________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૫ તેમના સમ્યક્તની પરીક્ષા કરવા નીકળ્યો અને આવા પ્રકારનો દૃષ્ટિમોહ પમાડ્યો. કોઈક સરોવરના કાંઠે મસ્તક પર માછલાં પકડવાની જાળ અને માંસટૂકડાથી ભરેલી ઝોલિકા તેમ જ જાળમાં પકડેલા મત્સ્યોયુક્ત મુનિ શ્રેણિકના દેખવામાં આવ્યા, તેવા પ્રકારના મુનિને દેખી વિચારવા લાગ્યા કે, “કર્મના ભૂારીપણાને ધિક્કાર થાઓ કે, જિનેન્દ્ર ભગવંતના મહાવ્રતમાં રહેલો આત્મા પણ માછીમારનો ધંધો કરે છે ! સેનાને આગળ ચલાવીને પોતે ઘોડાને પાછો વાળીને એકલો શ્રેણિક તે સાધુની પાસે ગયો. તને ઘણા કોમળ વાક્યોથી કહ્યું કે, “આ તારું વર્તન કેવું વેષથી વિરુદ્ધ છે. જૈનમુનિનો વેષ ધારણ કરી મસ્યો અને કાચબાઓનો વધ કરે છે. કોઇ દિવસ મદિરા અને ગાયની પાંચ પવિત્ર વસ્તુ એક પાત્રમાં એકઠી થાય ખરી ? હે સાધુ ! તું જ તેનો જવાબ આપ. નિર્મલ સ્ફટિકરત્ન સરખા જિનેન્દ્રના શાસનમાં તો આવાં પાપ કરનાર કલંક લગાડે છે. તયારે ઠપકો આપવાપૂર્વક તે કહેવા લાગ્યો કે, અરે ! તું આમ કેમ બોલે છે ? જ્યાં શ્રાવકો જ તેવા પ્રકારના થાય, ત્યાં બીજું શું થાય ? મારી પાસે ઉનની કામળી નથી અને તેના વગર મારાં વ્રત કેવી રીતે ટકે, તેં કોઇ દિવસ ધર્મોપકરણ સંબંધી અમારી ચિંતા કરી ? તેથી માછીમારો પાસેથી હું મારાં વ્રતની વૃદ્ધિ માટે કપડાં ખરીદ કરીશ.
રાજાએ જણાવ્યું કે, “આ બાબતનો ઉપયોગ ન રાખવા બદલ મિચ્છામિ દુક્કડું આપ્યું અને કહ્યું કે, “લે આ રત્નકંબલ ગ્રહણ કર, પ્રસન્ન થા અને દુષ્ટ ક્રિયાનો ત્યાગ કર.” એમ તેને પ્રતિબોધ કરી રાજાએ આગળ પ્રયાણ કર્યું. ત્યાં આગળ કાજળ આંજેલ નેત્રવાળી ગર્ભવતી સાધ્વી દુકાને દુકાને ધનની ભિક્ષા માગતી દેખવામાં આવી. ત્યાં પણ પ્રાણીના દુષ્કર્મનો જ માત્ર વિચાર કર્યો, પરંતુ જિનેન્દ્રના શાસનની અલ્પપણ શંકા તો ન જ કરી. આગળ માફક તે સાધ્વીને પણ કોમળ વચનથી કહ્યું, સાધ્વીએ પણ જણાવ્યું કે, “હે રાજનું ! બનવાનું બની ગયું છે, હવે તેની ચિંતા કરવાથી શું વળે? હવે પ્રસવકાળ નજીક આવ્યો છે અને ઘી વગેરેની જરૂર પડશે, મારી બીજી કોઈ ગતિ નથી, માટે દુકાને દુકાનેથી ધન ઉઘરાવું છું. “રખે, શાસનની મલિનતા થાય' એમ ધારીને ક્યાંઈક એકાંત ઘરમાં તેને
લાવ્યો.
આ પ્રમાણે શ્રેણિક પોતાના સમ્યક્તથી લગાર પણ ચલાયમાન ન થયો. ત્યારપછી તે દેવે પ્રત્યક્ષ થઇને રાજાને આ પ્રમાણે કહ્યું કે, “હે શ્રેણિક ! જે પ્રમાણે ઇન્ડે તમારા સમ્યક્તની પરીક્ષા કરી હતી, તેવા જ તમે જૈનશાસનમાં અતિનિશ્ચલ સમ્યક્તવાળા છો. હું રાંક નામનો દેવ છું, તમારી પરીક્ષા કરવા માટે જ હું આવ્યો હતો, અને કુષ્ઠી સાધુ, સાધ્વી વગેરેની વિક્રિયા મેં જ કરી હતી. તમોને અલ્પપણ ક્ષોભ કરવા માટે અમે સમર્થ
