________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૮૫
જીવને વ્યગ્રમન કરાવનાર એવી ભોગ-સામગ્રી પવનની લહેરોથી ફરકતી ધ્વજાના અન્તભાગ સરખી અસ્થિર છે. ભૂખ, તરશ, આપત્તિ, આધિ, શરીરવ્યાધિથી પીડાએલ આ સમગ્રલોક પણ દરિદ્ર અને શોક-શલ્યથી વ્યાકુળ બની ગયો છે. અત્યન્ત અસાર એવા આ સંસારમાં સત્પુરુષોએ સર્વથા ધર્મકાર્ય એક જ કરવું યુક્ત છે. માટે કર્મથી સર્વથા મુક્ત થવું હોય, તો તેનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય માત્ર ધર્મ જ છે, તે ધર્મના બે પ્રકાર કહેલા છે. એક મુનિધર્મ અને બીજો શ્રાવકધર્મ, તેમાં મુનિધર્મ ક્ષમા વગેરે દશ પ્રકારનો કહેલો છે. શ્રાવકધર્મ અણુવ્રત, ગુણવ્રત, શિક્ષાવ્રતરૂપ બાર પ્રાકરનો છે. તે બંને ધર્મનું વિસ્તારથી સ્વરૂપ સમજાવ્યું. ચાલુ દેશનામાં પરુઝરતા કુષ્ઠરોગવાળાનું રૂપ ધારણ કરનાર શ્રેણિક રાજાને ભ્રમ ઉત્પન્ન કરાવનાર એક દેવતા આવ્યો, પ્રભુને નમસ્કાર કરી તેમની આગળ બેઠો. પ્રભુની ભક્તિથી તે રોમાંચિત થએલા દેવે ગોશીર્ષચંદન વડે કરીને ભગવંતનાં ચરણે જેમ તેમ લેપ કર્યો. નજીકમાં બેઠેલ શ્રેણિકે આ સર્વ દેખ્યું અને મનમાં ચિંતવવા લાગ્યો કે, આ કોઈ પાપી સ્વામીના ચરણને રસી ચોપડે છે. રોષથી રોષાયમાન થએલા માનસવાળા શ્રેણિક વિચારવા લાગ્યા કે, ‘આ પાપી કેટલું પ્રત્યક્ષ અક્ષમ્ય ભગવંતની આશાતના કરી રહ્યો છે. જે ભગવંત સર્વદેવોને પૂજ્ય છે. વિશ્વના સર્વ રાજાઓને વંદનીય છે, તેમને આ મૂર્ખ પરૂથી વિલેપન કરે છે. ‘પરભાવ પામતા ગુરુને દેખીને જેઓ નિરાકુલ બેસી રહે છે, તેવા પાપકર્મી પ્રાણીઓનો જન્મ ન થાઓ' માટે તરવાર ખેંચીને મારા હસ્તથી જ તેને હણી નાખું, અથવા તો ત્રિલોકનાથ સમક્ષ અત્યારે આમ કરવું યુક્ત નથી. જે જિનેશ્વરના સાંનિધ્યમાં મારી, વૈરાદિ ઉપદ્રવો અને સર્વ પાપો જલ્દી દૂર ચાલ્યાં જાય છે. માટે આ પાપી જ્યારે આ સ્થાનથી જેટલામાં બહાર જાય, ત્યારે પાપરૂપ વિષવૃક્ષનું ફળ તેને બતાવું.
તે સમયે શ્રીવીરભગવંતને અહિં છીંક આવી. તે સાંભળીને પેલો કુષ્ઠી ‘તમો મૃત્યુ પામો' એવું વચન બોલ્યો, જ્યારે ત્યાં શ્રેણિકે છીંક ખાધી, એટલે તેને કહ્યું કે, ‘હે રાજન્ !’ તમે જીવતા રહો.’ અભયે છીંક ખાધી, એટલે તેને ‘મરો કે જીવો’ એમ કહ્યું. તે જ સમયે કાલસૌરિકે છીંક ખાધી, ત્યારે તેને ‘જીવ નહીં અને મર નહિં' - એમ નિષ્ઠુર વચનથી કુષ્ઠીએ કહ્યું. તીર્થંકર ભગવંતે છીંક ખાધી, તે ક્ષણે ‘મરી જાવ' એમ કહેલ, તે વચનથી અતિક્રોધ પામેલા રાજાએ પોતાના સૈનિકને સૂચના કરી કે, આ સ્થાનથી ઉઠતાં જ તમારે
આ કુષ્ઠીને પકડી લેવો. ધર્મોપદેશ પૂર્ણ થયો, એટલે તે ઉભો થયો, ભગવંતને નમસ્કાર કરીને બહાર નીકળ્યો, એટલે સૈનિકો તેની પાછળ ઉતાવળા ઉતાવળા પકડવા દોડ્યા. (૫૦) પોતાની પાછળ તરવાર ઉગામેલ સૈનિકોને દેખીને તેને આશ્ચર્યભૂત ક૨વા માટે દેવરૂપ વિકુર્તીને આકાશમાં ઉડ્યો. ભોંઠા પડેલા ગ્લાનમુખવાળા તે સૈનિકો પરસ્પર એકબીજાને જોતા બોલવા લાગ્યા કે, શું આ કોઇ ઇન્દ્રજાળ હશે કે શું ? આ હકીકત
