________________
૩૦૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ જેઓ મનુષ્ય-જીવન પામીને બાર પ્રકારનું તપ અને સત્તર પ્રકારનો સંયમ પાળતા નથી, તેઓને હાથ, પગ અને આકૃતિ સમાન હોવા છતાં તેવા પુરુષો સેવકપણું પામે છે. શાલિભદ્ર એ જ વિચાર કર્યો કે, શ્રેણિક અને મારામાં હાથ, પગ, આકૃતિમાં કંઇ પણ વિશેષતા નથી. તેનું કારણ કે, પૂર્વ ભવમાં મેં કઇ પણ તપ, જપ, સંયમ સુકૃત કર્યું નથી, આમ વિચારી તેણે ચારિત્ર લીધું.
અતિરૂપવાન અને સુકુમાળ શરીરવાળા તથા લાલન-પાલન કરેલી ઇન્દ્રિયવાળા શાલિભદ્ર અતિકષ્ટમય આકરાં ઉગ્ર તપ કરીને કાયા એવી સૂકવી નાખી કે, જેને પોતાના ઘરમાં માતા કે પત્નીઓએ પણ ન ઓળખ્યા. તેમ જ ઘરના નોકર-ચાકરોએ પણ ન ઓળખ્યા. (૮૬-૮૭)
અવંતિ સુકમાલ મહર્ષિનું ચરિત્ર, દુષ્કર અને સાંભળતાં પણ રૂંવાડા ઉભા થઈ જાય તેવું આશ્ચર્યકારી છે. પોતાના દેહને પણ એવી રીતે ત્યજી દીધો કે, જે સાંભળતાં પણ નવાઈ લાગે. (૮૮) ઉ૮. અવંતિસુકુમાલની કથા કહે છે -
અહિં અવંતી નામની નગરી હતી, તેમાં ઉંચા શિખરવાળાં મનોહર મંદિરો શોભતાં હતાં. તેમાં વળી સારી રીતે નૃત્યાદિક મહોત્સવો પ્રવર્તતા હતા. જે નગરીના ચૌટા, ચોક, ચાર માર્ગો, હાટો વગેરે સ્થળોમાં મનોહર શબ્દ કરતી સુવર્ણની સેંકડો ઘુઘરીઓવાળી પવનથી લહેરાતી પલ્લવવાળી જાણે “સર્વ નગરોથી હું ચડિયાતી છું' એમ ધ્વજ પટો વડે જાણે બીજાને તિરસ્કારતી ન હોય !
જ્યાં દ્વાર પર શ્રેષ્ઠ સોનાના કલશો દીપી રહ્યા છે, જ્યાં પ્રસરતાં નેત્રોની કીકીઓ દીપી રહી છે, બહુ પ્રતાપવાળી જે નગરી જોતી છતી અનુરાગી ચિત્તવાળા પ્રત્યે હાવ-ભાવ કરતી હોય-તેવી જણાય છે.
જ્યાં ઘરે, દ્વારે, હાટે સેતુ છે. સૂરિઓની પ્રભાવે પ્રભાવિત છે, તેમાં બ્રાન્તિ નથી, છે. પોતપોતાના માર્ગમાં લાગેલાં પસરેલા પ્રભાવ વડે સમગ્ર દર્શનો ગૌરવિત થાય છે.
જ્યાં આગળ ઊંચા કિલ્લાના મનોહર તલ ભાગમાં હંમેશા સિખા-નદીનો પ્રવાહ વહી રહેલો છે, ત્રિભુવનમાં પ્રસિદ્ધ એવી જાણે સાચી ખાઇ હોય એવો લૌકિક કલિકાળનું પ્રશસ્ત તીર્થસ્થાન હતું. ત્યાં આગળ જંગમતીર્થ-સ્વરૂપ ઉત્તમ હસ્તિ સમાન એવા શ્રી આર્ય સુહસ્તિસૂરિ કે જેઓ અખંડિત સ્થિર દશ પૂર્વને ધારણ કરનાર હતા. તેઓ અનિશ્ચિત સુખપૂર્વક વિહાર કરતા કરતા અહિ આવી પહોંચ્યા. જીવિતસ્વામીની પ્રતિમાના ચરણ
