________________
૩૫૩
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ દાન કરી દિવ્ય ઉપકાર કરનાર એવા સુજાતને પણ હું અત્યંત દૂષિત કરનાર થઇ છું.” પોતાના જીવિત ઉપર પણ વૈરાગ્ય વહન કરતી અનશન કરી, પ્રાણત્યાગ કરી પરલોકની સાધના કરું.” તેણે અનશન અંગીકાર કર્યું.
સુજાતે તેને બરાબર અંતિમ સાધના કરાવી. તે મૃત્યુ પામી દેવ થયો, પોતાનો આગલો ભવ દેખે છે. તેમાં સુજાતને મિત્ર પ્રત્યે મરાવવા મોકલ્યો હતો, જે પ્રમાણે મને જિનધર્મ આપ્યો, મને પણ સજ્જડ અસાધ્ય કોઢ રોગ થયો હતો. તે નવીન દેવે નીચે આવી સુજાતનું ચરિત્ર કહ્યું. પોતાના બંધુ ચંદ્રધ્વજને ધર્મનો પ્રભાવ કેવો છે ? તે પ્રકાશિત કરી સમજાવ્યો અને સ્વર્ગ તેમ જ મોક્ષ આપનાર એવા જિનધર્મને વિષે તેને સ્થાપન કર્યો.
મત્રીનું દુશ્ચરિત્ર આ પ્રમાણે કહ્યું, તેમ જ સુજાતનું કુલ કેવું ઉત્તમ છે, તે પણ જણાવ્યું. સુજાતને ચંપા નગરીએ લઇ જઈ બહારના ઉદ્યાનમાં સ્થાપન કરીને ચંપાનગરીના લોકોનો વધ કરવા માટે નગરી ઉપર મહાશિલા વિદુર્થી. એટલે નગરલોકોમાં મોટો કોલાહલ ઉત્પન્ન થયો. એટલે મિત્રપ્રભ રાજા ભીંજાએલાં શ્વેત વસ્ત્રો પહેરી હાથમાં ધૂપનો કડછો ધારણ કરી નાગરિકો સહિત વિનંતિ કરવા લાગ્યો કે, “દેવ હો કે દાનવ જે કોઈ પણ મારા ઉપર કોપ કરવાનું કારણ પ્રત્યક્ષ થઇને પ્રગટ કરો, હું ઘણો વિચાર કરું છું તો પણ મને અપરાધ યાદ આવતો નથી. અજાણપણામાં મારાથી કોઈ તેવું કાર્ય બની ગયું હોય, તો હું તેની ક્ષમા માગું છું, એટલે આકાશમાં રહીને તે દેવ કહેવા લાગ્યો કે- “ અરે ! લાજ-મર્યાદા વગરના અનાર્ય ! તે સમયે સર્વથા નિરપરાધીને દુષ્ટ ધર્મઘોષ પ્રધાનના ખોટા લેખપત્રથી મરાવીને તે દુષ્ટ પારિષ્ઠ ! અત્યારે તે વાત તું સર્વથા ભૂલી જાય છે ?(૫૦) જો તેની પાસે જઇ ખમાવી એને પ્રસન્ન કરીને તારા ભવનમાં આદર-સત્કાર પૂર્વક લાવે, તો જ આ મહાશિલા પાડવાના ભયથી મુક્ત થવાનો છે, નહિંતર આખા નગરના લોકો અને અંતઃપુરીઓ સહિત તને હણી નાખીશ.'
રાજાએ પૂછ્યું કે, “તે કયાં છે ? તો કહ્યું કે, અહીં બહારના ઉદ્યાનમાં છે ત્યારપછી પરિવાર સહિત ત્યાં જઈ તેને ખમાવીને હાથીની ખાંધ ઉપર બેસાડી પ્રયત્નપૂર્વક આદર કરીને નગરમાં લાવ્યો. દેવે ત્યારપછી શિલાને સંહરી લીધી અને તે પોતાના સ્થાનકે પહોંચી ગયો. મંત્રીને મારી નાખતો હતો, પરંતુ સુજાતે તેને બચાવ્યો. પ્રથમ જેના ઉપર ઉપકાર કર્યો હોય અને જ્યારે તે બદલો વાળવા પ્રત્યુપકાર કરતો હોય, ત્યારે પણ ચિત્તમાં લજ્જા ઉત્પન્ન થાય છે, તો પછી જેણે અપકાર કર્યો હોય અને તેના પર ઉપકાર થાય, તે તો મૃત્યુથી પણ અધિક દુઃખ કરનાર થાય છે. તે મંત્રીને દેશનિકાલ કર્યો, એટલે ઘણા દૂર દેશાવરમાં પહોંચ્યો.
