________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
४७७ હાથી ઉપર આરૂઢ થઈ ઉદ્યાન-બગીચામાં વિચરું. દોહલો પૂર્ણ ન થવાથી દુર્બલ થવા લાગી. રાજાએ આગ્રહથી પૂછ્યું ત્યારે કહ્યું, એટલે રાજાએ જયકુંજર હાથી ઉપર બેસાડીને જાતે તેના ઉપર છત્ર ધરવા લાગ્યો. ઉદ્યાનમાં ગયો, ત્યારે શરૂનો વર્ષાકાળ વર્તતો હતો. એટલે તે હાથી નવીન જળની ધારા પૃથ્વીમાં પડવાથી ફેલાતી માટીની ગંધથી પ્રેરાએલ તેને વિષ્ણાટવી યાદ આવી, એટલે તે તરફ ચાલવા લાગ્યો. તેની પાછળ ચાલતી સેના અને બીજાઓ આડા અવળા ભાગી ગયા. પાછા વળીને જઇ શકતા નથી. બંનેને અટવીમાં પ્રવેશ કરાવ્યો. રાજા વડવૃક્ષ દેખીને પદ્માવતીને કહ્યું કે – “આ વૃક્ષ નીચેથી હાથી પસાર થાય, ત્યારે તું તેની ડાળી પકડી લેજે.” તહત્તિ કરી એ વાત અંગીકાર કરી. રાજા ચાલાક હોવાથી તેણે ડાળી પકડી, લીધી, રાણીએ ડાળી ન પકડી, તેથી હાથી તેને જંગલમાં લઈ ગયો. આનંદરહિત થએલો રાજા ડાળીથી ઉતરી ચંપાનગરીએ ગયો. પદ્માવતીએ પણ મનુષ્ય વગરની અટવીમાં પ્રવેશ કર્યો. હાથી તરસ્યો થયો. એક અતિવિશાળ મોટો પ્રહ દેખ્યો. તેમાં ક્રીડા કરવા હાથી ઉતર્યો. પદ્માવતી પણ ધીમે ધીમે હાથી ઉપરથી નીચે ઉતરી. દિશાઓ માર્ગ જાણતી નથી. આગારવાળું અનશન પચ્ચષ્મીને એક દિશામાં ચાલવા લાગી. એટલામાં દૂર ગઇ, તેટલામાં એક તાપસને દેખ્યો.
મનમાં લગાર આનંદ થયો, તેની પાસે ગઇ, તે પણ તેને કુલપતિ પાસે લઇ ગયો તેણે કુલપતિને નમસ્કાર કર્યો, પૂછ્યું કે, “હે માતાજી ! અહિં ક્યાંથી આવ્યાં ? ત્યારે પોતાની સર્વ હકીકત કહી કે, “હું ચેટકરાજાની પુત્રી, યાવત્ હાથીથી હું અહિં સુધી લવાઇ છું. પેલો તાપસ ચેટકનો નજીકનો સંબંધી હતો. તેણે આશ્વાસન આપ્યું કે, “અહિં તારે ભય ન રાખવો.' ત્યારપછી વનનાં ફળો ખાવા આપ્યાં. રુદન કરતી તેને કેટલાક દિવસ સુધી સાચવી રાખી. કોઇક દિવસે અટવીનું ઉલ્લંઘન કરાવી રાણીને કહ્યું કે, “અમે અહિંથી આગળ ચાલી શકતા નથી. અહિંથી હળથી ખેડેલી પૃથ્વી છે, અમારે તે ચાંપવી કલ્પતી નથી. માટે તમારી મેળે અહિંથી આગળ જાઓ. આ દંતપુર દેશ છે અને ત્યાં દંતવક્ર નામનો રાજા છે.' એમ કહીને તાપસ પાછો વળી ગયો. રાણી પણ તે નગરમાં પહોંચીને હવે મારે માટે બીજો કોઈ રસ્તો નથી-એમ ધારી શીલવતી નામની આર્યા પાસે જઇ દીક્ષા લીધી. પોતાને અત્યારે દીક્ષાનું અર્થીપણું હોવાથી ગર્ભની વાત પ્રગટ ન કરી. પાછળથી પુષ્ટ ગર્ભવાળી થઇ. જાણ્યું, પૂછયું કે “ગર્ભ કેવી રીતે થયો.” મુખ્ય સાધ્વીએ સર્વ હકીકત જાણી. પ્રસૂતિ થયા પછી બાળકને પોતાના નામવાળી મુદ્રાસહિત રત્નકંબલમાં વીંટાળીને શ્મશાનમાં બાળકનો ત્યાગ કર્યો. તેને દેખતી દૂર બેઠી હતી. જ્યારે મશાન-પાલક ચંડાળે તેને ગ્રહણ કર્યો અને પોતાની પત્નીને પુત્ર અર્પણ કર્યો. તે સાધ્વી પુત્રને જન્મ આપીને પછી ઉપાશ્રય ગઈ. સાધ્વીઓએ પૂછ્યું કે, “ગર્ભ ક્યાં છે ?' પ્રત્યુત્તર આપ્યો કે, “મરેલો જભ્યો હતો,
