________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૩૮૧
શુભભાવના રૂપ દાવાનલથી પોર્ટાના કર્મરૂપી ઈન્ધણાંનો ઢગલો સજ્જડ બાળી નાખ્યો છે, એવો તે કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી તે જ ભવે મોક્ષ-સુખ પામ્યો. એ પ્રમાણે બીજા સર્વ સાધુઓએ પણ તાડન, તર્જનાદિક ઉપદ્રવ કરે, તો તેનો પ્રતિકાર ક્ષમા અને સહનશીલતાથી કરવો. (૫૧)
अहमाहओत्ति न य पडिहणंति सत्ता वि न य पडिसवंति। મારિષ્નતા વિ નર્ફ, સદંતિ સાહસ્સમવ્વુ વ્ ||૧૩૭||
અધમ એવા કોઇકે લાકડી, મુષ્ટિ આદિ વડે મને માર્યો હોય, તો પણ તેને મારીને બદલો ન લેવો, શાપ આપ્યો હોય, તો અથવા અપશબ્દો સંભળાવ્યા હોય, તો સામે અપશબ્દો ન સંભળાવવા કે પ્રતિશાપ ન આપવો. કોઈ મારતા હોય, તો સાધુએ સહસ્રમલ્લની જેમ સમતાથી સહન કરવું. (૧૩૭)
૮૭. સહસ્ત્રમલ્લનું આખ્યાનક આ પ્રમાણે જાણવું
શંખપુર નગરમાં શંખ સરખો ઉજ્જવલ, નિર્મલ ચરિત્રવાળો સેંકડો સુભટોનાં સંકટસ્થાન અર્થાત્ તેમનો પરાભવ કરવા સમર્થ, મસ્તકના મુગટમાં રહેલા માણિક્યના સરખો તેજસ્વી શૂરવીર એવો કનકકેતુ નામનો રાજા હતો. તે રાજાની પાસે વી૨માતાએ જન્મ આપેલ વીરસેન પોતાના ગુણોને પ્રકાશિત ક૨વા માટે તે રાજાની સેવા કરવા માટે રહેલો છે. રાજા દરરોજ તેને આજીવિકા માટે ૫૦૦ પ્રમાણ ધન આપે છે, તો પણ તે લેવા ઇચ્છતો નથી. કારણ કે, તે રકમ પોતાના અસાધારણ પરાક્રમગુણને અનુરૂપ ન હતી. કોઈક સમયે કોઇક રાજાએ કોપથી નગરાદિકમાં ઉપદ્રવ કર્યાં. ત્યારે સભામાં બેઠેલા કનકકેતુ રાજાએ પરાક્રમી સેવકોને કહ્યું કે, ‘આ ઉપદ્રવ ક૨ના૨ કાલસેન રાજાને પકડીને બાંધી મારી પાસે કોણ જલ્દી લાવશે ?' જ્યારે કોઇએ પણ તેનો પ્રત્યુત્તર ન આપ્યો, ત્યારે તે સમગ્ર પરાક્રમીઓમાંથી વીરસેને સાહસ કરી રાજાને વિનંતિ કરી કે, ‘આપની આજ્ઞાથી હું આ કાર્ય તરત બજાવીશ, પરંતુ આ કાર્યના યશનો ભાગીદર આપે બીજા કોઇને મારી સાથે ન કરવો. મારા પોતાના એકલા પરાક્રમથી જ તેને બાંધીને હું જલ્દી આપની પાસે હાજર કરીશ' તે રાજાના ચરણોને જુહારીને માત્ર એકલી પોતાની તલવારને સહાયક બનાવીને અપૂર્વ સાહસિક તે કાલસેન નામના રાજા સામે ગયો.
અલ્પકાળમાં કાળસેનના સૈન્યને અતિશય નસાડી મૂક્યું અને કહેવા લાગ્યો કે, ક્રોધ પામેલા કનકકેતુ રાજા કહે છે તે, પેલો કાલસેન ક્યાં છે ? આ કોઈક ગાંડો જણાય છે એમ અહંકારથી તેની બેદરકારી કરી. સૈનિકે રાજસભામાં પ્રવેશ કરતાં રોક્યો, તો પણ તે
