________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૩૫૧
કરવામાં પ્રવર્તવા લાગ્યો. તે ક્ષણે ઇન્દ્ર તે ક્ષણે ઇન્દ્ર તે ભયંકર ચમરાને કહેવા લાગ્યા. ‘હે ચમરા ! તું અહિં મરવા કેમ આવ્યો ? આ નૃત્ય-નાટકનો રંગ ચાલી રહેલો છે, દેવાંગનાઓનો નાટ્ય ક્રમ ચાલી રહેલો છે, તેમાં વિક્ષેપ નાખીને રંગમાં ભંગ કેમ કર્યો ? ક્રિડાને મલિન કરી નાખી.' આમ શક્રે કહ્યું, એટલે કંપતા અને પડી જતા શ૨ી૨વાળો તે ત્યાંથી નાસવા લાગ્યો. હજુ થોડેક સુધીમાં પહોંચ્યો, એટલે શક્રે પોતાના પ્રચંડ વજ્રા દંડનું સ્મરણ પાછળ દોડાવવા માટે કર્યું. એટલે મહા ઉદ્ભટ વિભાગયુક્ત વજ્ર ઈન્દ્રના હાથમાં આવી પહોંચ્યું. એટલે નિઃશંકપણે ઇન્દ્રે તેની પાછળ છોડ્યું.
ભયંકર સેંકડો જ્વાલા-સહિત, દેખતાં જ ક્ષય કરનાર, અતિશય તેજસ્વી, જેમાંથી અનેક તણખા નીકળી રહેલા છે, તડ તડ એવા વિશાળ શબ્દ કરતું, તે ચમરની પાછળ પાછળ પર્વતોનો સંહાર કરતાં કરતાં આગળ ચાલ્યું. ઇન્દ્ર વિચારે છે કે, ‘તેનામાં કઈ શક્તિ છે, આ તો કોઇક ઋષિ-મહાત્માનો પ્રભાવ છે, એટલામાં સુંસુમાર નગરમાં મહાવીર ભગવંતને દેખ્યા, તેમની નિશ્રામાં જાય છે. આ તેમનો પ્રભાવ છે, જેટલામાં અતિદુર્ધર વજ્ર તીર્થનાથની નજીક જાય છે.
તે વખતે વજ્રને ભગવંત પાસે જતું દેખી વિચાર્યું કે, ‘મારું જીવિત હણાઈ ગયું, આ તો ભગવંતને પીડા થશે, હવે અત્યારે હું શું કરું ? આ તો અણધારી આપત્તિ આવી. (૨૫) તો કલ્પાંત કાળના અગ્નિ સરખું જ્વાલાઓની શ્રેણીથી ભરપૂર વિજળી સમાન વજ્ર હજુ ભગવંતની પાસે પહોંચ્યુ નથી. તે પહોંચે તે પહેલાં ભગવંતની પાસેથી પાછું ગ્રહણ કરવા માટે ઈન્દ્ર મહારાજા નિઃશંક બની જાતે જ તે ક્ષણે સ્વહસ્તે લેવા માટે દોડ્યા.
આ વજ્ર માણસને મારી નાખે, વળી દેવતાના શરીરને એકદમ તદ્દન ફાડી નાખે. હજુ સો ધા૨વાળું વજ્ર ઈન્દ્રે પોતાના હસ્તતલમાં પકડી લીધું નથી. વજ્ર પાછળ મૂકેલ છે, તે કા૨ણે ભય વિહ્વલ ભ્રમિત મન અને ધ્રૂજતા શરીરવાળા ચમરે હજાર ઉલ્કા સરખું પ્રગટ તણખા ઉડાડતું વજ્ર નજીકમાં આવતું દેખ્યું. તેની પાછળ જ્યારે ઇન્દ્ર વજ્ર પકડવા આવતા હતા, ત્યારે આકાશલક્ષ્મી કેવી શોભતી હતી. જાણે આકાશમાં રત્નો જડેલાં હોય, તેવી રત્નાવલિ માફક જણાતી હતી.
ચમરની પાછળ વજ્ર જતું હતું અને ઝળહળતી તેજોલક્ષ્મી ચમરની પાસે પહોંચી ન હતી. માત્ર ચાર અંશુલ દૂર હતું, ત્યારે શક્રે જાતે જ હાથથી પકડી લીધું. તેજકિરણ માત્ર શરીર નાનું બનાવીને ચમર પ્રભુના પગની અંદર અદૃશ્ય થઇ ગયો. પ્રભુનાં શરણે ગયો, એટલે શક્રે ચમરને છોડી દીધો. મનમાં અહંકાર, શરીર પર સુંદર શણગાર મસ્તક પર મુગુટ ધારણ કરનાર ઇન્દ્ર પૃથ્વીનો સ્પર્શ થાય, તેમ ભગવંતને નમન કરીને ખમાવે છે.
