________________
૩૩૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ પણ પ્રસિદ્ધ છે, તેનું કારણ હોય તો કર્મ જ છે.(૨૫) ફરી રાજા પૂછે, છે કે જો પરલોક હોય તો પરલોકમાંથી મારા પિતા અહિં મારી પાસે આવીને મને પ્રતિબોધ કેમ કરતા નથી ? કારણ કે, હિંસા, જુઠ, ચોરી, અબ્રહ્મા, પરિગ્રહાદિક પાપ કરીને તેઓ દુર્ગતિમાં ગયા હશે, મારા પર ઘણો સ્નેહ હતો, તેઓ આવીને પાપ કરતાં મને કેમ અટકાવતા નથી ? વળી મારી માતા તો બહુજ ધર્મી હતા. તેઓએ તો ઘણો વિશુદ્ધ ધર્મ કરેલો હતો. તેઓ તો સ્વર્ગે જ ગયાં હશે અને ત્યાંથી આવી મને કેમ ધર્મોપદેશ કરતાં નથી ? મારા માતાપિતા મારા પર અધિક વાત્સલ્યવાળા હતા, પોતે સ્વાનુભવ કરીને જાણીને દુષ્કત અને સુકૃતના ફળથી મને નથી રોકતા અને નથી કરાવતા, માટે પરલોક હોય-એમ કેમ માની શકાય ?
આચાર્ય રાજાને પ્રત્યુત્તર આપતા કહે છે કે- કેદખાનામાં કેદીઓ શિક્ષા કરનારા દ્વારા હાથ-પગમાં સાંકળથી જકડાયેલા હોય એવા ચોર કે અપરાધી પોતાના સગા-સ્નેહીઓને ઘરે જવા સમર્થ બની શકતા નથી (૩૦) તે પ્રમાણે નિરંતર પરમાધાર્મિક દેવોથી ચીરાતો, કંપાતો તે બિચારો નરકમાં રહેલો પલકારા જેટલો કાળ પણ સ્વાધીન નથી, તેથી તે જીવા અહિ કેવી રીતે આવી શકે ? કહેવાય છે કે- આંખના પલકારા જેટલું પણ ત્યાં સુખ નથી, લગાતાર ત્યાં દુઃખ ચાલુ જ હોય છે.
નરકમાં નારકીના જીવો બિચારા રાત-દિવસ દુઃખાગ્નિમાં શેકાયા જ કરે છે. તારી માતા પણ દેવતાઇ ભોગો ભોગવવામાં રાત-દિવસ એટલા રોકાઇ રહેલાં છે કે, એક બીજા કાર્ય કરવામાંથી નવરા પડતા નથી, જેથી સ્નેહથી આવી શકવા માટે સમર્થ બની શકતાં નથી. આ પણ કહેલું જ છે કે-"દિવ્ય પ્રેમમાં સંક્રાન્ત થએલા, વિષયોમાં આસક્ત થએલા, કોઈના પણ કાર્યો સમાપ્ત ન થતાં હોવાથી, મનુષ્યનાં કાર્યો કરવામાં પરાધીન હોવાથી, તેમજ નરભવ અશુભ-અશુચિમય હોવાથી દેવો અહિં આવતા નથી."
હવે નાસ્તિકવાદી રાજા કહે છે કે-મારા દાદા અને તેના પણ દાદા વગેરે પણ નાસ્તિક હતા, તો કુલક્રમાગતા આવ્યા સિવાયનો ધર્મ હું કેમ કરું ? ત્યારે ગુરુએ રાજાને કહ્યું કે, તો પછી ચોરી, રોગ, દરિદ્રતા, દુર્ભાગ્ય, અન્યાય વગેરે કોઇને કુલકમાગત આવેલાં હોય, તે પણ શું ન છોડવાં ? અથવા હે રાજા ! કોઇ દરિદ્રના પુત્રને કોઇ સાત અંગવાળું રાજ્ય અર્પણ કરે, તો તેણે ગ્રહણ ન કરવું ? અથવા તો કોઈ કોઇના કુષ્ઠી-પુત્રના નિષ્ફર કોઢ રોગને કરુણાથી મટાડી દે, તો તે તમે મટાડવાની ના કહેશો ખરા ? આવા પ્રશ્નોત્તરોની પરંપરાથી રાજાને પ્રતિબોધ કર્યો, સમ્યક્તસહિત શ્રાવકનો ધર્મ અંગીકાર કરીને નિરતિચાર તેનું પાલન રાજા કરવા લાગ્યો.
