________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૬૭ सो वि य नियय-परक्कमववसाय-धिई बलं अगूहंतो । मुत्तूण कूडचरियं, जई जयंतो अवस्स जई ||३८४।। युग्मम् || अलसो सढोऽवलितो, आलंबण-तप्परो अइपमाई । एवंठिओ वि मन्नई, अप्पाणं सुट्ठिओ मि (म्हि)त्ति ।।३८५।। जो वि य पाडेऊणं, मायामोसेहिं खाइ मुद्धजणं ।
તિ ||મ-મર્ક્સવાણી, સો સોગરૂ વવહરવા બે Tીરૂ૮૬IT જે કોઇ સ્વભાવથી મંદ સંઘયણવાળો હોવાથી શાસ્ત્રમાં કહેલ અનુષ્ઠાન કરવા સમર્થ ન હોય, ક્ષય કે બીજા અસાધ્ય રોગથી પીડાતો હોય, વૃદ્ધાવસ્થાથી કાયા જરાજીર્ણ થએલી હોય, તેવા કદાપિ કહ્યા પ્રમાણે સર્વ અનુષ્ઠાન કરવા સમર્થ ન થાય, તે સિવાય દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવને આશ્રીને બીજી આપત્તિમાં આવી પડેલો હોય, તો તે પોતાનું પરાક્રમ-શક્તિ તેને અનુસારે બહારની ચેષ્ટા, મનોબળ વગેરે છૂપાવ્યા વગર માયા વર્તનનો ત્યાગ કરી જો કહેલાં અનુષ્ઠાનો આચરવા પ્રયત્ન કરે, તો તે નક્કી સુસાધુ જ ગણેલો છે. કારણ કે, યથાશક્તિ ભગવંતની આજ્ઞા કરનારો હોવાથી, તેમ કરનાર ગીતમાદિકની જેમ સુસાધુ છે. માયાચરિત્રવાળો કેવા પ્રકારનો હોય ? તે કહે છે - આળસુ-પ્રમાદી, કંપટી, અહંકારી, કંઈક તેવું બાનું મળે કે તરત જ સર્વકાર્યમાં તેનું આલંબન લઈ અપવાદ સેવવા તત્પર બને, અતિશય ઉંઘણશી એવા બીજા પ્રમાદ દોષવાળો, હોવા છતાં પણ પોતાના આત્માને કપટથી બીજા ગુણીઓ સમક્ષ પોતાની પ્રશંસા કરે, તે માયાવી જાણવો. તેવા પ્રકારના કપટીને જે નુકશાન થાય છે, તે દૃષ્ટાંતથી કહે છે. વળી જે માયા-સહિત જૂઠ વચન બોલીને ભદ્રિક લોકને પોતાની માયાજાળમાં ફસાવે છે અને છેતરે છે, તે પુરુષ ત્રણ ગામની વચ્ચે રહેનાર કપટાપક નામના તપસ્વીની જેમ શોક વહન કરનાર થાય છે. (૩૮૩-૩૮૬) ૧૫. પટHપકની સ્થા
ઉજ્જયિની નગરીમાં અતિનિષ્ફર પરિણામવાળો ફૂટ-કપટ-છેતરવામાં તત્પર એવો ઘોરશિવ નામનો બ્રાહ્મણ હતો. છેતરવાના સ્વભાવના કારણે લોકોએ તેને નગરીમાંથી હાંકી કાઢ્યો. ચમ્માર દેશમાં ગયો. ત્યાં ચોરી-જારી કરનાર લોકોને મળી તેણે કહ્યું કે, “હું સાધુવેષ ગ્રહણ કરી તમને સર્વ માહિતી અને સલાહ આપીશ કે, જેથી સુખેથી લોકોને ત્યાંથી ચોરી કરી શકાય. લોકોના ઘરે જઈ તેમના સદ્ભાવ, વૈભવ, છિદ્રો, પ્રવેશસ્થાનો જાણીને તમને કહીશ. દુરાચારીઓએ તે માન્ય કર્યું. પેલાએ પરિવ્રાજકનો વેષ ધારણ કર્યો,
