlasya dvau dvau bhAgau parihIyete, candramasastu maNDaleSu pratyekaM paurNamAsIsambhave krameNa pratimaNDalaM SaDviMzatirbhAgA: saptaviMzatitamasya ca bhAgasya caikaH saptabhAga iti // teSAM' candrasUryANAM tApakSetrapanthAH kalambuyApuSpa-nAlikApuSpaM tadvatsaMsthitAH kalambuyApuSpasaMsthitAH, etadeva vyAcaSTe-anta:-merudizi saGkacitA bahi:lavaNadizi vistRtAH, etaccandraprajJaptau sUryaprajJaptau caturthe prAbhRte savistaraM bhAvitamiti tato'vadhAryam / samprati candramasamadhikRtya gautamaH praznayati-kena kAraNena zuklapakSe varddhate ? kena vA kAraNena candrasya kRSNapane parihAnirbhavati ? kena vA 'anubhAvena' prabhAveNa candrasyaikaH paznaH kRSNo bhavati ekaH 'jyotsnaH' zukla: ? iti, evamukte bhagavAnAha-iha dvividho rAhustadyathA-parvarAhunityarAhuzca. tatra parvarAhuH sa ucyate ya: kadAcidakasmAtsamAgatya nijavimAnena candravimAnaM sUryavimAnaM vA'ntaritaM karoti, antarite ca kRte loke grahaNamiti prasiddhiH, sa iha na gRhyate, yastu nityarAhustasya vimAnaM kRSNaM tathAjagatsvAbhAvyAJcandreNa saha 'nityaM sarvakAlamavirahitaM tathA 'cauraMgulena' caturaGgulairaprAptaM sat 'candrasya' candravimAnasyAdhastAccarati, taJcaivaM carat zuklapakSe zanaiH zanaiH prakaTIkaroti | candramasaM kRSNapakSe ca zanaiH zanairAvRNoti, tathA cAha-iha dvApaSTibhAgIkRtasya candravimAnasya dvau bhAgAvuparitanau sadA'nAbAryasvabhA Jain Education a l a.jainelibrary.org IA
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 339 // Jain Education In vatvAd apAkRtya zeSasya paJcadazabhirbhAge hRte ye catvAro bhAgA labhyante te dvApaSTizabdenocyante, avayave samudAyopacArAt, etacca vyAkhyAnametasyaiva cUrNimupajIvya kRtaM na svamanISikayA, tathA ca tadvranthaH - " candravimAnaM dvASaSTibhAgIkriyate, tataH paJcadazabhirbhAgo'pahiyate, tatra catvAro bhAgA dvASaSTibhAgAnAM paJcadazabhAgena labhyante zeSau dvau, etAvad dine dine zuklapakSasya rAhuNA mucyata" iti, evaM ca sati yatsamavAyAGgasUtram - "sukapakkhassa divase divase bAvahiM bAvaDiM bhAge parivaDui" iti, taddhyevameva vyAkhyeyaM saMpradAyavazAddhi sUtraM vyAkhyeyaM na svamanISikayA, anyathA mahadAzAtanAprasakteH saMpradAyazca yathoktasvarUpa iti, tatra zuklapakSasya divase yad - yasmAtkAraNAcandro dvApaSTidvASaSTibhAgAn- dvASaSTibhAgasatkAn caturacaturo bhAgAn yAvatparivarddhate, kAlena - kRSNapakSeNa punardivase 2 tAneva dvApaSTibhAgasatkAn caturazcaturo bhAgAna 'prakSapayati' parihApayati, etadeva vyAcapre - kRSNapakSe pratidivasa rAhuvi mAnaM svakIyena paJcadazena bhAgena taM 'candra' candravimAnaM paJcadazameva bhAgaM 'vRNoti' AcchAdayati, zukapakSe punastameva pratidivasaM paJcadazabhAgamAsIyena paJcadazena bhAgena 'vyatikrAmati' muJcati, kimuktaM bhavati ? - kRSNapakSe pratipada ArabhyAtmIyena paJcadazena paJcadazena bhAgena pratidivasamekaikaM paJcadazabhAgamuparitanabhAgAdArabhyAvRNoti, zuklapakSe tu pratipada Arabhya tenaiva krameNa pratidivasamekaikaM paJcadazabhAgaM prakaTIkaroti, tena jagati candramaNDalasya vRddhihAnI pratibhAsete, svarUpataH punazcandra maNDalamavasthitameva, tathA cAha evaM rAhuvimAnena pratidivasa krameNAnAvaraNakaraNato 'varddhate' varddhamAnaH pratibhAsate candraH, evaM rAhuvimAnena pratidivasaM krameNAvaraNakaraNataH parihAnipratibhAso bhavati candrasya viSaye, etenaiva 'anubhAvena' kAraNenaikaH pakSaH 'kAlaH' kRSNo bhavati yatra ca ndrasya parihAniH pratibhAsate, ekastu 'jyotsnaH' zuklo yatra candraviSayo vRddhipratibhAsa: / / ' antaH' madhye 'manuSyakSetre' manuSyakSetrasya 3 pratipattA samayatrAdhi0 uddezaH 2 sU0 177 // 339 // Jainelibrary.org
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int | paJcavidhA jyotiSkAstadyathA candrAH sUryA grahagaNAH cazabdAnnakSatrANi tArakAzca bhavanti 'cAropagAH' cArayuktAH, 'tene 'ti prAkRtatvAtpaJcamyarthe tRtIyA tato manuSyakSetrAtparaM yAni zeSANi 'candrAdityagrahatArAnakSatrANi' candrAdityagrahatArA nakSatra vimAnAni, sUtre puMstvanirdeza: prAkRtatvAt teSAM nAsti gatiH - na svasmAtsthAnAcalanaM nApi 'cAraH' maNDalagatyA paribhramaNaM kintvavasthitAnyeva tAni jJAtavyAni // samprati pratidvIpaM pratisamudraM candrAdisaGkalanAmAha - ' ege jaMbuddIve duguNA lavaNe caugguNA hoMti / lAvaNagA yatiguNiyA sasisUrA dhAyaisaMDe' // 1 // dvau candrau upalakSaNametat dvau sUryau ca 'iha' asmin jambUdvIpe catvAraH 'sAgare' samudre 'lavaNatoye' lavaNajale, ghAtakIpaNDe dvIpe dvAdaza candrAzca dvAdaza sUryAzca // etadeva bhaGgayantareNa pratipAdayati- zazinau sUyA~ jambUdvIpe dvau dvau tAveva dviguNitau 'lavaNe' lavaNasamudre bhavataH, catvAro lavaNasamudre zazinazcatvArazca sUryA bhavantItyarthaH, dvayordvAbhyAM guNane caturbhAvAn, pAThAntaram -- "evaM jaMbUdIve duguNA lavaNe caugguNA hoMti "tti, 'evam uktena prakAreNa ekaikau candrasUryau ja mbUdvIpe dviguNau bhavataH kimuktaM bhavati ? - dvau candramasau dvau sUryau jambUdvIpa iti, 'lavaNe' lavaNasamudre tAvevaikaiko sUryAcandramasau caturguNau bhavataH, catvArazcandrAzcatvAraH sUryA lavaNasamudre bhavantIti bhAvaH, 'lAvaNikAH' lavaNasamudrabhavAH zazisUryAstriguNitA ghAtakIpaNDe bhavanti, dvAdaza candrA dvAdaza sUryA ghAtakIpaNDe dvIpe bhavantItyarthaH // samprati zeSadvIpasamudragatacandrAdityasaGkhyA parijJAnAya karaNamAha- dhAtakIpaNDaH prabhRtiH - AdiryeSAM te dhAtakIpaNDaprabhRtayasteSu dhAtakIpaNDaprabhRtiSu dvIpeSu samudreSu ca ye uddiSTAcandrA dvAdazAdaya: upalakSaNametat sUryA vA te ' triguNitAH ' triguNIkRtAH santaH 'AilacaMda sahiya'tti uddiSTacandrayuktAdvIpAtsamudrAdvA prAg jambUdvIpamAdiM kRtvA ye prAktanAzcandrAstairAdimacandraH upalakSaNametat AdimasUryaizca sahitA yAvanto bhavanti etAvatpramANA anantare jainelibrary.org
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- |'nantare kAlodAdau bhavanti, tatra dhAtakIpaNDe dvIpe uddiSTAzcandrA dvAdaza te triguNAH kriyante jAtAH patriMzat , AdimacandrAH SaT , 3 pratipatto jIvAbhi0 tadyathA-dau candrau jambUdvIpe catvAro lavaNasamudre, etairAdimacandraH sahitA dvAcatvAriMzadbhavanti, etAvantaH kAlodasamudre candrAH, eSa samayakSemalayagi- eva vidhiH sUryANAmapi, tena sUryA api tatraitAvanto veditavyAH, tathA kAlode samudre dvAcatvAriMzacandramasa uddiSTAste triguNA: kri | trAdhi0 rIyAvRttiH yante jAtA: paDizaM zataM, AdimacandrA aSTAdaza, tadyathA-dvau jambUdvIpe catvAro lavaNasamudre dvAdaza dhAtakIpaNDe, etairAdimacandraH lAuddezaH2 // 34 // sahita paDizaM zataM catuzcatvAriMzaM zataM jAtaM, etAvantaH puSkaravaradvIpe candrA etAvanta eva ca sUryAH, evaM sarveSvapi dvIpasamudrapvetakaraNavazAccandrasaGkhyA pratipattavyA, sUryasayA'pi // samprati pratidvIpaM pratisamudraM ca grahanakSatratArAparimANajJAnopAyamAha-atrApazabdaH parimANavAcI, yatra dvIpe samudre vA nakSatraparimANaM grahaparimANaM tArAparimANaM vA jJAtumicchasi tasya dvIpasya samudrasya vA sambandhibhiH | | zazibhirekasya zazina: parivArabhUtaM nakSatraparimANaM grahaparimANaM tArAparimANaM ca guNitaM sad yAvad bhavati tAvatpramANaM tatra dvIpe | samudre vA nakSatraparimANaM grahaparimANaM tArAparimANamiti, yathA lavaNasamudre kila nakSatrAdiparimANaM jJAtumiSTaM, lavaNasamudre ca zazinazcatvArastata ekasya zazina: parivArabhUtAni yAnyaSTAviMzatinakSatrANi tAni caturbhirguNyante jAtaM dvAdazottaraM zataM, etAvanti lavaNasamudre nakSatrANi, tathA'STAzItihA ekasya zazina: parivArabhUtAste caturbhirguNyante jAtAni trINi zatAni dvipaJcAzadadhikAni 352, etAvanto lavaNasamudre grahAH, tathaikasya zazina: parivArabhUtAni tArAgaNa koTIkoTInAM SaTpaSTiH sahasrANi nava zatAni paJcasa pratyadhikAni, tAni caturbhirguNyante, jAtAni koTIkoTInAM dve lakSe saptaSaSTiH sahasrANi nava zatAni 267900000000000000 // 340 // hai| etAvatyo lavaNasamudre tArAgaNakoTIkoTayaH, evarUpA ca nakSatrAdInAM lavaNasamudre saGkhyA prAgevoktA, evaM sarveSvapi dvIpasamudreSu nakSa Jain Educatio n al CMw.jainelibrary.org
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ trAdisaGkhyAparimANaM bhAvanIyam / / samprati manuSyakSetrAdahivattinAM candrasUryANAM parasparamantaraparimANapratipAdanArthamAha-manuSyana-1 gasya' mAnuSottaraparvatasya bahizcandrAtsUryasya sUryAcandrasyAntaraM bhavati 'anyUnAni paripUrNAni yojanAnAM paJcAzat sahasrANi, etAvatA candrasya sUryasya ca parasparamantaramuktam / / idAnIM candrasya candrasya sUryasya sUryasya ca parasparamantaramAha-'sUrassa ya sUrassa ya' ityAdi, sUryasya sUryasya parasparaM candrasya candrasya parasparamantaraM bhavati yojanAnAM zatasahasraM-lakSaM, tathAhi-candrAntaritAH sUryAH sUryAntari| tAzcandrA bahirvyavasthitA:, candrasUryANAM ca parasparamantaraM paJcAzadyojanasahasrANi 50000, tatazcandrasya candrasya sUryasya sUryasya ca parasparamantaraM bhavati yojanAnAM lakSaM, etaccaivamantaraparimANaM sUcIzreNyA pratipattavyaM na valayAkArazreNyeti // samprati bahizcandrasUryANAM | patayA'vasthAnamAha-nRlokAdahiH patathA'vasthitAH sUryAntaritAzcandrAzcandrAntaritA dinakarA: 'dIptAH' dIpyante sma bhAskarA ityarthaH, kathambhUtAste candrasUryAH ? ityAha-'citrAntaralezyAkAH' citramantaraM lezyA ca prakAzarUpA yeSAM te tathA, tatra citramantaraM candrANAM sUryAntaritatvAt sUryANAM candrAntaritatvAt , citrA lezyA candramasAM zItarazmitvAt sUryANAmuSNarazmitvAt , lezyAvizeSapradarzanArthamAha-'suhalesA maMdalesA ya' sukhalezyAzcandramaso, na zItakAle manuSyaloka ivAtyanta zItarazmaya ityarthaH, mandalezyA: sUryA na tu manuSyaloke nidAghasamaya iva ekAntoSNarazmaya ityarthaH, Aha ca tattvArthaTIkAkAro haribhadrasUriH-nAtyantaM zItAzcandramasa: nAtyantoSNAH sUryAH kintu sAdhAraNA dvayorapI"ti, ihedamuktaM bhavati-yatra dvIpe samudre vA nakSatrAdiparimANaM jJAtumiSyate tatraikaza| ziparivArabhUtaM nakSatrAdiparimANaM tAvadbhiH zazibhirguNayitavyamiti / tatraikazaziparivArabhUtAnAM grahAdInAM parimANamAha- aTThAsII.' tyAdi gAthAdvayamapi pAThasiddham / / bahiH 'manuSyanagasya' manuSyaparvatasya candrasUryANAM yogA avasthitA na manuSyaloka ivAnyAnyana Jain Education For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- kSatrasaJcAriNazcArAbhAvAt , kvacit 'avaTThiyA teyA' iti pAThastatrAvasthitAni tejAMsIti vyAkhyeyaM, kimuktaM bhavati ?-sUryAH sa-1 pratipattI jIvAbhi0 daivAnatyuSNatejaso na tu jAtucidapi manuSyaloke grISmakAla ivAtyuSNatejasaH, candramaso'pi sadaivAnatizItalezyAkA na punaH kadAcanA- | mAnuSomalayagi-hApyantarmanuSyakSetrasya zizirakAla ivAtizItatejasa iti, tatra prathamapAThapakSe tAnevAvasthitAn yogAnAha-'caMdA abhiI' ityAdi, dvi-15 ttarAdhika rIyAvRttiHtIyapAThapakSe tatheti paThayitavyaM, candrAH sarve'pi manuSyakSetrAvahirabhijitA nakSatreNa yuktAH, sUryAH punarbhavanti puSyairyuktA iti // sa- uddezaH2 mprati maanussottrprvtoccaistvaadiprtipaadnaarthmaah||341|| sU0 178 mANusuttare NaM bhaMte ! pavate kevatiyaM u8 uccatteNaM? kevatiyaM uvveheNaM ? kevatiyaM mUle vikkhambheNaM? kevatiyaM majjhe vikhaMbheNaM? kevatiyaM sihare vikkhaMbheNaM? kevatiyaM aMto giripariraeNaM? kevatiyaM bAhiM giripariraeNaM? kevatiyaM majhe giripariraeNaM? kevatiyaM uvari giripariragaNaM?, goyamA! mANusuttare NaM pavvate sattarasa ekavIsAI joyaNasayAI uhUM uccatteNaM cattAri tIse joyaNasae kosaM ca uvveheNaM mUle dasabAvIse joyaNasate vikkhaMbheNaM majhe sattanevIse joyaNasate vikvaMbheNaM uvari cattAricauvIse joyaNasate vikkhaMbheNaM aMto giripariraeNaM-egA joyaNakoDI bAyAlIsaM ca syshssaaii| tIsaM ca sahassAI doNi ya auNApapaNe joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM, bAhiragiripariraeNaM egA joyaNakoDI bAyAlIsaM ca satasahassAI | // 341 // chattIsaM ca sahassAI sattacoisottare joyaNasate parikkheveNaM, majhe giriparigaNaM egA joyaNa CACANCARNAK4000-400 Jain Education in inelibrary.org
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int koDI bAyAlIsaM ca satasahassAI cottIsaM ca sahassA aTThanevI se jogaNasate parikveveNaM, uvari giripariraeNaM egA joyaNakoDI bAyAlIsaM ca samahassA battIsaM ca sahassAI nava ya vatI se joyaNasate pariveveNaM, sale vicchinne majjhe saMkhitte upiM tara aMno saNhe majjhe udara vAhiM darisaNije IsiM saNimaNNe sIhaNisAI abadvajavarAsisaMANasaMThine savajaMbUyAmae acche sahe jAva paDive, ubhaopAsiM dohiM paramavaravediyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM to satA saMparakvate vaNao dohavi // se keNaNaM bhaMte! evaM buvani - mANusutare pavate 21, goyamA ! mANumuttarasya NaM pavvatassa aMtomA upi sucaNNA yAhiM devA anuttaraM caNaM goyamA ! mANumuttarapannaM manuyANa kathA vitivasu vA vInivaryati vA vItivaiti vA gaNattha cAraNehiM vA vijAharehiM vA devakammuNA vAvi, se neNaTTeNaM goyamA ! anuttaraM ca NaM jAva Niveti // jAvaM ca NaM mANumuttare pavvate tAvaM ca NaM assiloe ti pacati, jAvaM ca NaM vAsAtiM vA vAsadharAtiM vA tAvaM caNaM ariMsa lopatti pabati, jAvaM ca NaM gehAi vA gehAvayaNAti vA tAvaM ca NaM assi loeti pacati, jAvaM ca NaM gAmAti vA jAva rAyahANIti vA tAvaM ca NaM asmilopatti pacati, jAvaM ca NaM arahaMtA cakavahi baladevA vAsudevA paDivAsudevA cAraNA vijAharA samaNA samaNIo sAvayA sAvidhAo maNuyA pagatibhaddagA viNItA tAvaM ca NaM assi sapuraizu ainelibrary.org
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH MACROCOCC- 3 pratipattI mAnuSottarAdhika uddezaH 2 sU0178 loetti pavucati, jAvaM ca NaM samayAti vA AvaliyAti vA ANApANaiti vA thovAi vA lavAha vA muhattAi vA divasAti vA ahorattAti vA pakvAti vA mAsAti vA udati vA ayaNAti vA saMvaccharAti vA jugAti vA vAsasatAti vA vAsasahassAti vA vAsasayasahassAi vA pubaMgAti vA puvAti vA tuDiyaMgAti vA, evaM puvve tuDie aDaDe avave hahukae uppale paume - liNe acchiNiure aute Na ute maute cUliyA sIsapaheliyA jAva ya sIsapaheliyaMgeti vA sIsapahe. liyAti vA paliovameti vA sAgarovameti vA uvasappiNIti vA osappiNIti vA tAvaM ca NaM assi loge vucati, jAvaM ca NaM bAdare vijukAre bAyare thaNiyasadde tAvaM ca NaM assi0 jAvaM ca NaM bahave orAlA balAhakA saMseyaMti saMmucchaMti vAsaM vAsaMti tAvaM ca NaM assi loe, jAvaM ca NaM vAyare teukAe tAvaM ca NaM assi loe, jAvaM ca NaM AgarAti vA nadIui vANihIti vA tAvaM ca NaM assilogitti pavuccati, jAvaM ca NaM agaDAti vA NadIti vA tAvaM ca NaM assi loe jAvaM ca NaM caMdovarAgAti vA sUrovarAgAti vA caMdapariesAti vA sUrapariesAti vA paDicaMdAti vA paDisUrAti vA iMdadhaNUi vA udagamacchei vA kapihasitANi vA tAvaM ca NaM assilogeti p0|| jAvaM ca NaM caMdimasUriyagahaNakkhattatArArUvANaM abhigamaNaniggamaNavuDiNivuTTiaNavahiyasaMThANasaMThitI Aghavijati tAvaM ca NaM assi loetti pavucati // (mU0 178) CRACROCKR // 342 // Jain Education inte For Private & Personal use only A i nelibrary.org
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - 'mANusuttare NamityAdi, mAnuSottaro Namiti vAkyAlaGkAre parvataH "kiyat' kiMpramANamUrddhamuccaistvena ? kiyadudvedhena ? kiyanmU-| laviSkambhena ? kiyadupariviSkambhena ? kiyad 'antargiriparirayeNa girerantaH parikSepeNa ? kiyad 'vahigiriparirayeNa girevahi: paricchedena ? kiyat 'mUlagiriparirayeNa ?' girermUle parirayeNa, evaM kiyanmadhyagiriparirayeNa ?, evaM kiyaduparigiriparirayeNa pra-4 hajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama! saptadaza yojanazatAni ekaviMzAni Urddha muccaistvena 1721, catvAri triMzAni yojanazatAni krozameka ca 'udvedhena' uNDatvena 430, mUle daza dvAviMzatyuttarANi yojanazatAni viSkambhena 1022, madhye sapta trayoviMzatyuttarANi yoja-IN nazatAni viSkambhataH 723, upari catvAri caturvizatyuttarANi yojanazatAni viSkambhena 424, ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzacchatasahasrANi triMzatsahasrANi dve ekonapaJcAzadadhike yojanazate kiJcidvizeSAdhike antargiriparirayeNa 14230249, ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzat zatasahasrANi patriMzatsahasrANi sapta caturdazottarANi yojanazatAni bahigiriparirayeNa 14236714, ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzat zatasahasrANi caturviMzatsahasrANi aSTau trayoviMzatyuttarANi yojanazatAni madhyagiriparirayeNa 14234823, |ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzacchatasahasrANi dvAtriMzatsahasrANi natra ca dvAtriMzaduttarANi yojanazatAni uparigiriparirayeNa 1423| 2932, idaM ca madhye upari ca giriparirayaparimANaM bahirbhAgApekSamavasAtavyaM, abhyantaraM chinnaTaGkatayA mUle madhye upari ca sarvatra | tulyaparirayaparimANatvAt , mUle vistIrNo'tipRthutvAt , madhye saMkSipto madhyavistAratvAt , upari tanukaH stokabAhalyabhAvAt , anta: lAlakSNo mRSTa ityarthaH madhye 'udagraH' pradhAna: bahiH 'darzanIyaH' nayanamanohArI 'ISat' manAk sanniSaNNaH siMhaniSIdanena niSIdanAt ,* tathA cAha-'siMhaniSAdI siMhabannipIdatItyevaMzIlaH siMha niSAdI, yathA siMho'pretanaM pAdayugalamuttamya pazcAttanaM tu pAdayugmaM sa CACHEMOCROSX--- jI0 58 Jain Education a l For Private Personal use only w.jainelibrary.org
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi. malayagirIyAvRttiH // 343 // kocya putAbhyAM manAglagno niSIdati tathA niSaNNazca ziraHpradeze unnataH pazcAdbhAge tu ninno nimnatara; evaM mAnupottaro'pi jambUdvIpa-pratipattau dizi chinnaTaGkaH sa connataH pAzcAtyabhAge tUparitanabhAgAdArabhya pRthutva pradezavRddhyA nimnonimnatara iti, etadevAtivyaktamAha-'ava- mAnuSoddhajavarAsisaMThANasaMThie' iti apagatamaddhe yasya so'pArddhaH sa cAsau yatrazca rAzizca apArddhayavarAzI tayoriva yatsaMsthAnaM yasya tena attarAdhika saMsthitaH, yathA yavo rAzizca dhAnyAnAmapAntarAle UdhiobhAgena chinno madhyabhAge chinnaTaGka iva bhavati bahirbhAge tu zanaiH zanaiHlA uddezaH2 pRthutvavRddhyA nimno nimnatarastadvadeSo'pi, yavagrahaNaM pRthagvyAkhyAtamanyatra kevalApArddhayavasaMsthAnatayA'pi pratipAdanAt , uktaJca-"jaM- sU0178 bRNayAmao so rammo addhajavasaMThio bhnnio| siMhanisAdIeNaM duhAkao pukkharaddIvo // 1 // " 'savyajaMbUNayAmae' iti sarvA| sanA jAmbUnadamaya: 'acche jAva paDirUve' iti prAgvat / 'ubhao pAsimityAdi ubhayoH pArzvayorantarbhAge madhyabhAge cetyarthaH pratyekamekaikabhAvena dvAbhyAM padmavaravedikAbhyAM vanakhaNDAbhyAM ca 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptaH, dvayorapi padmavaravedikAvanakhaNDayoH pramANaM varNakazca prAgvat // sAmprataM nAmanimittamabhidhitsurAha- 'se keNaTTeNa'mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-mAnupottaraH parvataH mAnuSottaraH parvata: ? iti, bhagavAnAha-gautama ! mAnupottaraparvatasya 'antaH' madhye manuSyAH upari 'suvaNoMH' suvarNakumArA devA: bahiH sAmAnyato devAH, tato manuSyANAmuttara:-para iti mAnuSottaraH / athAnyad gautama ! mAnupottaraM parvataM manuSyA na kadAcidapi vyatitrajitavantaH vyatitrajanti vyatiprajiSyanti bA, kiM sarvathA na ? ityAha-nA-16 nyatra, cAraNena paJcamyarthe tRtIyA prAkRtatvAt 'cAraNAt jaGghAcAraNalabdhisaMpannAt vidyAdharAd devakarmaNa evaM kriyayA devotpAda-16 // 343 // |nAdityarthaH, cAraNAdyo vyatitrajanyapi mAnuSottaraM parvatamiti tadvarjanaM, tato mAnupANAmuttara:-uccastaro'laGghanIyatvAnmAnuSottaraH, 58 Jain Education a l For Private Personal Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter tathA cAha - 'se eeNaTTeNa' mityAdyupasaMhAravAkyaM gatArtha || sampratyetAvAneva manuSyaloko'traiva ca varSavarSadharAdaya ityetatsUtraM pratipAdayitukAma Aha-- 'jAvaM ca Na' mityAdi, yAvadayaM mAnuSottaraparvatastAvat 'assiloe' iti ayaM mAnuSaloka iti procyate na parataH, tathA yAvadvarSANi - bharatAdIni kSetrANIti vA varSadharaparvatA - himavadAdadya iti vA tAvadayaM manuSyaloka iti procyate na parataH, etAvatA kimuktaM bhavati ? - varSANi varSadharaparvatAzca manuSyaloka eva nAnyatreti, evamuttaratrApi bhAvanIyaM, tathA yAvadgRhANIti vA gRhApatanAnIti vA tatra gRhANi pratItAni gRhApatanAnIti-gRheSvAgamanAni tAvadayaM manuSyalokaH procyate gRhANi gRhApatanAni vA'sminneva manuSyaloke nAnyatreti bhAva:, tathA prAmA iti vA nakarANIti vA yAvatsannivezA iti vA, yAvatkaraNAt kheTakarbaTAdiparigrahastAvadayaM manuSyaloka iti procyate, atrApi bhAvArtha: prAgvat, tathA yAvadantazcakravarttino baladevA vAsudevAzcAraNA-jaGghAcAraNavidyAdharAH 'zramaNAH' sAdhavaH 'zramaNyaH saMyatyaH zrAvakAH zrAvikAzca tathA manuSyAH prakRtibhadrakA ityAdi yAvadvinItAstAvadayaM manuSyaloka iti procyate, arhadAdInAmatraiva bhAvo nAnyatreti bhAvArthaH / tathA yAvadudArA balAhakA - meghAH saMsvidyante saMmUrcchanti varSI varSanti, asya vyAkhyAnaM prAgvat tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, meghAnAmapi varSukANAmatraiva bhAvo nAnyatreti bhAvArtha:, tathA yAvat ' bAdaraH' gurutaraH 'stanitazabda:' garjitazabda iti, 'bAdaro vidyutkAra iti vA' bAdarA - atibalatarA vidyut tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, tathA yAvadayaM vAdo'gnikAyikastAvadayaM manuSyaloka iti procyate, bAdarAgnikAyikasyApi manuSyalokAtparato'sambhavAt, tathA yAvadAkarA iti vA AkarA - hiraNyAkarAdayaH, naya iti vA nidhaya iti vA tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, teSAmapi manuSya kSetrAdanyatrAsa - mbhavAt tathA yAvatsamayA iti vA, samaya:- paramaniruddhaH kAlavizeSo yasyAdho vibhAgaH karttuM na zakyate, sa ca sUcikadArakastaruNo jainelibrary.org
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 344 // Jain Education Inter valavAnityAdipUrvoktavizeSaNaviziSTo yAvannipuNazilpopagata ekAM mahatIpaTazAdikAM paTTazATikAM vA gRhItvA zIghraM hastamAtramapasArayan yAvatA kAlenoparitanatantugatamuparitanaM pakSma chinatti tato'pi manAk sUkSmataro jaghanyayuktAsayAtakasamayAnAM samudAyaH ekAvalikA, soyA AvalikA eka uccchAsaH saGkhyeyAssvalikA ni:zvAsa: ucchrAsaniHzvAsau samuditAveka AnaprANakAlaH kimuktaM bhavati ? - hRSTasya nIrogasya zramavubhukSAdinA nirupakRSTasya yAvatA kAlenaitAvucchrAsaniHzvAsau bhavataH tAvAn kAla AnaprANa:, uktaJca - "haTThassa aNavakalassa, niruvakissa jaMtuNo / ege usAsanIsAse, esa pANutti vuJcae || 1 || sapta prANA ekaH stokaH sapta stokA eko lavaH saptasaptatisaGkhyA lavA eko muhUrttaH, uktaJca - "santa pANi se thove, satta thovANi se lave / lavANa sattahattarie, esa muhutte viyAhie || 1 || "asmiMzca muhUrtte yathAvalikAzcintyante tadA tAsAmekA koTI saptapaSTirlakSAH saptasaptatiH sahasrANi dve zate poDazAdhike, uktaca -- "egA koDI sattaTThi lakkhA sattattarI sahassA ya / do ya sayA solahiyA AvaliyANaM muddattami ||1|| " ucchrAsAca muhUrtte trINi sahasrANi sapta zatAni trisaptatyadhikAni, uktathya -- "tinni sahassA satta ya sayAI tevattariM ca UsAsA / esa muhutto bhaNio sabvehiM anaMtanANIhiM // 1 // triMzanmuhUrtta pramANo'horAtraH, paJcadazAhorAtraH pakSaH, dvau pakSau mAsaH dvau mAsau Rtu:, te ca paT, tadyathA- prAvRD varSArAtra: zarad hemanta: vasantaH grISmazca, tatra - ( ASADhAcA Rtava' iti vacanAd ASADhazrAvaNau prAvRd bhAdrapadAzvayujI varSArAtra: kArttikamArgazIpa zarada paupamAghI hemantaH phAlgunacaitrau vasantaH vaizAkhajyeSThau grISmaH ye tvabhiddhativasantAdyA RtavaH ( iti vasantaH ) grISmaH prAvRzarada hemanta zizira iti paDiti tadapramANamavasAtavyaM, jainamatottIrNatvAt trya Rtavo'yanaM, dve ayane saMvatsaraH, paJcasaMvatsaraM yugaM viMzatiryugAni varSazataM ihAhorAtre mAse varSe varSazate cocchvAsaparimANamevaM pU 3 pratipattau mAnuSottarAdhi0 * uddezaH 2 sU0 178 // 344 // ainelibrary.org
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasUribhiH saMkalitam-'egaM ca sayasahassaM UsAsANaM tu terasa sahassA / nauyasaeNaM ahiyA divasanisiM hoMti vinneyA // 1 // bhaa(11390)| mAse'vi ya UsAsA lakkhA tittIsa sahasa paNanauI / satta sayAI jANasu kahiyAI pubasUrIhiM // 2 // (3395700) / 6cattAri ya koDIo lakkhA satteva hoMti nAyavvA / aDayAlIsasahassA cArasayA hoMti bariseNaM // 3 // " (40748400) / daza | varSazatAni varSasahasraM zataM varpasahasrANAM varSazatasahasraM caturazItiH varSazatasahasrANi eka pUrvAGga, caturazItiH pUrvAGgazatasahasrANi ekaM pUrva, caturazItiH pUrvavarSazatasahasrANi ekaM truTitAGga, caturazItiH truTitAGgazatasahasrANi ekaM truTitaM, caturazItitruTitazatasahasrANi | ekamaDaDAGgaM, caturazItiraDaDAGgazatasahasrANi ekamaDaDaM, caturazItiraDaDazatasahasrANi ekamavavAGga, caturazItiravavAGgazatasahasrANi ekamavavaM, caturazItiravavazatasahasrANi ekaM hUhukAGga, caturazItihU~hukAGgazatasahasrANi ekaM hUhukaM, caturazIti hukazatasahasrANi e-18 kamutpalAGga, caturazItirutpalAGgazatasahasrANi ekamutpalaM, caturazItirutpalazatasahasrANi ekaM padmAGga, caturazIti: padmAGgazata sahaisrANi ekaM padma, caturazItiH padmazatasahasrANi ekaM nalinAGga, caturazItirnalinAGgazatasahasrANi ekaM nalinaM, caturazItirnalinazata sahasrANi ekamarthanikurAGga, caturazItirarthanikurAGgazatasahasrANi ekamarthanikuraM, caturazItirarthanikurazatasahasrANi ekamayutAGga, catu-| razItirayutAGgazatasahasrANi ekamayutaM, caturazItirayutazatasahasrANi ekaM prayutAnaM, caturazItiH prayutAGgazatasahasrANi ekaM prayutaM, hAcaturazItiH prayutazatasahasrANi ekaM nayutAGgaM, caturazItirnayutAGgazatasahasrANi ekaM nayutaM, caturazItirnayutazatasahasrANi ekaM cUli kAGgaM, caturazItizcalikAGgazatasahasrANi ekA cUlikA, caturazIticUlikAzatasahasrANi ekaM zIrSaprahelikAGgaM, caturazItiH zIrSaprahelikAGgazatasahasrANi ekA zIrSaprahelikA, etAvAneva gaNitasya viSayo'ta: paramopamikaM kAlaparimANaM, etadevAha-palyopamamiti bA, Jain Education Inter For Private & Personel Use Only & ainelibrary.org
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- palyopamasvarUpaM saGgrahaNiTIkAto'vasAtavyaM, tatra savistaramabhihitatvAt , pasyopamAnAM daza koTIkoTya eka sAgaropama, daza koTI- 3 pratipattI jIvAbhi0 koTya; sAgaropamANAM suSamasuSamAdyarakakrameNa ekA'vasarpiNI, sAgaropamANAM daza koTIkoTya eva duSSamaduSpamAdyarakakrameNaikotsa- antarbahimalayagi- piNI, tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, anyatraivarUpakAlaparimANAsambhavAt , kAladravyasya manuSyakSetra eva bhAvAt // 'jAvaM ca | zcandrAdIrIyAvRttiHNamityAdi, yAvaccandroparAgA iti vA sUryoparAgA iti vA candrapariveSA iti vA sUryapariveSA iti vA praticandrA iti vA pratisUryA | nAMUo iti vA indradhanuriti vA udakamatsyA iti vA kapihasitamiti vA, eteSAmarthaH prAgvattAvadayaM manuSyaloka iti procyate, anytraissaam||345|| papannatvAdi |bhAva iti bhAvaH / / 'jAvaM ca Na'mityAdi, yAvaccandrasUryagrahagaNanakSatratArArUpANi, sUtre puMstvanirdezaH prAkRtatvAt , Namiti vAkyAla-|| | uddezaH2 kAre abhigamanaM-sarvabAhyAnmaNDalAdabhyantarapravezanaM nirgamanaM-sarvAbhyantarAnmaNDalAhirgamanaM vRddhiH-zuklapakSe candramaso vRddhipratibhAsaH sU0179 | nirvRddhiH-vRddherabhAvaH, kRSNapakSe candramasa eva hAnipratibhAsa iti bhAvaH, anavasthitaM-santataM cArapravRttyA yatsaMsthAna-samyagavasthAnamanavasthitasaMsthAnaM, eteSAM dvandvastaiH saMsthitAni-yathAyogaM vyavasthitAni abhigamananirgamanavRddhinirvRddhayanavasthitasaMsthAnasaMsthitAnIti | vyAkhyAyante tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, anyatra candrAdInAmabhigamanAdyasambhavAt / / aMto NaM bhaMte! maNussakhettassa je caMdimamRriyagahagaNaNakkhattatArArUvA te NaM bhadanta ! devA kiM uDDovavaNNagA kappovavaNNagA vimANovavaNNagA cArovavapaNagA cAradvitIyA gatiratiyA gatisamAvaNNagA?, goyamA! te NaM devA No uDDovavaNNagA No kappovavaNNagA vimANovavaNNagA cArovavaNNagA no cAradvitIyA gatiratiyA gatisamAvaNNagA uDDamuhakalaMvuyapupphasaMThANasaMThi je caMdimasUriyagAvavaNagA cArahitAmA vimANovavaNa // 345 // in Education For Private Personel Use Only
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCROADCACACADCALCCARBONE5% tehiM joyaNasAhassitehiM tAvakhettehiM sAhassiyAhiM bAhiriyAhiM veubviyAhiM parisAhiM maha. yAyanadRgItavAditataMtItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDappavAditaraveNaM divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANA mahayA ukkaDisIhaNAyabolakalakalasaddeNa vipulAI bhogabhogAI bhuMjamANA acchayapavvayarAyaM padAhiNAvattamaMDalayAraM melaM aNupariyaDaMti // tesi NaM bhaMte! devANaM iMde cavati se kahamidANiM pakareMti?, goyamA! tAhe cattAri paMca sAmANiyA taM ThANaM uvasaMpajittANaM viharaMti jAva tattha anne iMde uvavaNNe bhavati // iMdaTThANe NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM virahite uvavAteNaM?. goyamA! jahaNNeNaM ekaM samayaM ukkoseNaM chammAsA // bahiyA NaM bhaMte! maNussakhettassa je caMdimasUriyagahaNakkhattatArArUvA te NaM bhaMte! devA kiM uDDovavaNNagA kappovavaNNagA vimANocavaNNagA cArovavaNNagA cAradvitIyA gatiratiyA gatisamAvaNNagA?, goyamA! te NaM devA No uDDovavapaNagA no kappovavaNNagA vimANovavannagA no cArovavaNNagA cAradvitIyA no gatiratiyA no gatisamAvaNNagA pakkidRgasaMThANasaMThitehiM joyaNasatasAhassiehiM tAvakkhettehiM sAhassiyAhi ya bAhirAhiM veuvviyAhiM parisAhiM mahatAhataNagIyavAiyaraveNaM divvAI bhogabhogAiM bhuMjamANA suhalessA sIyalessA maMdalessA maMdAyavalessA cittaMtaralesAgA kUDA iva ThANahitA aNNoNNasamogADhAhiM lesAhiM te padese savvato samaMtA obhAseMti ujoveti tavaMti pabhAseMti // ACCAMPASCAMOCCACAC Jain Education Inter For Private & Personel Use Only C ainelibrary.org
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jayA NaM bhaMte! tesiM devANaM iMde cayati se kahamidANiM pakareMti?, goyamA! jAva cattAri pratipattau jIvAbhi0 paMca sAmANiyA taM ThANaM uvasaMpajittANaM viharaMti jAva tattha aNNe ubavaNe bhavati / | antarbahimalayagi iMdaTThANe NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM virahao uvavAteNaM?, goyamA! jahaNNeNaM evaM samaya ukkoseNaM zcandrAdIrIyAvRttiH chammAsA // (sU0179) nAM uuo||346|| _ 'aMto NamityAdi, 'antaH' madhye Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! mAnuSottarasya parvatasya ye candrasUryagrahanakSatratArArUpAste bha- papannatvAdi danta ! devAH kimUddhopapannAH?-saudharmAdibhyo dvAdazabhyaH kalpebhya UrddhamupapannA UopapannA: kalpeSu-saudharmAdiSu upapannAH kalpopa-13uddezaH 2 pannAH vimAneSu-sAmAnyarUpeSu upapannA vimAnopapannA: cAro-maNDalagatyA paribhramaNaM tamupapannA-AzritavantazcAropapannAH cArasya- sU0 179 | yathoktarUpasya sthiti:-abhAvo yeSAM te cArasthitikA apagatacArA ityarthaH gatI ratiH-AsaktiH prItiryeSAM te gatiratikAH, etena gatau ratimAtramuktaM, samprati sAkSAdgatiM prazrayati-gatisamApannAH?' gatisamApannA:-tiyuktAH, evaM gautamena prazne kRte bhagavAnAhagautama! te devA noopapannAstathA cAropapannAzcArasahitA no cArasthitikAH, tathA svabhAvato'pi gatiratikAH sAkSAdgatiyuktAzca, nAlikApuSpasaMsthAnasaMsthitaiH 'yojanasAhasikaH' anekayojanasahasrapramANaistApakSetraiH 'sAhasikAbhiH' anekasahasra saGkhyAbhirvAhyAbhiH parpadbhiH, atra bahuvacanaM vyaktyapekSayA, 'vaikurvikAbhiH' vikurvitanAnArUpadhAriNIbhi: 'mahayAhayanagIyavAiyatatItalatAlatuDiyaghaNamu iMgapaDuppavAiyaraveNa'miti pUrvavat 'divyAn' pradhAnAt bhogArhA bhogA:-zabdAdayo bhogabhogAstAna bhuJjAnAstathA svabhAvato gatira- // 346 // haitikairbAhyaparSadantargatairdevaivegena gacchatsu vimAneSu 'utkRSTataH' utkarSavazena ye mucyante siMhanAdAdayazva kriyante bolA:, bolo nAma Join Education a l w.jainelibrary.org
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhe hastaM dattvA mahatA zabdena pUtkaraNaM, yacca kalakalo-vyAkulazabdasamUhastadraveNa mahatA samudraravabhUtamiva kurvANA merumiti yogaH,! kiMviziSTam ? ityAha-'accham' atIvanirmalajAmbUnadamayatvAt ratnabahulakhAca 'parvatarAja' parvatendraM pradakSiNAvarttamaNDalaM caar| | yathA bhavati tathA merumanulakSIkRtya 'pariaDaMti' paryaTanti / puna: praznayati-'tesi NaM bhaMte!' ityAdi, teSAM bhadanta ! jyotiSkade-12 vAnAM yadA indrazcyavate tadA te devA 'idAnIm' indravirahakAle kathaM prakurvanti ?, bhagavAnAha-gautama! yAvaccatvAraH paJca vA sAmAdanikA devAH samuditIbhUya 'tatsthAnam' indrasthAnamupasaMpadya 'viharanti' tadindrasthAnaM paripAlayanti, saMjAtau zulkasthAnAdikapaJcaku lavat , kiyantaM kAlaM yAvattadindrasthAnaM paripAlayanti ? iti cedata Aha-yAvadanyastatrendra upapanno bhavati // 'iMdavANe NamityAdi, indrasthAnaM bhadanta ! kiyantaM kAlamupapAtena virahitaM prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyenaikaM samayaM yAvadutkarSataH SaNmAsAn // 'bahiyA Na'mityAdi, bahirbhadanta ! mAnupottarasya parvatasya ye candrasUrya grahagaNanakSatratArArUpAste bhadanta ! devAH kimUopapannAH ? ityAdi prAgvat , bhagavAnAha--gautama ! noddhopapannakA nApi kalpopapannAH kintu vimAnopapannAstathA no cAropapannAH kintu cArasthitikAH ata eva no gatiratayo nApi gatisamApannakAH 'pakkidRgasaMThANasaMThiehiMti pakeSTakasaMsthAnasaMsthitairyojanazatasAhasikairAtapakSetraiH, yathA iSTakA AyAmato dIrghA bhavati vistaratastu stokA caturasrA ca teSAmapi manuSyakSetrAihirvyavasthitAnAM candrasUryANAsAtapakSetrA NyAyAmato'nekayojanazatasahasrapramANAni vistarata ekayojanazatasahasrANi caturasrANi ceti, tairitthambhUtairAtapakSetraiH sAhamrikA4/ bhi:-anekasahasrasaGgyAbhirvAhyAbhiH parpadbhiH, atrApi bahuvacanaM vyaktyapekSayA, 'mahayAhaye'tyAdi yAvatsamudraravabhUtamiva kurvanta iti prAdAvana , kathambhUtAH? ityAha-zubhalezyAH, etacca vizeSaNaM candramasaH prati, tena nAtizItatejasa: kintu sukhotpAdahetuparamalezyAkA ANSACROCOCCORDC +-%-54--XRECORMA%AC Jain Educati o n w w.jainelibrary.org
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25-25% zrIjIvA- ityarthaH, mandalezyA, etacca vizeSaNaM sUryAn prati, tathA ca etadeva vyAcaSTe-'mandAtapalezyAH ' mandA nAtyuSNasvabhAvA AtaparUpA 3 pratipattI jIvAbhilezyA-razmisaGghAto yeSAM te tathA, puna: kathambhUtAzcandrAdityA:? ityAha-'citrAntaralezyAH' citramantaraM lezyA ca yeSAM te tathA, | puSkaravaramalayagi- bhAvArthazvAsya padasya prAgevopadarzitaH, ta itthambhUtAzcandrAdityAH parasparamavagADhAbhilezyAbhiH, tathAhi-candramasA sUryANAM ca pratyekaM | *18| puSkarodarIyAvRttiHlezyA yojanazatasahasrapramANavistArA, candrasUryANAM ca sUcIpatathA vyavasthitAnAM parasparamantaraM paJcAzad' yojanasahasrANi, tatazcandra- varuNavara prabhAsammizrA: sUryaprabhAH sUryaprabhAsammizrAzca candraprabhAH itItthaM parasparamavagADhAbhilezyAbhi: kuuttaaniiv-prvtoprivyvsthitshikhraa||347|| varuNodAH NIva 'sthAnasthitAH' sadaivaikatra sthAne sthitAstAna tAn pradezAn svasvapratyAsannAn uddyotayanti avabhAsayanti tApayanti prakAza uddezaH2 yanti / / 'tesi NaM bhaMte ! devANaM jAhe iMde cayaI'tyAdi prAgvan / hAsU0 180 pukkharavaraNaM dIvaM pukkharode NAma samudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThite jAva saMparikvivittANaM ciTThati // pukkharode NaM bhaMte! samudde kevatiyaM cakavAlavikkhaMbheNaM kevatiyaM parikkheveNaM paNNate?, goyamA! saMkhejAI joyaNasayasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM saMkhejAI joyaNasayasahassAI parikkheveNaM pnnnntte|| pukkharodassa NaM samuhassa kati dArA paNNattA?, goyamA! cattAri dArA papaNattA taheva savvaM pukkharodasamuhapurasthimaperaMte varuNavaradIvapurathimaddhassa pacatthimeNaM ettha NaM pukkharodassa vijae nAma dAre paNNatte, evaM sesANavi / dAraMtaraMmi saMkhejAI joyaNasayasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / padesA jIvA ya taheva / se keNaTeNaM bhaMte! evaM vucati?-pukkha % % % 2%2-% Jain Education in For Private Personal Use Only Jainelibrary.org
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ %4 %A5 rode samudde 21, goyamA! pukkharodassa NaM samudassa udage acche patthe jacce taNue phalihavaNNAbhe pagatIe udagaraseNaM siridharasirippabhA ya do devA jAva mahiDDIyA jAva paliovamadvitIyA parivasaMti, se eteNaTeNaM jAva Nice / pukkharode NaM bhaMte! samudde kevatiyA caMdA pabhAsiMsa vA 31, saMkhejA caMdA pabhAseMsu vA 3 jAva tArAgaNa koDIkoDIu sobhesu vaa3|| pukkharode gaM samahe varuNavareNaM dIveNaM saMpari0 vaTTe valayAgAre jAva ciTThati, taheva samacakkavAlasaMThite kevatiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM? kevaiyaM parikkhevaNaM? paNNattA, goyamA! saMkhijjAI joyaNasayasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM saMkhejAI joyaNasatasahassAI parikkheveNaM paNNatte, paumavarayediyAvaNasaMDavaNNao dAraMtaraM padesA jIvA taheva savvaM // se keNaTeNaM bhaMte! evaM vucai varuNavare dIve 21, goyamA! varuNavare NaM dIve tatthara dese 2 tahiM 2 bahuo khuDDA khuDiyAo jAva bilapaMtiyAo acchAo patteyaM 2 paumavaraveiyApari0 vaNa0 vAruNivarodagapaDihatthAo pAsAtItAo4, tAsu NaM khuDDAkhuDDiyAsu jAva bilapaMtiyAsu bahave uppAyapavvatA jAva khaDahaDagA savvaphalihAmayA acchA taheva varuNavaruNappabhA ya ettha do devA mahiDDIyA parivasaMti, se teNaTeNaM jAva Nice / jotisaM savvaM saMkhejageNaM jAva taaraagnnkoddikoddiio| varuNavaraNaM dIvaM varuNode NAmaM samudde vaTTe balayA0 jAva ciTTati, samacakka0 visamacakkavi0 taheva savvaM bhANiyavvaM, vikkhaMbhaparikkhevo saMkhijAI 7431500-59-7--% Jain Education in For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 348 // Jain Education Inte joyaNasahassAI dAraMtaraM ca paramavara0 vaNasaMDe paesA jIvA aTTho goyamA ! vAruNodassa NaM samuddassa udae se jahA nAmae caMdaSpabhAi vA maNisilAgAi vA varasIdhuvaravAruNI vA pattAsavei vA puSpAsaha vA coyAsavei vA phalAsavei vA mahumeraei vA jAtippasannAi vA khajUra sArei vA muddiyAsArei vA kApisAyaNAi vA supakkakhoyaraseha vA pabhUtasaMbhArasaMcitA posamAsatabhisayajogavattitA nisvahatavisidinnakAlovayArA sudhotA ukkosaga (mayapattA) aTTa pipuTThA ( piTTha nihijA ) [ mukhaItavarakimadiSNakaddamA kopasannA acchA varavAruNI atirasA jaMbUphalapuTTavannA sujAtA IsiuTTAvalaMbiNI ahiyamadhurapejjA IsAsirattaNettA komalakavolakaraNI jAva AsAditA visaditA aNihuyasaMlAvakaraNaharisapItijaNaNI saMtosatataviyokahAvadhi - bhamavilAsavellahalagamaNakaraNI viraNamadhiyasattajaNaNI ya hoti saMgAmadesakAlekayaraNasamarapasarakaraNI kaDhiyANavijjupayatihiyayANa majyakaraNI ya hoti uvavesitA samANA gatiM khalAveti ya samivi subhAsavuSpAliyA samarabhaggavaNosahayAra surabhirasadIviyA sugaMdhA AsAyaNijjA vissAyaNijA pINaNijA dappaNijA mayaNijA savviMdiyagAtapalhAyaNijA ] AsalA mAMsalA pesalA (IsI oTThAvalaMbiNI IsI taMbacchikaraNI IsI voccheyA kaDuA ) vaNeNaM uvaveyA gaMdheNaM uvaveyA raseNaM uvaveyA phAseNaM uvaveyA, bhave eyArUve siyA ?, goyamA ! 3 pratipattau puSkaravarapuSkaroda varuNavaravaruNodAH uddezaH 2 sU0 180 // 348 // ainelibrary.org
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 59 Jain Education Inta iTTe samaTThe, vAruNassa NaM samudassa udae eto itare jAva udae / se eeNadveNaM evaM buccati0, tattha NaM vAruNivAruNatA devA mahihIyA0 jAva parivasaMti, se eeNadveNaM jAva Nicce, savvaM joisa saMkhije keNa nAyavvaM vAruNavare NaM dIve kaha caMdA pabhAsiMsuvA 31 // ( sU0 180 ) 'pukharavaraNa' mityAdi, puSkaravaraM Namiti vAkyAlaGkAre dvIpaM puSkarodo nAma samudro vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH samantAtsaMparikSipya tiSThati // ' pukkharode gaM bhaMte! samudde kiM samacakkavAlasaMThie' ityAdi prAgvat // samprati viSkambhAdipratipAdanArthamAha --' pukkharode Na' mityAdi, puSkarodo bhadanta ! samudraH kiyaJcakravAlaviSkambhena kiyatparikSepeNa prajJaptaH ?, bhagavAnAha - gautama ! sayAni yojanazatasahasrANi cakravAlaviSkambhena saGkhyeyAni yojanazatasahasrANi parikSepeNa prajJamaH / 'se Na' mityAdi, sa puSkarodaH samudra ekayA padmavaravedikayA sAmarthyAdRSprayojanocchrayajagatyuparibhAvinyA ekena vanakhaNDena sarvataH samantAtsaMparikSiptaH // ' pukkharodassa NaM bhaMte!" ityAdi, puSkarodasya bhadanta ! samudrasya kati dvArANi prajJatAni ?, bhagavAnAha - gautama ! catvAri dvArANi prajJatAni, tadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamaparAjitaM ka bhadanta ! karodasamudrasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptam ?, bhagavAnAha - gautama ! puSkaro dasamudrasya pUrvArddhaparyante'ruNavaradvIpapUrvAsva pazcimadizi, anna puSkarodasamudrasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptaM tacca jambUdvIpavijayadvAravyaM, navaraM rAjadhAnI anyasmina puSkarode samudre || 'kahi Na'miyAdi ke bhadanta puSkarodasamudrasya vaijayantaM nAma dvAraM prajJaptam ?, | bhagavAnAha - gautama ! puNkarodasamudrasya dakSiNaparyante'gavarISadakSiNAsyottarato'tra puSkarodasamudrasya vaijayantaM nAma dvAraM prajJatam / / ke bhadanta ! puSkarodasamudrasya jayantaM nAma dvAraM prajJayam ?, bhagavAnAha - gautama ! puSkarodasamudrasya pazcimaparyante'ruNavaradvIpapazcimArddhaya w.jainelibrary.org
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- pUrvato'tra puSkarodasamudrasya jayantaM nAma dvAra prajJaptaM, tadapi jambUdvIpagatajayantadvAravata , navaraM rAjadhAnI anyammina puSkarodasamudre // 3 pratipanau jIvAbhi 'kahi NamityAdi, ka bhadanta ! puSkarodasamudrasyAparAjitaM nAma dvAraM prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! puSkarodasamudrasyottaraparyante'- duSkara malayagi- ruNavaradvIpasya dakSiNato'tra puSkarodasamudrasyAparAjinaM nAma dvAraM prajJabham / etadapi jambUdvIpagatAparAjitadvArabaktavyaM, navaraM rAjadhAnI rANA rIyAvRttiH da anyasmina puSkarodasamudre / / 'pukkharodassa Na'mityAdi, puSkarodasya bhadanta ! samudrasya dvArasya dvArasya ca parasparamantarametat kiyat 'avA- uddezaH2 // 349 // dhayA' antaritvA vyAghAtarUpayA prajJatam ?, bhagavAnAha-gautama! saGkhyeyAni yojanazatasahasrANi dvArasya dvArasya ca parasparamavAdhayA'ntaraM mu0180 4.prajJatam // 'paese'yAdi pradezajIvopapAtasUtracatuSTayaM tathaiva pUrvavat , tacaivama-pukharoyamma NaM bhaMte ! samuhamma paemA aruNavaraM dIvaM 8 puTThA?, hatA! puDhA, te paM bhaMte ! pukkharode samudde aruNavare dIve ?, goyamA! pukharoe NaM samudde no aruNavare dIve / aruNavarassa bhaMte ! dIvansa paekhA puskharodaNNaM samuha puTThA ?, haMtA puTThA, te Na bhaMte ! ki aruNavare dIye purakharode namudde ?, goyamA! aruNavare giMdIve no khalu te pukvaroe samudde / pukkharoe NaM bhaMte ! samuhe jIvA uddAittA aruNavare dIve paJcAyati?, goyamA! atthegaiyA paJcAyati andhegaiyA no paJcAyati / aruNavare NaM bhaMte! dIve jIvA udAittA pukharode samuhe ?" itei, (puSkarodAnvartha) bhagavAnAhagautama! puSkarodasya Namiti pUrvavat samudrasyodakam 'accham' anAvilaM pathyaM na rogahetu: 'jAtyaM na vijAtiman 'tanu' laghupariNAma 'sphaTikavaNAbhaM' sphaTikaramacchAyaM prakRtyodakarasaM prajJaptaM, zrIdharazrIprabhau cAtra-puSkarode samudre dvau devau maharddhiko yAvatpalyopama| sthitiko parivasataH, tatastAbhyAM saparivArAbhyAM gaganamiva candrAdityAbhyAM grahanakSatrAdiparivAropetAbhyAM tadudakamavabhAsata iti, pu- // 349 / / karamivodakaM yasyAsau puSkarodaH, tathA cAha-'se eeNadveNa mityAdyupasaMhAravAkyam / 'pukyaroe NaM bhaMte! samude kai caMdA pabhA SEAXMACY Jain Education For Private Personal Use Only
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte sisu ?" ityAdi pAThasiddhaM, sarvatra saGkhyeyamaya nirvacanabhAvAt // ' pukkharodaNNaM samudda' mityAdi, puSkarodaM Namiti pUrvavat samudra varuNavaro nAma dvIpo vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaM parikSipya tiSThati / atrApi puSkarodasamudravaccakravAlaviSkambhaparikSepavedikAvanakhaNDadvAratadantarapradeza jIvopapAtavaktavyatA vaktavyA // samprati nAmAnvarthamabhidhitsurAha - ' se keNaTTeNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate varuNavaro dvIpo varuNavaro dvIpa: ? iti bhagavAnAha - gautama ! varuNavarasya dvIpasya tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahava: 'khuDDA khuDDiyAo jAva vilapatiyAo yAvatkaraNAt pukkharaNIo guMjAliyAo dIhiyAo sarAo sarapaMtiyAo sarasarapaMtiyAo vilapatIo acchAo jAva mahurarasaNicatAto' iti yAvatkaraNAt 'saNhAo rayaNamayakulAo samatIrAo vairAmayapAsANAo tavaNijjatalAo suvaNNasujjharayayavAluyAo veruliyamaNiphAliyapaDalapaccoyaDAo suhoyArAo suhuttarAo nANAmaNititthasubaddhAo cAukoNAo aNupuvvasujAyavappagaMbhIra sIyalajalAo saMpattabhisamuNAlAo bahuluppalakumuyanaliNasubhagasogaMdhiyAo puMDarIyasayapattasahassapatta kesaraphullovaciyAo chappayaparibhujamANakamalAo acchavimalasalila paDipuNNAo paDiha tthagabhamantamacchakacchabha aNegasa uNagaNamihuNavicariya sadguNNaiyamahurasaranAiyAo" asya vyAkhyAnaM prAgvat / ' vAruNIvarodgapaDihatthAoM' ityAdi, vAruNivare ca varavAruNIva yad udakaM tena 'pasihatthAo' pratipUrNAH 'patteyaM patteyaM paramavaraveDyA parikkhittAo pAsAIyAo darisaNijAo abhiruvAo paDirUvAo' iti pAThasiddham / 'tisovAnatoraNA' iti tAsAM trisopAnAni toraNAni ca pratyekaM vaktavyAni tAni caivam -- "tAsi NaM khuDDAkhuDDiyANaM vAvINaM pukkhariNINaM dIhiyANaM guMjAliyANaM sarasiyANaM sarapaMtiyANaM sarasarapaMtiyANaM vilapatiyANaM patteyaM 2 cauddisiM cattAri tisovANapaDirUvagA pannattA, tesi NaM tisopANapaDirUvagANaM ime eyAve ainelibrary.org
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH / / 350 // Jain Education Intern vaNNAvAse pannatte, taMjahA - vairAmayA nemA riTThAmayA paTTANA veruliyAmayA khaMbhA suvaNNaruppamayA phalagA vairAmayA saMdhI lohiyakkhamaio sUIo nANAmaNimayA avalaMbaNA avalaMbaNabAhAo pAsAIyA darasaNijjA abhiruvA paDivA, tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM purato patteyaM 2 toraNA paNNattA, te NaM toraNA nANAmaNimayA nANAmaNimaesa khaMbhesu uvaniviTThA vidhihamuttatarovaciyA vivihatArArUvovaveyA IhA migausabhaturaganara maga ravihagavAlaga kinnararurusarabhaca marakuMjaravaNalayapaDamalayabhatticittA khaMbhuggayavaraveiyAparigayAbhirAmA vijjAharajamalajuyalajaMtajuttAviva adhIsahassamAliNIyA rUvagasahassakaliyA bhisamANA bhibhisamANA cakkhulloyaNalesA suhaphAsA sassirIyA pAsAIyA darisaNijA abhiruvA paDiruvA, tesi NaM toraNANaM uvariM aTThaTTha maMgalagA pannattA, taMjahA- sotthiyasirivacchanaMdiyAvattavaddha mANagabhaddA saNakalasa macchapaNA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / tesi NaM toraNANaM uvariM bahave kiMvha cAmarajjhayA nIlacAmarajjhayA lohiyacAmarajjhayA hAlidacAmarajjhayA sukillacAmarajjhayA acchA saNhA rUppapaTTA vairAmayadaMDA jalayAmalagaMdhiyA surammA pAsAIyA darasaNijjA abhiruvA paDirUvA / tesi NaM toraNANaM uvariM bahuve chattAicchattA paDAgAipaDAgA ghaMTAjuyalA uppalahatthayA kumuyahatvayA naliNahatthagA subhagahatthagA sogaMdhiyahatthagA poDariyahatthagA mahApoMDarIyahatthagA satapattahatthagA sahassapattahatthagA saya sahassapattahtthagA savvarayaNAmayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTTA nIrayA nimmalA niSpaMkA nikkaMkaDacchAyA sappabhA sassirIyA saujjoyA pAsAIyA darisaNijjA abhiruvA paDirUvA / " asya vyAkhyA pUrvavat / 'tAsi NaM khuTTAkhuDiyANaM vAvINaM | pukkhariNINaM jAva bilapaMtiyANaM tattha tattha dese tahiM tahi bahave utpAyapavvagA niyayapavvayagA jagatIpavvayagA dArUpavvayagA maMDavagA dagamaMDavagA dukamAlagA dugapAsAyA usar3agA khaDakhaDagA aMdolagA pakkhaMdolagA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / iti prA 3 pratipatto puSkara vAruNAH uddezaH 2 sU0 180 // 350 // ainelibrary.org
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4MASALAAMACROSCAMROCK mvat / tesu NaM pabbayagesu jAva pakkhaMdolagesu bave haMsAsaNAI unnayAsaNAI paNayAsaNAI dIhAsaNAI bhaddAsaNAI pakkhAsaNAI magarAsaNAI paumAsaNAI sIhAsaNAI disAsovatthiyAsaNAI savvaphAliyAmayAI acchAI jAva pddiruuvaaii| varuNavarassa NaM dIvassa | tattha tattha dese tahiM tahiM bahave AlIgharagA mAlIgharagA keyaigharagA acchaNagharagA pecchaNagharagA majaNagharagA pasAhaNagharagA gattagharagA moNagharagA cittaharagA mAlagharagA jAlagharagA kusumagharagA savvaphAliyAmayA acchA jAva paDirUvA / tesu NaM AlIgharaesu jAva kusumagharaesu bahave haMsAsaNAI jAva disAsovatthiyAsaNAI savaphAliyAmayAI acchAI jAva pddiruuvaaii| varuNavare NaM dIve NaM tattha 2 dese tahiM 2 bahave jAtimaMDavagA jUhiyAmaMDavagA malliyAmaMDavagA navamAliyAmaMDavagA vAsaMtiyamaMDavagA dahivAsaimaMDavagA sUrulliyAmaDavagA taMbolamaMDavagA apphAyAmaMDavagA aimuttamaMDavagA muddiyAmaMDavagA mAluyAmaMDavagA sAmalayAmaMDavagA savvaphAlihAmayA acchA jAva paDirUvA / tesu NaM jAimaMDavesu jAva sAmalayAmaMDavesu bahave puDhavisilApaTTagA pannattA, appegaiyA haMsAsaNasaMThiyA appegaiyA koMcAsaNasaMThiyA jAva appegaiyA disAsobatthiyAsaNasaMThiyA appegaiyA varasayaNavisihasaMThANasaMThiyA savvaphAliyAmayA acchA jAva paDirUvA, tattha NaM bahave vANamaMtarA devA devIo ya AsayaMti sayaMti ciTThati nisIyaMti tuyaTuMti ramaMti lalaMti kIDaMti purAporANANaM suciNNANaM supparakatANaM subhANaM kaDANaM kammANaM kallANANaM phalavittivisese paJcaNubbhavamANA viharaMti' etatsarvaM prAgvad vyAkhyeyaM, navaraM pustake vanyathA'nyathA pATha iti yathA'vasthitapAThapratipattyartha sUtramapi likhitamasti, tadevaM yasmAdvaravAruNIvAtra vApyAdiSUdakaM tasmAdeSa dvIpo varuNavaraH, anyacca varuNa varuNaprabhau cAtra varuNavare dvIpe dvau devau maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasatastasmAdvaruNavaro-varuNadevapradhAnaH, tathA cAha-'se eeNadveNa mityAdi / candrAdisaGkhyApratipAdanArthamAha-varuNavare NaM dIve kai caMdA pabhAsisu' ityAdi Jain Education in For Private Personel Use Only Rijainelibrary.org
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - vAruNAH zrIjIvA-13pAThasiddhaM sarvatra saGkhyeyatayA'bhidhAnAt // 'varuNavaraNaM dIva'mityAdi, varuNavaramiti pUrvavat , varuNodaH samudro vRtto valayAkArasaMsthA- 43 pratipattau jIvAbhi0 nasaMsthita: sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati, yathaiva puSkarodasamudrasya vaktavyatA tathaivAsyApi yAvajIvopapAtasUtradvayam // samprati nAma puSkaramalayagi- nibandhanamabhidhitsurAha-'se keNaTeNa'mityAdi,atha kenArthena bhadanta ! evamucyate varuNodaH samudro varuNoda: samudraH ? iti,bhagavAnAha rIyAvRttiH 31-gautama! varuNodasya samudrasyodakaM, sA lokaprasiddhA yathA nAma-'candraprabheti vA' candrasyeva prabhA-AkAro yasyAH sA candra- uddezaH2 prabhA-surAvizeSaH, itizabda upamAbhUtavastuparisamAptidyotakaH, vAzabdaH samuccaye, evamanyatrApi, maNizalAkeva maNizalAkA varaM ca su0180 // 351 // tatsIdhu ca 2 varA cAsau vAruNI ca varavAruNI, dhAtakIpatrarasasAra AsavaH patrAsavaH, evaM puSpAsavaH phalAsavazca paribhAvanIyaH, |coyo-gandhadravyaM tatsAra: AsavazvoyAsavaH, madhumerako lokAdavasAtavyau (madya) vizeSau, jAtipuSpavAsitA prasannA jAtiprasannA, mUladalakharjUrasAra AsavaH khajUrasAraH, mRdvIkA-drAkSA tatsAraniSpanna Asavo mRdvIkAsAra: 'kApizayanaM' madyavizeSaH supakvaH-suparipAkAgato yaH kSodarasa-ikSurasastanniSpanna AsavaH supakkecurasaH, aSTavArapiSTapradAnaniSpannA aSTrapiSTaniSThitA jambUphalakAlivaraprasannA surAvizeSaH, utkarSeNa madaM prAptA utkarSamadaprAptA 'AsalA' AsvAdanIyA 'mAMsalA' bahalA 'pesalA' manojJA ISad oSThamavala-18 |mbate-tata: paramatiprakRSTAsvAdaguNarasopetatvAt jhaTiti parata: prayAti ISadoSThAvalambinI, tathA ISattAmrAkSikaraNI, tathA ISat-manAga vyavacchede-pAnottarakAlaM kaTukA tIkSNeti bhAvaH elAyupabRMhakadravyasamAyogAt, tathA varNenAtizAyinA evaM gandhena sparzeno // 35 // papetA 'AsvAdanIyA' mahatAmapyAsvAdayituM yogyA 'visvAdanIyA' vizeSata AsvAdayituM yogyA atiparamAsvAdanIyarasopetatvAt , tAdIpayati jATharAgnimiti dIpanIyA 'kadahala'miti vacanAtkarttaryanIyapratyayaH, evaM madayatIti madanIyA-manmathajananI bRhatIti buMha Jain Education in For Private Personal Use Only 2 ainelibrary.org
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ AGRICANADACOCALCANGABGANGA NIyA dhAtUpacayakAritvAt sarvendriyANi gAtraM ca prahlAdayatIti sarvendriyagAtraprahlAdanIyA / evamukte gautama Ah-bhagavan ! bhavedetadrUpaM varuNodakasamudrasyodakam ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthaH, varuNodasya Namiti yasmAdarthe nipAtAnAmanekArthatvAt samudrasyodakam 'itaH' pUrvasmAtsurAdivizeSasamUhAdiSTatarameva kAntatarameva priyatarameva manojJatarameva manaApataramevAkhAdena prajJapna, tato vAruNIvodakaM yasyAsau vAruNodaH, tathA vAruNivAruNakAntau cAtra vAruNode samudre yathAkrama pUrvAparArddhAdhipatI maharddhiko devau yAvatpalyopamahA sthitiko parivasataH, tato vAruNervAruNakAntasya ca sambandhi udakaM yasyAsau vAruNodaH, pRSodarAditvAdiSTarUpaniSpattiH, tathA| cAha-'se eeNaTeNa'mityAdyupasaMhAravAkyaM', candrAdisUtraM prAgvat // vAruNavaraNaM samuha khIravare NAmaM dIve vaDhe jAva ciTThati savvaM saMkhejagaM vikkhaMbhe ya parikvevo ya jAva aho, bahao khuDDA0 vAvIo jAva sarasarapaMtiyAo khIrodagapaDihatthAo pAsAtIyAo 4, tAsu NaM khuDDiyAsu jAva bilapaMtiyAsu bahave uppAyapavyayagA. savvarayaNAmayA jAva paDirUvA, puMDarIgapukkharadaMtA ettha do devA mahiDDIyA jAva parivati, se eteNa?NaM jAva nicce jotisaM savvaM saMkhenaM // khIravaraNaM dIvaM khIroe nAma samudde va valayAgArasaMThANasaMThite jAva parikvivittA NaM ciTThati, samacakavAlasaMThite no visamacakavAlasaMThite, saMkhejAI joyaNasa. vikkhaMkhaparikkhevo taheva savvaM jAva aTTho, goyamA ! khIroyassa NaM samuhassa udagaM [se jahANAmae-suusuhImArupaNNaajuNataruNasarasapattakomala asthiragattaNaggapoMDagavarucchucAriNINaM lavaM Jain Education Inter For Private & Personel Use Only (adinelibrary.org
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA 63 pratipattI gapattapupphapallavakakolagasaphalarukkhabahugucchagummakalitamalaTThimadhupayurapippalIphalitavallivaravivajIvAbhi0 racAriNINaM appodagapItasairasasamabhUmibhAgaNibhayasuhosiyANaM suppesitamuhAtarogaparivaji. kSIravaramalayagitANa NiruvahatasarIriNaM kAlappasaviNINaM bitiyatatiyasAmappasUtANaM aMjaNavaragavalavalayaja kSIrodau rIyAvRttiH ladharajacaMjaNaridRbhamarapabhUyasamappabhANaM kuMDadohaNANaM vaddhatthIpatthutANa rUDhANaM madhumAsakAle uddezaH 2 saMgahaneho ajacAturakeva hoja tAsiM khIre madhurarasavivagacchabahudavvasaMpautte patteyaM maMda sU0 181 // 352 // ggisukaDhite Autte] khaMDaguDamacchaMDitovavete rapaNo cAuraMtacakkavahissa uvaTThavite AsAyaNije vissAyaNijje pINaNijje jAva sanvidiyagAtapalhAtaNije jAva vaNNeNaM uvacite jAva phAseNaM, bhave eyArUve siyA?, No iNaTTe samajhe, khIrodassa NaM se udae etto iTTayarAe ceva jAva AsAeNaM paNNatte, vimalavimalappabhA ettha do devA mahiDDIyA jAva parivasaMti, se teNaTeNaM saMkheja caMdA jAva tArA // (sU0181) 'varuNodaNNa'mityAdi, varuNodaM Namiti pUrvavat samudra kSIravaro nAma dvIpo vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati, evaM yaiva varuNavaradvIpasya vaktavyatA saivehApi draSTavyA yAvajIvopapAtasUtram / samprati nAmAnvarthamabhidhitsurAha31'se keNaTeNa'mityAdi, atha kenArthena bhadanta! evamucyate kSIravaro dvIpaH kSIravaro dvIpa: ?, prabhUtajanoktisaGgrahAthai vIpsAyAM dvivacanaM, bhagavAnAha-gautama! kSIravare dvIpe tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze 'bahavo khuDDAkhuDDiyAo vAvIoM' ityAdi varuNavaradvI --000-52-34ADAKADCALGADGAOC464 KARAMAN COM Jain Education For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte pavatsarvaM vaktavyaM yAvat 'vANamaMtarA devA devIo ya AsayaMti sayaMti jAva vihati' navaramatra vApyAdayaH kSIrodaparipUrNA vaktavyAH, parvatAH parvateSvAsanAni gRhakANi gRhakeSvAsanAni maNDapakA maNDapakeSu pRthivIzilApaTTakAH sarvaratnamayA vAcyA: zeSaM tathaiva, puNDarIkapuSpadantau cAtra kSIravare dvIpe yathAkramaM pUrvArddhAparArddhAdhipatI dvau devau maharddhikau yAvatpalyopamasthitiko parivasatastato yasmAttatra vApyAdipUdakaM kSIratulyaM kSIrakSIraprabhau ca tadadhipatI devAviti sa dvIpaH kSIravaraH, tathA cAha - 'se eeNaTTeNa' mityAdyupasaMhAravAkyaM, candrAdisUtraM prAgvat // ' khIravaraNNa' mityAdi, kSIravaraM Namiti pUrvavat dvIpaM kSIrodo nAma samudro vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthita: sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati, zeSA vaktavyatA kSIravaradvIpasyeva vaktavyA yAvajjIvopapAtasUtram // samprati nAmanimittamabhidhitsurAha - ' se keNadveNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate kSIrodaH samudraH kSIrodaH samudraH ? iti bhagavAnAha - gautama ! kSIrodasya samudrasyodakaM yathA rAjJazcakravarttinazcAturakyaM - catuHsthAnapariNAmaparyantaM gokSIraM catuHsthAnapariNAmaparyantatA ca prAgeva vyAkhyAtA, 'khaNDaguDamatsyaNDikopanItaM' khaNDaguDamatsyaNDikAbhiratizayena prApitarasaM prayatnena mandAgninA kathitam, atyagnipa ritApe vairasyApatteH, ata evAha-varNenopapetaM gandhenopapetaM rasenopapetaM sparzenopapetam, AsvAdanIyaM visvAdanIyaM dIpanIyaM darpaNIyaM madanIyaM bRMhaNIyaM sarvendriyagAtragrahAdanIyamiti pUrvavat, evamukte gautama Aha- 'bhave eyArUve' bhavetkSIrasamudrasyodakametadrUpam ? | bhagavAnAha - gautama ! nAyamarthaH samarthaH, kSIrodasya yasmAtsamudrasyodakam 'itaH' yathoktarUpAtkSIrAdiSTatarameva yAvanmana ApataramevAsvAdena prajJa, vimalavimalaprabhau ca yathAkramaM pUrvArdhaparArddhAdhipatI dvau devau maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tataH kSIrami jainelibrary.org
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI dhRtavaraghRtodakSoda| varakSo dodAH | uddezaH2 sU0182 // 353 // vodakaM yasya kSIravannirmalasvabhAvayoH surayoH sambandhi udakaM yatreti vA kSIrodaH, tathA cAha-se eeNadveNa mityAdi gatArtham // samprati candrAdityasaGkhyApratipAdanArthamAha-'khIroe NaM bhaMte ! samudde' ityAdi sugamam / / khIrodaNNaM samudaM ghayavare NAma dIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThite jAva pariciTThati samacakavAla. no visama0 saMkhejavikkhaMbhapari0 padesAjAva aTTho, goyamA! ghayavareNaM dIve tattha 2 bahave khuDDAkhuDDIo vAvIo jAva ghayodagapaDihatthAo uppAyapavvagA jAva khaDahaDa0 savvakaMcaNamayA acchA jAva paDirUvA, kaNayakaNayappabhA ettha do devA mahiDDIyA caMdA saMkhejA // ghayavarapaNaM dIvaM ca ghatode NAma samudde baTTe valayAgArasaMThANasaMThite jAva ciTThati, samacakka0 taheva dArapadesA jIvA ya aTTho, goyamA! ghayodassa NaM samudassa udae se jahA. papphullasallaivimukkalakapiNayArasarasavasuvibuddhakoreMTadAmapiMDitatarassa niddhaguNateyadIviyaniruvahayavisiTThasuMdaratarassa sujAyadahimahiyatadivasagahiyanavaNIyapaDuvaNAviyamukkaDDiyauddAvasajavIsaMdiyassa ahiyaM pIvarasurahigaMdhamaNaharamahurapariNAmadarisaNijassa patthanimmalasuhovabhogassa sarayakAlaMmi hoja goghatava 1 TIkAmUlapAThayormahadvaiSamyamatra / praphullazallakI vimutkalakarNikArasarSapasuvibuddhakoraNTakadAmapiNDitatarasya snigdhaguNatejodIptasya nirupahataviziSTasundaratarasya sujAtadadhimathane taddivasagRhItanavanItapaTusaMgRhItotkathita uddAmasadyovisyanditasya adhikapIvarasurabhigandhamanoharamadhurapariNAmadarzanIyasya pathyanirmalasukhopabhogyasya zaratkAle bhavet goghRtavarasya maNDaH iti chAyA / prAk agre'pyevaM pAThavaiSamye jJeyaM. // 353 // lain Education Inter * For Private & Personel Use Only WMjainelibrary.org
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________ rassa maMDae, bhave etAruve siyA?, No tiNaTe samaDhe, goyamA! ghatodassa NaM samudassa etto iTTatara jAva assAeNaM pa0 kaMtasukatA ettha do devA mahiDDIyA jAva parivasaMti sesaM taM ceva jAva taaraagnnkoddiikoddiio|| ghatodaNNaM samudaM khodavare NAmaM dIve vaTTe valayAgAre jAva ciTThati taheva jAva aho, khotavare NaM dIve tattha 2 dese 2 tahiM 2 khuDDAvAvIo jAva khododagapaDihatthAo uppAtapavyayatA savvaveruliyAmayA jAva paDirUvA, suppabhamahappabhA ya do devA mahiDIyA jAva parivati, se eteNaM0 savvaM jotisaM taM ceva jAva taaraa0|| khoyavaraNaM dIvaM khodode nAma samudde vaTTe balayA0 jAva saMkhejAI joyaNasataparikkheveNaM jAva aDe, goyamA! khododassa NaM samudassa udae jahA se0 AsalamAMsala pasatyavIsaMtaniddhasukumAlabhUmibhAge mucchinne sukahalaDhavisihaniruvahayAjIyavAvItasukAsajapayattaniuNaparikammaaNupAliyasuvuDivuDDANaM sujAtANaM lavaNataNadosavajiyANaM NayAyaparivaDDiyANaM nimmAtasuMdarANaM raseNaM pariNayamaupINaporabhaMgurasujAyamadhurarasapuphphaviriiyANaM uvaddavavivajjiyANaM sIyapariphAsiyANaM abhiNavatavaggANaM apAlitANaM libhAyaNicchoDiyavADigANaM avaNitamUlANaM gaMThiparisohitANaM kusalaNarakappiyANaM uvvaNaM jAva poMDiyANaM balavagaNarajatajantaparigAlitamettANaM khoyarase hojjA vatthaparipUe cAujjAtagasuvAsite ahiyapatthalahuke vaNNovavete taheva, bhave eyArUve siyA?, No tigaTTe samajhe, CANCHOCOCCASCARKCLoCCICE - Jain Education Intern For Private Personal use only ainelibrary.org
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 354 // Jain Education khoyarasassa NaM samuddassa udae eto itarae ceva jAva AsAeNaM pa0 puNNabhaddamANibhaddA ya (puNNapuNNabhaddA ) ittha duve devA jAva parivasaMti, sesaM taheva, joisaM saMkhejjaM caMdrA0 // (sU0 182) 'khIrodaNNaM samudda'mityAdi, kSIrodaM Namiti pUrvavat samudraM ghRtavaro nAma dvIpo vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati, atrApi cakravAlaviSkambhaparikSepapadmavara vedikAvanaSaNDadvArAntarapradeza jIvopapAtavaktavyatA pUrvavat // samprati nAmanimittamabhidhitsurAha - 'se keNadvega'mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-ghRtavaro dvIpo ghRtavaro dvIpa: ?, bhagavAnAha - gautama ! ghRtavare dvIpe 'tattha tattha dete tahiM' ityAdi, aruNavaradvIpavatsarvaM tAvadvaktavyaM yAvat 'vAnamaMtarA devAya devIo ya AsayaMti sayaMti yAvad vihati' iti, navaraM vApyAdayo dhRtodakaparipUrNA iti vaktavyAH, tathA parvatAH parvateSvAsanAni gRhakANi gRhakeSvAsanAni maNDapakA maNDapakeSu pRthvIzilApaTTakAH sarvAtmanA kanakamayA iti vaktavyaM, kanakakanakaprabhau cAtra devau yathAkramaM pUrvArddhAparArddhAdhipatI maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH tato ghRtodakavApyAdiyogAd ghRtavarNadevasvAmikatvAcca ghRtavaro dIpa iti, tathA cAha'se eeNaTTeNa' mityAdi candrAdityAdisaGkhyAsUtraM prAgvat // 'ghayavaraNNaM dIva' mityAdi, ghRtavaraM dvIpaM ghRtodo nAma samudro vRtto valayAkArasaMsthAna saMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati, zeSaM yathA ghRtavarasya dvIpasya yAvajjIvopapAtasUtram // idAnIM nAmanimittamabhidhitsurAha - ' se keNaTTeNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-ghRtodaH samudro ghRtodaH samudraH ? iti, bhagavAnAha - gautama ! ghRtodsya samudrasyodakaM sa yathA nAma sakalalokaprasiddhaH 'zAradikaH' zaratkAlabhAvI goghRtavarasya maNDa: - ghRtasaGghAtasya yaduparibhAgasthitaM ghRtaM sa maNDa ityabhidhIyate sAra ityarthaH tathA cAha mUlaTIkAkAra:- "ghRtamaNDo ghRtasAra" iti, sukkathito yathA'gniparitA 3 pratipattau | ghRtavaraghRtodakSoda rakSo dodAH uddezaH 2 sU0 182 // 354 //
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 60 Jain Education Int patApita:, tadAnAmadvAra: (uddAvaH ) - sthAnAntareSvadyApyasaGkrAmitaH sadyovisyanditaH- tatkAlaniSpAdito vizrAntaH - upazAntakacavaraH sallakIkarNikAra puSpavarNAbho varNenopapeto gandhena rasena sparzenopapeta AsvAdanIyo visvAdanIyo dIpanIyo madanIyo bRMhaNIyaH sarvendriyagAtraprahlAdanIyaH evamukte gautama Aha-- 'bhave eyArUve' bhaved ghRtodasya samudrasyodakametadrUpaM ?, bhagavAnAha - nAyamarthaH samarthaH ghRtodasya yasmAtsamudrasyodakam ' itaH' yathoktasvarUpAd ghRtAdiSTatarameva yAvanmana ApataramevAsvAdena prajJaptaM, kAntasukAntau ca yathAkramaM pUrvArddhapazcimArddhAdhipatI atra ghRtode samudre maharddhikau yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tato ghRtamivodakaM yasyAsau ghRtodaH, tathA cAha - 'se eeNaTTeNa' mityAdi sugamaM, candrAdisaGkhyAsUtramapi sugamam || 'ghatodaNNa' mityAdi, ghRtodaM Namiti vAkyAlaGkAre samudraM kSodavaro nAma dvIpo vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati, cakravAlaviSkambhaparikSepadvArAdivaktavyatA tathaiva yAva jIvopapAtasUtram // samprati nAmAnvarthamabhidhitsurAha - 'se keNaTTeNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate kSodavaro dvIpaH 2 1 iti, bhagavAnAha - gautama ! kSodavare dvIpe tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze 'bahave khuDDAkhuDDiyAo vAvIo' ityAdi pUrvavattAvadvaktavyaM yAvad 'vANamaMtarA devA devIo ya AsayaMti sayaMti jAva viharaMti' navaraM vApyAdayaH kSododakaparipUrNA iti vaktavyaM, tathA parvatakAH parvateSvAsanAni gRhakANi gRhakeSvAsanAni maNDapakA maNDapakeSu pRthivIzilApaTTakAH sarvAtmanA vaiDUryamayAH prajJaptAH, suprabhamahAprabhau ca yathAkramaM pUrvArghAparArddhAdhipatI dvau devAvatra kSodavare dvIpe maharddhikau yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tataH kSododakavApyAdiyogAtkSodavaraH sa dvIpaH, etadevAha - 'se eeNaTTeNa' mityAdi, candrAdisUtraM prAgvat // 'khoyavaraNaM dIva mityAdi, kSodavaraM Namiti pUrvavad dvIpaM kSododo nAma samudro vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati / cakravAla jainelibrary.org
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 // 355 / / viSkambhAdivaktavyatA pUrvavad yAvajjIvopapAtasUtram // samprati nAmanimittamabhidhitsurAha - ' se keNadvega' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate kSododaH samudraH 2 1 iti, bhagavAnAha - kSododasya samudrasyodakaM yathA nAma ikSUNAM jAtyAnAM jAtyatvamevAha - malayagi- 5 'varapuMDagANaM' viziSTAnAM puNDradezodbhavAnAM haritAnAM zADulAnAM 'bheraNDekSUNAM vA' bheraNDadezodbhavAnAM vA ikSUNAM 'kAlaporANaM'ti rIyAvRttiH kRSNaparvaNAm uparitanapatrasamUhApekSayA haritAlavatpiJjarANAm 'apanItamUlAnAm' apanItamUlatribhAgAnAM tribhAganirvATitavATAnAM UrddhabhAgAdapi tribhAgahInAnAmiti bhAvaH madhyatribhAgAvazeSANAmiti samudAyArthaH 'gaMThipari sohiyANaM' ti granthiH - parvapranthiH zodhita:- apanIto yebhyaste tathA teSAM mUlatribhAge uparitanatribhAge parvagranthau ca nAtisamIcIno rasa iti tadvarjanaM kSodaraso bhaved 'vastraparipUta:' zlakSNavastra paripUtaH caturjAtakena suSThu - atizayena vAsitazcaturjAtakavAsitaH, caturjAtakaM tvagelA kesarAkhyagandhadravyamaricAtmakaM uktabhva - "tvagelA ke saraistulyaM, trisugandhaM trijAtakam / maricena samAyuktaM, caturjAtakamucyate // 1 // " adhikaM-atizayena padhyaM na rogahetuH laghuH - pariNAmalaghuH varNena - sAmarthyAdatizAyinA upapetaH evaM gandhena rasena sparzenopapeta AsvAdanIyo darpaNIyo madanIyo bRMhaNIyaH sarvendriyagAtraprahlAdanIyaH evamukte gautama Aha-- 'bhave eyArUve' bhaved bhagavan ! kSododasamudrasyodakametadrUpaM ?, bhagavAnAha - gautama ! nAyamarthaH samarthaH, kSododasya yasmAtsamudrasyodakam ' asmAt ' yathoktarUpAtkSodarasAdiSTatarameva yAvanmanaApataramevAsvAdena prajJaptam iha pravirala pustake'nyathA'pi pATho dRzyate so'pyetadanusAreNa vyAkhyeyo, bahuSu tu pustakeSu na dRSTa iti na likhita:, pUrNapUrNaprabhau ca yathAkramaM pUrvArddhAparArddhAdhipatI 'atra' kSodode samudre dvau devau maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tataH kSoda iva kSodarasa ivodakaM yasya sa kSododaH, tathA cAha - 'se eeNadveNa' mityAdi / candrAdisaGkhyAsUtraM prAgvat // Jain Education 3 pratipattau ghRtavaraghRtodakSoda varakSo dodAH uddezaH 2 sU0 182 // 355 / / w.jainelibrary.org
Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int khododaNaM samuhaM NaMdIsaravare NAmaM dIve vaTTe valayAgArasaMThite taheva jAva parikkhevo / paramava20 vaNasaMDapari0 dvArA dAraMtarappadese jIvA taheva // se keNaTTeNaM bhaMte!, goyamA ! dese 2 bahuo khuDA0 vAvIo jAva vilapatiyAo khododagapaDihatthAo upAyapavvagA savvavaddarAmayA acchA jAva paDivA || aduttaraM ca NaM goyamA ! disaradIvacakkavAla vikkhaMbha bahumajjhadesa bhAge ettha NaM cauddisiM cattAri aMjaNapavvatA paNNattA, te NaM aMjaNapavvayagA caturasItijoyaNasahassAI u uccaNaM egamegaM joyaNasahassaM ubveheNaM mUle sAiregAI dasa joyaNasahassAiM dharaNiyale dasa joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM tato'NaMtaraM ca NaM mAtAe 2 padesaparihANIe parihAyamANA 2 uvariM egamegaM joyaNasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM mUle ekatIsaM joyaNasahassAI chaca tevIse joyaNasate kiMcivisesAhiyA parikkheveNaM dharaNiyale ekkatIsaM joyaNasahassAiM chacca tevI se joyaNasate desRNe parikkheveNaM siharatale tiNi joyaNasahassAiM ekaM ca bAvahaM joyasataM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM paNNattA mUle vicchiNNA majjhe saMkhittA upiM taNuyA gopuccha saMThANasaMThitA savvaMjaNAmayA acchA jAva patteyaM 2 paumavaravediyApari0 patteyaM 2 vaNasaMparikhittA vaNNao // tesi NaM aMjaNapavvayANaM uvari patteyaM 2 bahusamaramaNijo bhUmibhAgo paNNatto, se jahANAmae - AliMgapukkhareti vA jAva sayaMti // tesi NaM bahusamaramaNijANaM jainelibrary.org
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI nandIzvarAdhikAra | uddezaH2 | sU0 183 bhUmibhAgANaM bahamanjhadesabhAe patteyaM 2 siddhAyataNA ekamekaM joyaNasataM AyAmeNaM paNNAsaM joyaNAI vikkhaMbheNaM bAvattari joyaNAI u8 uccatteNaM aNegakhaMbhasatasaMniviTTA vnno|| tesi NaM siddhAyataNANaM patteyaM 2 cauddisiM cattAri dArA paNNattA-devadAre asuraddAre NAgaddAre suvaNNahAre, tattha NaM cattAri devA mahiDDIyA jAva paliopamadvitIyA parivati, taMjahA-deve asure NAge suvaNe, te NaM dArA solasa joyaNAI uDe uccatteNaM aTTa joyaNAI vikkhaMbheNaM tAvatiyaM ceva paveseNaM setA varakaNaga. vannao jAva vaNamAlA / tesi NaM dArANaM carahisiM cattAri muhamaMDavA paNNattA, te NaM muhamaMDavA egamegaM joyaNasataM AyAmeNa paMcAsa joyaNAI vikkhaMbheNaM sAiregANaM solasa joyaNAI uI uccatteNaM vnnnno|| tesi NaM muhamaMDavANaM cauddi(tidi)siMcatAri (tiSiNa) dArA paNNattA, te NaM dArA solasa joyaNAI uI uccatteNaM aTTa joyaNAI vikkhaMbheNaM tAvatiyaM ceva paveseNaM sesaM taM ceva jAva vnnmaalaao| evaM pecchAgharamaMDavAvi, taM ceva pamANaM jaM muhamaMDavANaM, dArAvi taheva, Navari bahumajjhadese pecchAgharamaMDavANaM akkhADagA maNipeDhiyAo addhajoyaNappamANAo sIhAsaNA aparivArA jAva dAmA thUbhAI cauddisiM taheva Navari solasajoyaNappamANA sAtiregAI solasa joyaNAI uccA sesaM taheva jAva jinnpddimaa| ceiyarukkhA taheva cauddisiM taM ceva pamANaM jahA vijayAe rAyahANIe Navari maNipeDhiyAe so 25-03-12-%97 Jain Education in For Private 8 Personal Use Only Homjainelibrary.org
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACAGARAGAOGACAAJ lasajoyaNappamANAo, tesi NaM ceiyarukkhANaM cauhisiM cattAri maNipeDhiyAo aTThajoyaNavikkhaMbhAo caujoyaNabAhallAo mahiMdajjhayA causahijoyaNuccA joyaNovvedhA joyaNavikkhaMbhA sesaM taM ceva / evaM cauddisiM cattAri gaMdApukkhariNIo, gavari khoyarasapaDipuNNAo joyaNasataM AyAmeNaM pannAsaM joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNAsaM joyaNAI ubvedheNaM sesaM taM ceva, maNuguliyANaM gomANasINa ya aDayAlIsaM 2 sahassAI puracchimeNavi solasa pacatthimeNavi so. lasa dAhiNeNavi aha uttareNavi aTTha sAhassIo taheva sesaM ulloyA bhUmibhAgA jAva bahumajjhadesabhAge, maNipeDhiyA solasa joyaNA AyAmavikkhaMbheNaM aTTa joyaNAI bAhalleNaM tArisaM maNipIDhiyANaM uppiM devacchaMdagA solasa joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAtiregAI solasa joyaNAI uhUM uccatteNaM savvarayaNa ahasayaM jiNapaDimANaM sabbo so ceva gamo jaheva vemANiyasiddhAyataNassa // tattha NaM je se puracchimille aMjaNapanvate tassa NaM cauddisiM cattAri NaMdAo pukkhariNIo paNNattAo, taMjahA-NaMduttarA ya NaMdA ANaMdA NaMdivaddhaNA / (naMdiseNA amoghAya gothUbhA ya sudaMsaNA)tAoNaMdApukkhariNIo egamegaM joyaNasatasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM dasa joyaNAI uvveheNaM acchAo saNhAo patteyaM patteyaM paumavaravediyA0. patteyaM patteyaM vaNasaMDaparikkhittA tattha tattha jAva sovANapaDirUvagA toraNA // tAsi NaM pukkhariNINaM Jain Education Intern linelibrary.org
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 357 // Jain Education Inte bahumajjhasabhAe patteyaM patteyaM dahimuhapavvayA causadvi joyaNasahassAiM uhUM uccatteNaM evaM joyaNasahassaM ucNaM savvatthasamA pallagasaMThANasaMThitA dasa joyaNasahassAiM vikkhaMbheNaM ekatIsaM joyaNasahassAiM chacca tevIse jogaNasae parikrakheveNaM paNNattA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA, tahA patteyaM patteyaM paumavaraveiyA0 vaNasaMDavaNNao bahusama0 jAva AsayaMti sayaMti / siddhAyataNaM taM caiva pamANaM aMjaNapavvaesa saccaiva vattavvayA NiravasesaM bhANiyavvaM jAva upi aTTamaMgalagA // tattha NaM je se dakkhiNille aMjaNapavvate tassa NaM cauddisiM cattAri NaMdAo pukkhariNIo paNNattAo, taMjahA-- bhaddA ya visAlA ya kumuyA puMDarigiNI, (nanduttarA ya naMdA AnandA nandivaDaNA) taM caiva pamANaM taM caiva dahimuhA pavvayA taM caiva pamANaM jAva siddhAyataNA / tattha NaM je se pacatthimille aMjaNagapavvae tassa NaM caudisiM cattAri NaMdA pukkhariNIo paNNattAo, taMjA - diseNA amohA ya, gotthUbhA ya sudaMsaNA ( bhaddA visAlA kumudA puMDarikiNI) taM caiva savvaM bhANiyavvaM jAva siddhAyataNA / tattha NaM je se uttarille aMjaNapavvate tassa NaM cauddisiM cattAri NaMdApukkhariNIo, taMjahA - vijayA vejayaMtI jayaMtI aparAjiyA, sesaM taheva jAva siddhAyataNA savvA te ciya vaNNaNA gAtavyA // tattha NaM bahave bhavaNavavANamaMtara jotisiyavemANiyA devA cAumAsiyApaDivaesa saMvacchariesu vA aNNesu basu jiNa 3 pratipattau nandIzvarAdhikAraH uddezaH 2 su0 183 // 357 // ainelibrary.org
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________ RRRRRRRR jammaNaNikkhamaNaNANuppattipariNivvANamAdiesu ya devakajesu ya devasamudaesu ya devasamitIsu ya devasamavAesu ya devapaoyaNesu ya egaMtao sahitA samuvAgatA samANA pamuditapakkIliyA ahAhitArUvAo mahAmahimAo karemANA pAlemANA suhaMsuheNaM viharati / kailAsaharivAhaNA ya tattha duve devA mahiDDIyA jAva paliovamadvitIyA parivasaMti, se eteNa?NaM goyamA! jAva NicA jotisaM saMkhejaM // (sU0 183) 'khododaNNaM samudda'mityAdi, kSododaM Namiti pUrvavat samudraM nandIzvaravaro nAma dvIpo vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH sarvataH | samantAtsaMparikSipya tiSThati / cakravAlaviSkambhaparikSepAdivaktavyatA prAgvad yAvajIvopapAtasUtram // samprati nAmanimittamabhidhitsurAha-'se keNadveNa mityAdi, atha kenArthena-kena kAraNena bhadanta ! evamucyate-nandIzvaravaro dvIpo nandIzvaravaro dvIpa: ? iti, | bhagavAnAha-gautama! nandIzvaravare dvIpe bahavaH 'khuDDAkhuDDiyAo vAvIo' ityAdi prAguktaM sarva tAvadvaktavyaM yAvat 'vANamantarA devA devIo ya AsayaMti sayaMti jAva viharaMti' navaramatra vApyAdayaH kSododakapratipUrNA vaktavyAH, parvatakAH parvatakeSvAsanAni gRhANi gRhakeSvAsanAni maMDapakA maMDapakeSu zilApaTTakAH sarvAsanA vaJamayAH, zeSaM tathaiva // 'aduttaraM ca NaM goyamA!' ityAdi, athAnyad gautama ! nandIzvaravare catvAro dizaH samAhRtAzcaturdika tasmin cakravAlaviSkambhena madhyadezabhAge ekaikasyAM dizi ekaikabhAvena catvAro'sanaparvatA: prajJaptAH, tadyathA-pUrveNa-pUrvasyAM dizi, evaM pazcimAyAM dakSiNasyAmuttarasyAm // 'te Na'mityAdi, te aJjanaparvatAzcaturazItiyojanasahasrANyarddhamuccaistvena ekaM yojanasahasramuDhedhena mUle sAtirekANi daza yojanasahasrANi viSkambhena dharaNitale daza LOCACCISCLOCALC -CALL JainEducation inta For Private Personal use only M ainelibrary.org
Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipattau nandIzvarAdhikAra uddezaH2 sU0 183 zrIjIvA- yojanasahasrANyAyAmaviSkambhena tadanantaraM ca mAtrayA parihIyamAnAH parihIyamAnA uparyekaikaM yojanasahanamAyAmaviSkambhena mUle jIvAbhi0 ekatriMzad yojanasahasrANi paTtrayoviMzAni yojanazatAni kiJcidvizeSAdhikAni 31623 parikSepeNa dharaNitale ekatriMzad yojana- malayagi- | sahasrANi paTtrayoviMzAni yojanazatAni dezonAni parikSepeNa 31623 upari trINi yojanasahasrANi ekaM ca dvApaSTa yojanazataM | rIyAvRttiH kiJcidvizeSAdhikaM 3162 parikSepeNa, tato mUle vistIrNA madhye saMkSiptA upari tanukA: ata eva gopucchasaMsthAnasaMsthitAH sarvAtmanA 'aJjanamayAH' ajanaratnAtmakA: 'acchA jAva paDirUvA' iti prAgvat pratyekaM 2 padmavaravedikayA parikSiptA: pratyekaM 2 vnssnndd||358|| | parikSiptA: padmavaravedikAvanaSaNDavarNanaM prAgvat // 'tesi NamityAdi, teSAmaJjanaparvatAnAM pratyeka pratyekamupari bahusamaramaNIyo bhUmi bhAgaH prajJaptaH, tasya 'se jahAnAmae AliMgapukkharei vA' ityAdivarNanaM jambUdvIpajagatyA uparitanabhAgasyeva tAvadvaktavyaM yAvat | 'tattha NaM bahave vANamaMtarA devA devIo ya AsayaMti sayaMti jAva viharaMti' // 'tesi Na'mityAdi, teSAM bahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM pratyekaM siddhAyatanaM prajJaptaM, tAni ca siddhAyatanAni pratyekaM pratyekamekaM yojanazatamAyAmena paJcAzadyo janAni viSkambhena dvisaptatiyojanAni Urddhamuccaistvena, anekastambhazatasanniviSTAnItyAdi tadvarNanaM vijayadevasudharmasabhAvadvaktavyam // dAtesi NamityAdi, teSAM siddhAyatanAnAM pratyekaM 'caturdizi' catasRSu dikSu, ekaikasyAM dizi ekaikabhAvena, catvAri dvArANi prajJa tAni, tadyathA-pUrveNa-pUrvasyAm , evaM dakSiNasyAM pazcimAyAmuttarasyAM, tatra pUrvasyAM dizi dvAraM devadvAraM, devanAmakasya tadadhipatestatra bhAvAt , evaM dakSiNasyAmasuradvAraM pazcimAyAM nAgadvAramuttarasyAM suvarNadvAram // 'tatthe'tyAdi, tatra teSu caturtA dvAreSu yathAkramaM catvAro devA maharddhikA yAvatpalyopamasthitayaH parivasanti, tadyathA-deva ityAdi pUrvavat , pUrvadvAre devanAmA dakSiNadvAre'suranAmA pazcimadvAre , ROSAROKAR // 358 // Jain Education For Private Personal Use Only O w .jainelibrary.org
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte nAganAmA uttaradvAre suvarNanAmA || 'te NaM dArA' ityAdi, tAni dvArANi SoDaza yojanAni pratyekamUrddhamuccaistvenASTau yojanAni viSkambhataH, 'tAvaiyaM ceva'tti tAvadeva - aSTAveva yojanAnIti bhAvaH pravezena 'seyA varakaNagathUbhiyAgA IhAmiyausabhaturagaNara magara vihagavAlagakinnararurusarabhacamarakuMjaravaNalaya paDamalayabhatticittA saMbhuggayavaraveiyAparigayAbhirAmA vijAharajamalajugalajantajuttA iva accIsahassamAliNIyA rUvagasahassakaliyA bhisamANA bhinbhisamANA cakkhuloyaNalesA suhaphAsA sassirIyaruvA, vannao tesiM dArANaM imo hoi, taMjahA - vairAmayA nemA riTThAmayA paTTANA veruliyaruilakhaMbhA jAyarUvovaciyapavarapaMcavannamaNirayaNakuTTimatalA haMsaga bhamayA elugA gomejjamayA iMdakIlA joIrasamayA uttaraMgA lohiyakkhamaIo dAraceDAo ( piMDIo ) veruliyAmayA kavADA lohiyakkhamaIo sUIo vairAmayA saMdhI nANAmaNimayA samuggayA vairAmaIo aggalAo aggalApAsAyA rayayAmaIo AvattaNapeDhiyAo aMkottara pAsA niraMtaraghaNakavADA bhittIsu caiva bhittiguliyA chappannA tinni hoMti gomANasIovi tattiyA nANAmaNirayaNajAlapiMjaramaNivaMsaga lohiyakkha paDivaMsagarayayabhommA aMkAmayA pakkhA pakkhabAhAo joIrasamayA vaMsakavelugA ya rayayAmaIo paTTiyAo jA yavamaIo ohADaNIo vairAmaIo uvari puMchaNIo savvaseyarayayAmae acchAyaNe aMkAmayakaNagakUDatavaNijjadhUbhiyAgA seyA saMkhadalavimalanimmaladahighaNagokhIra pheNarayayanigarappagAsacaMda cittA nANAmaNimayadAmAlaMkiyA aMto bahiM ca saNhatavaNijaruilavAluyApatthaDA suhaphAsA sassirIyarUvA pAsAIyA darisaNijA abhiruvA paDivA' etacca yadyapi vijayadvAravarNanAyAmapi vyAkhyAtaM tathA'pi sthAnAzUnyArthe kiJcidvyAkhyAyate - zvetAni aGkaratnabAhulyAvara kanakastUpikAni IhAmRgaRSabhaturaganarama karavihagavyAlaka kinararurusarabhacamarakuMjaravanalatApadmalatAbhakticitrANi pratItaM, tathA stambhogatAbhiH stambhoparivartinIbhirvaratnamayIbhirvedikAbhiH Jainelibrary.org
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH CACC OCALCRA parigatAni santi yAni abhiramaNIyAni tAni stambhodgatavaravanavedikAbhiH parigatAbhirAmANi, vidyAdharayoryad yamala-samazreNIkaM pratipattI yugalaM teSAM yatrANi-prapaJcAstairyuktAnIva, arciSAM sahasrairmAlanIyAni arci:sahasramAlanIyAni-parivAraNIyAni, kimuktaM bhavati ?-12 nandIzvaevaM nAma prabhAsamudayopetAni yenaivaM saMbhAvanopajAyate yathA nUnametAni na svAbhAvikaprabhAsamudayopetAni kintu viziSTavidyAzakti-| |4rAdhikAraH matpuruSavizeSaprapaJcayuktAnIti rUpakasahasrakalitAni 'bhisamANA' iti dIpyamAnAni 'bhibbhisamANA' iti atizayena dIpyamAnAni hai uddezaH2 |'cakkhuloyaNalesA' iti cakSuH kartR lokane-avalokane lizatIva-darzanIyatvAtizayata: zliSyatIva yatra tAni cakSurlokanalezAni sU. 183 zubhasparzAni sazrIkANi rUpakANi yatra tAni sazrIkarUpANi varNo-varNakanivezasteSAM dvArANAmayaM bhavati, tadyathA-banamayA nemAbhUmibhAgAdUrddha niSkAmanta: pradezA riSThamayAni pratiSThAnAni-mUlapAdAH 'vaiDUryarucirastambhAni' jAtarUpopacitapravarapaJcavarNamaNiratnakuTTimatalAni haMsagarbhamayAH 'elukA:' dehalyaH gomeyakaratnamayA indrakIlA jyotIrasamayAni uttarAGgAni lohitAkSamayAH 'dvaarpinnddyH'| dvArazAkhAH vaiDUryamayau kapATau lohitAkSamayyaH sUcaya:-phalakadvayasandhivighaTanAbhAvahetupAdukAsthAnIyA vanamayAH 'sandhayaH' sa|ndhimelA: phalakAnAM nAnAmaNimayAH samudgakAH' cUti (sUcI)gRhANi vanamayA argalAH (argalAprAsAdA:-) prAsAde yatrArgalAH pravizanti rajatamayya AvartanapIThikAH, AvartanapIThikA yatrendrakIlako nivezitaH, 'aMkottarapAsA' iti aGkA-aGkaratnamayA uttarapArdhA yeSAM tAni tathA, nirantarako-laghucchidrairapi rahitau ghanau kapATau yeSAM tAni nirantaraghanakapATAni, 'bhittIsu ceve'tyAdi, teSAM dvArANAmubhayoH pArzvayorbhittipu-bhittisamIpe bhittigatA-bhittisaMbaddhA gulikA:-pIThikA bhittigulikAstisraH SaTpaJcAzadbhavanti ssttpnycaa-14||359|| zatrikapramANA bhavanti 'gomANasiyA tattiyA' iti tAvatya eva' SaTpaJcAzatrikapramANA eva 'gomAnasyaH' zayyAH, tathA 'nA-11 Jain Education For Private Personal use only M ainelibrary.org
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmaNiratnAni' nAnAmaNiratnamayAni vyAlakarUpANi lIlAsthitazAlabhaJjikAzca yeSAM tAni tathA rajatamayA: kUTAH kUTo - mADabhAga:, vajramayA: 'utsedhAH ' zikharANi tapanIyamayA: 'ullokAH' uparitanabhAgAH, maNayo-maNimayA vaMzA yeSAM tAni maNivaMzakAni, lohitAkSA: - lohitAkSamayA: prativaMzA yeSAM tAni lohitAkSaprativaMzakAni, rajatA - rajatamayI bhUmiryeSAM tAni rajatabhUmAni, prAkRtatvAtsamAsAnto makArasya ca dvitvaM maNivaMzakAni lohitAkSaprativaMzakAni rajatabhUmAni nAnAmaNiratnamayAni jAlapaJjarANi gavAkSAparaparyAyANi yeSu dvAreSu tAni tathA padAnAmanyathopanipAtaH prAkRtatvAt aGkamayAH pakSAH pakSavAhavazca pakSAH ( pratItAH ) pakSavAhavo'pi tadekadezabhUtAH, jyotIrasAmayA vaMzA mahAntaH pUjyavaMzAH 'vaMsakavellayA ya' mahatAM pRSThavaMzAnAmubhayatastirya kRsthApyamAnA vaMzAH vaMzakavellukAni pratItAni rajatamayapaTTikAH kavechukAnAmuparikambAsthAnIyAH jAtarUpamayyo'vaghATinyaH AcchAdana hetu kamboparisthApyamAnamahApramANa kilibhvasthAnIyA vajramayyo'vaghATinInAmuparipuJchanyo - niviDatarAcchAdanahetuzlakSNataratRNavizeSasthAnIyAH sarvazvetaM rajatamayaM puJchanInAmupari kavelukAnAmadha AcchAdanam, 'aMkAmayakaNagakUData vaNijjathubhiyAgA' iti aGkamayAni - bAhulyenAGkaratnamayAni pakSapakSabAhlAdInAmaGkaratnAtmakatvAt kanakaM - kanakamayaM kUTaM - zikharaM yeSAM tAni kanakakUTAni, tapanIyAH - tapanIyamayyaH stUpakA - laghuzikhararUpA yeSAM tAni tathA tataH patrayasya padadvaya 2 mIlanena karmadhArayaH, etena yat prAk sAmAnyata utkSiptaM 'seyA varakaNagathUbhiyAgA' iti tadeva prapaJcato bhAvitaM samprati tadeva zvetatvaM bhUya upasaMhAravyAjena darzayati- 'seyA' zvetatvamevopamayA draDhayati* 'saGghadala vimalanimmaladahighaNa gokhIrapheNarayaya nigarappagAsaddhacaMdacittA' vimalaM yat zaGkhadalaM- zaGkhazakalaM kacit zaGkhataletipAThastatra zaGkhatalaM - zaGkhasyoparitano bhAgo yazca nirmalo dadhighano- ghanIbhUtaM dadhi yazca gokSIrapheno yazca rajatanikarastadvatprakAzaH -pra Jain Educationtional
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 360 // timatA yeSAM tAni tathA'rddhacandrazcitrANi-nAnArUpANi AzcaryabhUtAni vA arddhacandracitrANi, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, nAnA-ICpratipattI maNimayIbhirdAma bhiralajukRtAni nAnAmaNimayadAmAlakRtAni antarbahizca zlakSNatapanIyaruciravAlukAnAM prastaTa:-prastAro yeSu tAni | nandIzvatathA, zubhasparzAni sazrIkarUpANi prAsAdIyAni darzanIyAni abhirUpANi pratirUpANi vyaktam / / 'tesi NaM dArANa'mityAdi, teSAM rAdhikAra: dvArANAmubhayoH pArzvayorekaikanaiSedhikIbhAvena 'duhato' iti dvidhAto-dviprakArAyAM naiSedhikyAM naipedhikI-nipIdanasthAna dvArakuDyasa- uddezaH2 mIpe nitamba ityarthaH SoDaza poDaza vandanakalazA: prajJaptAH, varNakastepAM vAcyaH, sa caivam-'te NaM vaMdaNakalasA varakamalapaiTThANA sura- sU0183 bhivaravAripaDipuNNA caMdaNakayacaJcAgA AviddhakaMTheguNA paumuppalapihANA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA mahayA mahayA iMda-18 | kuMbhasamANA pannatA samaNAuso! vyaktaM navaraM 'mahayA mahayA' iti atizayena mahAnta: 'indrakumbhasamAnA:' mahAkumbhapramANakumbhasadRzAH, "evaM neyavvaM jAva solasa vaNamAlAo pannattAo evam anena prakAreNa tAvannetavyaM yAvatpoDaza vanamAlA: prajJaptA:, taccaivam-'tesi NaM dArANaM ubhao pAsiM duhato nisIhiyAe solasa solasa nAgadaMtayA pannattA, te NaM nAgadaMtagA muttAjAlaMtarUsiyA hemajAlagavakkhajAlakhikhiNIjAlaparikkhittA abbhuggayA nisaDhA tiriyaM susaMpaggahiyA ahe pannagaddharUvA pannagasaMThANasaMThiyA savvava-16 irAmayA acchA jAva paDirUvA mahyA mayA gayadaMtasamANA pannattA samaNAuso!, tesu NaM nAgadaMtakesu bahave kiNhasuttavaTTavagdhAriyamalladAmakalAvA nIlasuttavaTTavagdhAriyamalladAmakalAbA0, te NaM dAmA tavaNijjalaMbUsagA suvaNNapayaragamaMDiyA aNNamaNNamasaMpattA pu-18 vvAvaradAhiNuttarAgaehiM vAehiM maMdAyaM maMdAyameijjamANA eijjamANA palaMbamANA palaMbamANA pajhaMjhamANA pajhaMjhamANA orAleNaM maNu-18 bhArAlA // 360 // neNaM maNahareNaM kaNNamaNanivvuikareNaM saddeNaM te paese savvato samaMtA ApUremANA sirIe aIva uvasobhemANA ciTuMti, tesi NaM Jain Education a l For Private & Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________ REC % % % nAgadaMtANaM uvariM anne solasa solasa nAgadaMtayA muttAjAlaMtarosiyA hemajAla jAva mahayA mayA gayadaMtasamANA pannattA samaNAuso!, tesu NaM nAgadataesu bahave rayayAmayA sikagA pannattA, tesu NaM rayayAmaesu sikagesu bahave veruliyamayAo dhUvaghaDiyAo paNNattAo, tAo NaM dhUvaghaDiyAo kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkadhUvamaghamaghaMtagaMdhuddhayAbhirAmAto sugaMdhavaragaMdhiyAo gaMdhavaTTibhUyAo orAleNaM ma-3 gunneNaM ghANamaNanivvuikareNaM gaMdheNaM te paese ApUremANIo ApUremANIo ciTThati / tesi NaM dArANaM ubhao pAsi duhato nisIhiyAe solasa solasa sAlabhaMjiyAo pannattAo, tAo NaM sAlabhaMjiyAo lIlaTThiyAo suyalaMkiyAo NANAviharAgavasaNAo rattAvaMgAo asiyakesIo miuvisayapasasthalakkhaNasaMvelliyaggasirayAo nANAmallapiNaddhAo muDhigejjhasumajhAo AmelajamalajagalavaTTiyaabbhunnayapINaraiyasaMThiyapaoharAo IsiM asogavarapAyavasamuTThiyAo vAmahatthagahiyaggasAlAo IsiM addhacchikaDakkhacidi. pahiM lUsemANIo viva cakkhuloyaNalesAo aNNamaNNaM khijamANIo iva puDhaviparimANAo sAsayabhAvamuvagayAo caMdANaNAto caMdavilAsiNIto caMdaddhasamaniDAlAo caMdAhiyasomadaMsaNAo ukA iva ujovemANIo vijuSaNamarIisUradippaMtateyaahigatarasa|nikAsAo siMgArAgAracAruvesAo pAsAIyAo darisaNijAo abhirUvAo pddiruuvaao| tesi NaM dArANaM ubhao pAsi dahao nisIhiAe solasa 2 jAlakaDagA paNNatA sabbarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA, tesi NaM dArANaM ubhao pAsi duhato nisIihiyAe solasa solasa ghaMTAo paNNatAo / tAsi NaM ghaMTANaM ime eyArUve vaNNAvAse pannatte-jaMbUNayAmaIo ghaMTAo vairAmaIo lAlAo nANAmaNimayA ghaMTApAsAo tavaNijamayAo saMkalAo rayayAmayA rajUo / tAo NaM ghaMTAo ohassarAo mehassarAo haMsassarAo koMcassarAo sIhassarAo duMdubhissarAo naMdisarAo naMdighosAo maMjussarAo maMjughosAo sussarAo su % % S / jI061 Jain Education into For Private Personal Use Only Ml ainelibrary.org
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 361 // Jain Education Inte * |ssaranigghosAo orAleNaM maNunneNaM kaNNamaNaninvuikareNaM sareNaM te paese savvato samatA ApUremANIo sirIe atIva uvasohe| mANIo uvasobhemANIto ciTThati / tesi NaM dArANaM ubhao pAsi duhato nisIhiyAe solasa solasa vaNamAlAo paNNattAo, tAo NaM vaNamAlAo nANAdumalaya kisalayapallavasamAulAo chappayaparibhujjamANasobhaMtasassirIyAto savvarayaNAmaIo pAsAIyAo jAva paDiruvAo' iti, pAThasiddhametat navaraM nAgadantasUtre nAgadantA-aGkuTakAH, 'muttAjAlaMtarUsie' ityAdi, muktAjAlAnAmantareSu yAni ucchritAni - lambamAnAni hemajAlAni - hemamayadAmasamUhA yAni gavAkSajAlAni - gavAkSAkRtiratnavizeSadAmasamUhAH yAni ca kiGkiNIghaNTAjAlAni - kSudraghaNTAsamUhAstaiH parikSiptAH - sarvato vyAptAH, 'abbhuggayA' iti abhimukhamudgatA abhyudgatA: agrima - bhAge manAg unnatA iti bhAva: 'abhinisiTTA' iti abhimukhaM - bahirbhAgAbhimukhaM nisRSTA abhinisRSTA: 'tiriyaM susaMpariggahiyA' iti tiryag bhittipradezaiH suSThu - atizayena samyag - manAgapyacalanena parigRhItAH 'ahepannagaddharuvA' adhaH - adhastanaM yat pannagasyArddha tasyeva rUpaM - AkAro yeNaM te tathA, adhaH pannagArddhavadatisaralA dIrghAzceti bhAvaH, etadeva vyAcaSTe - pannagArddhasaMsthAnasaMsthitAH, 'kiNhasuttavavagghAriyamaladAma kalAvA' iti, kRSNasUtrabaddhA vagghAriyA - avalaMbitA mAlyadAmakalApA:- puSpamAlAsamUhAH, evaM nIlalohitahAridrazukasUtrabaddhA api vAcyAH, 'tavaNijjalaMbUsagA' iti dAnAmaprimabhAge golakA kRtimaNDanavizeSo lambUsagaH 'suvaNNapayaragamaMDiyA' iti suvarNapratareNa-suvarNapatrakeNa maNDitAni suvarNapratarakamaNDitAni, sAlabhaJjikAsUtre 'AmelagajamalajugalavaDiya abbhunna|yapINaraiya saMThiyapaoharAo' iti pInaM - pIvaraM racitaM tathAjagatsthitisvAbhAvyAd ratidaM vA saMsthitaM saMsthAnaM yakAbhyAM tau pInaracitasaMsthitau pInaratidasaMsthitau vA Amelaka - ApIDaH zekharaka ityarthaH tasya yamalaM - samazreNIkaM yad yugalaM- dvandvaM tadvad varttitau-tra 3 pratipattau nandIzvarAdhikAraH uddezaH 2 sU0 183 // 361 // jainelibrary.org
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________ haddhakhabhAvAvupacitakaThinabhAvAviti bhAvaH abhyunnatau pInaracitasaMsthitau ca payodharau yAsAM tAH tathA 'lUsemANIo iveti muSNantya / hAiva surajanAnAM manAMsIti gamyate, zeSaM prAyaH pratItaM, prAgevAnekazo bhAvitatvAt / 'tesi NaM dArANamuppimityAdi teSAM dvArANAmupari pratyekaM pratyekamaSTAvaSTau maGgalakAni svastikAdIni prajJaprAni sarvaratramayAni acchAni yAvatpratirUpakANi // 'tesiNaM dArANa'mityAdi, teSAM dvArANAM purataH pratyekaM pratyekaM mukhamaNDapA: prajJamAH, 'te NamityAdi, te mukhamaNDapA ekaM yojanazatamAyAmena paJcAzad yojanAni viSkambhena sAtirekANi poDaza yojanAni Urddha muccaistvena anekastambhazatasanniviSTA ityAdi vijayadevasudharmAsabhAyA iva varNanaM 1 *tAvadvaktavyaM yAvatpratirUpA // 'tesi Na'mityAdi, teSAM mukhamaNDapAnAM pratyeka pratyekaM 'caturditridizi' cata [ti] mRpu dikSu ekaikasyAM dizi | ekaikabhAvena catvAri [trINi] dvArANi prajJaptAni / 'te NaM dArA ityAdi, tAni dvArANi poDaza yojanAni Urddha muccaistvena aSTau yojasAnAni viSkambhena 'tAvaiyaM caiva' aSTAveva yojanAni pravezena 'seyA varakaNagathabhiyAgA' iti dvAravarNanaM prAgvattAvadvaktavyaM yAvaduparya-18 STAvaSTau maGgalakAni-svastikAdIni, teSAmullocavarNanaM prAgvat , teSAM ca mukhamaNDapAnAmupari pratyeka pratyekamaSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAni sarvaratnamayAni acchAni yAvatpratirUpakANi, bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi prAgvad yAvad bahavaH sahasrapatrahastakA iti // 'tesi NamityAdi, teSAM mukhamaNDapAnAM purataH pratyeka pratyeka prekSAgRhamaNDapA: prannaptA: te'pi mukhamaNDapavatpramANato vaktavyAH, | teSAmapyullocavarNanaM bhUmibhAgavarNanaM ca prAgvat / teSAM bahasamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyeka pratyekamajhapATakA: hAprajJaptAH // 'te NamityAdi, te akSapATakA vanamayA: 'acchA jAva paDirUvA' iti prAgvan // 'tesi Na'mityAdi, teSAmakSapATa kAnAM bahumadhyadezabhAge pratyeka pratyeka maNipIThikAH prajJaptAH, tAzca maNipIThikA aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM catvAri yoja Jain Education Inte ? For Private Personel Use Only Jainelibrary.org
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- nAni bAhalyena sarvAtmanA maNimayyo'cchA ityAdi prAgvat / / 'tAsi Na'mityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM 2 siMhAsana pratipattoM jIvAbhi prajJaptaM, teSAM ca siMhAsanAnAM varNanaM vijayadUSyavarNanamaGkuzavarNanaM dAmavarNanaM ca prAgvat // teSAM ca prekSAgRhamaNDapAnAmupari pratyeka pratye- nandIzvamalayagi-14 kamaSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAni yAvad bahavaH sahasrapatrahastakA iti / 'tesi Na'mityAdi, teSAM prekSAgRhamaNDapAnAM purataH pra- rAdhikAraH rIyAvRttiH tyekaM pratyeka maNipIThikA: prajJaptAH, tAzca maNipIThikA: pratyekaM pratyekaM poDaza yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM aSTau yojanAni bAhalyena | mAuddezaH2 sarvAtmanA maNimayyo'cchA ityAdi prAgvad yAvatpratirUpAH // 'tAsi Na'mityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyeka 2 caityastUpAH / sU0 183 // 362 // prajJaptAH // te NaM ceiyathabhA' ityAdi, te caityastUpA: SoDaza yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM sAtirekANi SoDaza yojanAnyUmuccai-14 | stvena, te ca zaGkhAGkakundadakarajo'mRtamathitaphenapujasaMnikAzA 'acchA' ityAdi prAgvat yAvatpratirUpAH // 'tesi Na'mityAdi, tepAM| caityastUpAnAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi prAgvad yAvad bahavaH sahasrapatrahastakA: / / 'tesi Na'mi-13 tyAdi, teSAM caityastUpAnAM pratyekaM pratyeka 'caturdizi' catasRSu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikamaNipIThikAbhAvena catasro maNipIThikA: prajJaptAH, tAzca maNipIThikA aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM catvAri yojanAni bAhalyena sarvAtmanA maNimayyo yAvatpratirUpAH // 3 'tAsi NamityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari ekaikasyA maNipIThikAyA upari ekaikapratimAbhAvena catasro jinapratimA jinotsedhapramANamAtrAH paJcadhanuHzatapramANA ityarthaH sarvAsanA ranamayyaH saMparyaGkAsananiSaNNA: stUpAbhimukhyastiSThanti, tadyathA-pUrvasyA , dizi RSamA dakSiNasyAM varddhamAnA: aparasyAM candrAnanA: uttarasyAM vAriSeNAH // 'tesi NamityAdi, teSAM caityastUpAnAM purataH // 362 / / 4 pratyekaM pratyeka maNipIThikA: prajJaptAH, tAzca maNipIThikAH SoDaza yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAmaSTau yojanAni bAhalyena sarvAsanA Jain Education Intern For Private & Personel Use Only P ainelibrary.org
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________ COCOGEOGAORATORS maNimayyo'cchA yAvatpratirUpAH // 'tAsi Na'mityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM pratyekaM caityavRkSaH prajJaptaH, te ca caityavRkSA aSTau yojanAnyUrddhamuccaistvena arddhayojanamudvedhena dve yojane uccaistvena skandhaH sa evArddhayojanaM viSkambhena yAvadvahumadhyadezabhAge Urddha vinirgatA zAkhA-viDimA sA Sar3a yojanAnyUddhamuccaistvena, sA'pi cArddhayojanaM viSkambhena, sarvAgreNa sAtirekANyaSTau yojanAni pra-16 jJaptA / 'tesi NamayameyArUve vaNNAvAse paNNatte' ityAdi caityavRkSavarNanaM vijayarAjadhAnIgatacaityavRkSavadbhAvanIyaM yAvallatAvarNanamiti // 'tesi NamityAdi, teSAM caityavRkSANAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi tAvad yAvatsahasrapatrahastakAH sarva-13 ratnamayA acchA yAvatpratirUpAH // 'tesi Na'mityAdi, teSAM caityavRkSANAM purataH pratyekaM maNipIThikAH prajJaptAH, tAzca maNipIThikAIN aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM catvAri yojanAni bAhalyena sarvAtmanA maNimayyo'cchA yAvatpratirUpAH // 'tAsi 'mityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM 2 mahendradhvajaH prajJaptaH, te ca mahendradhvajAH SaSTiyoMjanAnyUrddhamuccaistvena yojanamudvedhena yojanaM vi-14 kambhena vanamayA ityAdi varNanaM vijayadevarAjadhAnIgatamahendradhvajavadveditavyaM yAvatteSAM mahendradhvajAnAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA yAvad bahavaH sahasrapatrahastakAH sarvaratnamayA acchA yAvatpratirUpAH / / 'tesi Na'mityAdi, teSAM mahendradhvajAnAM purataH pratyeka pratyekaM nandAbhidhAnA puSkariNI prajJaptA, 'tAo naMdAo pukkhariNIo' ityAdi, tAzca nandApuSkariNya ekaikaM yojanaza-18 tamAyAmaviSkambhAbhyAM paJcAzad yojanAni viSkambhena daza yojanAnyudvedhena 'acchAo saNhAo rayayamayakUlAoM ityAdi puSka|riNIvarNanaM jagatyuparipuSkariNIvadvaktavyaM navaraM 'khodarasapaDipuNNAo' iti vaktavyaM, tAzca nandApuSkariNyaH pratyeka pratyekaM padmavara|vedikayA pratyeka pratyeka vanakhaNDena ca parikSiptAH, tAsAM ca nandApuSkariNInAM tridizi trisopAnapratirUpakANi prajJaptAni teSAM varNanaM SASR9454643 Jain Education Interno For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 // 363 // toraNavarNanaM ca prAgvat / idamanyadadhikaM pustakAntare dRzyate-- 'tAsi NaM pukkhariNINaM cauddisiM cattAri vaNasaMDA paNNattA, taMjahA - puracchimeNaM dAhiNeNaM paJcatthimeNaM uttareNaM- "putreNa asogavaNaM dAhiNato hoi caMpagatraNaM tu (sattapaNNavaNaM ) / avareNa caMpagavaNaM malayagi- cUyavaNaM uttare pAse // 1 // " "tesu Na' mityAdi teSu siddhAyataneSu pratyekaM pratyekamaSTacatvAriMzat gulikAsahasrANi, gulikA:-pIrIyAvRttiH 4 ThikA abhidhIyante, tAzca manogulikApekSayA pramANataH kSullAstAsAM sahasrANi gulikAsahasrANi prajJaptAni tadyathA - pUrvasyAM dizi SoDaza sahasrANi pazcimAyAM SoDaza sahasrANi dakSiNasyAmaSTau sahasrANi uttarasyAmaSTau sahasrANi / 'tAsu NaM guliyAsu bahave suvaNNarUppAmayA phalagA pannattA' ityAdi vijayadevarAjadhAnIgata sudharmAsabhAyAmiva vaktavyaM yAvaddAmavarNanaM // ' tesu Na' mityAdi, teSu siddhAyataneSu pratyekaM pratyekamaSTacatvAriMzat manogulikAsahasrANi prajJaptAni, gulikApekSayA pramANato mahatItarAH, tadyathA- pUrvasyAM dizi SoDaza sahasrANi pazcimAyAM SoDaza sahasrANi dakSiNasyAmaSTau sahasrANi uttarasyAmaSTau sahasrANi etAvapi phalakanAgadantakamAtyadAmavarNanaM prAgvat || 'tesu NaM siddhAyataNesu' ityAdi, teSu siddhAyataneSu pratyekaM pratyekamaSTacatvAriMzomAnuSyaH - zayyArUpAH sthAnavizeSAstAsAM sahasrANi prajJaptAni tadyathA - pUrvasyAM dizi SoDaza sahasrANi pazcimAyAM SoDaza sahasrANi dakSiNasyAmaSTau uttarasyAmaSTau sahasrANi tAsvapi phalakavarNanaM nAgadantavarNanaM sikkakavarNanaM dhUpaghaTikAvarNanaM prAgvat // 'tesi NaM siddhAyataNANa' mityAdi ullokavarNanamantarthahusamaramaNIya bhUmibhAgavarNanaM zabdavarja prAgvat // 'tesi NaM bahusamaramaNijANaM bhUmibhAgANa' mityAdi, teSAM bahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM 2 maNipIThikA: prajJaptAH, tAzca maNipIThikA: SoDaza yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAmaSTau yojanAni bAhalyena sarvAtmanA maNimayyo yAvatpratirUpakAH // 'tAsi Na' mityAdi, tAsAM ca maNipIThikAnAmupari Jain Education Inter 3 pratipattau nandIzvarAdhikAraH uddezaH 2 sU0 183 // 363 // inelibrary.org
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4AGGAOCCURRENORMANCER pratyekaM 2 devacchandakaH prajJaptaH, te ca devacchandakAH SoDaza yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM sAtirekANi SoDaza yojanAnyUImuccaistvena sarvAsanA ratnamayA acchA yAvatpratirUpAH 'tesu NamityAdi, teSu devacchandakeSu pratyeka 2 maSTazataM jinapratimAnAM jinotsedhapramANamAtrANAM paJcadhanuHzatapramANAnAmityarthaH sannikSiptaM tiSThati, pratimAvarNanAdi vijayadevarAjadhAnIgatasiddhAyatanavattAvadvaktavyaM yAvadaSTazataM dhUpakaDucchukAnAm // 'tesi NamityAdi. teSAM siddhAyatanAnAmupari pratyekaM pratyekamaSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA | yAvadahavaH sahasrapatrahastakAH sarvaratnamayA acchA yAvatpratirUpAH / / 'tattha NamityAdi, tatra teSu caturva janaparvateSu madhye yo'sau pUrvadigbhAvI aJjanakaparvatastasya 'caturdizi catasRSu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikanandApuSkariNIbhAvena catasro nandApuSkariNyaH prajJaptAstadyathA-pUrvasyAM dizi nandiSeNA dakSiNasyAmamoghA aparasyAM gostUpA uttarasyAM sudarzanA, tAzca puSkariNya ekaM yojanazatasa-| hasramAyAmaviSkambhAbhyAM trINi yojanazatasahasrANi SoDaza sahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike trINi gavyUtAni aSTAviMzaM dhanuHzataM trayodazAGgulAni ardhAGgulaM ca kiJcidvizeSAdhika parikSepeNa prajJaptAH, daza yojanAnyudvedhena, 'acchAo sahAo rayayAmayakUlAoM ityAdi jagatyuparipuSkariNIvanniravazeSaM vaktavyaM navaraM 'vaDhAo samatIrAo khododgapaDipuNNAoM' iti vizeSa:, tAzca pratyeka pratyeka padmavaravedikayA vanakhaNDena ca parikSiptAH, atrApIdamanyaddhikaM pustakAntare dRzyate-'tAsi NaM pukkhariNINaM patteyaM patteyaM cauddisi cattAri vaNasaMDA paNNattA taMjahA-puracchimeNaM dAhiNeNaM avareNaM uttareNaM, puvveNa asogavaNaM jAva cUyavaNaM uttare pAse' evaM zeSAja-IX napavetasambandhinInAmapi nandApuSkariNInAM vAcyama ||'taasi Na'mityAdi, tAsAM puSkariNInAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM 2 dadhimukhanAmA parvataH prajJaptaH, 'te NamityAdi, te dadhimukhaparvatAzcatuHSaSThiyojanasahasrANi Urddha muccaistvena ekaM yojanasahasramuDhedhena sarvatra AGACACAKACTICALARAMCN Jain Education Intern For Private & Personel Use Only Enelibrary.org
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- kAsamAH palyasaMsthAnasaMsthitA daza yojanasahasrANi viSkambhena ekatriMzad yojanasahasrANi SaT 'trayoviMzAni' prayoviMzatyadhikAni | jIvAbhiyojanazatAni parikSepeNa prajJaptAH sarvAtmanA sphaTikamayA acchA yAvatpratirUpAH pratyekaM pratyekaM padmavaravedikayA parikSiptAH pratyekaM 2 | nandIzvamalayagi- 1 vanakhaNDena parikSitAH / 'tesi Na'mityAdi, teSAM dadhimukhaparvatAnAmupari pratyekaM 2 bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, tasya zabda- rAdhikAra rIyAvattikA varNanaM tAvadvaktavyaM yAvadahavo 'vAnamantarA devA devIo ya AsayaMti sayaMti jAba viharaMti' ||'tesi NamityAdi, teSAM bahasamaramaNI | uddezaH 2 yAnA bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM 2 siddhAyatanaM prajJaptaM, siddhAyatanavaktavyatA pramANAdikA aJjanaparvatoparisiddhAyatanava-II disU0183 dvaktavyA yAvadaSTazataM pratyekaM pratyekaM dhUpakaDucchukAnAmiti / / 'tattha NaM je se dAhiNe aMjaNagapavvae' ityAdi, dakSiNAJjanakaparvata-12 | syApi pUrva digbhAvya janakaparvatasyeva niravazeSaM vaktavyaM, navaraM nandApuSkariNInAM nAmanAnAtvaM tadyathA-pUrvasyAM nandottarA dakSiNasyAM | nandA aparasyAmAnandA uttarasyAM nandivarddhanA, zeSaM tathaiva // 'tattha NaM je se paccatthimille aMjaNagapavate tassa NaM cauddisi | cattAri' ityAdi, pUrva digbhAvyaJjanaparvatasyeva pazcimadigbhAvyaJjanaparvatasyApi vaktavyaM yAvatpratyekaM pratyekamaSTazataM dhUpakaDucchukAnAM, navaraM nandApuSkariNInAM nAmanAnAtvaM, tadyathA-pUrvasyAM dizi bhadrA dakSiNasyAM vizAlA aparasyAM kumudA uttarasyAM puNDarIkiNI, zeSaM tathaiva / / evamuttaradigbhAvyaJjanakaparvate vaktavyaM, navaramatrApi nandApuSkariNInAM nAmanAnAtvaM, tadyathA-pUrvasyAM dizi vijayA dakSiNasyAM vaija| yantA aparasyAM jayantA uttarasyAmaparAjitA, zeSaM tathaiva yAvatpratyeka pratyekamaSTazataM dhUpakaDucchukAnAmiti / poDazAnAmapi cAmISAM vApInAmapAntarAle pratyeka pratyeka ratikaraparvatau jinabhavanamaNDitazikharau zAstrAntare'bhihitAviti sarvasaGkhyayA nandIzvaradvIpe dvApaJcA // 364 // zat siddhAyatanAni / / 'tattha Na'mityAdi, 'tatra' teSu siddhAyataneSu Namiti pUrvavat bahavo bhavanapativAnamantarajyotiSkavaimAnikA Jain Education intUR For Private Personal Use Only Mainelibrary.org
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________ devAzcAturmAsikeSu paryuSaNAyAmanyeSu ca bahupu jinajanmaniSkramaNajJAnotpAdaparinirvANAdiSu devakAryeSu devasamitiSu, etadeva paryAya-161 dvayena vyAcaSTe-devasamavAyeSu devasamudAyeSu AgatAH pramuditaprakrIDitA aSTAhikArUpA mahAmahimAH kurvantaH sukhaMsukhena 'viharantiA Asate / aduttaraM ca NaM goyamA!' ityAdi, athAnyad gautama! nandIzvaravare dvIpe cakravAlaviSkambhena bahumadhyadezabhAge catasRSu vidikSu ekaikasyAM vidizi ekaikabhAvena catvAro ratikaraparvatA: prajJaptAstadyathA-eka uttarapUrvasyAM dvitIyo dakSiNapUrvasyAM tRtIyo dakSiNAparasyAM caturtha uttarAparasyAm // 'te Na'mityAdi, te ratikaraparvatA daza yojanasahasrANyUddhamuccaistvena ekaM yojanasahasramadvedhena sarvatrasamA jhallarIsaMsthAnasaMsthitA daza yojanasahasrANi viSkambhena ekatriMzad yojanasahasrANi pavayoviMzAni yojanazatAni paripeNa | sarvAtmanA ratnamayA acchA yAvatpratirUpAH, tatra yo'sAvuttarapUrvo ratikaraparvatastasya 'caturdizi' caturdikSu ekaikasyAM dizi ekaikarAjadhAnIbhAvena IzAnasya devendrasya devarAjasya catamRNAmagramahiSINAM jambUdvIpapramANAzcatasro rAjadhAnyaH prajJaptAstadyathA-pUrvasyAM dizi nandottarA dakSiNasyAM nandA pazcimAyAmuttarakurA uttarasyAM devakurA, tatra kRSNAyA:-kRSNanAmikAyA agramahiSyA nandottarA kRSNarAjyA nandA rAmAyA uttarakurA rAmarakSitAyA devakurA, tatra yo'sau dakSiNapUrvo ratikaraparvatastasya caturdizi zakrasya devendrasya devarAjasya catasRNAmagramahiSINAM jambUdvIpapramANAzcatasro rAjadhAnyaH prajJaptAstadyathA-pUrvasyAM dizi sumanAH dakSiNasyAM saumanasA aparasyAma| ciaulI uttarasyAM manoramA, tana 'padmAyA' padmanAmikAyA agramahiSyA sumanA: zivAyA: saumanasA zacyAzvAcirmAlI aJjukAyA 8/manoramA, tatra yo'sau dakSiNapazcimo ratikaraparvatastasya caturdizi zakrasya devendrasya devarAjasya catasRNAmagramahiSINAM jambUdvIpapramA NAzcatasro rAjadhAnyaH prajJaptAstadyathA-pUrvasyAM dizi bhUtA dakSiNasyAM bhUtAvataMsA aparasyAM gostUpA uttarasyAM sudarzanA, tatra 'ama %AC-%CASNACHCARENER-CA Jain Education Inte For Private & Personel Use Only inelibrary.org
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-1 lAyAH' amalanAmikAyA apramahiSyA bhUtA rAjadhAnI apsaraso bhUtAvataMsikA navamikAyA gostUpA rohiNyAH sudarzanA, tatra yo- 3 pratipattI jIvAbhi0 |'sAvuttarapazcimo ratikaraparvatastasya caturdizi IzAnasya devendrasya devarAjasya catasRNAmapramahiSINAM jambUdvIpapramANAzcatasro rAja-12 nandIzvamalayagi- dhAnyaH prajJaptAstadyathA-pUrvasyAM dizi ratnA dakSiNasyAM ranoccayA aparasyAM sarvaranA uttarasyAM ratnasaJcayA, tatra vasunAmikAyA agrama-18 rodaH rIyAvRttiH hiSyA ratnA vasuprAptAyA ratnoccayA vasumitrAyAH sarvaratnA vasuMdharAyA ratnasaJcayA / ratikaraparvatacatuSTayavaktavyatA keSucitpustakeSu sa-1| uddezaH2 rvathA na dRzyate / kailAsaha rivAhananAmAnau ca dvau devo tatra yathAkrama pUrvArdhAparArddhAdhipatI maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko pariva-12sU0 184 // 365 // sataH, tata evaM nandyA-samRddhyA 'Tunadu samRddhau' iti vacanAt Izvara:-sphAtimAna na tu nAmneti nandIzvaraH, tathA cAha-'se eeNaTeNa'mityAdyupasaMhAravAkyaM pratItaM, candrAdisaGkhyAsUtraM prAgvat / / NaMdissaravarapaNaM dIvaM gaMdIsarode NAmaM samudde baTTe valayAgArasaMThANasaMThite jAva savvaM taheva aho jo khododagassa jAva sumaNasomaNasabhaddA ettha do devA mahiDDIyA jAva parivasaMti sesaM taheva jAva tAraggaM / / (sU0184) 'naMdIsaraNNa'mityAdi, nandIzvaraM Namiti pUrvavat nandIzvarodo nAma samudro vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAt saMparikSipya tiSThati yathaiva bhododakasamudrasya vaktavyatA tathaivAsyApyarthasahitA vaktavyA, navaramatra sumanasumanasau ca dvau devI vaktabyau, 8 tAvatizayena sphItAviti nandIzvarayorudakaM yatrAsau nandIzvarodaH, athavA nandIzvaravaraM dvIpaM pariveSTya sthita iti nandIzvaraM prati lagna CIRC Jan Education in For Private Personal Use Only nelibrary.org
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________ -% ROCRAC C KUMIHINminimMNDRAammaNORREDIREmairman mudakaM yasyAsau nandIzvarodaH, evaM sarvatrApi samudrepu dvIpeSu ca vyutpattiryathAyogaM bhAvanIyA // evamete jambUdvIpAdayo nandIzvarasamudraparyavasAnA ekapratyavatArA uktAH, ata Urddha maruNAdIna dvIpAna samudrAMzca pratyekaM tripratyavatArAna vivakSurAha NaMdIsaroda samuhaM aruNe NAmaM dIve vahe valayAgAra jAva saMparikkhittA NaM ciTThati / asaNe NaM bhaMte! dIve kiM samacakavAlasaMThine visamacakavAlasaMThie?, goyamA! samacalavAlasaMThine no visamacakkavAlasaMThite, kevatiyaM cakkavAlavi0 saMThite?, saMkhejAI joyaNasayasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM saMkhejAI joyaNasayasahassAI parikveveNaM paNNatte, paramavaravaNa taMDadArA dAraMtarA ya taheva saMkhejAiM joyaNasatasahassAI dAraMtaraM jAva aho, vAvIo khotodgapaDihatyAo uppAtapavvayakA sababairAmayA acchA, asoga bItasogA ya etya duve devA sahiDIyA jAba parivasaMti, se teNa0 jAva saMgvejaM savvaM // amaNapaNaM dIvaM aruNode NAmaM samudde tassavi naheba parikkhevo aTo khotodage Navari subhaha sumaNabhaddA etya do devA mahiDDIyA sesaM nahera // aruNodagaM samuhaM aruNavare NAmaM dIve baTTe valayAgArasaMThANa taheba saMkhejagaM sabvaM jAra aTTo khoyodagapaDihatthAo uppAyapavvatayA savvavaharAmayA acchA. aruNavara ahaaruNavaramahAmahArAna do devA mahiDDIyA / evaM aruNavarodevi samudde jAna devA aruNavaraaruNamahAvarA ya eltha do devA sesaM taheva / / aruNavarodaNaM samuI aruNavarAvabhAse NAmaM dIye baTTe jAva devA aruNavarAvabhAsamahA % % %% For Private in Education Jainelibrary.org Personal Use Only C
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhima malayagirIyAvRttiH pratipatto tripratyavasAtArAdvI pasamudrAH uddezaH2 sU0 185 ruNavarAvabhAsamahAmahA etya do devA nahiDIyA / evaM aruNavarAvabhAse sAhe vari devA aruNavarAvabhAsavarAruNavarAvabhAsamahAvarA pattha ho devA mahiDIyA // kuMDale dIye kaMDalamaharkaDalamahAbhaddA do davA mahihIyA, kuMDalode samudde cakkhusubhacakkhukaMtA estha do devA m0| kuMDalavare dIve kuMDalavarabhakuMDa lavaramahAmahA ettha do devA mahiDIyA, kuMDalavarode samuhe kaMDalavara [vara] kuMDalavaramahAvarA ettha do devA bh0|| kuMDalavarAvabhAse dIve kuMDalavarAvabhAsabhahakuMDalavarAvabhAsamahAbhaddA ettha do devaa0|| kuMDalavarobhAsode samudde kuMDalavarobhAsavarakuMDalavarobhAsamahAvarA ettha do devA ma0 jAvapaliovamadvitIyA parivasaMti // kuMDalavarobhAsaM NaM samuI kacage NAmaM dIve vaTTe valayA jAva ciTThati, kiM samacakka visamacakkavAla?, goyamA ! samacakkavAla. no visamacakkavAlasaMThite, kevatiyaM cakavAla paNNatte?, savvaTTha maNoramA etya do devA sesaM taheva / ruyagode nAmaM samudde jahA khodode samudde saMkhajAI joyaNasatasahassAI cakkavAlavi0 saMkhejAI joyaNasatasahassAI parikkheveNaM dArA dAraMtaraMpi saMkhejAI jotisaMpi savvaM saMkheja bhANiyavvaM, aTThovi jaheva khododassa navari sumaNasomaNasA ettha do devA mahiDDIyA taheva ruyagAo ADhattaM asaMkhejaM vikkhaMbhA parikkhevo dArA dAraMtaraM ca joisaM ca savvaM asaMkhenaM bhANiyabvaM / ruyagodaNNaM samuI ruyagavaraM NaM dIve baTTe ruyagavarabhaddaruyagavaramahAbhaddA ettha do // 366 // Jain Educatio n al Jaw.jainelibrary.org
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________ devA ruyagavarode ruyagavararuyagavaramahAvarA ettha do devA mahiDDIyA / ruyagavarAvabhAse dIve ruyagavarAvabhAsabhaharuyagavarAvabhAsamahAbhaddA ettha do devA mahiDIyA / ruyagavarAvabhAse samudde ruyagavarAvabhAsavararuyagavarAvabhAsamahAvarA etya0 // hAradIve hArabhaddahAramahAbhaddA etth| hArasamudde hAravarahAravaramahAvarA etya do devA mahiTThIyA / hAravarode hAravarabhaddahAravaramahAbhaddA ettha do devA mahiDDIyA / hAravaroe samudde hAravarahAravaramahAvarA ettha0 / hAravarAvabhAse dIve hAravarAvabhAsabhaddahAravarAvabhAsamahAbhaddA ettha0 / hAravarAvabhAsoe samudde hAravarAvabhAsavarahAravarAvabhAsamahAvarA etthaH / evaM sabvevi tipaDoyArA tavvA jAva sUravarobhAsoe sa. mudde, dIvesu bhahanAmA varanAmA hoti udahIsa, jAva pacchimabhAvaM ca khotavarAdIsu sayaMbhUramaNapajaMtesu vAvIo khoodagapaDihatthAo pavvayakA ya savvavairAmayA / devadIve dIve 2 do devA mahiDDIyA devabhaddadevamahAbhaddA ettha0 devode samudde devavaradevamahAvarA ettha0 jAva sayaMbhUramaNe dIve sayaMbhUramaNabhaddasayaMbhUramaNamahAbhaddA ettha do devA mhiddddiiyaa| sayaMbhuramaNaNNaM dIvaM sayaMbhuramaNode nAmaM samudde vahe valayA. jAva asaMkhejAI joyaNasatasahassAI parikkheveNaM jAva aTTho, goyamA! sayaMbhuramaNodae udae acche patthe jacce taNue phalihavaNNAbhe pagatIe udagaraseNaM paNNatte, jI062 in Educh an inte Hhinelibrary.org
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAda sayaMbhuramaNavarasayaMbhuramaNamahAvarA ittha do devA mahi DDIyA, sesaM taheva jAva asaMkhejAo tArA- pratipattI jIvAbhi0 gaNakoDikoDIo sobhesu vA 3 // (sU0185) tripratyavamalayagi __ 'naMdIsaravarodaNNaM samudda'mityAdi, nandIzvarodaM samudramaruNo nAma dvIpo vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthito yAvatparikSipya ti-utArAdvIrIyAvRttiH Thati / yaiva kSodavaradvIpavaktavyatA saivAtrApyarthasahitA vaktavyA, navaramatra vApyAdayaH kSIro(kSodo)dakaparipUrNAH, parvatAdayastu sarvAtmanA | pasamudrAH vajramayA vaktavyAH, azokavItazokau ca dvau devI, sa ca devaprabhayA parvatAdigatavajraratnaprabhayA cAruNa iti aruNanAmA / / 'aruNa uddezaH2 jANa'mityAdi, aruNaM Namiti pUrvavat dvIpamaruNodo nAma samudro vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthita: sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati / sU0145 tayaiva kSododakasamudrabaktavyatA saivehApi vaktavyA, navaramatra subhadrasumanobhadranAmAnau dvau devau vaktavyau, tato'ruNadvIpaparikSepI yadivA| subhadrasumanobhadradevAbharaNAtyA'ruNa-AraktamudakaM yasyAsAvaruNodayaH // 'aruNodaNNa'mityAdi, aruNodaM samudramaruNavaro nAma dvIpo| vRtto valayAkArasaMsthito yAvatparikSipya tiSThati / atrApi vaktavyatA saiva navaramavAruNavarabhadrAruNavaramahAbhadrau devau vAcyau, nAmavyutpattibhAvanA'pi svadhiyA bhAvanIyA // aruNavaradvIpamaruNavarodo nAma samudro vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthito yAvatparikSipya ti-| pThati / atrApi vaktavyatA saiva navaramaruNavarAruNamahAvarAvatra devau / / aruNavarodaM samudramaruNavarAvabhAso nAma dvIpo vRtto yAvatpari4/kSipya tiSThati, vaktavyatA atrApi kSodavaradvIpavat navaramatrAruNavarAvabhAsabhadrAruNavarAvabhAsamahAbhadrI devau / aruNAvabhAsaM dvIpama ruNAvabhAso nAma samudro vRtto yAvatparikSipya tiSThati, vaktavyatA'trApi kSododasamudravat navaramatrAruNavarAvabhAsavarAruNavarAvabhAsa-] mahAvarI devau / tadevamANo dvIpaH samudrazca tripratyavatAra uktastadyathA-aruNo dvIpo'ruNaH samudraH aruNavaro dvIpa: aruNavaraH samudraH Jain Education in For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5.aruNavarAvabhAso dvIpo'ruNavarAvabhAsa: samudraH // evaM kuNDalo dvIpaH kuNDala: samudrazca tripratyavatAro vaktavyastadyathA-aruNavarAvabhA-- sasamudraparikSepI kuNDalo dvIpaH tatparikSepI kuNDalaH samudraH tatparikSepI kuNDalavaro dvIpaH tatparikSepI kuNDalavara: samudraH tatparikSepI || kuNDalavarAvabhAso dvIpaH tatparikSepI kuNDalavarAvabhAsa: samudraH, vaktavyatA sarvatrApi kSodvaradvIpakSododasamudravadraSTavyA, navaraM devatA-11 5nAmidaM nAmanAnAtvaM-kuNDale dvIpe kuNDalabhadrakuNDalamahAbhadrau dvau devI, kuNDalasamudre cakSuHzubhacakSuHkAntI, kuNDalavare dvIpe kuNDa-11 lavarabhadrakuNDalavaramahAbhadrau, kuNDalabare samudre kuNDalabarakuNDalavaramahAvarau kuNDalavarAvabhAse dvIpe kuNDalavarAvabhAsabhadrakuNDalavarAva-1 bhAsamahAbhadrau, kuNDalavarAvabhAse samudre kuNDalavarAvabhAsavarakuNDalavarAvabhAsamahAvarau / kuNDalavarAvabhAsasamudraparikSepI rucako dvIpo rucakadvIpaparikSepI rucaka: samudraH tatparikSepI rucakavaro dvIpastatsarikSepI rucakavaraH samudraH tatparikSepI rucakavarAvabhAso dvIpa: hA tatparikSepI rucakavarAvabhAsa: samudraH, vaktavyatA sarvatrApi prAgvat navaraM devanAmanAnAtvaM, rucake dvIpe sarvArthamanoramA devI, rucakasa mudre sumanaHsaumanasau, rucakabare dvIpe rucakavarabhadrarucakavaramahApadro, rucakabare samudre rucakavararucakabaramahAvaro, rucakavarAvabhAse dvIpe rucakavarAvabhAsabhadrarucakavarAvabhAsamahAbhadrau, rucakavarAvabhAse samudre rucakabarAvabhAsavararucakravarAvabhAsamahAvarau, etAvatA pra-1 danthena yadanyatra paThyate-jaMbUhIve lavaNe dhAyai kAloya pukkhare varuNe / khIraghayakhoyanaMdI aruNavare kuMDale ruyage // 1 // " iti ta dAvitam / ata Urddha tu yAni loke zaGkhadhvajakalazazrIvatsAdIni zubhAni nAmAni tannAmAno dvIpasamudrA: pratyetavyAH, sarve'pi ca / tripratyavatArA:, apAntarAle ca bhujagavaraH kuzavaraH krauJcavara iti / tathA yAni kAnicidAbharaNanAmAni hArArddhahAraprabhRtIni yAni | vastunAmAni AjinAdIni yAni gandhanAmAni koSThAdIni yAnyutpalanAmAni jalaruhacandrodyotapramukhANi yAni ca tilakaprabhRtIni CONCLICKROACASEARCH Jain Education in For Private & Personel Use Only D ainelibrary.org
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- vRkSanAmAni yAni ca pRthivyAH puDhavIsakarAvAluyA u ubale silA ya loNUse" ityAdi patriMza devabhinnAyA nidhInAM navAnAM ravAnAM pratipatto jIvAbhika caturdazAnAM cakravartisambandhinAM varSadharaparvatAnAM-mulahimavadAdInAM hRdAnA-padmamahApadmAnA nadInA-gaGgAsindhuprabhRtInAM mahAnadInAM tripratyayamalayazi-IG|antaranadInAM ca vijayAnAM-kacchAdInAM dvAtriMzato vakSaskAraparvatAnA-mAlyavadAdInAM kalpAnAM-sIdharmAdInAM dvAdazAnAma indrANAM-INTanI . riiyaavRttiH| zakrAdInAM dazAnAM kurUNAM-devakuruttarakurUNAM mandarassa-mero: AvAsAnA-zakrAdisambandhinA merupratyAsannAdInAM bhavanapatyAdisamba[ndhinAM ca kUTAnAM kSullahimavadAdisambandhinA nakSatrANAM-kRttikAdInAmaSTAviMzataH candrANAM sUryANAM ca nAmAni tAni sarvAgyapi uddezaH2 // 268 // dvIpasamudrepu tripratyavatArANi vaktavyAnIti didarzayipurAha-'evaM hAradIve' ityAdi, evaM ca hAro dvIpo hArodaH samudraH, hAravaro sU0185 dvIpo hAravaraH samudraH, hAravarAvabhAso dvIpo hAravarAvabhAsa: samudraH, dvIpasamudravaktavyatA pUrvavat , navaraM hAre dvIpe hArabhadrahAramahAbhadrau devau hAre samudre hAravarahAramahAvarau, hAravare dvIpe hAravarabhadrahAravaramahAbhadrau, hAravare samudre hAravarahAravaramahAvarau, hAravarAvabhAse dvIpe hAravarAvabhAsabhadrahAravarAvabhAsamahAbhadrau, hAravarAvabhAse samudre hAravarAvabhAsavarahAravarAvabhAsamahAvarau / evaM zeSANAmapyAbharaNanAmnAM tripratyavatAro vaktavya:-arddhahAro dvIpa: arddhahAraH samudraH, arddhahAravaro dvIpaH arddhahAravaraH samudraH, arddhahAravarAvabhAso dvIpa: | arddhahAravarAvabhAsa: samudraH, kanakAvalidvIpa: kanakAvalisamudraH, kanakAvalivaro dvIpaH kana. va. samudraH, kanakAvalibarAvabhAso dvIpa: kanakAvalivarAvabhAsaH samudraH, ratrAvalidvIpa: ratnAvali: samudraH, ratnAvalivaro dvIpa: ratnAvalivara: samudraH, ratnAvalIvarAvabhAso dvIpa: ratnAvalIvarAvabhAsaH samudraH muktAvalI dvIpa: muktAvalI samudraH muktAvalIvaro dvIpaH muktAvalIvaraH samudraH muktAvalivarAvabhAso dvIpo // 368 // muktAvalivarAvabhAsa: samudraH / vastunAmacintAyAmapi Ajino dvIpa: Ajina: samudraH, Ajinavaro dvIpa: Ajinavara: samudraH, A CACAKACOMANCE Jain Education inte II For Private Personal Use Only Jainelibrary.org
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________ R-04- in -1-1 jinavarAvabhAso dvIpa: AjinavarAvabhAsaH samudra ityAdi / devacintAyAmapi arddhahAre dvIpa'rddhahArabhadrArddhahAramahAbhadrau devau, arddhahAre / samudre'rddhahAravarArddhahAramahAvarI, arddhahAravare dvIpe'rddhahAravarabhadrA hAravaramahAbhadrau, arddhahAravare samudre'rddhahAravarArddhahAravaramahAvarI, arddhahArAvabhAse dvIpe'rddhahAradarAvabhAsabhadrAhAravarAvabhAsamahAbhadrau, arddhahAravarAvabhAse samudre'rddhahAravarAvabhAsavarArddhahAravarAvabhAsa-1 | mahAvarau, kanakAvalidvIpe kanakAbalibhadrakanakAvalimahAbhadrau, kanakAvalau samudre kanakAvalivarakanakAvalimahAvarI, kanakAyalivare dvIpe kanakAbalibarabhadra kanakAvalibaramahAbhadrau, kanakAbalivare samudre kanakAvalivarakanakAvalivaramahAvarI, kanakAvalivarAvabhAse dvIpe / kanakAlibarAyabhAsabhadrakanakAyalivarAvabhAsamahAbhadrau, kanakAvalivarAvabhAse samudre kanakAbalivarAvabhAsavarakanakAvalivarAvabhAsamahAbarau, ranAvalau dvIpe ratnAbalibhadraratnAvalimahAbhadrau, ratnAvalau samudre ratnAvalivararatnAvalimahAvarI, ratnAvalivare dvIpe rasAyalivarabhadraratnAvalibaramahAbhadrau, ratnAvalibare samudre ratnAvalivararatnAvalIvaramahAvarau, ratnAvalivarAvabhAse dvIpe ratnAvalivarAvabhAsabharanAvalibarAvabhAsamahAbhadrI, ratnAvalivarAvabhAse samudre ratnAvalivarAvabhAsavararatnAvalivarAvabhAsamahAvarI, muktAvalau dvIpe muktAbalibhadramuktAvalimahAbhadrI, muktAvalI samudre bhuktAvalibaramuktAvalimahAvarau, muktAvalibare dvIpe muktAbalivarabhadramuktAvalivaramahAbhadrau, muktAbalibare samudre muktAvalivara muktAvalimahAvarI, muktAvalivarAvabhAse dvIpe muktAvalivarAvabhAsabhadramuktAbalivarAvabhAsamahAbhadrI, muktAvalibarAvabhAse samudre muktAbalivarAvabhAsavaramuktAvalivarAvabhAsamahAvarau, Ajine dvIpe AjinabhadrAjinamahAbhadrau, Ajine samudre AjinavarAjinabaramahAvarau, Ajinavare dvIpe AjinavarabhadrAjinavaramahAbhadrau, Ajinavare samudre AjinavarAjinavaramahAvarI, Ajina-11 varAvabhAse dvIpe AjinavarAvabhAsabhadrAjinavarAvabhAsamahAbhadrau, AjinavarAvabhAse samudre AjinavarAvabhAsavarAjinavarAvabhAsamahA -1. arentm tm anam Jan Education For Private Personel Use Only A w .jainelibrary.org
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA varau / evaM sarvatrApi triH pratyavatAro devAnAM nAmAni ca bhAvanIyAni yAvat sUryo dvIpa : sUryaH samudraH, sUryavaro dvIpaH sUryavaraH sa- 3 pratipattI jIvAbhi0 mudraH, sUryavarAvabhAso dvIpaH sUryavarAvabhAsa: samudraH, Aha ca mUlacUrNikRt-'aruNAI dvIpasamudrA tipaDoyArA yAvat sUryAvabhAsaH | | tripratyavamalayagi- samudraH" tatra sUrye dvIpe sUryabhadrasUryamahAbhadrau devI, sUrye samudre sUryavarasUryamahAbarau, sUryavare dvIpe sUryavarabhadrasUryavaramahAbhadrau, sUryavare tArA dvIrIyAvRttiH samudre sUryavarasUryamahAvarau, sUryavarAvabhAse dvIpe sUryavarAvabhAsabhadrasUryavarAvabhAsamahAbhadrau, sUryavarAvabhAse samudre sUryavarAvabhAsavarasUrya- |pasamudrAH varAvabhAsamahAvarau / sUryavarAvabhAsasamudrAtparaM yadasti tadAha-'sUravarAvabhAsaNNaM samudaM deve nAma dIve baTTe' ityAdi, sUryavarA-15 uddezaH2 vabhAsaM Namiti pUrvavat samudraM devo nAma dvIpo vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH samantAtsaMparikSipya tiSThati / deve NaM bhaMte ! dIve kiM sU0 185 samacakavAlasaMThite visamaca kabAlasaMThie?, goyamA! samacakavAlasaMThie no visamacakabAlasaMThie, deve NaM bhaMte ! dIve kevaiyaM cakkavAla-15 vikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkhevaNaM pannatte?, goyamA ! asaMkhejjAI joyagasahassAI cakkabAlavikkhaMbheNaM, [granthAgrama 11000 ] asaMkhe jAI joyaNasayasahassAI parikkheveNaM pannatte, se NaM egAe paumavaraveiyAe egeNaM vaNasaMDeNaM parikkhitte' sugamaM, navaram ekayA padma-| ThAvarabedikayA'STayojanocchya jagatyuparibhAvinyeti draSTavyaM, evamekena vanapaNDena ca, idaM tu sUtraM bahupu pustakeSu na dRzyate keSucit 'ta heve tyatideza iti likhitaM / 'kaDaNaM bhaMte!' ityAdi, kati bhadanta ! devasya dvIpasya dvArANi prajJaptAni?, bhagavAnAha-gautama! ca vAri dvArANi prajJaptAni, tadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamaparAjitaM / / 'kahiNaM bhaMte. devasta dIvasse'yAdi, ka bhadanta ! devasya 51 dvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama devadvIpapUrvArddhaparyante devasamudrasya pUrvA (pazcA)ddhasya pazcimadizi 'atra' etasmihAnnavakAze vijayaM nAma dvAraM prajJa, pramANaM varNakazca jambUdvIpavijayadvAravan , nAmAnvarthasUtramapi tathaiva / 'kahi NaM bhaMte' ityAdi, ka IARLINIREE Jain Education in For Private Personel Use Only R ainelibrary.org
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhadanta ! vijayasya devasya vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA ?, bhagabAnAha-gautama! vijayasya dvArasya pazcimadizi tiryagasoyAni yojanazatasahasrANyavagAhyAtrAntare vijayasya devasya vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA, sA ca jambUdvIpavijayadvArAdhipativijayadevakheva vaktavyA / evaM vaijayantajayantAparAjitadvAravaktaSpatA'pi bhAvanIyA, jyotiparaktavyatA sarvA'pyasayeyatayA vaktavyA, vAmAvarthacintAyAmapi devabhadradevamahAbhadro vaktavyo, zeSa sarvapakSaNahI yA ! 'deva dIva'milayAdi, devaM pamiti pUrvavat hI devaH smutro| vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthito yAvatparikSiA niyati, yatrApi sAcAlAdisUtrANi tathaiva navaraM borakaraya samudramA nija prahAra yotadanamudrapUrvAIparyante nAgaDIpapUrvA (paJcAI zAdizi ani e. rAjadhAnI vijayadvArasya pazcimatizi pati parajavyaM. rAjadhAnI vijayadvArasa pazcimadizi devarAmu niryavasAyAni vojanazanakAyamAjha vaktavyA ! evaM vaijayantajayantAparAjiAhAramAdhyatAINSpi gAyanI kA nAmAvacintAyAmapi devAcAva ya va yathA devo dvImA navaraM nANe bIpa nApamAnAgamahA bho, yathA devaH samunnaH kAnAga: samudraH, nara nAnAnAgArabAgahamI evaM yajJAyoDIjI gudA bakavyA:, baraM yajhe bIre pakSa mAyakSa yazAma devo. yo samudre yAravAnAdhArI nAhI tabhUgamahApadro, bhUro samudre bhUrAbarabhUtanahAvarI, svayambhUragaNe dvIpe khayambhUramaNabhadrastrayambhUrapaNamahAbhadro. rUpatharago sAmunne' svayambhUvaraNasambhUmahAvarI, iha devAdiSu paJcasu pazyatu dvIpe / pina 2 samudreSu tripratyayavAratA pArita, tata pakAte vaktavyAH tathA vAha-deve nAge japale bhUe ya sayambhUramaNe a eka ANibanyo / " mUladIkAkAro'nyAha- devAdayo'nyA ekA kArA" iti. pUrNikAro'pyAha-ve nAge jakve bhUe ya sayaMbhUramaNe / hAyate'ntimAH paJca ekaikAH pratipattavyAH" nandIzvarAdidvIpAnAM svayambhUramaNadvIpaparyavasAnAnAmanvarthacintAyAM vApyaH puSkariNya: ca-E Join Education a l For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 370 // * Jain Education Interior zabdAd dIrghikAdayazca kSIro (kSodo) daka paripUrNA vaktavyAH, parvatAdayazca sarvAtmanA vajramayAH, nandIzvarasamudrAdInAM bhUtasamudraparyavasAnAnAma nvarthacintAyAmudakamikSurasa sadRzaM vaktavyaM, svayambhUramaNasamudrasya puSkarodasadRzaM, 'ruyagAINa' mityAdi prathamo'sayeyapramANatayA rucakanAmA yo dvIpastadAdInAM dvIpasamudrANAM viSkambhaparikSepadvArAntarANi jyotiSkaM cAvizeSeNAsaGkhyeyaM veditavyaM / sAmpratamekaikena jambUdvIpAdinAmnA kiyanto dvIpA : samudrAca ? iti nirNetukAma Aha kevaiyA NaM bhaMte! jaMbuddIvA dIvA NAmadhejehiM paNNattA?, goyamA ! asaMkhejA jaMbuddIvA 2 nAmajehiM paNNattA, kevatiyA NaM bhaMte! lavaNasamuddA 2 paNNattA ?, goyamA ! asaMkhejA lavaNasamuddA nAmavejjehiM paNNattA, evaM dhAyatisaMDAvi, evaM jAva asaMkhejA sUradIvA nAmadhejehi ya / ege deve dIve paNNatte ege devode samudde paNNatte, evaM NAge jakkhe bhUte jAva ege sayaMbhUramaNe dIve ege sayaMbhUramaNasamudde NAmagheNaM paNNatte // ( sU0 186) lavaNassa NaM bhaMte! samudassa udae kerisae assAeNaM paNNatte ?, goyamA ! lavaNassa udae Aile raile liMde lavaNe apekSe bahUNaM dupaca upayamigapasupakkhisaritavANaM NaNNattha tajjoNiyANaM sattANaM // kAloyassa NaM bhaMte! samudassa udae kerisae assAraNaM paNNatte ?, goyamA ! Asale pesale mAMsale kAlae mAsarAsivaNNA patIe udagaraseNaM paNNatte // pukkharodgassa NaM bhaMte! samuddassa udae kerisae paNNatte ?, goyamA / acche jace taNue phAliyavaNNAbhe pagatIe udagaraseNaM paNNatte // 'kaDue 3 pratipattau sahagnAmAno'saMkhyA dvIpasamu drAH lava godAdakaM uddezaH 2 sU0 186187 // 370 // ainelibrary.org
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________ varuNodassa NaM bhaMte01, goyamA! se jahA NAmae-pattAsaveti vA coyAsaveti vA khajUrasAreti vA supikkakhotaraseti vA meraeti vA kAvisAyaNeti vA caMdappabhAti vA maNasilAti vA varasIdhUti vA pavaravAruNI vA aTTapiTTapariNihitAti vA jaMvuphalakAliyA varappasaNNA ukkosamadappattA IsiuTTAvalaMbiNI IsitaMbacchikaraNI IsivoccheyakaraNI AsalA mAMsalA pesalA vaNNeNaM uvavetA jAva No tiNaDe samajhe, vAruNodae itto itarae ceva jAva assAeNaM pa0 / khIrodassa NaM bhNte| udae kerisae assAeNaM paNNatte?, goyamA! se jahA NAmae-ranno cAuraMtacakkavadhissa cAurake gokhIre pajattimaMdaggisukaDDite AuttarakhaMDamacchaMDitovavete vaNNeNaM uvavete jAva phAseNa uvavee bhave eyAruve siyA?. No tiNahe samaDhe, goyamA! khIroyassa0 etto iha jAva assAeNaM paNNatte / ghatodassa NaM se jahA NAmae sAratikassa goghayavarassa maMDe sallaikaNiyArapupphavaNNAbhe sukahita udArasajjhavIsaMdite vaNNeNaM uvavete jAva phAseNa ya uvavee, bhave eyArave siyA?, No tiNaDhe samaDhe, itto iTTayaro0 khododassa se jahA NAmae ucchRNa jacapuMDakANa hariyAlapiMDarANaM bheDachaNANa vA kAlaporANaM tibhAganivADiyavADagANaM balavagaNarajataparigAliyamittANaM je ya rase hojA vatthaparipUe cAujjAtagasuvAsite ahiyapatthe lahue vaNNeNaM uvavee jAca bhaveyArUve siyA?, no tiNaDhe samaDhe, etto iTTayarA0, evaM sesa C-%A4%AARAKAR Jain Educat i onal For Private & Personal use only
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH dhudakaM sAuddezaH2 gANavi samudANaM bhedo jAva sayaMbhuramaNassa, Navari acche jacce patthe jahA pukkharodassa // kati pratipattI NaM bhaMte! samuddA pattegarasA paNNattA?, goyamA! cattAri samuddA pattegarasA paNNattA, taMjahA lavaNodA. lavaNe varuNode khIrode ghayode // kati NaM bhaMte! samuddA pagatIe udgarase NaM paNNattA?, goyamA! tao samuddA pagatIe udgaraseNaM paNNattA, taMjahA-kAloe pukkharoe sayaMbhuramaNe, avasesA samuddA ussapaNaM khotarasA paM0 smnnaauso!|| (sU0 187) sU0 187 'kevaiyA Na'mityAdi, kiyanto bhadanta ! jambUdvIpA dvIpAH prajJaptA:?, jambUdvIpAdinAmnA kiyanto dvIpA: prajJaptA ityarthaH, evamukte bhagavAnAha-gautama ! asahayeyA jambUdvIpA dvIpA: prajJaptAH, jambUdvIpA iti nAmnA'saGkhyeyA dvIpA iti bhAvaH, evaM lavaNa iti nAnA'sayeyAH samudrAH, dhAtakISaNDa iti nAmnA'saddhayeyA dvIpAH, kAloda iti nAmnA'saGkhyeyAH samudrAH, evaM yAvatsUryavarAvabhAsa iti | nAmnA'sayeyA: samudrAH, tathA cAha-evaM jAva' ityAdi, evaM' uktena prakAreNa tAvadvAcyaM yAbadasaGkhyeyAH sUryAH sUrya iti nAmnA tripratyavatArapatiteneti gamyate, aruNAdArabhya devadvIpAdAk sarveSAmeva tripratyavatAratayA'nantaramevAbhidhAnAt samudrAH prajJaptAH // samprati devAdInadhikRtya praznanirvacanasUtrANyAha-kai NaM bhaMte' ityAdi, kati bhadanta ! devadvIpA: prajJaptA:?, bhagavAnAha-gautama ! |eko devadvIpa: prajJaptaH, evaM dazApyete ekAkArA vaktavyAH , tathA cAha-evaM jAva ege sayaMbhUramaNe samudde pannatte' iti / 'lavaNe NaM |samudde kerisae AsAeNaM pannatte?' ityAdIni tu lavaNakAlodapuSkarodavaruNodakSIrodaghRtodakSododaviSayANi sapta sUtrANi svayaM bhAbanIyAni, bhAvArthasya prAgevAbhihitatvAt , zeSAH samudrA yathA kSododaH samudrastathA pratipattavyAH, navaraM svayambhUramaNasamudro yathAhI CCCACANCCHARAN - - JainEducation in INI For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________ *CACHECCASCA pusskrodH|| samprati ye pratyekarasA ye ca prakRtyudakarasAstAna vaiviktyenAha-'kai NaM bhaMte!' ityAdi, kati bhadanta ! samudrAH 'pratyekarasAH' samudrAntaraiH sahAsAdhAraNarasAH prajJaptA:?, bhagavAnAha-gautama! catvAraH pratyekarasA: prajJaptAstadyathA-lavaNodaH varuNodaH kSIrodaH ghRtodaH, na hi lavaNo varuNodaH kSIrodo ghRtodo vA'nyaH samudro yathoktarasa: samasti tata ete catvAro'pi pratyekarasAH // 'kai Na'mityAdi, kati bhadanta ! samudrAH prakRtyA udakarasA: prajJaptAH ?, bhagavAnAha-gautama! trayaH samudrAH prakRtyA udakarasena prajJaptAH, tadyathA-kAlodaH puSkarodaH svayambhUramaNaH, avazeSAH samudrA: 'ussannaM' bAhulyena kSodarasAH prajJaptAH // kati NaM bhaMte! samuddA bahumacchakacchabhAiNNA paNNattA?, goyamA! tao samuddA bahumacchakacchabhAiNNA paNNattA, taMjahA-lavaNe kAloe sayaMbhuramaNe, avasesA samuddA appamacchakacchabhAiNNA paNNattA samaNAuso! // lavaNe NaM bhaMte! samudde kati macchajAtikulakoDijoNIpamuhasayasahassA paNNattA?, goyamA! satta macchajAtikulakoDIjoNIsamuhasatasahassA paNNattA // kAloe NaM bhaMte! samudde kati macchajAti paNNattA?, goyamA! nava mcchjaatikulkoddiijonnii|| sayaMbhuramaNe NaM bhaMte! samudde0, adbhaterasa macchajAtikulakoDIjoNIpamuhasatasahassA pnnnnttaa|| lavaNe NaM bhaMte samuhe macchANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA go0?, jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejatibhAgaM ukkoseNaM paMcajoyaNasayAI // evaM kAloe u0 satta joyaNasatAI // sayaMbhUramaNe jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejati ukkoseNaM dasa joyaNasatAI // (sU0188) -CA Jain Education in For Private & Personel Use Only Modjainelibrary.org
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- 'kai NaM bhaMte !' ityAdi, kati bhadanta ! samudrA bahumatsyakacchapAkIrNAH prajJaptAH ?, bhagavAnAha-gautama ! yaH samudrAH bahumatsya-16 pratipattI 'kaiNa bhata! ityAdi kA jIvAbhiH kacchapAkIrNAH prajJaptA, tadyathA-lavaNaH kAlodaH svayambhUramaNaH, avazeSAH samudrA alpamatsyakacchapAkIrNAH prajJatA: na punarnirmatsyaka samudreSumalayagi- 4cchapAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // samprati lavaNAdiSu matsyakulakoDiparijJAnArthamAha-'lavaNe NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNe 15 matsyakarIyAvRttiH bhadanta ! samudre 'kati' kiMpramANAni jAtipradhAnAni kulAni 2 jAtikulAnAM koTayo jAtikulakoTayaH matsyAnAM jAtikulakoTayo ma- cchapAH tsyajAtikulakoTayastAsAM yonipramukhANi-yonipravAhANi zatasahasrANi prajJaptAni?, ihaikasyAmapi conau anekAni jAtikulAni bha- sU0 188 vanti, yathA ekasyAmeva chagaNayonau kRmikoTikulamilikAkulaM vRzcikakulamityAdi tata uktaM yonipramukhazatasahasrANIti, bhagavAnAha- dvIpoda gautama ! sapta jalamatsyajAtikulakoTInAM yonipramukhANi zatasahasrANi, evaM kAlodasUtraM khayambhUramaNasUtramapi bhAvanIyaM, navaraM kAlode dhimAna kAnava matsyajAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi, svayambhUramaNasamudre'rddhatrayodaza // adhunA lavaNAdipu matsyapramANana bhidhitsurAha- uddezaH 2 hAlavaNe NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNe bhadanta ! samudre matsyAnAM 'kemahAlikA' kiMmahatI zarIrAvagAhanA prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama sU0 189 jaghanyenAGgulAsaGkhyeyabhAga utkaNa paJca yojanazatAni // evaM kAlodasvayambhUramaNasamudraviSathe api sUtre bhAvanIye, navaraM kAlode / | utkarSataH sapta yojanazatAni svayambhUramaNe yojanasahasram / / kevatiyA NaM bhaMte! dIvasamuddA nAmadhejehiM paNNattA?, goyamA! jAvatiyA loge subhA NAmA subhA vaNNA jAva subhA phAsA evatiyA dIvasamuddA nAmadhejehiM paNNattA // kevatiyA NaM bhaMte! // 372 / / dIvasamuddA uddhArasamaeNaM paNNattA?, goyamA! jAvatiyA aDDAijANaM sAgarovamANaM uddhArasamayA Jain Education For Private & Personel Use Only Show.jainelibrary.org
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 63 Jain Education Inte evatiyA dIvasamuddA uddhArasamaeNaM pannattA // ( sU0 189) dIvasamuddA NaM bhaMte! kiM puDhavipariNAmA AupariNAmA jIvapariNAmA puggalapariNAmA ?, goyamA ! puDhavipariNAmAvi AupariNAmAvi jIvapariNAmAvi puggalapariNAmAvi || dIvasamuddesu NaM bhaMte! savvapANA savvabhUyA savvajIvA savvasattA puDhavikAiyattAe jAva tasakAiyattAe uvavaNNapuvvA ?, haMtA ! goyamA ! asati aduvA aNatakhutto (sU0 190 ) iti dIvasamuddA samattA // 'kevaiyA NaM bhaMte!' ityAdi, kiyanto bhadanta ! dvIpasamudrA nAmadheyaiH prajJaptAH ?, yadi nAma saGkhyAtumiSyante tadA prajJaptA ityarthaH iyamatra bhAvanA - ihaikaikena nAnA'saGkhyeyA dvIpA asaGkhyeyAH samudrAH procyante antimAn devAdIn paJca dvIpAn paJca samudrAn muktvA, tataH sarvasaGkhyayA kiyanti dvIpasamudrANAM nAmAni ? iti, bhagavAnAha - gautama ! yAvanti loke sAmAnyata: 'zubhAni nAmAni' zaGkhacakrasvastika kalaza zrIvatsAdIni 'zubhA varNAH zubhA gandhAH zubhA rasAH zubhAH sparzAH' zubhavarNanAmAni zubhagandhanAmAni zubharasanAmAni zubhasparzanAmAni etAvanto dvIpasamudrA nAmadheyaiH prajJaptAH, etAvanti dvIpasamudrANAM nAmadheyAnIti bhAvaH // sampratyuddhArasAgaropamapramANato dvIpasamudraparimANamAha - 'kevaiyA NaM bhaMte!' ityAdi kiyanto bhadanta ! dvIpasamudrAH 'uddhAreNa' udvArapalyopamasAgaropamapramANena prajJaptA: ?, bhagavAnAha - he gautama! yAvanto'rddhatRtIyAnAmuddhArasAgaropamANAM uddhArasamayAH - ekaikena (ka) sUkSmavAlAprApahArasamayA etAvanto dvIpasamudrA uddhAreNa prajJaptAH, uktaJca - "uddhArasAgarANaM aDDAijjANa jattiyA samayA / duguNAdu - guNapavitthara dIvodahi rajju evaiyA // 1 // " "dIvasamuddA NaM bhaMte!' ityAdi / dvIpasamudrA Namiti pUrvavat bhadanta / kiM pRthivIpari jainelibrary.org
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 pratipattI pudgalapari NAma: uddezaH2 sU0191 zrIjIvA- NAmA appariNAmA jIvapariNAmAH pudgalapariNAmAH 1, bhagavAnAha-gautama! pRthivIpariNAmA api appariNAmA api jIvapariNAmA jIvAbhi0 api pudgala pariNAmA api, pRthThayabjIvapudgalapariNAmAmakatvAtsarvadvIpasamudrANAm // 'dIvasamuddesu NaM bhaMte ! savvapANA savvabhUyA' malayagi- ityAdi, dvIpasamudreSu Namiti pUrvavat sarveSvapi gamyate bhadanta ! sarve 'prANAH' dvIndriyAdayaH sarve 'bhUtAH' taravaH sarve 'jIvA rIyAvRttiH paJcendriyAH sarve 'sattvAH' pRthivyAdayaH utpannapUrvAH?, bhagavAnAha-gautama ! asakRdutpannapUrvA athavA'nantakRtvaH, sarveSAmapi saaNvyvhaa||373|| rikarAzyantargatAnAM jIvAnAM sarveSu sthAneSu prAyo'nantaza utpAdAt // tadevaM dvIpasamudravaktavyatA gatA / samprati dvIpasamudrANAM pudgalapariNAmasAt teSAM ca pudgalAnAM viziSTapariNAmapariNatAnAmindriyagrAhyatvAdindriyaviSayapudgalapariNAmamAha kativihe NaM bhaMte iMdiyavisae poggalapariNAme paNNatte ?, goyamA! paMcavihe iMdiyavisae poggalapariNAme paNNatte, taMjahA-sotidiyavisae jAva phaasiNdiyvise| soteMdiyavisae NaM bhaMte! poggalapariNAme kativihe paNNatte?, goyamA! duvihe paNNatte, taMjahA-sunbhisaddapariNAme ya dunbhisahapariNAme ya, evaM cakkhidiyavisayAdiehivi surUvapariNAme ya durUvapariNAme ya / evaM surabhigaMdhapariNAme ya durabhigaMdhapariNAme ya, evaM surasapariNAme ya dUrasapariNAme ya, evaM 1 yadyapi nAtra tRtIyapratipattisamAptisUcakaM kiMzcit tathApi agre jyotiSkravaktavyatApUtau caturthapratipattau jyotiSka uddezaka iti vaimAnikAdhikArasaMpUttauM pUca caturthapratipattI vaimAnikAkhya uddezaka iti ca sUcanAt gamyate yaduta atra tRtIyapratipattiH samAptA, yadvA tatra caturvidhAnAM pratipattiryA sA caturthapratipattiriti vyAkhyeyaM, yataH pratipAdayiSyati tadanantaraM paJcavidhajIvapratipAdanamayyAzcaturthyAH pratipatterArambha, anyadvotyamavirodhi kAraNaM sudhIbhiH / jahA-sogilapariNAme paNAnandrayaviSayapudgalapariNAma SECAUSCAMMAR // 373 // Jain Education in For Private & Personel Use Only A r jainelibrary.org
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte suphAsapariNAme ya duphAsapariNAme ya // se nRNaM bhaMte! uccAvaesu saddapariNAmesu uccAvasu ruvapariNAmesu evaM gaMdhapariNAmesu rasapariNAmesu phAsapariNAmesu pariNamamANA poggalA pariNamaMtIti vaktavvaM siyA ?, haMtA goyamA ! uccAvaesa saddapariNAmesu pariNamamANA poggalA pariNamaMtatti vatavvaM siyA, se NUNaM bhaMte! subhisaddA poggalA dugbhisaddattAe pariNamaMti dubhisA poggalA subhisaddattAe pariNamaMti?, haMtA goyamA ! sunbhisaddA dubhisattAe pariNa maMtidubhiddA subhasaddattAe pariNamaMti, se NUNaM bhaMte! suruvA puggalA dUruvattAeM pariNamaMti durUvA puggalA surUvattAe0 ?, haMtA goyamA0 1, evaM subhigaMdhA poggalA dubhidhattA pari NamaMta bhagaMdhA poggalA subhigaMdhattAe pariNamaMti?, haMtA goyamA0 ! evaM suphAsA duphAsatAe ?, surasA dUrasattAe0 1, haMtA goyamA 10 // ( sU0 191 ) 'kavihe NaM bhaMte!' ityAdi, katividho bhadanta ! indriyaviSayaH pudgalapariNAmaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha - gautama ! paJcavidha indriyaviSaya: pudgala pariNAmaH prajJaptaH, tadyathA-zrotrendriyaviSaya ityAdi sugamaM, 'subhisaddapariNAme' iti zubhaH zabdapariNAma: 'dubbhisadapariNAme' iti azubhaH zabdapariNAma: || 'se NUNaM bhaMte!' ityAdi, atha 'nUnaM' nizcitametad bhadanta ! 'uccAvacaiH' uttamAdhamaiH | zabdapariNAmairyAvatsparza pariNAmaiH pariNamantaH pudgalAH pariNamantIti vaktavyaM syAt ?, pariNamantIti te vaktavyA bhaveyurityarthaH, bhagavAnAha - ' hantA goyamA !' ityAdi, hanteti pratyavadhAraNe syAdeva vaktavyamiti bhAvaH, pariNAmasya yathAvasthitasya bhAvAt tathA tathA ainelibrary.org
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 374 // Jain Education Inter dravyakSetrAdisAmagrIvazatastattadrUpAskandanaM hi pariNAmaH, sa ca tatrAstIti na kazcittathA'bhidhAne doSaH || 'se NUNaM bhaMte!' ityAdi, 3 pratipattau atha 'nUnaM' nizcitametad bhadanta ! 'zubhazabdAH' zubhazabdarUpAH pudgalA azubhazabdatayA pariNamanti azubhazabdA vA pudgalAH zubhaza- 7 devakRtaH badatayA ?, bhagavAnAha - hanta gautama ! ityAdi supratItaM, etena sAnvayaM pariNAmamAha, anyathA tadyo ( dayo) gAdasataH sattA'nupapatte ratiprasaGgAt // evaM rUparasagandhasparzeSvapyAlIyAtmIyAbhilApena dvau dvAvAlApako vaktavyau || puGgalagrahaH bAlagra nthanaM ca uddezaH 2 sU0 192 deve NaM bhaMte! mahiDIe jAva mahANubhAge puvvAmeva poggalaM khavittA pabhU tameva aNuparivaddittANaM gioihattae ?, haMtA pabhU, se keNaTTe NaM bhaMte! evaM vuJcati - deve NaM mahiDIe jAva girihantae ?, gomA! pogale khitte samANe punvAmeva sigdhagatI bhavittA tao pacchA maMdagatI bhavati deveNaM mahiDIe jAva mahANubhAge purvapi pacchAvi sIhe sIhagatI (turie turiyagatI) ceva se teNaTTeNaM gomA ! evaM buccati jAva evaM aNupariyadvittANaM gevhittae / deve NaM bhaMte! mahiDDIe bAhirae pogale apariyAittA puvvAmeva vAlaM acchittA abhettA pabhuM maMThittae ?, no iNaTThe samaTThe 1, deve NaM bhaMte! mahiDie bAhirae puggale apariyAittA puvvAmeva bAlaM chittA bhittA pabhU gaMThittae ?, no iNaTThe samaTTe 2, deve NaM bhaMte! mahiDIe bAhirae puggale pariyAittA putrvAmeva bAlaM acchittA abhittA bhU gaThittae ?, mo iNaTThe samaTThe 3, deve NaM bhaMte! mahiDDIe jAva mahANubhAge bAhire poggale pariyAittA punvAmeva bAlaM chettA bhettA pabhU gaMThittae ?, haMtA pabhU 4, taM ceva NaM gaMTiM chaumatthe Na jANati // 374 // Sinelibrary.org
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte Na pAsati evaMsumaM ca NaM gar3hiyA 3, deve NaM bhaMte! mahiDIe puvvAmeva vAlaM acchettA abhettA pabhU dIhikaritta vA hassIkarittae vA ?, no tiNaTThe samaTThe 4, evaM cattArivi gamA, paDhamabiiyabhaMgesu apariyAittA egaMtariyagA acchettA abhettA, sesaM taheva, taM caiva siddhiM chaumatthe Na jANati Na pAsati ehumaM ca NaM dIhikareja vA hassIkareja vA // ( sU0 192 ) 'deve NaM bhaMte!' ityAdi, devo bhadanta ! maharddhikaH yAvatkAraNAt mahAdyutiko mahAbalo mahAyazA mahAnubhAga iti parigrahaH eSAM vyAkhyAnaM pUrvavat, pUrvameva 'pudgalaM' leTAdikaM prayatneneti gamyate kSiptvA 'prabhuH' samarthastameva pudgalaM kSiptaM bhUmAvapatitaM santam 'anuparivartya' prAdakSiNyena paribhramya grahItum ?, bhagavAnAha - hanta ! prabhuH, devasya prabhUtazaktikatvAt // etadeva jijJAsiSuH pRcchati - 'se keNaTTeNaM bhaMte!' ityAdi, (praznasUtraM sugamaM ) bhagavAnAha - gautama ! pudgalaH kSiptaH san pUrvameva zIghragatirbhavati prayatnajanitasaMskArasyAtitIvratvAt pazcAnmandagati: saMskArasya mandamandatayA bhavanAt devaH punaH pUrvamapi pazcAdapi ca zIghra utsAha vizeSeNa zIghragatiH sAkSAcchIghragamanena, etadeva vyAcaSTe - tvaritastvaritagatirbhavatIti, 'se eeNadveNa 'mityAdyupasaMhAravAkyaM gatArtham // 'deve NaM bhaMte!" ityAdi, devo bhadanta ! maharddhiko yAvanmahAnubhAgo bAhyAn pudgalAn 'aparyAdAya' agRhItvA bAlaM acchittvA abhittvA tadavasthameva santamiti bhAvaH taccharIrasya manAgapi vikriyAmanApAdyeti tAtparyArthaH prabhuH 'granthayituM' dRDhabandhanabaddhIkartum ?, bhagavAnAha - nAyamarthaH samarthaH, bAhyapudgalAnAdAnena taccharIrasya manAgapi vikriyAnApAdane bandhanasya kartumazakyatvAt etena devo'pyaniva - ndhanAM kriyAM na karoti, viziSTasAmarthyasyApi nibandhanaviSayatvAdityAveditaM / dvitIyasUtre bAlaM chittvA bhittveti vizeSaH, zeSaM tathaiva, jainelibrary.org
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 375 // SAAMACHAR atrApi prathayitumazakti: ubhayakAraNajanyasya kAryasyaikatarasyApi kAraNasyAbhAve'bhAvAt / tRtIyasUtre bAhyAn pudgalAn paryAdAya bAlamacchittvA'bhittveti vizeSaH / caturthe bAhyAn pudgalAnAdAya bAlaM chittvA bhittveti vizeSaH, atra prathayituM prabhuriti vaktavyaM, kAraNasAmagyasya sambhavAt , taM ca granthi chadmastho manuSyo na jAnAti na pazyati, kimuktaM bhavati ?-sa bAlo'nyo vA taTasthaH puruSo'na|tizayI na jAnAti jJAnena na pazyati cakSuSA 'evaM khalu suhumaM ca NaM gaDhejA' evaM khalu sUkSmaM devo prathayet / / evaM bAladIrgha isvIkaraNaviSayANyapi catvAri sUtrANi bhAvanIyAni navaraM 'taM ca NaM siddhi'miti, tAM-isvIkaraNasiddhiM dIrdhIkaraNasiddhiM vA, zeSaM pratItam // devasAmarthyapratyAsattyaiva jyotiSkAvadhikRtyAha asthi NaM bhaMte! caMdimasUriyANaM hiDipi tArArUvA aNuMpi tullAvi samaMpi tArArUvA aNuMpi tullAvi upipi tArArUvA aNuMpi tullAvi?, haMtA atthi, se keNaTeNaM bhaMte! evaM buJcatiatthi NaM caMdimasUriyANaM jAva upipi tArAruvA aNuMpi tullAvi?, goyamA! jahA jahA NaM tesiM devANaM tavaniyamabaMbhaceravAsAiM [ukkaDAI] ussiyAI bhavaMti tahA tahA NaM tersi devANaM eyaM paNNAyati aNutte vA tullatte vA, se eeNaTeNaM goyamA! asthi NaM caMdimasUriyANaM uppiMpi tArArUvA aNuMpi tullAvi0 // (sU0 193) egamegassa NaM caMdimasUriyassa-aTThAsItiM ca gahA aTThAvIsaM ca hoi nakkhattA / egasasIparivAro etto tArANa vocchAmi // 1 // chAvaDhisahassAiMNava ceva sayAI paMcasayarAI / egasasIparivAro tArAgaNakoDikoDINaM // 2 // (sU0 194) 3 pratipattau | candrAderadhAsamoparitArAH sU0 193 grahAdi rivAraH uddezaH2 sU0194 // 375 // Jan Education For Private Personal use only K ainelibrary.org
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACC ALSOC0AMROSA 594545 _ 'atthi NaM bhaMte ! caMdimasUriyANa'mityAdi, asti bhadanta ! candrasUryANAM sAmAnyato bahuvacanaM, hiTuiMpi-kSetrApekSayA'dhastanA api P'tArArUpAH' tArArUpavimAnAdhiSThAtAro devA dyutivibhavalezyAdikamapekSya kecidaNavo'pi hInA apIyarthaH, kecittulyA api, tathA sa4 mamapi candravimAnaiH sUryavimAnaizca kSetrApekSayA samazreNyapi vyavasthitAstArArUpAH devA: tAzcandrasUryANAM devAnAM dyutivibhavAdikamapekSya kecidaNavo'pi kecittulyA api tathA candravimAnAnAM sUryavimAnAnAM coparyapi ye vyavasthitAstArArUpA devAste'pi candrasUryANAM devAnAM dyutivibhavAdikamapekSya kecidaNavo'pi kecittulyA api ?, bhagavAnAha-'hantA atthi' yadetattvayA pRSTaM tatsarvaM tathaivAsti // evamukte punaH praznayati-se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccati asthi NaM caMdimasUriyANa'mityAdi, bhagavAnAha-gautama ! 'jahA jahANa'mityAdi, | yathA yathA Namiti vAkyAlaGkAre teSAM devAnAM tArArUpavimAnAdhiSThAtRNAM prAgbhave taponiyamabrahmacaryANi 'utsRtAni' utkRSTAni bhavanti, tatra tapo-namaskArasahitAdi niyamastu-ahiMsAdi brahmacarya-bastinirodhAdi utsRtAnItyupalakSaNaM tena yathA yathA'nutsRtAnyapi draSTavyaM, anyathA'NutvAyogAt , tathA tathA teSAM devAnAM tasmin tArArUpavimAnAdhiSThAtRbhave evaM prajJAyate, tadyathA-aNutvaM tulyatvaM ceti, 'se| eeNaTeNa'mityAdi, kimuktaM bhavati ?-yaiH prAgbhave taponiyamabrahmacaryANi mandAni kRtAni te tArArUpavimAnAdhiSThAtRdevabhavamanuprApAzcandrasUryebhyo devebhyo dyutivibhavAdikamapekSya hInA bhavanti, yaistu bhavAntare taponiyamabrahmacaryANi atyutkaTAnyAsevitAni te tArArUpavimAnAdhiSThAtRrUpaM devabhavamanuprAptA dyutivibhavAdikamapekSya candrasUryadevaiH saha samAnA bhavanti, na caitadanupapannaM, dRzyante hi manuSyaloke kecit janmAntaropacitatathAvidhapuNyaprAgbhArA rAjatvamaprAptA api rAjJA saha tulyavibhavA iti / / 'egamegasta NaM bhaMte ! |caMdimasUriyasse'yAdi, ekaikasya bhadanta ! candrasUryasya, anena ca padena yathA nakSatrAdInAM candraH svAmI tathA sUryo'pi, tasyApI 6 R KAC% %A4% A Jain Education Intel A ainelibrary.org
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi malayagi- I rIyAvRttiH // 376 // ARCACACARA ndratvAd (te) dyuti khyApayanti, kiyanti nakSatrANi parivAraH prajJaptaH ?, kiyanto mahAgrahA-aGgArakAdayaH parivAra: prajJaptaH ?, kiyatyastA-| 3 pratipattau rAgaNakoTIkoTyaH parivAraH prajJaptaH ?, iha bhUyAna pustakeSu vAcanAbhedo galitAni ca sUtrANi bahuSu pustakeSu tato yathA'vasthitavA- merulokAcanAbhedapratipattyartha galitasUtroddharaNArtha caivaM sugamAnyapi vitriyante, bhagavAnAha-gautama! ekaikasya candrasUryasyASTAviMzatinakSatrANi| ntaparaspaparivAraH prajJaptaH, aSTAzItirmahAgrahAH parivAraH prajJaptaH / 'chAvahisahassAI' iti gAthA, SaTSaSTiH sahasrANi nava caiva zatAni paJca-15 rAbAdhA | saptatAni ekazaziparivArastArAgaNakATIkoTInA, koTIkoTIti koTyA eva sajJA, tatastArAgaNakoTInAmiti draSTavyam // uddezA jaMbUdIveNaM bhaMte! dIve maMdarassa pabvayassa puracchimillAo carimaMtAo kevatiyaM abAdhAe jo sU0 195 tisaM cAraM carati?, goyamA! ekArasahiM ekavIsehiM joyaNasaehiM abAdhAe jotisaM cAraM carati, evaM dakkhiNillAo paJcasthimillAo uttarillAo ekkArasahiM ekavIsehiM joyaNa jAva cAraM carati // logaMtAo bhaMte! kevatiyaM abAdhAe jotise paNNatte?, goyamA! ekkArasahiM ekArehiM joyaNasatehiM abAdhAe jotise paNNatte // imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo kevatiyaM abAhAe savvaheDhille tArArUve cAraM carati? kevatiyaM abAdhAe sUravimANe cAraM carati? kevatiyaM abAdhAe caMdavimANe cAraM carati? kevatiyaM abA // 376 // dhAe savvauvarille tArArUve cAraM carati?, goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe bahasamaramaNi sattahiM NauehiM joyaNasatehiM abAhAe jotisaM (savva) heDhille tArAkhve cAraM carati, aTThahiM CARRORRCACARE Jain Education Kajainelibrary.org
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________ % joyaNasatehiM abAdhAe sUravimANe cAraM carati, aTTahiM asIehiM joyaNasatehiM abAdhAe caMdavimANe cAraM carati, navahiM joyaNasaehiM abAhAe savvauvarille tArArUve cAraM carati // savvaheTThimillAo NaM bhaMte! tArAruvAo kevatiyaM abAhAe sUravimANe cAraM carai? kevaiyaM abAhAe caMdavimANe cAraM carai? kevatiyaM abAhAe savvauvarille tArArUve cAraM caraha?, goyamA! savvaheDillAo NaM dasahiM joyaNehiM sUravimANe cAraM carati NautIe joyaNehiM abAdhAe caMdavimANe cAraM carati dasuttare joyaNasate abAdhAe savvoparille tArArUve cAraM caraha // sUravimANAo NaM bhaMte! kevatiyaM abAdhAe caMdavimANe cAraM carati? kevatiyaM savvauvarille tArArUve cAraM carati?, goyamA! sUravimANAo NaM asIe joyaNehiM caMdavimANe cAraM carati, joyaNasaya abAdhAe savvovarille tArArUve cAraM carati // caMdavimANAo NaM bhaMte! kevatiyaM abAdhAe savvauvarille tArArUve cAraM carati?, goyamA! caMdavimANAo NaM vIsAe joyaNehiM abAdhAe savvauvarille tArArUve cAraM caraha, evAmeva sapubvAvareNaM dasuttarasatajoyaNabAhalle tiriyamasaMkheje jotisavisae paNNatte // (sU0105) jaMbUdIve NaM bhaMte! kayare Nakkhatte savvabhitarilaM cAra caraMti? kayare nakkhatte savvabAhirilaM cAraM carai ? kayare nakkhatte sabbauvarillaM cAraM carati? kayare nakkhatte savvahidillaM cAraM carati?, goyamA! jaMbUdIve NaM dIve abhI ARSAARCOACHAR For Private Personal Use Only Jan Education KNainelibrary.org
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 377 // Jain Education Inte inakkhate savvabhitarillaM cAraM carati mUle Nakkhate savvabAhirillaM cAraM carai sAtI Nakkhatte savvovarillaM cAraM carati bharaNINakkhante savheTThillaM cAraM carati // ( sU0 196 ) 'jaMbUdIve Na' mityAdi' jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya sakalatiryaglokamadhyavarttinaM kiyatkSetramavAdhayA sarvataH kRtvA 'jyotiSaM ' jyotizcakraM 'cAraM carati' maNDalagatyA paribhramati ?, bhagavAnAha - gautama ! ekAdaza yojanazatAni 'ekaviMzAni ' ekaviMzatyadhikAni abAdhayA jyotiSaM cAraM carati, kimuktaM bhavati ? - mero : sarvata ekAdaza yojanazatAnyekaviMzatyadhikAni muktvA tadanantaraM cakravAlatathA jyotizcakraM cAraM carati / 'logaMtAo NaM bhaMte!' ityAdi, lokAntAdavag Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! kiyatkSetramabAdhayA apAntarAle kRtvA jyotiSaM prajJaptam ?, bhagavAnAha - gautama ! ekAdaza yojanazatAni 'ekAdazAni' ekAdazottarANyabAdhayA kRtvA jyotiSaM prajJaptam || 'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, 'asyAM yatra vayaM vyavasthitA ratnaprabhAyAM pRthivyAM bahusamaramaNIyAt bhUmibhAgAt Arabhya kiyadvAdhayA kRtvA'dhastanaM tArArUpaM jyotiSaM cAraM carati ?, kiyadavAdhayA kRtvA sUryavimAnaM cAraM carati ?, kiyadabAdhayA kRtvA candravimAnaM kiyadabAdhayA kRtvoparitanaM tArArUpaM jyotiSaM cAraM carati ?, bhagavAnAha - gautama! sapta yojanazatAni navatyadhikAnyabAdhayA kRtvA'dhastanaM tArArUpaM cAraM carati, aSTa yojanazatAnyabAdhayA kRtvA sUryavimAnaM, aSTau yojanazatAnyazItAnyabAdhayA kRtvA candravimAnaM, nava yojanazatAni pUrNAnyabAdhayA kRtvoparitanaM tArArUpaM jyotiSaM cAraM carati || ' (sandha) hehilAo NaM bhaMte !" ityAdi, adhastanAd bhadanta ! tArArUpAt kiyadabAdhayA kRtvA sUryavimAnaM cAraM carati ? kiyadavAdhayA kRtvA candravimAnaM cAraM carati ? kiyadabAdhayoparitanaM tArArUpam ?, bhagavAnAha - gautama! daza yojanAnyavAdhayA kRtvA sUryavimAnaM cAraM carati, tata evAdhastanAttArA 3 pratipattau antarvAhyoparyadhastanAstA rAH uddezaH 2 sU0 196 // 377 // jainelibrary.org
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpAnnavarti yojanAnyabAdhayA kRtvA candravimAnaM tata evAdhastanAttArArUpAdazottaraM yojanazatamabAdhayA kRtvoparitanaM tArArUpaM jyotiSa cAraM carati // 'saravimANAo NaM bhaMte!' ityAdi, sUryavimAnAd bhadanta ! kiyavAdhayA kRtvA candravimAnaM cAraM carati ?. kiyabAdhayoparitanaM tArArUpam ?, bhagavAnAha-gautama! azIti yojanAnyabAdhayA kRtvA candravimAnaM cAraM carati, tata eva sUryavimAnA dyojanazatamabAdhayA kRtvoparitanaM tArArUpam // 'caMdavimANAo NaM bhaMte!' ityAdi, candravimAnAdbhadanta ! kiyabAdhayA kRtvoparihai tanaM tArArUpaM cAraM carati ?, bhagavAnAha-gautama! viMzatiyojanAnyabAdhayA kRtvoparitanaM tArArUpaM cAraM carati // 'jaMbUdIveNaM bhaMte !' ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe katarat , 'bahUnAM prazne Datamazceti bahUnAmapi nirdhayeM utaraH, nakSatraM sarvAbhyantaraM-sarveSAmanyeSAM nakSatrANAmabhyantaraM 'cAra' maNDalagatyA paribhramaNaM carati ?, katarat nakSatraM 'sarvabAhya' sarveSAM nakSatrANAM bahirvatinaM cAraM 'carati' pratipadyate ?, katarat nakSatraM 'sarvoparitana' sarveSAM nakSatrANAmuparitanaM cAraM carati ?, katarat nakSatraM sarvAdhastanaM cAraM carati ?, bhagavAnAha-gautama ! abhijinnakSatraM sarvAbhyantaraM cAraM carati, mUlaH punarnakSatraM sarvabAhyaM cAraM carati, svAtirnakSatraM sarvoparitanaM cAraM carati, bharaNInakSatraM sarvAdhastanaM cAraM carati, uktaJca-savvAbhitara'bhII mUlo puNa savvabAhiro hoi / savvovariM tu sAI bharaNI puNa savvaheTThiliyA // 1 // " caMdavimANe NaM bhaMte ! kiMsaMThite paNNatte?, goyamA! addhakaciTTagasaMThANasaMThite savvaphAlitAmae anbhugatamUsitapahasite vaNNao, evaM sUravimANevi nakkhattavimANevi tArAvimANevi addhakaviTThasaMThANasaMThite // caMdavimANe NaM bhaMte! kevatiyaM AyAmavikkhaMbheNaM? kevatiyaM parikkheveNaM? lain Education For Private Personel Use Only L aw.jainelibrary.org
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH kevatiyaM bAhalleNaM paNNatte?, goyamA! chappanne egasahibhAge joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM taM ti- 3 pratipattI guNaM savisesaM parikkheveNaM aTThAvIsaM egasahibhAge joyaNassa bAhalleNaM paNNatte // sUravimANa- candrAdissavi sacceva pucchA, goyamA! aDayAlIsaM egasahibhAge joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM taM ti- | saMsthAnAguNaM savisesaM parikkheveNaM cauvIsa egasahibhAge joyaNassa bAhalleNaM pannatte // evaM gahavimA- | yAmAdi Nevi addhajoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM savisesaM pari0 kosaM bAhalleNaM ||nnkkhttvimaannennN kosaM | uddezaH2 AyAmavikkhaMbheNaM taM tiguNaM savisesaM pari0 addhakosaM bAhalleNaM pa0 tArAvimANe addhakosaM sU0197 AyAmavikkhaMbheNaM taM tiguNaM savisesaM pari0 paMcadhaNusayAI bAhalleNaM paNNatte // (sU0 197) 'caMdavimANe NaM bhaMte !' ityAdi, candravimAnaM bhadanta ! 'kiMsaMsthitaM' kimiva saMsthitaM 2 prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! 'arddhakapitthasaMsthAnasaMsthitam' uttAnIkRtamarddhakapitthaM tasyeva yat saMsthAnaM tena saMsthitamarddhakapitthasaMsthAnasaMsthitaM, Aha-yadi candravimAnamuttAnIkRtArddhakapitthasaMsthAnasaMsthitaM tata udayakAle'stamayakAle vA yadivA tiryak paribhramat paurNamAsyAM kasmAttadarddhakapitthaphalAkAra nopalabhyate ?, kAmaM zirasa upari vartamAnaM vartulamupalabhyate, arddhakapitthasya zirasa upari dUramavasthApitasya parabhAgAdarzanato vartula-12 tayA dRzyamAnatvAt , ucyate, ihArddhakapitthaphalAkAraM candravimAnaM na sAmastyena pratipattavyaM, kintu tasya vimAnasya pIThaM, tasya ca pIThasyopari candradevasya-jyotizcakrarAjasya prAsAdaH, sa ca prAsAdastathA kathaJcanApi vyavasthito yathA pIThena saha bhUyAn vartula A // 378 // kAro bhavati, sa ca dUrabhAvAdekAntataH samavRttatayA janAnAM pratibhAsate tato na kazciddoSaH, na caitat svamanISikAyA vijambhitaM, -NCCAMSAOCALCAM // 378 // Jain Education in For Private & Personal use only C ainelibrary.org lA
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 64 Jain Education Intern yata etadeva jinabhadragaNikSamAzramaNena vizeSaNavatyAmAkSepapurassaramuktam -- "addhakaviTThAgArA udayatthamaNami kaha na dIsaMti / sa| sisUrANa vimANA tiriyakkhette ThiyANaM ca 1 // 1 // uttANaddhakaviTThAgAraM pIDhaM taduvariM ca pAsAo / vaTTAlekheNa tato samabaddhaM dUrabhAvAto // 2 // " tathA sarve - niravazeSaM sphaTikavizeSamaNimayaM sarvasphaTikamayaM tathA'bhyudgatA - Abhimukhyena sarvato vinirgatA u| tsRtAH - prabalatayA sarvAsu dikSu prasRtA yA prabhA tayA sitaM abhyudgatotsRtaprabhAsitaM yAvatkaraNAt 'vivihamaNirayaNabhatticitte vA - uddhayavijayavejayantI paDAgachattAtichattakalie DhuMge gagaNatalamaNulihaMta sihare jAlaMtararayaNapaMja lommIliyamaNikaNagadhUbhiyAge viyasi - yasayavattapuMDarIyatilagarayaNaddhacaMda citte aMto vahiM ca saNhe tavaNijjavAluyApatthaDe suhaphAse sassirIyarUve pAsAIe darisaNije abhirUve paDirU' iti, tatra vividhA - anekaprakArA maNayaH - candrakAntAdayo ratnAni ca - karketanAdIni teSAM bhaktayo - vicchittivizeSAstAbhizcitraM - anekarUpavad AzcaryavadvA vividhamaNiratnabhakticitraM, tathA vAtodbhUtA - vAyukampitA vijaya: - abhyudayastatsaMsUcikA vaijayantyabhidhAnAH patAkA vijayavaijayantyaH, athavA vijayA iti vaijayantInAM pArzvakarNikA ucyante tatpradhAnA vaijayantyo vijayavaijayantyaH| patAkAstA eva vijayavarjitA vaijayantyaH, chatrAticchatrANi - uparyuparisthitAtapatrANi taiH kalitaM vAtoddhUtavijayavejayantI patAkA kalitaM tu-uccam ata eva 'gagaNatalamaNulitasiharaM' gaganatalamanulikhad-abhilaGghayad gaganatalAnu likhacchikharaM, tathA jAlAni - jAlakAni | tAni ca bhavanabhittiSu loke pratItAni tadantareSu viziSTazobhAnimittaM ratnAni yatra tajjAlAntararanaM, sUtre cAtra prathamaikavacanalopo draSTavyaH, tathA paJjarAd unmIlitamiva - bahiSkRtamitra paJjaronmIlitamiva yathA hi kila kimapi vastu paJjarAd - vaMzAdimayapracchAdanavizeSAd vahiSkRtamatyantamavinaSTacchAyatvAt zobhate tathA tadapi vimAnamiti bhAvaH, tathA maNikanakAnAM sambandhinI stUpikA 4 anelibrary.org
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 379 // Jain Education Inter zikharaM yasya tat maNikanakastUpikAkaM, tathA vikasitAni yAni zatapatrANi puNDarIkANi ca dvArAdau pratikRtitvena sthitAni tilakAca bhiyAdiSu puNDrANi ratnamayAzcArddhacandrA dvArAdipu taizcitraM vikasitazatapatra puNDarIkatilakaratnArddhacandracitram, 'aMto bahiM ca saNhe' ityAdi aJjanaparvatoparisiddhAyatanadvAravat, 'evaM sUravimANevI' tyAdi, evaM - candravimAnamiva sUryavimAnamapi vaktavyaM prahavimAnamapi nakSatravimAnamapi tArAvimAnamapi, jyotirbimAnAnAM prAya ekarUpatvAt // 'caMdavimANe NaM bhaMte!' ityAdi, candravimAnaM bhadanta ! kiyadAyAmaviSkambhena kiyatparikSepeNa kiyadvAhalyena prajJaptam ?, bhagavAnAha - gautama ! SaTpaJcAzatamekaSaSTibhAgAn yojanasyAyAmaviSkambhena, | tadevAyAmaviSkambhamAnaM triguNaM savizeSaM parikSepeNa, aSTAviMzatimekaSaSTibhAgAn yojanasya bAhalyena prajJaptam // ' sUravimANe NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM prAgvat bhagavAnAha - gautama ! aSTacatvAriMzata me kaSaSTibhAgAn yojanasyAyAmaviSkambhena, tadevAyAmaviSkambhamAnaM triguNaM savizeSaM parikSepeNa, caturviMzatimekaSaSTibhAgAn yojanasya bAhulyena || 'gahavimANe NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM tathaiva, bhagavAnAha - gautama ! arddhayojanamAyAmaviSkambhena tadevArddhayojanaM triguNaM savizeSaM parikSepeNa krozaM bAhalyena || 'nakkhattavimANe NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM tathaiva, bhagavAnAha - gautama ! krozamekamAyAmaviSkambhena tadevAyAmaviSkambhaparimANaM triguNaM savizeSaM parikSepeNa arddhakrozaM ca bAhalyena prajJaptam // 'tArAvimANe NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM tathaiva, bhagavAnAha - gautama ! arddhakrozamAyAmavi - Skambhena tadevAyAmaviSkambhAyAmaparimANaM triguNaM savizeSaM parikSepeNa, paJcadhanuH zatAni bAhalyena prajJaptam, evaM parimANaM ca tArA| vimAnamutkRSTasthitikasya tArAdevasya sambandhi draSTavyaM jaghanyasthitikasya tu pazvadhanuH zatAnyAyAsaviSkambhena arddhatRtIyAni dhanuHzatAni bAhalyena, uktaJca tattvArtha bhASye - " aSTacatvAriMzadyojanaikaSaSTibhAgAH sUryamaNDalaviSkambhaH, candramasaH SaTpaJcAzat, mahA 3 pratipattau candrAdisaMsthAnA yAmAdi uddezaH 2 sU0 197 // 379 // ainelibrary.org
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAmarddhayojana, gavyUtaM nakSatrANAM, sarvotkRSTAyAstArAyA arddhakozaH, jaghanyAyAH paJcadhanuHzasAni, viSkambhArddhabAhalyAzca bhavanti sarve! sUryAdayo nRloke" iti // caMdavimANe NaM bhaMte ! kati devasAhassIo parivahaMti?, goyamA! caMdavimANassa NaM puracchimeNaM. seyANaM subhagANaM suppabhANaM saMkhatalavimalanimmaladadhighaNagokhIrapheNarayayaNigarappagAsANaM (mahuguliyapiMgalakkhANaM) thiralaha [pauTTa] vaTTapIvarasusiliTThasuvisiTThatikkhadADhAviDaMbitamuhANaM rattuppalapattamauyasukumAlatAlujIhANaM [pasatthasatthaveruliyabhisaMtakakkaDanahANaM] visAlapIvarorupaDipuNNaviulakhaMdhANaM miuvisayapasatthasuhamalakkhaNavicchiNNakesarasaDovasobhitANaM caMkamitalaliyapulitadhavalagavitagatINaM ussiyasuNimmiyasujAyaapphoDiyaNaMgUlANaM vairAmayaNakkhANaM vairAmayadantANaM vayarAmayadADhANaM tavaNijjajIhANaM tavaNijjatAluyANaM tavaNijajottagasujotitANaM kAmagamANaM pItigamANaM maNogamANaM maNoramANaM maNoharANaM amiyagatINaM amiyabalavIriyapurisakAraparakamANaM mahatA apphoDiyasIhanAtIyabolakalayalaraveNaM mahureNa maNahareNa ya pUritA aMbaraM disAo ya sobhayaMtA cattAri devasAhassIo sIharUvadhAriNaM devANaM puracchimillaM bAhaM parivahati / caMdavimANassa NaM dakkhiNeNaM seyANaM subhagANaM suppabhANaM saMkhatalavimalanimmaladadhighaNagokhIrapheNarayayaNiyarappagAsANaM vairAmayakuMbhajuyalasuTTitapIvaravaravairasoMDavahiyadi CLASSOCUSAAMANAS Jain Education in For Private Personel Use Only Dmjainelibrary.org
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH %95% pratipattI candrAdivAhanAni uddezaH2 sU0 198 2 ttasurattapaumappakAsANaM akSuNNayaguNA (muhA) NaM tavaNijavisAlacaMcalacalaMtacavalakaNNavimalujalANaM madhuvaNabhisaMtaNiddhapiMgalapattalativaNNamaNirayaNaloyaNANaM anbhuggatamaulamalliyANaM dhavalasarisasaMThitaNivvaNadaDhakasiNaphAliyAmayasujAyadaMtamusalovasobhitANaM kaMcaNakosIpavihRdaMtaggavimalamaNirayaNaruiraperaMtacittarUvagavirAyitANaM tavaNijavisAlatilagapamuhaparimaMDitANaM NANAmaNirayaNamuddhagevejabahagalayavarabhUsaNANaM veruliyavicittadaMDaNimmalavaharAmayatikkhalaTTaaMkusakuMbhajuyalaMtarodiyANaM tavaNijasubaddha kacchadappiyavaluddharANaM jaMbUNayavimalaghaNamaMDalavairAmayalAlAlaliyatAlaNANAmaNirayaNaghaNTapAsagarayatAmayarajUbaddhalaMbitaghaMTAjuyalamahurasaramaNaharANaM allINapamANajuttavahiyasujAtalakkhaNapasatthatavaNijavAlagattaparipucchaNANaM uyaviyapaDipupaNakummacalaNalahuvikamANaM aMkAmayaNakkhANaM tavaNijatAluyANaM tavaNijajIhANaM tavaNijajottagasujotiyANaM kAmakamANaM pItikamANaM maNogamANaM maNoramANaM maNoharANaM amiyagatINaM amiyabalavIriyapurisakAraparakkamANaM mahayA gaMbhIragulagulAiyaraveNaM mahureNaM maNahareNaM pUrentA aMbaraM disAo yasobhayaMtA cattAri devasAhassIo gayarUvadhArINaM devANaM dakkhiNillaM bAhaM parivahaMti / caMdavimANassa NaM pacatthimeNaM setANaM subhagANaM suppabhANaM caMkamiyalaliyapulitacalacavalakakudasAlINaM saNNayapAsANaM saMgayapAsANaM sujAyapAsANaM miyamAitapINaraitapAsANaM jhasavihagasujAta 3 // 38 // Jan Education For Private Personal Use Only
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________ kucchINaM pasatthaNiddhamadhugulitabhisaMtapiMgalakkhANaM visAlapIvarorupaDipuNNavie lakhaMdhANaM vaddapaDipuNNavipulakavolakalitANaM ghaNaNicitasubaddhalakkhaNuNNataIsiANayavasabhoTTANaM caMkamitalalitapuliyacakkavAlacavalagavitagatINaM pIvaroruvaTTiyasusaMThitakaDINaM olaMbapalaMbalakkhaNapamANajuttapasattharamaNijavAlagaMDANaM samakhuravAladhANINaM samalihitatikkhaggasiMgANaM taNusuhumasu. jAtaNiddhalomacchavidharANaM uvacitamaMsalavisAlapaDipuNNakhuddapamuhapuMDarANaM (khaMdhapaesasuMdarANaM) veruliyabhisaMtakaDakkhasuNirikkhaNANaM juttappamANappadhANalakkhaNapasattharamaNijagaggaragalasobhitANaM ghaggharagasubaddhakaNThaparimaMDiyANaM nANAmaNikaNagarayaNaghaNTaveyacchagasukayaratiyamAliyANaM varaghaMTAgalagaliyasobhaMtasassirIyANaM paumuppalabhasalasurabhimAlAvibhUsitANaM vairakhurANaM vividhavikhurANaM phAliyAmayadaMtANaM tavaNijajIhANaM tavaNijatAluyANaM tavaNijajottagasujottiyANaM kAmakamANaM pItikamANaM maNogamANaM maNoramANaM maNoharANaM amitagatINaM amiyavalavIriyapurisayAraparakamANaM mahayA gaMbhIragajiyaraveNaM madhureNa maNahareNa ya pUretA aMbaraM disAo ya sobhayaMtA cattAri devasAhassIo vasabharUvadhAriNaM devANaM pacasthimillaM bAhaM parivahati / caMdavimANassa NaM uttareNaM seyANaM subhagANaM suppabhANaM jaccANaMtaramallihAyaNANaM harimelAmadulamalliyacchANaM ghaNaNicitasubaddhalakkhaNuNNatAcaMkami (caMcuci) yalaliyapuliyacalacavalacaMcalagatINaM Jan Education in For Private Personal use only o norary.org
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAmi0 malayagirIyAvRttiH // 381 // Jain Education Inter laMghaNavaggaNadhAvaNadhAraNativadjaINasikkhitagaINaM saNNatapAsANaM lalaMtalAmagalAyavara bhUkhaNANaM saMNayapAsANaM saMgatapAsANaM sujAyapAsANaM mitamAyitapINaraiyapAsANaM jhasavihagasujAtakucchINaM pINapIvaravaTTitasusaMThitakaDINaM olaMbapalbalakkhaNapamANajustapasatthara maNijavAla gaMDANaM taNusumasujAyaNiddhalomacchavidharANaM miDavisayapasatthasuhumalakkhaNacikiNNa kesaravAlidharANaM laliyasa vilAsagati (lalaMtathA sagala) lADavarabhUsaNANaM muhamaMDagocUlacamarathAsagaparimaMDiyakaDINaM tavaNijakhurANaM tavaNijjajIhANaM tavaNijjatAluyANaM tavaNijjajottagasujotiyANaM kAmagamANaM pItigamANaM maNogamANaM maNoramANaM maNoharANaM amitagatINaM amiyavalavIriyapurisayAraparakkamANaM mahayA hayahesiyakilakilAiyaraveNa mahureNaM maNahareNa ya pUreMtA aMbaraM disAo ya sobhayaMtA cattAri devasAhassIo hayarUvadhArINaM uttarillaM bAhaM parivahati / evaM sUravimANassavi pucchA, goyamA ! solasa devasAhassIo parivahati puvvakameNaM // evaM gahavimANassavi pucchA, gomA ! a devasAhassIo parivarhati puSvakameNaM, do devANaM sAhassIo purathimillaM bAha parivahati do devANaM sAhassIo dakkhiNilaM do devANaM sAhassIo paJcatthimaM do devasAhassI hayarUvadhArINaM uttarillaM bAhaM paribarhati // evaM NakkhattavimANassavi pucchA, goyamA ! cattAri 3 pratipattau candrAdi vAhanAni uddezaH 2 sU0 198 // 381 // linelibrary.org
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________ SALISADSOONDSOMX -SAMANA-CA devasAhassIo parivahaMti, sIharUvadhArINaM devANaM paMcadevasatA purathimillaM bAhaM parivahaMti evaM cauddisipi // (sU0 198) 'caMdavimANe NaM bhaMte !' ityAdi, candravimAnaM Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta! kati devasahasrANi parivahanti ?, bhagavAnAha-gautama ! dApoDaza devasahasrANi parivahanti, tadyathA-pUrveNa-pUrvataH, evaM dakSiNena pazcimena uttareNa, tatra pUrveNa siMharUpadhAriNAM devAnAM catvAri hai sahasrANi parivahanti, dakSiNena gajarUpadhAriNAM devAnAM catvAri sahasrANi, pazcimena vRSabharUpadhAriNAM devAnAM catvAri sahasrANi, uttareNAzvarUpadhAriNAM devAnAM catvAri devasahasrANi, iyamatra bhAvanA-candrAdivimAnAni tathAjagatsvAbhAvyAnnirAlambanAnyeva vahantyavatiSThante, kevalamAbhiyogikA devAste tathAvidhanAmakarmodayavazAtsamAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnAM vA nijasphAtivizeSapradarzanArthamAmAnaM bahu manyamAnAH pramodabhRtaH satatavahanazIleSu vimAneSvadhaH sthitvA kecitsiMharUpANi kecidgajarUpANi kecidvRSabharUpANi kecidazvarUpANi kRtvA tAni vimAnAni vahanti, na caitadanupapannaM, yathA hi ko'pi tathAvidhAbhiyogyanAmakarmopabhogabhAgI dAso'nyeSAM samAnajAtIyAnAM || hInajAtIyAnAM vA pUrvaparicitAnAmevamahaM nAyakasyAsya suprasiddhasya saMmata iti nijasphAtivizeSapradarzanArtha sarvamapi svocitaM karma nAyakasamakSaM pramudita: karoti, tathA''bhiyogikA devAstathAvidhAbhiyogyanAmakarmopabhogabhAjaH samAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnAM vA | devAnAmanyeSAmevaM vayaM samRddhA yatsakalalokaprasiddhAnAM candrAdInAM vimAnAni vahAma iti nijasphAtivizeSapradarzanArthamAsAnaM bahu ma-18 nyamAnA uktaprakAreNa candrAdivimAnAni vahanti // evaM sUryAdivimAnaviSayANyapi sUtrANi bhAvanIyAni, atra jambUdvIpaprajJaptisatke saGgrahaNigAthe-"solasa devasahassA vahati caMdesu cetra sUresu / advaiva sahassAI ekekaMmi gahavimANe // 1 // cattAri sahassAI Jain Education a l T w.jainelibrary.org
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 382 // Jain Education I nakkhattaMmi ya havaMti ekkeke / do caiva sahassAI tArArUvekkamekami || 2 ||" kvacitsiMhAdInAM varNanaM dRzyate tadbahuSu pustakeSu na dRSTa- 43 pratipattau mityupekSitaM, avazyaM cettadvyAkhyAnena prayojanaM tarhi jambUdvIpaprajJaptiTIkA paribhAvanIyA, tatra savistaraM tadvyAkhyAnasya kRtatvAt // zIghramandagatI alpa mahardhika tvAdiH uddezaH 2 sU0 199 200 etesi NaM bhaMte caMdimasUriyaga hagaNaNakkhattatArArUvANaM kayare kayarehiMto sigdhagatI vA maMdagatI vA?, goyamA ! caMdehiMto sUrA sigdhagatI surehiMto gahA sigdhagatI gahehiMto NakkhattA sigdhagatI kkhahiMto tArA sigghagatI, savvaSpagatI caMdA savvasigghagatIo tArArUve // (sU0 199) eesi NaM bhaMte! caMdimajAvatArArUvANaM kayare 2 hiMto apiDiyA vA mahiDDiyA vA ?, goyamA ! tArArUhiMto NavattA mahiDIyA NakkhattehiMto gahA mahiDIyA gahehiMto sUrA mahiDIyA sUrehiMto caMdA mahiyA, savvapaTTiyA tArArUvA savvamahiDIyA caMdrA || (sU0 200 ) 69 'eesi Na' mityAdi, eteSAM candrasUryagrahanakSatratArArUpANAM madhye katare katarebhyo'lpagatayaH ? katare katarebhyaH zIghragatayaH ?, bhaga| vAnAha - gautama ! candrebhyaH sUryAH zIghragatayaH sUryebhyo grahAH zIghragatayaH mahebhyo nakSatrANi zIghragatIni nakSatrebhyastArArUpAH zIghragatayaH, candreNAhorAtrAkramaNIyasya kSetrasya sUryAdibhirhInahInatareNAhorAtreNAkramyamANatvAt etaca savistaraM candraprajJaptau sUryaprajJaptau bhAvitamiti tato'vadhAyeM, evaM ca sarvamandagatayazcandrAH sarvazIghragatayastArAH // 'eesi NamityAdi, eteSAM bhadanta ! candrasUryagrahana- 4 // 382 // kSatratArArUpANAM madhye katare katarebhyo'lparddhikAH katare katarebhyo maharddhikA: ?, bhagavAnAha - gautama ! tArakebhyo nakSatrANi maharddhikAni w.jainelibrary.org
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte bRhatsthitikatvAt evaM nakSatrebhyo mahA maharddhikAH, mahebhyaH sUryA mahArddhikAH, sUryebhyazcandrA maharddhikAH, evaM sarvAlparddhayastArA: sarvamaharddhayazcandrAH // samprati jambUdvIpe tArANAM parasparamantarapratipAdanArthamAha jaMbUdIve NaM bhaMte! dIve tArArUvassa 2 esa NaM kevatiyaM avAdhAeM aMtare paNNatte ?, goyamA ! dubihe aMtare paNNatte, taMjahA - vAghAtime ya nivvAghAime ya, tattha NaM je se vAghAtime se jahaNeNaM doNiya chAvaDhe joyaNasae ukkoseNaM vArasa joyaNasahassAiM doNi ya vAyAle joyaNasae tArAkhvasta 2 ya abAhAe aMtare paNNatte / tattha NaM je se NivvAghAtime se jahaNaNaM paMcadhaNusayAI ukoseNaM do gAuyAI tArArUva jAva aMtare paNNatte / (sU0201) caMdassa NaM bhaMte! jotisiMdassa jotisaranno kati aggamahisIo paNNattAo ?, goyamA ! cattAri aggamahisIo paNNattAo, taMjahA - caMdappA dosiNAbhA acimAlI pabhaMkarA, ettha NaM egamegAe devIe cattAri cattAri devasAhasIo parivAre ya, pabhU NaM tato egamegA devI aNNA cattAri 2 devisaharasAI parivAraM vivittae, evAmeva sapucAvareNaM solasa devasAhassIo paNNattAo se taMtuDie / (sU0202) pabhU NaM bhaMte! caMde jotisiMde jotisarAyA caMdavaDi~sae vimANe sabhAe sudhammAe caMdasi sIhAsAMsi tuDieNa saddhiM divvAI bhoga bhogAI bhuMjamANe viharittae ?, No tiTTe samaTThe / sekeNaNaM bhaMte! evaM buccati no pabhU caMde jotisarAyA caMDavaDeMsae vimANe sabhAe sudhammAe jainelibrary.org
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAMA zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 383 // MOCROSCARSAASANG caMdaMsi sIhAsaNaMsi tuDieNaM saDiM divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae?, goyamA! caMdassa jotisiMdassa jotisaraNNo caMdavaDeMsae vimANe sabhAe sudhammAe mANavagaMsi cetiyakhaMbhaMsi vairAmaesugolavaddasamuggaesu bahuyAo jiNasakahAosapiNakhittAo ciTuMti, jAoNaM caMdassa jotisiMdassa jotisaranno annesiMca bahaNaM jotisiyANaM devANa ya devINa ya acaNijjAo jAva pajjuvAsaNijjAo, tAsiM paNihAe nopabhU caMde jotisarAyA caMdavaDiM0 jAva caMdasi sIhAsaNaMsi jAva bhuMjamANe viharittae, se eeNa?NaM goyamA! no pabhU caMde jotisarAyA caMdavaDeMsae vimANe sabhAe sudhammAe caMdasi sIhAsaNaMsi tuDieNa saddhiM divvAiM bhogabhogAiM bhuMjamANe viharittae, anuttaraM ca NaM goyamA! pabhU caMde jotisiMde jotisarAyA caMdavaDiMsae vimANe sabhAe sudhammAe caMdasi sIhAsaNaMsi carahiM sAmANiyasAhassIhiM jAva solasahiM AyarakkhadevANaM sAhassIhiM annahiM bahahiM jotisiehiM devehiM devIhi ya saddhiM saMpurivaDe mahayAhayaNadRgIivAiyataMtItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDuppavAiyaraveNaM divbAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae, kevalaM pariyAratuDieNa saddhiM bhogabhogAI buddhIe no ceva NaM mehuNavattiyaM // (sU0 203) sUrassa NaM bhaMte ! jotisiMdassa jotisaranno kai aggamahisIo paNNattAo?, goyamA! cattAri aggamahisIo paNNattAo, taMjahA-sUrappabhA AyavAbhA acimAlI pabhaMkarA, evaM avasesaM 83 pratipattI tArAntaraM truTika a| maithunaM sU ryAdidevyaH | uddezaH2 sU0201204 CACAAGACASSACROCOCCA // 383 // Jain Education D inal For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________ jahA caMdassa NavariM sUravaDisae vimANe sUraMsi sIhAsaNaMsi, taheva savvesipi gahAINaM cattAri aggamahisIo0 taMjahA-vijayA vejayaMtI jayaMtI aparAjiyA, tesipi taheva / (sU0 204) 'jaMbUdIve NaM bhaMte ! dIve'ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe tArAyAstArAyA etadantaraM kiyabAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama 4 dvividhamantaraM prajJaptaM, tadyathA-vyAghAtimaM nirvyAghAtimaM ca, vyAhananaM vyAghAta:-parvatAdiskhalanaM tena nirvRttaM vyAghAtimaM 'bhAvAdima' iti imapratyayaH, nirvyAghAtima-vyAghAtimAnnirgataM svAbhAvikamityarthaH, tatra yanniAghAtimaM tajaghanyena paJca dhanuHzatAni utkarSato dve gavyUte, tatra yad vyAghAtimaM tajaghanyena dve yojanazate 'SaTpaSTe SaTSaSTyadhike, etaca niSadhakUTAdikamapekSya veditavyaM, tathAhiniSadhaparvataH svabhAvAdapyuccaizcatvAri yojanazatAni tasyopari paJca yojanazatoccAni kUTAni, tAni ca mUle paJca yojanazatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM madhye trINi yojanazatAni paJcasaptatyadhikAni uparyarddhatRtIyAni yojanazatAni, teSAM coparitanabhAgasamazreNipradeze tathAjagatsvAbhAvyAdRSTAvaSTau yojanAnyubhayato'bAdhayA kRtvA tArAvimAnAni paribhramanti, tato jaghanyato vyAghAtimamantaraM dve yojanazate SaSaSTyadhike bhavati, utkarSato dvAdaza yojanasahasrANi dve yojanazate dvAcatvAriMzadadhike, etacca merumapekSya draSTavyaM, tathAhi-mehadaza yojanasahasrANi merozcobhayato'bAdhayA ekAdaza yojanazatAnyekaviMzatyadhikAni, tata: sarvasaGkhyAmIlane dvAdaza yojanasahasrANi dve ca yojanazate dvAcatvAriMzadadhike, kvacitsarvatra 'vAghAie nivvAghAie' iti pAThastatra vyAghAto-yathoktarUpo'syAstIti vyAghAtidra kam, 'ato'nekasvarAditi matvarthIya ikapratyayaH, vyAghAtikAnnirgataM nirvyAghAtikamiti // 'caMdassa NaM bhaMte !' ityAdi, candrasya bhadanta ! jyotiSendrasya jyotiSarAjasya 'kati' kiyatsaGkhyAkA agramahiSyaH prajJaptA:?, bhagavAnAha-gautama! catasro'pramahiSyaH prajJaptAH, Jain Education in For Private Personal Use Only
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH 3 pratipattau | tArAntaraM truTikaM a| maithunaM sU. ryAdidevyaH | uddezaH 2 sU0201204 // 384 // tadyathA-candraprabhA 1 'dosiNAbhA' iti jyotsnAbhA 2 acirmAlI 3 prabhaGkarA 4 // 'tattha NamityAdi, 'tatra' tAsu catasRSu agramahiSISu madhye ekaikasyA devyAzcatvAri 2 devIsahasrANi parivAraH prajJaptaH, kimuktaM bhavati ?-ekaikA'yamahiSI catuNI 2 devIsaha-| khANAM paTTarAjJI, ekaiva sA itthambhUtA'pramahiSI parivArAvasare tathAvidhAM jyotiSkarAjacandradevecchAmupalabhya prabhuranyAni AmasamAnarUpANi catvAri devIsahasrANi vikurvituM, svAbhAvikAni puna: 'evameva' uktaprakAreNaiva 'sapUrvApareNa' pUrvAparamIlanena poDaza [granthAnam 11500] devIsahasrANi candradevasya bhavanti, 'settaM tuDie' tadetAvat 'tuTikam' antaHpuram , Aha cUrNikRt-'tuTikamanta:puramupadizyate' iti // 'pabhU NaM bhaMte! ityAdi, prabhurbhadanta! candro jyotipendro jyotiSarAjazcandrAvataMsake vimAne sabhAyAM sudharmAyAM candre siMhAsane 'tuTikena' antaHpureNa sArddha divyAn bhogabhogAn bhuJjamAna: 'vihartum' Asitum?, bhagavAnAha-gautama! nAyamarthaH samarthaH / / atraiva kAraNaM pRcchati-se keNadvega'mityAdi tadeva, bhagavAnAha-gautama! candrasya jyotiSendrasya jyotiparAjasya candrAvataMsake vimAne sabhAyAM sudharmAyAM mANavakacetyastambhe vanamayeSu golavRttasamudkeSu teSu ca yathA tiSThanti tathA vijayarAjadhAnIgatasudharmAsabhAyAmiva draSTavyaM, bahUni jinasakthIni saMnikSiptAni tiSThanti yAni, sUtre khItvanirdeza: prAkRtatvAt , candrasya jyotiSendrasya jyotiSarAjasya arcanIyAni puSpAdibhirvandanIyAni viziSTaiH stotraiH stotavyAni pUjanIyAni vastrAdibhiH satkAraNIyAni AdarapratipattyA sanmAnanIyAni jinocitapratipattyA kalyANaM maGgalaM daivataM caityamiti paryupAsanIyAni, 'tAsiM paNihAe' iti teSAM praNidhayA tAnyAzritya no prabhuzcandro jyotiSarAjazcandrAvataMsake vimAne yAvadvihnumiti / 'pabhU NaM goyamA' ityAdi, prabhugautama! candro jyotiSendro jyotiSarAjazcandrAvataMsake vimAne sabhAyAM sudharmAyAM candrasiMhAsane caturbhiH sAmAnikasahasraizcatasR R5RANCHOOL CARRACTICCES Jain Education Inte For Private & Personel Use Only PMainelibrary.org
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 65 Jain Education In bhirapramahiSIbhiH saparivArAbhistisRbhiH parSadbhiH saptabhiranIkaiH saptabhiranIkAdhipatibhiH SoDazabhirAtmarakSakadeva sahasairanyaizca bahubhijyotiSairdevairdevIbhizca sArddha saMparivRta: 'mahayAhaye' tyAdi pUrvavat yAvaddivyAn bhogabhogAn bhuJjAno vihartumiti, na punaH 'maithunapratyayaM' maithunanimittaM divyAn sparzAdIn bhuJjAno vihatu prabhuriti // 'sUrassa NaM bhaMte!' ityAdi, sUrasya bhadanta ! jyotiSendrasya jyotiSarAjasya kati apramahiSyaH prajJaptAH ?, bhagavAnAha - gautama ! catasro'yamahiSyaH prajJaptAH, tadyathA - sUryaprabhA AtapAbhA arcirmAlI prabhaGkarA / ' tattha NaM egamegAe devIe ' ityAdi candravattAvadvaktavyaM yAvat 'no ceva NaM mehuNavattiyaM' navaraM sUryAvataMsa ke vimAne sUrye siMhAsane iti vaktavyaM, zeSaM tathaiva // caMdravimANe NaM bhaMte! devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, evaM jahA ThitIpae tahA bhANiyavvA jAva tArANaM // ( sU0 205 ) 'caMda vimANe NaM bhaMte!' ityAdi, candravimAne bhadanta ! devAnAM kiyantaM kAlaM sthiti ?, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyena caturbhAgapalyopamaM - caturbhAgaH palyopamasya caturbhAgapalyopamamarddhapippalIvat, atrApi cirantanavyAkaraNe'yaM samAsaH, yadivA caturbhAgamAtraM palyopamaM caturbhAgapalyopamamiti vizeSaNasamAsaH patyopamasya caturbhAga ityarthaH, utkarSataH patyopamaM varSazatasahasrAbhyadhikaM, candravimAne hi candradeva utpadyate anye ca tatsAmAnikAtmarakSAdayaH, tatrAtmarakSAdInAM yathoktA jaghanyA sthitiH utkRSTA candramasAM tatsAmAnikAnAM vA / 'caMda vimANe NaM bhaMte!' ityAdi, candravimAne bhadanta ! devInAM kiyantaM kAlaM sthitiH prajJatA ?, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyena caturbhAgapalyopamamutkarSataH palyopamA paJcAzatA varSasahasrairabhyadhikaM / evaM sUryAdivimAnaviSayANyapi sthitisUtrANi vA v.jalnelibrary.org
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAMjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 385 // Jain Education Inter cyAni, navaraM sUryavimAne devAnAM jaghanyatazcaturbhAgapalyopamamutkarSataH patyopamaM varSasahasrAbhyadhikaM, devInAM jaghanyatazcaturbhAgapalyopamamutkarSato'rddhapalyopamaM paJcabhirvarSazatairabhyadhikaM, grahavimAnadevAnAM jaghanyatazcaturbhAgapalyopamamutkarSataH paripUrNa palyopamaM devInAM utkRTamardhapatyopamaM jaghanyena caturbhAgapasyopamaM, nakSatravimAne devAnAM jaghanyatazcaturbhAgapalyopamamutkarSato'rddhapalyopamaM devInAM utkRSTato'dhikacaturbhAgapalyopamaM jaghanyena caturbhAgapalyopamaM tArAvimAne jaghanyenASTabhAgapalyopamamutkarSatazcaturbhAgapalyopamaM devInAM jaghanyato'STabhAgapasyopamamutkarSataH sAtirekamaSTabhAgapalyopamamiti // etesi NaM bhaMte! caMdimasUriya gahaNakkhattatArArUvANaM kayare2hiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?, goyamA ! caMdimasUriyA ete NaM doNNivi tullA savvatthovA saMkhejjaguNA NakkhattA saMkhez2aguNA gahA saMkhejjaguNAo tAragAo || (sU0 206 ) joisuddesao samatto // 'etesi NaM bhaMte!' ityAdi, eteSAM bhadanta ! candrasUryagrahanakSatratArArUpANAM katare katarebhyo'lpAH katare katarebhyo bahukA vA ? katare kataraistulyA: ?, atra vibhaktipariNAmena tRtIyA vyAkhyeyA, katare katarebhyo vizeSAdhikA: ?, bhagavAnAha - gautama ! candrasUryA ete dvaye'pi parasparaM tulyAH, pratidvIpaM pratisamudraM candrasUryANAM samasayAkatvAt zeSebhyo grahAdibhyaH sarve'pi stokAH, tebhyo nakSatrANi saGkhyeyaguNAni aSTAviMzatiguNatvAt, tebhyo'pi grahAH saGkhyeyaguNAH sAtirekatriguNatvAt, tebhyo'pi tArAH saGkhyeyaguNAH prabhUtakoTIkoTIguNatvAt / / iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM caturthapratipattau jyotiSoddezakaH samAptaH // 3 pratipattau jyo0 uddezaH 2 candrAdeH sthitiH sU0 205 alpabahutvaM sU0 206 // 385 // ainelibrary.org
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________ >M uktA jyotiSavaktavyatA, samprati vaimAnikavaktavyatAmAha kahi NaM bhaMte! vemANiyANaM devANaM vimANA paNNattA?, kahi NaM bhaMte! vemANiyA devA pariSasaMti?, jahA ThANapade tahA savvaM bhANiyavvaM NavaraM parisAo bhANitavvAo jAva sukke, annesiM ca badraNaM sodhammakappavAsINaM devANa ya devINa ya jAva viharaMti // (sU0 207) 'kahi NaM bhaMte ! vemANiyANa'mityAdi, ka bhadanta ! vaimAnikAnAM devAnAM vimAnAni prajJaptAni ?, tathA ka bhadanta ! vaimAnikA devAH | |parivasanti ?, bhagavAnAha-gautama ! asyA ratnaprabhAyAH pRthivyA bahusamaramaNIyAd bhUmibhAgAd rucakopalakSitAditi bhAvaH Urdra candrasUrya-| prahanakSatratArArUpANAmapyupari bahUni yojanAni bahUni yojanazatAni bahUni yojanasahasrANi bahUni yojanazatasahasrANi bahIryojanakoTI-12 | koTI: Urddha dUramutplutya-buddhyA gatvA, etacca sArddharajUpalakSaNaM, tathA coktam-"sohammaMmi divaDA aDAijjA ya raju mAhiMde / baMbhaMmi | addhapaMcama cha aJcue satta logate // 1 // [ saudharme sAdha sAdhe dve rajjU mAhendre / brahmadevaloke ardhapaJcamAH SaD acyute sapta lokAnte // 1 // ] 'ettha Na'mityAdi, 'atra' etasmin sArddharajapalakSite kSetre ISatprArabhArArvAk saudharmezAnasanatkumAramAhendrabrahmalokalA-15 ntakazukrasahasrArAnataprANatAraNAcyutapraiveyakAnuttareSu sthAneSu 'atra' etasmin vaimAnikAnAM caturazItirvimAnAvAsazatasahasrANi sapta-|| navatiH sahasrANi trayoviMzatirvimAnAni 8497023 bhavantItyAkhyAtAni, iyaM ca saGkhyA-'battIsaaTThavIsA bArasaaTTha cauro sayasahassA" ityAdisaGkhyAparimIlanena bhAvanIyA // 'te NaM vimANA' ityAdi, tAni vimAnAni sarvaratnamayAni 'acchA sahA laNhA ghaTThA maTThA nIrayA nimmalA nippaMkA nikaMkaDacchAyA sappabhA samirIyA saujjoyA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA pddiruuvaa|" CCCCACAMACHAR Jain Education Inter For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6-2-56 uddezA1 | devAH zrIjIvA- ettha NamityAdi, eteSu vimAneSu bahavo vaimAnikA devAH parivasanti, tadyathA-saudharmA IzAnA yAvad gaiveyakA anuttarAH, ete ca pratipacau jIvAbhiLAvyapadezAstAsthyAdavagantavyAH, yathA paJcAladezanivAsinaH paJcAlA:, ete ca kathambhUtAH ? ityAha-'te Na'mityAdi, te saudharmA-18vaimAnika malayagi-dA dayo'cyutaparyavasAnA yathAkramaM mRgamahiSavarAhasiMhacchagaladardurahayagajapatibhujagakhaDgavRSabhAGkaviDimaprakaTitacihnamukuTAH, mRgAdirUpANi | rIyAvRttiH prakaTitAni cihnAni makaTe yeSAM te tatheti bhAvaH, tadyathA-saudharmadevA mRgarUpaprakaTitacihnamukuTAH IzAnadevA mahiSarUpaprakaTitacihna-1 vaimAnika 18 mukuTAH sanatkumAradevA varAharUpaprakaTitacihnamukuTAH mAhendradevAH siMharUpaprakaTitamukuTacihnAH brahmalokadevAzchagalarUpaprakaTitamuku-1 // 386 // TacihnAH lAntakadevA dardararUpaprakaTitamukuTacihnAH zukrakalpadevA yamukuTacihnAH sahasrArakalpadevA gajapatimukuTacihnAH Anataka- sU0107 lpadevA bhujagamukuTacihnAH, prANatakalpadevAH khaDgamukuTacihnAH, khaDgaH catuSpada vizeSa ATavyaH, AraNakalpadevA vRSabhamukuTacihnAH acyUtakalpadevA viDimamukuTacihnAH tathA prazithilavaramukuTakirITadhAriNaH, 'varakuMDalujjoviyANaNA' iti varAbhyAM kuNDalAbhyAmuda-17 dyotitaM-bhAsvarIkRtamAnanaM yeSAM te varakuNDalodyotitAnanAH, 'mauDadittasirayA' mukuTena dIptaM ziro yeSAM te mukttdiiptshirsH| raktAbhA-raktavarNAH, etadeva savizeSamAha-'paumapamhagorA' padmapakSmavat-padmapatravad gaurA: padmapakSmagaurA: zreyAMsa:-paramaprazasyAH / zubhavarNagandhasparzA: 'uttamavikurviNaH' uttamaM vikurvantItyevaMzIlA uttamavikurviNaH, 'vivihavatthamalladhArI vividhAni zubhAta zubhatarANi vastrANi mAlyAni ca dhArayantItyevaMzIlA vividhavastramAlyadhAriNa: maharddhikA mahAdyutayo mahAyazaso mahAbalA mahAnubhAgA mahAsaukhyAH tathA 'hAravirAiyavacchA kaDagatuDiyathaMbhiyabhuyA saMgayakuMDalamahagaMDayalakaNNapIDhadhArI vicittahatyAbharaNA vicittamAlA // 346 // 4 maulI kallANagapavaramallANulevaNA bhAsuraboMdI palaMbavaNamAladharA divveNaM vaNNeNaM divveNaM gaMdheNaM divveNaM phAseNaM divveNaM saMghayaNeNaM SACSCARSA NCR Jain Education For Private & Personel Use Only wjainelibrary.org
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________ SA divveNaM saMThANeNaM divvAe iDIe divvAe juIe divvAe pabhAe divvAe chAyAe divvAe aJcIe dibveNaM teeNaM divvAe lesAe dasa disAo ujjovemANA' iti prAguktAsurakumAravannetavyam // 'te NaM tattha sANaM sANa'mityAdi, te vaimAnikA devAH zakrAdayo'dacyutaparyavasAnAstatra svasvakalpe veSAM kheSAM vimAnAvAsazatasahasrANAM kheSAM kheSAM sAmAnikasahasrANAM kheSAM sveSAM trAyastriMzakAnAM kheSAM skheSAM lokapAlAnAM svAsAM svAsAmagramahiSINAM saparivArANAM svAsAM 2 parSadA kheSAM sveSAmanIkAnAM kheSAM sveSAmanIkAdhipatInAM kheSAM skheSAmAmarakSadevasahasrANAM, anyeSAM ca bahUnAM devAnAM devInAM ca 'AhevacaM porevacaM sAmittaM bhaTTittaM mahayaragataM ANAIsarasedaNAvacaM kAremANA pAlemANA mayAyanaTTagIyavAiyatatItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDuppavAiyaraveNaM divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANA vi haratIti // 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanta ! saudharmakadevAnAM vimAnAni prajJaptAni?, tathA ka bhadanta ! saudharmakalpadevAH parivasanti ?, bhagavAnAha-gautama! 'jambuddIve dIve maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhamibhAgAo ur3e caMdimasUrimagahaNakkhattatArArUvANaM bahUNi joyaNAI bahUNi joyaNasayAI bahUNi joyaNasahassAI bahUNi joyaNasayasahassAI ur3e dUraM uppaittA' iti prAgvat , 'ettha NaM' 'atra' etasmin sArddharajUpalakSite kSetre saudharmo nAma kalpaH prajJaptaH, sa ca prAcInApAcInAyata udagdakSiNavistIrNaH arddhacandrasaMsthAnasaMsthita: merodakSiNatastasya bhAvAt , 'arciAlI' arcISi-kiraNAsteSAM mAlA arciAlA sA asyAstIti arciAlI sarvata: kiraNamAlAparivRta ityarthaH, etadevopamayA draDhayati-iGgAlarAzivarNAbhiH prabhAbhiH padmarAgAdisambandhinIbhirjAjvalyamAnatayA dedIpyamAnAGgArarAzivarNAbhaprabhANAM atyantotkaTatayA sAkSAdaGgArarAziriva jvalanavabhAsata iti bhAvaH, asaGkhyeyA yojanakoTAkoTayaH parikSepeNa sarvAsanA ratnamayo'cchaH, yAvatkaraNAt 'saNhe laNhe ghaTe maDhe' ityA *%A4ARAN Jain Education inte For Private & Personal use only . ainelibrary.org
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA // 387 // | diparigrahaH // ' tattha Na' mityAdi, 'tattha Na' miti pUrvavat, saudharmakalpe dvAtriMzad vimAnAvAsazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtaM mayA zenIvAbhi0 paizva tIrthakRdbhiH // 'te NaM vibhANA' ityAdi, tAni vimAnAni sarvAlanA ratnamayAni acchAni yAvatpratirUpANi atrApi yAvatkamalayagiraNAt 'saNhA laNhA ghaTTA maTThA' ityAdiparigrahaH // 'tesi Na' mityAdi teSAM vimAnAnAM bahumadhye paJcAvataMsakA vimAnAvataMsakA: rIyAvRttiH prajJaptAH, tadyathA - ' asogavarDisae' iti, pUrvasyAM dizi azokAvataMsakaH dakSiNasyAM saptaparNAvataMsakaH aparasyAM campakAvataMsakaH uttarasyAM cUtAvataMsakaH madhye teSAM saudharmAvataMsakaH // ' te NaM vaDeMsayA' ityAdi, te paJcApyavataMsakAH sarvAtmanA ratnamayA acchA yAvatpratirUpAH, atrApi yAvatkaraNAt 'sanhA uNhA ghaTTA maTThA' ityAdiparigrahaH / 'ettha Na' mityAdi, 'atra' eteSu dvAtriMzatzatasahasrasaGghayeSu vimAneSu bahavaH saudharmmakA :- saudharmA eva saudharmmakA devAH parivasanti 'mahiDDiyA jAva dasa disAo ujjovemANA' atra yAvatkaraNAt 'mahAyasA mahAbalA mahANubhAgA mahAsokkhA hAravirAiyavacchA' ityAdiprAguktaparigrahaH, 'te NaM tattha sANaM sANaM vimANANaM sANaM sANaM sAmANiyANaM sANaM sANaM aggamahisINaM sANaM sANaM parisANaM sANaM 2 aNiyANaM sANaM 2 aNiyAhivaINaM | sANaM sANaM AyarakkhadevasAhassINaM annesiM ca bahUNaM jAva viharaMti' sugamaM // 'sakke ya ettha' ityAdi, atra - etasmin saudharme | kalpe zakraH - zakanAt zakro devendro devarAjaH parivasati, sa ca kathambhUtaH ? ityAha- 'vajrapANi: vajraM pANAvasya vajrapANi:, asurapuradAraNAt purandaraH, 'sayakaU' iti zataM kratUnAM pratimAnAM - abhigraha vizeSANAM zramaNopAsakapaJcamapratimArUpANAM kArttikazreSThibhavApekSayA yasya sa zatakratuH, 'sahassakkhe' iti sahasramaNAM yasyAsau sahasrAkSaH, indrasya hi kila matriNAM paJca zatAnyAmanA saha paripUrNAni santi tadIyAnAmakSNAmindraprayojanavyApRtatvAd indrasambandhIni vivakSitAnIti sahasrAkSatvaM, 'maghavaM' iti maghA-ma Jain Education Intern 3 pratipattau vaimAni0 uddezaH 1 | vaimAnika devAH sU0 207 // 387 // nelibrary.org
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAmedhAste yasya vaze santi sa maghavAn , pAko nAma balavAn ripuH sa ziSyate-nirAkriyate yena sa pAkazAsanaH, dakSiNArddhalokAdhipatiH merodakSiNata: sarvasyApi tadAbhAvyatvAt , dvAtriMzadvimAnAvAsazatasahasrAdhipatiH, saudhameM kalpe etAvatAM vimAnApAsazatasahasANAM bhAvAt , airAvaNavAhanaH, airAvaNanAmro gajapatestadvAhanasya bhAvAt , surendraH saudharmavAsinAM surANAM sarveSAmapi tadAzAvatitvAta, 'arayaMbaravatthadhare' iti arajAMsi-rajorahitAni svacchatayA ambaravad ambarANi vakhANi dhArayatIti arajo'mbaravastra|dharaH, 'AlaiyamAlamauDe' iti mAlA ca mukuTazca mAlAmukuTaM AliGgitaM-AviddhaM mAlAmukuTaM yena sa nAliGgitamAlAmukuTaH, katakaNThemAla AviddhazirasimukuTa iti bhAvaH, 'navahemacArucittacaMcalakuNDalavilihijamANagaMDe' navamiva-pratyapramiva hema yatra na navahemanI navahemabhyAM cArucitrAbhyAM caJcalAbhyAM kuNDalAbhyAM vilikhyamAnau gaNDau yasya sa tathA, 'mahi die jAva dasadisAo ujjovemANe pabhAsemANe' atra yAvatkaraNAt 'mahajaIe mahAbale mahAyase' ityAdi pUrvoktaparigrahaH, saudharma kalpe saudharmAvataMsake vimAne sabhAyAM sudharmAyAM zakre siMhAsane 'se NaM tattha battIsAe' ityAdi sa tatra dvAtriMzato vimAnAvAsazatasahasrANAM caturazIteH sAmAnikasahasrANAM trayaviMzatastrAyastriMzakAnAM catuNI lokapAlAnAmaSTAnAmapramahiSINAM saparivArANAM tisRNAM parSadAM saptAnAmanIkAnAM saptAnAmanIkAdhipatInAM catamRNAM caturazItInAmAtmarakSadevasahasrANAM anyeSAM ca bahUnAM saudharmakalpavAsinAM vaimAnikAnAM devAnAM aibI |ca 'AhevacaM jAva divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharaI' atra yAvatkaraNAt 'porevaccaM sAmittaM bhaTTitta'mityAdi parigrahaH / / sakkassa NaM bhaMte! deviMdassa devaranno kati parisAo pannattAo?, goyamA! tao parisAo paNNattAo, taMjahA-samitA caMDA jAtA, abhitariyA samiyA majjhimiyA caMDA bAhiriyA jAtA Jan Education For Private & Personel Use Only A ww.jainelibrary.org
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 388 // Jain Education Inter // sakkassa NaM bhaMte! deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe kati devasAhassIo paNNattAo ?, majhimiyAe pari0 taheva bAhiriyAe pucchA, goyamA ! sakkassa deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe bArasa devasAhassIo paNNattAo majjhimiyAe parisAe caudasa devasAhassIo paNNatAo bAhiriyA parisAe solasa devasAhassIo paNNattAo, tahA abhitariyAe parisAe satta devIsayANi majjhimiyAe chacca devIsayANi bAhiriyAe paMca devIsayANi pannattAI // sakkassa NaM bhaMte! deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? evaM majjhimiyAe bAhiriyAevi, goyamA ! sakkassa deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe paMca paliovamAI ThitI paNNattA majjhamiyAe parisAe cattAri palio mAI ThitI, paNNattA bAhiriyAe parisAe devANaM tinni palio mAI ThitI paNNattA, devINaM ThitI, abhitariyAe parisAe devINaM tinni palio mAiM ThitI paNNattA majjhimiyAe dunni palio mAI ThitI paNNattA bAhiriyAe parisAe evaM palio maMThitI paNNattA, aTTho so ceva jahA bhavaNavAsINaM // kahi NaM bhaMte! IsANakANaM devA vimANA paNNattA? taheva savvaM jAva IsANe ettha deviMde deva0 jAva viharati / IsANassa NaM bhaMte! deviMdassa devaraNNo kati parisAo paNNattAo ?, goyamA ! tao parisAo paNNatAo, taMjahA - samitA caMDA jAtA, taheva savyaM NavaraM abhitariyAe parisAe dasa devasA 3 pratipacau vaimA0 uddezaH 1 parSada sU0 208 // 388 // inelibrary.org
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte hassIo paNNattAo, majjhimiyAe parisAe bArasa devasAhassIo, bAhiriyAe cauddasa devasAhassIo, devINaM pucchA, agbhitariyAe Nava devIsatA paNNattA majjhimiyAe parisAe aTTha devIsatA paNNattA bAhiriyAe parisAe satta devisatA paNNattA, devANaM0 ThitI paM0?, abhitariyAe parisAe devANaM satta palio mAI ThitI paNNattA majjhimiyAe cha palio mAI bAhiriyAe paMca palio mAI ThitI paNNattA / devINaM pucchA, agbhitariyAe sAiregAI paMca palio mAI majjhamiyAe parisAe cattAri palio mAI ThitI paNNattA bAhiriyA parisAe tiNi palio mAI ThitI paNNattA, aTTo taheva bhANiyavvo / sarNakumArANaM pucchA taheva ThANapadgameNaM jAva saNakumArassa tao parisAo samitAI taheva, NavariM abhitariyAe parisAe aTTha devasAhassIo paNNattAo, majjhimiyAe parisAe dasa devasAhassIo paNNatAo, bAhiriyAe parisAe bArasa devasAhassIo paNNattAo, abhitariyAe parisAe devI ThitI addhapaMcamAI sAgarovamAI paMca palio mAI ThitI paNNattA majjhimiyAe parisAe addhapaMcamAI sAgarovamAI cattAri palio mAI ThitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe addhapaMmAI sAgarovamA tiSNi palio mAI ThitI paNNattA, aTTho so ceva // evaM mAhiMdassavi taheva tao parisAo NavariM agbhitariyAe parisAe chaddevasAhassIo paNNattAo, majjhimiyAe Jainelibrary.org
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipattau vaimA0 | uddezaH1 parSadaH sU0 208 parisAe aTTa devasAhassIo paNNattAo, bAhiriyAe dasa devasAhassIo paNNattAo, ThitI devANaM abhitariyAe parisAe addhapaMcamAiM sAgarovamAI satta ya palio0 ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe paMca sAgarovamAI chacca paliovamAI, bAhiriyAe parisAe addhapaMcamAI sAgarovamAiM paMca ya paliovamAiMThitI paM0 taheva sabvesiM iMdANa ThANapayagameNaM vimANANi vuccA tato pacchA parisAo patteyaM 2 vuccati // baMbhassavi tao parisAo paNNattAo abhitariyAe cattAri devasAhassIo majjhimiyAe cha devasAhassIo bAhiriyAe aha devasAhassIo, devANaM ThitI abhitariyAe parisAe addhaNavamAI sAgarovamAiM paMca ya paliovamAI majjhimiyAe parisAe addhanavamAI cattAri paliovamAI bAhiriyAe addhanavamAiM sAgarovamAI tiNi ya paliovamAI aTo so ceva // laMtagassavi jAva tao parisAo jAva abhitariyAe parisAe do ceva sAhassIomajjhimiyAe cattAri devasAhassIo paNNattAo bAhiriyAe chadde. vasAhassIopaNNattAo, ThitI bhANiyavA-abhitariyAe parisAe bArasa sAgarovamAI satta paliovamAI ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe bArasa sAgarovamAI chacca paliovamAI ThitI paNNattA vAhiriyAe parisAe bArasa sAgarovamAiM paMca paliovamAI ThitI paNNattA / mahAsukkassavijAvatao parisAojAva abhitariyAe egaMdevasahassaM majjhimiyAe do devasA Jain Educalan inte For Private & Personal use only M inelibrary.org
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter 'hasIo pannatAo bAhiriyAe cattAri devasAhassIo, abhitariyAe parisAe addhasolasa sAgarovamAI paMca palio mAI majjhimiyAe addhasolasa sAgarovamAI cattAri palio mAI bAhiriyAe addhasolasa sAgarovamAI tiSNi palio mAI aTTho so ceva // sahassAre pucchA jAva abhitariyAe parisAe paMca devasayA majjhimiyAe pari0 egA devasAhassI bAhiriyAe do devasAhassIo pannattA ThitI abhitariyAe aTThArasa sAgarovamAI satta palio mAI ThitI paNNattA evaM majjhimiyAe aTThArasa chappalio mAI bAhiriyAe addhadvArasa sAgaromAI paMca palio mAI aTTho so ceva // ANayapANayassavi pucchA jAva tao parisAo Navari abhitariyAe aDDAijjA devasayA majjhimiyAe paMca devasayA bAhiriyAe egA devasAhassI ThitI abhitariyAe egUNavIsa sAgarovamAI paMca ya palio mAI evaM majjhi0 egoNavIsa sAgarovamAI cattAriya palio mAI bAhiriyAe parisAe egUNavIsaM sAgarovamAI tiNi palio mAI ThitI aTTho so ceva // kahi NaM bhaMte! AraNaanuyANaM devANaM tadeva accue saparivAre jAva viharati, accuyassa NaM deviMdassa tao parisAo paNNattAo abhitarapari0 de vANaM paNavIsa sayaM majjhima0 aDDAijjA sayA bAhiraya0 paMcasayA abhitariyAe ekavIsaM sAgarovamA satta ya palio mAI majjhi0 ekavIsasAgara0 chappali0 bAhira0 ekavIsaM sAgaro0 ainelibrary.org
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 390 // paMca ya paliovamAI ThitI pnnnnttaa|| kahi NaM bhaMte ! heDimagevejagANaM devANaM vimANA paNNatA? 13 pratipattI kahiNaM bhaMte ! heTrimagevejagA devA parivasaMti? jaheva ThANapae taheva, evaM majjhimagevelA uva vaimA0 rimagevijagA aNuttarA ya jAva ahamiMdA nAmaM te devA paNNattA samaNAuso! // (suu0208)|| 1 uddezaH1 paDhamo vemaanniyuddeso|| papardaH 'sakkassa NaM bhaMte !' ityAdi, zakrasya bhadanta ! devendrasya devarAjasya kati parSadaH prajJaptA: ?, bhagavAnAha-gautama ! tisraH parSadaH pra- sU0208 jJaptAH, tadyathA- zamikA caNDA jAtA, abhyantarikA zamikA madhyamikA caNDA vAyA jAtA // 'sakkassa NaM bhaMte ! deviMdassa3 devaraNo abhitariyAe' ityAdi praznaSaTaM supratItaM, bhagavAnAha-gautama! zakrasya devendrasya devarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi dvAdaza | devasahasrANi prajJaptAni madhyamikAyAM caturdaza devasahasrANi bAhyAyAM SoDaza devamahasrANi, tathA'bhyantarikAyAM parSadi sapta devIzatAni madhyamikAyAM SaD devIzatAni bAhyAyAM paJca devIzatAni // 'sakkassa NaM bhaMte ! deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe devANaM kevai kAla' mityAdi praznaSaTuM supratItaM, bhagavAnAha-gautama! zakrasya devendrasya devarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi paJca palyopamAni sthiti: prajJaptA, madhyamikAyAM catvAri palyopamAni, bAhyAyAM parSadi trINi palyopamAni, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM trINi palyopamAni sthitiH prajJaptA, madhyamikAyaryA dve palyopame, bAhyAyAmekaM palyopamaM // se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccati sakkassa gaM deveMdassa devaranno tao parisAo' ityAdi sakalamapi sUtraM camaravaktavyatAyAmiva bhAvanIyam // 'kahi NaM bhaMte ! IsANagadevANaM // 39 // |vimANana paNNattA? kahi NaM bhaMte! IsANagadevA parivagraMti' ityAdi savai saudharmavadvaktavyaM navaraM 'maMdarassa pabvayassa uttareNa' *44CASSAGARMA Jain Education Inter For Private Personal Use Only hinelibrary.org ta
Page #785
--------------------------------------------------------------------------
________________ datathA 'aTThAvIsaM vimANAvAsasayasahassA bhavaMtIti makkhAyaM tathA paJcAvataMsakA:-pUrvasyAmakAvataMsako dakSiNasyAM sphaTikAvataMsakaH aparasyAM rajatAvataMsakaH uttarasyAM jAtarUpAvataMsaka: madhye IzAnAvataMsakaH, tathA zUlapANirvRSabhavAhanaH, tathA'zIte: sAmAnikasa-Y hasrANAM catasRNAmazItInAmAmarakSadevasahasrANAM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi daza devasahasrANi madhyamikAyAM dvAdaza bAhyAyAM caturdaza, tathA'bhyantarikAyAM parSadi nava devIzatAni madhyamikAyAmaSTau devIzatAni bAhyAyAM sapta devIzatAni, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAM sapta palyopamAni madhyamikAyAM SaT bAhyAyAM paJca, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM paJca palyopamAni madhyamikAyAM catvAri bAhyAyAM trINi, zeSaM sarva zakravat / / 'kahi NaM bhaMte! saNaMkumArANaM devANaM vimANA pannattA ?, kahi NaM bhaMte ! sarNakumArA devA parivasaMti ?' iti pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama ! 'sohammassa kappassa uppi sapakkha sapaDidisi bahUI joyaNAI bahUI joyaNasayAI bahuI joyaNasahassAI bahuI joyaNasayasahassAI bahUIo joyaNakoDIo bahUIo joyaNakoDAkoDio uDaM dUraM vIivaittA ettha NaM sAsaNakumAre nAma kappe pannatte' iti pAThasiddhaM, navaraM 'sapakkhaM sapaDidisi' samAnA: pakSA:-pUrvAparadakSiNottararUpAH pArthA yasmin dUramutpatane tat sapakSaM 'samAnasya dharmAdipu ceti samAnasya sabhAvaH, tathA samAnAH pratidizo-vidizo yatra tat sapratidik / pAINapaDINAyate uINadAhiNavicchiNNe' ityAdi saudharmakalpavanniravazeSaM vaktavyaM, navaraM 'bArasa vimANAvAsasayasahassA bhavaMtIti makkhAya'miti vaktavyaM, tathA paJcAnAmavataMsakAnAM madhye catvArasta evAzokAvataMsakAdayo madhye sanatkumArAvataMsakaH, agramahiSyo na vaktavyAstatra parigRhItadevInAmasambhavAt , tathA 'saNaMkumAre kappe saNaMkumAravaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe saNakumAraMsi sIhAsa-1 gaMsi se gaM tattha bArasaNhaM vimANAvAsasayaptahassANaM bAvattarIe sAmANiyasAhassINaM' tathA 'cauNhaM bAvattarANaM AyarakkhadevasA jI066 Jain Education Inter R jainelibrary.org
Page #786
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 391 // Jain Education In hassINaM tathA'bhyantarikAyAM parSadyaSTau devasahasrANi madhyamikAyAM daza bAhyAyAM dvAdaza, devIparSado na vaktavyAH, tathA'bhyantarikAya / parSadi devAnAmarddhapathyamAni sAgaropamANi paJca patyopamAni sthitiH madhyamikAyAmarddhapaJcamAni sAgaropamANi catvAri patyopamAni bAhyAyAmarddhapaJcamAni sAgaropamANi trINi palyopamAni zeSaM zakravat // "kahi NaM bhaMte! mAhiMdagadevANaM vimANA pannattA ?, kahi NaM bhaMte! mAhiMdagadevA parivasaMti ?, goyamA ! IsANassa kappassa upi sapakkhaM sapaDidisiM bahUI joyaNAI jAva uppaettA ettha NaM mAhiMde kappe paNNatte' iti pUrvavat, 'pAINapaDINAyae uINadAhiNavicchinne' ityAdi sarva zeSaM sanatkumAravanniravazeSaM vaktavyaM, navaramatrASTau vimAnAvAsazatasahasrANi, avataMsakAzcatvAra IzAnavat, tadyathA - aGkAvataMsakaH sphaTikAvataMsako rajatAvataMsako jAtarUpAvataMsako madhye mAhendrAvataMsakaH / tathA''dhipatyacintAyAm 'aTTahaM vimANAvAsasayasahassANaM sattarIe sAmANiyasAhassINaM caunheM sattarINaM AyarakkhadevasAhassINaM' iti, tathA'bhyantarikAyAM parSadi SaD devasahasrANi madhyamikAyAmaSTau devasahasrANi bAhyAyAM daza abhyantarikAyAM parSadi devAnAmarddhapazvamAni sAgaropamANi paJca palyopamAni zeSaM sarve yathA sanatkumArasya // ' kahi NaM bhaMte ! baMbhalogadevANaM vimANA pannattA ? kahi NaM bhaMte! baMbhalogadevA parivasaMti ?, goyamA ! saNakumAramAhiMdANaM kappA upi sapakkhaM sapaDidisiM bahUI joyaNAI jAva uppaittA ettha NaM baMbhaloge nAmaM kappe pannatte pAINapaDiNAyae udINadAhiNavicchinne paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie acimAlI iMgAlarAsivaNNAbhe iti pUrvavadbhAvanIyaM zeSaM yathA sanatkumArasya tathA vaktavyaM, navaramatra catvAri vimA - nAvAsazatasahasrANi, avataMsakA api catvArastathaiva tadyathA - azokAvataMsakaH saptaparNAvataMsakaH campakAvataMsakaH cUtAvataMsakaH madhye brahmalokAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAmapi 'caunhaM vimANAvAsasayasahassANaM saTThIe sAmANiyasAhassINaM cauNDa ya saTThINamAyara 3 pratipattau vaimA0 | uddezaH 1 devaloka parSatsthi tyAdi sU0 208 // 391 // jainelibrary.org
Page #787
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkhadevasAhassINa'miti, tathA'bhyantarikAyAM parSadi catvAri devasahasrANi madhyamikAyAM SaD devasahasrANi bAhyAyAmaSTau devasahasrANi, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAmarddhanavamAni sAgaropamANi paJca palyopamAni sthiti: madhyamikAyAM parSadi arddhanavamAni sAgaropamANi catvAri palyopamAni bAhyAyAmarddhanavamAni sAgaropamANi trINi ca palyopamAni, zeSaM yathA sanatkumArasya // 'kahi NaM bhaMte ! |laMtagalogadevANaM vimANA pannattA? kahi NaM bhaMte ! laMtagadevA parivasaMti ?, go0 ! baMbhaloyassa kappassa uppi sapakkhaM sapaDidisi bhuii| joyaNAI jAva uppaittA ettha NaM laMtae nAmaM kappe pannatte pAINapaDiNAyate udINadAhiNavicchiNNe paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie accimAlI' ityAdi brahmalokavat navaramatra paJcAzadvimAnAvAsasahasrANi vaktavyAni, avataMsakAzcatvAra IzAnavat, tadyathA-aGkAvataMsakaH sphaTikAvataMsakaH rajatAvataMsakaH jAtarUpAvataMsaka: madhye lantakAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAM 'paNNAsAe vimANAvAsasayasahassANaM paNNAsAe sAmANiyasAhassINaM cauNha ya paNNAsANamAyarakkhadevasAhassINaM' tathA'bhyantarikAyAM parSadi dve devasahasre madhyamikAyAM catvAri bAhyAyAM SaT , tathA'bhyantarikAyAM parpadi devAnAM dvAdaza sAgaropamANi sapta ca palyopamAni sthitiH madhyamikAyAM dvAdaza | sAgaropamANi SaT ca palyopamAni bAhyAyAM dvAdaza sAgaropamANi paJca palyopamAni // 'kahi NaM bhaMte! mahAsukkagadevANaM vimANA| paNNattA ? kahi NaM bhaMte! mahAsukkagadevA parivasanti ?, goyamA! laMtagakappassa uvari sapakkhaM sapaDidisi bahUI joyaNAI jAva uppaittA ettha NaM mahAsukanAme kappe pannatte pAINapaDiNAyate udINadAhiNavicchiNNe paDipunnacaMdasaMThANasaMThite' ityAdi sarva brahmalokavat , navaramatra catvAriMzad vimAnAvAsasahasrANi vaktavyAni, avataMsakAzcatvArastathaiva, tadyathA-azokAvataMsakaH saptaparNAvataMsaka: campakAvataMsaka: cUtAvataMsaka: madhye zukrAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAM 'cattAlIsAe vimANAvAsasahassANaM cattAlIsAe sAmANiyasAhassINaM in Educalan inte For Private & Personal use only ainelibrary.org
Page #788
--------------------------------------------------------------------------
________________ % zrIjIvA- cauNDaM cattAlIsANamAyarakkhadevasAhassINa'miti, tathA'bhyanta rikAyAM papedi ekaM devasahasraM madhyamikAyAM dve devasahasre yAhyAya pratipanI jIvAbhimAcatvAri devasahasrANi, tathA'bhyantarikAyAM parSadi arddhapoDaza sAgaropamANi paJca palyopamAni sthiti: madhyamikAyAM SoDaza sAga-1 | vaimA malayagi- ropamANi catvAri palyopamAni bAhyAyAma poDaza sAgaropamANi trINi palyopamAni zeSaM pUrvavat // 'kahi NaM bhaMte! sahassAradevANaM uddezaH1 royAvRttiH [vimANA paNNattA? kahi NaM bhaMte! sahassAradevA parivasaMti !, goyamA! mahAsukassa kappassa uppi sapakkhaM sapaDidisiM bahUI joya- I devalokaNAI jAva uppaittA ettha NaM sahassAre nAmaM kappe pannatte pAINapaDINAyae udINadAhiNavicchinne paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie' i. // 392 // parSasthi| tyAdi brahmalokavat navaramatra par3a vimAnAvAsasahasrANi vaktavyAni, avataMsakA evam-aGkAvataMsaka: sphaTikAvataMsaka: rjtaavtNskH| tyAdi |jAtarUpAvataMsakaH madhye sahasrArAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAM 'chaNhaM vimANAvAsasahassANaM tIsAe sAmANiyasAhastINaM cauNhaM tI-12 sU0 208 | sANaM AyarakkhadevasAhassINaM' tathA'bhyantarikAyAM parpadi paJca devazatAni madhyamikAyAmekaM devasahasraM bAhyAyAM dve devasahasre, tathA-12 ubhyantarikAyAM parSadi devAnAM sArdhaSTAdazasAgaropamANi sapta ca palyopamAni madhyamikAyAM parSadi aSTAdaza sAgaropamANi SaT ca palyopamAni bAhyAyAmajraSTAdazasAgaropamANi paJca palyopamAni zeSaM pUrvavat // 'kahi NaM bhaMte ! ANayapANayanAme duve kappA pa-| NNatA? kahi NaM bhaMte! ANayapANayagA devA parivasaMti ?, goyamA! sahassArakappassa uppi sapakkhaM sapaDidisiM bahUI joyaNAI jAva uppaittA ettha NaM ANayapANayanAma duve kappA pannattA pAINapaDINAyayA udINadAhiNavicchiNNA addhacaMdasaMThANasaMThiyA accimAlI |iMgAlarAsippabhA' ityAdi sanatkumAravat , navaraM 'tattha NaM ANayapANayadevANaM cattAri vimANAvAsasayA bhavaMtIti makkhAya'miti va || 392 // |ktavyaM, avataMsakAH azokAvataMsakaH saptaparNAvataMsaka: campakAvataMsaka: cUtAvataMsaka: madhye prANatAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAM 'ca 26 Jain Education Inter jainelibrary.org
Page #789
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai uNhaM vimANAvAsasayANaM vIsAe sAmANiyasAhassINaM asIe AyarakkhadevasAhassINaM' tathA'bhyantarikAyAM parSadi arddhatRtIyAni hAdevazatAni madhyamikAyAM paJca devazatAni bAhyAyAmekaM devasahasraM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAmardukonaviMzatiH sAgaropamANi | 3 paJca palyopamAni sthiti: madhyamikAyAmardukonaviMzatiH sAgaropamANi catvAri ca palyopamAni bAhyAyAma.konaviMzatiH sAgaropamANi trINi ca palyopamAni zeSaM pUrvavat // 'kahi NaM bhaMte ! AraNaanuyAnAma duve kappA paNNattA ? kahi NaM bhaMte ! AraNaaJcu yagA devA parivasaMti ?, goyamA! ANayapANayANaM kappANaM uvariM sapakkhaM sapaDidisi bahUI joyaNAI jAva uppaittA ettha NaM AraNada anuyAnAma duve kappA pannattA pAINapaDINAyayA udINadAhiNavicchiNNA addhacaMdasaMThANasaMThiyA accimAlI iMgAlarAsivaNNAbhA' ityAdi pUrvavat , navaramarddhacandrasaMsthAnasaMsthitatvaM pratyekApekSayA merodakSiNottarapravibhAgenAvasthAnAt , samuditau tu paripUrNacandrasaMsthAnau | draSTavyau, tathA trINi vimAnAvAsazatAni vaktavyAni, avataMsakA ime-azokAvataMsakaH sphaTikAvataMsaka: rajatAvataMsakaH jAtarUpAvataMsaka: madhye'cyutAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAM 'tiNhaM vimANAvAsasayAgaM dasahaM sAmANiyasAhassINaM cattAlIsAe Ayarakkhadeva|sAhassINaM' tathA cAtra vimAnAvAsasaGgrahaNigAthe-"battIsa 1 TThAvIsA 2 bArasa 3 aTTha 4 cauro sayasahassA 5 / pannA 6 cattAlIsA 7 chacca sahassA sahassAre 8 // 1 // ANayapANayakappe cattAri sayA''raNacue tinni / satta vimANasayAI causuvi eesu kappesu // 2 // " sAmAnikasaGghahaNigAthA-"caurAsII asII bAvattari sattarI ya saTThI ya / paNNA cattAlIsA tIsA vIsA dasa sahassA // 1||tthaa'bhyntrikaayaaN parSadi paJcaviMzaM devazataM madhyamikAyAmarddhatRtIyAni devazatAni bAhyAyAM paJca devazatAni, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAmekaviMzatiH sAgaropamANi sapta ca palyopamAni madhyamikAyAM parSadi ekaviMzatiH sAgaropamANi Jain Education Inte For Private Personal use only dinelibrary.org
Page #790
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-1BApaT ca palyopamAni bAhyAyAmekaviMzatiH sAgaropamANi paJca palyopamAni, zeSaM pUrvavat // kahi NaM bhaMte! heDimagevejagANaM devANaM 15 pratipattau jIvAbhi vimANA pannattA? kahi NaM bhaMte! heTThimagevejagA devA parivasaMti?, goyamA! AraNaaccuyANaM kappANaM uvariM sapakkhaM sapaDidisiM vA vaimA0 malayagi bahUI joyaNAI jAva uDUM dUraM uppaittA ettha NaM heDimagevejagANaM devANaM tao heTThimagevejavimANA paNNattA pAINapaDINAyayA udINadA- uddezaH1 rIyAvRttiH 18 hiNavicchiNNA paDipuNNacaMdasaMThANasaMThitA aJcimAlI bhAsarAsivaNNAbhA asaMkhejAo joyaNakoDAkoDIo AyAmavikkhaMbheNaM asaM- devalokadAkhejAo joyaNakoDAkoDIo parikkheveNa sambattharayaNAmayA acchA jAva paDirUvA, tattha NaM heDimagevejagANaM devANaM ekArasuttare | prsststhi||393|| gevijavimANAvAsasae pannatte, te NaM vimANA acchA jAva paDirUvA, tattha NaM heDimagevejagA devA parivasaMti' pAThasiddhaM, 'sabve tyAdi 8 samar3iyA' ityAdi sarve-niravazeSA: samA RddhiryeSAM te samaddhikAH, evaM sarve samadyutikAH sarve samabalAH sarve samayazasaH sarve sa-11 sU0 208 mAnubhAgAH sarve samasaukhyAH, anindrA na vidyate indra:-adhipatiryeSAM te anindrAH, apreSA-na vidyate preSA-preSyatvaM yeSAM te a-| prepAH, na vidyate purohitaH-zAntikarmakArI yeSAmazAnterabhAvAtte apurohitAH, kiMrUpAH punaste ? ityAha-ahamindrA nAma te devagaNA: prajJaptAH he zramaNa! he AyuSman ! // evaM madhyamapraiveyakasUtramuparitanapraiveyakasUtramapi bhAvanIyaM, navaramiyaM vimAnasakhyAsaGgrahaNi:GI"ekkAsuttaraM hiTimesu 111 sattuttaraM ca majjhimae 107 / sayamegaM uvarimae 100 paMceva aNuttaravimANA 5 // 1 // " 'kahi NaM bhaMte ! aNuttarovavAiyANaM devANaM vimANA pannattA? kahiNaM bhaMte ! aNuttarovavAiyA devA parivasaMti?, goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe | puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo ur3e caMdimasUragahagaNanakkhattatArArUvANaM bahaNi joyaNAI bahaNi joyaNasayANi jAva bahUIoM // 393 // tAjoyaNakoDAkoDIo urcha dUraM uppaittA sohammIsANasaNakumAramAhidabaMbhalogalaMtagasukkasahassAraANayapANayaAraNaacuyakappe tinni SADA 2015-16 For Private Personal Use Only jainelibrary.org Jain Education intarnak
Page #791
--------------------------------------------------------------------------
________________ ya aTThArasuttare gevejagavimANAvAsasae vIivaittA teNa paraM dUraM gayA nIrayA nimmalA vitimirA visuddhA paMcadisi paMca aNuttarA mahaimahAlayA vimANA pannattA, taMjahA-vijaye vaijayaMte jayaMte aparAjite savvaTThasiddhe' idaM pAThasiddhaM, navaraM 'tinni aTThArasuttare' iti trINi aSTAdazottarANi vimAnAvAsazatAni, tatraikAdazottaraM zatamadhastanauveyakaprasaTeSu saptottaraM zataM madhyamaveyakeSu paripUrNa zatamuparitanapraiveyakaprastaTeSu, sarvasaGkhyayA bhavanti trINi aSTAdazottarANi, 'nIrajAMsi AgantukarajovirahAt 'nirmalAni' svAbhAvikamalAbhAvAt 'vitimirANi' ratnaprabhAvitAnaprabhAvena sarvAsu dikSu vidikSu cApahatatamaskANDatvAt 'vizuddhAni' kacidapi kalaGkalezasyApyasambhavAt , 'paMcadisi' iti paJca pUrvadakSiNAparottaramadhyamarUpA diza: samAhRtAH paJcadik tasmin , tatra pUrvasyAM dizi vijayaM dakSiNasyAM vaijayantaM pazcimAyAM jayantaM uttarasyAmaparAjitaM madhye sarvArthasiddham , 'te NaM vimANA' ityAdi pUrvavat yAvat 'ahamidA | nAma te devagaNA pannattA samaNAuso! // iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM caturthapratipattau vaimAnikAdhikAre prathamo vaimAnikoddezaka: samAptaH // samprati dvitIyo vaktavyastatredaM sUtram sohammIsANesu kappesu vimANapuDhavI kiMpaiDiyA paNNattA?, goyamA! ghaNodahipaiTTiyA / sarNakumAramAhiMdesu kappesu vimANapuDhavI kiMpaiTThiyA paNNattA?, goyamA! ghaNavAyapaiDiyA paNNattA / baMbhaloe NaM bhaMte! kappe vimANapuDhavINaM pucchA, ghaNavAyapaiTThiyA paNNattA / laMtae NaM bhaMte! pucchA, goyamA! tdubhypiddiyaa| mahAsukkasahassArasuvi tdubhypitttthiyaa| ANaya jAva T rjainelibrary.org Jain Education in
Page #792
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 394 // accuesu NaM bhaMte! kappesu pucchA, ovAsaMtarapaiTThiyA / gevijavimANapuDhavINaM pucchA, goyamA! 43 pratipattau ovAsaMtarapaidviyA / aguttarovavAiyapucchA ovAsaMtarapaiTThiyA // (sU0 209) vaimA0 'sohammIsANesu NaM bhaMte' ityAdi, saudharmezAnayoH, sUtre dvivacane'pi bahuvacanaM prAkRtatvAt , uktazca-"bahuvayaNeNa duvayaNaM uddezaH1 chaTThivibhattIeN bhannai cautthI / jaha hatthA taha pAyA namo'tthu devAhidevANaM // 1 // " [bahuvacanena dvivacanaM SaSThIvibhaktyA bhaNyate ca-18| vimAnAturthI / yathA hastau tathA pAdau namo'stu devAdhidevebhyaH // 1 // ] bhadanta ! kalpayorvimAnapRthivI 'kiMpratiSThitA' kasmin pratiSThitA dhAraH -kimAnayA kimAdhAretyarthaH prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama! ghanodadhipratiSThitA prajJaptA, evaM sanatkumAramAhendreSu dhanavAtapratiSThitA, sU0 209 brahmaloke'pi dhanavAtapratiSThitA, lAntake 'tadubhayapratiSThitA' ghanodadhidhanavAtapratiSThitA, mahAzukrasahasrArayorapi tadubhayapratiSThitA, vimAnaAnataprANatAraNAcyuteSvavakAzAntarapratiSThitA-AkAzapratiSThitA, evaM aveyakavimAnapRthivI anuttaravimAnapRthivI ca, uktaJca- thvIbAhalyaM "ghaNodahipaiTThANA surabhavaNA dosu hoMti kappesu / tisu vAyapaiTThANA tadubhayapaiTThiyA tIsu // 1 // teNa paraM uvarimagA AgAsaM- sU0 210 tarapaiTThiyA savve / esa paiTThANavihI uDDUM loe vimANANaM ||2||adhunaa pRthivIbAhalyapratipAdanArthamAha sohammIsANakappesu vimANapuDhavI kevaiyaM bAhalleNaM paNNattA?, goyamA! sattAvIsaM joyaNasayAiM bAhalleNaM paNNattA, evaM pucchA, saNaMkumAramAhidesu chamcIsaM joyaNasayAI / baMbhalaMtae paMcavIsaM / mahAsukkasahassAresu cauvIsaM / ANayapANayAraNAcuesu tevIsaM sayAI / gevijavi // 394 // mANapuDhavI bAvIsaM / aNuttaravimANapuDhavI ekavIsaM joyaNasayAI bAhalleNaM // (sU0 210) Jain Education RPw.jainelibrary.org
Page #793
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intel sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu vimANA kevaiyaM uhuM uccatteNaM ?, goyamA ! paMca joyaNasayAI u uccatteNaM / saNakumAramAhiMdesu chajoyaNasayAI, baMbhalaMtaesu satta, mahAmukasahassAresu aTTha, ANayapANaesa 4 nava gevejjavibhANANaM bhaMte! kevaiyaM uhuM u0 dasa joyaNasayAI, aNuttaravimANANaM ekkArasa joyaNasayAI uhuM uccatteNaM // ( sU0 211) sohammIsANesu NaM bhaMte! kappe vimANA kiMsaMThiyA paNNattA ?, goyamA ! duvihA paNNattA, taMjahA - AvaliyApaviTThA bAhirA ya, tattha NaM je te AvaliyApavidvA te tivihA paNNattA, taMjahA vahA taMsA cauraMsA, tattha NaM je te AvaliyabAhirA te NaM NANAsaMThiyA paNNattA, evaM jAva gevijavimANA, aNuttarovavAivimANA duvihA paNNattA, taMjahA-vaDhe ya taMsA ya // ( sU0 212) sohammIsANesu NaM bhaMte ! ka pesu vimANA ke vatiyaM AyAmavikkhaMbheNaM kevatiyaM parikkhetreNaM paNNattA ?, goyamA ! duvihA paNNattA, taMjahA- saMkhejjavitthaDA ya asaMkhejjavitthaDA ya, jahA NaragA tahA jAva aNuttarovavAtiyA saMkhejja vitthaDA ya asaMkhejjavitthaDA ya, tattha NaM je se saMkhejjavitthaDe se jaMbuddIvappamANe asaMkhejavitthaDA asaMkhejAiM joyaNasayAI jAva parikkheveNaM paNNattA || sohammIsANesu NaM bhaMte ! vimANA kativaNNA pannatA?, goyamA ! paMcavaNNA paNNattA, taMjahA - kinhA nIlA lohiyA hAlihA killA, saNakumAramAhiMdesu caDavaNNA nIlA jAva sukillA, baMbhaloga laMta esuvi tivaNNA ainelibrary.org
Page #794
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62-81-9643 zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH paNNAsa sukillA, lA, mahAmuka // 395 // lohiyA jAva sukillA, mahAsukkasahassAresu duvaNNA-hAliddA ya sukillA ya, ANayapANatAraNacuesu sukillA, gevijavimANA sukillA, aNuttarovavAtiyavimANA paramasukillA vaNNaNaM paNNattA // sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu vimANA kerisayA pabhAe paNNattA?, goyamA! NicAloA NicujoyA sayaM pabhAe paNNattA jAva aNuttarovavAtiyavimANA NicAloA NicujjotA sayaM pabhAe pnnnnttaa||sodhmmiisaannesunnN bhaMte! kappesu vimANA kerisayA gaMdheNaM paNNattA?, goyamA! se jahA nAmae-kohapuDANa vA jAva gaMdheNaM paNNattA, evaM jAva etto iyarAgA ceva jAva aNuttaravimANA // sohammIsANesu vimANA kerisayA phAsaNaM paNNattA?, se jahA NAmae-AiNeti vA rUteti vA savvo phAso bhANiyavvo jAva aNuttarovavAtiyavimANA // sohammIsANesu NaM bhaMte! (kappesu) vimANA kemahAliyA paNNattA?, goyamA! ayaNaM jaMbudIve 2 savvadIvasamuddANaM so ceva gamo jAva chammAse vIivaejA jAva atthegatiyA vimANAvAsA no vIivaejA jAva aNuttarovavAtiyavimANA atthegatiyaM vimANaM vItivaejA atthegatie no vIivaejA // sohammIsANesu NaM bhaMte! vimANA kiMmayA paNNattA?, goyamA! savvarayaNAmayA paNNattA, tattha NaM bahave jIvA ya poggalA ya vakkamati viukkamati cayaMti uvacayaMti, sAsayA NaM te vimANA davaTThayAe jAva phAsapanavehiM asAsatA jAva aNuttarovavAtiyA vi 3 pratipattau vaimA0 | uddezaH1 uccatvasaM sthAne sU0211 212 AyAmAdi sU0213 Jain Education Inter For Private Personel Use Only l inelibrary.org
Page #795
--------------------------------------------------------------------------
________________ -OM+14% Ni vA ukkoseNaM saMjAla jAva sahassAre, ANatAhI vA tiNi vA ukosA maannaa|| sohammIsANesu NaM devA kaohiMto uvavajaMti?, uvavAto neyaco jahA vakaMtIe tiriyamaNuema paMceMdiema saMmucchimavajiema, uvavAo vakaMtIgameNaM jAva annuttro|| sohammIsANesu devA egasamaeNaM kevatiyA uvavajaMti ?, goyamA! jahanneNaM ekko vA do vA tiNi vA ukkoseNaM saMkhejA vA asaMkhejA vA uvavajaMti, evaM jAva sahassAre, ANatAdI gevejA aNuttarA ya eko vA do vA tiNi vA ukkoseNaM saMkhejA vA uvavajaMti // sohammIsANesu NaM bhaMte! devA samae 2 avahIramANA 2 kevatieNaM kAleNaM avahiyA siyA?, goyamA! teNaM asaMkhejA samae 2 avahIramANA 2 asaMkhejAhiM ussappiNIhiM avahIraMti no ceva NaM avahiyA siyA jAva sahassAro, ANatAdigesu causuvi, gevejesu aguttaresu ya samae samae jAva kevatikAleNaM avahiyA siyA?, goyamA! te NaM asaMkhejA samae 2 abahIramANA paliovamassa asaMkhejatibhAgametteNaM avahIraMti, no ceva NaM avahiyA siyA // sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu devANaM kemahAlayA sarIrogAhaNA paNNattA?, goyamA! duvihA sarIrA paNNattA, taMjahA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveubviyA ya, tattha NaM je se bhavadhAraNije se jahanneNaM aMgulassa asaMkhejatibhAgo ukkoseNaM satta rayaNIo, tattha NaM je se uttaraveuvie se jahANeNaM aMgulasa saMkhejatibhAgo ukkoseNaM joyaNasatasahassaM, evaM ekekA osArettANaM jAva aNuttarANaM ekA rayaNI, 562-% OM Jain Education Ho a For Private Personal Use Only Coldww.ininelibrary.org ba
Page #796
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAmi0 malayagirIyAvRttiH // 396 // Jain Education vijattarANaM ege bhavadhAraNije sarIre uttaraveubviyA natthi || ( sU0 213 ) sohammIsAsuNaM devANaM sarIragA kiMsaMghapaNI paNNattA ?, goyamA ! chaNhaM saMghayaNANaM asaMghapaNI pa NNattA?, nevaTTi neva chirA navi pahArU Neva saMghayaNamatthi, je poggalA iTThA kaMtA jAva te tesiM saMghAta pariNamati jAva aNuttarovavAtiyA || sohammIsANesu devANaM sarIragA kiMsaMThitA paNatA ?, gomA ! duvihA sarIrA - bhavadhAraNijA ya uttaraveubviyA ya, tattha NaM je te bhavadhAraNijA te samacauraMsasaMThANasaMThitA paNNattA, tattha NaM je te uttaraveucciyA te NANAsaMThANasaMThiyA paNNattA jAva accuo, aveucciyA gevijjaNuttarA, bhavadhAraNijjA samacauraMsa saMThANasaMThitA uttaravecviyA Natthi // ( sU0 214 ) sohammIsANesu devA kerisayA vaNNeNaM pannattA ?, goyamA ! kaNagattayarattAbhA vaNNeNaM paNNattA / sarNakumAramAhiMdesu NaM pamapamhagorA vaNNeNaM paNNattA / baMbhaloge NaM bhaMte! goyamA ! allamadhugavaNNAbhA vaNNeNaM paNNattA, evaM jAva gevejjA, aNuttarovavAtiyA parama sukillA vaNNeNaM pannattA // sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu devANaM sarIraMgA keriyA gaMdheNaM paNNattA ?, goyamA ! se jahA NAmae - kopuDANa vA tadeva savvaM jAva maNAmataratA caiva gaMdheNaM paNNattA jAva aNuttarovavAiyA || sohammIsANesu devANaM sarIramA kerisayA phAseNaM paNNattA ?, goyamA ! thiramauyaNiddhasukumAlacchaviphAseNaM paNNattA, evaM jAva a 3 pratipattau vaimA0 uddezaH 1 saMhanana saMsthAne sU0 214 devavarNAdi sU0 215 // 396 // w.jainelibrary.org
Page #797
--------------------------------------------------------------------------
________________ guttarovavAtiyA // sohammIsANadevANaM kerisagA puggalA ussAsattAe pariNamaMti?, goyamA! je poggalA ihA kaMtA jAva te tesiM ussAsattAe pariNamaMti jAva aNuttarovavAtiyA, evaM AhArattAevi jAva aNuttarovavAtiyA // sohammIsANadevANaM kati lessAo paNNattAo?, goyamA! egA teulessA paNNattA / saNaMkumAramAhidesu egA pamhalessA, evaM baMbhalogevi pamhA, sesesu ekkA sukkalessA, aNuttarovavAtiyANaM ekkA paramasukkalessA / sohammIsANadevA kiM sammadiTThI micchAdiTThI sammAmicchAdiTThI?, tipiNavi, jAva aMtimagevejA devA sammadiTThIvi micchAdiTThIvi sammAmicchAdiTThIvi, aNuttarovavAtiyA sammadiTThI No micchAdiTThI No smmaamicchaaditttthii|| sohammIsANA kiM NANI aNNANI?, goyamA! dovi, tiNNi NANA tiNNi aNNANA NiyamA jAva gevejA, aNuttarovavAtiyA nANI no aNNANI tiNNi NANA nniymaa| tividhe joge duvihe uvayoge savvesiM jAva aNuttarA // (sU0 215) 'sohammIsANesu Na'mityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnapRthvI 'kiyat' kiMpramANA bAhalyena prajJaptA?, gautama ! saptaviMzatiryojanazatAni bAhalyena prajJaptA, evaM zeSasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM sanatkumAramAhendrayoH SaDviMzatiryojanazatAni / vaktavyAni, brahmalokalAntakayoH paJcaviMzatiH, mahAzukrasahasrArayozcaturvizatiH, AnataprANatAraNAcyutakalpeSu trayoviMzatiH, aveyakeSu | dvAviMzatiH, anuttaravimAneSvaikaviMzatiryojanazatAni // samprati vimAnAnAmuccaistvaparimANaM pratipipAdayiSurAha-sohammIsANesu jI067 Jain Education intekel For Private Personal Use Only +hinelibrary.org
Page #798
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAmi0 malayagirIyAvRttiH // 397 // Jain Education Int NaM bhaMte!' ityAdi, iha vimAnaM mahAnagarakalpaM tasya copari vanakhaNDaprAkArAH prAsAdAdayaH, tatra pUrveNa sUtrakadambakena vimAnapRthivIbAhalyamuktaM, anena prAsAdApekSayA uccatvamucyata iti garbhaH, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnAni kiyad Urdhvamuccaistvena prajJaptAni ?, | bhagavAnAha - gautama ! pazca yojanazatAni Urddhamuccaistvena prajJaptAni mUlaprAsAdAdInAM tatra paJca yojanazatocchrayapramANatvAt evaM zeSasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM sanatkumAramAhendrayoH SaD yojanazatAni vaktavyAni brahmalokalAntakayoH sapta yojanazatAni, mahAzukrasahasrArayoraSTau yojanazatAni, AnataprANatAraNAcyuteSu kalpeSu nava yojanazatAni maiveyakeSu daza yojanazatAni, anuttareSvekAdaza yojanazatAni, sarvatrApi vimAnAni bAhalyoccatvamIlanena dvAtriMzadyojanazatAni, uparyupari bAhyamu ( lyahA nivadu) caistvasya vRddhibhAvAt, uktazca - " sattAvIsasayAI Adimakappesu puDhavivAhalaM / ekkekahANi sese duduge ya duge cakka ya // 1 // paMcasauccatteNaM Adimakappesu hoMtiya vimANA / ekkekavuddhi sese du duge ya duge caukke ya || 2 || gevejjaNuttaresu eseva kamo u hANivuDIe / ekkekaMmi vimANA donnivi miliyA u battIsaM // 3 // " [ saptaviMzatiH zatAni AdyakalpayoH pRthvIbAhalyaM / ekaikahAniH zeSeSu dvayordvayordvayozcatuSke ca // 1 // Urdhvocatvena paJca zatAni Adyakalpayorbhavanti vimAnAni / ekaikavRddhiH zeSeSu dvayordvayozca dvike catuSke ca // 2 // graiveyakAnuttarayoreSa eva kramo hAnivRddhyoH / ekaikasmin vimAnAni dvAvapi mIlayitvA dvAtriMzacchatAni // 3 // ] samprati saMsthAna nirUpaNArthamAha- 'sohammIsANesu NaM bhaMte!' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnAni kiMsaMsthitAni prajJaptAni ?, bhagavAnAha - gautama ! dvividhAni prajJaptAni tadyathA-AvalikApraviSTAni AvalikAbAhyAni ca tatrAvalikApraviSTAni nAma yAni pUrvAdiSu catasRSu dikSu zreNyA vyavasthitAni yAni punarAvalikApraviSTAnAM prAGgaNapradeze kusumaprakara iva yatastato viprakIrNAni tAnyAvalikAbAhyAni, 3 pratipattau vaimA0 uddezaH 1 saMhanana saMsthAne sU0 214 | devavarNAdi sU0 215 // 397 // jainelibrary.org
Page #799
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAni puSpAvakIrNAnItyucyante, puSpANIva itastato'vakIrNAni-viprakIrNAni puSpAvakIrNAni iti vyutpattiH, tAni ca madhyavarttino vimAnendrasya dakSiNato'parata uttaratazca vidyante na tu pUrvasyAM dizi, uktazca-"pupphAvakiNNagA puNa dAhiNato pacchimeNa uttrto| pubveNa vimANedassa natthi pupphAvakiNNA u // 1 // " 'tattha NamityAdi, tatrAvalikApraviSTA''valikAbAhyeSu madhye yAni tAni Ava|likApraviSTAni tAni trividhAni prajJaptAni, tadyathA-vRttAni vyasrANi caturasrANi, ihAvalikApraviSTAni pratiprastaTaM vimAnendrakasya pUrvadakSiNAparottararUpAsu catasRSu dikSu zreNyA vyavasthitAni, vimAnendrakazca sarvo'pi vRttaH, tata: pArzvavRttIni catasRSvapi dikSu jya srANi, teSAM pRSThatazcatasRSvapi dikSu caturasrANi, teSAM pRSThato vRttAni, tato'pi bhUyo'pi vyasrANi tato'pi caturasrANItyevamAvali3 kAparyantaH, tatra trividhAnyevAvalikApraviSTAni // 'tattha NamityAdi, tatra yAni AvalikAbAhyAni tAni nAnAsaMsthAnasaMsthitAni prajJaptAni, tathAhi-kAnicinnandyAvartAkArANi kAnicitsvastikAkArANi kAnicit khaDgAkArANItyAdi, uktaJca-"AvaliyAsu vimANA vaTTA taMsA taheva cauraMsA / pupphAvakiNNagA puNa aNegaviharUvasaMThANA // 1 // " evaM tAvadvAcyaM yAvad praiveyakavimAnAni, 13 tAnyeva yAvadAvalikApraviSTAnAmAvalikAbAhyAnAM ca bhAvAt , parata AvalikApraviSTAnyeva, tathA cAha-'aNuttaravimANA NaM bhaMte! vimANA kiMsaMThiyA pannattA?' ityAdi praznasUtraM, bhagavAnAha-gautama ! dvividhAni prajJaptAni, tadyathA-'baTTe ya taMsA ya, madhyavarttisarvArthasiddhAkhyaM vimAnaM vRttaM, zeSANi vijayAdIni catvAryapi vyasrANi, uktaJca-'ega vaDheM taMsA cauro ya annuttrvimaannaa|"||adhunaa''yaamvisskmbhaadiprimaannprtipaadnaarthmaah-'sohmmiisaannesunnN bhaMte !' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta! kalpayorvimAnAni kiyad AyAmavikambhena kiyatparikSepeNa prajJaptAni?, bhagavAnAha-gautama! dvividhAni vimAnAni prajJaptAni, tadyathA-saGkhyeyavistRtAnyasaGkhyeyavistRtAni ca, in Education For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #800
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMhanana 40CA zrIjIvA- tatra yAni tAni saGgyeyavistRtAni saGkhyeyAni yojanasahasrANyAyAmaviSkambhena asaGkhyeyAni yojanasahasrANi parikSepeNa, tatra yAni tA-19 pratipattau jIvAbhinanyasoyavistRtAni asaGkhyeyAni yojanasahasrANyAyAmaviSkambhena asaGkhyeyAni yojanasahasrANi parikSepeNa, evaM tAvadvAcyaM yAvad aveya-vaimA. malayagi-15 kavimAnAni, tAni yAvat sayeyavistRtAnAmasaGkhyeyavistRtAnAM ca bAhalyena bhAvAt na tu parataH, tathA cAha-'aNuttaravimANe NaM bhaMte! uddezaH1 rIyAvRttiH kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNa'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-dvividhAni prajJaptAni, tadyathA-sahayeyavistRtAni asahaye yavistRtAni ca, sarvArthasiddhaM saGkhyeyavistRtaM zeSANyasaGkhyeyavistRtAnIti bhAvaH, tatra yattatsaGkhyeyavistRtaM tad ekaM yojanazatasahasramAyAmaviSkambhena trINi saMsthAne // 398 // yojanazatasahasrANi SoDaza sahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike yojanAnAM krozatrikamaSTAviMzaM dhanuHzataM trayodazAGgulAni ekamardAGgala. sU0214 miti parikSepeNa, tatra yAni tAnyasaGkhayeyavistRtAni tAnyasaGkhyeyAni yojanasahasrANyAyAmaviSkaMbhena asaMkhyeyAni yojanasahasrANi devavarNAdi parikSepeNa prajJaptAni // samprati varNapratipAdanArthamAha-'sohammIsANesu NaM bhaMte!' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimA- sU0215 |nAni kativarNAni prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! paJcavarNAni, tadyathA-kRSNAni nIlAni lohitAni hAridrANi zuklAni, evaM zeSasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM sanatkumAramAhendrayozcaturvarNAni kRSNavarNAbhAvAt , brahmalokalAntakayostrivarNAni kRSNanIlavarNAbhAvAt , mahAzukrasahasrArayordvivarNAni kRSNanIlahAridravarNAbhAvAt , AnataprANatAraNAcyutakalpeSu ekavarNAni, zuklavarNasyaikasya bhAvAt , aveyakavimAnAni anuttaravimAnAni ca paramazuklAni, uktaJca-"sohammi paMcavaNNA ekagahINA u jA sahassAre / do do tullA kappA teNa paraM puMDarIyAI // 1 // " samprati prabhApratipAdanArthamAha-'sohammIsANesu Na'mityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayo | |398 // vimAnAni kIdRzAni prabhayA prajJaptAni ?, kIdRzI teSAM prabhA prajJapteti bhAvaH, bhagavAnAha-gautama! prabhayA prajJaptAni 'nityAlokAni' RORSCAC-% For Private Personel Use Only W ww.jainelibrary.org
Page #801
--------------------------------------------------------------------------
________________ A+RACKAGANAGAR nityamAloko-darzanaM dRzyamAnatA yeSAM tAni nityAlokAni na tu jAtucidapi tamasA''zrIyanta iti bhAvaH, kathaM nityAlokAni ? iti hetudvAreNa vizeSaNamAha-nityoyotAni, 'nimittakAraNahetuSu sarvAsAM vibhaktInAM prAyo darzana miti hetoH prathamA, tato'yamartha:yasmAnnityaM-satatamapratighamuddyoto-dIpyamAnatA yeSAM tAni(tathA)tato nityAlokAni, satatamuddyotamAnatA ca parasApekSA'pi saMbhAvyeta yathA meroH sphaTikakANDasya sUryarazmisamparkataH, tata Aha-svayaMprabhANi svayaM sUryAdiprabhAvat dedIpyamAnatA yeSAM tAni tathA, evaM nirantara tAvadvaktavyaM yAvadanuttaravimAnAni // samprati gandhapratipAdanArthamAha-'sohammIsANesu NaM bhaMte!' ityAdi, saudharmazAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnAni kIrazAni gandhena prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! 'se jahAnAmae koTTapuDANa vA caMpakapuDANa vA damaNagapuDANa vA kuMkumapuDANa vA caMdaNapuDANa vA usIrapuDANa vA maruyApuDANa vA jAIpuDANa vA jUhiyApuDANa vA malliyApuDANa vA hANamajiyApuDANa vA keyaipuDANa vA pADalipuDANa vA nomAliyApuDANa vA vAsapuDANa vA kappUrapuDANa vA aNuvAyaMsi ubhijamANANa vA4 kuTTijjamANANa vA ruvijamANANa vA ukkIrijamANANa vA vikkharijamANANa vA paribhujamANANa vA paribhAijjamANANa vA bhaMDAo vA bhaMDaM sAharijamANANa vA orAlA maNuNNA maNaharA ghANamaNanivvuikarA savvato samaMtA gaMdhA abhinissaraMti, bhave eyArUve siyA?, no iNaTe samaDhe, te NaM vimANA etto idrutarA ceva kaMtatarA ceva maNunnatarA ceva maNAmatarA ceva gaMdheNaM paNNattA' asya vyAkhyA pUrvavat , evaM nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaravimAnAni // samprati sparzapratipAdanArthamAha-'sohammIsANesu NamityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnAni kIdRzAni sparzena prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! 'se jahAnAmae aiNei vA rUtei vA | bUrei vA navaNIei vA haMsagambhatUlIi vA sirIsakusumanicae vA pavAlakusumapattarAsIi vA, bhave eyArUve?, no iNadve samaDhe, te NaM Jain Education in For Private Personal use only | Jainelibrary.org
Page #802
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAmi0 malayagi yAvRttiH // 399 // Jain Education InterC vimANA ito itarA ceva kaMtatarA ceva maNunnatarA ceva maNAmatarA ceva phAseNaM paNNattA' iti pUrvavat evaM nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaravimAnAni // samprati mahattvapratipAdanArthamAha - 'sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalprayorvimAnAni 'kiMmahAnti' kiMpramANamahattvAni prajJaptAni ?, bhagavAnAha - gautama! 'ayaNNaM jaMbuddIve dIve' ityAdi jambUdvIpavAkyaM paripUrNamevaM draSTavyaM 'savvaddIvasamuddANaM savvabhaMtarAe savvakhuDAe baTTe tellApUpasaMThANasaMThite vaTTe pukkharakaNNiyAsaMThANasaMThie vaTTe paDipuNNacaMdrasaMThANasaMThie evaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM tinni ya joyaNasaya sahassA solasa sahassA do ya, sayA sa | ttAvIsA tinni ya kose aTThAvIsaM dhaNusayaM terasa ya aMgulAI arddhagulaM kiMcivisesAhie parikkheveNaM pannatte' idaM ca pUrvavad bhAvanIyaM, | devo nAma maharddhiko yAvanmahAbhAgaH yAvatkaraNAt mahAdyutika ityAdiparigrahaH, 'jAva iNAmeva' 'iNAmeve 'ti yAvadidAnImeva, anena cappuTikAtrayAnukaraNapurassaramatyantaM kAlastokatvaM itikRtvA kevalakalpaM paripUrNa jambUdvIpaM dvIpaM tribhirapsaronipAtaiH - tisRbhi - cappuTikAbhirityarthaH trisaptakRtvaH - ekaviMzativArAn 'anuparivartya' prAdakSiNyena paribhramya 'havvaM' zIghramAgacchet 'se NaM deve' ityAdi, sa devastayA sakaladevajanaprasiddhayA pUrvadRSTAntabhAvitayA 'utkRSTayA' atizAyinyA 'turiyAe cavalAe caMDAe sigdhAe uyAe javaNAe cheyAe' amISAM padAnAM vyAkhyAnaM pUrvavat, 'divyayA' devagatyA vyativrajan yAvadekAhaM vA dryahaM vA utkarSataH pa NmAsAn vyativrajan tatrAstyekakaM vimAnaM yad vyativrajet astyekakaM vimAnaM yanna vyatitrajet, 'evaMmahAliyA NaM' etAvaMti mahAnti gautama ! vimAnAni prajJaptAni evaM nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaravimAnAni // 'sohammIsANesu NamityAdi, saudharmezAnayorbhadrunta ! kalpayorvimAnAni kiMsayAni prajJanAni ?, bhagavAnAha - gautama! sarvAsanA ratnamayAni acchAni yAvatpratirUpANi / 'tattha Na' 3 pratipattau vaimA0 uddezaH 1 saMhanana saMsthAne sU0 214 devavarNAdi sU0 215 // 399 // ainelibrary.org
Page #803
--------------------------------------------------------------------------
________________ mityAdi, satra-teSu vimAneSu bahavo jIvA:-pRthvIkAyarUpAH pudgalAca 'apanAmanti' gacchanti 'vyutkAmanti' utpadyante, tathA 'cIyante' cayamupagacchanti 'upacIyante' upacayamupagacchanti, etat pudgalApekSaM vizeSaNaM, pudgalAnAmeva cayopacayadharmakatvAt , zAzvatAni bhadanta ! 'vimAnAni dravyArthatayA prajJaptAni?, varNaparyAyai rasaparyAyairgandhaparyAyaiH sparzaparyAyairazAzvatAni prajJaptAni, evaM nirantaraM tAbadvaktavyaM yAvadanuttaravimAnAni // 'sohammIsANesu NaM bhaMte!' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAH kuto yoneruddhRtyotpadyante ? kiM nairayikebhyaH ? ityAdi yathA 'vyutkrAntI' vyutkrAntyAkhye SaSThe pade prajJApanAyAM tathA vaktavyaM yAvadanucaropapAtikA devAH, iha tu granthagauravazyAma likhyate bhUyAna hi sa pranthaH / samprati kiyanta ekasmin samaye utpadyante? iti nirUpaNArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevA ekasmin samaye, sUtre tRtIyA saptamyarthe prAkRtatvAt , kiyanta utpadyante ?, bhagavAnAha, |-gautama! jaghanyena eko dvau vA trayo vA, utkarSata: saGkhyeyA vA'saGkhyeyA vA tirazcAmapi garbhajapaJcendriyANAM tatrotpAdAt, evaM tAvadvaktavyaM yAvatsahasrArakalpaH, 'ANayadevA NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenaiko dvau trayo vA utkarSataH saGkhyeyAH, manuSyANAmeva tatrotpAdAt , teSAM koTIkoTIpramANatvAt , evaM nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaropapAtikA devAH // samprati kAlato'pahArataH parimANamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmazAnayorbhadanta ! kalpayodevAH samaye samaye ekaikadevApahAreNApahiyamANA apahiyamANA: kiyatA kAlenApaDiyante ?, bhagavAnAha-gautama! asaGkhyeyAste devAH samaye samaye ekaikadevApahAreNApahiyamANA: 2 asaGkhyeyAbhirutsarpiNyavasarpiNIbhirapahiyante, etAvatA kimuktaM bhavati ?-asaGkhyeyAsUtsarpiNyavasarpiNISu yAvantaH samayAstAvatpramANA: saudharmezAnadevA iti, evamuttaratrApi bhAvanA bhAvanIyA, etacca kalpanAmAtraM parimANAvadhAraNArthamuktaM na punaste kadAca-| -AAAAAGARIKAARAKALAM Jain Education Inte For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #804
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 400 // Jain Education Inte nApi kenApyapahRtAH syuH, tathA cAha - 'no ceva NaM avahiyA siyA' evaM nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvatsahasrArakalpadevAH, 'ANayapANayaAraNaaccuesu' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! AnataprANatAraNAcyuteSu kalpeSu devA asaleyAH, te ca | samaye samaye ekaikApahAreNApahiyamANAH patyopamasya - kSetrapalyopamasya sUkSmasyA saGkhyeyabhAgamAtreNa kAlenApahiyante, kimuktaM bhavati ? sUkSmakSetrapalyopamAsa yeyabhAge yAvantaH samayAstAvatpramANAste bhavantIti, evaM maiveyakadevA anuttaropapAtino'pi vAcyAH // sa prati zarIrAvagAhanAmAnapratipAdanArthamAha - 'sohammIsANesu NaM bhaMte!' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM 'kiMmahAlayA' iti kiM mahatI zarIrAvagAhanA prajJaptA ?, bhagavAnAha - gautama! dvividhA prajJaptA, tadyathA-bhavadhAraNIyA uttaravaikriyA ca tatra yA sA bhavadhAraNIyA sA jaghanyato'GgulAsaGkhyeyamAgamAtrA utkarSataH sapta ratnayaH, tatra yA sA uttaravaikriyA sA jaghanyato'Ggulasya sa - yeyaM bhAgaM yAvat na tvasaGkhyeyaM tathAvidhaprayatnAbhAvAt, utkarSata ekaM yojanazatasahasraM, evaM tAvadvAcyaM yAvadacyutakalpo, navaraM sa natkumAramAhendrayorutkarSato bhavadhAraNIyA SaD ratnayaH, brahmalokalAntakeSu paJca mahAzukrasahasrArayozcatvAraH, AnataprANatAraNAcyuteSu trayaH, 'gevejjagadevA NaM bhaMte!" ityAdi, maiveyakadevAnAM bhadanta ! kiMmahatI zarIrAvagAhanA prajJaptA ?, bhagavAnAha - gautama ! maiveyakade - vAnAmekaM bhavadhAraNIyaM zarIraM prajJaptaM na tUttaravaikriyaM zaktau satyAmapi prayojanAbhAvAttadakaraNAt, tadapi ca bhavadhAraNIyaM jaghanyato'GgulAsaGkhyeyabhAgamAtramutkarSato dvau ratnI, evamanuttaropapAtasUtramapi vaktatryaM, navaramutkarSata ekA ratniriti vAcyam // samprati saMhana| namadhikRtyAha - 'sohammI' tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM zarIrANi 'kiMsaMhananAni' kiM saMhananaM yeSAM tAni tathA 4 // 400 // prajJaptAni ?, bhagavAnAha - gautama ! SaNNAM saMhananAnAmanyatamenApi saMhananenAsaMhananAnIti, saMhananasyAsthiracanAtmakatvAt teSAM cAsthyA 3 pratipattau vaimA0 uddezaH 1 saMhanana saMsthAne sU0 214 devavarNAdi sU0 215 jainelibrary.org
Page #805
--------------------------------------------------------------------------
________________ dInAmasambhavAt , tathA cAha-'nevI' ityAdi, naivAsthi teSAM zarIreSu nApi zirA-grIvAdhamanirnApi snAyUMSi-zeSa zirAjAlaM, | kintu ye pudgalA iSTAH kAntAH priyA manojJA manaApatarA eteSAM vyAkhyAnaM prAgvat te teSAM saGghAtatayA pariNamanti tataH saMhananAbhAvaH, evaM tAvadvAcyaM yAvadanuttaropapAtikAnAM devAnAM // samprati saMsthAnapratipAdanArthamAha-'sohammIsANesu' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! teSAM zarIrakANi dvividhAni prajJaptAni, tadyathA-bhavadhAraNIyAni uttaravaikriyANi ca, tatra yad bhavadhAraNIyaM tatsamacaturasrasaMsthAnasaMsthitaM prajJaptaM, devAnAM bhavapratyayata: prAyaH zubhanAmakarmodayabhAvAt , tatra yaduttaravaikriyaM tat nAnAsaMsthAnasaM| sthitaM prajJaptaM, tasvecchayA nivartyamAnatvAt , evaM tAvadvaktavyaM yAvadacyutaH kalpaH, 'gevijagadevANa'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! aveyakadevAnAmekaM bhavadhAraNIyaM zarIraM tacca samacaturasrasaMsthAnasaMsthitaM prajJaptaM, evamanuttaropapAtisUtramapi / adhunA varNapratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM zarIrakANi kIdRzAni varNena prajJaptAni ?, bhagavAnAhagautama! kanakatvagayuktAni kanakatvagiva raktA AmA-chAyA yeSAM tAni tathA varNena prajJaptAni, uttaptakanakavarNAnIti bhAvaH, evaM zeSa sUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM sanatkumAramAhendrayobrahmaloke'pi ca padmapakSmagaurANi, padmakesaratulyAvadAtavarNAnIti bhAvaH, tataH paraM dalAntakAdiSu yathottaraM zuklazuklatarazuklatamAni, anuttaropapAtinAM paramazuklAni, uktaJca-'kaNagattayarattAmA suravasabhA dosu hoti | kappesu / tisu hoMti pamhagorA teNa paraM sukilA devA // 1 // " samprati gandhapratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! 'se jahAnAmae-koTapuDANa vA' ityAdi vimAnavadbhAvanIyaM, evaM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaropapAtinAm / samprati sparzapratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM zarIrakANi kIdRzAni sparzena prajJaptAni ?, -CCCCCCCCCADCACANCY 9C-%C3%ACHECACANCHCRACT Jan Education in For Private Personal use only Minininelibrary.org
Page #806
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIjIvA- jIvAbhi. malyagirIyAvRttiH // 401 // bhagavAnAha-gautama! 'thiramauyaNisukumAlA phAseNaM paNNattA' iti sthirANi natu manuSyANAmiva vizarArubhAvaM vibhrANAni 3 pratipattau mRdUni-akaThinAni snigdhAni-snigdhacchAyAni natu rUkSANi sukumArANi natu karkazAni tato vizeSaNasamAsaH, sparzena prajJaptAni, vaimA0 evaM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaropapAtinAM devAnAM zarIrakANi // sAmpratamucchAsapratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayo- 8 uddezaH1 bhadanta ! kalpayordevAnAM kIdRzAH pudgalA ucchAsatayA pariNamanti?, bhagavAnAha-gautama! ye pudgalA iSTAH kAntAH priyA manojJA hai saMhananamanApA eteSAM vyAkhyAnaM prAgvat te teSAmucchAsatayA pariNamanti, evaM tAvadvAcyaM yAvadanuttaropapAtikA devAH / evamAhArasUtrA- kA saMsthAne Nyapi // samprati lezyApratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM kati lezyAH prajJaptAH ?, bhagavA sU0214 nAha-gautama! ekA tejolezyA, idaM prAcuryamaGgIkRtya procyate, yAvatA punaH kathaJcittathAvidhadravyasamparkato'nyA'pi lezyA yathAsa devavarNAdi |mbhavaM pratipattavyA, sanatkumAramAhendraviSayaM praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! ekA padmalezyA prajJaptA, evaM brahmaloke'pi, lAntake sU0 215 praznasUtraM sugama, nirvacanaM-gautama! ekA zuklalezyA prajJaptA, evaM yAvadanuttaropapAtikA devAH, uktazca-"kiNhAnIlAkAuteUlesA |ya bhavaNavaMtariyA / joisasohammIsANa teulesA muNeyabvA // 1 // kappe saNaMkumAre mAhide ceva baMbhaloe ya / eesu pamhalesA teNa paraM sukalesA u // 2 // " samprati darzanaM cicintayipurAha-'sohammI'tyAdi, saudharmazAnayorbhadanta! kalpayordevA Namiti vAkyAlakAre kiM samyagdRSTayo mithyAdRSTayaH samyagmidhyAdRSTayaH?, bhagavAnAha-gautama! samyagdRSTayo'pi mithyAdRSTayo'pi samyagmidhyAdRSTayo'pi, evaM yAvad preveyakadevAH, anuttaropapAtinaH samyagdRSTaya eva vaktavyAH na mithyAdRSTayo nApi samyagmidhyAdRSTayaH teSA tathA HT // 401 // svabhAbakhAt // samprati jJAnAjJAnacintAM cikIrSurAha-sohammI'tyAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jJAnino'pyajJAnino Jain Education dational W ww.jainelibrary.org
Page #807
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte 'pi tatra ye jJAninaste niyamAtrijJAninastadyathA - AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninaH, ye ajJAninaste niyamAt vyajJAninastadyathA - matyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgajJAninazca, evaM tAvadvAcyaM yAvad graiveyakAH, anuttaropapAtino jJAnina eva vaktavyAH, yogasUtrANi pAThasiddhAni || sampratyavadhikSetraparimANapratipAdanArthamAha sohammIsANadevA ohiNA kevatiyaM khettaM jANaMti pAsaMti ?, goyamA ! jahaNaNeNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM ukkoseNaM avahI jAva rayaNappabhA puDhavI uhuM jAva sAI vimANAI tiriyaM jAva asaMkhejjA dIvasamuddA [evaM - sakIsANA paDhamaM docaM ca saNakumAramAhiMdA / tacaM ca baMbhalaMtaga sukkasahassAraga cautthI // 1 // ANayapANayakappe devA pAsaMti paMcamiM puDhavIM / taM caiva AraNaya ohInANeNa pAsaMti // 2 // chaTThIM heTTimamajjhimagevejjA sattamiM ca uvarillA / saMbhi loganAliM pAsaMti aNuttarA devA // 3 // ] ( khU0 216 ) 'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAH kiyatkSetramavadhinA jAnanti jJAnena pazyanti darzanena ?, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAGgulasyAsatyeyabhAgaM, atra para Aha- nanvaGgulAsaGkhyeyabhAgamAtrakSetraparimito'vadhiH sarvajaghanyo bhavati, sarvajaghanyazcAvadhi - stiryagmanuSyeSveva na zeSepu, yata Aha bhASyakAraH svakRtabhASyaTIkAyAm -- "utkRSTo manuSyeSveva nAnyeSu manuSyatiryagyonidhveva jaghanyo nAnyeSu, zeSANAM madhyama eveti tatkathamiha sarvajaghanya uktaH ?, ucyate, saudharmAdidevAnAM pArabhAviko'pyupapAtakAle'vadhiH saMbhavati sa eva kadAcitsarvajaghanyo'pi upapAtAnantaraM tu tadbhavajaH tato na kazciddoSa:, Aha ca jinabhadragaNikSamAzramaNa: " vemA w.jainelibrary.org
Page #808
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH | uddezaH2 R // 402 // |NiyANamaMgulabhAgamasaMkhaM jahannao hoi (ohii)| uvavAe parabhavio tabbhavajo hoi to pacchA // 1 // " 'ukkoseNaM evaM yathA-15 pratipattI 'vadhipade prajJApanAyAM tathA vaktavyaM, taJcaivam-'ukkoseNaM ahe jAva imIse rayaNappabhAe puDhavIe heDille caramaMte' adhastanAccaramaparyantAdvai mA0 yAvadityarthaH 'tiriyaM jAva asaMkheje dIvasamudde, uDu jAva sagAI vimANAI svakIyAni vimAnAni svakIyavimAnastUpadhvajAdikaM yAva-18 dityarthaH 'jANaMti pAsaMti, evaM saNaMkumAramAhiMdAvi, navaraM ahe jAva doccAe sakkarappabhAe puDhavIe heDille carimaMte, evaM baMbhalogalaM- vaimAnikAtagadevAvi, navaraM ahe jAva taccAe puDhavIe, mahAsukkasahassAragadevA cautthIe paMkappabhAe puDhavIe heDille carimaMte, ANayapANayaA-IInAmavadhiH raNacuyadevA ahe jAva paMcamIe puDhavIe dhUmappabhAe heDille carimaMte, hechimamajjhimagevejjagadevA chaTThIe tamappabhAe puDhavIe heTThille ca-18 sU0 216 | rimaMte, uvarimagevejagA devA ahe jAva sattamAe puDhavIe heDhille carimaMte, aNuttarovavAiyadevA NaM bhaMte ! kevaiyaM khettaM ohiNA jA-16 | samudghA gaMti pAsaMti ?, goyamA! saMbhinnaM loganAli' paripUrNa caturdazarajvAlikA lokanADImityarthaH 'ohiNA jANaMti pAsaMti' iti, uktaJca tAdi |-"sakIsANA paDhamaM doccaM ca saNaMkumAramAhiMdA / taccaM ca baMbhalaMtaga sukkasahassAraga cautthi // 1 // ANayapANayakappe devA pAsaMti || sU0217 paMcami puDhaviM / taM ceva AraNazuya ohInANeNa pAsaMti // 2 // chahi~ hiTimamajjhimagevijA sattami ca uvarillA / saMbhinnaloganAli| pAsaMti aNuttarA devA // 3 // samprati samudghAtapratipAdanArthamAha sohammIsANesu NaM bhaMte! devANaM kati samugdhAtA paNNattA?, goyamA! paMca samugdhAtA paNNattA, taMjahA-vedaNAsamugghAte kasAya0 mAraNaMtiya0 veubviya. tejasasamugghAte evaM jAva acue| ||402 // gevejANaM AdillA tiNi samugdhAtA paNNattA // sohammIsANadevA kerisayaM khudhapivAsaM paca ANAUKOOL ACCOACCESS Jan Education For Private 3 Personal Use Only ow.jainelibrary.org
Page #809
--------------------------------------------------------------------------
________________ gubbhavamANA viharaMti?, goyamA! tthi khudhApivAsaM pacaNubbhavamAgA viharati jAva aNuttarovavAtiyA // sohammIsANesu NaM aMte! kappesu devA egattaM pratU viuvittae puhattaM pabhU viubvittae?, haMtA pabhU, egattaM viuvvemANA egidiyarUvaM vA jAva paMciMdiyarUvaM vA puhattaM viubvemANA egidiyarUvANi vA jAva paMciMdiyarUvANi vA, tAI saMkhejAiMpi asaMkhejAiMpi sarisAI piasarisAiMpi saMbaddhAiMpi asaMbaddhAiMpi rUvAiM viuvvaMti viuvittA appaNA jahicchiyAI kajAI kareMti jAva accuo, gevejaNuttarovavAtiyA devA kiM egattaM pabhU viuvittae puhattaM pabhU viuvittae?, goyamA! egattaMpi puhattaMpi, no ceva NaM saMpattIe viuvisu vA viuvvaMti vA viuvissaMti vA // sohammIsANadevA kerisayaM sAyAsokkhaM pacaNubhavamANA viharaMti?, goyamA! maNuNNA saddA jAva maNuNNA phAsA jAva gevijA, aNuttaroSavAiyA aNuttarA sadA jAva phaasaa|| sohammIsANesu devANaM kerisagA iDDI paNNattA?, goyamA! mahiDDIyA mahajuiyA jAvamahANubhAgA iDDIe paM0 jAva accuo, gevejaNuttarA ya sabve mahiDDIyA jAva savve mahANubhAgA ajiMdA jAva ahamiMdA NAmaM te devagaNA paNNattA samaNAuso! / / (sU0 217) 'sohammI'tyAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! paJca samuddhAtA: prajJaptAstadyathA-vedanAsamudghAtaH kaSAyasamudghAto maraNasamudghAto vaikriyasamudghAtastaijasasamudghAtaH, eteSAM kharUpaM prAgeva dvividhapratipattAvabhihitaM, uttarau dvau samudghAtau na bhavataH, A jI0 68 Jain Education in Somjainelibrary.org
Page #810
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAMbhi0 // 403 // hArakalabdhikevalitvAbhAvAt evaM tAvadvAcyaM yAvadacyutaH kalpaH, 'gevejjagadevANaMbhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! paJca samudghAtAH prajJaptAstadyathA-vedanAsamudghAta ityAdi, ete ca pazcApi teSAM zaktitaH pratipattavyAH, karttavyatayA tu tatra malayagi5 traya eva, tathA cAha -- 'no ceva Na' mityAdi, naiva kadAcanApi vaikriyataijasasamudghAtAbhyAM samavahatAH samavahanyante samavahaniSyante rIyAvRttiH * prayojanAbhAvataH prakRtyupazAntatayA ca vaikriyasamuddhAtArambhAsambhavAt evamanuttaropapAtikAnAmapi vaktavyam || 'sohammI' tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAH kIdRzaM ca pipAsA ca kSutpipAsaM pratyanubhavanto 'viharanti' Asate ?, gautama ! nAstyetad yatte kSutpipAsaM pratyanubhavanto viharantIti, evaM yAvadanuttaropapAtikAH // 'sohammIsANesu NamityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAH 'ekatvam' ekarUpaM vikurvituM prabhavaH pRthaktvaM ? - bahUnItyarthaH, bhagavAnAha - gautama! ekatvamapi prabhavo vikurvituM pRthaktvamapi prabhavo vikurvituM, ekatvaM vikurvanta ekendriyarUpaM vA dvIndriyarUpaM vA trIndriyarUpaM vA caturindriyarUpaM vA paJcendriyarUpaM vA vikurvituM pRthaktvaM vikurvanta ekendriyarUpANi yAvatpaJcendriyarUpANi vA, tAnyapi saGkhyeyAni vikurvanti asaleyAnivA, tAnyapi 'sadRzAni ' sajAtIyAni vA 'asadRzAni' vijAtIyAni 'saMbaddhAni' Atmani samavetAni 'asaMbaddhAni' AtmapradezebhyaH pRthagbhUtAni prAsAdudghaTapaTAdIni yathA caturdazapUrvadharA ghaTAd ghaTasahasraM paTApaTa sahasraM kurvanti, vikurvitvA pazcAd yAdRcchikAni kAryANi kurvanti, evaM tAvadyAvadacyuta kalpadevAH, 'gevejjagadevANaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM pratItaM, bhagavAnAha - gautama ! ekatvamapi prabhavo vikurvituM pRthaktvamapi, 'no cetra Na'mityAdi, naiva punaH 'sampattyA ' sAkSAdvaikriyarUpasampAdanena vikurvitavanto vikurvanti vikurviSyanti evamanuttaropapAtikA api vaktavyAH // 'sohammItyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAH kIdRzaM 'sAtasaukhyaM' sAtaM - AhrAdarUpaM saukhyaM sAtasaukhyaM pratyanubhavanto viharanti ?, Jain Education 3 pratipattau vaimAnikAnAM samudra ghAtAdi uddezaH 2 sU0 217 // 103 //
Page #811
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnAha-gautama! manojJAH zabdA manojJAni rUpANi manojJA gandhA manojJA rasA: manojJAH sparzAH evarUpaM sAtasaukhyaM prtynu-hai| bhavanto viharanti, evaM tAvadvAcyaM yAvadvaiveyakadevAH, 'aNuttarovavAiyANa mityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! anuttarAH zabdA yAvadanuttarAH sparzAH ityevaMrUpaM sAtasaukhyaM pratyanubhavanto viharanti / / sAmpratamRddhipratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmazAnayorbhadanta ! kalpayordevAH kIdRzA RddhyA prajJaptA:?, bhagavAnAha-gautama ! maharddhikA yAvanmahAnubhAgAH, amISAM padAnAM vyAkhyAna pUrvavat, evaM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaropapAtikA devAH // samprati vibhUSApratipAdanArthamAha sohammIsANA devA kerisayA vibhUsAe paNNattA?, goyamA! duvihA paNNattA, taMjahA-veubviyasarIrA ya aveubviyasarIrA ya, tattha NaM je te veuvviyasarIrA te hAravirAiyavacchA jAva dasa disAo ujjovemANA pabhAsemANA jAva paDirUvA, tattha NaM je te aveubbiyasarIrA te NaM AbharaNavasaNarahitA pagatitthA vibhUsAe paNNattA // sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu devIo kerisiyAo vibhUsAe paNNattAo?, goyamA! duvidhAo paNNattAo, taMjahA-veubviyasarIrAo ya aveubviyasarIrAo ya, tattha NaM jAo veubviyasarIrAo tAo suvaNNasahAlAo suvaNNasaddAlAI vatthAI pavara parihitAo caMdANaNAo caMdavilAsiNIo caMdaddhasamaNiDAlAo siMgArAgAracAruvesAo saMgaya jAva pAsAtIyAo jAva paDirUvA, tattha NaM jAo aveubviyasarIrAo tAo NaM AbharaNavasaNarahiyAo pagatitthAo vibhUsAe paNNattAo, ned For Private Personal Use Only Uplainelibrary.org
Page #812
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51954505+% zrIjIvAsesesu devA devIo Natthi jAva acao. gevejagadevA karisayA vibhUsAe?, goyamA! 3 pratipatto jIvAbhi0 AbharaNavasaNarahiyA, evaM devI Natthi bhANiyavaM, pagatitthA vibhUsAe paNNattA, evaM aNutta vaimAnikAmalayagi-1 rAvi // (sU0218) sohammIsANesu devA kerisae kAmabhoge pacaNubbhavamANA viharaMti?, go- | nA bhUSArIyAvRttiH yamA! iTThA saddA iTTA rUvA jAva phAsA, evaM jAva gevejA, agusarovavAtiyANaM aNuttarA sahA kAmabho jAva aNuttarA phAsA // (sU0 219) ThitI savvesiM bhANiyavyA, devittAevi, aNaMtaraM cayaMti gAHsthitiH // 404 // caittA je jahiM gacchaMti taM bhANiyavvaM // (sU0 220) uddezaH 2 'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM zarIrakANi kIdRzAni vibhUpayA prajJaptAni?, bhagavAnAha-gautama ! dvividhAni | sU0218prajJaptAni, tadyathA-bhavadhAraNIyAni uttaravaikriyANi ca, tatra yAni tAni bhavadhAraNIyAni tAni AbharaNabasanarahitAni prakRtisthAni 220 vibhUSayA prajJaptAni, svAbhAvikyeva teSAM vibhUSA naupAdhikIti bhAvaH, tatra yAni tAni uttaravaikriyarUpANi zarIrANi tAni 'hAravirAiyavacchA' ityAdi pUrvoktaM tAvadvaktavyaM yAvat 'dasa disAo ujjovemANA pabhAsemANA pAsAIyA darisaNijA abhirUvA paDirUvA vibhUsAe pannattA' asya vyAkhyA pUrvavat , evaM devISvapi navaraM 'tAo NaM accharAo suvaNNasaddAlAoM' iti nUpurAdini?payuktAH 'suvaNNasaddAlAI vatthAI pavaraparihitAoM' sakiGkiNIkAni vastrANi prabaraM-atyudbhaTaM yathA bhavatyevaM parihitavantya iti bhAvaH, 'caMdANaNAo caMdavilAsiNIo caMdaddhasamaniDAlAo caMdAhiyasomadaMsaNAo ukkA iva ujjomANIo vijuSaNamarIisUradippaM // 404 // sAtateyaahiyayarasannikAsAo siMgArAgAracAruvesAo pAsAIyAo darisaNijAo abhirUvAoM' iti prAgvat , evaM devAnAM zarIra-18 OM4941 Jain Education in For Private Personel Use Only K ainelibrary.org
Page #813
--------------------------------------------------------------------------
________________ *R vibhUSA tAvadvAcyA yAvadacyuta: kalpaH, devyastu sanatkumArAdiSu na santIti na tatsUtraM tatra vAcyaM, gevejagadevA NaM bhaMte ! sarIrA kerisagA vibhUsAe pannattA?, goyamA ! gevejagadevANaM ege bhavadhAraNije sarIre te NaM AbharaNavasaNarahiyA pagaitthA vibhUsAe paNNattA' iti pAThaH, evamanuttaropapAtikA api vAcyAH // samprati kAmabhogapratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayobhadanta ! kalpayoH kIdRzAn kAmabhogAn pratyanubhavanta: pratyekaM vedayamAnA viharanti ?, bhagavAnAha-gautama! iSTAn zabdAna iSTAni rUpANi iSTAn gandhAna iSTAn rasAn iSTAna sparzAn pratyanubhavanto viharanti, evaM yAvad graiveyakadevAH, anuttaropapAtikasUtreSu anuttarAniti vaktavyam / / adhunA sthitipratipAdanArthamAha-'sohammagadevANa'mityAdi, saudharmakadevAnAM bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiprajJaptA?, bhagavAnAha-gautama! jaghanyata eka palyopamamutkarSato dve sAgaropame, evamIzAne jaghanyata ekaM sAtireka palyopamamutkarSato dve sAtireke sAgaropame, sanatkumAre jaghanyato dve sAgaropame utkarSata: sapta sAgaropamANi, mAhendre jaghanyataH sAtireke dve sAgaropame utkapataH sAtirekANi sapta sAgaropamANi, brahmaloke jaghanyataH sapta sAgaropamANi utkarSato daza sAgaropamANi, lAntake jaghanyato dazasAgaropamANi utkarSatazcaturdaza sAgaropamANi, mahAzukre jaghanyatazcaturdaza sAgaropamANi utkarpataH saptadaza, sahasrAre jaghanyataH saptadaza sAgaropamANi utkarSato'STAdaza, Anatakalpe jaghanyato'STAdaza sAgaropamANi utkarSata ekonaviMzatiH, prANate jaghanyata ekonaviMzatiH sAgaropamANi utkarSato viMzatiH, AraNe jaghanyato viMzatiH sAgaropamANi utkarSata ekaviMzatiH, acyute jaghanyata ekaviMzatiH sAgaropamANi utkarSato dvAviMzatiH, adhastanAdhastanauveyakaprastaTe jaghanyato dvAviMzatiH sAgaropamANi utkarSatastrayoviMzatiH, adhastanamadhyamaveyakaprastaTe jaghanyatastrayoviMzatiH sAgaropamANi utkarSatazcaturvizatiH, adhastanoparitanauveyakaprastaTe jaghanyatazcaturviMzati: sA ASHARAAAR For Private Personal Use Only jainelibrary.org Jain Education
Page #814
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- 18|garopamANi utkarSataH paJcaviMzatiH, madhyamAdhastanauveyakaprastaTe jaghanyataH paJcaviMzatiH sAgaropamANi utkarSataH SaDviMzatiH, madhyama- 43 pratipattI jIvAbhi0 madhyamaveyakaprastaTe jaghanyata: SaDviMzatiH sAgaropamANi utkarSataH saptaviMzatiH, madhyamoparitanauveyakaprastaTe jaghanyata: saptaviMzatiH vaimAnikA. malayagisAgaropamANi utkarSato'STaviMzatiH, uparitanAdhastanauveyakaprastaTe - jaghanyato'STAviMzati: sAgaropamANi utkarSata ekonatriMzat , upa nAM bhUSArIyAvRttiH ritanamadhyamaveyakaprastaTe jaghanyata ekonatriMzatsAgaropamANi utkarSatastriMzat , uparitanoparitanauveyakaprastaTe jaghanyatastriMzatsAgaro 8 kAmabho. // 405 // pamANi utkarSata ekatriMzat , vijayavaijayantajayantAparAjiteSu jaghanyata ekatriMzatsAgaropamANi utkarSatastrayastriMzat , sarvArthasiddhe ma gAHsthitiH hAvimAne'jaghanyotkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi // sampratyudvartanAmAha-'sohammagadevANa'mityAdi, saudharmakadevA bhadanta ! anantaraM uddezaH2 sU0218avyavadhAnena cyavitvA ka gacchanti ?, etadeva byAcaSTe-kotpadyante ?, kiM nairayikepu gacchanti yAvaddeveSu gacchanti ?, bhagavA kA 220 nAha-gautama ! 'no, neraiesu uvavajaMti' ityAdi yathA prajJApanAyAM SaSThe vyutkrAntyAkhyapade tathA vaktavyaM, eSa ca saGkepArtha:-bAdaraparyApteSu pRthivyavanaspatiSu paryAptagarbhavyutkrAntikatiryapaJcendriyamanuSyeSu ca saGkhyAtavarSAyukepu, evamIzAnadevA api, sanatkumArAyaH sahasrAraparyantAH paryAptagarbhavyutkrAntikatiryapaJcendriyamanuSyeSveva saGkhyAtavarSAyuSkeSu naikendriyeSvapi, AnatAdayo yAvadanuttaropapAtikA na tiryapaJcendriyeSvapi kintu yathoktarUpeSu manuSyeSu / / sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu savvapANA savvabhUyA jAva sattA puDhavikAiyattAe jAva vaNa // 405 // ssatikAiyattAe devattAe devittAe AsaNasayaNa jAva bhaMDovagaraNattAe uvavaNNapuvA?, haMtA CAROLOGANSARMACOCCAUCAX Jain Education in For Private Personal Use Only Lolainelibrary.org
Page #815
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte goyamA asaI aduvA anaMtakhuso, sesesu kappesa evaM ceva, Navari no ceva NaM devitAe jAva gevejagA, aNuttarovavAtiesuvi evaM, No ceva NaM devattAe devitAe / settaM devA // ( sU0 221 ) 'sohamme Na' mityAdi, saudharme bhadanta ! kalpe dvAtriMzad vimAnAvAsazatasahasreSu ekaikasmin vimAne sarve prANAH sarve bhUtAH sarve jIvAH sarve sattvAH, amISAM vyAkhyAnamidam -- "prANA dvitricatuH proktA, bhUtAzca taravaH smRtAH / jIvAH paJcendriyA jJeyAH, | zeSAH sattvA udIritAH // 1 // " pRthvIkAyatayA devatayA devItayA, iha ca bahuSu pustakeSvetAvadeva sUtraM dRzyate, kacitpunaretadapi - 'AukAiyattAe teukAiyattAeM ityAdi tanna samyagavagacchAmastejaskAyasya tatrAsambhavAt, 'AsaNe'tyAdi, AsanaM-siMhAsanAdi zayanaM - palyaGkaH stambhAH - prAsAdAdyavaSTambhahetava: bhANDamAtropakaraNaM- hArArddhahArakuNDalAdi tattayotpannapUrvA: ?, bhagavAnAha - gautama ! 'asakRt ' anekavAramutpannapUrvA iti sambandhaH, athavA 'anantakRtvaH' anantAn vArAn, sAMvyavahArikarAzyantargatairjIvaiH sarvasthAnAnAM prAyo'nantaza: prAptatvAt evamIzAne'pi vaktavyaM, sanatkumAre'pyevameva, navaraM 'no ceva NaM devittAe' iti vizeSaH tatra devInAmutpAdAbhAvAt evaM yAvad maiveyakANi, 'paMcasu NaM bhaMte! aNuttare' ityAdi pAThasiddhaM navaraM 'no ceva NaM devittAe' iti, anantakRtvo devatvasya pratiSedho vijayAdiSu caturSutkarSato'pi vAradvayaM sarvArthasiddhe mahAvimAne ekavAraM gamanasambhavAn, tata UrddhamavazyaM manuSyabhavAsAdanena muktiprApteH, devItvasya ca pratiSedhastatrotpAdAsambhavAt // samprati caturvidhAnAmapi jIvAnAM sAmAnyato bhavasthitiM kAyasthitiM ca pratipipAdayiSurAha neraiyANaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, goyamA ! jahanneNaM dasa vAsasahassAiM ukko - ainelibrary.org
Page #816
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 406 // Jain Education Int *64x4-664 tettIsa sAgarovamA, evaM savvesiM pucchA, tirikkhajoNiyANaM jahanneNaM aMtomu0 ukkoseNaM tinni palio mAI, evaM maNussANavi, devANaM jahA NeratiyANaM // devaNeraiyANaM jA caiva ThitI sacaiva saMciNA, tirikkhajoNiyassa jahaneNaM aMtomuhutto ukkoseNaM vaNassatikAlo, maNusse NaM bhaMte! masseti kAlato kevaciraM hoti ?, goyamA ! jahaNaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tinni palio mAI puNvakoDittamambhahiyAI // irayamaNussadevANaM aMtaraM jahanneNaM aMtomu0 ukkoseNaM vaNassatikAlo / tirikkhajoNiyassa aMtaraM jahaneNaM aMtomuddattaM ukkoseNaM sAgaropamasayapuhuttasAiregaM // (sU0 222) etesi NaM bhaMte / NeraiyANaM jAva devANa ya kayare0?, goyamA ! savvatthovA maNussA NeraDyA asaM0 devA asaM0 tiriyA anaMtaguNA, se taM cavvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA // ( sU0 223 ) 'raiyANaM bhaMte! kevaiyaM kAla' mityAdi, nairayikANAM jaghanyataH sthitirdaza varSasahasrANi, etad ratnaprabhAprathamaprastaTamapekSyoktaM, utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi, etatsaptamanarakapRthivyapekSayA, tiryagyonikAnAM jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni, etaddevakurvAdikamapekSya draSTavyaM, evaM manuSyANAmapi devAnAM jaghanyato daza varSasahasrANi, etadbhavanapativyantarAnadhikRtyAvaboddhavyaM, utkarSatastrayastriMzat sAgaropamANi tAni vijayAdyapekSya || 'neraiyANaM bhaMte!' ityAdi, nairayiko bhadanta ! nairayikatvena kAlataH kiyacciraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama! 'jA ceva bhavaTThiI sA ceva saMciTTaNAvi' caiva bhavasthitiH saiva 'saMciTTaNAvi' kAryasthitirapi, naira 3 pratipattau vimAneSu devAdita yotpAdaH gaticatu Skasthitya ntarealpa bahutvaM uddezaH 2 sU0 221223 // 406 // Mainelibrary.org
Page #817
--------------------------------------------------------------------------
________________ yikasyAvyavadhAnena bhUyo nairayikepUtpAdAbhAvAt , 'no neraie neraiesu uvavajai' iti vacanAt , 'tirikkhajoNie NaM bhaMte !' ityaadi| praznasUtraM prAgvat , gautama ! jaghanyato'ntarmuhUrta, tadanantaraM mRtvA manuSyAdAvutpAdAt, utkarSato'nantaM kAlaM, vanaspatikAyikeSvananta-IM kAlamavasthAnAt , tamevAnantakAlaM nirUpayati-vanaspatikAlaH, yAvAn zAstrAntare banaspatikAla uktastAvantaM kAlamityarthaH, sa caivam | -'aNaMtAo ussappiNIosappiNIo kAlato khettato aNaMtA logA asaMkhejjA puggalapariyaTTA, te NaM puggalapariyaTTA AvaliyAe| | asaMkhejaibhAgo' sugamam , manuSyaviSayaM praznasUtraM pAThasiddhaM, nirvacanaM-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, tadanantaraM mRtvA tiryagAdipUtpAdabhAvA-16 diti, utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni, tAni ca mahAvidehAdiSu saptasu manuSyabhaveSu pUrvakoTyAyuSkeSu aTame ca devakurvAdiSUtpadyamAnasya veditavyAni / devAnAM tu nairayikavad yaiva bhavasthitiH saiva kAyasthitirapi, devAnAmapi mRtvA bhUyo'-4 nantaraM devatvenotpAdAbhAvAt / "no deve devesu uvavajaI" iti vacanAt / sAmpratamantaraM cicintayiSurAha-'neraiyassa NaM bhaMte'! ityAdi, nairayikasya bhadanta ! antaraM-nairayikatvAtparibhraSTasya bhUyo nairayikatvaprApterapAntarAlaM kAlata: kiyacciraM bhavati?, kiyantaM kAlaM yAvadbhavatItyarthaH, bhagavAnAha-jaghanyenAntarmuhUrta, kathamiti cet , ucyate, narakAduddhRtya manuSyabhave tiryagbhave vA'ntarmuhUrta sthitvA | bhUyo narakeSUtpAdAt , tatra manuSyabhavabhAvaneyam-kazcinnarakAduddhRtya garbhajamanuSyatvenotpadya sarvAbhi: paryAptibhiH paryApto viziSTasaMjJAnopeto vaikriyalabdhimAna rAjyAdyAkAGkI paracakrAyupadravamAkarNya svazaktiprabhAvatazcaturaGgaM sainyaM vikurvitvA saGgrAmayitvA ca mahAraudradhyA-2 nopagato garbhastha eva kAlaM karoti kRtvA ca kAlaM bhUyo narakeputpadyate tata evamantarmuhUrta, tiryagbhave narakAduddhRto garbhavyutkrAntika-13 |tandulamatsyatvenotpadya mahAraudradhyAnopagato'ntarmuhUrta jIvitvA bhUyo narakeSu jAta iti, utkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnantaH kAlaH | For Private Personal Use Only Jain Education Inte nelibrary.org
Page #818
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIyAvRttiH AjIvA- paramparayA vanaspatiSUtpAdAdavasAtavyaH, tathA cAha-vanaspatikAlaH, sa ca prAgevoktaH / tiryagyoniviSayaM praznasUtraM pUrvavat, nirvacanaM- pratipattI jIvAbhi jaghanyenAntarmuhUrta, tacca kasyApi tiryaktvena mRtvA manuSyabhave'ntarmuhUrta sthitvA bhUyastiryakatvenotpadyamAnasya draSTavyaM, utkarSataH sAti- 87 vimAneSu malayAMga- rekaM sAgaropamazatapRthaktvaM, tacca nairantaryeNa devanArakamanuSyabhavabhramaNenAbasAtavyaM / manuSyaviSayamapi praznasUtraM tathaiva, nirvacanaM-jagha- devAdita nyenAntarmuhUrta, tacca manuSyabhavAduddhRtya tiryagbhave'ntarmuhUrta sthitvA bhUyo manuSyatvenotpadyamAnasyAvasAtavyaM, utkarSato'nantaM kAlaM, sa| yotpAdaH // 407 // cAnanta: kAla: prAgukto vanaspatikAlaH / devaviSayamapi praznasUtraM sugama, nirvacanaM jaghanyenAntarmuhUrta, kazciddevabhavAcyutvA garbhajamanu-18|gaticatu pyatvenotpadya sarvAbhiH paryAptibhiH paryApto viziSTasaJjJAnopetastathAvidhasya zramaNasya zramaNopAsakasya vA'nte dharmyamArya vaca: zrutvA dharma- | kasthitya* dhyAnopagato garbhastha eva kAlaM karoti kAlaM ca kRtvA devepUtpadyate tata evamantarmuhUrta, utkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnanta: kAlo ya- ntarealpa thoktasvarUpo vanaspatikAlaH pratipattavyaH // sAmpratamalpabahulamAha-eesi 'mityAdi praznasUtraM pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama ! bahutvaM sarvastokA manuSyAH, zreNyasaGkhayeyabhAgavarttinabhaHpradezarAzipramANatvAt , tebhyo nairayikA asaGkhyeyaguNAH, aGgulamAtrakSetrapradezarAzeyatpra- | uddezaH2 | thamaM vargamUlaM tahitIyena vargamUlena guNyate guNite ca sati yAvAn pradezarAzirbhavati tAvatpramANAsu zreNiSu yAvanta AkAzapradezA-| sU0221stAvatpramANatvAtteSAM, tebhyo devA asaGkhyeyaguNAH, vyantarANAM jyotiSkANAM ca nairayikebhyo'pyasaGkhayeyaguNatayA mahAdaNDake paThitatvAt, tebhyo'pi tiryaJco'nantAH, vanaspatijIvAnAmanantAnantatvAt // iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM caturvidhapratipattau | vimAnAdhikAre dvitIyo vaimAnikodezakaH samAptaH, tatsamAptau ca samAna caturvidhA pratipattiH / / // 407 // 223 Jain Education in For Private & Personel Use Only Objainelibrary.org
Page #819
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha paJcavidhajIvAkhyA caturthA pratipattiH / 9C-COLOCACI tadevamuktA caturvidhA pratipattiH, samprati kramaprAptAM paJcavidhapratipattimAha tattha je te evamAhaMsu-paMcavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA te evamAhaMsu, taM0-egiMdiyA beiMdiyA teiMdiyA cariMdiyA pNciNdiyaa| se kiM taM egiMdiyA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattagA ya apajattagA ya, evaM jAva paMciMdiyA duvihA-pajattagA ya apajjattagA ya / egidiyassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bAvIsaM vAsasahassAI, beiMdiya0 jahanneNaM aMtomu0 ukkoseNaM bArasa saMvaccharANi, evaM teiMdiyassa egUNapaNNaM rAiMdiyANaM, cauriMdiyassa chammAsA, paMceMdiyassa jadda0 aMtomu0 ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI, apajattaegidiyassa NaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahanneNaM aMtomu0 ukkoseNavi aMto0 evaM savvesiM, pajattegiMdiyANaM NaM jAva paMcindiyANaM pucchA, jahanneNaM aMto0 ukko. bAvIsaM vAsasahassAiM aMtamuhattoNAI,evaM ukkosiyAvi ThitI aMtomuhuttoNA sabasiM pajjattANaM kAyavvA // egidie bhaMte! egidietti kAlao kevaciraM hoi?, goyamA! jahanneNaM aMtomu0 ukko0 vaNastatikAlo / beiMdiyassa NaM bhaMte ! beiMdiyatti kAlao kevaciraM hoi ?, jaha* aMto main +COCACARA-9 in Education G y ainelibrary.org
Page #820
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANi zrIjIvAmu0 ukkoseNaM saMkheja kAlaM jAva cauridie saMkhenaM kAlaM, paMceMdie NaM bhaMte! paMciMdietti kA pratipattI jIvAbhi0 lao kevaciraM hoi?, goyamA! jaha0 aMtomu0 uko0 sAgarovamasahassaM sAtiregaM // egidie ekendrimalayagi- NaM apajattae NaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jahanneNaM aMtomu0 ukkoseNavi aMto- 4. yAdibhedarIyAvRttiH muhattaM jAva paMciMdiyaapajattae / pajattagaegidie NaM bhaMte! kAlao kevaciraM hoti?. goyamA! sthityantajahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM saMkhijjAI vAsasahassAI / evaM beIdievi, NavariM saMkhejAI vaa||408|| sAI / teiMdie NaM bhaMte ! saMkhejjA raaiNdiyaa| cauridie NaM0 saMkhejA mAsA |pjjttpNciNdie sA uddezaH2 garovamasayapuhattaM sAtiregaM / egidiyassa bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoti?, goyamA! jaha sU0224 paNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM do sAgarovamasahasmAI saMkhejavAsamanbhahiyAI / beMdiyassa NaM aMtaraM kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jahaNaNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM vaNassaikAlo / evaM teiMdi yassa cauriMdiyassa paMceMdiyassa, apajattagANaM evaM ceva, pajattagANavi evaM ceva // (sU0 224) 'tatthe'tyAdi, tatra ye te evamuktavanta:-paJcavidhAH saMsArasamApanakA jIvA: prajJaptAste 'evaM' vakSyamANaprakAreNoktavantaH, tameva 4 prakAramAha-tadyathA-ekendriyA dvIndriyAstrIndriyAzcaturindriyAH paJcendriyAH, amISAM padAnAM vyAkhyAnaM prAgvat // 'se kiM ta'mityA-15 dIni paJca paryAptAparyAptasUtrANi, 'egidiyassa NaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI?' ityAdIni paJca sthitisUtrANi pAThasiddhAni, aparyAptaka // 408 // vizeSaNaviziSTAnyapi paJca sthitisUtrANi pAThasiddhAni, navaraM jaghanyAdantarmuhUrtAdutkRSTamantarmuhUrta bRhattaramavasAtavyaM, paryAptavizeSaNa +-MARRORSCACC - Jain Education S a w.jainelibrary.org l
Page #821
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTAnyapi pazca sthitisUtrANi supratItAni, navaramutkarSato dvAviMzativarSasahasrAdInyantarmuhUttAnAni, aparyAptakakAlenAntarmahattena hI natvAt // samprati kAyasthitipratipAdanArthamAha-egidie NaM bhaMte! egidie'tti ityAdi, jaghanyato'ntarmuhatta, tadanantaraM matvA dvIndriyAdiputpAdAta , utkarSato'nantaM kAlaM, anantakAlameva nirUpayati-vanaspatikAlaH, vanaspatikAlasyaikendriyatvAta ekendriyapade tasyApi parigrahAta, vanaspatikAlazca prAgevoktaH / dvitricaturindriyasUtre saGkhyeyaM kAlaM-sayeyAni varSasahasrANi "vigaliMdiyANa vAsasahassA saMkhe jA" iti vacanAt , paJcendriyasUtre sAtirekaM sAgaropamasahasraM, tacca nairayikatiyapaJcendriyamanuSyadevabhavabhramaNena veditavyaM enimiyA pijjattae NaM bhaMte' ityAdi, jaghanyata utkapato'ntarmuhUrtamaparyAppalabdheretAvatkAlapramANatvAt , evaM zeSANyapi catvAryaparyAprakasatrANimA nIyAni, ekendriyaparyAptakasUtre saddhyeyAni varSasahasrANi, ekendriyasya hi pRthivIkAyasyotkaSeto dvAtriMzativarSasahasrANi bhavasthitiH apakA-1 yasya sapta varSasahasrANi tejaskAyasya trINi rAtrindivAni vAyukAyasya trINi varSasahasrANi vanaspatikAyasya daza varSasahasrANi, tato nirantaraka|tipayaparyAptabhavasaGkalanayA saGkhyeyAnyeva varSasahasrANi ghadanta iti / dvIndriyaparyAptasUtre utkaSetaH saGkhayeyAni varSANi, dvIndriyasya hi utkarSato bhavasthitiparimANaM dvAdaza varSANi na ca sarveSvapi bhavetkRSTA sthitistata: katipayanirantaraparyAptabhavasaGkalanayApi sayeyAni vANyeva labhyante na tu varSazatAni varSasahasrANi vA / trIndriyaparyAptasUtre saGkhyeyAni rAtrindivAni, teSAM bhavasthiterutkarSato'pyekonapaJcAzadinamAnatayA katipayanirantaraparyAptabhavasaGkalanAyAmapi saGkhyeyAnAM rAtrindivAnAmeva labhyamAnatvAt / caturindriyaparyAptasUtre sayeyA mAsAsteSAM bhavasthitarutkarSataH SaNmAsapramANatayA katipayanirantaraparyAptabhavakAlasaGkalanayA saGkhyeyAnAM mAsAnAM prApyamAnatvAt / paJcendriya paryAptasUtre sAgaropamazatapRthaktvaM sAtireka, tacca pUrvavat // 'egiMdiyassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi ?' iti t coictubex - ki jI0 69 k Jain Education anal For Private & Personel Use Only
Page #822
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 409 // Jain Education Int praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrtta tacai kendriyAduddhRtya dvIndriyAdAvantarmuhUrtta sthitvA bhUya ekendriyatvenotpadyamA nasya veditavyaM, utkarSato dve sAgaropamasahasre saGkhyeyavarSAbhyadhike, yAtrAneva hi trasakAyasya kAyasthitikAlastAvadevai kendriyasyAntaraM, trasakAyasthitikAlaJca yathoktapramANa:, tathA ca vakSyati - 'tasakAie NaM bhaMte! tasakAyatti kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! jahaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM do sAgarovamasahassAI saMkhejjavAsamanbhahiyAi~' / dvitricatuSpaJcendriyasUtreSu jaghanyato'ntarmuhUrtta taca pUrvaprakAreNa bhAvanIyaM, utkarSataH sarvatrApi vanaspatikAlaH, dvIndriyAdibhya uddhRtya vanaspatiSu yathokta pramANamanantamapi kAlamavasthAnAt / 4 yathaivAmUni paJca sUtrANyantaraviSayANyaudhikAnyuktAni tathaiva paryAptaviSayANyaparyAptaviSayANyapi bhaNanIyAni tAni caivam- 'egiMdiyaapajjattassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! jahantreNaM aMtomuhuttamukoseNaM do sAgarovamasahassAI saMkhejjavAsamabbhahiyAI, beiMdiyaapajjattassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM anaMtaM kAlaM vaNassaikAlo, evaM jAva paMceMdriya apajjattassa / ' evaM paJca paryAptasUtrANyapi vaktavyAni // sAmpratamalpabahutvamAha - eesi NaM bhaMte! egiMdi beI0 te 0 cau0 paMciMdiyANaM kayarera hiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?, goyamA ! savvatthovA paMcadiyA cauriMdiyA visesAhiyA teiMdiyA vi sAhiyA beiMdiyA visesAhiyA egiMdiyA aNaMtaguNA / evaM apajattagANaM savvatthovA paMceMdriyA apajjattagA cauriMdiyA apajattagA visesAhiyA teiMdiyA apajattagA visesAhiyA beiMdiyA apajjattagA visesAhiyA egiMdiyA apajattagA anaMtaguNA saiMdiyApa0 vi0 // savvatthovA caturiM 4 pratipattau ekendri yAdisthi tyAdi uddezaH 2 sU0 224 // 109 // jainelibrary.org
Page #823
--------------------------------------------------------------------------
________________ A diyA pajattagA paMceMdiyA pajattagA visesAhiyA bediyapajattagA visesAhiyA teiMdiyapajjattagA visesAhiyA egidiyapajjattagA aNaMtaguNA, saiMdiyA pajattagA visesAhiyA // etesi NaM bhaMte saiMdiyANaM pajattagaapajjattagANaM kayare 21, goyamA! savvatthovA saiMdiyA apajjattagA saiMdiyA pajjattagA saMkhejaguNA / evaM egidiyaavi|| etesi NaM bhaMte! beiMdiyANaM pajattApajattagANaM appAbahuM, goyamA! sabvatthovA beiMdiyA pajattagA apajatrAgA asaMkhejaguNA, evaM diyacauridiyapaMceMdiyAvi // eesiNaM maMte! egiMdiyANaM beiMdi0 teiMdi0 cauridi0 paMceMdiyANa ya pajjattagANa ya apajjattagANa ya kayare 21, goyamA! savvatthovA cauriMdiyA pajattagA paMceMdiyA pajattagA visesAhiyA beiMdiyA pajasagA visesAhiyA teiMdiyA pajattagA visesAhiyA paMceMdiyA apajattagA asaMkhejaguNA cauriMdiyA apajjattA visesAhiyA teiMdiyaapajjattA visesAhiyA beiMdiyA apajjattA visesAhiyA egiMdiyaapajjattA aNaMtaguNA saiMdiyA apajjattA visesAhiyA egidiyapajattA saMkhejaguNA saiMdiyapajjattA visesAhiyA saiMdiyA visesaahiyaa| settaM paMcavidhA saMsArasamAvaNNagA jIvA // (sU0 225) 'eesi Na'mityAdi prazrasUtraM sugama, magavAnAha-gautama! sarvastokAH paJcendriyAH, saGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANaviSkambhasUcItApramitapratarAsaGkhyeyabhAgavaya'saGkhyeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyazcaturindriyA vizeSAdhikAH, viSkambhasUcyAsteSAM prabhUta -CASSAMAGACA4900-% Jan Education in For Private Personel Use Only ainelibrary.org
Page #824
--------------------------------------------------------------------------
________________ -569 zrIjIvA- jIvAbhi- malayagirIyAvRttiH // 410 // CACC4A5%A4SCOCAL saGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANatvAt , tebhyo'pi trIndriyA vizeSAdhikAsteSAM viSkambhasUcyAH prabhUtatarasayeyayojanakoTIkoTI-IP pratipanI pramANatvAt , tebhyo'pi dvIndriyA vizeSAdhikAsteSAM viSkambhasUcyA: prabhUtatamasaGkhyeyayojanakoTIkoTImAnatvAt , tebhya ekendriyA||ekati anantaguNAH, vanaspatInAmanantAnantatvAt // sampratyeteSAmevAparyAptavizeSaNaviziSTAnAmalpabahutvamAha-'eesi NamityAdi praznasUtraM yAdyalpa pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAH paJcendriyA aparyAptakAH, ekasmin pratare yAvantyaGgulAsaGkhyeyabhAgamAtrANi khaNDAni tAva bahutvaM tpramANatvAt , tebhyazcaturindriyAparyAptA vizeSAdhikAH prabhUtatarAnulAsayeyabhAgakhaNDapramANatvAt , tebhyastrIndriyAparyAptA vizeSAdhikAH uddezaH2 prabhUtatarapratarAmulAsaGkhyeyabhAgakhaNDapramANatvAt , tebhyo dvIndriyAparyAptA vizeSAdhikAH prabhUtatamapratarAnulAsaGkhyeyabhAgakhaNDamAnatvAt , sU0 225 tebhya ekendriyAparyAptA anantaguNAH, vanaspatikAyikAnAmaparyAptAnAmanantAnantatayA sadA prApyamANatvAt / adhunaiteSAmeva paryAptavizeSaNaviziSTAnAmalpabahutvamAha-eesi Na'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAzcaturindriyA:paryAptA yato'lpAyuSazcaturindriyAstataH prabhUtakAlamavasthAnAbhAvAt pRcchAsamaye stokA avApyante, te ca stokA api pratare yAvantyaGgulAsaGkhyeyabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANA veditavyAH, tebhyaH paJcendriyaparyAptA vizeSAdhikAH, prabhUtatarAmulAsaGkhyeyabhAgakhaNDamAnatvAt , tebhyo'pi dvIndriyAH paryAptA vizeSAdhikAH prabhUtatarapratarAGgulasaGkhyeyabhAgakhaNDapramANatvAt , tebhyo'pi trIndriyaparyAptA vizeSAdhikAH, svabhAvata eva teSAM prabhUtatarAGgulasayeyabhAgakhaNDapramANatvAt , tebhya ekendriyA: paryAptA anantaguNAH, vanaspatikAyikAnAM paryAptAnAmananta| khAt // sAmpratameteSAmeva pratyekaM paryAptAparyAptAnAM samuditAnAmalpabahutvamabhidhitsuH prathamata ekendriyANAmAha-'eesi Na'mityAdi // praznasUtraM gataM, bhagavAnAha-gautama! sarvastokA ekendriyA aparyAptAH, paryAptakAH saGkhyeyaguNAH, ekendriyeSu hi bahavaH sUkSmAH sarvalo // 41 Jain Education a l R ainerary or
Page #825
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai kApannatvAt , sUkSmAzcAparyAptAH sarvastokAH paryAptAH soyaguNAH, dvIndriyasUtre sarvastokA dvIndriyAparyAptA yAvanti pratare'Ggulasya saGkhyeyabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANatvAt teSAM, tebhyo'paryAptA asaGkhyeyaguNAH prataragatAmulAsaGkhyeyabhAgakhaNDapramANatvAt , evaM tricaturindriyapaJcendriyAlpabahutvAnyapi vaktavyAni // sAmpratamekendriyANAM samuditAnAM paryAptAparyAptAnAmalpabahutvamAha-eesi Na'mityAdi, idaM prAguktatRtIyadvitIyAlpabahutvabhAvanAnusAreNa svayaM bhAvanIyaM, tattvato bhAvitatvAt , upasaMhAramAha-'settaM paMcavihA' ityAdi // itizrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM paJcavidhA pravipattiH caturthI smaaptaa|| ANDROCESSOCOCCARE uktA. paJcavidhA pratipattiradhunA kramaprAptAM SaDDidhapratipattimabhidhitsurAhatattha NaM je te evamAhaMsu chavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA te evamAhaMsu, taMjahA-puDhavikAiyA AukkAiyA teu0 vAjavaNassatikAiyA tskaaiyaa||se kiMtaM puDhavi0?, puDhavI0 duvihA paNNattA taM0-suhamapuDhavikAiyA bAdarapuDhavikAiyA, suhumapuDhavikAiyA duvihA paNNatA, taMjahA-pajattagA ya apjttgaay| evaM bAyarapuDhavikAiyAvi, evaM caukkaeNaM bheeNaM AuteuvAuvaNassatikAiyANaM catu0 NeyavvA / se kiM taM tasakAiyA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattagA ya apajattagA y|| (sU0226) puDhavikAyassaNaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahaNaNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bAvIsaM vAsasahassAI, evaM sabvesi ThitI NeyavvA, tasakAiyassa jahanneNaM Jain Education nal T ww.jainelibrary.org
Page #826
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH aMtomuhuttaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI, apajattagANaM sabvesiM jahanneNavi ukkoseNavi aMtomuhuttaM, pajattagANaM sabvesiM ukkosiyA ThitI aMtomuhuttaUNA kAyavvA / / (sU0 227) puDhavikAie NaM bhaMte! puDhavikAiyattikAlato kevaciraM hoi?, goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM asaMkhenaM kAlaM jAva asNkhejjaaloyaa|evN jAva Au0 teuvAukkAiyANaM vaNassaikAiyANe aMNataM kAlaM jAva AvaliyAe asNkhejtibhaago|tskaaie NaM bhaMte jahanneNaM aMtomu0 ukkosseNaM do sAgarovamasahassAI saMkhejavAsamabhahiyAI / apajjattagANaM chaNhavi jahaNNeNavi ukkoseNavi aMtomuhattaM, pajattagANaM-vAsasahassA saMkhA puDhavidgANilatarUNa pajattA / teU rAidisaMkhA tssaagrsNtpuhttaaii||1|| pajattagANavi savvesiM evaM // puDhavikAiyassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoti?, goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM ukoseNaM vaNapphatikAlo / evaM AuteuvAukAiyANaM vaNassaikAlo, tasakAiyANavi, vaNassaikAiyassa puDhavikAiyakAlo / evaM apajattagANavi vaNassaikAlo, vaNassaINaM puDhavikAlo, pajjattagANavi evaM ceva vaNassaikAlo, pajattavaNassaINaM puDhavikAlo // (sU0 228) 'tattha Na'mityAdi, tatra ye te evamuktavantaH paDidhAH saMsArasamApannakA jIvAste 'evaM' vakSyamANaprakAreNoktavantaH, tameva prakAramAha, tadyathA-pRthvIkAyikA ityAdi prAga vyAkhyAtaM / / 'se kiM taM puDhavikkAiyA' ityAdIni pRthivyaptejovAyuvanaspativiSayANi trINi // 411 // 5 pratipattI pRthvyAdInA bhedAH sthitiHkAyasthitiH uddezaH2 |sU0226 228 AAGGAGACASAMASSAGARCA // 411 // Jain Education Inteu For Private & Personel Use Only S ainelibrary.org
Page #827
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAMACAMGARMANGALASALAMSACH trINi trasakAyaviSayamekamiti sarvasaGkhyayA SoDaza sUtrANi pAThasiddhAni // 'puDhavikkAiyassa NaM bhNte|' ityAdi sthitiviSayaM sUtraSaTuM supratItaM, tatra jaghanyaM sarvatrApyantarmuhUrttamutkarSata: pRthivIkAyikasya dvAviMzativarSasahasrANi apkAyikasya sapta tejaskAyikasya trINi rAtrindivAni vAtakAyasya trINi varSasahasrANi vanaspatikAyasya dazavarSasahasrANi trasakAyasya trayastriMzatsAgaropamANi / aparyAptaviSayANyapi SaT sUtrANi pAThasiddhAni, sarvatra jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrttAbhidhAnAt , navaramutkRSTamantarmuhUrta bRhattaraM veditavyaM / paryAtaviSayA SaTsUtrI pAThasiddhA, navaramantarmuhUttoMnatvaM aparyAptakAlabhAvinA''ntarmuhUrtena hInatvAt // samprati kAyasthitimAha-'puDhavikkAie Na bhaMte ! puDhavikkAiya'tti ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, pRthvIkAyAduddhRtyAnyatrAntamuMhUta sthitvA bhUyaH pRthivIkAyatvena kasyApyutpAdAt , utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, tameva kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-asatyeyA utsarpiNyavasarpiNyaH, eSA kAlato mArgaNA, kSetrato'saGkhyeyA lokAH, kimuktaM bhavati ?-asaGkhyeyeSu lokapramANeSvAkAzakhaNDeSu pratisamayamekaikapradezApahAre yAvatA kAlena tAnyasayeyAnyapi lokAkAzakhaNDAni nirlapitAni bhavanti tAvantamasaGkhyeyaM kAlaM yAvaditi / evamaptejovAyusUtrANyapi vaktavyAni / vanaspatisUtre jaghanyaM tathaiva, utkarSato'nantaM kAlaM, tameva kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-anantA / utsappiNyavasarpiNyaH, kAlata eSA mArgaNA, kSetrato'nantA lokA:-anantAnanteSu lokAlokAkAzepu pratisamayamekaikapradezApahAre yAvatAra kAlena tAnyapi lokAlokAkAzakhaNDAni nilepAni bhavanti tAvantamanantakAlamityarthaH, tameva pudgalaparAvartena nirUpayati-asaGkhyeyAH pudgalaparAvartAH, pudgalaparAvarttasvarUpaM paJcasaGgrahaTIkAto bhAvanIyaM, pudgalaparAvartagatamevAsaddhyeyatvaM nirdhArayati-'te Na'mityAdi, te | pudgalaparAvartI AvalikAyA asaGkhyeyo bhAgaH, AvalikAyA asaGkhyeye bhAge yAvantaH samayAstAvanta ityarthaH, ayaM cArtho'nyatrApi *- 14 Jan Education Inter For Private Personal Use Only inelibrary.org
Page #828
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 412 // Jain Education Inter saGkSepeNokta:- "assaMkhosappiNIsappiNIu egiMdiyANa ya caunhaM / tA ceva U anaMtA vaNassaIe u boddhavyA // 1 // |" trasakAyasUtre dve sAgaropamasahasre saGkhyavarSAbhyadhike, etAvata evAvyavadhAnena nasakAyatvakAlasya kevalavedasopalabdhatvAt / aparyAptaviSayAyAM paTsUtryAM sarvatrApi jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrttam, aparyAptalabdherutkarSato'pyetAvatkAlapramANatvAt / pRthivIkAyikaparyAptasUtre utkarSataH saGkhyeyAni varSasahasrANi pRthivIkAyikasya hi bhavasthitirutkarSato'pi dvAviMzatirvarSasahasrANi tataH katipayanirantara paryAptabhava mIlane saGkhyeyAni varSasahasrANi labhyante nAdhikaM / evamapkAyikasUtre'pi vaktavyaM, tejaskAyikasUtre saGkhyeyAni rAtrindivAni, tejaskAyikasya hi bhavasthitirutkarpato'pi trINi rAtrindivAni, tato nirantara katipayaparyAptabhavasaGkalanAyAmapi saGkhyeyAni rAtrindivAni labhyante na tu mAsA varSANi varSasahasrANi vA / vAyukAyikasUtraM vanaspatikAyikasUtraM pRthivIkAyikasUtravat / trasakAyasUtre sAgaropamazatapRthaktvaM sA - tirekam // sampratyantara nirUpaNArthamAha-- ' puDha vikAiyassa NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! jaghanyenAntarmuhUrtta pRthivIkAyA dRddhRtyAnyatrAntarmuhUrtta sthitvA bhUyaH pRthivIkAyikatvena kasyacidutpAdAt, utkarSato'nantaM kAlaM sa cAnantaH kAlaH prAguktasvarUpo vanaspatikAlaH pratipattavyaH, pRthivIkAyAduddhRtya tAvantaM kAlaM vanaspatiSvavasthAnasambhavAt / evamaptejovAyutrasasUtrA Nyapi bhAvanIyAni / vanaspatisUtre utkarSato'saGkhyeyaM kAlam 'asaMkhejjAo ussappiNIosappiNIo kAlato khettato asaMkhejjA logA' iti vaktavyaM, vanaspatikAyAduddhRtya pRthivyAdiSvavasthAnAt teSu ca sarveSvapyutkarSato'pyetAvatkAlabhAvAt // sampratyalpabahutvamAha appAbahuyaM savvatthovA tasakAiyA tekvAiyA asaMkhejaguNA puDhavikAiyA visesAhiyA Au kAiyA visesAhiyA vAukkAiyA visesAhiyA vaNassatikAiyA anaMtaguNA evaM apajattagAvi 5 pratipattau pRthvyAdInA bhedAH sthitiHkAyasthitiH uddezaH 2 sU0 226 228 // 412 // ainelibrary.org
Page #829
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM445CCA pajjattagAvi // etesiNaM bhaMte! puDhavikAiyANaM pajattagANa apajjattagANa ya kayarezhiMto appA vA evaM jAva visesAhiyA?, goyamA! savvatthovA puDhavikAiyA apajjattagA puDhavikAiyA pajattagA saMkhejaguNA, etesi paM0 savvatthovA AukkAiyA apajattagA paMjattagA saMkhejaguNA jAva vaNassatikAiyAvi, savvatthovA tasakAiyA pajattagA tasakAiyA apajattagA asaMkhejaguNA // eesi NaM bhaMte ! puDhavikAiyANaM jAva tasakAiyANaM pajattagaapajattagANa ya kayarezahito appA vA 41, savvatthovA tasakAiyA pajjattagA tasakAiyA apajjattagA asaMkhejaguNA teukkAiyA apajattA asaMkhejaguNA puDhavikkAiyA AukkAiyA vAukkAiyA apajattagA visesAhiyA teukAiyA pajattagA saMkhejaguNA puDhaviAuvAupajattagA visesAhiyA, vaNassatikAiyA apajattagA aNaMtaguNA, sakAiyA apajattagAvisesAhiyA, vaNassatikAiyA pajattagA saMkhejaguNA, sakAiyA pajattagA visesAhiyA // (sUtraM 229) suhamassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?. goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNavi aMtomuhattaM evaM jAva suhamaNioyassa, evaM apaja ttagANavi pajattagANavi jahaNNeNavi ukkoseNavi aMtomuhuttaM // (sU0230) 'eesi Na'mityAdi, sarvastokAstrasakAyikAH, dvIndriyAdInAmeva trasakAyatvAt teSAM ca zeSakAyApekSayA'lpatvAt , tebhyastejaskA CLOCALOCALSAC-C Jain Education Inter For Private & Personel Use Only WMainelibrary.org
Page #830
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 413 // Jain Education Int hutvaM sU yikA asazyeyaguNAH, asaGkhyeyalokAkAzapradezapramANatvAt, tebhyaH pRthivIkAyikA vizeSAdhikAH prabhUtAsa yeyalokAkAzapradezapramANatvAt teSAM ca zeSakAyApekSayA'lpatvAt, tebhyo'kAyikA vizeSAdhikAH prabhUtatarAsaGkhyeyabhAga lokAkAzapradezarAzipramANatvAt, tebhyo vAyukAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtatamAsajyeyalokAkAzapradezamA natvAt, tebhyo vanaspatikAyikA anantaguNAH, anantalokAkAzapradeza mAnatvAt // sAmpratameteSAmevAparyAptAnAM dvitIyamalpabahutvamAha - 'eesi NamityAdi, etadapi tathaiva | adhunaiteSAmeva paryAptAnAmalpabahutvamAha - 'eesi NamityAdi, etadapi tathaiva // sAmpratameteSAmeva pRthivIkAyAdInAM pratyekaM paryAptAparyAptagatAspaba- 4 kSmasya sthihutvamAha - 'eesi Na' mityAdi, sarvastokAH pRthivIkAyikA aparyAptAH paryAptAH saGkhyeyaguNAH pRthivIkAyikA hi bahavaH sUkSmA sakalalokagatatvAt teSu ca paryAptAH saGkhyeyaguNAH, evamaptejovAyuvanaspatisUtrANi bhAvanIyAni, trasakAyasUtre sarvastokA: paryAptAsrasakAyikA aparyAptakA asaGkhyeyaguNAH, trasakAyAnAM paryAptAnAM yathAkramaM prataragatAGgulasaGkhyeyabhAgakhaNDapramANatvAt // sAmpra tameteSAM samuditAnAM paryAptAparyAptAnAmalpabahutvamAh - 'eesi NaM bhaMte!' ityAdi, sarvastokAstra sakAyikAH paryAptAstebhyastrasakAyikA aparyAptA asaGkhyeyaguNAH, atra kAraNaM prAgevoktaM, tatastejaskAyikA aparyAptA asaGkhyeyaguNAH asatyeyalokAkAzapradezapramANatvAt, tataH pRthivyabvAyavo'paryAptakAH krameNa vizeSAdhikAH prabhUtaprabhUtataraprabhUtatamAsaGkhyeyalokA kAzapradezarAzimAnatvAt, tadanantaraM tejaskAyikA: paryAptAH saGkhyeyaguNAH, sUkSmeSvaparyAptebhyaH paryAptAnAM saGkhyeyaguNatvAt, tataH pRthivyavvAyavaH paryAptAH krameNa vizeSAdhikAH, tato vanaspatikAyikA aparyAptA anantaguNAH, anantalokAkAzapradezarAzimAnatvAt, tebhyo vanaspatikAyikA: paryAptAH saGkhyeyaguNAH sUkSmeSvaparyAptebhyaH paryAptAnAM saGkhyeyaguNatvAt sUkSmAzca sarvabahava iti tadapekSamidamalpabahutvam || sampratyamISAmeva kAyAnAM sUkSmANAM 5 pratipattau pRthvyAdInAmalpaba tiH uddezaH 2 sU0 229 230 // 413 // Jainelibrary.org
Page #831
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Internat sthityAdi cicintayiSurAha - 'suhumassa NaM bhaMte' ityAdi, sUkSmasya sAmAnyato nigodarUpasyAnigodarUpasya vA bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthiti: prajJaptA ?, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSeNApyantarmuhUrtta, navaramutkarSato vizeSAdhikamavasAtavyam, anyathotkarSAyogAt / evaM sUkSmapRthivI kAyA kAyika tejaskAyika vAyukAyika vanaspatikAyasUkSmanigodaviSayANyapi SaT sUtrANi vaktavyAni, atha sUkSmavanaspatirnigodA eva tatastatsUtreNaiva gatamiti kimarthaM pRthag nigodasUtraM ?, tadayuktaM samyagvastutattvAparijJAnAt, sUkSmavanaspatayo hi jIvA vivakSitAH, sUkSmanigodAstu pratyekamanantAnAM jIvAnAmAdhArabhUtAH zarIrarUpAstato na kazciddoSa:, uktaJca - "golA ya asaM- * khejjA asaMkhanigodo ya golao bhaNio / ekikaMmi nigoe anaMtajIvA muNeyavvA // 1 // ego asaMkhabhAgo vaTTai uvvaTTaNovavAyaMmi / eganigode nicaM evaM sesesuvi sa eva // 2 // aMtomuhuttametaM ThiI nigoyANa jaMti niddiTThA | pallaTTeti nigoyA tamhA aMto| muhutteNaM // 3 ||" AsAmakSaragamanikA - sUkSmanigodaiH sakala eva lokaH sarvato vyApto'JjanacUrNa pUrNasamudravat, tasminnityaM nigodai-rvyApte loke nigodamAtrAvagAhanA asaGkhyA nigodA vRttAkArA bRhatpramANA golakA iti vyapadizyante, nigoda iti ca nAma anantAnAM jIvAnAmekaM zarIraM, tata uktam- asaGkhyeyA golAH, ekaikasmiMzca golake'soyA nig2odA ekaikazca nigodaH anantajIva iti, ekasmiMzca nigode ye'nantA jIvAsteSAmeko'sayatamo bhAgaH pratisamaya mudvarttate'nyazcotpadyate, tathA hi vivakSite samaye vivakSitasya nigodasyaiko'sayeyatamo bhAga udvarttate'nyazcAsaGkhyeyatamo bhAgastasminnapUrva utpadyate, dvitIye'pi samaye'nyo'saGkhyeyabhAga udvarttate anyazcApUrva utpadyate, evaM sakalakAlamanusamayamurdvarttanopapAtI, ata eva 'eganigode nica' miti nityagrahaNaM, yathA caikasminnigode tathA sarveSvapyasaGkhyeyeSu sarvalokavyApiSu nigodeSu pratipattavyaM sarveSAmapi ca nigodAnAM nigodajIvAnAM sthitirvinirdiSTA 'ntarmuhUrttamAtraM elibrary.org
Page #832
--------------------------------------------------------------------------
________________ CASGAO RESCO C5% zrIjIvA- tasmAtsarve'pi nigodA anusamayamudvarttanotpAtAbhyAmantarmuharttamAtreNa parAvartante na ca zUnyA bhavantIti / evaM saptasUtrI aparyAptaviSayA 45pratipattI jIvAbhi0 | saptasUtrI paryAptaviSayA vaktavyA, sarvatrApi jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrttam / samprati kAyasthitimAhamalayagi sUkSmasya suhume NaM bhaMte! suhametti kAlato kevaciraM hoti?, goyamA! jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM a kAyasthirIyAvRttiH saMkhenjakAlaM jAva asaMkhejA loyA, savvesiM puDhavikAlo jAva suhumaNioyassa puDhavikAlo, tirantaraM ca apajjattagANaM sabvesiM jahaNNeNavi ukkoseNavi aMtomuhuttaM, evaM pajjattagANavi savvesiM jahaNNeNavi // 414 // uddezaH2 ukkoseNavi aMtomuhattaM // (sU0 231) suhamassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoti?, goyamA! sU0231jahaNeNaM aMtomu0 ukko. asaMkhenaM kAlaM kAlao asaMkhejAo ussappiNIosappiNIo khettao aMgulassa asaMkhejatibhAgo, suhumavaNassatikAiyassa suhumaNioyassavi jAva asaM khejaibhAgo / puDhavikAiyAdINaM vnnsstikaalo| evaM apajattagANaM pajjattagANavi // (sU0232) 'suhame NaM bhaMte ! suhamettikAlao' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrttam , antarmuhUrtAnantaraM bAdakarapRthivyAdAvutpAdAt , utkarSato'saGkhyeyakAlaM, tamevAsaGkhyeyakAlaM kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-asaGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNyaH, eSA kAlato mArgaNA kSetrato'saGkhyeyA lokA:, asaGkhyeyAnAM lokAkAzAnAM pratisamayamekaikAkAzapradezApahAre yAvatA kAlena nirlepatA bha-18 vati tAvAn asaGkhyeyaH kAla iti bhAvaH / evaM sUkSmapRthivyaptejovAyuvanaspatinigodasUtrANyapi bhAvanIyAni / samprati sUkSmAdI- ||414 // nAmevAparyAptAnAM kAyasthitimabhidhitsurAha-'suhamaapajattae NaM bhaMte' ityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyato' 232 254%AA% RECASCHES Jain Education For Private Personal Use Only H Dainelibrary.org.
Page #833
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 70 Jain Education In ntarmuhUrttamutkarSato'pyantarmuhUrttam, aparyAptasthAvarasyaitAvatkAlapramANatvAt evaM sUkSmAparyAptapRthivyAdiviSayA'pi SaTsUtrI kanyA / evaM paryAptaviSayA'pi saptasUtrI | sAmpratamantaraM cicintayipurAha - 'suhumassa Na' mityAdi pranasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrtte, sUkSmAduddhRtya bAdarapRthivyAdAvantarmuhUrtta sthitvA bhUyaH sUkSmapRthivyAdau kasyApyutpAdAt, utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, tamevAsayeyaM kAlaM kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-asaGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNyaH, kAlata eSA mArgaNA, kSetrato'GgulasyAsatyeyo bhAgaH, kimuktaM bhavati ? - aGgulamAtrakSetrasyAsatyeyatame bhAge ye AkAzapradezAste pratisamaya me kaikapradezApahAre yAvatIbhirutsarpiNyavasarpiNIbhirnirlepA bhavanti tAvatya iti / 'suhumapuDhavikAiyassa NaM bhaMte!" ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! jaghanyenAntarmuhUrtta tadbhAvanA prAgiva, utkarSato'nantaM kAlaM, 'jAva AvaliyAe asaMkhijjaibhAgo' iti yAvatkaraNAdevaM paripUrNapATha: - 'aNaMtAo ussappiNIosappiNIo kAlato khettato anaMtA logA asaMkhejjA poggalapariyaTTA AvaliyA asaMkhejjaibhAgo' as vyAkhyA pUrvavat bhAvanA tvevam-sUkSmapRthivIkAyiko hi sUkSmapRthivIkAyikabhavAduddhRtyAnantaryeNa pAramparyeNa vA vanaspatiSvapi madhye gacchati tatra cotkarSata etAvantaM kAlaM tiSThatIti bhavati yathoktapramANamantaraM, evaM sUkSmApkAyikatejaskAyikavAyukAyikasUtrANyapi vaktavyAni / sUkSmavanaspatikAyikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'saGkhyeyaM kAlaM sa cAsaGkhyeyaH kAlaH pRthivIkAlo vaktavyaH, sa caivam -- 'asaMkhejjA ussappiNIosappiNIo kAlato khettato asaMkhejjA logA' iti, sUkSmavanaspatikAyabhavAduddhRto hi bAdaravanaspatiSu sUkSmavAdarapRthivyAdiSu cotpadyate tatra ca sarvatrApyutkarSato'pyetAvantaM kAla navasthAnamiti yathoktapramANamevAntaraM, evaM sukSmanigodasyA
Page #834
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 pratipattau sUkSmAlpa bahutvaM uddezaH 2 sU0233 zrIjIvA- pyantaraM vaktavyaM, yathA ceyamaudhikI saptasUtrI uktA sthA'paryApta viSayA saptasUtrI paryAptaviSayA ca saptasUtrI vaktavyA, naanaatvaabhaavaat|| jIvAbhisAmpratameteSAmalpakhutvamAhamalayagi- evaM appAbahugaM, savvatthovAsuhumateukAiyA suhumapuDhavikAiyA visesAhiyA suhumAubAUvirIyAvRttiH sesAhiyA suhamaNioyA asaMkhejaguNA suhumavaNassatikAiyA aNaMtaguNA suhamA visesAhiyA, evaM apajattagANaM, pajattagANavi evaM ceva // etesi NaM bhaMte! suhamANaM pajattApajjattANaM kayare01, // 415 // savvatthovA muhamA apajattagA saMkhejaguNA pajattagA evaM jAva suhmnnigoyaa|| eesi NaM bhaMte! suhamANaM suhamapuDhavikAiyANaM jAva suhamaNioyANa ya pajattApajattA kayare 21, savvatthovA suhumateukAiyA apajjattagA suhamapuDhavikAiyA apajattagA visesAhiyA suhumaAuapanattA visesAhiyA suhumavAuapajatsA visesAhiyA suhumateukAiyA pajjattagA saMkhejaguNA suhumapuDhaviAuvAupajattagA visesAhiyA suhamaNioyA apajattagA asaMkhenaguNA suhamaNioyA pajasagA saMkhejaguNA suhumavaNassatikAiyA apajjatsagA aNaMtaguNA suhamaapajjattA visesAhiyA suhumavaNassaipajjatsagA saMkhejaguNA suhamA pajatsA visesAhiyA // (sU0233) 'eesi NamityAdi, sarvastokAH sUkSmatejaskAyikAH, asaGkhyeyalokAkAzapradezapramANatvAt , tebhyaH sUkSmapRthivIkAyikA vizeSA-1 |dhikAH, prabhUtAsaGkhyeyalokAkAzapradezaparimANatvAt , sebhyaH sUkSmAkAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtatarAsaGkhyeyalophAkAzapramANatvAt , // 415 // Jain Education Intel For Private Personel Use Only K ainelibrary.org
Page #835
--------------------------------------------------------------------------
________________ % % % % tebhyaH sUkSmavAyukAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtatamAsaGkhyeyalokAkAzapradezarAzimAnatvAt , vebhyaH sUkSmanigodA asaGkhyeyaguNAH, teSAM tApratigolakamasaGkhyeyatvAt , tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikA anantaguNAH, pratinigodamanantAnAM sadbhAvAt , tebhya: sAmAnyataH sUkSmA vizeSAdhikAH, sUkSmapRthvIkAyikAdInAmapi tatra prakSepAt , teSAmaudhikAmAmidamalpabahutvam / idAnImeteSAmevAparyAptAnAmAha-e-1 esiNaM bhaMte ! suhumaapajattANa'mityAdi sarva prAgvad bhAvanIyaM / sAmpratameseSAmeva paryAptAnAM tRtIyamalpabahutvamAha-eesiNaM bhaMte ! suhamapajattagANa'mityAdi, idamapi prAguktakrameNaiva bhAvanIyaM // adhunA'mISAmeva sUkSmAdInAM pratyeka paryAptAparyAptagatAnyalpabahutvAnyAha-'eesiNaM bhaMte ! suhumANaM pajjattagANa'mityAdi, iha bAdareSu paryAptebhyo'paryAptA asaGkhyeyaguNAH, ekaikaparyAptanizrayA asaGkhyeyAnAmaparyAptAnAmutpAdAt , tathA coktaM prajJApanAyAM prathame prajJApanAkhye pade-"pajattaganissAe apajattagA bakamaMti, jattha ego tattha niyamA asaMkhejA" iti, sUkSmeSu puna yaM kramaH, paryAptAzcAparyAptApekSayA cirakAlAvasthAyina iti sadaiva te bahavo hai labhyante tata uktaM sarvastokAH sUkSmA aparyAptA: tebhyaH sUkSmA: paryAptakAH saGkhyeyaguNAH, evaM pRthvIkAyAdiSvapi pratyekaM bhAvanIyam // gataM caturthamalpabahutvamidAnIM sarveSAM samuditAnAM paryAptAparyAptAnAM paJcamamalpabahutvamAha-eesi Na'mityAdi, sarvastokAH sUkSmatejaskAyikA aparyAptAH, kAraNaM prAgevoktaM, tebhyaH sUkSmapRthivyabuvAyavo'paryAptAH krameNa vizeSAdhikAH, atrApi kAraNaM prAgevoktaM, tebhyaH sUkSmatejaskAyikAH paryAptAH saGkhyeyaguNAH, aparyAptebhyaH paryAptAnAM saGkhyeyaguNAnAmeva bhAvitatvAt , tebhyaH sUkSmapRthivyabvA yavaH paryAptAH krameNa vizeSAdhikAH, kAraNaM prAgevoktaM, tataH sUkSmanigodA aparyAptA asaGkhyeyaguNAsteSAmatiprAcuryAt , tebhyaH sUkSmA hai nigodAH paryAptAH saGkhyeyaguNAH, sUkSmeSvaparyAptebhya: paryAptAnAmoghata: saGkhyeyaguNatvAt , tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikA aparyApta ana %20%A5%251525% Jain Education Inter For Private & Personel Use Only L ainelibrary.org
Page #836
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2-2562-% zrIjIvA- ntaguNA:, pratinigodamanantAnAM teSAM bhAvAt , tebhyaH sAmAnyataH sUkSmA aparyAptA vizeSAdhikA:, sUkSmapRthvIkAyikAdInAmapi tatra 5pratipattI jIvAbhizAprakSepAt , tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikAH paryAptA: saGkhyeyaguNAH, sUkSmeSu hi aparyAptebhyaH paryAptAH saGkhyeyaguNAH, yaJcApAntarAle vize-18bAdarasya malayagi- pAdhikatvaM tadalpamiti na saGkhyeyaguNatvavyAghAtaH, tebhyaH sAmAnyataH sUkSmAH paryAptA vizeSAdhikAH, sUkSmapRthivyAdInAmapi paryAptAnA sthitiH rIyAvRttiH tatra prakSepAt // samprati bAdarAdInAM sthityAdi nirUpayati uddezaH2 bAyarassaNaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahanneNaM aMtomu0 ukko0 tettIsaM sU0234 // 416 // sAgarovamAiM ThiI paNNattA, evaM bAyaratasakAiyassavi bAyarapuDhavIkAiyassa bAvIsavAsasahassAI bAyaraAussa sattavAsasahassaM bAyarateussa tiNi rAiMdiyA bAyaravAussa tiNNi vAsasahassAI bAyaravaNa dasavAsasahassAI, evaM patteyasarIrabAdarassavi, Nioyassa jahanneNavi ukkoseNavi aMtomu0, evaM bAyaraNioyassavi, apajjattagANaM sabvesiM aMtomuhuttaM, pajattagANaM ukkosiyA ThiI aMtomuhuttUNA kAyavvA savvesiM // (sU0 234) 'bAyarassa NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyato'ntarmuhUrta, tata Urddha maraNAt , utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi, evaM bAdarapRthivyaptejovAyuvanaspatipratyekabAdaravanaspatinigodavAdaranigodabAdaratrasakAyikasUtrANyapi vaktavyAni, sarvatra // 416 // hi jaghanyato'ntarmuhUrttam , utkarSacintAyAmayaM vizeSa:-bAdarapRthivIkAyikasyotkarSato dvAviMzativarSasahasrANi bAdarApkAyikasya sapta 81 varSasahasrANi bAdaratejaskAyikasya trINi rAtrindivAni bAdaravAyukAyikasya trINi varSasahasrANi sAmAnyato bAdaravanaspatikAyikasya Jain Education For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #837
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int daza varSasahasrANi pratyekazarIrabAdaravanaspatikAyasya daza varSasahasrANi sAmAnyato nigodasya jaghanyenApyutkarSato'pyantarmuhUrtta bAdara - nigodasya jaghanyata utkarSato'pyantarmuhUrtta bAdaratrasakAyasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi // sampratyeteSAmeva sAmAnyato bAdarAdInAM dazAnAmaparyAptAnAM sthitiM cicintayiSuH sUtradazakamAha - ' bAyara apajjattagassa NaM bhaMte!' ityAdi pAThasiddhaM, | sarvatra jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrttAbhidhAnAt // sAmpratameteSAmeva paryAptAnAM sthiti cintayati - ' bAMdarapajattagassa NaM bhaMte!' ityAdi, jaghanyataH sarvatrApyantarmuhUrttamutkarSataH sAmAnyato bAdarasya trayastriMzatsAgaropamANyantarmuhUtanAni, aparyAptakAvasthAbhAvinA'ntarmuhUrttenonatvAt evaM bAdarapRthivIkAyikaparyAptakasya dvAviMzatirvarSasahasrANi antarmuhUtanAni, bAdarApkAyikasya paryAptakasya sapta varSasahasrANi antarmuhUrttenAni bAdaratejaskAyikaparyAptakasya trINi rAtrindivAni antarmuhUtanAni, bAdaravAyukAyikaparyAptakasya trINi varSasahasrANi antarmuhUtanAni, bAdaravanaspatikAyaparyAptakasya daza varSasahasrANi antarmuhUrttenAni, pratyekabAdaravanaspatikAyikaparyAtakasyApi daza varSasahasrANi antarmuhUrttenAni, sAmAnyato nigodaparyAptakasya bAdaranigodaparyAptakasya ca jaghanyato'pyantarmuhUrttamutkarSato'pyantarmuhUrtta, vAdaratrasakAyikaparyAptasya jaghanyato'ntarmuhUrtta mutkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi antarmuhUtanAni // sAmprataM kAyasthitimAha bAyare NaM bhaMte! bAyaretti kAlao kevaciraM hoti ?, jaha0 aMto0 ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM asaMkhejAo ussappiNIosappiNIo kAlao khetao aMgulassa asaMkhejjatibhAgo, bAyarapuDhavikAiAu vAuo patteyasarIrabAdaravaNassaikAiyassa bAyaranioyassa0 [ vAyaravaNassassa jaha jainelibrary.org
Page #838
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sU0 235 zrIjIvA aMto0 ukko0 asaM asaM0 ussa0 kAlaokhettao aMgu0 asaM0 pattegasarIravAdaravaNassatikAi- 5pratipattI jIvAbhi0 yassa bAyaranigoassa puDhavIva, bAyaraNioyassaNaM jaha0 anto0 ukko0 aNaMtaM kAlaM aNaMtA ussa0 bAdarasya malayagi- kAlao khettao aDDAijA poggala0] etesiM jahaNNeNaM aMtomu0 ukkoseNaM sattari sAgarovamako- kAyasthirIyAvRttiH DAkoDIo saMkhAtIyAo samAo aMgulaasaMkhabhAgo tahA-asaMkhejA u0 ohe ya bAyarataru aNubaMdho sesao cocchaM / ussappiNi 2 aDDAiyapoggalANa pariyahA // beudadhisahassA khalu | uddezaH2 // 417 // sAdhiyA hoMti tasakAe // 1 // aMtomuhattakAlo hoi apajjattagANa savvesi // pajattavAyarassa ya bAyaratasakAiyassAvi // 2 // etesiM ThiI sAgarovamasatapuhattaM sAiregaM teussa saMkha rAI[diyA] duvihaNioe muhuttamaddhaM tusesANaM saMkhejA vAsasahassA ya savasi // 3 // (sU0 235) 'bAyare NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtra pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama! jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, tamevAsaGkhyeyaM / kAlaM kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-'asaMkhejAo ussappiNIosappiNIo kAlato khettato aMgulassa asaMkhejaibhAgoM' asya vyAkhyA prAgvat / bAdarapRthvIkAyikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH saptatiH sAgaropamakoTIkoTayaH, evaM bAdarAkAyikabAdaratejaskAyika bAdaravAyukAyikAnAmapi, sAmAnyato vAdaravanaspatikAyikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, tameva kAlakSetrAbhyAM ni4 rUpayati-asaGkhyeyA utsarpiNyavasapiNyaH kAlataH kSetrato'GgalasthAsaGkhyeyabhAgaH / pratyekabAdaravanaspatikAyikasUtra baadrpRthviikaayik-18||417|| vat, sAmAnyato nigodasUtre jaghanyo'ntarmuhUrttamutkarSato'nantaM kAlaM, tasyaiva kAlakSetrAbhyAM nirUpaNaM karoti-anantA utsarpiNyava RAASARASWABGANGACAX Jain Education Inter For Private Personal Use Only Mainelibrary.org
Page #839
--------------------------------------------------------------------------
________________ BOAMROGAMGAOM sapiNyaH, eSA kAlata: prarUpaNA, kSetrato'rddhatRtIyAH pugalaparAvartAH / bAdaranigodasUtra bAdarapRthvIkAyikavat / bAdaratrasakAyasUtre jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato ve sAgaropamasahane sayeyavarSobhyadhike / sAmpratameteSAmevAparyAptAnI kAyasthiniM nirUpayan sUtradazakamAha-'bAyaraapajjattae NaM bhaMte! bAyaraapajattaetti kAlato' ityAdi sarvatra jaghanyenotkarSeNa cAntarmuhUrtam / adhunaiteSAmeva paryAptAnAM kAyasthitimAha-'bAyarapajattae NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, tadbhAvanA prAgvat , utkarSata: sAgaropamazatapRthaktvaM sAtireka, tata UrddhamavazyaM bAdarasya sata: paryAptalabdhivicyuteH / bAdarapRthivIkAyikaparyAptasUtre jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH sakhyeyAni varSasahasrANi, tata Urddha tathAsvAbhAvyAd bAdarapRthivIkAyasya sataH paryAptilabdhibhraMzAt / evamapkAyasUtramapi vaktavyaM, tejaskAyasUtre jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSata: saGkhyeyAni rAtrindivAni, tejaskAyikasya hi utkRSTA bhavasthitiH trINi rAtrindivAni, utkRSTasthitikasya paryAptabhavA nirantaraM katipayA eveti sayeyAnyeva rAtrindivAni / vAyukAyikasAmAnyabAdaravanaspatikAyapratyekabAdaravanaspatikAyasUtrANyapi bAdaraparyAptapRthivIkAyasUtravat / sAmAnyato nigodaparyAptasUtre ca jaghanyata uSkarSatazvAntarmuhUrta, bAdaratrasakAyaparyAptasUtraM jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtireka, tacca nairayikatiryagmanuSyadevabhavabhramaNena pUrayitavyam // sAmpratamantaraM pratipipAdayiSurAha aMtaraM bAyarassa bAyaravaNassatissa Nioyassa bAyaraNioyassa etesiM cauNhavi puDhavikAlo jAva asaMkhejjA loyA, sesANaM vnnsstikaalo| evaM pajattagANaM apajattagANavi aMtaraM, ohe ya bAyarataru oghanioe bAyaraNioe ya kAlamasaMkhenaM aMtaraMsesANa vnnsstikaalo|| (sU0236) ALLOONAMGARH A MALS Jain Education Intel For Private & Personel Use Only T ainelibrary.org
Page #840
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 418 // Jain Education In 'bAdarasta NaM bhaMte! aMtaraM kAlato' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSato'saGkhyeyaM kAlaM tameva kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-asaGkhyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'saGkhyA lokAH, yadeva hi sUkSmasya sataH kAryasthitipari| mANaM tadeva bAdarasyAntaraparimANaM sUkSmasya ca kAryasthitiparimANametadeveti / bAdarapRthivIkAyikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnantaH kAlo vanaspatikAlaH prAguktasvarUpo veditavyaH / evaM vAdarAkAyikavAdaratejaskAyikasUtrANyapi vaktavyAni / sAmAnyato bAdaravanaspatikAyikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'saGkhyeyaM kAlaM sa cAsaGkhyeyaH kAlaH pRthivIkAlo veditavyaH, sa caivam - asaGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'saGkhyA lokAH / pratyekabAdaravanaspatikAyikasUtraM bAdarapRthivIkAyikasUtravat sAmAnyato nigodasUtraM ca sAmAnyato bAdaravanaspatikAyikasUtravat, bAdaratrasakAyikasUtraM bAdarapRthivIkAyikasUtravat / evamaparyAtaviSayA dazasUtrI paryAptaviSayA ca dazasUtrI yathoktakrameNa vaktavyA, nAnAtvAbhAvAt // sAmpratamalpabahutvamAha appA savvatthovA vAyaratasakAiyA vAyarate kAiyA asaMkhejjaguNA patteyasarIrabAdaravaNassati0 asaMkhejjaguNA bAyaraNioyA asaMkhe0 bAyarapuDhavi asaMkhe0 AuvAu asaMkhejjaguNA bAyaravaNasvatikAiyA anaMtaguNA bAyarA visesAhiyA 1 / evaM apajattagANavi 2 / pajattagANaM savvatthovA bAyara ukkAiyA bAyaratasakAiyA asaMkhejjaguNA pattegasarIrabAyarA asaMkhejjaguNA sesA taheba jAva bAdarA visesAhiyA 3 / etesi NaM bhaMte! bAyarANaM pajjattApajattANaM kayare 21, savvatthovA bAyarA pajjanttA bAyarA apajattagA asaMkhejjaguNA, evaM savve jahA bAyaratasakAiyA 4 / 5 pratipattau bAdarasyAntaraM sUkSma bAdarayo ralpabahutvaM uddezaH 2 sU0 236 237 // 418 // jainelibrary.org
Page #841
--------------------------------------------------------------------------
________________ GACASCARSASALASARAN eesi gaMbhaMte! bAyarANaM bAyarapuDhavikAiyANaM jAva bAyaratasakAiyANa ya pajattApajattANaM kayare 21, savvatthovA bAyarateukkAiyA pajattagA bAyaratasakAiyA apajjattagA asaMkhejaguNA patteyasarIrabAyaravaNassatikAiyA pajattagA asaMkhejaguNA bAyaraNioyA pajjattagA asaMkheja. puDhaviAuvAupajattagA asaMkhejaguNA bAyarateuapajjattagA asaMkhejvaguNA patteyasarIrabAyaravaNassatiapa0 asaMkhe0 bAyarA NioyA apajjattagA asaMkhe0 bAyarapuDhaviAuvAu apajjattagA asaMkhejaguNA bAyaravaNassai pajattagA aNaMtaguNA bAyarapajjattagA visesAhiyA bAyaravaNassati apajattA asaMkhaguNA bAyarA apajattagA visesAhiyA bAyarA pa0 visesAhiyA 5 / eesiNaM bhaMte! suhamANaM suhumapuDhavikAiyANaM jAva suhumanigodANaM bAyarANaM bAyarapuDhavikAiyANaM jAva bAyaratasakAiyANa ya kayarezahito?, goyamA! savvatthovA bAyaratasakAiyA bAyarateukAiyA asaMkhejaguNA patteyasarIrabAyaravaNA asaMkhe0 taheva jAva bAyaravAukAiyA asaMkhejaguNA suhamateukkAiyA asaMkhe0 suhamapuDhavi.visesAhiyA suhamaAu0 suhumavAu0 visesA0 suhamanioyA asaMkhejjaguNA bAyaravaNassatikAiyA aNaMtaguNA bAyarAvisesAhiyA suhumavaNassaikAiyA asaMkhe0 suhumA visesA evaM apajjattagAvi pajjattagAvi, Navari savvatthovA bAyarateukkAiyA pajjattA bAyaratasakAiyA panjattA asaMkhenaguNA patteyasarIra0 sesaM taheva jAva suhumapajattA vi. Jain Education Intem For Private & Personel Use Only Wenelibrary.org
Page #842
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 5pratipatto sukSmabAdarayoralpabahutvaM uddezaH2 sU0 237 // 419 // COASAMACROCOGRACCORG sesaahiyaa| eesiNaM bhaMte! suhamANaM bAdarANa ya pajattANaM apajattANa ya kayare 210, savvatthovA bAyarA pajattA bAyarA apajattA asaMkhejaguNA savvathovA suhumA apajattA suhamapajattA saMkhejaguNA, evaM suhamapuDhavivAyarapuDhavi jAva suhamanioyA bAyaranioyA navaraM patteyasarIrabAyaravaNa savvatthovA pajjattA apajjattA asaMkhejaguNA, evaM bAdaratasakAiyAvi // savvesiM pajattaapajattagANaM kayarezahito appA vA bahuyA vA?, savvatthovA bAyarateukkAiyA pajattA bAyaratasakAiyA pajjattagA asaMkhejaguNA te ceva apajjattagA asaMkhejaguNA patteyasarIrabAyaravaNassaiapajattagA asaMkha0 bAyaraNioyA pajattA asaMkheja.bAyarapuDhavi0 asaM0 AuvAupajjattA asaMkhe0 bAyarateukAiyaapajattA asaMkhe0 patteya. asaMkhe0 bAyaranioyapajattA asaM0 bAyarapuDhavi0 AuvAukAi. apajattagA asaMkhejaguNA suhumateukAiyA apajattagA asaM0 suhumapuDhaviAuvAuapajattA visesA0 suhumateukAiyapajjattagA saMkhejaguNA suhumapuDhaviAuvAupajattagA visesAhiyA suhamaNigoyA apajattagA asaMkhejaguNA suhamaNigoyA pajjattagA asaMkhejaguNA bAyaravaNassatikAiyA pajattagA aNaMtaguNA bAyarA pajattagA visesAhiyA bAyaravaNassai apajjattA asaMkhejaguNA bAyarA apajattA vise0 bAyarA visesAhiyA muhumavaNassa CCCCCCAGRAAAAAAACAR // 419 // Jain Education inte hinelibrary.org
Page #843
--------------------------------------------------------------------------
________________ ROGRA4%95-%AC-SCAMER tikAiyA apajattagA asaMkhejaguNA suhumA apajjattA visesAhiyA suhumavaNassaikAiyA pajattA saMkhejaguNA muhumA pajjattagA visesAhiyA suhumA visesAhiyA // (sU0 237) 'eesi Na'mityAdi, sarvastokA bAdaratrasakAyikAH, dvIndriyAdInAmeva bAdaratrasatvAt , teSAM ca zeSakAyApekSayA'lpatvAta , tebhyo bAdaratejaskAyikA asaGkhyeyaguNAH, asaGkhyeyalokAkAzapramANatvAt , tebhyo'pi pratyekazarIravAdaravanaspatikAyikA asaGkhyeyaguNAH,18 sthAnasyAsaGkhyeyaguNatvAt , bAdaratejaskAyikA hi manuSyakSetra eva bhavanti, tathA coktaM prajJApanAyAM dvitIya sthAnAkhye pade-'kahi NaM bhaMte ! bAdarateukkAiyANaM pajattApajjattANaM ThANA pannattA?, goyamA ! aMto maNussakhette aDAijesu dIvasamuddesu nibvAghAeNaM pannarasasu kammabhUmIsu vAghAeNaM paMcasu mahAvidehesu ettha NaM bAyarate ukkAiyANaM pajattagANaM ThANA pajjattA, tathA-jattheva bAyarateukkAiyANaM pajattANaM ThANA pannattA tattheva apajjattANaM bAyarateukAiyANaM ThANA pannattA' iti / bAdaravanaspatikAyikAstu viSvapi lokeSu, tathA coktaM prajJApanAyAM tasminneva sthAnAkhye dvitIye pade-'kahi NaM bhaMte! bAdaravaNassaikAiyANaM pajattagANaM ThANA pannattA?, goyamA! saTThANeNaM sattasu ghaNodahIsu sattasu ghaNodahivalaesu aholoe pAyAlesu bhavaNesu bhavaNapatthaDesu uDaloe kappesu vimANAvaliyAsu vimA-| NapatthaDesu tiriyaloe agaDesu talAesu nadIsu dahesu vAvIsu pukkhariNIsu guMjAliyAsu saresu sarapaMtiyAsu ujjharesu cillalesu pallalesu vappiNesu dIvesu samuddesu savvesu ceva jalAsaesu jalaDhANesu, ettha NaM bAyaravaNassaikAiyANaM pajattagANaM ThANA pannattA, tathA jattheva vAyaravaNassaikAiyANaM pajattagANaM ThANA paNNattA tattheva bAyaravaNassaikAiyANamapajattagANaM ThANA pannattA' iti / tata: kSetrasyAsaye| yaguNatvAdupapadyante bAdaratejaskAyikebhyo'saGkhyeyaguNA: pratyekazarIrabAdaravanaspatikAyikAH, tebhyo bAdaranigodA asaGkhyeyaguNAsteSA Jan Education Intel For Private Personal Use Only M ainelibrary.org
Page #844
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 420 // Jain Education Inte matyantasUkSmAvagAhanatvAt jaleSu ca sarvatrApi prAyobhAvAt, panakasevAlAdayo hi jaleSvavazyaMbhAvinaH, te ca bAdarAnantakAyikA iti, tebhyo'pi bAdarapRthivIkAyikA asaGkhyeyaguNAH, aSTAsu pRthivISu sarveSu vimAnabhavanaparvatAdiSu ca bhAvAt, tebhyo'sayeyaguNA bAdApkAyikAH, samudreSu jalaprAbhUtyAt, tebhyo bAdaravAyukAyikA asaGkhyeyaguNAH, zuSire sarvatra vAyusambhavAt, tebhyo'pi bAdaravanaspatikAyikA anantaguNAH, pratibAdaranigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAt tebhyaH sAmAnyato bAdarA vizeSAdhikAH, bAdaratrasakA yikAdInAmapi tatra prakSepAt // gatamekamaudhikamalpabahutvamidAnImeteSAmevAparyAptAnAM dvitIyamAha - 'eesi NaM bhaMte!' ityAdi, sarva| stokA bAdarasakAyikA aparyAptAH, yuktiratra prAguktaiva, tebhyo bAdaratejaskAyikA aparyAptA asayeyaguNAH, asaGkhyeyalokAkAzapra mANatvAt ityevaM prAguktakrameNedamapyalpabahutvaM paribhAvanIyam / gataM dvitIyamalpabahutvaM sAmpratameteSAmeva paryAptAnAM tRtIyamalpabahutvamAha - 'eesi NamityAdi, sarvastokA bAdaratejaskAyikAH paryAptAH, AvalikAsamayavargasya katipaya samayanyUnairAvalikAsamayairguNitasya yAvAn samayarAzirbhavati tAvatpramANatvAtteSAm uktaJca - "Avalivaggo kameNAvalIe guNio hi bAyaro teU" iti, tebhyo bAdaratrasakAyikAH paryAptA asaGkhyeyaguNAH, pratare yAvantyaGgulasaGkhyeyabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANatvAtteSAM tebhyaH pratyekazarIbAdaravanaspatikAyikAH paryAptA asaGkhyeyaguNAH, pratare yAvantyaGgulA saGkhyeyabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANatvAtteSAm uktaJca - "patteyapajjattavaNakAiyA u payaraM haraMti logassa aMgulaasaMkhabhAgeNa bhAiya"miti, tebhyo bAdaranigodaparyAptakA asaGkhyeyaguNAH, teSAmatyantasUkSmAvagAhanatvAt jalAzayeSu ca sarvatra prAyobhAvAt, tebhyo bAdarapRthivIkAyikAH paryAptA asaGkhyeyaguNAH, atiprabhUtasayeya pratarAGkulAsaGkhyeyabhAgakhaNDamAnatvAt, tebhyo'pi bAdarApkAyikA: paryAptA asaGkhyeyaguNAH, atiprabhUtatarAsaGkhyeyapratarAGkulAsaye 5 pratipattau sUkSmabAdarayora lpabahutvaM uddezaH 2 sU0 237 // 420 // ainelibrary.org
Page #845
--------------------------------------------------------------------------
________________ yabhAgakhaNDamAnatvAt , tebhyo bAdaravAyukAyikAH paryAptA asaGkhyeyaguNAH, dhanIkRtasya lokasyAsaGkhyeyeSu pratareSu saGkhyAtatamabhAgavartipu yAvanta AkAzapradezAstAvatpramANatvAtteSAM, tebhyo bAdaravanaspatikAyikA: paryAptA anantaguNAH, prativAdaraikaikanigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAt , tebhyaH sAmAnyato bAdaraparyAptakA vizeSAdhikAH, bAdaratejaskAyikAdInAmapi paryAptAnAM tatra prakSepAt // gataM tRtIyamalpabahutvamidAnImeteSAmeva pratyekaM paryAptAparyAptagatamalpabahutvamAha-eesi NamityAdi, iha bAdaraikaikaparyAptanizrayA'satyeyA bAdarA apa ptiA utpadyante, "pajattaganissAe apajattagA vakamaMti, jattha ego tattha niyamA asaMkhejA" iti vacanAta , tataH sarvatra paryAptebhyo |'paryAptA asaGkhyeyaguNA vaktavyAH / vAdaratrasakAyikasUtraM tu prAguktayuktyA bhAvanIyam // gataM caturthamapyalpabahukhaM, sampratyeteSAmeva samuditAnAM paryAptAparyAptAnAM paJcamamalpabahutvamAha-eesi NamityAdi, sarvastokA bAdaratejaskAyikAH paryAptAH, tebhyo bAdaratrasakAyikAH paryAptA asalayeyaguNAH, tebhyo bAdarapratyekavanaspatikAyikAH paryAptA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo bAdaranigodAH paryAptA asa-11 yeyaguNAH, tebhyo bAdarapRthivIkAyikAH paryAptA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo bAdarApkAyikAH paryAptA asalayeyaguNAH, tebhyo bAdaravAyukAyikAH paryAptA asalyeyaguNAH, eteSu padeSu yuktiH prAguktA'nusaraNIyA, tebhyo bAdaratejaskAyikA aparyAptA asahayeyaguNAH, yato bAdaravAyukAyikAH paryAptA asaGkhyeyeSu lokAkAzapradezeSu yAvanta AkAzapradezAstAvatpramANA: bAdaratejaskAyikAzcAparyAptA asaGkhye| yalokAkAzapradezapramANAstato bhavantyasoyaguNAH, tataH pratyekabAdaravanaspatikAyikavAdaranigodabAdarapRthivIkAyikabAdarApkAyikabAdaravAyukAyikA aparyAptA yathottaramasaGkhyeyaguNA vaktavyAH, yadyapi caite pratyekamasayeyalokAkAzapradezapramANAstathA'pyasaGkhyAtasyAsaGkhyAtabhedabhinnatvAditthaM yathottaramasaGkhyeyaguNatvaM na virudhyate, tebhyo bAdaravAyukAyikAparyAptebhyo bAdaravanaspatikAyikA jIvAH pa jI0 71 Jan Education For Private Personel Use Only W w.jainelibrary.org
Page #846
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 421 // Jain Education ryAptA anantaguNAH prativAda ke kanigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAt, tebhyaH sAmAnyato bAdarAH paryAptA vizeSAdhikAH, bAdaratejaskAyikAdInAmapi paryAptAnAM tatra prakSepAt, tebhyo bAdaravanaspatikAyikA aparyAptakA asaGkhyeyaguNA ekaikaparyAptavAdaravanaspatikAyika nigodanizrayA'sayAnAmaparyAptavAdara vanaspatikAyikanigodAnAmutpAdAt, tebhyaH sAmAnyato vAdarA aparyAptA vizeSAdhikA bAdaratejaskAyikAdInAmaparyAptAnAM tatra prakSepAt tebhyaH paryAptA paryAptavizeSaNarahitAH sAmAnyato bAdarA vizeSAdhikAH bAdaraparyAptatejaskAyikAdInAmaparyAptAnAM tatra prakSepAt // tadevaM gatAni bAdarAzritAni paJcAtpabahutvAni, samprati sUkSmabAdarasamudAyagatAni paJcA lpabahutvAnyabhidhitsurAha - 'eesi NamityAdi, iha prathamaM bAdaragatamalpabahutvaM tatsUkSmagatAlpabahutvapaJcake yatprathama malpabahulaM tadvad bhAvanIyaM yAvat sUkSmanigodacintA, tadanantaraM bAdaravanaspatikAyikA anantaguNAH prativAdara nigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAt, tebhyo bAdarA vizeSAdhikA bAdaratejaskAyikAdInAmapi tatra prakSepAt tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikA asaGkhyeyaguNAH, bAdaranigodebhyaH sUkSmanigodAnAmasayeyaguNatvAt, tebhyaH sAmAnyataH sUkSmA vizeSAdhikAH sUkSmatejaskAyikAdInAmapi tatra prakSepAt // gata | mekamalpabahutvamidAnImeteSAmevAparyAptAnAM dvitIyamAha - 'eesi Na' mityAdi, sarvastokA vAdaratrasakAyikA aparyAptAH, tato bAdaratejaskAyikabAdaravanaspatikAyikabAdara nigoda bAdarapRthivIkAyikavAdApkAyikavAdavAyukAyikA: paryAptAH krameNa yathottaramasaGkhyeyaguNAH, atra bhAvanA bAdaragatAlpabahutkhapaJcake yadvad dvitIyamaparyApta viSayamalpabahutvaM tadvad bhAvanIyA, tato bAdaravAyukA yi kebhyo'paryA tebhyaH sUkSmatejaskAyikA aparyAptA asaGkhyeyaguNAH, atiprabhUtAsaGkhyeyalokAkAzapradezapramANatvAt, tebhyaH sUkSmapRthivIkAyikasUkSmA* kAyika sUkSmavAyukAyikasUkSma nigodA yathottaramasaGkhyeyaguNAH, atra bhAvanA sUkSmAtpabahutvavadbhAvanIyA, paJcake yadvitIyAlpabahutvaM ta 5 pratipattI sUkSmacAdarAdyalpa bahu uddezaH 2 sU0 237 // 421 // w.jainelibrary.org
Page #847
--------------------------------------------------------------------------
________________ COCOLORCAMGAOCOMOCROCIO-0 dvat , tebhyaH sUkSmanigodAparyApprebhyo bAdaravanaspatikAyikA jIvA aparyAptA anantaguNAH, pratibAdaraikaikanigodamanantAnAM bhAvAt , tebhyaH / hai|sAmAnyato bAdarA aparyAptA vizeSAdhikAH, bAdaratrasakAyikAparyAptAnAmapi tatra prakSepAt , tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikA aparyAptA asaGkhyeyaguNAH, bAdaranigodAparyAptebhyaH sUkSmanigodAparyAptAnAmasaGkhyeyaguNatvAt , tebhyaH sAmAnyata: sUkSmA aparyAptA vizeSAdhikAH, sUkSmatejaskAyikAparyAptAdInAmapi tatra prakSepAt / / gataM dvitIyamalpabahutvamidAnIM teSAmeva paryAptAnAM tRtIyamalpabahutvamAha-eesi NamityAdi, sarvastokA bAdaratejaskAyikAH paryAptAH, tebhyo bAdaratrasakAyikabAdarapratyekavanaspatikAyikavAdaranigodavAdarapRthivIkAyikabAdarApkAyikabAdaravAyukAyikA: paryAptA yathottaramasaGkhyeyaguNAH, atra bhAvanA bAdaragatAlpabahutvapaJcake yattatIyaM paryAptaviSayamalpabahulaM tadvatkarttavyA, bAdaraparyAptavAyukAyikebhyaH sUkSmatejaskAyikAH paryAptA asaGkhyeyaguNAH, bAdaravAyukAyikA hi asaGkhyeyapratarapradezarAzipramANAH, sUkSmatejaskAyikAstu paryAptA asaGkhayeyalokAkAzapradezapramANAstato'sayeyaguNAH, tata: sUkSmapRthivIkAyikasUkSmApkAyikasUkSmavAyukAyikAH paryAptA: krameNa yathottaraM vizeSAdhikAH, tataH sUkSmavAyukAyikebhyaH paryAptebhya: sUkSma nigodAH paryAprakA asaGkhyeyaguNAH, teSAmatiprabhUtatayA pratigolakaM bhAvAt , tebhyo bAdaravanaspatikAyikA jIvAH paryAstrakA anantaguNA:, pratibAdaraikaikanigodamanantAnAM bhAvAt , tebhyaH sAmAnyato bAdarAH paryAptA vizeSAdhikAH, bAdaratejaskAyikAdInAmapi paryAptAnAM tatra prakSepAt , tebhya: sUkSmavanaspatikAyikA: paryAptA asaGkhyeyaguNAH, bAdaranigodaparyAptabhyaH sUkSmanigodaparyAptAnAmasakhyeyaguNatvAt , tebhyaH sAmA nyata: sUkSmAH paryAptA vizeSAdhikAH, sUkSmatejaskAyikAdInAmapi paryAptAnAM tatra prakSepAt // gataM tRtIyamalpabahuvamidAnImeteSAmeva hai| sUkSmavAdarAdInAM pratyekaM paryAptAparyAptAnAM pRthak pRthagalpabahutvamAha-'eesi NaM bhaMte! suhumANaM bAyarANa ya pajjattApajjattANa' Jan Education inte For Private Personel Use Only M ainelibrary.org
Page #848
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- mityAdi, sarvatreyaM bhAvanA-sarvastokA bAdarAH paryAprAH parimitakSetravartitvAta , tebhyo bAdarA aparyAptA asoyaguNAH, ekaikavAda-115 pratipattau jIvAbhihAraparyAptanizrayA'saGkhyeyAnAM bAdarAparyAptAnAmutpAdAt , tebhyaH sUkSmAparyAptA asaddhayeyaguNAH, sarvalokApannatayA teSAM kSetrasyAsoyaguNa- samabAmalayagi-1 tvAt , tebhyaH sUkSmaparyAprakA: samAyeyaguNAH, cirakAlAvasthAyitayA teSAM sadaiva sahayeyaguNatayA prApyamAnatvAt , sarvasatyayA cAna darAdyalparoyAvRttiH sapta sUtrANi, tadyathA-prathamaM sAmAnyata: sUkSmavAdaraparyAptAparyAtaviSayaM dvitIyaM sUkSmavAdarapRthivIkAyikaparyAptAparyAptaviSayaM, tRtIyaM bahatvaM // 422 // sUkSmavAdarAkAyikaparyAptAparyAptaviparya, caturtha sUkSmabAdaratejaskAyikaparyAptAparyAptaviSayaM, paJcamaM sUkSmabAdaravAyukAyikaparyAptAparyApta uddezaH2 viSayaM, SaSThaM sUkSmabAdaravanaspatikAyikaparyAptAparyAptaviSayaM, saptamaM sUkSmavAdaranigodaparyAptAparyAptaviSayamiti // gataM caturthamalpabahutva- sU0 237 midAnImeteSAmeva sUkSmapRthivIkAyikAdInAM pratyeka paryAptAparyAptAnAM samudAyena paJcamamalpabahutvamAha-eesi NaM bhaMte! suhumANaM suhumapuDhavikkAiyANa'mityAdi, sarvastokA bAdaratejaskAyikAH paryAptAH, AvalikAsamayavarge katipayasagavanyUnarAvalikAsamayairgu|Nite yAvAn samayarAzistAvatpramANatvAtteSAM, tebhyo bAdaratrasakAyikAH paryAptA asaGkhyeyaguNAH, pratare yAvanyanulAsayayabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANatvAtteSAM, tebhyo bAdaratrasakAyikA aparyAptA asaGkhyeyaguNAH, pratare yAvantyaGgulAsaGkhyeyabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANatvAtteSAM, tataH pratyekazarIrabAdaravanaspatikAyikabAdaranigovAdarapRthivIkAyikabAdarAkAyikabAdaravAyukAyikAH paryApA | yathottaramasaGkhyeyaguNAH, yadyapyete pratyekaM pratare yAvantyaGgulAsayeyabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANAstathA'pyanulAsaGkhyeyabhAgasyAsayeyabhedabhinnatvAditthaM yathottaramasaGkhyeyaguNatvamabhidhIyamAnaM na virudhyate, tebhyo bAdaratejaskAyikA aparyAptakA asaGkhyeyaguNA:, asa-16 // 422 // yeyalokAkAzapradezapramANatvAt , tata: pratyekazarIrabAdaravanaspatikAyikabAdaranigovAdarapRthivIkAyikavAdarApkAyikabAdaravAyukA -- GALSCRETOGGC -- 4NEW-- Jain Education in For Private Personal Use Only x tinelibrary.org
Page #849
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int yikA aparyAptA yathottaramasaGkhyaguNAH, tato bAdaravAyukAyikebhyo'paryAptakebhyaH sUkSmatejaskAyikA aparyAptA asaGkhyeyaguNAH, tataH sUkSmapRthivI kAyika sUkSmAykAyikasUkSmavAyukAyikA aparyAptA yathottaraM vizeSAdhikAH, tataH sUkSmatejaskAyikA: paryAptAH saGkhyecaguNAH, sUkSmeSvaparyAptebhyaH paryAptAnAmoghataH saGkhyeyaguNatvAt tataH sUkSmapRthiyIkAyika sUkSmA kAyikasUkSmavAyukAyikA: paryAptA yathottaraM | vizeSAdhikAH, tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptakA asaGkhyeyaguNAH, tepAmatiprAbhUtyena sarvalokeSu bhAvAt, tebhyaH sUkSmanigodA asoyaguNAH, sUkSmeSvaparyAptAnAM sadaivoghataH saGkhyeyaguNatvAt ete ca bAdaraparyAptatejaskAyikAdayaH paryAptanigodaparyavasAnAH poDaza padArthA yadyapyanyatrAvizeSeNAsaGkhyeyalokAkAzapradezapramANatayA saMgIyante tathA'pyasaGkhyA tasyAsaGkhyAta bhedabhinnatvAdityamasayeyaguNatvaM vizeSAdhikatvaM saGkhyeyaguNatvaM ca pratipAdyamAnaM na virodhabhAgiti, tebhyaH paryAptasUkSma nigodebhyo vAdaravanaspatikAyikA aparyAptA anantaguNAH, pratibAda raikaikanigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAn, tebhyaH sAmAnyato bAdarAH paryAptA vizeSAdhikAH, bAdaraparyAptatejaskAyikAdInAmapi tatra prakSepAt tebhyo bAdaravanaspatikAyikA aparyAptA asaGkhyeyaguNAH, ekaikaparyApta nigodanizrayA'saGkhyeyAnAM bAdara nigodAparyAptAnAmutpAdAt, tebhyaH sAmAnyato vAdarA aparyAptA vizeSAdhikAH, bAdaratejaskAyikAdInAmapyaparyAptAnAM tatra prakSepAt tebhyaH sAmAnyato bAdarA vizeSAdhikAH, paryAptAnAmapi tatra prakSepAt tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikA aparyAptA asaGkhyeyaguNAH, bAdaranigodebhyaH sUkSmanigodAnAmaparyAptAnAmapyasaGkhyeyaguNatvAt tataH sAmAnyataH sUkSmA aparyAptakA vizeSAdhikAH, sUkSmapRthivIkAyikAdInAmapyaparyAptAnAM tatra prakSepAt tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikAH paryAptAH sayeyaguNAH, sUkSmavanaspatikAyikAparyAptebhyo hi sUkSmavanaspatikAyikA: paryAptAH soyaguNAH, sUkSmeSvapyoghato'paryAptebhyaH paryAptAnAM saGkhyeyaguNatvAt tataH sAmAnyataH sUkSmaparyAptebhyo'pi so jainelibrary.org
Page #850
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 423 // Jain Education Int yaguNAH, vizeSAdhikatvasya saGkhyeyaguNatvabAdhanAyogAt, tebhyaH sAmAnyataH sUkSmAH paryAptakA vizeSAdhikAH, paryAptasUkSmapRthivIkAyikAdInAmapi tatra prakSepAt tataH sAmAnyataH paryAptAparyAptavizeSaNarahitAH sUkSmA vizeSAdhikAH, aparyAptAnAmapi tatra prakSepAt // iha pUrva nigodAH sthityAdibhizcintitAstato nigodavaktavyatAmAha kativihANaM bhaMte! NioyA paNNattA?, goyamA ! duvihA NioyA paNNattA, taMjahA - NioyA ya NiodajIvA ya // NioyANaM bhaMte! kativihA paNNattA ?, goyamA ! duvihA, paM0, taMjahAsuhumaNioyAya bAyaraNioyA ya // suhRmaNioyA NaM bhaMte! kativihA paNNattA ?, goyamA ! duvihA paNNattA, taMjA - pajjattagA ya apajattagAya // bAyaraNioyAvi duvihA paNNattA, taMjApajattagA ya apajjatagA ya // NioyajIvA NaM bhaMte! kativihA paNNattA?, dubihA paNNattAsumaNiodajIvAya bAyaraNioyajIvA ya / suhumaNigodajIvA duvihA paM0 taM0 - palattagA ya apajattagA / bAdaraNigodajIvA duvihA pannattA taM0- pajjanttagA ya apajattagA ya // (sU0 238) 'kativihANa 'mityAdi, katibhedAH bhadanta ! nigodA: prajJaptAH ?, bhagavAnAha - gautama ! dvividhA nigodA: prajJatAstadyathA- nigodAzca nigodajIvAzca, ubhayeSAmapi nigodazabdavAcyatayA prasiddhatvAt tatra nigodA - jIvAzrayavizeSAH nigodajIvA - vibhinnataijasakArmaNA jIvA eva | adhunA nigodabhedAn pRcchati - 'nigoyA NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! dvividhAH prajJaptAstadyathA - sUkSmani godAca bAdaranigodAzca tatra sUkSmanigodAH sarvalokApannAH bAdaranigodA mUlakandAdayaH // 'suhumanigoyA 5 pratipattau nigodAdhikAraH uddezaH 2 su0 238 // 423 // jainelibrary.org
Page #851
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAMECCCCCC00000 Na'mityAdi, sUkSmanigodA bhadanta ! katividhAH prajJaptA:?, bhagavAnAha-gautama! dvividhAH prajJaptAstadyathA-paryAptA aparyAptAzca, evaM | bAdaranigodaviSayamapi sUtraM vaktavyaM / tadevamuktA nigodAH, adhunA nigodajIvAnadhikRtya bhedanamasUtramAha-nigoyajIvA bhaMte! ityAdi sugama, bhagavAnAha-gautama! nigodajIvA dvividhAH prajJaptAstadyathA-sUkSmanigodajIvA bAdaranigodajIvAzca, cazabdau nigodajIvatayA tulyatAsUcakau, evamanyatrApi yathAyogaM pribhaavniiyau| 'suhamanigoyajIvA NaM bhaMte' ityAdi paryAptAparyAppaviSayaM paatthsiddhm|| samprati sAmAnyato nigodasaGkhyAM jijJAsiSuH pRcchati nigodA NaM bhaMte ! vvaTThayAe ki saMkhejA asaMkhejA aNaMtA?, goyamA! no saMkhejjA asaMkhejA no aNaMtA, evaM pajjattagAvi apajjattagAvi // suhamanigodA NaM bhaMte! davaTTayAe kiM saMkhejA asaMkhejA aNaMtA?, go0! No saMkhejA asaMkhejANo aNaMtA, evaM pajjattagAvi apajattagAvi, evaM bAyarAvi pajjattagAvi apajjattagAvi No saMkhejA asaMkhejA No annNtaa||nniodjiivaa NaM bhaMte! davvaTThayAe ki saMkhejA asaMkhejA aNaMtA?, goyamA! no saMkhejA no asaMkhejA aNaMtA, evaM pajjattAvi apajattAvi, evaM suhamaNioyajIvAvi pajattagAvi apajattagAvi, bAdaraNiodajIvAvi pajattagAvi apajattagAvi // NiodA NaM bhaMte! padesaTTayAe kiM saMkhejA? pucchA, goyamA! no saMkhejA no asaMkhejA aNaMtA, evaM pajattagAvi apajattagAvi / evaM suhamaNioyAvi pajjattagAvi apajattagAvi ya, paesaTTayAe sabve aNaMtA, evaM bAyaranigoyAvi pajattayAvi R For Private Personal use only in Education ainelibrary.org
Page #852
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 5pratipattau | nigodAdhikAraH uddezA2 // 424 // sU0239 appajattayAvi, paesaTTayAe sabve aNaMtA, evaM NiodajIvA navavihAvi paesaTTayAe sabve annNtaa|| eesiNaM bhaMte ! NioyANaM suhamANaM bAyarANaM pajattayANaM apajattagANaM davvaTThayAe paesaTTayAe davvaTThapaesaTTayAe kayarezahiMto appA vA bahuyA vA0?, goyamA! savvatthovA bAdaraNioyapajattagA davaTTayAe bAdaranigodA apajattagA davaTThayAe asaMkhejaguNA suhamaNiodA apajattagA dabaTTayAe asaMkhejaguNA suhamaNiodA pajjattagA vaTTayAe saMkhijaguNA, evaM padesaTTayAevi // dabaTTapadesaTTayAe savvatthovA bAdaraNioyA ya pajattA davaTThayAe jAva suhamaNiodA pajjattA ya davvaTThayAe saMkhejaguNA, suhumaNioehiMto pajattaehiMto vvayAe bAyaraNigodA pajattA paesayA aNaMtaguNA bAyaraNiodA apajattA paesaTTayAe asaMkha0 jAva muhamaNioyA pajjattA paesaTTayAe saMkhejaguNA / evaM NioyajIvAvi, Navari saMkamae jAva suhumaNioyajIvahiMto pajattaehiMto davaTTayAe bAyaraNioyajIvA paja0 padesaTTayAe asaMkhejaguNA, sesaM taheva jAva suhamaNioyajIvA pajjattA paesaTTayAe saMkhejaguNA // etesi NaM bhaMte! NigodANaM suhamANaM bAyarANaM pajattANaM apajattANaM NioyajIvANaM suhumANaM bAyarANaM pajattagANaM apajattagANaMdavvaTThayAe paesaTTayAe kayarerahiMto?0, savvatthovA bAyaraNiodA pajattA davaTTayAe bAyaraNiodA apajjattA vvaTThayAe asaGkejaguNA suhamaNigodA apa0 davvaTTayAe CSCROCOCCAMICROC0-%% // 424 // Jain Educatio n al For Private Personal Use Only 12 Mw.jainelibrary.org
Page #853
--------------------------------------------------------------------------
________________ SCHOCRACCORDCAROCCALCALOCALSCRECRk asaMkhejaguNA suhamaNiodA paja0 vaTTayAe saMkhejaguNA suhamaNioehiMto vvaTThayAe bAyaraNiodajIvA pajattA davaTThayAe aNaMtaguNA bAyaraNiodajIvA apajattA dabaTTayAe asaMkhejaguNA suhamaNiodajIvA apajattA dabaTTayAe asaMkhejaguNA suhamaNioyajIvA pajattA davvaTTayAe saMkhejaguNA, paesaTTayAe savvatthovA vAyaraNiodajIvA pajjattA paesaTTayAe bAyarajiodA apajattA paesaTTayAe asaMkhe0 suhamaNioyajIvA apajattayA paesaTTayAe asaMkhejaguNA suhamaNigodajIvA pajattA paesaTTayAe saMkhejaguNA suhamaNiodajIvahiMto paesaTThayAe bAyaraNigodA pajjattA padesaTTayAe aNaMtaguNA, bAyaraNioyA apajattA paesa0 asaMkhejaguNA jAva suhamaNioyA pajjattA paesaTTayAe saMkhejaguNA, davaTTapaesaTTayAe savvatthovA bAyaraNioyA pajattA vyaTTayAe bAyaraNiodA apajattA davaTThayAe asaMkhejaguNA jAva suhamaNigodA pajattA davaTTayAe saMkhejjaguNA suhamaNiodAhiMto davaTTayAe bAyaraNiodajIvA pajattA dabbaTTayAe aNaMtaguNA sesA taheva jAva suhamaNiodajIvA pajattagA davvaTThayAe saMkhejaguNA suhamaNioyajIvehiMto pajjattaehiMto davaTTayAe bAyaraNioyajIvA pajjattA padesaTTayAe asaMkhejaguNA sesA taheva jAva suhamaNioyA pajattA paesaTTayAe saMkhejaguNA // settaM chavihA saMsArasamAvaNNagA // (sU0 239) JainEducation) For Private Personel Use Only
Page #854
--------------------------------------------------------------------------
________________ % %A5 A5% Ph.DH mAusAsanamA zrIjIvA 'nigodA Na'mityAdi, 'nigodAH' jIvAzrayavizeSA bhadanta ! 'dravyArthatayA' dravyarUpatayA kiM saGkhyeyA asatyeyA anantAH?. 5 pratipatau jIvAbhi. bhagavAnAha-gautama ! no saGkhyeyAH, aGgulAsaGkhyeyabhAgAvagAhanAnAM teSAM sarvalokApannatvAt , kintvasayeyAH, asaGkhyeyalokAkAzaprade- nigodAmalayagi-1 zapramANatvAta , nApyanantAstathA kevalavedasA'nupalambhAt / evamaparyAptasAmAnyanigodasUtraM paryAptasAmAnyanigodasUtraM ca bhAvanIyam / / dhikAraH rAyAvRAttaH yathA ca sAmAnyanigodaviSayaM sUtratrayamuktam evaM sUkSma nigodaviSayamapi sUtratrayaM bAdaranigodaviSayamapi sUtratrayaM pRthaga vaktavyaM, bhAvanA uddezaH2 |ca pUrvAnusAreNa khayaM vidheyA // samprati dravyArthatayA (nigodajIva) saGkhyAM picchiSurAha-'nigoyajIvA NaM bhaMte! davaTThayAe'110239 di ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! no saGkhyeyA nApyasakhyeyAH kinvanantA: pratinigodamanantAnAM nigodadravyajIvAnAM bhaavaat|| evamaparyAptasUtraM paryAptasUtraM ca vaktavyaM, tadevaM sAmAnyato nigodadravyaviSayaM sUtratrikamuktam , evaM sUkSmanigodajIvaviSayaM sUtratrika bAdara-1 8/nigodajIvaviSayaM ca sUtratrikaM ca vaktavyaM sarvasaGkhyayA nava sUtrANi / [evameva pradezArthatAviSayANyapi nava sUtrANi nAnAtvAbhAvAt , bhA-12 havanA ca sarvatrApi supratItA, ye kila dravyArthatayA'nantAste pradezArthatayA sutarAmanantAH pratidravyamasaGgyAtAnA pradezAnAM bhAvAt , sarvasaGkhyayA cAmUnyaSTAdaza sUtrANi] // tadevaM dravyArthaviSayANi nava sUtrANyuktAni samprati pradezArthatAviSayANi nava sUtrANi vivakSuH prathamata: sAmAnyato nigodaviSayaM sUtratrayamAha-'nigoyA NaM bhaMte! paesaTTayAe' ityAdi, 'nigodA:' uktasvarUpA Namiti vAkyAhAlaGkAre bhadanta ! 'pradezArthatayA' pradezarUpatayA cintyamAnAH kiM saGkhyeyA asaGkhyeyA anantA:?, bhagavAnAha-gautama! no saGkhyeyA no asahayeyAH kintvanantAH, ekaikasmin nigode pradezAnAmanantatvAt , evaM zeSANyaSTau sUtrANi pUrvakrameNa bhAvanIyAni // sampratye- // 425 // 4aa teSAmeva sUkSmavAdaraparyAptAparyApta nigodAnAM dravyArthapradezArthobhayArthatayA parasparamalpabahutvamAha-eesi NaM bhaMte! NigodANa'mi-1 Jan Education For Private Personel Use Only T 4-5 a .jainelibrary.org.
Page #855
--------------------------------------------------------------------------
________________ +KKR R tyAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokA bAdaranigodA mUlakandAdigatA: paryAptakA dravyArthatayA, pratiniyatakSetravartitvAt , tebhyo bAdaranigodA aparyAptakA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNAH, ekaikaparyAptavAdaranigodanizrayA'saGkhyeyAnAmaparyAptAnAM vAdaranigodAnAmutpAdAt , tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptakA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNAH, sakalalokApannatayA kSetrasyAsaGkhyeyaguNatvAt , tebhyaH sUkSmani godAH paryAptA dravyArthatayA savayeyaguNAH, sUkSmeSvodhato'paryAptebhyaH paryAptAnAM saGkhyeyaguNatvAt , 'paesaTThayAe' iti ata Urddha pradela zArthatayA cintA kriyate, tAmeva karoti-sarvastokA bAdaranigodAH paryAptAH pradezArthatayA dravyANAM stokatvAt , tebhyo bAdaranigodA aparyAptAH pradezArthatayA'salyeyaguNA dravyANAmasaGkhyeyaguNatvAt , tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptAH pradezArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodAH paryAptAH pradezArthatayA saGkhyeyaguNAH dravyANAM saGkhyeyaguNatvAt / 'davvaTThapaesaTThayAe'tti adhunA dravyArthapradezArthatayA | cintA kriyate-sarvastokA bAdaranigodA: paryAptA dravyArthatayA, bAdaranigodA aparyAptA dravyArthatayA asaGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptA dravyArthatayA asaGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodA: paryAptA dravyArthatayA saddhyeyaguNAH, yukti: prAktanyeva, tebhyo bAdaranigodAH paryAptAH pradezArthatayA anantaguNAH, ekaikasya nigodasya anantANukAnantaskandhaniSpannatvAt , tebhyo bAdaranigodA aparyAptAH | pradezArthatayA saGkhyeyaguNAH, dravyANAmasaGkhyeyaguNatvAt , tebhyoH sUkSmanigodA aparyAptAH pradezArthatayA asaGkhyeyaguNAH, yukti: prAktanyeva, tebhyaH sUkSmanigodA: paryAptA: saGkhyeyaguNAH, dravyANAM savayeyaguNatvAt , sAmpratameteSAmeva sUkSmabAdaraparyAptAparyAptanigodajIvAnAM dravyArthapradezArthobhayArthatayA parasparamalpabahutvamAha-'eesi NamityAdi, sarvastokA bAdarajIvAH paryAptA dravyArthatayA, nigodAnAM stokatvAt, | tebhyo bAdaranigodajIvA aparyAptA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNA, nigodAnAmasaGkhyeyaguNatvAt , tebhyaH sUkSmanigodajIvAH aparyAptakA ECAUSAKAL Jain Education For Private Personal Use Only H riainelibrary.org
Page #856
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-nidravyArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptA dravyArthatayA saGkhayeyaguNAH, kAraNaM pUrvavad UrjA, pradezArthatayA sarvastokA 45pratipattau jIvAbhi0 bAdaranigodajIvAH paryAptAH pradezArthatayA, dravyANAM stokatvAt , tebhyo bAdaranigodajIvA aparyAptAH pradezArthatayA'saGkhyeyaguNAH, dravyA- nigodAmalayagi-18NAmasahayeyaguNatvAt , evaM tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAptAH pradezArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptAH prade- dhikAraH rIyAvRttiH zArthatayA savayeyaguNAH, dravyArthapradezArthatayA sarvastokA bAdaranigodajIvAH paryAptA dravyArthatayA, tebhyo bAdaranigodajIvA aparyAptA uddezaH2 dravyArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAptA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptA dravyArtha- sU0239 // 426 // tayA savayeyaguNAH, tebhyo bAdaranigodajIvA: paryAptAH pradezArthatayA'saGkhye guNAH, prativAdaranigodaparyAptajIvamasaGkhyeyAnAM lokAkAzapra dezapramANAnAM pradezAnAM bhAvAt , tebhyaH vAdaranigodajIvA aparyAptAH pradezArthatayA'saGkhye yaguNA: bAdaranigodAparyApprebhyo bAdaranigodaparyAptAnAmasaGkhyAtaguNatvAt , tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAptakAH pradezArthatayA'sasaveyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptAH / pradezArthatayA'saGkhyeyaguNAH, bhAvanA prAgiva / / samprati sUkSmabAdaraparyAptAparyAptanigodanigodajIvAnAM dravyArthapradezArthobhayArthatayA parasparamalpabahutvamAha-'eesi Na'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! sarvastokA bAdaranigodAH paryAptA dravyArthatayA, tebhyo bAdaranigodA aparyAptA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNA: tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNA:, tebhyaH sUkSmanigodA: paryAptA dravyArthatayA saGkhayeyaguNAH, atra sarvatrApi yuktiH prAguktaiva, sUkSmanigodebhyaH paryAptebhyo dravyArthatayA bAdaranigodajIvA: paryAptA anantaguNAH, ekaikasmin nigode'nantAnAM jIvAnAM bhAvAt , tebhyo bAdaranigodajIvA: aparyAptA dravyArthatayA'saGkhayeyaguNA: nigodAnAma // 426 // saGkhyAtatvAt , evaM tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAptA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNA: tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptA dravyArthatayA sa-2 MAGARCASEARCHAR Jain Education Le a l 8 .jainelibrary.org
Page #857
--------------------------------------------------------------------------
________________ yeyaguNAH, pradezArthatayA sarvastokA bAdaranigodajIvAH paryAptakA: pradezArthatayA nigodAnAM stokatvAt , tebhyo bAdaranigodajIvA aparyAptAH pradezArthatayA'sayeyaguNA: nigodAnAmasaGkhyeyaguNatvAt , evaM tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAptA: pradezArthatayA'sayeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptAH pradezArthatayA saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvebhyaH paryAptebhyo bAdaranigodAH paryAptAH pradezArthatayA'nantaguNAH, ekaikasya nigodasyAnantANukAnantaskandhaniSpannatvAt , tebhyo bAdaranigodA aparyAptAH pradezArthatayA'saGkhyeyaguNAH ekaikavAdaraparyAptanigodanizrayA saGkhyA'tItAnAM bAdaraparyAptanigodAnAmutpAdAt , tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptAH pradezArthatayA'salyA. taguNAH, tebhyaH sUkSmanigodAH paryAptAH pradezArthatayA savayeyaguNAH, dravyArthapradezArthatayA sarvastokA bAdaranigodAH paryAptA dravyArthatayA, tebhyo bAdaranigodA aparyAptA dravyArthatayA'saddhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodAH paryAptA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodAH paryAptA dravyArthatayA saGkhyeyaguNAH, atra yuktirnigodAnAM dravyArthatayA cintAyAmiva, tebhyaH sUkSmanigodebhyaH paryApta yo bAdaranigodajIvAH paryAptA dravyArthatayA'nantaguNA: pratibAdaranigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAt , tebhyo bAdaranigodajIvA aparyAptA dravyA rthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAptA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvA: paryAptA dravyArthatayA | saGkhyeyaguNAH, atra yuktirnigodajIvAnAM dravyArthatayA cintAyAmiva, tebhyaH sUkSmanigodajIvebhyaH paryAptebhyo dravyArthatayA cintitebhyo bAdaranigodajIvAH paryAptAH pradezArthatayA'saGkhyeyaguNAH pratibAdaranigodaparyAptajIvamasaGkhyeyAnAM lokAkAzapradezapramANAnAM pradezAnAM |bhAvAt , tebhyo bAdaranigodajIvA aparyAptAH pradezArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptAH pradezArthatayA sahayeyaguNAH, yuktiratra nigodajIvAnAM pradezArthatayA saGkhyeyaguNacintAyAmiva, tebhyaH sUkSmanigodajIvebhyaH paryAptebhyaH pradezArthatayA cinvi-18 jI072 Jain Education in hjainelibrary.org
Page #858
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH tebhyo bAdaranigodAH paryAptAH pradezArthatayA'nantaguNAH, ekaikasmin nigode'nantAnAmaNUnAM sadbhAvAt , tebhyo bAdaranigodA aparyAptAH pradezArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptAH pradezArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptAH pradezArthatayA saGkhyeyaguNAH, atra yuktirnigodAnAM pradezArthatayA cintAyAmiva, upasaMhAramAha-'setta'mityAdi, ete SaDvidhasaMsArasamApannakA jIvAH // iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM paJcamyAM pratipattau SaDvidhapratipattiH // pratipattI | nairayikasthityAdi uddezaH 2 sU0 240 // 427 // atha SaSThI pratipattiH tadevamuktA SaDvidhapratipattiH, adhunA kramaprAptAM saptavidhapratipattimAha tattha je te evamAhaMsu sattavihA saMsArasamAvaNNagA te evamAhaMsu, taMjahA-neraiyA tirikkhA tirikkhajoNiNIo maNussA maNussIo devA deviio||nnertiyss ThitI jahanneNaM dasavAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI, tirikkhajoNiyassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tini paliovamAI, evaM tirikkhajoNiNIevi, maNussANavi maNussINavi, devANaM ThitI jahA NeraiyANaM, devINaM jahaNNeNaM dasavAsasahassAI ukkoseNaM paNapaNNapaliovamANi // neraiyadevadevINaM jacceva ThitI sacceva saMciTThaNA / tirikkhajoNiNINaM jahanneNaM aMtomu0 ukko0 tinni paliovamAI puvkoddipuhuttmnbhhiyaaii| evaM maNussassa maNussIevi ||nneriyss aMtaraM jaha0 aMto // 427 // Jain Education. ME - For Private sPersonal use Only jainelibrary.org
Page #859
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mu0 ukkoseNaM vaNassatikAlo / evaM savvANaM tirikkhajoNiyavajANaM, tirikkhajoNiyANaM jahapaNeNaM aMtomu0 ukko0 sAgarovamasatapuhuttaM sAtiregaM // appAbahuyaM-savvatthovAo maNussIo maNussA asaMkhejaguNA neraiyA asaMkhejaguNA tirikkhajoNiNIo asaMkhejjaguNAo devA asaMkhejaguNA devIo saMkhejaguNAo tirikkhajoNiyA aNaMtaguNA / settaM sattavihA saMsArasamAvapaNagA jIvA // (sU0240) 'tatthe'tyAdi, tatra ye te evamuktavantaH saptavidhAH saMsArasamApannA jIvA: prajJaptAste evamuktavantastadyathA-nairayikAstiryagyonikAsti| ryagyonikyaH manuSyA mAnuSyaH devA devyaH / tatrAmIpAM saptAnAmapi krameNa sthitimAha-'neraiyassa NaM bhaMte!' ityAdi saptasUtrI, nairayikasya jaghanyena dazavarSasahasrANi utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi / tiryagyonikasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSatastrINi palyopamAni / evaM tiryagyonikImanuSyamAnuSIsUtrANyapi vaktavyAni / devasUtraM nairayikavat / devIsUtre jaghanyena daza varSasahasrANi, utkarSataH paJcapaJcAzat palyopamAni, IzAnadevInAmaparigRhItAnAmutkarSata etAvasthitikatvAt // samprati kAyasthitimAha-'neraiyA NaM bhaMte!' ityAdi, nairayikANAM yadeva bhavasthitiparimANaM tadaiva kAyasthitiparimANamapi, nairayikasya mRtvA bhUyo'nantaraM nairayikepUtpAdAbhAvAt / tiryagyonikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrta, tadanantaramanyatrotpAdAt , utkarSato'nantaM kAlamanantA utsarpiNyavasarpiNya: kAlata: kSetrato'| saGkhyeyA lokA: asalayeyAH pudgalaparAvartAH, te pudgalaparAvarttA AvalikAyA asaGkhyeyo bhAgaH, asya bhAvArthavyAkhyA prAgiva / tiryahai|gyonikIsUtre jaghanyato'ntarmuhUrta tata Urddha mRtvA'nyatrotpAdAt, utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTIpRthaka lAbhyadhikAni, tAni CRORS JainEducation inta For Private Personal Use Only Whainelibrary.org
Page #860
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 428 // nirantaraM saptasu pUrva koTyAyuSkeSu bhaveSvaSTame ca bhave devakurvAdipUtpannAyA draSTavyAni / evameva manuSyasUtraM mAnuSIsUtraM ca devasya de vyAzca yaiva bhavasthitiH saiva kAyasthitiH, devasya devyAzca mRtvA'nantaraM tadbhAvenotpAdAbhAvAt // sAmpratamepAmantaraM cicintayiSurAha - 'neraiyassa NaM bhaMte!' ityAdi, nairayikasya jaghanyenAntaramantarmuhUrtta tacca narakAduddhRtasya tiryagmanuSyagarbha evAzubhAdhyavasAyena mararIyAvRttiH / NataH paribhAvanIyaM, sAnubandhakarmaphalametaditi tAtparyArthaH, utkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnantaH kAlo vanaspatikAlaH, narakAdudRttasya pAramparyeNAnantaM kAlaM vanaspatiSvavasthAnAt tiryagyonikasya jaghanyenAntaramantamuhUrtta tacca tiryagyonikabhavAduddhRttyAnyatrAntarmuhUrtta sthitvA bhUyastiryagyonitvenotpadyamAnasya veditavyam, utkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekam / tiryagyonikIsUtre manuSyasUtre mAnuSIsUtre devIsUtre ca jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH // sampratyeteSAmeva saptAnAM padAnAmalpabahutvamAha - 'eesi Na' mityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - sarvastokA mAnuSyaH, katipayakoTIkoTIpramANatvAt, tAbhyo manuSyA asaGkhyeoyaguNAH, saMmUcchimamanuSyANAM zreNyasaGkhyeyapradezarAzipramANatvAt, tebhyastiryagyonikAH striyo'saGkhyeyaguNAH, pratarAsaGkhyeyabhAgavarttizreNyA kAzapradeza rAzitAbhyo devAH saGkhyaguNAH, vAnamantarajyotiSkANAmapi jalacaratiryagyonikIbhyaH saGkhyeyaguNatayA mahAdaNDake paThitatvAt, tebhyo devyaH saGkhyeyaguNA dvAtriMzadguNatvAt, "battIsaguNA battIsarUvaahiyAo hoMti devANaM devIo" iti vacanAt, tAbhyastiryagyonikA anantaguNAH, vanaspatijIvAnAmanantAnantattvAt upasaMhAramAha- 'setta' mityAdi sugamam // iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM SaSThayAM pratipattau saptavidhapratipattiH // pramANatvAt, zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi Jain Educational F 6 pratipattau nairayikasthityAdi uddezaH 2 sU0 240 // 428 // w.jainelibrary.org
Page #861
--------------------------------------------------------------------------
________________ AGRICRACROACKAGE atha saptamI pratipattiH tadevamuktA saptavidhapratipattiradhunA kramaprAptAmaSTavidhapratipattimAhatattha je te evamAhaMsu-aTThavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA te evamAhaMsu-paDhamasamayaneratiyA apaDhamasamayaneraiyA paDhamasamayatirikkhajoNiyA apaDhamasamayatirikkhajoNiyA paDhamasamayamagussA apaDhamasamayamaNussA paDhamasamayadevA apaDhamasamayadevA // paDhamasamayaneraiyassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! paDhamasamayaneraiyassa jaha0 ekaM samayaM ukko0 ekaM samayaM / apaDhamasamayaneraiyassa jaha* dasavAsasahassAI samaUNAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI samaUNAI / paDhamasamayatirikkhajoNiyassa jaha0 ekaM samayaM ukko. ekaM samayaM, apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa jaharU khuTTAgaM bhavaggaNaM samaUNaM uko0 tinni paliovamAI samaUNAI, evaM maNussANavi jahA tirikkhajoNiyANaM, devANaM jahA ratiyANaM tthitii||nnerddydevaannN jacceva ThitI sacceva saMciTThaNA duvihaannvi| paDhamasamayatirikkhajoNie NaM bhaMte! paDha0 kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jaha0 eka samayaM ukko0 ekaM samayaM, apaDhamatirikkhajoNiyassa jaha khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM ukkasseNaM ghnnsstikaalo| paDhamasamayamaNussANaM jaha0 u0 eka samayaM, ACCORECASCRDCROCHECK 2-%AGRA JainEducation in For Private Personal Use Only
Page #862
--------------------------------------------------------------------------
________________ M zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipattau prathamasamayanairayi kAdisthihai tyAdi hI uddezaH2 | sU0241 // 429 // OCOCCASCALCARX apaDhamamaNussa0 jaha. khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM ukka0 tinni paliovamAiM puvakoDipuhattamanbhahiyAI // aMtaraM paDhamasamayaNeratiyassa jaha. dasavAsasahassAI aMtomuhuttamabhahiyAI ukko0 vaNassatikAlo, apaDhamasamaya jaha0 aMtomu0 ukka0 vnnsstikaalo| paDhamasamayatirikkhajoNie jaha0 do khuTTAgabhavaggahaNAI samaUNAI ukko. vaNassatikAlo, apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa jaha0 khuTTAgaM bhavaggahaNaM samayAhiyaM ukko sAgarovamasatapuhuttaM sAtiregaM / paDhamasamayamaNussassa jaha0 do khuDDAI bhavaggahaNAI samaUNAI ukko0 vaNassatikAlo, apaDhamasamayamaNussassa jaha0 khuDAgaM bhavaggahaNaM samayAhiyaM ukkovnnsstikaalo| devANaM jahA neraiyANaM jaha0 dasavAsasahassAiM aMtomuhuttamabhahiyAI ukko vaNassaikAlo, apaDhamasamaya jaha aMto0 ukko0 vaNassaikAlo // appAbaha0 etesi NaM bhaMte! paDhamasamayaneraiyANaM jAva paDhamasamayadevANa ya katare 2 hiMto?, goyamA! savvatthovA pahamasamayamaNussA paDhamasamayaNeraDyA asaMkhejaguNA paDhamasamayadevA asaMkhejaguNA paDhamasamayatirikkhajoNiyA asaMkhejaguNA // apaDhamasamayaneraiyANaM jAva apaDhamadevANaM evaM ceva appabaha0 Navari apaDhamasamayatirikkhajoNiyA aNaMtaguNA // etesiM paDhamasamayaneraiyANaM apaDhamaNeratiyANaM kayare 21, savvatthovA paDhamasamayaNeratiyA apaDhamasamayaneraiyA asaMkhejaguNA, evaM savve // paDhamasamayaNeraiyANaM jAva apaDhamasamaya ACCCCCCCCCX // 429 // Jain Education S w .jainelibrary.org
Page #863
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte devA ya kayare 21, savvatthovA padamasamayamaNussA apaDhamasamayamaNussA asaMkhejaguNA padamasamayaNeraiyA asaMkhijjaguNA paDhamasamayadevA asaMkhejjaguNA paDhamasamayatirikkhajoNiyA asaMkhejaguNA apaDhamasamayaneraiyA asaMkhejjaguNA apaDhamasamayadevA asaMkhejjaguNA apaDhamasamayatirikkhajoNiyA anaMtaguNA / settaM aTThavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA // ( sU0 241 ) aviDivattI samattA // 'tatthe 'tyAdi, tatra ye te evamuktavantaH - aSTavidhAH saMsArasamApannA jIvAH prajJaptAste evamuktavantastadyathA - prathamasamayanairayikA a | prathamasamayanairayikAH, prathamasamayatiryagyonikA aprathamasamayatiryagyonikAH, prathamasamayamanuSyA aprathamasamaya manuSyAH, prathamasamayadevA aprathamasamayadevAH, tatra prathamasamayanArakA nArakAyuH prathamasamayasaMvedinaH aprathamasamayanArakA nArakAyuyadisamayavarttinaH, evaM tiryagyonikAdayo bhAvanIyA: // sAmpratameteSAmaSTAnAM krameNa sthitimAha - ' paDhamasamayaneraiyassa Na' mityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! ekaM samayaM dvyAdiSu samayeSu prathamasamayatva vizeSaNAyogAt, aprathamasamayapraznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyena dazavarSasahasrANi samayonAni, samayAtikrAntAvevAprathamasamayavizeSaNatvabhAvAt utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi samayonAni / tiryagyonikAdInAM prathamasamayAnAM sarveSAmekaM samayaM aprathamasamayatiryagyonikAnAM jaghanyena kSullakabhavagrahaNaM samayonaM, utkarSatastrINi | palyopamAni samayonAni / evaM aprathamasamayamanuSyANAmapi / aprathamasamayadevAnAM jaghanyena daza varSasahasrANi samayonAni, utkarSatastrayastriMzat sAgaropamANi samayonAni // adhunaiSAmeva kAyasthitimAha - 'paDhamasamayaneraiyA NaM bhaMte! paDhamasamayaneraiyatti jainelibrary.org
Page #864
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 430 // ACCALCRECACADER kAlato kevacira hoi ?' iti praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! ekaM samayaM, tadanantaraM prathamasamayatvavizeSaNAyogAt / apratha-37 pratipattau |masamayasUtre yadeva sthitiparimANaM tadeva kAyasthitiparimANamapi, devanairayikANAM bhUyo bhUyastadbhAvabhAvitayA nairantaryeNotpAdAyogAt / prathamasamaprathamasamayatiryagyonikasUtraM prathamasamayanairayikasUtravat , aprathamatiryagyonikasUtre jaghanyena kSullakabhavagrahaNaM samayonaM, samayonatA yanairayiprathamasamayahInatvAt , utkarSato'nantakAlaM, sa cAnanta: kAlo vanaspatikAlaH prAguktasvarUpa: / prathamasamayamanuSyasUtraM pUrvavat , apra-18| kAdisthithamasamayamanuSyasUtre jaghanyataH kSullakabhavagrahaNaM samayonaM, tadanantaraM mRtvA'nyatrotpAdAt , utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTIpRthaktvA-dA tyAdi bhyadhikAni samayonAni, tAni saptasu bhaveSu pUrvakoTyAyuSkeSvaSTame bhave devakurvAdiSUtpadyamAnasya veditavyAni, devA yathA nairayikAH // uddezaH2 sAmpratameteSAmevASTAnAmantaraM krameNa cintayannAha-'paDhamasamayaneraiyassa NaM bhaMte!' ityAdi, prathamasamayanairayikasya bhadanta ! antaraM sU0241 kAlata: kiyacciraM bhavati ?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyato dazavarSasahasrANi antarmuhUrtAbhyadhikAni, tAni dazavarSasahasrasthitikasya / nairayikasya narakAdudvRttyAnyatrAntarmuhUrta sthitvA bhUyo nairayikatvenotpadyamAnasya veditavyAni, utkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnantaH kAlo vanaspatikAlaH pratipattavyaH, narakAduddhRtya pAramparyeNa vanaspatiSu gatvA'nantamapi kAlamavasthAnAt , aprathamasamayanairayikasUtre jaghanyamantaraM samayAdhikamantarmuhUrta, tacca narakAduddhRtya tiryagagarbhe manuSyagarbha vA'ntarmuhUrta sthitvA bhUyo narakepUtpadyamAnasya bhAvanIyaM, sama-16 yAdhikatA ca prathamasamayasyAdhikatvAt , kacidantarmuhUrttamityeva dRzyate, tatra prathamasamayo'ntarmuhUrta evAntarbhAvita iti pRthagnoktaH, utkarSato vnsptikaalH| prathamasamayatiryagyonikasUtre jaghanyenAntaraM dve kSullakabhavagrahaNe samayone, te ca kSullakamanuSyabhavagrahaNavyavadhAnata: // 430 // | punastiryakSvevotpadyamAnasyAvasAtavye, tathAhi-ekaM prathamasamayonaM tiryakSullakabhavagrahaNaM dvitIyaM saMpUrNameva manuSyakSullakabhavagrahaNamiti, ARR36436 Jain Education For Private Personal Use Only vijainelibrary.org
Page #865
--------------------------------------------------------------------------
________________ utkarSato vanaspatikAlaH, tadatikrame manuSyabhavavyavadhAnena bhUyaH prathamasamayatiryaktvopapatteH, aprathamasamayatiryagyonikasUtre jaghanyenAntaraM kSullakabhavagrahaNaM samayAdhikaM, tattu tiryagyonikakSullakabhavagrahaNacaramasamayasyAdhikRtAprathamasamayatvAttatra mRtasya manuSyakSullakabhavanahaNena vyavadhAne sati tirthaktvenotpadyamAnasya prathamasamayAtikrame veditavyaM, aprathamasamayAntarasyaitAvanmAtratvAt , utkarSata: sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekaM, devAdibhavAnAmetAvanmAtrakAlatvAt / manuSyavaktavyatA tiryagvaktavyateva, navaraM tatra tiryakakSullakabhavagrahNana | vyavadhAnaM bhAvanIyam / devasUtradvayaM nairayikasUtradvayavat / / sampratyeSAmeva caturNI prathamasamayAnAM parasparamalpabahutvamAha-eesiNa'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAH prathamasamayamanuSyAH, zreNyasaGkhyeyabhAgamAtratvAt , tebhyaH prathamasamayanairayikA asaGghayeyaguNAH, atiprabhUtAnAmekasmin samaye utpAdasambhavAt , tebhyaH prathamasamayadevA asaGkhyeyaguNAH, vyantarajyotiSkANA matiprabhUtatarANAmekasmin samaye utpAdasambhavAt , tebhyaH prathamasamayatiryaJco'sa yeyaguNA:, iha ye nArakAdigatitrayAdAgatya tirya4ktvaprathamasamaye ye vartante te prathamasamayatiryaJco, na zeSAH, tato yadyapi pratinigodamasayeyo bhAgaH sadA vigrahagatiprathamasamayavartI labhyate tathA'pi nigodAnAmapi tiryaktvAnna te prathamasamayatiryaJca: te ebhya: soyaguNA eva / / sAmpratameteSAmeva caturNAmaprathamasamayAnAM parasparamalpabahutvamAha-eesi NamityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha-gautama! sarvastokA aprathamasamayamanuSyAH, zreNyasaGkhyeyabhAgatvAt , tebhyo'prathamasamayanairayikA asahayeyaguNAH, aGgulamAtrakSetrapradezarAzeH prathamavargamUle dvitIyavargamUlena guNite yAvAn prade| zarAzistAvatpramANAsu zreNipu yAvanta AkAzapradezAstAvatpramANatvAn , tebhyo'prathamasamayadevA asalyeyaguNAH, vyantarajyotiSkANAmapi prabhUtatvAn , tebhyo'prathamasamayatiryagyonikA anantaguNAH, vanaspatInAmanantatvAt // sAmpratameteSAmeva nairayikAdInAM pratyekaM prathamasamayAprathamasamayagatamalpabahutvamAha-'eesi NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAH For Private Personal Use Only Jain Education ainelibrary.org sa
Page #866
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- prathamasamayanairayikAH, ekasmin samaye sahayAtItAnA [granthAnam 13000] mapi stokAnAmevotpAdAt , tebhyo'prathamasamayanaira-1 pratipattau jIvAbhiH |yikA asalayeyaguNAH, cirakAlAvasthAyinAM tepAmanyA'nyotpAdenAtiprabhUtabhAvAt / evaM tiyegyonikamanuSyadevasUtrANyapi vaktavyAni, ID malayagi-|| navaraM tiryagyonikasUtre'prathamasamayatiryagyonikA anantaguNA vaktavyA:, vanaspatijIvAnAmanantatvAt / / sAmpratameSAmeva nairayikAdInAM dayAdisthirIyAvRttiHprathamAprathamasamayAnAM samudAyena parasparamalpabahutvamAha-'eesiNa'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAH prathamasama * tyAdi 151yamanuSyAH, ekasmin samaye saGkhyAtItAnAmapi stokAnAmevotpAdAt , tebhyo'prathamasamayamanuSyA asatyeyaguNAH, cirakAlAvasthAyita-151 udezaH2 dviyA'tiprAbhUtyena labhyamAnatvAt , tebhyaH prathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNAH, atiprabhUtatarANAmekasmin samaye utpAdasambhavAt , tebhyaH sa 242 prathamasamayadevA asaGkhyeyaguNAH, vyantarajyotiSkANAmekasminnapi samaye prAcuryeNa kadAcidutpAdAt , tebhyaH prathamasamayatiryagyonikA a-IN saGkhyeyaguNAH, nArakavarjagatitrayAdapyutpAdasambhavAt , tebhyo'prathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNAH, aGgulamAtrakSetrapradezarAzeH prathamavargamUle 81 dvitIyena vargamUlena guNite yAvAn pradezarAzistAvatpramANatvAt , tebhyo'prathamasamayatiryagyonikA anantaguNAH, vanaspatijIvAnAmanantatvAt , upasaMhAramAha-'setta'miyAdi / / iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM saptamyAM pratipattau assttvidhprtipttiH|| // 431 // CRICANAACKAS athASTamI pratipattiH tadevamuktA'STavidhapratipattiradhunA kramaprAptAM navavidhapratipattimAha tattha NaM je te evamAhaMsu NavavidhA saMsArasamAvaNNagA te evamAhaMsu-puDhavikkAiyA AukkAiyA // 431 // Jain Education a l For Private Personal use only IN K rjainelibrary.org
Page #867
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education tekvAiyA vAukAiyA vaNassaikAiyA beiMdiyA teiMdiyA cauriMdiyA paMceMdiyA | ThitI savvesiM bhANivvA // puDhavikAiyANaM saMciTThaNA puDhavikAlo jAva vAukkAiyANaM, vaNassaINaM vaNassa - tikAlo, beiMDiyA teiMdiyA cauriMdiyA saMkhenaM kAlaM, paMceMdriyANaM sAgarovamasahassaM sAtiregaM // aMtaraM savvesiM aNataM kAlaM, vaNassatikAiyANaM asaMkhejjaM kAlaM // appAbahugaM, savvatthovA paMciMdiyA cariMdiyA visesAhiyA teiMdiyA visesAhiyA beiMdiyA visesAhiyA ukkAiyA asaMkhe0 puDhavikA0 Au0 vAu0 visesAhiyA vaNassatikAiyA anaMtaguNA / settaM NavavidhA saMsArasamAvaNNA jIvA paNNattA // ( sU0 242 ) NavavipaDivattI samattA // 'tatthe'tyAdi, tatra ye te evamuktavanto navavidhAH saMsArasamApannA jIvAH prajJaptAste evamuktavantastadyathA - pRthivIkAyikA aSkAyi| kAstejaskAyikA vAyukAyikA vanaspatikAyikA dvIndriyA strIndriyAzcaturindriyAH paJcendriyAH, amISAM zabdArthabhAvanA prAgvat // sAmpratameteSAM sthitinirUpaNArthaM sUtranavakamAha - 'puDhavikkAiyassa NaM bhaMte!' ityAdi, eSa saGkSepArtha:-sarvatrApi jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH pRthivIkAyikasya dvAviMzativarSasahasrANi, aSkAyikasya saptavarSasahasrANi tejaskAyikasya trINi rAtrindivAni, vAyukAyikasya trINi varSasahasrANi, vanaspatikA thikasya dazavarSasahasrANi dvIndriyasya dvAdaza saMvatsarANi trIndriyasyaikonapaJcAzad rAtriMdivAni, caturindriyasya SaNmAsAH, paJcendriyasya trayastriMzatsAgaropamANi // samprati kAryasthitipratipAdanArthaM sUtranavakamAha - ' puDhavikkAie NaM bhaMte!' ityAdi, sarvatra jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSataH pRthivIkAyasyAsaGkhyeyaM kAlamasaGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato' * %% %
Page #868
--------------------------------------------------------------------------
________________ -CONCE zrIjIvA- saGkhyeyA lokAH, evamaplejovAyukAyikAnAmapi draSTavyaM, vanaspatikAyikasyAnantaM kAlamanantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'nantA pratipattau jIvAbhi0 lokA: asaGkhyeyAH pudgalaparAvartAH AvalikAyA asaGkhyeyo bhAgaH, dvIndriyasya saGkhyeyaM kAlaM, evaM trIndriyasya caturindriyasya paJcendri- pRthvIkAmalayagi-18 yasya ca sAgaropamasahasraM sAtirekam / / sAmpratamantarapratipAdanArthamAha-'puDhavikkAiyassa Na'mityAdi, pRthivIkAyikasya bhadanta ! a-15yAdisthirIyAvRttiHtAntaraM kAlata: kivaJciraM bhavati?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyenAntarmuhUrttam , anyatrAntarmuhUrta sthitvA bhUyaH pRthivIkAyikatvena kasyA tyAdi pyutpAdAt , utkarSato'nantaM kAlamanantA utsarpiNyavasappiNyaH kAlata: kSetrato'nantA lokAH asaGkhyeyAH pudgalaparAvartAH, te ca pudgala- uddezaH 2 // 432 // parAvarttA AvalikAyA asaGkhyeyo bhAgaH, pRthivIkAyAduddhRtya vanaspatiSvetAvantaM kAlaM kasyApyavasthAnasambhavAt , evamaptejovAyudvitrica-181 sU0 242 tuSpaJcendriyANAmapi vaktavyaM, vanaspatikAyikasya jaghanyato'ntarmuhUrta, tadbhAvanA prAgiva, utkarSato'saGkhyeyaM kAlamasaGkhayeyA utsarpiNya-16 vasappiNyaH kAlata kSetrato'samayeyA lokAH, zeSakAyepUtkarpato'pyetAvantaM kAlamavasthAnasambhavAt // sAmpratameteSAmalpabahutvamAha-IN 'eesi Na'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! sarvastokA: paJcendriyAH saGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANaviSkambhasUcIprami-18 tapratarAsaGkhyeyabhAgavaya'sayeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyazcaturindriyA vizeSAdhikA:, viSkambhasUcyAsteSAM prabhUtasa-16 yeyayojanakoTIkoTIpramANatvAt , tebhyo'pi trIndriyA vizeSAdhikAH, teSAM viSkambhasUcyA: prabhUtatarasaGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANatvAt , tebhyo dvIndriyA vizeSAdhikAH, teSAM viSkambhasUcyAH prabhUtatamasaGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANatvAt , tebhyastejaskAyikA asa-18 yeyaguNAH, asaGkhyeyalokAkAzapradezapramANatvAt , tebhyaH pRthivIkAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtAsayeyalokAkAzapradezapramANatvAt , // 432 // tebhyo'pkAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtatarAsayeyalokAkAzapradezapramANatvAt , tebhyo vAyukAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtatamAsayeyalo 09 Jain Education a l For Private & Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #869
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAkAzapradezapramANatvAt , tebhyo vanaspatikAyikA anantaguNAH, ananta lokAkAzapradezapramANatvAt , upasaMhAramAha-'setta'mityAdi sugamam / / iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM aSTamyAM pratipattau navavidhapratipattiH samAptA // atha navamI pratipattiH uktA navavidhapratipattiH, samprati kramaprAptAM dazavidhapratipatti pratipAdayatitattha NaM je te evamAhaMsudasavidhA saMsArasamAvaNNagA jIvA te evamAhaMsu taMjahA-paDhamasamayaegidiyA apaDhamasamayaegiMdiyA paDhamasamayabeiMdiyA apaDhamasamayabeiMdiyA jAva paDhamasamayapaMciMdiyA apaDhamasamayapaMciMdiyA, paDhamasamayaegidiyassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahaNeNaM ekaM samayaM ukko. ekaM, apaDhamasamayaegidiyassa jahaNNaNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM ukko0 bAvIsaM vAsasahassAI samaUNAI, evaM sabvesiM paDhamasamayikANaM jahaNaNaM eko samao ukkoseNaM eko samao, apaDhabha0 jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM ukkoseNaMjA jassa ThitI sA samaUNA jAva paMciMdiyANaM tettIsaMsAgarovamAiM samaUNAI ||sNcitttthnnaa paDhamasamayassa jahaNNeNaM eka samayaM ukkoseNaM ekaM samayaM, apaDhamasamayakANaM jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM jI0 73 Jain Education inte For Private Personal Use Only rainelibrary.org
Page #870
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5.44-4 zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH natipatto prathamasamayakAdInAM sthiAtakA| yasthityantarAlpa // 433 // CHA ukkasseNaM egidiyANaM vaNassatikAlo, yeiMdiyateiMdiyacauriMdiyANaM saMkhenaM kAlaM paMceMdiyANaM sAgarovamasahassaM saatireg||pddhmsbhyegidiyaannN kevatiyaM aMtaraM hoti?, goyamA! jahanneNaM do khuDAgabhavaggahaNAI samaUNAI, ukko0 vaNassatikAlo, apaDhamaegidiyA aMtaraM jahANeNaM khuDAgaM bhavaggaNaM samayAhiyaM ukko do sAgarovamasahassAI saMkhejavAsamabhahiyAI, sesANaM savvesiM paDhamasamayikANaM aMtaraM jaha0 do khuDDAI bhavaggahaNAI samaUNAI ukko0 vaNassatikAlo, apaDhamasamayikANaM sesANaM jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samayAhiyaM ukko0 vaNassatikAlo // paDhamasamaiyANaM savvesiM savvatdhovA paDhamasamayapaMceMdiyA paDhama cauridiyA visesAhiyA paDhama0 teiMdiyA visesAhiyA 50 beiMdiyA visesAhiyA pa0 egidiyA visesAhiyA / evaM apaDhamasamayikAvi Navari apaDhamasamayaegidiyA aNaMtaguNA / doNhaM appabahU, savvatthovA paDhamasamayaegidiyA apaDhamasamayaegiMdiyA aNaMtaguNA sesANaM savvatthovA paDhamasamayigA apaDhama0 asNkhengunnaa|| etesi NaM bhaMte! paDhamasamayaegidiyANaM apaDhamasamayaegidiyANaM jAva apaDhamasamayapaMciMdiyANa ya kayare 21, savvatthovA paDhamasamayapaMceMdiyA paDhamasamayacariMdiyA visesAhiyA paDhamasamayateiMdiyA visesAhiyA evaM hehAmuhA jAva paDhamasamayaegidiyA visesAhiyA apaDhamasamayapaMceMdiyA asaMkhejaguNA apaDhamasamayacariMdiyA visesAhiyA jAva bahutvAni uddezaH 2 sU0243 M PA // 433 // in Eduta a n Livww.jainelibrary.org
Page #871
--------------------------------------------------------------------------
________________ %+60-7 % % apaDhamasamayaegiMdiyA aNaMtaguNA // (suu0243)|| settaM dasavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA, settaM sNsaarsmaavnnnngjiivaabhigme|| tatthetyAdi, tatra ye te evamuktavanto dazavidhAH saMsArasamApannA jIvAH prajJaptAste evamuktavantastadyathA-prathamasamayaikendriyA aprathamasamakenTiyAH prathamasamayadvIndriyA aprathamasamayabIndriyAH prathamasamayatrIndriyA aprathamasamayatrIndriyA: prathamasamayacaturindriyA aprathamasamayacaturindriyAH prathamasamayapaJcendriyA aprathamasamayapaJcendriyA: prathamasamayAprathamasamayavyAkhyAnaM pUrvavat // sAmpratameteSAmeva dazAnAM krameNa sthiti nirUpayati-paDhamasamayetyAdi, prathamasamayai kendriyasya bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama! ekaM samayaM, dvitIyAdiSu samayeSu prathamasamayatvavizeSaNasyAyogAt , evaM prathamasamayadvIndriyAdisUtreSvapi vaktavyaM, aprathamasamayaikendriyasUtre jaghanyata: kSullakabhavagrahaNaM-paTpaJcAzadadhikAvalikAzatadvayapramANaM samayonaM, samayonatA prathamasamaye'prathamasamayatvAyogAt , utkarSato dvAviMzativarSasahasrANi samayonAni, prathamasamayena hInatvAt , aprathamasamayadvIndriyasUtre jaghanyaM pUrvavat , utkarSato dvAdaza saMvatsarAH samayonA:, aprathamasamayatrIndriyasUtre'pi jaghanyaM tathaiva, utkarSata ekonapaJcAzadrAtrindivAni samayonAni, aprathamasamayacaturindriyasUtre'pi jaghanyaM tathaiva, utkarSata: SaNmAsA: samayonAH, aprathamasamayapaJcendriyasUtre jaghanyaM prAgvat , utkarSatasrayastriMzatsAgaropamANi samayonAni, samayonatA sarvatrApi prathamasamayena hInA pratipattavyA // sAmpratameteSAM krameNa kAyasthitimAha-paDhamasamaye ityAdi, prathamasamayaikendriyo bhadanta ! prathamasamayaikendriya iti-prathamasamayaikendriyatvena kAlata: 'kiyaccira' kiyantaM kAlaM yAvadbhavati?, bhagavAnAha %2525% % % % Jain Education na na ww.jainelibrary.org
Page #872
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- SC zrIjIvA- -gautama! eka samayaM tata Urddha prathamasamayatvAyogAt , evaM prathamasamayadvIndriyAdiSvapi vAcyaM / aprathamasamayaikendriyasUtre jaghanyataH 9pratipattau jIvAbhikSullakabhavagrahaNaM samayonaM, tata Urjumanyatra kasyApyutpAdAt , utkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNya: kAlataH, kSetrato'nantAprathamasamamalayagi- lokA asaGkhyeyAH pudgalaparAvartAH, te ca pudgalaparAvartA AvalikAyA asatyeyo bhAgaH, etAvantaM kAlaM vanaspatiSvavasthAnasaMbhavAt / yakAdInA rIyAvRttiH aprathamasamayadvIndriyasUtre jaghanyaM tathaiva, utkarSataH saGkhyeyaM kAlaM, tata UrddhamavazyamudvartanAd, evamaprathamasamayatricaturindriyasUtre api va- sthitikA ktavye, aprathamasamayapaJcendriyasUtre jaghanyaM tathaiva, utkarSataH sAtireka sAgaropamasahasraM, devAdibhavabhramaNasya sAtatyenotkarSato'pye-18 ysthity||434|| tAvatkAlapramANatvAt // sAmpratamantaraM cicintayiSurAha-paDhamasamaye'tyAdi, prathamasamayaikendriyasya bhadanta ! antaraM kAlata: kiyazciraM ntarAlpa| bhavati ?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyato dve kSullakabhavagrahaNe samayone, te ca kSullakabhavagrahaNe dvIndriyAdibhavagrahaNavyavadhAnataH punareke- | bahutvAni |ndriyeSvevotpadyamAnasyAvasAtavye, tathAhi-ekaM prathamasamayonamekendriyakSullakabhavagrahaNameva, dvitIyaM saMpUrNameva dvIndriyAdyanyatamakSullaka- uddezaH2 bhavagrahaNamiti, utkarSato vanaspatikAlaH, sa cAnantA utsapiNyavasarpiNya: kAlataH kSetrato'nantA lokA: asaGkhyeyAH pudgalaparA- sU. 243 vartAH, te ca pudgalaparAvarttA AvalikAyA asaGkhyeyo bhAga ityevaMsvarUpaH, tathAhi-etAvantaM hi kAlaM so'prathamasamayo natu prathamasamayaH, tato dvIndriyAdiSu kSullakabhavagrahNamavasthAyaikendriyatvenotpadyamAnaH prathame samaye prathamasamaya iti bhavatyutkarSato vanaspatikAlo'|ntaraM, aprathamasamayaikendriyasya jaghanyamantaraM kSullakabhavagrahaNaM samayAdhikaM, taccaikendriyabhavagatacaramasamayasyApyaprathamasamayatvAttatra mRtasya / // 434 // dvIndriyAdikSullakabhavagrahaNena vyavadhAne sati bhUya ekendriyatvenotpannasya prathamasamayAtikrame veditavyaM, etAvantaM kAlamaprathamasamayAntarabhAvAt , utkarpato ve sAgaropamasahasre saGkhyeyavarSAbhyadhike, dvIndriyAdibhavabhramaNasyotkarSato'pi sAtatyenaitAvantaM kAlaM sambhavAt , pra LOCACROCEASON -- Jain Education inte CASE For Private Personal Use Only
Page #873
--------------------------------------------------------------------------
________________ +CRECORRECSCORAMASC thamasamayadvIndriyasya jaghanyenAntaraM dve kSullakabhavagrahaNe samayone, tadyathA-eka dvIndriyakSullakabhavagrahaNameva prathamasamayonaM, dvitIyaM sasampUrNamevaikendriyatrIndriyAdyanyatamakSullakabhavagrahaNaM, (miti, evaM prathamasamayatricatuSpaJcendriyANAmapyantaraM veditavyaM, aprathamasabhaya dvIndri yasya jaghanyenAntaraM kSullakabhavagrahaNaM samayAdhikaM taccaikendriyAdiSu) [evaM prathamasanayatrIndriya kSullakabhavaM sthitvA bhUyo dvIndriyatvenotpannasya pratha-8 masamayAtikrame veditavyaM, utkarSato'nanta kAlamanantA utsaviNyavasapiNyaH kAlata: kSetrato'nantA lokA asaGkhyeyA: pudgalaparAvartAH, hAte ca pudgalaparAvartI AvalikAyA asalyeyo bhAgaH, etAvAMzca dvIndriyabhavAduddhRtyaitAvantaM kAlaM vanaspatiSu sthitvA bhUyo dvIndriyatve-17 notpannasya prathamasamayAtikrame bhAvanIyaH, evamaprathamasamayatricatuSpazcendriyANAmapi jaghanyamutkRSTaM cAntaraM vaktavyaM, bhAvanApyetadanu-12 sAreNa svayaM bhAvanIyA // sAmpratamateSAmekendriyAdiprathamasamayAnAM parasaramalpabahutvabhAha-'eesi 'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! sarva stokAH prathamasamayapaJcendriyAH, alpAnAmevaikasmin samaye teSAmutpAdAna , tebhyaH prathamasamayacaturindriyA vizepAdhikA:, prabhUtAnAM teSAmekasmin samaye utpAdasambhavAt , tebhyaH prathamasamayatrIndriyA vizeSAdhikAH, prabhUtatarANAM te pAme kanmina | samaye utpAdAna , tebhyaH prathamasamaya dvIndriyA vizeSAdhikA:, prabhUtAnAM teSAmekasmin samaye utpAdAt , tebhyaH prathamasamayaikendriyA jA vizeSAdhikA:, iha ye dvIndriyAdibhya uddhRtya ekendriyatvenotpadyante ta eva prathame samaye vartamAnAH prathamasamayaikendriyA nAnye, te ca prathamasamayadvIndriyebhyo vizeSAdhikA eva nAsaGkhye yA nAnantaguNA iti / / sAmpratamaprathamasamayAnAmeteSAmalpabahutvamAha-eesi Na'mi-12 tyAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! sarvastokA aprathamasamayapaJcendriyAH, tebhyo'prathamasamayacaturindriyA vizeSAdhikAH, tebhyo'prathamasamayatrIndriyA vizeSAdhikAH, tebhyo'prathamasamayadvIndriyA vizeSAdhikAH, atra yuktirnavavidhapratipatto sAmAnyato dvitrica Jain Education Inter For Private & Personel Use Only mainelibrary.org
Page #874
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA-IItuSpazcendriyANAM bahutvacintAyAmiva bhAvanIyA, tebhyo'prathamasamayakendriyA anantaguNA vanaspatijIvAnAmanantatvAt // sAmpratameke- 9pratipattI jIvAbhindriyAdInAM pratyekaM prathamasamayAprathamasamayAnAM parasparamalpabahutvamabhidhitsuH prathamata ekendriyANAM tAvadAha-eesi NaM bhaMte !' i- prathamasamamalayagi- tyAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! sarvastokAH prathamasamayaikendriyAH, alpAnAmevaikasmin samaye dvIndriyAdibhya AgatAnAmu- yakAdInA rIyAvRttiHtpAdAt , tebhyo'prathamasamayaikendriyA anantaguNA vanaspatInAmanantatvAt / dvIndriyasUtre sarvastokAH prathamasamayadvIndriyA aprathamasama- sthitikA sAyadvIndriyA asaGkhyeyaguNAH, dvIndriyANAM sarvasaGkhyayA'pyasaGkhyAtatvAt , evaM tricatuSpaJcendriyasUtrANyapi vaktavyAni // sAmpratameteSAM ddaaysthity||435|| dazAnAmapi parasparamalpavahutvamAha-eesi Na'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAH prathamasamayapaJcendriyAH, ntarAlpa| tebhyaH prathamasamayacaturindriyA vizeSAdhikAH, tebhyaH prathamasamayatrIndriyA vizeSAdhikAH, tebhyaH prathamasamayadvIndriyA vizeSAdhikAH, bahutvAni tebhyaH prathamasamayaikendriyA vizeSAdhikAH, atra yuktiH prathamAlpabahutvavat , tebhyo'prathamasamayapaJcendriyA asahayeyaguNAH, aprathamasama- | uddezaH 2 yaikendriyA hi dvIndriyAdibhya uddhRtyaikendriyabhavaprathamasamaye vartamAnAste ca stokA eva, paJcendriyAstvaprathamasamayavartinazcirakAlAvasthA- sU0243 yitayA gaticatuSTaye'pyatiprabhUtAstato'satyeyaguNAH, tebhyo'prathamasamayacaturindriyA vizeSAdhikAH, tebhyo'prathamasamavatrIndriyA vizepAdhikAH, tebhyo'prathamasamayadvIndriyA vizeSAdhikAH, tebhyo'prathamasamayaikendriyA anantaguNAH, atra yuktiddhitIyAlpabahutvavat , upasaMhAramAha-'settaM dasavihA saMsArasamApannA jIvA' / mUlopasaMhAramAha-'settaM saMsArasamApannajIvAbhigame // iti zrImalayagi-1 riviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM dazavidhapratipattiH samAptA / tatsamAptau ca samApraH saMsArasamApanajIvAbhigamaH / / // 435 // CCC Jain Education For Private Personal Use Only R ainelibrary.org
Page #875
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadevamuktaH saMsArasamApannajIvAbhigamaH, sAmprataM saMsArAsaMsArasamApanajIvAbhigamamabhidhitsurAha se kiM taM sabvajIvAbhigame?, savvajIvesu NaM imAo Nava paDivattIo evamAhiti ege evamAhaMsu-duvihA savvajIvA paNNattA jAva dasavihA savvajIvA paNNattA // tattha je te evamAhaMsu duvihA savvajIvA paNNattA te evamAhaMsu, taMjahA-siddhA ya asiddhA ya iti // siddhe NaM bhaMte ! siddhetti kAlato kevaciraM hoti?, goyamA! sAtIapajavasie // asiddhe NaM bhaMte! asiddhetti0?, goyamA! asiDe vihe paNNatte, taMjahA-aNAie vA apajavasie aNAtIe vA sapajjavasie / siddhassa NaM bhaMte! kevatikAlaM aMtaraM hoti?, goyamA! sAtiyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM // asiddhassa NaM bhaMte ! kevaiyaM aMtaraM hoi ?, goyamA! aNAtiyassa apajavasiyassa Natthi aMtaraM, aNAtiyassa sapajavasiyassa Nathi aNtrN| eesiNaM bhaMte ! siddhANaM asiddhANa ya kayare 2?, goyamA! savvatthovA siddhA asiddhA agaMtaguNA (sU0 244) _ 'se kiM ta'mityAdi, atha ko'sau sarvajIvAbhigama: ?, sarvajIvA: saMsArimuktabhedAH, gururAha-'sabajIvesu NamityAdi, sarvahajIveSu sAmAnyena 'etA:' anantaraM vakSyamANA nava pratipattaya: 'evam' anantaramupadaryamAnena prakAreNAkhyAyante, tA evAha-eke e-1 vamuktavanto-dvividhAH sarvajIvA: prajJaptAH, eka evamuktavantasvividhAH sarvajIvA: prajJaptAH, evaM yAvadeke evamuktavanto dazavidhAH sarvajIvA: prajJaptAH // 'tatthe'tyAdi, tatra ye te evamuktavanto dvividhAH sarvajIvAH prajJaptAste evamuktavantastadyathA-siddhAzcAsiddhAzca, sitaM-| CACANCHAR Jain Education inte ainelibrary.org
Page #876
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- baddhamaSTaprakAraM karma dhmAta-bhasmIkRtaM yaiste siddhAH, pRpodarAditvAdiSTarUpaniSpattiH, nirdagdhakammendhanA muktA ityarthaH, 'asiddhAH' saM- 19pratipattoM jIvAbhi sAriNaH, 'cazabdo svagatAnekabhedasaMdarzanAthauM / samprati siddhasya kAyasthitimAha-'siddhe Na'mityAdi, siddho bhadanta ! siddha iti sarvajIvAmalayagi-1 |siddhatvena kAlata: kiyaviraM bhavati ?, bhagavAnAha-gautama! siddhaH sAdiko'paryavasitaH, tatra sAditA saMsAravipramuktisamaye siddha- bhigame si. rIyAvRttiH OMAkhabhAvAt , aparyavasitatA siddhatvacyuterasambhavAt / / asiddhaviSayaM praznasUtra sugamaM, bhagavAnAha-gautama ! asiddho dvividhaH prajJA-pahA nAsiddha| stadyathA-anAdi ko'paryavasitaH anAdikaH saparyavasitaH, tatra yo na jAtucidapi setsyati abhavyatvAttathAvidhasAmayabhAvAdvATU bhedAdi // 436 // so'nAthaparyavasitaH, yastu siddhiM gataH so'nAdisaparyavasita: / / sAmpratamantaraM cicintayipurAha-'siddhassa NaM bhaMte' ityAdi / uddeza:2 hA praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! siddhasya sAdikasyAparyavasitasya nAstyantaram , atra 'nimittakAraNahetupu sarvAsAM vibhaktInAM sU0 244 tAprAyo darzana miti nyAyAt hetau paSThI, tato'yamartha:-yasmAtsiddhaH sAdiraparyavasitastasmAnnAstyantaram , anyathA'paryavasitatvAyogAt asiddhasUtre asiddhasyAnAdikasyAparyavasitasya nAstyantaram, aparyavasitatvAdevAsiddhatvApracyuteH, anAdikasaparyavasitasyApi nAstya-1 hAntaraM, bhUyo'siddhatvAyogAt // sAmpratameteSAmevAlpabahutvamAha-eesi 'mityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! sarvastokAH siddhAH asiddhA anantaguNAH, nigodajIvAnAmatiprabhUtatvAt // ahavA duvihA savvajIvA paNNattA, taMjahA-saiMdiyA ceva aNidiyA ceva / saiMdie NaM bhaMte! kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! saIdie duvihe paNNatte-aNAtIe vA apajjavasie aNAIe vA sapajjavasie, aNidie sAtIe vA apajjavasie, doNhavi aMtaraM ntthi| savvatthovA aNiM Jan Education M ainelibrary.org
Page #877
--------------------------------------------------------------------------
________________ diyA saiMdiyA annNtgunnaa| ahavA duvihA savvajIvA paNNattA taMjahA-sakAiyA ceva akAiyA ceva evaM ceva, evaM sajogI ceva ajogI ceva taheva, [evaM salessA ceva alessA ceva, sasarIrAceva asarIrA ceva saMciTThaNaM aMtaraM appAyahuyaM jahA sindiyaannN||ahvaaduvihaa sabajIvA paNNattA, taMjahA-savedagA ceva avedagA ceva // savedae NaM bhaMte! save0? goyamA! saveyae tivihe papaNatte, taMjahA-aNAdIe apajavasite aNAdIe sapajavasie sAie sapajavasie, tattha NaM je se sAie sapajayasie se jaha0 aMtosu0 ukko0 aNaMtaM kAlaM jAva khettao avarlDa poggalapariyaha desUNaM // avedae NaM bhaMte! aveyaetti kAlao kevaciraM hoi ?, goyamA! avedae davihe paNNatte, taMjahA-sAtIe vA apajjavasite sAie vA sapajavasie, tattha NaM je se sAdIe sapajavasite se jahapaNeNaM ekaM samayaM ukko0 aMtomuhuttaM // saveyagassa NaM bhaMte! kevatikAlaM aMtaraM hoi?, aNAdiyassa apajjavasiyassa Nathi aMtaraM, aNAdiyarasa sapajjavasiyassa natthi aMtaraM, sAdIyassa sapajjavasiyassa jahaNNeNaM eka samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM // avedagassaNaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoi?, sAtIyassa apajjavasiyassa gasthi aMtaraM, sAtIyassa sapajavasiyassa jaha0 aMtomu0 ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM jAva avaI poggalapariyaha desUrNa / appAvahugaM, savvatthovA aveyagA saveyagA aNaMtaguNA / evaM sakasAI ceva akasAI ceva 2 jahA save MANACOCACANCCRICK jalnelibrary.org Jain Education
Page #878
--------------------------------------------------------------------------
________________ GANGACA zrIjIvA-16 yake taheva bhANiyavve // ahavA duvihA savyajIvA-salesA ya alesA ya jahA asiddhA 9pratipatto jIvAbhi siddhA, savvatthovA alesA salesA aNaMtaguNA (sU0 245) | sarvajIvAmalayagi- athavA dvividhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-sendriyAzca anindriyAzca, tatra sendriyA:-saMsAriNa: anindriyA:-siddhAH, upAdhibhe | bhigame serIyAvRttiH dAtpRthagupanyAsaH / evaM sakAyikAdiSvapi bhAvanIyaM, tatra sendriyasya kAyasthitirantaraM cAsiddhavadvaktavyaM, anindriyasya siddhavat , ndriyakA taccaivam-'saiMdie gaM bhaMte ! saiMdiyatti kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! saiMdie duvihe pannatte, taMjahA-aNAie vA apajjavasie12 yvedkssaa||437|| aNAie vA sapajabasie, aNidie NaM bhaMte! aNidietti kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! sAie apajavasie, saiMdiyassa NaM | yalezyAbhaMte ! kAlao kevaciraM aMtara hoi ?, goyamA! aNAiyassa apajavasiyassa natthi aMtaraM, aNAiyassa sapajavasiyassa natthi aMtaraM, a-II | bhedAdi jiMdiyassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! sAiyassa apajjavasiyassa natthi aMtaraM' iti, alpabahutvasUtraM pUrvavadbhAvanIyaM / uddezaH2 evaM kAyasthityantarAlpavahutvasUtrANi sakAyikAkAyikaviSayANi sayogyayogiviSayANyapi bhAvayitavyAni, taJcaivam-'ahavA duvihA|hasU0 245 | savvajIvA paNNattA, taMjahA-sakAiyA ceva akAiyA ceba, evaM sajogI ceva ajogI ceva taheva, evaM salessA caiva alessA ceva | sasarIrA ceva asarIrA ceva saMciTThaNaM aMtaraM appAbahuyaM jahA sakAiyANaM / ' bhUyaH prakArAntareNa dvaividhyamAha--'ahave'tyAdi, athavA dvividhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-savedakAzca avedakAzca / tatra savedakasya kAyasthitimAha-savedae NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! savedakatrividhaH prajJaptastadyathA-anAdyaparyavasitaH anAdisaparyavasitaH sAdisaparyavasitazca, tatrAnAdyapa // 47 // yavasito'bhavyo bhavyo vA tadhAvidhasAmagryabhAvAnmuktimagantA, uktaJca-"bhavvAvi na sijhaMti keI" ityAdi, anAdisaparyavasito| CANCIET-440 Jan Education For Private Personal use only N ainelibrary.org
Page #879
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In bhavyo muktigAmI pUrvamapratipannopazamazreNiH, sAdisaparyavasitaH pUrva pratipannopazamazreNiH, upazamazreNi pratipadya vedopazamottarakAlAvedakatvamanubhUya zreNisamAptau bhavakSayAdapAntarAle maraNato vA pratipatato vedodaye punaH savedakatvopapatteH, tatra yo'sau sAdisaparyavasito jaghanyenAntarmuhUrtta zreNisamAptau savedakatve sati punarantarmuhUrttena zreNipratipattAvavedakatvabhAvAt, Aha-kimekasmin janmani velAdvayamupazamazreNilAbho bhavati ? yadevamucyate, satyametadbhavati, tathA cAha mUlaTIkAkAraH - "naikasmin janmani upazamazreNiH kSapakazreNizca jAyate, upazamazreNidvayaM tu bhavatyeve" ti, tata evamupapadyate - jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSato'nantaM kAlaM tameva kAlakSetrAbhyAM nirUpayatianantA utsarpiNyavasarpiNyaH eSA kAlato mArgaNA, kSetrato'pArddhapudgalaparAvartta dezonam, etAvata: kAlAdRrddha pUrvapratipannopazamazreNera| vazyaM muktatyAsannatayA zreNipratipattAvavedakatvabhAvAt // 'avedae NaM bhaMte!' ityAdi pranasUtraM pAThasiddhaM, bhagavAnAha - gautama! avedako dvividhaH prajJaptastadyathA-sAdiko vA'paryavasitaH [samayAnantaraM] kSINaveda:, sAdiko vA saparyavasita-upazAntavedaH, tatra yo'sau sAdisaparyavasito'vedakaH sa ca jaghanyenaikaM samayaM, upazamazreNi pratipannasya vedopazamasamayAnantare'pi maraNe punaH savedakatvopapatteH, utkarpato'ntarmuhUrttamupazAntavedazreNikAlaM tata Urddha zreNeH pratipatane niyamataH savedakatvabhAvAt // antaraM pratipipAdayipurAha - 'savedagassa NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! anAdikasyAparyavasitasya savedakasya nAstyantaraM, aparyavasitatayA sadA tadbhAvAparityAgAt, anAdikasya saparyavasitasyApi nAstyantaraM, anAdisaparyavasito hyapAntarAle upazamazreNimapratipadya bhAvI kSINaveido na ca kSINavedasya punaH savedakatvaM pratipAtAbhAvAt, sAdikasya saparyavasitasya savedakasya jaghanyenaikaM samayamantaraM, dvitIyavA ramupazamazreNiM pratipannasya vedopazamasamayAnantaraM kasyApi maraNasambhavAn, utkarSeNAntarmuhUrtta dvitIyaM vAramupazamazreNiM pratipannasyopazA w.jainelibrary.org
Page #880
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- zrIjIvA-padAntavedasya zreNisamAnarUddha punaH savedakatvabhAvAt / / avedakasUtre sAdikasyAparyavasitasyAvedakasya nAstyantaraM, kSINavedasya punaH saveda-13/9 pratipattI jIvAbhi | tvAbhAvAt , vedAnAM nirmUlakApaMkaSitatvAt , sAdikasya saparyavasitasya jaghanyenAntarmuhUrta, upazamazreNisamAptau savedakatve sati punara- sarvajIvAmalayagi- 4AntarmuhUrtenopazamazreNilAbhato'vedakatvopapatteH, utkarpato'nanta kAlaM, anantA utsarpiNyavasapiNyaH kAlataH, kSetrato'pArddhapudgalaparAvarta bhigame serIyAvRttiH dezonaM, ekabAramupazreNi pratipadya tatrAvedako bhUtvA zreNisamAptau savedakatve sati punaretAvatA kAlena zreNipratipattAtravedakatvopapatteH // |ndriyakA alpabahutvamAha-eesi NaM bhaMte ! jIvA' ityAdi pUrvavat // prakArAntareNa dvaividhyamAha-'ahave'tyAdi, athavA dvividhAH sarva-1 yvedkssaa||438|| jIvA: prajJaptAstadyathA-sakapAyikAzca akapAyikAzca, saha kapAyA yeSAM yairvA te sakapAyA: ta eva sakapAyikAH, prAkRtatvAt svArthe yalezyAikapratyayaH, evaM na vidyante kaSAyA yeSAM te akapAyA: 2 evAkapAyikA: / / sanprati kAyasthitimAha-'sakasAiyasse'tyAdi, saka- bhedAdi pAyikasya trividhasyApi saMciTThaNA kAyasthitirantaraM ca yathA savedakasya, akapAyikasya dvividhabhedasyApi kAyasthitirantaraM ca yathA-1 | uddezaH 2 81'vedakasya, taJcaivam-'sakasAie NaM bhaMte ! sakasAiyatti kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! sakasAie tivihe pannatte, taMjahA-aNA-12 sU0 245 tAie vA apajjavasie aNAie vA sapajjavasie sAie vA sapajjavasie, tattha je se sAie sapajjavasie se japaNeNaM aMtomuhuttaM ukko-4 | seNaM aNaMtaM kAlaM aNaMtA osappiNiutsappiNIo kAlato khettato avaDapoggalapariyaTTU desUNaM, akasAie NaM bhaMte ! akasAiyatti kAlao kevaciraM hoi ?, goyamA! akasAie duvihe pannatte, taMjahA-sAie vA apajavasie sAie vA sapajavasie, tattha NaM je sAie sapajjavasie se jahaNNeNaM eka samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM / sakasAiyassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi?, goyamA // 438 / / aNAiyassa apajjavasiyasa natthi aMtaraM, aNAiyamsa sapajjavasiyasta nasthi aMtaraM, sAiyassa sapajavasiyassa jahaNNeNaM eka samayaMtra 02-%CAKACONCE Jain Education a l For Private & Personel Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #881
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 74 Jain Education Inter ukkoseNaM aMtomuhuttaM, akasAiyassa NaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM aMtaraM hoi ?, sAiyamsa apajjavasiyasta Natthi aMtaraM, sAiyassa sapajjavasiyarasa jahaNeNaM aMtomuddattaM ukkoseNaM anaMtaM kAlaM jAva ava poggalapariyahaM dekhUNa miti, asya vyAkhyA pUrvavat / alpabahutvamAha - 'eesi NaM bhaMte! jIvANaM sakasAiyANa' mityAdi prAgvat // prakArAntareNa dvaividhyamAha NANI va aNNANI ceva // NANI NaM bhaMte! kAlao0 1, 2 duvihe pannatte - sAtIe vA apajabasie sAdIe vA sapajjavalie, tattha NaM je se sAdIe sapajjavasite se jahaNNeNaM aMtomuddattaM koseNaM chAvaTTisAgarovamAI sAtiregAI, aNNANI jahA savedayA || NANissa aMtaraM jahaNeNaM aMtamuttaM ukkoseNaM anaMtaM kAlaM avahaM poggalapariyahaM dekhUNaM / aNNANiyassa dopahavi AdilANaM Natthi aMtaraM, sAdIyassa sapajjabasiyassa jahaNNeNaM aMtomu0 ukkoseNaM chAvahiM sAgarovamAI sAiregAI | appAhu savvatthovA NANI aNNANI anaMtaguNA || ahavA dubihA savvajIvA pannattA - sAgArovauttA ya aNAgArovauttA ya, saMcihnaNA antaraM ca jahaNNeNaM ukkoseNavi antomuhuttaM, appAbahu sAgAro0 saMkhe0 (sU0 246 ) ' ahave'tyAdi, athavA dvividhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA - salezyAzca alezyAzca tatra salezyasya kAyasthitirantaraM cAsiddhasyeva, alezyasya kAryasthitirantaraM ca yathA siddhasya / alpabahutvaM prAgvat / bhUyaH prakArAntareNa dvaividhyamAha -- ' ahave' tyAdi, athavA dvividhAH * sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-jJAninazca ajJAninazca jJAnameSAmastIti jJAninaH na jJAnino'jJAninaH mithyAjJAnA ityarthaH // samprati ainelibrary.org
Page #882
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 439 // Jain Education Inte kAya sthitimAha - ' NANI NamityAdi pranasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jJAnI dvividhaH prajJaptastadyathA - sAdiko vA'paryavasitaH, sa ca kevalI kevalajJAnasya sAdyasaparyavasitatvAt, sAdiko vA saparyavasito matijJAnAdimAn matijJAnAdInAM chadmasthikatayA sAdisaparyavasitatvAt, 'tattha Na' mityAdi, tatra yo'sau sAdikaH saparyavasitaH sa jaghanyenAntarmuhUrtta, samyaktvasya jaghanyata etAvanmAtra | kAlatvAt samyaktvavatazca jJAnitvAt, yathoktam -"samyagdRSTerjJAnaM midhyAdRTerviparyAsa" iti, utkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, samyagdarzana kAlasyApyutkarSata etAvanmAtratvAt, apratipatitasamyaktvasya vijayAdigamanazravaNAt tathA ca bhASyam "do vAre vijayAi gayassa tinnibue ahava tAI / airegaM narabhaviyaM nANAjIvANa savvaddhA || 1 ||" [dvau vArau vijayAdiSu gatasya athavA trInacyute tAni / atireko narabhavikaM nAnAjIvAnAM sarvAddhA // 1 // ] 'aNNANI NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! ajJAnI trividhaH prajJaptastadyathA - anAdiko vA'paryavasitaH anAdiko vA saparyavasitaH sAdiko vA saparyavasitaH, tatrAnAdyaparyavasito yo na jAtucidapi siddhiM gantA, anAdisaparyavasito yo'nAdimidhyAdRSTiH samyaktvamAsAdyApratipatitasamyaktva eva kSapakazreNi pratipatsyate, sAdisaparyavasitaH samyagdRSTirbhUtvA jAtamidhyAdRSTiH, sa jaghanyenAntarmuhUrtta samyaktvAt pratipatya punarantamuhUrttena kasyApi samyagdarzanAvAptisambhavAt utkarSeNAnantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'pArddha pugalaparA vartta dezonaM // sAmpratamantaraM pratipAdayati -- 'NANissa NaM bhaMte!' ityAdi, jJAnino bhadanta ! antaraM kAlataH kiyaciraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama ! sAdikasyAparyavasitasya nAstyantaraM, aparyavasitatvena sadA tadbhAvAparityAgAt, sAdikasya saparyavasitasya jaghanya - to'ntarmuhUrtta, etAvatA mithyAdarzanakAlena vyavadhAnena bhUyo'pi jJAnabhAvAt, utkarSeNa anantaM kAlaM, anantA utsarpiNya vasarpiNyaH 9 pratipattI sarvajIva jJAni sthi tyAdiH uddezaH 2 sU0 246 // 439 // ainelibrary.org
Page #883
--------------------------------------------------------------------------
________________ CANCCANCHAMACHAR kAlata: kSetrato'pArddha pudgalaparAva dezonaM, samyagdRSTeH samyaktvAtpratipatitasyaitAvantaM kAlaM mithyAtvamanubhUya tadanantaramavazyaM samyakvAsAdanAt / 'aNNANissa NaM bhaMte !' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! anAdyaparyavasitasya nAstyantaraM, apryvsit-| | tvAdeva, anAdisaparyavasitasyApi nAstyantaraM avAptakevalajJAnasya pratipAtAbhAvAt , sAdisaparyavasAnasya jaghanyenAntarmuhurta, jaghanyasya | samyagdarzanakAlasyaitAvanmAtratvAt , utkarSata: SaTpaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, etAvato'pi kAlAdRddha samyagdarzanapratipAte satyajJAnabhAvAt / alpabahutvasUtraM prAgvat / prakArAntareNa dvaividhyamAha-'ahave'tyAdi, athavA dvividhAH sarvajIvA: prajJaptAstadyathA-sAkAropayuktAzca anAkAropayuktAzca, samprati kAyasthitimAha-'sAgArovauttA NaM bhaMte !' iha chadmasthA eva sarvajIvA vivakSitA na | kevalino'pi vicitratvAt sUtragate riti dvayAnAmapi kAyasthitAvantare ca jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrta, anyathA kevalinAmupayogasya sAkArasyAnAkArasya caikasAmayikatvAt kAyasthitAvantare caikasAmayiko'pyucyeta / alpabahutvacintAyAM sarvastokA anAkAropayuktAH, anAkAropayogasya stokakAlatayA pRcchAsamaye teSAM stokAnAmevAvApyamAnatvAt , sAkAropayuktAH saGkhyeyaguNAH, anAkAro|payogAddhAta: sAkAropayogAddhAyAH saGkhyeyaguNatvAt // ahavA duvihA savvajIvA paNNattA, taMjahA-AhAragA ceva aNAhAragA ceva // AhArae NaM bhaMte! jAva kevaciraM hoti?, goyamA! AhArae duvihe paNNatte, taMjahA-chaumatthaAhArae ya kevaliAhArae ya, chaumatthaAhArae NaM jAva kevaciraM hoti?, goyamA! jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM dusamaUNaM ukko0 asaMkheja kAlaM jAva kAla. khettao aMgulassa asaMkhejatibhAgaM / M+CRACHAR Jain Education Inter nelibraryong
Page #884
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9pratipatto | sarvajIva zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH // 440 // ACCOCOCALSCRECROCHOCOCA kevaliAhArae NaM jAva kevaciraM hoi ?, goyamA! jaha0 aMtomu0 ukko0 desUNA pubbkoddii|| aNAhArae NaM bhaMte! kevaciraM0?, goyamA! aNAhArae duvihe paNNatte, taMjahA-chaumatthaaNA. hArae ya kevaliaNAhArae ya, chaumatthaaNAhArae NaM jAva kevaciraM hoti?, goyamA! jahANeNaM ekaM samayaM ukkasseNaM do samayA / kevaliaNAhArae duvihe paNNatte, taMjahA-siddhakevaliaNAhArae ya bhavatthakevaliaNAhArae y|| siddhakevaliyaNAhArae NaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoti?. sAtie apjjvsie|| bhavatthakevaliyaNAhArae NaM bhaMte! kaivihe papaNatte?, bhavatthakevaliya0 duvihe paNNatte-sajogibhavatthakevaliaNAhArae ya ajogibhavatthakevaliaNAhArae ya / sajogibhavatthakevaliaNAhArae NaM bhaMte! kAlao kevaciraM?, ajahaNNamaNukkoseNaM tiNi smyaa| ajogibhavatthakevali0 jaha0 aMto0 ukko0 aMtomuhuttaM // chaumatthaAhAragassa kevatiyaM kAlaM aMtaraM?, goyamA! jahaNaNeNaM ekaM samayaM ukko do smyaa| kevaliAhAragassa aMtaraM ajahaNNamaNukoseNaM tiNi samayA ||ch umatthaaNAhAragassa aMtaraM jahanneNaM khuDDAgabhavaggahaNaM dusamaUNaM . uka0 asaMkhenaM kAlaM jAva aMgulassa asNkhejtibhaagN| siDakevaliaNAhAragassa sAtIyassa apajavasiyassa Natthi aMtaraM ||sjogibhvtthkevliannaahaargss jaha0 aMto0 ukkoseNavi, a AhAraketarasthi tyAdi | uddezaH2 sU0 247 laa||440|| M Jain Education inte de ainelibrary.org
Page #885
--------------------------------------------------------------------------
________________ OCOCOCCU jogibhavalthakevaliaNAhAragassa tthi aMtaraM // eesi NaM bhaMte! AhAragANaM aNAhAragANa ya kayare 2 hiMto appA bahu0?, goyamA! savvatthovA aNAhAragA AhAragA asNkhejjaa|| (sU0247) / _ 'ahave'tyAdi, athavA dvividhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-AhArakAzca anAhArakAzca // adhunA kAyasthitimAha-'AhArage | bhaMte !' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! AhArako dvividhaH prajJaptastadyathA-chadmasthAhArakaH kevalyAhArakaH, tatra chadmasthAhArako jaghanyena kSullakabhavagrahaNaM dvisamayona, etacca jaghanyAdhikArAdvigraheNAgatya kSullakabhavagrahaNavatsUtpAde paribhAvanIyaM, tatra yadyapi nAma lokAnta-18 | niSkuTAdAvutpAde catu:sAmayikI paJcasAmayikI ca vigrahagatirbhavati tathA'pi bAhulyena trisAmayikyeveti tAmevAdhikRtya sUtrabhidamuktaM, itthamevAnyeSAmapi pUrvAcAryANAM pravRttidarzanAt , uktaJca-eka dvau vA'nAhArakaH" (tattvA0 a0 2 sU0 31) iti, trisAmayikyAM |ca vigrahagatAvAdyau dvau samayAvanAhAraka iti tAbhyAM hInamuktaM, utkarSato'sayeyaM kAlam , asoyA utsapiNyavasapiNyaH kAlata:, kSetrato'GgulasyAsaGkhyeyo bhAgaH, kimuktaM bhavati ?-aGgulamAtrakSetrAGgulAsaGkhyeyabhAge yAvanta AkAzapradezAstAvantaH pratisamayamekaikapradezApahAre yAvatA kAlena nilepA bhavanti tAvatya utsapiNyavasarpiNya iti, tAvantaM hi kAlamavigraheNotpAdyate, avigrahotpattau ca satatamAhArakaH / kevalyAhArakapraznasUtraM pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, sa cAntakRt kevalI pratipattavyaH, utkato dezonA pUrvakoTI, sA ca pUrvakoTyAyuSo navavarSAdArabhyotpanna kevalajJAnasya paribhAvanIyA / anAhArakaviSayaM sUtramAha-'anA hArae NaM bhaMte' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! anAhArako dvividhaH prajJaptaH-chadmastho'nAhArakaH kevalyanAhArakazca, chadmasthAnAhArakapraznasUtraM sugamaM bhagavAnAha-gautama! jaghanyata ekaM samaya, jaghanyAdhikArAhisAmayikI viprahagatimapekSyaitadavasAtavyaM, T Jain Education inte For Private Personal Use Only ? hinelibrary.org
Page #886
--------------------------------------------------------------------------
________________ % zrIjIvA- utkarSato dvau samayau trisAmayikyA eva vigrahagaterbAhulyenAzrayaNAt , Aha ca cUrNikRt-"yadyapi bhagavatyAM catu:sAmayi-151 pratipattI jIvAbhi0 ko'nAhAraka uktastathA'pyatra nAGgIkriyate, kadAcitko'sau bhAvo yena, bAhulyamevAGgIkriyate, bAhulyAcca samayadvayameveti / sarvajIva malayagi- kevalyanAhArakasUtraM pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama! kevalyanAhArako dvividhaH prajJaptastadyathA-bhavasthakevalyanAhArakaH siddhakevalyanAhA AhArake rIyAvRttiH | rakaH // 'siddhakevaliaNAhArae NaM bhaMte !' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sAdikAparyavasitaH, siddhasya sAdyaparyava- kA tarasthi sitatayA'nAhArakatvasyApi tadviziSTasya tathAbhAvAt // 'bhavatthakevaliaNAhArae NaM bhaMte !' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha- datyAdi // 441 // gautama! bhavasthakevalyanAhArako dvividha: prajJapta:-sayogibhavasthakevalyanAhArako'yogibhavasthakevalyanAhArakazca, tatrAyogibhavasthakevalya- dezA nAhArakapraznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenApyantarmuhUrtamutkarSato'pyantarmuhUrta, ayogitvaM nAma hi zailezyavasthA tasyAM niya sU0 247 mAdanAhAraka audArikAdikAyayogAbhAvAt , zailezyavasthA ca jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrta, navaraM jaghanyapadAdutkRSTamadhikamavaseyaM, anyathobhayapadopanyAsAyogAt // 'sajogibhavatthakevaliaNAhArae NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! ajaghanyotkarSeNa trayaH samayAH, te cASTasAmayikakevalisamudghAtAvasthAyAM tRtIyacaturthapaJcamarUpAH teSu kevalakArmaNakAyayogabhAvAt , uktaJca-kArmaNazarIrayogI caturtha ke paJcame tRtIye ca / samayatraye'pi tasmAdbhavatyanAhArako niyamAt // 1 // " sAmpratamantaraM cintayannAha-'chaumatthAhArayassa NaM bhaMte !' ityAdi, chadmasthAhArakasya bhadanta ! antaraM kAlata: kiyaciraM bhavati ?, bhagavAnAha gautama! jaghanyenaikaM samayamutkarSato dvau samayau, yAvAneva hi kAlo jaghanyata utkarSatazca chadmasthAnAhArakasya tAvAnAhArakasyAntarakAla:, // 441 // dasa ca kAlo jaghanyenaikaH samayaH utkarSato bAhulyamaGgIkRtya vyavahiyamANAyAM trisAmayikyAM vigrahagatau dvau samayAvityAhArakasyA % ASEASEARCAUR % -OM 25 Jain Education Intel For Private Personel Use Only Lainelibrary.org
Page #887
--------------------------------------------------------------------------
________________ pyantaraM tAvaditi / kevalyAhArakaprabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! ajaghanyotkarSeNa trayaH samayAH, kevalyAhArako hi sayogibhavasthakevalI, tasya cAnAhArakatvaM trIneva samayAna yathoktaM prAgityantaraM kevalyAhArakasya tAvaditi // sampratyanAhArakasyAntaraM cicinta-11 yiSaH prathamatazchadmasthAnAhArakasyAha-'chaumatthANAhArayassa NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyena | kSallakabhavagrahaNaM dvisamayonaM, utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM yAvadaGgulasyAsayeyo bhAgaH, yAvAneva hi chadmasthAhArakasya kAlastAvAneva chadmasthAnAhArakasyAntaraM, channasthAhArakasya ca jaghanyataH kAlo'ntarmuhUrtamutkarpato'saye yA utsapiNyavasapiNyaH kAlataH, kSetrato'Ggala-10 sthAsaGkhyeyo bhAgaH, etAvantaM kAlaM satatamavigraheNotpAdasambhavAt , tatazchadmasthAnAhArakasya jaghanyata utkarSatazcaitAvadantaramiti / athaTU sthAne 2 kSullakabhavagrahaNamityuktaM tatra kSullakabhavagrahaNamiti kaH zabdArthaH ?, ucyate, kSullaM laghu stokamityeko'rthaH kSullameva kSullaka-ekA-IN yuSkasaMvedanakAlo bhavastasya grahaNaM-saMbandhanaM bhavagrahaNa, kSullakaM ca tad bhavagrahaNaM ca kSullakabhavagrahaNaM, taccAvalikAtazcintyamAnaM SaTpaJcAzada|dhikamAvalikAzatadvayaM, athaikasmin AnaprANe kiyanti kSullakabhavagrahaNAni bhavanti ?, ucyate, kiJcitsamadhikAni saptadaza, kathamiti ceducyate-iha muhUrttamadhye sarvasaGkhyayA paJcaSaSTiH sahasrANi paJca zatAni SaTtriMzAni kSullakabhavagrahaNAnAM bhavanti, yata uktaM cUrNI|"pannaTThisahassAI paMceva sayA havaMti chttiisaa| khuDDAgabhavaggahaNA havaMti aMtomuhuttaMmi // 1 // " AnaprANAzca muhUrte trINi sahasrANi sapta | | zatAni trisaptayadhikAni, uktaJca-"tinni sahassA satta ya sayAI tevattariM ca UsAsA / esa muhutto bhaNio savvehi aNaMtanAvaNIhiM // 1 // " tato'tra rAzikakarmAvatAraH, yadi trisaptatyadhikasaptazatottaraitribhiH sahasrairucchAsAnAM paJcaSaSTiH sahasrANi paJca zatAni SaTtriMzAni kSullakabhavagrahaNAnAM bhavanti tata ekenocchAsena kiM labhAmahe ?, raashitrysthaapnaa-3773|65536|1| atrAntya SACREAMGAR Jain Education Intern For Private Personel Use Only N Enelibrary.org SA
Page #888
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- rAzinA ekakalakSaNena madhyarAzerguNanAjAtaH sa tAbAneva, ekena guNitaM tadeva bhavatIti nyAyAt , tata Ayena rAzinA bhAgaharaNaM, 9 pratipattau jIvAbhi0 labdhAH saptadaza kSullakabhavAH, zepAstvaMzAstiSThanti tatra trayodaza zatAni paJcanavatyadhikAni, uktaJca-sattarasa bhavaggaNA khuTTANaM sarvajIva malayagi- | bhavaMti ANupANuMmi / terasa ceva sayAI paMcANai cetra aMsANaM / / 1 // " athaitAvadbhiraMza: kiyatya AvalikA labhyante ?, ucyate, sa-IIkSalakabharIyAvRttiHmadhikacaturnavatiH, tathAhi-SaTpazcAzadadhikena zatadvayenAvalikAnAM trayodaza zatAni paJcanavatAni guNyante, jAtAni trINi lakSANi || vaprarUpaNA saptapaJcAzatsahasrANi zatamekaM viMzatyadhikaM 357120, chedarAziH sa eva 3773, labdhA caturnavatirAvalikAH, zeSAstvaMzA Ava- | uddezaH2 likAyAstiSThanti caturvizatiH zatAni aSTapaJcAzAni, chedaH sa eva:46, evaM yadA ekasminnAnaprANe AvalikAH sayAtumiSyante / sU0 247 hAtadA saptadaza dvAbhyAM paTpaJcAzadadhikAbhyAM zatAbhyAM guNyante, guNayitvA coparitanAzcaturnavatirAvalikA: prakSipyante, tata Avali-18 kAnAM catuzcatvAriMzat zatAni SaTcatvAriMzAni bhavanti, uktaJca-"eko u ANupANU coyAlIsaM sayA u chAyAlA / AvaliyapapramANeNaM arthatanANIhiM nidiho // 1 // " yadi punarmuhUrte AvalikAH saGkhyAtumiSyante tata etAnyeva catuzcatvAriMzacchatAni trisana-12 4aa tyadhikAni bhavantIti saptatricchazataitrisaptatyadhikairguNyante, jAtA ekA koTI saptapaSTiH zatasahasrANi catuHsaptatiH sahasrANi sapta- zatAni aSTApaJcAzadadhikAni 16774758, ye'pi cAvalikAyA aMzAzcaturvizatizatAni aSTapaJcAzadadhikAni 2458 te'pi / sAmuhUrtagatocchAsarAzinA 3773 guNyante, asyaiva chedasya te aMzA ityAvalikAnayanAtha tenaiva bhAgo hiyate, labdhAstAvatya evAvali-10 | kAzcaturvizatizatAnyaSTApaJcAzAni 2458, tAni mUlarAzau prakSipyante, jAtA mUlarAzirekA koTi: saptapaSTilakSAH saptasaptatiH saha- // 442 // srANi dve zate SoDazottare, etAvatya AvalikA muhUrte bhavanti, yadivA muhUrtagatAnAM kSullakabhavagrahaNAnAM paJcaSaSTiH sahasrANi paJca CAMELONASACCOUG Jain Educationito For Private sPersonal use Only
Page #889
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatAni patriMzAni ekabhavagrahaNapramANena paTpaJcAzena zatadvayenAvalikAnAM guNyante tathA'pi tAvatya evAvalikA bhavanti, uktazca-11 "egA koDI sattaTThi lakkha sattattarI sahassA ya / do ya sayA solahiyA AvaliyAo muhuttami // 1 // " evaM ca yaducyate 'saMkhejAo AvaliyAo ege UsAsanIsAse' ityAdi tadatIva samIcInamiti kRtaM prasaGgena, prakRtaM prastumaH / tatra sayogibhavasthakevalyanA-] hArakasyAntaramabhidhitsurAha-'sajogibhavatthakevali aNAhArayassa NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenApyantarmuhUrttamutkarpaNApyantarmuhUrta, samudghAtapratipatteranantaramevAntarmuhUrtena zailezIpratipattibhAvAt , navaraM jaghanyapadAdutkRSTapadaM vizeSA|dhikamavasAtavyaM anyathobhayapadopanyAsAyogAt / ayogibhavasthakevalyanAhArakasUtre nAstyantaraM, ayogyavasthAyAM sarvasyApyanAhArakatvAt / evaM siddhasyApi sAdyaparyavasitasyAnAhArakasyAntarAbhAvo bhAvanIyaH // sAmpratameteSAmAhArakAnAhArakANAmalpabahutvamAha-'eesike NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! sarvastokA anAhArakAH, siddhavigrahagatyApanasamudghAtagatasayogikevalyayo-| gikevalinAmevAnAhArakatvAt , tebhya AhArakA asaGkhyeyaguNAH, atha siddhebhyo'nantaguNA vanaspatijIvAste ca prAya AhArakA ityanantaguNAH kathaM na bhavanti ?, ucyate, iha pratinigodamasaGkhyeyo bhAgaH pratisamayaM sadA vigragatyApanno labhyate, vigrahagatyApannA anAhArakAH, "biggahagaimAvannA kevaliNo samuhayA ajogI ya / siddhA ya aNAhArA sesA AhAragA jIvA // 1 // " [vigrahagatyA| pannAH samuddhatAH ayoginazca kevalinaH siddhAzcAnAhArAH zeSA AhArakA jIvAH // 1 // "] itivacanAt tato'saGkhyeyaguNA evAhArakA ghaTante nAnantaguNA iti // prakArAntareNa bhUyo dvaividhyamAha ahavA duvihA sabvajIvA paNNattA, taMjahA-sabhAsagA abhAsagA ya // sabhAsae NaM bhaMte! sa Jain Education inte For Private Personal Use Only
Page #890
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 443 // Jain Education Inter bhAsaettikAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ! jahaNaNeNaM ekaM samayaM ukko0 aMtomuhuttaM // abhAsaNaM bhaMte 0 !, goyamA ! abhAsae dubihe paNNatte - sAie vA apajjavasie sAtIe vA sapajavasie, tattha NaM je se sAie sapajjavasie se jaha0 aMto0 ukko0 anaMtaM kAlaM anaMtA ussappiNIosappiNIo vaNassatikAlo // bhAsagassa NaM bhaMte! kevatikAlaM aMtaraM hoti ?, jaha0 aMto0 ka0 aNataM kAlaM vaNassatikAlo / abhAsaga0 sAtIyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM, sAtIya sapajjavasiyassa jahapaNeNaM ekkaM samayaM ukka0 aMto0 / appAbahu0 savvatthovA bhAsagA abhAgA anaMtaguNA || ahavA duvihA savvajIvA sasarIrI ya asarIrI ya asarIrI jahA siddhA, dhovA asarIrI sasarIrI anaMtaguNA // ( sU0 248 ) 'ahave'tyAdi, athavA dvividhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA - bhASakAzca abhASakAzca, bhASamANA bhASakA itare'bhASakAH // samprati kAya sthitimAha - 'sabhAsae NaM bhaMte' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenaikaM samayaM bhASAdravyagrahaNasamaya eva maraNato'nyato vA kutazcitkAraNAttadvyApArasyApyuparamAt, utkarSeNAntarmuhUrtta, tAvantaM kAlaM nirantaraM bhASA dravyagrahaNa nisargasambhavAt, tata Urddha jIvasvAbhAvyAnniyamata evoparamati || abhASakaprabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! abhASako dvividhaH prajJaptastadyathA - sAdiko vA'paryavasitaH siddhaH, sAdiko vA saparyavasitaH sa ca pRthivyAdiH, tatra yo'sau sAdiH saparyavasitaH sa jaghanyenAntarmuhUrtta bhASaNAduparamyAntarmuhUrttena kasyApi bhUyo'pi bhASaNapravRtteH prathivyAdibhavasya vA jaghanyata etAvanmAtrakAlatvAt utkarSato vanaspatikAlaH, 9 pratipattau sarvajIva bhASakasazarIretara0 uddezaH 2 sU0 248 // 443 // inelibrary.org
Page #891
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intel sa cAnantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'nantA lokA asaGkhyeyA: pudgalaparAvarttAH te ca pudgalaparAvarttA AvalikAyA asayo bhAgaH, etAvantaM kAlaM vanaspatiSvabhASakatvAt // sAmpratamantaraM cicintayiSurAha - 'bhAsagassa NaM bhaMte!" ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH, abhASakakAlasya bhApakAntaratvAt / abhASakasUtre sAdyaparyava - sitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt, sAdisaparyavasitasya jaghanyenaikaM samayamutkarSato'ntarmuhUrtta, bhASakakAlasyAbhASakAntaratvAt tasya ca jaghanyata utkarSatazcaitAvanmAtratvAt, alpabahutvasUtraM pratItam || 'ahave' tyAdi, sazarIrA:- asiddhA azarIrA:-siddhAH, tataH sarvA - Nyapi sazarIrAzarIrasUtrANi siddhAsiddhasUtrANIva bhAvanIyAni / / ahavA duvihA sajIvA paNNattA, taMjahA - carimA ceva acarimA caiva // carime NaM bhaMte! carimeti kAlato ke ciraM hoti ?, goyamA ! carime aNAdIe sapajjavasie, acarime duvihe - aNAtIe vA apajjavasie sAtIe apajjavasite, dopahaMpi Natthi aMtaraM, appAbahuM savvatthovA acarimA carimA anaMtaguNA / [ ahavA duvihA savvajIvA sAgArovauttA ya aNAgArovauttA , dopi saMciNAvi aMtaraMpi jaha0 aMto0 u0 aMto0, appAbahu0 savvatthovA aNAgArovauttA sAgArovauttA asaMkhejaguNA ] settaM duvihA savvajIvA pannattA ] / ( sU0 249 ) 'ahave'tyAdi, caramA:- caramabhavavanto bhavyavizeSA ye setsyanti, tadviparItA acaramA:- abhavyAH siddhAzca / kAyasthitisUtre caramo'nAdisaparyavasito'nyathA caramatvAyogAt / acaramasUtre'caramo dvividhaH prajJaptastadyathA - anAdiko vA'paryavasitaH sAdiko vA' inelibrary.org
Page #892
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 444 // Jain Education Intern paryavasitaH, tatrAnAdyaparyavasito'bhavyaH sAdyaparyavasitaH siddhaH // sAmpratamantaramAha - 'carimassa NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! anAdikasya saparyavasitasya nAstyantaraM caramavApagame sati punazcaramatvAyogAt, acaramasyApyanAdyaparyavasitasya sAdya paryavasitasya vA nAstyantaraM avidyamAnacaramatvAt / alpabahutve sarvastokA acaramAH, abhavyAnAM siddhAnAmeva cAcaramatvAt, caramA anantaguNAH, sAmAnyabhavyApekSametat, anyathA'nantaguNatvAyogAt Aha ca mUlaTIkAkAraH -- "caramA anantaguNAH, sAmAnyabhavyApekSametaditi bhAvanIyaM durlakSyaH sUtrANAM viSayavibhAgaH" iti / sampratyupasaMhAramAha - 'settaM duvihA' te ete dvividhAH sarvajIvAH, atra kacidvividhavaktavyatA saGgrahaNigAthA - "siddhasa iMdiyakAe joe vee kasAyalesA ya / nANuvaogAhArA bhAsasarIrI ya caramo ya // 1 // samprati trividhavaktavyatAmAha - tattha NaM je te evamAhaMsu tivihA savvajIvA paNNattA te evamAhaMsu, taMjahA - sammadiTThI micchAdiTThI sammAmicchAdiTThI // sammadiTThI NaM bhaMte! kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ! sammadiTThI duvihe paNNatte, taMjahA-sAtIe vA apajjavasie sAie vA sapajjavasie, tattha je te sAtIe sapajjavasite se jaha0 aMto0 u0 chAvahiM sAgarovamAI sAtiregAI, micchAdiTThI tivihe sAie vA sapajjavasie aNAtIe vA apajjavasite aNAtIe vA sapajjavasite, tattha je te sAtIe sapajjapasie se jaha0 aMto0 ukka0 anaMtaM kAlaM jAva avaddhaM poggalapariyahaM deNaM sammAmicchAdiTThI jaha0 aMto0 u0 aMtomuhuttaM // sammadiTTissa aMtaraM sAiyassa apajjava 9 pratipattau sarvajIva carametara0 samyagda STayAdi uddezaH 2 sU0 248249 // 444 // ainelibrary.org
Page #893
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI0 75 Jain Education Inter siyassa natthi aMtaraM, sAtIyassa sapajjabasiyassa jaha0 aMto0 ukko0 aNataM kAlaM jAva avahaM poggalapariyahUM, micchAdiTThissa aNAdIyassa apajavaliyamsa Natthi aMtaraM, aNAtIyassa sa aatree after aMtaraM, sAiyassa sapajjabasiyassa jaha0 aMto0 uko0 chAvahi sAgaromAI sAtiregAI, sammAmicchAdiTTissa jaha0 aMto0 ukko0 anaMtaM kAlaM jAva aba poggalapariyahaM deNaM / appA bahu0 samvatthovA sammAmicchAdiTThI sammadiTThI anaMtaguNAmicchAdiTTI anaMtaguNA || (sU0 250 ) 'tattha NaM je te' ityAdi, tatra ye te evamuktavantastrividhAH sarvajIvAH prajJamAste evamuktavantastadyathA - samyagdRprayo midhyAdRSTayaH samyagmidhyAyazca amISAM zabdArthabhAvanA prAgvat // samprati kAryasthitimAha - 'sammadiTThI NaM bhaMte!' ityAdi prasUnaM suganaM, bhagavAnAha - gautama ! samyagdRSTidvividhaH prajJaprastadyathA-sAdiko vA'paryavasitaH kSAyikasamyagdRSTiH, sAdiko vA saparyavasitaH kSAyopazamikAdisamyagdarzanI, tatra yo'sau sAdisaparyavasitaH sa jaghanyenAntarmuhUrtta karmmapariNAmasya vicitratvenaitAvata: kAlAdUrddha punamithyAtvagamanAt, utkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi tata Urddha niyamataH kSAyopazamikasamyagdarzanApagamAt / midhyAdRSTisUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! midhyAdRSTistrividhaH prajJaptastadyathA - anAdyaparyavasitaH anAdisaparyavasitaH sAdisaparyavasitatha, tatra yo'sau sAdisaparyavasitaH sa jaghanyenAntarmuhUrtta tAvatA kAlena punaH kasyApi samyagdarzanalAbhAt, utkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsa dirpaNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato'pArddha pudgalaparAvartta dezonaM, pUrvapratipanna samyaktvasyaitAvataH kAlAdUrddha punaravazyaM samyagdarzanalAbhAnU, ainelibrary.org
Page #894
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- pUrvasamyaktvaprabhAvena saMsArasya parittIkaraNAt / samyagmithyASTisUtre jaghanyato'pyantarmuhartamutkarpato'pyantarmuhUrta, samyagmidhyAdarzana- pratipatta jIvAbhi0 kAlasya svabhAvata evaitAvanmAtratvAt , navaraM jaghanyapadAduSkRSThapadamadhikamavasAtavyam / / sAmpratamantaramAha-'sammadiddhissa NaM bhaMte sarvajIva malayagi-18 ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sAdyaparyavasitasya nAsyantaramaparyabasitatvAt , sAdisaparyavasitasya jaghanyenAntarmuhUrta, sAvarametara0 rIyAvRttiH samyaktvAt pratipatyAntarmuhUrtena bhUyaH kasyApi samyaktvapratipatteH, utkarSato'nantaM kAlaM yAvadapArddha pudgalaparAvarttam / mithyAdRSTisUtre- samyagda nAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparityAgAt , anAdisaparyavasitasyApi nAstyantaraM, anyathA'nAdityAyogAn , sAdisaparyavasitasya ja- TyAdi // 445 // ghanyenAntarmuhUrttamutkarSataH paTpaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, samyagdarzanakAla eva hi mithyAdarzanasya prAyo'ntaraM, samyagdarzana-18/ uddezaH 2 kAlazca jaghanyata utkarSatazcaitAvAniti / samyagmithyA dRSTisUtre jaghanyato'ntarmuhUrta, samyagmidhyAdarzanAt pratipatyAntarmuhUrtena bhUyaH sU0 250 kasyApi samyagmithyAdarzanabhAvAt , utkarSato'nanta kAlaM yAvadapArddha pudgalaparAvarta dezonaM, yadi samyagnidhyAdarzanAt pratipatitasya bhuuyH| samyagmithyAdarzanalAbhastata etAvatA kAlena niyamena anyathA tu muktiH / alpavahutvacintAyAM sarvastokAH sambagmidhyAdRSTayaH, tatpari NAmasya stokakAlatayA pRcchAsamaye teSAM stokAnAmavApyamAnatvAt , samyagdRSTayo'nantaguNA: siddhAnAmanantavAna , tebhyo mithyAdRSTahI yo'nantaguNAH, vanaspatInAM siddhebhyo'pyanantatvAt teSAM ca mithyAdRSTitvAt / / / ahavA tivihA savyajIvA paNNatA-parittA aparittA noparittAnoaparisA / paritte NaM bhaMte! kAlato kevaciraM hoti?, paritte vihe paNNatte-kAyaparite ya saMsAraparitte ya / kAyapa // 445 // ritte NaM bhaMte!, jaha0 aMtonu0 uko0 asaMkhenaM kAlaM jAva asaMkhejjA logA / saMsAraparitte NaM - -- ---- JainEducationine Srjainelibrary.org -
Page #895
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMte ! saMsAraparittetti kAlao kevaciraM hoti?, jaha0 aMto0 ukko0 aNaMtaM kAlaM jAva avarlDa poggalapariyaha desUNaM / aparitte NaM bhaMte !0, aparitte duvihe paNNatte, kAyaaparitte ya saMsAraaparitte ya, kAyaaparitte NaM jaha0 aMto0 ukko0 aNaMtaM kAlaM, vaNassatikAlo, saMsArAparitte duvihe paNNatte-aNAdIe vA apajjavasite aNAdIe vA sapajjavasite, NoparitteNoaparitte sAtIe apajavasite / kAyaparittassa jaha0 aMtaraM aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, saMsAraparittassa Natthi aMtaraM, kAyAparittassa jaha0 aMto0 ukko0 asaMkhijaM kAlaM puddhvikaalo| saMsArAparittassa aNAiyassa apajavasiyassa natthi aMtaraM, aNAiyassa sapajavasiyassa natthi aMtaraM, NoparIttanoaparittassavi Nasthi aMtaraM / appAbahu0 savvatthovA parittA NoparittAnoaparittA anaMtaguNA aparittA anaMtaguNA (sU0 251) 'ahave'tyAdi, athavA sarvajIvAstrividhAH prajJaptAstadyathA-parIttA aparIttA noparittAnoaparIttAzca // samprati kAyasthiticintA-3 parIttaviSayaM praznasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! parItto dvividhaH prajJaprastadyathA-kAyaparIttaH saMsAraparIttaca, kAyaparItto nAma pratye kazarIrI, saMsAraparItto'pArddhapudgalaparAvartAnta:saMsAraH, tatra kAyaparIttaviSayaM praznasUtraM sugama, bhagabAnAha-gautama! jaghanyenAntarmu13AhUtai, sa ca sAdhAraNebhyaH parItteSvantarmuhUrte sthitvA punaH sAdhAraNepu gacchato veditavyaH, utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, asoyA utsa piNyavasappiNyaH kAlataH, kSetrato'saGkhyeyA lokAH, tathA cAha-pRthivIkAla:, kimuktaM bhavati ?-pRthivyAdipratyekazarIrakAlaH, tata GASCAMCENSORRORSCALCRECOGRASS Jain Educati o nal For Private Personal Use Only K ww.jainelibrary.org
Page #896
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- Urddha niyamataH saMsAriNaH sAdhAraNabhAvAt // saMsAraparIttaviSayaM praznasUtra pAThasiddha, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, tAva-12 9pratipatto jIvAbhitA kAlenAntakRtkevalatvena siddhigamanAta , utkarSeNAnantaM kAlaM, anantA utsapiNyavasapiNyaH kAla taH, kSetrato dezonamapAI punalaparA- sarvajIva malayAMga- vattai yAvat , tata Urddha niyamata: siddhigamanAd, anyathA saMsAraparIttatvAyogAt // 'aparItte NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, traividhye rAyAvRttiHbhagavAnAha-gautama! aparItto dvividhaH prajJaptastayathA-kAyAparItta: saMsArAparIttazca, kAyAparIta:-sAdhAraNa:, saMsArAparItta:-kRSNa- parittAdi // 446 // pAkSikaH, tatra kAyAparIttaviSayaM praznasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrsa, tata Urddha kasyApi pratyekazarIreSu gamanAta, | uddezaH2 . di utkarpato'nantaM kAlaM, sa ca vanaspatikAlaH, anantA utsapiNyavasapiNyaH kAlataH, kSetrato'nantA lokA asahayeyAH pudgalaparAvartA:, 251 taM ca pudgalaparAbattoM AvalikAyA asAhayeyo bhAgaH / saMsArAparIttapraznasUtraM pratItaM, bhagavAnAha-gautama! saMsArAparItto dvividhaH pra-15 jJaptastadyathA-anAdiko'paryavasito, yo na jAtucidapi siddhi gantA, anAdiko vA saparyavasito bhavyavizeSaH / noparIttanoapa-14 rIttaviparya praznasUtraM pratItaM, noparIttanoaparItto hi siddhaH, sa ca sAdyaparyavasita evaM pratipAtAbhAvAt // sAmpratamantaramAha'kAyAparIttassa Na'mityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, sAdhAraNeSvantarmuhUttai sthitvA bhUyaH pratyekazarIrevAgamanAt , utkarpato'nantaM kAlaM, sa cAnantaH kAlaH prAguktasvarUpo vanaspatikAlaH, tAvantaM kAlaM sAdhAraNeSvavasthAnAt // saMsAraparItaviSayaM prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha-gautama! nAstyantaraM, saMsAraparItatvApagame puna: saMsAraparItalAbhAvAt , muktasya pratipAtAsambhavAt / kAyAparIttasUtre jaghanyato'ntarmuhUrta, pratyekazarIreSvantarmuhUrta sthitvA bhUyaH kAyAparItteSu kasyApyAgamanasambhavAt , utka // 446 // rSato'saGkhyeyaM kAlaM yAvad, asaGkhyeyA utsapiNyavasappiNyaH kAlataH, kSetrato'saGkhyeyA lokAH, pRthivyAdipratyekazarIrabhavabhramaNakAla OM - E %9E% 4 Jain Education Inter Mainelibrary.org
Page #897
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCORDCALCURRECOGAONOCROGRAM syotkarSato'pyetAvanmAtratvAt , tathA cAha-pRthivIkAlaH pRthivyAdipratyekazarIrakAla ityarthaH / saMsArAparIttasUtre'nAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt , anAdisaparyavasitasya nAstyantaraM, saMsArAparItatvApagame punaH saMsArAparItatvasyAsambhavAt , noparIttanoaparItasyApi sAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt / alpabahutvacintAyAM sarvastokAH parIttAH, kAyaparIttAnAM saMsAraparIttAnAM cAlpatvAt , noparIttAnoaparIttA anantaguNAH siddhAnAmanantatvAt , aparIttA anantaguNAH, kRSNapAkSikANAmatiprabhUtatvAt // ahavA tivihA savvajIvA paM020-pajattagA apajjattagA nopajattagAnoapajjattagA, pajattake NaM bhaMte!0, jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasatapahattaM sAiregaM / apajattage NaM bhaMte!, jaha0 aMto. ukko0 aMto0 nopajjattaNoapajattae sAtIe apajjavasite / pajattagassa aMtaraM jaha0 aMto0 ukko. aMto0, apajattagassa jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasayapuhattaM sAiregaM, taiyassa Natthi aMtaraM / appAbahu0 savvatthovA nopajjattaganoapajattagA apajjattagA aNaMtaguNA pajattagA saMkhijaguNA (sU0 252) ___ 'ahave'tyAdi, athavA prakArAntareNa sarvajIvAstrividhAH prajJaptAstadyathA-paryAptakA aparyAptakA noparyAptakAnoaparyAptakAca, tatra paryAptakakAyasthiticintAyAM jaghanyenAntarmuhUrta, aparyAptakebhyaH paryApteSatpadyAntarmuhartAtparato'paryAptakeSu bhUyo'pi gamanAt , utkarpataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekaM, tata Urddha niyamato'paryAptakabhAvAta, labdhyapekSaM cedaM sUtraM, tenApAntarAle upapAtAparyAptakatve'pi na kazciddoSaH / aparyAptakasUtre jaghanyato'pyantarmuhartamutkarSato'pyantarmahata, aparyAptalabdherjaghanyata utkarSatazcaitAvanmAtrakAlatvAt , navara For Private Personal Use Only M Jain Education in ainelibrary.org
Page #898
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 447 // jaghanyapadAdutkRSTapadamadhikamavasAtavyaM, anyathobhayapadopanyAsAyogAt , ubhayapratiSedhavartI siddhaH, sa ca sAdyaparyavasitaH / antara- 9 pratipattau cintAyAM paryAptakasya jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrtamantaraM, aparyAptakAla eva hi paryAptakasyAntaraM, aparyAptakakAlazca jaghanyata utkarSa- sarvajIva tazcAntarmuhUrta, aparyAptakasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtireka, paryAptakakAlasya jaghanyata utkarSatazcaitAva- traividhye tpramANatvAt , noparyAptanoaparyAptakasya nAstyantaramaparyavasitatvAt // alpabahutvacintAyAM sarvastokA noparyAptakanoaparyAptakAH, si- 11paryAptatvAddhAnAM zeSajIvApekSayA'lpatvAt , aparyAptakA anantaguNAH, nigodajIvAnAmaparyAptAnAmanantAnantAnAM sadA labhyamAnatvAt , tebhyaH pa- |di sukSmaptikA: saGkhyeyaguNAH, sUkSmeSvoghato'paryAptakebhyaH paryAptakAnAM saGkhyeyaguNatayA'vApyamAnatvAt // nAtvAdi ahavA tivihA savvajIvA paM0 20-suhumA bAyarA nosuhumAnobAyarA, suhume NaM bhaMte! su- 4 uddezaH2 humetti kAlao kevaciraM01, jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkose0 asaMkhijaM kAlaM puDhavikAlo, bA- sU0252yarA jaha0 aMto0 ukko0 asaMkhijaM kAlaM asaMkhijAo ussappiNIosappiNIo kAlao 253 khettao aMgulassa asaMkhijaibhAgo, nosuhumanovAyarae sAie apajjavasie, suhamassa aMtaraM bAyarakAlo, bAyarassa aMtaraM suhamakAlo, taiyassa nosuhamaNobAyarassa aMtaraM natthi / appAbahu0 savvatthovA nosuhamAnobAyarA bAyarA aNaMtaguNA suhamA asaMkhejaguNA // (sU0 253) // 447 // 'ahave'tyAdi, athavA prakArAntareNa sarvajIvAstrividhAH prajJaptAstadyathA-sUkSmA bAdarA: nosUkSmAnobAdarAH / kAyasthiticintAyAM Jan Education For Private Personal Use Only R ainelibrary.org
Page #899
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlaM, asaGkhyeyA utsapiNyAca sAdyaparyavasitaH // antaracintAyA kAlasya jaghanyata utkarSatacaitAvara ROCUREAUCRACCACANCASH sUkSmasya jaghanyato'ntarmuhUrta, tata Urddha bhUyo'pi bAdareSu kasyApyAgamanAt , utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, asaGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlata: kSetrato'saGkhyeyA lokAH, bAdarasya jaghanyato'ntarmuhUrta, tadanantaraM kasyacid bhUyo'pi sUkSmeSu gamanAt , utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, asaGkhayeyA utsarpiNyavasarpiNya: kAlata: kSetrato'GgulasyAsaGkhyeyo bhAgaH, etAvata: kAlAdUrddha niyogata: saMsAriNaH sUkSmeSu | gamanAt , ubhayapratiSedhavartI siddhaH sa ca sAdyaparyavasita: // antaracintAyAM sUkSmasyAntaraM jaghanyato'ntarmuhUrta utkarSato'saGkhyeyaM | kAlamasaGkhyeyA utsapiNyavasapiNyaH kAlata: kSetrato'GgulasyAsayeyo bhAgaH, bAdarakAlasya jaghanyata utkarSatazcaitAvatpramANatvAt / / bAdarasyAntaraM jaghanyenAntarmuhUttai utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, asaGkhyeyA utsarpiNyavasapiNyaH kAlata: kSetrato'saGkhyeyA lokAH, sUkSmasya jaghanyata utkarSatazcaitAvatkAlapramANatvAt , nosUkSmanobAdarasya sAdyaparyavasitasya, hetau SaSTI, 'nimittakAraNahetuSu sarvAsAM vibhaktInAM | prAyo darzana miti nyAyAt , tato'yamarthaH-sAdyaparyavasitatvAnnAstyantaramanyathA'paryavasitatvAyogAt / alpabahutvacintAyAM sarvastokA nosUkSmAnobAdarAH, siddhAnAmarUpatvAt , tebhyo bAdarA anantaguNAH, bAdaranigodajIvAnAM siddhebhyo'pyanantatvAt , tebhyaH sUkSmA asahayeyaguNAH, bAdaranigodebhyaH sUkSmanigodAnAmasaGkhyAtaguNatvAt // ahavA tivihA savvajIvvA paNNattA, taMjahA-saNNI asaNNI nosaNNInoasaNNI, sannI bhaMte ! kAlao01, jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasatapuhattaM sAtiregaM, asaNNI jaha0 aMto. ukko0 vaNassatikAlo, nosapaNInoasaNNI sAie apjvsite| saNNissa aMtaraM jaha0 aMto. ukko0 vaNassatikAlo, asaNNissa aMtaraM jaha0 aMto0 ukko0 sAgarokmasayapuhuttaM sAtiregaM, ASCALCCASCALCCASCAUSAMSHALAXSC- Jain Education inte For Private & Personel Use Only ainelibrary.org C
Page #900
--------------------------------------------------------------------------
________________ 405 zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 448 // MSADOSALOCAL tatiyassa Natthi aMtaraM / appAbaha savvatthovA sapaNI nosannInoasaNNI aNaMtaguNA asaNNI 9 pratipattau aNaMtaguNA // (mU0 254) sarvajIva "ahavA tivihA' ityAdi, 'athavA' prakArAntareNa triprakArAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-sabjino'sajino nosabjino'sa-18 traividhye jJinazca, tatra sajina:-samanaskA: asajJina:-amanaskA: ubhayapratiSedhavartinaH siddhAH / kAyasthiticintAyAM sajJino jaghanyenA-18 saMjJitvAdi ntarmuhUrta, tata U bhUyo'pi kasyacid saJjiSu gamanAt , utkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekaM, tata UrddhamavazyaM saMsAriNaH sato- | uddezaH2 sajJipu gamanAt , asajJino jaghanyato'ntarmuhUrta, tata U kasyApi punarapi saJjiSu gamanAt , utkarSato'nantaM kAlaM, sa cA- sU0 254 nanta: kAlo vanaspatikAlaH, sa caivaM-anantA utsarpiNyavasapiNyaH kAlataH, kSetrato'nantA lokAH, asatyeyAH pudgalaparAvAH, te ca pudgalaparAvattoM AvalikAyA asakyo bhAgaH, ubhayapratiSedhavartI siddhaH, sa ca sAdyaparyavasitaH / antaracintAyAM sabjino'ntaraM jaghanyenAntarmuhUtte utkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnantakAlo vanaspatikAla:, asajJikAlasya jaghanyata utkarSatazcaitAvatpramANatvAt , a. sajJino'ntaraM jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH sAgaropamazatapRthakvaM, sabjJikAlasya jaghanyata utkarSatazcaitAvatpramANatvAt , nosajJino| noasajJinaH sAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt / alpabahatvacintAyAM sarvastokAH sajJino, devanArakagarbhavyutkrAntikatiyegmanuSyANAmeva sajJitvAt , tebhya ubhayapratiSedhavartino'nantaguNAH, vanaspativarjazeSajIvebhyaH siddhAnAmanantaguNatvAt , tebhyo'saMjJino'nantaguNA: vanaspatInAM siddhebhyo'pyanantaguNatvAt / / // 448 // ahavA tivihA savvajIvA paNNattA, taMjahA-bhavasiddhiyA abhavasiddhiyA nobhavasiddhiyA Jain Education Inter Hridinelibrary.org oli
Page #901
--------------------------------------------------------------------------
________________ noabhavasiddhiyA, aNAiyA sapajavasiyA bhavasiddhiyA, aNAiyA apajavasiyA abhavasiddhiyA, sAI apajjavasiyA nobhvsiddhiyaanoabhvsiddhiyaa| tiNhaMpi natthi aMtaraM / appAbahu0 savvatthovA abhavasiddhiyA NobhavasiddhIyAnoabhavasiDIyA anaMtaguNA bhavasiddhiyA annNtgunnaa| (sU0 255) ahavA tivihA savva0 taMjahA tasA thAvarA notasAnothAvarA, tasassa NaM bhaMte ! kAlao0?, jaha0 aMto0 ukko do sAgarovamasahassAI sAiregAI, thAvarassa saMciTThaNA vaNassatikAlo, NotasAnothAvarA sAtI apajjavasiyA / tasassa aMtaraM vaNassatikAlo, thAvarassa aMtaraM do sAgarovamasahassAI sAiregAI, NotasathAvarassa Natthi aMtaraM / appAbahu0 savvatthovA tasA notasAnothAvarA aNaMtaguNA thAvarA aNaMtaguNA / se taM tividhA savvajIvA paNNattA (sU0 256) 'ahave'yAdi, athavA-prakArAntareNa trividhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-'bhavasiddhikAH' bhave siddhiryeSAM te bhavasiddhikA 8 bhavyA ityarthaH, abhavasiddhikA-abhavyAH, nobhavasiddhikAnoabhavasiddhikAH siddhAH, siddhAnAM saMsArAtItatayA bhavasiddhikatvAbhava| siddhikatvavizeSaNarahitatvAt / kAyasthiticintAyAM bhavasiddhiko'nAdisaparyavasito'nyathA bhavasiddhikatvAyogAt , abhavasiddhiko' nAdyaparyavasitaH, abhavasiddhikatvAdevAnyathA tadbhAvAyogAt, nobhavasiddhikonoabhavasiddhikaH sAdyaparyavasitaH, siddhasya saMsArakSayAtAprAdurbhUtasya pratipAtAsambhavAt / antaracintAyAM bhavasiddhikasyAnAdisaparyavasitasya nAstyantaraM, bhavasiddhikalApagame punarbhavasiddhikalA AGRANAGARCA nin Education For Private 3 Personal Use Only Meine brary.org
Page #902
--------------------------------------------------------------------------
________________ M 9pratipattau sarvajIva traividhye bhavyatvA|divasAdi | manoyo | gAdi zrIjIvA- yogAt , abhavasiddhikasya nAstyantaramaparyavasitatayA sadA tadbhAvAparityAgAt , nobhavasiddhikanoabhavasiddhikasyApi sAdyaparyavasitasya jIvAminAstyantaramaparyavasitatvAt / alpabahu tvacintAyAM sarvastokA abhavasiddhikAH, abhavyAnAM jaghanyayuktAnantakatulyatvAt , nobhavasi- malayagi-ddhikAnoabhavasiddhikA anantaguNAH, siddhAnAmabhavyebhyo'nantaguNatvAt , tebhyo bhavasiddhikA anantaguNAH, bhavyarAzeH siddhebhyo- rIyAvRttiH'pyanantaguNatvAt / upasaMhAramAha-'settaM tivihA savvajIvA pannattA' // tadevaM trividhasarvajIvapratipattiruktA, samprati caturvidha- srvjiivprtipttimbhidhitsuraah||449|| tattha je te evamAhaMsu-cauvvihA savvajIvA paNNattA te evamAhaMsu taM0-maNajogI vaijogI kAyajogI ajogii| maNajogI NaM bhaMte! jaha0 eka samayaM ukko aMtomu0, evaM vaijogIvi, kAyajogI jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, ajogI sAtIe apajavasie / maNajogissa aMtaraM jahaNaNaM aMtomuhuttaM ukko0 vaNassaikAlo, evaM vaijogissavi, kAyajogissa jaha eka samayaM ukko0 aMto0, ayogissa Nasthi aNtrN| appAbaha0 savvatthovA maNajogI vaijogI saMkhijaguNA ajogA aNaMtaguNA kAyajogI aNaMtaguNA // (sU0 257) 'tattha je te eva'mityAdi, tatra ye te evamuktavantazcaturvidhAH sarvajIvA: prajJaptAsta evamuktavantastadyathA-manoyogino vAgyoginaH | kAyayogino'yoginazceti, tatra kAyasthiticintAyAM manoyogI jaghanyata eka samayaM, viziSTamanoyogyapudgalagrahaNApekSametatsUtraM, tato dvitIye samaye maraNenoparamato bhASakavadekasamayatA pratipattavyA, utkarSato'ntarmuhUrta, tathA ca jIvasvabhAvatayA niyamata uparamAt ASALAKAALCCASEAR uddezaH2 sU0255257 // 449 // Jain Education a l For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #903
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte bhASakavat manoyogarahitavAgyogavAneva vAgyogI dvIndriyAdiH, jaghanyata ekaM samayamutkarSato'ntarmuhUrtta etadapi sUtraM viziSTavAgdravyagrahaNApekSamavasAtayaM, kAyayogI vAgyogamanoyogavikala ekendriyAdiH, jaghanyato'ntarmuhUrtta dvIndriyAdibhya uddhRtya pRthivyAdiSvantarmuhUrtta sthitvA bhUyaH kasyApi dvIndriyAdiSu gamanAt, utkarSata: prAguktasvarUpo vanaspatikAlaH, ayogI siddha:, sa ca sAdyaparyava sitaH / antaracintAyAM manoyogino'ntaraM jaghanyenAntarmuhUrttaM, tata Urddha bhUyo viziSTamanoyogya pudgalagrahaNasambhavAt, utkarSato vanaspatikAla:, tAvantaM kAlaM sthitvA bhUyo manoyogiSvAgamanasambhavAt evaM vAgyogino'pi jaghanyata utkarSatazcAntaraM bhAvanIyaM, audArikakAyayogino jaghanyata ekaM samayaM, audArikalakSaNaM kAyamapekSyaitatsUtraM yato dvisAmAyikyAmapAntarAlagatAvekaH samayo'ntaraM, utkarSato'ntarmuhUrtta idaM hi sUtraM paripUrNodArikazarIraparyAptiparisamAtyapekSaM, tatra vigrahasamayAdArabhya yAvadaudA rikazarIraparyAptipari samAptistAvadantarmuhUrtta tata uktamutkarSato'ntarmuhUrtta, caitatvamanISikAvijRmbhitaM yata Aha cUrNikRt - 'kAya jogissa jaha0 ekaM samayaM, kahUM ?, ekasAmAyikavigrahagatasya, ukkosaM aMtaraM aMtoMmuhuttaM vigrahasamayAdArabhya audArikazarIraparyAptakasya yAvadevamantamuhUrtta draSTavyamiti, sUtrANi hyamUni vicitrAbhiprAyatayA durlakSyANIti samyaksaMpradAyAdavasAtavyAni, sampradAyazca yathoktasvarUpa iti na kAcidanupapattiH, na ca sUtrAbhiprAyamajJAtvA anupapattirudbhAvanIyA, mahAzAtanAyogato mahA'narthaprasakteH, sUtrakRto hi bhagavanto mahIyAMsaH pramANIkRtAzca mahIyastaraistatkAlavarttibhiranyairvidvadbhistato na tatsUtreSu manAgapyanupapattiH, kevalaM sampradAyAvasAye yatno vidheyaH, ye tu sUtrAbhiprAyamajJAtvA yathA kathaJcidanupapattimudbhAvayante te mahato mahIyasa AzAtayantIti dIrghatara saMsArabhAjaH, Aha ca TIkAkAraH - " evaM vicitrANi sUtrANi samyaksaMpradAyAdavaseyAnItyavijJAya tadabhiprAyaM nAnupapatticodanA kAryA, mahAzA ainelibrary.org
Page #904
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagnirIyAvRttiH // 450 // Jain Education I tanAyogato mahA'narthaprasaGgAditi" evaM ca ye samprati duSpamAnubhAvataH pravacanasyopaplavAya dhUmaketava ivotthitAH sakalakAlasukarAvyavacchinnasuvidhimArgAnuSThAtRsuvihitasAdhuSu matsariNaste'pi vRddhaparamparAyAtasampradAyAdavaseyaM sUtrAbhiprAyamapAsyotsUtraM prarUpayanto | mahAzAtanAbhAja: pratipattavyA apakarNayitavyAzca dUratastattvavedibhiriti kRtaM prasaGgena / sampratyalpabahutvamAha - 'eesi Na' mityAdi praznasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! sarvastokA manoyogino, devanArakagarbhajatiryakpaJcendriyamanuSyANAmeva manoyogitvAt, tebhyo vAgyogino'sayeyaguNAH, dvitricaturasaJjJipazcendriyANAM vAgyogitvAt, ayogino'nantaguNA: siddhAnAmanantatvAt, tebhyaH kAyayogino'nantaguNAH vanaspatInAM siddhebhyo'pyanantatvAt // ahavA cavviA savvajIvA paNNattA, taMjahA - itthiyeyagA purisaveyagA napuMsagaveyagA aveyagA, itthaveyagA NaM bhaMte! itthivedapatti kAlato kevaciraM hoti ?, goyamA ! (egeNa AeseNa0 ) paliyasa dasuttaraM aTThArasa codasa palitapuhuttaM, samao jahaNNo, purisavedassa jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasayapuhattaM sAtiregaM, napuMsagavedassa jaha0 ekkaM samayaM ukko0 anaMtaM kAlaM vasatikAlo / aveyae dubihe pa0 - sAtIe vA apajjavasite sAtIe vA sapajjabasie se jaha0 eka sa0 ukko0 aMtomu0 / itthivedassa aMtaraM jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, purisavedassa jaha0 evaM samayaM ukko0 vaNassaikAlo, napuMsagavedassa jaha0 aMto0 ukko0 sAgarova 9 pratipattau sarvajIva traividhye strIvedAdi uddezaH 2 sU0 258 / / 450 // w.jainelibrary.org
Page #905
--------------------------------------------------------------------------
________________ masayapuhuttaM sAtiregaM, avedago jahA hehA / appAbahu0 savvatthovA purisavedagA itthivedagA saMkhejjaguNA avedagA aNaMtaguNA napuMsagaveyagA aNaMtaguNA // (sU0 258) 'ahave'tyAdi, 'athavA' prakArAntareNa caturvidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-strIvedakAH puruSavedakA napuMsakavedakA avedakAH / kAyasthiticintAyAM strIvedakasya 'egeNaM AeseNaM jaha. egaM samaya'mityAdi pUrva trividhapratipattau prapaJcato vyAkhyAtamiti na bhUyo vyAkhyAyate, puruSavedasya jaghanyato'ntarmuhUrta, strIvedAdibhya uddhRtya puruSavedAnAmantarmuhUrta jIvitvA bhUyaH strIvedAdiSu kasyApi gamanAt / atha yathA strIvedasya napuMsakasya vA upazamazreNAvupazame jAte tadanantaramekaM samayaM taM vedamanubhUya mRtasyaikasamayatA vyAva yete tathA puruSavedasyApi jaghanyata ekasamayatA kasmAnna bhavati ?, ucyate, upazamazreNyantargato mRtaH sarvo'pi puruSavedeSUtpadyate nAnya& vedeSu, tena strIvedasya napuMsakavedasya coktaprakAreNa jaghanyata ekasamayatA labhyate, na puruSavedasya, tasya janmAntare'pi sAtatyena gamanAt , tato jaghanyaM puruSavedasyopadarzitenaiva prakAreNetyantarmuhUrta, utkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekaM, tacca devamanuSyatiryagbhavabhramaNena 4 veditavyaM, napuMsakavedo jaghanyata eka samayaM, sa caikaH samaya upazamazreNau vedopazamAnantaramekaM samayaM napuMsakavedamanubhUya mRtasya pari-13 bhAvanIyo maraNAnantaraM puruSavedeSUtpAdAt, utkarSato vanaspatikAlaH, sa ca prAganekadhA darzitaH, avedako dvividhaH-sAdyaparyavasitaH kSINavedaH sAdisaparyavasita upazAntavedaH, sa ca jaghanyata eka samayaM, dvitIye samaye maraNato devagatau puruSavedasambhavAt , utkarSato-4 antarmuhUrta, tadanantaraM maraNata: puruSavedasAntyA pratipAtato yena vedenopazamazreNiM pratipannastadvedodayApattyA savedakatvAt / antaracintAyAM strIvedasyAntaraM jaghanyato'ntarmuhUrta, taccopazAntavede punarantarmuhUna strIvedodayApattyA, yadivA strIbhya uddhRtya puruSavedeSu napuM jI0 76 Jain Education Inter For Private Personal use only nelibrary.org
Page #906
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 sakavedeSu vA'ntarmuhUrtta jIvitvA punaH strItvenotpatyA bhAvanIyaM, utkarSato vanaspatikAlaH, puruSavedasyAntaraM jaghanyata ekaM samayaM puruSasya svavedopazamasamayAnantaraM maraNe puruSeSvevotpAdAt, utkarSato vanaspatikAlaH, napuMsakavedasya jaghanyato'ntarmuhUrtta, tacca strIvedoktamalayagi- 4 prakAreNa bhAvayitavyaM, utkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekaM tata Urddha niyamataH saMsAriNaH sato napuMsakavedodayabhAvAt, averIyAvRttiH | dakasya sAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt, sAdisaparyavasitasya jaghanyenAntarmuhUrttena kasyApi zreNisamArambhAt, utkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'pArddhaM pudgalaparAvartta dezonaM, tAvata: kAlAdUrddha pUrvapratipannopazamazreNikasya punaH zreNisamArambhAt / alpabahutvacintAyAM sarvastokAH puruSavedakAH gatitraye'pyalpatvAt, strIvedakAH saGkhyeyaguNAH, tiryaggatau triguNatvAt (manuSyagatau saptaviMzatiguNatvAt) devagatau dvAtriMzadguNatvAt, avedakA anantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt, napuMsakavedakA anantaguNAH, vanaspatInAM siddhebhyo'pyanantaguNatvAt // // 451 // Jain Education ahavA caucvihA savvajIvA paNNattA, taMjahA - cakkhudaMsaNI acakkhudaMsaNI avadhidaMsaNI kevalidaMsaNI // cakkhudaMsaNI NaM bhaMte !01, jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasahassaM sAtiregaM, acakkhudaMsaNI duvihe paNNante - aNAtIe vA apajjavasie aNAie vA sapajjavasie / ohidaMsaNissa jaha0 ikkaM samayaM ukko0 do chAvaTThI sAgarovamANaM sAiregAo, kevaladaMsaNI sAie apajavasie / cakkhudaMsaNissa aMtaraM jaha0 aMtomu0 ukko0 vaNassatikAlo | acakkhusaNissa duvihassa natthi aMtaraM / ohidaMsaNassa jaha0 aMtomu0 ukkose0 vaNassaikAlo / kevala 9. pratipattau sarvajIva cAturvidhye cakSurdarza* nAdi uddezaH 2 sU0 259 // 451 //
Page #907
--------------------------------------------------------------------------
________________ saNissa Natthi aMtaraM / appAbahuyaM savvatthovA ohidasaNI cakkhudaMsaNI asaMkhejaguNA kevala dasaNI aNaMtaguNA acakhudaMsaNI aNaMtaguNA // (sU0 259) / 'ahave'tyAdi, 'athavA' prakArAntareNa caturvidhAH sarvajIvA: prajJaptAstadyathA-cakSurdarzanino'cakSurdarzanino'vadhidarzaninaH kevaladarza| ninaH // amISAM kAyasthitimAha-cakkhudasaNI NaM bhaMte !' ityAdi, cakSurdarzanI jaghanyato'ntarmuhUrta, acakSurdarzanibhya uddhRtya ca-15 kSudarzaniputpadya tAvantaM kAlaM sthitvA punaracakSurdarzaniSu kasyApi gamanAt , utkarSata: sAgaropamasahasraM sAtirekaM, acakSudarzanI dvividhaH prajJaptastadyathA-anAdyaparyavasito yo na jAtucidapi siddhiM gantA, anAdisaparyavasito bhavyavizeSo yaH setsyati, avadhidarzanI jaghanyata eka samayaM, avadhipratipattyanantarameva kasyApi maraNato mithyAtvagamanato duSTAdhyavasAyabhAvato'vadhipratipAtAt , utkarSato dve SaSaSTI sAgaropamANAM sAtireke, tatraikA SaTSaSTiH evaM-vibhaGgajJAnI tiryapaJcendriyo manuSyo vA'dhaH saptamyAmutpannaH, tatra trayastriMzataM sAgaropamANi sthitvA tatra ca pratyAsanne udvarttanAkAle samyaktvaM prApya punaH parityajati tato'pratipatitenaiva vibhaGgena pUrvakoTyAyuSkeSu tiryakSu jAtastataH punarapyapratipatitavibhaGga evAdha: saptamyAmutpannaH, tatra ca trayastriMzataM sAgaropamANi sthitvA punarapyudvarttanAkAle pratyA-11 sanne samyaktvaM prApya punaH parityajati, tataH punarapyapratipatitenaiva vibhaGgena pUrvakoTyAyuSkeSu tiryakSupajAto, velAdvayamapi cAvigraheNAdhaH saptamyAstiryakSutpAdayitavyaH, vigrahe virbhaGgasya pratiSedhAt , uktaM ca-"vibhaMganANI paMceMdiyatirikkhajoNiyA maNUyA ya AhAragA no aNAhAragA" iti, nanvapAntarAle kimarthaM samyaktvaM pratipAdyate ?, ucyate, vibhaGgasya stokakAlAvasthAyitvAt , uktazca-"vibhaM|ganANI jaha0 egaM samayaM ukko0 tettIsaM sAgarovamAI desUNAe puvakoDIe abbhahiyAI"ti, tadanantaramapratipatitavibhaGga eva manu 4SARAN ainelibrary.org Jain Education inte For Private Personal Use Only M *
Page #908
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi CCORGANA rIyAvRttiH // 452 // pyatvaM prApya samyaktvapUrva saMyamamAsAdya vijayAdiSu vAradvayamutpadyamAnasya dvitIyA SaTSaSTi vanIyA, avadhidarzanaM ca vibhaGge'vadhi- 9pratipattau jJAne ca tulyamato dve SaSaSTI sAgaropamANAM sAtireke sthitiravadhidarzaninaH, kevaladarzanI sAdyaparyavasitaH // sAmpratamantaramAha-181 | sarvajIva 'cakkhudaMsaNissa NaM bhaMte!' ityAdi, cakSurdarzanino'ntaraM jaghanyenAntarmuhUrta tAvatpramANenAcakSurdarzanabhavena vyavadhAnAt , utkarSato | cAturvidhye vanaspatikAla:, sa ca prAguktakharUpaH, acakSurdarzanino'nAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt , anAdisaparyavasitasya nAstyantaraM | cakSurdarza acakSurdarzanivApagame bhUyo'cakSurdarzanivAyogAt , kSINaghAtikarmaNaH pratipAtAsambhavAt , avadhidarzanino jaghanyenaikaM samayamantaraM, nAdi pratipAtasamayAnantarasamaya eva kasyApi punastallAbhabhAvAt , kacidantarmuhUrttamiti pAThaH, sa ca sugama: tAvatA vyavadhAnena punastallA- uddezaH2 bhabhAvAt , na cAyaM nirmUla: pATho, mUlaTIkAkAreNApi matAntareNa samarthitatvAt , utkarSato vanaspatikAlaH, tAvata: kAlAdUrddhamava- sU0260 zyamavadhidarzanasambhavAt anAdimithyAdRSTerapyavirodhAt , jJAnaM hi samyaktvasacivaM na darzanamapIti bhAvanA, kevaladarzanina: sAdhaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt / alpabahutvacintAyAM sarvastokA avadhidarzanino, devanArakakatipayagarbhajatiryapaJcendriyamanuyANAmeva tadbhAvAt , cakSurdarzanino'saGkhyeyaguNAH, saMmUchimatiryapaJcendriyacaturindriyANAmapi tasya bhAvAt , kevaladarzanino'nantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt , tebhyo'cakSurdarzanino'nantaguNAH, ekendriyANAmadhyacakSurdarzanitvAt / / ahavA cauvvihA savvajIvA paNNattA, taMjahA-saMjayA asaMjayA saMjayAsaMjayA nosNjyaanoasNjyaanosNjyaasNjyaa| saMjae NaM bhaMte!? jahA eka samayaM ukko0 desUNA puvakoDI, // 452 // asaMjayA jahA aNNANI, saMjayAsaMjate jaha0 aMtomu0 ukko0 desUNA puvvakoDI, nosaMjatano ALSACARS JainEducation in For Private sPersonal use Only jainelibrary.org
Page #909
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In asaMjayanosaMjayA saMjae sAtIe apajjavasie, saMjayassa saMjayAsaMjayassa dopahavi aMtaraM jaha0 aMtomu0 ukko0 abahuM poggalapariyahaM desUNaM, asaMjayassa Adiduve Natthi aMtaraM, sAtIyassa sapajjavasiyassa jaha0 ekaM sa0 ukko0 desUNA puvvakoDI, cautthagassa Natthi aMtaraM // appAbahu0 savvatthovA saMjayAsaMjayA saMjayA asaMkhejjaguNA NosaMjayaNoasaMjayaNosaMjayA saMjayA anaMtaguNA asaMjayA anaMtaguNA // settaM cauvvihA savvajIvA paNNattA ( sU0 260 ) 'ahave'tyAdi, ' athavA ' prakArAntareNa sarvajIvAzcaturvidhAH prajJaptAstadyathA - saMyatAH asaMyatAH saMyatAsaMyatAH nosaMyatAnoasaMyatAno saMyatAsaMyatAH // kAyasthitimAha - 'saMjae NaM bhaMte!' ityAdi, saMyato jaghanyata ekaM samayaM sarvaviratipariNAmasamayAnanta rasamaya eva kasyApi maraNAt utkarSato dezonA pUrvakoTI, asaMyatastrividhaH - anAdyaparyavasitaH anAdisaparyavasitaH sAdisaparyavasitazca, tatrAnAdyaparyavasito yo na jAtucidapi saMyamaM prApsyati, anAdisaparyavasito yaH saMyamaM lapsyati, labdhena ca tenaiva saMyamena siddhiM gantA, sAdisaparyavasito sarvaviraterdezaviratervA paribhraSTaH, sa hi sAdiH niyamabhAvisaparyavasitatvApekSayA ca saparyavasitaH, sa ca jaghanyenAntarmuhUrtta tAvatA kAlena kasyApi saMyatatvalAbhAt 'tinhaM sahassa puhutta 'mityAdi vacanAt utkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato'pArddhaM pudgalaparAvartta dezonaM, saMyatAsaMyato jaghanyenAntarmuhUrtta, saMyatAsaMyatatvapratipatteH bhaGgabahulatayA jaghanyato'pyetAvanmAtrakAlapramANatvAt utkarSato dezonA pUrvakoTI, bAlakAle tadabhAvAt tritayapratiSedhavarttI siddhaH, sa ca sAdya paryavasita eva / antaramAha - 'saMjayassa Na' mityAdi, saMyatasya jaghanyenAntaramantarmuhUrtta tAvatA kAlena punaH kasyApi saM jainelibrary.org
Page #910
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 453 // Jain Education yatatvalAbhAt, utkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'pArddha pudgalaparAvartta dezonam, etAvataH kAlAdUrddha pUrvamavAptasaMyamasya niyamataH saMyamalAbhAt, anAdyaparyavasitasyAsaMyatasya nAstyantaramaparyavasitatvAt, anAdisaparyavasitasyApi nAstyantaraM tasya pratipAtAsambhavAt, sAdisaparyavasitasya jaghanyata ekaM samayaM sa caikasamayaH prAgvyAvarNitaH saMyatasamayaH, evamutkarSato dezonA pUrvakoTI, asaMyatatvavyavadhAyakasya saMyatakAlasya saMyatAsaMyatakAlasya vA utkarSato'pyetAvatpramANatvAt saMyatAsaMyatasya jagha - nyato'ntarmuhUrtta tadbhAvapAte etAvatA kAlena tallAbhasiddheH, utkarSataH saMyatavat tritayapratiSedhavarttinaH siddhasya sAdyaparyavasitasya nAstyantaraM aparyavasitatayA sadA tadbhAvAparityAgAt || alpabahutvamAha - 'eesi Na' mityAdi, sarvastokA jIvAH saMyatAH, saGkhayeyakoTIkoTIpramANatvAt saMyatAsaMyaMtA asaGkhyeyaguNAH, asaGkhyAnAM tirazcAM dezaviratibhAvAt tritayapratiSedhavarttino'nantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt, tebhyo'saMyatA anantaguNAH vanaspatInAM siddhebhyo'pyanantatvAt / upasaMhAramAha - 'setta 'mityAdi / uktAzcatuvidhA: sarvajIvAH, samprati paJcavidhAnAha-- tattha je te evamAhaMsu paMcavidhA savvajIvA paNNattA te evamAhaMsu, taMjA - kohakasAyI mANakasAyI mAyAkasAyI lobhakasAyI akasAyI // kohakasAI mANakasAI mAyAkasAI NaM jaha0 aMto. ukko0 aMtomu0, lobhakasAissa jaha0 ekaM sa0 ukko0 aMto0, akasAI duvihe jahA TThA // kohakasAI mANaka sAImAyA kasAINaM aMtaraM jaha0 eka0 sa0 ukko0 aMto0 lohakasAisa aMtaraM jaha0 aMto0 ukko0 aMto0, akasAI tahA jahA heTThA // appAbahu - akasAiNo 9 pratipattau sarvajIva cAturvidhye cakSurvarza nAdi uddezaH 2 sU0 261 // 453 // jainelibrary.org
Page #911
--------------------------------------------------------------------------
________________ ++DANCECAUGN savvatthovA mANakasAI tahA aNaMtaguNA / kohe mAyA lobhe visesamahiyA muNetabvA // 1 // (sU0 261) 'tattha je te' ityAdi, tatra ye te evamuktavantaH paJcavidhAH sarvajIvA: prajJaptAste evamuktavantastadyathA-krodhakaSAyiNo mAnakaSAhai yiNo mAyAkaSAyiNo lobhakaSAyiNo'kaSAyiNazca // amISAM kAyasthitimAha-kohakasAI NaM bhaMte' ityAdi, krodhakaSAyI jagha nyenApyantarmuhUrta, "krodhAdyupayogakAlo'ntarmuhUrta"miti vacanAt , evaM mAnakaSAyI mAyAkaSAyI ca vaktavyaH, lobhakaSAyI jaghanyenai samayaM, sa copazamazreNeH pratipatana lobhakaSAyodayaprathamasamayAnantaraM mRta: pratipattavyo, maraNasamaye kasyApi krodhAdyudayasambhavAt , krameNa pratipatanaM hi maraNAbhAve na tu maraNe'pIti, utkarSato'ntarmuhUrta, akaSAyI dvividha:-sAdyaparyavasita: kevalI, sAdisaparyavasita upazAntakaSAyaH, sa ca jaghanyenaikaM samayaM dvitIye samaye maraNataH krodhAdyudayena sakaSAyatvaprApteH, utkarSato'ntarmuhUrttamupazAntamoha-15 guNasthAnakakAlasyaitAvatpramANatvAdityeke, anye tvabhidadhati-jaghanyato'pyantarmuhUrta, na lobhopazamapravRttasyAnte'ntarmuhUrttAdho maraNa-15 miti vRddhavAdAt , utkarSato'pyantarmuhUrttamupazAntamoguNasthAnakakAlasyotkarSato'pyetAvanmAtratvAt , navaraM jaghanyapadAdutkRSTapadaM vizeSAdhikamavasAtavyaM, yuktaM caitat sUtrakRto'bhiprAyeNa pratibhAsate, lobhakaSAyiNo jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrttAntarAbhidhAnAt , va-3 kSyati ca-"lobhakasAiyassa jaha* aMto. ukkoseNavi aMtomuhuttamaMtara"miti // sAmpratamantaramAha-kohakasAissa NaM bhaMte!' ityAdi, krodhakaSAyiNo'ntaraM jaghanyenaikaM samayaM, tadupazamasamayAnantaraM maraNe bhUyaH kasyApi tadudayAt , utkarSato'ntarmuhUrta, evaM mAnakaSAyimAyAkaSAyisUtre api vaktavye, lobhakaSAyiNo jaghanyenotkRSTenApyantarmuhUrta navaraMmutkRSTaM bRhattaramavasAtavyam , akaSA RAUCALPAROSANA **** Jan Education Intel For Private Personal Use Only onelorery.org
Page #912
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH PACTS C 9 pratipattau | sarvajIva cAturvidhye cakSurdarza nAdi uddezA2 sU0 262 // 454 // thiNa: sAdyaparyavasitasya nAstyantaraM aparyavasitatvAt , sAdisaparyavasitasya jaghanyenAntarmuhUrta, tAvatA kAlena bhUyaH zreNilAbhAt, utkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsapiNyavasapiNyaH kAlataH, kSetrato'pArddha pudgalaparAvarta dezonaM, pUrvamanubhUtAkaSAyitvasyaitAvatA kAlena bhUyo niyamenAkaSAyitvabhAvAt // alpabahutvacintAyAM sarvastokA akaSAyiNaH, siddhAnAmevAkaSAyitvAt , tebhyo mAnakaSAyiNo'nantaguNAH, nigodajIvAnAM siddhebhyo'pyanantaguNatvAt , tebhyaH krodhakaSAyiNo vizeSAdhikAH, krodhakaSAyodayasya cirakAlAvasthAyitvAt , evaM tebhyo mAyAkaSAyiNo vizeSAdhikAH, tebhyo lobhakaSAyiNo vizeSAdhikAH, mAyAlobhodayayozciratarakAlAvasthAyitvAt // ahavA paMcavihA savvajIvA paNNattA, taMjahA-NeraDyA tirikkhajoNiyA maNussA devA siddhaa| saMciTThaNAMtarANi jaha heTThA bhaNiyANi / appAbahu0 thovA maNussA NeraDyA asaMkhejaguNA devA asaMkhenaguNA siddhA aNaMtaguNA tiriyA aNaMtaguNA / settaM paMcavihA savvajIvA pnnnnttaa|| (sU0 262) 'ahave'tyAdi, 'athavA' prakArAntareNa paJcavidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-nairayikA stiryaJco manuSyA devAH siddhAH, amISAM kAya sthitirantaramalpabahutvaM ca prAgevAbhihitamiti na bhUyo bhAvyate / upasaMhAramAha-'settaM paMcavihA savvajIvA pannattA' // tadevamuktAH paJcavidhAH sarvajIvAH, samprati SaDvidhAnAha CARRAN ASTORICA // 454 // Jain Education Intern For Private Personal Use Only
Page #913
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattha je te evamAhaMsu chabihA savvajIvA paNNattA te evamAhaMsu, taMjahA-AbhiNibohiyaNANI suyaNANI ohinANI maNapajjavaNANI kevalanANI aNNANI, AbhiNibohiyaNANI NaM bhaMte? AbhiNibohiyaNANitti kAlao kevaciraM hoi?, goyamA! jaha0 antomuhuttaM ukko0 chAvahi sAgarovamAiM sAiregAiM evaM suyaNANIvi, ohiNANI NaM bhaMte !?, jaha0 ekaM samayaM ukko. bhAvahiM sAgarovamAI sAiregAI, maNapajjavaNANI NaM bhaMte!01, jaha0 ekaM samayaM ukko0 desUNA puvakoDI, kevalanANI NaM bhaMte!.? sAdIe apajjavasie, annANiNo tividA paM0 taM0-aNAie vA apajavasie aNAie vA sapajjavasie sAie vA sapajjavasie, tattha sAie sapajjavasie jaha0 aMto0 ukko0 aNaMtaM kAlaM avaDaM puggalapariyaha desUrNa / aMtaraM AbhiNiyohiyaNANissa jaha0 aMto0 ukko0 aNaMtaM kAlaM avaDaM puggalapariyaha desUNaM, evaM suya0 aMtaraM0 maNapajava0, kevalanANiNo Nathi aMtaraM, annANi sAisapajjavasiyassa jaha* aMto0 ukko. chAvar3i sAgarovamAI saairegaaii| appA0 samvatthovA:maNa ohi. asaMkhe0 Abhi. suya0visesA0 sahANe dovi tullA keva0 aNaMta. aNNANI aNaMtaguNA // ahavA chavvihA savvajIvA paNNattA taMjahA-(evaMvidhaH pATha itaH prAga Avazyako na copalabdho dRzyamAnAdarzeSu kacidapi) egiMdiyA beMdiyA teMdiyA cauriMdiyA paMceMdiyA annidiyaa| saMciTThaNAMtarA jahA heTThA / appAbahu Jain Education Intemer For Private Personel Use Only Pamelibrary.org
Page #914
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 455 // Jain Education Inte savvatthovA paMceMdiyA cauriMdiyA visesA0 teiMdiyA visesA0 beMdiyA visesA0 egiMdiyA aNaMtaguNA aniMdiyA anaMtaguNA || (sU0 263 ) 'tatthe 'tyAdi, tatra ye te evamuktavantaH SaDvidhAH sarvajIvAH prajJaptAste evamuktavantastadyathA - AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAnino manaH paryavajJAninaH kevalajJAnino'jJAninazca / sampratyamISAM kAryasthitimAha - 'AbhiNibohiyanANI NaM bhaMte!' ityAdi, AbhinibodhikajJAnI jaghanyenAntarmuhUrtta, samyaktvakAlasya jaghanyata etAvanmAtratvAt utkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi tAni ca vijayAdiSu vAradvayAdigamanena bhAvanIyAni evaM zrutajJAnino'pi vaktavyaM, Abhinibodhika zrutajJAnayoH parasparAvinAbhUtatvAt ' jattha AbhiNibohiyaNANaM tattha suyanANaM, jattha suyanANaM tattha AbhiNivohiyanANaM, dovi eyAI aNNoNNamaNugayAI' iti vacanAt avadhijJAnI jaghanyata ekaM samayaM sA caikasamayatA maraNataH pratipAtena midhyAtvagamanato vA vibhaGgajJAnabhAvataH pratipattavyA, utkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, tAnyAbhinibodhikajJAnavadbhAvanIyAni, manaH paryavajJAnI jaghanyata ekaM samayaM dvitIya samaye maraNataH pratipAtAt, utkarSato dezonA pUrvakoTI, cAritrakAlasyotkarSato'pyetAvanmAtratvAt, kevalajJAnI sAdyaparyavasitaH / ajJAnI trividhaH prajJaptastadyathA - anAdyaparyavasitaH anAdisaparyavasitaH sAdisaparyavasitazca tatra yo'sau sAdisaparyavasito'sau jaghanyenAntarmuhUrtta, tata Urddha kasyApi samyaktvalAbhato bhUyo'pi jJAnitvabhAvAt utkarSato'nantaM kAlaM yAvadapArddha dezonaM pudgalaparAvartta, jJAnitvAtparibhraSTasyaitAvatA kAlena niyamato bhUyo'pi jJAnitvabhAvAt / antaracintAyAmAbhinibodhikajJAnino jaghanyenAntaramantarmuhUrtta, kasyApyetAvatkAlena bhUyo'pyAbhinivodhikajJAnitvabhAvAt utkarSato'nantaM kAlaM yAvadapArddhaM pudgala 9 pratipattau sarvajIva cAturvidhye cakSurdarza nAdi uddezaH 2 sU0 263 / / 455 / / lainelibrary.org
Page #915
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intern parAvartta dezonaM, evaM zrutajJAnino'vadhijJAnino manaH paryavajJAninazcAntaraM vaktavyaM, kevalajJAninaH sAdyaparyavasitatvAnnAstyantaraM, ajJA| nino'nAdyaparyavasitasya nAstyantaraM aparyavasitatvAt, anAdisaparyavasitasyApi nAstyantaraM bhUyastadbhAvAyogAt punarajJAnitvaM hi bha vat sAdisaparyavasitaM bhavati na tvanAdisaparyavasitaM, sAdisaparyavasitasya jaghanyato'ntarmuhUrtta tAvatA kAlena bhUyo'pi kasyApyajJAnitvaprApteH, utkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi / alpabahutvacintAyAM sarvastokA manaH paryavajJAninazcAritriNAmeva keSAzcittadbhAvAt 'taM saMjayassa sabvappamAyarahiyassa vividhariddhimato' iti vacanAt tebhyo'vadhijJAnino'saGkhyAtaguNAH, devanArakANAmapyavadhijJAnabhAvAt, tebhya AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAninazca dvaye'pi vizeSAdhikAH, svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, Abhinibodhika zrutajJAnayoH parasparavinAbhAvAt, tebhyaH kevalajJAnino'nantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt, tebhyo'jJAnino'nantaguNAH, vana|spatikAyAnAM siddhebhyo'pyanantatvAt // ' ahave' tyAdi, ' athavA ' prakArAntareNa SaDidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA - ekendriyA dvIndriyAtrIndriyAzcaturindriyAH pazcendriyA anindriyAH / eteSAM kAryasthitirantara malpabahutvaM prAgeva bhAvitam // ahavA chavivahA savvajIvA paNNattA taMjahA - orAliyasarIrI veDavviyasarIrI AhAragasarIrI teyagasarIrI kammagasarIrI asarIrI // orAliyasarIrI NaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoi ?, jahapaNeNaM khaDDAgaM bhavagahaNaM dusamaUNaM, ukkoseNaM asaMkhijaM kAlaM jAva aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, asoorsarIrI jaha0 evaM samayaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI aMtomuhuttamambhahiyAI, AhAragasarIrI jaha0 aMto0 ukko0 aMto0, teyagasarIrI duvihe - aNAdIe vA apajavasie aNAdIe Pinelibrary.org
Page #916
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 456 // Jain Education vA sapajjavasite, evaM kammagasarIrIvi, asarIrI sAtIe apajavasite // aMtaraM orAliyAsarIrassa jaha0 ekkaM samayaM ukko0 tettIsaM sAgarovamAI aMtomuhuttamambhahiyAI, vevviyasarIrassa jaha0 aMto0 ukko0 aNataM kAlaM vaNassatikAlo, AhAragassa sarIrassa jaha0 aMto0 ukko0 ataM kAlaM jAva ahaM poggalapariyahaM dekhUNaM, teya0 kammasarIrassa ya duhavi Natthi aMtaraM // appA bahu0 savvatthovA AhAragasarIrI veucviyasarIrI asaMkhejjaguNA orAli sarIrI asaMkhejjaguNA asarIrI anaMtaguNA teyAkammasarIrI doSi tullA anaMtaguNA // settaM chavvihA savvajIvA paNNattA // ( sU0 264 ) 'ahave'tyAdi, ' athavA ' prakArAntareNa paDidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA - audArikazarIriNa: vaikriyazarIriNa: AhArakazarIriNaH | taijasazarIriNa: kArmaNazarIriNaH azarIriNazca // amISAM kAryasthitimAha - 'orAliyasarIrI NaM bhaMte' ityAdi, audArikazarIrI jaghanyataH kSullakabhavagrahaNaM dvisamayonaM, vigrahe AdyayordvayoH samayayoH kArmaNazarIritvAt utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM tAvantaM kAlamavipraheNotpAdasambhavAt / vaikriyazarIrI jaghanyenaikaM samayaM vikurvaNAsamayAnantarasamaye eva kasyApi maraNasambhavAt utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi antarmuhUrttAbhyadhikAni tAni caivaM- kazciccAritravAn vaikriyazarIraM kRtvA'ntarmuhUrtta jIvitvA sthitikSayAdavigraheNAnutarasureSUpajAyate, AhArakazarIrI jaghanyenApyantarmuhUrttamutkarSato'pyantarmuhUrtta, tejasazarIrI kArmaNazarIrI ca pratyekaM dvividhaH - anAthaparyavasito yo na mukti gantA, anAdisaparyavasito muktigAmI, azarIrI sAdyaparyavasitaH / antaracintAyAmaudArikazarIriNo' 9 pratiprattau sarvajIva cAturvidhye cakSurdarzanAdi uddezaH 2 sU0 264 // 456 // w.jainelibrary.org
Page #917
--------------------------------------------------------------------------
________________ ntaraM jaghanyata ekaH samayaH, sa ca dvisAmayikyAmapAntarAlagatau bhAvanIyaH, prathame samaye kArmaNazarIropetatvAt , utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi antarmuhUrtAbhyadhikAni, utkRSTo vaikriyakAla iti bhAvaH, vaikriyazarIriNo'ntaraM jaghanyato'ntarmuhUrta, sakRdvaikriyakaraNe etAvatA kAlena punakriyakaraNAt mAnavadeveSu bhAvAt , utkarSato vanaspatikAla: prakaTa eva, AhArakazarIriNo jaghanyenAntamuhUrta, sakRtkaraNe etAvatA kAlena punaH karaNAt , utkarSato'nantaM kAlaM yAvadapArddha pudgalaparAvarta, taijasakArmaNazarIrayordvidhA'pi nAstyantaraM / alpabahukhacintAyAM sarvastokA AhArakazarIriNaH, utkarSato'pi sahasrapRthaktvena prApyamANatvAt , tebhyo vaikriyazarIriNo'sayeyaguNAH, devanArakANAM katipayagarbhajatiryapaJcendriyamanuSyavAyukAyikAnAM ca vaikriyazarIritvAt , tebhya audArikazarIriNo| 'sayeyaguNAH, ihAnantAnAmapi jIvAnAM yasmAdekamaudArikaM zarIraM tataH sa eka audArikazarIrI parigRhyate tato'saliyeyaguNA evaudArikazarIriNo nAnantaguNAH, Aha ca mUlaTIkAkAra:-"audArikazarIribhyo'zarIrA anantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt , audArikazarIriNAM ca zarIrApekSayA'saddhyeyatvA"diti, tebhyo'zarIriNo'nantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt , tebhyastaijasazarIriNaH kArmaNazarIriNazvAnantaguNAH, svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, taijasakArmaNayoH parasparAvinAbhAvAt , iha taijasazarIraM kArmaNazarIraM |ca nigodeSvapi pratijIvaM vidyata iti siddhebhyo'pyanantaguNatvam / upasaMhAramAha-'settaM chavihA savvajIvA pannattA' // uktAH SaDidhAH sarvajIvAH, samprati saptavidhAnAha- . tattha je te evamAhaMsu sattavidhA savvajIvA paM0 te evamAhaMsu, taMjahA-puDhavikAiyA AukAiMyA teukAiyA vAukAiyA vaNassatikAiyA tasakAiyA akAiyA / saMciTThaNaMtarA jahA hetttthaa| jI077 Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #918
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 457 // Jain Education In appA bahu0 savvatthovA tasakAiyA teDakAiyA asaMkhejaguNA puDhavikAiyA vise0 Au0 vise0 vAu0 visesA0 siddhA anaMtaguNA vaNassaikAiyA anaMtaguNA // ( sU0 265 ) 'tattha je te' ityAdi, tatra ye te evamuktavantaH saptavidhAH sarvajIvAH prajJaptAste evamuktavantastadyathA- pRthivIkAyikA apkAyikA: | tejaskAyikA vAyukAyikA vanaspatikAyikAH trasakAyikA: akAyikAzca / pRthivIkAyikAdInAM kAyasthitirantaramalpabahutvaM ca prA geva bhAvitamiti na bhUyo bhAvyate // ahavA sattavihA savvajIvA paNNattA, taMjahA - kaNhalessA nIlalessA kAulessA teulessA pamhalessA sukkalessA alessA // kaNhalese NaM bhaMte! kaNhalesatti kAlao kevaciraM hoi, goyamA ! ja0 aMto0 ukko0 tettIsa sAgarovamAI aMtomuttamambhahiyAI, NIlalesse NaM jaha0 aMto0 ukka0 dasa sAgarovamAI paliovamassa asaMkhejjatibhAgaanbhahiyAI, kAulesse NaM bhaMte!0, jaha0 aMto0 ukka0 tinni sAgarovamAI paliovamassa asaMkhejjati bhAgamabhahiyAI, teulesse NaM bhaMte!, jaha0 aM0 ukka0 doNi sAgarobamAI paliovamassa asaMkhejjai bhAgamanbhahiyAI, pahalese NaM bhaMte!, jaha0 aMto. ukka0 dasa sAgarovamAI aMtomuhuttamambhahiyAI, sukkalese NaM bhaMte 10?, jaha neNaM aMto ukkoseNaM tittIsaM sAgarovamAI aMtomuhuttamambhahiyAI, alesse NaM bhaMte! sAdIe apajjavasite // kaNhalesassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti ?, jaha0 aMto0 udyo0 te 9 pratipattau sarvajIva saptavidhatvaM kAyale - zyAbhyAM uddezaH 2 sU0 265 266 // 457 // w.jainelibrary.org
Page #919
--------------------------------------------------------------------------
________________ - CGLOSSANGALOGANSACROSAGAROSAMS ttIsaM sAgarovamAI aMtomuhuttama0, evaM nIlalesassavi, kAulesassavi, teulesassa NaM bhaMte! aMtaraM kA.?, jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, evaM pamhalesassavi sukkalesassavi doNhavi evamaMtaraM, alesassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao0?, goyamA!' sAdIyassa apajavasiyassa Natthi aMtaraM // etesi NaM bhaMte! jIvANaM kaNhalesANaM nIlalesANaM kAule0 teu0 pamha0 sukka0 alesANa ya kayare 210, goyamA! savvatthovA mukkalessA pamhalessA saMkhejaguNA teulessA saMkhijaguNA alessA aNaMtaguNA kAulessA aNaMtaguNA nIlalessA visesAhiyA kaNhalessA visesaahiyaa| settaM sattavihA savvajIvA pannattA // (sU0 266) 'ahave'tyAdi, 'athavA' prakArAntareNa sarvajIvAH saptavidhAH prajJaptAstadyathA-kRSNalezyA: nIlalezyA: kApotalezyA: tejolezyAH padmalezyAH zuklalezyA: alezyAH / sAmpratameteSAM kAyasthitimAha-'kaNhalese NaM bhaMte !' ityAdi, kRSNalezyA jaghanyato'ntarmuhUrta, tiryaanuSyANAM kRSNalezyAyA antarmuhUrtAvasthAyitvAt , utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi antarmuhUrttAbhyadhikAni, devanArakA hi pAzvAtyabhavagatacaramAntarmuhUrttAdArabhyAvetanabhavagataprathamAntarmuhUrta yAvadavasthitalezyAkAH, adhaHsaptamapRthivInArakAzca kRSNalezyAkAH pAzvAtyApretanabhavagatacaramAdimAntarmuhUrte dve apyekamantarmuhUrta, tasyAsaGkhyAtabhedAtmakatvAt , tata upapadyante kRSNalezyAkasyAntarmuhUrtAbhya|dhikAni trayastriMzatsAgaropamANi, nIlalezyAko jaghanyato'ntarmuhUrta tacca prAgvat , utkarSato daza sAgaropamANi palyopamAsayeyabhAgAdhikAni, dhUmaprabhAprathamaprastaTanArakANAM nIlalezyAkAnAmetAvatsthitikatvAt, pAzcAtyAvetanabhavagate ca caramAdimAntarmuhUrte palyo MECCARMACEUROSCOR: Jain Education a l For Private & Personel Use Only Kinw.jainelibrary.org
Page #920
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- pamAsaGkhyayabhAgAntaHpraviSTe na pRthagvivakSite, kApotalezyAko jaghanyenAntarmuhUrta prAgvat , utkarSatastrINi sAgaropamANi palyopamA- jIvAbhi0 saGkhyeyabhAgAbhyadhikAni, vAlukAprathamaprastaTagatanArakANAM kApotalezyAkAnAmetAvasthitikatvAt , tejolezyAko jaghanyenAntarmuharta malayagi- tathaiva utkarSato dve sAgaropame palyopamAsaGkhyeyabhAgAbhyadhike, te cezAnadevAnAmavasAtavye, padmalezyAko jaghanyenAntarmuhUrta prAgvat , rIyAvRttiH utkarSato daza sAgaropamANi antarmuhUrtAbhyadhikAni, tAni brahmalokavAsinAM devAnAmavasAtavyAni, zuklalezyAko jaghanyato'ntarmuhUrta | prAgvat , utkarSatastrayastriMzat sAgaropamANi antarmuhUrtAbhyadhikAni, tAni cAnuttarasurANAM pratipattavyAni, teSAM zukkulezyAkatvAt // // 458 // antaracintAyAM kRSNalezyAkasyAntaraM jaghanyato'ntarmuhUrta, tiryaDmanuSyANAmantarmuhUrcena lezyAparAvarttanAt , utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANyantarmuhUrtAbhyadhikAni, zuklalezyotkRSTakAlasya kRSNalezyAntarotkRSTakAlatvAt , evaM nIlalezyAkApotalezyayorapi jaghanyata utkapatazcAntaraM vaktavyaM, teja:padmazuklAnAmantaraM jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH, sa ca pratIta eveti, alezyasya sAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt // alpabahutvacintAyAM sarvastokAH zuklalezyAH, lAntakAdidevAnAM paryAptagarbhavyutkrAntikakatipayapaJcendriyatiryaDmanuSyANAM zuklalezyAsambhavAt , tebhyaH padmalezyAH saGkhyeyaguNAH, sanatkumAramAhendrabrahmalokakalpavAsinAM sarveSAM prabhUtaparyAptagarbhavyutkrAntikatiryaGamanuSyANAM ca padmalezyAkatvAt , atha lAntakAdidevebhya: sanatkumArAdikalpatrayavAsino devA asaGkhyA-4 taguNAH tataH zukkulezyebhyaH padmalezyA asaGkhyAtaguNAH prApnuvanti, kathaM saGkhyeyaguNA uktA: ?, ucyate, iha jaghanyapade'pyasaGkhyAtAnAM sanatkumArAdikalpatrayavAsibhyo'saGkhyeyaguNAnAM paJcendriyatirazcAM zuklalezyA, tataH padmalezyAkAH zuklalezyAkebhyaH saGkhyeyaguNAH, te8|jolezyAkAH tebhyo'pi saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi saGkhyeyaguNeSu tiryapaJcendriyamanuSyeSu bhavanapativyantarajyotiSkasaudharmezAnadeveSu ca pitA sarvajIva saptavidhatvaM kAyale. zyAbhyAM uddezaH2 sU0 266 // 458 // Jain Education Por Private & Personal Use Only ww.jainelibrary.org
Page #921
--------------------------------------------------------------------------
________________ tejolezyAbhAvAt , bhAvanA saGkhyeyaguNatve prAgvat , tebhyo'pyanantaguNA alezyAH, siddhAnAmanantatvAt , tebhyo'pi kApotalezyA anantaguNAH, siddhebhyo'pyanantaguNAnAM vanaspatikAyikAnAM kApotalezyAvatAM sadbhAvAt , tebhyo'pi nIlalezyA vizeSAdhikAH, tebhyo'pi kRSNalezyA vizeSAdhikAH, kliSTatarAdhyavasAyAnAM prabhUtatarANAM sadbhAvAt / upasaMhAramAha-'settaM sattavihA savvajIvA pannattA' / uktAH saptavidhAH sarvajIvAH, sAmpratamaSTavidhAnAha tattha je te evamAhaMsu avihA savvajIvA paNNattA teNaM evamAhaMsu, taMjahA-AbhiNibohiyanANI suya0 ohi0 maNa0 kevala. matiannANI suyaaNNANI vibhaMgaaNNANI // AbhiNibohiyaNANI NaM bhaMte! AbhiNibohiyaNANItti kAlao kevaciraM hoti?, goyamA ! jaha* aMto0 ukko. chAvahisAgarovamAiM sAtiraMgAI, evaM suyaNANIvi / ohiNANI NaM bhaMte !01, jaha0 ekaM samayaM ukko0 chAvaDhisAgarovamAiM sAtiregAI, maNapajavaNANI NaM bhaMte!? jaha0 ekaM sa0 ukka0 desUNA puvvakoDI, kevalaNANI NaM bhaMte!0? sAdIe apajjavasite, matiaNNANI NaM bhaMte!? mahaaNNANI tivihe paNNatte taM0 aNAie vA apajjavasie aNAdIe vA sapajjavasie sAtIe vA sapajjavasite, tattha NaM je se sAdIe sapajavasite se jaha0 aMto0 ukko. arthataM kAlaM jAva avaDaM poggalapariyaE desUNaM, suyaaNNANI evaM ceva, vibhaMgaaNNANI NaM bhaMte! vibhaMga jaha ekaM samayaM u0 tettIsaM sAgarovamAiMdesUNAe puvvakoDIe abbhhiyaaii|| AbhiNibohiyaNANissa en Education For Private Personel Use Only M w.jainelibrary.org
Page #922
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnA zrIjIvANa bhaMte! aMtaraM kAlao01, jaha0 aMto ukka0 aNaMtaM kAlaM jAva aSaTuM poggalapariyaha desUrNa, 9pratipattI jIvAbhi0 evaM suyaNANissavi, ohiNANissavi,maNapajjavaNANissavi, kevalaNANissa NaM bhaMte! aMtaraM01, sarvajIvAmalayagi- sAdIyassa apajavasiyassa Natthi aMtaraM / mahaaNNANissa NaM bhaMte! aMtaraM01, aNAdIyassa STavidhatvaM rIyAvRttiH apajjavasiyassa Nasthi aMtaraM, aNAdIyassa sapajjavasiyassa Natthi aMtaraM, sAdIyassa sapajjavasiyassa jaha0 aMto0 ukko. chAvahiM sAgarovamAiM sAtiregAI, evaM suyaaNNANissavi, vibhaM jJAnaiH // 459 // gaNANissa NaM bhaMte! aMtaraM01, jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo // eesiNaM bhaMte! Ami- uddezaH2 NiyohiyaNANINaM suyaNANi ohi0 maNa. kevala0 maiaNNANi suyaaNNANi vibhaMga- sU0 267 NANINa ya katare01, goyamA! savvatthovA jIvA maNapajjavaNANI ohiNANI asaMkhejaguNA AbhiNibohiyaNANI suyaNANI ee dovi tullA visesAhiyA, vibhaMgaNANI asaMkhijaguNA, ke valaNANI aNaMtaguNA, maiaNNANI suyaaNNANI ya dovi tullA aNaMtaguNA // (sU0 267) / 'tatthe'tyAdi, tatra ye te evamuktavanto'STavidhAH sarvajIvAH prajJaptAsta evamuktavantastadyathA-AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'va-14 |dhijJAnino manaHparyavajJAninaH kevalajJAnino matyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgajJAninazca // kAyasthiticintAyAmAbhinivodhikajJAnI // 459 // jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSataH paTaSaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, evaM zrutajJAnyapi, avadhijJAnI jaghanyata eka samayamutkaSataH SaTtApaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, manaHparyavajJAnI jaghanyata eka samayamutkarSato dezonA pUrvakoTI, kevalajJAnI sAdyapayevasitaH, ma SANGUARCOASSAGACC Jain Education a l For Private Personal Use Only
Page #923
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In tyajJAnI trividhastadyathA - anAdyaparyavasitaH anAdisaparyavasitaH sAdisaparyavasitaJca tatra yo'sau sAdisaparyavasitaH sa jaghanyenAntamuhUrttamutkarSato'nantaM kAlaM yAvadapArddhaM pudgalaparAvartta dezonaM, evaM zrutAjJAnyapi, vibhaGgajJAnI jaghanyenaikaM samayaM dvitIyasamaye maraNataH pratipAte samyaktvalAbhato jJAnabhAvena vA vibhaGgAbhAvAt, utkarSattatrayastriMzatsAgaropamANi dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikAni tAni ca supratItAni, apratipatitavibhaGgAnAM dhanvantaripramukhANAM bahUnAM saptamapRthivInarakagamanazravaNAt // antaracintAyAmAbhinibodhikajJAnino'ntaraM jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSato'nantaM kAlaM yAvadapArddha pudgalaparAvartta dezonaM, evaM zrutajJAnino'vadhijJAnino manaH paryavajJAninazcAntaraM vaktavyaM, kevalajJAninaH sAdyaparyavasitasya nAstyantaraM matyajJAninaH zrutAjJAninazcAnAdyaparyavasitasyAnAdisaparyavasitasya ca nAstyantaraM, sAdisaparyavasitasya jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi, vibhaGgajJAnino jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'nantaM kAlaM vanaspatikAlaH | alpabahutvacintAyAM sarvastokA manaH paryavajJAninaH, tebhyo'vadhijJAnino'saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pyAbhinibodhikajJAninaH zrutajJAninazca vizeSAdhikAH, svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, tebhyo'pi vibhaGgajJAnino'saGkhyeyaguNAH, midhyAdRzAM prAbhUtyAt, etebhyo'pi kevalajJAnino'nantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt, tebhyo'pi matyajJAninaH zrutAjJAninaHzca pratyekamanantaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, bhAvanA sarvatrApi prAgvat, kevalaM sUtrapustakeSvatisaGkSepa iti vivRtaM // ahavA aTThavihA savvajIvA paNNattA, saMjahA--NeraDyA tirikkhajoNiyA tirikkhajoNifIo maNussA maNussIo devA devIo siddhA / / Neraie NaM bhaMte! merazyanti kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ? jahaneNaM dasa vAsasahassAiM u0 telIsaM sAgaropamAeM, tirikkhajojie paM Jainelibrary.org
Page #924
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 460 // Jain Education bhaMte 10 2, jaha0 aMtomu0. ukko0 vaNassatikAlo, tirikkhajoNiNI NaM bhaMte 01, jaha0 aMtoo sato tini palio mAI puNvakoDipuhuttamambhahiyAI, evaM maNUse maNUsI, deve jahA neraie, devI NaM bhaMte!0 1, jaha0 dasa vAsasahassAI u0 paNapannaM palio mAI, siddhe NaM bhaMte! siddheti0 1, goyamA ! sAdIe apjjbsie| Neraiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti ?, jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, tirikkhajoNiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao0 ?, jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasatapuhuttaM sAtiregaM, tirikkhajoNiNI NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ! jaha0 aMtImuhuttaM ukka0 vaNassatikAlo, evaM maNussassavi maNussIevi, devassavi devavi, siddhassa NaM bhaMte! aMtaraM sAdIyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM / etesi NaM bhaMte! raiyANaM tirikkhajoNiyANaM tirikkhajoNiNINaM maNUsANaM maNUsINaM devANaM devINaM siddhANa ya kayare0 ?, goyamA ! savvatthovA maNussIo maNussA asaMkhejjaguNA neraiyA asaMkhijjaguNA tirikkhajoNiNIo asaMkhijjaguNAo devA saMkhijaguNA devIo saMkhejaguNAo siddhA anaMtaguNA tirikkhajoNiyA anaMtaguNA / settaM aTThavihA savvajIvA paNNattA // ( sU0 268) 'ahave' tyAdi, ' athavA ' prakArAntareNa aSTavidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA - nairayikAstiryagyonAstiryagyonyo manuSyA manuSyo devA | devyaH siddhAH / tatra nairayikAdInAM devIparyantAnAM kAryasthitirantaraM ca saMsArasamApanna saptavidhapratipattAviva siddhastu kAyasthitici - 9 pratipattau sarvajIvA STavidhatvaM nArakatairya gyonatairya gyonyA dibhedaiH uddeza: 2 sU0 268 // 460 // ww.jainelibrary.org
Page #925
--------------------------------------------------------------------------
________________ A CHUSAGESSESSAGAR ntAyAM sAdyaparyavasita:, antaracintAyAM nAstyantaraM // alpabahutvaM, sarvastokA manuSyAH, saGkhyeyakoTIkoTIpramANatvAt , tAbhyo mAnuyo'saGkhyeyaguNAH, zreNyasaGkhyeyabhAgapramANatvAt , tebhyo nairayikA asayeyaguNAH, tebhyastiryagyonyo'saGkhyeyaguNAH, tAbhyo devA: sayeyaguNAH, tebhyo devyaH saGkhyeyaguNAH, yuktiH sarvatrApi saMsArasamApannasaptavidhapratipattAviva, devIbhyaH siddhA anantaguNAH, tebhyo'pi tiryagyonikA anantaguNAH / upasaMhAramAha-'settaM aTThavihA sadhajIvA pannattA' uktA aSTavidhAH sarvajIvAH, samprati navavidhAnAha tattha NaM je te evamAhaMsu NavavidhA savvajIvA paM0 te NaM evamAhaMsu, taMjahA-egidiyA beMdiyA teMdiyA cariMdiyA NeraiyA paMceMdiyatirikkhajoNiyA maNUsA devA siddhA // egidie NaM bhaMte! egidiyatti kAlao kevaciraM hoi?, goyamA! jaha* aMtomu0 ukko0 vaNassa0, beMdie NaM bhaMte! jaha* aMto0 ukko0 saMkhenaM kAlaM, evaM teiMdievi, cau0, raiyA NaM bhaMte!0 2 jaha0 dasa vAsasahassAiM ukko0 tettIsaM sAgarovamAI, paMceMdiyatirikkhajoNie NaM bhaMte! jaha0 aMto0 ukko tiNi paliovamAI puvakoDipuhattamanbhahiyAI, evaM maNUsevi, devA jahA NeraiyA, siddhe NaM bhaMte !0 21 sAdIe apajjavasie // egidiyassa NaM bhNte| aMtaraM kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA! jaha. aMto ukko do sAgarovamasahassAI saMkhejavAsamabhahiyAI, beMdiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jaha0 aMto0 ukko0 vaNassati AAAACARCH CANE Jain Education in For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #926
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH UUTI*** OMOMOMOMOM pratipattau | sarvajIvanavavidhatvaM indriyaga|tisiddhaiH uddeza:2 sU0 269 // 46 // kAlo, evaM tediyassavi cAriviyarasavi pAcassavi pavediyatirikkhanoNiyAsaki mArasavi devassavi sambesimevaM aMtaraM mANiya, siddhassaNaMmata aMtaraM kAlamo01, sAdIvarasa apajjavasiyassa Natvi aMtaraM // etesikaMmate! enidiyANaM beiMdi0 teiMvi0 cariMdiyArNa gerajhyANaM paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM maNUsArNa devANaM siddhAma ya kayare 21, moyamA! saka sthovA maNussA NeraDyA asaMkhenaguNA devA asaMkhenaguNA paMcediyatirikkhajoNiyA asaMkhejaguNA cauriMdiyA visesAhiyA teiMdiyA visesAhiyA beMdiyA vise0 siddhA aNaMtaguNA epiMdiyA aNaMtaguNA // (sU0 269) 'tatthe'tyAdi, tatra ye te evamuktavanto navavidhAH sarvajIvAH prajJaptAsta evamuktavantastadyathA-ekendriyA dvIndriyAstrIndriyAzcaturindriyA nairayikAstiryagyonikA manuSyA devAH siddhAH // amISA kAyasthiticintAyAmekendriyasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato banaspatikAlaH, dvIndriyasya jaghanyato'ntarmuhurttamutkarSata: saGkhyeyaM kAlaM, evaM trIndriyacaturindriyayorapi vaktavyaM, nairayikasya jaghanyato daza varSasahasANi utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi, tiryagyonikapaJcendriyasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH pUrvakoTIpRthaktvAbhyadhikAni trINi palyopamAni, evaM manuSyasyApi, devAnAM yathA nairayikANAM // antaracintAyAmekendriyasya jaghanyamantarmuhUrttamutkarSato ve sAgaropamasahasra sayeyavarSAbhyadhike, dvitricaturindriyanairathikatiryapaJcendriyamanuSyadevAnAM jaghanyataH pratyekamantarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAla:, siddhasya sAdyaparyavasitasya nAstyantaraM // alpabahutvacintAyAM sarvastokA manuSyA nairayikA asaGkhyeyaguNA: devA asaGkhyeyaguNAH tirya * SACARSAR // 461 // For Private Personal Use Only Udainelibrary.org
Page #927
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter kUpaJcendriyA asaGkhyeyaguNAH caturindriyA vizeSAdhikA: trIndriyA vizeSAdhikAH dvIndriyA vizeSAdhikAH siddhA anantaguNAH ekendriyA anantaguNAH // ahavA NavavidhA savvajIvA paNNattA, taMjahA- paDhamasamayanerahayA apaDhamasamayaNeraiyA paDhamasamayatirikkhajoNiyA apaDhamasamayatirikkhajoNiyA paDhamasamayamaNUsA apaDhamasamayamaNUsA paDhamasamayadevA apaDhamasamayadevA siddhA ya // paDhamasamayaNeraiyA NaM bhaMte !01, goyamA ! ekaM samayaM, apaDhamasamayaNeraiyassa NaM bhaMte!0 21, jahaneNaM dasa vAsasahassAI samaUNAI, ukko0 tettIsa sAgarovamAI samaUNAI, paDhamasamayatirikkhajoNiyassa NaM bhaMte !01, ekkaM samayaM, apaDha masamayatirikkhajoNiyassa NaM bhaMte !01, jaha0 khuDDAgaM bhavaggahaNaM samajaNaM ukko0 vaNassatikAlo, paDhamasamayamaNUse NaM bhaMte 10, evaM samayaM, apaDhamasamayamaNUsse NaM bhaMte 101, jaha0 khuDDAgaM bhavaggahaNaM samajaNaM ukko0 tinni palio mAI puvvako DipuhuttamanbhahiyAI, deve jahA rahae, siddhe NaM bhaMte! siddheti kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ! sAdIe apajjavasite // paDhamasama raiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao0 ?, goyamA ! jaha0 dasa vAsasahassAI aMtomuttamabhahiyAI ukkoseNaM vaNassatikAlo, apaDhamasamayaNeraiyassa NaM bhaMte! aMtaraM01, jaha0 aMtoo rato vaNassatikAlo, paDhamasamayatirikkhajoNighassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlato0 1, jaha0 do khu ainelibrary.org
Page #928
--------------------------------------------------------------------------
________________ E zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH DAgAiM bhavaggahaNAI samaUNAI uko vaNa, apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlato.?, jaha0 khuDDAgaM bhavaggahaNaM samayAhiyaM u0 sAgarovamasayapuhuttaM sAtiregaM, paDhamasamayamaNUsassa jahA paDhamasamayatirikkhajoNiyassa, apaDhamasamayamaNUsassa NaM bhaMte! aMtaraM kAla o0?, ja0 khuDDAgaM bhavaggaha0 samayAhiyaM u0 vaNa0, paDhamasamayadevassa jahA paDhamasamayaNeratiyassa, apaDhamasamayadevassa jahA apaDhamasamayaNeraDyassa, siddhassa NaM bhaMte!0, sAdIyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM / eesi NaM bhaMte! paDhamasamayaneraiyANaM paDhamasa. tirikkhajoNiyANaM paDhamasamayamaNUsANaM paDhamasa0 devANa ya kayare0 21, goyamA! savvatthovA paDhamasamayamaNUsA paDhamasamayaNeraiyA asaMkhijjaguNA paDhamasamayadevA asaM0 paDhamasatirikkhajo0 asN0| eesi NaM bhNte| apaDhamasa neraiyANaM apaDhamasamayatirikkhajoNi. apaDhamasamayamaNUsANaM apaDhamasamayadevANa ya kayare021, goyamA! savvatthovA apaDhamasamayamaNUsA apaDhamasama nerai0 asaM0 apaDhamasamayadevA asa0 apaDhamasamayatiri0 aNaMtaguNA / etesi NaM bhaMte ! paDhamasa0 neraiyANaM apaDhamasama0 NeraiyANa ya kayare0 21, goyamA! savvatthovA paDhamasamayaNeraDyA apaDhamasamayaNeraiyA asaMkhejaguNA, etesi NaM bhaMte! paDhamasamayatirijokkha0 apaDhamasa tiri0 joNi katare01, goyamA! savva0 paDhamasamayatiri0 apaDhamasamayatiri0 joNi aNaMta0, maNuyadevaappAbahuyaM jahA raha // 462 // pratiprattA | sarvajIvanavavidhatvaM prathamAprathamasamayanArakAdibhiH uddezaH2 sU0 270 GGAELSCOISAS ga ya kayare02, aNaMtaguNA / etasilA apaDamasama0 naraha // 462 // Jan Education For Private sPersonal use only V inelibrary.org
Page #929
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAA%2OMOMOMOM yANaM / etesi NaM bhaMte! paDhamasaNerai. paDhamasatirikkhANaM paDhamasa. maNUsANaM paDhamasamayadevANaM apaDhamasamayanerai0 apaDhamasamayatirikkhajoNi apaDhamasamayamaNUsA0 apaDhamasamayadevANaM siddhANa ya kayare0 21, goyamA! savva0 paDhamasa0 maNUsA apaDhamasama0 maNu0 asaM0 paDhamasamayanerai0 asaM0 paDhamasamayadevA asaMkhe0 padamasamayatirikkhajo0 asaM0 apaDhamasamayanera0 asaM0 apaDhamasa0 devA asaMkhe0 siddhA aNaM. apaDhamasa0 tiri0 aNaMtaguNA / sesaM navavihA savvajIvA pnnnnttaa|| (sU0270) kA 'ahave'tyAdi, 'athavA' prakArAntareNa navavidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-prathamasamayanairayikA aprathamasamayanarayikAH prathamasa mayatiyagyonikA aprathamasamayatiryagyonikAH prathamasamayamanuSyA aprathamasamayamanuSyAH prathamasamayadevA aprathamasamayadevAH siddhaaH|| kAyasthiticintAyAM prathamasamayanairayikasya kAyasthitireka samaya, aprathamasamayanairayikasya jaghanyato daza varSasahasrANi samayonAni | utkarSatatrayakhiMzatsAgaropamANi samayonAni, prathamasamayatiryagyonikasyaikaM samayaM, aprathamasamayatiryamyonikasya jaghanyataH kSullakabhavAhaNaM samayonamutkarSato vanaspatikAlaH, prathamasamayamanuSyasyaikaM samayaM, aprathamasamayasya jaghanyataH kSullakabhavagrahaNaM samayonamutkarSataH pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni trINi palyopamAni, devA yathA nairayikAH, siddhAH sAdyaparyavasitAH / antaracintAyAM prathamasamayanaira-18 sAyikasya jaghanyamantaraM dazavarSasahasrANi antarmuhartAbhyadhikAni, utkarSato vanaspatikAlaH, aprathamasamathanairathikasya jaghanyato'ntara mantarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH, prathamasamayatirthagyonikassa jaghanyato ve kSullakabhavamahaNe samayone utkarSato vanaspatikAlaH, apra jI0 78 Jan Education For Private Personel Use Only W jainelibrary.org
Page #930
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 463 // Jain Education Int thamasamayatiryagyonikasya jaghanyataH kSullakabhavagrahaNaM samayAdhikaM utkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekaM prathamasamayamanuSyasya jadhanyato dve kSullakabhavagrahaNe samayone utkarSato vanaspatikAla:, aprathamasamayamanuSyasya jaghanyataH kSullakabhavagrahaNaM samayAdhikamutkarSato | vanaspatikAlaH, prathamasamayadevasya jaghanyato daza varSasahasrANi antarmuhUrttAbhyadhikAni utkarSato vanaspatikAlaH, aprathamasamayadevasya | jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH, siddhasya sAdyaparyavasitasya nAstyantaraM // samprayalpabahutvacintA, tatrAlpabahutvAnyatra catvAri tadyathA - prathamaM prathamasamayanairayikAdInAM dvitIyamaprathamasamayanairayikAdInAM tRtIyaM prathamAprathamasamayanairayikAdInAM pratyekaM, caturtha sarvasamudAyena tatra prathamamidam - sarvastokAH prathamasamayamanuSyAH, tebhyaH prathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNAH, tebhyaH prathamasamayadevA asaGkhyeyaguNAH, tebhyaH prathamasamayatiryagyonikA asaGkhyeyaguNAH, nArakAdizeSagatitrayAdAgatAnAmeva prathamasamaye varttamAnAnAM | prathamasamayatiryagyonikatvAt / dvitIyamevam - sarvastokA aprathamasamayamanuSyAH, tebhyo'prathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'pratha| masamayadevA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'prathamasamayatiryagyonikA anantaguNAH, nigodajIvAnAmanantatvAt / tRtIyamevam- sarvastokAH prathamasamayanairayikA aprathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNAH, tathA prathamasamayatiryagyonikAH sarvastokAH aprathamasamayatiryagyonikA anantaguNAH, tathA sarvastokAH prathamasamayamanuSyAH aprathamasamayamanuSyA asaGkhyeyaguNAH, tathA sarvastokAH prathamasamayadevA: aprathamasama yadevA asaGkhyeyaguNAH / sarvasamudAyagataM caturthamevam sarvastokAH prathamasamayamanuSyAH aprathamasamayamanuSyA asaGkhyeyaguNAH, tebhyaH prathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi prathamasamayadevA asalyaguNAH, tebhyo'pi prathamasamayatiryazvo'saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi aprathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'pyaprathama samayadevA asaGkhyeyaguNAH, tebhyaH siddhA anantaguNAH, tebhyo'prathamasamaya |9 pratipattau sarvajIvanavavidha tA prathamA prathamasama yanArakAdisiddhaiH uddezaH 2 sU0 270 // 463 // jainelibrary.org
Page #931
--------------------------------------------------------------------------
________________ tiryagyonikA anantaguNAH / upasaMhAramAha-'settaM navavihA sabajIvA paNNattA' // uktA navavidhAH sarvajIvAH, samprati dazavidhAnAha tattha NaM je te evamAhaMsu dasavidhA savvajIvA paNNattA te NaM evamAhaMsu, taMjahA-puDhavikAiyA AukAiyA teukAiyA vAukAiyA vaNassatikAiyA biMdiyA tiMdiyA cariM0 paMceM0 aNidiyA // puDhavikAie NaM bhaMte! puDhavikAietti kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jaha0 aMto uko0 asaMkhenaM kAlaM asaMkhejAo ussappiNIosappiNIo kAlao khettao asaMkhejA loyA, evaM AuteuvAukAie, vaNassatikAie NaM bhaMte !0 21, goyamA! jaha* aMto0 ukko vaNassatikAlo, bedie NaM bhaMte !01, jaha* aMto0 ukko saMkhenaM kAlaM, evaM teiMdievi cauriMdievi, paMciMdie NaM bhaMte !01, goyamA! jaha. aMto0 ukko. sAgarovamasahassaM sAtiregaM, aNidie NaM bhaMte !01, sAdIe apajavasie // puDhavikAiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, evaM AukAiyassa teu. vAu0, vaNassaikAiyassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao0?, jA ceva puDhavikAiyassa saMciTThaNA, biyatiyacauridiyapaMceMdiyANaM etesiM cauNhaMpi aMtaraM jaha* aMto0 ukko0 vaNassaikAlo, ANidiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! sAdIyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM // e For Private Personal Use Only XE.jainelibrary.org
Page #932
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAGAMANG % zrIjIvA- tesi NaM bhaMte! puDhavikAiyANaM Au0 teu0 vAu0 vaNa0 diyANaM teiMdiyANaM cauri0 paMceMdi- * 9pratipattI jIvAbhi0 yANaM aNidiyANa ya katare 20?, goyamA! savvatthovA paMceMdiyA caturiMdiyA visesAhiyA sarvajIvamalayagi teiMdi0 vise0 beMdi0 vise0 teukAiyA asaMkhijaguNA puDhavikAiyA vi0 Au0 vi0 vAu. dazavi0 rIyAvRttiH vi0 aNidiyA aNaMtaguNA vaNassatikAiyA aNaMtaguNA // (sU0 271) pRthvyAdi | bhiH prth||464|| 'tatthe'tyAdi, tatra ye te evamuktavanto dazavidhAH sarvajIvA: prajJaptAsta evamuktavantastadyathA-pRthivIkAyikA: apkAyikA: tejaskA- mAprathamayikAH vAyukAyikA: vanaspatikAyikAH dvIndriyAH trIndriyAH caturindriyAH paJcendriyAH anindriyAH, tatra pRthivIkAyikasya kAya- samayanAsthitirjaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, asaGkhyeyA utsappiNyavasapiNyaH kAlataH kSetrato'saGkhyeyA lokAH, evamaptejovAyU-15 rakAdibhiH nAmapi vaktavyaM, vanaspatikAyikasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNya: kAlata: kSetrato'nantA uddezaH2 |lokA asaGkhyeyAH pudgalaparAvarttA AvalikAyA asatheyo bhAgaH, dvitricaturindriyANAM jaghanyataH pratyekamantarmuhUrtamutkarSataH pratyekaM sa- sU0 271kalyeyaH kAlaH, paJcendriyasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSata: sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekaM, anindriyaH sAdyaparyavasitaH // antaraci-16 272 ntAyAM pRthivIkAyikasya jaghanyato'ntaramantarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH, evaM yAvatpaJcendriyasya, navaraM vanaspatikAyikasyotkarSatousaloyaM kAlaM, asaGkhyeyA utsapiNyavasarpiNyaH kAlata: kSetrato'saGkhyeyA lokAH, anindriyasya nAstyantaraM, sAdyaparyavasitatvAt // alpabahutvacintAyAM sarvastokA: paJcendriyAzcaturindriyA vizeSAdhikAH trIndriyA vizeSAdhikAH dvIndriyA vizeSAdhikA: tejaskAyikA SANSAR Jain Education For Private 8 Personal Use Only Tww.jainelibrary.org|
Page #933
--------------------------------------------------------------------------
________________ BASSSSSSSSS asaGkhyeyaguNAH pRthivIkAyikA vizeSAdhikAH akAyikA vizeSAdhikAH vAyukAyikA bizeadhikA: amindrikA abanyumAH vanaspatikAyikA anantaguNAH / / ahavA dasavihA savvajIcA paNNatA, taMjahA-paDhamasamayaNeraDyA apaTamasamayanerahayA paDhamasamayatirikkhajoNiyA apaDhamasamayatirikkhajoNiyA paDhamasamayamaNUsA apaDhanasamacamaNUsA paDhabasamayadevA apaDhamasamayadevA paDhamasamayasiddhA apddhmsmysikhaa| paramasamayaberaDyA NaM bhaMte! paDhamasamayaNeraietti kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! ekaM samacaM, apahamasamayaneraie NaM bhaMte!01 jahanneNaM dasa vAsasahassAI samaUNAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM samaUNAI, paDhamasamayatirikkhajoNiyA paM bhaMte!0 21, goyamA! ekaM samayaM, apaDhamasamayatirikkha. jaha khuDAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM ukko0 vaNassaikAlo, paDhamasamayamaNUse NaM bhaMte0 21, eka samayaM, apaDhamasa maNUse NaM bhaMte!01, jaha. khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM ukko tiNi paliovamAI puSbakoDipuhattamanbhahiyAI, deve jahA raie, paDhamasamayasiddhe NaM bhaMte !021, eka samayaM, apaDhamasamayasiddhe NaM bhaMte !0 21, sAdIe apjjvsie| paDhamasamayaNera bhaMte! aMtaraM kAlao01, ja. dasa vAsasahassAiM aMtomuhuttamabhahiyAI ukko0 vaNa, apaDhamasamayara0 aMtaraM kAlao keva01, jaha. aMto0 u. vaNa, paDhamasamayatirikkhajoNiyassa aMtaraM kevaciraM hoha?, go Jan Education in For Private Personel Use Only Twainelibrary.org 6
Page #934
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH yamA! jaha0 do khuDDAgabhavaggahaNAI samaUNAI ukkoM0 vaNa0, apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa NaM bhaMte!01, jaha0-khuDDAgabhavaggahaNaM samayAhiyaM ukko0 sAgarovamasayapuhuttaM sAtiregaM, paDhamasamayamaNUsassa gaM.bhaMte! aMtaraM kAlao01, jahado khuDDAgabhavaggahaNAI samaUNAI uko0 vaNa, apaDhamasamayamaNUsassa NaM bhaMte! aMtaraM0?, jaha. khuDDAgaM bhava. samayAhiyaM ukko0 vaNassa0, devassa NaM aMtaraM jahA raiyassa, paDhamasamayasiddhassa NaM bhaMte! aMtaraM?, Natthi, apaDhamasamayasiddhassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! sAdIyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM // etesi NaM bhaMte! paDhamasa. Nera0 paDhamasa0 tirikkhajoNiyANaM paDhamasamayamaNUsANaM paDhamasamayadevANaM paDhamasamayasiddhANa ya katare 201, goyamA! savvatthovA paDhamasamayasiddhA paDhamasamayamaNUsA asaMkhe0 paDhamasa0 NeraDyA asaMkhejaguNA paDhamasa0 devA asaM0 paDhamasa0 tiri0 asaM0 / etesi NaM bhaMte! apaDhamasamayanerahayANaM jAva apaDhamasamayasiddhANa ya kayare01, goyamA! savvatthovA apaDhamasa0 maNUsA apaDhamasa neraiyA asaMkhi0 apaDhamasa0 devA asaMkhi0 apaDhamasa0 siddhA aNaMtaguNA apaDhamasa0 tiri0 jo0 aNaMtaguNA / etesi NaM bhaMte! paDhamasa0 raiyANaM apaDhamasaNeraDyANa ya katare 21, goyamA! samvatthovA paDhamasa0 NeraDyA apaDhama.sa. neraiyA asaMkhe0, etesiNaM bhaMte! paDhamasatirikkhajoNiyANaM apaDhamasa0 tirikkhajoNi- . 9pratipattI sarvajIvadazavi0 prathamAprathamasamayanArakA dibhiH uddezaH2 sU0 272 // 465 // // 465 // Jain Educational For Private & Personel Use Only Rjiw.jainelibrary.org
Page #935
--------------------------------------------------------------------------
________________ -SC++ yANa ya katare 21 goyamA! savvatthovA paDhamasamayatirikkhajo apaDhamasa0 tirikkhajoNiyA aNaMtaguNA, etesi NaM bhaMte! paDhamasa0 maNUsANaM apaDhamasamayamaNUsANa ya katare 21, goyamA! savvatthovA paDhamasama0 maNUsA apaDhamasa0 maNUsA asaMkhe0, jahA maNUsA tahA devAvi, etesi NaM bhaMte! paDhamasamayasiddhANaM apaDhamasamayasiddhANa ya kayare 2 appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?, goyamA! savvatthovA paDhamasamayasiddhA apaDhamasama siddhA arnntgunnaa| etesi NaM bhaMte! paDhamasamayaNeraiyANaM apaDhamasamayaNeraiyANaM paDhamasatiri0 joNi apaDhamasa0 tiri0 jo0 pa0 samayamaNU0 apaDhamasa0 maNU0 paDha0 sa0 devANaM apa0 sama0 devANaM paDhamasa0 siddhANaM apaDhamasama0 siddhANa ya katare 2 appA vA bahuyA vA tullA vA vise01, goyamA! savvatthovA paDhamasa. siddhA paDhamasa. maNU. asaM0 apa0 sama0 maNU0 asaMkhi0 paDhamasama0 Nerai0 asaM0 paDhamasa0 devA asaM0 paDhamasa tiri0 asaM0 apaDhamasa0 Nera0 asaMkhe0 apaDhamasa0 devA asaM0 apaDhamasa0 siDA aNaMta. apaDhamasa0 tiri0 aNaMtaguNA / settaM dasavihA savvajIvA paNNattA / setaM sabvajIvAbhigame // (sU0 272) // iti jIvAjIvAbhigamasutaM sammattaM // sUtre granthAgram 4750 // 'ahavetyAdi, 'athavA' prakArAntareNa dazavidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-prathamasamayanairayikAH aprathamasamayanairayikAH prathama-18 paDhamasa0ra0 a aNataH apaDhama SAMACH / settaM sa Jain Education Inter Dinelibrary.org
Page #936
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjIvA- samayatiryagyonikAH aprathamasamayatiryagyonikAH prathamasamayamanuSyAH aprathamasamayamanuSyAH prathamasamayadevA: aprathamasamayadevAH prathama-29 pratipattau jIvAbhi0 samayasiddhAH aprathamasamayasiddhAH // kAyasthitirantaraM ca prathamasamayanArakAdInAmaprathamasamayadevaparyantAnAM pUrvavat , prathamasamayasiddhasya sarvajIva malayagi-hAkAyasthitirekaM samayaM, aprathamasamayasiddhaH sAdyaparyavasitaH, prathamasamayasiddhasya nAstyantaraM, bhUyaH prathamasamayasiddhatvAbhAvAt , apratha-|| dazavi. rIyAvRttiH masamayasiddhasyApi nAstyantaramaparyavasitatvAt // alpabahutvAnyatrApi catvAri, tatra prathamamidaM-sarvastokAH prathamasamayasiddhAH, aSTo- upasaMhA ttarazatAdUrddhamabhAvAt , tebhyaH prathamasamayamanuSyA asaGkhyeyaguNAH tebhyaH prathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNA: tebhyaH prathamasamayadevA // 466 // asaGkhyeyaguNAH tebhyaH prathamasamayatiryacco'saGkhyeyaguNAH / dvitIyamidaM sarvastokA aprathamasamayamanuSyA aprathamasamayanairayikA asa-1| uddeza.2 khyeyaguNAH aprathamasamayadevA asaGkhyeyaguNAH aprathamasamayasiddhA anantaguNAH aprathamasamayatiryaJco'nantaguNAH / tRtIyaM pratyekabhA- sU0272 vinairayikatiryaGamanuSyadevAnAM pUrvavat , siddhAnAmevaM-sarvastokAH prathamasamayasiddhA aprathamasamayasiddhA anantaguNAH / samudAyagataM caturthamevaM-sarvastokAH prathamasamayasiddhA: tebhyaH prathamasamayamanuSyA asaGkhyeyaguNAH tebhyo'prathamasamayamanuSyA asaGkhyeyaguNAH tebhyaH prathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNAH tebhyaH prathamasamayadevA asaGkhyeyaguNAH tebhyaH prathamasamayatiryayo'soyaguNAH tebhyo'prathamasamayanairayikA asaGkhyeyaguNAH tebhyo'prathamasamayadevA asalayeyaguNAH vebhyo'prathamasamayasiddhA anantaguNAH tebhyo'prathamasamayatiryaJconantaguNAH, bhAvanA sarvatrApi prAgvat , navaraM sUje saMkSepa iti vivRtam / nigamacamAha-'seca danavijJa savvajIcA pannattA, mahAnigamanamAha-so'yaM sarvajIvAbhigama iti / vivRtamuddezato'dhyayanazAstramahadvacanamityetadavigambhIrArtha, aviSayo'sya sAra: sthU- // 46 // labuddhInAM, na khalu pazyavi sUkSmAna rUpavizeSAda andralocaka, sthUladarzanamapi hivAya madhyasthAca, dvecAbakoyacoprAzyaM vatphalayo *364SOGOR CARSA Jan Education For Private Personal Use Only Ramjainelibrary.org
Page #937
--------------------------------------------------------------------------
________________ APRAKAR gAt , pakSapAto'pyatra kalyANahetuH, rAjayakSmA'hakArAdiduHkhasamudayasya, viparyastadarzanaM banAyeti tyAjya etadanuguNo vyavahAraH, kAryA sadaiva sanmArgapratipattaye mArgAnusArivodhabahuzrutajanaiH saGgatiH, tadyogataH sakalApAyavirahiNAM ciramabhimataphalasiddheH // jayati parisphuTavimala-jJAnavibhAsitasamastavastugaNaH / pratihataparatIrthimata: zrIvIrajinezvaro bhagavAn // 1 // sarasvatI tamovRnda, zarajyotsneva nighnatI / nityaM vo maGgalaM dizyAnmunibhiH paryupAsitA // 2 // jIvAjIvAbhigamaM vivRNvatA'vApi malayagiriNeha / kuzalaM tena labhantAM munayaH siddhAntasadbodham // 3 // // iti zrImalayagiriviracitA zrIjIvAjIvAbhigamavRttiH samAptA // pranthApram 14000 // ||iti zrImanmalayagiryAcAryavihitavivaraNayutaM zrImajIvA jIvAbhigamAkhyamupAGgaM samAptiM gatam // iti zreSThi devacanda lAlabhAI jainapustakoddhAre granthAGkaH 50 / IAlirajainelibrary.org Jain Education inte
Page #938
--------------------------------------------------------------------------
________________ - SAFARRRRRRRRRRRRI samApteyaM zrImajIvAjIvAbhigamopAGgavyAkhyA iti zreSThi devacandra lAlabhAI jainapustakoddhAre granthAGkaH 50. a For Private Personel Use Only