________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૩૬૯ ભોગવતો હતો. જ્યારે પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગોમાં તે દેવ ન ફાવ્યો, એટલે હવે અનુકૂળ ઉપસર્ગો કરવા લાગ્યો. તેમાં અતિશય શૃંગારયુક્ત પ્રગટ શોભાવાળી હાવ-ભાવની મનોહર રચનાવાળી ભદ્રાભાર્યાનું રૂપ પ્રગટ કરીને તેની આગળ તે કહેવા લાગી કે, “ હે નાથ ! હું તમારા વિરહને સહી સકતી નથી, તો કૃપા કરીને અત્યારે આપણા વાસભવનમાં પધારો. તમારા વિરહરૂપ મહાકામાગ્નિની જ્વાળાથી મારું અંગ બળી-જળી રહેલું છે, તો તમારા આલિંગન-જળથી કોઇ રીતે વિરહાગ્નિને શાંત કરો.
હે પ્રાણપ્રિય ! વળી કાઉસ્સગ્ગનો સમય ફરી પ્રાપ્ત નહીં થાય ?” જ્યારે કામદેવ કંઇ પણ પ્રત્યુત્તર આપતા નથી, તો તે બળાત્કારથી આખા શરીરે આલિંગન કરે છે, તો પણ તે ક્ષોભ પામતા નથી. એટલે દેવતા પ્રત્યક્ષ થયો. તે કેવો હતો ? મણિમય કુંડલ, કડાં, બાજુબંધ, મુગુટ, હીરાના હારથી અતિશય દેદીપ્યમાન શરીરવાળો તે દેવ કામદેવને પ્રણામ કરીને કહે છે કે-(૫૦) “હે કામદેવ ! સૌધર્માસ્વામીએ હર્ષથી પર્ષદામાં જેવો પ્રકારની પ્રશંસા કરી, તેવા જ પ્રકારના તમે પ્રતિજ્ઞામાં અડોલ છો. હું નિર્ભાગી ઈન્દ્રની પ્રશંસા સહન ન કરી શક્યો, એની વાતમાં મને શ્રદ્ધા ન બેઠી, જેથી તમોને શરીર પીડા કરીને હણાઇ ગએલા પ્રભાવવાળો પાપી બન્યો. મારા મનના અભિમાનને નાશ કરવા માટે વજ સમાન ! તમારો જય થાઓ, જય થાઓ, તમોને વારંવાર નમસ્કાર થાઓ. શકની પ્રશંસારૂપ પતાકાના ધ્વજદંડ સમાન એવા તમોને વંદન કરું છું.” ( આ પ્રમાણે તે દેવ જેવો આવ્યો હતો, તેવો તેને પ્રણામ કરીને પાછો ગયો. એટલે સૂર્યોદય-સમય થયો. પ્રતિજ્ઞાનો સમય પૂર્ણ થયો, ત્યારે કાઉસ્સગ્ગ પારીને કામદેવ ઘરે ગયો. ત્યારપછી પ્રાત:કાળે બહાર સમવસરેલા શ્રીવર્ધમાન પ્રભુની પર્યાપાસના કરવાની દિશામાં પહોંચ્યો અને કેટલામાં પ્રભુની દેશના સાંભળે છે, તેટલામાં જગભુએ તેને કહ્યું કે, દઢ સત્ત્વવાળા ! હે કામદેવ ! આજ રાત્રે તેં મહાઉગ્ર ઉપસર્ગો સહન કર્યા. ચંપાનગરીના ચોકમાં કાઉસ્સગ્નમાં નિઃસંગ બની, શરીરનો નિગ્રહ કરી, હાથી, મહાસર્પ, મહારાક્ષસ, અનુકૂળ ભદ્રા ભાર્યાનો ઉપસર્ગ અભિમાની તેથી ધર્મમાં ધીર ગંભીર ! તું ઘણા ભવ-ભયથી તરી ગયો છે, એટલે મસ્તકે બે હાથની અંજલિ રચીને કામદેવ શ્રાવકે કહ્યું કે, “આ જગતમાં જે કંઇ બની રહેલું છે, તે આપ જાણો છો. તેનું ઉદાહરણ આગળ કરીને વિર ભગવંત સાધુઓને અને સાધ્વીઓને જેઓ નજીકમાં હતા તેમને ધર્મમાં સ્થિર કરતા હતા. “હે સાધુઓ ! એક શ્રાવક પણ આવા દઢ વ્રતવાળો પોતાની પ્રતિજ્ઞામાં સ્થિર રહે છે, તો પછી શાસ્ત્રના પરમાર્થ જાણીને તમે સ્થિરબુદ્ધિવાળા કેમ થતા નથી ?'
ત્યારપછી કામદેવ ભગવંતને વંદન કરીને પોતાના ઘરે ગયો. અતિશય દઢ ચિત્તવાળો
