________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૪૧ તોલ-માપ રાખી, સુંદર વર્તાવ બતાવી, પોતાની ચાલાકીથી ભદ્રિક લોકોને માયાથી છેતરે છે. હૃદયમાં નાસ્તિક એવા પાખંડીઓ જટા, મુંડન, ચોટલી, ભગવાવસ્ત્ર, નગ્નપણું વગેરે ધારણ કરીને ભોળા ભદ્રિક લોકોને ભરમાવી આકર્ષે છે. વેશ્યાઓ હૃદયમાં અનુરાગ ન હોવા છતાં, હાવભાવ, કટાક્ષપૂર્વક વિલાસ કરીને બહારથી સ્નેહ બતાવીને કામી પુરુષોને ઠગે છે. આ પ્રમાણે જુદા જુદા ઉપાયો કરીને સર્વ લોકો બીજાઓને ઠગવામાં તત્પર બને છે, એમ કરીને પોતાના જ આત્માને ઠગનારા તેઓ પોતાનો ધર્મ અને સદ્ગતિનો નાશ કરે છે.
સરળતા રાખવી, તે જ સુંદર-સીધો માર્ગ છે, લોકોને પણ સરળતા હોય ત્યાં પ્રીતિ કરવાની ઇચ્છા થાય છે, સર્પ માફક કુટિલ માણસોથી જીવો ઉદ્વેગ અને ભય પામે છે. સંસારવાસમાં રહેલા હોવા છતાં પણ સરળ ચિત્તવૃત્તિવાળા મહાત્માઓ સ્વાભાવિક આત્માનુભવનું મુક્તિસુખ અનુભવે છે. બાળકોને જેમ સરળતા સ્વાભાવિક હોય છે, તેમ સમગ્ર વિદ્યા, વિદ્વતા, કળા ભણેલા ભાગ્યશાળીઓને પ્રાપ્ત થાય છે. અજ્ઞાની બાળકોની સરળતા પ્રીતિનું કારણ થાય છે, તો પછી સર્વ શાસ્ત્રોના અર્થનો સંપૂર્ણ પાર પામેલા એવા વિદ્વાનો પ્રીતિનું કારણ કેમ ન બને ? આત્માનો સ્વભાવ સરળતા છે, કુટિલતા એ વિકાર છે, તો પછી સ્વાભાવિક સરળતા ધર્મનો ત્યાગ કરીને બનાવટી કુટિલતાનો કયો મૂર્ખ આશ્રય કરે ? સરસ્વભાવી હોય, તે મન, વચન અને કાયામાં સર્વથા એકરૂપ હોય, તે વંદન કરવાયોગ્ય અને આનંદ પમાડનાર હોય છે અને મનમાં જુદું, વચનમાં જુદું, તેમ જ કાર્યમાં જુદું હોય એવા કુટિલવૃત્તિવાળા ભરોસો કરવા લાયક ન હોવાથી વર્જન કરાય છે અને તિરસ્કારાય છે. આ પ્રમાણે કુટિલકર્મ-માયાવાળા તેમજ સરળ પરિણતિવાળા બંનેનું નરસું અને સારું સ્વરૂપ વિસ્તારથી કહ્યું. પોતાની બુદ્ધિથી બંનેનું વિચારીને અભિલાષાવાળા વિવેકીએ નિરુપમ એવી સરળતાનો આશ્રય કરવો. (૩૪)
लोभो अइसंचयसीलया य किलिट्ठत्तणं अइममत्तं । વપક્સમપરિમોનો, ન-વિનય કાન્ત Tીરૂ૦૮TI मुच्छा अइबहुधण-लोभया य तब्भाव-भावणा य सया ।
बोलंति महाघोरे, जर-मरण-महासमुइंमि ।।३०९।। युग्मम् ।। લોભ વડે એક જાતના કે અનેક જાતના પદાર્થો-વસ્તુઓ એકઠા કરવાનો સ્વભાવ, લોભથી મની કલુષતા કરવી, પારકી વસ્તુઓ મેળવવાની અભિલાષા, મમત્વભાવસ્વાધીન વસ્તુમાં મૂ, ભોગવવાયોગ્ય પદાર્થો સ્વાધીન છતાં ન ભોગવે અને કૃપણતાના કારણે
