________________
૫૦૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ ભોગવવામાં એક ચિત્તવાળો તે બાર વરસ રોકાયો. પોતાનું રજોહરણ, પાત્રા, કંબલ વગેરે સંયમનાં સાધનો બાંધીને એકાંતમાં રાખેલાં હતાં, દરરોજ તે ઉપકરણોને વંદન કરી વિનંતિ કરે છે કે, “મને સુમતિ આપશો. ભાવિતમતિવાળો છતાં, તપથી શોષવેલ શરીરવાળો છતાં વિષય સેવનના દોષો જાણવાં છતાં પણ કર્મ-પરવશ બનેલો એવો તે મેરુ માફક અડોલ છતાં પણ નિયમથી ચલિત થયો. નિકાચિત ભોગ-વિપાક કર્મ જ્યાં સુધી વેદાઇ ગયું, ત્યાપછી વૈરાગ્ય માર્ગે ચડેલો તે આ પ્રમાણે વિચારવા લાગ્યો કે, “હે જીવ ! લજ્જાનો ત્યાગ કરીને, મુનિઓને વર્જવા લાયક વેશ્યાએ તને બાર વરસ નચાવ્યો તેમાં તેં શું ઉપાર્જન કર્યું ? જે યુવતીના મનોહર શરીર-સ્પર્શને ગ્રહણ કરે છે, તે કામદેવરૂપી ભિલ્લના અતિમહાન તીક્ષ્ણ દુષ્ટ ભાલાથી વીંધાય છે. હે જીવ !તું તરુણીજનમાં જે અનુરાગ કરે છે, તેટલો અનુરાગ જિનધર્મમાં જો કરે, તો તે જ ભવે તારા ભવનો ક્ષય થાય.” આકાશમાં જેમ વિજળીનો ચમકારો ક્ષણવાર હોય છે, તેમ વેશ્યાનો સભાવ વલ્લભ વિષે ક્ષણિક હોય છે, તો હે જીવ! તેના મનોહર અંગમાં કેમ અનુરાગ કરવો ? તે અબલા હોવા છતાં અર્ધકટાક્ષ કરવા પૂર્વક દેખનારી ચંચલ નેહવાળી અશુચિથી ભરેલી મહાકોઠી સરખી તે પુરુષોને પણ સત્ત્વથી ભ્રષ્ટ કરે છે. તેવા પ્રકારની સ્ત્રીઓને સ્પર્શવાની ઇચ્છા જેમને થાય છે, પંડિત પુરુષોની જિલ્લા જેમની સ્તુતિ કરે છે, તેઓ ચાડિયા પુરુષો સરખા માત્ર પુરુષના આકારને ધારણ કરે છે. અનાર્યકાર્ય કરવા તૈયાર થએલા હે જીવ ! તને શું કહેવું ? મહામુશ્કેલીથી જિનશાસન મેળવીને ફોગટ તેને હારી જાય છે. વિષયોમાં તું આસક્તિ કરે છે. સુંદર શીલ-ચારિત્રરૂપ વનરાજને મદોન્મત્ત હાથી માફક ભાંગી-તોડી નાખે છે. દેશનારૂપ તીક્ષ્ણ અંકુશ પ્રહારને જાણતો નથી. તે નિર્ભાગી હૃદય ! તું માર્ગ ભૂલી ગયો છે, જિનમત પામીને વિષયના સુખની વાંછા કરે છે, જીવવાની ઇચ્છા કરનાર તું હલાહલ ઝેરનું પાન કરે છે, ખરેખર તેં વિષપાન કરેલું છે, અગર ધતુરાનું ભક્ષણ કરેલું છે અથવા મોહથી ઠગાયો છે કે, હે જીવ ! જાણવા છતાં પણ વિષય ભોગવવામાં સુખની માગણી કરે છે. તારા ઉત્તમ કુળને, તારા મનોહર રૂપને, તારા ગુણોને અને કળાઓને ધિક્કાર થાઓ કે, જે તું વિવેક પ્રાપ્ત કરીને વિષયભોગ ભોગવવા તૈયાર થયો. આ પ્રમાણે ભાવના ભાવતો પ્રતિબોધિત વેશ્યાથી સ્તુતિ કરાતો જ્યારે દશમો પ્રતિબોધ પામતો નથી. ત્યારે પોતે જ યતિધર્મ સ્વીકાર્યો. પ્રવ્રજ્યા પાલન કરી ગુરુ સમક્ષ આલોચન, નિંદન કરી કઠોર તપ-ચરણનું સેવન કરી કાળે કરી દેવપણું પામ્યા. (૨૪૬-૨૪૮) શ્રેણિકપુત્ર નંદીષણની કથા પૂર્ણ.
આવું પ્રબલ સામર્થ્ય છતાં તે સંયમથી કેમ પતન પામ્યો, તે કહે છે.
