________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ છે, કલ્યાણ-પુણ્યની પરંપરા વૃદ્ધિ પામે છે, પ્રસન્ન થયેલા સાધુઓનાં વચનો એવાં સુંદર ફળી ભૂત થાય છે કે, જેમ વચનથી વર્ણવી શકાતાં નથી. તેમની પાસે સૂત્ર ભણે, તેના અર્થનું શ્રવણ કરે, ભણેલાં સૂત્રો અને અર્થોનું પુનરાવર્તન કરે, વિશેષ વિચારણા કરે, પોતે ધર્મ જાણ્યો હોય તો, બીજા લોકોને પણ સમજાવી પ્રતિબોધ કરે, ચતુર્થ વ્રતરૂપ શ્રાવકનું શીલવંત દૃઢતાથી પાલન કરે, પ્રથમ વગેરે પાંચ અણુવ્રતોનો તે નિયમ અંગીકાર કરે, પૌષધ, આવશ્યકાદિ નિત્ય કર્તવ્યોમાં અતિચાર ન લગાડે, મધ, મદિરા, માંસ ઉપલક્ષણથી માખણ, વડલા, પારસ, પિપળો, ઉદુમ્બર, કાદમ્બરી, પ્લેક્ષ પીપળાની એક જાત, તેનાં ફળો, જેમાં ઘણાં બીજ હોય તેવા રીંગણાં આદિકના પચ્ચખ્ખાણ કરે, મધ વગેરે જુદાં ગ્રહણ કર્યા, તે એટલા માટે કે, તે પદાર્થોમાં ઘણા દોષો છે, તે સૂચવવા માટે જે કહેલું છે કે, અનેક જંતુના સમૂહના વિનાશથી તૈયાર થએલું અને મુખથી લાળ સરખું જુગુપ્સનીય, માખીઓના મુખની લાળ-થેકથી બનેલું મધ કયો વિચારવંત પુરુષ ભક્ષણ કરે ? ઉપલક્ષણથી ભ્રમરાદિકનું મધ પણ સમજી લેવું.
હાડકાં વગરના હોય, તે શુદ્ર જંતુ કહેવાય, અથવા તુચ્છ-હલકા જીવોને પણ શુદ્રજંતુ ગણેલા છે, તેવા લાખો કે અનેક જીવોના વિનાશથી ઉત્પન્ન થવાંવાળું મધખાનાર થોડા ગણતરીના પશુ હણનારા ખાટકીઓ કરતાં પણ વધી જાય છે. ભક્ષણ કરનાર પણ ઘાતક જ છે. એક એક પુષ્પમાંથી મકરંદનું પાન કરીને મધમાખો તેને વમન કરે છે, તેવા મધને એઠા ભોજનને ધાર્મિક પુરુષો ખાય નહિ. રસ-લોલુપતાની વાત બાજુ પર રાખીએ, પરંતુ ઔષધ ખાતર-રોગ મટાડનાર મધ હોય તો પણ મધભક્ષક નરકે જાય છે. પ્રમાદથી કે જીવવાની ઇચ્છાથી કાલકૂટ-ઝેરનો નાનો કણિયો પણ ખાનાર પ્રાણનો નાશક થાય છે. હિંસાના પાપથી ડરનારાએ રસથી ઉત્પન્ન થનારા મદ્યમાં અનેકગણા જંતુઓ હોય છે. માટે મદ્યનું પાન ન કરવું જોઇએ. વારંવાર મદિરાનું પાપ કરવા છતાં તૃપ્ત થઈ શકતો નથી, અનેક જન્તુઓનો સામટો કોળિયો કરનાર હંમેશાં યમરાજા સરખો થાય છે. શાસ્ત્રોમાં સંભળાય છે કે અન્ધકવૃષ્ણિ (કૃષ્ણ)ના પુત્ર શામ્બે મદિરા-પાન કરવાથી આખું વૃષ્ણિકુળ નાશ કર્યું અને પિતાની દ્વારિકાનગરી બાળી નાખી. લૌકિક પૌરાણિક શાસ્ત્રો પણ મદિરા છોડવાનો એટલા માટે ઉપદેશ આપે છે કે, તેમાં ઘણા દોષો રહેલા છે. નરકના પાપનું મૂળ કારણ, સર્વ આપત્તિઓની શ્રેણી, દુઃખનું સ્થાન, અપકીર્તિનું કારણ, દુર્જનોએ સેવવા યોગ્ય, ગુણીઓએ નિન્દલ, એવી મદિરાનો શ્રાવકે સદા ત્યાગ કરવો. અલ્પજ્ઞ ઉગ્રનાસ્તિક માંસ ખાવાના લોલુપી એવા કુશાસ્ત્ર રચનારાએ ધીઠાઇ પૂર્વક માંસ ભક્ષણ કહેલું છે. નરકાગ્નિના ઇન્જન સરખા, તેના કરતાં બીજો કોઇ નિર્લજ્જ નથી કે જે બીજાનાં માંસથી પોતાના માંસની વૃદ્ધિ કરવા ઇચ્છે છે. મનુએ પણ માંસ શબ્દના અક્ષરો છૂટા પાડીને
