________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૫૭
વાદલબ્ધિ અને વ્યાખ્યાનઆદિક કાર્યોથી વિસ્તારથી પ્રવચન-શાસનની પ્રભાવના કરનારકરાવનાર થાય છે અને તે પ્રશંસવા લાયક છે. સાધુઓના ગુણો પ્રકાશિત કરનાર એવા તે વિસ્તારવાળી શાસ્ત્રમાં કહેલી શાસનોન્નતિ કરે છે. પોતાના દોષની નિન્દા કરનાર, ગર્હા કરનાર શાસનના વિરોધીને ઉપશાંત કરનાર ક૨વી૨લતા સાધુ માફક ગુણવાળો અવસન્ન સાધુ સારો ગણેલો છે. (૩૫૦) તેથી ઉલટો કહે છે. - ચારિત્રાદિક ગુણથી હીન એવા ભ્રષ્ટાચારી ગુણના સમુદ્ર સ૨ખા સાધુની સાથે તુલના કરે છે, · અમે પણ સાધુ છીએ’ એમ માને છે, સારા તપસ્વીઓની અવગણના-હીલના કરે છે, તે માયાવીનું સમ્યક્ત્વ અસાર છે, અર્થાત્ તે મિથ્યાદષ્ટિ સમજવો. (૧૫૧) અવસન્ન અને ગૃહસ્થનું વેયાવચ્ચ સાધુએ જે રીતે કરવાનું છે, તે કહે છે. -
:
૧૬૧. પાસસ્થાદિક સાધુઓનું સ્વરૂપ
ઓખન્ના શિહિસ્સ હૈં, નિળપવય-તિવ્ય-માવિય-મફલ્મ્સ | कीरइ जं अणवज्जं, दृढसम्मत्तस्सऽवत्थासु ।।३५२ ।।
પાસથોસન્ન-સીન-નીય-સંસત્ત-નળમન્ના ંં | નાળ તં સુવિદિયા, સવ્વપયજ્ઞેળ વર્ષાંતિ ||રૂપરૂ11
જિનેશ્વરે કહેલ પ્રવચન-સિદ્ધાંત વડે ભાવિત મતિવાળો-એટલે કે જિનધર્મના દઢતીવ્રરાગવાળો સમ્યક્ત્વની નિશ્ચલ મતિવાળો અવસન્ન-શિથિલ સાધુ હોય અથવા તેવા દઢસમ્યક્ત્વવાળો ગૃહસ્થ શ્રાવક હોય, તો તેવા ક્ષેત્ર, કાળ આદિક અવસ્થામાં જે વૈયાવચ્ચ કરાય, તે નિષ્પાપ અદૂષિત સમજવી. હંમેશાં નહિં. (૩૫૨) તે જ કહે છે. - જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રની પાસે રહેનાર છતાં તેને ન સેવનાર પાસસ્થા, દેશથી કે સર્વથી આ પાસસ્થો જ્ઞાનાદિકને વિરાધે છે. આવશ્યક વગેરે સાધુની વિહિત કરેલી ક્રિયામાં જે પ્રમાદ કરે, તે ક્રિયાઓ ન કરે, અથવા વિહિતથી અધિક કરે, ગુરુવચનને ઉશૃંખલ બળદ માફક ઉલાળી નાખે, તે ઓસન્ન-(અવસન્ન) કહેવાય છે. ‘બલાઇ' શબ્દની વ્યાખ્યામાં, બળવાન ગોધોબળદ ધૂંસરું ભાંગી નાખે અથવા સામાન ભરેલ ગાડું ઉલાઢી મૂકે, તેમ ગુરુવચન ન માનતો આ ઓસન્ન બળાત્કારથી પોતાની ઇચ્છાનુસાર વર્તન કરી સંયમ-રા ભાંગી નાખે છે. કુત્સિતશીલ જેનું હોય તે કુશીલ-જે મંત્ર, તંત્ર, કૌતુક, દોરા, ધાગા નિમિત્ત, જ્યોતિષ, વૈદક, ભૂતિકર્મ આધિ વડે હંમેશાં આજીવિકા ચલાવે અને ભણેલા જ્ઞાનાદિકને આવા કાર્યમાં ઉપયોગ કરે, તેને કુશીલ કહેલો છે. હંમેશાં દ૨૨ોજ કાયમ એકસ્થાને વાસ કરનાર, પરમાર્થથી તો આ વિહારાદિકમાં સીદાતો હોવાથી અવસન્ન પણ કહેવાય, પરંતુ એકસ્થાને
