________________
૪00.
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ અંતઃપુરના દ્વાર પાસે જ્યાં પહોંચ્યો, તેટલામાં દૃષ્ટિથી અતિશય હર્ષ પામેલી સુયેષ્ઠાકન્યાને આગળ બેઠેલી દેખી. હે પ્રિયા ! ચાલ, તને આલિંગન કરવાના લોભવાળો હું શ્રેણિક પોતે જ છું. અને અહિં આવી પહોંચેલો છું. કોઇ ન જાણે ત્યાં સુધીમાં આ રથમાં ચડી જા. (૧૪૦) તરત તેણે ચેલ્લણાને કહ્યું. ત્યારે તેણે કહ્યું કે, “હું સાથે આવું છું.” ચેલ્લણા રથમાં ચડીને રાજાના ખોળામાં બેસી ગઈ. મણિમોતી, માણિક્યના અલંકારનો ડાભડો હું જેટલામાં લઇને આવું, તેટલી ક્ષણવાર ખોટી થજો. એમ કહીને કેટલામાં સુષ્ઠા ભવનના ભંડારમાં પેઠી, તેટલામાં વાર લાગતી હોવાથી રથિક વર્ગ માર્ગે લાગી ગયો. જેટલામાં સુજ્યેષ્ઠા પાછી આવી, તેટલામાં ચલ્લણા કે શ્રેણિક ન દેખાયા, એટલે તેણે મોટી રાડ નાખી કે ચલ્લણાનું હરણ થયું, દોડો દોડો. એટલામાં પરિવાર સહિત ચેટક તેની પાછળ પકડવા જવા તૈયાર થાય છે, તેટલામાં શ્રેષ્ઠવીરના પુત્ર વીરાંગને વિનંતિ કરી કે, “હે દેવ! શત્રુનો ઉચ્છેદ કરીને તરત જ ચેલ્લણા મારે પાછી આણવી. આખી સેના આપની સાથે ભલે જાય. એક રથથી તેની પાછળ પાછળ જવા લાગ્યો. ચેલણાના ચોરને શોધે છે.
અતિસુંદર વીર ચેટકે દુર્ધર બાણ વધ કરવા માટે સાંધ્યું, જોડ્યું. તે એક જ માત્ર બાણ લાગવાથી બત્રીશ રથિકોના (તથા તેમના ઘોડાઓના ) જીવિતનો એક સાથે નાશ કર્યો. આ સમયે શ્રેણિક રાજા સુંરગમાંથી નીકળી ગયો, ત્યારપછી વીરાંગજના ધનુષ્યથી બાણ છૂટ્યું. આ સુરંગમાં એક રથ જાય તેટલો રજ માર્ગ છે. એટલે પેલો સુભટ જેટલામાં પાછો હઠે છે, એટલે તે રથિકના મસ્તકનો છેદ કર્યો (૧૫૦) અને આ રથિક પોતાના પ્રાણ આગળ કરીને પલાયન થયો. શ્રેણિકને આગળ કર્યો. તે સમયે એકદમ અજવાળું થયું, ત્યારે ચેલણાને બોલાવે છે કે, “હે સુયેષ્ઠ ! તું સાંભળ, તને પ્રાપ્ત કરવારૂપ ફલસિદ્ધિને માટે ઘણું નિષ્કર કાર્ય છે. મને મોટું કષ્ટ થયું છે, છતાં તે અમૃત-સમાન સિદ્ધ થયું છે. ત્યારે તેણે કહ્યું કે, “હું સુજ્યેષ્ઠા નથી, પણ તેની નાની બહેન ચલ્લણા છું. ત્યારે શ્રેણિક કહ્યું કે, “તું હાથમાં ચડી તો તું જ સુજ્યેષ્ઠા.'
દુર્લભ વલ્લભ પ્રાપ્ત થવાથી ચલ્લણા મનમાં આનંદ અનુભવવા લાગી, જ્યારે સુજ્યેષ્ઠા વિયોગ-દાવાગ્નિના સંયોગથી દુઃખી થઈ. વળી ચેલ્લણારૂપ જીવન-ઔષધિ પ્રાપ્ત થવાથી શ્રેણિકરાજા સુખી થયો. પરંતુ બત્રીશ સારથી જેઓ સગાભાઈઓ હતા, તેમના મરણથી દુઃખી થયો. મરણથી જેમ જીવને, દુર્જનના વચનથી સજ્જનને જેમ સંતાપ-દુઃખ ઉત્પન્ન થાય છે, તેમ વિષય-સુખ ભોગવવાથી પારાવાર દુઃખ પ્રાપ્તિ થાય છે. ચેલ્લણા સાથે પાણિગ્રહણ વિધિ કરીને તેની સાથે ભોગો ભોગવે છે, જ્યારે સુજ્યેષ્ઠા બેન તો આવા સંવિધાન-પ્રસંગ થવાથી મનમાં જલ્દી વિરક્ત બની. આ ઘરની જંજાળ છોડીને દીક્ષા
