________________
GO3
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
सव्वो गुणेहिं गण्णो, गुणाहिअस्स जह लोगवीरस्स । संभंत-मउड-विंडवो, सहस्सनयणो सययमेइ ।।४५६ ।। વોરિવવા-વંચા-હ-વડ-પરલોર-ઢામરૂલ્સ | तस्स च्चिय तं अहियं, पुणो वि वेरं जणो वहइ ।।४५७।।
તા તણ---રિસોવમો ગળો નાગો ! तइया नणु वुच्छिन्नो, अहिलासो दव्व-हरणम्मि ||४५८।। आजीवगगण-नेया, रज्जसिरिं पयहिऊण य जमाली ।
हियमप्पणो करितो, न य वयणिज्जे इहपडतो ||४५९।। ૧૭૯.ગુણવાન અગુણવાનનું કથન
જે કોઈ નિયમ, વ્રત, શીલ, તપ, સંયમાદિ આત્મહિતનાં અનુષ્ઠાન કરે છે, તે દેવતા માફક લોકોમાં પૂજનીય થાય છે, તથા સિદ્ધાર્થ - (સરસવ) માફક તેની આજ્ઞા લોકો મસ્તક પર ચડાવે છે. કહેવાનો આ અભિપ્રાય છે કે – ગુરુપદને યોગ્ય એવા ગુણોની કોઈ ખાણ હોતી નથી, પરંતુ ગુણો પૂજ્યપણાના કારણ હોય છે અને તે દરેકને પ્રયત્નથી સાધી શકાય છે. તે કારણથી દરેકે તે ગુણો મેળવવા આદર કરવો જોઇએ. એવું કોઈ ક્ષેત્ર નથી કે, જેમાં સાધુઓ પાકતા હોય, તે સાધુ થાય છે, માટે તેમની સેવા કરવી. તથા ગુણો પ્રયત્ન કરવાથી મેળવી શકાય છે, અને પ્રયત્ન પુરુષાર્થ આત્મામાં જ રહેલો છે. “બીજો પણ ગુણીઓમાં અગ્રેસર છે” એ વાત જીવતો કયો સહન કરી શકે ? એ જ વિચારાય છે. સર્વ જીવો ગુણો દ્વારા જ માનનીય પૂજનીય થાય છે. જેમ જગતમાં સત્ત્વાદિક અધિક ગુણોવાળા, ત્રણે ભુવનમાં પ્રસિદ્ધ એવા મહાવીર ભગવંતને ચપળ મુકુટને ધારણ કરનાર એવા ઇન્દ્ર ભક્તિના અતિશયથી પોતે વારંવાર વંદન કરવા આવે છે. માટે ગુણો જ પૂજ્યપણાના કારણ છે.
ગુણહીનની વિપરીતતા જણાવતાં કહે છે – ચોરી કરવી, બીજાને છેતરવાની ક્રિયા કરવી, કપટ વચન બોલવાં, કપટવાળું માનસ રાખવું, પરદારા-સેવન આવા દોષો સેવન કરવાની બુદ્ધિવાળા આ લોકનું અહિત કરનાર થાય છે, વળી પરલોકમાં તેના ઉપર ક્રોધવૈરના પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે. આ પાપી છે. તેનું મુખ જોવા લાયક નથી એવા આક્રોશનાં વચનો પ્રાપ્ત કરનાર થાય છે. તે બિચારાને ગુમડા ઉપર બીજો ઘા વાગવા જેવું દુઃખ થાય છે. ગુણીઓએ તો આ દોષો દૂરથી જ ખસેડેલા હોય છે. જ્યારે લોકોમાં તણખલા અને
