________________
૩૨૩
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ નામના આચાર્યના ઉત્તમ શિષ્યોનું કલ્યાણ થાઓ. “વજ તમને વાચના આપશે” એવું ગુરુનું વચન અસત્ય ન કર્યું. “આ બાળક શું વાચના આપશે?' એમ શિષ્યોએ મનથી પણ ન વિચાર્યું. આ સર્વ હકીકત આગળ તેમની કથામાં કહી ગયા છીએ, જેથી અહિં ફરી વિસ્તાર કરતા નથી.(૯૩)
હે શિષ્ય ! આ સર્પ કેટલા અંગુલ-પ્રમાણ છે? અથવા તેના મુખમાં દાંતનું મંડલચોકઠું કેટલા દાંતવાળું છે, તે ગણ, ત્યારે શિષ્ય ‘તહ કિહીને કાર્ય કરવા ઉદ્યમ કરે, પરંતુ
આ પ્રાણ લેનાર સર્પ છે.” ગુરુના વચનને અયોગ્ય ગણીને તે કાર્ય કરવામાં વિલંબન કરે, કારણ કે, “ગુરુની આજ્ઞામાં શિષ્ય વિચાર કરવાનો ન હોય. ગુરુ મહારાજ વિશેષજ્ઞાની હોવાથી તે કહેવાનું પ્રયોજન તેઓ જ જાણે છે. તે શબ્દથી “ઇચ્છ'. એમ કહીને તે કાર્ય કરવાનો અમલ જ કરવાનો હોય.(૯૪)
નિમિત્ત અને તત્ત્વના જાણકાર ગુરુ-આચાર્ય મહારાજ કોઇ વખત “આ કાગડો શ્વેત છે એમ બોલે તો પણ તેમનાં વચનમાં શ્રદ્ધા રાખવી. કારણ કે, તેમ બોલવામાં કાંઇ પણ હેતુ હોય છે; માટે આચાર્યના વચનમાં શંકા ન કરવી.(૯૫)
ભાવથી વિશુદ્ધ મનવાળો જે શિષ્ય કહેવાતું ગુરુ-વચન ગ્રહણ કરે છે, તેને ઔષધ પીવાથી પરિણામે રોગનાશ થવાથી સુખ થાય, તેમ પરિણામે ગુરુ-વચન ભાવીના સુખ માટે થાય છે.(૯૬)
કેવા શિષ્યો ગુરુવચન ગ્રહણ કરનારા થાય છે, તે કહે છે-ગુરુની ઈચ્છાનુસાર વર્તનારા, ગુરુનાં કાર્યો વિનયપૂર્વક કરનારા, ક્રોધને દબાવનારા-બહુ સહનશીલતાવાળા, હંમેશાં ગુરુની ભક્તિ કરવામાં ઉદ્યમ કરનારા, હંમેશાં ગુરુ ઉપર અંતઃકરણથી મમત્વવાળા, પોતાના ગુરુ અને ગચ્છમાં રહી ગુરુકુલવાસ સેવનારા, પોતાને જરૂરી વ્યુત મળી ગયું હોય, છતાં પણ ગુરુને ન છોડનારા, આવા પ્રકારના ધન્ય શિષ્યો પોતાને અને બીજાને સમાધિ કરનારા હોવાથી જગતમાં તે ઉત્તમ આચારવાળા સુશિષ્યો છે.(૯૭)
આ પ્રમાણે સુશીલને પ્રભાવ કહે છે-એ પ્રમાણે ગુણવાળા સાધુને અહિં જીવતા યશ અને કીર્તિ પ્રાપ્ત થાય છે, “એક દિશામાં ફેલાય તે કીર્તિ અને સર્વ દિશામાં ફેલાય . યશ.” અથવા દાન-પુણ્ય કાર્ય કરવાથી કીર્તિ અને પરાક્રમ કરવાથી યશની પ્રાપ્તિ થાય. અભયદાન, જ્ઞાનદાન, ધર્મોપગ્રહ દાન, કામ, ક્રોધાદિક આંતરશત્રુ ઉપર જય મેળવવો, તે પરાક્રમ. અહિં જીવતાં યશ અને કીર્તિ અને મર્યા પછી પરલોકમાં સુદેવત્વાદિક, સમ્યક્તાદિક ઉત્તમ ધર્મની પ્રાપ્તિ થાય છે, એ પ્રમાણે ગુણવાળાને તેનું ફળ અને વિપરીતપણામાં નિર્ગુણીને અપયશ, નિન્દા તેમજ પરલોકમાં દુર્ગતિ પ્રાપ્ત થાય છે.(૯૮)
