________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૩૧૩
પગલાથી અને મૌનપણે વહોરી જાવ, ઉતાવળા મોટા શબ્દ કરવાથી તોફાની અટકચાળા રાજકુમાર અને પુરોહિત કુમાર સાંભળશે. ખબર પડશે તો નાહક તમને હેરાન કરશે.' ત્યારપછી મુનિ વધારે મોટા શબ્દોથી ઉંચા કાન થઈ જાય તેમ બોલ્યા કે, કુમા૨ની પાસે જઇને પણ ધર્મલાભ સંભલાવીશ.
એટલામાં તે બંને કુમારો બહાર આવ્યા અને એકાંતમાં લઇ જઇને મુનિને કહેવા લાગ્યા કે, ‘હે વૃદ્ધ કાયાવાળા આર્ય ! તમે નૃત્ય કરવાનું જાણો છો, તો જલ્દી નૃત્ય કરી બતાવો, જેથી પ્રસન્ન થઇને તમોને અમે દૂધ, ખીર, ખાંડ, પુડલા વિગેરે ભિક્ષા આપીશું.’ હસતા મુખથી મુનિ કુમારને કહેવા લાગ્યા કે, ‘તમોને હું અવશ્ય પ્રસન્ન કરીશ. હું સારી રીતે નૃત્ય તો કરી શકું, પણ જો સાથે વાજિંત્ર બરાબર કોઇ વગાડે તો.’ તેઓએ કહ્યું કે, ‘અમો સંગીતનો પાઠ સાથે બોલીએ સારી રીતે વાજિંત્ર વગાડીશું.'
ત્યારે સાગરચન્દ્રે કહ્યું કે, ‘આ કોઈ સુંદર નવીન પાઠ જણાય છે. તેઓ તાળીઓના તાલ આપવા લાગ્યા, પણ બરાબર તાલ આપવાનું જાણતા ન હતા. (૭૫)
કંપતા શરીરવાળા હે વૃદ્ધ ! હવે નૃત્ય કરો. અમો આ વગાડીએ છીએ, તમે દેખતા નથી ? ત્યારે મુનિએ તેમને કહ્યું કે, ‘તમો મહામૂર્ખ છો, કુતૂહળ નૃત્યમાં તમે વાજિંત્રનો તાલ કેવો આપવો, તેના માર્ગની તમને ખબર નથી. તમે મને ખોટા કૂટ આલાપ આપીને નૃત્ય કરાવો છો ?' એટલે તે કોપ પામેલા ક્ષણવાર હાથથી કદર્થના કરીને ત્યારપછી દુરાચારી કુમારોને ભુજાના યુદ્ધથી ભૂમિ પર પાડ્યા.
ત્યારપછી તપસ્વી મુનિએ તેના અંગોના સાંધાઓ છૂટા પાડી નાખ્યા. એટલે ચાડિયા પુરુષની માફક ચેષ્ટા વગરના નજ૨ ક૨વા લાગ્યા. છતાં મુનિના હૃદયમાં કરુણા આવી, એટલે આ કુમારોને મેં ત્રાસ આપ્યો છે, એટલે તરત ઉપવાસનાં પચ્ચક્ખાણ કર્યા. ધીમેથી બહાર નીકળીને નગરના ઉદ્યાનમાં ગયા. ઇરિયાવહિ પ્રતિક્રમીને બેસીને સ્વાધ્યાય-ધ્યાન કરવા લાગ્યા. મેં પંચેન્દ્રિય આત્માને પીડા કરી છે' એમ મનમાં પશ્ચાત્તાપ વહન કરતા
હતા.
ક્ષણવાર પછી દાસીએ કુમારને નિશ્ચેષ્ટ કષ્ટવાળી સ્થિતિમાં જોયા, તો બૂમ પાડતી તરત રાજા પાસે પહોંચી. બનેલો બનાવ રાજાને જણાવ્યો ત્યારે સર્વ સાધુની વસતિમાં તે સાધુની તપાસ કરાવી, પરંતુ તે ક્યાંય પણ જોવામાં ન આવ્યા. ત્યારપછી આચાર્ય ભગવતે કહ્યું કે, ‘એક નવા પરોણા સાધુ અહિં આવ્યા હતા, તે વહોરવા ગયા હતા, પણ પાછા આવ્યા નથી. જો તે કદાચ હોય, તો ના ન કહેવાય. દરેક સ્થળ પર તેમને શોધવા માટે પુરુષો મોકલ્યા, ત્યારે બહારના ઉદ્યાનમાં બેઠેલા દેખ્યા. રાજાને જ્યારે સમાચાર આપ્યા,
