________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
પ૭૫ | સર્વત્ર અગીતાર્થ અનધિકારી ગણેલો છે, પોતાની પ્રતિકલ્પનાથી પ્રવર્તનાર અનંતસંસારી થાય છે જ, વળી આ હકીકત સૂત્રમાં જણાવેલી છે કે - અગીતાર્થ અપ્રાયશ્ચિત્તમાં પ્રાયશ્ચિત્ત આપે, થોડા અપરાધમાં વધારે આપે અથવા મોટા અપરાધમાં અલ્પ પ્રાયશ્ચિત્ત આપે, તો અગીતાર્થને જ્ઞાનાદિકની અને જિનાજ્ઞાની વિરાધના રૂપ મોટી આશાતના થાય છે. કહેલું છે કે – “અપ્રાયશ્ચિત્તમાં પ્રાયશ્ચિત્ત આપે, પ્રાયશ્ચિત્તમાં અતિઅલ્પ પ્રાયશ્ચિત્ત આપે, તો ધર્મની તીવ્ર આશાતના અને માર્ગનો વિરાધક થાય છે. અને એમ થવાથી જિનાજ્ઞાનો ભંગ થવાથી સાક્ષાત્ મિથ્યાત્વ અને આશાતના ટાળવાથી તો પ્રગટ સમ્યક્ત થાય છે. આ કારણે અગીતાર્થ અવિધિથી પ્રવૃત્તિ કરનાર હોવાથી અશાતાના કરવાના કારણે ક્લિષ્ટ અને દીર્ધસંસાર વધારનાર થાય છે. ઉપસંહાર કરતાં કહે છે. તપ-સંયમ વિષે યતના કરતા એવા અગીતાર્થને પણ પૂર્વે કહેલા દોષો લાગે છે, અગીતાર્થની નિશ્રાએ રહેલાને પણ તે દોષો લાગે છે, ગચ્છ પ્રવર્તાવનાર અગીતાર્થને એ દોષો લાગે છે, તેવા અગીતાર્થને આચાર્યપદ કે ગણ સમર્પણ કરનારને પણ પૂર્વોક્ત દોષો લાગે છે. માટે ગીતાર્થ જ્ઞાનગુરુ ઉપર મહાન આદર કરવો. (૪૦૫ થી ૪૧૧) દ્વાર ગાથાની વ્યાખ્યા કરી, અહીં સુધી એકાંતે અગીતાર્થને આશ્રીને કહ્યું. હવે કંઇક જાણકારને આશ્રીને જણાવે
अबहुस्सुओ तवस्सी, विहरिउकामो अजाणिऊण पहं । વરાણ-પથ-સયાવું, વાળ વ નો ન લાગેડુ II૪૧૨Il. देसिय-राइय-सोहिय, वयाइयारे य जो न याणेइ । अविसुद्धस्स न वड्ढइ, गुणसेढी तत्तिया ठाइ ||४१३।।युग्मम् ।। अप्पागमो किलिस्सइ, जइवि करेइ अइदुक्करं तु तवं । सुंदरबुद्धीइ कयं, बहुयंपि न सुंदरं होई ।।४१४।। अपरिच्छय-सुय-निहसस्स केवलमभिन्न-सुत्तचारिस्स। .
सव्वुज्जमेणवि कयं, अन्नाणतवे बहुं पडई ।।४१५।। સદ્ભુતરહિત હોવાથી મોક્ષમાર્ગને યથાર્થ ન જાણનાર એવો સ્વેચ્છાથી આકરું તપ કરીને શરીર કૃશ કરેલું હોય તેવો તપસ્વી સેંકડો અપરાધસ્થાન સેવે છે, તો પણ પોતાને તેની જાણ થતી નથી. દિવસ કે રાત્રિ વિષયક વ્રતવિષયક અતિચારો લાગે તો પણ તે અગીતાર્થને ખબર પડતી નથી અને એકલો વિહાર કરવા ઇચ્છા રાખે છે, તેના ગુણની
