________________
૪૬૪
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ તો પછી મનુષ્યને પીડા-દ્રોહ કરવાની વાત જ ક્યાં રહી ? તે પ્રમાણે સાધુઓ પાપ રહિત હોય છે, તેઓ બીજા તરફ પાપ કરવાની વાત જ અસંભવિત છે. (૧૭૫) નિરપરાધી ઉપર ભલે અપકાર ન કરે, પણ અપરાધી ઉપર કોઇ ક્ષમા રાખતા નથી-એમ જે માનતા હોય તેને આશ્રીને કહે છે -
પ્રભુના માર્ગને ન જાણનાર એવા મિથ્યાદૃષ્ટિ પુરુષાધમો પ્રાણ નાશ કરવા માટે પ્રહાર કરતા હોય, તેવા ઉપર સાધુઓ પ્રતિપ્રહાર કરવા રૂપ પાપ કરતા નથી. વ શબ્દથી ઉલટા તેવાઓ ઉપર ભાવકરુણા કરે છે. જેમ કે – “કોઇક પુરુષ કઠોર વચનોથી મારું અપમાન કરે, તો મારે ક્ષમા આભરણ જ ધારણ કરી હર્ષ પામવો. શોક એટલા માટે કરવો કે, “આ બિચારો મારા નિમિત્તે ચારિત્રથી સ્કૂલના પામ્યો. નિરંતર જેમાં દીનતા સુલભ છે – એવા સુખ વગરના જીવ લોકમાં જો મારી વિરુદ્ધ મારા અવગુણો બોલીને કોઇ આનંદ પામતું હોય, તો સુખેથી મારી સમક્ષ કે પરોક્ષ ભલે ખુશીથી બોલો. બહુદુઃખવાળા જગતમાં પ્રીતિનો યોગ મળવો દુર્લભ છે. મારી નિન્દાથી જો જગત કે લોકો સંતોષ પામતા હોય તો તેવો પ્રયાસ કરનારે મારા ઉપર ઉપકાર કર્યો છે. કલ્યાણાર્થી પુરુષો બીજાના સંતોષ માટે દુઃખથી ઉપાર્જન કરેલ એવા ધનનો પણ ત્યાગ કરે છે. ઘૂમરી અને અંધકારથી પરવશ થએલા અજ્ઞાની વિપરીત ચેષ્ટા કરનારા એવા તપસ્વીને જો હું કષ્ટ કરનાર થાઉં, તો હિતકારી દ્વેષ કરનારા વિષે જો મને કૃપા ન થાય તો યથાર્થ ન સમજનારા મને ધિક્કાર થાઓ. (૧૭૬) હવે વ્યવહારથી પાપનું ફળ કહેવાની અભિલાષાવાળા કહે છે -
વદ-મારણ-ગમવાણ-વા-પરધ-વિનોવાળ ! સવ-Mદનો ૩૬ો, વસ-ળિગો રૂ િવચાi ll૧૭૭TI તિવ્યયરે ઉપગોરો, સ-નિકો સથરાદર-ડિ-ળો વોડાઝોડિrળો વા, દુષ્મ વિવારે વહુનરો વા ||૧૭૮|| के इत्थ करंतालंबणं इमं तिहुयणस्स अच्छेरं । जह नियमा खवियंगी, मरुदेवी भगवई सिद्धा ||१७९।। किं पि कहिं पि कयाई, एगे लद्धीहि केहिऽवि निभेहिं । પત્તે વૃદ્ધત્તામા; વંતિ ઝવેછેરથમૂયા ||૧૮૦||
