________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ અતિક્રૂરતાવાળો હોવાથી અનેતેવા ક્રૂર પ્રહાર કરનાર હોવાથી તે લોકોમાં દૃઢપ્રહારી તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામ્યો. કોઈક વખત કુશસ્થલ નગરમાં ધાડ પાડવા માટે ગયો. તે નગરમાં હંમેશા ચક્ર માફક ભિક્ષા માટે ભટકનાર દેવશર્મા નામનો બ્રાહ્મણ હતો, તેને કોઇ કુટુંબી કે નજીકના સગાં-સંબંધીઓ પણ ન હતા, નિરંતર દરિદ્રતાનું દુ:ખ ભોગવતો હતો. ‘ધનવંત લોકોને સગા-સ્નેહી-સંબંધીઓ હોય છે, તેની આજ્ઞા ઉઠાવનાર લોક પણ હોય છે. કાર્યકાલે લોકો જાતે તેને સાથ આપનાર હોય છે. આ તો બીજો રાજા અને દેવ છે. અહિં આ ઇશ્વર કુબેર છે. દરિદ્રતાનું મન એવું રુંધાઈ ગયું કે, તારી પાસેથી નીકળી બહાર સ્થિર થયું છે.’ ‘હે દરિદ્રતા ! તારામાં કેટલાક ગુણો રહેલા છે, રાજા, અગ્નિ, ચોરની આંખોનો તને ભય હોતો નથી, તને ભૂખ ઘણી લાગે છે, તને રોગ થતા નથી, દરેક વર્ષે તારી ભાર્યાને પ્રસુતિ થાય છે."
૩૭૮
પોતાના પુત્રો હંમેશાં આ દેવશર્મા પાસે ખીરનું ભોજન માગતા હતા. ત્યારે એક દિવસે લોકો પાસેથી દૂધ, ચોખા, ખાંડ વગેરે માગીને તેણે સુંદર ખીરનું ભોજન તૈયાર કરાવ્યું. પોતે નદીએ સ્નાન કરવા ગયો. તે સમયે દૃઢપ્રહારી તે નગરમાં આવ્યો અને લૂંટવા લાગ્યો, તેની સાથે આવેલા એક ભૂખ્યા લૂંટારાએ ત્યાં આ ખીરનું ભોજન દેખ્યું તેને ઉપાડીને તે પાપી જ્યાં દૂર પલાયન થયો, એટલામાં દેવશર્મા સ્નાન કરી પાછો આવ્યો. ખીર લૂંટી ગયાના સમાચાર જાણી તે ભુંગલ લઈ તેની પાછળ દોડી ચીસ પાડીને રડતો ૨ડતો ચોરને માર મારે છે. ફરી તેની પાછળ પાછળ દોડે છે. પ્રસૂતિનો સમય નજીક છે, એવી તેની પત્ની પણ તેની પાસે આવી. પરસ્પર એકબીજાને મારી રહેલા હતા, તેની વચ્ચે આવીને રહેલી છે. બ્રાહ્મણે એક ચોરને પટકેલો દેખી-દ્દઢપ્રહારીએ ક્રોધે ભરાઇને એકદમ તરવારનો ઝાટકો મારી તે બ્રાહ્મણને મારી નાખ્યો. ‘હે દુષ્ટ ! ધીઠા ! પાપી ચેષ્ટાવાળા અધમ ! આ તેં શું કર્યું ?' એમ વિલાપ કરતી ગર્ભવતી બ્રાહ્મણી તેને વસ્ત્રથી ખેંચી અતિક્રૂર એવા તે દૃઢપ્રહારીએ કઠોર ત૨વા૨થી તેના બે ટૂકડા કરી નાખ્યા.
ગર્ભમાંથી બહાર નીકળેલો બાળક ભૂમિ ઉપર તરફડવા લાગ્યો. આવા તરફડતા ગર્ભને દેખીને પશ્ચાતાપ અગ્નિથી જળી રહેલા મનવાળો ગંભીર વિચારણામાં પડ્યો કે, ‘આ મેં કેવાં અધમ કાર્યો કર્યાં ? તીવ્ર સંવેગ પામેલો તે એકદમ નગરમાંથી બહાર નીકળી ગયો. ‘હે નિર્ભાગી ક્રૂર હ્રદય ! આ તારો કઈ જાતનો અધમ વ્યાપાર ! બીજો કોઇ મનુષ્ય આવું મહાઘોર પાપ કરે નહિં. પત્ની સહિત દરિદ્ર બ્રાહ્મણની હત્યા એ તો મહાપાપ છે જ, તેમાં ગર્ભની હત્યા તે તો પાપની ઉપર આ ચૂલિકા બનાવી. મારા આવા અધમકાર્યથી આ લોકમાં ‘આ કાપુરુષ છે' એવા પ્રકારના પડહો ત્રણે ભુવનમાં વાગશે અને ૫૨લોકમાં તો
