________________
૪૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ તંબોલીઓ, સુથાર, ખેડૂત, વેપારીઓ, માળીઓ વગેરેએ આવીને તેને અભિનંદન આપ્યા. મૂલાનો તિરસ્કાર કર્યો. રાજાએ ચંદનાબાલાને અભિનંદતાં જણાવ્યું કે, ‘હે સુંદરી ! તારો જન્મ સુંદર અને સફળ થયો છે. તારા નામનું કીર્તન કરવું તે પણ ગુણ કરનારું છે. દેવતાઓ પણ તારા ગુણની પ્રશંસા કરે છે અને તે ઉજ્વલ પ્રશંસાથી જગતના ઉજ્જ્વલ ગૃહો પણ વિશેષ ઉજ્વલ થાય છે.
વીર ભગવંતને તેં જ પારણું કરાવ્યું, તારા જેટલા બીજા કોઇ એટલા ગુણસમુદાયવાળા નથી, અરે ! માતંગને ઘરે હાથી કોઈ દિવસ બંધાય ? કુરંગને ત્યાં શું કામધેનુ દૂઝે ખરી ? (૮૦) આ પ્રમાણે કહીને અભિષેક કર્યો, મલિનતા દૂર કરી, સ્ત્રીકલંક નિવાર્યું. ‘આ ચંદના મહાબુદ્ધિશાળી છે' - એમ મૃગાવતી રાણી બોલીને ચંદનાના પગમાં પડી, વસુધારાનું ધન રાજા સ્વાધીન કરવા લાગ્યો, એટલે ઇન્દ્રે તે દેખીને રોક્યો, જે કંઇપણ ધન વગેરે હોય, તે ચંદનાને અર્પણ કરવું, આ વિષયમાં બીજો કોઇ તેના પર અધિકારી નથી. ત્યારપછી તે ઘરના સ્વામી ધનાવહ શેઠને તે સર્વ ધન મૃગાવતીએ અર્પણ કર્યું. રાજાએ પણ તેમાઁ સમ્મતિ આપી એટલે શેઠે ઘરની અંદર મૂકાવ્યું. દધિવાહન રાજાનો સંપુલ નામનો એક વૃદ્ધ સેવક હતો, તે મૃગાવતી દેવી પાસે આવ્યો. ત્યાં ચંદનબાલાને દેખી તેને ઓળખીને તેના પગમાં પડી રુદન ક૨વા લાગ્યો, એટલે મૃગાવતીએ પૂછ્યું કે, ‘કેમ રુદન કરવા લાગ્યો ?' ત્યારે તે વૃદ્ધે કહ્યું કે, ‘આ તો દધિવાહન રાજાની પુત્રી વસુમતી છે. એ નિરાધાર થઇ. ચંપાનગરીનો ભંગ થયો, એટલે અહિં આવી છે. ત્યારે મૃગાવતી તેને જોઇને કહે છે કે, તું તો મારી બેનની પુત્રી-ભાણેજ છે. હે વત્સે ! મને આલિંગન આપી મારા દેહને શાંતિ પમાડ. એટલે ખૂબ આલિંગન આપ્યું, તેમજ એક-બીજાએ જુહાર કર્યા. પછી ઇન્દ્ર મહારાજાએ રાજાને કહ્યું કે, ‘આ મારી આજ્ઞા સાંભળ. હે નરેશ્વર ! આ બાલાને તારે ત્યાં લઇ જા. કેટલાક માસ આ બાલાની સાર-સંભાળ બરાબર રાખજે. જ્યારે વીરભગવંતને કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થશે, ત્યારે આ બાલા તેમની પ્રથમ શિષ્યા થશે.' રાજા ચંદનાને હાથીપર ચડાવીને તરત જ પોતાના મહેલમાં લઇ ગયો. ઈન્દ્રમહારાજા ચંદનાને દેવદુષ્ય નામનું ઉત્તમ વસ્ત્ર આપીને પોતાના સ્થાને ગયા. કન્યાના અંતઃપુરમાં ક્રીડા કરતી અને ભગવંતના કેવલજ્ઞાનની રાહ જોતી હતી.
ગ્રામ, ખાણ, નગરાદિકમાં વિહાર કરતાં કરતાં વીરસ્વામી શ્રૃંભિત નામના ગામમાં પધાર્યા. ત્યાં ઋજુવાલુકા નદીના કિનારા પર વિશાળ શાલવૃક્ષ નીચે છટ્ઠતપ કરીને રહેલા હતા. અપ્રમત્ત દશામાં બાર વરસ પસાર કર્યા, ઉપર સાડા છ માસ પણ વીતાવ્યા, એટલે વૈશાખ શુદિ ૧૦મીના શુભ દિવસે કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થયું. કેવલજ્ઞાનના કલ્યાણકના પ્રભાવથી જેમનાં આસન કંપાયમાન થયાં છે-એવા બત્રીશ ઇન્દ્ર મહારાજાઓ તે ક્ષણે
