________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૩૪૧ સંસાર, વળી ત્રણ વખત અભિમાનથી-હર્ષથી પગ અફલાવ્યા, તેથી નીચગોત્ર બાંધ્યું, તે ઉપાર્જન કરેલા પાપનું છેલ્લી વખત આલોચન-પ્રતિક્રમણ ન કર્યું, ત્યારપછી ત્યાંથી મૃત્યુ પામી બ્રહ્મદેવલોકમાં ઉત્પન્ન થયા. ત્યારપછી ત્યાંથી ચ્યવને પરિવ્રાજકપણે ઉત્પન્ન થયા. એ પ્રમાણે છ વખત પરિવ્રાજકપણું પ્રવર્તાવ્યું. દેવ ભવની વચ્ચે વચ્ચે મનુષ્યભવ પામી ભવસાગરમાં ભ્રમણ કરી વિશ્વભૂતિ નામનો ક્ષત્રિયપુત્ર થયો.
દીક્ષા લઇ નિયાણું બાંધી ત્રિપૃષ્ઠ નામના વાસુદેવ થયા. ત્યારપછી વિદેહમાં મૂકામાં પ્રિય મિત્ર નામના ચક્રવર્તી થયા. પછી છત્રાગ્રમાં નંદન નામના રાજા થયા. વ્રત સ્વીકારીને તીર્થંકર નામકર્મ ઉપાર્જન કર્યું. જેથી કરીને જંબૂઢીપના ભરતમાં કુંડ ગામમાં ત્રિશલા અને સિદ્ધાર્થના પુત્ર વીર જિનેશ્વરપણે ઉત્પન્ન થઈ તીર્થ પ્રવર્તાવીને શાશ્વત સુખવાળા મોક્ષમાં ગયા. આ કહેલા ભવોની વચ્ચે જે મનુષ્ય અને દેવોના ક્રમસર ભવો થયા તે સર્વ વિર જિનેશ્વરના ચરિત્રથી જાણવા.
આ પ્રમાણે મરિચિની કથા કહી. (૩૯)(૧૦૦) ભવિષ્યના ઘણા ભવ સુધી ભ્રમણ કરવાનું હોવાથી મરિચિ વ્રતથી ચલાયમાન થયા, પરંતુ બીજાઓ પોતાના વ્રતથી ચલાયમાન થતા નથી, તે કહે છે
कारुण्ण-रूण्ण-सिंगारभाव-भय-जीविअंतकरणेहिं। साहू अविअ मरंतिं, न य निअनिअमं विराहति ।।१०७।। अप्पहियमायरंतो अणमोअंतो अ सुग्गइं लहइ।
--મોગો મિનો નEય વનકેવો ૧૦૮ કારુણ્ય, રુદન, શૃંગારભાવ, ભય જીવિતનો અંત કરનાર એવા અનુકૂલ કે પ્રતિકૂપ ઉપસર્ગોના પ્રસંગના સાધુને મરવાનો અવકાશ ઉત્પન્ન થાય, તો મરવું પસંદ કરે છે, પરંતુ પોતાની પ્રતિજ્ઞાની વિરાધના કરતા નથી. કારુણ્ય એટલે રોગભૂખ વગેરેથી દીનાદિકો પીડાતો હોય, ત્યારે હૃદયમાં કરુણાની લાગણી ઉત્પન્ન થાય, માતા, પત્ની વગેરેના વિલાપ તે રુદન, શૃંગારિક વચનો વગેરે.
રાજા, દ્વેષી, ચોર વગેરેથી ત્રાસ તે ભય, પ્રાણનો નાશ તે જિવિતનો અંત કરનાર, આવા આવા કારણે પણ પોતાની વ્રતની મક્કમતા આરાધક સાધુઓ છોડતા નથી.(૧૦૭)
જેને તેવાં વ્રતો નથી, પરંતુ વ્રતોવાળા ઉપર પ્રમોદ થવો, અનુમોદના કરવી તે પણ મહાફળ આપનાર થાય છે, તે કહે છે-આત્મહિતના તપ, સંયમ, સ્વાધ્યાય, વિનય,
