________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ ઈન્દ્રમહારાજા અહલ્યા તાપસીમાં મોહ પામ્યા અને તેને ભોગવી, જ્યારે હૃદયરૂપી તૃણની ઝુંપડીમાં કામાગ્નિ પ્રગટ થાય છે, ત્યારે ભલભલા જાણકાર પંડિત પણ શું ઉચિત કે શું અનુચિત ? તે વિચારવાનું પણ ભૂલી જાય છે.’ (૨૫)
૪૩૨
તે રાજાના મોહમાં પડેલી રેણુકાને પુત્ર થયો. ભય અને લજ્જાથી હવે આશ્રમમાં આવતી નથી. જમદગ્નિ જાતે જઈ પુત્ર સહિત તેને પોતાની પાસે લાવ્યો. આ વૃત્તાન્ત જાણનાર એવા રામપુત્રે ‘આ પિતા પ્રત્યે દ્રોહ કરનારી દુર્વિનીત, ખરાબ શીલવાળી છે.’ એમ વિચારી પુત્ર સહિત રેણુકાને પરશુથી મારી નાખી. તેની બહેને જાણ્યું કે, ૨ામે માતાને મારી નાખી. આ વાત અનંતવીર્ય રાજાને જણાવી. એટલે તેણે આવીને તેના આશ્રમને વેર-વિખેર કરી વિનાશ પમાડ્યો. ગાયોને લઇને તે નગર તરફ દોડવા લાગ્યો. વૃત્તાન્ત જાણેલ એવા ૨ામે પાછળ દોડીને જ્વાલાની શ્રેણિથી ભયંકર દેખાતી પરશુ વડે અનંતવીર્યનું મસ્તક છેદી નાખ્યું. પછી તેનો પુત્ર કાર્તવીર્ય રાજા થયો. તારાદેવી વગેરે અંતઃપુરના પરિવાર સહિત રાજ્ય-સુખ અનુભવતા એવા તેનો કેટલોક કાળ પસાર થયો. કોઈક સમયે રામે પિતાને મારી નાખ્યા છે' - એમ સ્મરણ કરીને કાર્તવીર્યે જમદગ્નિને મારી નાખ્યા. પરશુરામ પણ તેને મારી નાખી પોતે રાજ્ય પર આરૂઢ થયો. તારાદેવી ગર્ભવતી થએલી હતી. ભયથી ગભરાતી ગભરાતી તે એકદમ પલાયન થતી તાપસના આશ્રમમાં ગઈ. અતિકૃપા સમુદ્ર સમાન તાપસોએ તેનો સ્વીકાર કર્યો. તાપસીઓની સાથે રાખી તે ગર્ભનું પાલન કરતી હતી. પ્રસવ થતાં થતાં તેનો ગર્ભ મુખથી ભૂમિ ઉપર પડ્યો, દાંતથી ભૂમિને ખાતો હોવાથી અને તે પ્રમાણે દેખાવાથી ‘સુભૂમ’ એવું નામ સ્થાપન કર્યું. ત્યાં આગળ તાપસકુમારના આકારને ધારણ કરીને, ચારે બાજુથી છૂપાએલો રાખેલ તે વૃદ્ધિ પામતો હતો.
રામની પરશુ જ્યાં જ્યાં ક્ષત્રિયને દેખતી હતી, ત્યાં ત્યાં અગ્નિનો ભડકો થતો હતો. કોઇક સમયે તે આશ્રમની નજીકમાં ફરતો હતો, ત્યારે તેણે તાપસોને પૂછ્યું કે, ‘તમારી પાસે કોઈ ક્ષત્રિય છે કે કેમ ? તે કહો. ત્યારે તાપસોએ કહ્યું કે, ‘અમે ગૃહસ્થાવસ્થામાં ક્ષત્રિયો જ હતા.' આ પ્રમાણે તેણે સાત વખત પૃથ્વીને નિઃક્ષત્રિય બનાવી. તે ક્ષત્રિયોને
મારી નાખી તેમની દાઢાઓ ખેંચી કાઢી તેણે એક થાળ ભર્યો હતો.
આ બાજુ ‘સમગ્ર કલા જાણનાર અનેક વિદ્યા ધારણ કરનાર મેઘનાદ વિદ્યાધરની પદ્મશ્રીકુમારીનો ભર્તાર ‘સુભૂમ’ નામનો ભાવી ચક્રવર્તી થશે.' એમ નિમિત્તિયાએ કહેલું હતું. ત્યારપછી તે વિદ્યાધર તેની સેવા કરવા લાગ્યો. તેના ૫૨ મમતા કરવા લાગ્યો. તેના પર. આવતા વિઘ્ન-સમુદાયને દૂ૨ ક૨વાલાગ્યો. તે સમગ્ર કલા-સમુદાય અને શરીર
