________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૨૩૫ હવે પ્રથમ કોણ નિમંત્રણ કરે, તો રાજાએ કહ્યું કે, “ધર્મમાં પુરુષ શ્રેષ્ઠ ગણાય છે, માટે પ્રથમ બોલાવનાર પિતા છે.” આ પ્રમાણે રાજાએ કહ્યું, એટલે સુનંદા તરફ સ્નેહ બતાવતા નગરલોકો કહેવા લાગ્યા કે, ના ના - એમ નહિ, પરંતુ પ્રથમ આ બેમાંથી માતા દુષ્કરકારિણી હોવાથી માતાને પ્રથમ બોલાવવા આપવી, વળી માતા બાળકને પ્રત્યે અતિવાત્સલ્ય અને સત્ત્વવાળી ગણાય છે. એટલે માતા રત્નજડિત એવા અશ્વ, વૃષભ, હાથી, ઉટ વગેરે રમકડાં બતાવીને અતિકોમળ સ્નેહાળ કરુણાપૂર્ણ વચનો વડે અતિદયામણું મુખ કરતી કહેવા લાગી કે, “હે વજ ! આ બાજુ આવ.'
આ સ્થિતિમાં બોલાવતી માતાને તે જોતો રહેલો છે. વળી મનમાં વિચારે છે કે, “અહીં બેઠેલા સંઘની અવજ્ઞા કરીશ, તો લાંબા કાળ સુધી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરવું પડશે. બીજું હું પ્રવ્રજ્યા સ્વીકારીશ, એટલે માતા પણ નક્કી દીક્ષા લેશે જ.” એમ વિચારતા બાળકે માતાએ ત્રણ વખત બોલાવ્યો તો પણ આવતો નથી. ત્યારપછી પિતાએ પોતાના હાથમાં રજોહરણ ઉંચું કરી બતાવ્યું, એટલે કમલપત્ર સરખા લોચન યુગલવાળો અને ચંદ્રમંડલ સમાન આલ્હાદક મુખવાળો થાય.
વળી પિતાએ કહ્યું કે, “હે વજ! જો પુણ્ય કાર્ય કરવાની ઈચ્છા હોય તો, કમર દૂર કરનાર આ ઉત્તમ પ્રકારના ધર્મના ધ્વજરૂપ રહોહરણને જલ્દી ગ્રહણ કર.” તરત જ તેણે એકદમ પિતા પાસે જઈને રજોહરણ ગ્રહણ કર્યું, લોકો ઉત્કૃષ્ટ સિંહનાદ કરીને બોલવા લાગ્યા કે, ધર્મનો જય જયકાર થયો. ત્યારપછી માતા વિચારવા લાગી કે, “મારા ભાઇએ, ભર્તાર અને અત્યારે પુત્રે પણ પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરી, તો હવે મારે કોના માટે ગૃહવાસ કરવો ?' એમ વિચારી તેણે પણ પ્રવ્રજ્યા અંગીકાર કરી.
હવે સ્તનપાનનો પણ ત્યાગ કર્યો, તે દ્રવ્યથી સંયત થયો. હજુ પણ સાધ્વીઓ પાસે રાખેલો છે, કારણ હજુ વિહાર યોગ્ય થયો નથી. તેમની સમીપમાં રહેતો અને સાધ્વીઓ અગ્યાર અંગ ભણતી હતી, તેને સાંભલી-સાંભળીને પણ પોતે અગિયાર અંગ શીખી ગયો. એક પદ માંથી તે સો પદોનું સ્મરણ કરી શકે તેવી તેની પદાનુસારી બુદ્ધિ હતી. જ્યારે તે આઠવર્ષની વયવાળો થયો, ત્યારે ગુરુએ તેને પોતાની પાસે સ્થાપન કર્યો.
વિહાર કરતાં કરતાં અવંતિમાં ગયા અને બહાર ઉદ્યાનમાં નિવાસ કર્યો. કોઇક સમયે તીવ્ર ધારાવાળો સતત વરસાદ પડવા લાગ્યો. વરસાદ ચાલુ પડતો રહેવાથી ભિક્ષા માટે કે બીજા પ્રયોજન માટે સાધુ બહાર જઈ શકતા નથી. તે સમયે વજના પૂર્વ ભવના જંભક નામના મિત્ર દેવો તે પ્રદેશમાં ફરવા નીકળેલા.
તેમના જોવામાં વજમુનિ આવ્યા એટલે તેમને તે મુનિ ઉપર ભક્તિ અને અનુકંપા
