________________
૨૯૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ ધોઇ નાખ્યો. શાલિભદ્ર ગુરુને પૂછ્યું, એટલે ગુરુએ કહ્યું કે, “જિનેશ્વરનાં સંયમથી સેવકભાવ થતો નથી. અર્થાત્ તારા ઉપર હજુ સ્વામીભાવરૂપે શ્રેણિક છે, તો તે સંયમથી ન થાય.'
કોઇથી ન રોકી શકાય તેવો વૈરાગ્ય થયો, ભાવમંગલની પ્રાપ્તિ થઈ, શુદ્ધમતિવાળા શાલિભદ્ર ભાવના ભાવે છે. મનમાં પ્રવ્રજ્યા અંગીકાર કરવાનો દઢ નિશ્ચય કરીને ઘરે આવીને માતાને વિનંતિ કરે છે કે, “હે માતાજી ! આજે સૂરિ ભગવંત પાસે અત્યંત મનોહર શ્રમણ-ધર્મ મેં શ્રવણ ક્યે, તો હવે નાશ પામવાના સ્વભાવવાળા ભોગોથીમારું ચિત્ત વિરક્ત થએલું છે. તો હું તે ભોગોનો ત્યાગ કરીને નક્કી ચારિત્રનું પાલન કરીશ.'
આ વચન સાંભળી પ્રથમ તો માતાને મૂર્છા આવી ગઈ, પંરતુ મૂચ્છમાંથી ભાન આવ્યું, ત્યારે માતાએ કહ્યું કે, “વિજળી જેવાં વચનો તું ન બોલીશ. મને તો તું મારા મન, નેત્ર, જીવ, જીવિત સમાન છો. તારા વગર તો મારા પ્રાણ જલ્દી પલાયન થઇ જાય. તારા ઉપરના અતિશય સ્નેહાધીન થએલી તારી પત્નીઓને ટળવતી દેખીને હું મૃત્યુ પામીશ અને તે સર્વ પણ મૃત્યુ પામશે. તારું શરીર તો રસવાળા તાજા કલલ સરખું સુકુમાર છે, તેથી તે કઠોર ચારિત્ર પાલન કરી શકીશ નહિ. માટે ઉતાવળ ન કર.” આમ કહેવા છતાં પણ વતનો નિશ્ચય ફેરવતો નથી. માતા મોટો નિઃસ્વાસ મૂકીને દીક્ષાની દુષ્કરતા કહે છે, તો પણ ક્રમે ક્રમે એક એક શય્યાનો ત્યાગ કરતો હતો. તે ખરબચડી કઠણ શયામાં સુઈ શકાય તેવી રીતે કાયાને કેળવી.
પોતાની માતાને મોહધકારથી, આંસુઓની ધારાઓને વરસાવતી જોઇને, જનનીએ જે કહ્યું, તે તેણે સ્વીકાર્યું. માતાને તે સર્વ લક્ષણવાળો એક જ પુત્ર હતો.
હવે મુષ્ટિ-ગ્રાહ્ય કટીવાળી શાલિભદ્રની બહેન ધન્યસાર્થવાહની પત્ની ધન્યને શરીરે અભંગન કરતી હતી, ત્યારે રુદનના અશ્રુજળ પડવાથી પતિએ તે સમયે પૂછ્યું કે, ‘તારું અપમાન કોણે કર્યું છે ? ત્યારે પ્રત્યુત્તરમાં કહ્યું કે, “હે પ્રાણપ્રિય ! તમો પતિ છો, ત્યાં સુધી કોઇ મારું અપમાન કરી શકે તેમ નથી, પરંતુ મારા ભાઈ શાલિભદ્ર દીક્ષા લેવા તૈયાર થયા છે અને દરરોજ એક એક શવ્યાનો-પત્નીનો ત્યાગ કરે છે. એટલે ભાગ્યશાળી ધન્નાજીએ તેને કહ્યું કે, અરે ! જગતમાં તે હલકો અને કાયર પુરુષ ગણાય છે, જે એક જ સપાટામાં સ્નેહને કાપી નાખતો નથી, તેનું નામ પણ કોણ બોલે ? પત્નીએ ધન્નાને કહ્યું કે, જો તમે ખરેખરા શૂરવીર જ છો, તો આજે કેમ તમે સાધુ થતા નથી ?” ત્યારે તેણે કહ્યું કે, “હું આટલી જ રાહ જોતો હતો કે તું કઇક બોલે. હવે હમણાં જ તારે મને વ્રત લેતો દેખવો.”
