________________
૩૫૦
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ જેવા શોભતા હતા, ગંગાનદી જેવા ભાલતમાં સારી કરેલ સુખડનું તિલક, તારગણનો તેજ-સમૂહ જાણે મસ્તક પર પુષ્પોનો સમૂહ હોય, તેમ શોભતો હતો.
અતિવિશાળ મેઘની પંક્તિઓ જાણે મનોહર વસ્ત્ર શણગાર સજ્યો ન હોય, જાણે કોઈ નાગકુમાર દેવ કામાંધ બનીને દેવાંગના પાસે કેમ જતો ન હોય ? તેમ આકાશમાં શોભતો હતો. ચાલતા મેરુપર્વત સરખો તે દેવ દૂર દૂર સ્વર્ગમાં સૌધર્મ દેવલોકને દંડ ઠોકીને ખડહડ શબ્દ કરતા પાડી નાંખ્યા. અપ્સરાઓ ત્યાં ઉભેલા વાહનમાં બેસી દરેક દિશામાં ભાગવા લાગી. કેટલીક તો પોતાના ભર્તારને ગળે વળગીને “ અમારું રક્ષણ કરો, બચાવો “ એમ બોલતી હતી.
તે સમયે તેનાથી ત્રાસ પામેલા કેટલાક દેવતાઓ કોઇ પ્રકારે ધીરતાનું અવલંબન કરીને મોટા પત્થરો, ભાલાંઓ અને બીજાં હથિયારોથી તેની પૂંઠ પકડીને તેના ઉપર ફેંકવા લાગ્યા. વળી બીજાઓ હજારોની સંખ્યામાં બાણ છોડવા લાગ્યા, ગદા, ઘણ, તરવાર વગેરે તેને શરીર પર લાગતા નથી. તેઓ પણ ભુંગળદંડના પ્રહારના ભયથી ત્યાંથી પલાયન થાય છે, મંત્રીદેવતા મંત્રણા કરે છે, યમ દંડને પણ ખંડિત કરે છે. હાથમાં ભાલાં લઈને સહુ નજીકમાંથી નાસી ગયા. મોટા કોલાહલના મુખર શબ્દો વારંવાર સાંભળીને દેવસૈન્ય દુર્ગકિલ્લામાં પેસી ગયું.
ઈન્દ્ર મહારાજાના રત્નસમૂહના ભંડારને આ લૂંટી જશે, ઐરાવણ હાથીને પ્રહાર વાગવાથી નાસવા લાગ્યો, તેથી નાસવા કયા કારણે લાગ્યો, તે કોઈ પ્રકારે ન જાણી શકાયું. એમ કરતાં કરતાં ચમર ત્યાં સુધી આવી પહોંચ્યો કે, જ્યાં આગળ અપૂર્વ અપચ્છરાઓનાં નાટકો અખ્ખલિત ચાલી રહેલાં હતાં અને સૌધર્માધિપતિ જાતે સુધર્મા સભામાં બેસીને આકર્ષિત ચિત્તથી નિહાળતા હતા.
તે સમયે ચમરેન્દ્ર તેના દ્વાર પ્રદેશમાં ત્રણ વખત પ્રચંડ દંડ ઠોક્યો; એટલે શંકાથી શંકિત થએલા ઇન્દ્રના હૃદયમાં ક્ષોભ થયો. અતિતિવ્ર કોપાગ્નિ વશ થએલા ઈન્દ્ર મહારાજાએ તેને દેખ્યો અને લલાટમાં જેણે ભૃકુટીની ભયંકર રચના કરી છે, એવા ઇન્દ્ર કહેવા લાગ્યા કે, “કોનો કાળ પાકી ગયો છે કે, આવી બુદ્ધિ ચલાવી ? જાણ્યા પછી ઇન્દ્ર બોલ્યા કે, “અરે મૂઢ ! અતિવક્ર ચમરા ! તેં આત્મઘાત કરવાની રમત કરી છે, જેથી નિઃ શંકપણે અહિં આવ્યો.” એટલે ચમરેન્દ્ર બોલવા લાગ્યો કે, “મારા મસ્તક ઉપર ચડી બેઠો છે, પરંતુ આ પ્રચંડ દંડને તું કેમ દેખતો નથી ? પરંતુ શક્રના તેજને સહન ન કરતો ચમર શૂન્ય મનવાળો અને નિસ્તેજ બની ગયો. કરુણાપૂર્ણ બોલવા લાગ્યો, પણ નીકળી શકતો નથી. ચિંતા કરવા લાગ્યો, અભિમાન ચાલ્યું ગયું, દરેક દિશામાં જોવા લાગ્યો, નાસી જવાની ચેષ્ટા
