________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૮૧ तह छक्काय-महव्वय-सव्वनिवित्तीउ गिण्हिऊण जई । एगमवि विराहतो, अमच्च-रण्णो हणई बोहिं ।।४३२।। तो हयबोही य पच्छा, कयावराहाणुसरिसमियममियं । પુખ વિ મોગડિપડિયો, મમ બRI-ART-હુમમ્મિ II૪રૂરૂ II जईयाऽणेणं चत्तं, अप्पणयं नाण-दंसण-चरित्तं । तईया तस्स परेसुं, अणुकंपा नत्थि जीवेसु ||४३४।। छक्कायरिऊण अस्संजयाण लिंगावसेसमित्ताणं ।
बहुअस्संजम-पवहो, खारो मईलेई सुठुअरं ||४३५।। જેમ કોઇ પ્રધાન તેવી રાજાની કૃપા થવાના કારણે રાજ્યના સર્વ અધિકારો મેળવીને પછી જો તે રાજાની આજ્ઞાનો ભંગ કરનાર થાય, તો તે પત્થરનો માર ખાનાર, દોરડાથી બંધન તેમ જ સ્વધનનું અપહરણ અને કદાચ મરણની શિક્ષા પામે. તે પ્રમાણે છકાયજીવોનું રક્ષણ, મહાવ્રત-પાલન કરવાની પ્રતિજ્ઞા ગ્રહણ કરીને સાધુ એક પણ કાયા કે વ્રતની વિરાધના કરનાર, ઇન્દ્રાદિકના રાજા એવા જિનેશ્વર ભગવંતના ધર્મની પ્રાપ્તિરૂપ બોધિનો નાશ કરે છે. ભવાંતરમાં પ્રભુશાસન મળવું દુર્લભ થાય છે. ત્યારપછી નાશ પામેલ બોધિવાળો આગળ કરેલ અપરાધ સરખા અનંતા સંસારસમુદ્રમાં પટકાય છે અને જરામરણાદિથી પરિપૂર્ણ ભયંકર દુઃખોનો અનુભવ કરે છે. વળી આ લોકમાં પણ પોતાનો અને બીજાનો અપકારી થાય છે. જ્યારે આ નિભંગીએ પોતાનાં જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રનો ત્યાગ કર્યો, પછી તેને બીજા જીવો ઉપર અનુકંપા હોતી જ નથી. કહેલું છે કે, “પરલોકવિરુદ્ધ કાર્ય કરનારનો તો દૂરથી જ ત્યાગ કરવો. જે પોતાના આત્માનું હિત સાધતો નથી, તે બીજાનું હિત કેવી રીતે કરી શકે ? આ જ વાત કંઇક વિશેષતાથી કહે છે – છએ કાયના જીવોનો શત્રુ એટલે તેની વિરાધના કરનાર મન, વચન, કાયાના યોગોને ગોપવેલા નથી, પણ મોકળા મૂકેલા છે, માત્ર રજોહરણ અને વેષ ધારી રાખેલા છે અને અસંયમનાં ઘણાં કાર્ય કરતો હોવાથી પાપ-સમૂહ એકઠાં કરે છે, તે પાપરૂપ ક્ષાર તેઓને અતિશય મલિન કરે છે. તલના છોડની ભસ્મ તે ક્ષાર કહેવાય. કેટલાક ક્ષાર વસ્ત્રાદિકને બાળી મલિન કરે છે, તેમ પાપસમૂહ પણ જીવને મલિન કરે છે. (૪૩૧ થી ૪૩૫) ભગવંતના વેષયોગમાં પાપનો સંબંધ કેવી રીતે ઘટે ? એમ ભદ્રિક બુદ્ધિવાળા વિચારે, તેને સમજાવતા કહે છે -
