________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૩પ. વૈરાગ્ય-પામેલા તે મંત્રીએ સ્થવિર મુનિઓ પાસે પ્રવજ્યા અંગીકાર કરી. અનુક્રમે ગ્રહણ-આસેવન શિક્ષાઓ લઈ સૂત્ર-અર્થ જાણકાર ગીતાર્થ બન્યો. એક સમયે વિહાર કરતાં કરતાં ગુણવાન એવા તે મુનિ જ્યાં અભયસેન રાજા છે, એવા વાત્રક નામના નગરમાં પહોંચ્યા. ત્યાં સજ્જન ચિત્રવાળો સત્યવાદી વાત્રક નામનો અમાત્ય હતો. ધર્મઘોષ મુનિ વિચરતા વચરતા તેને ઘરે વહોરવા પધાર્યા. ધૃત અને સાકર-મિશ્રિત ક્ષીરનું પાત્ર ઉપાડીને ગૃહિણી વહોરાવતી હતી, ત્યારે ભૂમિ પર નીચે એક બિન્દુ પડ્યું.
ધર્મઘોષ સાધુ નીચે વેરાએલાનો દોષ જાણી ક્ષીર વહોર્યા વગર ચાલ્યા ગયા. બારીમાં ઉભેલા તે અમાત્ય દેખ્યું. તેણે વિચાર્યું કે, મુનિએ આ ખીર કેમ ન ગ્રહણ કરી ? એટલામાં ભૂમિ પર પડેલા ક્ષીરના બિન્દુમાં માખીઓ તેને ચાટવા લાગી. માખીઓને પકડવા ઘરની ગીરોલી આવી, ગીરોલીને પકડવા તેની પાછળ કાચંડો આવ્યો. ઘરનો કૂતરો તેની સાથે કઠોર નખ અને દાઢાના પ્રહાર કરી લડવા લાગ્યો. તે કૂતરાના સ્વામીઓ પરસ્પર લડવા લાગ્યા. તેમાં મોટી તકરારો અને મારામારી જામી. ત્યારે વારત્રકર્મત્રીએ વિચાર કર્યો કે, આ જ કારણથી તે મહર્ષિએ ખીર ન વહોરી.
અહોહો ! આ ધર્મ અતિમનોહર છે, ત્રણે જગતમાં જિનધર્મ જયવંતો વર્તે છે. એમ વિચારતાં વૈરાગ્ય પામ્યો. અતિશુભ અધ્યવસાયવાળા તેને પોતાની જાતિ યાદ આવી. અર્થાત્ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પામ્યો. સારી રીતે બોધ પામેલો સ્વયંબુદ્ધ થઇ નિરવદ્ય પ્રવ્રજ્યા અંગીકાર કરી. દેવતાએ સર્વ સંયમનાં ઉપકરણ અને વેષ આપ્યો. ગીતાર્થ એવા તે મુનિ વિહાર કરતાં કરતાં સુસુમાર નગરે પહોંચ્યા. ત્યાં જેનો કીર્તિસમૂહ દરેક સ્થળે વિસ્તાર પામેલો છે, એવો ધુંધુમાર નામનો રાજા હતો. તેને અતિસ્વરૂપવાન અંગારવતી નામની પુત્રી હતી. જિનેશ્વર ભગવંતના કહેલા ધર્મ, અધર્મ પદાર્થની જાણકાર અને અભ્યાસી શ્રાવિકા બની.
જીવાદિક નવ પદાર્થોના વિસ્તાર અને પરમાર્થના સુંદર વિચારમાં નિપુણ એવી તેણે એક વખત નાસ્તિકવાદી પરિવ્રાજિકાને વાદમાં પર્ષદામાં હરાવી, એટલે તે અંગારવતી ઉપર દ્વેષ રાખવા લાગી. તે પ્રવ્રાજિકા વિચારવા લાગી કે, “આ અંગારવતીને મારે નક્કી અનેક શોક્યોવાળા પતિ સાથે પરણાવીને વિરહાગ્નિનું મહાદુઃખ ભોગવે તેમ સંકટમાં પાડવી. ત્યારપછી તેનું રેખાયુક્ત આબેહુબ રૂપ એક પાટિયામાં ચિતરાવી ઉજ્જણી નગરીમાં પ્રદ્યોતરાજાને ભેટ કર્યુ.”
રાજાએ પૂછયું, ત્યારે ધુંધુમાર રાજાની અંગારવતી પુત્રીનું આ રૂપ છે. દેવે યુવતોના રૂપની સીમા આવી ગઇ હોય, તેવું રૂપ કર્યું છે. અર્થાત્ આના કરતાં ચડિયાતું બીજું રૂપ
