________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૧
આવવાનું પ્રયોજન પૂછે છે; એટલે નવીન સાધુ સાધ્વીનો નિષ્કારણ વિનય દેખીને ચિંતવવા લાગ્યો કે, જિનધર્મ જયવંતો વર્તી રહેલો છે. પ્રત્યુત્તરમાં જણાવ્યું કે, સંયમયાત્રા મને કેમેય પ્રાપ્ત થઈ, પૂજ્યોએ તમારી પાસે મને મોકલ્યો છે. અહિં આવવાથી તમને દેખવાથી મારા આત્મામાં મહાસમાધિ ઉત્પન્ન થઇ, ચિત્તની સ્થિરતા અને ધર્મની દૃઢતા મેળવીને તે સાધ્વીની વસતિમાંથી ગુરુ પાસે ગયો. આ પ્રમાણે બીજી આર્યાઓએ વિનયવૃત્તિ કરવી જોઈએ. ગાથાઓનો અર્થ આ પ્રમાણે - રાજપુત્રી ભગવતી આર્યચન્દના સાધ્વી હજારો આર્ય લોકોના સમૂહથી આદરથી અનુસરાતી હતી, છતાં અહંકાર કે માન મનમાં બિલકુલ કરતી ન હતી. જેમકે હું રાજપુત્રી, સર્વસાધ્વીઓમાં હું મુખ્ય પ્રધાન છું, તો આ દ્રમકનું અભ્યુત્થાન, વિનય શા માટે કરું ? જે કારણ માટે તે સમજતી હતી કે, આ ચારિત્રના ગુણનો પ્રભાવ છે, પણ મારો પ્રભાવ નથી (૧૩-૧૪) તેથી શું નક્કી થયું ? ૧૨. પુરૂષની પ્રધાનતા (જ્યેતા)
वरिससय-दिक्खयाए, अज्जाए अज्ज - दिक्खिओ साहू । અમિમળ-ચંદ્ર-નમંસોળ વિના સો પુખ્ખો ||૧||
धम्मो पुरिस-प्पभवो, पुरिसवर देसिओ पुरिस-जिट्ठो । નો વિ પદૂ પુરિસો, વિં પુન તોમુત્તમે ધમ્મે ? ।।૧૬।।
संवाहणस्स रन्नो, तइया वाणारसीए नयरीए । ખ્ખા-સદસ્લમહિયં, આસી વિર વવંતીનં ||૧||
तह विय सा रायसिरी, उल्लटंती न ताइया ताहिं । સયર-ત્તિળ વળ, તાડ્યા અંગવીરે ।।૧૮।।
સો વર્ષની દીક્ષિત સાધ્વીએ એક દિવસનો દીક્ષિત સાધુ હોય, તો પણ સન્મુખ જવું, વંદન અને નમસ્કારરૂપ વિનય કરવાવડે પૂજ્ય છે. ધર્મ પુરૂષથી ઉત્પન્ન થાય છે, શ્રેષ્ઠ પુરુષે ઉપદેશેલો છે, તેથી પુરુષ જ શ્રેષ્ઠ છે. લોકને વિષે પણ પુરુષ સ્વામી થાય છે, તો પછી લોકોત્તર અને લોકમાં ઉત્તમ એવા ધર્મમાં પુરુષની જ શ્રેષ્ઠતા છે. અભિગમન એટલે સામા જવું, ગુણની સ્તવના કરવારૂપ વન્દન, દ્વાદશાવર્ત વંદન કરવા પૂર્વક નમ્ર થવું, સાધુસાધ્વીને પૂજ્ય શા માટે ગણાય છે ? દુર્ગતિમાં પડતા પ્રાણીને ધારી રાખે અને શુભ સ્થાનમાં સ્થાપન કરે, તે કારણે ધર્મ કહેવાય છે. શ્રુતચારિત્રરૂપ તે ધર્મ, ગણધરાદિકથી ઉત્પન્ન થએલો છે. તેઓએ સૂત્રમાં ગૂંથેલો હોવાથી, ચારિત્ર પણ શ્રુતદ્વારા જ પ્રતિપાદન
