________________
૩૩૩
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
સંસાર-સાગર તરવા માટે નાવ-સમાન એવું નિરતિચાર ઉત્તમ અતિસુંદર દુઃખે કરી પાલન કરી શકાય, તેવું બ્રહ્મચર્ય લાંબા કાળ સુધી પાલન કરવા લાગ્યો. ત્યારે પાપમાં આસક્ત, કામાગ્નિથી બળી રહેલી, બીજા પુરુષ વિષે પ્રેમાસક્ત થએલી એવી તેની સૂર્યકાંતા પત્નીએ મનમાં આ પ્રમાણે વિચાર્યું કે, “જ્યારથી માંડીને આ રાજાએ શ્રાવકપણાના ધર્મમાં અનુરાગવાળું ચિત્ત કરેલું છે, તે દિવસથી મને લગાર પણ સારી રીતે સ્નેહપૂર્વક જોતા નથી. મારી ઇચ્છાઓ પૂર્ણ કરતા નથી, તો હવે મારે મારા મનોરથ પૂર્ણ થાય, તે માટે મૃત્યુ પામેલા પતિ પાછળ સૂર્યકાંત પુત્ર રાજા થાય, તેમ કરવું યોગ્ય છે.
પતિ મૃત્યુ પામ્યા પછી મને કોઇની શંકા કે ભય રહે નહિ એથી નિશ્ચિતપણે ઇચ્છા મુજબ ભોગો ભોગવું. એમ વિચારીને પોસહ-ઉપવાસના પારણે રાજાને ઝેર આપ્યું. ત્યારપછી રાજાના દેહમાં પિત્તજ્વર દાહ આદિ રોગોથી પીડા થવાથી જાણ્યું કે મારી પ્રિયા સૂર્યકાંતાએ મારા ઉપર ઝેરનો પ્રયોગ કર્યો છે, વિચાર કરવા લાગ્યો કે
"આ જગતમાં ચંચળ ચપળ હોય તો વિજળી છે. અરે ! તેના કરતા પણ અતિવક્ર હોય તો સિંહની નખ શ્રેણી છે, પરંતુ તે એટલી અત્યંત ભયંકર નથી તો શું યમરાજાની ક્રીડાના મુખ સરખી અને રમતમાં પ્રાણ હરણ કરનારી હાલાહલ ઝેરની લતા ભયંકર છે ? ના, તે પણ તેવી નથી, ત્યારે કોણ તેવી ભયંકર છે ? તો કે, સમગ્ર દોષોની ખાણ એવી સ્ત્રિઓ મહાભયંકર અને હાલાહલ ઝેર કરતાં પણ વધારે વિષમ અને અનેક ભવોનાં મરણનાં દુઃખો અપાવનાર હોય, તો આ સ્ત્રિઓ જ છે. માટે તેમને દુરથી જ નવ ગજના નમસ્કાર થાઓ.' તો પણ ધૈર્ય ધારણ કરી તે સ્ત્રી ઉપર મનથી પણ દ્વેષ નહિ કરતો પોતાની મેળે જ સર્વ અણુવ્રતોનો સ્વીકાર કરી અનશન કરે છે.
પંચ નમસ્કારના ધ્યાનમાં તત્પર બનેલો પોતાના અતિચારોનું આલોચનનિંદન કરીને સર્વ જીવોને નાના કે મોટા અપરાધ કરેલા હોય, તેવા સ્થાનને ખમાવે છે. સમતાપૂર્વક સમાધિથી મરણ પામેલ તે પ્રદેશ રાજા ચાર પલ્યોપમના આયુષ્યવાળો સૌધર્મ દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થયો. તે વિમાનના નામ સરખું એવું તેનું નામ સૂર્યાભદેવ પાડ્યું. ત્યાં દેવલોકમાં દેવતાઇ કામભોગો અપ્સરાઓની સાથે ભોગવે છે, તેમ જ જિનેશ્વર ભગવંતના સમવસરણમાં જઇને હંમેશાં તેમની દેશના સાંભળે છે.
એક સમયે આમલકલ્પા નગરીમાં શ્રીવર્ધમાનસ્વામીનું સમોસરણ રચાયું હતું, ત્યારે પોતપોતાની સમૃદ્ધિ સહિત આવીને પ્રણામ કરવા પૂર્વક ભગવંતને વિનંતિ કરવા લાગ્યો કે, “હે દેવ ! ગૌતમસ્વામી વગેરે સાધુઓને હું મારું નવીન નાટક-નૃત્યારંભ બતાવું.' ભગવંત મૌન રહ્યા, એટલે તે દેવ ઉભો થઈને તુષ્ટ થઇને તેણે ભગવંતની આગળ અટક્યા
