________________
૫૧૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ ઘી-ખાંડથી ભરપૂર ઘેબર વગેરે મિષ્ટાન્નનું ભોજન કર્યું. વિષયની અત્યંત ગૃદ્ધિવાળો અતિશય રસ-પાન ભોજનમાં આસક્ત થએલો રૌદ્રધ્યાન પામેલો નિસૂચિકા-ઝાડાના રોગના દોષથી તરત મૃત્યુ પામીને સાતમી નરક પૃથ્વીમાં ઉત્પન્ન થયો. એ પ્રમાણે વિષયો પ્રાપ્ત ન થવા છતાં વિષથી આત્માઓ પરમદુઃખ પામે છે. પ્રાપ્ત થએલા મહારત્નને છોડીને કાચના મણિની તૃષ્ણાથી તે લેવા દોડ્યો, પરંતુ મોહાધીન-અજ્ઞાનના યોગે વચ્ચે ઉડો અંધારો કૂવો આવ્યો, તેમાં પડ્યો. વિષયોથી વિરક્ત થએલા જીવો ઉત્તમ સત્ત્વથી ક્રિયા કર્યા વગર પણ કર્મની લઘુતા થવાના કારણે ભવનાં ઉત્તમ સુખો પ્રાપ્ત કરે છે. (૩૯, ૨૫૧, ૨૫૨).
શંકા કરી કે, પરિણામની ક્લિષ્ટતા પામેલા મૃત્યુ પામે તો તેને માટે આ જણાવ્યું, પરંતુ તેની જેઓ શુદ્ધિ કરે, તેને માટે શી હકીકત સમજવી ? કહે છે કે, તેની શુદ્ધિ થાય. પરંતુ શુદ્ધિ કરવી ઘણી દુષ્કર છે. તે કહે છે -
काऊण संकिलिटुं, सामण्णं दुल्लहं विसोहिपयं । सुज्झिज्जा एगयरो, करिज्ज जइ उज्जमं पच्छा ||२५३।। उज्जिज्ज अंतरि च्चिय, खंडिय सबलादउ व्व हुज्ज खणं । ओसन्नो सुहलेहड, न तरिज्ज व पच्छ उज्जमिउं ||२५४।। अवि नाम चक्कवट्टी, चइज्ज सव्वं पि चक्कवट्टि-सुहं । न य ओसन्नविहारी, दुहिओ ओसन्नयं चयई ।।२५५।। नरयत्थो ससिराया, बहु भणई देह-लालणा-सुहिओ | पडिओ मि भए भाउअ ! तो मे जाएह तं देहं ।।२५६।। को तेण जीवर-हिएण, संपयं जाइएण हुज्ज गुणो ? |
जइऽसि पुरा जायंतो, तो नरए नेव निवडतो ।।२५७।। પહેલાં સંક્લિષ્ટ પરિણામયુક્ત સંયમ પાળીને પાછળથી વિશુદ્ધિસ્થાન પ્રાપ્ત કરવું દુર્લભ છે. તો પણ કોઇક બળિયો આત્મા લઘુકર્મી થઇ પાછળથી ઉદ્યમ કરે, તો વિશુદ્ધિપદને મેળવે, (૨૫૩) દુષ્કરતા જણાવે છે-સંયમ ગ્રહણ કરીને વચમાં જ તેનો ત્યાગ કરે, અથવા પ્રમાદથી એક બે વગેરે મૂલગુણની વિરાધના કરે, શબલતા એટલે નાના નાના ઘણા · અતિચારો લગાડે, આદિ શબ્દથી સર્વસંયમનો અભાવ થાય, એ પ્રમાણે એ અવસન્ન
