________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૩૨૫
અંત-પ્રાન્તાદિ કુલોમાં અંત-પ્રાન્તાદિક ભિક્ષા પ્રાપ્ત થવાથી વારંવાર ક્લેશ પામતા દત્તમુનિને દેખ્યો, એટલે જ્યાં આગળ રેવતીએ ગ્રસિત કરેલ શેઠનો પુત્ર રૂદન કરતો હતો, તેને ધરે સૂરિ પહોંચ્યા અને ચપટી વગાડવા પૂર્વક આચાર્યે કહ્યું ‘હે બાલક ! કેમ રડે છે ?, રોતો બંધ થા’ એમ કહેતાં જ બાળક રાડ પાડવાનું બંધ કરી મૌન થયો, રેવતીદેવતા દૂર ખર્ચી ગઈ. પુત્ર રોતો અને વળગાડ બંધ કર્યો, એટલે તે ગૃહસ્થની પત્ની લાડુનો થાળ ભરીને પ્રતિલાભે છે, ત્યારે ગુરુએ દત્તને લાડુ લેવા કહ્યું.૩૧૬
મનને પ્રમોદ કરાવનાર લાડુઓથી પાત્ર પૂર્ણ ભરાઇ ગયું, એટલે તેને ઉપાશ્રયે મોકલી દીધો, પરંતુ તે દુષ્ટ અભિપ્રાયવાળો દત્તસાધુ મનમાં ગુરુ માટે વિચારવા લાગ્યો કે, ‘એવા દરિદ્ર કુળોમાં નાહક મને રખડાવ્યો અને સુખી સ્થાપના-કુલોમાં પોતે જ વહોરે છે !' દરેક મનુષ્યો લગભગ પોતાના અનુમાનથી કલ્પેલા બીજાના આશયો સમજનારા હોય છે. નીચ મનુષ્ય હલકા-દુર્જન મનુષ્યના અને મહાનુભાવો ઉત્તમ મનુષ્યના અભિપ્રાયો પોતાના અભિપ્રાય અનુસાર માની લે છે. દુર્જન પોતાના દુષ્ટ અભિપ્રાયથી સજ્જનને પણ દુર્જન માને છે. જેને કમલાનો રોગ થયો હોય, તે જળ-પ્રવાહને પણ સળગતા અગ્નિ સરખો દેખે છે.
હવે આચાર્ય પણ રસ વગરનો અને વિરસ સ્વાદવાળો આહાર વિધિપૂર્વક લાવીને પોતાની વસતિમાં જઇને ભોજન કર્યા પછી સ્વાધ્યાય-ધ્યાન કરવા લાગ્યા. પ્રતિક્રમણ સમયે દત્તસાધુ આવ્યા, ત્યારે આચાર્યે કહ્યું કે, ‘હે વત્સ ! તેં ચિકિત્સાપિંડનું ભોજન કરેલ છે, તો તેને અત્યારે આલોવી લે.' આચાર્યે કહેલી વાતની શ્રદ્ધા ન કરતો તે કંઇ પણ આલોચ્યા વગર પ્રતિક્રમણ કરીને પોતાની વસતિમાં પહોંચ્યો અને ગુરુ સન્મુખ એ પ્રમાણે બોલી ગયો કે, ‘રાઈ સરખા પારકા દોષો દેખો છો અને પોતાના બિલ્લી જેવડા મોટા દોષો સાક્ષાત્ દેખતા હોવા છતાં પણ જોતા નથી ? ‘ ચન્દ્રગુપ્તે કહેલી આ વાત તેણે સાંભળી જણાતી નથી. ‘ગૌરવ-રહિત એવા મારા જેવાની બુદ્ધિ, પૃથ્વીના વિવરમાં પ્રવેશ ક૨વા માટે પ્રવૃત્ત થઈ, તે આર્યની (ગુરુની) આજ્ઞા વડે જ થઇ ; જેઓ ખરેખર ગુરુઓને માનતા નથી, તેમના હ્રદયને લજ્જા કેમ ભેદતી નથી?"
આચાર્ય ભગવંતના ગુણોથી પ્રભાવિત થએલી વ્યંતર દેવી આ દેખીને પોતાના ગુરુનો પરાભવ કરનાર પાપીને શિક્ષા ક૨વા માટે ઘોર અંધકાર, દુસ્સહ વાયરો, અતિશય મોટી ધારાવાળો વરસાદ વરસવો એ વગેરે વિકુર્તીને તેને એકદમ ભયંકર અટ્ટહાસ્ય કરીને બીવરાવવા લાગી. વ્યાકુળ ચિત્તવાળા શિષ્ય ગુરુને કહ્યું કે, ‘હે ભગવંત ! મારું રક્ષણ કરો.’ ગુરુએ કહ્યું કે, ‘ભય ન પામ, આ માર્ગે ચાલ્યો આવ.’ (૨૫) દત્તસાધુએ કહ્યું કે, ‘હે પ્રભુ
