________________
४८०
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ તેણે કહ્યું કે, સંસર્ગના કારણે આમ થયું છે. તે આ પ્રમાણે – “અમારી માતા એક જ છે, પિતા પણ એક જ છે, અમે બંને એક જ ઉદરમાંથી ઉત્પન્ન થયા છીએ. મને મુનિ અહિ લાવ્યા અને તેને ભિલ્લ લઈ ગયો. તે ક્રૂર શિકારીની વાણી સાંભળીને તેમના સંસર્ગથી કટુ બોલતાં શીખ્યો, હું મુનિપુંગવોની વાણી સાંભળીને મધુર બોલતાં શીખ્યો. તમે સર્વ પ્રત્યક્ષ દેખ્યું કે, સંસર્ગથી દોષો અને ગુણો ઉત્પન્ન થાય છે.” ખુશ થએલ રાજા ત્યારે એમ કહેવા લાગ્યા કે, - “તપેલા લોહ ઉપર રહેલ જળનું નામ નિશાન પણ જણાતું નથી, કમલપત્ર પર રહેલ તે જ જળ મોતીના સરખું દેખાય છે અને શોભા પામે છે. સમુદ્રની છીપોમાં સંપુટમાં જળ પડે, તો તેમાંથી સુંદર મોતી ઉત્પન્ન થાય છે, ઘણા ભાગે અધમ, મધ્યમ અને ઉત્તમના ગુણો સહવાસથી થાય છે. આમ્ર અને લિંબડાનાં વૃક્ષનાં મૂળિયાં બંને એકઠાં થાય, તો લિંબડાના સંસર્ગથી આંબો વિનાશ પામી લિંબડાનો કડવો દોષ પ્રાપ્ત કરે છે, પરંતુ લિંબડો આંબાની મધુરતા ગ્રહણ કરતો નથી. એમ માનીને દુષ્ટ શીલવાળાની સંગતિનો ત્યાગ કરીને સુંદર શીલવાળાઓની સાથે બીજાઓએ સહવાસ કરવો યોગ્ય છે.
ગાથામાં સુવિહિત શબ્દ કહીને સુસાધુને આમંત્રણ કરેલ છે. આ બે પોપટનાં ઉદાહરણ આપીને એમ જણાવ્યું કે, શીલરહિતનો સંસર્ગ-ત્યાગ કરવો, અને પોતે ધર્મકાર્યમાં ઉદ્યમવંત બનવું.
આ પ્રમાણે કારણના અભાવમાં પાસત્થા વગેરેનો સંસર્ગ છોડવો, અને કારણ પડે તો, તેને વંદનાદિક કરવું, તે કહે છે -
ओसन्न-चरण-करणं, जइणो वंदंति कारणं पप्प | ને સુવિય-પૂરમલ્યા, તે વંતે નિવારંતિ ર૨૮TI सुविहिय वंदावतो, नासेई अप्पयं तु सुपहाओ ।
दुवहपह-विप्पमुक्को, कहमप्प न याणई मूढो ||२२९।। કોઇ વખત સંયમ-નિર્વાહાદિ કારણ પામીને સાધુ શિથિલ ચરણ-કરણવાળા શીતલવિહારી સાધુને પણ વંદના કરે છે, પરંતુ જેમણે પરમાર્થ સારી રીતે જાણેલો હોય, તેવા સંવિગ્નપાક્ષિક મુનિઓ તેમને પોતાને વંદન કરતાં અટકાવે છે. સંવિગ્ન પાક્ષિક પોતે વંદન કરે, પણ કરાવે નહિ, તેથી ઉલટું કહે છે. વંદન કરાવનાર પોતાને સન્માર્ગથી ભ્રષ્ટ કરે છે. જે માટે કહેવું છે કે, જેઓ બ્રહ્મચર્યવ્રતથી ભ્રષ્ટ થએલા છે, તેઓ ઘણેભાગે બ્રહ્મચારીની ઉડાહના કરે છે, તેઓ હસ્ત વગરના વામન સરખા છે. તેઓને ભવાંતરમાં બોધિ અતિદુર્લભ છે. સાધુ અને શ્રાવક બંને માર્ગ રહિત છે. ક્લિષ્ટ-અશુભ પરિણામ હોવાથી સાધુ નથી,
