________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૩૮૭
પાપાગ્નિથી બળી ૨હેલો હું કેવી રીતે જીવી શકીશ ? જ્યારે કાર્યનો વિનાશ થાય, પછી સારી બુદ્ધિ આવે છે, જો આ બુદ્ધિ પ્રથમ આવી જાય, તો કોઇને ઝુરવાનો વખત ન આવે. મેં એટલું પણ પહેલા ન વિચાર્યું કે, ‘ખોટી વાત સાંભળી હોય, ખોટી વસ્તુ જાણી હોય, ખોટી દેખી હોય, ખોટી રીતે પરીક્ષા કરી હોય, મેં જે પ્રમાણે કર્યું, તેમ પુરુષે તેનાથી દોરવાઈ ન જવું.’ ત્યારપછી પ્રધાન અને મંત્રીઓએ બન્ધુના સ્નેહનો શોક ભુલાવવા માટે ઘણાં નાટકો અને પ્રેક્ષણકો તેની આગળ કરાવ્યાં, ત્યારે નહીં દેખેલાં અપૂર્વ નાટક, પ્રેક્ષણક વગેરે દેખવાથી તેનો શોક દૂર થયો. ત્યારથી માંડીને તે દેશમાં લોકોએ ભાઇ-મહોત્સવ શરુ કર્યો. હવે એ જ અર્થને મજબૂત કરતા કહે છે.
ગુરુ ગુરુતરો અનુષ્ઠ, પિય-માફ-અવન્દ્વ-પિયનળ-સિખેદો વિંતિપ્નમાળ-મુવિનો, વત્તો અધમ્ન-તિસિĚિ ||૧૪૨।। અમુળિય-પરમત્યાનું, વંધુનળ-સિળેદ-વયરો દોડા અવાય-સંસાર-સદાવ-નિચ્છયાળું સમં હિયયં ||૧૪રૂ।। माया पिया य भाया, भज्जा पुत्ता सुही य नीयगा य । રૂદ ચેવ વવિજ્ઞાડું, વ ંતિ મવ-વેમળસ્કાડું ||૧૪૪|| माया नियगमइ-विगप्पियम्मि अत्थे अपूरमाणम्मि । पुत्तस्स कुणइ वसणं, चुलणी जह बंभदत्तस्स ।। १४५।।
सव्वंगोंवंग-विगत्तणाओं जगडण-विहेडणाओ अ ।
कासी य रज्ज-तिसिओं पुत्ताण पिया कणयकेऊ ।।१४६।।
માતા-પિતા સાથેનો સ્નેહ મોટો હોય છે, તેના કરતાં પોતાના પુત્ર, પુત્રી, પૌત્ર ઉપર તે કરતાં વધારે પ્રમાણમાં સ્નેહ થાય છે. તેના કરતાં સ્ત્રી, ભગિની ઉ૫૨ ગાઢ ચિત્તને વિશ્રાંતિ પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી મોટો, વધારે મોટો અને અતિમોટો સ્નેહ થાય છે. તે સ્નેહનો ત્યાગ દુષ્કર છે. તેનો વિયોગ મરણના કારણમાં પણ નીવડે છે. જો સભ્યપ્રકારે આ સ્નેહની વિચારણા કરીશું, તો દુ:ખે કરીને અંત આણી શકાય તેવા ભવનું કારણ હોય તો સ્નેહ છે. તે કારણે અતિશય ધર્મની તૃષ્ણાવાળાઓએ તેનો ત્યાગ કર્યો છે, કારણ કે, સ્નેહ ક૨વો અને ધર્મ ક૨વો તે અંધકાર અજવાળા માફક બે વિરોધી પદાર્થો છે.(૧૪૨) એ જ વાત વિચારે છે,-જેઓએ હજુ પરમાર્થ જાણ્યો નથી, તેઓ જ બંધુઓના સ્નેહમાં મૂંઝાય છે,
