________________
૪૫૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ વાણીથી તેમના ગુણોની સ્તુતિ કરવા રૂપ સત્કાર બહારથી આવે, ત્યારે ઉભા થવું ઇત્યાદિ રૂપ વિનય કરવો, બીજા દ્રોહીઓ અન્યમતવાળાઓ ઉપદ્રવ કરતા હોય, તો તેનું નિવારણ કરવું. આ કહેલા સર્વકાર્યમાં તત્પર રહેનાર અશુભ પાપકર્મ બાંધ્યું હોય, તો પણ તે કૃષ્ણની જેમ તે કર્મ શિથિલ કરે છે. (૧૬૫) કૃષ્ણની કથા આ પ્રમાણે જાણવી. - ૧૦૬. સાધુ-વંદન-ફલ ઉપર કૃષ્ણ કથા
કોઇક સમયે દ્વારિકા નગરીમાં રૈવતપર્વત નજીકની તળેટીની ભૂમિમાં જાદવકુળશિરોમણિ એવા નેમિનાથ ભગવંત સમવસર્યા. ત્યારે પરિવાર-સહિત કૃષ્ણજી નગર બહાર નીકળી પ્રભુને વંદન ક૨વા માટે આવ્યા. ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપી પ્રણામ કરી આગળ બેસી આનંદથી ખડા થએલા રુંવાડાથી શોભાયમાન શરીરવાળા કૃષ્ણ ધર્મશ્રવણ કરતા હતા. તેણે સમય થયો એટલે પ્રભુને વિનંતિ કરી ‘હે સ્વામિ ! હું બીજાઓને દીક્ષા અપાવું છું, તેમના કુંટુંબીઓને પાળું છું, પરંતુ હું જાતે દીક્ષા લઇ શકતો નથી, એટલે ખરેખર મેં ધર્મની અંદર કહેલ સુભાષિત બરાબર જાળવેલું છે ‘હાથ નચાવીને બીજાઓને ઉપદેશ દેવાય છે, પરંતુતે પ્રમાણે પોતાથી કરાતું નથી.' શું આ ધર્મ વેચવાનું કરિયાણું છે ? હે ભગવંત ! પ્રચુર દુઃખ-ક્લેશના કારણભૂત ભયંકર ભવાવર્તમાં વિરતિ વગર મારે મારા આત્માનો ઉદ્ધાર કેવી રીતે કરવો ?' ત્યારે ભગવંતે કહ્યું કે, ‘હે સૌરિ ! જેઓ શ્રમણધર્મ ક૨વા અસમર્થ હોય અને ઘર-કુટુંબમાં પ્રસક્ત થએલા હોય તેઓએ જિનેશ્વરની અને ગુરુમહારાજની ભક્તિ વગેરે કરીને પણ ધર્મની શરુઆત કરવી.
"શ્રી વીતરાગ ભગવંત વિષે ભક્તિ, સમગ્ર પ્રાણીવર્ગ ઉપર કરુણા અને મૈત્રીભાવના, દીન અનાથ, નિરાધારને દાન આપવું, હંમેશા શ્રદ્ધા સહિત જિનેશ્વરોનાં વચનરૂપ શાસ્ત્રોનું ગુરુમુખેથી શ્રવણ કરવું, પાપ દૂર કરવાની ઇચ્છા, ભવના ભય સાથે મુક્તિમાર્ગનો અનુરાગ, નિઃસંગ ચિત્તવાળા સાધુપુરુષોને સમાગમ, વિષય તરફથી વિમુખ બનવું - આ ગૃહસ્થોનો ધર્મ છે.' તેમ જ તીર્થંકરોની ભક્તિ આ ભવમાં સર્વ પાપનો-દુઃખનો નાશ કરનાર થાય છે, તેમ જ જીવોને પરલોકમાં પણ મનુષ્યનાં અને દેવતાનાં સુખો પ્રાપ્ત કરાવે છે. ત્યારે કૃષ્ણે કહ્યું કે, ‘જિનની ભક્તિ તો જાણું છું, પરંતુ ગુરુની ભક્તિ કેવી રીતે કરવી ? અને તેનું શું ફળ હોય ? એટલે ભગવંતે કહ્યું, હૃદય અતિશય પ્રીતિના તરંગોયુક્ત હોય, ગુરુના ગુણ ગાનારી વાણી હોય, કાયા નિષ્કપટ વંદન કરનારી હોય, અર્થાત્ ગુરુમહારાજ પ્રત્યે મન, વચન, કાયાથી આદર ભક્તિ હોય, પોતાનું ખરાબ વર્તન થયું હોય, તો સરળતાથી તેની આલોચના, જે પ્રાયશ્ચિત્ત આપે, તેનું પવિત્રપણે પાલન કરવું, વળી ગુરુમહારાજને વસ્ત્ર, અન્ન, પાન, મકાન, કામળી વગેરે સંયમમાં ઉપયોગી વસ્તુઓનું
1
