Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI somadharmagaNi viracita upadeza saptati (bhASAMtara) devapUjA svarUpa adhikAra sAmAnya dharma varUpa tIrtha. svarUpa adhikAra adhikAra . guru svarUpa adhikAra adhikAra ravarUpa gRhastha dharma (saMpAdaka che. muni puNyakIrti vi. ma.sA.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI somadharmagaNi viracita upadeza saptati (bhASAMtara) - a AzIrvAda ja suvizAla gacchAdhipati pUjya AcAryadeveza zrI vijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjA - 7 saMpAdaka che. paramazraddheya pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna samatAnidhi pUjya munirAjazrI darzanabhUSaNa vijaya ma. sA.nA ziSyaratna vidvadvaryapUjya munirAjazrI divyakIrti vi. ma. sA. nA ziSyaratna pU. munirAjazrI puNyakIrti vi. ma. sA. * prakAzaka * janA prakAzana che. mU. tapa. jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, * amadAvAda-380001. phona-pheksa: 2535 2072 Email : sanmargp@icenet.net
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptati (bhASAMtara) mUlya : rU. 115-00 prathama AvRtti vi.saM. 2030 nakala : 1000 A pustaka jJAnanidhimAMthI chapAyela hovAthI zrAvakone upayoga karavo hoya to saMparNa athavA yogya nakaro bharI upayoga karavo. A -- --04+ saMparkasthAna - prAptisthAna --~-80 : amadAvAda: bhabhAI prajJA kAryAlaya H muMbaI: sanmArga parivAra 309, phinIksa bilDIMga, prArthanA samAja, 457, esa. vI. pI. roDa, muMbaI-400004. phona : (O) 23883420 | surataH vipula DAyamaMDa 205-206, AnaMda, bIje mALa, jadAkhADI, mahIdharapurA, surata-395003. phona: (O) 2421205, (R) 2220405
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..... AbhAra .... upadeza saptati (bhASAMtara) pustaka prakAzanano lAbha lenAra sUrirAma-jitamRgA~ka-mahodayasUrIzvarajI kRpApAtra suvizAlagacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjAnA sadupadezathI zrI bherulAlajI kanaiyAlAlajI koThArI rilIjIyasa TrasTa caMdanabALA, vAlakezvara, muMbaI-6 e jJAnanidhimAMthI A pustakano saMpUrNa lAbha lIdho che. Ape karelI zvetabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li. kSabhAI prakAzata
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ // TIMToImaMDanazrImuha2IpArzvanAthAya namaH / // namonamaH gururAmacandrasUraye // prastAvanA anaMta upakArI zrI arihaMta paramAtmAnA zAsanamAM AtmAnuM joDANa mokSanI sAthe thAya te mATe cAra anuyoga darzAvyA che. (1) dravyAnuyoga, (2) gaNitAnuyoga, (3) caraNakaraNAnuyoga, (4) dharmakathAnuyoga, A cAra anuyoga paikI A graMtha dharmakathAnuyoga che. jemAM deva-guru ane dharma rUpI tattvatrayInI oLakha ane ArAdhanA suMdara thAya te mATe pAMca vibhAga dvArA judA judA upadeza jaNAvyA che. caMdanabALA vai. su. 1 prathama vibhAga devapUjA adhikAra - jemAM 24 u5deza che. bIjo vibhAga tIrtha adhikAra - jemAM 17 upadeza che. : trIjo vibhAga : gurutattva adhikAra - jemAM 5 upadeza che. cotho vibhAga : sAmAnya dharma adhikAra - jemAM 12 upadeza che. pAMcamo vibhAga : gRhastha dharma adhikAra - jemAM 17 upadeza che. zrImad vijaya somadharmagaNi mahArAjAnI A suMdara kRti che. A graMthanA bodha dvArA jIvo deva-guru-dharma rUpa tattvatrayInI zraddhA karI samyagdarzanane nirmala banAve ane mArA samyagdarzananI nirmalatA thAya, e ja sadAnI zubhAbhilASA. - muni puNyakIrtivijaya
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA pachI sssssIe uche peja prathama devapUjA adhikAra upadeza : 1 paramAtmAnA atizaya 1-5 upadeza : 2 samyakatva - kheDUtanI kathA 9-10 upadeza : 3 nemanAtha-giranAra-aMbikA kathA 11-14 upadaMza : 4 pUjA abhigraha - dhanada kathA 15-18 upadeza : 5 aSTaprakArI pUjA - varasena kathA 19-22 upadeza: 6 jinavaMdana - naMdI maNikAra kathA 23-26 upadeza : 7 alpapUjA - mahAphaLa - kumArapAla pUrvabhava 27-30 upadeza : 8 ajJAna bhAvavALI pUjA - devapAlaka kathA 31-33 upadeza : 9 jinapratimA darzana - zayaMbhavasUri kathA 34-37 upadeza : 10 dekhAdekhI vaDe karelI pUjA - popaTayugala kathA 38-4ra upadeza : 11 krodha sahita pUjA - vAmana kathA 43-46 upadeza : 12 vAjiMtra pUjA - rAvaNa kathA 47-50 - upadeza : 13 dravya pUjA nami vinami kathA 51-54 "upadeza : 14 duSTa puSpapUjA - bhUvallabhanareMdra kathA papa-pa7 upadeza: 15 dIpaka pUjA karI tenAthI gharakAma kare - UMTaDI kathA 61-63 upadeza : 16 jinapUjA phaLa - azoka mAlika kathA 61-63 - upadeza : 17 sarva deva pratye bhakti - zrIdhara kathA 64-67 upadeza : 18 pUjA nahi karavA upara - jiNaha kathA 68-71 upadeza :19-20 devadravyano upabhoga - be bhAInI kathA 72-76 upadeza : 21 ApattimAM paNa pUjA - vepArInI kathA 77-80 upadeza : 22 matsara na karavo - kuMtalAnI kathA 81-83 upadeza : 23 kamaLa pUjA - vRddha strInI kathA 84-87 upadeza : 24 bhAva vinA praNAmanuM paNa phaLa - zreSThI putra kathA 88-90
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo tIrtha adhikAra upadeza : 1 giranAra tIrtha kathA upadeza : 2 jirNodvAra - vAgbhaTTa AmrabhaTa kathA 3 bharUca tIrtha upadeza : upadeza : 4 arbudagira tIrtha upadeza : . 5 arbudiri - vastupAla tejapAla upadeza : upadeza : 7 phalodhi tIrtha ku jIrAvalA tIrtha upadeza 8 ArAsaNa upadeza 9 kalikuMDa tIrtha upadeza : 10 aMtarikSa pArzvanAtha upadeza : 11 kulpAka tIrtha upadeza : 12 sthaMbhana tIrtha upadeza : 13 jirNoddhAranuM phaLa upadeza : 14 zatruMjaya tIrthano mahimA upadeza : 15 zrI zatruMjayAdi tIrtha - jagaDuzA upadeza : 16 zrI zatruMjaya tIrtha - bharata cakravartI kathA upadeza : 17 zrI zatruMjaya tIrtha - AbhU kathA trIjo gurutattvAdhikAra upadeza : 1 guruguNa prazaMsA - padmazekhara rAjAnI kathA upadeza : 2 guruvaMdana - kRSNa mahArAjAnI kathA upadeza : 3 pAdaliptAcArya kathA upadeza : 4 dharmaghoSasUri - pethaDa kathA upadeza : 5 zAsanamAM dIpaka samAna jinaprabhasUri kathA cotho sAmAnya dharmatattvAdhikAra upadeza : 1 navakArano mahimA - zrIdevanI kathA upadeza : 2 kSamApanA - kuMbhAranI kathA upadeza : 3 krodhanuM phaLa - sUra kathA 6 91-95 96-99 100-104 105-108 109-113 114-118 119-122 123-127 128-130 * 131-133 134:137 138-141 142-145 146-150 150-153 154-158 159-161 162-164 165-169 170-173 174-178 * 179-184 185-188 189-192 193-196
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza : 4 mada-mAnanuM phaLa - ujjita kathA 197-201 upadeza : 5 mAyAnuM phaLa - pApabuddhi vaNika kathA 202-205 upadeza : 6 lobhanuM phaLa - sAgara zreSThI kathA 206-210 upadeza : 7 lajjAdi guNanuM phaLa - ghoDAnI kathA 211-215 . upadeza : 8 IrSyAnuM phaLa - brAhmaNonI kathA 216-218 upadeza : 9 vANInI kaLA - DAmaradUta kathA 219-223 upadeza : 10 nyAyanuM phaLa - yazovarmA kathA 224-229 upadeza : 11 parva divasanI mahattA - sUryayaza kathA 230-235 upadeza : 12 vidhinI mahattA - dhanadazreSThI kathA 236-239 pAMcamo gRhastha dharmAdhikAra upadeza : 1 dharma e hitakara - bhadrazekhara rAjAnI kathA 240-243 upadeza : 2 dayAnuM phaLa - kabUtaranI kathA 244-247 upadeza : 3 dharmamAM daDhatA - kulAnaMda zreSThI kathA 248-251 upadeza : 4 jayaNAnuM phaLa - mRgasuMdarI kathA 252-256 upadeza : 5 kaDavA vacananuM phaLa - baMdhudatta baMdhumatI kathA 257-261 upadeza: 6 trikALa pUjA AvazyakanI mahattA - jagatasiMha kathA 2kara-237 upadeza : 7 sogaMda na khAvA - madanasiMha kathA 267- 271 * upadeza : 8 dhana haraNanuM phaLa - suthAra patnInI kathA ra72-276 " upadeza : 8 viSayamAM Asakti - cakora zreSThI tApasa kathA 277-280 * upadeza : 10 parigraha saMtoSa - zUra-zRMgArasuMdarI kathA 281-284 upadeza : 11 rAtribhojana tyAga - traNa mitranA daSTAMta 285-288 upadeza : 12 sAmAyikanuM phaLa - kesarI kathA 289-292 upadeza : 13 pratikamaNanA prakAra - sajjana kathA 293-296 upadeza : 14 pauSadhanuM phaLa - sudatta kathA 297-301 upadeza : 15 saMpattinuM phaLa - supAtramAM dAna - bhadraka zreSThI kathA 302-305 upadeza : 16 sAdharmika vAtsalyanuM phaLa - daMDavIrya kathA 301-309 upadeza : 17 jJAnadravya sAdhAraNa dravya - karmasAra puNyasAra kathA 310-316 prazasti - 316-318
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saMti upadeza saptati 1
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / arham / / / / TINToimaNDanazrImuharIpArzvanAthAya namaH / / / / zrImatsomadharmagaNiviracitA upadezasaptatikA / / zrIsomasundaragurUjvalakIrtipUraH, zrIvarddhamAnajina eSa zivAya vaH stAt / bhavyA bhavanti sukhino yadudAhRtaM zrIcAritraratnamamalaM paripAlayantaH / / 1 / / zrIratnazekharagurupravarA jayantu, naikakSamAdharaniSevyapadAravindAH / edaMyugInamuniSu pravarakriyeSu, zrIsArvabhaumapadavIM dadhate'dhunA ye / / 2 / / kathAprabandhAdiSu bhUrivistare-dhvanAdaraM ye dadhate'lpamedhasaH / hitAya teSAmupadezasaptatiH, prArabhyate sarvajanopayoginI / / 3 / / samyaktvamUlaM devAdi-tattvatrayamudAhRtam / tasya svarUpaM jJAtavyaM, samyagdhyeyaM ca tatridhA / / 4 / / devatattve gurau tattve, dharmatattve tRtIyake / dvAveko dvau ca vakSyante-'dhikArA atra paJca tu / / 5 / / 2 upadeza saptati
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham II, | TIMToImaMDanazrImuharIpArzvanAthAya namaH | * || zrImatsomadharmagaNiviracita upadezasaptatikAII. 1. zrI caMdra samAna suMdara, vizALa (ane) ujvaLa kIrtine pUranAra evA A vardhamAnasvAmI tamArA kalyANane mATe thAo. jeoe kahelA nirmala zrI cAritraratnanuM pAlana karatA bhavya prANIo sukhI thAya che. 1. bIjI rIte artha - zrI somasuMdara gururAjanI ujvala kIrtione (kIrtionI uNapane) pUrI denArA evA A vardhamAnasvAmI tamArA kalyANane mATe thAo. jeoe kahelA nirmala zrI cAritraratnanuM pAlana karatAM bhavya prANIo sukhI thAya che. 2. aneka kSamAdharo vaDe (kSamAne dhAraNa karanArAo vaDe) sevavA yogya che caraNarUpI kamalo jemanA, zreSTha kriyA karavAvALA A yuganA munione viSe jeo hamaNAM cakravartI padavIne dhAraNa kare che, te zrI ratnazekhara nAmanA zreSTha evA gurubhagavaMta jaya pAmo. 2.. 3. ghaNA vistAravALA kathAno prabaMdhAdimAM je alpabuddhivALA prANIo anAdarane dhAraNa kare che. (jo A graMthano ghaNo vistAra karavAmAM Ave to alpabuddhivALA jIvo A graMtha pratye Adarane badale anAdarane dhAraNa kare) tethI te alpabuddhivALA prANIonA hitane mATe sarva lokone upayogI evI upadezanI saptati (upadezasaptatikA graMtha) prAraMbha karAya che. 3. ". 4. devAdi tattvatrayIne samyakatvanuM mULa (devatattva, gurutattva, dharmatattva, tattvatrayI) kahela che. tenuM svarUpa jANavA yogya che ane tamana-vacana-kAyA ema) traNa prakAre sArI rIte dhyAna karavA yogya che. 4. 5. devatattvamAM, gurutattvamAM, trIjA dharmatattvamAM anukrame) be, eka ane be ema ahIM pAMca adhikAro kahevAze. 5. upadeza saptati
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjAcaturviMzatikA'tra vAcyA, prAcye kiyattIrthanutidvitIye / gurustRtIye dvividhazca dharma-stuyeM tathA paJcamake'dhikAre / / 6 / / arhadguNasmRtidhyAna-yAtrAcaityastavArcanaiH / saddharmagurusevAdyaiH, samyaktvasthiratA bhavet / / 7 / / prAyaH kuTumbadhanadhAnyasuvarNaratna-prAyeSu vastuSu nRNAM sulabho vivekaH / saddevadharmagurutattvavivecane tu, keSAJcideva matirullasitaM tanoti / / 8 / / vidhIyamAnaM guNavajanArcanaM, puMsAmasImAstanute susampadaH / guNAzca sampUrNatayA jinaM vinA, na syustato'ryo bhavikairjinezvaraH / / 9 / / yajanmAvasare devA, devyo'nAkAritA api / Agatya sarve kurvanti, prauDhotsavaparamparAH / / 10 / / jJAnadarzanacAritrapramukhA sadguNAvalI / vilakSaNA'nyadevebhyo, yeSAM jAgartya'nuttarA / / 11 / / tathAhi - chatratrayaM zirodeze, pArzvayozcAmarAvalI / navagrahI ca pAdAnte, devasyA'nyasya nekSyate / / 1 / / maNDapASTazataM caitye, sthityai vapratrayI varA / gatyai svarNanavAmbhojI, devasyA'nyasya nekSyate / / 2 / / dharmacakra puro bhAsvat, pRSThe bhAmaNDalaM punaH / urindradhvajo vyomni, devasyAnyasya nekSyate / / 3 / / 3 upadeza saptati
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. ahIM prathama adhikAramAM covIza jinezvaronI pUjA, bIjA adhikAramAM keTalAka tIrthanI stuti (namaskAra, prazaMsA), trIjA adhikAramAM guru, cothA adhikAramAM temaja pAMcamAM adhikAramAM be prakArano dharma kahevA yogya che. 6. 7. arihaMta paramAtmAnA guNonuM smaraNa-dhyAna-yAtrA (yAtrAtrika) caityavaMdanapUjA-saddharma (sudharma)-sugurunI sevA vagere vaDe samyaktvamAM sthiratA thAya che. 7. 8. prAyaH karIne kuTuMba, dhana-dhAnya-suvarNa-ratna vagere vastuomAM lokone viveka sulabha (sArI rIte) thAya che. vaLI sudeva-sudharma-sugurutattvanA vicAramAM keTalAka lokonI ja mati ullasita thAya che. 8. 9.guNavAnonI karAtI pUjA lokonI sArI saMpattine amaryAdita (puNyAnubaMdhI puNyavALI) vistAre che ane saMpUrNapaNe guNo jinezvara vinA (bIjA koImAM) nathI, tethI bhavya prANIo vaDe jinezvara paramAtmA ja pUjavA yogya che. 9. 10. jemanA janma samaye devo ane devIo nahi bolAvavA chatAM paNa AvIne dedIpyamAna utsavonI paraMparA kare che. 10. 11. jeonI jJAna-darzana-cAritra vagere uttamottama sadguNonI zreNIo anya devothI vilakSaNa (judA lakSaNavALI) pragaTa che. 11:4 te A pramANe - 1. (paramAtmAnA) mastakanA bhAgamAM traNa chatra, banne bAju (ratnajaDita suvarNamaya dAMDIvALA) cAmaronI zreNI ane pagane aMte (taLIye) nava graho hoya che. te anya devane viSe jovA maLatI nathI. 12. 2. samavasaraNamAM ekaso ATha staMbha, besavA mATe zreSTha traNa gaDha, gati mATe suvarNanA nava kamaLo arthAt paramAtmA jyAM jyAM paga mUke te-te ThekANe pahelethI ja suvarNamaya kamaLa goThavAI jAya che.) je anya devone viSe jovA maLatA nathI. 13. 3. (paramAtmAnI) AgaLa tejasvI (dedIpyamAna) dharmacakra pAchaLanA bhAgamAM bhAmaMDala vaLI AkAzamAM uMco-Indradhvaja anya devane viSe jovA maLato nathI. 14. upadeza saptati 3
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayatyatizayazreNI, yadIyA jagadadbhutA / lakSaNAnAM dazazatI, yeSAmaSTAdhikA punaH / / 12 / / yaduktaM - cauro jammappabhiI, ikkArasa kammasaMkhae jaae| navadasa ya devajaNie, cautIsaM aisae vaMde / / 1 / / teSAM ca deho'dbhutarUpagandho, nirAmayaH svedamalojjhitazca / zvAso'bjagandho rudhirAmiSaM tu, gokSIradhArAdhavalaM hyavistram / / 2 / / AhAranIhAravidhistvadRzya-zcatvAra ete'tizayAH sahotthAH / kSetre sthitiryojanamAtrake'pi, nRdevatiryaJjanakoTikoTeH / / 3 / / vANI nRtiryaksuralokabhASA-saMvAdinI yojanagAminI ca / bhAmaNDalaM cAru ca maulipRSThe, viDambitA'harpatimaNDalazri / / 4 / / sAgre ca gavyUtizatadvaye rujA, vairetayo mAryativRSTyavRSTayaH / durbhikSamanyasvakacakrato bhayaM, syAnaita ekAdaza karmaghAtajAH / / 5 / / khe dharmacakraM camarAH sapAda-pIThaM mRgendrAsanamujvalaM ca / chatratrayaM ratnamayadhvajoM'hi-nyAse ca cAmIkarapaGkajAni / / 6 / / vapratrayaM cAru caturmukhAGgatA, caityadrumo'dhovadanAzca kaNTakAH / gumAnatirdundubhinAda uccakai-rvAto'nukUlaH zakunAH pradakSiNAH / / 7 / / 4 upadeza saptati
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. vaLI jeone eka hajArane ATha lakSaNavALI jagatamAM abhuta evI atizayanI zreNI jaya pAme che. 15. * je kahyuM che - 1. janmathI prApta thayela cAra, karmanA nAzathI utpanna thayela agiyAra ane devathI utpanna thayela ogaNIza (ema) cotrIza atizayathI yukta evA paramAtmAne huM vaMdana karuM chuM. 16. - 2. teono deha abhutarUpa ane adbhuta gaMdhavALo, rogarahita tathA parasevA ane malathI rahita hoya che. kamaLanI sugaMdha jevo zvAsozvAsa ane gAyanA dUdhanI dhArA jevo sapheda (ujjavala) rUdhira (lohI) mAMsa pavitra hoya che. 17. 3. AhAra ane nihAranI vidhi (kriyA) adazya hoya che. (arthAt bIjA koIne paNa na dekhAya tevI) A cAra atizayo sAthe utpanna thanAra che. (have karmanA kSayathI utpanna thanArA agyAra atizayo zarU thAya che.) koDAkoDInI saMkhyAvALA manuSya, deva (ane) tiryaMco eka yojana mAtra ja kSetramAM samAI zake che. 18. | 4. (jemanI) vANI manuSya-tiryaMca ane deva potapotAnI bhASAmAM samajI zake evI (saMvAdinI), eka yojana sudhI janArI eTale-eka yojana sudhImAM je prANI hoya te badhAne saMbhaLAI zake evI hoya che tathA mastakanA pAchaLanA bhAgamAM sUryanA paDalanI zobhAne viDaMbaNA pamADe evuM suMdara bhAmaMDala hoya che. 19. - pa. savAso yojana sudhI roga, vaira, Itiyo, mAri, ativRSTi-avRSTi, dukALa, svacakra (potAnA rAjAno) paracakra (anya rAjA)thI bhaya hoto nathI. A - agyAre atizayo karmanA nAzathI utpanna thanArA che. 20. . 6. AkAzamAM dharmacakra, cAmaro, pAdapITha sahita, ujvala siMhAsana, traNa 'chatra (ratnajaDita suvarNamaya), ratnamaya dhvaja ane paramAtmA jyAM jyAM caraNa dhare tyAM tyAM suMdara kamaLo hoya che. 21. 7. suMdara (manohara) traNa gaDha, cAra mukhapaNuM, azokavRkSa, uMdhA mukhavALA kAMTAo, vRkSonuM namana, ucca prakAre duMdubhinAda, anukUla pavana ane pradakSiNA - ApatA pakSIo hoya che. ra2. upadeza saptati 4
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ gandhAmbuvarSaM bahuvarNapuSpa-vRSTiH kcshmshrunkhaa'prvRddhiH| . caturvidhA'martyanikAyakoTi-jaghanyabhAvAdapi pArzvadeze / / 8 / / RtUnAmindriyArthAnA-manukUlatvamityamI / ekonaviMzatidaivyA-zcatustriMzaca mIlitAH / / 9 / / yeSAM paJcA'dhikatriMza-dvacanAtizayAH punaH / bhrAjante'STAGgayogazca, yeSAM tAdAtmyamIyivAn / / 13 / / yathAvasthitavastUnAM, vyavasthApanatatparam / anekAntamataM yeSAM, jAgartyadyApi siMhavat / / 14 / / lokeSu zAntikAdyaM, yaJca catustriMzikAdilikhanena / sa jinAtizayAnAM khalu, mahimA tatsaMkhyayA jJeyaH / / 15 / / iti sadatizayasamRddhiM, pratiprabhAtaM jinAdhinAthAnAm / ye saMsmaranti manujA-ste syuH zreyobhirAyatamAH / / 16 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre zrIjinAtizayarUpamAGgalyopadezaH prathamaH / / 1 / / 5 upadeza saptati
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. sugaMdhita pANInI vRSTi, ghaNA varNavALA puSponI vRSTi, nahi vadhatA evA mastaka tathA dADhI-mUchanA vALa tathA nakha, ochAmAM ochA cAre nikAyanA karoDo devatAo potAnI pAse rahenArA hoya che. 23. 9. devo vaDe karAyelA A ogaNIza atizayo Rtu ane IndriyonA viSayone anukUla hoya che. sarva maLI cotrIsa atizayo hoya che. 24. yoga 13. vaLI jemanA pAMtrIsa vANInA atizayo zobhe che ane jemane ATha aMgavALo (yama-niyama-Asana-prANAyAma-pratyAhAra-dhAraNA-dhyAna-samAdhi=ATha aMga che.) ekIpaNAne pAmyo che. 25. 14. yathArtha svarUpe rahela vastuonI (aneka apekSAo vaDe siddha karavAnI) vyavasthA karavAmAM tatpara evo jeono anekAnta mata Aje paNa siMhanI jema vidyamAna che. 26. 15. ane lokomAM je (tijaya pahuttamAM 170 AMkaDAno yaMtra Ave che, te ja rIte cotrIsa (34) AMkaDAno paNa yaMtra zAMti Adi mATe saphala bane che.) cotrIsI AdinA lekhanathI zAMtikArya vagere thaI rahyA che, e mahimA kharekhara jinezvaranA atizayonI teTalI saMkhyAnA kAraNe jANavo. 27. 17. e pramANe je manuSyo roja savAre atizayonI samRddhinuM smaraNa kare che. teo kalyANa vaDe ghaNA samRddha thAo. 28. / / e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM zrI jinezvara paramAtmAnA atizayanA svarUpavALo mAMgalikarUpa prathama upadeza che. upadeza saptati 5
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-2" bho bhavyA ! yadi vaH zivaM jigamiSA samyaktvamekaM tadA, svasvAnte dhriyatAM sthiraM kimaparairbAhyakriyADambaraiH / antaHsAgarakoTikoTivihitAyurvakarmasthitau / * yallabhyaM pratibhUzca mokSaviSaye tasmin kathaM nAdaraH ? / / 1 / / balAdapi zrAddhajanasya dIyate, saddarzanaM sarvasukhaikaz2anmabhU / .. vyadIdhapadvIrajinastadudyamaM, zrIgautamenApi na kiM kRSIvale ? / / 2 / / ekadA zrImahAvIraH, kalpaguriva jaGgamaH / . proce kurvan tu vihAraM, mArge zrIgautama prati / / 1 / / yaH puraH prekSyate vatsa !, varAko'yaM kRSIvalaH / . tvattastasya mahAMllAbho, bhAvI tadgaccha satvaram / / 2 / / tattatheti pratipadya, gautamastatra jagmivAn / AlApito halI bhadra !, samAdhistava varttate / / 3 / / kasmAtkaroSi pApAni, halaM vAhayasi mudhA / .. varAko vRSabhAveto, durbalau mA kadarthaya / / 4 / / . kathaM pApakuTumbArtha-mAtmA'narthe nipAtyate ? / tapasyApotamAdAya, taduttara bhavAmbudhim / / 5 / / 1. "halaM vAhaya mA mudhA" ityapi / / 6 upadeza saptati
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-2" 1. he bhavya prANIo ! jo tamArI mokSamAM javAnI IcchA hoya, to ekamAtra samyaktvane sthiratApUrvaka potAnA aMtaramAM dhAraNa karo. anya bAhya kriyAnA ADaMbara vaDe karIne zuM? AyuSyakarma sivAya bIjA karmonI aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanI sthiti hote chate mokSanA viSayamAM sAkSIbhUta je (samyakta) meLavavA yogya che te (samyakta)mAM kema Adara na kare ? 19. 2. sarva sukhane janma ApanAra samyagdarzana baLAtkArathI paNa zraddhALu mANasane apAya che. zrI vIra paramAtmAe zrI gautama gaNadhara vaDe zuM kheDUtane viSe te udyama na karAvarAvyo ? 30. * 1. eka vakhata kalpavRkSa samAna jaMgama tIrthapati zrI mahAvIra paramAtmAe vihAra karatAM mArgamAM zrI gautama gaNadharane kahyuM. 31. 2. he vatsa! je A nagara dekhAya che temAM A kheDUta garIba che. tene tArAthI mahAna lAbha thaze. tethI te jaldIthI jA. 32. 3. te vacanane te pramANe svIkArIne gautama gaNadhara te gAmamAM gayA. kheDUtane bolAvAyo. he bhadra ! tane samAdhi varte che ? 33. 4. tuM zA mATe pApone kare che ane phogaTa haLane kheDe che ? bicArA durbala evA A banne baLadone pIDA na Apa. 34. " 5. pApI evA kuTuMbanA bharaNapoSaNa mATe tuM (tArA) AtmAne durgatimAM zA mATe pADe che? tuM tArUpI naukAne grahaNa karIne saMsArarUpI samudrane tarI jA. 35. upadeza saptati 6
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti tadvAkyapIyUSai-rdavadagdha iva drumaH / * siktaH samullasatprIti-rabhUditi ca taM jagau / / 6 / / ahaM vipro vasAmyatrA-''sanagrAme'tinirddhanaH / pApazreNya ivAdhyakSAH, santi me sapta kanyakAH / / 7 / / vajrAgnikalpA patnI me, tayA dagdhaH karomi kim ? / duSpUrodarapUrtyarthaM, mUDhaH kiM na vidhIyate ? / / 8 / / ataH paraM tvamevAsi, bhrAtA mAtA pitA'thavA / yadAdizasi tat kurve, kariSye nAnyathA vacaH / / 9 / / tato'rpitaH sAdhuveSaH, svIcakre so'pi taM tadA / ' cacAla taM sahAdAya, gautamo'bhijinaM mudA / / 10 // so'vAdIdgamyate kutra ?, guravo yatra santi me / , bhavatAmapi pUjyAnAM, ye pUjyAste tu kIdRzAH ? / / 11 / / tasyAgre'rhaguNAH proktA-stena samyaktvamarjitam / viziSya tu jinendrasya, samRddheravalokanAt / / 12 / / krameNa yAvadadrAkSIt, zrIvIraM saparicchadam / tAvattasya hadi dveSaH, ko'pyabhUdatidAruNaH / / 13 / / gautamaH prAha vandasva, zrIjinaM so'pi taM jagau / ayaM gurustvadIyazce-ttadA me na prayojanam / / 14 / / 7 upadeza saptati
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ kae pramANe dAvAnaLa rUpI agni vaDe baLI gayelA (paNa) temanA vacana rUpI amRta vaDesiMcAyelA vRkSanI jema (vRkSa agni vaDe baLI gayA pachI pharIthI pANI vaDe siMcana karavAmAM Ave to vRddhine pAme che. tema) sArI rIte ullAsa pAmatI evI prItivALo (kheDUta) thayo ane gautama gaNadharane kahyuM. 36. 7. huM atyaMta nirdhana garIba brAhmaNa chuM. ahIM najIkanA gAmamAM rahuM chuM. mAre pratyakSa pApanI zreNIonI jevI sAta kanyAo che. 37. 8. vajarUpI agnisamAna mArI patnI che. tenAthI dajhAyelo (kaMTALI gayelo) huM zuM karuM? duHkhe karIne pUrAya evA peTane pUravA mATe mUDha prANIo vaDe zuM na karAya? (arthAt je pApakArya vagere karavuM paDe te kare.) 38. 9. havethI tame ja mArA zreSTha bhAI, mAtA athavA pitA cho. Apa je Adeza karazo te huM karIza. ApanA vacanane niSphaLa nahIM karuM. 39. 10. tyArabAda (gautama gaNadhara vaDe te kheDUtane) sAdhuveSa apAyo. te kheDUte paNa tyAre sAdhuveSane svIkAryo. tyArabAda harSapUrvaka te kheDUtane sAthe laIne gautama gaNadhara jinezvara tarapha (mahAvIra paramAtmA jyAM vicare che.) tyAM cAlyA. 40. - 11. teNe (kheDUte)kahyuM tame kyAM jAo cho ? (gautama gaNadhara bhagavaMte kahyuM.) jyAM mArA guru bhagavaMta che (tyAM jaIe chIe.) (kheDUta bolyo) Apa jevA pUjyonA guruonA) paNa je pUjya (guru) che te kevA prakAranA haze ? 41. marate kheDUtanI AgaLa arihaMta paramAtmAnA guNo kahevAyA (sAMbhaLatAM). - vizeSa prakAre paramAtmAnI samRddhinA avalokanathI kheDUta vaDe samyakta prApta karAyuM. 42. ' - 13 jeTalAmAM anukrame parSadAthI yukta zrI vIra paramAtmAne jue che, teTalAmAM te kheDUtanA hRdayamAM atibhayaMkara dveSa pedA thayo. 43. - 14. gautamasvAmIe kahyuM. zrI jinezvara bhagavaMtane tuM vaMdana kara. te kheDUte paNa temane (gautamasvAmIne) kahyuM ke, jo A tamArA guru hoya to mAre koI prayojana nathI. 44. upadeza saptati 7
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhANa veSaM yAsyAmi, ziSyo nAsmi tavApyaham / ityuktvA tyaktaveSo'sau, muSTiM baddhvA pranaSTavAn / / 15 / / hasanti sarve'pIndrAdyA-stAdRktacheSTitekSaNAt / aho ! upArjitaH ziSyo, varIyAnindrabhUtinA / / 16 / / papraccha gautamo vIraM, manAg lajitamAnasaH / .. kimidaM kAritaM svAmin !, tattvavArtA nivedaya / / 17 / / granthibhedaH kRto'nena, vatsAhadguNacintanaiH / 'lAbhastavAbhUdasyaiSa, dveSo yanmayi tat zRNu / / 18 / / purA potanakagrAme, prajApatinRpAGgajaH / abhUvaM vAsudevo'haM, tripRSTha iti vizrutaH / / 19 / / , 'azvagrIvo mahArAja-stadA pratyarddhacakryabhUt / tripRSThahastAttanmRtyuM, nimittajJo'nyadAbravIt / / 20 / / tripRSThasyopari (STAttu) tadA, dveSameSa bhRzaM vahan / cakre tanmAraNopAyAn, viphalAste tu jajJire / / 21 / / zAlikSetre'nyadA tasya, siMhaH ko'pi balotkaTaH / . karotyupadravaM hantuM, na kenApi sa pAryate / / 22 / / tadvArakeNa rakSanti, nRpA mukhyanRpAjJayA / prajApatikSitipate-ranyedhurvArako'bhavat / / 23 / / 1. "lAbhastathAbhU-" ityapi / 2. prativAsudevaH / 3. yugmam / / upadeza saptati
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. veSane (sAdhuveSane) Apa grahaNa karo. huM jAuM chuM. huM tamAro paNa ziSya nathI. e pramANe kahIne sAdhuveSano tyAga karela e muThThI bAMdhIne tyAMthI doDyo. 45. 16. te kheDUtanI tevA prakAranI ceSTAne jovAthI sarve paNa Indra vagere hase che. aho ! IndrabhUti vaDe zreSTha ziSya upArjana karAyo. 46. 17. kaMIka lajjita manavALA gautamasvAmIe vIra paramAtmAne pUchyuM. te svAminuM! A zuM karAyuM ? tenA rahasyane vigatavAra samajAvIne kaho. 47. 18. (vIra paramAtmAe kahyuM) he vatsa ! arihaMtanA guNonuM ciMtana karavAthI enA (kheDUta) vaDe graMthibheda karAyo. AvA prakArano tane lAbha thayo. A kheDUtane mArA para je dveSa che tenuM kAraNa tuM sAMbhaLa. 48. 19. pahelA potanaka gAmamAM prajApati rAjAno putra huM tripRSTha vAsudeva e pramANe prakhyAta hato. 49. 20. tyAre azvagrIva mahArAjA prativAsudeva hatA. eka vakhata jyotiSIe ka, tripRSThanA hAthathI tenuM mRtyu che (thaze). 50. * 21. tyAre tripRSThanI upara A azvagrIva mahArAjA ghaNA dveSane vahana karato tene (tripRSTha vAsudevane) mAravA mATe ghaNA upAyone karyA, paraMtu te upAyo niSphaLa thayA. 51.. 22. tenA zAlikSetra (jyAM cokhAno pAka vadhAre thAya evuM kSetro mAM eka vakhata atyaMta balavAna evo koI eka siMha upadravane kare che. tene haNavA mATe koI paNa samartha nathI. para. 23. mukhya rAjAnI AjJA vaDe sAmAnya rAjAo vArApharatI te (zAlikSetra)nuM rakSaNa kare che. eka vakhata prajApati rAjAno vAro hato. pa3. upadeza saptati 8
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSidhya pitaraM tatra, tripRSTho rakSituM yayau / vegavattaramAruhya, rathaM sArathisaMyutaH / / 24 / / tenAlApitamAtro'sau, siMhastaM pratyadhAvata / kSamante pauruSopetA, rekAraM kimu bhUspRzAm ? / / 25 / / zuktisaMpuTavadveSA, kRtvA tasyauSThayAmalam / vidAryArddhamRtaM cakre, siMhaM sa prauDhavikramaH / / 26 / / . kRto jayajayArAva, AsanavyantarAmaraiH / nininda svaM punaH siMho, nRmAtreNa hato hahA ! / / 27 / / tadA madhurayA vAcA, sArathistamasAntvayat / bhavitA vAsudevo'yaM, raGkamAtramidaM nahi / / 28 / / puruSendrasya hastena, cenmRtaH kiM viSIdasi ? / martyaloke hyayaM siMha-stiryagyonau punarbhavAn / / 29 / / iti hRSTastayA vAcA, mRtaH siMhaH samAdhinA / bhrAmaM bhrAmaM bhavAmbhodho, te trayo'pyabhavankramAt / / 30 // tripRSThajIvo yaH so'haM, siMhajIvaH kRSIvalaH / bhavAMzca sArathejIvaH, tadidaM bhavanATakam / / 31 / / tvayA madhurayA vAcA, yadasau prINitaH purA / mayA hato varAkastu, snehavaire tatastvam / / 32 / / 9 upadeza saptati
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. tyAM pitAne aTakAvIne tripRSTha vAsudeva sArathinI sAthe atyaMta vegavALA rathamAM ArUDha thaIne rakSaNane mATe gayo. 54. 25. tenA vaDe mAtra bolAvAyela A siMha tripRSTha vAsudevanI tarapha doDato Avyo. arere ! zuM sattvathI yukta bhUmi para rahelAne sahana kare ? papa. 26. atyaMta balavAna evA teNe (vAsudeve) jema zaktisaMpuTanA be bhAga kare tema te siMhanA banne hoThone phADIne adhamUo karyo. paka. 27. najIkamAM rahelA vyaMtara devo vaDe jaya jayakAra karAyo. hA ! khedanI vAta che ke sAmAnya mANasa vaDe huM haNAyo, e pramANe siMhe potAnI niMdA karI. pa7. 28. tyAre madhura vacano vaDe sArathie tene (siMhane) sAMtvanA ApI. A vAsudeva thaze. A sAmAnya mANasa nathI. 58. 29. jo te puruSamAM Indra samAna evA puruSendranA hAthathI marAyo che, to tuM zA mATe khedane kare che ? mRtyulokamAM (tiSNulokamAM) kharekhara A siMha che. vaLI tame tiryaMca yonimAM siMha cho. pa9: 30. e pramANe te (sArathi)nA vacanothI harSa pAmelo siMha samAdhipUrvaka mRtyune pAmyo. bhavarUpI samudramAM bhamatA-bhamatA te traNe paNa anukrame (A pramANe) thayA. 60. 31. te tripRSThano jIva te huM, siMhano jIva (0) kheDUta ane sArathino jIva (te) tame. te A bhavanuM nATaka che. 91. 32. tArA vaDe madhura vANI dvArA je A pahelA khuza thayela vaLI mArA vaDe bicAro A haNAyo. tethI A sneha ane vaira thayA. 62. upadeza saptati
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAstyatyeSa halI tu pudgalaparAvartArddhamadhye zivaM, . tvatto darzanamAptavAn dvighaTikaM tenodyamaH kAritaH / tadbho bhavyajanA ! zrutvendrapramukhA iti vyatikaraM jAtA dRDhA darzane, bhavadbhirapi tazcitte ciraM sthApyatAm / / 33 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre samyaktvopari hAlikopadezo dvitIyaH / / 2 / / 10 upadeza saptati
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. be ghaDI jeTalA samayamAM udyama karAyela tenA (kheDUta) vaDe tArAthI (gautama gaNadharathI) samyagdarzanane prApta karAyuM. vaLI e kheDUta ardha pudgalaparAvartakAlamAM mokSamAM jaze. e pramANe vRttAMtane sAMbhaLIne Indra vagere samyagdarzanamAM dRDha zraddhAvALA thayA. tethI he bhavya prANIo ! tamArA vaDe paNa te samyagdarzanane cittamAM lAMbA kALa sudhI sthApana karAya. (dhAraNa karAya.) 63. || e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM samyaktva upara kheDUtano bIjo upadeza che. II upadeza saptati 10
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-3" zrIvItarAgasmaraNaikatAnA, bhavanti ye te sukhabhAjanaM syuH / yathAmbikA raivatadaivataM zrI-nemiM smarantI bhavati sma devI / / 1 / / surASTraviSaye koTI-nAranAni pure'bhavat / somabhaTTa iti khyAto, mithyAdRg dvijapuGgavaH / / 1 / / . devazarmAkhyabhUdeva-tanayA vinayAnvitA / ambikA tasya bhAryA'bhU-dabhaGgasubhagAkRtiH / / 2 / / . paraM sA zrAvikA zIla-sampannA paramAItI / tayordvayorapi prIti-stena mandAyate bhRzam / / 3 / / tathApi tena sArddha sA, bhuJjAnA bhogajaM sukham / tanayo janayAmAsa, zubhaGkaravibhaGkarau / / 4 / / anyadA parvaNi kvApi, sajjIbhUte ca bhojane / zvazvAmanyatra jagmuSyAmambikaiva gRhe'bhavat / / 5 / / tatra cAvasare prAptI, sAdhU tairazanAdibhiH / puNyavatyA tayA svairaM, sabhaktipratilAbhitau / / 6 / / yataH - uttamapattaM sAhU, majjhimapattaM tu sAvayA bhaNiyA / avirayasammadichi, jahannapattaM muNeyavvaM / / 1 / / 11 upadeza saptati
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ " upadeza-3" 1. zrI vItarAga pa2mAtmAnuM smaraNa karavAmAM jeo ekacitta thAya che teo sukhane pAmanArA thAya. jema giranAra parvatanA svAmI zrI neminAtha bhagavAnanuM smaraNa karatI aMbikA (adhiSThAyikA) devI thaI. 64. 1. saurASTra dezamAM koTInA2 nAmanA nagaramAM somabhaTTa nAme prasiddha mithyAdaSTi zreSTha brAhmaNa hato. 65. 2. tene devazarmA nAmanA rAjAnI putrI vinayathI yukta, paripUrNa pAMce IndriyathI rUpavALI, aMbikA nAmanI patnI hatI. 66. 3. te (aMbikA) zIla guNathI yukta temaja zreSTha zrAvikA hatI. tethI karIne (te banne judA judA dharmane mAnanArA hovAthI) te bannenI prIti ghaNI maMda rahe che. 67. 4. to paNa te (somabhaTTa)nI sAthe bhogathI utpanna thayela sukhane bhogavatI te aMbikAe zubhaMkara ane vibhaMkara nAmanA be putrone janma ApyA. 68. 5. eka vakhata parvanA divase bhojana taiyAra thaye chate tenI sAsu anyatra gaye chate gha2mAM aMbikA ekalI ja hatI. 69. 6. te avasare padhArela be sAdhuone puNyavAna evI te aMbikA vaDe potAnI IcchApUrvaka bhaktithI te bhojana vaDe lAbha levAyo. 70. je kAraNathI 1. sAdhu e uttama pAtra che. zrAvako madhyama pAtra kahelA che. vaLI, avirata samyagdaSTi jaghanya pAtra jANavA yogya che. 71. . upadeza saptati 11
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ galadrasaM madhUkaM dRSTvA bhojaM prati dhanapAloktirapi yathA - yadAsti pAtraM na tadAsti vittaM, yadAsti vittaM na tadAsti pAtram / evaM hi cintApatito madhUko, manye'zrupAtai rudanaM karoti / / 1 / / mahuadumovi hu royai, phalodaeNAvi pttrhienn| nUNaM abhavvajIvA, dANAvasaraM na pAvaMti / / 1 / / pattasarIrA je phalaI, 'sahIyate suMdaracUa / . pattavihUNA je phalaI, te a mahU amahU a / / 2 / / Agacchantyeva sA zvazrU-stadvRttaM jJApitA rayAt / kayAcitprAtivezmikyA, ruSTA cukroza tAmiti / / 7 / / kimakAri tvayA pApe !, gRhamabhyATitaM mama / vinAzitAni dhAnyAni, tadare ! yAhi magRhAt / / 8 / / evaM tayA'mbikAkruSTA, lAtvA putrau ca tau laghU / pracchannaM niryayau gehA-nmaraNe kRtanizcayA / / 9 / / ujjayantapatizrIma-nemidhyAnanibaddhadhIH / pipAsitAbhyAM putrAbhyA-miyaM nIramayAcyata / / 10 / / bhUmiM vidArya pAdAbhyAM, nIramAkRSya nirmalam / putrau pAyitavatyeSA, nijazIlAnubhAvataH / / 11 / / 1. sakhIyate / 12 upadeza saptati
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jharatA evA rasavALA mahuDAnA jhADane joIne bhojarAjA prati dhanapAla kavi paNa kahe che. te A pramANe - 1. jyAre pAtra che tyAre dhana nathI, jyAre dhana che tyAre pAtra nathI. e pramANe kharekhara ciMtAmAM paDela mahuDAnuM jhADa AMsu sAravA vaDe rUdana kare che. ema huM mAnuM chuM. 72. 1. mahuDAnuM vRkSa paNa phalane prApta karate chate paNa pAMdaDArahita hovAthI raDe che. kharekhara abhavya jIvo dAnanA avasarane pAmatA nathI. 73. 2. pAMdaDA sahita madhura evuM je AMbAnuM vRkSa phaLe che, te mitra jevuM AcaraNa kare che ane pAMdaDA vinAnuM je (AMbAnuM jhADa) phaLe che te madhura hovA chatAM paNa amadhura che. 74. 7. (bahArathI) jaldI AvatI evI te sAsune koIka pADosana vaDe te vRttAMtane jaNAvAyuM, rUkha evI te sAsue te ambikA pratye A pramANe Akroza karyo. 75. 8. he pApiNI ! tArAM vaDe A zuM karAyuM ? mArA gharane abhaDAI dIdhuM (kalaMkita karyuM), dhAnyano vinAza karyo. are ! tuM mArA gharamAMthI jA. 79. . 9. e pramANe sAsuthI Akroza karAyelI ane maraNano karyo che nizcaya jeNe evI te aMbikA banne nAnA putrone laIne gupta rIte gharamAMthI bahAra gaI. 77. 10. giranAra parvatanA svAmI zrI neminAtha paramAtmAnA dhyAnamAM dhAraNa karAyela buddhivALI ambikA pAse pANI pIvAnI IcchAvALA banne putro vaDe pANI maMgAyuM. 78. : - 11. A aMbikAe potAnA zIlanA prabhAvathI banne paga vaDe bhUmine khodIne nirmala evuM jala kADhIne putrone pAyuM. 79. upadeza saptati 12
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM bubhukSitAveto, zIlasyaiva prabhAvataH / / niSpAdya phalitaM cUtaM, suhitau vidadhetamAm / / 12 / / atha prApto gRhe soma-bhaTTo'pi brAhmaNAgraNIH / bhAryAmapazyantraprAkSI-nmAtaraM sA gatA va tu ? / / 13 / / * sadaurmanasyaM sApyAha, tatsvarUpaM ca mUlataH / udghATyAlokate yAva-danabhANDAni sa dvijaH / / 14 / / tAvattAnyannapUrNAni, vIkSya vismitamAnasaH / sAnutApaH kSaNAdAnu-padiko'bhUttada'dhvanA / / 15 / / kedaM kalatraratnaM me, bhAvIti vimRzanmuhuH / . . tvaritatvaritaM gacchaM-stAmapazyat priyAM puraH / / 16 / / yAvadAhvayate gADha-zabdairmA yAhi he priye ! / na te kiJcitkariSyAmi, virUpamiti bhASite / / 17 / / ambikApi tamAyAntaM, vIkSya vizvAsaduSTadhIH / kadarthayitvA mAmeSa, mArayiSyatyasaMzayam / / 18 / / cintayantIti nirmAya, zaraNaM neminaM jinam / papAta kUpe sautsukya-mAdAya tanayAvapi / / 19 / / bhaTTo'pi kimidaM devi !, tvayA pAmaraceSTitam / kRtamityucaran bhUya-statraiva patitaH kSaNAt / / 20 / / "tarAm" ityapi / / 13 upadeza saptati
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. e pramANe zIlanA ja prabhAvathI phalavALA AMbAnA jhADane prApta karIne (ambikAe) bhUkhyA thayelA te banne putrone saMtuSTa karyA. 80. 13. have brAhmaNomAM agraNI evo somabhaTTa paNa ghare Avyo. potAnI patnIne nahi jotA mAtAne pUchyuM. te kyAM gaI ? 81. 14. asvastha cittavALI teNIe (sAsue) paNa te vRtAntane zarUAtathI kahyuM. ane te brAhmaNa jeTalAmAM bhojananA vAsaNone ughADIne jue che. 82. 15. teTalAmAM te vAsaNone bhojanathI pUrNa bharelA joIne vismaya manavALo, pazcAttApa sahita zIdhra ambikAnA pagalAnI pAchaLa-pAchaLa te mArga vaDe gayo. 83. - 16. mAruM A strIratna kyAM haze ? e pramANe vAraMvAra vicArato, jaldIjaldI jato AgaLa priyA (aMbikA)ne joI. 84. 17. eTalAmAM uMcA avAje vaDe (aMbikA) ne bolAve che. he priye ! tuM na jA. huM tAruM kAMI paNa kharAba karIza nahIM. e pramANe kahete chate - 85. 18 vizvAsa vaDe duSTa thaI che mati jenI) buddhivALI aMbikA paNa te (pati) ne Avato joIne kadarthanA karIne mane A (pati) mAraze. emAM zaMkA nathI. 87. 19. e pramANe vicAra karatI te ambikA zrI neminAtha paramAtmAnA zaraNane svIkArIne baMne putrone laIne utsukatA. sahita kUvAmAM paDI. 87. 20. he devI!tArA vaDe A pAmara ceSTA zA mATe karAI ? e pramANe vAraMvAra bolato somabhaTTa paNa kSaNamAtramAM tyAM (kUvAmAM) ja paDyo. 88. upadezasaptati 13
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInemizAsane rakSA-kAriNI vighnavAriNI / . ambikA vyantarI jAtA, bhaTTastasyAstu vAhanam / / 21 / / tasyA nidezatastasmin, siMharUpavidhAyini / ArUDhA krIDati svairaM, zirasthajinamUrtiyuk / / 22 / / bahuzrutebhya AkarNya, kiJcid dRSTvA ca kiJcana / prabandhAdau mayA'lekhi, sambandho'yaM prabodhakRt / / 23 / / evaM jinadhyAnaparAyaNAyAH, zrIambikAyA avadhArya vRttaM / bho bhavyalokAH vilasadvivekAH !, sadA jinadhyAnaparA bhavantu / / 24 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre samyaktvopari tRtIya upadezaH / / 3 / / 14 upadeza saptati
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21. aMbikA, zrI neminAtha paramAtmAnA zAsanamAM rakSA karavAvALI, vinone nAza karavAvALI vyantarI devI thaI. vaLI somabhaTTa tenuM vAhana thayo. 89. 22. tenA (aMbikAnA) AdezathI siMhanA rUpane karate chate tenA upara ArUDha thayelI, mastaka upara rahela jinezvara paramAtmAnI mUrtivALI (aMbikA) IcchApUrvaka krIDAne kare che. 90. 23. bahuzruto pAsethI kAMIka sAMbhaLIne ane kaMIka joIne bodhana karanAra A sambandha mArA vaDe kathAnA vistAranI AdimAM lakhAyuM. 91. 24. e pramANe jinezvara paramAtmAnA dhyAnamAM parAyaNa aMbikAnA vRttAMtane avadhArIne vivekane vizeSa prakAre IcchatA evA, he bhavya prANIo ! hamezAM jinezvara bhagavAnanA dhyAnamAM lIna thAo. 92. || e pramANe zrI upadezasaptatikAnA prathama adhikAramAM samyakatva upara trIjo upadeza che. e upadeza saptati 14
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-4" duHkhino'pi na parityajanti ye, zrIjinArcanavidhAvabhigraham / dharmakarmaNi ratAH sukhAnvitA-ste bhavanti dhanadaH purA yathA / / 1 / / purA zaGkhapure zreSThI, dhanado dhanadopamaH / AsItrarapatermAnyaH, pAtramuddAmasampadAm / / 1 / / kramAttasyA'bhavanputrAzcatvArazcaturAzayAH / trivargArAdhanaprApta-sarvAGgINamahodayAH / / 2 / / nyAyopAttAni vittAni, saphalIkartumudyataH / tatrAkArayaduttuGgaM, sa zreSThI jinamandiram / / 3 / / kuTumbabhAramAropya, suteSu vitanotyayam / triHpUjAdviHpratikrAntipramukhaM dharmamArhatam / / 4 / / athAbhAgyavazAdasya, vittaM tutroTa mandire / na punarjinadharmasya, lavo'pi hRdayAntare / / 5 / / tucchaprakRtayaH putrAH, kintu dharmAvahIlanAm / ... kurvANAH pitaraM prAhu-dharmAdeva dhanaM gatam / / 6 / / pitA prAha na vatsAH ! bho, vacanaM vAcyamIdRzam / loke'pi zrUyate yena, yato dharmastato jayaH / / 7 / / tato nirdravyatAduHkhI, mAnamlAnibhiyA kvacit / yayau zAkhApure tatrA-pyeSa dharma mumoca na / / 8 / / 15 upadeza saptati
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-4" 1. duHkhI evA paNa jeo zrI jinezvara paramAtmAnI pUjAnI vidhimAM grahaNa karela abhigrahano tyAga karatA nathI. dharma kAryamAM tatpara evA teo jema pahelA dhanada nAmano zreSThI) thayo tema sukhI thAya che. 93. 1. pahelA zaMkhapura nagaramAM kuberanI upamAvALo, rAjAne mAnya ane vizALa saMpadAne pAtra dhanaMda nAmano zreSThI hato. 94. 2. anukrame tene catura hRdayavALA deva-guru-dharmanI ArAdhanAthI prApta thayela sarva rIte sArI caDhatI vALA cAra putro hatA. 95. 3. nyAyathI upArjana karela dhanane saphaLa karavAmAM udyamavALA te zreSThIe tyAM (potAnA gAmamAM) atyaMta UMcuM jinamaMdira karAvyuM. 96. 4. kuTuMbano bhAra putrone soMpIne A zreSThI trikAla pUjA ane ubhayataMka. pratikramaNa vigere arihaMta paramAtmAe prarUpela dharmane kare che. 97. 5. have bhAgyanA vazathI A zreSThInA gharamAM dhana khUTyuM. vaLI hRdayamAM jinadharmano aMza paNa ocho thayo nathI. 98. . paraMtu tuccha prakRti (svabhAva) vALA putroe dharmanI avahelanAne karatAM pitAne kahyuM ke - dharmathI ja (ApaNuM) dhana gayuM. 99. 7. pitAe kahyuM, he putro ! AvA prakAranuM vacana na bolavuM joIe, jethI lokamAM paNa saMbhaLAya che ke jyAM dharma che tyAM ja jaya che. 100. 8. tyArapachI nirdhana hovAthI duHkhI, mAna-sanmAna ochuM thavAthI bhaya vaDe apamAnanI bhItivALo) te zreSThI kyAreka zAkhApura nagaramAM gayo, tyAM paNa dharmane mUkyo nahIM. 101. upadeza saptati 15
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ gatAgataM vitanvAnaH, svaprAsAde pratiprage / cintAM cakAra putrANAM, caityasyAnicchatAmapi / / 9 / / caturmAsIdine'nyedhu-stasya caitye'bhyupeyuSaH / mAlinyA DhaukitaM puSpa-catussarakamekayA / / 10 / / vittAbhavAtkathaM gRhNA-myahametattayApi saH / bhASitaH kimidaM vAcyaM, sarvametattavaiva yat / / 11 / / tvadIyakavalaireva, vayaM vRddhimupAgatAH / tvadapatyasamA deva !, parakIyamihAsti kim ? / / 12 / / iti procya tayA tasmi-narpite so'pi taM mudA' / . ' gRhItvA'bhyarcya devaM ca, tadane samupAvizat / / 13 / / gurupradattazrImantra-smaraNaikAgramAnasaH / . , yAvattiSThatyayaM zreSThI, tAvaddevaH puro'bhavat / / 14 / / avAdIca kapAkhyo, yakSo'haM vRSabhaprabhoH / sevako bhadra ! yAcasva, sarvaM yatte vilokyate / / 15 / / / zreSThyapyuvAca me vitta-spRhA kApi na tAdRzI / putrANAM kintu dharmasya, sthairyArthaM kiJcidarthyase / / 16 / / yA mayAdya jinendrasya, pUjA nirvyAjabhaktitaH / nirmitA tatphalaM dehi, prasanno me bhavAn yadi / / 17 / / . 1. "tadA" ityapi / 16 upadeza saptati
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. potAnA mahelamAM roja savAre gamanAgamanane vistAratA evA zreSThIe caityane nahi IcchatA evA paNa putronI ciMtA karI. 102. 10. eka vAra caumAsInA divase caityamAM jatA evA tene eka mAlaNa vaDe cAra seravALI (cAra lAInavALI) puSponI mALA apAI. 103. 11. (zreSThIe kahyuM -dhananA abhAvathI huM zI rIte grahaNa karuM ? teNI (mAlaNa) vaDe paNa tene kahevAyuM - A pramANe zA mATe bolo cho ? A sarve je che te tamAruM ja che. 104. 12. he deva ! tamArA koLIyAo vaDe (dhana vaDe) ame vRddhine pAmyA chIe. ame tamArA putra samAna chIe. ahIM zuM pArakuM che?(arthAta badhuM ApanuM ja che.) 105. 13. e pramANe kahIne teNI vaDe dhanadane mALA arpaNa karAye chate dhanadazreSThI paNa harSa-pUrvaka mALAne grahaNa karIne ane paramAtmAnI pUjA karIne paramAtmAnI AgaLa beThA. 106. ' - 14. jeTalomAM A zreSThI gurubhagavaMte Apela zrI navakAramaMtranA smaraNamAM ekAgracittavALA thAya che teTalAmAM deva pragaTa thayo. 107. 15. ane teNe (deve) kahyuM, je sarva tamane dekhAya che te huM AdinAtha bhagavAnano sevaka kapardi nAme yakSa chuM. he bhadra ! (tamAre zuM joIe che te) tame mAgo. 108: 19. zreSThIe paNa kahyuM - mane dhananI tevA prakAranI koI paNa spRhA nathI. paraMtu putronI dharmanI sthiratA mATe putro paNa dharmapratye zraddhAvALA thAya te mATe) kaMIka prArthanA karAya che. 109. 17. mArA vaDe Aje jinezvara paramAtmAnI je pUjA koI paNa jAtanI apekSA vinA bhaktithI karAI. jo Apa mArA para prasanna ho to tenuM phala mane Apo. 110. upadeza saptati 16
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ suraH prAha na devendro-'pyasyA dAtuM phalaM prabhuH / api trailokyarAjyaM yaddIyamAnaM tRNAyate / / 18 / . ekApi pUjA jainendrI, durlabhAnyapi lambhayet / kalpavallayA adeyaM kiM ?, kimajJeyaM ca yoginAm ? / / 19 / / paraM caturSu koNeSu, mandire tava bhAvinaH / sauvarNAH kalazA dravya-bhRtA madupadIkRtAH / / 20 / / idaM kusumamAtrasya, phalaM jAnIhi nizcitam / vaitarAgI yataH pUjA, datte mokSasukhAnyapi / / 21 / / ityuktvAntahite deve, zreSThI svaM saudhamAgataH / .... uvAca putrAn bho bhadrAH !, dharmaH kasmAdvimucyate ? / / 22 / / avidheyAzrayAste'pi, pratyUcustaM krudhAkulAH / re ! jaranmUrkha evAsi, kadarthayasi kiM punaH ? / / 23 / / vyavasAye'pi notsAhaH, phalA'bhAve bhavetRNAm / kaH sandigdhaphale dharma-'bhiyogaM kurute sudhIH ? / / 24 / / tato'pyuvAca re mUrkhAH !, kathaM zIghraM phalodayaH / vRkSo'pi ropita: kAle, phalaM yacchati nArata: / / 25 / / 1. saMbandham / 2. na zIghrataH / / 17 upadeza saptati
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. deve kahyuM, devendra paNa AnuM (pUjAnuM) phala ApavAne mATe samartha nathI. (A pUjAnuM phala) apAtuM evuM traNa lokanuM rAjya paNa tRNa samAna manAya che. 111. 19. jinezvara paramAtmA sambandhI karAyelI eka paNa pUjA durlabha evI sAmagrIne paNa prApta karAve che. kalpa velaDI vaDe zuM na apAya ? ane yogIo vaDe (kevalajJAnIone ) zuM na jaNAya. 112. 20. paraMtu tamArA gharamAM cAre khUNAmAM dhanathI bharelA bhAvi suvarNa kalazo mArA vaDe bheTa rUpe karAyA che. (sthApana karAyA che.) 113. 21. A kUla mAtra (pUjA)nuM phala tuM nizcita jANa. je kAraNathI vItarAga sambandhI (paramAtmAnI) pUjA mokSa sukhone paNa Ape che. 114. 22. e pramANe kahIne deva adazya thaye chate zreSThI potAnA mahelamAM Avyo. putrone kahyuM he bhadro ! tamArA vaDe dharma zA kAraNathI mUkAya che ? 115. 23. Azraya vagaranA, krodhathI Akula thayelA te putroe paNa te zreSThInI prati kahyuM, are ! vRddha evo tuM mUrkha ja che. vaLI tuM kema kadarzana karAve che ? 116. 24. lokone phaLanI prAptinA abhAvavALA vyavasAyamAM paNa utsAha hoto nathI. (to pachI) phalanA saMdehavALA dharmamAM kyo buddhimAna puruSa saMbaMdha kare? 117. 25. tyAra pachI zreSThIe paNa kahyuM - are mUrto ! (dharmanA) phalano udaya zIgha zI rIte thAya ? vRkSo paNa je samaye ropAya che te samaye phaLane Ape che, pahelAM nahi. 118. upadeza saptati 17
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ pakSAntaH syAtphalaM cetta-tsevyo dharmo'nyathA tu no / zrutveti tAtavANI te, kiJciddharmodyamaM vyadhuH / / 26 / / tAto'nyadA'vadadvatsAH !, koNeSveSu caturdhvapi / . khanitvA'dya vilokadhvaM, zrIdharmaphalamujvalam / / 27 / / zrutveti taistathA kRtvA, svarNaratnaughapUritAH / svapuNyAnIva mUrttAni, svarNakumbhA nirIkSitAH / / 28 / / sauvarNakalazaprApti-prItAste'pi tato bhRzam / sthiracittAH prasannAsyAH, zrIdharma bahu menire / / 29 / / atha putrayutaH zreSThI, punaH svaM nagaraM yyau| , prAnte tu vratamAdAya, kramAtsugatibhAgabhUt / / 30 / / . evaM zrIvItarAgasya, pUjAM kuruta bho janAH / / yathA mokSasukhazrINAM, yUyaM bhavatha bhAjanam / / 31 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre pUjopadezazcaturthaH / / 4 / / 18 upadeza saptati
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. jo paMdara divasa pachI paNa (dharmanA) phalanI prApti thAya to A dharma sevavA yogya che anyathA nahi. e pramANe pitAnI vANIne sAMbhaLIne te putroe dharmamAM thoDA ughamane karyo. 119. 27. eka vakhata pitAe kahyuM. he putro ! Aje cAre khUNAmAM khodIne tame zrI jinezva2 52mAtmAnA dharmanA ujjavaLa evA phaLane juo. 120. 28. e pramANe sAMbhaLIne te (putro) vaDe te pramANe karIne suvarNaratnanA samUhathI bharelA potAnA puNyanI jema sAkSAt suvarNa kalazo jovAyA. 121. 29. suvarNa kalazonI prAptithI ghaNA khuza thayelA sthira cittavALA, prasanna mukhavALA te (putro) paNa tyAra pachI zrI jina dharma pratye ghaNA zraddhAvALA thayA. 122. 30. have putro sahita zreSThI pharIthI potAnA nagaramAM gayo. aMte vratane grahaNa karIne anukrame sadgatine bhajanAra thayo. (arthAt sadagatimAM gayo.) 123. 31. he bhavyajano ! e pramANe zrI vItarAga paramAtmAnI pUjAne karo ke, jethI mokSarUpI lakSmInA tame bhAjana thAo. 124. / / e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM pUjAno upadeza cotho che. II upadeza saptati 18
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-5" aSTaprakArAM manujA jinArcanA, sRjantu sidhyanti yathASTasiddhayaH / sahodarA aSTa yathA maharddhaya-zchittvASTakarmANi zivazriyaM zritAH / / 1 / / videhe puSkalAvatyAM, vijaye puNDarIkiNI / purI pavitrA tatrA'sti, varasenA'bhidho nRpaH / / 1 / / SaTkhaNDamaNDitAM pRthvI, sAdhayitvA bhujorjitaiH / sa cakravartI saJjAto, vikramI vinayI nayI / / 2 / / anyadA suyazAstatra, tIrthakRtsamavAsarat / / cakravartyapi tatrA'gAt, zrotuM taddezanAmiti / / 3 / / jAgarti yAvadiha kAlabhujaGgamo na, paJcAnanaH svapiti yAvadayaM ca kAmaH / yAvadvivekapihitAsticamoharAtri-nirgacchasaMsRtivanAtribhRto'GgatAvat / / 4 / / atrAntare samAyAtAH, sarvAbhyadhikarociSaH / aSTau ke'pi surA bhAbhi-bhUSayanto bhuvastalam / / 5 / / .. atha nATyavidhiM dharma-dezanAnte jinAgrataH / dvAtriMzadbhedabhaGgIbhiH, kRtvA pRcchanti te jinam / / 6 / / asmAkaM bhavitA mokSaH, kadA 'svAmistadAdiza / kiM vA pUrvabhave'kAri, puNyamevaMvidhA yataH / / 7 / / 1. "svAmin ! mamAdiza" "svAmiMstvamAdiza" ityapi / / 19 upadeza saptati
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-pa" 1. jevI rIte ATha-siddhio siddha thAya (prApta thAya) tema manuSyo paramAtmAnI aSTaprakArI pUjA kare, jema mahAna (ghaNI) RddhivALA AThe bhAIoe ATha karmano kSaya karIne mokSarUpI lakSmIno Azraya karyo. 125. 1. mahAvideha kSetramAM puSkalAvatI vijayamAM puMDarIkiNI nAmanI pavitra nagarI che tyAM varasena nAmano rAjA che. 126. 2. bhujAnA baLa vaDe cha khaMDanI akhaMDa (saMpUrNa) pRthvIne jItIne te parAkramavALo, vinayavALo, nyAyasaMpanna cakravartI thayo. 127. 3. eka vakhata suzA tIrthaMkara tyAM padhAryA. cakravartI paNa tyAM temanI dezanAne sAMbhaLavAne mATe gayo. 128. . 4. jyAM sudhI ahIM kALarUpI sarpa jAgyo nathI, jyAM sudhI A siMharUpI kAma sUto che ane jyAM sudhI moharUpI rAtri viveka vaDe DhaMkAyelI che teTalAmAM he jIva ! tuM saMsArarUpI vanamAMthI nIkaLI jA. 129. 5. eTalAmAM sarva prANIothI adhika kAMtivALA koI paNa ATha devatA AvyA (ane potAnI) kAMti vaDe pRthvI talane vibhUSita karatA hatA. 130. 6. have dharmadezanAne aMte jinezvara paramAtmAnI AgaLa batrIza prakAranA bhAMgA vaDe nATakanI vidhine karIne teo jinezvara paramAtmAne pUche che. 131. 7. he svAmin ! amAro mokSa kyAre thaze ? athavA pUrvabhavamAM zuM (kArya) karAyuM ? ke jethI AvA prakAranuM puNya baMdhAyuM. te Apa jaNAvo. 132. upadeza saptati 19
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ varaseno'pi zuzrUSu-steSAM pUrvabhavAdikam / svAminA kathyamAnAM tat-kathAmAkarNayediti / / 8 / / purA hi dhAtakIkhaNDe, mahAlayapure vare / / ibhyaH sudatta ityAsI-tpanI tasya tu rukmiNI / / 9 / / dhano 1 'tha vimalaH 2 zaGkha 3, ArakSo 4 varasenaka: 5 / zivazca 6 varuNazcaiva, suyazA 8 zcASTa tatsutAH / / 10 / / anyedhuraSTabhedAyAH, pUjAyAH phalamuttamam / vyAkhyAyamAnaM sUrIndraH, zRNvanti smeti te mudA / / 11 / / varagaMdha'dhUva' cukkhakkhaehi kusumehi pavaraMdIvehi nevez2a' phala jalehiM 8, jiNapUA aTThahA bhaNiA / / 12 / / jo pUei tisaMjjhaM, jiNiMdarAyaM sayAvi gayadosa / so taiyabhave sijjhai, ahavA sattaTThame jammeM / / 13 / / / ityAdidezanAM zrutvA, tairaSTAbhirapi sphuTam / saMbhUyaikaikabhedasya, niyamaH pratyapadyata / / 14 / / teSu prAcyaH pavitrAtmA, prAtarAnayate payaH / zrIjinasyAbhiSekAya, nirmalaM nijacittavat / / 15 / / " candanaM svarNakacole, nyasya marditakesaram / karpUravAsitaM kRtvA, dvitIyaH punarAnayet / / 16 / / 20 upadeza saptati
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. teonA pUrvabhava vagerene sAMbhaLavAnI IcchAvALA varasena paNa svAmI vaDe (paramAtmA vaDe) kahevAtI te kathAne sAMbhaLe che. te A pramANe - 133. 9. pahelA dhAtakI khaMDamAM zreSTha evA mahAlayapura nAmanA nagaramAM sudatta nAme zreSThI hato. vaLI tene rukmiNI nAmanI patnI hatI. 134. 10. have 1. dhana 2. vimala 3. zaMkha 4. ArakSa pa. varasena 6. ziva 7. varUNa ane 8. suyazA nAme tenA ATha putro hatA. 13pa. 11. eka vAra AcArya bhagavaMta vaDe kahevAtA aSTaprakArI pUjAnA uttama phaLane teoe AnaMda vaDe sAMbhaLyuM. 136 - 12. zreSTha gaMdha (caMdana) 2. dhUpa 3. cokhA (akSata) 4. puSpa vaDe 5. zreSTha dIpaka vaDe 6. naivedha 7. phala 8. jala vaDe ema ATha prakAre jinezvara paramAtmAnI pUjA kahevAI. 137. 13. haMmezA mATe nAza pAmyA che doSa jemanAmAMthI evA jinezvarane je trikALa pUje che te trIje bhave siddha thAya che athavA sAtame ke AThame bhave mokSamAM jAya che. 138.. 14. e pramANe dezanA sAMbhaLIne te AThe putro vaDe paNa ekaThA maLIne (pUjAnA) eka-eka bhedano niyama svIkAra karAyo. 139. 15. te (putro) mAM pavitra che AtmA jeno evo prathama putra zrI jinezvara paramAtmAnA abhiSekane mATe prAtaHkALamAM potAnA cittanI jema nirmaLa jalane lAve che. 140. ' 17. vaLI bIjo putra ghasAyela kesaravALA caMdanane suvarNa pAtramAM sthApana karIne kapUra vaDe sugaMdhita karIne lAve che. 141. upadeza saptati 20
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ karpUrAgurukakolakastUrIsilhakAdikAm / samagrAM dhUpasAmagrI, tRtIyaH prItitaH sRjet / / 17 / / caturthaH zAligodhUma-pramukhAnujvalacchavIn / akSatAnakSataM saukhya-micchurdevAya Dhokate / / 18 / / / campakAzokapunnAga-zatapatrAmbujAdikaiH / guJjadvirephaiH puSpaudhaiH, pUjAM paJcama Acaret / / 19 / / SaSThastu bAndhavo dIpaM, kurute ghRtapUritam / nirAkartumiva svIyaM, tamastomasya vistaram / / 20 / / naanaajaatiiypkkaan-prmaanaadiddhauknaiH| .. nityaM kRtArthamAtmAnaM, nirmimIte tu saptamaH / / 21 / / bIjapUrakajambIra-pUgIphalapurassarAm / nAlikeraphalairAThyAM, phalAlI Dhokate'STamaH / / 22 / / evamekaikabhedena, madhyAhne'STavidhAmamI / kurvanto'rcA svaparayoH, samyaktvaM nizcalaM vyadhuH / / 23 / / abhigrahamamuM teSAM, sarvadApyanutiSThatAm / paJcaviMzatilakSANi, pUrvANAM vyaticakramuH / / 24 / / atha mAsAvadhi prAnte'nazanaM pratipAlya te / pUrNAyuSkAH surA yUyaM, jAtAH zukrasurAlaye / / 25 / / 21 upadeza saptati
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. trIjo putra kapUra, agaru, kaMku, kastUrI, silDaka (sallI) vagere dhUpanI saMpUrNa sAmagrIne prItithI banAve che. 142. '* 18. jeno kyAreya paNa nAza nahIM thAya evA akSata sukhane pAmavAnI IcchAvALo cotho putra ujjavala kAntivALA (tArA) cokhA - ghauM vagere devane (paramAtmAne) arpaNa kare che. 143. 19. pAMcamo putra caMpA, azoka, guMjArava karatAM bhamarAovALA so pAMdaDAvALA kamaLa vagere pukhonA samUha vaDe (paramAtmAnI) pUjA kare. 144. - 20. chaThTho bhAI potAnA AtmAmAM phelAyela ajJAnanA samUhanA vistArane dUra karavA mATe ghI vaDe paripUrNa dIpaka (pUjAne) kare che. 145. 21. vaLI sAtamo (putra) aneka jAtinA uttama miSTAnna khIra vagerene arpaNa karavA vaDe nitya potAnA AtmAne kRtArtha kare che. 143. 22. AThamo (putra) bIjoru, dADama, sopArIpUrvaka nALiyeranA phaLa vagerethI yukta phUlanI zreNIne paramAtmAnI samakSa dhare che. 147. 23. e pramANe eka eka prakAranI pUjA vaDe madhyAhna kAlanI ATha prakAranI pUjAne karatA A putroe (bhAIoe) sva-paranuM samyakatva draDha karyuM. 148. - 24. haMmezAM A abhigrahanA AcaratA evA teonA pacIsa lAkha pUrve vyatIta thayA. 149. 25. aMte eka mAsanuM anazana svIkArI AyuSyane pUrNa karI have tame mahAzukra devalokamAM devo thayA. 150. upadeza saptati 21
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatazyutvA videheSu, vijaye'traiva bhoH surAH / / bhaviSyatha nRpA yUyaM, prauDhadoHsthAmazAlinaH / / 26 / / tatrApyante parivrajyA-mupAdAya gataspRhAH / avApya kevalajJAnaM, yUyaM yAsyatha nirvRtim / / 27 / / / zrutveti varasenAdyA, aSTadhA bhavaM phalam / muhurmuhuH zlAghamAnA, jinaM natvA gRhaM yayuH / / 28 / / .. ityaSTabhedapUjA-phalaM nizamya pramodapUrNahRdaH / tatraiva kuruta yatnaM, yadi vo muktispRhA bhavati / / 29 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre paJcama upadezaH / / 5 / / 22. upadeza saptati
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. he devo ! tyAMthI AvIne mahAvideha kSetramAM ahIM ja puMDarikiNI vijayamAM atyaMta parAkramathI zobhatA evA tame rAjA thazo. 151. * 27. tyAM paNa niHspRhI evA tame aMte saMyama grahaNa karI kevalajJAna pAmI mokSamAM jazo. 15ra. 28. e pramANe varasena vigere aSTaprakArI pUjAthI thanAra phalane sAMbhaLI vAraMvAra prazaMsA karatA paramAtmAne namaskAra karIne ghera gayA. 153. 29. e pramANe aSTaprakArI pUjAnA phalane sAMbhaLIne pramodapUrNa hRdayavALA tamane jo mokSa meLavavAnI IcchA hoya to tyAM ja prayatna karo. 154. che e pramANe upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM pAMcamo upadeza che. e upadeza saptati 22
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-6" bhavanti puMsAM jinapAdavandanA-'bhisandhimAtrAdapi saukhyasampadaH / / vivandiSu-rajinaM sa darduro-'pyabhUnmahaddhistridazo yathA divi / / 1 / / pure rAjagRhe nandi-maNikAraH samRddhiyuk / zrIvIrAddharmamAsAdya, tamevaM kurute'nvaham / / 1 / / sAmAyikapratikrAnti-poSadhapramukhAH kriyAH / mumukSuriva kurvANaH, samayaM gamayatya'sau / / 2 / / gRhItapoSadho grISme-'nyadA rAtrau tRSArditaH / upavAsatrayaprAnte, sa itthaM hRdyacintayat / / 3 / / vApIkUpAdikAn vAri-pUritAn kArayanti ye / teSAmeva prazasyA zrIH, sarvajantUpakAriNI / / 4 / / pauSadhaM pArayitvAtha, praatrnirmitpaarnnH| . kArayAmAsivAneSa, vApImanupamAkRtim / / 5 / / satrAgAramaThAn devakulAni vipinAni ca / tasyAM dravyavyayenApi, sarvato niramApayat / / 6 / / tatrAsaktamanA dharme, saJjAtazithilAdaraH / prAnte tu SoDazAsAdhya-vyAdhipIDAvisaMsthulaH / / 7 / / SoDaza rogAzcaivamuktAH - 23 upadeza saptati
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-6" 1. jinezvara bhagavaMtanA caraNomAM vaMdana karavAmAM joDAvA mAtrathI paNa puruSone sukha-saMpatio prApta thAya che. jema ke vIra jinezvarane vaMdana karavAnI IcchAvALo deDako paNa devalokamAM ghaNI RddhivALo deva thayo. 155. 1. pahelA rAjagRhanagaramAM naMdI nAmano maNikAra (maNino vepArI) samRddhithI naMdI yukta hato. zrI vIraparamAtmAthI dharmane pAmIne haMmezAM te ja dharmane kare che. 159. 2. A sAmAyika-pratikramaNa-pauSadha vigere kriyAne karato mokSanI IcchAvALA (sarva karmathI mUkAvAnI IcchAvALA) nI jema samaya pasAra kare che. 157. 3. eka vakhata unALAmAM aThThama tapane aMte (aThThamamAM) pauSadha grahaNa karela rAtrinA samaye tRSAthI pIDAtA teNe hRdayamAM e pramANe vicAryuM. 158. 4. jeo jalathI pUrNa vAva-kUvA vigerene karAve che. teonI ja sarva prANIone upakArI evI lakSmI vakhANavA lAyaka che. 159. pa. pauSadha pArIne (jayaNA karIne) savAre pAraNuM karela A mazikAre) suMdara AkRtivALI vAva karAvI. 160. *. ka. temAM cAre bAju yajJazAlA, maTha, devakulikAo, jaMgalone dravyanA vyayavaDe paNa nirmANa karAvarAvyA. 191. temAM (vAva vigeremAM) Asakta manavALo te dharmane viSe alpa AdaravALo thayo. aMte soLa asAdhya roganI pIDAthI Akula-vyAkula thayo. 16ra. soLa rogo A pramANe kahevAyelA che - upadeza saptati 23
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAse 1 sAse 2 jare 3 dAhe 4, kucchisUle 5 bhagaMdare 6 / arasA 7 ajIrae 8 diTThI 9, puTThisUle 10 aroae / / 1 / / kaMDU 12 jaloare 13 sIsa 14, katraveaNa 15 kuTThae 16 / . . sola ee mahArogA, AgamaMmi viAhiA / / 2 / / vApIvimohitasvAnto, mRtvA tasyAmabhUdayam / / darduraH karmabhiH ko na, viDambyeta sudhIrapi ? / / 8 / / vApIM dRSTvA'nyadA jAti-smRti prApa sa darduH / avajJAtasya dharmasya, hI mamAbhUdidaM phalam / / 9 / / tato viraktaH SaSThAdi, kurvan pAraNake punaH / vApyAmatti janasnAnAt, prAsukaM mRttikodakam / / 10 / / anyadodyAnamAyAtaM, tatra vIrajinezvaram / . lokoktyA darduraH zrutvA, vandituM niryayau tataH / / 11 / / atha zreNikabhUpAlaH, zrIvIraM nantumutsukaH / calanparivRtaH sainyai-nagarAnniragAvahiH / / 12 / / darduro'pi calanmArge, nRpAzvakhuramarditaH / mRtvA saudharmakalpe'bhU-dardurAGkAbhidhaH suraH / / 13 / / sAmAnikAnAM catvAraH, sahasrAstasya jajJire / sarvaM tadanumAnena, jJAtavyaM sampadAdikam / / 14 / / 24 upadeza saptati
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 1 zAse khAMsI, udharasa 2. sAre zvAsa 3. nare=jarA4. vAde dAha roga, AkhA zarIramAM baLatarA thavI. 5. jIisUne peTamAM zULano roga. 6. dareka bhagaMdara roga (gudA ane vRSaNanI vacce thatuM gumaDuM) 7. rasa-masA 8. nIra= maMdAgni, ajIrNa (pAcanazakti alpa) 9. viThThI dRSTi roga, 10. puTTasUnne pIThamAM zUlanI pIDA 11. rogapra=(khAvAnI) aruci. ll1ll 163. 2. 12 DU zarIrane khaNavuM, khajoLavuM, jemAM kAyama khaNyA karAya evo roga 13. nokare=jalodara roga, peTamAM pANIno bharAva. 14. sI=mastakano roga, 15. navegana=kAnanI vedanA 16. =koDha roga, A soLa mahArogo zAstramAM kahevAyelA che. 164. 8. vAvamAM mohita hRdayavALo marIne A temAM (vAvamAM) deDako thayo. kayo buddhimAna paNa puruSa karmo vaDe viDambanA nathI pAmato ? 175. ( 9. eka vakhata vAva joIne te deDako jAtismaraNa jJAna pAmyo. kharekhara dharmanI avagaNanAnuM mane A phaLa prApta thayuM. 199. 10. tethI tyAra pachI) vairAgya pAmela chaThTha vagere karato pAraNAmAM vAvamAM lokonA snAnathI thayela acita mATI ane pANI vApare che. (khAya che.) 167. '. 11, eka vakhata zrI vIra paramAtmA udyAnamAM padhArela che e pramANe) lokonA kahevAthI sAMbhaLIne te deDako vaMdana karavA mATe nIkaLyo. 198. 12. have sainya vaDe parivarelA, zrI vIra paramAtmAne vaMdana karavA mATe utsukatAvALA zreNika rAjA cAlatA nagaranI bahAra nIkaLyA. 199. 13. mArgamAM cAlatA rAjAnA ghoDAnI khurathI mardana karAyela deDako paNa marIne saudharma devalokamAM dadurAMka nAme deva thayo. 170. 14. tene cAra hajAra sAmAnika devo thayA, tenA anumAna vaDe tenI bIjI paNa saMpatti vigerene jANavI. 171. upadeza saptati 24
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatrApyavadhinA jJAtvA, vIraM vanditumAgataH / atucchacchavisambhAra-cchAditAparadIdhitiH / / 15 / / svasvasthAnaniviSTeSu, zakramApAdiSu prabhuH / / girA yojanagAminyA, prAraMbhe dharmadezanAm / / 16 / / sthitvA jinAntike'nyeSAM, kuSThirUpaM ca darzayan / vyalimpata vapurjanaM, sa divyaizcAndanaiH rasaiH / / 17 / / . zreNikAdyAstu jAnanti, kuSThI ko'pyeSa duSTadhIH / AH ! karoti svadehottha-rasikAbhivilepanam / / 18 / / ito bahirgataH pApI, zrIjinAzAtanAkaraH / .. mAraNIyo mayA nUna-miti dadhyau nRpastadA / / 19 / / itazca sa jina 1 kSamApA 2-'bhaya 3 zaukarikAn 4 kSuta kRtapUrbiNa uddizya, kramAdvAkyAnyamUnyavak / / 20 / / sadyo mriyasva 1 jIva tvaM 2, ciraM jIva mriyasva vA 3 / mA jIva mA mriyasveti 4, tato ruSTo bhRzaM nRpaH / / 21 / / dezanAnte kSaNAttasmin, vidyududdyotavadgate / aprAkSIdbhUpativIraM, ko'yaM kuSThI ? prabho ! vada / / 22 / / tavApyAzAtanAmevaM, yazcakAra durAzayaH / etAvatsamudAye'pi, zIrSacchedyaH sa nizcitam / / 23 / / 25 upadeza saptati
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. atyaMta kAMtinA samUhathI yukta DhAMkI dIdho che sUrya jeNe evo te deva tyAM paNa avadhijJAna vaDe jANIne zrI vIra paramAtmAne vaMdana karavA mATe Avyo. 172. 10. prabhue yojanAgAminI vANI vaDe potapotAnA sthAne birAjamAna IndrarAjA vigerene viSe dharma dezanAno prAraMbha karyo. 173. 17. jinezvara paramAtmAnI (vIra jinanI) samIpamAM rahIne bIjA prANIone koDhiyAnuM rUpa batAvatA teNe (dave) divyacaMdananA rasa vaDe jinezvara paramAtmAnA zarIrane vilepana karyuM. 174. 18. zreNika mahArAjA vigere jANe che ke A duSTa buddhivALo koIka koDhiyo che. aho ! potAnAM dehathI nIkaLela parU vaDe vilepana kare che. 17pa. 19. ahIMthI bahAra gayA pachI jinezvara paramAtmAnI AzAtanAne karanAra te pApI mArA vaDe kharekhara mAravA yogya che. e pramANe tyAre rAjAe vicAryuM. 176. 20. ahIM te (deva) 1. jina ra. rAjA (zreNika) 3. abhayakumAra 4. zaukarika kasAInI prati pUrve karAyela chIMkane uddezIne anukrame A vAkyone bolyo. 177. 21. 1. tuM jaldI mara 2. tuM jIva 3. lAMbA kAla sudhI jIva athavA mara 4. jIva nahIM athavA mara nahIM. tethI rAjA ghaNo krodhAyamAna thayo. 178. 22. dezanAnA aMte kSaNa mAtramAM vIjaLInA prakAzanI jema te koDhiyo gaye chate rAjAe zrI vIra paramAtmAne pUchyuM. he prabho ! A koDhIyo koNa hato ? te kaho. 179. 23. ATalI sabhAmAM paNa duSTa AzayavALA jeNe (koDhiyAe) ApanI paNa A pramANe AzAtanA karI. nizcaye tenuM mastaka chedavA yogya che. 180. upadeza saptati 25
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jino'pyuvAca rAjendra !, nA'yamAzAtanAkaraH / cAndanena rasenaiSa, kintu cakre vilepanam / / 24 / / vAkyAni yAni so'vAdI-ttadbhAvArthamapi prabhuH / uvAca zreNikAdInAM, tatsambandhaM ca mUlataH / / 25 / / uktaM ca kesiM ca varaM maraNaM, jIviyamantresimubhayamanasiM / dahuradevicchAe, ahiyaM kesiMvi ubhayapi / / 1 / / itazzyutvA videheSu, mokSameSa gamiSyati / / zrutveti vismayotphullA, lokAH svasvagRhaM yayuH / / 26 / jinezadhyAnamAtrasya, zrutveti phalamuttamam / . tatraiva kriyatAM yatno, nirvRtirvo bhavedyathA / / 27 / / , / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre SaSTha upadezaH / / 6 / / 26 upadeza saptati
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. jinezvare paNa kahyuM ke - he rAjendra ! A AzAtanAne karanAra nathI, paraMtu eNe caMdananA rasa vaDe vilepana karyu che. 181. 25. je vAkyo te (deve) kahyA, tenA bhAvArthane paNa ane zreNika vagerenA tenA sAthenA saMbaMdhane mULathI prabhue kahyo. 182 kahyuM che ke - 1. dardura devanI IcchAthI keTalAkanuM maraNa sAruM hoya, keTalAkanuM jIvana, keTalAkanuM maraNa ane jIvana (baMne sArA) ane keTalAkanA maraNa ane jIvana baMne ahita karanAra che. 26. ahIMthI cyavIne e mahAvidehamAM mokSamAM jaze. e pramANe sAMbhaLIne vismayathI praphullita thayelA loko potapotAnA ghare gayA. 183. 27. jinezvara paramAtmAnA dhyAna mAtranuM phala uttama che e pramANe sAMbhaLIne tyAM ja yatna karo. jethI tamAro mokSa thAya. 185. // e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM chaThTho upadeza che. I upadeza saptati 26
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-7" alpApi pUjA vihitA jinezituH, phalaM mahatkiM na tanoti dehinAm ? / kUSmANDavallI tanukApi yacchati, sphAraM phalaM svAzritamAnaveSu yat / / 1 / / gUrjaratrAbhuvi trAtA, kumAraH paramArhataH / atra caulukyabhUpAlo, dRSTAntaH parikIrtyate / / 2 / / mAlavAntaH kvacitpallayA-mabhUjetra iti zrutaH / kSatriyaH paraluNTAka-caraTaiH parivAritaH / / 1 / / . muSNAtyanekazaH sArthAn, puSNAti vyasanAnyapi / bhadraprakRtirapyeSa, caurasaMsargadUSitaH / / 3 / / anyadA jesalo nAma, sArthapaH kvApi pattane / gacchan 'kathaJcidvijJAta-caraTaistaiH sudughdaiH / / 3 / / paraHzatavaNikputra-rvyavasAyArthibhiryutaH / sahastrairdazabhiH prauDha-pRSTauhAM ca savastubhiH / / 4 / / jaitrastaizcaraTaiH sarvaM, sArthalokamaluNTayat / sArthapo'pyucchalanmanyuH, punaH svaM nagaraM yayau / / 5 / / tatra vijJapya rAjAnaM, tasyAdAya balaM bahu / jadhAna pallImAgatya, caraTAnutkaTAnapi / / 6 / / 1. jJAtaH kathaJcittu / / 27 upadeza saptati
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-7" 1. jema koDAnI velaDI nAnI hovA chatAM paNa potAne Azrita mAnavone viSe vizAla phaLane Ape che. tema jinezvara paramAtmAnI karAyelI alpa paNa pUjA prANIone zuM mahAna phalane nathI ApatI ? 180. 2. arihaMta paramAtmAnA upAsaka kumArapAla rAjA gujarAta dezamAM rakSaka hatA. ahIM kumArapAla caulukya vaMzanA rAjAnuM dRSTAMta kahevAya che. 187. 1. mAlavadezamAM koIka pallImAM bIjA mANasone lUMTanAra evA coro vaDe parivarela caitra e pramANe prasiddha kSatriya hato. 188. 2. bhadra svabhAvavALo A (caitra) coronA saMgathI dUSita thayela anekavAra sArthane lUMTe che. vyasanone paNa poSe che. 189. 3. eka vakhata koIka gAmamAM jato jesala nAmano sArthapati, atyaMta duSTa madavALA evA te coro vaDe koIka rIte oLakhAyo. 190. 1 4. vyApAra karavAnA arthI evA sothI adhika vaNika putrothI yukta ane prauDha (majabUta) evI pIThavALA baLadonA dazahajAra vAhanothI sahita (te jesala sArthapati oLakhAyo - jaNAvAyo.) 191. - 5. caitre te coro vaDe sArthanA sarva lokone lUMTAyA. sArthapati paNa uchaLatA 1. krodhavALo pharIthI potAnA nagaramAM gayo. 192. 6. tyAM rAjAne vinaMtI karIne tenA rAjAnA) ghaNA sainyane laIne pallImAM AvIne 308ra evA corone haNyA. 193. upadeza saptati 27
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaitrasya tanayaM bAla-mapi hatvAtinirdayaH / vAlayitvA nijaM dravyaM, punaH svaM nagaraM yayau / / 7 / / bAlahatyAvidhAyitvA-tatra rAjJA sa tarjitaH / . vairAgyAttApasIM dIkSA-mAdAya vidadhe tapaH / / 8 / / jaitro'tha jIvitAkAGkSI, tadAnIM saGkaTAttataH / naMSTvA kathaJcidapyAgA-duraGgabalapattane / / 9 / / tatra niHzambalatvena, duHkhI dAridryapIDitaH / tasthau karmakaratvena oDharavyavahAriNaH / / 10 / / zrIyazobhadrasUrINA-mupadezamanAratam / ' - zrAvaM zrAvamasau jajJe, sadharmahadayo manAk / / 11 / / na hanmi jantUnimantU-tra jalpAmyanRtaM tathA / . ityAdyabhigrahAMstasya, pArzve jagrAha sa kramAt / / 12 / / anyadA vArSika parva-NyoDharo'bhyacituM jinam / sArddha jaitreNa sadvastro, jagAma jinamandire / / 13 / / tatra pUjAparAnvastrA-bharaNAdyairalaGkRtAn / lokAnAlokya jaitro'pi, manasyevamacintayat / / 14 / / aho ! prAkpuNyayogena, bhave'tra subhagA amI / AgAmyapi bhavo hyeSAM, bhAvI bhadraGkaraH khalu / / 15 / / 1. "gAd dUramacalapattane" ityapi / / 28 upadeza saptati
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. caitranA putra evA bALakanI paNa hatyA karIne potAnuM dravya meLavIne atyaMta nirdaya evo te jesala pharIthI potAnA nagaramAM gayo. 194. (8. bALahatyAne karavAthI tyAM (potAnA gAmamAM) rAjA vaDe te (jesala) tiraskAra karAyo, vairAgyathI tApasI dIkSAne grahaNa karIne tapa karyuM. 195. 9. have jIvavAnI IcchAvALo jaitra te samayanA saMkaTothI koIpaNa rIte nAsI jaIne uraMgabala nagaramAM gayo. 196. 10. tyAM musApharInuM bhAthuM na hovAthI duHkhI, daridratAthI pIDAto oDhara nAmanA vyApArIne tyAM sevaka tarIke rahyo. 17. 11. pa. pU. A. bha. zrI yazobhadrasUrInA upadezane niraMtara sAMbhaLatAMsAMbhaLatAM A thoDo dharmayukta hRdayavALo thayo. 198. 12. niraparAdhI prANIone huM nahIM haNuM, tema ja asatya vacane nahIM boluM, vagere abhigrahone kramasara AcArya bhagavaMta pAse teNe grahaNa karyA. 199. . 13. eka vakhata vArSika parvamAM sArA vastravALo oDhara nAmano vyApArI ' jaitranI sAthe jinezvara paramAtmAnI pUjA karavA mATe jinamaMdiramAM gayo. 200. 14. tyAM vastra AbhUSaNAdi vaDe alaMkRta pUjAmAM tatpara lokone joIne jaitre paNa manamAM e pramANe vicAryuM. 201. 15. aho ! pUrvanA puNyanA yogathI A lokamAM A sadbhAgyavALA thayA. eono AgAmI paNa bhava kalyANane karanAra thAya. kharekhara (emanuM) bhaviSya kalyANa karanAruM che. 202. upadeza saptati 28
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAghe'pyevamucyate - haratyavaM samprati hetureSyataH, zubhasya pUrvAcaritaiH kRtaM zubhaiH / zarIrabhAjAM bhavadIyadarzanaM, vyanakti kAlatritaye'pi yogyatAm / / 1 / / viSNuM prati nAradoktiH jinendramahamapyAzu, pUjayAmi tato dhruvam / yato jinendrapUjaiva, pratibhUH sarvasampadAm / / 1 / / vimRzyeti purA dyUta - jitairnavakapardakaiH / AtmIyaireva puSpANi, gRhItvA'citavAn jinAn / / 16 / / : zubhAbhisandhipUtAtmopavAsaM cApi taddine / vyadhAdgurumukhenaiSa, bhaktiraGgataraGgitaH / / 17 / / mRtvA kramAtsa saJjAto, gUrjaratrAnarezvaraH / bhUpa: kumArapAlAkhyaH, zrAvakaH paramArhataH / / 18 / / oDharo'bhUdudaya (?) no, jayasiMhastu sArthapaH / hemasUriryazobhadraH, evaM te kramazo'bhavan / / 19 / / 'koGkaNe ca mahArASTra', 'kIre jAlandhare' punaH / "sapAdalakSe mevADe', 'dIpe kAsIta' tathA / / 20 / / 'karNATe " gUrjare "lATe, saurASTre", "kacchasaindhave / ujhAyAM caiva "bhambheryAM " mArave "mAlave tathA / / 21 / / ityaSTAdazadezeSu, kalikAle'pi kazmale / prAvIvRtadamAriM yaH, purA kenApyakAritAm / / 22 / / 29 upadeza saptati
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAghamAM paNa e pramANe kahevAya che - 1. pUrve zubha kAryanA AcaraNa vaDe karAyeluM puNya bhaviSyanA zubhano hetu che ane hamaNAM pApanuM haraNa kare che. traNe kALamAM paNa ApanuM darzana prANIonI yogyatAne spaSTa kare che. 203. viSNunI prati nArada kahe che - 2. je kAraNathI jinezvara paramAtmAnI pUjA ja sarvasaMpattinI sAkSI che. te kAraNathI nizcaye huM paNa zIdhra jinendranI pUjA karuM chuM. 204. 19. e pramANe vicAra karIne jugAramAM jItAyela potAnI ja navakoDIvaDe puSpone grahaNa karIne jinezvara paramAtmAne pUjyA. 205. 17. gurunA mukhavaDe bhaktinA raMgathI uchALA mAratA hRdayavALA zubhanI abhisaMdhithI pavitra thayo che AtmA jeno evA eNe (jetre) te divase upavAsa paNa karyo. 206. 18. anukrame marIne te arihaMta paramAtmAno parama zrAvaka kumArapAla nAme 'gujarAta dezano rAjA thayo. 207. - 19. krame karIne oDhara te udAyana maMtrI, sArthapati jesala te jayasiMha ane AcArya yazobhadra te AcArya hemacaMdrasUri e pramANe teo thayA. 208. 20. koMkaNa, mahArASTra, kAra, jAlandhara, sapAdalakSa, mevADa, dipa te pramANe - kAsI taTamAM 209. 21. karNATaka, gujarAta, lATa, saurASTra, kaccha, saindhava, uccA, bhaMbhIrA, mAravADa temaja mAlavAmAM (e aDhAra deza). 210. 22. e pramANe jeNe aDhAra dezomAM pApI evA kalikALamAM paNa je pahelA koInA vaDe paNa nahi karAyelo evo amAri paTaha phelAvyo. 211. upadezasaptati 29
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaduktam - pUrvaM vIrajinezvare'pi bhagavatyAkhyAti dharma svayaM, prajJAvatyabhaye'pi mantriNi na yAM kartuM kSamaH zreNikaH / / aklezena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSAM vyadhA-dyasyAsvAdya vacaH sudhAM sa jayatu zrIhemacandro guruH / / 1 / / svasti zrImatI pattane nRpaguruM zrIhemacandraM mudA, svaHzakraH praNipatya vijJapayati svAmiMstvayA sukRtam / .. candrasyAGkamRge yamasya mahiSe yAdassu yAdaHpateviSNormatsyavarAhakacchapakule devAbhayaM tanvatA / / 2 / / yAvajjIvamiti zrImaddharmekacchatratAM sRjan / yo bhAvI gaNabhRtprAcyaH, padmanAbhajinezituH / / 23 / / ityalpapUjApi jinezvarANAM, bhavedamandAbhyudayaikahetuH / ata: samagre'pi hi dharmakArye, saivAnizaM mukhyatayA vidheyA / / 24 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre saptama upadezaH / / _* "saMbhAryAm" ityapi / 1. "''sAdya" ityapi / / 30 upadeza saptati
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ je kahevAyeluM che ke - 1. pahelA aizvarya vigere gurNothI yukta vI2 52mAtmA dharmane kahete chate paNa buddhizALI abhayakumAra maMtrI hote chate paNa jene (je jIvadayAne) karavAne mATe zreNika mahArAjA samartha na thayA. te jIvarakSAne jemanA vacanAmRtano AsvAda karIne kumArapAla rAjAe sahaja rIte karAvI. te zrI hemacandra guru jaya pAmo. 212. 2. kalyANakArI lakSmIthI yukta evA pATaNamAM kumArapAla rAjAnA guru zrI hemacandrasUrI ne harSapUrvaka svargalokanA Indra praNAma karIne vidita kare che, he svAmi ! tamArA vaDe A sAruM karAyuM ke - he deva ! abhayane vistAratA ApanA vaDe mRgamAM candrane sthAna apAyuM, pADA upara yamane sthAna apAyuM, jaLa-jaMtuone viSe jaLa-jaMtuonA adhipatine sthAna apAyuM, matsya varAha kAcabA upara viSNune sthAna apAyuM. 213. 23. yAvajrajIva (jIvanaparyaMta) zrImad paramAtmAnA dharmanI ekachatratAnuM sarjana karatAM je padmanAbha paramAtmAnA prathama gaNadhara thaze. 214. 24. e pramANe jinezvara paramAtmAnI alpa paNa pUjA atyaMta kalyANanuM ekamAtra hetu thAya che. e kAraNathI paNa dharmakAryamAM te (jinapUjA) ja saghaLA haMmezA mukhyapaNe karavA yogya che. 215. / e pramANe upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM sAtamo upadeza che. II upadeza saptati 30
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-8" ajJAnabhAvAdapi pUjito jino, vizrANayatyAtmapadaM nRNAM yataH / . araNyamadhyasthitabimbapUjakaH, sa devapAlo'pi hi muktimAptavAn / / 1 / / kasyacicchreSThino bhRtyo, devapAlo'nyadA vane / cArayanmahiSIrarha-dvimbamekaM vyalokata / / 1 / / .. ajAnannapi tattattvaM, samIpataTinIjalaiH / prakSAlya pUjayAmAsa, tadvimbaM kusumAdibhiH / / 2 / / apUjite (mayA)'sminna mayA, bhoktavyamiti nizcayam / kRtvA samAdhisampanno, gamayAmAsa vAsarAn / / 3 / / varSArambhe'nyadA nadyAM, pUre jAte'tidustare / tasthau gehe tadekAgra-statra gantumazaknuvan / / 4 / / asmadnehe'pi bimbAni, santi tAnyeva pUjayaM / zreSThinetyucyamAno'pi, na bhuGkte sma sa karmakRt / / 5 / / atha saptadinaprAnte, nadIpUre'pasarpite / yAvadvimbAntike yAti, tAvatsiMhaM dadarza saH / / 6 / / taM bhayaGkaramapyeSo-'vagaNayya zRgAlavat / taM devaM pUjayAmAsa, kiM na sidhyati sattvataH ? // 7 // tatrizcayena santuSTa-stadadhiSThAyakaH suraH / prAptaH pratyakSatAM prAha, varaM vRNu mahAzaya ! / / 8 / / 31 upadeza saptati
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-8" 1. je. kAraNathI ajJAnabhAvathI paNa karAyela jinezvara paramAtmAnI pUjA lokone mokSapadane Ape che. (jema ke) jaMgalamAM rahela bhagavAnanI pratimAne pUjanAra te devapAla paNa muktine pAmyo. 213. 1. koIka zreSThinA sevaka (nokara) devapAle eka vakhata vanamAM baLadone carAvatA arihaMta paramAtmAnI eka pratimAne joI. 217. 2. tattvane nahi jANatA paNa teNe najIkanI nadInA jala vaDe prakSAla karIne puSpa vigerethI te pratimAnI pUjA karI. 218. - 3. A paramAtmAnI pUjA karyA vinA mArA vaDe bhojana karavA yogya nathI. (arthAt huM bhojana nahIM karuM) e pramANe nizcaya karIne samAdhipUrvaka divaso pasAra karavA lAgyo. ra19. : 4. varSARtunA AraMbhamAM eka vakhata nadImAM atyaMta duHkhe tarI zakAya evuM moTuM pUra Avate chate abhigrahamAM ekAgra banelo jaMgalamAM javA mATe asamartha evo te ghare rahyo. 220. - A 5. amArA gharamAM paNa paramAtmAnI pratimAo che. temanI ja pUjA karI le. zreSThI vaDe e pramANe kahevAte chate paNa te nakara bhojana karato nathI. ra21. ' ke. have sAta divasa pachI nadInuM pUra dUra thaye chate jyAre te jaMgalamAM rahela) * pratimAnI najIkamAM jAya che teTalAmAM teNe siMhane joyo. ra22. 7. eNe (devapAle) bhayaMkara evA siMhanI paNa ziyALanI jema avagaNanA karIne te pratimAnI pUjA karI. sattvathI zuM siddha thatuM nathI ? 223. 8. tenA (devapAlanA pUjAnA) nizcaya vaDe khuza thayela te (pratimA) no adhiSThAyaka deva pratyakSa thayo (ane) kahyuM, he mahAna AzayavALA ! tuM varadAna mAga. 224. upadeza saptati 31
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ devapAlo'bhyadhAdrAjyaM, mahyaM dehi suro'bravIt / .saptame divase rAjyaM, tava bhAvi na saMzayaH / / 9 / / tatraivA'vasare rAjA, niSputro mRtimAptavAn / pradhAnaiH paJcadivyAni, prakaTyante sma tatkSaNAt / / 10 / / suroktadivase tasya, prasuptasya, tarostale / Agatya tAni divyAni, rAjyaM prAjyamahaM daduH / / 11 / / sAmrAjye tasya jAte'pi, kecanAjJAM na manvate / kurvate pratyutAvajJAM, nUnaM karmakaro hyasau / / 12 / / devapAlo'pi taM deva-mupetyeti vyajijJapat / . . alametena rAjyena, varaM bhRtyatvameva me / / 13 / / , devo'bhyadhAtku(?)mbhakAra-pArvAnmRnmayahastinam / kArayitvA tamAruhya, vrajestvaM rAjapATikAm / / 14 / / evaM kRte tavAvajJA, bhAvinI na manAgapi / . devapAlastathA cakre, sarvatrAjJA tato'bhavat / / 15 / / . asthApayaJca tadvimbaM, prAsAde nijakArite / prAcInanRpateH putrI, tasya bhAryA babhUvuSI / / 16 / / purAvahiH sthitaM kaJci-dRddhaM vIkSyAnyadA tu sA / gavAkSasthA gatA mUrchA, pazyato'pi kSamApateH / / 17 / / 32 upadeza saptati
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. devapAle kahyuM. mane rAjya Apo. deve kahyuM, sAtamA divase tane rAjya maLaze, temAM saMzaya nathI. 225. 10. te ja samaye putra rahita evo rAjA mRtyune pAmyo. te kSaNathI pradhAno vaDe pAMca divyo pragaTa karAyA. 226. 11. deve kahela divase (sAtamA divase) vRkSanI nIce sutelA tene pAMca divyoe AvIne zreSTha mahimAvALuM rAjya ApyuM. 227. 12. tene rAjApaNuM prApta thaye chate paNa keTalAka tenI AjJA mAnatA nathI. paraMtu ulTI (tenI) avajJA kare che ke kharekhara A to nokara che. 228. 13. devapAle paNa te devane bolAvIne e pramANe vinaMtI karI A rAjyavaDe saryuM. (enA karatAM to) mAruM sevakapaNuM ja zreSTha che. 229. 14. deve kahyuM - kuMbhAranI pAsethI mATIno hAthI karAvIne tenA para ArUDha thaIne tuM rAjavATikAmAM jA, 230. 15. e pramANe karavAthI tArI thoDI paNa avajJA nahIM thAya. devapAle e pramANe karyu. tyAra pachI sarvatra tenI AjJA thaI. 231. 16. pote baMdhAvela mahelamAM te (jaMgalamAM rahelI) pratimAnI sthApanA karAvI ane prAcIna rAjAnI (pahelAnA rAjAnI) putrI tenI patnI thaI. 232. 17. eka vakhata gAmathI bahAra rahela koIka vRddhane joIne jharUkhAmAM rahelI rANI te rAjA jote chate paNa mUrchAne pAmI. 233. upadeza saptati 32
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlApayatsacaitanyAM, punastAM medinIzvaraH / sApi taM vRddhamAkArya, svasvarUpaM jagAviti / / 18 / / ahametasya vRddhasyA-bhavaM prAcyabhave priyA / etadvimbArcayA deva !, tvatpriyAtra bhave'bhavam / / 19 / / . bahUkte'pi mayA naiSa, devaM pUjitavAnvibho ! / tAdRzyevAsya teneya-mavasthAdyApi dRzyate / / 20 / / yaduktam - aDavihiM pattI naI, jala hoi navUDhA hattha / . ajo eha kabADIiM, ajavi sA jia vattha / / 1 / / pratyabhijJAya tAM taistai-rabhijJAnenijAM priyAm / vRddho'pi devapUjAdi-dharmakAryarato'bhavat / / 21 / / devapAlanarendro'pi, svaprAsAde puriijnaiH| nityaM pravartayAmAsa, dhvajapUjAdikotsavAn / / 22 / / pAlayitvA ciraM rAjyaM, prAnte vratapavitritaH / tayA ca bhAryayA yuktaH, sa bhUpaH prApa nivRtim / / 23 / / zrutveti raGkamAtre'pi, tAdRk sAmrAjyavaibhavam / zrIjinendrasya pUjAyAM, kaH syAnmandAdaraH pumAn ? / / 24 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre'STama upadezaH / / 8 / / 33 upadeza saptati
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. rAjAe pharIthI cetanAvALI evI teNIne bolAvI. teNIe paNa te vRddhane bolAvIne potAnA svarUpane e pramANe kahyuM. 234. . 19. pUrva bhavamAM huM A vRddhanI patnI hatI. he deva ! A paramAtmAnI pratimAnI pUjA karavA vaDe A bhavamAM huM tamArI patnI thaI chuM. 235. 20. he vibho ! mArA vaDe ghaNuM kahevAya chate paNa eNe paramAtmAnI pratimAnI pUjA na karI tethI Aje paNa AnI (vRddhanI) AvI dazA dekhAya che. 236. je kahyuM che ke - 1. aTavImAM navI vahI rahelI nadI prApta thaI che. pANI hAthamAM che. te Arya! Aje paNa A kutsita (bicArI) vADInI enI e ja parAbhUta avasthA che. (kAraNa ke vADI nadI pAse jAya, to pote lIlIchama bane ne ? A mArA patie paramAtmAne pUjyA hoya, to pote mArA jevA banI zake ne ?) 237. 21. te - te jJAna vaDe potAnI priyAne oLakhIne vRddha paNa devapUjA vigere dharmakAryamAM tatpara banyo. 238. * 22. devapAla rAjAe paNa nagaranA lokonI sAthe potAnA mahelamAM dhvajApUjA vigere occhavone haMmezA karAvyA. ra39. 23. ghaNA kAla sudhI rAjyanuM pAlana karIne aMte vratathI pavitra thayela patnI . yukta te rAjA mokSane pAmyo. 240. - 24. garIba mAtrane viSe paNa tevA prakAranA rAjyanA vaibhavane sAMbhaLIne jinezvara paramAtmAnI pUjAmAM kayo puruSa alpa AdaravALo thAya ? 241. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM AThamo upadeza che. I. upadeza saptati 33
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza - 9 ' - jinendracandrapratimA tarIyate, nimajjatAM prANabhRtAM bhavAmbudhau / taddarzanAdeva yataH prapannavAn, zayyaMbhavaH sUrivaraH sudarzanam / / 1 / / zrI jambUsvAminaH ziSyAH, prabhavasvAmino'nyadA / gacche saGkhe ca ziSyArtha-mupayogaM vitenire / / 1 / / tathAvidhasupAtrasya, tasminnanupalabdhitaH / dadustadupayogaM te, parakIye'pi darzane / / 2 / / tadA zayyaMbhavaM bhaTTaM, yajJanirmmApaNodyatam / pure rAjagRhe'drAkSuH zrutajJAnopayogataH / / 3 / / sarvavidyAguNopetaM, yogyaM tamavadhArya te / prAhiNvan zikSayitvA svaM sAdhuyugmaM tadantike / / 4 / / . tAbhyAM zayyaMbhavo'zrAvi, tatra zlokArddhamIdRzam / aho ! kaSTamaho ! kaSTaM tattvaM na jJAyate punaH // 5 // tayoriti vacaH zrutvA dadhyau bhaTTo'pi vismitaH / nUnametau mahAtmAnau, jAtu nAsatyavAdinau / / 6 / / tatkimapyatra yattattvaM, tantra vidyo jaDA vayam / tataH papraccha yajvAnaM, so'pyevaM tamabhASata / / 7 / / praSTavyamatra kiM nAma, yajJAdeva yadAtmanAm / rogazAntiH prajAlAbho, vighnadhvaMsazca nizcitam / / 8 / / 34 upadeza saptati
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-9" ; ,* 1. caMdrarUpI jinezvara paramAtmAnI pratimA bhavarUpI samudramAM DUbelA prANIone tAre che. je kAraNathI je jinapratimAnA darzanathI ja zreSTha evA zaabhava sUrI samyagdarzanane pAmyA. 242. 1. zrI jaMbUsvAmInA ziSya zrI prabhavasvAmIe eka vakhata gacchamAM ane saMghamAM ziSya mATe upayoga mUkyo. ra43. 2. tevA prakAranA supAtrano temAM abhAva hovAthI bIjA darzanamAM paNa temaNe upayoga mUkyo. 244. 3. tyAre zrutajJAnanA upayogathI rAjagRha nagaramAM yajJanA nirmANamAM tatpara evA zavyaMbhava bhaTTane joyA. 245. 4. sarva vidyAguNothI yukta tene (zavyaMbhavasUrine) yogya jANIne teoe potAnA be sAdhune zikSaNa ApIne temanI (zayaMbhava bhaTTa) pAse mokalyA. 246. 5. te banne pAsethI zavyaMbhave - aho ! khedanI vAta che, aho! khedanI vAta che (ka) (tamArA vaDe) tattva jaNAtuM nathI. e pramANe aDadho zloka sAMbhaLyo. 247. ka. te bannenA e pramANe vacano sAMbhaLIne vismaya pAmela bhaTTa vicAryuM. kharekhara A be mahAtmAo kyAreya paNa asatya bolanAra na hoya. 248. : 7. ahIM je kAMI tattva (rahasya) che te jaDabuddhivALA ame jANatA nathI. tyAra pachI yajJa karanArane pUchyuM. teNe (yajJakartAe) paNa tene e pramANe kahyuM. 249. 8. ahIM zuM pUchavA yogya che? yajJathI ja prANIonA roganI zAMti, prajAnuM hita ane vinono nAza nizcita che. 250. upadezasaptati 34
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ azraddadhAnastadvAcaM, khaDgamutpATya so'vadat / kariSye tvacchirazchedaM, nocetsatyaM vaco vada / / 9 / / tattvaM vAcyaM zirazchede, iti vedavacaH smaran / yajvA jagAda bho bhaTTa !, yo'yamadhvarakIlakaH / / 10 / / tasyAdhobhAgabhUmyantarnihitA pratimArhataH / vidyate tatprabhAveNa, kSIyate vighnasantatiH / / 11 / / vaitAlavyantarapreta - zAkinIrAkSasAdayaH / 'avazyamadhvaraM ghnanti, pratimAmAhatIM vinA / / 12 / / bAhyastu vistaraH zeSaH, sarvo'pyudarapUrttaye / ADambaraM vinA loko, bAlizo nahi manyate / / 13 / / khAnayitvA tatastatra, gRhItvA'rcA jinezituH / bhaTTo jagAma zAlAyAM, natvA'pRcchaca tAn gurUn / / 14 / / kiMlakSaNaH kiMsvarUpo, devo'yamabhidhA tu kA ? | IdRkSAH syuH kiyantazca sarvamAvedyatAM prabho ! / 15 / / rAgAdivijayI tejo-mayo muktipadasthitaH / deva : zrIzAntinAtho'yaM, jinAnAM SoDazaH punaH / / 16 / / caturviMzatirIdRkSA, bhavantItyAdi sUribhiH / nivedyamAne tAM bhaTTo, darzaM darzaM vyacintayat / / 17 / / prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM prasannaM, vadanakamalamaGkaH kAminIsaGgazUnyaH / karayugamapi yatte zastrasambandhavandhyaM tadasi jagati devo vItarAgastvameva / / 18 / / sUrayo'pyacire vedapurANAdiSvapIkSyate / jinasyaiva hi devatvaM, yajurvedavaco yathA / / 19 / / 1. " adhamA a-" ityapi / / 35 upadeza saptati
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tenA yajJakartAnA) vacana para azraddhAvALA teNe talavArane upADIne kahyuM. jo sAcuM nahi bole to tAruM mastaka chedI nAMkhIza. 251. * 10. mastakano cheda thavA Ave to tattva kahevuM joIe, e pramANe vedavacananuM smaraNa karato yajJakartA bolyo. he bhaTTa ! je A yajJano khIlo che. upara. 11. tenI nIcenI bhUmimAM arihaMta paramAtmAnI pratimA sthApana karAyelI vidyamAna che. tenA prabhAvathI vinonI paraMparA nAza pAme che. rapa3. 12. arihaMta paramAtmAnI pratimA vinA vaitAla-baMtara-preta-zAkinI-rAkSasa vigere avazya yajJano nAza kare che. 254. 13. (pratimA vinA) bAkI to bahArano vistAra che. sarva paNa udaranI pUrtine mATe che. ADaMbara vinA mUrkha loko paNa mAnatA nathI. rapapa. 14. tyAra pachI tyAM khodAvIne paramAtmAnI pratimAne grahaNa karIne zayaMbhava upAzrayamAM gayA ane namaskAra karIne te gurune pUchyuM. 25ka. - 15. A devanuM lakSaNa zuM che? svarUpa zuM che ? zuM nAma che ? ane AvA A prakAranA (deva) keTalA thayA? he prabho ! te sarva jaNAvo. 257. * 16. rAgAdi zatruo para vijaya meLavela, tejathI yukta, mokSapadane prApta . karela jinezvaromAM A soLamA zrI zAMtinAtha bhagavAna che. 258. 17. AvA prakAranA covIsa bhagavAna che vagere AcArya bhagavaMta vaDe nivedana karAye chate te zayaMbhava bhaTTa te pratimAne jota-joto vicAravA lAgyo. 259. 18. prazamarasamAM DUbelA, prasanna dRSTivALA, kamalanA cihna jevA mukhavALA, kAminInA saMgathI rahita, jemanA banne hAtha paNa zastranA saMbaMdhathI rahita che, tethI tame ja jagatamAM vItarAgadeva cho. 260. 19. AcArya bhagavaMte paNa kahyuM ke veda purANAdimAM paNa kharekhara jinezvara paramAtmAnuM ja devapaNuM jovAya che. e pramANe yajurvedanuM vacana che. 201. upadeza saptati 35
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinapramANAGgalAdI OM trailokyazrIpratiSThitAn caturviMzatitIrthakarAn RSabhAdyAn varddhamAnAntAn siddhAn zaraNaM prapadyAmahe / . nAgapurANe aSTaSaSTiSu tIrtheSu, yAtrayA yatphalaM bhavet / AdinAthasya devasya, smaraNenApi tatphalam / / 1 / / vAstuvidyAyAM - prAsAdamaNDapacchatra-paryaGkAsanasadgrahaH / nirdoSadRSTyA mUrtyA ca, devo naiva jinAtparaH / / 1 / / iti vedapurANoktAH, zrutvA yuktIranekazaH / samyaktvaM prApa mithyAtvaM, viSavattyaktavAnasau / / 20 / / tadaivotpannavairAgyaH, saMsArAsAratAM vidan / . sAdhAnAM gRhiNIM muktvA, tatpAdye vratamagrahIt / / 21 / / adhItya sarvapUrvANi, prAptAcAryapadaH kramAt / * , zrImAn zayyaMbhavaH sUri-vijahAra mahItale / / 22 / / manakaM tanukAyuSkaM, jJAtvA pravrAjya ca prabhuH / . dazavaikAlikagranthaM, svakRtaM yo'dhyajIgapat / / 23 / / iti bhUritaraM kAlaM, prabodhya bhavikavrajam / " vIrAdaSTAGka 98 saMkhye'bde, sa svaHsAmrAjyamanvabhUt / / 24 / / . evaM jinendrapratimApi zuddha-prabodhaheturbhavatIti vijJAH / vijJAya tAmeva yajantu yena, sRjet spRhAM nirvRtikAminI vaH / / 25 / / // iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre navama upadezaH / / 9 / / 36 upadeza saptati
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. RSabhadevathI mahAvIrasvAmI sudhInA jinezvaronI pratimAnA pramANasarathI AMgaLIo lAMbI hatI. traNa loka saMbaMdhI lakSmIne prApta karela, RSabhAdithI mAMDI zrI vardhamAnasvAmI paryata covIza tIrthakaronuM, siddhonuM zaraNa ame svIkArIe chIe. 232. nAgapurANamAM - 1. aDasaTha tIrthonI yAtrA vaDe je phaLa maLe che te phala AdinAtha paramAtmAnA smaraNavaDe paNa prApta thAya che. 213. vAstuvidyAmAM - 1. prAsAda, (daherAsara), raMgamaMDapa, chatra, paryakAsana grahaNa karavA vaDe, nirdoSa dRSTivALI evI mUrti vaDe jinezvara paramAtmA vinA bIjo koI deva nathI. 214. 20. e pramANe veda ane purANamAM kahevAyela aneka yuktio sAMbhaLIne viSanI jema mithyAtvane tyAga karato e samyaktvane pAmyo. 25. 21. tyAre ja utpanna thayela vairAgyavALo, saMsAranI asAratAne jANato, garbhiNI strIne mUkIne temanI pAse vratane grahaNa karyuM. 207. - 22. badhA pUrvone bhaNIne anukrame AcAryapadane prApta karela zrImAnuM zathaMbhavasUrIzvarajI mahArAjAe pRthvI para vihAra karyo. 207. - 23. AcArya bhagavaMte manakanuM AyuSya alpa jANIne ane (tene) dIkSA . ApIne pote racela dazavaikAlika graMtha jemaNe manakane bhaNAvyo 278. - 24. A pramANe ghaNA kALa sudhI bhavya jIrvonA samudAyane pratibodha karIne *. vIra paramAtmA pachI 98 (aThThANuM) varSa gaye chate temaNe svarganuM sAmrAjya anubhavyuM. 269. 25. e pramANe jinezvaranI pratimA paNa samajJAnanI prAptinuM kAraNa thAya che. e pramANe jANIne buddhimAna puruSo tenI (jinapratimAnI) ja pUjA karo. jethI tamArI mokSa pAmavAnI IcchA sarjAya. (pUrNa thAya.) ra70. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM navamo upadeza che. upadeza saptati 36
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-10" gatAnugatyApi vidhIyamAnA, pUjA parAM sampadamAdadhAti / caTatprakarSAM pratijanma lakSmI, yathA''pya kIro'pi babhUva cakrI / / 1 / / vaitADhyaparvatodyAne, kvaciddevakule vare / asti vidyAdharaiH pUjyA, pratimA kAcidArhatI / / 1 / / tathAvidhAM ca tAM dRSTvA, kIrayoryugmamanyadA / AraNyaiH patrapuSpAdyaiH, zubhabhAvamapUjayat / / 2 / / .. iti bhUritaraM kAlaM, samyaktvaM prApya pUjayA / . abhUtAM prathame kalpe, subhagau suradampatI / / 3 / / itazca ramaNIyAkhye, vijaye janasaGkale / zrImandire pure rAjA, narazekharasaMjJakaH / / 4 / / priyA kIrtimatI tasya, kIrajIvastatazcyutaH / , abhUttadIyastanayo, nAmnA tu maNikuNDalaH / / 5 / nagaryAM vijayAvatyAM, tatraiva vijaye tadA / ratnacUDaH kSamApAlo, mahAdevI tu tatpriyA / / 6 / / kIrIjIvastayoH putrI, purandarajasetyabhUt / citrapaTTe'nyadA tasyAH, kumAro rUpamaikSata / / 7 / / prAcInabhavasambandhAt, gADhavyAmUDhamAnasaH / tAmutsavaiH pitRbhyAM sa, premataH paryaNAyyata / / 8 / / 37 upadeza saptati
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-10" 1.gatAnugati vaDe (eka-bIjAnI dekhAdekhI) karAyelI paramAtmAnI pUjA zreSTha saMpattine Ape che. jema popaTa paNa dareka janmamAM caDatA prakarSavALI lakSmIne pAmIne cakravartI thayo. 271. 1. vaitAdyaparvatanA udyAnamAM koIka zreSTha devakulamAM vighAghara vaDe pUjanIya koIka arihaMta paramAtmAnI pratimA che. 272. 2. eka vakhata popaTayugale tevA prakAranI te pratimAne joIne jaMgalI patrapuSpa vigerethI zubhabhAvapUrvaka pUjA karI. 273. 3. e pramANe ghaNA samaya sudhI pUjA karavA vaDe samyakta pAmIne prathama devalokamAM sArA aizvaryavALA deva-devI thayA. ra74. 4. ane A bAju ramaNIya nAmanI vijayamAM lokothI vyApta zrI mandira nagaramAM narazekhara nAmano rAjA hato. 275. 5. tenI (narazekhara rAjAnI) kIrtimatI nAme patnI hatI. popaTano jIva tyAMthI AvIne maNikuNDala nAme teno putra thayo. 279. ' ' . te ja vijayamAM vijayavatI nagarImAM tyAre ratnacUDa rAjA ane tenI patnI mahAdevI hatI. 277. - 7popaTIno jIva temanI putrI purajarajasA nAme thaI. eka vakhata citrapaTamAM kumAre teNInA (purajarajamAnA) rUpane joyuM. 278. 8. pUrvabhavanA saMbaMdhathI atyaMta vyAmoha pAmela manavALo te (kumAra) mAtApitAthI utsavo vaDe harSapUrvaka teNInI sAthe paraNAvAyo. 279. upadeza saptati 37
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tau tatrApi bhave prItI, ciraM gArhasthyadhAriNau / * prAnte tu vratamAdAya, svarge jagmaturazramam / / 9 / / maNikuNDalajIvastu, cyutvA tasmAtsurAlayAt / vijaye'tha mahAkacche, vijayAdipure vare / / 10 / / mahAsenanRpasyAsI-lalitAGgAbhidhaH sutaH / tatraiva vijayA ramyA, purI paramabhUSaNA / / 11 / / purandarajasAjIvaH, pUrNaketunarezituH / / tatra putrI samutpannA, nAmnA kamalalocanA / / 12 / / mano'bhimamatabhartAraM, sA varItuM samutsukA / . pratijJAmevamAdhatta, vyaktAM sarvasakhIpuraH / / 13 / / jyotirvidyA nabhogAmi-vimAnaracanApi ca / rAdhAvedhakalA sarpa-viSanigrahaNaM tathA / / 14 / / eteSvekatamenApi, prakAreNApi yo'dhikaH / bhartAraM taM kariSye'ha-manyathA vahnirastu me / / 15 / / atha pratijJAmetasyAH, zrutvA sotsAhamAnasAH / rAjanyAstanayAstatta-tkalAbhyAsaM vitenire / / 16 / / atha svayaMvare tasyAH, prArabye samahotsavam / lalitAGgamukhAstatra, kumArA upatasthire / / 17 / / rAdhAvethe kumAreNa, sAdhite sA nRpAGgajA / varamAla gale tasya, yAvatryasyati sammadAt / / 18 / / 38 upadeza saptati
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tyAM paNa lAMbA kAla sudhI gRhasthadharmane dhAraNa karanArA te banne prItivALA thayA. aMte vratane grahaNa karIne sahajatAthI svargamAM gayA. 280. - 10. have maNikuNDalano jIva te devalokamAMthI avIne mahAkaccha vijayamAM zreSTha vijayAdipura nagaramAM - 281. 11. mahAsena rAjAno putra lalitatAMga nAme thayo. tyAM ja (mahAkaccha vijayamAM) manohara atyaMta suzobhita vijayA nagarI che. 282. 12. purarajasAno jIva pUrNaketu rAjAne tyAM kamalalocanA nAme putrI tarIke utpanna thayo. 283. 13. mana-pasaMda patine varavA mATe utsuka evI teNIe potAnI badhI sakhIo AgaLa A pramANe pragaTa pratijJAne dhAraNa karI. 284. 14. 1. jyotiSavidyA 2. AkAzagAmI vidhA 3. vimAna racanA 4. rAdhAvedha tema ja 5. sApano viSano nigraha - 285. * 15. emAM eka paNa kalAmAM je adhika hoya tene huM pati karIza. anyathA mane agni thAo. 286. 17. have AnI pratijJAne sAMbhaLIne utsAhita mana vALA kSatriya rAjaputroe - te te kalAno abhyAsa karyo. 287. 17. have mahotsavapUrvaka teNIno svayaMvara prAraMbha thaye chate lalitAMga vigere kumAro upasthita thayA. 288. 18. kumAra vaDe rAdhAvedha sadhAye chate te rAjaputrI atyaMta harSathI tenA (lalitAMganA) gaLAmAM jeTalAmAM varamALA nAkhe che. 289. upadeza saptati 38
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAvatkenApyapAhAri, kanyakA khecareNa sA / jyotirbalena kenApi, tanmArgo'tha nirUpitaH / / 19 / / AkAzagAmukaM kazci-dvimAnaM ca vinirmame / lalitAGgAdayastena, tasyAH pRSThe dadhAvire / / 20 / / khecarastairadhikSiptaH, kanyAM tAM vijane kvacit / vimucya yoddhamArebhe, hatastAvadayaM ca taiH / / 21 / / ... yAvatkanyAntike gatvA, vimAne tAM kSipanti te / tAvatsarpaNa sA dRSTA, vaiSamyaM karmaNAM hahA ! / / 22 / / tataH zikSitavidyena, tanmadhyasthanareNa sA / . . kenApi jIvitA sarve, tAmAdAya tato'calan / / 23 / / kurvanti kalahaM mArga, gacchantaste puraM prati / iyaM mamaiva bhavite-tyevaM premaniyantritAH / / 24 / / , atha tatra pure prAptAH, vivadante tathaiva te / bhUpazcintAturaH prAha, mantriNaM kiM kariSyate ? / / 25 / / so'pi buddhimatAM dhuryaH, papraccha vijane kanIm / / amISAM rocate madhye, kastubhyamiti me vada / / 26 / / lalitAGgo mamAbhISTo, mantrI zrutveti tadvacaH / akArayatpurIbAhya-pradeze mahatIM citAm / / 27 / / 39 upadeza saptati
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. teTalAmAM koIka vidyAdharavaDe te kanyA haraNa karAI. jyotiSavidyAnA baLavALAM koIka vaDe teno mArga jaNAvAyo. ra90. 20. koIke AkAzagAmI vimAna racyuM ane lalitAMga vigere te vimAna vaDe tenI pAchaLa doDyA. 291. 21. lalitAgAdi vaDe tiraskRta karAyelA khecare te kanyAne koIka nirjana sthaLamAM mUkIne yuddhane mATe AraMbha karyo ane teo (lalitAgAdi) vaDe A (vidyAdhara) haNAyo. ra92. 22. eTalAmAM kanyAnI pAse jaIne tene (kanyAne) vimAnamAM mUke che teTalAmAM teNI sarpa vaDe DasAI, aho ! karmonuM viSamapaNuM (kevuM che ?) ra93. - ra3. tyAra pachI teonI madhye rahela vidyAne zIkhela evA koI mANasa vaDe te (kanyA) jIvita karAI. sarve (lalitAgAdi) teNIne laIne tyAMthI cAlyA. 294. 24. A mArI ja thaze e pramANe premathI vaza thayelA teo (lalitAgAdi) : nagara tarapha jatAM mArgamAM kalaha kare che. 295. . 25. have tyAM nagaramAM pahoMcelA teo te pramANe ja vivAda kare che. ciMtAtura "rAjAe maMtrIne kahyuM. zuM karAze ? 296. . . 23. buddhizALIomAM agresara evA teNe (maMtrIe) paNa ekAntamAM kanyAne pUchayuM. A rAjakumAromAM tane koNa pasaMda che ? e mane kahe. ra97. - 27. lalitAga mane pasaMda che e pramANe tenA (kamala locanAnA) vacanone sAMbhaLIne maMtrIe nagarInI bahAranA bhAgamAM moTI citAne karAvI. 298. upadeza saptati 39
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkArya rAjaputrAMstAn, babhASe mantripuGgavaH / * manyadhvaM kiM na bho bhadrAH !, jvaliSyatyanyathA kanI / / 28 / / mitho mAtsaryasaMsakta- mAnasaistairamAnite / citAyAmavizatkanyA, lalitAGgo'pi pRSThataH / / 29 / / apare tu trayastuccha - snehAstatraiva saMsthitAH / hAhAkAraparo loko, mithaH kolAhalaM vyadhAt ||30 / / tAvanmantriniyuktena !, nareNa prakaTIkRtam / citAdhastanabhUbhAge, suraGgavivaraM rayAt / / 31 / / pravizya tadyugaM tatra yayau mantrigRhe punaH / pracchannaM kurute tatra, snAnapAnAdikAH kriyAH / / 32 / / rAjaputrAstrayaste tu kiJcitsAnuzayAzayAH / sAhasaM lalitAGgasya, prazaMsanti pade pade ||33|| mantriNA te punaH pRSTAH, yugalaM tatkadAcana / prApnoti jIvitavyaM cet, tatastatpariNAyyate / / 34 / / te'pyUcuratra kA pRcchA ?, vivAdaM na vayaM punaH / kariSyAma ihArthe tu, sAkSI sarvo'pi pUrjanaH / / 35 / / prAdurAsIttato mantri-vAkyAttadyugalaM punaH / pitRbhyAM ca tayostene, pANigrahamahotsavaH / / 36 / / 40 upadeza saptati
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. zreSTha maMtrIe te rAjaputrone bolAvIne kahyuM - he bhadro ! tame zA mATe mAnya nathI karatA? anyathA (jo tame mAnya na karo to) kanyA baLI jaze. ra99. * 29. paraspara mAtsarya vaDe raMgAyela manavALA teo nahIM mAnate chate kanyAe citAmAM praveza karyo. pAchaLathI lalitAge paNa citAmAM praveza karyo. 300. 30. bIjA paNa tuccha snehavALA traNe tyAM ja rahyA. hAhAkAra karavAmAM tatpara lokoe paraspara kolAhala karyo. 301. 31, teTalAmAM maMtrI vaDe nImela mANasa vaDe citA pragaTa karAI. citAnI nIcenI pRthvInA bhAgamAM suraMganuM bAraNuM ughADuM karAyuM. 302. 32. praveza karIne te joDakuM maMtrInA gharamAM gayuM. vaLI tyAM gupta rIte snAnapAnAdika kriyA kare che. 303.. 33. kaMIka pazcAtApanA AzayavALA te traNe rAjaputro lalitAMganA sAhasanI . pagale pagale prazaMsA kare che. 304. - 34. maMtrI vaDe teo pharIthI pUchAyA. te joDakuM kadAca jIvatuM thAya to pachI te paraNAvAya ? 305. . 35. teoe (traNe rAjakumAroe) paNa kahyuM - AmAM zuM pUcho cho ? vaLI ame ' vivAda nahIM karIzuM ? ahIM sarve paNa nagaranA loko sAkSI mATe che. 306. 36. tyAra pachI maMtrInA vAkyathI te yugala pharIthI pragaTa thayuM ane mAtA-pitA vaDe te banneno vivAha-mahotsava karAyo. 307. upadeza saptati 40
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAM paGkajAkSImAdAya, lalitAGgaH pure nije / jagAma sukhamakSAmaM, bubhuje ca tayA samam / / 37 / / tau tatrApi bhave prItI, divaM pravrajya jagmatuH / 'evaM tayoH pratibhavaM, sukhAdvaitamajAyata / / 3 / / dazame'tha bhave kIra-jIva: pIvarapuNyavAn / videhe paNDarIkiyAM, cakravattI babhUva saH / / 39 / / kIrIjIvaH punastasya, mantrI maitrIpavitritaH / ciraM rAjyasukhAnyeto, snehAdanubabhUvatuH / / 4 / / prAnte prAcyabhavAn jJAni-pArzve vijJAtapUrviNI / . pravrajya kevalajJAna-mavApya ca zivaM gatau / / 1 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre dazama upadezaH / / 10 / / 1. pratibhavaM tayoravaM / 41 upadeza saptati
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. kamala samAna locanavALI tene laIne lalitAga, potAnA gAmamAM gayo. teNInI sAthe atyaMta sukhane bhogave che. 308. * 38. tyAM paNa te banne prItivALA thayA. pravajyA grahaNa karIne devalokamAM gayA. e pramANe te bannenA dareka bhava atyaMta sukhavALA thayA. 309. 39. have dazamA bhavamAM te popaTano jIva zreSTha puNyavALo mahAvideha kSetramAM puMDarikiNI nagarImAM cakravartI thayo. 310. 40. maitrIthI pavitra thayela popaTIno jIva teno maMtrI thayo. lAMbA (ghaNA) kALa sudhI rAjya sukhone snehathI anubhavyA che. 311. 41. aMte jJAnInI pAse pUrvabhavone jANela te banne pravajyA grahaNa karIne kevalajJAna pAmIne mokSamAM gayA. 312. che e pramANe zrI upadezasaptatikAnA prathama adhikAramAM dazamo upadeza che. upadeza saptati 41
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-11" krodhodaye'pyarhati pUjyamAne, bhavetsubodhiH sulabho narANAm / dRSTAntamatra prakaTaM vadanti, taM vAmanaM zreSThivaraM kavIndrAH / / 1 / / nagaryAM vAmanasthalyAM, vAmanaH zreSThipuGgavaH / abhUtkoTIdhvajaH kintu, prakRtyeAluruddhataH / / 1 / / prAsAdaM puNyazAlAM ca, nirmApya svagRhAntike / dharmakarma karotyeSa, lakSmIphalamidaM khalu / / 2 / / ratnasvarNapravAlAdi-vastUnAM tasya peTikAH / abdhidvipa 84 mitAH santi, kuJcikAtAlakairyutAH / / 3 / / nirudyamA nirutsAhAH, vyavasAyAdikarmasu / , durvinItAH pazuprAyA-zcatvArastasya nandanAH / / 4 / / . kadAcittAlakaM datvA, mUrkhAstatraiva kuJcikAm / .. vismArayanti zreSThI tu, nirbhartsayati tAn bhRzam / / 5 / / paraM kimapi tacchikSA, sutAnAM lAlagIti na / duHziSyANAmivAptasyo-padezaH puNyapezalaH / / 6 / / saMmukhaM svapituryattat', te hi jalpanti durdhiyaH / kalahaM kurvatAM teSA-mevaM gacchanti vAsarAH / / 7 / / gacchan devagRhe'nyedyuH, zreSThI pUjayituM jinAn / grahItuM candanaM yAvat, peTAmekAM vilokate / / 8 / / 1. "ste tu yattat ja-" "ste'pi yattajja-" ityAdi / 42 upadeza saptati
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ " upadeza-11" 1. krodhanA udayamAM paNa arihaMta paramAtmAnI pUjA karate chate mANasone samyakatva sulabha thAya che. ahIM jJAnIo zreSThIvarya evA te vAmananuM dRSTAMta spaSTa rIte kahe che. 313. 1. vaMthalI nagaramAM karoDanI dhvajAvALo vAmana nAmano zreSThIpuruSa hato. paraMtu svabhAva vaDe IrSyALu ane uddhata hato. 314. 2. A (zreSThI) potAnA gharanI pAse daherAsara ane dharmazALA (upAzraya) banAvIne dharmakArya kare che. kharekhara lakSmInuM phala A che. 315. 3. tenI pAse ratna-suvarNa-pravAla vigere vastuonI tALA-cAvI sahita corAzI (84) dvIpa samuMdra pramANa peTIo che. 316. 4. vyApAra vigere kAryamAM utsAha ane udyama vinAnA durvinIta prAyaH pazu samAna tene cAra putro che. 317. 5. koIka vakhata tALuM mArIne mUrkha evA teo (putro) cAvI tyAM ja bhUlI jAya che. vaLI zreSThI teone (putrone) ghaNuM laDe che. 318. 6. paraMtu mahApuruSonA suMdara puNyazALI upadeza jema duSTa ziSyone asara karatA nathI tema sArI evI koI paNa zreSThInI zikSA putrone asara karatI nathI. 319.. 7. duSTa buddhivALA te (putro) potAnA pitAnI sAme jema-tema bole che. e pramANe kaleza karatAM teonA divaso pasAra thAya che. 320. 8. eka divasa daherAsaramAM paramAtmAnI pUjA karavA mATe jato zreSThI jeTalAmAM caMdanane grahaNa karavA mATe eka moTI peTIne jue che. 321. upadeza saptati 42
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAgvadvismAritAstAva-tkuJcikAstAsu vIkSya saH / abhUtkrodhoddhataH tAmralocanaH sphuradoSThakaH / / 9 / / aho ! sutAnAM mUrkhatva-maho ! hRdayazUnyatA / punaH punariti dhyAyan, kramAddevagRhaM yayau / / 10 / / gRhe gatvA'dya duSputrAM-stadahaM mUrkhazekharAn / nUnaM nirvAsayiSyAmi, kimebhiH pApahetubhiH / / 11 / / / gayauM kaDevara devahari, manamelhevevi Nu haTTi / . duhalAhAM eka nahI, sUnI huI sasaTTi / / 1 / / ityAdi cintayanneva, sa devA'rcA vitenivAn / . paraM putreSu daurAtmyaM, na tatyAja 'sudhIrayam / / 12 / / pUjAyA avasAne tu, kurvANazcaityavandanAm / ' vidhAya praNidhAnaM tu, bhUmau bhAlamalIlagat / / 13 / / daivayogAttathAvasthaH, paJcatvaM prAptavAnasau / . prANinAM prANitavyaM hi, taraGgataralaM yataH / / 14 / / pure tatraiva mRtvA'sau, zvapAko'bhUdamuSya tu / pUjAnubhAvA(?)nmAnuSyaM, durthyAMnAca kuyonitA / / 15 / / caNDAlasya kule so'tha, zaizavAtikrame kramAt / samprAptayauvanaH svIyaM, kuTumbaM paripAlayet / / 16 / / 2. "kudhIrayam" ityAdi / / 43 upadeza saptati
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. teTalAmAM temAM (peTImAM) pahelAnI jema bhUlAyelI cAvIone joIne lAla AMkhavALo pharakatA-pharakatA hoThavALo te zreSThI krodhathI uddhata thayo. 322. 10. aho ! putronuM mUrNapaNuM (kevuM ?) aho ! hRdayanI zUnyatA (kevI ?) vAraMvAra e pramANe vicArato te zreSThI anukrame daherAsaramAM gayo. 323. 11. Aje gharamAM jaIne mUrkhAmAM agresara evA duSTa putrone bahAra kaDhAvIza, kharekhara pApanA hetubhUta evA A putro vaDe zuM? 324. 1. klevara devagRhamAM gayuM. manane kharekhara hATa - (dukAna) mAM melyuM. be prakAranA lAbhamAMthI eke na thayo, e saTTo sUno - (nakAmo-phogaTa) thayo. (arthAt paramAtmA pAse jaIne je vastu badalAmAM meLavavA jevI hatI e paNa na meLavI zakyo ane bajAramAM jaIne je vastu badalAmAM meLavavA jevI hatI e paNa na meLavI zakyo arthAtuM ubhayatra sodo nakAmo gayo. 325. 12. vigere vicAra karatA evA te zreSThIe paramAtmAnI pUjA karI paraMtu sArI buddhivALA eNe (zreSThI) putrone viSe duSTapaNAno (krodhano) tyAga karyo nahIM. 327. . 13. pUjA pUrNa thaye chate caityavaMdanA karato mana-vacana-kAyAnI ekAgratAne dhAraNa karIne bhUmi para mastaka aDADavuM. 327. : 14. bhAgyavazathI te ja avasthAvALo te mRtyu pAmyo. je kAraNathI kharekhara "prANIonuM jIvitavya mojAonI jema caMcaLa che. 328. . 15. A zreSThI) marIne te ja nagaramAM caMDALa thayo. A paramAtmAnI pUjAnA prabhAvathI manuSyapaNuM ane durgAnathI kharAba yoni pAmyo. 329. 16. have caMDALanA kulamAM bALapaNa oLaMgate (chata) anukrame yauvana pAmela te potAnA kuTumbanuM pAlana kare che. 330. upadeza saptati 43
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauryavyasanavAneSa, kramAjAto'tiduSTadhIH / duSpUrodarakArye hi, mUDhAH kiM kiM na kurvate ? / / 17 / / gRhe gRhe sa cauryArthaM, svArthAya vihitodyamaH / prayAti parakIyANi, dravyANi jariharti ca / / 18 / / anyadA prAgbhavAvAsaM, steyArthaM praviveza saH / tAdRggRhasvarUpaM ca, dRSTvA jAtismRtiM yayau / / 19 / / antaHsvAntasamudbhUta-krodhadaSTaradacchadaH / / sutAnvIkSya sa tAdRkSA-manasyevaM vimRSTavAn / / 20 / / hAhA ! vinAzitaM gehaM, vittaM nirgamitaM mama / AlasyopahatairetaiH, sAmrAjyaM kunRpariva / / 21 / / .. zikSAmidAnImeteSAM, tathA kurve yathA punaH / naivaMvidhaM vitanvantI-tyAdi yAvatsa cintayet / / 22 / / tAvajAgaritAH putrAH, dRSTvA caNDAlataskaram / re duSTa ! kimidaM cakre, pApiSTAniSTadarzana ! / / 23 / / ityAdi yattajalpantaH, pratyekaM te capeTayA / prAgbhavAbhyAsatastena, krodhAmAtena janire / / 24 / / nibadhyopanRpaM nIta-staiH sa bhUpo'pi taM jagau / kimetaditi so'pyAha, svasvarUpaM savistaram / / 25 / / 44 upadeza saptati
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. corInA vyasanavALo A anukrame atyaMta duSTa buddhivALo thayo, kharekhara mUDha prANIo duHkhe karIne pUrAya evA peTa mATe (AjIvikA mATe) zuM zuM karatA nathI ? (arthAt je-je pApakArya karavuM paDe te kare.) 331. * 18. potAnA arthe corI karavA mATe karAyela udyamavALo te ghare-ghare jAya che ane bIjAnA dhananuM haraNa kare che. 332. 19. eka vakhata teNe pUrvabhavanA gharamAM corI karavA mATe praveza karyo ane tevA prakAranuM gharanuM svarUpa joIne jAtismaraNa jJAna pAmyo. 333. 20. hRdayamAM utpanna thayela krodhathI kacakacAvatA dAMta ane hoThavALo te tevA prakAranA putrone joIne manamAM e pramANe vicAravA lAgyo. 334. 21. khedanI vAta che ke AlasathI dUSita thayela kharAba rAjAo vaDe jema sAmrAjya vinAza pAme che tema A putro vaDe mAruM ghara nAza karAyuM ane dhana khovAyuM. 33pa. 22. hamaNA eone (putrone) te pramANe zikSA kare che jethI pharIthI AvA prakAranI paristhiti na kare vigere jeTalAmAM te ciMtave. 336. 23. teTalAmAM jAgelA putroe caMDALa corane joIne kahyuM, are duSTa ! A zuM karyuM ? he pApI ! tAruM darzana paNa aniSTa che. 337. . 24. vigere jema-tema bolatA darekane thappaDa vaDe karIne pUrvabhavanA abhyAsathI - atyaMta krodhathI dhamelA cora caMDALa vaDe teo (putro) haNAyA. 338. 25. teo vaDe putro vaDe) corane bAMdhIne rAjAnI pAse laI javAyo. rAjAe paNa tene (corane) kahyuM. A zuM che ? teNe paNa potAnA svarUpane vistArasahita e pramANe kahyuM. 339. upadeza saptati 44
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ camatkRto nRpaH prAha, taM nijAM bhujhva sampadam / ' so'pyAha gRhavAse'smin, ramate na mano mama / / 26 / / tato nRpatiputrAdyAH, prabuddhAstacaritrataH / so'pi zrIdharmamArAdhya, kramAt sugatibhAgabhUt / / 27 / / atha te cintayAJcakruH, putrA hRdayacakSuSA / aho ! kiyadupakrAntaM, pitrA'smAkaM hitecchunA / / 28 / / vimRzyeti samastAste, tAtoktavihitAdarAH / aihikAmuSpike kArye, sodyamaM vidadhurmana: / / 29 / / iti roSajuSApi nirmitA, jinapUjA viphalA babhUva na / tadaho ! jinapUjane janAH !, prayatadhvaM zivasaukhyakAMkSiNaH ! / / 30 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre ekAdaza upadezaH / / 11 / / 45 upadeza saptati
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. camatkAra pAmela rAjAe tene corane) kahyuM, te potAnI saMpatti bhogava. te (core) paNa kahyuM, A gRhavAsamAM mAruM mana AnaMda pAmatuM nathI. 340. * 27. tyAra pachI tenA vRttAMtathI rAjA-putro vigere bodha pAmyA. te (cora) paNa zrI dharmanI ArAdhanA karIne anukrame sadgatine bhajanAra thayo. 341. 28. have te putro hRdaya cakSu vaDe vicAravA lAgyA. aho ! amArA hita IcchanAra pitA vaDe keTalo badho (ghaNo) upakAra karAyo. 342. ' ra9. e pramANe vicArIne pitAe kahela vacana para AdaravALA saghaLA te putroe Aloka ane paralokanA kAryamAM udyama sahita manane karyuM. 343. 30. e pramANe roSa sahita paNa karAyelI jinapUjA niSphaLa na thaI. tethI aho ! mokSasukhane pAmavAnI IcchAvALA loko !jinapUjAmAM prayatna karo. 344. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM agyAramo upadeza che ! upadeza saptati 45
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza - 12" nAdapUjAM vitanvanti ye mAnavAH, zrIjinendoH sthirasphItabhAvodyatAH / tIrthakRtvaM labhante'dbhutaM te yathA, rAvaNo rAkSasAnAmadhIzaH purA / / 1 / / asti laGkApurI yatra, trikuTo nAma parvataH / durgAyate samudrastu parikhopamatAM dadhau / / 1 / / ADhayaMbhaviSNurvidyAbhistatra rAvaNabhUpatiH / trikhaNDa vijayI vizva- kaNTako rAkSasAdhipaH / / 2 / / tasya mandodarI bhAryA, catuHSaSTikalAspadam / zIlarUpAdayo yasyAH, guNA varNyAH surairapi / / 3 / / tayA saha vimAnena, prasthito rAvaNo'nyadA / yAtrAyai sarvatIrthAnA -mAtmapAvanahetave / / 4 / / krameNASTApadaM prApta -zcaturviMzatitIrthapAn / svasvavarNapramANAdyai-rupetAn paryapUpujat / / 5 / / dRSTvA'tha dharaNendraM sa prAptaM tatra mahAmanAH / apRcchat parvataH ko'yaM, caityaM kena ca kAritam ? / / 6 / / . avAdIddharaNo'pyevaM rAvaNAgre savistaram / aSTApadasya mAhAtmyaM, kevalajJAnibhASitam / / 7 / / tathA ca zrIjinaprabhasUripAdAH - 246 upadeza saptati
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-12" 1. sthira ane suMdara bhAvamAM utkRSTa ekAgratAmAM) tatpara evA je manuSyo caMdramA samAna zrI jinezvara paramAtmAnI vAMjitra pUjA kare che teo pUrve rAkSasanA svAmI rAvaNanI jema abhuta tIrthakara nAmakarmane bAMdhe che. 345. 1. jyAM laMkA nAmanI nagarI che tyAM trikuTa nAmano parvata killA jevuM AcaraNa kare che ane parikhA (khAInI) upamAne pAmelo samudra che. 349. 2. tyAM traNa khaMDane jItanAra, vizvamAM kaMTaka samAna rAkSasono adhipati rAvaNa nAmano rAjA vidyAvaDe dhanavAna (vidvAna) hato. 347. 3. cosaTha kalAnA sthAnabhUta jenA zIla-rUpa vigere guNo devatAo vaDe paNa vakhANAyelA che evI maMdodarI nAmanI tenI patnI hatI. 348. 4. eka vakhata AtmAne pavitra karavAnA hetuthI.(Atmazuddhi mATe) sarva tIrthonI yAtrA karavA mATe rAvaNe teNInI (maMdodarInI) sAthe vimAna vaDe prayANa karyuM. 349. 5. anukrame aSTApada tIrthamAM gayelA teNe potapotAnA varNa pramANAdi vaDe yukta covIza tIrthakaronI vizeSa prakAre pUjA karI. 350. : 6. suMdara manavALA rAvaNe (aSTApada parvata para) tyAM Avela dharaNendrane joIne pUchyuM, A kayo parvata che ? ane daherAsara konA vaDe karAvAyeluM che ? 351. 7. dharaNenTa paNa kevalajJAnI vaDe kahevAyelA aSTApada tIrthanA mahimAne vistArapUrvaka rAvaNanI AgaLa kahyo." . . . " zrI jinaprabhasUrIzvarajI mahArAjAnA zloko te pramANe che : - 352. upadeza saptati 46
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ yasminnaSTApadabhU-daSTApadamukhyadoSalakSaharaH / aSTApadAbha RSabhaH, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 1 / / RSabhasutA navanavatirbAhubaliprabhRtayaH pravarayatayaH / yasminabhajatramRtaM, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 2 / / abhajanivRtiyoga, viyogabhIrava iva prabhoH samakam / yarSidazasahasrAH, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 3 / / ratnatrayamiva mUrta, stUpatritayaM cititrayasthAne / yatrAsthApayadindraH, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 4 / / bharato'racayaJcaityaM, yojanadIrgha tadardhapRthumAnam / krozatrayoamucaiH, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 5 / / svasvAkRtimitivarNA-ivarNitAn vartamAnajinarAjAn / bharato varNitavAniha, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 6 / / bharatena mohasiMha, hantumivASTApadaH kRto'STapadaH / zuzubhe'STayojano yaH, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 7 / / yasminnanekakoTyo, maharSayo bharatacakravartyAdyAH / siddhiM sAdhitavantaH, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 8 / / kSAlayitumiva svaino, jaino yo gaGgayAzritaH paritaH / santatamullolakaraH, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 9 / / 47 upadeza saptati
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. jyAM ATha pagathiyA (pAja) che ane jyAM mukhya ATha karmarUpa doSone dUra karanArA tathA suvarNa samAna kAMtivALA evA RSabhadeva paramAtmA birAjamAna thayA, te-aSTApada girIndra jaya pAme che. 353. * 2. zreSTha yati evA bAhubalI vigere RSabhadevanA navvANuM putro jenA upara nirvANane pAmyA. te aSTApada parvata jaya pAme che. 354. 3. jANe svAmInA viyogathI bhaya pAmelA hoya tevA dazahajAra munio prabhanI sAthe jyAM nirvANa yogane pAmyA. te aSTApada parvata jaya pAme che. 355. 4. jenI upara Indra mahArAjAe (prabhu, gaNadhara, muninI) traNa citAnA sthAne jANe sAkSAt ratnatraya na hoya evA traNa stUpa karAvyA. te aSTApada parvata jaya pAme che. 35ka. 5. jenI upara eka yojana lAMbu, aDadho yojana pahoLuM, traNa koza ucuM, daherAsara bharata mahArAjAe racyuM. te aSTApada parvata jaya pAme che. 357. 7. ahIM bharata mahArAjAe potapotAnI AkRti, pramANa, varNa ane lAMchanathI oLakhAtA vartamAna jinezvaronA bimbone racyA, te aSTApada parvata jaya pAme che. 358. * 7: bharata mahArAjA vaDe moharUpI siMhane haNavA mATe jANe ATha paga '(parvatapaNe pAja) vALo aSTApada prANI sarjAyo (eka-eka yojanavALI eka-eka pAja ema). ATha yojanavALo je aSTApada zobhI uThyo, te aSTApada pAja parvata 'jaya pAme che. 359. 8. jenI upara bharata cakravartI vigere aneka karoDa mahAna RSioe siddhine sAdhI. (arthAt mokSa pAmyA) te aSTApada parvata jaya pAme che. 360. 9. jANe potAnA aparAdhane dhoI nAkhavA haMmezAM uchALatA mojAo rUpI hAtho dvArA gaMgAe jaina evA je parvatano cotaraphathI (cAre bAjuthI) Azraya karyo che te aSTApada parvata jaya pAme che. 361. upadezasatati 47
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatra jinatilakadAnA-damayantyApe kRtAnurUpaphalam / bhAle bhAsvattilakaM, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 10 / / caturazcaturo'STAdaza, dvau cApAcyAdidikSu jinarAjAn / yatra stauti zivArthI, sa jayatyaSTApadagirIzaH / / 11 / / etA ekAdazagAthAH zrItIrthakalpe / / zrutveti girimAhAtmyaM, dazagrIvaH pramodavAn / / gItanRtyavidhi tatra, prArebhe bhAryayA samam / / 8 / / nRtyaM mandodarI vINAvAdanaM ca dazAnanaH / jinAgre cakratuH prItyA, dharaNendre purasthite / / 9 / / atha nATyarasotkarSe, jAte prItipade nRNAm / tutroTa tantrI(tutroTa)vINAyAH, sampattiriva pApinaH / / 10 / / rAvaNo rasabhaGgaM taM, vijJAya bhujakoTarAt / AcakarSa snasAmekAM, pralambAmavilambataH / / 11 / / saMyojya tatra tAmAzu, vINAM prAgvadavIvadat / . . tasyopari tadA devAH, puSpavarSa vitenire / / 12 / / rAvaNastIrthakRtkarma, tadopArjayadadbhutam / kiM na datte yato jainI, bhaktiH kalpalatAdhikA / / 13 / / santuSTo dharaNendro'pi, tasmai puNyavate dadau / amoghavijayAM zaktiM, trailokyajayakAriNIm / / 14 / / evaM tatra snAtranRtyotsavodhaiH, sarve janma svaM kRtArtha vidhAya / jagmuH svasvasthAnake prANivargA-stasmAdevaM pUjanIyA jinendrAH / / 15 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre dvAdaza upadezaH / / 12 / / 1. "tsavAdyaH" ityapi / 48 upadeza saptati
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. jyAM jinezvara bhagavaMtane (ratna) tilakane arpaNa karavAthI damayantI vaDe karela kAryanA anurUpa phaLa svarUpa (potAnA) kapALamAM caLakatAM tilakane prApta karAyuM. te aSTApada parvata jaya pAme che. 362. * 11. jyAM dakSiNa-pazcima vigere cAre dizAomAM cAra-ATha dasa ane be ema jinezvarone, mokSane pAmavAnI IcchAvALo buddhizALI stuti kare che. te aSTApada parvata jaya pAme che. A agyAra zloka zrI tIrthakalpamAM che. 363. 8. e pramANe giri (parvata) nA mahimAne sAMbhaLIne khuza thayelA rAvaNe tyAM patnInI sAthe gIta (stavanA) nRtyavidhino AraMbha karyo. 364. 9. dharaNendra sAme (hAjara) hote chate paramAtmAnI AgaLa prItipUrvaka maMdodarIe nRtya ane rAvaNe vINAvAdana karyuM. 36pa. . 10. have mANasone prItinA sthAnabhUta nATakamAM rasanI vRddhi thaye chate pApIonI saMpattinI jema vaNAno tAra tUTyo. 373. 11. rAvaNe te rasamAM bhaMga karaze ema jANIne vilaMba karyA vinA bhujArUpI guphAmAMthI eka lAMbI nasa kheMcI. 367. 12. te samaye jaldIthI te nasane joDIne vINAne pahelAnI jema vagADI, tyAre devoe tenI (rAvaNanI) upara puSpavRSTi karI. 368. 13. tyAre rAvaNe adbhuta evuM tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM (bAMdhyuM), je kAraNathI kalpavRkSathI paNa adhika jinezvara saMbaMdhI bhakti zuM na Ape ? (arthAt badhuM ja Ape.) 369. . 14. saMtuSTa thayela dharaNe paNa puNyavAna evA te rAvaNane traNa lokamAM jayA pamADanArI amogha vijayA (nizcaya vijaya prApta karAvanAra) zakti ApI. (amogha vijayA zakti nAmanuM zastra ApyuM.) 370. 15.e pramANe tyAM snAtra-nRtya vigere utsavo vaDe sarvaloko potAno janma sala karIne potapotAnA sthAne gayA. tethI jinendro A pramANe pUjanIya che. 371. che e pramANe zrI upadezasaptatikAnA prathama adhikAramAM bAramo upadeza che. I upadeza saptati 48
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-13" dravyato'pi vihitA jinapUjA, syAcchubhAyatikRte tanubhAjAm / zrInamiM ca vinamiM ca munIndrAH, prAhuruttamanidarzanamatra / / 1 / / astyayodhyA purI tatra, svAmI zrIvRSabhadhvajaH / aihikAmuSmikA yena, vyavahArAH pravartitAH / / 1 / / bharatapramukhAH jAtAH, zubhodakadhiyaH sutAH / zatazAkhatayA tasya, kuTumbaM vavRdhe prabhoH / / 2 / / 'tryazItipUrvalakSANi, prakAzya sakalAH kalAH / vibhajya rAjyaM putreSu, dattvA hitvA parigraham / / 3 / / prabhuzcaitrAsitASTamyAM, cAturmASTikalocakRt / pravavrAja surAdhIza-kRtotsavaparamparaH / / 4 / / tataH kacchamahAkacchA-dayaH prauDhakulodbhavAH / catuHsahasrapramitA-stamanu prAvrajan prabhum / / 5 / / ' paraM te svAmivat kaSTaM, ghoraM nirmAtumakSamAH / jaTilIbhUtamUrdhAnaH, kramAjAtA jaTAdharAH / / 6 / / gaGgAdisaritAM tIre, kRtasevAlabhakSaNAH / kAlaM nirgamayAmAsu-rlajayA veSadhAriNaH / / 7 / / svAmI tu prAsukAhArA-'prAptyA nityamupoSitaH / vijahAra bhuvaM mauna-vratavAnvItadUSaNaH / / 8 / / 2. "azIti-" ityapi / / 49 upadeza saptati
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-130 1. dravyathI paNa karAyelI jinapUjA prANIonA zubha bhaviSyane mATe thAya. munIndroe zrI nami ane vinaminuM uttama dRSTAMta ahIM kaheluM che. 372. 66 1. ayodhyA nAmanI nagarI che tyAM zrI vRSabhadhvaja svAmI che. jenA vaDe A loka ane paraloka saMbaMdhI vyavahAra pravartAyo. 373. 2. bharata vigere zreSTha buddhivALA putro thayA. so zAkhAo vaDe te svAmInuM kuTuMba vadhyuM. 374. 3. tryAzI lAkha pUrva paryaMta saghaLI kalAone prakAzita karIne rAjyano vibhAga karIne putrone rAjya ApIne parigrahano tyAga karIne - 375. 4. Indra mahArAjAe karela utsavanI paraMparAvALA paramAtmAe caitra vadI AThamane divase cAra muSTi loca karatAM pravrajyA grahaNa karI. 376. 5. tyAra pachI prauDha kulomAM utpanna thayelA kaccha - mahAkaccha vigere cAra hajAre te prabhunI sAthe pravajyA grahaNa karI. 377. 6. paraMtu teo paramAtmAnI jema ghora kaSTane sahana karavA mATe asamartha hatA. jaTA rUpe karAyuM che mastaka jenuM evA te anukrame jaTAne dhAraNa karanArA tApaso thayA. 378. 7. veSane dhAraNa karanArAoe lajjA vaDe gaMgA vigere nadIonA kinAre sevAlanuM bhakSaNa karanArA evA teoe kALane pasAra karyo. 379. 8. nAza pAmI gayA che doSo jemAMthI evA, maunane dhAraNa karanArA, acita AhAranI prApti nahIM thavAthI nitya upavAsita evA paramAtmAe pRthvI para vihAra karyo. 380. upadeza saptati 49
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadA zrIRSabho dAnaM, dattavAn vArSikaM jane / tadA kacchamahAkaccha-sutau dezAntare gatau / / 9 / / nAmnA namivinamyAkhyau, prAptavantau nije gRhe / . tAdRk svarUpaM vijJAya, tAtapArzve samIyatuH / / 10 / / pRSTaM ca tAbhyAM kimidaM yuvAbhyAmArabdhametAvapi tatsvarUpam / . sarvaM yathAvRttamavocatAM ta-dyAtAM gRhe zrIbharato'sti rAjyadaH / / 11 / / sAbhimAnatayA cakru-ravajJAM bharatezituH / svAmyeva rAjyadAtA naH, sarvasAdhAraNo hi saH / / 12 / / ityuktvA tau namaskRtya, tato yAtau vanAntare / . . . yatrAsti pratimAniSThaH, svAmI zrIRSabhaprabhuH / / 13 / / prAta: pAnIyamAnIya, prakSAlya caraNau prabhoH / . pUjayitvAmbujaiH svAmin !, rAjyaM dehIti vAdinau / / 14 / / niSkozakhaDgahastau tau, pArzvayorubhayorapi / dattadRSTI prabhoH sevA-sAvadhAnau babhUvatuH / / 15 / / evaM vitanvatoH sevAM, tayoranyedhurAyayo / dharaNendramahArAjo, namaskartuM jinezvaram / / 16 / / tathAvidhau ca tau dRSTvA, sevAkarmaNi lAlasau / babhASe bho mahAbhAgau !, svAmyeSa khalu nirmamaH / / 17 / / 50 upadeza saptati
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. jyAre zrI RSabhadeva svAmIe vArSika dAna ApyuM tyAre kaccha-mahAkacchanA be putro anya dezamAM gayA hatA. 381. * 10. nami-vinami putro potAnA ghare AvyA. tevA prakAranuM svarUpa jANIne potAnA pitAnI pAse gayA. 382. 11. teo vaDe pUchAyuM, tamArA vaDe A zuM AraMbha karAyuM. A bannee paNa te sarva svarUpane je pramANe thayuM te pramANe kahyuM. tethI pitAe kahyuM tame banne ghare jAo. tamane rAjya ApanAra zrI bharata che. 383. 12. sarva sAdhAraNa te svAmI je amArA rAjyadAtA che. teoe abhimAnapUrvaka bharata mahArAjAnI avajJA karI. 384. 13. e pramANe kahIne te banne namaskAra karIne tyAMthI jyAM zrI RSabhadeva svAmI pratimA dhyAne che evA bIjA vanamAM gayA. 385. 14. savAramAM pANI lAvIne paramAtmAnA banne caraNonuM prakSAlana karIne : kamaLa vaDe pUjA karIne banne (nami-vinami) e pramANe bolyA - he svAmI! rAjya Apo. 386. : 15. hAthamAM koza rahita talavAravALA evA te banne paramAtmAnI banne bAju (paramAtmA sanmukha) dRSTine dhAraNa karanArA (te banne) paramAtmAnI sevAmAM tatpara thayA. 387. " 17. e pramANe te banne paramAtmAnI sevAne karate chate eka divasa dharaNendra mahArAjA jinezvarane namaskAra karavA mATe AvyA. 388. 17. te bannene tevA prakAre pUjA-sevAnA kAryamAM tatpara joIne (dharaNendra) kahyuM - he mahAbhAgyazALIo ! kharekhara A svAmI nirmohI che. 389. upadeza saptati 50
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ datte na kiJcitkasmaici-tra tuSyati na ruSyati / kimarthaM sevyate hyeSa, bhavadbhyAM bhavatRSNayA / / 18 / / saroSatarjunaM tAva-pyUcaturddharaNaM prati / svamArge gaccha bhoH pAntha !, cintayA kiM karoSi naH / / 19 / / avAdIt dharaNo nAhaM, pathikaH kintu nAgarAT / rAjyAdi dAtA yAcethAM, tadhuvAM yadvilokyate / / 20 / / trailokyaM yacchasi tvaM ce-na kAryaM tadapi tvayA / yadi dAsyati tadAtA, svAmyeva khalu nAparaH / / 21 / / bhaktisthairyamiti jJAtvA-'vAtaratsvAmino mukhe / tuSTo bhavadbhyAmeSo'haM, sAmrAjyaM gRhyatAmidam / / 2 / / iti procya sa vaitATyA-'dhipatyaM pradade tayoH / aSTanaSaT 48 sahasrANi, prauDhavidyAzca vizrutAH / / 23 / / dattvaivaM rAjyavidyAdi-sampadaM dharaNastayoH / nijaM sthAnamagAttAva-pyevaM tuSTuvaturjinam / / 24 / / . jaya trijagatIjantu-jAtanirvAhakAraka ! / jaya prathamatIrtheza !, jaya saMsAratAraka ! / / 25 / / atha prathamanAthaM tau, praNatya gaganAGgaNe / utpatya yAtau vaitAnye, rAjadhAnI ca cakratuH / / 26 / / 51 upadeza saptati
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. koIne kAMI paNa ApatA nathI, khuza thatA nathI, krodha karatA nathI. bhavanI tRSNA vaDe tamArA banne vaDe kharekhara A (paramAtmA) zA mATe pUjAya che? 390. 19. dharaNendra tarapha roSa sahita tiraskAra karatA e bannee paNa kahyuM - he musAphara ! tuM potAnA raste jA. ciMtA vaDe tuM amAruM zuM kAryo kare che ? 391. ra0. dharaNenTe kahyuM. je jovAya che, te huM musAphara nathI kinta rAjya vigere ApanAra nAgarAja che. tethI tame baMne mAgo. 392. 21. jo tuM mailokyane Ape che to paNa tArA vaDe amAre kArya nathI. amane jo Apaze to te dAtA (svAmI) ja che. kharekhara bIjo koI svAmI nathI. 393. 22. e pramANe bhaktinI sthiratAne jANIne dharaNendra svAmInA mukhamAM avataryo. tamArA bannethI huM khuza chuM. A sAmrAjyane grahaNa karo. 394. 23. e pramANe kahIne teNe te bannene vaitAdyanuM Adhipatya ane AThathI guNAyela che - aDatAlIsa (48) hajAra prakhyAta prauDha vidyAo ApI. 395. 24. e pramANe dharaNonTe rAjya-vidyA-saMpati vigere te bannene ApIne che. potAnA sthAne gayo ane te banne paNa A pramANe paramAtmAnI stuti karavA - lAgyA. 397. - ra5. traNa jagatanA prANIonA samUhano nirvAha karanAra paramAtmA jaya pAmo, prathama tIrthaMkarano jaya thAo. saMsAra sAgarathI tAranArA evA paramAtmA jaya pAmo. 397. 27. have te banne prathama tIrthaMkara paramAtmAne praNAma karIne AkAzamAM uDIne vaitAdya parvata para gayA ane rAjadhAnIne karI. 398. upadezasaptati pa1
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ krameNa SaSTiH paJcAza-dakSiNottarapArzvayoH / nagarANi punastAbhyAM, nivezyante sma tadgirau / / 27 / / sAdhayitvAkhilAn dezAn, vazIkRtya ca rAjakam / jAto vidyAdharAdhIzau, prauDhadoHsthAmadhAriNau / / 28 / / prAnte zrIjinapAdAnte, pravrajyAM prApya nirvRtau / sAdhukoTidvayIyuktau, zrIzatruJjayaparvate / / 29 / / anyatrApyuktaM - muNiNovi tuhallINA, namivinamI kheyarAhivA jAyA / guruANa calagasevA, na niSphalA hoI kaiAvi / / 1 / / itthaM kRtApyaihikabhogatRSNayA, bhaktirjinendordadate tanUmatAm / yadaihikAmuSmikasatphale tato, yatadhvamatraiva janAH ! zivaiSiNaH ! // 30 // / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre trayodaza upadezaH / / 13 / / 52 upadeza saptati
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. vaLI vaitADhaya parvata para banne bAju dakSiNa ane uttara dizAmAM anukrame sATha ane pacAsa nagaro te be vaDe sthApana karAyA. 399. - 28. saghaLA dezone jItIne ane rAjAne vaza karIne atyaMta zaktizALI atyaMta parAkramane dhAraNa karanArA vidyAdharonA svAmI thayA. 400. ra9. aMte zrI jinezvara paramAtmA pAse pravajyAne grahaNa karI. zrI zatruMjaya parvata para be kroDa munio sahita nirvANa pAmyA. 401. anyatra paNa kahyuM che - . 1. tamArA dhyAnamAM tatpara nami-vinami munio paNa khecA~nA adhipati (svAmI) thayA. moTA puruSonA caraNanI sevA kyAre paNa niSphaLa thatI nathI. 402. 30. A loka sambandhI bhogatRSNA vaDe e pramANe karelI paramAtmAnI bhakti prANIone (phaLa) Ape che. Aloka ane paralokamAM phaLa hIte chate makSinI IcchAvALA he prANIo ! tame ahIM ja yatna karo. 403. ' che e pramANe upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM teramo upadeza che, II . upadeza saptati para
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-14" hastAt praskhalitaM kSitau nipatitaM lagnaM tathA pAdayoryanmUrhordhvagataM dhRtaM kuvasanai bheradho yaddhRtam / spRSTaM duSTajanairghanairabhihataM yahUSitaM kITakai-styAjyaM tatkusumaM phalaM dalamapi zrAddhairjinArcAkSaNe / / 1 / / puSpairevaMvidhaiH pUjA, ye kurvanti jinezituH / teSAM hInakule janma, bhUvallabhanarendravat / / 2 / / pattane kAmarUpAkhye, caNDAlasya kule'bhavat / dantayuktaH sutaH prAcya-karmaNAmanubhAvataH / / 1 / / ariSTamiti vijJAya, jananyA tyAjito bahiH / sa bAlakaH kramAttatra, tatratyanRpa Ayayau / / 2 / / --5): dRSTazca rUpavAn bAlo, dayAdrIbhUtacetasA / grAhitaH parivAreNa, pAlitaH zikSito'pi ca / / 3 / / bhUmau patitalabdhatvAt, sa bhUvallabhasaMjJakaH / kalAH samastAH zikSitvA, sa jAtaH sarvavallabhaH / / 4 / / aputriNA nRpeNA'tha, sa rAjye vinivezitaH / kakSIkRtA svayaM dIkSA, kAle jJAnI babhUva ca / / 5 / / athA'nyadA sa rAjarSi-rutpannAmalakevalaH / putrasya pratibodhAya, prAptastatraiva pattane / / 6 / / 53 upadeza saptati
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-14" 1. hAthathI vikharAyeluM, bhUmi para paDeluM, be pagamAM lAgeluM (aDeluM), mastaka upara dhAraNa kareluM, kharAba vastra vaDe dhAraNa karela, nAbhithI nIce rAkhIne lAvela, duSTa puruSo vaDe sparza karAyela, kuhADAdi vaDe haNAyela (toDAyela), kIDAo vaDe dUSita thayela, jenA bhAga karyA hoya tevuM puSpa ane phaLa paNa zrAvako vaDe jinezvara paramAtmAnI pUjAmAM tyAga karavA yogya che. 404. 2. jeo AvA prakAranA puSpo vaDe paramAtmAnI pUjA kare che teono bhUvallabhanarendranI jema halakA kulamAM janma thAya che. 405. 1. kAmarUpa nAmanA nagaramAM pUrva karmanA prabhAvathI caMDALanA kuLamAM daMtavALo putra thayo. 406. 2. A kharAba bhAgyavALo che e pramANe jANIne mAtA vaDe te bALaka bahAra, kaDhAyo. anukrame tyAM tyAMno rAjA Avyo. 407. : 3. dayA vaDe bhIMjAyelA cittavALA rAjA vaDe rUpavAna bAlaka jovAyo ane grahaNa karAyo. parivAra vaDe pAlana karAyo ane zikSaNa paNa apAyo. 408. * 4. bhUmi para paDelo prApta thavAthI bhUvallabha nAmavALo te sarva kaLAone zIkhIne sarva lokone priya banyo. 409. - pa. have putra rahita rAjA vaDe te (bALaka) rAjyamAM sthApana karAyo. (rAjAe) vayaM dIkSA svIkArI ane kALe zAnI thayA. 410. 6. have nirmala evuM kevalajJAna utpana thayela te rAjarSi putrane pratibodha karavA mATe eka vakhata te ja nagaramAM AvyA. 411. upadezasAhati 53
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjApi saparIvAro, vandituM prAptavAnmunim / vyAjahAra munirdharma, saMsArAsAratAmayam / / 7 / / sA mAtaGgayapi tatrAgAt, nRpaM dRSTvA ca mohitA / prazravantI payaH putra-sneho hi duratikramaH / / 8 / / tathArUpAM ca tAM dRSTvA, nRpaH papraccha taM munim / keyaM kathaM ca mohaH, etasyAmapi he mune ! / / 9 / / . muniH prAha kumAreyaM, tava mAtA yato mayA / tvaM bahiSpatito lebhe, rAjyaM cA'putriNA dade / / 10 / / nRpaH prAhU kuto hIna-kule me tAta ! sambhavaH / . kathaM vA rAjyasamprAptiH, sarvametanivedaya / / 11 / / / muniH prAha mahArAja !, prAgbhave tvaM mahaddhikaH / zrAvakaH samabhUH sarva-vyavahAriziromaNiH / / 12 / / daandhyaantpHpuujaa-paussdhaavshykaadibhiH| . ciraM prabhAvanAM cakre, bhavAn zrIjinazAsane / / 13 / / nirvivekatayA kintu, hyastanaiH patitairapi / sadgandhairatha durgandhaiH, puSpaiH zrIjinamArcayat / / 14 / / kadAcinirmitasnAno, jAtu snAnavivarjitaH / * durvastro vA suvastro vA, prAyo devamapUjayat / / 15 / / 54 upadeza saptati
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. rAjA paNa parivAra sahita te munine vaMdana karavA mATe Avyo. muni bhagavaMte saMsAranI asAratAmaya dharma kahyo. 412. * 8. te caMDALa mAtA (janma ApanAra mAtA) paNa tyAM gaI ane rAjAne joIne jharatA dudhavALI teNI mohita thaI. kharekhara putrano sneha atyaMta duHkhethI oLaMgI zakAya evo hoya che. 413. 9 tevA svarUpavALI teNIne joIne rAjAe te munine pUchyuM, he muni ! A koNa che ? ane Ane viSe mane moha zA mATe thAya che? 414. 10. munie kahyuM- he kumAra! A tArI mAtA che. kAraNa ke bahAra paDelo tuM mArA vaDe meLavAyo, tane putra rahita evA mArA vaDe (tene) rAjya apAyuM. 415. 11. rAjAe kahyuM - he pitAjI ! tInakulamAM mAro janma athavA rAjyanI . prApti zI rIte samabhave?A sarva samajAvIne kaho. 419. 12. munie kahyuM - he mahArAja ! pUrva bhavamAM tuM ghaNI RddhivALo, sarva vyavahArIomAM AgevAna zrAvaMka hato. 417. : 13. tame zrI jinazAsanamAM dAna-dhyAna-tapa-pUjA-pauSadha Avazyaka kriyA * vigere vaDe ghaNA kALa paryata prabhAvanA karI. 418. . 14. paraMtu viveka rahitapaNA vaDe Agale divase bhUmi para sugandhI durgandhI puSpo vaDe zrI jinezvara paramAtmAne pUjyA. 419. - 15. kyAreka snAna karela, kyAreka snAna karyA vinA, prAyaH sArA athavA kharAba vastro dhAraNa karIne paramAtmAnI pUjA karI. 420. -upadeza satati 54
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtu pramAdataH pUjA, jAyate vidhivarjitA / bhavettadA tu svIkArya, prAyazcittaM gurUditam / / 16 / / anAlocitatatpApa-caNDAlasya kule bhavAn / jAto babhUva rAjyaM tu, zrIjinArcAnubhAvataH / / 17 / / zrutveti muditasvAnto, jAtajAtismRtirnRpaH / avAdIdehi me tAta !, dIkSAM mokSaphalapradAm / / 18 / / rAjyabhAra sute nyasya, pratipatravratastataH / aticAraparIhArAt, kramAtsadgatibhAgabhUt / / 19 / / ityalpadhIbhirvihitApi pUjA, vidhi vinA zrItrijagatprabhUNAm / . phalaM pradatte khalu tucchameva, tato yatadhvaM vidhimArga evaM / / 20 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre caturdaza upadezaH / / 14 / / 55 upadeza saptati
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. kadAca pramAdathI vidhi rahita pUjA thAya tyAre guru bhagavaMte kahela prAyazcita svIkAravuM joIe. 421. " 17. te pApanI AlocanA na karavAthI tame caMDALanA kulamAM utpanna thayA. vaLI zrI jinezvara paramAtmAnI pUjAnA mAhAsyathI rAjya prApta thayuM. 422. 18. e pramANe sAMbhaLIne AnaMdita hRdayavALA, utpanna thayela jAti smaraNa jJAnavALA te rAjAe kahyuM he pitAjI! mane mokSaphalane ApanArI dIkSA Apo.423. 19. putrane viSe rAjyano bhAra soMpIne svIkArelA vratavALA tyArabAda aticArano tyAga karavAthI sadgatine bhajanAra thayA. 424. 20. e pramANe alpabuddhivALA prANIo vaDe traNa jagatanA svAmInI vidhirahita karAyelI pUjA kharekhara tuccha phalane ja Ape che. tethI vidhi mArgamAM ja prayatna karo. 425. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM caudamo upadeza che. e upadezasatati papa
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-15" vidhAya dIpaM jinapuGgavAnA-magre'tha sarvaM nijagehakRtyam / tenaiva cen mandamati: karoti, prApnoti mUrkhaH sa kuyonibhAvam / / 1 / / aravindapure rAjA-'jitasena iti zrutaH / tatraiva vasati zreSThI, devaseno vaNigvaraH / / 1 / / kurvANo dharmakarmANi, zraddadhAno'rhatAM vacaH / dInAdiSu dadaddAnaM, samayA kurute sma saH / / 2 / / auradhiko'sti tatraika-stadgahAnmohamohitA / . AyAti zreSThino gehe, kAciduSTrI pratipraye / / 3 / / sa tu tAM kuTTayAmAsa, lakuTaiH kRpayojjhitaH / na tiSThati tathApyeSA, tadguhAgamanaM vinA / / 4 / / tato jagrAha tAM zreSThI, mUlyenApi kRpAparaH / / pramodamedurA sApi, sukhenAsthAttadokasi / / 5 / / anyecustatpure prApu-rAcAryA dharmasUrayaH / rAjAdilokasarvo'pi, vandituM tatra cAyayau / / 6 / / zrIdharmadezanA cakre, sUribhirdharmabhUribhiH / papraccha karabhIvRttaM, zreSThI dharmiSThamAnasaH / / 7 / / guruH provAca bho vatsa !, tavaiSA jananI hya'bhUt / prAgbhave manaso'bhISTA, pUjyA svajanasantateH / / 8 // 56 upadeza saptati
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-15" 1. tIrthaMkara paramAtmAnI AgaLa dIpakapUjA karIne jo maMdabuddhivALo te ja dIpaka vaDe potAnA gharanuM sarva kArya kare che to te mUrkha kharAba yonipaNAne pAme che. 423. 1. araviMdapuramAM rAjA ajitasena e pramANe prakhyAta hato. te ja nagaramAM vyApArIomAM zreSTha devasena zreSThI vase che. 427. 2. dharma kAryane karato, arihaMta paramAtmAnA vacana para zraddhA dhAraNa karato, garIbone viSe dAna Apato te samaya pasAra karato hato. 428. 3. tyAM (araviMdapuramAM) eka aurabrika (UMTa vagere vecIne jIvanAra) UMTano mAlika che. tenA gharathI atyaMta moha pAmelI koIka uTaNI roja savAre zreSThinA ghare Ave che. 429. 4. dayA rahita teNe (uTaNInA mAlike) lAkaDI vaDe teNIne mArI to paNa A (uTaNI) tenA zreSThInA ghare AvyA vinA rahetI nathI. 430. - 5. tyArabAda karuNAmAM tatpara zreSThIe mUlya vaDe paNa teNIne grahaNa karI . (kharIdI). atyaMta harSavALI teNI paNa sukhapUrvaka tenA gharamAM rahI. 431. . 6. eka divasa te nagaramAM AcArya bha. dharmasUrIzvarajI ma.sA. padhAryA. rAjA vigere sarva loko paNa tyAM vaMdana karavA mATe AvyA. 432. 7. ghaNA dharmavALA (zreSTha AcaraNavALA) zrI dharmasUrI AcArya bhagavaMta vaDe - dharmadezanA karAI. dhArmika manavALA zreSThIe uTaNInA vRttAntane pUchayuM. 433. : 8. guru bhagavaMte kahyuM - he vatsa ! pUrva bhavamAM darekanA manane saMtoSa ApanArI, parivAranA lokone pUjya evI A tArI mAtA hatI. 434. 'upadeza saptati 56
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadApi dharmAnuSThAna- niSNAtamativaibhavA / nityaM svagRha bimbAgre, dInaM dIpaM karotyasau / / 9 / / paraM tenaiva dIpena, gRhakAryANi cakruSI / anAlocitatatpApA, saivetthamudapadyata / / 10 / / atra kaH pratyayaH zreSThi- pRSTaH sUriH punarjagau / nidhirnyAsIkRto yo'bhUt, tvatpitrA gRhakoNake / / 11 / / sa prApto na tvayA bhadra !, bahuzo'pi vilokitaH / taM caiSA vetti te mAtA, prAgbhavAbhyAsayogataH / / 12 / / sApi jJAnivacaH zrutvA, jAtismaraNavatyabhUt / so'pi natvA muniM tAM ca, lAtvA svagRhamAgataH / / 13 / / tAM ca papraccha he mAta-1 - nidhAnaM me pradarzaya / sApi pramuditA tasmai, nidhisthAnamadarzayat / / 14 / / tato viraktaH saMsArAt, sa zreSThI taddhanaM samam / vyayIkRtya supAtrAdau bhavasthitimacintayat / / 15 / / aho ! mAtApi me jAtA, karabhI karmmayogataH / tadalaM klezakoTInAM, nimittena gRheNa me / / 16 / / kRtaM paricchadenApi, paramArthaikazatruNA / vimRzyeti pravavrAja, teSAmevAntike kRtI / / 17 / / 57 upadeza saptati
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. haMmezA paNa dharmakAryamAM niSNAta buddhinA vaibhavavALI A roja potAnA gharamAM jinezvara paramAtmAnA biMba AgaLa dedIpyamAna (tejasvI) dIpakane kare che. 435.' * 10. paraMtu te ja dIpaka vaDe gharanuM kArya karyuM. te pApanI AlocanA (prAyazcita) na karela teNI A pramANe utpanna thaI. 436. 11. ahIM khAtarI zuM? zreSThI vaDe pUchAyela AcArya bhagavaMte kahyuM - tArA pitA vaDe gharanA khUNAmAM je dhana daTAyeluM hatuM. 437. 12. he bhadra ! tArA vaDe ghaNuM jovAyuM paNa te (dhana) prApta na thayuM ane pUrva bhavanA abhyAsanA yogathI A tArI mAtA tene (dhanane) jANe che. 438. 13. jJAnI (AcArya bhagavaMta) nA vacana sAMbhaLIne teNI paNa jAti smaraNa jJAnavALI thaI. te (zreSThI) paNa munine namaskAra karIne ane teNIne (uMTaNIne) laIne potAnA ghare Avyo. 439. : 14. ane teNIne pUchayuM - he mAtA ! khajAno mane batAva. harSavALI teNIe paNa nidhAnanI jagyA tene batAvI. 440. * : 15. tyAra pachI saMsArathI vairAgya pAmela te zreSThIe te dhanane ekI sAthe supAtra vigeremAM vyaya karIne bhavasthitine vicArI. 441. " 17. aho ! karmanA udayathI (yogathI) mArI mAtA paNa uTaNI thaI. karoDo 1 phlezanA nimittabhUta ghara vaDe mAre saryuM. 442. 17. paramArthamAM eka zatrubhUta evA parivAra vaDe paNa saryuM. e pramANe ' vicArIne potAnA pitAnI pAse zreSThIe dIkSA lIdhI. 443. upadezasaptati pa7
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ sApyuSTyapi kiyatkAlaM, bhrAntvAtra bhavakAnane / labdhvA prauDhakule janma, siddhiM yAsyatyasaMzayam / / 18 / / kAraMkAraM dIpapUjAmapItthaM, sA strI jAtA yadvaduSTrI varAkI / bho bho bhavyaprANabhAjastadevaM, yukto jainAbhyarcane vo vivekaH / / 19 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre paJcadaza upadezaH / / 15 / / 58 upadeza saptati
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. te uTaNI paNa keTaloka kALa bhavarUpI jaMgalamAM bhamIne ahIM prauDha kulamAM janma meLavIne nizcaye mokSamAM jaze. emAM saMzaya nathI. 444. * 19. e pramANe dIpapUjAne paNa vAraMvAra karatI te strI je pramANe bicArI uTaNI thaI, are ! are ! he bhavya prANIo ! jinezvaranI pUjAmAM tamAre viveka rAkhavA yogya che. 445. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM paMdaramo upadeza che. ' upadezasaptati 58
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-16" ' cetaH punAti ghanakarmavanaM lunAti, 'svarga dadAti zivasampadamAdadhAti / puNyodayaM vitanute sukhAni, zrIjainapUjanamidaM kila kiM na datte ? / / 1 / / mithyAdRgbhavyabhAvena, pUjAM kRtvA jinezituH / azoko mAliko lebhe-'dbhutAM saukhyaparamparAm / / 2 / / mahArASTre mahArASTra, grAme hallUranAmani / mithyAdRg bhadrakasvAnto, babhUvAzokamAlikaH / / 1 / / anyadA parvaNi kvApi, zrAddhareSa vinirmitAm / dRSTvA jinezituH pUjAM, manasyevamacintayat / / 2 / / vastraM pavitraM paridhAya ye zrI-jinaM yajante bhuvi te prazasyAH / na mAdRzAH kintu sadA daridrAH, na dharmagandho'pi yadIyacitte / / 3 / / AkarNiNato'pi mahito'pi nirIkSito'pi, . nUnaM na cetasi mayA vidhRto'si bhaktyA / . jAto'smi tena janabAndhava ! duHkhapAtraM, . yasmAtkriyA: pratiphalanti na bhAvazUnyAH / / 4 / / nirbhAgyaM svaM tato nindaM-stadaivotpannavAsanaH / vikrIto'ddharitaiH puSpa-navabhirjinamArcayat / / 5 / / elAbhidhapure rAjA, jitAriyatatparaH / priyA tasyAbhavannAmnA, zrIkAntA zIlazAlinI / / 6 / / 59 upadeza saptati
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-16 1. jinapUjA manane pavitra kare che. kaThora karmanA samUhane kApe che. svargane Ape che. ziva (mokSa) saMpattine dhAraNa kare che. puNyanA udayane vistAre che, to A zrI jinapUjA kharekhara sukhone zA mATe na Ape ? 446. 2. azoka mAlika mithyAdRSTie bhavya bhAvanA vaDe jinezvara paramAtmAnI pUjA karIne adbhuta sukhanI paraMparAne meLavI. 447. 1. moTA rAjyasvarUpa mahArASTra dezamAM halvara nAmanA gAmamAM bhadraka hRdayavALo azoka mAlika mizrAdaSTi hato. 448. 2. eka vakhata parvanA divase kyAMka zrAvako vaDe karAyelI jinezvara paramAtmAnI pUjAne joIne manamAM e pramANe vicAryuM. 449. 3. jeo pavitra vastro dhAraNa karIne zrI jinane pUje che, teo pRthvI para vakhANavA lAyaka che. paraMtu jenA cittamAM dharmanI gaMdha paNa nathI. evA hamezAM daridrI mArA jevA vakhANavA lAyaka nathI. 450. 4. he lokonuM hita karanArA ! tamone koI paNa bhavane viSe sAMbhaLyA paNa che, paMjyA paNa che ane dIThA paNa che, paraMtu jinabhakti vaDe karIne cittane viSe nicce dhAraNa karelA nathI. tethI huM duHkhanuM bhAjana thayo chuM, kAraNa ke bhAvarahita kriyAo : (zravaNa-pUjana-darzanAdi) viziSTa phala ApatI nathI. 451. 5. tyArabAda utpanna thaI che bhAvanA jene e potAnA nirbhAgyane niMdato, A pachI bAkI rahelA navapuSpo vaDe paramAtmAnI pUjA karI. 4para. 7. elAbhidhapuramAM nItimAM tatpara jitAri nAme rAjA (hato) tene zIlanA svabhAvavALI zrI kAntA nAme patnI hatI. 453. upadezasatati 59
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatraivAsti vaNigmukhyo, dhanadatto maharddhikaH / sa mRtvA mAlikastasya, puNyayogAtsuto'bhavat / / 7 / / kramAt 1 nAmnA dattaH sa vikhyAto, dvitIye janmani navAnAM drammalakSaNA-mIzvaro bahusammataH ||8|| tatrApi janmani zrIma-jjinapUjAdikarmmaNi / ekatAnamanAH prApa, bhogAn rogavivarjitAn / / 9 / / punastatra pure mRtvA babhUvebhyo guNAkaraH / navAnAM drammakoTInA-mIzastArttayike bhave / / 10 / / mRtvA svarNapure svarNa- navalakSIvibhuH punaH / bhave caturthe saJjAtaH, sa ibhyaH zrIdharAbhidhaH / / 11 / 1 paJcame'tha bhave grAme, tatraiva kamalAkaraH / mahebhyaH svarNakoTInAM, navAnAmIzvaro'bhavat / / 12 / / atha SaSThabhave ratna- pure zreSThI babhUva saH / ratnAnAM navalakSANAM, svAmI ratnAGgadAbhidhaH / / 13 / / navAnAM ratnakoTInA-mIzo'sau saptame' 'bhavat / mahebhyo bhuvanAnanda - dAtA bhuvanazekharaH / / 14 / / .... vallavakSmApateH putro, babhUvASTamajanmani / nAnA sunandano grAma-navalakSIpatirnRpaH / / 15 / / 60 upadeza saptati
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. te ja nagaramAM vepArIomAM mukhyatve ghaNI RddhivALo dhanadatta (zreSThI) che. te azoka mAlika marIne puNyayogathI teno (dhanadattano) putra thayo. 454. * 8. anukrame bIjA janmamAM nava lAkhano (dramaniSTha sonAmahorano soLamo bhAga) svAmI ghaNA loko vaDe mAnya te datta nAme prakhyAta hato. 455. 9. te janmamAM paNa zrI jinezvaranI pUjAdi kAryamAM ekAgra manavALA teNe roga rahita bhogone prApta karyA. 45ka. 10. pharIthI marIne trIjA bhavamAM te ja nagaramAM nava karoDa dramano svAmI guNAkara zreSThI thayo. 457. 11. pharIthI marIne cothA bhavamAM svarNapuramAM te nava lAkha suvarNano svAmI zrIdhara nAme zreSThI thayo. 458. 12. have pAMcamA bhavamAM te ja gAmamAM nava karoDa suvarNano svAmI kamalAkara : nAme mahAna zreSThI thayo. 458. - 13. have chaThThA bhAvamAM ratnapuramAM nava lAkha ratnono svAmI ratnAMgada nAme "te zreSThI thayo. 460. .' 14. sAtamA bhavamAM A nava karoDa ratnono svAmI lokamAM AnaMda ApanAra bhuvanazekhara nAme moTo zreSThI thayo. 461. 15. AThamA bhAvamAM vallava rAjAno putra navalAkha gAmano svAmI sunaMda nAme rAjA thayo. 462. upadeza saptati 90
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH sa navame janma-nyAsInavanidhIzvaraH / jitazatruriti kSmApaH, pUjAphalamidaM kiyat / / 16 / / so'nyadA nRpatiH zrutvA, pArzve pArzvajinezituH / nijapUrvabhavAnmUlA-jjAtismRtiyuto'bhavat / / 17 / / zrIpArzvasatridhA dIkSAM gRhItvogratapaH paraH / anuttare suro jajJe, rAjyaM prApya ca setsyati / / 18 / / uktaM ca - pUrvaM navAGgaM navabhiH prasUna, pUjA kRtA'zokakamAlikena / tato navasveSa bhaveSu lakSmIM, navAM navAM prApa zivaddhimante // | 1 || ityazokavanamAlikasatkA, satkathA budhajanA vinizamya / vItarAgapadapaGkajapUjA - meva nirmaladhiyo vitanudhvam / / 19 / / - / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre SoDaza upadezaH / / 16 / / . 61 upadeza saptati
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. tyAra bAda te navamA bhavamAM navanidhino svAmI jitazatru e pramANe rAjA thayo. pUjAnA phaLanI sAme A keTaluM ? (kAMI nathI) 463. 17. eka vakhata te rAjA zrI pArzvanAtha paramAtmA pAse potAnA pUrvabhavone zarUAtathI sAMbhaLIne jAtismaraNa jJAnavALo thayo. 464. 18. zrI pArzvanAtha paramAtmA pAse dIkSA grahaNa karIne ugra tapamAM tatpara te anuttara devalokamAM deva thayo ane rAjya pAmIne siddha thaze. 465. ane kahyuM che ke 1. azoka mAlika vaDe prathama nava puSpa vaDe nava aMganI pUjA karAI. tyAra pachI nava bhavamAM navI-navI lakSmIne (ane) aMte mokSarUpI Rddhine pAmyo. 466. 19. e pramANe nirmaLa buddhivALA loko azokavananA azoka mAlika saMbaMdhI satkathAne vizeSa prakAre sAMbhaLIne vItarAga paramAtmAnA caraNakamaLanI pUjAne ja vistAre. (kare.) 467. / / e pramANe zrI upadezasaptatikAnA prathama adhikAramAM soLamo upadeza che. II upadeza saptati 51
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-17" .. guNadoSA'parijJAnA-tsarvadeveSu bhaktimAn / yaH syAt zrIdharavat pUrvaM, sa tu naivAznute sukham / / 1 / / niSkAGkSamAnasaH sAkSA-llabhate svargasampadaH / pazcAdyathA sa eveha, tyaktAkAGkSo'bhavatsukhI / / 2 / / pure gajapurAbhikhye, babhUva zrIdharo vaNik / prakRtyA bhadrako mugdho, yatra tatrAbhilASavAn / / 1 / / anyadeti muneH pArzve, so'zRNonmasRNAzayaH / zrIjinA_rataH prANI, prApnoti phalamIpsitam / / 2 / / zrutvaitatkArayitvA ca, pratimAmAItI sudhIH / trisandhyaM pUjayAmAsa, zrIdharo bhaktinirbharaH / / 3 // , dhUpotkSepaparo'nyedyu-ragrahIdityabhigraham / aniSThite'smin dhUpe hi, netaH sthAnAzalAmyaham / / 4 / / athA'kasmAdahistatra, nirgato daivayogataH / . taM tathAnizcalAtmAnaM, duSTo dazati yAvatA / / 5 / / jinAryAnizcayAttuSTA, tAvacchAsanadevatA / sarpamutsArayAmAsa, zrIdharAttaM tathAsthitAt / / 6 / / tuSTAsmIti tato'vAdI-devI taM zrIdharaM prati / yadevaM dRDhatA bADhaM, tava zrIjinapUjane / / 7 / / tadgRhANa maNiM lakSmI-pradamenaM bhavAnaho ! / pUrNapratijJaH so'pyevaM, jagRhe'ntahitA ca sA / / 8 / / 62 upadeza saptati
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-17" 1. je guNadoSane nahIM jANavAthI pahelA sarva devone viSe (pratye) bhaktivALo hoya te kharekhara zrIdharanI jema sukhane nathI ja bhogavato. 468. 2. niHspRhI manavALo pratyakSa svarganI saMpatti meLave che. pAchaLathI tyAga karela AkAMkSAvALo te ja ahIM sukhI thAya che. 419. 1. gajapura nAmanA nagaramAM svabhAva vaDe sarala, bhoLo jyAM-tyAM abhilASAvALo zrIdhara nAme vepArI hato. 470. 2. eka vakhata muninI pAse manohara AzayavALA teNe e pramANe sAMbhaLyuM, zrI jinezvara paramAtmAnI pUjAmAM rakta prANI Icchita phalane pAme che. 471. 3. nirmala buddhivALA, bhaktithI pUrNa zrIdhare A sAMbhaLIne arihaMta paramAtmAnI pratimAM karAvIne traNe saMdhyAe (trikALa) pUjA karI. 472. 4. dhUpa uvekhavAmAM tatpara teNe eka divasa e pramANe abhigrahane grahaNa karyo ke dhUpa pUrNa thayA vinA huM A sthAnathI cAlIza (hAlIza) nahi. 473. - pa. have bhAgya yogathI tyAM ekAeka sApa nIkaLyo. te pramANe nizcala evA .tene duSTa (sarpa) jeTalAmAM Dase che. 474. * ka. teTalAmAM jinapUjAnA nizcayavALA te pramANe sthira rahelA zrIdharathI khuza thayela zAsanadevatAe sarpane uMce pheMkyo. 475. 7. zrI jinanI pUjAmAM je A pramANe tArI atyaMta daDhatA che. tethI huM khuza chuM. e pramANe devIe tene kahyuM. 479. 8. aho ! lakSmIne ApanAra A maNine grahaNa karo. pUrNa pratijJAvALA teNe paNa e pramANe grahaNa karyo ane devI adrazya thaI. 477. upadeza saptati kara
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnAnubhAvato lakSmI - varddhate'sya yathA yathA / jinapUjAdaro'pyasya, sparddhayeva tathA tathA / / 9 / / athA'nyadivase' zroSI - manISI kasyacidvacaH / yathA'sminpUjite yakSe, prApyate phalamIpsitam / / 10 / / . zrIdharo'pi tatastasya, yakSasyArddhAmacIkarat / atRptaH pUjayAmAsa, tAmapyAsanamaNDitAm / / 11 / / evaM lokoktizcaNDIM, gaNezaM cApyapUjayat / kva vivekA'vakAzaH syAt, guNadoSA'vajAnatAm / / 12 / / anyadA gRhasarvasve, taskarairmuSite sati / saMkSubdhamAnaso yAvattAvadratnaM vilokate / / 13 / / tAvaddevIvaraprApta-madRSTvA taM mahAmaNim / duHkhitaH zrIdharo jajJe, vijJamanyo'pi sarvadA / / 14 / / padmApi ratnAbhAvena, samastA tadgRhAgatA / bhojanasyApi sandehaH, papAta prativAsaram / / 15 / / tato devAgratastasthau dinatrayamupoSitaH / dine tRtIye te'pyAhuH, pratyakSIbhUya tatpuraH / / 16 / / kimarthamasmAnasmArSI - stvamevaM laGghanodyataH / yUyaM mama mano'bhISTaM, kurudhvamiti so'pyavak / / 17 / / kuladevI tato'vAdIt, duSTaniSThuramAnasa ! / re duSTa ! zIghramuttiSTha, yAhIdAnIM mamAgrataH / / 18 / / 63 upadeza saptati
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. jema-jema maNiratnanA prabhAvathI AnI lakSmI vadhe che, tema-tema spardhAnI harIphAInI jema Ano jinapUjA pratye Adara paNa vadhe che. 478. 10. have eka divasa buddhizALI evA teNe koInA vacana sAMbhaLyA. jema A yakSanI pUjA karate chate Icchita phaLa meLavAya che. 479. 11. tyArabAda zrIdhare paNa te yakSanI pUjA karI. atRpta (evA zrIdhare) Asana para birAjamAna te devIne paNa pUjI. 480. 12. e pramANe lokokitathI caMDIdevI ane gaNezanI paNa pUjA karI. guNadoSane nahIM jANanArane vivekano avakAza kyAMthI hoya ? 481. 13. eka vakhata coro vaDe gharanuM sarvasva (dhana) corAye chate atyaMta AkulavyAkula manavALo jyAM-tyAM ratnone jue che. 482. 14. teTalAmAM devInA varadAnathI prApta thayela te mahAmaNine nahIM joIne haMmezAM potAne hoMziyAra mAnato paNa zrIdhara du:khI thayo. 483. 15. maNiratnanA abhAvathI saghaLI lakSmI paNa tenA gharamAMthI gaI. dararoja bhaoNrjananI paNa zaMkA AvI paDI. 484. 16. tyAra pachI devanI samakSa traNa upavAsa karIne rahyo. trIje divase tenI (zrIdharanI) AgaLa pratyakSa thaIne teoe kahyuM. 485. 17. lAMghaNa ka2vAmAM udyata teM A pramANe amane zA mATe yAda karyA, tame mArA mananuM Icchita karo. e pramANe teNe (zrIdhare) paNa kahyuM. 486. 18. tyArabAda kuladevIe kahyuM. duSTatAthI niSThura manavALA are duSTa ! jaldI ubho thA, hamaNAM mArI AgaLathI tuM cAlI jA. 487. upadeza saptati 93
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAsyantyete tavAbhISTaM, devAH sevApareNa ye / tvayAnItA gRhe bhakti-bahumAnapurassaram / / 19 / / smitapUrvaM bhaNanti sma, tato devAH parasparam / gaNezazcaNDikAM proce, bhakte'bhISTapradA bhava / / 20 / / caNDyapi prAha yakSo'yaM, dAtA'bhISTAni yaH svayam / niviSTa Asane prauDhe, mamAdau pUjyate'nizam / / 21 / / . yakSo'pi dakSo'bhASiSTa, dAtrI zAsanadevatA / yayA pUrvamapi dattaM, ratnamapUrvavaibhavam / / 22 / / evaM devagiraM zrutvA, prihaaspurssraa'| viSaNNaM zrIdharaM prAha, jinagRhyA mahAsurI / / 23 / / pazya bho bhadra ! yaddevai-ramIbhirakhilairapi / . . anyo'nyA'marSasampRkta-stavopekSA vyadhIyata / / 4 / / tataH sarvAnimAMstyaktvA, jinamekAgracittataH / / pUjaya tvaM yato'muSmin !, pUjite sarvasiddhayaH / / 25 / / yajitAcaritaiH sarve-devairdevatvamApyate / tataH samagradevAnA-mayamevA'tra daivatam / / 26 / / ityavetya nirAkAGkSo, yakSAdInAha sAdaram / kRtvA prasAdaM madnehAt, yUyaM yAta nijaM padam / / 27 / / 64 upadeza saptati
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. sevAmAM tatpara evA tArA vaDe je devo bhakti ane bahumAnapUrvaka gharamAM lavAyA. te (devo) tArA Icchitane Apaze. 488. * 20. tyAra bAda devoe paraspara hasatA-hasatA kahyuM. gaNeza caMDikAdevIne kahyuM. bhaktane viSe Icchitane ApanArI thA. 489. 21. caMDikA devIe paNa kahyuM - je A yakSa svayaM Icchitone ApanAra che. prauDha Asana para birAjita haMmezAM mArI pahelA pUjAya che. 490. 22. kuzala yakSe paNa kahyuM - zAsanadevI dAtArI che. jethI vaDe pahelA paNa apUrva vaibhava svarUpa ratnane apAyuM. 491. * 23. e pramANe devanI vANIne sAMbhaLIne jinezvara para bhaktivALI evI mahAdevIe hAsyapUrvaka kheda pAmela zrIdharane kahyuM. 492. 24. he bhadra! tuM jo. paraspara IrSyAthI yukta A saghaLA devo vaDe paNa tArI : upekSA karAI. 493. * : 25. tethI A sarveno (devono) tyAga karIne tuM jinezvara paramAtmAne ekAgra ' , cittathI pUja. jethI A paramAtmA pUjAte chate sarva siddhio prApta thAya. 494. * 29. AcArathI jitAyelA sarva devo vaDe je devapaNuM prApta (apAya che) karAya che. tethI saghaLA devonA paNa A deva che. 495. 27. e pramANe jANIne AMkAkSArahita (zrIdhare) yakSa vigerene AdarapUrvaka kahyuM - maherabAnI karIne mArA gharamAMthI tame potAnA sthAne jAo. 496. upadeza saptati 14
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato nizcalacittAya, zrIdharAya punardadI / zAsanasya surI hRSTA, ratnakoTIranekazaH / / 28 / / tatastrirarhatpadapUjayA sRjan, dAnaizca lakSmIH saphalA nijArjitAH / prAnte parivrajya vimuktisundarI - vakSasthale hAratulAmayaM dadhau / / 29 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre saptadaza upadezaH / / 17 / / 65 upadeza saptati
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. tyArabAda khuza thayelI zAsanadevIe nizcala cittavALA zrIdharane pharIthI anekavAra karoDa ratna ApyA. 497. 29. tyArabAda pote upArjana karela lakSmIne traNe kALa arihaMta paramAtmAnI pUjA dvArA dAna vaDe saphala karato aMte pravajyA grahaNa karIne mokSarUpI suMdarIne vakSasthalamAM hAranI samAna dhAraNa karI. 498. I e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM sattaramo upadeza che. -upadeza saptati upa
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-18" naikAgracittAH paritanvate ye, suzrAvakAH zrIjinarAjapUjAm / te hAsyapAtraM viduSAM bhavanti, zrAddho yathAbhUjiNahAbhidhAnaH / / 1 / / dhavalakkapure zrIzrI-mAlajJAtiziromaNiH / jAhAputro'bhavat zreSThI, jiNahAkhyo'tidurgataH / / 1 / / ghRtakarpAsatailADhyaM, vikrIyAtmodaraMbhariH / cakArAjIvikAM kintu, jinadharmavivarjitaH / / 2 / / anyadA'bhayadevAkhya-sUribhyo dharmamArhatam / . zrutvA bhaktAmarastotraM, sa papATha svabhaktitaH / / 3 / / nityaM tattriH parAvRttya, zrIpArzva paripUjya ca / / kRtvA ca dharmakarttavyaM, sa cakre saphalaM januH / / 4 / / zAkhApure'nyadA tasya, prAptasya smarato nizi / . trayastriMzaM mahAvRttaM, tuSTA cakrezvarI tataH / / 5 / / kAvyaM cedam - itthaM yathA tava vibhUtirabhUjinendra !, dharmopadezanavidhau na tathA parasya / yAdRkprabhA dinakRtaH prahatAndhakArA, tAdRkkuto grahagaNasya vikAzino'pi / / 1 / / jayapradaM vazyakaraM, gRhANa maNimuttamam / ityuktvA sA tirodhatta, so'pi haste babandha tam / / 6 / / 66 upadeza saptati
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-18" 1. ekAgra cittavALA je suzrAvako zrI jinezvara paramAtmAnI pUjAne vistAratA karatA) nathI. teo jiNaha nAmano zrAvaka jema thayo tema paMDitomAM hasIne pAtra thAya che. 499. 1. dhavalakkapuramAM (dhoLakAmAM) zrI zrImALI jJAtimAM ziromaNi kAhAno putra jigaha nAmano zreSThI atyaMta garIba hato. 500. 2. ghI-kapAsa-tela vigere saMpattine vecIne potAnuM peTa bharanAra teNe AjIvikA karI. paraMtu te jinadharmathI rahita hato. 501. 3. eka vakhata abhayadevasUrI nAmanA AcArya bhagavaMta pAse arihaMta paramAtmAnA dharmane sAMbhaLIne teNe bhaktipUrvaka bhaktAmara stotrane bharyuM. 502. 4. roja bhaktAmara stotrane traNa vAra parAvartana karIne (bolIne) zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pUjA karIne ane dharmakArya karIne teNe janma saphala karyo. 103. - pa. eka vakhata zAkhApuramAM AvelA tene (bhaktAmara stotranA) tetrIzamA zlokanuM rAtrimAM smaraNa karyuM. tethI cakezvarI devI khuza thaI. 504. - ane A kAvya che - 1. he jinendra ! dharmopadezanI vidhimAM (dharma vyAkhyAna karatI vakhate) e pUrvokta prakAranI tamArI atizayarUpa saMpadA je prakAre hatI. te prakAre anya - devonI nathI. kema ke prakarSe karIne haNyo che aMdhakAra jeNe evI sUryanI jevI kAMti prakAzita thayela paNa grahonA samUhanI kyAMthI hoya ? 505. 6. vijayane pradAna karanAra, vaza karanAra uttama maNine grahaNa karo, e pramANe kahIne te (devI) attabhUta thaI. teNe (jiNad) paNa tene (maNine) hAthamAM bAMdhyo. 506. upadeza saptati 66
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAtastatratyakRtyAni, vidhAya svapuraM prati / AgacchatreSa mArge tu, rurudhe taskaraistribhiH / / 7 / / bANatrayeNa tAn hatvA, lIlayA svapuraM yayau / acintyo maNimantrAdi- mahimA yata ucyate // 8 // zrutvA tadvRttamAkArya, pattane bhImabhUbhujA / abhANi jiNaho bhadra !, duSkaraM kRtavAnasi / / 9 / / tadA ca dhanavastrAdyaiH, sa hIno'pi sabhAjanaiH / dRSTaH kaNThIrava iva, prAjyazauNDIryamaNDitaH / / 10 / / tadA ca tasya niSkoze, maNDalAgre mahIbhujA / samarpyamANe senAnIH, zatruzalyo'bravIditi / / 11 / / khaNDauM tAsu samappIiM, jasu khaMDai abhyAsa / jiNahA ikka samIppaiM, tilatolaM kappAsa / / 1 / / jiha: prA - asidhara dhaNudharakuMtadhara sattidharAya bahU a / sattusala raNasUra nara viralati jaNaNi pasUya / / 1 / / rAjA prAha- sAdhUktam / yataH azvaH zastraM zAstraM, vINA vANI narazca nArI ca / puruSavizeSaM prAptA, bhavanti yogyA ayogyAzca / / 1 / / 67 upadeza saptati
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. savAre tyAMnA kAryane karIne potAnA nagara tarapha Avato A mArgamAM traNa coro vaDe rokAyo. 507. * 8. traNa bANa vaDe teone haNIne AnaMdapUrvaka te potAnA nagaramAM gayo. je kAraNathI maNi-maMtrAdino mahimA aciMtya kahevAya che. 508. 9. nagaramAM bhImarAjA vaDe te vRtAMtane sAMbhaLIne jiNahane bolAvIne kahevAyuM. he bhadra ! teM duSkara (kArya) karyuM. 509. 10. tyAre dhana vastrAdi vaDe hIna evo paNa te sabhAjano vaDe atyaMta baLathI yukta siMhanI jema jovAyo. 510. 11. tyAre rAjA vaDe tene myAnarahita talavAra arpaNa karAya chate zatrune zalya samAna senApatie tene e pramANe kahyuM. 511. 1. jene talavAramAM abhyAsa hoya tene talavAra apAya jiNahane (to) phakata tala-trAjavuM ane kapAsa apAya. 512. . jiye kahyuM - - 2. talavArane dharanArA, dhanuSyane dharanArA, bhAlAne dharanArA, zaktimAnanA zastrane dhAraNa karanArA ghaNA badhA hoya che. te zatruzalya ! mAtAe prasavelA "manuSyamAM raNamAM zUravIra puruSa virala ja hoya che. pa13. rAjAe kahyuM - sAruM kahyuM. je kAraNathI - 1. puruSa vizeSane prApta thayela ghoDA, hathiyAra, Agama, vINA, vacana, manuSya ane strI yogya ane ayogya hoya che. 518. upadeza saptati 67
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato bhImanRpastaM triH, paryadhApayadujjvalaiH / paTTakulaiH suvarNAdyaM, prabhUtaM ca dadau mudA / / 12 / / khaDgaM vikozaM sainyaM ca, dhavalakkapurezitAm / dattvA taM vyasRjadrAjA, so'pi svaM puramAyayau / / 13 / / tataH prabhRti caurANAM, nAmApi khalu niSThitam / gUrjaratrAkSitau tasmin, rakSake daNDanAyake / / 14 / / anyadA cAraNaH ko'pi, tatparIkSAcikIrSayA / karabhaM corayAmAsa, dhRto'sau jiNahAjanaiH / / 15 / / AnIya darzito daNDe-zAya pUjAM vitanvate / .. svAminnetasya caurasya, daNDaH ka iti kathyatAm / / 16 / / aMDalIsaMjJayA so'pi, tebhyastaM vadhyamAdizat / cAraNo'vasarajJo'tha, taM pratyevamabhASata / / 17 / / ika jiNahA naI jiNavaraha, na milaI tArotAra / jeNa amAraNa pUjIiM, te kima mAraNahAra / / 18 / / zrutveti vismitaH svAnte, smitapUrva mumoca tam / cauryaM na jAtukArya ca, tvayeti tamazikSayat / / 19 / / cAraNo'pyAha - 68 upadeza saptati
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. tyArabAda bhImarAjAe tene traNa vAra ujjavala rezamI vastra paherAvyA ane harSapUrvaka ghaNuM suvarNa vigere ApyuM. 515. 13. myAnarahita khullI talavAra ane sainya ane dholakAnuM rAjApaNuM ApIne tene vidAya karyo. te paNa potAnA nagaramAM Avyo. pa16. 14. tyArabAda te gujarAta dezamAM pRthvI para rakSaNa karanAra, daMDanAyaka (maMtrI) hote chate coronuM nAma paNa kharekhara samApta thayuM. 517. 15. eka vakhata tenI parIkSA karavAnI IcchAthI koIka paNa cAraNe uTane coryuM. jiNahanA mANaso vaDe e pakaDAyo. pa18. . 19. pUjA karatA evA maMtrIne te (cora) lAvIne batAvAyo. he svAmI! A corane kayo (zuM) daMDa ? e pramANe kaho. 519. 17. teNe paNa teone AMgaLInA cihna vaDe tene (corane) mATe vadhano Adeza Apyo. have avasarane jANanAra cAraNe tenI pratye e pramANe kahyuM. pa20. - 18. jiNahe paramAtmAne namaskAra karyo paNa tArotAra maLyo nahIM. (arthAt bhAvapUrvaka namaskAra na karyo.) je kAraNathI nahIM mAranArane (paramAtmAne) je pUje te mAraNahAra kema thAya ? para1. . 19. e pramANe sAMbhaLIne hRdayamAM vismayavALA teNe hAsyapUrvaka tene choDyo tArA vaDe kyAre paNa corI karavI yogya nathI. e pramANe tene zikSaNa ApyuM. para2. cAraNe paNa kahyuM - upadeza saptati 68
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ikkA corI sA jikiya, jA kholaDaiM na maaiN| bIjI corI je karaI, cAraNa cora na thAI / / 1 / / deva ! tvayA vaNigmAtre-NApi sarve'pi taskarAH / / kathaM vinAzitA eSA, parIkSAdya mayA kRtA / / 20 / / tato dattvA bahudravyaM, svasthAne preSayatsa tam / . svayaM tvekamanAH pUjA, kRtvA bhuktyAdyasAdhayat / / 21 / / . evaM subhaTakoTISu, prAptaH kottiirtaamsau.| . mahIM niSkaNTakAM kurvan, zrAvakaH paramo'bhavat / / 22 / / * zulkaM poTTalikAnAM ca, sa mumoca kRpAparaH / tato'nu nagare tatra, sA 'vyavasthAgrato'bhavat / / 23 / / adyApi yaH samAdatte, karaM tebhyo haThAdapi / mahAjanavirodhitvAt, sa ciraM naiva nandati / / 24 / / evameSa jiNahAbhidho vaNika, svAnyayorupakRtau kRtAdaraH / / dharmakRtyaniratazciraM kramAt, prAptavAn sugatimadbhutaddhikaH / / 25 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre'STAdaza upadezaH / / 18 / / 1. "tato-ityapi" || 69 upadeza saptati
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. je khoLAmAM mAI nathI evI, taiyArI pUrvakanI eka corI karI che. bIjI corI (e sivAyanI corI) je kare evo cora cAraNa na bane (arthAt jo saMtADI zakAya tevI corI mAre karavI hota to karabhane zA mATe uThAvata ? eTale Apa samajI lo ke khoLAmAM na samAI zake evI corI je meM karI che e phakta parIkSA mATe ja. evo Apa vizvAsa rAkhajo.) para3. 20. he deva ! vepArI mAtra evA tArA vaDe sarve coro zI rIte vinAza karAyA. (ta) mArA vaDe Aje A parIkSA karAI. para4. 21. tyArabAda tene ghaNuM dhana ApIne potAnA sthAne mokalatA ekAgracittavALA svayaM teNe pUjA karIne bhojanAdi meLavyuM. parapa. 22. e pramANe karoDo sainikomAM agresarapaNuM pAmelo, pRthvIne kAMTAo rahita karato zreSTha zrAvaka thayo. para3. - 23. kRpAmAM tatpara evA teNe kapaDAnA poTalAnA karane mApha karyo. tyArabAda . te nagaramAM te vyavasthA pahelethI thaI. pa27. 24. je Aje paNa teo pAsethI balAtkArathI karane grahaNa kare che. te - vepArIone virodhIpaNuM hovAthI ghaNA kALa paryanta AnaMda pAmato nathI. pa28. rapa. potAne ane bIjAne viSe upakAra karavAmAM AdaravALo, dharmakAryamAM tatpara tathA adbhuta RddhivALA jiNaha nAmanA vepArIe anukrame sadgatine prApta karI. pa29. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM aDhAramo upadeza che. upadeza saptati 69
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-19-20" kurvanti devadraviNopabhogaM, ye te narA durgatigAminaH syuH / kathAnakAnyatra bahUni santi, tathApi digmAtramudAhiyeta / / 1 / / iha khalu ekAntazrIdevagurubhaktikArakeNa vizuddha zrIsamyaktvamUladvAdazavratadhArakeNa suzrAvakeNa devasambandhidravyopabhogaH sarvathA na kAryaH, svaparasamayaniSiddhatvAd bahudoSasaMbhavAca / devadravyeNa yA vRddhi-gurudravyeNa yaddhanam / taddhanaM kulanAzAya, mRto'pi narakaM vrajet / / 1 / / ekamapi kaTukatumbIbIjaM bhArasahasrapramANamapi guDaM vinAzayati / viSasya lavo'pi paramAnabhRtaM sthAlaM sarveSAmanupayogi kiM na vidhatte ? / dRzyante ca ke'pi mUrkhA devadravyeNa vyavasAyAdi kurvantaH, kadAcinirddhanatve jAte devadravyasArAvidhAyibhistaddavyapazcAnmArgaNe evaM vadanto yathA na santi sampratyasmatpArzve drammAH, pitRsthAnIyo vA'smAkaM jinaH, nahi pitRdhanaM putrANAM kimapyanAdeyam, ityAdiyattatpralApino varAkAste'nantAnantasaMsAraklezabhAjanaM bhavanti / kecittu dhanavanto'pi mahattvaspRhayAlavaH prabhUtasamudAyamadhye bahudyumnaparihitendramAlA labhyIkRtya bahudevadravyA api tanmArgaNe dInameva bhASante, manasApi tadarpaNaM na vAJchanti / devasya kimapatyAni kSudhA mriyamANAni santi / devastava kimadhiko mama kiM nyUno, yadA vilokayiSyate tadAnImarpayiSyAmi, ityAdi kAlakSepameva kurbANA ulluNThavAdinaste'pi teSAmeva patI nivezanIyAH / / atra bhrAtRdvayodAharaNam - 70 upadeza saptati
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-10-20" 1. jeo devadravyano upabhoga kare che te mANaso durgatimAM janArA hoya che. (thAya.) ahIM kathAo ghaNI che. to paNa dizAsUcana udAharaNa apAya che. pa30. 1. ahIM kharekhara ekAMte zrI deva-gurunI bhakti karanAra, vizuddha zrI samyakta mUla bAravratane dhAraNa karanAra suzrAvaka vaDe potAnA ane parazAstramAM niSedha karelo hovAthI ane ghaNA doSonI saMbhAvanA hovAthI devasaMbaMdhI dravyano upabhoga koI paNa rIte na karavo joIe. pa31. 1. devadravya vaDe je vRddhi thAya athavA gurudravya vaDe je dhana (dhanavAna) thAya te dhana kulanA nAza mATe thAya che. (ane) marelo paNa te narakamAM jAya. 532. 1. kaDavI tuMbaDInuM eka paNa bIja hajAra bhAra pramANe goLano nAza kare che. zuM viSano aMza paNa badhAnA khIrathI bharela thALane nirarthaka nathI karato ? (kare che.) 533. keTalAka mUrkhAo devadravya vaDe vyApArAdi karatAM dekhAya che, ane kadAcita nirdhanapaNuM utpanna thaye chate devadravyanI sArasaMbhAra karanArAo vaDe dravya pAchuM mAge chate e pramANe bolatA hoya che ke jema amArI pAse dhana nathI athavA . paramAtmA amArA pitAnA sthAne che. pitAnuM dhana putrone ApavA yogya na hoya vigere jema-tema bolatAM bicArA teo anaMtAnaMta kALa sudhI saMsAramAM klezane bhajanArA thAya che. vaLI keTalAka dhanavAna paNa moTI IcchAvALA moTA samudAyanI madhyamAM ghaNA dhanathI paherI che IndramAlA jene evuM ghaNuM devadravya meLavIne (devA peThe karIne) tenA ApavAmAM hInatApUrvaka vacano bole che. manathI paNa tene ApavAne IcchatA nathI. devanA saMtAno zuM bhUkhe marI jAya che. tane zuM deva adhika priya che ? mane zuM ochA priya che ? jyAre avasara dekhAze tyAre huM arpaNa karIza. e pramANe samayane pasAra karatA kapaTI evA teo paNa teonI zreNImAM rAkhavA yogya che. pa33. ahIM be bhAInuM dRSTAnna che - upadeza saptati 70
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvapure kSemaGkaro rAjA tasya yugandharaH putraH / so'nyadA vane kasyApi muneH kevalajJAnotsavaM devaiH kriyamANaM dRSTvA saJjAtajAtismRtistadaivotpatravairAgyo devatAdattaveSaH pravavrAja / vandito rAjAdyaiH vijahAra vasundharAvalaye / cakAra bhUyAMsyapi tapAMsi / anyadA tasya muneH zukladhyAnA'dhirUDhasyA'vadhijJAnamutpede / Agatastatraiva pure / rAjAdayo vandituM gatAH / prArabdhA tenApi dharmmadezanA tatra cAvasare ko'pi kuSThI sarvarogarAjadhAnIva, makSikANAM pitRgRhamiva pade pade bAlakAdyairapi karkarAdibhirupahanyamAnastatra prAptaH / rAjAdayazca tAdRzadurdazAnipatitaM dRSTvA tasya prAcyabhavaM muneH pArzve pRcchanti / muniH prAha - kusumapure nandanAgadevau dvau bhrAtarau / vRddho vyavahAre zuddhaH, aparastu viparItaH / anyadA tannagarAdhipena svakAritajinamandire devadravyarakSaNAya niyuktau, svazaktyA sArAM kuruta: / anyadA nAgadevaH kSINadhano'ntarAntarA nirlajjatayA svalvaM svalpaM tu devadravyaM bhuGkte / vRddhabhrAtA tu - jiNapavayaNavuvikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / bhakkhato jiNadavvaM, anaMtasaMsArio hoi / / 1 / / jiNapavayaNavuThThikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / rakkhato jiNadavvaM, parittasaMsArio hoi / / 2 / / jiNapavayaNavuThThikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / vaIto jiNadavvaM, titthayarattaM lahai jIvo ||3|| 71 upadeza saptati
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. vizvapuramAM hemaMkara rAjA hato. tene yugaMdhara putra hato. eka vakhata devo vaDe jaMgalamAM karAtA koI muninA kevalajJAnanA utsavane joIne utpanna thayela jAtismaraNa jJAnavALA, tyAre ja utpanna thayela vairAgyavALA, devatAe Apela veSuvALA evA teNe pravajyA grahaNa karI. rAjA vigere vaDe vaMdana karAyela (teNe) pRthvImaMDala para vihAra karyo. ghaNA tapone paNa karyA. eka vakhata zukala dhyAnamAM ArUDha thayela te munine avadhijJAna utpanna thayuM. te ja gAmamAM AvyA. rAjA vigere vaMdana karavA mATe gayA. temanA (muni) vaDe paNa dharmadezanA prAraMbha karAI. te avasare koI eka koDhiyo sarva rogonI rAjadhAnInI jema, mAkhIonA smazAnanI jema, pagale-pagale bAlakAdi vaDe paNa patthara vigerethI marAto (prahAra karAto) tyAM Avyo. tevA prakAranI durdazAmAM paDelA tene joIne rAjA vigere tenA (koDhIyAnA) pUrvabhavane munine pUche che. muni bolyA - kusumapuramAM naMda ane nAgadeva be bhAIo hatA. moTo bhAI vyavahAramAM zuddha hato. vaLI bIjo (nAno bhAI) viparIta hato. eka vakhata te nagaranA rAjA vaDe pote banAvAyela jinamaMdiranA devadravyanA rakSaNa mATe niyukta karAyA. potAnI zakti pramANe devadravyanI saMbhALa rAkhe che. eka vakhata nAgadeva kSINa dhanavALo nirlajjatAthI thoDuM thoDuM devadravya bhogave che. vaLI moTAbhAI vaDe (kahevAyuM). 534.. 1. jinezvara paramAtmAnA pravacananI vRddhi karanAra, jJAna-darzana vigere : guNonI prabhAvanA karanAra evA. jinezvara bhagavaMtanA dravyanuM (devadravyanuM) bhakSaNa karanAra anaMtasaMsArI thAya che. pa3pa. - 2. jinezvara paramAtmAnA pravacananI vRddhi karanAra, jJAna-darzana vigere guNonI - prabhAvanA karanAra evA jinezvara bhagavaMtanA dravyanuM (devadravyanuM) rakSaNa karanAra saMsArathI pAra pAmanAra thAya che. pa33. 3. jinezvara paramAtmAnA pravacananI vRddhi karanAra, jJAna-darzana vigere guNonI prabhAvanA karanAra evA jinezvara bhagavaMtanA dravyanuM (devadravyanuM) nI vRddhi karanAra AtmA (jIva) tIrthaMkarapaNuM meLave che. 537. upadezasatati 71
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityAdi bahuprakArazrIAgamoktavAcoyuktibhinivArito'pi yAvatA laghurna tiSThati tAvatA vRddhazcintayati sma prAtarbhUpAya nivedayiSyAmIti / atrAntare akasmAcchUlena rAtrau mRtaH vyavahAriNaH suto jAtaH / tatra bhave bhavyAn bhogAn bhuktvA prAnte vrataM lAtvA prANatakalpe devo jAtaH / evaM saptabhavAn dIkSAmArAdhya acyutAdiSu devatvena samutpadya ca krameNa so'haM yuSmatputro yugandharo jAtaH / nAgadevastu tasminneva bhave vijJAtasvarUpaH san rAjAdibhirbhRzaM garhitaH / bhakSitadevadravyapade gRhItagRhasarvasvazca prAnte SoDazavarSANi rogAtaH zeSadravyApaNAya sutAnAM kathayitvA mRtaH / pUrvAbhyAsatazca pratibhavaM tathaiva kurvan saptasu narakeSu tiryagbhavAntarito bhrAmaM bhrAmaM eSa varAkaH kuSThI jAtaH / yaduktaM - bhakkhaNe devadavvassa, paratthIgamaNeNa ya / sattamaM narayaM jaMti, sattavArAu goamA ! / / 1 / / iti zrutvA sa kuSThI jAtismRti prApya AlocitasakalapApaH, prAnte prapannAnanAzano mRtvA'cyute devo jAtaH / krameNa mahAvidehe mokSaMgamI / sa ca yugandhararAjarSirapi krameNa siddhisaudhamadhyAsta / / parasamayoktamapyudAharaNaM yathA - prabhAsve mA matiM kuryAt, prANaiH kaNThagatairapi / agnidagdhAH prarohanti, prabhAdagdhAH punarnahi / / 1 / / 72 upadeza saptati
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. vigere zAstramAM kahela vacanonI yuktio vaDe aTakAvela paNa nAno bhAI jeTalamAM aTakato nathI teTalAmAM moTA bhAIe vicAryuM ke savAre huM rAjAne nivedana karIza e pramANe. eTalAmAM akasmAta jUlathI pIDA thavAthI rAtrimAM mRtyu pAmela (moTo bhAI) vepArIno putra thayo. te bhavamAM zreSThi bhogone bhogavIne aMte vrata grahaNa karIne prANata devalokamAM deva thayo. e pramANe sAta bhavo paryata saMyamanI ArAdhanA karIne azruta vigere devalokamAM devapaNe utpanna thaIne anukrame te huM tamAro putra yugaMdhara thayo. vaLI nAgadeva te ja bhavamAM vizeSa prakAre jANela svarUpavALo rAjAdi vaDe ghaNo tiraskArAyo. devadravyanuM bhakSaNa karela sthAnamAM ane gharanuM sarvasva (rAjAe) grahaNa karela aMte soLa varSa paryata rogothI pIDAto bAkI (zeSa) rahela dravyanA arpaNane mATe putrone kahIne maraNa pAmyo. pUrva bhavanA abhyAsathI dareka bhavamAM te pramANe ja karato sAtamI nArakamAM ane vacce - vacce (AMtarAmAM) tiryaMcanA bhAvomAM bhamato bhamato A bicAro koDhIyo thayo. je kahyuM che ke - pa38. 1. he gautama! devadravyanA bhakSaNamAM ane parastrIgamana vaDe sAta vAra (jIva) sAtamI nArakImAM jAya che. pa39. - 2. e pramANe sAMbhaLIne te koDhIyo jAtismaraNa jJAna pAmIne saghaLA pAponI - AlocanA karela ane aMte anazana svIkArela maraNa pAmI ayyata devalokamAM deva thayo. mahAvideha kSetramAM jaI anukrame mokSamAM jaze ane te yugaMdhara rAjarSi paNa : anukrame siddhi rUpI mahelane pAmyo. 540. : parazAstramAM paNa udAharaNa kahela che te A pramANe - 1. prANo kaMTha payaMta Avate chate (maraNa Avate chate) paNa devadravya (dhArmika - dravya) mAM mati (IcchA) na karavI joIe. vaLI agni vaDe baLelA vRkSo (pharIthI) uge che parantu dhArmika dravyathI baLelA nahi. (arthAt agnivaDe ekavAra vRkSa baLI gayuM hoya to jo punaH pANI dvArA enuM siMcana karavAmAM Ave to vRkSa pharIthI paNa uge paraMtu dhArmika dravyanuM bhakSaNa karanAra vyaktino nistAra jaldI thato nathI. ghaNA bhavo paryata ene durgatimAM bhaTakavuM paDe che.) 541. upadeza satati 72
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ purA jagattrayAbhISTa-nAmA zrIrAmabhUpatiH / yadA puryAmayodhyAyAM, sAmrAjyaM paryapAlayat / / 1 / / tadaikaH kukkuraH kazcitriviSTo rAjavartmani / kenacidbrahmaputreNa, karkareNa hataH zrutau / / 2 / / zvA niryalohito nyAyya-sthAnaM gatvA niviSTavAn / bhUpenAhUya pRSTo'vaga, nirAgAH kimahaM hataH ? // 3 // . taddhAtakaM brahmaputraM, tatrAnAyya nRpo'bravIt / asau tvaddhAtako brUhi, ko'sya daNDo vidhAsyate / / 4 / / zvA'vocadasya rudrasya, mAThApatye niyojyatAm / . ka eSa daNDo rAjJeti, bhASitaH zvA punarjagI / / 5 / / prAgahaM sapta janmabhyaH, pUjayitvA sadAzivam / . . devasvabhItyA prakSAlya, pANI bhojanamAcaram / / 6 / / , styAnAjyamanyadA liGgapUraNe lokaDhaukitam / / vikrINAnasya kAThinyA-nakhAntaH prAvizanmama / / 7 / / vilInamuSNabhaktenA-'jAnatA tanmayAhatam / tena duSkarmaNA sapta-kRtvo jAto'smi maNDalaH / / 8 / / saptame'smin bhave rAjan !, jAta jAtismRtirmama / adhunA tvatprabhAveNa, jAtA vAgmama mAnuSI / / 9 / / 73 upadeza saptati
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. pahelA jyAre traNa jagatane ISTa zrI rAma nAmanA rAjA ayodhyA nagarImAM rAjyanuM pAlana karatA hatA. 542. 2. tyAre koI eka kUtarAe rAjamArgamAM beselo hato. koIka brAhmaNa putrathI kAMkarA vaDe kAnamAM haNAyo. 543. 3. nIkaLatA lohIvALo kUtaro nyAya sthAnamAM (kacerI-korTamAM) jaIne beTho. rAjA vaDe bolAvIne pUchAyelA teNe kahyuM. aparAdha vinAno huM zI rIte haNAyo ? 544. 4. te kUtarAne mAranAra brAhmaNa putrane tyAM bolAvIne rAjAe kahyuM - A tane mAranAra che tuM kahe Ane zuM daMDa apAya ? 545. 5. kutarAe kahyuM - A rUdranA maMdiramAM pujArInA sthAnamAM joDAya. A ko daMDa (che) ? e pramANe rAjA vaDe kahevAyelA kutarAe pharIthI kahyuM. 546. 6. pahelA huM sAta janmathI (bhavathI) sadA zivane pUjIne devadravyanA bhayathI be hAtha dhoIne bhojana karato hato. 547. 9. eka vakhata zivaliMgane pUravAmAM loko vaDe mUkAyela thIMjeluM ghI kaThina hovAthI vecanAra evA mArA nakhanI aMdara rahI gayuM. 548. 8. garama bhojananI sAthe ogaLI gayeluM (ghI) ajANatA mArA vaDe vaparAyuM. te kharAba karma vaDe sAta vAra huM kUtaro thayo. 549. 9. he rAjan ! A sAtamA bhavamAM mane jAtismaraNa jJAna thayuM have tamArA prabhAvathI mArI vANI manuSya saMbaMdhI thaI. 550. upadeza saptati 93
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ evamajJAnato bhuktaM, devasvaM duHkhakAraNam 1 rakSaNIyamatastaddhi, vivekajJaiH svazaktitaH / / 10 / / adhikArAttribhirmAsai-rmAThApatyAttribhirdinaiH / zIghraM narakavAJchA cet, dinamekaM purohitaH / / 1 / / vindhyATavISvatoyAsu, zuSkakoTaravAsinaH / kRSNasarpAH prajAyante, devadAyopahAriNaH / / 12 / / . evaM devadravyarakSAvinAze, zrutvA bhavyAH ! spaSTadRSTAntayugmam / kAryoM yatnastasya rakSAvidhAne, saMsAraH syAdvo yathA zIghramalpaH || 13 || / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre devadravyopari ( ekonaviMzo viMzatitamazca) upadezaH / / 19-20 / / 74 upadeza saptati
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. e pramANe ajJAnathI bhogavela devadravya duHkhanuM kAraNa bane che. e kAraNathI vivekane jANanArAo vaDe potAnI zakti pramANe te (devadravya) rakSaNa karavA yogya che. papa1. 11. jo narakamAM jaldI javAnI IcchA hoya to adhikArI (kotavAla vigere) traNa mAsa paryata (devadravyanuM bhakSaNa kare), maMdiranA pujArI traNa divasa paryata ane purohita (svAmI, bAvA vigere) eka divasa devadravyanuM bhakSaNa kare. papara. 12. devadravyanuM bhakSaNa karanArA pANI rahita vidhyAcalanA jaMgalanI sukAyelI guphAomAM rahenArA kALA sarpo thAya che. papa3. 13. he bhavyaprANIo ! devadravyanA rakSaNa ane vinAzavALA spaSTa be daSTAMtane sAMbhaLIne e pramANe tenA (devadravyanA) rakSaNanA vidhAnamAM prayatna karavo joIe ke jemAM tamAro saMsAra zIdhra alpa thAya. papa4. che e pramANe upadezasaptatikAnA prathama adhikAramAM devadravya para ogaNIzamo ane vIsamo upadeza che. te upadezasatati 74
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-21" ye saGkaTe'pi niyamaM na parityajanti, te vAsavairapi narAH paripUjanIyAH / prApaprasiddhimasamAMvaNijoyathaikaH, zrIjainapUjanavinizcayavAndhanAkhyaH / / 1 / / maNDale mAlave nAmni, zrImaGgalapuraM puram / tatpratyAsatrabhUtAsti, pallI bhillasamAkulA / / 1 / / caityamekaM ca tatrAsti, purA kenApi kAritam / tasmiMzcaturthatIrtheza-pratimA cAtizAyinI / / 2 / / ' anyadA mlecchasainyena, tatrAkasmAdupeyuSA / tajinAyatanaM bhagnaM, svabhAgyamiva pApibhiH / / 3 / / adhiSThAtRpramAdena, pratimAyA jinezituH / caityAlaGkArabhUtAyAH, nirmame khaNDasaptakam / / 4 / / saJjAtakhedaistaibhillai-stattvajJAnabahiSkRtaH / saptAni tAni khaNDAni, saMmIlyaikatraM dadhire / / 5 / / itazca dhAralIgrAmA-dekazcheko vaNigvaraH / nityaM tatra samAgatya, krayavikrayamAtanot / / 6 / / sa tu zrAddho bhuktikAle, gRhe gatvaiva bhuktavAn / apUjite jinAdhIze, niyamastasya bhojane / / 7 / / 75 upadeza saptati
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-21" 1..jeo (grahaNa karela) niyamano ApattimAM paNa tyAga karatA nathI. te mANaso Indro vaDe paNa pUjavA yogya che. jema zrI jinezvaranI pUjAnA nizcayavALo dhana nAmano eka vepArI (koInI tulanAmAM na Ave evI) atulya prasiddhine pAmyo. 555. 1. mAlava nAmanA dezamAM zrI maMgalapura nagara che tyAM bhIlothI vyApta eka pallI tenI najIkamAM che. 557. 2. tyAM pahelA koInA vaDe eka caitya karAyeluM che ane temAM cothA bhagavAnanI atizayavALI pratimA che. 557. 3. eka vakhata tyAM acAnaka AvelA bhIlonA sainya vaDe te daherAsarane, pApIo vaDe potAnA bhAgyanI jema bhaMgAyuM. 558. 4. adhiSThAtA devanA pramAda vaDe daherAsarane viSe alaMkArabhUta jinapratimAnA sAta TukaDA karAyAM. 559. 5. tattvajJAnathI rahita, utpanna thayela khedavALA te bhIlo vaDe te sAta TukaDAne meLavIne ekaThA karAyA. 560. 6. ahIM dhAralI gAmathI eka catura zreSTha vepArI roja tyAM AvIne vecavuM, kharIdavuM vigere vepAra kare che. 561. 7. vaLI te zrAvaka bhojana samaye ghare jaIne ja bhojana karato, jinezvara paramAtmAnI pUjA karyA vinA (bhojana na karavuM ema) tene bhojanamAM niyama hato. 562. upadeza saptati 75
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ pallInivAsino bhillAH, anyedyustaM babhASire / ehireyAhirA bhadra !, sarvadA tava duSkarA / / 8 / / atraiva bhukSe tvaM kiM na, vasatiM vA karoSi na / sarve'pi vayamete sma, kiGkarA iva te yataH / / 9 / / abhANIdvaNijo deve, bhujhe nAhamapUjite / tena nityaM gRhe yAmi, bhuJja tatpUjanAdanu / / 10 / / bhillAH procuH praphullAsyAH, eko deva ihApi bhoH ! / astIti tAni khaNDAni, saMyojyA'smai pradarzitaH / / 11 / / akhaNDaM taM ca manvAnaH, RjudhIH so'pyavandata / . zuddhamammANipASANa-ghaTitaM pulakAGkitaH / / 12 / / puSpAdyaiH pUjayitvA ca, stutvA stotrairanekazaH / . nityaM tatraiva bhuktyAdi, cakAra saralAzayaH / / 13 / / , athAnyadA nAhalaistai-statpArzve kiJcidarthitam / sa tu tatrArpayattena, te kiJcitkrodhamAdadhuH / / 14 / / tadvimbaM zakalIkRtya, kvApi guptamadhArayat / pUjanA'vasare deva-madRSTvA sa viSedivAn / / 15 / / tadahanyupavAso'bhUt, tasyaivaM divasatrayam / bhillaiH sAnuzayaiH pRSTaH, kimaznAsi na bho vaNik ! / / 16 / / 76 upadeza saptati
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. pallImAM rahenArA bhIloe eka divase tene kahyuM - he bhadra! haMmezA javAAvavAnI kriyA karavI e) tamAre duSkara che. 563. * 9. tame ahIM ja zA mATe bhojana karatA nathI. athavA rahetA nathI. je kAraNathI A ame sarve paNa tamArA sevaka jevA chIe. pa64. 10. vepArIe kahyuM, paramAtmAnI pUjA karyA vinA huM bhojana karato nathI, tethI | huM roja ghare jAuM , ane paramAtmAnI pUjA karyA pachI bhojana karuM chuM. pa6pa. 11. praphullita mukhavALA bhIla lokoe kahyuM - ahIM paNa eka deva (jinapratimA) che. te TukaDA che eTale joDIne ene batAvyA. pakaDa. 12. zuddha mammANi pASANathI ghaDelI te pratimAne akhaMDa mAnato, sarala buddhivALo ane romAMcita dehavALA teNe paNa vaMdana karyuM. paka7. 13. saraLa Azaya(svabhAva)vALA teNe puSpa vigerethI pUjA karIne anekavAra stotrovaDe stuti karIne tyAMja bhojana vigere karyuM. pa68. : 14. have eka vakhata te bhIlo vaDe tenI pAse kAMIka prArthanA karAI. vaLI teNe - te nahIM ApyuM. tethI teo (bhIla loko) e thoDoka krodha dhAraNa karyo. pa79. - 15.te pratimAnA TukaDA karIne kyAMka gupta rIte dhAraNa karyA (mUkyA). pUjAnA samaye jinapratimAne nahi joIne te khedavALo thayo. 170. 19. te divase upavAsa thayo. e pramANe tenA traNa divasa thayA. pazcAttApavALA te bhIla loko vaDe pUchAyuM. te vepArI! tame bhojana kema karatA nathI. 571. upadeza saptati 76
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ so'pyAha bho ! na jAnItha, yUyaM kiM mama nizcayam / kadApyapUjite deve, prANAnte'pyAharAmi kim ? / / 17 / / asmabhyaM ceguDaM datse, darzayAmastadaiva tam / omiti pratipedAne, tasmiMste muditA hRdi / / 18 / / pUrvavattAni khaNDAni, tasminpazyati taiH punaH / ... yathAvayavavinyAsaM, bimbaM saMyojya darzitam / / 19 / / vilokyaivaM sa puNyAtmA, bhRzameva viSAdavAn / ityabhigrahamAdhatta, sAttvikAnAM ziromaNiH / / 20 / / : akhaNDaM yAvadetana, tAvannAznAmi sarvathA / : .. tato rajanyAM taM prAha, svapne'dhiSThAyakaH suraH / / 2 / / candanasya vilepena, khaNDAn saptApi mIlaya / akhaNDatvaM tato bhAvi, prAtaH so'pi tathA'karot / / 22 / / evaM zrIabhinandanabimbaM, kRtvA vyaktamakhaNDAkAra(ka)m / dattakirAtaguDAdidravyaH, susthAne kvacidardhayati sma / / 23 / / evaM ca tIrthaM tajjAtaM, mahAmahimabhAsuram / caturdigbhyaH samAyAnti, tatra saGghAzca bhUrayaH / / 24 / / . tatprabhAvAjAtaputraH, sAdhurhAlAbhidhaH sudhIH / prAgvATavaMzamUrddhanya-statra caityamacIkarat / / 25 / / 77 upadeza saptati
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. teNe paNa kahyuM - he bhIlo ! tame zuM mArA niyamane jANatA nathI ? kadApi paramAtmAnI pUjA karyA vinA prANAMte paNa zuM huM bhojana karuM ? para. * 18. jo amane tuM goLa Ape, to ja ame pratimAnA darzana karAvIe. "hA' e pramANe teno svIkAra karate chate teo hRdayamAM AnaMda pAmyA. pa73. 19, pahelAnI jema te TukaDA jote chate teo vaDe vaLI yathAvasthita avayavone goThavela pratimAne joDIne batAvAI. pa74. 20. e pramANe joIne te puNyAtmA ghaNo ja khedavALo thayo. parAkramI (sattvapradhAna)omAM agresara evA teNe e pramANe abhigrahane dhAraNa karyo. 175. 21. jyAM sudhI A pratimA akhaMDa nahIM thAya tyAM sudhI huM sarvathA bhojana nahIM karuM. tyAra bAda rAtrimAM svapnamAM adhiSThAyaka deve tene kahyuM. pa7ka.. 22. caMdananAM vilepana vaDe sAte paNa TukaDAne joDI de. (coMTADa) tyArabAda : akhaMDapaNuM thaze. savAre teNe paNa te pramANe karyuM. pa77. - 23. e pramANe abhinaMdana svAmInI pratimAne akhaMDa AkAravALI pragaTa karIne bhIla lokone goLa vagere dravya ApanAra te pratimAne sArA sthAne sthApana karIne pUjA karato hato. 578. - 24. e pramANe ghaNA mahimAvALuM dedIpyamAna tIrtha thayuM. ane cAre dizAomAMthI tyAM ghaNA saMgho Ave che. 579. 25. tenA prabhAvathI sajjana, buddhizALI hAlA nAmano poravALa vaMzanA - mugaTa samAna thayela putre tyAM caitya karAvyuM. pa80. upadeza saptati 77
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutvA ca tasya mAhAtmyaM, bhUpatirmAlavezvaraH / cakAra pratyahaM pUjA-dhvajastrAtrAdikotsavAn / / 26 / / sa zrAddha evaM paripUjya devaM, prApa pratiSThAM niyamaikacittaH / tato'nyakRtyaM jinapUjanAdi, kRtvaiva kArya bhavikaidRDhAsthaiH / / 27 / / .. / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre ekaviMza upadezaH / / 21 / / 78 upadeza saptati
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ raDa. tenA mahimAne sAMbhaLIne mAlavAnA rAjAe roja pUjA-dhvajA nAtra vigere utsavo karyA. 181. 27. e pramANe niyamamAM eka manavALo te zrAvaka devane (paramAtmAne) pUjIne pratiSThAne pAmyo. tethI draDha zraddhAvALA bhavya prANIo vaDe jinapUjA vagere karIne anya kArya karavA yogya che. 582. ' e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM ekavIzamo upadeza che. upadeza saptati 8
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:- 22" no matsaraH kvApi vivekibhirjina - prAsAdapUjAdikadharmakarmaNi / 'kAryo hyanarthAya bhavedayaM yathA, zrIkuntalAyAH samajAyata sphuTam / / 1 / / avanipuramityasti, puraM svargipuropamam / jitazatrurabhUttatra, bhUpatirbhUrivikramaH || 1 || kuntalA'bhUtpriyAtasya, rAjJaH paTTapratiSThitA / aparA api saMjAtA - stasya patyaH paraH zatAH / / 2 / / tAH kArayanti caityAni, svasvadravyairanekazaH / vistAryante punastAsAM kIrttayo yAcakavrajaiH / / 3 / / tataH sA kuntalAdevI, matsaragrastamAnasA / prAsAdaM kArayAmAsa, savizeSaM purAntare ||4|| -dhvajasnAtrAdikotsavAn / tatraiva pratyahaM pUjAkaroti kArayatyeSA, svayaM parijanairapi / / 5 / / prAsAdeSu sapatnInAM dRSTvA pUjAdikotsavAn / santApaM tanute'tyantaM dhik sparddhAM vidhurAtmanAm / / 6 / / svabhAvasaralA vIta- matsarA aparAH punaH / prekSya puNyAdaraM tasyAH, prazaMsAmeva tanvate / / 7 / / evaM samatsaraM dharmma, kuntalA kRtapUrviNI / mRtvArttaraudradhyAnAbhyAM sA zunI samapadyata / / 8 / / 79 upadeza saptati
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-22" 1. vivekI prANIo vaDe jinezvara 52mAtmAnA maMdira, pUjA vagere dharmakAryamAM kyAMya paNa matsara na karavo. kAraNa ke e anarthane mATe thAya che. je pramANe zrI "kuMtalAthI pragaTa rIte thayo. 583. 1. svarganI upamA samAna avinapura nAmanuM nagara che. tyAM atyaMta parAkramI jitazatru rAjA hato. 584. 2. te rAjAnI kuMtalA nAmanI patnI paTarANI tarIke pratiSThita hatI. tene bIjI paNa so thI adhika patnIo thaI hatI. 585. 3. teo potapotAnA dravya vaDe anekavAra caityone karAve che. vaLI yAcakonA samUha vaDe teonI kIrti vistArAya che. 586. 4. tyArabAda IrSyAthI vyApta manavALI te kuMtalAdevIe nagaranI madhyamAM vizeSatAvALuM daherAsara karAvyuM. 187. 5. A (kuMtalA) svaMya roja tyAM ja pUjA-dhvajA-snAtrAdi utsavone kare che ane parivAranA loko vaDe paNa karAve che. 588. 6. daherAsa2mAM zokyanA pUjA vigere utsavo joIne atyaMta saMtApa kare che. vihvaLa AMtmAonI spardhAne dhikkAra che. 589. 7. svabhAva vaDe sarala, mAtsarya (IrSyA) rahita bIjI zokya patnIo teNInA pavitra Adarane joIne tenI prazaMsAne ja kare che. 590. 8. e pramANe mAtsaryayukta dharmane pUrve karela (evI) kuMtalA ArttadhyAna ane raudradhyAna vaDe marIne te kutarI thaI. 591. upadeza saptati 79
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ sA punarnijacaityasya, dvAre tiSThatyanAratam / vivekavikalA raudra-pariNAmAtinirdayA / / 9 / / anyedhuH kevalI kazcit, pure tatra samAgataH / sAntaHpuro'pi bhUpastaM, vandituM bhaktito yayau / / 10 / / kevalI dezanAM cakra, karNapIyUSasAraNim / antaHpuryo'tha pRcchanti, taM muni vinayAnatAH / / 11 / / yadIyAdarato'smAka-mapyeSa sukRtAdaraH / bhagavan ! sA gatA kutra, sapatnI kuntalAbhidhA / / 12 / / so'pyabravIdiyaM hanta, kRtvA dharma samaMtsaram / utpanA kukurItvena, mohAcaitye'vatiSThate / / 13 / / evaM nizamya tAH sarvA-statrAgatya jinAlaye / ' sopahAsaM sakAruNyaM, tAM pazyanti muhurmuhuH / / 14 / / ' puraH pratyahametasyAH, pUpikAdi kSipanti tAH / AlApayanti sasneha, punastAM kukurImiti / / 15 / / api dharmaparAyAste, bhadre ! matsaradoSataH / IdRkkuyonirApanA, balIyastvaM hi karmaNAm / / 16 / / tato vimucya mAtsarya, ramyaM dharma samAcara / yataste sugatiprApti-bodhizca sulabho bhavet / / 17 / / 80 upadeza saptati
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. viveka rahita, raudra pariNAma vaDe atyaMta nirdaya evI te kutarI haMmezAM potAnA daherAsaranA dvAramAM rahe che. pa92. 10. eka divasa te nagaramAM koIka kevaLI bhagavaMta padhAryA (AvyA antaHpura sahita rAjA paNa temane bhaktithI vaMdana karavA mATe gayo. 193. 11. kevaLI bhagavaMte kAnane amRta samAna dezanA ApI. have vinayathI namelI te rAjAnI patnIo te munine pUche che. 594. 12. he bhagavan!te kuMtalA nAmanI zokya patnI jenA AdarathI amAro paNa sukRta karavAmAM A AdarabhAva thayo. kyAM marIne) gaI ? pa95. 13. temaNe paNa kahyuM - khedanI vAta che ke mAtsaryayukta dharma karIne kutarIpaNe utpanna thayela.(ta) mohathI caityamAM rahe che. pa96. 14. e pramANe sAMbhaLIne te sarve (patnIo) tyAM jinAlayamAM AvIne hAsyapUrvaka dayA sahita teNIne (kutarIne) vAraMvAra jue che. 197. 15. teo (zokyapatnIo) roja A (kutarInI) AgaLa pUrI vigere nAkhe che. vaLI snehapUrvaka te kutarIne A pramANe bolAve che. 598. - 19.he.bhadre ! dharmamAM parAyaNa evI tane mAtsaryanA doSathI AvA prakAranI kharAba yoni prApta thaI. aho ! karmanI baliSThatA che. 199. 17. tethI mAtsaryano tyAga karIne manohara dharmanuM Acara. jethI tane sadgatinI prApti ane bodhi sulabha thAya. 600. upadeza saptati 80
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUyo bhUya iti zrutvA, tAsAM vAkyAni sA zunI / IhApohaM vitanvAnA, jAtismaraNavatyabhUt / / 18 / / tataH saMvegamApanA, pApamAlocya pUrvajam / samakSaM sarvasiddhAnA-mAhAraM tyaktavatyasau / / 19 / / kramAnmRtvA'bhavaddevI, saudharme dyutibhAsurA / tato'pi sugatiM yAsya-tyasau dharmaprabhAvataH / / 20 / / zrutveti vRttAntamamuM svabhAvAt, bhoH prANabhAjaH prathamAnabhAvAH / mAtsaryamutsArya vivekavantaH, kurvantu puNyAni samAdhimantaH / / 21 / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre dvAviMza upadezaH / / 22 / / 81 upadeza saptati
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. e pramANe teonA vAkyone vAraMvAra sAMbhaLIne te kutarI IhApohane karatA karatA (IhA ane apAya e mati jJAnanA bhedane vizeSa prakAre vicAratA) jAtismaraNa jJAnavALI thaI. 601. 19. tyAra bAda saMvegabhAvane pAmelI A kutarIe pUrve upArjana karela pAponI AlocanA karIne sarva siddha bhagavaMtonI samakSa AhArano tyAga karyo. 102. 20. anukrame te marIne saudharma devalokamAM dedIpyamAna kAMtivALI devI thaI. tyArabAda dharmanA prabhAvathI A (kutarI) sadgatimAM jaze. 103. 21. A pramANe A vRttAMtane sAMbhaLIne bhAvanA vistArane pAmelA, vivekavALA, samAdhivALA, he bhavya prANIo ! IrSyAno tyAga karI puNyane karo. 04. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM bAvIsamo upadeza che. upadeza saptati 81
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza: - 23" zrIjinendra kramAmbhojapUjAvidhi- dhyAnamAtrAdapISTaM labhante sukham / sA yathA durgatA vIratIrthezituH, pUjanAyotsukA devabhUyaGgatA // | 1 || mAkandIti purI khyAtA, vidyate'traiva bhArate / nAmnA dhAmnA ca tatrA'bhUt, jitAriH pRthivIpatiH / / 1 / / tatraikazreSThino gehe, sthavirA kAcidakSamA / asti svodarapUrtyarthaM, nIcakarmANi kurvvatI ||2|| dAsIva sakalaM zreSThi-gRhakAryaM karoti sA / indhanAnayanArthaM ca yayau kvApi vane'nyadA || 3 | . tadA ca grISmakAlo'bhUt, duSprApANIMdhanAnyapi / tena dUre'pi gatvA sA, cirAddAruNyamIlayat / / 4 / / vRddhatvena zlathaM kiJcit, dArubhAraM nibadhya sA / mandasattvAtkRtotsUrA, vavale svapuraM prati / / 5 / / AgacchantyAzca vRddhAyAstasyA mArge zanaiH zanaiH / kASThabhArAdindhanAni dvitrANi nyapatadbhuvi / / 6 / / tAnyAdAtuM kareNA'rddhA-vanatA bhArabhAritA / kSuttRbhyAM pIDitAbADha - makSamA yAvadasti sA / / 7 / / 82 upadeza saptati
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-23" 1. zrI jinendranA caraNamAM kamaLanI pUjAnI vidhinA dhyAnamAtrathI paNa ISTa (Icchita) sukhane meLave che. je pramANe zrI vira paramAtmAnI pUjA karavA mATe utsuka thayelI (utkaMThAvALI) te duggatA devapaNAne pAmI. 605. 1. ahIM ja bhAratamAM mAkandI e pramANe prasidhdha nagarI vidyamAna che. tyAM nAma vaDe ane baLa vaDe jitAri nAme rAjA hato. 606. 2. tyAM eka zreSThInA ghare koI asamartha vRddhA strI potAnA udaranI pUrtine mATe halakA kAryane karatI hatI. 607. 3. teNI dAsInI jema zreSThinA gharanuM saMpUrNa kArya kare che. eka vakhata iMdhana (lAkaDA) lAvavA mATe kyAMka vanamAM gaI. 908. 4. tyAre unALo hato, duHkhe karIne prApta karI zakAya evA lAkaDIone teNIe dUra jaIne paNa ghaNA kALe ekaThA karyA. 309. che. vRddhapaNA vaDe lAkaDAnA bhArAne kaMIka DhIluM bAMdhIne teNI alpa sattvavALI hovAthI sAMje potAnA nagara tarapha pAchI pharI. 10. 6. AvatI evI te vRddha strInA mArgamAM dhIre-dhIre lAkaDAnA bhArAmAMthI betraNa lAkaDA bhUmi para paDyA. u11. | 7. teone (lAkaDAone) hAthathI levA mATe lAkaDAnA samUha vaDe bhAravALI thayelI, aDadhI namelI, bhUkha ane tarasa vaDe atyaMta pIDAtI eTalAmAM teNI - asamartha che. 12. upadeza saptati 82
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAvaJcaraNavinyAsaiH, pAvayan pRthivItalam / samavAsaradudyAne, tatra zrIvIratIrthapaH / / 8 / / kSaNAtsamavasaraNaM, prArabhanta divaukasaH / bhUtabhAvibhavattIrtha kRtAM sthitiriyaM khalu / / 9 / / tathA coktaM - "abbhitara - majjha - bahiM, tivappa maNi- rayaNa-kaNayarayaNajjuNaruppamayA, vemANiajoDbhavaNakayA / / 1 / / ya-kavisIsA / vaTTami dutIsaMgula - tittIsadhaNupihula paNasayadhaNucA / chaddhaNusaya igakosaM-tarA ya rayaNamayacaudArA / / 2 / / cauraMse igadhaNusaya, pihu vappA saDakosa aMtarayA paDhamabIAbIyataiA, kosaMtara puvvamiva sesaM ||3|| sovANasahasadasa kara-pihuca gaMtuM bhuvo paDhamavappo / to pannAdhaNupayaro, tao a sovANapaNasahasA ||4|| to bIavappo patra - dhaNupayara sovANasahasa paNa tatto / taio vappo chassaya- dhaNu igakosehiMto pIDhaM / / 5 / / caudAra tisovANaM, majjhe maNipIDhayaM jiNataNunaM / do ghaNusaya pihUdIhaM, saGghadukosehiM dharaNiyalA ||6| 83 upadeza saptati
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. teTalAmAM caraNane mUkavA vaDe pRthvItalane pAvana karatA tyAM udyAnamAM zrI vira paramAtmA samavasaryA. 613. 19. kSaNamAtramAM devoe samavasaraNano AraMbha karyo bhUta bhaviSya ane vartamAna tIrthakaronI kharekhara A sthiti che. u14. te pramANe kahyuM che ke - 1. atyaMtara-madhya ane bahAra traNa killA vaimAnika, jyotiSI ane bhavanapati devo vaDe karAyelA maNi, ratna, suvarNanA kAMgarA sahita ratna-sonuM ane rUpAmaya hoya che. 615. 2. goLAkAre batrIza aMgula, tetrIza dhanuSa pahoLA, pAMcaso dhanuSya ucA, eka koSa-chaso dhanuSa AMtarAvALA ratnamaya cAra dvAra che. 616. - 3. killA cAre khUNAmAM eka so dhanuSa pahoLA hoya che. pahelA ane bIjA killAnuM aMtara doDha koSa che. bIjA ane trIjA killA vaccenuM aMtara eka koSa che : - bAkInuM badhuM pUrvanI jema che, u17. 4. eka hAtha pahoLA ane eka hAtha uMcA evA daza hajAra pagathiyA pahelA killAnI pRthvImAM javAne mATe che. tathA pacAsa dhanuSano pratara che. tyAra pachI pAMca hajAra pagathiyA che. 618. - pa. bIjo killo pAMcaso dhanuSanA prataravALo tyArabAda pAMca hajAra pagathiyA che te pachI trIjo killo eka koSa ane chaso dhanuSa pIThavALo che. u19. (6. cAra bAraNA, traNa pagathiyA ane jinezvara paramAtmAnA zarIra jeTaluM uMcuM madhyamAM maNipAThaka (sihAsana) che. baso dhanuSa lAMbu-pahoLuM ane aDhI koSa * pramANa pRthvInuM taLIyuM che. ka20. upadeza saptati 83
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavisiya puvvAi pahU, payAhiNaM puvaAsaNaniviTTho / payapIDhaThaviyapAo, paNamiya titthaM kahai dhammaM / / 7 / / dharmopadezamevaM ca, kurvANe vIratIrthape / AgAttatratyabhUpo'pi, dezanAkarNanonmanAH / / 10 / / vRddhApi duravasthAna-sthitA tAM dharmadezanAm / tadaiva prakRtAM hRdyA-mAdyantAvadhi cAzRNot / / 11 / / jinezavAksudhAmevaM, kaNehatya nipIya sA / tAdRk zarIrajaM kaSTaM, na viveda manAgapi / / 12 / / yataH - "savvAuaMpi soA, khavina jai iha sayaM jiNo khe| sIuNhakhuppivAsA, parissamabhaevi agaNaMto / / 1 / / " sinduvArAdipuSpaistaM, yajAmIti vicintya ca / yAntI skhalitapAdAgrA, prANAnujjhaMcakAra sA / / 13 / / saudharmakalpe devo'bhUt, svasvarUpamavetya ca / / Agatya vIrapAdAnte, sa devo nATyamAtanot / / 14 / / atyadbhutaM ca tadrUpaM, vIkSya papraccha bhUpatiH / kimeSa 'sarvadeveSva-pyadhikadyutimAn vibho ! / / 15 / / . 1."sarvadevebhyo-" ityapi / / 84 upadeza saptati
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. (AvA samavasaraNamAM) bhagavAna pUrva dizAthI praveza karIne pradakSiNA ApIne pUrva dizAnAM Asana para bese che ane pAdapITha para pagane sthApana kare che. tyAre tIrthane namaskAra karIne dharmadezanA Ape che. ka21. 10. e pramANe zrI vIra paramAtmA dharmadezanA Apate chate dezanA sAMbhaLavAmAM utsuka manavALo tyAMno rAjA paNa tyAM Avyo. kara2. 11. duHkhI avasthAmAM rahelI vRddhA strIe tyAre ja manohara, svAbhAvika evI te dharmadezanAne pahelethI chelle sudhI sAMbhaLI. ka23. 12. te vRddha strIe jinezvara paramAtmAnI amRtarUpI vANIne khUba dharAIne pIne (saMpUrNa sAMbhaLIne) tevA prakAranA zarIrathI utpanna thayela kaSTane thoDuM paNa na anubhavyuM. (zarIranuM tevA prakAranuM badhuM kaSTa bhUlI gaI.) kara4. - je kAraNathI - 1. jo A jaMgatamAM jinezvara paramAtmA pote dezanA detA hoya to ThaMDI-garamI, bhUkha-tarasa, thAka ane bhayane paNa nahiM gaNato evo zrotA saghaLA AyuSyane paNa pUruM na karI zake che. (arthAtu AyuSya pUruM thAya tyAM sudhI ekadhAryuM sAMbhaLyA ja kare che.) ka25. 13. nagoDa vigerenA puSpo vaDe paramAtmAnI pUjA karuM e pramANe vicAra karIne caraNanA aMgra bhAgamAM Thokara khAtI, jatI evI teNIe prANono tyAga karyo. (arthAtu maraNa pAmI.) . 14. saudharma devalokamAM deva thayo ane zrI viraparamAtmA pAse potAnA svarUpane jANIne te deve nATaka karyuM. 127. 15. tenA atyaMta adbhuta rUpane joIne rAjAe pUchyuM, he paramAtmA sarva - devothI paNa adhika kAMtivALo A (deva) koNa che ? ka28. upadeza saptati 84
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatsvarUpaM yathAjAtaM, zrIvIro'pyakhilaM jgii| bhUpAdayazcamaJcakrustattAdRkzrutavArtayA / / 16 / / tataH pramodAkaritAGgayaSTayo, bhUpAdayaH sthAnamagunijaM nijam / anyatra vIro'pi vihAramAtanot, bhavyAstadevaM yajata zriye jinAn / / 17 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre trayoviMza upadezaH / / 23 / / 85 upadeza saptati
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. zrI vIra paramAtmAe yathArtha rIte tenA saMpUrNa svarUpane kahyuM. tevA prakAranI sAMbhaLelI vArtA vaDe rAjA vigere Azcarya pAmyA. 729. 17. tyArabAda AnaMdathI praphullita aMgavALA rAjA vigere pota-potAnA sthAne gayA. zrI vira paramAtmAe paNa anyatra (bIje ThekANe) vihAra karyo. te bhavya prANIo. tethI e pramANe kalyANane mATe zrI jinezvara paramAtmAnI pUjA karo. 930. | e pramANe zrI upadezasaptatikAnA prathama adhikAramAM trevIsamo upadeza che, te upadeza saptati 85
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-24" . vinApi bhAvaM vihitaH praNAmo, jineSu na syAdaphala: kadApi / sa duHsutaH zreSThivarasya mIno-'pyApat prabodhaM yata uddhato'pi / / 1 / / asti prazastavistAri-vyavahArigRhotkaram / kSitipratiSThitaM nAma, puraM surapuropamam / / 1 / / tatrAsti nAmakarmabhyAM, jinadAsa iti zrutaH / zreSThI zreSThatamAneka-zrINAM vizrAmamandiram / / 2 / / dyUtAdivyasanI vidyA-vihInaH pazusannibhaH / tanayaH samabhUttasya, kulakimpAkapAdapaH / / 3 / / samayaM gamayAmAsa, sa tu dharma vinaiva hii| dharmakacittaH zreSThI tu, cintayAmAsivAniti / / 4 / mamApi tanayo bhUtvA, gamiSyatyeSa durgatim / / upAyaM tadehaM kurve, yenaiSa sugatiM vrajet / / 5 / / uktaM ca "jo gihakuTuMbasAmI, saMto saMmattarovaNaM kuNai / teNa sayalo'vi vaMso, uddhario bhavasamuddAo / / 1 / / .. jo gihakuTuMbasAmI, saMto micchattarovaNaM kuNai / teNa sayalo'vi vaMso, pakkhitto bhavasamudaMmi / / 2 / / " 86 upadeza saptati
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-24" 1. jinezvara paramAtmAne bhAva vinA paNa karela praNAma kyAreya niSphaLa jato nathI. je kAraNathI zreSThivarano mAchalA rUpe thayela te uddhata evo duSTa putra paNa (mAchalAnA bhavamAM) jAti smaraNajJAnane pAmyo. 131. 1. zreSTha ane vistRta vepArIonA gharonI zreNIovALuM devalokanI upamAvALuM evuM kSitipratiSThita nAmanuM nagara che. u32. 2. tyAM atyaMta zreSTha aneka lakSmInA vizrAmanA sthAnarUpa, nAma ane kArya vaDe jinadAsa e pramANe zreSThI prasiddha che. u33. 3. tene jugArAdinA vyasanavALo, vidyArahita, pazu samAna kulamAM kiMpAka vRkSa jevo putra hato. 634. * 4. te kharekhara dharmakArya karyA vinA samayane pasAra karato hato. vaLI dharmamAM eka manavALA zreSThIe e pramANe vicAryuM. 13pa. pa. mAro putra thaIne A durgatimAM jaze. huM tevA upAyane karuM ke jenAthI A sadgatimAM jAya. 937. ane kahyuM che - 1. je ghara - kuTuMbano svAmI evo sajjana, samyakatvanuM AropaNa kare che tenA vaDe saghaLA vaMzano paNa bhavasamudrathI uddhAra thAya che. 937. 2. je ghara - kuTuMbano svAmI evo sajjana mithyAtvanuM AropaNa kare che tenA vaDe saghaLA vaMzane paNa bhavasamudramAM pheMkAya che. u38. upadeza saptati 86
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimRzyeti gRhadvAre, jainI mUrtimakArayat / . zreSThI hitAya putrasya, santo hi paravatsalAH / / 6 / / gatAgatiM vitanvAno, nIcairbhUya balAdapi / tasyAH praNAmaM putro'sau, karoti smoddhato'pi san / / 7 / / athAyuSaH kSaye mRtvA, matsyo jAtaH sa tatsutaH / svayambhUramaNe hAhA !, pramAdasya vijRmbhitam / / 8 / / svairAcAraparastatra, bhramatrambudhipAthasi / mInaM jainAkRtiM dRSTvA, jAtismaraNavAnabhUt / / 9 / / vimucya valayAkAraM, samastAkAradhAriNaH / , mahAsamudre vidyante, matsyA iti hi jainagIH / / 10 / / . mahAmohavimUDhena, mayA hI mAnuSo bhavaH / . . hAritaH sa kva me bhAvI-tyantastApaM bhRzaM dadhau / / 11 / / tAmeva pratimAM dhyAyannAhAramazanAdikam / parityajya prapede'sau, svavimAnamabhaGguram / / 12 / / granthAntare'pyucyate - "tAtAdezavazAdapIha nRbhave na tvaM mayArAdhitastenAhaM bhavasAgare nipatito'mbhodhau mahApAtakI / 87 upadeza saptati
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. e pramANe vicAra karIne zreSThIe putranA hitane mATe gharanA daravAjAmAM jinezvara paramAtmAnI pratimAne karAvarAvI. kharekhara sajjana puruSo bIjAo pratye vAtsalyavALA hoya che. 939. 7. uddhata evo paNa A putra jatA-AvatAM balAtkArathI paNa nIce thaIne te pratimAne praNAma karato hato. u40. 8. have teno te putra AyuSya pUrNa thaye marIne svayaMbhUramaNa samudramAM matsya thayo. khedanI vAta che ke pramAdanI A racanA che. 641. 9. tyAM potAnA AcAramAM tatpara samudranA pANImAM bhramaNa karato jinezvara paramAtmAnI AkRtivALA malyane joIne jAtismaraNa jJAnavALo thayo. 642. 10. goLa AkAra sivAya saghaLAya AkArane dhAraNa karanArA matsyo moTA samudramAM vidyamAna hoya che. e pramANe jinezvara paramAtmAnI vANI che. u43. : 11. kharekhara mohamAM vimUDha evA mArA vaDe manuSyabhava harAyo. have te mane kyAM prApta thaze ? e pramANe teNe manamAM pazcAttApane dhAraNa karyo. 644. 12, A te ja pratimAnuM dhyAna dharato, AhAra vagere bhojanano tyAga karIne adbhuta vaimAnika devalokane pAmyo. 945. anya graMthomAM paNa kahevAya che - 1. pitAnA AdezanA vazathI paNa A manuSyabhavamAM tame (he prabhu !) mArA vaDe na pUjAyA (paramAtmAnI ArAdhanA na karI). tethI moTA aparAdhone karanAra huM bhavasAgaramAM paDelo chuM. upadezasaptati 87
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattrAyasva jinendra ! mAmazaraNaM sarvajJabimbAkRtemIMno mInavarAnamaskRtiparo jAtismRteH svaryayau / / 1 / / " ityabhAvakRtasyApi, praNAmasya jinezituH / zrutvA phalaM yatadhvaM tat, tatraiva satataM janAH / / 13 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM prathame'dhikAre caturviMza upadezaH / / 24 / / iti zrIparamagurutapAgacchanAyakazrIsomasundarasUrikramakamalamarAlamahopAdhyAyazrIcAritraratnagaNivineyaparamANupaNDitasomadharmagaNiviracitAyAM zrIupadezasaptato pUjAcaturviMzatikArUpa: prathamo'dhikAraH / / 1 / / 88 upadeza saptati
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ he jinendra ! azaraNa evA mane tuM tAra. (rakSaNa karI. paramAtmAnI AkRtivALA zreSTha mAchalAne joIne jAtismaraNa jJAnathI namaskAramAM tatpara evo mAchalo svargamAM (devalokamAM) gayo. 646. 13. e pramANe jinezvara paramAtmAne bhAvarahita karela paNa namaskAranuM phala sAMbhaLIne, he bhavya loko paramAtmAnI ArAdhanAmAM ja yatna karo. 347. I e pramANe zrI upadeza saptatikAnA prathama adhikAramAM covIzamo upadeza che. che e pramANe zrI paramaguru-tapagacchanAyaka-zrI somasuMdara sUrinA caraNakamalamAM haMsa samAna mahopAdhyAya zrI cAritraratna gaNinA ziSya paramANurUpa paMDita - zrI somadharmagaNi viracita upadeza saptatikA graMthamAM deva pUjA svarUpa (covIza upadeza svarU5) prathama adhikAra / upadeza saptati 88
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / atha dvitIyaH zrItIrthAdhikAraH prArabhyate / "upadezaH-1" samuddharanti prathamAnasammadAH, ke'pi svavittairjinamandirANyapi / yathA kRtArthadraviNaH sa sajjanaH, zrInemicaityaM giranAraparvate / / 1 / / surASTrAviSaye jAmbA-putraH sajanasaMjitaH / zreSThI zrImAlavaMzIyaH, sadA zubhamanorathaH / / 1 / / niyuktaH siddharAjena, daNDanAyakatApade / nivAsaM vAmanasthalyAM, kurute dharmakarmaThaH / / 2 / / anyadA siddharAjendro, gato mAlavanIvRti / . . tatra dvAdazavarSANi, vigrahaM kRtavAnasau // 3 / / , tatra cAvasare kASTha-mayo devAlayaH param / asti so'pi kvacijIrNo, girinAramahIdhare / / 4 / / purA dRSanmayo'pyeSa, ratnazrAddhena kAritaH / bauddhastIrthamadhiSThAya, kRtaH kASThamayaH punaH / / 5 / / tAdRzaM caityamAlokya, sajjano daNDanAyakaH / ambikAdezato varSa-dviHSaTkodgrAhitairdhanaiH / / 6 / / sadevakulikAyukta-mujayantasya mUrddhani / prottuGgazikharaM nemiprAsAdaM niramApayat / / 7 / / 89 upadeza saptati
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-1" 1. atyaMta harSavALA keTalAka loko potAnA dhana vaDe jinamaMdirono paNa uddhAra kare che. jema kRtArtha karyuM che dhana jeNe evA te sajjane giranAra parvata para zrI neminAtha bhagavAnanA daherAsarano uddhAra karAvyo. 348. 1. saurASTra dezamAM haMmezAM zubha manorathavALo zrImALavaMzI jAmbAputra sajjana nAmano zreSThI hato. 649. 2. siddharAja vaDe daMDanAyaka (maMtrI) padamAM joDAyo. dharmakAryamAM kuzala te vaMthalI gAmamAM nivAsa kare che. upa0. 3. eka vakhata siddharAjA mAlavAdezamAM gayo. tyAM eNe bAra varSa paryata yuddha karyuM. u51. 4. te vakhate giranAra parvata para prAyaH jIrNa evo lAkaDAno banAvela zreSTha - daherAsara hatuM. upara. - pa. pahelA A divAlaya) ratna zrAvaka vaDe pASANamaya karAvAyo. buddho vaDe pharIthI tIrthanI sthApanA karIne kASThamaya karAyo. ka53. ( 9. tevA prakAranA caityane joIne sajjana maMtrIe aMbikAdevInA AdezathI bAra varSa dhananI ugharANI vaDe - 654. 7. ujjayanta parvatanA zikhara para zreSTha devakulikA sahita ane uMcA zikharavALuM zrI neminAtha paramAtmAnuM daherAsara karAvyuM. 155. upadezasatati
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayasiMhanRpo'pyAzu, pratyAvRtto'tha mAlavAt / tatratyaM nRpatiM jitvA, prAptaH zrIdevapattane / / 8 / / tatra zrIsomanAthasya, kRtvA pUjAdikotsavAn / sarvAnAkArayAmAsa, surASTrIyA'dhikAriNaH / / 9 / / . AyAtAste'pi tatraikaH, paraM nAyAti sajjanaH / tadvRttAntazca sarvo'pi, vijJaptastai pAgrataH / / 10 / / tavRttazravaNodbhUta-prabhUtakrodhadurdharaH / nRpaH sajanamAhAtuM, prAhiNodAtmano janAn / / 11 / / prItaH prAsAdaniSpattyA, nRpAhvanAza bhItimAn / athA'sau sajanaH sarvA-nAhnayan vyavahAriNaH / / 12 / / uvAca yUyaM gRhIdhvaM, puNyaM prAsAdasambhavam / / yathAdezotthitaM daNDaM, rAje vizrANayAmyaham / / 13 / / vibhajya te'pi tasmai tat, tAvaddavyaM samArpayan / svasthIbhUtaH sajjano'tha, nRpAntikamagAdrutam / / 14 / / ruSTo nRpatirAcaSTa, kare ! drammAH samAnaya / zIghraM tAnanyathA dAsye, re duSTa ! tava mastakam / / 15 / / so'pi vijJapayAmAsa, nibhIko nRpatiM prati / asti nyAsIkRtaM koze, dravyaM raivatake mayA / / 16 / / 90 upadeza saptati
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. have jayasiMha rAjA paNa mAlavAthI jaldI pAcho pharyo. tyAMnA rAjAne jItIne zrIM prabhAsapATaNamAM gayo. 7pa6. 9. tyAM zrI somanAthanI pUjA vagere utsavone karIne saurASTranA sarva adhikArIone bolAvyA. 657. 10. teo AvyA paNa tyAM eka sajjana maMtrI Avyo nahIM, te saghaLo paNa vRttAMta teo vaDe rAjAnI AgaLa jaNAvAyo. 658. 11. te vRttAMtanA zravaNathI utpanna thayela ghaNA krodha vaDe durdhara thayela rAjAe sajjanane bolAvavAne mATe potAnA mANasone mokalyA. 659. 12. daherAsaranI utpati thavAthI khuza thayela ane rAjAe bolAvavAthI bhaya pAmela have A sajjana maMtrIe sarva vyApArIone bolAvyA. 660. 13. teNe kahyuM - daherAsarathI utpanna thayela puNyane tame grahaNa karo arthAt herAsara saMbhALo ane dravya mane Apo, jethI Adeza pramANe huM rAjAne daMDa (kara) ApuM: 661. 14. teoe paNa vibhAga karIne teTaluM dravya tene samarpaNa karyuM. have svastha thayela sajjana maMtrI jaldIthI rAjAnI pAse gayo. 662. 15. krodhita thayela rAjAe kahyuM - are ! drammo (nANuM vizeSa) kyAM che ? tene jaldI lAva. are duSTa ! anyathA tAruM mastaka kApI nAkhIza. 663. 16. bhaya rahita evA teNe paNa rAjAnI prati jaNAvyuM. mArA vaDe eka koza pramANa giranAra parvata 52 dravya sthApana karAyeluM che. 664. upadeza saptati Co
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAdAvadhAryatAM tatra, yathA tadarzayAmyaham / girinArasya mAhAtmyaM, yato loke'pi paThyate / / 17 / / ujayantagirau ramye, mAdhe kRSNacaturdazI / / tasyAM jAgaraNaM kRtvA, saJjAto nirmalo hariH / / 18 / / padmAsanasamAsInaH, zyAmamUrtidigambaraH / neminAthaH zivetyAkhyAM, nAma cakre'sya vAmanaH / / 19 / / lokottare'pi - "SaDviMzativiMzatiSo-DazadazadviyojanadhanuHzatoyazarAH / avasarpiNISu yaH khalu, sa jayati girinAragirirAjaH / / 1 / / yadatItacaturviMzati-namIzvarAdyA ihA'STa jinapatayaH / kalyANakatrikamApuH, sa jayati girinAragirirAjaH, / / 2 / / zrI brahmendrakRteyaM, zrInemetiramaragaNapUjyA / viMzatisAgarakoTI:, sa jayati girinAragirirAjaH / / 3 / / " zrutveti saparivAro, gato raivatake nRpaH / caityamatyadbhutaM dRSTvA, ko'sya kArayitetyavak / / 20 / / .. sajano'pi jagau karNa-bhUpAlakulacandramAH / asya kArayitA deva !, jayasiMhanarezvaraH / / 21 / / 91 upadeza saptati
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. tyAM pagalA karo, jethI huM tamane (giranAra parvata) batAvuM. je kAraNathI lokamAM paNa giranArano mahimA gavAya che. kaphapa. 18. manohara evA ujjayanta (giranAra) parvata para mAha vadI caudaze jAgaraNa karIne tenI upara kRSNarAjA nirmala thayA. kakaka. 19. padmAsane birAjamAna zyAmavarNanI mUrtivALA, vastra rahita zrI neminAtha bhagavAna che hari (kRSNa mahArAjA) e ziva e pramANe jemanuM nAma rAkhyuM. kaka7. lokottaramAM paNa - 1. avasarpiNImAM je kharekhara prathama ArAmAM chavIsa yojana, bIjA ArAmAM viza yojana, trIjA ArAmAM soLa yojana, cothA ArAmAM daza yojana, pAMcamA ArAmAM be yojana ane chaThThA ArAmAM so dhanuSa uco che te giranAra girirAja jaya pAme che. 668. 2. ahIM atIta covIzInA nAmazvara vagere ATha paramAtmAonA traNa kalyANaka thayA te giranAra girirAja jaya pAme che. kaDa9. 3. zrI dharmendra karela zrI neminAtha paramAtmAnI mUrti devonA samUha vaDe vIza karoDa sAgaropama sudhI pUjAyelI che. te giranAra girirAja jaya pAme che. ka70. 20: e pramANe sAMbhaLIne parivAra sahita rAjA giranAra upara gayA. atyaMta adbhuta daherAsarane joIne "Ane koNe karAvyuM? e pramANe kahyuM. ka71. 21. sajjane paNa kahyuM, he deva ! karNarAjAnA kulamAM caMdra samAna jayasiMha rAjAe Ane karAvyuM. 72. - ~ upadeza saptati 1
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ idamudgrAhitaM deva !, dezasyetyavadhAraya / bhUpo'pyAha mamAdezaM, vinA kAritavAn kutaH ? / / 22 / / uvAca sajanaH caitya-puNyaikaspRhayAlavaH / / amI tava prasAdena, samRddhA vyavahAriNaH / / 23 / / tava drammAna pradAsyanti, tanmahyaM kuSya mA vibho ! / . drammAnvA caityapuNyaM vA, rocate yad gRhANa tat / / 24 / / ityukte bhUpatiH prAha, caityapuNyaM tadastu me / mannAmnaiva paraM vAcyaH, prAsAdaH so'pi taM jagau / / 25 / / prAsAdo devapAdAnAM, sarvo'pyeSa vijumbhate / ... mama raGkasya kiM nAma, kIrtta kIrtikArakam / / 26 / / tato bhRzatamAM tuSTa-stasmai puNyavate nRpaH / . punaH samarpya vyApAraM, svayaM zrIpattane yayau / / 27 // , sajano'pi tato bhaktyA, paTTakUlamayaM dhvajam / Arabhya raivatAt zatruJjayaM yAvadvitIrNavAn / / 28 / / bANaSTa rudrapramite, 1185 varSe vikramabhUpateH / acIkaradidaM caityaM, sajjano daNDanAyakaH / / 29 / / koTirlakSadvisaptatyA, yuktA tena vyayIkRtA / jIrNanANakaTaGkAnA-matretyAhurbahuzrutAH / / 30 / / 1. "ngkrudrprmi|" ityapi / / 92 upadeza saptati
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. he deva ! A dezanI A ugharAnI che. e pramANe jANo. rAjAe paNa kahyuM - mArA Adeza vinA kyAMthI karAvyuM ? ka73. 23. sajjane kahyuM - daherAsaranA puNyanI ja eka zreSTha IcchAvALA A vyApArIo tamArI kRpAthI samRddha che. 674. 24. teo tamArA dhanane Apaze. tethI mArA para kopa na karo. he svAmI!suvarNa (dhana) athavA daherAsaranuM puNya, je tamane rUce game) te grahaNa karo. ka75. 25. e pramANe kahete chate rAjA bolyo. mane daherAsaranuM puNya ho. paraMtu mArA nAma vaDe ja A daherAsara kahevAya. teNe (maMtrIe) paNa rAjAne kahyuM. ka76. raka. A devano prAsAda che. A sarve paNa dekhAya che (te ApanI ja kRpA che) garIba evA mAruM kIrtine karanAra kIrtana kevuM ? ka77. 27. tyArabAda puNyavAna evA tenA para atyaMta khuza thayela rAjAe pharIthI vyApAra (daherAsaranuM kAryo tene samarpaNa karIne pote prabhAsapATaNamAM gayo. ka78. - 28. tyArabAda sajjane paNa bhaktithI rezamI vastravALI dhvajAne giranArathI AraMbhIne zatruMjaya sudhI vistArI. ka79. 29. (bANa - panI saMkhyA, aSTa - AThanI saMkhyA, rUdra - 11 nI saMkhyA) vikrama saMvata-1185 varSe sajjana maMtrIe A daherAsara karAvyuM. 180. 30. tenA vaDe jUnA nANA svarUpa TaMkano eka kroDa bahoMtera lAkha pramANa dhanano vyaya karAyo. e pramANe Apta puruSo kahe che. 981. upadeza saptati 92
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptakSetryAM vittamevaM niyojya, zrImAndharmasthAnanirmApaNena / . bhAvI nUnaM sajanaH zreSThirAjaH, puNyaprAjyo'nukramAnmokSagAmI / / 31 // // iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre prathama upadezaH / / 1 / / 93 upadeza saptati
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31. zrImAn dharmasthAnane nirmANa karAvavA vaDe sAte kSetramAM e pramANe dhanane joDIne kharekhara atyaMta puNyazAlI zreSThirAja sajjana anukrame mokSamAM janAro thaze. 682. / / e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM pahelo upadeza che. || upadeza saptati 93
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-2" AtmIyatAtapratipannamarthaM, ye nirvahante tanayAsta eva / amAtyamukhyodayanasya putrau, zrIvAgbhaTazcAmabhaTo yathaiva / / 1 / / marumaNDalato devA-dezAtkarNAvatIM purIm / prApya jAgarite bhAgye-'prAptapUrvI mahAnidhim / / 1 / / nItaH zrIsiddharAjena, sarvAmAtyeSu mukhyatAm / ... abhUdudayano mantrI, puNyakAryadhuraMdharaH / / 2 / / yugmam / / AdiSTaH so'nyadA tena, jetuM suMsurabhUpatim / . gacchan surASTrAviSaye, prApa zatruJjayaM girim / / 3 / / tatra dArUmaye caitye, pANDavaiH kArite jinAn / vandamAno dadarzAkhu-gRhItAM dIpavartikAm / / 4 / / / atrAgnyupadravo mA'bhUt, iti prAsAdakAraNe / bhUzayyAbrahmacaryAdyA-'bhigrahAnagrahIdasau / / 5 / / tato gataH punastatra, saJjAte ghorasaGgare / prahArajarjarIbhUto, jagAda nijasevakAn / / 6 / / zatruJjaye bhRgupure, girinAragirau tathA / prAsAdapadyaviSayA, abhUvanme manorathAH / / 7 / / ahaM tu prAptavAn prAntA-vasthAmasthirajIvitaH / kiM kurve sAmprataM yadvA, paratantrA niyoginaH / / 8 / / 94 upadeza saptati
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-2" 1. je puse potAnA pitAe svIkArela kAryano nirvAha kare che teo ja kharekhara putro che. jemAM mukhyamaMtrI udayananA putro zrI vAgabhaTTa ane AmrabhaTe karyuM. 183. 1. marusthala dezathI devanA AdezathI karNAvatI nagarIne pAmIne bhAgya jAgate chate pUrve nahi prApta karela mahAnidhivALo. 684. 2. zrI siddharAja vaDe sarva maMtrIomAM mukhyapaNAne pAmelo, puNyanA kArya karavAmAM samartha evo udayana maMtrI thayo. 185. 3. eka vakhata udayanamaMtrI tenA vaDe (siddharAjA vaDe) suMsurarAjAne jItavA mATe Adeza karAyo. saurASTra dezamAM jato evo te (maMtrI) zatruMjayagirine pAmyo. 186. 4. tyAM pAMDavo vaDe kASThamaya daherAsara karAvAya chate jinapratimAone vaMdanA karatA evA teNe uMdare grahaNa karela dIpakanI vATane joI. 187. * 5. ahIM 'agnino upadrava na thAo" e mATe daherAsara karavA mATe eNe bhUmi para zayana karavuM, brahmacarya vigere abhigrahone grahaNa karyA. 188. . 3. tyArabAda te gayo. tyAM bhayaMkara yuddha thaye chate prahAra vaDe jarjarIbhUta thayela teNe potAnA sevakone kahyuM. 189. 7. zatruMjayamAM, bharUcamAM tema ja giranAra parvatamAM daherAsaranA pagathiyAnA viSayavALA evA mArA manoratho hatA. 190. 8. vaLI asthira jIvitavALo huM aMtima avasthAne pAmyo. hamaNAM huM zuM karuM? - athavA adhikArIo parataMtra (bIjAne AdhIna) hoya che. 991. ' upadeza saptati 94
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedanIyA yuSmAbhi- stenAmI me manorathAH / putrayoriti sambhASya, svottamArthamasAdhayat / / 9 / / atha taiH pattanaprAptai- statsvarUpe nivedite / zatruJjayo (ddhRtiM) ddhArakRtyaM, vAgbhaTaH pratipannavAn / / 10 / / tataH zrIvAgbhaTo mantrI, caityanirmApaNecchayA / jagAma saparivAraH, zrIzatruJjayaparvate / / 11 / / tatra nirmApyamANe'tha, prAsAde vyavahAriNaH / apayanti sma naikAni, svasvadravyANi modataH / / 12 / / uktaM ca - " epi udagabindu, jaha pakkhittaM mahAsamuddami / jAyai akkhayamevaM, pUAvi hu vIyarAgassa / / 1 / / " mantrI teSAM tu nAmAMni, likhati kramazastataH prabhUtaH samudAyastu, militastatra vidyate / / 13 / / tatra cAvasare kazcid, durgato nAma karmmataH / yAtrArthI marudezIya-staM pradezamupAgamat / / 14 / / drammapaJcakametasya, sarvasvaM vidyate punaH / tenaiva vyavasAyAdi, kurvANo'styudaraMbhariH / / 15 / / tenAss sannajanAH pRSTAH, kimityeSa mahAjanaH / tathAbhUtaM ca vRttAntaM, te'pi tasmai nyavedayat / / 16 / / 95 upadeza saptati
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tethI mArA A manoratho tamArA vaDe jaNAvavA yogya che. e pramANe bane putrone kahIne potAnuM maraNa sAdhyuM. 192. 10. have nagarane prApta karela teo vaDe udayananuM svarUpa nivedana karAya chate zatruMjayanA uddhAranA kAryane vAmbhaTe svIkAryuM. 193. 11. tyArabAda zrI vAlmaTa maMtrI daherAsarane karAvavAnI IcchA vaDe potAnA parivAra sahita zatruMjaya parvata para gayo. 194. 12. tyAM daherAsaranuM nirmANa karAye chate vyApArIo AnaMdathI potapotAnA ghaNA dravyo arpaNa karyA. 095. ane kahyuM che ke : . 10. jema moTA samudramAM paDela pANInuM eka biMdu paNa akSatapaNAne pAme che. e pramANe kharekhara vItarAga paramAtmAnI pUjA paNa (akSatapadane - mokSapadane Ape che.) 696. 13. tyAM ghaNA mANasono samudAya bhego thayelo che. maMtrI teonA nAma anukrame lakhe che. 197. . 14. te avasare karmathI (hIna) durgata nAme mAravADano yAtrArthI te jagyAe Avyo. 198. 15. vaLI AnuM sarva dhana pAMca dramaka che. tenA vaDe ja vyApAra vigere karIne potAnuM peTa bhare che. (arthAt AjIvikA calAve che.) 999. " . 19. tenA vaDe najIka rahelA loko e pramANe pUchAyA, A mahAjana (sabhA) koNa che ? teoe paNa tene tevA prakArano vRttAMta jaNAvyo. 700.. upadeza saptati 95
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ so'pi cintitavAnete, dhanino'pi mitaMpacAH / yadevaMvidhatIrthe'tra, sarvasvaM na vyayantyamI / / 17 / / gatvareNA'munA kiM me, dhanena bhayahetunA / tIrthakArye bhavatyetat, saphalaM drammapaJcakam / / 18 / / . cintiyitveti sotkaNThaM, gatvA natvA ca mantriNe / nivedya svasvarUpaM ca, tasmai tadravyamArpayat / / 19 / / aho ! sAhasametasya, sarvasvasya samarpaNAt / api bhUritare dravye, sarvasvaM svaM vyayeta kaH / / 20 / / yataH - "dAnaM daridrasya vibhoH prazAnti-yUnAM tapo jJAnavatAM ca monam / icchAnivRttizca sukhocitAnAM, dayA ca bhUteSu divaM nayanti / / 1 / / " cintitveti tanAma, samagravyavahAriNAm / . , zirasi nyastavAnmantrI, vilakSAste'bhavaMstataH / / 21 / / tAnvaimanasyamApanAn, babhASe mantripuGgavaH / sarvasvamarpayAJcakre, yathA'yaM durgato'pi san / / 22 / / yadi kriyeta yuSmAbhi-rapyevaM tarhi bAndhavAH / / bhavatAmapi tatrAma, mukhyamatra vidhIyate / / 23 / / ityukte te doma, durgato'pyeSa taddine / tIrthopavAsamAdhAya, pAdaliptapure gataH / / 24 / / 96 upadeza saptati
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. teNe paNa vicAryuM. A dhanavAno paNa amuka pramANamAM ApanAra che. je A AvA prakAranA tIrthamAM potAnuM sarva dhana kharcatA nathI. 701. 18. nAza pAmanAra, bhayanA hetuvALA A dhanavaDe mAre zuM ? tIrtha kAryamAM A pAMca drama saphaLa thAo. 702. 19. e pramANe vicArIne utkaMThA sahita jaIne maMtrIne namaskAra karIne ane potAnI vAta jaNAvIne tene (maMtrIne) te dhana arpaNa karyuM. 703. 20. aho ! sarvadhanane samarpaNa karatA AnuM ghaNuM sAhasa che. ghaNuM dhana hote chate paNa potAnA sarvadhanano vyaya koNa kare ?! 704. je kAraNathI - 1. daridranuM dAna, dhanavAnonI zAMti, yuvAnonuM tapa, jJAnInuM mauna, sukhInI IcchAno nirodha ane prANIone viSe dayA svargamAM laI jAya che. 70pa. 21. e pramANe vicAra karIne maMtrIe saghaLA vepArIonI mokhare tenuM nAma sthApana karyuM. tethI te vepArIo vilakhA thayA. 706. 22. mananA viparItapaNAne pAmelA evA teone maMtrI puMgave kahyuM - jema hInapaNAne pAmavA chatAM paNa eNe potAnuM sarva dhana samarpaNa karyuM. 707. 'ra3. he bAMdhavo ! jo tamArA vaDe paNa e pramANe potAnuM sarva dhana arpaNa karAya to tamAruM paNa nAma ahIM mokhare karAya. 708. 24. e pramANe kahe chate teoe (vepArIoe) mauna dhAraNa karyuM. A garIba paNa te divase tIrthamAM upavAsa karIne pAlItANA gAmamAM gayo. 709. upadeza saptati 96
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgayitvA kaNAneSa, pAkA) yAvadudyataH / carikAM dattavAn bhUmau, tAvatprAdurabhUnidhiH / / 25 / / sahasrAMzusamajyotiH, sauvarNikasahasrabhRt / tanidhAnaM vilokyeSa, jAtaH protphullalocanaH / / 26 / / nUnaM tIrthaprabhAvo'yaM, varAkasya na me punaH / ... vimRzyetyutsuko gatvA, mantriNe taM samarpayat / / 27 / / mantryapi prAha bho bhadra !, tuSTastava kapardirAT / datte sma tadamuM bhukSva, yathAkAmaM sukhI bhava / / 28 / / so'pi taM sarvathA'nicchan, samarpya svAzramaM yayauM / evaM punaH punastasyA-'bhavatpuNyaprabhAvataH / / 29 / / tataH saptamavelAyAM, balAdarddha samarpitam / .. mantriNA tasya saJjAtaH, so'pi saukhyakabhAjanam / / 30 / / krameNa pUrNatAM prApta:, prAsAdo'pi sa mantriNaH / tatra dravyapramANaM tu, vRddhAH prAhuridaM punaH / / 31 / / lakSatrayI virahitA draviNasya koTI-stisro vivicya kila vAgbhaTamantrirAjaH / yasminyugAdijinamandiramuddadhAra, zrImAnasau vijayatAM giripuNDarikaH / / 3 / / iti svatAtapratipannatIrtha-jIrNoddhati mantripatividhApya / zrIpattanaM prApya mataM jinAnAM, prabhAvayan zrAvakapuGgavo'bhUt / / 1 / / . / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre dvitIya upadezaH / / 2 / / 97 upadeza saptati
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25. dhAnyone mAgIne pakAvavAne mATe keTalAmAM udyamavALA teNe bhUmimAM khADo khodyo teTalAmAM nidhi pragaTa thayo. 710. 26. sUrya samAna kAMtivALA hajAro suvarNathI bharela te nidhAnane joIne A garIba praphullita netravALo thayo. 711. 27. kharekhara A prabhAva tIrthano che paNa hIna evA mAro nahIM. e pramANe vicAra karIne utsuka evA teNe jaIne maMtrIne te dhanane samarpaNa karyuM. 712. 28. maMtrIe paNa kahyuM, he bhadra ! tArA para khuza thayela kapardi yakSe (kavaDajaze) ApyuM. tethI tame IcchA pramANe Ane bhogavo ane sukhI thAo. 713. 29. sarvathA dhanane nahi Icchato te te durgata (nidhAnanI prApti thaI ane te maMtrIne Apato gayo.) maMtrIne samarpaNa karIne potAnA AzramamAM gayo. e pramANe puNyanA prabhAvathI pharI-pharIthI tene thayuM. 714. 30. tyArabAda sAtamI vakhate maMtrI vaDe balAtkArathI (parANe) tene aDadhuM dhana apAyuM. te paNa sukhanuM bhAjana thayo. 715. - 31. anukrame te pUrNatAne pAmyo ane maMtrInuM derAsara paNa pUrNatAne pAmyuM. vaLI tyAM dravyanuM pramANa pUrva puruSo e pramANe kahe che. 719. 22. kharekhara vAlmaTa maMtrIrAje traNa karoDamAM traNa lAkhe ochA eTalA dhanano vyaya karIne jemAM yugAdi jinamaMdirano uddhAra karyo evo A zrImAnuM puMDarikagiri jaya pAmo. 717. - 10. e pramANe maMtrIrAja potAnA pitAe svIkArela tIrthanA jIrNoddhAra karIne jinezvaranA zAsananI prabhAvanA karato zrI pATaNane pAmIne zreSTha zrAvaka thayo.718. e che e pramANe upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM bIjo upadeza che. e upadeza saptati 7
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-3" athAmradevo'pi piturnijasya, zreyonimittaM punaruddidhIrSuH / zakunticaityaM bhRgukacchanAmni, pure gato bhUriparicchadena / / 1 / / yena triSaSTilakSAbhi-STaGkakAnAM vyadhApyata / girinAragirI padyA, sa zlAghyo bhuvanatraye / / 2 / / mallikArjunarAjendraM, jitvA prauDhaparAkramaiH / ratnASTakena suprItaM, bhUpatiM yazcakAra ca / / 3 / / tacchedaM - zRGgArakoTizATikA 1 garalaharasiprA 2 zveto hastI 3 pAtrANAmaSTottaraM zataM 4 dvAtriMzanmUTakA mauktikAnAm 5 ghaTizatamitaH kanakakalaza: 6 agnidhautottarapaTaH 7 mallikArjunazirazca 8 / atha zrImacchakunikA-vihArArambhahetave / bhUmiM karmakaraistatra, khAnayAmAsa dhIsakhaH / / 4 / / bhUmyadhiSThAyikA kAcid, vyantaryanyedhurudyatAn / rajobhiH sthagayAmAsa, gartAyAM khanakAnarAn / / 5 / / asamaJjasamudvIkSya, tadidaM sakRpo hadi / saha putrakalatrAbhyAM, maraNe kRtanizcayaH / / 6 / / mantrI tatraiva gartayAM, datte jhampAM hi yAvatA / tAvattatsAhasAttuSTA, vyantarI tamabhASata / / 7 / / 98 upadeza saptati
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-3" 1. have potAnA pitAnA kalyANane arthe (zreyArthe) samaDInA caityanuM pharIthI uddhAra karAvavAnI IcchAvALA Amradeva paNa ghaNA parivAranI sAthe bharUca nAmanA nagaramAM gayA. 719. 2. jenA vaDe tresaTha lAkha nANA dvArA giranAra parvatamAM pagathiyA karAyA, te traNa bhuvanamAM vakhANavA lAyaka che. 720. 3. vizALa parAkrama vaDe jeNe mallikArjuna rAjendrane jItIne ATha ratna vaDe rAjAne ghaNI prItivALo karyo. 721. te ATha ratno A che 1. zaNagAramAM agra evI sADI, 2. jherane haraNa karanAra chIpa 3. sapheda hAthI 4. ekaso ATha pAtro 5. motIonA batrIsa jhumakA, 6. so ghaDI pramANavALo sonAno kaLaza, 7. agnimAM zuddha thayelo suvarNano uttarapaTa, 8. mallikArjuna rAjAnuM mastaka. 722. 4. have zrImAna zakunikA mATe vihAranA AraMbha mATe buddhizALI evA Amradeve nopharo vaDe tyAM bhUmine khodAvI. 723. 5. eka divasa bhUminI adhiSThAyikA koIka vyaMtarI devIe khADo khodavAmAM tatpara mANasone 24 vaDe khADAmAM sthagita karyA. 724. 6. ayogya A vRttAMtane joIne hRdayamAM karUNAvALA Amradeve putra ane patnInI sAthe maraNano nizcaya karyo. 725. 7. jeTalAmAM maMtrI tyAM ja khADAmAM kudako mAre che. teTalAmAM tenA sAhasathI * khuza thayela vyaMtarI devIe tene kahyuM. 726. upadeza saptati 98
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ iyaM madIyA bho bhUmi-umasantoSya yattvayA / prArambhaH kAritastatte, vighna eSa kRto mayA / / 8 / / adhunA tava sattvena, tuSTAhaM tadvaraM vRnnu| mantrayAha tarhi jIvantu, sarve karmakarA amI / / 9 / / punarjIvitameteSAM, sArddha tava manorathaiH / bhAvItyuktvA gatA devI, mantryapi prApa susthatAm / / 10 / / gate'tha tatra pratyUhe, prAsAdaM paripUrNatAm / sa mantrI prApayAmAsa, samaM sarvamanorathaiH / / 11 / / tataH pratiSThAkAryArthaM, prItyA tena nimantritau / nRpatirhemasUrizca, tatra prApaturAzramam / / 12 / / AjagmurbhUrizastana, vyavahAriparamparAH / so'pi santoSayAmAsa, tAnvastrAbharaNAdibhiH / / 13 / / zrIhemasUribhistatra, pratiSThA vistarAH kRtAH / mantrirAjo'pyarthivarga, mahAdAnairatUtuSat / / 14 / / ArAtrikAdyavasare, sarvAGgAbharaNAnyapi / dadAnaM yAcakebhyastaM, stuvanti smeti sUrayaH / / 15 / / "kiM kRtena na yatra tvaM, yatra tvaM kimasau kaliH / kalau cedbhavato janma, kalirastu kRtena kim / / 1 / / " 99 upadeza saptati
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. are A mArI bhUmi che. mane saMtoSyA vinA je tArA vaDe (khodavAno) prAraMbha karAvAyo. tethI mArA vaDe A vighna (aMtarAya) karAyo. 727. 9. have tArA sattvathI huM khuza chuM tethI varadAna mAga. maMtrIe kahyuM. to A sarve nokaro jIvo. 728. 10. tArA manoratho vaDe eonuM jIvita pharIthI thaze. (arthAt pharIthI jIvaze.) e pramANe kahIne devI gaI. maMtrI paNa svasthatAne pAmyo. 729. 11. have tyAM vighna gaye chate te maMtrI sarva manoratho pUrvaka prAsAdanI pUrNatAne pAmyo. 730. 12. tyArabAda pratiSThAnA kArya mATe tenA vaDe nimaMtrita karAyela rAjA ane pa. pU.AcArya bha. hemacandrasUrI ma. tyAM AzramamAM AvyA. 731. 13. tyAM vepArIono samudAya anekavAra Avyo. teNe teone paNa vastra* AbhUSaNa vigerethI prasanna karyA. 732. 14. tyAM AcArya zrI hemacandrasUrIzvarajI ma.vaDe vizeSatApUrvaka pratiSThA karAvAI. maMtrIrAje paNa yAcakavargane ghaNuM dhana ApavA vaDe khuza karyA. 733. * 15. AratInA samaye vAcakone sarva aMganA AbhUSaNone paNa dAnamAM ApatA evA tenI AcAryazrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAe A pramANe stuti karI. 734. 1. jyAM tame nahotA evA kRtayuga (1 lo yuga) vaDe zuM? jyAM tame cho to . A kali (yuga) zuM che ? jo kaliyugamAM Apano janma che to kaliyuga thAo. kRtayuga vaDe karIne zuM ? 73pa. upadeza saptati 99
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadvizeSadAnaM puna: - "dvAtriMzadrammalakSA bhRgupuravasateH suvratasyArhato'gre, kurvanmaGgalyadIpaM sasuranaravarazreNibhiH stUyamAnaH / yo'dAdarthivrajasya trijagadadhipateH sadguNotkIrtanAyAM, sa zrImAnAmradevo jagati vijayatAM dAnazauNDAgrayAyI / / 1 / / puhavikaraMDe baMbhaMDa-saMpuDe bhamaI kuNDalijaMtu / tuha aMbaDadeva jaso, aladdhapasaro bhuaMga vva / / 1 / / " lakSadAnam / / ityAdidAnalIlAbhiH, keSAM zlAghyo'bhavanna saH / audAryAtko'thavA na syAt, khyAtipAtraM suradruvat / / 16 / / anyadA mantrirAjasya, doSo muditacetasA / prAsAde nRtyataH krUra-vyantarIjanito'bhavat / / 17 / / tena dUSitasarvAGgo, hasan gAyana paThan rudan / prAptaH prAntadazAM mantrI, karmaNAM hi vicitratA / / 18 / / avadhArya svarUpaM tat, prabhuzrIhemasUrayaH / kSaNAttatrA''gatAH prekSA-cakrustaM ca tathAvidham / / 19 / / yoginyo'tra catuHSaSTi-saMkhyAstAsvapi saindhavA / vyantarI prathamA tena, tasyAH kAryamidaM khalu / / 20 / / 100 upadeza saptati
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ pharIthI tenA vizeSadAnane kahe che - 1. batrIsa lAkha drampa vaDe banAvela evA bharUcanA daherAsaramAM rahelA munisuvratasvAmInI AgaLa maMgaladIpakane karatA. zreSTha deva manuSyanI paMktio vaDe stuti karAtA. traNa jagatanA adhipatinA sadgaNone gAtI vakhate jeNe yAcakavargane ApyuM che, dAna ane zUravIratAmAM agresara evA te zrImAnuM Amradeva jagatamAM jayavaMtA varto. 739. 2. he aMbaDadeva ! sarSanI jema mArgane nahIM pAmela evo tAro yaza pRthvIrUpI karaMDIyAmAM rahela brahmAMDarUpI saMpuTane viSe kuMDALAnI jema rahIne bhramaNa kare che. 737. lAkhonuM dAna - 16. vigere dhananA vilAsa vaDe te kone vakhANavA yogya na thAya? athavA kalpavRkSanI jema udAratAthI koNa prakhyAtine yogya na thAya ? 738. - 17. eka vakhata prasAdamAM AnaMdita citta vaDe nRtya karatA maMtrirAjane dUra - vyaMtarI nita doSa thayo. 739. 18. tenA vaDe sarva aMge dUSita thayela maMtrI hasato gAto bolato raDato aMtima dizAne pAmyo. kharekhara karmanuM vicitrapaNuM che. 740. 19. samartha evA pa.pU. zrI hemacaMdrasUrIzvare bha. te svarUpane coksAIthI jANIne kSaNavAramAM tyAM AvyA. ane tevA prakAranI avasthAvALA tene joyo. 741. 20. ahIM cosaTha saMkhyAvALI yoginIo che, temAM sainya nAmanI prathama vyaMtarI che. kharekhara teNInuM A kArya che. 742. upadeza saptati 100
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAvyetyanunetuM tAM, kAyotsargaM vitenire / tatprAsAde yazazcandra-gaNinA saha sUrayaH / / 21 / / AkRSya jihvAM devI tu, tAn bhApayati saindhavA / prahArAn mauzalAMstatra, yazazcandragaNirdadau / / 22 / / prAcyaprahAre prAsAde, prakampaH samabhUnmahAn / datte yAvadvitIyaM tu, prahAraM prANaghAtakam / / 23 / / tAvatsA saindhavA'bhyetya, gurupAdAn vyajijJapat / vajrapAtaprahArebhyo, bhagavan ! rakSa rakSa mAm / / 24 / / tarjitA gurubhirbhItA, kSamayitvA ca tAniyam / : svasthAnamagamajjAtaH, sacivo'pi nirAmayaH / / 25 / / itthamullAghya taM mantri- puGgavaM gurukuJjarAH / iti stutiM vyadhurgatvA, prAsAde suvratezituH / / 26 / / saMsArArNavasetavaH zivapadaprasthAnadIpAGkurAH, -: vizvAlambanayaSTayaH paramatavyAmohaketUdgamAH / kiM vA''smAkamanomataGgajadRDhAlAnaikalIlAjuSa strAyantAMnakharazmayazcaraNayoH zrIsuvratasvAminaH / / 1 / / sUrIndrAH pattanaM prApu-rmantriNA bahumAnitAH / sacivo'pi ciraM dharma-prabhAvAdabhavatsukhI / / 27 / / evaM guNazreNimanohArANAM prabhAvakazrAvakapuGgavAnAm / zrutvA kathA: zrIjinamandirAdi-kSetreSu vittAni vapantu bhavyAH ! / / 28 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre tRtIya upadezaH / / 3 / / 109 upadeza saptati
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21. e pramANe vicArIne 5.pU.yazacandragaNinI sAthe pa.pU.A.hemasUrI bha. tene (devIne bolAvavA mATe kAryotsarga karyo. 743. 22. sencavA devI jIbhane kheMcIne teone bIvaDAve che. pa.pU.yazacandra gaNie tyAM sAMbelAnA prahAro karyA. 744. 23. pahelo prahAra karate chate prAsAdamAM moTo prakaMpa thayo. vaLI prANano vAta karanAra bIjo prahAra keTalAmAM kare che. 74pa. 24. teTalAmAM te saindhavA devIe sAme jaIne guru bhagavaMtanA caraNomAM vinaMti karI. he bhagavAna!vajanAdhA samAna prahAro vaDe mArI rakSA karo - rakSA karo. 746. 25. guru vaDe tADana karAyelI - bhaya pAmelI A (devI) teone khamAvIne potAnA sthAne gaI. maMtrI paNa roga rahita thayo. 747. 23. zreSTha guru bhagavaMte e pramANe maMtrIpuMgavane nirogI karIne munisuvratasvAmInA daherAsaramAM jaIne e pramANe stuti karI. 748. * 1. saMsAra sAgarane tarI javA mATe pula jevA, mokSasthAna bhaNI prasthAna karavA mATe dIvAnA aMkurA jevA, jagatane mATe Teko levAnI lAkaDI jevA, paramatanA - ajJAnane mATe ketunA udaya jevA, - athavA amArA manarUpI hAthI mATe majabUta AlAna staMbhanI asAdhAraNa koTInI lIlAne dhAraNa karanArA zrI munisuvratasvAmInA caraNonA nakhakiraNo amAruM rakSaNa karo. 749. " ra7. maMtrI vaDe sanmAna karAyela AcArya bhagavaMta nagaramAM AvyA. maMtrI paNa ghaNA kALa sudhI dharmanA prabhAvathI sukhI thayo. 750. - 28. he bhavya prANIo ! e pramANe manohara guNonI zreNIvALA, prabhAvanA karanAra zreSTha zrAvakonI kathAne sAMbhaLIne zrI jinezvara paramAtmAnA maMdira vigere kSetromAM dhanane vAvo. 751. || e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM trIjo upadeza che. . upadeza saptati 101
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-4" dhanyAH pumAMsaH spRhayAlava: zivaM, nirmApayantyArhatamandirANyapi / yathA sa mantrI vimalo'rbude girau, yugAdicaityaM niramApayatsudhIH / / 1 / / zrIujayantArbudayoH, svairaM kRtanivAsayoH / ambAzrImAtayorAsI-tsakhyamakSayyamanyadA / / 1 / / zrImAtayA'mbikA proktA, tvamatrAgaccha he sakhi ! / / nirviyogaM yathA krIDA, bhavatyanizamAvayoH / / 2 / / ambA prAha vinA jaina-prAsAdaM mama na sthitiH / zrImAtApyAha bhUrasti, campakAsanavattinI / / 3 / / saptaviMzatilakSAbhi-drammANAM pripuuritaa| caityasyArhA paraM tasya, ko'pi kArayitA yadi / / 4 // iti dravyayulAM bhUmi-mAkAmbA pramodataH / . , caityanirmApakaM zIghra-mAneSyAmIti tAM jagau / / 5 / / catazcatvAriMzadagra-catuHzatamitA babhuH / prAsAdA ArhatA yasyAM, zaivA navazatImitAH / / 6 / / tasyAM candrAvatIpuryA, bhImabhUpApamAnitaH / Agatya kurute rAjyaM, vimalo daNDanAyakaH / / 7 / / abdhyasaMkhya 84 varajAGgikaDhollavRnde, yasyA'dhikAripuruSaiH paritADyamAne / bhukteH kSaNe bhajati bhImanRpasya haima-sthAlaM vizAlamapi caJcalatAmatIva / / 8 / / 102 upadeza sAptatiH
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ "padeza-4" 1. mokSanI IcchAvALA dhanya (uttama) puruSo arihaMta paramAtmAnA maMdira vigerenuM paNa nirmANa karAve che. jema buddhizALI evA te vimala maMtrIe arbudagiri (Abu) para AdinAtha paramAtmAnuM daherAsara karAvarAvyuM. 7para. 1. eka vakhata zrI ujjayaMta (giranAra) parvata ane arbudAcala (Abu) parvata para IcchA pramANe nivAsa karanArI aMbikA devI ane lakSmIdevInI gADha mitratA thaI. 7pa3. 2. lakSmIdevI vaDe aMbikA devIne kahevAyuM, he sakhi ! tame ahIM Avo. jethI ApaNA bannenI haMmezAM viyoga rahita krIDA thAya. 754. 3. aMbAdevIe kahyuM - jinezvara paramAtmAnA maMdira vinA mArI sthiti nathI. lakSmIe (lakSmIdevIe) paNa kahyuM - caMpakavRkSanI najIkamAM pRthvI che. 755. 4. jo koI paNa karAvanAra hoya to sattAvIza lAkha (mi) dramo vaDe (cAMdItAMbA athavA bIjI koI dhAtunuM te kALamAM cAlatuM calaNI nANuM) pUrAyelI bhUmi vizeSa prakAre daherAsarane yogya thAya. 75ka. 5. e pramANe dravyathI yukta bhUmine sAMbhaLIne harSapUrvaka aMbAdevIe daherAsaranA nirmANa karAvanArane zIdhra lAvIza" e pramANe teNIe kahyuM. 757. . jemAM cArasone cummAlIza arihaMta paramAtmAnA prasAdo thayA ane navaso zivanA maMdiro thayA. 758. 7. te caMdrAvatI nagarImAM bhIma rAjA vaDe apamAnita thayela vimala maMtrI AvIne rAjya kare che. 759. 8. jenA adhikArI puruSo vaDe corAzI zreSTha Dholano samudAya vagADAte jIte bhojananA samayamAM atyaMta caMcalatAvALI sonAnI vizALa thALI bhImarAjAne bhaje che. 760. upadeza saptati 102
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ yo dvAdaza suratrANAn, jitvA kaTakapeTakaiH / tebhyaH chatrANi tAvanti, jagrAha svaikalIlayA / / 9 / / samyagyatkaTake dhAnya-vyayasaMkhyA na labhyate / pratiprayANakaM trighna- saptalakSavyayaH param / / 10 / / tIrthasthApanasantAna - saspRho vimalA'dhipaH / ambAmArAdhayAmAsa, bhaktito'vasare tadA / / 11 / / tataH pratyakSatAM prAptA, devI taM prAha mantriNam / tava nAsti dvayI prApti - stattvaM vada yathAruci / / 12 / / santatiM pApahetutvA-danAdRtya sa ghIsakhaH / prAsAdaM prArthayAJcakre, sAttvikAnAM ziromaNiH / / 13 / / bhUmiM nivedya tAM dravya-yutAM devI tirodadhe / prAsAdArambhasaMrambhaM, sacivo'pi vyadhApayat / / 14 / / mantriNA kAryamANe'tha, prAsAde'rbudamUrddhani / zrImAtApUjakAH kintu, na caityA'numatiM daduH / / 15 / / purA kadApi nA'trAbhUt, zrIjinAyatanaM khalu / tatsampratyapi jainendraM, caityamatra kathaM bhavet ? / / 16 / / punaH smRtvA'mbikAM mantrI, tadvRttaM prAha tatpuraH / sApyAha yA mayoktA te, bhUmikA dravyasaMyutA / / 17 / / 103 upadeza saptati
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. jeNe lIlA mAtra vaDe nATakanI samUhanI sAthe bAra kabIrane jItIne teonI pAsethI teTalA ja chatro grahaNa karyA. 761. 10. jenA kaTakamAM (sainyamAM) dhAnyanA vyayanI saMkhyA sArI rIte meLavAtI nathI. paraMtu pratyeka prayANakamAM traNe guNIyA sAta - ekavIza lAkha vyaya thAya che. 762. 11. tIrthanI sthApanA ane saMtAnanI atyaMta spRhAvALA vimalamaMtrIe te avasare bhaktipUrvaka AMbAdevInI ArAdhanA karI. 763. 12. tyArabAda pratyakSa thayelI te devIe te maMtrIne kahyuM. tane benI prApti nathI. tane je rUce te bola. 764. 13. sattvazALIomAM agresara buddhimAna evA teNe (maMtrIe) saMtAna e pApano hetu hovAthI temAM anAdara karIne daherAsaranI prArthanA karI. 765. 14. dravyathI yukta te bhUmine jaNAvIne devI adrazya thaI. maMtrIe paNa daherAsaranuM AraMbha-samAraMbha kArya karyuM. 766. 15. have arbudigaranA (AbunA) zikhara para daherAsaranuM kArya karAte chate lakSmIdevIne pUjanArAoe daherAsaranI anumati na ApI. 767. 16. kharekhara pahelA paNa ahIM zrI jinezvara paramAtmAnuM daherAsara hatuM nahIM to hamaNAM paNa zrI jinendranuM daherAsara zI rIte thAya ? 768. 17. maMtrIe pharIthI ambikAdevInuM smaraNa karIne tenI AgaLa te vRttAMtane kahyuM. teNIe (devIe) paNa kahyuM. mArA vaDe tamane je kahevAyelI che te bhUmi dravyathI yukta che. 769. upadeza saptati 103
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatraiva pratimA proDA, zrIyugAdijinezituH / / asti nhAlIkRtA tAM ca, dRSTvA tairnI niSetsvate / / 18 / / pratimAM tAM ca ke'pyAhu-statraiva prAgabhUdiyam / kecittadaivAnItethe, devyetyAhubahuzrutAH / / 19 / / bhragne'pi tadvivAde'tha, caityaM niSpadyate girI / divAjAtaH paraM rAtrI, karmasthAyo vinazyati / / 20 / / . SaNmAsyevaM vyatikrAntA, sacinto vimalastataH / punaH pratyakSatAM ninye, devImambAmupAsanaiH / / 21 / / abravIdambikA mantrin !, adhastAdasya bhUbhRtaH / . vAlinAhAbhidhAno'sti, nAgarAjo'tidurmadaH / / 22 / / mithyAtvadUSito jaina-prAsAdaM sa na sAsahiH / tadasyArAdhanopAyaM, sakarNA''karNayA''dhunA / / 23 / / pUjopahAramAdAyo-pavAsatritayIyutaH / sandhyAyAM dhyAnamAdhAya, vAlInAhaM tvamAhvaya / / 24 / / mArgayatyeSa naivedyaM, cetpradAtavyameva tat / madyAdi yAcate tarhi, khaDgamudyamya bhApayeH / / 25 / / tatra khaDne'vatIrNA'haM, kariSyAmi tvadIpsitam / iti procya gatA devI, sacivo'pi tathA'karot / / 26 / / 104 upadeza saptati
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. tyAM ja zrI AdinAtha paramAtmAnI vizALa pratimA sthApana karAyelI che. tene (te pratimAne) joIne teo vaDe (lakSmIdevIne pUjanArAo vaDe) niSedha nahIM karAya. 770. 19. keTalAka loko paNa pratimAne (mATe e pramANe) kahe che. A pratimA) pahelA tyAM ja hatI. keTalAka (loko) devI vaDe A pratimA) lavAyelI che e pramANe bahuzruto kahe che. 771. 20. te vivAda bhaMga (nAza-pUrNa) thaye chate arbudagiri para caitya karAya che paraMtu divase thayela kArya rAtrimAM vinAza pAme che. 772. 21. e pramANe cha mAsa vyatIta thayA. tyAra bAda ciMtAvALA vimalamaMtrIe upAsanA vaDe pharIthI ambikAdevIne pratyakSa karI. 773. 22. ambikAdevIe kahyuM. he maMtrI ! A parvatanI nIce atyaMta abhimAnI vAlinAha nAme nAgarAja che. 774. . 23. mithyAtva vaDe dUSita hovAthI te jinezvaranA daherAsarane sahana karI zakato nathI. tethI sAvadhAnIpUrvaka hamaNAM tenI ArAdhanAnA upAyane sAMbhaLa. 775. - 24. traNa upavAsa sahita (aThThama tapa karIne) pUjAnA bheMTaNIne laIne saMdhyAkALe dhyAna dharIne huM vAlInAhane bolAva. 776. 'ra. jo A naivedyane mAge to ApavA yogya che. jo madirA vigere mAge to talavArane upADIne bIvaDAvaje. 777. raka. tyAM talavAramAM avatarelI huM tArA Icchitane karIza. e pramANe kahIne devI gaI. maMtrIe paNa e pramANe karyuM. 778. upadeza saptati 104
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM kRte sa bhIto'mbA-vacasA copazAntibhAk / samyaktvaM prApya tatraiva, kSetrapAlo babhUva ca / / 27 / / prAsAdaH pUrNatAM prApta-stataH saha manorathaiH / aSTakoTyaH suvarNAnAM, mantriNA'tra vyayIkRtAH / / 28 / / aSTASTakhaikasaMkhyebde 1088 rIrImUrtimatiSThipat / zrIyugAdijinAdhIzaM, tatra zrIdaNDanAyakaH / / 29 / / . tata: zrIbhImadevo'pi, bahumAnapurassaram / vimalaM sAntvayAmAsa, puNyenA'sAdhyamasti kim ? / / 30 / / tabhrAtA vAhilastatra, maNDapAdyamacIkarat / vyavahArivarairdeva-kulikAdi ca kAritam / / 31 / / evaM prAsAde sampUrNe jAte kenApi cAraNenoktam - mAMDImarakIrai karao, chaMDauM maMsagAha / . vimalaDi khaMDauM kaDDiuM, naTThau vAlInAha / / 1 / / evaM vihArAH paramezvarANAM, nirmApaNIyA nijavittamAnAt / bho bhavyalokAH ! bhavatAM yathA jaga-tkroDe sadA krIDati zAzvataM yazaH / / 1 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre caturtha upadezaH / / 4 / / 105 upadezaM saptati
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. e pramANe karate chate bhayabhIta thayela te ambikA devInA vacano vaDa upazAMtine bhajanAro ane samyaktva pAmIne tyAM ja kSetrapAla deva thayo. 779. 28. tyArabAda manorathopUrvaka daherAsara pUrNatAne pAmyuM. maMtrI vaDe ahIM (daherAsaranA kAryamAM) ATha karoDa sonAmahorono vyaya karAyo. 780. 29. tyAM zrI maMtrIe eka hajAra aThyAsI varSe zrI AdinAtha paramAtmAnI suvarNanI pratimA sthApana karI. 781. 30. tyArabAda zrI bhImadeva rAjAe paNa bahumAnapUrvaka vimalamaMtrIne sAMtvanA ApI. puNyavaDe zuM asAdhya hoya che ? (arthAt badhuM siddha thAya che.) 782. 31. tyAM tenA bhAI vAhile maMDapa vagere karAvyA ane zreSTha vyApArIo vaDe devakulikA vagere karAvAI. 783. A pramANe daherAsara saMpUrNa thaye chate koI paNa cAraNa vaDe kahevAyuM. mAMDavo (annavizeSa) ane marakI - mauna agyArase ghaNe sthaLe prabhAvanA mATe thatu miSThAnna) nI rati karo, mAMsane grahaNa karavAnuM choDI do, vimale talavAra kheMcelI che. vAlinAtha nAmano nAgarAja DarIne nAzI gayo che. 784. 1. he bhavyaprANIo ! e pramANe potAnA dhananA pramANathI jinezvaronA daherAsaronA nirmANa karAvavA yogya che jema tamAro zAzvata yaza jagatanA mokhare krIDA kare. 785. // e pramANe zrI upadezasaptatikAnA bIjA adhikAramAM cotho upadeza che. II upadeza saptati 105
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-5" prAsAdaM zrIarhatAM kArayanto, dhanyAH puNyAM sampadaM prApnuvanti / dRSTAnto'tra spaSTayate kovidendra-mantrI tejaHpAlanAmAsti kendraH / / 1 / / zrIvIradhavalakSmApa-rAjye vyApArakAriNau / zrIvastutejaHpAlAkhyA-vabhUtAM gurjarAbhuvi / / 1 / / / zrutvaikadA zrIvimala-sphItakIrtanamarbude / unmanA vastupAlo'bhUt, tatra tatkAraNecchayA / / 2 / / tataH zrIvastupAlena, tejaHpAlAya bhASitam / svabhrAtRlUNigazreya:-kRte caityaM vidhApyate / / 3 / / svaprAntasamaye prokta-mapyabhUllUNigena yat / cedvaH sampadyate sampa-caityamekaM tadA'rbude / / 4 / / nirmApaNIyaM manAmnA, tadA nirddhanatA'bhavat / . , idAnI sampado'muSyAH, phalaM kasmAna gRhyate / / 5 / / yugmam / / pratizrutya sa tadvAkyaM, vinItaH kSitipAjJayA / samaM samagrasAmagryA, yayau candrAvatIM purIm / / 6 / / dhArAvarSanRpastatra, toSitastena mantriNA / prAsAdakAraNA''dezaM, yathA sadyaH sa dattavAn / / 7 / / athA'rbudagirau gatvA, tejaHpAlena yAcitAH / zrImAtAboTikAH prauDha-prAsAdAA~ vasundharAm / / 8 / / 106 upadeza saptati
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-pa" 1. zrI arihaMtanA daherAsarane karAvatA dhanya pavitra puruSo puNyazALI saMpattine pAme che. ahIM kovidanA Indra (jJAnI puruSo) vaDe daSTAMta spaSTa karAyA cheH tejapAla nAmano maMtrI mukhya sthAne che. 786. 1. gujarAta dezamAM zrI viradhavala rAjAnA rAjyamAM vastupAla ane tejapAla nAmanA be vyApArIo hatA. 787. 2. eka vakhata zrI arbudAgirine viSe zrI vimalamaMtrInI vRddhi pAmelI prazaMsAne sAMbhaLIne tyAM tenA kAraNane jANavAnI IcchA vaDe vastupAla utsuka manavALo thayo. 788. 3. tyAra pachI zrI vastupAla vaDe tejapAlane kahevAyuM ke potAnA bhAI lUNiganA kalyANane mATe daherAsara karAvAya. 789. 4. lUNiga vaDe potAnA aMtima samaye je kahevAyeluM paNa hatuM. jo tamArI pAse saMpatti thAya to abudagiri para eka daherAsara karAvAya. 790. pa. mArA nAma vaDe nirmANa karAvavuM joIe. tyAre pahelA mAre) nidhanapaNuM hatuM. hamaNAM saMpatti che to enuM phaLa konAthI grahaNa na karAya. 791. - ku. te vAkyane sAMbhaLIne vinayavAna evo te rAjAnI AjJA vaDe saghaLI sAmagrI sahita caMdrAvatI nagarImAM gayo. 792. 7. tyAM te maMtrI vaDe dhArAvarSa rAjA khuza karAyo. jethI teNe (rAjAe) jaldIthI daherAsara karAvavAno Adeza Apyo. 793. . 8. have abudagiri para jaIne tejapAla vaDe zrImAtAnA pUjArIo pAse vizALa daherAsarane yogya pRthvInI yAcanA karAI. 794. upadeza saptati 106
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ te'pyUcuryAvatI bhUmi-drammaiH pUrayituM tvayA / zakyate tAvatI grAhyA, nAnyetyullaNThavAdinaH / / 9 / / aGgIkRtya tadapyeSa, drammaiH pUrayituM bhuvam / samArabhata dhIrANAM, lakSmIryacchubhakarmaNe / / 10 / / tataH prastRNatA tena, drammAnbhuvi kaNAniva / SaTtriMzanmUTakAsteSAM, tatra prasAritAH kSaNAt / / 11 / / "dvASaSTilakSa dvipati-sahasrASTazatapramAH / atra drammAH syurAzritya, vIsalapriyanANakaM / / 12 / / atha te'pyUcire mantri-vagrAhyA bhUrataH param / . . dhanavAMstvaM hi gRhNIyAH, zailamapyavilambitam / / 13 / / kiJcAyatau hitamabhUt, yato'dyApi na dRzyate / prAsAde'tra karaH ko'pi, dyumnakrItatvato bhuvaH / / 14 / / idaM ca mantrayitvaiva, prathamaM mantripuGgavaH / vyadhatta nocejjAyeta, caityaM hi karabhAritam / / 15 / / evaM bhuvaM gRhItvA'sau, zrImadArAsaNe gataH / tatra caityakRte bhUri-prastarAn nirakAzayat / / 16 / / tato'rbudaM yAvadasau, pratigavyUtamAdarAt / suprApasarvavastUni, grAmeSvaTTAnyakArayat / / 17 / / 107 upadeza saptati
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. ulleThavAdI evA teoe paNa A pramANe kahyuM - tamArA vaDe jeTalI bhUmi dramo vaDe (dhana vaDe) pUravA mATe (kharIdavA mATe) zakya che teTalI grahaNa karo. bIjI nahIM. 795. 10. te paNa aMgIkAra karIne eNe (tejapAle) dhana vaDe pRthvIne pUravA mATe AraMbha karyo. dhIra puruSonI lakSmI zubha kAryane mATe hoya che. 79ka. 11. tyAra bAda (dhAnyanA) kaNonI jema dramone (dhAtu vizeSanA nANA svarUpa dhanane) phelAvatA tenA vaDe drammonA chatrIza mUTakAo tyAM kSaNamAtramAM prasArAyA. 797. 12. ahIM vIsalapriya rAjAnA nANAne AzrayIne bAsaTha lAkha vIsa hajAra Aso pramANa drammo (sikkA) thAya. 798. 13. have teoe paNa kahyuM. he maMtrI ! ahIMthI AgaLanI bhUmi grahaNa nA karAya. kAraNa ke dhanavAna evo tuM to vilaMba karyA vinA AkhA parvatane grahaNa karI. zake. 799. : 14. bhaviSyamAM kaMIka hitakArI thaze. je kAraNathI A pRthvI dramathI kharIdAyela hovAthI prAsAdamAM Aje paNa koI kara dekhAto nathI. 800. - 15. A vicAraNA karIne ja pahelA maMtripuMgave karyuM. nahitara daherAsara karane (bharavAvALuM thAya. 801. 16. e pramANe bhUmine grahaNa karIne A (maMtrI) zrImad ArAsaNa gAmamAM gayA. tyAM daherAsara mATe ghaNA pattharone kaDhAvyA. 802. 17. tyArabAda jeTalA kSetromAM A arbudagiri che teTalI (kSetramAM) sarva vastuo sArI rIte prApta thAya te mATe dareka gAue gAu gAmamAM AdarathI dukAno karAvI. 803. upadeza saptati 107
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSudAdikRcchraM mA bhUyAt, pazUnAmathavA nRNAm / vimRzyeti vyadhAdevaM mantrI sarvopakArakRt / / 18 / / atho rathakalaiH prauDhaiH, prApayat prastarAnayam / padmayombariNIgrAma - satkayA'rbudamUrddhani / / 19 / / udAkhyaM ca nijaM zyAlaM, karmasthAne nyayojayat / arthavyaye yacchatvaM samAdIkSatsa dhIsakhaH / / 20 / / zobhanapramukhAH sUtra - dhArA: saptazatImitAH / ghaTayantItyAdisUtraM kRtvA sa svapuraM gataH / / 21 / / tato niSpadyate caityaM, sUtradhArAH punaH punaH / vRttaM gRhNanti duHzilAH, karmasthAyAtpuraH puraH / / 22 / / tato vijJApayAmAsa, zyAlako mantriNaM prati / binAzitAstava drammAH, sUtradhArairazeSataH / / 23 / / lekhena jJApayAJcakre, tejaHpAlena taM prati / drammAH kiM kuthitA yena, vinaSTA iti bhASase / / 24 / / svamAtRvandhyatAvAkya - vadidaM niSphalaM vacaH / upakAraka drammA, kintu jAtA iti vacaH / / 25 / / zRNu tattvamidaM tasmAdvinItena tvayAH sadA / na kArya: sUtradhArANA-micchAcchedaH kadAcana / / 26 / / 108 upadeza saptati
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. pazuo athavA manuSyone bhUkha vigerenuM kaSTa na thAya e pramANe vicArIne sarva prANIone upakAra karanAruM kArya e pramANe karyuM. 804. 19. have uMbariNI gAma saMbaMdhI lakSmI vaDe ghaNA rathanA samUha dvArA eNe arbudAgirinA zikhara para pattharone maMgAbA. 805. 20. potAnA udA nAmanA sALAne kAryanI dekharekha karavAnA sthAne joDyo. buddhizALI evo te dravyanA vyayamAM IcchA pramANe Adeza Apato hato. 806. 21. zobhana vigere sAtaso pramANa kaDIyAo (pattharone) ghaDe che. e pramANe ghaDavAnA kArya vigerenI vyavasthA karIne te potAnA nagaramAM gayo. 807. 22. tyArabAda daherAsara thavA AvyuM. kharAba svabhAvavALA te kaDIyAo pharIpharIthI kArya karavAnI pahela-pahelA zilpI pAsethI vetana (AjIvikA)ne grahaNa kare che. 808." 23. tethI sALAe maMtrIne jaNAvyuM. tamArA saghaLA ya dro kaDIyAo vaDe - vinAza karAyA. 809. * 24. tejapAla maMtrI vaDe tenI (sALAnI) prati lekha vaDe jaNAvAyuM. zuM dramo kohalaI gayA che ? jethI "vinAza thayA" e pramANe tame kaho cho. 810. . 25. potAnI mAtAne vaLyA kahevAtA vAkyanI jema A vacana niSphala che. paraMtu dramo (dhAtu vizeSanA sikkAo) upakArane karanArA thayA. e pramANe bolo. 811. raka. A tattvane (rahasyane) sAMbhaLo. tethI vinayavAna evA tamArA vaDe kyAreya kaDIyAonI IcchAno cheda karavA yogya nathI. 812. upadezasaptati 108
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAvadicchaM tato datte, caityaM garbhagRhAvadhi / niSpanna nemibimbaM ca, kaSopalamayaM tathA / / 27 / / idamAvedayAJcakre, mantriNorUdilaH punaH / tAvatyudullanetrAsyo, mithaH prItau babhUvatuH / / 28 / / athAlpaparivAreNa, tejaHpAlo'rbude girau / gato'nupamayA sArddha, prAsAdasya didRkSayA / / 29 / / prtisstthaaprmukhaanek-prauddhotsvprmpraaH| vyadhApayattatraM mantrI, mahAdAnapurassaram / / 30 / / anyadA'nupamA prAha, zobhanasthapatiM prti| . vilambo jAyate bhUyAn, prAsAde heturatra kaH / / 31 / / / zItakAlo gireH zRGga, dino'lpo bhojanAdikAH / kriyAstatrApi karttavyAH, karmasthAyastato'lpakaH / / 32 / / vilambasya bhayaM kiM ce-nmantripAdAzcirAyuSaH / sApyAha naiva vaktavyaM, durlakSyA hyAyatiH khalu / / 33 / / zriyo vA svasya vA nAzo, yena vizvaM vinazvaram / tathApi jantavaH sthairya-buddhi badhnanti tatra kim / / 34 / / tato buddhyA vibhajyaiSA, dinarAtryoH pRthak pRthak / sthapatInikhilAstatra, karmasthAye nyayojayat / / 35 / / 109 upadeza saptati
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. gabhArA sahita daherAsara thAya ane kasoTInI zrI neminAtha paramAtmAnI pratimA thAya tyAM sudhI (kaDIyAo) jeTaluM Icche teTaluM tyAra pachI Ape che. 813. 28. maMtrI vaDe vizALa dilavALo A pramANe jaNAvAyo. teTalAmAM praphullita netra ane mukhavALA A banne paraspara prItivALA thayA. 814. - 29. have tejapAla maMtrI daherAsarane jovAnI IcchA vaDe anupamA devInI sAthe thoDA parivAra sahita arbudagiri para gayo. 815. 30. tyAM maMtrIe ghaNuM dAna ApavA pUrvaka pratiSThA vigere aneka moTA utsavonI paraMparA karAvI. 816. 31. eka vakhata anupamA devIe zobhana kaDIyAnI prati kahyuM ke daherAsaranA kAryamAM ghaNo vilaMba thAya che emAM zuM kAraNa che? 817. 32. ziyALo, parvatanuM zikhara, divasa nAno, bhojana vigerenI kriyA paNa tyAM ja karavAnI, tyAra pachI kArya karanArA mANaso) ochA che, tethI vilaMba thAya che. 818. 33. pUjya maMtrI dIrgha AyuSyavALA che. to vilaMbano bhaya kema? ema kaDIyAe kahyuM. teNIe paNa kahyuM. e pramANe na ja bolavuM joIe. kAraNa ke bhaviSyakALa durlakSya che. 819. 34. lakSmIno nAza athavA potAno nAza thAya. jethI vizva vinazvara che to paNa prANIo tyAM sthiratAnI buddhi zA mATe bAMdhe che. 820. 35. tyArabAda eNe (anupamA devIe) potAnI buddhithI vibhAga karIne divasa ane rAtrinA judA-judA ema saghaLA kaDIyAone tyAM kArya karavAmAM joDyA. 821. upadezasatati 109
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSaitriyuktapaJcAzatpramitairadhikA iha / . caitye vyayIkRtAstAbhyAM dvAdazadravyakoTayaH / / 36 / / evaM rasASTaravisammitavatsare taM prArabhya netranavayugmarasAmite'bde / sampUrNatAM jinagRhaM yataH sma harSA - ttau mantriNau sakaladharmmadhurAdhurINI || 1 || / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre paJcama upadezaH / / 5 / / 110 upadeza saptati
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. ahIM daherAsaramAM teo vaDe bAra karoDa trepana lAkha pramANa (dhanano) vyaya karAyo. 822. 11. e pramANe bArasone yAsI varSathI AraMbhIne bArasone chaNuM varSa paryata harSapUrvaka saghaLA dharmanI dhurAne vahana karanAra te banne maMtrIoe daherAsaranI saMpUrNatAne pamADI (daherAsaranuM kArya pUrNa karAvyuM) 823. | e pramANe zrI upadezasaptatikAnA bIjA adhikAramAM pAMcamo upadeza che. te upadeza saptati 110
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-6" zrIjIrikApallipurInitambinI, kaNThasthale hAratulAM dadhAti yaH / praNamya taM pArzvajinaM prakAzyate, tattIrthasambandhakathA yathAzrutam / / 1 / / purA nandAbhreza 1109 saMkhye, varSe brahmANanAmani / mahAsthAne bhUrijaina-zaivaprAsAdasundare / / 1 / / mahebhyo dhAndhalo nAmA'bhavacchrAvakapuGgavaH / ekA ca sthavirA tatra, vasati sma gatasmayA / / 2 / / tadIyA sarabhI caikA, kSIraM kSarati nityazaH / sehilIsindhupArzvastha-devItrIgirigahvare // 3 // sandhyAyAM mandire prAptA, dugdhaM datte na kiJcana / pArampattiyA jJAtaM, taJca sthAnaM kiyaddinaiH / / 4 / / mukhyAnAM dhAndhalAdInAM, taM vRttAntaM jagAda saa| ' te'pi sapratyayaM sthAna-miti cetasyacintayat / / 5 / / pavitrIbhUya te rAtrau, sambhUya vyavahAriNaH / / puNyasthAne svapanti sma, smRtvA paJcanamaskRtim / / 6 / eko nIlAzvamArUDho, naraH ko'pi surUpabhRt / teSAM puro jagAdeti, svapne zucivacastadA / / 7 / / yatra sA kSarati kSiraM, dhenustatrA'sti saMsthitA / mUrtiH zrIpArzvanAthasya, tadadhiSThAyakastvaham / / 8 / / 111 upadeza saptati
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-6" 1. zrI jIrikApallI (jIrAvalA) nAmanI nagarImAM strInA kaMThasthalamAM je hAranI tulanAne dhAraNa kare che te zrI pArzvanAtha jinezvarane praNAma karIne je pramANe te tIrtha saMbaMdhI kathA sAMbhaLI che te prakAzita karAya che. 824. 1. pahelA 1109 nI sAlamAM ghaNA jaino ane zivanA suMdara daherAsaravALA brahmaNa nAmanA moTA nagaramAM (gAmamAM) - 825. 2. ghaNo dhanavAna dhAMdhala nAmano zreSTha zrAvaka hato. tyAM smaraNa zakti nAza. pAmela eka vRddhA strI rahetI hatI. 829. 3. sehilI nadInI pAse devatrI parvatanI guphAmAM tenI eka gAya haMmezAM dUdhane jhare che. 827. * . 4. saMdhyAnA samaye gharamAM AvelI te gAya thoDuM paNa dUdha ApatI nathI. keTalAka divaso pachI paraMparAthI teNI (vRddhA strI) vaDe te (dUdha jhare che) sthAna jaNAyuM. 028. pa. teNIe dhAMdhala vigere mukhya puruSone te vRttAMta kahyo. teoe paNa khAtarIpUrvaka te sthAnane manamAM e pramANe vicAryuM. 829. ' . pavitra thaIne te vyApArIo rAtrimAM ekaThA thaIne navakAramaMtranuM smaraNa karIne te puNyasthAnamAM sUtA. 830. 7. nIlA ghoDA upara ArUDha thayelA sArA rUpavALA koIka mANase teonI AgaLa svapnamAM A pramANe pavitra vacana kahyA. 831. 8. jyAM te gAya dUdhane jhare che tyAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti sArI rIte - sthita che. huM teno adhiSThAyaka deva chuM. 83ra. upadeza saptati 111
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA tasyA bhavet pUjA, bhavadbhiH kriyatAM tathA / ityuktvA'ntardadhe deva-ste'pi tatra gatAH prage / / 9 / / bhUmiM khanitvA tAM mUrti, rathe saMsthApayanti te / yAvattAvatsamAyAtA, jIrApallIpurIjanAH / / 10 / / .. te'bhyadhurbhavatAM ko'ya-masthAne'tra samAgamaH / asmatsImasthitaM bimbaM, yuSmAbhirgRhyate kutaH / / 11 / / evaM vivAde saJjAte, vRddhAstatra babhASire / eko vo'smAkamekazca, niyojyetAM vRSAvubhau / / 12 / / yatra tau nayatastatra, devo yAtu nijecchayA / . . bhavatAM kiM vivAdena, karmabandhakahetunA / / 13 / / ' tathAkRte ca tadvimbaM, jIrApallayAM samAgatam / tatpravezotsavazcakre, mahAneva mahAjanaiH / / 14 / / , purA caitye sthitaM vIra-bimbamutthApya nirmitam / tadeva mukhyaM saGghana, sarvAnumatipUrvakam / / 15 / / AyAntyanekazaH saGghAH, vividhA'bhigrahairyutAH / pUryante pratyayAsteSAM, tadadhiSThAyakena ca / / 16 / / evaM ca tIrthaM tajAtaM, kurute dhAndhalaH punaH / devadravyasya cintAM tu, sarvebhyeSu dhurandharaH / / 17 / / 112 upadeza saptati
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. je pramANe pratimAnI pUjA thAya te pramANe tamArA vaDe karAya. e pramANe kahIne deve adrazya thayo. teo paNa savAramAM tyAM gayA. 833. 10. eTalAmAM teo bhUmine khodIne te mUrtine rathamAM sthApana kare che teTalAmAM jIrApallI nagarInA loko AvyA. 834. 11. teoe kahyuM - ApanuM ahIM asthAne Agamana kevuM? amArA gAmanI sImADe rahelI pratimAne tamArA vaDe zI rIte grahaNa karAya ? 835. 12. e pramANe tyAM vivAda thaye chate tyAM vRddha puruSoe kahyuM. eka tamAro ane eka amAro ema be baLadone joDo. 837. 13. jyAM teo (baLado) laI jAya tyAM deva potAnI IcchA mujaba jAya. karmabaMdhanA eka heturUpa tamArA vivAda vaDe zuM? 837. 14. e pramANe karate chate te pratimA jIrApallI nagarImAM AvI. tyAM mahAjano vaDe te pratimAnA pravezano moTo utsava karAyo. 838. upa. pahelA daherAsaramAM rahelI viraparamAtmAnI pratimAne utthApIne sarva lokonI anumatipUrvaka saMgha vaDe te ja zrI pArzvanAthanI pratimAne mukhya sthAne 'sthApana karAI. 839. . judA judA prakAranA abhigrahone dhAraNa karanArA saMgho anekavAra tyAM Ave che ane tenA adhiSThAyaka deva vaDe teonA abhigraho (paracA) pUrNa thAya che. 840. 17. e pramANe te tIrtha thayuM. vaLI sarva zreSThIomAM AgevAna evA dhAMdhala zrAvaka pharIthI devadravyanI ciMtA kare che. 841. upadeza saptati 112
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAvAlipuratastatra, yavanA'nIkamekadA / AgataM taca devenA-'zvavArIbhUya nAzitam / / 18 / / munivezabhRtaH sapta, zekhA: kaTakamadhyataH / prAptAstadguravastatra, bhRtvA rudhirakumpakAn / / 19 / / devastutimiSAddeva-gRhe te vAsakaM sthitAH / kSiAvA raktacchaTA rAtrau, mUrtibhaGgaM vitenire / / 20 / / raktasparze'pi devAnAM, prabhA yAtIti zAstragIH / naSTAstadaiva te pApAH, svasthatA nahi tAdRzAm / / 21 / / nirIkSya tatkRtaM prAtastattAdRgasamaJjasam / viSAdo dhAndhalAdInAM, prabhUto hRdaye'bhavat / / 22 / / varAkAste tu saptApi, zekhAstatratyabhUbhujA / . vinAzitA bhaTAnpreSya, camUstu svapuraGgatA / / 23 / / , atha devo'vadatklupto-pavAsaM svAdhikAriNam / khedaM mA kuru niHzUke, mayApi na vibhUyate / / 24 / / saMyojyaitAni khaNDAni, navApi kSipa sattvaram / navaserapramANAyA-stvamantarlapanazriyaH / / 25 / / kapATayugalaM dehi, dinAn sapteti tadvacaH / zrutvA sa gauSTikaH sarvaM, tattathaiva vinirmame / / 26 / / 113 upadeza saptati
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. eka vakhata jAvAlIpurathI mlecchonuM sainya AvyuM ane adhiSThAyaka deva vaDe ghoDA para savAra thaIne te AveluM sainya dUra karAyuM (bhagADAyuM.) 842. 19. sainyanI madhyamAMthI muniveSane dhAraNa karanArA temanA (plecchonA) zekha (tarIke oLakhAtA) sAta guruo lohInA pyAlAone bharIne tyAM AgaLa AvyA. 843. 20. devanI stuti karavAnA bahAnAthI teo maMdiramAM rAta rahyA. rAtrimAM lohInA chAMTA chAMTIne (phaMkIne) mUrtine bhAMgI. 844. 21. lohIno sparza hote (cho) devonI kAMti jAya che. (nAza pAme che.) e pramANe zAstravacana che. te pApIo tyAre ja nAsI gayA. kharekhara tevA prakAranA lokone svasthatA na hoya. 845. 22. teo vaDe karAyela tevA prakAranA ayogya kAryane savAramAM joIne dhAMdhala vigerenA hRdayamAM ghaNo kheda thayo. 846. 23. bicArA te sAte paNa zekho tyAMnA rAjA vaDe sainikone mokalIne vinAza karAyA vaLI senA potAnA nagaramAM gaI. 847. - 24. have deve upavAsa karela potAnA adhikArIne kahyuM - kheda na kara nirdaya viSe mArA vaDe paNa samartha na thavAyuM. 848. raMpa. A nave paNa khaMDone joDIne tuM jaldIthI navasera pramANa lApasInI aMdara mUka. 849. 20. sAta divasa paryata banne daravAjA baMdha kara. e pramANe tenA vacanane sAMbhaLIne te pUjArIe paNa te pramANe ja karyuM. 850. upadeza saptati 113
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptame divase tAva-dekaH saGghaH samAgataH / autsukyodghATikadvAraM, yAvatsArcA nirIkSyate / / 27 / / tAvatsA kiJcidazliSTA-'vayavA vIkSItA janaiH / tadaGge navakhaNDI yatsphuTA'dyApi vilokyate / / 28 / / gRhapradIpanadravya-vinAzAdyA upadravAH / sAkhInAM ca tadA teSAM, prAptAnAM svapure'bhavan / / 29 / / tatsarvaM tatkRtaM jJAtvA, bhIto bhUpaH svamantriNam / prAhiNottatraM devo'pi, svapne tamiti cAvadat / / 30 / / atrAgatya nRpo'yaM cet, svaziro muNDayiSyati / ... tadaiva kuzalaM bhAvi, nagarasya nRpasya ca / / 31 / / , tathaiva karaNAnnaka-bhogayogavidhApanAt / prAjyaprabhAvanAbhizca sa bhUpo'bhUtsamAdhimAn / / 3 / / anyairapi tathArabdhaM, svaziromuNDanAdikam / gatAnugatiko lokaH, sarvo yasmAnirIkSyate / / 33 / / . evaM caTatprakarSe'smiM-stIrthe mAhAtmyabhAsure / devo'nyadAvadatsvapne, svAdhikArinaraM prati / / 34 / / mama nAmnaiva devasya, mUrtiranyA nivezyatAm / kSatAGgA sA yato mukhya-sthAne zobhA bibharti na / / 35 / / 114 upadeza saptati
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. teTalAmAM sAtame divase eka saMgha Avyo. eTalAmAM utsukatAthI dvAra ughADyuM ane pratimA jovAya che. 851. 28. teTalAmAM loko vaDe te pratimA nahi coTelA avayavovALI jovAI. te pratimAnA nava khaMDo Aje paNa pragaTa (spaSTa) dekhAya che. para. 29. potAnA nagare pahoMcelA te sAkhI lokone tyAre gharanuM baLavuM, dravyano vinAza vagere upadravo thayA. 853. 30. te sarva devatAoe kareluM jANIne bhayabhIta thayela rAjAe potAnA maMtrIne mokalyo ane tyAM deve paNa tene svapnamAM e pramANe kahyuM. 854. 31. jo A rAjA ahIM AvIne potAnA mastakanuM muMDana karAvaze (to) tyAre ja nagaranuM ane rAjAnuM kuzala thaze. 855. 32. kahevAyelAM aneka bhogonA yogane te pramANe ja karavAthI ghaNI prabhAvanA viMDe te rAjA samAdhivALo thayo. 85ka. - 33. te pramANe bIjAo vaDe paNa potAnA mastakanuM muMDana vigere zarU karyuM. je kAraNathI saghaLo loka gatAnugatika (anukaraNa karavAvALo) dekhAya che. 857. . 34. e pramANe prakarSe karIne caDhatA mahimAvALA dedIpyamAna A tIrthamAM eka vakhata deve te tIrthanA adhikArI mANasane svapnamAM kahyuM. 858. 35. mArA nAmathI ja paramAtmAnI bIjI mUrti sthApana karAya. je kAraNathI kSaya pAmelA aMgavALI te (mUrti) mULanAyaka bhagavAnane sthAne zobhA ApatI nathI. 859.. upadeza saptati 114
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH zrIpArzvanAthasya, mUrtinavyA nivezitA / yAdyApi pUjyate lok-lokdvyphlaarthibhiH / / 36 / / prAcInapratimA tasya, savyapArzve nivezitA / yasyAH pUrvaM namaskAra-dhvajArcAdi vidhIyate / / 37 / / eSa dAdAbhidhaH pAryo, jIrNatvAducyate'dhunA / asyaiva purataH prAyo, muNDanAdi vidhIyate / / 38 / / dhAndhalasyaiSa santAne, sIhaDo gauSThikaH punaH / : caturdazo'bhavadeva-maiticaM sthavirA jaguH / / 39 / / . jIrApallIprabandho'yaM, mayA cakre yathAzrutam / hRdi mAdhyasthyamAsthAyA-'vardhAyazca bahuzrutaiH / / 40 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre SaSTha upadezaH / / 6 / / 115 upadeza saptati
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. tyAra pachI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI navI mUrti sthApana karAI. je Aje paNa A loka ane paralokanA phalane prApta karavAnA arthI evA loko vaDe pUjAya che. 860. 37. prAcIna pratimA tenI DAbI bAjue sthApana karAI. jenI mUrtinI) namaskAra-dhvajA-pUjA vigere pahelA karAya che. 861. 38. hamaNA A pratimA junI hovAthI pArzvanAtha dAdAnA nAme oLakhAya che. prAyaH karIne AnI junI pratimAnI) ja AgaLa muMDana vigere kArya karAya che. 812. 39. dhAMdhalanI paraMparAmAM A sIhaDa nAmano pujArI pharIthI caudamo thayo che. e pramANe ItihAsane vRddha puruSo (Apta purUSo) kahe che. 863. 40. mArA vaDe je pramANe saMbhaLAyo te pramANe A jIrAvalAno ItihAsa karAyo. hRdayamAM madhyasthabhAvane dhAraNa karI te bahuzruto vaDe dhAraNa karavA yogya che. 864. . . e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikArano chaThTho upadeza che. upadeza saptati 115
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-7" nirmApitaM jainagRhaM krameNa, tIrthaM bhavedatra yathA prasiddham / adyApi suzrAvakapArasena, pravarttitaM zrIphalavaddhitIrtham / / 1 / / vikramArkAt vedasapta-rudra 1174 pramitavatsare / bhUrisUriguNairADhyA, abhUvan devasUrayaH / / 1 / / caturyutA'zItimitAn, yo jigAya pravAdinaH / vAdI kumudacandro'pi, jito yaiH so'pi lIlayA / / 2 / / cAmI - baMbha aTTha 8 nava buddha 17 bhagava aTThArasa 35 jittaya / saiva sola 51 daha bhaTTa 61 satta gaMdhavva 68 vijittaya 1 jittadigaMbarasatta 75 cyAri khattia 79 dui joia 81 / ika dhIvara 82 ika bhilla 83 bhUmipADia ikabhoia 84 / tA kumudacaMda iya jitta savi, aNahilapuri jaba Avio / vaDagacchatilayapahudevasUri, kumudaha mada uttArio / / 1 / / tadADambarastvayaM cyArijoDa nIsANa haya hiMsai paMcapaMcyAsI, igyAraha saI suhaDa sIsasaI duni chiyAsI, baladaha saiM cattAri kammakara paMca bahuttara, accha lakkhapaNavIsa damma dui lakkhabahuttara, tA camarachatta tuDDara viruda sukhAsaNavAhaNalio vaDagacchatilayapahudevasUri naggao vali naggao kIo || 1 || 116 upadeza saptati
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-7" 1. ahIM nirmANa kareluM daherAsara anukrame tIrtha thAya. jema suzrAvaka pArasa vaDe pravartAvela zrI phalodhi tIrtha Aje paNa prasidhdha che. 81pa. 1. vikrama saMvata-1174 varSe AcAryanA ghaNA guNonI saMpattivALA AcArya devasUrIzvarajI mahArAjA thayA. 867. 2. jemaNe corAzI pramANa pravAdIone jItyA. te kumudacandravAdI paNa jeo vaDe (AcArya bhagavaMta vaDe) sahajatAthI jItAyo. 867. ane teo (corAzI) A pramANe che - 3. ATha (8) brAhmaNa, nava (9) buddha, aDhAra (18) bhRgu RSisaMbaMdhI (bhArgava) - jItyA. soLa (10) zaiva (ziva saMbaMdhI liMganI mAnyatAvALA) dasa (10) bhaTTa, sAta (7) gandharva - jItyA. sAta (7) digambara, cAra (4) kSatriya, be (2) jyotiSa. eka (1) dhIvara (mAchImAra), eka (1) bhIla, eka (1) nRtya karanAra - ema corAzI (84) jItyA. te sarvane jItanAra A kumudacandra paNa jyAre aNahilapuramAM AvyA tyAre vaDegacchanA tilakasamAna svAmI AcArya bha. devasUrie kumudacandrano mada utAryo. 868. - teno ADambara A pramANe che - 1. 4 joDa nizAna ThaMkA, haSArava karatA 585 ghoDAo, 1100 subhaTo, 286 ziSyo, 400 baLado, 572 nokaro (karmacArIo), 2500000 (pacIsa lAkha) suMdara dramma, 7200000 (bahoMttera lAkha) dvitIya prakAranA dramma, (saunAnA-cAMdInA athavA tAMbAnA athavA bIjA koI paNa dhAtumAMthI banela calaNI nANuM "drama" nAmanuM e kALamAM be prakAranuM haze. jema atyAre kAgaLanA ane dhAtunA ema be prakAranA rUpiyA Ave che tema), tyAra pachI cAmara chatravAjiMtra birUda pokAranArAothI parivarelA sukhAsana (pAlakhI) rUpI vAhana upara (lio) beThelo nagna (kumudacandra) vaDagacchanA tilakasamA devasUri prabhu vaDe (vali) pharIthI nagna (AbarU vagarano) karAyo. 899. upadeza saptati 116
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyadA sUripAdAste, nagare meDatA'bhidhe / caturmAsI sthitAH puNya-pezalAMstanvate janAn / / 3 / / vyAkhyAnazravaNaM jinaukasi gatirnityaM gurorvandanaM, pratyAkhyAnavidhAnamAgamagirAM citte ciraM sthApanam / kalpAkarNanamAtmazaktitapasA saMvatsarArAdhanaM, zrAddhajanmaphalaM sadeti jagRhuH zrIsUripAdAntike / / 4 / / atha zrIsUripAdAste, caturmAsyA anantaram / phalavaddhipure prApu-masikalpacikIrSayA / / 5 / / tatrAsti naiSThikaH praSThaH, zrAvakaH pArasAbhidhaH / yena jainamataM khyAti-manIyata vizeSataH / / 6 / / trisandhyamarcatyayamarhatAM tatIH, zucihnirAvazyakamAtanoti yaH / zRNoti tattvAni gurormukhAmbujA-tparaM daridro dhigaho ! vidhevidhiH / / 7 / / bahirbhUmigato'nyedyuH, pArasaH zrAvakottamaH / ' dadarzA'mlAnapuSpauSa-maNDitaM leSTusaJcayam / / 8 / / tathAvidhaM ca taM dRSTvA-''zcaryaM citte camatkRtaH / Agatya gurupAdAnte, taM vRttAntamuvAca saH / / 9 / / vijJAya guravo'-pyetatsvarUpaM tanmukhAdatha / tenaiva zreSThinA sArddha, taM pradezamupAgatAH / / 10 / / (hiMsaI - heSita na pAitamA hiMsia thAya cha bhane heSArava - heSita pANo jIyatene hiMsia athavA hiMsaruM kahevAya che.) 117 upadeza saptati
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. eka vakhata AcArya devasUri bhagavaMta meDatA nAmanA nagaramAM cAturmAsa rahyA. lokamAM suMdara dharmane vistAra che. (puNyanI vRddhi karAve che.) 870. 4. vyAkhyAna zravaNa jinezvara bhagavaMtanA daherAsare (darzana karavA) javuM, guruvaMdana paccakhANa karavuM, AgamanI vANI (jinavANI) ne ghaNA kALa paryata cittamAM sthApana karavI. kalpasUtra sAMbhaLavuM. zakti pramANe tapazcaryA karavI, savaMtsarI ArAdhanA vagere zrAvakanA janmanuM phala che. e pramANe haMmezAM zrI AcArya bhagavaMtanI pAse zrAvakoe grahaNa karyuM. 871. 5. have te zrI AcArya bhagavaMta cAturmAsa pachI mANekalpanI IcchAthI phalodhi nagaramAM gayA. 872. 6. tyAM pArasa nAmano zreSTha niSThAvALo zrAvaka che. jenA vaDe vizeSa prakAre jaina matanI prasiddhi karAI. 873. 7. A (pArasa zrAvaka) traNe kALa arihaMta paramAtmAnI pUjA, be vAra pavitra Avazyaka kriyA (pratikramaNa) kare che ane gurubhagavaMtanA mukharUpI kamaLamAMthI tattvone sAMbhaLe che paraMtu daridra che. aho ! bhAgyanI vidhine dhikkAra ho. 874. 8. eka divasa bahAra bhUmie gayela uttama zrAvaka pArase nahiM karamAyelA puSponA samUha vaDe suzobhita DhephAnA DhagalAne joyo. 875. 9. tevA prakAranA te Azcaryane joIne cittamAM Azcarya pAmela teNe (pArase) gurunI pAse AvIne te vRttAMtane kahyo. 876. 10. have guru bhagavaMta paNa tenA mukhathI A svarUpane jANIne te zreSThinI sAthe te sthAne AvyA. 877. upadeza saptati 117
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArhatI pratimA kAci-benamatrA'tizAyinI / bhAvinIti vimRzyAntaH, khAnayAmAsurAzu te / / 11 / / prAdurAsa kSaNAttatra, zrImatpArzvajinezituH / . pratimA prAktanaiH puNyaiH, pIvarendIvaraprabhA / / 12 / / hRSTaH zreSThI purAntastAM, gRhItvA samahotsavam / pUjayAmAsa saMsthApya, kvApi tANe kuTIrake / / 13 / / . bimbAdhiSThAyakA'nyeA-ya'ntaraH zreSThIpuGgavam / svapne jagAda prAsAdaM, svAminastvaM vidhApaya / / 14 / / kArayAmi kathaM vittA-bhAvAdityAha tatpuraH / . . . jagAda vyantaro'pyenaM, zRNu vAkyamidaM mama / / 15 / / pratimAyAH puro lokai-DhauMkitA akSatA api / sarve svarNIbhaviSyanti, matprabhAvAtprati prage / / 16 / / .. evaM prAsAdayogyaM te, bhAvi vittamasaMzayam / sambandho'yaM na kasyApi, nivedyo bhavatA param / / 17 / / . cedvadiSyasi tatraiva, svarNaprAptistataH param / ityuktvA'ntardadhe devaH, pAraso'pi tathA'karot / / 18 / / caityamArambhayAJcakre, zilpibhiH zubhavAsare / dhImadbhirdharmakArye hi, vilambo na vidhIyate / / 19 / / 118 upadeza saptati
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. kharekhara ahIM atizayavALI arihaMta paramAtmAnI koIka pratimA haze (thaze), e pramANe vicArIne teoe jaldI khodAvyuM. 878. 12. pUrvanA puNya vaDe kSaNa mAtramAM tyAM atyaMta zreSTha kAMtivALI zrI pArzvanAtha paramAtmAnI pratimA pragaTa thaI. 879. 13. khuza thayela zreSThIe mahotsavapUrvaka te pratimAne nagaranI aMdara lAvIne koI ghAsanI kuTIramAM sthApana karIne pUjI. 880. 14. eka vakhata pratimAnA adhiSThAyaka vyaMtaradeve zreSThipuMgavane svapnamAM kahyuM, tame svAmInA maMdirane banAvo." 881. k 15. teNe tenI AgaLa kahyuM, "dhananA abhAvathI huM kevI rIte karAvuM ?" vyaMtare paNa ene kahyuM, "tuM mAruM A vAkya sAMbhaLa." 882. 16. loko vaDe pratimAnI AgaLa arpaNa karAyelA sarva akSato paNa roja savAre mArA prabhAvathI sonAnA thaze. 883, 17. e pramANe maMdirane yogya tamAre dhana thaze emAM saMzaya nathI. paraMtu tamArA vaDe A saMbaMdha (vAta) koIne paNa na jaNAvAya. 884. 18. jo tuM kaheze to tyArabAda suvarNanI prApti nahIM ja thAya. e pramANe kahIne deva adRzya thayo. pArasa zrAvake paNa e pramANe karyuM. 885. 19. zubha divase zilpIo vaDe maMdirano AraMbha karAyo. kharekhara buddhizALIo vaDe dharmakAryamAM vilaMba karAto nathI. 886. upadeza saptati 118
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramAdgarbhagRhottuGga-maNDapatritayAnvitam / nAnAcatuSkikAkIrNaM, bhUristambhavibhAsuram / / 20 / / vizAlaM valabhImatta-vAraNairupazobhitam / meghamaNDapavibhrAji, toraNazreNisundaram / / 21 / / vAmadakSiNayoH zAlA-yugalena ca mAlitam / katibhirvAsaraizcaityaM, svavimAnamivA'jani / / 22 / / tribhirvizeSakam / / evamekatra pArzve'bhUt, caityaM yAdRk tathAvidham / tazikArayiSuH zeSa-dikatraye'pi sa khalvabhUt / / 23 / / paramatrAntare putre-NaikeneSa kadAgrahAt / pRSTaM tAta ! kutastyAsti, vittaprAptistaveyatI / / 24 / / . zreSThinApyatinibandhA-duktaM tadaivataM vacaH / tataH prabhRti vittasya, prApyupAyo'sya nA'bhavat / / 25 / / caityaM tu tAvadevA'bhUt, pArasazreSThinA ttH| ' pratiSThAvistaro bhUyAn, prArebhe vismayapradaH / / 6 / / zrIdeva sUriprabhupaTTapaGkaja-prabhAkarAH zrImunicandrasUrayaH / cakruH pratiSThAmiha bimbacaityayo-vedA'bhranetrakSitisammite'bdake / / 27 / / tacaityamuttuGgamanukrameNa, babhUva tIrthaM phalavarddhisaMjJam / / adyApi yatrAtmakalaGkapakaM, prakSAlayantyAstikasaGghalokAH / / 28 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre saptama upadezaH / / 7 / / + yadyapyasmatpArzvavartisamagrapustakeSvetAdRza eva pATha upalabhyate, paraM granthAntare'nantaropadeze ca devasUrayo municandrasUrINAM ziSyatvena proktAH santi, phalavardhipArzvajinapratiSThA'pyebhireva kRtAsti / ataH saMbhAvyate yallekhakadoSeNa graMthakRtpramAdena vA viparyAso jAta iti / / . 119 upadeza saptati
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. anukrame uMcuM, traNa maMDapathI yukta gabhArAvALuM, judA judA cokathI vyApta, ghaNA thAMbhalAothI zobhatuM - 887. 21. madonmata hAthI vaDe zobhatuM, vizALa megha maMDapa vaDe dedIpyamAna, suMdara, toraNonI zreNIovALuM. 888. 22. DAbI ane jamaNI bAjumAM pUtalInA yugala vaDe zobhatuM svarganA vimAnanI jevuM maMdira keTalAka divaso vaDe karAyuM. 889. 23. A pramANe eka paDakhe jevuM maMdira hatuM, tevuM ja bAkInI traNa dizAomAM paNa karAvavAnI IcchAvALo te hato. 890. 24. paraMtu eTalAmAM eka putra vaDe A (pA2sa zrAvaka) kadAgrahapUrvaka pUchAyo he pitAjI ! tamane ATalA dhananI prApti kyAMthI thAya che. 891. 25. atyaMta Agraha hovAthI zreSThi vaDe paNa te devatAI vacana kahevAyuM. tyArathI mAMDIne ene dhananI prAptino upAya na thayo. (arthAt dhana prApta thavAnuM kArya baMdha thaI gayuM.) 892. 26. maMdira to teTaluM ja thayuM. tyAra pachI ghaNA vismayane pamADanAra pratiSThAno vistAra AraMbha karAyo. 893. 27.zrI devasUrisvAmInA paTTakamalanI zobhAvALA zrI municaMdrasUrIe ahIM veda14,abhra-0,netra-2, kSiti-1 1204varSe pratimA ane maMdiranI pratiSThA karI.894. 28. te uMcuM evuM maMdira anukrame phalavardhi (phalodhi) nAme tIrtha thayuM. jyAM Aje paNa saMghanA zraddhAlu loko potAnA karmarUpI kAdavanuM prakSAlana kare che. 895. / / e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM sAtamo upadeza che. II upadeza saptati 119
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-8" . nirmApitaM pAsilasaMjJakena, zraddhAvatA zrAddhavareNa caityam / ArAsaNe zrIgurudevasUri-pratiSThitaM tIrthamabhUtkrameNa / / 1 / / municandraguroH ziSyAH, sUrIndrAH devasUrayaH / tasthivAMso bhRgupure, caturmAsakamekadA / / 1 / / caturyutA'zItimitAH, krUrasarpakaraNDikAH / dadhAnaH kAnhaDo nAma, yogI tatrA'nyadA yayau / / 2 / / avadajhaiSa sUrIndrAH !, mayA saha vidhIyatAm / vivAdastyajatAM no vA, siMhAsanamidaM mahat / / 3 / / atha procuranUcAnAH, are mUrkha ! tvayA samam / , ko vAdaH kiM bhaveyuddhaM, mRgendrasya zunA samam / / 4 / / . yogI prAha - sarpakrIDAmahaM vedmi, yAmi rAjakulAdiSu / . sarvebhyo'bhyAdhikaM vatsvA-bharaNAdi labhe yataH / / 5 / / sUrayo'pyUcire yogin !, vAdecchA kApi nAsti naH / munayo jJAtatattvAH syu-rAhatAstu vizeSataH / / 6 / / tathApi kautukaM cette, rAjA'dhyakSaM tadAvayoH / vAdo'stu caturaGgo hi, sa kAryo vijigISubhiH / / 7 / / tatastena samaM sarva-zrIsaGghana ca saMyutAH / prAptA rAjasabhAM tatra, rAjJApi bahumAnitAH / / 8 / / 120 upadeza saptati
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-8" 1. pAsila nAmanA zraddhALu zreSTha zrAvaka vaDe ArAsaNamAM banAvAyeluM, zrI guru devasUri vaDe pratiSThA karAyela maMdira anukrame tIrtha thayuM. 899. 1. eka vakhata municandragurunA ziSya A. bha. devasUrI mahArAjA bhRgupuramAM (bharUcamAM) cAturmAsa rahyA. 897. 2. eka vakhata corAsI pramANa krUra sarpanA karaMDiyAone dhAraNa karanAra kAnhaDa nAmano yogI tyAM gayo. 898. 3. A (yogI) bolyo, he AcAryonA Indra ! mArI sAthe vivAda karo nahitara A moTA siMhAsanano tyAga karo. 899. 4. have AcArya bhagavaMte javAba ApatA kahyuM. are mUrkha ! tArI sAthe vAda kevo ? zuM siMhanuM kUtarAnI sAthe zuM yuddha hoya ? 9OO. 5. huM sarpanI kriIDAne jANuM chuM. rAjakulomAM jAuM chuM. jethI badhA karatAM ghaNI vastu - AbharaNa vagerene huM meLavuM chuM. 901. ''. AcArya bhagavaMte paNa kahyuM. he yogI ! amane vAdanI koI paNa IcchA nathI. munio tatvanA jANakAra hoya ane jaina munio vizeSathI jANakAra hoya. 902. 7. to paNa jo tamane kautuka (kutUhala) hoya to ApaNA baMneno caturaMgI vAda rAjAnI samakSa thAya. kharekhara jItavAnI IcchAvALAo vaDe te vAda karavA yogya che. 903. 8. tyArabAda tenI sAthe ane sarva zrI saMgha sahita rAjasabhAmAM pahoMcyA. (rAjyasabhAmAM gayo) tyAM rAjA vaDe paNa bahumAna karAyA. 904. upadeza saptati 120
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatra siMhAsane prauDhe, te sthitA rAjamaNDite / dIpyante smodayAdristha-sahasrakarabimbavat / / 9 / / yogI babhANa rAjendra !, pare vAdAH sukhAvahAH / eSa prANAntiko vAdo, mama zaktivilokyatAm / / 10 / / sUrayo'pi svamutkarSa, poSayantastamabruvan / . re varAka ! na jAnAsi, vayaM sarvajJasUnavaH / / 11 / / AtmanaH paritaH sapta, rekhAH zrIgurubhistataH / nirmitAH pannagAnso'pi, mumoca pracurAnapi / / 12 / / paraM kenApi nAkrAntA, SaSThIrekheva karmaNAm / . . yogI dInamukho jAtaH, upAyAntaramAtanot / / 13 / / , ' dhRtvA'gre kadalIpatraM, kaTisthanalikAsthitam / mumoca pannagaM sadyaH, saJjAtaM taJca bhasmasAt / / 14 / / bho lokAH ! eSa raktAkSaH, sadyo'ntakRditi bruvan / taM mumoca sa duSTAtmA, pazyatyapi mahAjane / / 15 / / tanmukto'nyaH punaH sarpa-stadvAhanamajAyata / tatprerito'sAvArod-mAsane samaDhaukata / / 16 / / sUrayo dhyAnamAlambya, tasthuH susthiracetasaH / loko hAhAravaM cakre, yogI smeramukho'bhavat / / 17 / / 121 upadeza saptati
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tyAM rAjyamAM zobhatA evA vizALa siMhAsanane viSe sthita teo udayAcala parvata para rahela sUryanA pratibiMbanI jema zobhatA hatA. 905. 10. yogIe kahyuM, he rAjendra ! bIjA vAdo sukhapUrvaka thAya che. A prANano aMta karanAra vAda che. mArI zakti juo. 906. 11. potAnA utkarSane poSatA AcArya bhagavaMte paNa tene (yogIne) kahyuM. are adhama ! tuM jANato nathI. ame sarvajJa bhagavaMtanA putra chIe. 907. 12. guru bhagavaMte potAnI cAre bAju sAta rekhAo karI. tyAra bAda teNe (kAnhaDa yogIe) paNa pracura evA sarpone mukyA. 908. 13. paraMtu karmanI chaThThI. rekhAnI jema koInA vaDe te na oLaMgAI. hIna mukhavALA thayelA yogIe bIjA upAyane karyA. 909. 14. keDamAM raheluM nalikAmAM rahela kadalIpatrane (keLanA pAMdaDAne) dhAraNa karIne sarpanI AgaLa mUkyuM ane jaldIthI te bhasmasAtuM thayuM. (baLI gayuM.) 910. . 15. he loko ! A lAla AMkhavALo (sarpa) jaldI nAza karanAra che e pramANe bolatA te duSTAtmAe (yogIe) mahAjana jote chate tene (sarpane) mUkyo. 911. 16. tenAthI mukAyela vaLI bIjo sarpa tenuM vAhana thayo. tenAthI prerAyela A Asana upara besavAne mATe sthApana karAyo. 912. 17. atyaMta sthira cittavALA AcArya bhagavaMte dhyAnanuM AlaMbana lIdhuM (dhyAna dharyuM) lokoe hAhAkAra karyo ane yogI prasanna mukhavALo thayo. 913. upadeza saptati 121
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa dRgviSo'pi bhogI zrI-gurumAhAtmyataH param / niSprabhAvo'bhavacchaktiH, kaTare kApi tApasI / / 18 / / itazcaikA zakunikA, samAgatyA'tivegataH / utpATya tatsarpayugaM, mumuce narmadAtaTe / / 19 / / nipatya pAdayoryogI, tyaktvA'haGkAramAtmanaH / / yathAgatamagAddInaH, so'pi mumudetamAm / / 20 / / bhUpo'tha saparIvAraH, prauDhotsavapurassaram / svasthAne prApayAmAsa, tAn pUjyAn zrIgurUttamAn / / 21 / / . tasyAmeva nizIthinyA-mAgatyaikA surI jgau| . zrIgurUn bhagavan ! yo'yaM, sammukho dRzyate vaTaH / / 22 / / atrAvasthitayA pakSi-NyaikayA dharmadezanA / azrAvi bhavatAM tatra, jyeSThasthitividhAyinAm / / 23 / / sAhaM tato mRtA jAtA, kurukullAsurI vibhoH ! / kRtvA zakunikArUpaM, mayA so nirAkRtau / / 24 / / tataH zrIgurUbhizcakre, kurukullAstavo navaH / / yamadyApi paThan bhavyo, niSedhayati pannagAn / / 25 / / tataH zrIgurUbhizcakre, vihAraH pattanopari / kiyatkAlaM sthitAstatra, zrIsaGghasya dRDhAgrahAt / / 26 / / 122 upadeza saptati
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. paraMtu zrI gurubhagavaMtanA mahimAthI te dRSTiviSa sarpa paNa prabhAva rahita thayo. khedanI vAta che ke tApasonI zakti paNa keTalIka hoya ! 914. 19. A bAju eka samaDIe atyaMta vegathI AvIne te sarpa yugalane (banne sarpane) upADIne narmadA nadInA kinAre mUkyA. 915. 20. yogI (kAnhaDa) AcArya bhagavaMtanA baMne caraNamAM paDIne potAnA ahaMkArano tyAga karIne je pramANe Avyo tema dIna thayelo gayo. saMgha paNa atyaMta AnaMdita thayo. 916. 21. have rAjAe parivAra sahita moTA utsavapUrvaka uttama evA pUjya zrI guru bhagavaMtone potAnA sthAne mokalyA. 917. 22. te ja rAtrimAM eka devIe AvIne zrI guru bhagavaMtane kahyuM. he bhagavan! je A sAme vaDanuM jhADa dekhAya che. 918. 23. ahIM rahelI eka pakSiNI vaDe ghaNI sthiratA karela evA ApanI dharmadezanA saMbhaLAI. 919. . - 24. tyArabAda te huM marIne kurUkullA devI thaI. he vibho ! samaDInA rUpane karIne mArA vaDe baMne sarpo dUra karAyA. 920. 25. tyArabAda gurubhagavaMta vaDe navIna evuM kurUkullAstava racAyuM. Aje paNa jene (kurUkullA stavane) bhaNatAM bhavya prANIo sarpono niSedha kare che. 921. raka. tyArabAda zrI gurubhagavaMta vaDe pATaNa tarapha vihAra karAyo. tyAM zrI saMghanA atyaMta AgrahathI keTalAka samaya sudhI tyAM rahyA. 922. (ta kuttAsUrI - zAMtisnAtrAdinI vidhiomAM " kurUkullA svAhA' vigere padothI yAda karAtI devI.) upadeza saptati 122
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ itazcArAsaNagrAme, pAsilaH zrAvakottamaH / mantrigogAsuto vitta-hIno vasati zuddhadhIH / / 27 / / so'nyadA ghRtatailAdi-vikretuM pattane yayau / kRtvA tatra svakAryANi, zrIgurUMstAnavandata / / 28 / / tatra rAjavihArasya, sa pramANaM nibhAlayan / navapnaikAdazasvarNa-lakSeTchADAtanUjayA / / 29 / / hAMsInAmnyA sopahAsaM, bhASitaH kimiyatpramam / ' caityaM kArayituM bhrAta-stavApi spRhayAlutA / / 30 / / so'pyAha bhagini ! prAyo, durghaTaM mAdRzAmidam / bAlasya nahi zaktiH syAt, suvarNAcalatolane / / 31 / / tathApi yadi kAryata, prAsAdo jAtucinmayA / AgantavyaM tvayA tatre-tyuktvA svasthAnamagamat / / 32 / / ArarAdha tato'mbAM sa, gurUktAmnAyapUrvakam / dazopavAsaiH pratyakSA, sApya'bhUdasya bhAgyataH / / 33 / / mamAnubhAvAtte bhAvI, ruupykRtsiiskaakrH| taM vAhaya svayaM jaina-prAsAdaM ca vidhApaya / / 34 / / ityAdezaM samAsAdya, caityaM zrIneminaH prabhoH / sa kArayitumArebhe, grAme tatrA'nyadA punaH / / 35 / / AgatA guravaH ke'pi, pRSTaH zreSThI sa tairapi / bhadra ! nirvahate karma-sthAyazcaitye samAdhinA / / 36 / / 123 upadeza saptati
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. A bAju ArAsaNa gAmamAM maMtrI gogAno putra dhanathI rahita zreSTha buddhivALo pAsila nAme uttama zrAvaka rahe che. 923. 28. eka vakhata te ghI-tela vigere vecavA mATe pATaNamAM gayo. tyAM potAnA kAryane karIne te zrI guru bhagavaMtane vaMdana karyuM. 924. 29. tyAM te rAjamArganA pramANane nihALato nava guNyA agyAra (9 x 11) navvANuM lAkha suvarNano svAmI chADAnI putrI vaDe) - 925. 30. hAMsI nAmanI putrI vaDe mazkarI karatA kahevAyuM ke he bhAI ! keTalA pramANavALuM caitya karAvavAnI tamArI paNa IcchA che ? 927. 31. teNe paNa kahyuM che bahena ! prAyaH A mArA jevAne banAvavuM azakya che. meruparvatane tolavAmAM bALakanI zakti na hoya. 927. 32. to paNa kadAca mArA vaDe A maMdira karAya to tamAre tyAM AvavuM. e pramANe kahIne potAnA sthAne gayo. 928. - 33. tyArabAda gurubhagavaMta vaDe kahevAyela vidhipUrvaka daza upavAsa karavA vaDe teNe aMbikA devIne ArAdhI. AnA bhAgyathI teNI (ambikA devI) paNa pratyakSa thaI. 929. 34. mArA prabhAvathI tArI sIsAnI (dhAtunI) khANa, cAMdInI (rUpAnI) thaze. tene vahana kara ane svayaM jinezvara paramAtmAnA maMdirane banAva. 930. 35. e pramANe Adeza svIkArIne tyAM gAmamAM eka vakhata zrI neminAtha paramAtmAnuM maMdira karAvavAne mATe teNe AraMbha karyo. 931. - 36. keTalAka gurubhagavaMta AvyA. teo vaDe (gurubhagavaMta vaDe) te zreSThI pUchAyo, - he bhadra ! maMdiranA kAryanI dekharekha karanAra samAdhipUrvaka nirvAha kare che ? 932. upadeza saptati 123
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ devagurvoH prasAdena, so'vAdIdambikA tataH / cukopa yatkRtaghno'sau, matkRtaM naiva manyate / / 37 / / dvAdazapraharavyUDha-sIsakArakarUpyataH / zikharAvadhi tacaityaM, jAtaM tasyA'grato na tu / / 38 / / AkArya pattanAttAn zrI-gurUMstAM bhaginIM ca saH / zrInemeH kArayAmAsa, pratiSThAvistarAn bahUn / / 39 / / .. uvAca bhaginI sApi, bandho ! vastrANi dehi me / / caitye'tra maNDapamahaM, kAraye cedbhavAnvadet / / 40 / / zreSThI babhANa suSTuktaM, tvayetyatha vidhAyitaH / . . maNDapo meghanAdAkhyo, navalakSavyayAttayA / / 41 / / / anye'pi tatra prAsAdAH, kAritA vyavahAribhiH / evaM ca tattIrthamabhUt, prasiddhaM pRthivItale / / 42 / / , granthAntare'pyuktam - gogAkasya sutena mandiramidaM zrIneminAthaprabho-stuGgaM . pAsilasaMjJitena sudhiyA zraddhAvatA mantriNA / ziSyaiH zrImunicandrasUrisuguronirgranthacUDAmaNervAdIndraH prabhudevasUrigurubhirnemeH pratiSThA kRtA / / 1 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre aSTama upadezaH / / 8 / / 124 upadeza saptati
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. teNe kahyuM. 'deva-gurunI kRpAthI" (samAdhipUrvaka nirvAha kare che.) tethI ambikAdevI kopAyamAna thaI. A kRtaghna che. je mArA vaDe karAyela che. (ema) mAnato nathI. 933. * 38. bAra prahara sudhI ekaThuM karela sIsAnI khANa cAMdI rUpe thayela dravyathI zikhara sudhI maMdira thayuM. vaLI tenI AgaLa na thayuM. 934. 39. pATaNathI zrI gurubhagavaMtane ane bahenane bolAvIne teNe zrI neminAtha paramAtmAnI pratiSThA ghaNA vistArapUrvaka karAvI. 93pa. 40. te bhaginIe paNa kahyuM ke bhAI ! mane vastro Apa. jo Apa kaho to huM ahIM maMdiramAM maMDapa karAvuM. 937. 41. zreSThIe kahyuM. tArA vaDe sAruM kahevAyuM. navalAkha dravyanA vyayathI teNI vaDe meghanAda nAme maMDapa karAvAyo. 937. 42. vyavahArIo vaDe tyAM bIjA paNa maMdiro karAvAyA ane e pramANe pRthvItala para te prasiddha tIrtha thayuM. 938. . anya graMthomAM paNa kahyuM che ke - 43. 1. gogAkanA putra zraddhAvALA, buddhizALI pAsila nAmanA maMtrI vaDe zrI neminAtha paramAtmAnuM uMcuM evuM maMdira banAvAyuM. rAgadveSa rahita evA nirgastha munibhagavaMtanA mastakane viSe cUDAmaNiratna samAna - - zrI municandrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSya vAdIomAM IndrasamAna A. bha. - zrI prabhudevasUrIzvarajI ma. sA. vaDe neminAtha paramAtmAnI pratiSThA karAI. 939. I e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikArano AThamo upadeza che. upadeza saptati 124
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-9" proddAmamAhAtmyaramAbhirAmaM, zrIpArzvavizvAdhipatiM praNamya / yathAzrutaM zrIkalikuNDatIrtho-tpattiM bhaNiSyAmi gurUpadezAt / / 1 / / campAnagaryA Asanne, zvApadazreNibhISaNA / kAdambarIti vikhyAtA, vidyate vikaTATavI / / 1 / / kalinAmA mahottuGga-stasyAmasti zilocayaH / tasyA'dhastanabhUbhAge, kuNDAkhyaM ca sarovaram / / 2 / / tatsthAnaM tadva yIyogAt, kalikuNDamiti zrutam / tIrthaM tu jAtaM zrIpArzva-caraNAmbhojapAvanAt / / 3 / / tathAhi vAmanaH ko'pi, purA kvApi pure'bhavat / / hasyate pratyahaM caiSa, sthAne sthAne nRpAdibhiH / / 4 / / tadudvigno mumUrSuH sa-trA''tmAnaM kvApi pAdape / ' ullambayitumArebhe, sa tu mUrkhaziromaNiH / / 5 / / supratiSThena mitreNa, zrAddhanaiSa niSedhitaH / uktaM ca bho mahAbhAga !, kimevaM mriyase mudhA / / 6 / / saubhAgyArogyarUpAdi, yadIcchasi manoramam / tapaH prabhRtikaM jaina, dharmameva tadAcara / / 7 / / ityuktvA sa guroH pArzve, nIto'zrAvi ca dezanAm / samyaktvaM grAhitaH zuddhaM, kRtazca zrAvakottamaH / / 8 / / 125 upadeza saptati
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-9" 1. vizALa mahimAvALI lakSmI vaDe manohara evA vizvanA adhipati zrI pArzvanAtha paramAtmAne praNAma karIne zrI gurubhagavaMtanA upadezathI je pramANe sAMbhaLI che te pramANe zrI kalikuMDa tIrthanI utpattine kahIza. 940. 1. caMpA nagarInI najIkamAM hiMsaka pazuonI zreNIo vaDe bhayAnaka kAdaMbarI | (nAme) e pramANe prasidhdha bhayaMkara jaMgala che. 941. 2. temAM kali nAmano moTo uMco parvata che. tenI nIcenA pRthvInA bhAgamAM kuMDa nAmanuM sarovara che. 94ra. 3. te baMnenA yogathI te sthAna (jagyA) pavitra evA zrI pArzvanAtha paramAtmAnA caraNarUpI kamalathI "kalikuMDa" e pramANe prasiddha tIrtha thayuM. 943. 4. te A pramANe - pahelA A nagaramAM koIka vAmana hato. rAjA vigerethI A (vAmana) roja Thera-Thera (dareka jagyAe) mazkarI karAya che. (arthAta rAjA vigere ene roja hase che.) 944 - pa. tethI khadavALo thayelo, maravAnI IcchAvALo, mUrkhAmAM agresara evA teNe potAnA AtmAne koIka vRkSane viSe laTakavA mATe AraMbha karyo. 945. " kA supratiSThita nAmanA mitra zrAvaka vaDe A niSedha karAyo (aTakAvAyo) ane kahevAyuM. he mahAbhAgyazALI ! tuM A pramANe phogaTa zA mATe kare che ? 943. 7. manohara saubhAgya - Arogya vigere tuM jo Icche che. to jinezvara paramAtmA saMbaMdhI tapa vigere dharmane ja Acara. 947. 8. e pramANe kahIne te gurubhagavaMta pAse laI javAyo. ane dezanA saMbhaLAI. zuddha samyakta grahaNa karAyuM ane uttama zrAvaka karAyo. 948. upadeza saptati 125
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatazca sa ciraM tepe, tapAMsi vividhAnyapi / bhUyAsamujhadeho'haM nidAnamiti cAtanot / / 9 / / sa vAmanaH kramAnmRtvA, yUthanAtho mahAbalaH / tasyAmaTavyAM saJjAto, mahIdhara iti dvipaH / / 10 / / anyadA zrIpArzvanAthaH, chadyastho viharan bhuvi / AyAtaH palvale tatra, kAyotsarge ca tasthivAn / / 11 / / sa gajo jalapAnArthaM, tadA tatra samAgataH / jagannAthamathAlokya, jAtismaraNavAnabhUt / / 12 / / aho ! dharmaM virAdhyA'haM, pazurajJAnato'bhavam / tadaiva devamarcitvA, kurve svaM saphalaM januH / / 13 / / * vimRzyetyambujavAte rabhyarcya paramezvaram / kRtvAnazanamutpanno, maharddhivyantareSvasau || 14 || zrutazca campAnAthena, karakaNDumahIbhujA / sarvo vyatikaraH so'yaM, vismitazca svacetasi / / 15 / / yAvatsa bhUpatistatrA - gacchatyutsAhapUritaH / vijahAra prabhustAvat sa viSAdaM dadhau bhRzam / / 16 / / kiM syAnnirbhAgyasattvAnAM, zrIjinendrasya darzanam / AtmAnaM nindayAmAsa, zlAghayAmAsa ca dvipam / / 17 / / sthAne ca tatra prAsAdaM mahAntaM nirapIpadat / navahastamitA'sthApi, tatra ca pratimA prabhoH / / 18 / / 126 upadeza saptati
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tyArabAda teNe ghaNA kALa paryaMta vividha prakAranA tapone karyA ane 'huM uMcA dehavALo thAuM' e pramANe niyANuM karyuM. 949. 10. te vAmana (ThIMgaNo mANasa) marIne anukrame te ja jaMgalamAM hAthIonA samUhano svAmI atyaMta baLavAna mahIdhara e pramANe hAthI thayo. 950. 11. eka vakhata chadmastha evA zrI pArzvanAtha pRthvI para vihAra karatAM AvyA ane tyAM taLAvanA kinAre kAyotsarga dhyAnamAM rahyA. 951. 12. tyAre pANI pIvAne mATe tyAM Avela te hAthI traNa jagatanA nAthane joIne jAtismaraNa jJAnavALo thayo. 952. 13. aho ! dharmanI virAdhanA karIne huM ajJAnathI pazu thayo. hamaNAM ja devanI pUjA karIne huM potAno janma saphaLa karuM. 953. 14. e pramANe vicArIne kamaLanA samUha vaDe paramAtmAnI pUjA karIne anazana karIne A (hAthI) ghaNI RddhivALo vyaMtaradeva thayo. 954. 15. caMpA nagarInA karakaMDu rAjA vaDe A sarva vRttAMta saMbhaLAyo ane te potAnA cittane viSe vismaya pAmyo. 955. 16. jeTalAmAM utsAha vaDe paripUrNa te rAjA tyAM Ave che teTalAmAM paramAtmAe vihAra karyo. teNe (rAjAe) atyaMta khedane dhAraNa karyo. 956. 17. zuM bhAgyarahita prANIone zrI jinendra 52mAtmAnuM darzana hoya ? (e pramANe) potAnI nindA karI ane hAthInI prazaMsA karI. 957. 18. te sthAne moTuM maMdira banAvarAvyuM ane tyAM nava hAtha pramANa paramAtmAnI pratimA sthApana karAI. 958. upadeza saptati 126
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ kecitpunariMda prAhu-rdharaNendrA'nubhAvataH / navahastapramANArcA, tadevAvirabhUtprabhoH / / 19 / / vanditvA pUjayitvA sa, pratimAM tAM pramodavAn / svanirmApitacaitye ca, nyavIvizadayaM dvipaH / / 20 / / / tatra sa vyantaro loka-pratyayAn pUrayatyalam / tataH prabhRti saJjAtaM, tattIrthaM bhuvi vizrutam / / 21 / / prabhAvanAprekSaNakAdikotsavA-navyAjabhaktiH karakaNDubhUpatiH / nirmApayaMstatra pavitracetasA, prabhAvakazrAvakapuGgavo'bhavat / / 22 / / sa vyantaro'pi tAmarcA, pUjayan praNamanstuvan / . kramAtsugatibhAgbhAvI, tadevaM yajatArhataH / / 23 / / , iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre navama upadezaH / / 9 / / 127 upadeza saptati
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. vaLI keTalAka loko ema kahe che - dharaNendradevanI kRpAthI tyAre ja paramAtmAnI hAtha pramANavALI pratimA pragaTa thaI. 959. nava 20. te pratimAne vaMdana karIne ane pUjA karIne te harSavALo thayo ane hAthIe pote banAvarAvela maMdiramAM e hAthI sthApana karAyo. 960. 21. tyAM te vyaMtaradeva lokonI abhilASAone (mAnatAone) pUrNa kare che. tyArathI mAMDIne te tIrtha pRthvI para prakhyAta thayuM. 961. 22. karakaMDu rAjA prabhAvanA - nATaka vigere utsavone apekSA vinA bhaktithI karAvato pavitra cittavALo prabhAvaka evo zrAvaka puMgava thayo. 962. 23. te vyaMtara deva paNa te pratimAnI pUjA karato, praNAma karato, stuti karato anukrame sadgatine bhajanAra thaze. tethI tame arihaMta paramAtmAne ja pUjo. (pUjA karo.). || e pramANe zrI upadezasaMptatikAnA bIjA adhikAramAM navamo upadeza che. II upadeza saptati 127
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-10" zrIantarikSaprabhupArzvanAthaH, zreyAMsi sa prANabhRtAM tanotu / yadaGgasamparki payo nipIya, zrIpAlarAjA'jani naSTakuSThaH / / 1 / / . kilaikadA rAvaNena, svakArye viniyojitau / gacchataH sma vimAnastho, kvacinmAlisumAlinau / / 1 / / . . tadArhatpratimA tAbhyAM, vyasmAri svagRhe punaH / jinArcanaM vinA bhukte-niyamastu dRDhastayoH / / 2 / / prApte bhojanakAle tu, pavitrairvAlukAkaNaiH / nirmAya pratimA pArzva-prabhoH pUjayataH sma tau / / 3 / / tataH sA pratimA tAbhyAM, gacchadbhyAmagrataH punaH / . saro'ntaH sthApitA divyAnubhAvAca sthirA'bhavat / / 4 / / tataH prabhRti tasmiMzca, palvale vimalaM jalam / na jAtu truTitaM tasyAH, pratimAyAH prabhAvataH / / 5 / / tadA ca biGgillapure, zrIpAlo nAma bhUpatiH / sarvAGgamabhavaduSTakuSTharogeNa pIDitaH / / 6 / / apyoSadhazataivedyAH, akArSastatpratikriyAH / tathApi na guNo jAta-stRSeva kSAranIrataH / / 7 / / krIDAkRte gato bhUpo'-nyadA tasmin sarovare / vizrAntastRSitaH pItvA, jalaM svastho'bhavat kSaNam / / 8 / / . . 128 upadeza saptati
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-10 1. jemanA aMgane sparza karela pANIne pIne zrIpAlarAjA nAza pAmela koDha rogavALA thayA. te zrI aMtarikSa pArzvanAtha paramAtmA prANIonA kalyANane vistAro. 964. 1. eka vakhata rAvaNa vaDe potAnA kAryamAM joDelA vimAnamAM rahelA mAli ane sumAlI deva kyAMka jatA hatA. 965. 2. tyAre te baMne vaDe arihaMta paramAtmAnI pratimA potAnA gharamAM bhUlAI gaI, vaLI te baMnene jinapUjA karyA vinA bhojana na karavuM evo draDha niyama hato. 966. 3. bhojanano samaya prApta thaye chate te baMne pavitra evA retInA kaNo vaDe zrI pArzvanAtha paramAtmAnI pratimA banAvIne pUjatA hatA. 967. 4. tyArabAda jatAM evA te baMne vaDe te pratimA sarovaranI aMdara sthApana karAI. ane devanA prabhAvathI (te pratimA) sthira thaI. 968. 5. tyArathI mAMDIne te pratimAnA prabhAvathI te sarova2mAM nirmala evuM jala kyAre paNa khUTyuM nahIM. 969. 6. tyAre bigillapura nagaramAM zrIpALa nAme rAjA sarva aMge koDha roga vaDe pIDAto hato. 9700. 7. jema khArA pANIthI tRSA zAMta thatI nathI, tema vaidyoe seMkaDo auSadho vaDe tenA upAya karyA to paNa guNa na thayo. 971. 8. eka vakhata rAjA te sarovaramAM krIDA karavA mATe gayelo. thAkelo ane tarasyo evo te (rAjA) pANI pIne kSaNa mAtramAM svastha thayo. 972. upadeza saptati 128
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhaM hastau ca pAdau ca, prakSAlya svagRhaM yayau / te cAGgAvayavAH sadyo, jAtAH kAJcanarociSaH / / 9 / / prAtastatkautukaM dRSTvA, kimetaditi bhUpatim / papraccha rAjJI vRttAntaM, so'pyAha kSAlanAdikAm / / 10 / / .. ko'pyatrAtizayo'stIti, vismito hRdi bhuuptiH| tatra snAnaM vidhatte sma, tato jAto nirAmayaH / / 11 / / naivedyabalidhUpAdi, kRtvA bhUpo jughoSa ca / atrAsti daivataM yattat, prakaTIbhavatAditi / / 12 / / uktveti tasyAM yAminyAM, tatraiva svapiti sma saH / brAmye muhUrte'dhiSThAtA, devastamiti cA'lapat / / 13 / / atra zrIpArzvanAthasya, bhAvinaH pratimA'sti bhoH / yatprabhAvAttavAGgotthaH, kuSTharogaH kSayaM yayau / / 14 / / Aropya zakaTe cainAM, saptAharjAtatarNako / / niyojya sArathIbhUya, svayaM cAlayatAM drutam / / 15 / / drakSyasyavAGmukhaM yatra, tatra sthAsyatyasau punaH / iti.procya gato devo, bhUpo'pi pratyabudhyata / / 16 / / suroktamakhilopAyaM, prAtarbhUpo'pi nirmame / yAvatkiJcidvyatikrAnta-bhUbhAgaM saMdideha saH / / 17 / / AyAti pratimA kiM vA, navetyudvegamAvahan / vakrIkRtya kSaNAdgrIvAM, bhUpaH pazcAdvyalokata / / 18 / / 129 upadeza saptati
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. mukha, be hAtha ane be pagane dhoIne te potAnA ghare gayo (tethI) tenA aMgo ane avayavo jaldI suvarNanI kAMtivALA thayA. 973. 10. savAre te kautukane joIne "A zuM che? e pramANe rANIe vRttAMta rAjAne pUchyo - rAjAe paNa hAtha-paga dhovA vigere (vRttAMta) ne kahyo. 974. 11. ahIM koI paNa atizaya che e pramANe hRdayamAM vismaya pAmela rAjAe tyAM snAna karyuM. tyArabAda rogarahita thayo. 97pa. 12. naivedya, dhUpa, balidAna vigere karIne "ahIM je devatA che te pragaTa thAya. e pramANe rAjAe udghoSaNA karI. 979. 13. e pramANe kahete chate te rAtrimAM te (rAjA) tyAM ja sUto ane (savAre) brAhmamuhUrtamAM adhiSThAtA deve tene e pramANe kahyuM. 977. 14. are ! ahIM prabhAvazALI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA che jenA prabhAvathI tArA aMge thayela koDha roga nAza pAmyo. 978. 1ma. A pratimAne gADAmAM AropaNa karIne sAta divasanA thayela vAcharaDAorna joDIne tuM svayaM sArathI thaIne jaldI calAva. 979. 14. jyAM tuM avaLuM mukha karIne pAchaLa joze tyAM A pratimA sthira thaI jaze. e pramANe kahIne deva gayo. rAjA paNa jAgyo. 980. 17. rAjAe paNa deve kahela sarva upAyone savAre karyA. eTalAmAM kaMIka rasto oLaMgyo teTalAmAM tene saMdeha thayo. 981. 18. zuM pratimA Ave che ke nahIM? e pramANe udvegane vahana karato kSaNamAtramAM Dokane vAMkI karIne rAjAe pAchaLa joyuM. 982. upadeza saptati 129
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAvatsA pratimA vyomni, sthitA divyAnubhAvataH / zakaTaM tvagrato yAtaM, bhUpo'tyarthaM visimiye / / 19 / / nivezya nagaraM navyaM, zrIpuraM tatra bhUpatiH / acIkaraza prottuGgaM, prAsAdaM pratimopari / / 20 / / ghaTau gargerikAyukto, nyasya nArI svamastake / tadvimbAdhaH prayAti sma, pureti sthavirA jaguH / / 21 / / evaM sa bhUpatirbhUri-kAlaM taM jinamArcayat / sarvaM samIhitaM prApa, kramAcchivagatiM gamI / / 22 / / kiyadantaramadyApi, bhUmipratimayoH khaluH / astIti tatra vAstavyA, vadanti janatA api / / 23 / / ityantarikSaprabhupArzvanAthaM, bhUpo yathA'bhyarcya babhUva nIruk / tathA bhavanto'pi jinendracandra-mArAdhya bhavyAH ! sukhino bhavantu / / 24 / / / / iti upadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre dazama upadezaH / / 10 / / 130 upadeza saptati
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. teTalAmAM te pratimA devanA prabhAvathI AkAzamAM sthira thaI. vaLI gADuM AgaLa gayuM. tethI rAjA atyaMta vismaya pAmyo. 983. 20. tyAM zrIpura nAmanuM navuM nagara sthApIne rAjAe pratimAnI upara uMcuM evuM maMdira karAvyuM. 984. 21. pahelA strI potAnA mastaka upara gAgara sahita be ghaDAne sthApana karI te pratimAnI nIcethI jatI hatI, e pramANe vRddhoe kaheluM che. 985. 22. e pramANe te rAjAe ghaNA kALa paryata te pratimAne pUjI ane sarva Icchitane prApta karyuM. anukrame mokSamAM jaze. 986. 23. kharekhara Aje paNa bhUmi ane pratimAnI vacce keTaluMka aMtara che e pramANe tyAM rahenArI janatA paNa kahe che. 987. 24. jema rAjA zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI pUjA karIne nirogI thayo. tema he bhavyaprANIo ! jinendramAM caMdra samAna paramAtmAnI ArAdhanA karIne tame paNa sukhI thAo. 988. I e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM dazamo upadeza che. e upadeza saptati 130
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-11" durvAramAripramukhopasargAH, devAdhidevArcanataH kSayanti / zrIzaGkarAkhyakSitipasya yadva-nmANikyadevaM yajato jinendram / / 1 / / bharatena purA caitye, kArite'STApade girau / varNAdyairanvitAH sarva-jinArcA vinivezitAH / / 1 / / nIlaratnamayI caikA, pratimA prathamaprabhoH / aMzaprAMzujaTA tena, tatrAsti sthApitA pRthak / / 2 / / ata eva janastasyAH, arcAyA abhidhIyate / mANikyadeva ityAkhyA, saprabhAvA ca sA bhRzam / / 3 / / keciditthaM punaH prAhu-riyaM bharatacakriNaH / mudrikAmadhyavartiSNu-pAciratnavinirmitA / / 4 / / . evaM sA pratimA tatra, bhUrikAlamapUjyataM / . anyeAstatra yAtrArthaM, khecarAH kecidAgatAH / / 5 / / tAM cA'pUrvatamA prekSya, pratimAM prItacetasaH / / ninyire dakSiNazreNI, pratyahaM pUjyate ca taiH / / 6 / / anyadA nAradasteSA-matithiH prAptavAnabhUt / nirIkSya so'pi papraccha, pratimeyaM kuto nu vaH / / 7 / / te'pyUcuriyamAnItA-'smAbhirvatADhyaparvatAt / rAjyarASTrAdibhivRddhi-rabhUzA'syAH samAgamAt / / 8 / / 131 upadeza saptati
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-11" 1. jinendra evA zrI mANikyadevane (maNimaya pratimAne) pUjatA zrI zaMkara nAmanA rAjAnI jema duHkhe karIne vArI zakAya evA mArI vigere upasargo (rogo) paramAtmAnI pUjAthI nAza pAme che. 989. 1. pahelA aSTApada parvata para bharata mahArAjA vaDe karAvAyela maMdiramAM varNAdithI yukta sarva jinezvara paramAtmAnI pratimA sthApana karAI. 990. 2. tenA vaDe (bharata mahArAjA vaDe) nIlaratnavALI - khabhA paryata jaTAvALI AdinAtha paramAtmAnI eka pratimA judI sthApana karAyelI che. 991. 3. e kAraNathI loko vaDe te pratimAnuM mANikyadeva e pramANe nAma kahevAya che ane te ghaNI prabhAvazALI che. 992. 4. keTalAMka loko e pramANe kahe che "A pratimA bharata mahArAjAnI vITImAM rahela pAciratnanI banAvelI che. 93. . 5. e pramANe te pratimA tyAM ghaNA samaya sudhI pUjAI. eka divasa tyAM keTalAka 'vighAgharo yAtrAne mATe AvyA. 994. 6 prasanna cittavALA teoe pUrve nahi joyelI evI te pratimAne joIne dakSiNa dizAnI zreNImAM laI gayA ane teo vaDe (te pratimA) roja pUjAya che. 995. 7. eka vakhata nArada teonuM atithipaNuM pAmyo. (pratimAne) joIne teNe (nArade) paNa pUchyuM - tamArI pAse A pratimA kyAMthI ? 999. 8. teoe paNa kahyuM - A pratimA amArA vaDe vaitADhya parvatathI lavAyelI che. A pratimAnA samAgamathI rAjya-rASTra vageremAM abhivRddhi thaI. 997. upadeza saptati 131
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutveti nAradaH prAha, tanmAhAtmyaM tu vajriNaH / merau zAzvatacaityAni, vandituM samupeyuSaH / / 9 / / tataH zakro'pi tAM devai-rAnayAmAsivAn divi / nahi kalpalatAprAptI, bhavenmandAdaraH sudhIH / / 10 / / itthaM sA svargaloke'pi, devaiH santuSTamAnasaiH / . subahUn sAgarAn yAva-daciMtA bhaktibhAsuraiH / / 11 / / atrAntare'tra bharate, rAvaNo rAkSasezvaraH / trailokyakaNTako jAta-stasya mandodarI priyA / / 12 / / tayApi nAradamukhA-ttanmAhAtmye zrute sati / ' .. prerito rAvaNaH zakra-mArarAdha dhiyAM nidhiH / / 13 / / , tuSTaH zakro'pi tAmoM, mandodaryAH samarpayat / / trisandhyamatiharSeNa, sApi pUjayati sma tAm / / 14 / / athA'nyadA dazagrIvo, rAmabhAryAmapAharat / . kalatrabhrAtRputrAdyaiH, prokto'pyetAM mumocaM na / / 15 / / bimbAdhiSThAyako'vAdI-llaGkAlaGkAdhipakSayam / mandodaryA tataH sArcA, nyAsIcakre payonidhau / / 16 / / itazca - karNATakadeze kalyANa-nagare zaGkaro nRpaH / abhUjinapadAmbhoja-bhRGgo'bhaGgurabhAgyavAn / / 17 / / 132 upadeza saptati
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. e pramANe sAMbhaLIne meru parvata para rahela zAzvata caityone vaMdana karavA mATe jatA evA Indrane nArade te pratimAno mahimA kahyo. 998. 10. tyArabAda zakendra paNa devo vaDe te pratimAne devalokamAM lavaDAvI. kharekhara kalpavRkSanI velaDInI prAptimAM buddhizALI vyakti maMda AdaravALo thato nathI. 999. 11. e pramANe devalokamAM paNa saMtuSTa manavALA, bhakti vaDe dedIpyamAna (evA te) devo vaDe te pratimA ghaNA sAgaropama parvata pUjAI. 1000. 12. eTalAmAM ahIM bharata kSetramAM traNa lokamAM kAMTA samAna, rAkSasono svAmI rAvaNa thayo. tene maMdodarI nAme patnI hatI. 1001. 13. nAradanA mukhathI te pratimAnA mahimAne sAMbhaLate chate maMdodarI vaDe prerAyela buddhinA bhaMDAra samAna rAvaNe zakrendranI ArAdhanA karI. 1002. 14. khuza thayela zakrenke paNa te pratimA maMdodarIne arpaNa karI. maMdodarI paNa atyaMta harSapUrvaka te pratimAne traNe kALa pUjatI hatI. 1003. : 15. have eka vakhata rAvaNe rAmanI patnI (sItA)nuM haraNa karyuM. patnI-bhAIputra vagere vaDe kahevAyuM to paNa rAvaNe sItAne na choDI. 1004. , 19. pratimAnA adhiSThAyaka deve laMkA ane laMkAnA adhipatinA (rAjAnA) nAzane kahyo. tyArabAda maMdodarI vaDe te pratimA samudramAM padharAvAI. ane 1005. A bAju - 17. karNATaka dezamAM kalyANa nagaramAM jinezvaranA caraNa kamalamAM bhamarA samAna, akhaMDa bhAgyazALI zaMkara nAme rAjA hato. 1806. upadeza saptati 132
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAdRg vyantaro'nyeAstatra mAriM vitenivAn / tena cintAturAH sarve, nRpAmAtyAdayo'bhavan / / 18 / / nRpatiM duHkhitaM jJAtvA, svapne padmAvatI jagau / mANikyadevapratimA, yAstyantaHsAgarasthitA / / 19 / / / pure'tra yadi sA'bhyeti, tadA mAriya'lIyate / labdhopAyastato bhUpastathaiva nikhilaM vyadhAt / / 20 / / tuSTo lavaNanAtho'pi, bhaktiyuktyA tadIyayA / bimbaM mandodarIsatkaM, bhUpAlAya samarpayat / / 21 / / uktaM caitatprabhAvAtte, subhikSArogyasampadaH / pRSThau kRtvA svayaM bimbaM, mArge gaccha yathAsukham / / 22 / / sandehaM yatra kartAsi, tatra sthAsyati kintvidam / zikSAM dattveti devo'pi, tiro'dhatta kSaNAdapi / / 23 / / Arogya pRSTau tAmoM, sasainyaH kSitipo'calat / yAvattiliGgadezasya-kulpapAkapure'gamat / / 24 / / tAvaJcakAra, sandeha, taddhArA'vedanAt kvacit / kimAgacchati no veti, tatastatraiva tat sthitam / / 25 / / zrIkulpapAkanagare, ramyaM caityaM vidhApya narapatinA / nirmalamarakatamaNimaya-ruciraM tadvimbamasthApi / / 26 / / 133 upadeza saptati
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. eka vAra mizrAdaSTi vyaMtare tyAM mAri (roga) ne phelAvyo, tethI rAjAmaMtrI vigere sarve ciMtAtura thayA. 1007. 19. rAjAne duHkhita jANIne padmAvatI devIe svapnamAM kahyuM. mANikya devanI je pratimA samudranI aMdara rahelI che. 1008. . 20. jo te pratimA ahIM nagaramAM Ave to mArino vilaya (vinAza) thAya. tyArabAda upAyane meLavela rAjAe e pramANe ja saghaLuM kArya karyuM. 1009. * 21. te pratimA saMbaMdhI bhaktinI yukti vaDe khuza thayela lavaNa samudranA adhiSThAyaka deveM paNa maMdodarI saMbaMdhI te pratimA rAjAne samarpaNa karI. 1010. rara. ane kahyuM ke A pratimAnA prabhAvathI tane sukALa, ArogyanI saMpatti prApta thaze. pratimAne tuM pAchaLa (pIThanI pAchaLa mUkIne) karIne mArgamAM jema sukha upaje tema jA. 1011. 23. paraMtu te jyAM zaMkA (saMdeha) karaze tyAM A pratimA sthira thaze, e pramANe zikSA ApIne deva paNa kSaNe mAtramAM adrazya thayo. 1012. 1. 24. te pratimAne pAchaLa sthApana karIne sainya sahita rAjA cAlyo. (a) jiTalAmAM tiliMga dezamAM rahela kulpapAka nagaramAM gayo. 1013. 25. teTalAmAM te pratimAnA bhArane nahi jaNAvAthI zuM te pratimA Ave che ke nahi? ema saMdeha karyo. tethI te pratimA tyAM ja sthira thaI. 1014. - ra9. rAjA vaDe zrI kulyAkanagaramAM manohara caitya karAvIne nirmala marakata maNimaya suMdara te pratimAne sthApana karAI. 1015. upadeza saptati 133
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaTzatAzItivarSANi, tadvimbaM gagane sthitam / tatpUjanAza rogANAM, zAntirAsIt samaM tataH / / 27 / / pUjArthaM dvAdazagrAmA-narcakebhyaH sa dattavAn / bhUpAlo bhUrikAlaM ca, taM jinendramapUjayat / / 28 / / svargAdatra samAgatasya zaradAM lakSA girIzapramA, ekAzItizaratsahastrasahitA yasya prabhoH jajJire / trailokyA'tizayAlunAmamahimA mANikyadevAbhidhaH, sa zrIAdijinazcirAya bhavatAM sampadyatAM zreyase / / 29 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre ekAdaza upadezaH / / 134 upadeza saptati
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. chaso eMsI varSa paryaMta te pratimA AkAzamAM rahI. tyArabAda te pratimAnI pUjAthI badhI ja rIte rogonI upazAMti thaI. 1016. * 28. rAjAe pUjAne mATe bAra gAmo pUjArIne ApyA ane rAjAe ghaNA samaya paryaMta te 5ramAtmAne pUjyA. 1017. 29. ahIM devalokathI Avela te paramAtmAnI pratimAnA agyAra lAkha ekyAzI hajAra varSo jANavA traNa lokamAM atizayavALA, nAma vaDe mahimAvALA mANikya deva nAme te zrI AdinAtha paramAtmA lAMbA kALa mATe tamArA kalyANane mATe thAya. 1018. || e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM agyAramo upadeza che. II upadeza saptati 134
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-12" jayatya'sau stambhanapArzvanAthaH, prabhAvapuraiH paritaH sanAthaH / sphuTIcakArA'bhayadevasUri - yA~ bhUmimadhyasthitamUrtimiddhAm / / 1 / / purA zrIpattane rAjyaM, kurvANe bhImabhUpatau / abhUvan bhUtale khyAtAH, zrIjinezvarasUrayaH / / 1 / / sUrayo'bhayadevAkhyA-steSAM paTTe didIpire / . yebhyaH pratiSThAmApatro, gacchaH kharatarA'bhidhaH / / 2 / / teSAmAcAryavaryANAM, mAnyAnAM bhuubhRtaampi,| . kuSThavyAdhirabhUdehe, prAcyakA'nubhAvataH / / 3 / / tataH zrIgurjaratrAyAM, zambhANakapuraM prati / zaktyalpatve'pi te cakru-vihAraM gurupuGgavAH / / 4 / / rogagrastatayA'tyantaM, sambhAvya svAyuSaH kSayam / mithyAduSkRtadAnArthaM, sarvaM zrIsaGghamAhvayan / / 5 / / tasyAmeva nizIthinyAM, svapne zAsanadevatA / prabho ! svapiSi jAgarSi, kiM vetyAha guruM prati / / 6 / / rogiNaH kvAsti me nidre-tyukte devI guruM jagau / unmoTayata taatAH, sUtrasya navakutkuTI: / / 7 / / zakterabhAve'pyukte ca, sAha maivaM vaco vada / tvamadyApi navAjhyA ya-dRttIH sphItAH kariSyasi / / 8 / / . 135 upadeza saptati
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-nara" 1. bhUminI aMdara rahelI je zreSTha mUrtine pa. pU. A. bha. zrI abhayadevasUrIe pragaTa karI, atyaMta prabhAva vaDe sarva rItie jAgrata A staMbhana (thaMbhaNa) pArzvanAtha paramAtmA jaya pAme che. 1019. 1. pahelA zrI pATaNamAM bhImarAjA rAjya karato hato. tyAre pa.pU.A.zrI jinezvarasUrI pRthvI para prakhyAta hatA. 1020. 2. teonA paTTamAM zrI abhayadevasUrI nAmanA AcArya bhagavaMta dIpatA hatA. jemanAthI kharatara nAme gaccha pratiSThAne pAmyo. 1021. 3. rAjAone paNa mAnya evA te zreSTha AcArya bhagavaMtanA dehamAM pUrvakarmanA udayathI koDharoga thayo. 1022. 4. tyAra pachI zakti alpa hovA chatAM paNa te gurapuMgavoe zrI gujarAtamAM zabhANaka nagara tarapha vihAra karyo. 1023. 5. atyaMta rogagrasta hovAthI potAnA AyuSyanA kSayane vicArIne "micchAmi dukkaDa' devA mATe sarva zrI saMghane bolAvyo. 1024. * che. te ja rAtrimAM svapnamAM zAsanadevatAe gurubhagavaMtane kahyuM - he prabho ! zuM tame sUo cho ke jAgo cho ? 1025. 7. mArA jevA rogIne nidrA kyAMthI hoya?" e pramANe kahete chate devIe guru bhagavaMtane kahyuM to " A sUtranI nava TIkA raco 1023. 8. AcArya bha. zaktino abhAva batAvate chate devIe kahyuM - e pramANe vacana na bolo, Aje paNa tame nava aMga vaDe vRtti pragaTa karazo. 1027. : upadeza saptati 135
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIsudharmakRtagranthAn, kathamarthApayAmyaham / paGgoH pratyeti ko nAma, mervArohaNakauzalam / / 9 / / devyAha yatra sandehaH, smartavyA'haM tvayA tadA / . yathA bhinadmi tAnsarvAn, pRSTvA sImandharaM jinam / / 10 / / rogagrastaH kathaM mAtaH !, karomi vivRtIraham / mA vAdIstatpratIkAre, kintUpAyamimaM zRNu / / 11 / / . asti stambhanakagrAme, seDhI nAma mahAnadI / tasyAM zrIpArzvanAthasya, pratimAstyatizAyinI / / 12 / / yatra ca kSarati kSIraM, pratyahaM kapileti gauH| tatkhurotkhAtabhUmau ca, drakSyasi pratimAmukham / / 13 / / , tadevaM saprabhAvaM ta-dvimbaM vandasva bhAvataH / yathA tvaM svasthadehaH syAH, iti procya gatA surI / / 14 / / prAtarjAgaritAste'tha, svapnArthamavabudhya ca / .. samaM samagrasacena, celuH stambhanakaM prati / / 15 / / tatra gatvA yathAsthAne, prekSya pArzvajinezvaram / ullasatsarvaromAJcAH, evaM te tuSTuvurmudA / / 16 / / jaya tihuyaNavarakapparukkha jaya jinadhanaMtari, jaya tihuyaNakallANakosa duriakkarikesari / tihuyaNajaNaavilaMdhiyANa bhuvaNattayasAmiya, kuNasu suhAI jiNesapAsa thaMbhaNapuraThiya / / 1 / / 136 upadeza saptati
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. zrI sudharmasUrIzvarajI ma.sA. vaDe racAyela graMthono artha huM zI rIte karIza ? pAMgaLAnA merUparvata para caDhavAnA kuzalapaNAne koNa sAcuM mAne ? 1028. 10. devIe kahyuM - jyAM saMdeha thAya tyAre tArA vaDe mAruM smaraNa karavuM. jethI huM sImaMdharasvAmIne pUchIne sarva zaMkAone dUra karIza. 1029. 11. he mAtA ! rogagrasta evo huM zI rIte vivaraNa karuM ? devIe kahyuM - AvuM na bola, roganA pratikAramAM A upAya che. e pramANe tuM sAMbhaLa. 1030. 12. stambhanaka gAmamAM seDhI nAmanI moTI nadI che temAM zrI pArzvanAtha paramAtmAnI atizayavALI pratimA che. 1031. 13. jyAM A kapila varNavALI gAya roja dUdha jhare che. tenA khurathI khodAyela bhUmimAM pratimAnA mukhane tame jozo. 1032. 14. prabhAvazALI te pratimAne bhAvapUrvaka tuM vaMdana kara, jethI tuM svastha dehavALo thAya. e pramANe kahIne devI gaI. 1033. 15. savAre jAgelA teo have svapnanA arthane jANIne samagra zrI saMghanI sAthe stambhanaka nagara tarapha cAlyA. 1034. 16. tyAM jaIne yathAsthAne (je pramANe kahyuM te jagyAe) zrI pArzvanAtha paramAtmAne joIne ullasita sarva romAMcavALA teoe harSapUrvaka e pramANe stuti karI. 1035. 1. traNa jagatamAM zreSTha kalpavRkSa samAna paramAtmA jaya pAmo. dhanavaMtarI vaidya samAna jinezvara paramAtmA jaya pAmo. traNa jagatamAM kalyANanA bhaMDAra, durita evA hAthIne mATe siMha samAna evA paramAtmA jaya pAmo. traNa jagatanA loko vaDe na oLaMgI zakAya evA traNa bhuvananA svAmI staMbhana nagaramAM rahela zrI pArzvanAtha jinezvara sukhone karo. 1036. upadeza saptati 136
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRtte tu SoDaze sArcA, sarvAGgaM prakaTA'bhavat / ata evAgravRtte taiH, paJcakkheti padaM kRtam / / 17 / / phaNiphaNaphAraphuraMtarayaNakararaMjiyanahayala, phaliNIkaMdaladalatamAlanIluppalasAmala / kamaThAsurauvasaggasaMvaggasaggaagaMjiya, jaya paJcakkhajiNesapAsa thaMbhaNayapuraThiya / / 1 / / evaM dvAtriMzatA vRttai-stuSTuvuH pArzvatIrthapam / zrIsaGgho'pi mahApUjA-dyutsavAMstatra nirmame / / 18 / antyavRttadvayaM tatra, tyaktvA devyuparodhataH / . cakrire triMzatA vRttaiH, saprabhAvaM stavaM hi te / / 19 / tatkAlaM roganirmuktAH, sUrayaste'pi jajJire / navyakAritacaitye ca, pratimA sA nivezitA / / 20 / / sthAnAGgadinavAGgAnAM, cakruste vivRtI: kramAt / / , devatAvacanaM na syAt, kalpAnte'pi hi niSphalam / / 21 / / sauvarNA navyaniSpanna-granthapustakasaJcaye / dRSTA uttarikA bhUpA-dibhirdivyA'nubhAvataH / / 22 / / pattane bhImabhUpAlo, dravyalakSatrayavyayAt / lekhayAmAsa tAH sarvA, vRttIH svaparasUribhiH / / 23 / / evaM te sUrayo bhUri-kAlaM zrIvIrazAsane / ciraM prabhAvanAM cakruH, prAptasArvatrikodayA: / / 24 / / 137 upadeza saptati
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. vaLI soLamA zlokamAM te pratimA sarva aMgovALI pragaTa thaI" (e pramANe jaNAvyuM). e kAraNathI AgaLanA zlokamAM teo vaDe "pratyakSa" e pramANe pada karAyuM. 1037. 1. sarpanI phaNA upara skurAyamAna thaI rahela suMdara ratnanA kiraNothI raMgI dIdhuM che nabhastala jemaNe evA, phaTakaDInA kaMdavALA TukaDAo tathA tamAlavRkSa ane nIlotpala jevA zAmaLA kamaTha deve karelA upasargonA samudAyanA saMsargathI gAMjyA nahi gayelA staMbhanapura sthita he pratyakSa pArzva jinezvara ! tame jayavaMtA varto. 1038. 18. e pramANe batrIza zloko vaDe zrI pArzvanAtha paramAtmAnI stuti karI. zrI saMghe paNa tyAM mahApUjA vagere utsavone karAvyA. 1039. - 19. tyAM devInA uparodhathI aMtima be zlokane choDIne trIza zloko vaDe prabhAvazALI evuM te stotrane teoe karyuM. 1040. 20. te AcArya bhagavaMta paNa tatkALa rogathI mukta thayA ane navIna karAvelA maMdiramAM te pratimA sthApanA karI. 1041. 21. anukrame temaNe ThANAMga vagere nava aMgonI TIkA racI. kharekhara kalpAMte (yugane aMte) paNa devatAnuM vacana niSphala hotuM nathI. 1042. * 22. navA banAvelA graMthanA pustakonA DhagalAmAM sonAnI utarikA rAjA vigere vaDe devInA divya prabhAvathI jovAI. 1043. - ra3. pATaNamAM bhImarAjAe traNa lAkha dravya vyaya karIne potAnA ane bIjA AcAryo vaDe te sarva TIkAo lakhAvI. 1044. 24. e pramANe prApta karyo che sarva ThekANe abhyadaya jeNe evA te AcArya bhagavaMte zrI viraparamAtmAnA zAsanamAM lAMbA kALa paryata ghaNI prabhAvanA karI. 1045. upadeza saptati 137
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAyamAnAdiramartyanAyaka-zrIrAmakRSNoragapAmbupAdibhiH / / nAnAvidhasthAnakRtArcanazciraM, pArzvaprabhuH pAtu bhavAt sa dehinaH / / 25 / / athavA-pAyeM zrIkunthunAthasya, mammaNavyavahAriNA / pRSTaM mokSaH kadA bhAvI, mama svAmyapi taM jagau / / 26 / / tIrthe zrIpArzvanAthasya, tava siddhirbhaviSyati / acIkaradimAmoM, tato'sAviti kecana / / 27 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre dvAdaza upadezaH / / 12 / / 138 upadeza saptati
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25. nahi jaNAtA evA devonA nAyaka zrI rAma-kRSNa-garUDa, varUNa pAbupa vigere vaDe aneka sthAne zrI pArzvanAtha paramAtmAnI pUjA lAMbA kALa paryata karAyelI che te pArzvanAtha paramAtmA prANIonuM bhavathI rakSaNa karo. 1046. 23. athavA-mammaNa vyavahArI vaDe zrI kuMthunAtha paramAtmAne pUchAyuM. "mAro mokSa kyAre thaze ? svAmIe paNa tene kahyuM. 1047. 27. zrI pArzvanAtha paramAtmAnA zAsanamAM tArI siddhi (mokSa) thaze. tethI eNe A pratimAne karAvI. e pramANe keTalAka loko kahe che. 1048. // e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM bAramo upadeza che. In upadeza saptati 138
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-13" . jIrNoddhAraM nUtanaM vA jinAnAM, ye prAsAdaM kArayantyA''stikaughAH / / te syuH pUjyA rAmanAmA yatheha, zreSThI zreyaH zrInivAso babhava / / 1 / / zrInivAsapure zreSThI zrIguptaH zrIniketanam / svAmI dravyASTakoTInAM, prakRtyA kRpaNaH punaH / / 1 / / tatputro vijayo nAma, sa tu dAnapriyo bhRzam / pitA niSedhayatyenaM, dAnaM zUlaM hi tAdRzAm / / 2 / / anyedyuH zUlarogeNa, zrIgupto mRtyumAptavAn / : athAha jananI putraM, zRNu vatsa ! vaco mama / / 3 / / tvadIyajanakenA'STA-vatra draviNakoTayaH / ' santi nyAsIkRtAstAstvaM, gRhANa ca kRtArthaya / / 4 / / so'pi yAvadupAdatte, tnidhaanmnaakulH| . tAvaddadarza phUtkAra-bhISaNaM tatra patragam / / 5 / / vyAvRttya sahasodyAto, vijayastasya darzanAt / evaM dvistrirasau cakre, na tathApyAptavAnidhim / / 6 / / anyadA kevalI ko'pi, prAptastatra suradruvat / samaM rAjAdilokena, vijayo vandituM yayau / / 7 / / tatkRtAM dezanAM zrutvA, vijayaH pRSTavAniti / nidhisthAne kathaM sarpa-darzanaM me'bhavatprabho ! / / 8 / / 139 upadeza saptati
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-13" 1. je zraddhALuo jinezvara paramAtmAnA junA maMdirano uddhAra athavA to navuM maMdira karAve che teo pUjya thAya che. jema ahIM rAmanAme zreSThI kalyANa rUpI lakSmInA sthAnabhUta thayo. 1049. 1. zrI nivAsapuramAM lakSmInA nivAsasthAnabhUta ATha karoDa dravyano svAmI paNa svabhAvathI paNa zrIgupta nAme zreSThI hato. 1050. 2. temano vijaya nAme putra hato. tene dAna ApavuM ghaNuM priya hatuM. paraMtu pitA ene dAna ApavAno niSedha kare che. kharekhara tevA prakAranA lokone dAna e phUla lAge che. 1051. 3. eka divasa zrI gupta zreSThI zUlanA rogathI mRtyu pAmyo. have mAtA putrane kahe che. he putra ! tuM mAruM vacana sAMbhaLa. 10para. - 4. tArA pitA vaDe ahIM ATha karoDa dhana sthApana karAyeluM che. tene tuM grahaNa kara ane kRtArtha kara, 1053. . 5. te nidhAnane viSe anAsakta manavALo te (putra) paNa te dhanane jeTalAmAM upADe che. teTalAmAM tyAM phuphALA mAratAM bhayaMkara sarpane joyo. 1054. - ka. tenA (sarpanA) darzanathI vijaya pAcho pharIne ekAeka pharI sAme gayo. ema eNe be-traNa vAra karyuM to paNa te dhanane na meLavI zakyo. 1055. che. eka vakhata kalpavRkSa samAna koIka kevaLI bhagavaMta tyAM padhAryA. rAjA vigere lokonI sAthe vijaya paNa vaMdana karavA mATe gayo. 1059. 8. kevaLI bhagavaMta vaDe apAyelI dezanAne sAMbhaLIne vijaye e pramANe pUchayuM. ' he prabho ! dhananA sthAne mane sarpanuM darzana zI rIte thayuM ? 1057. upadeza saptati 139
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI prAha tvadIyo yaH, pitA sa vyantaro'bhavat / sarparUpeNa tena tvaM, nidhiM gRhNannivAritaH / 9 / / vyantaro'nyedyurAgatya, rAjJo'gre prAha vAraya / nidhijighRkSaM vijayaM kariSye 'narthamanyathA / / 10 / / nRpaH prAha nidhAnena tvaM kiM karttAsi me vada / putrastu kurutAM dAna-pUjAdi tvadanugrahAt / / 11 / / evaM kRte tavApi syAt, phalaM puNyAnumodanAt / ityAdyuvAca rAjendrastathApyeSa na buddhavAn / / 12 / / nidhAnavyantarastambha-kArakaH ko'pi kovidaH / anyadA vijayasyaikaH, prApto locanagocaram / / 13 / / tasya sAnnidhyatastena, tamAkramya haThAdapi / tannidhAnamupAdAyi, mUrtta puNyamivAtmanaH || 14 || taddravyavyayataH zrIma-gurUNAmupadezataH / zrIzAnterjIrNacaityasya, sa uddhAraM vyadadhIpat / / 15 / / upadezastvayaM - nUtanazrIjinAgAra- vidhAne yatphalaM bhavet / tasmAdaSTaguNaM puNyaM, jIrNoddhAre vivekinAm / / 1 / / 140 upadeza saptati
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. kevalajJAnI bhagavaMte kahyuM ke tamArA pitA hatA, te vyaMtara deva thayA. sarpanA rUpavALA temanA vaDe nidhine grahaNa karatA evA tane aTakAvAyo. 1058. 10. eka divasa vyaMtaradeve AvIne rAjAnI AgaLa kahyuM - dhanane grahaNa karavAnI IcchAvALA vijayane tame vAro anyathA huM anarthane karIza. 1059. 11. rAjAe kahyuM - dhana vaDe tuM zuM karaze? tuM mane kahe - vaLI tArA anugrahathI (tArA) putra dAna-pUjA vagere karo. 1060. 12.e pramANe karate chate puNyakAryanI anumodanA karavAthI tene paNa phaLa prApta) thAya vagere rAjAe kahyuM. to paNa A (vyaMtaradeva) samajyo (mAnyo) nahIM. 1061. 13. eka vakhata nidhAnanA vyaMtaradevane thAMbhalA rUpe karanAra koIka jJAnI bhagavaMta vijayanI dRSTinA viSaya banyA (arthAt vijayane maLyA.) 1062. 14.temanA sAnidhyathI balAtkAre paNa tene (sarpane) dUra karIne tenA (vijaya) vaDe sAkSAt potAnA puNyanI jema te nidhAnane upADAyuM. 1063. . 15. zrI gurubhagavaMtanA upadezathI te dravyanA vyayathI teNe zrI zAMtinAtha paramAtmAnA jIrNa maMdirano uddhAra karAvyo. 1064. vaLI eno upadeza A pramANe che - 1. vivekavALA prANIone zrI jinezvara paramAtmAnA navA maMdirane karAvavAmAM je phaLanI prApti thAya che. tenA karatA ATha gaNuM puNya jIrNa maMdirano uddhAra karAvavAmAM thAya che. 1065. upadeza saptati 140
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hemasUrivAkyaM zrIAmrabhaTaM prati / / acIkarat pratiSThAdi-vistarAMzca manoharAn / zrIsaGgo'pi dhvajastrAtra- pramukhaM tatra nirmame / / 16 / / anyadA taskaraM kaJcidvadhArthaM rAjapuruSaiH / nIyamAnaM pure'pazya-dvijayazcaityasaMsthitaH / / 17 / / tam I vijayo mocayatyenaM, bhUpaM vijJApya so'pi uvAcA'Jjanasiddho-'yamantaHpuravinAzakRt / / 18 / / svavidyAM vakti yadyeSa, tadA muJcAmi nAnyathA / tenA'nukte'pyasau cauraM, tridinAvadhyamumucat / / 19 / / nIto jinagRhasyAnta caurastacaityadarzanAt / prApto jAtismRtiM prAha, tadagre prAgbhavaM nijam / / 20 / / tathAhi prANiha grAme, zreSThI rAma iti zrutaH / abhUd bhUrivibhUtInA-ma - mAzrayaH zrAvakottamaH / / 21 / / tenedaM caityamArebhe, nirmApayitumAdarAt / paraM caitye'rddhaniSpatre, kSINadravyo babhUva saH / / 22 / / ArAdhya siddhapuruSaM, koTIvedharasaM tataH / prApya jAtena vittena, pUrNacaityamakArayat / / 23 / / 141 upadeza saptati
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AmrabhaTanI prati A. bha. zrI hemacandrasUrIzvarajI ma. sA. nA vAkyo - 16. manane AnaMda pamADe evo pratiSThAdinA vistArane teNe karyo. zrI saMghe paNa tyAM dhvajA-snAtra vagere karyuM. 1066. 17, eka vakhata maMdiramAM rahela vijaye rAjAnA puruSo vaDe vadhane mATe nagaramAM laI javAtA koIka corane joyo. 1067. 18. vijaya rAjAne vinaMti karIne A corane choDAve che. rAjAe paNa vijayane kahyuM. aMjananI siddhine prApta karela A cora aMtaHpurano vinAza karanAra che. 1068. 19. jo A potAnI vidyAne jaNAve to huM A corane choDuM anyathA nahIM. tenA (cora) vaDe nahi kahevAye chate A corane traNa divasanI maryAdA sudhI choDyo. 1069. 20. cora maMdiranI aMdara laI javAyo. teNe (core) 52mAtmAnA darzanathI jAtismaraNa jJAnane prApta karyuM (ane) rAjAnI AgaLa potAnA pUrva bhavane kahyo. 1070. 21. te A pramANe - pahelA A gAmamAM ghaNA aizvaryanA svAmI uttama-zrAvaka rAma nAme zreSThI e pramANe prasiddha hato. 1071. 22. tenA vaDe A daherAsara banAvavA mATe AdarapUrvaka kArya AraMbha karAyo. paraMtu maMdira banate chate te (zreSThi) kSINa dravyavALA thayA. 1072. 3. tyArabAda siddha puruSane ArAdhIne loDhA para je rasanuM eka TIpuM nAkhavAthI suvarNa bane evA koTIvedharasane prApta karIne utpanna thayela dhana vaDe maMdirane pUrNa karAvyuM. 1073. upadeza saptati 141
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ sauvarNadaNDakalazaM maNDapazreNisundaram / saddevakulikAyuktaM, tacaityaM kramato'jani / / 24 / / kAraM kAraM tatra bhaktyA, stutyarcAdi jinezituH / sazreSThI vArddhake prApte, tapasyAM pratipannavAn / / 25 / kiJcidvrataM virAdhyA'tha, sa mRtvApa kudevatAm / tatazyutvA'bhavatso'haM, taskarastAskare kule / / 26 / / . prAsAdamadya dRSTvAhaM, jAtismaraNamAptavAn / jIrNoddhAraM vidhApyA'tra, tvaM me sAdhammiko'bhavaH / / 27 / / na kevalaM tvayA svAtmA, jirNoddhAravitanvatA / . samuddhRto'hamapyuH, patannarakakoTare / / 28 / / ityAlApaparacauro, devatAdattaveSabhRt / saJjAtaH saMyato bhUpa-pramukhAstaM vavandire / / 29 / / kramAjha sa gato mokSaM, vijayo'pyApya sadvratam / saudharme tridazIbhUya, bhavenaikena nirvRtaH / / 30 / / iti caitanyavInanirmiteH, phalamAkarNya taduddhRtestathA / bhavikAH ! bhavabhaJjanecchavaH, kriyatAM caityavidhApane manaH / / 31 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre trayodaza upadezaH / / 13 / / 142 upadeza saptati
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. suvarNanA daMyukta kalazavALuM suMdara evI maMDapanI zreNivALu devakulikAthI yukta anukrame te maMdira thayuM. 1074. 21. tyAM jinezvara paramAtmAnI stuti pUjA vagere bhaktipUrvaka vAraMvAra karI. vRddhapaNuM prApta thaye chate te zreSThIe tapasyAne svIkArI. 107pa. . kaMIka vratanI virAdhanA karIne marIne te kudevapaNuM pAmyo. tyAMthI vIne te huM coranA kulamAM cora thayo. 1076. 27. Aje maMdirane joIne huM jAtismaraNa jJAnane pAmyo. ahIM jirNoddhArane karAvIne tame mArA sAdharmika thayA. 1077. 28. jIrNoddhArane karAvatA evA tamArA vaDe mAtra potAno AtmA ja nahIM - paraMtu narakarUpI khADAmAM paDato evo huM ucca prakAre uddhAra karAyo. 1078. 29. e pramANe bolavAmAM tatpara. te cora, devatAe Apela veSane dhAraNa karanAra saMyata thayo. rAjA vigeree tene (saMyatane) vaMdana karyuM. 1079. 30. anukrame te molamAM gayo ane vijaya paNa sadgatane svIkArIne saudharma devalokaMmAM deva thaIne eka bhavane dhAraNa karavA vaDe nirvANa pAmyo. 1080. 31. e pramANe navA maMdiranA nirmANanA temaja jIrNoddhAranA phalane sAMbhaLIne bhavano nAza karavAnI IcchAvALA he bhavya prANIo ! maMdirane karAvavAmAM tame - manane karo. 1081. II e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM teramo upadeza che. te upadeza saptati 142
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-14" dhanyasya kasyApi bhavanti bhAgyataH, zrItIrthayogAH sakaleSTadAyinaH / / tatrApi siddhAcalabhUriyaM yayA, hatyAdidoSA api dUrataH kRtAH / / 1 / / zrAvastyAmasti dhAtrIza-strizaGkakuladIpakaH / trivikrama iti trAta-trailokyaH svaparAkramaiH / / 1 / / so'nyadA kAnane kvApi, krIDannIDanivAsinam / vaTe kaTuraTantaM ca, pakSiNaM kaJcidekSataH / / 2 / / duSTaH zakuna ityeSa, bANamAkRSya taM javAt / jaghAna sAnutApazca, pazcAtkiJcidajAyata / / 3 / / . . kAlAntare sa bhuujaani-vairaagybhrrnggitH| . aGgIkRtya parivrajyAM, kramAjAto mahARSiH / / 4 / / utpannatejolezyAkaH, sa dustptpobhraiH| - , prabodhayan bhavyalokAn, vijahAra vasundharAm / / 5 / / sa khago'pi tadA mRtvA, bhillaH pallayAmabhUt kvacit / kurvanvividhapApAni, saJjAtaH svodaraMbhariH / / 6 / / anyeSuH sa RSiH kvApi, viharaMstasya dRkpathe / papAta tena yaSTyAdyai-stADitaH kupitAtmanA / / 7 / / kopATopAkulatvena, vismRtyAcAramAtmanaH / svatejolezyayA bhillaM, taM varAkamadIdahat / / 8 / / 143 upadeza saptati
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-14" 1. koI paNa dhanya puruSane paNa sarva Icchitane ApanAra evo zrI tIrthano yoga bhAgyathI thAya che. temAM paNa A siddhAcalanI bhUmi che. jenA vaDe hatyA vagere dorSo paNa dUra karAyA che. 1082. 1. zrAvastI (sAvI) nagarImAM trizaMku kulamAM dIpaka samAna, potAnA parAkrama vaDe traNa lokanuM rakSaNa karanAra trivikrama e pramANe rAjA che. 1083. . 2. eka vakhata teNe jaMgalamAM kyAMka vaDanA jhADa para pakSIonA mALAmAM krIDA karatA ane kaTu bolanAra koIka pakSine joyuM. 1084. 3. A duSTa pakSI che e pramANe (vicArIne rAjAe) vegathI bANane kheMcIne tene (pakSIne) haNyuM ane pAchaLathI kaMIka pazcAttApa thayo. 1085. 4. amuka samaya pachI (vairAgyathI raMgAyela) vairAgyapUrNa rAjA dIkSAne aMgIkAra karIne anukrame mahAna RSi thayo. 1086. 5. duSkara evA tapone karavA vaDe utpanna thayela tejAlezyAvALA te RSie bhavya prANIone bodha pamADatA pRthvI para vihAra karyo. 1087. OM. tyAre te pakSI paNa marIne koIka ThekANe pallImAM bhIla thayo. vividha prakAranA pApone karato potAnuM peTa bharanAra thayo. 1088. 7. eka divasa vihAra karatA te RSi kyAMka tene (bhIlane) dRSTimArgamAM AvyA. gusse thayela evA tenA vaDe lAkaDI vagerethI tADana karAyA. 1089. 8. atyaMta kopa vaDe Akula hovAthI potAnA AcArane bhUlI jaIne potAne utpanna thayela tejolezyA vaDe te bhIlane bALyo. 1090. upadeza saptati 143
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhillo vipadya saJjAtaH, kesarI kvApi kAnane / sa tathaiva RSiH pucchA-cchoTinaM tamamArayat / / 9 / / saJjAtastadanudvIpI, mAritazca tathaiva saH / tasya hi bhraSTavRttasya, tejolezyAstratAM yayau / / 10 / / tato rAjagRhe jAtaH, saNDaH sammukhadhAvanAt / so'pi vyApAdito tena, pUrvavanmatsaraspRzA / / 11 / / tataH phaNaphaNAbhAra- bhArito bhISaNAkRtiH / nirIkSya taM muniM kAyotsargasthaM so'bhyadhAvata / / 12 / / prAgvattaM hatavAnsAdhuH saJjAto brAhmaNastataH / nindAM kurvan hataH kvA'ho !, nirvivekasya saMvaraH / / 13 / / hatyAsaptakamityeSa, nirmamo'pi vinirmame / yogino'pIti pApAni, karmaNAM dhig vijRmbhitam / / 14 / / dvijo vANArasIpuryAM mahAbAhunRpo'bhavat I yathApravRttakaraNA-cchubhakarmmodayonmukhaH / / 15 / / devo rAsabhatAM yAti rAsabho'pi narendratAm / Izvaro niHsvatAM ceti, kaTare ! bhavanATakam / / 16 / / sa bhUpatirgavAkSastho 'nyadA kaJcana saMyatam / prekSya jAtismRteH prAcyaM, jJAtavAn bhavasaptakam / / 17 / / 144 upadeza saptati
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. bhIla marIne jaMgalamAM kyAMka siMha thayo. te RSie te pramANe ja pUchaDI vaDe pachALIne tene (siMhane) mAryo. 1091. 10. te pachI te dIpaDo thayo ane teNe te pramANe ja mAryo. bhraSTa vRttivALA tenI tejovezyA zastrapaNAne pAmI. 1092. 11. tyArabAda rAjagRhanagaramAM te sAMDha thayo. sAme doDavAthI te (sAMDha) paNa matsarane sparzela evA tenA vaDe pUrvanI jema marAyo. 1093. 12. tyArabAda kAyotsargamAM rahelA te munine joIne phaNAnA bhArane dhAraNa karanAra (phaNIdhara) bhayAnaka AkRtivALo phaNIdhara nAga te muni tarapha doDayo. 1094. . 13. pahelAnI jema tene (nAgane) sAdhue haNyo tyArabAda brAhmaNa thayo. aho viveka rahitane saMvara kyAMthI hoya ? e pramANe niMdAne karato haNAyo. 1095. 14. nirmama evA eNe e pramANe sAta hatyAo karI. yogInA pApakarmanA vikAsane paNa dhikkAra ho. 1096. 15. yathA pravRttikaraNa karavAthI zubha karmanA udayane sanmukha brAhmaNa vArANasI nagarImAM mahAbAhu nAme rAjA thayo. 1097. 16. deva gadheDApaNAne gadheDo paNa rAjApaNAne ane dhanavAna garIbapaNAne pAme che. khedanI vAta che ke saMsAranuM nATaka A pramANe che. 1098. 17. eka vakhata jharUkhAmAM rahelA te rAjAe koIka RSine joIne jAtismaraNa jJAnathI pUrvanA sAta bhavone jANyA. 1099. upadeza saptati 14
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ aho ! tasya munestyakta-saGgasyApyaghahetukaH / eSo'hamajanItyAdi-ranoM mannimittajaH / / 18 / / bhave'trApi sa mAM kopAt, punazcenmArayiSyati / tadaivaMvidharAjyasya, bhraMzo bhAvI hahA ! mudhA / / 19 / / atra cedetyasau sAdhuH, svAgastat kSamayAmyaham / vimRzyeti kRtaM tena, zlokArddha bhItacetasA / / 20 / / vihaGgaH zabaraH siMho, dvIpI saNDaH phaNI dvijaH / antyArddha pUrayettasya, lakSyamityudaghoSayat / / 21 / / taM papATha janaH sarvaH, paraM ko'pi na pUrayet / . . chadmasthAnAM hi durlakSyaM, paricittopalakSaNam / / 22 / / sa eva viharanAgAt, munistatra pure'nyadA / . udgIyamAnaM gopena, zlokakhaNDaM ca zuzruve / / 23 / / / kSaNaM vimRzya jJAtvA co-ttarArddhamiti so'vadat / yenA'mI nihatAH kopAt, sa kathaM bhavitA hahA ! / / 24 / / gopo nizamya zlokaM taM, pUrNa rAjJe nyavedayat / samasyeyaM mayA'pUri, sa dhairyamiti so'vadat / / 25 / / na mano vismitaM rAjJo, nirbandhe satyamAha saH / zrutvA tattatra gatvA taM, kSamayAmAsa pArthivaH / / 26 / / 145 upadeza saptati
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. aho ! tyAga karyo che saMgano jeNe evA te munine huM pApano hetu thayo. ItyAdi anartha mArA nimitte thayA. 1100. *19. aho ! khedanI vAta che ke A bhavamAM paNa jo te mane kopathI mAraze to phogaTa AvA prakAranA rAjyano nAza thaze. 1101. 20. jo A sAdhu ahIM Ave to huM tene khAvuM. e pramANe vicArIne bhayabhIta cittavALA tenA vaDe aDadho zloka karAyo. (racAyo). 1102. 21. "pakSI, bhIla, siMha, dIpaDo, sAMDha, nAga, brAhmaNa" A zloka che.) aMtima aDadho zloka pUrNa kare tene lAkhanuM InAma ApIza. e pramANe udghoSaNA karAvI. 1103. 22. sarva lokoe te udghoSaNAne vAMcI. paraMtu koI paNa tene (aMtima aDadhA zlokane) pUrNa karatuM nathI. kharekhara bIjAnA mananA vicAro jANavA te chabastha lokone mATe durlakSya che. 1104. . 23. eka vakhata te nagaramAM vihAra karatA te ja muni bhagavaMta padhAryA ane "govALIyA vaDe gavAtA aMDadhA zlokane sAMbhaLyo. 1105. : 24. kSaNa mAtra vicArIne ane uttarArdha aDadhA zlokane jANIne teNe (muni bhagavaMte) e pramANe kahyuM. "jenA vaDe A kopathI haNAyA. aho ! tenuM zuM kaI gati) thaze ? 1106. 25. govALIyAe sAMbhaLIne te saMpUrNa zlokane rAjAnI AgaLa nivedana karyuM. A samasyA mArA vaDe pUrNa karAI, vairyatApUrvaka teNe e pramANe kahyuM. 1107. 29. rAjAnuM mana vismayavALuM na thayuM. Agraha karyo chate teNe (govALIyAe) satya ja kahyuM. te sAMbhaLIne rAjAe tyAM jaIne munine khamAvyA. 1108. upadeza saptati 145
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ svasvAparAdhaM nindantau, garhantau ca parasparam / tau kSamAdhipatI vArtAM ciraM prItyA vitenatuH / / 27 / / atrAntare tayoH pApa- - zudhyarthaM ke'pi sUrayaH / AjagmuH kevalajJAnA-'valokitajagattrayAH / / 28 / / sa sAdhuH sa ca bhUpAlo, nantuM kevalinaM munim / AjagmaturmahAnanda-pUritau bhaktisaMyutau / / 29 / / samAdhinA zrutA tAbhyAM tatkRtA dharmmadezanA / samyag nijaM nijaM pApa-muktaM tasya puraH punaH / / 30 / / kevalI prAha rAjendra !, gaccha zatruJjayaM girim / namasyannarhatastatra, jJAnaM siddhiM ca lapsyase / / 31 / / * ghanaM tavApi karmedaM, vinA zatruJjayaM mune ! / kSayaM na yAsyati prauDhai-stapobhirapi sevitaiH / / 32 / / tvamenaM purataH kRtvA, gurUM bhUpajanaiH samam / zatruJjayAditIrtheSu kuru yAtrAM samAhitaH / / 33 / / yAtrAnte sarvavirato, nirato brahmaNi sthire / anena muninA sArddhaM, cAritraM paripAlaya / / 34 / / iti zrutvA tathA kRtvA, dvAvapyetau kSamApatI / hatvA hatyAdipApAni, siddhau zatruJjayAcale / / 35 / / zrItIrthamAhAtmyamiti zravaH puTai-nipIya pIyUSamivA'tiharSitaH / tyajantu bho bhavyajanAH ! kuvAsanA-viSaM sukhaM muktibhavaM bhajantu ca / / 36 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre caturdaza upadezaH / / 14 / / 146 upadeza saptati
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. potapotAnA aparAdhanI niMdA ane gartA karatA paraspara kSamAne dhAraNa karanArA evA te baMnee prItipUrvaka ghaNA samaya sudhI vAto karI. 1109. 28. AnI vacce te baMnenI pApanI zuddhine mATe kevalajJAna vaDe joyuM che traNa jagatanuM svarUpa jeNe evA AcArya bhagavaMta padhAryA. 1110. 29. atyaMta AnaMdathI paripUrNa bhakti sahita te sAdhu ane te rAjA kevalI muni bhagavaMtane vaMdana karavA mATe AvyA. 1111. 30. temanA vaDe (kevalI muni vaDe) apAyelI dharmadezanA te baMne vaDe samAdhipUrvaka saMbhaLAI. pachI potapotAnA pApo sArI rIte temanI AgaLa kahevAyA. 1112. 31. kevalI bhagavaMte kahyuM, he rAjendra ! tuM zatruMjaya parvata para jA. arihaMta paramAtmAne namaskAra karatA tyAM tane kevalajJAna ane mokSa maLaze. 1113. 32. he muni ! tArA kaThoMra evA A karma ghaNA tapane sevavA vaDe paNa zatruMjaya vinA nAza pAmaze nahIM. 1114. 33. he rAjana ! tame A gurune AgaLa karIne anya rAjA vagere lokonI sAthe samAdhipUrvaka zatruMjaya vigere tIrthomAM yAtrAne karo. 1115. - 34. yAtrAnA aMte AtmA sthira thaye chate sarva pApathI aTakelA Asakti rahita tame A muninI sAthe cAritranuM pAlana karo. 1113. 35. ema sAMbhaLIne te pramANe karIne kSamAne dhAraNa karanAra evA A baMne paNa hatyAdi pApono nAza karIne zatruMjaya parvata para siddha thayA. 1117. 37. he bhavya prANIo ! zrI tIrthanA mahimAne e pramANe karNa saMpuTa vaDe amRtanI jema pIne atyaMta harSapUrvaka kuvAsanA rUpI jherano tyAga karo ane mokSamAM prApta thanAra sukhane bhajo. 1118. I e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM caudamo upadeza che ! rU upadeza saptati 146
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH- 15" lakSmIH kRtArthA khalu saiva yA jina - prAsAdapUjAdyupayoginI bhavet / sapAdakoTImaNinA vibhUSitaM, hAraM yathA zrIjagaDo vyadhApayat / / 1 / / bhUpa: kumArapAlAkhyo - 'nyadA zatruJjayaM prati / yAtrAyai praguNIbhUto bahiSprasthAnamAtanot / / 1 / / tatra cA'vasare kazciddhUpametya vyajijJapat / AyAti tvAmupadrotuM, karNo DAhaladezarAT / / 2 / / zrutveti bhUpatiH khitro, dhvastayAtrAmanorathaH / Agatya gurupAdAnte, svaM nininda muhurmuhuH / / 3 / / kiJcidvicintya te'pyAhuH, khedaM rAjendra ! mA kRthAH dvAdazapraharaprAnte, samAdhirbhavitA tava / / 4 / / iti svasthIkRte bhUpe, nirNItasamaye tataH / ko'pyupetya nRpaM prAha karNastava ripurmRtaH / / 5 / / rajanyAM viSame kvApi, nidrAmudritalocanaH / ullalaturagArUDhaH, kaNThasthasvarNazRGkhalaH / / 6 / / antaHpraviSTanyagrodha-zAkhAyAM lambitaH kSaNAt / paJcatvaM prApta ityetad-dRSTyA dRSTvA'hamAgataH / / 7 / / zocayitvA kSaNaM bhUpo, dvisaptatinRpairyutaH / calitastIrthayAtrAye, samaM zrIhemasUriNA ||8|| 147 upadeza saptati
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-15" 1. kharekhara te ja lakSmI kRtakRtya che ke je jinezvara paramAtmAnA maMdira, pUjA vageremAM upayogI thAya. jema savA karoDa mUlyavALA maNi vaDe vibhUSita evA hArane zrI jagaDuzAhe karAvyo hato. 1119. 1. eka vakhata zatruMjaya tarapha yAtrAne mATe taiyAra thayela kumArapAla nAmanA rAjAe bahAra prasthAna karyuM. 1120. 2. te avasare koIke rAjAne AvIne jaNAvyuM. DAhala dezano karNa nAme rAjA tamane upadrava karavA mATe Ave che. 1121. 3. e pramANe sAMbhaLIne rAjA khudane pAmyo. nAza pAmyA che yAtrAnA manoratha jenA evA te rAjAe gurunI samIpe vAraMvAra potAnI niMdA karI. 1122. 4. guru bhagavaMte paNa kaMIka vicArIne kahyuM ke rAjendra ! kheda na karo. bAramA praharane aMte tane samAdhi thaze. 1123. 5. tyArabAda rAjA svastha karAye chate nirNaya karela samaye koIke AvIne rAjAne kahyuM. tAro zatru karNa marAyo. 1124. ' ' . rAtrimAM kyAMka viSama sthAne nidrA vaDe mudrita thayela (macAyela) netravALo, phalAMga bharatA ghoDA para ArUDha thayela, galAmAM sonAnI sAMkaLavALo - 1125. 7. aMdara pravezela vaDanI DALImAM laTakela kSaNa mAtramAM mRtyu pAmyo. e pramANe A tamArI) daSTi vaDe joIne huM Avyo. 1127. 8. kSaNa mAtra vicAra karIne rAjA bIjA bahoMtera rAjAonI sAthe ane A. bha. zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI sAthe tIrtha yAtrAne mATe cAlyo. 1127. upadeza saptati 147
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ navaghnaikAdazasvarNa-lakSeTchADAdayastathA / zatAnya'STAdaza prauDhAH, mahebhyAH prasthitAH samam / / 9 / / zatAni trighnaSaTsapta-saptatyA sahitAni ca / celurdevAlayAH svargi-vimAnAnIva bhAsvarAH / / 10 / / .. gurUNAM janmabhUmiM sa, jJAtvA dhandhukapattane / jolIvihAra ityAkhyaM, prAsAdaM niramApayat / / 11 / / prabhAvanAM ca mahatIM, kRtvA zatruJjaye gataH / tatrAdhvijadAnAdi, samaM saGghana nirmame / / 12 / / tatra cAvasare kazci-chAraNaH samayocitam / .. papATha tAdRzAH prAyo-'vasarajJAH svabhAvataH / / 13 / / ikaha phullaha mATi dei, je riddhi suranarataNI / enhI karaI kusaTTi, bappa bholima jiNavarataNI / / 1 / / navazaH kathanAt navalakSIdAnam / / koi caDAvai pAMkhaDI, ko vecai dhanalAkha / phalaviharau taI navi kIo, bhAva bharai jai sAkhi / / 1 / / zrIsaGke milite tatra, mAloTTanahetave / caturlakSarayAciSTa, vAgbhaTaH prathamaM strajam / / 14 / / 148 upadeza saptati
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. nava guNIyA agyAra eTale navvANuM lAkha suvarNavALA chADA vigere zreSThIo tema ja ghaNI RddhivALA aDhAraso dhanavAnoe sAthe prasthAna karyuM. 1128. 10. svarganA vimAnanI jevA dedIpyamAna traNa guNIyA cha=aDhAra saptasaptatyA=sitottera sahita arthAt aDhAraso sittotera maMdiro cAlyA. 1129. 11. teNe dhaMdhukA nagaramAM guru bhagavaMtanI janmabhUmine jANIne jolI vihAra nAmanuM maMdira karAvyuM. 1130. 12. e pramANe ghaNI prabhAvanA karIne (rAjA) zatruMjaya tIrthamAM gayA ane saMghanI sAthe pUjA-dhvajA-dAna vagerene karyuM. 1131. 13. te avasare koIka.cA2Ne samayane ucita kahyuM. tevA prakAranA loko prAyaH svabhAvathI ja avasarane jANanArA hoya che. 1132. 1. mATI eka phulane Ape che (ApyuM) je kule suranarataNI Rddhi ApI. e RddhithI (ndI) (motima - bhoLavavAnI kriyA) bApa jinezvarane bhoLavavAnI kriyA jevo sasto sodo kare che. (arthAt phula caDhAvIne rAjavIpaNuM meLavyuM ane e rAjavIpaNAMthI bhagavAnane bhoLavI bhagavAnapaNuM laI levuM che. dhanya che kumArapAlanI dUradezIne !!! navavAra kahevAthI navalAkhanuM dAna || 1133. 1. (jinezvara bhagavaMtanI bhakti mATe) koI (phulanI) pAMkhaDI caDhAve che (ane) koI (AMgI Adine mATe) lAkha rUpiyA kharcI nAkhe che. te bemAM phUlano vahero (taphAvata) karelo (pADelo) nathI. jo bhAvasAkSi bharato hoya to 1134. 14. tyAM zrI saMgha maLate chate mALanI uchAmaNI mATe vAgbhaTa maMtrIe cAra lAkha vaDe prathama mALanI mAMgaNI karI. 1135. upadeza saptati 148
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ pracchannapuruSaH ko'pi, lakSaistAmaSTabhiH punaH / tata: SoDazabhirla:-rvAgbhaTastAmamArgayat / / 15 / / evaM pravarddhamAne'tha, mUlye pracchannapuruSaH / sapAdakoTyA tAM mAlAM, mArgayan prakaTo'bhavat / / 16 / / sAmAnyaveSaM taM dRSTvA, nRpo mantriNamabravIt / drammasusthaM tvayA kArya, tato mantryapi taM jagau / / 17 / / / re varAka ! ka te dravyaM, kathaM ca paridhAsyati / mAlAmaindrImimAM kiM vA, tava vrIDApi nAsti bhoH / / 18 / / : so'pi taM vijane nItvA, tasmai ratnamadIdRzat / . . sapAdakoTimUlyaM tad, jJAtvA mantryapi taM jagau / / 19 / / kutastavedRzaM ratnaM, sa prAhedRgvidhAni me / paJca ratnAni vidyante, tatsambandho'vadhAryatAm / / 20 / / abhUtmadhumatIpus, hAsAkhyo vaNijAM varaH / . saurASTriko mama pitA, prAgvATajJAtimaNDanam / / 21 / / Asanne maraNe'nyeyuH, pitrA'hamiti bhASitaH / mayA pravahaNairvatsa !, prabhUtaM dhanamarjitam / / 22 / / tena caitatsArabhUtaM, gRhItaM ratnapaJcakam / gRhANa tadidaM vatsa !, tamAkUtaM ca me zRNu / / 23 / / 149 upadeza saptati
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. khUNAmAM beThelA) koIka ajANapuruSe ATha lAkha vaDe te mALane (mAgI) pharIthI vAlmaTa maMtrIe soLa lAkha vaDe te mALanI mAMgaNI karI. 1136. 14. e pramANe mALanuM mUlya vadhate chate ajANa puruSa savA karoDa vaDe te | (prathama) mALane mAgato pragaTa thayo. 1137. 17. sAmAnya veSavALA evA tene joIne rAjAe maMtrIne kahyuM. drammanuM kArya tArA vaDe sArI rIte karavA yogya che. tyArabAda maMtrIe paNa te ajANa puruSane kahyuM. 1138. 18. are.! (garIba) tAruM dravya kyAM che ? Indra sambandhI A mALane tuM zI rIte paheraze ? are ! zuM tane lajjA paNa nathI AvatI ? 1139. 19. teNe paNa tene (maMtrIne) ekAMta sthAnamAM laI jaIne ratnane dekhADyuM. savA karoDa mUlyavALA te ratnane jANIne maMtrIe paNa tene kahyuM. 1140. 20. tArI pAse AvA prakAranuM ratna kyAMthI ? teNe kahyuM, mArI pAse AvA prakAranA pAMca ratno che, teno saMbaMdha tame jANo. 1141. 21. madhumatI nagarImAM hAsa nAmano zreSTha vepArI hato. saurASTra dezamAM rahenArA poravADa jJAtimAM bhUSaNa samAna mArA pitA hatA. 1142. 22. eka divasa maraNane najadIka evA (mArA) pitA vaDe huM e pramANe kahevAyo. he vatsa ! mArA vaDe vAhaNo dvArA vyApAramAM ghaNuM dhana meLavAyuM che. 1143. 23. tenA vaDe sArabhUta A pAMca ratna grahaNa karAyA. ane he vatsa ! te A (ratna) tuM grahaNa kara ane mArA abhiprAyane sAMbhaLa. 1144. upadeza saptati 149
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatruJjaye raivate ca, tathA zrIdevapattane / vyayanIyaM tvayaikaikaM, dvayaM cAstu dhanaM tava / / 24 / / ityuktvA svargate tasmin, jananyA sahitastvaham / atrAgAM sA tu muktAsti, kapardibhavane mayA / / 25 / / / zrutveti sacivo haSTa-staM vRttAntaM narezituH / / nyavedayattato bhUpa-stanmAtuH sammukhaM yayau / / 26 / / . caitye tatra samAnIya, tAM vRddhAM bhUrivistaraiH / mAlAM mUrtI guNazreNI-miva tAM paryadhApayat / / 27 / / svAmivakSasthale hAraM, sphAraM nirmApya bhUpatiH / nAyakasya pade ratnaM, tadanayaM nyavIvizat / / 28 / / ' vyayitvetyaparaM ratna-dvayamapyeSa puNyavAn / . bhUpazca sarvatIrtheSu, yAtrAM kRtvA gRhaM gatau / / 29 / / , evaM kRtArthAM kamalAM vidhAya, kSetreSu saptasvapi bhAgyabhAjaH / / nRnAkisaukhyAnyakhilAni bhuktvA, krameNa mokSAdhvani saJcaranti / / 30 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre paJcadaza upadezaH / / 15 / / 150 upadeza saptati
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. zrI zatruMjaya tIrthamAM, zrI giranAra tIrthamAM ane prabhAsa pATaNamAM ekaeka ratna vyaya karavA ane be ratna tAruM dhana thAo. 1145. 5. e pramANe kahIne (mArA pitA) svargamAM gaye chate mAtAnI sAthe huM ahIM Avyo. vaLI mArA vaDe te mAtA kapardIbhavanamAM mUkAyelI che. 1146. 26. e pramANe sAMbhaLIne khuza thayela maMtrIe te vRttAMtane rAjAnI samakSa nivedana karyo. tyArabAda rAjA tenI mAtAnI sAme gayA. 1147. 27. ghaNA ThAThapUrvaka te vRddhAne maMdiramAM lAvIne pragaTa guNonI zreNInI jema (prathama) mALane te vRddhAne (mAtA)ne paherAvI. 1148. 28. rAjAe pa2mAtmAnA vakSasthalamAM dedIpyamAna hArane karAvIne peMDalanA sthAne (madhyabhAgamAM) mUlyavAna evA te ratnane sthApana karyuM. 1149. 29. puNyazALI evo A (ajANa puruSa) ane rAjA bIjA paNa be ratnono e pramANe vyaya karIne, sarva tIrthomAM yAtrA karIne ghare gayA. 1150. 30. puNyazALI evo te (guptapurUSa) e pramANe lakSmIne sAte kSetramAM kRtakRtya karIne manuSya ane devalokanA saghaLA sukhone bhogavIne anukrame mokSamArgamAM gamana kare che. 1151. // e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM paMdaramo upadeza che. / / upadeza saptati 150
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-16" yAtrAM sRjanto vidadhatyamAtrAM, bhaktiM jine te sukhino narAH syuH / zatruJjayAdau kRtapUrviNavastAM, muktiM yayuH zrIbharatAdayo yat / / 1 / / ekadA viharan svAmI, vRSabho jinapuGgavaH / vinItodyAnamAyAto, devavRndaniSevitaH / / 1 / / hastiskandhasamArUDha-caturaGgacamUyutaH / prAptastaM vandituM tasya, dezanAmazRNoditi / / 2 / / saGghasya bhaktiH sukulaprasUtiH, supAtradAnaM zubhavittayogaH / : saGghAdhipatyaM ca sutIrthasevA, labhyAni bhAgyaiH pracurairamUni / / 3 / / papraccha bharataH svAmin !, kiM saGghA'dhipateH padam / . ko vidhistatra kiM kArya, kArya prAptaM kathaM ca tat ? / / 4 / / svAmyAha yacchanpaJcavidhaM dAna-muddharan dInasaJcayam / pure pure jinAgAre, kurvANo dhvajAropaNam / / 5 / / zatruJjayAditIrtheSu, gurvAdezavazaMvadaH / indrotsavAdikaM kRtyaM, kurvan saGghapatirbhavet / / 6 / / bharatazcintayati - 151 upadeza saptati
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-16" 1. jeo yAtrAne karatAM jinezvara paramAtmAnI atyaMta bhakti kare che te mANaso sukhI thAya che. je kAraNathI pUrve karI che zatruMjayanI yAtrA jeNe evA bharata vigere mokSamAM gayA. 115ra. 1. eka vakhata devonA samUha vaDe sevAyela jinapuMgava zrI AdinAtha paramAtmA vihAra karatA vinItA nagarInA udyAnamAM padhAryA. 1153. 2. hAthInA skaMdha para ArUDha thayela caturaMgI senA sahita (bharata) temane (AdinAtha paramAtmAne) vaMdana karavA mATe gayA ane temanI dezanAne e pramANe sAMbhaLI. 1154. : 3. "saMghanI bhakti, sArA kulamAM utpati, supAtradAna, sArA dhanano yoga, saMghanuM adhipatipaNuM ane sArA tIrthanI sevA" A ghaNA bhAgya vaDe meLavAya che. 1155. 4. bharate pUchyuM, he svAmI ! saMghanA adhipatinuM pada zuM? kaI vidhi che? zuM tyAM zuM karavuM joIe ? ane te kArya zI rIte prApta thAya ? 1153. svAmIe kahyuM - . 5. je pAMca prakAranuM dAna Apato, garIbonA samUhane uddhAra karato, dareka gAmanA maMdiramAM dhvajAropaNa karato - 1157. 6. guru bhagavaMtanA Adezane vaza thayela zatruMjaya vagere tIrthomAM Indrotsava vagere kAryane karato saMghapati thAya. 1158. - bharata mahArAjA ciMtave che - -- upadeza saptati 151
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathaM tatpuruSeNAstu, mayi saGghapatizrutiH / cedbahuvrIhiNA sA syA-ddhanyaMmanyastadA'smyaham / / 7 / / vanditvA bharataH prAha, tarhi svAminnidaM padam / mahyaM prAsAdamAdhAya, dehi dehipriyaGkaram / / 8 / / indrAdibhistato devaiH, saGghana sahito vibhuH / utthAyA'kSatavAsAMzca, cikSepa bharatopari / / 9 / / zakrastadAnImAnIya, mAlAM divyAM mahIpateH / tatpanyAzca subhadrAyAH, kaNThe nikSiptavAn, mudA / / 10 / / tataH sakalasAmagryA, yAtrAyai prasthito nRpaH / zakropanItasauvarNa-devAlayapurassaram / / 11 / / hastyazvarathapAdAtaiH, prauDhaiH parivRddhairyutaH / sapAdakoTitanayai-ratnAdyaizca virAjitaH / / 12 / / atha somayazA rAjA, zatapattananAyakaH / dviyuksaptatitrinA'STa-sahasratanayAGganaH / / 13 / / lakSadvipendrapaJcana-saptalakSaturaGgarAT / sapAdakoTipAdAti-rAjasaptazatIvRtaH / / 14 / / yugajaikAdazaprauDha-rathalakSasamanvitaH / dvAtriMzallakSasugrAma-svAmI prasthitavAn saha / / 15 / / tribhivizeSakam / / 152 upadeza saptati
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. te puruSa vaDe mAre viSe saMghapatinI zruti zI rIte thAya ? jo ghaNA cokhA vaDe karIne mane vadhAve tyAre tamAre viSe) saMghapatinI zruti thAya tyAre huM potAne dhanya mAnuM. 1159. 8. bharata mahArAjAe vaMdana karIne kahyuM. te svAmin ! prANIone priya karanAra evA A padane kRpA karIne mane Apo. 1160. 9. tyArabAda Indra vagere devonI sahita, saMgha sahita paramAtmAe uThIne bharata mahArAjA upara akSata ane vAsakSepa nAMkhyo. 1161. 10. tyAre rAjA ane temanI patnI subhadrAnA gaLAmAM Indra mahArAjAe divya evI mALA lAvIne harSapUrvaka nAMkhI. 111ra. 11. tyAre sarva sAmagrI sahita Indra mahArAjAe lAvelA sonAnA maMdirapUrvaka rAjAe yAtrAne mATe prayANa karyuM. 1163. 12. hAthI-ghoDA-ratha-sainya vigere vizAla parivArathI yukta savA karoDa putra ane ratno vaDe zobhatA hatA. 1164. : 13. have seMkaDo nagaranA nAyaka somayaza rAjA traNa guNIyA ATha = covIza hajAra bahoMttara pautro - 1165. '. 14. eka lAkha hAthI, pAMca guNIyA sAta-pAMtrIsa lAkha moTA ghoDAo, savA karoDa sainya, sAtaso rAjAo sahita - 1169. 15. be guNIyA agyAra=bAvIza lAkha vizAla rathathI yukta, batrIsa lAkha sArA gAmanA rAjA sahita prayANa karyuM. 1167. (traNa zloka vaDe vizeSaka kahevAya che.) upadeza saptati upara
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaitADhye SaSTipaJcAzanagarANAmadhIzvaraH / acaladvinameH putro, rAjA gaganavallabhaH / / 16 / / vajranAbhaH pUrvadizaH, svAmI pazcimanAyakaH / kalyANaketurAjendra-zcatvAro'mI mahIdharAH / / 17 / / / pratyahaM kurute cakrI, prayANaM yojanA'vadhi / ratnAnubhAvasampanna-sadyaskAzeSavAJchitaH / / 18 / / yathAkAlaM yathAyogya, kSaNAdeva yathepsitam / / nirmIyante mahottuGgA, gRhA varddhakinA punaH / / 19 / / surASTrAsu gate saGke, zaktisiMhanarezvaraH / bhrAtRvyaH sammukhaM prApta-zcakriNaH praNati vyadhAt / / 20 / / dRSTe zrIpuNDarIkAdrau, sarveSAM harSapUraNAt / bharataH sthApayAmAsa, puramAnandapUrvakam / / 21 / / yatra jIvadyugAdIza-prAsAdo'kAri cakriNA / caturyugyAM ca catvAri, yasya nAmAni jajJire / / 22 / / . parvatArohasamaye, tRSAkrAntajanArthitaH / labdhimAMzcalaNaH sAdhu-cakre pathi taTAkikAm / / 23 / / / nadIkuNDAdikaM tatta-nmahimoktipurassaram / zaktisiMhenocyamAnaM, bharato'pi nyabhAlayat / / 24 / / 153 upadeza saptati
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. sATha ane pacAsa nagaronA svAmI vinaminA putra gaganavallabha rAjA vaitADhya paMrvatane viSe cAlyA. 1168. 17. pUrva dizAnA vajranAbha, pazcimanA nAyaka svAmI, kalyANa ketu rAjendra A cAre rAjAo hatA. 1169. 18. ratnanA prabhAvathI jaldIthI pUrNa thAya che saghaLA vAMchita jenA evA cakravartI roja eka yojana sudhI prayANa kare che. 1170. 19. suthAra vaDe kAla pramANe, yathAyogya, IcchA pramANe kSaNa mAtramAM atyaMta uMcA gharo karAya che. 1171. 20. saurASTra dezane viSe saMgha gaye chate cakravartInA bhatrIjA zaktisiMha rAjA sAme maLyA ane praNAma karyuM. 1172. 21. zrI puMDarikagiri (zatruMjaya parvata) darzana thaye chate sarvalokono harSa purAvAthI bharata mahArAjAe AnaMdapUrvaka nagaranI sthApanA karI. 1173. 22. jyAM bharata cakravartI vaDe jIvita AdinAtha paramAtmAnuM maMdira karAvAyuM ane cAre yugamAM jemanA cAra nAma jaNAyA. 1174. 23. parvata para caDhavAnA samaye tRSA vaDe AkrAnta thayelA lokone mATe labdhivALA evA zailaNamunie mArgamAM taLAvane karAvyuM. 1175. 24. zaktisiMha rAjA vaDe nadI - kuMDa vagereno mahimA uktipUrvaka kahevAyo. bharata mahArAjAe paNa nihALyo. 1176. upadeza saptati 153
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakro'pyatrAntare prApta-zcakrI tena samaM tadA / rAjAdanIM namazcakre, tIrthabhUtA hi sA yataH / / 25 / / navanavaI puvvAiM, viharato Agao a sittuMje / usabhI devehi samaM, samosaDho paDhamatitthayaro / / 1 / / ekonasaptatikoTA-koTyo'zItizca paJcayug / koTilakSAzcatuzcatvA-riMzatkoTisahasrakAH / / 26 / / 698544000000 vArAnetAvataH svAmI, samAgatyAtra parvate / asyA adhastAdvidadhe, sarasAM dharmadezanAm / / 27 / / zakrazcakriNamAcaSTa, kAlo nAtaH paraM vrH| , vinA mUrti girAveva, na zraddhAsyanti mAnavAH / / 28 / / tIrthaM parvata evAyaM, pavitrastIrthakRtkramaiH / . vizeSAdvAsanAvRddhyai, prAsAdaH syAttadA varam / / 29 / / tatazcakrI caturyuktA-'zItimaNDapabhAsuram / krozocaM sArddhagavyUta-dIrgha ratnamaNImayam / / 30 / / dhanuHsahasravistAraM, saddevakulikAyutam / trailokyavibhramaM nAma, prAsAdaM niramApayat / / 3 / / caturdikSu catasraH zrI-yugAdijinamUrtayaH / prAsAde tatra sadvarNAH, svarNamayyo virejire / / 32 / / 154 upadeza saptati
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25. eTalAmAM ahIM Indra mahArAjA paNa AvyA tyAre bharata cakravartIe temanI sAthe rAyaNa vRkSane namaskAra karyo. je kAraNathI kharekhara te tIrtha svarUpa thayuM. 1177. 1. navvANuM pUrva paryaMta vihAra karatA prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva paramAtmA zatruMjaya parvatane viSe padhAryA ane devonI sAthe samavasaryA. 1178. 26. ogaNasIttera koDAkoDI, paMcyAzI karoDa lAkha, cummAlIza karoDa hajAra (6985440000000) - 1179. 27. ATalI vAra RSabhadeva paramAtmAe ahIM zatruMjaya parvatane viSe AvIne AnI (rAyaNanI) nIce suMdara evI dharmadezanAne karI. 1180. 28. Indra mahArAjAe bharata cakravartIne kahyuM ke AnAthI bIjo koI zreSThaH kAla nathI. mAnavo mUrti vinA mAtra parvata (tIrtha) para ja zraddhA nahIM kare. 1181. 29. tIrthaMkara paramAtmAnA pagalAo vaDe pavitra evo A parvata ja tIrtha thayuM. vizeSa prakAre zraddhAnI vRddhine mATe maMdira thAya to zreSTha. 1182. 30. tyArabAda bharata cakravartIe dedIpyamAna corAzI maMDapavALuM eka koza uMcuM - doDha gAu pahoLuM ratnamaNImaya - 1183. 31. eka hajAra dhanuSa vistAravALuM, devakulikAthI yukta, trailokya vibhrama nAmanuM maMdira karAvarAvyuM. 1184, 32. tyAM maMdiramAM cAre dizAomAM sArA varNavALI suvarNamaya zrI AdinAtha paramAtmAnI cAra mUrtio zobhatI hatI. 1185. upadeza saptati 154
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpuNDarIkagaNabhR-cchiSyAH zrInAbhasUrayaH / pratiSThAvistarAMzcakra-statra cakrayAdiharSadAn / / 33 / / itthaM tatra mahAn vidhAya vividhAMzcakrI gato raivate, tatrApyuzamacIkarayugayugaivibhrAjitaM maNDapaiH / zrIzaiveyajinasya caityamapareSvevaM ca tIrtheSvapi, prAjyaM puNyamupAya' saGghasahitaH prApto vinItApuri / / 34 // . kiJcinyUnAni SaTpUrvalakSANi bharatezvare / rAjyaM kurvati rAjAnaH, etAvanto'tra saGghapAH / / 35 / / navanavatikoTiradhikAH, lakSarekonanavatiparimANaH / caturadhikAzItimitaiH, sahasrakaizcApi bhUmibhujAm / / 36 / / iti bharatacakravartI vilAsabhavane'pyavAptavarasaMvit / . pratipAlya pUrvalakSa, zrAmaNyaM siddhimadhyAsta / / 37 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre SoDaza upadezaH / / 16 / / 155 upadeza saptati
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33, zrI puMDarika gaNadharanA ziSya zrI nAbhasUrIe cakravartI vagerenA harSane ApanAra vistArapUrvaka pratiSThA karI. 1180. 34. e pramANe tyAM vividha prakAranA mahotsavo karIne bharata cakravartI giranAra parvata para gayA, tyAM paNa ucA cAra maMDapo vaDe zobhita zrI neminAtha bhagavAnanuM caitya karAvyuM. bIjA tIrthomAM paNa vizAla puNyane upArjana karIne saMgha sahita vinItA nagarImAM AvyA. 1187. 35. cha lAkha pUrvamAM kaMIka ochA samaya paryata bharata mahArAjA rAjya karate chate ahIM ATalA rAjAo saMghapati thayA. 1188. 39. navvANuM karoDa - nevyAsI lAkha-corAzI hajAra rAjAo paNa (saMghapati) thayA. 1189. 37. e pramANe vilAsavALA potAnA mahelamAM paNa prApta karyuM che kevalajJAna jeNe evA bharata cakravatI eka lAkha pUrva paryata zramaNapaNAnuM pAlana karIne siddhine pAmyA. 1190: . * . / e pramANe zrI upadeza saptatikAnA bIjA adhikAramAM soLamo upadeza che. . upadeza saptati 155
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-17" zrItIrthayAtrAmatimAtrabhaktyA, vitanvate ye manujaudhayuktAH / AbhUriva prauDhasamRddhiyuktA-ste pUjanIyA jagatAM bhavanti / / 1 / / thArApadrapure AbhUH, samagrasacivA'graNIH / jinadharmarataH zrIzrI-mAlajJAtiziromaNiH / / 1 / / pazcimAmaNDalIketi, bibhrANo birudaM mahat / bhUridraviNakoTIza-AbhUH zrIda ivA'bhavat / / 2 / / . zatruJjaye'nyadA nantuM, zrIyugAdijinezvaram / .. bhUrisaGghayuto'cAlIt, AbhUH saGghapatirmudA / / 3 / / . celurdevAlayAH sapta-zatAni svarvimAnavat / .. sukhAsanarathasphAra-vAhinyo bhUrizaH punaH / / 4 / / catvAriMzatsahasrANi, zakaTAnAM virejire| dazottarA paJcazatI, turagANAM sahA'calat / / 5 / / dvAviMzatizatAnyuSTrAH, zatamekaM kaTAhikAH / tAmbUlikAH kAndavikAH, sUpakArAH zatapramAH / / 6 / / zatamekaM triSaSTizca, tatrATTAni sphuTAnyabhuH / prapAH sapta vibhAnti sma, mAlAkArazatomayI / / 7 / / zatAni sapta mahiSAH, nIrAnayanahetave / manuSyAzvatarAdInA-miyattA tu na vidyate / / 8 / / 156 upadeza saptati
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-17" 1. jeo manuSyonA samUha sahita atyaMta bhaktipUrvaka zrI tIthaeNyAtrAne kare che. teo AbhUnI jema jagatamAM vizALa samRdhdhivALA ane pUjanIya thAya che. 1191. 1. thArApadra nagaramAM zrI zrImALa jJAtimAM ziromaNi jinezvara paramAtmAnA dharmamAM rakta saghaLA maMtrIomAM AgevAna AbhU nAme maMtrI hato. 1192. 2. 'pazcimAmaMDalikA' (dezanA lokono naMbara jenI pachI Ave che) e pramANe moTA birUdane dhAraNa karato kuberanI jema ghaNA karoDa draviNono mAlika AbhU hato. 1193. 3. eka vakhata saMghapati AbhU zrI AdinAtha paramAtmAne namaskAra karavA mATe ghaNA saMghathI yukta zatruMjaya parvatane viSe harSapUrvaka cAlyo. 1194. 4. svarganA vimAnanI jevA sAtaso maMdiro, (dedIpyamAna ghoDA-baLadavigerevALA) ghaNA sukhAsana-pAlakhI-2tha cAlatA hatA. 1195. 5. cAlIsa hajAra gADAo zobhatA hatA. pAMcaso daza ghoDAonI sAthe cAlyA. 119. 6. bAvIzaso UMTa, ekaso kaDAI, seMkaDo pramANa mukhavAsa ApanArA kaMdoI ane rasoIyA. 1197. 7. tyAM ekasone tresaTha pragaTa evI dukAno, seMkaDo mALIvALI sAta parabo zobhatI hatI. 1198. 8. pANI lAvavA mATe sAtaso pADAo hatA. manuSya-khaccara vagerenuM pramANa jaNAtuM nathI (eTale ke eno koI pAra nathI). 1199. upadeza saptati 156
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ zoSayaMstaTinIkUpa-sarasyAdijalAzayAn / AbhUsaGghapatirmArga, krAmati sma zanaiH zanaiH / / 9 / / dRSTimArgagate zatru-aye tIrthezvare tadA / saGghabhaktiM cakArAbhU-rvastrAlaGkaraNAdibhiH / / 10 / / zatruJjayAdrimArUhya, snAtrapUjAdhvajAdibhiH / AbhUzcakAra saphalaM, nijaM janma mahotsavaiH / / 11 / / raivatAdrau tato gatvA, jinaM rAjImatIpatim / samaM samagrasaGghana, prANamatpraNayAJcitaH / / 12 / / dvAdazasvarNakoTInAM, vyayaM kRtvA mahotsavaiH / AbhUH prathamayAtrAyA-mAgAnijapuraM kramAt / / 13 / / , vyomacandreSubhUsaMkhyA (1510) pratimA yo vyadhApayat / atuccharutsavaiH sapta-zatAcAryapadAni ca / / 14 / / vyayitvA dravyakoTIzca, tisrazcAmIkarasya saH / / ekAM haimAkSarAM sarva-vartamAnAgamaprati / / 15 / / vartamAnA'khilagranthAM, dvaitIyIkI punaH pratim / maSyakSaramayIM mantrI, lekhayAmAsa bhaktitaH / / 16 / / prAsAdau sacivaH sArU-AraghATamayau tathA / kArayAmAsa sUneta-mAhUkagrAmayoH punaH / / 17 / / 157 upadeza saptati
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. nadI, kUvA, taLAva vigere jaLAzayone zoSAvatAM (khAlI karatAM) AbhU saMghapati dhIre-dhIre mArga oLaMge che. 1200. 10. zatruMjaya tIrtha dRSTimArgamAM Avate chate (dekhAya cha0) tyAre AbhU saMghapatie vastra-alaMkAra vigerethI saMghanI bhakti karI. 1201. 11. AbhUe zatruMjaya parvata para caDhIne nAtrapUjA-dhvajA vigere mahotsavo vaDe potAno janma saphala karyo. 1202. 12. tyAra pachI sakalezrI saMgha sAthe giranAra parvata para jaIne rAjImatinA pati evA zrI neminAtha paramAtmAne harSapUrvaka praNAma karyA. 1203. 13. AbhU prathama yAtrAmAM bAra karoDa suvarNano vyaya karIne mahotsavapUrvaka anukrame potAnA nagaramAM AvyA. 1204. 14. jeNe moTA mahotsavo vaDe vyoma - 0, candra - 1, bANa - 5, bhU - 1 eTale - 1510 pratimA bharAvI ane sAtaso AcArya padavIo karAvI. 1205. 15. teNe (AbhUe) traNa karoDa dravyano vyaya karIne vartamAnanA sarva AgamonI suvarNAkSaravALI suvarNanI eka pratane karAvI. 1206. 16. maMtrIe bhaktipUrvaka vartamAnakALanA saghaLA graMthonI maSInA akSaravALI bIjI prato lakhAvI. 1207. - 17. maMtrIe sArI koraNIvALA be prAsAdo sUnetA ane mAhUka gAmamAM karAvyA. 1208. upadeza saptati 157
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturyutAzItimita-prAsAdeSvarhatAM bhavet / yAvAn dravyavyayastAvA-nekasmin sArUArake / / 18 / / anyAnyapi sa caityAni, sthAne sthAne ca bhUrizaH / kArayAmAsa mantrIzaH, sasvarNakalazAnyapi / / 19 / / zrAddhAn SaSTyadhikAMstrINi, zatAni nijasanibhAn / arpayitvA ramAmAbhU-cakre'rhanmatavAsitaH / / 20 / / avasAne tu jagrAha, saiSa saMstArakavratam / tatra vyayitavAn sapta-koTIzcAmIkarasya saH / / 21 / / saMstArakavrataM samyaka, pAlayaMstyaktabhojanaH / / . AbhUH saGghapatiH zuddha-dhyAnavAn svargamIyivAn / / 22 / / prativarSa vidhIyante, yAtrAH kazcana dhArmikaiH / janmanyapi na ye yAtrAM, kurvate te mahAlasAH / / 23 / / , yA trAyate bhImabhavATavIbhayAt, yAtrArhatI seti niruktamucyate / / jJAtveti bhavyairbhavabhaJjanecchayA, kAryaM tathA syAt pratanurbhavo yathA / / 24 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM dvitIye'dhikAre saptadaza upadezaH / / 17 / / iti zrIparamagurutapAgacchanAyakazrIsomasundarasUripadakamalamarAlamahopAdhyAyazrIcAritraratnagaNivineya paM0 somadharmagaNiviracitAyAM zrIupadezasaptatikAyAM zrItIrthAdhikAro dvitIyaH / / 2 / / iti zrIdevatattvaM sampUrNam / / 158 upadeza saptati
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. arihaMta paramAtmAnA corAzI maMdiro banAvavAmAM jeTalA dravyano vyaya thAya teTalA ja dravyano vyaya eka sArU ArakamAM thAya. 1209. 19. te maMtrIrAje ThekANe-ThekANe suvarNakalaza sahita bIjA-bIjA paNa ghaNA maMdiro karAvyA. 1210. 20. arihaMta paramAtmAnA matamAM zraddhAvALA hovAthI AbhU saMghapatie traNasone sATha zrAvakone lakSmI arpaNa karIne potAnI sarakhA karyA. 1211. 21. aMte teNe (AbhUe) A saMstArakavratane (saMthArA upara ja suvAnuM vrata) grahaNa karyuM temAM teNe sAta karoDa suvarNano vyaya karyo. 1212. 22. saMstAraka vratanuM sArI rIte pAlana karatA ane tyAga karyo che bhojanano jeNe evA zuddha dhyAnavALA AbhU saMghapati svargamAM gayA. 1213. 23. keTalAka dhArmika loko vaDe dara varSe yAtrA karAya che. jeo saMpUrNa jIvanamAM paNa yAtrA karatA nathI teo mahA ALasu kahevAya che. 1214. 24. je yAtrA) bhayaMkara bhavarUpI jaMgalanA bhayathI (prANIonuM) rakSaNa kare che te yAtrA arihaMta paramAtmA saMbaMdhI che ema arthapUrvaka kahevAya che. e pramANe jANIne saMsArano nAza karavAnI IcchApUrvaka bhavya prANIo vaDe te pramANe karavuM joIe ke je pramANe potAno saMsAra pAtaLo (alpa) thAya. // e pramANe zrI upadezasaptatikAnA bIjA adhikAramAM sattaramo upadeza che. e // e pramANe zrI paramaguru-tapagacchanAyaka-zrI somasuMdara sUrinA caraNakamalamAM haMsa samAna mahopAdhyAya zrI cAritraratnamaNinA ziSya paramANurUpa paMDita zrI somadharmagaNi viracita upadeza saptatikA graMthamAM - zrI tIrthAdhikAra svarUpa bIjo adhikAra che. upadeza saptati 158
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / zrIgurutattvAdhikArastRtIyaH prArabhyate / / __ "upadezaH-1" atha gurutattvAdhikArastRtIyaH prArabhyate / tatra zrIgurulakSaNaM ce - . nivartayatyanyajanaM pramAdataH, svayaM ca niSpApapathe pravarttate / gRNAti tattvaM hitamicchuraGginAM, zivArthinAM yaH sa gururnigadyate / / 1 / / tatazca zrIgurUNAM guNotkIrtanena vidhinA kRtikarmapradAnavinayabhaktibahumAnAdibhizca samyag vivekavatArAdhanaM kArya kaliyuge tadAyattattvAcchrIjinadharmasya / yaduktaM - kaiAvi jiNavariMdA, pattA, AyarA, Ayarie0 / / 1 / / .. zrIguruguNotkIrtane padmazekharanRpodAharaNam / yathA, pRthvIpure pure padmazekharo rAjA'tIvadharmaparo'nyAnapi dharme pravarttayati, lokAnAM purato guruguNAMzca kIrtayati / tathAhi - khaMtA daMtA saMtA, uvasaMtA rAgasesaparicattA / paraparivAyavirattA, apamattA je u te guruNo / / 1 / / vaMdijamANA na samukkasaMti hIlijamANA na samujjalaMti / daMteNa citteNa caranti dhIrA, muNI samugghAiarAgadosA / / 2 / / duvihe gurU pannatte, taMjahA-tavovautte, nANovautte a / tattha tavovautte vaDapattasamANe, kevalaM appANaM tArei / 159 upadeza saptati
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo gurutattvAdhikAra upadeza-1" 1. have trIjo guru tattvAdhikAra zarU karAya che. tyAM zrI gurunuM lakSaNa A che - je bIjAne pramAdathI dUra kare che ane svayaM (pote) pAparahita mArgamAM pravarte che, mokSanA arthI evA prANIonA hitane IcchanArA hoya che ane tattvane kahe che te guru kahevAya che. 121. 1. tethI vidhipUrvaka zrI guru bhagavaMtanA guNonI prazaMsA karavA vaDe, vaMdana karavA vaDe, vinaya-bhakti bahumAna vagere karavA vaDe, zrI jinadharma gurutattvane AdhIna hovAthI kaliyugamAM vivekI (loko) vaDe gurutattvanuM suMdara rIte ArAdhana karavuM joIe. je kahyuM che -1217. . 1. kyAreka zrI jinezvara paramAtmA pUrve AcAryapaNAne prApta thayelA hoya che. zrI guru bhagavaMtanA guNonI prazaMsA karavAmAM padhazekhara rAjAnuM udAharaNa che. - je A pramANe che. 1218. . 2. pRthvIpura nagaramAM dharmamAM atyaMta tatpara evA padrazekhara rAjA bIjAne paNa dharmamAM pravartAve che ane lokonI samakSa guru bhagavaMtanA guNonI prazaMsA kare che. te A pramANe - 1219. * 1. jeo kSamAvAna, IndriyanuM damana karanArA, upazAMta bhAvane dhAraNa karanArA, rAga-dveSano tyAga karanArA, bIjAnI nindA nahIM karanArA vaLI je apramatta hoya te guru kahevAya che. 1220. , vaMdana karAtA evA teo utkarSane karatA nathI (ane) nindA karAtA teo baLatA nathI. (udvega pAmatA nathI) IndriyanuM damana karanArA citta vaDe rAga-dveSane nAza karatA dhIra evA munio vicare che. 1221. 3. guru be prakAranA kahevAya che, te A pramANe - 1 tapathI yukata ane jJAnathI yukta. temAM tapathI yukta guru vaDanA pAMdaDAnI jema mAtra potAnA AtmAne tAre che. jJAnathI yukta (jJAnI) guru yAnapAtra (naukA) samAna potAne ane bIjAnA AtmAne tAre che. 1222. upadeza saptati 159
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ nANovautte jANavattasamANe, appANaM paraM ca tArei / ityAdi zrIguruguNavarNanairbhUyAn janastena sthApito dharme / parameko vijayo nAma vaNig nAstikamatAnusArI iti bhaNati, duHzakAni roddhamindriyANi svasvamArgAnugAmukAni / AtmazoSaNamAtrameva tapaH / kena dRSTau svagrgApavagau / uktaM ca - hatthAgayA ime kAmA, kAliA te aNAgayA / .. ko jANai pare loe, asthi vA natthi vA puNo / / 1 / / tato na kiJcidetat / itthaM tenApi bhUyAn jano vipratAritaH / evaM ca tasmin nagare to dvAvapi puNyapApopadezakuzalau pratyakSAviva sugatidurgatimArgA samajAyetAM / anyadA tatsvarUpaM nRpeNa jJAtvA pracchannaM nijajanapArdhAttagRhe hAramekaM lakSamUlyaM tadIyAbharaNakaNDake prakSepya nagare ca paTaho dApitaH / 'yo rAjJo hAraM gataM samprati kathayiSyati tasya na daNDaH, pazcAttu yasya gRhe lapsyate tasya daNDo vidhAsyate' ityAdi / yAvanna ko'pi manyate tataH sarvagRhazodhanapUrvaM zodhitaM tasyApi gRham, labdho hAraH / dhRto rAjapuruSaiH zreSThI / AnIto rAjasamIpe / AdiSTo'sau varAko vadhyaH / na ca ko'pi taM mocayati / svajanAdibahUkte rAjA vadati - jai mama pAsAo ti-lapunnapattaM gahittuM biMdupi / acayaMto sayalapure, bhamiuM puNa Thavai maha purao / / 1 / / . evaM yadi karoti tadevAsya mokSo nAnyathA / tena tadapi maraNabhItyA pratipannam - tatto nirUviAI, sayalapure paumaseharaniveNa / paDupaDahaveNuvINA-iM saddauddAmaharisAI / / 1 / / ailddhruuvlvnnim-suvesvesaavilaaskliaaii| sabbiMdiasuhaAI, pae pae picchaNasayAI / / 2 / / 160 upadeza saptati
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere zrI gurunA ghaNA guNonuM varNana karavAthI tenA vaDe (padmazekhara rAjA vaDe) loka dharmamAM sthApana karAyo arthAtu loko dharmane viSe zraddhAvALA karAyA. paraMtu nAstika (pasloka vagerene nahi mAnanAra) matane anusaranAro vijaya nAmano eka vepArI e pramANe kahe che. potapotAnA mArge janArI Indriyone rokavI e duHzakya che. (muzkelIthI rokI zakAya che, mAtra AtmAnuM zoSaNa karavuM e ja tapa che. svarga ane apavarga (mokSa) konA vaDe jovAyA che ? ane kahyuM che ke - 1223. 1. A kAmo (bhAgo) hAthamAM AvelA (prApta thayelA) che. kALa anAgata che vaLI paraloka che ke nahi ? koNa jANe che. 1224. 2. tethI A tapa kAMI kAmanuM nathI. e pramANe upadeza ApavAthI) tenA vaDe ghaNA loko chetarAyA. e pramANe te banne (pAzekhara rAjA ane vijaya vepArI) paNa jANe pratyakSa sadgati ane durgatinA mArganI jema thayA. eka vakhata te vRttAntane jANIne rAjA vaDe gupta rIte potAnA mANaso pAse tenA gharamAM lAkha rUpiyAnA mUlyavALo eka hAra tenI AbhUSaNanI peTImAM mUkIne nagaramAM ghoSaNA karAI. "je mANasa rAjAnA gayelA hArane hamaNA batAvaze tene sajA nahIM thAya, vaLI pAchaLathI jenA gharamAMthI maLaze tene (rAjA) daMDa karaze" vagere. eTalAmAM koI paNa vyakti svIkAratuM nathI. teTalAmAM badhAnA gharane zodhavApUrvaka tenuM paNa ghara zodhAyuM ane hAra maLyo. rAjAnA mANaso vaDe zreSThI dhAraNa karAyo (pakaDAyo). rAjAnI pAse lavAyo. Adeza karAyo A bicAro vadha karavA yogya che ane koI paNa tene choDAvatuM nathI. svajano :vigere ghaNuM kahete chate rAjA kahe che - 1225. 1. jo mArI pAsethI telathI saMpUrNa bharelA pAtrane grahaNa karIne eka biMdu - (TIpuM) paNa nahIM DhoLato AkhA nagaramAM bhamIne pharIthI mArI AgaLa sthApana kare. 1226. 2. jo e pramANe kare to Ane mukta karAya anyathA nahIM. .' maraNanA bhayathI tenA vaDe (zreSThI vijaya vaDe) te paNa svIkArAyuM - 1227. - 1. tyAra pachI suMdara prakAranA vAjiMtra, Dhola, vINA, veNuM uMcAmAM uMcA harSavALA zabdo karavA ema padmazekhara rAjA vaDe AkhA nagaramAM jaNAvavAmAM AvyuM. 1228. 2. ati suMdara rUpa ane lAvaNyavALI, sArA veSavALI vezyAonA vilAsathI yukta sarva Indriyone sukhakArI evA pagale-pagale seMkaDo nATaka rAjA vaDe batAvAyA. 129. 7 upadeza saptati 160
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa ca teSu vizeSato rasiko'pi tasminneva bhAjane nihitadRSTirubhayapArzvanRpaniyuktakhaDgavyagrakarasubhaTakriyamANanAnAbibhISikAbhirbhApyamAnaH sakalapure bhrAmayitvA AnItaH / nRpo'pISadvihasya taM prati prAha, bho ! atyantacaJcalAni manaHkaraNAni kathaM bhavatA ruddhAni ? / tenoktam, svAmin ! maraNabhIrutayA / nRpaH prAha, yokabhavArthaM tvayA'pramAdaH sevitaH, tanantasaMsAramaraNabhIravaH sAdhvAdayaH kathaM pramAdaM kuryuH ? / zreSThirAja ! AkarNaya hitavacanam yatkaroti vikathAH prathAvatI-yaMtkhaleSu viSayeSu dRpyati / : suptamatta iva yadviceSTate, yanna vetti guNadoSayobhidAm / / 1 / / krudhyati svahitadezane'pi ya-dyaJca narakAdiyoniSu / loka eSa nikhilaM durAtmana-statpramAdakuriporvijjRmbhitam / / 2 / / tena mA kArSIH pramAdam / yajasva jinam / bhajasva gurum / pAlaya SaDAvazyakavidhim / mA pata saMsArakUpe / ityAditadIyazikSayA pratibuddho'sau satyaH zrAvako jAtaH / padmazekharanRpo'pi krameNa guruguNavarNanaparo bahulokakRtapuNyalAbha: sugatiM prApa / / zrutveti kugrahavinigrahaNaikamantraM, zrIpadmazekharanarezvarasaJcaritram / . sajjJAnadarzanacaritrabhRtAM gurUNAM, bhavyA janAH ! guruguNAn parikIrtayantu / / 1 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM tRtIye'dhikAre prathama upadezaH / / 1 / / 161 upadeza saptati
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ te (vijaya zreSThI) teomAM (nRtya gAnAdimAM) vizeSa prakAre rasika hovA chatAM paNa te (telathI saMpUrNa bharela) pAtramAM ja nAMkhelI daSTivALo banne bAju rAjA vaDe khullI talavAslaIne niyukta karAyelA subhaTo vaDe karAtA aneka prakAranA bhayavALA vacanothI (eka TIpuM paNa pAtramAMthI bahAra paDaze to hamaNA mArI nAMkhIza, hamaNA mArI nAkhIza) bIvaDAvatA AkhA nagaramAM bhamAvIne lavAyo. rAjAe paNa thoDuM hasIne tenI (zreSThInI) prati kahyuM, are ! atyaMta caMcala evI Indriyo mana vagere tamArA vaDe zI rIte rokAyA?tenA vaDe kahevAyuM, he svAmI !maraNanA bhaya vaDe (bhaya vaDe). rAjAe kahyuM, jo eka bhavamAM jIvavA mATe tArA vaDe apramAda sevAyo, to anaMta saMsAramAM maraNathI DaranArA sAdhuo vagere zI rIte pramAdane kare ? he zreSThi rAja ! hitakArI vacanane sAMbhaLa -1230. 1. je vistArapUrvaka vikathA kare che, je adhama (duSTa) evA viSayomAM abhimAna kare che. (mohita thAya che, je sutelA madonmatta mANasanI jema kharAba ceSTA kare che, je guNa ane doSanA bhedane jANato nathI. 1231. - 2. vaLI naraka vagere yoniomAM potAnA hitane koI kahe to paNa je krodha kare che lokamAM A saghaLA duSTa AtmAo che, te temanA pramAdarUpI kharAba zatruonI lIlA che. 1232. 3. tethI pramAda na kara, jinezvara paramAtmAnI pUjA kara, gurune bhaja, che AvazyakanI vidhinuM pAlana kara, saMsArarUpI kUvAmAM nahIM paDa vagere tenI (rAjAnI) zikhAmaNa vaDe pratibodha karAyela A zreSThI sAco zrAvaka thayo. gurunA guNonuM (kIrtana) varNana karavAmAM tatpara, ghaNA loko para karyo che upakAra jeNe evA padrazekhara rAjAe paNa anukrame sadgatine prApta karI. 1233. 1. he bhavya prANIo ! kadAgrahane kADhavAmAM eka maMtra samAna zrI padhazekhara rAjanA saccaritrane e pramANe sAMbhaLIne samyajJAna darzana - cAritrathI yukta zrI guru bhagavaMtanA zreSTha (uttama) guNonI prazaMsA karo. 1234. / e pramANe zrI upadeza saptatikAnA trIjA adhikAramAM prathama upadeza che. -- upadeza saptati 161
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-2" dadAti yo vandakAni pAdayoH, zrImadgurUNAM vinayena bhAvitaH / uccaiH padaM tasya na durlabhaM bhave-darthe'tra kRSNaH kriyate nidarzanam / / 1 / / . asti dvAravatI nAma, purI surapurIsamA / apasArya samudraM yA, dhanadena vinirmitA / / 1 / / kaMsakaiTabhacANUra-jarAsandhAdivairijit / vAsudevo'ntimastatra, bhuGkte sAmrAjyasampadam / / 2 / / yasya kSAyikasamyaktvaM, paradoSA'vikatthanam / apayuddhaniSedhazca, guNA lokottarA amI / / 3 / / dIkSAM jighRkSuryaH ko'pi, tanayastaniSedhanam / tena na kriyate kanyA-vivAhe'sya tu nirNayaH / / 4 / / . yadA vivAhayogyA syAt, putrI tajananI tadA / . , vibhUSya preSayatyantaH-sabhaM kRSNo'pi tAM vadet. / / 5 / / tvaM bhaviSyasi kiM rAjJI, dAsI veti vadA'Ggaje ! rAjJI yadi tadA tasyA-stapasyAM dApayatyasau / / 6 / / karoti kArayatyanyai-ratucchotsavasantatim / zrAmaNyaM tattvataH zakra-rAjyAdapyadhikaM yataH / / 7 / / ceddAsI tattadIyAyA-jananyA eva mandire / tAM preSayati saivA'syAH, vivAhAdi karoti ca / / 8 / / 162 upadeza saptati
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ " upadeza-20 1. je zrImad guru bhagavaMtanA caraNomAM vinayapUrvaka bhAvathI vaMdana kare che tene uccapada durlabha thatuM nathI. te mATe ahIM kRSNanuM dRSTAMta apAya che. 1235. 1. samudrane dUra karIne kubera vaDe nirmANa karAyelI devonI nagarI samAna dvAra vatI (dvArikA) nAmanI je nagarI che. 1236. 2. temAM kaMsa, kaiTabha, cANura, jarAsaMgha vagere zatruone jItanAra (prativAsudeva vagere zatruone jItanAra) aMtima vAsudeva rAjyanI saMpattine bhogave che. 1237. 3. jenA kSAyika samyakatva, bIjAnA doSo na kahevA ane anyAyathI yuddha na karavuM" e lokottara guNo che. 1238. 4. je koI paNa putra dIkSA grahaNa karavAnI IcchAvALA hoya, to tenA vaDe teno niSedha karAto nathI, vaLI putrInA vivAhamAM Ano (paraNavuM ke dIkSA levI ema) nirNaya levAya che. 1239. pR. jyAre putrI vivAhane yogya (uMmaravALI) thAya tyAre tenI mAtA (AbhUSaNo vagerethI) vibhUSita karIne sabhAnI aMdara mokale che. kRSNa paNa teNIne pUche che. 1240. 6. he putrI ! zuM tuM rANI thaze ke dAsI ? e pramANe kahe. jo putrI rANI thavAnuM kahe to teNIne tapasyAne (dIkSAne) apAve che. 1241. 7. moTA utsavanI paraMparAne kare che ane bIjAo vaDe karAve che. je kAraNathI zramaNapaNuM tattvathI (kharekha2) IndranA rAjyathI paNa adhika che. 1242. 8. jo (putrI) dAsI thavuM che ema kahe to tene (putrIne) teNInI mAtAnA gharamAM ja mokale che ane te ja (mAtA ja) tenuM (putrInuM) vivAha vagere kare che. 1243. upadezasaptati 162
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ svamAtRzikSitA kAci-danyadA tanayA'vadat / ahaM dAsI bhaviSyAmi, hRdi dadhyau haristataH / / 9 / / kayApi zikSitA nUna-miyaM mugdhA vadatyadaH / . asyAstathA kariSye'haM, yathA'nyA'pIti vakti na / / 10 / / asti zAlApatistasya, vIranAmA susevakaH / AbAlyAdapi tadvRttaM, vetti hAsyakaraM hariH / / 11 / / . ditsustAM tanayAM tasmai, sabhyAnAM purato jagau / / stutirUpeNa tadvRttaM, nIcamapyuJcatAM nayan / / 12 / / bho bho nibhAlyatAM sabhyAH !, vIro'yaM vIrapuGgavaH / etatparAkramaprauDhiH, zrUyatAM nigadAmyaham / / 13 / / / jeNa ghosavaI seNA, vasantI kalasIpure / jhampiA vAmahattheNa, vemaI nAma khattio / / 14 / / , jeNa rattaphaNo nAgo, vasanto badarIvaNe / . Ahao puDhavihattheNa, vemaI nAma khattio / / 15 / / jeNa cakkukkhaI gaMgA, vahantI kalusodagam / dhAriA vAmapAeNa, vIrao nAma khattio / / 16 / / tadeSa vikramI varyaH, kanyAyA ucito varaH / IdRkSo nekSyate'nyastu, yo mahyaM hRdi rocate / / 17 / / 163 upadeza saptati
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. eka vakhata potAnI mAtA vaDe zikhAvAyelI koIka putrIe kahyuM "huM dAsI thaIza' tethI kRSNa manamAM vicAryuM. 1244. 10. kharekhara A bhoLI koInA paNa vaDe zikhAvAyelI che. huM Ane te pramANe karIza ke jethI bIjI paNa (putrI) e pramANe na kahe. 1245. 11. tene zreSTha sevaka evo vIra nAmano zAlApati che. kRSNa bAlyakALathI paNa hAsyakara evA tenA (vIranA) saMpUrNa vRttAMtane jANe che. 1246. 12. tene putrI ApavAne IcchanArA kRSNa tenA (vIranA) halakA paNa vRttAMtane uMce laI jatA (vadhAre caDhIyAtuM batAvatA) stutirUpe sabhAnI AgaLa kahyuM. 1247. * . . 13. he he sabhAjano ! juo, A vara zreSTha parAkramavALo che. AnA vizALa parAkramane huM kahuM chuM te tame sAMbhaLo. 1248. 14. loTA (kalasa) upara vasatI mAkhIonI senA jenA vaDe DAbA hAthathI 'uDAvAI tethI kSatriya kahevAyo. 1249. - 1pa. boraDInA vanamAM vasato lAla phaNAvALo evo nAga jenA vaDe pRthvI upara hAtha vaDe karIne marAyo tethI kSatriya kahevAyo. 1250. 17. kaluSita pANIne vahana karatI cakra vaDe khodAyelI gaMgA jenAthI DAbA paga vaDe dhAraNa karAI te vIra nAme (A) kSatriya che. 1251. 17. te AvA prakArano zreSTha parAkramI paraNavA yogya kanyAne yogya A vara dekhAya che, bIjo nahIM. je mane hRdayane viSe rUce che. 1252. upadeza saptati 163
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJAzUrasya tasyaita-dvaco'tikramabhIravaH / omiti pratyapadyanta, samagraM te sabhAsadaH / / 18 / / arocamAno'pyanyebhya-stayoH pANigraho mithaH / kArito vAsudevena, kimasAdhyaM hi tAdRzAm / / 19 / / gatA tasya gRhe sApi, sphArA'laGkAradhAriNI / varyapalyaGkamArUDhA, devIva bhuvamAgatA / / 20 / / na tasya gehakRtyAni, vinayaM cApi nAkarot / sa eva kintu saJjAta-stadAdezavazaMvadaH / / 21 / / vAsudevAcchaGkamAna-stAM surImiva manyate / so'pi tasyA'bhisandhiM tu, na vetti hadi saMsthitam / / 22 / / AlApito'nyadA vIraH, kRSNena gRhiNI tava / kRtyAni kurute no vA, vinItaH so'pi taM jagau / / 23 / / tvatsutA varyasaundaryA, devIvArAdhyate mayA / . hasanti sabhyAH sarve'pi, vAsudevo'pi taM jagau / / 24 / / tasyAH pArdhAtsamastAni, gehakRtyAni kArayaH / manAgapi mamAzaGkAM, tasyA api ca mA kRthAH / / 25 / / gRhAgataH sa tAM gADhaM, tarjayAmAsa pApini ! / upavizya sthitA kasmA-duttiSTha kuru pAcanIm / / 26 / / 164 upadeza saptati
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. AjJA pradAna karavAmAM zuravIra tenA A vacanone oLaMgavAmAM bhIrU evA te saghaLA sabhAjanoe teNe kaheluM samagra 'hA' e pramANe svIkAryuM. 1253. 19. anya lokone nahi rUcatuM chatAM paNa vAsudeva vaDe paraspara te baMnenuM pANigrahaNa karAvAyuM. kharekhara tevA prakAranA puruSone zuM asAdhya hoya ? 1254. 20. bhuvanamAM AvelI devInI jema dedIpyamAna alaMkArone dhAraNa karanArI, zreSTha evI pAlakhImAM beThelI te (putrI) paNa tenA (vIranA) gharamAM gaI. 1255. 21. tenA (vIranA) gharanuM kArya karatI nathI ane vinayane paNa karatI nathI. paraMtu te (vIra) tenA Adezane vaza thayela vacanavALo ja thayo. 1256. . 22. vAsudevanI zaMkAne karato evo te teNIne devInI jema mAne che. te vIra paNa vAsudevanA hRdayamAM rahelA bhAvane jANato nathI. 1257. . 23. eka vakhata kRSNa vaDe vIra bolAvAyo ane kahyuM, tArI patnI gharanuM kAma kare che ke nahi ? vinayavAna evA teNe paNa temane kahyuM. 1258. dat - 24. zreSTha (atyaMta) saundaryavALI tamArI putrI mArA vaDe devInI jema ArAdhAya che. sarve paNa sabhAjano hase che. vAsudeve paNa tene kahyuM. 1259. 5. teNInI pAse gharanuM saghaLuM kAma tAre karAvavuM. thoDI paNa mArI zaMkA tathA teNInI paNa zaMkA na karavI na DaravuM). 1260. 29. gharamAM Avela vIre teNIne khUba Thapako Apyo. he pApiNI ! kayA kAraNathI besI rahI che. uTha, rasoI kara. 1231. upadeza saptati 164
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ parikarmaya sUtrANi, pramArjaya gRhAGgaNam / nirvyApArA mama gRhe, kiyatkAlaM laliSyasi / / 27 / / tenetyAkruzyamAnA sA, ruSTA pitRgRhaM gtaa| sagadgadaM jananyAdeH, svaduHkhaM prAha tatkRtam / / 28 / / harirapyAha re mUrkhe !, tvaduktaM vihitaM mayA / sA brUte'haM bhaviSyAmi, rAjJI tarhi prasIda mAm / / 29 / / hasitvA harirapyAha, tvadbharttA cedvadatyatha / rAjJI tvaM hi tadaiva syAH, tataH sApi tathA vyadhAt / / 30 / / tasyAnumatyA sA dIkSA-mAdatte sma savistaram / . zrInemipArzve duHkhaugha-cchedAca sukhitA'bhavat / / 31 / / aSTAdaza sahasrANi, svAminaH sAdhavastadA / parivAre'bhavaMstatra, zrIkRSNaH svAminaM jagau / / 32 / / bhagavan ! sarvasAdhUnA-madya vandakAnyaham / asmi ditsuryadi bhava-tyAdezo bhavatAM prabho ! / / 33 / / . dRSTvA lAbhamanujJAtaH, kRtikarmANi dattavAn / RSINAM SoDazakSmApa-sahasraparivAritaH / / 34 / / caTatprakarSaharSeNa, pUrito bhaktibhAsuraH / tadA sa zuzubhe zatru-cchedodyatabhaTo yathA / / 35 / / 165 upadeza saptati
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. gharanA kAmane vicAra, gharanuM AMgana sApha kara, mArA gharamAM kAma-kArya vinA keTalo samaya majA karIza. 129ra. 28. tenA vaDe A pramANe Akroza karAyelI gusse thayelI evI te pitAnA ghare gaI. tenA vaDe karAyela potAnA duHkhane mAtAnI AgaLa gadgad svare kahyuM. 1293. 29. kRSNa paNa kahyuM. are mUrkha ! tArAthI kahevAyeluM mArA vaDe karAyuM che. teNIe kahyuM - to huM rANI thaIza, mArA para kRpA karo. 1234. 30. kRSNa.paNa hasIne kahyuM, "have jo tArA pati kahe, to ja tuM rANI thaI zake." tyAra pachI teNIe paNa e pramANe karyuM. 1265. 31. tenI anumati vaDe teNIe vistArapUrvaka (mahotsavapUrvaka) zrI neminAtha paramAtmA pAse dIkSA grahaNa karI ane duHkhanA samUhano nAza thavAthI sukhI thaI. 1266. 32. tyAre zrIneminAtha paramAtmAnA parivAramAM aDhAra hajAra sAdhuo hatA. zrIkRSNa zrIneminAtha bhagavAnane kahyuM. 1297. 33. he bhagavan! he prabho ! jo Apa Adeza Apo to Aje huM sarva sAdhuone vaMdana karavAnI IcchAvALo chuM. 1298. 34: lAbhane joIne - jANIne anujJA pAmelA, soLa hajAra rAjAothI parivarelA kRSNa muni bhagavaMtone vaMdana karyuM. 1269. 35. tyAre prakarSe karIne caDhatA evA harSa vaDe paripUrNa, bhaktithI dedIpyamAna, zatruno nAza karavA mATe udyata evA sainikanI jema te zobhatA hatA. 1270. upadeza saptati 165
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ antarAle nRpA anye, zrAntAstAni dadurna te / svAmibhaktyA punarvIraH, prAntaM yAvadvitIrNavAn / / 36 / / SaSTiyuktrizatIyuddhe-SvetAvAna zramo'bhavat / yAvanmamA'dhunA jAto, bhagavan ! bhAvi kiM phalam ? / / 37 / / iti kRSNena pRSTaH san, prabhuH prAha tvayA hare ! / . nirasto narakastUrya-stIrthakRtkarma cArjitam / / 38 / / phalaprazne tu vIrasya, yattvaM tuSTaH pradAsyasi / anena tava bhaktyaiva, dattAni na tu bhAvataH / / 39 / / ityAdyanyadapi svAmi-pArzve pRSTvA praNamya tam / . govindo'nye'pi lokAzca, gatAH svasvagRhaM kramAt / / 40 / / dravyabhAvakRtikarmavidhAnA-ditthamaucyata nidarzanametat / / tena tAni guNadoSavivekA-ddIyatAM gurupadAmbujayugme / / 4 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM tRtIye'dhikAre dvitIya upadezaH / / 2 / / 166 upadeza saptati
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. vaMdana karatA-karatA vacce thAkI gayelA bIjA rAjAoe teone (muni bhagavaMtone) vaMdana na karyuM. vaLI vIre svAmInI (kRSNa manI) pratye bhakti hovAthI aMta sudhI (kRSNa mahArAjAe vaMdana karyuM tyAM sudhI) vaMdana karyuM. 1271. 37. traNaso sATha yuddhamAM paNa mane jeTalo thAka na lAgyo teTalo thAka mane Aje lAgyo. he bhagavan! Ane phala thaze ? 1272. 38. e pramANe kRSNa vaDe pUchAyuM. prabhue kahyuM. he kRSNa ! tArA vaDe cAra naraka dUra karAI. ane tIrthaMkara nAmakarma upArjana karAyuM. 1273. 39. vIranA phala praznamAM (vIrane zuM phala thaze e pramANe pUche to) tuM khuza thaze to Apaze mATe vaMdana karyuM che. AnA vaDe (vIra vaDe) tArI bhaktithI ja vaMdana karAyuM paNa bhAvathI potAnA hRdayanA bhAvathI) nahIM. 1274. 40. vagere bIju paNa zrIneminAtha paramAtmAne pUchIne temane praNAma karIne kRSNa ane bIjA paNa loko anukrame potapotAnA ghare gayA. 1275. 41. dravya ane bhAvathI vaMdana karavAthI e pramANe (tene) phaLanI prApti thAya che te mATe A dRSTAMta kahevAyuM che. tethI guNadoSamAM viveka karavA dvArA gurunA caraNakamala yugalamAM vaMdana karo. 1276. II e pramANe zrI upadeza saptatikAnA trIjA adhikAramAM bIjo upadeza che. | upadeza saptati 166
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-3" samyagrahadayazuddhyA, zrIgurupAdA niSevitAH / tuSyantyatrocyate yogi-nAgArjunanidarzanam / / 1 / / vidyAdharAbhidhe svaccha-gacche vikhyAtakIrtayaH / zrIpAdaliptanAmAno, jajJire sUripuGgavAH / / 1 / / yeSAM zrIguravo bAlye, muditA gAthayaikayA / pAdalepAbhidyAM vidyAM, dadurAkAzagAminIm / / 2 / / iyaM ca gAthA - aMbaM taMbacchIe, apuSphiaM puSpadaMtapaMtIe / navasAlikaMjiaM nava-vahUi caDueNa me dinnaM / / 1 / / . zatruJjayASTApadaraivatArbude, saMmetazaile varatIrthapaJcake / jinAnamaskRtya suvidyayA tayA, vitenire bhojanamanyathA na te / / 3 / / samagravikRtityAgA-yeSAM kevalamodanam / gRhNatAmAranAlena, babhUvurnakalabdhayaH / / 4 / / kapaTazrAvakIbhUya, yogI nAgArjuno'nyadA / vidyAmnAyaM jighRkSastaM, gurupAdAnyaSevata / / 5 / / nityaM vandanakAnyeSa, dadAti gurupAdayoH / labdhalakSyatayA jighra-neva vettyauSadhAnyapi / / 6 / / 167 upadeza saptati
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-3" 1. samyagu prakAre hRdayanI zuddhi vaDe sevAyelA che zrI gurunA caraNakamaLo evA gurubhagavaMto khuza thAya che. ahIM yogI evA nAgArjunanuM daSTAMta che. 1277. 1. vidyAdhara nAmanA pavitra gacchamAM prakhyAta kIrtivALA zrI pAdaliptanAme mukhya AcArya thayA. 1278. 2. jemanA bAlyakALamAM prasanna thayelA zrI gurubhagavaMte eka gAthA vaDe AkAza gAminI pAdalapa nAmanI vidyAne ApI. 1279. ane A gAthA - 1. tAMbA jevI lAla AMkho che jenI, puSpa jevI dAMtanI paMkti che jenI, evI navI paraNI AvelI vadhUe camacA vaDe mane navA cokhAnI apuSmita nahIM bagaDelI) kAMjI ApI. 1280. 3. teoe zatruMjaya - aSTApada - giranAra - Abu- sametazikhara parvata ema : zreSTha evA pAMca tIrthane viSe rahelA jinezvara paramAtmAne te samyagu vidyA vaDe namaskAra karIne bhojana karyuM. anyathA nahIM. 1281. - 4. saghaLI vigaIono tyAga hovAthI cokhAnA osAmaNa sahita mAtra bhAta ja grahaNa karatA jeone aneka labdhio thaI. 1282. . 5. eka vakhata vidyAnA abhyAsane sArI rIte grahaNa karavAnI IcchAvALA nAgArjuna yogIe kapaTa vaDe zrAvaka thaIne gurunA caraNone sevyA. 1283. 6. e haMmezAM gurunA caraNomAM vaMdana kare che, prApta karelA lakSa vaDe (lakSaguNa vaDe) suMghatA ja auSadhone paNa jANe che. 1284. upadeza saptati 167
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramAtsaptottarazataM, jJAtavAnauSadhavrajam / aSTottarazatatama-mabhyAsA'bhAvato na tu / / 7 / / . sammIlya tAni tallepaM, yena tenApi vAriNA / vidhAya pAdayordatte, vyomotpatanakAmyayA / / 8 / / patanotpatanAnyasya, tatprabhAvAdvitanvataH / satyAmnAyaM vinA kintu, dehe jAtA kSatAvalI / / 9 / / papracchurguravo bhadra !, tava keyaM kSatAvalI / mUlAdArabhya vRttaM svaM, so'pyuvAca yathAkRtam / / 10 / / tahuddhiraJjitAstasya, svIkArya dvAdazavatIm / .. vidhAya zrAvakaM satyaM, tadAmnAyauSadhaM jaguH / / 11 / / amISAmauSadhAnAM tvaM, SaSTitandulapAthasA / vidhehi lepaM ced vyoma-nyutpitsA tava varttate / / 12 / / iti zrutvA tathA kRtvA, siddhasarvamanorathaH / prabhAvayan jinamataM, sa zrAddhaH paramo'bhavat / / 13 / / ata eva niSevyante, hArdabhaktyA vivekinA / gurudevapitRkSmApa-pramukhAH satphalArthinA / / 14 / / anyadA yoginA tena, svarNasiddhikaro rasaH / sahasravedhI sammIlya, bahudravyANi sAdhitaH / / 15 / / 168 upadeza saptati
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. anukrame ekaso sAta auSadhonA samUhane jANyo. paNa abhyAsanA abhAvathI ekaso AThamI auSadhIne na jANI. 1285. . 8. tenuM (107 auSadhonuM) game te paNa pANInI sAthe mizraNa karIne, te lepane karIne AkAzamAM uDavAnI IcchA vaDe baMne pagamAM lagADe che. 1289. 9. tenA prabhAvathI paraMtu sAcA abhyAsa vinA uDavAnuM ane paDavAnuM karatA enA zarIramAM ghAnI zreNIo thaI. 1287. 10. gurubhagavaMte pUchyuM, he bhadra ! tArA zarIre ATalA ghA zenA che ? teNe (nAgArjune) paNa je pramANe karyuM te pramANe AraMbhIne potAnA vRttAMtane kahyo. 1288. 11. tenI (nAgArjunanI) buddhithI raMjita thayela guru bhagavaMte bAra vratano svIkAra karAvIne sAco zrAvaka banAvIne auSadhanI paraMparAne kahI. 1289. 12. jo tArI AkAzamAM uDavAnI IcchA che to tuM A auSadhiono sATha 'cokhAnA pANInI sAthe tuM lepa kara. 1290. 13. ema sAMbhaLIne te pramANe karIne siddha thayA che sarva manoratho jenA evo te jinezvaranA matanI prabhAvanA karato zreSTha zrAvaka thayo. 1291. - 14. e kAraNathI ja sArA phalane IcchanArA vivekI puruSo vaDe hRdayanI bhaktipUrvaka gurudeva - pitA - rAjA vagerenI ja sevA karAya che. 1292. 15. eka vakhata te yogI vaDe (nAgArjuna vaDe) ghaNA dravyo mizra karIne suvarNane siddha karanAra sahasavadhI rasa sadhAyo. 1293. upadeza saptati 168
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmIyajanahastena, bhRtvA kAcasya kumpakam / taM rasaM prAbhRtIcakre, teSAmeva svabhaktitaH / / 16 / / sUrayo'pyUcivAMsastaM, janaM nAmitamastakam / kimidaM prAbhRtaM vatsa !, kena vA preSitaM vada / / 17 / / so'pyuvAca prabho ! nAgA'rjunena prAbhRtIkRtaH / svarNasiddhikaro hyeSa, rasastrailokyadurlabhaH / / 18 / / Aha tasyAsmadIyasya, vineyasya kRtjnytaa| yenetthaM navyaniSpanno, raso'yamupadIkRtaH / / 19 / / paraM vayaM parityakta-bahirantaHparigrahAH / / necchAmo manasApyenaM, tRNasvarNasamaspRhAH / / 20 / / , anarthahetunA'nena, kimityAlocya cetasi / eSa mugdho'thavA'smAka-mAcAramapi vetti na / / 21 / / rakSAsthaNDilamAnAyya, taM rasaM tatra cikSipuH / bhRtavantaH punaH kumpaM, nijaprazravaNena te / / 22 / / tasmai tamArpayaMstena, vRttajJApanapUrvakam / so'pi kopamanAH prApa-dupanAgArjunaM janaH / / 23 / / jJApite tena tadvatte, yogI dadhyau ruSAruNaH / aho ! viveka eteSA-maho ! pratyUpakAritA / / 24 / / 169 upadeza saptati
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. svajananA hAthathI kAcanI kupImAM te rasane bharIne teone ja (gurudevane ja) potAnI bhaktithI bheTaNuM karAyuM. 1294. 17. AcArya bhagavaMte paNa namelA mastakavALA te vyaktine kahyuM, he vatsa ! A bheTaluM zuM che ? konA vaDe mokalAvAyuM che ? tuM kahe. 1295. 18. teNe paNa kahyuM ke prabho ! nAgArjuna vaDe traNa lokamAM durlabha evo suvarNane siddha karanAra A rasa bheTaNuM karAyo che. 1296. 19. te vyaktine kahyuM, mArA ziSyanI kRtajJatA che ke jenA vaDe e pramANe navIna banAvelo A rasa (mane) bheTa karAyo. 1297. 20. paraMtu ame bAhya ane abhyantara parigrahano tyAga karela chIe. ghAsa ane suvarNane viSe samAna spRhAvALA ame manathI paNa A rasane IcchatA nathI. 1298. 21. anarthanA hetubhUta AnA vaDe zuM ? A bhoLA svabhAvavALo amArA AcArane paNa jANato nathI. e pramANe manamAM vicArIne - 1299. 22. AcArya bhagavaMte rAkhanI kuMDI maMgAvIne te rasane temAM nAkhyo ane te kuMDIne potAnA mUtra vaDe bharI. 1300. 23: te vRttAMtane jaNAvavA pUrvaka te kUpikA tene (nAgArjunanA mANasane) arpaNa karI. kUpita manavALo te (vyakti) nAgArjunanI pAse gayo. 1301. 24. tenA vaDe te vRttAMta jaNAvAye chate yogI krodha vaDe lAla AMkhavALo thayo. aho ! eono viveka kevA prakArano che ? aho ! upakArano badalo (kevA prakArano che ?) 1302. upadeza saptati 169
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ amI malImasA loka-vyavahArabahirmukhAH / pazuprAyAH svaparayo-rapi vyaktiM na jAnate / / 25 / / ityAdyanalpasaGkalpAn, hRdi dyAtvA zilAtale / kvApi taM kumpakaM bADhaM, sphoTayAmAsa nirdayam / / 26 / / kSaNAntare ca sA jAtA, zilA sarvA hiraNmayI / sakautukaM sanirveda, punaryogItyacintayat / / 27 / / aho ! zrIgurupAdAnAM, prabhAvaH ko'pi nUtanaH / yadIyamalamUtrAdya-mapi svarNasya kArakam / / 28 / / kaTare ! tapasaH zakti-rvapure ! bhAgyavaibhavam / svarNapuMvad yadIyeyaM, tanuH sarvApi raimayI / / 29 / / , mayA klezasahasreNa, rasasiddhividhIyate / amISAM tu svabhAvena, sA vapuHsthaiva vidyate / / 30 / / ityavetya samAgatya, natvA tAMzca yugottamAn / svakIyamaparAdhaM sa, kSamayAmAsa yogirAT / / 31 / / tato nAgArjunastAn zrI-gurUn kalpadrumAniva / ciramArAdhayAmAsa, vandanastavanAdibhiH / / 2 / / iti suravallImiva ye, manujA ArAdhayanti gurubhaktim / teSAmakhilasamIhita-padArthasiddhirbhavatyacirAt / / 33 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM tRtIye'dhikAre tRtIya upadezaH / / 3 / / 170 upadeza saptati
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25. melA aMtaravALA - lokavyavahArathI vimukha - prAya: pazu jevA A potAnA ane pArakA vyaktine paNa jANatA nathI. 1303. 7. vigere ghaNA saMkalpone hRdayamAM vicArIne zilAnA taLiye koIka sthAne nirdayatApUrvaka te kUpikAne jozathI phoDI. 1304. ' - 27. eka kSaNa pachI AkhI zilA suvarNamaya thaI. kutUhalapUrvaka ane khedapUrvaka pharIthI te yogIe e pramANe vicAryuM. 1305. 28. aho ! zrI gurupAdono prabhAva kaMIka navIna ja che ke jemanA maLa-mUtra vigere paNa suvarNa karanArA che. 1306. 29. aho ! tapanI zakti kevI ? are zarIra ! bhAgyano vaibhava paNa kevo? ke suvarNa puruSanI jema jemanuM A saghaLuM zarIra paNa suvarNamaya che. 1307. 30. mArA vaDe hajAro kaSTo sahana karavApUrvaka rasanI siddhi karAya che jyAre te siddhi svabhAvathI emanA zarIramAM ja rahelI che. 1308. . 31. e pramANe jANIne, yugamAM uttama evA te gurubhagavaMtanI sanmukha AvIne namaskAra karIne te yogIrAje potAnA aparAdhane khamAvyo. 1309. 32. tyAra bAda nAgArjuna yogIe lAMbA kALa sudhI vaMdana-stuti vigere vaDe te guru bhagavaMtane kalpavRkSanI jema ArAdhyA. 1310. 33. e pramANe je manuSyo kalpalatAnI jema gurubhaktine ArAdhe che, teone saghaLA ISTa padArthonI siddhi zIdhra prApta thAya che. 1311. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA trIjA adhikAramAM trIjo upadeza che. te upadeza saptati 170
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-4" .. sAdharmikAsthA gurubhaktitIrtho-vratI nivRttizca parigrahAdeH / amI guNA: pethaDadevasAdho-ryathA babhUvurna tathA pareSAm / / 1 / / vaNig vidyApure pethA-'bhidho vasati nirddhanaH / zrIdharmaghoSasUribhyaH, zrIdharmapratipattikRt / / 1 / / parigrahapramANe ca, teSAmevA'ntike'nyadA / drammapaJcazatI svArthe, yAvatriyamayatyasau / / 2 / / tAvaniSiddhoM gurubhi-qhatvA tadbhAgyamulbaNam / tathA kAryaM yathA bhadra !, vratabhaGgo bhavenna te / / 3 / / mamatAvanti bhAgyAni, kva syAM yerahamRddhimAn / , tathApi paJcalakSebhyo'bhyadhikaM me na kalpate / / 4 / / tvamibhyo bhavitA vatsa !, tava bhAgyaM mahadyataH / iti zrutvA gurUnnatvA, sa prApto nijamandiram / / 5 / / tatra durbhikSato'nyedyu-nirvAhasyApyasambhave / bhAryAprathaminIyuktaH, prasthito mAlavaM prati / / 6 / / kramAnmaNDapadurgasya, pratolI yAvadAgataH / tAvadvAmA svaraM cakre, durgA sarpaziraHsthitA / / 7 / / sa tadAzcaryamAlokya, bhIto yAvadvilambate / tAvattamAha zAstrajJaH, ko'pi mugdho'si bho vaNik ! / / 8 / / 171 upadeza saptati
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-4" 1. "sAdharmika pratye zraddhA, gurunI bhakti, tIrthanI unnati parigraha vigerethI nivRtta (tyAga) pethaDadevane A guNo jevA hatA, tevA bIjAomAM nathI. 1312. 1. vidyApuramAM zrI dharmaghoSasUrIzvarajI mahArAjA pAsethI zrI jinezvara paramAtmAnA dharmane svIkAra karanAra nirdhana evo pethaDa nAmano vepArI vase che. 1313. 2. eka vakhata temanI pAse jeTalAmAM A (pethaDa) parigraha pramANa (nAmanA pAMcamA vrata)mAM potAne mATe pAMcaso drammano niyama le che (arthAt potAne mATe pAMcasothI vadhAre na rAkhavA ema niyama le che.) 1314. 3. teTalAmAM tenuM bhAgya tIvra (tejasvI) jANIne guru bhagavaMta vaDe niSedha karAyo. he bhadra ! tArA vratano bhaMga na thAya te pramANe kArya kara. 1315. 4. mAruM ATaluM bhAgya kyAMthI hoya ke jethI huM RddhivALo thAuM to paNa pAMca lAkhathI adhika to mAre na kalpa. 1316. : 5. "he vatsa! tuM dhanavAna thaze. je kAraNathI tAruM bhAgya mahAna che' e pramANe sAMbhaLIne zrI guru bhagavaMtane namaskAra karIne te potAnA ghare gayo. 1317. - 6. eka divasa tyAM duSkALa thavAthI nirvAhano paNa asaMbhava hote chate skUla zarIravALI bhAryA sahita (teNe) mAlavadeza tarapha prasthAna karyuM. 1318. 7. eTalAmAM te anukrame mAlavAnA killAnA dvAramAM Avyo. teTalAmAM sarpanA mastaka para rahelI cakalIe DAbo svara karyo. (arthAt DAbI bAjuthI bolI). 1319. 8. te camatkArane joIne bhayavALo te jeTalAmAM vilaMba kare che (aTake che) teTalAmAM koIka zAstranA jANakAre paNa kahyuM - he vepArI! tuM bhoLo che. 1320. upadeza saptati 171
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvaM cedagamiSyastvaM, tadbhUpo'tra tvameva bhoH ! / abhaviSya idAnIM tu, bhAvI tatpratirUpabhAk / / 9 / / . tenetyutsAhitaH prAptaH, sa purAntaHkRtasthitiH / kramAtsAraGgadevasya, rAjJo mantripadaM dadhau / / 10 / / tataH prAptAdhikAro'pi, na mumoca svanizcayAn / maryAdAmujihIte kiM, payaHpUre'pi sAgaraH ? / / 11 / / nAgavallIdalAnyeSa, vinA sacittamatyajat / sarvaM bhUpasabhe tasya, niHzrIkaM mukhamanyathA / / 12 / / yadA paryaGkikArUDhaH, sabhAM yAti sa mantrirAT / , tadopadezamAlAyAH, gAthAmekAM paThatyasau / / 13 / / rAjakAryavyApRtatvA-tasya velA'nyadA tu na / . AlocAderabhAvena, nirvyApAro hyasau tadA / / 14 / / ' itthaM papATha tAM pUrNA, kiyadbhirapi vAsaraiH / aho ! jJAnodyamastasya, kasya no vismayAvahaH ? / / 15 / / iti pethaDademantrI, pratiSThAM prApya bhUpateH / zrIdharmo'pi pratiSThAyAM, tena prApyata tadyathA / / 16 / / saptalakSairmanuSyANAM, dvApaJcAzajinAlayaiH / zrItIrthadvayayAtrAyai, calitaH pethaDo'nyadA / / 17 / / 172 upadeza saptati
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. are ! jo tuM pahelA gayo hota (to) ahIM tuM ja rAjA thAta. hamaNAM tuM jaze to tenA jevA svarUpane bhajanAra (maMtrI) thaIza. 1321. 10. tenA vaDe atyaMta utsAhita thayelo te nagaranI aMdara Avyo. (ane) anukrame sAraMgadeva rAjAnA maMtrIpadane dhAraNa karyuM. 1322. 11. tyArabAda maMtrI padane dhAraNa karanAro paNa potAnA niyamano tyAga karato nathI. pANInuM pUra Avate chate paNa zuM sAgara maryAdAne mUkI de ? 1323. 12. eka pAnabIDA sivAya badhAM sacittano tyAga karyo. anyathA (jo pAnabIDAno paNa tyAga kare to tenA hoTha lAla na thAya. hoTha lAla hovA e zobhArUpa manAya mATe) rAjAnI sabhAmAM zobhA vinAnuM tenuM mukha thAya. 1324. 13. jyAre pAlakhImAM ArUDha thayela te maMtrI rAjasabhAmAM jAya che tyAre te maMtrI upadezamAlAnI eka gAthAne bhaNe che (zIkhe che). 1325. . 14. rAjyanA kAryamAM parovAyelo hovAthI tene gAthA-zIkhavAno bIjo samaya maLato nathI. pAlakhImAM beTho hoya tyAre A (maMtrI) vicAranA abhAvavaDe nircApAra (kAryarahita) hoya che. 1326. 15. e pramANe keTalAka divaso vaDe tene (upadezamAlA graMthane) pUrNa bhaNyo. - aho ! teno jJAna pratyeno udyama kone vismaya na pamADe ? 1327. * 10. e pramANe pethaDade maMtrIe rAjAnI pratiSThAne prApta karIne, te pratiSThA hote chate tenA vaDe (maMtrI vaDe) dharma paNa prApta karAyo. te A pramANe - 1328. 17. eka vakhata pethaDa maMtrI sAta lAkha manuSyonI sAthe bAvana jinAlaya yukta be tIrthanI yAtrAne mATe cAlyo. 1329. ~ upadeza saptati 172
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa ca daigambarazcApi, saGghau yugapadAgatau / girinAre vivAdo'bhUttIrthAtmIkaraNe tayoH / / 18 / / ubhayorindramAlAM yaH, paridhAsyati saGkapaH / tasya tIrthamidaM bhAvi, tadeti sthavirA jaguH / / 19 / / / tadA ca sahasotthAya, pethaDaH puNyapezalaH / aindrIM paridadhe mAlAM, tIrthamAtmIcakAra ca / / 20 / / trighnasaptapramAstena, svarNaghaTyo vyayIkRtAH / aho ! uccapadaprAptyai, puruSANAmupakramaH / / 21 / / adhaH kSipanti kRpaNAH, vittaM tatra yiyAsavaH / . . . santastu gurucaityAdA-vunnataM padamicchavaH / / 22 / / ityekAdazalakSANi, vyayIkRtya sa yAtrayA / Agato maNDape durge, bhUbhujA bahumAnitaH / / 23 / / , yaH zrImaNDapadurgastha-jinacaityazatatraye / asthApayat svarNakumbhAn, svapratApAnivojjvalAn / / 24 / / saptaghnadvAdazamitAn, prAsAdAniramApayat / zatruJjayAdisthAneSu, yazaHpiNDAnivAtmanaH / / 25 / / zrIdharmaghoSasUrINAM, yaH pravezamahotsavam / TaGkakAnAM dvisaptatyA sahaniramImayat / / 6 / / 173 upadeza saptati
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. te (pethaDa maMtrIno saMgha) ane digambara saMgha baMne ekI sAthe giranAra tIrthamAM AvyA. tIrthane potAnuM karavAmAM te baMne saMghano vivAda thayo. 1330. 19. baMne saMghanI IndramALane je dhAraNa karaze te saMghapati thaze. tenuM A tIrtha thaze. e pramANe sthaviroe kahyuM. 1331. 20. tyAre zreSTha puNyavALA pethaDa maMtrIe ekAeka uThIne IndramALane dhAraNa karI ane tIrthane potAnuM (zvetAmbaranuM) karyuM. 1332. 21. tenA vaDe (pethaDa maMtrI vaDe) traNa guNIyA sAta (3x 7 = 21) ekavIza pramANa suvarNanI ghaDIo (eka jAtanuM mApa) vyaya karAI. aho ! uccapadanI prApti mATe puruSonI taiyArI kevA prakAranI hoya ? 1333. 22. nIce javAnI IcchAvALA kRpaNo dhanane nIce pheMke che (dATe che) uMcA padane IcchanArA sajjano moTA maMdira vagere kAryamAM dhanane Ape che. 1334. 23. e pramANe te (pethaDamaMtrI) yAtrA vaDe agyAra lAkha dravyano vyaya karIne mAMDavagaDhanA killAmAM Avyo ane) rAjA vaDe bahumAna karAyo. 1335. 24. jeNe mAMDavagaDhanA killAmAM rahelA zrI jinezvara paramAtmAnA traNaso , maMdiramAM potAnA pratApanI jema ujjavala evA suvarNa kalazone sthApana karyA. 1336. 25. potAnA yazanA samUhanI jema zrI zatruMjaya vagere tIrtha sthAnomAM sAta guNIyA bAra (7 x 12 = 84) corAzI pramANa maMdiro karAvyA. 1337. 29. jeNe (pethaDamaMtrIe) zrI dharmaghoSasUrIzvarajI mahArAjAno praveza mahotsava bahotera hajAra TaMka vaDe karAvyo. 1338. upadeza saptati 173
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ gavyUtadvitaye sAdhu-yoge sati tadantike / upakrameNa gatvApi, yaH pratikrAntimAtanot / / 27 // caturSu yojaneSvevaM, sati gItArthasambhave / ... vidhatte pAkSikaM sAdhu-vaho ! bhaktyanurAgitA / / 28 / / pRSThastharacanAvedi-puSpArpakanarAnvitaH / anyadA gRhabimbAnA-marcA mantrI sRjanabhUt / / 29 / / . tAvattatrAgato bhUpaH, pracchannaM samupAvizat / taM puSpArpakamutthApya, tatparIkSAkRtodyamaH / / 30 / / hastaH parAGmukhaH puSpa-grahaNAyArtha mantriNA / prasArito jinanyasta-dRSTinA nizcalAtmanA / / 31 / / tAvajjJAto nRpastenA-'nyAnyapuSpasamarpaNAt / kva yUyamiti sambhrAnto, yAvaduttiSThati drutam / / 32 / / tAvat nRpo'vadanmA tvaM, tvarasva svasthatAM bhaja / tataH pUjAM samApyeSa, nRpeNAlApamAtanot / / 33 / / dhanyastvamIdRzI. yasya, dRDhatA jinapUjane / iti stutvA gato bhUpaH, so'pi bhuktyAdikaM vyadhAt / / 34 / / anyadA stambhanatIrthe, zrIdharavyavahAriNA / samyaktvazIlavratayoH, pratipattiLavIyata / / 35 / / 174 upadeza saptati
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. je (pethaDamaMtrI) be gAu pramANa kSetramAM sAdhu bhagavaMtano yoga hote chate temanI pAse upakrama vaDe - sAme jaIne pratikramaNa karato hato. 1339. 28. cAra yojana pramANa kSetramAM gItArtha guruno yoga hote chate pAkSika pratikramaNa temanI nizrAmAM karato hato. aho !sAdhune viSe bhaktinuM anurAgIpaNuM (kevuM adbhuta che ?) 1340. 29. eka vakhata puSpanI goThavaNane jANanAra potAnI pIThanI pAchaLa rahela puSyane arpaNa karanAra vyaktithI yukta te maMtrI gharamAM rahela pratimAnI pUjA karato hato. 1341. 30. teTalAmAM rAjA tyAM Avyo. tenI (maMtrInI) parIkSA karavAmAM udyamavALo te rAjA puSpane arpaNa karanAra vyaktine uThADIne gupta rIte (maMtrIne khabara na paDe tevI rIte) beTho. 1342. 31. jinezvara paramAtmA tarapha ja sthApanA karI che dRSTi jeNe evA ekAgra cittavALA maMtrI vaDe puSpane grahaNa karavA mATe potAno hAtha pAchaLa karAyo (phelAvAyo). 1343. : 32. teTalAmAM bIjA bIjA puSpo arpaNa karavAthI rAjA tenA vaDe (maMtrI vaDe) jaNAyo. tame ahIM kyAMthI ? e pramANe kahIne Azcarya pAmela cittavALo maMtrI jeTalAmAM jaldI uThe che. 1344. 33. teTalAmAM rAjAe kahyuM tuM utAvaLa na kara. svasthatAne bhaja. tyArabAda 'pUjA samApta karIne eNe (maMtrIe) rAjAnI sAthe vArtAlApa karyo. 1345. * 34. tuM dhanya che ke jenI jinezvara paramAtmAnA pUjanamAM AvA prakAranI daDhatA (ekAgratA) che e pramANe stuti karIne rAjA gayo. teNe (maMtrIe) paNa bhojana vigere karyuM. 1346. 35. eka vakhata staMbhana (khaMbhAta) tIrthamAM zrIdhara vyavahArI vaDe samyaktva ane brahmacarya vratano svIkAra karAyo. 1347. upadeza saptati 174
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvodyApane'praiSI-tpratigrAmaM sa modakAn / . muktivallayAH phalAnIva, hemaTaGkakagarbhitAn / / 36 / / turyavratodyApane tu, tathaiva prajighAya saH / . paJcavarNadukUlAnAM, paridhApanikAH zubhAH // 37 / / tadA mantrikRte caikAM, paridhApanikAmasau / svanaraiH preSayAmAsa, te tAM lAtvA samAgatAH / / 38 / / te'pyUcumantriNaM deva !, bahiSpAdAvadhAryatAm / paridadhvamato yUyaM, zrIdharamahitAM maDiM / / 39 / / mantriNA bhASitA bhAryA, kathaM devi ! vidhAsyate / sApyAha tatsamIbhUya, svAmin ! sA paridhIyatAm / / 4 / / tata: zrIdharmaghoSAnte, dvAtriMzadvArSiko'pyasau / cakre zIlavratojhAraM, putrastveko'sti jhaJjhaNaH / / 4 / / sahastrakaiH SoDazabhi-STaGkakAnAM vidhApya ca / , maDestasyAH pravezaM sa, svayaM paridadhau ca tAm / / 4 / / ityanekasukRtaizciramarha-cchAsane svakamalollasitAni / bhAnumAniva vidhAya gato'staM, sa kramAt zivapure'pi gamI ca / / 43 / / mukhyAM yo vimalAcale paridadhau mAlAM vyayitvA ghaTIhemnaH saptaguNASTakapratimitA rAjJAM vadAnyastathA / yaH karpUrakRte ca dakSiNakaraM saMyojayAmAsivAn, sa zrIjhajhaNadestadIyatanayaH keSAM na varNyaH satAm / / 44 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM tRtIye'dhikAre caturtha upadezaH / / 4 / / 175 upadeza saptati
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. teNe (zrIdhara vyavahArIe) samyaktvanA udyApanamAM jANe muktinI velaDInAM phaLo na hoya evA suvarNanA TaMka (nANuM vizeSa) aMdara mUkAyelA che jemAM evA lADavao dareka gAmamAM mokalyA. 1348. * 37. te pramANe ja teNe (zrIdhara vyavahArIe) cothA brahmacarya vratanA udhApanamAM sArA pAMca varNavALA rezamI vastro mokalyA. 1349. 38.te pramANe ja eNe (zrIdhara vyavahArIe) maMtrIne mATe potAnA mANasonI sAthe eka rezamI vastrane mokalyuM. teo tene (rezamI vastrane) laIne AvyA. 1350. 39. teoe paNa maMtrIne kahyuM. he deva ! bahAra pagalA karo. tame zrIdhara vyavahArIe mokalela paherAmaNIne dhAraNa karo. 13pa1. 40. maMtrI vaDe patnI kahevAI. he devI! zI rIte dhAraNa karAze ? teNIe paNa kahyuM, svAminuM ! tenI samAna thaIne paherAmaNI dhAraNa karAya. 13para. 41. tyAra bAda zrI dharmaghoSasUrInI pAse batrIsa varSa vALA eNe zIlavratane grahaNa karyuM. vaLI (tene) jhAMjhaNa eka ja putra che. 13pa3. 42. soLa hajAra TaMka vaDe te paherAmaNInA pravezane karAvIne teNe svayaM tene dhAraNa karI. 1354. - 43. e pramANe lAMbA kALa sudhI aneka suphato vaDe arihaMta paramAtmAnA zAsanamAM potAnI lakSmIne ullasita (vyaya) karIne sUryanI jema astapaNAne (maraNane) pAmyo ane anukrame te zivapuramAM (mokSamAM) jaze. 13papa. '' 44. jeNe vimalAcala tIrthane viSe sAta guNIyA ATha (7 X 8 = 59) chappana pramANa suvarNanI ghaDIo (10 maNanuM mApa) no vyaya karIne mukhyamALAne dhAraNa karI ane rAjAone mAnya jeNe kapUrane mATe jamaNA hAthane saMyojita karyo (joDyo) evo teno putra te zrI jhAMjhaNade kayA purUSone te vakhANavA lAyaka na hoya ? 1356. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA trIjA adhikAramAM cotho upadeza che. e upadeza saptati 175
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-5" zrIsUrayaH ke'pi kalau yuge'bhavan, dIpA iva shriijinshaasnauksi| atrocyate mlecchapatiprabodhakR-jinaprabhaH sUrivaro nidarzanam / / 1 / / 'dantavizvamite varSe, zrIjinaprabhasUrayaH / abhUvana bhUbhRtAM mAnyAH, prAptapadmAvatIvarAH / / 1 / / anyadA te caturmAsI, sthitAH zrIyoginIpure / zrIpIrojasuratrANo, rAjA yatra virAjate / / 2 / / purAntaste'nyadA mlecchA-nupadravavidhAyinaH / grIvAmoTanatatsajjI-karaNAdyairazikSayan / / 3 / / avadAtena tenA'mI, vizvavismayakAriNA / AbhUpagopaM saJjAtAH, jagadvikhyAtakIrtayaH / / 4 / / bhUpena kAritAste taM, zrIdharmoktipurassaram / / / pratyahaM prINayanti sma, vAkyairavasarocitaiH / / 5 / / pRSTo vijayayantrasyA-''mnAyastena mahIbhujA / sa sUristaM jagau tasya, tAdRzAnAmagocaram / / 6 / / devAyaM yatsamIpe syA-ttasyAnamapi daivatam / na lagena ca bAdheta, vairI roSAruNo'pi san / / 7 / / ityAkarNitapUrvI tad, yantraM nirmApya bhUpatiH / chAgasyaikasya kaNThe ca, parIkSArthamabandhayat / / 8 / / 176 upadeza saptati
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-5" 1. kaliyugamAM paNa keTalAka AcArya bhagavaMto zrI jinezvara paramAtmAnA zAsanarUpI gharamAM dIpaka samAna thayA. ahIM bhIlonA svAmIne prabodha karanAra AcArya zrI jinaprabhasUrIzvarajInuM dRSTAMta che. 1357. 1. terasone batrIsameM varSe rAjAone mAnya, prApta karyuM che padmAvatIdevInuM varadAna jeNe evA AcArya zrI jinaprabhasUrIzvarajI thayA hatA. 1358. 2. eka vakhata teo zrI yoginIpuramAM cAturmAsa rahyA. jyAM zrI pIroja phakIra rAjA tarIke zobhe che. 1359. 3. temaNe eka vakhata nagaranI aMdara upadrava karanAra mlecchone Doka maroDIne pharIthI tene sAjI karavA Adi vaDe zikSA karI. 1360. 4. jagatane vismaya pamADanAra atyaMta manojJa evA teo rAjAthI mAMDIne govALIyA sudhI (sarva loko) jagatamAM prakhyAta kIrtivALA thayA. 1361. 5. rAjA vaDe teo (AcArya bha.) bolAvAyA. zrI jinezvara paramAtmAnA dharmanI uktipUrvaka avasarane ucita vAkyo vaDe roja tene khuza karatA hatA. 1362. 7. te rAjA vaDe vijaya nAmanA yaMtranI paraMparAthI cAlyo Avato vidhi pUchAyo. te AcArya bhagavaMte tene (rAjAne) jevA tevAne samajI na zakAya evA yaMtranI vidhi kahI. 1363. 7. he deva ! A yaMtra jenI pAse hoya tene devanuM astra lAge nahIM ane roSathI lAla thayela (krodhAyamAna) vairI hote chate paNa pIDA na kare. 1364. 8. rAjAe e pramANe pUrve sAMbhaLela te yaMtrane banAvIne parIkSAne mATe eka bakarAnA kaNThamAM (gaLAmAM) bAMdhyuM. 1365. upadeza saptati 176
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ taravAriprabhRtyatra-prahArAstena mocitAH / tadaGge na laganti sma, sannAhamiva bibhrati / / 9 / / chatradaNDe nibadhyainaM, tasyAdhaH punarundaram / sthApayitvA sa mArjArI, prerayAmAsa kautukI / / 10 / / tadRSTimAtrAdutpanna-vairAddhAvati taM prati / tacchAyAM kintu nAyAti, pArzvasthaiH preritApi sA / / 11 / / ityadbhutadvayaM dRSTvA, yantre tAmramaye punaH / kArayitvA tayoreka, svapArzve sa nyavIvizat / / 12 / / . ekaM ca gurupAdAnAmupadIcakRvAnayam / kadAcidupakAraM hi, vismaranti na sAdhavaH / / 13 / / tataH prabhRtyasau tAn zrI-gurUna muJcati na kvacit / sthAne yAne gRhe grAme, sabhAyAM vijane vane / / 14 / / ekadA gurjaratrAyAM, suratrANo yiyAsayA / grAmAvahirvaTasyaika-syA'dhaH prasthAnamAdadhe / / 15 / / zItalaM zADvalacchAyaM, pRthulaM taM punaH punaH / nibhAlayan suratrANo, gurUn papraccha hRdgatam / / 16 / / zobhano'yaM vaTaH sUre !, tanmanobhAvavedinaH / te'pyUcuryadi vo vAJchA, tadA'yaM saha cAlyate / / 17 / / 177 upadeza saptati
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tenA vaDe (rAjA vaDe) talavAra vagere astronA prahAro karAyA paNa tenA (bakarAnA) aMgane lAgatA na hatA. bakhtaranI jema dhAraNa kare che. 1367. * 10. chatranA dAMDAmAM Ane (maMtrane) bAMdhIne vaLI tenI nIce uMdarane sthApanA karIne kutUhalI evA teNe (rAjAe) bilADIne preraNA karI. 1367. 11. (bilADI) tenI dRSTimAtrathI utpanna thayela vairathI tenI (uMdaranI) tarapha daDe che. paraMtu ahIM) pAse rahelAo vaDe preraNA karAyela paNa teNI (bilADI) tenI chAyAmAM AvatI nathI. 1368. 12. e pramANe baMne Azcaryane joIne be yaMtrane tAmramaya karAvIne temAM eka yaMtrane te rAjAe potAnI pAse rAkhyuM. 1369. 13. ane A eka yaMtrane guru bhagavaMtanA caraNomAM bheTa dharyo. kharekhara sajjana puruSo kyAreya upakArane bhUlatA nathI. 137). 14. tyArathI mAMDIne A (rAjA) sthAnamAM - vAhanamAM - gharamAM - gAmamAM - sabhAmAM nirjana evA vanamAM kyAMya paNa zrI guru bhagavaMtano tyAga karato nathI. (arthAtuM haMmezAM temanI sAthe ja rahe che.) 1371. 15. eka vakhata gujarAtamAM javAnI IcchAthI phakIre gAmathI bahAra eka vaDanI nIce prasthAna karyuM. 1372: " 17. zItala lIlA ghAsavALI chAyAvALA vizAla te vaDavRkSane vAraMvAra nihALatA phakIre potAnA hRdayamAM rahela prazna gurune pUchyo. 1373. 17. o AcArya bhagavaMta ! A vaDanuM jhADa sAruM che. tenA manobhAvone jANanAra | teoe paNa kahyuM. jo tamArI IcchA hoya to A (vaDa) sAthe calAvAya. 1374. upadeza saptati 177
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ omiti pratipedAne, calite tatra bhUpatau / vaTo'pi sevaka ivA'calatsUriprabhAvataH / / 18 / / calantaM taM vaTaM prekSya, lokA utphullalocanAH / sUrIndraM manujendraM ca prazaMsanti pade pade / / 19 / / kiyatyapi vyatikrAnte, mArge bhUpo'bhyadhAdgurUn / vaTo visRjyatAmeSa, pherako'syAbhavadvahuH / / 20 / / ityukte sUribhiH prokto, vaTo natvA nRpaM vraja / svasthAnakaM tathaivAya-mapi cakre suziSyavat / / 21 / / marusthalyAmathAyAte, bhUpe tatratyapUrjanAH / AyAnti 'sammukhAH sthAne, sthAne prAbhRtapANayaH || 22 | | sAmAnyaveSAMstAn dRSTvA, bhUpaH papraccha tAn gurUn 1 kimityevaMvidhA ete, prekSyante luNTitA iva / / 23 / / dezAcArAdbahudravyA-'bhAvAccaivaMvidho janaH / atra prAyo bhavet svAmi-nAnyatkiJcittu kAraNam / / 24 / / tataH pratinaraM paJca-vastrIM divyAmadApayat / striyaM prati ca sauvarNa-TaGkayugmaM ca zATikAm / / 25 / / itthamAzAM janasyaiSa, pUrayannabdavatkramAt 1 prAptavAn pattanAsanne, jaGgharAlamahApure / / 26 / / 178 upadeza saptati
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. om (hA) e pramANe svIkArate chate rAjA tyAM cAlate chate vaDa paNa AcArya bhagavaMtanA prabhAvathI sevakanI jema sAthe cAlyuM. 1375. 19. cAlatA evA te vaDane joIne vikasvara netravALA loko pagale pagale AcArya bhagavaMtanI ane rAjAnI prazaMsA kare che. 1376. 20. keTaloka mArga oLaMgyA bAda rAjAe gurune kahyuM. A vaDa visarjana karAya. Ano (vRkSano) ghaNo phero thAya che. 1377. 21. e pramANe (rAjA) kahete chate AcArya bhagavaMta vaDe kahevAyuM. he vaDa rAjAne namaskara karIne te potAnA sthAne jA. A vaDalAe paNa sArA ziSyanI jema te pramANe karyuM. 1378. 22. rAjA marusthalamAM (mAravADamAM) Avate chate hAthamAM bheTayuM che. jene evA tyAMnA nagaranA loko ThekANe-ThekANe sanmukha Ave che. 1379. 23. sAmAnya veSavALA teone joIne rAjAe te gurune e pramANe pUchyuM. A loko lUMTAyelAnI jema kema AvA prakAranA dekhAya che ? 1380. 1. 24. dezano AcAra hovAthI ane ghaNA dhanano abhAva hovAthI ahIM prAyaH AvA prakAranA loko hoya che te svAminuM! bIjuM koI kAraNa nathI. 1381. spa. tyArabAda dareka puruSane pAMca divya vastra ane dareka strIne suvarNanA be TaMka ane sADI apAvI. 1382. raka. e pramANe meghanI jema lokonI AzAne pUrNa karato (megha jema pANI ApIne badhAnI AzA pUrNa kare tema) anukrame pATaNanI najIka jaMdharAla nAmanA - moTA nagaramAM AvyA. 1383. upadeza saptati 178
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ purA tatra tapApakSa-zrIsomaprabhasUrayaH / santi tanmilanArthaM te, purAntaH sUrayo gatAH / / 27 / / abhyutthAnAsanAdyaistai-ste tatra bahumAnitAH / . UcustAn yUyamArAdhyAH, yeSAmIdRgvidhA kriyA / / 28 / / pratyUcuste'pi kA'smAkaM, prazaMsA kriyate prabho ! / dhanyA yUyaM yadAdhAre, jAgattiM jinazAsanam / / 29 / / . iti prItiparau yAva-ttau vArtAM kuruto mithaH / / tAvacchAlAntare jAtaM, kautukaM yattaducyate / / 30 / / ekasya sikkikA sAdho-rmUSakena vinAzitA / . . gurUNAM purato'bhyetya, sarAvAM vidadhe muniH / / 31 / / , tadA vidyAbhirAkRSTAH, zrIjinaprabhasUribhiH / zAlAntarvartinaH sarve, mUSakA upatasthire / / 32 / / . . unnamayya mukhaM hastau, saMyojya bhybhiirvH| . gurUNAM puratastasthu-vinItAH zaikSakA iva / / 33 / / zRNvantu mUSakA bho bho !, yaH kazcidaparAdhavAn / sa tiSThatu pare sarve, yAntu svecchaM carantu ca / / 34 / / ityAcAryavacaH zrutvA, sarve'pi tvaritakramam / utpatya jagmurekastu, sthirazcaura ivAgrataH / / 35 / / 179 upadeza saptati
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. tyAM tapAgacchanA AcArya zrI somaprabhasUrIzvarajI che, temane maLavA mATe te AcArya bhagavaMta nagaranI aMdara gayA. 1384. * 28. tyAM teo vaDe ubhA thavuM. Asana vagere ApavuM vagerethI bahumAna karAyelA teoe temane kahyuM. jemanI AvA prakAranI kriyA che evA tame ArAdhavA yogya che. 1385. ra9 teoe paNa javAba Apyo, he prabho ! amArI prazaMsA zuM karo cho? tame dhanya cho jenA AdhAre jinezvara paramAtmAnuM zAsana jAge che. 1386. 30. e pramANe prItivALA te baMne paraspara jeTalAmAM vAta kare che. teTalAmAM upAzrayanI aMdara je kutUhala thayuM te kahevAya che. 1387. 31. eka sAdhunI sikkikA uMdara vaDe nAza karAI. munie guru bhagavaMtanI samakSa AvIne pokAra sahita kahyuM. 1388. - 32. tyAre zrI jinaprabhasUrIzvarajI mahArAjA vaDe vidyA vaDe AkarSAyela upAzrayamAM rahelA sarva uMdaro upasthita karAyA. 1389. * 33. mukhane namAvIne namaskAra karIne) be hAtha joDIne bhayabhIta thayelA udarI vinayavAna ziSyanI jema guru bhagavaMtanI AgaLa ubhA rahyA. 1390. : 34. are ! are ! uMdaro sAMbhaLo, je koI aparAdhavALo hoya te raho, bIjA sarva jAo ane potAnI IcchA mujaba pharo. 1391. 35. A pramANe AcArya bhagavaMtanA vacana sAMbhaLIne badhA uMdaro utAvaLe pagale kudakA mArIne cAlyA gayA. mAtra eka coranI jema ubho rahyo. 1392. upadeza saptati 179
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamapyuvAca sUrIndro, mA bhaiSIdharatAM bhaja / vayaM hi sAdhavaH pIDAM, na keSAmapi kurmahe / / 36 / / iti procya sa zAlAyA, api niSkAzito bahiH / ityAdikautukaiH sAdhu - vargastaiH prINitazciram / / 37 / / sUrINAmupadezena, sainyasaGghasamanvitaH / tato gataH suratrANaH, zrIzatruJjayaparvate / / 38 / / tatra saGghapakRtyAni, bhUpAya kRtapUrviNe / dugdhenAvarSayat sUri- staruM rAjAdanIM tadA / / 39 / / yAtrAM raivatake'pyevaM, vidhAya gurubhiH samaM / sadutsavaiH suratrANaH, prAptavAn yoginIpure / / 40 / / athaikadA suratrANaH, sabhAsInaH sRjannabhUt / zrIsUribhiH samaM prIti-goSThImiSTArthasAdhikAm / / 41 / / tadA tasya guruH ko'pi prAptastatra svavidyayA / zIrSasthaTopikAM vyomni, nirAlambAmatiSThipat / / 42 / / Ahatya lakuTeneva, svarajoharaNena tAm / kSmAyAmapAtayatsUri- re - stana tatra nyavIvizat / / 43 / / AcAryastamuvAcaivaM, zaktiH kApyasti cettava / tadainaM pAtaya kSmAyA - manyathA maunamAcara / / 44 / 180 upadeza saptati
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. AcArya bhagavaMte tene paNa kahyuM. Dara nahIM - dhIratAne dhAraNa kara. kharekhara sAdhu evA ame koIne paNa pIDA ApatA nathI. 1393. * 37. e pramANe kahIne te upAzrayamAMthI paNa bahAra kaDhAyo. kutUhalI evA teo vaDe sAdhu varga ghaNA samaya sudhI khuza karAyo. 1394. 38. tyArabAda AcArya bhagavaMtanA upadeza vaDe sainya ane saMgha sahita phakIra zrI zatruMjaya parvata para gayo. 1395. 39. tyAM pUrve karyA che saMghapatinA kAryo jeNe evA rAjAne mATe AcArya bhagavaMte rAyaNa vRkSane dUdha vaDe varasAvyuM. 1396. - 40. e pramANe guru bhagavaMtanI sAthe giranAra tIrthanI paNa yAtrAne karIne utsava pUrvaka te phakIra yoginIpuramAM Avyo. 1397. 41. have eka vakhata sabhAmAM beThelA phakIra zrI AcArya bhagavaMtanI sAthe Icchita arthane sAdhanAra priya vArtAlApa karato hato. 1398. 42. tyAre tene koIka guru bhagavaMta maLyA. temaNe tyAM guru bhagavaMte potAnI - vidyA vaDe mastaka para rahelI TopikAne AlaMbana vinA AkAzamAM rAkhI. 1399. . 43. AcArya bhagavaMte lAkaDInA prahAranI jema potAnA rajoharaNa vaDe te TopikAne bhUmi para pADI ane pharIthI AkAzamAM sthApana karI. 1400. - 44. AcArya bhagavaMte tene kahyuM. jo tArI e pramANenI koI paNa zakti hoya to Ane (TopikAne) bhUmi para pADa anyathA maunane Acara. 1401. -- upadeza saptati 180
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatpAtane kSamo nA'bhU-zireNApi svayaM tataH / gRhItaM gurubhiH so'pi, lajjito hasito janaiH / / 45 / / dvitIyadivase'pyeSa, ghaTaM pAnIyapUritam / gagane'sthApayadgarva-makharvaM ca vinirmime / / 46 / / ghaTo'pyAhatya tenaiva, khaNDazo'kAri sUriNA / paraM tatraiva pAnIyaM, stambhitaM nijavidyayA / / 47 / / tazcamatkAramAlokya, na keSAM vismayo'bhavat / muktvaikaM tadguruM sarve, tataH svaM svaM gatA gRham / / 4 / / ityAdinAnApravaraprabhAvanA-bharaiH suratrANamapi vyabUbudhat / stotrANi yaH saptazatImitAni ca, granthAMzca jagrantha bahUpakAriNaH / / 49 / / sa zrIjinaprabhaH sUri-duritAzeSatAmasaH / bhadraM karotu saGghAya, zAsanasya prabhAvakaH / / 50 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM tRtIye'dhikAre paJcama upadezaH / / 5 / / iti zrIparamagurutapAgacchanAyakazrIsomasundarasUripadakamalasevimahopAdhyAya zrIcAritraratnagaNitadvineyapaNDitasomadharmagaNiviracitAyAM upadezasaptatikAyAM zrIgurutattvA'dhikArastRtIyaH / / 3 / / 181 upadeza saptati
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45. (rAjA) pote tene (TopIne) pADavAmAM ghaNA kALa vaDe paNa samartha na thayo. tyArabAda guru bhagavaMta vaDe kArya grahaNa karAyuM tethI paNa te loko vaDe lajjita karAyo ane hasAyo. 1402. 46. bIje divase paNa eNe pANIthI bharelA ghaDAne AkAzamAM sthApana karyo ane ghaNo garva karyo. 1403. 47. te ja AcArya bhagavaMta vaDe ghaDo paNa prahAra karIne TukaDe-TukaDA karAyA. paraMtu potAnI vidyA vaDe pANI tyAM ja svasmita karAyuM. 1404. 48. te camatkArane joIne kone vismaya na thAya ? eka te gurune mUkIne (choDIne) bIjA sarva loko tyArabAda potapotAnA ghare gayA. 1405. 49. ItyAdi aneka prakAranI zreSTha prabhAvanAnA samUha vaDe phakIrane paNa bodha pamADyo. jemaNe ghaNA upakArane karanArA evA sAtaso pramANa stotro ane grantho. ra. 1406. 50. dUra karyuM che sarva ajJAnarUpI aMdhakAra jeNe, zAsana prabhAvanAne karanArA evA zrI jinaprabhasUrIzvarajI mahArAjA saMghanuM kalyANa karo. 1407. " I e pramANe zrI upadeza saptatikAnA trIjA adhikAramAM pAMcamo upadeza che. | I e pramANe zrI paramaguru-tapagacchanAyaka-zrI somasuMdarasUrinA caraNakamalamAM haMsa samAna mahopAdhyAya zrI cAritraratnagaNinA ziSya paramANurUpa paMDita zrI somadharmagaNi viracita upadeza saptatikA graMthamAM zrI gurutattva svarUpa trIjo adhikAra che upadeza saptati 181
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI dharmatattvAdhikArazcaturthaH / / ___ "upadezaH-1" samprati zrIdharmatattvAdhikArazcaturthaH prArabhyate taka dvidhA sAmAnyavizeSabhedAbhyAm / tatra pUrva sAmAnyadharmAdhikArodAharaNAni - prAtaH samutthAya vihAya zayyA-mupAsakAH zrIparameSThimantram / smarantu yasmAtsakaleSTayogAH, zrIdevavat prAg bhavatAM bhavanti / / 1 / / zrIharSo nAma rAjAbhUt, pure kAmpilyanAmani / zrIdevastasya putro'sti, zrIdeva iva mUrtimAn / / 1 / / digyAtrAyai nRpo'nyeyu-jigISuH sarvabhUpatIn / cacAla sainyasambhAre-racalAmapi cAlayan / / 2 // . kAmarUpapurasvAmI, durjeyaH kintu bhUpatiH / ciraM yuddhe tayorjAte, naikasyApi paraM jayaH / / 3 / / ' devairnivArito yuddhAt, zrIharSaH svapuraM yayau / vairAgyena sutaM rAjye, nyasya prAvrajadAtmanA / / 4 / / zrIdevo'pi piturvairaM, smaraMstaM bhUpatiM prati / mantribhirvAryamANo'pi, vijetumacaladdhaThAt / / 5 / / ciraM yudhvApyasaJjAta-jayo bhagnaparicchadaH / naSdaikAkI mahATavyAM, prAptaH svalpabalo hi saH / / 6 / / 182 upadeza saptatiH
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ II cotho zrI dharmatattvAdhikAra II "upadeza-1" have cotho zrI dharmatattvAdhikAra zarU karAya che - zrI arihaMta paramAtmAe prarUpela dharma sAmAnya ane vizeSanA bheda vaDe karIne be prakAre che. temAM pahelA sAmAnya dharmanA adhikAranuM udAharaNa che - 1. he zrAvako ! savAre uThIne zavyAno tyAga karIne zrI navakAramaMtranuM smaraNa karo. jethI zrI devanI jema saghaLA Icchitano yoga pahelA tamane thAya. 1408. 1. kapilyapura nAmanA nagaramAM zrI harSa nAme rAjA hato. sAkSAt kRSNanI jevI AkRtivALo zrI deva nAme tene putra hato. 1409. 2. eka divasa digyAtrAne (badhI dizAomAM vijaya meLavavA) mATe sarva rAjAone jItavAnI IcchAvALo rAjA sainyanA samUha sAthe acala evI paNa pRthvIne calAyamAna karato cAlyo. 1410. : 3. duHkhe karIne jItI zakAya evo kAmarUpa nagarano rAjA ane zrI harSarAjA e baMnenuM ghaNA samaya sudhI yuddha thaye chate ekano paNa jaya na thayo. 1411. 4. yuddhamAMthI devo vaDe nivAraNa karAyela zrI harSarAjA potAnA nagaramAM gayo. - vairAgya vaDe putrane rAjyamAM sthApana karIne pote pravajyA grahaNa karI. 1412. 5- maMtrI vaDe vAraNa karAyela paNa zrIdeva pitAnA vairanuM smaraNa karato te rAjAne (kAmarUpa nagaranA rAjAne) jItavA mATe balAtkAre cAlyo. 1413. 6. ghaNA samaya sudhI yuddha thavA chatAM paNa vijayI na thayela, chinna-bhinna thaI gayuM che sainya jenuM evo alpabaLavALo te (zrIdeva) nAsI jaIne eka moTA jaMgalamAM gayo. 1414. upadeza saptatika 182
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ payaH pulindreNaikena, pAyito'sau tRSAkulaH / vane tatra bhramaMzcaikaM, pazyati sma mahAmunim / / 7 / / tadane dharmamAdikSata, so'pi saMyatasattamaH / vizeSato namaskAra-mahAmantrapadAni ca / / 8 / / yaduktaM - "jo guNai lakkhamegaM pUei vihIi jiNanamukkAraM / so taiabhave sijjhai, ahavA sattaTThame jame / / 1 / / " asyaikAgryAlakSajApe, sati sarvottame bhavet / tIrthakRttvaM madhyame tu, padavI cakravartinAm / / 9 / / , sAmAnye'pyasya sAmrAjyalakSmIrbhavati dehinAm / atastvamapi taM mantraM, paTha zAmyavivarjitaH / / 10 / / zrIdevaM punarapyAha, sa munirbhadra ! pazyasi / amuM purastAt prAsAdaM, namaskAraphalaM hyadaH / / 11 / / tathAhi prathame kalpe, devo hemaprabhAbhidhaH / ekadA praznayAmAsa, kaJcitkevalinaM munim / / 12 / / bhagavan ! bodhilAbho me, sambhavI vA na sambhavI / kasyAM yonau ca me janma, sarvametatrivedaya / / 13 / / kevalI prAha-itazyutvA bhavAn bhAvI, vAnaro'traiva kAnane / 183 upadeza saptatiH
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. tRSAthI Akula thayela zrIdevane eka bhIla vaDe pANI pIvaDAvAyuM. tyAM vanamAM bhamatA teNe eka mahAmunine joyA. 1415. 8. uttama evA muni bhagavaMte paNa tenI (zrIdevanI) samakSa dharmane kahyo ane zrI navakAramaMtranA padone vizeSa prakAre varNavyA. 1413. je kahyuM - 1. je eka lAkha zrI navakAramaMtra gaNe che ane zrI jinezvara paramAtmAnA namaskAramaMtrane vidhipUrvaka pUje che te trIje bhave siddha thAya che athavA sAtame ke AThame bhave siddha thAya che. 1417. 9. A navakAramaMtranuM ekAgracittathI eka lAkha vAra jApa karate chate utkRSTathI tIrthaMkarapaNuM prApta thAya che. vaLI madhyamathI cakravartInI padavI prApta thAya che. 1418. 10. jadhanyathI paNa prANIone rAjyarUpI lakSmI prApta thAya che. A kAraNathI , tame paNa te navakAramaMtrane kapaTarahita bhaNo. 1419. 11. te muni bhagavaMte zrI devane pharIthI paNa kahyuM. he bhadra ! tuM tArI AgaLa rahela mahelane jue che. kharekhara e namaskAra maMtranuM phala che. 1420. 12. te A pramANe - eka vakhata prathama devalokamAM hemaprabha nAmanA deve koIka kevalajJAnI munine prazna pUchyo. 1421. 13. he bhagavan! mane bodhilAbha thaze ke nahi ? ane mAro janma kaI yonimAM thaze ? e sarva jaNAvo. 1422. 14. kevalI bhagavaMte kahyuM he deva!tame ahIMthI cyavIne A ja jaMgalamAM vAnara thazo ane tamane dharmanI prApti kaSTapUrvaka thaze. 1423. upadeza saptati 183
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaprAptizca kaSTena, bhAvinI tava he sura ! / / 14 / / zrutveti svaprabodhaka-hetostena suparvaNA / pratiprastaramutkIrNA, namaskArapadAvalI / / 15 / / evaM kRtvA cyutaH kAle, sa devo vAnaro'bhavat / padAni dRSTvA sasmAra, svakIyaM daivataM bhavam / / 16 / / gRhItAnazanastatra, taM mantraM manasA smaran / babhUva daivastatraiva, vimAne pUrvanAmabhRt / / 17 / / agrato'pi svabodhArtha, sa devaH prItamAnasaH / zrIzAnteH kArayAmAsa, caityametadihonatam / / 18 / / zrIdevo'pi nizamyaivaM, namaskAraM svanAmavat / , cakArAskhalitaM samyak, pAThaM pAThaM tadantike / / 19 / / tatazca caitye tatraiva, vidhinA jinadRkpuraH / namaskAramahAmantra-lakSajApaM sa tenivAn / / 20 / / jApe sampUrNatAM prApte, tuSTo hemaprabho'maraH / / amoghavijayAM zaktiM, tasmai puNyavate dadau / / 21 / / .. kAmpIlye ca pure nIto, rAjye ca sthApito ni / mUrdhAbhiSiktatA prAptaH, samaste rAjamaNDale / / 22 / / kAmarUpapurezo'pi, tasya kiGkaratAM dadhau / vapure ! zrInamaskAra-mahimA ko'pyanuttaraH / / 23 / / 184 upadeza saptatiH
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. e pramANe sAMbhaLIne potAne vizeSa prakAre bodha thAya e ja hetuthI te deva vaDe (te jaMgalanA) dareka patthara para zrI navakAra maMtranA pado kotarAyA. 1424. * 17. e pramANe karIne samaye avela te devatA vAnara thayo. navakAramaMtranA padone joIne potAnA devatAnA bhavanuM smaraNa thayuM. 1425. 17. tyAM anazana grahaNa karela te vAnara zrI navakAramaMtranuM manathI smaraNa karato te ja vimAnamAM pahelAnA nAmane (hemaprabha nAmane) dhAraNa karanAra devathayo. 1423. 18. AgaLa (AvatA bhavamAM) paNa AnaMdita cittavALA te deve potAnA bodhane mATe zrI zAMtinAtha paramAtmAnuM A ucuM daherAsara karAvyuM. 1427. 19. zrI deva paNa e pramANe sAMbhaLIne potAnA nAmanI jema namaskAra mahAmaMtrane temanI (kevaLI bhagavaMtanI) pAse bhUla vinA sArI rIte vAraMvAra bhaNyo. 1428. 20. tyArabAda teNe (zrIdeve) te ja maMdiramAM jinezvara paramAtmAnI dRSTi samakSa vidhipUrvaka zrI namaskAra mahAmaMtrano eka lAkha vAra jApa karyo. 1429. 21. japa saMpUrNa thaye chate khuza thayela hemaprabhadeve te puNyazAlI (zrIdeva)ne amogha vijayA zaktine ApI. 1430. 1. 22. te (zrIdeva) kAmpilyapuramAM laI javAyo ane potAnA rAjyane viSe sthApana karAyo, tema ja samagra rAjyamaNDalamAM mastaka upara abhiSekapaNAne (rAjyAbhiSekane) pAmyo. 1431. 23. kAmapura nagaranA rAjAe paNa tenA sevakapaNAne dhAraNa karyuM. are jIva ! zrI navakAramaMtrano mahimA koIka adbhuta che. 1432. je kAraNathI - upadeza saptati : 184
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ yataH aho ! paJcanamaskAraH, ko'pyudAro jagatsu yaH / sampado'STau svayaM dhatte, datte'nantAstu tAH satAm / / 1 / / - zrInamaskAramantraika- parAvarttanatatparaH / kAlaM kRtvA sa bhUjAni- mahendre tridazo'bhavat / / 24 / / iti namaskRtisaMsmRtijaM phalaM, zrutipuTaiH paripIya zarIriNaH / hRdi japantu tameva namantu ca, praNayataH parameSThipadAmbujam / / 25 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre prathama upadezaH / / 1 / 185 upadeza saptatiH *
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. aho ! je navakAramaMtra jagatamAM udAra che te ATha prakAranI saMpadAo dhAraNa kare che ane te saMpadAo sajjanone anaMtI saMpadAo (saMpattio) Ape che. 1433. 24. zrI namaskAra mahAmaMtranuM parAvartana karavAmAM tatpara evA te rAjA kALa karIne mATendra devalokamAM deva thayo. 1434. ra5. e pramANe prANIo zrI namaskAra mahAmaMtranA samyagusmaraNathI prApta thatAM phalane karNapaTa vaDe pIne hRdayamAM te paMcaparameSThi namaskAra maMtra rUpI kamaLane japo ane prItipUrvaka tene ja namo. 1435. || e pramANe zrI upadeza saMptatikAnA cothA adhikAramAM prathama upadeza che. | upadeza saptati 185
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-2" kaSo bhavaH prANigaNasya hiMsanA-ttasyAya ebhyo bhavatIti yuktitaH / uktAH kaSAyA bhujagA ivAGginA-mete kathaM syuH kuzalAya vaddhitAH / / 1 / / sakAraNAste gatakAraNA vA, vidhIyamAnA bhavavRddhaye syuH / dviruktikodvejita ekakumbhakR-dyathA vRthA'narthatatIvitenivAn / / 2 / / ...' tathAhi grAma ekasmi-nivasanti sma taskarAH / . prAyaste karSakAH sarve, paradravyApahAriNaH / / 1 / / .. yadyathaivoktamekena, tathaivAnye tu vAdinaH / .. dviruktikA iti khyAtA-stena te pazyatoharAH / / 2 / / tatra grAme'nyadA ko'pi, kumbhakAraH samAyayau / bhANDaiH prapUrya zakaTaM, vikretuM lAbhavAJchayA / / 3 / / gantrImaTATyamAnAM tAM, vRSabhAbhyAM nirIkSya te / avocana parSadAsInAH, dhUryamekaM jihIrSavaH / / 4 / / citramIkSadhvamIkSadhvaM, bho bho grAmINamAnavAH / / ekanAnaDuhA yAti, gantrI bhANDabhRtApi hi / / 5 / / evameveti taiH sarva-rucyamAnamidaM vacaH / nizamya kumbhakAro'pi, cetasIdamacintayat / / 6 / / enamekaM hariSyanti, vRSabhaM pazyatoharAH / yataH sanapyasaMzcakre-'mIbhidhuryo durAzayaH / / 7 / / 186 upadeza saptatiH /
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-2" , 1. prANIonA samUhanI hiMsA karavAthI kaSa eTale saMsAra ane teno Aya eTale lAbha thAya che, e pramANe yuktithI kaSAyo kahevAyA. vRddhi pAmatA sarpanI jema A kaSAyo prANIonA kuzalane mATe zI rIte thAya ? 1439. : - 2. kAraNa sahita athavA kAraNa vinA karAyelA kaSAyo bhavanI vRddhine mATe thAya che. jema coro vaDe uga karAyela eka kuMbhAre phogaTa anarthanI paraMparAne vistArI. 1437. 1. te A pramANe - eka gAmamAM coro rahetA hatA. teo sarve bIjAnA dravyanuM haraNa karIne AjIvikA calAvanArA hatA. 1438. 2. jema eka vaDe je kahevAyuM, vaLI te pramANe ja bIjAo paNa bole ema be vAra bolanArA teo cAlAka cora e pramANe prakhyAta hatA. 1439. 3. eka vakhata koI kuMbhAra lAbhanI IcchAthI vAsaNo vaDe gADAne bharIne vecavA mATe tyAM gAmamAM Avyo. 1440. 4. baLado vaDe pharatA evA te gADAne joIne eka mukhya baLadanuM haraNa karavAnI - IcchAvALA sabhAmAM beThelA teoe (coroe) kahyuM. 1441. * 5. are ! are gAmavAsIo ! Azcarya che juo, juo vAsaNothI bhareluM paNa gADuM eka baLada vaDe jAya che. 1442. - . e pramANe ja te sarva gAmavAsIo vaDe kahevAtA vacanane sAMbhaLIne kuMbhAre paNa manamAM e pramANe vicAryuM. 1443. : 7. cAlAka coro A eka baLadanuM haraNa karaze. je kAraNathI duSTa AzayavALA A coro vaDe mukhya baLada hovA chatAM nahIM hovA barAbara karyo. 1444. upadeza saptati 186
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ cintayannityasau gatvA, grAmAntarbhANDavikrayam / yAvazcakre vyagracitta-stAvattairvRSabho hataH / / 8 / / svasthacittaH punargantuM, yAvadgantrimasaJjayat / tAvaddharyamadRSTvaikaM, bumbArAvaM cakAra saH / / 9 / / grAmINeSu samasteSu, kiM kimityAdivAdiSu / jagade kumbhakAreNa, vRSabho me varo hRtaH / / 10 / / athocuste kulAla ! tvaM, mRSA mA brUhi sarvathA / dhuryeNaikena te gantrI, hyAyAntI dadRze'khilaiH / / 11 / / vRSo cedvAvabhUtAM te, tadAviSkuru sAkSiNam / . zrutveti kumbhakRdyaM yaM, vAdayetsa sa ekavAk / / 12 / / ' nirAzIbhUya so'gaccha-nmatsaracchuritastataH / . tadvArtAmapi vismArya, grAmINAste'vasan sukham / / 13 / / kumbhakAro'pi kopena, prajvalanvanavahnivat / uttejitaH kuTumbena, kimakiJcitkaro bhavAn / / 14 / / zikSAM teSAM na dasyUnAM, datse dhatse nRtAM vRthA / kRte pratikRtaM kuryA-dityapi tvaM na vetsi kim / / 15 / / tataH sa kopamAnAbhyAM, mAyayA lobhayuktayA / tadanAya saJjo'bhUt, siMhaH prakSarito yathA / / 16 / / 187 upadeza saptati
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. e pramANe vicAratA vyagracittavALA eNe (kuMbhAra) gAmanI aMdara jaIne jeTalAmAM vAsaNone vecyA teTalAmAM teo vaDe cAlAka coro vaDe) eka baLada haraNa karAyo. 1445. 9. svasthacittavALo te (kuMbhAra) pharIthI potAnA gAmamAM) javA mATe gADAne taiyAra karyuM. teTalAmAM eka baLadane nahi joIne teNe jozathI avAja karyo. 1443. 10. gAmanA saghaLA loko zuM thayuM? zuM thayuM ? e pramANe kahete chate kuMbhAra vaDe kahevAyuM ke mAro sAro baLada haraNa karAyo. 1447. 11. have teoe kahyuM, he kuMbhAra ! tu sarvathA jUTha na bola, eka baLada vaDe AvatuM tAruM gADuM sarva loko vaDe jovAyuM. 1448. 12. jo tArA be baLada hatA to sAkSIne pragaTa kara (Apa). e pramANe sAMbhaLIne kuMbhAra jene-jene kahe che te eka ja vAta kahe che. 1449. . 13. matsara vaDe dubhAto nirAza thaIne te gayo. tyArabAda te vArtAne bhUlI jaIne te gAmanA loko sukhapUrvaka rahyA. 1450. 14. kuMbhAra paNa kopa vaDe jaMgalanA agninI jema baLato Apa kema kaMIka karatA nathI. ema kuTuMba vaDe uttejita karAyo. 1451. 15. te corone zikSA na Apo to manuSyapaNAne phogaTa ja dhAraNa karo cho. pratikAra mATe paNa kAMI karavuM joIe ema zuM tame nathI jANatA ? 14para. 19. tyArabAda te krodha ane mAna vaDe, lobhathI yukta mAyA vaDe jagADAyela siMhanI jema temanA anarthane mATe taiyAra thayo. 1453. upadeza saptati, 187
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhave kaSAya ekaiko-'pyanarthAya bhavaspRzAm / catvAraste punaryatra, tatrAnarthe kimucyate / / 17 / / taddhAnyAni khale puJjI-kRtAnyAgatya nizyasau / . bhasmIcakAra tadvairAt, saptavarSANi kumbhakRt / / 18 / / tataste cintayAmAsu-niSphalopakramAH sadA / grAmAya kupitaH ko'pi, prajvAlayati naH kaNAn / / 19 / / . yadyasau jJAyate kvApi, so'smAbhiH kSamyate tadA / anyathA kRtamapyetat, karSaNaM bhAvi niSphalam / / 20 / / iti nizcitya tairyakSa-yAtrArtha milite jane / . paTahoddhoSaNA'kAri, nirbhIdAnapurassaram / / 21 / / , dhAnyaM dahati yo'smAka-mAvirbhavatu so'dhunA / kSamayAmo yathA zIghraM, svamantuM yakSasAkSikaM / / 22 / / . prajApatinizamyeti kRtvA veSaviparyayam / zlokamenaM papAThoche-vairopazamahetave / / 23 / / argyatAM tasya so'naDvAna, kulAlasya dviruktikAH / nocedanyAmasau sapta, varSA dhAnyAni dhakSyati / / 24 / / punardAhabhayAcchIghra-manunIya prajApatim / dhaureyamarpayitvA ca, kSamayAmAsurAzu te / / 25 / / 188 upadeza saptatiH
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. saMsAramAM eka-eka kaSAya paNa prANIonA anarthane mATe thAya to jyAM cAra kaSAya hoya tyAM anarthamAM zuM kahevuM ? 1454. 18. rAtrimAM AvIne vairathI e kuMbhAre khetaramAM sAta varSanA ekaThAM karelA teonA dhAnyone bhasmIbhUta karyA. 1455. 19. tyAra bAda haMmezAM niSphala upAyovALA teoe (grAmavAsIoe) vicAryuM. gAmanI upara kopita thayela koIka amArA dhAnyone bALe che. 1453. 20. jo kyAMya paNa e jaNAya to amArA vaDe kSamA karAya nahitara kheDavAnuM paNa kareluM A (kArya) niSphaLa thaze. 1457. 21. e pramANe nizcaya karIne loko bhegA thaye chate teo vaDe yakSanI yAtrAne mATe abhayadAnapUrvaka paTala dvArA ughoSaNA karAvAI. 1458. 22. je amArI dhAnyane bALe che te hamaNAM pragaTa thAo. jethI ame amArA . aparAdhane yakSasAkSIe zIdhra khapAvIe chIe. 1459. - ra3. kuMbhAre e pramANe sAMbhaLIne veSapalaTo karIne (veSa badalIne) vairane zamAvavAnA hetuthI A zlokane uce svare bolyo. 1460. 24. coro te kuMbhArane te baLada arpaNa kare. jo ema na thAya to bIjA sAta varSa sudhI dhAnyo baLaze. 1461. - 25. pharIthI dhAnya baLavAnA bhayathI zIdhra kuMbhArane samajAvIne eka baLadane arpaNa karIne teoe (gAmavAsIoe) jaldIthI khamAvyA. 1462. upadeza saptati 188
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAnavanto yadi te'pi lokAH, sarvaM sahante sma kulAlamantum / . vivekavadbhistadaho ! svadharmarakSArthamAgaH kathamastvasahyam / / 26 / / yathA ca caureH kSamitaH sa kumbhakRta, kRtAdaraiH svArthakRte cirAdapi / .. tathaiva bhavyairnijapuNyapuSTaye, kSamyo laghIyAnapi sarvazaktitaH / / 27 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre dvitIya upadezaH / / 2 / / 189 upadeza saptati /
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29. jo ajJAnI evA te lokoe paNa kuMbhAranA sarva aparAdhane sahana karyo to aho ! potAnA dharmanI rakSAne mATe vivekI mANaso vaDe aparAdha zI rIte asahya thAya ? kima sahana na thAya ?) 1463. 27. jema karAyela AdaravALA coro vaDe potAnA svArthane mATe lAMbA kALe paNa te kuMbhAra khamAvAyo. te pramANe bhavya prANIo vaDe potAnA puNyanI puSTine mATe nAnAone paNa sarva zaktithI khamAvavA yogya che. 1464. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA cothA adhikAramAM bIjo upadeza che. // upadeza saptati 189
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-3" teSvapyasau krodhadavAnalo'GginAM, prajvAlayatyadbhutapuNyakAnanam / Asevito yaH svaparopatApakRt, bhavedihAmutra ca sUravipravat / / 1 / / zrIvasantapure rAjA, babhUva kanakaprabhaH / sarvAdhikArI sarveSTaH, suyazAstatpurohitaH / / 1 / / sUrastasya suto'tyantakopanaH kalahapriyaH / yo'gnivat prajvalanneva, nityaM tiSThati duSTadhIH / / 2 / / pitari svargate'nyedyuH, kopanatvena tatsutam / . muktvA purohitapade, bhUbhujA'nyo nivezitaH / / 3 / / tataH sa dveSamApana-stacchidrANi gaveSayan / nAnAvyApAdanopAyAM-statra bhUpe vyacintayat / / 4 / / dohanAvasare'nyedyu-lattayA taM jaghAna gauH / tena mAhatA sA tu, varAkI mUrchitA mRtA / / 5 / / AH ! kimetatkRtaM pApa !, gauriyaM mAritA kutaH / ityAdi yattajvalpantI, hatAnena svapalyapi / / 6 / / jAte kalakale tatra, prAptairnRpabhaTairayam / nibadhyopanRpaM nItaH, so'pi taM vadhyamAdizat / / 7 / / nAnAviDambanApUrva, te nayanti purAdvahiH / tAvattatpuNyayogena, tApasaH ko'pyupAyayau / / 8 / / 190 upadeza saptati
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-3" 1. teomAM (cAre kaSAyomAM) paNa A krodharUpI dAvAnala prANIonA adbhuta puNyarUpI jaMgalane bALe che. je krodharUpI dAvAnalanuM Asevana kare te sUra brAhmaNanI jema Aloka ane paralokamAM potAne ane bIjAne pIDA karanAra thAya. 1465. 1. zrI vasaMtapuramAM kanakaprabha nAme rAjA hato. sarva kAryano adhikArI, sarva lokone ISTa, suyaza nAme tene gora (purohita) hato. 1460. 2. atyaMta krodhI, jhaghaDo jene priya che evo tene sUra nAme putra hato. je duSTa buddhivALo haMmezAM agninI jema baLato rahe che. 1467. 3. tenA pitA svargamAM gaye chate eka vAra rAjA vaDe kopathI tenA putrane choDIne bIjo purohita pade sthApana karAyo. 1498. 4. tyAra bAda veSane dhAraNa karato, tenA chidrone zodhatA evA teNe tyAM rAjAne viSe mAravAnA ghaNA upAyone ciMtavyA. 1499. 5. eka divasa teNe gAyane dohavAnA samaye lAta vaDe gAyane mArI. tenA vaDe marma sthalamAM ghA karAyelI bicArI mUccha pAmelI te maraNa pAmI. 1470. . . 6. khedanI vAta che ! A teM zuM karyuM? he pApI ! A gAya zI rIte karAI. vigere jema tema bolatI potAnI patnI paNa AnA vaDe haNAI. 1471. 7. kolAhala thaye chate tyAM Avela rAjAnA sevako vaDe A (sUra) bAMdhIne rAjAnI pAse laI javAyo. teNe paNa tene vadhano Adeza Apyo. 147ra. 8. teo aneka prakAranI viDaMbanApUrvaka sUrane nagaranI bahAra laI jAya che teTalAmAM tenA puNyayogathI koIka tApasa maLyo. 1473. upadeza saptati 190
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa tAnuvAca bho bhadrAH !, ko'yaM kimiti mAryate / Ucuste'pyeSa puMrUpo, rAkSasaH ko'pi vidyate / / 9 / / kRpayA mocitastena, sa tebhyaH sAmayuktibhiH / ... sUro'pi tApasI dIkSA-mAdatte sma tadantike / / 10 / / taptvA tapAMsi bhUyAMsi, tasyaiva nRpatervadhe / kRtvA nidAnaM sa mRto, jAto vAyukumArakaH / / 11 / / vasantapuramAgatya, taM bhUpapramukhaM janam / rajobhiH sthagayAmAsa, kaTare ! kopaviplavaH / / 12 / / cyutvA tato'bhUaNDAlaH, prathamaM narakaM tataH / .. jagAma kopakimpAka-pAdapacchAyamAzrayan / / 13 / / . tato dRgviSaso-'bhUdvitIye narake tataH / tato'pyanantasaMsAraM, bhrAntaH kopaviDambitaH / / 14 / / bhUyasyatha gate kAle, zrIpure ratnabhUbhRtaH / sUrajIvo'bhavadgrAmA-dhyakSo brAhmaNanandanaH / / 15 / / tathaiva kopanatvena, sa nRpeNa sahAnyadA / kurvANaH kalahaM rAja-bhaTairullambito bane / / 16 / / caturjJAnadharaM tatra, prAptaM munivaraM tadA / Agato vandituM rAjA'zRNottaddezanAmiti / / 17 / / 191 upadeza saptati
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. teNe (tApase) teone kahyuM. (rAjapuruSone kahyuM.) he bhadro ! A koNa che? zA mATe e pramANe marAya che. teoe (rAjapuruSoe) paNa kahyuM A puruSa rUpe koI rAkSasa jaNAya che. 1474. 10. tethI te (sUra) teothI (rAjapuruSothI) samatAnA vacano vaDe kRpAthI mukta karAyo. sUre paNa temanI pAse tApasI dIkSAne grahaNa karI. 1475. 11. ghaNA tapone tapIne te ja rAjAnA vadha mATe niyANuM karIne te (sUra) maraNa pAmyo. ane vAyukumAra deva thayo. 1476. 12.te deve vasaMtapuramAM AvIne rAjA vagere lokone dhULa vaDe DhAMkyA. khedanI vAta che ke kopano prakopa kevo che ! 1477. 13. tyAMthI AvIne caMDAla thayo. tyAra bAda kopa rUpI kiMpAka vRkSanI chAyAno Azraya karato prathama narakamAM gayo. 1478. 14. tyAra bAda dRSTiviSa sarpa thayo. tyAMthI bIjI narakamAM gayo. tyAra bAda kopathI viDaMbanA pAmela te anaMtakAla sudhI saMsAramAM bhamyo. 1479. 15: have ghaNo kALa gaye chate sUrano jIva zrIpuramAM ratnarAjAnA gAmamAM mukhya brAhmaNano putra thayo. 1480. t". 16. eka vakhata te pramANe ja krodhanA svabhAvathI rAjAnI sAthe kalezane karato rAjapuruSo vaDe vanamAM laTakAvAyo. 1481. 17. tyAre tyAM cAra jJAnane dhAraNa karanArA zreSTha muni mahAtmA maLyA. vaMdana karavA mATe Avela rAjAe temanI dezanAne e pramANe sAMbhaLI. 1482. upadeza saptati. 191
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ bho bhoH ! bhImabhavAraNye, sthitAH kiM ? nazyata drutam / yadvaddhavairA dhAvanti, vairiNo vo'nugAminaH / / 18 / / vairiNaH ka iti mApa-pRSTo jJAnI punarjagau / kaSAyAsteSvapi krodho, dhatte vairiSu dhuryatAm / / 19 / / yo'yamullambito vRkSe, purastAdvIkSyate naraH / idaM krodhaphalaM viddhi, sarvAnarthanibandhanam / / 20 / / sUrajanmaprabhRtikaM, tacaritaM tadA'khilam / zrutvA jJAnimuniproktaM, pratibuddhA nRpAdayaH / / 21 / / kecittasyAntike dIkSAM, zrAddhadharma ca keMcana / svIkRtyAbhigrahAdIMzca, svasvakAryANyasAdhayan / / 22 / / sarajIvo'pi sa mApa-cchoTitaH zAntatAM bhajan / dIkSAmAdAya saJjAtaH, sarvasaukhyaikabhAjanam / / 23 / / / strIrUpA'pi kSamaivaikA, krodhayodhaM jayatyamum / / guNAH pare tu taM jetuM, puMrUpA api na kSamAH / / 24 / / AkruSTo'pi hato vApi, na bAlaiH kalahAyate / muniH saMsArabhIrutvA-danyathA tatsamo bhavet / / 25 / / zrUyate hi purA sAdhu-mekamugratapaHparam / devatA kAcidabhyetyo-pAste tadguNaraJjitaH / / 26 / / 192 upadeza saptatiH /
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. are ! are ! bhayaMkara bhavarUpI jaMgalamAM kema rahelA cho ? jaldIthI bhAgI jAo, bAMdhyuM che vaira jemaNe evA tamArA anugAmI (pAchaLa gamana karanArA) vairIo doDe che. 1483. 19. vairIo koNa che ? e pramANe rAjA vaDe pUchAyelA jJAnIe pharIthI kahyuM - te vairIomAM paNa krodha kaSAya agrapaNAne dhAraNa kare che. 1484. 20. je A AgaLa vRkSane viSe laTakAvAyelo mANasa dekhAya che. te A sarva anarthanA kAraNa svarUpa krodhanuM phala jANa. 1485. 21. tyAre jJAnI muni bhagavaMte kahela sUranA janma vagerethI mAMDIne saMpUrNa caritrane sAMbhaLIne rAjA vigere pratibodha pAmyA. 1489. 22. keTalAka lokoe temanI pAse dIkSAne ane keTalAka lokoe zrAvaka dharmane ane abhigraha vagerene svIkArIne potapotAnA kAryo sAdhyA. 1487. . 23. sUrano jIva paNa te rAjAthI chUTelo zAMtapaNAne dhAraNa karato dIkSA laIne 'sarva sukhanuM eka bhAjana thayo. 1488. 1. 24. strI rU5 eka kSamA ja A krodha rUpI yoddhAne jIte che. paraMtu puruSa rUpe rahela bIjA guNo paNa tene jItavA mATe samartha nathI. 1489. ( spa. gusse karAyela athavA haNAyela evA paNa muni saMsArathI gabharAtA hovAthI ajJAnIonI sAthe jhaghaDo na kare, nahitara temanA jevA te thAya. 1490. 23. kharekhara saMbhaLAya che ke pahelA ugra tapamAM rakta evA eka sAdhunI pAse AvIne temanA guNathI AnaMda pAmela koIka devI temanI sevA kare che. 1491. upadeza saptati. 192
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdho ! sukhena cAritraM, tava nirvahate sadA / vapurasti nirAbAdhaM, nApyanyaH ko'pyupadravaH / / 27 / / devo naro vA yaH kazcidvirUpaM kurute tava / tadA vAcyaM mametyAdi- vArttA nityaM cakAra sA / / 28 / / niHspRho munirapyAha, na me kiJcana duSkaram / yataH santoSiNaH saukhyaM, yattacakrabhRto'pi no / / 29 / / pAraNAhe'nyadA gaccha-nagarAntaH sa saMyataH / amaGgaladhiyAbhyApta-dvijenaikena kuTTitaH / / 30 / / munirapyucchalanmayu- rmuSTibhistamatADayat / muSTAmuSTi tayorevaM, ciraM yuddhamajAyata / / 31 / / bhojanAnantare devI, papraccha kuzalAdikam / ruSTaH so'pyAha tatra tvaM, nAgatA kiM tvayA'dhunA ? / / 32 / / mune ! tatrAhamAyAtA, paraM tvaM nopalakSitaH / ubhayoryuddhyamAnatvAtta-dAnIM samatA hyabhUt / / 33 / / kSamAtapobhyAM yuktatvAt, kSamAzramaNa ucyate / tayorekatarasyApi nAze nAmno nirarthatA / / 34 / / itthaM tayA sAdhurayaM prabodhito, babhUva cAritrijanAvataMsakaH / tatkrodhayodho vijigISubhirbhavaM, jetavya evoccapadaspRhA yadi / / 35 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre tRtIya upadezaH || 3 || 193 deza
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. he sAdhu bhagavaMta ! haMmezAM tamAruM cAritra sukhapUrvaka paLAya che ? zarIra pIDArahita che ? bIjo koI paNa upadrava nathI ne ? 1492. 28. deva athavA manuSya je koI tArA virUpane (tAruM kharAba) kare tyAre mane kahevuM. e pramANe haMmezAM enI sAthe vArtA karatI hatI. 1493. 29. spRhArahita evA muni bhagavaMte paNa kahyuM, mAre kazuM duSkara nathI. je kAraNathI je sukha saMtoSane dhAraNa karanAra vyaktine hoya te sukha cakravartIne paNa na hoya. 1494. 30. eka vakhata pAraNAne divase nagaranI aMdara (gocarI) jatAM te muni bhagavaMta amaMgaLa buddhi vaDe vyApta evA eka brAhmaNa vaDe kuTAyA. (prahAra karAyA). 1495. 31. uchaLatA evA krodhavALA muni bhagavaMte paNa muThThI vaDe ene (brAhmaNane) mAryo. e pramANe te baMnenuM lAMbA kALa sudhI muSTAmuSTinuM (muThThI vaDe) yuddha thayuM. 1496. 32. bhojana pachI devIe kuzalatA vagere pUchI gusse thayela muni bhagavaMte paNa kahyuM - tyAM (yuddha samaye) tuM na AvI, hamaNAM tArA vaDe zuM ? 1497. 33. (he muni) tyAM huM AvI hatI. paraMtu tame oLakhAyA nahIM. tyAre baMne yuddha karatA hovAthI kharekhara samAnatA hatI. 1498. 34: kSamA ane tapa vaDe yukta hovAthI kSamAzramaNa kahevAya che. te baMnemAM ekano paNa nAza hote chate (kSamAzramaNa) nAmanI nirarthakatA thAya che. 1499. 35. e pramANe teNI (devI vaDe) A sAdhu bodhane pamADAyo ane muni bhagavaMtomAM zreSTha thayo. jo uccapadanI (mokSapadanI) IcchA hoya to te krodha rUpI yodhAne jItavAnI IcchAvALAo vaDe bhava (saMsArane) jItavo joIe. 1500. // e pramANe zrI upadeza saptatikAnA cothA adhikAramAM trIjo upadeza che. / / upadeza saptati 193
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:- 4" mAno'pi mAnyo'stu manasvinAM kathaM, viDambayantraSTavidhAbhiraGginaH / yaM prApya sa kSmApatiputra ujjhitA-bhidho'pi jajJe nijajIvitojjhitaH / / 1 / / aSTavidhamadaphalaM cedam - rajjAbhoge tisiA, aTTavasaTTA paDaMti tirie / jAImaeNa mattA, kimijAI ceva pAvaMti / / 1 / / kulamatta sIAlatte, uTTAIjoNi jaMti rUvamae / valamattAvi payaMgA, buddhimae bukkaDA huMti / / 2 / / riddhimae sANAI, sohaggamaeNa sappakAgAI / lAbhamaeNa baillA, havaMti ia aTThamayaduTThA / / 3 / / iti zrImahApuruSacaritre / / rAjA nandipure ratna- sAro nItilatAvanam / siJcantrambudavatsarva- tApanirvApako'bhavat / / 1 / / / / 1 / / tasya premalatA rAjJI, sAkSAtpremalateva yA / ko'pi jIvo'nyadA tasyAH, garbhe samudapadyata / / 2 / / jAtAstadanubhAvataH / azubhA dohadAstasyAH, nRpavyApAdanastainya-vaJcanollambanAdayaH / / 3 / / jAtamAtro'pi bAlo'sau, pracchannaM tyAjitastayA / bahirbaliSThAyuSkatvA-dvarAko na mRtaH param / / 4 / / 194 upadeza saptati
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-4" 1. prANIone ATha prakAra vaDe viDaMbanA pamADato mAna kaSAya paNa zreSTha manavALAone kevI rIte mAnya thAya ? ujjita nAmano rAjAno putra je mAnane prApta karIne potAnA jIvitathI rahita jaNAyo. 1501. ATha prakAranA madanuM phaLa A che 1. rAjyanA bhogane viSe spRhAvALA ArttadhyAna karanArA (prANIo) tiryaMcayonimAM jAya che. jAti mada vaDe abhimAnI prANIo kRminI jAtine ja pAme che. 1502. 2. kulano mada karanArA ziyALa thAya che. rUpano mada karavAthI uMTanI yonimAM jAya che. baLano mada karavAthI paNa pataMgiyA, buddhino mada ka2vAthI bokaDA thAya che . 1503. 3. Rddhino mada karavAthI kUtarA vigere, saubhAgyano mada karavAthI sarpA-kAgaDA vigere lobhano mada karavAthI baLada thAya che. A AThe mada duSTa hoya che. 1504. e pramANe zrI mahApuruSonA caritramAM kahyuM che 1. nandinagaramAM nItirUpI velaDInA vanane siMcato, meghanI jema sarva tApane dUra karanAra, rAjA ratnasAra hato. 1505. 2. tene je sAkSAt premanI latA hoya evI premalatA nAme rANI hatI. eka vakhata koI eka jIva tenA garbhamAM Avyo. 1506. 3. tenA prabhAvathI teNIne rAjAne mAravuM, corI karavI, ThagavuM, gaLA phAMso khAvo vigere kharAba dohalAo utpanna thayA. 1507. 4. utpanna thayela mAtra paNa A bAlaka teNI vaDe gupta rIte bahAra mUkAvAyo, paraMtu AyuSya balavAna hovAthI bicAro te maraNa na pAmyo. 1507. upadeza saptati 194
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekena vaNijA dRSTo, gRhItazca dayAlunA / arpito nijabhAryAyai, pAlayAmAsa sApi tam / / 5 / / kRtojjitAbhidhaH pitrA, lubdha ujjhita ityayam / manorathena mahatA, jAtaH paJcaSavArSikaH / / 6 / / ahameva paTuH prAjJo, dhanavAn balavAnapi / ke'mI varAkA manujAH, matpuraH kiGkarA iva / / 7 / / ityahaGkArapUraNa, tRNIkRtajagattrayaH / divasAnaticakrAma, sa zailastambhasannibhaH / / 8 / / mAtRpitrodevagurvo-rna praNAmamasau vyadhAt / / nityamuttAna evAste, durvinItaziromaNiH / / 9 / / tamAha janako'nyedhu-rvatsa ! vidyAmaThaM vraja / paTha granthAnmuJca zAThyaM, vinayaM kuru pAThake / / 10 / / alaM me galazoSeNa, prAjJaH prAgapyahaM yataH / varAkaH sa upAdhyAyaH, kiM me kartA'dhikaM vada / / 11 / / vaNijAmayamAcAraH, ityAdibahucATubhiH / preSito lekhazAlAyAM, mAtRkAdi papATha ca / / 12 / / aparAdhe kvaciRSa, kalAcAryeNa tADitaH / tAvattamAha re bhikSA-cara ! tvaM mAM na vetsi kim ? / / 13 / / 195 upadeza saptati .
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. eka dayALu vepArI vaDe te bALako jovAyo ane grahaNa karAyo. teNe potAnI patnIne arpaNa karyo. teNIe paNa te bAlakanuM pAlana karyuM. 1500 - 3. A lobhI che, tyAga karAyela che e pramANe pitA vaDe karAyela che ujjita nAma jenuM, evo te moTA manoratha vaDe pAMca-cha varSano thayo. 1509. 7. huM jahoziyAra, buddhizALI, dhanavALo, balavALo paNa chuM. keTalAka bicArA A manuSyo mArI AgaLa nokara jevA che. 1510. 8. e pramANe ahaMkAra vaDe paripUrNa hovAthI, tRNa samAna karyuM che traNa jagatane jeNe evo te parvatanA staMbha jevo te divasone pasAra karato hato. 1511. 9. e mAtA ane pitAne tathA deva ane gurune praNAma karato na hato. durvinItomAM ziromaNi evo haMmezAM abhimAnI ja rahe che. 1512. 10. eka divasa pitAe tene kahyuM he putra ! vidyAnA maThamAM tuM jA, granthone bhaNa zaThatAno (luccAIno) tyAga kara (ane) bhaNAvanAra (guru) pratye vinayane dhAraNa kare. 1513. 11. mArA gaLAnA zoSaNa vaDe saryuM. je kAraNathI pahelA paNa huM buddhizALI chuMte bicAro upAdhyAya (bhaNAvanAra vidyAguru) mane zuM adhika bhaNAvaze ? te tame kaho. 1514. " 12. vepArIono A AcAra che vagere ghaNA mIThA vacano kahevA vaDe pAThazALAmAM mokalAyo ane bArAkhaDI vigere bhaNyo. 1515. 13. kAMIka aparAdha thaye chate kalAcArya vaDe e marAyo. teTalAmAM kalAcAryane - kahyuM - are bhikSAcara ! zuM tuM mane jANato nathI ? 1516. upadeza saptati. - 15
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAThanena tavAnena, kimityAdi vadannayam / roSeNa sahasotthAya, taM jaghAna capeTayA / / 14 / / dhRtvA kezeSu duSTAtmA, tamuzAsanasaMsthitam / pAtayAmAsa bhUmau sa, kimakRtyaM na pApinAm / / 15 / / jJAte vyatikare tatra, sa AhUtaH kSamAbhujA / .. bhASitaH kimare mUrkha !, paNDitaH kuTTitastvayA / / 16 / / sabhrUkSepaM sAbhimAnaM, bhUpaM sa prAha durmatiH / sa manAk zikSito bhikSA-carastatkinnu dUSaNam / / 17 / / anyo'pi yadi kazcinmAM, dhikka" tAdRzaM phalam / . sa prApsyatIti sollaNThamuvAca gatabhItivat / / 18 / / / kruddhena mAbhujA dhRtvA, gale'sau karSitaH purAt / bAlahatyAbhiyA kintu, varAko nahi mAritaH / / 19 / / .. iha loke'pyahaGkAra-phalamAlokyatAM budhAH ! / viyogaH svajanerbhUpA-'pamAno vanavAsitA / / 20 / / yathA cakrI manuSyeSu, tridazeSu purandaraH / tathA guNeSu sarveSu, dhaureyo vinayaH smRtaH / / 21 / / athojjhitakumAro'pi, paryaTanvikaTATavIH / tApasAzramamAyAta-stapodhanasamAkulam / / 22 / / 196 upadeza saptatiH /
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. tArA A bhaNAvavA vaDe zuM? vagere bolatA teNe roSa vaDe ekAeka uThIne kalAcAryane lApho mAryo. 1517. . 15. te duSTAtmAe uMcA Asana para beThelA tene (kalAcAryane) vALamAMthI pakaDIne bhUmi para pADyo. pApIone kayuM akArya na hoya ? 1518. 19. rAjA vaDe vRttAMta jaNAye chate te tyAM bolAvAyo (ane) kahyuM. are mUrkha! zuM tArA vaDe paMDita vidyAguru marAyA. 1519. 17. saMketa jaNAvavA mATe bhamara caDhAvela (bhakuTInA kSepa sAthe) abhimAnapUrvaka duSTa buddhivALA teNe (ukjhita) rAjAne kahyuM. te bhikSAcara thoDI zikSA karAyo. temAM zuM khoTuM che ? 15ra1. 18. jo bIjA koI paNa mane dhikkAraze to te tevA prakAranuM phala pAmaze e pramANe ulleThatApUrvaka nirbhayapaNe kahyuM. 1522. 19. krodhita thayela rAjA vaDe A gaLuM pakaDIne nagarInI bahAra kaDhAyo. paraMtu : bAlahatyAnA bhayathI bicAroA (ukjhita) marAyo nahIM. 1523. 20. he paMDito ! A lokamAM paNa ahaMkAranA phalane juo. potAnA svajanothI " viyoga, rAjA vaDe apamAna, vanamAM rahevApaNuM vagere thAya che. 1524. . 21. jema manuSyomAM cakravartI, devomAM Indra (hoya che, te pramANe sarva guNomAM agrapaNAne dhAraNa karanAra vinayaguNa smaraNa karAyo che. 1525. 22. have bhayaMkara evA jaMgalamAM pharato ukjhita kumAra paNa tApasothI vyApta . evA tApasInA AzramamAM Avyo. 15raka. upadeza saptati - 196
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ aso paryastikAM baddhvA, teSAmagre niviSTavAn / nanAma na zaThastaira-pyuktaM maivamupAviza / / 23 / / tato ruSTaH parityajya, tadAzramamavizramam / araNyAnIM bhramatreSa, siMhamekaM vyalokata / / 24 / / pucchamucchAlya, siMho'pi, kSveDADambarabhISaNaH / tamabhyadhAvata kruddhaH, so'pi mAnI vyacintayat / / 25 / / AH ! ka eSa pazuH kiM vA, nazyate'smAdvarAkataH / lokA api hasiSyanti, mAM pazorapi bibhyatam / / 26 / / ityahaGkAratastasmA-danazyaMstena mAritaH / / zAstre'pi zrUyate hyevaM, maNuANa ahiyaro / / 7 / / sa jAto gardabhastasmAt, karabhasturagastataH / tatraiva nagare bhUyaH, purohitasuto'bhavat / / 28 / / .. bhUtvApi sarvavidyAnAM, pAragaH sa mRtastataH / tatraiva nagare jAto, Dumbo'haGkAradoSataH / / 29 / / yathA yathA purodhAstaM, pazyatyasya tathA tathA / snehaH syAd dustyaje yena, snehavaire purAtane / / 30 / / anyeAstatpuraprAptakevalajJAnino'ntike / purohitastatsnehasya hetuM papraccha so'pyavak / / 31 / / 197 upadeza saptati
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. A (ujhita) palAThI vALIne teonI AgaLa beTho. zaTha evo te namyo nahi, te tApaso vaDe paNa A pramANe na besa, ema kahevAyuM. 1527. 24. tyArabAda gusse thayela (ujmite) te AzramanA vizrAmano tyAga karIne niraMtara jaMgalamAM bhamatA eka siMhane joyo. 1528. 25. garjanAnA ADaMbarathI bhayaMkara krodhita thayela siMha paNa pUchaDI uchALIne ujjitanI ta2pha doDyo. mAnI evA teNe (ujjite) paNa vicAryuM. 1529. 26. kheda che ke ! A pazu koNa che ? athavA A bicArAthI koNa nAzI jAya * che. pazuthI paNa DaratA evA mane loko paNa hasaze. 1530. 27. e pramANe ahaMkArathI te siMhathI nahi bhAgI jato tenA vaDe marAyo. zAstramAM paNa saMbhaLAya che ke kharekhara manuSyone e pramANe mAna kaSAya adhikatara hoya che. 1531. 28. tethI te ja naga2mAM vAraMvAra gadheDo, uMTa, ghoDo thayo. tyArabAda .purohitano putra thayo. 1532. 2. sarva vidyAonA pArane pAmIne paNa te maraNa pAmyo. tyArabAda ahaMkAranA doSathI te.ja nagaramAM harijana thayo: 1533. 30. jema-jema purohita tene jue che tema tema ene sneha thAya. jethI pahelAnA thayela sneha ane vaira (paNa) duHkhe karIne tyajAya che. 1534. 31. eka divasa te nagaramAM AvelA kevalajJAnI pAse purohite tenA snehanA kAraNane pUchyuM. temaNe paNa kahyuM. 1535. upadeza saptati : 197
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlAdArabhya tadvRttamahaGkAravipAkajam / mAnena ke na pIDyante, prANinaH paNDitA api / / 32 / / zrutvA purohitastena, jJAninA gaditaM vacaH / bhavAdviraktaH pravrajya, tadante prApa nivRtim / / 33 / / ujjhito'pi sugatiM gatavAn zrI-dharmamArhatamavApya gurubhyaH / tena mAnava ! na mAnavipakSo, mAnya eSa bhavatA bhavabIjam / / 34 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre caturtha upadezaH / / 4 / / 198 upadeza saptatiH /
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32. ahaMkAranA phalavALA te vRttAMtane mUlathI AraMbhIne kahyuM. mAna kaSAya vaDe kayA paMDita puruSo paNa pIDA pAmatA nathI. 1536. * 33. te jJAnI vaDe kahevAyelA vacanone sAMbhaLIne bhavathI vairAgya pAmela purohite pravajyA grahaNa karIne aMte mokSane prApta karyo. 1537. 34. ujhita paNa guru bhagavaMta pAsethI zrI arihaMta paramAtmAnA dharmane pAmIne sadgatimAM gayo. tethI te prANI ! tamArA vaDe bhavanA (saMsAravRddhinA) bIja svarUpa A mAnarUpI zatru svIkAravA yogya nathI. 1538. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA cothA adhikAramAM cotho upadeza che. upadeza saptati 18
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:- 5" 'mAyApizAcIvivazA narA ye, svArthekaniSThAH paravaJcanAni / sRjanti te'dhogatayo bhavanti, nidarzanaM tvatra sa pApabuddhiH / / 1 / / pure zrItilake dravyo- pArzvanaikaparAyaNI / dharmmabuddhiH pApabuddhi-rabhUtAM vaNijAvubhau / / 1 / / RjusvabhAvastatrAdyaH, sarveSAM hitacintakaH / dvitIyaH kapaTI mAyI, vizvastasyA'pi vaJcakaH / / 2 / / tayorapyabhavanmaitrI, vANijyaM tanvatormithaH / loko vadatyayaM yogaH, kASTakrakacasannibhaH / / 3 / / . tathApi dharmmabuddhistaM, na tyajatyuttamatvataH / azobhAkRdapi tyAjyaH, kalaGkaH zazinA kimu / / 4 / / anyadA vyavasAyArthaM, tau gatau kvApi pattane ! vaNijAM kSINavittAnAM, vyavasAyo hi kAmadhuk // 5 // pRthagpRthagupAyaitau, dInArANAM sahastrakam / prAgvadvakretarasvAntI, valitau svapuraM prati / / 6 / / Asanne svapure prApte, zaTho'zaThamabhASata / etAvadakhilaM vittaM, purAntargRhyate kutaH / / 7 / / - Svasare lAsyate punaH / kiyannidhIyate'traivA - S rAjadAyAdadasyubhyo, bhayaM vittasya naikadhA ||8|| 199 upadeza sapta
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-5" 1. je mANaso mAyArUpI rAkSasIne vaza thayelA, eka svArthamAM ja sthira thayelA, bIjAone ThagavAnuM kArya kare. teo adhogatiomAM janArA hoya che. ahIM pApabuddhi vaNikanuM daSTAMta che. 1539. 1. zrI tilakanagaramAM dhanane upArjana karavAmAM parAyaNa dharmabuddhi ane pApabuddhi nAme be vepArIo hatA. 1540. 2. pahelo sarala svabhAvavALo, sarvenA hitane ciMtavanAra hato, bIjo kapaTa karanAro, mAyAvI, vizvAsa ApIne paNa ThaganAro hato. 1541. 3. paraspara vyApArane vistAratA te baMnenI paNa mitratA thaI. loko kahe che ke A yoga lAkaDA ane karata sarakho che. 1542. 4. to paNa dharmabuddhivALo uttama hovAthI tene tajato nathI, azobhAne karanAra kalaMka paNa zuM caMdramA vaDe tyAga karAya che ? 1543. 'pa. eka vakhata vyApArane mATe te baMne koIka gAmamAM gayA. dhana nAza pAmI gayuM che jenuM evA vepArIono vyavasAya (vyApAra) kharekhara kAmadhenuM jevo che. 1544. 6. te baMne judI judI hajAra sonAmahorone upArjana karIne pahelAnI jema eka vakra svabhAvavALA ane bIjo saraLa svabhAvavALA baMne potAnA nagara tarapha vaLyA. 154pa. : 7. potAnuM nagara najIka Avate chate vakra svabhAvavALAe (pApabuddhie) saraLa svabhAvavALA (dharmabuddhine) kahyuM. ATaluM badhuM dhana nagaranI aMdara zI rIte laI . javuM ? 1546. 8. keTaluMka (amuka) dhana ahIM ja sthApana karAya. avasare pharIthI laI javAze. rAjA, bhAgIdAra, cora vigerethI dhanano bhaya aneka rIte hoya che. 1547. upadeza saptati 19
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutveti saralasvAnto, vittaM paJcazatImitam / nyAsthattatraiva tacetaH pratyayAya paro'pi ca / / 9 / / Agatau svagRhe varddhA-panakaM ca tayorabhUt / kiyaddinAntare vittaM, tadbhUsthaM pApadhIralAt / / 10 / / athAvasaramAsAdya, pApabuddhistamabravIt / Agaccha mitra ! tadvittaM yathA samprati gRhyate / / 11 / / sthAnadvayaM tadAlokya, riktaM prAha sa pApadhIH / AH kenApi hRtaM vitta-mAvayorjIvitopamam / / 12 / / taM dhigastu sa pApAtmA, mriyatAM kiM kariSyate / vilApAnkRtrimAnevaM, sa satyAniva nirmame / / 13 / / athA'bravItsa pApAtmA, dhArmikaM dharmmabuddhikam / re dharmmadhUrtta ! re duSTa !, tavaivaitadvijRmbhitam / / 14 / / dharmmabuddhirapi prAha bhrAtaH ! kimidamucyate / nedRzaM mAdRzaM karmma, kintu kasyApi pApinaH / / 15 / / jAto vivAda ubhayorgatau rAjakule ca tau / pApabuddhistadA prAha, cauro'yaM dharmmabuddhikaH / / 16 / / prAhurniyoginaH sAkSI, yuvayoH ko'pi vidyate / pApabuddhirabhASiSTa, sAkSiNo vananAkinaH / / 17 / / 200 upadeza saptati
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. e pramANe sAMbhaLIne sarala hRdayavALA (dharmabuddhi) e pAMcaso pramANa sonAmahorone tyAM ja sthApana karI (dATI) ane tenA mananA vizvAsane mATe bIjAe paNa (pAMcaso pramANa sonAmahorone tyAM ja sthApana karI.) 1548. 10. baMne potAnA ghare AvyA ane baMnenA vadhAmaNA thayA. keTalAka divasa pachI te jamInamAM raheluM dhana pApabuddhi lAvyo. 1549. 11. have avasa2ne pAmIne pApabuddhie dharmabuddhine kahyuM. he mitra ! Ava, jema hamaNAM te dhanane grahaNa karIe (laI AvIe) 1550. 12. te-baMne sthAnane khAlI (dhanarahita) joIne te pApabuddhie kahyuM. khedanI vAta che ke koIka vyakti vaDe ApaNA baMnenA jIvana jevuM dhana haraNa karAyuM. 1551. 13. 'tene dhikkAra ho, te pApAtmA (pApI) marAya, zuM karAya ? e pramANe te (pApabuddhie) sAcAnI jema banAvaTI vilApone karyA. 1552. 14. have te pApI (pApabuddhi) e dharmAtmA evA dharmabuddhine kahyuM - are dharmadhUtArA ! are duSTa ! tAruM ja A kArya che. 1553. 15. dharmabuddhie paNa kahyuM, he bhAI ! zA mATe A rIte bolo cho. AvA prakAranuM kArya mArA jevAnuM na hoya, paraMtu koI paNa pApInuM hoya. 1554. 16. baMneno vivAda thayo ane te baMne rAjasabhAmAM gayA tyAre pApabuddhie kahyuM. A dharmabuddhi cora che. 1555. 17. rAjapuruSoe kahyuM. tamArA baMnenI koI paNa sAkSI vidyamAna che ? pApabuddhie kahyuM. amAre vanadevatAo sAkSIrUpe che. 1556. upadeza saptati 200
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhabuddhirdharmmabuddhi-stadA cetasyacintayat / aho ! dhRSTatvametasya, aho ! kapaTapATavam / / 18 / / mama zrIdharma evAtra, sakhA'nyaiH kiM sahAyakaiH / prAtaH parIkSA karttavye - tyAdi bhUpAdayo'bruvan / / 19 / / pApabuddhistataH prAha, rAtrau svajanakaM prati / prArabdho'yaM mayA kUTa-kalaho nikhilo'pi hi / / 20 / / . kathaM karttAsi tAtene-tyuktaH sa prAha duSTadhIH / tvaM tAta ! vipine gatvA, praviza kvApi koTare / / 21 / / rAjAdInAM pRcchatAM ca, tvayA vAcyamiti prage / niSkalaGkaH pApabuddhi-rdharmmabuddhistu taskaraH / / 22 / / teneti zikSitastAtastathaiva nikhilaM vyadhAt / pratyUSe milite loke, sa Uce ca tathaiva tat / / 23 / / itastato vilokante, na ca pazyanti kaJcana / lokAH sarve'pi sAzcaryA - stUrNamutkarNatAM dadhuH / / 24 / / sahasotpannabuddhistu, dharmmabuddhistadA'vadat / rAjAnaM prati devedaM, koTaraM jvAlayiSyate / / 25 / / devo vA mAnavo vApi, yathA pratyakSatAM vrajet / ityuktvA sahasotthAya, yAvattajvAlayatyasau / / 26 / / tAvatsa janakastasmA-tkoTarAnnirgataH kSaNAt / karmmaNA prerito jIvo, jananyA udarAdiva / / 27 / / 201 upadeza saptati
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. tyAre zuddha buddhivALA dharmabuddhie manamAM vicAryuM aho ! AnI nirlajjatA, aho ! mAyAnuM hoMziyArIpaNuM. 1557. 19. ahIM zrIdharma e ja mAro mitra che. bIjA sahAyako vaDe zuM ? savAre parIkSA karavI joIe ItyAdi rAjA vageree kahyuM. 1558. 20. tyArabAda pApabuddhie rAtrimAM potAnA pitAne kahyuM. kharekhara A saghaLo khoTo jhaghaDo mArA vaDe AraMbha karAyo. 1559. 21 pitA vaDe e pramANe kahevAyuM tuM zuM kAma kare che ? duSTa buddhivALA teNe kahyuM he pitAjI ! tame jaMgalamAM jaIne koIka bakholamAM praveza karo. 1pa30. 22. rAjA vagere pUche tyAre tamAre savAre e pramANe kahevuM (ka) pApabuddhi niSkalaMka che ane dharmabuddhi cora che. 1591. 23. tenA vaDe e pramANe zikhAvela pitAe te pramANe ja saghaLuM kArya karyuM ane savAre loko maLate chate teNe te pramANe ja kahyuM. 1562. 24. jyAM-tyAM jue che paNa koI dekhAtuM nathI. sarve paNa loko Azcarya sahita zIdhra ucA kAnavALA thayA. 1563. 25. ekAeka utpanna thayela buddhivALA dharmabuddhie tyAre rAjAne kahyuM he deva ! A bakholane bALI nakhAze. 1564. - 26. jethI karIne deva athavA manuSya je koI hoya te pratyakSatAne pAme ema kahIne ekAeka uThIne keTalAmAM A bALe che. 1565. 27. teTalAmAM jema karma vaDe prerAyela jIva mAtAnI kuzImAMthI nIkaLe tema te pitA te bakholamAMthI kSaNa mAtramAM nIkaLyA. 1566. upadeza saptati : 201
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadAnIM taM nRpo'pRcchadare ! kimidamadbhutam / so'pi vRttAntamAcakhyau, duHsutapreraNAdikam / / 28 / / taM tatsutaM ca te lokAH, dhikkurvantIti re ! yuvAm / akRSAthAmidaM kiM ya-nmitre'pi drohakAritA / / 29 / / pApabuddhistato rAjJA, mAryamANo'pi vAritaH / lagitvA pAdayodharma-buddhinA zuddhabuddhinA / / 30 / / dharmabuddhastadA zlAghAM, nindAM pApamatestathA / bhUpAdyAzcakrire mAyA, kaTare'traiva duHkhadA / / 31 / / evaM babhUvA'zaThavakrabhAvayug, tanmitrayugmaM sukhaduHkhabhAjanam / mAyAM bhujaGgImiva dUratastato-'vadAtacittAstyajata drutaM janAH ! / / 3 / / // iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre. paJcama upadezaH / / 5 / / 202 upadeza saptati !
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. tyAre rAjAe tene pUchyuM. are ! A zuM adbhuta thayuM. teNe paNa A duSTa putra vaDe karAyela preraNAdikavALA vRttAMtane kahyo. 1537. * 29. te lokoe tene ane tenA te putrane e pramANe dhikkAre che. are ! tame baMnee A zuM karyuM ? je mitrane viSe paNa droha karAyo. 1568. 30. tyArapachI rAjA vaDe marAto pApabuddhi paNa zuddha buddhivALA dharmabuddhi vaDe (rAjAnA) pagamAM paDIne choDAvAyo. 1569. '31. tyAre rAjA vigeree dharmabuddhinI prazaMsA tema pApabuddhinI niMdA karI. khedanI vAta cheke mAyA (kaSAya) ahIM ja duHkhane ApanAra che. 1570. 32. sarala ane vakra svabhAvavALuM te mitra yugala e pramANe sukha-duHkhanuM bhAjana thayuM. tethI te zreSTha cittavALA loko ! sarpa samAna mAyAne jaldI dUrathI tajo. 1571. :o e pramANe zrI upadezasaptatikAnA cothA adhikAramAM pAMcamo upadeza che. te upadeza saptati 202
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza :- 6 " yo dvAdazaM yAvadupAgato guNa-sthAnaM niSedhaM sthirasaMvidaH sRjet / ihAmutrApi viDambayena kaM, sa lobhavairI kila sAgaraM yathA // | 1 || sAgaraH sAdaro dravyo pArjane dharmmavarjitaH / abhUcchrImandire zreSThI, dravyakoTyaSTakaprabhuH / / 1 / / paraM kadaryamUrddhanyo, na bhuGge na dadAti ca / kapATapihitaM prAyo, dvAraM tasya sadA bhavet / / 2 / / gRha eva sthitasyAsya, dRSTau ko'pi karoti na / bhojanasnAnadAnAdi, yAcakaH ko'pi naiti ca / / 3 / / kamalA gRhiNI tasya, devalistanayastayoH / vimalA tatpriyA sarve 'pyete tacakitAH sadA // 4 // tatra zvazrU-vadhU dvete, mantratantravizArade / anekAbhiH kuvidyAbhiH, svairAcAre babhUvatuH / / 5 / / yoginyekA'nyadA tasya, vijane gRhamAgatA / zvazrUvadhUbhyAM sA pRSTA, sAdaraM natipUrvakam / / 6 / / svAminyatra gRhe datta-dvAre tvaM kathamAgatA / sApyAha mama vidyAsti, sAdhArA vyomagAminI / / 7 / / tAbhyAM tasyAzca sA vidyA, gRhItA bahumAnataH / ekaM ca zuSiraM dAruM, vidyate tagRhe mahat / / 8 / / 203 upadeza saptati
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-6" 1. je bAramA guNaThANAne pAmelo sthirasaMvida (jJAnI) lobhanA niSedhane sarje che. kharekhara te lobharUpI vairI sAgaranI jema A loka ane paralokamAM paNa kone viDaMbanA na pamADe. 1572. 1. dhanane upArjana karavAmAM AdaravALo, dharmathI rahita, ATha karoDa dravyano svAmI zrI maMdira gAmamAM sAgara nAme zreSThI hato. 1573. 2. paraMtu kRpaNamAM zekhara evo te dhanane bhogavato nathI ane Apato nathI. prAyaH karIne hamezAM tenuM dvAra bAraNA vaDe baMdha thayeluM hoya che. 1574. 3. gharamAM ja rahelA enI upara koI najara karatuM nathI ane koI paNa yAcaka bhojana, nAna ke dAna pAmatA nathI. 1575. 4. tenI kamalA nAmanI patnI, te baMneno devila nAme putra, tenI patnI vimalA hatI. A sarve paNa haMmezA Azcaryacakita rahetA hatA. 1576. 5. tyAM aneka kharAba vidyAo vaDe maMtra-taMtra karavAmAM hoziyAra, te baMne - sAsU-vahU potAnI IcchA pramANe AcaraNa karanArA hatA. 1577. 9. eka vakhata eka yoginI tenA ekAMtamAM gharamAM AvI ane te yoginI) - Adara sahita namaskAra karavA pUrvaka sAsu-vahu vaDe pUchAI. 1578. 7. he svAminI!ahIM baMdha bAraNAvALA gharane viSe tame zI rIte AvyA?teNIe (yoginIe) paNa kahyuM. mArI pAse AdhAravALI AkAzagAminI vidyA che. 1579. 8. te baMne vaDe tenI pAsethI te vidyA bahumAna pUrvaka grahaNa karAI. ane polANavALuM eka moTuM lAkaDuM te gharamAM vidyamAna che. 1580. upadeza saptati 203
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasminnAruhya taddatta-mantrazaktyA ca te ubhe / nizIthasamaye yAtaH, krIDArthaM svepsite pade / / 9 / / ekadA kAyacintArthaM, nizIthe putra utthitaH / . suptAzeSajane'drAkSI-tkautukaM rahasi sthitaH / / 10 / / zvazrUvadhvau tadotthAya, sautsukyaM nibhRtakramam / tvaryatAM tvaryatAmeva-mUcatuzca miyo mudA / / 11 / / so'pyabhUdyAvadutkarNaH, zvazrUstAvaduvAca tAm / are ! kASThamidaM zIghraM, sajjIkuru puro bhava / / 112 / / AtmanAmasti gantavyaM, dUre tanmA vilambaya / ityuktvA te ubhe tatrA-rUDhe tanmantrapUrvakam / / 13 / / , tata utpatite vyomni, vyantaryAviva te ubhe / ityAzcaryaM tadAlokyA'cintayaddevalastadA / / 14 / / , aho ! kimete zAkinyau, pApinyau pativaJcike / gate kutra kadA pazcA-dete cAtrAgamiSyataH / / 15 / / ityasau jAgradevAsthAt, tatra te yAvadAgate / tataH kSaNAntare jAtaH, prAtaHkAlo vikasvaraH / / 16 / / sa tayostAdRzaM vRttaM, na kasyApi nyavedayat / pareSAM dUSaNAnIva, prAyazcittaprado guruH / / 17 / / 204 upadeza saptati
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tenI upara caDhIne teNIe ApelI maMtra zakti vaDe te baMne rAtrinA samaye kriIDA karavA mATe potAnA Icchita sthAne jAya che. 1581. "10. eka vakhata rAtrinA samaye gharanA saghaLA loko uMghate (sUta) chate zarIranI citAne mATe putra ukyo ane ekAMtamAM rahelA teNe kautukane joyuM. 1582. 11. tyAre sAsu-vahU baMne UThIne paraspara harSapUrvaka utsukatAvALI gupta rIte pagalA bharatI hatI ane jaldI karo - jaldI karo e pramANe bolI. 1583. 12. te (putra) paNa eTalAmAM uMcA kAnavALo (kAna daIne sAMbhaLavAmAM tatpara) thayo teTalAmAM sAsue teNIne (vahune) kahyuM. are! A lAkaDuM jaldI taiyAra kara ane AgaLa thA. 1584. 13. ApaNe dUra javuM che tethI vilaMbane na kara. e pramANe kahIne te baMne te maMtrapUrvaka (maMtra bolavApUrvaka) tyAM lAkaDAne viSe ArUDha thayA. 1585. 14. tyAra bAda vyaMtarInI jema te baMne AkAzamAM uDate chate te Azcaryane - joIne tyAre devale vicAryuM. 1586. - 15. aho ! A baMne pizAcinI-pApiNI-patine ThaganArI kyAM gaI ane , kyAre ahIM pAchI Avaze ? 1587. * 16. A pramANe e jAgato ja rahyo. eTalAmAM te baMne tyAM (ghare) AvI. tyAra bAda eka kSaNa pachI prAtaH kAla prakAzita thayo. 1588. 17. jema prAyazcita ApanAra guru bIjAnA dUSaNone koIne kahetA nathI (tema) teNe te baMnenA tevA prakAranA vRttAMtane koIne paNa jaNAvyo nahi. 1589. upadeza saptati : 204
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa kautukI dvitIye tu, dine jAte tamobhare / prAgeva zuSire tatra, prauDhe kASThe praviSTavAn / / 18 / / tathaivAruhya te tatra, jagmatuH svepsitaM padam / pravRtte krIDituM muktvA, tatkASThaM kvApi bhUtale / / 19 / / anyA api striyaH santi, militAstatra bhUrizaH / ciraM krIDArasastAbhi-zcakre tatrA'vizaGkitam / / 20 / / tatkoTarAdvirnigatya, kumAro'pi bhraman kvacit / svarNeSTikAbhirAkIrNa-miSTikApAkamaikSata / / 21 / / utphullanayanazceta-syacintayadayaM tadA / / svarNadvIpo hyayaM nUnaM, zrUyate yo janoktibhiH / / 22 / / yaH prApya klezakoTIbhiniHsvaiH svapne'pi nekSyate / ayatnenApi samprApto, mayA bhAgyaM mahanmama / / 23 / / dvitrAH sa iSTikAH sArAH, santoSI jagRhe tataH / manasvI nahi lobhI syAta, sati lAbhe'pi bhayasi / / 24 / / tathaiva koTare tatra, sa saMlInavapuH sthitaH / svAGgopAGgAni saGkocya, prAvRSIva mahAmuniH / / 25 / / krIDitvA suciraM te a-pyAgate tatra nirbhaye / tathaivotpatite vyomni, kramAza gRhamAgate / / 26 / / ' 205 upadeza saptatiH
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. vaLI kutuhalI evA te putra pahelAnI jema bIje divase gADha aMdhakAra thaye chate tyAM polANavALA vizALa lAkaDAmAM praveza karyo. 1590. 19. te pramANe ja te baMne lAkaDAmAM ArUDha thaIne tyAM potAnA Icchita sthAne gaI. te lAkaDAne bhUtala para mUkIne kraDA karavA mATe pravRtta thaI. 1591. 20. tyAM bIjI paNa ghaNI strIo maLI ane teonI sAthe ghaNA samaya sudhI niHzaMkapaNe krIDAno AnaMda mANyo. 1592. 21. te koTaramAMthI nikaLIne bhamatA kumAre paNa kyAMka suvarNanI IMTathI vyApta nibhADAne joyo. 1593.. 22. tyAre praphullita netravALA A putre manamAM e pramANe vicAryuM. lokonI ukti vaDe je saMbhaLAya che kharekhara te A ja suvarNadvIpa che. 1594. 23. je vyakti karoDo kaSTa vaDe prApta karIne nibhaMgI vaDe pharIthI sthAnamAM * paNa jovAto nathI, te mArA vaDe prayatna vinA prApta karAyuM che, mAruM bhAgya mahAna che. 1595. . 24. tyAra bAda saMtoSI evA teNe be-traNa sArI ITo grahaNa karI ghaNo lAbha hote chate paNa zreSTha manavALA lobhI na thAya. 1596. 25. jema mahAmuni comAsAmAM potAnA aMgopAMgone saMkocIne rahe te pramANe ja tyAM koTaramAM saMkocAyela zarIravALo te (devila putra) rahyo. 1597. " 26. nirbhaya evI te baMne paNa ghaNA samaya sudhI krIDA karIne tyAM AvI ane te pramANe ja AkAzamAM uDI ane anukrame ghare AvI. 1598. upadeza saptati - 205
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAtaHkAle kumArasta-dvRttajJApanapUrvakam / svapitre'darzayatsvarNaM, vismitaH so'pi taM jagau / / 27 / / are mUrkha ! tvayA stoka-midamAttaM kathaM hahA ! / yatnaM vinApi hastAptaM dhanaM ko nAma muJcati / / 28 / / adyAhaM tatra yAsyAmi, tallAsyAmi yathepsitam / dAridryaM drAvayiSyAmi, nizcintA hi bhavAdRzAH / / 29 / / ityuktvotthitvAn zreSThI, lobhakSobhavazaMvadaH / taddhyAnalInaMstadaha-nyabhUttandulamatsyavat / / 30 / / * nizIthinyAM tathaivaiSa, tatkASThAntaH praviSTavAn / prasthitaH saha tAbhyAM ca taM pradezamupAgamat / / 31 / / tato nirgatya putroktA-bhijJAnAdi smaran hRdi / iSTikApAkamadrAkSIt, pratyakSamiva raigirim / / 32 / / hRSTastaddarzanAcchreSThI, hyasantuSTaH sa iSTikAH / gRhItvA tattathA badhe, kaSTenAmAstvayaM yathA / / 33 / / tathaiva zvazrvadhvI te, calite svapurImabhi / udanvadupari prApte, yAvattAvadvadhUravak / / 34 / / kenApi hetunA mAtaH !, kASThamadya mahAbharam / * na calatyagrataH zIghraM zvazrUrapyAha tAM prati / / 35 / / 206 upadeza saptati
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. savAre kumAre te vRttAMta jaNAvavApUrvaka potAnA pitAne suvarNanI IMTa batAvI. vismaya pAmela temaNe paNa tene kahyuM. 1599. 28. are mUrkha ! tArA vaDe A thoDuM ja zI rIte grahaNa karAyuM - kheda che ke prayatna vinA hAthamAM AvelA dhanane koNa mUke ? 1600. 29. Aje huM tyAM jaIza. IcchA pramANe suvarNane lAvIza. dAridracane dUra karIza. kharekhara tame nizciMta raho. 1601. 30. e pramANe kahIne lobhanA kSobhane vaza thayela zreSThI uThyo. te divase taMdulIyA matsyanI jema suvarNanI IMTanA dhyAnamAM lIna thayo. 1602. 31. te pramANe ja rAtrimAM eNe (zreSThIe) te kASThanI aMdara praveza karyo ane te benI sAthe prayANa karAyelo te pradezamAM Avyo. 1603. 32. tyAra bAda koTaramAMthI nIkaLIne putra kahelA citronuM hRdayamAM smaraNa kaMrato sAkSAt suvarNagirinI jema IMTanA nibhADAne joyo. 1604. 33. tenAM darzanathI zreSThI khuza thayo. asaMtuSTa thayela teNe IMTone tevI rIte bharI ke jethI kaSTa vaDe karIne pote svayaM samAyo. 1905. 34. te pramANe ja te baMne sAsu-vahu potAnI nagarI tarapha cAlI. jeTalAmAM samudrano uparI bhAga prApta thayo teTalAmAM vahue kahyuM. 1606. 35. he mAtA ! koI paNa kAraNathI Aje ghaNA bhAravALuM lAkaDuM jaldI AgaLa cAlatuM nathI. sAsue paNa teNIne (vahUne) kahyuM. 1607. upadeza saptati 206
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ are ! tyajaitadatraiva, yacaitat prekSyate tat / gRhANa kASThaM tadyAvo, yathA zIghraM pure nije || 36 || atha bhIto'vadacchreSThI, mA mAM kSipatamambudhau / upalakSya tamanyo'nyaM, te brUtastvaM kva re iha ? / / 37 / / sutarAM kUpite tasmAdvigopanabhayAdi / sakASThaM taM parityajya, tatra te gRhamAgate / / 38 / / anyatrApyuktam - atilobho na karttavyo, lobhaM naiva parityajet / atilobhAbhibhUtAtmA, sAgaraH sAgare'patat / / 1 / / krameNa jJAtavRttAnto, bhItastAbhyAM suto'pi saH / parivrajyAmupAdAya, jAtaH sukhaniketanam / / 39 / / lobhasyApyevamAkarNya, vipAkaM vibudhA janAH / santoSAmRtapUreNA''tmAnaM siJcata sarvadA ||40|| / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre SaSTha upadezaH || 6 || 207 upadeza saptati
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. are ! A lAkaDuM ahIM ja tajI de ane je A taratuM lAkaDuM dekhAya che te grahaNa kara. jethI ApaNe jaldI ApaNA nagaramAM (pahoMcI) jaIe. 1908. 37. have bhayabhIta thayela zreSThIe kahyuM. mane samudramAM nahIM pheMko. paraspara tene oLakhIne te baMnee kahyuM, are ! tame ahIM kyAMthI ? 1709. 38. tethI atyaMta kopita thayelI A baMne, nindAnA bhayathI kASTha sahita tene tajIne tyAM gharamAM AvI. 1610. anyatra paNa kahyuM che - - ati lobha na karavo joIe. (ja) lobhano tyAga karatA ja nathI (te) atyaMta lobhathI parAbhava pAmela sAgara (zreSThI) sAgaramAM paDyo. 1911. 39. te benI pAsethI krama vaDe jANyo che vRttAMta jeNe evA gabharAyelA te putra paNa pravajyAne grahaNa karIne sukhanA sthAnabhUta thayo. 1712. - 40. he paMDitajano ! e pramANe lobhanA vipAkane sAMbhaLIne haMmezAM saMtoSarUpI amRtanA pUra vaDe AtmAnuM siMcana karo. 1913. | e pramANe zrI upadeza saptatikAnA cothA adhikAramAM chaThTho upadeza che. e upadeza saptati 207
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-7" zrIdharmatattvaM guNinAM nRNAM puraH, proktaM pradattaM ca hitAvahaM dvayoH / tadujhitAnAM punaretaduktayo, vRthA''makumbhasthapayobharA yathA / / 1 / / ekalajAguNenApi, yadyazvo bahumAnitaH / ye tu bhUriguNairloka-priyAsteSAM kimucyate ? / / 2 / / . asti pRthvIpuraM tatra, rAjA zrIripumardanaH / arthipratyarthino yena, dAnameva vitIryate / / 1 / / tasyAsti zrImukhI nAma, vaDavA lakSaNAnvitA / . yasyAH kizorakAH prAyo, jAyante jAtyaghoTakAH / / 2 / / garbha babhAra sA'nyedhu-razvaM vizvaguNAnvitam / adabhramabhramAleva, svAGke paGkajabAndhavam / / 3 / / . sagarbhA tAM ca sa mApo-'nyadAdhyAruhya vegataH / azvavAhanikAheto-jagAma nagarAbahiH / / 4 / / ahaMpUrvikayA tatrA-'zvavArairaparairapi / azveSu preryamANeSu, kRtakolAhale jane / / 5 / / bhArapIDitagAtratvAt, gatiM mandAM vitanvatIm / jaghAna kazayA sadya-stAmapi sparddhayA nRpaH / / 6 / / kAlakrameNa suSuve, sAzvaratnamanuttaram / samagraguNayoge'pi, kANaM dakSiNacakSuSA / / 7 / / 208 upadeza saptati
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-7" 1. guNavAna puruSonI AgaLa dharmanA tattvane kahevuM ane pradAna karavuM. e baMnene hita karanAruM thAya che. tenAthI (guNothI) rahita (puruSa)nI AgaLa Ane (dharmatattvane) kahevuM te kAcA ghaDAmAM rahelA pANInI jema phogaTa ja che. 1614. 2. jo eka lajjAguNa vaDe paNa ghoDo bahumAna karAyo to jeo ghaNA guNo vaDe lokone priya hoya temanuM zuM kahevuM? 1915. 1. pRthvIpura nagara che tyAM ripumadana nAme rAjA che. jenA vaDe yAcaka ane zatru badhAne dAna apAya che. 1916. " 2. tene lakSaNothI yukta zrImukhI nAme ghoDI che. prAyaH karIne jenAthI jAtyavaMta ghoDAo utpanna thAya che. 1917. 3. ekadivasa saghaLA guNothI yukta ghoDAne garbhamAM dhAraNa karyo.meghanI mAlA jema meghane dhAraNa kare tema potAnA khoLAmAM paMkaja jevA azvane dhAraNa karyo. 1918. 4. eka vakhata te rAjA garbhayukta te ghoDI para caDhIne vegathI ghoDI khelAvavAnA hetuthI nagaranI bahAra gayo. 1919. - pa. bIjA ghoDesvAro karatAM huM pahelo pahoMca ema ghoDAone viSe preraNA karate chate tyAM lokomAM kolAhala thayo. 1920. 6. bhArathI pIDA pAmela zarIra hovAthI, dhImI gatie cAlatI evI te ghoDIne paNa spardhA vaDe jaldIthI rAjAe cAbuka vaDe mArI. 1921. 7. kALanA krame te ghoDIe saghaLA guNono yoga hote chate paNa jamaNI AMkha vaDe kANA uttama evA atharatnane janma pAmyo. 1922. upadeza saptati: 208
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstavyA''gAmakA lokA-staM kizorakumArakam / darza darza prazaMsanti, jAtyo'yaM bhavitA hayaH / / 8 / / paramasyApi devena, kRtaM kANatvadUSaNam / ratnadoSI vidhiraho !, yadanyatrApi paThyate / / 9 / / zazini khalu kalaGkaH kaNTakAH pdmnaale| . evaM lokakRtAH zrutvA, sa prazaMsAsturaGgamaH / Agatya mAturabhyarNaM, nijagAda sagadgadam / / 10 / / mAtaH ! kathaya me jAtaM, kathaM kANatvadUSaNam ? / nirbandhe sati sApyAha, tatsvarUpaM svabhASayA / / 11 / / yadA tvaM vatsa ! garbhe'bhU-stadA mahyamasau nRpaH / / kazAghAtaM dadau sa tva-akSuHsthAne samAgataH / / 12 / / tena tvamakSNA kANo'bhU-rnAnyathA bhavitavyatA / . , iti zrutvA sa tejasvI, bhRzaM roSAruNo jagau / / 13 / / mAtaH ! ko'yaM nRpapazu-ryastvAmapyaparAdhyati / suptaH prabodhitaH siMha-stadanena mumUrSuNA / / 14 // .. na cedvyApAdayAmyena-macireNa tadA tava / na bhavAmi suto mAtaH !, sasnehaM sA'pyuvAca tam / / 15 / / mA vAdIriti yenAyaM, rAjA vizvodaraMbhariH / AvAM pazU ayaM tvAtma-svAmI nirvAhakArakaH / / 16 / / wwwwwwwwwwwwwwwwwwxxxx 209 upadeza saptati
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. te gAmanA rahevAsI ane paradezI loko te ghoDInA baccAne joI joIne prazaMsA kare che. "A ghoDo jAtivAna thaze." 1923. * 9. paraMtu bhAgya vaDe Ane kANApaNAnuM dUSaNa karAyuM. aho ! bhAgya (kevuM che?) ratnane viSe doSa Ape che. je bIje paNa kahevAya che. 1924. kharekhara caMdramAne viSe kalaMka kamaLanI nALanA viSe kAMTAo hoya che. - 10. e pramANe loko vaDe karAyelI prazaMsAne sAMbhaLIne te ghoDAe mAtAnI pAse AvIne gadgad svare kahyuM. 1925. 11. he mAtA ! tuM kahe, mAre kANApaNAnuM dUSaNa zI rIte thayuM? bahu Agraha karAye chate teNIe paNa potAnI bhASA vaDe te svarUpane kahyuM. 1926. 12. he putra! jyAre tuM garbhamAM hato tyAre A rAjAe mane cAbUkano ghA karyo hato. te (ghA) tAsa cakSu sthAne thayo. 1627. 13. tethI tuM AMkha vaDe kANo thayo. bhavitavyatA anyathA thatI nathI. e pramANe sAMbhaLIne atyaMta roSa vaDe lAla AMkhavALA te tejasvI ghoDAe ghaNuM kahyuM. 1928. 14. he mAtA ! A koNa pazu samAna rAjA che ke tane paNa mAre che. maravAnI IcchAvALA AnA vaDe te sUtelo siMha jagADAyo. 1929. - 15. he mAtA! jo Ane thoDA samayamAM mArI na nAkhuM to huM tAro putra nathI. teNIe paNa snehapUrvaka tene kahyuM. 1930. 10. e pramANe na bola, jethI vizvanuM peTa bharanAra A rAjA che. ApaNe be paza chIe. vaLI nirvAha karanAra A rAjA ApaNo svAmI che. 1931. upadeza saptati. 209
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ mama jAtena kenApi, svAmidroho na nirmitaH / kohamasajhaM kubvijA, zAstre'pyevaM yaducyate / / 17 / / taduktimityAkaryeSa, bhasmacchannAgnivanmanAk / . abhUcchAnto nahi krodho, dhIrANAmupayAzAmyati / / 18 / / zruto vyatikarazcAya-mAsanasthena bhUbhujA / tiryagbhASAparijJAne, devAdezo'sti tasya yat / / 19 / / mama nUnamasau zatru-viSame kvApi mAmayam / haniSyatIti nAtrAhaM, caTiSyAmi kadAcana / / 20 / / vimRzyeti kiyatkAlaM, sukhena vyatyalaGghayat / bhUpaH kizorako'pyeSa, jAto jAtyaturaGgamaH / / 21 / / ' anyadA jalapAnArthaM, nIte nikhilasAdhane / sa evAzvo'bhavadgahe, tadA bumbAravo'bhavat / / 2 / / , bho bhoH subhaTakoTIrAH !, drutaM dhAvata dhAvata / jagRhe godhanaM sarvaM, paripanthibhiruddhataiH / / 23 / / tadA ca vyAkulatvena, sa evA'zvaH kSamAbhujA / adhikArinaraiH sajaH, kArito vAharAkRte / / 24 / / gacchannazvo'bravIt svAmbAM, pazya mAtaH ! purAtanam / vairaM nirvAlayAmyadya, sApi saprazrayaM jagau / / 25 / / 210 upadeza saptati
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. mArA utpanna thayela koI paNa putra vaDe svAmIno droha karAyo nathI. krodhane niSphala karavo joIe. e pramANe je zAstramAM paNa kahevAya che. 193ra. 18. e pramANe teNe kaheluM sAMbhaLIne e rAkhathI DhAMkelA agninI jema thoDA (alpa) krodhavALo thayo, paraMtu zAMta krodhavALo na thayo. dhIra puruSone (krodha) zAMta thAya che. 1933. 19. najIka rahelA rAjA vaDe A vRttAMta (mAtA-putranuM vRttAMta) saMbhaLAyo. je kAraNathI rAjAne tiryaMcanI bhASAne vizeSa prakAre jANavAmAM devano Adeza che. 1934. 20. kharekhara A mAro zatru che. saMkaTamAM kyAre paNa mane haNaze. huM kyAreya AnI para nahIM caDhuM. 1935. . 21. e pramANe vicArIne rAjAe keTaloka kALa sukhapUrvaka vyatIta karyo. A kizora paNa jAtivAna ghoDo thayo. 1937. . 22. eka vakhata saghaLA sAdhana (ghoDA vigere pazuo) pANI pIvAne mATe laI jevAke chate A ja ghoDo gharamAM hato. tyAre bUmarANa thaI. 1937. 23. are are AgevAna sainiko ! jaldI doDo-doDo uddhata evA coro vaDe sarva gAya rUpI dhana grahaNa karAya che. 1938. 24. tyAre vyAkuLatAthI te ja ghoDo rAjA vaDe khelavA mATe adhikArI puruSo vaDe taiyAra karAyo. 1939. 25. jatA evA te ghoDAe potAnI mAtAne kahyuM. he mAtA! huM pahelAnA varane Aje vALuM chuM teNIe paNa snehapUrvaka kahyuM. 1940. upadeza saptati 210
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ vatsa ! gaccha sukhaM te'stu, jAtiste vArayiSyati / prakRtAviha jAtAnAM, vikRtirnopajAyate / / 26 / / kSaNAtparyANayAMcakre, bhUpastaM saparicchadaH / bahizca jagmivAnyatra, vidyante te ripuvrajAH / / 27 / / bhUpena hakvitA yodhdhu, saMmukhAste DuDhaukire / eSo'pi taiH samaM yuddha-krIDAkautukamanvabhUt / / 28 / / athAzvazcintayAmAsa, duSTamenaM nRpAdhamam / mArayAmi vipakSebhyo, tatsainye vA nayAmyaham / / 29 / / pAtayitvA'thavA bhUmau, madhnAmi caraNainijaiH / kulInatvAtpunardadhyo, hA ! dhig me duSTaceSTitam / / 30 / / ayaM hi pRthivIpAlaH, pazorapi pazustvaham / IdRkSe'vasare'narthe, yadasau pAtyate mayA / / 31 / / . svakAryakaraNe bhUyo, bhAvino'vasarA mama / / bhUyAMso'pIti nidhyAya, yuddhAya praguNo'bhavat / / 32 / / tatsAnidhyAttato bhUpa-staM vijitya ripuvrajam / gRhItvA godhanaM prAptaH, svapure nirmitotsavaiH / / 33 / / asyaivAzvasya sAhAyyA-nirjitA ripavo mayA / tato'yameva paTTAzvo, bhavatAdaparairalam / / 34 / / 211 upadeza saptati
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. he putra ! tuM jA, tane sukha thAo, tArI jAti tane vAraze. svAbhAvika rIte ahIM utpanna thayelAone vikRti utpanna thatI nathI. 1941. 27. parivAra sahita rAjAe tene kSaNamAtramAM taiyAra karyo ane bahAra gayo. jyAM te zatruno samUha vidyamAna che. 1942. 28. rAjA vaDe yuddhane mATe haMkAyo. sAme AvelA teoe (paNa) preraNA karI. eNe paNa teonI sAthe yuddhanI krIDAnA kutUhalane anubhavyuM. 1943. 29. have ghoDAe vicAryuM. rAjAomAM adhama evA A duSTane zatruothI huM marAvuM athavA temanA (zatrunA) sainyamAM huM laI jAuM. 1644. 30. bhUmi para pADu athavA potAnA pago vaDe mathI nAkhuM. kulanapaNuM hovAthI pharIthI e pramANe) hA ! mArI duSTa ceSTAne dhikkAra ho. 1945. 31. kharekhara A rAjA che ane huM pazuno paNa pazuM chuM. AvA prakAranA avasare mArA vaDe A (rAjA) saMkaTamAM paDAya che. 1946. 32. potAnuM kArya karavAmAM (verano badalo levA mATe) ghaNI vAra mane avasaro maLaze. e pramANe ghaNuM vicArIne yuddhane mATe taiyAra thayo. 1947. 33. tyAra pachI tenA (ghoDAnA) sAnnidhyathI rAjA te zatrunA samUhane jItIne gAya rUpI dhanane grahaNa karIne utsavapUrvaka potAnA nagaramAM Avyo. 1648. - 34. A ja ghoDAnI sahAyathI mArA vaDe zatruo jItAyA. tethI A ja mukhya ghoDo thAya. bIjA ghoDAo vaDe saryuM. 1949. upadeza saptati 211
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ sauvarNAbharaNazreNI, bhUpastaM paryadhApayat / tatyAja kumatiM so'pi, tAdRzAdaravIkSaNAt / / 35 / / evaM sa kANo'pi turaGgamo yathA, babhUva mAnyo vinayAdibhirguNaiH / saMgRhyatAM bho bhavikAstato guNa-zreNirbhavadbhiH kRpaNairyathA dhanam / / 36 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre saptama upadezaH / / 7 / / 212 upadeza saptati
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35. rAjAe tene sonAnA AbhUSaNonI zreNIne paherAvI. teNe paNa tevA prakAranA Adarane jovAthI, kumatino tyAga karyo. 1950. - 39. e pramANe te kANo paNa ghoDo vinaya vagere guNo vaDe jema mAnya thayo. tema che ! bhavyaprANIo! kRpaNa vaDe jema dhana tema tamArA vaDe guNanI zreNI saMgraha karAya. 1951. che e pramANe zrI upadezasaptatikAnA cothA adhikAramAM sAtamo upadeza che. upadeza saptati : 212
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-8" guNAn guNavatAM prekSya, matsarasteSu nocitaH / kartuM vivekinAmatra, brAhmaNAnAM nidarzanam / / 1 / / kumaarprmukhaa'nek-bhuupaalprtibodhkaaH| ciraM prabhAvitazrImajinendravarazAsanAH / / 1 / / navInanirmitA'neka-granthAH zrIhemasUrayaH / abhUvankIrtikarpUra-surabhIkRtabhUtalAH / / 2 / / caturyutA'zItimitaM, svAyuH sampUrya te'nyadA / divaM gatA mahAnto'pi, daivena grasitA na ke ? / / 3 / / tAdRkpuruSaratnasya, vinAzena tadA'bhavat / nRpAdInAM mahAn zoko, manaHsantApakArakaH / / 4 / / sRjati tAvadazeSaguNAlayaM, puruSaratnamalaGkaraNaM bhuvaH / tadapi tat kSaNabhaGgi karoti ce-dahaha ! kaSTamapaNDitA vidheH / / 5 / / vimAnopamitaM teSAM, jhampAnaM nirgataM tataH / .. kRtvA nagaravizrAmaM, punarutpATitaM ca tat / / 6 / / tIrthabhUtA ca tatsthAna-dhUli: pattanavAsibhiH / tathA kathaJcijagRhe, tatra gartA yathA'bhavat / / 7 / / hemaravaDDa iti khyAti-stato'bhUdakhile jane / pratyanIkairdvijaistacha, sthApyate punaranyathA / / 8 / / 213 upaTeza sapatiH
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-8" 1. guNI mANasonA guNone joIne teone viSe IrSA karavI vivekI mANasone ucita nathI. ahIM brAhmaNonuM dRSTAMta che. 16para. 1. kumArapAla vigere aneka rAjAone pratibodha karanArA, ghaNA samaya parvata prabhAvita karyuM che zrI jinezvara paramAtmAnA zreSTha zAsanane jeNe evA, 1953. 2. navA racyA che aneka graMtho jeNe evA, kIrti rUpI kapUra vaDe sugaMdhita karyuM che pRthvItala jeNe evA zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA hatA. 1954. 3. corAzI varSa pramANa potAnuM AyuSya pUrNa karIne teo eka vakhata devalokamAM gayA. bhAgya vaDe kayA mahAna puruSo paNa koLIyo thatAM nathI. 16papa. 4. tyAre tevA prakAranA puruSa rUpI ratnanA vinAza vaDe rAjA vigerenA manane saMtApa karAvanAra ghaNo zoka thayo. 1757. - 5, sarva guNonA ghara samAna, pRthvInA AbhUSaNa samAna puruSa ratnane jeTalAmAM sarje che. jo te paNa kSaNamAM bhaMga kare che. aho ! kaSTanI vAta che ke vidhinI akhaMDitatA kevI che ? 1957. - ku. vimAnanI upamAvALI teonI pAlakhI tyAMthI nIkaLI ane nagaramAM vizrAma karIne pharIthI te upaDI. 1958. 7. tIrtha svarUpa thayela te sthAnanI dhUla nagaravAsIoe vaDe te pramANe kAMIka grahaNa karAI ke jethI tyAM khADo thayo. 1959. : 8. tyAra bAda saghaLA ya lokomAM hemakhADo e pramANe prakhyAta (khADo) thayo. zatru evA brAhmaNo vaDe pharIthI te anya rIte sthApana karAya che. 1960. upadeza satati : 213
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ hemacandraguruH kSipto, gartAyAM tata ucyate / hemakhaDDeti te mUrkhAH, sthApayanti dvijAdhamAH / / 9 / / yattatpralApinAM teSA-mevaM yuktivizAradaiH / pratyuttaraM pradAtavyaM, bho bhUdevAH ! nizamyatAm / / 10 / / yadA zrIhemasUrINAM, maraNaM samajAyata / sarve viprAstadA harSa-prakarSa dadhire hRdi / / 11 / / yathAdityo na cUkebhyaH, sajjanebhyo na durjanaH / rocate na tathA tebhya-steSAmapyudayo varaH / / 12 / / devyA padmAvatInAmnyA, ziro'tivikRtAM tadA / amandaM cakrurAnandaM, tataste bADhapIDayA / / 13 / / , sahasrasaMkhyA bhUdevAH, zokasaMtaptacetasaH / svasvagotrajadevyAde- gAdIni vitenire / / 14 / / devyo'pyUcurihAsmAbhiH, kA'pi na syAt pratikriyA / kintu padmAvatIdevI, smaryatAM taistathA kRtam / / 15 / / tataH padmAvatI prAha, pratyakSIbhUya tAn prati / re duSTAH ! keyamasthAne, bhavatAM harSakAritA / / 16 / / eSAM trailokyapUjyAnAM, vipattau tridazA api / babhUvuH zokasaMtaptA, bhavanto na tu bAlizAH / / 17 / / mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm 214 upadeza saptati
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. hemacaMdraguru khADAmAM pheMkAyA. tethI hemakhADo kahevAya che. mUrkha evA te adhama brAhmaNoe A pramANe (hemakhADo nAma) sthApana karyuM che. 1991. 16. yuktimAM vizArada evA vidvAno vaDe jema tema bolanArA teone e pramANe javAba Apavo joIe. te brAhmaNo tame sAMbhaLo. 1972. 11. jyAre zrI hemacaMdrasUrI mahArAjAno kALadharma thayo tyAre sarve brAhmaNoe hRdayamAM harSanA utkarSane dhAraNa karyo hato. 1973. 12. jema ghuvaDone sUrya, sajjana puruSone durjana puruSa gamatA nathI, tema teone teono zreSTha abhyadaya gamato na hato. 1964. 13. padmAvatI nAmanI devI vaDe temane mAthAnI vedanA vikrvAI tyAre teoe ghaNA AnaMdane karyo. tyAra pachI te ghaNI pIDA vaDe. 199pa. 14. zokathI saMtapta cittavALA hajAro brAhmaNoe potapotAnI gotraja devI vigerene bhogAdine ApyuM. 1997 15 devIe gotraja devIe) paNa kahyuM. amArA vaDe ahIM koI paNa pratikriyA na thAya. paraMtu padmAvatI devI smaraNa karAya teo vaDe (brAhmaNo vaDe) te pramANe karAyuM. 1967. 19. tyAra bAda padmAvatIdevIe pratyakSa thaIne teone kahyuM. are duSTo ! A asthAne tamane harSa kevo ? 1968. 17. traNa jagatamAM pUjya evA A mahAtmAonA saMkaTamAM devo paNa zokasaMtapta thayA. paraMtu mUrkha evA tame nahIM. 1939. upadeza saptati 214
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarjayitveti tAn devI, vacaH punaridaM jagau / sthAnasyaitasya ceddhUlirbhavadbhiH parigRhyate / / 18 / / tadA nIrogatA ca syAdityukte te tathA vyadhuH / ArttAH kiM kiM na kurvvanti, svakAryekaparAyaNAH / / 19 / / tayA dhUlyA ca sarveSAM ziro'rttirvilayaM gatA / anye'pi duSTakuSTAdyA, nirvilambaM kSayaM gatAH / / 20 / / teSAM tasyAH prabhAveNa putrapautrAdisantatiH / lakSmIzAntikamAGgalya - pramukhAnyapi jajJire / / 21 / / tatazca brAhmaNAH lobha- lubdhAstaM jagRhustathA / yathA garttAbhavattatra, kAlena kiyA kramAt / / 22 / / evaM sAmagarttA'bhUdviparItaM kuto dvijAH ! / prarUpyate vicAro'pi hRdi kiM na vidhIyate / / 23 / / yeSAM gurUNAM mAhAtmyA-damAvasyApi pUrNimA / abhUtprabhUtabhAgyAnAM teSAM nindAM karoti kaH / / 24 / / bAlye'pi yeSAM hastasya, sparzamAtrAdapi kSaNAt / vyavahArigRhe'GgAra - rAzi: svarNamayo'jani / / 25 / / tadA ca teSAM saJjAtA, hemacandrA'bhidhA varAH / kAritaM tena teSAM ca zrIsUripadamuttamam / / 26 / / tasmAdvicArya hRdaye, vidheyo guNinAM stavaH / na teSu matsaraH kAryo, naraiH svahitamicchubhiH / / 27 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre'STama upadezaH / / 8 / / 295 upadeza saptati
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. e pramANe devIe teonI tarjana karIne pharIthI A vacana kahyuM. jo tamArA vaDe A sthAnanI dhUla grahaNa karAya. 1970. 19. to nirogIpaNuM thAya. (devIe) e pramANe kahe te chate teoe (brAhmaNoe) te pramANe karyuM. potAnA ja kAryamAM rakata evA duHkhI jIvo zuM zuM karatA nathI ? 1671. 20. te dhUla vaDe sarva brAhmaNonA mastakanI pIDA nAza pAmI ane bIjA paNa kharAba evA koDha vigere rogo vilaMba karyA vinA kSayane pAmyA. 1972. 21. padmAvatI devInA prabhAvathI teone putra-pautra vagereno vistAra, lakSmI, zAMti ane maMgala vagere thayuM. 1973. 22. tyAra bAda lobhathI lubdha banelA brAhmaNoe te pramANe tene (dhULane) grahaNa karI ke jemAM keTalAka samayamAM tyAM anukrame khADo thayo. 1974. 23. e pramANe te hemakhADo thayo. te brAhmaNo ! viparIta prarUpaNA zI rIte karAya? hRdayamAM vicAra paNa kema karAto nathI ? 1975. * 24. je gurunA mahimAthI amAvasyA paNa pUrNimA thaI. atyaMta bhAgyazALI evA teonI niMdA koNa kare ? 197ka. 25. bAlyAvasthAmAM paNa jeonA hAthanA sparzamAtrathI vepArInA gharamAM agnino Dhagalo suvarNamaya thayo. 1977. rahuM tyAre teonuM zrI hemacaMdra e pramANe nAma apAyuM. ane tethI teone uttama evuM A AcAryapada apAyuM. 1978. 27. tethI hRdayane viSe vicArIne guNIjanonI stuti karavI joIe. potAnA hitane IcchanArA loko vaDe teone viSe IrSyA na karavI joIe. 1979. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA cothA adhikAramAM AThamo upadeza che. e upadeza saptatiH 215
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-9" lokottarA kApi vacaHkalA bhave-nRNAM prabhUte sati bhAgyavaibhave / vAgmI kurUpo'pi nRpAdibhiryato, mAnyo bhaveDDAmaradUtavatpumAn / / 1 / / pattane kurute rAjyaM, bhImo bhUriparAkramaH / tasyAsti DAmaro dUto, dvijo'tyantakurUpavAn / / 1 / / paraM vacasvI sarvatra, ni:kSobhaH samayocitam / vetti vakti ca tenaiSa, garvamudvahate hRdi / / 2 / / tadA ca mAlave rAjA, bhojo'bhaGgurabhAgyavAn / : dAtA bhoktA guNI zUraH, pratApI vinayI nayI / / 3 / / tasya pArzve'nyadA bhUpa-staM dUtaM preSayannabhUt / tatraM gatvA tvayA vAcyamevamevaM ca bho dvija ! / / 4 / / ciraM taduktamAlocaM, zrutvA kRtvA'vahIlanam / tata uttiSThatA tena, vastraprAnto vidhUnitaH / / 5 / / kimetaditi rAjJokte, so'bravIttava bhASitam / atraiva nikhilaM muktaM, tato ruSTo bhRzaM nRpaH / / 6 / / tathA kurve yathA tatra, gatastatratyabhUbhujA / asau viDambyate pApI, pratyanIko mamopari / / 7 / / gUDhakopastato bhUpo, dukUlabahuveSTanaiH / rakSAM nibadhya sauvaNe, nidhAya ca samudgake / / 8 / / 216 upadeza saptati
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-9" 1. bhAgya rUpI saMpatti ghaNI hote chate mANasone lokottara evI vacananI koI paNa kaLA prApta thAya. je kAraNathI DAmara nAmanA dUtanI jema, vANInI kaLAvALo kharAba rUpavALo paNa puruSa rAjA vagere vaDe mAnya thAya. 1980. 1. pATaNa nagaramAM ghaNA parAkramavALo bhIma nAme rAjA rAjya kare che. tene atyaMta kharAba rUpavALo DAmara nAmano brAhmaNa dUta che. 1981. 2. vacana kaLAmAM kuzala sarva ThekANe gabharAyA vinA (caMcalatA vinA) samayane ucita evuM jANe che ane bole che. tethI A DAmara dUta hRdayamAM garvane vahana kare che. 1682. 3. tyAre mAlavadezamAM akhaMDa bhAgyazALI, udAra dilathI dAna ApanAra, bhokatA, guNavAna, parAkramI, prabhAvazALI, vinayavAna, sAta prakAranA nayone jANanAra bhoja nAme rAjA hato. 1983. 4. eka vakhata bhImarAjAe temanI pAse te dUtane mokalyo. te brAhmaNa (dUta) ! tyAM jaIne tAre e pramANe kahevuM. 1984. 5. rAjAe kaheluM sAMbhaLIne ghaNA samaya paryata vicArIne, avagaNanA karIne tyAra bAda uThatA evA tenA vaDe vastrano cheDo khaMkherAyo. 1985. . A zuM? e pramANe rAjA kahete chate teNe (dUta) kahyuM. tamAruM kaheluM saghaLuM ahIM ja mUkAyuM. tethI rAjA atyaMta gusse thayo. 1986. . 7. huM e pramANe karuM ke jethI tyAM gayelo mAro zatru evo A pApI tyAMnA rAjA vaDe viDaMbanA pamADAya. 1987. 8. tyArabAda gupta kopavALA rAjAe ghaNA rezamI vastra vaDe rAkha bAMdhIne sonAnI peTImAM mUkIne - 1988. upadeza saptati 216
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudrAM dattvA ca taddhaste-'payitvA taM jagau nRpaH / matprAbhRtamidaM tasmai, DhaukanIyaM nRpAya bhoH ! / / 9 / / cacAla dUtaH kSemeNa, zrIdhArAnagare gataH / milito bhojabhUpasya, tadrUpaM vIkSya so'pyavak / / 10 / / yauSmAkA'dhipasandhivigrahapade dUtAH kiyanto dvija ! / ' mAdRkSA bahavo'pi mAlavapate ! te santi tatra tridhA / preSyante'dhamamadhyamottamadhiyaH preSyAnurUpakramAtenAntaHsmitamuttaraM vidadhatA dhArA'dhipo raJjitaH / / 11 / / . vismito hadi bhUpAla-staM sasnehamavAdayat / muktaM tenApi tasyAgre, prAbhRtaM tabRpArpitam / / 12 / / sambhUya pArSadAH sarve, dRSTvA svarNasamudrakam / kimapyapUrvabhAvyatretyabhUvana darzanotsukAH / / 13 / / yAvadudghATayAmAsa, paraHzatamanorathaiH / .. rakSAM vIkSya vilakSAsyo, nRpaH kimidamityavak / / 14 / / dUto'pi dadhyau pApena, nUnaM tena mahIbhujA / mamojAsanamArebhe, ve tatsamayocitam / / 15 / / devAvadhAryatAmasma-svAminA zAntihetave / azvAnAM mAnavAnAM ca, pIDitAnAM rujAM bharaiH / / 16 / / 217 upadeza saptatiH
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tALAne lagAvIne tenA hAthamAM arpaNa karIne rAjAe tene kahyuM. mAruM A bheTaluM te rAjAne ApavuM. 1989. 10. dUta kuzalatApUrvaka cAlyo ane zrI dhArAnagaramAM gayo tathA bhojarAjAne maLyo. tenA (dUtanA) rUpane joIne teNe paNa kahyuM. 1690. 11. he brAhmaNa ! tamArA saMbaMdhI bhImarAjAnA saMdhi ane vigraha (yuddha)nA sthAnamAM dUto keTalA che ? he mAlavapati ! mArA jevA ghaNA dUto che. paNa teo traNa prakAranA che. adhama - madhyama ane buddhivALA preSya (dUta)ne anurUpa kramathI mokalAya che. tenA vaDe aMdarathI hasavApUrvaka uttarane ApavAthI dhArAnagarIno rAjA khuza thayo. 1691. 12. hRdayamAM Azcarya pAmelA rAjAe tene snehapUrvaka bolAvyo. temanI AgaLa rAjA vaDe apAyeluM bheTaluM mUkAyuM. 1792. 13. suvarNanI perTIne joIne sarve sabhAjano ekaThA thaIne 'A kAMI paNa adbhuta haze.' e pramANe jovA mATe utsuka thayA. 1693. 14: jeTalAmAM uttama seMkaDo manorathapUrvaka A suvarNa peTIne ughADI teTalAmAM rAkhane joIne vilakhA mukhavALo rAjA 'A zuM che ?' e pramANe bolyo. 1694. 15. dUte paNa vicAryuM. kharekhara pApI evA te rAjA vaDe mane mAravAno AraMbha karAya che. tethI samayane ucita huM kahuM. 1695. 16. deva sAcI hakIkata jANo. amArA svAmI vaDe rogonA samUha vaDe pIDAtA ghoDAo (pazuo) ane manuSyonI zAMtine mATe mokalAI che. 1696. upadeza saptati 217
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSahomakRto yAgo, rakSA tasyeyamuttamA / api sauvarNikenA'syA, lavo'pi nahi labhyate / / 17 / / SANmAsikospi yo rogo 'nayA yAti bhavetra ca / etasyAstilamAtraM tu yaH prApnoti sa bhAgyavAn / / 18 / / antaHpurINAmazvAnAM, paurANAM ca kSaNAdabhUt / rogopazAntiretasyAH, prabhAvAt kiM bahUcyate / / 19 / / bhavato'bhISTamitratvA-detAvat prAbhRtaM nanu / preSitaM tena bhUpena, tadimAM bahu mAnaya / / 20 / / hRSTena bhUbhujA sarva-sabhyAnAM strIjanasya ca / stokA stokA pitA sapra - bhAvatvAjjagRhe ca taiH / / 21 / / dUtasya tasya rAjJA tu, svarNapaJcazatI varA / turaGgapaTTakUlAdi, dade tanmukhayAcitam / / 22 / / sarvaM lAtvA samAyAtaH, pattane bhImabhUpateH / tatsarvaM darzayAmAsa, hRSTo rAjApyuvAca tam / / 23 / are ! tvayA tatra gatvA, kiM kimuktaM vadA'dhunA / so'pyuvAca yathoktaM svaM bhUpo'tyarthaM visiSmaye / / 24 / / punarapyekadA garva-paraM taM nRpatirjagau / garvaM kiM kuruSe ? mUDha !, matprasAdena jIvasi / / 25 / / 218 upadeza saptati /
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. lAkho homa vaDe karAyela yajJa, tenI A rAkha che. suvarNa vaDe paNa A rAkhano aMza mAtra paNa meLavAto nathI. 1997. 18. cha mAsano paNa je roga hoya te AnA vaDe jAya che ane pharIthI na thAya. AnuM tila mAtra paNa je pAme che te bhAgyazALI che. 1998. 19. AnA prabhAvathI antaHpuramAM rahenArI strIonA, ghoDAonA ane nagaramAM rahenArA lokonA rogonI upazAMti kSaNamAtramAM thaI. vadhAre zuM kahevAya? 1999. 20. kharekhara Apano ISTa (hitakArI) mitra hovAthI te rAjA vaDe ATaluM bheTachuM mokalAyuM. tene ochuM hovA chatAM te bheTaNAne) ghaNuM mAno. 1700. 21. khuza thayela rAjA vaDe sabhAnA sarva sabhyone ane strIone thoDI-thoDI rAkha arpaNa karAI ane prabhAvazALI hovAthI teo vaDe rAkha grahaNa karAI. 1701. 22. rAjA vaDe te dUtane zreSTha pAMcaso suvarNa mudrAo, ghoDA rezamI vastra vagere tenA mukha vaDe (jeTaluM mAgyuM teTaluM) mAgeluM apAyuM. 1702. 23. sarva sAmagrIne laIne dUta nagaramAM Avyo. bhImarAjAne te sarva sAmagrI dekhADI. khuza thayela rAjAe paNa tene kahyuM. 1703. 24. are !tArA vaDe tyAM jaIne zuM-zuM kahevAyuM ? te hamaNAM tuM kahe "je pramANe pote kahyuM te pramANe teNe paNa kahyuM. rAjA ghaNo vismaya pAmyo. 1704. rapa. eka vakhata pharIthI rAjAe garvamAM tatpara evA tene kahyuM he mUDha ! abhimAna zuM kare che ? mArI kRpAthI tuM jIve che. 170pa. upadeza saptatiH 218
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ nijavAkkalayaivA'haM, jIvAmi tava kiM ? nRpa ! | evaM vivAde bhUyo'pi taM tatra preSayannRpaH / / 26 / / arpito mudrito lekha-stadAnIM tasya bhUbhujA / kramAttatra gato dUto, yatrAste bhojabhUpatiH / / 27 / / tadA ca snAnapIThastho, vAriklinnazirA nRpaH / tamAlApa bho dUta !, svAgataM tava varttate / / 28 / / hAsyena pRSTaM bhUpena, bhImaDo nApitastava / svAmI pattanavAstavyaH, kiM kurvvannasti sAmpratam / / 29 / / so'pyAha rAjJAM zIrSANi, bahUnAmasti muNDayanM / tavApyAdrIkRte'muSmin, nAyAtyadyApi vArakaH / / 30 / / muditastena vAkyena, svarNajihvAmadApayat / yadvA na rocate kasmai, vacanaM samayocitam / / 31 atha lekha tamunmudrya, yAvadvAcayati svayam / . tatrA'pazyadayaM tAvad, dUto vyApAdyatAmiti / / 32 / / kSaNaM vimRzya dUtAgre, taM tathAvRttamAha saH / AkAragopanaM kRtvA, dUto'pyevamuvAca tam / / 33 / / zrUyatAmadya rAjendra !, smRtA me janmapatrikA / tasyAM likhitamityasti, daivajJena hitaiSiNA / / 34 / / paJcAzattamavarSe'syA- valikAsti vipatkarI / yatra cAsya mRtistatra, durbhikSaM dvAdazAdvikam / / 35 / / 219 upadeza saptati
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. he rAjanuM! huM mArI vANInI klA vaDe jIvuM chuM tamAruM zuM ? e pramANe vivAda thaye chate rAjAe pharIthI tene tyAM mokalyo. 1706. 27. tyAre rAjA vaDe tene bIDAyelo lekha arpaNa karAyo. anukrame jyAM bhojarAjA che tyAM dUta gayo. 1707. 28. tyAre bAjoTha para beThelA pANI vaDe bhIMjAyela mastakavALA bhojarAjAe tene bolAvyo. he dUta ! tAruM svAgata varte che. 1708. 29. hAsyapUrvaka rAjA vaDe pUchAyuM. nagaramAM vasanAro tAro svAmI bhImaDo hajAma hamaNAM nagaramAM zuM kare che ? 1709. 30. teNe (dUta) paNa kahyuM. ghaNA rAjAonA mastaka muMDe che. tamAruM mastaka bhInuM hote chate Aje paNa tamAro vAro Avato nathI. 1710. 31. te vAkya vaDe khuza thayelA suvarNanI jIbha ApI. samayane ucita boleluM vacana kone na rUce. 1711. ' 32. have lekhane ughADIne (rAjA) svayaM jeTalAmAM vAMce che teTalAmAM tyAM (patramAM-lekhamAM) e pramANe joyuM. A dUtane tamAre mAravo. 1712. 33. kSaNamAtra vicArIne teNe rAjAe) dUtanI AgaLa te pramANe vRttAMtane kahyuM. dUte paNa potAnA manobhAvone chupAvIne tene A pramANe kahyuM. 1713. 34. he rAjendra ! sAMbhaLo. mArI janmapatrikA Aje mane smaraNamAM AvI. hitane IcchanArA nimittajJa vaDe temAM e pramANe lakhAyeluM che. 1714. 35. Ane pacAzamA varSane viSe kALa vipattine karanAra che. jyAM AnuM maraNa thaze tyAM bAra varSano duSkALa thaze. 1715. upadezasaptati 19
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhUrtena tena bhUpena, preSito'hamiha prabho ! / astu me maraNaM tena, tadgrAsA'nRNyamicchataH / / 36 / / sapragalbhamiti procya, zastrI kukSau kSipatyayam / yAvattAvatkare rAjA, dhRtvA taM niravArayat / / 37 / / mariSyAmyeva devA'haM, niSedhaH kriyate kutaH ? / svAmikAyeM yadi prANA, yAnti tadyAntu gatvarAH / / 38 / / sauvaNikasahasreNa, paJcazatyA ca vAjinAm / niSidhya mriyamANaM taM, svadezAdapyacIkRSat / / 39 / / mahatADambareNaiSa, bhImabhUpaM praNemivAn / yathAjAtaM ca vRttAntaM, svaM jagau sa savistaram / / 40 / / tataH prabhRtyeSa nRpAdikAnAM, babhUva mAnyo nijavAkkalAtaH / tatraiva tena kriyatAM manaH svaM, lokadvaye vaH sukhitA yathA syAt / / 41 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre navama upadezaH / / 9 / / 220 upadeza saptati ..
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. he prabho! te dhUrta evA rAjA vaDe huM ahIM mokalAyo. tenuM RNa vALavAnuM IcchatA evA mAruM maraNa tenA (bhImarAjA) vaDe thAo. 1716. * 37. baDAIthI A pramANe kahIne - A dUta jeTalAmAM potAnI kukSimAM zastrane bhoMke che. teTalAmAM rAjAe hAthamAMthI pakaDIne tene dUtane) aTakAvyo. 1717. 38. he deva ! huM marIza ja (tamArA vaDe) zA mATe niSedha karAya che ? jo svAmInA kAryamAM prANo jAya che (to) te jaldI jAo. 1718. (39. maratA evA tene niSedha karIne hajAro suvarNamudrAo ane pAMcaso ghoDAo ApIne potAnA dezathI paNa mokalyo. (kADhyo). 1719. - 40. moTA ADambarapUrvaka (Avela) eNe bhImarAjAne praNAma karyo ane je pramANe thayuM te pramANe teNe potAnA vRttAMtane vistArapUrvaka kahyo. 1720. 41. tyArathI mAMDIne potAnI vANInI kalAthI rAjA vigerene mAnya thayo. tethI potAnuM mana tyAM ja sthira karAya ke je pramANe tame Aloka ane paralokamAM sukhI thAo. 17ra1. 'I' e pramANe zrI upadezasaptatikAnA cothA adhikAramAM navamo upadeza che. upadeza saptati 220
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ "updesh:-20|| nyAyo narANAM paramaM nidhAnaM, nyAyena vizvAni sukhIbhavanti / nyAyopapannaM puruSaM zrayanti, zriyaH zravantyaH saritAmivezam / / 1 / / zrIrAmanAma smarati pratiprage, janaH samagro na tu rAvaNA'bhidhAm / / pUrvo dadau kiM jagRhe ca kiM paraH, sanyAya evAtra bibharti hetutAm / / 2 / / yataH - yAnti nyAyapravRttasya, tiryaJco'pi sahAyatAm / apanthAnaM tu gacchantaM, sodaro'pi vimuJcati / / 1 / / gayA tidIhA dahavayaNa, jihiM suraseva karaMti / dIhapallaTTaiM rAvaNaha, patthara nIri taranti / / 2 / / / ye majanti nimajayanti ca parAste prastarA dustare, . vArDoM vIra taranti vAnarabhaTAnsaMtArayante'pi ca / naite grAvaguNA na vAridhiguNA no vAnarANAM guNAH, zrImaddAzaratheH pratApamahimA so'yaM samujjRmbhate / / 3 / / patantyo bhittayo yasyA-jayA tiSThanti nizcalAH / vazIbhavanti bhUtAdyA, api yannAmakIrtanAt / / 1 / / AstAM yacaritaM tasya, sevako'pi narezvaraH / yazovarmA'bhidho nyAyI, yathA'bhUtrAparastathA / / 2 / / 221 upadeza saptati
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-10" 1. nyAya e mAnavonuM zreSTha nidhAna che. nyAya vaDe saMpUrNa jagata sukhI thAya che. nadInA svAmI samudrano jema nadIo Azraya kare che, tema lakSmIo nyAyathI yukta puruSano Azraya kare che. 1722. 2. loko roja savAre rAmanA nAmanuM smaraNa kare che. paraMtu rAvaNanA nAmanuM nahIM. pahelAe (rAme) zuM ApyuM ane bIjAe (rAvaNe) zuM grahaNa karyuM ? ahIM sAco nyAya e ja hetutAne dhAraNa kare che. 1723. je kAraNathI - 1. nyAyapUrvaka pravRtti karanArane tiryaMco paNa sahAyatA kare che vaLI kharAba mArge, jatA mANasane bhAI paNa tyAga kare che. 1724. 2. jyAM tibeTa nAmanA beTamAM gayelA rAvaNanI devatAo sevA kare che e ja rAvaNanA divaso palaTAya che. jema pattharo pANImAM tare che. 1725. * 3. he vIra ! jeo pote DUbe che ane bIjAne DUbADe che evA te pattharo duHkhe karIne tarI zakAya evA samudramAM tare che ane vAnara sainikone sArI rIte tAre che. A guNo pattharanA nathI. samudranA A guNo nathI, vAnaronA guNo nathI, paraMtu te rAmanA pratApano A mahimA sArI rIte pragaTa che. 1729. 1. paDatI evI bhIto paNa jemanI AjJA vaDe nizcala thAya che. jemanA nAmanA kirtanathI bhUta-preta vigere paNa vaza thAya che. 1727. - 2. temanuM caritra to dUra raho, paNa temano sevaka evo paNa A yazovarmA nAme rAjA je pramANe nyAyI (nyAyavALo) hato. te pramANe bIjA nyAyI nahotA. 1728. upadeza saptati 221
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalyANakaTake rAma, iva nItilatAmbudaH / yazovarmA'bhidho bhUpo, bhuGkte sAmrAjyamUrjitam / / 3 / / dviSTaH putro'pi tasyA''sIt, tyAjya: svAGgasthapaGkavat / guNavAnasvakIyo'pi, mAnyaH puSpamivA'bhavat / / 4 / / nijapratolIdvAre sa, nyAyaghaNTAmabandhayat / yasya yasya yadA kArya, tadA tAM sa sa vAdayet / / 5 / / tacintAM kurute bhUpaH, prANairapi dhanairapi / evaM pAlayato nyAyaM, tasya gacchanti vAsarAH / / 6 / / tasya nyAyaparIkSArtha, rAjyA'dhiSThAtRdevatA / . vidhAya surabhIrUpaM, rAjamArge'nyadA sthitA / / 7 / / vatsamekaM ca saundaryasaukumAryamanoharam / vikuLa sadyaH saJjAtaM, svapArzve sA nyavIvizat / / 8 / / atrAntare rAjasaudhA-dAruhya varavAhinIm / tatrAgacchatrabhUttasya, rAjJaH putro'tidurdamaH / / 9 / / ativegavazAcaiSa, vAhinIM tAmavAhayat / tasyaivopari vatsasya, sa varAko mRtaH punaH / / 10 / / dhenuH kokUyate'tyarthaM, muJcatyazrUNi nirbharam / loko hAhAravaM cakre, prekSya tAdRgdazAM tayoH / / 11 / / 222 upadeza saptati
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. kalyANa kaTaka nagaramAM rAmanI jema nIti rUpI latAne pragaTa karavAmAM megha samAna yazovarmA nAme rAjA vizALa sAmrAjyane bhogave che. 1729. 4. tene dveSI evo potAno putra paNa potAnA aMgamAM rahela kAdavanI jema tyAga karavA yogya hato. guNavAna evo pArako paNa puSpa puNyanI jema mAnya hato. 1730. 5. teNe potAnA nagaranA mukhya dvAramAM nyAyano ghaMTa bAMdhyo hato jene jene jyAre kAma hoya tyAre teNe teNe tene vagADavo. 1731. 6. prANo vaDe ane dhana vaDe rAjA tenI ciMtA kare che. e pramANe nyAyanuM pAlana karatA tenA divaso pasAra thAya che. 1732. 7. eka vakhata tenA nyAyanI parIkSA karavA mATe rAjyanA adhiSThAyaka devatA gAyanuM rUpa karIne rAjamArgamAM rahI. 1733. : 8. teNIe suMdara, sukumAra, manohara tarata thayelA eka vAcharaDAne vikurtIne potAnI pAse besADyo. 1734. 9. A bAju (AnI vacce) te rAjAno atyaMta durdama evo putra rAjamahelathI zreSTha vAhanamAM ArUDha thaIne tyAM (rAjamArgamAM) jato hato. 1735. - 10: te ja vAcharaDAnI upara eNe (rAjakumAre) atyaMta vegathI te vAhanane calAvyuM. vaLI bicAro te vAcharaDo maraNa pAmyo. 1739. 11. gAya e khUba jorathI avAja karyo ane ghaNA AMsu sAryA. (ghaNI raDI). te baMnenI (gAya ane vAcharaDAnI) tevA prakAranI dazAne joIne lokoe hAhAkAra karyo. 1737. upadeza saptati 222
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ kenApyAlApitA caiSA, bhadre ! rAjakulaM vraja / nyAyaghaNTAsti yA tatra, zRGgAbhyAM tAM ca vAdaya / / 12 / / yathA tavaitadanyAyapratIkAraM nRpaH sRjet / paJcamo lokapAlo'yaM, sarvasAdhAraNo yataH / / 13 / / zrutveti sA gatA tatra, ghaNTAM bADhamatADayat / tasmiMzcAvasare bhUpo, bhojanAyopaviSTavAn / / 14 / / . ghaNTAninAdamAkA-'kAle bhUpaH sasambhramaH / idAnIM cAlitA kena, ghaNTetyAkhyatsvasevakAn / / 15 / / vilokya te'pi taM prAhu-rnAnyaH ko'pyatra gAM vinAM / akAle gauH kuto'treti, svayamevotthito nRpaH / / 16 / / tatrAgatya sa dhenu tAM, saduHkhaM prAha bhUpatiH / bhavatyA api hA ! pApI, kazcakAra parAbhavam / / 17 / / parAbhUtA'si yena tvaM, taM darzaya mamA'dhunA / / varAkI sA tu no vetti, vaktaM mAnavabhASayA / / 18 / / kintu sA pUratobhUya, pRSThilagnasya bhUpateH / taM vatsaM darzayAmAsa, jIvitavyamivAtmanaH / / 19 / / uvAca bhUpo haTTAdau, satriviSTaM mahAjanam / krUrakarmedRzaM cakre, kaH pApIti nivedyatAm / / 20 / / 223 upadeza saptati
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. koIka mANasa vaDe A (gAya) bolAvAI. he bhadra! tuM rAjakulamAM jA ane je nyAyanI ghaMTA che, tene zIMgaDA vaDe vagADa. 1738. 13. jethI rAjA A tArA anyAyanA pratikArane kare. je kAraNathI sarva sAdhAraNa A (rAjA) pAMcamo lokapAla che. 1739. 14. e pramANe sAMbhaLIne teNI tyAM ghaTanA sthAne) gaI. ane jorathI ghaMTane vagADyo. te ja samaye rAjA bhojanane mATe beTho hato. 1740. 15. akALe ghaMTanA avAjane sAMbhaLIne atyaMta gabharATavALA (brAntivALA) te rAjAe 'ghaMTa konA vaDe vagADAyo' e pramANe potAnA sevakone pUchayuM. 1741. 19. teoe paNa joIne tene kahyuM. ahIM gAya vinA bIjo koI nathI. akALe ahIM gAya kyAMthI ? e pramANe (vicArIne) rAjA pote ja ukyo. 174ra. 17. tyAM AvIne te rAjAe duHkhapUrvaka te gAyane kahyuM. aho ! kayA pApIe tAro parAbhava karyo. 143. - 18. tuM jenA vaDe parAbhava pAmelI cho tene tuM mane hamaNAM batAva. bicArI teNI manuSyanI bhASA vaDe kahevuM jANatI nathI. 1744. 19. paraMtu teNI (gAya) AgaLa thaIne potAnI pITha pAchaLa AvatA rAjAne potAnA jIvitanI jema te vAcharaDAne dekhADyuM. 1745. - 20. rAjAe dukAnomAM beThelA mahAjanone pUchyuM. kayA pApIe AvA prakAranuM jUra karma karyuM. e jaNAvo. 1746. upadeza saptati 223
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadanyAyavidhAtAraM sarve jAnanti mAnavAH / na ko'pi bhASate kintu, tatsutA'narthazaGkayA / / 21 / / atiprazre'pi bhUpasya, yAvatko'pi na bhASate / tAvat kruddho nRpaH prAha, sabhrUkSepamidaM vacaH / / 22 / / AH ! pApino bhavanto'pi, yadIdRgasamaJjasam / dRSTamapyucyate yantra, dhigvastatpakSapAtinaH / / 23 / / tadaiva bhokSye yadyeta - tpApakArI narAdhamaH / mAgre prakaTo bhAvI - tyabhigrahamathA'grahIt / / 24 / / tasya nyAyaikaniSThasya, sandhyAvadhi niSeduSaH / taddine laGghanaM jAta-maho ! nyAyapradhAnatA / / 25 / / sandhyAyAM mandire prApta-stanayastasya bhUpateH / prAha svakRtamanyAyaM mama daNDaM kuru prabho ! / / 26 / / svaputrakRtamanyAyaM zrutvA dUno narAdhipaH / svarNenApi hi kiM tena, karNacchedo bhavedyataH / / 27 / / prAtaH parSadi bhUpena, pRSTA nItivizAradAH / asya putrasya ko daNDo, vidheya ? iti kathyatAm / / 28 / / uktaM taireka evAyaM, rAjyArhastanayastava / ekalocanasaGkAzaH, ko'sya daNDo bhavetprabho ! / / 29 / / 224 upadeza saptati
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21. te anyAya karanArane sarve mANaso jANe che paraMtu te rAjAno putra hovAthI anarthanI zaMkA vaDe koI paNa bolatA nathI. 1747. 22. ghaNuM pUchate chate paNa jyAre rAjAne koI javAba ApatA nathI. tyAre krodhita thayela rAjA bhrakuTI caDhAvIne AkSepa sahita vacano kahe che. 1748. 23. aho ! pApI evA tame paNa je AvA prakAranuM ayogya kArya joyeluM. je kahetA nathI. tethI pakSapAtI evA tamane dhikkAra ho. 1749. 24. jo A pApane ka2nA2 adhama mANasa mArI AgaLa pragaTa thaze tyAre ja huM bhojana karIza. e pramANe abhigrahane grahaNa karyo. 1750. 25. nyAyamAM eka niSThAvALA saMdhyA sudhI beThelA te rAjAne te divase upavAsa thayo. aho ! nyAyanI pradhAnatA che. 1751. 26. saMdhyAnA samaye ghare AvelA te rAjAnA putre pote karelA anyAyane kahyo. he prabhu ! mane daMDa karo. 1752. 27. potAnA putre karelA anyAyane sAMbhaLIne rAjA duHkhI thayo. je kAraNathI karNaccheda (kAnono cheda) thAya evA te suvarNa vaDe paNa zuM ? 1753. 28. savAre parSadAmAM rAjA vaDe nyAyavizArado pUchAyA. A putrane zuM daMDa karavo joIe. e pramANe kaho. 1754. 29. teo vaDe kahevAyuM. tamAro eka e ja putra rAjyane yogya eka netranI samAna che. he prabho ! Ane zuM daMDa thAya ? (arthAt koI daMDa na karavo). 1755. upadeza saptati 224
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAya eva pradhAno me, durnayena sutena kim ? / .. anye'pyevaM vitanvanti, zikSA cenA'sya dIyate / / 30 / / tato'sya yo bhaveddaNDa-staM vadantu vizAradAH / / manAgapi na kArya me, dAkSiNyamabhayaM hi vaH / / 31 / / .. tairuktaM deva ! yo yAhaka, kurute tasya tAdRzam / amanojJaM manojJaM vA, kriyate zAstragIriti / / 32 // avAhayadyathA vatso-pariSTAdeSa vAhinIm / tathA'syApi vidhIyeta, daNDaH ko'pyasya nAparaH / / 33 / / AnAyya vAhinIM putraM, sthApayitvA ca varmani / janAnuvAca bho eSA, putrasyopari vAhyatAm / / 34 / / IdRgvidhaM tadAdezaM, yadA ko'pi karoti na / pratyakSaM sarvalokAnAM, tadA bhUpa idaM jagau / / 35 / / ayaM madIyo duSputro, jIvitAdvA vinazyatu / AtmIyenApi kiM tena, nyAyo yasya na vallabhaH // 36 / / ityuktvA sahasotthAya, svayamevopavizya ca / yAvattAM vAhayatyeSa, tasyopari dayojjhitaH / / 37 / / tAvana gAM na vatsaM ca, dadarza sa mahIpatiH / sA devI ca purobhUya, tasya zlAghAmiti vyadhAt / / 38 / / 225 upadeza saptati
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30. nyAya e ja mAruM pradhAna (mukhya) kArya che. durnaya evA putra vaDe zuM? jo bIjA paNa e pramANe kare to zuM ene zikSA na apAya ? 175ka. 31. tethI te vizArado ! Ane je daMDa thAya te daMDane kaho. kharekhara mArA dAkSiNyapaNAne na karavuM tamane abhaya che. 1757. 32. teo vaDe kahevAyuM he deva ! je jevA prakAranuM kArya kare che tenuM tevA prakAranuM sAruM athavA kharAba karAya che. e pramANe zAstranuM vacana che. 1758. 33. jema vAcharaDA uparathI eNe vAhana calAvyuM, tema A putranuM paNa A pramANe (putra upara paNa vAhana calAvAya) karAya. AnA sivAya ene bIjo koI daMDa nathI. 1759. 34. vAhana ane putrane lAvIne mArgamAM sthApana karIne lokone kahyuM. te loko ! A putra upara (vAhano calAvAya. 1760. 35. jyAre AvA prakAranA tenA Adezane koI paNa karatA nathI. tyAre : rAjAe sarva lokonI samakSa A kahyuM. 1761. . 39. A mAro duSpatra (kharAbaputra) jIvo athavA maraNa pAmo. jene nyAyapriya nathI evA te mArA paNa putra vaDe zuM ? 1762. 37. e pramANe kahIne ekAeka uThIne keTalAmAM dayAthI rahita A (rAjA) pote ja vAhanamAM besIne jeTalAmAM tenI upara vAhana calAve che. 1713. 38. teTalAmAM te rAjAe gAya ane vAcharaDAne nahIM joyuM ane te devIe tenI AgaLa pratyakSa thaIne e pramANe prazaMsA karI. 1764. upadeza saptati 225
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaya sattvavatAM dhurya !, jaya nyAyaparAyaNa ! / . zrIrAmasyeva saubhAgyaM, tvadIyaM stuvate na ke ? / / 39 / / cirAyuste suto bhUyA-tsAmrAjyaM tvaM ca pAlaya / parIkSeyaM mayA cakre, ityuktvA sA tiro'bhavat / / 40 / / evaM nyAyaH pAlanIyo nRpAdyai-ryasmAtsarvAH sampado hastagAH syuH / zasyAni syuH kiM vinA vArivAhaM, prAvRTkAle prAcyamAsadvayottham / / 4 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre dazama upadezaH / / 10 / / 226 upadeza saptati
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39. sattvazALIomAM agresara ! tamAro jaya thAo. nyAyamAM parAyaNa tamAro jaya thAo. rAmanuM saubhAgya jevuM tAruM saubhAgya che mATe koNa tamArA vakhANa na kare. 1765. 40. tamAro putra lAMbA AyuSyavALo thAya ane tame paNa rAjyanuM pAlana karo. mArA vaDe A parIkSA karAI che. e pramANe kahIne te adrazya thaI. 1766. 41. e pramANe rAjA vigere vaDe nyAyanuM pAlana karavA yogya che. jethI sarva saMpattio hAthamAM prApta thAya. varSAkALamAM prathama be mAsamAM pANInA pravAha vinA dhAnya (cokhA) zI rIte thAya ? 1767. che e pramANe zrI upadezasaptatikAnA cothA adhikAramAM dazamo upadeza che. te upadeza saptati 226
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-11" sadA'pi dharmaH phalado nRNAM mato, vizeSataH parvadineSu nirmitaH / . prAvRTpayaH sarvamapIpsitapradaM, syAt svAtijaM vAri tu mauktikapradam / / 1 / / prAyeNa bandhaM tu bhaviSyadAyuSo, vadanti yat parvadine jinAdayaH / viziSya dharme dRDhatA vilokyate, tasmiMstataH sUryayazonarendravat / / 2 / / abhUdayodhyApuri mukhyacakriNaH, sutaH kRtI sUryayazonarezvaraH / yadIyanAmnA prathitaH kSamAtale, zrIsUryavaMzo'tigariSThavistaraH / / 1 / / yutaH sahastrairdazabhiH kSamAbhujAM, karotyaso parvaNi pauSadhavratam / nA'znanti bhaktaM zizavo'pi taddine, tadAjJayA kiM punarAstiko janaH ? // 2 // athaikadA tadguNaraJjitaM ziro, vidhUnayantaM harimurvazI jagau / vinA nimittaM kimidaM zirodhutaM ?, sagauravaM tAM prati vAsavo'pyavak / / 3 / / karotyayodhyApuri rAjyamUrjitaM, suzrAvakaH sUryayazA narezvaraH / dRSTvA tadIyAM vratanizcalAtmatAM, mayA ziro'kampyata paGkajAnane ! // 4 // zrutveti sA prAha manuSyamAtre, stutiM kathaM nAtha ! vRthA karoSi ? / yaH saptadhAtupratibaddhamanna-piNDena puSTaM ca vapurbibhattiM // 5 // . sa cet parIkSA kSamate mayA kRtAM, tadA tvaduktaM ghaTate vRthA'nyathA / . procyetyayodhyApuri rambhayA samaM, jagAma sA tasya parIkSaNotsukA / / 6 / / 227 upadeza saptati
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-11" 1. jema-varSAkALanuM pANI sarva Icchitone pradAna karanAra thAya, paNa svAti nakSatramAM chIpamAM paDela pANI motIne pradAna karanAra (motI) thAya tema dharma haMmezAM puruSone phaLa ApanAra che, paNa parva divasomAM karAyela vizeSa prakAre phaLa ApanAra che, ema manAyeluM che. 1768. 2. je kAraNathI parva divasomAM prAyaH karIne bhaviSyanA AyuSyano baMdha thAya. ema zrI jinezvara paramAtmA vagere kahe che. tethI sUryayaza rAjAnI jema te dharmamAM vizeSa prakAre dRDhatA jovAya che. 1769. 1. ayodhyAnagarImAM mukhya cakravartI (bharata cakravartI)no puNyazALI putra sUryayaza nAme rAjA hato. jenA nAma vaDe pRthvItAmAM ghaNA vistAravALA zrI sUryavaMza nAme prakhyAta thayo. 1770. 2. A (rAjA) parvanA divase daza hajAra rAjAonI sAthe pauSadhavratane kare che te divase rAjAnI AjJA vinA bALaka paNa bhojana karatA nathI. to vaLI Astika loko kevI rIte kare ? 1771. : 3. have eka vakhata tenA guNathI raMgAyela mastakane dhUnAvatA Indrane IndrANIe kahyuM. nimitta vinA mastakane zA mATe dhUNAvyuM? Indra paNa gaurava sahita teNIne . kahyuM. 1772. 4. ayodhyAnagarImAM suzrAvaka suyaza rAjA vizALa rAjyane kare che. he kamaLa samAna mukhavALI ! tenA vratanI nizcalatAne joIne mArA vaDe mastaka dhUNAvAyuM. 1773. - pa. e pramANe sAMbhaLIne teNIe kahyuM. he nAtha ! manuSyamAtranI stavanA phogaTa zA mATe karo cho ? je sAta dhAtuthI baMdhAyela ane annanA piMDa vaDe poSaNa karAyela zarIrane dhAraNa kare che. 1774. 6. jo te mArA vaDe karAyelI parIkSAmAM samartha thAya to tamAruM kahevuM ghaTe che anyathA nahIM. e pramANe kahIne tenI (rAjAnI) parIkSA karavA mATe utsuka thayelI teNI (IndrANI) raMbhAnI sAthe gaI. 1775. upadeza saptati 227
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhAya vINAM nijapANipaGkaje, zakrAvatArAbhidhadevamandire / Agatya te dve api gItanarttanA-''dikaM vidhattAM janamohakArakam / / 7 / / tadA samIpadrumagA vihaGgamAH, bhujaGgagodhAhariNAdayo'pi ca / .. tabAdalInA likhitA ivA'zmasu, sthitAstadaikAyaratA nirejanAH // 8 // itazca tasmin pathi sa vrajan nRpo-'zrauSIttayogItaravAnmanoharAn / sadyo'bhavatkIlitavaJca tacchruteH, kasyA'thavA gItaravA na mohakAH / / 9 / / kimucyate'nyadvahugantumakSamA, tadA'zvapattipramukhA camUrapi / tadAbhavattanmayatAM gatA satI, tattAdRzaM vIkSya camatkRto nRpaH / / 10 / / kAryadvayaM bhAvi mameti buddhyA, tanmohitaH prAvizadeSa caityam / stutvA yugAdIzajinaM ca tatra, balAnake'thopaviveza bhUpaH / / 11 / / tayorvacaHsaudharasaM zravaHpuTaiH, piban vapUrUparamAM ca locanaiH / nibhAlayaMzcetasi buddhavAn varaM, pumarthamekaM tu tRtIyameva saH / / 12 / / kulAdikaM jJAtumamAtyamAdiza-ttayornRpaH so'pi yayau tadantike / evaM ca papraccha kutaH samAgate ?, yuvAM kulaM nAma ca kiM ? nivedyatAm / / 13 / / ekA tayormantriNamityavAdI-dAvAM sute zrImaNicUDanAmnaH / vidyAdharendrasya sadApi vINA-vinodagItAdiSu baddhakakSe / / 14 / / / 228 upadeza saptati
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. potAnA hAtharUpI kamalamAM vaNAne dhAraNa karIne zakrAvatAra nAmanA devanA maMdiramAM AvIne te baMnee paNa lokone moha karAvanAra gIta nATaka vigerene karyuM. 1776. 8. tyAre vRkSanI samIpamAM rahelA pakSIo, sarpa, caMdanagho ane haraNa vigere tenA nAdamAM lIna thayelA, temAM ja ekAgrapaNe rata thayelA, ekAgra banelA paththaramAM Alekhela hoya tema sthira thayA. 1777. 9. ahIMthI te mArgamAM jatA evA te rAjAe baMnenA (IndrANI ane raMbhAnA) manohara evA gItono avAja sAMbhaLyo. te manohara evA gIto sAMbhaLavAthI te (rAjA) tatkALa kilikAnI jema (sthira) thayo athavA gItano avAja kone moha na pamADe ? 1778. 10. tyAre bIju ghaNuM zuM kahevAya ? tyAre azva, pAyadaLa vigere senA paNa (te gItomAM) tanmayatA (ekAgratAne) ne pAmI chatI javAne mATe asamartha thaI. tevA prakAranA teone joIne rAjA Azcarya pAmyo. 1779. 11. mAre be kArya thaze e pramANenA vicAra vaDe temAM moha pAmela A rAjA maMdiramAM gayo ane tyAM AdinAtha paramAtmAnI stuti karIne tyAM oTalA para ' beTho. 1780. 12. te baMnenA (IndrANI ane raMbhAnA) vacanarUpI sudhArasane kAna vaDe pIto ane netro vaDe manohara evA rUpane nihALato cittane viSe bodha pAmyo. kharekhara te eka trIjo (kAma) puruSArtha ja che. 1781. , 13. rAjAe te baMnenA kuLa vigerene jANavA mATe maMtrIne Adeza karyo. te paNa teonI pAse gayo ane e pramANe pUchyuM. tame banne kyAMthI AvI cho ? ane tamArA kulanuM nAma zuM che ? te Apa jaNAvo. 1782. 14. te baMnemAM eka maMtrIne e pramANe kahyuM. ame zrImaNicUDa nAmanA vidyAdhara rAjAnI baMne putrIo chIe. hamezAM vINA vagADavAmAM gIta vigeremAM ekAgracittavALI rahIe chIe. 1783. upadeza saptati 228
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ deye ime kasya varasya ? nau pitA, cakAra cintAmiti yAvadAtmanA / svAbhISTatAdRkSapaterabhAvata-zcintAmbudhereSa nivarttitastadA / / 15 / / sImantinInAM svavazaH patiryadi, syAttatsukhaM gADhaviDambanA'nyathA / sattIrthasevaiva tato vidhIyate, bhogeSu rogeSviva nAvayormanaH / / 16 / / zrutveti bhUpAnumatezca tatpuro, vaco'tha mantrI nijagAda sAdaram / ayaM hi pautro vRSabhasya cakriNaH, sutaH kalAvAnbalavAMzca sadguNaH / / 17 / / mayA niSedhyo yuvayorvaco'nyathA- kurvantrayaM tatkriyatAM patirvaraH / cetaso vAM rucirIdRzaH patiH, na lapsyate kvApi bhavAntareSvapi / / 18 / / arthe'tra sAkSI jina eSa eva yaH, puro niviSTo'sti janaiH pareralam / ityAdi gADhAgrahataH savistaraM, tayorabhUttena vivAhamaGgalam / / 19 / / sukhaM sa tAbhyAM saha bhogajaM kiya- ddinAni bhuGkte sma tadekamAnasaH / sahasravarSA'vadhi gaGgayA samaM, bhogA na bhuktA bharatena kiM vA ? / / 20 / / kalye'STamIparva bhaviSyatItyaho !, zRNvantu lokAH ! iti sarvataH pure / pravAdyamAnaH paTahaH sphuTasvaraM, tAbhyAM zruto'nyedyuramandakhedakRt / / 21 / / ajAnatIva kSitinAthamurvazI, jagau kimetatpaTahapravAdanam / vidhIyate nAtha ! jagAda so'pi tAM kRzAGgi ! parvArthamupakramo hyayam / / 22 / / 229 upadeza saptati
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. kayA varane (patine) A baMne kanyAo ApavA yogya che. e pramANe amArA pitAe jyAre ciMtA karI tyAre potAne Icchita tevA prakAranA patino abhAva hovAthI ciMtArUpI samudrathI A (pitA) dUra karAyo. 1784. 16. jo pati potAne vaza hoya to strIone sukha hoya anyathA atyaMta du:kha hoya. tethI amArA vaDe sArA tIrthonI sevA ja karAya che. rogonI jema bhogone viSe amAruM mana nathI. 1785. 17. e pramANe sAMbhaLIne rAjAnI anumatithI maMtrIe temanI AgaLa AdarapUrvaka vacana kahyuM. kharekhara RSabharAjAnA pautra ane bharatacakravartInA putra evA A (sUryayaza rAjA) sarva kalAone jANanAra, balavAna ane sArA guNovALA chaeN. 1786. 18. tamArA baMnenA vacanane anyathA karatA huM ene aTakAvIza. mATe A zreSTha pati karAya. jo tamArA mananI rUci (IcchA) hoya to AvA prakArano pati bhavAMtaramAM paNa tamane kyAMya maLaze nahIM. 1787. 19. ahIM sAkSI mATe A jinezvara paramAtmA ApaNI samakSa birAjamAna che. bIjA loko vaDe saMryuM vagere atyaMta AgrahathI te baMnenuM vivAhamaMgala ghaNA vistArapUrvaka thayuM. 1788. 20. temAM eka manavALo te rAjA te baMnenI sAthe bhogothI utpanna thayela sukhane keTalAka divaso paryaMta bhogavato hato. zuM bharata vaDe gaMgAnI sAthe hajAra varSa paryaMta bhogo na bhogavAyA ? 1789. 21. aho ! he loko ! sAMbhaLo. AvatIkAle aSTamI tithi che e pramANe eka divasa AkhA nagaramAM uMcA svare vagADAto paDala te baMne vaDe saMbhaLAyo. je atyaMta kheda karanAra thayo. 1790. 22. ajANanI jema (jANe pote na jANatI hoya tema) IndrANIe rAjAne kahyuM, he nAtha ! A paDahane vagADavAnuM zA mATe karAya che ? teNe paNa teNIne kahyuM, he kRza aMgavALI ! parvane mATe A amAro upakrama (vyavasthA) che. 1791 . upadeza saptati 229
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ trayodazIsaptamikA''divAsare, madAjJayA'sau paTahaH pravAdyate / jAnanti parvetarayovivecanaM, pramAdapUrNAH kathamanyathA janAH ? / / 23 / / .. mamAjJayA parvadine'tra pauSadhaM, turyavrataM jJAnatapaHkriyAdi ca / kurvanti lokAH pratiSedhayanti ca, snAnaM zirogumphanakhaNDanAni ca / / 24 // uvAca rambhA'pi narendra ! yauvanaM, sadbhogayogaH sukhasampadAdikam / .. hAryanta etAni karasthitAnyapi, tvayA kathaM pretyaphalArthinA mudhA ? / / 25 / / jagAda bhUpo'pi jinendrabhASitaM, vyadhAyi tAtena mahAphalaM ca yat / . parvavrataM tatkathameSa sundari !, tyajAmyahaM stokasukhasya hetave / / 26 / / .. yeSAM na zIlaM na tapo na ca kriyA, vivekavairAgyamukhA guNAzca na / teSAM pazUnAmiva janma niSphalaM, bhavedihAmutra tu ghoradurgatiH / / 27 / / athorvazI prAha jinendrasAkSika, svajihvayA yatpratipatramityabhUt / nollaGghanIyaM yuvayormayA vaca-stadvismRtaM kiM bhavatA'pi bhUpate ! / / 28 / / yadIyavAkye sthiratA na vidyate, dhik so'pi mUrkhaH puruSeSu gaNyate / svAdhInabhartuH kRtaye kulAdikaM, tyaktaM kRtastvaM ca sukhepsayA patiH / / 29 / / tannobhayabhraSTatayA'sti me sukhaM, kasyAgrato vA paridevyate vibho ! / .. idaM sakRtte vihitaM parIkSaNaM, prayAtu te vAg mama kiM prayAsyati ? / / 30 / / 230 upadeza saptati
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. mArI AjJAthI A paTaha terasa-sAtama vagere divase vagADAya che. nahitara pramAdathI pUrNa evA mANaso parvatithi ane apavatithinA vibhAgane kevI rIte jANe ? 1792. 24. ahIM mArI AjJAthI loko parva divase pauSadha, brahmacaryanuM pAlana, jJAnatapa ane kriyA vagere kare che ane snAna karavuM, mAthe gUMthavuM, khAMDavuM vigere kAryano tyAga kare che. 1793. rapa. raMbhAe paNa kahyuM ke narendra ! parabhavanA phalanA arthI evA tamArA vaDe hAthamAM rahelA paNa A yauvana, bhogono yoga, sukha-saMpati vigerene phogaTa hArI javAya che. 1794. 29. rAjAe paNa kahyuM - he suMdarI ! jinezvara paramAtmA vaDe kahevAyeluM ane pitA vaDe AcaraNa karAyela ghaNA phalavALA evA parvatithie paLAtA vratane thoDA sukhanI prAptinA hetuthI zI rIte tyAga karuM ? 1795. ra7. jeonA jIvanamAM zIlavrata nathI, tapa nathI (AvazyakAdi) kriyA nathI. viveka vairAgya vigere guNo nathI. teono janma pazuonI jema A lokamAM niSphaLa hoya che. paralokamAM vaLI ghora durgati prApta thAya. 1797. 28. have IndrANIe kahyuM. zrI jinezvara paramAtmAnI sAkSI pUrvaka potAnI jIbha vaDe ja svIkArAyeluM hatuM te tamArA baMnenuM vacana mAre ullaMghana na karavuM. he sajanuM! te tamArA vaDe zuM bhUlAI gayuM ? 1797. ra9. jenA vAkyamAM sthiratA nathI tene dhikkAra che AvA te puruSomAM mUrkha gaNAya che. potAne adhIna pati thAya te mATe ame kulAdikano tyAga karyo ane sukhanI IcchA vaDe tame pati karAyA. 1798. 30. he prabho ! tethI ubhaya bhraSTa thavAthI mane sukha nathI athavA konI AgaLa kheda karAya ? A pramANe eka vAra tamArI parIkSA karAI. tamArI vANI niSphaLa thAya emAM mAruM zuM jaze ? 1799. upadeza saptati 230
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatsAdhayiSye maraNaM citA'nale, pravizya mAnojjhitajIvitena kim ? / ityAdi taptatraputulyatadvacaH, zrutvA narendraH punarapyuvAca tAm / / 3 / / vidyAbhRtastvaM tanayA'si nA'dhame !, karAlacaNDAlakulodbhavA punaH / kastUrikAyA bhramato mayA'JjanaM, dhattUrako vA jagRhe maruttaroH / / 3 / / gRhANa kozaM vasudhAM gRhANa vA-'nyadvA yadiSTaM tava tatkaromyaham / parvavrataM tyAjaya mA mama priye !, yallopato durgatireva nizcitam / / 33 / / , bhUyo'pi sA prAha na yasya vidyate, vacaHpratiSThA puruSadhamo hi saH / / tadIyadAnena mahIyasApyalaM, bhUyo'pi bhUpaM kapaTAGganA jagau / / 34 / / cet parvabhaGgo na kariSyate tvayA, tatpAtyatAM mandiramAdimaM prabhoH / zakrAvatArAbhidhametadunataM, zrutveti vajrAhatavanRpo'bhavat / / 35 / / mumUrcha bhUmau sahasA papAta ca, kSaNena caitanyamavApya so'vadat / / A: pApini ! mlecchakule sunizcitaM, jAtAsi yatte vaMcanAvalIdRzI / / 36 // yAtAM yuvAM ve api tanmamAntikAtsasAntvanaM sA punarapyuvAc tam / madvAkyamapyekamakAri na tvayA, punaH punaH kiM tava nAtha ! jalpyate / / 37 / / ziraH svaputrasya samarpayA'thave-tyukte vinA mAM na suto mamaiva tat / gRhANa jalpanniti kaNThamAtmana-zchinatti yAvattaravAriNA nRpaH / / 38 / / babhUvatustAvadubhe api sphuTe, tasya prazaMsAmiti cakratuH punaH / / jaya kSamAdhIzvara ! cakrinandana !, prazAntasarvendriyasaGgavarjita ! / / 39 / / 231 upadeza saptati
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31. agninI citAmAM praveza karIne huM maraNane sAdhIza. mAnathI rahita evA jIvita vaDe zuM ? vagere tapAvelA sIsA (dhAtu) samAna tenA vacano sAMbhaLIne rAjAe paNa teNIne kahyuM. 1800. 32. he adhama ! tame vidyAdharanI putrI nathI, paraMtu bhayaMkara caMDAlanA kulamAM utpanna thayelI cho. kastUrikAnA bhramathI mArA vaDe aMjana athavA marUbhUminA vRkSano dhatUro grahaNa karAyo. 1801. 33. (dhananA) bhaMDArane grahaNa kara athavA saMpUrNa pRthvIne grahaNa kara. bIjuM tane je Icchita che te huM karuM chuM. he priye ! mArA parvavrata (parva divase paLAtA vrata)no tyAga na karAva. jenA lopathI nizcaye durgati ja che. 1802. 34. teNIe paNa vAraMvAra kahyuM. jene potAnA) vacananI pratiSThA vidyamAna nathI. kharekhara te puruSa adhama che tenA moTA dAna vaDe paNa zuM ? kapaTane dhAraNa karanAra patnI vaDe vAraMvAra rAjAne kahevAyuM. 1803. 35. jo tArA vaDe parvavratano bhaMga nahIM karAya to zrI Adizvara paramAtmA zakrAvatAra nAmanuM ucuM maMdirane pADI nakhAya. e pramANe sAMbhaLIne rAjA vajathI haNAyelAnI jevo thayo. 1804. - 39. rAjA mUccha pAmyo ane ekAeka bhUmi para paDyo. kSaNa mAtramAM caitanyane pAmIne teNe kahyuM. aho pApiNI ! tuM nizcaye caMDAlanA kulamAM utpanna thayelI cho. - jethI tArAM vacanonI zreNI AvA prakAranI che. 1805. 37. tethI tame baMne paNa mArI pAsethI jAo. teNIe sAttvanA pUrvaka tene kahyuM. he nAtha ! mAruM eka vAkya (parvavratano bhaMga) paNa tamArA vaDe na karAyuM. vAraMvAra tamane zuM kahevAya ? 1806. 38. athavA potAnA putranuM mastaka samarpaNa kara e pramANe kahete chate mArA vinA putra paNa mAro nathI tethI mane ja grahaNa kara. e pramANe bolato te rAjA ' jeTalAmAM talavAra vaDe potAnA kaMThane chede che. 1807. 39. teTalAmAM te baMne paNa pragaTa thaI. vaLI tenI A pramANe prazaMsA karI. he kSamAne dhAraNa karavAmAM samartha ! he cakravartInA putra ! zAMta thaI che sarva Indriya jenI ane sarva saMgathI rahita ! tame jaya pAmo. 1808. upadezasaptati 231
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ sambandhamAvedya vidhAya puSpara-ratnAdivRSTiM ca divaM gate ubhe / . nRpo'pi dharma savizeSamAtanot, prAjyaM ca sAmrAjyamapAlayaziram / / 40 / / prAnte ca tAtavadupArjitakevalazrI-mokSaM jagAma bharatAGgaja eSa bhUpaH / evaMcadharmaviSayedRDhatA vidheyA, syAtsaukhyasampadakhilAsvavazAyathAvaH / / 4 / / // iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre ekAdaza upadezaH / / 11 / / 232 upadeza saptati
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. saMbaMdhane jaNAvIne puSpa, suvarNa ane ratna vagerenI vRSTine karIne baMne devalokamAM gaI. rAjAe paNa dharmane vizeSa prakAre Acaryo ane ghaNA samaya sudhI sAmrAjyanuM pAlana karyuM. 1809.. 41. ane pitAnI jema upArjana (prApta) karI che kevalajJAnanI lakSmI jeNe bharatanA putra evA A rAjA mokSamAM gayA. e pramANe dharmanA viSayamAM daDhatA karavI joIe je pramANe tamane saMpUrNa sukhanI saMpattio potAne vaza thAya. 1810. che e pramANe zrI upadezasaptatikAnA cothA adhikAramAM agyAramo upadeza . // upadeza saptati 232
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-12" ArAdhyamAno vidhinaiva datte, dharmaH phalaM naiva haThe kRte'pi / na taM vinA kAmadudhApi dugdhaM, kRtavyayasyApi dadau nRpasya / / 1 / / yastAmaliH SaSTisahasravarSA-vadhi svarucyA vidadhe tapAMsi / alpaM phalaM so'pi vinA vivekA-llebhe tataH kiM bahukaSTayogai: ? // 2 // kUragaDumuninitya-bhuktisakto'pi kevalam / lebhe vivekasAhAyyA-cchramaNairapi tairna tu / / 3 / / atha prAguktadRSTAnto, bhAvyate pRthivIpure / .. babhUva dhanadaH zreSThI, sa prAyo gorasapriyaH / / 1 / / dadhi dugdhaM parAnnaM ca, bhuGkte bhojayate tathA / mitrANi tena saJjAtaM, godhanaM tasya bahvapi / / 2 / / kAcidghoNadudhA kAci-dvaJjalA kA'pi suvratA / evaM gavAMzatAnyeSa, saJjagrAha dhanairdhanaiH / / 3 / / athaikadA yAnapAtre, saurabheyIH sa paJcaSAH / sArA Arogya vittArthI, ratnadvIpe yayau kramAt / / 4 / / niyantrya yAnapAtrANi, mahodadhitaTe tataH / susthAne sthApayAmAsa, svasArthaM sa vaNigvaraH / / 5 / / 233 upadeza saptati
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-12" 1. vidhipUrvaka ArAdhelo dharma ja phaLane Ape che paraMtu balAtkAra karAyela dharma phaLane Apato ja nathI. vyaya karAyela rAjAnI kAmadhenuM (gAya) paNa vidhi vinA dUdhane ApatI nathI. 1811. 2. je tAmali tApase sATha hajAra varSa paryata potAnI rUci vaDe tapone karyA. viveka vinA teNe paNa alpa phaLane meLavyuM. tethI ghaNA kaSTanA yoga vaDe zuM? 1812. 3. roja bhojana karavAmAM rakta evA kuragaDu munie paNa vivekanI sahAyathI kevalajJAnane prApta karyuM paraMtu te zramaNo vaDe na meLavAyuM. 1813. 1. have pahelA kahevAyeluM dRSTAMta bhAvanA karAya che. pRthvIpuramAM dhanada nAme zreSThI hato. prAyaH teNe gorasapriya hatuM. 1814. 2. te dahi, dUdha ane khIrane pote khAya che tema ja mitrone khavarAve che tethI tene ghaNuM godhana thayuM. 1815.. 3. keTalIka gAyo droNa pramANa dUdhane ApanArI, keTalIka suMdara gAyo, keTalIka gAyo sArA vratavALI hatI. e pramANe eNe ghaNA dhana vaDe seMkaDo gAyone grahaNa " karI. 1816. . 4. have eka vakhata dhanano artha evo te zreSThI sArI pAMca-cha gAyone yAnapAtramAM AropaNa karIne anukrame ratnadvIpamAM gayo. 1817. - 5. tyArabAda samudranA kinAre yAnapAtrone bAMdhIne te zreSThIe potAnA kAphalAne yogya sthAne sthApana karyo. 1818. upadezasaptati 233
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ sugandhisarpiHsatkhaNDa-kSodayogagarIyasA / paramAnena pUrNAni, sthAlAnyAdAya naikazaH / / 6 / / apUrvatvena tatratya-nRpAya prAbhRtaM vyadhAt / . zreSThI zreSThAnyapi tyaktvA, ratnavRndAni leSThuvat / / 7 / / kaNehatya tadAsvAdya, sarvendriyasukhapradam / . AkaNThaM vihitodgAraH, prIto bhUpastamabravIt / / 8 / / .. kimetaducyate zreSThin !, kathaM niSpattirasya ca / svargAt pAtAlataH kiM vA, pIyUSamidamAhRtam / / 9 / / paramAnamidaM deva !, vinA bhAgyairna labhyate / . . datte prasannA kintvekA, mama kAmagavI sadA / / 10 / / santuSTaH zreSThina: zulka, mumuce medinIpatiH / bhUyAMzcAbhUttasya lAbhaH, kurvataH krayavikrayam / / 11 / / svapuraM gantukAmenA-'vasare sa mahIpatiH / bhASitaH svapuraM yAmi, tvamanujJAM dadAsi cet / / 12 / / bhUpo'bhyadhAtkAmagavI, yA'sti te paramAnadA / sA mahyaM dehi yena syA-trizcalA prItirAvayoH / / 13 / / prasIda gRhyatAM svAmin !, kiM vAcyamiyati prabhoH ? / ityuktvA tAmadAttasmai, svayaM tu svapuraM yayau / / 14 / / 234 upadeza saptati
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. sugaMdhI ghI ane sAkaranA cUrNanA yogathI ghaNA 52mAnna vaDe (khIra vaDe) pUrNa bharela aneka thALIne laIne - 1819. 7. zreSThIe zreSTha evA ratnonA samUhane paNa mATInA DhephAnI jema tyAga karIne) tyAMnA rAjAe pUrve nahi anubhavela evuM bheTaluM ApyuM. 1820. 8. sarva Indriyone sukha ApanAra, karNa bharIne pIne (karNanI tRpti thAya tyAM sudhI), kaMTha sudhI AsvAda karIne khuza thayela, karAyela udgAravALA rAjAe tene kahyuM. 1821. 9. he zreSThI ! A zuM kahevAya ? AnI siddhi zI rIte thaI ? svargamAMthI athavA pAtAlamAMthI zuM amRta haraNa karAyuM che ? 1822. 10. he deva ! bhAgya vinA A paramAnna meLavAtuM nathI. kintu prasanna evI mArI eka kAmadhenu gAya haMmezAM paramAnnane (khIne) Ape che. 1823. 11. saMtuSTa rAjAe zreSThInA karane choDyo. kraya-vikraya (vepAra)ne karatA tene ghaNo lAbha thayo. 1824. 12. potAnA nagaramAM javAnI IcchAvALA zreSThI vaDe avasare (yogya samaya jANIne) te rAjAne kahevAyuM. jo tame anujJA Apo to huM potAnA nagaramAM jAuM. 1825.. 13. rAjAe kahyuM paramAnane ApanArI tamArI je kAmadhenuM che te mane Apa. jethI ApaNA bannenI prIti nizcala rahe. 1826. 14. he svAmI ! kRpA karIne grahaNa karAya. ATalAmAM prabhune zuM kahevA yogya che ? e pramANe kahIne tene (rAjAne) te ApI vaLI pote-potAnA nagaramAM gayo. 1827. upadeza saptati 234
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha kAmagavI tena, sthApitA varyamandire / ArAdhanavidhistasyA, evamevaM ca nirmame / / 15 / / kriyante vividhAH pUjAH, bhogayogAza naikazaH / . vIjyatezcAmarazreNi-priMyate chatrasantatiH / / 16 / / dInArANAM paJcazatyA-stasyA bhogaM narAdhipaH / karoti kArayatyanyai-gItanRtyAdikotsavAn / / 17 / / / mAtarme paramAnaM ca, dehi dehIti bhASate / na vetti tadupAyaM tu, niviDA'jJAnapIDitaH / / 18 / / cAripAnIyazuzrUSA-viraheNa kiyaddinaiH / . . . sA varAkI mRtA rAjA, nininda svaM tu pApinam / / 19 / / aho ! abhAgyamasmAka-maho ! pApabharo mahAn / daivenoddAlitaM ratnaM, hastaprAptamapi kSaNAt / / 20 / / . sa evA'nyedhurAyAtaH, zreSThI tatra tathaiva ca / . nRpAya prAbhRtaM cakre, tadA bhUpastamabhyadhAt / / 21 / / arpitA kAmadhenuryA, tvayA'smAkaM hitecchayA / paramAnaM tayA dattaM, svalpamapyekadA'pi na / / 22 / / bhaktiprakArA naike'pi, kRtAstasyAstadAdibhiH / paraM pratyuttaraM kiJci-ttayA dattaM na jAtucit / / 23 / / 235 upadeza saptati
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. have tenA vaDe kAmadhenu (gAya) zreSTha gharamAM sthApana karAI (rakhAI) ane A pramANe tenI ArAdhanAnI vidhi karI. 1828. * 17. anekavAra vividha prakAranI pUjA ane bhogono yoga karAya che. cAmaranI zreNI vIMjhAya che. chatranI paraMparA dhAraNa karAya che. 1829. 17. rAjA teNIne pAMcaso sonAmahorono bhoga Ape che ane bIjAo pAse gIta nATaka vigere utsavone karAve che. 1830. 18. he mAtA ! mane paramAna Apa. (khIra=paramAnna) Apa. e pramANe kahe che paraMtu atyaMta ajJAnathI pIDita tenA upAyane jANato nathI. 1831. 19. te bicArI (gAya) cArA-pANInI sevAnA viraha vaDe keTalAka divasomAM maraNa pAmI. vaLI rAjAe pApI evA potAnI niMdA karI. 1832. 20. aho ! amAruM bhAgya nathI. aho ! huM ghaNA pApathI bharelo chuM. bhAgyavaDe . hAthamAM Avela paNa ratnane kSaNamAtramAM vikherI nakhAyuM. 1833. * 21. eka divasa teja zreSThI tyAM Avyo ane te pramANe ja (pahelAnI jema ja) rAjAne bheTazuM arpaNa karyuM tyAre rAjAe tene kahyuM. 1834. 1. 22. amArA hitanI IcchA vaDe tamArA vaDe je gAya arpaNa karAI teNI vaDe (gAya vaDe) eka divasa paNa thoDuM paNa paramAna apAyuM nathI. 1835. - 23. tyArathI mAMDIne teNInI aneka prakAre bhakti karAI. paraMtu kyAreya teNI vaDe (gAya vaDe) kAMI paNa pratyuttara na apAyo. 1836. upadeza saptati 235
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUre'stu paramAnaM ta-dvArttApi na tayA kRtA / kiM tatrA'bhAgyamasmAka - manyadvA kAraNAntaram ? / / 24 / / zreSThI bANa rAjendra !, tasyAH zuSkatRNAdikam / dIyate duhyate vAra- dvitayaM gRhyate payaH / / 25 / / tatpayastandulaiH sArddhaM, pacyate jAyate tataH / paramAnnamayaM tasya, vidhiH kimaparairvyayaiH ? / / 26 / / jJAtopAyastato bhUpaH, paramAnnamapIpacat / tenA'bhUt sukhito'vAdIt, parebhyo'pi vidhiM ca tam / / 27 / 1 dharmo'pi vidhinArAddhaH, evaM saukhyaprado bhavet / vinA vidhiM kRto'pyeSa syAdalpaphalado nRNAm / / 28 yataH 9 ArAdhitaH pUrvabhaveSu dharmmo, yairnirvivekaizca vivekibhizca / yathAkramate vihite'pi, zrIpattayaH zrIpatayazca tena / / 1 / / evaM bho bhavikAH !, nipIya vidhinA dharmAmRtaM tAttvikaM, bhuktvA mAnavadevasevitapadAH saMsArasaukhyAvalIH / niSpratyUhatayA prayAsyatha zivaM yUyaM kudevAdikaM, mA tatra kSipatolbaNaM tu garalaM cedvo viveko hRdi / / 29 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM caturthe'dhikAre dvAdaza upadezaH / / 12 / / itizrIparamagurutapAgacchanAyaka zrIsomasundarasUrikramakamalamarAlamahopAdhyAya zrIcAritraratnagaNivineyaparamANupaNDitasomadharmmagaNiviracitAyAM zrIupadezasaptatau sAmAnyadharmAdhikArazcaturthaH / / " 236 upadeza saptati
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. teNI vaDe khIra to dUra raho (paNa) tenI vArtA paNa na karAI. tyAM zuM amAruM bhAgya nathI ke bIjuM koI kAraNa che. 1837. * 25. zreSThIe kahyuM ke rAjendra ! teNIne sUkuM ghAsa vigere apAya, be vAra dohavAya ane dUdha grahaNa karAya. 1838. 26. te dUdhane cokhAnI sAthe pakAvAya, tyAra bAda khIra utpanna thAya che. tenI vidhi A che. bIjA vyaya vaDe karIne zuM ? 1839. 27. tyAra bAda jANelA upAyavALA rAjAe khIra banAvI. tethI te sukhI thayo ane bIjAne paNa te vidhine kahI. 1840. - 28. e pramANe vidhi vaDe ArAdhela dharma paNa sukha ApanAra thAya. vidhi vinA karAyela dharma manuSyane alpa phaLa pradAna karanAra (ApanAra) thAya. 1841. je kAraNathI - 1. viveka rahita ane vivekavALA evA je prANIo vaDe pUrvabhavomAM dharma ArAdhAyelo che. te baMne vaDe dharma karAya chate (te dharmathI) anukrame lakSmIno sevaka ane lakSmIno svAmI bane che. arthAt vivekarahita prANIo lakSmInA sevaka ane ' vivekavALAM lakSmInA svAmI thAya che.) 1842. 29. e pramANe che prANIo ! tattvavALA dharmarUpI amRtanuM vidhipUrvaka pAna karIne manuSya ane devo vaDe sevAyelA che caraNa jemanA evI saMsAranA sukhanI zreNI bhogavIne vidhvarahita mokSane prApta karo. jo tamArA hRdayamAM viveka hoya to tame utkRSTa viSa rUpI kudevAdikamAM na pheMkAo. 1843. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA cothA adhikAramAM bAramo upadeza che. | che e pramANe zrI paramaguru-tapagacchanAyaka-zrI somasuMdarasUrinA caraNakamalamAM haMsa samAna mahopAdhyAya zrI cAritraratnamaNinA ziSya paramANurUpa paMDita zrI somadharmagaNi viracita upadeza saptatikA graMthamAM sAmAnya dharma rUpa cotho adhikAra che. upadezasaptati 236
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / gRhasthadharmAdhikAraH paJcamaH / / "upadeza :- 1" atha gRhasthadharmA'dhikAraH paJcamaH prArabhyate zrIdharma eva nirikSaya eSa saukhya- zrINAM hitaH svaparayozca bhavAntare'pi / zrIdharmarAjacaritaM vinizamya samyak, kastatra vA zithilamAdaramAtanoti / / 1 / / astyatra bharatakSetre, nagarI sarvamaGgalA / tatra vitrAsitArAti- bhUpatirbhadrazekharaH / / 1 / / sabhAmadhyAsta sa kSmApaH, parivArayuto'nyadA / tadA naimittikaH ko'pi, prAptastatra trikAlavit / / 2 / / yathocitAsane rAja- dApite sa upAvizat / udasya hastaM sarvebhyaH, AzIrvAdamuvAca ca / / 3 / / nRpo'prAkSInimittajJa !, bhaviSyadvada kIdRzam ? / svarUpaM bhAvi so'pyAha, mA'dhunA pRcchyatAM prabho ! / / 4 / / vizeSato nRpo'pRccha-dutpAtaH ko'pi daivataH ? / kiM bhAvI ? so'pyabhASiSTa, durbhikSaM dvAdazAbdikam // 5 // akANDA'zanisampAta-sannibhaM tadvaco nRpaH / zrutvA saduHkha ityAkhyat, re ! vimRzya vaco vada / 6 // samakSaM sarvasabhyAnAM, nimittajJo'bravItpunaH / madbhASitaM vRthA syAce-cchedyA jihvaiva me tadA / / 7 / / 237 upadeza saptati
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ II pAMcamo gRhasthadharmAdhikAra // " upadeza-1 99 * have pAMca gRhasthadharmano adhikAra zarU karAya che - 1. zrI jinezvara paramAtmAe prarUpela dharma e ja sukha rUpI lakSmIno akhaMDa bhaMDAra che, adharma potAne ane bIjAne bhavAMtaramAM paNa hita karanAra che. athavA zrI dharmarAjAnA cAritrane samyak prakAre sAMbhaLIne koNa mANasa dharma pratye zithila Adarane kare ? 1844. 1. ahIM bharatakSetramAM sarvamaMgalA nAme nagarI che. tyAM trAsa pamADyo che zatruone jeNe evo bhadrazekhara nAme rAjA che. 1845. 2. eka vakhata parivAra sahita te rAjA sabhAmAM beTho hato tyAre traNe kAlane jANanAra evo koIka nimittajJa tyAM Avyo. 1846. 3. rAjAe Apela yogya Asana para te beTho ane uMco hAtha karIne sarvane AzIrvAda ApyA. 1847. 4. rAjAe kahyuM ke nimittajJa ! bhaviSya kevA prakAranuM che ? tuM kahe. teNe (nimittaze) paNa kahyuM - he prabho ! mane hamaNAM bhAvinA svarUpane na pUcho. 1848. 5. rAjAe vizeSa prakAre pUchyuM. zuM bhAgyathI koI paNa utpAta thaze ? teNe paNa bAra varSanA duSkALane kahyuM. 1849. 6. rAjAe akALe vijaLI paDavA samAna tenA vacana sAMbhaLIne du:khapUrvaka e pramANe kahyuM. are ! vicAra karIne vacana bola. 1850. 7. sarva sabhAnI samakSa nimittaze pharIthI kahyuM. jo mArA vaDe kahevAyeluM niSphaLa thAya to mArI jIbha kApavI. 1851. upadeza saptati 237
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatpratijJAM dRDhAmeva, nizamya mAbhujA'pi saH / asthApi svapure kvApi, gantuM naiva dade tathA / / 8 / / sAdarAt sarvalokai-cakre dhAnyasya saGgrahaH / svakuTumbAnumAnena, gatvA dezAntareSvapi / / 9 / / svasvavittAnyanAdRtya, dhAnyAnyeva tadA janaiH / mIlyante sma yataH prANAH, nRNAmanneSu niSThitAH / / 10 / / athoSNakAle'tikrAnte, pravRtte'pi tapAtyaye / utpazye sarvvaloke'pi, vArido'bhUdavAridaH / / 11 / / bhRzaM vivyathire lokAH, bhaavidurbhikssshngkyaa| . . dharmakarmavyavasthA hi, syAtsubhikSA'nuyAyinI / / 12 / / prApte tu zrAvaNe mAse, dvitIyAdivase'site / . . uttarasyAmabhUdabhraM lokAH sammukhamaiyaruH / / 13 / / / vAdyAni vAdayAmAsu-gItanRtyAdi tenire / AkRSTa iva tadbhAgyai-rvavarSa jalastadA / / 14 / / . AkhyadbhUpo nimittacaM, tvadvaco'dya vRthA'bhavat / tatte karomi jihvAyA-zchedaM yattatpralApinaH / / 15 / / deva ! kiJcitpratIkSasva, yAvanmilati ko'pi me / jJAnI munistadane ya-dbhavecchAtrArthanirNayaH / / 16 / / 238 upadeza saptati
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. e pramANe dRDha evI te pratijJAne sAMbhaLIne rAjA vaDe te nimittajJa potAnA gAmamAM sthApana karAyo (rakhAyo). paraMtu kyAMya paNa javA dIdho nahIM. 185ra. 9. sarva loko vaDe potAnA kuTuMbanA anumAnathI dezAMtaramAM paNa jaIne AdarapUrvaka dhAnyano saMgraha karAyo. 1853. 10. je kAraNathI mANasonA prANo annane viSe rahelA che tethI tyAre loko vaDe potapotAnA dhanano anAdara karIne dhAnyo ja ekatrita karAyA. 1854. 11. have unALo pasAra thaye chate varSAkALa pravartate chate sarva loko paNa uMce jote chate vAdaLo pANIrahita thayA. 1855. 12. bhaviSyamAM duSkALanI zaMkA vaDe loko ghaNA gabharAyA. kharekhara dharma kAryanI vyavasthA sukALane anusaranArI hoya che. 1857. : 13. zrAvaNa vadi bIjano divasa prApta thaye chate uttara dizAmAM vAdaLa thayuM. loko te vAdaLanI sanmukha gayA. 1857. * 14. vAMjitro vagaDAvyA, gIta-nATaka vagere karAvyA. tyAre temanA bhAgya vaDe - AkRSTa thayelAnI jema vAdaLuM varasyuM. 1858. 15. rAjAe nimittajJane kahyuM. Aje tAruM vacana niSphaLa thayuM. tethI jema-tema bolanAra tArI jIbhano huM cheda karuM chuM. 1859. 17. he deva ! kaMIka pratIkSA karo. jo mane koI jJAnI muni maLe to temanI AgaLa zAstranA arthano nirNaya thAya. 1860. upadeza saptati 238
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRSiH kRSIbaleH kartu-mArebhe muditAzayaiH / / kSetreSu bIjAnyuptAni, supAtreSviva dhArmikaiH / / 17 / / anyavarSIyaniSpatte-niSpattirdviguNA'bhavat / tasminvarSe nRpo'pyAsI-tsapauro bahularddhikaH / / 18 / / nivRtte kArtika mAse, hemntsmye'nydaa| . AyayuH kecidAcAryAH, kevalajJAnazAlinaH / / 19 / / . sadaivajJaH sapaurastA-nvandituM nRpatirgataH / naimittikoktyalIkatva-hetuM papraccha taM ca saH / / 20 / / avocansUrayo rAjan !, atraiva tava pattane / dhanadatta iti zreSThI, tasya bhAryA dhanezvarI / / 21 / / tayoranyedhurutpannaH, sutaH sarvasukhAvahaH / yasya prabhAvato vRSTo, megho yuSmAdRzAM mude / / 22 / / / ayaM hi prAgbhave raGko, bhikSAvRttirabhUt kvacit / dRSTvA'nyadA muni kaJci-dvavande harSapUritaH / / 23 / / gRhANa niyamAnkAMzci-diti taM saMyato jagau / anyathA'pi tavedAnI, sampattirnAsti tAdRzI / / 24 / / tatastadantike devanatyAdIniyamAnasau / pratipede kramAdbhAgyaH, so'pi jAto maharddhikaH / / 25 / / 239 upadeza saptati
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. AnaMdita manavALA kheDUto vaDe khetI karavA mATe AraMbha karAyo. dhArmika vyaktio vaDe jema supAtramAM tema (kheDUto vaDe) khetaromAM bIja vavAyA. 1891. 18. bIjA varSonI (dhAnyanI) utpatti karatAM te varSe dhAnyanI utpatti be guNI I. rAjA ane nagaranA loko ghaNA RddhivALA thayA. 1892. 19. kArtika mAsa pUrNa thaye chate zItaRtumAM eka vakhata kevalajJAnane dhAraNa karanArA koIka AcArya bhagavaMta padhAryA. 1863. 20. naimittika sahita, nagarajano sahita rAjA temane vaMdana ka2vA mATe gayo ane teNe temane naimitike kaheluM vacana khoTuM paDavAnuM kAraNa pUchyuM. 1864. 21. AcArya bhagavaMte kahyuM hai rAjan ! ahIM ja tamArA nagaramAM dhanadatta nAme zreSThI che tenI dhanezvarI nAme patnI che. 1865. 22. eka divasa te baMnene sarva sukhone ApanAra putra utpanna thayo. jenA prabhAvathI tamArA jevAnA AnaMdane mATe megha varasyo. 1866. 23. kharekhara A pUrvabhavamAM bhikSA mAgIne AjIvikA calAvanAra koI garIba hato. eka vakhata koIka muni bhagavaMtane joIne harSathI pUrNa teNe vaMdana karyuM. 1867. 24. keTalAka niyamone grahaNa kara. e pramANe muni bhagavaMte tene kahyuM. bIjI rIte paNa tArI pAse tevA prakAranI saMpatti nathI. 1868. 25. tyAra bAda garIba mANase temanI pAse paramAtmAne namaskAra karavA vigere niyamone svIkAra karyA. anukrame bhAgya vaDe te paNa ghaNI RddhivALo thayo. 1869. upadeza saptati 239
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcyAvasthAM nijAM tena, smaratA hRdi maNDitAH / sajjIkRtAnnapAnAdyAH, satragehAH pade pade / / 26 / / raGkAdArabhya bhUpAntaM, manuSyAn lakSasammitAn / tadA santoSayAmAsa sAdhUMzcApi sahasrazaH / / 27 / / dAnapuNyamakhaNDaM ta-jjIvitAvadhi sa vyadhAt / bhave'tra tadasau jAtaH, AdhAraH sarvabhUspRzAm / / 28 / / durbhikSamabhaviSya-jjAto nA'bhUdayaM zizuH / yadaiSamo'nyadezeSu, stokA evAbhavan ghanAH / / 29 / / ato naimittikaH satya-stvametaM mA'vahIlaya / zrutveti vismito rAjA, sUrInnatvA gato gRham / / 30 / / AnAyya bAlakaM cakre, tameva nRpatiM nRpaH / aucityA''caraNe santaH, kiM muhyanti kadAcana ? / / 31 / / yasyA''dhAre pravarttante, prajAH saukhyasamRddhibhiH / sa eva kIrtyate rAjA, iti smRtivaco yataH / / 32 / / dharmmarAja iti pratta-nAmA bhUpamukhairjanaiH / bAlo'pyabhavadrAjA, bAlArka iva tejasA / / 33 // tadAjJA yatra deze'bhUt, durbhikSaM tatra nA'bhavat / vikrIyA'nyeSu dezeSu, dhAnyAni dyumnamarjitam / / 34 / / evaM sa dharmmapravaNaH prabhAvanAM, cakre ciraM zrIjinarAjazAsane / prAnte parivrajya tapobhirutkaTaH, sa mokSasaukhyaM samavApa bhUpatiH / / 35 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre prathama upadezaH / / 1 / / 240 upadeza saptati
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ raka. potAnI pUrva avasthAne smaraNa karatA tenA vaDe pagale pagale annapAna vigerethI taiyAra karelI bhojanazALA zobhAvAI. 1870. 27. tyAre raMkathI mAMDIne rAjA payaMta lAkho lokone ane hajAro sAdhuone paNa saMtoSa Apyo. 1871. 28. teNe jIvana paryata akhaMDa dAna ane puNya karyA. ahIM A bhavamAM A sarva prANIono AdhAra thayo. 1872. 29. jo A bALaka na thayo hota to duSkALa thAta. A duSkALa bIjA dezomAM che. kAraNa ke jyAM thoDA vAdaLA thayA che. 1873. 30. e kAraNathI naimitike satya kahyuM che. tuM AnuM apamAna (anAdara) na kara. e pramANe sAMbhaLIne vismaya pAmela rAjA AcAryane namaskAra karIne ghare gayo. 1874.. 31. rAjAe te ja bALakane bolAvIne rAjA banAvyo. zuM sajjana puruSo aucityanuM pAlana karavAmAM kyAreya muMjhAya ? 187pa. 32. jenA AdhAre prajA sukha samRddhipUrvaka rahe che te ja rAjA kahevAya. je . kAraNathI smRti graMthanuM vacana e pramANe che. 1876. 33. rAjA vagere loko vaDe dharmarAjA e pramANe nAma apAyuM. te bALaka paNa teja vaDe navA ugelA sUryanI jevo thayo. 1877. ' 34. te rAjAnI AjJA je dezamAM hatI tyAM duSkALa na hato. anya dezomAM dhAnyone vecIne dhana ekaThuM karAyuM. 1878. 35. e pramANe dharma karavAmAM tatpara evA teNe zrI jinezvara paramAtmAnA zAsanamAM lAMbA kALa sudhI prabhAvanA karI. aMte pravajyA grahaNa karIne utkaTa tapo vaDe te rAjAe mokSanA sukhane prApta karyuM. 1879. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA pAMcamA adhikAramAM prathama upadeza che. . upadeza saptati 240
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-2" sAmrAjyamArogyamanekasampadaH, pradhAnarUpaM zubhamAyurAyatam / jIvA'nukampA paracetasAM nRNAM, bhave bhave syuH kimihocyate bahu / / 1 / / vede purANe smRtiSu prarUpyate, yasyAH pradhAnatvamanekakovidaH / viziSya tu zreSThatame jinAgame, kasko na tAM jIvadayAM hi manyate ? / / 2 / / zrUyate hi kapotena, zatrurapyAtmamandire / prApto nimantritaH svIya-mAMsaH sadayacetasA / / 3 / / kapotadampatI kvApi, kAnane kAntapAdape / nivAsaM kurutaH kAma-manyo'nyamanurAgiNau / / 1 / / vane tatrA'nyadA ko'pi, jJAnI sAdhuH samAyayo / lAbhaM jJAtvA tayoragre, sa cakre dharmadezanAm / / 2 / / zrutvA tasya munervAkyaM, tatkapotayugaM tadA / . tanvadyathocitaM dharma, samayA kurute kramAt / / 3 / / mAghamAse'nyadA tatra, lubdhakaH kazcidAyayau / kRtAntatulyaH krUrAtmA, sapAzo hastapaJjaraH / / 4 / / sthAne sthAne ca kurvANaH, sa pApI pakSibandhanam / AyAtastatra yatrAsti, tatkapotayugaM mudA / / 5 / / 241 upadeza saptati
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ " upadeza-23 1. sAmrAjya, Arogya, aneka prakAranI saMpattio, suMdara rUpa, sAruM dIrgha AyuSya, jIvonI dayA uttama manavALA manuSyone dareka bhavamAM hoya. ahIM vadhAre zuM kahevAya ? 1880. 2. jenuM pradhAnapaNuM anekajJAnI bhagavaMto vaDe vedamAM, purANamAM smRtimAM vaLI vizeSa prakAre zreSThatama evA zrI jinezvara paramAtmAnA AgamamAM (zAstramAM) prarUpita karAyeluM che, te jIvadayAne koNa koNa mAnya na kare ? 1881. 3. kharekhara saMbhaLAya che ke dayALu cittavALA kabUtara vaDe potAnA gharamAM Avelo zatru paNa potAnA mAMsa vaDe nimaMtrita karAyo. 1882. 1. jaMgalamAM kyAMka suMdara vRkSane viSe IcchA mujaba paraspara anurAgI kabUtara daMpati nivAsa kare che. 1883. 2. eka vakhata tyAM vanamAM koIka jJAnI sAdhu padhAryA. temaNe lAbhane jANIne :te baMnenI samakSa dharmadezanAne karI. 1884. 3. te muni bhagavaMtanA vAkyane sAMbhaLIne tyAre te kabUtara yugala anukrame vacce-vacce yathocita thoDo dharma kare che. 1885. 4. eka vakhata tyAM (vanamAM) mAha mahine yamarAjAnI samAna krUra, jALa sahita, hAthamAM pAMjarAvALo koIka zikArI Avyo. 1886. 5. pApI evo te dareka sthAne pakSIonA baMdhanane karato AnaMda vaDe jyAM kabUtara yugala che tyAM Avyo. 1887. upadeza saptati 241
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaprANavRttiM kurvANA, kapotI tena paapinaa| nibadhya paJjare kSiptA, kimakRtyaM na pApinAm ? / / 6 / / itazca himasaMsikta-savAtajalavRSTibhiH / vepamAnavapurvyAdhaH, sAyaM taM vRkSamAzritaH / / 7 / / asahyasphItazItena, vyApyamAnavapuH kramAt / mUrchAmatucchAM sa prApa-daho ! pApaphalaM mahat / / 8 / / kapotI paJjarAntasthA, vRkSakoTaragaM tadA / kapotaM svapriyaM prAha, mamaikaM tvaM vacaH zRNu / / 9 / / eSa zAkunikaH zete, tavA''vAsaM samAzritaH / . . . zItArtazca kSudhArttazca, tadasmai hitamAcara / / 10 / / , matpriyA'nena baddhati, mA cA'smai tvaM ruSaM kRthAH / svakRtaireva baddhAha, prAktanaiH karmamarmabhiH / / 11 / / . , dAridryarogaduHkhAni, bandhanavyasanAni ca / . AtmA'parAdhavRkSasya, phalAnyetAni dehinAm / / 12 / / tatastvaM dveSamutsRjya, madvandhanasamudbhavam / dharme manaH sthiraM kRtvA, jIvayainaM ca bhojaya / / 13 / / agnisthAne tato gatvA, jvalatkASThatRNAdikam / nijazaktyanumAnena, caJcvA''dAya sa satvaraM / / 14 / / 242 upadeza saptati
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. caNane caNatI (potAnA prANonI vRttine karatI) kabUtarI te pApI vaDe bAMdhIne pAMjarAmAM pheMkAI. pApIone kayuM akArya na hoya ? 1888. 7. ahIM himathI yukta, pavana sahita jalanI vRSTi vaDe dhrUjatA zarIravALA zikArIe saMdhyAkALe te vRkSano Azraya karyo. 1889. 8. asahya ane ghaNI ThaMDI vaDe dhrUjatA zarIravALo te zikArI anukrame atyaMta mUrchA pAmyo. aho ! pApanuM phala moTuM (mahAna) hoya che. 1890, 9. tyAre vRkSanA koTaramAM rahela pAMjarAnI aMdara rahelI kabUtarIe potAnA priya kabUtarane kahyuM "tame mAruM eka vacana sAMbhaLo." 1891. 10. ThaMDI vaDe pIDAto ane bhUkha vaDe pIDAto tamArA AvAsano Azraya karela A zikArI sUto che. tenuM hita kara. 1892. 11. mArI priyA AnA vaDe baMdhAyelI che e pramANe tuM AnI pratye roSa na kara. pUrve meM karelA karmonA marmo vaDe huM baMdhAI chuM. 1893. 12. prANIone dAridra, roga, duHkha, baMdhana ane vyasana A AtmAnA aparAdha rUpI vRkSanA phaLo che. 1894. 13. tethI. tuM mArA baMdhanathI utpanna thayela dveSane choDI daIne dharmamAM manane sthira karIne jIvADa ane bhojana karAva. 1895. 14. tyAra bAda agninA sthAne jaIne baLatA evA lAkaDA-ghAsa vagerene potAnI zaktinA anumAnathI cAMca vaDe grahaNa karIne te jaldIthI -1896. upadeza saptati 242
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatra prAptaH sa yatrA'sti, lubdhakaH zItamUrchitaH / tataH zuSkeSu parNeSu, tamAzu samadIpayat / / 15 / / tApayasvA'tra vizrabdhaM, svAGganItyAha lubdhakam / pakSiNAmapyaho ! loko-ttarA kA'pyupakAradhIH / / 16 / / kiJcidutpannacaitanyaM, kapoto vyAdhamabravIt / na me'sti vibhavaH kazci-yena te nAzaye kSudham / / 17 / / sahasrambharayaH keci-tkacillakSambharinaraH / mama tvakRtapuNyasya, kSudrasyA''tmA'pi durbharaH / / 18 / / ekasyA'pyatithe jyaM, pradAtuM kSamate na yaH / / tasyA'nekaparikleze, gRhe kiM vasataH phalam ? / / 19 / / ' tattathA sAdhayAmyeta-ccharIraM duHkhajIvitam / yathA bhUyo na vakSyAmi, nAstItyarthisamAgame / / 20 / / , gRhANa tvaM madIyaM ca, bhaTitrIbhUtamAmiSam / ityuktvA'gnau papAtaiSa, bhasmasAca kSaNAdabhUt / / 21 / / lubdhako'pi tadA dadhyau, kopyayaM karuNAparaH / kapoto yo'gnisAcakre, svakAyaM matkRte hahA ! / / 22 / / yaH karoti naraH pApaM, na tasyA''tmA dhruvaM priyaH / AtmanA hi kRtaM pApamAtmanaiva hi bhujyate / / 23 / / 243 upadeza saptati
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. jyAM ThaMDI vaDe mUccha pAmela te zikArI che tyAM Avyo tyAra bAda sUkA pAMdaDAomAM agnine saLagAvyo. 1897. 19. ahIM vizvAsa pAmela zikArIne e pramANe kahyuM. tuM tArA aMgone tapAva. aho ! pakSIonI paNa upakAra karavAnI buddhi lokottara hoya che. 1898. 17. kabUtare kaMIka utpanna thayuM che caitanya jene evA te zikArIne kahyuM. mAre kAMI vaibhava nathI ke jenAthI huM tArI bhUkhane dUra karuM. 1899. 18. keTalAka loko hajAro jIvonA peTane bharanAra hoya. keTalAka lAkho jIvonA peTane bharanAra hoya: vaLI pUrve bAMdhyuM nathI puNya evA zudra mAruM peTa paNa duHkhe bharI zakAya che. 19OO. 19. je eka paNa atithine bhojana ApavA mATe samartha nathI. aneka kaSTa rUpI gharamAM vasatA tene zuM phaLa ? 1981. . 20. duHkhapUrvaka jIvitavALA A zarIrane huM e pramANe sAdhIza ke jethI pharIthI arthIno samAgama thAya tyAre "mArI pAse kAMI nathI" e pramANe kahIza nahi. 1902. * 21. mArA sekAyelA mAMsane tuM grahaNa kara e pramANe kahIne e kabUtara ' agnimAM paDyo ane kSaNamAtramAM bhasmasAt thayo. 1903. * 22. tyAre A zikArIe paNa vicAryuM ke A karUNAmAM tatpara evA A koI kabUtare potAnI kAyAne mArA mATe agnisAt karI. 1904. (23. je mANasa pApane kare che tene nizcaye potAno AtmA priya nathI. kharekhara - AtmA vaDe karela pApa AtmAvaDe ja bhogavAya che. 1905. upadeza saptati 243
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ mamA'pyaho ! nRzaMsasya, pratibodhaH prakAzitaH / kapotena svamAMsAni, dadAnena mahAtmanA / / 24 / / niSkAruNyeSvahaM mauli-rayaM ca sadayAtmasu / dhyAtveti bhagnavAneSa, paJjaraM pApamandiram / / 25 / / kapotIM tAM vimucyeSa, varAkImAtmamandire / gatvA kuTumbaM vyutsRjya, tApasavratamagrahIt / / 26 / / tapyamAnastapastIvra, davAdapyanyadA vane / abhItaH pratimAstho'sau, taddagdho mRtyumAptavAn / / 27 / / kapotyapi kapotena, viyuktA viratA bhve| dayAdharmaratA kAle, prApa pretapatergRham / / 28 / / evaM trayo'pi te jIvAH, dayAdharmaparAyaNAH / . divi devA ajAyanta, pazyatA'ho ! dayAphalam / / 29 / / iti paurANikaH so'yaM, sambandho likhito mayA / anukampA tataH kAryA, sarvaiH sarveSu jantuSu / / 30 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre dvitIya upadezaH / / 2 / / 244 upadeza saptati
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. aho ! mahAtmA kabUtara vaDe potAnuM mAMsa ApavA vaDe dUra evA mane paNa pratibodha karAyo. 1906. 25. karUNA rahitamAM huM mugaTa samAna chuM ane dayALuomAM A mugaTa samAna che. e pramANe vicArIne pApanA ghara samAna pAMjarAne eNe bhAMgyuM. 1907. 29. te bicArI kabUtarIne mukta karIne eNe potAnA ghare jaIne kuTuMbano tyAga karIne tApasa vratane grahaNa karyuM. 1908. 27. eka vakhata dAvAnalathI paNa tIvra tapane tapatA nirbhaya thaIne pratimAmAM rahela A (tApasa) tenAthI baLela mRtyu pAmyo. 1909. 28. te bhavamAM kabUtaranA viyoga vaDe vairAgyapAmelI dayA dharmamAM rakta evI te kabUtarI amuka kALe yamarAjAnA gharamAM gaI. (maraNa pAmI.) 1910. . 29. e pramANe dayA dharmamAM parAyaNa evA te traNa jIvo paNa devalokamAM deva thayA, aho ! dayAnA phaLane juo. 1911. - 30. e pramANe purANamAM kahela A saMbaMdha mArA vaDe lakhAyo. tethI sarva * lokoe sarva prANIone viSe dayA (anakampA) dhAraNa karavI joIe. 1912. All e pramANe zrI upadeza saptatikAnA pAMcamA adhikAramAM bIjo upadeza che. upadeza saptati 244
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-3" yasyA'sti dharme dRDhatA parAbhavaM, na vyantarAdyA api teSu kurvate / devI ca devazca vaNigvareNa, na vaJcitau kiM nijazuddhabuddhyA ? / / 1 / / abhUdevapure zreSThI, kulAnandaH kulottamaH / jinadharmadRDhaH koTI-dhvajokSobhyaH surairapi / / 1 / / putrA'bhAvAt paraM kiJcitsacintaM taM janAH jaguH / purA'dhiSThAyikA satya-pratyayA varttate surI / / 2 / / kiM nopayAcitaM tasyAH ?, manyate kiM dhanairghanaiH ? / ityAdi lokerukto'pi, zreSThI tu prati vakti tAn / / 3 / / bho mUrkhAH ! ekazo bhakti-ryakSAdInAM kriyeta cet / punaH punastadIpsAyAM, teSAM kiM sukhamAtmanaH ? / / 4 / / yataH - "vesANa vaMdiANa ya, mAhaNaDuMbANa jakkharakkhANaM / bhattA bhakkhaTThANaM, virayANaM jaMti dUreNa / / 1 / / " . ityAdi tattvavArtAbhi-dRDhIkurvannija mnH| janaiH prabhUtairukto'pi, samyaktve nizcalo'bhavat / / 5 / / patnI tu mugdhabhAvena, zrutvA tallokabhASitam / devIbhavanamAgatya, sa bhaktyaivaM vaco jagau / / 6 / / mAtameM tvatprasAdena, tanayo bhavitA yadi / lakSatrayamayIM pUjAM, DhaukayiSyAmi te tadA / / 7 / / 245 upadeza saptati
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-3" 1. jenI dharmane viSe dRDhatA che teone viSe vyaMtara vagere paNa parAbhava pamADatA nathI. zuM potAnI zuddha buddhi dvArA zreSTha vepArI vaDe deva ane devI na ThagAyA ? 1913. 1. devapura nagaramAM uttama kulavALo, jinezvara paramAtmAnA dharmamAM dRDha zraddhAvALo, karoDanI dhvajAvALo (jenI pAse eka karoDa rUpiyA hoya te) devatAo vaDe paNa kSobha pamADavA mATe asamartha evo kulAnaMda nAme zreSThI hato. 1914. 2. putranA abhAvathI kaMIka ciMtAvALA tene (kulAnaMda zreSThine) lokoe kahyuM. satya khAtarIvALI nagaranI adhiSThAyikA devI varte che. 1915. 3. tenI (devI) pAse zuM na maMgAya ? dhaNA dhana vaDe karIne zuM manAya ? vigere loko vaDe kahevAyelA zreSThiai paNa teonI prati kahyuM. 1916. 4. are mUrkhA ! jo eka vAra yakSa vigerenI bhakti karAya to pharI pharIne tenI IcchAmAM teone AtmAnuM sukha zuM ? 1917. je kAraNathI 1. vezyA, bhATacAraNa, mAhaNa, DuMba, yakSa ane rAkSasane emanA bhakto emanA bhakSaNanuM sthAna thAya che ane virakata AtmAo temanAthI dUra jAya che. 1918. 5. vagere tattvanI vArtA vaDe potAnuM mana ddaDha karato ghaNA loko vaDe kahevAye chate paNa samyaktvamAM nizcala thayo. 1919. 6. vaLI patnI sarala svabhAvavALI hovAthI te (bIjA) lokoe kahela (vacana) sAMbhaLIne devInA bhavanamAM AvIne teNe bhaktithI e pramANe vacana kahyuM. 1920. 7. he mAtA ! tArI kRpAthI jo mAre putra thaze to huM tArI traNa lAkha vALI pUjA karIza. 1921. upadeza satati 245
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ krameNa tanaye jAte, bhartustadupayAcitam / tayoktaM tadvaco mene, so'pi tasyAH kadAgrahAt / / 8 / / zreSThI trilakSaniSpanna-sauvarNakusumatrayam / nirmApya ratnajaTitaM, sapauraH sakuTumbakaH / / 9 / / devIbhavanamAgatya, pUjApUrva savistaram / tAM bhAle bhujayoH puSpa-trayanyAsAdapUpujat / / 10 / / svasya panyAH zizozcaiSa, zeSArthaM kusumatrayam / dattvA gRhItvA svaM dhAmA-''jagAma dRDhadarzanaH / / 11 / / dRSTvA zaThacaritraM tad, vilakSA vyantarI jgau| . . ekAnte nijamitrasya, sIhaDasya svaduHkhitam / / 12 / / ' kiM karomi ? zaThenA'haM, vaNijA'nena vaJcitA / puSyANAM pUjayA yukti-pUrvaM tad grahaNena ca / / 13 / / , sIhaDo'pi saduHkhAM tAM, jagau tvaM chuTitA mudhA / zRNu murkhe ! caritraM me, yathA'nena kadarthitaH / 14 / / purA pravahaNAnyasya, gataprAyANi jajJire / na zuddhiH kA'pyabhUtteSAM, subahvapi gaveSitA (?) / / 15 / / tataH pracchannametasya, bandhurmahyamamAnayat / mahAntaM mahiSaM pota-kSemagamanakAyA / / 16 / / 246 upadeza saptati
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. anukrame putra thaye chate svAmIne devInI pAse karela yAcanAne teNI vaDe kahevAI. patnInA kadAgrahathI teNe paNa te vacanane mAnyuM. 1922. 9. zreSThIe traNa lAkhathI niSpanna (traNa lAkha dravyathI banAvela) ratnajaDita suvarNanA traNa puSpone karAvIne nagaravAsIo sahita ane kuTuMba sahita - 1923. 10. devInA maMdiramAM AvIne (eka puSpa) te devInA bhAlamAM ane (be puSpo be bhujAne viSe (ema) traNa puSpane sthApana karavAthI vistArapUrvaka apUrva pUjAne karI. 1924. 11. potAnA patnInA ane putranA A zeSane (prasAdIne) mATe traNa puSyane ApIne grahaNa karIne aDaga zraddhAvALo (zreSThI) potAnA ghare Avyo. 1925. 12. tenA luccAIvALA caritrane joIne vilakhI thayelI vyaMtarI devIe ekAMtavAsamAM potAnA mitra sIhaDane potAnuM duHkha kahyuM. 1926. 13. huM zuM karuM? Thaga evA A vANIyA vaDe yuktipUrvaka puSponI pUjA vaDe ane tene (puSpone) grahaNa karavA vaDe huM ThagAI. 1927. 14. sIhaDe paNa duHkhI evI tene kahyuM. te phogaTa chUTI gaI. baMdhanamukta) thaI. he mUrkha ! je pramANe AnA vaDe (zreSThI vaDe) kadarthanA pAmela mArA caritrane sAMbhaLa. 1928. 15. pahelA AnA vAhaNo nAza prAyaH jaNAtA hatA. teonI ghaNI zodha karavA chatAM paNa koI zuddhi na thaI. 1929. 13. tyAra pachI gupta rIte AnA (zreSThInA) bhAIe vAhanonuM kuzalapUrvaka Agamana thAya evI IcchA vaDe mArI pAse moTA pADAnI mAnyatA karI. 1930. upadeza saptati 246
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ AloDya jaladhiM sarvaM mayA'pi nijazaktitaH / tAnyAnItAni harSo'bhUt, sarveSAmapi cetasi / / 17 / / tanmadhyAgatavastUnAM kurvataH krayavikrayam / bhUyAn yadabhavallAbho, mamaiva sphurjitaM hi tat / / 18 / / bhrAtA'pyavasare prAha zreSThino'gre svamAnitam / eSa dhUrttastamAcaSTa, kariSye tava mAnitam / / 19 / / AnIya taruNaM caikaM, mahiSaM mama mandire / gRhANa bhakSyaM yakSedaM, yadbhrAtrA tava mAnitam / / 20 / / uktveti tasya kaNThasya-rajjuM me galakandale / babandha nibigranthi - dAnapUrvvaM durAzayaH / / 21 / / pUjAdivistarAnnaikAn, bhaktivyAjAdacIkarat / bherIpramukhavAdyAni matpuro'vAdayattathA / / 22 / / - taddhvani zravaNAttrasto, mahiSo me kadarthanAm / tathA cakre yathA me'bhUt, sarvAGga kSatasantati / / 23 / / ekato mahiSaH pApI, mAmA''karSati leSThuvat / anyataH kautukI loko, dattatAlaM jahAsa ca / / 24 / / atrAntare hAhAkAra - mukharAH zatazo dvijAH / dadhAvire kuto'smAkaM, devo'yaM tu viDambyate / / 25 / / 247 upadeza saptati
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. mArA vaDe potAnI zaktithI AkhA samudrane DolAvIne te (vAhano) lavAyA. sarva lokonA manamAM paNa harSa thayo. 1931. 18. te vAhanomAMthI AvelI vastuonI levaDadevaDane karatA je ghaNo lAbha thayo. te kharekhara mAro ja prabhAva hato. 193ra. 19. te avasare bhAIe paNa zreSThInI AgaLa potAnI mAnyatAne kahI. A dhUrta (zreSThIe) tene (bhAIne) kahyuM. huM tArI mAnyatAne karIza. 1933. 20. eka tarUNa (juvAna) pADAne mArA maMdiramAM lAvIne kahyuM. te yakSa! bhAI vaDe je tamArI mAnyatA karelI che (ta) AbhakSyane grahaNa karo. 1934. 21. e pramANe kahIne duSTa AzayavALA teNe (zreSThIe) tenA (pADAnA) gaLAmAM rahelA doraDAne nibiDa (majabUta) gAMTha ApavApUrvaka (davApUrvaka) mArA gaLAmAM bAMdhI. 1935. 22.bhaktinA bahAnAthI aneka prakAre pUjA vagerenA vistArane mArI AgaLa karyuM. tema ja mArI AgaLa bharI vigere vAjiMtro vagADyA. 1939. 23. tenA vAjiMtranA avAjanA zravaNathI trAsa pAmela pADAe mArI e pramANe kadarthanA karI ke jema mArA sarve aMgo ghAnI saMtativALA thayA. 1937. 24. eka tarapha pApI evo pADo mane mATInA DhephAnI jema kheMce che. bIjI tarapha kutUhalI lokoe tALI mArI ApI) ane hasyA. 1938. 25. eTalAmAM (AnI vacce) hAhAkAra karavA (zora macAvatA) vAcAla evA seMkaDo brAhmaNo doDyA. amArA A devane konAthI viDambanA karAya che ? 1939. upadezasaptati 247
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSTharAja ! vimucainaM vilambaH kSamate nahi / ityAdi dvijalokAnAM, bahUkte so'bravIttadA / / 26 / / nAznantyabhakSyaM bho lokAH !, surA amRtabhojinaH / krIDAmAtramidaM teSAM jIvahiMsAvidhApanam / / 27 / / ityAkhyAya sa lokAnAM dvijAnAM ca kadAgrahAt / amocayadyamamukhA - diva mAM sairabhAttataH / / 28 / / tato me maNDitA mUrttiH, prAsAde brAhmaNottamaiH / evaM me mahimA sarvo, dhvasto 'nena durAtmanA / / 29 / / mAkArSIrasamAdhiM tanmaunameva samAcara / niHzUke nirdaye puMsi, devA api hataujasaH / / 30 / / - devI svasthAnakaM prAptA, sIhaDavyantaro'pi saH / tatkuTumbaM parityajya, reme'nyatra nijecchayA / / 31 / / samyaktvamevaM cirameSa pAlayan, prabodhayan bhadrakajantusantatIH / prabhAvayaMzcArhatazAsanaM kramA-llokadvaye'pyadbhutasaukhyabhAgabhUt / / 32 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre tRtIya upadezaH / / 3 / / 248 upadeza saptati
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. he zreSThirAja ! Ane choDI do, vilaMba sahana thato nathI. vigere brAhmaNa lokoe ghaNuM kahete chate tyAre teNe kahyuM. 1940. 7. he loko ! devatAo amRtabhojI hoya che. abhakSyanuM bhojana karatA nathI. teone A jIvahiMsAnuM karavuM te krIDAmAtra ja che. 1941. 28. e pramANe kahIne teNe brAhmaNa lokonA kadAgrahathI yamanA mukhanI jema pADAthI mane choDAvyo. 1942. 29. tyArabAda uttama brAhmaNo vaDe mArI mUrti zobhAvAI. e pramANe A duSTa AtmAvaDe mAro sarva mahimA nAza karAyo. 1943. 30. tethI asamAdhi na kara, maunane ja Acara, niSThura, nirdaya puruSone viSe devo paNa haNAyelA balavALA hoya che. 1944. 31. devI potAnAM sthAne gaI. te sIhaDa vyaMtara paNa te kuTuMbano tyAga karIne potAnI IcchA vaDe bIje ThekANe AnaMda pAmyo. 1945. 32. e pramANe lAMbA kALa sudhI samyakatvanuM pAlana karato, sarala pariNAma vALAM prANIonA samUhane bodha pamADato anukrame arihaMta paramAtmAnA zAsananI prabhAvanA karato Aloka ane paralokamAM adbhuta sukhano bhAgI thayo. 1946. // e pramANe zrI upadeza saptatikAnA pAMcamA adhikAramAM trIjo upadeza che. II upadeza saptati 248
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-4" dharme pradhAnA yatanA manISibhiH, prarUpitA sA gRhiNastu durlabhA / tathApitasyAMyatamAnaAstikaH, syaatsaukhybhaaksaamRgsundriiythaa||1|| zrISeNaH zrIpure rAjA, rAjeva janavatsalaH / tatputro devarAjo'bhUd, devarAja ivAparaH / / 1 / / janmaprabhRti tasyAGge, duSTaH kuSThAmayo'bhavat / kRtAH pratikriyA naikAH, aphalA: kintu jajJire / / 2 / / jAtAni saptavarSANi, rAjJA'nyedyuH purAntare / paTahoddhoSaNApUrva-mityazrAvi jano'khilaH / / 3 / / . vyAdhiM yo mama putrasya, paNDito'paNDito'pi vA / apaneSyatyaso bhAvI, rAjyArddhasthitibhAjanam / / 4 / / lakSmIvatI yazodatta-vyavahArisutA'bhavat / tatra dharmaratA zIle, viziSya tu kRtAdarA / / 5 / / nijazIlaparIkSAya, nivArya paTahastayA / svahastasparzamAtreNa, sa kumAraH paTUkRtaH / / 6 / / kumAreNa samaM tasyA-stataH pANigrahotsavaH / samajAyata hastyazva-rathadAnAdipUrvakam / / 7 / / taM kumAraM nyasya rAjye-'vasare sa mahIpatiH / svIcakAra parivrajyAM, kAlajJA uttamA yataH / / 8 / / 249 upadeza saptati
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-4" 1. paMDita puruSo vaDe dharmamAM jayaNA pradhAnapaNe prarUpita karAyelI che vaLI gRhasthone je (duHkhe karIne pALI zakAya evI) che to paNa tene (jayaNAne) viSe prayatna karato Astika sukhane bhajanAra thAya. jema te mRgasuMdarI sukhanuM bhAna thaI. 1947. 1. zrIpuranagaramAM rAjAnI jema loko pratye vAtsalyavALo zrISeNa nAme rAjA hato. jANe bIjo Indra na hoya tema devarAja nAme teno putra hato. 1948. 2. janmathI mAMDIne tenA aMgamAM duSTa evo koDha roga thayo. aneka prakAre tenI pratikriyA (roga dUra karavAnI kriyA) karI paraMtu te pratikriyA niSphaLa thaI. 1949. 3. (te bALako sAta varSano thayo. (tyAre) eka divasa rAjA vaDe nagaranI aMdara karAyela udghoSaNApUrvakanA paDahane e pramANe sarva lokone saMbhaLAvyo. 1950. 4. je paMDita athavA apaMDita paNa mArA putranI vyAdhine dUra karaze e aDadhA rAjyanI sthitinuM bhajana thaze. (tene aDadhuM rAjya maLaze.) 1951. * 5. tyAM yazodatta vyavahArInI lakSmIvatI nAme putrI hatI. te dharmamAM tatpara ane zIlane viSe vizeSa prakAre AdaravALI hatI. 1952. 6. teNI vaDe potAnA zIlanI parIkSAne mATe paDahane nivArIne (aTakAvIne) potAnA hAthanA sparza mAtra vaDe te kumArane sAro karAyo. 1953. 7. tethI kumAranI sAthe teNInuM hAthI-ghoDA-ratha vigere ApavApUrvaka pANigrahaNa mahotsava thayo. 1954. 8. te kumArane (devarAjane) rAjyane viSe sthApana karIne avasare te rAjAe maMtrajyAne svIkArI. je kAraNathI kALane jANanArA puruSo uttama hoya che. 1955. upadeza saptati 249
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ devarAjo'pi sAmrAjyaM, svarAjyamiva pAlayan, anyadA puTTilAcAryAM-statra prAptAnavandata / / 9 / / papraccha ca prabho ! kasmAd, vyAdhirme saptavArSikaH / kathaM cAsyAH karasparza-mAtrAdapyeSa niSThitaH ? / / 10 / / prAhuH zrIguravo rAjan !, prAgbhave zreSThipuGgavaH / devadatta iti khyAta-zcatvArastasya sUnavaH / / 11 / / gopA-depA-sivA-zUrA-saMjJA mithyAtvavAsitAH / caturthena tvayA teSu, kapaTazrAddhatAjuSA / / 12 / / pariNItA zrAddhasutA, yA nAmnA mRgasundarI / . AbAlyAdapi tasyAstu, vidyate'yamabhigrahaH / / 13 / / pUjayitvA jinaM devaM, saMyatAn pratilAbhya ca / bhoktavyamekazo rAtrau, na bhojyaM ca kadAcana / / 14 / / sambhUya te'nyadA prAhu-stAM navoDhAmiti krudhAH / are ! pAkhaNDamutsRjya, gRhAcAraM samAcara / / 15 / / nArcanIyo jino dAnaM, na deyaM vratinA tvayA / rajanyAM bhojanaM kArya-manyathA'smadgRhAd vraja / / 16 / / sA tvidaM jAtvanicchantI, manasA'pi mahArhatI / jAtopavAsatritayA-'prAkSIcchrImadgurUniti / / 17 / / 250 upadeza saptati
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. potAnA rAjyanI jema sAmrAjyanuM pAlana karatA devarAje paNa eka vakhata tyAM padhArela puhilAcAryane vaMdana karyuM. 195ka. 10. ane pUchyuM. he prabho ! kyA kAraNathI mAre sAta varSa paryata vyAdhi thaI ane AnA hAthanA sparzamAtrathI ja A zI rIte dUra thaI ? 1957. 11. zrI guru bhagavaMte kahyuM. he rAjana ! pUrvabhavamAM devadatta e pramANe prakhyAta zreSThi puMgava hato tene cAra putro hatA. 1958. 12. teo) gopA-depA-sivA-zUrA nAmavALA mithyAtvathI vAsita hatA. teomAMnA kapaTathI zrAvaka banelA cothA evA tArA vaDe. 1959. 13. je mRgasuMdarI nAme zrAvakanI putrI hatI te paraNAI. bAlyakALathI paNa tene A abhigraha hato. 1960. 14. jinezvara paramAtmAne pUjIne ane saMtone vahorAvIne eka vAra bhojana karavuM ane rAtrimAM kyAreya bhojana na karavuM. 1961. A u5. eka vakhata krodha vaDe teoe maLIne te navoDhAne e pramANe kahyuM. are ! pAkhaMDane choDIne gharanA AcArane Acara. 196ra. . 17. tAre jinezvara paramAtmAnI pUjA na karavI, vatIone dAna na devuM. rAtre bhojana karavuM nahitara amArA gharamAMthI jA. 1963. 17. manathI kyAreya paNa Ane (adharmane) nahIM IcchatI parama zrAvikA, thayA che traNa upavAsa jeNe evI teNIe zrImad guru bhagavaMtane e pramANe kahyuM. 1964.. upadeza saptati 2pa0
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM kurve ? dharmametebhyaH, kartuM nAhaM labhe vibho / zrIsiddhAntamathA''lokya, te'pi tAmevamabhyadhuH / / 18 / / pnyctiirthiipnycsaadhu-prnntiprtilaabhnaiH| yAdRzaM prApyate puNyaM, bhadre ! tAdRzamApyate / / 19 / / culahokapari nizchidra-pRthuvastrasya bandhanAt / Akayeti gatA gehaM, tathaiva kurute sma sA / / 20 / / yugmam / / atha candrodayaM dRSTvA, vadhUTIM zvazuro'bravIt / kimidaM kArmaNaM pApe !, svakulakSitaye kRtam ? / / 21 / / . sA prAha nanu jIvAnAM, rakSaNArtho'yamudyamaH / ' tadvaco'manyamAnena, patyA prajvAlitaH sa tu / / 22 / / , punastayA babandhe'sau, tenA'jvAli tathaiva saH / evaM sapta tayA baddhAH, jvAlitAzca durAtmanA / / 23 / / avAdIt zvazuraH kruddho, gaccha re ! svapiturgRham / sA'pyavocadahaM prAptA, sakuTumbA bhavagRhe / / 24 // tathaiva preSaNIyA'haM, nUnaM yAmyanyathA katham ? / sajIbabhUvuH sarve'pi, tasyAH sampreSaNAya te / / 25 / / mArge svakIyenaikena, bhuktyarthaM te nimantritAH / rAtrau vadhvA abhuktatvA-tra bhuktAH zvazurAdayaH / / 26 / / 251 upadeza saptati
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. he vibho ! huM zuM karuM ? e lokothI dharmane karavA mATe huM samartha nathI. have zrI siddhAMtane joIne vicArIne teoe paNa teNIne e pramANe kahyuM. 196pa. 19. he bhadre pAMca tIrthone praNAma karavAthI ane pAMca sAdhuone vahorAvavAthI jevA prakAranuM puNya prApta karAya che tevA prakAranuM puNya - 1967. 20. cahyA upara chidra rahita pahoLuM vastra bAMdhavAthI prApta thAya che. e pramANe sAMbhaLIne ghare gayelI teNI te pramANe ja karatI hatI. 1967. 21. have A caMdaravAne joIne sasarAe vahUne kahyuM. te pApI ! potAnA kulanA nAza mATe A zuM kAmaNa karyuM? 1968. 22. teNIe kahyuM. kharekhara jIvonI rakSA mATe A udyama che. teNInA vacanane nahIM mAnatA evA pati vaDe te caMdaravo baLAyo. 1919. 23. pharIthI teNI vaDe A caMdaravo baMdhAyo. tenA vaDe te pramANe ja te caMdaravo biLAyo. e pramANe sAta vAra teNI vaDe baMdhAyo ane duSTAtmA vaDe baLAyo. 1970. * 24. krodhI sasarAe kahyuM. are tuM potAnA pitAnA ghare jA. teNIe paNa kahyuM. huM kuTuMba sahita tamArA gharamAM AvI che. 1971: 25. kharekhara huM te pramANe ja mokalAuM. anyathA huM kema jAuM? te sarve paNa teNIne mokalavA mATe taiyAra thayA. 1972. - 26. mArgamAM potAnA eka saMbaMdhI vaDe bhojanane mATe teo nimaMtrita karAyA. vahU vaDe rAtrimAM bhojana nahIM karavAthI sasarA vageree bhojana na karyuM. 1973. upadeza saptati 251
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 niSpannaM rasavatyAdi, bubhuje tatkuTumbakam / mamAra viSamizratvA dAhArasyAkhilaM ca tat / / 27 / / yAvatsambhramAH prAtaH, pazyanti zvazurAdayaH / tAvatpatitamaikSanta, vyApannaM tatra pannagam / / 28 / / nUnameSa bhramannUrdhva, dhUmena vyAkulIkRtaH / papAta dhAnyasthAlyanta- riti nizcikrei ca taiH / / 29 / / hahA ! candrodayAbhAvA-danartho'yaM mahAnabhUt / vadhvA eva prasAdena, punarujjIvitA vayam / / 30 / / menire bhaktinamrAste, vadhUM zrIdevatAmiva / sammAnya svaM gRhaM ninyuH, zrAvakatvaM ca bhejire / / 31 / / bhadrAH ! paJcazatavyAdhai-ryAvat pApaM vidhIyate / tAvacandrodayA'bandhe, gRhibhirjJAnino jaguH / / 32 / / ityAdi tasyAH zikSAyA-mAyuktAste'bhavaMzciram / tasyAstu yaH patistatra, sa tvamatra nRpo'bhavaH / / 33 / / jIvastu mRgasundaryAH, seyaM bhAryA tavA'jani / yasyAH prabhAvato vyAdhi-rgataste saptavArSikaH / / 34 / / saptazo jvAlanAcandro dayAnAM saptavArSikaH / kuSTharogo'bhavatprAcyaM, nAnyathA yadyathAkRtam / / 35 / / 252 upadeza saptati
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. rasoI vigere taiyAra thaye te kuTuMbe bhojana karyuM ane jhe2 mizrita AhAra hovAthI te saghaLu maraNa pAmyuM. 1974. 28. jeTalAmAM saMbhramasahita sasarA vigere savAre jue che teTalAmAM teoe tyAM maraNa pAmela sarpane paDelo joyo. 1975. 29. kharekhara A upara bhamato dhumADA vaDe vyAkula karAyela sApa bhojananI thALImAM paDyo. e pramANe teo vaDe nirNaya karAyo. 1976. 30. aho ! caMdaravAnA abhAvathI A mahAna anartha thayuM. vahUnI kRpAthI ja ame pharIthI jIvyA. 1977, 31. bhaktithI namra banelA teoe vahUne zrIdevatAnI jema mAnI. sanmAna karIne potAnA ghare laI gayA ane zrAvakapaNAno svIkAra karyo. 1978. 32. he bhadro ! pAMcaso zikArIo vaDe jeTaluM pApa karAya che teTaluM pApa caMdaravo nahIM bAMdhavAmAM gRhasthone lAge che. (e pramANe) zrI jJAnIoe kahyuM che. 1979. 33. caMdaravo bAMdhavo vagere teNInI zikSAmAM teo ghaNA kALa sudhI joDAyelA rahyA. vaLI tyAM teNIno je pati te tuM A bhavamAM rAjA thayo. 1980. 34. vaLI mRgasuMdarIno jIva te A tArI patnI thaI. jenA prabhAvathI tArI sAta varSanI vyAdhi nAza pAmI. 1981. 35. pahelA sAta vAra caMdaravAne bALavAthI sAta varSa paryaMta koDha roga thayo. je pramANe (karma) karAyeluM hoya te anyathA thatuM nathI. 1982. upadeza saptati 252
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti zrutvA jAtajAti-smRtI tau dampatI sute / rAjyaM nyasya parivrajya, sugatiM ca kramAdgatau / / 36 / / iti jIbadayAphalaM budhAH !, avadhArya svahRdi spRhA yadi / zivazarmaNi tadvidhIyatAM, svamanastatra kaThoratojjhitAH ! // 37 // / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre caturtha upadezaH / / 4 / / 253 upadeza saptati
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39. e pramANe sAMbhaLIne utpanna thayela jAtismaraNa jJAnavALA te daMpatie putrane rAjya viSe sthApana karIne dIkSA grahaNa karIne anukrame sadgatimAM gayA. 1983. 37. he paMDitajano ! e pramANe jIvadayAnA phalane potAnA hRdayamAM avadhAraNa karIne jo tamane mokSasukhanI IcchA hoya to te kaThoratArahita loko ! potAnuM mana tyAM (jIvadayAmAM) karo. 1984. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA pAMcamA adhikAramAM cotho upadeza che. // upadeza saptati 253
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-5" vicArya vAcyaM vacanaM hitaM mitaM, na kaLazaM kvApi nigadyate budhaiH / / apyekazaH proktakaThoravAkyato, na kiM viguptau jananI sutAvapi / / 1 / / chinadhi hastau caraNau ca locane, niSkAzayAmi tvamare ! mriyasva vA / ityAdayaH karkazavAkparamparA-styAjyA budhairdurgatimArgadIpikAH / / 2 / / tAmraliptIpurI tAmra-mayavapravirAjitA / tatrebhyo ratisArAto, bandhulA tasya ca priyA / / 1 / / tayorbanthumatI putrI, prakRtyodbhaTaveSabhAk / sauvarNasarvAbharaNA, zreSThino'tyantavallabhA / / 2 / / tAM pratyAha pitA vatse !, mA kArveSamudbhaTam / . nedRzo vaNijAM bhAti, sA tathA'pi na tiSThati / / 3 / / bhRgukacchapurAttatra, vaannijyaarthmupeyussaa| . bandhudattena sA'nyedyuH, pariNItA sadutsavaiH // 4 // punaH prabhUtalAbhArthI, tAM tatraiva vimucya saH / ratnadvIpaM prati prAsthAt, potamAruhya vAridhau / / 5 / / kiyatyapi vyatikrAnte, bhUbhAge tasya vAhanam / AhanyamAnaM kallole-rbhaGgamApa kSaNAdapi / / 6 / / 254 upadeza saptati
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-pa" 1. paMDita puruSoe hita (hitakArI) mita (pramANopeta) vacana vicArIne bolavuM. paraMtu kyAMya paNa karkaza vacana bolavuM nahIM. eka vAra bolAyela kaThora vacanathI mAtA ane putra paNa zuM na vagovAyA ? 1985. 2. are ! (tArA) hAtha-paga chedI nAkhuM chuM. netro kADhI nAkhuM, athavA tuM mara vigare durgatimAM javAnA mArganI dIpikA samAna karkaza vacananI paraMparA paMDita puruSo vaDe tyAMga karavA yogya che. 1986. 1. tAMbAmaya killAthI zobhatI tAmraliptI nAme nagarI hatI tyAM ratisAra nAme rAjA zreSThI baMdhulA nAme tenI patnI che. 1987. 2. temane svabhAvathI ubhaTa veSane bhajanArI suvarNanA sarva AbharaNovALI baMdhumatI nAme putrI zreSThine atyaMta vahAlI hatI. 1988. 3. pitAe tenI prati kahyuM. he putrI ! ubhaTaveSane na kara. vANiyAone AvA prakAranuM zobhatuM nathI. to paNa teNI ubhaTaveSa sivAya rahetI nathI. 1989.. 4. eka divase bharUca nagarathI tyAM vepArane mATe AvelA baMdhudattanI sAthe teNI (putrI) utsavapUrvaka paraNAI. 1990. 5. ghaNA lAbhanA artha evA teNe pharIthI tene (baMdhumatIne) tyAM ja mUkIne samudramAM vahANamAM ArUDha thaIne ratnadIpa tarapha prasthAna karyuM. 1991. 9. keTaloka bhUmibhAga oLaMgate chate mojAo vaDe DolAtuM tenuM vahANa kSaNa mAtramAM bhAMgI gayuM. 1992. upadeza saptati ra54
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ avApya phalakaM caika, bandhudattastadA'mbudhim / lagnastarItuM vAtena, preritazca taTe'lagat / / 7 / / nibhAlayati dikcakraM, yAvadudbhrAntalocanaH / . tAvattanagarodyAne, prAptamAtmAnamaikSata / / 8 / / aho ! daivagatiH keyaM ?, lajyate yatra mAnavaiH / IdRkSo'haM kathaM gantA ?, tatra zvazuramandire / / 9 / / strIpIhara narasAsarau, saMjamiyAM sahavAsa / etriNhai alakhAmaNAM, jai ko karaI tapAsa / / 1 / / atarkitAni saukhyAni, duHkhAnyapi zarIriNAm / bhavanti tadalaM kleza-hetunA cintayA'nayA / / 10 / / vicintyeti sthito deva-kule jJApitavAnasau / zvazurasya gRhe svasya, tatra prAptyAdi kenacit / / 11 / / zrutvA jAmAtRvArtA tAM, manaHsantApakAriNIm / AH ! kimetaditi zreSThI, projharan sahasotthitaH / / 12 / / yAvattadantike yAti, tAvadastaGgato raviH / utsUratvAtkuTumbena, vAritaH svagRhe sthitaH / / 13 / / brA muhUrte jAmAtR-milanAya cacAla saH / AdAya vastrAbharaNa-prabhRtyavasarocitam / / 14 / / 255 upadeza saptati
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. tyAre eka pATIyAne prApta karIne baMdhudatta samudrane taravA lAgyo ane pavana vaDe prerAyela te kinAre Avyo. 1993. 8. eTalAmAM Azcaryajanita netravALo te cAre dizAmAM jue che. teTalAmAM nagaranA udyAnamAM potAne Avela joyo. 1994. 9. aho ! A bhAgyanI gati kevA prakAranI ? jyAM mAnavo vaDe lajjA pamAya evo huM tyAM sasarAnA ghare zI rIte jAuM ? 1995. 1. strI pIyaramAM, puruSa sAsarAmAM, saMyamIo eka sthAne hoya, jo koI parIkSA kare to traNe alakhAmaNA lAge ? 1996. 10. prANIone sukha ane duHkha vicAryA vinAnA thAya che. te kalezanA heturUpa A ciMtA vaDe saryuM. 1997. 11. e pramANe vicArIne devakulamAM rahyo. koInA vaDe potAnA sasarAnA ghera tenI prApti vagere jaNAvAI. 1998. 12. manane saMtApa karAvanArI jamAInI te vArtAne sAMbhaLIne aho ! A zuM? e pramANe ekAeka uThela zreSThIe kahyuM. 1999. 13. eTalAmAM zreSThI) tenI pAse jAya teTalAmAM sUrya asta thayo. sUryAsta thavAthI kuTuMba vaDe vAraNa karAyela potAnA ghare gayo. 2000. 14. te brahma muhUrtamAM avasarane ucita vastra-AbharaNa vigerene laIne jamAIne maLavA mATe Avyo. 2001. upadeza saptati 255
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ sauvarNavalayavyUhaH, zobhamAnabhujAlatA / svapati vIkSituM bandhu-matyapi prasthitA saha / / 15 / / zreSThinaH pRSThigAminyA-stasyAH ko'pi karau tadA / ciccheda taskaro lubdhaH, prAkRtaM karma nAnyathA / / 16 / / saJjAte tumule tatra, prAptAstalavarAdayaH / zAptasvarUpAstacaura-padaireva dadhAvire / / 17 / / zreSThI pazcAto gehe, prabhUto milito janaH / ujharankarma karmeti, vidadhe zokasaGkathAm / / 18 / / itazca cauro'pyAsana-prAptAMstAnvIkSya vihvlH| . taddevakulamAyAtaH, suptaH prAgasti yatra saH / / 19 / / lopnaM tasyAntike muktvA, kAkanAzaM nanAza saH / bhaTaizcauro'yameveti, jJAtaM tadvastudarzanAt / / 20 / / . nirvilambaM nirvicAraM, zUlAyAmadhiropitaH / sa tairiti viDambyante, karmabhiH ke na jantavaH ? / / 21 / / atha zreSThI sutAzoka, kRtvA prAptastadantikam / yAvattAvadayaM prANe-rujjhAJcakre khalairiva / / 22 / / dRSTvA tAdRgavasthaM taM, tAn jagAda sa duHkhitaH / bhavadbhiH kiM kRtaM ? bho bhoH !, jAmAtaiva hato mama / / 23 / / 256 upadeza saptati
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. suvarNanA valayanA samUha vaDe (suvarNanI baMgaDIo vaDe) zobhatI bhujArUpI latAvALI baMdhumatIe paNa potAnA patine jovA mATe sAthe prasthAna karyu. 2002. 19: tyAre zreSThInI pAchaLa janArI teNInA baMne hAthane koIka subdha core kApyA. pahelA karAyeluM karma anyathA thatuM nathI. 2003. 17. tyAM kolAhala thaye chate talavAravALA sainiko AvyA. svarUpane jANanArA teo coranA pagalAo vaDe ja doDyA. 2004. 18. pachI zreSThI ghare jamAI utaryo che tyAM) gayo. kevuM karma ? kevuM karma ? e pramANe bolatA ghaNA loko maLyA ane zokapUrvaka kathAne karI. 2005. 19. ahIM najIka AvelA (sainiko) ne joIne viOla thayela cora paNa te devakulamAM Avyo. jyAM te (jamAI) pahelA sutelo che. 2006. 20. corI karela dhanane tenI pAse mUkIne kAgaDo nAzI jAya tema te cora) nAzI gayo. te corAyelI vastuone jovAthI A ja cora che e pramANe sainiko vaDe jaNAyuM. 2007. 21. teo vaDe (sainiko vaDe) vilaMba karyA vinA ane vicAra karyA vinA zULI para caDhAvAyela A pramANe viDaMbanA pamAyo. karma vaDe kayA prANIo nathI pIDAtA? 2008. 22. have zreSThI putrInA zokane karIne tenI (jamAInI) pAse keTalAmAM Avyo teTalAmAM A (jamAI) tRNanI jema prANo vaDe tyAga karAyo. 2009. 23. tevA prakAranI avasthAvALA tene joIne duHkhita evA teNe (zreSThIe) teone kahyuM. are ! are ! tamArA vaDe zuM karAyuM ? mAro jamAI ja haNAyo. 2010. upadeza saptati ra56
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ taduHkhaduHkhitAste'pi, tatsvarUpe nivedite / .. sarve svasvagRhaM prAptAzcintayanto bhavasthitim / / 24 / / jAmAtustanayAyAzca, tAdRk tatkarmavaizasam / vijJAya ratisAro'bhUd, dharmasArastataH paraM / / 25 / / . anyadA suyazAstatra, caturjJAnI samAgataH / zreSThI taddezanAM zrutvA-'pRcchatyAcyabhavaM tayoH / / 26 / / jJAnI prAha purA zAli-grAme'bhUtkA'pi durgatA / mahelA bAlakasutA, kuTumbAdyaiH paricyutA / / 27 / / sA mahebhyagRhe nIca-kANyudarapUrtaye / karoti vatsarUpANi, cArayatyaGgajaH punaH / / 28 / / , anyadA vatsarUpANi, cArayitvA suto gRhe / prAptastajananI kvA'pi, kArye saktA tu nAgatA / / 29 / / babhUva mahatI velA, sa bAlaH kSudhito bhRzam / gRhaprAptAM ca tAmUce, sAdhikSepamidaM vacaH / / 30 / / zUlAyAM tvamare raNDe !, kSiptA'bhUH kimiyaziram ? / bubhukSApIDitaM mAM kiM, na jAnAsi ? vicetane ! / / 31 / / tathaiva sA'pi pratyUce, chinau kiM te karAvimau ? / tadatra sikkake bhojyaM, tvadartha sajitaM mayA / / 32 / / 257 upadeza saptati
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. te duHkhathI duHkhita evA teo paNa te svarUpanuM nivedana karate chate sarve potapotAnA ghare AvyA ane saMsAranI sthitine vicArI. 2011. 25. tyArabAda jamAI ane putrInA tevA prakAranI karmanI viSamatAne jANIne tyAra pachI ratisAra zreSTha zrAvaka dharmasAra thayo. 2012. 29. eka vakhata cAra jJAnane jANanAra jJAnI bhagavaMta tyAM AvyA. zreSThIe temanI dezanAne sAMbhaLIne te baMnenA (putrI ane jamAInA) pUrvabhavane pUchyo. 2013. 27. jJAnI bhagavaMte kahyuM pahelA zAligAmamAM kuTuMbAdithI tyAga karAyelI koIka garIba bharavADaNanI bAlikA hatI. 2014. 28. teNI peTanI pUrtine mATe zreSThInA gharamAM halakA kAmo kare che. vaLI (teNIno) putra vAcharaDAone carAve che. 2015. 29. eka vakhata vAcharaDAone carAvIne putra ghare Avyo. tenI mAtA kyAMya paNa kAryamAM rata hovAthI ghare AvI nahotI. 2016. - 30. ghaNI veLA thaI. te bAlaka ghaNo bhUkhyo thayo ane ghare AvelI teNIne AkSepa sahita A vacana kahyuM. 2017. - 31. are rAMDa! zuM tuM ATalo vakhata zULImAM caDhAyelI hatI ? he nAza pAmela cetanAvALI ! zuM tuM mArI bhUkhanI pIDAne jANatI nathI ? 2018. 32. teNIe paNa te pramANe ja pratyuttara Apyo, zuM tArA be hAtha chedAI gayA hatA? je ahIM mArA vaDe A sikkAmAM tAre mATe bhojana taiyAra karAyeluM hatuM. 2019. upadeza saptati 2pa7
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ kasmAnna jagRhe ? mUrkha !, doSaH ko me'vazatvataH / evaM tAbhyAM ciraM cakre, kalaho bahulastadA / / 33 / / anAlocitatpApau, tau mAtRtanayau tava / sutAjAmAtarau jAtau tadidaM bhavanATakam / / 34 / / yena yAdRgvacaH proktaM, sa tAdRk phalamaznute / tatastattvamidaM zreSThin !, kAryo vacanasaMvaraH / / 35 / / zrutveti tasya savidhe vratamApya sAdhoH, zreSThI babhUva sukhabhAg ratisAranAmA bhrAntau ca tau bhavamanantamiti prabudhya, vAcyaM vicArya vacanaM madhuraM miMtaM ca // 136 // / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre paJcama upadezaH / / 5 / / 258 upadeza saptati
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. he mUrkha ! bhojana zA mATe grahaNa na karyuM? parAdhInapaNuM hovAthI mAro zuM doSa ? e pramANe baMne vaDe tyAre ghaNA samaya sudhI kalaha thayo. 2020. 34. te pApanI AlocanA karyA vinA te baMne mAtA ane putra, tArA putrI ane jamAI thayA. te A bhavanuM nATaka che. 2021. 35. jenA vaDe jevA prakAranuM vacana kahevAyuM. te tevA prakAranuM phaLa bhogave che. tethI te zreSThI ! vacanano saMvara karavo joIe. A tattva che. 2022. 37. e pramANe sAMbhaLIne te sAdhu bhagavaMtanI pAse vratane grahaNa karIne ratisAra nAmano zreSThI sukhanuM bhAjana thayo ane anaMtabhavamAM rakhaDatA te baMne bodha pAmyA eTale madhura, mita ane vicArIne vacana bolavuM joIe. 2023. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA pAMcamA adhikAramAM pAMcamo upadeza che. te upadeza saptati 258
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH 6 " pUjAtrayAvazyakayugmarUpA, yo lagnavat pratyaha paJca velAH / satyApayetsa pravarastanUmAn, budhairjagatsiMha iva prazasyaH / / 1 / / zrIpIrojasuratrANa-sabhAzRGgArakAraNam / jagatsiMha iti zreSThI, saJjAto yogInIpure / / 1 / / akhile'pi pure khyAtaH, sa ekaH satyavAdinAm / asatyavAdinA prAyo, na pratiSThA hyavApyate / / 2 / / syAdvahnAvapi zItatvaM, pavane'pi sthirAtmatA / tathA'pi prekSyate tatra, jAtu nA'satyavAditA / / 3 / / . tasyeti khyAtimAkarNya, parIkSAyai kRtAdaraH / apRcchaddurjjanAn bhUpo, rahastanmarmavedinaH || 4 || bho bhoH ! nigadyatAmasya, zreSThino'sti kiyaddhanam ? | te'pi drohaparA Ucu- rlakSA: saptatisaMkhyayA / / 5 / / kiyaddinAntare bhUpa - stamuvAca kiyaddhanam / vidyate tava ? so'pyAha, vimRzya kathayiSyate / / 6 / / dine dvitIye sambhAlya, gRhopaskaramAha saH / abdhyaSTa 84 lakSasaMkhyA me, santi vittasya bhUpate ! / / 7 / / eSa prAguktasaMkhyAto'dhikoktyA satya eva yat / prAyaH svadravyasaMkhyAyAM, stokaH syAtsatyavAdakaH ||8|| 259 upadeza saptati
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ " upadeza-6** 1. traNe kALa pUjA, Avazyaka yugma (be TAIma pratikramaNa) je sArA muhUrtanI jema haMmezAM pAMca vakhata nizcaye kare evo te zreSTha prANI paMDitajano vaDe jagatasiMhanI jema vakhANavA lAyaka che. 2024. 1. yoginIpura nagaramAM zrIpIroja rAjAnI sabhAmAM zRMgAranA kAraNabhUta jagatasiMha e pramANe zreSThI thayo. 2025. 2. saMpUrNa nagaramAM satyavAdIomAM te eka prakhyAta hato. kharekhara prAyaH asatyavAdI vaDe pratiSThA prApta karAtI nathI. 2026. 3. kadAca agnimAM zItapaNuM, pavanamAM sthirapaNuM thAya to paNa satyavAdIomAM kyAreya asatyavAditA jovAtI nathI. 2027. 4. e pramANe tenI prakhyAtine sAMbhaLIne parIkSAne mATe karela AdaravALA rAjAe ekAMtamAM tenA rahasyane jANanArA durjanone pUchyuM. 2028. paM. are ! are ! kaho. A zreSThInI pAse keTaluM dhana che ? droha karavAmAM tatpara evA teoe (durjanoe) paNa sIttera lAkha che ema kahyuM. 2029. 6. keTalAka divasa pachI rAjAe tene (jagatasiMha zreSThIne) pUchyuM. tArI pAse keTaluM dhana vidyamAna che ? teNe paNa kahyuM. vicArIne kahIza. 2030. 7. bIje divase gharanA upakaraNonI gaNatrI karIne kahyuM. he rAjan ! mAre dhananI saMkhyA corAzI lAkha che. 2031. 8. A pahelA kahelI saMkhyAthI adhika saMkhyA kahevA vaDe satya ja che prAyaH karIne potAnA dravyanI saMkhyAmAM satyane kahenAra thoDA hoya. 2032.. upadeza saptati 259
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatastuSTena bhUpena, lakSaSoDazakArpaNAt / kRtaH koTIdhvajaH zreSThI, satyasyAho ! phalaM kiyat ? / / 9 / / ekadA darzayAmAsa, ratnaM tasyArkasodaram / bhUpaH svakozAdAnAyya, taM pratyevamuvAca ca / / 10 / / etasya sadRzaM ratnaM, kimanyadvidyate bhuvi ? | so'pyAha kiM gharAmadhye, pAtasAhadvayaM bhavet ? / / 11 / / tadvacoraJjitastasyA'rpayattadratnamuttamam / nyAsArthaM nahi bhedaH syAd, dvayoH prItiH sthirAntarA / / 12 / / iti prItyA tayoH kAle, kiyatyapi gate satiM / kenApi hetunA rAjA, ruSTastaM pratyathaikadA / / 13 / / sampado mahatAmeva, teSAmeva syurApadaH / nIcAstAdRgvidhA eva, candradhiSNyanidarzanAt / / 14 / / zIrSasya puSpAbharaNaM, muNDanaM ca vidhIyate / na cayApacayau syAtAM, bhruvoH kezeSu karhicit / / 15 / / tatastaM zreSThinaM bhUpo, guptivezmanyadhArayat / svakIyaM tasya rakSArthaM, sevakaM ca nyayojayat / / 16 / / tadA ca zreSThinaH paJca-velAdharmmavyatikramaH / dodUyAkRnna tu kSmApa-sthApanAtparatantratA / / 17 / / 260 upadeza saptati
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tyArapachI saMtuSTa thayela rAjA vaDe soLa lAkha arpaNa karavAthI zreSThI koTI dhvajavALo karAyo. aho ! satyanuM kula keTaluM ? 2033. 10. eka vakhata rAjAe tene (zreSThIne) sUrya samAna ratnane potAnA bhaMDAramAMthI lAvIne dekhADyuM ane tenI prati kahyuM. 2034. 11. pRthvI upara AvuM bIjuM ratna vidyamAna che ? teNe paNa kahyuM. pRthvInI madhyamAM zuM che rAjA hoya ? (arthAt Apa bIjuM ratna cho.) 203pa. 12. tenA vacanathI khuza thayela rAjAe tene rAkhavA mATe uttama ratna arpaNa karyu. jethI te baMnenI asthira prIti nAza na pAme (sthira bane). 2039. 13. e pramANe prItipUrvaka te baMneno keTaloka kALa gaye chate have eka vakhata rAjA tenI pratye koI paNa kAraNathI gusse thayo. 2037. . : : : 14. mahAna puruSone ja saMpatti hoya che ane Apatti paNa teone ja hoya che. caMdramA ane rAhunA daSTAMtathI nIca puruSo tevA prakAranA hoya che. 203f. 15. mastakane puSpanuM AbharaNa caDhe che ane muMDana karAya che. jyAre AMkhanA bhavAnA vALano caya ke apacaya (maMDana ke muMDana), thatA nathI. 2039. 16. tyAra pachI rAjAe zreSThIne kArAgRhamAM rAkhyo ane tenI rakSAne mATe potAnA sevakane joDyo. 2040. 17. tyAre rAjAe kArAgAramAM sthApana karela hovAthI zreSThIne pAMca veLA dharmano vyatikrama (traNa kALa pUjA ane be samaya pratikramaNa) duHkhane karanAro thayo. 2041. upadeza satati 260
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevakasya tatastasya, rahaH sauvarNaTaGkakam / dApayitvA nijAH puNya-velA sAdhitavAnasau / / 18 / / yato bhave bhave lakSmI:, prApyate bhavavRddhikRt / . na tu zrIdharmasAmagrI, kSayameti bhavo yathA / / 19 / / ityekaviMzatidinAM-stAvaTTaGkakadApanAt / svakRtyAnyakaroddhA-daro lokottarI hyasau / / 20 / / prasanno'tha suratrANa-staM nijAGgavibhUSaNaiH / paJcavarNadukUlazca, paJcazaH paryadhApayat / / 21 / / tatazcAmandavAdyaughai-bahulokaizca saMyutaH / ... zreSThI svagRhamAyAto, dadAno'rthitamarthiSu / / 22 / / krameNa vijane jAte, rakSako'pi sa TaGkakAn / bhUpAdibhItaH prArebhe-'payituM gRhyatAmiti / / 23 / / . zreSThyapyuvAca taM bhadra !, mayA te'mI samarpitAH / tattvametAnyathAkAmaM, datsva bhukSva sukhI bhava / / 24 / / yatte prasAdato dhA'-nuSThAnaM vidadhe mayA / eko'pi dharmasambandhI, kSaNaH koTyApi durlabhaH / / 25 / / teSu paJca mayaikena, TaGkakena kRtArthitAH / tatte'dhikamapi dravyaM, dIyate gRhyate katham ? / / 6 / / 261 upadeza saptati
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. tyAra bAda zreSThIe tenA sevakane ekAMtamAM suvarNa TaMka ApIne potAnA dharmano (pUjA ane kriyA vagere) samaya sAdhyo. 2042. 19. je kAraNathI bhavanI vRddhi karanAra lakSmI dareka bhavamAM prApta karAya che. paraMtu jema saMsAra nAza pAme tevI dharmasAmagrI prApta thatI nathI. 2043. 20. e pramANe ekavIsa divasa paryata teTalA (eka-eka) TaMka ApavAthI lokottara dharmane viSe AdaravALA eNe potAnA kAryo karyA. 2044. 21. have prasanna thayela rAjAe tene potAnA aMganA AbhUSaNo vaDe ane pAMca varNanA rezamI vastro vaDe pAMca vAra paherAmaNI karI. 204pa. 22. tyAra bAda ghaNA vAjiMtronA samUha vaDe ane ghaNA lokonI sAthe arthIjanone viSe dAnane Apato zreSThI potAnA ghare Avyo. 2046. 23. anukrame ekAMta sthAna thaye chate te sevake paNa rAjAnA DarathI suvarNaTaMkane grahaNa karo e pramANe arpaNa karavA mATe prAraMbha karyuM. 2047. 24. zreSThIe paNa tene kahyuM, he bhadra ! mArA vaDe A tane samarpita karAyA che. tethI IcchA mujaba tuM Ane (TaMkane) Apa, bhogava ane sukhI thA. ra048. rapa. je tArI kRpAthI mArA vaDe dharmAnuSThAna karAyuM. dharma saMbaMdhI eka paNa kSaNa karoDa vaDe paNa durlabha hoya che. 2049. 29. teomAM (dharmanI kSaNomAM) pAMca velA mArA vaDe ekeke TaMka vaDe kRtArtha karAI. tethI tane adhika dravya ApavuM joIe, grahaNa zI rIte karAya ? (arthAt pAchuM na levAya.) 2050. upadeza saptati 261
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti procya punardAna - pUrvaM taM visasarja saH / aucityAcaraNe santaH, kiM muhyanti kadAcana ? / / 27 / / sapAdalakSakSmApAlo -S - 'nyadA sevArthamAgataH / suratrANapuro vastu-dvayaM DhaukitavAnidam / / 28 / / cAndanaM zakalaM muktA-phaladvandvaM ca nirmalam / dRSTvA tadalpaM bhUpastu, kSaNaM ruSTa ivA'bhavat / / 29 / / pazyanti sabhyAH sarvve'pi na tu ko'pi parIkSayet / dadhyau sapAdalakSIyo - pyaho ! mUrkhA amI janAH / / 30 / / athovAca jagatsiMho, dvayametadamUlyakam / cAndanasyA'sya khaNDasya, pUrvaM mAhAtmyamucyate / / 31 / / agnitaptaM zatamaNa - pramANamapi jAyate / etatkhaNDe'pi madhyasthe tailaM himakaNopamam / / 32 / / kiJca SaNmAsikenApi jvareNa vidhurIkRtaH / ghRSTvaitacchakalaM pItvA bhavejjanturnirAmayaH ||33|| kautukaM mauktikadvandva - syApi devA'vadhAryatAm / vikrIyaikataradvaitI-yIkaM granthau nibadhyate / / 34 / / avazyaM taca sandhyAyAM, milatyutsukamitravat / zrutveti vismito bhUpaH, parIkSAM kRtavAMstayoH / / 35 / / 262 upadeza saptati
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. e pramANe kahIne teNe pharIthI dAna ApIne tene visarjana karyo. zuM sajjana puruSo aucityanuM pAlana karavAmAM kyAreya mUMjhAya ? 2051. 28. eka vakhata sapAdalakSa rAjA sevAne mATe Avyo. suratrANa rAjAnI AgaLa eNe be vastu mUkI. 205ra. 29. caMdanano TukaDo ane nirmala evuM muktAphala dvandra. te alpane joIne rAjA kSaNamAtramAM gusse pAmela jevo thayo. 2053. 30. sarve sabhAjano jue che paraMtu koI paNa parIkSA karI zakatA nathI. sapAdalakSIya rAjAe paNa vicAryuM. aho ! A loko mUrkha che. 2054. 31. have jagatasiMhe kahyuM. A banne amUlya (kamatI) che. pahelA caMdananA A TukaDAno mahimA kahevAya che. 2055. . 32. agnimAM tapAvela caMdana so maNa pramANa thAya che. A TukaDAnI madhyamAM rahela tela himanA kaNanI upamAvALuM che. 2059. 33. vaLI cha mAsathI tAva vaDe pIDAto prANI paNa A caMdananA TukaDAne ghasIne pIne roMgarahita thAya. 2057. 34. he deva ! muktAphala dvandranA paNa kutUhalane sAMbhaLo. baMnemAMthI ekane vecIne bIjAne gAMThamAM baMdhAya. 2058. 35. saMdhyAkALe te avazya utsuka mitranI jema maLe che. e pramANe sAMbhaLIne vismaya pAmela rAjAe te baMnenI parIkSA karI. 2059. upadeza saptati ra6re
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathaM vetsIti bhUpena, pRSTaH zreSThI punarjagau / AbAlyAbhyAsato vastu - parIkSA zikSitA mayA / / 36 / / evaM hi puNyaviSaye, parIkSA yujyate satAm / bAhyavastu parIkSAsu, modate na mano mama / / 37 / / itthaM taduktitaH prItaH prasAdaM sphItamAtanot / tasmai sapAdalakSIya-kSmApAya ca sa bhUmirAT / / 38 / / evaM paJcA''rAdhayanpuNyavelAH, yAvajjIvaM satyabhASAM ca jalpan ! jainaM jAgracchAsanaM bhUrikAlaM, cakre zreSThI zrIjagatsiMhanAmA / / 39 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre SaSTha upadezaH / / 16 / / 263 upadeza saptati
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. tuM zI rIte jANe che ? e pramANe rAjA vaDe pUchAyuM. zreSThIe pharIthI kahyuM. mArA vaDe bAlapaNanA abhyAsathI vastunI parIkSA zikhAyelI che. 2060. 37. e pramANe kharekhara dharmanA viSayamAM sajjanonI parIkSA yogya che. bAhya vastunI parIkSAmAM mAruM mana AnaMda pAmatuM nathI. 2061. 38. e pramANe te uktithI khuza thayela te rAjAe te sapAdalakSIya rAjA 52 ghaNI kRpA karI. 2062. 39. e pramANe pAMca veLA dharmane ArAdhato (traNa kALa pUjA ane be samaya pratikramaNa karato) ane jIvanaparyaMta satyabhASAne bolatA zrI jagatasiMha nAmanA zreSThIe ghaNA kALa paryaMta jaina zAsanane jAgRta karyuM. 2063. / / e pramANe zrI upadezasaptatikAnA pAMcamA adhikAramAM chaThTho upadeza che. / / upadeza saptati 263
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-7" zlAghyastadIyatanayo'pi vaNigvareNa, ruddho'pi yo nijapituH zapathaM na cakre / zrIdevatIrthagururADjanakAdikAnAM, kAryemahatyapiyataHzapathona kAryaH / / 1 / / jagatsiMhamahebhyasya, tanayazcaturAzayaH / nAmnA madanasiMho'bhUt, tathaiva khyAtimAn jane / / 1 / / khurasANamahAsthAna-vAstavyo dhanadAbhidhaH / prItipAtramabhUdvastu-patistasya pituH purA / / 2 / / divaMgate jagatsiMhe, so'nyadA yoginIpure / ... Agato vyavasAyArtha, tadahe'pyAjagAma ca / / 3 / / kuTumbakSemanirvAha-vyavasAyAdipRcchayA / tadvattasya sute'pyeSa, vyavahAracikIrabhUt / / 4 / / . paraM tasya parIkSArtha, sa upAyamiti vyadhAt / . aihikA'muSmike kArya, parIkSA yujyate satAm / / 5 / / sonauM caMdana sappurisa, ApaNa pIDa khImaMti / kulakasabaTTaI jANIyai, jai upakAra karaMti / / 1 / / dhyAtveti taM prati prAha, mAyayA kRtrimAdaraH / mayA tava pituH pArthA-labhyaM yattatsamarpaya / / 6 / / 264 upadeza saptati
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-7" 1. zreSTha vANiyA vaDe aTakAvAyela paNa jagatasiMhano putra jeNe pitAnA sogaMdane na karyA (te ja) vakhANavA yogya che. je kAraNathI moTA kAryamAM paNa zrI devanI-gurunI-tIrthanI-rAjAnI-pitA vigerenI sogaMda na karavI joIe. 2014. 1. jagatasiMha zreSThine catura AzayavALo lokomAM te pramANe ja prakhyAtivALo madanasiMha nAme putra hato. 2015. 2. pahelA khurasANa nAmanA moTA sthAnamAM vasanAro dhanada nAme vastupati (dhanapati) hato. te tenA pitAne prItipAtra hato. 206ka. 3. jagatasiMha svargamAM gaye chate eka vakhata te yoginIpuramAM vyavasAya (vepAra) ne mATe Avyo ane tenA gharamAM gayo. 2017. 4. kuTuMbanA kSemakuzala-vyApArAdinI pRcchA karavA vaDe tenI zreSThInI) jema tenA putrane viSe paNa eNe vyavahAra karyo. 2018. 5. paraMtu tenI parIkSAne mATe teNe e pramANe upAya karyo. Aloka ane paralokanA kAryamAM sajjanonI parIkSA karAya che. 2069. 1. sonuM-caMdana-sapuruSo pote pIDAne sahana kare che. je upakAra kare che te kularUmI kasoTIno patthara jANavo. 2070. 6. e pramANe vicArIne kRtrima AdaravALA teNe mAyA vaDe tenI (madanasiMhanI) prati kahyuM, mArA vaDe tArA pitAnI pAsethI leNuM bAkI che te tuM samarpaNa kara. 2071. upadeza saptati 264
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ yato bahUni varSANi, tvatpitrA saha nirmitaH / vyavahAro mayA tena, labhyaM deyaM ca bahvapi / / 7 / / turaGgamazataM dattvA, deyaM nirvAlitaM purA / autsukyAtsvapure prAptaM, zeSaM labhyaM tviha sthitam / / 8 / / kiyallabhyamiti prokte, so'bravIjIrNanANakaiH / labhyAH sahasrA dvAtriMzadyadi yuktistadA'rpyatAm / / 9 / / . suto'pyAha piturdeyaM, stokamapyathavA bahu / vahikAyAM yathAdRSTA-'bhidhAnaM pradade mayA / / 10 / / paraM tatra bhavannAma, kvA'pi nA''lokitaM mayA / . api labhyaM kathaM labhyaM ?, vinA likhitabhASitam / / 1 / / punarjagAda taM zreSThI, citte haSTo'pi ruSTavat / are ! deyaM pituH putro, datte kA'tra vicAraNA / / 12 / / zreSThin ! mudhA prayAso'yaM, bhavadbhiH kriyate kutaH ? / sAkSiNaM likhitaM vA'pi, vinA labhyaM na lapsyate / / 13 / / gataH zreSThI suratrANa-sabhAyAM prAha tatpuraH / deva ! vijJapyamastyekaM, yadyatra vijanaM bhavet / / 14 / / rAjJA tathAkRte so'vaka, kRtrimaH kalaho mayA / prArabyo'sti parIkSArtha, jagatsiMhAGgajanmanA / / 15 / / 265 upadeza saptati
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. je kAraNathI ghaNA varSo paryata tArA pitAnI sAthe mArA vaDe vyavahAra karAyo tethI leNuM ane deNuM paNa ghaNuM che. 2072. 8. pahelA seMkaDo ghoDAo ApIne devuM pUruM karAyuM utsukatAthI potAnA nagaramAM gayo. vaLI bAkI raheluM leNuM ahIM rahyuM. 2073. 9. keTaluM leNuM bAkI che e pramANe kahete chate teNe (dhanadeve kahyuM. jUnA nANA vaDe batrIsa hajAra leNuM che. jo yogya hoya to arpaNa kara. 2074. 10. putre madanasiMhe) paNa kahyuM. pitAnuM devuM thoDuM athavA ghaNuM hoya. mArA vaDe copaDAmAM je pramANe nAma jovAya. te pramANe apAya. 2075. 11. paraMtu mArA vaDe ApanuM nAma tyAM (copaDAmAM) kyAMya paNa jovAyuM nathI. lakhANa vAMcyA vinA leNuM paNa zI rIte meLavAya ? apAya ? 207ka. 12. cittamAM AMnaMdita zreSThIe paNa gusse thayelAnI jema tene pharIthI kahyuM. ' are ! pitAnuM devuM putra Ape che. ahIM zuM vicAraNA che. 2077. 13. he zreSThI !tamArA vaDe phogaTa A prayAsa zA mATe karAya che? sAkSI athavA lakhANa vinA leNuM meLavAze nahIM. 2078. , 14. zreSThI rAjAnI sabhAmAM gayo ane tenI AgaLa kahyuM. he deva ! jo ahIM ekAMta hoya to eka vinaMti che. 2009. 15. rAjA vaDe te pramANe karAye chate teNe (dhanadeve kahyuM. jagatasiMhanA putranI sAthe parIkSAne mATe mArA vaDe kRtrima kalaha AraMbha karAyo che. 2080. upadeza saptati 2pa
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ yattatpralapane doSo, na deyo mama kazcana / iti pracchannamAkhyAya, sarvA'dhyakSaM tato'bravIt / / 16 / / jagatsiMhAntike rAjan !, mayA labhyamabhUtpurA / tatsuto nA'rpayatyeSa, kriyate kiM ? tvamAdiza / / 17 / / nRpA''hUtaH sabhAmetya, svasvarUpaM suto jagau / so'pyAtmIyaM tato jAto, vivAda ubhayorapi / / 18 / / prAha vastupatirlabhyaM, na cettvatpiturantike / sarveSAM pazyatAM tarhi, tvaM tAtazapathaM kuru / / 19 / / sadhairyamavadat putro, na tAtazapathaM sRje / / gRhNAtu labhyamAtmIyaM sarvasvamathavA bhavAn / / 20 / / vikrINe'haM kathaM dvAtriM-zatsahastraiH svabIjinam ? / koTIbhirupakArANA-mapi yo duSpratikriyaH / / 21 / / kecinmUrkhAH nijapitu-rgalasya rudhirasya vaa| kurvanti zapathAMsteSAM gatiM jAnAti kevalI / / 22 / / yataH - "sazeNavi alIeNavi ceiasammaM karei jo mUDho / haNiUNa bohibIyaM, aNaMtasaMsArio hoi / / 1 / / " itthaM taduktimAkarNya, sarve sabhyAH savismayAH / tatprazaMsAM vitanvanti, so'pi vastupatirjagau / / 23 / / 266 upadeza saptati
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. je - te bolavAmAM mane koI doSa na Apavo. e pramANe gupta rIte kahIne tyAra pachI sarva lokanI samakSa A pramANe kahyuM. 2081. . 17. he rAjan ! pahelA jagatasiMhanI pAse mArA vaDe leNuM hatuM. teno A putra arpaNa karato nathI. zuM karAya ? tame Adeza Apo. 2002. 18. rAjAe bolAvela putre sabhAmAM AvIne potAnA vRttAMtane kahyo. teNe (dhanade) paNa potAno (vRttAMta) kahyo, tyArabAda bannemAM vivAda thayo. 2083. 19. vastupatie kahyuM. jo tArA pitAnI pAse tamAruM) leNuM na hoya to sarve loko jotuM chate tuM pitAnA sogaMda kara. 2084. - 20. putre vairyatApUrvaka kahyuM. huM pitAnA sogaMda nahIM karuM tamAruM leNuM athavA mAruM sarvasva tame grahaNa karo. 2005 21. huM batrIza hajAra vaDe mArA pitAne zI rIte vecuM? karoDo upakAro vaDe * paNa je badalo vaLAto nathI. 2086. 22. keTalAka mUrkha loko potAnA pitAnA gaLAnI athavA lohInI sogaMda kare che. teonI gatine kevaLI bhagavaMta jANe che. 2087. je kAraNathI - - 1.je mUDha prANI sAcI rIte paNa ane khoTI rIte paNa paramAtmAnA sogaMda kare che. te bodhibIjane haNIne anaMta saMsArI thAya che. 2088. 23. ahIM tenA vacanane sAMbhaLIne sarve sabhAjano vismaya pAmyA. tenI ' prazaMsAne kare che. te dhanade paNa kahyuM. 2089. upadeza saptati 266
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ vatsa ! tvaM dhanyamUrddhanyo, yasya sAhasamIdRzam / parIkSeyaM mayA cakre, labhyaM me'sti na kiJcana / / 24 / / yataH kaNThIravApatyaM bhavetkaNThIravopamam / na sUryAttAmasI vRSTi-rna cAGgAramayI vidhoH / / 25 / / iti taM zlAghayitvAsa, jagatsiMhapade pare / nivezya tadvattatrApi, vyavahAramatantanIt / / 26 / / evaM madanasiMho'pi vallabho'bhUnnRpAdiSu / tatra tatra pratiSThA syAt, yatra yatra guNAdaraH / / 27 / / glAnIbhUtaM suratrANaM, medapATAgato'nyadA / polA'bhidho mahAvaidyo vidadhe vigatA''mayam / / 28 / / tataH prabhRti rAjAde - rapi mAnyo babhUva saH / rasAGgavedI zAstrajJo, vividhauSadhayogavit / / 29 / / sa nAlikeranavarka, bhanakti yugapadvalI / pUgIphalaM ca tasyAntaH, svAGguSThena kSipatyasau / / 30 / / jAnukakSAkaphoNInA-maMsayozca dvikaM prati / nivezya cibuke caikaM, cUrNayatyevameva tat / / 31 / / mahAjanena sArddhaM so 'nyadA zAlAmupAgataH / liGginA kriyamANe ca, vyAkhyAne samupAvizat / / 32 / / 267 upadeza saptati
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. he vatsa! tuM dhanavAnomAM agraNI cho ke jenuM AvA prakAranuM sAhasa che. mArA vaDe A (tArI) parIkSA karAI. mAruM kAMI leNuM nathI. 2090. 25. je kAraNathI siMhanuM baccuM siMhanI upamAvALuM thAya. sUryathI tAmasI vRSTi na thAya ane caMdramAMthI aMgArAvALI vRSTi na thAya. 2091. raka. e pramANe teNe tenI prazaMsA karIne jagatasiMhanA pada para sthApana karIne tenI (jagatasiMhanI) jema tyAM (maMdanasiMha sAthe) paNa vyavahAra karyo. 2092. 27. e pramANe madanasiMha paNa rAjA vagerene priya thayo. jyAM jyAM guNono Adara hoya tyAM tyAM pratiSThA prApta thAya. 2093. 28. eka vakhata bimAra paDela suratrANa rAjAne medapATathI AvelA polA nAmanA moTA vaidyarAje nirogI karyo. 2094. 29. tyArathI mAMDIne rasonA (auSadhonA) aMgone (bhedone) jANanAra, zAstrane jANanAra, vividha prakAranI auSadhionA yogane jANanAra (arthAt auSadhione mizra karavAnI paddhati tathA phalane jANanAra) te rAjA vigerene paNa mAnya thayo. 2095. '38. te eTalo baLavAna hato ke ekI sAthe nava nALiyerane bhAMgI nAkhe che ane tenI aMdara sopArIne potAnA aMguThA vaDe toDI nAkhe che. 2096. 31. be jAnuM, be kAMkha, be koNI, be khabhA ane eka nAkane viSe (sopArIne) mUkIne e pramANe ja - te sopArInuM cUrNa kare che. 2097. 32. eka vakhata te (vaidyarAja) mahAjananI sAthe upAzrayamAM Avyo ane tApasa vaDe vyAkhyAna karAte chate te beTho. 2098. upadeza saptati 217
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatrA'dhikAre kutrA'pi, tapogacchAvahIlanam / cakArAtmastutiM caiSa, polAko'thAvadattadA / / 33 / / are botkaTa ! kiM brUSe ?, na pazyasi mahAjanam ? / ityuktvA sahasotthAya, taM jaghAna capeTayA / / 34 / / jAto roSAruNo liGgI, suratrANasabhAM yayau / vaidyo'pi tatra prAptazca, svasvavRttAntamUcatuH / / 35 / / ubhayorapi mAnyatvAd-bhUpo yAvajjagAda na / tAvanmadanasiMho'vaga, deva ! kA'tra vicAraNA ? / / 36 / / jihvA vyApAritaikenA-nyazca hastamavAhayat / ekasya daNDe'nyasyApi, daNDastannobhayorapi / / 37 / / zrutveti hasitaH svAnte, sAntvayitvA mRdUktibhiH / tAvubhAvapi rAjendraH, svasthAne vyasarz2ayat / / 38 / / / evaM yathA madanasiMhamahebhya eSaH, prANAtyaye'pi zapathaM svapiturna cakre / tenArhadAdiviSaye zapatho na kAryaH, satyo'pyasatya iha bhavyajanaividhijJaiH / / 39 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre saptama upadezaH / / 7 / / 268 upadeza saptati
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. tyAM avasare eNe kyAMka paNa tapAgacchanI avahIlanA (niMdA) karI ane potAnI stuti karI. tyAre polAke kahyuM. 2009. 34. are kuliMgI ! zuM bole che? mahAjanane joto nathI ? e pramANe kahIne ekAeka uThIne thappaDa vaDe tene mAryo. 2100. 35. tApasa roSathI lAla thayo ane rAjAnI sabhAmAM gayo. vaidyarAja paNa tyAM Avyo ane baMnee potapotAnA vRttAMtane kahyo. 2101. 39. baMnene paNa mAnya hovAthI rAjAe jyAre kazuM ya na kahyuM, tyAre madanasiMhe kahyuM, he deva ! ahIM zuM vicAra karo cho ? 2102. 37. eka vaDe jIbhano vyApAra karAyo ane bIjAe hAthane calAvyo. ekanA daMDamAM bIjAne paNa daMDa thAya tethI baMnene paNa daMDa nathI. 2103. 38. e pramANe sAMbhaLIne rAjendra potAnA aMtaramAM hasyo ane mRdu vacano vaDe sAttvanA ApIne te baMnene paNa potapotAnA sthAne visarjana karyA. 2104. . 39. e pramANe jema A madanasiMhe zreSThIthI prANono nAza hote chate paNa potAnA pitAnA sogaMda na karyA, tethI vidhine jANanAra bhavya prANIo vaDe arihaMtAdi viSayamAM AlokamAM satya athavA asatya paNa sogaMda karavA yogya nathI. 2105. | e pramANe zrI upadezasaptatikAnA pAMcamA adhikAramAM sAtamo upadeza che. te upadeza saptati 268
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-8" hiMsA budhaiH prANaviyoga ucyate, prANAzca bAhyA draviNAni dehinAm / hatAzca te tena hatAni yena cA-'nyasvAni takSNo'tra nidarzanaM priyA / / 1 / / sUdA-sUrA-sUNTA-sonA-nAmAna iha samahimAnaH / abhavanibhyAzcaturA-zcatvArastAmaliptapure / / 1 / / bRhatkuTumbA dravyADhyAH, prItibhAjaH parasparam / samAnavayaso rAja-sabhAzRGgArahetavaH / / 2 / / . bhadraprakRtayaH sarva-dharmakarmasu lAlasAH / .. anyo'nyamityAlocante, sRjanti smA'nyadA rahaH / / 3 / / ajitaM draviNaM bhuktAH, bhogA jAtA: sutAdayaH / prApto mAno nRpAdibhyo, nAtmakArya kRtaM param / / 4 / / svasthAvasthe zarIre'tra, dharmaH kAryoM manISibhiH / . AdIpte bhavane kUpa-khananaM kaH samAcaret ? / / 5 / / vimRzyeti svasvageha-cintAM svsvaanggjessvmii| Arogya tIrthayAtrAyai, celuH saMnyAsaveSiNaH / / 6 / / pRthak pRthag lakSamUlyaratnagarbhAH vihaGgikAH / skandhe dadhAnAste mArga-mullaGghante zanaiH zanaiH / / 7 / / ekatra nagare prAptA-statra sUtrabhRto gRhe / bhuktvA bhalApayitvA ca, tatpanyAstA vihaGgikAH / / 8 / / 269 upadeza saptati
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-8" 1. prANono viyoga e hiMsA che ane bAhya prANo e prANIonuM dhana che. ema paMDita puruSo vaDe kahevAya che. jenA vaDe bIjAnuM dhana haraNa karAyuM, tenA vaDe prANo haNAyA che. ahIM suthAranI patnInuM dRSTAMta che. 2106. 1. tAmaliptapuramAM sUdA-sUrA-khUMTA ane sonA nAmavALA prabhAvazALI catura evA cAra zreSThIo hatA. 2107. 2. moTA kuTuMbavALA, ghaNA dhanavALA, paraspara prItivALA, samAna vayavALA, rAjAnI saMbhAnA zaNagAranA hetubhUta - 2108. 3. sarala svabhAvavALA, sarva dharmakAryamAM tatpara e pramANe ekabIjAno vicAra kare che. eka vakhata ekAMtamAM vicAre che. 2109. 4. dhana meLavAyuM, bhogo bhogavAyA, putro vigere thayA. rAjAthI mAna paNa prApta thayuM paraMtu AtmAnuM kArya na karyuM. 2110. pa. ahIM zarIra svastha hote chate nirogI hote chate) buddhizALIo vaDe dharma karavA yogya che. ghara saLagate chate kUvo khodavAnuM koNa kare ? 2111. 9. e pramANe vicArIne potapotAnA gharanI ciMtA potapotAnA putrone soMpIne saMnyAsanA vaiSavALA teo tIrthayAtrAne mATe cAlyA. 2112. - 7. lAkhanA mUlyavALA ratnathI yukta judI judI jhoLIo khabhA para dhAraNa karanArA teo dhIre-dhIre mArgane oLaMge che. 2113. 8. teo eka nagaramAM AvyA tyAM suthAranA ghare bhojana karIne ane temanI suthAranI patnIne te jhoLIo bhaLAvIne - 2114. upadeza saptati 269
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhye catuSpathaM prAptA-statratyakSitipAgrataH / vidhIyamAnamaikSanta, nATakaM nATyakovidaH / / 9 / / tadA ca vijanaM matvA, ratnaM varddhakibhAryayA / / vihaGgikAsthaM sUrasya, hRtaM tajjIvitopamam / / 10 / / ativAhya dinaM tatra, nATake te'pi mandire / tatraiva sAyamAyAtAH, vAsakaM cAvatasthire / / 11 / / prAtaH samutthitAH svAH svAH, asambhAlya vihaGgikAH / skandhe kRtvA purazcelu-gaGgAyAM te kramAdgatAH / / 12 / / tatra snAdipuNyAni, kRtvA zrAddhaM cikIrSavaH / . . . kraSTuM pravRttAH svasvAni, ratnAni vyayanecchayA / / 13 / / ' sUrastadAnImAtmIyaM, tadapazyannuvAca tAn / . bAndhavAH ! mama tadranaM, hRtaM kenA'pi pApinA / / 14 / / etA vihaGgikAH prAyaH, sarvadA'pyAtmasannidhau / asthApayAma tatkasya, kArya sambhAvanA'tra bhoH ! / / 15 / / mitho vimRzya tAM teSA-mekaH prAha nizamyatAm / yadA varddhakigehAnta-muktA etA vihaGgikAH / / 16 / / tadA''tmanAM tatra nRtye, vyagrANAM sUtrabhRgRhe / tadbhAryavA'bhavattena, tasyAH sambhAvyate hyadaH / / 17 / / 270 upadeza saptati
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. coTAnI (caurAhAnI) madhyamAM AvyA. tyAMnA rAjAnI AgaLa naTa loko vaDe karAtA nATakane joyuM. 2115. 10. tyAre ekAMta sthAna mAnIne suthAranI patnI vaDe tenA sUranI jIvitanI upamAvALuM sUranI jhoLImAM raheluM ratna haraNa karAyuM. 2116. . 11. teo (saMnyAsIo) paNa tyAM nATakamAM divasa vitAvIne saMdhyAkALe tyAM ja (suthAranA) ghare AvyA ane rAtavAso (rAtre) rahyAM. ra117, 12. savAre uThIne potapotAnI jhoLI saMbhALyA vinA khabhA para nAMkhIne teo anukrame gaMgA tarapha AgaLa cAlyA. 2118. 13. tyAM snAnAdi puNyakArya karIne zrAddha karavAnI IcchAvALA potapotAnA ratnonA vyayanI IcchA vaDe jhoLImAMthI kADhavA lAgyA. 2119. 14. tyAre sUre potAnuM ratna nahIM jotA teone kahyuM. bhAIo ! mAruM te ratna koI paNa pApI vaDe haraNa karAyuM. 120, 15. A jhoLI prAyaH hamezAM ApaNI pAse ja rAkhelI hatI. are ! ahIM te ratna haraNa karavAmAM konI zaMkA karAya ? 2121. 19. paraspara vicAra karIne temAM eka saMnyAsIe tene kahyuM, sAMbhaLa jyAre suthAranA gharamAM A jhoLI mUkAI. 2122. 17. tyAre ApaNe tyAM nATaka jovAmAM vyagra hatA. suthAranA ghare tenI patnI ja hatI tethI teNInuM A kArya saMbhave che. 2123. upadeza saptati 270
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ satyaM satyamiti procu-rapare'pi trayastataH / sUro'vAdIdaho ! kIdRk tasyAH pAtakapATavam ? / / 18 / / hA ! niSkAraNavairiNyA, mahodvegastayA kiyAn / kRto mametyurastApA- dvilApAnakarodvahUn / / 19 / / kathaM zrAddhavidhiH kArya- styAgayAgAdayaH katham ? / anyAnyapi hi puNyAni, kriyante nirddhanaiH katham ? / / 20 / / dadhyau ca svagataM yadye-tayA duHkhaM mamedRzam / kRtaM tadA'hamapyasyAH, kariSye duHkhamulbaNam / / 21 / / vimRzyetyAha sUrastAn bho bhoH zRNuta bAndhavAH !' / ahamatra mariSyAmi, vimocya karapatrakam / / 22 / / nidAnena bhaviSyAmi, sutastasyAH surUpabhRt 1 bhave tatrA'pi marttA'smi, bhUtvA dvAdazavArSikaH / / 23 / ] evaM kRte ca tasyAH syAt, mahadduHkhaM hi nA'nyathA / kRte pratikRtiM kuryA - diti zAstre'pi paThyate / / 24 / / paraM tatsamaye tatra, yuSmAbhirapi bAndhavAH ! | AgatyA'yaM vyatikaraH, zrAvyastasyAH savistaram / / 25 / / lAtvA tatpArzvato ratnaM, vyayanIyamihaitya ca / etadarthe ca yuSmAbhirdIyatAM dakSiNaH karaH / / 26 / / 279 upadeza saptati
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. tyArapachI sAcuM che sAcuM che e pramANe bIjA traNa saMnyAsIoe paNa kahyuM. sUre kahyuM. aho ! teNInI pApanI kuzalatA kevA prakAranI che ? 2124. 19. khedanI vAta che. niSkAraNa te vairiNI vaDe mane keTalo mahAna udvega karAyo. e pramANe ghaNA chAtI phATa vilApone karyA. 2125. 20. zrAddhavidhi zI rIte karAya? tyAga-yAga (yakSa) vagere zI rIte karAya?) kharekhara nirdhano vaDe bIjA bIjA paNa puNyakAryo zI rIte karAya ? 2127. 21. teNe gayelA dhanane vicAryuM ane AnI vaDe mane AvA prakAranuM duHkha karAyuM tyAre tethI huM paNa Ane ghaNuM bhayaMkara duHkha ApIza. 2127. 22. e pramANe vicArIne sUre teone kahyuM, "are ! are ! bhAIo tame sAMbhaLo, huM ahIM karavatane mUkIne marI jaIza." 2128. 23. (e pramANenAM) niyANA vaDe sArA rUpavALo huM teNIno putra thaIza. te bhavamAM paNa bAra varSano thaIne marI jaIza. 2128. - 24. kharekhara e pramANe karate chate teNIne ghaNuM duHkha thAya, anyathA nahIM. kharAba karanArane viSe pratikriyA karavI joIe. e pramANe zAstramAM paNa kahevAya che. 2129. 25. he bhAIo! te samaye tamArA vaDe paNa tyAM AvIne A vRttAMta teNIne vistArapUrvaka saMbhaLAvavo. 2130. - 27. tenI (suthAranI patnI) pAsethI ratnane lAvIne ahI (dharmamAM) vyaya karavo. e mATe tamArA vaDe jamaNo hAtha apAya (ApaNe be hAtha meLavIne pratijJA karIe.) 2131. upadeza saptati 271
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ taduktipratipattiM te 'pyUrIkRtya gatA gRham / tathaiva sAdhayAmAsa, sUro'pi maraNaM tadA / / 27 / / tajjIvastanayatvena, tasyAH kukSAvavAMtarat / vyabhicAri nidAnaM no, kRtakaSTAnumAnataH / / 28 / / kAle ca tanayo jAtaH, kRtamANikyanAmakaH / lAlitaH pAlito vRddhi, prApitaH pAThitazca saH / / 29 / / kanyAM rUpavatIM prauDha - kulajAM pariNAyitaH / kuTumbabhAradhaureyo, jAto dvAdazavArSikaH / / 30 / / atha te kRtasaGketA- strayo'pi vyavahAriNaH / prAptAstatra pure prAgvadyAtrAyai nirmitodyamAH / / 31 / / tasya sUtrabhRto gehe, taM pazyanti 'kumArakam / vadanti ca sa evA'ya- mityanyo'nyaM hasanti ca / / 32 / / atrAntare zizostasya, caTito dAruNajvaraH / AhUtA bahavo vaidyAH, kRtA nAnApratikriyAH / / 33 / / tathA'pi sa mRto bAlaH, syAnnidAnaM kimanyathA / kRtaH samastairudvego, jananyA tu vizeSataH / / 34 / / tadA te tAmiti procurbhadre ! svakRtakarmmaNaH / bhave'traiva phalaM prAptaM, sA'vadat kiM mayA kRtam ? / / 35 / / 272 upadeza saptati
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. tenA vacanane svIkArIne manamAM dhAraNa karIne ghe2 gayA. tyAre sUre paNa te pramANe ja maraNane sAdhyuM. 2132. 28. teno sUrano jIva teNInI kukSImAM putrapaNe avataryo. karela kaSTanA anumAnathI niyANuM niSphaLa thatuM nathI. 2133. 29. amuka kAle mANikya nAmavALo putra thayo ane te lAlana karAyo. moTo thayo ane bhaNAvAyo. 2134. 30. (tene) prauDha kulamAM utpanna thayelI rUpavatI kanyA paraNAvAI. kuTuMbanA bhArane dhAraNa karato te bAra varSano thayo. 2135. 31. have (pUrve) saMketa karAyela pahelAnI jema yAtrAne mATe karAyela ughamavALA traNe paNa vyavahArIo te ja nagaramAM AvyA. 2136. 32. te suthA2nA gha2mAM te kumArane jue che ane te ja A jIva che e pramANe traNe vyavahA2Io paraspara kahe che ane hase che. 2137. 33. eTalAMmAM te putrane bhayaMkara tAva caDhyo. ghaNA vaigho bolAvAyA, aneka pratikriyAo karAI. 2138. 34. to paNa te bAlaka maraNa pAmyo. zuM niyANuM anyathA thAya ? ! saghaLA loko vaDe udvega karAyo. vaLI mAtA vaDe vizeSa prakAre udvega karAyo. 2139. 35. tyAre teoe teNIne kahyuM. he bhadre A ja bhavamAM pote karela karmanuM phaLa prApta thayuM. teNIe kahyuM. mArA vaDe zuM karAyuM ? 2140. upadeza saptati 272
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhe tavAmuLe varSe, yAtrikAH kecidAgatAH / teSAmekasya kiM ratnaM, tvayA vada hRtaM na vA ? / / 36 / / ukte satye tayA tebhyo, bhItayA te tato jaguH / tasya jIvana te duHkhaM, dattaM tadduHkhadAnataH / / 37 / / pazcAttApaparA sA'pi tebhyastadratnamArpayat / tairapi vyayitaM tIrthe, gatvA tasya zivecchayA / / 38 / / te'pi kramAdbhavamimaM kRtagehadehatyAgAH kRzatvamanayanta tapovidhAnaiH / tanmA'nyamAnyajanavittamapAhara tvaM, saMtoSasaudharasamAtmagataM kuruSva / / 39 / / iyaM paurANikI vArttA, mithyAdRgjanocitA / tattvajJAnAM hi jainAnA-maparAdhe'pyavikriyA / / 40 / / . / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre'STama upadezaH / / 8 / / 273 upadeza saptati
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. tArA gharamAM amuka varSo pahelA keTalAka yAtriko AvyA hatA. zuM teomAMnA ekanuM ratna tArA vaDe corAyuM hatuM ke nahIM ? te tuM kahe. 2141. * 37. tyArabAda teothI gabharAyela teNI vaDe satya kahevAya chate teoe kahyuM, "tene duHkha ApavAthI tenA jIva vaDe tane duHkha apAyuM che." 214ra. 38. pazcAttApa karavAmAM tatpara evI teNIe paNa teone te ratna arpaNa karyuM. teo vaDe paNa tenA sUranA) kalyANanI IcchA vaDe tIrthamAM jaIne ratnano vyaya karAyo. 2143. 39. tapanA vidhAna vaDe A bhavamAM anukrame karyo che ghara ane dehano tyAga evA teoe paNa kuzapaNAne prApta karyuM tethI te anya mAnya evA lokonA dhananuM hiraNa na kara ane saMtoSa rUpI amRtarasane AtmasAt kara. 2144. - 40. mizrAdaSTi lokone ucita purANamAM kahelI A vArtA che kharekhara tattvajJAnavALA jainone aparAdha thaI jAya to paNa vikriyA eTale viparIta kriyA na hoya. 2145. . . I e pramANe zrI upadezasaptatikAnA pAMcamA adhikAramAM AThamo upadeza che. e upadeza saptati 273
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ "upadeza:-9" viSayAmiSalampaTo janaH, sahate'traiva bhave viDambanAm / yajamAnavigopito yathA, laghutAM prApa sa tApasabruvaH / / 1 / / purA zrIcampakapure, zreSThI zreSThaguNojhayaH / cakoranAmA saJjAta-cakora iva kovidaH / / 1 / / dharmakRtyarato'pyeSa, tApaseSu paraM sadA / kurute'tyAdaraM dharma-parIkSA khalu durlabhA / / 2 / / anyadA parvaNi kvA'pi, tenaikaH ko'pi tApasaH / nimantrito gRhe bhuktyai, bhojayAmAsa taM ca saH / / 3 / / udaraMbhariNA tena, bhuJjAnena durAtmanA / gauravarNaM lambakarNaM, dRSTaM zreSThisutAdvayam / / 4 / / ApAdamastakaM ramyaM, tadrUpaM tasya pazyataH / mAra ujAgaro jAto, nirvivekA hi tAdRzAH / / 5 / / yajamAnapuro'vAdIdbhojanAnantaraM jttii| pracchannaM nijaziSyebhyaH, parityajya trapAmapi / / 6 / / kasyedaM tanayAdvandvaM ?, sa prAha bhagavanmama / tadidaM dIyatAM mAM, gurubhakto bhavAn yataH / / 7 / / Atmano vallabhaM yatta-nirvicAreNa cetasA / gurubhyo deyamekAnta-makSayaM hitamicchunA / / 8 / / 274 upadeza saptati
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-9" 1. viSayo rUpI mAMsamAM Asakta loko A ja bhavamAM viDaMbanAne sahana kare che. jema gorathI vagovAyela te kuliMgI tApasa laghutAne pAmyo. 2146. 1. pahelA caMpakapuramAM zreSTha guNothI yukta, cakora (pakSI) nI jema kuzala cakora nAme zreSThI thayo. 2147. 2. paraMtu dharmakAryamAM tatpara paNa A zreSThI tApasIne viSe haMmezAM atyaMta Adarane kare che. kharekhara dharmamAM parIkSA durlabha hoya che. 2148. 3. eka vakhata parva divasamAM kyAMkathI paNa tenA vaDe koI eka tApasa gharamAM bhojanane mATe nimaMtrita karAyo ane zreSThIe tene jamADyo. 2149. 4. udarane barAbara bharavApUrvaka bhojana karatA evA te duSTa vaDe gauravarNavALI, lAMbA kAnavALI zreSThinI be putrIo jovAI. 2150. 5. pagathI mAMDIne mastaka parvata manohara tenA te rUpane jotA kAmavAsanA jAgrata thaI. kharekhara nirvivekI puruSo tevA prakAranA hoya che. 2151. ka.. bhojana karyA pachI potAnA ziSyathI gupta rIte lajjAno tyAga karIne tApase goranI AgaLa kahyuM. 215ra. 7, A putrInuM yugala konuM che ? teNe kahyuM. he bhagavan! mAruM che. je kAraNathI tame gurubhakta cho (tethI) te putrI yugala mane Apo. 2153. 8. akSaya (mokSa) hitane IcchanAra vaDe potAne je vastu priya hoya te vicAra karyA vinA manathI ekAMte gurune ApavI joIe. 2154. upadeza saptati 274
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThI zrutveti taM prAha, bhagavan ! bhavatAmidam / nedRg yuktamapi dhyAtuM, kiM punarjalpituM mukhe ? / / 9 / / ruSTo gurustamAcaSTa, re ! mAmapyavamanyase / manyasva madvaco noce-dvirUpaM te bhaviSyati / / 10 / / antaHkruddho'pi taM zreSThI, sAmnA punaridaM jgau| kimapyadeyaM me nAsti, viziSya tu bhavAdRzAm / / 11 / / paraM prakaTataH kanyA-pradAnaM me tavA'pi ca / bhAvi trapAkara tena, bhavanto yAntu samprati / / 12 / / atrA''ste yA nadI tasyAM, maJjUSopAyataH prabho ! / ... ime dve DhaukayiSyAmi, kurvIthA mA'tra saMzayam / / 13 / / / iti zrutvA jaTI kuNTha-matiH prApa maThaM nijam / taddhyAna eva tAM rAtri-manaiSIdeSa pApadhIH / / 14 / / . ... yajamAnena tenA'tha, maTIdvitayaM vanAta / AnAyya madhye kSiptvA ca, peTA nadyAM pravAhitA / / 15 / / tadA ca tApaso'pyAtma-vineyAnityabhASata / adya me tridazaH ko'pi, rAtrau tuSTo'bravIditi / / 16 / / prAtarnadyAM vahantI yA, maJjUSA'bhyeti sA tvayA / neyA maThAntastatratyaM, sAraM grAhyaM hitaM tava / / 17 / / 275 upadeza saptati
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. e pramANe sAMbhaLIne zreSThIe tene kahyuM. he bhagavan! Apane A AvA prakAranuM vicAravA mATe yogya paNa nathI to vaLI mukhathI bolavA mATe to zuM? 2155. 10. gusse thayela gurue tene kahyuM. are ! mAruM paNa apamAna kare che. jo mAruM vacana nahIM mAne to tAruM kharAba thaze. 215ka. 11. aMtaramAM krodhita thayela zreSThIe paNa pharIthI tene zAMtipUrvaka A kahyuM. mAre kAMI paNa nahi ApavA yogya nathI. vaLI ApanA jevAone to vizeSa prakAre ApavA yogya che. 2157. 12. paraMtu pragaTa rIte kanyA pradAna karavI (te) mAre ane tamAre bhaviSyamAM lajjAne karanAre thaze. tethI tame hamaNAM jAo. 2158. 13. he prabho ! ahIM je nadI che temAM peTInA upAyathI A be (kanyAo) ne mUkIza. emAM saMzaya na karo. 2159. 14. e pramANe sAMbhaLIne saMkucita mativALo tApasa potAnA maThamAM gayo. pApabuddhivALA eNe (tApase) tenA dhyAnamAM ja te rAtrine pasAra karI. 2160. 15. have te goravaDe (zreSThI vaDe) vanamAMthI be vAMdarIone lAvIne peTImAM nAMkhIne peTI nadImAM vahAvAI. 2161. - 16: tyAre tApase paNa potAnA ziSyone e pramANe kahyuM. Aje khuza thayela koIka deve rAtrimAM e pramANe kahyuM. 2162. 17. savAre nadImAM vahetI je peTI Ave, te tArA vaDe maThanI aMdara laI javI. temAMnA sArane (rahelAne) grahaNa karavuM (emAM ja) tAruM hita che. 2103. upadeza saptati 275
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutveti jahaSuH ziSyAH, guroH zlAghAM vitenire / dhanyastvameva yasyetthaM, vazinastridazA api / / 18 / / atha prabhAte maJjUSA, sA prAptA tanmaThAntike / AnAyya tAM ca ziSyebhyo, maThamadhye vyamocayat / / 19 / / dadau ca zikSAM ziSyebhyaH, pracchannaM tApasaH punaH / kimapyasyAM rahasyaM bhoH !, bhAvi tata zrayatAM vacaH / / 20 / / etAmudghATayiSyAmi, maThAntavidhipUrvakam / kapATasampuTaM dattvA, dhyAnamAlambya ca sthiram / / 21 / / vinA maduktaM noddhATyau, kapATo hi vineyakAH / / asamagro vidhiryena, yoginAmapyanarthakRt / / 22 / / tatheti pratipanne tai-maThAntargatavAn guruH / / manorathena mahato-ddhATayAmAsa tAmayam / / 23 / / / tadA tatsaMmukhaM te dve, nirgatyocchalite drutam / ' . markaTyau krUranakhare, kSudhite caJcale bhRzam / / 24 / / tAbhyAM tadIyA jagRhe, nAsikA saralonnatA / kapolau vipulau chinnau, bhAlaM ca zakalIkRtam / / 25 / / parAnapIvaraM tasyo-daramapyAzu dAritam / bhakSito bhakSitaH ziSyAH !, iti kokUyate tataH / / 26 / / 276 upadeza saptati
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. e pramANe sAMbhaLIne khuza thayelA ziSyoe gurunI prazaMsA karI. dhanya che tamane. jemane e pramANe devo paNa vaza thayelA che. 2164. 19. have savAramAM te peTI maThanI pAse AvI ane ziSyo pAse tene maMgAvIne maThanI madhyamAM mUkAI. 2165. 20. tApase pharIthI ziSyone gupta rIte zikSA ApI (kahyuM) he ziSyo ! AnuM rahasya zuM che ? te tame sAMbhaLo. 2167.. 21. baMne daravAjA baMdha karIne sthiratApUrvaka dhyAnanuM AlaMbana laIne maThanI aMdara vidhipUrvaka huM Ane (peTIne) ughADIza. 2167. 22. he ziSyo ! mArA kahyA vinA be kapATa (dvAra) ne ughADavA nahIM, jethI adhUrI vidhi yogIone anartha karanArI thAya che. 2138. 23. teo vaDe te pramANe svIkArate chate guru maThanI aMdara gayA. eNe (gurue) * ghaNA manoratho pUrvaka tene ughADI. 2169. * : ", ' 24. tyAre tenI (gurunI) sanmukha jaldI jaldI uchaLatI, kUra nakhavALI, ghaNI caMcaLa, bhUkhI te be vAMdarIo nIkaLI. 2170. - 25. teo vaDe saraLa ane uMcI evI nAsikA grahaNa karAI vipula evA baMne kapALa chedAyA ane bhALanA TukaDA karAyA. 2171. 27. zreSTha annathI puSTa thayela tenuM gurunuM) peTa paNa jaldIthI phADyuM. tyAra pachI he ziSyo ! bhakSaNa karAyo, bhakSaNa karAyo. e pramANe pokAra karAya che. 2172. upadezasaptati 276
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ soDhA sa ekaH kaSTAnAM, te dve tu kSudhite bhRzam / ziSyairnoddhATyate dvAraM, duHkhapAraH kathaM bhavet ? / / 27 / / bahiH sthitAstu te ziSyAH, vimarzamiti kurvate / upasarga karotyeSa, nUnaM ko'pi guroH suraH / / 28 / / cirAdudghATite dvAre, sa tAbhyAM saha nirgataH / niryadraktapravAheNa, raktAdririva mUrtimAn / / 29 / / bhagavan ! kimidaM jAtaM, pUjyAnAM bhavatAmapi / iti pRSTe guruH smAha, tadvRttaM tathyameva saH / / 30 / / sopahAsaM sakAruNyaM, sadainyaM zaikSakA jaguH / nirmitA yajamAnena, bhaktirgurvanurUpiNI / / 31 / / etasyocitamevedaM, svAcAraM parimuJcataH / bhasmanaiva hi rudrasya, pUjA syAnna tu candanaiH / / 32 / / kAle guruH paTUbhUto, yajamAnena bodhitaH / bhagavanIdRzaM karma, na tApasajanocitam / / 33 / / zikSayitveti taM prApto, yajamAno nijaM gRham / tApaso'pi ciraM dIkSAM, tApasI paryapAlayat / / 34 / / yadi zivanagarayiyAsA, bhave jihAsA ca vo bhaved bhavyAH / / . tadamI viSamA viSayAH, kimpAkaphalopamAstyAjyA: / / 35 / / // iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre navama upadezaH / / 9 / / ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~ 277 upadeza saptati
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. te ekalo duHkhane sahana karato hato. vaLI teo be atyaMta bhUkhI hatI. jyAM sudhI ziSyo vaDe dvAra ughADAtuM nathI (tyAM sudhI) duHkhano pAra zI rIte thAya ? 2173. 28. vaLI bahAra rahelA te ziSyo vicAra kare che ke kharekhara koI paNa devatA A gurune upasarga kare che. 2174. . 29, ghaNA kALe dvAra ughADAte chate nIkaLatA evA raktanI (lohInI) dhArAthI sAkSAt lohInA parvatanI jema te teo be (vAMdarIo) nI sAthe nIkaLyA. ra175. 30. he bhagavanuM ! pUjya evA Apane paNa A zuM thayuM? e pramANe pUchate te gurue te vRttAMtane te pramANe ja kahyuM. 217ka. 31. upahAsapUrvaka, karUNatApUrvaka, dInatApUrvaka ziSyoe kahyuM. gora vaDe gurune anurUpa bhakti karAI. 2177. 32. potAnA AcArane mUkavAthI A gurune e pramANe ja ucita che. kharekhara mahAdevanI pUjA bhasma vaDe ja thAya paraMtu caMdana vaDe nahIM. 2178. - 33, amuka kALe nirogI thayela guru gora vaDe paNa bodha pamADAyo. he bhagavan! AvA prakAranuM kArya tApasajanane ucita nathI. 2179. 34, e pramANe tene zikSA ApIne gora potAnA ghare gayo. tApase paNa ghaNA kALa paryata tApasI dIkSAne pALI. 2180. 35. he bhavya prANIo ! jo tamArI mokSanagarane meLavavAnI ane saMsArane tyAga karavAnI IcchA hoya to kiMpAkanA phalanI upamAvALA viSama evA A viSayo tyAga karavA joIe. 2181. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA pAMcamA adhikAramAM navamo upadeza che. te upadeza saptati 277
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza:-10" paMrigrahaprauDhazilAvalambinaH, patanti saMsAramahAmbudhau janAH / santoSavajreNa vibhidya tAM puna-staranti vidyApativatsumedhasaH / / 1 / / potanAkhye pure rAjA, zUraH zUraparAkramaiH / zreSThI vidyApatistasya, bhAryA zRGgArasundarI / / 1 / / .. svapne tamekadA lakSmI-ruvAcadazame dine / ahaM yAsyAmi he vatsa !, cirAttvaM mutkalAyyase / / 2 / / prabuddhaH so'pi bhAryAya, taM vRttAntaM nyavedayat / lakSmInAze kathaM kArya-miti cintAturaH punaH / / 3 / / vizuddhabuddhiH sA'pyAha, yadyevaM sakalA'pi sA / vyayanIyA supAtrAdA-vanya-thA'pi hi yAsyati / / 4 / / atha vyayitumArebhe, sa zreSThI sakalaM dhanam / . , tathA'pi varddhate kintu, kUpodakamivA'nvaham / / 5 / / yathA yathA vyayastasya, gehe vRddhistathA tathA / dIyamAno'pi bhAratyAH, kozaH kiM nAma hIyate ? / / 6 / / jinAlaye jinendrasya, purastAttau ca dampatI / parigrahavrate mAna-mevaM jagRhaturmithaH / / 7 / / triH pUjA dviH prtikraanti-bhojnN dAnapUrvakam / veSayoryugmamekaiva, bhAryA zRGgArasundarI / / 8 / / 278 upadeza saptati
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-10" 1. parigraharUpI vizAla zilAnuM AlaMbana lenArA loko saMsAra rUpI moTA samudramAM paDe chevaLI vidyApatinI jema buddhizALIo saMtoSa rUpI vaja vaDe tene (parigraharUpI vizALa zilAne) bhedIne tare che. 2182. 1. potana nAmanA nagaramAM atyaMta parAkramavALo zUra nAme rAjA hato. vidyApati zreSThI (hato). tene zRMgArasuMdarI nAme patnI hatI. 2183. 2. eka vakhata svapnamAM lakSmIdevIe kahyuM he vatsa ! huM dazame divase jaIza. tuM ghaNA kALa sudhI (mArAthI) chUTo karAya che. 2184. 3. lakSmInA nAzamAM (nAza hote chate) zI rIte karazuM e pramANe ciMtAtura, jAgelA teNe paNa patnIne te vattAMtane jaNAvyo. 2185. 4. vizuddha buddhivALI teNIe paNa kahyuM. jo e pramANe (hoya to) saghaLI paNa te (lakSmI) supAtradAna vageremAM vyaya karavI joIe. nahitara kharekhara Ama paNa javAnI che. 2186. - pa. have te zreSThIe saghaLA dhanano vyaya karavA mATe AraMbha karyo to paNa kUvAnA pANInI jema niraMtara (dhana) vadhe che. 2187. 6. jema-jema vyaya kare tema-tema tenA gharamAM vRddhi thAya. ApavA chatAM paNa sarasvatIno bhaMDAra zuM hIna thAya ? 2188. 7. maMdiramAM jinezvara paramAtmAnI samakSa te daMpatIe paraspara parigraha vratamAM e pramANe pramANane grahaNa karyo. 2189. 8. trikALapUjA, be TaMka pratikramaNa ane dAna ApIne bhojana karavuM. be joDa kapaDA (vastro ane eka zRMgArasuMdarI (patnI e pramANe grahaNa karyuM.) 2190. upadeza saptati 278
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAse ca viMzatidinA-nyAvayoH zIlamuttamam / kacolaM bhAjanaM caikaM, sauvarNe te ubhe param / / 9 / / vAsare caikazo bhuktiH, pauSadhaH parvavAsare / catuSprakArAhArasya, tyAgo rAtrau ca sarvathA / / 10 / / ekaM ca TaGkakazataM, jIrNanANakasambhavam / mAsayogyaM gRhe dhAnyaM, niyamo dvipadAdiSu / / 11 / / sachittamekaM muktvA'nya-sacittaniyamo'stu naH / pUjopakaraNaM sarva, mutkalaM paramAvayoH / / 12 / / evaM samyaktvamUlAni, vratAni dvAdazA'pyam / pratipadya gRhaM gatvA, vyayataH sma samAM zriyam / / 13 / / sa vizrANitasarvasvo, nizcinto dazame dine / rAtrau suptaH zriyA proktaH, sthitA'haM vatsa ! te gRhe / / 14 / / tvatpuNyadAmabhirbaddhA, kvA'pyahaM gantumakSamA / upasthito'pi vighnaste, kSINaH puNyA'nubhAvataH / / 15 / / zRGkhalAsadRzaM puNyaM, markaTIsadRzA ramA / tayA niyantritA sA hi, caJcalA'pi kva gacchati / / 16 / / athA'nyadivase zreSThI, kRtvA tAmapi pAtrasAt / tyaktvA gRhamapi jJAti-vargIyAnmutkalAyya ca / / 17 / / .. 279 upadeza saptati
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. ApaNe eka mAsamAM vIsa divasa uttama zIlanuM pAlana karavuM. eka thALI ane eka coLuM (vATakI) ema te baMne zreSTha suvarNanA rAkhavA. (vadhAre nahIM) 2191. 10. eka divasamAM eka vAra bhojana karavuM. parvanA divase pauSadha ane rAtrimAM sarvathA cAre prakAranA AhArano tyAga. 2192. 11. jUnA nANAothI saMbhavita ekaso TaMka, eka mAsa jeTaluM gharamAM dhAnya ane dvipada vigeremAM (putra vageremAM) niyama - 2193. 12. amAre eka sacittane choDI bAkI badhA sacittano tyAga ho. ApaNA baMnene zreSTha evA sarva pUjAnA upakaraNanI chUTa che. 2194. 13. e pramANe samyaktva mUla bAra vratone paNa svIkArIne ghare jaIne sarva lakSmIno vyaya karato hato. 2195. 14. ApI dIdhuM che sarvasva jeNe nizcita dazame divase rAtrimAM sUtelo evo te lakSmIdevI vaDe kahevAyo. he vatsa ! huM tArA gharamAM rahelI chuM. 2196. 15. tArA puNya rUpI doraDA vaDe baMdhAyelI huM kyAMya paNa javA mATe samartha nathI. upasthita thayelA vighno paNa tArA puNyanA anubhAvathI kSINa thayA. 2197. 16. sAMkaLa samAna puNya ane vAMdarI samAna lakSmI tArA vaDe niyaMtrita karAI. kharekhara caMcaLa evI paNa te kyAM jAya ? 2198. 17. have bIje divase zreSThIe tene paNa pAtrasAt (supAtramAM vAparIne) karIne gharano tyAga karIne, svajana vargone paNa choDI daIne - 2199. upadeza saptati 279
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ maulau karaNDikAM kRtvA, jinArddhAyAH sa dhArmikaH / nagarAnniryayau puNya-samUho mUrtimAniva / / 18 / / pratolI yAvadAyAta - stAvattatpuravAsinaH / aputrasya kSitipaterAsIdAkasmikI mRtiH / / 19 / / itazca paJcadivyAni, sajjitAni niyogibhiH / sAmrAjyaM ca pradattaM tai - stasyaiva zreSThinastadA / / 20 / / sa prAha nAhaM rAjyAha-bhiSekena sRtaM mama / tadA ca devIvAg jAtA, tava bhAgyamaho ! mahat / / 21 / / mAkArSIH pratiSedhaM tannA'nyathA bhavitavyatA 1 zreSThayapi prAha yadyevaM tadA zRNuta madvacaH / / 22 / / pUrva zrIjinabimbasya, kurudhvamabhiSecanam / pazcAnmameti te'pyeva-makArSurharSapUritAH / / 23 / / evaM ca prAptasAmrAjya:, sa zreSThI saparicchadaH / nRpasaudhamalaJcakre, purastrIkRtamaGgalaH ||24|| nyasya siMhAsane mukhye, jinendrapratimAmau / svayaM tatpAdapIThastho, rAjakAryANyasAdhayat / / 25 / / ratnavRSTiM tadA cakruH, samyagdRSTisurA varAH / ekachatra jinasyaiva, sa rAjyaM samasUtrayat / / 26 / / 280 upadeza M
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. jinezvara paramAtmAnI pUjAnI sAmagrInI TopalIne mastaka para mUkIne dhArmika evo te sAkSAt puNyanA samUhanI jema nagarathI bahAra nIkaLyo. 2200. 19. eTalAmAM te killAnA dvAramAM Avyo teTalAmAM te nagaramAM rahenAra putra rahita rAjAnuM akasmAta mRtyu thayuM. ra201. 20. tyAre ahIM sevako vaDe pAMca divyo sarjAyA ane teo vaDe te ja zreSThine sAmrAjya apAyuM. 2202. 21. teNe kahyuM. huM rAjyane yogya nathI. mArA abhiSeka vaDe saryuM. tyAre devI vANI thaI. aho ! tAruM bhAgya mahAna che. 2203. 22. tethI pratiSedha na kara. bhavitavyatA anyathA thatI nathI. zreSThIe paNa kahyuM. jo e pramANe che to mAruM vacana sAMbhaLo. ra204. 23. pahelA zrI jinezvaranA biMbane abhiSeka karo pachI mAro. harSathI pUrNa evA teoe paNa e pramANe karyuM. ra205. * 24. e pramANe sAmrAjyane prApta karela te zreSThIe parivAra sahita rAjAnA mahelane alaMkRta karyo. nagaranI strIoe maMgala karyuM. ra206. - 25. eNe (rAjAe) mukhya siMhAsana para jinezvaranI pratimAne sthApana karIne svayaM pAdapITha para besIne rAjyanA kAryone sALA. 2207. . 26. tyAre zreSTha samyagdaSTi devoe ratnanI vRSTi karI. teNe (rAjAe) jinezvaranA ja eka chatra samAna rAjyane calAvyuM. 2208. upadezasaptati 280
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ akarodakaraM lokaM, dharmmakarmmaNi karmmaTham / sarvatrA'pi jinAjJA'bhUt, yathA rAjA tathA prajAH / / 27 / / sa paJcazatasaMkhyAni, jinacaityAnyacIkarat / svarNaratnamayIsteSu, pratimAzca nyavIvizat / / 28 / / akhaNDitasvaniyamo, jinAjJAmapyakhaNDayan / akhaNDaM sa ciraM rAjyaM, cakAra jinanizrayA / / 29 / / iti niyamya parigrahasAgaraM, sa nRpatiH padamavyayamAptavAn / kuruta tena parigrahanigraha, sapadi yUyamapIcchatha cet sukham ||30|| / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre dazama upadezaH / / 10 / / 289 upadeza saptati
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. dharmakAryamAM dRDha lokone karamukta karyA. sarva ThekANe paNa jinezvara paramAtmAnI AjJA thaI. jevo rAjA tevI prajA. 2209. *28. teNe pAMcaso maMdiro karAvyA ane teomAM ratnamaya pratimA sthApana karAI. 2210. 29. akhaMDita che potAno niyama jene tathA jinezvaranI AjJAne nahi khaMDana karatA evA teNe jinezvara paramAtmAnI nizrA vaDe lAMbA kALa sudhI rAjyane akhaMDa rIte calAvyuM. 2211. 30. e pramANe parigraha rUpI sAgarane kAbUmAM laIne te rAjAe mokSa padane prApta karyuM. tethI jo tame paNa sukhane IcchatA ho to jaldIthI parigrahanA niyamane karo. 2212. // e pramANe zrI upadezasaptatikAnA pAMcamA adhikAramAM dasamo upadeza che. / / upadeza saptati 281
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-11" jinamatAnugataiH pratiSidhyate, rajanibhojanamantyajanocitam / svaparasAmayikoktivivarjitaM, tanuguNaM bahudoSavizeSitam / / 1 / / yogazAstroditAM raatre-bhojne doSasantatim / zrutvA kastattvavijantu-statra bhojanamAcaret ? / / 2 / / rAtribhuktenizcayasyA-''rAdhane'tha virAdhane / mitratrayasya dRSTAntaH, procyamAno nizamyatAm / / 3 / / kvA'pi grAme purA'bhUvan, suhRdo vnnijstryH| . zrAvako bhadrako mithyA-dRSTizceti kramAdamI / / 1 / / . . jainAcAryAntike'nyedyuste gatA gurubhistataH / tatpuro dezanA cakre, suzrAvakajanocitA / / 2 / / teSu zrAddhaH kandamUla-rAtribhuktyAdinizcayAn / . sukhena jagRhe zrAddha-kulotpannatayA rayAt / / 3 / / bhadrakastu bahUkto'pi, rAtribhojananizcayam / vimRzya jagRhe nAnyaM, mithyAdRSTirna kiJcana / / 4 / / zrAddhabhadrakayorjAte, kuTumbe api dhArmike / gRhavyavasthA sarvA hi, syAdgRhezAnusAriNI / / 5 / / kramAtpramAdabAhulyAt, zrAvako nijanizcaye / tattatkAryavyApRtatvA-tsaJjAtaH zithilAdaraH / / 6 / / 282 upadeza saptati
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-11" 1. jinezvaranA matane anusaranArA loko vaDe nIca jAtinA lokone ucita, sva ane parazAstramAM uktipUrvaka tyAga karAyela, thoDA guNavALuM ane ghaNA doSothI yukta evA rAtri bhojanano niSedha karAya che. (tyAga karAya che.) 2213. 2. yogazAstramAM kahela rAtribhojanamAM doSanI saMtatine sAMbhaLIne tattvane jANanAra koNa rAtrimAM bhojanane kare ? 2214. 3. rAtri bhojananA niyamanI ArAdhanA ane virAdhanAmAM kahevAtA traNa mitranA dRSTAMtane tame sAMbhaLo. 2215. 1. pahelA koIka nagaramAM traNa vepArI mitra hatA. teo anukrame zrAvaka, bhadraka (saraLa pariNAmavALo) ane mizrAdaSTi hatA. 2216. 2. eka divasa teo jainAcArya pAse gayA. tyAra bAda guru bhagavaMta vaDe temanI AgaLa suzrAvaka jaMnane ucita evI dezanA karAI. 2217. 3. teomAM zrAvaka kulamAM utpanna thayela hovAthI zrAvake kaMdamUla, rAtribhojana tyAga vigere niyamone jaldIthI sukhapUrvaka grahaNa karyA. 2218. - ' 4. vaLI bhadrake ghaNuM kahete chate vicArIne rAtri bhojananA niyamane grahaNa karyo. bIjA niyamone nahIM, mizrAdaSTie koI niyama grahaNa na karyo. 2219. 5. zrAvaka ane bhadrakanI jAti-kuTuMba dhArmika hovA chatAM paNa gharanI sarva vyavasthA kharekhara gharanA svAmIne anusaranArI thAya. 2220. . zrAvaka pramAdanI bahulatAthI, te-te kAryamAM vyApRta hovAthI anukrame potAnA niyamamAM zithila AdaravALo thayo. 2221. upadeza saptati 282
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhye tyAjyaghaTIyugmaM, bhuGkte'ste jAtucidravau / prAtaH sAyamasau jAna-trapyajAnanivA'bhavat / / 7 / / samyagArAdhayAmAsa, nizcayaM svaM tu bhadrakaH / kuTumbamapi saJjAtaM, zrAddhasya zithilaM punaH / / 8 / / rAjakAryAdivaiyagryA-danyadotsUrasambhave / bhadrakaH zrAvakazcA'pi, cireNa gRhamAgatau / / 9 / / utsUrabhavanAdbhuktiM, bhadrako naiva nirmame / Astikastu tadA'bhuta, kuTumbapreraNAvazAt / / 10 / / tadA tasyopAsakasya, bhuJjAnasyA'zanAdikam / , mastakAtpatitA yUkA''hArAntastaM ca bhuktavAn / / 11 / / . tato jalodaravyAdhi-bAdhito'tyantamAkulaH / . virAdhya niyamaM caiSa, mRtvA mArjArako'bhavat / / 12 / / kadarthyamAno duSTena, zunA tatra bhave'pi saH / vipadya narake prAcye, prApto duHkhAni soDhavAn / / 13 / / rAtribhuktiprasaktaH sa, mithyAtvyapi kadAcana / saviSAhArabhuktyAbhUt, truTadantraH zanaiH zanaiH / / 14 / / cirAnmRtaH pIDyamAna-stayA niviDapIDayA / mArjAro nArakazcAdye, narake'jani mitravat / / 15 / / 283 upadeza saptati
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. kyAreka sUryAsta thaye chate be ghaDInI (48 miniTanI) vacamAM (sUryAsta aMdara) bhojana kare che. savAra ane saMdhyAkALane A jANato chato paNa nahIM jANatAnI jevo thayo. 2222. 8. bhadraka potAnA niyamane samyagu rIte ArAdhato hato. vaLI zrAvakanuM kuTuMba paNa zithila thayuM. 2223. 9. eka vakhata bhadraka ane zrAvaka rAjyakAryAdimAM vyagra hovAthI sAyakALe moDA ghare AvyA. 2224. 10. bhadrake sUryAsta thavAthI bhojana nahIM ja karyuM. vaLI tyAre zrAvake kuTuMbanI preraNAnA vazathI bhojana karyuM. 2225. 11. tyAre azanAdinuM bhojana karatAM te zrAvakanA bhojanamAM mAthAmAMthI jU paDI ane (zrAvaka) tevo AhAra vAparyo. 2223. 12. tyAra bAda gADha jalodaranI vyAdhithI pIDAyo ane A niyamanI virAdhanA karIne e marIne bilADo thayo. 2227. : 13. te bhavamAM paNa duSTa kutarA vaDe kadarthanA karAto te (bilADo) marIne - pahelI narakamAM gayo (tyAM paNa) ghaNA duHkho sahyA. 2228. 14. rAtri bhojanamAM Asakta te mithyAtvI paNa kyAreka viSavALA AhArane bhogavavA vaDe dhIre-dhIre tUTelA AMtaraDAvALo thayo. 2229. 15. te atyaMta pIDA vaDe pIDAto ghaNA kALe maraNa pAmyo ane bilADo nAraka pahelI narakamAM mitranI jema thayo. 2230. upadeza saptati 283
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhadrakastu svaniyama, pratipAlya suro'bhavat / saudharme prauDhimAMsteSAM, bhinna bhinnamaho ! phalam / / 16 / / zrAddhajIvastataH kvA'pi, niHsvadvijasuto'bhavat / . zrIpuJjanAmA mithyAtvi-jIvastallaghubAndhavaH / / 17 / / kule tatra prasakto tau, rAtribhuktyAdikarmasu / na jJAtavantau zrIjaina-dharmagandhamapi kvacit / / 18 / / bhadrakatridazo'nyedyu-rupayukto rahastayoH / svarUpaprAcyabhava-jJApanAdi vitenivAn / / 19 / / prabuddhAbhyAM tatastAbhyAM, rAtribhojananizcayaH / tathaiva pratipannasto, sureNa ca dRDhIkRtau / / 20 / / yaduktam - pApAnivArayati yojayate hitAya, guhyaM nigRhati guNAn prakaTIkaroti / ApadgataMcanajahAtidadAtikAle, sanmitralakSaNamidaMpravadantidhIrAH / / 1 / / janakAdibahUkte'pi, svavrate dRDhayostayoH / laGghanatritayaM jAtaM, sarve[ktiniSedhane / / 21 / / tayonizcayamAhAtmya-vRddhayai tatratyabhUbhujaH / vicakre tena devena, mahatI jaTharavyathA / / 22 / / yathA yathA pratIkAraH, kriyate'sya tathA tathA / adhikaM varddhate vyAdhirvahnijvAleva sarpiSA / / 23 / / 284 upadeza saptati
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. vaLI bhadraka potAnA niyamanuM pAlana karIne saudharma devalokamAM vizAla samRddhivALo deva thayo. aho ! teonuM bhinna-bhinna hala thayuM. 2231. *17. tyAra bAda zrAvakano jIva kyAMka nirdhana brAhmaNano putra thayo. mithyAtvIno jIva zrIpuMja nAme teno nAno bhAI thayo. 2232. 18. tyAM kulamAM rAtri bhojana vagere kAryamAM Asakta evA te baMne kyAreya zrI jainadharmanI gaMdhane paNa jANatA nathI. 2233. 19. eka divasa upayoga mUkela bhadraka deve te baMnene ekAMtamAM potapotAnA pUrvabhavane jaNAvavA vigerene karyuM. 2234. 20. tyAra bAda bodha pAmelA te baMne vaDe rAtri bhojanano niyama te pramANe ja svIkArAyo ane deva vaDe dRDha karAyo. ra235. je kahyuM che -. * 1. (je) pApathI aTakAve che, hitamAM joDe che, guptanuM rakSaNa kare che, guNone pragaTa kare che, ApattimAM paDelAne choDI deto nathI; avasare Ape che. A sArA mitranA lakSaNa che. (e pramANe) dhIra puruSo kahe che. 2236. : 21. pitA vagere ghaNuM kahete chate paNa potAnA niyamamAM daDha evA te baMnene sarva bhojananA tyAgamAM traNa upavAsa thayA. 2237. 22. te baMnenA niyamanA mahimAnI vRddhine mATe te deva vaDe tyAMnA rAjAne ghaNI jaTharanI pIDA karAI. 2238. . - 23. jema-jema pratikAra karAya che tema-tema AnI vyAdhi agninI jvAlA jema ghI vaDe vadhe che tema ghaNI vadhe che. 2239. upadeza saptati 284
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM karttavyatayA mUDhe, rAjavarge tadA'khile / babhUva divyA vAgevaM, bho bho lokAH ! nizamyatAm / / 24 / / rAjJo'sya nizcayaikAgra-zrIpuJjasya dvijanmanaH / . hastasparzanamAtreNa, vyAdhiryAsyati nAnyathA / / 25 / / kaH puJja iti sarveSa-tkarNeSvekastadA'vadat / asti niHsvadvijasutaH, puJja eko dRDhavrataH / / 26 / / kuTumbakalahAjAte, laGghanatritaye'pi yaH / akSubdhaH suvrate puJjaH, sa eva khalu sambhavI / / 27 / / iti sambhAvanAmAtre-'pyamAtrabahumAnataH / . AhUtaH sacivAdyaiH sa, zrIpuJjaH sadya AgataH / / 28 / / so'bravIched dRDho me'sti, rAtribhojananizcayaH / tadedAnImeva rAjJaH zAmyatAdudaravyathA / / 29 / / ityuktipUrvamIzaM, svahastasparzamAtrataH / kSaNAdeva paTUcakre sarvapUrjanasAkSikam / / 30 / / .. zrIpuJjAya tadA bhUpa-stuSTaH paJcazatImitAn / dadau grAmAn-so'pi cakre, nRpAdIn jainadhArmikAn / / 31 / / itthaM zrIpuJjavipraH kSitipamukhajanAryastadIyo'nujazcA'bhUdyo mithyAtvijIvo jinamataniratau tau kRtA'nekadhA / cyutvA kAle sa devo'pyanupamasukRtaiste trayaH siddhimApuH, zaryAM tena bhojyaM pariharata budhAzcejihAsA bhavasya / / 3 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre ekAdaza upadezaH / / 11 / / 285 upadeza saptati
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. tyAre zuM karavuM joIe ? ema mUDha evA saMpUrNa rAjyavargamAM divya vANI thaI. are ! are loko ! tame sAMbhaLo. 2240. 25. A rAjAnI vyAdhi niyamamAM ekAgra zrIpuMja brAhmaNanA hAthanA sparza mAtra vaDe jaze. anyathA nahIM. 2241. - 27. puMja koNa che? e pramANe sAMbhaLavAne utsuka karNavALA sarva lokone viSe tyAre eke kahyuM. nirdhana brAhmaNano puMja nAme eka putra daDha vratavALo che. 2242. ra7. kuTuMbamAM kalaha thavAthI traNa divasanA upavAsa thaye chate paNa je sArA vratane viSe kSobha na pAmyo. kharekhara te ja puMja brAhmaNa saMbhave che. ra243. 28. e pramANe saMbhAvanA mAtramAM ghaNuM bahumAna hovAthI pradhAna vagere vaDe te puMja brAhmaNa bolAvAyo. zrIpuMja jaldIthI Avyo. ra244. 29. teNe kahyuM. jo rAtri bhojanamAM mAro daDha nizcaya hoya to rAjAnA udaranI pIDA hamaNA ja zAMta thAya. 2245. 30. e pramANe uktipUrvaka rAjAne potAnA hAthanA sparzamAtrathI nagaranA sarva lokonI sAkSIe kSaNa mAtramAM nirogI karyo. 2249. 31. tyAre khuza thayela rAjAe zrI puMjane pAMcaso pramANa gAmo ApyA. teNe paNa rAjA vagerene jaina dharmavALA karyA. 2247. 32. zrI puMja brAhmaNa rAjAnA mukhya lokone pUjya banyo. teno nAno bhAI je mithyAtvIno jIva hato te banne jinadharmamAM rakta, karyA che aneka prakAranA dharma jeNe evA te be ane te deva kALa karIne eNvIne anupama sukRto vaDe (ema) te traNe siddhine pAmyA. jo saMsArano tyAga karavAnI IcchA hoya to paMDitajano rAtrimAM bhojanano tyAga karo. 2248. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA pAMcamA adhikAramAM agyAramo upadeza che. e upadeza saptati 285
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-12" sAmAyikaM syAtsamatAvihInaM, nirarthakaM bhavyajanAstadetat / ArAdhyatAM kesarivadbhavaddhi-yathA samastAni sukhAni vaH syuH / / 1 / / sAmAiyaM kuNaMto, samabhAvaM sAvaovi ghaDiyadugaM / AuM suresu baMdhai, ittiyamettAI paliAI / / 1 / / bANavaikoDIo, lakkhAguNasaDhi sahasapaNavIsaM / navasaya paNavIsAe, satihA aDabhAga paliassa / / 2 / / sAmAyikaM samatayA, viyuktaM yaH samAcaret / karoti paramAnne sa, kSArakSepaM vimUDhadhIH / / 3 / / zrInivAsapure rAjA, ripumardana ityabhUt / / zreSThI samarasiMhAkhya-statra dharmekakarmaThaH / / 1 / / tatputraH kesarInAmA, prakRtyeAluruddhataH / vyasanI durvinItazca, kulAGgAra ivA'bhavat / / 2 / / atha niSkAzito gehA-tsa pitrA sarvasAkSikam / tato niraGkuzazcakre, sa cauryaM sarvasadmasu / / 3 / / itthaM purAntastanvAne, stainye tasminnRpo'nyadA / sabhAniviSTaH provAca, ko'yaM ? kasya suto'thavA ? / / 4 / / tadA tatra niviSTasta-ttAtaH prAha kRtAJjaliH / duSputro'yaM mama svAmin !, mayA nirvAsito gRhAt / / 5 / / 286 upadeza saptati
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ " upadeza-12" 1. he bhavyaloko ! samatAbhAva vinA sAmAyika thAya to e nirarthaka che. kesarInI jema tamArA vaDe te ArAdhAya. tamane saghaLA sukho prApta thAya. 2248. 1. be ghaDI paryaMta samatAbhAvapUrvaka sAmAyikane karato zrAvaka paNa ATalA pramANavALuM devatAnuM AyuSya bAMdhe che. 2250. 2. bANuM kroDa, ogaNasATha lAkha, pacIsa hajAra, navaso pacIsa palyopama ane sAtIyA ATha bhAga (92,59,25,925 7/8 bhAga) ATaluM devatAnuM AyuSya baMdhAya. 2251. - 3. je samatAbhAvathI rahita sAmAyika kare che. vimUDha buddhivALo evo te khIramAM mIThuM nAMkhe che. 2252: 1. zrI nivAsapuramAM ripumardana e pramANe (nAme) rAjA hato. tyAM ekamAtra dharmamAM kuzala samarasiMha nAme zreSThI hato. 2253. 2. kesarI nAme teno putra IrSyAlu svabhAvavALo, uddhata, vyasanane sevanAro, duSTa AcaraNavALo kulamAM aMgArAnI jevo hato. 2254. 3. have pitA vaDe sarva lokonI sAkSIpUrvaka te gharathI bahAra kaDhAyo. niraMkuza evo te sarva lokonA gharomAM corI karato hato. 2255. 4. e pramANe te nagaramAM te corI phelAye chate sabhAmAM beThelA te rAjAe kahyuM. A (co2) koNa che ? athavA kono putra che ? 2256. 5. tyAre tyAM beThelA tenA (coranA) pitAe hAtha joDIne kahyuM. he svAmI ! A mAro duSTa putra mArA vaDe gharathI bahAra kaDhAyelo che. 2257. upadeza saptati 286
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauryaM vinA na bhoktavyaM, mayetyasyA'styabhigrahaH / - etadvizeSasambandhaH, punarityavadhAryatAm / / 6 / / ekadA'yaM sarastIre, sthito dhyAyati duSTadhIH / yAvattAvanabhomArge, pAduke padayordadhat / / 7 / / yogI ko'pyAgatastatra, te muktvA tatra yAvatA / snAnAdi kurute tAva-te lAtvaiSa khamudyayau / / 8 / / . tayoH prabhAvAdeko'pi, naikataskarakAryakRt / duSTaroga ivA'sAdhyo, purasyA'yaM vibho'bhavat / / 1 / / purAdhiSThAtRdevyagre, vakti caivaM stutiM sRjan / caurikArddhana te bhogaM, kariSye'ddhaM mamA'stu ca / / 10 / / bhAvinI saphalA sA ce-tprasAdAttava devi ! me / anujJAtastayA'pyeSa, siddhacaurastato'bhavat / / 11 / / bhUpo'tha labdhatanmA , sAraiH parivRto bhaTaiH / devIbhavanamAgatya, pracchannaM sthitavAn kvacit / / 12 / / tadA ca taskaro'pyAgAt, tAM devIM jananImiva / aciMtuM pAduke pANau-kRtya kasyA'pyavizvasan / / 13 / / bhUpatiH prakaTIbhUya, tamAkrozati yAvatA / pakSivattAvaduhInaH, pAduke paridhAya saH / / 14 / / .. 287 upadeza saptati
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. corI karyA vinA mArA vaDe bhojana na karavuM. e pramANe Ane abhigraha che. A vizeSa saMbaMdha pharIthI te pramANe tame jANo. 2258. 7. eka vakhata duSTa buddhivALo A cora sarovaranA kinAre rahelo jeTalAmAM vicAra kare che teTalAmAM AkAzamAM be pagamAM be pAdukAne dhAraNa karela. 2259, 8. tyAM koI eka yogI Avyo. te be pAdukAne mUkIne jeTalAmAM snAna vagere kare che teTalAmAM A (cora) te be pAdukAne laIne AkAzamAM uDyo. ra260. 9. te be pAdukAnA prabhAvathI ekalo paNa (te cora) aneka corInuM kArya kare che. te vibhu ! A (cora) nagarane duSTa rogonI jema asAdhya thayo. 2261. 10. nagaranI adhiSThAyikA devInI AgaLa stuti karato e pramANe kahe che. he devi ! (corImAM jeTaluM dhana meLavIza temAMthI) aDadhA dhana vaDe tAro bhoga karIza ane aDadhuM dhana mAruM thAo. ra262. 11. he devI! jo tArI kRpAthI mArI te corI saphaLa thaze to. teNI vaDe paNa anujJA apAI. tyArabAda A siddhacora (jyAM corI kare tyAM siddhi maLe.) thayo. 2293. * 12. jANyA che tenA marmane evo, sArabhUta sainikothI parivarelo rAjA have kyAreka devInA bhavanamAM AvIne chUpI rIte rahyo. 2264. 13. tyAre te cora koIno paNa vizvAsa nahIM karato baMne pAdukAne be hAthamAM rAkhIne mAtAnI jema te devInI pUjA karavA mATe Avyo. ra295. 14. rAjA jeTalAmAM pragaTa thaIne tenA para Akroza kare teTalAmAM te (cora) be pAdukAne dhAraNa karIne pakSInI jema uDyo. 2277. upadeza saptati 287
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAti yAtyeSa bhozcauraH, iti bhUpatibhASitAH / kRtakolAhalAH sarve, bhaTAstamanudhAvitAH / / 15 / / abhigrahasya me bhaGgo, nUnamadya bhaviSyati / . yato yAti vinA caurya, dinamadyatanaM mama / / 16 / / ityAdi cintayaMzcauro-'pyagre gacchannadho bhuvi / apazyan jJAninaM kaJci-dvadantamiti parSadi / / 17 / / bho bhoH prANigaNAH ! labdhvA, mAnuSyaM ratnayonivat / ratnamekaM sthirIkArya, durlabhaM dravyakoTibhiH / / 18 / / IdRg ratnaM mayA'dyApi, coritaM nAsti kiM kRtam ? / ityutko'bhavadyAvattAvanmanirabhASata / / 19 / / . eka sAmAyika ratnaM, duSpApamamarairapi / rAgadveSAdidasyubhyo, rakSaNIyaM prayatnataH / / 20 / / . , antarmuhUrta cittasya, yatsAmyaM tanigadyate / sAmAyikaM yatra heyAH, kaSAyA eva kevalam / / 21 / / na bAhyA''DambaraH ko'pi, yasya dAnAdipuNyavat / / tadyathA'vasaraM kArya-mahorAtramupAsakaiH / / 22 / / zrutveti kesarI caura-statra saspRhatAM dadhat / manaHsAkSikamAtene, vrataM sAmAyikA'bhidham / / 23 / / 288 upadeza saptati
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. are ! A cora jAya che, jAya che. e pramANe rAjAe kahyuM - karyo che kolAhala jeNe evA sarva sainiko tenI pAchaLa doDyA. 2297. 17. kharekhara Aje mArA abhigrahano bhaMga thaze. je kAraNathI corI karyA vinA Aje mAro divasa jAya che. 2268. 17. vagere vicAra karatA-karatA AgaLa jatA core paNa nIce pRthvI para parSadAmAM koIka jJAnI bhagavaMtane e pramANe bolatA joyA. 2279. 18. he prANIo ! ratnanI yoni samAna manuSyapaNAne meLavIne karoDo dravya vaDe paNa durlabha evA eka ratnane sthira karavuM joIe. 2270. 19. AvA prakAranuM (ratna) mArA vaDe hajI paNa corAyuM nathI zuM karuM ? e pramANe uMcA kAnavALo thayo. teTalAmAM muni bhagavaMte kahyuM. 2271. 20. devo vaDe paNa duHkhe karIne prApta karI zakAya evA eka sAmAyika rUpI ratnanuM rAgadveSa vagere corothI prayatnapUrvaka rakSaNa karavA yogya che. 2272. . aMtamuhUrta paryaMta cittano (manano) je samatAbhAva te ja sAmAyika kahevAya che. jyAM mAtra kaSAyo ja tyAga karavA yogya che. 2273. 22. jeno dAna vagere puNyakAryanI jema koI bAhya ADaMbara nathI. te jyAre samaya maLe tyAre upAsako vaDe divasa-rAta karavA yogya che. 2274. " 23. e pramANe sAMbhaLIne sAmAyikamAM spRhAne dhAraNa karatA te kesarI core mananI sAkSipUrvaka sAmAyika nAmanA vratane aMgIkAra karyuM. 2275. upadeza saptati 288
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyaktadveSo manaHzuddha-bhAvena munibhASitam / anuSThAnamayaM cakre, nRpAderapi nirbhayaH / / 24 / / vAvArANaM guruo, maNavAvAro jiNehiM pannatto / jo nei sattamIe, ahavA mukkhaM parANei / / 1 / / tadA ca laghukarmatvA-ttasya kevalamujvalam / babhUva mahimAnaM ca, cakrustasya surezvarAH / / 25 / / sahasrapatrasauvarNa-kamale niSasAda saH / tadane dezanAM cakre, devadattaveSabhRt / / 26 / / atha prApto nRpastaMtra, tadvRttaM tAdRzaM punaH / nirIkSya vismito'tyanta-maho ! karmavicitratA / / 27 / / kevalI prAha rAjendra !, pazya sAmAyikavratam / . . yasya jAtaM kSaNAddhe'pi, phalaM lokottaraM mama / / 28 / / , evaM prabodhya rAjAdIna, lopnaM sarvaM nivedya ca / lokopakRtaye cakre, vihAraM vasudhAtale / / 29 / / evaM sa kesarimuniH pratibodhya bhUri-kAlaM janAn vidalitA'khilakarmajAlaH / prApto yadujhapadavIM tadidaM phalaM hi, sAmAyikavratabhavaM vimRzantu santaH / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre dvAdaza upadezaH / / 12 / / 289 upadeza saptati
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. veSano tyAga karela mananA zuddha bhAva vaDe muni bhagavaMte kahelA anuSThAnane rAjA vagerethI paNa nirbhaya evo A cora) karato hato. 2276. 1. sarva vyApAromAM manano vyApAra moTo che e pramANe) jinezvara vaDe kahevAyeluM che. je manano vyApAra sAtamI nArakImAM laI jAya che athavA mokSamAM laI jAya che. ra277. 25. ladhukarmI hovAthI tyAre tene ujjavala evuM kevalajJAna thayuM ane devendroe tenA kevalajJAnanA mahimAne karyo. 2278. 27. hajAro pAMdaDAvALA suvarNakamaLane viSe devatAe Apela veSane dhAraNa karanArA te beThA ane temanI AgaLa dharmadezanA karI. 2279. 27. have rAjA tyAM AvyoM. vaLI tevA prakAranA dRzyane joIne atyaMta vismaya pAmyo. aho ! karmanI vicitratA che. 2280. ra8. kevalI bhagavaMte kahyuM. he rAjendra ! sAmAyika vratane jo. jenI aDadhI kSaNamAM paNa mane lokottara phaLa prApta thayuM. 2281. 29. e pramANe rAjA vagerene bodha pamADIne ane corI karela sarvane jaNAvIne loko para upakAra karavA mATe pRthvItala para vihAra karatA hatA. 2282. 30. e pramANe daLI nAMkhyA (nAza karyA) che saghaLA karmo jeNe evA te kesarI muni bhagavaMta ghaNA kALa paryaMta lokone pratibodha karIne je ucca padavIne pAmyA (mokSane pAmyA) kharekhara te A sAmAyika vratathI prApta thayela phaLane sajjana puruSo vicAro. 2283. che e pramANe zrI upadezasaptatikAnA pAMcamA adhikAramAM bAramo upadeza che. te upadeza saptati 289
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH -13" bhavyaiH pratikramaNamAdaraNIyametadyatpaJcadhA jinavarairgaditaM hitArtham / pApAnnivRttirasakRtsukRte pravRtti - ritthaM budhairyadabhidhArtha udIritazca // | 1 || yaduktam - micchattapaDikkamaNaM, taheva assaMjame paDikkamaNaM / kasAyANa paDikkamaNaM, jogANa ya appasatthANaM // 1 // saMsArapaDikkamaNaM, cauvvihaM hoi ANupuvIe / tI pappanne, aNAgae ceva kAlaMmi / / 2 / / svasthAnAdyatparasthAnaM, pramAdasya vazAdgataH / tatraiva kramaNaM bhUyaH, pratikramaNamucyate ||3| ekasminnapi yadyete, syuH prakArAH pratikrame / pApAdInAM tadA bhAva-pra -pratikramaNamucyate / / 4 / / pratikramaNamIdRkSaM, ye kurvanti dine dine / teSAmihA'pyamutrA'pi sukhaM sajjanavadbhavet / / 5 / / bANavahnyarka 1235 saMkhyeye, varSe zrIpattane pure / grathilo bhImadevo'bhUt, bhUpatirbhAgyabhAsuraH || 1 || vezyA sahasrakalAkhyA, tena svAntaHpurI kRtA / rAjyarASTrAdicintAM tu kurute saiva bhUpavat / / 2 / / 290 upadeza p
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-13" 1. bhavya prANIo vaDe pratikramaNa AdaravA yogya che. e pratikramaNa jinezvara bhagavaMto vaDe hitane mATe pAMca prakAre kahevAyeluM che. pApathI nivRtti ane sukRtamAM vAraMvAra pravRtti karavI e pramANe paMDita puruSo vaDe jenA nAmano artha kahevAyelo che. 2284. jeno artha kahevAyo che - 1. mithyAtvanuM pratikramaNa temaja asaMyama (avirati)nuM pratikramaNa, kaSAyonuM pratikramaNa ane aprazasta yoganuM pratikramaNa. 2285. 2. ema anukrame vartamAna, bhUta ane bhaviSyakALane viSe saMsArathI pratikramaNa cAra prakAre che. 2286.. 3. pramAdanA vazathI je potAnA sthAnathI (adhyAtmabhAvathI) bIje sthAne (vibhAvadazAmAM) gayelo je tyAM ja (adhyAtma bhAvamAM) pAcho phare te pratikramaNa kahevAya che. 2287. . 4. pApa AdinA eka pratikramaNane viSe paNa jo A prakAro thAya to te bhAvapratikramaNa kahevAya che. 2288. . 5. AvA prakAranuM pratikramaNa jeo pratidina kare che teone Aloka ane paralokamAM sajjananI jema sukha prApta thAya. 2289. 1. bAraso pAMtrIsamA varSe zrI pATaNa nagaramAM gAMDo, dedIpyamAna bhAvavALo bhImadeva nAme rAjA hato. 2290. 2. tenA vaDe sahastrakalA nAmanI vezyA potAnI paTarANI karAI. vaLI teNI e ja rAjAnI jema rAjya-rASTra vigerenI ciMtA kare che. 2291. upadeza saptati 290
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAlajJAtivAMstatra, sajano daNDanAyakaH / rAjye'dhikArI samyaktva-dvAdazavratabhUSitaH / / 3 / / sa jinaM pUjayitvaiva, bhuGkte zete vidhAya ca / . pratikrAntimidaM tasya, nizcayadvitayaM dRDham / / 4 / / anyedyuH pattane prAptA, yavanAnAmanIkinI / / sabAlavRddhaH sarvo'pi, loko'bhUdayavihvalaH / / 5 / / sajanena samaM devI, sainyamAdAya sammukham / gatA sajjIkRtA cAzu, raNakSetrasya bhUmikA / / 6 / / azvAnAM mAnavAnAM ca, jina 24 danta 32 pramAstadA / sahasrA abhavatraSTA-dazahastizatAni ca / / 7 / / gajA'zvazastrasaMnAhAn, subhaTAnAM pRthak pRthak / . devyApayatsajanaM ca, senAnItve'dhyatiSThipat / / 8 / / brAhmaye muhUrte'dhyArUDhaH, sajjano dviradaM svayam / yuddhAya praguNIcakre, samagrAnapi sainikAn / / 9 / / hastikumbhastha evA'sau, sthApayitvA'kSamAlikAm / pratikramaNamAtene-'vasarajJA hi tAdRzAH / / 10 / / pArzvasthAzcintayantyeva-meSa kiM yotsyati prabhuH / dhArmiko hyeSa yuddhaM tu, sAdhyaM nirdayamAnasaiH / / 11 / / 291 upadeza saptati
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. tyAM zrImAlajJAtivALo, rAjyane viSe adhikArI, samyakatva mUla bAra vratathI vibhUSita sajjana nAme maMtrI hato. 2292. 4. te jinezvara paramAtmAnI pUjA karIne ja bhojana kare che ane pratikramaNa karIne jue che. tene draDha evA A be niyama hatA. 2293. 5. eka divasa pATaNamAM mlecchonI senA AvI. bALakathI mAMDIne vRddha paryaMta sarve loko bhayathI vilvala thayA. 2294. 6. sajjananI sAthe paTarANI sainyane laIne sanmukha gaI ane jaldI yuddhanI bhUmikA taiyAra karAI. 225. 7. tyAre jinezvara pramANa ghoDAo ane dAMta pramANe manuSyo (jina covIza hovAthI ghoDAo) covIza hajAra (24000) ane (dAMta batrIsa hovAthI manuSyo) batrIsa hajAra (32000) ane aDhAraso hAthIo hatA. ra29. '' : 8. paTarANIe judA judA subhaTone hAthI-ghoDA-zastra ane bakhtarone arpaNa karyA ane sajjanane senApati tarIke sthApana karyo. 2297. * 9. brAhma muhUrtamAM yuddha mATe svayaM hAthI upara ArUDha thayelA teNe saghaLA - sainikone paNa taiyAra karyA. 2298. * 10. hAthInA kuMbhasthala para rahela eNe (sajjana) navakAravALIne (sthApanA tarIke) sthApIne pratikramaNa karyuM. kharekhara tevA prakAranA puruSo avasarane jANanArA hoya che. ra299. 11. pAse rahelA e pramANe citave che. dhArmika evo prabhu zuM yuddha karaze ? vaLI yuddha to nirdaya mANaso vaDe ja sAdhya che. 2300. upadeza saptati 2Q
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato dvighaTike jAte, pratikramya samAdhinA / sAmAyikaM pArayitvA, sainyaM sarvamacAlayat / / 12 / / hastisthenApi yatnena, pratikrAntistadA kRtA / tatsainyamilanAyaivA-'nyathA tat zithilIbhavet / / 13 / / pratikramaNavelAyAH, vyatipAto'pi sambhavI / eSo'pi hetuH sarvaM hi, kArya kAle kRtaM zubham / / 14 / / atha yuddhaM mahajjAtaM sainyayorubhayorapi / gajA'zvarathapattyAdyAH, yathA svaM svaM DuDhaukire / / 15 / / sajanena tadA yuddhaM, tathA cakre yathA kSaNAt / samastaM yavanAnIkaM, kAkanAzaM nanAza tat / / 16 / / sajjanasya paraM ghAtAH, daza lagnAstadA tanau / utpATya nIto devyagre, sA'pyenaM pratyacIkarat / / 17 / / dukUlAJcalavAtena, tasya vAtamavIjayat / AhvayaJca mahAvaidyAn, kRtAstaizca pratikriyAH / / 18 / / devyagre subhaTairuktaM, svAminyasya kimucyate / rAtrau 'egiMdiyA beindiA' ityAdyamUcivAn / / 19 / / prAtayuddhaM tathA cakre, yathA ko'pi cakAra na / devyAha sajjanaM cakre, viruddhaM kimidaM bhavAn ? / / 20 / / 292 upadeza saptati
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. tyArabAda be ghaDI thaye chate samAdhipUrvaka pratikramaNa karIne sAmAyika pA2Ine saghaLA sainyane calAvyuM. 2301. 13. hAthI upara rahela paNa tenA vaDe prayatnapUrvaka tyAre pratikramaNa karAyuM. anyathA (jo ema na karyuM hota to) te sainyane maLavA mATe ja zithila thAta. 2302. 14. pratikramaNa veLAne vyatipAta paNa saMbhavI zake (arthAt pratikramaNa vaheluM moDuM paNa karI zakata) paraMtu kharekhara sarva kArya yathAyogya kALe ja karela zubha che. (zAstramAM kahela samaye ja kArya karavuM te zubha che) A paNa hetu hato. 2303. 15. have baMne paNa sainyanuM moTuM yuddha thayuM. jema (sainikoe) pota-potAnA hAthI-ghoDA-2tha pAyadala vagere mUkyAM. 2304. 19. tyAre sajjana vaDe te pramANe yuddha karAyuM ke je pramANe kSaNa mAtramAM samasta mlecchonI senA kAgaDo nAze tema nAzI gaI. 2305. 17. tyAre sajjananA zarIra para moTA daza ghA lAgyA. tene upADIne devInI AgaLa laI javAyo. teNIe paNa AnI cikitsA karI. 2306. 18. rezamI vastranA cheDAnA pavana vaDe tene (sajjanane) pavana nAMkhyo ane moTA vaidyone bolAvyA ane teo vaDe pratikriyA karAI. 2307. 19. devInI AgaLa subhaTo vaDe kahevAyuM. hai svAminI ! Ane zuM kahevAya che ? rAtrimAM A maMtrI 'egidiyA-beIMdiyA' vagere bolato hato. 2308. 20. savAre te pramANe yuddha karyuM ke je pramANe koI sainikoe paNa na karyuM. paTarANIe sajjanane kahyuM. tame A virUddha kema karyuM ? 2309. upadeza saptati 292
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ so'pyAha svAmini ! svIyaM, rAtrau kAryaM kRtaM mayA / prAtastvadIyaM yenedaM, tavA''yattaM vapurmama / / 21 / / mamAyattaM manastena, svakArya nirmitaM mayA / zrutveti taM prazaMsanti, dhameM dAmaho ! kiyad ? / / 22 / / jagAma pattanaM devI, sajano'pi paTU kRtaH / vaidyaiH krameNa zrIdharma, rAjakAryaM ca sa vyadhAt / / 23 / / saGkaTe patite'pyevaM, ye na muJcanti nizcayam / teSAM hastagataiva syAt, nirvANasukhasantatiH / / 24 / / anyathA vA pratikrAnti, paJcadhA bruvate budhAH / divArAtrau tathA pakSe, cAturmAsyAM ca vatsare / / 25 / / sapaDikkamaNo dhammo, purimassa ya pacchimassa ya jiNassa / majjhimagANaM jiNANaM, kAraNajAe paDikkamaNaM / / 1 / / ' samaNena sAvaraNa ya, avassakAyavvaM havai jamhA / aMto aho nisassA, tamhA AvassayaM nAma / / 2 / / itthaM pratikramaNamapyanaNupramAda-mutsRjya bhavyanivahAH ! kriyatAM bhavadbhiH / yasminkRte'tha bhavabhAraviyukzarIrI, bhArapramukta iva bhAravaholaghuH syaat||26|| / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre trayodaza upadezaH / / 13 / / 293 upadeza saptati
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21. teNe paNa kahyuM. te svAminI! mArA vaDe rAtrimAM potAnuM kArya karAyuM. savAre tamAruM. kAMraNa ke A mAruM zarIra tamane AdhIna che. 2310. 22. mAruM mana mAre AdhIna che, tethI mArA vaDe potAnuM kArya (pratikramaNa vagere) karAyuM. e pramANe sAMbhaLIne teo tenI prazaMsA kare che. aho ! AnI dharmamAM keTalI daDhatA che ! ra311. 23. devI pATaNamAM gaI. vaidyo vaDe sajjana paNa sAro nirogI karAyo ane teNe (sajjane) anukrame zrIdharmane ane rAjyakAryane karyuM. 2312. 24. jeo saMkaTamAM paDate chate paNa e pramANe niyamane mUkatA nathI. teone mokSanA sukhanI paraMparA hAthamAM prApta thayelI ja hoya che. ra313. rapa.athavA paMDitajano bIjI rIte pratikramaNanA pAMca prakAra kahe che. (jaNAve che) 1. devasia, 2. rAI, 3. pAkSika, 4. cAturmAsika ane 5. sAMvatsarika 2314. 1. pahelA ane chellA jinezvara bhagavaMtano dharma pratikramaNa sahita che (arthAt roja baMne samaya pratikramaNa karavuM ane madhyanA bAvIsa jinezvara bhagavaMtanA zAsanamAM kAraNa utpanna thaye (arthAtu doSa lAge tyAre) pratikramaNa karavAnuM vidhAna che. 2315. 2. je kAraNathI sAdhu bhagavaMta vaDe ane zrAvaka vaDe divasa ane rAtrinA aMte avazya karavA yogya che. tethI AnuM Avazyaka e pramANe nAma paDyuM. 2316. 3. he bhavyajIvo ! tamArA vaDe pramAdano saMpUrNa tyAga karIne e pramANe pratikramaNane karAya che jene karate chate (tame) saMsAranA bhArathI rahita zarIravALA thAo. jema bhArane vahana karanAro, bhArane mUkI dIdho hoya tyAre halako thAya (tema tame paNa saMsAranA bhArathI rahita zarIravALA thAo). 2317. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA pAMcamA adhikAramAM teramo upadeza che. te upadeza saptati 293
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-14" dAnAdidharmasya vizeSapoSaM, dhatte tataH pauSadhamAhurAryAH / taM ke'pi dhanyAH pratipAlayanti, yathA sudattavyavahAridhuryaH / / 1 / / sAmAiyaposahesu-TThiyassa jIvassa jAi jo kAlo / so saphalo bodhavvo, seso saMsAraphalaheU / / 2 / / abhUtsUryayazA rAjA, pure kusumapUrvake / mitrAnandastasya mantrI, jinadharmA'dhivAsitaH / / 1 / / sabhAyAmanyadA jAto, vivAdo nRpamantriNoH / pramANaM vyavasAyo'tra, kiM puNyarityavag nRpaH / / 2 / / vyavasAyavataH sarvaM, phaladAyi prajAyate / nahi saptamukhe kvA'pi, nipatanti phalAdayaH / / 3 / / mantrI tu prAha puNyAni, pramANaM kimupakramaiH / andhakriyAvadaphalai-ryataH zAstre'pi paThyate / / 4 / / naivAkRtiH phalati naiva kulaM na zIlaM, vidyApi naiva ca yatnakRtA'pi sevA / bhAgyAni pUrvatapasA kila saMcitAni, kAle phalanti puruSasya yathaiva vRkSAH / / 1 / / nRpatiH prAha yadyevaM, vyApAraM tvaM tadA tyaja / adhunaiva vraja kvA'pi, na gantavyaM gRhe'pi ca / / 5 / / puNyaM pramANayanmantrI, muktasarvaparicchadaH / tadaiva taireva padai-nirgato nagarAbahiH / / 6 / / 294 upadeza saptati
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-14" 1. jemAM dAna vagere dharmanuM vizeSa prakAre poSaNa thAya che. tethI tene mahApuruSoe pauSadha e pramANe kahyuM che - keTalAka dhanya puruSo tenuM haMmezAM pAlana kare che. jema vyavahArIomAM agresara evA sudatta vyavahArIe karyuM. 2318. 2. sAmAyika ane pauSadhane viSe sthira thayelA jIvano je samaya jAya che te saphaLa jANavo. bAkIno samaya saMsAranA phaLano hetu jANavo. 2319. 1. kusuma che pUrvamAM jene evA (kusumapura) nagaramAM sUryayazA nAme rAjA hato. tene jina dharmane mAnanAro mitrAnaMda nAme maMtrI hato. 2320. 2. eka vakhata sabhAmAM rAjA ane maMtrIno vivAda thayo. rAjAe kahyuM. ahIM puruSArtha e ja pramANa che puNya vaDe karIne zuM ? 2321. 3. puruSArtha karanAranuM sarva kArya phaLane ApanAruM thAya che. sutelI vyaktinI mukhamAM kyAMya paNa phaLa vigere AvIne paDatA nathI. 2322. 4. maMtrIe kahyuM - puNya e pramANa che, AMdhaLA vyaktinI kriyAnI jema niSphaLa evA puruSArtha vaDe karIne zuM ? - je kAraNathI zAstramAM paNa kahevAya che -2323. 1. AkRti phaLatI ja nathI. kula nahIM, zIla nahIM, vidyA paNa nahIM ane prayatnapUrvaka karAyelI sevA paNa phaLatI nathI. kharekhara pUrvakALamAM karAyela tapa vaDe ekaThuM kareluM bhAgya (puNya) vRkSanI jema puruSane avasare phaLe che. 2324. : 5. tyAre rAjAe kahyuM - jo e pramANe hoya to te vyApArano tyAga kara (puruSArthano tyAga kara) ane kyAMka paNa jA paraMtu ghare javuM nahIM. 2325. 3. puNyanuM pramANa mAnanAra, tyAga karyo che sarva parivArano jeNe evo te maMtrI tyAre ja te pagalAo vaDe ja nagaranI bahAra nIkaLyo. 2323. upadeza satati 294
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ gacchaMzca sarasi kvA'pi, kRtasnAnastaroradhaH / vizrAntaH kSaNamaikSiSTa, tAvadekaM varaM naram / / 7 / / naraH provAca he mantrin ! amuM vAJchitasiddhidam / cintAmaNiM gRhANa tvaM, prasIdAnugRhANa mAm / / 8 / / ityuktvA taM maNiM tasya, samarpya sa tirodadhe / . svasvarUpamanuktvaiva, hRSTo'mAtyo bhRzaM tataH / / 9 / / darzayAmIzituH puNya-prabhAvamiti cintayat / abhyarcya taM maNiM sainyaM, caturaGgamayAcata / / 10 / / tatprabhAvopasampanna-caturaGgacamUyutaH / . . . svapure prAhiNotaM, lekhahastaM nRpAntike / / 11 / / , dUto'pyuvAca puNyApta-sainyo mantrI samAgataH / vikramI yadyasi mApa !, tatprahartuM bahirbhava / / 12 / / taM tAdRzaM camUyogaM, zrutvA dUtaniveditam / . bhUpaH samagrasabhyAnAM, purastAdidamabravIt / / 13 / / vareNyaM puNyamevAtra, bho bhoH sabhyAH ! nibhAlyatAm / ekAkI nirgato'pyeSa, prAptaH sAmpratamIdRzam / / 14 / / nRpo'tha sammukhaM gatvA, mAnaM muktvA'bhiSasvaje / pramodavismayotphullaH, pure prAvezayaJca tam / / 15 / / 295 upadeza saptati
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. jatA evA teNe kyAMka sarovaramAM snAna karyuM, vRkSanI nIce ArAma karyo, teTalAmAM eka kSaNamAM zreSTha evA eka mANasane joyo. 2327. 12. te puruSe kahyuM. he maMtrI ! A vAMchita siddhine ApanAra ciMtAmaNI ratnane tuM grahaNa kara. kRpA karIne mArA para anugraha kara. 2328. 9. e pramANe kahIne tene te maNine samarpaNa karIne te potAnA svarUpane kahyA vinA adrazya thayo, tethI maMtrI ghaNo khuza thayo. 2329. 10. rAjane puNyanA prabhAvane dekhADuM. e pramANe ciMtavana karatAM teNe maNinI pUjA karIne caturaMgI sainyanI yAcanA karI. 2330. 11. tenA prabhAvathI prApta karela caturaMgI senAthI yukata (maMtrIe) lekha che hAthamAM jene evA dUtane potAnA nagaramAM rAjAnI pAse mokalyo. 2331. 12. dUte paNa kahyuM. puNyathI prApta karela sainya sahita maMtrI Avyo che. te "rAjA ! jo tame parAkramI ho to tenI sAthe yuddha karavA mATe bahAra Avo. 2332. 13. dUte nivedana karelA (jaNAvelA) tene tevA prakAranA sainyanA yogane sAMbhaLIne rAjAe saghaLA sabhAjanonI AgaLa ema kahyuM. 2333. . 14. he sabhAjano ! ahIM puNyane ja nihALo, ekalo nIkaLelo paNa A hamaNAM AvA prakAranuM pAmyo. 2334. 15. have rAjA (mastrInI) sanmukha jaIne mAnane mUkIne bheTyo. pramoda ane Azcaryayukta romAMcavALA (rAjAe) tene nagaramAM praveza karAvyo. 2335. upadezasaptati 25
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAvubhAvapi lokAnAM, dharmasthairya vitenatuH / caturjAnidharastatra, sUrireko'nyadA'gamat / / 16 / / vandituM taM nRpAmAtyo, jagmatuH saparicchadau / . zrutA ca sAvadhAnAbhyAM, tAbhyAM taddharmadezanA / / 17 / / samaye ca nRpo'prAkSIt, bhagavannasya mantriNaH / yena cintAmaNirdattaH, sa kaH ? ityabhidhIyatAm / / 18 / / guruH prAha purA puryA, padmAyAM zrAvakottamaH / zreSThI sudattaH samyaktva-dvAdazavratabhUSitaH / / 19 / / aho rAtrikamanyeyuH, so'grahItpauSayavratam / suSvApa vidhinA rAtrI, nidrANo yoganidrayA / / 20 / / . tadA ca tadgRhe cauraH, praviSTaH ko'pi nirbhayaH / muSitvA gRhasarvasvaM, niryayau nIrapUravat / / 21 / / . ... zreSThI tu jAgradevA'bhUt, taM jAnanapi nA'nudat / avadyabhIrurdharmAtmA, vratAtIcArazaGkitaH / / 22 / / atha pAraNakaM cakre, prAtaH pAritapauSadhaH / putrAderapi taM vRttaM, sa gabhIro na cA'vadat / / 23 / / sa eva taskaro'nyedhu-hariM vikretumAgataH / haTTe kvA'pi sudattasya, putreNa dadRze tadA / / 24 / / 96 upadeza saptati
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. te baMnee paNa lokone dharmamAM sthira karyA. eka vakhata tyAM cAra jJAnane dhAraNa karanArA AcArya bhagavaMta padhAryA. 2336. 17. rAjA ane maMtrI parivAra sahita temane vaMdana karavA mATe gayA. ane te baMne vaDe ekAgratApUrvaka dharmadezanA saMbhaLAI. 2337. 18. avasare rAjAe pUchyuM, he bhagavan! A maMtrIne jenA vaDe ciMtAmaNi ratna apAyuM te koNa che ? e pramANe kaho (jaNAvo). 2338. 19. guru bhagavaMte kahyuM. pahelA padmA nagarImAM samyakta mUla bAra vatathI vibhUSita uttama zrAvaka zreSThI sudatta hato. 2339. 20. eka divasa teNe divasa ane rAtrinA pauSadha vratane grahaNa karyuM. yoganidrA vaDe nidrAne karato vidhipUrvaka rAtrimAM sUto hato. ra340. 21. tyAre tenA gharamAM nirbhaya evo koIka paNa cora pravezyo. gharanuM sarvasva corI karIne pANInA pUranI jema nIkaLI gayo. 2341. rara. zreSThI jAgato ja hato, vaLI pApathI bhIrU dharmAtmA, vratamAM aticAra lAge e pramANe zaMkAvALo tene jANato chato paNa bolyo nahIM. 2342. 3. have savAre pauSadha pArela zreSThIe pAraNuM karyuM ane gaMbhIra evA teNe (zreSThIe) putrAdine paNa te vRttAMta na kahyo. 2343. 24. eka divasa te ja cora hArane vecavA mATe bajAramAM kyAMka Avyo. tyAre sudattanA putra vaDe (te hAra) jovAyo. 2344. upadeza saptati 296
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ upalakSya nijaM hAra-mArakSebhyastamArppayat / te'pi vadhyabhuvaM ninyu-staM cauraM sarvasAkSikam / / 25 / / taM tathA'vasthitaM zreSThI, dRSTvA sadayamAnasaH / ArakSAnabravIdenaM, bho bhoH ! muJcata muJcata / / 26 / mayaivA'syA'rpito hAro, na vidanti sutAdayaH / zreSThI nAsatyavakteti, vimuktastaiH sa taskaraH / / 27 / / vijane zreSThinA zikSA, tasya datteti bhostvayA / nA'karttavye matiH kAryA, mAnuSyaM durlabhaM khalu / / 28 / / taskarastasya saujanya - mupakAraM ca saMsmaran / pravrajyA'nazanaM kRtvA, saudharme tridazo'bhavat / / 29 / / suciraM niratIcAra- pauSadhavratapAlanAt / sazreSThI sacivo jAto, dharmavAn bhAgyabhAsuraH / / 30 / / devenA'vadhinA jJAtvA prAgbhavopakRtaM tava / saGkaTe patitasyAzu, dattazcintAmaNistadA / / 31 / / atrAntare sa devo'pi tatraityovAca mantriNam / kiM te karomi ? so'pyAha, yAtrAM sarvatra kAraya / / 32 / / tatazca tena devena saha nandIzvarAdiSu / yAtrAM kRtvA valamAnaH, prAptaH sa lavaNopari / / 33 // 297 upadeza saptati
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25. potAnA hArane oLakhIne tene (corane) koTavAlane arpaNa karyo. teo paNa sarva lokonI sAkSI pUrvaka te corane vadhane yogya (jyAM vadha karAya te) bhUmimAM laI gayA. ra345. raMDa. dayAthI yukta manavALA zreSThIe te pramANenI avasthAvALA tene joIne koTavAlone kahyuM. are ! are ! Ane choDI do. choDI do. 2346. 27. mArA vaDe ja Ane hAra arpaNa karAyo che. putra vigere (te vAtane) jANatA nathI. zreSThI asatya bolanAra nathI. ema teo vaDe te cora mukta karAyo. 2347. 28. zreSThI vaDe ekAMtamAM tene (corane) e pramANe zikhAmaNa apAI. he! tArA vaDe akartavyamAM buddhi karavA yogya nathI. kharekhara manuSyapaNuM durlabha che. 2348. 29. cora tenA sajjanapaNAnA upakArane smaraNa karato pravrajyA grahaNa karIne anazana svIkArIne saudharma devalokamAM deva thayo. 2349. 30. te zreSThI ghaNA kALa paryata aticAra rahita pauSadha vratanuM pAlana karavAthI dedIpyamAna bhAgyavALo pradhAna dharmavALo thayo. ra350. 31. tArA pUrvabhavamAM karelA upakArane deva vaDe avadhijJAnathI jANIne tyAre saMkaTamAM paDelA tene jaldIthI ciMtAmaNi ratna apAyuM. 2351. 3ra. A bAju te deve paNa tyAM jaIne maMtrIne kahyuM. tAruM huM zuM karuM ? teNe paNa kahyuM. sarva ThekANe yAtrA karAva. 235ra. 33. tyAra bAda te devanI sAthe naMdIzvara vagere tIrthomAM yAtrA karIne pAcho pharatAM te lavaNa samudra upara Avyo. 2353. upadeza saptati 27
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAvadvilInakarmatvA-ttasya kevalamujvalam / AyuH kSayAdvimuktizca, yugapatsamapadyata / / 34 / / iti pauSadhavrate'pi hi, dRSTAntaH spaSTito mayA prakaTaH / tadbho bhavyA lokAH !, tatra ratiH kimiti na kriyate / / 35 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre caturdaza upadezaH / / 14 / / 298 upadeza saptati
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. teTalAmAM cAra ghAtikarma nAza pAmavAthI tene ujjavala evuM kevalajJAna ane AyuSyakarmano (cAra aghAtI karmono) nAza thavAthI mokSa ekI sAthe prApta thayA. 2354. 35. e pramANe pauSadha vratamAM paNa spaSTa rIte mArA vaDe dRSTAMta pragaTa karAyuM. tethI he bhavyaloko ! tyAM (pauSadhavratamAM) e pramANe zA mATe mati karAtI nathI ? 2355. che e pramANe zrI upadeza saptatikAnA pAMcamA adhikAramAM caudamo upadeza che. te upadeza saptati 28
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-15" vittAni pAtreSu vapantu he janAH !, bhavAbhilASo yadi vo na vidyate / tAdRkSamakSUNamasArasampadAM, phalaM hi dAnAdaparaM na vidyate / / 1 / / purA'vanipure nAmnA, prakRtyApi ca bhadrakaH / abhUcchreSThI rAjamAnyo, jAyA'pyetatsadRgguNA / / 1 / / anyadA dampatI tau zrIdharmaM zrutvA gurormukhAt / . tatpAdye'bhigrahAnkAMzci-tsvIcakraturakRtimAn / / 2 / / triH pUjAM dviH pratikrAnti, bhuktimekAntarAM ca saH / supAtradAnasachitta-tyAgAdyaM pratipannavAn / / 3 / / . . . dayitA'pyAdade sarvaM, tannamaskRtya tau gurUn / gRhe gatau kiyatkAlaM, tAbhyAM dharmazca nirmame / / 4 / / anyedhurdraviNaM kSINaM, tasya prAkkarmayogataH / . tatazca vAnaraprAyaM, ko'pi taM manyate'pi na / / 5 / / atha bhAryA''ha gacchantu, bhavanto matpiturgRhe / tatra ca draviNairADhyAH , vidyante bhrAtaro'pi me / / 6 / / te ca tubhyaM pradAsyanti, dravyaM kiyadapi prabho ! / tena tvaM vyavasAyAdi, kAraM kAraM sukhIbhava / / 7 / / ityukte'pyasya notsAha-statra gantuM manAgapi / , zvazurasya gRhe yAnaM, satAM lajAkaraM khalu / / 8 / / 299 upadeza saptati
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-15" 1. te loko ! jo tamane saMsAranI abhilASA vidyamAna na hoya to supAtramAM dhanane vAvo. (vAparo). kharekhara tevA prakAranI sArarahita saMpUrNa saMpattinuM phaLa dAna sivAya bIjuM koI vidyamAna nathI. 235Da. 1. pahelA avanipuramAM nAma vaDe ane svabhAva vaDe bhadraka zreSThI rAjAne mAnya hato. (AnI) patnI paNa tenA jevA guNavALI hatI. 2357. 2. eka vAra te daMpatIe guru bhagavaMtanA mukhathI zrIdharmane sAMbhaLIne temanI pAse pUrve nahIM svIkArelA evA keTalAka abhigrahone svIkAryA. 2358. 3. teNe traNa kALa pUjA, be TaMka pratikramaNa, ekAMtare bhojana karavuM, supAtradAna, sacitta tyAga vagere niyamone svIkAryA. 2359. 4. tenI patnIe paNa te sarva niyamone grahaNa karyA. te baMne gurubhagavaMtane namaskAra karIne ghare gayA ane keTaloka kALa te baMne vaDe dharma karAyo. 2360. 5. eka divasa pUrve karela karmanA yogathI tenuM dhana kSINa thayuM. tyArabAda vAnara prAyaH evA tene koI paNa mAnatuM nathI. 2331. 3. have patnIe kahyuM, tame mArA pitAnA ghare jAo ane tyAM mArA bhAIo paNa dhana vaDe samRddha vidyamAna che. 2392. . 7. he prabho ! teo tamane keTaluMka dhana Apaze. tenAthI vyApArAdi karatAMkaratAM sukhI thAo. 2363. : 8. e pramANe kahete chate Ane tyAM (sasarAnA ghare) javA mATe thoDo paNa utsAha nathI. kharekhara sasarAnA ghare javuM puruSone lajjA karanAruM hoya che. 2314. upadeza saptati 299
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ atipreraNayA tasyAH, upavAsadine'pi saH / calitaH sArddhamAdAya, saktUnAmeva zambalam / / 9 / / dvitIyadivase kvA'pi, pradeze pAraNecchayA / prasvedya payasA saktUM-cakre zrIjinapUjanam / / 10 / / tadA tadbhAgyayogena, preritaH ko'pi saMyataH / .. AgAdattvA ca tasmai ta-ccheSaM ca bubhuje svayam / / 11 / / sa tena pAtradAnena, pramodaM paramaM vahan / caturthadivase hItaH, iva tanmandire yayau / / 12 / / atha satyApayanti sma, svAgatAdi paraM na teN| .. atyAdaraM tasya cakruH, pazyantastaM dhanojjhitam / / 13 / / , ' tathApi svasya nirvAha-yogyaM yAcitavAn kiyat / zvazurAdyA api procu-stadA tasyedRzaM vacaH / / 14 / / zreSThina sAmprataM vyAjo, na vANijyaM ca tAdRzam / bhavAddazAmadeyaM kiM, paraM yuktirna tAdRzI / / 15 / / tathApi kuladevI ce-tkathayiSyati taddhanam / kiyattavA'rpayiSyAmaH, sA hi naH kAmadhenuvat / / 16 / / taiH pRSTA sA'pyavAdIttAn, yadeSa pathi sAmpratam / dAnapuNyaM vyadhAttasya, SaSThAMzaM ceddadAti vaH / / 17 / / 300 upadeza saptati
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tenI atyaMta preraNAthI upavAsane divase paNa te sAthavAnuM ja bhAthuM sAthe laIne cAlyo. ra36pa. 10: bIje divase koIka pradezamAM pAraNAnI IcchA vaDe dUdhanI sAthe sAthavAne meLavIne zrI jinezvara paramAtmAnI pUjA karI. 236ka. 11. tyAre bhAgyanA yogathI prerAyela koIka - muni bhagavaMta AvyA. temane vahorAvIne zeSa vadheluM pote vAparyuM. 2317. 12. te (zreSThI) te supAtradAnathI ghaNA pramodane dhAraNa karato cothA divase lajjALunI jema tenA sasarAnA) ghare gayo. 2368. 13. teo sasarA vagere svAgatAdi pragaTa karatA hatA. paraMtu dhanathI rahita tene jotA teoe have teno atiAdara na karyo. 2309. 14. to paNa teNe potAnA nirvAhane yogya keTaluMka dhana mAgyuM, tyAre sasarA virgare paNa tene AvA prakAranuM vacana kahyuM. 2370. 15: zreSThinuM !hamaNAM vyAja nathI ane tevA prakArano vyApAra paNa nathI.tamArA jevAne na ApavA yogya zuM hoya ? paraMtu tevA prakAranI yojanA nathI. 2371. 16. to paNa jo kuladevI kaheze to ame keTaluMka dhana tamane arpaNa karIzuM. kharekhara te amAre kAmadhenunI jevI che. 2372. 17. teo vaDe pUchAyelI teNIe paNa kahyuM. eNe mArgamAM hamaNAM je dAna puNya karyuM teno chaThTho bhAga jo tamane Ape. 2373. upadeza saptati 300
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ sauvarNikAnAM SaDlakSI, tadAnImasya dIyatAm / zrutveti devIvAkyaM taiH, tasyAgre tanniveditam / / 18 / / so'pyAha nijapuNyasya, na lezamapi vo dade / koTyaMze'pi bhavaddravyaM, mama dAnasya nArghati / / 19 / / tataH sa sattvamAlambya, cacAla svapuraM prati / svapurA''sannanadyAM ca kramAdetya vyacintayat / / 20 / / aho ! me jainadharmmAptyA, nityaM tuSTasya kiM dhanaiH / paraM madIyA gRhiNI, karotyAtiM karomi kim ? / / 21 / / tatra mAM preSitavatI, yA mahadbhirmanoratheH / ' sA dRTvedRgavasthaM mAM, mRtakalpA bhaviSyati / / 22 / / tadetAnujvalAnvRttAn, gRhItvA karkarAnapi / granthau nibadhya gacchAmi, gRhe sA prIyate yathA / / 23 / / vimRzyeti mahAntaM tat, poTTalaM nyasya mastake / Agato mandire zreSThI, sA'pi saMmukhamAgamat / / 24 / / vittena pUrito bharttA, prApta ityullasanmukhI / uttArya mastakAd granthiM, mumoca kvA'pi koNake / / 25 / / pUjAsatpAtradAnAdi-dharmmamAhAtmyayogataH / atha te karkarAH sarvve, jAtyaratnAni jajJire / / 26 / / 301 upadeza saptati
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. to (tyAre) cha lAkha suvarNa Ane ApavA. e pramANe devInuM vacana sAMbhaLIne sasarA vagere vaDe tenI samakSa te jaNAvAyuM. 2374. 19. teNe paNa kahyuM. potAnA puNyanuM lezamAtra paNa huM tamane nahIM ApuM, mArA dAnanI kiMmatamAM tamAruM dhana karoDamA aMze paNa nathI. 2375. 20. tyAra bAda sattvanuM AlaMbana laIne te potAnA nagara tarapha cAlyo. potAnA nagaranI najIka rahela nadInI pAse jaIne anukrame vicAryuM. 2376. 21. aho ! jainadharmanI prApti vaDe haMmezAM khuza evA mAre dhana vaDe karIne zuM ? paraMtu mArI patnI ArtadhyAnane karaze huM zuM karuM ? 2377. 22. je moTA manoratho vaDe mane tyAM mokalanArI hatI. te AvA prakAranI mArI avasthAne joIne marelA mANasanI jevI thaze. 2378. 23. tethI sapheda goLa kAMkarAone paNa grahaNa karIne gAMThaDImAM bAMdhIne huM jAuM: jethI teNI khuza thAya. 2379: 24. zreSThI e pramANe vicArIne te moTA poTalAne mastaka 52 mUkIne ghare Avyo. paMtnI paNa sanmukha AvI. 2380. 25. dhana vaDe pUrNa thayela svAmI AvyA, e pramANe ullasita mukhavALI patnIe mastaka parathI gAMThaDI utArIne kyAMka khUNAmAM mUkI. 2381. 26. pUjA, supAtrAna vagere dharmanA mahimAnA yogathI have te sarva kAMkarAo jAtyavaMta ratno thayA. 2382. upadeza saptati 301
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ tanmadhyAdekaratnena, svabharturapare'hani / sammIlya zasyavastUni, prAjyaM bhojyaM vyadhata sA / / 27 / / ratnasvarUpamaprAkSIdojanAvasare patim / kimetaditi sambhrAntaH, svavRttaM so'pyabhASata / / 28 / / zrIdharmasyaiva mAhAtmyaM, tatrUnamidamAvayoH / iti to dampatI dharme, cakraturnizcalaM manaH / / 29 / / itthameSa punaradbhutasampa-tprAptito'jani nRpAdiSu mAnyaH / pAtradAnajinapUjanamukhyaM, puNyameva bhavikAH ! kriyatAM tat / / 30 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre paJcadaza upadezaH / / 15 / / 302 upadeza saptati
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. temAMthI eka ratna vaDe patnIe bIje divase zreSTha vastuo lAvIne zreSTha bhojana banAvIne potAnA patine bhojana karAvyuM. 2383. 28. bhojana samaye teNIe patine ratnanA svarUpane pUchayuM ? A zuM ? e pramANe bhrAMtivALA teNe paNa potAnA vRttAMtane kahyo. 2384. 29. kharekhara te A ApaNA baMnenA zrI dharmano ja mahimA che. e pramANe te daMpatIe dharmamAM manane nizcala karyuM. 2385. 30. e pramANe A zreSThI) pharIthI adbhuta saMpattinI prAptithI rAjA vageremAM mAnya thayo. tethI he bhavyajano ! te supAtradAna - jinapUjA vigere puNyane ja karo. 2383. | e pramANe zrI upadezasaptatikAnA pAMcamA adhikAramAM paMdaramo upadeza che. . - upadeza saptati 302
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-16" guNAnurAgaM guNavajaneSu, sAdharmikANAM sRjatAM vidheyam / vAtsalyamutphulladhiyA''stikaughaiH, zrIdaNDavIryeNa yathA kRtaM tat / / 1 / / vaMze zrIbharatasyAsIt, ayodhyAyAM mahIpatiH / aSTamo daNDavIryAkhya-stejasAM yazasAM nidhiH / / 1 / / AcAraM bharatezasya, zrAddhabhojanalakSaNam / . . sa satyApayati procai-strikhiNDAvanimaNDanam / / 2 / / sa SoDazasahasreSu, rAjasu sphItabhaktiSu / . niSaNNeSvanyadA''sthAnyA-malaJcakre varAsanam / / 3 / / gateSvatha ca SaTkoTi-pUrveSu bharatAdanu / saudharmendraH sabhAsInaH, sasmAra bhagavadguNAn / / 4 / / tuSTAva ca sa taM tAdRk, puMratnazreyamIzituH / . vaMzaM zAkhAzatairyuktaM, jagadA''lambanakSamam / / 5 / / varyavIryaM daNDavIrya, gRNantaM dharmamArhatam / saudharmendraH sabhAsIno, dadarza jJAnacakSuSA / / 6 / / zrAddhaveSaM surezo'tha, kRtvA'yodhyAmupAgamat / udasya pANiM bhUpAya, sa AzIrvacanaM jagau / / 7 / / gRNantaM caturo vedAn, bharatezena nirmitAn / dRSTipUte pathi nyasta-caraNaM brahmadhAriNam / / 8 / / 303 upadeza saptati
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadeza-16" 1. guNIjanone viSe guNAnurAgane karatAM sAdharmikonuM vAtsalya praphullita buddhi dvArA Astika loko vaDe ka2vA yogya che. je pramANe sAdharmika vAtsalya zrI daMDavIrya vaDe karAyuM. 2387. 1. ayodhyAnagarImAM zrI bharata rAjAnA vaMzamAM AThamo teja ane yazano bhaMDAra daMDavIrya nAme rAjA hato. 2388. 2. traNa khaMDa pRthvInI zobhA rUpa evA zrAvakone bhojana karAvavA rUpa bharata mahArAjAnA AcArane te sArI rIte sAcavato hato. 2389. 3. eka vakhata vizALa bhaktivALA soLa hajAra rAjAo beThelA hote chate sabhAmAM teNe zreSTha Asanane alaMkRta karyuM. 2390. 4. have bharata pachI cha karoDa pUrva gaye chate sabhAmAM beThelA saudharmendre bhagavAnanA guNonuM smaraNa karyuM. 2391. 5. jagatane AlaMbanabhUta seMkaDo zAkhAothI yukta, puruSaratnane kalyANakArI evA svAmInA vaMzane joIne saudharmendra stuti karavA lAgyA. 2392. 6. sabhAmAM beThelA saudharmendre arihaMta paramAtmAnA dharmane bhaNatA, suMdara vIryavALA daMDavIryane jJAna rUpI cakSu vaDe joyA. 2393. 7: have Indra mahArAjA zrAvakano veSa karIne ayodhyAmAM AvyA. temaNe uMco hAtha karIne rAjAne AzIrvAda vacana ApyuM. 2394. 8. bharata rAjA vaDe nirmANa karAyelA cAra vedone bhaNatA, dRSTithI pavitra karAyela rastAmAM caraNane sthApana karanAra, brahmacarya dhAraNa karanAra 2395. upadeza saptati 303
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazavratadhAritvAt, tAvanti tilakAnyapi / bibhrANaM hRdaye hema-sUtratrayavirAjitam / / 9 / / taM vIkSya daNDavIryo'bhU-ttasmin sAdaramAnasaH / kriyAyA Dambaro yAvAM-stAvAMllokAdaro'pi yat / / 10 / / kutaH samAgato'si tvaM ?, yiyAsA kutra vA tava ? / / iti bhASiNi bhUpAle, mAyayA so'pyuvAca tam / / 11 / / ahaM zrIamarAvatyA, purItaH zrAddhaveSabhRt / tIrtheSu yAtrAH kurvANaH, prApto'dyA'tra narAdhipa ! / / 12 / / atra zakrAvatArAkhye, caitye zrIRSabhaprabhum / / stutvA bhavantaM dRSTvA ca, mayAtmA'yaM paviMtritaH / / 13 / / AjJApayadatho sUdAM-stadbhojanakRte nRpaH / adya tIrthopavAsasya, cikIrSAstIti so'pyavak / / 14 / / kSapaNasya nirvadhaM tu, bhUpAlAdyaiH kRte sati / sa prApto dAnazAlAsu, dRSTipUtaM caran pathi / / 15 / / paThatastatra zAstrANi, vedAdIni kRtodyamam / kAMzciddhyAnaparAnkAMzci-tkAMzcidAcArazikSakAn / / 16 / / trikAladevapUjAye, trizuddhayA snAninaH parAn / kramAtsaMkrandanaH zrAddhAn, vIkSyA''pa paramAM mudam / / 17 / / 304 upadeza saptati
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9.bAra vratone dhAraNa karanAra hovAthI teTalA bAra tilakone paNa dhAraNa karatA ane hRdayamAM suvarNanI ane sUtaranI janoIthI zobhatA evA tene - 2396. 10. tene (zrAvakane) joIne daMDavIrya rAjA tene viSe Adara sahita manavALo. thayo. jevo kriyAno ADaMbara hoya tevA lokono paNa Adara maLe. 2397. 11. tame kyAMthI AvyA cho ? athavA tamArI IcchA kyAM javAnI che ? e pramANe rAjA kahete chate mAyA vaDe teNe paNa tene kahyuM. 2398. 12. he rAjA ! huM amarAvatI nagarIthI zrAvakanA veSane dhAraNa karanAra tIrthone viSe yAtrA karato Aje ahIM Avyo chuM. ra399. 13. ahIM zakrAvatAra nAmanA caityamAM zrI RSabhadevanI stuti karIne ane tamane joIne mAro AtmA pavitra thayo. 2400. 14. have rAjAe tenA bhojana mATe rasoIyAone AjJA ApI teNe (zrAvaka) paNa kahyuM ke Aje tIrthamAM upavAsa karavAnI IcchA che. 2401. 15. rAjA vagere vaDe upavAsano niSedha karAye chate te mArgamAM pavitra daSTipUrvaka cAlato dAnazALAomAM gayo. ra40ra. 19. tyAM keTalAka zAstro bhaNatAM keTalAka veda vigeremAM udyama karatAM, keTalAka dhyAnamAM parAyaNa, keTalAka AcAra zIkhavanArA zikSakone - 2403. - 17. trikALa devanI pUjAne mATe traNa (mana-vacana-kAyAnI) zuddhi vaDe snAna karavAmAM tatpara evA zrAvakone joIne anukrame Indra mahArAjA atyaMta AnaMda pAmyA. ra404. upadeza saptati 304
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAddhAbhivAdaye tubhya-miti vAdibhirutthitaiH / Acamya zucibhistoyai-staiH samaM so'vizad gRham / / 18 / / koTizrAddhakRte jAta-manapAkaM kSaNAdapi / divyaprabhAvAdeko'pi, so'bhuGka kapaTA''stikaH / / 19 / / pariveSayatAnaM re !, bubhukSA vyAkulasya me| kathaM sUdAH ! daNDavIryo, vrIDApAtraM vidhIyate ? / / 20 / / tasvarUpe care rAje, jJApite svayametya saH / apazyat kSAmakukSi ta-miva mAsopavAsinam / / 21 / / mAyAzrAddho'pi rAjendraM, dRSTvA zraddhAsamanvitam / jagAda kaThinAM vAcaM, dInabhAvaM prakAzayan / / 22 / / rAjannamI tvayA sUdAH niyuktAH zrAddhavacane / .. mAmapyeka kSudhAkSAmaM, vadamI prINayanti na / / 23 / / ' tacchrutvA kupitaH kiJci-dapAcayadilApatiH / zatamUDhakamAnena, sUdaragnaM svadRkpuraH / / 24 / / mAyayA sa kSaNAdeva, pazyato nRpatestadA / jagrase'naM yathA vahniH, sarvamindhanasaJcayam / / 25 / / mAyAzrAddhaH punaH prAha, jAtena bhavatA'pi kima ? / pUrveSAM yaH kulaM kIrti, puNyaM nA'dhikatAM nayet / / 26 / / . 305 upadeza saptati
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. he zrAvaka ! huM tamane abhivAdana karuM chuM. e pramANe ubhA thaIne bolatA pavitra pANI vaDe Acamana karIne (pIne) teNe (zrAvake) gharamAM praveza karyo. 2405.* 19. kapaTathI Astika thayela teNe karoDo zrAvako mATe taiyAra thayela bhojanane kSaNa mAtramAM ja divya prabhAvathI ekalAe khAdhuM. 2406. 20. are ! bhUkha vaDe vyAkula evA mane annane pIrasa (Apa). he rasoIyAo! daMDavIrya rAjA zA mATe lajjApAtra karAya che ? 2407. 21. guptacaro vaDe rAjAne te svarUpane viSe jaNAvAte chate svayaM teNe AvIne eka mAsanA upavAsInI jema Indra mahArAjAne joyA. ra408. 22. mAyA vaDe thayela zrAvake paNa rAjendrane zraddhAthI yukta joIne dInabhAvane batAvatA kaThora vacano kahyA. 2409. . : 23. he rAjanuM! tArAM vaDe A rasoIyAo zrAvakane ThagavA mATe rakhAyA che? atyaMta bhUkhyA evA ekalA mane paNa jeo saMtuSTa karatAM nathI. 2410. ra4. te sAMbhaLIne kAMIka kupita thayela rAjAe potAnI najara (daSTi) sAme rasoIAmo vaDe seMkaDo mUDhaka pramANa anAja rasoIAo pAse raMdhAvyuM. 2411. 25. jema aMgni sarva lAkaDAnA samUhane koLIyA kare tevI rIte tyAre teNe mAyA vaDe kSaNa mAtramAM ja rAjAnI samakSa (annane pramANe khAdhuM.) 2412. 23. mAyALu zrAvake pharIthI kahyuM, je pahelAnA kula, kIrti ane puNyane vRddhipaNAmAM na laI jAya. tevA janmelA tamArA vaDe karIne zuM? 2413. upadeza saptati 35
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAddhabhojanarUpAM tvaM, mAyAM muJca trapAM tyaja / pratAryante kathaM mattrtyAH, satrADambaradhAriNA ? / / 27 / / tasyeti niSThurAM vAcaM, zrutvA'pi na cukopa saH / svapuNyA pUrNatAM jAnan pratyuta svaM nininda saH / / 28 / / jJAtvA'tha nRpaterbhAvaM, jagau mantrI pavitravAk / svAmitrayaM zrAddharUpa-cchalakRtko'pi nirjaraH / / 29 / / zrAddhaveSe'sti te bhakti- yadi tattAM samAcara / candanAgurukarpUra- kastUrIpramukhAM nRpa ! / / 30 / / zrutveti bhUpatirdhUpaM, candanAgurumizritam / dadAha tatpuro bhaktyA, puNyaM vAkyaM jagAda ca / / 31 / / kastvaM zrAvakaveSeNe-hAgAnmAM pAvituM vada / kurbanmayi kRpAM deva !, prasIda prakaTIbhava ||32|| puruhUtastato rUpaM prakaTIkRtya taM jagI / dhanyastvameva yasyedRg, bhaktiH sAdhampike jane ||33|| dRzyante koTizo vizve, svodaraMbharayo narAH / sAdharmikasyaikasyApi na tu vAtsalyakArakaH / / 34 / / nirmAya nirmAyatayA prazaMsAM, zakrastadIyAmiti ratnakoTiH / pravRSya divyaM ca dhanuH pradAya, svAM rAjadhAnIM samalaJcakAra / / 35 / / zrI daNDavIyospi vidhAya yAtrAM, zatruJjaye saGghapateH padaM ca / prApyAtmadarzAditakevalazrIH, kramA nirvANapure jagAma / / 36 / / / / iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre SoDaza upadezaH / / 16 / / 306 upadeza saptati
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. tuM sAdharmika vAtsalya svarUpa mAyAne choDI de, lajjAno tyAga kara. tArA vaDe dAnazAlAnA ADaMbarane dhAraNa karavA pUrvaka loko zA mATe chetarAya Jche? 2414. * 24. tenA e pramANenA niSphara vacanone sAMbhaLIne paNa teNe kopa na karyo, che paraMtu potAnA puNyanI apUrNatAne jANatA evA teNe potAnI niMdA karI. 2417. ' 29. have rAjAnA bhAvane jANIne pavitra vacanavALA maMtrIe kahyuM, he svAminuM! A zrAvakanA rUpane dhAraNa karavA pUrvaka chalane karanAra koI paNa deva che. 2417. 30. he rAjana! jo zrAvakanA veSane viSe tArI bhakti che to caMdana-agarUkarpara-kastUrI vigerene Acara. 2417. 31. e pramANe sAMbhaLIne rAjAe candana-agamyumizrita dhUpane saLagAvyo ane temanI AgaLa bhaktipUrvaka suMdara vAkyo bolyo. 2418. - 32. "tame koNa cho ? mane pAvana karavA mATe zrAvakanA veSane ghAraNa karIne ahIM AvyA cho ? mArA para kRpAne karatA evA tame maherabAnI karo. he deva ! pragaTa thAo." 2419. . 33. tyArabAda Indra rUpane pragaTa karIne tene kahyuM, tame dhanya cho, jenI sAdharmikajanane viSe AvA prakAranI bhakti che. 2420. - 34. jagatamAM potAnA peTane bharanArA, karoDo mANaso dekhAya che, paraMtu eka sAdharmikanuM paNa vAtsalya karanAra koI nathI. 2421. 35. mAyArahitapaNA vaDe Indra mahArAjAe tenI prazaMsA karIne, karoDo rananI vRSTi karIne ane divya dhanuSane grahaNa karIne potAnI rAjadhAnIne alaMkRta karI. 2422. 36. zrI daMDavIrya rAjA paNa zatruMjayanI yAtrA karIne ane saMghapati padane prApta karIne AtmAnA darzanano udaya karanArI kevaLajJAna rUpI lakSmIvALA anukrame nirvANa nagaramAM gayA. 2423. e pramANe zrI upadezasaptatikAnA pAMcamA adhikAramAM soLamo upadeza che. te upadezasatati 306
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upadezaH-17" zrIjJAnasAdhAraNavittamAstikaH, saGghAnumatyA na punarnijecchayA / vyApAryamatrA'pi jinAgamoditaM, zrAddhadvayodAharaNaM nigadyate / / 1 / / bhogapure nagare 24 kanakakoTisvAmI dhnaavhshresstthii| tasya patnI dhanavatI tayoryugmajAtau sutau karmasArapuNyasAro, pitrA'nyadA kIdRzAveto bhAvinAviti naimittikaH pRSTaH, sa prAha, karmasAro jaDaprakRtiratiniSprajJo viparItabuddhitayA subahUpakrame'pi prAcyadravyanirgamananavya: dravyopArjunAbhAvAdinA bahukAlaM dAridryAdiduHkhavAn bhaavii| puNyasAro'pi prAcyadravyasya navopArjitasya ca punaH punarhAnyA tathaiva duHkhI bhAvI, paraM vANijyAdikalAkuzalau dvAvapi bhAvinau, dvayozca vArddhake dhanasaukhyasantatyAdi bhAvi / krameNopAdhyAyasya pAThanIyArpitau / puNyasAraH sukhena sarvA vidyA adhItavAn / karmasArasya tu akSaramapi nAyAti / vAcanalikhanAdyapi kartuM na zaknoti pazuprAyaH / pAThakenA'pi pAThanaM muktam / yauvanasthau ca to pitRbhyAM mahebhyakanye pariNAyitau sotsavam / mA mithaH kalaho bhAvIti dvAvapi 12 / 12 kanakakoTIrdatvA pRthakkRtau / pitarau tu pravrajya svargatau / atha karmasArasya nijatattatkubuddhyA svajanAdiniSedhane'pi vANijyAdividaMdhato yatra tatra vinAzasyaiva sambhavAt dvAdazA'pi svarNakoTayo gatAH / puNyasArasyApi rAjadAyAdataskaravaDhyAdhupadravaiH stokenApi kAlena sarvA api svarNakoTayo gatAH / jAto dvAvapi daridrau / tyaktI svajanAdibhiH / bhArye api kSudhAdite gate pitRgRhe / yata: - .. aliyaMpi jaNo dhaNavaM-tayassa sayaNattaNaM pyaasei| AsannabaMdhaveNavi, lajijai hINavihaveNa / / 1 / / guNavaMpi nigguNazciya, gaNijae pariyaNeNa gayavihavo / dakkhannAiguNehi, aliehivi gijae sadhaNo / / 2 / / . . 307 upadeza saptati
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-17" 1. Astika lokoe zrI jJAnadravya ane sAdhAraNa dravya saMghanI anumatipUrvaka vAparavuM joIe, paraMtu IcchApUrvaka nahIM. ahIM paNa jinAgamamAM kaheluM be zrAvakanuM dRSTAMta kahevAya che. 2424. 2. bhogapura nagaramAM covIsa karoDa suvarNanA svAmI dhanAvaha nAme zreSThI hatA. tenI dhanavatI nAme patnI hatI. temane karmasAra ane puNyasAra nAme be putra ekI sAthe utpanna thayA. eka vakhata "A baMne putro kevA prakAranA thaze ?' e pramANe pitA vaDe nimittajJa pUchAyo. teNe kahyuM, karmasAra jaDa svabhAvavALo atyaMta ajJAnI, viparIta buddhi vaDe ghaNA upAya karyo chate paNa pUrvanA dhananuM javuM ane navuM dravya upArjana na thavAthI ghaNA kALa paryata dAridra vagere duHkhovALo thaze. puSpasAra paNa pUrve upArjana karelA dravyanuM ane navA dravyanI pharI-pharIthI hAni thavAthI te pramANe ja (karmasAranI jema) duHkhI thaze, paraMtu baMne paNa vyApAra vigere kaLAmAM kuzaLa thaze. paraMtu baMnenA vRddhapaNAmAM dhananA sukhanI saMtati vigere thaze. anukrame bhaNavA mATe upAdhyAyane arpaNa karAyA. puNyasAra sukhapUrvaka (sarva vidyA zIkhyo. vaLI karmasArane akSara paNa AvaDatuM nathI. prAyaH pazu jevo te (karmasAra) vAMcana - lekhana vagere paNa karavA mATe samartha nathI. zikSaka vaDe paNa Ane bhaNAvavAnuM baMdha karAyuM ane pitAvaDe yauvana avasthAmAM te baMne (puNyasAra ane karmasAra) dhanavAnanI be kanyA sAthe utsavapUrvaka paraNAvAyA. paraspara kalaha na thAya mATe bAra-bAra, karoDa e pramANe ApIne baMnene judA karyA. vaLI mAtA-pitA dIkSA grahaNa karIne svargamAM gayA. karmasArane svajana vigere niSedha karate chate paNa potAnI te-te viparIta buddhi vaDe vyApArAdi karatAM jyAM-tyAM dhanano vinAza ja saMbhavato (thato) hovAthI bAre karoDa suvarNa dravya vinAza pAmyuM. puNyasArane paNa rAjA-bhAgIdAra-cora-agni vigerenA upadrava vaDe thoDA kALamAM ja sarva karoDa suvarNa dhanya vinAza pAmyuM. baMne paNa daridrI thayA. svajanAdi vaDe tyAga karAyA. bhUkha vaDe pIDAtI te baMne patnIo paNa pitAnA ghare gaI. je kAraNathI - 2425. 1. loko dhanavAna mANasanuM khoTuM paNa sajjanapaNuM prakAze che, ane hIna vibhavavALA najIkanA bhAInI sAthe paNa lajjA pAme che. 2426. 2. guNavAna evo paNa nirdhana (nAza pAmI gayuM che dhana jenuM te) kharekhara sagA-vhAlAo vaDe nirguNInI jema gaNAya che. dhanavAna, khoTA paNa dakSajJAdi guNo vaDe karIne gavAya che. 24ra7. upadeza saptati 307
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato nirbuddhinirbhAgyAviti lokairdattAbhidhAnau pade pade prAptA'pamAnau lajjitI gatau dezAntaram / sthitau ca pRthak pRthak kvA'pi mahebhyagRhe anyopAyAbhAvAddhRtyavRttyA / yasya ca gRhe karmasAraH sthitaH so'lIkavyavahArI kRpaNazceti uktamapi vetanaM na datte amukadine dAsyAmIti vacasaiva taM vipratArayati / tato bahubhirapi dinastena kimapi nArjitam / dvitIyena tu kiyadarjitamapi prayatnagopitamapi dhUrtenApahatam / evamanyAnyasthAneSuH bhRtyavRttyA dhAtuvAdasatyavAdasiddhapuruSarasAyanarohaNAdrigamanamantrasAdhanarUdantyAdyauSadhigrahaNAdinA ekAdazakRtvo'rjitamapi dhanaM kubuddhipramAdAdikaM nirbhAgyatayA ca nirgamitam / tato'tyudvignIpotamAruhya ratnadvIpaM gato, dvIpAdhiSThAyikadevyagre mRtyumapyaGgIkRtya niviSTau / aSTame upavAse nAsti bhAgyaM yuvayoriti kathane karmasAra utthitaH / puNyasArasya tvekaviMzatyupavAsairdattaM tayA cintAratnam / karmasAra: pazcAttApaM kurvan puNyasAreNoktaH / bandho ! mA viSIda, anena cintAratnena AvAM dvAvapi sukhinau bhAvinAviti vimRzya hRSTau nivartamAnau potamArUDhau / rAtrI ca rAkAzazAGkodaye vRddhenoktam, bhrAta: ! sphuTIkuru cintAratnaM vilokyate, tasya candrasya vA'dhikaM tejastato laghunA'pi potataTasthena durdaivapreritena haste nItvA kSaNaM ratne kSaNaM candre dRSTiM nidadhatA kallolAdiSu vyagracittatnAyA pAtitaM ratnaM ratnAkarAntaH / tato dvAvapi samaduHkhau svapuraM ca prAptau duHkhena kAlaM gamayataH / athAnyadA pure tatra, kevalI kazcidAyayo / Agatya taM muni natvA, tAbhyAM pRSTaM ca tatpuraH / / 1 / / bhagavan ! karmaNA kenA-'smAkaM duHkhAvalIdRzI / api varSazatairyasyAH, pAro nAyAti varNane / / 2 / / 308 upadeza saptati
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. tyArabAda loko vaDe nibuddhi ane nirbhAgI e pramANe apAyela nAmavALA pagale-pagale apamAna pAmelA lajjita evA te baMne anya dezamAM gayA ane kyAMya paNa judA judA zreSThInA ghare anya koI upAya na hovAthI nokaranI vRtti vaDe (noMkaranI jema) rahyA. ane jenA ghare karmasAra rahelo che te jUTha bolanAra ane kRpaNa evo te vyApArI, kaheluM paNa vetana Apato nathI. amuka divase ApIza, e pramANenA vacano vaDe tene Thage che. tethI ghaNA divaso vaDe paNa tenAthI kAMI paNa (dhana) meLavAyuM nahIM. vaLI bIjA vaDe keTaluMka meLaveluM paNa prayatnapUrvaka rakSaNa karAyeluM paNa dravya dhUtArA vaDe apaharaNa karAyuM. e pramANe bIjA bIjA sthAnomAM nokarANA vaDe dhAtuvAda, satyavAda, siddhapuruSa, rasAyana, rohaNAcalamAM gamana, mannasAdhanA, rUdattI vagere auSadhionA grahaNa vaDe agyAravAra meLavAyeluM paNa dhana viparIta buddhi pramAdAdi vaDe ane nirbhAgIpaNA vaDe karIne gayuM. tethI atyaMta udvigna thayela te baMne naukAmAM besIne ratnadvIpamAM gayA. dvIpanI adhiSThAyikA devInI AgaLa mRtyune paNa aMgIkAra karIne te baMnee praveza karyo. AThamo upavAsa thaye chate tamArA baMnenuM bhAgya nathI e pramANe kahete chate karmasAra uThyo. vaLI puNyasArane ekavIsa upavAsa thavAthI teNI vaDe (devI vaDe) cintAmaNi ratna apAyuM. pazcAttApa karato karmasAra puNyasAra vaDe kahevAyo. he bhAI ! kheda na kara. A cintAmaNi ratna vaDe ApaNe baMne sukhI thaIzuM. e pramANe vicArIne khuza thayelA naukAmAM ArUDha thayelA te baMne nIkaLyA ane rAtrimAM pUrNimAnA caMdramAnA udayamAM moTA bhAI vaDe kahevAyuM, he bhAI ! ciMtAmaNi ratnane batAva. tene joIe. tenuM teja adhika che ke caMdramAMnuM teja adhika che. tyArabAda durbhAgyathI prerAyela vahANanA kinAre rahelA te nAnAbhAI vaDe paNa hAthamAM ciMtAmaNi ratna laIne eka kSaNa ratnane viSe ane eka kSaNa caMdramAne viSe dRSTine dhAraNa karatA mojhAone viSe vyagra citta hovAthI cintAmaNi ratna samudramAM paDyo. tethI te baMne paNa samAna ghaNA duHkhI evA potAnA nagaramAM AvyA ane duHkhapUrvaka kALane pasAra karatA hatA. 2428. 1. have eka vakhata te nagaramAM koIka kevaLI bhagavaMta padhAryA. AvIne te muni bhagavaMtane namaskAra karIne temanI AgaLa te baMne vaDe pUchAyuM. 2429, 2. he bhagavan! kyA karma vaDe amAre AvA prakAranA duHkhanI zreNIo che ? seMkaDo varSo vaDe paNa jenuM varNana karavAmAM pAra Avato nathI. 2430. upadeza saptati 308
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI prAha purA candra-pure'bhUtAM maharddhiko / jinadatto jinadAsaH, zrAvako paramArhatau // 3 / / jJAnasAdhAraNadravyaM, mIlayitvA'nyadA''stikaiH / susthAnatvena rakSAyai, tayorevA'pitaM kramAt / / 4 / / AtmajIvitavattAbhyAM, vijJAbhyAM jinazAsane / tadravyarakSAcintAdi, cirakAlaM vyaghIyata / / 5 / / jinadatto'nyadA''tmIya-pustikAyAmalekhayat / vilokyamAnamAkuTyA, kiJcillekhakapArzvataH / / 6 / / idamapyasti hi jJAna-sthAnamevaM vicArayan / . svapArzve cA'paradravyA-'bhAvAllekhayistatadA / / 7 / / . arpayAmAsivAneSa, nirvicAro nijecchayA / .. sahasA dvAdazadrammA-nAdAya jJAnavittataH / / 8 / / yugmam / / dravyaM sAdhAraNaM saGgha-yogyamevaM vidannapi / ahamapyasmi tanmadhye, manasIti vibhAvayan / / 9 / / jinadAso'pi maugdhyena, tatsatkAneva tanmitAn / drammAn vyApArayAmAsa, kvacidAtmaprayojane / / 10 / / yugmam / / zAstrajJAvapi tAvevaM, vivekavidhivarjitau / anAlocitatatpApo, prathamaM narakaM gatau / / 11 / / 309 upadeza saptati
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. kevaLajJAnI bhagavaMte kahyuM, pahelA candrapuramAM ghaNI RddhivALA arihaMta paramAtmAnA zreSTha zrAvaka jinadatta ane jinadAsa hatA. 2431. 4. krame karIne eka vakhata Astika loko vaDe maLIne jJAnadravya ane sAdhAraNa dravyane rakSaNa karavA mATe te baMnene ja arpaNa karAyuM. 2432. 5. potAnA jIvitanI jema jinazAsananA jANakAra evA te baMne vaDe te dravya (jJAnadravya ane sAdhAraNa dravya) nI rakSAciMtA vagere ghaNA kALa paryata karAI. 2433. 7. eka vakhata jinadatta koIka lekhaka pAse potAnI pustikAne lakhAvato hato. lekhaka pAse zAhI (lakhavAnuM kaMIka sAdhana) khUTelI jotA - 2434. 7. tyAre jinadate potAnI pAse bIjA dravyano abhAva hovAthI A paNa (potAnI pustikApaNa) jJAnanuM sthAna ja che e pramANe vicAratA - 2435. 8. eNe (jinadatta) vicAryA vinA potAnI IcchA vaDe jJAnadravyamAMthI ekAeka bAra dramo (te kALamAM tAMbA-pIttaLa-sonA athavA cAMdInuM calaNI nANuM laIne arpaNa karyA (yu...mu) 2436. 9. sAdhAraNa dravya saMghane yogya ja hoya, e pramANe jANato hato paNa huM paNa te saMghamAM chuM e pramANe manamAM vicAratA - 2437. 10. jinadAse paNa bhoLapaNA vaDe te saMbaMdhI ja teTalA pramANa (bAra dramone) dramone kyAreka potAnA kAryamAM vAparyA. 2438. 11. zAstrane jANanAra evA te baMne viveka ane vidhirahita te pApanI AlocanA karyA vinA prathama narakamAM gayA. 2439. upadeza saptati 309
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaduktaM vedAntinApi - prabhAsve mA matiM kuryAt, prANaiH kaNThagatairapi / agnidagdhAH prarohanti, prabhAdagdhAH punarnahi / / 1 / / prabhAsvaM brahmahatyA ca, daridrasya ca yaddhanam / gurupatnI devadravyaM, svargasthamapi pAtayet / / 2 / / tatasto pannagau tasmA-narakeSvakhileSvapi / utpannau pUrayitvAnta-rbhavAnmatsyAdiyoniSu / / 12 / / tiryagjAtiSu sarvAsu, tau bhrAntau tena karmaNA / / aGgacchedAdikAM prAyaH, sahamAnau kadarthanAm / / 13 / / catustrikasahasrANi, bhavAnevaM prapUrya to| . . yathApravRttakaraNA-cchubhakarmodayonmukhau / / 14 / / , vyavahArikule'muSmin, yuvAM jAtau sahodarau / viDambayati kaM naiSA, durlacyA bhavitavyatA ? / / 15 / / svecchAtaH SaNmitadramma-vyApArArjitakarmaNA / dviHSaDbhavasahasrANi, duHkhAlI yuvayoriyam / / 16 / / catusvikasvarNakoTyoH, pratyekaM pitRdattayoH / bhave'tra yadabhUtrAzo-'pamAnazca pade pade / / 17 / / wwwwwwwwwww 310 upadeza saptati
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ je vedAMtI vaDe paNa kahevAyuM che ke - 1. prANo kaMTha paryata (maraNa) Avate chate paNa devadravyamAM buddhi (IcchA) na karavI joIe. kAraNa ke agni vaDe baLelA vRkSo pharIthI) uge che paraMtu dhArmika dravyathI baLelA nahIM. (devadravyanuM bhakSaNa karanArano vistAra jaldI thato nathI. ghaNA bhavo paryata ene durgatimAM bhaTakavuM paDe che.) 2440. 2. dhArmika dravya, brahmahatyA, daridranuM dhana, gurunI patnI e svargamAMthI paNa pADe che. 2441.. 12. tyAra bAda te baMne sarpa thayA. tyAMthI vaccenA bhavo matsya vigere yoniomAM pUrNa karIne saghaLI narakamAM utpanna thayA. 2442. 13. te karma vaDe prAyaH aMgonuM chedAvuM vagere kadarthanA sahana karatAM sarva tiryaMca yonimAM bhamyA. 2443. 14. cAra x traNa bAra bAra hajAra bhavone e pramANe pUrNa karIne te baMne yathApravRttikaraNa karavAthI zubha karmanA udayane sanmukha thayA. 2444. 15. A bhavamAM vyavahArInA kulamAM tame baMne bhAIo thayA. duHkhe karIne oLaMgAya evI A bhavitavyatA kone viDaMbanA pamADatI nathI ? 2445. 19. potAnI IcchAthI bAra drampanA (A pramANenA) vyApArathI meLavelA karma vaDe bAra hajAra bhava paryata tamone A duHkhanI zreNI thaI. 2446. 17. A bhavamAM pratyekane (baMne) pitA vaDe apAyela bAra karoDa suvarNano je nAza ane pagale pagale apamAna thayuM. 2447. upadeza saptati 310
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaca navyadhanAlAbhaH, prAptArthasyApi na sthitiH / phalaM tasyaiva duSkarmma-viSadroH, kaTukaM hyadaH / / 18 / / yatpunaH karmmasArasya, jaDatAdyatra janmani / tatprAgbhavakRtajJAna-dravyavyApArajaM phalam / / 19 / / jJAnadravyaM yato'kalpyaM, devadravyavaducyate / sAdhAraNamapi dravyaM, kalpate saGghasammatam / / 20 / / zrIsaGgenApi taddravyaM, saptakSetryAM jinAjJayA / vyayanIyaM na deyaM tu, mArgaNAdau yathA tathA / / 21 / / yataH ekatraiva sthAnake devavittaM, kSetradvayyAmeva tu jJAnariktham / saptakSetryAM sthApanIyaM tRtIyaM, zrIsiddhAnte jaina evaM bravIti / / 1 / / jAtu jJAnAdisambandhi-dravyabhogo bhavettadA / tatpade nijavittAni deyAni dviguNAnyapi / / 22 / / iti zrutvA zrAddhadharmmapratipattipurassaram / prAyazcittapade tAbhyA- mevaM cA'grAhi nizcayaH / / 23 / / vANijyamadhye yo lAbho, bhAvI stoko'thavA bahuH / jJAnasAdhAraNadravya-pade'stu nikhilo'pi saH / / 24 / / 399 upadeza saptati
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. je navIna dhanano alAbha ane prApta karela dhananuM paNa na TakavuM, tenuM (pUrvopArjita karmanuM) ja phaLa che. duSkarma rUpa viSavRkSanuM A phaLa kaDavuM che. 2448. 19. vaLI je A janmamAM (bhavamAM) karmasArane jaDatA vagere prApta thaI. te pUrvabhavamAM jJAnadravya vaDe karela vyApArathI utpanna thayela phaLa che. 2449. 20. je kAraNathI devadravyanI jema jJAnadravya paNa akathya kahevAya che, sAdhAraNa dravya paNa saMghanI saMmatipUrvaka kahyuM che. 2450. 21. zrIsaMgha vaDe paNa te dravya zrI jinezvara bhagavAnanI AjJA vaDe sAte kSetramAM vyaya karavA (vAparavA) yogya che paraMtu jema-tema yAcaka vigeremAM ApavA yogya nathI. 2451. je kAraNathI - 1. devadravya eka ja sthAnamAM (devadravyamAM ja), vaLI jJAnadravya be kSetramAM ja (devadravya ane jJAnadravya), trIjuM (sAdhAraNa) dravya sAte kSetramAM vyaya karavA yogya che. 2451. e pramANe zrI jinezvara paramAtmA zrI siddhAMtamAM kahe che. 22. kadAci jJAnadravya vagere dravyano bhoga thAya to te sthAnamAM potAnuM dravya paNa bamaNuM ApavuM joIe. 2452. 23. e pramANe sAMbhaLIne zrAvaka dharmane svIkAravApUrvaka prAyazcitanA sthAnamAM - (prAyazcittamAM) te baMne vaDe e pramANe niyama grahaNa karAyA. ra453. 24. vyApAramAM thoDo athavA ghaNo je lAbha thaze te saghaLo paNa jJAnadravya ane sAdhAraNa dravyanA sthAnamAM thAo. 2454. upadeza saptati 311
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ syuH sahastraguNA yAva-drammA dvAdaza te mune ! / pratipadyeti natvA ca, taM svamandiramAgatau / / 25 / / kiyatyapi gate kAle, kSINe cA'zubhakarmaNi / prAyazcittapadaprokta-samastadraviNArpaNe / / 6 / / prAgvattayorajAyanta, dvAdazasvarNakoTayaH / tato mUrddhanyatAM prAptI, samagravyavahAriSu / / 27 / / / jnyaansaadhaarnndrvyo-srpnnaikpraaynnau| . tau janmA'vadhi jainAjJA-makhaNDAmArarAdhatuH / / 28 / / prAnte tapasyAmAdAya, prauDhotsavapurassaram / ciraM cAritramArAdhya, kramAya sugatiM gatau / / 29 / / evaM devajJAnasAdhAraNAdi-dravyaM vyaktyA sthApanIyaM suyuktyA / vyApAryaM ca zrAvakaistattvavijaiH, nirlepatvaM syAttathA cintanIyam / / 30 / / // iti zrIupadezasaptatikAyAM paJcame'dhikAre saptadaza upadezaH / / 17 / / / / atha prazastiH / / 312. upadeza saptati
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25. jyAM sudhI bAra hajAra guNA dravya thAya tyAM sudhI saghaLuM dravya jJAnadravya ane sAdhAraNa dravyanA sthAnamAM vAparIza. he muni bhagavaMta ! tamArI pAse A vAtano svIkAra karIe chIe. ema svIkArIne ane temane (munine) praNAma karIne baMne potAnA ghare AvyA. 2455. 26. keTaloka kALa gaye chate ane azubha karma kSINa thaye chate prAyazcitanA sthAnamAM (prAyazcittamAM) kahevAyeluM saghaLuM dhana arpaNa karate chate - ra453. 27. pahelAnI jema te baMnene bAra karoDa suvarNa thayA. tethI te baMne sarva vyApArIomAM agrapaNAne pAmyA. 2457. 28. jJAnadravya ane sAdhAraNa dravyanI vRddhimAM ja eka parAyaNa evA te baMne AjIvana jinezvara paramAtmAnI AjJAne akhaMDa rIte ArAdhI (pAlana karyuM). 2458. 29. aMte moTA utsavapUrvaka tapasyA karIne ghaNA kALa paryata cAritranI ArAdhanA karIne te baMne anukrame sadgatimAM gayA. ra459. 30. e pramANe devadravya - jJAnadravya - sAdhAraNadravya vigere dravyane sArI (rIte) yuktipUrvaka vyakti vaDe thApaNa rAkhavI joIe (- thApaNa karavI joIe) ane tattvane jANanAra evA zrAvakoe vyavasthita rIte vAparIne nirlepa thavAya te pramANe vicAravuM. 2460. che. e pramANe zrI parama guru tapAgacchanA nAyaka zrI somasundarasUrIzvarajI mahArAjanA caraNa kamaLamAM haMsasamAna mahopAdhyAya zrI cAritraratna gaNivarya, temanA ziSya paMDita zrI somadharmagaNi vaDe racAyelI zrI upadezanI saptatimAM gRhastha dharma svarUpa pAMcamo adhikAra che ane A upadezasaptatikA samApta thaI. upadeza saptati 312
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAgradbhAgyajuSAM kSamArasapuSAM saMvignacAritriNAM, cAturvidyavinodinAM ca samabhUt patiryadIyA dhuri / yaizcA'rhanmatakAnane kaliyuge'pyunmAdavAdidvipA'haGkAraprasaraM nirasya vidadhe paJcAnanasphUjitam / / 1 / / tapAgacchAdhirAjAH zrIsomasundarasUrayaH / zrIcandrakulazrRGgArA, na keSAM te pramodadAH / / 2 / / yugmam / / kRtazAntikarastotrA, nRpAdipratibodhakAH / jitapravAdA bhAnti zrI-munisundarasUrayaH / / 3 / / sampratipramukhA'neka-viSamagranthabhANakAH / zreyo dizantu saGghAya, jayacandragurUttamAH / / 4 / / dakSiNadezavihAre, nirdalitoddhatakuvAdivRndamadAH / zrIbhuvanasundarAhvAH, sUrivarAste mudaM dadatu / / 5 / / , ekAdazAGgIsUtrArtho-dadhimandarabhUdharAH / jinasundarasUrIndrAH, na keSAM harSahetavaH / / 6 / / jinakIrtisUrirAjAH, gurugacchahitodyatA ratAH sukRte / saMvignasAdhudhuryAH, jayantu sUtrArthasArthabhRtaH / / 7 / / jagadAhlAdakavacaso, vizAlarAjA jayantu sUrivarAH / dagdhe'pi vapuSi yeSAM, na bhasmasAjholapaTTo'bhUt / / 8 // .. 313 upadeza saptati
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. jAgrata bhAgyathI yukta, kSamA rUpI rasathI puSTa (rasane dhAraNa karanArA), saMvigna (zuddha) cAritrI ane cAra vidyAomAM vinoda (ramaNa) karanArAonI je paMkti AgaLa che. jemanA vaDe (jeoe) arihaMta paramAtmAnA matarUpI bagIcAmAM kaLiyugamAM paNa unmAdavAdI rUpI hAthIonA ahaMkAranA vistArane dUra karIne siMhanA parAkramane dhAraNa karAyuM che. 2461. 2. (evA) tapAgacchanA adhirAjA zrI somasuMdarasUrIzvarajI ma. zrI caMdrakulamAM zRMgAra samAna (zobhAvanArA) teo kone pramodane (AnaMdane) ApanArA na thAya ? 2462. 3. saMtikara stotrane racanArA, rAjA vagerene pratibodha karanArA, pravAdIone jItanArA zrI munisuMdarasUrIzvarajI ma. zobhe che. 2463. 4. sammati tarka vigere aneka viSama graMthone bhaNAvanArA uttama evA zrI jayacandraguru saMghane mATe kalyANane dekhADo (karo). 2464. . 5. dakSiNa dezanA vihAramAM, daLI nAMkhyA che uddhata evA kuvAdIonA samUhonA mado jeNe evA zrI bhuvanasuMdara nAmanA zreSTha AcArya bhagavaMta tamane AnaMdane ApanArA thAo. 2415. ke. agyAra aMganA sUtrArtha rUpI samudra ane maMdara merU parvata jevA, AcAryomAM Indra samAna evA zrI jinasuMdarasUrIndra konA harSanuM kAraNa nathI? 2467. 7. moTA gacchanuM hita karavAmAM udyata, sukRta karavAmAM rata, saMvigna sAdhuomAM agraNI, sUtra ane arthanA samUhathI yukta evA zrI jinakIrtisUrIrAja jaya pAmo. 2467. 8. jeonuM zarIra baLate chate paNa colapaTTo bhasmasAt na thayo evA ane jagatane AlhAda karanAra vacanavALA zrI vizALasUrI nAmanA AcArya bhagavaMta jaya pAmo. 2468. upadeza saptati 313
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ navyAnekasaduktiyuktisarasairgranthairgarIyastaraiH, svopajJairamRtahadairiva jagattApA'pahArakSamAH / dhaureyA upakArakarmaNi sadA jAgratpradApodayAH, ye'mbhodA iva jainazAsanavanaM protphullamAtanvate / / 9 / / gacchAdhipatyapadavImupabhuJjate te, zrIratnazekharagurupravarA idAnIm / . zAstroktasUriguNasampadamAdadhAnAH, samyak svaziSyagaNazikSaNasAvadhAnAH .. 10 // zrIudayanandipAdAH, sadA prasannA bhavantu saGghAya / lokottarA yadIyA, nirIhatA dRzyate'dyA'pi / / 11 / / ullaGghacyA'nyasatIrthyAn, guruprasAdo'dhiko'bhavadyeSu / te zrIlakSmIsAgara-sUrivarAH santu vaH siddhyai / / 12 / / turye'pi yuge yeSAM, zrIvajrasvAmivatsusaubhAgyam / zrIsomadevasUri-pravarAste santu vo jayadAH / / 13 / / anye'pi sUrivAcaka-vibudhAH sthaviMrA jayantu sAdhugaNAH / jIvapradezasaMkhyAH, guNA yadIyA vinayamukhyAH / / 14 / / yeSAM buddhiranuttarA'tiviSamagranthArthasAkSAtkRtim, cetaHsadmani dIpikeva sRjatI projAgarA sarvadA / sarveSAmupayoginI samabhavaddAnapradIpastathA, grantho yadvihitazchinatti kRtinAmadyA'pi duSTaM tamaH / / 15 / / . 314 upadeza saptati
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. navIna aneka sArI yuktithI yukta evA ghaNA rasavALA pote banAvela (celA) graMtho vaDe amRta rUpI sarovaranI jema jagatanA jIvonA tApanuM (karma rUpI tApanuM) apaharaNa karavAmAM samartha, upakAra karavAmAM agresara, haMmezA jAgrata evA pratApanA udayavALA jeo meghanI jema jainazAsana rUpI vanane vikasvara kare che. 2469. 10. zAstromAM kahelA AcAryanA guNonI saMpattine dhAraNa karanArA, samyagu prakAre potAnA ziSya samudAyane zikSaNa ApavAmAM sAvadhAna (ekAgratAvALA) zreSTha guru zrI ratnazekhara guru bhagavaMta, hamaNAM teo gacchAdhipatinI padavIne bhogave che. 2470. 11. jemanI lokottara evI niHspRhatA Aje paNa dekhAya che evA zrI udayamuni guru bhagavaMta saMghane mATe haMmezAM prasanna thAo. 2471. 12. ullaMghI nAkhyA che bIjA vAdIone jeNe, jemane viSe gurunI kRpA adhika hatI evA te zreSTha zrI lakSmasAgarasUrIzvarajI ma. tamArI siddhine mATe thAo. 2472. * 13.cothA yugamAM paNa jeonuM zrI vajasvAmInI jema sAruM saubhAgya che, zreSTha evA te zrI somadevasUrIzvarajI mahArAjA tamane jayane ApanAra thAo. 2473. * 14. jIvanA pradezonI saMkhyA pramANa (= asaMkhya) jemanA vinaya vagere guNo che evA bIjA paNa AcArya bhagavaMta, upAdhyAya bhagavaMta, paMDito, sthaviro ane sAdhu samudAya jaya pAmo. 2474. 15. jeonI anuttara evI buddhi atyaMta gahana graMthonA arthane sAkSAt karanArI che, citta rUpI gharamAM haMmezAM dIpikAnI jema prakAza phelAvatI, dAna pradIpa graMthajema sarvaprANIone upayogI thayo, tema jemanA racelA graMtho Aje paNa puNyazALIonA duSTa aMdhakArane (= ajJAnane) chede che. 2475. upadeza saptati 314
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayantu te vAcakapuGgavAH zrI-cAritraratnA guravo madIyAH / yadbhANitA varyavineyavArAH, kurvantyanekA upakArakoTI: / / 16 / / tadbhAtaraH sakalakovidamAnanIyAH, pUjyA jayantyudayazekharapaNDitendrAH / jahemamA'pijaDimA hRdayaprarUDhA, bhAsvadbhirAtmazucigobhiranuttarA yaiH / / 17 / / tayoH padAmbhoruhacaJcarIkaH, ziSyo'bhavat paNDitasomadharmaH / zAstrANi bhUyAsyApi yo babhANa, marmANi teSAM na viveka kintu / / 18 / / upadezasaptatiriyaM, rucirA guNabindubANacandramite 1503 / : varSe tena grathitA, kRtArthanIyA'pi buddhadhuryaH / / 19 / / eSA'lpikA'pi nijahastapustikAntaH, sthApyA'nyapustakagatA na kadA'pi kAryA / saiva prapA nagaramadhyagatA vareNyA, yasyAM janaH pibati vAri yathA nijeccham / / 20 / / vizuddhabuddhirjinasomasaMyataH, kalindikAyAM kuzalo vinirmame / sadoSapoSAmapi muktadUSaNAM, satImivaitAmupadezasaptatim / / 21 / / yAvadvIrajinendrazAsanamidaM durvAdini zanaM, yAvanmerumahIdharaprabhRtayo bhAvA amI zAzvatAH / zrIsaGghazca caturvidho'pi kurute yAvaJca puNyodyamam, tAvat zrIupadezasaptatiriyaM zreyaskarI stAtsatAm / / 22 / / / / iti zrIupadezasaptatiH paNDitazrIsomadharmagaNikRtA aSTamAsIyathAvasaravyAkhyAnArhAH / / 315 upadeza saptati
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. jemanA vaDe zreSTha ziSyonA samUhane bhaNAvAyA ane anekane viSe karoDo upakArane kare che evA mArA vAcakapuva=zreSTha upAdhyAya bhagavaMta zrI cAritraratna guru jaya pAmo. ra476. 17.dedIpyamAna AtmAnI vANInA pavitra kiraNo vaDe mArA hRdayamAM ugelI vRddhi pAmelI jaDatA paNa jeo vaDe haraNa karAyI. pUjya evA temanA guru bhAI zrI udayazekhara paMDitomAM IndrasamAna saghaLA jJAnIone mAnya hatA. 2477. 18.temanA caraNakamaLamAM bhramaNa karanAra sevakasamAna ziSya paNDita zrI somadharma vi. ma. hatA. jemaNe ghaNA zAstro bhaNyA paraMtu teonA marmone na jANyA. 2478. 19. guNa = 3, biMdu = 0, bANa = 5, caMdra = 1 - e pramANe paMdarasone traNa varase temanA vaDe manohara evI A upadezanI saptati racAI. paMDitomAM agresara jIvo vaDe paNa te kRtArtha karavA (mAnya rAkhavA) yogya che. 24879. 20. A nAnI evI paNa upadezasaptatikA potAnA hAthamAM raheluM je pustaka tenI aMdara sthApI, anya pustakamAM rahelI te kadI paNa kAma na lAge jema naMgaranI madhyamAM rahelI je zreSTha paraba, jenuM pANI loko IcchA mujaba pIe che. tevI rIte potAnA hAthamAM rahelI A nAnI paNa upadeza saptati bIjA pustakanI bhegI (karIne) thappI karIne na mUkavI paNa vAraMvAra enuM parizIlana karavuM. 2480, 21. vizuddha buddhivALA zrI jinasomasUrie kAlaMdrImAM doSa rahita doSa sahita poSAyelI paNa satI jema dUSaNane mUke tema upadezasaptatikAne kuzala rIte racI. 2481. 22. jyAM sudhI durvAdIonuM mULathI nAza karanAruM vIra paramAtmAnuM zAsana raheze: jyAM sudhI aneka merUparvata vigere A zAzvata padArtho che, jyAM sudhI zrI caturvidha saMgha puNyanA udyamavALo che, tyAM sudhI A upadeza saptati satpuruSone kalyANa karanArI thAo. 2482. / / e pramANe paMDita zrI somadharmagaNi vaDe racAyela A upadezasaptati ATha mAsamAM yathAvasare vyAkhyAna karavA yogya che. / / upadeza saptati 315
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ichele eNiT TiL[ll SUILul te