Book Title: Kalpsutram
Author(s): Vinayvijay Gani
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600342/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrImadvijayAnandasUripAdapa bhyo namaH // ||shriiaatmaanndjaingrnthrtnmaalaayaa ekatriMzaM (31) ratnam // // upAdhyAya-zrImadvinayavijayagaNiviracitayA subodhikAbhidhayA vRttyA samalaGkRtam // zrIkalpasUtram / D 049192 gyanmandir@kobatirth.org syAmbhonidhijainAcAryazrImadvijayAnandasUripurandarapraziSyapaNDitaprakANDazrImadU-harSavijayaziSyazrImadU-vallabhavijaya munimatallikopadiSTANahillapATaka (pATaNa) nagaravAstavyazreSThivarya-"cUnIlAla sAMkalacaMda" dravyasAhAyya prakAzayitrI-bhAvanagarasthA shriijainaatmaanndsbhaa| idaM pustakaM mohamayyAM vallabhadAsa-tribhuvanadAsa gAMdhI "sekreTarI jainaAtmAnandasabhA bhAvanagara" ityanena nirNayasAgara mudraNAlaye kolabhATavIbhyAM 23 tame gRhe rAmacandra yes zeDage dvArA mudrayitvA prakAzitaM / vIrasaMvat 24 / bhAtmasaMvat 20 / vikramasaMvat 1972 / sana 1915 / Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Printed by Ramchandra Yesu Shedge "Nirnaya-Sagar" Press, 23 Kolbhat Lane, Bombay. ~4040 Published by Vallabhadas Tribhuvandas Gandhi, Secretary, Shri Jain Atmanand Sabha, Bhavanagar. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "upodghAtaH" syAdvAdine namastasmai, bhedine karmabhUbhRtAm / vedine vastujAtAnA-mAtmAnandAdbhutazriye // 1 // nAhiMsAto'paro dharmaH, syAdvAdAnnAparA prmaa| nAtmAnandAtparo nandaH, zrIvIrAnnAparaH prbhuH||2|| ayi ! samastAnavadyavidyAstomapArAvArapArINo vivudharAjazIrSaNyA mahAnto dhImantaH ! nAgocaracaramevAtra bhavatAM dhImatAM yAtyabdaM paryuSaNAparvaNi samAkaNyamANatayA kalpakalpasya kalpasUtrAbhidhAnasya sampratyupadIkriyamANasyAsya grantharatnasya kiyatrAzastyamupAdeyatvamAvazyakatvaJceti / prANAyi cAyaM granthagrAmagrAmaNIgranthaH pAvanatareNa prAptAkhilakalAkalApAnavadyahRdyapadyapratipadyamAnAmAnavidyAdharIkRtavidyAdhareNa satatepsitatamasAdhanAnimeSabhUruhAyamANavidyAvitaraNena apUrvapUrvavitravaNena zrutakevalinA zrImadbhadrabAhukhAminA chedasUtrAntaHpAtizrIdazAzrutaskandhasyATamAdhyayanatvenoddhRtya nvmaadnvmaatpuurvaaditi| zrutakevalitvaJcAsya mahAbhAgasya "atha prabhavaH prbhuH| zayyambhavo yazobhadraH, smbhuutivijystthaa| bhadrabAhuH sthUlabhadraH, zrutakevalinohi ptt|" iti samastatantrAparatantrakalikAlasarvajJaviruda kalpa .u.1 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 SAXsala // 1 // dhArizrIhemacandrAcAryavacanAtsuvyaktameva / maNDayAmAsAyaM munimatallikA nirastasamastadoSAnniSkalaGkAnmahAvIrapra- upoddhAtaH bhordvitIyazatAbdyAM puNyaM bhUmibhAgaM puNyabhareNAtmIyazarIreNa / etena maharSidhuryeNa zreyonizreyasasAdhane khaprazastajIvane prANAyiSatopakRtyai vizvajanatAyA Avazyaka-dazavakAlika-uttarIdhyayana-AcArAGga-sUtrakRtAGga-sUryaprapti-RSibhauSita-dA-kalpa-vyavahArANAM niyuktayo bRhatkelpa-vyavahAra-dazAzrutaskaindhAzceti sUtrANi militvA trayodaza grnthaaH| bhadrabAhusaMhitetyabhikhyAkhyAto jyotiHsvarUpo jyotirgranthopyetasyaiva mahAtmanaH kRtiH / varAhamihara vihitopadravaprazamAyopasargaharastotrametenaiva maharSimUrddhanyena vyaracItyapi nAprasiddham / amuSya bhagavato'nyo vyatikarastu pariziSTaparvato'vaseyaH sudhIbhiH / santyasya yadyapi cUrNi-TippaNa-vyatiriktA api baDhayo vRttayaH paraM nAlaM tA nikhilajanabodhAya modAya cetyataH | sakalajanmisubodhAyAlaM subodhikAbhidhayA sampratyupadIkriyamANayA suvRttyA sanAthIkRtoyaM grantha upakriyApravaNaiH paNDitaprakANDairupAdhyAyazrIvinayavijayapUjyapAdaiH / vAvadati cAsyA anyAbhyo vRttibhyotiricyamAnatopAdeyatA ca ta eva munipuGgavAH| "yadyapi bahvayaSTIkAH, kalpe santyeva nipuNagaNagamyAH / tadapi mamAyaM yatnaH, phalegrahiH khalpamatibodhAt // 1 // yadyapi bhAnudyutayaH, sarveSAM vastubodhikA bhvyH| tadapi mahIgRhagAnAM, pradIpikaivopakurute drAk // 2 // " ityA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ disuzlokaiH / samayazcaiSAM - " rasanidhirasazazivarSe, jyeSThe mAse samujvale pakSe / gurupuSye yatnoyaM, saphalo jajJe dvitIyAyAm // " iti svakRtakalpaTIkAprazastizlokAtsaptadazazatIyo vaikramondaH supratIta eva / asya vAcane zrAvaNe cAdhikAriNastatrabhavantaH zuklamatayo yataya eva, tathaiva zAstrebhihitatvAt / tathA copAdhyAyavinayavijayapAdAH "atha tasya zrIkalpasya vAcane zravaNe ca adhikAriNo mukhyavRttyA sAdhu-sAdhyastatrApi kAlato rAtrau vihita - kAlagrahaNAdividhInAM sAdhUnAM vAcanaM zravaNaM ca sAdhvInAM ca nizIthacUrNyAdyuktavidhinA divApi zravaNam / tathA zrIvIranirvANAdazItyadhikanavazata ( 980 ) varSAtikramaNe matAntareNa ca trinavatiyutanavazata ( 993 ) varSAtikrame dhruvasenanRpasya putramaraNArttasya samAdhimA dhAtumAnandapure sabhAsamakSaM samahotsavaM zrIkalpasUtraM vAcayitumArabdhaM, tataH prabhRti caturvidhopi saGghaH zravaNe'dhikArI / vAcane tu vihitayogAnuSThAnaH sAdhureva // " ye tu paNDitaMmanyA AryikANAmapyasya vAcanaM zrAvaNaM zramaNavat paTTamadhiruhyopadezadAnaJca samarthayanti zraddhayA ca zRNvanti te nUnamArhatasamaya rahasyAnabhijJA eva veditavyAH, puruSapradhAnaM hi khalu jinazAsanaM na tu strIdharmaprAdhAnyaM tatra, ata eva zrImallinAthAdhipatyamAzcaryAntargatamAveditaM tattvajJairiti suprasiddhameva / sUripravarAH zrIdevasUrayopIdamevAdhikRtya spaSTaM jagurjIvAnuzAsane grantharale / tathAhi Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 2 // "muddhajaNachettasuhavoha sassa vidavaNadakkhasamaNIo / IIovi ya kAovi, aDaMti dhammaM kahaMtIo // " vyAkhyA - mugdhajanAH khalpabuddhilokAsta eva kSetrANi bIjavapanabhUmayasteSu zubhabodhaH pradhAnAzayaH sa eva sasyaM dhAnyaM tasya vidravaNaM vinAzakaraNaM tatra dakSAH paTUvyaH prAkRtatvAccAtra vibhaktilopaH zramaNya AryikA Itaya iva tiDDAdyAH kAzcana na sarvA aTanti grAmAdiSu caranti dharmaM dAnAdikaM kathayantyo bruvANA iti gAthArthaH / etadapi nirAkarttumAha- " egaMteNaMviya taM, na suMdaraM jeNa tANa paDiseho / siddhaMtadesaNAe, kappaTTiyaeva gAhAe // " vyAkhyA -- ekAntenaiva sarvathA taddharmakathanaM na naiva sundaraM bhavyaM yena tAsAM sAdhvInAM pratiSedho nirAkaraNaM siddhAntadezanAyA Agamakathanasya, kayA pratiSedhaH ? kalpasthitayaiva gAthayetyarthaH / kalpagAthAmevAha"kusamayasuINa mahaNo, vibohao bhaviyapuMDariyANaM / dhammo jiNapaNNatto, pakappajaiNA kaheyavo // " vyAkhyA -- kusamayazrutInAM kusiddhAntamatInAM mathano vinAzako vibodhako vikAzako bhavyapuNDarIkANAM muktiyogyaprANizatapatrANAM dharmo dAnAdiko jinaprajJapto munIndragaditaH prakalpayatinA nizIthajJasAdhunA kathayitavyo vaktavyo na punaH sAdhvyeti hRdayamiti gAthArthaH // nanu ? yadi tAsAM sa dIyate tato'nindyaM taddharmakathanamityAha / upodghAtaH // 2 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "saMpai puNo na dijjai, pakappagaMthassa tANa suttttho|jiyaaviy dijaMto, taiyAviya esa pddiseho|" vyAkhyA-sAmpratamadhunA puna va dIyate vitIryate prakalpagranthasya nizIthasya tAsAmAryikANAM sUtrArthaH sUtreNa varNapaddhatyA sahito'rtho'bhidheyaH sUtrArtha ubhayamiti hRdayam / yadApi ca dIyate vitIryate sma tadApi ca tasminnapi kAle eSa vyAkhyAnakaraNalakSaNaH pratiSedho nivAraNamiti gAthArthaH // amumevArtha dRSTAntapUrvakaM drshynnaah| "haribhaddadhammajaNaNIe, kiMca jAiNipavattiNIevi / egoviya gAhattho, no siTTho muNiyatattAe // " kI vyAkhyA-sUcanAtsUtrasya haribhadrasUridharmajananyApi dharmadAtRtvena pratipannamAtrA, kizcAbhyuccaye, yAkinIprava tinyA etannAmamahattarayA na kevalamanyAbhirityapi zabdArthaH, ekopi ca gAthArtho'bhidheya AstAM prabhUta ityaperoM da no naiva ziSTaH kathito muNitatattvayA jJAtaparamArthayA, tathA ca kila "cakkidugaM haripaNagaM" ityAdi gAthAyAzcAthai pRSTA haribhadra bhaTTena na ca tayA kathita iti supratItoyamiti gAthArthaH // evaM jJAte jIvopadezamAha"bahumannasu mA cariyaM, amuNiyatattANa tANa tA jIva / jai ThaMti vAriyAo, tA vArasu mhurvkkenn||" vyAkhyA-bahumanyakha bhavyamidamiti maMsthAH, meti niSedhe caritaM dharmakathanalakSaNaM, amuNitatattvAnAmaviditapa RSSCREEMAMAL Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upodghAtaH kalpasUtrasubodhi0 AN // 3 // ramArthAnAM tAsAmAryikANAM, tasmAjIvAtman ! yadi vikalpArthaH, tiSThanti sannivAritA niSiddhAstato vAraya niSedhaya madhuravAkyena komalavacaseti gAthArthaH // | niramAyi cAyaM sadanthastaiAdazazatAbdyAM zrInemicandrasUrINAmAdezataH, sammAnitazca mahendrasUriprabhRtibhirAcAPAryapravaraiH, saMzodhitazca sUrimaNDanaiH zrIjinadattasUribhistathA ca tatpAThaH // ___ "sAmprataM prakaraNamidamupasaMharan yeSAM yAdRzAdupadezAdidaM vihitaM yayA hetubhUtayA yairyacchiSyairyannAmakaM prakaraNaM yAdRzaM yaizca yAdRzaiHzodhitaM yeSAJca yAdRzAnAM sammatamidamanyaizca yAgvidhaiH zodhanIyamityarthAvedakaM gAthAcatuSTayamAha // iya siri siddhaMtamahoyahINa siri nemicaMdasUrINaM / uvaesAo majjhatthayAe siridevasUrIhiM // 1 // sirivIracaMdasUrINa, sissamittehiM viraiyaM eyaM / siddhaMtajuttijuttaM, jIvassaNusAsaNaM vimalaM // 2 // taha sayalAgamaparamatthakaNayakasavaTTaladdhauvamehiM / sayalaguNarayaNarohaNagirIhiM jiNadattasUrIhiM // 3 // sohiyameyaM annosi sUripavarANa sammayaM kiMca / jaM ettha aNAgamiyaM, taM gIyatthA visohiMtu // 4 // " ___ vyAkhyA-itiH prakaraNasamAptau zrIsiddhAntamahodadhInAM zobhanAgamabRhatsamudrANAM zrInemicandrasUrINAM etannAmnAM zrImaduttarAdhyayanalaghuvRtti-vIracarita-ratnacUDAdizAstrakartRNAM bRhadgacchaziromaNInAM niSkalaGkasiddhAntabyAkhyAnAmRta // 3 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BHARASACRORE prapApradAtRRNAmitiyAvat upadezAt vyAkhyAnazikSAto madhyasthatayA rAgAdyabhAvatvataH, zrIdevasUribhiH zrIvIracandrasUrINAM nijadezanAvazalabdhanirmalakItInAM ziSyamAtrairbineyaguNeSadguNairviracitaM dRbdhametadidaM siddhAntayuktiyuktaM rAddhAntayuktisahitaM jIvasyAtmano bhavyasya vAnuzAsanaM bodhakaM vimalaM nirmalam / tatheti kiJca sakalAgamaparamArthakanakakaSapaTTalabdhopamainiHzeSasiddhAntatattvacAmIkaratatparIkSAdakSopalaprAptopamAnaiH sakalaguNaratnarohaNagiribhirnikhilaguNamANikyarohaNazailairjinadattasUribhiretannAma kaissaptagRhanivAsibhiritiyAvat / zodhitaM nirdoSa kRtametajjIvAnuzAsanam, anyeSAM mahendrasUripramukhANAM sUripravarANAmAcAryavaryANAM sammatamabhipretaM, kizcAparaM yadatra prakaraNe anAgamikamutsUtraM tadgItArthAH siddhAntavidaH zodhayantu nirmalIkurvantu iti gAthAcatuSTayArthaH // khamatikalpitamidaM prakaraNa 6 miti mugdhamateH sandehaH syAttannirAkaraNArthamAha / "samaIe ettha no kiMpi, kiMtu jaM diTTha kappavavahAre / paMcakappe nisIhe, dasAsue payaraNAIsu // " vyAkhyA-khamatyA nijadhiSaNayA'tra prakaraNe no naiva kimapi stokaM, kintu navaraM yadRSTamavalokitaM, keSvityAha / kalpavyavahAre etannAmachedagranthadvaye, paJcakalpanizIthe etadabhidhAnachedagranthayugme, dazAzrute dazAzrutaskandhanAmacheda Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. mubodhi0 // 4 // ASSASARSAMASS grnthe| prakaraNAdiSu paJcAzakopadezapadopadezamAlASTakAdiSvAdizabdAdAcArAgasUtrakRtAGgapUjyopadezagrahastathitami upodghAtaH tizeSa iti gAthArthaH / prakArAntareNa nijanAma kathayan prakaraNasaGkhyAcAha / "desavasusUrarIsA-hiMsAIvaNNakahiyanAmehiM / payaraNamiNamo raiyaM, tevIsA tinnisayagAhaM // " | vyAkhyA-deza-vasu-sUra-rIsA-hiMsAlakSaNA ye zabdAsteSu ye AdivarNAH prathamAkSarANi taiH kathitaM pratipAditaM nAmAbhidheyaM yeSAM te tathA taiH, prAkRtabhASayA "devasUrIhiM" ityarthaH / prakaraNaM granthasandarbha idaM pratyakSaM u iti nipAtaH pUraNArtho racitaM athitaM, kiyatramANaM ? trayoviMzatyadhikatrizatagAthamiti gAthArthaH // kka nagarAdau viracitamityAha / "aNahillavADaNayare, jayasiMhanaresarammi vijNte| dohahivasahiTTiehiM, bAsaTTI sUra navamIe // " __ vyAkhyA-aNahillapATanagare zrIgurjararAjadhAnyAM jayasiMhanarezvare zrIkarNadevarAjasunau vidyamAne sati 'dohaTi|| nAmazrAvakavasatisthitaSaSThisaMvatsare ekAdazazatopariSThAditizeSaH (1162) sUreNAdityavAreNa navamI tithila 4 // 4 // kSaNA tasyAM racitamiti pUrvagAthoktakriyAsambandhA diti gAthArthaH // samApteyaM jIvAnuzAsanavRttiH // "etasya vRttikaraNe, puNyaM yadupArjitaM mayA ten|sukhitostu bhavyalokaH, kuyAha viyogato nityam // 1 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAAAA mAsenaikeneyaM, sarakhatItoSataH kRtA vRttiH / aNahillapATakanagare, vijayini jayasiMhadevanRpe // 2 // dohaTTivasativAsaiH, zreSThizrIjAsakasya daanruceH| tadupaSTambhAdaparaJca, zrAvikAyA vasundharyAH // 3 // hai vIrAdiputramAturnityaM jinsaadhupuujnrtaayaaH| zrIdevasUribhirasau, bhavyajane jAtavimaladayaH // 4 // zrImadbhirnemicandrAkhyasUribhiH zodhitAdRtaiH / vRttireSAtigambhIrasiddhasiddhAntapAragaiH // 5 // " evazca prabhAvakacaritepi zrIharibhadrasUriprabandhe sAdhvInAmupadezadAnAnadhikArityamevoktaM yathA"cakkidugaM haripaNagaM, paNagaM cakkINa kesavo ckkii| kesava cakkI kesava, ducakkI kesIya cakkI y||21 avadaditi yadamba cAkacikyaM, bahutaramatra vidhApitaM bhvtyaa| iha samucitamuttaraM dadau sA, zRNu nanu putraka gomayArdraliptam // 22 // iti vihitasaduttareNa samyak, sa ca vadati sma camatkRtiM dadhAnaH / nijapaThitavicAraNaM vidhehi, tvamiha savitri na veDyahaM tvadartham // 23 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra upodghAtaH subodhi0 avadadatha ca sA yathA gurorno-'numatiradhitividhI jinAgamAnAm / na vivRtikaraNe vicAramicchu-yadi hi tadA prabhusaMnidhau prayAhi // 24 // " evameva zrIsamayasundaropAdhyAyaviracitAyAM kalpalatAbhidhAyAM zrIkalpasUtraTIkAyAM-"asmAbhiH prAyo gRha|sthasyAgre artho na kathyate asmadguravaH udyAne santi te kathayiSyanti" iti pAThenApi spaSTa evaaryikaannaamupdeshdaanprtissedhH|| ___ evamanyairapi bahubhirAcAryaistatra tatra sthale sAdhvInAM vyAkhyAnadAnaniSedha eva pratyapAdi paraM lekhagauravabhayAttadvAkyAni nehopanyasyate, evaJcAryikANAM yadA vyAkhyAtRtvameva pratiSiddhamAsIdAstAM tarhi dUre eva chedasUtrAntaHpAtidazAzrutaskandhasyASTamAdhyayanatayA prasiddhasyAsya kalpasUtrasya vAcanaM zrAvaNaJceti samyag vibhAvanIyaM sudhIbhiH // kizcAtrAdhikRtakalpadrumAyamANakalpaviSayenyadyannigAdyaM tatrAyo vyAkhyAkartRbhiretaireva nigadiSyatetastatraiva kaNehatyAlocanIyaM prekSAvadbhirityuparamyate pissttpessnntH|| __ asya ca saMzodhanasamaye trINi pustakAni samprAptAni, teSu prathamaM marusthalIyapAlInagarasthasaGghasambandhipustakabhANDAgArasatkaM.nAtinavInamatizuddhaM, zuddhazraddhAluzrAddhavarya "tejamAla poravADa" ityanena preSitaM, dvitIyaM punaH zrInyAyA // 5 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mbhonidhijainAcAryazrImadvijayAnandasUrIzvarasthApitapaJcanadacitkoSasatkaM nUtanaM zuddhaJca, tRtIyaM tu zreSThi "devacandalAlabhAI" jainapustakoddhArasaMsthayA mudrApitam / etatpustakatritayInirIkSaNena yathAzakti saMzodhitepyatra dRSTidoSAdakSarayojakadoSAdvA yatra vacanAzuddhirjAtA kRtA vA bhavettatra zodhanIyaM pakSapAtaparAGmukhaiH karuNAvaruNAlayaiH sarasvatInilayairiti prArthayate-vividhavibudhakalApapAlitAzeSanidezebhyaH pratibhAprAgbhAramanthanamathitAnekavidhAgamagrAmapayodhisamupalabdhAnavadyavidyApIyUSaparipUritanitAntazAntakhAntebhyaH prauDhapANDityapracaNDamArtaNDakaranikaraparAhatatamatamassakalalokavidyotakebhyo nikhilajanamanaHprAptAtmAnandazrImadvijayAnandasUribhyo labdhavineyatAnAM zrImaddharSavijayamunimacarcikAnAM vineyavallabho vallabhavijayo muniH // jyeSThe mAse site varSe, kararNyakendu ( 1972 ) saGkhayake / vijayAnandasUrINA-maSTamyAM sUryavAsare // 1 // jayantIsamaye pUrNe, jAte sUryapure vare / vallabhavijayenAya-mupodghAtaH sphuttiikRtH||2|| (yugmam ) upakSe mAse vitta vIra bare vAtabhari -20 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. upoddhAtaH subodhi0 // 6 // // aham // vidvanmAnyAH! harSAspadametannikhilajanAmAnamAnavatAM bhavatA yatsamprati zrIAtmAnandagrantharatnamAlAyA idamekatriMzaM ratnaM kalpAbhidhAnamatipranaM sUtraratnaM samalaGkRtya subodhikAbhidhayA vRttyA prakAzyamAnamAlokyate jainasaMskRtasAhityasudhArasasarasAkhAdanatatparaistatra bhavadbhirvipazcidbhiH / yadyapi jAtamasmAtpurApiM prakAzanadvayamasya, paraM na tattAhazAnandAya kalpate zramaNAnAM zrAvakANAJcotpatsyate yAdRza eteneti nAvitatham / ato'sya prakAzane'rthavyayAyopadezaM saMzodhane'sImaparizramaJca vidhAya nyAyAmbhonidhijainAcAryazrImadvijayAnandasUriziSyapraziSyaiH paNDitaprakANDaimunivalabhavijayairanugRhItoyamAhatasamAja iti nAtiriktaM vcH| | tathA caivaM vidhe zubhodayakare jJAnaratnAkare'rthadAnasAhAyyena jJAnavRddhiM vidadhatAM aNahillapATaka (pATaNa) nagaravAstavyAnAMcunIlAla sAMkalacaMda-iti nAmadheyAnAM zreSThivaryANAM vadAnyatApi satatamabhinandanIyA, anukaraNIyA cAnyairapi dhanikairiti satataM prArthayate- . bhAvanagarasthA-"zrIjaina-AtmAnaMda-sabhA" gurjaradezIyasaMvat 1971 jyeSTha zuklapUrNimA-ravivAra. tArIkha 27 jUna 1915. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // nyAyAmbhonidhijainAcArya zrImadvijayAnandasUricaraNakamalebhyonamaH // zrImadvinayavijayopAdhyAyaviracitA // zrIkalpasUtrasubodhikAvRttiH // // OM OM namaH // // zrIgurubhyo namaH // zrIzaMkhezvarapArzvanAthAya namaH // zrIsarasvatyai namaH // eNnamaH // praNamya paramazreya - skaraM zrIjagadIzvaram / kalpe subodhikAM kurve, vRttiM bAlopakAriNIm // 1 // yadyapi bahrayaSTIkAH, kalpe saMtyeva nipuNagaNagamyAH / tadapi mamAyaM yatnaH, phalegrahiH khalpamatibodhAt // 2 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama: kalpasUtrasubodhi0 kSaNaH // 1 // ANSARSASRARSANSAR yadyapi bhAnudyutayaH, sarveSAM vastubodhikA bhvyH| tadapi mahIgRhagAnAM, pradIpikaivopakurute drAg // 3 // nAsyAmarthavizeSA, na yuktayo nApi padyapAMDityam / kevalamarthavyAkhyA, vitanyate bAlabodhAya // 4 // hAsyo na syAM sadbhiH, kurvannetAmatIkSNabuddhirapi / yadupadizati ta eva hi, zubhe yathAzakti yatanIyam // 5 // . atra hi pUrva navakalpavihArakrameNopAgate yogyakSetre sAMprataM ca paraMparayA gurvAdiSTe kSetre caturmAsIsthitAH sAdhavaH zreyonimittaM AnaMdapure sabhAsamakSaM vAcanAdanu saMghasamakSaM paMcabhirdivasairnavabhiH kSaNaiH zrIkalpasUtraM vAcayaMti / tatra kalpazabdena sAdhUnAM AcAraH kathyate tasya ca kalpasya dazabhedA-2 stadyathA-"Acelakku 1 desia 2 sijAyara 3 rAyapiMDa 4 kiikamme 5 / vaya 6 jiTTa 7 paDikkamaNe 8 mAsaM 9 pajosavaNakappe 10 / 1 // " vyAkhyA-Acelakyamiti na vidyate celaM vastraM yasya sa acelaka-18 * stasya bhAva AcelakyaM vigatavastratvaM ityarthaH tacca tIrthezvarAnAzritya prathamAMtimajinayoH zakropanIta-14 devaduSyApagame sarvadA acelakatvaM anyeSAM tu sarvadA sacelakatvaM "yacca kiraNAvalIkAreNa cturviNsh-14||1|| terapi jinAnAM zakropanItadevadUSyApagame acelakatvamuktaM tacciMtyaM / usabheNaM arahA kosalie saMvaccharaM| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhiaM cIvaradhArI hotthatti jaMbUdvIpaprajJaptivacanAt / sakko alakkhamullaM, suradUsaM Thavai svvjinnkhNdhe|| vIrassa varisamahiaM, sayAvi sesANaM tassa hiitti saptatizatasthAnakavacanAcceti jJeyam / " sAdhUna Azritya ca ajitAdidvAviMzatijinatIrthasAdhUnAM RjuprAjJAnAM bahumUlyavividhavarNavastrapari-16 |bhogAnujJAsadbhAvena sacelakatvameva keSAMcicca zvetamAnopetavastradhAritvena acelakatvamapi iti aniyatasteSAM ayaM kalpaH / zrIRSabhavIratIrthayatInAM ca sarveSAM api zvetamAnopetajIrNaprAyavastradhAritvena / acelakatvameva / | nanu ? vastraparibhoge satyapi kathaM acelakatvaM iti ceducyate jIrNaprAyatucchavastre satyapi avastratvaM | sarvajanaprasiddhameva / tathAhi-kRtapotikA nadImuttaraMto vadaMti asmAbhirnagnIbhUya nadI uttIrNA iti / tathA satyapi vastre taMtuvAyarajakAdIMzca vadaMti zIghraM asmAkaM vastraM dehi vayaM nagnAH sma iti evaM sA-1 |dhUnAM vastrasadbhAve'pi acelakatvaM iti prathamaH // 1 // tathA uddesiatti uddezikaM AdhAkarmikaM ityarthaH sAdhunimittaM kRtaM azanapAnakhAdimaskhAdimavastra Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra prathamaH kSaNa: // 1 // pAtravasatipramukhaM tacca prathamacaramajinatIrthe ekaM sAdhu ekaM sAdhusamudAyaM ekaM upAzrayaM vA Azritya / subodhi0 kRtaM tatsarveSAM sAdhvAdInAMna kalpate / dvAviMzatijinatIrthe tu yaM sAdhvAdikaM Azritya kRtaM tat tasyaiva // 2 // akalpyaM anyeSAM tu kalpate iti dvitiiyH||2|| 11 tathA sijAyaratti / zayyAtaro vasatisvAmI tasya piMDaH azana 1 pAna 2 khAdima 3 khAdima 4 vastra 5 pAtra 6 kaMbala 7 rajoharaNa 8 sUcI 9 piSpalaka 10 nakharadana 11 karNazodhanaka 12 lakSaNo dvAdazaprakAraH sarveSAM jinAnAM tIrtheSu sarvasAdhUnAM na kalpate aneSaNIyaprasaMgavasatidaurlabhyAdiba-16 hudoSasaMbhavAt / atha yadi sAdhavaH samayAM rAtri jAgrati prAtaH pratikramaNaM ca anyatra kurvati tadA / mUlopAzrayasvAmI zayyAtaro na bhavati yadi ca tatra nidrAyaMti pratikramaNaM ca anyatra kurvati tadA dvau api zayyAtarau bhavataH / tathA tRNaDagalabhasmamallakapIThaphalakazayyAsaMstArakalepAdivastUni cAri-3 becchuH sopadhikaH ziSyazca zayyAtarasyApi grahItuM kalpate iti tRtiiyH||3|| rAyapiMDatti / senApati 1 purohita 2 zreSThi 3 amAtya 4 sArthavAhalakSaNaiH paMcabhiH saha rAjyaM // 2 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlayan mUrddhAbhiSikto yo rAjA tasya azanAdi catuSkaM 4 vastraM 5 pAtraM 6 kaMbalaM 7 rajoharaNaM 8 ceti aSTavidhaH piMDaH prathamacaramajinasAdhUnAM nirgacchadAgacchatsAmaMtAdibhiH khAdhyAyavyAghAtasyA-14 pazakunabuddhyA zarIravyAghAtasya ca saMbhavAt khAdyalobhalaghutvaniMdAdidoSasaMbhavAcca niSiddhaH dvAviMzatijinasAdhUnAM tu RjuprAjJatvena pUrvoktadoSAbhAvena rAjapiMDaH kalpate iti caturthaH // 4 // | kiikammatti / kRtikarma vaMdanakaM tat dvidhA abhyutthAnaM dvAdazAvataM ca tatsarveSAM api tIrtheSu / sAdhubhiH parasparaM yathAdIkSAparyAyeNa vidheyaM / sAdhvIbhizca ciradIkSitAbhirapi navadIkSitopi sAdhureva vaMdyaH puruSapradhAnatvAt dharmasya iti pNcmH|| 5 // ___ vayatti / vratAni mahAvratAni tAni ca dvAviMzatijinasAdhUnAM catvAri yataste evaM jAnaMti yat 5 aparigRhItAyAH striyA bhogAsaMbhavAt strI api parigraha eveti parigrahe pratyAkhyAte strI pratyAkhyAtaiva prathamacaramajinasAdhUnAM tu tathAjJAnAbhAvAt paMca vratAni iti SaSThaH // 6 // jidRtti / jyeSTho ratnAdhikaH sa eva kalpo vRddhalaghutvavyavahAra ityarthaH tatra AdyAMtimajinayatInAM **ANARESOSTARS Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama: kSaNa: // 1 // kalpasUtra-1 upasthApanAtaHprArabhya dIkSAparyAyagaNanA madhyamajinayatInAM ca niraticAracAritratvAd dIkSAdisabodhinAdeva / atha pitAputramAtAduhitarAjAmAtyazreSThivaNikputrAdInAM sArddhaM gRhItadIkSANAM upasthApane|| ko vidhiH? ucyate yadi pitrAdayaH putrAdayazca samakameva SaTajIvanikAyAdhyayanayogodvahanA // 3 // ryogyatAM prAptAstadA anukrameNaivopasthApanA / atha stokaM aMtaraM tadA kiyadvilaMbenApi pitrAdInAmeva 5 prathamamupasthApanA anyathA putrAdInAM vRddhatvena pitrAdInAM aprItiH syAt / tathA putrAdInAM saprajJatvena hai anyeSAM niSprajJatvena mahadaMtaraM tadA sa pitrAdirevaM pratibodhyaH bho mahAbhAga ! sa prajJopi tava putraH anyebhyo bahubhyo laghurbhaviSyati tava putre jyeSThe tavaiva gauravaM evaM prajJApitaH sa yadi anumanyate tadA / PIputrAdiH prathamaM upasthApanIyaH nAnyathA iti saptamaH // 7 // paDikkamaNetti / aticAro bhavatu mA vA paraM zrIRSabhavIrasAdhUnAM ubhayaM kAlaM avazyaM pratikramaNaM 8 18 kartavyaM eva / zeSajinamunInAM ca doSe sati pratikramaNaM nAnyathA / tatrApi madhyamajinayatInAM kAra-18 NasadbhAvepi devasikarAtrike eva prAyaH pratikramaNe natu pAkSikacAturmAsikasAMvatsarikANi / // 3 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *%ARKAKKARAKAR hai tathA coktaM 'saptatizatasthAnakagraMthe / desiya 1 rAiya 2 pakkhiya 3 caumAsiya 4 saMvaccharIya 5 nAmAo / duNhaM paNa paDikamaNA, majjhimagANaM tu do par3hamA // 1 // taM duNhaM sayA dukAlaM iyarANaM kAraNe io muNiNo iti aSTamaH // 8 // __ mAsatti / AyaMtyajinayatInAM mAsakalpamaryAdA niyatA / durbhikSAzaktirogAdikAraNasadbhAvepi zAkhApurapATakakoNakaparAvartenApi satyApanIyaiva paraM zeSakAle mAsAdadhikaM na stheyaM pratibaMdhalaghutvapramukhabahudoSasaMbhavAt / madhyamajinayatInAM tu RjuprAjJAnAM pUrvoktadoSAbhAvena aniyato mAsakalpaH te hi dezonAM pUrvakoTiM yAvadapi ekatra tiSThati kAraNe mAsamadhyepi viharaMti iti navamaH // 9 // 3] pajjosavaNakappetti / parisAmastyena uSaNA vasanaM paryuSaNA tatra paryuSaNAzabdena sAmastyena vasanaM vArSika parva ca dvayaM api kthyte| tatra vArSikaM parva bhAdrapadasitapaMcamyAM kAlakasUreranaMtaraM caturthyAmeveti / sAmastyena vasanalakSaNazca paryuSaNAkalpo dvividhaH sAlaMbano nirAlaMbanazca tatra nirAlaMbanaH kAra RRORISARKARINA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 kSaNa: // 4 // GLASSSSSSSSSS NAbhAvavAn ityarthaH sa dvividho jaghanya utkRSTazca tatra jaghanyastAvatsAMvatsarikapratikramaNAdArabhya prathama: hai kArtikacaturmAsapratikramaNaM yAvatsaptati 70 dinamAnaH utkRSTastu cAturmAsikaH ayaM dvividho nirAlaMbanaH sthvirklpikaanaaN| jinakalpikAnAM tu eko nirAlaMbanazcAturmAsika ev|saalNbnstu kAraNika, ityarthaH yatra kSetre mAsakalpaH kRtastatraiva caturmAsakakaraNe caturmAsakAnaMtaraM ca mAsakalpakaraNe paannmaa-3||1|| sikaH ayamapi sthavirakalpikAnAM ev| tathA paMcakapaMcakavRddhyA gRhijJAtA'jJAtAdivistarastu nAtra likhitaH sAMprataM saMghAjJayA tasya vidheryucchinnatvAt vistarabhayAca vizeSArthinA ca kalpakiraNAvalyAdayo : vilokyA evaM sarvatrApi jnyeym| athaivaM varNitasvarUpaparyuSaNAkalpaH prathamAMtimajinayostIrthe niyataH zeSA-2 *NAM tu aniyataH yataste doSAbhAve ekasmin kSetre dezonAM pUrvakoTiM yAvattiSThaMti doSasadbhAve tu na / mAsaM api|evN mahAvidehepi dvAviMzatijinavatsarveSAM jinAnAM kalpavyavasthA jJeyA iti dazamaH // 10 // | ete dazApi kalpA RSabhavardhamAnatIrthe niyatA eva dvAviMzatijinatIrthe tu Acelakyau 1 dezika // 4 // 2 pratikramaNa 3 rAjapiMDa 4 mAsa 5 paryuSaNA 6 lakSaNAH SaT kalpA aniyatAH zeSAstu zayyAtara 1 CARSARKARKS Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturbata 2 puruSajyeSTha 3 kRtikarma 4 lakSaNAzcatvAro niyatA eveti dazAnAM kalpAnAM niyatAniyatavibhAgaH // P nanu ekasminmokSamArge sAdhye kathaM prathamacaramajinasAdhUnAM dvAviMzatijinasAdhUnAM ca AcAre bhedaH ? ucyate-jIvavizeSA eva tatra kAraNaM tathAhi-zrIRSabhatIrthajIvA RjujaDAsteSAM dharmasyAva bodho durlabho jaDatvAt / vIratIrthasAdhUnAM ca dharmasya pAlanaM duSkaraM vakrajaDatvAt / ajitAdijina-13 tIrthasAdhUnAM tu dharmasyAvabodhaH pAlanaM ca dvayamapi sukaraM RjuprAjJatvAt tena AcAro dvidhA kRtH| hai atra ca dRSTAMtAH pradaryate // yathAA kecitprathamajinayatayo bahirbhUmegurusamIpamAgatAH pRSTAzca gurubhirbhomunayo! bhavatAM iyatI velA kva jAtA ? tairuktaM svAmin ! vayaM naTaM nRtyaMtaM vilokayituM sthitAstato gurubhiH kathitaM idaM naTavilokanaM| sAdhUnAM na kalpate tairapi tatheti aMgIkRtaM / atha anyadA te eva sAdhavazcireNa upAzrayaM AgatA6stathaiva gurubhiH pRSTAH procuH prabho ! vayaM naTIM nRtyaMtI nirIkSituM sthitAstadA gurubhirUce bhomahA-18 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra prathama: kSaNa: bhAgAH ! tadAnIM bhavatAM naTo niSiddho naTe niSiddhe ca naTI sutarAM niSidvaiva tatastairvijJaptaM svAmin !! subodhi0 | idamasmAbhirna jJAtaM athaivaM na kariSyAmaH / atra ca jaDatvAnnaTe niSiddhe naTI niSiddhaiveti tairna jJAtaM RjutvAcca saralaM uttaraM dattaM iti prathamaH // ___ atra dvitIyo'pi dRSTAMto yathA-kopi koMkaNadezIyo vaNik vRddhatve pravrajitaH sa caikadA airyApathi-1 kIkAyotsarge ciraM sthito gurubhiH pRSTaH etAvadIrghakAyotsarge kiM ciMtitaM ? sa pratyuvAca svAmin ! jIvadayA ciMtitA kathamiti ? punargurubhiH pRSTa Aha pUrva gRhasthAvasthAyAM kSetreSu vRkSaniSUdanapUrvaka uttAni dhAnyAni bahUnyabhUvan idAnIM mama putrAstu nizcitA yadi vRkSaniSUdanaM na kariSyati tadA dhAnyAbhavanena varAkAH kathaM bhaviSyaMti iti RjutvAtsvAbhiprAye yathAsthite nivedite gurubhiH kathitaM mahAbhAga ! durdhyAtaM bhavatA ayuktametadyatInAM ityukte ca mithyAduSkRtaM dadau // | tathA vIrajinayatInAM vakrajaDatvepi dRSTAMtadvayaM / tatra-kecidvIratIrthasAdhavo naTaM nRtyaMtaM vilokya | gurusamIpamAgatA gurubhiH pRSTA niSiddhAzca naTAvalokanaM prati / punaranyadA naTI nRtyaMtI vilokya // 5 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgatA gurubhistathaiva pRSTA vakratayA anyAni uttarANi dadurbAdaM pRSTAzca satyaM procuH gurubhirupAlaMbhe ca datte sanmukhaM gurUneva upAlabdhavaMtaH yadasmAkaM tadA naTaniSedhasamaye naTIniSedho'pi kuto na kRtaH? bhavatAM | 18 eva ayaM doSaH ! asmAbhiH kiM jJAyate ! iti prathamo dRssttaaNtH|| | tathA-kazcidvyavahArisutaH pitrA bahuzaH zikSyamANo janakAdInAM sanmukhaM jalpanaM na kartavyaM iti pitRvacanaM vakratayA manasi dadhAra / athaikadA sarveSu svajaneSu bahirgateSu punaH punaH zikSayaMtaM pitaraM / 6 adya zikSayAmIti viciMtya kapATaM datvA sthitH|aagtessu ca pitrAdiSu dvArodghATanArthaM bahuzabdaka-| raNe'pi na vakti nacodghATayati bhittyullaMghanena madhye praviSTena ca pitrA hasan dRSTa upAlabdhazca katha- yAmAsa bhavadbhirevoktaM vRddhAnAM uttaraM na deyaM iti dvitiiyH|| hai| atha ajitAdiyatInAM RjuprAjJatve dRssttaaNtH|ythaa- kecidajitajinayatayo naTaM nirIkSya cireNA-16 gatA gurubhiH pRSTA yathAsthitaM akathayan gurubhizca nissiddhaaH| athAnyadA te bahirgatA naTI nRtyaMtI RSSEXRORESANSAR Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama: kalpasUtrasubodhi0 kSaNa: // 1 // SASALSASARAMA vilokya prAjJatvAt vicArayAmAsuryadasmAkaM rAgahetutvAdgurubhirnaTanirIkSaNaM niSiddhaM tarhi naTI tu atyaMtarAgakAraNatvAt sarvathA niSiddhaiveti vicArya naTI naalokitvNtH|| tarhi dvAviMzatijinayatInAM RjuprAjJAnAM bhavatu dharmaH paraM prathamajinayatInAM RjujaDAnAM kuto dharmaH? anavabodhAt / tathA ca vakrajaDAnAM vIrayatInAM tu sarvathA dharmasya abhAva eva / maivaM / Rjuja-hai DAnAM prathamajinayatInAM jaDatvena skhalanAsadbhAvepi bhAvasya vizuddhatvAdbhavati dharmastathA vakrajaDAnAM | api vIrajinayatInAM RjuprAjJApekSayA avizuddho bhavati paraM sarvathA dharmo na bhavatIti na vaktavyaM ! tathA vacane hi mahAndoSaH / taduktaM-"jo bhaNai natthi dhammo, na ya sAmAiyaM na cevaya vayAiM / so samaNasaMghabajjho, kAyavo samaNa saMgheNa // 1 // " / hai tathA yo niyatamavasthAnalakSaNaH saptatidinamAnaH paryuSaNAkalpa uktaH sopi kAraNAbhAve eva / kAraNe tu tanmadhye'pi vihAM kalpate / tadyathA-"azive 1 bhojanAprAptau 2, rAja 3 roga 4 parAbhave / caturmAsakamadhyepi, vihA~ kalpate'nyataH / 1 / asati sthaMDile 5 jIvAkule 6 ca vasatau 7 tthaa| Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai kuMthu 8 vagnau 9 tathA sarpa 10, vihAM klpte'nytH| 2 / " tathA ebhiH kAraNaizcaturmAsakAtparato'pi sthAtuM klpte| "varSAdavirate meghe, mArge kardamadurgame / atikramepi kArtikyA-stiSThati munisattamAH / // 1 / " evaM azivAdidoSAbhAvepi saMyamanirvAhArthaM kSetraguNA anveSaNIyAstacca kSetraM trividhaM jaghanya 13 utkRSTaM 2 madhyamaM 3 ca / tatra caturguNayuktaM jaghanyaM te cAmI-yatra vihArabhUmiH sulabhA Asanno 8 jinaprAsAda ityarthaH 1 yatra sthaMDilaM zuddhaM nirjIvaM anAlokaM ca 2 yatra khAdhyAyabhUmiH sulabhA akhAdhyAyAdirahitA 3 yatra bhikSA ca sulabhA / 4 / trayodazaguNaM ca utkRSTaM te cAmI / yatra bhUyAn kardamo hai na bhavati 1 yatra bahavaH saMmUcchimAH prANino na bhavaMti 2 yatra sthaMDilaM nirdoSa bhavati 3 yatra ? vasatiH strIsaMsargAdirahitA 4 yatra gorasaM pracuraM 5 yatra janasamavAyo mahAn bhadrakazca 6 yatra vaidyAzca | bhadrakAH 7 yatra auSadhAni sulabhAni 8 yatra gRhasthagRhAH sakuTuMbA dhanadhAnyAdipUrNAzca 9 yatra rAjA bhadrakaH 10 yatra brAhmaNAdibhyo munInAmapamAnaM na syAt 11 yatra bhikSA sulabhA 12 yatra svAdhyAyaH zuddhyati 13 / kalpa. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNa: // 1 // kalpasUtraII pUrvoktacaturguNAdadhikaM paMcAdiguNaM trayodazaguNAcca nyUnaM dvAdazaguNaparyaMtaM madhyama kssetrm| evaM cA|| prathamaH subodhi0 utkRSTa kSetre, tadaprAptau madhyame, tasyApi aprAptau jaghanye kSetre / sAMprataM ca gurvAdiSTe kSetre sAdhubhiH paryuSaNAkalpaH kartavyaH // ayaM ca dazaprakAro'pi kalpo doSAbhAvepi kriyamANastRtIyauSadhavat hit||7|| kArako bhavati / tathAhi-kenacidbhUpatinA svaputrasya anAgatacikitsArthaM trayo vaidyA AkAritAstatra prathamo vaidya Aha madIyaM auSadhaM rogasadbhAve rogaM haMti rogAbhAve ca doSaM prakaTayati / rAjJoktaM | suptasarpotthApanatulyenAnenauSadhena kim ? dvitIyaH prAha madIyamauSadhaM vidyamAnaM vyAdhi haMti rogAbhAve ca na guNaM na doSaM ca karoti / rAjA prAha bhasmani hutatulyena anenApi paryAptaM ! tRtIyaH prAha madIyaM / auSadhaM rogasadbhAve roga hanti tadabhAve ca zarIre sauMdaryavIryapuSTiM karoti / rAjJoktaM idaM auSadha hai samIcInaM / tadvadayamapi kalpo doSasadbhAve doSaM nirAkaroti doSAbhAve ca dharma puSNAti / tadevaM hai| samupasthite paryuSaNAparvaNi maMgalanimittaM paMcabhireva dinaiH kalpasUtraM vAcanIyam tacca yathA deveSu iMdraH // 7 // tArAsu caMdraH, nyAyapravINeSu rAmaH, surUpeSu kAmaH, rUpavatISu raMbhA, vAditreSu bhaMbhA, gajeSu airAvaNaH, Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhasikeSu rAvaNaH, buddhimatsu abhayaH, tIrtheSu zatrujayaH, guNeSu vinayaH, dhAnuSkeSu dhanaMjayaH, maMtreSu namaskAraH, taruSu sahakAraH, tathA sarvazAstreSu ziromaNIbhAvaM bibharti // ytH| | "nArhataH paramo devo, na mukteH paramaM padam / na zrIzatrujayAttIrtha, zrIkalpAnna paraM zrutam 1 / " tathA' yaM kalpaH sAkSAtkalpadruma eva tasya ca pazcAnupUrvyA uktatvAt zrIvIracaritraM bIjaM, zrIpArzvacaritraM aMkuraH, zrInemicaritraM skaMdhaH, zrIRSabhacaritraM zAkhAsamUhaH, sthavirAvalI puSpANi, sAmAcArIjJAnaM saurabhyaM, phalaM mokSaprAptiH / kiMca| "vAcanAtsAhAyyadAnAt , sarvAkSarazruterapi / vidhinArAdhitaH kalpaH, zivadoMtarbhavASTakam / 2 / / egaggacittA jiNasAsaNaMmi, pabhAvaNApUaparAyaNA je| tisattavAraM nisuNaMti kappaM, bhavaNNavaM goama! te taraMti // 3 // maMtrANAM parameSThimaMtramahimA tIrtheSu zatrujayo, dAne prANidayA guNeSu vinayo brahma hai| bateSu vratam / saMtoSo niyame tapassu ca zamastattveSu saddarzanaM, sarvajJoditasarvaparvasu tathA zrIvArSika parva ca // 1 // " evaM ca kalpamahimAnaM AkarNya tapaHpUjAprabhAvanAdidharmakAryeSu kaSTadhanavyayasAdhyeSu Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi. // 8 // MAGASSANASSA AlasyaM na vidheyam sakalasAmagrIsahitasyaiva tasya kalpasUtrazravaNasya vAMchitaphalaprApakatvAt / yathA bIja api vRSTivAyuprabhRtisAmagrIsadbhAve eva phalaniSpattau samartha naanythaa| evaM ayaM kalpopi devagurupUjAprabhAvanAsAdharmikabhaktipramukhasAmagrIsadbhAve eva yathoktaphalahetuH / anyathA-"ikkovi namukkAro, jiNavaravasahassa vaddhamANassa |sNsaarsaagraao, tArei naraM va nAriM vaa|" iti zrutvA kiMcitprayA-5 sasAdhye kalpazravaNepi AlasyaM bhavet ! hai| atha puruSavizvAse vacanavizvAsa iti zrIkalpasUtrasya praNetA vaktavyaH / sa ca caturdazapUrvavidyu gapradhAnazrIbhadrabAhukhAmI dazAzrutaskaMdhasya aSTamAdhyayanatayA pratyAkhyAnapravAdAbhidhAnanavamapUrvAt hai uddhRtya kalpasUtraM racitavAn / tatra pUrvANi ca prathama ekena hastipramANamaSIpuMjena lekhyaM / dvitIyaM / dvAbhyAM 2 / tRtIyaM caturbhiH 4 / caturtha aSTAbhiH 8 / paMcamaM SoDazabhiH 16 / SaSThaM dvAtriMzatA 32 / / saptamaM catuHSaSTyA 64 / aSTamaM aSTAviMzatyadhikazatena 128 / navamaM SaTpaMcAzadadhikazatadvayena 256 / 5 / dazamaM dvAdazAdhikaiH paMcabhiH zataiH 512 / ekAdazaM caturviMzatyadhikena sahasreNa 1024 / dvAdazaM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTacatvAriMzadadhikayA dvisahastyA 2048 / trayodazaM SaNNavatyadhikayA catuHsaharUyA 4096 / caturdazaM ca aSTasahakhyA dvinavatyuttarazatAdhikayA 8192 / sarvANi pUrvANi SoDazabhiH sahasresyazItyadhikaistribhiH zataizca ( 16383 ) hastipramANamaSIpuMjairlekhyAni // sthApanA ca pUrvANAMsaMjJA utpAda agrAya vIrya | asti | jJAna - satya | Atma karma pratyAkhyA vidyApra kalyANa prANAvAya kriyAvi lokabiMdu- sarva pUrva 1 | NIya 2 pravAda pravAda 4 pravAda 5 pravAda 6/pravAda pravAdanapravAda vAda 10 11 | 12 zAla 13 sAra 14 | saMkhyA ROSAARESSAARESSES XSARASARAS __tasmAnmahApuruSapraNItatvena mAnyaM gaMbhIrArtha ca / yataH-"sabanaINaM jA huja, vAluA savvohaidahINa jaM udayaM / tatto aNaMtaguNio, attho ikkassa suttassa // 1 // mukhe jihvAsahasraM syAt , hRdaye kevalaM yadi / tathApi kalpamAhAtmyaM, vaktuM zakyaM na mAnavaiH // 2 // " atha tasya zrIkalpasya vAcane zravaNe ca adhikAriNo mukhyavRttyA sAdhusAvyastatrApi kAlato Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH kalpasUtrasubodhi0 kSaNa: // 1 // // 9 // rAtrau vihitakAlagrahaNAdividhInAM sAdhUnAM vAcanaM zravaNaM ca |saadhviinaaN ca nizIthacUAyuktavidhinA divApi zravaNam / tathA zrIvIranirvANAdazItyadhikanavazata 980 varSAtikramaNe matAMtareNa ca trinavatiyuta navazata 993 varSAtikrame dhruvasenanRpasya putramaraNAtasya samAdhimAdhAtumAnaMdapure sabhAsamakSaM sama-12 hotsavaM zrIkalpasUtraM vAcayitumArabdham / tataH prabhRti caturvidhopi saMghaH zravaNe'dhikArI / vAcane tu vihitayogAnuSThAnaH sAdhureva // hai atha asminvArSikaparvaNi kalpazravaNavat imAnyapi paMca kAryANi avazyaM kaaryaanni| tadyathA / caityaparipATI (1) samastasAdhuvaMdanaM (2) sAMvatsarikapratikramaNaM (3) mithaHsAdharmikakSAmaNaM (4) aSTamaM tapazca (5) eSAM api kalpazravaNavadvAMchitadAyakatvaM avazyakartavyatvaM jinAnujJAtatvaM ca / jJeyam / tatra aSTamaM tapa upavAsatrayAtmakaM mahAphalakAraNaM ratnatrayavadAnyaM zalyatrayonmUlanaM janmatra-12 |yapAvanaM kAyavAGmanodoSazoSakaM vizvatrayAgryapadaprApakaM niHzreyasapadAbhilASukairavazyaM kartavyam nAga-5 ketuvat / tathAhi Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai caMdrakAMtA nagarI tatra vijayaseno rAjA zrIkAMtAkhyazca vyavahArI tasya zrIsakhI bhAryA tayA hai ca bahuprArthita ekaH sutaH prasUtaH sa ca bAlaka Asanne paryuSaNAparvaNi kuTuMbakRtAM aSTamavAtA hai AkarNya jAtajAtismRtiH stanyapo'pi aSTamaM kRtavAn / tatastaM stanyapAnamakurvANaM paryuSitamAlatIkusumamiva mlAnaM Alokya mAtApitarau anekAnupAyAMzcakratuH / kramAcca mUrchA prAptaM taM bAlaM mRtaM jJAtvA khajanA bhUmau nikSipatisma / tatazca vijayaseno rAjA taM putraM taduHkhena tatpitaraM ca mRtaM vijJAya taddhanagrahaNAya subhaTAnpreSayAmAsa / itazca aSTamaprabhAvAtprakaMpitAsano dharaNeMdraH sakalaM tatsvarUpaM vijJAya bhUmiSThaM taM bAlakaM amRtachaTayA AzvAsya viprarUpaM kRtvA dhanaM gRhNatastAnivAra-18 yAmAsa / tat zrutvA rAjApi tvaritaM tatrAgatyovAca bhobhUdeva! paraMparAgataM idaM asmAkaM aputradhana-1 grahaNaM kathaM nivArayasi ? dharaNovAdIt rAjan! jIvatyasya putraH kathaM ? kutrAstIti rAjAdibhirukte / bhUmestaM jIvaMtaM bAlakaM sAkSAtkRtya nidhAnamiva darzayAmAsa / tataH sarvairapi savismayaiH khAmin ! kastvam ? ko' yam? iti pRSTe so' vadat / ahaM dharaNedro nAgarAjaH kRtASTamatapaso'sya mahAtmanaH Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 kSaNa: // 10 // // 1 // sAhAyyArthaM Agato'smi / rAjAdibhiruktaM svAmin ! jAtamAtreNa anena aSTamatapaH kathaM kRtam ? prathamaH dharaNeMdra uvAca rAjan ! ayaM hi pUrvabhave kazcidvaNikputro bAlye'pi mRtamAtRka AsIt sa ca aparamAtrAtyaMtaM pIDyamAno mitrAya skhaduHkhaM kathayAmAsa / so'pi tvayA pUrvajanmani tapo na kRtaM tenaivaM parAbhavaM labhase ityupadiSTavAn / tato'sau yathAzaktitaponirata AgAminyAM paryuSaNAyAM avazyaM / aSTamaM kariSyAmIti manasi nizcitya taNakaTIre suSvApa / tadA ca labdhAvasarayA vimAtrA Asanna-13 pradIpanakAdagnikaNastatra nikSiptastena ca kuTIrake jvalite so'pi mRtaH aSTamadhyAnAca ayaM zrIkAM-16 |tamahebhyanaMdano jAtastato'nena pUrvabhavaciMtitaM aSTamatapaH sAMprataM kRtam ! tadasau mahApuruSo laghuka-1 rmA'sminbhave muktigAmI yatnAtpAlanIyo bhavatAM api mahate upakArAya bhaviSyatIti uktvA nAgarAjaH vahAraM tatkaMThe nikSipya khasthAnaM jagAma / tataH khajanaiH zrIkAMtasya mRtakArya vidhAya tasya nAgaketuriti nAma kRtaM kramAcca sa bAlyAdapi jiteMdriyaH paramazrAvako babhUva / ekadA ca vijayasena-12 rAjena kazcit acauropi caurakalaMkena hato vyaMtaro jAtaH samagranagaravighAtAya zilAM racitavAn // 10 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnaM ca pAdaprahAreNa rudhiraM vamaMtaM siMhAsanAdbhUmau pAtayAmAsa / tadA sa nAgaketuH kathaM imaM saMghaprAsAdavidhvaMsaM jIvan pazyAmIti bujhyA prAsAdazikharaM Aruhya zilAM pANinA dadhe / tataH sa hai vyaMtaro'pi tattapaHzaktiM asahamAnaH zilAM saMhRtya nAgaketuM natavAn tadvacanena bhUpAlaM api nirupadravaM / kRtavAn / anyadA ca sa nAgaketurjineMdrapUjAM kurvan puSpamadhyasthitasarpaNa daSTopi tathaivAvyagro bhAvanArUDhaH kevalajJAnaM AsAditavAn / tataH zAsanadevatArpitamuniveSazciraM viharatisma / evaM nAga-15 18| ketukathAM zrutvA anyairapi aSTamatapasi yatanIyam / iti nAgaketukathA // hai| athAtra zrIkalpasUtre trINi vAcyAni yathA-"purimacarimANa kappo, maMgalaM vaddhamANatitthaMmi / iha parikahiA jiNagaNa-harAitherAvalI caritaM / vyAkhyA-"purimacarimANatti" RSabhavIrajinayoH kappatti ayaM kalpaH AcAraH yat vRSTirbhavatu mA vA paraM avazyaM paryuSaNA karttavyA hai upalakSaNasvAtkalpasUtraM vAcanIyaM ca 'maMgalamiti' ekaM ayaM AcAraH aparaM ca maMgalaM maMgalakAraNaM bhavati vardhamAnatIrthe / kasmAdevaM ? ityAha |ysmaadih parikathitAni "jiNatti" jinAnAM cari SARALLELSSSSS MARATHAMALAM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 1 // tAni (1) gaNaharAitherAvalitti / gaNadharAdisthavirAvalI (2) carittamiti / sAmAcArI (3) tatra hai| prathamAdhikAre jinacariteSu AsannopakAritayA prathama zrIvIracaritaM varNayaMtaH zrIbhadrabAhukhAmino hai jaghanyamadhyamavAcanAtmakaM prathamaM sUtraM rcyNti| teNaM kAleNaM / tasminkAle avasarpiNIcaturthAraka talakSaNe NaMkAraH sarvatra vAkyAlaMkArArthaH teNaM samaeNaM viziSTaH kAlavibhAgaH samayastasminsamaye | samaNe bhagavaM mahAvIre zramaNastaponirataH 'bhagavaMti' bhagavAn arkayonivarjitadvAdazabhagazabdArthavAn / / // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMca hatthuttare hotthA / .. | yadAhuH / "bhagorka 1 jJAna 2 mAhAtmya 3 yazo 4 vairAgya 5 muktiSu 6 / rUpa 7 vIrya 8 prayatne 9 cchA 10 zrI 11 dhamai 12 zvarya 13 yoniSu 14 / 1 / " atra Ayatyau arthoM varjanIyau / nanu aMtyorthastu / varNya eva paraM arkaH kathaM varvyaH ? satyaM upamAnatayA arko bhavati paraM vatpratyayAMtatvena arkavAnityoM hai na lagatIti varjitaH / mahAvIratti karmavairiparAbhavasamarthaH zrIvardhamAnakhAmItyarthaH / paMcahatthuttare / // 11 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BOSSESSAGARE hotthatti hastottarA uttarAphalgunyaH gaNanayA tAbhyo hastasya uttaratvAt tAH paMcasu sthAneSu yasya / sa paMcahastottaro bhagavAn hotthatti abhavat // | "atha SaTkalyANakavAdI praah| nanu ? 'paMca hatthuttare sAiNA pariNibuDe' iti vacanena mahAvIrasya 81 SaTkalyANakatvaM sNpnnmev| maivaM evaM ucyamAne usabheNaM arahA kosalie paMca uttarAsADhe abhIi cha? hotthatti' jaMbUdvIpaprajJaptivacanAt zrIRSabhasyApi SaTkalyANakAni vaktavyAni syuH na ca tAni tvayApi / tathocyate tasmAdyathA 'paMca uttarAsADhe' ityatra nakSatrasAmyAt rAjyAbhiSeko madhye gaNitaH paraM kalyANa-1 kAni tu 'abhIi chaTTe' ityanena saha paMcaiva, tathAtrApi 'paMcahatthuttare' ityatra nakSatrasAmyAt garbhApahAro madhye gaNitaH paraM kalyANakAni tu 'sAINA pariNibuDe' ityanena saha paMcaiva / tathA zrIAcArAMgaTIkA-13 prabhRtiSu 'paMcahatthuttare' ityatra paMcavastUnyeva vyAkhyAtAni natu kalyANakAni / kiMca zrIharibhadrasUri-18 kRtayAtrApaMcAzakasya abhayadevasUrikRtAyAM vRttau api ASADhazuddhaSaSThyAM garbhasaMkramaH (1) caitrazuddhatrayodazyAM janma (2) mArgAsitadazamyAM vrataM (3) vaizAkhazuddhadazamyAM kevalaM (4) kArtikAmA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi. // 12 // GUARAHASA ASUS vAsyAyAM mokSaH (5) evaM zrIvIrasya paMca kalyANakAni uktAni atha yadi SaSThaM syAttadA tasyApi prathamaH dinaM uktaM syAt / anyaJca nIcairgotravipAkarUpasya ati niMdyasya AzcaryarUpasya garbhApahArasyApi kalyA-kSaNaH NakatvakathanaM anucitam / atha 'paMcaharuthuttare' ityatra garbhApaharaNaM kathaM uktam ? iti cetsatyaM atra hi STAR taM jhaa| hatthuttarAhiM cue caittA gambhaM vakaMte hatthuttarAhiM gabbhAo gabbhaM sAharie hatthuttarAhiM jaae|| bhagavAn devAnaMdAkukSau avatIrNaH prasUtavatI ca trizaleti asaMgatiH syAttanivAraNAya paMcahatthuttareti / vacanaM ityalaM prasaMgena kalyANakAni paMcaiva / " tadyathA paMcahastottaratvaM bhagavato madhyamavAcanayA hai darzayati hatyuttarAhiM cue uttarAphalgunISu cyutaH prANatAbhidhAnadazamadevalokAt caitA hai| mabhaM vakte ghyutvA garbhe utpannaH hatthuttarAhiM gabbhAo gabbhaM sAharie uttarAphalgunISu garbhAt // 12 // garbha saMhato devAnaMdAgarbhAt trizalAgarbhe mukta ityarthaH hatthusarAhiM jAe uttarAphalgunISu jAtaH / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. 3 hatyuttarAhiM muMDe mavittA AgArAo aNagAriaM pavaipatti usaraphalgunISu muMDo bhUtvA tatra dravyato muMDa: kezaluMcanena bhAvato muMDo rAgadveSAbhAvena agArAt gRhAt niSkramyeti zeSaH anagAritAM sAghutAM paiti pratipannaH tathA uttaraphalgunISu aNatetti anaMtaM anaMtavastuviSayaM aNuttaretti anupamaM nivAghApati nirvyAghAtaM bhittikaTAdibhiraskhalitaM nirAvaraNetti samastAvaraNarahitaM kasiNetti hatthuttarAhiM muMDe bhavittA AgArAo aNagAriaM pavaie hatthuttarAhiM aNate aNuttare nivAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavaranANadaMsaNe samuppaNNe sAiNA pariNihue bhayavaM // 1 // kRtsnaM sarvaparyAyopetasarvavastujJApakaM paDipuNNetti paripUrNaM sarvAvayavasaMpannaM evaM vidhaM yat varaM pradhAnaM kevalajJAnaM kevaladarzanaM ca tat uttaraphalgunISu prAptaH sAiNApariNihue bhayavaMti svAtinakSatre mokSaM gato bhagavAn // 1 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH kSaNaH // 1 // kalpasUtra II atha vistaravAcanayA zrIvIracaritraM teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIretti prAgvat subodhi0 je se gimhANaMti yaH sa grISmakAlasya cautthe mAsetti caturtho mAsaHaTTame pakkhetti aSTamaH pakSaH korthaH? ASADhazuklapakSaH tassaNaM AsADhasuddhassatti tasya ASADhazuklapakSasya chaThThIpakkheNaMti SaSThIrAtrau dinarA // 13 // tribhyAmahorAtrasyobhayapakSatvAt 'puvarattAvarattakAlasamayaMsitti' uttaratra vakSyamANatvAcca pakSazabdenAtra hai teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jese gimhANaM cautthe mAse aTThame pakkhe AsADhasuddhe tassaNaM AsADhasuddhassa chaTThIpakkheNaM mahAvijayapupphuttarapavarapuMDarIAo mahAvimANAo vIsaM sAgarovamarAtrirvyAkhyAtA // mahAvijayatti mahAnvijayo yatra tanmahAvijayaM pupphuttaratti puSpottaranAmakaM pavarapuMDarIAotti pravareSu pradhAneSu anyazreSThavimAneSu puMDarIkamiva zvetakamalamiva atizreSThaM ityarthaH tasmAt / mahAvimANAotti mahAvimAnAt kiMviziSTAt ? vIsaMsAgarovamaThiiAotti viMzatisAgaropamasthi XSUSRAHASTOSSSSSS // 13 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SANSARKARSANSASSES tikAt tatra hi devAnAM viMzatisAgarANi utkRSTA sthitibhavati bhagavato'pi etAvatyeva sthitiraasiit| atha tasmAdvimAnAt AukkhaeNaMti devAyuHkSayeNa bhavakkhaeNaMti devagatinAmakarmakSayeNa ThiikkhaeNaM hai sthitikriyazarIre'vasthAnaM tasyAH kSayeNa pUrNIkaraNena aNaMtaraMti aMtararahitaM cayaMcaittatti cyavaM ThiiAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaDDabharahe imIse osappiNIe susama susamAe samAe viikkaMtAe susamAe samAe viikkatAe susamadusamAe cyavanaM kRtvA iheva jaMbuddIve dIvetti asminneva jaMbudvIpanAmni dvIpe bhArahevAsetti bharatakSetre dAhiNaDDa-12 bharahetti dakSiNArdhabharate imIse osappiNIetti yatra samaye 2 rUparasAdInAM hAniH syAtsA'vasarpiNI | tato'syAM avasarpiNyAM susamasusamAetti suSamasuSamAnAmni samAe viikvaMtAe. catuHkoTAkoTi-13 CAESARISSAAN Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra sAgarapramANe prathamArake atikrAMte susamAesamAetti suSamAnAni trikoTAkoTisAgarapramANe dvitIsubodhi0 yArake atikrAMte susamadusamAesamAetti suSamaduSamAnAmni dvikoTAkoTisAgarapramANe tRtIye'rake 2 // 14 // atIte dusamasusamAesamAetti duSamasuSamAnAmni caturthe'rake bahuviikatAetti bahuvyatikrAMte kiM-12 samAe viikvaMtAe dusamasusamAe samAe bahuviikvaMtAe sAgarovamakoDAkoDIe bAyAlIsAe vAsasahassehiM UNiyAe paMcahattarIe vAsehiM adana vamehiM amAsehiM sesehiM ekkavIsAe titthayarehiM ikkhAgakulasamuppaNNehi~cidUne tadevAha sAgarovamakoDAkoDIetti dvicatvAriMzadvarSasahasro 42000 nA ekA sAgarakoTAkoTipAzcaturthArakapramANaM tatrApi caturthArakasya paMcasaptati 75 varSeSu sArdhASTamAsAdhikeSu zeSeSu zrIvIrAvatAraH hU~dvAsaptativarSANi ca zrIvIrasyAyuH zrIvIranirvANAcca tribhirvarSeH sArdhASTamAsaizcaturthArakasamAptiH tataH , ESCRACKS // 14 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvoktA yA dvicatvAriMzadvarSasahastrI sA ekaviMzatyekaviMzativarSasahasrapramANayoH paMcamArakaSaSThArakayoH saMbaMdhinI jJeyA ekkavIsAe titthayarehiM ekaviMzatau tIrthaMkareSu ikkhAgati ikSvAkukulasamutpanneSu kAsavaguttehiM kAzyapagotreSu dohiM dvayormunisuvratanemyoH harivaMzakulasamutpannayorgotamagotrayoH evaM kAsavagattehiM dohiM a harivaMsakuluppannehiM goamasaguttehiM tevIsAe titthaerehiM viikkaMtehiM samaNe bhagavaM mahA vIre caramatitthayare puvatitthayaraniddiTTe mAhaNakuMDagAme Nayare usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa va tevIsAetti trayoviMzatau tIrthaMkareSu atIteSu samaNetti zramaNo bhagavAnmahAvIraH kiM viziSTaH ? caramatIrthakaraH, punaH kiMviziSTaH ? pUrvatIrthakaranirdiSTaH zrIvIro bhaviSyatItyevaM pUrvajinaiH kathitaH / | mAhaNetyAdi brAhmaNakuMDagrAmanAmake nagare usabhadattassatti RSabhadattasya brAhmaNasya kiM viziSTasya ? Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 kSaNa: // 15 // // 1 // koDAlaiH samAnaM gotraM yasya sa tathA tasya koDAlagotrasyetyarthaH bhAriyAetti tasya bhAryAyA devAnaMdAyA / brAhmaNyA jAlaMdharasagotrAyAH kukSau garbhatayA vakaMtetti vyutkrAMta utpanna iti saMbaMdhaH / kadA? puvaratAvarattatti pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye madhyarAtre ityarthaH hatthuttarAhiMti uttarAphalgunInakSatre jogamuvAbhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe puvarattAvarattakAlasamayaMsi hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AhAravakkaMtIe bhavavakkaMtIe sarIravakaMtIe kucchisi gabbhattAe vkte||2||smnne bhagavaM mahAvIre tiNNANovagae AvihotthA gaeNaMti caMdrayogaM prApte sati kayA? AhAravakaMtIetti AhArApakrAMtyA divyAhAratyAgena bhavavakaMtIhai etti divyabhavatyAgena sarIravakkaMtIetti divyazarIratyAgena // 2 // atha yadA bhagavAn garbhe utpa- nastadA tiNNANovagaeAvihotthatti jJAnatrayopagata AsIt tataH cyoSye iti jAnAti cyavanabha // 15 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSyatkAlaM jAnAtItyarthaH cyavamAno na jAnAti ekasAmayikatvAt cyuto'smIti ca jAnAti // 3 // tathA jarayaNicaNaMti yasyAM rajanyAM zramaNo bhavAnmahAvIro devAnaMdAbrAhmaNyAH kukSau garbhatayA utpannaH tarayaNicaNaM tasyAM rajanyAM sA devAnaMdA sayaNijaMsitti zayanIye zayyAyAM suttajAgaratti nAti caissAmitti jANai cayamANe na jANai cuemitti jANai ||3||jN rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattAe vakaMte taM rayaNiM ca NaM sA devANaMdA mAhaNI sayaNijaMsi suttajAgarA ohIramANI ohIramANI ime eyArUve orAle kallANe sive nidrAyaMtI nAtijAgratI ata eva ohIramANIti alpAM nidrAM kurvatI imetti imAn eyArUvetti / etadrUpAn vakSyamANakharUpAn orAletti udArAn prazastAn kallANetti kalyANahetUna zivAn upadrava 5 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 16 // XUSHUSUSASUSASSISLARI harAn dhannetti dhanyAn dhanyahetUn maMgalletti maMgala kArakAn sassirIetti sazrIkAn IdRzAn caturdazI mahAkhapnAn pAsittA paDibuddhatti dRSTvA jAgaritA taMjahatti tadyathA-gayavasahetyAdi gAthA subodhA, hU~ navaraM, abhiSekaH zriyAH saMbaMdhI paumasaratti padmopalakSitaM saraH vimANabhavaNatti vimAnaM devasaMbaMdhi dhanne maMgalle sassirIe cauddasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibuddhA / taM jhaa| "gaya 1 vasaha 2 sIha 3 abhisea 4 dAma 5 sasi 6 diNayaraM 7 jhayaM 8kuMbhaM 9 / paumasara 10 sAgara 11 vimANa bhavaNa 12 rayaNuccaya 13 sihiM ca 14 // " 1||4||tennN sA devANaMdA mAhaNI ime eyArUve bhavanaM gRhaM tatra yaH svargAdavatarati tanmAtA vimAnaM pazyati yastu narakAdAyAti tanmAtA bhavanamiti || // 16 // dvayorekataradarzanAccaturdazaiva svapnAH sihiM ceti zikhI nirdhuumo'gniH|| 4 // taeNaMti tataH sA devAnaMdA | CAMERA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 yathoktAn khamAn dRSTvA paDibuddhA samANItti jAgaritA satI hatti hRSTA vismayaM prAptA tuTutti saMtoSa hai prAptA cittamANaMdiyatti cittena AnaMditA pIimaNatti prItirmanasi yasyAH sA tathA prItiyuktacittA hai| paramasomaNasiA paramaM saumanasyaM saMtuSTacittatvaM jAtaM yasyAH sA tathA harisavasatti harSavasena orAle kallANe sive dhanne maMgalle sassirIe cauddasa mahAsumiNe pAsitANaM paDibuddhA samANI hadvatudRcittamANaMdiyA pIimaNA paramasomaNa siA harisavasavisappamANahiyayA dhArAhayakayaMbapupphagaMpiva samussasi visappamANatti vistAravat hiayatti hRdayaM yasyAH sA tathA / punaH kiMbhUtA ? dhArAhayakayaMbapuSpha-12 gapiva dhArayA meghajaladhArayA 'AhayaMti' siktaM evaM vidhaM yatkadaMbatarukusumaM taddhi meghadhArayA phullati || tatastadvat samussasitti samucvasitAni ullasitAni romANi kUpeSu pasyAH sA tayA evaM viSA satI | Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra // 17 // khapnAnAM avagrahaM smaraNaM karoti tatkRtvA ca sayaNijAoabbhuTei zayyAyA abhyuttiSThati abhyutthAya hai| subodhi0 aturiyatti atvaritayA mAnasautsukyarahitayA acavalatti acapalayA kAyacApalyavarjitayA asaMbhatAetti asaMbhrAMtayA askhalaMtyA avilaMbiyAetti vilaMbarahitayA rAjahaMsasadRzayA gayA jeNevatti hai| aromakUvA sumiNuggahaM karei sumiNuggahaM karittA sayaNijAo abbhuTei abbhudvittA aturiamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe jeNeva usabhadatte mAhaNe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA usabhadattaM mAhaNaM jaeNaM vijaeNaM vadAvei vadAvittA bhaddAsaNavaragayA AsatthA 6 yatraiva RSabhadatto brAhmaNastatraivopAgacchati upAgatya RSabhadattaM brAhmaNaM jayena vijayena vardhApayati AziSaM dadAti / tatra jayaH khadeze, vijayaH paradeze, varddhApayitvA ca bhadrAsanavaragatA tatazca Asatyatti / // 17 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzvastA zramApanayanena vIsatyatti vizvastA kSobhAbhAvena ata eva suhAsaNavaragayatti sukhena Asa| navaraM prAptA 'karayalapariggahiamityAdi' karatalAbhyAM parigRhItaM kRtaM, daza nakhAH samuditA yatra taM sira vIsatthA suhAsaNavaragayA karayalapariggahiaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM vayAsI // 5 // evaM khalu ahaM devANuppi ! ajja saya NijaMsi suttajAgarA ohIramANI ohIramANI ime eyArUve orAle jAva sassirIe cauddasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibuddhA // 6 // taM jahA | sAvattaMti zirasi AvartaH pradakSiNabhramaNaM yasya evaM vidhaM aMjaliM mastake kRtvA devAnaMdA evaM vayAsitti avAdIt // 5 // kiM tadityAha / evaM khalvityAdi sihiM ceti yAvatprAgvat // 6-7 // 1 evaMkhalu vAkyopanyAse devAnAMpriya ! subhaga ! / yadvA devAnapi anurUpaM prINayati yaH sa tathA tatsaMbodhanaM ' devAnupriya' ! | Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH kalpasUtrasubodhi0 kSaNa: // 18 // // 1 // eesiNaM eteSAM devAnupriya! caturdazAnAM mahAsvapnAMnA ke maNNetti manye vicArayAmi kaH kalyANakArI phalavRttivizeSobhaviSyati? tatra phalaM putrAdi, vRttirjIvanopAyAdiH // 8 // taeNati tataH sa RSabhadatto / gaya-jAva sihiM ca 1||7||eesinnN devANuppiA! orAlANaM jAva cauddasaNhaM mahAsumiNANaM ke maNNe kallANe phalavittivisese bhavissai ? // 8 // taeNaM se usabhadatte mAhaNe devANaMdAe mAhaNIe aMtie eamaTuM sucA nisamma haTTha-tuTTha-jAva hiyae dhArAhayakayaMbapupphagaMpiva samussasiaro. makUve sumiNuggahaM karei karittA IhaM aNuppavisai IhaM aNuppavisittA brAhmaNo devAnaMdAyA brAhmaNyA aMtike pArzve etaM artha zrutvA karNAbhyAM nizamya cetasA avadhArya P // 18 // haTetyAdi prAgavat / sumiNuggarhati khAnadhAraNaM karoti tatkRtvA ca IhAM arthavicAraNAM pravizati tAM kRtvA hai kes ASKARA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca appaNotti AtmanaH khAbhAvikena matipUrvakena buddhivijJAnena tatra anAgatakAlaviSayA matiH, vartamAnakAlaviSayA buddhiH, vijJAnaM cAtItAnAgatavastuviSayaM / tatasteSAM svapnAnAM atthuggahaMti arthanizcayaM karoti taM kRtvA devAnaMdAM brAhmaNIM evaM avAdIt / kiM tadityAha / 'urAlANamityAdi' udArAstvayA appaNo sAhAvieNaM maipuvaeNaM buddhiviNNANeNaM tesiM sumiNANaM atthuggahaM karei atyuggahaM karitA devAnaMdaM mAhaNIM evaM vayAsI / urAlANaM tume devApie ! sumiNA diTThA kallANANaM sivA dhannA-maMgallA-sassirIyAArugga-tuTThi- dIhAu-kallA - maMgallakAragANaM tume devANuppie ! sumiNA | devAnupriye ! svapnA dRSTAH 'kallANetyAdi' prAgvat Aruggatti ArogyaM nIrogatvaM tuTTitti tuSTiH saMtoSaH dIhAuti dIrghAyuzciraMjIvitvaM kallANatti kalyANaM upadravAbhAvaH maMgalatti maMgalaM vAMchitAvAptiH eteSAM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karUpamUtra. vastUnAM kArakAstvayA khamA dRSTAH taMjahA tadyathA atthalAbho devANuppie ityAdIni sugamAni, evaM prathamaH manonikhalu svaM devAnupriye ! NavaNhaM mAsANaMti navasu mAseSu bahupratipUrNeSu addhaTThamANatti sAIsaptAhorA- kSaNaH // 19 // trAdhikeSu atIteSu etAdRzaM dArakaM putraM payAhisitti prajaniSyasIti saMbaMdhaH / kiMviziSTaM dAraka ? // 1 // didA / taM jhaa| atthalAbho devANuppie ! bhogalAbhI devANuppie ! puttalAbho devANuppie! sukkhalAbho devANuppie ! evaM khalu tumaM devANuppie! NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANarAiMdiyANaM viikvaMtANaM sukumAlapANipAyaM ahINapaDipuNNapaMcidiyasarIraM lakkhaNavaMjaNaguNovaveyaM sukumAletyAdi-sukumAlaM pANipAdaM yasyaivaMvidhaM, punaH kiMvi0 ? ahINatti ahInAni lakSaNopetAni // 19 // paDipuNNatti kharUpeNa pratipUrNAni paMceMdriyANi yatra tAdRzaM zarIraM yasya sa tathA taM / tathA lakkhaNa-18 vaMjaNaguNovaveyaMti lakSaNAni vyaMjanAni teSAM guNAstairupetastaM / tatra lakSaNAni chatracAmarAdIni | Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAACROC cakritIrthakRtAM aSTottarasahasraM / baladevavAsudevAnAM aSTottarazataM / anyeSAM tu bhAgyavatAM dvAtriMzat / / tAni cemAni / "chatraM 1 tAmarasaM 2 dhanU 3 rathavaro 4 daMbholi 5 kUrmA 6 kuzAH 7 / vApI 8svastika 9 toraNAni 10 ca saraH 11 paMcAnanaH 12 pAdapaH 13 / cakraM 14 zaMkha 15 gajau 16 samudra 17 kalazau 18 prAsAda 19 matsyA 20 yavAH 21 / yUpa 22 stUpa 23 kamaMDalu 24 nyavanibhRt 25 saccAmaro 26 darpaNaH 27 // 1 // ukSA 28 patAkA 29 kamalAbhiSekaH 30 / sudAma 31 kekI 32 ghanapuNyabhAjAm / " tathA-"iha bhavati saptaraktaH, SaDunnataH pNcsuukssmdiirghshc| trivipulalaghugaMbhIro, dvAtriMzallakSaNaH sa pumAn // 1 // " tatra sapta raktAni, nakha 1 caraNa 2 hasta 3 jihvA 4 oSTha 5 tAlu netraaNtaaH| SaDunnatAni, kakSA 1 hRdayaM 2 grIvA 3nAsA 4 nakhAH5mukhaM ca 6 // paMca sUkSmANi, daMtAH 1 tvak 2 kezAH3 aMguliparvANi 4 nakhAzca 5 / tathA paMca dIrghANi, nayane 1 hRdayaM 2 nAsikA 3 hanuH 4 bhujau ca 5triINi vistIrNAni, bhAlara uraH2 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 // 20 // prathamaH kSaNaH // 1 // vadanaM ca 3 / trINi, laghUni grIvA 1 jaMghA 2 mehanaM ca 3 / trINi gaMbhIrANi, sattvaM 1 kharaH 2 nAbhizca 3 / mukhamarddha zarIrasya, sarvaM vA mukhamucyate / tato'pi nAsikA zreSThA, nAsikAyAzca locane / 1 / yathA netre tathA zIlaM yathA nAsA tathArjavam / yathA rUpaM tathA vittaM yathA zIlaM tathA guNAH / 2 / ati| hrasve'tidIrghe'ti-sthUle cAtikRze tathA / atikRSNe'tigaure ca, SaTsu sattvaM nigadyate / 3 / saddharmaH | subhago nIruk, sukhapnaH sunayaH kaviH / sUcayatyAtmanaH zrImAn, naraH svargagamAgamau |4| nirdabhaH sadayo dAnI, dAMto dakSaH sadA RjuH / martyayoneH samudbhUto, bhavitA ca punastathA / 5 / mAyAlobhakSudhAlasyabahvAhArAdiceSTitaiH / tiryagyonisamutpattiM, khyApayatyAtmanaH pumAn / 6 / sarAgaH svajanadveSI, durbhASo mUrkhasaMgakRt / zAsti svasya gatAyAtaM naro narakavartmani / 7 / Avarto dakSiNe bhAge, dakSiNaH zubhakRnRNAm / vAmo vAme'tiniMdyaH syAt, diganyatve tu madhyamaH | 8 | arekhaM bahurekhaM vA, yeSAM pANitalaM nRNAm / te syuralpAyuSo niHkhA, duHkhitA nAtra saMzayaH / 9 / anAmikAMtyarekhAyAH, kaniSThA syAdyadAdhikA / dhanavRddhistadA puMsAM, mAtRpakSo bahustathA / 10 / maNibaMdhAtpiturlekhA, karabhAdvibhavAyuSoH / lekhe AranA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dve yAMti tisropi, tarjanyaMguSThakAMtaram // 11 // yeSAM rekhA imAstisraH, saMpUrNA doSavarjitAH / teSAM gotradhanAyUMSi, saMpUrNAnyanyathA na tu / 12 / ullaMghyaMte ca yAvatyo 'Ggulyo jIvitarekhayA / paMcaviMzatayo jJeyA| stAvatyaH zaradAM budhaiH / 13 / yavairaMguSThamadhyasthai-rvidyAkhyAtivibhUtayaH / zuklapakSe tathA janma, dakSiNAMguSThagaizca taiH / 14 / na strI tyajati raktAkSaM, nArthaH kanakapiMgalam / dIrghabAhuM nacaizvayaM, na mAMsopacitaM sukham 15 / cakSuH snehena saubhAgyaM, daMtasnehena bhojanam / vapuH snehena saukhyaM syAt, pAdasnehena vAhanam / 16 / urovizAlo dhanadhAnyabhogI, zirovizAlo nRpapuMgavazca / kaTIvizAlo bahuputradAro, vizAlapAdaH satataM sukhI syAt / 17 / imAni lakSaNAni, vyaMjanAni maSatilakAdIni ca teSAM ye guNAstairupetaM, punaH kiM0 ? mANummAtyAdi tatra mAnaM jalabhRtakuMDAMtaH puruSe nivezite yajjalaM nissarati yadi tajjalaM droNamAnaM bhavettadA sa puruSo mAnaprAptaH, yadi ca tulAropito'rddha bhAramAnaH syAttadA sa unmAnaprAptaH / tatra bhAramAnaM - " SaTsa - pairyavastveko, guMjaikA ca yvaistribhiH| guMjAtrayeNa vallaH syAdgadyANe te ca SoDaza / 1 / pale ca daza gadyANA-steSAM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtrasubodhi0 // 21 // kSaNa: 9***USAHARASS OS sArddhazataM maNe / maNairdazabhirekA ca, dhaTikA kathitA budhaiH / 2 / dhaTIbhirdazabhistAbhi-reko bhAraH prathamaH prakIrtitaH" atra teSAM sArddhazataM maNe iti teSAM gadyANAnAM iti vAcyaM natu palAnAM, palAnAM sArddhaza-2|| tena maNakathane hi bhAre aSTasaptatirmaNAH syustadaDhe ca ekonacatvAriMzanmaNA etAvacca zarIramAnaM na saMbhavati, gavANAnAM sArddhazatena maNakathane tu bhAre catvAriMzat seramAnAH pAdonA aSTa maNAH 8 ta // 1 // kiMcidadhikA jAyate, saMbhavati ca tadardhamAnaM paMcaserAdhikapAdonacaturmaNapramANaM zarIramiti, saMbhavati / |ca gadyANakAnAM sArddhazatasyApi maNatvaM, kvaciddeze kiMcidUnaseratrayasyApi maNatvavyavahArAt / | mANummANapamANapaDipuNNasujAyasavaMgasuMdaraMgaM sasisomAgAra kaMtaM ___ tathA pamANatti khAMgulena aSTottarazatAMgullocca uttamapuruSaH, madhyamahInapuruSau ca SaNNavaticaturazItyaMgulocau syAtAM, atra uttamapuruSo'pi anya eva, tIrthakarastu dvAdazAMguloSNISasadbhAvena viMzatyadhikazatAM-18 guloco bhavati, tatazca mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni sujAtAni sarvAMgANi ziraHpramukhANi yatra evaMvidhaM // 21 // suMdaraM aMgaM yasya sa tathA tam / punaH kiMvi0? sasisomAgAraMti zazivat saumyAkAraM kaMtaMti kamanIyaM hai Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RESIRECARE piyadasaNaMti vallabhadarzanaM surUvaMti zobhanarUpaM dArakaM prajaniSyasIti jJeyam // 9 // seviaNaM dArae sopi dAraka evaMvidho bhaviSyati, kiMvi0? ummukkabAlabhAvetti tyaktabAlyo jAtASTavarSaH, punaH kiMvi0? viNNAyapariNayamittetti vijJAnaM pariNatamAtraM yasya sa tathA tataHkramAcca kiMvi0? jovaNagamaNuppattetti yauvanamanuprAptaH, punaH kiMvi0? riuvveajauvveasAmaveaathavvaNaveatti atra SaSThIbahuvacanalopAt / piyadasaNaM surUvaM dArayaM payAhisi // 9 // seviya NaM dArae ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamitte jovaNagamaNuppatte riuveajauveasAmavea athavaNavea itihAsapaMcamANaM NighaMTuchaTThANaM saMgovaMgANaM sarahassANaM Rgveda 1 yajurveda 2 sAmaveda 3 atharvaNavedAnAM, kIdRzAnAM ? itihAsapaMcamANaMti itihAsaH purANaM paMcamaM yeSAM te tathA teSAM, punaH kIdRzAnAM ? nighaMTuchaTTANaMti nighaMTurnAmasaMgrahaH SaSTho yeSAM te tathA teSAM, punaH kIdRzAnAM ? saMgovaMgANaMti aMgopAMgasahitAnAM, tatra aMgAni, zikSA 1 kalpa 2 vyAkaraNa ROSA RURAISA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 // 22 // 3 chaMdo 4 jyoti 5 niruktayaH / upAMgAni aMgArthavistararUpANi |punH kIdRzAnAM ? sarahassANaMti prathamaH tAtparyayuktAnAM cauNhaMti IdRzAnAM pUrvoktAnAM caturNAM vedAnAM sAraetti smArakaH anyeSAM vismaraNe hai| kSaNa: 6 vAraetti vArakaH anyeSAM azuddhapAThaniSedhAt dhAraetti dhAraNasamarthaH, IdRzodArako bhaavii| punaH kiMvi0? // 1 // saDaMgavI pUrvoktAni SaT aMgAni vetti vicArayatIti SaDaMgavit , jJAnArthatve tu paunaruktyaM syAt , punaH kiMvi0? sahitatavisAraetti SaSTitaMtraM kApilIyazAstraM tatra vizAradaH paMDitaH, punaH kiMvi0? saMkhANetti cauNhaM veANaM sArae vArae dhArae saDaMgavI sadvitaMtavisArae saMkhANe sikkhAkappe / gaNitazAstre, yathA "arddha toye kardame dvAdazAMzaH, SaSTho bhAgo vAlukAyAM nimgnH| sArho hasto dRzyate | yasya tasya, staMbhasyAzu brUhi mAnaM viciMtya // 1 // " stNbhohstaaH6| tathA "amalakamalarAzekhyaMzapaMcAMza-15 SaSThe-trinayanaharisUryA yena turyeNa cAryA / gurupadamatha SaDbhiH pUjitaM zeSapaJaH, sakalakamalasaMkhyAM brUhi / tasyAnuciMtya // 1 // " kamalasaMkhyA 120 // kvacit sikkhANetti pAThastatra 'sikkhANa'zabdena AcAragraMthaH // 22 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai sikkhAkappetti zikSA'kSarAmnAyagraMthaH, kalpazca yajJAdividhizAstraM tatra tathA vAgaraNetti vyAkaraNe zabda zAstre, tAni ca viMzatiH, aiMdra 1 jaineMdra 2 siddhahemacaMdra 3 cAMdra 4 pANinIya 5sArakhata 6 zAkaTAyana 7 vAmana 8 vizrAMta 9 buddhisAgara 10 sarasvatIkaMThAbharaNa 11 vidyAdhara 12 kalApaka 13 bhImasena 14 zaiva 15 gauDa 16 naMdi 17 jayotpala 18 muSTivyAkaraNa 19 jayadevAbhidhAnAni / 20 / chaMdetti chaMdaHzAstre | vAgaraNe chaMde Nirutte joisAmayaNe aNNesu abahusu baMbhaNNaesu parivAyaesu Naesu supariNiTThie Avi bhvissi||10||tN urAlANaM tume devANuppie ! sumiNA diTThA jAva AruggatuTThidIhAuamaMgallakAragANaM tume devANuppie ! Nirutteti padabhaMjane padavyutpattirUpe TIkAdau ityarthaH joisAmayaNetti jyotiHzAstre aNNesuyatti eSu / pUrvokteSu anyeSu ca bahuSu baMbhaNNaesutti brAhmaNahiteSu zAstreSu parivAyaesutti parivrAjakasaMbaMdhiSu Naesu / nayeSvAcArazAstreSu supariNiTThietti atinipuNo bhaviSyatIti yogaH // 10 // taMurAlANaM ityAdi PARAAAAAA% Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 23 // tata udArAstvayA svapnA dRSTAH itikaTTutti itikRtvA bhujjo 2 aNuvUhaitti bhUyo vAraM 2 anubRMhayati anumodayati // 11 // tapaNamityAdito vayAsitti yAvatsugamaM // 12 // tataH sA devAnaMdA evaM avAdImiNAditi bhujo 2 aNuvahai // 11 // taraNaM sA devAnaMdA mAhaNI usa dattassa mAhaNassa aMtie eamaTThe succA Nisamma haTTatuTThajAvahiyA karayala pariggahiaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM vayAsI // 12 // evameyaM devANuppiyA ! tahameyaM devANuppiyA ! avitahameyaM devANuppiyA ! asaMdiddhameyaM devANuppiyA ! icchiyameyaM devANu - | tkimityAha / evameyamityAdi evaM etaddevAnupriya ! tahameaMti tathaitadyathA bhavadbhiruktaM avitahameyaMti | yathAsthitaM etat asaMdiddhameyaMti saMdeharahitaM etat icchiyameyaMti IpsitaM etat paDicchiyameyaMti prathamaH kSaNaH // 1 // // 23 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratISTaM yuSmanmukhAtpatadeva gRhItaM icchiyapaDicchiyaMti ubhayadharmopetaM sacceNaM esamaTThetti satyaH sa eSo'rthaH setti atha jayaMti yathaitaM arthaM tubbhe vayahatti yUyaM vadatha iti kaTTutti kRtvA iti bhaNitvA te sumiNe tAn svapnAn samyak pratIcchati aMgIkaroti paDicchittatti aMgIkRtya RSabhadattabrAhmaNena piyA ! paDicchiyameyaM devANuppiyA ! icchiyapaDicchiyameyaM devANuppiyA ! sacceNaM samaTThe se jaheyaM tubbhe vayahatti kaTTu te sumiNe sammaM paDicchai sammaM paDicchittA usabhadatteNaM mAhaNeNaM saddhiM urAlAI mANussagAI bhoga bhogAI bhuMjamANA viharai // 13 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sArddhaM udArAnmAnuSyakAn bhogabhogAiMti bhogArhA bhogA bhogabhogAstAn bhogabhogAn bhuMjAnA viharati // 13 // teNaMkAleNaM ityAdi - tasminkAle tasminsamaye sa zakro viharatIti saMbaMdhaH, kiMviziSTaH ? Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH kalpamUtrasubodhi0 kSaNaH // 24 // // 1 // sakketti zakranAmasiMhAsanAdhiSThAtA deviMdetti devAnAM iMdraH devarAyatti deveSu rAjA kAtyAdiguNai rAja-8 mAnaH vajjapANItti karadhRtavajaH puraMdaretti daityanagaravidArakaH sayakkautti zataM kratavaH zrAddhapaMcamapratimArUpA niyamavizeSA yasya sa zatakratuH / idaM hi kArtikazreSThibhavApekSayA, tathAhi- . pRthivIbhUSaNanagare prajApAlo nAma rAjA kArtikanAmA zreSThI tena zrAddhapratimAnAM zataM kRtaM tataH | zatakraturiti khyAtiH, ekadA ca gairikaparivrAjako mAsopavAsI tatrAgataH, ekaM kArtikaM vinA sarvo'pi | sakke deviMde devarAyA vajapANI puraMdare sayakkaU lokastadbhakto jAtastacca jJAtvA kArtikopari gairiko ruSTaH, ekadA ca rAjJA nimaMtrito'vadat yadi kArtikaH | pariveSayati tadA tava gRhe pAraNAM karomi, rAjJA tatheti pratipadya kArtikAyoktaM 'yattvaM madgRhe gairikaM hai bhojaya' tataH, kArtikeNoktaM rAjan ! bhavadAjJayA bhojayiSyAmi, tataH zreSThinA bhojyamAno gairiko ghRSTo sIti aMgulyA nAsikAM spRzazceSTAM cakAra ! zreSThI dadhyau yadi mayA pUrva dIkSA gRhItA'bhaviSyattadA'yaM na ? SRISHRASESSACREAK // 24 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / MAGARANACOOK parAbhaviSyaditi viciMtyASTAdhikasahasravaNikputraiH ( 1008) saha zrImunisuvratasvAmisamIpe cAritraM / gRhItvA dvAdazAMgI adhItya dvAdazavarSaparyAyaH saudharmendro'bhUt , gairikopi nijadharmatastadvAhanaM airAvaNo-12 |'bhavat, tataH kArtikoyamiti jJAtvA palAyamAnaM taM dhRtvA zakraH zIrSa ArUDhaH, sa ca zakabhApanArthaM 8 rUpadvayaM kRtavAn , zakropi tathA, evaM rUpacatuSTayaM, zakro'pi tathA, tatazcAvadhinA jJAtavarUpastaM tarjita-18 vAn , tarjitazca khAbhAvikaM rUpaM cakre / iti kArtikazreSThikathA // sahassakkhetti maMtridevapaMcazatyA sahassakkhe maghavaM pAgasAsaNe dAhiNaDDhalogAhivaI erAvaNavAhaNe suriMde battIsavimAlocanAni iMdrakAryakarANIti iMdrasaMbaMdhInyeveti sahasrAkSaH maghavaMti maghA mahAmeghA vaze saMtyasyeti maghavAn pAgasAsaNetti pAkaM daityaM zAsti zikSayatIti pAkazAsanaH dAhiNaDhalogAhivaitti merorda-|| kSiNato yat lokArddha tasyAdhipatiH, uttaralokArddhasya IzAnasvAmikatvAt erAvaNavAhaNetti airAvaNa-1 vAhanaH suriMdetti surANAM iMdra AlhAdakaH battIsavimANa sayasahassAhivaitti dvAtriMzallakSavimAnAdhi Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 kSaNaH CORRORMALKARA // 25 // patiH arayatti arajaskAni rajorahitAni aMbaravatthadharetti khacchatayA aMbaratulyAni vastrANi aMbara-1 prathamaH vastrANi tAni dharatIti arajoMbaravastradharaH AlaiyamAlamauDetti Alagitau yathAsthAnaM parihitau / mAlAmukuTau yena sa tathA navatti navAbhyAM iva hematti hemasatkAbhyAM cArubhyAM manojJAbhyAM | | cittatti citrAbhyAM citrakAribhyAM cavalatti capalAbhyAM itastataH kaMpamAnAbhyAM IdRzAbhyAM kuMDalAbhyAM / NasayasahassAhivaI arayaMbaravatthadhare AlaiyamAlamauDe navahemacArucittacaMcalakuMDala. | vilihijjamANagalle mahiDDIe mahajjuie mahabbale mahAyase mahANubhAve mahAsukkhe vilihijamANatti vilikhyamAnau gallau yasya sa tathA mahiDIetti mahatI RddhiH chatrAdirAjacihnarUpA yasya sa tathA mahajuietti mahatI yutirAbharaNazarIrAdikAMtiryasya sa tathA mahabbaletti mahAbalaH mahAyasetti mahAyazAH mahAnubhAvetti mahAn anubhAvo mahimA yasya sa tathA mahAsukkhetti mahAsukhaH ROCCORRECORRC N // 25 // ASIK Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punaH kiMvi0 ? bhAsuratti bhAsuraM dedIpyamAnaM boMditti zarIraM yasya sa tathA punaH kiMviziSTaH ? palaMbavaNamAladhare pralaMbA ApAdalaMbinI vanamAlA paMcavarNapuSpamAlA tAM dharati yaH sa tathA, atha sa kutra vartate ? ityAha sohamme kappetti saudharme kalpe sohammavaDiMsae vimANetti saudharmAvataMsakeM vimAne suhammAe bhAsuraboMdI palaMbavaNamAladhare sohamme kappe sohammavaDiMsae vimANe summA sabhAe sakkaMsi sIhAsaNaMsi seNaM tattha battIsAra vimANAvAsa saya sAhassINaM caurAsIe sAmANiyasAhassINaM sabhApati sudharmAyAM sabhAyAM sakkaMsi sIhAsaNaMsitti zakra iti nAmake siMhAsane, atha sa kiMkurvan viharatItyAha / seNaM tattha battIsAe ityAdi-sa iMdrastatra devaloke dvAtriMzadvimAnAvAsazatasahasrANAM dvAtriMzalakSavimAnAnAM ityarthaH caurAsIe sAmANiasAhassINaMti caturazItiH sAmAnikasahasrANAM, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra prathamaH subodhi // 26 // // 1 // RANGACACANCCCIAL 2 te hi iMdrasamAnaRddhayaH tAyattIsAetti trayastriMzat 33 trAyastriMzakAnAM, te hi mahattarA iMdrapUjyAH, caturNA lokapAlAnAM, soma 1 yama 2 varuNa 3 kuberA 4 bhidhAnAnAM aTTaNhaMti aSTAnAM agramahiSINAM, kSaNaH tA hi padmA 1 zivA 2 zacI 3 aMjU 4 amalA 5 apsaro 6 navamikA 7 rohiNI 8 tyabhidhAnAH, kiMviziSTAnAM tAsAM ? saparivArANaMti saparivAraNAM, pratyekaM SoDazasahasradevIparivArANAM tiNhaMparisANaM tAyattIsAe tAyattIsagANaM cauNhaM logapAlANaM aTThaNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiNhaM parisANaM sattaNhaM aNIANaM sattaNhaM aNIAhivaINaM cauNhaM caurAsINaM AyarakkhadevasAhassINaM aNNesiM ca bahUNaM sohammakappavAsINaM tathA tisRNAM parSadAM, bAhya 1 madhyamArabhyaMtarANAM3sattaNhaM aNiANaMti saptAnAM anIkAnAM sainyAnAM, hai gaMdharva 1 nATaka 2 azva 3 gaja 4 ratha 5 subhaTa 6 vRSabha 7 saMjJakAnAM, bhavanapatyAdInAM tu vRSabha-14 // 26 // sthAne mahiSA bhavaMtIti jJeyaM, tathA sattaNhaMaNiAhivaINaMti saptAnAM senApatInAM cauNhaMcaurAsI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAkara Nati catasRSu dikSu pratyekaM caturazItisahasramitAnAmAtmarakSakadevAnAM, sarvasaMkhyayA ca SaTtriMzatsahasrAdhikalakSatrayamitAnAM(336000)anyeSAM ca bahUnAM saudharmakalpavAsinAM vaimAnikAnAM devAnAM devInAM 8 +ca AhevaccaMti adhipatikarma rakSAM ityarthaH porevacaMti agragAmitvaM sAmittaMtti nAyakatvaM bhaTTittaMti hai |bhartRtvaM poSakatvaM mahattaragattaMti gurutaratvaM ANAIsaraseNAvaccaMti AjJayA Izvaro yaH senApatistattvaM hai| | vemANiANaM devANaM devINa ya AhevacaM porevaccaM sAmittaM bhaTTittaM mahattaragattaM ANAIsaraseNAvaccaM kAremANe pAlemANe mahayAhayaNaTTagIavAiataMtItalatAla khasainyaM prati adbhutamAjJAprAdhAnyaM ityarthaH kAremANetti kArayan niyuktaiH pAlemANetti pAlayan skhayameva, punaH kiMkurvan ? mahayetyAdi tatra mahateti veNa ityanena yojyate mahatA zabdenetyarthaH, keSAM ityAha / ahayatti avicchinnaM evaMvidhaM yat NadRtti nATakaM gItaM prasiddhaM vAiyatti vAditAni yAni taMtryAdIni|| Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 kSaNa: // 27 // RECORR teSAM, tatra taMtrI vINA, talatAlA hastatAlAH tuDiatti truTitAni anyavAditrANi ghaNamuiMgatti ghanamR- prathamaH daMgo meghadhvanimardalo tathA paDupaDahavAiyatti paTupaTahasya yadvAditaM vAdanaM eteSAM mahatA zabdena tuDiaghaNamuiMgapaDapaDahavAiyaraveNa divAI bhogabhogAiM bhuMjamANe viharai // 1 // // 14 // imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANe 2 vihri| tatthaNaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaDUbharahe mAhaNakuMDaggAme Nayare usabhadattassa mAhaNassa koDAlagu tassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhadivyAn bhogabhogAn bhuMjAno viharati // 14 // punaH sa kiM kurvannityAha / imaMcaNaMti imaM| kevalakappaMti saMpUrNa jaMbUdvIpaM dvIpaM vipulena vistIrNena ohiNatti avadhinA AbhoemANe 2 tti // 27 // RRANG Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avalokayan 2 viharati Aste iti saMbaMdhaH 'tatthaNamityAdi sugamaM yAvat dhArAhayatti' navaraM Nadietti harSadhanena samRddhatAM gataH paramANadietti atIvasamRddhabhAvaM gataH pIimaNetti prItirmanasi yasya saH paramasomaNasietti paramaM saumanasyaM tuSTacittatvaM prAptaH harisavasavisappamANahiyaetti harSavazena / tAe vakaMtaM pAsai pAsittA haTThatuTThacittamANadie Nadie paramANadie pIimaNe paramasomaNasie harisavasavisappamANahiyae dhArAhayakayaMbasurahiku sumacaMcumAlaiyaUsasiaromakUve viasiavarakamalANaNaNayaNe pacalia visarpat hRdayaM yasya saH, pramodacittaprAgbhAreNaiva dhArAhayatti dhArAhataM yatkadaMbasya surabhi kusumaM / tadvat caMcumAlaiyatti romAMcitaH ata eva UsasiaromakUvetti ucchritaromakUpaH, tathA viasiavara-15 kamalANaNaNayaNetti vikasitaM varaM pradhAnaM yatkamalaM tadvat AnanaM mukhaM nayane ca yasya sa tathA hai Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama: kSaNa: kalpasUtra pramodapUritatvAt pacaliatti pracalitAni bhagavadarzanenAdhikasaMbhramatvAt varakaDagatti varANi kaTakAni / mayodhipakaMkaNAni tuDiatti truTitAzca bAhurakSakAH 'baharakhA' iti loke keUratti kayUroNi cAGgadAni / bAjUbaMdha' iti loke mauDakuMDaletti mukuTaM kuMDale ca prasiddhe, etAni pracalitAni yasya sa tathA, punaH vi0 ? hAravirAyaMtavacchetti hAreNa virAjamAna hRdayaM yasya sa tathA tato vizeSaNasamAsaH, punaH kiM ? varakaDagatuDiakeuramauDakuMDalahAravirAyaMtavacche pAlaMbapalaMbamANagholaMtabhUsaNadhare sasaMbhamaM turiyaM cavalaM suriMde sIhAsaNAo abbhuTei abbhudvittA pAyapIDhAo paccoruhai pAlaMbapalaMvamANatti pralaMbamAnaH prAlaMbo jhuMbanakaM gholaMtabhUsaNatti dolAyamAnAni bhUSaNAni ca tAni / / dharati yaH sa tathA sasaMbhamaMti sAdaraM turiyaMti sautsukyaM cavalaMti kAyacApalyopetaM evaM yathAsyAttathA // 28 // sureMdraH siMhAsanAdabhyuttiSThati abhyutthAya yAvatpAdapIThAtpratyavatIrya ca pAduke avamuMcati, kiM0 | TOPATI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veruliatti vaiDUrya marakataM nAma nIlaratnaM variTuriTuaMjaNatti variSThe pradhAne riSTaaMjananAmnI zyAmaratne hai etai ratnaiH kRtvA niuNovaciatti nipuNena zilpinA racite iva, punaH kiM0 ? misimisiMtatti dedIpyamAnAni maNirayaNatti maNayazcaMdrakAMtAdayaH, ratnAni karketanAdIni, taimaMDite IdRzyau pAduke avamucya paccoruhittA veruliavaripUriTraaMjaNaniuNovaciamisimisiMtamaNirayaNamaMDiyAo pAuyAo omuyai omuittA egasADiaM uttarAsaMgaM karei karittA aMjalimauliaggahatthe titthayarAbhimuhe sattaTThapayAiM aNugacchai aNugacchittA vAmaM jANuM aMcei aMcittA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi egasADiaMti ekapaTaM uttarAsaMgaM karoti taM kRtvA aMjalimauliaggahatthetti aMjalikaraNena mukulI-|| kRtau yojitau agrahastau yena sa tathAbhUtaH saptASTapadAni tIrthakarAbhimukho'nugacchati tathA kRtvA vAmaM jAnu aMceitti utpATayati bhUmau alagnaM sthApayati aMcittatti tathA saMsthApya dAhiNaM jANuM| Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra prathama: kSaNa: subodhi0 // 29 // // 1 // Ray dharaNitalaMsitti dakSiNaMjAnu dharaNItale sAha(tti nivezya tikkhuttotti vAratrayaM muddhANaMti mastakaM dharaNItale nivezayati tathA kRtvA IsiM pakSuNNamaitti ISatpratyunnamati uttarArddhana Uo bhavatI-18 tyarthaH / tathA kRtvA kaTakatruTikAH kaMkaNabAhurakSakAstAbhiH staMbhite bhuje sAharaitti vAlayati / sAhaTu tikkhutto muddhANaM dharaNitalaMsi Nivesei NivesittA IsiM paJcuNNamai paJcu| NNamittA kaDayatuDiathaMbhiyAo bhuAo sAharai sAharittA karayalapariggahiaM dasaNahaM siravAsattaM matthae aMjaliM kaTu evaM vayAsI "namutthuNaM arihaMtANaM vAlayitvA karatalaparigRhItaM hastasaMpuTaghaTitaM dazanakhAH samuditA yatra sa tathA taM sirasAvattaMti zirasi mastake AvartaH pradakSiNabhramaNaM yasya evaMvidhaM mastake aMjaliM kRtvA evaM avAdIt, kiM tadityAha namutthuNaMti 'NakAraH sarvatra vAkyAlaMkArArthaH' namostu, kebhyaH? arahaMtANaMti arhayastribhu // 29 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEASONSAR vanakRtapUjAyogyebhyaH, rAgadveSarUpakarmavairihananAt arihaMtANaM iti pAThaH, rAgadveSarUpakarmabIjAbhAvena bhavakSetre prarohaNAbhAvAt aruhaMtANaM iti pAThazca bhagavaMtANaMti bhagavadbhyo jJAnAdivayaH, AdikarebhyaH svakhatIrthApekSayA dharmasyeti jJeyaM, tIrthakarebhyastatra tIrthaM saMghaH prathamagaNadharo vA 2 tatsthApakebhyaH sayaMsaMbuddhANaMti svayaM saMbuddhebhyo na tu paropadezena purisuttamANaMti puruSottamebhyo'naMta-18 bhagavaMtANaM AigarANaM titthayarANaM sayaMsaMbuddhANaM purisuttamANaM purisasI hANaM purisavarapuMDarIANaM purisavaragaMdhahatthINaM loguttamANaM logaNAhANaM guNanidhAnatvAt , puruSasiMhebhyaH karmavairiSu nirdayazUratvAt purisavarapuMDariyANaMti puruSavarapuMDarIkebhyaH / puruSeSu varaM pradhAnaM yatpuMDarIkaM zvetapadmaM tattulebhyaH, yathA puMDarIkaM paMke jAtaM jalairvRddhaM jalapaMko tyaktvA / upari tiSThati evaM bhagavaMto'pi karmakardame utpannA bhogajalena vRddhAH karmabhogau tyaktvA pRthak tiSThati | purisavaragaMdhahatthINaMti puruSavaragaMdhahastibhyaH, yathA gaMdhahastigaMdhena anye gajAH palAyaMti tathA bhagava Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra prathama: kSaNaH subodhi // 30 // prabhAveNa durbhikSAdayo'pi, tathA loguttamANaMti lokeSu bhavyasamUheSu catustriMzadatizayayuktatvAt / uttamA lokottamAstebhyo lokottamebhyaH logaNAhANaMti lokAnAM bhavyAnAM nAthebhyo yogakSemakAribhyaH, tatra yogo'prAptajJAnAdiprApaNaM, kSemaM ca prAptajJAnAdirakSaNaM logahiANaMti lokAnAM sarvajIvAnAM hitebhyo hitakArakebhyo dayAprarUpakatvAt logapaIvANaMti lokapradIpebhyaH mithyAtvadhvAMtanA logahiANaM logapaIvANaM logapajoagarANaM abhayadayANaM cakkhudayANaM zakatvAt logapajoagarANaMti lokapradyotakarebhyaH sUryavatsarvavastuprakAzakatvAt abhayadayANaMti hai bhayAnAM abhAvo'bhayaM taddAyakebhyaH "bhayAni sapta, tadyathA-manuSyasya manuSyAdbhayaM ihalokabhayaM (1) manuSyasya devAderbhayaM paralokabhayaM (2) dhanAdigrahaNAdbhayaM AdAnabhayaM (3) bAhyanimittanirapekSaM bhayaM // 30 // akasmAdbhayaM (4) AjIvikAbhayaM (5) maraNabhayaM (6) apayazobhayaM ca (7) iti" cakkhudayANaMti Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakSuHsamAnazrutajJAnadAyakebhyaH maggadayANaMti mArgasya samyagdarzanAdimokSamArgasya dAyakebhyaH, yathA-18 8|kecijanAzcauraiTuMTitadhanA locane paTTabaMdhaM kRtvA unmArge pAtitAH syusteSAM ca ko'pi paTTakApanayanena 3 dhanArpaNena mArgadarzanena upakArI bhavati, evaM bhagavaMto'pi kaSAyai NTitadharmadhanAnAM mithyAtvAcchAdi-18 tavivekanayanAnAM zrutajJAnasaddharmamuktimArgadAnena upakAriNo bhavaMti, saraNadayANaMti bhavabhItAnAM hai maggadayANaM saraNadayANaM jIvadayANaM dhammadayANaM dhammadesayANaM dhammaNAyagANaM dhammasArahINaM zaraNadAyakebhyaH jIvadayANaMti jIvanaM jIvaH sarvathA maraNAbhAvastadAyakebhyaH, kvacid 'bohidayANaM iti pAThastatra bodhiH samyaktvaM tadAyakebhyaH dhammadayANaMti dharmazcAritrarUpastadAyakebhyaH dhammadesayAgaMti dharmopadezadAyakebhyaH, dharmadezakatvaM ca eteSAM dharmakhAmitve sati na punarnaTavaditi darzayannAha / dhammaNAyagANaMti dharmanAyakebhyaH dhammasArahINaMti dharmasya sArathaya iva, yathA sArathiH unmArge gacchaMtaM RRCASSACRORE Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 31 // rathaM mArge Anayati, evaM bhagavaMto'pi mArgabhraSTaM janaM mArge AnayaMti / atra ca meghakumAradRSTAMto yathAekadA zrIvIrakhAmI rAjagRhe samavasRtastatra zreNikadhAriNyoH suto meghakumAraH pratibuddhaH kathamapi pitarau ApRcchaya aSTau priyAH parityajya dIkSAM gRhItavAn, prabhuNA ca zikSArthaM sthavirANAM arpitastatra anukrameNa saMstArakakaraNe dvArapArzve meghakumArasya saMstAraka AgatastataH prazravaNAdyarthaM gacchadAgacchatsAdhupAdarajobhirbharitaH meghakumAraH samagrAyAM rajanyAM kSaNamapi nidrAM na prAptazciMtayAmAsa "kka me sukhazayyA ? kvacedaM bhUluNThanam ! kiyatkAlaM idaM duHkhaM mayA soDhavyam !! tataH prAtaH prabhumApRcchaya gRhaM yAsyAmIti" prabhAte prabhupArzvamAgataH prabhuNA'pi madhuravacanena AbhASitaH, vatsa! tvayA nizi evaM duddharSAnaM kRtaM paraM avicAritaM etat narakAtiduHkhAgre kiyadetadduHkham ? tAnyapi duHkhAni sAgaropamAni anekAni yAvatprANinA bahuzaH soDhAni ! kiM ca "varamaggiMmi paveso, varaM visuddheNa kammuNA maraNaM / mA gahiavayabhaMgo, mA jIaM khaliasIlassa // 1 // " tathA idaM cAritrAdikaSTAnuSThAnaM mahate phalAya bhavati, yathA tvayaiva pUrvabhave anubhUtaM dharmArthaM kaSTaM etAvatphalaprApakaM abhavat zRNu tataH pUrvabhavAn, yathA- itastR prathamaH kSaNaH // 1 // // 31 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CACANCINNERAL tIye bhave vaitADhyabhUmau SaDdaMtaH zubhro hastinIsahasrabhartA sumeruprabhanAmA tvaM gajarAjo'bhUH, anyadA 31 dAvAnalAgItaH palAyamAnastRSitaH paMkabahulaM ekaM saraH prAptastatra cA'jJAtamArgaH paMke nimagno nIrAtIrAcca bhraSTaH pUrvavairihastinA daMterhanyamAnaH saptadinAni vedanAM anubhUya saviMzaM zataM AyuH samApya viMdhyAcale raktavarNazcaturdataH saptahastinIzatabhartA hastI jAtaH, krameNa ca dAvAnalaM dRSTvA hai jAtajAtismaraNaH pUrvabhavaM smRtavAn , tato dAvAnalaparAbhavarakSaNAya yojanaparimitaM maMDalaM kRtavAn, tatra varSANAM Adau madhye aMte ca yatkiMcittRNavalyAdi bhavati tatsarvaM unmUlayati, anyadA ca dAvAgnerbhItAH sarve vanajIvAstanmaMDalaM vyAptavaMtastvamapi zIghra Agatya tatra maMDale sthitaH, kadAcideha-18 kaMDUyanecchayA ekaM pAdaM utpATitavAn , utpATite ca tasminpAde anyatra sAMkIrNyapIDitaH zazakastatra Agatya sthitaH, gAtraM kaMDUyitvA ca pAdaM muMcan zazakaM dRSTvA taddayayA sAI dinadvayaM tathaiva hai pAdaM sthApitavAn , upazAMte ca dAvAnale sarveSu jIveSu svasthAnaM gateSu vilagitapAdo jhaTiti bhUmau / patitastato dinatrayaM kSudhayA tRSA ca pIDitaH kRpAparaH zatavarSa AyuH paripAlyA'tra zreNikadhAriNyoH RRC Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 32 // putratvena jAtastvam, tato bho megha! tadAnIM tiryagbhave'pi tvayA dharmArthaM tatkaSTaM soDhaM, tarhi jagadvaMdyAnAM sAdhUnAM caraNairghavyamAnaH kiM dUyase ? ityAdyupadezena bhagavatA dharme sthirIkRto'vAptajAtismaraNo meghakumAro netre vimucyA'nyatsarvaM zarIraM mayA vyutsRSTaM ityabhigrahaM kRtavAn, kramAnniraticAraM cAritra - | mArAdhya aMte mAsikIM saMlekhanAM kRtvA vijayavimAne suro'bhavat tatazyuto mahAvidehe setsyati / itimeghakumArakathA // Pr Se iti mahopAdhyAyazrI kirtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM prathamaH kSaNaH samAptaH // 1 // prathamaH kSaNaH // 1 // // 32 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEARSHASYA sUri zrIvijayAnandaM, vijayAnandakArakam / "AtmArAma" iti khyAtaM, vande sadguNalabdhaye // 1 // UJI ||iti prathamaHkSaNaH smaaptH|| vallabhavijayastveSa, ziSyaziSyasya ziSyakaH / nityaM smarati yaM bhaktyA, sa dadAtu sadA sukham // 1 // PREAL USS Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha dvitIyaH kssnnH|| OMOMOMOM dhammavaracAuraMtacakavaTTINaMti trayaHsamudrAzcaturtho himavAniti catvAroMtAsteSu prabhutayA bhavAzcAturaM-18 tAzcaturaMtakhAmina evaMvidhA ye cakravartinaste cAturaMtacakravartinaH dharmasya varAH zreSThAH cAturaMtacakravartino 8 dharmavaracAturaMtacakravartinaH dharmanAyakA ityarthaH tebhyaH dIvotti samudre majjatA dvIpa iva saMsArasamudre : AdhAraH tANaMti trANaM anarthapratighAtahetuH ata eva saraNaMti karmopadravebhyo bhItAnAM zaraNaM gaitti hai| | dhammavaracAuraMtacakkavaTTINaM dIvottANaM saraNaM gaI paITA appagamyate sausthyAya duHsthairAzrIyate itigatiH paiTTatti bhavakUpe patatprANinAM avalaMbanaM,dIvottANaM ityAdIni / padAni prathamAMtAnyapi caturthyarthaSaSThyaMtatayA vyaakhyeyaani| appaDihayetyAdi-apratihate kaTakuTyAdibhiraskhalite vare pradhAne jJAnadarzane kevalajJAnadarzane dharaMti ye te tathA tebhyaH viyadRtti vyAvRttaM gataM ? REMESASSASSASSA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra dvitIyaH subodhi0 // 34 // // 2 // CRACKERARIACANKA chaumatti chadma ghAtikarmANi yebhyaste vyAvRttachadmAnastebhyaH jiNANaMti rAgadveSajetRbhyaH jAvayANaMti upadezadAnAdinA bhavyasatvai rAgAdijApakAstebhyaH / tiNNANaMti bhavasamudraM tIrNebhyaH tArayANaMti ? sevakAnAM tArakebhyaH buddhANaMti sarvatatvabuddhebhyaH bohayANaMti anyeSAM bodhakebhyaH muttANaMti muktebhyaH / karmapaMjarAt moagANaMti sevakAnAM mocakebhyaH savaNNUNaMti sarvajJebhyaH savadarisINaMti sarvadarzibhyaH | DihayavaraNANadaMsaNadharANaM viyadRchaumANaM jiNANaM jAvayANaM tiNNANaM tArayANa buddhANaM bohayANaM muttANaMmoagANaM savaNNUNaM savadarisINaM sivamayalamaruamaNaMtamakkhayamavAbAhamapuNarAvittisiddhigaiNAmadheyaM ThANaM sivaMti nirupadravaM ayalaMti acalaM aruyaMti arujaM rogarahitaM aNaMtaMti anaMtaM anaMtavastuviSayajJAnasa-13 // 34 // parUtvAt / akkhayaMti kSayarahitaM sAdyanaMtatvAt / avAbAhaMti vyAbAdhArahitaM apuNarAvittitti punarA-31 vRttiH punarAgamanaM tena rahitaM evaMvidhaM siddhigaiNAmadheyaMti siddhigatinAmakaM yatsthAnaM tatsaMprAptebhyaH / / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo jinebhyo jitabhayebhyaH / evaM sarva jinAnnamaskRtyAthazakraH zrIvIraM namaskaroti / namostu zramaNasya bhagavato mahAvIrasya pUrvatIrthaMkaraiH nirdiSTasya yAvatsiddhigatinAmakaM sthAnaM saMprAptukAmasya / zrIvIro hi atha muktiM yAsyatIti evaM vizeSaNaM, imAni sarvANyapi vizeSaNAni caturthyarthaSaSThayekava saMpattANaM Namo jiNANaM jiabhayANANamotthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa puvatitthayaraNihissa jAva saMpAviukAmassa vaMdAmi NaM bhagavaMtaMtattha / gayaM iha gae pAsau me bhagavaM tatthagae iha gayaM ti kaTTa samaNaM bhagavaMmahAvIraM vaMdaiNamaMsai vaMdittA NamaMsaittA sIhAsaNavaraMsi puratthAbhimuhe snnnnisnnnne| canAMtAni jJeyAni / vaMdAmiNaM bhagavaMtaM ityAdi-tatra tatthagayaMti tatra gataM devAnaMdA kukSau sthitaM ityarthaH ihagaetti atra sthito'haM pazyatu ca bhagavAMstatragata iha gataM mAM iti kRtvA vaMdate namasyati / tathAkRtvA puratthAbhimuhetti pUrvAbhimukhaH siMhAsane sanniSaNNaH upaviSTa ityarthaH / taeNamityAdi-tataH AAAAAAAACARANCE Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. kSaNa: tasya zakrasya deveMdrasya devAnAM rAjJaH ayameyArUvetti ayaM etadrUpaH anbhatthietti AtmaviSaya ityarthaH dvitIyaH subodhi0 ciMtietti ciMtAtmakaH patthietti prArthito'bhilASarUpaH maNogaetti manogato natu vacanena prakAzitaH | // 35 // IdRzaH saMkappetti saMkalpo vicAraHsamuppajjitthatti samutpannaH // 16 // ko'sau ? ityAha / na khalvityAdi- I n tae NaM tassa sakkassa deviMdassa devaraNNo ayameyArUve abbhatthie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajitthA // 16 // Na khalu eyaM bhUyaM, Na bhavaM, Na bhavissaM, jaNaM arahaMtA vA, cakkavaTTI vA,baladevA vA, aMtakulesu vA, paMtakulesu / etat na bhUtaM atItakAle Na bhavaMti na bhavati etat vartamAnakAle Na bhavissaMti etat na bhaviSyati || AgAmini kAle, kiM tadityAha jaNNaMti yat ahaMtazcakravartino baladevA vAsudevAzca aMtakulesuvati // 35 // aMtyakuleSu zUdrakuleSu ityarthaH paMtakulesuvatti prAMtakuleSu adhamakuleSu tucchakulesuvatti alpakuTuMbeSu / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dariddakulesuvatti nirddhanakuleSu kiviNakulesuvatti kRpaNakuleSu adAtRkuleSu ityarthaH bhikkhAgakulesuvatti bhikSAkAstAlAcarAsteSAM kuleSu tathA mAhaNakulesuvatti brAhmaNakuleSu teSAM bhikSukatvAt, eteSu kuleSu AyAiMsuvatti AyAtA atItakAle AyAiMtivatti AgacchaMti vartamAnakAle AyAissaMtivatti vA, tucchakulesu vA, dariddakulesu vA kiviNakulesu vA, bhikkhAgakulesuvA, mAhaNakulesu vA, AyAiMsu vA, AyAiMti vA, AyAissaMti vA // 17 // evaM khalu arihaMtA vA, cakkavaTTI vA baladevA vA, vAsudevA vA, uggakulesu vA, bhogakulesu vA, rAiNNakulesu vA, ikkhAgakulesu vA, | AgamiSyaMti anAgatakAle etanna bhUtamityAdiyogaH // 17 // tarhi arhadAdayaH keSu kuleSu utpadyaMte ? | ityAha / evaM khalvityAdi - evaM anena prakAreNa khalu nizcaye arhadAdayaH (4) uggakulesuvatti ugrAH | zrIAdinAthena ArakSakatayA sthApitAH janAH teSAM kuleSu bhogakulesuvatti bhogA gurutayA sthApitAH Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra dvitIyaH nubodhi0 kSaNa: // 36 // // 2 // teSAM kuleSu rAiNNakulesuvatti rAjanyAH zrIRSabhadevena mitrasthAne sthApitAH teSAM kuleSu ikkhAgatti ikSvAkAH zrIRSabhadevavaMzodbhavAsteSAM kuleSu khattiatti kSatriyAH zrIAdidevena prajAlokatayAsthA-1 pitAsteSAM kuleSu harivaMsatti tatra 'harIti' pUrvabhavavairisurAnItaharivarSakSetrayugalaM tasya vaMzo harivaMzastat khattiakulesu vA, harivaMsakulesu vA, aNNayaresu vA, tahappagAresu visuddhajAikulavaMsesu AyAiMsu vA, AyAiMti vA, AyAirasaMti vA // 18 // atthi puNa esevi bhAve logaccherayabhUe aNaMtAhiM ussappiNiosappiNIhiM vaikaMtAhiM smuppji|| [graM0 100] kuleSu aNNayaresuvatti anyatareSu vizuddhe jAtikule yatra evaMvidheSu vaMzeSu, tatra jAtirmAtRpakSaH, kulaM pitRpakSaH, IdRzeSu kuleSu AgatA AgacchaMti AgamiSyaMti ca na tu pUrvokteSu // 18 // tarhi bhagavAnkathaM utpanna? ityAha / atthipuNetyAdi-asti punaH eSo'pi bhAvo bhavitavyatAkhyaH loke Azcarya // 36 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUtaH aNaMtAhiMti anaMtAsu utsarpiNyavasarpiNISu vyatikrAMtAsu IdRzaH kazcitpadArtha utpadyate, tatrAsyAM | avasarpiNyAM IdRzAni daza AzcaryANi jAtAni / yathA-"uvasagga 1 gabbhaharaNaM 2, itthItitthaM 3 abhAviA parisA 4 / kaNhassa avarakaMkA 5, avayaraNaM caMdasUrANaM 6 // 1 // harivaMsakuluppattI 7, camaruppAo a 8 aTThasayasiddhA 9 / assaMjayANa pUA 10, dasavi aNaMteNa kAleNa // 2 // "3 vyAkhyA- uvasaggatti-upasargA upadravAH, te hi zrIvIravAminaH chadmasthAvasthAyAM agre vakSyamANA baha-18 vo'bhavan , kiMca asya bhagavataH kevalyavasthAyAM api vaprabhAvaprazamitasarvopadravasyApi khaziSyAbhAsena hai gozAlakamAtreNApi upadravaH kRtastathAhi / ekadA zrIvIro viharan zrAvastyAM samavasRtaH, gozAlako'pi jinohamiti loke khyAphyan tatrAgataH, tato dvau jinau zrAvastyAM varttate iti loke prasiddhirjAtA, tAM zrutvA zrIgautamena bhagavAn pRSTaH, svAmin ! ko'sau dvitIyo jina iti khaM khyApayati ? zrIbhagavAnuvAca, gautama ! nAyaM jinaH, kiMtu zaravaNagrAmavAsI maMkhalisubhadrAbhyAM gobahulabrAhmaNagozAlAyAM jAtatvAt 'gozAla kalpa . 7 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra kSaNa: subodhi0 // 37 // // 2 // XESTEXANASANAIS nAmA asmAkaM eva ziSyIbhUto'smatta eva kiMcibahuzrutIbhUto mudhA khaM jinaM khyApayati, tataH dvitIyaH sarvataH prasiddhAM imAM vArtA AkarNya ruSTo gozAlo gocaracaryAgataM AnaMdanAmAnaM bhagavacchiSyaM / jagAda, bhoAnaMda ! ekaM dRSTAMtaM zRNu, yathA-kecit vaNijo dhanopArjanAya vividhakrayANakapUrNazakaTAH paradezaM gacchaMto'raNyaM praviSTAstatra jalAbhAvena tRSAkulA jalaM gaveSayaMtaH catvAri valmIkazikharANi pazyaMtisma, tatastairekaM zikharaM sphoTitaM, tasmAdvipulaM jalaM nirgataM, tena jalena gatapipAsAH payaHpAtrANi pUritavaMtastata ekena vRddhenoktaM, siddhaM asmAkaM samIhitaM, atha maa| 8 sphoTayaMtu dvitIyaM zikharaM iti nivAritA api dvitIyaM sphoTayAmAsustasmAca suvarNaM prAptavaMtastathaiva / vRddhavAritA api tRtIyaM sphoTitavaMtastasmAdratnAni prApya tathaiva bahuvAritA api api sphoTayaMtisma, tasmAcca prAdurbhUtena dRSTiviSasarpaNa sarvepi khadRSTipAtena paMcatvaM prApitAH, sa hitopadezako vaNik tu nyAyitvAt AsannadevatayA svasthAne muktaH, evaM tava dharmAcAryoMpi etAvatyA // 2 // vasaMpadA asaMtuSTo yathAtathAbhASaNena mAM roSayati tenAhaM svatapastejasA taM dhakSyAmi, tatastvaM zIghra ritA api lobhAMdhA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatra gatvA enaM arthaM tasmai nivedaya, tvAM ca vRddhavaNijamiva hitopadezakatvAjjIvaMtaM rakSiSyAmIti zrutvA bhIto'sau munirbhagavadagre sarvaM vyatikaraM kathitavAn tato bhagavatA uktaM, bho AnaMda ! zIghraM tvaM gautamAdInmunIn kathaya yat eSa gozAla Agacchati na kenApyasya saMbhASaNaM kartavyaM itastataH sarve'pasaMraMtu, tatastaistathAkRte gozAla Agatya bhagavaMtaM avAdIt bho kAzyapa ! kimevaM vadasi ? yadayaM gozAlo maMkhaliputra ityAdi, sa tava ziSyastu mRtaH, ahaM tu anya eva parISahasahanasamarthaM taccharIraM jJAtvA adhiSThAya sthito'smi, evaM ca bhagavattiraskAraM asahamAnau sunakSatrasarvAnubhUtI anagArau madhye uttaraM kurvANau tena tejolezyayA dagdhau svargaM gatau / tato bhagavatA uktaM, bhogozAla ! sa eva tvaM nA'nyo mudhA kiM AtmAnaM gopAyasi ? nahyevaM AtmA gopayituM zakyaH ! yathA kazciccaura ArakSakairdRSTo'gulyA tRNena vA AtmAnaM AcchAdayati sa kiM AcchAdito bhavati / evaM ca prabhuNA yathAsthite'bhihite sa durAtmA bhagavadupari tejolezyAM mumoca sA ca bhagavaMtaM triH pradakSiNIkRtya gozAlakazarIraM praviSTA, tayA ca dagdhazarIro vividhA vedanA anubhUya saptamarAtrau mRtaH !! bhagavAnapi Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra - su bodhi0 // 38 // tasyAstApena SaNmAsIM yAvallohitavacabAdhAM anubhUtavAn ! tadevaM nAmasmaraNazamitasakaladuHkhasya | bhagavatopyevaM yadupasargastadAzcaryam // 1 // gabbhaharaNaMti-garbhasya haraNaM udarAMtare mocanaM, tatkasyApi jinasya na bhUtapUrvaM zrIvIrasya jAtaM |ityAzcaryam // 2 // itthItitthaMti - tIrthaMkarA hi bhagavaMtaH puruSottamA eva bhavaMti, atrAvasarpiNyAM ca mithilApatikuMbharAjasya putrI mallinAmnI ekonaviMzatitamajinatvenotpannA tIrthaM pravartitavatIti Azcaryam // 3 // abhAviyAparisatti-abhAvitA parSat, bhagavato hi dezanA kadApi niSphalA na bhavati atra ca samutpannakevalena zrIvardhamAnakhAminA prathamasamavasaraNe dezanA dattA na ca tayA kasyApi virati - pariNAmo jAta ityAzcaryam // 4 // kaNhassatti - kRSNasya navamavAsudevasya draupadInimittaM aparakaMkAgamanaM Azcarya, taccaivaM purA kila pAMDavabhAryayA draupadyA asaMyatatvAnnAradasya abhyutthAnAdi na kRtaM, tena ca ruSTena tasyAH kaSThe pAtanArthaM dvitIyaH kSaNaH // 2 // rA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtakIkhaMDabharate aparakaMkArAjadhAnIprabhoH padmottarasya strIlubdhasya purato rUpavarNanaM kRtaM, tenApi 8 khamitradevena draupadI khagRhaM AnAyitA / itazca pAMDavamAtrA kuMtyA vijJaptena kRSNena draupadIgaveSaNa-14 vyagreNa nAradamukhAdeva sa samAcAro labdhastataH so'pi ArAdhitasusthitadevatApradattamArgo dvilakSayojanAyAma lavaNasamudraM atikramya aparakaMkAM gatastatra ca tarjitapAMDavaM padmottaraM narasiMharUpakaraNena / vijitya draupadIvacasA jIvaMtaM muktvA ca draupadyA saha pazcAdvalitaH, valamAnazca zaMkhaM ApUritavAn , II tacchabdaM zrutvA ca tatra viharamAnamunisuvratajinavacanena kRSNaM AgataM jJAtvA milanotsukaH kapi-13 lavAsudevo'pi jaladhitaTamupetya zaMkhaM ApUritavAn , tato mithaH zaMkhazabdau milito, tato'syAM | avasarpiNyAM kRSNasya aparakaMkAgamanaM Azcaryam // 5 // | avayaraNaM caMdasUrANaMti-yat kauzAMbyAM bhagavataH zrIvardhamAnakhAmino vaMdanArthaM mUlavimAnena sUryAcaMdramasau uttIrNau tadAzcaryam // 6 // harivaMsakuluppattitti-sA caivaM, kauzAMbyAM nagaryA sumukhanAmnA rAjJA vIrakasya zAlApate Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra mu rbhAryA vanamAlA nAmnI surUpeti svAMtaHpure kSiptA, sa ca zAlApatistasyA viyogena vikalo jAto yaM dvitIyaH kaM cana pazyati taM vanamAlA vanamAleti jalpayati, evaM ca kautukAkSitairanekairlokaH parivRtaH pure bhraman IME vanamAlayA samaM krIDatA rAjJA dRSTastatazcAsmAbhiranucitaM kRtaM iti ciMtayaMtau tau daMpatI tatkSaNAdvidyutpAtena mRtau harivarSakSetre yugalitvena samutpannau, zAlApatizca tau mRtau zrutvA AH ! pApinoH pApaM / lagnaM! iti sAvadhAno'bhUt , tato'sau vairAgyAttapastattvA vyaMtarobhUdvibhaMgajJAnena ca tau dRSTvA ciMtitavAn , aho ! imau madvairiNau yugalasukhaM anubhUya devau bhaviSyatastata imau durgatau pAtayAmIti viciMtya : svazaktyA saMkSiptadehI to ihAnItavAn , AnIya ca rAjyaM datvA saptavyasanAni zikSito, tatasto hai tathAbhUtau narakaM gato, atha tasya vaMzo harivaMzaH / atra yugalikasyAtrAnayanaM, zarIrAyuHsaMkSepaNaM, narakaga-1 manaM ceti sarvaM Azcaryam // 7 // ___ camaruppAotti-camarasya asurakumArarAjasya utpAtaH, sa caiva-pUraNanAmA RSistapastatvA cmreN-15||39|| dratayA utpannaH, saca navotpannaH ziraHsthaM saudharmendraM vilokya kopAkrAMtaH parighaM gRhItvA zrIvIraM zaraNI-13 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtya saudharmendrAtmarakSakA~strAsayan saudharmAvataMsakavimAnavedikAyAM pAdaM muktvA zakraM AkrozayAmAsa, tato ruSTena zakreNa jAjvalyamAnaM vajaM taM prati maktaM, tato'sau bhIto bhagavatpAdayorlInastato jJAtavyatikareNa iMdreNa sahasAgatya caturaMgulAprAptaM vajraM gRhItaM, bhagavatprasAdAnmuktosItyuktvA camaro mukta idaM camarasyordhvagamanaM Azcaryam // 8 // ___ aTrasayatti-ekasminsamaye utkRSTAvagAhanAvaMto'STAdhikazatamitA na sidhyati te ca asyAM avasarpiNyAM siddhaaH|| yataH // "vRSabho 1 vRSabhasya sutA 99, bharatena vivarjitAzca navanavatiH / aSTau 8 bharatasya sutAH, zivaM gatA ekasamayena / 1 / " 9 // __ asaMjayANatti-asaMyatA asaMyamavaMtaH AraMbhaparigrahaprasaktAsteSAM pUjA, saMyatA eva sarvadA pUjyaMte, asyAM avasarpiNyAM tu navamadazajinayoraMtare asaMyatAnAM api brAhmaNAdInAM pUjA pravRttA iti Azcaryam // 10 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 40 // imAni dazApi AzcaryANi anaMtakAlAtikrame asyAM avasarpiNyAM jAtAni / evaM ca kAlasAmyAt dvitIyaH hai zeSeSvapi caturSa bharateSu paMcasu airavateSu ca prakArAMtareNa daza daza AzcaryANi jnyeyaani| __ atha dazAnAM AzcaryANAM tIrthavyaktiH / aSTAdhikazatasiddhigamanaM RSabhatIrthe / 1 / harivaMzo-2 tpattiH zItalatIrthe / 2 / aparakaMkAgamanaM zrInemitIrthe / 3 / strItIrthaMkarI mallitIrthe / 4 / asaM- // 2 // yatapUjA suvidhijinatIrthe / 5 / zeSANi ca upasarga 1 garbhApahAra 2 abhAvitaparSadA 3 camaro NAmaguttassa vA kammassa akkhINassa aveiyassa aNijiNNassa udaeNaM tpAta 4 caMdrasUryAvataraNalakSaNAni paMca AzcaryANi zrIvIratIrthe / ekaM tAvat Azcarya idaM / aparaM ca NAmaguttassa nAmnA gotraM iti prasiddhaM yatkarma gotrAbhidhAnaM karmetyarthaH tasya, kiM viziSTasya ? | akkhINassatti akSINasya, sthiteH akSayeNa aveiyassatti aveditasya, rasasya aparibhogena aNiji-18| // 4 // paNassatti anijIrNasya, jIvapradezebhyo'parizaTitasya IdRzasya gotrasya nIcergotrasya udayena bhagavAn | Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNIkukSau utpanna iti yogaH, tacca nIcairgotraM bhagavatA sthUlasaptaviMzatibhavApekSayA tRtIyabhave baddhaM, | tathAhi -- prathamabhave pazcimamahAvidehe nayasAranAmA grAmapatiH, sa caikadA kASThanimittaM vanaM gatastatra madhyAhne bhojanasamaye sArthabhraSTAn sAdhUn dRSTvA hRSTazciMtitavAn, aho me bhAgyaM ! yadasminsamaye atithisamAgamaH, tataH tena paramapramodena sAdhavo'zanapAnAdibhiH pratilaMbhitAH, pazcAdbhojanAnaMtaraM sAdhUnnatvA uvAca, calaMtu mahAbhAgA ! mArga darzayAmi, tato mArge gacchadbhiH sAdhubhiryogyoyamiti dharmopadezena samyaktvaM prApitaH, (1) aMte ca namaskAra smaraNapUrvaM mRtvA dvitIyabhave saudharmadevaloke palyopamAyurdevo jAtaH (2) tatazyutvA tRtIye bhave (3) marIcinAmnA bharatacakravartiputro jAtaH, sa ca prAptavairAgyaH zrI RSabhadevapArzve pravrajitaH, sthavirapArzve ekAdazAMgIM adhItazca, ekadA ca grISmakAle tApAdipIDi tazcititavAn, atidurvaho'yaM saMyamabhAro, mayA nirvoDhuM na zakyate ! gRhe gamanaM ca sarvathA anucitaM iti dhyAtvA'bhinavaM veSaM racitavAn, tathAhi "zramaNAstridaMDaviratA ahaM tu na tathA iti mama tridaMDaM cihnamastu / zramaNA dravyabhAvAbhyAM muMDA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtrasubodhi0 ACASA kSaNa: // 41 // // 2 // *SANSAR ahaM tu na tatheti mama zirasi cUDA kSuramuMDanaM cAstu / tathA zramaNAnAM sarvebhyaH prANAtipAtAdibhyo dvitIya viratirmama tu sthUlebhyaH sAstu / zIlasugaMdhAH sAdhavo nAhaM tatheti mama caMdanAdivilepanamastu |tthaa / apagatamohAH zramaNA ahaM tu mohAcchAdita iti me chatrakaM astu / zramaNA anupAnaccaraNA mama tu caraNayorupAnadastu / zramaNA niSkaSAyA ahaM tu sakaSAya iti mama kASAyaM vastraM astu / zramaNAH snAnAdviratAH mama tu parimitajalena snAnaM pAnaM caastu|" evaM svabuddhayA parivrAjakaveSaM vikalpitavAn , tatastaM virUpaveSaM vilokya sarve janA dharma pRcchaMti, tatpurazca sAdhudharmaM prarUpayati, dezanAzaktyA ca | anekAn rAjaputrAdIn pratibodhya bhagavataH ziSyatayA dadAti, bhagavatA sahaiva ca viharati / al ekadA bhagavAnayodhyAyAM samavasRtastatra vaMdanArthaM Agatena bharatena pRSTaH, svAminnasyAM parSadi6 ko'pi bharatakSetre'syAM caturviMzatikAyAM bhAvijino'sti ? bhagavAnuvAca, bharata ! tava putroyaM marIci-15 nAmAsyAM avasarpiNyAM vIranAmA caturviMzastIrthakRt 1 videhe mUkArAjadhAnyAM priyamitranAmA cakrI 2 // 41 // atraiva bharate prathamo vAsudevazca 3 bhaviSyatIti zrutvA harSito bharato gatvA triHpradakSiNIkRtya marIciM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMditvA'vadat, bho marice ! yAvaMto lAbhAste tvayaiva labdhAH yatastvaM tIrthaMkaro vAsudevazcakrI ca / bhaviSyasi, ahaM ca tava pArivAjyaM na vaMde kiMtu tvaM gharamatIrthakaro bhaviSyasIti vaMde, iti punaH 2 stutvA bharataH svasthAnaM gtH| B marIcirapi tacchrutvA harSodrekAtripadI AsphoTya nRtyannidaM avocat / yataH-"prathamo vAsude vo'haM, mUkAyAM cakravartyahaM / caramastIrtharAjo'haM, mamAho ! uttama kulam // 1 // Adyo'haM vAsude-16 vAnAM, pitA me cakravartinAm / pitAmaho jineMdrANAM mamAho ! uttamaM kulam // 2 // " itthaM ca 81 madakaraNena nIcairgotraM bddhvaan| yataH-" jAti 1 lAbha 2 kulai 3 zvarya 4 bala 5 rUpa 6 tapaH 7 zrutaiH 8 / kurvanmadaM punastAni, hInAni labhate janaH // 3 // " tato bhagavati nirvRte prAgvajjanAn / pratibodhya sAdhUnAM ziSyAn kurvan taiH saha viharati / ekadA ca glAnIbhUtasya tasya na ko'pi vaiyAvRttyaM karoti, tadA sa ciMtitavAn , aho ete |bahuparicitA api parakIyA eva nirgrathAH! tato yadi nIrogo bhavAmi tadaikaM vaiyAvRttyakaraM ziSyaM / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi. // 42 // ROSESSISESEISSAA* karomIti krameNa ca nIrogo jAtaH, ekadA kapilanAmA rAjaputro dezanAM nizamya pratibuddho dvitIyaH marIcinA prokto bho kapila! yAhi sAdhusamIpe cAritraM gRhANa, tadA kapilena proktaM khAmin ! bhavadarzane eva vrataM grahISyAmi, tadA marIciruvAca bho kapila ! zramaNAstridaMDaviratA ahaM tu tridaMDavAnityAdi sarva svarUpaM kathitaM tathApi sa bahulakarmA cAritraparAGmukhaH provAca, kiM bhavadarzane sarvathA hai| dharmo nAsti ? tadA marIcinA eSa mama yogyaH ziSya iti viciMtya uktaM "kavilA ! itthaMpi ihayaMpi" kapila ! jainamArge'pi dharmo'sti mama mArgepi vidyate iti, tat zrutvA ca kapilastatpArzve 2 pravajitaH / marIcirapi anena utsUtravacanena koTAkoTisAgarapramANaM saMsAraM upArjayAmAsa / | [" yattu kiraNAvalIkAreNa proktaM " kavilA ! itthaMpi ihayaMpitti" vacanaM utsUtramizritamiti 8 tadutsUtrabhASiNAM niyamAdanaMtaH saMsAra iti khamatasthApanarasikatayeti jJeyaM, idaM hi tanmataM-utsUtra bhASiNastAvanniyamAdanaMta eva saMsAraH syAt , yadi ca idaM marIcivacanamutsUtramityucyate tadA | asyApi anaMtaH saMsAraH prasajyate na cA'sau saMpannastadidaM utsUtramizritamiti, taccAyuktaM, utsUtra Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASiNAM anaMta eva saMsAra iti niyamAbhAvAt , zrIbhagavatyAdibahugraMthAnusAreNa utsUtrabhASiziromaNejamAlinihavasyA'pi parimitabhavatvadarzanAt, na cotsUtramitratvakathane'pi asya marIcivacanasya utsUtratvaM apagacchati, viSamizritAnnasyApi viSatvamevetyalaM prasaMgena"] 8 tato'nAlocitatatkarmA caturazItilakSapUrvANi AyuH paripAlya mRtvA caturthe (4) bhave brahmaloke 8 dazasAgara sthitiH suraH saMjAtastataH cyutaH paMcame (5) bhave kollAkasanniveze'zItilakSapUrvAyurvipro bhUtvA viSayAsakto niHzUkaH prAMte tridaMDI bhUtvA bahukAlaM saMsAre bhrAMtaste hi bhavAH sthUlabhavamadhye na gaNyaMte, tataHSaSThe(6) bhave sthaNAyAM nagaryAM dvAsaptatilakSapUrvAyuH puSpanAmA dvijastridaMDIbhUtvAmRtaH, saptame (7)bhave saudharmakalpe madhyamasthitiH suro'bhUt , tatacyuto'STame (8) bhave caityasanniveze SaSTilakSapUrvAyuH agnidyoto nAma viprastridaMDI bhUtvA mRtaH, (9) navame bhave IzAnadevaloke madhyasthitikaH suraH, tatacyuto dazame 8 bhave (10) maMdarasaMniveze SaTpaMcAzallakSapUrvAyuragnibhUtinAmA brAhmaNo'nte tridaMDI bhUtvA mRtaH, ekAdaze hai bhave (11) tRtIyakalpe madhyasthitikaH surastatacyuto dvAdaze bhave zvetAMbyAM nagaryAM catuzcatvAriMzallakSapUrvA kampa . 8 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 43 // yurbhAradvAjanAmA viprastridaMDI bhUtvA mRtaH (12), trayodaze bhave mAheMdrakalpe madhyasthitiH suraH (13), tatazrayutaH kiyatkAlaM saMsAre bhrAMtvA caturdaze bhave rAjagRhe catustriMzallakSapUrvAyuH sthAvaro nAma viprastridaMDI bhUtvA mRtaH (14), paMcadaze bhave brahmaloke madhyasthitiko devaH (15), SoDaze bhave koTivarSAyurvizvabhUtinAmA yuvarAjaputraH, saMbhUtimunipAdAMte cAritraM gRhItvA varSasahasraM dustapaM tapastapyamAno mAsopavAsapAraNAyAM mathurAyAM gocaracaryArthaM gatastatra ekayA dhenvA tapaHkRzatvAdbhuvi pAtitaH, tat dRSTvA ca pariNayanArthaM tatrAgatena vizAkhanaMdinAmnA pitRvyaputreNa hasitaH san kupitastAM dhenuM zRMgayorgRhItvA AkAze bhramitavAnni - dAnaM caivaM kRtavAn, yadanena ugratapasA bhavAMtare bhUyiSThavIryo bhUyAsaM (16), tato mRtvA saptadaze bhave mahAzukre utkRSTasthitiH suraH(17),tatacyuto'STAdaze (18) bhave potanapure svaputrIkAmukasya prajApate rAjJo mRgAvatyAH putryAH patyAzca kukSau caturazItilakSavarSAyustripRSThanAmA vAsudevastatra bAlye'pi prativAsudevazAlikSetravighnakAriNaM siMhaM vimuktazastraH karAbhyAM vidAritavAn krameNa ca vAsudevatvaM prAptaH, ekadA ca zayyApAlakaM AdiSTavAn yadasmAsu nidrANeSu ete gAyanA gItagAnAnnivAraNIyAstena ca gItarasAsaktena vAsu dvitIyaH kSaNaH // 2 // // 43 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deve nidrANe'pi na te nivAritAstataH kSaNAt prabuddhena vAsudevena AH ! pApa ! madAjJApAlanAdapi tava gItazravaNaMpriyaM ! labhasva tarhi tat phalaM ityuktvA tatkarNayostaptaM trapuM kSiptavAn, tena ca karNayoH kIlakaprakSepakAraNaM karmopArjitavAn, evaM ca kRtAnekaduSkarmA tato mRtvA ekonaviMze (19) bhave saptamanarake | nArakatayA utpannastato nirgatya viMzatitame bhave (20) siMhastato mRtvA ekaviMzatitame (21) bhave caturthana|rake, tato nirgatya bahUn bhavAn bhrAMtvA dvAviMze bhave (22) manuSyatvaM prApyopArjitazubhakarmA trayoviMze bhave (23) mUkAyAM rAjadhAnyAM dhanaMjayasya rAjJo dhAriNyA devyAH kukSau caturazItilakSapUrvAyuH priyamitranAmA cakravartI babhUva, sa ca pohilAcAryasamIpe dIkSAM gRhItvA varSakoTiM yAvatparipAlya caturviMzatitame bhave (24) mahA zukre devastatazyutaH paMcaviMze bhave (25) ihaiva bharatakSetre chatrikAyAM nagaryAM jitazatrunRpaterbhadrAdevyAH kukSau paMcaviMzativarSalakSAyurnadano nAma putraH, sa ca poTTilAcAryapArzve cAritraM gRhItvA yAvajjIvaM mAsakSapaNairviMzatisthAnakArAdhanena ca tIrthakaranAmakarma nikAcya varSalakSaM cAritraparyAyaM paripAlya mAsikayA saMlekhanayA mRtvA SaDviMzatitame bhave (26) prANatakalpe puSpottarAvataMsakavimAne viMzatisAgaropama - Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra kSaNa: // 44 // sthitiko devo jAtastatacyutvA tena marIcibhavavaddhena nIcairgotrakarmaNA bhuktazeSeNa saptaviMze bhave. dvitIyaH subodhi 12 (27) brAhmaNakuMDagrAme nagare RSabhadattabrAhmaNasya devAnaMdAyA brAhmaNyAH kukSau utpannaH / tataH zakra evaM 2 ciMtayati, jaNNamityAdi-yat evaM nIcairgotrodayena arhadAdayaH(4)aMtAdikuleSu AgatAH, AgacchaMti, // 2 // jaNNaM arihaMtA vA, cakkavaTTI vA, baladevA vA, vAsudevA vA, aMtakulesuvA, paMtakulesu vA, tuccha-darida-bhikkhAga-kiviNa-mAhaNakulesu vA, AyAiMsu vA, AyAiMtivA, AissaMti vA, kucchisigabbhattAe vakkamiMsuvA, vakkamaMti vA, vakkamissaMti vA, No ceva NaM joNIjammaNaNikkhamaNeNaM NikkhamiMsu * AgamiSyati ca, kukSau garbhatayA utpannA vA, utpadyante vA, utpatsyante vA, paraM NocevaNaMti naiva | joNIjammaNaNikkhamaNeNaMti yonyA yat janmArtha niSkramaNaM tena niSkrAMtAH, niSkAmaMti, niSkrami // 44 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SyaMti ca, ayamarthaH yadyapi kadAcit karmodayena AzcaryabhUtastucchAdikuleSu arhadAdInAM avatAro | bhavati, paraM janma tu kadAcinna bhUtaM na bhavati, na bhaviSyati ca // 19 // ayaM ca NaM ityAditaH gabbhattAe vakaMte iti yAvatsugamam // 20 // taM jIameyaMti tattasmAt jItaM etat AcAra eSa ityarthaH vaNikkhati vA, NikkhamissaMti vA // 19 // ayaM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jaMbuddIve dIve bhArahe vAse mAhaNakuMDaggAme Nayare usabhadattassa mAhaNassa keDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdhara - guttA kucchisi gabbhatAe vakkate // 20 // taM jIameyaM tIapacuppa - mAyANaM sakkANaM deviMdANaM devarAINaM arihaMte bhagavaMte tahappakeSAM ? ityAha sakkANaMti zakrANAM deveMdrANAM devarAjAnAM kiMviziSTAnAM ? tIapacuppaNNamaNAgayANaMti | atItavartamAnAnAgatAnAM, ko'sau ? ityAha yat arihaMtetti arhato bhagavataH tahappagArehiMtoci tathA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra dvitIyaH subodhi0 kSaNa: // 45 // // 2 // WARAKA HASSASASARASAAC prakArebhyaH pUrvoktakharUpebhyaH aMtyAdikulebhyastathAprakAreSu ugrAdInAM anyatareSu kuleSu sAharAvittaetti hai| gArehito paMtakulehito, tucchadaridabhikkhAgakiviNakulehiMto vA, mAhaNakulehito, tahappagAresu uggakulesu vA, bhogakulesu vA, rAyaNNaNAyakhattiaharivaMsakulesu vA, aNNayaresu vA tahappagAresu visuddhajAikulavaMsesu jAva rajasiriM kAremANesu pAlemANesu sAharAvittae / taM seyaM khalu mamavi samaNaM bhagavaM mahAvIraM caramatitthayaraM puvatitthayaraNihiTTha mAhaNakuMDagAmAo NayarAo usabhadattassa mAhaNassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe , jAlaMdharasaguttAe kucchIo khattiyakuMDaggAme Nayare NAyANaM khattiANaM // 45 // mocayituM taM seyaM khalutti tat zreyaH khalu yuktametanmamApi zramaNaM bhagavaMtaM mahAvIraM devAnaMdAkukSeH SOCRACROSSUCSECCASESCAR Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROGORUSSASSASSARI rANAyANaMti jJAtAnAM zrIRSabhakhAmivaMzyAnAM kSatriyavizeSANAM madhye siddhArthasya kSatriyasya kAzyapago-18 hai trasya bhAryAyAstrizalAkSatriyANyAH kukSau garbhatayA mocayituM tathA jeviaNaM ityAdi-yo'pi ca triza-* 6 lAyAH kSatriyANyA garbhaH putrikArUpaH taMpiaNaMti tamapi devAnaMdAyA brAhmaNyAH kukSau mocayituM mama siddhatthassa khattiassa kAsavaguttassa bhAriyAe tisalAe khattiyANIe vAsiTThasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharAvittae |jevia NaM se tisalAe khattiyANIe gabbhe taMpiya NaM devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharAvittaetti kaTTha evaM saMpehei saMpehittA hariNe gamesiM pAyattANiAhivaI devaM saddAvei sadAvittA evaM vayAsI // 21 // yuktaM iti saMbaMdhaH, iti kaDutti kRtvA evaM saMpeheitti iti vicArayati, vicArya ca hariNegamesiMti hariNegameSiNaM pAyattANiyAhivaitti padAtikaTakanAyakaM devaM saddAveitti AkArayati AkArya evaMva SARKARRRRRRRREAK Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 46 // yAsIti evaM avAdIt // 21 // kiM tadityAha evaM khalu ityAdinA sAharAvittapatti paryaMtena sUtracatuSTa evaM khalu devANupiA ! Na eaM bhUaM, Na eyaM bhavaM, Na eaM bhavissaM, jaNNaM arihaMtA vA, cakkabalavAsudevAvA, aMta-paMta-kiviNa-daridda-tuccha-bhikkhAgamAhaNakulesuvA, AyAiMsu vA, AyAiMtivA, AissaMti vA, evaM khalu arihaMtA vA, cakka -bala-vAsudevA vA, uggakulesu vA, bhoga- rAiNNa-NAya-khattiaikkhAga-harivaMsakulesuvA, aNNayaresu vA, tahappagAresu visuddhajAikulavaMsesu suvA, AyAti vA, AissaMti vA // 22 // atthi puNa esevi bhAve logaccherayabhUe anaMtAhiM usappiNiosappiNIhiM vaikkaMtAhiM samuppajjai NAmaguttassa vA krammassa akkhINassa aveiyassa aNijiNNassa udaraNaM dvitIyaH kSaNaH // 2 // // 46 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNaM arihaMtA vA, cakka -bala-vAsudevA vA, aMtakulesu vA, paMta-tuccha-kiviNa daridda- bhikkhAgakulesuvA, AyAiMsuvA, AyAiMti vA, AissaMti vA, kucchisi gabbhattAe vakkamiMsu vA, vakkamaMti vA, vakkamissaMti vA, Noceva NaM joNIjammaNaNikkhamaNeNaM NikkhamiMsu vA, NikkhamaMti vA, NikkhamissaMti vA // 23 // ayaM caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jaMbuddIve dIve bhArahe vAse mAhaNakuMDaggAmere usa bhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriAe devAnaMdA mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattA vakkate // 24 // taM jIameaM tIapacupaNNamaNAgayANaM sakkANaM deviMdANaM devarAINaM arihaMte bhagavaMte taha pagArehiMto aMta-paMta-tu ccha-kiviNa-daridda-vaNImaga Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH kalpasUtra- subodhi0 kSaNa: // 47 // // 2 // yena sarva skhaciMtitaM zakro hariNaigameSiNe akathayat , tacca prAgvat // 22 // 23 // 24 // 25 // taM gaccha NaM mAhaNakulehiMto tahappagAresu ugga-bhoga-rAiNNa-NAya-khattia-ikkhAgaharivaMsakulesu vA, aNNayerasuvA, tahappagAresu visuddhajAikulavaMsesu sAharAvittae // 25 // taM gaccha NaM tumaM devANuppiA ! samaNaM bhagavaM mahAvIra mAhaNakuMDaggAmAo jayarAo usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchIokhattiakuMDaggAme Nayare NAyANaM khattiyANaM siddhatthassa khattiassa kAsavaguttassa bhAriyAe tisalAe khattiANIe vAsiTThasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharAhi / tumaM devANuppiatti yasmAt kAraNAt iMdrANAM eSa AcAraH tasmAtkAraNAt tvaM gaccha devAnupriya ! // 4 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RASHRAS yAvat devAnaMdAbrAhmaNyAH kukSerbhagavaMtaM trizalAkSatriyANyAH kukSau muMca, yopi ca trizalAkSatriyANyAH garbhastamapi devAnaMdAyAH kukSau muMca, tathAkRtvA ca mama eamANattiaM mama etAM AjJapti AjJA khippAmeva zIghrameva paJcappiNAhi pratyarpaya, kArya kRtvAgatya mayaitatkArya kRtaM iti zIghra nivedaya ityarthaH 2 jevia NaM se tisalAe khattiANIe gabbhe taMpiaNaM devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharAhi, sAharittA mama eamANattiaMkhippAmeva paJcappiNAhi // 26 // taeNaM se hariNegamesI pAyattANi Ahivai deve sakkeNaM deviMdeNaM devaraNNA evaM vutte samANe haTujAvahiae // 26 // taeNaM tataH sa hariNegameSI padAtyanIkAdhipatirdevaH zakreNa deveMdreNa devarAjena evaM uktaH san haTThajAvahiyae ityAdi, yAvatkaraNAt haTTatuTThacittamANadie piimaNe paramasomaNasie dhArAhayakayaMbapupphagaMpiva samUsasiaromakUve ityAdi sarva vaktavyam / athaivaMvidhaH san hariNaigameSI karayala * Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra - subodhi0 // 48 // jAvati yAvatkaraNAt karayalapariggahiaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu iti prAgvadvAcyaM, | tathA mastake aMjaliM kRtvA jaM devo ANaveiti yaddeva AjJApayatItyuktvA ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNei AjJAyA uktarUpAyA yadvacanaM tadvinayena pratizRNoti aMgIkaroti, pratizrutyaca uttarapuratthimaM disibhAgaM IzAnakoNanAmake digvibhAge ityarthaH tatra avakkamai apakrAmati gacchatItyarthaH karayalajAvattikaddu jaM devo ANaveitti ANAe viNaNaM vayaNaM paDisuNei paDisuNittA uttarapuratthimaM disibhAgaM avakkamai avakkamittA veuviasamughANaM samohaNai samohaNittA saMkhijjAiM joaNAI daMDaM Nissarai, taMjahAgatvA ca veubviyasamugdhAeNaM samohaNai vaikriyasamudghAtena samuddhaMti vaikriyazarIrakaraNArthaM prayatnavizeSaM karotItyarthaH, tatkRtvA ca saMkhijjAI joaNAI saMkhyeyayojanapramANaM daMDa daMDAkAraM zarIrabAhalyaM UrdhvAdhaH | AyataM jIvapradezakarmapudgalasamUhaM Nissaraha zarIrAt bahirniSkAzayatItyarthaH tatkurvANastu evaMvidhAn dvitIyaH kSaNaH // 2 // // 48 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgalAn Adatte taMjahA tadyathA rayaNANaM ratnAnAM karketanAdInAM (1) yadyapi ratnapudgalA audArikA vaikriyazarIrakaraNe'samarthAH tatra vaikriyavargaNApudgalA eva upayujyaMte tadapi ratnAnAM iva | sArapudgalA iti jJeyaM, tatra vayarANaM vajrANAM hIrakANAM (2) veruliANaM vaiDUryANAM nIlaratnAnAM (3) rayaNANaM vayarANaM veruliANaM lohiakkhANaM masAragallANaM haMsagabbhANaM pulayANaM sogaMdhiANaM joIrasANaM aMjaNANaM aMjaNapulayANaM jAyarUvANaM subhagANaM aMkANaM phalihANaM riTThANaM ahAbAyare puggale parisADei parisAtathA lohitAkSa 1 masAragalla 2 haMsagarbha 3 pulaka 4 saugaMdhika 5 jyotIrasa 6 aMjana 7 aMjanapulaka 8/8 jAtarUpa 9 subhaga 10 aMka 11 sphaTika 12 riSTAkhyAH 13 ratnajAtayasteSAM ca ahAbAyaretti yathAbAdarAn sthUlAn asArAn ityarthaH, tAn pudgalAn parisADei parityajati parisADittA parityajya 5**A*S*HUSHA HALUS Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra dvitIyaH subodhi0 kSaNa: // 49 // SAAAAAAAAAAAAAAA tyaktvA ahAsuhume yathAsUkSmAn sArAn ityarthaH, tAn pudgalAn pariyAei paryAdatte gRhnnaatiityrthH||27|| pariyAittA paryAdAya gRhItvA duccaMpi dvitIyavAraM vaikriyasamudghAtena samuddhaMti pUrvavat prayatna-11 vizeSaM karotItyarthaH, tat kRtvA ca uttaraveuvviyaM uttaravaikriyaM bhavadhAraNIyApekSayA anyat ityarthaH, DittA ahAsuhume puggale pariyAei // 27 // pariyAittA ducaMpi veuviya samugghAeNaM samohaNai samohaNittA uttaraveuvirUvaM viucvai uttaraveu virUvaM viuvaittA tAe ukkiTThAe turiyAe cavalAe caMDAe jayaNAe IdRzaM rUpaM karoti kRtvA ca tAe tayA ukkiTAe utkRSTayA anyeSAM gatibhyo manoharayA turiyAe // 49 // tvaritayA cittautsukyavatyA cavalAe kAyacApalyavatyA caMDAe caMDayA tIvrayA jayaNAe zeSagatijaya-13 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHORUSSLARASANAK**** nazIlayA udbhuAe uddhRtathA pracaMDapavanodbhUtadhUmAderiva sigyAe zIghrayA "cheyAe iti kutracitpAThastatra chekayA vighnaparihAradakSayA" divAe devayogyayA IdRzyA devagatyA vIivayamANe vIivayamANe abhi-18 gacchan 2 tiriyaM tiryak asaMkhejANaM asaMkhyeyAnAM dvIpasamudrANAM madhyaMmadhyena madhyabhAgena jeNeva yatraiva uDuAe sigyAe divAe devagaIe vIivayamANe vIivayamANe tiriyamasaMkhejANaM dIvasamudANaM majhaM majjheNaM jeNeva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse jeNeva mAhaNakuMDaggAme Nayare jeNeva usabhadattassa mAhaNassa gihe jeNeva devANaMdA mAhaNI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA Aloe samaNassa bhagavao jaMbudvIpo bharatakSetraM, yatraiva brAhmaNakuMDagrAma nagaraM, yatraiva RSabhadattasya brAhmaNasya gRhaM, yatraiva devAnaMdA brAhmaNI, tatraiva upAgacchati, upAgatya ca Aloke darzanamAtre zramaNasya bhagavato mahAvIrasya praNAma Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 50 // 1 karoti, praNAmaM kRtvA ca devAnaMdAyAH saparivArAyAH osovaNiM avakhApinI nidrAM dalai dadAti, tAM hai dvitIyaH datvA ca azucInpudgalAn avaharai apaharati dUrIkaroti, tathAkRtvA ca zubhAnpudgalAn prakSipati, kSaNaH prakSipya ca anujAnAtu mAM bhagavAniti kRtvA ityuktvA zramaNaM bhagavaMtaM mahAvIraM abAbAhaM vyAvAdhArahitaM, avyAbAdhena sukhena divyena prabhAveNa karatalasaMpuTe gRhNAti, na ca tena gRhyamANasyApi mahAvIrassa paNAmaM karai paNAmaM karittA devANaMdAe mAhaNIe saparijaNAe osovaNiM dalai dalittA asubhe puggale avaharai avaharittA subhe puggale pakkhivai pakkhivittA aNujANau me bhayavaMti kaTTa samaNaM bhagavaM mahAvIraM garbhasya kAcitpIDA syAt , yaduktaM bhagavatyAM "pabhU NaM bhaMte hariNegamesI sakkadUe itthIgabhaM NahasiraMsi | vA romakUvaMsi vA sAharittae vA Niharittae vA ? haMtA pabhU No ceva NaM tassa gabbhassa AvAhaM / vA vivAhaM vA uppAejA chabiccheaM puNa karijA" chabicchedaM tvakchedanaM akRtvA garbhasya pravezayituM 8 ISISAASAARISANAK // 50 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traan azakyatvAditi, tato gRhItvA ca 'jeNevetyAdi subhe puggale pakkhivei ityaMta' prAgvat / tataH sa zramaNaM bhagavaMtaM mahAvIraM avyAbAdhaM avyAbAdhena trizalAyAH kSatriyANyAH kukSau garbhatayA saMharati muMcatItyarthaH, atra garbhAzayAt garbhAzaye (1) garbhAzayAt yonau (2) yonergarbhAzaye (3) yoneryonau () avAbAhaM avAbAheNaM diveNaM pahAveNaMkarayalasaMpuDeNaM giNhai giNhittA jeNeva khattiakuMDaggAmeNayare jeNeva siddhatthassa khattiassa gihe jeNeva tisalA khattiANI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tisalAe khattiANIe sapariaNAe osovaNiM dalai dalittA asubhe puggale avaharai avaharittA subhe puggale pakkhivai pakkhivittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM avAbAhaM avvAbAheNaM iti garbhasaMharaNe catubhaMgI saMbhavati, tatra yonimArgeNa AdAya garbhAzaye muMcatItyayaM tRtIyo bhaMgo'nu-12 jJAtaH, zeSAzca niSiddhAH zrIbhagavatIsUtre / jeviaNamityAdi-yo'pi ca trizalAyAH kSatriyANyA garbhaH / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra dvitIya subodhi0 kSaNa: // 51 // // 2 // putrIrUpastamapi devAnaMdAbrAhmaNIkukSau muMcati, tathAkRtvA ca jAmeva disiM pAubbhUe yasyA eva dizaH prAdurbhUta Agata ityarthaH, tAmeva dizaM pratigataH // 28 // tAe ukviTThAe ityAdIni padAni prAgvat, diveNaM pahAveNaM tisalAe khattiyANIe kucchisi gabbhattAe sAharai |jeviannN se tisalAe khattiANIe gambhe taMpiaNaM devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharai sAharittA jAmeva disi pAunjhae tAmeva disiM paDigae // 28 // tAe ukkiTThAe turiyAe cavalAe caMDAe jayaNAe uduAe sigghAe divAe devagaIe tiriamasaMkhejANaM dIvasa muddANaM majhaM majjheNaM joaNasayasAhassiehiM viggahehiM uppayamApo asaMkhejANaM asaMkhyeyAnAM dIpasamudrANAM madhyena bhUtvA joaNasyasAhassiehiM lakSayojanapramANAbhiH viggahehiM vIMkhAMbhirgatibhirityarthaH uppayamANe utphsan yatra saudharme kalpe saudharmAvataMsake vimAne Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakanAmni siMhAsane zako deveMdro devarAjastatropAnacchatti, upAgatya ca zakrasya tA pUrvoktAM AjJA 31 pratyarpayatIti saMbaMdhaH // 29 // teNaMkAleNaM tasmin kAle tasminsamaye zramaNo bhagavAnmahAvIraH jeNAmeva sohamme kappe sohammavaDiMsae vibhANe sakaMsi sIhAsaNaMsi sakke deviMde devarAyA teNAmeva uvAgacchai uvAgacchittA sakkassa deviMdassa devaraNNo tamANattiaMkhippAmeva paJcappiNai // 29 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe Asoabahule tassa NaM Asoabahulassa terasIpakkheNaM bAsIirAiMdiehiM viikvaMtehiM jese vAsANaM tacce mAse yo'sau varSANAM varSAkAlasaMbaMdhI tRtIyo mAsaH, paMcamaH pakSaH, ko'sau ? ityaah| Asoabahule AzvinamAsasya kRSNapakSaH, tasya terasIpakkheNaM trayodazyAH pakSaH, pazcArdharAtrirityarthaH, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodha0 // 52 // tasyAM bAsIirAidie dvyazItau ahorAtreSu atikrAMteSu tesIimassa tryazItitamasyAhorAtrasya aMtarAvaTTamANassa aMtarakAle rAtrilakSaNe kAle varttamAne hariNaigamiSiNA devena trizalAkukSau bhagavAnsaMhRta iti saMbaMdhaH / kiMviziSTena tena ? hiANukaMpaeNa hitena svasya iMdrasya ca hitakAriNA, tathA tesIimassa rAidiyassa aMtarA vaTTamANassa hiANukaMpaeNaM deveNaM hariNegamesiNA sakkavayaNasaMdidveNaM mAhaNakuMDaggAmAo NayarAo usabhadattassa mAhaNassa ko DAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchIo khattiakuMDaggAme Nayare NAyANaM khattiyANaM siddhatthassa khattiassa kAsavaguttassa bhAriyAe tisalAe khattiANIe vAsisaguttAe puvaraaNukaMpaeNaM anukaMpakena bhagavato bhaktena, anukaMpAyAzca bhaktivAcitvaM " AyariyaaNukaMpAe, gaccho aNukaMpio mahAbhAgo | iti vacanAt " atra kaverutprekSA - " siddhArthapArthivakulApta gRhapraveze, mauhUrtta - dvitIyaH kSaNaH // 2 // // 52 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAgamayamAna iva kSaNaM yH| rAtriMdivAnyuSitavAn bhagavAn vyazIti, viprAlaye sa caramo jinarAda punAtu // 1 // " zeSaM spaSTam // 30 // teNaMkAleNaM tadA saMharaNakAle zramaNo bhagavAnmahAvIrastrijJAnopagata AsIt , tathAhi-saMhariSyamANo jAnAti, saMhiyamANo na jAnAti, saMhatosmIti ca jAnAti / tAvarattakAlasamayaMsi hatthuttarAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM avAbAhaM avAbAheNaM kucchisi gambhattAe sAharie // 30 // teNaM kAleNaM teNaM. samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre tiNNANovagae AvihotthA, sAharijissAmitti jANai, sAharijamANe No jANai, sAhariemitti jANai / rayaNiM caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasananu saMhriyamANo na jAnAtIti kathaM yuktaM ? saMharaNasya asaMkhyasAmayikatvAt , bhagavatazca saMharaNakartRdevApekSayA viziSTajJAnavatvAt / ucyate, idaM vAkyaM saMharaNasya kauzalyajJApakaM, tathA tena bhagavataH saMharaNaM / HARECRACK Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 kSaNaH // 53 // 4%ASNASAKASE hai kRtaM yathA bhagavatA jJAtamapi ajJAtamivAbhUt ! pIDAbhAvAt , yathA kazcidvadati tvayA mama pAdAttathA / dvitIyaH kaMTaka uddhRto yathA mayA jJAta eva neti ! saukhyAtizaye ca satyevaMvidho vyapadezaH siddhAMte'pi dRzyate, tathAhi " tahiM devA vaMtariyA, varataruNIgIavAiyaraveNaM / NiccaM suhiapamuiyA, gayaMpi kAlaM Na // 2 // guttAe kucchIo tisalAe khattiyANIe vAsiddhasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharie taM rayaNiM caNaM sA devANaMdA mAhaNI sayaNijjaMsi suttajAgarA ohIramANI ohIramANI ime eyArUve orAle kallANe sive dhaNNe maMgalle sassirIe cauddasa mahAsumiNe tisalAe khattiANIe yANaMti // 1 // " ityAdi / tathA ca "sAharijamANe vijANaI" ityAcArAMgoktena virodho'pi na syAditi maMtavyam // jaMrayaNicaNamityAdi-ayamarthaH, yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAnmahAvIro devAnaMdAyAH kukSe- // 53 // strizalAyAH kukSau saMhRtastasyAM rAtrau sA devAnaMdA pUrvoktAn caturdaza svapnAn trizalayA hRtAn dRSTvA / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratibuddhA // 31 // jarayaNicaNamityAdi sihiMceti yAvat / tatra jaM rayaNicaNaM yasyAM rAtrau bhagavAn / kukSau garbhatayA muktastasyAM rAtrau sA trizalA kSatriyANI taMsi tasmin tArisagaMsi tAdRze vaktuM aza-13 kyasvarUpe mahAbhAgyavatAM yogye vAsagharaMsi vAsagRhe zayanamaMdire ityarthaH, kiMviziSTe vAsagRhe ? abhi haDe pAsittANaM paDibuddhA taMjahA "gayavasaha"gAhA ||31||jN rayaNiM caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchIo tisalAe khattiANIe vAsiTThasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharie taM rayaNiM caNaM sA tisalA khattiANI taMsi tArisagaMsi vAsagharaMsi abhi tarao sacittakamme bAhirao dumiaghadvamaTe vicittaulloacilliatale tarao sacittakamme madhye citrakarmaramaNIye, punaH kiMviziSTe ? bAhirao bAhyabhAge dUmiya sudhAdinA dhavalite ghaTTa komalapASANAdinA ghRSTe ata eva maDhe sukomale, punaH kiMviziSTe ? vicittaulloaci Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * kSaNa: * // 1 // kalpasUtra-lliatale vicitro vividhacitrakalita ulloka uparibhAgo yatra tattathA cilliatale dedIpyamAnaM talaM dvitIyaH subodhi0 adhobhAgo yatra tattathA, tataH karmadhAraye vicitrollokacilliyatale, punaH kiMvi0? mnnirynnpnnaasi||54|| dhayAre maNiratnapraNAzitAMdhakAre, punaH kiMvi0? bahusama atyaMtaM samaH aviSamaH paMcavarNamaNinibaddhatvAt / suvibhatta suvibhakto vividhasvastikAdiracanAmanoharaH evaMvidho bhUmibhAgo yatra tattathA tasmin , punaH maNirayaNapaNAsiaMdhayAre bahusamasuvibhattabhUmibhAge paMcavaNNasarasasurahi mukkapupphapuMjovayArakalie kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkaDajhaMtadhUvamaghamaghaMtakiMvi0? paMcavaNNetyAdi, paMcavarNena sarasena surabhiNA mukkatti itastato vikSitena IdRzena puSpapuMjalakSaNena / | upacAreNa pUjayA kalite, punaH kiMvi0 ? kAlAguru kRSNAguru prasiddhaM pavarakuMdurukka viziSTaM cIDAbhi-81 dhAnaM gaMdhadravyavizeSaH turukka turuSkaM silhakAbhidhAnaM sugaMdhadravyaM DajhaMtadhUva dahyamAno dhUpo dazAMgA-18 14 // diranekasugaMdhadravyasaMyogasamudbhUtaH eteSAM vastUnAM saMbaMdhI yo maghamaghaMtatti maghamaghAyamAno'tizayena / RECE52 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMdhavAn uddhRatti udbhUtaH prakaTIbhUtaH evaMvidho yo gaMdhastenAbhirAme, punaH kiMvi0? sugaMdhavaragaMdhiyatti sugaMdhAH surabhayo ye varagaMdhAH pradhAnacUrNAni teSAM gaMdho yatra tattathA tasmin , punaH kiMvi0? gaMdhavabhUie gaMdhavartigaMdhadravyaguTikA tatsadRze atisugaMdhe ityarthaH, etAdRze vAsabhavane, atha taMsi tArisagaMsitti prAgvat sayaNijaMsi zayanIye palyaMke ityarthaH, kiMviziSTe ? sAliMgaNavaTTie sAliMganavartike AliMgana gaMdhu AbhirAme sugaMdhavaragaMdhie gaMdhavaTTibhUe taMsi tArisagaMsi sayaNi jaMsi sAliMgaNavaTTie ubhao bibboaNe ubhao uNNae majjhe NayavartikA nAma zarIrapramANaM dIrgha gaMDopadhAnaM tayA sahite, punaH kiMvi0 ? ubhao bibboaNe tatra ubhaotti' ubhayataH ziroMtapAdAMtayoH 'bibboaNatti' ucchIrSake yatra tattathA tasmin , punaH kiMvi0? ubhao uNNae yata ubhayata ucchIrSakayukte ata eva ubhayata unnate, punaH kiMvi0 ? majjhe NayagaMbhIre Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra dvitIyaH subodhi0 kSaNaH // 55 // SAASAASAASAASASHUSHAURAS tata eva madhye nate gaMbhIre ca, punaH kiMvi0 ? gaMgApuliNavAluAuddAlasAlisae tatra ' uddAlatti' avadAlena pAdavinyAse adhogamanena gaMgAtaTavAlukAsadRze, ayamarthaH, yathA gaMgApulinavAlukA pAde mukte'dho brajati tathA atikomalatvAtsa palyaMko'pIti jJeyaM, punaH kiMvi0 ? uvaciatti parikarmitaM khomiatti kSaumaM atasImayaM dugullatti dukUlaM vastraM tasya yaH pado yugalApekSayA ekapaTTaH tena paDicchaNNe , gaMbhIre gaMgApuliNavAluAuddAlasAlisae uvaciakhomiadugullapaTTapaDi cchaNNe suviraiyarayattANe rattaMsuasaMvuDe suramme AINagarUabUraNavaNIyaAcchAdite, punaH kiMvi0 ? suviraiyarayattANe suSTu viracitaM rajastrANaM aparibhogAvasthAyAM AcchA-13 danaM yatra tasmin , punaH kiMvi0 ? rattaMsuasaMvuDe raktAMzukena mazakagRhAbhidhAnena raktavastreNA''cchAdite / tathA suramme atiramaNIye, punaH kiM0 ? AINagetyAdi-AjinakaM parikarmitaM carma, rUtaM karpAsapakSma, 2 bUro vanaspativizeSaH, navanItaM mrakSaNaM, tUlaM arkatUlaM, ebhistulyaH sparzo yasya tasmin , punaH kiM0 ? // 55 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||sugaMdhavaretyAdi-sugaMdhena vareNa pradhAnena kusumena cUrNena ca vAsayogena yaH zayyAyA upacAraH pUjA tena kalite, zeSaM sugamaM, navaraM putvarattAvarattatti madhyarAtre // 32 // taeNaM tataH sA trizalA kSatriyANI tUlatullaphAse sugaMdhavarakusumacuNNasayaNovayArakalie puvarattAvarattakAlasamayaMsi suttajAgarA ohIramANI ohIramANI ime eyArUve orAle jAva cauddasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibuddhA / tNjhaa| "gaya 1 vasaha 2 sIha 3 abhisea 4 dAma 5 sasi 6 diNayaraM 7 jhayaM 8 kuMbhaM 9 / paumasara 10 sAgara 11 vimANa 12 bhavaNa 12 rayaNuccaya 13 sihiM ca 14 // 32 // taeNaM sA tisalA khattiANI tappaDhamayAe caudaMtamUsiagaliyavipulatappaDhamayAe tatprathamatayA prathamaM ityarthaH ibhaM svapne pazyatIti saMbaMdhaH, atra prathamaM ibhaM pazyatIti yaduktaM tat bahvIbhirjinajananIbhistathAdRSTatvAtpAThAnukramamapekSyoktaM, anyathA RSabhamAtA prathamaM vRSabhaM, Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasabodhi // 56 // vIramAtA ca siMhaM dadarzeti / atha kIdRzaM ibhaM pazyati ? caudaMtaM catvAro daMtA yasya sa caturdatastaM, dvitIyaH kacit " taoacauiMta" itipAThastatra tataujaso mahAbalavaMtazcatvAro daMtA yasyeti vyAkhyeyaM, punaH kSaNa: kI0? asiatti ucchrita uttuMgastathA galiavipulajalaharatti galito varSaNAdanaMtarakAlabhAvI sa hi 7 // 2 // dugdhavarNo bhavati evaMvidho yo vipulajaladharo mahAmeghastathA hAranikaratti puMjIkRto muktAhAraH khIra-12 jalahara-hAranikara-khIrasAgara-sasaMkakiraNa-dagaraya-rayayamahAselapaMDuraM samAgayamahuara-sugaMdhadANavAsiakavolamUlaM devarAyakuMjaravarappamANaM sAgaratti dugdhasamudraH sasaMkakiraNatti caMdrakiraNAH dagarayatti jalakaNAH rayayamahAselatti rajatasya : rUpyasya mahAzailo mahAnparvato vaitADhyastadvatpAMDuraH, tatazca ucchritazcAsau pUrvoktasarvavastuvatpAMDurazceti | karmadhArayaH tatastaM, punaH kiMviziSTaM ? samAgayatti samAgatA gaMdhalobhena militA mahuarati madhukarA // 56 // bhramarA yatra tAdRzaM yat sugaMdhatti viziSTagaMdhAdhivAsitaM dANaMti madavAri tena vAsiatti surabhIkRta Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUSMROMASALAMAUSAMS kavolamUlaM kapolamUlaM yasya sa tathA taM, tasya kapolamUlaM dAnavAsitamasti tadgadhena bhramarA api tatra militAssantIti bhAvaH,punaH kIdRzaM ? devarAyakuMjaravarappamANaM devarAjo deveMdrastasya kuMjaro hastI tadvadvaraM zAstroktaM pramANaM dehamAnaM yasya sa tathA taM, picchai prekSate idaM kriyApadaM pazyatIti ibhaM / ityanena pUrvaM yojitaM, punaH kIdRzaM ? sajalaghaNetyAdi-sajalo jalapUrNastasya hi dhvanirgaMbhIro bhavati | picchai sajalaghaNavipulajalaharagajiagaMbhIracArughosa ibhaM subhaM savalakSaNakayaMbiaM varoraM // 1 // 33 // evaMvidho yo ghano niviDo vipulajaladharo mahAmeghastasya yadgarjitaM tadvadgaMbhIrazcArurmanoharazca ghoSaH | zabdo yasya sa tathA taM, mahAmeghavat sa gajo garjatIti bhAvaH, punaH kIdRzaM ? subhaM zubhaM prazasyaM, punaH | kIdRzaM ? savalakkhaNakayaMbiyaM sarvalakSaNAnAM kadaMba samUhastajAtaM yasya sa tathA taM, punaH kIdRzaM ! varoruM | varaH pradhAmaH ururvizAlazca evaMvidhaM hastivaraM prathame khapne trizalA pazyati // 1 // 33 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra kSaNa: // 3 // taopuNo tataH punargajadarzanAnaMtaraM vasahaM picchai vRSabhaM pazyatIti saMbaMdhaH, atha kiMviziSTaM vRSabhaM? dvitIya subodhi0 dhavalakamaletyAdi-dhavalAnAM ujjvalAnAM kamalAnAM yAni patrANi teSAM payaratti prakaraH samUhastasmAt / airegatti atirekA adhikatarA rUvappabhaM rUpaprabhA rUpakAMtiryasya sa tathA taM, punaH kiMvi0 ? pahAsa-1 // 57 // mudayetyAdi-prabhA kAMtistasyAH samudayaH samUhastasya uvahAratti upahArA vistAraNAni taiH savao tao puNo dhavalakamalapattapayarAiregarUvappabhaM pahAsamudaovahArehiM savao ceva dIvayaMtaM aisiribharapillaNAvisappaMtakaMtasohaMtacArukakuhaM sarvato dazA'pi dizaH ceva nizcayena dIvayaMtaM dIpayaMtaM zobhayaMtaM, punaH kiMvi0? aisiribharatti ati zayitaH zrIbharaH zobhAsamUhastena kRtA yA pillaNA preraNA,utprekSyate, tayaiva visappaMtatti visarpat ullasat / ||ata eva kaMtatti kAMtaM dIptimat tata eva sohaMtatti zobhamAnaM cArutti manoharaM kakut skaMdho yasya 8| // 57 // taM, ayamarthaH, yadyapi skaMdha unnatatvAt khayameva ullasati tathApi atizrIbharapreraNayaiva ullasatItyutpre-18 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSyate, punaH kiM0 ? taNusuddhetyAdi-taNutti tanUni sUkSmANi suddhatti zuddhAni nirmalAni sukumAlatti sukumAlAni IdRzAni yAni lomatti romANi teSAM Niddhatti snigdhA sasnehA natu rUkSA chabitti kAMtiryasya sa tathA taM, pu0 kiM0 ? thirasubaddhatti sthiraM dRDhaM ata eva subaddhaM maMsalatti mAMsayuktaM ata hai eva uvaciatti puSTaM laTTatti laSTaM pradhAnaM suvibhattatti suvibhaktaM yathAsthAnasthitasarvAvayavaM IdRzaM / taNusuddhasukumAlalomaNidacchabi thirasubaddhamaMsalovacialasuvibha ttasuMdaraMgaM picchai ghaNavaTTalaTThaukkiTThatuppaggatikkhasiMgaM daMtaM sivaM suMdaraM aMgaM yasya sa tathA taM, punaH kiMvi0 1 ghaNavaDhetyAdi-ghane nicite vRtte vartule lahaukiDatti / laSTAtpradhAnAdapi utkRSTa atipradhAne ityarthaH tuppaggatti mrakSitAgre tikkhatti tIkSNe IdRze zRMge yasya sa tathA taM, punaH kiM0 ? daMtaM dAMtaM akrUraM sivaM upadravaharaM, punaH kiMvi0 ? samANetyAdi-samAnAstulya Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya: kalpamUtrasubodhi0 pramANA ata eva sohaMtatti zobhamAnAH suddhatti zuddhAH zvetA nirdoSA vA daMtA yasya sa tathA taM, punaH kiM0? amiyaguNetyAdi-amitA guNA yebhya evaMvidhAni yAni maMgalAni teSAM mukhaM dvAraM AgamamakAraNamityarthaH // 2 // 34 // // // // kSaNa: // 58 // 2 // samANasohaMtasuddhadataM vasahaM amiaguNamaMgalamuhaM // 2 // 34 // // tao puNo hAranikara-khIrasAgara-sasaMkakiraNa-dagaraya-rayayamahAselapaMDurataraM AUROROSANASSAG saopuNo tataH punarvRSabhadarzanAnaMtaraM mabhastalAdavataraMtaM tadanu ca nijakaM vadanaM aivayaMta atipataMtaM pravizataM sA trizalA siMha pazyati, atha kiMviziSTaM siMha ? haarnikretyaadi-haarnikrkssii-10058|| rasAgarazazAMkakiraNadakarajorajatamahAzailAH pUrva vyAravyAtAstavarapAMDurai ujvalaM, punaH kiMvi0 13 64K Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ramaNijapicchaNijaM ramaNIyaM manoharaM ata eva prekSaNIyaM draSTuM yogyaM, punaH kiM0 ? thiretyAdi-sthirI dRDhau ata eva laSTau pradhAnau pautti prakoSThau kalAcike 'pauMcA' iti lokaprasiddhau hastAvayavau | yasya sa tathA taM, punaH kiM0 ? vadRtti vRttAH vartulAH pIvaratti pIvarAH puSTAH susiliTutti suzliSTA hai| anyonyaM aMtararahitAH ata eva visiTutti viziSTAH pradhAnAH tikkhatti tIkSNA evaMvidhA yAH dADhA hai (0200) ramaNijapicchaNijjathiralaTThapauTuM vaTTapIvarasusiliTTavisiddha tikkhadADhAviDaMbiamuhaM parikammiajaccakamalakomalapamANasobhaMtala?uTuM daMSTrAstAbhiH viDaMbiamuhaM viDaMvitaM ko'rthaH alaMkRtaM mukhaM yasya sa tathA taM, punaH kiM0 ? parikammietyAdi-parikarmitAviva parikarmitau jaccakamalakomalatti jAtyaM uttamajAtisaMbhavaM yatkamalaM tadvatkomalau, tathA pamANasobhaMtatti yathoktamAnena zobhamAnau laTThatti laSThau pradhAnau evaMvidhau uTThatti oSThau / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra dvitIya: subodhi0 kSaNa: // 59 // // 2 // yasya sa tathA taM, punaH kiMvi0 ? rattuppaletyAdi-raktotpalaM raktakamalaM tasya yatpatraM tadvat mauyatti mRdu sukumAlaM tAla, tathA nillAliatti nirlAlitA lapalapAyamAnA aggatti agryA pradhAnA jIhatti jihvA yasya, ko'rthaH ? uktasvarUpaM tAlu uktasvarUpA jihvA ca vidyate yasya taM, pu0 kiM0 ? mUsAgayatti mUSA mRnmayabhAjanaM, yatra suvarNakAreNa suvarNa prakSipya gAlyate, tasyAM gayatti sthitaM tAviatti tApitaM rattuppalapattamauyasukumAlatAlu nillAliaggajIhaM mUsAgayatAviyapavaraka NagaAvattAyaMtavaTTataDiavimalasarisanayaNaM visAlapIvaravaroru paDipuNNaAvattAyaMtatti AvartAyamAnaM pradakSiNaM bhramat evaMvidhaM yat pavarakaNagatti pravarakanakaM tadvat vRtte, taDiavimalatti vimalA yA taDit vidyut tatsadRze nayane locane yasya sa tathA taM, punaH kiM0 ? visAletyAdi-vizAlau vistIrNo pIvarau puSTau varau pradhAnau UrU yasya sa tathA taM, punaH ? pddipunnnnetyaadi-181||19|| pratipUrNo'nyUnaH vimalazca skaMdho yasya sa tathA taM, punaH kiM0? miuvisayetyAdi-mRdUni sukumArANi Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ visayatti vizadAni dhavalAni suhumatti sUkSmANi lakkhaNapasatthatti prazastalakSaNAni vitthiNNatti vistIrNAni dIrghANi kesaratti kesarANi skaMdhasaMbaMdhiromANi teSAM ATopa uddhatatvaM tena zobhitaM, punaH|| kiMvi0 ? Usiatti ucchritaM unnataM sunimmiatti sunirmitaM kuMDalIkRtaM sujAyatti sujAtaM sazobha yathAsyAttathA aphoDiaMti AsphoTitaM laMgUlaMti lAMgUlaM pucchaM yena sa tathA taM, tena pUrva / vimalakhaMdhaM miuvisayasuhUmalakkhaNapasatthavitthiNNakesarADovasohiaM UsiasunimmiasujAyaapphoDialaMgUlaM somaM somAgAraM lIlAyaMtaM nahayalAo uvayamANaM niyagavayaNamaivayaMtaM picchai sA lAMgUlaM Asphovya pazcAt kuMDalIkRtaM iti bhAvaH, punaH kiM ? somaM saumyaM manasA akrUraM somAgAraM hai saumyAkAraM suMdarAkRti ityarthaH, punaH kiM0? lIlAyaMtaM savilAsagati, punaH kiM0 ? nahayalAouvayamANaM AkAzAduttarataM, tatazca nijakavadanamanupravizaMtaM picchai prekSate sA trizalA iti padacatuSTayI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 kSaNaH // 60 // // 3 // HASSSSSCREENSHRSHASHA prAyojitA, punaH kiM0? gADhatikkhaggaNahaM gADhaM atyaMta tIkSNAni agrANi yeSAM evaMvidhA makhA yasya dvitIya: sa tathA taM, sIha kesariNaM ityapi yojitaM, punaH kiM0 ? vayaNasiritti vadanasya zrIH zobhA tadartha pallavapattatti pallavavat prasAritA cArutti manoharA jihvA yena sa tathA tam // 3 // 35 // // tao puNo tataH punaH siMhadarzanAnaMtaraM puNNacaMdavayaNA pUrNacaMdravadanA trizalA padmadrahakamalavAsi gADhatikkhaggaNahaM sIhaM vynnsiriipllvpttcaarujiihN||3||35|| tao puNo puNNacaMdavayaNA uccAgayaTThANalaTThasaMThiaM. pAnI bhagavatIM zriyaM zrIdevatAM himavatzailazikhare diggajeMdrorupIvarakarAbhiSicyamAnAM pazyatIti yoja nA, atha kiMviziSTAM tAM? uccAgayahANalahasaMThiatti ucco yo'gaH parvato himavAn tatra jAtaM uccAgajaM evaMvidhaM 'la,' pradhAnaM yat 'ThANaM' sthAnaM kamalalakSaNaM tatra sNsthitaaN| taccaivaM / " ekazata (100) yo-16 janoco, dvAdazakalAdhikadvipaMcAzayojanottarayojanasahasra (. 1052 ka 12) pRthulaH varNamayo hima Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAnnAmA parvataH / tadupari ca daza ( 10 ) yojanAvagADhaH, paMcazata ( 500 ) yojanapRthulaH, sahasra ( 1000 ) yojanadI? vajramayatalabhAgaH padmahadanAmA hradaH / tasya madhyabhAge jalAt krozadvayoccaM, ekayojanapRthulaM, ekayojanadIrgha, nIlaratnamayadazayojananAlaM, vajramayamUlaM, riSTaratnamayakaMdaM, raktakanakamayabAhyapatraM,kanakamayamadhyapatraM, evaMvidhaM ekaM kmlN| tasmin kamale cakrozadvayapRthalA, kozadvayadIrghA, ekakrozoccA raktasuvarNamayakesaravirAjitA evaMvidhA kanakamayI karNikA / tasyA madhye ca arddhakroza-12 pRthulaM, ekakrozadIrgha, kiMcidUnaikakrozoccaM zrIdevIbhavanaM / tasya ca trINi dvArANi, paMcazatadhanuruccAni, tadarddhamAnapRthulAni, puurvdkssinnottrdisthitaani| atha tasya bhavanasya madhyabhAge sArddhazatadvayadhanurmitA | ratnamayI vedikA / tadupari ca zrIdevIyogyazayyA / atha tasmAnmukhyakamalAtparitazca zrIdevyA A-18 bharaNabhRtAni valayAkArANi pUrvoktamAnAdarddhamAnoccatvadIrghatvapRthutvAni aSTottarazataM kamalAni, evaM hai| |sarveSvapi valayeSu krameNArddhArddhamAnatvaM jJeyaM, iti prathamaM valayaM / dvitIyavalaye vAyavyezAnottaradikSA catuHsahasrasAmAnikadevAnAM catuHsahasrI kamalAnAM / pUrvadizi catvAri mahattarAkamalAni / AgneyyAM Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 kSaNa: // 6 // gurusthAnIyAbhyaMtaraparSadevAnAM aSTasahasrakamalAni / dakSiNadizi mitrasthAnIyamadhyamaparSadevAnAM daza- dvitIyaH sahasrakamalAni / nairRtyAM kiMkarasthAnIyabAhyaparSadevAnAM dvAdazasahasrakamalAni / pazcimAyAM ca hasti | (1) turaMgama (2) ratha (3) padAti ( 4 ) mahiSa (5) gaMdharva ( 6 ) nATya (7) rUpasaptaka-13 TakanAyakAnAM sapta kamalAni, iti dvitIyaM valayaM / tatastRtIye valaye tAvatAM aMgarakSakadevAnAM | SoDazasahasrakamalAni, iti tRtIyaM valayaM / atha caturthavalaye abhyaMtarAbhiyogikadevAnAM dvAtriMzallakSaka pasattharUvaM supaiTThiakaNagakummamalAni / paMcame valaye madhyamAbhiyogikadevAnAM ctvaariNshllksskmlaani| SaSThe valaye bAhyAbhiyogika-| devAnAM aSTacatvAriMzallakSakamalAni / sarvasaMkhyayA ca mUlakamalena saha ekA koTirviMzatirlakSAH paMcAzatsahasrAH zatamekaM viMzatizca ( 12050120) kamalAnAmiti" / atha evaMvidhaM yatkamalalakSaNaM sthAnaM tatra sthitAM, punaH kiMviziSTAM ? pasattharUvaM prazastarUpAM manoramarUpAM ityarthaH, punaH // 1 // kiMviziSTAM? supaiDiatti supratiSThitau samyakUtayA sthApitau yau kaNagakummatti kanakamayakacchapau tayoH SAAAANANASSSHPIRATE* Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SACROGRAMSALAA5%AE sarisovamANatti sadRzaM yuktaM upamAnaM yayoH evaMvidhau caraNau yasyAH sA tathA tAM, punaH kiM0 ? aca-18 praNayetyAdi-atyunnataM tathA pInaM puSTaM yat aMguSTAdi aMgaM tatra sthitAH raiyatti raMjitA iva, ayamarthaH, zrIdevyAH svayameva nakhAstathAraktAH saMti yathA utprekSyate lAkSAdinA raMjitA iva maMsalauNNayatti hai mAMsalAH puSTAH unnatAH madhyonnatAH taNutti tanavaH sUkSmA natu sthUlAH taMbatti tAmrA aruNAH Niddhatti hai sarisovamANacalaNaM accuNNayapINaraiyamaMsalauNNayataNutaMvaNi daNahaM kamalapalAsasukumAlakaracaraNakomalavaraMguliM kuruviMdAvattasnigdhA arUkSA nakhA yasyAH sA tathA tAM, punaH kiM0? kamalapalAsatti kamalasya palAzAni patrANi tadvat / sukumAlau karacaraNau yasyAH sA, tathA komalavaraMguliM komalA ata eva varAH zreSThAH aMgulayo yasyAH / sA, tato vizeSaNasamAsaH, punaH kiM0 ? kuruviMdAvattatti kuruviMdAvarttamAvartavizeSa AbharaNavizeSo vA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 62 // tena zobhite vaTTANupuvajaMghaM vRttAnupUrve ko'rthaH ? pUrvaM bahusthUle tataH stokaM 2 sthUle karikaravat IdRze jaMghe yasyAH sA tathA tAM punaH kiM0 ? NigUDhajANuM guptajAnuM, punaH kiM0 ? gayavaratti gajavaro gajeMdrastasya karaH zuMDA tatsadRze pIvare puSTe UrU yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0 ? cAmIkararaiyatti suvarNaracitA suvarNamayI ityarthaH evaMvidhA yA mehalatti mekhalA tayA yuktaM ata eva kaMtaM manoharaM vANupuvajaMghaM NigUDhajANuM gayavarakarasarisapIvaroruM cAmIkararaiyamehalAjuttakaMtavitthiNNasoNicakkaM jaccaMjaNabhamarajalayapayaraujjuyasama vitthiNNatti vistIrNaM zroNicakraM kaTItaTaM yasyAH sA tathA tAM, punaH kiM0 ? jaccaMjaNetyAdi - jAtyAMjanaM marditaM aMjanaM bhamarajalayapayaratti bhramarANAM prasiddhAnAM jaladAnAM ca meghAnAM yaH prakaraH samUhastatsamAnavarNatayA jAtyAMjanabhramarajaladaprakara iva ujuatti RjukA pradhvarAM ataeva samatti dvitIyaH kSaNaH // 2 // // 62 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KARARAAG samA'viSamA saMhiatti saMhitA niraMtarA taNuatti tanukA sUkSmA Aijjatti AdeyA subhagA laDahatti laTabhA vilAsamanoharA sukumAlamauatti sukumAlebhyaH zirISapuSpAdivastubhyopi mRdukA tata eva / ramaNijjatti ramaNIyA romarAiM romarAjiryasyAH sA tathA tAM, punaH kiM0 ? NAbhimaMDaletyAdi-nAbhimaMDalena suMdaraM vizAlaM vistIrNaM pasatthatti prazastaM lakSaNopetaM evaMvidhaM jaghaNaM jaghanaM agretanaH kaTya-12 saMhiataNuaAijjalaDahasukumAlamauaramaNijjaromarAiM NAbhimaMDalasuM daravisAlapasatthajaghaNaM karayalamAijjapasatthativaliamajhaM NANAmaNidhobhAgo yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0 ? karayalamAijatti karatalameyo muSTigrAhya ityarthaH pasatthativaliamajjhaM prazastA trivalistisro valyo lekhA yatraivaMvidho madhyabhAga udaralakSaNo yasyAH sA tathA / tA, punaH kiM0.? NANAmaNirayaNetyAdi-nAnAjAtIyA maNayazcaMdrakAMtaprabhRtayo ratnAni vaiDUryaprabhRtIni / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra SURES subodhi0 kSaNaH // 6 // kaNagatti kanakaM pItavarNaM suvarNaM vimalamahAtavaNijatti vimalaM nirmalaM mahat mahAjAtIyaM evaMvidhaM / dvitIyaH tapanIyaM raktavarNaM suvarNaM etatsaMbaMdhIni yAni AbharaNatti AbharaNAni aMgaparidheyAni graiveyakakaMkaNA-18 dAdIni bhUsaNatti bhUSaNAni upAMgaparidheyAni mudrikAdIni taiH virAiatti virAjitAni aMguvaMgatti || // 2 // aMgAni ziraHprabhRtIni, upAMgAni aMgulyAdIni yasyAH sA tathA tAM, ko'rthaH ? AbharaNaiH zrIdevyA hai kaNagarayaNavimalamahAtavaNijjAbharaNabhUsaNavirAiamaMguvaMgiM hAravirAyaMtakuMdamAlapariNaddhajalajaliMtathaNajualavimalakalasaM / aMgAni bhUSitAni saMti bhUSaNaizca upAMgAnIti, punaH kiM0 ? hAravirAyaMtatti hAreNa mauktikaadimaalyaa| |virAjat zobhamAnaM kuMdamAlapariNaddhatti kuMdAdipuSpamAlayA pariNaddhaM vyAptaM jalajaliMtatti jAjvalya- / 63 // |mAnaM dedIpyamAnaM evaMvidhaM yat thaNajualatti stanayugalaM tadeva sadRzAkAratayA vimalau kalazau yasyAH sA tathA tAM, anena ca abhedarUpakAlaMkAreNa kanakakalazavat pInau kaThinau vRttau ca zrIdevyAH stanau Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varttate ityarthaH sUcitaH, punaH kiM0? Aiyatti AyuktAbhiryathAsthAnasthApitAbhiH pattiatti patrikAbhirmarakatapatraiH 'pAnAM' iti lokaprasiddhaiH vibhUsieNaM vibhUSitena alaMkRtena subhagajAlujaleNaM, subhagAni dRSTisukhakarANi yAni jAlAni muktAgucchAni taiH ujvalena evaMvidhena muttAkalAvaeNaM muktAkalApakena mauktikahAreNa zobhitAM, atra 'zobhitAM' iti padaM sUtre anuktaM api adhyAhArya, evaM AiyapattiavibhUsieNaM subhagajAlujaleNaM muttAkalAvaeNaM uratthadI___NAramAlaviraieNaM kaMThamaNisuttaeNa ya kuMDalajualullasaMtaaMsovasattaagre vizeSaNadvaye'pi, punaH kiM0? uratthatti uraHsthayA hRdayasthitayA dINAramAlayatti dInAramAlayA sauvarNikamAlayA viraieNaM virAjitena kaMThamaNisuttaeNaM kaMThamaNisUtrakeNa ca kaMThastharatnamayadavarakeNa zobhitAM iti pUrvavat, punaH kiM0 ? kuMDalajualetyAdi-tatra sobhAguNasamudaeNaM IdRzena zobhAguNa samudayena kAMtiguNaprAgbhAreNa zobhitAM iti yojanA, atha kIdRzena zobhAguNasamudayena ? aMsovasattatti Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 kSaNaH // 64 // // 2 // aMsayoH skaMdhayoH upasaktaM lagnaM yat kuMDalajualatti kuMDalayoryugalaM tasya ullasaMtatti ullasaMtI sobhaMtatti dvitIyaH zobhamAnA ata eva satti satI samIcInA pabhatti prabhA kAMtiryasmin evaMvidhena zobhAguNasamudayena, punaH kIdRzena zobhAguNasamudayena? ANaNakuDuMbieNaMAnanasya mukhasya kauTuMbikeneva yathA rAjA kauTuMbikaiH / sevakaiH zobhate evaM zrIdevyAAnanaM tena shobhaagunnsmudyeneti| atra 'ullasaMtatti' sobhaMtetyAdIni prabhA sobhaMtasappabheNaM sobhAguNasamudaeNaM ANaNakuDaMbieNaM kamalAmalavizeSaNAni, 'aMsovasatteti' ca kuMDalayugalavizeSaNaM, nanu tarhi prabhAvizeSaNayormadhye kuMDalayugalavizeSaNaM kathaM nyastaM, tathA aMsovasattetyasya kuMDalayugalAtparanipAtazca kathaM? aMsovasatta kuMDalajuyalullasaMta'iti / pAThaH kathaM na kRtaH? iticeducyate,prAkRtatvAt anyavizeSaNamadhyepi anyavizeSaNAvatAro vizeSaNasya para // 6 // nipAtazca bhavati evaM sarvatra vizeSaNaparanipAte heturjeyaH" punaH kiMviziSTAM zrIdevatAM? kamalAmaletyAdi Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %ASARSANSAGACAKAMS 6 kamalavat amale nirmale vizAle vistIrNe ramaNIye ca manohare locane yasyAH sA tathA tAM, punaH kiM0? kama-18 lapajalaMtetyAdi-tatra pUrvavat prAkRtatvAt vizeSaNasya paranipAtaH,tataH pajalaMtatti prajvalaMtau dedIpyamAnau yau karatti karau hastau tAbhyAM gahiatti gRhIte ye kamalatti kamale tAbhyAM mukkatti muktaM kSarat toyaM hai makaraMdarUpaM jalaM yasyAH sA tathA tAM, ayamarthaH-zrIdevyAH tAvat dvayoH karayoH pratyeka kamalaM gRhIta visAlaramaNijaloaNiM kamalapajjalaMtakaragahiamukkatoyaM lIlAvAyakayapakkhamasti tasmAcca makaraMdaviMdavaH sravaMtIti, punaH kiM0 ? lIlAvAyetyAdi-lIlayA natu praskhedApanodAya * prakhedasya divyazarIreSvabhAvAt tato lIlayA vAyatti vAtodIraNArthaM kayatti kRto'vadhUto yaH pakkhayatti pakSakastAlavRtaM tena zobhitAM, atrApi zobhitAM iti padaM adhyAhArya, punaH kiMvi0? suvisadetyAdi-suvizadaH suvivikto na punarjaTAjUTavatparasparasaMlagnaH kasiNatti kRSNaH zyAmavarNo ghaNatti ghano'viralo natu / ARRAR******* Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 65 // | madhye riktaH sahati sUkSmo natu zukararomavat sthUlaH laMbaMtatti laMbamAnaH kesahatthatti kezahasto | veNiryasyAH sA tathA tAm / punaH kiM0 ? paumaddahakamalavAsiNiM padmadrahasya yat kamalaM pUrvoktasvarUpaM tatra nivasantIM siriM zriyaM zrIdevatAM idaM vizeSyaM, punaH kiM0 ? bhagavadaM bhagavatIM aizvaryAdiyutAM eNaM suvisadakasiNaghaNasaNhalaMbata ke sahatthaM paumaddahakamalavAsiNi siriM bhagavaI picchai himavaMta selasihare disAgaiMdorupI - varakarAbhisiccamANiM // 4 // 36 // picchai prekSate idaM kriyApadaM punaH kiM0 ? himavaMtaselasihare himavannAmA parvatastasya zikhare disAgaiMdorupIvara diggajeMdrAH airAvaNAdayaH taiH urupIvaraiH dIghaiH puSTaizca evaMvidhaiH karAbhisiJcamANi karaiH zuMDAbhiH kRtvA abhiSicyamAnAM snApyamAnAmiti // 4 // 36 // dvitIyaH kSaNaH // 2 // // 65 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti mahopAdhyAyazrIkIrttivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinaya vijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM dvitIyaH kSaNaH samAptaH // 2 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JABARRASHTRANORAMA GSAea) sUriM zrIvijayAnanda, vijayAnandakArakam / "AtmArAma" iti khyAtaM, vande sadguNalabdhaye // 1 // // iti dvitIyaH kSaNaH smaaptH|| vallabhavijayastveSa, ziSyaziSyasya ziSyakaH / nityaM smarati yaM bhaktyA, sa dadAtu sadA sukham / / 1 // 3600 DOG VOO Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha tRtIyaH kssnnH|| sataH punarnabhastalAdavapatat dAma puSpamAlyaM trizalA paMcame svapne pazyati iti yojanA, atha kiM-81 hai viziSTaM puSpadAma ? sarasatti sarasAni sadyaskAni kusumatti kusumAni puSpANi yeSu evaMvidhAni yAni | + maMdAradAmatti maMdAradAmAni kalpavRkSamAlyAni taiH ramaNijjabhUaM ramaNIyabhUtaM atimanoharamityarthaH, tao puNo sarasakusumamaMdAradAmaramaNijabhUaM caMpagAsogapunnAganAgapi aMgusirisamuggaramalliAjAIjUhiaMkollakojakoriMTepattadamaNayanavamA6punaH kiMvi0 ? caMpagetyAdi caMpakAdayo vRkSavizeSA lokaprasiddhAH, atha eteSAM caMpakAzokAdInAM saha-131 kArAMtAnAM kusumAnAM surabhiH sugaMdho yatra tattathA, punaH kiM0? aNuvametyAdi, anupamo ya upamAnara Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra mano URSUSSESSORS hitaH advitIya iti yAvat manoharazca cittAlhAdaka evaMvidhena gaMdhena dasadisAovi dazApi dizAH vAsayaMtaM vAsayat surabhIkurvat, punaH kiM0 ? sabouasurabhikusumamalladhavalatti sarva kaM yatsurabhi sugaMdhapuSpamAlyaM tena dhavalaM, ayamarthaH SaNNAmapi RtUnAM saMbaMdhinyaH puSpamAlAstatra dAmani varttate / liabaulatilayavAsaMtiapaumuppalapADalakuMdAimuttasahakArasurabhigaMdhiM aNuvamamaNohareNa gaMdheNa dasadisAovi vAsayaMtaM sabouasurabhikusumama lladhavalavilasaMtakaMtabahuvaNNabhatticittaM chappayamahuaribhamaragaNagumagumAyaMiti, tathA vilasaMtatti vilasaMto dIpyamAnA ata eva kaMtatti kAMtA manoharA ye bahuvaNNatti bahavo varNA raktapItAdayasteSAM bhattatti racanA tayA cittaM citraM AzcaryakAri, athavA citrayuktaM iva, tatazca / vizeSaNadvayasya karmadhArayaH karttavyaH, anena ca vizeSaNena tatra puSpadAmani bhUyAn dhavala eva varNo | // 67 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HARASHAMISESKKAN*** varttate stokAzca anye'pi varNA varttate ityarthaH sUcitaH, punaH kiM0 ? chappayetyAdi-atrApi vizeSaNasya 6 paranipAte gumagumAyaMtatti gumagumAyamAno madhuraM zabdaM kurvan niliMtatti anyasthAnAt Agatya tatra dAmani layaM prApnuvan guMjaMtatti avyaktaM zabdavizeSaM kurvan evaMvidho yaH chappayamahuaribhamaragaNatti SaTpada (1) madhukarI (2) bhramarANAM (3) bhramarajAtivizeSANAM yo gaNaH samUhaH sa dezabhAgeSu zikhAna taniliMtaguMjaMtadesabhAgaM dAmaM picchai nabhaMgaNatalAoovayaMtaM // 5 // 37 // bhAgapArzvadvayAdhobhAgAdikeSu yatra tattathA, ko'rthaH ? taddAmasaurabhyAtizayAtsarvabhAgeSu bhramaraiH sevi-18 tamastIti bhAvaH, atra SaTpadamadhukarIbhramarANAM ca varNAdibhirbhedo jJeyaH, dAmaM puSpadAma idaM vizeSyam picchai prekSate iti kriyApadam , punaH kiM0 ? nabhaMgaNatalAo nabhoMgaNatalAt ovayaMta avapatat uttarat iti tu prAg yojitam // 5 // 37 // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra- tataH punaH sA trizalA devI SaSThe khame zazinaM pazyati, kIdRzaM ? gokhIratti gokSIraM dhenudugdhaM, tRtIyaH subodhi0 phenaM prasiddhaM, dakarajAMsi jalakaNAH, rayayakalasatti rajatakalazo rUpyaghaTastadvat pAMDuraM ujjvalaM, punaH kSaNaH // 6 // kiM0 ? subhaM zubhaM saumyaM, punaH kiM0 ? hiayanayaNakaMtaM atra lokAnAM iti zeSaH, tatazca lokAnAM | hRdayanayanayoH kAMtaM vallabhaM, punaH kiM0 ? paDipuNNaM pratipUrNa pUrNimAsatkaM, punaH kiM0 ? timirani sasiM ca gokhIrapheNadagarayarayayakalasapaMDuraM subhaM hiayanayaNakaMtaM paDipuNNaM timiranikaraghaNaguhiravitimirakara pamANapakkhaMtarAyalehaM karetyAdi-timirANAM aMdhakArANAM nikaraNa samUhena ghaNatti ghanA nibiDA gaMbhIrA ye vanagaharAdaya-11 steSAM vitimirakara aMdhakArAbhAvakaraM vanagaharasthitAMdhakAranAzakaM ityarthaH, yaduktaM-" virama timira ! 8 sAhasAdamuSmA-dyadi ravirastamitaH svatastataH kim ? / kalayasi na puromahomahormi-sphuTatarakairavitAMta* rikSamiMdu // 1 // " punaH kiMviziSTaM ? pamANapakkhaMtarAyalehaM pramANapakSau varSamAsAdhipramANakAriNau PRISAIRACASSANAISASSAI ROSIRROOSACHARIA // 68 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'pakSau zuklakRSNapakSau tayoH aMtatti aMtarmadhye pUrNimAyAM ityarthaH, tatra rAyati rAjaMtyaH zobhamAnAH lekhAH kalA yasya sa tathA taM punaH kiMviziSTaM ? kumuavaNavibohagaM kumudavanAnAM caMdravikAzikamalavanAnAM vibodhakaM vikAzakaM, yataH - " dinakaratApavyApa prapannamUrcchAni kumudagahanAni / uttasthuramRtadIdhiti-kAMtisudhAsekatastvaritam / 1 / " punaH kiMviziSTaM ? nisAsohagaM nizAzobhakaM, punaH kiMvi kumuavaNavibohagaM nisAsohagaM suparimadRdappaNatalovamaM haMsapaDuvaNNaM joisamuhamaMDagaM tamaripuM mayaNasarApUra | ziSTaM ? suparimaTTetyAdi - suparimRSTaM samyakprakAreNa rakSAdinA ujvalitaM yad darpaNatalaM tena upamA yasya sa tathA taM punaH kiMviziSTaM ? haMsapaDuvaNNaM haMsavat paTuvarNa ujvalavarNaM ityarthaH punaH kiMviziSTaM ? joisamuhamaMDagaM jyotiSAM mukhamaMDarka, punaH kiM0 ? tamaripuM aMdhakAravairiNaM, punaH kiM0 ? mayaNasarApUra Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 69 // madanasya kAmasya zarApUramiva tUNIramiva, ayamarthaH - yathA dhanurdharastUNIraM prApya mudito niHzaMkaM mRgAdikaM zarairvidhyati evaM madano'pi caMdrodayaM prApya niHzaMko janAn bANairvyAkulIkaroti, punaH kiMviziSTaM ? samuddadagapUragaM samudrodakapUrakaM jaladhivelAvardhakaM ityarthaH punaH kiM0 ? dummaNaM durmanaskaM vyagraM IdRzaM daiyavajjiaM jaNaM dayitena prANavallabhena rahitaM janaM virahiNIlokaM ityarthaH, pAehiM samuddadagapUragaM dummaNaM jaNaM daiavajiaM pAehiM sosayaMtaM puNo somacArurUvaM picchai sA gagaNamaMDala sosayaMtaM pAdaiH kiraNaiH zoSayaMtaM viyogiduHkhadaM ityarthaH, yataH - " rajaninAtha ! nizAcara! durmate!, virahiNAM rudhiraM pibasi dhruvam / udayato'ruNatA kathamanyathA, tava kathaM ca take tanutAbhRtaH // 1 // " puNotti punaH zabdo dhuri yojitaH, punaH kiMviziSTaM ? somacArurUvaM yaH saumyaH san cArurUpo manohararUpaH tRtIyaH kSaNaH // 3 // // 69 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SOSASSASSASSICS taM, punaH kiMviziSTaM ? gagaNamaMDalatti gaganamaMDalasya AkAzatalasya visAlatti vizAlaM vistIrNa hU~ somatti saumyaM suMdarAkAraM caMkammamANatti caMkramyamANaM calanakhabhAvaM evaMvidhaM tilayaM tilakaM tila kamiva zobhAkaratvAt, punaH kiMviziSTaM ? rohiNImaNatti rohiNyAzcaMdravallabhAyA manazcittaM tasya hiayatti hitado hitakArI ekapAkSikapremanirAsArthaM hitada iti vizeSaNaM IdRzaH vallahaM vallabho visAlasomacaMkammamANatilayaM rohiNimaNahiayavallahaM devI puNNacaMdaM samullasaMtaM // 6 // 38 // yastaM, idaM kavisamayApekSayA, anyathA rohiNI kila nakSatra, caMdranakSatrayozca khAmisevakabhAva eva siddhAMtaprasiddho natu strIbhartRbhAvaH, devI devI trizalA puNNacaMdaM pUrNacaMdraM samullasaMtaM jyotsnayA zobhamAnam // 6 // 38 // .. 38 // . . Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 SSES // 70/ taopuNo tataH punaH caMdradarzanAnantaraM saptame svapne sUrya pazyati, atha kiMviziSTaM sUrya ? tamapaDala-14 tRtIyaH paripphuDaM tamaHpaTalaM aMdhakArasamUhaH tasya parisphoTakaM nAzakaM ityarthaH cevatti nizcaye, punaH kiM0 kSaNaH |teasA pajjalaMtarUvaM tejasaiva prajvalat jAjvalyamAnaM rUpaM yasya sa tathA taM, svabhAvatastu sUryabiMbava-1 tino bAdarapRthvIkAyikAH zItalA eva kiMtvAtapanAmakarmodayAttejasaiva ete janaM vyAkulIkurvatIti tao puNo tamapaDalaparipphuDaM ceva teasA pajjalaMtarUvaM ratAso gapagAsakiMsuasuamuhaguMjaddarAgasarisaM kamalavaNAlaMkaraNaM jJeyaM, punaH kiM0 1 rattAsogatti raktA'zoko'zokavRkSavizeSaH pagAsakiMsuatti prakAzakiMzukaH puSpitapalAzaH suamuhaguMjaddhatti zukamukhaM guMjArddhaM ca prasiddhaM rAgatti eteSAM vastUnAM yo rAgo raktatvaM tena || sarisaM sadRzaM pUrvoktavastuvat raktavarNa ityarthaH, punaH kiM0 ? kamalavaNAlaMkaraNaM kamalavanAnAM alaMka // 7 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P CH R ISTOPHORARIOS raNaM zobhAkArakaM vikAsakaM iti yAvat , vikasitAni hi tAni alaMkRtAnIva vibhAMti, punaH hU~ kiM.? aMkaNaM joisassa jyotiSasya jyotizcakrasya aMkanaM meSAdirAzisaMkramaNAdinA lakSaNajJApakaM, punaH kiM0 ? aMbaratalapaIvaM aMbaratale pradIpaM AkAzatalaprakAzakaM, punaH kiM0 1 himapaDalaci himapaTalasya himasamUhasya galaggahaM galagrahaM galahastadAyakaM himasphoTakamityarthaH, punaH kiM0 ? aMkaNaM joisassa aMbaratalapaIvaM himapaDalagalaggahaM gahagaNoruNA yagaM rattiviNAsaM udayatthamaNesu muhuttaM suhadasaNaM duNNirikkharUvaM gahagaNoruNAyagaM grahagaNasya grahasamUhasya urumahAn nAyako yaH sa tathA taM, punaH kiM0 1 raciviNAsaM| rAtrivinAzaM rAtrivinAzakAraNaM ityarthaH, punaH kiM0? udayatthamaNesu udayAstayoH udayavelAyAM astavelAyAM ca muhuttaM suhadaMsaNaM muhUrta yAvat sukhadarzanaM sukhena avalokanIyaM ityarthaH duNNirikkharUvaM RASACRICA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra tRtIyaH subodhi0 kSaNa: // 7 // // 3 // *****BROSHUSUSLARARAS anyasminkAle durnirIkSyarUpaM sanmukhaM vilokituM na zakyate ityarthaH, punaH kiM0 ? rattimuddhaMtatti rAtrau / | uddhatAH khecchAcAriNaH makAro'tra prAkRtatvAt evaMvidhA ye duppayAratti duSpracArAzcaurAdayo'nyAya-4 kAriNastAn pamaddaNaM pramardayati yastaM anyAyakAripracAranivArakaM ityarthaH, punaH kiM0 ? sIavegamahaNaM hai| zItavegamathanaM Atapena zItaveganivAraNAt picchai prekSate iti kriyApadaM prAgyojitaM, punaH kiMvi rattimuddhaMtaduppayArappamaddaNaM sIavegamahaNaM picchai merugirisayayapariaTTayaM visAlaM sUraM rassIsahassapayaliadittasohaM // 7 // 39 // ziSTaM ? merugirItyAdi- merugireH satataparivartakaM melaM Azritya pradakSiNayA bhramaMtaM iti yAvat, punaH | kiMviziSTaM ? visAlaM vizAlaM vistIrNaM maMDalaM sUraM sUrya ityapi yojitaM, punaH kiMviziSTaM ? rassIsa- hassapayaliatti razmisahasreNa kiraNadazazatyA kRtvA pradalitA sphoTitA dittasohaM dIptAnAM caMdratArA 71 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dInAM zobhA yena sa tathA taM, yena khakiraNaiH sarveSAM api prabhA viluptAstIti bhAvaH, atra sahasrakiraNAbhidhAnaM tu lokaprasiddhatvAt , anyathA kAlavizeSa adhikA api tasya kiraNA bhavaMti, tathA coktaM laukikazAstreSu "RtubhedAtpunastasyA-tiricyate'pi razmayaH / zatAni dvAdaza (1200 ) madhau, trayodaza tu (1300) mAdhave // 1 // caturdaza (1400) punajyeSThe, nabhonabhasyayostathA (1400) (1400) / paMcadazaiva (1500) vASADhe, SoDazaiva (1600) tathAzvine // 2 // kArtike tvekAdazI ca (1100 ) zatAnyevaM (1100) tpsypi| mArge ca daza sArddhAni (1050) zatAnyevaM ca phaalgune| (1050) // 3 // pauSa eva paraM mAsi (1000) sahasraM kiraNA raveH" // 7 // 39 // ROSMALARASAASASHES sUryakiraNa- caitra. yaMtrakam | 1200 vaizAkha. jyeSTha. ASADha. | zrAvaNa. bhAdrapada. Azvina. kArtika. mArgazIrSa. 1300 1400 1500 1400 1400 1100 1050 popa. | mAgha. | phAlguna. 1000 1100 1050 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra tRtIyaH subodhi0 // 72 // kSaNaH // 3 // tao puNo tataH punaH sA trizalA aSTame svapne dhayaM dhvajaM pazyati, kiMviziSTaM dhvajaM? jaccakaNagatti jAyaM uttamajAtIyaM yat kanakaM suvarNaM tasya yA laTTi yaSTiH tatra paiTiaM pratiSThitaM suvarNamayadaMDazikhare sthitaM ityarthaH, punaH kiM0 ? samUhatti samUhIbhUtAni bahUni ityarthaH nIlarattapIasukillatti nIlaraktapItazuklAni kRSNanIlayoraikyAtpaMcavarNamanoharANItyarthaH sukumAlatti sukumAlAni ullasiati / tao puNo jaccakaNagalaTThipaiTTi samUhanIlarattapIasukkilasukumAlulla siamorapicchakayamuddhayaM dhayaM ahiasassirIaM phAliasaMkhaMkakuMdadagarayaullasaMti bAtena lahalahAyamAnAni ityarthaH, evaMvidhAni yAni morapicchatti mayUrapicchAni taiH / / kayamuddhayaM kRtA mUrddhajA iva kezA iva yasya sa tathA taM, ayamarthaH yathA manuSyazirasi beNirbhavati / tathA tasya dhvajasya veNisthAne mayUrapicchasamUhaH sthApito'stIti, punaH kiM0 1 ahiasassirI // 72 // adhikasazrIkaM atizobhitaM ityarthaH, punaH kiM0 1 evaMvidhana siMhena rAjamAnaM iti vizeSaNayojanA, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha kIhazena siMhena ? phAliyetyAdi-sphaTika ranavizeSaH, zaMkhaH prasiddhaH, aMko'pi ratnavizeSaH, kuMdacihA kuMdasya dhavalapuSpavizeSasya mAlyaM dagarayatti dakarajAMsi jalakaNAH rayayakalasatti rajatakalazo rUpyaghaTaH paMDureNa uktasarvavastuvat ujvalavarNena matthayattheNa mastakasthitena citratayA dhvajazirasi Ali-II khitenetyarthaH, punaH kIdRzena siMhena ? rAyamANeNa rAjamAnena suMdaratvAt zobhamAnenetyarthaH rAyamANaM ___ rayayakalasapaMDureNa matthayattheNa sIheNa rAyamANeNa rAya mANaM bhittuM gagaNatalamaMDalaM ceva vavasieNaM picchai sivarAjamAnaM iti tu yojitaM, punaH kIdRzena siMhena ? bhittuM bhettuM dvidhA kartuM, kim ? gagaNatalamaMDalaM AkAzatalamaMDalaM cevatti utprekSAyAM vavasieNaM sodyameneva, ayamarthaH-dhvajastAvadvAyutaraMgeNa kaMpate, kaMpamAne ca dhvaje siMho'pi gaganaM prati ucchalati, tathA ca utprekSyate, ayaM siMhaH kiM gaganatalaM bheSu udyamaM karotIti !! picchai prekSate iti prAgvat, atha punaH kiMviziSTaM dhvajaM ? sivatti ** *** kalpa. 13 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi. SASASIS // 73 // zivaH saumyaH sukhakArI ata eva mauatti mRduko maMdo maMda iti yAvat evaMvidho yo mAruatti tRtIyaH mAruto vAyuH tasya layatti layaH AzleSo milanamiti yAvat tena Ahayatti Ahata AndolitoyaH tata eva kaMpamANaM calanakhabhAvo yaH sa tathA taM, punaH kiM0 1 aippamANaM atipramANaM mahAMtaM ityarthaH / punaH kiMvi01 jaNapicchaNijjarUvaM janAnAM prekSaNIyaM draSTuM yogyaM rUpaM kharUpaM yasya sa tathA tam // 8 // 4 // mauamArualayAhayakaMpamANaM aippamANaM jaNapicchaNijarUvaM // 8 // 40 // tao puNo jaccakaMcaNujalaMtarUvaM NimmalajalapuNNamuttamaM / | tao puNo tataH punaH sA trizalA kSatriyANI navame svapne rayayapuNNakalasaM rajatapUrNakalazaM rUpyamayaM pUrNa kuMbha pazyati,atha kiMviziSTaM rajatapUrNakalazaM ?jaccakaMcaNujjalaMtarUvaM jAtyakAMcanavat uttamasuvarNavat hai ujvalaM utprAbalyena jvalat dIpyamAnaM rUpaM yasya sa tathA taM, yathA kila jAtyakAMcanasya rUpaM atinirmalaM | // 73 // bhavati tathA tasya kalazasyApi rUpaM iti tAtparya, punaH kiM0 ? NimmalajalapuNNaM nirmalena jalena / Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAEE pUrNa ata eva uttamaM zubhasUcakaM, punaH kiM0 ? dippamANasohaM dIpyamAnA zobhA yasya sa tathA taM, punaH kiM0 ? kamalakalAvaparirAyamANaM kamalakalApena kamalasamUhena parirAjamAnaM sarvataH zobhamAnaM, punaH kiM0 ? paDipuNNatti pratipUrNA natu nyUnA evaMvidhA ye sabatti sarve maMgalabheatti maMgalabhedAH hai maMgalaprakArAsteSAM samAgamaM samAgamaH saMketasthAnamiva, yathA saMketasthAne saMketakAriNo janA ava dippamANasohaM kamalakalAvaparirAyamANaM paDipuNNasavamaMgalabhea samAgamaM pavararayaNaparirAyaMtakamalaTThiyaM nayaNabhUsaNakaraM zyaM prApyate tathA tasminkalaze dRSTe avazyaM sarve maMgalabhedAH prApyate iti bhAvaH, punaH kiMvi0? pavararayaNatti pravararatnaiH parirAyaMtatti parirAjamAnaM yatkamalaM tatra sthitaM ratnamayavikasitakamalopari sa kalazo mukto'stIti bhAvaH, punaH kiM0 ? nayaNabhUsaNakaraM nayanAnAM bhUSaNakaraM AnaMdakaraM ityarthaH, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH // 74 // // 3 // kalpasUtra- nayanayohi AnaMda eva bhUSaNaM, yathA padmasya vikAzaH, punaH kiM0? pabhAsamANaM prabhAsamAnaM dIpyamAvaM, subodhi0 prabhayA vA asamAnaM nirUpam , punaH kiM0 1 savao ceva sarvataH sarvadizaM nizcayena dIvayaMtaM | kSaNa: dIpayaMtaM, punaH kiM0? somalacchInibhelaNaM saumyA prazastA yA lakSmIstasyAH 'nibhelaNaMti' gRhaM, ayaM / PdezyaH zabdaH, punaH kiM0 ? sabapAvaparivajiaM sarvaiH pApaiH amaMgalaiH parivarjitaM rahitaM ata eva zubhaM pabhAsamANaM savaoceva dIvayaMtaM somalacchInibhelaNaM savapAvaparivajiaM subhaM bhAsuraM sirivaraM sabouasurabhikusumaAsattamalladAmaM picchA sA ryypunnnnklsN||9||41|| bhAsuraM dIpyamAnaM sirivaraM zriyA zobhayA pradhAnaM, punaH kiM0 ? sabouasurabhikusumatti sarvarnujAmAM sarvaRtujAtAnAM surabhikasamAnAM sugaMdhipuSyANAM saMbaMdhIni Asattatti AsaktAni kaMThe sthApitAni | malladAmatti mAlyadAmAni yasmin kalaze sa tathA taM, agretanAni padAni khojitAni // 9 // 11 // SAIGUSAKARUSSAIRAUSAHA ASSASASIRA // 74 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *AKKAASAASAASAS to puNo tataH punaH sA trizalA isame svapne padmasaraH pazyati, atha kiMviziSThaM padmasaraH / vikiraNataruNatti prAkatatvAdvizeSaNasya paranipAsAta taruNo natano yo ravistasya ye kiraNAstaHdrA yohiatti bodhitAni yAni sahassapattaci sahasrapatrANi mahApadmAni taiH surabhitaratti atyaMta sugaMdhi piMjarati pItaM raktaM ca jAlaM yasya tattthA, punaH kiM0 1 jalacarati jalacarA jalajIvAsteSAM pahakarati tao puNo ravikiraNataruNabohiyasahassapattasurabhitarapiMjarajalaM jalacara pahakaraparihatthagamacchaparibhujamANajalasaMcayaM mahaMtaM jalaMtamiva kamalakusamUhastena parihatthagati paripUrNa sarvato vyAsaM ityarthaH, tathA macchaparibhujjamANajalasaMcayaM matsyaiH / / paribhujyamAno vyApriyamANo jalasaMcayo yasya tattathA tataH karmadhArayaH, punaH kiM01 mahaMta mahat, punaH kiM0? jalaMtamiva jvaladiva dedIpyamAna iva kamalati kamalAni sUryavikAzIni aMbujAni kuvalayatti Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH kSaNa: // 75 // kalpasUtra kuvalayAni caMdravikAzIni kamalAni uppalatti utpalAni raktakamalAni tAmarasatti tAmarasAni mahApasubodhi. zAni puMDarIatti puMDarIkAni ujjvalakamalAni eteSAM nAnAjAtIyakamalAnAM yaH urutti vistIrNaH | sappamANatti sarpan prasaran evaMvidho yaH sirisamudaeNaM zrIsamudayaH zobhAsamUhastena kamalAnAM | zobhAprakareNa hi zobhamAnatvaM eva syAnnatu sUryabiMbAdivaddedIpyamAnatvaM ata utprekSyate eteSAM | valayauppalatAmarasapuMDarIorusappamANasirisamudaeNaM ramaNijarUvasohaM pamuiaMtabhamaragaNamattamahuarigaNukkarolijamANakamalaM ( 250 ) vividhakamalAnAM zobhAprAgbhAreNa jvaladiva dedIpyamAnamiveti, punaH kiM0 ? ramaNijarUvasohaM ramaNIyA || 18| manoramA rUpazobhA yasya tattathA, punaH kiM0 ? pamuiaMtatti pramuditaM aMtazcittaM yeSAM te pramuditAMtaraH evaMvidhA ye bhamaragaNatti bhramaragaNAH mattamadhukarIgaNAzca bhramarajAtivizeSagaNAsteSAM utkarAHsamUhAH, bhramaramadhukarINAM bahUni vRMdAnItyarthaH, ' samUhAnAmapi samUhoktiratibahutvajJaptyai ' taiH ulijjamANatti BARSAARISSAAR 75 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avalihyamAnAni AkhAdyamAnAni kamalAni yatra tattathA, punaH kiM0 ? kAyaMbagetyAdi- kAdaMbakAH kalahaMsAH, balAhakA balAkAH, cakrAzcakravAkAH, 'kalahaMsatti' kalA madhurazabdA ye haMsAH kalahaMsAH rAjahaMsA ityarthaH, sArasA dIrghajAnukA jIvavizeSAH, ityAdayo ye gaviasauNagaNatti garvitAH tAhasthAnaprAptyA abhimAnino ye zakunigaNAH pakSisamUhAsteSAM mithunadvaMdvaiH sevyamAnaM salilaM yasya / kAyaMbagabalAhayacakkakalahaMsasArasagaviyasauNagaNamihuNasevijamANasalilaM paumiNipattovalaggajalabiMduNicayacittaM picchai sA hiayanayaNakaMtaM. paumasaraM nAma saraM sararuhAbhirAmaM // 10 // 42 // tattathA, punaH kiM0 ? paumiNipattetyAdi-padminyaH kamalinyastAsAM 'pattatti' patrANi tatra 'uvalaggatti' upalagnA ye jalabiMdunicayAstaizcitraM maMDitamiva, iMdranIlaratnamayAnIva padminIpatrANi muktAphalAnu-| kAribhirjalabiMdubhiratIva zobhaMte, taizca patraistat saraH kRtacitra iva bhAtIti bhAvaH, picchai sA iti Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G kalpasUtra subodhi0 // 76 // // 3 // AURICANASHISAISAIRAUSAKA bu prAm yojitaM, punaH kiM0 1 hiayanayaNakaMtaM hRdayanayanayoH kAMtaM vallabhaM paumasaraM nAma sara tRtIyaH padmasara iti nAmnA saraH sarovaraM, kiMvi0 ? sararuhAbhirAmaM sarassu ahaM pUjyaM ata eva 'abhirAma' kSaNa: ramaNIyaM // 10 // 42 // taopuNo tataH punarekAdaze svapne zaradrajanIkarasaumyavadanA sA trizalA kSIrodasAgaraM pazyati, tao puNo caMdakiraNarAsisarisasirivacchasohaM caugamaNapavaDDamANajalaatha kiMviziSTaM kSIrodasAgaraM ? caMdakiraNarAsitti caMdrasya kiraNarAziH kiraNasamUhastena sarisasiriti / sadRzI zrIH zobhA yasyA evaMvidhA vacchasohaM vakSaHzobhA yasya sa tathA taM, 'vakSaHzabdena hi hRdayaM / ucyate tantu prANino bhavati na tu samudasya tato hRdayazabdenA'tra madhyabhAgaH procyate tto'tyujv-13||7|| lo madhyabhAgo yasyeti jJeyam, punaH kiM0? caugamaNatti caturpu gamaneSu dirgeSu pavaDamANatti EAS Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SESUASASALASANANAISHUS prakarSeNa varddhamAno jalasaMcayo jalasamUho yasya sa tathA taM, catasRSvapi dikSu latra agAdha eSa jala pravAho'stIti bhAvaH, punaH kiM0? cavalacaMcaletyAdi-capalacaMcalA capalebhyo'pi capalA aticapalA iti yAvat , tathA uccAyappamANatti uccaM AtmapramANaM yeSAM evaMvidhA ye kallolAstaiH lolaMtatti lolat punaH punarekIbhUya pRthak bhavat evaMvidhaM toyaM pAnIyaM yasya sa tathA taM, punaH kiM0? paDupavaNetyAdi-paTu| . saMcayaMcavalacaMcaluccAyappamANakallolalolaMtatoyaM paDupavaNAhayacaliacava lapAgar3ataraMgaraMgaMtabhaMgakhokhuSbhamANasobhaMtaNimmalaukkaDaummIsahasaMbaMdhanA amaMdena pavanena Ahayatti AhatA AsphoTitAH saMtaH ata eva caliatti calitA dhAvituM pravRttAH tata eva cavalatti capalAH pAgaDatti prakaTAH taraMgatti evaMvidhAstaraMgAH kallolAstathA raMgatatti raMgataH itastato nRtyaMta evaMvidhA bhaMgati kallolavizeSAH tathA khokhunbhamANati atikSubhyaMtaH bhayanAMtA iva bhramaMtaH sobhaMtaci zobhamAnAH Nimmalati nirmalAH khacchAH ukkaDatti utkaTA uddhatAH ummisi Urma.181 SUNRISHAHAAAAASSG Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodha0 // 77 // yo vicchittimaMtaH kallolAH 'tatastaraMgAMtabhaMgAMtaUrmyatapadAnAM dvaMdvaH' tata etaiH sarvaiH pUrvoktaiH kallolaprakAraiH saha yaH saMbaMdho milanaM tena dhAvamANatti dhAvamAnastvaritaM tIrAbhimukhaM prasarpan ovaNiyattatti | apanivartamAnastaTAtpazcAdvalamAnaH san bhAsurataro'tyaMtaM dIpto'ta eva abhirAmo manoharo yaH sa tathA taM punaH kiM0 ? mahAmagaretyAdi - mahAMto makarA matsyAzca prasiddhAH, tathA timi ( 1 ) timiMgiladhAvamANovaNiyattabhAsuratarAbhirAmaM mahAmagaramacchatimitimiMgilaNiruddhatilitiliyAbhighAyakappurapheNapasaraM mahANaIturiyavegamAgayabhamagaMgAvatta (2) niruddha (3) tilitilikA (4) zca jalacarajIvavizeSAH, athaiteSAM abhighAyatti abhighAtena pucchAcchoTanena utpannaH kappUratti karpUravadujvalaH pheNapasaratti phenaprasaro yasya sa tathA taM punaH kiM0? | mahANaI ityAdi - mahatyo nadyo mahAnadyo gaMgAdyAstAsAM ye tvaritavegAH zIghraM AgamanAni taiH Agayabhamatti Agatabhrama utpannabhramaNo yo gaMgAvattatti gaMgAvarttanAmA AvarttavizeSastatra guppamANatti tRtIyaH kSaNaH // 3 // // 77 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkulI bhavat ata eva ucchalaMtatti ucchalat Avartapatitatvena anyatra nirgamAvakAzAbhAvAt / Urddha ucchalat paccoNiattatti pratyavanivRttaM UrdU ucchaMlya tatraiva punaH patitaM ata eva bhamamANatti tatra Avarte eva bhramat tata eva ca lolaM svabhAvatazcaMcalaM evaMvidhaM salilaM pAnIyaM yatra sa tathA taM prekSate kSIrodasAgaraM zaradrajanikarasomavadanA // 11 // 43 // guppamANucchalaMtapaccoNiattabhamamANalolasalilaM picchai khIroyasAyaraM sarayarayaNikarasomavayaNA // 11 // 43 // tao puNo taruNasUramaMDalasamappabhaM dippamANasohaM uttamakaMcaNamahAmaNitaopuNo tataH punaHsA trizalA dvAdaze svapne vimAnavarapuMDarIkaM prekSate, atha kiMviziSTaM vimAnavarapuM-18 DarIkaM ? taruNetyAdi-taruNo nUtano yaH sUryastasya maMDalaM biMvaM tena samA prabhA kAMtiryasya tat tathA, punaH kiM0 ? dippamANasohaM dIpyamAnA zobhA yasya tattathA, punaH kiM0 ? uttamakaMcaNetyAdi- uttamaiH / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH / kalpasUtrasubodhi0 kSaNa: // 78 // ASSACHSLSSSSSSSS kAMcanamahAmaNisamUhaiH suvarNaratnaprakaraiH pravarA ye aTThasahassatti aSTAdhikasahasrasaMkhyAH teatti tekA staMbhAH taiH dippaMtatti dIpyamAnaM sat NahappaIvaM nabha AkAzaM pradIpayati yattat tathA, punaH kiM. ? kaNagapayaretyAdi-kanakapratareSu suvarNapatreSu laMbamAnAbhirmuktAbhiH samujvalaM prAbalyena dIptimat, punaH kiM0 ? jalaMtetyAdi- jvalaMti dIpyamAnAni devasaMbaMdhIni arthAlaMbitAni dvAmAni puSpamAlA yatra 81 samUhapavarateaasahassadippaMtaNahappaIvaM kaNagapayaralaMbamANamuttAsamujjalaM jalaMtadivadAmaM IhAmigar3asabhaturagaNaramagaravihagavAlagakiNNararurusarabhatattathA, punaH kiM0? IhAmigetyAdi-IhAmRgA vRkAH, 'varagaDA jIca' iti loke, usabhatti vRSabhAH, tusmatti turagA azvAH, Naratti narA manuSyAH, magaratti makarAH, vihagatti vihagAH pakSiNaH, vAlagatti hai| vyAlakAH sarpAH, kiNNarati kinnarA devajAtivizeSAH,ruruci ruravo hamabhedAH,sarabhaci zarabhA aSTApadAH, Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MASSASSINSREGG camaratti camaryo dhenavaH, saMsattatti saMsaktAH zvApadavizeSAH, kuMjarA hastinaH vaNalayatti vanalatAH azokalatAdyAH, paumalayatti padmalatAH padminyaH, eteSAM sarveSAM yA bhattitti bhaktiH racanA citrANi iti yAvat , taiH citraM AzcaryakAri, punaH kiM0? gaMdhavopavajamANa ityAdi-gAMdharvazabdena gItaM ucyate, upavAdyamAnazabdena vAditrANyucyate, tato gAMdharvopavAdyamAnAnAM gItavAditrANAM saMpUrNo ghoSaH zabdo / camara-saMsatta-kuMjara-vaNalaya-paumalayabhatticittaM gaMdhavopavajamANasaMpuNNaghosaM NicaM sajalaghaNaviulajalaharagajiyasaddANuNAiNA devaduMdubhimahAraveNaM yatra tattathA, punaH kiM0 ? NiccaM sajala ityAdi-nityaM niraMtaraM sajalo jalasaMpUrNaH ghaNatti ghano niviDaH hai| viulatti vipulaH pRthula evaMvidho yo jaladharo meghastasya yo gajiyasadatti garjitazabdo garjArava ityarthaH tasya aNuNAiNA anunAdinA sadRzena devaduMdubhimahAraveNaM devasaMbaMdhiduMdubhimahAzabdena / Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi // 79 // // 3 // KOPERASAARESSAARESSREACH sayalamavi jIvaloaM sakalamapi jIvalokaM pUrayaMtaM pUrayat zabdavyAptaM kurvadityarthaH, punaH kiM0 ? tRtIyaH kAlAguru ityAdi-kRSNAguru (1) pravarakuMdurukka (2) turuSkAH (3) prAgvyAkhyAtAstathA DajjhamANadhUvatti dahyamAnadhUpo dazAMgAdiSUpaH vAsaMgatti vAsAMgAni sugaMdhadravyANi eteSAM sarveSAM maghamaghaMtatti maghamaghAyamAnaH gaMdhu yatti udbhuta itastataH prasRtazca yo gaMdhastena abhirAmaM, punaH kiM0 ? NiccAloyaM nityaM / sayalamavi jIvaloaM pUrayaMtaM kAlAguru-pavarakuMdurukka-turukka-DajjhamANadhUvavAsaMgauttamamaghamaghaMtagaMdhuDuyAbhirAmaM NicAloyaM seyaM seyappabhaM suravarAbhirAmaM picchai sA sAtovabhogaM varavimANapuMDarIyaM // 12 // 44 // Aloka udyoto yatra tattathA, punaH kiM0 ? seaM zvetaM ujjvalaM ata eva seappabhaM zvetA ujjvalA hai prabhA kAMtiryasya tattathA, punaH kiM0? suravarAbhirAmaM suravaraiH pradhAnaM zobhitaM na tu riktaM picchai // prekSate sA trizalA iti prAg yojitam , punaH kiM0 ? sAtovabhogaM sAtasya sAtavedanIyasya karmaNa Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upabhogo yatra tatsAtopabhogaM IdRzaM vimAnavarapuMDarIkaM vimAnavareSu puMDarIkamiva atyuttmtvaat||12||44|| 31 tao puNo tataH punaH sA trizalA trayodaze svapne ratnanikararAziM pazyati, atha kiMviziSTaM ratnani-13 kararAziM ? pulagetyAdi-pulakAdayo ratnavizeSAH prasiddhAH, navaraM veratti vajaM iMdanIlatti iMdranIlaratnaM| sAsagatti sasyakaM ratnavizeSaH kakkeyaNatti karketanaM ratnavizeSaH lohiyakkhatti lohitAkhyo ratnavizeSaH tao puNo pulaga-veriMda-nIla-sAsaga-kakkeyaNa-lohiyakkha-maragaya-masAragalla pavAla-phaliha-sogaMdhiya-haMsagabbha-aMjaNa-caMdappahavararayaNehiM mahiyalapaiTThiyaM maragayatti marakataM ratnavizeSaH masAragallatti masAragallaM ratnavizeSaH pavAlatti vidrumaH phalihatti sphaTikaratnaM sogaMdhiyatti saugaMdhikaM ratnavizeSaH haMsagabbhatti haMsagarbha ratnavizeSaH aMjaNatti aMjanaprabhaM zyAmaratnaM caMdappahatti caMdraprabhazcaMdrakAMtaratnaM ebhiH ratnaprakAraiH mahiyalapaiTThiyaM mahItalapratiSThitaM mahItale Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 1160 11 sthitamapi gaganamaMDalasyAMtaM yAvatprabhAsayaMtaM lokaprasiddhasya AkAzasyApi zikharaM svakAMtyA zobhayaM tamityarthaH, punaH kiM0 ? tuMgaM uccaM, kiMpramANamityAha merugirisannigAsaM merugirisadRzaM rayaNaNikararAsiM ratnanikarANAM rAziH ucchritaH samUhastaM zeSaM yojitam // 13 // 45 // 'sihiM cetyAditaH siddhiM yAvat' [ nanu prathamato'pi 'sihiM' iti padaM, aMte'pi 'sihiM' iti padaM gagaNamaMDalaMtaM pabhAsayaMtaM tuMgaM merugirisannigAsaM picchai sA rayaNaNikararAsiM // 13 // 45 // sihiM ca sA viulujjalapiMgalamahughayapari siccamANa tataH kathaM na paunarukttyam ? ucyate - prathamaM yat sihiM ceti padaM tat gayavasaheti gAthoktasya sihiM ceti padasya grahaNArthaM, aMte sthitaM tu svarUpagrahaNArthaM, tato'yamarthaH gayavasahetigAthAyAM yaduktaH sihiM ceti caturdazasvapnastatra IdRzaM zikhinaM agniM pazyatIti yojanA, ata eva atra ' taopuNo' iti tRtIyaH kSaNaH // 3 // // 80 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ noktaM, sihiM ceti padenaiva gatArthatvAt , vizeSyaM tu aMte sthitaM eva padam ,] tataH sA trizalA catuhai deze svapne zikhinaM pazyati, kiMviziSTaM zikhinaM ? viulujjaletyAdi-vipulA vistIrNA tathA ujvalapiMgalena madhughRtena pariSicyamAnA ujvalena ghRtena piMgalena ca madhunA sicyamAnA ata eva NicUmatti hai nirdhUmA dhagadhagAiyatti dhagadhdhagiti kurvatyo jalaMtatti jvalaMtyo dIpyamAnA yA jvAlAstAbhiH ujjva NiDUmadhagadhagAiyajalaMtajAlujalAbhirAmaM taratamajogajuttehiM jAlApaya| rehiM aNNuNNamiva aNuppaiNNaM picchai sA jaalujlnngaNbrNv| laM ata eva abhirAmaM, punaH kiM0 ? taratamajogajuttehiM ityAdi-taratamayogayuktairdhvAlAprakarairanyonyamanuprakIrNa iva, ekA jvAlA uccA, anyA tato'pi uccatarA, aparA tato'pi uccatamA, evaM taratamayogayuktairdhvAlAprakaraiH anyonyamanuprakIrNa iva, tasya sarvA api jvAlA anyonyaM praviSTA iva saMtIti bhAvaH, punaH kiM0 ? jAlujalaNaga ityAdi- jvAlAnAM UrdU jvalanaM jvAlojvalanaM svArthikakapratyaye ca Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 kSaNa: // 8 // // 3 // jvAlojvalanakaM, atra tRtIyaikavacanalopaH, tena jvAlojjvalanakena katthaitti kvacitpradeze aMbaraM AkA- tRtIyaH zaM pacaMtaM iva, abhraMlihatvena AkAzapacanasamarthamivetyarthaH / punaH kiM0 ? ativegacaMcalam // 14 // 46 // ime eyArise imAn etAdRzAn zubhAn kalyANahetUn some umayA kIrtyA sahitAn piyadaMsaNe katthai payaMtaM aivegacaMcalaM sihi // 14 // 46 // ime eyArise subhe some piyadaMsaNe surUve suviNe dahaNa sayaNamajjhe paDibuddhA araviMdaloaNA hrispuliaNgii| "ee caudasaMsuviNe, savA pAsei priyadarzanAn darzanamAtreNa prItikarAn surUve surUpAn suviNe svapnAn dalUNa dRSTvA sayaNamajjhe zayanamadhye nidrAmadhye pratibuddhA jAgaritA araviMdalocanA trizalA harSapulakitAMgI prmodbhrromaaNci-18|||8|| tagAtrI, atra prasaMgena eteSAM svapnAnAM garbhakAle sakalajinarAjajananIvilokanIyatvaM darzayannAha / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAUSASSASASUSASLUSHOGAUS ee caudasasuviNe ityAdigAthA, vyAkhyA- etAn caturdazasvapnAn sarvAH pazyanti tIrthakaramAtaraH yasyAM rajanyAmutpadyante kukSau mahAyazaso'rhantaH // 47 // // titthrymaayaa| jaM rayaNiM vakkamai, kucchisi mahAyasA arihaa||||||47|| tae NaM sA tisalA khattiyANI ime eyArUve urAle cauddasa mahAsuviNe pAsittA NaM paDibuddhA samANI haTTatuTTha-jAva hiyayA dhArAhayakayaMbapupphagaMpiva samussasiaromakUvA sumiNuggahaM karei sumiNuggahaM karittA sayaNijAo abbhuTei abbhuTTittA pAyapIDhAo paccoruhai paccoruhittA aturiyamacavalataeNaM ityAdi paDiboheitti paryaMtaM sUtraM, tatra sumiNuggahaM karei svapnAnAM avagrahaM smaraNaM karoti / jeNevetyAdi- yatra siddhArthaH kSatriyastatropAgatya tAhiM tAbhiH girAhiM gIrbhirvANIbhiH saMlavamANI || Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra // 8 // saMlavamANI saMlapaMtI 2 paDibohei pratibodhayati jAgarayatIti saMbaMdhaH / atha kIdRzIbhirvANI- tRtIyaH subodhi0 hai bhiH ? ityAha / tAhiM taabhirvishissttgunnsNyuktaabhiH| punaH kIdRzIbhiH? iTAhiM iSTAbhistasya vallabhAbhiH kSaNaH punaH kI0 ? kaMtAhiM kAMtAbhiH sarvadA'pi vAMchitAbhiH ata eva piyAhiM priyAbhiH adveSyAbhiH, punaH masaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe jeNeva sayaNije jeNeva siddhatthe khattie teNeva uvAgacchai uvAgacchittA siddhatthaM khattiyaM tAhiM iTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNunnAhiM maNAmAhiM urAlAhiM kallANAhiM sivAhiM I kI0 ? maNuNNAhiM manojJAbhirmanovinodakAriNIbhiH ata eva maNAmAhiM manomAbhirmanasA amyate | punaHpunargamyate natu kadApi vismAryante evaMvidhAbhiH, punaH kI0? urAlAhiM udArAbhiH suNdrdhvnivrnn-13|| saMyutAbhiH kallANAhiM kalyANAni samRddhyastatkAriNIbhiH, punaH kI0 ? sivAhiM zivAbhirupadravaharAbhiH // 82 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GARSASCA tathAvidhavarNasaMyuktatvAt ata eva dhannAhiM dhanyAbhirdhanaprApikAbhiH, punaH kI0? maMgallAhiM maMgalakaraNe pravINAbhiH, punaH kI0 ? sassirIyAhiM sazrIkAbhiH alaMkAravirAjitAbhiH, punaH kI0 ? hiayagamaNijAhiM komalatayA subodhatayA ca hRdayaMgamAbhiH / punaH kI0 ? hiyayapalhAyaNijjAhiM hRdayaprahlA-12 danIyAbhiH hRdtazokAyucchedikAbhiH, punaH kI0 ? miyamahuretyAdi-mitAH alpazabdAH bahvarthAzca dhannAhiM maMgallAhiM sassirIyAhiM hiyayagamaNijjAhiM hiyayapalhAyaNijAhiM / miyamahuramaMjulAhiM girAhiM saMlavamANI saMlavamANI pddibohei||48|| taeNaM sA tisalA khattiyANI siddhattheNaM raNNA abbhaNuNNAyA samANI 6 madhurAH zrotrasukhakAriNyaH maMjulAH sulalitavarNamanoharAH tataH padatrayasya karmadhAraye mitamadhuramaMjulAbhiriti // 48 // taeNaM tato'naMtaraM jAgaraNAnaMtaraM siddhArthena rAjJA'bhyanujJAtA sA trizalA kSatriyANI nAnAmaNi *AXUXNAUX ASRAMAHA LA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi // 83 // kanakaratnAnAM bhaktibhiH racanAbhiH citre AzcaryakAriNi bhadrAsane niSIdati, niSadya ca AsatthA 8 tRtIyaH AzvastA mArgajanitazramApagamena AzvAsanAM upagatA ata eva ca vIsatthA vizvastA kSobhAbhAvena sukhAsanavaragatA sukhena upaviSTA satI siddhArtha kSatriyaM pUrvoktarUpAbhirvANIbhirevaM avAdIt hai| NANAmaNikaNagarayaNabhatticittaMsi bhaddAsaNaMsi NisIyai NisIittA AsatthA vIsatthA suhAsaNavaragayA siddhatthaM khattiyaM tAhiM iTThAhiM jAva saMlavamANI saMlavamANI evaM vayAsI // 49 // evaM khalu ahaM sAmI ! ajja taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi vaNNao jAva paDibuddhA / tNjhaa| gyvshgaahaa| taM eesiM sAmI! urAlANaM cauddasaNhaM zeSaM spaSTam // 49 // tatkimityAha / evaM khallu khAmin ! adya mayA caturdaza mahAsvapnAH dRSTAH taM eesiM tat eteSAM ACCORA // 3 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdazAnAM mahAsvapnAnAM ke maNNe manye itti vitarkArtho nipAtaH tataH ko nu ? kallANe kalyANakArI phalavittiviseso bhavissai phalavRttivizeSo bhaviSyatIti // 50 // taNaM se siddhatthe tataH sa siddhArtho rAjA trizalAyAH kSatriyANyA aMtike etamarthaM succA zrutvA mahAsumiNANaM ke maNNe kallANe phalavittivisese bhavissai // 50 // taeNaM se siddhatthe rAyA tisalAe khattiyANIe aMtie eyamaTThe succA Nisamma haTThatu jAvahiyae dhArAhayanIvasurahi kusuma caMcumAlaiyaromakUve te sumi ogaNhata te sumiNe ogiNhittA IhaM aNuppavisai aNuppavi zrotreNa nisamma nizamya hRdayenAvadhArya haTTatuTu ityAdi - prAgvat, tAn svapnAn avagRhNAti cetasi dharati, avagRhya ca IhaM aNuppavisai IhAM sadarthavicAraNalakSaNAM anupravizati anupravizya ca teSAM Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNa: // 3 // kalpasUtra18| svapnAnAM atyuggahaM arthAvagrahaM arthanizcayaM karoti, arthanizcayaM kRtvA ca trizalAM kSatriyANI tAhiM ittaahiN| tRtIyaH subodhi. ityAdi prAgvat , evaMvidhAbhiH vaggUhiM vAgbhiH saMlapannevamavAdIt // 51 // kimityAha / devANuppie hedevAnupriye! saralakhabhAve ! tume tvayA urAlANaM udArAHprazastAH svapnA dRSTAH kallANANaM ityAdi praagvt|| // 84|| sittA appaNo sAhAvieNaM maiputvaeNaM buddhiviNNANeNaM tesiM sumiNANaM atthuggahaM karei karittA tisalaM khattiyANiM tAhiM iTTAhiM jAva maMgallAhiM miyamahurasassirIyAhiM vaggUhiM saMlavamANe saMlavamANe evaM vayAsI // 51 // urAlANaM tume devANuppie ! sumiNA diTThA kallANANaM tume devANuppie! atha teSAM svapnAnAM mahimnA kiM bhvissytiityaah| atthalAbho ityAdi-arthAdInAM lAbho bhaviSyatIti, // 84 // tatra artho maNikanakAdiH, bhogAH zabdAdayaH, putraH pratItaH, sukhaM nirvRtiH, rajatti rAjyaM khAmyA 1|| AMARCAMSAROSAGAUR Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtya 2 suha 3 skoza 4 rASTra 5 durga 6 sainya 7 lakSaNaM saptAMgaM, teSAM lAbho bhaviSyatIti / atha sAmAnyena phalAnyuktvA vizeSato mukhyaM phalamAha / evaM khalu devAnupriye ! tvaM navasu mAseSu bahupra sumiNA divAevaM sivA dhannAmaMgallA sassirIAArugga-tudvi-dIhAu-kallANa(300) maMgalakAragANaM tume devANuppie! sumiNA diTThA, atthalAbho devANuppie ! bhogalAbho devANuppie! puttalAbho devANuppie ! sukkhalAbho devANuppie ! rajalAbho devANuppie ! evaM khalu tume devANuppie ! NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANarAiMdiyANaM vaikaMtANaM amhaM tipUrNeSu ardhASTamarAtriMdivAdhikeSu vyatikrAMteSu surUpaM dArakaM putraM prajaniSyasIti saMbaMdhaH / kiMviziSTaM ? kalpa. 15 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi kSaNa: // 85 // IGORAAAAASSESSORIA ahma kulakeuM asmAkaM kule keturiva ketuzcihna dhvajastatsadRzaM atyadbhutamityarthaH / amaM kuladIva tRtIyaH asmAkaM kule dIpa iva dIpastaMprakAzakaM maMgalakArakaM ca kulapavayaM kule parvata iva parvataH aparAbhavanIyaH sthirazca kulasyAdhAra ityarthaH / kulavaDiMsayaM kule'vataMsaka iva mukuTa iva yastaM, zobhAkaratvAt , ata eva kulatilakaM, kulakIrtikaraM ca kulavittikaraM kulasya vRttinirvAhastatkara, tathA kuladiNayaraM kule dinakara kulakeuM amhaM kuladIvaM kulapavayaM kulavaDiMsayaM kulatilayaM kulakittikaraM kulavittikaraM kuladiNayaraM kulaAdhAraM kulaNaMdikaraM kulajasakaraM kulapA__ yavaM kulavivaddhaNakaraM sukumAlapANipAyaM ahINasaMpuNNapaMciMdiyasarIraM iva prakAzakatvAdyastaM, kulAdhAraM pRthivIvat kulaNaMdikaraM kulasya naMdirvRddhistatkaraM kulajasakara kulasya : hU~ sarvadiggAmikhyAtikaraM, ekadiggAminI kIrtiH, sarvadiggAmukaM yaza itivacanAt kulapAyavaM chAyAka-* // 5 // ratvAt AzrayaNIyatvAcca kulasya pAdapa iva vRkSa iva yastaM, kulavivaddhaNakaraM kulasya vivarddhanaM sarvato hai Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddhistasya karaM kArakam , sukumAlapANipAyaM ityAdIni vizeSaNAni prAgvat // 52 n seviyaNaM sopi ca dAraka unmuktabAlabhAvo viNNAyapariNayamitte vijJAtaM vijJAnaM tat pariNatamAtraM yasya sa tathA paripakvavijJAna ityarthaH / yauvanamanuprApto rAjyapatI rAjA bhaviSyati / kiMviziSTaH ? sUre lakkhaNavaMjaNaguNovaveyaM mANummANapamANapaDipuNNasujAyasavaMgasuMdaraMgaM sasisomAkAraM kaMtaM piyadaMsaNaM surUvaM dArayaM payAhisi // 52 // sevia NaM dArae ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamitte juvaNagamaNuppatte sUre vIre vikaMte vitthiNNavipulabalavAhaNe rajavaI rAyA bhavissaI // 53 // zUraH dAne aMgIkRtanirvAhe ca samarthaH ityarthaH vIre vIraH saMgrAme samarthaH vikaMte vikrAMtaH | paramaMDalAkramaNasamarthaH parAkramavAnityarthaH, vitthipaNetyAdi-vistIrNAdapi vipule ativistINe ityarthaH evaMvidhe balavAhane yasya sa tathA, tatra balaM senA, vAhanaM mavAdikam // 53 // 5545 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra // 86 // taMurAlANaM tasmAddArAstvayA svapnA dRSTA evaM duccapi taccaMpi dviH triH vAradvayaM vAratrayaM api aNuvUhai subodhiprshNsti| taeNamityAdi-tato'nantaraM sA trizalA kSatriyANI siddhArthasya rAjJaH pArzve etamarthaM zrutvA | taM urAlANaM tume jAva duccapi tacaMpi aNuvhai / taeNaM sA tisalA khattiyANI siddhatthassa raNo aMtie eyamaDhe succA Nisamma haTu-tuTTha-jAva hiyayA karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaha evaM vayAsI // 54 // evameyaM sAmI! tahameyaM sAmI! avitahameyaM sAmI ! asaMdiddhameyaM sAmI! icchiyameyaM sAmI ! paDicchiyameyaM sAmI ! icchiyapaDicchiyameyaM sAmI ! sacceNaM esamaTe se jaheyaM tubme vayahatti kaTu te myAvadhArya hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA yAvat mastake aMjaliM kRtvA evamavAdIt // 54 // evameyaMsAmI ! evametat khAmin ! ityAdIni padAni prAgvat yAvat itikaTu satya eSo'rtho yathA yUyaM / BISNESAUSIASISAHASIS CROCORNER nizam // 86 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadatheti kRtvA iti uktvA tAn svapnAn samyak pratIcchati aMgIkaroti, aMgIkRtya ca siddhArthena rAjJA'bhyanujJAtA khasthAnaM gaMtuM anumatA satI nAnAmaNiratnacitrAdbhadrAsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAya 6 ca atvaritayA acapalayA asaMbhrAMtayA avilaMbitayA rAjahaMsasadRzyA gatyA yatra svakaM zayanIyaM sumiNe samma paDicchai paDicchittA siddhattheNaM raNNA abbhaNuNNAyA samANI NANAmaNirayaNabhatticittAo bhaddAsaNAo abbhuTei abbhudvittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchai uvAgacchi ttA evaM vayAsI // 55 // mA mete uttamA pahANA maMgallA sumiNA divA aNNehiM pAvasumiNehiM paDihammitatropAgacchati, upAgatya caivamavAdIt // 55 // mA mete ityAdi me mama ete pUrvoktA uttamAH kharUpataH suMdarAH pradhAnAH satphaladAyakAH ata eva maMgallA maMgalakAriNaH svapnA anyaiH pApaskhapnairmA pratihanyaMtAM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 kSaNa: // 87 // 3 // SOURCESSARSONG viphalIkriyatAmiti kRtvA devagurujanasaMbaddhAbhiH ata eva prazastAbhimaMgalyAbhirdhArmikAbhiH kathAbhiH tRtIyA | svapnajAgarikAM svapnasaMrakSaNArthaM jAgarikA khapnajAgarikA tAM jAgratI paDijAgaramANI tAn svpnaanev| khApanivAraNena praticaraMtI viharati Aste ityarthaH // 56 // taeNaM siddhatthe tataH sa siddhArtho rAjA | ssaMtitti kaha devayagurujaNasaMbaddhAhiM pasatthAhiM maMgallAhiM dhammiyAhiM kahAhiM sumiNajAgariyaM jAgaramANI paDijAgaramANI viharai // 56 // taeNaM siddhatthe khattie paJcUsakAlasamayaMsi koDuMbiyapurise saddAvei sadAvittA evaM vayAsI // 57 // khippAmeva bhodevANuppiyA ! |paJcUsakAlasamayaMsi pratyUSakAlasamaye prabhAtakAle koDuMbiyapurise saddAvei kauTuMbikapuruSAn sevakAn // 7 // zabdayati AkArayati, zabdayitvA ca evamavAdIt // 57 // kimityAha khippAmeva kSiprameva zIghra Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meva bhodevAnupriyAH ! ajja savisesaM adya utsavadinatvAt savizeSAM bAhiriyaM bAhyAM uvaTThANasAlaM | upasthAnazAlAM upasthAnamaMDapaM " kacaharI " iti loke, kiMviziSTAm ? gaMdhodagasitaM gaMdhodakena sugaMdhavAriNA siktAM suisaMmajjivalittaM zuciM pavitrAM saMmArjitAM kacavarApanayanena uvalittaM upa ajja savisesaM bAhiriyaM uvaTThANasAlaM gaMdhodagasittaM suisaMmajiovalittaM sugaMdhavarapaMcavaNNapupphovayArakaliaM kAlAguru-pavarakuMdurukka- turukkaDajjhaMtadhUvamaghamaghaMtagaMdhuDuyAbhirAmaM sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUyaM kareha karave karitA karavittA ya siMhAsaNaM rayAveha rayAvittA mama eyamANattiyaM liptAM chagaNAdinA tataH padatrayasya karmadhArayaH, sugaMdhavara ityAdIni vizeSaNAni prAgvadvyAkhyeyAni, tataH | evaMvidhAM upasthAnazAlAM kuruta svayaM kArayata anyaiH, kRtvA kArayitvA ca tatra siMhAsanaM racayata, Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 kSaNaH // 8 // racayitvA ca mama etAM AjJapti kSiprameva pratyarpayata // 58 // taeNaM te koDaMbiyapurisA tataste kauTu- tRtIyaH mbikapuruSAH siddhArthena rAjJA evaM uktAH saMto dRSTAstuSTA ityAdi pUrvavat , ata evaMvidhAH saMtaH khippAmeva paJcapiNaha // 58 // taeNaM te koDaMbiyapurisA siddhattheNaM raNNAM evaM vuttA samANA haTTha-tuTTha-jAva hiyayA karayalajAvakaTu evaM sAmitti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNaMti paDisuNittA siddhatthassa khattiyassa aMtiyAo paDiNikkhamaMti paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANa sAlA teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA khippAmeva savisesaM bAhiriyaM evaM sAmitti hekhAmin ! yathA yUyaM Adizata tattathaiva asmAbhiravazyaM kartavyaM ityuktvA yAvat ttt-13||88 // thaiva sarva kRtvA siddhArthasya kSatriyasya tAM AjJA pratyarpayaMti, asmAbhirbhavadAdezaH kRta iti nivedayaM-18 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHES tItyarthaH // 59 // taeNaM sesiddhatthe tataH sa siddhArthaH kSatriyaH kallaM kalye zvaH pAuppabhAyAe prAdurityavyayaM prAkAzye tataH prakaTaprabhAtAyAM rajanyAM, phuluppala ityAdi-phullaM vikasitaM yat utpalaM padmaM, uvaTThANasAlaM gaMdhodayasuttasuiyajAva sIhAsaNaM rayAviMti rayAvittA jeNeva siddhatthe khattie teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa siddhatthassa khattiyassa tamANattiyaM paJcappiNaMti // 59 // taeNaM se siddhatthe khattie kallaM pAuppabhA yAe rayaNIe phulluppalakamalakomalummiliyammi ahApaMDure pabhAe rattAkamalazca hariNavizeSastayoH komalaM sukumAlaM unmIlitaM vikasanaM dalAnAM nayanayozca yasminnevaMvidhe| ahApaMDure pabhAe atha rajanIvibhAtAnaMtaraM pAMDure ujvale prabhAte, ayamarthaH yasminprabhAte padmAnAM HUGHUSHUSUSASISIRASI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 // 89 // SWARORSCRECERSAX dalavikAsena vikasanaM jAtaM, hariNAnAM ca nayanavikAseneti tasminprabhAte jAte uTThiyaMmi sUre pUrva tRtIya rajanI vibhAtA tata ISatprakAzo jAtastatazca pAMDuraM ujjvalaM prabhAtaM jAtaM tatazca krameNa sUrya udgate kSaNaH sati, atha kiMviziSTe sUrye ? rattAsogappagAsatti raktasya azokasya yaHprakAzaH prabhAsamUhaH kiMsuatti kiMzukaM palAzapuSpaM suamuhatti zukamukhaM zukacaMcupuTaM guMjaddhatti guMjAyA ardhaH kRSNabhAgAdanya __ sogappagAsa-kiMsuya-suyamuha-guMjaddharAga-baMdhujIvaga-pArAvayacalaNanayaNahai parahuasurattaloaNa-jAsuaNakusumarAsi-hiMgulayaNiyarAiregarehaMtasarise bhAgalakSaNaH eteSAM yo rAgo raktatvaM, tathA baMdhujIvagatti baMdhujIvakaM puSpavizeSaH "bapohariAMphUla" iti lokaprasiddhaH pArAvayacalaNaNayaNatti pArApatasya caraNanayanaM parahuasurattaloaNatti parabhRtasya kokilasya surakte kopAdinA raktIkRte ye locane jAsuaNakusumarAsitti japApuSpasya 'jAsU'iti loka- // 9 // prasiddhasya yo rAziH samUhastathA hiMgulanikarazca prasiddhaH etebhyaH sarvavastubhyaH airegarehaMtasarise , Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atirekeNa rAjamAnaH san sadRzaH, atra yaH atirekeNa rAjamAnaH sa sadRzaH kathaM bhavatItyAzaMkAyAMta raktatvamAtreNa sadRzaH, kAtyA tu atirekeNa rAjamAna iti vRddhAH, athavA raktAzokaprakAzAdInAM hiMgulanikarAMtAnAM yo rAjamAno'tirekaH prakarSastatsadRza iti / punaH kiMviziSTe sUrye ? kamalAyara-2 saMDavibohae kamalAnAM AkarA utpattisthAnAni ye padmadAdayasteSu yAni khaMDAni kamalavanAni / ___ kamalAyarasaMDavibohae uTTiyaMmi sUre sahassarassimi diNayare teasA jlNte| tassa ya karapaharAparalumi aMdhayAre bAlAyavakuMkumeNaM khaciyava jIvaloe teSAM vikAzake 'uTTiyami sUre' iti tu prAg yojitam / punaH kiMviziSTe sUrye ? sahassarasimi / sahasrarazmA, punaH kiMviziSTe sUrye ? diNayare dinakare dinakaraNazIle, punaH kiM0? teasA jalaMte teja-8 sA dedIpyamAne tassa ya karapaharAparaddhaMmi aMdhayAre tasya ca zrIsUryasya karaprahAraiH kiraNAbhighAtaiH aMdhakAre aparAddhe vinAzite sati / atha ca bAlAyavatti bAlAtapaH prasiddhaH sa kuMkumamiva tena : RECORREARCRACY Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 9 // RUSNORI jIvaloke manuSyaloke khacite vyApte sati, ko'rthaH? yathA kuMkumena kiMcidvastu piMjarIkriyate tathA / tRtIyaH bAlAtapena manuSyaloke piMjarIkRte sati zayanIyAt abhyuttiSThati // 60 // sayaNijjAo ityAditaH / paDiNikkhamai paryantaM, tatra sa siddhArthaH zayanIyAdabhyutthAya pAdapIThAtpratyavatarati, pratyavatIrya yatraiva hai| sayaNijAo abbhuTei // 60 // sayaNijAo abbhuDhettA pAyapIDhAo paccoruhai paccoruhittA jeNeva aTTaNasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA aTTaNasAlaM aNupavisai aNupavisittA aNegavAyAma-jogga- vaggaNaaTTanazAlA parizramazAlA tatropAgacchati, upAgatya aTTanazAlA anupravizati, anupravizya ca anekAni vyAyAmAya parizramAya karaNIyAni yAni yogyAvalganavyAmardanamallayuddhakaraNAni, tatra joggatti // 10 // yogyA abhyAsaH 'khuralI tu zramo yogyA'bhyAsa' itivacanAt , vaggaNatti valganaM ullaMghanaM anyonya E S Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. 16 muparyupari patanamiti yAvat vAmaddaNatti vyAmardanaM paraspareNa bAhrAdyagamoSTanam / malajuddhati mallayuddhAni pratItAni, karaNAni ca aMgabhaMgavizeSAH mallazAstroktAH, etaiH kRtvA saMte zrAMtaH sAmAnyena zramaM upagataH parissaMte parizrAMtaH sarvAMgINaM zramaM prAptaH evaMvidhaH san sayapAgatti zatavAraM navanavauSadharasena pakvAni, athavA yasya pAke zataM sauvarNA lagaMti tAni zatapAkAni, evaM sahassapAgatti sahasra vAmaddaNa-mallajuddhakaraNehiM saMte parissaMte sayapAgasahassapAgehiM sugaMdhavaratillumAiehiM pINaNije hiM dIvaNijehiM mayaNijehiM vihaNijehiM dappaNijehiM sabbiM| pAkAni evaMvidhaiH sugaMdhavaratailAdibhiH AdizabdAtkarpUrapAnIyAdIni grAhyANi taiH abbhaMgie samANe abhyaMgitaH san, atha kIdRzaiH tailAdibhiH ? pINaNijjehiM prINanIyaiH rasarudhirAdidhAtusamatAkAribhiH dIvaNijjehiM dIpanIyaiH agnidIptikaraiH mayaNijjehiM madanIyaiH kAmavRddhikaraiH vihaNijehiM vRMhaNIyairmAsapuSTikaraiH dappaNijjehiM darpaNIyairbalakAribhiH sadviMdiyagAyatti sarvANi iMdriyagAtrANi teSAM Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 91 // palhAyaNijohiM pralhAdanIyaiH ApyAyanAkAribhistaiH kRtvA abhyaMgitaH san , tillacammaMsi tailacarmaNi tRtIyaH tailAbhyaMgAnaMtaraM evaMvidhaiH puruSaiH saMvAhitaH sannapagataparizramo jAta iti yogaH, atha kiMviziSTaiH puruSaiH kSaNaH NiuNehiM nipuNaiH upAyavicakSaNaiH, punaH kiM0 ? paDipuNNetyAdi-pratipUrNasya pANipAdasya sukumAlakomalAni atyaMtakomalAni talAni yeSAM taiH "atra kiraNAvalIkAreNa dIpikAkAreNa ca pratipU diyagAyapalhAyaNijjehiM abbhaMgie samANe tillacammaMsi NiuNehiM paDi puNNapANipAyasukumAlakomalatalehiM abhaMgaNaparimaddaNuvalaNakaraNaguNarNAnAM pANipAdAnAM iti prayogo likhitaH sa tu ciMtyaH 'prANitUryAMgANAM' itisUtreNAvazyaM haimavyA-11 karaNamate ekavadbhAvabhavanAt " punaH kiM0 ? abbhaMgaNetyAdi-abhyaMganaM tailAdinA mrakSaNaM parimaddaNatti // 1 // tasya tailasya mardanaM ujvalaNatti udvalanaM tasya tailasya bahiH karSaNaM udvartanaM vA, eteSAM karaNe ye guNatti / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNavizeSAsteSu NimmAehiM nirmAtairviziSTAbhyAsavadbhiH, punaH kiM0 ? cheehiM chekaiH avasarajJaiH, punaH kiM0 ? dakkhehiM dakSaiH tvaritatvaritaM kAryakAribhiH, punaH kiM0 ? paDhehiM praSTaiH mardanakAriNAM agresaraiH, punaH kiM0 ? kusalehiM kuzalairvivekibhiH, punaH kiM0 ? mehAvIhiM medhAvibhiH apUrvavijJAnagrahaNasamarthaiH, punaH kiM0 ? jiaparissamehiM jitaparizramaiH evaMvidhaiH puruSaiH cauvihAe caturvidhayA suhaparikammaNAe NimmAehiM cheehiM dakkhehiM paTehiM kusalehiM mehAvIhiM jiaparissamehiM purisehiM aTThisuhAe maMsasuhAe tayAsuhAe romasuhAe cauvi hAe suhaparikammaNAe saMbAhaNAe saMbAhie samANe avagayaparissame sukhA sukhakAriNI parikarmaNA aMgazuzrUSA yasyAM sA tathA evaMvidhayA saMvAhaNAe saMbAdhanayA vizrAmaNayA / saMbAhie samANe saMvAhitaH kRtavizrAmaNaHsan / tadeva caturvidhatvaM darzayati aTThisuhAe asthisukhayA hai| asthnAM sukhakAriNyAmaMsasuhAe mAMsasukhayAmAMsasukhakAriNyA tayAsuhAe tvacAsukhakAriNyA romsu-12|| Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNa: // 3 // kalpasUtra- hAeM romasukhakAriNyA saMvAhitaH san avagayaparisammai apagataparizramaH AzramazAlAyAH pratiniSkA- tRtIyaH subodhi0 miti // 61 // aTTanazAlAyAH pratiniSkamya yatraiva majanagRhaM tatropAgacchati, upAgalya majanagRha // 2 // anupravizati, anupavizya, samuttetyAdi- samukta muktAphalayuktaM yat AlaM gavAkSastena Akulo / / aTTaNasAlAo paDiNikkhamai // 61 // ahaNasAlAo paDiNikvamittA jeNeva majaNaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA majaNadhara aNupavisai aNupavisittA samuttajAlAkulAbhirAme vicittamaNirayaNakuhimatale rama Nijje hANamaMDavaM siNANAmaNirayaNabhatticittaMsi hANapIDhaMsi suhaNisaNNe vyApto'bhirAmazca tasmin , vicittetyAdi-vicitrANAM maNiratnAnAM kuTimatalaM baddhabhUbhAgo yasya sa tathA // 12 // hai tasmin ramaNije ramaNIye NhANamaMDasi evaMvidhe snAnamaMDapeNANAmaNirayaNa ityAdi-nAnAmaNiratna Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakticitrelAnapIThe suhaNisaNe sukhena niSaNNa upaviSTaH sukhaniSaNNaH sam puSkodaehiM puSpodakaiH / puSparasamidhairjale gaMdhodaehiM gaMdhodakaiH zrIkhaMDAdirasamitrairjalaiH uNhodaehiM uSNodakaiH suhodaehiM hU~ zubhodakaiH tIrthajalaiH suddhodaehiM zuddhodakaiH svabhAvanirmalodakaiH evaMprakArairvividhapAnIyaiH kRtvA / hai kallANakaraNapavara ityAdi- kalyANakaraNe pravaraH pravINa evaMvidho yo majanavidhistena majjitastAdRzaiH / pupphodaehi a,gaMdhodaehi a,uNhodaehi a, mahodaehi a,suddhodaehi a, kallANakaraNapavaramajaNavihIe majie tattha kouyasaehiM bahuvihehiM kallANagapavaramajaNAvasANe pasalasukumAlagaMdhakAsAiyalUhibage ahayasu. puruSairiti zeSaH tattha tatra nAmAvasare kouyasaehiM bahuvihehiM bahuprakAraiH kautukazataiH rakSAdInAM zataiH || saMyukta / atha kIdRzo rAjA ? kallANagatti kalyANakAri evaMvidhaM yat pavaramajaNAvasANe pravaramajjana tasyAvasAme prati pAlasukumAlatti pakSmalA ata evaM sukumAlA gaMdhakAsAipatti gaMdhapradhAnA kA SAIRARASHISAIGASIRUUSAAST Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 // 93 // pAyikA kaSAyaraktA zATikA tayA lUhiyatti rUkSitaM nirjalIkRtaM aMgaM zarIraM yasya sa tathA, punaH | kIdRzo rAjA ? ahayatti ahataM avyaMgaM sumahagghatti sumahAghu bahumUlyaM IdRzaM yat dUsarayaNatti dUSyaratnaM vastraratnaM tena susaMvuDe suSTu saMvRtaH parihitadUSyaratna ityarthaH, punaH kiM0? sarasetyAdi- sarasena surabhiNA ca gozIrSacaMdanena anuliptaM gAtraM yasya sa tathA, punaH kiMviziSTaH ? suimAlAvaNNagavilevaNe mahagghadUsarayaNasusaMvuDe sarasasurabhigosIsacaMdaNANulittagatte suimAlAva NNagavilevaNe AviDamaNisuvaNNe kappiyahAradahAratisarayapAlaMbapalaMbamAtatra mAlA puSpamAlA, varNakavilepanaM ca maMDanakAri kuMkumAdivilepanaM, tat ubhayaM 'suitti' zuci pavitraM yasya sa tathA, punaH kiM0 ? AviddhamaNisuvaNNe AviddhAni parihitAni maNisuvarNAni lkss-18||93|| NayA maNisuvarNamayAni bhUSaNAni yena sa tathA, punaH kiM0 ? kappiyahAraddhahAratisarayapAlaMbapalaMba PARAAAAAAAAAAAAA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damANakaDisuttasukayasohe kalpitA vinyastA ye hArAdayaH, tatra hAro'STAdazasarikaH, ardhahAro navasari-18 hai kastrisarikaM ca pratItaM, tathA 'pAlaMbapalaMbamANatti' pralaMbamAnaH prAlaMbo jhuMbanakaM 'kaDisuttatti' kaTi-14 sUtraM ca kaTyAbharaNaM, etaiH kRtvA 'sukayattisuSTu kRtA zobhA yasya sa tathA, punaH kiM0 ? piNaddhagevije pinaddhAni parihitAni graiveyANi grIvAbharaNAni yena sa tathA, punaH kiM0 ? aMgulijagalaliyakayA NakaDisuttasukayasohe piNagevije aMgulijagalaliyakayAbharaNe varakaDa gatuDiyathaMbhiyabhue ahiyarUvasassirIe kuMDalujjoiyANaNe mauDadittasibharaNe aMgulIyakAni aMgulyAbharaNAni 'laliyatti' lalitAni yAni 'kayAbharaNatti' kacAbharaNAni | kezamaMDanAni puSpAdIni yasya sa tathA, punaH kiMviziSTaH ? varakaDagatuDiyarthabhiyabhue varaiH pradhAnaiH | kaTakairvalayaiH truTikaizca bAhvAbharaNaiH staMbhitau iva bhujau yasya sa tathA, punaH kiM0 ? ahiyarUvasassi rIe adhikarUpeNa sazrIko yaH sa tathA, punaH kiM0? kuMDalujoiyANaNe kuMDalAbhyAM udyotitaM AnanaM 3 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra tRtIyaH subodhi0 kSaNaH // 94 // HOROSAS SAUSAGE mukhaM yasya sa tathA, punaH kiM. 1 mauDadittasirae mukuTena dIptaM ziro yasya sa tathA, punaH kiM0 1 hai| hai hArutthayatti hAreNa avastRtaM AcchAditaM ata eva sukayaraiyatti suSTukRtaratikaM draSTuNAM pramodadAyi hai evaMvidhaM vakSo hRdayaM yasya sa tathA, punaH kiM01 muhiyA ityAdi-mudrikAbhiH piMgalAH pItavarNA aMgulayo / yasya sa tathA, punaH kiM0? pAlaMba palaMba ityAdi-prAlaMbena dIrpaNa ata eva 'palaMbamANatti' pralaMbamAnena / rae hArutthayasukayaraiyavacche mudiyApiMgalaMgulie pAlaMbapalabamANasukayapaDa| uttarikje NANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihaNiuNociamisimisiMtaviraiya| IdRzena paTena 'sukayatti' suSTu kRtaH 'uttarijatti' uttarAsaMgo yena sa tathA, punaH kiM0? NANA ityAdi-15 8 mAnAprakArairmaNikamakaratnairvimalAni dIptimati ata evaM maharihatti mahArhANi niuNociasi nipu-15||94 // Nena zilpinA ucitAni parikarmitAni misimisiMtatti dedIpyamAmAni evaMvidhAmi viraiyatti * Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GROSS SASSASSIM viracitAni susiliTTatti suzliSTAni suyojitasaMdhImi ata evaM visiTTatti viziSTAni andhebhyo'tiramaNIyAmi laTutti laSTAni manoharANi evaMvidhAni AviddhavIravalae mAviddhAni parihitAni vIrava layAni vIratvagarvasUcakAni valayAni yena sa tathA, yaH kazcidvIramandhaH sa mA vijitya imAni / - mocayatu ! iti buddhyA dhRtavIravalaya ityarthaH, upasaMharati kiMbahuNA ? bahunA varNakavAkyena kiM0 ? susiliDavisiTThaladvaAvidhavIravalae ki bahuNA ? kappara kkhaeviva alaMkiyavibhUsie pariMde sakoriTamalladAmeNaM kapparukkhaeviva alaMkiyavibhUsie kalpavRkSa iva alaMkRtavibhUSitaH, tatra kalpavRkSo'laMkRtaH patrAdi-18| bhiH, vibhUSitazca puSpAdibhiH, rAjA tu alaMkRto mukuTAdibhiH, vibhUSito vastrAdibhiH, IdRzaH daNariMde nareMdraH sakoriMTamalladAmeNaM koriMTavRkSasaMbaMdhIni mAlyAni puSpANi mAlAyai hitAnIti byuspa ASPARASHI Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 95 // testeSAM dAmabhiH sahitena chatreNa dhriyamANena, zvetavaracAmarairuddhUyamAnaizca zobhita iti zeSaH / punaH kiM0 ? maMgalajayasaddakayAloe maMgalabhUto jayazabdaH kRta Aloke darzane yasya sa tathA yasya darzane lokairjayajayazabdaH kriyamANo'stIti jJeyaM, punaH kiM0 ? aNegagaNaNAyaga ityAdi - aneke ye gaNanAyakAH svasvasamudAyasvAminaH daMDaNAyagatti daMDanAyakAH taMtrapAlAH svadezaciMtAkartAra ityarthaH rAici rAjAno chatteNaM dharijamANeNaM seyavaracAmarAhiM uddhruvamANIhiM maMgalajayasaddakayAloe aNegagaNaNAyaga-daMDaNAyaga-rAIsara-talavara- mADaMbiya - koDuMbiya - mAMDalikAH Isarati IzvarA yuvarAjAH "atrakiraNAvalIkAreNa dIpikAkAreNa ca IzvarA yuvarAjAna iti | prayogo likhitaH sa tu ciMtyaH ! aTsamAsAMtAgamanena yuvarAjA iti prayogabhavanAt" talavarati talavarAstuSTabhUpAlapradattapaTTabaMdhavibhUSitA rAjasthAnIyAH mADaMbiyatti mADaMbikA maDaMbasvAminaH koDuMbiyatti tRtIyaH kSaNaH // 3 // // 95 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 kauTuMbikAH katipayakuTuMbasvAminaH maMtitti maMtriNo rAjyAdhiSThAyakAH sacivAH mahAmaMtitti mahAmaMtriNaste eva vizeSAdhikAravaMtaH, gaNakA jyotiSikAH, dovAriyatti dauvArikAH pratIhArAH amaJcati / amAtyAH sahajanmAno maMtriNaH ceDatti ceTA dAsAH pIDhamadatti pIThamardakAH pIThaM AsanaM mardayaMtIti pIThamardakA AsannasevakA vayasyA ityarthaH Nagaratti nAgarA nagaravAsino lokAH Nigamatti maMti-mahAmaMti-gaNaga-dovAriya-amacca-ceDa-pIDhamadda-Nagara Nigama-siTThi-seNAvai-satthavAha-dUya-saMdhivAlasaddhiM saMparivuDe nigamA vaNijaH siTTitti zreSThino nagaramukhyavyavahAriNaH seNAvaitti senApatayazcaturaMgasenAdhikAriNaH hai satthavAhatti sArthavAhAH sArthanAyakAH dUyatti dUtAH anyeSAM gatvA rAjAdezanivedakAH saMdhivAlatti saMdhipAlAH saMdhirakSakAH etaiH sarvaiH saddhiM saMparituDe sAdhU saMparivRtaH, IdRzo narapatirmajanagRhAtma 445 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra-tiniSkAmatIti yogH| atra upamAM Aha gahagaNadippaMtarikkhatArAgaNANa majjhe sasiva prahasamU- tRtIyaH subodhi0 haMdIpyamAnaRkSatArAgaNAnAM madhye vartamAnaHzazIva, atra grahagaNaRkSatArAgaNatulyA pUrvoktaH parivAraH, // // zazitulyasturAjeti, atha majjanagRhAnniSkramaNe upamA Aha / dhavaletyAdi- dhavalamahAmeghanirgata iva, dhavalamahAmehaNiggae iva gahagaNadippaMtarikkhatArAgaNANa majjhe sasiva piyadaMsaNe garabaI gariMde Naravasahe abbhahiyarAyateya lacchIe dippamANe majaNagharAo paDiNikkhamai // 62 // yathA hi vAdalAnnirgato nakSatrAdiparivRtazca zazI priyadarzano bhavati, tathA so'pi bharapatiriti / bhAvaH, punaH kIdRzo narapatiH ? gariMde nareMdraH Naravasahe naravRSabhaH dharAbhAradhuraMdharatvAt garasIhe // 16 // narasiMho dussahaparAkramatvAt, punaH kiM0 1 dIppamANe dIpyamAnaH kayA abhydhikraajtenolkssmyaa||32|| Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. 17 majaNagharAo paDiNikkhamittA majjanagRhAt snAnamaMdirAt pratiniSkramya yatra bAhyA upasthAnazAlA tatro| pAgacchati upAgatya siMhAsane puratthAbhimuhe pUrvAbhimukho niSIdati // 63 // sIhAsaNaMsi siMhAsane puratthAbhimuhe pUrvAbhimukho NisIittA niSadya AtmanaH uttarapuratthime disIbhAe IzAnakoNe aSTa majjaNagharAo paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTTANasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sIhAsaNaMsi puratthAbhimuhe NisIyai // 63 // sIhAsaNaMsi puratthAbhimuhe NisIittA appaNo uttarapuratthi me disIbhAe aTTa bhAsaNAI seavatthapaJcutthayAiM siddhatthakayamaMgalovayArAI rayAve | bhadrAsanAni seavatthapaJcutthayAiM zvetavastrapratyavastRtAni zvetavastrAcchAditAni siddhatthakayamaMgalova - yArAiM siddhArthaiH zvetasarSapaiH kRto maMgalanimittaM upacAraH pUjA yeSu tAni rayAvei racayati, racayitvA Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 97 // ca appaNoadUrasAmaMte Atmano nA'tidUre nA'tisamIpe ityarthaH abbhittarayaM javaNiyaM aMchAvei abhyaMtarAM yavanikAM AMchayati racayatIti yojanA, atha kiMviziSTAM yavanikAM ? NANAmaNi ityAdi- nAnAprakArairmaNiratnairmaMDitAM ata eva ahiapicchaNijjaM adhikaM prekSaNIyAM draSTuM yogyAm, punaH kiM0 ? rayAvittA appaNo adUrasAmaMte NANAmaNirayaNamaMDiyaM ahiyapicchaNijaM mahagghavarapaTTaNuggayaM sahapaTTabhattisayacittatANaM IhAmiya-usabha turaga-paramagara- vihaga-vAlaga kinnara - ruru- sarabha- camara-kuMjara-vaNalaya- paumalaya-bhatticittaM abhitariyaM javaNiyaM aMchAvei aMchAvittA NANAmaNirayaNabhatticittaM mahagdhatti mahArghA bahumUlyA varapaTTaNuggayaM vare pradhAne pattane vastraratnotpattisthAne udgatA niSpannA tato vizeSaNasamAsastAM, punaH kiM0 ? saNhatti zlakSNaM yat paTTatti paTTasUtraM tanmayaH bhattisayacirAtti bhaktInAM racanAnAM zatAni taiH citraH tANaM tAnako yasyAM sA tathA tAM, punaH kiM0 ? IhAmigetyAdi - subodhaM, ______________ tRtIyaH kSaNaH // 3 // // 97 // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASUSAKSASSASSA nara-IhAmRgA vRkAH, vyAlakAH sarpAH, ruravo mRgabhedAH, zarabhA aSTApadA mahAkAyA aSTavIpazavaH, 'camaratti' camaryo gAvaH, kuMjarAH pratItAH,'vaNalayattivanalatAH caMpakacUtAdayaH, padmalatAH pratItAH, hai eteSAM yA bhaktayo racanAH tAbhizcitrAM evaMvidhAM abhyaMtarAM yavanikA racayati, racayitvA bhadrAsanaM racayati, atha kiMviziSTaM bhadrAsanaM ? NANAmaNi ityAdi- vividhajAtIyamaNiratnAnAM bhaktibhI racanA attharayamiumasUragotthayaM seavasthapaJcutthayaM sumauyaM aMgasuhapharisagaM bhizcitram , punaH kiMviziSTaM ? attharayatti AstarakaH pratItaH miumasUragotthayaM mRduryo masUrakaH AstaraNavizeSastAbhyAM avastRtaM AcchAditaM, yadvA astarajasA nirmalena mRdunA komalena masUrakeNa 'cAkalo- gAdI' iti janaprasiddhena AcchAditaM, atha punaH kiMviziSTaM ? seavasthapaJcutthayaM zvetena vastreNa pratyavastRtaM upari AcchAditaM, punaH kiM0 ? sumauyaM sutarAM mRdukaM atikomalaM, punaH kiMvi0 ? SHAROSANSISAAREMAA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNa: // 3 // kalpasUtra- aMgasuhapharisagaM aMgasya sukhaH sukhakArI spoM yasya tattathA, ata eva visiTuM viziSTaM zobhanaM tisa- tRtIyaH sabodhina lAe khattiyANIe trizalAyai kSatriyANyai tadyogyaM ityarthaH, IdRzaM bhadrAsanaM racayati, racayitvA ca // 9 // kauTuMbikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA ca evaM avAdIt , kimityAha // 64 // khippAmeva ityAditaH paDisuNei iti yAvat , tatra bhodevAnupriyAH ! kSiprameva zIghrameva suviNalakkhaNapADhae svapnalakSaNapATha-2 visiTuM tisalAe khattiyANIe bhaddAsaNaM rayAvei rayAvittA koDuMbiyapurise saddAvei sadAvittA evaM vayAsI // 64 // khippAmeva bhodevANuppiyA! aTuMgamahAnimittasuttatthadhArae vivihasatthakusale suviNalakkhaNapADhae kAn sadAveha zabdayata, kiMviziSTAn svapnalakSaNapAThakAn ? aTuMgetyAdi- aSTa aMgAni yatra evaMvidhaM ye mahAnimittaM nimittazAstraM bhAvipadArthasUcakakhapnAdiphalavyutpAdako graMthastasya sUtrArthoM dhArayaMti // 9 // ye te tathA tAn , punaH kiMvi0 ? vivihasatthakusale vividhAni yAni zAstrANi tatra kuzalAH, tatra || Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimittasya aSTa aMgAni imAni "aMgaM 1 svapnaM 2 kharaM 3 caiva, bhaumaM 4 vyaMjana 5 lakSaNe 6 // utpAta 7 maMtarikSaM ca 8, nimittaM smRtamaSTadhA // 1 // " tatra puMsAM dakSiNAMge, strINAM vAmAMge, sphuraNaM hai| suMdaramityAdyaMgavidyA (1) svapnAnAM uttamamadhyamAdhamavicAraH svapnavidyA (2) durgAdInAM varaparijJAnaM kharavidyA (3) bhaumaM bhUmikaMpAdivijJAnaM (4) vyaMjanaM maSItilakAdi (5) lakSaNaM karacaraNare sadAveha, taeNaM te koDaMbiyapurisA siddhattheNaM raNNA evaM vuttA samANA haTTha-tuTTha-jAvahiyayA karayalajAva-paDisuNeti // 65 // hai khAdi sAmudrikoktaM (6) utpAta ulkApAtAdiH (7) aMtarikSaM grahANAM udayAstAdiparijJAnaM (8) taeNaM tataste kauTuMbikapuruSAH siddhArthena rAjJA evaM uktAH saMtaH haTutuTTha ityAdi prAgvat, navaraM- karaya-2 lajAvatti yAvatkaraNAt "karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM devo tahatti / ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNaMti" iti vAcyaM, AjJayA vinayena vacanaM pratizRNvaMti // 65 // ****RESPERT** Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 // 99 // // 3 // paDisuNittA ityAditaH saddAviti iti yAvatsugamam // 66 // taeNate tataste svapmalakSaNapAThakAH siddhArthasya | tRtIyaH rAjJaH kauTuMbikapuruSaiH zabditAH saMtaH haTTatuTTha ityAdi-atra yAvatkaraNAt dhArAhaya ityAdi vAcyaM, punaH|| kSaNa: paDisuNittA siddhatthassa khattiyassa aMtiyAo paDiNikkhamaMti paDiNikkhamittA kuMDaggAmaM NayaraM majjhaM majjheNaM jeNeva suviNalakkhaNapADhagANaM gahAI teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA suviNalakkhaNapADhae sadAviMti // 66 // taeNaM te suviNalakkhaNapADhagA siddhatthassa khattiyassa koDaMbiyapurisehiM sadAviyA samANA haTTha-tuTTha-jAvahiyayA vhAyA kayabalikammA kiMviziSTAste ? pahAyA snAtAH, punaH kiMvi0? kayavalikammA kRtaM balikarma pUjA yaiste tathA, punaH kiM01 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayakouyamaMgalapAyacchittA kautukAni tilakAdIni, maMgalAni dadhidUrvAkSattAdIni, tAnyeva prAyazcitAni duHkhapnAdividhvaMsakAni kRtAni yaiste tathA, punaH kiM0 ? suddhatti zuddhAni ujvalAni pAvesAI pravezyAni rAjasabhApravezayogyAni maMgalAI utsavAdimaMgalasUcakAni evaMvidhAni pravaravastrANi pari kayakouyamaMgalapAyacchittA suddhappAvesAImaMgallAiM vatthAI pavarAI parihiyA appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA siddhatthayahariyAliyAkayamaMgalamuDANA __ saehiM saehiM gehehiMto NiggacchaMti NigacchittA khattiyakuMDaggAmaM NayaraM hitAni vaiste tathA, punaH kiM0 1 appamahagyA ityAdi-alpAni stokAni atha ca 'mahagghatti' mahANi hai bahumUlyAni evaMvidhAni yAniAbharaNAni taiH alaMkRtaM zarIraM yeSAM te sathA, punaH kiM0? siddhattha ityAdi-sikhArthAH zvetasarSapAH, 'hariyAliyatti' haritAlikA dUrvA, tat ubhayaM kRtaM dhRtaM 'maMgalatti' maMgala Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH kalpasUtrasubodhi0 kSaNa: // 10 // // 3 // |nimittaM mUrddhani yaiste tathA, evaMvidhAH saMtaH saehiM saehiM gehehiMto khakebhyaH svakebhyo gRhebhyo nirgacchaMti,nirgatya ca kSatriyakuMDasya grAmasya nagarasya madhyamadhyena yatraiva siddhArthasya rAjJo bhavanavarAvataMsakapratidvAraM / bhavanavareSu bhavanazreSTheSuavataMsaka iva mukuTa iva bhavanavarAvataMsakastasya pratidvAraM mUladvAraM tatra upAgacchaM majhaM majheNaM jeNeva siddhatthassa raNNo bhavaNavaravaDiMsagapaDiduvAre teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA bhavaNavaravaDiMsagapaDiduvAre egao milaMti milittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva ti, upAgatya bhavanavarAvataMsakapratidvAre egaomilaMti ekatra milanti sammatIbhavaMti sarvasaMmatamekaM pura-8 skRtya anye tadanuyAyino bhavaMtIti tattvam / yataH sarve'pi yatra netAraH, sarve paMDitamAninaH / sarve 8 mahattvamicchaMti, tadvaMdamavasIdati // 1 // " dRSTAMtazca atra paMcazatasubhaTAnAM tadyathA XARNARSSOSIASTORX // 10 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAcitsubhaTAnAM paMcazatI parasparaM asaMbaddhA sevAnimittaM kasyacidrAjJaH puro yayau, rAjJA ca maMtrivacasA parIkSArthaM ekaiva zayyA preSitA, te ca sarve'pi ahamiMdrAH laghuvRddhavyavahArarahitAH parasparaM vivadamAnAH 6 sarvairapi eSA zayyA vyApAryA iti buddhyA zayyAM madhye muktvA tadabhimukhapAdAH zayitavaMtaH, prAtazca prachannamuktapuruSairyathAvadvyatikare nivedite kathaM ete sthitirahitAH parasparaM asaMbaddhA yuddhAdi kariSyaMtIti / siddhatthe khattie teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA karayalapariggahiyaM jAva kaTTha siddhatthaM khattiyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveMti // 67 // * rAjJA nirbhartya niSkAzitAH! iti| tataste khapnapAThakA ekato militvA yatra siddhArthaH kSatriyastatropAga cchaMti, upAgatya ca karayalapariggahiyaM" ityatra yAvatkaraNAt "dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu" iti vAcyam / tato'JjaliM kRtvA sidhdhArtha kSatriyaM prati jaeNavijaeNaMvaddhAti jayena vijayena tvaM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** tRtIyaH kalpasUtra subodhi0 // 10 // vaIkha ityAzIrvAdaM dattava'taH, sacaivaM-"dIrghAyubhava vRttavAn bhava bhava zrImAn yazakhI bhava, prajJAvAn / bhava bhUrisasvakaruNAdAmaikazauNDo bhava // bhogADhyo bhava bhAgyavAn bhava mahAsaubhAgyazAlI bhava, prauDha-10 zrIva kIrtimAn bhava sadA vizvopajIcI bhava // 1 // " ["atrakiraNAvalIkAradIpikAkArAbhyAM koTiMbharastvaM bhaveti pATho likhitastatra koTiMbhara iti prayogazciMtyaH !"] "kalyANamastu zivamastu / dhanAgamo'stu, dIrghAyurastu sutajanmasamRddhirastu // vairikSayo'stu naranAtha ! sadA jayo'stu, yuSmatkule ca satataM jinabhaktirastu // 2 // 67 // // // // kSaNa: // 3 // AARAKSHARRAMA *OSAASAASA // 101 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4%ARASSSS / iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM tRtIyaH kSaNaH samAptaH // 3 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUriM zrIvijayAnandaM, vijayAnandakArakam / "AtmArAma" iti khyAtaM vande sadguNalabdhaye // 1 // // iti tRtIyaH kSaNaH samAptaH // vallabhavijayastveSa, ziSyaziSyasya ziSyakaH / nityaM smarati yaM bhaktyA sa dadAtu sadA sukham // 1 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha caturthaH kssnnH|| *** taeNaM te suviNalakkhaNapADhagA tataste svapnalakSaNapAThakAH siddhArthena rAjJA vaMdiyatti vaMditA guNastutikaraNena pUiyatti pUjitAH puSpAdibhiH sakAriyatti satkAritAH phalavastrAdidAnena sammANiyatti taeNaM te suviNalakkhaNapADhagA siddhattheNaM raNNA vaMdiyapUiyasakAriyasa mmANiyA samANA patteyaM patteyaM putvaNNatthesu bhaddAsaNesu nnisiiaNti||68|| * taeNaM siddhatthe khattie tisalaM khattiyANiM javaNiyaMtariyaM ThAvei ThAvittA sanmAnitA abhyutthAnAdibhiH evaMvidhAH saMtaH pratyekaM pratyekaM pUrvanyasteSu bhadrAsaneSu niSIdaMti // 68 // taeNaM siddhatthe khattie tataH sa siddhArthaHkSatriyastrizalAMkSatriyANI yavanikAMtaritAM sthApayati, sthApa ANNUAIREASANG kapa.18 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 103 // catuH kSaNaH // 4 // yitvA pupphaphalapaDipuNNahatthe puSpaiHpratItaH, phalairnAlikerAdibhiH pratipUrNI hastau yasya sa tathA / yataH- "riktapANirna pazyecca, rAjAnaM daivataM gurum / nimittajJaM vizeSeNa, phalena phalamAdizet // 1 // " tataH pupphaphalapaDipuNNahatthe pareNaM viNaeNaM te suviNalakkhaNapADhae evaM vayAsI // 69 // evaM khalu devANuppiyA! ajAtasalA khattiyANI taMsi tArisagaMsi jAva suttajAgarA ohIramANI ohIramANI ime eyArUve urAle cauddasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibuddhA ||70||tNjhaa "gyvsh"gaahaa| taM eesiM cauddasaNhaM mahAsumiNANaM devANuppiyA! urAlANaM ke manne kallANe phalavittivisese bhavissai ? // 71 // taeNaM te suviNalakkhaNapApuSpaphalapratipUrNahastaH san pareNa vinayena tAn svapnapAThakAn evamavAdIt // 69 // kimityAha / evaM khala ityAditaH paDibuddhA iti paryaMtaM sugamam // 70 // taMjahA ityAditaH bhavissai iti paryaMta sugamam // 71 // // 103 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taeNaM te suviNa ityAditaH evaM vayAsI iti yAvat, tatra aNNamaNNeNaM saddhiM saMcAliMti anyonyena paraspareNa saha saMcAlayaMti saMvAdayaMti paryAlocayaMtItyarthaH, saMcAlya ca tesiMsumiNANaM teSAM svapnAnAM laddhaTThA labdho'rtho yaiste labdhArthAH khabuddhyA'vagatArthAH, gahiyaTThA parasparato gRhItArthAH pucchiyaTThA saMzaye || DhagA siddhatthassa khattiyassa aMtie eyamaTuM socA Nisamma haTTha-tuTTha-jAva hiyayA te sumiNe ogiNhaMti, ogiNhittA IhaM aNupavisaMti, aNupavi__sittA aNNamaNNeNaM saddhiM saMcAleMti, saMcAlittA tesiM sumiNANaM lahaTThA, ___gahiaTThA, pucchiyaTThA, viNicchiyaTThA, ahigayaTThA, siddhatthassa raNNo purao sati parasparaM pRSTArthAH, tata eva viNicchiyaTThA vinizcitArthAH, ata eva ca ahigayaTThA abhigatArthAH avadhAritArthAH saMtaH siddhArthasya rAjJaH purataH svapnazAstrANyuccArayaMtaH sidhdhArtha kSatriyaM evamavAdiSuH / khapnazAstrANi punarevaM Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra ***** kSaNaH // 104 // USAASAASAASAASAA06 "anubhUtaH1 zruto 2 dRSTaH3, prakRtezca vikArajaH 4 // khabhAvataH samudbhUta 5 ciMtAsaMtatisaMbhavaH 6 // 1 // devatAdyupadezottho 7, dharmakarmaprabhAvajaH 8 // pApodrekasamutthazca 9, svapnaH syAnnavadhA nRNAm // 2 // prakArairAdimaiH SaDbhi-razubhazca zubho'pi vA / dRSTo nirarthakaH svapnaH, satyastu tribhiruttraiH||3|| rAtrezcaturSu yAmeSu, dRSTaH svapnaH phalapradaH // mAsaiAdazabhiH SaDbhi-stribhirekena ca kramAt // 4 // hai nizAMtyaghaTikAyugme, dazAhAtphalati dhruvam // dRSTaH sUryodaye svapnaH, sadyaH phalati nizcitam // 5 // mAlAsvapno'hni dRSTazca, tthaa'dhivyaadhisNbhvH|| malamUtrAdipIDotthaH, khapnaH sarvo nirarthakaH // 6 // [AryAvRttam ] dharmarataH samadhAtu-ryaH sthiracitto jitendriyaH sdyH|| prAyastasya prArthita-marthaM svapnaH prasAdhayati // 7 // na zrAvyaH kukhapno, gurvAdestaditaraH punaH shraavyH|| yogyazrAvyAbhAve, gorapi karNe pravizya vadet // 8 // iSTaM dRSTvA svapnaM, na supyate nApyate phalaM tasya // neyA nizApi sudhiyA, jinraajstvnsNstvtH||9|| hai svapnamaniSTaM dRSTvA, supyAtpunarapi nishaamvaapyaapi||naa'yN kathyaH kathamapi, keSAMcitphalati na sa tasmAt 10 **ASER // 10 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PERASAASAASAASAASAASAASAS pUrvamaniSTaM dRSTvA, svapnaM yaH prekSate zubhaM pazcAt // sa tu phaladastasya bhaved, draSTavyaM tadvadiSTe'pi // 11 // khapne maanvmRgpti-turNgmaatNgvRssbhsiNhiibhiH|| yuktaM rathamArUDho, yo gacchati bhUpatiH sa bhavet // 12 // hai apahAro hayavAraNa-yAnAsanasadananivasanAdInAm // nRpazaMkAzokakaro, baMdhuvirodhArthahAnikaraH // 13 // yaHsUryAcaMdramaso-bimba grasate samagramapi purussH|| kalayati dIno'pi mahIM,sasuvarNA sArNavAM niytm|14|| haraNaM prhrnnbhuussnn-mnnimauktikknkruupykupyaanaam||dhnmaanmlaanikrN, dAruNamaraNAvahaM bhushH|15|| ArUDhaHzubhramibhaM, nadItaTe zAlibhojanaM kurute // bhukte bhUmImakhilAM, sa jAtihIno'pi dharmadhanaH // 16 // nijabhAryAyA haraNe, vasunAzaH paribhave ca sNkleshH|| gotrastrINAM tu nRNAM, jAyate baMdhuvadhabaMdhau // 17 // zubhreNa dakSiNasyAM, yaH phaNinA dazyate nijbhujaayaam||aasaadyti sahasraM, kanakasya sa pNcraatrenn|18 jAyeta yasya haraNaM, nijazayanopAnahAM punaH svapne // tasya mriyate dayitA, niviDA khazarIrapIDA ca // 19 // yo mAnuSasya mastaka-caraNabhujAnAM ca bhakSaNaM kurute||raajyN kanakasahasra, tadarddhamApnotyasau krmshH||20|| dvAraparighasya zayana-prekholanapAdukAniketAnAm ||bhNjnmpi yaH pazyati, tasyApi kalatranAzaH syaat||21||18 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodha0 // 105 // | kamalAkararatnAkara jalasaMpUrNApagAH suhRnmaraNam // yaH pazyati labhate'sA vanimittaM vittamativipulam 22 atitaptaM pAnIyaM, sagomayaM gaDulamauSadhena yutam // yaH pibati so'pi niyataM, mriyate'tIsArarogeNa // 23 // devasya pratimAyAH, yAtrAsnapanopahArapUjAdIn // vidadhAti svapne, tasya bhavetsarvato vRddhiH // 24 // svapne hRdayasarasyAM yasya prAdurbhavaMti padmAni // kuSTavinaSTazarIro, yamavasatiM yAti sa tvaritam // 25 // AjyaM prAjyaM svapne, yo viMdati vIkSate yazastasya // tasyA'bhyavaharaNaM vA, kSIrAnnenaiva saha zastam // 26 // hasane zocanamacirAt pravartate nartane ca vadhabaMdhau // paThane kalahazca nRNA - metatprAjJena vijJeyam // 27 // kRSNaM kRtsnamazastaM muktvA govAjirAjagajadevAn // sakalaM zuklaM ca zubhaM, tyaktvA karpAsalavaNAdIn // 28 // dRSTAH khapnA ye khaM, prati te'tra zubhAzubhA nRNAM svasya // ye pratyaparaM tasya, jJeyAste svasya no kiMcit // 29 // duHsvapne devagurUn, pUjayati karoti zaktitazca tapaH // satataM dharmaratAnAM, duHkhapno bhavati susvapnaH // 30 // " tathA siddhAMte'pi-- "itthI vA, puriso vA, suviNaMte egaM mahaMtaM khIrakuMbhaM vA, ghayakuMbhaM vA, mahukuMbhaM vA, pAsamANe caturthaH kSaNaH 11 8 11 // 105 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsai, uppADemANe uppADei, uppADiyamiti appANaM mannaI, takkhaNAmeva bujjhai, teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhai, jAva aMtaM karei // itthI vA, puriso vA, sumiNate egaM mahaMtaM hiraNNarAsiM vA, suvaNNarAsiM hai vA, vayararAsiMvA, pAsamANe pAsai, durUhamANe durUhai, durUDhamiti appANaM mannai, takkhaNAmeva bujjhai, sumiNasatthAI uccAremANA uccAremANA siddhatthaM khattiyaM evaM vayAsI // 72 // evaM khalu devANuppiyA! amhaM sumiNasatthe bAyAlIsaM sumiNA, tIsaM mahAsumiNA, bAvattariM savasumiNA ditttthaa| tatthaNaM devANuppiyA! arahaMtamAteNeva bhavaggahaNeNaM jAva aMtaM karei // evameva rayayarAsiM, tauyarAsiM, taMbarAsiM, sIsagarAsiM, iti / sUtrANi vAcyAni, navaraM-ducceNaM bhavaggahaNeNaM sijjhai" iti vAcyam // 72 // evaM khalu ityAditaH 4ApaDibujjhai iti yAvatsUtraM spaSTaM, navaraM- bAyAlIsaM sumiNA tIsaM mahAsumiNA dvAcatvAriMzat svapnAH RAAAAAAAAA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra-1 sAmAnyaphalAH, triMzat mahAsvapnA mhaaphlaaH||arhtmaayro vA ityAdi-arhajananyovA, cakradharajananyo mubodhi |vA, arhati cakradhare vA, gabbhaMvakkamamANaMsi garbha vyutkrAmati garbha pravizati eteSAM triMzataH mahAkhapnAnAM // 106 // yaro vA, cakkavaTTimAyaro vA, arihaMtaMsi vA, cakkaharaMsi vA, gabbhaM vakkamamANaMsi (graM0400)eesiM tIsAe mahAsumiNANaM ime cauddasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibujjhaMti // 73 // taMjahA"gayavasaha"gAhA // 74 // vAsudevamAyaro vA vAsudevaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi eesiM cauddasaNhaM mahAsumi NANaM annayare satta mahAsumiNe pAsittANaM paDibujhaMti // 75 // baladevamadhye imAn caturdaza mahAsvapnAn dRSTvA pratibudhyante jAgratItyarthaH // 73 // taMjahA tadyathA 'gayavasaha' iti gAthA vAcyA // 74 // vAsudevamAyaro vA ityAditaH paDibujhaMti iti yAvatsugamam // 75 // // 186 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baladevamAyaro vA ityAditaH bujhaMti iti yAvatsubodham // 76 // maMDaliya ityAditaH paDibujhaMti iti mAyaro vA baladevaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi eesiM cauddasaNhaM mahAsumiNANaM annayare cattAri mahAsumiNe pAsittANaM paDibujhaMti // 76 // maMDaliyamAyaro vA maMDaliyaMsi gabhaM vakkamamANaMsi eesiM cauddasaNhaM mahAsumiNANaM annayaraM egaM mahAsumiNaM pAsittANaM paDibujhaMti ||77||ime ya NaM devANuppiyA! tisalAe khattiyANIe cauddasa mahAsumiNA divA taM urAlA NaM devANuppiyA! tisalAe khattiyANIe sumiNA divA, jAva maMgalakAragA NaM devANuppiyA! tisalAe khattiyANIe sumiNA divA, taM yAvatsukhAvabodham // 77 // imeyaNaM ityAditaH payAhisi iti paryaMtaM, tatra ime ca devAnupriya ! Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra caturthaH kSaNaH subodhi. // 107 // // 4 // CARREARSANA trizalayA kSatriyANyA caturdaza mahAsvapnA dRSTAstato mahAsvapnatvAt mahAphalatvaM darzayati, taMjahA atthalAbho devANuppiyA! bhogalAbho devANuppiyA ! puttalAbho devANuppiyA! sukkhalAbho devANuppiyA! rajalAbho devANuppiyA ! evaM khalu devANuppiyA! tisalA khattiyANI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANa rAiMdiyANaM vaikaMtANaM tumhaM kulakeuM, kuladIvaM, kulapavayaM, kulavaDiMsayaM, kulatilayaM, kulakittikaraM,kulavittikara, kuladiNayaraM, kulaAdhAraM,kulajasakaraM,kulapAyavaM,kulataMtusaMtANavivaddhaNakara,sukumAlapANIpAyaM,ahINapaDipuNNapaMciMdiyasarIraM, lakkhaNavaMjaNaguNovaveyaM, mANummANapamANapaDipuNNasujAyasavaMgasuMdaraMgaM, sasisomAkAraM, kaMtaM, piyadasaNaM, surUvaM, dArayaM, // 107 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CO M tadyathA-arthalAbho devAnupriya ! ityAdi pUrvavat // 78 // seviaNaM ityAditaH cakkavaTTI iti yAvat , tatra so'pi ca dAraka unmuktabAlabhAvo yauvanAvasthA anuprApto rAjyapatI rAjA cakravartI bhaviSyati, jino vA trailokyanAyako dharmavaracAturaMtacakravartI, tatra jinatve caturdazAnAM api svapnAnAM pRthak hai payAhisi // 78 // seviya NaM dArae ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamitte jovaNagamaNuppatte sUre vIre vikaMte vitthiNNavipulabalavAhaNe cAuraMtaca kavaTI rajavaI rAyA bhavissai, jiNe vA telukkaNAyage dhammavaracAuraMtacapRthak phalAni imAni // caturdatahastidarzanAccaturdhA dharma kathayiSyati (1) vRSabhadarzanAdbharatakSetre| bodhibIjaM vapsyati (2) siMhadarzanAnmadanAdidurgajabhajyamAnaM bhavyavanaM rakSiSyati (3) lakSmIdarzanAdvArSikadAnaM datvA tIrthakaralakSmI bhokSyate (4) dAmadarzanAtribhuvanasya mastakadhAryo bhaviSyati SACROSSOChee Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH kalpamUtrasubodhi0 kSaNa: // 108|| // 4 // RAISNASISEIRAS (5) caMdradarzanAtkuvalaye mudaM dAsyati (6) sUryadarzanAdbhAmaMDalabhUSito bhaviSyati (7) dhvajadarzanAddharmadhvajabhUSito bhaviSyati (8) kalazadarzanAddharmaprAsAdazikhare sthAsyati (9) padmasarodarza-8 nAtsurasaMcAritakamalasthApitacaraNo bhaviSyati (10) ratnAkaradarzanAtkaivalyaratnasthAnaM bhaviSyati (11)/ kvaTI ||79||tN urAlA NaM devANuppiyA! tisalAe khattiyANIe sumiNA divA, jAva Arugga-tuTThi-dIhAu-maMgalakAragA NaM devANuppiyA! tisalAe khattiyANIe sumiNA diTThA // 80 ||tennN siddhatthe rAyA tesiM / vimAnadarzanAdvaimAnikAnAmapi pUjyo bhaviSyati (12) ratnarAzidarzanAdratnaprAkArabhUSito bhaviSyati 2(13) nirdhUmAgnidarzanAt bhavyakanakazuddhikArI bhaviSyati (14) caturdazAnAmapi samuditaphalaM tu] caturdazarajvAtmakalokAgrasthAyI bhaviSyatIti // 79 // taM urAlANaM ityAditaH suviNA diTThA iti 8 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAvat"prAgvat // 80 // taeNaM ityAditaH evaM vayAsI iti yAvat prAgvat // 81 // evameyaM ityAditaH paDivisajjei iti yAvat prAyaH sugama, navaraM- te suviNalakkhaNapADhae tAn svapmalakSaNapAThakAn suviNalakkhaNapADhagANaM aMtie eyamadraM socA Nisamma ha-tudra-jAva hiyae karayala-jAva te suviNalakkhaNapADhae evaM vayAsI // 81 // evameyaM devANuppiA ! tahameyaM devANuppiA! avitahameyaM devANuppiA! icchiyameyaM devANuppiA! paDicchiyameyaM devANuppiA! icchiyapaDicchiyameyaM devANuppiA! sacceNaM esamaTe se jaheyaM tubbhe vayahatti kaTu, te sumiNe samma paDicchai, paDicchittA, te suviNalakkhaNapADhae viuleNaM asaNeNaM vipulena azanena zAlyAdinA, puSpaiH agrathitairjAtyAdipuSpaiH, vastraiH pratItairgaMdharvAsacUrNaiH, mAlyaithita kalpa.19 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 // 109 // puSpaiH, alaMkArairmukuTAdibhiH satkArayati sanmAnayati ca, vinayavacanapratiphtyA satkArya sanmAnya ca vipulaM jIvikAhaM AjanmanirvAhayogyaM prItidAnaM dadAti, prItidAnaM datvA ca prativisarjayati // 8 // pupphabatthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkArei, sammANei, sakkAritA sammANittA viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalai dalaittA paDivisajjeha // 82||tennN se siddhatthe khattie sIhAsaNAo abbhuDhei, abbhudvittA jeNeva tisalA khattiyANI javaNiyaMtariyA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tisalaM khattiyANI evaM vayAsI // 83 // evaM khalu devANuppie ! suviNasatthaMsi bAyAlIsaM suviNA, tIsaM mahAsumiNA, jAva egaM mahAsumiNaM pAsittANaM taeNaM ityAditaH evaM vayAsI iti yAvat prAgvat // 83 // evaM khalu ityAditaH bujhaMti iti // 109 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAvat pUrvavat // 84 // imepaNaM ityAditaH, cakkavaTI iti yAvat prAgvat // 89 // tasA Dibujjhati // 84 // imeya NaM tume devANuppie! cauddasa mahAsumiNA diTThA taM urAlA tume devANuppie ! sumiNNA diTThA, jAva jiNe vA telukkaNAyage dhammavaracAuraMtacakkavaTTI // 85 // taraNaM sA tisalA khattiANI eyamaTTaM succA Nisamma haTTa - tuTTa - jAva hiyayA karayala-jAva te sumiNe sammaM paDicchai // 86 // paDichittA siddhattheNaM raNNA abbhaNuSNAyA samANI NANAmaNirakNabhatticittAo bhaddAsaNAo abbhuTThei abbhuTThittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe jeNeva sae bhavaNe teNeva uvAgacchai, ityAditaH paDicchai iti yAvatprAgvat // 86 // paDicchittA isyAditaH aNupaviTThA iti yAvatprAgavat Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra // 110 // // 87 // jappabhiiMca NaM ityAdi- yataH prabhRti yasmAdinAdArabhya zramaNo bhagavAn mahAvIraH tasmin caturthaH subodhi0 rAjakule saMhRtaH tataH prabhRti tasmAdinAdArabhya bahavaH vesamaNakuMDadhAriNo tiriyajaMbhagA devA vaizrama-2 iNasya dhanadasya kuMDaM AyattatAM dhArayati evaMvidhA ye tiryaglokavAsino muMbhakajAtIyAH tiryagnuMbhakA || uvAgacchittA sayaM bhavaNaM aNupaviTThA // 87 // jappabhiI caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre taMsi rAyakulaMsi sAharie, tappabhiI ca NaM bahave vesamaNakuMDa dhAriNo tiriyajaMbhagA devA, sakkavayaNeNaM se jAiM imAI purAporANAI * devAH sakkavayaNeNaM zakravacanena zakreNa vaizramaNAya uktaM, vaizramaNena tiryagnuMbhakebhya iti bhAvaH setti' athazabdArthe, atha te tiryagnuMbhakA devAH jAiM imAiM yAni imAni vakSyamANakharUpANi // 11 // purAporANAI purA pUrvaM nikSiptAni ata eva purANAni ciraMtanAni mahAnidhAnAni bhavaMti, tadyathA ACAPAROS Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ POSSAROGRECCCCCCCC pahINasAmiyAI prahINakhAmikAni alpIbhUtakhAmikAnItyarthaH, ata eva pahINaseuyAI prahINasektu-6 kANi, sektA hi upari dhanakSeptA, sa tu khAmyeva bhavati, punaHkiM0 ? pahINagottAgArAiM yeSAM mahAni-14 dhAnAnAM dhanikasambaMdhIni gotrANi agArANi ca prahINAni viralIbhUtAni bhavaMti tAni prahINagotrAgArANi, evaM ucchinnaH sarvathA abhAvaM prAptaH khAmI yeSAM tAni ucchinnakhAmikAni, evaM agre'pi mahANihANAI bhavaMti, taMjahA-pahINasAmiyAI, pahINaseuyAI, pahINagottAgArAI, ucchiNNasAmiyAI, ucchiNNaseuyAI, ucchiNNagottA gArAI, gAmAgaraNagarakheDakabbaDamaDaMbadoNamuhapaTTaNAsamasaMbAhasaNNivAcyam / atha keSu keSu sthAneSu tAni varttante? ityAha / gAmetyAdi- grAmAH karavaMtaH, AkarAH lohAdyutpattibhUmayaH, nagarANi kararahitAni, kheTAni dhUliprAkAropetAni, karbaTAni kunagarANi, maDaMbAni sarvato'rddhayojanAtparato'vasthitagrAmANi, droNamukhAni yatra jalasthalapathAvubhAvapi bhavataH, PARAAAAAAAAAAAEG Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra // 11 // AUSTRAGARSAUSARSAN pattanAmi jalasthalamArgayoranyatareNa mArgeNa yuktAni, AzramAstIrthasthAnAni tApasasthAnAni vA caturthaH saMvAhAH samamUmo kRrSi kRtvA kRSIvalA yatra dhAnyaM rakSArtha sthApayaMti, sannivezAH sArthakaTakAdInAM uttaraNasthAmAni, eteSAM iMdvasteSu / sathA siMghADaesu vA zRMgATakaM siMghATakaphalAkAraM trikoNaM sthAna, 1 // 4 // tiesuvA trikaM yatra rathyAtrayaM milati tatsthAnaM, caukkesu vA catuSkaM yatra rathyAcatuSTayaM milati, vesesu, siMghADaesuvA, tiesuvA, caukkesuvA, caccaresuvA, caummuhesuvA, mahApahesu vA, gAmaTThANesu vA, NagarahANesu vA, gAmaNimaNesuvA, NagarahU~cacaresu kA catvaraM anekarathyAsaMgamasthAnaM, caummuhesu vA caturmukhaM caturdAra devakulAdi, mahApahesu vA 8 hai mahApatho rAjamArgaH, eteSu / tathA gAmaTANesu vA grAmasthAnAni uddhasayAmasthAnAni kheSu gagara-5 // 11 // TANesuvA udvasanagarasthAnAni veSu, nAmaNiddhamaNesu dhA prAmasaMbaMdhImi nirddhamAni jalanirNamAH Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvat pUrvavat // 84 // imeyaNaM ityAditaH, cakkavaTI iti yAvat prAgvat // 45 // taeNasA paDibujhaMti // 84 // imeya NaM tume devANuppie! cauddasa mahAsumiNA divA taM urAlANaM tume devANuppie! sumiNNA diTThA, jAva jiNe vA telukkaNAyage dhmmvrcaaurNtckkvttttii||85||tennN sA tisalA khattiANI eyamaTuM succA Nisamma haTTha-tuTTa-jAva hiyayA karayala-jAva te sumiNe samma paDicchai // 86 // paDichittA siddhattheNaM raNNA abbhaNuNNAyA samANI NANAmaNirayaNabhatticittAo bhaddAsaNAo abbhuTei abbhuTTittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe jeNeva sae bhavaNe teNeva uvAgacchai, ityAdilaH paDicchai iti yAvatyAgbat // 86 // paDicchiptA ityAdiptaH aNupaviTThA iti vAvaratrAmavat SX*XAROSSA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra mubodhi0 // 112 // OSHIQORIAUSAHARASHG parvatagRhAH parvataM utkIrya kRtA gRhA ityarthaH, 'uvaTThANatti' upasthAnagRhAH AsthAnasabhAH, 'bhavaNatti hai| bhavanagRhAH kuTuMbivasanasthAnAni, tataH zmazAnAdInAM dvaMdvaH / atha eteSu prAmAdiSu zRMgATakAdiSu / ca yAni mahAnidhanAni pUrva kRpaNapuruSaiH saMnikSiptAni tiSThati tAni tiryagnuMbhakA devAH siddhArtharAjabhavane saMharaMti muMcaMtIti yojanA // 88 // jaM rayaNi caNaM ityAditaH saMkappe samuppajjhitthA iti / saahrNti||88|| jarayaNi caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre NAyakulaMsi sAharie taM rayaNiM caNaM taM NAyakulaM hiraNNeNaM vaDDitthA, suvaNNeNaM vaDDitthA, dhaNeNaM yAvat , tatra 'Namiti' vAkyAlaMkAre, yasyAM ca rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIro jJAtakule saMhRtastataH / / prabhRti tat jJAtakulaM hiraNyAdibhiH avarddhata, tatra hiraNyaM rUpyaM aghaTitaM suvarNaM vA, suvarNaM ghaTitaM,II dhanaM-gaNima 1 dharima 2 meya 3 pAricchedyabhedAccaturvidhaM, taduktaM-"gaNimaM jAIphalapupphalAI 1, dharimaM 3 // 112 // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tu kuMkumaguDAI 2 / mijjhaM coppaDaloNAi 3, rayaNavatthAi paridhijaM 4 // 1 // " ghaNNeNaM dhAnyaM caturviMzatibhedaM, tadyathA - " dhannAI cauvIsaM, jaba 1 gohuma 2 sAli 3 vIhi 4 saTThi a 5 // kuddava 6 aNuA 7 kaMgU 8, rAlaya 9 tila 10 mugga 11 mAsA ya 12 // 1 // ayasi 13 harimaMtha 11 tiuDA 15, nipphAva 16 siliMda 17 rAyamAsA ya 18 // ucchU 19 masUra 20 tubarI 21, kulattha 22 tahadhaNNeNaM rajeNaM raTTeNaM baleNaM vAhaNeNaM koseNaM koTTAgAreNaM pureNaM aMteureNaM dhanna ya 23 kalAyA 24 * // 2 // rajjeNaM rAjyaM saptAMgaM, raTTeNaM rASTraM dezaH, balaM caturaMgaM sainyaM vAhaNeNaM vAhanaM vesarAdi, koseNaM kozo bhAMDAgAraM koTTAgAreNaM koSThAgAraM dhAnyagRhaM, purAMtaHpure pratIte, jAnapado dezavAsI lokaH, yazovAdaH sAdhuvAdaH, ebhiH avarddhata / tathA viuladhaNetyAdi - vipulaM * aNuA-yugaMdharI - jvAra-carI 7 kaMgU-kaMganI 8 rAlaya - cInA 9 harimaMtha - caNA 14 tiuDA-lAMga 15 niSpAva jhAlara - vAla 16 siliMda - moTha 17 rAyamAsA - caulA 18 ucchU-baraTI 19 dhannaya-dhANA - dhaniyA 23 kalAyA - vaTANA - maTara 24 / / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 113 // // 4 // kalpasUtra-18 vistIrNa dhanaM gavAdikaM, kanakaM ghaTilAghaTitaprakArAbhyAM dvividhaM, 'rayaNatti' ratnAni karketanAdIni, caturthaH maNayazcaMdrakAMtAyAH, mauktikAni pratItAni, zaMkhA dakSiNAvartAH, zilA rAjapaTTAdikAH, pravAlAni kSaNaH vidyamANi, 'rattarayaNatti' raktaralAni panarAgAdIni, AdizabdAvastrakaMbalAdiparigrahassato iNdvH| jaNavaeNaM jasavAeNaM vaGkitthA, vipuladhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMkhasilappavAlarattarayaNamAieNaM saMtasArasAvaijeNaM pIisakkArasamudaeNaM aIva aIva abhikaDDitthA, taeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiUNaM a yameyArUve abbhatthie ciMtie patthie maNogae sNkppesmuppjitthaa||89|| tathA saMtatti sadvidyamAnaM naviMdrajAlAdivatsvarUpato'vidyamAnaM evaMvidhaM yat sArasAvaineNaM sArakhApateyaM pradhAnadravyaM tena / lathA- pIisakkAretyAdi-prItirmAnasI tuSTiH, satkAro vastrAdibhiH khajanakatA bhakistatsamudayena ca tat jJAtakulaM atIva atIva abhyavarddhata, taeNamityAdi- tataH zramaNasya / *8455* P kakakakakakara // 113 // ASSAGE Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavato mahAvIrasya mAtApitroH ayametadrUpo'dhyavasAyaH samutpannaH // 89 // ko'sau ? ityAha / jappabhiIM caNaM yataH prabhRti amhaM asmAkaM eSa dArakaH kukSau garbhatayA vyutkrAMta utpannastataH prabhRti amhe vayaM hiraNyena varddhAmahe, yAvatprItisatkAreNa atIva 2 abhivarddhAmahe taMti tasmAtkAraNAt yadA ppabhi caNaM amhaM esa dArae kucchisiM gabbhattAe vakkaMte, tappabhidaM caNaM amhe hiraNaM vaDAmo, suvaNNeNaM vaDDAmo, dhaNeNaM dhaNNeNaM vaDDAmo, jAva saMtasArasAvaijeNaM pIisakkAreNaM aIva aIva abhivaDDAmo, taM jayANaM amhaM esa dAra jAe bhavissai tayANaM amhe eyassa dAragassa eyANurUvaM guNNaM asmAkaM eSa dArako jAto bhaviSyati, tayANaM tadA amhe vayaM etasya dArakasya eyANurUvaM etadanurUpaM dhanAdivRddheranurUpaM, ata eva guNNaM guNebhya AgataM, tata eva guNaniSpannaM nAmadheyaM kariSyAmaH, kiM Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 114 // tadityAha vaddhamANutti varddhamAna iti // 90 // taNaM samaNe bhagavaM mahAvIre tataH zramaNo bhagavAnma| hAvIraH mAuyaaNukaMpaNaTTayAe mayi parispaMdamAne mAtuH kaSTaM mAbhUditi mAtuH anukaMpanArtha mAtubhaktyarthamanyenA'pi mAturbhaktiH kartavyA iti darzanArthaM ca Niccale nizcalaH NipphaMde niSpaMdaH kiMci - guNaNippaNaM NAmadhijaM karissAmo vaddhamANuti // 90 // taNaM samaNe bhagavaM mahAvIre mAuya aNukaMpaNaTTayAe Niccale NipphaMde NireyaNe allINapallINagutte Avi hotthA // 91 // dapi calanAbhAvAt, ata eva NireyaNe nirejano niSkaMpaH allINatti A ISallIna: aMgagopanAt pallINatti prakarSeNa lInaH upAMgagopanAt, ata eva gutte guptaH, tataH padatrayasya karmadhArayaH Avi cApi iti vizeSaNasamuccaye hotthA abhavat / atra kaviH - www caturthaH kSaNaH // 4 // // 114 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 'ekAMte kimu moharAjavijaye maMtraM prakurvanniva, dhyAnaM kiMcidagocaraM viracayatyekaH parabrahmaNi / kiM kalyANarasaM prasAdhayati vA devo vilupyAtmakaM, rUpaM kAmavinigrahAya jananIkukSAvasau vaH zriye 1* 91 taeNaM tIse tato bhagavato nizcalAvasthAnAnaMtaraM tasyAstrizalAyAH kSatriyANyA ayametadrUpo'dhyavasAyaH taNaM tIse tisalAe khattiyANIe ayameyArUve jAva saMkappe samuppajitthA, haDe me se gabbhe ? maDe me se gabbhe ? cue me se gabbhe ? galie me se samutpannaH, ko'sau ? ityAha haDe me se gabbhe sa me madIyo garbhaH kiM kenaciddevAdinA hRtaH ? athavA sa | me garbhaH maDetti mRtaH ? athavA sa me garbhaH kiM cupatti cyuto garbhasvabhAvAtparibhraSTaH ? athavA sa me garbhaH kiM galietti galitaH dravIbhUya kSaritaH ? yasmAtkAraNAt eSa me garbhaH pUrvaM ejate pUrvaM kaMpamAno'bhUt * pustakAntare tu " kiM kalyANarasaM prasAdhayati vA mArApakArAya vA, yo'InizcalatAM babhAja jananIkukSAvasau vaH zriye." ityevamuttarArddha dRzyate // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodha0 // 115 // idAnIM naijate na kaMpate itikahutti iti kRtvA iti hetoH ohayamaNasaMkappA upahataH kaluSIbhUto manaH saMkalpo yasyAH sA tathA ciMtAsogasAgaraM paviTThA ciMtA garbhaharaNAdivikalpasaMbhavA arttistayA yaH zokaH sa eva sAgaraH samudrastatra praviSTA buDitA, ata eva karatale paryastaM sthApitaM mukhaM yayA sA tathA, ArtadhyAnopagatA, bhUmigatadRSTikA dhyAyati-- gabbhe ? esa me gabbhe putriM eyai, iyANiM no eyaittikaTTu ohayamaNasaMkappA ciMtAsogasAgaraM paviTThA karayalapalhatthamuhI aTThajjhANovagayA bhUmIgayadITThiyA jjhiyAyai / atha sA trizalA tadAnIM yaddhyAyatisma tallikhyate-- satyamidaM yadi bhavitA, madIyagarbhasya kathamapIha tdaa||nisspunnykjiivaanaa-mvdhiriti khyAtimatyabhavam 1 yadvA ciMtAratnaM, nahi naMdati bhAgyahInajanasadane // nApi ca ratnanidhAnaM, daridragRhasaMgatIbhavati // 2 // caturthaH kSaNaH // 4 // // 115 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpatarurmarubhUmau, na prAdurbhavati bhUmyabhAgyavazAt // nahi niSpuNyapipAsitanRNAM pIyUSasAmagrI // 3 // 6 hA dhig ! dhig ! daivaM prati, kiM cakre tena satatavakreNa // yanme manorathataru-rmUlAdunmUlito'nena // 4 // AttaM dattvA'pi ca me, locanayugalaM kalaMkavikalamalam // dattvA punarudAlita-madhamenAnena nidhiratnam // 5 // Aropya meruzikharaM, prapAtitA pApinA'munA'hamiyam // pariveSyApyAkRSTaM, bhojyaM bhAjanamalajjena // 6 // yadvA mayAparAddhaM, bhavAMtare'smin bhave'pi kiM ? dhAtaH ! yasmAdevaM kurva-nnucitA'nucitaM na ciMtayasi ? // 7 // atha kiM kurve ? ka ca vA,gacchAmi ? vadAmi kasya vA purataH? ||durdaiven ca dagdhA,jagdhA mugdhA'dhamena punH||8|| kiM rAjyenApyamunA?, kiM vA kRtrimsukhairvissyjnyaiH|| kiMvA dukUlazayyA-zayanodbhavazarmaharyeNa ? // 9 // gajavRSabhAdikhapnaiH, sUcitamucitaM zuciM trijagadaya'm / tribhuvanajanAsapatnaM, vinA janAnaMdi sutaratnam // 10 // yugmam / dhik saMsAramasAraM, dhik duHkhavyAptaviSayasukhalezAn ||mdhuliptkhddgdhaaraalehntulitaanho lulitAn 11 yadvA mayakA kiMcit , tathAvidhaM duSkRtaM kRtaM karma // pUrvabhave yadRSibhiH, proktamidaM dharmazAstreSu // 12 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra caturthaH subodhi0 kSaNa: // 116 // 4 // pasupakkhimANusANaM,bAle jovihu~ vioyae paavo||so aNavacco jAyai, aha jAyai to vivajijjA / 13 / / tatpaDDakA mayA kiM, tyaktA vA tyAjitA adhamabuddhyA laghuvatsAnAM mAtrA, samaM viyogaH kRtHkiNvaa||14|| teSAM dugdhApAyo-'kAri mayA kArito'thavA lokaiH|| kiMvA sabAlakoMduru-bilAni paripUritAni jlaiH||15|| kiMvA sAMDazizUnyapi,khaganIDAniprapAtitAni bhuviApikazukakukuTakAde-liviyogo'thavA vihitaH166 hai kiMvA bAlakahatyA-'kAri sptniisutaayupridussttm||ciNtitmciNtympi vA,kRtAni kiM kArmaNAdIni / 17 hai kiM vA garbhastaMbhana-zAtanapAtanamukhaM mayA cakre ? // tanmaMtrabheSajAnyapi, kiM vA mayakA prayuktAni ? // 18 // athavA bhavAMtare kiM, mayA kRtaM zIlakhaMDanaM bhushH||ydidN duHkhaM tasmA-dvinA na saMbhavati jIvAnAm // 19 // yataH- kuraMDaraMDattaNadubbhagAI, vaMjjhattanirdU visakannagAI // jammaMtare khaMDiasIlabhAvA, nAUNa kujjA daDhasIlabhAvaM // 20 // // 116 // 1 yo'pi ca / 2 viyojayati / 3 vipadyet / 4 niMdurmUtavatsA / 5" lahaMti jammaMtarabhaggasIlA" ivitRtIyapadapAThaH pustakAMtare / AAAAAAAAAAAAA Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94XX***SOCIAIS evaM ciMtAkrAMtA, dhyAyaMtI mlAnakamalasamavadanA // dRSTA ziSTena sakhI-janena tatkAraNaM pRSTA // 21 // provAca sAzrulocana-racanA niHshvaasklitvcnen| kiM maMdabhAgadheyA, vadAmi?yajIvitaM me'gAt // 22 // hai sakhyo jaguratha heskhi,shaaNtmmNglmshessmnydih||grbhsy testi kuzalaM, na veti vada kovide satyam // 23 // sA proce garbhasya ca, kuzale kimakuzalamasti me skhyH!||ityaayuktvaa mUrchA-mApannA patati bhUpIThe // 24 // zItalavAtaprabhRtibhi-rupacArairbahutaraiH skhiibhiHsaa||sNpraapitcaitnyo-ttisstthti vilapati ca punrevm||25|| garue aNorapAre, rayaNanihANe asAyare ptto||chiddghddo na bharijai, tA kiM doso jalanihissa? // 26 // patte vasaMtamAse, riddhiM pAvaMti sayalavaNarAI // na karIre pattaM, tA kiM doso vasaMtassa ? // 27 // uttuMgo saralatarU, bahuphalabhAreNa nmiasvNgo|| kujo phalaM na pAvai, tA kiM doso taruvarassa? // 28 // samIhitaM yanna labhAmahe vayaM, prabho! na doSastava karmaNo mama // divApyulUko yadi nAvalokate, tadA sa doSaH kathamaMzumAlinaH ? // 29 // atha mama maraNaM zaraNaM, kiM karaNaM viphljiivitvyen|ttshrutveti vyalapat ,skhyaadiHsklprivaarH||30|| Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAkimupasthitametat ,nisskaarnnvairividhiniyogen|| hA kuladevyaH kva gatA,yadudAsInAH sthitA yUyam31 | caturthaH pavAra atha tatra pratyUhe, vicakSaNAH kArayati kulvRddhaaH|| zAMtikapauSTikamaMtro-payAcitAdIni kRtyAni // 32 // pRcchaMti ca daivajJAn ,niSedhayaMtyapi ca naattkaadiini||atigaaddhshbdvircit-vcnaani nivArayaMtyapi ca33 taMpiya siddhattharAyavarabhavaNaM uvarayamuiMgataMtI USESSIONSCIOUS / rAjA'pi lokakalitaH, zokAkulito'janiSTa shissttmtiH|| kiMkartavyavimUDhAH,saMjAtA maMtriNaH sarve / 34 / " I asminnavasare ca tatsiddhArtharAjabhavanaM yAdRzaM jAtaM tatsUtrakRt svayaM Aha / taMpiya siddhattharAyava-18 harabhavaNaM tadapi siddhArtharAjavarabhavanaM, uvarayamuiMgetyAdi-mRdaMgo maIlastaMtrI vINA, talatAlA hastatA lA, yadvA talA hastAH, tAlAH kaMsikAH, 'nADaijjajaNatti' nATakIyA nATakahitA janAH pAtrANIti Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUSTAARAISOGALOSHIRTS bhAvaH, eteSAM yat 'maNujaM' manojatvaM tat 'uvarayatti uparataM nivRttaM yasmin evaMvidhaM ata eva dINa-15 vimaNaM dInaM sat vimanaskaM vyapracetaskaM viharai viharati Aste // 92 // taeNaM se ityAdi-taMtathA-18 vidhaM pUrvoditaM vyatikaraM avadhinA avadhArya bhagavAn ciMtayati / " kiM kurmaH ? kasya vA brUmo ?, talatAlanADaijjajaNamaNujaM dINavimaNaM viharai // 92 // taeNaM se samaNe bhagavaM mahAvIre mAUe eyameyArUvaM abbhatthiyaM patthiyaM maNogayaM saMkappaM samuppaNNaM vijANittA mohasya gtiriidRshii| duSerdhAtorivAsmAkaM, doSaniSpattaye guNaH // 1 // mayA mAtuH pramodAya, kRtaM jAtaM ? tu khedakRt / bhAvinaH kalikAlasya, sUcakaM lakSaNaM hyadaH // 2 // paMcamAre guNo yasmAdbhAvI doSakaro| nRNAm / nAlikerAMbhasi nyastaH, karparo mRtaye yathA // 3 // " ityevaMprakAreNa sa zramaNo bhagavAnma Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra mubodhi0 // 118 // hAvIro mAturimaM etadrUpaM saMkalpaM samutpannaM vijJAya egadeseNaM ekadezena aMgulyAdinA eyai ejate hai kaMpate, tataH sA trizalA kSatriyANI hRSTatuSTAdivizeSaNaviziSTA evaM avAdIt // 93 // atha kiM avAdIt ? no khalu me gabbhe haDe ityAdi sugamaM prAg vyAkhyAtaM ca / egadeseNaM eyi| taeNaM sA tisalA khattiyANI haTTa-tudva-jAva hiyayA evaM vayAsI ||93||nno khalla me gabbhe haDe ! jAva No galie! esa me gabbhe puddhiM No eyai, iyANiM eyaittikaTTa hada-tuTU-jAva hiyayA evaM vA viharai / atha harSitA trizalAdevI yathAceSTata tathA likhyateprollasitanayanayugalA, smerakapolA prphullmukhkmlaa||vijnyaatgrbhkushlaa, romAMcitakaMcukA trishlaa|1|| provAcamadhuravAcA,garbhe me vidyate'tha klyaannm||haa dhikmykaa'nucitN,ciNtitmtimohmtiktyaa|2| // 118 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtyatha mama bhAgyAni,tribhuvanamAnyA tathA cdhnyaa'hm||shlaaghyN ca jIvitaM me, kRtArthatAmApa mejnm|3|| zrIjinapAdAHpraseduH,kRtAHprasAdAzca gotrdeviibhiH||jindhrmklpvRkss-stvaajnmaaraadhitH phlitH||4|| evaM saharSacittAM, devImAlokya vRddhanArINAm // jaya jaya ! naMdetyAdyA-ziSaH pravRttA mukhkjebhyH||5|| harSAtpravartitAnyatha, kulanArIbhizca llitdhvlaani||uttNbhitaaH patAkA, muktAnAM svastikA nyastAH / / AnaMdAdvaitamayaM, rAjakulaM tababhUva sakalamapi // AtodyagItanRtyaiH, suralokasamaM mahAzobham // 7 // taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre gabbhatthe ceva imeyArUvaM abhiggahaM abhigiNhaiNo khalu vardhApanAgatAdhana- koTIryahan dadacca dhanakoTIH // surataruriva siddhArthaH, saMjAtaH paramaharSabharaH // 8 // 8 taeNaM ityAdi-tataHzramaNo bhagavAnmahAvIro garbhastha eva pakSAdhike mAsaSaTke vyatikrAMte imaM eta-18 drUpaM abhigrahaM abhigRhNAti, kaM ? ityAha / Nokhalu ityAdi- khalu nizcayena no mama kalpate mAtApihaitaSu jIvatsu AgArAt anagAritAM pravrajituM gaMtuM dIkSA grahItuM ityarthaH / idaM abhigrahagrahaNaM ca Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtrasubodhi0 // 119 // KATARRORRRR udarasthe'pi mayi mAturIdRzaH sneho vartate tarhi jAte tu mayi kIdRzo bhaviSyatIti dhiyA anyeSAM / mAtari bahumAnapradarzanArthaM ca / yaduktam "AstanyapAnAjananI pazUnA-mAdAralAbhAcca narAdhamAnAm / AgehakRtyAcca vimadhyamAnAM, AjIvitAttIrthamivottamAnAm // 1 // 94 // taeNaM sA tisalA khatti me kappai ammApiUhiM jIvaMtehiM muMDebhavittA agArAo aNagAriyaM pavaittae ||94||tennN sA tisalA khattiyANI NhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittA savAlaMkAravibhUsiyA taM gabhaM nAisIehiM yANI tataH sA trizalA kSatriyANI NhAyA kayavalikammA snAtA kRtaM balikarma pUjA yayA sA tathA / kayakouyamaMgalapAyachittA kRtAni kautukamAMgalyAnyeva prAyazcittAni yayA sA tathA savAlaMkAravi- // 119 // bhUsiyA sarvAlaMkArairvibhUSitA satI taM garbha nAtizItairnAtyuSNairnAtitiktairnAtikaTukai tikaSAyairnAtya Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mlai timadhurairnAtisnigdhairnAtirUkSaiH nAiullehiM nAtyAnAtizuSkaiH evaMvidhairbhojanAcchAdanagaMdhamAlyaiH, tatra bhojanaM pratItaM, AcchAdanaM vastraM, gaMdhAH puTavAsAdayaH, mAlyAni puSpamAlAH tairgarbha poSayatIti zeSaH / tatra nAtizItalAdaya eva AhArAdayo garbhasya hitA, na tu atizItalAdayastehi kecidvA nAiuNhehiM nAitittehiM nAikaDuehiM nAikasAehiM nAiaMbilehiM nAimahurehiM nAinibehiM nAilukkhehiM nAiullehiM nAisakkehiM tikAH, kecitpattikAH, kecitzleSmakarAzca, te ca ahitaaH| yaduktaM vAgbhaTTe-"vAtalaizca bhavedgarbhaH, kubjAndhajaDavAmanaH / pittalaiH khalatiH piMrgaH, zvitrI pAMDuH kaphAtmabhiH // 1 // " tathA-" atilavaNaM netraharaM, atizItaM mArutaM prakopayati / atyuSNaM haratibalaM, atikAmaM jIvitaM harati // 2 // " anyacca-maithuna 1 khalvATaH / 2 dIpazikhAvarNavadvarNavAn / 3 zvitraM pAMDuraM kuSThaM tadvAn / Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra caturthaH subodhi. // 120 // // 4 **SUSKUMUS 1 yAna 2 vAhana 3 mArgagamana 4 praskhalana 5prapatana 6 prapIDana 7 pradhAvanA 8 'bhighAta 9 viSama-181 zayana 10 viSamAsano 11 pavAsa 12 vegavighAtA 13 'tirUkSA 14 'titiktA 15 'tikaTTa 16 'ti-1| bhojanA 17 'tirAgA 18 'tizokA 19 'tikSArasevA 20 'tIsAra 21 vamana 22 virecana 23 kholanA 24 'jIrNa 25 prabhRtibhirgoM bNdhnaanmucyte,|" tato nAtizItalAdyairAhArAyaistaM garbha sA poSa savattubhayamANasuhe hiM bhoyaNAcchAyaNagaMdhamallehiM vavagayarogasogamohabhayaparissamA yatIti yuktam / punaH kiMviziSTairbhojanAcchAdanagaMdhamAlyaiH ? savattubhayamANasuhehiM sarvartuSu Rtau 2 bhajyamAnAH sevyamAnAH ye sukhahetavo gunnkaarinnstaiH| taduktam-" varSAsu lavaNamamRtaM, zaradi jalaM. gopayazca hemaMte / zizire cAmalakaraso, ghRtaM vasaMte guddshcaaNte||1||" atha sA trizalA kathaMbhUtA ?| // 120 // vavagayarogasogamohabhayaparissamA rogA jvarAdyAH, zoka iSTaviyogAdijanitaH, moho mUrchA, bhayaM / Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItiH, parizramo vyAyAmaH, ete vyapagatA yasyAH sA tathA, rogAdirahitA iti bhAvaH / yata ete garbhasya ahitakAriNastaduktaM suzrute-"divA svapatyAH striyAH vApazIlo garbhaH, aMjanAdaMdhaH, rodanAdvikRtadRSTiH, snAnAnulepanAt duHzIlaH, tailAbhyaMgAtkuSTI, nakhApakarttanAtkunakhI,pradhAvanAcaMcalaH, hasanAt zyAmadaMtoSThatAlujihvaH, atikathanAcca pralApI, atizabdazravaNAdhiraH, avalekhanAtkhalatiH, vyaja jaM tassa gabbhassa hiyaM miyaM patthaM gabbhaposaNaM taM dese a XXHEMA 6 nakSepAdimArutAyAsasevanAdunmattaH syAt" / tathA ca kulavRddhAstrizalAM zikSayaMti"maMdaM saMcara maMdameva nigada vyAmuMca kopakrama, pathyaM muMzva badhAna nIvimanaghAM mA mA'TTahAsaM kRthaaH| AkAze bhava mA suzeSva zayane nIcaibahirgaccha mA, devI garbhabharAlasA nijasakhIvargeNa sA zikSyate // 1 // " atha sA trizalA punaH kiM kurvatI ? jaM tassa gambhassa yattasya garbhasya hiyaM hitaM tadapi miyaM mitaM, natu nyUna Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba caturthaH kalpamUtrasubodhi kSaNa: // 4 // // 12 // SORTERASKA adhikaM vA patthaM pathyaM ArogyakAraNaM, ata eva garbhapoSaNaM, tadapi deze ucitasthAne, natu AkAzAdau, tadapi kAle bhojanasamaye, natu akAle, AhAraM AhArayaMtI, vivittamauehiM sayaNAsaNehiM viviktAni doSarahitAni mRdukAni komalAni yAni zayanAsanAni taiH, tathA pairikkasuhAe maNANukUlAe / vihArabhUmIe pratiriktA anyajanApekSayA nirjanA, ata eva sukhA sukhakAriNI tayA manonukUlayA ma kAle a AhAramAhAremANI vivittamauehiM sayaNAsaNehi pairikkasuhAe maNANukUlAe vihArabhUmIe pasatthadohalA naHpramodadAyinyA evaMvidhayA vihArabhUmyA caMkramaNAsanAdibhUmyA kRtvA,atha sA trizalA kiMviziSTA hai| pArASTA // 12 // satI taM garbha parivahatItyAha / pasatthadohalA prazastA dohadA garbhaprabhAvodbhUtA manorathA yasyAH sA tathA, te caivam - ECRARIES Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A "jAnAtyamAripaTahaM paTu ghoSayAmi, dAnaM dadAmi sugurUnparipUjayAmi / tIrthezvarArcanamahaM racayAmi saMghe, vAtsalyamutsavabhRtaM bahudhA karomi // 1 // siMhAsane samupavizya varAtapatrA, saMvIjyamAnakaraNA sitacAmarAbhyAm / AjJezvaratvamuditAnubhavAmi samyak , bhuupaalmaulimnnilaalitpaadpiitthaa||2|| saMpuNNadohalA sammANiyadohalA avimANiyadohalA Aruhya kuMjaraziraH pracalatpatAkA, vaadinnaadpripuuritdigvibhaagaa| lokaiH stutA jayajayeti ravaiH pramodA-dudyAnakelimanaghAM kalayAmi jAne // 3 // ityAdi " punaH sA kiM0 ? saMpuNNadohalA saMpUrNadohadA siddhArtharAjena sarvamanorathapUraNAt , ata eva | sammANiyadohalA sanmAnitadohadA pUrNIkRtya teSAM nivartitatvAt , tata eva avimANiyadohalA AKASAARCORNSAR Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodha0 // 122 // avimAnitadohadA kasyApi dohadasya avagaNanAbhAvAt punaH kiMviziSTA ? bucchiNNadohalA vyucchinnadohadA pUrNavAMchitatvAt, ata eva vavaNIyadohalA vyapanItadohadA sarvathA asadohadA suhaMsuheNa sukhaMsukhena garbhAnAbAdhayA Asai Azrayati AzrayaNIyaM staMbhAdikaM avalaMbate sayai bucchiNNadohalA vavaNIyadohalA suhaMsuhemaM Asai sayai ciTThai NisIyai tuaTTai viharai suhaMsuheNaM taM gabbhaM parivahai // 95 // teNaM kAleNaM teNaM zete nidrAM karoti ciTThai tiSThati UrdhvaM tiSThati NisIyai niSIdati Asane upavizati tuyai tvag varttayati nidrAM vinA zayyAyAM zete ityarthaH, viharai viharati kuTTimatale vicarati, anena prakAreNa ca sukhaMsukhena taM garbhaM parivahatIti bhAvaH // 95 // teNaMkAleNaM ityAdi, tasmin kAle tasmin caturthaH kSaNaH // 4 // // 122 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye zramaNo bhagavAn mahAvIro yo'sau uSNakAlasya prathamo mAso dvitIyaH pakSaH, caitramAsasya zuklapakSaH tasya caitrazuddhasya trayodazI divase NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM navasu mAseSu bahupratipUrNeSu addhaTTamANarAiMdiyANaM viikvaMtANaM aASTamarAtriMdivAdhikeSu sArddhasaptadinAdhikeSu navasu mAseSu , samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre je se gimhANaM par3hame mAse ducce pakkhe cittasuddhe tassaNaM cittasuddhassa terasIdivaseNaM NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANa rAiMdiyANaM viikaMtANaM vyatikrAMteSu iti bhAvaH / taduktam| " duNhaM varamahilANaM, gabbhe vasiUNa gabbhasukumAlo / Nava mAse paDipuNNe, satta ya divase| samairege // 1 // " idaM ca garbhasthitimAnaM na sarveSAM tulyaM, tathAcoktam RESSAGARRANGARA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH kalpamUtra- "du 1 cauttha 2 navama 3 bArasa 4, terasa 5 paNNarasa 6 sesa 18 gabbhaThiI / mAsA aDa nava subodhi06 taduvari, usahAo kameNime divasA // 1 // cau 1paNavIsaM 2 chadiNa 3, aDavIsaM 4 chacca 5 chacci 66 guNavIsaM 7 / saga 8 chabbIsaM 9 cha 10 cchaya 11, vIsi 12 gavIsaM 13 cha 14 chabIsaM 15 // 2 // // 123 // cha 16 ppaNa 17 aDa 18 satta 19 Tuya 20, aDa 21 ?ya 22 cha 23 satta 24 hoMti gnbhdinnaa|" iti saptatizatasthAnake zrIsomatilakasUrikRte, sukhAvabodhAya cAsya yaMtrakam / // 4 // SACARRANGARGAGAR %** |.11 12 AdinAtha ajitanAtha saMbhavanAtha abhinaMdana sumatinAtha padmaprabha supArzvanAtha caMdraprabha suvidhinAtha zItalanAtha zreyAMsanAtha | vAsupUjya mA.9 " 23 24 dharmanAtha zAMtinAtha kuMthunAtha aranAtha mallinAtha munisuvrata naminAtha // 123 // neminAtha - pArzvanAtha mahAvIrasvAmI 11 vimalanAtha anaMtanAtha mA.8 | di. 216 SAMOCHOR Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uccaTThANagaesu gahesu tadAnIM graheSu uccasthAnasthiteSu, grahANAM uccatvaM caivam2 "arkAAccAnyaja 1 vRSa 2, mRga 3 kanyA 4 karka 5 mIna 6 vaNijoM 7 shaiH| dig 10 dahanA15/3'STAviMzati 28, tithI 15 Su 5 nakSatra 27 viMzatibhiH 20 // " ayaM bhAvaH meSAdirAzisthAH sUryA-18| SUCCIASMODUCARDAE uccaTThANagaesu gahesu paDhame caMdajoge somAsu disAsu daya uccAstatrApi dazAdInaMzAn yAvatparamoccAH / eSAM phalaM tu " sukhI 1 bhogI 2 dhanI 3 netA, | 4, jAyate maMDalAdhipaH / nRpatizcakravartI ca, kramAduccagrahe phalam // 1 // tihiM uccehiM nariMdo, paMcahiM hai 6 taha hoi addhacakkI a / chahiM hoi cakkavaTTI, sattahiM titthaMkaro hoi // 2 // " paDhame caMdajoge prathame hai pradhAne caMdrayoge sati somAsudisAsu saumyAsu rajovRSTyAdirahitAsu dikSu vartamAnAsu, punaH kiMvi Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH * // 4 // kalpasUtra- ziSTAsu dikSu? vitimirAsu aMdhakArarahitAsu bhagavajanmasamaye sarvatra udyotasadbhAvAt , punaH kiMvizisubodhi0 TAsu ? visuddhAsu vizuddhAsu digdAhAdyabhAvAt jaiesusavvasauNesu sarveSu zakuneSu kAkolUkadurgAdiSu kSaNaH // 14 // jayikeSu jayakArakeSu satsu payAhiNANukUlaMsi pradakSiNe pradakSiNAvarttatvAt , anukUle surabhizItatvA vitimirAsu visuddhAsu jaiesu savasauNesu payAhiNANukUlaMsi bhUmisappaMsi mAruyaMsi pavAyaMsi NippaNName iNIyaMsi kAlaMsi pamuiyapakkIliesu jaNavaesu tsukhaprade bhUmisappaMsi mRdutvAdbhUmisarpiNi, pracaMDo hi vAyuH uccaiH sarpati, evaMvidhe mAruyaMsi mArute , 18| vAyau pavAyaMsi pravAtuM Arabdhe sati NippaNNameiNIyaMsi kAlaMsi niSpannA ko'rthaH ? niSpannasarvazasyA ||124 // medinI yatra, evaMvidhe kAle sati pamuiyapakkIliesujaNavaesu pramuditeSu subhikSAdinA, prakrIDiteSu **OSAARI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RAAAAAAACARE krIDituMArabdheSu vasaMtotsavAdinA, evaMvidheSu janapadeSu janapadavAsiSu lokeSu satsu puvvarattAvarattakAla samayaMsi pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye hatthuttarAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgayeNaM uttaraphalgunIbhiHsamaM yogaM puvarattAvarattakAlasamayaMsi hatthuttarAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AroggAroggaM dArayaM pyaayaa||96|| upAgate caMdre sati AroggAroggaM ArogyA AvAdhArahitA sA trizalA, ArogyaM AbAdhArahitaM dArayaM dArakaM putraM payAyA prajAtA suSuve iti bhAvaH // 96 // iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM caturthaH kSaNaH smaaptH||4|| ANTANTNATATE Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUriM zrIvijayAnandaM, vijayAnandakArakam / "AtmArAma" iti khyAtaM vande sadguNalabdhaye // 1 // // iti caturthaH kSaNaH samAptaH // vallabha vijayastveSa, ziSyaziSyasya ziSyakaH / nityaM smarati yaM bhaktyA sa dadAtu sadA sukham // 1 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha paMcamaH kSaNaH // jaM rayaNiM caNaM yasyAM ca rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIro jAtaH sA rajanI bahUhiM devehiM devIhi ya bahubhirdevaiH zakrAdibhirbahvIbhirdevIbhiH dikkumAryAdibhizca ovayaMtehiM avapatadbhirjanmotsavArthaM jaM yaNi caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAe sANaM rayaNI bahUhiM devehiM devIhi ya ovayaMtehiM uppayaMtehi ya uppijalamANabhUyA kahakahagabhRyA Avi hutthA // 97 // | svargAdbhuvamAgacchadbhiH uppayaMtihiM utpatadbhiruddhaM gacchadbhirmeruzikharagamanAya taiH kRtvA uppiMjalamANabhUA bhRzaM AkulA iva kahakahagabhUA harSATTahAsAdinA kahakahakabhUteva avyaktavarNakolAhalamayIva Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi. kSaNaH // 126 // // 5 // evaMvidhA sA rAtriH hutthA abhavat , anena ca sUtreNa surakRtaH savistaro janmotsavaH sUcitaH,18 paMcamaH sa cAyamacetanA api dizaH, prasedurmuditA iva / vAyavo'pi sukhasparzA, maMdaM 2 vavustadA // 1 // udyotastrijagatyAsI-ddadhvAna divi duMdubhiH // nArakA apyamodaMta, bhUrapyucchAsamAsadat // 2 // tatra tIrthakRtAM janmanaH sUtikarmaNi prathamataH SaTpaMcAzat (56) dikkumAryaH samAgatya zAzvatikaM vAcAraM kurvati, tadyathA"dikumAryo'STA'dholoka-vAsinyaH kNpitaasnaaH|| arhajjanmA'vadheqhatvA-'bhyeyustatsUtivezmani // 3 // bhogaMkarA1bhogavatI 2,subhogA 3bhogmaalinii4||suvtsaa 5vatsamitrA ca6, puSpamAlA 7 tvniNditaa| natvA prabhuM tadaMbAM ce-zAne sUtigRhaM vyadhuH // saMvartenA'zodhayan kSamA-mAyojanamito gRhAt // 5 // // 126 // - meghaMkarA 1 meghavatI 2, sumeghA 3 meghamAlinI 4||toydhaaraa 5vicitrA ca 6, vAriSeNA 7 balAhakA 8 // 6 // aSToddhalokAdetyaitA, natvA'haMtaM samAtRkam // tatra gaMdhAMbupuSpaugha-varSa harSAdvitenire // 7 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EARNER atha naMdo 1 ttarAnaMde 2, AnaMdA 3 naMdivarddhane 4 // vijayA 5vaijayaMtI ca 6, jayaMtI7 caa'praajitaa||8|| I etAH pUrvarucakAdetya vilokanArtha darpaNaM agre dharaMti // samAhArA ' supradattA 2, suprabuddhA 3 yazodharA 4 // lakSmIvatI 5zeSavatI 6, citraguptA 7 vasuMdharA 8 / 9 / / * etA dakSiNarucakAdetya snAnArtha kare pUrNakalazAn dhRtvA gItagAnaM viddhti|| ilAdevI 1 surAdevI 2, pRthivI 3 padmavatyapi 4||eknaasaa 5navamikA 6, bhadrA7zIteti 8 naamtH|10|| __etAH pazcimarucakAdetya vAtArthaM vyajanapANayo'gre tiSTaMti // alaMbusA 1 mitakezI 2,puMDarIkA 3ca vAruNI // hAsA 5 sarvaprabhA 6zrI hIMda-raSTodakucakAdritaH11 / ___ etA uttararucakAdetya cAmarANi vIjayaMti // citrAca 1 citrakanakA 2, zaterA3 vasudAminI // dIpahastA vidizvetyA'sthurvidigrucakAdritaH // 12 // rucakadvIpato'bhyeyu-zcatasro dikkumaarikaaH|| rUpA 1 rUpAsikA 2 cApi, surUpA3 rUpakAvatI 4 // 13 // caturaMgulato nAlaM, chittvA khAtodare 'kSipan // samApUrya ca vaiDUrya-stasyorddha pIThamAdadhuH // 14 // BASEARS kalpa. 22 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra baddhA tad dUrvayA janma-gehAdrabhAgRhatrayam // tAH pUrvasyAM dakSiNasyA-muttarasyAM vyadhustataH // 15 // yAmyaraMbhAgRhe nItvA'bhyaMgaM tenustu tAstayoH // snAnacarcAzukAlaMkA-rAdi pUrvagRhe ttH|| 16 // subodhi0 uttare'raNikASTAbhyA-mutpAdyA'gniM sucaMdanaiH // homaM kRtvA babaMdhustA, rakSApohalikA dvayoH // 17 // // 127 // parvatAyurbhavetyuktvA, sphAlayaMtyo'zmagolakau // janmasthAne ca tau nItvA, svaskhadikSu sthitA jguH||18|| etAzca]sAmAnikAnAM pratyekaM, catvAriMzacchatairyutAH // mahattarAbhiH pratyekaM, tathA catasRbhiryutAH // 19 // aMgarakSaiH SoDazabhiH, sahasraH saptabhistathA // kaTakaistadadhIzaizca, suraizcAnyairmaharddhibhiH // 20 // A AbhiyogikadevakRtairyojanapramANairvimAnaiH atrAyAMti, iti dikumArikAmahotsavaH // tataH siMhAsanaM zAkaM, cacAlA'calanizcalam // prayujyAthAvadhi jJAtvA, janmAMtimajinezituH // 1 // vajyekayojanAM ghaMTAM, sughoSAM naigameSiNA // avAdayattato ghaMTA, reNuH srvvimaangaaH||2|| 1 zakrAdezaM tataH soccaiH, surebhyo'jJApayatvayam // tena pramuditA devAzcalanopakramaM vyadhuH // 3 // pAlakAkhyAmarakRtaM, lakSayojanasaMmitam // vimAnaM pAlakaM nAmA-'dhyArohatridazezvaraH // 4 // PROCESSUAARASS // 127 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XUSUNA LARRICANSSA 4**** | "pAlakavimAne ca iMdrasiMhAsanasya agre agramahiSINAM aSTau bhadrAsanAni, vAmatazcaturazItisahasrasAmAnikasurANAM tAvaMti bhadrAsanAni, dakSiNato dvAdazasahasrAbhyaMtarapArSadAnAM tAvaMti bhadrA-15 sanAni, caturdazasahasramadhyamapArSadAnAM tAvatyeva bhadrAsanAni, evaM SoDazasahasrabAhyapArSadAnAmapi4 hai SoDazasahasrabhadrAsanAni, pRSThataH saptAnIkAdhipatInAM sapta bhadrAsanAni, catasRSu dikSu pratyekaM hai caturazItisahasrAtmarakSakadevAnAM cturshiitishsrbhdraasnaani|" tathA| anyairapi ghanairdevai-vRtaH siMhAsanasthitaH // gIyamAnaguNo'cAlI-dapare'pi suraasttH||5|| 6 deveMdrazAsanAtkecit , kecinmitrAnuvartanAt // patnIbhiH preritAH kecit , kecidaatmiiybhaavtH||6|| ke'pi kautukataH ke'pi, vismayAtke'pi bhaktitaH // celurevaM surAH sarve, vividhairvAhanairyutAH // 7 // vividhaistUryanirghoSai-ghaMTAnAM kvaNiterapi // kolAhalena devAnAM, zabdAdvaitaM tadA'jani // 8 // siMhastho vakti hastisthaM, dUre khIyaM gajaM kuru // haniSyatyanyathA nUnaM, durddharo mama kesarI // 9 // vAjisthaM kAsarArUDho, garuDastho hi sarpagam // chAgasthaM citrakastho'tha, vadatyevaM tadAdarAt // 10 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtrasubodhi0 kSaNa: // 128 // surANAM koTikoTibhi-vimAnairvAhanairghanaiH // vistIrNo'pi nabhomArgo-tisaMkIrNo'bhavattadA // 11 // paMcamaH mitraM ke'pi parityajya, dakSatvenAgrato yyuH|| pratIkSakha kSaNaM bhrAta-mitretyaparo'vadat // 12 // / kecidvadaMti bhodevAH ! saMkIrNAH parvavAsarAH // bhavatyevaMvidhA nUnaM, tasmAnmaunaM vidhatta bhoH ! // 13 // 18 nabhasyAgacchatAM teSAM, zIrSe caMdrakaraiH sthitaiH // zobhaMte nirjarAstatra, sajarA iva kevalam // 14 // mastake ghaTikAkArAH, kaMThe graiveyakopamAH // khedabiMdusamA dehe, surANAM tArakA babhuH // 15 // hai naMdIzvare vimAnAni, saMkSipyAgAtsurAdhipaH // jineMdraM ca jinAMbAM ca, triH prAdakSiNayattataH // 16 // vaMditvA ca namasthitve-tyevaM devezvaro'vadat // namo'stu te ratnakukSi-dhArike ! vizvadIpike ! // 17 // ahaM zakro'smi deveMdraH, kalpAdAdyAdihA'gamam // prabhorantimadevasya, kariSye jananotsavam // 18 // bhetavyaM devi ! tannaive-tyuktvA'vasvApinI dadau // kRtvA jinapratibiMba, jinAMbAsannidhau nyadhAt // 19 // bhagavaMtaM tIrthakaraM, gRhItvA karasaMpuTe // vicakre paMcadhArUpaM, sarvazreyo'rthikaH svayam // 20 // // 128 // hai eko gRhItatIrthezaH, pArzve dvAvAttacAmarau // eko gRhItAtapatra, eko vajradharaH puraH // 21 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -RRCA SASARAKAAMSAMAR agragaH pRSTagaM stauti, pRSThastho'pya'gragaM punaH // netre pazcAtsamIhate, kecanAtanAH surAH // 22 // zakraH sumeruzRMgasthaM, gatvA'tho pAMDukaM vanam // merucUlAdakSiNenA'tipAMDukaMbalAsane // 23 // hai kRtvotsaMge jinaM pUrvA-bhimukho'sau niSIdati // samastA api deveMdrAH, svAmipAdAMtamaiyaruH // 24 // "dazavaimAnikAH, viMzatirbhavanapatayaH, dvAtriMzadyaMtarAH, dvau jyotiSko, iti catuHSaSTiriMdrANAm / " sauvarNA rAjatA rAnAH, svarNarUpyamayA api // svarNaratnamayAzcA'pi, rUpyaratnamayA api // 25 // varNarUpyaratnamayA, api mRtsnAmayA api // kuMbhAH pratyekamaSTADhyaM, sahasraM yojanAnanAH // 26 // | yataH-paNavIsajoyaNatuMgo,bArasa ya joaNAiM vitthaaro||joannmegN nAlua, igkoddiistttthilkkhaai|27|| hai evaM zrRMgAra-darpaNa-ratnakaraMDaka-supratiSThaka-sthAla-pAtrikA-puSpacaMgerikAdipUjopakaraNAni kuMbhavadaSTahai prakArANi pratyekamaSTottarasahasramAnAni, tathA mAgadhAditIrthAnAM mRdaM, jalaM ca gaMgAdInAM, padmAni ca jalaM ca padmahadAdInAM, kSullahimavadvarSadhara-vaitADhya-vijaya-vakSaskArAdiparvatebhyaH siddhArthapuSpagaMdhAn / sarvoSadhIzca, AbhiyogikasurairacyuteMdra AnAyayat / SALASSASS Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra paMcamaH subodhi0 // 129 // kSIranIraghaTairvakSaH-sthalasthaitridazA babhuH // saMsAraughaM tarItuM drAk, dhRtakuMbhA iva sphuTam // 28 // siMcaMta iva bhAvahU~, kSipaMto vA nijaM malam // kalazaM sthApayaMto vA, dharmacaitye surA babhuH // 29 // 18| kSaNaH saMzayaM tridazezasya, matvA vIro'marAcalam // vAmAMguSThAgrasaMparkAt , samaMtAdapyacIcalat // 30 // kaMpamAne girau tatra, cakaMpe'tha vasuMdharA // zRMgANi sarvataH petu-zrukSubhuH sAgarA api // 31 // brahmAMDasphoTasadRze, zabdA'dvaite prasarpati // ruSTaH zakro'vadhetviA , kSamayAmAsa tIrthapam // 32 // hai saMkhyAtItAItAM madhye, spRSTaH kenApi nAMhiNA // meruH kaMpamiSAdityA-naMdAdiva nanarta saH // 33 // zaileSu rAjatA me'bhUt , snAtranIrAbhiSekataH // tenA'mI nirjarA hArAH, svarNApIDo jinastathA // 34 // tatra pUrvamacyuteMdro, vidadhAtyabhiSecanam // tato'nuparipATIto, yAvaccaMdrAryamAdayaH // 35 // "jalanAne kavighaTanA-"zvetacchatrAyamANaM zirasi mukhazazinyaMzupUrAyamANaM, kaMThe hArAyamANaM vapuSi ca nikhile cInacolAyamAnam // | // 129 // zrImajanmAbhiSekapraguNaharigaNodastakuMbhaughagarbhAd, Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhrazyadugdhAbdhipAthazcaramajinapateraMgasaMgi zriye vaH // 36 // " caturvRSabharUpANi, zakraH kRtvA tataH svayam // zRMgASTakakSaratkSIre-rakarodabhiSecanam // 37 // satyaM te vibudhA devA, pairaMtimajinezituH // sRjadbhiH salilaiH snAnaM, svayaM nairmalyamAdadhe // 38 // samaMgalapradIpaM te, vidhAyArAtrikaM punH|| sanRtyagItavAdyAdi, vyadhurvividhamutsavam // 39 // | unmRjya gaMdhakASAyyA, divyayAMgaM harivibhoH // vilipya caMdanAdyaizca, puSpAdyaistamapUjayat // 40 // darpaNo 1varddhamAnazca 2, kalazo 3mInayoryugam ||shriivtsH 5 svastiko 6 naMdyAvartta7 bhadrAsaneTa iti|4|| zakraH khAmipuro ratna-paTTake ruupytNdulaiH|| Alikhya maMgalAnyaSTA-viti stotuM pracakrame // 42 // zakro'tha jinamAnIya, vimucyAMbAMtike tataH // saMjahAra pratibiMbA-'vasvApinyau vazaktitaH // 43 // kuMDale kSaumayugmaM co-cchIrSe muktvA hariya'dhAt // zrIdAmaratnadAmADhya-mulloce varNakaMdukam // 44 // dvAtriMzadratnarairUpya-koTivRSTiM viracya sH|| bADhamAghoSayAmAsa, surairityAbhiyogikaiH // 45 // khAmikhAmyaMbayoryo'tra, kariSyatyazubhaM manaH // saptadhAryamaMjarIva, zirastasya sphuTiSyati // 46 // vyayAMgaM harivibhoH // viliyavividhamutsavam // 39 // darpaNo 1varddhamAna ARRANG SALMERGRESSESCRORG Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcamaH kalpamUtrasubodhi0 kSaNaH // 130 // khAmyaMguSTe'mRtaM nyasye-tyarhajanmotsavaM surAH // naMdIzvare'STAhikAM ca, kRtvA jagmuryathAgatam // 17 // __ iti devakRtaH zrImahAvIrajanmotsavaH // 97 // "asminnavasare rAjJe, dAsI nAmnA priyaMvadA // taM putrajananodaMtaM, gatvA zIghraM nyavedayat // 1 // |siddhArtho'pi tadAkarNya, prmodbhrmedurH|| harSagadgadagIromo-damadaMturabhUghanaH // 2 // / jaM rayaNiM caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAe taM rayaNiM caNaM bahave vesamaNakuMDadhArIBI tiriyajaMbhagA devA siddhattharAyabhavaNaMsi hiraNNavAsaM ca, suvaNNavAsaMca, vayaravAsaM vinA kirITaM tasyai khAM, sarvAMgAlaMkRtiM dadau // tAM dhautamastakAM cakre, dAsatvApagamAya saH // 3 // " | jaM rayaNiM caNaM ityAdi- yasyAM ca rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIro jAtastasyAM ca rjnyaaN| bahavo vaizramaNasyAjJAdhAriNastiryagnuMbhakA devAH siddhattharAyabhavaNaMsi siddhArtharAjamaMdire hirnnnnvaasN||||130|| hiraNyaM rUpyaM tasyavRSTiM, suvarNavRSTiM, vajravRSTiM, vastravRSTiM, AbharaNavRSTiM, nAgavallIpramukhapatrANAM vRSTiM, Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSpavRSTiM, phalavRSTiM, bIjavRSTiM, mAlyAnAM vRSTiM, kuSTapuTAdayo gaMdhAsteSAM vRSTiM, cUrNavRSTiM, varNavRSTiM, vasuhArati vasu dravyaM tasya dhArA niraMtarA zreNiH tasyA vRSTiM cAvarSayan // 98 // taeNaM ityAditaH evaM ca, vatthavAsaM ca, AbharaNavAsaM ca, pattavAsaM ca, pupphavAsaM ca, phalavAsaM ca, bIavAsaMca, mallavAsaMca, gaMdhavAsaMca, cuNNavAsaM ca, vaNNavAsaMca,vasuhAravAsaM ca vAsiMsu // 98 // taeNaM se siddhatthe khattie bhavaNavaivANamaMtarajoisavemANiehiM devehiM titthayarajammaNAbhiseyamahimAe kayAe samANIe pacUsakAlasamayaMsi jagaraguttie saddAvei sadAvittA evaM vayAsI // 99 // khippAmeva bho devANuppiyA kuMDaggAme Nayare cAragasohaNaM kareha vayAsi iti yAvat prAyaH sugama, navaraM-Nagaraguttie nagaraguptikAn purArakSakAn saddAvei zabdayati AkArayatItyarthaH, zabdayitvA ca evaM avAdIt // 99 // khippAmeva kSiprameva bho devAnupriyAH ! Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 131 // kSatriyakuMDagrAme nagare cAragasohaNaMkareha cArakazabdena kArAgAraM ucyate, tasya zodhanaM zuddhiM kuruta, baMdimocanaM kuruta ityarthaH / yata uktam- " yuvarAjAbhiSeke ca pararASTrApamardane // putrajanmani vA mokSo, baddhAnAM pravidhIyate // 1 // iti" tathA mANummANe vaddhaNaM kareha tatra mAnaM rasadhAnyaviSayaM, unmAnaM tulArUpaM, tayorvarddhanaM kuruta, tatkRtvA ca kuMDapuraM nagaraM sabbhitarabAhiriyaMti abhyaMtare bahizca mANummANavaNaM kareha karittA kuMDapuraM nagaraM sabbhitarabAhiriyaM AsiyasaMmajjhiovalittaM siMghADagatiyaca ukkacaccaraca ummuhamahApahapahesu sitta | yathoktavizeSaNaviziSTaM kuruta, kArayata / atha kiMviziSTaM ? Asiyatti AsiktaM sugaMdhajalacchaTAdAnena saMmajjhiatti saMmArjitaM kacavarApanayanena, upaliptaM chagaNAdinA, tataH karmadhArayaH, punaH kiMvi| ziSTam ? siMghADagetyAdi-zrRMgATakaM trikoNaM sthAnaM, trikaM mArgatrayasaMgamaH, catuSkaM mArgacatuSTayasaMgamaH, catvaraM anekamArgasaMgamaH, caturmukhaM devakulAdi, mahApathA rAjamArgAH, paMthAnaH sAmAnyamArgAH, paMcamaH kSaNaH // 5 // // 131 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACROSS ****PARA eteSu sthAneSu sittatti siktAni jalena, ata eva suitti zucIni pavitrANi saMmatti saMmRSTAni kacavarApanayanena samIkRtAni ratyaMtaratti rathyAMtarANi mArgamadhyAni, tathA AvaNavIhiatti Apa-se NavIthayazca haTTamArgA yasmin tattathA, punaH kiM0 ? maMcAimaMcakaliaM maMcA mahotsavavilokakaja-2 nAnAM upavezananimittaM mAlakAH, atimaMcAsteSAM api upari kRtA mAlakAstaiH kalitaM, punaH kiM0 ? suisaMmaTTharatyaMtarAvaNavIhiyaM maMcAimaMcakaliyaM nnaannaavihraagbhuusiyjjhy| paDAgamaMDiyaM lAulloiyamahiyaM gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradiNNapaMcaMgulitalaM NANAvihetyAdi-nAnAvidhai rAgairbhUSitA ye dhvajAH siMhAdirUpopalakSitAH bRhatpaTAH, patAkAzca laghvya-3 prastAbhimaMDitaM vibhUSitaM, punaH kiM0 ? lAulloiyamahiyaM 'lAiyaMti' chagaNAdinA bhUmau lepanaM, 'ulloi-18 yati' seTikAdinA bhittyAdau dhavalIkaraNaM, tAbhyAM 'mahiaMti' mahitaM iva pUjitaM iva, punaH kiM0 15 gosIsetyAdi-gozIrSa caMdanavizeSaH, tathA sarasaM yadraktacaMdanaM, tathA daddaratti dardaranAmaparvatajAtaM - 45 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra paMcamaH subodhi0 kSaNaH // 132 // // 5 // caMdanaM, taiH dinnatti dattAH paMcAMgulitalA hastakAH kuDyAdiSu yatra tattathA, punaH kiM0 ? uvaciyacaMdaNakalasaM upacitA upanihitAH caMdanakalazA maMgalaghaTAH gRhAMtazcatuSkeSu yatra tattathA, punaH kiM0 ? | |caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgaM caMdanaghaTaiH sukRtAni ramaNIyAni toraNAni ca pratidvAradeza-18 bhAgaM dvArasya 2 dezabhAge yasmin tattathA, punaH kiM0 ? Asattosattavipulatti Asakto bhUmilagnaH, uvaciyacaMdaNakalasaM caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgaM AsattosattavipulavaTTavagghAriyamalladAmakalAvaM paMcavaNNasarasasurahimukkapupphapuMjova yArakaliyaM kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkaDajhaMtadhUvamaghamaghaMtagaMdhuDuyAbhirAmaM utsattazca uparilagno vipulo vistIrNaH vadRtti vartulaH vagdhAriatti pralaMbito mAlyadAmakalApaH PIpuSpamAlAsamUho yasmin tattathA, punaH kiM0 ? paMcavaNNetyAdi-paMcavarNAH sarasAH surabhayo ye muktAH puSpapuMjAstairya upacAro bhUmeH pUjA, tayA kalitaM, punaH kiM0? kAlAgurupavaretyAdi vizeSaNaM prAgvat, // 132 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punaH kiM0? NaDaNadRga ityAdi-naTA nATayitAraH, nartakAH khayaM nRtyakartAraH, jallA varatrAkhelakAH, mllaaH| pratItAH, muTThiyatti mauSTikA ye muSTibhiH praharaMti te mallajAtIyAH velaMbagatti viDaMbakA vidUSakAH janAnAM hAsyakAriNaH, ye samukhavikAramullutyotplutya nRtyaMti te vA, pavagatti plavakA ye utplavanena garnAdikamullaMghayaMti, nadyAdikaM vA taraMti paDhagatti pAThakAH sUktAdInAM kahagatti sarasakathAvaktAraH, sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUaM NaDa-gaTTaga-jalla-malla-muTThiya-laMbaga-pavaga paDhaga-kahaga-lAsaga-Arakkhaga-laMkha-maMkha-tUNailla-tuMbavINiya-aNegatAlAlAsakA ye rAsakAn dadati Arakkhagatti ArakSAstalArAH laMkhatti laMkhA vaMzAnakhelakAH, makhAzcitraphalakahastA bhikSAkAH 'gaurIputra' itiprasiddhAH tUNaillatti tUNAbhidhAnavAdyavaMtaH bhikSuvizeSAH, tuMbavINiyatti tuMbavINikA vINAvAdakAH, tathA aneke ye tAlAcarAstAlAdAnena prekSAkAriNastA kalpa. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodha 0 // 133 // lAn kuTTayaMto vA ye kathAM kathayaMti, taiH anucaritaM saMyuktaM evaMvidhaM kSatriyakuMDagrAmanagaraM kuruta svayaM, kArayata anyaiH, kRtvA kArayitvA ca jUyasahassaMti yUpAH yugAni teSAM sahasraM, tathA musalasahassaM | musalAni pratItAni teSAM sahasraM ussavehatti Urddhakuruta "yugamusaloddhakaraNena ca tatrotsave pravartamAne yarANucariyaM kareha kAraveha karittA kAravittA a, jUyasahassaM musalasahassaM ca ussaveha, ussavittA mama eyamANattiyaM paJcappiNaha // 100 // taraNaM te koDuMbiyapurisA siddhattheNaM raNNA evaM vRttA samANA haTThe-tuTTa-jAva-hiyayA karayalajAva - paDisuNittA khippAmeva kuMDapure Nagare cAragasohaNaM jAvazakaTakheTanakaMDanAdiniSedhaH pratIyate iti vRddhAH " tathA kRtvA ca mama etAM AjJAM paJcappiNahatti pratyarpayata kAryaM kRtvA kRtaM iti mama kathayatetyarthaH // 100 // tapaNaM te koDuMbiya ityAditaH paccappiNaMti paMcamaH kSaNaH // 5 // // 133 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti yAvatsugamam // 101 // taeNaM se siddhatthe rAyA ityAditaH ThiivaDiaM karei iti paryaMta, tatra 'jAva saboroheNaM' ityatra yAvacchabdAt 'sabiDDIe savajuIe savabaleNaM savavAhaNeNaM sabasamudaeNaM| ityetAni padAni vAcyAni, teSAM cAyamarthaH, saviDDie sarvayA RddhyA yukta iti gamyaM, evaM sarveSvapi / UsavittA jeNeva siddhatthe khattie teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA karayalajAva kaTTa siddhatthassa khattiyassa raNNo tamANattiyaM paJcappiNaMti // 101 // taeNaM se siddhatthe rAyA jeNeva aTTaNasAlA teNeva uvAgacchai uvA gacchittA jAva saboroheNaM savapupphagaMdhavatthamallAlaMkAravibhUsAe savavizeSaNeSu vAcyaM, sarvayA yuktyA ucitavastusaMyogena sarvadyutyA vAbharaNAdidIptyA, sarveNa balena hai sainyena, sarveNa vAhanena zibikAturagAdinA, sarveNa samudayena parivArAdisamUhena, evaM yAvacchabdasUcitaM abhidhAya tataH 'saboroheNaM' ityAdi vAcyam / tatra saboroheNaM sarvA'varodhena sarveNa aMtaH Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacamaH kalpasUtrasubodhi kSaNaH // 134 // PCOCALCROSSASSAMROSAR pureNetyarthaH, savapupphavatthamallagaMdhamallAlaMkAravibhUsAe sarvA yA puSpagaMdhavastramAlyAlaMkArAdirUpA vibhUSA | tayA savatuDiyasaddaNiNAeNaM sarvo yasyuTitAnAM vAditrANAM zabdo ninAdazca pratiravastena, evaM mahayAiDDIe mahatyA RddhyA chatrAdirUpayA yukta ityAdivizeSaNasamUho vAcyaH, yAvat mahayAvaratuDi-21 yajamagasamagappavAieNaM mahat vistIrNaM yat varANAM pradhAnAnAM 'tuDiyatti' truTitAnAM vAditrANAM tuDiyasaddaNiNAeNaM mahayA iDDIe mahayA juIe mahayA baleNaM mahayA vAha NeNaM mahayA samudaeNaM mahayA varatuDiyajamagasamagappavAIeNaM saMkha-paNava'jamagasamagatti' yugapat 'pavAieNaMti' pravAditaM zabdastena, tathA saMkhetyAdi-zaMkhaH prasiddhaH, paNavo hai| mRtpaTahaH, bherI DhakkA, jhallarI 'jhAlara' iti loke prasiddhA, kharamuhitti kharamukhI kAhalA, 'huDukkatti huDukkA tivalitulyA, murujo maIlaH, mRdaMgo mRnmayaH, sa eva duMdubhirdevavAdyaM, eteSAM yo nirghoSo / mahAzabdo, nAditaM ca pratizabdastadrUpo yo ravastena, evaMrUpayA sakalasAmayyA yuktaH siddhArtho rAjA // 134 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || dazadivasAn yAvat ThiivaDiyaM sthitipatitAM kulamaryAdA mahotsavarUpAM karotIti yojanA, atha kiMviziSTAM sthitipatitAmityAha / ussukaM utzulkAM zulkaM vikretavyakrayANakaM prati maMDapikAyAM| rAjagrAhyaM dravyaM, 'dANa' iti loke, tena rahitAM, punaH kiM0? ukkaraM utkarAM karo gavAdIn prati prati-14 varSa rAjagrAhyaM dravyaM tena rahitAM, ata eva ukiTaM utkRSTAM sarveSAM harSahetutvAt , punaH kiM0 1 adijaM hai bheri jhallari-kharamuhi-huDukka-muraja-muiMga-duMduhinigghosaNAiyaraveNaM ussukkaM ukkaraM ukkiTTha adijaM amijaM abhaDappavesaM adaMDakodaMDimaM adharimaM adeyAM, yat yasya yujyate tatsarvaM tena aTTAt grAhyaM na tu mUlyaM deyaM, mUlyaM tu tasya rAjA dadAtIti / bhAvaH, ata eva amijaM ameyAM amitAnekavastuyogAt, athavA adeyAM vikrayaniSedhAt, ameyAM yavikrayaniSedhAt, punaH kiM0? abhaDappavesaM nAsti kasyApi gRhe rAjAjJAdAyinAM bhaTAnAM rAjapuruSANAM pravezo yatra sA tathA tAM, punaH kiM0? adaMDakodaMDimaM daMDo yathAparAdhaM rAjagrAhyaM dhanaM, Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 // 135 // -14XSHASHASHAAAA** hai kudaMDo mahatyaparAdhe alpaM rAjagrAhyaM dhanaM, tAbhyAM rahitAM, punaH kiM0 ? adharimaM dharimaM RNaM tena rahitAM / RNasya rAjJA dattatvAt , punaH kiM0 ? gaNiyAvaraNADaijjakaliyaM gaNikAvarairnATakIyairnATakapratibaddhaiH pAtraiH kalitAM, punaH kiM0? aNegatAlAyarANucariyaM anekaistAlAcaraiH prekSAkAribhiH anucaritAM sevi-11 tAM, punaH kiM0? aNu yamuiMgaM anuzrutA vAdakaiH aparityaktA mRdaMgA yasyAM sA tathA tAM, punaH kiM0? gaNiyAvaraNADaijjakaliyaM aNegatAlAyarANucariyaM aNuDuyamuiMga[graM0500] amilAyamalladAmaM pamuiyapakkIliyasapurajaNajANavayaM dasadivasaM ThiivaDiyaM karei // 102 // taeNaM siddhatthe rAyA dasAhiyAe ThiivaDiyAe amilAyamalladAmaM amlAnAni mAlyadAmAni yasyAM sA tathA tAM, punaH kiM0 ? pamuiyapakkIliyatti / pramuditAH pramodavaMtaH ata eva prakIDitAH krIDituM ArabdhAH sapurajaNatti purajanasahitAH jANavayatti 6 // 135 // jAnapadA dezalokA yatra sA tathA tAm // 102 // taeNasiddhattherAyA tataH sa siddhArtho rAjA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasAhiyAe dazAhikAyAM dazadivasapramANAyAM ThiivaDiyAe sthitipatitAyAM vaTTamANIe vartamAnAyAM / saietti zataparimANAn sAhassietti sahasraparimANAn sayasAhassietti lakSapramANAn jAetti mahatpratimApUjAH kurvan kArayaMzceti zeSaH "bhagavanmAtApitroH zrIpArzvanAthasaMtAnIyazrAvakatvAt , yajadhAtozca devapUjArthatvAt yAgazabdena pratimApUjA eva grAhyA, anyasya yajJasya asaMbhavA vaTTamANIe, saie a, sAhassie a, sayasAhassie a, jAe a, dAe a, bhAe a, dalamANe a, davAvemANe a, saie a, sAhassie a, sayasAha ssie a, laMbhe paDicchemANe a, paDicchAvemANe a, evaM vA vihri||103|| t / pArzvanAthasaMtAnIyazrAvakatvaM cAnayorAcArAMge pratipAditam " / dAeatti dAyAn parvadivasAdau / dAnAni bhAeatti bhAgAn labdhadravyavibhAgAn mAnitadravyAMzAn vA dalamANe a davAvemANe atti | dadat dApayaMzca, tathA pUrvoktapramANAn laMbhetti lAbhAn 'vadhAmaNAM-vadhAI-' iti loke, paDicchemANe Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. pratIcchan svayaM gRhNan paDicchAvemANe pratigrAhayan sevakAdibhiH evaM viharati Aste // 103 // taeNaM hU~| suboSika da ityAdi-tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya mAtApitarau prathame divase sthitipatitAM kurutaH, tRtIye hai |divase caMdrasUryadarzanikAM utsavavizeSaM kurutaH, tdvidhishcaaym||136|| janmadinAdinadvayAtikrame gRhasthagururarhatpratimAgre rUpyamayIM caMdramUrti pratiSThApya arcitvA vidhinA || taeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiyaro paDhame divase ThiivaDiyaM kareMti, taie divase caMdasUradasaNiyaM kareMti, chaThe sthApayet, tataH snAtAM suvastrAbharaNAM saputrAM mAtaraM caMdrodaye pratyakSaM caMdrasanmukhaM nItvA "OM a~ha hai caMdrosi nizAkarosi nakSatrapatirasi sudhAkarosi auSadhIga si asya kulasya vRddhiM kuru 2 khAhA"|| ityAdi caMdramaMtramuccaramANazcaMdraM darzayet , saputrA mAtA ca guruM praNamati, guruzcAzIrvAdaM dadAti, "125 // sa cAyam-"sarvoSadhImizramarIcirAjiH, sarvApadAM sNhrnnprviinnH| karotu vRddhiM sakalepi vaMze, yuSmA-18 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamiMduH satataM prsnnH||1||" evaM sUryasyApi darzanam , navaraM mUrtiH svarNamayI tAmramayI vA, maMtrazca, "OM a~ha sUryosi dinakaro'si tamopaho'si sahasrakiraNo'si jagaccakSurasi prasIda" AzIrvAdazcAyam-"sarvasurAsuravaMdyaH, kArayitA'pUrvasarvakAryANAm / bhUyAtrijagaccakSurmaMgaladaste saputrAyAH // 2 // " iticaMdrasUryadarzanavidhiH // 'sAMprataM ca tatsthAne zizordarpaNo dayate // divase dhammajAgariyaM jAgareMti, ekkArasame divase viikaMte, nivattie asuijammakammakaraNe, saMpatte bArasAhe divase, viulaM asaNapANakhAimatataH SaSThe divase dhammajAgariyaM dharmeNa kuladharmeNa SaSThayAM rAtrI jAgaraNaM dharmajAgarikA tAM jAgRtaH, SaSThe dine jAgaraNamahotsavaM kuruta iti bhAvaH / evaM ca ekkArasame ityAdi-ekAdaze divase vyati-18 || krAMte sati azucInAM janmakarmaNAM nAlacchedAdInAM karaNe nivartite sati saMpatteti samApite sati 51 dvAdaze ca divase saMprApte sati bhagavanmAtApitarau vipulaM azanAdi 4 upaskArayata upaskArya ca, *NASIASANASIASA HASSANASSROCK ASS** Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 kSaNaH // 137 // // 5 // mittaNAi ityAdi-tatra mitrANi suhRdaH, jJAtayaH sajAtIyAH,nijakAH svakIyAH putrAdayaH, svajanAHpi-paMcamaH tRvyAdayaH, saMbaMdhinaH putraputrINAM zvazurAdayaH,parijano dAsIdAsAdiH,'NAe atti' jJAtAzca kSatriyAH sAimaM uvakkhaDAveMti, uvakkhaDAvittA mitta-NAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNaM, NAe a khattie a AmaMteMti AmaMtittA tao pacchA vhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittA suddhappAvesAiM maMgallAiM pavarAI vatthAiM parihiyA appamahagyAbharaNAlaMkiyasarIrA bhoaNavelAe bhoaNa maMDavaMsi suhAsaNavaragayA teNaM mitta-NAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNeNaM zrIRSabhadevasajAtIyAstAn AmaMtrayata AmaMtrya cataopacchA tataH pazcAt NhAyAkayabalikammA snAtau, kRtA pUjA yAbhyAM tathA tau, 'kayakouyamaMgalapAyacchittA'ityAdivizeSaNaviziSTau bhoaNavelAe // 137 // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sma hai bhojanavelAyAM bhojanamaMDape sukhAsanavarANi gatau sukhAsInau ityarthaH, tairmitrAdibhiH sArdhaM tadvipulaM azanAdi 4 AsAemANatti A ISat khAdayaMtI bahutyajaMtau ikSvAderiva, visAemANatti vizeSeNa|| khAdayaMtau alpaM tyajatau khajUrAderiva, paribhujemANatti sarvamapi bhuMjAnau alpamapi atyajato bhojyA NAehiM khattiehiM saddhiM taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AsAemANA visAemANA paribhujemANA paribhAemANA evaM vA viharaMti // 104 // jimiyabhuttuttarAgayAviya NaM samANA AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA te deriva, paribhAemANatti paribhAjantau parasparaM yacchatau evaMvA viharati anena prakAreNa bhuMjAnau tiSThataH | iti bhAvaH // 104 // tato jimiatti jimitau bhuttuttarAgayAviaNaMti bhuktottaraM bhojanottarakAle * ityarthaH, Agatau upavezanasthAne iti gamyaM samANatti evaMvidhau saMto AyaMtatti AcAtau zuddhodakena | CARALLECRCC Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 138 // kalpasUtra- kRtAcamanau, tatazca cokkhatti lepasisthAdyapanayanena cokSI, ata eva paramazucIbhUtI, taM mitrAdivarga subodhi0 vipulena puSpavastrAdinA satkArayataH sanmAnayataH, tathA kRtvA ca tasya mitrAdi (7) vargasya purato mitta-NAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM NAe akhattie a viuleNaMpupphavattha gaMdhamallAlaMkAreNaM sakkArati sammANeti sakkArittA sammANittA tasseva mitta-NAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa NAyANaM khattiyANa ya purao evaM vayAsi // 105 // puvipi NaM devANuppiyA! amhaM eyaMsi dAragaMsi gabhaM vakaMtaMsi samANaMsi ime eyArUve abbhatthie jAva samuppanjitthA, jappa bhiI caNaM amhaM esa dArae kucchisi gabbhattAe vakaMte tappabhiI caNaM vanmAtApitarau evaM avAdiSTAm // 105 // puviMpiNaM ityAditaH abhivaTThAmo iti yAvatsarva ASRAMOROSAARLARA 3* // 13 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sugamam // 106 // ta jayANa ityAditaH NAmeNaM iti paryaMta sugmm||107|| samaNebhagavaM ityAdi-zramaNo / amhe hiraNNeNaM vaDDAmo suvaNNeNaM dhaNeNaM dhaNNeNaM rajjeNaM jAva sAvaejeNaM pIisakkAreNaM aIva aIva abhivaDDhAmo sAmaMtarAyANo vasamAgayA ya // 106 // taM jayANaM amhaM esa dArae jAe bhavissai tayANaM amhe eyarasa dAragassa imaM eyANurUvaM guNNaM guNaNippaNNaM NAmadhijjaM karissAmo vaDamANutti / tA amhaM anja maNorahasaMpattI jAyA taM hoUNaM kumAre vaDamANe NAme NaM // 107 // samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte NaM tassa NaM tao NAmadhijjA evamAhijjaMti taMjahA-ammApiusaMtie vddhmaanne| bhagavAn mahAvIraH, kAzyapanAmakaM gotraM yasya sa tathA tassaNaM tao NAmadhijjA evamAhijaMti kalpa. 24 IPL Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 139 // bhagavato mahAvIrasya trINi nAmadheyAni evaM AkhyAyaMte, tatra mAtApitRsatkaM 'vardhamAna' iti prathama(1) paMcamaH sahasamuiyAe saha samuditA sahabhAvinI tapaHkaraNAdizaktistayA 'zramaNa' iti dvitIyaM nAma (2) kSaNaH ayale bhayabheravANaM bhayabhairavayorviSaye acalo niSprakaMpaH, tatra bhayaM akasmAdbhayaM vidyudAdijAtaM, bhairavaM tu siMhAdikaM, tathA parIsahovasaggANaM parISahAH kSutpipAsAdayo dvAviMzatiH (22) upasargAzca sahasamuiyAe samaNe / ayale bhayabheravANaM parIsahovasaggANaM ___khaMtikhame paDimANaM pAlae dhImaM aratiratisahe davie vIriyasaMpanne divyAdayazcatvAraH, saprabhedAstu SoDaza ( 16) teSAM khaMtikhame kSAtyA kSamayA kSamate, natva'samarthatayA, yaH saH kSatikSamaH paDimANaM pAlae pratimAnAM bhadrAdInAM, ekarAtrikyAdInAM vA abhigrahavizeSANAM / pAlakaH dhImati dhImAn jJAnatrayAbhirAmatvAt aratiratisahe aratiratI sahate, na tu tatra harSaviSAdau kurute iti bhAvaH davie dravyaM tattadguNAnAM bhAjanaM 'rAgadveSarahita iti vRddhAH' vIriyasaMpanne // 139 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIryaM parAkramastena saMpannaH, yato bhagavAn evaMvidhastato devaiH 'se' iti tasya bhagavato nAma kRtaM 'zramaNo bhagavAnmahAvIra' iti tRtIyam (3) // 108 // tadidaM nAma devaiH kathaM kRtaM ? ityatra saMpradAyaH - athaivaM pUrvoktayuktyA surAsuranarezvaraiH kRtajanmotsavo bhagavAn dvitIyAzazIva maMdArAMkura iva vRddhiM prApnuvan krameNa evaMvidho jAtaH - devehiM se NAma kayaM samaNe bhagavaM mahAvIre // 108 // [ troTaka vRtte ] - dvijarAjamukho gajarAjagatiH, aruNoSThapuTaH sitadaMtatatiH / zitikezabharo'mbujamaMjukaraH, surabhizvasitaH prabhayollasitaH // 1 // matimAn zrutavAn prathitAvadhiyuk, pRthupUrvabhavasmaraNo gatarukU / matikAMtidhRtiprabhRtisvaguNai - jagato'pya'dhiko jagatItilakaH // 2 // sa caikadA kautukarahito'pi teSAM uparodhAtsamAnavayobhiH kumAraiH saha krIDAM kurvANaH AmalakI Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 140 // krIDAnimittaM purAddahirjagAma, tatra ca kumArA vRkSArohaNAdiprakAreNa krIDaMtisma, atrAMtare saudharmendraH | sabhAyAM zrIvIrasya dhairyaguNaM varNayannAste, yaduta pazyata bho devAH ! sAMprataM manuSyaloke zrIvarddhamAnakumAro bAlo'pyabAlaparAkramaH zakrAdibhirdevairapi bhApayituM azakyaH, kaTare bAlasyApi dhairyam ! tadAkarNya ca kazcinmithyAdRgdevazciMtayAmAsa, aho zakrasya prabhutvAbhimAnena niraMkuzA nirvicArA pumbikApAtena nagarAkramaNamivA'zraddheyA ca vacanacAturI! yadimaM manuSyakITaparamANuM api iyaMtaM prakarSaM prApayati ! tadadyaiva tatra gatvA taM bhApayitvA zakravacanaM vRthA karomi, iti viciMtya martyalokamAgatya ziMzapAmusalasthUlena lolajihvAyugalena bhayaMkara phUtkAreNa krUratarAkAreNa prasaratkopena pRthuphaTATopena dIpramaNinA mahAphaNinA taM krIDAtaruM AveSTitavAn taddarzanAcca palAyiteSu sarveSu bAleSu manAgavya'bhItamanAH zrIvarddhamAnakumAraH svayaM tatra gatvA taM phaNinaM kareNa gRhItvA dUraM nikSiptavAn, tataH punaH saMgataiH kumAraiH kaMdukakrIDArase prastute sati sa devo'pi kumArarUpaM vikurvya tAM krIDAM kartuM pravavRte tatra cA'yaM paNaH 'parAjitena jitaH svaskaMdhamAropaNIya iti' kSaNAcca parAjitaM mayA, jitaM paMcamaH kSaNaH // 5 // // 140 // Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARA*ARA HARRAS varddhamAneneti vadan zrIvIraM skaMdhe samAropya bhagavadbhApanAya saptatAlapramANazarIraH saMjAto, bhagavAnapi tatsvarUpaM vijJAya vajrakaThinayA muSTyA tatpRSThaM jaghAna, so'pi tatprahAravedanApIDito mazaka iva saMkocaM prApa, tatazca zakravacanaM satyaM manyamAnaH prakaTitakharUpaH sarvaM pUrva vyatikaraM nivedya bhUyo hai bhUyo nijaM aparAdha kSamayitvA svasthAnaM jagAma sa devaH / tadA ca saMtuSTacittena zakreNa 'zrIvIra' iti bhagavato nAma kRtam / yaduktam-"bAlattaNevi sUro, payaIe guruparakkamo bhayavaM / vIrutti kayaM NAma,II sakkeNaM tuTUcitteNaM // 1 // " ityaamlkiikriiddaa|| __ atha taM mAtApitarau, vijJau jJAtvA'STavarSamiti mohAt / varamamitAlaMkArai-rupanayato lekhazAlAyAm // 1 // lagnadivasavyavasthiti-puraHsaraM paramaharSasaMpannau / prauDhotsavAn mahArhAn , vitenaturghanadhanavyayataH // 2 // tathAhi-gajaturagasamUhaiH sphArakeyUrahAraiH, kanakaghaTitamudrAkuMDalaiH kNknnaadyaiH| rucirataradukUlaiH paMcavarNaistadAnI, svajanamukhanareMdrAH sakriyate sma bhaktyA // 3 // tathA-paMDitayogyaM nAnAvastrAlaMkAranAlikerAdi / atha lekhazAlikAnAM, dAnArthamanekavastUni // 4 // tathAhi-pUgIphalazrRMgA SOGEDISISISAARISES Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra Taka-khajUrasitopalAstathA khaMDA / cArukulicArubIjA-drAkSAdisukhAzikAvRMdam // 5 // sauvarNarAtnarA-paMcamaH subodhi0 jata-mizrANi ca pustakopakaraNAni / kamanIyamaSIbhAjana- lekhanikApaTTikAdIni // 6 // vAgdevI pratimAeM- kRtaye sauvarNabhUSaNaM bhavyam / navyabahuratnakhacitaM, chAtrANAM vividhavastrANi // 7 // ityaa||14|| 18 disamagrapaThanasAmagrIsahitaH kulavRddhAbhistIrthodakaiH snapitaH parihitapracurAlaMkArabhAsuraH shirodhRtme-hai|' ghADaMbaracchatrazcatuzcAmaravIjitAMgazcaturaMgasainyaparivRto vAdyamAnAnekavAditraH paMDitagehaM upAjagAma, hai paMDito'pi bhUpAlaputrapAThanocitAM parvaparidheyakSIrodakadhautikahemayajJopavItakesaratilakAdisAmagrI yAvatkaroti tAvapippalaparNavat, gajakarNavat ,kapaTidhyAnavannRpatimAnavat , calAcalasiMhAsanaH zakro vadhinA jJAtatatsvarUpo devAn itthaM avAdIt / aho ! mahaccitraM! yadbhagavato'pi lekhazAlAyAM mocanaM, iyataH-"sAne vaMdanamAlikA sa madhurIkAraH sudhAyAH sa ca, brAyAH pAThavidhiH sa shubhrimgunnaaropH| sudhAdIdhitau / kalyANe kanakacchaTAprakaTanaM pAvitryasaMpattaye, zAstrAdhyApanamahato'pi yadidaM sallekha-81 zAlAkRteH // 1 // mAtuH puro mAtulavarNanaM tat , laMkAnagaryA laharIyakaM tat / tatprAbhRtaM lAvaNamaM // 14 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ burAzeH, prabhoH puro yadvacasAM vilAsaH // 2 // yataH - "anadhyayanavidvAMso, nirdravyaparamezvarAH / analaMkArasubhagAH, pAMtu yuSmAn jinezvarAH // 1 // " ityAdi vadan kRtabrAhmaNarUpastvaritaM yatra bhagavAn tiSThati tatra paMDitagehe samAjagAma, Agatya ca paMDitayogye Asane bhagavaMtaM upavezya paMDitamanogatAn saMdehAn papraccha, zrIvIro'pi bAlo'yaM kiM vakSyatItyutkarNeSu sakalalokeSu sarvANi uttarANi samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa piyA kAsavagotte NaM tassa NaM tao NAmadhijjA evamAhijjaMti, taMjahA - siddhatthe ivA, sijase ivA, jasase ivA / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa mAyA vAsisa - dadau tato 'jaineMdraM vyAkaraNaM' jajJe / yataH- "sakko ya tassamakkhaM, bhagavaMtaM AsaNe nivesittA / sadassa lakkhaNaM pucche, vAgaraNaM avayavA iMdaM // 1 // " sarve'pi janA vismayaM prApuH, aho ! bAlenA'pi varddhamAnakumAreNa etAvatI vidyA kutrA'dhIteti, paMDito'pi ciMtayAmAsa, - " AbAlakAlAdapi mAmakI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra. subodhi0 // 142 // nAn, yAn saMzayAnko'pi nirAsayanna / bibheda tAMstAnnikhilAn sa eSa, bAlo'pi bhoH ! pazyata citrametat // 1 // " kiMca- aho ! IdRzasya vidyAvizAradasyApi IdRzaM gAMbhIryam ! athavA yuktamevedaM IdRzasya mahAtmanaH, yataH - " garjati zaradi na varSati, varSati varSAsu niHkhano meghaH / nIco vadati na guNaM tIse tao NAmadhijjA evamAhijjaMti, taMjahA - tisalA ivA, videhadiNNA ivA, pIikAriNI ivA / samaNassaNaM bhagavao mahAvIrassa pittije supAse, jeTTe bhAyA NaMdivaDaNe, bhagiNI sudaMsaNA, bhAriyA jasoyA koDiNNagotte NaM, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa dhUA kAsavagotte NaM kurute, na vadati sAdhuH karotyeva // 1 // " tathA - " asArasya padArthasya, prAyeNADaMbaro mahAn / nahi kharNe dhvanistAdRk, yAdRk kAMsye prajAyate // 2 // ityAdi ciMtayaMtaM paMDitaM zakraH provAca - "manuSyamAtraM paMcamaH kSaNaH // 5 // // 142 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISROSC zizureSa vipra ! nAzaMkanIyo bhavatA svacitte / vizvatrayInAyaka eSa vIro, jinezvaro vAGmayapArahazvA // 3 // " ityAdi zrIvarddhamAnastutiM nirmAya zakraH svasthAnaM jagAma / bhagavAnapi sakalajJAtakSatri-1 yaparikalitaH svgRhmgaat|| iti lekhazAlAkaraNam // ___ evaM bAlyAvasthAnivRttau saMprAptayauvano bhogasamartho bhagavAn mAtApitRbhyAM zubhe muhUrte samaravI-13 tIse do NAmadhijjA evamAhijaMti, taMjahA-aNojA ivA, piyadaMsaNA ivaa| samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa nattuI kosiyagotteNaM tIse NaM do NAmadhijjA evamAhijaMti, taMjahA-sesavaI ivA, jasavaI ivA // 109 // ranRpaputrI yazodAM pariNAyitaH, tayA ca saha sukhamanubhavato bhagavataH putrI jAtA, sA'pi pravaranara-2 patisutasya svabhAgineyasya jamAleH pariNAyitA, tasyA api zeSavatI nAmnI putrI, sA ca bhagavato | 'natuI' dauhitriityrthH| samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa ityAditaH jasavaI ivA ityaMtaM sugamam / A Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 143 // gamanikA tvevam / zramaNasya bhagavato mahAvIrasya pituH kAzyapagotriNaH trINi nAmadhyeyAni - siddhArthaH (1) zreyAMsaH (2) yazazvI (3) / mAturvAziSThagotrAyAstrINi nAmAni - trizalA ( 1 ) videhadinnA (2) prItikAriNI ( 3 ) / pitRvyaH 'supArzvaH' / jyeSTha bhrAtA ' naMdivarddhanaH ' / bhaginI 'sudarzanA' / bhAryA 'yazodA' gotreNa kauDinyA / putrI kAzyapagotrA tasyA dve nAmadheye ' aNojjA ' ( 1 ) 'priya - samaNe bhagavaM mahAvIre dakkhe dakkhapaiNNe paDive AlI bhadda darzanA ' ( 2 ) / dauhitryA dve nAmnI ' zeSavatI ' ( 1 ) ' yazasvatI ' ( 2 ) // 109 // samaNebhagavaMmahAvIre zramaNo bhagavAn mahAvIraH dakkhe dakSaH sakalakalAkuzalaH dakkhapaiNNe dakSA nipuNA pratijJA yasya sa tathA, samIcInAM eva pratijJAM karoti, tAM ca samyak nirvahatIti bhAvaH, tathA paDirUve pratirUpaH suMdararUpavAn AlINe AlInaH sarvaguNairAliMgitaH bhaddae bhadrakaH saralaH paMcamaH kSaNaH // 5 // // 143 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viNIe vinIto vinayavAn NAe jJAtaH prakhyAtaH NAyaputte jJAtaH siddhArthastasya putraH, na kevalaM putra-12 mAtraH, kiMtu NAyakulacaMde jJAtakule caMdra iva videhe vajraRSabhanArAcasaMhananasamacaturasrasaMsthAnamanoharatvAt viziSTaM dehaM yasya sa videhaH videhadiNNe videhadinnA trizalA tasyA apatyaM vaidehadinnaH videhajacce videhA trizalA tasyAM jAtA 'aJcatti' arcA zarIraM yasya sa tathA videhasUmAle videha viNIe NAe NAyaputte NAyakulacaMde videhe videhadiNNe videhajacce videhasUmAle tIsaM vAsAiM videhaMsi kaTu ammApiIhiM devattagaehiM zabdena atra gRhavAsa ucyate, tatra 'sumAletti' sukumAlaH, dIkSAyAM tu parISahAdisahane atikaThoratvAt / tIsaM vAsAiM triMzadvarSANi videhaMsi gRhavAse kaha kRtvA triMzadvarSANi gRhasthabhAve sthitvetyarthaH ammApiIhiM ityAdi- mAtApitrodevatvaM gatayorgurumahattarainaMdivarddhanAdibhirabhyanujJAtaH samAptapratijJazca | 'mAtApitrorjIvato haM pravrajiSyAmIti' garbhagRhItAyAH pratijJAyAH pUraNAt / sa vyatikarastvevam Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra- aSTAviMzativarSAtikrame bhagavato mAtApitarau AvazyakAbhiprAyeNa turyaM svarga, AcArAMgAbhiprAyeNa paMcamaH sabodhitu anazanena acyutaM gtau|tto bhagavatA jyeSThabhrAtA pRSTaH, rAjan ! mamA'bhigrahaH saMpUrNo'sti tato'haM|| prajiSyAmi, tato naMdivarddhanaH provAca, bhrAtaH ! mama mAtApitRvirahaduHkhitasya anayA vArtayA kiM // 144 // kSate kSAraM kSipasi? tato bhagavatAproktaM-"piamAibhAibhayaNI-bhajjAputtattaNeNa svvevi| jIvA jAyA | bahuso, jIvassa u egamegassa // 1 // " tataH kutra 2 pratibaMdhaH kriyate ? iti nizamya naMdivarddhano gurumahattaraehiM abbhaNuNNAe sammattapaiNNe // vocat , bhrAtaH! ahamapIdaM jAnAmi, kiMtu prANato'pi priyasya tava viraho mAM atitamAM pIDayati, tato maduparodhAdvarSadvayaM gRhe tiSTha, bhagavAnapi evaM bhavatu, kiMtu rAjan ! madarthaM na ko'pi AraMbhaH kAryaH prAsukAzanapAnenAhaM sthAsyAmi ityavocat , rAjJA'pi tathApratipanne sati samadhikaM varSadvayaM vstraalNkaa-1||144|| ravibhUSito'pi prAsukaiSaNIyAhAraH sacittaM jalaM api apiban bhagavAn gRhe sthitaH, tataH prabhRti / SALAMAULA Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatA acittajalenApi sarvasnAnaM na kRtaM, brahmacarya ca yAvajIvaM pAlitaM, dIkSotsave tu sacittoda-11 kenApi snAnaM kRtaM, tathAkalpatvAt / evaM bhagavaMtaM vairaMgikaM vilokya caturdazavapnasUcitatvAt cakrava-15 hArtidhiyA sevamAnAH zreNikacaMDapradyotAdayo rAjakumArAH khaM khaM sthAnaM jagmuH / puNaraviloaMtiehiM| punarapIti vizeSadyotane, ekaM tAvatsamAptapratijJaH khayameva bhagavAn varttate, punarapi lokAMtikairdevairbo4Adhita iti vizeSo dyotyate, 'lokAMte saMsArAMte bhavA lokAMtikA ekAvatAratvAt , anyathA brahmalo-16 puNaravi loaMtiehiM jIakappiehiM kavAsinAM teSAM lokAMtabhavatvaM viruddhayate, te ca navavidhAH, yaduktam-"sArassaya 1 mAiccA 2, vaNhI 3 varuNA ya 4 gaddatoyA ya 5 / tusiA 6 avAbAhA 7, aggiccA 8 ceva riTThA ya 9 // 1 // ee devanikAyA, bhayavaM bohiMti jiNavariMdaM tu / sabajagajjIvahiaM, bhayavaM! titthaM pavattehi // 2 // " yadyapi svayaMbuddho bhagavAMstadupadezaM nA'pekSate, tathApi teSAM ayaM AcAro varttate, tadevAha / jIakappikalpa. 25 // CRICS*%AASAASAASASSASSAS Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 145 // ehiM jItena avazyaMbhAvena kalpa AcAro jItakalpaH so'sti yeSAM te jItakalpikAstaiH devehiM vibha-11 ktiparAvartIt te devAH tAhiM tAbhiH iTAhiM iSTAbhiH jAvatti yAvacchabdAt 'kaMtAhiM maNuNNAhi ityAdiH / / pUrvoktaH pATho vAcyaH vaggUhiM vAgbhiH aNavarayaM niraMtaraM bhagavaMtaM abhiNaMdamANAyatti abhinaMdayaMtaH / samRddhimaMtaM AcakSANAH abhithuvamANAyatti abhiSTuvaMtaH stutiM kurvantaH santaH evaMvayAsitti evaM devehiM tAhi iTAhiM jAva vaggUhiM aNavarayaM abhiNaMdamANA ya abhithuvamANA ya evaM vayAsI // 110 // jaya 2 NaMdA ! jaya 2 bhaddA! bhadaM te jaya jaya khattiyavaravasahA! bujjhAhi bhagavaM! logaNAhA!sayalajagajjIvahiyaM avAdiSuH // 110 // jayajayaNaMdA! 'jayajayatti' jayaM labhasva saMbhrame dvivacanaM, naMdati samRddho bhavatIti // 145 // naMdastasya saMbodhanaM he naMda ! dIrghatvaM prAkRtatvAt , evaM jayajayabhaddatti jaya jaya bhadra! kalyANavan ! bhadaM te te tava bhadraM bhavatu, jaya jaya kSatriyavaravRSabha ! bujjhAhi buddhyasva bhagavan ! lokanAtha ! sakala SAXASSAARA* Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagajjIvahitaM pravartaya dharmatIrtha, yata idaM hiasuhanisseasakaraM hitaM hitakArakaM, sukhaM zarma, niHzreyasaM mokSastatkaraM sarvaloke sarvajIvAnAM bhaviSyatIti kRtvA jaya jaya zabda prayuMjate // 111 // 'pulviMpiNaM' ityAditaH'paribhAittA' iti yAvat, tatra zramaNasya bhagavato mahAvIrasya mANussagAo manuSyo pavattehi dhammatitthaM hiasuhaNisseyasakaraM saGghaloe sabajIvANaM bhavissaittikaTTu jayajayasa pauMjaMti // 111 // puchiMpi NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa mANussagAo gihatthadhammAo aNuttare Ahoie appaDa - vANAMsa hotthA / taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre teNaM aNuttareNaM | citAt gRhasthadharmAt vivAhAdeH putriMpi pUrvaM api anuttaraM anupamaM Ahoie Abhoga upayogaH saH prayojanaM yasya tat AbhogikaM appaDivAi apratipAti AkevalotpatteH sthiraM evaMvidhaM NANadaMsaNe | jJAnadarzanaM avadhijJAnaM avadhidarzanaM ca hotyatti abhUt, tataH zramaNo bhagavAnmahAvIrastena anuttareNa wwwwww. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtrasubodhi0 alle kSaNa: // 5 // Abhogikena jJAnadarzanena appaNoNikkhamaNakAlaM Atmano dIkSAkAlaM Abhoei Abhogayati vilo- paMcamaH |kayati, Abhogya ca ciccA hiraNNaM tyaktvA hiraNyaM, hiraNyAdIni prAgvavyAkhyeyAni, etatsarvaM tyaktvA, punaH kiMkRtvA ? vicchaDDaittA viccharya vizeSeNa tyaktvA, punaH kiMkRtvA ? vigovaittA vigopya tadeva / AhoieNaM NANadaMsaNeNaM appaNo NikkhamaNakAlaM Abhoei AbhoittA ciccA hiraNNaM, ciccA suvaNNaM, ciccA dhaNaM, ciccA rajjaM, ciccA rad, evaM balaM vAhaNaM kosaM koTThAgAraM, ciccA puraM,ciccA aMteuraM,ciccA jaNavayaM,ciccA vipuladhaNa-kaNaga-rayaNa-maNi-mottiya-saMkha-sila-ppavAla-rattarayaNamAiyaM saMtasArasAvatejaM, vicchaDDaittA, vigovaittA, dANaM dAyArehiM paribhAittA guptaM sat dAnAtizayAtprakaTIkRtyeti bhAvaH, athavA vigopya kutsanIyametadasthiratvAdityuktvA, punaH // 146 // kiMkRtvA ? dIyate iti dAnaM dhanaM tat dAyArehiM dAyAya dAnArthaM eyUti AgacchantIti dAyArAH Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || yAcakAstebhyaH paribhAittA vibhAgairdatvA, yadvA paribhAvya Alocya idaM amukasya deyaM idaM amukasyaivaM 61 6 vicAryetyarthaH, punaH kiMkRtvA ? dANaM dAnaM dhanaM dAiyANaM dAyikA gotrikAstebhyaH paribhAittA paribhA-18 jya vibhAgazo datvetyarthaH / anena ca sUtreNa vArSikadAnaM sUcitaM, taccaivaM-bhagavAn dIkSAdivasAtprAg + varSe'vaziSyamANe prAtaHkAle vArSikaM dAnaM dAtuM pravartate, sUryodayAdArabhyakalpavartavelAparyaMta aSTalakSAdhikA ekA korTi sauvarNikAnAM pratidinaM dadAti, 'vRNuta varaM vRNuta varaM' ityudghoSaNApUrvakaM yo / dANaM dAiyANaM paribhAittA // 112 // yanmArgayati tasmai taddIyate, tacca sarva devAH zakrAdezena pUrayaMti, evaM ca varSeNa yaddhanaM dattaM taducyate / / "tiNNeva ya koDisayA, aTThAsIiM ca huMti koDIo / asiiM ca sayasahassaM, eyaM saMvacchare diNNaM hai| // 1 // " tathAca kavayaH-"tattadvArSikadAnavarSaviramadAridyadAvAnalAH, sadyaH sajjitavAjirAjivasanAlaMkAradurlakSabhAH / saMprAptAH svagRhe'rthinaH sazapathaM pratyAyayaMto'GganAH, svAmin ! piGgajanairniruddhahasitaiH ke 21 SAAREMAAARISTOCRA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra- yUyamityUcire // 1 // evaM ca dAnaM datvA punarbhagavatA naMdivardhanaH pRSTaH, rAjaMstava satko'pi avadhiH hai paMcamaH subodhinapUrNastadahaM dIkSAM gRhNAmi, tato naMdinApi dhvajahaTTAlaMkAratoraNAdibhiH kuMDapuraM suralokasamaM kRtaM, tato naMdirAjaH zakrAdayazca, kanakamayAn (1) rUpyamayAn (2) maNimayAn (3) kanakarUpyama-2 // 147 // yAn (4) kanakamaNimayAn (5) rUpyamaNimayAn (6) kanakarUpyamaNimayAn (7) mRnmayAM zca(8) pratyekaM aSTottarasahasraM kalazAn anyAmapi ca sakalAM sAmagrI kArayaMti, tato'cyuteMdrAdyaizcatuHSaSTyA 8 da sureMdrairabhiSeke kRte, te surakRtAH kalazA divyAnubhAvena nRpakAritakalazeSu praviSTAstataste'tyaMtaM zobhitavaMtastataH zrInaMdirAjaH svAminaM pUrvAbhimukhaM nivezya surAnItakSIrodanIraiH sarvatIrthamRttikAdibhiH sarvakaSAyaizcAbhiSekaM karoti, iMdrAzca sarve'pi ,gArAdarzAdihastA jayajayazabda prayujAnAH puratastiSThaMti, tatazca bhagavAn snAto gaMdhakASAyyA rUkSitAMgaH suracaMdanAnuliptagAtraH kalpatarupuSpamAlAmanoharakaMThapIThaH kanakakhacitAMcalakhacchojjvalalakSamUlyasadazazvetavastrAvRtazarIro hAravirAjadvakSaHsthalaH keyUra-8 kaTakamaMDitabhujadaMDaH kuMDalalalitagallatalaH zrInaMdirAjakAritAM paMcAzaddhanurAyatAM paMcaviMzatidhanurvi SECCALLIGRANIK // 147 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ USHUSHUSHUSHUSHUSHUSHUSHAUX dastIrNA SaTtriMzaddhanuruccA bahustaMbhazatasanniviSTAM maNikanakavicitrAM divyAnubhAvataH surakRtatAdRkzivikAmanupraviSTAM caMdraprabhAbhidhAM zibikAM ArUDho dIkSAgrahaNArthaM pratasthe, zeSaM sUtrakRtvayaM vakSyati // 112 // teNaM kAleNaM tasminkAle tasminsamaye mArgazIrSakRSNadazamyAM pAINagAmiNIe chAyAe teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre je se hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassaNaM maggasirabahulassa dasamIpakkhe NaM pAINagAmiNIe chAyAe porisIe abhi NividyAe pamANapattAe suvae NaM divase NaM vijae NaM muhutte NaM pUrvadiggAminyAM chAyAyAM porisIe abhiNiviTTAe pauruSyAM pAzcAtyapauruSyAM abhinirvRttAyAM jAtAyAM, kathaMbhUtAyAM ? pamANapattAe pramANaprAptAyAM natu nyUnAdhikAyAM subbaeNaM divaseNaM suvratAkhye divase vijaeNaM muhutteNaM vijayAkhye muhUrte, caMdraprabhAyAM pUrvoktAyAM zibikAyAM kRtaSaSTatapAH vizuddhamAnale Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcamaH kalpasUtra. zyAkaH pUrvAbhimukhaH siMhAsane niSIdati, zibikArUDhasya ca prabhodakSiNataH kulamahattarikA haMsalamubodhi0 kSaNaM paTazATakamAdAya, vAmapArzve ca prabhoraMbadhAtrI dIkSopakaraNamAdAya, pRSTe caikA varataruNI sphAra kSaNa: zrRMgArA dhavalacchatrahastA, IzAnakoNe caikA pUrNakalazahastA, agnikoNe caikA maNimayatAlavatahastA // 148 // bhadrAsane niSIdaMti / tataH zrInaMdinRpAdiSTAH puruSA yAvat zibikAmutpATayaMti tAvat zakro dAkSi-151 NAtyAM uparitanI bAhAM, IzAneMdra auttarAhAM uparitanI bAhAM, camareMdro dAkSiNAtyAM adhastanI bAhAM, balIMdra auttarAhAM adhastanI bAhAM, zeSAzca bhavanapativyaMtarajyotiSkavaimAnikeMdrAzcaMcalakuMDalAdyAbhara-18 taNakiraNaramaNIyAH paMcavarNapuSpavRSTiM kurvato duMdubhIstADayaMto yathArha zibikAM utpATayaMti, tataH zakre zAnau tAM bAhAM tyaktvA bhagavatazcAmarANi vIjayataH, tadA ca bhagavati zibikArUDhe prasthite sati zaradi padmasara iva, puSpitaM atasIvanamiva, karNikAravanamiva, caMpakavanamiva, tilakavanamiva, 2 ramaNIyaM gaganatalaM suravarairabhUt, kiMca niraMtaravAdyamAnabhaMbhAbherImRdaMgaduMdubhizaMkhAdyanekavAdya-13 dhvanirgaganatale bhUtale ca prasasAra, tannAdena ca nagaravAsinyastyaktakhakAryA nAryaH samAgacchaMtyo RASISAROSARROSARIS // 148 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividhaceSTAbhirjanAn vismApayaMti sma, yataH-"tinnivi thIAM vallahAM, klikjjlsiNduur|e puNa atihiM vallahAM, duddhajamAItUra // 1 // " ceSTAzcemAH-"khagallayoH kAcanakajjalAMkaM, kastUrikAbhinayanAMjanaM ca / hai gale calannUpuramaMghipIThe, graiveyakaM cAru cakAra bAlA // 1 // kaTItaTe kApi babaMdha hAraM, kAMcI kaNatkikiNikAM ca kaMThe / gozIrSapaMkena raraMja pAdA-valaktapaMkena vapurlilepa // 2 // ardhasnAtA kAcana / bAlA, vigalatsalilA vizlathavAlA / tatra prathamamupetA trAsaM, vyadhita na keSAM jJAtA hAsam // 3 // kApi paricyutavizlathavasanA, mUDhA krdhRtkevlrsnaa| citraM tatra gatA na lalaje, sarvajane jinavI-2 kSaNasajje // 4 // saMtyajya kAcittaruNI rudaMtaM, svapotamotuM ca kare vidhRtya / nivezya kaTyAM tvarayA : vajaMtI, hAsAvakAzaM na cakAra keSAm // 5 // aho ! maho rUpamaho! mahaujaH, saubhAgyametatkaTare / zarIre / gRhNAmi daHkhAni karasya dhAta-yacchilpamIdRgvadati sma kAcita // 6 // kAzcinmahelA vikasa-18 kapolAH, zrIvIravakrekSaNagADhalolAH / visrasya dUraM patitAni tAni, nA'jJAsiSuH kAMcanabhUSaNAni 81 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 149 // kalpasUtra- 4 // 7 // hastAMbujAbhyAM zucimauktikaughai - ravAkiran kAzcana caMcalAkSyaH / kAzcijjagumaMjulamaMgalAni, subodhi0 | pramodapUrNA nanRtuzca kAzcit // 8 // " itthaM nAgaranAgarInirIkSyamANavibhavaprakarSasya bhagavataH purataH prathamato ratnamayAnyaSTau maMgalAni krameNa prasthitAni, tadyathA - svastikaH (1) zrIvatso ( 2 ) naMdyAvartto (3) varddhamAnakaM ( 4 ) bhadrAsanaM ( 5 ) kalazo ( 6 ) matsyayugmaM (7) darpaNazca ( 8 ) tataH krameNa pUrNakalazabhRMgAracAmarANi, tato mahatI vaijayaMtI, tataH chatraM, tato maNisvarNamayaM sapAdapIThaM siMhAsanaM, tato'STazataM AroharahitAnAM varakuMjaraturagANAM, tatastAvaMto ghaMTApatAkAbhirAmAH zastrapUrNarathAH, tatastAvato varapuruSAH, tataH krameNa haya ( 1 ) gaja ( 2 ) ratha ( 3 ) padAtya (4) nIkAni, tato laghupatAkAsahasraparimaMDitaH sahasrayojanocco maheMdradhvajaH, tataH khaDgagrAhAH kuMtagrAhAH pIThaphalakagrAhAH, tato hAsakArakA nartakArakAH kAMdarpikA jaya 2 zabda prayuMjAnAstadanaMtaraM bahava ugrA bhogA rAjanyAH | kSatriyAstalavarA mADaMbikAH kauTuMbikAH zreSThinaH sArthavAhA devA devyazca svAminaH purataH prasthitAH, paMcamaH kSaNaH // 5 // // 149 // Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SA%A956896565453 tadanaMtaraM sadevamaNuyAsurAe devamanujAsurasahitayA parisAe vargamartyapAtAlavAsinyA parSadA samaNugammamANamagge samyag anugamyamAnaM 'aggetti' agrataH saMkhiyattiH zAMkhikAH zaMkhavAdakAH cakkiyatti | cAkrikAzcakrapraharaNadhAriNaH laMgaliyatti lAMgalikA galAvalaMbitasuvarNAdimayalAMgalAkAradhAriNo caMdappabhAe sibiyAe sadevamaNuyAsurAe parisAe samaNugammamANamagge saMkhiya-cakkiya-laMgaliya-muhamaMgaliya-vaDamANa-pUsamANa-ghaMTiyagaNehiM tAhiM jAva vaggUhiM abhiNaMdamANA ya abhithuvamANA ya evaM vayAsI // 113 // bhaTTavizeSAH muhamaMgaliatti mukhe priyavaktArazcATukAriNa ityarthaH vaddhamANatti varddhamAnAH skaMdhAropitapuruSAH puruSAH pUsamANatti puSpamANavA mAgadhAH ghaMTiyatti ghaMTayA caraMtIti ghAMTikAH 'rAuliyA' iti loke prasiddhAH eteSAM gaNaiH parivRtaM ca bhagavaMtaM prakramAt kulamahattarAdayaH svajanAH 'tAhiM' ityAdi Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra paMcamaH subodhi0 kSaNa: // 15 // tAbhiriSTAdivizeSaNopetAbhirvAgbhiH abhinaMdataH abhiSTuvaMtazca evaM avAdiSuH // 113 // jayajayaNaMdA jayajayavAn bhava he samRddhiman ! jayajayabhaddA bhadaM te jayajayavAn bhava, he 'bhadA' bhadrakAraka ! te tubhyaM bhadraM astu, kiMca abhagnairniraticArainidarzanacAritraiH ajitAni iMdriyANi jiNAhitti jaya | jaya jaya NaMdA! jaya jaya bhaddA! bhadaM te abhaggehiM NANadaMsaNacarittehiM ajiAiM jiNAhi iMdiyAI, jiaM ca pAlehi samaNadhammaM, jia vigghoviya vasAhi taM deva! siddhimajjhe, nihaNAhi rAgadosamalle, vazIkuru, jitaM ca khavazIkRtaM pAlaya zramaNadharma jiyavigdhoviya jitavighno'pi ca he deva! prabho ! tvaM / vasa, kutra ? siddhimadhye, atra siddhizabdena zramaNadharmasya vazIkArastasya madhyaM lakSaNayA prakarSastatra tvaM niraMtarAyaM tiSThetyarthaH, tathA NihaNAhirAgaddosamalle rAgadveSamallau nijahi nigRhANa tayornigrahaM kuru, // 150 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityarthaH, kena ? tapasA bAhyAbhyaMtareNa, tathA dhiidhaNiyabaddhakacche dhRtau saMtoSe, dhairye vA 'dhaNiatti atyarthaM baddhakakSaH san aSTa karmazatrUn mardaya, paraM kenetyAha, dhyAnena uttamena zuklenetyarthaH, tathA hevIra! apramattaH san telokaraMgamajjhe trailokyaM eva yo raMgo mallayuddhamaMDapastasya madhye ArAhaNapaDAgaM ArA-18 taveNaM dhiidhaNiyabaddhakacche madAhi aTTakammasattU jhANeNaM uttameNaM sukkeNaM, appamatto harAhi ArAhaNapaDAgaM ca vIra! telukkaraMgamajjhe, pAvaya vitimi ramaNuttaraM kevalavaraNANaM, gaccha ya mukkhaM paramapayaM jiNavarovaiTeNa maggeNa dhanapatAkAM harAhi Ahara gRhANa,yathA-kazcinmallaH pratimallaM vijitya jayapatAkAM gRhNAti tathA tvaM karma-16 zatrUn vijitya ArAdhanapatAkAM gRhANa iti bhAvaH,prApnuhi ca vitimiraM timirarahitaM anupamaM kevalavarajJAnaM, gaccha ca mokSaM paraM padaM, kena ? jinavaropadiSTena akuTilena mArgeNa, atha kiMkRtvetyAha, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 kSaNaH // 15 // *SAHARASSASASI hai haMtA iti hatvA, kAM? parIsahacamU parISahasenA, jayajayetyAdi- jaya jaya kSatriyavaravRSabha ! bahUna paMcamaH hai divasAn, bahUn pakSAn , bahUnmAsAnbahUn RtUn mAsadvayapramitAn hemaMtAdIn , bahuni ayanAni SA-2 mAsikAni dakSiNottarAyaNalakSaNAni,bahUn saMvatsarAn yAvat ,parISahopasargebhyo'bhItaH san bhayabhaira-18 akuDileNa, haMtA parIsahacamUM, jaya jaya khattiyavaravasahA ! bahUI divasAiM, bahUI pakkhAI, bahUI mAsAiM,bahUiM uUiM, bahUiM ayaNAI, bahUI saMvaccharAI, abhIe parIsahovasaggANaM, khaMtikhame bhayabhe ravANaM,dhamme te avigdhaM bhavauttikaTTha jaya jaya sadaM puNjNti||114|| vANAM vidyutsiMhAdikAnAM khaMtikhame kSAtyA kSamo natvasAmarthyAdinA evaMvidhaH san tvaM jaya, aparaM hai| ca te tava dharme avighnaM vighnAbhAvo'stu, iti kRtvA ityuktvA jayajayazabdaM prayuMjate khajanA eva // 11 // // 15 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taeNaM ityAdi- tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH kSatriyakuMDagrAmanagaramadhyena bhUtvA yatra jJAtakhaMDavanaM / yatrA'zokapAdapastatra upAgacchatIti yojanA, atha kiMviziSTaH san ? NayaNamAlAsahassehiM nayanamAhai lAsahasraH picchijjamANe picchijjamANe prekSyamANaH 2 punaH punarvilokamAnasaundaryaH, punaH kiM0 ? taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre NayaNamAlA sahassehiM picchijamANe picchijjamANe, vayaNamAlAsahassehiM abhithuvamANe abhithuvamANe, hiyayamAlAsahassehiM uNNaMdijamANe uNNaMdijamANe, maNoraha mAlAsahassehiM vicchippamANe vicchippamANe, kaMtirUvaguNehiM vadanamAlAsahasraiH zreNisthitalokAnAM mukhapaMktisahasraiH abhithuvamANe abhiyuvamANetti punaH punaH abhiSTrayamAnaH, punaH kiM0 ? hRdayamAlAsahasraH uNNaMdijamANe uNNaMdijamANetti unnaMdyamAno jayatu jIvatu ityAdidhyAnena samRddhi prApyamANaH, punaH kiM0? manorathamAlAsahasraH vicchippamANe vicchi Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama: kalpasUtra- subodhi0 // 152 // ppamANetti vizeSeNa spRzyamAnaH, vayaM etasya sevakA api bhavAmastadApi varaM iti ciMtyamAnaH, punaH kiM0? kAMtirUpaguNaiH patthijamANe patthijamANetti prArthyamAnaH 2 svAmitvena bhartRtvena / kSaNa: vAMchayamAna ityarthaH, punaH kiM0? aMgulimAlAsahasraiH dAijamANe dAijamANetti daryamAnaH 2, // 5 // punaH kiM0? dakSiNahastena bahUnAM naranArIsahasrANAM aMjalisahasrANi namaskArAn paDicchamANe 8 patthijamANe patthinjamANe, aMgulimAlAsahassehiM dAijamANe dAijamANe, dAhiNahattheNaM bahUNaM NaraNArisahassANaM aMjalimAlAsahassAiM paDicchamANe paDicchamANe, bhavaNapaMtisahassAiM samaikkamANe samaikkamANe,taMtItalatAlapaDicchamANetti pratIcchan 2 gRhNan 2, punaH kiM0? bhavanapaMktisahasrANi samaikkamANe samaikamANetti samatikrAman 2, punaH kiM0 ? taMtItyAdi- taMtrItalatAlatruTitagItavAditrANi prAgvaNitAni teSAM raveNa madhureNa manohareNa jayajayazabdasya yo ghoSa udghoSaNaM tena mizritena maMjumaMjunA | // 15 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoSeNa ca atikomalena janavareNa paDibujjhamANe paDibujjhamANetti sAvadhAnI bhavan 'saviDDI' ityAdi sarvA samastachatrAdirAjacihnarUpayA, sarbadyutyA AbharaNAdisaMbaMdhinyA kAtyA, sarvabalena hastituragAdirUpakaTakena, sarvavAhanena karabhavesarazibikAdirUpeNa,sarvasamudayena mahAjanamelakena, sarvAdareNa sarvo tuDiyagIyavAIyaraveNaM mahureNa ya maNahareNaM jayajayasaddaghosamIsieNaM maMjumaMjuNA ghoseNa ya paDibujjhamANe paDibujjhamANe, sabiDDIe, sabajuIe, savabaleNaM,savavAhaNeNaM,sabasamudaeNaM,savAyareNaM,sabavibhUIe, sabavibhUsAe, savasaMbhameNaM, savasaMgameNaM,savapagaI hiM,savaNADaehi,savatAlAyarehiM, savAvacityakaraNena, sarvavibhUtyA sarvasaMpadA, sarvavibhUSayA samastazobhayA, sarvasaMbhrameNa pramodajanitautsukyena, sarvasaMgamena sarvasvajanamelApakena, sarvaprakRtibhiH aSTAdazabhirnegamAdinagaravAstavyaprajAbhiH, sarvanATa Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 153 // kaiH, sarvatAlAcaraiH, sarvAvarodhena sAMtaHpureNa, sarvapuSpavastragaMdhamAlyAlaMkAravibhUSayA pratItayA, sarva truTitazabdAnAM sarvavAdyazabdAnAM yaH saMgato ninAdo mahAghoSastena, sarvatvaM ca stokAnAM samudAyekSaNaH 3 stokairapi syAttata Aha mahayA iDDIe mahayA juIe ityAdi sarvaM prAgvat, evaMrUpayA RddhyA hai roheNaM,savapupphavatthagaMdhamallAlaMkAravibhUsAe, sacatuDiyasahasaNiNAeNaM, mahayA iDDIe,mahayA juIe,mahayAbaleNaM,mahayA vAhaNeNaM, mahayA samudaeNaM, mahayA varatuDiyajamagasamagappavAIeNaM, saMkhapaNavapaDahabherijhallarikharamuhihuDukkaduMduhiNigghosaNAiyaraveNaM, kuMDapuraMNagaraM majhamajjheNaM Niggacchai, Nigga // 15 // * vratAya brajaMtaM bhagavaMtaM pRSThatazcaturaMgasainyaparikalito lalitachatracAmaravirAjito naMdivarddhananRpo-18| hai| anugacchati, kramAcca pUrvoktADaMbareNa yukto bhagavAn kSatriyakuMDanagarasya madhyabhAgena nirgacchati, 18 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G ANAGARLANGANAGAR hai nirgatya jJAtakhaMDavane udyAne yatrAzokavRkSastatra bhagavAnupAgacchati // 115 // uvAgacchittA 81 hai upAgatya asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei azokavRkSasyAdhaH zibikAM sthApayati, sthApa yitvA ca zibikAtaH paccoruhai pratyavarohati avataratItyarthaH, tathA kRtvA ca svayameva Abha-|| raNamAlyAlaMkArAn omuyai unmuMcati, taJcaivaM-"aMgulIbhyazca mudrAvalI pANito, vIravalayaM hai cchittA jeNeva NAyasaMDavaNe ujANe jeNeva asogavarapAyave teNeva uvaagcchi||115|| uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei, ThAvittA sIyAo paccoruhai, paccoruhittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, bhujAbhyAM jhaTityaMgade / hAramatha kaMThataH kaNataH kuMDale, mastakAnmukuTamunmuMcati zrIjinaH // 1 // " ? tAni cAbharaNAni kulamahattarikA haMsalakSaNapaTazATakena gRhNAti, gRhItvA ca bhagavaMtaM evaM avAdIt / "ikkhAgakulasamuppaNNesiNaM tumaM jAyA! kAsavaguttesi NaM tumaMjAyA! uditoditaNAyakulaNahayala GANGANGACARRANG Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra. paMcamaH sabodhi kSaNa: // 154 // // 5 // miyaMkasiddhatthajaccakhattiyasuesiNaM tumaM jAyA! jaccakhattiyANIe tisalAe suesiNaM tumaM jAyA! hU~ deviMdanariMdapahiyakittIsi NaM tumaM jAyA ! ettha sigyaM caMkamiavaM, guruaM AlaMbeavaM, asidhAra mahatvayaM cariyavaM jAyA ! parakkamiyatvaM jAyA! assi caNaM aTTe no pamAeavaM" ityAdi uktvA / vaMditvA namaskRtya ca ekato'pakrAmati, tatazca bhagavAnekayA muSTyA kUrca, catasRbhistu tAbhiH | omuittA sayameva paMcamudriyaM loyaM karei, karittA chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM hatthuttarAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM egaM devadUsamAdAya ege abIe | zirojAn, evaM svayameva paMcamuTThiyaM paMcamauSTikaM locaM karoti, tathA kRtvA ca SaSThena bhaktena apAnakena uttaraphalgunyA caMdrayoge sati egaMdevadUsaM zakreNa vAmaskaMdhe sthApitaM ekaM devadUSyaM / AdAya ege eko rAgadveSasahAyavirahAt abIe advitIyo, yathA hi RSabhazcatuHsahasyA rAjJAM, mallipAjhe tribhitribhiH zataiH, vAsupUjyaH SaTzatyA, zeSAzca sahastreNa saha pravrajitAstathA eko // 154 // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * A bhagavAnna kenApi sahetyato'dvitIyaH muMDebhavittA dravyataH ziraHkUrcalocanena, bhAvataH krodhAyapanayanena / muMDo bhUtvA agArAt gRhAt anagAritAM sAdhutAM pravajitaH prtipnnH| tadvidhizcAyaM-evaM pUrvoktaprakAreNa kRtapaMcamauSTikaloco bhagavAn yadA sAmAyika uccarituM vAMchati tadA zakraH sakalamapi vAdi-18 trAdi kolAhalaM nivArayati, tataH prabhuH "namo siddhANaM" iti kathanapUrvakaM "karemi sAmAiyaM savaM hai muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavaie // 16 // sAvajaM jogaM paccakkhAmi" ityAdi uccarati, natu "bhaMte" iti bhaNati, tathAkalpatvAt, evaM c| cAritragrahaNAnaMtarameva bhagavatazcaturthaM jJAnaM utpadyate, tataH zakrAdayo devA bhagavaMtaM vaMditvA naMdIzva-13 rayAtrAM kRtvA khaM khaM sthAnaM jgmuH|| 116 // CROXANAS +%AKAKAASARASAKARAN Mandalod iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM paMcamaH kSaNaH smaaptH||5|| Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUri zrIvijayAnandaM, vijayAnandakArakam / "AtmArAma" iti khyAtaM, vande sadguNalabdhaye // 1 // a ||iti paMcamaH kSaNaH smaaptH|| vallabhavijayastveSa, ziSyaziSyasya ziSyakaH / nityaM smarati yaM bhaktyA, sa dadAtu sadA sukham // 1 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha SaSThaH kSaNaH // tatazcatursAno bhagavAnbaMdhuvarga ApRcchaya vihArArtha prasthito,baMdhuvargo'pi dRSTiviSayaM yAvattatra sthitvA "tvayA vinA vIra! kathaM vrajAmo ? gRhe'dhunA zUnyavanopamAne / goSTIsukhaM kena sahAcarAmo ? bhokSyAmahe kena sahAtha baMdho ! // 1 // sarveSu kAryeSu ca vIra vIre-tyAmaMtraNAdarzanatastavArya! premaprakarSAdabhajAma harSa, nirAzrayAzcAtha kamAzrayAmaH // 2 // atipriyaM bAMdhava ! darzanaM te, sudhAMjanaM bhAvi kadAsmadakSNoH / mIrAgacitto'pi kadAcidasmAn , smariSyasi ? prauDhaguNAbhirAma ! // 3 // " ityAdi vadan kaSTena nivartya sAzrulocanaH khagRhaM jagAma // 954GLOSARASAASAASA Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 156 // kiMca- prabhudIkSAmahotsave yaddaivairgozIrSacaMdanAdibhiH puSpaizca pUjito'bhUt sAdhikamAsacatuSkaM yAvatadavasthena taddhena AkRSTA bhramarA Agatya gADhaM tvacaM darzati, yuvAnazca gaMdhapuTIM yAcaMte, maunavati ca bhagavati ruSTAste duSTAn upasargAn kurvati, striyo'pi bhagavaMtaM adbhutarUpaM sugaMdhazarIraM ca nirIkSya kAmaparavazA anukUlAn upasargAn kurvaMti, bhagavAMstu meruriva niSprakaMpaH sarvaM sahamAno viharati, tasmindine ca muhUrttAvazeSe kumAragrAmaM prAptastatra rAtrau kAyotsargeNa sthitaH // itazca tatra kazcidgopaH sarvaM dinaM hale vRSAn vAhayitvA saMdhyAyAM tAnprabhupArzve muktvA godohAya gRhaM gataH, vRSabhAstu vane carituM gatAH, sa cAgatya prabhuM pRSTavAn, devArya ! kka me vRSAH ? ajalpati ca prabhau ayaM na vettIti vane vilokituM lagnaH, vRSAstu rAtrizeSe svayameva prabhupArzva AgatAH, gopo'pi tatrAgatastAn dRSTvA aho ! jAnatApi anena samagrAM rAtriM ahaM bhrAmita iti kopAtselhakamutpATya prahantuM dhAvitaH, itazca zakrastaM vRttAMtaM avadhinA jJAtvA gopaM zikSitavAn, atha tatra zakraH prabhuM vijJApayAmAsa, 'prabho! tavopasargA bhUyAMsaH saMti ! tato dvAdazavarSI yAvat vaiyAvRtyanimittaM tavAMtike SaSThaH kSaNaH // 6 // // 156 // Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiSThAmi," tataH prabhuravAdIddeveMdra ! "kadApyetanna bhUtaM, na bhavati, na bhaviSyati ca, yatkasyacideveMdrasya | asureMdrasya vA sAhAyyena tIrthakarAH kevalajJAnaM utpAdayanti kiMtu khaparAkrameNaiva kevalajJAnaM utpAda-15 yaMti," tataH zakro'pi maraNAntopasargavAraNAya prabhormAtRSvajJeyaM vyaMtaraM vaiyAvRtyakaraM sthApayitvA tridivaM jagmivAn // | tataH prabhuHprAtaH kollAkasanniveze bahulabrAhmaNagRhe 'mayA sapAtro dharmaH prajJApanIyaH' iti prathamapAraNAM gRhasthapAtre paramAnnena cakAra, tadA ca celotkSepaH (1) gaMdhodakavRSTiH (2) dandabhinAdaH (3) ahodAnamahodAnamityudghoSaNA (4) vasudhArAvRSTi (5) zceti paMca divyAni prAdurbhUtAni, eSu vasudhArAkharUpaM cedaM-"addhatterasa koDI, ukkosA tattha hoi vasuhArA / addhatterasa lakkhA, jahanni-11 yA hoi vasuhArA // 1 // " tataH prabhurviharanmorAkasanniveze dUijjaMtatApasAzrame gatastatra siddhArthabhUpa-18 mitraM kulapatiH prabhuM upasthitaH, prabhuNApi pUrvAbhyAsAnmilanAya bAhU prasArito, tasya prArthanayA ca ekAM rAtri tatra sthitvA nIrAgacitto'pi tasyAgraheNa tatra caturmAsAvasthAnaM aMgIkRtya anyato kalpa. 255 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 157 // vijahAra, aSTau mAsAn vihRtya punarvarSArthaM tatrAgataH Agatya ca kulapatisamarpite tRNakuTIrake tasthau, tatra ca bahistRNAprAptyA kSudhitA gAvo'nyaistApasaiH svasvakuTIrakAnnivAritAH satyaH prabhubhUSitaM kuTIraM niHzaMkaM khAdaMti, tataH kuTIrakhAminA kulapateH purato rAvA kRtA, kulapatirapyAgatya bhagavaMtaM uvAca, varddhamAna ! pakSiNo'pi svasvanIDarakSaNe dakSA bhavaMti tvaM tAvat rAjaputro'pi svaM AzrayaM rakSituM azako'si ? tataH prabhurmayi sati eSAM aprItiriti viciMtyA''SADhazuklapUrNimAyA Arabhya pakSe atisamaNe bhagavaM mahAvIre saMvaccharaM sAhiyaM mAsaM krAMte varSAyAM eva imAn paMca abhigrahAn abhigRhya asthikagrAmaM prati prasthitaH, abhigrahAzceme"nAprItimagRhe vAsaH ( 1 ), stheyaM pratimayA sadA ( 2 ) / na gehivinayaH kAryo ( 3 ), maunaM ( 4 ) pANau ca bhojanam ( 5 ) // 1 // " samaNe bhagavaM mahAvIre zramaNo bhagavAnmahAvIraH saMvaccharaM sAhiyaM mAsaM sAdhikaM mAsAdhikasaMva SaSThaH kSaNaH 11 & 11 // 157 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tsaraM yAvat cIvaradhArI vastradhArI hotthA abhUt , teNaparaM acelae tata Urddha sAdhikamAsAdhikavarSAdUddha 18|ca acelakaH pANipaDiggahie pANipatagahaH karapAtrazcAbhavat / tatra acelakabhavanaM caivam | sAdhikamAsAdhikasaMvatsarAdUrddha viharan dakSiNavAcAlapurAsannasuvarNavAlukAnadItaTe kaMTake vilagya hU devadUSyAH patite sati bhagavAn siMhAvalokanena tadadrAkSIt , "mamatveneti kecit, sthaMDile 8 asthaMDile vA patitaM iti vilokanAyetyanye, asmatsaMtatervastrapAtraM sulabhaM durlabhaM vA bhAvIti vilo cIvaradhArI hotthA, teNa paraM acelae paannipddigghie| kanArtha iti apare, vRddhAstu kaMTake vastravilaganAtvazAsanaM kaMTakabahulaM bhaviSyatIti vijJAya 5 nirlobhatvAttadvastrAddhaM na jagrAheti bhAvaH," tataH piturmitreNa brAhmaNena gRhItaM, arddhantu tasyaiva pUrva prabhuNA dattaM abhUt , taccai- sa hi pUrva daridro bhagavato vArSikadAnAvasare paradezaM gato'bhUt , hai tatrApi nirbhAgyatvAtkiMcidaprApya gRhamAgato bhAryayA tarjito, re ! abhAgyazekhara! yadA bhagavata hai Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 158 // zrIvarddhamAnena suvarNa meghAyitaM tadA tvaM paradeze gataH, adhunA punarnirdhanaH samAgato! yAhi dUraM, mukhaM / mA darzaya ! athavA sAMprataM api tameva jaMgamaM kalpataraM yAcakha, yathA tava dAridryaM harati, yataH-"yaiH prAgdattAni dAnAni, punAtuM hi te kSamAH / zuSko'pi hi nadImArgaH, khanyate salilArthibhiH // 1 // 6 ityAdivAkyairbhAryAprerito bhagavatpArzvamAgatya vijJApayAmAsa, prabho! tvaM jagadupakArI vizvasyA'pi tvayA dAridyaM nirmUlitaM ! ahaM tu nirbhAgyastasminnavasare'tra nA'bhUvaM ! tatrApi-"kiM kiM na kayaM ko hai ko, na patthio kaha kaha na nAmiyaM sIsaM / dubbharauyarassa kae, kiM na kayaM kiM na kAyavaM // 1 // tathApi bhramatA mayA na kiMcitprAptaM, tato'haM niSpuNyo nirAzrayo nirdhanastvAmeva jagadvAMchitadAyaka zaraNAyopeto'smi, tava vizvadAridyaharasya madAriyaharaNaM kiyanmAtraM ! yataH-"saMpUritAzeSamahItalasya, pyodhrsyaadbhutshktibhaajH| kiM tuMbapAtrapratipUraNAya, bhavetprayAsasya kaNo'pi nUnam // 1 // " evaM ca yAcamAnAya viprAya karuNApareNa bhagavatA devadUSyavastrasya arddha dattaM, [idaM ca tAdRgdAnadAyino'pi 8 // 158 // |bhagavato niyojanasyApi vastrasya yadarddhadAnaM tat bhagavatsaMtatervastrapAtreSu mUcho sUcayati iti / Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kecita, prathamaM viprakulotpannaM sUcayatItyapare, ] brAhmaNastu tadaI gRhItvA dazAMcalakRte tunnavAyasyA darzayat , vipreNa tasyAne sakale vyatikare nivedite sopyuvAca, yAhi bho brAhmaNa ! tameva prabhuM anugaccha, sa hi nirmamaH, karuNAMbhodhirdvitIyaM api arddha dAsyati, tatastadarddhadvayaM ahaM tathA yojayiSyAmi | yathA akSatasyeva tasya dInAralakSaM mUlyaM bhaviSyati, tena arddhamaI vibhaktena dvayorapyAvayordAridryaM yAsyati, iti tatprerito vipro'pi punaH prabhupArzvamAgato lajjayA prArthayituM azakto varSa yAvatpRSThe zva svayaM patitaM tadaI gRhItvA jagAma, tadevaM bhagavatA savastradhame sAdhikaM varSaM yAvadvastraM svIkRtaM, sapAtradharmasthApanAya ca prathamAM pAraNAM pAtreNa kRtavAn , tataH paraM tu | yAvajjIvaM acelakaH pANipAtrazcAbhUt // evaM ca viharato bhagavataH kadAcidgAtaTe sUkSmamRttikAkardamapratibiMbitapadapaMktiSu cakradhvajAMkuzAdIni lakSaNAni nirIkSya puSpanAmA sAmudrikazciMtayAmAsa! yadayaM ekAkI ko'pi cakravartI gacchati, tadgatvA'sya sevAM karomi yathA mama mahAnudayo bhavatIti tvaritaM padAnusAreNa bhagavatpArzva Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 159 // mAgato bhagavaMtaM nirIkSya dadhyau, aho ! mayA vRthaiva mahatA kaSTena sAmudrikaM adhItam ! yadi IdRg lakSaNalakSito'pi zramaNo bhUtvA vratakaSTaM samAcarati tadA sAmudrikapustakaM jale kSepyameva, itazca dattopayogaH zakraH zIghraM tatrA''gatya bhagavaMtaM abhivaMdya puSpaM uvAca, bho ! bhoH ! sAmudrika ! mA vi - bIda, satyamevaitattava zAstraM, yadayaM anena lakSaNena jagatrayasyApi pUjyaH, surAsurANAmapi khAmI, sarvotamasaMpadAzrayastIrthezvaro bhaviSyati, kiMca - " kAyaH svedamalAmaya - vivarjitaH zvAsavAyurapi surabhiH / samaNe bhagavaM mahAvIre sAiregAI duvAlasavAsAIM NicaM rudhirAmiSamapi dhavalaM, godugdhasahodaraM netuH // 1 // " ityAdInyaparimitAni asya bAhyAbhyaMtarANi lakSaNAni kena gaNayituM zakyAni ? ityAdi vadanpuSpaM maNikanakAdibhiH samRddhipAtraM vidhAya zakraH svasthAnaM yayau, sAmudriko'pi pramuditaH svadezaM gataH prabhurapyanyatra vijahAra // samaNe bhagavaM mahAvIre zramaNo bhagavAn mahAvIraH sAiregAIM duvAlasavAsAIM sAtirekANi dvAdazavarSANi yAvat NiccaMti SaSThaH kSaNaH // 6 // // 159 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaM dIkSAgrahaNAdanu yAvajIvaM vosaTukAetti vyutsRSTakAyaH parikarmaNAparivarjanAt ciyattadehetti hai tyaktadehaH parISahasahanAt , evaMvidhaH san prabhuH ye kecit upasargA utpadyate, tadyathA- divA vA divyAH | devakRtAHmANusA vA mAnuSyA manuSyakRtAHtirikkhajoNiA vA tiryagyonikAH tiryakRtAH aNulo vosaTTakAe ciyattadehe je kei uvasaggA uppajaMti, taMjahA-divA vA, mANusA vA, tirikkhajoNiyA vA, aNulomA vA, paDilomA vA, te uppaNNe sammaM sahai, khamai, titikkhai, ahiyAsai // 118 // mAvA anukUlA bhogArtha prArthanAdikAH paDilomA vA pratilomAHpratikUlAstADanAdikAstAn utpannAn / sammaMsahai samyak sahate bhayAbhAvena khamai kSamate krodhAbhAvena titikkhai titikSate dainyAkaraNena ahiyAsai addhyAsayati nizcalatayA, tatra devAdikRtopasargasahanaM yathA SHUSHUSHAURASAASAASASKO Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mubodhi0 kalpasUtra. svAmI prathamacaturmAsakaM morAkasannivezAdAgatya zUlapANiyakSacaitye sthitaH, sa ca yakSaH pUrvabhave / dhanadevavaNijo vRSabha AsIt , tasya ca nadImuttarataH zakaTapaMcazatI paMke nimagnA, tadA ca ullasi-11 tavIryeNa ekena vRSabheNa vAmadhurINena bhUtvA, yadi mamaiva khaMDadvayaM vidhAya dvayoH pArzvayoryojayati tadA-2 // 160 // haM eka eva sarvANi uttArayAmIti ciMtayatA' sarvANi zakaTAni niyUMDhAni, tathoktam-"dhavala visUrai sAmi,ahaM garuA bharu pikkhevi hauM kiN| na juttau duhiM dhurahi, khaMDaya duNNi karevi // 1 // " || sa tathAvidhena parAkrameNa truTitasaMdhirazaktazarIro jAtaH, tadA ca taM azaktaM nirIkSya dhanadevena 81 varddhamAnagrAme gatvA grAmamukhyAnAM tRNajalanimittaM dravyaM datvA sa tatra muktaH, grAmamukhyaizca na hU~ hai kAciciMtA kRtA, sa ca kSuttRDbAdhitaH zubhAdhyavasAyAnmRtvA vyaMtaro jAtastena prAgbhavavyati karasmaraNAjAtakopena tatra mArikaraNena aneka janA mAritAH, kiyatAM ca saMskAro bhavatIti tathaiva / muktAnAM mRtakAnAM asthinikarai sa grAmaH "asthikagrAma' iti prasiddho babhUva, tatazca avshi-13||160|| STalokArAdhitena tena pratyakSIbhUya svaprAsAdaH khapratimA ca kAritA, tatra janAH pratyahaM pUjAM kurvanti, tortortortortor Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAMstu tatpratibodhanAya tatra caitye samAgataH, duSTo'yaM rAtrau svacaitye sthitaM vyApAdayatIti janairvA ryamANo'pi tatraiva rAtrau sthitaH, tena ca bhagavataH kSobhAya bhUmibhedakaro'dRTTahAsaH kRtastato hastirUpaM, tataH sarparUpaM, tataH pizAcarUpaM ca vikRtya dussahA upasargAH kRtAH, bhagavAMstu manAgapi na kSubhitaH ! tata ekaikA'pi yA'nyajIvitApahA tathAvidhAH ziraH ( 1 ) karNa ( 2 ) nAsikA (3) cakSu ( 4 ) daMta ( 5 ) pRSTha (6) nakha ( 7 ) lakSaNeSu sukumAreSvaMgeSu vividhA vedanAH prArabdhAH, tathA'pi akaM - pitacittaM bhagavaMtaM nirIkSya sa pratibuddhaH, asminnavasare ca siddhArthaH samAgatyovAca, bhonirbhAgyadurlakSaNazUlapANe ! kimetat AcaritaM ? yat sureMdrapUjyasya bhagavata AzAtanA kRtA ! yadi zakro jJAsyati tadA tava sthAnaM spheTayiSyati ! tataH punarbhItaH sannadhikaM bhagavaMtaM pUjayAmAsa bhagavato'gre gAyati nRtyati ca tadAkarNya ca lokAzciMtitavaMto, yadanena sa devAryo hatastato gAyati nRtyati ca, tatra ca svAmI dezonAn, rAtrezcaturo'pi yAmAn yadatyaMtaM vedanAM soDhavAn iti prabhAte kSaNaM nidrAM lebhe tatra ca prabhururddhastha eva daza svapnAn dRSTvA jAgaritaH, prabhAte loko militaH, utpaleMdra Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 ******* // 16 // zarmANau api adhItASTAMganimittau tatrA''gato, te bhagavaMtaM divyagaMdhacUrNapuSpapUjitaM nirIkSya pramudi-18| SaSThaH tAH praNamaMti, tata utpalo'vocat , hebhagavan ! ye tvayA nizAzeSe daza svapnA dRSTAsteSAM phalaM tvayA kSaNaH tu jJAyate eva tadapi mayA kathyate, yattvayA tAlapizAco hatastena tvaM acireNa mohanIyaM karma hani-ITMER Syasi (1) yacca sevamAnaH sitaH pakSI dRSTastena tvaM zukladhyAnaM dhyAsyasi (2) yazca citrakokilaH |sevamAno dRSTastataH tvaM dvAdazAMgI prathayiSyasi (3) yacca govargaH sevamAno dRSTastena sAdhu-sAdhvI zrAvaka-zrAvikArUpazcaturvidhaH saMghastvAM seviSyate ( 4 ) yazca tvayA svapne samudrastIrNastattvaM saMsAraM hai tariSyasi (5) yazcodgacchan sUryo dRSTastena tava acirAt kevalajJAnaM utpatsyate (6) yacca tvayA 5 atrairmAnuSottaro veSTitastena tribhuvane tava kIrtirbhaviSyati (7) yaJca tvaM maMdaracUlAM ArUDhastena tvaM siMhAsane upavizya devamanujaparSadi dharma prarUpayiSyasi (8) yacca tvayA vibudhAlaMkRtaM padmasaro dRSTaM // 161 // tena caturnikAyajA devAstvAM seviSyaMte (9) yattvayA mAlAyugmaM dRSTaM tadarthaM tu nA'haM jAnAmi, tadA bhagavatA proktaM, heutpala! yanmayA dAmayugmaM dRSTaM tena ahaM dvividhaM dharma kathayiSyAmi, sAdhudharma zrAva *SARAAG Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kadharmaM ca, tata utpalo vaMditvA gataH, tatra svAmI aSTabhiH ardhamAsakSapaNaiH tAM prathamAM caturmAsImatikramya tataH svAmI morAkasannivezaM gatastatra pratimAsthitasya vIrasya satkArArthaM siddhArthaH bhagavaddehaM adhiSThAya nimittAni kathayati, bhagavato mahimA jAyate sma bhagavanmahimAnaM dRSTvA pradviSTena acchaMda| kena tRNacchedaviSaye prazne kRte siddhArthena na chetsyate ityukte chedanodyatasya tasyAMgulIrdattopayogaH zakraH samAgatya vajreNa ciccheda, tato ruSTaH siddhArtho janAnAM cauroyamityavadat, tataH kathamiti janeSu pRcchatsu siddhArtho jagau, anena karmakaravIraghoSasya dazapalapramitaM vaTTalakaM gRhItvA kharjUrIvRkSAdhaH sthApitaM, dvitIyaM iMdrazarmaNa UraNako bhakSitastadasthIni svagRhabadaryA adhaH sthApitAni saMti, tRtIyaM tu avAcyaM ! asya bhAryaiva kathayiSyati, tato janairgatvA bhAryA pRSTA, sA'pi taddine tena saha kRtakalahA kopAduvAca bho bho janAH ! adraSTavyamukho'yaM pApAtmA ! yadayaM svabhaginImapi bhuMkte ! tataH sa bhRzaM lajjito vijane samAgatya svAminaM vijJApayAmAsa, svAmin ! tvaM vizvapUjyaH sarvatra pUjyase, ahaM Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 tu atraiva jIvAmIti ! tataH prabhustasya aprIti vijJAya tato viharan zvetaMbyAM gacchan janairvAryamANo'pi SaSThaH 18| kanakakhalatApasAzrame caMDakauzikapratibodhAya gataH // ___ sa ca prAgbhave mahAtapasvI sAdhuH, pAraNake viharaNArtha gamane jAtAM maMDUkIvirAdhanAM IryApratikrama-RIMER // 162 // daNe gocaracaryApratikramaNe sAyaMpratikramaNe ca trizaH kSullakena smAritaH san kruddhastaM zaikSaM haMtuM dhAvitaH! staMbhenAsphalya mRtvA jyotiSke devo jAtastatacyutastatrAzrame paMcazatatApasAdhipatizcaMDakauzikAkhyo / babhUva, tatrA'pi rAjakumArAn svAzramaphalAni gRhNato vilokya kruddhastAnnihaMtumudyataH parazuhasto | dhAvansa kUpe patitaH, sakrodho mRtvA tatraivAzrame pUrvabhavanAmnA dRSTiviSo'hirbabhUva, sa ca prabhu prati-131 mAsthaM vilokya krudhA jvalan sUryaM dRSTvA dRSTvA dRSTijvAlAM mumoca, muktvA ca mA patannayaM mAM AkA-18 hAmatu ityapasarati, tathApi bhagavAn tathaiva tasthau, tato bhRzaM kruddho bhagavaMtaM dadaMza, tathA'pi bhagavaMtaMTA // 16 // avyAkulameva dRSTvA bhagavadrudhiraM ca kSIrasahodaraM dRSTvA "bujjha 2 caMDakosiA" iti bhagavadvacanaM c| samAkarNya jAtajAtismRtiH prabhu triH pradakSiNIkRtya aho! ahaM karuNAsamudreNa bhagavatA durgatikUpAdu-II WALAUSOSHARRAS Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRtaH! ityAdi manasA viciMtayanprapannAnazanaH pakSaM yAvad bile tuMDaM prakSipya sthito ghRtAdivikrAyakAbhighRtAdicchaTAbhiH pUjito ghRtagaMdhAgatapipIlikAbhirbhRzaM pIDyamAnaH prabhudRSTisudhAvRSTyA sikto 5 mRtvA sahasrAre suro babhUva, prabhurapi anyatra vijahAra // uttaravAcAlAyAM nAgasenaH khAminaM kSIreNa | pratilaMbhitavAn paMca divyAni jAtAni, tataH zvetaMbyAM pradezIrAjA khAmino mahimAnaM kRtavAn , tataH surabhipuraM gacchaMtaM khAminaM paMcabhI rathai yakAgotriNo rAjAno vaMditavaMtaH, tataH surabhipuraMgatastatra gaMgAnadyuttAre siddhadatto nAviko lokAnnAvamArohayati, bhagavAnapi tAM nAvamArUDhastasminnavasare ca kauzikaraTitaM zrutvA naimittikaH kSemilo jagau, adyA'smAkaM maraNAMtaM kaSTaM ApatiSyati, paraM asya mahAtmanaH prabhAvAtsaMkaTaM vilayaM yAsyati ! evaM ca gaMgAM uttarataH prabhostripRSThabhavavidAritasiMhajIvasudaMSTrade-13 |vakRtaM naumajanAdikaM vighnaM kaMbalazaMbalanAmAnau nAgakumArau Agatya nivAritavaMtau, tayozcotpatti-18 revam mathurAyAM sAdhudAsIjinadAsau daMpatI paramazrAvako paMcamavrate sarvathA catuSpadapratyAkhyAnaM cakratuH, kalpa.28 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra // 6 // tatra caikA AbhIrI svakIyaM gorasaM AnIya sAdhudAsyai dadAti, sA ca yathocitaM mUlyaM dadAti, evaM SaSThaH subodhi0 4ca kAlena tayoH atyaMtaM prItirjAtA, ekadA tayA AbhIryA vivAhe nimaMtritau tau daMpatI UcatuH, yaduta bho! AvAbhyAM AgaMtuM na zakyate, paraM yadbhavatAM vivAhe yujyate tadasmadnehAbAhyaM tato vyv||163|| hAridattaizcaMdrodayAdyupakaraNairvastrAbharaNadhUpAdibhizca saAbhIravivAho atyaMtaM utkRSTo jAtastena pramudi-14 tAbhyAM AbhIrAbhIrIbhyAM atimanoharau samAnavayasau bAlavRSabhau AnIya tayordattau, tau necchataH, balAdgRhe baddhA tau svagRhaM gatau, vyavahAriNA cintitaM, yadi imau pazcAtpreSayiSyete tadA SaMDhIkaraNabhArodvahanAdibhirdaHkhinau bhaviSyataH, ityAdi viciMtya prAsukatRNajalAdibhistau poSyamANo vahanAdizramavivarjitau sukhaM tiSThataH / anyadA ca aSTamyAdiSu kRtapoSadhena tena zrAvakeNa pustakAdivAcyamAnaM nizamya tau bhadrakau jAto, yasmin dine sa zrAvaka upavAsaM karoti, tasmin dine to api|8|||163|| tRNAdi na bhakSayataH, evaM ca tasya zrAvakasyApi sAdharmikatvena atyaMtaM priyau jAtau / ekadA tasya jinadAsasya mitreNa to atibaliSThau suMdarau ca vRSau vijJAya zreSThinaM anApRcchayaiva bhaMDIrayakSayAtrAya hai| 87 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adRSTadhurau api tathA vAhitau yathA truTitau AnIya tasya gRhe baddhau zreSThI ca tau tadavasthau vijJAya sAzrulocano bhaktapratyAkhyApananamaskAradAnAdibhirniryAmitavAn / tatastau mRtvA nAgakumArau devau jAtau tayozca navInotpannayordattopayogayorekatareNa nau rakSitA, anyena ca prabhuM upasargayan sudaMSTrasuraH pratihataH, tatastaM nirjitya bhagavataH sattvaM rUpaM ca gAyaMtau nRtyaMtau samahotsavaM surabhijalapuSpavRSTiM kRtvA tau svasthAnaM gatau // bhagavAnapi rAjagRhe nAlaMdAyAM taMtuvAyazAlaikadeze anujJApya AdyaM mAsakSapaNaM upasaMpadya tasthau / tatra ca maMkhalinAmamaMkhaputraH subhadrAMgajo bahuladvijagozAlAyAM jAtatvAt gozAlanAmA maMkhakizoraH upAyayau, sa ca svAminaM mAsakSapaNapAraNake vijayazreSThinA kUrAdivipulabhojanavidhinA pratilaMbhitaM, tatra paMcadivyAdimahimAnaM ca nirIkSya " ahaM tvacchiSyosmIti" svAminaM uvAca, tato dvitIyapAraNAyAM naMdena pakkAnnAdinA, tatastRtIyAyAM sunaMdena paramAnnAdinA svAmI pratilaMbhitaH, caturthamAsakSapaNe 'kollAka' sanniveze bhagavAnAgatastatra bahulanAmA dvijaH pAyasena pratilaMbhitavAn, paMca divyAni Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtrasubodhi // 164 // ca, gozAlazca tasyAM taMtuvAyazAlAyAM khAminaM anirIkSya samagre rAjagRhanagare gaveSayan khopakaraNaM dvijebhyo datvA mukhaM zirazca muMDayitvA kollAke bhagavaMtaM dRSTvA "tvatpravrajyA mama bhavatu" ityuktavAn ! tatastena ziSyeNa saha khAmI 'suvarNakhala grAma prati prasthitaH mArge ca gopairmahAsthAlyAM pAyasaM pacya mAnaM nirIkSya gozAlaH svAminaM jagau, atra bhuktvA gamyate, siddhArthena ca tadbhage kathite gozAlena hai ca gopebhyastadbhage jJApite gopairyatnena rakSitA'pi sA sthAlI bhagnA! tato gozAlena "yadbhAvyaM tadbhavatyeveti nizcayaH svIkRtaH," tataH khAmI 'brAhmaNagrAmamagAt, tatra naMdopanaMdabhrAtRdvayasaMbaMdhinau dvau pATakau, khAmI naMdapATake praviSTaH, pratilAbhitazca naMdena, gozAlastu upanaMdagRhe paryuSitAnnadAnena / ruSTo yadyasti me dharmAcAryasya tapastejastadA'sya gRhaM dahyatAM iti zazApa! tadanu tadgRhaM AsannadevatA dadAha / pazcAtprabhuzcaMpAyAM upAgatastatra dvimAsakSapaNena caturmAsI avasat, caramadvimAsapAraNAM ca caMpAyAM bahiH kRtvA 'kolA'saMnivezaM gataH sthitazca zUnyagRhe kAyotsargeNa, gozAlena tu tatraiva zUnya-18| // 16 // rahe 'sIho' grAmaNIputro vidyunmatyA dAsyA saha krIDan hasitaH ! kuhitazca tena, svAminaM prAha, ahaM hai| Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai ekAkyeva kuhito yUyaM kiM na vArayata ? siddhArthaH prAha, maivaM punaH kArSIH / tataH pAtrAlake gatasta-15 sthivAMzca zUnyAgAre, tatra 'skaMdaH' khadAsyA skaMdilayA saha krIDan hasitastathaiva tena kuhitazca!tataH khAmI kumArakaM sannivezaM gatvA caMparamaNIyodyAne kAyotsargeNa tasthau // | itazca zrIpArzvanAthaziSyo bhUriziSyaparivRto municaMdramunistatra kuMbhakArazAlAyAM tasthau, tatsAdhUnnirIkSya gozAlaH prAha, ke yUyaM ? tairuktaM, vayaM nirmathAH, punaH prAha, kva yUyaM ! kva ca mama dharmAcAryaH! tairUce, yAdRzastvaM tAdRzastava dharmAcAryo'pi bhaviSyati! tato ruSTena gozAlena Uce, mama dharmAcArya-15 tapasA dahyatAM yuSmadAzrayaH ! tairUce, neyaM bhItirasmAkaM, pazcAtsa Agatya sarva uvAca, siddhArtho jagau,8 naite sAdhavo dAte, rAtrau ca jinakalpatulanAM kurvANo municaMdraH kAyotsargastho matvena kuMbhakAreNa |caurabhrAMtyA vyApAditaH, utpannAvadhizca svarga jagAma, surairmahimArtha udyote kRte gozAlo jagau, aho ! teSAM upAzrayo dahyate, tadA siddhArthena yathAsthite kathite sa tatra gatvA tacchiSyAnnirbhAsgataH / tataH khAmI caurAyAM gataH, tatra cAriko heriko iti kRtvA rakSakA agaDe prakSipati, prathamaM / Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodha0 // 165 // gozAlaH kSiptaH, prabhustu nA'dyA'pi tAvatA tatra somAjayaMtInAnyau utpalabhaginyau saMyamAkSame pratrAjikIbhUte prabhuM vIkSyopalakSya ca tataH kaSTAnmocayAmAsatuH / tataH prabhuH pRSTacaMpAM prAptaH, tatra varSAzcaturmAsakSapaNena ativAhya bahiH pArayitvA 'kAyaMgala sannivezaM gatvA zrAvastyAM gatastatra bahiH pratimayA sthitastatra siddhArthena gozAlAya proktaM yad 'adya tvaM manuSyamAMsaM bhokSyase' tataH so'pi tannivAraNAya vaNiggeheSu bhikSAyai babhrAma, tatra ca pitRdatto vaNika, tasya bhAryA ca mRtApatyaprasUrasti, tasyAzca naimittikazivadattenokto'patyajIvanopAyo yat tasya mRtabAlakasya mAMsaM pAyasena vimizraM kasyacidbhikSordeyaM, tayA ca tenaiva vidhinA gozAlAya dattaM, gRhajvAlanabhayAcca gRhadvAraM parAvarttitaM, gozAlo'pi ajJAtasvarUpastadbhakSayitvA bhagavatsamIpamAgataH, siddhArthena yathAsthite ukte vamanena kRtanirNayazca tadgRhajvAlanAya AgatastadgRhaM alabdhvA taM pATakaM eva bhagavannAmnA jvAlitavAn ! tataH svAmI bahirharidrasannivezAt haridravRkSasya adhaH pratimayA tasthau pathikaprajvAlitA'gninA anapasAraNAtprabhoH pAdau dagdhau ! gozAlo naSTaH ! tataH svAmI 'naMgalA'grAme vAsudevagRhe pratimayA sthitastatra SaSThaH kSaNaH // 6 // // 165 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAKAASAX gozAlo DibhabhApanAya akSivikriyAM kurvan tatpitrAdibhiH kuTTito munipizAca ityupekSitaH ! tataH khAmI AvartagrAme baladevagRhe pratimayA sthitaH, tatra gozAlena bAlabhApanAya mukhatrAso vihitastatastapitrAdayo athilo'yaM kimanena hatena asya gurureva hanyate ! iti bhagavaMtaM haMtuM udyatAstAMzca baladevamUrtireva bAhunA lAMgalaM utpATya nyavArayat , tataH sarve'pi khAminaM ntvNtH| tataH prabhuH 'corA-12 kasannivezaM jagAma, tatra maMDape bhojyaM pacyamAnaM dRSTvA gozAlaH punaH punarvyagbhUya velAM vilokayati-18 sma, tatastaizcaurazaMkayA tADitaH, anenA'pi ruSTena khAminAmnA sa maMDapo jvAlitaH, tataH prabhuH 'kalaMbukA'sannivezaM gatastatra meghakAlahastinAmAnau dvau bhrAtarau, tatra kAlahastinA upasargito meghenopalakSya kSamitaH / tataH svAmI kliSTakarmanirjarAnimittaM lADhAviSayaM prApa, tatra hIlanAdayo bahavo / ghorA upasargA adhyAsitAH, tataH pUrNakalazAkhye'nAryagrAme gacchataH svAmino mArge dvau caurau azakuna-2 |dhiyA asiM utpAvya haMtuM dhAvito, dattopayogena zakreNa ca vajreNa htau|ttH svAmI bhadrikApuryAM varSA-2 caturmAsakSapaNapAraNAM bahiH kRtvA kramAttaMbAlagrAmaM gatastatra pArzvasaMtAnIyo bahuziSyaparivRto naMdi-15 -62525*2525*25*55 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra. subodhi0 // 166 // SeNanAmAcAryaH pratimAsthitazcaurabhrAMtyA ArakSakaputreNa bhalyA hato jAtA'vadhiH svarjagAma, zeSaM ca gozAlavacanAdi municaMdravat / tataH svAmI 'kupika' sannivezaM gatastatra cArikazaMkayA gRhItaH pArzvatevAsinIbhyAM pravrAjikIbhUtAbhyAM vijayApragalbhAbhyAM mocitaH, tato gozAlaH svAmitaH pRthagbhUto'nyasminmArge gacchanpaMcazatacaurairmAtula 2 iti kRtvA skaMdhopari Aruhya vAhitaH ! khinno'ciMtayat, svAminaiva sArddhaM varaM iti svAminaM mArgayituM lagnaH, svAmyapi vaizAlyAM gatvA'yaskArazAlAyAM pratimayA sthitastatra eko'yaskAraH SaNmAsIM yAvadrogI bhUtvA nIrogaH sannupakaraNAnyAdAya zAlAyAM AgataH, svAminaM nirIkSya amaMgalaM iti buddhyA ghanena haMtumudyato'vadhinA jJAtvA Agatya zakreNa tenaiva ghanena hataH / tataH svAmI 'grAmAka' sannivezaM gatastatrodyAne bibhelakayakSo mahimAnaM cakre / tataH zAlizIrSe grAme udyAne pratimAsthasya svAmino mAghamAse tripRSTabhavApamAnitA aMtaHpurI mRtvA vyaMtarIbhUtA tApasIrUpaM kRtvA jalabhRtajaTAbhiH anyaduHsahaM zItopasarga cakre, prabhuM ca nizcalaM vilokya upazAMtA stutiM cakAra ! prabhozca taM sahamAnasya SaSThena tapasA vizuddhyamAnasya lokAvadhirutpannaH / tataH svAmI SaSThaH kSaNaH // 6 // // 166 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASSASSENAARASSA bhadrikAyAM SaSThavarSAsu caturmAsatapo vividhAn abhigrahAMzca akarot , tatra punaH SaNmAsAMte gozAlo militaH / tataH svAmI bahiH pArayitvA Rtubaddhe magadhAvanau nirupasargo vihRtavAn / tataH AlaMbhikAyAM saptamavarSAsu caturmAsakSapaNena sthitvA bahiH pArayitvA ca 'kuMDaga'sanniveze vAsudevacaitye svAmI pratimayA sthitaH, gozAlo'pi vAsudevapratimAyAH parAGmukho'dhiSThAnaM mukhe kRtvA tasthau, kuTTi-31 tazca lokaiH / tato maInagrAme baladevacaitye svAmI pratimayA sthitaH, gozAlo baladevamukhe mehanaM 6 kRtvA tasthau, tato lokaiH kuTTitaH, dvayorapi sthAnayormuniriti kRtvA muktaH / tataH kramAtprabhuH 'unnAga'sanniveze gatastatra mArge saMmukhAgacchadaMturavadhUvarau maMkhalinA hasitau, yathA-"tattillo vihirAyA ! jaNevi dUrevi jo jahiM vasai / jaM jassa hoi juggaM, taM tassa biijayaM dei // 1 // " tatastaiH kuTTaPAyitvA vaMzajAlyAM prakSiptaH, svAmicchatradharatvAnmaktazca / tataH svAmI gobharmi yayau. tato 'STamaM varSArAnaM akarot , caturmAsakatapazca, bahiH pAraNAM ca kRtvA tato vajrabhUmyAM bahava upasargA 5 iti kRtvA navamaM varSArAtraM tatra kRtavAn , caturmAsakatapazca, aparamapi mAsadvayaM tatraiva vihRtavAn , Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 167 // vasatyabhAvAcca navamaM varSArAtraM aniyataM akArSIt / tataH kurmagrAmaM gacchan mArge tilastaMbaM dRSTvA ayaM niSpatsyate na veti gozAlaH papraccha tataH prabhuNA saptA'pi tilapuSpajIvA mRtvA ekasyAM zaMbAyAM tilA bhaviSyatIti prokte tadvacanaM anyathA kartuM taM staMbaM utpATya ekAMte mumoca tataH sannihitavyaMtarairmA prabhuvaco'nyathA'bhUditi vRSTizcakre, gokhureNa ca ArdrabhUmau sa tilastaMbaH sthirIbabhUva / tataH prabhuH kUrmagrAme gatastatra ca vaizyAyanatApasasya AtApanAgrahaNAya mutkalamuktajaTAmadhye yUkAbAhulyadarzanAt gozAlo 'yUkAzayyAtara' iti taM vAraM 2 hasitavAn, tatastena kruddhena tejolezyA muktA, tAM ca kRpArasAMbhodhirbhagavAn zItalezyayA nivArya gozAlaM rakSitavAn ! tato maMkhalisutastasya tApasasya | tejolezyAM vilokya kathamiyaM utpadyate ? iti bhagavaMtaM pRSTavAn, bhagavAnapi avazyaMbhAvitayA bhujaMgasya payaHpAnamiva tAdRganarthakAraNaM api tejolezyAvidhiM zikSitavAn, yathA- "AtApanAparasya sadA SaSThatapasaH sanakhakulmASapiMDikayA ekena ca uSNodakaculukena pAraNAM kurvataH SaNmAsyaMte tejolezyotpadyate iti" tataH siddhArthapure vrajan gozAlena sa tilastaMbo na niSpanna ityukte sa eSa tila SaSThaH kSaNaH 11 & 11 // 167 // Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | staMbo niSpanna iti prabhuH pratyAha, gozAlo'zraddadhattAM tilazaMbAM vidArya sapta tilAn dRSTvA "ta eva | prANinastasminneva zarIre punaH parAvRtya samutpadyaMte" iti mataM niyatiM ca gADhIkRtavAn, tataH prabhoH pRthagbhUya zrAvastyAM kuMbhakArazAlAsthito bhagavaduktopAyena tejolezyAM sAdhayitvA tyaktavrata zrIpArzvanAthaziSyAt aSTAMganimittaM cA'dhItyA'haMkAreNa sarvajJo'haM iti khyApayatisma [ yaccoktaM kiraNAvalIkAreNa tejolezyopAyaH siddhArthenokta iti taJcityaM ! bhagavatIsUtrA''vazyakacUrNihAribhadrIvRtti haimavIra caritrAdyanekagraMtheSu bhagavatokta ityabhidhAnAt ] tataH svAmI zrAvastyAM dazamaM varSArAtraM tatra vicitraM tapazcA'karodityAdyanukrameNa svAmI bahumlecchAM dRDhabhUmiM gatastasyAM bahiH peDhAlagrAmAt polAsacaityeSSTamabhaktena ekarAtrikIM pratimAM tasthivAn // itazca sabhAgataH zakrastrailokyajanA api vIracetazcAlayituM asamarthAH ! iti prabhoH prazaMsAM kRtavAn, tat zrutvA ca amarSeNa sAmAnikaH saMgamAkhyasuraH kSaNAttaM cAlayAmIti zakrasamakSaM kRtapra|tijJaH zIghraM prabhusamIpamAgatya prathamaM dhUlivRSTiM cakAra, yayA pUrNAkSikarNAdivivaraH svAmI nirucchchA Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 168 // so'bhUt (1) tato vajratuMDapipIlikAbhizcAlanItulyazcakre, tAzcaikataH pravizati anyato niyAMti (2) tathA vajratuMDA uiMzAH (3) tIkSNatuMDA ghRtellikAH (4) vRzcikAH (5) nakulAH (6) sarpAH (7) mUSakA (8)zca bhakSaNAdinA / tathA hastinaH (9) hastinyazca (10) zuMDAghA-* tacaraNamardanAdinA / pizAco (11) 'TTahAsAdinA / vyAghro daMSTrAnakhavidAraNAdinA (12) tataH siddhArthatrizale karuNAvilApAdinA (13) upsrgyti| tataH skaMdhAvAravikurvaNA, tatra ca janAH prabhu-2 caraNayormadhye'gniM prajvAlya sthAlI upasthApya pacaMti (14) tatazcaMDAlAstIkSNatuMDazakunipaMjarANi prabhoH karNabAhamUlAdiSu laMbayaMti. te ca makhairbhakSayaMti (15) tataH kharavAtaH parvatAnapi kaMpayanprabhA utkSipya 2 pAtayati ( 16 ) tataH kalikAvAtazcakravaddhamayati (17 ) tato yena muktena merucU-18 lApi cUrNIsyAttAdRzaM sahasrabhArapramANaM kAlacakra muktaM, tena prabhuH AjAnu bhUmau nimagnaH (18) | tataH prabhAtaM vikRtya vakti, devArya ! adyApi kiM tiSThasi ? svAmI jJAnena rAtriM vetti ( 19) tato devarddhi vikuLa vRNiSva maharSe ! yena tava svargeNa mokSeNa vA prayojanaM, tathApi akSubdhaM devAMganA // 168 // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSS RS3* S hAvabhAvAdibhiH upasargayaMti // 20 // evaM ekasyAM rAtrau viMzatyA upasargestena kRtairmanAgapi na calitaH svAmI, atra kaviH-"balaM jagaddhaMsanarakSaNakSama, kRpA ca sA saMgamake kRtaagsi|itiiv saMciMtya vimucya mAnasaM, ruSeva roSastava nAtha ! niryayau // 1 // " tataH SaNmAsI yAvat aneSaNIyAhArasaMpAdanAdIn / tatkRtAn nAnAprakArAn upasargAnsahamAno bhagavAnnirAhAra eva SaNmAsyA sa gato bhaviSyatIti viciMtya yAvadvajagrAmagokule gocaryAyAM praviSTastAvattatrApi tatkRtAM aneSaNAM vijJAya tathaivAgatya bahiH pratimayA tasthau, tataH sa surAdhamaH kathamapi askhalitaM vizuddhapariNAmaM jagadIzvaraM avadhinA vijJAya , viSaNNamAnaso'pi zakrabhiyA'bhivaMdya saudharma prati cacAla, khAmI ca tatraiva gokule hiMDan vatsapAlyA | sthavirayA paramAnnena pratilaMbhito vasudhArA ca nipatitA // itazca tAvaMtaM kAlaM yAvatsarve saudharmavAsino devA devyazca nirAnaMdA nirutsAhAstasthuH, zakro-18 pi vivarjitagItanATya etAvatAM upasargANAM heturmatkRtA prazaMsaiveti mahAduHkhAkrAMtacittaH karakamala: * vinyastamukho dInadRSTirvimanaskastasthau, tatazca bhraSTapratijJaM zyAmamukhaM AgacchaMtaM taM surAdharma nirIkSya Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 169 // zakraH parAGmukhIbhUya surAnityUce, haMho ! surAH ! asau karmacaMDAlaH pApAtmA samAgacchati, astha darzanamapi mahApApAya bhavati ! anenA'smAkaM bahu aparAddhaM ! yadasmadIyaH khAmI kadarthitaH ! artha pApAtmA yathA asmatto na bhItastathA pAtakAdapi na bhItastadapavitro'sau durAtmA ! zIghraM svargAnnirvAsyatAM ! ityAdiSTaiH zakrasubhaTairnirddayaM yaSTimuSTyAdibhistADyamAnaH sAMgulimoTanaM kRtAn surINAM AkrozAnsahamAnacaura iva sAzaMka itastato vilokayannirvANAMgAra iva nistejA niSiddhA'khilaparivAra ekAkI alarkaH zveva devalokAnniSkAzito maMdaracUlAyAM ekasAgarAvazeSaM AyuH samApayiSyati, tasyAgramahiSyazca dInAnanAH zakrAjJayA svabhartAramanu jagmuH // tataH svAmina AlaMbhikAyAM harikAMtaH, zvetaMbikAyAM harisahazca, vidyutkumAreMdrau priyaM praSTuM etau tataH zrAvastyAM zakraH skaMdapratimAyAmavatIrya svAminaM vaMditavAn, tato mahatI mahimapravRttiH, tataH kauzAmbyAM caMdrasUryAvataraNaM, vArANasyAM zakraH, rAjagRhe IzAnaH, mithilAyAM janako rAjA dharaNeMdrazca priyaM | pRcchatisma, tato vaizAlyAM ekAdazo varSArAtro'bhUt, tatra bhUtaH priyaM pRcchati, tataH suMsumArapuraM gatastatra SaSThaH kSaNaH 11 & 11 // 169 // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camarotpAtaH, tataH krameNa kauzAmbyAM gatastatra zatAnIko rAjA, mRgAvatI devI, vijayA pratIhArI, 6 vAdInAmadharmapAThakaH, sugupto'mAtyastadbhAryA naMdA, sA ca zrAvikA mRgAvatyA vysyaa| tatra prabhuNA | poSabahulapratipadi abhigraho jagRhe, yathA-"dravyataH kulmASAn sUrpakoNasthAn , kSetrata eka pAdaM dehalyA aMtaH ekaM bahizca kRtvA sthitA, kAlato nivRtteSu bhikSAcareSu, bhAvato 'rAjasutA' 'dAsatvaM-14 prAptA' 'muMDitamuMDA' 'nigaDitacaraNA' 'rudatI' 'aSTamabhaktikA' cedAsyati tadA grahISyAmi"ityabhigRhya / pratyahaM bhikSAyai bhrAmyati, amAtyAdayo'nekAnupAyAn kurvati, natvabhigrahaH pUryate ! // | tadA ca zatAnIkena caMpA bhagnA. tatraca dadhivAhanabhUpabhAryA dhAriNI, tatputrI ca vasumatI, dve api kenacitpadAtinA baMditayA gRhIte, tatra ca dhAriNi ! tvAM bhAryAM kariSyAmIti pattivArttayA jihvAcarva-18 haNena mRtA, tato vasumatI putrIti samAzvAsya kauzAmbyAM AnIya catuSpathe vikretuM sthApitA, tatra dhanAvehazraSThinA gRhItvA caMdaneti kRtAbhidhAnA putrItvena sthApitA'tIva priyA ca, ekadA ca khapAdau prakSAlayaMtyAstasyAHzreSThinA svayaM gRhItAM bhUluThavaNiM nirIkSya 'mUlA'nAmnI zreSThipatnI gRhasvAminI tuiya Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodha0 // 170 // meva yuvatI bhAvinI ! ahaM nirmAlyaprAyA ! iti viSaNNacittA tAM ziromuMDananigaDakSepaNapUrvaM yaMtramadhye niruddhya kApi gatA / zreSThyapi kathamapi caturthe dine tacchuddhiM prApya yaMtraM udghATya tAM tadavasthAM dehalyAM saMsthApya sUryakoNe kulmASAn arpayitvA nigaDabhaMgArthaM lohakArAkAraNAya yAvadgatastAvadyadi ko'pi bhikSurAgacchettarhi dattvA kulmASAn bhuMje iti ciMtayaMtyAM tasyAM bhagavAn samAgataH ! sA'pi pramuditA gRhANedaM prabho ! iti jagau, tataH svAmI abhigrahe rodanaM nyUnaM nirIkSya nivRttastato vasumatI aho ! asminnavasare bhagavAnAgatya kiMcidapi agRhItvA nivRtta iti duHkhato ruroda, tataH pUrNA'bhigrahaH svAmI kulmASAn agrahIt, atra kaviH - " caMdanA sA kathaM nAma, bAleti procyate budhaiH / mokSamAdatta kulmAbe- mahAvIraM pratArya yA // 1 // " tataH paMca divyAni jAtAni zakraH samAgataH, devA nanRtuH, kezAH zirasi saMjAtAH, nigaDAni ca nUpurANi, tato mAtRSvasurmRgAvatyA milanaM, tatra ca saMbaMdhitayA vasudhArAdhanaM AdadAnaM zatAnIkaM nivArya caMdanAjJayA dhanAvahAya taddatvA vIrasya prathamA sAdhvI iyaM bhaviSya - | tItyabhidhAya zakrastirodadhe / tataH krameNa jRMbhikAgrAme zakro nATyavidhiM darzayitvA iyadbhirdinairjJA SaSThaH kSaNaH // 6 // // 170 // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ notpattiH ityakathayat / tato meMDhikagrAme camareMdraH priyaM papraccha / tataH SaNmAnigrAme svAmino bahiH pratimAsthasya pArzve gopo vRSAnmuktvA grAmaM praviSTaH, Agatazca pRcchati, devArya ! kva gatA vRSabhAH ? bhagavatA ca maune kRte ruSTena tena khAmikarNayoH kaTazalAke tathA kSipte yathA parasparaM lagnA'gre ! agracchedanAcca adRzyAgre jAte ! etacca karma zayyApAlakasya karNayostrapuprakSepeNa tripRSThabhave upArjitaM abhUt , uditaM ca vIrabhave ! zayyApAlako bhavaM bhrAMtvA ayameva gopaH saMjAtaH ! tataH prabhumadhyamA'pApAyAM gatastatra prabhu siddhArthavaNiggehe bhikSArthaM AgataM nirIkSya kharakavaidyaH svAminaM sazalyaM jJAtavAn , pazcAtsa vaNik tena vaidyena sahodyAnaM gatvA saMDAsakAbhyAM te zilAke nirgamayatisma, tadA''karSaNe ca vIreNa 8 ArATistathA muktA yathA sakalamapi udyAnaM mahAbhairavaM babhUva ! tatra devakulamapi kAritaM lokaiH,18 prabhuzca saMrohiNyA auSadhyA nIrogo babhUva, vaidyavaNijau varjagmaturgopaH saptamanarakaM ! evaM copasargA gopena ArabdhAstenaiva niSThitAzca / eteSAM ca jaghanyamadhyamotkRSTavibhAga evaM-jaghanyeSUtkRSTaH kaTapUtanAzItaM, madhyameSUtkRSTaM kAlacakra, utkRSTeSUtkRSTaM karNakIlakarSaNaM, itiupasargAH // etAnsarvAnsamyagsahate, Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra SaSThaH subodhi0 kSaNa: // 17 // ityAdhuktameva // 117 // taeNaM ityAditaH No evaM bhavai iti paryaMta, yata evaM parISahAn sahate taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre tataH 'Na' vAkyAlaMkRto, zramaNo bhagavAn mahAvIraH aNagAre jAe anagAro jAtaH, kiMviziSTaH ? iriyAsamie IryAyAM gamanAgamanAdau samitaH samyakpravRttaHbhAsAsamie bhASAyAM / bhASaNe samitaH esaNAsamie eSaNAyAM dvicatvAriMzadoSavarjitabhikSAgrahaNe samitaH, AyANatti AdAne | hai taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre aNagAre jAe, iriyAsamie, bhAsAsamie, esaNAsamie,AyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamie,uccArapAsavaNakhelasiMghANagrahaNe upakaraNAderiti jJeyaM, bhaMDamattaNikkhevaNatti bhAMDamAtrAyAH vastrAyupakaraNajAtasya, yadvA bhAMDasya || vastrAdema'nmayabhAjanasya vA, mAtrasya ca pAtravizeSasya yannikSepaNaM mocana taMtra ca samitaH, pratyupekSya pra-13 mAya' mocanAt , uccAretyAdi-uccAraH purISaM, pAsavaNatti prazravaNaM mUtra, khelo niSThIvanaM, siMghAno // 171 // nAsikAnirgataM zleSma, jallo dehamalA, eteSAM yatpariThApanaM tyAgastatra samitaH sAvadhAnaH zuchasthaMDile 6 / Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariSThApanAt , etaccAMtvasamitivayaM bhagavato bhAMDasiMghAnAyasaMbhave'pi nAmAkhaMDanArthamitthamuktam // hai evaM maNasamie ityAdi-manovaca kAyeSu samitasteSAM samyakpravartaka ityarthaH, evaM maNagutte ityAdi hai| manovacaHkAyeSu guptasteSAM azubhapariNAmAnnivartakaH, ata eva guttatti guptaH gutidie gupteMdriyaH gutta-1 bhayAritti guptaM vasatyAdinavaguptivirAjitaM evaMvidhaM brahmacarya caratIti guptabrahmacArI, akohe ityAdi-12 jallapAridvAvaNiyAsamie, maNasamie vayasamie kAyasamie, maNagutte vayagutte kAyagutte, gutte, guttidie, guttabaMbhayArI, akohe amANe amAe alobhe saMte pasaMte uvasaMte pariNibuDe aNAsave amame akiMcaNe chiNNagaMkrodhAdikaSAyacatuSTayAbhAvavAn saMte zAMto'ntavRttyA pasaMte prazAMto bahirvRttyA uvasaMte upazAMto'ntabahizcobhayataH zAMtaH, ata eva pariNibuDe parinirvRtaH sarvasaMtApavarjitaH aNAsave anAzravaH pApakarma-13 baMdharahitaH, hiMsAdyAzravadvAravirateH, amame mamatvarahitaH akiMcaNe akiMcanaH, kiMcanaM dravyAdi tena AAAAAAKASH Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThaH kSaNa: kalpasUtra. rahitaH chiNNagaMthe chinnaH tyakto hiraNyAdigraMtho yena sa tathA Niruvaleve nirupalepo dravyabhAvamalApa-18 mubodhigamena, tatra dravyamalaH zarIrasaMbhavaH, bhAvamalaH karmajanitaH, atha nirupalepatvaM dRSTAMtairdraDhayati, kaMsapA saIvetyAdi-kAMsyapAtrIva muktaM toyamiva toyaM sneho yena sa tathA, yathA kAMsyapAtraM toyena na lipyate / // 172 // // 6 // tathA bhagavAn snehena na lipyate ityarthaH, tathA zaMkha iva niraMjano raMjanaM rAgAdyuparaMjanaM tena zUnyatvAt , the Niruvaleve, kaMsapAI iva mukkatoe, saMkho iva niraMjaNe, jIve iva appaDihayagaI, gagaNamiva NirAlaMbaNe, vAuvva appaDibaDhe, sArayasalilaMva suddha hiyae, pukkharapattaMva niruvaleve, kummo iva gutiMdie, khaggivisANaMva egajIva iva apratihatagatiH sarvatrAskhalitavihAritvAt , gaganamiva nirAlaMbanaH kasyA'pyA'dhArasya hai // 172 // anapekSaNAt, vAyuriva apratibaddhaH ekasminsthAne kA'pya'vasthAnAbhAvAt , zAradasalilamiva zuddhahRdayaH kAluSyAbhAvAt , puSkarapatraM kamalapatraM tadvannirupalepaH, yathA kamalapatre jalalepo na lagati tathA|| Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai bhagavato'pi karmalepo na lagatItyarthaH, kUrma iva guptendriyaH, khaDgiviSANamiva ekajAtaH, yathA khaginaH zvApadavizeSasya viSANaM ekaM bhavati tathA bhagavAnapi,rAgAdinA sahAyena carahitatvAt , vihaga iva vipra-1 muktaH, muktaparikaratvAt aniyatanivAsAcca,bhAruDapakSIva apramattaH,bhAruDapakSiNoH kilaikaM zarIraM, yataH-IP "ekodarAH pRthaggrIvA-tripadA mrtybhaassinnH|bhaaruNddpkssinnstessaaN, mRtibhinnphlecchyaa||1||" te cA'tyaMta jAe, vihaga iva vippamukke, bhAruMDapakkhIva appamatte, kuMjaro iva soMDIre, vasabho iva jAyathAme, sIho iva duddharise, maMdaro iva appakaMpe, sAgaro iva apramattA eva jIvaMtIti tadupamA, kuMjara iva zauMDIraH, karmazatrUnprati zUraH, vRSabha iva jAtasthAmA jAta-12 parAkramaH, khIkRtamahAvratabhArodvahanaM prati samarthatvAt , siMha iva durddharSaH, parISahAdizvApadairajayyatvAt , || maMdara iva meruriva aprakaMpaH, upasargavAtaiH acalitatvAt , sAgara iva gaMbhIraH, harSaviSAdAdikAraNasabhAve'pi avikRtakhabhAvatvAt , caMdra iva saumyalezyaH, zAMtatvAt , sUrya iva dIptatejAH, dravyato deha Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra kAtyA, bhAvato jJAnena, jaccakaNagaMva ityAdi-jAtyakanakamiva jAtaM rUpaM svarUpaM yasya sa tathA, yathA // SaSThaH subodhi0 kila kanakaM malajvalanena dIptaM bhavati tathA bhagavato'pi svarUpaM karmamalavigamena atidItaM astIti bhAvaH, vasuMdharA iva pRthvIva sarvasparzasahaH, yathA hi pRthvI zItoSNAdi sarvaM samatayA sahate tathA hai // 173 // bhagavAnapi, suhRyatti suSTu huto ghRtAdibhiH sikta evaMvidho yo huyAsaNatti hutAzano'gnistadvat tejasA ___ gaMbhIre, caMdo iva somalese, sUro iva dittatee, jaccakaNagaMva jAyarUve, . vasuMdharA iva savaphAsavisahe, suhuyahuyAsaNe iva teyasA jalaMte, natthi NaM jvalan , natthiNaM ityAdi-nAstyayaM pakSo yattasya bhagavataH kutrA'pi pratibaMdho bhavati, tasya bhagavataH ekatrApi pratibaMdho nAstIti bhAvaH sa ca catarvidhaH prajAtastadyathA-davyataH kSetrAtaH kAlataH,bhAbataca. // 17 // tatra dravyaM tridhA, sacittaM vanitAdi, acittaM AbharaNAdi, mizraM alaMkRtavanitAdi teSu, tathA kSetrataH | kA'pi grAme vA, nagare vA, araNye vA, kSetraM dhAnyaniSpattisthAnaM tatra vA, khalaM dhAnyatuSapRthakkaraNa SASAREERSNESS SASSASSASSA Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BARA 525-252S sthAnaM tatra vA, gRhe vA, aMgaNaM gRhAgrabhAgastatra vA, nahe vA nabha AkAzaM tatra vA, tathA-kAlataH samae vA samayaH sarvasUkSmaH kAlaH utpalapatrazatavedhajIrNapadRzATikApATanAdidRSTAMtasAdhyastatra, Ava tassa bhagavaMtassa katthai paDibaMdhe bhavai, se ya paDibaMdhe cauvihe paNNatte, taMjahA- davao khittao kAlao bhAvao, davao sacittAcittamIsiesu davesu, khittao gAme vANagare vA araNNe vA khitte vA khale vA ghare vA aMgaNe vA nahe vA, kAlao samae vA AvaliyAe vA ANapANue vAthove vA khaNe vA lave vA muhutte vA ahoratte vA pakkhe vA mAse vA UU vA ayaNe vA liyAe vA AvalikA asaMkhyAtasamayarUpA, ANapANue vA AnaprANau ucchAsaniHzvAsakAlaH, thovevA stokaH saptocchchAsamAnaH khaNevA kSaNe ghaTISaSThabhAge vA lavevA lavaH saptastokamAnaH muhutte vA muhUrtaH -%A-CA Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodha0 // 174 // | saptasaptatilavamAnaH, ahorAtrAdayaH saMvatsarAMtAH pratItAH, aNNayare anyatarasminvA dIrghakAlasaMyoge yugapUrvAMgapUrvAdau, bhAvao bhAvataH kohe vA ityAdi - krodhAdayaH prasiddhAstatra pijjevA premNi dosevA dveSe aprItau, kalahe vAgyuddhe abbhakkhANevA abhyAkhyAne mithyAkalaMkadAne pesuNNe vA paizunye pracchannaM para saMvacchare vA aNNatare vA dIhakAlasaMjoge, bhAvao kohe vA mANe vA mAyAe vA lobhe vA bhae vA hAse vA pijje vA dose vA kalahe vA abbhakkhANe vA pesuNNe vA paraparivAra vA arairaI vA mAyAmose vA jAva micchAdaMsaNasalle doSaprakaTane paraparivAe vA paraparivAde viprakIrNaparakIyaguNadoSaprakaTane araitti aratimohanIyodayAccitodvego'ratiH raitti ratimohanIyodayAccittaprItistatra mAyAmose vA mAyayA yuktA mRSA mAyA| mRSA tatra micchAdaMsaNasallevA mithyAdarzanaM mithyAtvaM tadeva anekaduHkhahetutvAcchalyaM mithyAdarzanazalyaM / SaSThaH kSaNaH // 6 // // 174 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka tatra tassaNaM bhagavao tasya bhagavataH No evaM bhavai evaM pUrvoktakharUpeSu dravya (1) kSetra (2) kAla (3) bhAveSu (8) kutrApi pratibaMdho nAstIti // 118 // seNaM ityAditaH viharai iti yAvat ,sabhagavAn vAsA-18 vAsavajaM varSAvAsazcaturmAsI tAM varjayitvA aSTau grISmahemaMtasaMbaMdhino mAsAn gAme egarAie grAme ekarAtrikaH ekarAtrivasanasvabhAvaH Nagare paMcarAie nagare paMcarAtrikaH, punaH kiM0 ? vAsIcaMdaNatti vA (graM-600) tassa NaM bhagavaMtassa No evaM bhavai // 118 // se NaM bhagavaM vAsAvAsavajaM aTTha gimhahemaMtie mAse gAme egarAie, Nagare paMcarAie, vAsIcaMdaNasamANakappe, samatiNamaNileTukaMcaNe,samasuhadukkhe,ihaparalogavAsI sUtradhArasya kASThacchedanopakaraNaM, caMdanaM prasiddhaM, tayordvayorviSaye samANakappe samAnakalpastulyA-11 dhyavasAyaH, punaH kiM0 ? samatiNamaNi ityAdi, tRNAdIni pratItAni, navaraM leSTuH pASANaH, samAni | tulyAni tRNamaNileSTukAMcanAni yasya sa tathA, evaM samasukhaduHkhaH ihaparaloe ityAdi, ihaloke kalpa.30 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 175 // paraloke apratibaddhaH, ata eva jIviyamaraNe jIvitamaraNayorviSaye NiravakaMkhe niravakAMkSo vAMchAra-1 hai hitaH, saMsArapAragAmI, karmazatrunirghAtanAtha, abbhuTie abhyutthitaH sodyamaH, evaM anena krameNa sa bhagavAn viharai viharati Aste // 119 // tassaNaM ityAditaH samuppaNNe ityaMtaM, tatra tasya bhagavataH ____ appaDibaDhe,jIviyamaraNe NiravakaMkhe,saMsArapAragAmI, kammasattuNigghAyaNa TAe abbhuTThie evaM caNaM viharai // 119 // tassa NaM bhagavaMtassa aNuttareNaM NANeNaM, aNuttareNaM daMsaNeNaM, aNuttareNaM caritteNaM, aNuttareNaM AlaeNaM, aNuttareNaM vihAreNaM, aNuttareNaM vIrieNaM, aNuttareNaM ajaveNaM, aNuttareNaM aNuttareNaM NANeNaM ityAdi, anuttareNa anupamena, jJAnAdIni ca prasiddhAni, navaraM AlaeNaM Alayena | // 175 // strISaMDAdirahitavasatisevanena vihAreNaM vihAreNa dezAdiSu bhramaNena vIrieNaM vIryeNa parAkrameNa aja Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SARAIGANGANAGAR hai veNaM ArjavaM mAyAyA abhAvastena maddaveNaM mAIvaM mAnAbhAvastena lAghaveNaM lAghavaM dravyataH alpopadhitvaM | bhAvato gauravatrayatyAgastena khaMtIe ityAdi-kSAMtiH kSamA krodhAbhAvastayA, muktirlobhAbhAvastayA, * guptirmanoguptAdyA tayA, tuSTirmanaHprasattistayA, aNuttareNa anupamena saJcatti satyaM saMjamatti saMyamaH|| prANidayA tavatti tapo dvAdazaprakAraM, eteSAM yat sucariyatti sucaritaM sadAcaraNaM tena kRtvA sovaci maddaveNaM, aNuttareNaM lAghaveNaM, aNuttarAe khaMtIe, aNuttarAe muttIe, aNuttarAe guttIe, aNuttarAe tuTThIe, aNuttareNaM saccasaMjamatavasucariyasova ciyaphalapariNivANamaggeNaM appANaM bhAvamANassa duvAlasa saMvaccharAiM vaiyaphalapariNivANamaggeNaM sopacayaM puSTaM phalaM muktilakSaNaM yasya evaMvidho yaH parinirvANamArgo ratnatraya-18 rUpastena tadevaM uktena sarvaguNasamUhena AtmAnaM bhAvayataH duvAlasa saMvaccharAiM vaikaMtAI dvAdaza saMva-15 sarA vyatikrAMtAH, te cai-ekaM SaNmAsakSapaNaM,dvitIyaM SaNmAsakSapaNaM paMcadinanyUnaM, nava caturmAsakSa 94 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 176 // ESSENSERASTASUS paNAni, dve trimAsakSapaNe, dve sArddhadvimAsakSapaNe, SaT dvimAsakSapaNAni, dve sArddhakamAsakSapaNe, bAdaza mAsakSapaNAni, dvAsaptatiH (72) pakSakSapaNAni, bhadrapratimA dinadvaya (2) mAnA, mahAbhadrapratimA dinacatuSka (4) mAnA, sarvatobhadrapratimA dazadinamAnA, ekonatriMzadadhikaM zatadvayaM (229) SaSThAH, dvAdaza hai kaMtAI terasamasa saMvaccharassa aMtarA vaTTamANassa je se gimhANaM ducce mAse, cautthe pakkhe, vaisAhasuddhe tassa NaM vaisAhasuddhassa dasamIpakkheNaM, (12) aSTamAH,ekonapaMcAzadadhikaM zatatrayaM(349)pAraNAH, dIkSAdina mekaM (1)||sukhaavbodhaay yaMtrakam // cha mAsI DoTa mAsakha pAsakha bhada | mahAbhadra| srvtobhdr| chaha | ahama pAraNA | dIkSA sarvA varSa || sapa" tapa" mAsI | mAsI mAsI mAsI mAsI maNa maNa pratimA pratimA | pratimA | | dina | dina| 2 mAsa | paMcadina nyUna 1 / 22 2 122 dina 2 dina 4 dina 102212341TIdina 15 tatazcedaM jAtam / "bArasa cevara vAsA, mAsA chaccheva addhamAsaM ca / vIravarassa bhagavao, eso SAMSUNGACASSESO saa| 176 // Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRASARANASAHARARASES chumtthpriyaao||1||" idaM ca sarva tapo bhagavatA nirjalaM eva kRtaM, na kadApi ca nityabhaktaM catu-: rthabhaktaM ca kRtaM, evaM ca trayodazasya saMvatsarasya aMtarA madhye vartamAnasya yo'sau grISmakAlasya dvitIyo mAsaH, caturthaH pakSaH vaizAkhazuklapakSaH, tasya vaizAkhazuddhasya dazamIdivase, vaizAkhazuddhadazamyAmityarthaH, pAINagAmiNIe chAyAe pUrvagAminyAM chAyAyAM satyAM, porisIe pAzcAtyapauruSyAM abhiNiviTTAe / pAINagAmiNIe chAyAe porisIe abhiNiviTTAe pamANapattAe, suvaeNaM divaseNaM, vijaeNaM muhutteNaM, jaMbhiyagAmassa Nagarassa bahiyA ujjuvAliyAe NaIe tIre veyAvattassa ceiyassa adUrasAmaMte abhinirvRttAyAM jAtAyAM pamANapattAe pramANaprAptAyAM natu nyUnAdhikAyAM, suvratanAmake divase, vija-18 yanAnni muhUrte jaMbhiyagAmassa Nagarassa cUMbhikayAmanAmakasya nagarasya bahiyatti bahistAt ujju vAliAe RjupAlikAyA nadyAstIre veyAvattassa vyAvRtaM nAma jINaM evaMvidhaM yaccaityaM vyaMtarAyatanaM tasya adUra Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra- subodhi0 // 177 // sAmaMte nAtidUre nAtisamIpe ityarthaH, sAmAgassa zyAmAkasya gRhapateH kauTuMbikasya kaTTakaraNaMsi kSetre, sAlapAdapasya adho godohikayA utkuTikayA niSadyayA AtApanayA AtApayataHprabhoH chaTeNaM ityA-18 di-subodha, navaraM jjhANaMtariyAe vaTTamANassa dhyAnasya aMtare madhye bhAge vartamAnasya, ko'rthaH ? zukla-14 sAmAgassa gAhAvaissa kaTThakaraNaMsi sAlapAyavassa ahe godohiyAe ukkuDiyanisijjAe AyAvaNAe AyAvemANassa chadreNaM bhatteNaM apANaeNaM hatthuttarAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM jjhANaMtariyAe vaTTamANassa aNaMte aNuttare NivAghAe NirAvaraNe kasiNe paDidhyAnaM caturdhA, pRthaktvavitarka savicAraM (1) ekatvavitakaM avicAraM (2) sUkSmakriyaM apratipAti (3) ucchinnakriyaM anivarti (4) eteSAM madhye Adyabhedadvaye dhyAte ityarthaH, aNate ityAdIni pUrvaM vyAkhyA // 177 // Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAni, tata evaMvidhe kevalavarajJAnadarzane samutpanne // 120 // eNaM samaNe bhagavaM mahAvIre tato jJAnotpattyanaMtaraM zramaNo bhagavAnmahAvIraH arahA jAe arhan jAtaH azokAdipratihAryapUjAyogyo jAtaH, punaH kIdRzaH ? jiNe kevalI savaNNU savadarisI jino rAgadveSajetA, kevalI, sarvajJaH sarvadarzI sadevamaNuAsurasta logassa devamanujAsurasahitasya lokasya pariyAgaM paryAyaM ityatra jAtAvekavacanaM puNe kevalavaraNANadaMsaNe samuppaNNe // 120 // taraNaM samaNe bhagavaM mahAvIre arahA jAe jiNe kevalI savaNNu saGghadarisI sadevamaNuyAsurassa logassa pariyAgaM jANai pAsai, sabaloe sabajIvANaM AgaI gaI, ThiI, tataH paryAyAn jANai jAnAti pAsai pazyati ca sAkSAtkaroti, tarhi kiM devamanujAsurANAM eva paryAyamAtraM eva jAnAti ? ityAha / sabaloe ityAdi - sarvaloke sarvajIvAnAM AgatiM bhavAMtarAt gatiM bhavAMtare, sthitiM tadbhavasatkaM AyuH kAyasthitiM vA, cyavanaM devalokAttiryaGnareSu avataraNaM, Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. subodhi0 kSaNaH // 178 // CAMERACEBSCRox upapAto devalokanarakeSUtpattiH, takaM maNo teSAM sarvajIvAnAM saMbaMdhi tatkaM IdRzaM yanmanaH mANasiyaM / SaSThaH mAnasikaM manasi ciMtitaM bhuttaM bhuktaM azanaphalAdi kaDaM kRtaM cauryAdi paDiseviyaM pratisevitaM maithunAdi / AvIkammaM AviHkarma prakaTakRtaM rahokammaM rahaHkarma pracchannaM kRtaM, etatsarvaM sarvajIvAnAM bhagavAn | jAnAtIti yojanA, punaH kiMviziSTaH prabhuH ? arahA na vidyate rahaH pracchannaM yasya, tribhuvanasya karAma-18 cavaNaM, uvavAyaM, takaM maNo, mANasiyaM, bhuttaM, kaDaM, paDiseviyaM, AvIkamma, rahokamma, arahA, arahassabhAgI,taM taM kAlaM maNavayaNakAyajoge vaTTamANANaM savaloe savajIvANaM savabhAve jANamANe pAsamANe viharai // 121 // lakavadRSTatvAt arahAH arahassabhAgI rahasyaM ekAMtaM tanna bhajate iti arahasyabhAgI, jaghanyato'pi / koTisurasevyatvAt taM taM kAlaM maNavayakAyajoge tasmin tasmin kAle manovacanakAyayogeSu yathArha // 18 // vartamAnAnAM sarvaloke sarvajIvAnAM sarvabhAvAn sarvaparyAyAn jAnan pazyaMzca vihrti| sabajIvANaM' ityatra Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akAraprazleSAt sarvaajIvAnAM dharmAstikAyAdInAmapi sarvaparyAyAn jAnan pazyaMzca viharatIti vyAkhyeyam // 121 // itazca tasminnavasare militeSu surAsureSu sthale vRSTimiva niSphalAM dezanAM kSaNaM datvA prabhuH apApApuryAM mahasenavane jagAma, tatra ca yajJaM kArayataH somilaviprasya gRhe bahavo brAhmaNA militAH saMti, teSu ca iMdrabhUti (1) agnibhUti (2) vAyubhUti (3) nAmAnanayaH sahodarAzcaturdazavidyAvizAradAH krameNa jIva (1) karma (2) tajjIvataccharIra (3) saMdehavaMtaH paMcazataparivArAH saMti, evaM vyaktaH (4) sudharmA (5) ceti dvau dvijo tAvatparivArau tathaiva vidvAMsau kamAt paMcabhUtAni saMti na veti (4) yo / yAdRzaH sa tAdRza (5) iti ca saMdehavaMtI, tAdRzau eva ca maMDita (6) mauryaputra (7) nAmAnau bAMdhavau8 sAItrizataparivArau kramAt baMdha (6) deva (7) viSayakasaMdehavaMtI, tathA akaMpitaH (8) acalabhrAtA (9) maitAryaH (10) prabhAsa (11) zceti catvAro dvijAH pratyekaM trizataparivArAH krameNa nairayika (8) puNya (9) paraloka (10) mokSa (11) saMdehabhAjastatrAgatAH saMti, te caikAdazA'pi dvijA ekaikasaMde Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra 0% hasadbhAve'pi sarvajJatvAbhimAnakSatibhayAtparasparaM na pRcchaMti, evaM ete tatparivArabhUtAzca catuzcatvAriMzacchatAni (4400 ) dvijAH, anye'pi upAdhyAya - zaMkara, Izvara, zivajI / jAnI - gaMgAdhara, mahIdhara, bhUdhara lakSmIdhara, / piMDyA - viSNu, mukuMda, goviMda, puruSottama, nArAyaNa / duve- zrIpati, umApati, vidyApati, gaNapati, jayadeva / vyAsa - mahAdeva, zivadeva, gaMgApati, gaurIpati / trivADI - zrIkaMTha, nIlakaMTha, harihara, rAmajI / rAula - madhusUdana, narasiMha, kamalAkara / josI-pUMno, rAmajI, zivarAma, ityAdayo militAH saMti // atrAMtare ca bhagavannamasyArthaM AgacchataH surAsurAnvilokya te'ciMtayan, aho ! yajJasya mahimA ! | yadete surAH sAkSAtsamAgatAH ! / atha tAn yajJamaMDapaM vihAya prabhupArzva ca gacchato vijJAya dvijAH viSeduH ! tato'mI sarvajJaM vaMdituM yAMtIti janazrutyA zrutvA iMdrabhUtiH sAmarSazciMtayAmAsivAn, aho ! mayi sarvajJe satyapi aparo'pi svaM sarvajJaM khyApayati ! duHzravaM etatkarNakaTu ! kathaM nAma zrUyate ! kiMca | kadAcitko'pi mUrkhaH kenaciddhUrtena vacyate ! anena tu surA api vaMcitAH ! yadevaM yajJamaMDapaM mAM sarvajJaM SaSThaH kSaNaH // 6 // // 179 // Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca vihAya tatsamIpaM gacchaMti ! ! "aho ! surAH kathaM bhrAMtAH, tIthAMbha iva vAyasAH / kamalAkarava kAH, makSikAzcaMdanaM yathA // 1 // karabhA iva sadvRkSAn, kSIrAnnaM zukarA iva / arkasyAlokavat ghUkA - styaktvA yAgaM prayAMti yat ! // 2 // " athavA yAdRzo'yaM sarvajJastAdRzA evaite surAH ! anurUpa eva saMyogaH ! yataH- "pazyAnurUpamiMdi-ndireNa mArkadezekharo mukharaH / api ca picumaMdamukule, maurkulikulamAkulaM milati // 1 // " tathA'pi nA'hametasya sarvajJATopaM sahe ! yataH - " vyomni sUryadvayaM kiM syAt ?, guhAyAM kesaridvayam / pratyaukAre ca khaDgau dvau kiM sarvajJAvahaM saca ? // 1 // " tato bhagavaMtaM vaMditvA | pratinivartamAnAn sopahAsaM janAnpapraccha, bho bhoH ! dRSTaH sa sarvajJaH ? kIdRgurUpaH ? kiMkharUpaH ? iti, | janaistu - "yadi trilokI gaNanAparA syA- tasyAH samAptiryadi nAyuSaH syAt / pAreparArddhaM gaNitaM yadi syA - gaNeyaniHzeSaguNo'pi sa syAt // 1 // ityAdyukte sati sa daddhyau ! // nUnameSa mahAdhUrtto, mAyAyAH kulamaMdiram / kathaM lokaH samasto'pi vibhrame pAtito'munA // 2 // 1 indindireNa bhramareNa / 2 AmrazekharaH / 3 niMbavRkSe / 4 vAyasakulam / 5 koSe / Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SALMA subodhi0 dina kSame kSaNamAtraM tu, taM sarvazaM kadAcana / tamastomamapAkatuM, sUryo naiva pratIkSate // 3 // kalpasUtra vaizvAnaraH karasparza, kesarollucanaM hariH / kSatriyazca ripukSepaM, na sahate kadAcana // 4 // mayA hi yena vAdIndrA-stUSNIM saMsthApitAH sme| gehezUrataraH kA'sau, sarvajJo matpuro bhavet ? // 5 // // 180 // zailA yenAminA dagdhAH, puraH ke tasya pAdapAH / utpATitA gajA yena, kA vAyostasya puMbhikAH // 1 // 6 // 8kiMca-gatA gauDadezodbhavA dUradezaM, bhayAjarjarA gaurjraastraasmiiyuH| mRtA mAlavIyAstilAMgAstilaMgo-dbhavA jajJire paMDitA madbhayena // 7 // are lATajAtAH ka yAtAH praNaSTAH, paTiSTA api drAviDA viiddyaartaaH| aho ! vAdilipsAture mayya'muSmin , jagatyutkaTaM vAdidurbhikSametat // 8 // tasya mamAne ko'sau, vAdI sarvajJamAnamudhati / iti tatra gaMtumuskaM, tamagnibhUtirjagAdevam // 9 // kiM tatra vAdikITe, taka prayAsena yAmi baMdho'ham / kamalonmUlanaheto-rnetabyaH kiM sureMdragajaH // 10 // 8 // 18 // 1 akathayadatheMdrabhUti-payapi macchAtrajayya evaa'sau| tadapi pravAdinAma, zrutvA sthAtuM na zakromi // 11 // CAUCASUSLASSES L AMALA EAS Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIlayatastilaH kazci-dalatazca yathA kaNaH / sUDayatastRNaM kiMci-dagasteH pivataH saraH // 12 // maIyatastuSaH ko'pi, tadvadeSa mamA'bhavat / tathA'pi sAsahi nahi, mudhA sarvajJavAdinam // 13 // ekasminnajite hya'smin , sarvamapyajitaM bhavet / ekadA hi satI lupta-zIlA syAdasatI sadA // 1 // ls citraM caivaM trijagati, sahasrazo nirjite mayA vAdaiH kSipracaTIsthAlyAmiva,kaMkaTuko'sau sthito vaadii||15|| asminnajite sarva, jagajjayodbhUtamapi yazo nshyet|alpmpi zarIrasthaM, zalyaM prANAnviyojayati // 16 // yataH-chidre svalpe'pi potaH kiM, pAthodhau na nimajjati? / ekasminniSTake kRSTe, durgaH sarvo'pi pAtyate // 17 // RI ityAdi viciMtya viracitadvAdazatilakaH varNayajJopavItavibhUSitaH sphArapItAMbarADaMbaraH kaizcitpusta kapANibhiH kaizcitkamaMDalupANibhiH kaizciddarbhapANibhiH "sarakhatIkaMThAbharaNa, vAdivijaya lakSmIzaraNa, vAdimadagaMjana, vAdimukhabhaMjana, vAdigajasIha, vAdIzvaralIha, vAdisiMha aSTApada, vAdivijaya-15 vizada, vAdivRMdabhUmipAla, vAdizirakAla, vAdikadalIkRpANa, vAditamabhANa, vAdigodhUmagharaTTa, marditavAdimaraTTa, vAdighaTamudgara, vAdighUkabhAskara, vAdisamudrAgasti, vAditara unmUlanahasti, SOURCESCUSSC kalpa.31 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra kSaNa: vAdisuraiMda, vAdigaruDagoviMda, vAdijanarAjAna, vAdikaMsakAhAna, vAdihariNahari, vAdijvaradhanvaM-18 tari, vAdiyUthamalla, vAdihRdayazalya, vAdigaNajIpaka, vAdizalabhadIpaka, vAdicakracUDAmaNi, subodhi | paMDitaziromaNi, vijitAnekavAda, sarasvatIlabdhaprasAda," ityAdivirudavRMdamukharitadikcakaiH / // 181 // paMcabhiH chAtrazataiH parivRta iMdrabhUtirvIrasamIpaM gacchaMzciMtayAmAsa, aho ! dhRSTenAnena kimetatkRtam ? kAyadahaM sarvajJATopena prakopitaH! yataH "samIrAbhimukhasthena, davAgniAlito'munA / kapikacchUlatAdeha-saukhyAyAliMgitA nanu // 1 // " || bhavatu ! kimetena ? adhunA niruttarIkaromi ! yataHtAvadgarjati khadyota-stAvadgarjati caMdramAH / udite tu sahasrAMzI, na khadyoto na cNdrmaaH||2|| sAraMgamAtaMgaturaMgapUgAH, palAyyatAmAzu vanAdamuSmAt / sATopakopasphuTakesarazrI-pa'gAdhirAjo'yamupeyivAn yat // 3 // mama bhAgyabharAdyadvA, vAdyayaM smupsthitH| adya tAM rasanAkaMDU- mapaneSye vinizcitam // 4 // // 18 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CASAUSASHXURSUS 48*** lakSaNe mama dakSatvaM, sAhitye saMhitA matiH / tarke karkazatA'tyartha, ka zAstre nAsti me zramaH ? // 5 // abhedyaM kimu vajrasya, kimasAyaM mahAtmanAm / kSudhitasya na kiM khAdyaM, kiM na vAcyaM khalasya ca // 6 // tathA mamA'pi trailokya-jitvarasya mahaujasaH / ajeyaM kimivAstIha, tadgacchAmi jayAmyamum // 7 // ityAdi ciMtayanprabhu-mavekSya sopAnasaMsthito dayau ! / kiM brahmA kiM viSNuH,sadAzivaH zaMkaraH kiNvaa?||1|| caMdraH kiM ? sa na yat kalaMkakalitaH sUryo'pi no tIvraruk, ___ meruH kiM ? na sa yannitAMtakaThino viSNurna ytso'sitH| brahmA kiM ? na jarAturaH sa ca jarAbhIruna yatso'tanu tiM doSavivarjitAkhilaguNAkIrNAntimastIrthakRt // 2 // hemasiMhAsanAsInaM, surarAjaniSevitam // dRSTvA vIraM jagatpUjyaM, ciMtayAmAsa cetasi // 3 // kathaM mayA mahatvaM hA !, rakSaNIyaM purArjitam // prAsAda kIlikAheto-bhaktuM ko nAma vAMchati ? // 4 // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 182 // SAASAASASARA* ekenA'vijitenA'pi, mAnahAnistu kA mama ? / jagajaitrasya kiM nAma, kariSyAmi ca sAMpratam // 5 // avicAritakAritvaM, aho ! me maMdadurddhiyaH / jagadIzAvatAraM yat , jetumenaM smaagtH||6|| asyAgre'haM kathaM vakSye, pArzve yAsyAmi vA katham? / saMkaTe patito'smIti, zivo rakSatu me yshH!||7||3 kathaMcidapi bhAgyena, cadbhavedatra me jayaH / tadA paMDitamUrdhanyo, bhavAmi bhuvanatraye! // 8 // 6 ityAdi ciMtayanneSa, sudhAmadhurayA girA / AbhASito jinendreNa, nAmagotroktipUrvakam // 9 // hai he gautameMdrabhUte ! tvaM, sukhenAgatavAnasi ? / ityukte'ciMtayadvetti, nAmA'pi kimasau mama ? // 10 // jagatritayavikhyAtaM, ko vA nAma na vetti ? mAm / janasyAbAlagopAlaM, pracchannaH kiM divAkaraH? // 11 prakAzayati guptaM ce-saMdehaM me manaHsthitam / tadA jAnAmi sarvajJa-manyathA tu na kiMcana // 12 // ciMtayaMtamiti proce, prabhuH ko jIvasaMzayaH ? / vibhAvayasi no veda-padArtha zRNu tAnyatha // 13 // 15 samudro mathyamAnaH kiM ? gaMgApUro'thavA kimu ? / AdibrahmadhvaniH kiM ? vA, vIravedadhvanirbabhau // 14 // vedapadAni ca "vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevA'nuvinazyati, na pretyasaMjJA'stIti" RASPOSANROSESSEX // 18 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASSASSAX*XASSISESTAX tvaM tAvat eteSAM padAnAM arthamevaM karoSi, yat vijJAnaghano gamanAgamanAdiceSTAvAn AtmA eva etebhyo bhUtebhyaH pRthivyaptejovAyvAkAzebhyaH samutthAya prakaTIbhUya mayAMgebhyo madazaktiriva, tata-15 stAni bhUtAnyeva anuvinazyati jIvaH, tatraiva vilayaM yAti, jale bubuda iva, tato bhUtAtiriktasya hai Atmano'bhAvAt na pretyasaMjJA'sti, mRtvA punarjanma nAstIti / paramayukto'yamarthaH, zRNu tAvadeteSAmartha, vijJAnaghana iti ko'rthaH ? vijJAnaghano jJAnadarzanopayogAtmakaM vijJAnaM, tanmayatvAdAtmA'pi / vijJAnaghanaH, pratipradezamanaMtajJAnaparyAyAtmakatvAt , sa ca vijJAnaghana upayogAtmaka AtmA kathaM-15 citebhyastadvikArebhyo vA ghaTAdibhyaH samuttiSThate utpadyate ityarthaH, ghaTAdijJAnapariNato hi jIvo 8 ghaTAdibhya eva hetubhUtebhyo bhavati, ghaTAdijJAnapariNAmasya ghaTAdivastusApekSatvAt , evaM ca etebhyo hai bhUtebhyo ghaTAdivastubhyastattadupayogatayA jIvaH samutthAya samutpadya tAnyeva anuvinazyati, ko'rthaH ? tasmin ghaTAdau vastuni naSTe vyavahite vA jIvo'pi tadupayogarUpatayA nazyati, anyopayogarUpatayA , utpadyate, sAmAnyarUpatayA vA avatiSThate, tatazca na pretyasaMjJA'sti, ko'rthaH ? na prAktanI ghaTAyupayo Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 183 // garUpA saMjJA avatiSThate, vartamAnopayogena tasyA nAzitatvAditi / aparaM ca " sa vai ayaM AtmA jJAnamayaH" ityAdi - tathA - " da da da" ko'rthaH ? damo dAnaM dayA iti dakAratrayaM yo vetti sa jIvaH / kiMca- vidyamAnabhoktRkaM idaM zarIraM, bhogyatvAt, odanAdivat, ityAdyanumAnenA'pi, tathA - " kSIre ghRtaM tile tailaM, kASThe'gniH saurabhaM sume| caMdrakAMte sudhA yadva- tathAtmAMgagataH pRthak // 1 // evaM ca prabhuvacanaiH chinnasaMdehaH zrIiMdrabhUtiH paMcazataparivAraH pravrajitaH / tatkSaNAcca " uppajjei vA (1) vigamei vA (2) dhuvei vA (3)" iti prabhuvadanAtripadIM prApya dvAdazAMgIM racitavAn, iti prathamo gaNadharaH // 1 // taM ca pravrajitaM zrutvA daddhyau tadvAMdhavo'paraH / api jAtu dravedadri - himAnI prajvaledapi // 1 // vahniH zItaH sthiro vAyuH, saMbhavennatu bAMdhavaH / hArayediti papraccha, lokAnazraddadhadbhRzam // 2 // tatazca nizcaye jJAte, ciMtayAmAsa cetasi / gatvA jitvA ca taM dhUrttaM, vAlayAmi sahodaram // 3 // so'pyevamAgataH zIghraM, prabhuNA''bhASitastathA / saMdehaM tasya cittasthaM, vyaktIkRtyA'vadadvibhuH // 4 // he gautamAgnibhUte ! kaH, saMdehastava karmaNaH ? / kathaM vA vedatattvArthaM, vibhAvayasi ? na sphuTam // 5 // SaSThaH kSaNaH // 6 // // 183 // Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RASHISHUSHUSHUSHUSHA RUSOSASTO sacA'yam-"puruSa evedaM gniM sarvaM yadbhUtaM yacca bhAvyaM" ityAdi-tatra niM' iti vAkyAlaMkAre, yat bhUtaM hai atItakAle, yacca bhAvyaM bhAvikAle, tatsarvaM idaM puruSa eva Atmaiva, evakAraH karmezvarAdiniSedhArthaH, anena ca vacanena yannarAmaratiryaparvatapRthvyAdikaM vastu dRzyate tatsarvaM Atmaiva, tataH karmaniSedhaH sphuTa eva, kiM ca-amUrtasya Atmano mUrtena karmaNA anugraha upaghAtazca kathaM bhavati?yathA AkAzasya caMda-12 nAdinA maMDanaM khaGgAdinA khaMDanaM ca na saMbhavati, tasmAtkarma nAsti iti tava cetasi varttate, paraM he-13 agnibhUte ! nAyamarthaH samarthaH, yata imAni padAni puruSastutiparANi, yathA-trividhAni vedapadAni, kAnicidvidhipratipAdakAni, yathA "vargakAmo'gnihotraM juhuyAdityAdIni," kAnicidanuvAdaparANi, yathA "dvAdazamAsAHsaMvatsara" ityAdIni,kAnicitstutiparANi,yathA "idaM puruSa evetyAdIni," tato'- nena puruSasya mahimA pratIyate, na tu karmAdyabhAvaH, yathA-"jale viSNuH sthale viSNu-viSNuH prvtmstke| sarvabhUtamayo viSNu-stasmAdviSNumayaM jagat // 1 // " anena vAkyena viSNormahimA pratIyate, na tu anya-31 vastUnAM abhAvaH / kiM ca-amUrtasyAtmano mUrtena karmaNA kathaM anugrahopaghAtau ? tadapi ayuktaM, yat Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThaH kSaNa: // 6 // karupamUtra. 1 amUrtasyA'pi jJAnasya madyAdinA upaghAto brAhayAdyauSadhena ca anugraho dRSTa eva, kiJca-karma vinA mabodhiekaH sukhI anyo duHkhI, ekaH prabhuranyaH kiMkara ityAdi pratyakSaM jagadvaicitryaM kathaM nAma saMbhavatIti zrutvA gatasaMzayaH prabajitaH / iti dvitIyo gnndhrH||2|| // 18 // PI atha vAyubhUtirapi tau prabajitau zrutvA yasya iMdrabhUtyagnibhUtI ziSyau jAtau sa mamA'pi pUjya eva, tadgacchAmi ahamapi saMzayaM pRcchAmi, iti so'pyAgataH, evaM sarve'pyAgatAH, bhagavatA'pi sarve'pi / pratibodhitAH, tatkramazcA'yam // __ tajjIvataccharIre, saMdigdhaM vAyubhUtinAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM, vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yataH-'vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH' ityAdipadairbhUtebhyojIvaH pRthak nAstIti pratIyate, tathA-"satyena labhyastapasA hyeSa brahmacaryeNa nityaM jyotirmayo hi zuddho yaM pazyaMti dhIrA yatayaH saMyatAtmAnaH" ityAdi asyArthaH,- eSa jyotirmayaH zuddha AtmA satyena tapasA brahmacaryeNa labhyo jJeya ityarthaH, ebhistu vedapadairbhUtebhyaH pRthak AtmA pratIyate, tatastava saMdehaH, yaduta yaccharIraM sa evAtmA anyo veti, paraM ayuktaM // 184 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etat, yasmAt vijJAnaghanetyAdibhirapi padaiH asmaduktArthaprakAreNa AtmasattA prakaTaiva, iti tRtIyo hai da gnndhrH||3|| | paMcasu bhUteSu tathA, saMdigdhaM vyaktasaMjJakaM vibudham // Uce vibhuryathAsthaM, vedArtha kiM na bhAvayasi ? ||1||"yen khapnopamaM vai sakalaM ityeSa brahmavidhiraMjasA vijJeya iti" asyA'rthaH- vai nizcitaM sakalaM etatpRthivyAdikaM svapnopamaM asat, anena vedavacasA tAvadbhUtAnAmabhAvaH pratIyate, "pRthvI devatA, Apo devatA' ityAdibhistu bhUtasattA pratIyate, iti saMdehaH, paramavicAritametat , yasmAt svapnopamaM vai sakalaM ityAdIni padAni adhyAtmaciMtAyAM kanakakAminyAdisaMyogasya anityatvasUcakAni, & na tu bhUtaniSedhaparANi, iti caturtho gaNadharaH // 4 // yo yAdRzaH sa tAdRza, iti saMdigdhaM sudharmanAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM, vedArtha kiM na bhAvayasi? // 1 // yataH-"puruSo vai puruSatvamaznute pazavaH pazutvaM" ityAdIni bhavAMtarasAdRzyapratipAdakAni, tathA-"zRgAlo vai eSa jAyate yaH sapurISo dahyate" ityAdIni bhavAMtare vaisadRzyapratipAdakAni veda-18 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra // 185 // padAni dRzyaMte, iti tava saMdehaH, paraM nA'yaM suMdaro vicAro yasmAt 'puruSo vai puruSatvamaznute' ityAdIni SaSThaH yAni padAni tAni manuSyo'pi kazcinmArdavAdiguNopeto manuSyAyuSkarma baddhA punarapi manuSyo bhavati FIm ra ityarthanirUpakAni, na tu manuSyo manuSya eva bhavatIti nizcAyakAni, tathA-kathaM manuSyaH pazurbhavati? na hi zAlibIjAgodhUmAMkuraH saMbhavatIti yA tava citte yuktiH pratibhAti sA'pi na samIcInA, yato gomayAdibhyo vRzcikAdyutpattidarzanAtkAryavaisadRzyamapi saMbhavatyeva / iti paMcamo gnndhrH|| 5 // atha baMdhamokSaviSaye, saMdigdhaM maMDitAbhidhaM vibudham / Uce vibhuryathAsthaM, vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yataH-"sa eSa viguNo vibhurna badhyate saMsarati vA mucyate mocayati vA" tvaM tAvat eteSAM | padAnAmarthamevaM karoSi, yat sa eSa adhikRto jIvaH, kathaMbhUto ? viguNaH satvAdiguNarahito vibhuH sarvavyApako na baddhyate puNyapApAbhyAM na yujyate, nakArasya sarvatra yojanAt na saMsarati, na saMsAre // 185 // paribhramati, na mucyate karmaNA baMdhA'bhAvAt , nApya'nyaM mocayati akartRtvAt, paraM nA'yamarthaH / samarthaH, kiMtu sa eSa AtmA, kiM viziSTo ? viguNo vigatachAdmasthikaguNaH, punaH kIdRzo ? vibhuH Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalajJAnakharUpeNa vizvavyApakatvAt , evaMvidha AtmA, puNyapApAbhyAM na yujyate, iti sustham / iti || SaSTho gaNadharaH // 6 // | atha devaviSayasaMdeha-saMyutaM mauryaputranAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM, vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // 3 yataH-"ko jAnAti mAyopamAngIrvANAniMdrayamavaruNakuberAdIn" iti padairdevaniSedhaH pratIyate, "sa eSa yajJAyudhI yajamAno'JjasA kharlokaM gacchati" iti padaistu devasattA pratIyate, iti tava saMdehaH, paramavicAritametat , yata ete tvayA mayA ca pratyakSameva dRzyaMte devAH, yattu vede mAyopamAnityuktaM taddevAnAmapi anityatvasUcakam / iti saptamo gaNadharaH // 7 // atha nArakasaMdehAt , saMdigdhamakaMpitaM vibudhamukhyam / Uce vibhuryathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi ? | // 1 // yasmAt "naha vai pretya narake nArakAH saMti" ityAdipadairnArakAbhAvaH pratIyate, "nArako vai| eSa jAyate yaH zUdrAnnamaznAti" ityAdipadaistu nArakasattA pratIyate, iti tava saMdehaH, paraM 'naha vai|8| pretya narake nArakAH saMtIti' ko'rthaH ? pretya paraloke kecinnArakA meAdivat zAzvatA na saMti, kiMtu Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 186 // yaH kazcitpApamAcarati sa nArako bhavati, athavA nArakA mRtvA punaranaMtaraM nArakatayA notpadyaMte, iti pretya nArakA na saMtIti ucyate iti aSTamo gaNadharaH // 8 // atha puNye saMdigdhaM, dvijamacalabhrAtaraM vibudhamukhyam / Uce vibhuryathAsthaM, vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // tava saMdehakAraNaM tAvat agnibhUtyuktaM "puruSa evedaM gniM sarvaM " ityAdi padaM, tatra uttaramapi tathaiva jJeyaM, tathA - " puNyaH puNyena karmaNA pApaH pApena karmaNA " ityAdivedapadaiH puNyapApayoH siddhizca / iti navamo gaNadharaH // 9 // atha parabhavasaMdigdhaM, metAryanAmapaMDitapravaram / Uce vibhuryathAsthaM, vedArthaM kiM na bhAvayasi ? // 1 // yat tava iMdrabhUtyuktairvijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhya ityAdipadaiH paralokasaMdeho bhavati, paraM teSAM padAnAmarthamasmaduktaprakAreNa vibhAvaya yathA saMdeho nivarttate iti dazamo gaNadharaH // 10 // nirvANaviSayasaMdeha - saMyutaM ca prabhAsanAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM, vedArthaM kiM na bhAvayasi ? // 1 // | yataH - "jarAmaryaM vA yadagnihotraM " anena padena nirvANAbhAvaH pratIyate, kathaM ? yat agnihotraM tat SaSThaH kSaNaH // 6 // // 186 // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAmarya, ko'rthaH ? sarvadA kartavyaM, atra agnihotrasya sarvadA kartavyatA uktA, agnihotrakriyA ca / / nirvANakAraNaM na bhavati, zabalatvAt keSAMcidvadhakAraNaM keSAMcit upakArakAraNaM iti, tato mokSasA|dhakA'nuSThAnakriyAkAlasya anuktatvAnmokSo nAsti, iti mokSAbhAvaH pratIyate, tathA "dve brahmaNI 8 veditavye paramaparaM ca tatra paraM satyajJAnaM anaMtaraM brahmeti"ityAdipadairmokSasattA pratIyate iti tava* saMdehaH, paraM avicAritaM etat , yasmAt 'jarAmayaM vA yadagnihotraM' ityatra vA zabdo'pyarthe sa ca bhinnakramaH, tathA ca jarAmayaM yAvadagnihotramapi kuryAt , ko'rthaH ? kazcitsvargAdyarthI yAvajjIvaM api agni-1 hotraM kuryAt , kazcinnirvANArthI agnihotraM vihAya nirvANasAdhakAnuSThAnamapi kuryAt , na tu.niyamato-13 |'gnihotramevetyapizabdArthaH, tato nirvANasAdhakAnuSThAnakAlopyukta eva tasmAdasti nirvANam / ityekA-18 dazo gaNadharaH // 11 // | evaM catuzcatvAriMzacchatAni ( 4400 ) dvijAH pravajitAstatra mukhyAnAM ekAdazAnAM tripadIgrahaNapUrvakaM ekAdazAMgacaturdazapUrvaracanA gaNadharapadapratiSThA ca, tatra dvAdazAMgIracanAnaMtaraM bhagavAMsteSAM kalpa. 32 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F kalpasUtrasubodhi0 // 187 // tadanujJAM karoti, zakrazca divyaM vajramayasthAlaM divyacUrNAnAM bhRtvA tribhuvanakhAminaH saMnihito || 4 bhavati, tataH svAmI ratnamayasiMhAsanAdutthAya saMpUrNA cUrNamuSTiM gRhNAti, tato gautamapramukhA ekAda-|| zA'pi gaNadharA ISadavanatA anukrameNa tiSThati, devAstUryadhvanigItAdinirodhaM vidhAya tUSNIkAH zRNvaM-INMEn ti, tato bhagavAnpUrvaM bhaNati, "gautamasya dravyaguNaparyAyaistIrtha anujAnAmIti"cUrNAMzca tanmastake haiN| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe magavaM bhahAvIre adriyagAmaNIsAe paDhamaM aMtarAvAsaM vAsAvAsaM uvAgae, caMpaM ca piTUcaMpaM ca NIsAe tao aMtarAkSipati, tato devA api cUrNapuSpagaMdhavRSTiM tadupari kurvati, gaNaM ca bhagavAn sudharmakhAminaM dhuri hai| vyavasthApyA'nujAnAti / iti gaNadharavAdaH // 121 // | teNaMkAleNaM ityAditaH apacchimaM aMtarAvAsaM vAsAvAsaM uvAgae iti yAvat , tatra bhagavAn adviyagAmaM NIsAe asthikagrAmasya nizrayA prathamaM aMtarAvAsaM varSArAtraM caturmAsI iti yAvat , vAsA OROCHURCHOCOCCUSA // 187 // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PUISTOS S AIRASSA vAsaM varSAsu vasanamupAgataH, tataH caMpAyAH pRSThacaMpAyAzca nizrayA trIn varSArAtrAn , evaM vaizAlyAH nagaryA vANijyagrAmasya ca nizrayA dvAdaza varSArAtrAn , rAjagRhasya nAlaMdAyAzca nizrayA caturdaza varSArAvArAn , tatra 'nAlaMdA' rAjagRhanagarAduttarasyAM dizi bAhirikA zAkhA puravizeSaH tatra caturdaza, SaTa vAse vAsAvAsaM uvAgae, vesAliM NagariM vANiyagAmaM ca NIsAe duvAlasa aMtarAvAse vAsAvAsaM uvAgae, rAyagihaM NagaraM NAlaMdaM ca bAhiriyaM NIsAe cauddasa aMtarAvAse vAsAvAsaM uvAgae, cha mahilAe, do bhadiyAe, egaM AlabhiyAe, egaM sAvatthIe, egaM paNiyabhUmIe, egaM pAvAe majjhimAe hatthipAlassa raNNo rajjugasabhAe apacchimaM aMtarAvAsaM vAsAvAsaM mithilAyAM nagaryA, dvau bhadrikAyAM, ekaM AlabhikAyAM, ekaM zrAvastyAM, ekaM praNitabhUmau vajrabhUmyAkhyA'nAryadeze ityarthaH, ekaM ca apazcimamaMtyaM varSArAtraM madhyamApApAyAM hastipAlasya rAjJo rajjugasabhAe Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra SaSThaH subodhi0 kSaNa: // 188 // // 6 // rajukA lekhakAH 'kArakUna'iti loke prasiddhAsteSAM zAlA sabhA jIrNA aparibhujyamAnA tatra bhaga-121 |vAnupAgataH, pUrva kila tasyA nagaryA 'apApA' iti nAmAsIt, devaistu 'pApA' ityuktaM, tatra bhagavAn kAlagata iti // 122 // tatthaNaM ityAditaH uvAgae iti paryaMtaM, tatra je se yasmin varSArAne madhyamA uvAgae // 122 // tattha NaM je se pAvAe majjhimAe hatthivAlassa raNNo rajjugasabhAe apacchimaM aMtarAvAsaM vAsAvAsaM uvaage||123|| tassa NaM aMtarAvAsassaje sevAsANaM cautthe mAse, sattame pakkhe, kattiyabahule, tassa NaM kattiyabahulassa paNNarasIpakkhe NaM, jA sA caramA rayaNI, taM rayaNiM caNaM |pApAyAM hastipAlarajjukasabhAyAM varSAvAsArtha upAgataH // 123 // tassaNaM ityAditaH sabadukkhappahINe : iti paryaMtaM. tatra tasya varSArAtrasya yo'sau varSANAM caturtho mAsaH, saptamaH pakSaH kArtikabahalaH, tasya kArtikakRSNapakSasya paNNarasIpakkhe NaM paMcadazadine yA sA caramA rajanI taMrayaNicaNaM tasyAM rAtrau // 188 // Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OSAA %* ***** bhagavAn kAlagataH, kAyasthitibhavasthitikAlAdgataH, vaikaMte saMsAraM vyatikrAMtaH, samujAe samuyAtaH samyag apunarAvRttyA UddhaM yAtaH, chiNNajAijarAmaraNabaMdhaNe chinnAni jAtijarAmaraNabaMdhanAni janmajarAmaraNakAraNAni karmANi yena sa tathA, siddhe siddhaH sAdhitArthaH, buddhe buddhaH tattvArthajJAnavAn , mutte mukto bhavopagrAhikarmabhyaH, aMtagaDe aMtakRtsarvaduHkhAnAM, pariNibuDe parinirvRtaH sarvasaMtApA samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae vaikaMte samunjAe chiNNajAijarAmaraNa- . baMdhaNe siddhe buddhe mutte aMtagaDe pariNibuDe savvadukkhappahINe, caMde NAmaM se docce saMvacchare, pIivaDaNe mAse, naMdivaddhaNe pakkhe, aggivese NAmaM bhAvAt , tathA ca kIdRzo jAtaH ? savvadukkhappahINe sarvANi duHkhAni zArIramAnasAni tAni prahI-2 NAni yasya sa tathA, caMdeNAma ityAdi, yatra bhagavAnnirvRtaH sa caMdranAmA dvitIyaH saMvatsaraH, prItivairddhana iti tasya mAsasya kArtikasya nAma, naMdivarddhana iti tasya pakSasya nAma, agnivezya iti tasya SAUSAICANCANSAGANISASSAR * Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 189 // // 6 // divasasya nAma uvasamitti patruccai upazama iti procyate, upazama iti tasya dvitIyaM nAmetyarthaH, devAnaMdA nAmnI sA amAvAsyA rajanI niratitti pavuccai niratiH ityapyucyate nAmAntareNa, arcanAmA / lavaH, muhUrtanAmA prANaH, siddhanAmA stokaH, nAganAmakaM karaNaM, idaM ca zakunyAdisthirakaraNacatuSTaye tRtIyaM karaNaM, amAvAsyottarArddha hi etadeva bhavatIti, sarvArthasiddhanAmA muhUrtaH, svAtinAmana divase uvasamitti pavuccai, devANaMdA NAmaM sA rayaNI niratitti pabuccai, acce lave, muhutte pANU , thove siddhe, NAge karaNe, sabasiddhe muhutte, sAiNA __NakkhatteNaM jogamuvAgae NaM kAlagae, jAva- savadukkhappahINe // 124 // kSatreNa caMdrayoge upAgate sati bhagavAn kAlagataH, yAvat sarvaduHkhaprakSINaH // BI atha saMvatsaramAsadinarAtrimuhUrtanAmAni caivaM sUryaprajJaptau-ekasmin yuge paMcasaMvatsarAsteSAM nAmAni, -caMdraH (1) caMdraH (2) abhivarddhitaH (3.) caMdraH(4) abhivati (5) zca, tathA abhinaMdanaH (1) // 189 // Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ supratiSThaH ( 2 ) vijayaH ( 3 ) prItivarddhanaH ( 4 ) zreyAn ( 5 ) ziziraH ( 6 ) zobhanaH ( 7 haimavAn ( 8 ) vasaMtaH ( 9 ) kusumasaMbhavaH (10) nidAghaH ( 11 ) vanavirodhI ( 12 ) iti zrAvaNAdidvAdazamAsanAmAni / pUrvAMgasiddha: ( 1 ) manoramaH (2) manoharaH ( 3 ) yazobhadraH (4 yazodharaH (5) sarvakAmasamRddhaH (6) iMdraH (7) mUrddhAbhiSiktaH ( 8 ) saumanaH ( 9 ) dhanaMjayaH (10) arthasiddha: ( 11 ) abhijitaH ( 12 ) ratyAzanaH ( 13 ) zataMjayaH ( 14 ) agnivezya: ( 15 ) iti paMcadaza dinanAmAni, uttamA 1 ) sunakSatrA ( 2 ) ilApatyA ( 3 ) yazodharA ( 4 ) somanasI (5) zrIsaMbhUtA ( 6 ) vijayA (7) vaijayaMtI ( 8 ) jayaMtI ( 9 ) aparAjitA ( 10 ) icchA ( 11 ) samAhArA ( 12 ) tejA ( 13 ) atitejA (14) devAnaMdA (15) ceti paMcadaza rAtri - nAmAni / rudraH ( 1 ) zreyAn ( 2 ) mitraM ( 3 ) vAyuH ( 4 ) supratItaH ( 5 ) aticaMdraH ( 6 ) mAheMdraH ( 7 ) balavAn ( 8 ) brahmA ( 9 ) bahusatyaH ( 10 ) IzAnaH ( 11 ) tvaSTA ( 12 ) bhAvi - tAtmA (13 ) vaizravaNaH ( 14 ) vAruNaH ( 15 ) AnaMdaH (16) vijayaH ( 17 ) vijayasenaH Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra. subodhi0 // 19 // PRICHOCHORARIS SAIA ( 18) prAjApatyaH ( 19) upazamaH (20) gaMdharvaH ( 21) agnivezyaH (22) zatavRSabhaH (23) s AtapavAn ( 24 ) arthavAn (25) RNavAn ( 26 ) bhaumaH (27) vRSabhaH (28) sarvArthasiddhaH jaM rayaNiM caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae, jAva-sabadukkhappahINe sA NaM rayaNI bahUhiM devehiM devIhiM ya uvayamANehiM uppayamANehiM ujjoviyA AvihotthA // 125 // rayaNiM caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae, jAva-sabadukkhappahINe, sA NaM rayaNI bahUhiM devehi ya devIhiM ya uva yamANehiM oppayamANehiM uppiM jalagamANabhUyA kahakahagabhUyA Avi(29) rAkSasaH (30) iti triMzanmuhUrtanAmAni // 124 // jaM rayaNiM caNaM ityAditaH ujjoviyA AvihotthA iti yAvatsUtraM sugamam // 125 // jaMrayaNicaNaM ityAditaH kahakahagabhUyAAvihutthA iti| rotax // 19 // Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAvatsUtraM prAgvyAkhyAtam // 126 // jaMrayaNicaNaM ityAditaH samuppaNNe iti paryaMtaM, tatra yasyAM rAtrI bhagavAnnivRtastasyAM rAtrau jyeSThasya aMtevAsinaH ziSyasya, kiMbhUtasya ? gotreNa gautamasya iNdbhuuiss| nAmnA iMdrabhUteH NAyae jJAtaje zrImahAvIraviSaye pijjabaMdhaNe premabaMdhane snehabaMdhane vyucchinne truTite / sati anaMte anuttare yAvatkevalavarajJAnadarzane samutpanne, taccaivaM khanirvANasamaye devazarmaNaH pratibodha hotthA // 126 // jaM rayaNiM caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae, jAvasavadukkhappahINe, taM rayaNiM caNaM jigussa goamassa iMdabhUissa aNagArassa aMtevAsissa NAyae pijjabaMdhaNe vocchiNNe aNaMte aNuttare jAva kevalavaranAya kvApi grAme khAminA preSitaH zrIgautamaH, taM pratibodhya pazcAdAgacchan zrIvIranirvANaM zrutvA vajAhata iva zUnyaH kSaNaM tasthau, babhANa ca"prasarati mithyAtvatamo, garjanti kutIrthikauzikA adya / durbhikSaDamaravairAdi-rAkSasAH prasarameSyati // 1 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % SaSThaH kSaNa: // 6 // kalpasUtra- rAhugrastanizAkara-miva gaganaM dIpahInamiva bhvnm| bharatamidaM gatazobha,tvayA vinA'dya prabho! jjnye||2||6|| subodhi0 kasyAMhipIThe praNataH padArthAn , punaH punaH prshnpdiikromi| kaM vA bhadaMteti vadAmi ko vA, mAM gautametyAptagirA'tha vaktA // 3 // // 19 // kA hA ! hA !! hA !!! vIra ! kiM kRtaM ? yadIdRze'vasare'haM dUrIkRtaH ? kimADakaM maMDayitvA | bAlavattavAMcale'lagiSyaM ? kiM kevalabhAgamamArgayiSyaM ? kiM muktI saMkIrNaM abhaviSyat ? kiM vA / / tava bhAro'bhaviSyat ? yadevaM mAM vimucya gataH! evaM ca vIra ! vIra ! iti kurvato vIra ! iti mukhe lagnaM |gautamasya, tathA ca hu~ ! jJAtaM, vItarAgA nisnehA bhavaMti, mamaivA'yaM aparAdho yanmayA tadA zrutopayogo|8| na dattaH! dhig imaM ekapAkSikaM sneha,alaM snehena, eko'smi ! nAsti kazcana mama! evaM samyak sAmyaM hai PbhAvayatastasya kevalamutpede,-"mukkhamaggapavaNNANaM,siNeho vajasiMkhalA |viire jIvaMtae jAo,goamo ||191 // jaM na kevalI // 1 // " prAtaHkAle iMdrAdyairmahimA kRtH| atra kaviH-"ahaMkAro'pi bodhAya, rAgo'pi gurubhaktaye / viSAdaH kevalAyAbhUt , citraM shriigautmprbhoH||1||" sa ca dvAdaza varSANi kevaliparyAyaM paripAlya *-* Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dIrghAyuriti kRtvA sudharmasvAmine gaNaM samarpya mokSaM yayau / sudharmasvAmino'pi pazcAtkevalotpattiH, so'pya'STau varSANi vihRtyA''jaMbUsvAmine gaNaM samarpya siddhiM gataH // 127 // jaMrayaNicaNaM ityAditaH dabujjoaM karissAmo iti paryaMtaM, tatra yasyAM rAtrau bhagavAnnirvRtastasyAM rAtrau Nava malaI nava mallakijA - daMsaNe samupaNe // 127 // jaM syaNiM caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae, jAva- savadukkhappahINe, taM syaNiM caNaM Nava mallaI, Nava lecchaI, . kAsIko lagA aTThArasavi gaNarAyANo, amAvAsAe pArA bhoaM posahova tIyAH kAzidezasya rAjAnaH, Nava lecchaI nava lecchakijAtIyAH kozaladezasya rAjAnaH, te ca kAryavazAt gaNamelApakaM kurvati iti gaNarAjA aSTAdaza, ye ceTakamahArAjasya sAmaMtAH zrUyaMte amAvAsAe te tasyAM amAvAsyAyAM pArAbhoaMti pAraM saMsArapAraM Abhogayati prApayati yastaM evaMvidhaM posahovavAsaM Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra-hApauSadhopavAsaM paTTaviMsu kRtavaMtaH AhAratyAgapauSadharUpaM upavAsaM cakrurityarthaH, anyathA dIpakaraNaM na || SaSThaH mosaMbhavati, tatazca gae se bhAvujoe bujoaM karissAmo gataHsa bhAvodyotastato dravyodyotaM kariSyAmaH | || iti tairdIpAH pravartitAstataH prabhRti dIpotsavaH saMvRttaH, kArtikazuklapratipadi ca zrIgautamasya kevala-hai // 192 / / mahimA devaizcakre'tastatrApi janapramodaH, naMdivarddhananareMdrazca bhagavato'staM zrutvA zokArtaH sudarzanayA hai vAsaM paTTaviMsu, gae se bhAvujjoe dabujo karissAmo // 128 // jaMrayaNiM caNaM samaNebhagavaM mahAvIre jAva-savadukkhappahINe,taM rayaNiM caNaM khudAe bhAsarAsI NAma mahAgahe dovAsasahassaTTiIe bhaginyA saMbodhya sAdaraM svavezmani dvitIyAyAM bhojitastato bhrAtRdvitIyAparvarUDhiH // 128 // jaraya-12 |NiMcaNaM ityAditaH jammaNakkhattaM saMkaMte iti yAvat , tatra yasyAM rAtrau bhagavAnivRtastasyAM rAtrau // 192 // khuddAe kSudrAtmA krUrakhabhAvaH bhAsarAsI bhasmarAzinAmA triMzattamo mahAmaho bhagavato janmanakSatraM | CAREERA Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karupa. 33 saMkrAMtaH, kiMbhUto'sau ? dovAsasahassaTTiI dvisahasravarSasthitikaH, ekasmin RkSe etAvaMtaM kAlaM avasthAnAt, tatrA'STAzItirmahAzveme - aMgArakaH ( 1 ) vikAlakaH ( 2 ) lohitAkSaH ( 3 ) zanaizvaraH ( 4 ) AdhunikaH ( 5 ) prAdhunikaH ( 6 ) kaNaH (7) kaNakaH ( 8 ) kaNakaNakaH ( 9 ) kaNavitAnakaH ( 10 ) kaNasaMtAnakaH ( 11 ) somaH ( 12 ) sahitaH (13) AzvAsanaH ( 14 ) kAryopagaH ( 15 ) karburakaH ( 16 ) ajakarakaH ( 17 ) duMdubhakaH ( 18 ) zaMkhaH ( 19 ) zaMkhanAbhaH samaNassa bhagavao mahAvIrassa jammaNakkhattaM saMkaMte // 129 // ( 20 ) zaMkhavarNAbhaH ( 21 ) kaMsaH (22) kaMsanAbhaH ( 23 ) kaMsavarNAbhaH ( 24 ) nIlaH ( 25 ) nIlAvabhAsaH (26) rUpI (27) rUpAvabhAsaH ( 28 ) bhasmaH ( 29 ) bhasmarAzi: ( 30 ) tilaH ( 31 ) tilapuSpavarNaH (32) dakaH ( 33 ) dakavarNaH (34) kArya: ( 35 ) vaMdhyaH ( 36 ) iMdrAniH ( 37 ) dhUmaketuH ( 38 ) hariH ( 39 ) piMgalaH (40) budhaH ( 41 ) zukraH (42) bRha Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 193 // spatiH (43) rAhuH (44) agastiH (45) mANavakaH (46) kAmasparzaH (47) dhuraH (48) pramukhaH (49) vikaTaH (50) visaMdhikalpaH (51) prakalpaH (52) jaTAlaH (53) aruNaH / (54) agniH (55) kAlaH (56) mahAkAlaH (57) svastikaH (58) sauvastikaH ( 59) varddhamAnaH (60) pralaMbaH (61) nityAlokaH (62) nityodyotaH (63) svayaMprabhaH (64) avabhAsaH (65) zreyaskaraH (66) kSemakaraH (67) AbhaMkaraH (68) prabhaMkaraH (69) arajAH jappabhiI caNaM se khuddAe bhAsarAsI mahAgahe dovAsasahassaTiI samaNassa (70) virajAH (71) azokaH (72 ) vItazokaH (73) vitataH (74) vivastraH (75) vizAlaH (76) zAlaH (77) suvrataH (78) anivRttiH (79) ekajaTI (80) dvijaTI (81) // 193 // karaH (82) karakaH (83) rAjA (84 ) argalaH (85) puSpaH (86) bhAvaH (87) ketuH | (88) ityssttaashiitimrhaaH|| 129 // OSAURINOSAUSAS Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jappabhiI ityAditaH pavattai iti paryaMtaM, tatra yataH prabhRti sa bhasmarAzinAmA mahAgraho bhagavato janmanakSatraM saMkrAMtastataH prabhRti nirmathAnAM sAdhUnAM nigraMthInAM ca sAdhvInAM uditoditaH sphAtimAn, pUjA vaMdanAdikA, satkAro vastradAnAdibahumAnaH, sa na pravartate, ata eva zakreNa svAmI vijJapto yat kSaNaM Ayurvarddhayata yena bhavatsu jIvatsu bhavajanmanakSatraM saMkrAMto bhasmarAzigraho bhavacchAsanaM pIDayituM / bhagavao mahAvIrassa jammaNakkhattaM saMkete, tappabhiI caNaM samaNANaM NiggaM thANaM NiggaMthINa yaNo udie udie pUyAsakkAre pavattaI ||130||jyaa NaM se na zaknoti, tataH prabhuNoktaM na khalu zakraH kadAcidapi idaM bhUtapUrva yatkSINaM AyurjineMdrairapi varddhayituM zakyate ! tato'vazyaMbhAvinI tIrthabAdhA bhaviSyatyeva ! kiMtu SaDazIti varSAyuSi kalkini kuna-3 patau tvayA nigRhIte sati varSasahasradvaye pUrNe majanmanakSatrAdbhasmagrahe'tikrAMte ca tvatsthApitakalkiputradharmadattarAjyAdArabhya sAdhusAdhvInAM uditoditaH pUjAsatkAro bhaviSyatIti // 130 // sUtrakAro'pye Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 194 // | tadevAha / jayANaM ityAdi sugamam // 131 // jaM rayaNiM caNaM ityAditaH havamAgacchai iti paryaMtaM, tatra yasyAM bhagavAnnirvRtastasyAM rAtrau kuMthutti kuMthuH prANijAtiH aNuddharitti yA uddhartuM na zakyate khuddAe jAva jammaNakkhattAo viikkate bhavissai tayA NaM samaNANaM NiggaMthANaM NiggaMthINa ya udie udie pUyAsakkAre bhavissai // 131 // jaM syaNiM caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAva savadukkhappahINe, taM rayaNiM caNaM kuMthU aNuddharI NAmaM samuppaNNA jA ThiyA acalamANA chaumatthANaM NiggaMthANa ya NiggaMthINa ya No cakkhuphAsaM havamAgacchai, jA aThiyA calaevaMvidhA samutpannA, yA sthitA ekatra sthitA ata eva acalaMtI satI chadmasthAnAM cakSuHsparza dRSTipathaM havaM zIghraM nAgacchati, yA ca asthitA calaMtI chadmasthAnAM cakSuHsparzaM dRSTipathaM zIghraM Agacchati // 132 // SaSThaH kSaNaH // 6 // // 194 // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaM pAsittA ityAditaH durArAhae bhavissai iti paryaMta, tatra jaM pAsittA yAM kuMthu aNuddharI dRSTvA bahubhiH sAdhubhirbahvIbhiH khAdhvIbhizca bhaktAni pratyAkhyAtAni anazanaM kRtamityarthaH, se kimAhubhaMte ! ziSyaH pRcchati, tat kimAhurbhadaMtAstatkiM kAraNaM ? yadbhaktAni pratyAkhyAtAni, gururAha-adyaprabhRti saMyamo mANA chaumatthANaM NiggaMthANa ya NiggaMthINa ya cakkhuphAsaM havamAgacchai // 132 // jaM pAsittA bahuhiM NiggaMthehiM NiggaMthIhiM ya bhattAI paccakkhAyAiM, se kimAhu ? bhaMte ! ajjappabhiI saMjame durArAhae bhavissai // 133 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa iMdabhUipAmodurArAdhyo bhaviSyati, pRthivyA jIvAkulatvAt , saMyamayogyakSetrAbhAvAtpAkhaMDisaMkarAcca // 133 // teNaM kAleNaM ityAdi, tasminkAle tasmin samaye zramaNasya bhagavato mahAvIrasya iMdrabhUtipramukhANi catu-| Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 195 // deza zramaNAnAM sahasrANi utkRSTA etAvatI zramaNasaMpadA abhavat // 134 // samaNassaNaM ityAdi-zra-14 SaSThaH maNasya bhagavato mahAvIrasya AryacaMdanApramukhANi SaTtriMzat AryikANAM sahasrANi utkRSTA etAvatI kSaNaH kkhAo caudasa samaNasAhassIo ukkosiA samaNasaMpayA hutthaa||134|| samaNassa bhagavao mahAvIrassa ajjacaMdaNApAmokkhAo chattIsaM ajjiyAsAhassIo ukkosiyA ajjiyAsaMpayA huutthaa||135||smnnssnnN bhagavao mahAvIrassa saMkhasayagapAmokkhANaM samaNovAsagANaM egA sayasAhassI auNaTuiM ca sahassA ukkosiA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA // 136 // AryikA saMpadA abhavat // 135 // samaNassaNaM ityAdi-zaMkhazatakapramukhANAM zramaNopAsakAnAM|5| // 19 // zrAvakANAM ekA zatasahasrI ekonaSaSTizca sAharUya utkRSTA zramaNopAsakAnAM saMpadA abhavat // 136 // 5 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaNassaNaM ityAdi- sulasArevatIpramukhANAM zramaNopAsikAnAM trINi lakSANi aSTAdaza sahasrAzca / utkRSTA etAvatI zramaNopAsikAnAM saMpadA abhavat , atra yA sulasA zrAvikA sA dvAtriMzatputrajananI nAgabhAryA, revatI ca prabhorauSadhadAtrI jJeyA // 137 // samaNassa bhagavao ityAdi-zramaNasya samaNassaNaM bhagavao mahAvIrassa sulasArevaIpAmokkhANaM samaNovAsiyANaM tiNi sayasAhassIo aTThArasa sahassA ukkosiA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA // 137 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa tiNNi sayA cauddasapuvINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM savakkharasaNNivAINaM jiNo viva 6 bhagavato mahAvIrasya trINi zatAni caturdaza pUrviNAM, kIdRzAnAm ? ajiNANaM asarvajJAnAM para jiNasaMkAsANaM sarvajJasadRzAnAM sabakkharasaNNivAINaM sarve'kSarasaMnipAtA akSarasaMyogA jJeyatayA vidyate | Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra. subodhi0 // 196 // yeSAM te tathA teSAM punaH kIdRzAnAm ? jiNoviva jina ivA'vitathaM satyaM vyAkurvANAnAM, kevalizrutakevalinoH prajJApanAyAM tulyatvAt, utkRSTA etAvatI caturdazapUrviNAM saMpadA abhavat // 138 // samaNassa ityAdi - zramaNasya bhagavato mahAvIrasya trayodaza zatAni avadhijJAninAM kIdRzAnAM ? aisesapattANaM avitahaM vAgaramANANaM ukkosiyA cauddasapuvisaMpayA hutthA // 138 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa terasa sayA ohiNANINaM aIsesapattANaM ukkosiyA ohi NANisaMpayA hutthA // 139 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa satta sayA kevalaNANINaM saMbhiNNavaraNANadaMsaNadharANaM ukkosiyA kevalaNAatizeSA atizayAH AmarSauSadhyAdilabdhayastAn prAptAnAM utkRSTA etAvatI avadhijJAninAM saMpadA abhavat // 139 // samaNassa ityAdi - zramaNasya bhagavato mahAvIrasya sapta zatAni kevalajJAninAM SaSThaH kSaNaH // 6 // // 196 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *OSASSA RICERCANAX saMbhiNNavaraNANadasaNadharANaM saMbhinne saMpUrNe vare zreSThe jJAnadarzane dharati yete tathA teSAM utkRSTA etAvatI kevalajJAninAM saMpadA abhavat // 140 // samaNassa ityAdi-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya spt| zatAni vaikriyalabdhimatAM munInAM, kIdRzAnAM ? adevAnAmapi deviDipattANaM devarddhivikurvaNAsamarthAnA NINaM saMpayA hutthA // 140 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa satta sayA veuviNaM adevANaM deviDDipattANaM ukkosiyA veuviyasaMpayA hutthA // 141 // samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa paMca sayA viulamaINaM aDDAijesu dIvesu dosu ya samuddesu saNNINaM paMciMdiyANaM pajjattagANaM maNogae bhAve itibhAvaH, utkRSTA etAvatI vaikriyalabdhimatsaMpadA abhavat // 141 // samaNassaNaM ityAdi-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya paMca zatAni vipulamatInAM, kIdRzAnAM ? arddhatRtIyeSu dvIpeSu dvayoH samudrayozca Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 197 // viSaye saMjJinAM paMcendriyANAM paryAptakAnAM manasi gatAn bhAvAn jAnatAM utkRSTa etAvatI vipulamatInAM saMpadA abhavat, tatra vipulamatayo ghaTo'nena ciMtitaH, sa ca sauvarNaH, pATaliputrakaH, zAradaH, | pItavarNa ityAdisarvavizeSopetaM, sarvataH sArddhaM yaMgulAdhike manuSyakSetre sthitAnAM saMjJipaMceMdriyANAM jANamANANaM ukkosiyA viulamaiNaM saMpayA hutthA // 142 // samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa cattAri sayA vAINaM sadevamaNu AsurAe parisAe manogataM padArtha jAnaMti, Rjumatayastu sarvataH saMpUrNamanuSyakSetrasthitAnAM saMjJipaMceMdriyANAM manogataM sAmAnyato ghaTapaTAdipadArthamAtraM eva jAnatIti vizeSaH // 142 // zramaNasya bhagavato mahAvIrasya 1 " ayaM bhagavatIsUtravRtti - rAjapraznIyavRtti - naMdIsUtranaMdImalayagirIyavRtti-vizeSAvazyakavRtti - karmamaMthavRttyAdyabhiprAyaH / sAmAnyaM ghaTAdivastumAtra cintanapariNAmaprAhi, kiMcidavizuddhataramarddhatRtIyAMgulahInamanuSyakSetraviSayaM jJAnaM RjumatilabdhiH; saMpUrNamanuSyakSetraviSayaM vipulamatilabdhiriti tu pravacanasAroddhAra vRttyopapAtika vRttyorlikhitam / arddhatRtIyadvIpasamudreSvarddhatRtIyAMgulIneSu saMjJimanAMsi RjumatirjAnAti, vipulamatistvarddhatRtIyairaMgulairabhyadhikeSviti cArthataH zrIjJAnasUrikRtAvazyakacUrNo / " itilokaprakAze tRtIyasarge // SaSThaH kSaNaH // 6 // // 197 // Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |paMcamI dvitIyArthe, tato yAvattRtIyaM puruSa eva yugaM puruSayugaM jaMbUkhAminaM yAvat yugAMtakRdbhUmiH cauvAsapariyAe jJAnotpattyapekSayA caturvarSaparyAye ca bhagavati aMtamakAsI aMtamakArSItkazcitkevalI mokSa agamat , prabhorjJAnAnaMtaraM caturpu varSeSu gateSu muktimArgo vahamAno jAtaH, jaMbUskhAminaM yAvacca mukti cauvAsapariyAe aNtmkaasii|| 146 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre tIsaM vAsAiM agAravAsamajjhe vasittA, sAiregAI duvAlasa vAsAiM chaumatthapariyAgaM pAuNittA, desUNAI tIsaM vAsAiM kevali pariyAgaM pAuNittA, bAyAlIsaM vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA, bAvamArgo vahamAnaH sthita iti bhAvaH // 146 // teNaMkAleNaM ityAditaH savvadukkhappahINe iti paryaMtaM, tatra | tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIraH triMzadvarSANi gRhasthAvasthAmadhye uSitvA / samadhikAni dvAdaza varSANi chaumatthapariAgaM pAuNittA chadmasthaparyAyaM pAlayitvA pUrayitvetyarthaH, karupa. 34 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNa: kalpasUtra- kiMcidUnAni triMzadvarSANi kevaliparyAyaM pAlayitvA dvicatvAriMzadvarSANi cAritraparyAyaM pAlayitvA visa-3 SaSThaH subodhi0 tatiH varSANi sarvAyuH pAlayitvA kSINeSu satsu vedanIyAyurnAmagotreSu caturSu bhavopagrAhikarmasu asyAM - // 199 // avasarpiNyAM 'duSamasuSamA' iti nAmake caturthe'rake bahu vyatikrAnte sati triSu varSeSu sAASTasu ca mAseSu / ttaraM vAsAiM savAuaMpAlaittA, khINe veyaNijAuyaNAmagotte, imIse osappiNIe dusamasusamAe samAe bahuvaikaMtAe, tihiM vAsehiM adhaNavamehi ya mAsehiM sesehiM, pAvAe majjhimAe hatthivAlassa raNNo rajjugasabhAe, ege ___ abIe, chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM, sAiNA NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM pacUzeSeSu satsu pApAyAM madhyamAyAM hastipAlasya rAjJaH lekhakasabhAyAM ege abIe ekaH sahAyavirahAt , advitIya ekAkI eva, na tu RSabhAdivaddazasahasrAdiparivAra iti|atr kaviH "yanna kazcana munistvayA 2 sama, muktimApaditarairjinairiva / duHSamAsamayabhAviliMginAM, vyaMji tena gurunirvyapekSatA // 1 // " chaTTeNaM HORARISIRERASAARLAR // 199 // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ******555 catvAri zatAni vAdimunInAM, kIdRzAnAM ? devamanuSyAsurasahitAyAM parSadi vAde'parAjitAnAM, utkRSTA etAvatI vAdisaMpadA abhavat ||143||shrmnnsy bhagavato mahAvIrasya sapta ziSyazatAni siddhiM gatAni yAvat sarva duHkhAni prakSINAni, caturdaza AryikAzatAni siddhau gatAni // 144 // zramaNasya bhagavato vAe aparAjiANaM ukkosiA vAisaMpayA hutthA // 143 // smnnss| bhagavao mahAvIrassa satta aMtevAsisayAiM siddhAiM jAva sabadukkhappahINAI, caudasa ajjiyAsayAI siddhaaiN||144|| samaNassa bhagavao mahAvI rassa aTTa sayA aNuttarovavAiyANaM gaikallANANaM ThiikallANANaM AgamemahAvIrasya aSTa zatAni anuttaropapAtinAM anuttaravimAnotpannamunInAM, kIdRzAnAM ? gaikallANANaM | gatau AgAminyAM manuSyagatau kalyANaM mokSaprAptilakSaNaM yeSAM te tathA teSAM, punaH kIdRzAnAM ? ThiikallANANaM sthitau devabhave'pi kalyANaM yeSAM te tathA teSAM, vItarAgaprAyatvAt , ata eva Agame NCCCC Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra // 198 // sibhadANaM AgamiSyadbhadrANAM, AgAmibhave setsyamAnatvAt , utkRSTA etAvatI anuttaropapAtinAM saMpadA mubodhina abhavat // 145 // samaNassaNaM ityAditaH aMtamakAsI iti paryaMtaM, tatra bhagavato dvividhA aMtakRdbhUmiH, aMtakRto mokSagAminasteSAM bhUmiH kAlo'ntakRdbhUmiH abhavat , tadeva dvividhatvaM darzayati, jugaMtagaDa-12 bhUmI pariyAyaMtagaDabhUmI ya yugAMtakRddhamiH paryAyAMtakRddhamizca, tatra yugAni kAlamAnavizeSAstAni ca sibhadANaM ukkosiA aNuttarovavAiyANaM saMpayA hutthA // 145 // samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa duvihA aMtagaDabhUmI hutthA, taMjahA-jugaMtaga DabhUmI pariyAyaMtagaDabhUmI ya, jAva taccAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI kramavartIni, tatsAdharmyAt ye kramavarttino guruziSyapraziSyAdirUpAH puruSAste'pi yugAni taiH pramitA // 198 // aMtakRdbhUmiryA sA yugAMtakRdbhUmiH 'pariyAyaMtagaDabhUmitti' paryAyaH prabhoH kevalitvakAlastaM Azritya / aMtakRdbhUmiH paryAyAMtakRdbhUmiH, tatrA''dyAM nirdizati, jAva taccAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI iha Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ityAdi - SaSThena bhaktena jalarahitena khAtinakSatreNa saha caMdrayoga upAgate sati paccUsakAlasamayaMsi pratyUSakAlalakSaNo yaH samayo'vasarastatra pratyUSakAlasamaye caturghaTikAvazeSAyAM rAtrAvityarthaH saMpaliyaMkaNisapaNe saMpalyaMkAsanena niSaNNaH padmAsananiviSTaH, paMcapaMcAzat adhyayanAni kalyANaM puNyaM tasya phalavipAko yeSu tAni kalyANaphalavipAkAni, paMcapaMcAzat adhyayanAni pApaphalavipAkAni, SaTtriMzat sakAlasamayaMsi saMpaliyaMkaNisaNNe, paNapaNNaM ajjhayaNAI kallANaphalavivAgAIM, paNapaNNaM ajjhayaNAI pAvaphalavivAgAI, chattIsaM ca apuTuvAgaraNAI vAgarittA, pahA NAma ajjhaNaM vibhAvemANe vibhAvemANe kAlagae, viikkaMte, samujAe, chiNNaapRSTavyAkaraNAni apRSTAnyuttarANi vyAkRtya pahANaM pradhAnaM nAma ekaM marudevAdhyayanaM vibhAvayan bhagavAnnirvRtaH "viikaMte" ityAdipadAnAmayamarthaH, saMsArAd vyatikrAntaH, samyagUrddhaM yAtaH, chinnAni jAtijarAmaraNabaMdhanAni yasya sa tathA siddhaH, buddha:, muktaH, karmaNAmantakRt, sarvasantAparahitaH, Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ STUS kalpasUtra- sarvaduHkhAni prakSINAni yasya sa tathA // 147 // atha bhagavato nirvANakAlasya pustakalikhanAdikA- SaSThaH subodhilasya cAntaramAha / samaNassa ityAditaH iti dIsai itiparyaMtaM, tatra bhagavato nirvRtasya nava varSa-13 zatAni vyatikrAMtAni dazamasya ca varSazatasyA'yaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati, yadyapi etasya sUtrasya vyaktyA bhAvArtho na jJAyate tathApi yathA pUrvaTIkAkArairvyAkhyAtaM tathA vyAkhyAyate, tathA-18 jAijarAmaraNabaMdhaNe, siddhe, buddhe, mutte, aMtagaDe, pariNibuDe, savvadukkhappahINe // 147 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva sabadukkhappahINassa Navahi-atra kecidvadaMti yatkalpasUtrasya pustakalikhanakAlajJApanAya idaM sUtraM, zrIdevarddhigaNikSamAzrama-18 gailikhitaM, tathA cAyamoM yathA-zrIvIranirvANAt (980) azItyadhikanavavarSazatAtikrame pustakArUDhaH hai siddhAMto jAtastadA kalpo'pi pustakArUDho jAta iti, tathoktaM "vallahIpuraMmi Nayare, devaDhippamuhasa yalasaMghehiM / putthe Agama lihio, navasayaasIyAo (980) vIrAo // 1 // " // 20 // Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KURAS ___ anye vadaMti, "navazataazItivarSe, vIrAtsenAGgajArthamAnaMde / saMghasamakSaM samahaM, prArabdhaM vAcituM / vijJaiH // 1 // ityAdyaMtarvAcyavacanAt zrIvIranirvANAt azItyadhikanavazatavarSAtikrame kalpasya sabhAsa-1 / makSaM vAcanA jAtA tAM jJApayituM idaM sUtraM nyastamiti, tattvaM punaH kevalino vidNtiiti| vAyaNaMtare puNa ityAdi-vAcanAMtare punarayaM trinavatitamaH (93) saMvatsaraH kAlo gacchatIti dRzyate, atra kecidvadaMti, vAsasayAiM viikkaMtAI dasamassa ya vAsasayassa ayaM asI ime saMvacchare kAle gacchai, vAyaNaMtare puNa, ayaM teNaue vAcanAMtare ko'rthaH ? pratyaMtare 'teNaue' iti dRzyate, yatkalpasyapustake likhanaM parSadi vAcanaM vA azI-1 tyadhikanavavarSazatAtikrame iti kvacitpustake likhitaM, tatpustakAMtare trinavativarSAdhikanavavarSazatAtikrame (993) iti dRzyate itibhAvaH / (1) dhruvasenanRpasya putramaraNArttasya zokApahArArtham / / AAC Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 20 // anye punarvadaMti, ayaM azItitame saMvatsare iti ko'rthaH ? pustake kalpalikhanasya hetubhUtaH ayaM / zrIvIrAt dazamazatasya azItitamasaMvatsaralakSaNaH kAlo gacchati, 'vAyaNaMtare' iti ko'rthaH? ekasyAH pustakalikhanarUpAyA vAcanAyA anyatparSadi vAcanarUpaM yadvAcanAMtaraM tasya punarhetubhUto dazamazatasya ayaM trinavatitamaH saMvatsaraH, tathA cA'yamarthaH, navazatAzItitamavarSe kalpasya pustake likhanaM, navaza saMvacchare kAle gacchai iti dIsai // 148 // tatrinavatitamavarSe ca kalpasya parSadvAcaneti, tathoktaM zrImunisuMdarasUribhiH svakRtastotraratnakoze-"vI-|| rAtrinaMdAMka (993) zaradyacIkarat, tvaccaityapUte dhruvsenbhuuptiH|ysminmhaiH saMsadi kalpavAcanA-mAdyAM kaH stute ? // 1 // " pustakalikhanakAlastu yathoktaH pratIta eva "vallahIpuraMmi Nayare"|| // 201 // |ityAdivacanAt , tattvaM punaH kevalino vidantIti // 148 // iti zrIvIracaritraM samAptam // Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUriM zrIvijayAnandaM, vijayAnandakArakam / "AtmArAma" iti khyAtaM, vande sadguNalabdhaye // 1 // // iti SaSThaH kSaNaH smaaptH|| vallabhavijayastveSa, ziSyaziSyasya ziSyakaH / nityaM smarati yaM bhaktyA, sa dadAtu sadA sukham // 1 // Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSSSS4OMOMra iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM SaSThaH kSaNaH smaaptH|| 6 // Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha saptamaH kSaNaH // atha jaghanyamadhyamotkRSTavAcanAbhiH zrIpArzvacaritramAha // teNaMkAleNaM ityAditaH pari NibuDe itiparyaMta sugama, tatra pAseNaM arahA purisAdANIe puruSazcA'sau AdAnIyazca AdeyavAkyatayA Adeya teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAseNaM arahA purisAdANie paMcavisAhe hotthA, taMjahA-visAhAhiM cue caittA gambhaM vakte, visAhAhiM jAe, visAhAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriaM pavaie, visAhAhiM aNaMte aNuttare NivAghAe NirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavaraNANadasaNe samuppaNNe, visAhAhiM pariNibuDe // 149 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA purinAmatayA ca puruSAdAnIyaH puruSapradhAna ityarthaH // 149 // teNaMkAleNaM ityAdipaMcAzattamasUtrAdArabhya Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra AGARRIS subodhi0 // 203 // sAdANIe, je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe, cittabahule tassa NaM cittabahulassacautthIpakkheNaM pANayAo kappAovIsaM sAgarovamadiiyAo aNaMtaraM cayaM caittA, iheva jaMbuddIve dIve,bhArahe vAse, bANArasIe NayarIe, AsaseNassa raNNo vAmAe devIe, puvarattAvarattakAlasamayaMsi visAhAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AhAravakaMtIe (graMthAgraM 700) bhavavakaMtIe sarIravakaMtIe kucchiMsi gabbhattAe vakaMte // 150 // pAseNaM arahA purisAdANIe tiNNANovagae AvihutthA, taMjahA-caissAmitti jANai, teNaM ceva abhilAveNaM suviNadaMsaNavihANeNaM satvaM jAva NiyagaM gihaM aNupaviThThA, jAva suhaMsuheNaM taM gambhaM parivahai // 151 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA purisAdANIe je se hemaMtANaM ducce mAse tacce pakkhe posabahule ta OAS CURACAO // 20 // Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | tripaMcAzattamasUtraM yAvatsarvANi sugamAni // 150 // 151 // 152 // 153 // sesaM taheva ityAditaH pAseNAmeNaM itiparyaMtaM, zeSaM janmotsavAdi tathaiva pUrvavat paraM pArzvAbhilApena bhaNitavyaM yAvat ssa NaM posabahulassa dasamI pakkhe NaM NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM addhaTTamANa iMdiyANaM viiktANaM puvarattAvarattakAlasamayaMsi visAhAhiM Nakkhate jogamuvAgaNaM AroggA AroggaM dArayaM payAyA // 152 // jaM syaNi caNaM pAse arahA purisAdANIe jAe taM rayaNiM caNaM bahUhiM devehiM devIhiM ya jA uppalagabhUyA kahakahagabhUyA AvihutthA // 153 // sesaM taheva, NavaraM pAsAbhilAveNaM bhANiyAM, jAva taM hoUNaM kumAre pAse NAmeNaM // 154 // tasmAt bhavatu kumAraH pArzvaH nAmnA / tatra prabhau garbhasthite sati zayanIyasthA mAtA pArzve sarpataM kRSNa Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 204 // sarpa dadarza, tataH pArtheti nAma kRtaM, krameNa yauvanaM prAptaH, taccaivaM-"dhAtrIbhiriMdrAdiSTAbhi-AlyamAno | jgtptiH| navahastapramANAMgaH, kramAdApa ca yauvanam // 1 // tataH kuzasthalezaprasenajinnRpaputrI prabhA-181 vatInAmnI kanI AgRhya pitrA pariNAyitaH, anyecurgavAkSasthaH khAmI ekasyAM dizi gacchataH puSpA-18| dipUjopakaraNasahitAnnAgarAnnAgarIzca nirIkSya ete kva gacchaMtIti kaMcitpapraccha, sa Aha, prabho! kazcitsaMnivezavAstavyo daridro mRtamAtApitRko brAhmaNaputraH kRpayA lokairjIvitaH kamaThanAmAsIt , sa ca ekadA ratnAbharaNabhUSitAnnAgarAnvIkSya aho ! etatprAgjanmatapasaH phalamiti viciMtya paMcAgyAdi-IRL mahAkaSTAnuSThAyI tapasvI jAtaH, so'yaM puryA bahirAgato'sti, taM pUjituM lokA gacchaMtIti nizamya / prabhurapi saparivArastaM draSTuM yayau, tatra kASThAMtardahyamAnaM mahAsarpa jJAnena vijJAya karuNAsamudro bhagavA-181 nAha, aho ! mUDhatapakhin ! kiM dayAM vinA vRthA kaSTaM karoSi? yataH-"kRpAmahAnadItIre, sarve dharmA // 20 // stRNAMkurAH / tasyAM zoSamupetAyAM, kiyannaMdati te ciram // 1 // ityAkarNya kruddhaH kamaTho'vocat , rAjaputrA hi gajAzvAdikrIDAM kartuM jAti, dharma tu vayaM tapodhanA eva jAnImastataH svAminA'gnikuM-2 ALIGANGA Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAt jvalatkASThaM AkRSya kuThAreNa dvidhA kArayitvA ca tApavyAkulaH sarpo niSkAzitaH,saca bhagavanni6|yuktapuruSamukhAnnamaskArAnpratyAkhyAnaM ca nizamya tatkSaNaM vipadya dharaNedro jAtaH, aho ! jJAnIti | pAse NaM arahA purisAdANIe dakkhe dakkhapaiNNe paDirUve allINe bhaddae viNIe tIsaM vAsAiM agAravAsamajhe vasittA, puNaravi loyaMtiehiM jiyakappehiM devehiM tAhiM iTAhiM jAva evaM vayAsI // 155 // jaya jaya NaMdA jaya jaya bhaddA jAva jaya jaya sadaM puNjNti||156|| pudipiNaM pAsassa arahao purisAdANIyassa mANussagAo gihatthadhammAo aNuttare Ahoie taM ceva savaM jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA,je se hemaMtANaM ducce mAse tacce pakkhe, posabahule tassa NaM posabahulassa ikkArasI divase NaM puvaNhakAlasamayaMsi, visAlAe janaiH stUyamAnaH svAmI svagRhaM yayau, kamaTho'pi tapastaptvA meghakumAreSu meghamAlI jAtaH // 154 // paMca SSSSSSSSSSS kalpa.35 Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kalpasUtrasubodhi0 // 205 // // 7 // paMcAzatSaTpaMcAzatsaptapaMcAzatsUtrANi sugamAni // 155 // 156 // 157 // pAseNaM ityAditaH ahi sikyiAe sadevamaNuAsurAe parisAetaMceva savaM,NavaraMbANArasiMNagari majjhaM majjhaNaM Niggacchai,NigacchittA jeNeva Asamapae ujANe,jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai,uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei, ThAvittA sIyAo paccoruhai, paccoruhittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai omuittA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, karittA aTTameNaM bhatteNaM apANaeNaM visAhAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM egaM devadUsamAdAya tihiM purisasaehiM saddhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaie // 157 // pAseNaM arahA IM yAsei itiparyaMtaM, tatra devopasargaH kamaThasaMbaMdhI, sa caivam // 205 // Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . svAmI pravrajyaikadA viharan tApasAzrame kUpasamIpe nyagrodhAdho nizi pratimayA sthitaH, itaH saI | meghamAlI surAdhamaH zrIpArzvamupadrotuM Agatya krodhAMdhaH svavikurvitazArdUlavRzcikAdibhirabhItaM prabhu nirIkSya gaganeMdhakArasannibhAnmeghAnvikRtya kalpAMtameghavadvarSituM Arebhe, vidyutazca atiraudrAkArA dizi purisAdANIe NicaM vosaTakAe ciyattadehe je kei uvasaggA uppAjaMti, taMjahA-divA vA, mANusA vA,tirikkhajoNiyA vA, te uppaNNe sammaM sahai khamai titikkhai ahiyAsei // 158 // taeNaM se pAse bhagavaM aNagAre jAe iriyAsamie jAva appANaM bhAvemANassa tesIirAiMdiyAI viikaMtAI dizi prasRtA, garjAravaM ca brahmAMDasphoTasadRzaM akarot , kSaNAdeva prabhunAsAgraM yAvajjale prApte Asa* nakaMpena dharaNeMdro mahiSIbhiH samaM Agatya phaNaiH prabhuM AcchAditavAn , avadhinA ca vijJAto'marSeNa varSan meghamAlI dharaNeMdreNa hakitazca prabhu zaraNIkRtya svasthAnaM yayau, dharaNeMdro'pi nATyAdibhiHprabhupUjA MARISSAARESSAARESS Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH // 7 // kalpasUtra-1 vidhAya svasthAnaM yayau, evaM devAdikRtAnupasargAnsamyak sahate // 158 // agretanaM sUtraM sugamam / subodhi0 caurAsIimassa rAiMdiyassa aMtarA vaTTamANassa je se gimhANaM paDhame mAse // 206 // paDhame pakkhe, cittabahule, tassaNaM cittabahulassa cautthI pakkheNaM, puvaNha kAlasamayaMsi dhAyaipAyavassa ahe chaTreNaM bhatteNaM apANaeNaM visAhAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM jhANaMtariyAe vaTTamANassa aNaMte aNuttare jAva kevalavaraNANadaMsaNe samuppaNNe, jAva jANamANe pAsamANe vihri||159|| pAsassa NaM arahao purisAdANIyassaaTThagaNA aTTa gaNaharA hutthA,taMjahA "subheya 1 ajaghose ya 2, vasiTe 3baMbhayAri ya 4 / some 5 sirihare 6 // 159 // pAsassaNaM ityAditaH jaseviya itiparyaMta,tatra aTThagaNA aTTha gaNaharA ekavAcanikA yati: // 206 // Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samUhA gaNAstannAyakAH sUrayo gaNadharAste zrIpArzvasya aSTau, Avazyake tu daza gaNA gaNadharAzcoktAH, ceva, vIrabhadde 7 jaseviya 8 // 1 // " // 160 // pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa ajjadiNNapAmukkhAo solasa samaNasAhassIo (16000) ukkosiyA samaNasaMpayA hutthA // 161 // pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa puSpacUlApAmokkhAo aTThatIsaM ajjiyAsAhassIo (38000) ukkosiyA ajjiyA saMpayA hutthA // 162 // pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa sudhaya pAmokkhANaM samaNovAsagANaM egA sayasAhassI causaTThi ca sahassA (164000) ukkosiyA samaNovAsagasaMpayA hutthA // 163 // | tasmAdiha sthAnAMge ca dvau alpAyuSkatvAdikAraNAnnoktau iti Tippanake vyAkhyAtam // 160 // tathA Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 207 // pAsarasaNaM arahao purisAdANIyassa suNaMdApAmokkhANaM samaNovAsiyANaM tiNi saya sAhassIo sattAvIsaM ca sahassA (327000) ukkosiyA samaNovAsiyA saMpayA hutthA // 164 // pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa aTThasayA (350) cauddasapuvINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM savvakkharajAva caudasaputrINa saMpayA hutthA // 165 // pAsassaNaM arahao purisAdA yasa caudasa sayA (1400) ohiNANINaM, dasa sayA (1000) kevalaNANINaM, ekkArasa sayA (1100) veuvINaM, chassayA (600) riumaINaM, dasa samaNasayA (1000) siddhA, vIsaM ajjiyAsayA (2000) siddhA, asayA (750 ) viulamaINaM, chassayA (600) vAINaM, bArasa sayA saptamaH kSaNaH // 7 // // 207 // Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 169 // 162 // 163 // 164 // 165 // 166 // idaM sUtraSaTkaM vyAkhyAtaprAyam // pAsassaNaM ityAditaH aMtamakAsI itiparyaMtaM, tatra yugAMtakRdbhUmiH zrIpArzvanAthAdArabhya caturthaM puruSaM yAvatsiddhimArgoM (1200) aNuttarovavAiyANaM // 166 // pAsassa NaM arahao purisAdA yasa duvihA aMtagabhUmI hutthA, taMjahA-jugaMtagaDabhUmI ya, pariAyaMtagaDabhUmI a, jAva cautthAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI, tivAsapariyAe aMtamakAsI // 167 // teNaM kAleNaM teNaMsamaNaM pAse arahA purisAdANIe tIsaM vAsAIM agAravAsamajhe vasittA, tesIiM rAiMdiyAI chau - matthapariyAgaM pAuNittA, desUNAI sattari vAsAIM kevalipariAyaM pAuNittA, vahamAnaH sthitaH, paryAyAMtakRdbhUmau tu kevalotpattestriSu varSeSu gateSu siddhigamanAraMbhaH // 167 // teNaMkAleNaM Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kalpasUtra. subodhi0 SARASE kSaNa: // 208 // ityAditaH savvadukkhappahINe itiyAvat , tasmin kAle tasmin samaye pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH triMzat hai| varSANi gRhasthAvasthAyAM upitvA sthitvA tryazItiM aho rAtrAn chadmasthaparyAyaM pAlayitvA kiMcidUnAni / paDipuNNAiM sattari vAsAiM sAmaNNapariAyaM pAuNittA, ekkaM vAsasayaM sabAuaM pAlaittA, khINe veyaNijjAuyaNAmagotte, imIse osappiNIe dUsamasusamAe bahuviikaMtAe je se vAsANaM paDhame mAse, ducce pakkhe, sAvaNasuddhe, tassa NaM sAvaNasuddhassa aTThamI pakkhe NaM, uppi saMmeyaselasiharaMsi appacauttIsaime mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM visAhAhiM Nakkhatte NaM josaptatiH (70) varSANi kevaliparyAyaM pAlayitvA pratipUrNAni saptatiHvarSANi cAritraparyAyaM pAlayitvA eka varSazataM sarvAyuH pAlayitvA kSINeSu satsu vedanIyAyurnAmagotreSu karmasu asyAmevAvasarpiNyAM duSama Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suSamanAmake caturthe'rake bahu vyatikrAnte sati yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH, dvitIyaH pakSaH, zrAvaNazuddhaH, tasya zrAvaNazuddhasyASTamI divase upari 'sammeta' nAmazailazikharasya AtmanA catustriMza-11 ttamaH mAsikena bhaktena apAnakena vizAkhAnakSatre caMdrayogamupAgate sati puvaNhakAlasamayaMsi pUrvA-II kAlasamaye, tatra prabhormokSagamane pUrvAhna eva kAlaH " putvarattAvarattakAlasamayaMsitti" kvacitpAThastu | gamuvAgae NaM puvaNhakAlasamayaMsi vagghAriyapANI kAlagae viikkaMte jAva sabadukkhappahINe ||168||paasssnnN arahao purisAdANIyassa jAva lekhakadoSAnmatAMtarabhedAdvA vagdhAriapANI pralaMbitau pANI hastau yenasa tathA, kAyotsarge sthittvaat| pralaMbitabhujadvayaH bhagavAn kAlagataH, yAvat sarvaduHkhaprakSINaH // 168 // pAsassa ityAditaH kAle 6 gacchai itiyAvat pArzvasyArhataH puruSAdAnIyasya yAvat sarvaduHkhaprakSINasya dvAdaza varSazatAni vyati-18 krAntAni trayodazamasya varSazatasya ayaM triMzattamaH saMvatsaraH kAlo gacchati, tatra zrIpArzvanirvANAt | Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra- subodhi0 // 209 // paMcAzadadhikavarSazatadvayena (250) zrIvIranirvANaM, tatazcA'zItyadhikanavavarSazatAni (980) atikrAMtA-|| saptamaH ni, tadA vAcanA, tato yuktamuktaM, trayodazamazatasaMvatsarasyA'yaM triMzattamaH saMvatsaraH kAlo gacchatI-18 ti // iti zrIpArzvacaritraM samAptam // 169 // savvadukkhappahiNassa duvAlasa vAsasayAI viikvaMtAI,terasamassa vAsasayassa ayaM tIsaime saMvacchare kAle gacchai // 169 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA aridvaNemI paMca citte hutthA, taMjahA cittAhiM cue caittA gambhaM vakaMte, taheva ukkhevo, jAva cittAhiM prinni||ath zrIneminAthasya jghnyaadivaacnaabhishcritrmaa||tennNkaalennN ityAditaH cittAhiMpariNibue // 29 // itiparyaMtaM, tatra tahevaukkhevo tathaiva utkSepastathaiva citrAbhilApena pUrvoktapATho vaktavya ityarthaH // 170 // Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | teNaMkAleNaM ityAditaH daviNasaMharaNAiaMitthabhANiyavaM itiparyaMtaM, tatra daviNasaMharaNAitti piturvezmani ghu // 170 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA ariTThaNemI je se vAsANaM catthe mAse, sattame pakkhe, kattiyabahule, tassa NaM kattiyabahulassa bArasI pakkhe NaM, aparAjiyAo mahAvimANAo battIsaM sAgarovamaThiiyAo anaMtaraM cayaM caittA, iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse soriyapure Nayare, samuddavijayassa raNNo, bhAriyAe sivAe devIe, pulvarattAvarattakAlasamayaMsi jAva cittAhiM ganbhattAe vakte, savaM taheva suviNadaMsaNadaviNasaMharaNAiaM ittha bhANiyAM // 171 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA nikSepAdi // 179 // teNaMkAleNaM ityAditaH paribhAittA itiparyaMtaM, tatra jammaNaMti janmaprabhRti sarvaM Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra saptamaH subodhi0 kSaNa: // 210 // // 7 // SARKESARKARRACK samudravijayAbhilApena samudravijayanAmnA jJAtavyaM jAvataM hoUNaM kumAre ariTaNemINAmeNaM itiyAvat | tasmAt bhavatu kumAraH ariSTanemirnAmnA kRtvA / yasmAt bhagavati garbhasthe mAtA riSTaratnamayaM nemi ca-16 kradhArAM svapne'drAkSIt , tatoriSTanemiH, akArasya amaMgalaparihArArthatvAcca ariSTanemiriti, riSTazabdo hai| ariDaNemI je se vAsANaM paDhame mAse, ducce pakkhe, sAvaNasuddhe, tassaNaM sAvaNasuddhassa paMcamI pakkhe NaM, NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM jAva cittAhiM Nakkhatte NaM jogamuvAgaeNaM AroggA AroggaM dArayaM payAyA, jammaNaM samuddavijayAbhilAveNaM NeavaM, jAva taM hoU NaM kumAre ariDaNemI NAmeNaM hi amaMgalavAcIti, kumAretti kumArastu apariNItatvAt, apariNayanaM tu evam ekadA yauvanAbhimukhaM nemiM nirIkSya zivAdevI samavadat , vatsAnumanyakha pANigrahaNaM, pUraya caa-12||210|| 'smanmanorathaM, svAmI tu yogyAM kanyAM prApya pariNeSyAmIti pratyuttaraM dadau, tataH punarekadA kautuka-18 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahito'pi bhagavAn mitrapreritaH krIDamAnaH kRSNAyudhazAlAyAmupAgamat , tatra kautukotsukairmitraivijJato'Ggulyagre kulAlacakravaccakaM bhrAmitavAn , zAeM dhanurmRNAlavannAmitavAn , kaumodakI gadA yaSTivadutpATitavAn , pAMcajanyaM zaMkhaM ca svamukhe dhRtvA ApUritavAn , tadA ca "nirmUlyAlAnamUlaM vrajati gajagaNaH khaMDayan vezmamAlAM, dhAvatyubovya baMdhAn sapadi harihayA maMdurAyAH praNaSTAH // zabdAdvaitena sarvaM badhiritamabhavattatpuraM vyagramugraM, zrInemervakrapadmaprakaTitapavanaiH pUrite pAMcajanye // 1 // " taM tAdRzaM ca zabdaM nizamyotpannaH ko'pi vairIti vyAkulacittaH kezavastvaritaM AyudhazAlAyAM AgataH, dRSTvA ca nemi cakito nijabhujabalatulanAya AvAbhyAM balaparIkSA kriyate, iti nemiM vadaM|stena saha mallAkSATake jagAma, zrInemirAha anucitaM nanu bhUluThanAdikaM, sapadi vAMdhava ! yuddhmihaavyoH| kalpa. 36 Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 211 // balaparIkSaNakRdbhujavAlanaM, bhavatu nAnyaraNaH khallu yujyate // 1 // " dvAbhyAM tathaiva svIkRtaM, "kRSNaprasAritaM bAhu~, nemitralatAmiva / mRNAladaMDamiva vA, vAlayAmAsa lIlayA // 1 // " zAkhAnibhe nemijinasya bAhau, tataH sa zAkhAmRgavadvilagnaH / cakre nijaM nAma hariyathArtha-mudyadviSAdadviguNAsitAsyaH // 2 // . | tato mahatA'pi parAkrameNa nemibhuje'valite sati viSaNNacittaH kRSNo mama rAjyameSa sukhena gra-| hISyatIti ciMtAturaH skhacitte ciMtayAmAsa"klizyate kevalaM sthUlAH, sudhIstu phalamaznute / mamaMtha zaMkaraH siMdhu, ratnAnyApurdivaukasaH // 1 // " | athavA-"klizyaMte kevalaM sthUlAH, sudhIstu phlmshnute| daMtA dalaMti kaSTena, jihvA gilati liilyaa||2|| ___ tato balabhadreNa sahA''locayati, kiM vidhAsye ? nemistu rAjyalipsurbalavAMzca, tata AkAzavANI prAdurabhUdaho hare ! purA naminAthena kathitamAsIdyaduta dvAviMzastIrthakaro neminAmA kumAra eva pravraji // 11 // Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KARAMASASAK*30*30* pyatIti zrutvA nizcito'pi nizcayArtha neminA saha jalakrIDAM kartuM aMtaHpurIparivRtaH saro'ntare praviSTaH, tatra ca-. praNayataH parigRhya kare jinaM, hariravezayadAzu saro'ntare // tadanu zIghramasiMcata neminaM, kanaka,gajalaighusRNAvilaiH // 1 // | tathA rukmiNIpramukhagopikA api jJApitavAn , yadayaM nemirnizzaMkaM krIDayA pANigrahAbhimukhI kAryaH ! tatazca tA api| "kAzcitkesarasAranIranikarairAcchoTayaMti prabhuM, kAzcidaMdhurapuSpakaMdukabharairninaMti vakSaHsthale // kAzcittIkSNakaTAkSalakSavizikhairviddhyaMti narmoktibhiH, kAzcitkAmakalAvilAsakuzalA vismApayAMcakrire 1 // " tatazca"tAvatyaH pramadAH sugaMdhipayasA svarNAdizrRMgI zaM, bhRtvA tajalanijharaiH pRthutaraiH kartuM prabhuM vyAkulam / Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 212 // prAvartata mitho hasaMti satataM krIDollasanmAnasA-stAvavyomani devagIriti samudbhUtA zrutA caa'khilaiH||1|||| saptamaH mugdhAH stha pramadA yato'maragirau gIrvANanAthaizcatuH-SaSThyA yojanamAnavakraharaiH kuMbhaiH shsraadhikaiH|| bAlye'pi snapitoya eSa bhagavAnnAbhUnmanAgAkulaH, kartuM tasya suyatnato'pi kimaho yuSmAbhirIziSyate?" | tato nemirapi hariM tAzca sarvA jalairAcchoTayatisma, kamalapuSpakaMdukaizca tADayatisma, ityAdi savi-18 stAraM jalakrIDAM kRtvA taTamAgatya nemi svarNAsane nivezya sarvA api gopyaH pariveSTya sthitAstatra rukmiNI jagau nirvAhakAtaratayodvahase na yattvaM, kanyAM tadetadavicAritameva neme ! // bhrAtA tavA'sti viditaH sutarAM samartho, dvAtriMzadunmitasahasravadhUrvivoDhA // 1 // tathA satyabhAmApyuvAca-RSabhamukhyajinAH karapIDanaM, vidadhire dadhire ca mahIzatAm // M212 // bubhujire viSayAMzca bahUnsutAn , suSuvire zivamapyatha lebhire // 2 // Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvamasi kiMtu navo'dya zivaMgamI, bhRzamariSTakumAra ! vicAraya // kalaya devara ! cArugRhasthatAM, racaya baMdhumanassu ca susthatAm // 3 // / atha jagAda ca jAMbavatI javAt, zRNu purA harivaMzavibhUSaNam // sa munisuvratatIrthapatirgRhI, zivamagAdiha jAtasuto'pi hi // 4 // / padmAvatIti samuvAca vinA vadhUTIM, zobhA na kAcana narasya bhavatyavazyam // no kevalasya puruSasya karoti ko'pi, vizvAsameSa viTa eva bhavedbhAryaH // 5 // gAMdhArI jagau - sajjanyayAtrA zubhasaMgasArthaH, parvotsavA vezma vivAhakRtyam // udyAnakA pUHkSaNaparSadazca zobhaMta etAni vinAMganAM no // 6 // gaurI uvAca - ajJAnabhAjaH kila pakSiNo'pi, kSitau paribhramya vasaMti sAyam // nIDe svakAMtAsahitAH sukhena, tato'pi kiM ? devara ! mUDhadRk tvam // 7 // | lakSmaNA'pyavocat - snAnAdisarvAMgapariSkriyAyAM vicakSaNaH prItirasAbhirAmaH // Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kSaNaH kalpasUtra vizraMbhapAtraM vidhure sahAyaH, ko'nyo bhavennUnamRte priyAyAH // 8 // subodhi0 susImApyavAdIt- vinA priyAM ko gRhamAgatAnAM, prAghUrNakAnAM munisattamAnAm // karoti pUjApratipattimanyaH, kathaM ca zobhAM labhate manuSyaH ? // 9 // // 213 // ___ evamanyAsAM api gopAMganAnAM vAcoyuktyA yadUnAmAgrahAcca maunAvalaMbinamapi smitAnanaM jinaM | nirIkSya 'aniSiddhaM anumatamiti' nyAyAnneminA pANigrahaNaM svIkRtamiti tAbhirbADhaM udghoSitaM, tataH kRSNenograsenaputrI rAjImatI mAgitA, lagnaM pRSTazca kroSTukinAmA jyotirvitprAha-, "varSAsu zubhakAryANi, nAnyAnyapi samAcaret / gRhiNAM mukhyakAryasya, vivAhasya tu kA kathA ? // 1 // samudrastaM babhASe'tha, kAlakSepo'tra nArhati / nemiH kathaMcitkRSNena, vivAhAya prvrtitH||2|| mA'bhUdvivAhapra-2 pratyUho, nedIyastaddinaM vada / zrAvaNe mAsi tenoktA, tataH SaSThI samujvalA // 3 // tato dvayorvihitA vivAhocitA sAmagrI, Asanne ca kroSTukyAdiSTe lagne calitazca zrInemikumAraH sphArazRMgAraH, prajA-|| // 213 // pramodakaro rathArUDho dhRtAtapatrasAraH,zrIsamudravijayAdidazAhakezavabalabhadrAdiviziSTaparivAraH, zivA HAUSRASHARAPOS Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devIpramukhapramadAjegIyamAnadhavalamaMgalavistAraH pANigrahaNAya, agrato gacchaMzca vIkSya sArathiM prati kasyedaM kRtamaMgalabharaM dhavalamaMdiraM iti pRSTavAn , tataH so'GgulyagreNa darzayan iti jagAda, ugrasenanRpasya hai tavazvazurasyAyaM prAsAdaH, ime ca tava bhAryAyA rAjImatyAH sakhyau caMdrAnanAmRgalocanAbhidhAne mitho ? vArttayataH, tatra mRgalocanA nemiM vilokya caMdrAnanAM prAha, hecaMdrAnane! strIvarge ekA rAjImatyeva / ekA rAjImatyeva / varNanIyA, yasyA ayametAdRzo varaH pANiM grahISyati ! caMdrAnanA'pi mRgalocanAmAha rAjImatImadbhutarUparamyA, nirmAya dhAtA'pi yadIdRzena / vareNa no yojayati pratiSThAM, labheta vijJAnavicakSaNaH kAm ? // 1 // | itazca tUryazabdamAkarNya mAtRgRhAt rAjImatI sakhImadhye prAptA, hesakhyau ! bhavatIbhyAmekAkinI-1 bhyAmeva sADaMbaraMmAgacchan ko'pi varo vilokyate, ahamapi vilokayituM na labheyaM ? iti balAttadaMtare / |sthitvA nemi Alokya sAzcarya ciMtayatismakiM pAtAlakumAraH, kiM vA makaradhvajaH sureMdraH kim ?kiMvA mama puNyAnAM, prAgbhAro muurtimaanessH!||1|| Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra.1 tasya vidhAtuH karayo-rAtmAnaM nyuchanaM karomi mudaa|yenaiss varo vihitaH, saubhAgyaprabhRtiguNarAziH! // 2 // "|| saptamaH mubodhi mRgalocanA rAjImatyabhiprAyaM parijJAya saprItihAsaM hesakhi caMdrAnane ! samagraguNasaMpUrNe'pi asminvare| eka dUSaNaM astyeva, paraM varArthinyAM rAjImatyAM zRNvatyAM vaktuM na zakyate ! caMdrAnanA'pi hesakhimRga-1 // 214 // locane ! mayA'pi tad jJAtaM, paraM sAMprataM maunamevAcaraNIyaM, rAjImatyapi trapayA madhyasthatAM darzayaMtI | hesakhyau ! yasyAH kasyA api bhuvanAdbhutabhAgyadhanyAyAH kanyAyA ayaM varo bhavatu ! paraM sarvaguNasuMdare'smin vare dUSaNaM dugdhamadhyAtpUtarakarSaNaprAyaM ! asaMbhAvyameva, tadanu tAbhyAM savinodaM kathitaM, bhorAjImati ! varaHprathamaM gauro vilokyate, apare guNAstu paricaye sati jJAyaMte, tad gauratvaM tu ka-14 jalAnukArameva dRzyate !! rAjImatI seyaM sakhyau pratyAha, adya yAvat yuvAM cature iti mama bhramo' bhavat ! sAMprataM tu sa bhagnaH, yat sakalaguNakAraNaM zyAmatvaM bhUSaNamapi dUSaNatayA prarUpita, zRNutaM / hutAvatsAvadhAnIbhUya bhavatyau zyAmatve zyAmavastvAzrayaNe ca guNAn , kevalagauratve doSAMzca, tthaahi-18|||214|| "bhU 1 cittavalli 2 aguru 3, kacchUrI 4ghaNa 5kaNINigA 6 kesA7 / kasavadR 8masI 9 rayaNI 10, ka SAUSASAASAASTAS Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siNA ee aNagdhaphalA // 1 // " iti kRSNatve guNAH, " kappUre aMgAro 1, kaNINigA 2 kajjalaM ca NayaNammi 3 / bhuje marI ya 4 citte, rehA 5 kasiNAvi guNaheU // 2 // " itikRSNavastvAzrayaNe guNAH, " khAraM lavaNaM 1 dahaNaM, himaM ca 2 aigoraviggaho rogI 3 / paravasaguNo a cuNNo, kevalagorattaNe aguNA 4 // 3 // " evaM parasparaM tAsAM jalpe jAyamAne zrInemiH pazUnAmArttakharaM zrutvA sAkSepaM hesArathe ! ko'yaM dAruNaH svaraH ? sArathiH prAha, yuSmAkaM vivAhe bhojana kRte samudAyIkRtapazUnAmayaM svaraH ! ityukte svAmI ciMtayatisma, dhigvivAhotsavaM ! yatrAnutsavo'mISAM jIvAnAm !! itazca, hallI sahIo ! kiM me dAhiNaM cakkhu paripphurai ? iti vadaMtIM rAjImatIM prati sakhyau pratihatamamaMgalaM ! ityuktvA thuthukkAraM kurutaH ! ! nemistu hesArathe ! rathamito nivartaya, atrAMtare nemiM pazyanneko hariNaH svagrIvayA hariNIgrIvAM pidhAya sthitaH, atra kavighaTanA - "svAminaM nirIkSya hariNo brUte, " mApaharasu mApaharasu, eyaM maha hiyayahAriNi hariNi / sAmI ! amhaM maraNAvi, dussaho piya| tamAviraho ! // 1 // hariNI nemimukhaM nibhAlya hariNaM prati brUte / " eso pasaNNavayaNo, tihuaNa Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra- sAmI akAraNe baMdhU / tA viNNavesu vallaha !, rakkhatthaM savajIvANaM // 2 // " hariNoM'pi patnIprerito 3 saptamaH subodhi0 nemiM brUte, "NijjharaNaNIrapANaM, araNNataNabhakkhaNaM ca vnnvaaso|amhaann NiravarAhANa, jIviyaM rakkha kSaNaH rakkha paho ! // 3 // " evaM sarve'pi pazavaH svAminaM vijJapayaMti, tAvatsvAmI babhASe, bhoHpazurakSakAH !Lan // 215 // hai muMcata muMcata imAn pazUn, nA'haM vivAhaM kariSye ! pazurakSakAH zrInemivacasA pazUnmuMcaMtisma, sA rathirapi rathaM nivarttayatisma, atra kaviH-"heturiMdoH kalaMke yo, virahe rAmasItayoH / neme rAjImatItyAge, kuraMgaH satyameva sH||1||" samudravijayazivAdevIpramukhajanAstu zIghrameva rathaM skhalayaMtisma, |zivA ca savASpaM brUte, "patthemi jaNaNIvacchala !, vaccha! tumaM paDhamapatthaNaM kiNpi|kaauunn pANigahaNaM, || maha daMse NiavahUvayaNaM // 1 // nemirAha, "muMcAgrahamimaM mAta-mAnuSISu na me mnH| muktistrIsaMga-18 hai motkaMTha-makuMThamavatiSThate // 2 // " yataH-"yA rAgiNi virAgiNya-stAH striyaH ko niSevate / ato'haM kA kAmaye muktiM, yA virAgiNi rAgiNI // 3 // " ityaadi| rAjImatI, hAdaiva ! kimupasthitamityuktvA mUcchAM prAptA sakhIbhyAM caMdanadravairAzvAsitA kathamapi SARASHTRA Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ labdhasaMjJA sabASpaM gADhakhareNa prAha-"hAjAyavakuladiNayara !, hANiruvamaNANa ! haajgssrnn!| hAkaruNAyara sAmI !, maM muttUNaM kahaM calio ? // 4 // hAhiyayadhiTuNiTThara !, ajjavi Nillajja ! jIviyaM vahasi ? / aNNattha baddharAo, jai NAho attaNo jAo ! // 5 // " punarnizvasya sopAlaMbhaM jagAda-"jaha sayalasiddhabhuttAi, muttigaNiyAi dhutta ! rattosi / tA evaM pariNayaNA-raMbheNa viDaMbiyA kimahaM ? // 6 // " sakhyau saroSaM-"loapasiddhI vattaDI, sahie ! ikka supiNaja / saralaM viralaM sAmalaM, cukiya vihI karija ! // 7 // pimmarahiyaMmi piyasahi !, eyaMmi vi kiM karesi ? piyabhAvaM / pimmaparaM kiMpi varaM, aNNayaraM te krissaamo||8||" rAjImatI karNo pidhAya hI ! azrAvyaM kiM zrAvayathaH ? "jai kahavi / pacchimAe, udayaM pAvei diNayaro tahavi / muttUNa NemiNAhaM, karemi NAhaM varaM aNNaM // 9 // " punarapi / neminaM prati "vrateccharicchAdhikamevadatse, tvaM yAcakebhyo gRhmaagtebhyH||myaarthyNtyaa jagatAmadhIza!, hasto'pi hastopari naiva labdhaH! // 10 // " atha viraktA rAjImatI prAha / "jaivihu eassa karo, ma-18 & jjhakare No a Asi pariNayaNe / tahavi sire maha succiya, dikkhAsamaye karo hohI // 11 // " Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra ***** subodhi0 // 216|| | atha neminaM saparikaraH samudravijayo jagau, yathA-"nAbheyAdyAH kRtodvAhA, muktiM jgmurjineshvraaH| tato'pyuccaiHpadaM te syAt ?, kumAra! brhmcaarinnH||12||" nemirAha, hetAta ! kSINabhogakarmAhamasmi,kiMca-18 "ekastrIsaMgrahe'naMta-jaMtusaMghAtaghAtake / bhavatAM bhavatAMte'smin , vivAhe koyamAgrahaH ? // 13 // " atra kaviH-"manye'GganAviraktaH, pariNayanamiSeNa nemirAgatya / rAjImatI pUrvabhava-premNA samaketayanmu tyai // 14 // " / arahA ariTThaNemI dakkhe jAva tiNNi vAsasayAI kumAre agAravAsamajjhe II arahA ityAdi-arhan ariSTanemiH dakSo yAvat-trINi varSazatAni kumAraH san gRhasthAvasthAmadhye * uSitvA punarapi lokAMtikAH-ityAdi sarvaM tadeva pUrvoktaM bhaNitavyaM, lokAMtikA devAH yathA-"jaya hai| nirjitakaMdarpa / . jaMtajAtAbhayaprada ! nityotsavAvatArArtha, nAtha ! tIrtha prvrty||14||" iti svAminA // 21 // procya, svAmI vArSikadAnAnaMtaraM tribhuvanamAnaMdayiSyatIti samudravijayAdIn protsAhayaMtisma, tataH ROOSAARASAACAAN ***** Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarve'pi saMtuSTAH, dAnavidhistu zrIvIravat iti jJeyam yAvat dhanaM gotriNAM vibhajya datvA // 172 vasittA NaM puNaravi loyaMtiehiM jiyakappiehiM devehiM taM ceva savaM bhANi yavaM, jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA // 172 // je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe, sAvaNa suddhe, tassa NaM sAvaNasuddhassa chaTThI pakkhe NaM putvaNhakAlasamayaMsi uttarakurAe sIyAe sadevamaNuAsurAe parisAe aNugammamANamagge jAva bAravaIe NayarIe majjhaMmajjheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva revayae ujANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei, ThAvaittA sIyAo paccoruhai, paccoruhittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, karittA chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM cittAhiM Nakkhatte NaM jogamuvAgae NaM egaM devadUsamAdA kalpa.37 Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra saptamaH subodhi0 kSaNa: // 7 // // 217|| je se vAsANaM ityAditaH pavaie iti paryaMta sugamam // 173 // arahA ityAditaH jANamANe pAsamANe ya egeNaM purisasahasseNaM saddhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaie // 173 // arahA ariTThaNemI caupaNNaM rAiMdiyAiM NiccaM vosaTTakAe ciyattadehe taM ceva savaM jAva paNapaNNagassa rAiMdiyassa aMtarA vaTTamANassa je se vAsANaM tacce mAse, paMcame pakkhe, Asoyabahule, tassa NaM Asoyabahulassa paNNarasI pakkhe NaM, divasassa pacchime bhAge ujiMtaselasihare veDasapAyavassa ahe aTThamaNaM bhatteNaM apANaeNaM cittAhiM Nakkhatte NaM jogamuvA gae NaM jjhANaMtariyAe vaTTamANassa aNaMte jAva jANamANe pAsamANe vivirahai iti paryaMtaM, tatra kevalajJAnaM raivatakasthe sahasrAmravaNe samutpede, tata udyAnapAlako viSNorvya KASPAROSSERIES // 217 // Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jijJapat , viSNurapi mahA bhagavaMtaM vaMditumAyayau, rAjImatyapi tatrAgatA, atha prabhordezanAM nizamya : varadattanRpaH sahasradvayanRpayuto vratamAdade, hariNA ca rAjImatyAH snehakAraNe pRSTe prabhurddhanavatIbhavAdA-13 harai // 174 // arahao NaM ariTThaNemissa aTThArasa (18) gaNA aTThArasa (18) gaNaharA hotthA // 175 // arahao NaM ari?Nemissa varada ttapAmokkhAo aTThArasa samaNasAhassIo (18000) ukkosiyA samarabhya tayA saha svasya navabhavasaMbaMdhamAcaSTe / tataH prabhuranyatra vihRtya kramAtpunarapi raivatake samavAsarat , tadA ca anekarAjakanyAparivRtA rAjImatI rathanemizca prabhupArzve dIkSAM jagRhatuH, anyadA ca rAjI [tathAhi-prathame bhave'haM dhananAmA rAjaputrastadeyaM dhanavatI nAnI matpatnI abhUt (1) tato dvitIye bhave prathame devaloke AvAM devadevyau (2) tatastRtIye bhave'haM citragatinAmA vidyAdharastadeyaM ratnavatI matpanI (3) tatazcaturthe bhave caturthe kalpe dvAvapi devau (4) paMcame bhave'haM | aparAjitarAjA, eSA priyatamA rAjJI (5) SaSThe ekAdaze kalpe dvAvapi devI (6) saptame'haM zaMkho nAma rAjA, eSA tu yazomatI rAjJI (7) aSTame'parAjite dvAvapi devau (8) navame'haM, eSA rAjImatI (9)] 9496AAOSASSA Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kSaNaH kalpasUtra-1 matI prabhu naMtuM raivatake vrajaMtI mArge vRSTyA bAdhitA ekA guhAM prAvizat , tasyAM ca guhAyAM pUrvapravi-IPI subodhinaSTaM rathanemimajAnatI sA klinnAni vastrANi zoSayituM paritazcikSepa, tatazca tAM apahasitatridazataru-11 // 21 // NIrAmaNIyakAM sAkSAtkAmaramaNImiva ramaNIyAM tathA vivasanAM nirIkSya bhrAturvairAdiva madanena marma-18 NasaMpayA hotthA // 176 // arahaoNaM ariDaNemissa ajjajakkhiNipAmokkhAo cattAlIsaM ajjiyAsAhassIo (40000) ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hotthA // 177 // arahaoNaM ariTThaNemissa gaMdapAmokkhANaM samaNovAsagANaM egA sayasAhassI auNattariM ca sahassA (169000) ANi hataH kulalajjAmutsRjya dhIratAmavadhIrya rathanemistAM jagAda " ayi suMdari ! kiM dehaH, zoSyate ? tapasA tvayA / sarvAMgabhogasaMyoga- yogyaH saubhAgyasevadhiH // 1 // // 218 // Agaccha svecchayA bhadre !, kurvahe saphalaM jnuH| AvAmubhAvapi prAMte, cariSyAvastapovidhim // 2 // Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ tatazca mahAsatI tadAkarNya taM dRSTvA ca dhRtAdbhutadhairyA taM pratyuvAca" mahAnubhAva ! ko'yaM te-'bhilASo nrkaadhvnH| sarvaM sAvadyamutsRjya, punarvAMchanna lajase ? // 1 // agaMdhanakule jAtA-stiryaMco ye bhujaMgamAH / te'pi no vAtamicchaMti, tvaM nIcaH kiM tato'pyasi ? // 2 // ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hotthA // 178 // arahao NaM ariTUNemissa mahAsuvayApAmokkhANaM samaNovAsiyANaM tiNNi sayasAhassIo chattIsaM ca sahassA (336000) ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hotthA // 179 // arahao NaM aridRNemissa cattAri sayA (400) cauityAdivAkyaiH pratibodhitaH zrInemipArzve tahuzcIrNamAlocya tapastaptvA ca muktiM jagAma, rAjImatyapi dIkSAmArAdhya zivazayyAmArUDhA ciraprArthitaM zAzvatikaM zrInemisaMyogamavApa, yadAhuH "chadmasthA vatsaraM sthitvA, gehe vrssctuHshtiim| paMcavarSazatIM rAjI, yayau kevalinI zivam // 1 // "174 // Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra saptamaH subodhi0 kSaNa: // 219 // // 7 // isapuvINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM savakkhara-jAva saMpayA hotthA,paNNarasa sayA (1500) ohiNANINaM, paNNarasa sayA (1500) kevalaNANINaM, paNNarasa sayA (1500) veuviyANaM, dasa sayA (1000) viulamaINaM, aTTha sayA (800) vAINaM, solasa sayA (1600 ) aNuttarovavAiyANaM, paNNarasa samaNasayA (1500) siddhA, tIsaM ajjiyAsayAI (3000) si haaii||180||arhonnN aridRNemissa duvihA aMtagaDabhUmI hotthA, taMjahA-jugaMtagaDabhUmI pariyAyaMtagaDabhUmi ya, jAva aTThamAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI, duvAsa pariyAe aNtmkaasii||18||tennN kAleNaM teNaM samaeNaMarahAariDaNemI tiNNivAsasayAiMkumAravAsamajhevasittA,cauppaNNaM rAiMdiyAiM chaumatthapariyAyaM pAuNittA, desUNAI satta vAsasayAiM keva // 219 // Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lipariAyaM pAuNittA, paDipuNNAI satta vAsasayAiM sAmaNNapariAyaM pAuNittA, egaM vAsasahassaM savAuyaM pAlaittA, khINe veyaNijjAuyaNAmagotte, imIse osappiNIe dusamasusamAe bahuvaikvaMtAe, je se gimhANaM cautthe mAse, aTThame pakkhe, AsADhasuddhe, tassaNaM AsADhasuddhassa aTThamI pakkhe NaM, uppi ujiMtaselasiharaMsi paMcahiM chattIsehiM aNagArasaehiM (536) saddhiM mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM cittANakkhatte NaM jogamuvAgae NaM putvarattAvarattakAlasamayaMsi Nesajjie kAlagae (graM0 800) jAva savvadukkhappahINe // 182 // arahao NaM ariDaNemissa kAlagayassa jAva sabadukkhappahINassa caurAsIiM vAsasahassAiM vaikaMtAI paMcAsIimassa vAsasahassassa Nava vAsasayAiM vaikaMtAI, dasamassa ya vAsasayassa Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kSaNaH / // 7 // klpmuutr.18|| 175 // 176 // 177 // 178 // 179 // 180 // 181 // 182 // 183 // etAnisUtrANi sugamA-18 mubodhi0||ni pUrvaM vyAkhyAtAni ca // iti zrInemicaritram // ataH paraM graMthagauravabhayAtpazcAnupUrvyA namyAdInAM ajitAMtAnAM jinAnAM aMtarakAlamAnamevAha / // 220 // ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 183 // Namissa NaM arahao kAlagayassa jAva savadukkhappahINassa paMca vAsasayasahassAiM, caurAsIiM ca vAsasahassAiM, Nava vAsasayAiM vaikvaMtAI, dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 184 // muNisudhayassa NaM arho| missa NaM arahao ityAditaH vAyAlIsaM vAsasahassehi iccAiyaM iti paryaMtAni viMzatiH sUtrANi // 22 // vyaktAni, tathA'pi bAlabodhAya samudAyArthoM likhyate, zrInaminirvANAtpaMcabhirvarSANAM lakSaiH zrIne-131 minirvANaM, tatazcaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame ca pustakavAcanAdi (21) // 184 // zrImuni-181 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvratanirvANAt SaDbhirvarSANAM lakSaiH zrInaminirvANaM, tatazca paMcalakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, atra ca munisuvratanaminirvANAMtarasya naminirvANapustakavAcanAMtarasya |ca mIlane sUtroktaM " ikkArasavAsasayasahassAiM" ityAdi mAnaM bhavati, evaM sarvatra jJeyam (20) jAva savadukkhappahINassa ikkArasa vAsasayasahassAI caurAsiiM ca vAsasahassAiM Nava vAsasayAiM vaikvaMtAI dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 185 // mallissa NaM arahao jAvappahINassa paNNaDhei vAsasayasahassAI caurAsIiM ca vAsasahassAiM Nava vAsasayAI vaikkaMtAI dasamassa ya vaas|| 185 // zrImallinirvANAccatuHpaMcAzatA varSANAM lakSaiH zrImunisuvratanirvANaM, tatazcaikAdazalakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, ubhayamIlitaM ca sUtrakRdAha, paNNaDhei vAsasaya SAS RARASSASAS Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi. CRA // 221 // sahassAI ityAdi (19) // 186 // zrIaranirvANAdvarSANAM koTisahasreNa zrImallinirvANaM, tatazca sayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 186 // arassaNaM arahao jAvappahINassa ege vAsakoDisahasse vaikaMte sesaM jahA mallissa, taM ca eyaM, paMcasaTThilakkhA caurAsIiM ca vAsasahassA vaikaMtA taMmi samae mahAvIro Nivuo, tao paraM Nava vAsasayA vaikaMtA dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai, evaM aggao jAva seyaMso tAva daTThavaM // 187 // kuMthussa NaM arahao jAvappahINassa ege caubhAgapali ovame vaikkaMte, paMcasaddhiM ca sayasahassA sesaM jahA mallissa // 188 // paMcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (18) // 187 // zrIkuMthuni // 221 // CCA Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarvANAdvarSakoTisahasranyUnapalyopamacaturthabhAgena zrIaranirvANaM, tatazca vrssshsrkottipNcssssttilkssctu-14| razItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (17) // 188 // zrIzAMtinirvANAtpalyopamADhena zrIkuMthunirvANaM, tatazca palyacaturthabhAgapaMcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, ubhayamIlane ca sUtroktaM mAnaM syAt "ege caubhAgUNe paliovame" ityAdi, saMtissa NaM arahao jAvappahINassa ege caubhAgUNe paliovame vaikkate, paNNaDhiM ca sesaM jahA mallissa // 189 // dhammassa NaM arahao jAvappa hINassa tiNNi sAgarovamAiM vaikaMtAI paNNaTuiM ca sesaM jahA mallissa pAdonaM palyopamaM ityarthaH, sesaM jahA mallissa ityAdi-zeSaM mallinAthavat, tacca paMcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSarUpaM jJeyaM, evaM sarvatra (16) // 189 // zrIdharmanirvANAtpUrvoktapAdonapalyanyUnaitribhiH sAgaropamaiH zrIzAMtinirvANaM, tatazca pAdonapalyopamapaMcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzI kakara Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra saptamaH subodhi0 kSaNa: // 222 // *OSAASIAKASP // 7 // tivarSAtikrame pustakavAcanAdi, (15)||190||shriianNtnirvaannaaccturbhiH sAgaraiH zrIdharmanirvANaM, tatazca / sAgaratrayapaMcaSaSTilakSAdivarSAtikrame pustakavAcanAdi, ubhayamIlanAtsUtroktaM " sattasAgarovamAiM" ityAdi mAnaM syAt (14) // 191 // zrIvimalanirvANAnnavabhiH sAgaraiH zrIanaMtanirvANaM, tatazca sapta // 190||annNtss NaM arahao jAvappahINassa satta sAgarovamAiM vaikaMtAiM paNNaDhiM ca sesaM jahA mallissa // 191 // vimalassa NaM arahao jAvappahINassa solasa sAgarovamAiM vaikvaMtAI paNNaTuiM ca sesaM jahA mallissa // 192 // vAsupujassa NaM arahao jAvappahINassa chAyAlIsaM sAgarovamAiM vaikaMtAI paNNaTuiM ca sesaM jahA mallissa // 193 // // 222 // sAgarapaMcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi, ubhayamIlanena sUtroktaM " solasa sAgarovamAiM" ityAdi mAnaM syAt (13) // 192 // zrIvAsupUjyanirvANAt triMzatA sAgaraiH zrIvimalanirvANaM, tatazca SoDaza ALAUS Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAMA sAgarapaMcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi, (12) // 13 // zrIzreyAMsanirvANAccatuHpaMcAzatA sAgaraiH zrIvAsupUjyanirvANaM, tatazca SaTcatvAriMzatsAgarapaMcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi, (11) // 19 // sijaMsassa NaM arahao jAvappahINassa ege sAgarovamasae vaikkaMte paNNaDhiM ca sesaM jahA mallissa // 194 // sIyalassa NaM arahao jAvappahINassa egA sAgarovamakoDI tivAsaanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA vaikaMtA eyaMmi samae mahAvIro nibuo, taovia NaM paraM nava vAsasayAI vaikvaMtAI dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime zrIzItalanirvANAt SaTSaSTilakSaSaDviMzatisahasravarSAdhikasAgarazatonayA ekayA sAgarakovyA zrIzreyAMsanirvANaM, tato'pi varSatrayasA STamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaiH SaTSaSTilakSaSaD CACIO kalpa.38 Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra saptamaH subodhi // 223 // viMzatisahasravarSeradhike sAgarazate'tikrAMte zrIvIranirvRtiH, tataH paraM navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, (10) // 195 // zrIsuvidhinirvANAnnavabhiH sAgarakoTibhiH zrIzItalanirvANaM, saMvacchare kAle gacchai // 195 // suvihissa NaM arahao jAvappahINassa dasa sAgarovamakoDIo vaikkaMtAo sesaM jahA sIyalassa, taM ca ima, tivAsaanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA vaikaMtA iccaai|| 196 // caMdappahassa NaM arahao jAvappahINassa egaM sAgarovamakoDisayaM vaikvaMtaM sesaM jahA sIyalassa, taM ca imaM, tivAsaaddhanavamamAsAhiya 4 // 223 // tatazca trivarSArddhanavamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnasAgarakoTyA atikrame zrIvIranivRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (9) // 196 // zrIcaMdraprabhanirvANAnnavatyA sAgarakoTibhiH / Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ USHOSASTOGASSA30343* zrIsuvidhinirvANaM, tato'pi trivarSArddhanavamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUMnAsu dazasu sAgarako-18 6 TiSu vyatikrAMtAsu zrIvIranivRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (8) // 197 // zrIsupArzvanirvANAtsAgarANAM navazatakoTibhiH zrIcaMdraprabhanirvANaM, tatazca varSatrayasArddhASTamAsA bAyAlIsavAsasahassehiM UNagamiccAi // 197 // supAsassa NaM arahao jAvappahINassa ege sAgarovamakoDisahasse vaikaMte, sesaM jahA sIyalassa, taM ca imaM, tivAsaanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA vaikkaMtA iccaai|| 198||pumpphss NaM arahao jAvappahINassa dasa dhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaikazatakoTisAgaraiH zrIvIranirvRtiH, tato navazatAzItivarSAtikramapustakavAcanAdi (7) // 198 // zrIpadmaprabhanirvANAtsAgarakoTInAM navabhiH sahasraiH zrIsupArzvani- Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kSaNa: // 224 // kalpasUtra-zarvANaM, tatazca trivarSArddhanavamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaikakoTisahasrasAgaraiH zrIvIranivRtistasubodhito navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (6) // 199 // zrIsumatinirvANAnnavatisahasrasAgarako sAgarovamakoDisahassA vaikaMtA sesaM jahA sIyalassa, taM ca ima, tivAsaaddhanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM iccAi // 199 // sumaissa NaM arahao jAvappahINassa ege sAgarovamakoDisayasahasse vaikkate, sesaM jahA sIyalassa, taM ca imaM, tivAsaanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasaha ssehiM iccAiyaM // 200 // abhinaMdaNassaNaM arahao jAvappahINassa dasaTibhiH zrIpadmaprabhanirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnadazakoTisahasrasA / garaiH zrIvIranirvANaM, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (5) // 20 // zrIabhinaMdana // 224 // Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirvANAtsAgarakoTInAM navabhilakSaiH zrIsumatinirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaikalakSakoTisAgaraiH zrIvIranivRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (4) sAgarovamakoDisayasahassA vaikvaMtA sesaM jahA sIyalassa, taM ca imaM, tivAsaaddhanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM iccAiyaM // 201 // saMbhavassaNaM arahao jAvappahINassa vIsaM sAgarovamakoDisayasahassA vaikaMtA sesaM jahA sIyalassa, taM ca imaM, tivAsa adanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM iccAiyaM // 202 // IPI // 201 // zrIzaMbhavanirvANAtsAgarakoTInAM dazabhirlakSaiH zrIabhinaMdananirvANaM, tatazca trivarSArddhanavama-11 mAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnadazalakSakoTisAgaraiH zrIvIranirvRtistato navazatAzItivarSAtikrame 94EXOSOSASUNA SAYANG AKAASAKACAAR Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 225 // ANSAACARALLER pustakavAcanAdi (3) // 202 // zrIajitanirvANAtsAgarANAM triMzatA koTilakSaiH zrIzaMbhavanirvANaM, | saptamaH tatazca trivarSArddhanavamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaviMzatisAgarakoTilakSaiH zrIvIranirvRtistato , kSaNaH ajiyassa NaM arahao jAvappahINassa paNNAsaM sAgarovamakoDisayasahassA vaikaMtA, sesaM jahA sIyalassa, taM ca imaM, tivAsa adanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM iccAiyaM // 203 // navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (2) // 203 // zrIRSabhanirvANAtsAgarakoTInAM paMcAzatA | lakSaiH zrIajitanirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnapaMcAzatkoTilakSasAgaraiH zrIvIranirvRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustkvaacnaadi(1)|| // 225 // 1 idaM vyAkhyAnaM (228) sUtrasya zeyaM, sAhacaryAdatra vyAkhyAtamiti tatraiva vyAkhyAkRtA likhitamasti / Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ sukhAvabodhAya nRbhASayA yaMtrarUpeNa varNanam ] hindI [1] [2] [ 3 ] zrI munisuvratasvAmike nirvANa bAda cha lAkha zrImallinAthasvAmike nirvANase 54 lAkha zrInaminAtha svAmike nirvANa bAda pAMca lAkha varSe zrIneminAtha svAmikA nirvANa, usake varSe zrInaminAtha nirvANa, usake bAda pAMca varSe zrImunisuvratasvAminirvANa, usake bAda 11 bAda caurAsI hajAra navasau assI varSe lAkha caurAsI hajAra navasau assI varSe lAkha 84 hajAra navasau assI varSe pustaka - pustakavAcanAdi // 21 // pustakavAcanAdi // 20 // | vAcanAdi // 19 // gujarAtI [*] [2] [3] zrInaminAthanA nirvANathI pAMcalAkha varase zrIneminirvANa, tivArapachI corAsI sahasra nava zata aisI varasaI pustaka vAcanAdi // 21 zrImunisuvratanA nirvANathI chalAkha varase zrImallinAthanA nirvANathI caupanna lAkha zrInaminirvANa, tivArapachI pAMca lakSa caurA - varasaI zrImunisuvrata nirvANa, tivArapachI igyAra sI sahasra nava zata aisI varSe pustakavAca- lAkha caurAsI sahasra nava zata aisI varSe nAdi // 20 // | pustakavAcanAdi // 19 // // Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. subodhi0 // 226 // hindI- [4] [5] zrIaranAtha svAmike nirvANase koTi sahasra zrIkuMthunAtha svAmike nirvANase koTi sahasra zrIzAMtinAtha svAmike nirvANase arddha palyovarSe zrImallinAtha nirvANa, pIche 65 lAkha varSa nyUna eka palyopamake cauthe bhAgameM zrIa- pame zrIkuMthunAtha nirvANa, usake pazcAt eka 84 hajAra navasau assI varSe pustakavAcanAdi ranAthanirvANa, usake bAda koTisahasra 65 palyopamake cauthe bhAga, 65 lAkha 84 hajAra // 18 // lAkha 84 hajAra navasau assI varSe pustaka- navasau assI varSe pustakavAcanAdi // 16 // vAcanAdi / / 17 // B gujarAtI- [] zrIara nirvANathI koTi sahasra varSe zrImalli- zrIkuMthunAtha nirvANathI koTi sahasra varasaI zrIzAMtinAtha nirvANathI ardhapalyopamaI | nirvANa, tivArapachI pAMsaThi lAkha caurAsI nyUna palyopamanaI cothaI bhAgaI zrIara nirvA- zrIkuMthunirvANa, tivArapachI palyopamano cotho sahasra nava zata aisI varSaiM pustakavAcanA- Na, tivArapachI varSa sahasra koTi pAMsaThi lAkha bhAga pAMsaThi lAkha caurAsI sahasra nava zata di // 18 // caurAsI sahana nava zata aisI varSe pustaka- aisI varSaI pustakavAcanAdi // 16 // vAcanAdi // 17 // // 226 // Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI- [.] [] __ zrIdharmanAtha svAmike nirvANase paunA palyo-| zrIanaMtanAtha svAmike nirvANase cAra sA- zrIvimalanAtha svAmike nirvANase nava sApama nyUna tIna sAgaropame zrIzAMtinAtha nirvA- garopame zrIdharmanAtha nirvANa, usake pIche tIna garopame zrIanaMtanAtha nirvANa, usake pazcAt Na, usake bAda paunA palyopama, 65 lAkha sAgaropama, 65 lAkha 84 hajAra navasau assI sAta sAgaropama, 65 lAkha 84 hajAra navasau 84 hajAra navasau assI varSe pustakavAcanAdi varSe pustakavAcanAdi // 14 // assI varSe pustakavAcanAdi // 13 // // 15 // gujarAtI- [] [8] [1] ___ zrIdharmanAthanA nirvANathI poNaI palyopamaI zrIanaMtanAtha nirvANathI cyAraI sAgaropa- zrIvimalanAthanA nirvANathI nava sAgaropanyUna trINi sAgaropamaI zrIzAMtinirvANa, maI zrIdharmanirvANa, tivArapachI trINi sAga- maI zrIanaMtanirvANa, tivArapachI sAta sAgara tivArapachI poNu palyopama pAMsaThi lAkha ropama pAMsaThi lAkha caurAsI sahasra nava zata pAMsaThi lAkha caurAsI sahasra nava zata aisI corAsI sahasra nava zata aisI varSaiM pustaka aisI varSaI pustakavAcanAdi // 14 // varSaI pustakavAcanAdi // 13 // vAcanAdi // 15 // Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodha0 // 227 // hindI [90] [11] [ [12] zrIzItalanAtha svAmike nirvANase ekasau sAgaropama, 66 lAkha 26 hajAra varSanyUna eka koTi sAgaropame zrIzreyAMsasvAminirvANa, usake bAda 42 hajAra tIna varSa sADhe ATha mahine nyUna 66 lAkha 26 hajAra varSa adhika ekasau sAgaro|pame zrImahAvIranirvANa, usake bAda navasau assI // varSe pustakavAcanAdi // 10 // 11 zrIvAsupUjya svAmike nirvANa bAda tIsa zrIzreyAMsa nAtha svAmike nirvANa pIche 54 sAgaropame zrIvimalanAtha nirvANa, usake pIche sAgaropame zrIvAsupUjyasvAminirvANa, usake solAM sAgaropama, 65 lAkha 84 hajAra navasau bAda 46 sAgaropama, 65 lAkha 84 hajAra assI varSe pustakavAcanAdi / / 12 / / | navasau assI varSe pustakavAcanAdi // gujarAtI- [10] zrIvAsupUjyanA nirvANathI trIsaI sAgaro- zrIzreyAMsanA nirvANathI caupanna sAgaropamahaM pamaI zrIvimalanirvANa, tivArapachI sola zrIvAsupUjyanirvANa, tivArapachI chaitAlIsa sAgara pAMsaThi lAkha corAsI sahasra nava zata sAgaropama pAMsaThi lAkha caurAsI sahasra nava aisI varSa pustakavAcanAdi / / 12 / / [11] zata aisI varSa pustakavAcanAdi // 11 // [ [12] zrIzItalanAthanA nirvANathI eka zata sAgaropama tathA chAsaThi lAkha chavvIsa sahasra etalaI varasaI nyUna eka koDi sAgaropamaiM zrI zreyAMsanirvANa, tivArapachI trINi varSa sADhA ATha mAsa anaI baitAlIsa sahasra varSaI nyUna ehavAM chAsaThi lAkha chavvIsa sahasra varasaI adhika eka zata sAgaropama zrIvIranirvANa, tivArapachI | nava zata aisI varSa pustakavAcanAdi ||10|| saptamaH kSaNaH // 7 // // 227 // Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI- [3] [15] ___ zrIsuvidhinAtha svAmike nirvANa pIche zrIcaMdraprabha svAmike nirvANase 90 koTi zrIsupArzvanAthasvAmike nirvANa bAda navasau navakoTi sAgaropame zrIzItalanAtha nirvANa, sAgaropame zrIsuvidhinAtha nirvANa, usake koTi sAgaropame zrIcaMdraprabha svAmi nirvANa, usake bAda 42 hajAra tIna varSa sADhe ATha bAda 42 hajAra tIna varSa sADhe ATha mahine usake bAda 42 hajAra tIna varSa sADhe ATha mahine nyUna eka koTi sAgaropame zrImahAvIra- nyUna dazakoTi sAgaropame zrImahAvIranirvANa, mahine nyUna ekasau koTi sAgaropame zrImahAnirvANa, usake pazcAt navasau assI varSe tisa pIche navasau assI varSe pustakavAcanA- vIranirvANa, usake pazcAt navaso assI varSe | pustakavAcanAdi // 9 // di // 8 // pustakavAcanAdi // 7 // gujarAtI- [13] [15] &aa zrIsuvidhinAthanA nirvANathI nava koDi sA- zrIcaMdraprabhanA nirvANathI neU koDi sAga- zrIsupArzvanA nirvANathI navasaI koDi sAgaro-16 garopamaI zrIzItala nirvANa, tivArapachI baitA- ropamaI zrIsuvidhinirvANa, tivArapachI bai- pamaI zrIcaMdraprabha nirvANa, tivArapachI baitAlIsa sahasra varSa trINi varasa sADhAATha mAsa tAlIsa hajAra varSa trINi varSa sADhAATha mAsa lIsa hajAra varSa trINi varSa sADhA ATha mAsa etalaI nyUna eka koDi sAgaropamaI zrIvIra- etalaI nyUna dasa koDi sAgaropamaI zrIvIra- etale nyUna eka zata koTi sAgare zrIvIra| nirvANa, tivArapachI nava zata aisI varSaiM nirvANa, tivArapachI nava zata aisI varSe pu- nirvRti, tivArapachI nava zata aisI varSaI pu-| pustakavAcanAdi // 9 // stakavAcanAdi // 8 // stakavAcanAdi // 7 // [14] HARRAK Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra saptamaH subodhi0 kSaNa: // 7 // // 228 // ASSASSASSASSASSAROSSANA hindI- [16] [17] [18] ___ zrIpadmaprabha svAmike nirvANa pIche nava zrIsumatinAtha svAmike nirvANase 90 zrIabhinaMdanasvAmike nirvANase nava lAkha hajAra koTi sAgaropame zrIsupArzvanAtha- hajAra koTi sAgaropame zrIpadmaprabhasvAmi ni- koTi sAgaropame zrIsumatinAtha nirvANa, usake nirvANa, tatpazcAt 42 hajAra tIna varSa sADhe vANa, usake bAda 42 hajAra tIna varSa sADhe bAda 42 hajAra tIna varSa sADhe ATha mahine ATha mahine nyUna eka hajAra koTi sAgaropame ATha mahine nyUna daza hajAra koTi sAgaro- nyUna eka lAkha koTi sAgaropame zrImahAvIrazrImahAvIranirvANa, usake bAda navasau assI pame zrImahAvIranirvANa, usake pIche navasau nirvANa, usake pIche navasau assI varSe pustakavarSe pustakavAcanAdi // 6 // assI varSe pustakavAcanAdi // 5 // vAcanAdi // 4 // gujarAtI- [16] [17] [18] ___ zrIpadmaprabha nirvANathI nava hajAra koDi zrIsumatinAthanA nirvANathI neU hajAra zrIabhinaMdananA nirvANathI nava lAkha koDi sAgaraI zrIsupArzva nirvANa, tivArapachI trINi koDi sAgaropamaI zrIpadmaprabha nirvANa, tivA- sAgaropamaI zrIsumati nirvANa, tivArapachI trIvarSa sAoSTa mAsa baitAlIsa sahasra varSa nyUna rapachI trINi varSa sADhAATha mAsa baitAlIsa Ni varSa sADhAATha mAsa baitAlIsa sahasra eka sahasra koTi sAgaraI zrIvIranirvANa, sahasra etalaI nyUna dasa hajAra koDi sAga- varSa nyUna eka lAkha koDi sAgaropamaI zrI| tivArapachI nava zata aisI varSaiM pustakavA- ropamaI zrIvIranirvANa, tivArapachI nava zata vIranirvANa, tivArapachI navasaI aisI varacanAdi // 6 // aisI varSaI pustakavAcanAdi // 5 // saI pustakavAcanAdi // 4 // // 2 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. 39 hindI [19] [20] [21] zrIsaMbhavanAtha svAmike nirvANase daza lAkha zrI ajitanAtha svAmike nirvANase tIsa zrI RSabhadeva svAmike nirvANase pacAsa koTi sAgaropame zrIabhinaMdana svAminirvANa, lAkha koTi sAgaropame zrIsaMbhavanAtha nirvANa, lAkha koTi sAgaropame zrI ajitanAtha nirvANa, usake bAda 42 hajAra tIna varSa sADhe ATha usake bAda 42 hajAra tIna varSa sADhe ATha usake bAda 42 hajAra tIna varSa sADhe ATha mahine nyUna daza lAkha koTi sAgaropame zrI mahine nyUna vIsa lAkha koTi sAgaropame zrI mahine nyUna pacAsa lAkha koTi sAgaropame mahAvIra nirvANa, usake bAda navasau assI mahAvIra nirvANa, usake pIche navasau assI zrImahAvIra svAminirvANa, usake pIche navasau varSe pustakavAcanAdi // 3 // varSe pustakavAcanAdi // 2 // assI varSe pustakavAcanAdi // 1 11 gujarAtI- [19] [20] [21] zrI ajitanAthanA nirvANathI trIsa lAkha zrI RSabha nirvANathI paMcAsa lAkha koDi zrIzaMbhava nirvANathI dasa lAkha koDi sAgaropamaI zrIabhinaMdana nirvANa, tivArapachI koTi sAgaropamahaM zrIsaMbhava nirvANa, tivAra- sAgaropame zrI ajita nirvANa, tivArapachI trINi trINi varSa sADhAATha mAsa baitAlIsa sahasra pachI trINi varSa sADhAATha mAsa baitAlIsa varSa sADhAATha mAsa baitAlIsa sahasra varSa varSa etalaI nyUna dasa lAkha koDi sAgaro - sahasra varSa etale nyUna vIsa lAkha koDi sA- etalaI nyUna paMcAsa lAkha koDi sAgaropamaI pama zrIvIra nirvANa, tivArapachI nava zata garopamaiM zrIvIra nirvANa, tivArapachI nava zata zrIvIra nirvANa, tivArapachI nava zata aisI aisI varSe pustakavAcanAdi // 3 // | aisI varSe pustakavAcanAdi // 2 // varSa pustakavAcanAdi // 1 // Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtrasubodhi0 kSaNaH // 229 // // 7 // athA'syAmavasarpiNyAM prathamadharmapravartakatvena paramopakAritvAtkiMcidvistarataH zrIRSabhadevacaritraM prastau- saptamaH ti, teNaM ityAditaH abhIipaMcame hutthA iti paryaMtaM, tatra kosalietti kozalAyAM ayodhyAyAM bhavaH / / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usabheNaM arahA kosalie cauuttarAsADhe abhIipaMcame hotthA // 204 // taMjahA-uttarAsADhAhiM cue caittA gambhaM vakkaMte jAva abhIiNA pariNibue // 205 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usabheNaM arahA kosalie je se gimhANaM cautthe mAse, sattame pakkhe, AsADhabahule, tassa NaM AsADhabahulassa cautthI pakkheNaM, sabasiddhAo mahAvimANAo tittIsaM sAgarovamadvitIyAo aNaMtaraM cayaM caittA, iheva jaMbuddIve dIve kauzalikaH, zeSaM sugamam // 204 // taMjahA ityAditaH pariNibue iti paryaMtaM sugamam // 205 // teNaM ARREARSACROSSACROREN / / 229 // Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityAditaH ganbhaM vakaMte iti paryaMta sugamam // 206 // usabheNaM ityAditaH sayameva vAgarei iti paryaMta, bhArahe vAse ikkhAgabhUmIe nAbhikulagarassa marudevAe bhAriyAe putvarattAvarattakAlasamayaMsi AhAravakkaMtIe jAva gabbhattAe vkte||206||usbhennN arahA kosalie tinnANovagae AvihotthA, taMjahA- caissAmitti jANai jAva suviNe pAsai, taMjahA-"gayavasaha" gAhA, savaM taheva NavaraM paDhamaM usabhaM muhe NaM aiMtaM pAsai, sesAo gayaM, nAbhikulagarassa sAhei, suviNapADhagA natthi, nAbhikulagaro sayameva vAgarei // 207 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usame NaM arahA kosalie je se gimhANaM paDhame mAse, paDhame pakkhe, tatra marudevA prathama mukhena aiMtaM pravizantaM vRSabhaM pazyati, zeSAstu jinajananyaH prathamaM gajaM pazyanti, Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtrasubodhi0 ***** // 230 // SESSUAA% vIramAtA tu siMhamadrAkSIt , zeSa sUtraM sugamam // 207 // teNaM ityAditaH dAragaM payAyA iti paryantaM| prAgvat // 208 // taM ceva savaM ityAditaH jUyavajaM savaM bhANiyatvaM iti yAvat , tatra tadeva sarvaM yAvat / devA devyazca vasudhArA varSaNaM cakruH, zeSaM tathaiva pUrvoktaprakAreNa bandimocanamAnonmAnavarddhanazulkamocanapramukhasthitipatitAyugavarja sarva bhaNitavyam // cittabahule, tassa NaM cittabahulassa aTThamI pakkhe NaM, NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANaM jAva AsADhAhiM Nakkhatte NaM jogamuvAgae NaM AroggA AroggaM dArayaM payAyA // 208 // taMceva savaM jAva devA devIo ya atha devalokacyuto'dbhutarUpo'nekadevadevIparivRtaH sakalaguNaistebhyo yugalamanuSyebhyaH paramotkRSTaH / krameNa pravarddhamAnaH san AhArAbhilASe surasaMcAritA'mRtarasasarasAmaGguliM mukhe prakSipati, evamanye'pi tIrthaGkarA bAlye avagaMtavyAH, bAlyAtikrame punaragnipakkAhArabhojinaH, RSabhastu CRASHOGA ARUSH HARASSA // 230 // Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyAM yAvatsurAnItottarakurukalpadrumaphalAnyA''khAditavAn atha saJjAte kiJcidUnavarSe ca bhagavati prathamajinavaMzasthApanaM zakraH svajItamiti vicintya kathaM riktapANiH svAmisamIpaM yAmIti mahatIM ikSuyaSTimAdAya nAbhikulakarAGkasthasya prabhoragre tasthau dRSTvA cekSuyaSTiM hRSTavadanena svAminA kare prasArite " ikSu bhakSayasi ?" iti bhaNitvA tAM datvA ikSvabhilASAtkhAmino vaMza 'ikSvAku 'nAmA bhavatu, gotramapi asya etatpUrvajAnAM ikSvabhilASAt 'kAzyapa' nAmeti vasuhAravAsaM vAsiMsu, sesaM taheva, cAragasohaNa-mANummANavaddaNa-ussukka zakro vaMzasthApanAM kRtavAn, atha kiJcidyugalaM mAtApitRbhyAM tAlavRkSAdhomuktaM tasmAtpatatA tAlaphalena puruSo vyApAditaH, prathamo'yamakAlamRtyuH, atha sA kanyA mAtApitroH svarga - gatayoH ekAkinyeva vane vicacAra, dRSTvA ca tAM sundarIM yugalikanarA nAbhikulakarAya nyave - nAbhirapi ziSTheyaM sunandAnAmnI RSabhapatnI bhaviSyatIti lokajJApanapurassaraM tAM jagrAha tataH dayan, Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra- subodhi0 kSaNaH // 23 // sunandA sumaGgalAbhyAM saha pravarddhamAno bhagavAn yauvanamanuprAptaH, indro'pi prathamajinavivAhakRtyama-2 saptamaH smAkaM jItamiti anekadevadevIkoTiparivRtaH samAgatya svAmino varakRtyaM svayameva kRtavAna , vadhUkRtyaM / ca dvayorapi kanyayordevya iti, tatastAbhyAM viSayopabhogino bhagavataH SaTlakSapUrveSu gateSu bharatabA- I n mIrUpaM yugalaM sumaGgalA, bAhubalisundarIrUpaM yugalaM ca sunaMdA prasuSuve, tadanu caikonapaMcAzatputrayuga mAiya-ThiivaDiya-jUyavajaM savvaM bhANiyatvaM // 209 // usame NaM arahA kosalie tassaNaM paMca NAmadhenjA evamAhijaMti, taMjahA-usabhei vA (1) paDhama rAyA i vA (2) paDhamabhikkhAyare i vA (3) paDhamajiNe i vA (4) paDhamalAni kramAt sumaMgalA prasUtavatI // 209 // usabheNaM ityAdi-RSabhaH arhan kauzalikaH kAzyapa-18 gotrIyaH tasya prabhoH paMca nAmadheyAni evamAkhyAyante, tadyathA-ikAraH sarvatra vAkyAlaMkAre paDhamarAetti / / prathamarAjA, sacaivaM- kAlAnubhAvAt krameNa pracurakaSAyodayAtparasparaM vivadamAnAnAM yugalikAnAM daNDa-| // 23 // Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nItistAvat vimalavAhanacakSuSmatkulakarakAle'lpAparAdhitvena 'hakkAra rUpaivA'bhUt ,yazakhino'bhicandrasya / |ca kAle alpe'parAdhe 'hakkAra'rUpA, mahati ca aparAdhe 'makkAra'rUpA, prasenajinmarudevanAbhikulakarakAle | ca jaghanyamadhyamotkRSTAparAdheSu krameNa hakkAra' 'makkAra' 'dhikkAra'rUpA daNDanItayo'bhUvan , evamapi nItyatikramaNe jJAnAdiguNAdhikaM bhagavantaM vijJAya yugalibhirbhagavannivedane kRte khAmyAha, nItimatikramatAM daMDaM sarva rAjA karoti, sa cA'bhiSikto'mAtyAdiparivRto bhavati, evamukte tairUce, asmAkamapi / IdRzo rAjA bhavatu, svAmyAha, yAcadhvaM nAbhikulakaraM rAjAnaM, tairyAcito nAbhirbho ! bhavatAM RSabha : eva rAjetyuktavAn , tataste rAjyAbhiSekanimittamudakAnayanAya saraH prati gtvntH|| ___ tadA ca prakampitAsanaH zakro jItamiti samAgatya mukuTakuNDalAbharaNAdipariSkriyApurassaraM bhagavaMtaM rAjye'bhiSiJcati sma, yugalikanarAstu nalinapatrasthitajalahastA alaMkRtaM bhagavantaM nirIkSya vismitAH / kSaNaM vicArya bhagavatpAdayorjalaM prakSiptavantaH, tacca dRSTvA tuSTaH zakro'cintayat , aho ! vinItA ete puruSA iti vaizramaNamAjJApitavAn , yadiha dvAdazayojanavistIrNA navayojanaviSkaMbhAM 'vinItA'nAmnI Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi. // 232 // ROADSAMROSASARAM nagarI niSpAdayetyAjJAsamanantarameva ratnasuvarNamayabhavanapaMktiprAkAropazobhitAM sa nagarImavAsayat 1saptamaH | tato bhagavAn rAjye hastyazvagavAdisaMgrahapurassaraM 'ugra' 'bhoga' 'rAjanya' 'kSatriya'lakSaNAni catvAri / kulAni vyavasthApitavAn , tatropadaNDakAritvAdumA ArakSakasthAnIyAH(1)bhogArhatvAdbhogA gurusthAnIyAH (2) samAnavayasa iti kRtvA rAjanyA vayasyasthAnIyAH (3) zeSAH pradhAnaprakRtitayAkSatriyAzca(4)1 tadA ca kAlaparihANyA RSabhakulakarakAle kalpadrumaphalalAbhAbhAvena ye ikSvAkAste ikSubhojinaH, zeSAstu prAyaH patrapuSpaphalabhojino'gnerabhAvAccApakkazAlyAdyauSadhIbhojinazcAbhUvan , kAlAnubhAvA-18 ttadajIrNe ca khalpaM svalpatarazca bhuktavantastasyApyajINe bhagavadvacasA hastAbhyAM ghRSTvA tvacamapanIya bhuktavantastathApyajIrNe prabhUpadezAtpatrapuTe jalena kledayitvA taMdulAdIn bhuktavaMtaH, evamapyajINe kiyatImapi velAM hastatalapuTe saMsthApya, punarapyajINe kakSAsu khedayitvA, tathApyajINe hastAbhyAM mRSTvA patrapuTe kledayitvA hastatalapuTe saMsthApyetyAdibahuprakArairannabhojino babhUvAMsaH, evaM satyekadA | // 232 // drumagharSaNAnnavotthitaM pravRddhajvalajvAlaM tRNakalApaM kavalayantamagnimupalabhyA'bhinavaratnabuddhyA pra Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takarA dahyamAnA bhayabhItAH santo yugalino bhagavantaM vijJapayAmAsuH, bhagavatAcAgnerutpattiM vijJAya | bho yugalikAH! utpanno'gniratra ca zAlyAdyauSadhInidhAya bhuMgdhvaM, yatastAH sukhena jIryatItyupAye kathite'pya'nabhyAsAtsamyagupAyamajAnAnA auSadhIragnau prakSipya kalpadroH phalAnIva yAcante, agninA ca / tAH sarvato dahyamAnA dRSTvA ayaM pApAtmA vetAla ivA'tRptaH svayameva sarvaM bhakSayati nA'smAkaM kiJci-18 prayacchatItyato'syA'parAdhaM bhagavate vijJapya zikSA dApayiSyAma iti buddhyA gacchantaH pathi bhagavantaM titthaMkare i vA (5) // 210 // usabhe NaM arahA kosalie dakkhe dakkhahastiskandhArUDhamabhimukhamAgacchantaM dRSTvA yathAsthitaM vyatikaraM bhagavate nyavedayan , bhagavAMzcAha,-atra piTharAdivyavadhAnena bhavadbhirdhAnyAdiprakSepaH kArya ityuktvA taireva mRtpiNDamAnAyya nidhAya ca hastikumbhe miNThena kumbhakArazilpaM prathamaM nyadarzayat , uktavAMzca-evaMvidhAni bhANDAni vidhAya teSu pAkaM kurudhvamiti bhagavaduktaM samyagupAyamupalabhya te tathaiva kRtavanto'taH prathamaM kumbhakArazilpaM pravartitaM, Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodha0 // 233 // tato lohakAra (1) citrakAra (2) tantuvAya (3) nApita (4) zilpalakSaNAni catvAri zilpAni, eteSAM ca paJcAnAM mUlazilpAnAM pratyekaM viMzatyA bhedaiH zilpazataM taccA''cAryopadezajamiti // 290 // usabheNaM ityAditaH pavaie iti yAvat, tatra lehAiyAotti lekhAdikA dvAsaptatiH kalAratAzcemAHlikhitaM (1) gaNitaM (2) gItaM (3), nRtyaM (4) vAdyaM ca (5) paThana (6) zikSe ca (7) / paNe paDive allINe bhaddae viNIe vIsaM puvasaya sahassAiM kumAravAsamajhe vasittA tevaTThi puvasayasahassAI rajavAsamajhe vasaI, ca puvasayasahassAI rajavAsamajhe vasamANe lehAiyAo jyoti (8) chaMdo (9) laMkRti (10) - vyAkaraNa (11) nirukti (12) kAvyAni (13) // 1 // kAtyAyanaM (14) nighaMTu (15) - gaMja (16) turagArohaNaM (17) tayoH zikSA (18) / zastrAbhyAso (19) rasa (20) mantra - (21) yatra (22) viSa (23) khanya (24) gandhavAdAzca (25) // 2 // te saptamaH kSaNaH // 7 // // 233 // Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta (26) saMskRta (27) paizA-cikA (28)'pabhraMzAH (29) smRtiH (30) purANa (31) vidhI (32) / siddhAnta (33) tarka (34) vaidyaka (35) - vedA (36)''gama (37) saMhite (38) tihAsAzca ( 39 ) // 3 // sAmudrika (40) vijJAnA ( 41 ) - SScAryakavidyA (42) rasAyanaM (43) kapaTam (44) / vidyAnuvAda (45) darzana (46) - saMskArau (47) dhUrtazambalakam ( 48 ) // 4 // maNikarma (49) tarucikitsA (50), khecarya (51) marI (52) kaleMdrajAlaM ca ( 53 ) / pAtAlasiddhi (54) yaMtraka - rasavatyaH (55) sarvakaraNI ca ( 56 ) // 5 // prAsAdalakSaNaM (57) paNa (58) - citropala (59) lepa (60) carmakarmANi (61) / patracchedya (62) nakhacchedya (63) - patraparIkSA (64) vazIkaraNam (65) // 6 // kASThaghana (66) dezabhASA (67) - gAruDa (68 ) yogAGga (69) dhAtukarmANi (70) / kevalividhi (71) zakunarute ( 72 ) iti, puruSakalA dvisaptatijJeyAH // 7 // atra likhitaM haMsalipyAdyaSTAdazalipividhAnaM, tacca bhagavatA dakSiNakareNa brAhmyA upadiSTaM, gaNitaM Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 234 // tu ekaM, dazaM zataM sahasraM, ayutaM, lakSaM, prayutaM, koTiH, arbudaM, abjaM, khavaM, nikharva, mahApadmaM, zaMkuH, jaladhiH, aMtyaM, madhyaM, parArdhyaM ceti yathAkramaM dazaguNaM, ityAdi saMkhyAnaM sundaryA vAmakareNa, kASThakarmAdi rUpaM karma bharatasya, puruSAdilakSaNaM ca bAhubalina upadiSTamiti, causaTThi mahilAguNe catuHSaSTiH strIkalAstAzcemA H-- jJeyA nRtyau (1) citye (2), citraM (3) vAditra (4) mantra (5) tannAzca (6) / gaNiya pahANAo sauNarUapajavasANAo bAvantariM kalAo causaTTi - ghanavRSTi (7) phalAkRSTI (8), saMskRtajalpaH (9 ) kriyAkalpaH (10) // 1 // jJAna (11) vijJAna (12) dambhA - (13) mbustambhA (14) gIta (15) tAlayo (16) manam / AkAragopanA (17) ''rAma - ropaNe (18) kAvyazakti (19) vakroktI (20 ) // 2 // naralakSaNaM (21) gaja (22) hayavara - parIkSaNe (23) vAstuzuddhilaghubuddhI (24) / saptamaH kSaNaH // 7 // // 234 // Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakunavicAro (25) dharmA-cAro (26) 'Jjana (27) cUrNayoryogaH (28) // 3 // gRhidharma (29) suprasAdana-karma (30) kanakasiddhi (31) varNikAvRddhI (32) / vAkpATava (33) karalAghava (34)-lalitacaraNa (35) tailasurabhitAkaraNam (36) // 4 // bhRtyopacAra (37) gehA-'cArau (38) vyAkaraNa (39) paranirAkaraNe (40) / vINAnAda (41) vitaMDA-vAdAM (42) kasthiti (43) janAcArAH (44) // 5 // kuMbhabhrama (15) sArizrama (46)-ratnamaNibheda (17) lipiparicchedAH (48) / vaidyakriyA ca (49) kAmA-viSkaraNaM (50) raMdhanaM (51) cikurabaMdhaH (52) // 6 // zAlIkhaMDana (53) mukhamaM-Dane (54) kathAkathana (55) kusumasugrathane (56) / varaveSa (57) sarvabhASA-vizeSa (58) vANijya (59) bhojye ca (60) // 7 // abhidhAnaparijJAnA (61)-''bharaNayathAsthAnavividhaparidhAne (62) / aMtyAkSarikA (63) prazna-prahelikA (64) strIkalAzcatuHSaSThiH // 8 // kalpa.40 Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 235 // sippasayaM ca kammANaMti karmaNAM kRSivANijyAdInAM madhye kuMbhakArazilpAdikaM prAguktaM, zilpaza-2 tameva bhagavatopadiSTaM, ataevA'nAcAryopadezajaM karma, AcAryopadezajaM ca zilpamiti karmazilpayovizeSamAmanaMti, karmANi ca krameNa svayameva samutpannAni tiNNivi payAhiyAe uvadisai trINya-18| mahilAguNe sippasayaM ca kammANaM tiNNivi payAhiyAe uvadisai, uvadisaittA puttasayaM rajasae abhisiMcai, abhisiMcaittA puNaravi loyaMtiehiM jiyakappehiM devehiM tAhiM iTAhiM jAva vaggRhiM sesaM taMceva bhANiyavaM, jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA, je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe, pyetAni dvAsaptatipuruSakalAcatuHSaSTimahilAguNazilpazatAkhyAni vastUni prajAhitAya bhgvaanupdi-18||235|| zatismeti, upadizya ca puttasayaM rajasae abhisiMcai iti, tatra bharatasya vinItAyAM mukhyarAjyaM, bA-18 huSalezca bahalIdeze takSazilAyAM rAjyaM datvA zeSANAmaSTanavatenaMdanAnAM pRthag 2 dezAnvibhajya datta Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHORAIRESISASK*** vAn , maMdananAmAni cemAni-bharataH (1) bAhubAliH (2) zaMkhaH (3) vizvakarmA (4) vimalaH (5) sulakSaNaH (6) amalaH (7) citrAMgaH (8) khyAtakIrtiH (9) varadattaH (10) sAgaraH (11) yazodharaH | (12) amaraH (13) rathavaraH (14) kAmadevaH (15) dhruvaH (16) vatsaH (17) naMdaH (18) sUraH (19)4 sunaMdaH (20) kurUH (21) aMgaH (22) baMgaH (23) kozalaH (24) vIraH (25) kaliMgaH (26) mAgadhaH (27) videhaH (28) saMgamaH (29) dazArNaH (30) gaMbhIraH (31) vasuvarmA (32) suvarmA (33) rASTraH (34) surASTraH (35) buddhikaraH (36) vividhakaraH (37) suyazAH (38) yazaHkIrtiH (39) yazaskaraH (40) kIrtikaraH (41) sUraNaH (42) brahmasenaH (43) vikrAntaH (44) narottamaH (15) puruSottamaH (46) / caMdrasenaH (47) mahAsenaH (48) nabhaHsenaH (49) bhAnuH (50) sukAMtaH (51) puSpayutaH (52) zrIdharaH (53) durddharSaH (54) susumAraH (55) durjayaH (56) ajeyamAnaH (57) sudharmAH (58) dharmasenaH (59) AnaMdanaH (60) AnaMdaH (61) naMdaH (62) aparAjitaH (63) vizvasenaH (64) hariSeNaH (65) jayaH (66) vijayaH (67) vijayaMtaH (68) prabhAkaraH (69) aridamanaH (70) mAnaH (71) mahAbAhuH (72) Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 kSaNa: // 236 // dIrghabAhuH (73) meghaH (74) sughoSaH (75) vizvaH (76) varAhaH (77) susenaH (78) senaaptiH| saptamaH (79) kapilaH (80) zailavicArI (81) ariMjayaH (82) kuMjarabalaH (83) jayadevaH (84) nAgadattaH / (85) kAzyapaH (86) balaH (87) dhIraH (88) zubhamatiH (89) sumatiH (90) padmanAbhaH (91) siMhaH / cittabahule, tassa NaM cittabahulassa aTThamI pakkhe NaM, divasassa pacchime bhAge, sudaMsaNAe sibiyAe, sadevamaNuyAsurAe parisAe samaNugammamANamagge, jAva viNIyaM rAyahANi majjhaM majjheNaM Niggacchai, NigacchittA jeNeva siddhatthavaNe ujjANe,jeNeva asogavarapAyave,teNeva uvAgacchai,uvAgacchittA (92) sujAtiH (93) saMjayaH (94) sunAbhaH (95) naradevaH (96) cittaharaH (97) suravaraH (98) dRDha-18 rathaH (99) prabhaMjanaH (100) iti / rAjyadezanAmAni tu-aMga (1) baMga (2) kaliMga (3) gauDa (4) * cauDa (5) karNATa (6) lATa (7) saurASTra (8) kAzmIra (9) sauvIra (10) AbhIra (11) cINa (12) CHURRASCAROLISIASA // 23 // Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAcINa (13) gurjara (14) baMgAla (15) zrImAla (16) nepAla (17) jahAla (18) kauzala (19) 8 mAlava (20) siMhala (21) marusthalA dIni (22) / caumuTThiaMti catasRbhirmuSTibhirloce kRte sati avaziSTAM ekAM muSTiM suvarNavarNayoH skaMdhayorupari luThaMtI kanakakalazopari virAjamAnAM nIla asogavarapAyavassaahe, jAva sayameva caumuTThiyaM loyaM karei, karittA chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM AsADhAhiM NakkhatteNaMjogamuvAgaeNaM, uggANaM bhogANaM rAinnANaM khattiyANaM carahiM sahassehiM saddhiM egaM deva dUsamAdAya muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaie // 211 // usame NaM arahA kosalie egaM kamalamAlAmiva vilokya hRSTacittasya zakrasya AgraheNa rakSitavAn , zeSaM prAgvat , navaraM- cauhiM-12 sahassehiMti kacchamahAkacchAdibhizcaturbhiH sahasrairyathA khAmI kariSyati tathA vayamapi kariSyAma iti kRtanirNayaiH saha dIkSAM gRhItavAn // 211 // usabheNaM ityAditaH pAsamANe viharai iti yAvat , Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 237 // tatra egaM vAsasahastaM NicaM vosaTukAe atha pravrajyAM pratipadya gRhItaghorAbhigraho bhagavAn grAmAnugrAmaM viharatisma, tadAnIM lokasyA'tisamRddhatvAtkA bhikSA ? kIdRzA vA bhikSAcarAH ? iti ko'pi vArtAM na jAnAti, tataste sahapratrajitAH kSudhAdipIDitA bhagavantamAhAropAyaM pRcchaMti, bhagavAMstu maunI na kimapi prativakti, tataste kacchamahAkacchau prati vijJaptiM cakruH, tau api Ucaturyat vayamapi vAsasahassaM NiccaM vosaTTakAe ciyattadehe jAva appANaM bhAvemANassa egaM vAsasahassaM vaikkaMtaM, tao NaM je se hemaMtANaM cautthe mAse, sattame pakkhe, AhAravidhiM na jAnImaH, pUrvaM tu bhagavAnna pRSTaH, idAnImAhAraM vinA tu sthAtuM na zakyate, bharatalajayA gRhe'pi gantumayuktaM, tato vicAryamANo vanavAsa eva zreyAn ! iti vicArya bhagavantameva | dhyAyaMto gaMgAtaTe parizaTitapatrAdyupabhogino'saMskRtakezakUrcA jaTilAstApasA jajJire // saptamaH kSaNaH // 7 // // 237 // Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itazca kacchamahAkacchasutau bhagavatA putratvena pratipannau namivinaminAmAnau dezAMtarAdAgatau 8 hai| bharatena dIyamAnaM rAjyabhAgamavagaNayya pitRvacasA bhagavatsamIpamAgatya pratimAsthite bhagavati nalinI-1 patrairjalamAnIya sarvato bhUmisiMcanaM jAnupramANaM kusumoccayaM ca kRtvA paMcAMgapraNAmapUrvakaM raajyprdo| bhaveti pratyahaM vijJapayaMtau jinaM siSevatuH, tau cA'nyadA vIkSya vaMdanArthamAgato dharaNedro bhagavadbhaktyA | |saMtuSTo'vAdIta ,bho! bhagavAnniHsaMgo! mA bhagavaMtaM yAceyAM! bhagavadbhaktyA'hameva yuvAbhyAM dAsyAmIti | bhaNitvA'STacatvAriMzatsahasrasaMkhyAkAH (48000) vidyAstatra 'gaurI' 'gAMdhArI' 'rohiNI' 'prajJapti' lakSa-18 NAzcatasro mahAvidyAzca pAThasiddhA eva dattavAn , [ "yaJcoktaM kiraNAvalIkAreNa aSTacatvAriMzatsaM-14 khyAkAH (48) iti tadayuktaM, AvazyakavRttau aSTacatvAriMzatsahasrANAM (48000) uktatvAt"] atha vidyA datvA uktavAMzcamAbhirvidyAdharaddhiprAptau saMtau svajanaM janapadaM ca gRhItvA yAtaM yuvAM vaitADhye , nage dakSiNavidyAdharazreNyAM gaureyagAMdhArapramukhAnaSTau nikAyAn rathanUpuracakravAlapramukhANi paMcAzannaga-2 rANi, uttarazreNyAM ca paMDakavaMzAlayapramukhAnaSTau nikAyAn gaganavallabhapramukhANi ca SaSThinagarANi Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kalpasUtra. mubodhi0 kSaNa: // 238 // // 7 // hai nivAsya viharatamiti, tatastau kRtakRtyau khapitrorbharatasya ca taM vyatikaraM nivedya dakSiNazreNyA namiH hai| hai uttarazreNyAM vinamizca tsthtuH|| | bhagavA~zcAnnapAnAdidAnAkuzalaiH samRddhimadbhirjanairvastrAbharaNakanyAdibhirnimaMtryamANo'pi yogyAM bhikSAmalabhamAno'dInamanAH kurudeze hastinAgapure praviSTastatra ca AvazyakavRttyanusAreNa bAhubalisutasomaprabhasutaH zreyAMso yuvarAjaH, sa ca mayA zyAmavarNo meruramRtakalazairabhiSikto'tIvazobhita-18 vAniti svapnaM dRSTavAn , subuddhinAmA nagarazreSThI sUryamaMDalAt srastaM kiraNasahasraM punaH zreyAMsena tatra yojitaM tatastadatIvAzobhata iti svapnamaikSata, rAjA'pi svapne mahApuruSa eko ripubalena yuddhyamAnaH zreyAMsasAhAyyAjayI jAta iti dadarza, trayo'pi prAtaH sabhAyAM saMbhUya svasvasvapnAn parasparaM nyavedayan , tato rAjJA ko'pi zreyAMsasya mahAn lAbho bhAvIti nirNIya visarjitAyAM parSadi zreyAMso'pi khabhavane gatvA gavAkSasthaH svAmI na kiMcillAtIti janakolAhalaM zrutvA svAminaM vIkSya ca mayA kvA-3 pIdRzaM nepathyaM dRSTapUrvaM itIhApohaM kurvan jAtismaraNaM prApa, aho ! ahaM pUrvabhave bhagavataH sArathirbhaga // 238 // Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vatA saha dIkSAM gRhItavAn, tadA ca vajrasenajinena kathitamAsIdyadayaM vajranAbho bharatakSetre prathama jino bhAvIti sa eSa bhagavAn, tadAnImeva tasyaiko manuSyaH pradhAnekSurasakuMbhasamUhaprAbhRtamAdAya Agatastato'sau tatkuMbhamAdAya bhagavan ! gRhANemAM yogyAM bhikSAmiti jagAda, bhagavatA'pi pANI prasAritau, nissRSTazca tena sarvo'pi rasaH, nacApyatra biMdurapyadhaH patati kiMtUpari zikhA varddhate, yataH - "mAijja ghaDasahassA, ahavA nAijja sAgarA save / jasseArisa laddhI, so pANipaDiggahI hoi // 1 // " atra kaviH-- " svAmyAha dakSiNaM hastaM kathaM bhikSAM na lAsi ? bhoH ! / sa prAha dAtRhastasyA -'dho bhavAmi kathaM ? prabho ! // 1 // " yataH - " pUjAbhojanadAnazAMtikakalApANigrahasthApanA - cokSaprekSaNahastakArpaNamukhavyApArabaddhastvaham / [ ityabhidhAya dakSiNahaste sthite ] vAmo'haM raNasaMmukhAMkagaNa - nAvAmAMgazayyAdikRt dyUtAdivyasanI tvasau sa tu jagau cokSo'smi na tvaM zuciH // 2 // tataH" rAjyazrIrbhavatArjitArthinivahastyAgaiH kRtArthIkRtaH, saMtuSTo'pi gRhANa dAnamadhunA tanvan dayAM dAniSu / " 66 2 Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kalpasUtrasubodhi0 // 239 // RSSSSSSSSS ityabdaM pratibodhya hastayugalaM zreyAMsataH kArayan , pratyagrekSurasena pUrNamRSabhaH pAyAtsa vaH zrIjinaH || // 3 // " zreyAMsasya dAnAvasare-"netrAMbudhArA vAgdugdha-dhArA dhArA rasasya ca / sparddhayA varddhayAmAsuH, kSaNa: zrIdharmadvaM tadAzaye // 4 // " tatastena rasena bhagavatA sAMvatsarikatapaHpAraNA kRtA, paMca divyAni kI jAtAni, vasudhArAvRSTiH (1) celotkSepaH (2) vyomni devaduMdubhiH (3) gaMdhodakapuSpavRSTiH (4) AkAze ahodAnamahodAnamiti ghoSaNaM ca (5) tataH sarve'pi lokAstatra militAH, atha zreyAMsastAnprajJApayati, bho janAH ! sadgatilipsayA evaM sAdhubhya eSaNIyAhArabhikSA dIyate, ityasyAM avasapiNyAM zreyAMsopajJaM dAnam / tvayA etatkathaM jJAtaM? iti lokaiH pRSTazca svAminA saha khakIyamaSTabhava-18 saMbaMdhamAcaSTa, yadA svAmIzAne lalitAMgastadA'haM pUrvabhave nirnAmikA nAmnI svayaMprabhA devI (1) tataH pUrvavidehe puSkalAvatIvijaye lohArgale nagare bhagavAnvajrajaMghastadAnImahaM zrImatI bhAryA (2) ttaa| uttarakurau bhagavAn yugaliko'haM yugalinI (3) tataH saudharme dvAvapi mitradevau (4) tato bhagavAna'pa 18| // 239 // ravidehe vaidyaputrastadAhaM jIrNazreSThiputraH kezavanAmA mitraM (5) tato'cyute kalpe devau (6) tataH puMDa Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | rIkiyAM bhagavAn vajranAbhacakrI tadA'haM sArathiH (7) tataH sarvArthasiddhavimAne devau (8) iha bhaga - vataH prapautra iti, evaM zrutvA sarvo'pi jana:- " risahesasamaM pattaM, NiravajaM ikkhurasasamaM dANaM / seaMsasamo bhAvo, havijja jai maggiyaM hujjA" ityAdi stuvan svasthAnaM gataH // evaM dIkSAdinAdArabhya prabhorvarSasahasraM chadmasthatvakAlastatra sarvaH saMkalito'pi pramAdakAlaH aho - phagguNabahule, tassa NaM phagguNabahulassa ekkArasI pakkhe NaM, puNhakAla samayaMsi purimatAlassa nagarassa bahiyA sagaDamuhaMsi ujjANaMsi Naggoha rAtraM, evaM ca varSasahasre'tikrAMte purimatAlanAmni vinItAzAkhApure prabhoH kevalajJAnamutpannaM, tadaiva bharatasya cakramapi tadA ca viSayatRSNAyA viSamatvena prathamaM tAtaM pUjayAmi ? uta cakraM ? iti kSaNaM vimRzya ihalokaparalokasukhadAyini tAte pUjite kevalamihaloka phaladAyi cakraM pUjitameveti samya| vicArya bharataH pratyahamupAlaMbhAn dadatIM ca marudevAM hastiskaMdhe purataH kRtvA sarva vaMdituM yayau, Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 240 // pratyAsanne ca samavasaraNe mAtaH ! pazya svaputraddhiM ! iti bharatena bhaNitA marudevA harSapulakitAMgI pramodAzrupUrairnirmalanetrA prabhozchatracAmarAdikAM prAtihAryalakSmIM nirIkSya ciMtayAmAsa, "dhig ! mohavihvalAn ! sarve'pi prANinaH khArthe snihyaMti ! yanmama RSabhaduHkhena rudatyA netre api hInatejasI jAte, RSabhastu evaM surAsurasevyamAna IdRzIM samRddhiM bhuMjAno'pi mama sukhavArtAsaMdezamapi na preSayati, varapAyavassa ahe, aTThameNaM bhatteNaM apANaeNaM AsADhAhiM Nakkhatte NaM jogamuvAgae NaM jhANaMtariyAe vaTTamANassa aNaMte jAva jANamANe vihri||212|| tato dhig ! imaM snehaM," ityAdi bhAvayaMtyAstasyAH kevalamutpannaM, tatkSaNAcca AyuSaH kSayAnmukti jagAma / atra kaviH - "putro yugAdIzasamo na vizve, bhrAMtvA kSitau yena zaratsahasram / yadarjitaM kevalaratnamagryaM, snehAttadevArcchata mAturAzu // 1 // " "marudevAsamA nA'mbA, yA'gAtpUrvaM kilekSitum / muktikanyAM tanUjArthaM, zivamArgamapi sphuTam // 2 // " bhagavAnapi samavasaraNe dharmamakathayat, tatra saptamaH kSaNaH // 7 // // 240 // Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSabhasenAdyAH paMcazatAni bharatasya putrAH, saptazatAni pautrAzca pravrajitAsteSAM madhye RSabhasenAdayazcaturazItirgaNadharAH sthApitAH, brAhyapi pravavrAja, bharataH punaH zrAvakaH saMjAtaH, strIratnaM bhaviSyatIti tadA bharatena niruddhA suMdaryapi zrAvikA saMjAteti caturvidhasaMghasthApanA, te ca kacchamahAkacchavarjAH sarve'pi tApasA bhagavataH pArzve dIkSAM jagRhaH, bharatastu zakranivAritamarudevAzokaH svasthAnaM jagAma // 212 // (1) // atha bharatazcakrapUjAM kRtvA zubhe dine prayANaM kRtvA SaSTisahasravaH bharatasya SaTU khaMDAni sAdhayitvA svagRhamAgataH, cakraM tu bahireva | tasthau, tadA bharatenA'STanavatibhrAtRNAM madAjJA mAnyeti dUtamukhenA'vAci, te saMbhUya kimAjJAM manyAmahe ? uta yuddhaM kurmaH ? iti praSTuM prabhupA veM gatAH, prabhuNA'pi vaitAlIyAdhyayanaprarUpaNayA pratibodhya dIkSitA iti, tadanu bAhubalina upari dUtaH praiSi, so'pi krodhAndhadappoddhuraH san svasainyayutaH sammukhamAgatya bharatena saha dvAdazavarSI yAvadyuddhamakarot , paraM na ca hAritaH, tadA zakreNAgatya bhUyastarajanasaMhAraM bhavaMtaM jJAtvA dRSTi-vAgU-muSTi-daMDalakSaNAzcatvAro yuddhAH pratiSThitAH, teSvapi bharatasya parAjayo jajJe, tadA bharatena krodhAndhena bAhubalina upari 4 cakra muktaM, paramekagotriyatvAttattaM na parAbhavat , tadAmarSavazAdbharataM hantumanA muSTimutpATya dhAvana bAhubaliH aho ! pitRtulyajyeSThabhrAtRhananaM mamAnucitameva, utpATitA muSTirapi kathaM moghA bhavediti vicArya skhazirasi tAM muktvA locaM kRtvA sarva ca tyaktvA kAyotsarga cakre, tadA || bharatastaM natvA svAparAdha kSamayitvA svasthAnaM gataH, bAhubalistu paryAyajyeSThAna laghubhrAtRn kathaM namAmIti, tato yadA kevalamutpatsyate tadaiva kalpa.41 Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra saptamaH subodhi0 LA ... // 24 // AAAAAAAAAAAAE usabhassaNaM ityAditaH jAva bhadANaM ukkosiyA saMpayA hotthA iti paryaMtA trayodazasUtrI sugmaiv|| usabhassa NaM arahao kosaliyassa caurAsIi (84) gaNA caurAsIi (84) gaNaharA hotthA // 213 // usabhassa NaM arahao kosaliyassa usabhaseNapAmokkhAo caurAsIo samaNasAhassIo (84000) ukkosiyA samaNasaMpayA hotthA // 214 // usabhassa NaM arahao kosaliyassa baMbhIsuM. daripAmokkhANaM ajjiyANaM tiNNi sayasAhassIo (300000)ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hotthA // 215 // usabhassa NaM arahao kosaliyassa bhagavatpArzve yAsyAmIti vicArya varSa yAvat kAyotsargeNaivAsthAt , varSAte ca bhagavatpreSitAbhyAM svabhaginIbhyAM hebhrAtargajAduttaretyuktvA pratibodhitaH sa yAvat caraNau udakSipat tAvattasya kevalamutpede, tato bhagavatpAdyaM gatvA ciraM vihRtya bhagavatA sahaiva sa mokSaM yayAviti, bharato'pi ciraM cakravartizriyamanubhUya ekadA''darzabhavane mudrikAzUnyAM svAMgulI dRSTvA'nityatvaM bhAvayan kevalajJAnamutpAdya dazasahasranRpasArddha devatAdattaM liGgamupAdAya ciraM vihRtya zivaM yayAviti // itipustakAntarAdupayogItikRtvAtroddhRtam // Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sijaMsapAmokkhANaM samaNovAsagANaM tiNNi sayasAhassIo paMca sahassA (305000) ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hotthA ||216||usbhss NaM arahao kosaliyassa subhaddApAmokkhANaM samaNovAsiyANaM paMca sayasAhassIo cauppaNNaM ca sahassA (554000) ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hotthA // 217 // usabhassa NaM arahao kosaliyassa cattAri sahassA satta sayA paNNAsA (4750) cauddasapuvINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM ukkosiyA cauddasapuvisaMpayA hotthA // 218 // usabhassa NaM arahao kosaliyarasa nava sahassA (9000) ohinANINaM ukkosiyA ohinANIsaMpayA hotthA // 219 // usabhassa NaM arahao kosaliyassa vIsa sahassA (20000) kevalanANINaM ukkosiyA kevalanANisaMpayA hotthA // 220 // Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kalpasUtrasubodhi0 kSaNaH // 242 // / / 7 // usabhassa NaM arahao kosaliyassa vIsa sahassA chacca sayA (20600) veuviyANaM ukkosiyA veubviyasaMpayA hotthaa||221||usbhssnnN arahao kosaliyassa bArasa sahassA chacca sayA paNNAsA (12650) viulamaINaM aDDAijesu dIvesu dosu ya samuddesu sannINaM paMciMdiyANaM pajjattagANaM maNogae bhAve jANamANANaM ukkosiyA viulamaisaMpayA hotthA // 222 // usabhassaNaM arahaokosaliyassabArasasahassA chacca sayA paNNAsA(12650) vAINaM ukkosiyA vAisaMpayA hotthaa||223||usbhssnnN arahao kosaliyasta vIsaM aMtevAsi sahassA (20000) siddhA, cattAlIsaM ajjiyAsAhassIo (40000) siddhaao||224 // usabhassa NaM arahao kosaliyassa bAvIsa sahassA nava sayA (22900) aNuttarovavAiyANaM gaika // 242 // Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 213 / 214 / 215 / 216 / 217 / 218 / 219 / 220 / 221 / 222 / 223 / 224 / 225 // usabhassaNaM da ityAditaH pariyAe aMtamakAsI iti yAvat , tatra yugAMtakRddhamirasaMkhyeyAni puruSayugAni, bhagavato llANANaM jAva bhadANaM ukkosiyA saMpayA hotthA // 225 // usabhassa NaM arahao kosaliyassa duvihA aMtagaDabhUmI hotthA, taMjahA-jugaMtagaDabhUmI ya, pariAyaMtagaDabhUmI ya, jAva asaMkhijjAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI, aMtomuhuttapariyAe aNtmkaasii||226|| teNaM kAleNaMteNaM samaeNaM usameNaM arahA kosalie vIsaM puvasayasahassAiM (2000000pUrva) kumAravAsa|'nvayakrame siddhAni, paryAyAMtakRddhamistu bhagavataH kevale samutpanne'ntarmuhUrtena marudevAvAminI aMtakR-18 kevalitAM prAptA // 226 // teNaM kAleNaM ityAditaH savvadukkhappahINe iti yAvat , tatra tRtIyArake Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. saptamaH subodhi0 kSaNa: // 243 // // 7 // majjhe vasittA, tevaDhei puvasayasahassAI (6300000 pUrva) rajavAsamajhe vasittA, tesIiM putvasayasahassAiM (8300000pUrva ) agAravAsamajhe vasittA, egaM vAsasahassaM (1000varSa) chaumatthapariyAgaM pAuNittA, egaM puvasayasahassaM vAsasahassUNaM kevalipariyAgaM pAuNittA, paDipuNNaM puvasayasahassaM (100000pUrva) sAmaNNapariyAgaM pAuNittA, caurAsIiM puvasayasahassAiM (8400000pUrva) savAuyaM pAlaittA, khINe veyaNijjAuyanAmagotte, imIse osappiNIe, susamadussamAe samAe bahuvaikvaMtAe, tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM sesehiM, je se hemaMtANaM tacce mAse paMcame pakkhe, mAhabahule tassa NaM mAhabahulassa (aM. 900) terasI pakkhe NaM, 6 // 24 // Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUSIRUSASUSASISSA ekonanavati (82) pakSAvazeSe uppiM upari aSTApadazailazikharasya cauddasameNaMbhatteNaM caturdazabhaktapa-11 rityAgAdupavAsaSaTvena dazabhiranagArasahasraiH sArddha abhijinnAmake nakSatre caMdrayogamupAgate sati pUrvAhna-161 kAlasamaye palyaMkAsanena niSaNNaH kAlagataH yAvat sarvaduHkhAni prakSINAni // uppi aTThAvayaselasiharaMsi dasahiM aNagArasahassehiM saddhiM cauddasameNaM bhatteNaM apANaeNaM abhIiNA Nakkhatte NaM jogamuvAgae NaM puvaNhakAlasama yaMsi saMpaliyaMkaNisaNNe kAlagae jAva savvadukkhappahINe // 227 // yasmin samaye bhagavAnsiddhaH, tasminsamaye calitAsanaH zakro'vadhinA bhagavanirvANaM vijJAyA'gramahiSIlokapAlAdisarvaparivAraparivRto yatra bhagavaccharIraM tatrAgatya triH pradakSiNIkRtya nirAnaMdo'zrupanayano nAtyAsanno nAtidUraH kRtAMjaliH paryupAste, evaM IzAneMdrAdayaH sarve'pi sureMdrAH kaMpitAsanAH Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaH kSaNaH // 244 // kalpasUtra- jJAtabhagavanirvANAH svaskhaparivAraparivRtA aSTApadaparvate yatra bhagavaccharIraM tatrAgatya vidhivatparyupAsamA-1 subodhi0 nAstiSThati, tataH zakro bhavanapativyaMtarajyotiSikavaimAnikadevanaMdanavanAgozIrSacaMdanakASThAni AnAyya hai| tisrazcitAH kArayati, ekAM tIrthakarazarIrasya, ekAM gaNadharazarIrANAM, ekAM zeSamunizarIrANAM, tataH | AbhiyogikadevaiH kSIrodasamudrAjalaM AnAyayati, tataH zakraH kSIrodajalaistIrthakRccharIraM snapayati, sarasagozIrSacaMdanenAnulipati, haMsalakSaNaM paTazATakaM paridhApayati, sarvAlaMkAravibhUSitaM karoti, evaM anye devA gaNadharamunizarIrANi snapitAni caMdanAnuliptAni sarvAlaMkAravibhUSitAni kurvati, tataH zako vicitracitravirAjitAstisraH zibikAH kArayati, nirAnaMdo dInamanA azrumizranetrastIrthaka-2 iccharIraM ca zibikAyAM Aropayati, anye devA gaNadharamunizarIrANi zibikAyAM AropayaMti, tataH zako jinazarIraM zivikAyA uttArya citAyAM sthApayati, anye devA gaNadharamunizarIrANi sthApayaMti, tataH zakrAjJayA agnikumArA devA nirAnaMdA nirutsAhA agniM jvAlayaMti, vAyukumArA vAyuM vikurvati, zeSAzca devAstAsu citAsu kAlAgurucaMdanAdIni sAradArUNi nikSipaMti kuMbhazo madhughRtaistAH siMcaMti, 944 // Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SECRECAREERSALCHAR asthizeSeSu ca teSu zarIreSu zakAdezena meghakumArA devAstisrazcitA nirvApayaMti, tataH zakraHprabhoruparita-II nIM dakSiNAM dADhAM gRhNAti, IzAneMdra uparitanI vAmAM, camareMdro'dhastanI dakSiNAM, balIndro'dhastanI vAmAM, anye'pi devAH ke'pi jinabhaktyA ke'pi jItamiti, ke'pi dharma iti kRtvA, avaziSTAni aMgopAMgAsthIni usabhassa NaM arahao kosaliyassa jAva sabadukkhappahINassa tiNi vAsA addhanavamA ya mAsA vaikaMtA, taovi paraM egA sAgarovamakoDAkoDI, tivAsaanavamAsAhiyabAyAlIsavAsasaha ssehiM UNiyA vaikaMtA, eyaMmi samae samaNe bhagavaM mahAvIre gRhNati, tataH zakro ratnamayAni trINi stUpAni kArayati, ekaM bhagavato jinasya, ekaM gaNadharANAM, eka zeSamunInAM, tathAkRtvA ca zakAdayo devA naMdIzvaradvIpe kRtASTAhikamahotsavAH khaskhavimAneSu gatvA Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra saptamaH khAsu svAsu sabhAsu vajramayasamudkeSu jinadADhAH prakSipya gaMdhamAlyAdibhiH pUjayaMti // 227 // usabhassa NaM arahao ityAditaH kAle gacchai iti paryaMtamidaM sUtraM sAhacaryAjinAMtarAdhikAre prA. subodhi0 kSaNa: // 245 // pariNibue, taovi paraM navavAsasayA vaikaMtA, dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 228 // vyAkhyAtam // 228 // iti zrIRSabhadevacaritram // // 245 // Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasanasa iti zrIjagadguruzrIhIravijayasUrIzva raziSyaratnamahopAdhyAyazrIkIrttivijayagaNiziSyopAdhyAyazrI vinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM saptamaH kSaNaH samAptaH // 7 // // samAptaM ca jinacaritarUpaprathamavAcyavyAkhyAnam // 1 // Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M RIKAMANNARENDRA SVESNI SVOUSVISTES sUriM zrIvijayAnandaM, vijayAnandakArakam / "AtmArAma" iti khyAtaM, vande sadguNalabdhaye // 1 // ||iti saptamaH kSaNaH smaaptH|| vallabhavijayastveSa, ziSyaziSyasya ziSyakaH / nityaM smarati yaM bhaktyA, sa dadAtu sadA sukham // 1 // Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karUpa. 42 // athASTamaH kSaNaH // // athagaNadharAdisthavirAvalIlakSaNe dvitIye vAcye sthavirAvalImAha / teNaM kAleNaM ityAditaH hotthA | iti paryaMtaM sugamam // 1 // sekeNaTTeNaM ityAditaH hotthA iti yAvat, tatra sekeNaTTeNaM hebhadaMta ! te kANaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa Nava gaNA, ikkArasa gaNaharA hotthA // 1 // se keNaTTeNaM bhaMte! evaM buccai ? samaNassaNaM bhagavao mahAvIrassa Nava gaNA, ikkArasa gaNaharA hotthA // // samaNassa tatkena arthena yat zrIvIrasya nava gaNA ekAdaza gaNadharA iti, anyeSAM tu " jAvaiyA jassa gaNA, tAvaiyA caiva gaNaharA tassa" itiprasiddhatvAt iti ziSyeNa prazne kRte AcArya Aha // 2 // samaNassa " Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra aSTamaH subodhi0 kSaNa: // 247 // ityAditaH ikkArasagaNaharA hotthA iti paryaMtaM, tatra akaMpitAcalabhrAtrorekaiva vAcanA jAtA, evaM metAryaprabhAsayorapIti yuktamuktaM "nava gaNA ekAdaza gaNadharAH" iti, yasmAt ekavAcaniko yatisamu bhagavao mahAvIrassa jitu iMdabhUI aNagAre goyamasagotte NaM paMca samaNasayAI (500)vAei,majjhimae aggibhUI aNagAre goyamasagotteNaM paMca samaNasayAiM (500) vAei, kaNIyase aNagAre vAubhUI goyamasagotte NaM paMca samaNasayAiM (500) vAei, there ajaviyatte bhAradAyagote NaM paMca samaNasayAiM (500) vAei, there ajasuhamme aggive sAyaNagotte NaM paMca samaNasayAiM (500) vAei, there maMDiyaputte vAsidAyo gaNa iti, atra maMDitamauryaputrayorekamAtRkatvena bhrAtrorapi bhinnagotrAbhidhAnaM pRthagjanakApe Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayA, tatra maMDitasya pitA dhanadevo mauryaputrasya tu maurya iti, aniSiddhaM ca tatra deze ekasminpatyau dusagutte NaM aDuTTAI samaNasayAiM (350) vAei, there moriyaputte kAsavagutte NaM aDuTThAI samaNasayAI (350) vAei, there akaMpie goyamasagotte NaM, there ayalabhAyA hAriyAyaNagotte NaM, te duNNivi therA tiNNi tiNNi samaNasayAiM (300) vAiMti, there meyaje, there pabhAse, duNNivi therA koDinnagotte NaM tiNNi tiNNi samaNasayAiM (300) vAiMti, se teNadveNaM ajo! evaM vuccai, samaNassa bhagavao mahAvIrassa Nava gaNA, ikkArasa gaNaharA hotthA // 3 // save ee samaNassa mRte dvitIyapativaraNamiti vRddhaaH||3|| save ee samaNassa ityAditaH NiravaccA vucchiNNA iti paryataM, Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra aSTamaH kSaNa: // 248 // // 8 // tatra iMdrabhUtyAdayaH sarve'pi ete gaNadharA dvAdazAMginaH AcArAMgAdidRSTivAdAMtazrutavaMtaH, khayaM tatprasubodhi0NayanAt , cauddasapuviNo caturdazapUrviNaH dvAdazAMgitve ukte caturdazapUrvitvaM Agatameva tathApi pUrvANAM prAdhAnyakhyApanArtha idaM vizeSaNaM, prAdhAnyaM ca pUrvANAM pUrva praNayanAt mahApramANatvAt anekavidyA-MIDO bhagavao mahAvIrassa ikkArasa gaNaharA duvAlasaMgiNo cauddasapuSiNo sammattagaNipiDagadhAragA rAyagihe Nagare mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM kA lagayA jAva savvadukkhappahINA / there iMdabhUI, there ajasuhamme, siddhiM gae maMtramayatvAcca, ata eva sammattagaNipiDagadhAragA gaNo'syAsti iti gaNI bhAvAcAryastasya piTakamiva / ratnakaraMDakamiva gaNipiTakaM dvAdazAMgI, samastaM yadgaNipiTakaM tasya dhArakAH rAjagRhe nagare apAnakena hai // 248 // mAsikena bhatteNaM bhaktena bhaktapratyAkhyAnena pAdapopagamanAnazanena mokSaM gatAH, tatra nava gaNadharAH *** SECRECORMUSALAMA ** Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAA bhagavati jIvatyeva siddhAH, iMdrabhUtisudharmANau tu bhagavati niste nirvRto jeime ityAdi- ye ime ajattAe adyatanakAle zramaNA nigraMthA viharaMti te sarve bhagavataH sudharmaNaH AvaJcijjA apatyAni 6 ziSyasaMtAnajA ityarthaH, avazeSA gaNadharA nirapatyAH ziSyasaMtAnarahitAH, sudharmakhAmini svaskhagaNA-| mahAvIre pacchA duNNivi therA prinnivvuyaa| je ime ajattAe samaNA NiggaMthA viharaMti, ee NaM save, ajasuhammassa aNagArassa AvacijA, avasesA gaNaharA NiravaccA vucchiNNA // 4 // samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte NaM, samaNassa bhagavao mahAvIrassa kAsavaguttassa ajasuhamme there aMtevAsI nisRjya zivaM gatAH // 4 // samaNebhagavaM ityAditaH tuMgiyAyaNasagotte iti paryaMtaM, tatra zrIvIrapaTTe 5 zrIsudharmasvAmI paMcamo gaNadharastatvarUpaM cedaM Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 249 // SHRASACAR kullAgasanniveze dhammillaviprasya bhAryA bhadilA, tayoH sutazcaturdazavidyApAtraM paMcAzadvarSAnte pratra-1 jitastriMzadvarSANi vIrasevA, vIranirvANAvAdazavarSAnte janmato dvinavativarSAnte ca kevalaM, tato'STau / varSANi kevalitvaM paripAlya zatavarSAyujaMbUsvAminaM khapade saMsthApya zivaM gataH // 1 // zrIjaMbUkhAmikharUpaM cedaM- rAjagRhe RSabhadattadhAriNyoH putraH paMcamavargAdAgato jaMbUnAmA zrIsudharma aggivesAyaNagotte NaM / therassa NaM ajasuhammassa aggivesAyaNagottassa ajajaMbUNAme there aMtevAsI kAsavagotte / therassa NaM ajajaMbUNAmassa khAmisamIpe dharmazravaNapuraHsaraM pratipannazIlasamyaktvo'pi pitrodRDhAgrahavazAdaSTau kanyAH pariNItaH, paraM na tAsAM sasnehAbhirvAgbhiAmohitaH, yataH-"samyaktvazIlatuMbAbhyAM, bhavAbdhistIryate sukham / te / dadhAno munirjambUH, strInadISu kathaM bruDet ? // 1 // " tato rAtrau tAH pratibodhayazcauryArthamAgataM catuHzata-| // 249 // navanavati (499) cauraparikaritaM prabhavamapi prAbodhayat , tataH prAtaH paMcazatacaurapriyASTakatajanakaja RIA sarakAra Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nanIkhajanakajananIbhiH saha svayaM paMcazatasaptaviMzatitamo navanavatikanakakoTIH parityajya prabajitaH, kramAtkevalI bhUtvA SoDaza varSANi gRhasthatve, viMzatiH chAdmasthye, catuzcatvAriMzatkevalitve, azItivarSANi sarvAyuH paripAlya zrIprabhavaM svapade saMsthApya siddhiM gataH, atra kaviH-"jaMbUsamastalArakSo, na bhUto na bhaviSyati / zivAdhvavAhakAn sAdhUn , caurAnapi cakAra yaH // 1 // prabhavo'pi prabhurjI-13 kAsavagottassa ajappabhave there aMtevAsI kaccAyaNasagotte / therassa NaM / ajjappabhavassa kaccAyaNasagottassa ajasijaMbhave there aMtevAsI maNagapiyA / hai yA-cauryeNa haratA dhanam / lebhe'nAcauryaharaM, ratnatritayamadbhutam // 2 // " tatra "vArasavarisehiM go amu, siddho vIrAo vIsahiM suhamo / causaTThie jaMbU, vucchiNNA tattha dasa ThANA // 1 // maNa 1 paramohi 2 pulAe3, AhAraga 4 khavaga 5 uvasame 6 kappe 7 / saMjamatia 8 kevala 9 si-jjhaNA ya 10 jaMbummi vucchiNNA // 2 // maNatti' manaHparyAyajJAnaM 'paramohitti' paramAvadhiH yasminnutpanne muhuurtaaNtH| SARRERAARS Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. subodhi0 // 250 // kevalotpattiH 'pulAetti' pulAkalabdhiryayA cakravarttisainyamapi cUrNIkartuM prabhuH syAt 'AhAragatti' A| hArakazarIralabdhiH 'khavagatti' kSapakazreNiH 'uvasamatti' upazamazreNiH 'kappatti' jinakalpaH 'saMjamati - atti saMyamatrikaM parihAravizuddhika 1 sUkSmasaMparAya 2 yathAkhyAtacAritralakSaNaM 3, atrApi kaviH - "lokottaraM hi saubhAgyaM, jaMbUkhAmimahAmuneH / adyApi yaM patiM prApya, zivazrIrnAnyamicchati ! // 3 // vacchagotte / therassa NaM ajasijaMbhavassa maNagapiuNo vacchasagottassa ajjajasabhadde there aMtevAsI tuMgiyAyaNasagote // 5 // anyadA ca prabhavaprabhuNA svapade sthApanArthaM gaNe saMghe ca upayoge datte tathAvidhayogyAdarzane ca paratIrtheSu tadupayoge datte rAjagRhe yajJaM yajan zayyaMbhavabhaTTo dadRze, tatastatra gatvA sAdhubhyAM "ahokaSTamahokaSTaM tattvaM na jJAyate param " iti vacaH zrAvitaH khaDgabhApita svagurubrAhmaNadarzitAyAH yajJastaMbhAdhaHsthazrIzAMtinAthapratimAyA darzanena pratibuddhaH pravrajitaH, tadanu zrIprabhavaH zrIzayyaMbhavaM khapade nyasya aSTamaH kSaNaH // 8 // // 250 // Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %% svargamagAditi prabhavaprabhukharUpam // 3 // tadanu zrIzayyaMbhavo'pi sAdhAnamuktanijabhAryAprasUtamanakAkhyaputrahitAya zrIdazavaikAlikaM kRtavAn, krameNa ca zrIyazobhadraM svapade saMsthApya zrIvIrAdaSTanavatyA | (98) varSeH svarjagAma iti // 4 // zrIyazobhadrasUrirapi zrIbhadrabAhusaMbhUtivijayAkhyau ziSyau khapade nyasya svarlokamalaMcake // 5 // saMkhittavAyaNAe ajjajasamaddAo aggao evaM therAvalI bhaNiyA, taMjahA- therassa NaM ajJjajasabhaddassa tuMgiyAyaNasagottassa aMtevAsI duve therA, there aja saMbhUivijae mADharasagutte, there ajjabhaddabAhU pAINasagutte / therassaNaM ajjasaMbhUivijayassa mADharasaguttassa aMtevAsI there ajathUlabhadde ataH paraM prathamaM saMkSiptavAcanayA sthavirAvalImAha saMkhittavAyaNAe ajjajasabhaddAo ityAditaH ajjatAvasI sAhA NiggayA itiparyaMtaM, vyAkhyA - saMkSiptavAcanayA AryayazobhadrAdagrata evaM sthavirA - Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 RA***** // 25 // valI kathitA-tadyathA-sthavirasya Aryayazobhadrasya tuMgikAyanagotrasya ziSyau dvau sthavirau, saMbhUtivi- / jayo mADharagotraH (1) sthavira AryabhadrabAhuzca prAcInagotraH (2) zrIyazobhadrapaTTe zrIsaMbhUtivijayazrIbhadrabAhunAmako dvau paTTadharau jAto, tatra bhadrabAhusaMbaMdhazcaivam pratiSThAnapure varAhamihirabhadrabAhU dvijau pravrajitau, bhadrabAhorAcAryapadadAne ruSTaH san varAho dvijaveSamAdRtya vArAhI saMhitAM kRtvA nimittairjIvati, vakti ca loke 'kvApyaraNye zilAyAM ahaM siMha-2 lagnamamaMDayaM, zayanAvasare tadabhaMjanaM smRtvA lagnabhaktyA tatra gataH siMhaM dRSTvApi tasyAdho hastakSepeNa lagnabhaMge kRte saMtuSTaH siMhalagnAdhipaH sUryaH pratyakSIbhUya svamaMDale nItvA sarva grahacAraM mamAdarzayaditi, + anyadA varAheNa rAjJaH puro likhitakuMDAlakamadhye dvipaMcAzatpalamAnamatsyapAte kathite zrIbhadrabAhubhistasya matsyasya mArge ardhapalazoSAt sArdhekapaMcAzatpalamAnatA kuMDAlakaprAMte pAtazca ukto militazca, tathA'nyadA tena nRpanaMdanasya zatavarSAyurvartane ete na vyavahArajJAH! nRpaputrasya vilokanArthamapi nAgatAH iti jainaniMdAyAM ca kriyamANAyAM gurubhiH saptabhirdinairbiDAlikAto mRtirUce, [atrakiraNAvalI ASARK*** 251 // Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRIGARH 452- 5345 kAreNa saptadinairiti samastaH prayogo likhitaH sa tu vaiyAkaraNaizciMtyaH ! saMkhyayA samAhAradvigubhavanAt ] tadanu rAjJA purAtsarvabiDAlikAkarSaNe'pi saptamadine stanyaM pibato bAlasyopari biDAlikAkAravArgalApAtena maraNe gurUNAM prazaMsA tasya niMdA ca sarvatra prasasAra, tataH kopAnmRtvA vyaMtarI bhUyA'zivotpAdAdinA saMgha upasargayan upasargaharastotraM kRtvA shriigurubhirnivaaritH| therassaNaM aja | saMbhUivijayassa mADharasaguttassa sthavirasyAryasaMbhUtivijayasya mADharagotrasya aMtevAsI there ajjathUlabhadde / goyamasagutte ziSyaH sthaviraH AryasthUlabhadraH gautamagotrastasya sambandhazcaivam| pATalipure zakaTAlamaMtriputraH zrIsthUlabhadro dvAdaza varSANi kozAgRhe sthito vararucidvijaprayogApitari mRte naMdarAjenAkArya maMtrimudrAdAnAyAbhyarthitaH sanpitRmRtyuM khacitte viciMtya dIkSAmAdatta, pazcAcca saMbhUtivijayAMtike vratAni pratipadya tadAdezapUrvakaM kozAgRhe caturmAsimasthAt , tadaMte c| bahuhAvabhAvavidhAyinImapi tAM pratibodhya gurusamIpamAgataH san tairduSkaraduSkarakAraka iti saMghasamakSa proce, tadvacasA ca pUrvAyAtAH siMhaguhAsarpabilakUpakASThasthAyinastrayo munayo dUnAH, teSu siMhaguhA LISTENOGROASAR Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S aSTamaH kSaNaH kalpasUtra- sthAyI munirguruNA nivAryamANo'pi dvitIyacaturmAsyAM kozAgRhe gato dRSTvA ca tAM divyarUpAM cala-18 subodhicitto'jani, tadanu tayA nepAladezAnAyitaratnakaMbalaM khAle kSiptvA pratibodhitaH sannAgatyovAca-14 // 25 // "sthUlabhadraH sthUlabhadraH, sa eko'khilasAdhuSu / yuktaM duSkara 2 kArako guruNA jage // 1 // pupphaphalANaM hai| |ca rasaM, surANa maMsANa mahilayANaM ca / jANaMtA je virayA, te dukkarakArae vaMde // 2 // " kozA'pi tatpratibodhitA satI khakAminaM puMkhArpitabANairdUrasthAnalaMbyAnayanagarvitaM rathakAraM sarSaparAzisthasUcyagrasthapuSpopari nRtyaMtI prAha-"na dukkaraM aMbayalaMbitoDaNaM, na dukkaraM sarisavaNacciyAe / taM dukkaraM taM ca mahANubhAvaM, jaM so muNI pamayavarNami vuccho // 3 // " kavayo'pi-"girau guhAyAM vijane vanAMtare, vAsaM zrayaMto vazinaH shsrshH|| hamrye'tiramye yuvatIjanAMtike, vazI sa ekaH zakaTAlanaMdanaH // 4 // yo'gnau praviSTo'pi hi naiva dagdha-Rchanno na khadgAgrakRtapracAraH | // 252 // kRSNAhiraMdhe'pyuSito na daSTo, nAktoMjanAgAranivAsyaho ! yaH // 5 // ASASARAS RUSTRASSE *NAASIPAREIGORA Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KORRASARANCS vezyA rAgavatI sadA tadanugA SaDDI rasairbhojanaM, zubhraM dhAma manoharaM vapuraho ! navyo vyHsNgmH| kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt , taM vaMde yuvatIprabodhakuzalaM zrIsthUlabhadraM munim|| re kAma ! vAmanayanA tava mukhyamastraM, vIrA vasaMtapikapaMcamacaMdramukhyAH / tvatsevakA hariviraMcimahezvarAyA, hA ! hA ! hatAza ! muninA'pi kathaM hatastvam ? // 7 // zrInaMdiSeNarathanemimunIzvarAI-buddhyA tvayA madana re ! munireSa dRSTaH ? / jJAtaM na nemimunijaMbusudarzanAnAM, turyo bhaviSyati nihatya raNAMgaNe mAm ! // 8 // zrInemito'pi zakaTAlasutaM vicArya, manyAmahe vayamamuM bhaTamekameva / devo'dridurgamadhiruhya jigAya mohaM, yanmohanAlayamayaM tu vazI pravizya // 9 // " . anyadA dvAdazavarSadurbhikSaprAMte saMghAgraheNa zrIbhadrabAhubhiH sAdhupaMcazatyAH pratyahaM vAcanAsaptakena dRSTivAde pAThyamAne anyeSu sAdhuSu udvigneSu sthUlabhadro vastudvayonAM dazapUrvI papATha, athaikadA yakSA-1 BI PRECORNOR-COM Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 253 // sAdhvIprabhRtInAM vaMdanArthamAgatAnAM svabhaginInAM siMharUpadarzanena dUnAH zrIbhadrabAhavo vAcanAyA ayogyastvamiti sthUlabhadramUcivAMsaH, punaH saMghAgrahAt athA'nyasmai vAcanA na deyetyuktvA sUtrato vAcanAM / daduH, tathA cAhuH-"kevalI caramo jaMbU-khAmyathaprabhavaH prabhuH / zayyaMbhavo yazobhadraH, saMbhUtivijaya-18| stathA // 1 // bhadrabAhuH sthUlabhadraH, zrutakevalino hi SaT / " ajjamahAgiritti ya AryamahAgirirjina goymsgutte| therassa NaM ajathUlabhaddassa goamasagottassa aMtevAsI duve therA, there ajamahAgirI elAvaccasagotte, there ajasuhatthI vaasiddhsgotte|| kalpavicchede'pi jinakalpatulanAmakArSIt , ajjasuhatthI yairAryasuhastibhirdurbhikSe sAdhubhyo bhikSA | yAcamAno dramako dIkSitaH, sa mRtvA zreNikasutakoNikasutodAyipaTToditanavanaMdapaTTodbhUtacaMdraguptasu- // 253 // tabiMdusArasutAzokazrIsutakuNAlaputraH saMpratinAmA'bhUt , sa ca jAtamAtra eva pitAmahadattarAjyo rathayAtrApravRttazrIAryasuhastidarzanAjAtajAtismRtiH sapAdalakSa (125000) jinAlaya-sapAdakoTi Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12500000) jinabimba-patriMzatsahasra (36000) jIrNoddhAra-paMcanavatisahasra (95000) pittalamayapratimAnekazatasahasrasatrazAlAdibhirvibhUSitAM trikhaMDAmapi mahImakarot , [" yattu kiraNAvalIkRtA sapA-18 dakoTinavInajinabhavanetyuktaM tacciMtyaM, aMtarvAcyAdau sapAdalakSetidarzanAt" ] anAryadezAnapi sAdhuve therassa NaM ajasuhatthissa vAsiddhasaguttassa aMtevAsI duve therA, suTTiyasuppaDibuddhA koDiyakAkaMdagA vgyaavccsguttaa| therANaM suTThiyasuppaDibuddhANaM koDiyakAkaMdagANaM vagyAvaccasaguttANaM aMtevAsI there ajaiMdadiNNe ko siyagutte / therassa NaM ajaiMdadiNNassa kosiyaguttassa aMtevAsI there SabhRdvaMThapuruSapreSaNena sAdhuvihArayogyAnakarot / suTTiyasuppaDibuddha susthitau suvihitakriyAniSThau supratibuddhau sujJAtatatvo idaM vizeSaNaM, kauTikakAkaMdikAviti tu nAmanI, anye tu susthitasupratibuddhau iti nAmanI, koTizaH sUrimaMtrajApAt kAkaMdyAM nagaryAM jAtatvAcca koTikakAkaMdikAviti vishessnnm| AALAN Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 254 // sthavirayoH susthitasupratibuddhayoH kauTika kAkaMdikayorvyAghrApatyagotrayoH ziSyaH sthaviraH Arya indradino'bhUt kauzika gotraH / sthavirasyAryendradinnasya kauzika gotrasya ziSyaH sthaviraH Aryadinno'bhUt gauta ajadiNe goamasagutte / therassa NaM ajadiNNassa goyamasaguttassa aMtevAsI there ajasIha girI jAIsare kosiyagutte / therassa NaM ajasIha girissa jAI sarassa ko siyaguttassa aMtevAsI there ajavare goyamasagotte / therassa NaM ajavairassa goamasagottassa aMtevAsI there ajjavairaseNe ukkosiyagotte / therassa NaM ajavairaseNassa ukkosiyagottassa aMtevAsI | magotraH / sthavirasyAryadinnasya gautama gotrasya ziSyaH sthaviraH AryasiMhagirirabhUt jAtismaraNavAn kau 1 | zikagautraH / sthavirasyAryasiMhagirerjAtismaraNavataH kauzikagotrasya ziSyaH sthaviraH Aryavajro'bhUt gau aSTamaH kSaNaH // 8 // // 254 // Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamagotraH / sthavirasyAryavajrasya gautamagotrasya ziSyaH sthaviraH Aryavajraseno'bhUt utkauzikagotraH / sthavirasyAryavajrasenasyotkauzikagotrasya ziSyAzcatvAraH sthavirA abhUvan sthavira: AryanAgilaH (1) sthaviraH AryapaumilaH (2) sthaviraH AryajayaMtaH (3) sthaviraH AryatApasaH (4) / sthavirAdAryanAgilA - cattAri therA, there aJjanAile (1) there ajapomile (2) there ajajayaMte (3) there ajjatAvase (4) / therAo ajanAilAo aJjanAilA sAhA niggayA, therAo ajjapomilAo ajjapomilA sAhA niggayA, therAo aJjajayaMtAo ajjajayaMtI sAhA niggayA, therAo ajjatAvasAo ajjatAvasI sAhAniyA, iti // 6 // // 5 // // 5 // // 5 // | dAryanAgilA zAkhA nirgatA, sthavirAdAryapaumilAdAryapaumilA zAkhA nirgatA, sthavirAdAryajayaMtA| dAryajayaMtI zAkhA nirgatA, sthavirAdAryatApasAdAryatApasI zAkhA nirgatA, iti // 6 // Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAA kalpamUtra aSTamaH subodhi0 kSaNa: // 255 // // 8 // -SCARSAASARALSCREENA atha vistaravAcanayA sthavirAvalImAha / vittharavAyaNAe puNa ityAditaH kAsavagutte paNivayAmi vittharavAyaNAe puNa ajajasabhaddAo purao therAvalI evaM paloijjai / taMjahA-therassa NaM ajajasabhairasa tuMgiyAyaNasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahA-there ajabhaddabAhU pAINasagotte, there ajasaMbhUivijae mADharasagutte / therassa NaM ajabhaddabAhussa pAINasagottassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahAthere godAse (1) there aggidatte (2) there jaNNadatte (3) there somadatte (4) kAsavagutte nnN| therehiMto godAsehiMto kAsavaguttehiMto ittha NaM godAsa gaNe iti paryaMta, vistaravAcanayA punaHAryayazobhadrAdagrataH sthavirAvalI evaM prlokyte| tatrAsyAM kila vAca M ANAS // 255 // Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai nAyAM bhUrizo bhedA lekhakadoSahetukA jJeyAH, tattatsthavirANAM zAkhAH kulAni ca prAyaH saMprati na hU~ jJAyate, nAmAMtareNa tirohitAni bhaviSyaMtIti tatra tadvidaH pramANaM, tatra kulaM ekAcAryasaMtatirgaNastvekavAcanAcAramunisamudAyaH, zAkhAstu ekAcAryasaMtatAveva puruSavizeSANAM pRthak pRthaga'nvayAH, nAma gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo evamAhijaMti, taMjahA-tAmalittiA(1) koDivarisiyA (2) poMDavaddhaNiyA (3) dAsIkhabbaDiyA (4)|therssnnN ajjasaMbhUivijayassa mADharasagottassa ime duvAlasa therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA,taMjahA-naMdaNabhadde 1 there, uva zaMde 2 tIsabhadde 3 jasabhadde 4 / there asumiNabhadde 5, maNibhadde 6 puNNabhadde athavA vivakSitAdyapuruSasaMtatiH zAkhA, yathA'smadIyA vairasvAminAmnA vairIzAkhA, kulAni tu tattacchiSyANAM pRthak pRthaga'nvayAH, yathA cAMdrakulaM, nAgeMdrakulaM, ityAdi / tadyathA-sthavirasyAryayazobhadrasya / Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama: kalpamUtra. mubodhi0 // 256 // tuMgikAyanagotrasya imau dvau sthavirau antevAsinau, 'ahAvaccA' na pataMti yasminnutpanne durgatau ayazaHpake vA pUrvajAstadapatyaM putrAdistatsadRzau yathApatyau, ata eva 'abhiNNAyA' abhijJAtau prasiddhau abhU ya 7||1||there athUlabhadde 8, ujjumaI 9 jaMbunAmadhije ya 10|there ya dIhabhadde, there taha paMDubhadde ya 12||2||therss NaM ajasaMbhUivijayassa mADharasaguttassa imAo satta aMtevAsiNIo ahAvaccA abhiNNAyAo hotthA, taMjahA-jakkhA ya jakkhadinnA, bhUyA taha ceva bhUyadinnA y| seNA veNA reNA, bhaiNIo thUlabhaddassa // 1 // therassa NaM ajathUlabhaddassa goyamasa guttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahA-there tA, tadyathA-sthavira AryabhadrabAhuH prAcInagotraH (1) sthavira AryasaMbhUtivijayo mADharagotraH (2) sthavirasyAryabhadrabAhoH prAcInagotrasyaite catvAraH sthavirA antevAsino yathApatyAH prasiddhA abhavan , | // 256 // Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadyathA-sthaviro godAsaH (1) sthaviro'gnidattaH (2) sthaviro yajJadattaH (3) sthaviraH somadattaH (4) kAzyapagotraH / sthavirAt godAsAtkAzyapagotrAt atra godAsanAmako gaNo nirgataH, tasyaitAzcatasraH anjamahAgirI elAvaccasagotte, there ajasuhatthI vAsiddhasagotte / therassa NaM ajamahAgirissa elAvaccasaguttassa ime aTTa therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahA-thereuttare(1) there balissahe(2) there dhaNaDDe(3) there siriDDe (4) there koDinne (5) there nAge (6) there nAgamitte (7) there chalae rohagutte kosiyagutte NaM // 8||therehitonnN chaluehiMto rohaguttehiMto zAkhA evamAkhyAyante, tadyathA-tAmaliptikA (1) koTivarSikA (2) puNDUvarddhanikA (3) dAsIkharbaTikA (1) // chalae rohagutta dravya 1 guNa 2 karma 3 sAmAnya 4 vizeSa 5 samavAyAkhya 6 SaT padArthaprarU-13 Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamaH kalpasUtrasubodhi0 kSaNa: // 257 // pakatvAt SaT , ulUkagotrotpannatvenolUkaH, tataH karmadhAraye SaDulUkaH, prAkRtatvAt 'chaluetti' ata eva / sUtre 'kosiyagutte' ityuktaM, ulUkakauzikayorekArthatvAt terAsiyatti trairAzikA jIvA 1 jIva 2 nojIvAkhya 3 rAzitrayaprarUpiNastacchiSyapraziSyAH, tadutpattistvevam kosiyaguttehiMto tattha NaM terAsIyA nniggyaa|| therehiMto NaM uttarabalissahehiMto tatthaNaM uttarabalissahagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo evamAhijjaMti, taMjahA-kosaMbiyA 1 suttivattiyA 2 koDaMbANI 3 caMdanAgarI 4||therss NaM ajasuhatthissa vAsiTThasagottassa zrIvIrAtpaMcazatacatuzcatvAriMzattame (544) varSe aMtaraMjikAyAM puryAM bhUtaguhavyaMtaracaityasthazrIguptA-2 cAryavaMdanAya grAmAMtarAdAgacchan rohaguptastacchiSyaH pravAdipradApitapaTahadhvanimAkarNya taM paTahaM spRSTvA-2 |''cAryasya tannivedya vRzcika 1 sarpa 2 mUSaka 3 mRgI 4 varAhI 5 kAkI 6 zakunikAbhidhaparivrAjakavi // 257 // Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yopaghAtikA mayUrI 1 nakulI 2 biDAlI 3 vyAghI 4 siMhI 5 ulUkI 6 zyenI 7 saMjJAH sapta vidyAH zeSopadravazamakaM rajoharaNaM ca gurubhyaH prApya balazrInAmno rAjJaH sabhAyAmAgatya podRzAlAbhidhena pari-1 vrAjakena saha vAde prArabdhe tena jIvA'jIvasukhaduHkhAdirUpe rAzidvaye sthApite-"devAnAM tritayaM trayI hutabhujAM zaktitrayaM trikharA-strailokyaM tripadI tripuSkaramatha tribrahma vrnnaastryH| traiguNyaM puruSatrayI | trayamatho saMdhyAdi kAlatrayaM, saMdhyAnAM tritayaM vacastrayamathA'pyastriyaH sNsmRtaaH||1||" ityAdi vadana ime duvAlasa therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahAjIvA'jIvanojIvetyAdirAzitrayaM vyavasthApitavAn , tatazca tadvidyAsu svavidyAbhirvijitAsu tatprayu-15 tAM rAsabhIvidyA rajoharaNena vijitya mahotsavapUrvakamAgatya sarvaM vRttAMtaM gurubhyo vyajJapayat , tato gurubhirUce, vatsa ! varaM cakre, paraM jIvA'jIvanojIvetirAzitrayasthApanamutsUtramiti tatra gatvA dadakha huuN| mithyAduSkRtaM, tataH kathaM tathAvidhaparSadi svayaM tathA prajJApya apramANayAmIti jAtAhaMkAreNa tena tathA Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtrasubodhi0 // 258 // KCARRORSCORAKA na cakre, tato gurubhiH SaNmAsI yAvadrAjasabhAyAM vAdamAsUtrya prAMte kutrikApaNAnnojIve yAcite / tasyAprAptau catuzcatvAriMzena pRcchAzatena (144) nirloThitaH kathamapi khAgrahamatyajan gurubhiH krudhA hai| there ajarohaNe 1, bhaddajase 2 mehagaNIa3 kAmiDDI 4||suttttia5suppddibuddhe6,rkkhiy 7 taha rohagutteya 8||1||isigutte 9sirigutte 10,gaNI ya baMbhe 11 gaNIya taha some 12 // dasa do a gaNaharA khalu, ee sIsA suhthiss||2||therehiN toNaM ajjarohaNehiMto kAsavaguttehiMtotattha NaM uddehagaNe nAmaM gaNe niggae, tassimAo cattAri sAhAo niggayAo, chacca kulAiM, evamAhijaMti, se kiM taM sAhAo, sAhAo evamAhijaMti, taMjahAkhelamAtrabhasmaprakSepeNa ziroguMDanapUrvaM sa saMghabAhyazcakre, tataH SaSTho nihnavastrairAzikaH, krameNa vaizeSika // 258 // Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. 44 darzanaM prakaTitavAniti, yattu sUtre rohagupta AryamahAgiriziSyaH proktaH, uttarAdhyayanavRttisthAnAMgavR 1 urdu barijiyA 1 mAsapUriA 2 maipattiyA 3 puNNapattiA 4, se taM sAhAo, se kiM taM kulAI ? kulAI evamAhijjaMti, taMjahA - paDhamaM ca nAgabhUaM 1, bIaM puNa somabhUiaM hoi 2 / aha ullagaccha taiyaM 3, cautthayaM hatthalijaMtu 4 / 1 / paMcamagaM naMdijaM, chaTTaM puNa pArihAsayaM hoi / uddehagaNassee, chacca kulA huMti nAyavA / 2 // // 65 // thairehiMtANaM siriguttehiMto hAriyasagottehiMto itthaNaM cAraNagaNe NAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo, sattaya kulAI evamAhijaMti se kiM taM sAhAo ? sAhAo evatyAdau tu zrIguptAcAryaziSyaH proktastato'smAbhirapi tathaiva likhitaM, tatvaM punarbahuzrutA vidaMti // Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 259 // mAhijaMti, taMjahA-hAriamAlAgArI 1, saMkAsiA 2, gavedhuA 3, vijanAgarI 4, se taM sAhAo, se kiM taM kulAiM? kulAI evamAhijaMti, taMjahA-paDhamittha vatthalijjaM, bIaM puNa pIidhammiaM hoi / taiaM puNa hAlijaM, cautthayaM pUsamittijaM / 1|pNcmgN mAlijjaM, chaTuM puNa ajaveDayaM hoi / sattamagaM kaNhasahaM, satta kulA caarnngnnss|2||||| therehiMtoNaM bhaddajasehiMto bhAradAyaguttehiMto etthaNaM uDuvADiyagaNa NAmaMgaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo tiNNi kulAiMevamAhijaMti, se kiM taM sAhAo ? sAhAo evamAhijjaMti, taMjahA-caMpinjiyA, bhaddijiyA kAkaMdiyA, mehalijjiyA, se taM sAhAo / se kiM taM kulAiM? kulAI evamAhijjaMti, taMjahA-bhaddajasiaM taha bhadda-guttiaM taiaMca hoi jasabhadaM / eyAiM uDu // 259 // Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vADiya-gaNassa tiNNeva ya kulAI // 1 // // // therehiMtoNaM kAmiDDIhito koDAlasagottehiMto itthaNaM vesavADiyagaNe nAmaM gaNe niggae, tassaNaM imAo cattAri sAhAo cattAri kulAiM evamAhijaMti, se kiM taM sAhAo? sAhAo evamAhijjaMti, taMjahA- sAvatthiyA 1, rajjapAliyA 2 aMtarijiyA 3 khemalijjiyA 4 setaM saahaao|se kiM taM kulAiM ? kulAiM evamAhijaMti, taMjahA-gaNiaM 1 mehiaM 2 kAmi-DviyaM ca 3 taha hoi iMdapuragaM 4 c| eyAiM vesavADiya-gaNassa cattAri u kulaaii|1||||therehiNtonnNisiguttehiNto vAsiddhasagottehiMto etthaNaM mANavagaNe NAmaM gaNe niggae, tassaNaM imAo cattAri sAhAo tiNNi u kulAiM evamAhijaMti,se kiM taM sAhAo? sAhAo evamAhijaMti, taMjahA- kAsavajiyA, goyamajjiyA, vAsiTThiA, Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi // 260 // soraTTiyA se taM sAhAo / se kiM taM kulAI ? kulAI evamAhijaMti, taM jahA - isigutta ittha paDhamaM, bIaM isidattiaM muNeyavaM / taiyaM ca abhijayaMtaM, tiNa kulA mANavagaNassa | 1 | // 65 // therehiMto NaM suTTiyasuppaDibuddhehiMto koDiyakAkaMdaehiMto vagdhAvaccasaguttehiMto itthaNaM koDiyagaNe NAmaM gaNe niggae, tassaNaM imAo cattAri sAhAo, cattAri kulAI evamAhijjaMti / se kiM taM sAhAo ? sAhAo evamAhijaMti, taMjahA - ucca nAgarI 1 vijAharI ya 2 vayarI ya 3 majjhamillA ya 4 / koDiyagaNassa eyA, havaMti cattAri sAhAo / 1 / se taM sAhAo / se kiM taM kulAI ? kulAI evamAhijaMti, taMjahA- paDhamittha baMbhalijjaM, biiyaM nAmeNa vatthalijjaM tu / taiyaM puNa vANijjaM, cautthayaM paNhavAhaNayaM // 2 // // 62 // therANaM suTThiyasuppaDibuddhANaM aSTamaH kSaNaH // 8 // // 260 // Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **RASARANASAY piyaggaMthe iti, ekadA trizatajinabhavanacatuHzatalaukikaprAsAdASTAdazazatavipragRhaSaTtriMzacchata-13 vaNiggehanavazatArAmasaptazatavApIdvizatakUpasaptazatasatrAgAravirAjamAne ajamerunikaTavartini subhaTa koDiyakAkaMdagANaM vagyAvaccasaguttANaM ime paMca therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahA-there ajaiMdadiMNNe, piyaragaMthe,there vijAharagovAle kAsavagutte NaM, there isidatte, there arihdtte| therehiMto NaM piyaggaMthehiMto itthaNaM majjhimA sAhA niggyaa| therehiMto NaM vijAharagovAlehiMto kAsavaguttehiMto vijjAharI sAhA niggayA / therassa NaM ajjaiMdadiNNassa kAsavaguttassa ajadiNNe aMtevAsI goymsgotte|therssnnN ajadiNNassa pAlabhUpAlasaMbaMdhini harSapure zrIpriyagraMthasUrayo'bhyeyustatra cAnyadA dvijairyAge chAgo haMtumArebhe, taiH ANG Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamaH kalpasUtrasubodhi0 // 26 // kSaNaH // 8 // zrAddhakarArpitavAsakSepe aMbikAdhiSThitaH sa chAgo vabhANa, "haniSyatha nu mAM hutyai, banItA''yAta mA hai| hata / yuSmadvannirdayaH syAM cet, tadA hanmi kSaNena vH||1|| yatkRtaM rakSasAM daMge, kupitena hnuumtaa| goyamasagottassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahA-there ajasaMtiseNie mADharasagotte, there ajasIhagirI jAissare kosiygutte|there hiMto NaM ajasaMtiseNiehiMto mADharasagottehiMto itthaNaM uccanAgarI sAhA niggyaa| therassaNaM ajasaMtiseNiyassa mADharasagottassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahA-(1000) there ajaseNie, there anjatAvase, there anjakubera, there ajaisipAlie / tatkaromyeva khastho vaH, kRpA cennAMtarA bhavet // 2 // " ityAdi, "kastvaM ? prakaTayAtmAnaM, tenoktaM pA-181 vako'smyaham / mamainaM vAhanaM kasmA-jighAMsatha pazuM vRthA ?||3||ihaa'sti zrIpriyagraMthaH, sUrIndraH samu-15 // 26 // Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pAgataH / taM pRcchata zubhaM dharma, samAcarata shuddhitH||4|| yathA cakrI nareMdrANAM, dhAnuSkANAM dhnNjyH| tathA dhuri sthitaH sAdhuH, sa ekaH satyavAdinAm // 5 // " tataste tathA kRtavaMtaH / thereajjavaire iti, therehiMto NaM ajaseNiehiMto itthaNaM ajaseNiyA sAhA niggayA / therehito NaM anjatAvasehiMto itthaNaM ajjatAvasI sAhA NiggayA / therehiMto NaM anjakuberehiMto itthaNaM ajjakuberI sAhA niggyaa|therehiNtonnN ajjaisivAliehiMto itthaNaM ajaisivAliyA sAhA niggyaa| therassaNaM ajasIhagirissa jAissarassa kosiyaguttassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahA-there dhaNagirI, there ajjavaire, there anjasamie, tuMbavanagrAme sunaMdAbhidhAnAM bhAryAM sAdhAnAM muktvA dhanagiriNA dIkSA gRhItA, sunaMdAsutastu khajanmasa ORARGAROSSAURASHUSHI Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. 18|maye eva piturdIkSAM zrutvA jAtajAtismRtirmAturudvegAya satataM rudannevAste, tato mAtrA SaNmAsavayA 8] aSTamaH mubodhita eva dhanagirerarpitastena ca guroH kare datto mahAbhAratvAdattavajranAmA pAlanastha evaikAdazAMgAni adhyaiSTa, hU~ tatastrivArSikaH sanmAtrA rAjasamakSaM vivAde'nekasukhabhakSikAdibhirlobhyamAno'pi dhanagiriNA'rpita hai // 262 // rajoharaNamagrahIttato mAtA'pi pravavrAja, tato'STavarSAMte ekadA tasya pUrvabhavavayasyairjubhakairujjayanImArge| vRSTinivRttau kUSmAMDabhikSAyAM dIyamAnAyAM animiSatvAddevapiMDo'yama'kalpya iti tadagrahaNe tuSTai(kri-18 I there arihadiNNe / therehito NaM anjasamiehiMto goyamasagottehiMto itthaNaM yalabdhirdattA, tathaiva dvitIyavelAyAM ghRtapUrAgrahaNe nabhogamanavidyA dattA, yazca pATalIpure dhanazreSThinA hai| dIyamAnAM bahudhanakoTisanAthAM sAdhvIbhyo guNAnAkarNya vajrameva vRNomIti kRtAbhigrahAM rukmiNI-1 nAmakanyAM pratibodhya dIkSayAmAsa, atra kaviH "mohAbdhizzulukI cakre, yena bAlena lIlayA / strInadI-IN snehapUrastaM, vajrarSi plAvayetkatham ? // 1 // " yazcaikadA durbhikSe saMghaM paTe saMsthApya sasubhikSAM purikApurI FLASHLOCAL // 262 // Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SERICAN CAUSARUSHASAHA nItavAn , tatra bauddhena rAjJA jinacaityeSu puSpaniSedhaH kRtaH, [atrA'pikiraNAvalIdIpikayorboddharA-18 kSeti prayogo likhitazciMtyaH !] tadanu paryuSaNAyAM zrAddhairvijJapto vyomavidyayA mAhezvarIpuryAM pitRmitramArAmikaM puSpapraguNIkaraNArthamAdizya svayaM himavadadrau zrIdevIgRhe gatastatazca zriyA dattaM mahApadmaM hutAzanavanAviMzatilakSapuSpANi ca lAtvA jaMbhakAmaravikurvitavimAnasthaH samahotsavamAgatya ji nazAsanaM prAbhAvayat, rAjAnamapi zrAvakaM cakre, anyadA sa zrIvatrakhAmI kaphodreke bhojanAdanu bhakSadaNAya karNe sthApitAyAH a'vyAH pratikramaNavelAyAM pAte pramAdena khamRtyuM AsannaM viciMtya dvAdazava-13 rSIyadurbhikSapraveze khaziSyaM zrIvajrasenAbhidhaM-"lakSamUlyaudanAdbhikSA, yatrAhi tvamavApnuyAH / subhikSa-18 |mavabuddhyethA-staduttaradinoSasi // 1 // ityuktvA anyatra vyahArayat , khayaM ca vasamIpasthasAdhubhiH / saha rathAvartagirau gRhItAnazano divaM prApa, tatra ca saMhananacatuSkaM dazamaM pUrvaM ca vyucchinnaM, [ yattu / kiraNAvalIkAreNa turya saMhananaM vyucchinnamiti likhitaM taccityaM ! taMdulavaicArikavRttidIpAlikAkalpAdau catuSkavyucchedasyaivoktatvAt , tadanu ca zrIvajrasenaH sopArake jinadattazrAddhagRhe tatpatyA Izva-18| Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 263 // RASARANG rInAmyA lakSamUlyamannaM paktvA prakSipyamANaM viSaM guruvacaH procya nyavArayat , prabhAte potaiH pracura-18 dhAnyAgamanAtsaMjAte subhikSe jinadattaH sabhAryo nAgeMdra 1 caMdra 2 nirvRti 3 vidyAdharA 4 khyasutaparivRto dIkSAM jagrAha, tatastebhyaH svakhanAmnA catasraH zAkhAH pravRttAH // baMbhadIviyA sAhA niggyaa| therehiMto NaM ajjavayarehiMto goyamasaguttehiMto itthaNaM ajjavayarI sAhA niggyaa|therss NaM ajavayarassa goyamasagottassa ime tiNNi therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hotthA, taMjahA-there ajavairaseNie, there ajapaume, there ajjrhe|therehiNtonnN ajavairaseNiehito itthaNaM ajanAilI sAhA niggyaa| therehiMto NaM ajapaumehiMto itthaNaM babhadIviyA sAhA niggayA iti, AbhIradeze'calapurAsanne kannAbennAnadyormadhye brahmadvIpe paMcazatI : tApasAnAM babhUva, teSvekaH pAdalepena bhUmAviva jalopari gacchan jalAliptapAdo bennAmuttIrya pAraNArthaM // 263 // Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAti, tato'ho ! etasya tapaHzaktiH ! jaineSu na ko'pi prabhAvIti zrutvA zrAddhaiH zrIvajrakhAmimAtulAH | AryasamitasUraya AhUtAsterUce, stokamidaM pAdalepazaktiriti, zrAddhaiste khagRhe pAdapAdukAdhAvanapuraH ajapaumAsAhA niggyaa|therehitonnN ajarahehiMto itthaNaM ajajayaMtI sAhA niggyaa|therss NaM ajjarahassa vacchasaguttassa anjapUsagirI there aMtevAsI kosiygutte||2|| therassa NaM ajapUsagirissa kosiyaguttassa ajaphaggumitte there aMtevAsI goymsgutte||3||therssnnN ajaphaggumittassa goyamasa guttassa ajadhaNagirI there aMtevAsI vaasiddhsgotte||4||therssnnN anjasaraM bhojitAstatastaiH sahaiva zrAddhA nadItaTamaguH, sa ca tApaso dhArkAmAlaMbya nadyAM pravizanneva bruDituM lagnastatasteSAM apabhrAjanA, itazca tatrAryasamitasUrayo'bhyetya lokabodhanAya yogacUrNaM kSiptvA ERRORRA Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra - subodha0 // 264 // Ucurbenne ! paraM pAraM yAsyAma ityukte kUle milite, babhUva bahvAzcaryaM ! tataH sUrayastApasAzrame gatvA tAnpratibodhya prAtrAjayan, tatastebhyo brahmadIpikA zAkhA nirgatA, tatra ca "mahAgiriH 1 suhastI ca 2, dhaNagirissa vAsisagottassa aja sivabhUI there aMtevAsI kucchasagot // 5 // therassa NaM ajjasivabhUissa kucchasagottassa ajabhadde there aMtevAsI kAsavat // 6 // therassa NaM ajabhaddassa kAsavaguttassa ajanakkhatte there aMtevAsI kAsavagatte // 7 // therassa NaM aJjanakkhattassa kAsavaguttassa ajarakkhe there aMtevAsI kAsavagutte // 8 // therassa NaM ajJjarakkhassa kAsavaguttassa sUriH zrIguNasuMdaraH 3 / zyAmAryaH 4 skaMdilAcAryo 5, revatImitrasUrirAT 6 // 1 // zrIdharmo 7 bhadraguptazca 8, zrIgupto 9 vajrasUrirAT 10 | yugapradhAnapravarA, dazaite dazapUrviNaH // 3 // there a ajjarakkhe aSTamaH kSaNaH // 8 // // 264 // Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / iti [aho vata kiraNAvalIkArasya bahuzrutaprasiddhibhAjo'pi anAbhogavilasitaM ! yato ye'mI zrI anjanAge there aMtevAsI goyamasagotte // 9 // therassa NaM ajjanAgassa goyamasaguttassa ajajehile there aMtevAsI vAsiddhasagutte ||10||therssnnN ajajehilassa vAsiTrasaguttassa ajaviNhu there aMte vAsI mADharasagotte // 11 // therassaNaM ajjaviNhussa mADharasaguttassa ajjakAlae there aMtevAsI goyamasagotte ||12||therss NaM ajakAlagassa goyamasaguttassa ime duve therA aMtevAsI goyamasagottA, there ajasaMpalie, there ajjabhadde // 13 // eesiM duNhavi therANaM goyamasaguttANaM ajavuDDhe there aMtevAsI goyamasatosaliputrAcAryaziSyAH zrIvajravAmipArzve'dhItasAdhikanavapUrvA nAmnA ca zrIAryarakSitAste bhinnAH, karupa.45 Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi // 265 // ete ca zrIvajrasvAmibhyaH ziSyapraziSyAdigaNanayA navamasthAnabhAvino nAmnA cA''ryarakSA ityevamanat // 14 // rasaNaM ajjavuDDassa goyamasagottassa ajasaMghapAlie there aMtevAsI goyamasagotte // 15 // therassa NaM ajjasaMghapAliyassa goyamasagottassa ajahatthI there aMtevAsI kAsavagatte // 16 // therassa NaM ajjahatthissa kAsavaguttassa ajadhamme there aMtevAsI suvayagotte // 17 // therassa NaM ajadhammassa suvvayagottassa ajasIhe there aMtevAsI kAsavagutte // 18 // therassa NaM ajasIhassa kAsavaguttassa ajadhamme there aMtevAsI kAsavagatte // 19 // therassaNaM ajadhammassa kAsavaguttassa ajjasaMDile there aMtevAsI // 20 // yoH AryarakSitAryarakSayoH sphuTaM bhedaM vismRtya AryarakSasthAne AryarakSitavyatikaraM likhitavAn !] aSTamaH kSaNaH // 8 // // 265 // Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMdAmi phaggumittaM ityAdi gAthAcaturdazakaM, tatra gadyokto'rthaH punaH padyaiH saMgRhIta iti na punaruktazaMkA, vaMdAmi phaggumittaM, ca goyamaM dhaNagiriM ca vAsiTuM / kucchaM sivabhUiM pi .. ya, kosiadujaMtakaNhe y||1|| taM vaMdiUNa sirasA, bhadaM vaMdAmi kAsavaM guttaM / nakkhaM kAsavaguttaM, rakkhaMpi ya kAsavaM vaMde // 2 // vaMdAmi anjanAgaM, ca goyamaM jehilaM ca vAsiTuM / viNDaM mADharaguttaM, kAlagamavi goyamaM vaMde ||3||goymguttkumaarN, saMpaliyaM tahaya bhaddayaM vaMde / theraM ca ajjavuDDhe, goyamaguttaM nmsaami||4||tN vaMdiUNa sirasA, thirsttcrittnaannsNpnn| theraM ca saMghavAliya, goyamaguttaM paNivayAmi // 5 // vaMdAmi ajahatthi, kAsavaM khaMtisAgaraM dhIraM / gimhANa paDhamamAse, kAlagayaM ceva suddhss||6|| Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra subodhi0 // 266 // gimhANaMti grISmasya prathamamAse caitre kAlagayaMti divaM gataM suddhassatti shuklpksse||6|| varamuttamaMti varA | vaMdAmi ajjadhammaM, ca suvayaM sIlaladdhisaMpannaM / jassa nikkhamaNe devo, chattaM varamuttamaM vahai // 7 // hatthiM kAsavaguttaM, dhammaM sivasAhagaM paNivayAmi / sIhaM kAsavaguttaM, dhammapi a kAsavaM vaMde // 8 // taM vaMdiUNa sirasA, thirasattacarittanANasaMpannaM / theraM ca ajajaMbu, goamaguttaM nmsaami||9|| miumadavasaMpannaM, uvauttaM nANadaMsaNacaritte / theraM ca naMdiaMpi ya, kAsavaguttaM paNivayAmi // 10 // tatto a thiracarittaM, uttamasammattasattasaMjuttaM / desigaNikhamAsamaNaM, mADharaguttaM namasAmi // 11 // tatto aNuo gadharaM, dhIraM maisAgaraM mahAsattaM / thiraguttakhamAsamaNaM, vacchasaguttaM |zreSThA mA lakSmIstayA uttamaM chatraM vahati yasya zirasi dhArayati devaH pUrvasaMgatikaH kazcit // // 266 // Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ miumaddavasaMpannaMti mRdunA madhureNa mArdavena mAnatyAgena saMpannaM // 10 // itisthavirAvalI // 7 // paNivayAmi // 12 // tatto ya naanndNsnn-critttvsutttthiaNgunnmhNtN|therN kumAradhamma, vaMdAmi gaNiM guNovaveyaM ||13||sutttthrynnbhrie, khamadamamadavaguNehi sNpnne| devaDDikhamAsamaNe, kAsavagutte paNivayAmi // 14 // 7 // ||itisthviraavliisuutrN saMpUrNam // SARANSAIRAUSASSANAA iti zrIjagadgurubhaTTArakazrIhIravijayasUrIzvaraziSyaratnamahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM aSTamaH kSaNaH smaaptH||8|| samAptazcAyaM sthavirAvalInAmA dvitIyo'dhikAraH // 2 // Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BASTIES VIESTEISSVIS VISAS sUriM zrIvijayAnandaM, vijayAnandakArakam / "AtmArAma" iti khyAtaM, vande sadguNalabdhaye // 1 // // iti aSTamaH kSaNaH smaaptH|| vallabhavijayastveSa, ziSyaziSyasya ziSyakaH / nityaM smarati yaM bhaktyA, sa dadAtu sadA sukham // 1 // Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha navamaH kSaNaH // atha sAmAcArIlakSaNaM tRtIyaM vAcyaM vaktuM prathamaM paryuSaNA kadA vidheyetyAha / teNaMkAleNaM ityAditaH vAsAvAsaM pajjosavei itiparyaMtaM, tatra ASADhacaturmAsakadinAdArabhya viMzatirAtrisahite mAse vyati te kANaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse vaikkaMte vAsAvAsaM pajjosavei, se keNaTTeNaM bhaMte ! evaM buccai ? samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse vaikkaMte vAsAvAsaM pajjosavei // 1 // krAMte bhagavAn pajjosavei paryuSaNAmakArSIt sekeNaTTeNaM ityAdi - tatkena arthena kena kAraNena ? iti Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 268 // ziSyeNa prazne kRte guruH uttaraM dAtuM sUtramAha // 1 // jaoNaM ityAditaH pajjosavei iti yAvat , tatra yataH prAyeNa agAriNAM gRhasthAnAM agArANi gRhANi kaDiyAiMti kaTayuktAni ukaMpiyAiMti dhavalitAni channAiM tRNAdibhiH AcchAditAni littAiM chagaNAdibhiH liptAni guttAI vRttikaraNAdibhiH guptAni ghaTAiM viSamabhUmibhaMjanAt ghRSTAni maTThAI pASANa khaMDena ghRSTvA sukumAlIkRtAni saMpadhUmiyAiM| jaoNaM pAeNaM agArINaM agArAI kaDiyAiM ukkaMpiyAI channAI littAI | guttAiM ghaTAI maTThAI saMpadhumiyAiM khAodagAiM khAyaniddhamaNAI appaNo aTThAe kaDAiM paribhuttAiM pariNAmiyAiM bhavaMti, se teNaTeNaM evaM buccai, saugaMdhyArtha dhUpairvAsitAni khAodagAiM kRtapraNAlIrUpajalamArgANi khAyaniddhamaNAI sajjitakhAlAni 8 evaM vidhAni appaNoaTAetti AtmArtha kaDAiM gRhasthaiH kRtAni parikarmitAni paribhuttAiM paribhuktAni vyApAritAni pariNAmiyAI bhavaMti pariNAmitAni acittIkRtAni IdRzAni yato gRhANi bhavaMti | SAMADAMASCAMCALCANORAK // 268 // Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | se teNaTTeNaM evaM buccai tenArthena tena kAraNena he ziSyAH ! evamucyate, varSANAM viMzatirAtriyukte mAse'tikrAM paryuSaNAmakArSIt, yato'mI prAguktA adhikaraNadoSA munimAzritya na syuH // 2 // jahANaM ityAditaH samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse vaikkaMte vAsAvAsaM pajjosavei // 2 // jahA NaM samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse vaikkaMte vAsAvAsaM pajjosavei, tahA NaM gaNaharAvi vAsANaM savI sairAe mAse vaikkate vAsAvAsaM pajjosaveMti // 3 // jahA NaM gaNaharA vAsANaM jAva pajjosaviMti, tahA NaM gaNaharasIsAvi vAsANaM jAva pajosaviMti // 4 // jahA NaM gaNaharasIsA vAsANaM jAva pajjosaviMti tahA NaM therAvi vAsANaM jAva pajjosaviMti pajjosaviMti itiparyaMtA paMcasUtrI sugamA, navaraM - paSThasUtre ajjattApatti adyakAlInA AryatayA vA Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH kalpasUtrasubodhi kSaNa: // 269 // vratasthaviratvena vartamAnAH // 3 / 4 / 5 / 6 / 7 // jahANaM ityAditaH uvAyaNAvittae itiparyaMtaM, tatra ||5||jhaa NaM therA vAsANaM jAva pajosaviMti, tahA NaM je ime ajjattAe samaNA niggaMthA viharaMti tevi NaM vAsANaM jAva pajosaviMti // 6 // jahA NaM je ime ajattAe samaNA NiggaMthA vAsANaM savIsairAe mAse vaikkaMte vAsAvAsaM pajosaviMti, tahA NaM amhaMpi AyariyA uvajjhAyA vAsANaM jAva pajjosaviMti // 7 // jahA NaM amhaM AyariyA uvajjhAyA jAva pajosaviMti, tahA NaM amhevi vAsANaM savIsairAe mAse vaikaMte vAsAvAsaM pjjosvemo| aMtarAvi ya se kappai, no se kappai taM rayaNiM uvAyaNAvittae // 8 // aMtarAviyatti ayaMgapi ca kalpate, paraM ca na kalpate tAM rAtriM bhAdrazuklapaMcamIrAtri uvAyaNAvittae // 269 // Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SARAIGARCAREORIA atikramayituM, tatra pari sAmastyena uSaNaM vasanaM paryuSaNA, sA dvedhA, gRhasthajJAtA gRhasthaiH ajJAtA ca, tatra gRhasthaiH ajJAtA yasyAM varSAyogyapIThaphalakAdau prApte kalpoktadravyakSetrakAlabhAvasthApanA kriyate, sA cA'SADhapUrNimAyAM, yogyakSetrA'bhAve tu paMca 2 dinavRddhyA dazaparvatithikrameNa yAvat zrAvaNakRSNapaMcadazyAM ev| gRhijJAtA tu dvedhA, sAMvatsarikakRtyaviziSTA gRhijJAtamAtrA ca, tatra sAMvatsarikakRtyAni-"saMvatsarapratikrAMti 1- JcanaM 2 cASTamaM tapaH 3 / sarvArhadbhaktipUjA ca 4, saMghasya kSAmaNaM mithaH 5 | // 1 // " etatkRtyaviziSTA bhAdrasitapaMcamyAM eva, kAlikAcAryAdezAccaturthyAmapi, kevalaM gRhijJAtA tu sA yat abhivarddhite varSe caturmAsakadinAdArabhya viMzatyA dinairvayamatra sthitAHsma iti pRcchatAM gRhasthAnAM puro vadaMti, tadapi jainaTippanakAnusAreNa, yatastatra yugamadhye pauSo yugAMte cA''SADho varddhate, nAnye mAsAstaTTippanakaM tu adhunA samyag na jJAyate, tataH paMcAzataiva dinaiH paryuSaNA yukteti vRddhAH // | atra kazcidAha- nanu ? zrAvaNavRddhau dvitIyazrAvaNasitacaturthyAmeva paryuSaNAyuktA, na tu bhAdrasitacahai tuyAM, dinAnAM azItyApatteH, "vAsANaM savIsairAe mAse vaikaMte" itivacanabAdhAsyAditi cenmaivaM, SACARRORSCOCK-40 Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH kalpasUtrasubodhi0 kSaNa: // 27 // // 9 aho devAnupriya ! evaM AzvinavRddhau caturmAsakakRtyaM dvitIyAzvinasitacaturdazyAM kartavyaM syAt , kArtikasitacaturdazyAM karaNe tu dinAnAM zatApattyA " samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse vaikaMte sattarirAiMdiehiM sesehiM" iti samavAyAMgavacanabAdhA syAt / na ca vAcyaM caturmAsa-11 kAni hi ASADhAdimAsapratibaddhAni, tasmAtkArtikacaturmAsakaM kArtikasitacaturdazyAmeva yuktaM, dinagaNanAyAM tva'dhikamAsaH kAlacUletyavivakSaNAdinAnAM saptatireveti kutaH samavAyAMgavacanabAdhA ? iti, yato yathA caturmAsakAni ASADhAdimAsapratibaddhAni tathA paryuSaNA'pi bhAdrapadamAsapratibaddhA tatraiva / kartavyA, dinagaNanAyAM tva'dhikamAsaH kAlacUlelyavivakSaNAdinAnAM paMcAzadeva kuto'zItivArtA'pi ? | na ca bhAdrapadapratibaddhatvaM paryuSaNAyA ayuktaM, bahuSvAgameSu tathApratipAdanAt , tathAhi-"aNNayA pa-15 josavaNAdivase Agae ajjakAlageNa sAlavAhaNo bhaNio, bhaddavayajuNhapaMcamIe pajosavaNA"|| // 27 // ityAdi paryuSaNAkalpacUrNI, tathA "tattha ya sAlavAhaNo rAyA, so a sAvago, so a kAlagajaM taM iMtaM soUNa niggao abhimuho, samaNasaMgho a, mahAvibhUIe paviTTho kAlagajo, paviTehi a bhaNioM, AGARAMA Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaddavayasuddhapaMcamIe pajjosavijaI' samaNasaMgheNa paDivaNNaM, tAhe raNNA bhaNi 'tadivasaM mama logANuvattIe iMdo aNujANeyavo hohitti sAhU ceie Na pajuvAsissaM, to chaTTIe pajosavaNA kija' AyariehiM bhaNiaM'na vaddati aikkamiuM' tAhe raNNA bhaNiaMtA aNAgayacautthIe pajjosavijjati| AyariehiM bhaNiaM evaM bhavau' tAhe cautthIe pajjosavitaM, evaM jugappahANehi kAraNe cautthI pavattiyA, sA cevANumatA savasAhaNaM" ityAdi zrInizIthacUrNidazamoddezake, evaM yatra kutrApi paryuSaNA-15 nirUpaNaM tatra bhAdrapadavizeSitameva, na tu kvApyA''game "bhaddavayasuddhapaMcamIe pajjosavijjaitti pAThavat // abhivaDiavarise sAvaNasuddhapaMcamIe pajjosavijaitti" pATha upalabhyate, tataH kArtikamAsapratibaddha6 caturmAsakakRtyakaraNe yathA nA'dhikamAsaH pramANaM, tathA bhAdramAsapratibaddhaparyuSaNAkaraNe'pi nA'dhika mAsaH pramANamiti tyaja kadAgrahaM ! / kiJcA'dhikamAsaH kiM kAkena bhakSitaH? kiM vA tasminmAse pApaM na / lagati ? uta bubhukSA na lagati ? ityAdyupahasan mA svakIyaM grahilatvaM prakaTaya ! yatastvamapi adhikamAse | sati trayodazasu mAseSu jAteSvapi sAMvatsarikakSAmaNe 'bArasaNhaM mAsANaM' ityAdikaM vadanna'dhikamAsaM Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH kalpasUtrasubodhi0 kSaNaH // 27 // SARKAROGASCARRA nAMgIkaroSi, evaM caturmAsakakSAmaNe'dhikamAsasadbhAve'pi 'cauNhaM mAsANaM' ityAdi, pAkSikakSAmaNake - dhikatithi saMbhave'pi paNNarasaNhaM divasANaM'iti ca brUSe / tathA navakalpavihArAdilokottarakAryeSu "AsADhe mAse dupayA" ityAdi sUryacAre, loke'pi dIpAlikA'kSatatRtIyAdiparvasa dhanakalAMtarAdiSu ca a | // 9 // dhikamAso na gaNyate tadapi tvaM jAnAsi, anyacca sarvANi zubhakAryANi abhivarddhite mAse 'napuMsaka' iti 5 kRtvA jyotiHzAstre niSiddhAni, ata eva AstAmanyo'bhivarddhito bhAdrapadavRddhau prathamo bhAdrapado'pi 5 apramANameva, yathA caturdazIvRddhau prathamAM caturdazImavagaNayya dvitIyAyAM caturdazyAM pAkSikakRtyaM kriyate tthaa'traa'pi| evaM tarhi apramANe mAse devapUjAmunidAnA''vazyakAdikAryamapi na kArya, ityapi vaktuM hai mA'dharauSThaM capalaya! yato yAni hi dinapratibaddhAni devapUjAmunidAnAdikRtyAni tAni tu pratidinaM | kartavyAnyeva, yAni ca saMdhyAdisamayapratibaddhAni AvazyakAdIni tAnyapi yaM kaMcana saMdhyAdisamayaM // 271 // prApya kartavyAnyeva, yAni tu bhAdrapadAdimAsapratibaddhAni tAni tu tadvayasaMbhave kasmin kriyate ? iti vicAre prathamaM avagaNayya dvitIye kriyate iti smygvicaary| tathA ca pazya acetanA vanaspatayo'pi R IA Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsaM nAMgIkurvate, yenAdhikamAse prathamaM parityajya dvitIya eva mAse puSpyaMti, yaduktaM Avazyakaniryuktau - " jai phullA kaNiAraMDA, cUaga ! ahimAsayaMmi ghuTTami / tuha na khamaM phulleDaM, jai paccaMtA kariMti DamarAI // 1 // " tathA ca kazcit " abhivaDiyaMmi vIsA iyaresu savIsaImAso" itivacanabalena mAsAbhivRddhau viMzatyA dinaireva locAdikRtyaviziSTAM paryuSaNAM karoti tadapyayuktaM, yena "abhivaDiyaMmi vIsA " iti vacanaM gRhijJAtamAtrApekSayA, anyathA " AsADhapuNNimAe pajjosaviMti esa ussaggo, sesakAlaM pajjosavitANaM avavAotti" zrInizIthacUrNidazamodezakavacanAdASADhapUrNimAyAmeva locAdikRtyaviziSTA paryuSaNA kartavyA svAdityalaM prasaMgena // tatra kalpoktA dravya 1 kSetra 2 kAla 3 bhAvasthApanA caivam - dravyasthApanA, tRNaDagalachAramallakAdInAM paribhogaH, sacittAdInAM ca parihAraH, tatra sacittadravyaM zaikSo na pravrAjyate, atizraddhaM rAjAnaM rAjAmAtyaM ca vinA / acittadravyaM vastrAdi na gRhyate, mizradravyaM sopadhikaH ziSyaH (1) / kSetra sthApanA, sakrozaM yojanaM, glAnavaidyauSadhAdikAraNe ca catvAri paMca vA yojanAni (2) / kAlasthApanA, catvAro mAsAH (3) / Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 272 // bhAvasthApanA, krodhAdInAM viveka iryAdisamitiSu copayoga iti (4) // 8 // vAsAvAsaM ityAditaH uggahe iti paryaMtaM, tatra vAsAvAsaMti varSAvAsaM caturmAsakaM pajjosaviyANaMti paryuSitAnAM sthitAnAM nirgrathAnAM nigraMthInAM vA sarvatazcatasRSu dikSu samaMtAt vidikSu ca sakrozaM yojanaM avagrahaM avagRhya ahAlaMdamavi athetyavyayaM, laMdazabdena kAla ucyate, tatra yAvatA kAlenodakArdraH karaH zuSyati tAvAn kAlo jaghanyaM laMda, vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA sabao samaMtA sakkosaM joaNaM uggahaM ogiNhittA NaM ciTThiuM ahAlaMdamavi uggahe // 9 // paMca ahorAtrA utkRSTaM laMdaM, tanmadhye madhyamaM laMdaM, laMdamapikAlaM yAvat stokakAlamapiavagrahesthAtuM kalpate, na tu avagrahAddahiH, apizabdAt alaMdamapi bahukAlamapi yAvatSaNmAsAnekatrAvagrahe sthAtuM kalpate, na tu avagrahAddahiH, gajeMdrapadAdigirermekhalAgrAmasthitAnAM SaTsu dikSu upAzrayAtsArddhakrozadvayagamanAgamane paMcakrozAvagrahaH, yattu vidikSu ityuktaM, tadyAvahArikavidigapekSayA, naizcayikavidizAM ekapradezAtmakatvena navamaH kSaNaH // 9 // // 272 // Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -tatra gamanAsaMbhavAt, aTavIjalAdinA vyAghAte tu tridikko dvidikka ekadikko vA avagraho bhAvyaH // 9 // | vAsAvAsaM ityAditaH gaMtuM paDiNiattae itiparyaMtaM, varSAvAsaM caturmAsakaM paryuSitAnAM sthitAnAM kalpate nigraMthAnAM nirgranthInAM vA sarvatazcatasRSu dikSu samaMtAt vidikSu ca sakrozaM yojanaM bhikSAcaryAyAM gaMtuM vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA savao samaMtA sakko joaNaM bhikkhAyariyAe gaMtuM paDiNiyatta // 10 // jattha naI nicoyagA niccasaMdaNA, no se kappai sabao samaMtA sakkosaM joaNaM bhikkhAyariyAe gaMtuM paDiNiyattae // 11 // erAvaI kuNAlAe pratinivarttitum // 10 // jattha naI ityAditaH niyattae iti paryaMtaM, tatra yatra nadI niccoyagA nityodakA nityaM pracurajalA niccasaMdaNatti nityasyaMdanA nityazravaNazIlA satatavAhinItyarthaH ( zeSaM pUrvavat ) // 11 // erAvaI ityAditaH niyattae itiyAvatsUtradvayI, tatra yathA airAvatI nAmnI nadI kuNAlAyAM puryAM sadA Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra bodhi // 273 // vikrozavAhinI tAdRzI nadI laMghayituM kalpyA stokajalatvAt , yataH jattha cakkiyA yatra evaM kartuM za yAtkiM tadityAha, siyA yadi egaM pAyaM ityAdi-ekaM pAdaM jalAMtaH prakSipya dvitIyaM ca jalAdupari utpATya evaM cakkiyA evaM gaMtuM zaknuyAt tadA tAM uttIrya parato bhikSAcaryA kalpate // 12 // yatra ca evaM kartuM na zaknuyAjalaM viloDya gamanaM syAttatra gaMtuM na kalpate, yato jaMghArddhaM yAvadudakaM dakasaMghaTTo, nAbhi jattha cakkiyA siA egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA evaM cakkiA evaNhaM kappai savao samaMtA sakkosaM joaNaM bhikkhAyariyAe gaMtuM paDiNiyattae // 12 // evaM ca no cakkiyA evaM se no kappai yAvallepo, nAbherupari lepopari, tatra zeSakAle mAse mAse tribhirdakasaMghaTTaiH kSetraM nopahanyate, tatra gaMtuM kalpate iti bhAvaH / varSAkAle ca saptabhiH kSetraM nopahanyate, caturthe'STame ca dakasaMghaTTe sati kSetraM upa6 hanyate eva, lepastu eko'pi kSetraM upahaMti, nAbhiM yAvajjalasadbhAve tu gaMtuM na kalpate eva, kiMpunarle-18 SARISAIRAUSAICARA SAI // 273 // Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASAASAASAASAASAASAASAS popari, nAbherupari jlsdbhaave?|| 13 // vAsAvAsaM ityAditaH paDigAhittae itiparyaMtasya sUtratrayasya zabdArthaH sugamo bhAvArthastvayaM, caturmAsIsthitAnAM atthegaiyANaMti asti etat yat ekeSAM sAdhUnAM : hU~ gurubhirevaM vuttapuvvaM bhavai pUrva uktaM bhavati yat bhaMte he bhadaMta ! kalyANin ! ziSya ! dAve tvaM glAnAya savao samaMtA0 // 13 // vAsAvAsaM pajosaviyANaM atthegaiyANaM evaM vRttapuvaM bhavai, dAve bhaMte, evaM se kappai dAvittae, no se kappai paDigAhittae // 14 // vAsAvAsaM pajjosaviyANaM atthegaiyANaM evaM vRttaputvaM bhavati, paDigAhehi bhaMte, evaM se kappai paDigAhittae,no se kappai azanAdikaM dadyAstadA dAtuM kalpate, na tu svayaM pratigrahItuM, yadi caivamuktaM bhavati, yattvaM svayaM pratigR-15 hIyA glAnAya anyo dAsyati, tadA svayaM pratigrahItuM kalpate na tu dAtuM, yadi ca dadyAH pratigRhNIyA Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH // 274 // kalpasUtra. zcetyuktaM bhavati, tadA dAtuM pratigrahItuM cobhayamapi kalpate // 14 // 15 // 16 // vAsAvAsaM ityAditaH subodhi. maMsaM iti paryaMtaM, tatra haTThANaMti hRSTAnAM tAruNyena samarthAnAM, taruNA api kecidrogiNo nirbalazarIhairAzca bhavaMti, ata uktaM AroggANaM baliasarIrANaMti arogAnAM balikazarIrANAM IdRzAnAM sAdhUnAM daavitte||15||vaasaavaasNdaave bhaMte paDigAhehi bhaMte,evaM se kappai dAvittaevi pddigaahittevi||16|| vAsAvAsaMno kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA haTThANaM AruggANaM baliyasarIrANaM imAo navarasavigaIo abhi kkhaNaM abhikkhaNaM AhArittae,taMjahA-khIraM1,dahiM 2,navaNIaM3,sappi4, imA nava rasapradhAnA vikRtayo'bhIkSNaM vAraM vAraM AhArayituM na kalpate, abhIkSNagrahaNAtkAraNe kalpa-15 te'pi, nava grahaNAtkadAcitpakvAnnaM gRhyate'pi / tatra vikRtayo dvedhA, sAMcayikA asAMcayikAzca, ttraa-8||274|| sAMcayikA yA bahukAlaM rakSitumazakyA, dugdhadadhipakvAnnAkhyA, glAnatve gurubAlAdyupagrahArthaM zrAddhAya-15 ***ARASPASARASOS Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAdvA grAhyAH, sAMcayikAstu ghRtatailaguDAkhyAstisrastAzca pratilaMbhayan gRhI vAcyo mahAnkAlosti, tato glAnAdinimittaM grahISyAmaH, sa vadet gRhIta caturmAsI yAvatprabhUtAH saMti, tato grAhyA bAlA-13 dInAM ca deyA na taruNAnAM, yadyapi madhu 1madya 2mAMsa 3 navanIta 4 varjanaM yAvajIvaM astyeva, tathApi atyaMtA'pavAdadazAyAM bAhyaparibhogAdyarthaM kadAcit grahaNe'pi caturmAsyAM sarvathA niSedhaH // 17 // tilaM 5, guDaM 6, mahuM7, majaM 8, maMsaM 9 // 17 // vAsAvAsaM pajosaviyANaM atthegaiyANaM evaM vRttaputvaM bhavati, aTTho bhaMte ! gilANassa?, se a vaejjA vAsAvAsaM ityAditaH paDigAhittae iti paryaMtaM, tatra atthegaiANaM ityAdi-asti etadekeSAM vaiyAvRttyakarAdInAM evamuktapUrvaM bhavati, guruM pratIti zeSaH, vaiyAvRttyakarairgurave evaM uktaM bhavatItyarthaH, he bhadaMta ! bhagavan ! artho vartate glAnasya vikRtyAH? iti vaiyAvRttyakareNa prazne kRte se a vaijjA sa Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra navamaH subodhi0 // 275 // 69649***8649540540SIASA gururvadet aTo glAnasya artho varttate se apuccheyavo tataH sa glAnaH praSTavyaH kevaieNaM aTTho kiyatA | vikRtijAtena kSIrAdinA tavArthaH ? tena glAnena khapramANe ukte sa vaiyAvRttyakaro guroragre samAgatya / / brUyAt , evaieNaM aTTho gilANassa etAvatA'rtho glAnasya, tato gururAha jaM se pamANaM vayai yatsa glAnaH __ aTo,se a puccheyavo kevaieNaM aTTho ?,se ya vaijjA evaieNaM aTTho gilA Nassa,jaM se pamANaM vayai se pamANao cittave,se aviNNavejjA se aviNNa vemANe labhejA se apamANapatte hou'alAhi' iya vattavaM siA,se kimAhu? pramANaM vadati tat pramANena 'se' iti tadvikRtijAtaM grAhyaM tvayA tataH se aviNNavijA sa ca vaiyA-18 vRttyakarAdirvijJApayet , ko'rthaH ? gRhasthapArthAt yAceta, vijJaptidhAturatra yAcJAyAM sea sa vaiyaavRtty-18||27|| karaH viNNavemANe yAcamAno labheta tadvastu kSIrAdi se a pamANapatteatha ca tadvastu pramANaprAptaM paryAptaM / SAIRAARSRISAISANSAM Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtaM tatazca hou alAhi tatra 'houtti' bhavatu iti padaMsAdhuprasiddha icchamitizabdasyArthe 'alAhitti sRtaM ityarthe, iti padadvayaM gRhasthaM prati vattavaM siA vaktavyaM syAt , tato gRhI brUte se kimAhu bhaMte atha | kimAhurbhadaMtAH? kuto bhavaMtaH sRtamitibruvate ? ityarthaH, tataH sAdhurAha evaieNaM aTTho gilANassa meM |glAnasya etAvatA eva artho'stIti, tataH siyA iti syAt kadAcit NaM iti vAkyAlaMkRtau evaM vayaMta / bhaMte !, evaieNaM aTro gilANassa, siyA NaM evaM vayaMtaM paro vaijA,paDigA hehi ajjo ! pacchA tuma bhokkhasi vA pAhisi vA, evaM se kappai paDigAevaM vadaMtaM sAdhu paro gRhasthaH vaijjA vadet , yat ajo he Arya ! sAdho ! paDigAhehi pratigRhANa pacchA pazcAt glAnabhojanAnaMtaraM yadadhikaM tattvaM bhokSyase bhuMjIthAH pakvAnnAdikaM, pAsyasi pibeH kSIrAdikaM, kacit 'pAhisi' itisthAne 'dAhisi' iti dRzyate, tadA tu svayaM bhuMjIthAH anyebhyo vA dadyA iti vyAkhyeyaM, evaM tenokte tat kalpate adhikaM pratigrahItuM, na punarlAnanizrayA gAAt vayaM grahItuM, Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra navamaH subodhi0 kSaNaH // 276 / / // 9 // CARALASARAM glAnArthaM yAcitaM maMDalyAM nAneyamityarthaH // 18 // vAsAvAsaM ityAditaH kujjA iti yAvat , tatra hai| atthiNaM astyetat 'NaM' iti prAgvat therANaMti sthavirANAM tahappagArAiMti tathA prakArANi ajugupsitAni kulAni gRhANi, kiM viziSTAni ? kaDAiMti tairanyairvA zrAvakIkRtAni pattiyAiMti prItikarANi hittae, no se kappai gilANaNIsAe paDigAhittae // 18 // vAsAvAsaM0 atthi NaM therANaM tahappagArAiM kulAI kaDAI, pattiyAI, thijjAiM, vesAsi yAI, sammayAiM, bahumayAI,aNumayAI, bhvNti| tattha se no kappai adakkhu thijAiMti prItau dAne vA sthairyavaMti vesAsiyAiMti nizcitaM atra lapsye'hamiti vizvAso yeSu tAni / vaizvAsikAni sammayAiMti yeSAM yatipravezaH saMmato bhavati tAni sammatAni bahumayAiMti bahavo'pi sAdhavaH sammatA yeSAM,athavA bahUnAM gRhamanuSyANAMsAdhavaH sammatA yeSu tAni bahumatAni aNumayAiM| MAAAAAAAAAAAG // 276 // Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMROSCALCUSEUROADCROSS bhavaMti anumatAni dAnaM anujJAtAni, athavA aNurapi kSullako'pi mato yeSu sarvasAdhusAdhAraNa-13 tvAnna tu mukhaM dRSTvA tilakaM kurvatIti anumatAni aNumatAni vA bhavaMti, tattha se ityAdi-tatra teSu gRheSu 'se' tasya sAdhoH adakkhutti yAcyaM vastu adRSTvA, iti vaktuM na kalpate, yathA he AyuSman ! idaM 2 vA 8 vastu tava asti ? ityadRSTaM vastu praSTuM na kalpate ityarthaH, se kimAhu bhaMte tatkuto bhagavan ! iti ziSya vaittae, atthi te Auso! imaM vA imaM vA, se kimAhu bhaMte! saDDI gihI / giNhai vA, teNiyaMpi kujjA // 19 // vAsAvAsaM niccabhattiyassa bhikkhussa prazne gururAha, yatastathAvidhaH saDDitti zraddhAvAn gRhI mUlyena gRhNIta, yadi ca mUlyenApi na prApnoti tadA sa zraddhAtizayena teNiyaMpi cauryamapi kuryAt , kRpaNagRhe tu adRSTvApi yAcane na doSaH // 19 // hai vAsAvAsaM ityAditaH avaMjaNajAeNa vA iti yAvat , tatra niccabhattiyassa bhikkhussa nityaM ekAzaninaH 2 sAdhoH egaM goarakAlaMti ekasmin gocaracaryAkAle gAhAvaikulaM gAthApatirthahasthastasya kulaM gRhaM kalpa.47 Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 277 // bhattApatti bhaktArthaM pANaetti pAnArthaM niHkramituM praveSTuM kalpate, na tu dvitIyavAraM, paraM - NaNNattha ityAdi-NakAro vAkyAdau alaMkArArthaH, anyatra AcAryAdivaiyAvRttyakarebhyastAn varjayitvetyarthaH, te tu yadi ekavAraM bhuktena vaiyAvRttyaM karttuM na zaknuvaMti tadA dvirapi bhuMjate, tapaso hi vaiyAvRttyaM garIya iti / pati evaM goyarakAlaM, gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisitta vA / NaNNattha AyariyaveyAvacceNa vA, uvajjhAyaveyAvacceNa vA, tavassigilANaveyAvacceNa vA, khuDDaeNa vA khuDDiyAe vA avaMjaNajAyaeNa avaMjaNajAyaeNa yAvat vyaMjanAni bastikUrcakakSAdiromANi na jAtAni tAvat kSullakakSullikayorapi dvibhuMjAnayo rna doSaH, yadvA vaiyAvRttyamasyAstIti vaiyAvRtyo vaiyAvRttyakara ityarthaH, AcAryazca vaiyAvRtyazca AcAryavaiyAvRttyau, evaM ca upAdhyAyAdiSvapi tatazca AcAryopAdhyAyatapakhiglAnakSullakAnAM " navamaH kSaNaH // 9 // 1120011 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARRISALISSA*** tadvaiyAvRtyakarANAM ca dvibhojne'pi nadoSa ityartho jAtaH // 20 // vAsAvAsaM ityAditaH pavisittae iti yAvat , cautthabhattiyassa ekAMtaropavAsinaH sAdhorayametAvAnvizeSo yatsaH pAo nikkhamma prAtarniSkramya gocaracaryArthaM puvAmeva prathamameva viyaDagaMti vikaTaM prAsukAhAraM bhuktvA piccA takAdikaM vaa||20|| vAsAvAsaM cautthabhattiyassa bhikkhussa ayaM evaie visesejaM se pAo nikkhamma puvAmeva viyaDagaM bhuccA piccA paDiggahagaM saMlihiya saMpamajjiya se ya saMtharijjA, kappai se tadivasaM teNeva bhattadveNaM pajosavi tte| se ya no saMtharijA, evaM se kappai ducaMpi gAhAvaikulaM bhattAe vA pItvA paDiggahaMti pAtraM saMlihiya saMlikhya nirlepIkRtya saMpamajiya saMpramRjya prakSAlya se a saMtharijA sa ca sAdhuryadi saMstarennirvahettarhi tenaiva bhojanena tasmindine parivaset , atha yadi na saMstaret sto-18 AS Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 278 // kalpasUtra- katvAttadA dvitIyavAramapi bhikSetetyarthaH // 21 // vAsAvAsaM ityAdikA sUtratrayI sugamA, navaraM - SaSThasubodhi0 bhikSukasya dvau gocarakAlau, aSTamabhaktikasya trayo gocarakAlAH, vikRSTabhaktikasya catuHpaMcAyupavAsapANAe vA nikkhamitta vA pavisittae vA // 21 // vAsAvAsaM pa0chaTTabhattiyassa bhikkhussa kappaMti do goyarakAlA gAhA0bha0pA0ni0pa0 // 22 // vAsAvAsaM pa0aTTamabhattiyassa bhikkhussa kappaMti tao goyarakAlA, gAhA0 bha0pA0ni0pa0 // 23 // vigiTThabhattiyassa bhikkhurasa kappaMti savi goyarakAlA, gAhA 0bha0pA0ni0pa0 // 24 // vAsAvAsaM pa0 niccabhattiyassa kAriNaH sarve'pi gocarakAlAH, yadA icchA bhavati tadA bhikSate, na tu prAtargRhItameva dhArayet, saMcayajIvasaMsaktisarpAghrANAdidoSasaMbhavAt // 22 // 23 // 24 // evamAhAravidhiM uktvA pAnakavidhimAha / navamaH kSaNaH // 9 // // 278 // Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsAvAsaM ityAditaH saMpaNNe iti yAvat, tatra nityabhaktikasya sarvANi pAnakAni kalpate, sarvANi ca AcArAMgoktAni ekaviMzatiH, atra vakSyamANAni nava vA, tatrAcArAMgoktAni imAni - " usseima 1 saMseima 2, taMdula 3 tusa 4 tila 5 javodagA 6 yAmaM / sovIra 8 suddhaviyarDa 9, aMbaya 10 aMbADaga 11 bhikkhusa kappaMti bAI pANagAIM paDigAhittae / vAsAvAsaM pa0 cautthabhattiyassa bhikkhussa kappaMti tao pANagAI paDigAhittae, taMjahA - usseimaM, saMseimaM cAulodagaM / vAsAvAsaM pa0chaTTabhattiyassa bhikkhussa kappaMti tao pANagAIM paDigAhittae, taMjahA - tilodagaM, tusodagaM, javodagaM / vAsAvAsaM 0 kaviTTha 12 / 1 / mauliMga 13 dakkha 14 dADima 15, khajjUra 16 nAliara 17 kayara 18 borajalaM 19 / AmalagaM 20 ciMcApAgAI 29 paDhamaMgabhaNiyAI // 2 // eSu pUrvANi nava tu atroktAni, tatra utsve| dimaM piSTabhRtahastAdikSAlanajalaM 1, saMkhedimaM yatparNAdyutkAlya zItodakena sicyate tajjalaM Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 279 // cAulodagaM taMduladhAvanajalaM 3, tilodagaM nistvacitatiladhAvanajalaM 4, tuSodakaM vrIhyAdidhAvanajalaM 5, yavodakaM yavadhAvanajalaM 6, AyAmako'vazrAvaNaM 7, sauvIraM kAMjikaM 8, zuddhavikaTaM uSNodakaM 9, eSu caturthabhaktikasya utskhedimasaMkhedi mataMdulodakAkhyAni trINi pAnakAni kalpate, SaSThabhaktikasya ti aTTamabhattiyassa bhikkhussa kappaMti tao pANagAIM paDigAhittae, taMjahAAyAmaM, sovIraM, suddhaviyaDaM / vAsAvAsaM 0 vikiTThabhattiyassa bhikkhussa kappaMti ege usiNaviyaDe paDigAhittae, seviya 'asitthe, noviyaNaM ssitthe| vAsAvAsaM 0 bhattapaDiyAikkhiyassa bhikkhussa kappai ege usiNa latuSayavodakAni, aSTamabhaktikasya AyAmakasauvIrazuddhavikaTAni, tataH paraM vikRSTabhaktikAnAM tu ekaM uSNodakaM kalpate, tadapyasikthaM yataH prAyeNA'STamoddhuM tapakhinaH zarIraM devo'dhitiSThati bhattapaDiyAi navamaH kSaNaH // 9 // // 279 // Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kkhiyassa pratyAkhyAtabhaktasya anazanina ityarthastasyApi ekaM uSNodakaM kalpate, tadapi asikthaM tadapi paripUtaM vastragalitaM, aparipUte tRNAdergale laganAt, tadapi parimitaM, anyathA'jIrNaM syAt, tadapi bahusaMpUrNa viyaDe paDigAhittae, seviya NaM asitthe, no ceva NaM sasitthe, seviya NaM paripUe, no cevaNaM aparipUra, seviya NaM parimie, no ceva NaM aparimie, seviya NaM bahusaMpaNe, no ceva NaM abahusaMpaNe // 25 // vAsAvAsaM pa0 saMkhAdattiyassa bhikkhussa kappaMti paMca dattIo bhoyaNassa paDigAhittae, paMca pANagassa | ahavA cattAri bhoa mISadaparisamAptaM saMpUrNaM, atistoke hi tRNmAtrasyApi nopazama iti // 25 // vAsAvAsaM ityAditaH pavisittae | iti yAvat tatra saMkhAdattiyassa dattisaMkhyAkAriNo bhikSoH, dattiparimANavata ityarthaH, tatra dattizabdena Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH kalpasUtra. subodhi0 kSaNa: // 28 // // 9 // * alpaM bahu vA yadekavAreNa dIyate taducyate ityAha, loNAsAyaNatti lavaNaM kila stokaM dIyate, yadi 81 tAvanmAtraM bhaktapAnasya gRhNAti sApi dattirgaNyate, paMcetyupalakSaNaM, tena catasrastisro dve ekA SaT sapta Nassa, paMca paanngss| ahavA paMca bhoaNassa,cattAri paanngss| tatthaNaM egA dattI loNAsAyaNamittamavi paDigAhiyA siA, kappai se taddivasaM teNeva bhattadveNaM pjjosvitte|no se kappai duccaMpi gAhA0ma0pA0ni0pa0 ||26||vaasaavaasN panno kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA jAva uva ssayAo sattagharaMtaraM saMkhaDiM saNNiyaTTacArissa ette| ege puNa evamAhaMsu, vA yathAbhigraha vAcyAH, samagrasya ca sUtrasya ayaM bhAvaH, yAvatyo'nnasya pAnakasya vA dattayo rakSitA bhavati / tAvatya eva tasya kalpate, na tuparasparaM samAvezaM kartuM kalpate, na ca dattibhyo'tiriktaM grahItuM klpte||26|| // 280 // Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vAsAvAsaM ityAditaH ettae iti yAvat , tatropAzrayAdArabhya, sattagharaMtaraMti saptagRhamadhye saMkhaDiMti hai saMskRtirodanapAkastAM gaMtuM sAdhorna kalpate, bhikSArthaM tatra na gcchedityrthH| etAvatA zayyAtaragRhaM, ahainyAni ca SaD gRhANi varjayediti, teSAM Asannatvena sAdhuguNAnurAgitayA udgamAdidoSasaMbhavAt , kathaMbhUtasya sAdhoH? saNNiadRcArissa niSiddhagRhebhyaH sannivRttaH saMzcarati yastasya pratiSiddhavarjakasye-18|| no kappai jAva uvassayAo pareNaM saMkhaDiM saNNiyadRcArissa ettae / ege puNa evamAhaMsu, no kappai jAva uvassayAo paraMpareNaM saMkhaDiM saNNiaTTaityarthaH / bahavastvevaM vyAcakSate, saptagRhAMtare saMkhaDiM janasaMkulajemanavAralakSaNAM gaMtuMna kalpate, atrArthe | sUtrakRnmatAMtarANyAha / egepuNa ityAdi-dvitIyamate pareNaMti zayyAtaragRhaM, anyAni ca sapta gRhANi varjayet / tRtIyamate paraMpareNaMti zayyAtaragRhaM, tata ekaM gRhaM, tataH paraM sapta gRhANi varjayediti bhAvaH OSRACHAPAR RCHIRAGONARY ROSO Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra navamaH subodhi0 // 28 // // 27 // vAsAvAsaM ityAditaH pavisittae iti paryaMtaM, tatra pANipaDiggahiassa pANipAtrasya jinakalpikAdeH kaNagaphusiA phusAramAtraM etAvatyapi vRSTikAye nipatati gocaracaryAyAM gaMtuM na kalpate hai| // 28 // vAsAvAsaM ityAditaH pariyAvajjai iti yAvat , tatra jinakalpikAdeH pANipAtrasya sAdhoH cArissa ettae // 27 // vAsAvAsaM pa0no kappai pANipaDiggahiyassa bhikkhussa kaNagaphusiyamittamavi vuTTikAyaMsi nivayamANaMsi gAhAvaikulaM bh0paa0ni0p0||28|| vAsAvAsaM pa0pANipaDiggahiassa bhikkhussa no kappai agihaMsi piMDavAyaM paDigAhittA pajosavittae,pajjosavemANassa piMDavAyaMti piMDapAtaM bhikSA pratigRhya agihaMsi anAcchAdite AkAze pajjosavittae paryuSituM AhA-18 rayituM na kalpate pajjosavemANassa kadAcit AkAze bhuMjAnasya yadi sahasA'rddhabhukte'pi vRSTipAtaH ARASSANANIASPAUSPAISASAM // 28 // Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAttadA piMDapAtasya dezaM bhuktvA dezaM cAdAya pANiM AhAraikadezasahitaM hastaM pANinA dvitIyahastena paripidhAyAcchAdya urasi nilIyeta nikSipedvA 'NaM' iti taM sAhAraM pANiM kakSAyAM vA samAharet aMtarhitaM kuryAt, evaM ca kRtvA yathAchannAni gRhibhiH svanimittamAcchAditAni layanAni gRhANi upAga sahasA vuTTikAe nivaijjA detaM bhuccA desamAdAya se pANiNA pANiM paripihittA uraMsi vANaM nilijjA, kakkhaMsi vA NaM samAhaDijjA, ahAchannANi vANANi vA uvAgacchiJjA, rukkhamUlANi vA uvAgacchijjA, jahA se tattha pANisa dage vA dagara vA dagaphusiyA vA No pariyAvajjai // 29 // vAsA cchet, vRkSamUlAni vA, yathA 'se' tasya pANau dakAdIni na paryApadyaMte na virAdhyate na pataMti vA, tatra dakaM bahavo biMdavo, dakarajo biMdumAtraM dagaphusiA phusAraM avazyAya ityarthaH, yadyapi jinakalpikA| derdezonadazapUrvaratvena prAgeva varSopayogo bhavati tathAcArddhabhukte gamanaM na saMbhavati tathApi chadmastha Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subodhi0 // 282 / / kalpasUtra- tvAtkadAcidanupayogo'pi bhavati // 29 // uktamevArtha nigamayannAha-vAsAvAsaM ityAditaH pavisittae iti yAvat , tatra kaNagaphusiyamittaMpi kaNo lezastanmAnaM kaM pAnIyaM kaNakaM tasya phusiA phusAramAtraM | tasminnapi nipatati jinakalpikAderbhikSAyai gaMtuM na kalpate // 30 // UktaH pANipAtravidhiH // atha pAtra vAsaM pa0pANipaDiggahiyassa bhikkhassa jaM kiMci kaNagaphasiamittaMpi nivaDai no se kappai gA0bha0pA0ni0pa0 // 30 // vAsAvAsaM pa0paDiggahadhArissa bhikkhussa nokappai vagghAriavuTTikAyaMsi gAhAvaikulaM bha0 paa0ni0p0| kappai se appaTTikAyaMsi saMtaruttaraMsi gAhA0bha0pA0ni0 dhAriNo vidhimAha- vAsAvAsaM ityAditaH pavisittae iti yAvat , tatra paDiggahadhArissa pAtradhAriNaH // 282 // / sthavirakalpikAdeH vagdhAriavuTTikAyaMsi achinnadhArAvRSTiryasyAM varSAkalpo nIvaM vA zravati, kalpaM vA 5 SALARAKESAMACHAR Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhittvA'ntaH kAyaM Ardrayati yA vRSTistatra vihartuM na kalpate, apavAde tu tatrApi tapakhinaH kSudasahAzca bhikSArthaM pUrvapUrvAbhAve aurNikena auSTrikena tArNena sautreNa vA kalpena tathA tAlapatreNa palAzachatreNa vA prAvRtA viharaMtyapi, saMtaruttaraMsi AMtaraH sautraH kalpaH, saha tena vartate yaH saH sAMtaraH, sa cAsAvuttarazca sAMtarottarastatra uttara aurNikastAbhyAM prAvRtasyAlpavRSTau gaMtuM kalpate // 31 // vAsAvAsaM ityAditaH p0||31|| (graM.1100) vAsAvAsaM pa0 niggaMthassa niggaMthIe vA gAhA0 piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThassa nigijjhiya niginjhiya vuTTikAe nivaijA, kappai se ahe ArAmaMsi vA, ahe uvassayaMsi vA, ahe viyaDagihaMsi vA, uvAgacchittae iti yAvat , tatra piMDavAyapaDiAetti piMDapAto bhikSAlAbhastat pratijJayA atrAhaM | lapsye iti dhiyA'nupraviSTasya gocaracaryAyAM gatasya sAdhoH nigijjhiya 2 tti sthitvA 2 ghano varSati tadA ahe ArAmaMsi vA ArAmasyAdhaH ahe uvassayaMsi vA sAMbhogikAnAM itareSAM vA upAzrayasyAdhastadabhAve Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra * subodhi0 // 283 // ahe viyaDagihaMsi vikaTagRhaM maMDapikA yatra grAmyaparSadupavizati tasyAdho vA ahe rukkhamUlaMsi vA vRkSamUlaM nirgalakarIrAdimUlaM tasya vA adhaH uvAgacchittapatti tatropAgaMtuM kalpate // 32 // tattha | ityAditaH paDigAhittae iti yAvat sUtratrayaM sugamaM, navaraM - ' tattheti ' tatra vikaTagRhavRkSamUlAdau sthitasya ahe rukkhamUlaMsi vA uvAgacchitta // 32 // tattha se puvAgamaNe NaM puvAutte cAulodaNe pacchAune bhiliMgasUve, kappara se cAulodaNe paDigAhittae, no se kappai bhiliMgasUve paDigAhittae // 33 // tattha se puvAgamaNe puvAutte bhiliMgasUve pacchAutte cAulodaNe, kappai se bhiliMgasUve paDigA - se tasya sAdhoH puvAgamaNeNaMti AgamanAtpUrvakAlaM pUrvAyuktastaMdulaudanaH kalpate, pazcAdAyukto bhiliM|gasUvetti bhiliMgasUpo masUradAlirmASadAliH sasnehasUpo vA na kalpate, ayamarthaH- tatra yaH pUrvAyuktaH navamaH kSaNaH 118 11 // 283 // Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvAgamAtpUrvameva svArthaM gRhasthaiH paktumArabdhaH sa kalpate doSAbhAvAt, sAdhvAgamanAnaMtaraM ca yaH patumArabdhaH sa pazcAdAyuktaH sa na kalpate udgamAdidoSasaMbhavAt evaM zeSAlApakadvayamapi bhAvyam / hittae, no se kappas cAulodaNe paDigAhittae // 34 // tattha se puvAgamaNe NaM dovi pacchA uttAI, evaM no se kappaMti dovi paDigAhittae, je se tattha puvAgamaNe NaM puvAutte se kappai paDigAhittae, je se tattha puvAgamaNe NaM pacchAutte no se kappai paDigAhittae // 35 // vAsAvAsaM pa 0 niggaMthassa gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviTThassa nigijjhiya nigijjhiya vuTTikAe nivaijjA, kappai se ahe ArAmaMsi vA jAva ahe rukkhamUlaMsi vA uvAgacchittae, // 33 // 34 // 35 // vAsAvAsaM ityAditaH uvAyaNAvittae iti paryaMtaM, tatra velaM uvAyaNAvittapatti Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tort // 284 // kalpasUtra-velAM atikramayituM na kalpate, tarhi kiM kuryAdityAha-ArAmAdisthitasya sAdhoryadi varSa noparamati : nava subodhi tadA vikaTaM udgamAdizuddhamazanAdi bhuktvA pItvA ca egao bhaMDagaM kaTutti ekatrAyataM subaddhaM bhAMDakaM / M no se kappai puvagahie NaM bhattapANe NaM velaM uvAyaNAvittae, kappai se puvAmeva viyaDagaM bhuccA piccA paDiggahagaM saMlihiya saMlihiya saMpamanjiya saMpamanjiya egao bhaMDagaM kaTTa sAvasese sUrie jeNeva uvassae teNeva uvAgacchittae, no se kappai taM rayaNiM tattheva uvaaynnaavitte||36||vaasaavaasN pajosaviyassa niggaMthassa gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviTThassa nigijjhiya nigijjhiya buTTikAe pAtrAyupakaraNaM kRtvA vapuSA saha prAvRtya varSatyapi meghe sAvasese sUrietti sAvazeSe anastamite sUrya hai| * jeNeva uvassaetti yatropAzrayastatrAgaMtuM kalpate, paraM na kalpate tAM rAtriM vasatebahiH uvAyaNAvittaetti hai| // 284 // Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atikramayituM ekAkino hi bahirvasataH sAdhoH khaparasamutthA bahavo doSAH saMbhaveyuH, sAdhavo vA vasa-1 tisthA adhRtiM kuryuriti // 36 // agretanaM sUtraM sugamam // 37 // atha sthitvA 2varSe patati yadi nivaijA, kappai se ahe ArAmaM sivA jAva uvaagcchitte||37|| tattha no se kappai egassa niggaMthassa egAe niggaMthIe egao ciTThittae (1) tattha no kappai egassa niggaMthassa duNhaM niggaMthINaM egao ciTThittae (2) tattha no kappai duNhaM niggaMthANaM egAe niggaMthIe egao ciTThittae (3) tattha no kappai duNhaM niggaMthANaM duNhaM niggaMthINaM egao ciTThittae (4) ArAmAdau sAdhustiSThati tadA kena vidhinetyAha / tattha no se kappai ityAditaH egao ciTThittae iti || yAvat zabdArthaH sugamo bhAvArthastvayaM, ekasya sAdhoH ekayA sAdhvyA saha sthAtuM na kalpate, evaM Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 285 // ekasya sAdhoAbhyAM sAdhvIbhyAM saha, dvayoH sAdhvorekayA sAdhvyA saha, dvayoH sAdhvobhyAM sAdhvI-0 navamaH bhyAM saha sthAtuM na kalpate, yadi cAtra paMcamaH ko'pi kSullakaH kSullikA vA sAkSI syAttadA kalpate, athavA anyeSAM dhruvakarmikalohakArAdInAM varSatyapyamuktakhakarmaNAM saMloke, tatrApi sapaDiduvAretti atthi ittha kei paMcame khuDDae vA, khuDDiA vA, annesiM vA saMloe sapaDiduvAre evaMNhaM kappai egao cidvittae // 38 // vAsAvAsaM pa0 niggaMthassa gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe jAva uvAgacchittae, tattha no kappai egassa niggaMthassa ya egAe aagArIe egao cidvittae, evaM cubhNgo| asthi ittha kei paMcame there vA, theriyA vA, annesi vA saMloe sapaDiduvAre, evaM se| sapratidvAre sarvato dvAre sarvagRhANAM vA dvAre evaMNhaMti atra ehamiti vAkyAlaMkAre tata evaM paMcamaM vi nApi sthAtuM kalpate // 38 // evaM sAdhvIzrAvakasAdhuzrAvikayorapi sUtre jJeyaM, navaraM-atra paMcamaH | KARANASANSAR // 285 // Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASOLOSHIRTSONRASIG ko'pi sthaviraH sthavirA vA sAkSI bhavati tadA sthAtuM kalpate, tathA ekAkitvaM ca sAdhoH saMghATike upo-16 Site'sukhite vA kAraNAdbhavati, anyathA hi utsargataH sAdhurAtmanaH dvitIyaH sAdhvyastu tryAdayo viharanti // 39 // vAsAvAsaM ityAditaH na bhuMjijjA iti yAvatsUtradvayaM, tatra apariNNaeNaM ityAdi- tvaM meM kappai egao cidvitte| evaM ceva niggaMthIe agArissa ya bhANiyatvaM // 39 // vAsAvAsaM pano kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA apariNNae NaM aparigNayassa aTThAe asaNaM vA 4 jAva pddigaahitte|| 40 // se kimAhu bhaMte ! icchA paro mama yogyaM azanaM AnayeH iti aparijJaptena ajJApitena sAdhunA, ahaM tava yogyaM azanAdi AneSye ityaparijJaptasya ajJApitasya sAdhoH aTTAetti arthAya kRte azanAdi parigrahItuM na klpte||40||atr ziSyaH pRcchati se kimAhu bhaMtetti tatkuto bhadaMta ! gururAha-'icchetyAdi"-icchA cedasti tadA paro yadartha A Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH kSaNa: // 286 // // 9 // kalpamUtra. nItaM sa bhuMjIta, icchA na cettadA na bhuMjIta, pratyutaivaM vadati kenoktamAsIt ? yattvayA AnItaM, kiM ca hU~ subodhi0 anicchayA dAkSiNyatazceddhakte tadA ajIrNAdinA vAdhA syAtpariSThApane ca varSAsu sthaMDiladaurlabhyAdoSaH / hai syAttasmAtpRSTvA Aneyam // 41 // vAsAvAsaM ityAditaH settaM siNehasuhame iti paryaMtaM sUtracatuSTayaM, tatra aparigNae bhuMjijjA, icchA paro na bhuMjijjA // 41 // vAsAvAsaM pano kappai niggaMthANavA niggaMthINa vA udaulleNa vA sasiNiddheNa vA kAeNaM asaNaM vA 4 AhArittae // 42 // se kimAhu bhaMte ! satta siNehAyayaNA paNNattA, taMjahApANI (1) pANilehA (2) nahA (3) nahasihA (4) bhamuhA (5) aharuTThA (6) udaulleNa ityAdi-udakAi~Na galahiMduyuktena sasnigdhena ISadudakayuktena kAyena azanAdikaM AhArayituM na kalpate // 42 // se kimAhu bhaMtetti tatra sa tIrthakaraH kiM kAraNamAha ? iti ziSyeNa pRSTe gururA BAKANISASIRIRIG WAARAAPISSARRERAGIC // 286 // Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUSISAHAURIA SHAX ha-satta ityAdi-sapta snehAyatanAni jalAvasthAnasthAnAni prajJaptAni, jinairyeSu cireNa jalaM zuSyati, tadyathA-pANI hastau, (1) pANirekhA AyUrekhAdayastAsu hi ciraM jalaM tiSThati (2) nakhA akhaMDAH (3) nakhazikhAstadagrabhAgAH (4) bhamuhA bhruunetrorddhromaanni (5) aharuTA dADhikA (6) uttaruTThA zmazrUNi (7) / atha uttaruTTA (7)|ah puNa evaM jANijjA,vigaodae mekAe chiNNasiNehe evaM se kappai asaNaM vA 4 aahaaritte||43||vaasaavaasN pa0iha khalu niggaMthANa vA niggaMthINa vA imAiM aTTha suhumAiM jAiM chaumattheNaM niggaMtheNa vA niggaM thie vA abhikkhaNaM abhikkhaNaM jANiyavAI pAsiyavAI paDilehiyavAI punarevaM jAnAti, yat vigatodako biMdurahitaH chinnasnehaH sarvathA nirjalo mama kAyaH saMjAtastadA / kalpate azanAdyAhArayitum // 43 // aTThasuhumAiM ityAdi-aSTa sUkSmANi abhikkhaNaMti vAraM 2 yatrA-18 vasthAnAdi karoti tatra 2 jJAtavyAni, sUtropadezena, pAsiyavAiMti cakSuSA draSTavyAni paDilehiyavAiMti Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 287|| jJAtvA dRSTvA ca pratilekhitavyAni parihartavyatayA vicAraNIyAni taMjahA tadyathA pANasuhumaMityAdi- tatra | prANasUkSma paMcavidhaM prajJaptaM tIrthakaragaNadharaiH kRSNAdivarNabhedAt , ekasminvarNe sahasrazo bhedA bahupra-18 bhavaMti, taMjahA-pANasuhuma (1) paNagasuhumaM (2) bIyasuhumaM (3) hariyasuhumaM (8) pupphasuhumaM (5) aMDasuhumaM (6) leNasuhumaM (7) siNehasuhumaM (8)|se kiM taM pANasuhume ? pANasuhume paMcavihe paNNatte, taMjahA-kiNhe(1) nIle (2) lohie (3) hAlidde (4) sukille (5) / atthi kuMthU aNudharI nAma, jA ThiyA acalamANA chaumatthANaM niggaMthANa vA niggaMthINa vA no cakkhuphAsaM havvamAgacchai, jAva chaumattheNaM niggaMtheNa vA niggaMthIe vA kArAzca saMyogAste sarve paMcasu kRSNAdivarNeSveva avataraMti, prANasUkSmaM tu dvIMdriyAdayaH prANA yathA'nu AAAAADSANSAR // 287 // Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85454545454545454 dvarI kuMthuH, sa hi calanneva vibhAvyate nahi sthAnasthaH (1) panaka ullI, sa ca prAyaH prAvRSi bhUkASThA-1 abhikkhaNaM abhikkhaNaM jANiyacA paDilehiyavA bhavai, se taM pANasuhume (1) / // 44 // se kiM taM paNagasuhume ? paNagasuhume paMcavihe paNNatte, taMjahA-kiNhe jAva sukkille| atthi paNagasuhume taddavasamANavaNNae nAmaM paNNatte, je chaumattheNaM niggaMtheNa vA niggaMthIe vA jAva paDilehiyace bhavai,settaM paNagasuhume (2) / se kiM taM bIyasuhume ? bIyasuhume paMcavihe paNNatte, taMjahA-kiNhe jAva sukille / atthi bIasuhume / kaNiyAsamANavaNNae nAmaM paNNatte, je chaumattheNaM jAva paDilehiyave bhavai, se taM bIyasuhume (3) / se kiM taM hariasuhume ! hariasuhume diSu jAyate, yatrotpadyate tadravyasamavarNazca, nAmaM paNNatte ityatra nAma prasiddhau (2) / bIjasUkSma kaNi ACEMARCHSSSSSC Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH kalpamUtra kSaNaH subodhi0 // 9 // // 288|| kAzAlyAdibIjAnAM mukhamUle 'nahIM' iti prasiddhA, nakhikA,tatsamAkAram (3) / haritasUkSmaM navoninaM paMcavihe paNNatte, taMjahA-kiNhe jAva sukille / asthi hariyasuhune puDhavIsamANavaNNae NAmaM paNNatte, je niggaMtheNa vA niggaMthIe vA jAva paDilehiyatve bhavai, se taM hariyasuhume (4)|se kiM taM pupphasuhume ? pupphasuhume paMcavihe paNNatte, taMjahA-kiNhe jAva sukille / atthi pupphasuhume rukkhasamANavaNNae nAmaM paNNatte, je chaumattheNaM jAva paDilehiyave bhavati, se taM pupphasuhume (5) se kiM taM aMDasuhume ? aMDasuhume paMcavihe paNNatte, taMjahA-uddasaMDe 1, pRthvIsamavarNaM haritaM, taccAlpasaMhananatvAt stokenApi vinazyati (4) / puSpasUkSmaM vRkSasamAnavarNa // 28 // Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. 49 vaToduMbarAdInAM taccocchvAsenApi virAdhyate (5) / aMDasUkSme udaMsaMDe ityAdi - uddezA madhumakSikA matkuNAdyAsteSAM aMDaM uddezAMDaM (1) utkalikAMDaM lUtAputAMDaM (2) pIpilikAMDa kITikAMDa (3) halikA gRhakolikA brAhmaNI vA, tasyA aMDaM halikANDam (4) hallohaliA ahiloDi saraDI kakkiMDI ityekArthAstasyA aMDaM halohalikANDam (5) etAni sUkSmANi syuH (6) / leNasuhumetti layanaM AzrayaH ukkaliaMDe 2, pIpiliaMDe 3, haliaMDe4, je niggaMtheNa vA jAva paDilehi bhavai, settaM aMDahume (6) / se kiM taM leNasuhume ? leNasuhume paMcavihe paNNatte, taMjahA - uttiMgaleNe 1, bhiMguleNe 2, ujjue 3, tAlamUlae 4, saMbusattvAnAM yatra kITikAdyaneka sUkSmasattvA bhavaMti tallayanasUkSmaM tatra uttiMgaleNetti uttiMgA bhUakA gardabhAkRtayo jIvAsteSAM layanaM, bhUmau utkIrNaM gRhaM uttiMgalayanaM (1) bhiMguleNetti bhRguH zuSkabhUrekhA | jalazoSAnaMtaraM jalakedArAdiSu sphuTitA dAlirityarthaH (2) ujjuetti Rju bilaM (3), tAlamUlaetti Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra. subodhi0 // 289 // tAlamUlAkAraM adhaH pRthu, upari ca sUkSmaM bilaM tAlamUlam (4) saMbukkAvaTetti zaMbUkAvataM bhramaragRhaM nAma paMcamam (5) (7) / snehasUkSme ussA avazyAyo yo gaganAtpatati (1) himaM styAno jalabiMduH (2) kAvaTTe nAmaM paMcame 5, je chaumattheNaM jAva paDilehiyatve bhavai, settaM leNasuhume (7) / se kiM taM siNehasuhume ? siNehasuhume paMcavihe paNNatte, taMjahA-ussA 1, himae 2, mahiA 3, karae 4, harataNue 5, je chaumattheNaM jAva paDilehiyatve bhavai, se taM siNehasuhume (8)||45||vaasaavaasN pajosavie bhikkhU icchijjA gAhA0bha0pA0ni0pa0no se kappai aNApucchittA | // 289 // hai mahikA dhUmarI (3) karakA ghanopalAH (1) haratanurbhUminiHsRtatRNAgrabiMdurUpo yo yavAMkurAdau dRzyate / (5) () // 45 // atha RtubaddhavarSAkAlayoH sAmAnyA sAmAcArI varSAsu vizeSeNocyate vAsAvAsaM Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityAditaH jANaMti iti paryaMtaM sUtraM, tatra AyariyaMvA ityAdi-AcAryaH sUtrArthadAtA, digAcAryo vA, upAdhyAyaH sUtrAdhyApakaH, sthaviro jJAnAdiSu sIdatAM sthirIkartA udyatAnAmupabRMhakazca, pravartako jJAnA-18 diSu pravartayitA, gaNI yasya pArzve AcAryAH sUtrAdyabhyasyaMti, gaNadharastIrthakRcchiSyaH, gaNAvacchedako / AyariyaM vA, uvajjhAyaM vA, theraM vA, pavittaM vA, gaNiM gaNaharaM gaNAvaccheyayaM, jaM vA purao kAuM viharai, kappai se ApucchiuM AyariyaM vA jAva jaM vA purao kAuM viharai, "icchAmi NaM bhaMte" ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe yaH sAdhUn gRhItvA bahiH kSetre Aste, gacchArtha kSetropadhimArgaNAdau pradhAvanAdikartA sUtrArthobhayavit ,* yaM cA'nyaM vayaHparyAyAbhyAM laghumapi purataH kRtvA gurutvena kRtvA viharaMti taM ApRcchayaiva bhaktapAnAdyarthaM gaMtuM kalpate, na tvanApRcchaya, kenollekhena ? ityAha-icchAmiNaM ityAdi-icchAmyahaM bhavadbhiranujJAtaH| #ARKIRISHISHAAAAAA Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH kalpasUtra subodhi0 kSaNa: // 9 // // 29 // san bhaktapAnAdyartha gaMtuM te ase viyarijA te AcAryAdayaH se' tasya vitareyuranujJAM dAstadA kalpate, atha na vitareyustadA na kalpate, sekimAhubhaMte tatkuto hetoriti ziSyaprazne gururAha-AyariA ityAdiAcAryAdayaH pratyapAyaM apAyaM tatparihAraM ca jAnaMtIti // 46 // evaM ityAdIni taMceva ityaMtAni paMca gA0bha0pA0ni0pa0te ya se viyyarijA, evaM se kappai gaahaa0bh0paa0ni0p0| te ya se no viyarijA evaM se no kappai gA0 bha0 pA0ni0pa0 / se kimAhu bhaMte ! AyariyA paccavAyaM jANaMti // 46 // evaM vihArabhUmiM vA, viArabhUmi vA, aNNaM vA jaM kiMci paoyaNaM, evaM gAmANugAma duijittae // 47 // sUtrANi subodhAni, tatra prathamasUtre vihArabhUmirjinacaitye gamanaM, 'vihAro jinasadmanIti vacanAt vicArabhUmiH zarIraciMtAdyarthaM gamanaM, aNNaMvA ityAdi-anyadvA lepasIvanalikhanAdikaM ucchAsAdivarja ARRRRRRRR // 29 // Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sarvamApRcchayaiva kartavyamiti tatvaM, evaM gAmANugAmaM dUhajittapatti grAmAnugrAmaM hiMDituM bhikSAdyartha | glAnAdikAraNe vA, anyathA varSAsu prAmAnugrAmahiMDanamanucitameva // 47 // dvitIye vikRtyAhArasUtre vAsAvAsaM pa0bhikkhU icchijjA aNNayariM vigahUM AhArittae, no se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva jaM vA purao kAuM viharai, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva AhArittae / icchAmi NaM bhaMte! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe aNNayariM vigaI AhArittae, taM evaiyaM vA evaikhutto vA, te ya se viyarijA, evaM se kappai aNNayariM vigaI AhArittae, te ya se no viyarejA, evaM se no kappai aNNayariM vigaI AhArittae, se kimAhu ? taM evaiyaMti tAM vikRtiM etAvartI evaikhuttotti etAvato vArAn tea se ityAdi - yadA te tasya vitaraMti Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 29 // AjJA dadati tadA anyatarAM vikRti AhArayituM kalpate, nAnyathA // 48 // tRtIye cikitsAsUtre hai| annayaraM tegicchaM Audvittaetti 'Auddi' dhAtuH karaNArthe saiddhAMtikastataH anyatarAM cikitsAM kAra bhaMte ! AyariyA paccavAyaM jANaMti // 48 // vAsAvAsaM pa0bhikkhU icchijjA aNNayariM tegicchiaM AuTTittae, taM ceva savaM bhaanniyvN||49||vaasaavaasN pa0bhikkhU icchijjA aNNayaraM orAlaMkallANaM sivaM dhannaM maMgalaM sassiriyaM mahANubhAvaM tavokammaM uvasaMpajjittA NaM viharittae, taM ceva sarva bhANiyavaM // 50 // vAsAvAsaM pa0bhikkhU icchijjA apacchimamAraNaMtiasaMlehaNAyituM AjJayaiva kalpate // 49 // evaM tapaH sUtre'pi, navaraM-orAlaM prazastaM kallANaM kalyANakAri sivaM // 291 // upadravaharaM dhannaM dhanyakaraNIyaM maMgalaM maMgalakAraNaM sassiriyaM sazrIkaM mahANubhAvaM mahAn anubhAvo yasya / / Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tat tathA // 50 // saMlekhanAsUtre apacchimamAraNaM ityAdi-apazcimaM caramaM maraNaM apazcimaM maraNaM, na hai| punaH pratikSaNamAyurdalikAnubhavalakSaNaM AvIcikamaraNaM, apazcimamaraNamevAMtastatra bhavA apazcimamA-1 raNAMtikI, saMlikhyate kRzIkriyate zarIrakaSAyAdyanayeti saMlekhanA, sA ca dravyabhAvabhedabhinnA "ca jU saNAjhUsie bhattapANapaDiyAikkhie pAovagae kAlaM aNavakaMkhamANe viharittae vA nikkhamittae vA pavisittae vA asaNaMvA 4 AhArittae vA uccAraM pAsavaNaM vA pariThThAvittae sajjhAyaM vA karittae dhammajAgariyaM vA tArivicittAI" ityAdikA tasyAH jUsaNA joSaNaM sevA tayA jhusietti kSapitazarIraH ata eva pratyA-| khyAtabhaktapAnaH ata eva pAdapopagataH kRtapAdapopagamo'ta eva kAlaM jIvitakAlaM maraNakA anavakAMkSannanabhilaSanvihartumicchettadapi gurvAjJayeti tattvaM, dhammajAgariyaMti dharmadhyAnena jAgarikA SEX KAMARCLICK Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra. subodhi0 navamaH kSaNaH // 9 // // 292 // dharmajAgarikA tAM api jAgartuM gurvAjJayaiva kalpate // 51 // vAsAvAsaM ityAditaH ThAittae iti paryaMta, tatra vatthaM vA ityAdi-pAdapoMchanaM rajoharaNaM, tato vastrAdikaM upadhi AtApayituM ekavAraM Atape dAtuM, jAgarittae, no se kappai aNApucchittA, taM ceva // 51 // vAsAvAsaM pa0 bhikkhU icchijjA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA aNNayaraM vA uvahiM AyAvittae payAvittae vA, no se kappai egaM vA aNegaM vA apaDiNNavittA gAhA0bha0pA0ni0pa0asaNaM vA4AhArittae,bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA sajjhAyaM vA karittae, kAussaggaM vA ThANaM vA ThAittae, atthi a ittha kei ahAsaNNihie egevA aNege vA kappaise evaM vitte| pratApayituM punaH punarAtape dAtuM icchati, anAtApane kutsApanakAdidoSotpatteH, tadA upadhau Atapre HEPURAIRAUGAISA CHICAGO // 29 // Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CARLOS datte sati ekaM vA anekaM vA sAdhu apratijJApya gocarAdau gaMtuM yAvatkAyotsarge'pi sthAtuM na kalpate, vRSTibhayAt , astya'tra ko'pi yathAsannihitastamevaM vaktuM kalpate, yat Arya! imaM upadhi tAvanmuhUrtamAnaM jAnIhi vibhAvaya jAvatAva iti yAvadarthe se apaDisujA sa pratizRNuyAt aMgIkuryAttadvastrAdi-2 imaM tAajo! muhuttagaMjANAhi jAvatAva ahaM gAhAvaikulaM jAva kAussaggaM vA ThANaM vA ThAittae, se a paDisuNejA evaM se kappai gAhAvaikulaM taM ceva savaM bhANiyavaM, se ya no paDisuNejA evaM se no kappai gAhAvaikulaM jAva kAussaggaM vA ThANaM vA ThAittae // 52 // vAsAvAsaM pa0no kappai niggaMsatyApanaM tadA kalpate gocarAdau gaMtuM azanAdyAhArayituM, vihArabhUmi vicArabhUmi vA gaMtuM, khAdhyAyaM vA kAyotsarga vA kartuM, sthAnaM vA vIrAsanAdikaM sthAtum // 52 // vAsAvAsaM ityAditaH ROSASSARIO Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra navamaH bhavai iti yAvat , tatra aNabhiggahiyasijAsaNieNaM na abhigRhIte zayyAsane yena saH anabhigR-| subodhi0 hItazayyAsanaH, anabhigRhItazayyAsana eva anabhigRhItazayyAsanikaH, khArthe ikapratyayastathAvidhena kSaNaH // 29 // sAdhunA huttaetti bhavituM na kalpate, varSAsu maNikuTime'pi pIThaphalakAbhigrahavataiva bhAvyaM, anyathA hai| zItalAyAM bhUmau zayane upavezane ca kuMvAdivirAdhanotpatteH, AyANameyaMti karmaNAM doSANAM vA A thANa vA niggaMthINa vA aNabhiggahiyasijjAsaNieNaM huttae AyANameyaM aNabhiggahiyasijjAsaNiyassa aNuccAkuiassa aNaTTAbaMdhissa amiAhU~ dAnamupAdAnakAraNaM, etad anabhigRhItazayyAsanikatvaM, tadeva draDhayati, aNabhiggahiya ityAdi-a nabhigRhItazayyAsanika iti prAgvat tasya, aNuccAkuiyassa uccA hastAdiyAvat yena pIpilikAderbadho / na syAtsAdervA daMzo na syAt , akucA 'kuca' parispaMde iti vacanAt parispaMdarahitA nizcaleti yAvat, tataH karmadhAraye uccAkucA zayyA kaMbAdimayI sA na vidyate yasya sa anuccAkuciko'nIcasaparispaMdaza-2 *******ARUSAASASASI // 293 // Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai yyAkastasya, aNaTAbaMdhiyassa anarthakabaMdhinaH pakSamadhye anarthakaM niSprayojanaM ekavAropari dvau trIzca turo vArAn kaMbAsu baMdhAn dadAti, caturupari bahUni aDDakAni vA badhnAti, tathA ca khAdhyAyavighnapalimaMthAdayo doSAH, yadi caikAMgikaM caMpakAdipaTTa labhyate tadA tadeva grAhya, baMdhanAdipalimaMthaparihArAt , amiyAsaNiyassa amitAsanikasya abaddhAsanasya muhurmuhuH sthAnAtsthAnAMtaraM gacchato hi sattvabadhaH syAt , anekAni vA AsanAni sevamAnasya, aNAtAviyassa saMstArakapAtrAdInAM Atape / / saNiyassa aNAtAviyassa asamiyassa abhikkhaNaMapaDilehaNAsIlassa / adAtuH asamiyassa IryAdisamitiSu anupayuktasya abhikkhaNaMti vAraM 2 apratilekhanAzIlasya dRSTyA, 18 apramArjanAzIlasya rajoharaNAdinA, IdRzasya sAdhoH saMyamo durArAdho bhavati, [atra kiraNAvalIdI|pikAkArAbhyAM durArAdhyo duSpratipAlya iti prayogau likhitau tau ciMtyau ! duHkhISataH kRcchrAkRcchrArthAkhala itisUtreNa khalpratyayAgamanena durArAdha iti duSpratipAla iti ca bhavanAt , na ca | Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra navamaH subodhi. kSaNa: // 294|| // 9 // vAcyaM AGA pratinA ca vyavadhAnAtkhal na bhaviSyatIti upasargo na vyavadhAyIti nyAyAt , kiM ca samAgacchatItyatra AGA vyavadhAnena samogamRcchipRcchItyAdinAtmanepadAprApterasya nyAyasyAni-18 tyatvAdatropasargasya vyavadhAyakatvaM bhaviSyatItyapi na vAcyaM, na hi khalviSaye upasargasya vyavadhAyakatvaM, hU~| upasargAtkhalyaJozceti sUtreNa ISatpralaMbhaM duSpralaMbha ityAdi prayogajJApanAditi dik ] // 53 // pamajaNAsIlassa tahAtahANaM saMjame durArAhae bhvi||53|| aNAyANameyaM abhiggahiyasijjAsaNiyassa uccAkuiyassa aTrAbaMdhissa miyAsaNiya ssa AyAviassa samiyassa abhikkhaNaM 2 paDilehaNAsIlassa pamajaNAAdAnamuktvA anaadaanmaah|annaayaannmeyN ityAditaH suArAhae bhavai iti yAvat , tatra karmaNAM do-hai SANAM vA anAdAnaM akAraNametat abhigrahItazayyAsanikatvaM uccAkucazayyAvattvaM saprayojanaM pakSamadhye sakRcca zayyAbaMdhakatvamiti, tadeva draDhayati, abhigRhItazayyAsanikasya uccAkucikasya arthAya baMdhino // 294 // Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitAsanikasya AtApino vastrAderAtape dAtuH samitasya samitiSu dattopayogasya abhIkSNaM pratilekhanAzIlasya pramArjanAzIlasya IdRzasya sAdhostathA tathA tena 2 prakAreNa saMyamaH sukhArAdhyo bhavati // 54 // vAsAvAsaM ityAditaH mattae iti yAvat sUtradvayI, tatra uccArapAsavaNabhUmIotti anadhisahiSNosti sIlassa tahA tahANaM saMjame suArAhae bhavai // 54 // vAsAvAsaM pa 0 kappai niggaMthANavA niggaMthINa vA tao uccArapAsavaNabhUmIo paDilehittae, na tahA hemaMta gamhAsu jahA NaM vAsAvAsAsu, se kimAhu bhaMte ! vAsAsu NaM osannaM sro'ntaH, adhisahiSNozca bahistisro, dUravyAghAte madhyA bhUmistadvyAghAte cAsanneti AsannamadhyadUrabhedAtridhA bhUmiH pratilekhitavyA, na tahA ityAdi-na tathA hemaMtagrISmayoryathA varSAsu sekimAhubhaMtaitti tatkutaH ? iti prazne gururAha - vAsAsuNaM ityAdi - varSAsu osannaMti prAyeNa prANAH zaMkhanakeMdragopakR Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodhi0 // 295 // myAdayastRNAni pratItAni, bIjAni tattadvanaspatInAM navodbhinnAni kizalayAni, panakA ullayo, haritAni bIjebhyo jAtAni varSAsu bAhulyena bhavantIti / taomattagAIti trINi mAtrakANi, uccAra 1 prazravaNa 2 zleSmArthaM 3 / mAtrakAbhAve velAtikrameNa vegadhAraNe AtmavirAdhanA, varSati ca bahirgamane saMyama pANAya taNAya bIyA ya paNagA ya hariyANi ya bhavaMti // 55 // vAsAvAsaM pa0kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA tao mattagAIM giNhittae, taMjahAuccAramattae (1) pAsavaNamatta (2) khelamattA (3) // 56 // vAsAvAsa pa0 no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA paraM posavaNAo golomappamANamittevi | virAdhaneti // 55 // 56 // vAsAvAsaM ityAditaH saMvaccharie therakappe iti yAvat tatra paraM pajjosavaNAotti paryuSaNAtaH paraM ASADhacaturmAsakAdanaMtaraM golomapramANA api kezA na sthApanIyA AstAM dIrghAH "dhuva navamaH kSaNa: // 9 // // 295 // Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHARMACHAR loou jiNANaM,niccaM therANa vAsavAsAsu" itivcnaat| yAvattAM rajanI bhAdrasitapaMcamIrAtriM sAMprataM-18 hai caturthIrAtri nAtikramayeccaturthyA arvAgeva locaM kArayet , ayaMbhAvaH-yadi samarthastadA varSAsu nityaM locaM kArayedasamartho'pi tAM rAtriM nollaMghayetparyuSaNAparvaNi locaM vinA pratikramaNasyAvazyamakalpyatvAt , kezeSu hi apkAyavirAdhanA tatsaMsargAcca yUkAH saMmUrcchati, tAzca kaMDUyamAno haMti, zirasi nakhakSataM vA / syAt , yadi kSureNa muMDApayati karttaryA vA tadA''jJAbhaMgAdyA doSAH, saMyamAtmavirAdhanA, yUkAzchidyate, / kese taM rayaNi uvAyaNAvittae, ajeNaM khuramuMDeNa vA, lukkasiraeNa vA nApitazca pazcAtkarma karoti, zAsanApabhrAjanA ca, tato loca eva zreyAn / yadi cA'sahiSNorloce kRte jvarAdirvA syAt kasyacit , bAlo vA rudyAddharma vA tyajettato na tasya loca ityAha ajeNaM ityA-1 di-AryeNa sAdhunA lukkasiraeNa utsargato lucitazirojena, apavAdato bAlaglAnAdinA muMDitazi-12 rojena bhavitavyaM syAt,tatra kevalaM prAsukodakena ziraHprakSAlya nApitasyApi tena karaukSAlayati, yastu / SANSKARANAS Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtrasubodha0 // 296 // kSureNA'pi kArayitumasamartho vraNAdimacchirA vA tasya kezAH karttaryA kalpanIyAH pakkhiA ArovaNA | ko'rthaH ? pakSe 2 saMstArakadavarakANAM baMdhA moktavyAH pratilekhitavyAzcetyarthaH, athavA AropaNA prAyazcittaM pakSe 2 grAhyaM sarvakAlaM, varSAsu vizeSataH mAsie khuramuMDetti asahiSNunA mAsi 2 muMDanaM kAraNIyaM, addhamAsie kattarimuMDetti yadi karttaryA kArayati tadA pakSe 2 guptaM kAraNIyaM, kSurakarttaryozca loce prAya hoyvN|seyaa, pakkhiyA ArovaNA, mAsie khuramuMDe, addhamA sie kattarimuMDe, chammAsie loe| saMvaccharie vA therakappe // 57 // vAsAvAsaM pa0no kappai zcittaM nizIthoktaM yathAsaMkhyaM laghugurumAsalakSaNaM jJeyaM, chammAsie loetti SANmAsiko locaH saMvaccharie vA therakappetti sthavirANAM vRddhAnAM jarAjarjaratvenA'sAmarthyAd dRSTirakSArthaM ca, saMvaccharie vA therakappetti sAMvatsariko vA locaH sthavirakalpe sthitAnAmiti, arthAttaruNAnAM cAturmAsika iti // 57 // navamaH kSaNaH // 9 // // 296 // Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASSASSANASSSSS vAsAvAsaM ityAditaH nijUhiyatve siyA iti paryaMtaM, tatra ahiMgaraNaM ityAdi-adhikaraNaM rATistatkaraM | vacanamapi adhikaraNaM tat nigraMthAnAM nirgrathInAM vA vaktuM na kalpate, atha yaH kopyajJAnAdadhikaraNaM haiN| 6 vadati sa evaM vaktavyaH syAt , yat heArya! tvaM akalpana anAcAreNa vadasi, yataH paryuSaNAdinato'rvAgmeM tadine eva vA yadadhikaraNaM utpannaM tatparyuSaNAyAM kSamitaM, yacca tvaM paryuSaNAtaH paraM api adhikaraNaM, niggaMthANa vA niggaMthINa vA paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vaittae, jeNaM niggaMtho vA niggaMthI vA paraM pajosavANAo ahigaraNaM vayai se NaMakappe NaM ajo vayasIti vattavaM siyA, je NaM niggaMtho vA niggaMthI vA paraM pajosavadasi so'yamakalpa iti bhAvaH, yazcaivaM nivArito'pi paryuSaNAtaH paramadhikaraNaM vadati sa nihiya-2 ve siA ni,hitavyastAMbUlikapatradRSTAMtena saMghAbahiH kartavyaH syAt , yathA tAMbUlikena vinaSTaM patraM anyapatravinAzabhayAvahiH kriyate, tadvadayamapyanaMtAnubaMdhikrodhAviSTo vinaSTa evetyato bahiH kartavya iti Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 297 // | bhAvaH / tathA'nyo'pi dRSTAMto yathA - kheTavAstavyo rudranAmA dvijo varSAkAle kedArAn RSTuM halaM lAtvA kSetraM gato halaM vAhayatastasya galirbalIvarda upaviSTastotreNa tADyamAno'pi yAvannottiSThati tadA kruddhena | tena kedAratrayamRtkhaMDairevAhanyamAno mRtkhaMDasthagitamukhaH zvAsarodhAnmRtaH, pazcAtsa pazcAttApaM vidadhAno | mahAsthAne gatvA svavRttAMtaM kathayannupazAMto na veti taiH pRSTo nAdyApi mamopazAMtiriti vadan dvijairapAMvaNAo ahigaraNaM vayai se nijjU hiyave siyA // 58 // vAsAvAsaM pa0 iha khalu niggaMthANa vA niggaMthINa vA ajjeva kakkhaDe kaDue viggahe samuppaJjiJjA, keyazcakre, evaM anupazAMtakopatayA vArSikaparvaNi akRtakSAmaNaH sAdhvAdirapi / upazAMtopasthitasya ca mUlaM dAtavyaM // 58 // vAsAvAsaM ityAditaH sAmaNNaM iti yAvat, tatra ajjeva adyaiva paryuSaNAdine eva kakkhaDe ityAdi - kakkhaDa uccaiHzabdarUpaH, kaTuko jakAramakArAdirUpo, vigrahaH kalahaH samutpadyeta tadA sehetti zaikSo laghuH, rAtnikaM jyeSThaM kSamayati, yadyapi jyeSThaH sAparAdhastathApi laghunA jyeSThaH kSama navamaH kSaNaH // 9 // // 297 // Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haNIyo vyavahArAt , athApariNatadharmatvAllaghujyeSThaM na kSamayati tadA kiM krtvymityaah| rAyaNievi sehaM khAmijA jyeSTho'pi zaikSaM kSamayati, tataH kSatavyaM svayameva, kSamayitavyaH paraH, upazamitavyaM svayaM, upazamayitavyaH paraH, sumai saMpucchaNAbahuleNa hoyatvaM zobhanA matiH sumatI rAgadveSarahitA tatpUrva yA hai sehe rAyaNiyaM khAmijA, rAyaNievi sehaM khAmejA, [graM01200 ] khamiyavaM, khamAviyavaM, uvasamiyatvaM, uvasamAveyavaM, sumaisaMpucchaNAbahuleNa hoyavaM, jo uvasamai tassa atthi ArAhaNA, jo na uvasamai tassa natthi saMpRcchanA sUtrArthaviSayA samAdhiprazno vA, tadbahulena bhavitavyaM, yena sahAdhikaraNamutpannamAsIttena saha nirmalamanasA AlApAdikAryamiti bhAvaH, atha dvayormadhye yadyekaH kSamayati nAparastadA kA gatirityAha / jouvasamai ityAdi-ya upazAmyati asti tasyArAdhanA, yo nopazAmyati nAsti tasyA Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamUtra. subodhi0 // 298 // rAdhanA,tasmAt AtmanA upazamitavyaM / sekimAhutti tatkutaH?iti prazne gururAha-uvasama sAraMkhu sAmaNNaM upazamapradhAnaM khu nizcaye zrAmaNyaM zramaNatvaM / atra dRSTAMto yathA-siMdhusauvIradezAdhipatirdazamukuTabaddhabhUpasevya udayanarAjo vidyunmAlisamarpitazrIvIrapratimArcanAgatanIrogIbhUtagaMdhArazrAddhArpitayuTikAbhakSaNato jAtAdbhutarUpAyAH suvarNagulikAyA devAdhidevapratimAyutAyA apahartAraM mAlavadezabhUpaM caturda-18 zabhUpasevyaM caMDapradyotarAjaM devAdhidevapratimApratyAnayanotpannasaMgrAme baddhA pazcAdAgacchan dazapure / ArAhaNA, tamhA appaNA ceva uvasamiyatvaM, se kimAhu bhaMte! uvasamasAraM varSAsu tasthau, vArSikaparvaNi ca svayamupavAsaM cakre, bhUpAdiSTasUpakAreNa bhojanArtha pRSTena caMDa pradyotena / viSabhiyA zrAddhasya mamApyadyopavAsa iti prokte dhUrtasAdharmikepyasminnakSamite mama pratikramaNaM na zu-|| yatIti tatsarvasvapradAnatastadbhAle mama dAsIpatirityakSarAcchAdanAya svamukuTapaTTadAnatazca shriiudy-15||298|| narAjena caMDapradyotaH kSamito'tra zrIudayanarAjasyaivArAdhakatvaM, tasyaivopazAMtatvAt / kvaciccobhayorapyA-18 Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdhakatvaM, tathA hi-anyadA kauzAmbyAM sUryAcaMdramasau khavimAnena zrIvIraM vaMdituM samAgacchataH sma, |caMdanA ca dakSAstasamayaM vijJAya svasthAnaM gatA, mRgAvatI ca sUryacaMdragamanAttamasi vistRte sati rAtriM hai vijJAya bhItA upAzrayamAgatyaryApathikI pratikramya nidrANAM caMdanAM pravartinI kSamyatAM mamAparAdha i tyuktavatI, caMdanA'pi bhadre ! kulInAyAstavedRzaM na yuktamityuvAca, sApyUce bhUyo nedRzaM kariSye iti |pAdayoH patitA, tAvatA pravartinyA nidrAgAt , tayA ca tathaiva kSamaNena kevalaM prAptaM, sarpasamIpAtkarA khu sAmaNNaM // 59 // vAsAvAsaM pa0kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA tao pasAraNavyatikaraNa prabodhitA pravartinyapi kathaM sarpo'jJAyIti pRcchaMtI tasyAH kevalaM jJAtvA mRgAvatI kSamayaMtI kevalamAsasAda, tenedRzaM mithyAduSkRtaM deyaM, na punaH kuMbhakArakSullakadRSTAMtena, tathAhi-kazci kSullako bhAMDAni kANIkurvan kuMbhakAreNa nivArito mithyAduSkRtaM datte, na punastato nivartate, tataH |sa kuMbhakAro'pi karkaraiH kSullakakarNamoTanaM kurvan punaH punaH kSullena pIDaye'hamityukto'pi mudhA mithyA Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra 299 // duSkRtaM dadau // 59 // vAsavAsaM ityAditaH pamajaNA iti yAvat , tatra varSAsu traya upAzrayA grAhyA | subodhi0 jaMtusaMsaktyAdibhayAt 'tamiti padaM' tatretyarthe, tatra triSu upAzrayeSu veubviyApaDilehA dvau punaH punaH pratilekhyau, draSTavyau iti bhAvaH, sAijiyA pamajjaNA 'sAiji' dhAturAkhAdane, tataH upabhujyamAno ya upAzrayastatsaMbaMdhinI pramArjanA kAryA, yato yasminnupAzraye sAdhavastiSThati taM prAtaH pramArjayaMti, uvassayA giNhittae, taM-veuviyA paDilehA, sAijiyA pamajjaNA // 60 // vAsAvAsaM pa0niggaMthANa vA niggaMthINa vA kappai aNNayariM disiMvA aNupunarbhikSAgateSu sAdhuSu, punastRtIyapraharAMte ceti vAratrayaM, Rtubaddhe ca vAradvayaM, asaMsakte'yaMvidhiH, saM sakte ca punaH punaH prmaarjyNti| zeSopAzrayadvayaM tu pratidinaM dRzA pazyaMti, ko'pi tatra mamatvaM mA kAvAditi, tRtIyadine ca pAdapoMcchanena pramArjayaMtIti, ata uktaM ' veuviyApaDilehatti' // 60 // 13 // 299 // vAsAvAsaM ityAditaH paDijAgaraMti iti yAvat , tatra aNNayariM ityAdi-anyatarAM dizaM pUrvAdikAM, Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anudizaM AgneyyAdikAM vidizaM, avagijjhiya avagRhya uddizya ahamenAM dizaM anudizaM vA yAsyA18 mItyanyasAdhubhyaH kathayitvA bhaktapAnaM gaveSayituM kalpate, sekimAhubhaMte tatkutaH ? iti ziSyaprazne | gururAha, osaNNaMti prAyaH zramaNA bhagavaMto varSAsu tapaHsaMprayuktAH prAyazcittavahanAthaM saMyamArtha, snigdha disiM vA avagijjhiya avagijjhiya bhattaM pANaM gavesittae, se kimAhu bhaMte! osaNNaM samaNA bhagavaMto vAsAsu tavasaMpauttA bhavaMti,tavassI dubbale kilaMte mucchijja vA pavaDija vA, tAmeva disi vA aNudisiM vA samaNA bhagavaMto paDijAgaraMti // 61 // vAsAvAsaM pa0kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA kAle mohajayArtha vA, SaSThAditapazcAriNo bhavaMti, te ca tapakhino durbalAstapasaiva kRzAMgAzca ata eva lAMtAH saMtaH kadAcinmUcheyuH prapateyurvA tataH zramaNAstAn tatraiva digAdau pratijAgrati gaveSayaMti, ABSARSACARE Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra navamaH subodhi0 kSaNa: // 30 // CLOCALCOLOCALCHOCOLOCALKAex akathayitvA gatAMstu kutra gaveSayaMti ?||61||vaasaavaasN ityAditaH uvAyaNAvittae iti paryaMtaM, tatra jAva | ityAdi-varSAkalpauSadhavaidyAdyarthaM glAnasArakaraNArthaM vA yAvaccatvAri paMca yojanAni gatvA pratinivartituM / kalpate, na tu tatra sthAtuM kalpate, svasthAnaM prAptumakSamazcettadA tasyA'ntarA'pi vastuM kalpate, na punasta-18 jAva cattAri paMca joyaNAiM gaMtuM paDiNiyattae, aMtarAvi ya se kappai vatthavae, no se kappai taM rayaNiM tattheva uvAyaNAvittae // 62 // icceiyaM saMva cchariyaM therakappaM ahAsutaM ahAkappaM ahAmaggaM ahAtacaM sammaM kAraNaM traiva, evaM hi vIryAcArArAdhanaM syAditi, yatra dine varSAkalpAdi labdhaM tadinarAtri tatraiva nAtikrama|yituM kalpate, kArye jAte sadya eva bahirnirgatya tiSThediti bhAvaH // 62 // icceiyaM ityAditaH nAikkamaMti| 2 // 30 // iti yAvat , tatra icce iyaM itirupapradarzane taM pUrvopadarzitaM sAMvatsarikaM varSArAtrikaM sthavirakalpaM / SOCIOLOCAL Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KUISHISHIGEOLOGIOSAIGHISHA 6 ahAsutaMti yathA sUtre bhaNitaM tathA, na tu sUtraviruddhaM, ahAkappaMti yathA atroktaM tathAkaraNe kalpo'-18 nyathA tvakalpa iti yathAkalpaM, etatkurvatazca ahAmaggaMti jJAnAditrayalakSaNo mArga iti yathAmArga, ahAtacaMti ata eva yAthAtathyaM satyamityarthaH sammati samyag yathAvasthitaM kAeNaMti upalakSaNatvA-2 tkAyavADyAnasaiH phAsittA spRSTvA Asevya pAlittA pAlayitvA aticArebhyo rakSayitvA sobhittA phAsittA pAlittA sobhittA tIrittA kiTTittA ArAhittA ANAe aNupA littA atthegaiyA samaNA niggaMthA teNeva bhavaggahaNe NaM sijhaMti bujhaMti zobhayitvA vidhivatkaraNena tIrittA tIrayitvA yAvajjIvaM ArAdhya kihittA kIrtayitvA anyebhya upadizya ArAhittA ArAdhya yathoktakaraNena ANAetti AjJayA jinopadezena aNupAlittA yathA pUrva | pAlitaM tathA pazcAtparipAlya atthegaiA saMtyeke ye atyuttamayA tatpAlanayAzramaNA nimranthAH tasminneva 5455555OMOM kalpa. 51 Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra subodhi0 // 301 // bhavagrahaNe bhave siddhyaMti kRtArthA bhavaMti, buddhyaMte kevalajJAnena, mucyate karmapaMjarAt , parinirvAnti karmakRtsarvatApopazamanAt zItIbhavaMti, sarvaduHkhAnAM zArIramAnasAnAM aMtaM kurvati, uttamayA tu tat muccaMti pariNivAyaMti savvadukkhANamaMtaM kareMti, atthegaiyA ducce NaM bhavaggahaNe NaM sijhaMti jAva aMtaM kareMti, atthegaiyA tacce NaM jAva aMtaM kareMti, sattaTubhavaggahaNAiM puNa nAtikamaMti // 63 // teNaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihe nagare guNasile ceie bahUNaM saMmaNANaM bahUNaM saimaNINaM, bahUNaM sauvayANaM,bahUNaM sA~viyANaM, bahUNaM devANaM, bahUNaM devINaM, majjhagae pAlanayA dvitIyabhavagrahaNe, madhyamayA tRtIyabhave, jaghanyayA'pi etadArAdhanayA saptASTabhavA~stu nAtikAmaMtIti bhaavH|| 63 // arthatanna svabuddhyA procyate, kiMtu bhgvdupdeshpaartNtryennetyaah| teNaM kAleNaM M // 301 // Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EARESMALESALSANSARSHAN ityAditaH bemi iti yAvat , tatra teNaM tasmin kAle caturthArakaparyante, tasminsamaye rAjagRhanagarasamavasaraNAvasare, zramaNo bhagavAnmahAvIro bahUnAM zramaNAdInAM 6 madhyagata eva, na tu koNake pravizya pracchannatayeti bhAvaH, evamAkhyAti kathayati, evaM bhASate vAgyogena, evaM prajJApayati phalakathanena, evaM prarUpayati darpaNe iva zrotRhRdaye saMkramayati, paryuSaNA kalpo nAma adhyayanaM saaTuMti arthena / ceva evamAikkhai, evaM bhAsai, evaM paNNavei, evaM parUvei, pajosavaNAkappo nAma ajjhayaNaM, saaTuM, saheuaM, sakAraNaM, sasuttaM, saatthaM, sa ubhayaM, prayojanena sahitaM, na tu niSprayojanaM saheuaMsahetukaM, hetavo nimittAni, yathA gurUn pRSTvA sarva kartavyaM tatkena hetunA ? yata AcAryAH pratyapAyaM jAnaMtItyAdayo hetavastaiH sahitaM sakAraNaMti kAraNaM apavAdo yathA 'aMtarAvia se kappai' ityAdistena sahitaM, sUtrasahitaM, arthasahitaM, ubhayasahitaM, ca vyAkaraNaM / SACASSACREEEEECCESSEX Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH kSaNaH kalpasUtra | pRSTArthakathanaM tena sahitaM savyAkaraNaM bhujo bhujjo bhUyo bhUya upadarzayati, ityahaM bravImIti zrIbhadrabAsubodhi. savAgaraNaM bhujo bhujo uvadaMseitti bemi // 64 // iti pajosavaNA kappo dasAsuakkhaMdhassa aTThamaM ajjhayaNaM sammattaM ||8||[grN. 1215] hukhAmI skhaziSyAnpratIdamuvAceti paryuSaNAkalpo nAma dazAzrutaskaMdhasyASTamamadhyayanaM samarthitam // 64 // 302 // REALISESSA // iti zrIjagadgurubhaTTArakazrIhIravijayasUrIzvaraziSyaratnamahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM sAmAcArIvyAkhyAnaM saMpUrNam // 9 // iti navamaH kSaNaH samAptaH tatsamAptau samAptazcAyaM sAmAcArIvyAkhyAnanAmA tRtIyo'dhikAraH // 3 // 11302 // Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha prazastiH // ___ AsIdvIrajinendrapaTTapadavIkalpadrumaH kaamdH| saurabhyopahRtaprabuddhamadhupaH zrIhIrasUrIzvaraH / zA- strotkarSamanoramasphuradurucchAyaH phalaprApaka-zcaJcanmUlaguNaH sadAtisumanAH zrImAn mrutpuujitH||1|| hai yojIvAbhayadAnaDiNDimamiSAt svIyaM yazoDiNDimaM / SaNmAsAn prativarSamugramakhile bhUmaNDale'vIvadat // bheje dhArmikatAmadharmarasiko mlecchAnimo'kabbaraH / zrutvA yadvadanAdanAvilamatirdharmopadeza / zubham // 2 // tatpadonnatapUrvaparvataziraHsphUrtikriyAharmaNiH / sUriH zrIvijayAdisenasugururbhavyaSTaci-II 18|ntAmaNiH // zubhairyasya guNairivAnaghaghanairAveSTitaH zobhate / bhUgolaH kila yasya kIrtisudRzaH krIDAkRte || hai kandukaH // 3 // yenAkabbaraparSadi pratibhaTAnnirjitya vAgvaibhavaiH / zauryAzcaryakRtA vRtA parivRtA lakSmyA jayazrIkanI // citraM mitra kimatra cArumahasastenAsya vRddhA stii| kIrtiH patyapamAnazaGkitamanA yAtA, | digantAnitaH // 4 // vijayatilakasUribhUrisUriprazasyaH / samajani muninetA tasya paTTe'cchacetAH // harahasitahimAnIhaMsahArojvalazrI-strijagati varivarti sphUrtiyuk yasya kIrtiH // 5 // tatpaTTe jayati RISCALIPOSHISHA AMIGAS** Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra kSitIzvaratatistutyAhipaGkeruhaH, sUri ritaduHkhavRndavijayAnandaH kSamAbhUdvibhuH // yo gauraigurubhirguNairga-81 prazasti. subodhi0 hai NivaraM zrIgautamaM sparddhate / labdhInAmudadhirdadhIyitayazAH zAstrAbdhipAraM gataH // 6 // yaccAritramakhi nakinnaragaNairjegIyamAnaM jaga-jAgrajanmajarAvipattiharaNaM zrutvA jayantI pituH // vAJchApUrtimiyati / // 30 // yugmamatha tallebhe sahasraM spRhA-vaiyagryaM guNarAgiNo'grimaguNagrAmAbhirAmAtmanaH // 7 // [kiJca ] zrIhIrasUrisuguroH pravarau vineyau| jAtau zubhau suraguroriva puSpadantau ||shriisomsomvijyaabhidhvaackendrH / satkIrtikIrtivijayAbhidhavAcakazca // 8 // saubhAgyaM yasya bhAgyaM kalayitumamalaM " lakaH kSamaH sakSamasya / no citraM yaccaritraM jagati janamanaH kasya citrIyate sma // cakrANA mUrkhamukhyA-18 napi vibudhamaNIn hastasiddhiryadIyA / cintAratnena bhedaM zithilayati sadA yasya paadprsaadH||9|| AbAlyAdapi yaH prasiddhamahimA vairagikagrAmaNIH / praSThaH zAbdikapatiSu pratibhaTairjayyo na yastArki- 303 // kaiH|| siddhAntodadhimandaraH kavikalAkauzalyakIyudbhavaH / zazvatsarvaparopakArarasikaH saMvegavArAMnidhiH // 10 // vicaarrtnaakrnaamdhey-prshnottraadydbhutshaastrvedhaaH||anekshaastraarnnvshodhkshc / yaH sarvadaivADa %A5%81%A5% 94% A AC45 Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavadapramattaH // 11 // tasya sphuradurukIrte-rvAcakavarakIrtivijayapUjyasya // vinayavijayo vineyaH, subodhikAM vyaracayatkalpe // 12 // [caturbhiH kalApakam ] samazodhayaMstathainAM / paNDitasaMvignasahRdaya-| vataMsAH ||shriivimlhrssvaack-vNshe muktAmaNisamAnAH // 13 // dhiSaNAnirjitadhiSaNAH, sarvatra prasRtakIrtikarpUrAH // zrIbhAvavijayavAcaka-koTIrAH shaastrvsunikssaaH|| 14 // [ yugmam ] rasanidhirasaM-18 zazivarSe / jyeSThe mAse samujvale pakSe // gurupuSye yatno'yaM / saphalo jajJe dvitIyAyAm // 15 // zrIrAma-18|| vijayapaNDita-ziSyazrIvijayavibudhamukhyAnAm / abhyarthanApi hetu-vijJeyo'syAH kRtauvivRteH||16|| yAvaddhAtrImRgAkSIdharaNidharabharazrIphalaiH pUrNagarbha / caJcadvRkSaughadarbha niSadhagirimahAkuGkumAmatracitram // jambUdvIpAbhidhAnaM himagirirajataM maGgalasthAlameta-ddhatte tAvat subodhA vibudhaparicitA nandatAt kalpa-12 vRttiH // 17 // yAvayomataraGgiNIjalamilatkallolamAlAkulA / digdantAvalakIrNapuSkarakaNAsekapraNaSTazra-| mm||jyotishckrmnukrmenn nabhasi bhrAmyatyajatraM kSitau / tAvannandatu kalpasUtravivRtirvidvajjanairAzritA C // 18 // pratyakSaraM gaNanayA / graMthamAnaM zatAH smRtAH / catuHpaMcAzadetasyAM / vRttau sUtrasamanvitam // 19 // Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "sUri zrIvijayAnandaM, vijayAnandakArakam / "AtmArAma" iti khyAtaM, vande sadguNalabdhaye // 1 // " // iti zrIkalpasUtraM subodhikAvRttisahitam // "vallabhavijayastveSa, ziSyabhiSyasya ziSyakaH / nityaM smarati yaM bhaktyA, sa dadAtu sadA sukham // 1 // "