________________
પપર
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ વિરહનાં વિલાપ-વચનો રાગનાં કારણ હોવાથી ન સાંભળવાં, ભીંતના ઓઠે રહી એકાંતમાં કામક્રીડાના શબ્દો ન સાંભળવા, બહુ સ્નેહવાળા પૌષ્ટિક આહાર ગ્રહણ ન કરવો અને ગજા ઉપરાંતનું ભોજન ન કરવું, શરીર-સંસ્કાર, શરીર-શોભા-ટીપટોપ કરી વિભૂષિત ન દેખાવું, આ નવ પ્રકારની બ્રહ્મચર્યની ગુપ્તિમાં યતના કરવી. (૩૩૪-૩૩૫-૩૩૩) નગરગામમાં દરરોજ સ્ત્રીનો સંભવ હોવાથી વિશેષપણે તેનો પરિહાર કરવા કહે છે. -
1. Iો -વય-વોટ્ટ-જંતરે તદ થંબંતરે કરવું !
* સાદર તો રિઢિ, ન ય વં રિદ્ઘિ લિઢિ Tીરૂરૂ૭TI સ્ત્રીનાં ગુપ્તસ્થાન, સાથળ, વચન, કાખ, વક્ષસ્થળ, સ્તન, તેની વચ્ચેનાં સ્થળ દેખીને દૃષ્ટિ ખેંચી લેવી અને સ્ત્રીની દૃષ્ટિ સાથે દષ્ટિ ન મેળવવી, કાર્ય પ્રસંગે નીચી નજર રાખીને જ સ્ત્રી સાથે વાત કરવી. (૩૩૭) સ્વાધ્યાય દ્વાર કહે છે. - ૧૫૭. સ્વાધ્યાય દ્વારા
सज्झाएण पसत्थं, ज्ञाणं जाणइ य सव्वपरमत्थं । सज्झाए वट्टतो, खणे खणे जाइ वेरग्गं ||३३८।। उड्ढमह-तिरियलोए, जोइसवेमाणिया य सिद्धी य । सव्वो लोगालोगो, सज्झायविउस्स पच्चक्खो ||३३९ ।। जो निज्चकाल तव-संजमुज्जओ नवि करेइ सज्झायं ।
अलसं सुहसीलजणं, नवि तं ठावेइ साहुपए ||३४०।। વાચના, પૃચ્છના, પરાવર્તના, ધર્મકથા, અનુપ્રેક્ષારૂપ પાંચ પ્રકારના સ્વાધ્યાય કરવાથી પ્રશસ્ત ધર્મધ્યાન થાય છે. આગળ શુક્લધ્યાન પણ થાય છે, સ્વાધ્યાય કરવાથી સમગ્ર જગતના તમામ પદાર્થોનું સ્વરૂપ-પરમાર્થ જાણી શકાય છે, સ્વાધ્યાયમાં વર્તતો આત્મા ક્ષણે ક્ષણે રાગાદિ ઝેરનો નાશ કરનાર વૈરાગ્ય પ્રાપ્ત કરે છે. (૩૩૮) સ્વાધ્યાય કરનાર મુનિને ઉર્ધ્વલોક વૈમાનિક દેવલોક, સિદ્ધિ, અધોલોક, નારકી, તિર્યશ્લોક, જ્યોતિષ્ક, સર્વ લોકાલોક પ્રત્યક્ષ છે. સ્વાધ્યાય-ધ્યાનમાં ઉપયોગવાળો હોય, તે સમગ્ર પદાર્થોને સાક્ષાત્ માફક-દેખે છે. (૩૩૯) સ્વાધ્યાય એ એક અતિઅદ્ભુત ધર્મધ્યાનનો પ્રકાર છે, પ્રશંસવા લાયક તપ છે. લોક, અલોક દેખવા માટે મનોહર ઉલ્લસિત નેત્ર છે. પ્રશમરસનું જીવન છે. મનરૂપી વાંદરાને કબજે રાખવા માટે કાલલોહની સાંકળ છે, કામદેવરૂપી હાથીના કુંભસ્થળમાં
