________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૩૦૧
રહેલી કાયાને ભદ્રા દેખીને સર્વ વહુઓ સાથે નમન કરીને રુદન કરવા લાગી કે, ‘મારા જેવી બીજી કોણ નિર્ભાગી છે ? ઘરના આંગણામાં આવેલા પુત્રને મેં ન ઓળખ્યો, તે નિર્બલ કાયાવાળાને વંદન કરી વહોરાવ્યું પણ નહિં. ખરેખર મહિયારી તે તારી કૃતાર્થ માતા કે, જેણે માર્ગમાં હે પુત્ર ! દહિં વહોરાવ્યું.’
ક્યાં હંસના રુંવાડાની બનાવેલી કોમળ શય્યા, પલંગમાં શયન કરવું અને ક્યાં કાંકરાં, કાંટા, પથરાવાળા સ્થાનમાં પડી રહેવું ? ક્યાં પોતાના ઘરમાં પુષ્પ, કમલ, કપૂર, કસ્તૂરી આદિની સુગંધ અને ક્યાં શ્મશાનમાં કોહાઇ ગએલા મડદાની અતિસજ્જડ દુર્ગંધ ? ક્યા તરુણીઓના તરંગવાળા સંગીતના મધુર શબ્દો અને ક્યાં શ્મશાનમાં શિયાળ-સમૂહના ફેક્કાર શબ્દો ? સુખમાં લાલન-પાલન થએલ અને ઉછરેલ એવા શરીરવાળા હે વત્સ ! તું આવા પ્રકારનાં દુઃખો કેવી રીતે સહન કરે છે ? હે ધન્ય ! તું પણ ખરેખર ધન્ય જ છો કે, અતિપુણ્યવંત એવા શાલિભદ્રને તેં એકલા સૂના ન મૂક્યા.
આ પ્રમાણે કરુણ વિલાપ કરતી મહાદુઃખાગ્નિ પામતા માતા સંધ્યા સમયે ઘરે ગયાં. ત્યારપછી તે બંને મુનિવરો મેરુ પર્વતની જેમ અતિસ્થિર, શુક્લધ્યાન કરતાં તેમાં જ એકાગ્ર રંગવાળા ઉપસર્ગ-સમૂહના સંસર્ગ-માર્ગમાં સ્વભાવથી જ લેશ પણ ચલાયમાન ન થયા. આ પ્રમાણે તેઓ બંને ક્ષીણાયુષ્યવાળા થયા એટલે તે બંને અદ્ભૂત સર્વાર્થસિદ્ધિમાં ઉત્તમ પ્રકારના દેવ થયા. ત્યાંથી મુક્ત થઇને મનુષ્ય ભવ પામશે અને નિશ્ચે કરીને અહિં સિદ્ધિગતિ પામશે. (૯૪)
શ્રી શાલિભદ્ર સન્ધિ પૂર્ણ થયો.
સૂત્ર ગાથામાં મણિઓ એટલે ચન્દ્રકાંત, સૂર્યકાંત મણિઓ, કનક એટલે સુવર્ણ, રત્નોરત્નકંબલ વગેરે, ધન એટલે ચૉપગાં જાનવર વગેરે દ્રવ્યો. (૮૫)
કયો વિચાર કરીને શાલિભદ્ર ઘરમાં વિષયો તરફ અભિલાષા-રહિત થયા, તે કહે છે
न करंति जे तव-संजमं च ते तुल्ल-पाणि-पायाणं । पुरिसा समपुरिसाणं, अवस्स पेसत्तणमुविंति ||८६||
सुन्दर-सुकुमाल-सुहोइएण विविहेंहि तवविसेसेहिं । तह सोसविओ अप्पा जह नवि नाओ सभवणेऽवि । ८७ ।। दुक्करमुद्धोसकरं, अवंतिसुकुमालमहरिसी चरियं । अप्पा वि नाम तह तज्जइ त्ति अच्छेरयं एअं । ८८ ।।
