________________
૫૩૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ ત્યારપછી ત્રણ ગામ વચ્ચે તપોવનમાં તપ તપવા લાગ્યો. ચોરોએ વાતો ફેલાવી કે, “આ મહાતપસ્વી મહિને મહિને ઉપવાસ કરી પછી ભોજન કરે છે. એટલે ગામલોકો બોલવા લાગ્યા કે, આ મહાતપસ્વી અને મહાજ્ઞાની છે. તે તપસ્વી ન હોવા છતાં બીજાને છેતરવાની ચિંતાના સંતાપવાળા ચિત્તથી સુકાએલ દેહવાળો જણાતો હતો, એટલે લોકો “અહો ! આ મહાતપસ્વી છે.” એમ વિચારી તેની પૂજા કરે છે અને નિમિત્તો પૂછે છે. પેલો પણ નિમિત્તો કહેતો હતો. લોકોને તે સભાવથી પોતાના ઘરે લઈ જતા હતા.
લોકો પોતાનાં ગુપ્તસ્થાનો પણ તેને બતાવતા હતા. બગલાની ચેષ્ટા કરતો પોતાને જાણે લોકોના ઉપર ઉપકાર કરતો હોય, તેમ આત્માને પ્રકાશિત કરતો હતો. ચોરોને ખાતર પાડવાનાં સ્થાનો બતાવતો હતો. ચોરો સાથે રાત્રે લોકોના ઘરોમાં ચોરી કરતો હતો. થોડા કાળમાં તો તેવો કોઇ લોક બાકી ન હતો કે, જે તેણે જોયું કે ચોરાવ્યું ન હોય. એક દિવસે કુલપુત્રે જ્યારે ચોર ખાતર પાડતો હતો અને તેનું મુખ ખોદતો હતો, એ જાણીને ખાતરના મુખમાં પકડી શકાય તેવો ફાંસો નાખ્યો. પ્રવેશ કરતાં જ ચોરને ફાંસામાં સપડાવ્યો. બીજા ચોરો તો તેનાથી દૂર પલાયન થઈ ગયા. સવારે પકડાએલા ચોરને રાજા પાસે લઇ ગયા.
રાજાએ કહ્યું કે, “જો ખરી હકીકત જણાવે, તો આ બિચારાને છોડી મૂકો.” સમજાવીને શાંતિથી પૂછ્યું, છતાં પણ કહેતો નથી, એટલે ચાબૂકના માર મરાવ્યા એટલે ખરી હકીકત જણાવી. પરિવ્રાજકને દોરડાથી બંધાવીને બોલાવરાવ્યો. ખૂબ માર માર્યો, એટલે ખાતાં બાકી રહેલું લોકોનું ધન પાછું આપ્યું. “બ્રાહ્મણપુત્ર છે એમ ધારી મારી ન નાખતાં તેની આંખો ખોદી નાખી. પાછળથી ભિક્ષા માત્ર પણ ન મેળવતો લોકોથી તિરસ્કાર પામતો પશ્ચાત્તાપથી જળી રહેલો પોતાનો શોક કરવા લાગ્યો. આ દષ્ટાંત સાંભળીને કપટચરિત્રનો ત્યાગ કરીને યથાસ્થિત આચરણ આચરવું. આવા પાસત્યાદિક અનેક આકારવાળા હોય છે, કહે છે -
एगागी पासत्थो, सच्छंदो ठाणवासि ओसन्नो । दुगमाई-संजोगा, जह बहुआ तदह गुरू हुंति ।।३८७।। गच्छगओ अणुओगी, गुरुसेवी अनियओ गुणाउत्तो | સંનો પયા, સંગમ-ગારી માયા Tીરૂ૮૮T निम्मभा निरहंकारा, उवउत्ता नाण-दसण-चरित्ते । एगखिएक्खे)त्ते वि ठिया, खवंति पोराणयं कम्मं ||३८९।।
