________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૩૧
પ્રકારની વિડંબના, કલંક લાગવાં, વર્ષોવણી વગેરે સંખ્યાબંધ દુ:ખો હોય છે. વળી પૂર્વભવમાં કરેલા દુષ્ટકર્મના ઉદયથી મનુષ્યપણામાં પણ કેટલાક પ્રાણીઓ કુટુંબના ભરણ-પોષણની ચિંતા, ચોરાદિકના ઉપદ્રવ થવાથી અતિ આર્તધ્યાનવાળો દુ:ખી થાય છે. ક્ષયાદિક રોગો થવાથી ખેદ પામી મૃત્યુ પામે છે. માટે પુણ્યયોગે મળેલો મનુષ્યભવ પ્રમાદ અને પાપમાં હારી જવો યોગ્ય નથી, પણ ધર્મકાર્યમાં અપ્રમાદ કરી સફલ કરવો યોગ્ય છે. તે માટે આ પણ કહેલું જ છે. - સામાન્યથી દાનદેનાર, અલ્પકાપાદિ કષાય કરનારા, મધ્યમ પ્રકારના લજ્જા, દાક્ષિણ્યાદિ ગુણોવાળા જીવો મનુષ્યજન્મ મેળવે છે. તેમાં ભયંક દારિદ્રચથી જીવતા છતાં મરણભાવને અનુભવતા માનરહિત એવા કેટલાક મનુષ્યો મુશ્કેલીથી જીવન પસાર કરે છે. કેટલાક વળી નિષ્ઠુર કોઢરોગ વગેરે રોગ થવાથી અતિકષ્ટમય અવસ્થાને પામેલા હોય છે. વળી બીજા કેટલાકને જ્વર-તાવ, ઝાડા વગેરે રોગો, સર્પ વગેરેના ઝેરથી પીડા પામે છે. કેટલાક પારકાને ત્યાં મહેનત મજુરી અને ઘરકામ કરનારા સેવક થાય છે, કેટલાક મિલન મુખ અને નેત્રવાળા હોય છે, જે દેખવા પણ ગમતા નથી, કેટલાક ક્લેશ-સમુદ્રમાં ડૂબી ગએલા નગ્ન અને આદર ન પામનારા હોય છે. વળી કેટલાક મનુષ્યો ખભે સખત ભાર વહન કરનારા અને સખત આપદા વેઠનારા હોય છે.
કેટલાક બિચારા સુખથી વંચિત થએલા અધન્યકાર્ય કરીને જીવન પસાર કરે છે. કેટલાક પોતાના ઇષ્ટ સ્વજનોના વિયોગાગ્નિથી સખત બળી-જળી રહેલા હૃદયવાળા હોય છે, વળી કેટલાકને અનિષ્ટનો યોગ થવાથી તેના ચિંતા-તાપથી સર્વ અંગો શેકાય કરે છે અને કંઈપણ ઉદ્યમ સૂઝતો નથી. (૧૯) (૨૮૨-૨૮૩-૨૮૪) દેવગતિ આશ્રીને કહે છે -
देवावि देवलोए, दिव्वाभरणाणुरंजिय-सरीरा ।
जं परिवडंति तत्तो, तं दुक्खं दारुमं तेसिं । २८५ ।।
तं सुरविमाण-विभवं, चिंतिय चवणं च देवलोगाओ । अइबलिय चिय जं नवि, फुट्टइ सयसक्करं हिययं ।। २८६ ।।
{સા-વિસાય-મય-જોઇ-માયા-લોમેÄિ વમા×િ 1
ટેવાવિ સમમિમૂયા, તેસિં તો સુહૈં નામ ? ||૨૮૭||
૧૪૬. દેવગતિનાં દુઃખો
દેવલોકમાં દિવ્યાભૂષણથી અલંકૃત શરીરવાળા દેવતાઓ પણ દેવલોકમાંથી નીચે પડે
