________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૯૧ કર્યું, ઔષધના બનાવેલ ઉકાળા સમાન એવા જળનું જેમ જેમ પાન કર્યું, તેમ તેમ તેને કૃમિ સમૂયુક્ત વડી નીતિ થવા લાગી. હરડે, બહેડાં, આમલાના ફળોનો આહાર કરતો હતો, તેમ જ તે વૃક્ષોની ગાઢ છાયામાં રહેતો હતો.
એ પ્રમાણે કેટલાક દિવસો પછી રસાયણથી જેમ નિરોગી થાય તેમ કહી ગયા, તેવા જળપાનથી અધિક નિરોગી શરીર કર્યું. દૈવ જ્યારે અનુકૂળ થાય છે, ત્યારે જે ચિંતવવું પણ શક્ય નથી, કરવું કે બોલવું પણ શક્ય નથી, તેવી સુંદર અવસ્થા નક્કી થાય છે. પુરુષને દૈવ અનુકૂળ થાય, ત્યારે ઝેર પણ અમૃત થઇ જાય છે અને દૈવ પ્રતિકૂળ થાય ત્યારે અમૃત પણ ઝેર બની જાય છે. પિતા માફક દેવ સર્વત્ર રક્ષણ કરે છે, કદાચિત્ દુશ્મન-દેણદાર માફક હેરાન પણ કરે છે. જે પુરુષાર્થ કરીને કે બુદ્ધિ-વૈભવથી કાર્ય સાધી શકાતું નથી, તે ભાગ્યથી સાધી શકાય છે, માટે બળવાનમાં બળવાન હોય તો દૈવ અર્થાત્ ભાગ્ય છે. બીજાને ઉપતાપ કરનાર એવા પાપીઓ સુખી દેખાય છે અને પરહિત કરનાર અહિં દુઃખી દેખાય છે. આ જો અન્યાય હોય તો આ મહાન દૈવનો જ છે.” (૧૫)
પોતાના શરીરની સુન્દરતાની સંપત્તિ દેખી વિચાર્યું કે, “આ મારી શરીરશોભા મારા ગામલોકને બતાવું. બીજા સ્થાને મનુષ્યને ઉત્પન્ન થએલ સંપત્તિના લાભથી શો લાભ? કે, જે સંપત્તિ પોતાના ગામના લોકો વિકસિત નેત્રોથી દેખતા નથી. દ્વેષીપુત્રોની સાથે તેની સ્ત્રીઓની કેવીક દશા થએલી છે. તેમ જ પિતા તરફ દ્વેષ કરનારને કેવું ફળ મળેલું છે, તે તો ત્યાં જઇને દેખું. શત્રુઓને દ્વેષનું ફળ જાતે પમાડેલ હોય અને તે પોતાના જ નેત્રોથી દેખવામાં આવે, તો તેનો જન્મ પ્રશંસનીય છે.” એમ વિચારીને તે દુરાચારી પોતાના નગરમાં ગયો અને કોઇ પણ પ્રકારે જ્યારે લોકોએ તેને ઓળખ્યો ત્યારે સહવાસીએ તેને પૂછ્યું કે, “હે ભાગ્યશાળી ! અતિઅસાધ્ય એવો તારો આ રોગ કોણે દૂર કર્યો ? ત્યારે તેણે કહ્યું કે, “પ્રસન્ન થએલા દેવતાએ મને આવો બનાવ્યો. લોકોએ કહ્યું કે, “હે બ્રાહ્મણ ! તું ખરેખર કૃતાર્થ થયો છે, જેને દેવતા પ્રસન્ન થયા.' એમ લોકોથી સ્તુતિ કરાતો તે પોતાના મકાનમાં ગયો. પોતાના કુષ્ઠરોગવાળા કુટુંબ સહિત પુત્રોને દેખીને પોતે તેમને હર્ષથી કહેવા લાગ્યો કે, “મારી અવજ્ઞાનું ફલ તમે ભોગવો. ત્યારે પુત્રોએ કહ્યું કે, “હે પાપી ! આ સર્વા તમારું જ કાર્ય છે.' ત્યારે તેણે કહ્યું કે, “આ જગતમાં મારા વિના બીજા કોની આવી શક્તિ હોય ? ત્યારે પુત્રોએ કહ્યું કે, “હે પાપી ! ધર્મ અને લોક બંનેની વિરુદ્ધ આવું નિર્દયતાવાળું અમને અતિદુઃખ આપનારું કાર્ય તમે કર્યું. ત્યારે સામે પિતાએ કહ્યું કે, “હે પાપીઓ ! પિતાએ તમારે માટે જે ઉપકાર કર્યો હતો, તે તમે કેમ ભૂલી ગયા ? પોતાનો મોટો દોષ કોઈ દેખતા નથી અને બીજાનો અણુ સરખો દોષ દેખાય છે. ખરેખર લોકોનું
