________________
૩૭૪
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
સાથે લગ્નવિધિ કરી.
હવે પિતાના ઘરમાં તપાસ કરી, તો કમલામેલા ક્યાંય દેખવામાં ન આવી. લગ્નસમયે લોકોના હ્રદયમાં ધ્રાસકો પડ્યો કે, ‘ આ શું થાય ? વરઘોડામાં વેવાઇઓ આવી પહોંચ્યા, ત્યારે સસરા, સાસુ, માતા-પિતા, બન્ધુઓ વગેરેનાં મુખ-કમલો કરમાઇ ગયાં, અતિશય ભોંઠા પડ્યા અને ક્ષણવારમાં મહાદુ:ખ પામ્યા. (૩૦) ત્યારપછી ઘર બહાર, નગર-ઉદ્યાન વગેરે સ્થળોમાં શોધ કરી, પરંતુ શોકમગ્ન એવા તેઓને ક્યાંય પત્તો ન લાગ્યો, પરંતુ વિદ્યાધરોના રૂપ ધારણ કરનાર ખેચરકુમારોની મધ્યમાં રહેલી હાથે મીંઢળ બાંધેલી, આભૂષણો, કંકણથી અલંકૃત, વસ્ત્રયુગલ પહેરેલ એક ખેચર સાથે લગ્ન કરેલ અવસ્થામાં દેખવામાં આવી.
હર્ષ અને વિષાદ પામેલા તેઓએ કૃષ્ણ પાસે જઈને ફરિયાદ કરી કે, ‘લગ્ન સમયે જ કોઈક ખેચ૨-વિદ્યાધરોએ કમલામેલા કન્યાનું અપહરણ કર્યું, તો હે દેવ ! તમારા રાજ્યમાં તમારી આજ્ઞા આવીજ પ્રવર્તે છે ? જ્યાં અનેક ખેચર-સમુદાયો એકઠા થયા છે. તેવા ઉદ્યાનમાં કમલામેલા રહેલી છે. એટલે સેના-સામગ્રી સહિત કૃષ્ણજી ઉદ્યાનમાં જાતે ગયા. એટલે કુમારોએ સુવાસિત અતિવૃંગાર અને વિલાસપૂર્ણ ખેચર યુવાનોનો વેષ સંહરી લઇ દૂર કર્યો.
કમલામેલા અને સાગરચંદ્રના બંનેના વસ્ત્રના છેડાની પરસ્પર ગાંઠ બાંધી, કમલામેલા અને સાગરચંદ્રને આગળ કરી દુર્દંતકુમારના મંડળને એક પડખે રાખી તેઓએ કૃષ્ણને પ્રણામ કર્યા. ઓળખ્યા એટલે કૃષ્ણજી વિલખા થઇ શિખામણ આપતા કહેવા લાગ્યા કે, ‘અરે ! દુર્રાન્ત અતિદુષ્ટ ધીઠા અયોગ્ય ચેષ્ટા કરનારા ! અરે વા સેવકજન સરખા નભઃસેનને છેતરામણ કરવાનો આ કેવો તારો પ્રપંચ છે ? તો હવે મારે તને આજે કઇ શિક્ષા કરવી ? અરે ! જો કદાચ મારો પુત્ર આવો અન્યાયમાર્ગ લે, તો હું નક્કી તેને પણ નગરમાંથી તગડી મૂકું.' આમ કુમાર પરિવારને કહ્યું, એટલે સમગ્ર કુમાર-પરિવારવાળો શાંબ કૃષ્ણજીના ચરણમાં પડી ‘ફરી આવું નહીં કરીએ.' એમ કહી ક્ષમા માગે છે.
સ્વજનોએ તેને સારી રીતે ઉઠાડ્યો. હજુ કૃષ્ણજી ઉદ્ભટ ભૃકુટી કરીને કપાળનો દેખાવ ભયંકર કરતા નથી, એટલામાં પ્રદ્યુમ્ને વિનંતિ કરી તેની પીઠ પર હાથ થાબડ્યો, દરેકને અંગરાગ ચોપડ્યો. જેમ તરુણીઓ સાથે વૃદ્ધોનું આલિંગન, સજ્જનોનો રોષ અને દુર્જનોનો સદ્ભાવ લાંબા સમય સુધી હોતો નથી અને સફળ થતો નથી. ત્યારપછી કૃષ્ણજીએ પણ નભઃસેનને પોતાની કન્યા જાતે આપી, તથા નભસેનને ઘણા દાન-માનથી સમજાવ્યો; છતાં પણ સાગરચંદ્ર ઉપરનું વેર છોડતો નથી. તેનો અપરાધ ખોળે છે, પરંતુ
