________________
४४०
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ દાસીભાવ કાયમ માટે દૂર કરીને પોતે તેનું મસ્તક ધોવરાવીને પ્રિયવચન બોલવાથી તુષ્ટ થએલા રાજાએ તેને સુવર્ણની બનાવેલી જીભ ઈનામમાં આપી.
નગરમાં મોટાં વધામણાંઓ થવા લાગ્યાં, મોટાં મોટાં દાન આપવા લાગ્યાં. ઢોલવાજાં વાગવા લાગ્યાં. માલ પરની જકાત લેવાની બંધ કરાવી, કોઈને ત્યાં રાજપુરુષનો પ્રવેશ બંધ કરાવ્યો, દંડ-કુદંડ થતા અટકાવ્યા, મુક્તાફળના શોભાયમાન સ્વસ્તિકો આલેખાવ્યાં. રાજકુલ અને નગરજનો આવા આનંદ-પૂર્ણ જન્મ-મહોત્સવ કરવા લાગ્યા. દશમા દિવસે બંધુઓ અને સ્વજનોને સન્માનથી બોલાવી માતાપિતાએ “મેઘકુમાર’ નામ સ્થાપન કર્યું. ચલાવવો ઇત્યાદિક હજારો મહોત્સવ સહિત તેનું લાલન-પાલન કરતા હતા, પર્વત પર ચંપકવૃક્ષની જેમ દેહની શોભાથી તે વિસ્તાર પામવા લાગ્યો. યોગ્યવયનો થયો એટલે તે દરેક પ્રકારની કાળાઓમાં નિષ્ણાત બન્યો. ત્યારપછી વિશાળ લક્ષ્મીના સ્થાનરૂપ તારુણ્ય અને તેને અનુરૂપ લાવણ્ય-સમુદ્રને પામ્યો. ત્યારપછી તુષ્ટ થએલા માતા-પિતાએ સમાન કુલ, સમાન કલાવાળી, નિષ્કલંક અને સુંદર ભાગ્યવતી આઠ કન્યાઓ સાથે લગ્ન કરાવ્યાં. (૫૦) ત્યારપછી શ્રેણિક રાજાએ તે દરેકને એક એક પ્રાસાદ, તેમાં જરૂરી એવાં સર્વ ઉપકરણો અને ભોગસામગ્રી ઘણા પ્રમાણમાં આપ્યાં. બિલકુલ વિષાદ વગરના મનવાળો તે કુમાર દેવલોકમાં જેમ દોગંદુક દેવ તેમ આઠે પત્નીઓ સાથે વિષયભોગો ભોગવતો હતો. તેટલામાં ભુવનના સૂર્ય સમાન સર્વ જિનોમાં ચડિયાતા છેલ્લા તીર્થકર સ્ત્રી વર્ધમાનસ્વામી ત્યાં સમવસર્યા. “ગુણશીલ નામનાઉદ્યાનમાં ભગવંત પધાર્યા છે.' એવા સમાચાર મળવાથી શ્રેણિકરાજા પોતાના પરિવાર-સહિત ત્યાં વંદન કરવા માટે ગયા.
ઈન્દ્ર સરખા રાજા જ્યારે નગરમાંથી નીકળ્યા, ત્યારે મેઘકુમાર પણ ચાર ઘંટાવાળા અશ્વરથમાં બેસીને ત્યાં જઈ પ્રદક્ષિણા આપી વંદના કરી બેઠો. હવે પ્રભુ ધર્મોપદેશ આપતા કહે છે કે, “જેમ ભડભડતી અગ્નિ-જ્વાલાથી ઘેરાએલા ઘરમાં રહેવું યોગ્ય ન ગણાય, તેમ આ સંસારમાં સમજુ આત્માએ ક્ષણવાર પણ વાસ ન કરવો. જે સંસારમાં જન્મ, વૃદ્ધાવસ્થા અને મરણનાં ભયંકર તથા પ્રિયસ્નેહી સ્વજનોનાં વિયોગનાં વિષમ દુઃખો રહેલાં છે, વળી વિષયનાં સુખો વિજળીના ચમકારા માફક ક્ષણિક અને ફોતરા ખાંડવામાં કંઇ પણ સાર મળતો નથી, તેમ વિષય-સુખો પણ ક્ષણિક અને અસાર છે. અહિં વિષયો એ ઇંધણાસમાન છે, વિષયની પ્રાપ્તિ ન થાય, અગર મળેલાં ચાલ્યાં જાય, તો શોકરૂપ ધૂમાડાના અંધકારથી આત્મા ઘેરાઈ જાય છે, દરેક સમયે પશ્ચાત્તાપ-ચિંતાના પ્રગટ તણખા ઉછળે છે, વળી વિષયો ખાતર કજિયા-ક્લેશરૂપ અગ્નિમાંથી તડતડ શબ્દો ઉત્પન્ન થાય છે, જેને રોકવા મુશ્કેલ છે. વળી હંમેશાં અપ્રિયનો સંયોગ, પ્રિયનો વિયોગ એની જ્વાળાથી ભયંકર,
