________________
૩૪૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ ત્યાં સર્વગુમવાળા પૂરણ નામના ઉત્તમ જાતિના કુટુંબી રહેતા હતા. તેના ઘરમાં પુષ્કળ સુવર્ણ, ધન, ધાન્ય ભરેલાં દેખાતાં હતાં.
કોઈક દિવસે તે મહાસત્ત્વવાળો સુંદર બુદ્ધિવાળો રાત્રીના છેલ્લા પહોરે પ્રાતઃ-કાળમાં જાગીને વિચારવા લાગ્યો-સંસારથી ઉદ્વેગ પામેલા મનવાળો મનોહર ધર્મ જાગરિકા કરવા લાગ્યો કે, જ્યાં સુધીમાં મારી આ સમૃદ્ધી ઓચિંતી ચાલી ન જાય, ત્યાં સુધીમાં હું પરલોકના કલ્યાણ માટે કંઈક વ્રતનો સ્વીકાર કરું.’
આ પ્રમાણે મનમાં ચિંતવન કરીને તે જાગ્યો, એટલે સૂર્યોદય થયો, તેની સાથે જં અંધકારનાં મોજાંઓ દૂર પલાયન થઈ ગયાં, સૂર્યવિકાસી કમળવાળાં સરોવરો સુધ બહલાવવા લાગ્યાં. ચક્રવાકી અને ચક્રવાક પક્ષીઓનો રાત્રિનો વિયોગ દૂર થયો અને મેળાપ થયો. એટલે પૂરણ શેઠે સર્વ સજ્જનો અને સ્નેહીવર્ગને પોતાના ઘરે આમંત્રણ આપી એકઠાં કર્યાં, સન્માન આપી બેસારી પોતાના જ્યેષ્ઠ પૂત્રને કહ્યું, ‘હે વત્સ ! આ વત્સલ કુટુંબ અને ગૃહવાસ મેં લાંબા કાળ સુધી પાલન કર્યું, હવે આ સર્વ ઘરનો ભાર અત્યારે તને સમર્પણ કરું છું. આ ભવનું સ્વરૂપ પરાધીન અને નશ્વર સ્વભાવવાળું છે તેથી મારે વ્રતગ્રહણ કરવું છે. હવે દાન આપીને પ્રણામિત દીક્ષા ગ્રહણ કરીશ.
ચાર ખાનાવાળું સારા પ્રમાણયુક્ત એવું પાત્ર તૈયાર કરાવરાવ્યું. ત્યારપછી છઠ્ઠને પારણે ઉપરા પર છઠ્ઠ કરીને અખંડ સત્ત્વ ધારણ કરી તુષ્ટમાન થએલો તે તપ ક૨વા લાગ્યો. પાત્રના પ્રથમ ખાનામાં જે ભિક્ષા પડે છે, તે દીન, અનાથ એવા લોકોને, બીજો ભાગ કાગડાદિક પક્ષીઓને, ત્રીજો ભાગ મગરમચ્છ, શંખાદિક જળચર જીવોને આપે છે અને પાત્રના ચોથા ખાનામાં પડેલી ભિક્ષાથી પોતાના પ્રાણનો નિર્વાહ કરે છે.
આ પ્રમાણે બાર વરસ સુધી છઠ્ઠ ઉપર છઠ્ઠના ઉત્કૃષ્ટ તપનું પાલન કરી અંતકાલે એક માસના ઉપવાસ કરી પ્રાણોનો અહિં ત્યાગ કરી તે ચંચાનિવાસી ચમરદેવ થયો. અસુરકુમાર દેવોનો સ્વામી નવીન પરાક્રમવાળો ચમરેન્દ્ર થયો. અવધિજ્ઞાનથી દેખ્યું, તો પોતાના મસ્તક ઉપર ઈન્દ્રને નીરખ્યા. જે જગતમાં ઉત્તમ પ્રથમ શ્રેષ્ઠ સૌધર્મ નામનો દેવલોક તેની સુધર્મ નામની સભામાં મહાલે છે, રત્નમય સિંહાસન પર બેસી દેવોનું રાજ્ય પાલન કરે છે, સમગ્ર પોતાના પરિવારને એકઠો કરી અનેક ભોગાંગો ભોગવે છે, અને અપ્સરાઓ મનોહર નૃત્ય કે છે, તેને દેખ્યા કરે છે.
હવે તેવી સ્થિતિમાં તે સૌધર્મઈન્દ્રને દેખી પ્રચંડ મતિવાળો આવેશ લાવીને ધમધમ કરતો ક્રોધથી પૂછવા લાગ્યો-'અરે ! મારા મસ્તક ઉપર બેસનાર એવો વળી કયો દુરંત લક્ષણવાળો છે ? એટલે ચમરેન્દ્ર ચમર ચંચાધિપતિ ઉદ્ભટ ભૃકટી ચડાવી, ભાલતલ
