________________
ઉ૩૨
પ્રા. ઉપદેશમલાનો ગૂર્જરનુવાદ કહેલા સૂક્તોથી તમને કહીએ છીએ કે - “આ ધર્મોપદેશ સજ્જડ ગાઢ અંધકારસમૂહને દૂર કરનાર નિર્મલ પ્રદીપ છે, આ ધર્મોપદેશ કામદેવ અને અહંકારરૂપ મહાવ્યાધિને નાશ કરનાર ઔષધિ છે, આ ધર્મોપદેશ શિવસુખના ભવન ઉપર ચડવા માટે નિસરણી છે, આ ધર્મોપદેશનો ભવ્ય આત્માએ મનથી પણ અનાદર ન કરવો, હવે ચાર પ્રક્ષેપ ગાથાની વ્યાખ્યા કરીએ છીએ. તેમાં પ્રથમ બાલકો અને અબલાઓને પ્રકરણકર્તાનું નામ જણાવવા માટે કહે છે.
इय धम्मदासगणिणा जिणवयणवएस-कज्जमालाए । माल व्व विविहकुसुमा, कहिआ य सुसीसवग्गस्स ||५४०।। संतिकरी वुढिकरी, कल्लाणकरी सुमंगलकरी य । होइ कहगस्स परिसाए, तह य निव्वाणफलदाई ।।५४१।। इत्थ समप्पइ इणमो, मालाउवएसपगरणं पगयं । गाहणं सव्वाणं, पंचसया चेव चालीसा ||५४२।। जाव य लवणसमुद्दो, जाव य नक्खत्त-मंडिओ मेरू |
ताव य रइया माला, जयम्मि थिरथावरा होउ ||५४३।। આ પ્રમાણે ધર્મદાસગણિ નામના આચાર્યે વિવિધ પ્રકારનાં પુષ્પોની માળા સરખી જિનવચન-ઉપદેશરૂપ કાર્યોની માળા, જેમ વિવિધ પુષ્પોની માળા સૌરભ વગેરે ગુણોથી 'મનોહર હોય અને દરેકને ગ્રહણ કરવા લાયક હોય, તેમ આ ઉપદેશમાળા પણ શિષ્યવર્ગને ગ્રહણકરવા લાયક છે, ભણવાલાયક કહેલી છે. બીજી આશીર્વાદ સ્વરૂપ ગાથા કહે છે. આ ઉપદેશમાળા કથન કરનાર વક્તા, તથા શ્રવણ કરનાર પર્ષદાને આવી પડેલા દુઃખને ઉપશાન્ત કરનારી, ધર્મના સાધનભૂત સામગ્રીની વૃદ્ધિ કરનારી, આ લોકનાં સમગ્ર કલ્યાણ કારણને મેળવી આપનારી, પરલોકમાં સમગ્ર મંગલ પમાડનારી અને પરંપરાએ નિર્વાણ-ફલ પમાડનારી થાઓ, ત્રીજી ગાથા સમાપ્તિ કહેવા સહિત ગ્રન્થસંખ્યા ગાથા સંખ્યા કહે છે. આ જિનશાસન વિષે આ પ્રકરણ ઉપદેશમાળા કહેવાય છે, તેને હવે સમાપ્ત કરીએ છીએ. કુલ આ ગ્રન્થની પાંચસો ચાલીશ ગાથા સર્વ મલીને છે. (બે ગાથા પ્રક્ષેપ જાણવી) ૫૪૨ ગ્રન્થાગ્ર. ચોથી ગાથા તો શ્રુતજ્ઞાનના આશીર્વાદ માટે છે.
જ્યાં સુધી લવણ સમુદ્રના તરંગો ઉછળે છે, નક્ષત્રમંડળથી શોભાયમાન મેરુપર્વત શાશ્વત શોભી રહેલો છે, જ્યાં સુધી સૂર્ય અને ચંદ્ર પ્રકાશ કરે છે, ત્યાં સુધી લોકમાં
